SmartPrep.

in

లోక్‌సభ్‌

ఫాయత తృహయల బెంటలోతు దిగుఴషబన఼ లోకషబ అెంటాయు. ఩రజలు ఩రతయక్షెంగహ

ఎన఼నకునన ఩రజా఩రతితుధ఼లు ఈ షబలో ఉెంటాయు. అెంద఼కే దీతున ఩రజలషబ అెంటాయు.

n
భెంతిరభెండలి లోకషబకు ఫాధయత ఴఴిషత ఼ెంది. భెంతిరభెండలితు తొలగెంఙాలెంటే లోకషబలో

.i
అవిఱహాషెం, భదద తేగహనైతే విఱహాష తీమహానాలు ఩రరేవ఩ెడతాయు. విఱేశ అధికహమహలునన

లోకషబ తుమహాణెం, తృో టీఙేళెంద఼కు కహరహలిిన అయీతలు, కహల఩మమితి, లోకషబ ళ఻఩కర్,

ep
లోకషబ అధికహమహలు గుమెంచి విఴయెంగహ తెలుష఼కుెందాెం.

లోక్‌సభ్‌తుర఺ాణం్‌్‌
Pr
మహజాయెంగెం అన఼భతిెంచిన లోకషబ ముతత ెం గమశఠ షబయతా షెంఖ్య 552. ఇెంద఼లో 3

యకహల షబుయలు ఉెంటాయు. రహయు :

t
ar

1. మహశుహరాలన఼ెంచి ఎతునకైన 530 భెంది షబుయలు.

2. కేెందరతృహలిత తృహరెంతాలన఼ెంచి ఎతునకైన 20 భెంది షబుయలు.

Sm

3. ఆెంగలలఇెండిమన్ తెగకు ఙెెందిన ఇదద యు నామినేటెడ్ షబుయలు.

ఆెంగలల - ఇెండిమన్ తెగకు ఙెెందిన షబుయలెఴయౄ ఎతునక కహలేదతు మహశర ఩

ా తి ఫావిళత ఆ

తెగకు ఙెెందిన ఇదద యు ఩రభుఖ఼్లన఼ నామినేట ఙేశూత హయు.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

఩రషత ఼తెం లోకషబలో షబుయల షెంఖ్య 545. ముదట 500 లోకషబ శూహథనాలు ఉెండగహ,

1973లో 31ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం దాామహ 545కు ఩ెెంఙాయు. 42ఴ మహజాయెంగ షఴయణ

చటర ెం దాామహ 2000 షెంఴతియెం ఴయకు లోకషబ శూహథనాల షెంఖ్యన఼ ఩ెెంచక౅డదతు

తుయణభెంఙాయు. 84ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం దాామహ 2026 షెంఴతియెం ఴయకు లోకషబ,

విధానషబ శూహథనాల షెంఖ్య భాయచమహదతు భమలశూహమ తుయణభెంఙాయు.

n
షెడ్యూల్డ్ ్‌కులాలు, తెగలవ఺రికి్‌రిజరవేషన్లు్‌్‌

.i
మహజాయెంగెంలోతు 330 తుఫెంధన ఩రకహయెం లోకషబలో ఎళ఻ి, ఎళ఻రలకు రహమ జనాఫా

తృహరతి఩దికన ళ఻టల ల మజర్ా ఙేశూత హయు. మహజాయెంగెంలో ముదట వీమకి ఩రతేయక శూహథనాల కేటాభెం఩ు

ep
఩ది షెంఴతిమహల కహలాతుకి భాతరబే ఩మమితెం ఙేఱహయు. తమహాత 8ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం

(1959) దాామహ ఩రతేయక శూహథనెం కేటాభెం఩ు 1970 ఴయకు కొనశూహగేలా తృొ డిగెంఙాయు. తిమగ
Pr
23ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం (1969) దాామహ 1980 ఴయకు, 45ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం

(1980) దాామహ 1990 ఴయకు, 62ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం (1989) దాామహ 2000 ఴయకు,
t

79ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం (1999) దాామహ 2010 ఴయకు కొనశూహగేలా తృొ డిగెంఙాయు. 14ఴ
ar

లోకషబలో ముతత ెం 543 శూహథనాలుెండగహ 79 శూహథనాలన఼ లెడఽయల్డ్ కులాలకు, 41 శూహథనాలన఼

లెడఽయల్డ్ తెగలకు కేటాభెంఙాయు.

Sm

తుయోజక్‌వర఺ాల్‌పున్రిేభజన్్‌్‌

మహజాయెంగెంలోతు 82ఴ అధికయణ ఩రకహయెం జనాఫా లెకకల ళకయణ కహయయకరభెం

఩ూయత భన తమహాత లోకషబ తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజన జయగహలి. 2001 జనాఫా లెకకల

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ఆధాయెంగహ తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజనకు 2002 తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజన చటర ెం

ఙేఱహయు.

తుయోజక ఴమహాల ఩ునమాబజన తుయాఴిెంఙేెంద఼కు 2002లోనే కులదీపళ఺ెంగ్ నేతాతాెంలో

తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజన కమిశన్ రేఱహయు. 2003లో ఙేళ఺న 87ఴ మహజాయెంగ షఴయణ

చటర ెం తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజనకు షెంఫెంధిెంచిెంది. దీతు ఩రకహయెం...

n
¤ 1971 జనాఫా లెకకల తృహరతి఩దికన లోకషబలో వివిధ మహశుహరాలకు కేటాభెంచిన

.i
తుయోజకఴమహాల షెంఖ్యలో ఎలాెంటి భాయు఩ ఉెండద఼.

ep
¤ 1971 జనాఫా లెకకల తృహరతి఩దికన వివిధ మహశుహరాల ఱహషనషబలోల తుయణభెంచిన

తుయోజకఴమహాల షెంఖ్యలో క౅డా భాయు఩ ఉెండద఼.

