Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce.

Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Αρχή Νέα Τεύχη Ταυτότητα Σύνταξη Βιβλία Επικοινωνία

Αρχή
Νέα
Τεύχη
Ταυτότητα
Σύνταξη
Βιβλία

Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός ως
Επικοινωνία
«κόμβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Τεύχος 108, περίοδος: Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2009
αναζήτηση...

VIVE LA GRECE.
Ο ΛΑΪΚΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ
ΩΣ «ΚΟΜΒΟΣ» ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ
του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Πρόλογος
Η παρούσα εργασία αποτελείται από τρία μέρη.
 
Στο πρώτο μέρος, Το «εκλογικό» είναι και «πολιτικό»: όψεις ενός πολιτικού επιτεύγματο
συνοψίσουμε την εκλογική συμπεριφορά του ΛΑ.Ο.Σ στα βασικά της σημεία και θα αναδείξουμε
της ανάλυσής της που τεκμηριώνουν τον ισχυρισμό μας περί σταθεροποίησης του ΛΑ.Ο.Σ εντό
ελληνικού πολιτικού συστήματος, ανάδειξής του σε «κόμβο» της ελληνικής Ακροδεξιάς και προϊο
αναβάθμισής του στο πλαίσιο μιας συντηρητικής πολιτικής ηγεμονίας.
 
Στο δεύτερο μέρος, Και «αντάρτες» και με το «καθεστώς»: όψεις μιας τακτικής με διπλή στόχευσ
επιχειρήσουμε να αναδείξουμε την τακτική με την οποία ο ΛΑ.Ο.Σ πέτυχε τη σταθεροποίησή του σ
πλαίσιο κατ’ αρχάς αποτρεπτικό για την επιβίωση μιας πολιτικής δύναμης αξιώσεων στα δεξιά
Δεξιάς. Ανατρέχοντας σε πραγματολογικό υλικό (δημοσιεύματα στον τύπο και το διαδίκτυο, κομμ
ντοκουμέντα, βιβλιογραφία) θα υποδείξουμε τη διπλή στόχευση –κατά μία έννοια: αντιφατικότ
αυτής της τακτικής που, ωστόσο, αποδείχτηκε εκλογικά και πολιτικά αποτελεσματική.
 
Στο τρίτο μέρος, Ο ακροδεξιός «γκραμσιανισμός» του ΛΑ.Ο.Σ, θα υποδείξουμε τις αναλογίε
τακτικής του ΛΑ.Ο.Σ με το εγχείρημα της γαλλικής Νέας Δεξιάς στη δύση της δεκαετίας του
τακτική που σχετίζεται με την εκλογική αποτελεσματικότητα της ανερχόμενης στην Ευρώπη ά
Δεξιάς (απόρριψη του «ακτιβισμού», «στροφή» στην ιδεολογία και προσπάθεια απόσπασης
ιδεολογικής ηγεμονίας από την ιδεολογικά τελματωμένη Αριστερά).
 

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Στο τελευταίο μέρος θα εκθέσουμε τα συμπεράσματα από την έρευνά μας και θα διατυπώσουμε σ
για την περαιτέρω μελέτη του ζητήματος.
 
Εισαγωγή
 
Στο μέσο μιας οικονομικής κρίσης που αναγνωρίζεται πλέον ως εφάμιλλη αυτής του 1929, αλλ
τρεις μήνες μετά την κοινωνική εξέγερση που σημάδεψε το πολιτικό σκηνικό της χώρα
πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής καλεί στο Μέγαρο Μαξίμου τους πολιτικούς αρχηγούς και τους ζη
συναινέσουν σε μια δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Οι πολιτικοί αρ
ανταποκρίνονται, υποβάλλοντας ο καθένας τη δική του δέσμη προτάσεων· όλοι, όμως, απορρίπτου
εκκλήσεις για συναίνεση. Για την ακρίβεια, όλοι πλην ενός. Πρόκειται για τον πρόεδρο του ΛΑ
Γιώργο Καρατζαφέρη, που στο τέλος της συνάντησης θα δηλώσει στους δημοσιογράφους: «Από
μεγάλο άλμα στο κενό, προτιμώ ένα σταθερό βήμα στη λογική. Και η λογική υπαγορεύ
βρούμε κοινούς τρόπους για να βγούμε από την κρίση. Είναι βεβαίως εμφανές ό
Πρωθυπουργός ομολογεί ότι χρειάζεται δυνάμεις, προτάσεις, σκέψεις και ιδέες. Όποιος
ήταν Πρωθυπουργός της χώρας – είτε ο κ. Καραμανλής, είτε ο κ. Παπανδρέου, είτε οποιοσδ
1
άλλος – θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέσω τις δικές μου προτάσεις».
 
Η στάση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι, βάσει του ισχύοντος εκλογικού νόμου, η επό
εκλογική αναμέτρηση δε θα αναδείξει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ενώ και σ’ αυτήν που αναγκαστικ
ακολουθήσει, είναι αμφίβολο αν κάποιο κόμμα μπορέσει να εξασφαλίσει μόνο του τις έδρες
απαιτούνται για το σχηματισμό κυβέρνησης· τα σενάρια περί των πιθανών σχημάτων συνεργ
2
συμπεριλαμβάνουν ήδη και τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό και, στο πλαίσιο αυτό, η «υπεύθυνη
«γενναιόδωρη» ανταπόκριση στην έκκληση του πρωθυπουργού νοηματοδοτείται ως επί
διαθεσιμότητας για την ανάληψη υψηλών πολιτικών καθηκόντων.

Μπορεί το 7,15% που κατέγραψε το πάλαι ποτέ «κόμμα Καρατζαφέρη» στις πρόσφατες Ευρωεκλ
να υπολείπεται σαφώς του 26% της ολλανδικής «Λίστας Pim Foruyn» (2002) ή του 15,5% του Vl
Blok στη Φλάνδρα (1999), του 26% που έφερε τον Χάιντερ να συγκυβερνά στην Αυστρία με το Λ
Κόμμα (2000) ή του 17% με το οποίο ο Λεπέν υποσκέλισε τους γάλλους Σοσιαλιστές (2002), καθώ
του 12.4% της συγκυβερνώσας, στην Ιταλία, Εθνικής Συμμαχίας (2006)· στην τρέχουσα συγκ
ωστόσο, το ποσοστό αυτό είναι ικανό για να προσδώσει στην εγχώρια ακροδεξιά ρόλο πολι
ρυθμιστή, εξέλιξη αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια.

 
Μπορεί το 1977 η φιλοβασιλική-φιλοδικτατορική Εθνική Παράταξις του Στ. Στεφανόπουλο
αναδεικνυόταν τέταρτο κόμμα με 6,82% και 5 βουλευτές, όμως οι μνήμες από την επτάχ
δικτατορία και τη διπλή εισβολή στην Κύπρο, η εδραίωση του κοινοβουλευτισμού και η ανάδειξη
κομμάτων ως βασικών πυλώνων της αστικής-δημοκρατικής πολιτικής τάξης, η απορρό
ψηφοφόρων και στελεχών της ακροδεξιάς από τη Νέα Δημοκρατία και –στα επόμενα χρόνι
πολυκερματισμός του χώρου, συντελούσαν ώστε οι εκλογικές καταγραφές της «δεξιάς της Δεξιά
μένουν καθηλωμένες σε οριακά επίπεδα και η ίδια να διαδραματίζει ελάσσονα ρόλο στα πολ
δρώμενα. Ενώ όμως στις μέρες μας το πολιτειακό θεωρείται λήξαν, η «πυκνή» δεκαετία του ’90 κ
κοινωνικές διεργασίες που τη χαρακτήρισαν, διαμόρφωσαν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε σή
να μιλάμε για το «κλείσιμο» ενός κύκλου: του κύκλου της πολιτικής απαξίωσης την ελλη
Ακροδεξιάς.
 
Οι διεργασίες αυτές δεν περιορίζονται στο εθνικό επίπεδο, αλλά αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη
επί τροχάδην σύνοψή τους θα περιελάμβανε: τη σύγκλιση Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς στην ατ
του νεοφιλελευθερισμού και τη συναφή κρίση πολιτικής εκπροσώπησης· την μετατροπή των χωρώ
Νότιας Ευρώπης σε χώρες υποδοχής μεταναστών και την ξενοφοβική της επένδυση από αστικό πολ
προσωπικό και ΜΜΕ, καθώς βεβαίως και τη λήψη μέτρων καταστολής της «λαθρομετανάστευσης»
συνομολογούνται σε διεθνείς διασκέψεις· την άνοδο του δεξιού εξτρεμισμού στις χώρες της Ανατο
Ευρώπης (στο έδαφος και της απίσχνασης της Αριστεράς, λόγω ταύτισης με τον «υπαρκτό»
σταδιακή ενίσχυση βορειοευρωπαϊκών και δυτικοευρωπαϊκών σχημάτων που υπερασπίζοντα
«εθνική ταυτότητα απέναντι στην παγκοσμιοποίηση»· τον βαθμηδόν υποσκελισμό
Κεντροαριστερών κυβερνήσεων από συμμαχικά κυβερνητικά σχήματα της Δεξιάς.
 
Σε εθνικό επίπεδο, η σύνοψη περιλαμβάνει: την – αντιφατική, τουλάχιστον – υποδοχή εκατοντ
χιλιάδων μεταναστών, κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη και την Ασία· την εφαρμογή
νεοφιλελεύθερης «εκσυγχρονιστικής» ατζέντας στην οικονομία, στο όνομα του «εθνικού στόχου

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

ΟΝΕ, και τη συνακόλουθη ένταση της ανασφάλειας για ευρέα τμήματα της κοινωνίας·
«κινητικότητα» γύρω από τα «εθνικά θέματα» (πρωτίστως το Μακεδονικό την περίοδο ’92
δευτερευόντως τις ελληνοτουρκικές σχέσεις –βλ. κρίση Ιμίων– οι οποίες, πάντως, βα
σταθεροποιούμενες)· την ανακίνηση του ζητήματος των ταυτοτήτων και τη διεκδίκηση, εκ μέρου
Εκκλησίας και μέσω του Αρχιεπισκόπου, ενεργού ρόλου στα πολιτικά πράγματα.
 
Στο φόντο της κρίσης της εκσυγχρονιστικής στρατηγικής, της εξάντλησης των ορίων της ηγεμονία
εγκατέστησε το ΠΑΣΟΚ από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και της ογκούμενης δυσαρέσκειας σε β
4
του που εξαπλώνεται και στην ίδια την εκλογική του βάση, η εφαρμογή της στρατηγικής του «μεσ
χώρου» από τα δύο ισχυρότερα κόμματα (τακτική που για τη ΝΔ θα σημάνει την αποπ
Καρατζαφέρη και, ακολούθως, το εντυπωσιακό 13.6% του τελευταίου στις νομαρχιακές εκλογέ
2002, σε βάρος του κεντρώου «εκλεκτού» της ΝΔ, Γιάννη Τζανεττάκου) θα αποβεί σε όφελος της
Δημοκρατίας: το 2004, 11 χρόνια μετά το άδοξο τέλος της κυβερνητικής θητείας Μητσοτάκη, η Δ
θα επιστρέψει στην κυβέρνηση.
 
Έχουν προηγηθεί διάφορα, διόλου αμελητέα για την υπόθεσή μας «επεισόδια»: η σύγκλιση ΠΑΣΟΚ
Νέας Δημοκρατίας στην ανάγκη πάταξης της «λαθρομετανάστευσης» και της «τρομοκρατίας»
πλαίσιο και ευρωπαϊκών σχετικών συμφωνιών· οι κατά συρροήν αυταρχικές διευθετήσεις γύρω απ
ζήτημα της «ασφάλειας», με κορυφαίες την ψήφιση του «τρομονόμου» το 2001, την επιβολή έκτα
νομοθεσίας στη δίκη της «17Ν» το 2002, την καταστολή των αντιπολεμικών και αντικαπιταλιστ
διαδηλώσεων του πρώτου εξαμήνου του 2003 και τα μέτρα για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγ
του 2004· οι συστηματικές προσπάθειες απαξίωσης του μεταπολιτευτικού ριζοσπαστισμού
ορισμένες εκδοχές δε, και αποκατάστασης εκτελεσθέντων βασανιστών της Χούντας), στο έδαφο
εξάρθρωσης της «17Ν»· οι επανειλημμένες διαμάχες για το ζήτημα των αλλοδαπών σημαιοφόρων
μαθητικές παρελάσεις (η περίπτωση του Οδυσσέα Τσενάι είναι απλώς η πιο γνωστή)· η αναγωγή
Ολυμπιακών Αγώνων σε διεθνούς εμβέλειας γιορτή «εθνικού γοήτρου», πέρα από πολιτ
ανταγωνισμούς· η κατακραυγή ενάντια στο σχέδιο Ανάν από διανοούμενους, μεγάλη μερίδα
πολιτικού προσωπικού όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων, του μεγαλύτερου μέρους
εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και, βεβαίως, της Ακροδεξιάς στις διάφορες εκφάνσεις της.

 
Είναι μέσα σ’ αυτά τα συμφραζόμενα που μπορούμε να κατανοήσουμε την ίδρυση του ΛΑ.Ο.
συγκρότηση του ιδεολογικού και πολιτικού-προγραμματικού του λόγου, τη διαμόρφωση της εκλο
του βάσης, την τοποθέτησή του στον άξονα «Δεξιά-Αριστερά» και τη διαφοροποίησή του από
ακροδεξιούς σχηματισμούς άλλων εποχών (π.χ. ΕΟΝ, ΕΚΟΦ, ΕΠΕΝ) και άλλων χωρών (π.χ. ιτα
«Εθνική Συμμαχία»/ΜSI ή «Λίστα Pim Fortuyn» – με άλλα λόγια, την ιδιαιτερότητά του, που θα
επιτρέψει να αρνηθεί την ακροδεξιά ταυτότητα, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους σύγχρονους –
5
πλέον δημοφιλείς – σχηματισμούς της ακροδεξιάς οικογένειας ανά την Ευρώπη.
 
Η έμφαση στη συγκυρία μέσα στην οποία αναδύονται και στην «εντοπιότητά» τους, είναι κομ
σημασίας για τη μελέτη των ακροδεξιών κομμάτων και κινημάτων: είναι αυτή που «ξεκλειδώνει
πολυπλοκότητά τους. Ο Milza μας θυμίζει, φέρ’ειπείν, την αποστροφή των Γάλλων αντιδραστικώ
τον εθνικισμό, εφ’ όσον αυτός ταυτιζόταν με τον ιακωβινισμό, αλλά και την αντιναζιστική δράση
Γάλλων φασιστών, για την οποία κάποιοι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Καθώ
σύγχρονα ακροδεξιά κόμματα και κινήματα εδράζονται στην «εθνική ταυτότητα», είναι σημαντι
υπόμνηση του Ετιέν Μπαλιμπάρ ότι ο Φίχτε ή ο Γκάντι δεν είναι Μπίσμαρκ, όπως και ο Ντε Γκω
6
είναι Χίτλερ.
 
Στα καθ’ημάς, οι παραπάνω οριοθετήσεις είναι σημαντικές για να καταλάβουμε –πέρα απ’
κινδυνολογία ή την ηθικολογία – πώς, στην περίπτωση του ΛΑ.Ο.Σ, η ανυπόληπτη Ακροδεξιά
δεκαετίας του ’80 κατορθώνει σήμερα – ούσα κάθε άλλο παρά «αντικοινοβουλευτική» – να α
ψηφοφόρους (σχεδόν) απ’ όλα τα πολιτικά κόμματα, πιέζοντάς τα να υιοθετήσουν τα αυτα
αιτήματά της, ενίοτε μάλιστα επιτυχώς.
 
Ας το θέσουμε πιο συγκεκριμένα: υποστηρίζουμε ότι ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός ̶ όπως ακρ
το Εθνικό Μέτωπο του Λεπέν και το MSI του Αλμιράντε ̶ έχει κατορθώσει να συσπειρώσει αρκετές
τις διάσπαρτες (και σαφώς άνισες) δυνάμεις των εξτρεμιστικών δεξιών οργανώσεων και να αναδε
σε κυρίαρχη οργάνωση στο χώρο της ελληνικής Ακροδεξιάς, ασκώντας έναν ηγεμονικό ρόλο στο
που αυτή η τελευταία καταλαμβάνει και αναβαθμίζοντας, προοδευτικά, τον ρόλο του στο εγχ
7
πολιτικό σύστημα.
 

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Το επίτευγμά του αυτό είναι συμβολή (σε) και προϊόν μιας συνολικής μετατόπισης προς τα δεξιά
πολιτικού συστήματος και «τέκνο», όπως το θέτει ο Ζίζεκ, μιας «μεταπολιτικής» εποχής, όπ
πολιτική αυτή καθαυτή αντικαθίσταται προοδευτικά από την κοινωνική διοίκηση των ειδημ
(«διακυβέρνηση»…), ώστε μόνη νόμιμη πηγή συγκρούσεων να αναδεικνύεται η πολιτισμική (εθνο
8
θρησκευτική) ένταση. Πρόκειται για την εποχή της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας που στις μέρες
δοκιμάζεται σοβαρά, αλλά που μέχρι στιγμής έχει επιβάλει την ιδέα ότι η δημοκρατική αυτοκυβέρ
αποτελεί το καλύτερο μέσο για την προστασία των αρχών της φιλελεύθερης δημοκρατικής τάξης –
δηλαδή, εργαλειοποιήσει τη δημοκρατία, αφυδατώνοντάς την από τον εγγενώς συγκρουσιακό
9
χαρακτήρα.
 
Στην παρούσα εργασία, λοιπόν, θα επιχειρήσουμε να δείξουμε διαστάσεις αυτού του επιτεύγματο
ΛΑ.Ο.Σ, την αντιφατική τακτική που το κατέστησε δυνατό και τις αναλογίες αυτής της τακτικής
εγχείρημα της γαλλικής Νέας Δεξιάς της δεκαετίας του ’70. Όπως θα δούμε, στα χρόνια του «μεσ
χώρου», η εμπλοκή στο δημοκρατικό παιχνίδι με αυτήν την τακτική, η ισορροπία μεταξύ λύτρωση
πραγματισμού έχει ήδη αφήσει τα ίχνη της στην ταυτότητά του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού.
 