Pr
¤ లోకషబలో, వివిధ మహశుహరాల ఱహషనషబలోల లెడఽయల్డ్ కులాలు, లెడఽయల్డ్ తయగతేలకు మజర్ా

ఙేళ఺న శూహథనాల షెంఖ్యలో 2001 జనాఫా లెకకల తృహరతి఩దికగహ భాయు఩లు ఙేమాలి.

t

¤ 2001 జనాఫా లెకకల తృహరతి఩దికగహ ఩రతి మహశుహరాతున తృహరదేశిక తృహయల బెంటమీ, ఱహషనషబ
ar

తుయోజకఴమహాలుగహ ఩ునమాబజన ఙేమాలి. ఈ తుయోజక ఴమహాల ఩ునమాబజన పలితాలన఼

షెంక్షి఩తెంగహ గభతుళత ..
Sm

¤ ఎళ఻ి, ఎళ఻ర శూహథనాల షెంఖ్య లోకషబ, విధానషబలోల రహమ జనాఫా ఆధాయెంగహ భాయుతేెంది.

¤ తుయోజకఴమహాల విళ఻త యణెంలో భాయు఩లు ఏయ఩డి మహశుహరాలోలతు జిలాలలోల తుయోజకఴమహాల షెంఖ్య

తగా డెం, ఩ెయగడెం జయుగుతేెంది.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

¤ తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజన దేవెం ముతత ెం మీద 5 మహశుహరాలోల జయగలేద఼. అవి: ఈఱహనయ

మహశుహరాలెైన అశూో ెం, అయుణాచల్డ఩రదేశ్, భణి఩ూర్, నాగహలాెండ్, తెశృర్ న఼ెంచి విడితృో భన

జాయఖెండ్ మహశర ెంా .

¤ తుయోజక ఴమహాల ఩ునమాబజన పలితెంగహ ఎళ఻ి, ఎళ఻ర శూహథనాలోల భాయు఩ ఴచిచెంది.

n
¤ లోకషబలో ఎళ఻ి శూహథనాల షెంఖ్య 79 న఼ెంచి 85కు, ఎళ఻ర శూహథనాల షెంఖ్య 41 న఼ెంచి 48కి

఩ెమగహభ.

.i
¤ ఆెంధర఩రదేశ్ మహశుహరాతున గభతుళత లోకషబలో ఎళ఻ి శూహథనాల షెంఖ్య 6 న఼ెంచి 7కు, ఎళ఻ర

శూహథనాల షెంఖ్య 2 న఼ెంచి 3కు ఩ెమగెంది.

ep
¤ తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజన తమహాత ఎతునకలు జమగన తొలి మహశర ెంా కమహణటక. ఇటీఴలి
Pr
15ఴ లోకషబ ఎతునకలు, ఆెంధర఩రదేశ్ అళెెంతెల ఎతునకలు తుయోజకఴమహాల ఩ునమాబజన

ఆధాయెంగహనే జమగహభ.
t

అరహతలు్‌:
ar

లోకషబకు ఩రజా ఩రతితుధ఼లుగహ ఎతునకఴడాతుకి దిగుఴ అయీతలు ఉెండాలి.

¤ ఫాయతీమ తృౌయుడెై ఉెండాలి.

Sm

¤ 25 షెంఴతిమహల ఴమష఼ తుెండి ఉెండాలి.

¤ తృహయల బెంటల తుయణభెంచిన ఇతయ అయీతలు ఉెండాలి.

¤ నామినేశన్తో యౄ.10,000 డితృహజిట ఙెలిలెంఙాలి.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

అన్రహతలు్‌:

¤ ఒక ఴయకిత ఏకకహలెంలో ఉబమషబలోల షబుయడిగహ కొనశూహగలేడె. ఒకరేళ మహశర ా అళెెంతెల

షబుయడిగహ, తృహయల బెంట షబుయడిగహ మెండిెంటికీ ఎతునకైతే తుమీణత గడెఴులో఩ల మహశర ా అళెెంతెల

శూహథనాతుకి మహజీనాభా ఙేమకతృో తే గలుతృొ ెందిన తృహయల బెంట శూహథనెం ఖ్ాళీఅభనటల

ల గహ మహశర ఩
ా తి

఩రకటిశూత హయు.

n
¤ కేెందర, మహశర ా ఩రబుతాాలోల ఆదామెం తృొ ెందే ఩దవి ఉెండటెం.

.i
¤ భతిళ఺థ మితెం లేతురహడతు నాయమశూహథనెం ధ఼రవీక మెంచడెం.

ep
¤ ఒక ఴయకిత లోకషబ షబుయడిగహ కొనశూహగడాతుకి అయీత కోలో఩మాడా లేదా అనేది మహశర ఩

తుయణభశూహతయు. దీతుకోషెం ముదట ఎతునకల షెంఘెం అతేతృహరమాతున తెలుష఼కుెంటాయు.

ా తి
Pr
క఺లపరిమితి్‌్‌

83ఴ తుఫెంధన ఩రకహయెం లోకషబ కహల఩మమితి 5 షెంఴతిమహలు. ఎతునకల తమహాత

t

తృహరయెంబబైన తొలి షభారేవెం తేదీ న఼ెంచి 5 షెంఴతిమహల ఴయకు లోకషబ తన అధికహమహలు,

ar

విధ఼లు తుయాఴిషత ఼ెంది. కొతున అరహెంతయ ఩మళ఺థ తేలోల భధయలోనే యద఼దఙేళ఺ లోకషబకు

భధయెంతయ ఎతునకలు జమ఩఺ెంచఴచ఼చ. జాతీమ అతయఴషయ ఩మళ఺థ తి విధిెంచిన఩ుడె లోకషబ

Sm

కహల఩మమితితు 5 న఼ెంచి 6 షెంఴతిమహల ఴయకు తృొ డిగెంచఴచ఼చ. 1976లో 5ఴ లోకషబ

కహల఩మమితితు జాతీమ అతయఴషయ ఩మళ఺థ తి కహయణెంగహ ఒక షెంఴతియెం తృొ డిగెంఙాయు.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

42ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం దాామహ లోకషబ కహల఩మమితితు 5 న఼ెంచి 6

షెంఴతిమహలఴయకు తృొ డిగెంఙాయు. తిమగ 44ఴ మహజాయెంగ షఴయణ చటర ెం దాామహ లోకషబ

కహల఩మమితితు 5 షెంఴతిమహలకు తగా ెంఙాయు.

ఇ఩఩టిఴయకు 8 ఩మహయమాలు తుమీణత గడెఴు కెంటే (5 షెంఴతిమహలు) భుెందే లోకషబ

యదద భయెంది. ముదటిశూహమగహ 4ఴ లోకషబ తుమీణత కహల఩మమితి కెంటే భుెంద఼గహ యదద భయెంది.

n
చిఴమగహ 13ఴ లోకషబ క౅డా తుమీణత గడెఴు కెంటే భుెంద఼గహ యదద భయెంది.

.i
1952 బే 13న లోకషబ ముదటిశూహమగహ షభారేవభభయెంది. అతి తకుకఴ కహలెం

కొనశూహగన లోకషబగహ 12ఴ లోకషబ మకహయు్కకికెంది. 13 నలలు భాతరబే 12ఴ లోకషబ

ep
కొనశూహగెంది. అతయధికకహలెం కొనశూహగన లోకషబగహ 5ఴ లోకషబ మకహయు్కకికెంది. 5ఴ లోకషబ

ఆమేళల ై కొనశూహగెంది.
Pr
కోరం్‌:
t

లోకషబ షభారేఱహలు తుయాఴిెంఙేెంద఼కు అఴషయబైన కతూష షబుయల షెంఖ్యనే కోయెం

ar

అెంటాయు. ముతత ెం షబుయలోల 1/10 ఴెంతే షెంఖ్యన఼ కోయెంగహ ఩మగణిశూత హయు. కోయెం ఉననదీ

లేతుదీ తుమహధమెంఙే అధికహయెం ళ఻఩కర్కు ఉెంటలెంది. ళ఻఩కర్ అెంటే లోకషబ అధయక్షుడె. షబలో

కోయెం లేకతృో తే, అెంటే- శృజయుకహరహలిిన షబుయల కతూష షెంఖ్య లేకుెంటే ళ఻఩కర్ షభారేఱహతున
Sm

తాతాకలికెంగహ రహభదా రేమఴచ఼చ.

స఺ధారణ, పరతయూక్‌సమావేశ఺లు్‌్‌

మహజాయెంగ తుఫెంధన 85 ఩రకహయెం 6 నలల ఴయఴధికి తకుకఴ కహకుెండా ఩రతి షెంఴతియెం

2 ఩మహయమాలు లోకషబ శూహధాయణ షభారేఱహలు తుయాఴిెంఙాలి. అెంటే- ఏ మెండె షభారేఱహల

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

భధయ ఴయఴధి 6 నలలు మిెంచమహద఼. లోకషబ యదద భన షెందయభెంలో భాతరెం ఈ తుమభెం

ఴమత ెంచద఼. శూహధాయణెంగహ లోకషబ షభారేఱహలన఼ ఩రతి షెంఴతియెం 3 ఩మహయమాలు

తుయాఴిశూత హయు. అవి:

1. ఫడెె ట షభారేఱహలు,

n
2. ఴమహాకహల షభారేఱహలు,

.i
3. శీతాకహల షభారేఱహలు.

బడ్ెె ట్్‌సమావేశ఺లు్‌:

శూహధాయణెంగహ ఫడెె ట షభారేఱహలు ప఺ఫఴ ep

ర మ భూడో రహయెంలో తృహరయెంబభఴుతాభ.

ప఺ఫరఴమ-భామచ నలల భధయ ఈ షభారేఱహలు తుయాఴిశూత హయు. ముదట మైలేా ఫడెెట, తమహాత
Pr
శూహధాయణ ఫడెెట ఩రరేవ఩ెడతాయు. ఎకుకఴకహలెం ఫడెె ట఩ెై దాల఺ర శూహమెంచడెంఴలల ఈ

షభారేఱహలన఼ ఫడెెట షభారేఱహలు అెంటాయు.

t

వర఺ాక఺ల్‌సమావేశ఺లు్‌:
ar

శూహధాయణెంగహ జులెై భూడో రహయెంలో తృహరయెంబభఴుతాభ. జులెై - ఆగష఼ర నలలోల

కొనశూహగుతాభ.
Sm

చలిక఺ల్‌లేదా్‌శీతాక఺ల్‌సమావేశ఺లు్‌:

నఴెంఫయు ముదటిరహయెంలో తృహరయెంబభఴుతాభ. నఴెంఫయు, డిళెెంఫయు నలలోల

కొనశూహగుతాభ. అతి తకుకఴకహలెం ఉెండే షభారేఱహలిరే.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

అఴషయబైతే మహశర ఩
ా తి లోకషబ ఩రతయే క షభారేఱహలన఼ క౅డా ఏమహ఩టలఙేమఴచ఼చ.