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
 
Το «εκλογικό» είναι και «πολιτικό»: όψεις ενός πολιτικού επιτεύγματος
 
Την επαύριο των εκλογών του 2004 και ενώ ο ΛΑ.Ο.Σ έχει αποτύχει να περάσει το κατώφλι του 3
Γιώργος Κουκουράκης, αναλύοντας την παρουσία της άκρας Δεξιάς στο ελληνικό πολιτικό σύστ
σημείωνε ότι είναι «ανοικτό ζήτημα αν ο ΛΑ.Ο.Σ είναι σε θέση μεσο-μακροπρόθεσμα
διαδραματίσει έναν ιδιαίτερο ρόλο στο πολιτικό σύστημα της χώρας ως αυτόνομος πόλος
10
δεξιά της ΝΔ». Μια ματιά στις εκλογικές καταγραφές της μεταπολιτευτικής άκρας Δεξιάς –ιδίω
περιόδους έντονης πόλωσης και πίεσης από τη ΝΔ̶ αρκούσε για να πείσει περί του αντιθέτου· το ίδι
η πολυδιάσπαση της Ακροδεξιάς. Το μόλις προ διετίας «ηχηρό» 13,6% του Γ. Καρατζαφέρη
Υπερνομαρχία Αθήνας-Πειραιά, άλλωστε, μπορούσε να ιδωθεί, όχι ως πρόκριμα, αλλά ως συγκυρ
αποτέλεσμα, δεδομένης της – ατυχούς ή ατυχήσασας – επιλογής Τζανεττάκου· το 2,19% του ΛΑ
λοιπόν, δεν ήταν παρά η «επιβεβαίωση» αυτής της σκέψης.

 
Η βραχεία, εξάλλου, επιβίωση των σχηματισμών που διεκδίκησαν πρόσβαση στην εκλογική βάση
ΝΔ (Πολιτική Άνοιξη του Α. Σαμαρά, ΚΕΠ του Δ. Αβραμόπουλου) και, συμμετρικά, η υ
συγκέντρωση εκλογέων σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (86,5% στις βουλευτικές του 2000, 86% σε αυτές
2004), υπονόμευαν περαιτέρω το ενδεχόμενο μακροημέρευσης του «κόμματος Καρατζαφέρη».
 
Αν μπορούσε, λοιπόν, σε κάτι να ελπίζει ο ΛΑ.Ο.Σ, αυτό ήταν οι «β΄ διαλογής» εκλογικές αναμετρή
Τα πράγματα, ωστόσο, θα αποδεικνύονταν πιο περίπλοκα.
 
Μια προσεκτική ανάγνωση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών 2004, πέρα από την αύξηση
ποσοστών του ΛΑ.Ο.Σ κατά 2% περίπου και 90.326 ψηφοφόρους μέσα σε τρεις μήνες (Μάρτιος-Ιο
2004), αναδείκνυε αξιοσημείωτα ποιοτικά στοιχεία. Έδειχνε, επί παραδείγματι, ότι στις δεκα
περιφέρειες όπου ο ΛΑ.Ο.Σ συγκέντρωνε τα μεγαλύτερα ποσοστά του στις βουλευτικές του Μαρτί
ΝΔ έχανε στις Ευρωεκλογές μία έως τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες, ο ΛΑ.Ο.Σ κέρδιζε, αντίστοιχα
έως τρεις, ενώ στις ίδιες περιφέρειες, τα ποσοστά της ΝΔ εμφανίζονταν ενισχυμένα σε σχέση μ
αντίστοιχα των Ευρωεκλογών του 1999.
 
ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΝΔ-ΛΑ.Ο.Σ ΣΤΙΣ 15 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ
ΜΕ ΤΑ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΑ.Ο.Σ (ΜΑΡΤΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2004)

Εκλογική ΝΔ ΝΔ ΔΙΑΦΟΡΑ ΛΑ.Ο.Σ ΛΑ.Ο.Σ ΔΙΑΦΟΡΑ

Περιφέρεια ΜΑΡΤΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΝΔ ΜΑΡΤΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΛΑ.Ο.Σ

% % % % % %

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Α'
1 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 43,70% 39,27% -4,43% 4,42% 7,68% 3,26%

Β'
2 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 49,77% 45,59% -4,18% 3,71% 6,49% 2,78%

3 ΗΜΑΘΙΑΣ 46,47% 42,94% -3,53% 3,56% 6,12% 2,56%

4 ΠΕΛΛΗΣ 49,90% 45,96% -3,94% 3,44% 5,45% 2,01%

5 Β' ΠΕΙΡΑΙΩΣ 35,59% 33,23% -2,36% 3,26% 5,08% 1,82%

6 ΑΤΤΙΚΗΣ 44,52% 41,98% -2,54% 3,23% 5,10% 1,87%

7 Α' ΑΘΗΝΩΝ 44,71% 42,38% -2,33% 3,13% 5,50% 2,37%

8 Α' ΠΕΙΡΑΙΩΣ 46,31% 42,82% -3,49% 3,06% 5,50% 2,44%

9 ΚΙΛΚΙΣ 51,05% 46,55% -4,50% 3,04% 6,71% 3,67%

10 ΠΙΕΡΙΑΣ 50,32% 47,00% -3,32% 2,84% 4,98% 2,14%

11 Β' ΑΘΗΝΩΝ 39,78% 37,37% -2,41% 2,82% 4,89% 2,07%

12 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 46,95% 45,70% -1,25% 2,62% 4,35% 1,73%

13 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 45,84% 43,22% -2,62% 2,22% 3,99% 1,77%

14 ΔΡΑΜΑΣ 52,47% 48,93% -3,54% 2,22% 4,36% 2,14%

ΣΕΡΡΩΝ
15 56,35% 52,78% -3,57% 2,16% 4,40% 2,24%

Πηγή: Στάθης Τσιράς, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑ.Ο.Σ (αδημοσίευτη εργασία), Απρίλιος
με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών
 
Αναλύοντας το ίδιο το αποτέλεσμα των βουλευτικών του 2004, διαπίστωνε κανείς μια εντυπωσ
πολυσυλλεκτικότητα, προς επίρρωση της παρατήρησης ότι, ακόμα κι αν τα «θύματα
εκσυγχρονισμού», συγκρινόμενα με τους «κερδισμένους του εκσυγχρονισμού», παρουσιάζουν
σαφώς μεγαλύτερη πολιτική και εκλογική διαθεσιμότητα για τη νέα άκρα Δεξιά, η πολιτική
εκλογική στήριξη της τελευταίας είναι συνάρτηση της όλης διάταξης των πολιτικών δυνάμεων
11
στην πολιτική αγορά, καθώς και της ποιότητας του κομματικού ανταγωνισμού συνολικά. Ενδει
λοιπόν, στις εκλογές του 2004, 24,1% των ψηφοφόρων του ΛΑ.Ο.Σ δήλωναν αδυν
αυτοπροσδιορισμού σε κάποιο ιδεολογικό ρεύμα, 17,9% αυτοπροσδιορίζονταν ως εθνικιστές, 15
12
φιλελεύθεροι και νεοφιλελεύθεροι, ενώ 10% περίπου ως σοσιαλιστές και σοσιαλδημοκράτες. Αν
σκληρός πυρήνας των ψηφοφόρων του εντοπιζόταν στις ακραίες τιμές του δεξιού τμήματος
κλίμακας Αριστερά/Δεξιά, το 1/3 περίπου τοποθετείτο στον «μεσαίο χώρο», με το αντίστοιχο μέρο
ψηφοφόρων της ΝΔ να φτάνει το ¼. Μολονότι, εξάλλου, το προφίλ του ψηφοφόρου του κόμματος
σαφώς συντηρητικό, δεν είναι εντούτοις πιο συντηρητικό από αυτό του ψηφοφόρου της ΝΔ.

 
Σε ό,τι αφορά την κοινωνική διαστρωμάτωση της εκλογικής του βάσης, στον πίνακα της επιρροής
κοινωνικοεπαγγελματική κατηγορία, οι υψηλότερες τιμές του ΛΑ.Ο.Σ καταγράφονταν σ
εργοδότες/επιχειρηματίες (4%) και ακολουθούσαν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μισθωτο
ιδιωτικού τομέα (3%), οι χαμηλότερες δε τιμές παρουσιάζονταν στους φοιτητές, τις νοικοκυρές και
13
συνταξιούχους (1%).

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Σε ό,τι αφορά, τέλος, την προέλευση των ψηφοφόρων του ΛΑ.Ο.Σ σε σχέση με την ψήφο του 200
έρευνα με τη συμμετοχή 253 ατόμων, το 34% δήλωσε ότι προερχόταν από τη ΝΔ, το 19% απ
14
ΠΑΣΟΚ, το 13% από άλλο κόμμα, το 6% από το ΔΗΚΚΙ και το 3% από το ΚΚΕ.
 
Με 162.103 ψηφοφόρους στις εκλογές του 2004 και την εκλογική «προίκα» στην οποία μ
αναφερθήκαμε, στις νομαρχιακές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006 ο ΛΑ.Ο.Σ κατήλθε αυτό
σε 16 Νομαρχίες και στο Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου επικεφαλής ήταν ο πρόεδρός
Παράλληλα, σε αρκετούς δήμους στήριξε συνδυασμούς της Νέας Δημοκρατίας, ενώ
περισσότερες φορές συμμετείχε σε αυτούς με δικούς του υποψηφίους δημοτικούς συμβούλ
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν η στήριξη του Νικήτα Κακλαμάνη, στο συνδυασμό
οποίου πήραν μέρος δύο από τα κορυφαία τότε στελέχη του ΛΑΟΣ, ο εκδότης της Άλφα Έν
15
Μυλωνόπουλος και η υπεύθυνη γυναικών Β. Τσιαμπέρη. Στις Νομαρχιακές εκλογές του 20
ΛΑ.Ο.Σ πήγε καλύτερα από τις εθνικές και χειρότερα από τις Ευρωεκλογές του 2004. Ο Γιώ
Καρατζαφέρης θα πει σχετικά στην εκπομπή του:
 
Πετύχαμε τον στρατηγικό μας στόχο που ήταν ένας και ξεκάθαρος. Στις προηγούμενες εκλο
αναμετρήσεις αυτό που αντιμετωπίσαμε κάθε στιγμή που προσπαθούσαμε να διατυπώσουμε τον
μας αιρετικό και για άλλους εξαιρετικό λόγο, σκοντάφταμε πάνω στην άρνηση του συστήματος,
λοιδορία, στις ακρότητες, στις αγριάδες και σε όλα αυτά που συνόδευαν. Ενθυμήστε ότι είχαμε φ
σε ένα απώτατο σημείο για την λειτουργία της δημοκρατίας σε αυτήν την χώρα όπου μας κατηγορο
για ναζιστές και κρεματόρια. Κάναμε αυτήν την προσπάθεια με την αλυσίδα του κατάδ
Κατορθώσαμε λοιπόν μέσα από μια στρατηγική, στρατηγική πράγματι ιδιαίτερα αποδοτική, που χτί
με τους συνεργάτες μου στο ΛΑΟΣ να πάμε σε αυτές τις εκλογές χωρίς καμιά άμεση ή έμμεση ανα
για αυτά τα θέματα που κυριαρχούσαν στις προηγούμενες εκλογές. Μια στρατηγική που βασίστη
έναν λόγο στρογγυλοποιημένο επί των ιδίων αρχών που δεν ξεφύγαμε επ’ ουδενί. Αλλά ο λόγο
ήταν πιο εύγευστος και πιο εύπεπτος …δεν αλλάξαμε αυτά που σερβίρουμε! Αλλάξαμε τον τρόπο
16
τα σερβίρουμε!
 
Τον επόμενο χρόνο θα επιτυγχανόταν και ο επόμενος στόχος, η είσοδος στη Βουλή και η εκλογή
17
βουλευτών, με ποσοστό 3.80 (+1.61%) και 271.809 ψηφοφόρους -εξέλιξη που, σημειωτέον, δ
εμποδίσει την εκ νέου ανάδειξη της ΝΔ σε κυβέρνηση. Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται η γεωγρα
διασπορά της ψήφου στον ΛΑ.Ο.Σ.

 
ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2007
 
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΙΣ 56 ΕΚΛΟΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Eκλογική Eκλογική

Περιφέρεια Ψήφοι % Εδρ Περιφέρεια Ψήφοι %

Α'
1 23.786 6,22% 1 ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 3.428 2,84%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

2 ΑΤΤΙΚΗΣ 19.248 5,82% 1 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 3.754 2,82%

3 Β' ΠΕΙΡΑΙΩΣ 10.788 5,52% 1 ΚΥΚΛΑΔΩΝ 2.337 2,77%

4 Α' ΑΘΗΝΩΝ 17.667 5,39% 1 ΞΑΝΘΗΣ 2.105 2,76%

Β'

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

5 11.720 5,35% 1 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 882 2,63%

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

6 Α' ΠΕΙΡΑΙΩΣ 7.390 5,24% 1 ΣΑΜΟΥ 817 2,62%

7 Β' ΑΘΗΝΩΝ 53.090 5,04% 2 ΧΑΝΙΩΝ 2.607 2,56%

8 ΗΜΑΘΙΑΣ 5.060 4,65% 0 ΦΛΩΡΙΝΗΣ 1.087 2,55%

9 ΚΙΛΚΙΣ 3.517 4,33% 0 ΛΕΣΒΟΥ 1.879 2,48%

10 ΠΕΛΛΗΣ 4.898 4,26% 0 ΑΧΑΙΑΣ 5.207 2,47%

11 ΔΡΑΜΑΣ 3.313 4,03% 0 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2.990 2,41%

12 ΣΕΡΡΩΝ 6.635 3,96% 1 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 487 2,20%

13 ΦΩΚΙΔΟΣ 1.287 3,75% 0 ΖΑΚΥΝΘΟΥ 595 2,18%

14 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 4.903 3,63% 0 ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ 2.321 2,14%

15 ΠΙΕΡΙΑΣ 3.558 3,63% 0 ΚΟΖΑΝΗΣ 2.590 2,12%

16 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 3.786 3,58% 0 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 816 2,11%

17 ΛΑΡΙΣΗΣ 6.954 3,53% 1 ΚΕΡΚΥΡΑΣ 1.513 2,07%

18 ΒΟΙΩΤΙΑΣ 3.128 3,52% 0 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 2.347 2,03%

19 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 2.824 3,42% 0 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 3.626 1,99%

20 ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ 4.306 3,40% 0 ΗΛΕΙΑΣ 2.567 1,98%

21 ΕΒΡΟΥ 3.859 3,37% 0 ΠΡΕΒΕΖΗΣ 864 1,78%

22 ΕΥΒΟΙΑΣ 5.286 3,35% 0 ΧΙΟΥ 647 1,69%

23 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 1.320 3,32% 0 ΛΕΥΚΑΔΟΣ 312 1,64%

24 ΚΑΒΑΛΑΣ 3.454 3,27% 0 ΑΡΤΗΣ 1.031 1,60%

25 ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ 2.313 3,14% 0 ΡΟΔΟΠΗΣ 1.256 1,57%

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

26 ΑΡΚΑΔΙΑΣ 2.585 3,14% 0 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2.655 1,33%

27 ΛΑΚΩΝΙΑΣ 2.219 3,14% 0 ΡΕΘΥΜΝΗΣ 628 1,12%

28 ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 918 3,12% 0 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 590 1,09%

Πηγή: Στάθης Τσιράς, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑ.Ο.Σ (αδημοσίευτη εργασία), με βάσ
στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, Απρίλιος 2008
 
Σε ό,τι αφορά τα ποιοτικά στοιχεία, ο Ζαφειρόπουλος σημειώνει ότι ο ΛΑ.Ο.Σ λειτουργε
συγκοινωνούν δοχείο της Νέας Δημοκρατίας και ότι τα δύο κόμματα παρουσιάζουν σημα
εγγύτητα, με τη συσπείρωση του ΛΑ.Ο.Σ να του εξασφαλίζει κατά το ήμισυ την εκλογική του δύ
18
και την υπόλοιπη μισή να προέρχεται από τη ΝΔ. Αναλύοντας τα κοινωνικο-δημογρα
χαρακτηριστικά της ψήφου του 2007, η Γεωργιάδου παρατηρεί ότι το κόμμα ψηφίζεται κυρίως
άνδρες νέους σε ηλικία (το καλύτερο ποσοστό εντοπίζεται στις ηλικίες 25-34), κατοίκους μεγ
αστικών κέντρων, με μεσαίο ή ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης (διαφορά έναντι των ακροδ
ψηφοφόρων της υπόλοιπης Ευρώπης) και μη θρησκευόμενους (παρά τη σχετική επένδυση που το
19
έχει κάνει). Όπως ομολογούν οι σχετικώς ερωτώμενοι και τονίζει η Γεωργιάδου, η ψήφος
ΛΑ.Ο.Σ συνιστά ψήφο διαμαρτυρίας. Η σταθεροποίησή του, ωστόσο, εντός του πολιτικού συστήμ
η διεισδυτικότητά του, η μερική απόκρουση των μομφών περί Ακροδεξιάς με την παράλ
αφομοίωση των μικρότερων ανταγωνιστών, μ’ έναν λόγο η αναβάθμιση του ρόλου του στο πλ
μιας δεξιάς ηγεμονίας, αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πολιτικό επίτευγμα. Χρειάζεται, λοιπόν, να δ
πώς αυτό κατέστη εφικτό.