లోకషబ షభారేవెం లేతు కహలెంలో నేయుగహ మహశర ఩

ా తికి విజాా఩న ఩తారతున షభమ఩ళత , మహశర ఩
ా తి

14 మలజులోలగహ ఩రతేయక షభారేఱహతున ఏమహ఩టలఙేశూత హయు. జాతీమ అతయఴషయ ఩మళ఺థ తి యద఼ద,

విదేశీనేతల దేవ ఩యయటన, భసతూముల ఉతిరహల ఴెంటి షెందమహభలోల ఩రతేయక షభారేఱహలన఼

ఏమహ఩టలఙేమఴచ఼చ.

n
లోక్‌సభ్‌రద్లు్‌- దాతు్‌పరభావం్‌్‌

.i
మహజాయెంగ ఩మఫాశలో శూహధాయణెంగహ తృొ ర మలగ్ ఙేమడెం, డిశూహల్డా ఙేమడెం అనే ఩దాలు

విెంటృ ఉెంటాెం. మహశర ఩

ా తి ఩రకటన దాామహ లోకషబ షభారేవెం తృొ ర మలగ్ అఴుతేెంది.

ep
అెంటే లోకషబ అ఩఩టి షభారేవకహలెం భుగళ఺ెందతు, భమలశూహమ షభారేవభభ్యెంత ఴయకు

విమహభకహలభతు అయథెం. లోకషబన఼ తృొ ర మలగ్ ఙేమడెంఴలల లోకషబ ఩మశీలనలో ఉనన త౅లులలు
Pr
యద఼దకహఴు.
t

లోకషబ డిశూహల్డా కహఴడెం అెంటే లోకషబ యద఼దకహఴడెం అతు అయథెం. లోకషబ

ar

కహల఩మమితి భుగళ఺న తమహాత, కొతున ఩రతేయక ఩మళ఺థ తేలోల ఩రధానభెంతిర షలశృ఩ెై మహశర ఩
ా తి

లోకషబన఼ యద఼దఙేషత ఽ ఆదేఱహలు జామీఙేశూత హయు. లోకషబన఼ యద఼దఙేమడెంఴలల కిెంది

఩మణాభాలు షెంబవిశూహతభ.
Sm

1. లోకషబన఼ యద఼దఙేళ఺న తేదీ న఼ెంచి ఆయునలలోలగహ నఽతన లోకషబన఼ ఏమహ఩టలఙేమాలి.

2. లోకషబ ఩మశీలనలోఉనన త౅లులలు యదద భతృో తాభ. మహజయషబ ఆమోదెం తృొ ెందిన త౅లులలు

క౅డా లోకషబ ఩మశీలనలో ఉెండిన఩఩టికీ యదద ఴుతాభ.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

3. ఒక త౅లుల ఆమోదెం విశమెంలో మెండెషబల భధయ అతేతృహరమఫేదెం కహయణెంగహ

ఉబమషబల షెంముకత షభారేఱహతుకి నోటీష఼ జామీఙేళ఺న తమహాత ఒకరేళ లోకషబ

యదద భనటల భతే, ఆ త౅లుల యద఼దకహద఼.

లోక్‌సభ్‌అధిక఺ర఺లు్‌్‌

n
తృహయల బెంటలలో ఩రజాతేతృహరమాతున ఩రతిత౅ెంత౅ెంఙే ఩రజలషబ అభన లోకషబ

(దిగుఴషబ)కు విఱేశ అధికహమహలునానభ. ఆమథకహధికహమహలోల, భెంతిర భెండలితు తొలగెంఙే

.i
విశమెంలో లోకషబకు ఩రతేయక అధికహమహలునానభ. ఱహషన తుమహాణాధికహమహలు, ఆమథక,

నాయమషెంఫెంధ, మహజాయెంగ షఴయణ, ఎతునక఩యబైన, కహయయతుమహాసక ఱహఖ్఩ెై

తుమెంతరణాధికహమహలు లోకషబకు ఉెంటాభ. ep

శ఺సన్్‌తుర఺ాణాధిక఺ర఺లు్‌్‌
Pr
ఆమథకత౅లులలతోతృహటల శూహధాయణ త౅లులలన఼ క౅డా లోకషబలో ఩రరవ
ే ఩ెటరఴచ఼చ.
t

శూహధాయణ త౅లులలు కేెందర ఩రబుతా ఆమథకేతయ, తృహలనా఩యబైన ఴయఴశృమహలకు షెంఫెంధిెంచినవి.

ar

ఆమథక త౅లులలు కేెందర ఩రబుతా ఆమథక ఴయఴశృమహల తుయాసణకు షెంఫెంధిెంచినవి. శూహధాయణ

త౅లులలన఼ ఏ షబలోనైనా ముదట ఩రరేవ఩ెటరఴచ఼చ.

Sm

¤ మహజాయెంగెంలోతు 7ఴ లెడఽయల్డలో ఩మకకనన అధికహమహల జాత౅తాలోతు కేెందర జాత౅తా, ఉభాడి

జాత౅తా, అఴశిశర అధికహమహల఩ెై లోకషబ ఱహషనాలు ఙేషత ఼ెంది. మహశర ా జాత౅తా఩ెై క౅డా ఇది

ఱహషనాలు ఙేషత ఼ెంది.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ర఺ష్ర్‌జాబితా఩ెై్‌లోక్‌సభ్‌శ఺సనాలు్‌చయసే్‌సంద్ర఺ాలు్‌

¤ 249 తుఫెంధన ఩రకహయెం మహశర ా జాత౅తా అెంఱహల఩ెై ఱహషనాలు ఙేమాలతు మహజయషబ తీమహానెం

ఙేమడెం.

¤ దేవెంలో అతయఴషయ ఩మళ఺థ తి, మహశర ెంా లో మహశర ఩

ా తి తృహలన అభలోల ఉనన఩ు఩డె మహశర ా జాత౅తా఩ెై

n
ఱహషనాలు ఙేమడెం.

.i
¤ 252 తుఫెంధన ఩రకహయెం 2 లేదా అెంతకు మిెంచి మహశుహరాలు మహశర ా జాత౅తాలోతు ఏ అెంవెం఩ెైనైనా

ఱహషనెం ఙేమాలతు తీమహాతుెంచడెం.

¤ అెంతమహెతీమ ఒడెంఫడికలన఼ అభలుఙేమడెం.