 
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
 
20
Και «αντάρτες» και με το «καθεστώς» : όψεις μιας τακτικής με διπλή στόχευση

 
Όπως κάθε ευρωπαϊκό κόμμα που εντάσσεται στην Ακροδεξιά και φιλοδοξεί να είναι εκλ
αποτελεσματικό (του λεπενικού «Μετώπου» προεξάρχοντος), έτσι και ο ΛΑ.Ο.Σ αρνείται
βδελυγμίας την ταυτότητα αυτή, μετερχόμενος ακόμα και δικαστικών μέσων εναντίον όσων εννοο
21
του την αποδίδουν.  Πρόκειται, όπως βεβαιώνει το προγραμματικό του ντοκουμέντο, για «ένα κ
απόλυτα δημοκρατικό, γιατί πρεσβεύει την ευνομία και την ισονομία, προτάσσει τη διασφά
της λαϊκής κυριαρχίας, όπως διασφαλίζεται από το άρθρο 1 του Συντάγματος, λειτουργεί θεσ
με αιρετά όργανα και απευθύνεται σε ενεργούς, σκεπτόμενους και ενημερωμένους πολίτες,
δεν ανέχονται να σκέπτονται και να αποφασίζουν άλλοι πριν από αυτούς γι' αυτούς» (σ. 7).
 
22
Η άρνηση, βεβαίως, μιας ταυτότητας δεν απαλλάσσει το φορέα της από την ταυτότητα αυτή. Ο ίδ
Μilza επισημαίνει ότι τα κριτήρια που είχαν επικρατήσει για την κατάταξη ενός κόμματος
23
Ακροδεξιά, δηλαδή η βίαιη συμπεριφορά και η ριζική άρνηση των δημοκρατικών θεσμών,
μάλλον παρωχημένα: στις μέρες μας, μόνο περιθωριακές εκφράσεις της Ακροδεξιάς αμφισβητού
κοινοβουλευτισμό, παρά την κρίση του τελευταίου. Τα κόμματα αυτά, σε αντίθεση με τον ΛΑ
αδυνατούν ως εκ τούτου να ενταχθούν στον «εθνικό κορμό».
 
Ακόμα και με βάση τα παραδοσιακά κριτήρια, όμως, ο ΛΑ.Ο.Σ εντάσσεται στην άκρα Δεξιά: πρόκ
σύμφωνα με την ανάλυση των βασικών ντοκουμέντων του από την Γεωργιάδου, για ένα μόρ
εθνικιστικό, σοβινιστικό και αλυτρωτικό («η Ιωνία, η Κωνσταντινούπολη ακόμη και η Τραπεζο
και ο Πόντος να εποικιστούν από εκείνους που για μια χιλιετία έζησαν εκεί»), απαξιωτικό γ
θεμέλια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας (διαπιστώνει «έλλειμμα αδεσμεύτου ηγεσίας πρωτοφ
στην ιστορία»), αντιμεταναστευτικό («μια Ελλάδα για τους Έλληνες και όχι για τους λαθρομετανάσ
24
με γνωρίσματα «κόμματος - αντι-κόμματος». Όσο για τη σχέση του με τη βία, αν εξαιρέσει κανε
διάφορες επικλήσεις στην κρατική βία («αστυνομία που κάνει τη δουλειά της»), αυτή δεν προκύπτε
τη δράση του κόμματος, αλλά εμμέσως, από τις διαδοχικές διευρύνσεις του, που υπαγορεύονται απ
μάλλον διασταλτική ερμηνεία περί δημοκρατίας, στο βαθμό που περιλαμβάνουν προσωπικότητε

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

οργανώσεις με καταγεγραμμένη φασιστική-ναζιστική δράση στο πολιτικό τους βιογραφικό.

 
Πριν από την ίδρυση του ΛΑ.Ο.Σ (14.9.2000), στις ευρωεκλογές του 1999, η Πρώτη Γραμμή
25
Κώστα Πλεύρη, ηγέτη της 4ης Αυγούστου και θεωρητικού του ναζισμού, υπόδικου (και τ
αθωωθέντα) για παράβαση του αντιρατσιστικού νόμου εξαιτίας του αντισημιτικού τελευταίου βι
του, θα καταγράψει ένα 0,75% και θα αναδειχτεί πρώτη δύναμη του χώρου· έναν χρόνο αργό
όμως, στις βουλευτικές του 2000, θα πέσει στο 0,18%. Η οργάνωση θα ενσωματωθεί, έτσι,
ΛΑ.Ο.Σ, όπως και το μικρότερο Κόμμα Ελληνισμού του Σωτήρη Σοφιανόπουλου, που στις βουλευ
26
εκλογές του 2000 είχε συγκεντρώσει 0,09% . Πλεύρης στην Α΄ Αθήνας και Σοφιανόπουλος στη
Αθήνας θα δώσουν από κοινού τον αγώνα για την είσοδο του ΛΑ.Ο.Σ στη Βουλή, χωρίς όμως επιτυ
 
Αυτή θα έρθει στις εκλογές του 2007, αφού έχει μεσολαβήσει μια δεύτερη διεύρυνση, επίσης πρ
δεξιά. Πρόκειται για την προσχώρηση στον ΛΑ.Ο.Σ του Ελληνικού Μετώπου του Μάκη Βο
γραμματέα της Νεολαίας ΕΠΕΝ (του έγκλειστου δικτάτορα Παπαδόπουλου), διαγραμμένου απ
Σύλλογο Φοιτητών Νομικής για φασιστική δράση το 1985 (έχει φωτογραφηθεί ως συμμετέχω
επίθεση με αυτοσχέδιο τσεκούρι) και πολιτικού συνοδοιπόρου του Ζαν Μαρί Λεπέν. Το 2002, χ
που ο Γ. Καρατζαφέρης θα αποσπάσει 13,6% στις νομαρχιακές εκλογές, το Ελληνικό Μέ
κατέρχεται στους δήμους Αθηναίων, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και Καρδίτσας και στη Νομ
Ανατολικής Αττικής, επιτυγχάνοντας αξιοσημείωτες, για τα δεδομένα του χώρου, καταγραφές.

ΑΑ ΝΟΜΑΡΧΙΑ/ΔΗΜΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΨΗΦΟΙ ΠΟΣΟΣΤΟ

ΔΗΜΟΣ
1 ΚΟΥΡΙΑΝΝΙΔΗΣ 2142 1,20%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΗΜΟΣ
2 ΒΟΡΙΔΗΣ 3023 0,90%
ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΔΗΜΟΣ
3 ΚΑΡΔΑΡΑΣ 1001 4,50%
ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ

ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΑΝ.
4 ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ 4396 2,20%
ΑΤΤΙΚΗΣ

5 ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΧΑΡΙΤΟΣ 1368 1,20%

Πίνακας: Στάθης Τσιράς, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑ.Ο.Σ (αδημοσίευτη εργασία), Απρ
2008, με βάση τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών
 
Είναι η περίοδος που ο Γ. Καρατζαφέρης προσπαθεί να αποσείσει τις κατηγορίες περί Ακροδε
δηλώνοντας στους δημοσιογράφους: «Να τους κόψουν τα πόδια (τους ακροδεξιούς), να
αποκεφαλίσουν, να τους βγάλουν τα μάτια. Ποσώς με ενδιαφέρει. Ας τη γρατσουνίσουν, α
λασπώσουν, είναι κάτι που δεν μου ανήκει. Αν θέλουν να βρουν Ακροδεξιά ας ψάξουν στο
27
του κ. Βορίδη. Αυτός είναι στην ομάδα του κ. Λεπέν. Εγώ ανήκω στην ευρωπαϊκή Δεξιά...».
 
Την ίδια περίοδο, ο ίδιος θα κατέβει υποψήφιος για τη Νομαρχία σε συνεργασία με τέσσερα μέλ
ναζιστικής Χρυσής Αυγής, τους Ηλία Παναγιώταρο (επικεφαλής των ακροδεξιών οπαδών των εθν
ομάδων, υπό την επωνυμία «Γαλάζια Στρατιά»), Νικόλαο Σκάντζο, Μιχαήλ Παπαδημητρίου και Βα
28
Κολιό. Όπως, εξάλλου, αποκάλυπτε ο «Ιός» της Ελευθεροτυπίας, πολύ πριν από την ίδρυση
ΛΑ.Ο.Σ, ο Καρατζαφέρης επιχειρούσε μέσω ενός άτυπου παράπλευρου πολιτικού σχηματισμού
Νέας Ελπίδας, να «αξιοποιήσει» τη Χρυσή Αυγή:
 

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

« Ποιο μπορεί να είναι το συμπλήρωμα της Νέας Δημοκρατίας; Είναι οι ευρισκόμενοι δεξιά
Νέας Δημοκρατίας, η Χρυσή Αυγή, η οποία έχει πρωταγωνιστές του αγώνα, και μπορεί η Χρ
Αυγή με όσους έχει, πολλούς ή λίγους, να κάνει τόσο θόρυβο και να συμμετέχει, όσο δεν μπ
σήμερα δυστυχώς η ΟΝΝΕΔ» (16/1/1998). Η συνέχεια ήταν να καλέσει τους χρυσαυγίτε
μοιραστούν την εξουσία μαζί του: «Ελάτε στη διανομή της εξουσίας. Ελάτε να πάρετε ένα κομμάτ
πάρουμε εμείς (ενν. η Ν.Δ.) τα υπουργεία, πάρτε κι εσείς τη διοίκηση ενός οργανισμού, πάρτε
υφυπουργείο». [Ν]ωρίτερα, στις 27 Νοεμβρίου 1997[,] καλούσε σε μπλοκ αντιαριστερών δυνάμεων
Νεοδημοκράτες, η Πολιτική Ανοιξη, η Χρυσή Αυγή, όλοι. Αυτή είναι η προσπάθεια που κάνει η
Ελπίδα. Να στεγάσει όλο αυτό τον κόσμο σ' ένα ενιαίο μέτωπο, με σημαιοφόρο βεβαίως τη
Δημοκρατία» (…) « Όλα τα σπίτια πρέπει να προμηθεύονται το Στόχο και τη Χρυσή Αυγή»,
ειδοποιούσε κάθε βδομάδα από την εκπομπή του στο ΤΗΛΕΑΣΤΥ ο υποψήφιος με το συνδυασμ
29
Καρατζαφέρη Χρήστος Βίρλας.
 
Η συνεργασία με τη Χρυσή Αυγή δεν θα επιτευχθεί, παρά μόνο στη βάση της συμμετοχής των τεσσ
προαναφερθέντων μελών της στις νομαρχιακές εκλογές του 2002.
 
Αντίθετα, τρία χρόνια μετά τη σύγκρουση περί Ακροδεξιάς, το 2005, το Ελληνικό Μέτωπ
προσχωρήσει στον ΛΑ.Ο.Σ, με απόφαση της Κεντρικής του Επιτροπής στις 15.5.2005 και
30
εφαρμογή των αποφάσεων του 2ου Συνεδρίου της οργάνωσης (19-20.3.2005). Ο γραμματέα
Νεολαίας Μετώπου, Γιάννης Παναγιωτακόπουλος, είναι ο σημερινός επικεφαλής της Νεο
Ορθόδοξου Συναγερμού (ΝΕ.Ο.Σ), ενώ στις νομαρχιακές εκλογές του 2006, ο επικεφαλής
οργάνωσης Μάκης Βορίδης, νυν βουλευτής Αττικής του κόμματος, ήταν υποψήφιος νομά
Ανατολικής Αττικής.

 
Όπως παρατηρεί ο Τσιράς, ο ΛΑ.Ο.Σ τα πάει καλύτερα στις περιοχές που το 2002 είχε κατεβάσε
αυτός συνδυασμό είτε το Ελληνικό Μέτωπο, με μόνη εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα τον
Αθηναίων. Είναι δε εμφανές ότι οι ψηφοφόροι του Μετώπου στηρίζουν τους υποψηφίους
31
προέρχονται από το Μέτωπο.
 
Τα οφέλη του ΛΑ.Ο.Σ από τη συνεργασία με το Ελληνικό Μέτωπο, ωστόσο, δεν είναι μόνο εκλο
Στελέχη του Μετώπου όπως ο Κουριαννίδης διατηρούν σχέσεις με έντυπα της ευρύτερης Ακροδεξι
ίδιος είναι εκδότης της Ενδοχώρας και μόνιμος αρθρογράφος του εβδομαδιαίου Στόχου), εν
Παναγιώτης Δούμας και Χρήστος Χαρίτος συνεργάζονται συστηματικά με τον εβδομαδιαίο Ελεύ
Κόσμο και το περιοδικό PATRIA , όπου κατά καιρούς δίνουν συνεντεύξεις βουλευτές και στελέχη
ΛΑ.Ο.Σ· ο πρώτος, εξάλλου, είναι μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Εμπορικών Συλλόγων Αττικής
ο δεύτερος, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑ.Ο.Σ και συγγραφέας του διαφημιζόμ
Ριζοσπαστική Δεξιά: η απάντηση στην νεοταξική Αριστερά.

 
Εκδότης και διευθυντής του Ελεύθερου Κόσμου και του PATRIA είναι ο Δημήτρης Ζαφειρόπο
επικεφαλής του συνδυασμού «Αθήνα, Πόλις Ελληνική» στις δημοτικές εκλογές του 2006. Πρόκειτα
συνδυασμό που υποστηρίχτηκε από τη Χρυσή Αυγή, ηγετικό στέλεχος της οποίας ήτ
Ζαφειρόπουλος· σύμφωνα με τον «Ιό», μάλιστα, ο ίδιος είχε αναγνωριστεί ως επικεφαλή
«επιδρομή» μελών της Χρυσής Αυγής στο Πάντειο, τον Απρίλιο του 2006, εναντίον αναρχικώ
32
αριστερών φοιτητών. Δύο χρόνια μετά πάντως, σε άρθρο του ίδιου με τίτλο «Πρώην φίλο
Ζαφειρόπουλος καταγγέλλει επίθεση σε βάρος του από πρώην συναγωνιστές του, μολονότι,
γράφει
 
δεν προσπάθησα να μειώσω καθόλου αυτούς τους πρώην φίλους και συναγωνιστές (…)
υπερασπίστηκα και προέβαλλα τις θέσεις τους όταν θεώρησα ότι τους αδικούσαν (…) σέβομαι τα ν
παιδιά πού έλκονται από τον αγωνιστικό μύθο της Χρυσής Αυγής (…) Παρ’ όλα αυτά, οι δρόμο
33
έχουν χωρίσει οριστικά.
 
Η διεύρυνση του ΛΑ.Ο.Σ προς τα δεξιά (από μια άλλη οπτική, ο διεμβολισμός των οργανώσεω
34
ακραίας Δεξιάς ) δεν είναι μονοσήμαντη. Οι κανόνες του δημοκρατικού παιχνιδιού και η ανάγκ
εκλογικής αποτελεσματικότητας, καθώς και η ανταπόκριση στις απαιτήσεις μιας ούτως ή ά
ετερογενούς εκλογικής βάσης (η πολυσυλλεκτικότητα, όπως είδαμε, αποτελεί χαρακτηριστικό στο
των ακροδεξιών κομμάτων) επιβάλλουν μια πιο πλουραλιστική απεύθυνση και μια πιο πολύπ
εκλογική στρατηγική, συνεπώς μια πιο «ανοιχτή» ταυτότητα. Στο εγχείρημα αυτού του «ανοίγμα

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

και στη θεωρητικοποίησή του, συμβάλλουν και οι μέχρι πρότινος «ακραίοι». Γράφει ο Μάκης Βορί
 
Από το γαλλικό «ni gauche ni droite» (oύτε αριστερά ούτε δεξιά) στην ιταλική «terza via» (τ
δρόμος) είναι φανερό ότι τουλάχιστον μία ορισμένη πλευρά της εθνικής πολιτικής σκέψης υπερβαίν
δίλημμα αυτό παρουσιάζοντας την εθνική θέση ως ικανή να ξεπεράσει τη διχαστική για το λαό διάκ
ανάμεσα σε «Δεξιούς» και «Αριστερούς». (…) Πάντα οι πατριώτες διανοούμενοι προσπαθούσαν μ
αναφορά στην ιδέα του έθνους να δημιουργήσουν στην κοινωνία συνείδηση της οργανικής
ενότητας, να τονίσουν αυτά που ενώνουν (γλώσσα, παράδοση, ιστορία, θρησκεία, πολιτισμός) κ
υπερβούν αυτά που χωρίζουν (ταξική καταγωγή, θέση στην παραγωγή, οικονομική κατάσταση)
Σήμερα τίποτα δεν πρέπει να μας εμποδίσει να συναντηθούμε σ’ ένα ενιαίο πατριωτικό μέτωπο
τους ριζοσπάστες Δεξιούς, με τους συντηρητικούς Ν.Δ., με τους παραδοσιακούς κεντρώους πατρι
35
με τους πατριώτες αντιιμπεριαλιστές της Αριστεράς.
 
Η διεύρυνση προς τα αριστερά του ΛΑ.Ο.Σ δε θα είναι τόσο άμεσα προσοδοφόρα όσο η αντίστροφή
Θα παραμείνει, αρχικά, σε επίπεδο συνεργασιών με «προσωπικότητες», όπως ο πρώην βουλ
Αχαΐας του ΠΑΣΟΚ Αλέκος Χρυσανθακόπουλος, υποψήφιος του ΛΑ.Ο.Σ στην Αχαΐα στις βουλευ
του 2007 ή ο Βασίλης Τριανταφυλλίδης (Χάρρυ Κλυνν), υποψήφιος δήμαρχος στην Καλαμαριά
εκλογές του 2006. Τα κατά καιρούς σενάρια για προσχώρηση στον ΛΑ.Ο.Σ του νομάρχη Θεσσαλο
της ΝΔ Παναγιώτη Ψωμιάδη ή του πρώην υπουργού Βύρωνα Πολύδωρα δεν έχουν μέχρι στ
επιβεβαιωθεί. Κάθε άλλο παρά πολιτικά αδιάφορη, ωστόσο, είναι η στάση του πρώτου, που κα
Βήμα (8.3.2009) τάσσεται υπέρ της ενσωμάτωσης του ΛΑ.Ο.Σ στη ΝΔ, για τη δημιουργία «εν
κεντροδεξιάς παράταξης»:
 
«Ακούγοντας τον κ. Π. Παναγιωτόπουλο ή τον κ. Ι. Μανώλη να ξιφουλκούν κατά
νεοφειλελευθερισμού, θα δυσκολευτείς να βρεις διαφορές από τις τοποθετήσεις του κ. Μ. Βορ
παρατηρεί παλαιός κοινοβουλευτικός, επισημαίνοντας επιπλέον ότι τα στελέχη του Λ
υπερψηφίζουν την πλειονότητα των κυβερνητικών νομοσχεδίων κατά τον ενάμιση χρόνο που κάθ
36
στα κοινοβουλευτικά έδρανα.
 