ఆరిిక఺ధిక఺ర఺లు్‌్‌
ep
Pr
ఆమథకహధికహమహల విశమెంలో మహజయషబ అధికహమహలు నాభభాతరెం. లోకషబకు

ఆమథక విశమాలోల ఎకుకఴ అధికహమహలునానభ. ఆమథకహధికహమహలన఼ ఩మశీలిళత ..

t
ar

¤ రహమాకహదామ, ఴయమ ఩టిరక (ఫడెె ట)న఼ లోకషబలో ఩రరేవ఩ెటరడెం.

¤ ఩న఼నల విధిెం఩ు, తొలగెం఩ు, తగా ెం఩ు.

Sm

¤ ఩రబుతాెం ఙేళ యుణాలకు ఩మమితి విధిెంచడెం ముదలెైనవి.

¤ ఒక త౅లుల శూహధాయణ త౅లుల అఴుతేెందా, ఆమథకత౅లుల అఴుతేెందా అనే విశమాతున లోకషబ

ళ఻఩కర్ తుయణభశూహతయు. లోకషబ ళ఻఩కర్ తుయణమాతున కోయురలో షరహలు ఙేమడాతుకి వీలులేద఼.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ళ఻఩కర్ ఒక త౅లులన఼ 'ఆమథక త౅లుల' అతు ధ఼రవీకమెంచిన తయురహత మహశర ఩

ా తి

అన఼భతితోనే ముదట దాతున లోకషబలో ఩రరేవ఩ెడతాయు. లోకషబ ఆమోదెం తృొ ెందిన

తయురహత దాతున మహజయషబ ఆమోదెం కోషెం ఩ెం఩ుతాయు. మహజయషబ 14 మలజులోలగహ దాతున

ఆమోదిెంచి తిమగ లోకషబకు ఩ెంతృహలి. ఏ కహయణెంతోనైనా మహజయషబ ఆమథక త౅లులన఼

ఆమోదిెంచక, ఙేయు఩లు, భాయు఩లన఼ షఽచిెంచి ఩ెం఩఺త,ే లోకషబ ఆ ఩రతితృహదనలన఼

n
ఆమోదిెంచఴచ఼చ, ఆమోదిెంచకతృో ఴచ఼చ. మహజయషబ ఆమథక త౅లులన఼ కేఴలెం 14 మలజులు

.i
భాతరబే తన దగా య ఉెంచ఼కోఴచ఼చ.

మహజయషబకు ఆమథక త౅లుల఩ెై భాయు఩లు, ఙేయు఩లు ళ఺తౄహయుి ఙేళ అధికహయెం భాతరబే ఉెంటలెంది.

మహశర ఩
ep
ఆమథక త౅లులల విశమెంలో లోకషబకు షమహాధికహమహలు ఉనానభ.

ా తి ఩ూమహాన఼భతితోనే ఆమథక త౅లులన఼ లోకషబలో ఩రరవ

ే ఩ెడతాయు. ఆమథక
Pr
త౅లులన఼ ఉబమషబలు ఆమోదిెంచిన తయురహత మహశర ఩
ా తి ఆమోదాతుకి ఩ెం఩఺తే మహశర ఩
ా తి

త఩఩క ఆమోదభుదర రేమాలిి ఉెంటలెంది. శూహధాయణ త౅లులల విశమెంలో తృహయల బెంటల

t

ఆమోదెం తృొ ెందిన తమహాత మహశర ఩

ా తి తన ఆమోదెం తెలు఩ఴచ఼చ లేదా ఩ునః఩మశీలనకు
ar

తృహయల బెంటలకు ఩ెం఩ఴచ఼చ.

ఆమథక త౅లులల విశమెంలో ఉబమ షబల ఉభాడి షభారేవెం జమగే అఴకహవబే

Sm

లేద఼. కహయణెం ఆమథక త౅లులలన఼ మహజయషబ కేఴలెం 14 మలజులు భాతరబే తన దగా య ఉెంచ఼కొనే

అధికహయెం ఉెండటబే. అదే శూహధాయణ త౅లులల విశమెంలో మెండె షబల భధయ ఏకహతేతృహరమెం

లేకతృో తే ఉబమషబల ఉభాడి షభారేవెం ఏమహ఩టఴుతేెంది.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

నాూయసంబంధ్‌అధిక఺ర఺లు్‌్‌

మహశర ఩
ా తి, ఉ఩మహశర ఩
ా తి, ష఼఩఻రెంకోయుర నాయమభూయుతలు, ఴైకోయుర నాయమభూయుతలు,

కెంతృోర ా లర్ అెండ్ ఆడిటర్ జనయల్డ, ము.఩఺.ఎస్.ళ఺. చెైయాన్ ముదలెైన రహమ తొలగెం఩ులో

లోకషబకు అధికహమహలునానభ.

n
మహశర ఩
ా తితు తొలగెంఙేెంద఼కు ఏ షబలో అభనా ముదట భశృతేయోగ తీమహానాతున

఩రరేవ఩ెటరఴచ఼చ. ఉ఩మహశర ఩
ా తితు తొలగెంఙాలెంటే ముదట మహజయషబలోనే అతేయోగ తీమహానెం

.i
఩రరేవ఩ెటర ాలి.

ర఺జాూంగ్‌సవరణ్‌అధిక఺రం్‌్‌
ep
368 తుఫెంధన ఩రకహయెం మహజాయెంగ షఴయణన఼ ఩రతితృహదిెంఙే అధికహయెం లోకషబకు
Pr
ఉెంది.

మహజాయెంగ షఴయణకు షెంఫెంధిెంచిన త౅లులన఼ క౅డా ఉబమషబలు ఆయు నలలోలగహ

t

ఆమోదిెంఙాలి. ఒకరేళ ఆమోదిెంచకతృో తే, ఆ త౅లుల వీగతృో తేెంది. మహజాయెంగ షఴయణ త౅లుల
ar

విశమెంలో ఉబమషబల షెంముకత షభారేవెం ఏమహ఩టలఙేళ అఴకహవెం లేద఼.