Στα εννιά χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την αποπομπή του από τη Νέα Δημοκρατ
Καρατζαφέρης έχει εκδιπλώσει όλο το ρεπερτόριο των δυνατών στάσεων απέναντι στο κόμμα κα
Καραμανλή. Ενδεικτικό της σχέσης έντασης και της τακτικής που οικοδομείται επ’ αυτής:
5.3.2008, σε συγκέντρωση στο Παλαί ντε Σπορ της Θεσσαλονίκης για το Μακεδονικό, λίγες μέρες
από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι και το βέτο της ελληνικής κυβέρνησης στην ένταξ
Δημοκρατίας της Μακεδονίας, ο Καρατζαφέρης θα πετάξει το γάντι στους αρχηγούς της ΝΔ κα
ΠΑΣΟΚ, έχοντας εμφανώς στραμμένο το βλέμμα προς τον πρωθυπουργό. «Θυμάμαι το δάκρυ
εθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Κώστας Καραμανλής γιατί προδίδει το δάκρυ
εθνάρχη του; Είπα στον Γιώργο Παπανδρέου ότι ο πατέρας του, Ανδρέας, είχε αναφέρει
δεν θα επιτρέψει αλυτρωτισμό με το όνομα Μακεδονία. Η ιστορία γράφεται με “όχι” και ό
“νενέκους”. Πιστεύω ότι πιο τίμιο είναι να πει ο κ. Καραμανλής “δέχομαι πιέσεις” και τότ
37
είμαστε μαζί του».
 
Έναν μήνα πριν, εξάλλου, ο πρόεδρος του ΛΑ.Ο.Σ θα απομάκρυνε την Αναστασία Αθήνη, π
38
επιλαχούσα στη Β΄ Αθηνών, σε μια προσπάθεια να προληφθεί η μεταπήδησή της στη ΝΔ.
 
«Αν αλλάξει ρότα ο κ. Καραμανλής [και] φύγουν αυτοί που με τη στάση ζωής τους έ
προκαλέσει το κοινό αίσθημα, ο Γιώργος Καρατζαφέρης εμφανίζεται έτοιμος να συνεργαστ
τη Νέα Δημοκρατία, ακόμη και κατά τη διάρκεια της παρούσας κοινοβουλευτικής θητείας,
να μην κυριαρχήσει στο πολιτικό σκηνικό η... “πολυκατοικία” του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙ
διαβάζουμε στο Έθνος (29.9.2008). «“ Ο στόχος τώρα που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν αλλαγή
πολιτικό σκηνικό, δεν είναι να ανεβαίνει συνεχώς το ΠΑΣΟΚ και να πέφτει η ΝΔ”, αναφέρουν στε
του ΛΑΟΣ και συμπληρώνουν: “Στόχος μας είναι να είναι πρώτο κόμμα η ΝΔ, ώστε ο συγγενής πολι
μας χώρος, με τις όποιες αδυναμίες του, να ασκεί εξουσία, ώστε να μπορούμε να μπούμε ακόμα πιο ε
39
μέσα στο πολιτικό πόκερ που θα παιχτεί αμέσως μετά τις επόμενες εκλογές”».
 
Η συγκεκριμένη τακτική δεν είναι κατανοητή –ή, εν πάση περιπτώσει, προσφιλής – σε όλους.
21.1.2009, το διαδικτυακό ιστολόγιο της Χρυσής Αυγής –η οποία, σημειωτέον, είχε ήδη ανακοιν
την αυτοτελή της κάθοδο στις ευρωεκλογές του 2009– φιλοξενεί την επιστολή παραίτησης του Αν
Μητσόπουλου, μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑ.Ο.Σ και προέδρου της Νομαρχ

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Επιτροπής Κορινθίας του κόμματος (20.1.2009):

 
Λόγοι πολιτικής, ιδεολογικής, ηθικής και κοινωνικής αξιοπρεπείας, με υποχρέωσαν (…) να υποβάλω
παραίτησή μου από τα αξιώματα του Προέδρου της Νομαρχιακής Επιτροπής Κορινθίας, του Γραμμ
ΟΚΕ Δικαιοσύνης, του Μέλους της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά και από την ιδιότητα του α
κομματικού μέλους του ΛΑ.Ο.Σ.
 
[Π]οιος από τους αγωνιστές του ΛΑ.Ο.Σ., που γνωρίζει από μέσα τα πράγματα (…) μπορεί σήμερ
επαίρεται για τις ιδεολογικές ταλαντεύσεις και ασυνέπειες του Προέδρου Γιώργου Καρατζαφέρη;
 
Ποιος μπορεί να ανεχθεί ότι τις σκληρές θέσεις που ξεστόμιζε επί 7 χρόνια ως αρχ
εξωκοινοβουλευτικού κόμματος για την αθρόα λαθρομετανάστευση, κατηγορώντας συλλή
ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, για ατελέσφορες πολιτικές ως προς την αντιμετώπιση του εν λόγω προβλήματος,
που εισήλθε στη Βουλή διστάζει να τις επαναλάβει με την ίδια ένταση;
 
Ποιος θα μπορέσει να ανεχθεί να τον ακούει να διατυπώνει φιλολαϊκές θέσεις, όταν ο ίδιος δ
υπερπολυτελή βίο, αδιαφορώντας ακόμα και για τα ευρισκόμενα σε οικονομική δυσπραγία μέλη
Νομαρχιακών Επιτροπών του κόμματος ανά την Ελλάδα (…);
 
Ποιος από τους οπαδούς του ΛΑΟΣ θα αντέξει και για πόσο καιρό ακόμα, τον έντονο και διακαή
του Προέδρου του να επιστρέψει στη ΝΔ, μόνος ή με λίγους συνεργάτες του, αφήνοντας μετέω
στελέχη και ψηφοφόρους; (…)

 
Ποιος μπορεί να ανεχθεί να τον βλέπει να κόπτεται για τις ένοπλες Δυνάμεις, τη Μεγάλη Ιδέα
Αλύτρωτες Πατρίδες, τη στιγμή που συμπεριλαμβάνει στα ψηφοδέλτια των υποψηφίων βουλευτώ
κόμματός του, στέλεχος που δεν είχε εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και στη συν
αφού εξελέγη βουλευτής με τη στήριξη του Προέδρου, υπηρέτησε 45 ημέρες, εκμεταλλευόμ
ευεργετικές διατάξεις του Νόμου, ενώ τα παιδιά του λαού υπηρετούν 12, 18, 24 ακόμα και 32 μ
ανάλογα την εποχή; (…).

 
Η συνειδητή μου απομάκρυνση δε σημαίνει κατά καμία έννοια ότι θέτω εαυτόν εκτός παράτ
Ανήκοντας στον ευρύτερο χώρο της συνεπούς Λαϊκής Δεξιάς. (…)

 
Επιτέλους ας σταματήσουν κάποιοι τα παιχνίδια με τους αγνούς Έλληνες πατριώτες. Ο Πατριω
χώρος πρέπει να υπηρετηθεί από πολιτικούς που είναι αφοσιωμένοι σε αξίες, αρχές και ευγενή ιδα
και παραμερίζουν ταυτόχρονα το προσωπικό τους συμφέρον. Μόνο έτσι θα παραμείνει αναμέ
40
τελευταία φλόγα ελπίδας των Ελλήνων για την Αναγέννηση της Πατρίδας.
 
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
 
Ο ακροδεξιός «γκραμσιανισμός» του ΛΑ.Ο.Σ
 
Είδαμε παραπάνω ότι η σύγχρονη Ακροδεξιά –και η ελληνική – αρνείται την ακροδεξιά ταυτότητ
ομνύει στη δημοκρατική νομιμότητα, αποτασσόμενη τη βία, τουλάχιστον σε διακηρυκτικό επίπεδ
ό,τι αφορά τα καθ’ημας, είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια απόδοσης βίαιων συμπεριφορών
ΣΥΡΙΖΑ ̶ είναι δε ευτράπελο ότι η καταδίκη της βίας γίνεται διά της στοχοποίησης αριστερών κα
δημοσίευσης φωτογραφιών τους διαθέσιμων στο Διαδίκτυο και σε ανοιχτά φιλοχουντικ
ναζιστικά-μιλιταριστικά έντυπα («Βγάζουμε την κουκούλα του ΣΥΡΙΖΑ», Ελεύθερος Κόσμο
11.1.2009, «Επικροτεί την βία ο ΣΥΡΙΖΑ», Στόχος, φ. 3.7.2008).