ఎతుికపరమైన్్‌అధిక఺ర఺లు్‌్‌
Sm

మహశర ఩
ా తి ఎతునక తుమితత ెం తుయోజక గణెంలో లోకషబ ఫాగెంగహ ఉెంటలెంది. అదే

విధెంగహ ఉ఩మహశర ఩
ా తి ఎతునకలోల క౅డా ఇది తృహల్ాెంటలెంది. మహశర ఩
ా తి ఎతునకలోల నామినేటెడ్

షబుయలు తృహల్ానే అఴకహవెం లేద఼. ఉ఩మహశర ఩

ా తి ఎతునకలోల నామినేటెడ్ షబుయలు తృహల్ాెంటాయు.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

లోకషబ ళ఻఩కర్న఼, డి఩ూయటీ ళ఻఩కర్న఼ లోకషబ షబుయలు ఎన఼నకుెంటాయు. అభతే,

మహజయషబ చెైయాన్న఼ మహజయషబ షబుయలు ఎన఼నకోయు. ఉ఩మహశర ఩

ా తే మహజయషబ చెైయాన్గహ

ఴయఴసమశూహతయు. మహజయషబ షబుయలు డి఩ూయటీ చెైయాన్న఼ ఎన఼నకుెంటాయు.

లోకషబ వివిధ తృహయల బెంటమీ కమిటీలకు షబుయలన఼ ఎన఼నకుెంటలెంది. తృహయల బెంటల

ఙే఩టారలిిన విధ఼లు, ఫాధయతలు ఩ెయగడెం, తృహయల బెంటల షభారేఱహల కహలఴయఴధి తకుకఴగహ

n
ఉెండటెం ఴలల తృహయల బెంటల తన విధ఼లు, ఫాధయతలు నయరేమేచెంద఼కు తృహయల బెంటమీ కమిటీలు

.i
షశృమెం ఙేశూత హభ. ఉదాసయణకు అెంచనాల షెంఘెం, ఩రబుతా ఖ్ాతాల షెంఘెం ముదలెైనవి.

క఺రూతుర఺ేహక్‌శ఺ఖ఩ెై్‌తుయంతరణాధిక఺రం్‌్‌

ep
లోకషబ అధికహమహలోల కహయయతుమహాసక ఴయా ెం క౅డా ఒకటి. అెంటే, భెంతిరభెండలితు

తుమెంతిరెంచడెం.
Pr
భన తృహయల బెంటమీ ఴయఴషథ లో భెంతిరభెండలి లోకషబకు ఫాధయత ఴఴిషత ఼ెంది. భెంతిరభెండలి
t

షబుయలోల ఎకుకఴభెంది లోకషబ షబుయలే కహఴడెంతో లోకషబకు ఫాధయత ఴఴిశూత హయు. లోకషబ
ar

విఱహాషెం తృొ ెందినెంతకహలెం భాతరబే భెంతిర భెండలి అధికహయెంలో ఉెండి, విఱహాషెం కోలో఩భన

రెంటనే రైదొ లగహలిి ఉెంటలెంది. కహయయతుమహాసకఴయా ెం఩ెై తుమెంతరణన఼ లోకషబ మెండె యకహలుగహ

ఙే఩డెతేెంది.
Sm

1. ఩రబుతా ఴయఴశృమహల గుమెంచి షభాఙామహతున తెలుష఼కోఴడెం.

2. ఩రబుతా రైపలాయలన఼ ఎతిత చఽ఩డెం లేదా విభమశెంచడెం.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

వీటి కోషెం వివిధ తృహయల బెంటమీ ఩రకిరమలన఼ అన఼షమష఼తెంది. ఈ ఩రకిరమలోల

఩రఱననతత మహలు, తీమహానాలు ఉెంటాభ.

పరశనితత ర఺లు్‌్‌

వివిధ ఩రబుతా ఱహఖ్ల కహయయకలాతృహలకు షెంఫెంధిెంచిన షభాఙామహతున ళ఻఩కర్

n
అన఼భతితో భెంతేరలన఼ ఩రశినెంచడెం దాామహ తెలుష఼కోఴచ఼చ.

.i
఩రతిమలజూ తృహయల బెంటల ఉబమషబలు ఩రఱననతత మహల షభమెంతో

తృహరయెంబభఴుతాభ. ముదటి గెంటన఼ ఩రవనలు అడగడాతుకి కేటాభశూహతయు. తృౌయుల

ep
షభషయల఩ె,ై ఩మతృహలనా అషభయథత఩ె,ై అఴషయబైనఙలట ఩రబుతా ఙకయఴ కోషెం ఩రవనలు

అడగఴచ఼చ.
Pr
఩రఱననతత మహల షభమెంలో అడిగే ఩రవనలన఼ భూడె యకహలుగహ విబజిెంచఴచ఼చ. 1.

నక్షతర గుయుత ఩రవనలు 2.నక్షతర గుయుత లేతు ఩రవనలు 3. షాల఩కహలిక షభాధాన ఩రవనలు.
t

఩రవనల తృహరధానాయతున ఫటిర రహటి ఴమీాకయణ జయుగుతేెంది.

ar

1. న్క్షతర్‌గురతత్‌పరశ్ిలు: ఈ ఩వనలకు భౌఖికెంగహ జరహత౅శూహతయు. వీటి఩ెై అన఼ఫెంధ ఩రవనలు

క౅డా రేమఴచ఼చ. 'నక్షతర గుయుత ఩రవనలు' అనడాతుకి కహయణెం ఩రవనల భుెంద఼ 'నక్షతరెం' గుయుత
Sm

ఉెండటబే.

2. న్క్షతరం్‌గురతతలేతు్‌పరశ్ిలు: ఈ ఩రవనలకు మహత఩ూయాక షభాధానాతున ఇశూహతయు. ఇెంద఼లో

అన఼ఫెంధ ఩రవనలు అడిగే అఴకహవెం లేద఼.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

3. సేలపక఺లిక్‌సమాధాన్్‌పరశ్ిలు: శూహధాయణెంగహ ఩రవనలు అడగహలెంటే కతూషెం ఩ది మలజుల

భుెంద఼ షబుయలు నోటీష఼ ఇరహాలి. అలా కహకుెండా, అతయఴషయబైన ఩రజాతృహరభుఖ్య

విశమెం఩ెై భౌఖికెంగహ అడిగే ఩రవనలన఼ షాల఩ ఴయఴధి షభాధాన ఩రవనలు అెంటాయు.

శూన్ూ్‌సమయం్‌(జీరో్‌అవర్)

n
జీమల అఴర్ అనేది ఫాయత తృహయల బెంటల శూొ ెంతెంగహ యౄతృొ ెందిెంచ఼కునన ఩దధ తి.

1962లో తృహయల బెంటలలో ఈ ఩దధ తితు ఩రరేవ఩ెటర ాయు. ఩రఱననతత మహల షభమెం భుగళ఺న

.i
తయురహత జీమల అఴర్ ఉెంటలెంది. ఩రఱననతత మహల కహయయకరభెం 11 గెంటలకు, జీమల అఴర్ 12

గెంటలకు తృహరయెంబభఴుతాభ. జీమల అఴర్లో ముదలుకహఴడెంఴలల దీతున జీమల అఴర్ అెంటాయు.

ep
ఇెంద఼లో ఎలాెంటి నోటీషఽ లేకుెండా ఩రవనలు అడగఴచ఼చ.

ర఺ష్రపతి్‌పరసంగం్‌-పరభుతే్‌విధానాల఩ెై్‌విమరశ: లోకషబ ఫడెె ట షభారేఱహలు మహశర ఩

ా తి
Pr
఩రషెంగెంతో తృహరయెంబభఴుతాభ. మహశర ఩
ా తి ఩రషెంగ తృహఠహతున భెంతిరభెండలి తమాయుఙేళ఺

ఆమోదిషత ఼ెంది. ఇెంద఼లో గత షెంఴతియెం ఩రబుతాెం శూహధిెంచిన ఘనకహమహయలు, ఩రషత ఼త

t

షెంఴతియెంలో తల఩ెటర న
ి శూహెంఘిక, ఆమథక, మహజకీమ విధానాలన఼ ఩మకకెంటాయు. మహశర ఩
ా తి
ar

఩రషెంగెం఩ెై ధనయరహదాలు తెలి఩ తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెడతాయు. ఈ తీమహానాతున లోకషబ

ఆమోదిెంఙాలి. ఏదెైనా కహయణెంతో తీమహానెం వీగతృో తే, అెంటే బజామటీ షబుయలు

Sm

ఆమోదిెంచకతృో తే, ఩రబుతాెం ఩రజావిఱహాషెం కోలో఩భనటల

ల ఫావిెంచి, భెంతిరభెండలి

మహజీనాభా ఙేషత ఼ెంది.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

తీర఺ానాలు్‌్‌

తీమహానాలోల అవిఱహాష తీమహానెం, విఱహాష తీమహానెం, రహభదా తీమహానెం ముదలెైనవి

ఉనానభ.

అవిశ఺ేస్‌తీర఺ాన్ం: ఩రబుతాాతున తుమెంతిరెంఙే వకితభెంతమహజాయెంగ ఩దధ తేలోల అవిఱహాష

n
తీమహానెం ఒకటి. దీతున లోకషబలో భాతరబే ఩రరేవ఩ెటర ాలి. అవిఱహాష తీమహానెం 'పలానా

అెంవెం఩ె'ై అతు ఙె఩఩నఴషయెం లేద఼. ఩రతి఩క్షాలు అవిఱహాష తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెడతాభ. ఈ

.i
తీమహానాతున ముతత ెం భెంతిరభెండలి఩ెై ఩రరేవ఩ెటర ాలి. అవిఱహాష తీమహానాతున షబ

ళ఻ాకమెంచడాతుకి కతూషెం 50 భెంది షబుయల భదద తే అఴషయెం. అవిఱహాష తీమహానాతుకి

ep
అన఼భతి ఇరహాలా? ఴదాద? అనే తుయణమాధికహయెం ళ఻఩కర్కు ఉెంటలెంది. ళ఻఩కర్ అన఼భతితుళత ,

అన఼భతిెంచిన ఩ది మలజులోలగహ ళ఻఩కర్ తుయణభెంచిన తేదీలల ో చయచ, దాతు తయురహత ఓటిెంగ్
Pr
జయుగుతాభ. ఓటిెంగ్లో ఩రబుతాెం ఓడితృో తే రెంటనే భెంతిరభెండలి మహజీనాభా ఙేషత ఼ెంది.

1963లో జఴసర్లాల్డ నసర

ూ ఩రధాతుగహ ఉనన఩ు఩డె ముదటిశూహమగహ అవిఱహాష
t

తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెటర ాయు. ఇెంధిమహగహెంధీ ఩రధానభెంతిరగహ ఉనన కహలెంలో ఎకుకఴశూహయుల ఈ

ar

తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెటర ాయు. అవిఱహాష తీమహానెంలో ఓడితృో భన ముదటి ఩రధాతు

ముమహమీెదేఱహయ్ (1979).
Sm

విశ఺ేస్‌తీర఺ాన్ం: దీతున లోకషబలో భాతరబే ఩రరేవ఩ెటర ాలి. అధికహయ ఩క్షెం విఱహాష

తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెడెతేెంది. విఱహాష తీమహానెం఩ెై చయచ, ఆ తయురహత ఓటిెంగ్ జయుగుతాభ.

ఓటిెంగ్లో ఩రబుతాెం ఓడితృో తే రెంటనే మహజీనాభా ఙేమాలి. ఫాయతదేవ తృహయల బెంటల చమతరలో

ముదటిశూహమగహ విఱహాషతీమహానాతున 1979 ప఺ఫరఴమలో ఩రరేవ఩ెటర ాయు. అ఩఩టి చయణళ఺ెంగ్

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

఩రబుతాాతున షఫావిఱహాశూహతున తృొ ెందఴలళ఺ెందిగహ అ఩఩టి మహశర ఩

ా తి తూలెం షెంజీఴమడి్

ఆదేశిెంఙాయు. దాెంతో ఫాయతదేవ తృహయల బెంటమీ షెం఩రదామాలోల విఱహాష తీమహానెం ఆచయణలోకి

ఴచిచెంది. విఱహాష తీమహానెం లోకషబలో చయచకు మహకుెండానే, చయణళ఺ెంగ్ మహజీనాభా ఙేఱహయు.

ఇలా విఱహాష తీమహానెంలో ఓడితృో భన తొలి ఩రధాతుగహ చయణళ఺ెంగ్ గుమత ెం఩ు తృొ ెందాయు. 2008

జులెై నలలో ము.఩఺.ఎ. ఩రబుతాాతుకి రహభ఩క్షాలు భదద తే ఉ఩షెంసమెంచడెంతో

n
భనోాసన్ళ఺ెంగ్ ఩రబుతాెం విఱహాశూహతున కోమెంది. విఱహాష తీమహానాతుకి అన఼క౅లెంగహ 275

.i
ఓటల
ల , ఴయతిమేకెంగహ 256 ఓటల
ల ఴఙాచభ. ఇలా విఱహాష తీమహానెంలో ఩రబుతాెం విజమెం

శూహధిెంచిెంది.

ep
వ఺యదా్‌తీర఺ాన్ం: ఩రజాతృహరభుఖ్యెం ఉనన ఆకళ఺ాక లేదా సఠహత్ షెంఘటనలన఼

చమచెంచడాతుకి ళ఻఩కర్ అన఼భతితో రహభదా తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెడతాయు. దీతున

Pr
఩రరేవ఩ెటర ెంే ద఼కు 50 భెంది షబుయల భదద తే అఴషయెం. రహభదా తీమహానెం అన఼భతి

తృొ ెందితే షబలో మిగలిన ఴయఴశృమహలతూన రహభదా రేశూత హయు. ఈ తీమహానెం భుఖ్యయదేద వెం
t

భుఖ్యబైన విశమెం మీదకు షబ దాల఺రతు భళ్ల ెంచడెం. ఈ తీమహానెం఩ెై ఓటిెంగ్ జయగద఼.

ar

స఺వధాన్్‌తీర఺ాన్ం: ఩రజా తృహరభుఖ్యెం ఉనన షభషయన఼ అతయఴషయెంగహ చమచెంఙేెంద఼కు, ఆ

షభషయన఼ ఩రబుతా దాల఺రకి తీష఼కురయ్ల ెంద఼కు ఈ తీమహానాతున ఩రరేవ఩ెడతాయు. శూహఴధాన

Sm

తీమహానెం భుఖ్యయదేద వెం షభషయ఩ెై షెంఫెంధిత భెంతిర న఼ెంచి 'అధికహమక రహయఖ్య' న఼ కోయడెం.

షబ తుమభాల ఩రకహయెం కతూషెం ఇదద యు షబుయలు ళ఻఩కర్కు ఒక గెంట భుెంద఼ నోటీష఼

ఇరహాలి. ళ఻఩కర్ అన఼భతి లతేళత 2.30 గెంటలు చయచ జయుగుతేెంది. ఈ తీమహానెం ఩రబుతా

భెందకొడితనాతుకి చికితి లాెంటిది.

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

కోత్‌తీర఺ానాలు: ఩రబుతాెం ఫడెె టన఼ ఩రరేవ఩ెటర న

ి ఩ు఩డె ఫడెె ట ముతత ెంలో కొెంత తగా ెం఩ు

కోయుత౉ ఙేళ తీమహానాలే కోత తీమహానాలు. ఇవి భూడె యకహలు. 1. విధాన 2. తృొ ద఼఩ు 3.

నాభభాతర఩ు కోత తీమహానాలు.

విధాన్్‌కోత్‌తీర఺ాన్ం: ఩రబుతాెం ఩రతితృహదిెంచిన ఫడెె ట ముతాతతున ఒక యౄతృహభకి

తగా ెంఙాలిిెందిగహ ఙేళదే విధానకోత తీమహానెం.

n
పొ ద్లపు్‌కోత్‌తీర఺ాన్ం: ఇది ఩రబుతాెం ఩రతితృహదిెంచిన ఫడెె ట ముతత ెంలో కొెంతబేయ తగా ెంఙాలనే

.i
తీమహానెం.

ep
నామమాతరపు్‌కోత్‌తీర఺ాన్ం: ఩రబుతాెం ఩రతితృహదిెంచిన ఫడెె ట ముతాతతున ఴెంద యౄతృహమలకు

తగా ెంఙాలిిెందిగహ ఙేళ తీమహానెం. కోత తీమహానాలన఼ ఩రతి఩క్షాలు ఩రరేవ఩ెటర ,ి ఩రబుతాెం఩ెై

ఴయతిమేకతన఼ తెలిమజేశూత హభ. ఇ఩఩టిఴయకు కోత తీమహానాలన఼ లోకషబ ఒకకశూహమ క౅డా

Pr
ఆమోదిెంచలేద఼. కోత తీమహానెం లోకషబ ఆమోదెం తృొ ెందితే త఩఩తుషమగహ ఩రబుతాెం

మహజీనాభా ఙేమాలి.
t
ar

఩ెైన విఴమెంచిన తీమహానాలు కహయయతుమహాసక ఱహఖ్న఼ అద఼఩ులో ఉెంచి, అది తన

ఫాధయతలన఼ షకరభెంగహ తుయామత ెంఙేలా ఙేషత ఼ెంది.

Sm

For more information log on to http://SmartPrep.in