 
Η αποκήρυξη της βίας και η προσπάθεια περαιτέρω «πλασαρίσματος» στο πολιτικό σύστημα, ασχ
της ειλικρίνειάς της, συνδέεται με μια παράδοση που ακολουθεί η Νέα Δεξιά πανευρωπαϊκά. Ό
επισημαίνει ο Milza,

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

 
η «Νέα Δεξιά» οφείλει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία της στην ανακάλυψή της από τα γαλλικά Μ
δέκα και πλέον χρόνια μετά την εμφάνισή της. Αποτέλεσμα μόδας, ή για λόγους βαθύτερους, ο μεγ
γαλλικός Τύπος άρχισε να ενδιαφέρεται το 1979 για τις δραστηριότητες κάποιων μικρών κύ
διανοουμένων προερχόμενων στην πλειονότητά τους από την εξτρεμιστική δεξιά και σκοπός
οποίων δεν ήταν πλέον η δια της βίας κατάληψη της εξουσίας, αλλά να κατακτήσουν την κοιν
κυριεύοντας το πολιτιστικό πεδίο (…) Επωφελούμενη από την άτακτη υποχώρηση του πνευμα
κόσμου της αριστεράς, της κρίσης του μαρξισμού και της απώλειας αξιοπιστίας του «υπαρ
σοσιαλισμού» όπως εφαρμοζόταν στην ΕΣΣΔ του Μπρέζνιεφ (…) μια αυταρχική ιδεολογική δεξιά
χαρακτηρίστηκε πάραυτα «νέα» από τα ΜΜΕ, εισέβαλε στο ρήγμα με έναν πολύ συγκεκριμένο σκ
να προωθήσει την ανανέωση της Δύσης κατακτώντας εκ των έσω τις ελίτ και τον κρατικό μηχαν
και αντικαθιστώντας την ιδεολογική και πολιτιστική ηγεμονία της αριστεράς με εκείνη της ανανεωμ
και ριζοσπαστικοποιημένης δεξιάς σκέψης. Πολιτιστική επανάσταση από την ανάποδη, αν θέλετε,
χρησιμοποίηση του Γκράμσι για το θρίαμβο των ιδεών των αντιπάλων του (…) Ολόκληρη η στρατη
αυτού που θα γίνει αργότερα η «Νέα Δεξιά» βρίσκεται ήδη σε αυτή την πρόταση που συνεπαγόταν
τον Βενέρ, την «απόρριψη της ακτιβιστικής λύσης» και τη «συνέχιση της πάλης στο πλαίσιο
41
νομιμότητας».
 
Μέρος αυτής της στρατηγικής θα είναι, μεταξύ άλλων η συγκρότηση από τον Αλαίν Μπενουά το
μιας εταιρείας στοχασμού με την ονομασία Oμάδα Έρευνας και Μελέτης για το Ευρωπ
Πολιτισμό (Groupement de Recherche et d’Etude pour lα Civilisation Europeene - GRECE) κ
έκδοση μιας σειράς εντύπων, η διοργάνωση διαλέξεων, κ.ο.κ.
 
Η στρατηγική του ΛΑ.Ο.Σ και η αντιμετώπισή του από τα ΜΜΕ παρουσιάζουν αρκετές διαφορές,
και σημαντικές ομοιότητες με την πορεία της Νέας Δεξιάς.

 
Στο καταστατικό του κόμματος, κατ’αρχάς, προβλέπεται ότι ο σκοπός του ΛΑ.Ο.Σ είναι η «διεκδί
της εξουσίας της Χώρας δια παντός νομίμου και δημοκρατικού μέσου» και ως μέσα για
επίτευξη του σκοπού ορίζονται, μεταξύ άλλων, η δημοκρατική και αξιοκρατική οργάνωση
λειτουργία του κόμματος, η προβολή παντός θέματος επί τη βάσει των αληθών δεδομένων, η άμεσ
αμφίδρομη επικοινωνία και πληροφόρηση του λαού ανεξαρτήτως κοινωνικού ή οικονομικού επιπέδ
 
Σε ό, τι αφορά την προβολή του κόμματος, σημαντικό ρόλο έπαιξαν, ήδη πριν από την ίδρυσή το
ιδιόκτητα μέσα ενημέρωσης του (δημοσιογράφου) Γιώργου Καρατζαφέρη. Όπως σημειώνει ο Τσιρ
σχέση του τελευταίου με την τηλεόραση ξεκινάει από την δεκαετία του 1980 και τη θητεία του στη
οπότε και προσπαθεί να «σπάσει» το κρατικό μονοπώλιο της τηλεοπτικής ενημέρωσης που ε
κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, βιντεοσκοπώντας δικά του ρεπορτάζ και – κυρίως αντιπολιτευτικές – ειδή
τα οποία και εγγράφει σε βιντεοκασέτες που διανέμει ανά την Ελλάδα με την επωνυμία «TELEPRE
Όταν το θεσμικό πλαίσιο αλλάζει μαζί με άλλους ιδρύει στις αρχές της δεκαετίας του 1990
τηλεοπτικό σταθμό «TELECITY», που σταδιακά μετονομάζεται σε «ΤΗΛΕΑΣΤΥ». Μέσα από α
τον δίαυλο ο – βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας πλέον – κ. Καρατζαφέρης «χτίζει» μια άμεση σ
με τον λαό μέσα από την μεσημεριανή εκπομπή του. Όπως λέει ο ίδιος, για δεκαεφτά χρόνια ήταν η
της καθημερινής του επαφής με το απλό Έλληνα που ξεκίνησε με τον τίτλο « Χέρι - Χέρι με
43
Καρατζαφέρη» και μετά άλλαξε σε «Ελλάδα γεια σου».  Δίπλα, άλλωστε στο ΤΗΛΕΑΣΤΥ, θα
την εμφάνισή της και η εβδομαδιαία εφημερίδα «Άλφα Ένα», επίσημο όργανο του ΛΑ.Ο.Σ.
 
Ο Καρατζαφέρης δεν ήταν ο μόνος αρχηγός ακροδεξιού κόμματος με ιδιόκτητα ΜΜΕ, αφού κ
Γρηγόρης Μιχαλόπουλος της «Εθνικής Συμμαχίας» είχε υπό την κατοχή του το κανάλι ΤΗΛΕ-Τ
το εβδομαδιαίο θρησκευτικό-πολιτικό έντυπο Νέοι Άνθρωποι, καθώς και την καθημερινή εφημ
Ελεύθερη Ώρα, η οποία σήμερα υποστηρίζει τον ΛΑ.Ο.Σ. Χρειάζεται να αναφέρουμε, ακόμα
παρουσία στελεχών του ΛΑ.Ο.Σ στο κανάλι BLUE-SKY (Σοφιανόπουλος, Άδωνις Γεωργιάδης, κ.ά
εκπομπές του Κώστα Πλεύρη στο EXTRA 3, τη συμμετοχή σε καθημερινή βραδινή εκπομπή
υπεύθυνης Τύπου του ΛΑ.Ο.Σ κατά την προεκλογική περίοδο του 2007 Τάνιας Ιακωβίδου, την εκπ
του Άδωνι Γεωργιάδη «Ελλήνων Έγερσις», όπου παρουσιάζονται βιβλία της «Ελληνικής Αγωγή
Γεωργιάδης διευθύνει από χρόνια το «Κέντρο Ελευθέρων Σπουδών Ελληνική Αγωγή» και
ιδιοκτήτης της ομώνυμης αλυσίδας βιβλιοπωλείων), και την εμφάνιση στελεχών του ΛΑ.Ο.
τηλεοπτικές εκπομπές καναλιών της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, καθώς και της Πελοποννήσου
 
Αναφερθήκαμε ήδη στη συμβολή στελεχών του κόμματος στα περιοδικά PATRIA και Ενδοχώρ
τις εφημερίδες Ελεύθερος Κόσμος και Στόχος, ενώ δε θα πρέπει να παραλείψουμε τις τηλεοπ

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

εκπομπές (μέχρι και στο παιδικό κανάλι 0-6) προώθησης βιβλίων του Δημοσθένη Λιακόπο
(προέδρου της «Ελλήνων Πολιτείας»), τη συγκρότηση του Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινων
Ερευνών «Ίων Δραγούμης», με πρόεδρο τον πανεπιστημιακό Χρήστο Γούδη, πρώην διευθυντή
τμήματος ιδεολογίας του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Καραμανλής», τις διαλέξεις που αυτό οργαν
καθώς και την έκδοση βιβλίων στελεχών του ΛΑ.Ο.Σ (Κολοβός, Χαρίτος κ.ά.) από εκδοτικούς ο
του ακροδεξιού χώρου (π.χ. «Πελασγός»).
 
Αξιοσημείωτη είναι, τέλος, η πυκνότατη παρουσία του ΛΑ.Ο.Σ στο Διαδίκτυο. Δεν αναφερόμ
προφανώς στην ιστοσελίδα του κόμματος, της Νεολαίας του (ΝΕ.Ο.Σ), της φοιτητικής (Φ.Ο.Σ)
μαθητικής του παράταξης (Μ.Π.Ο.Υ.Μ), του «Ίωνος Δραγούμη», των φιλικά προσκείμενων
ΛΑ.Ο.Σ εντύπων (Άλφα Ένα, Ελληνικές Γραμμές, Στόχος, Ελεύθερη Ώρα) ή καναλιών (BLUE SKY
εξοικείωση στελεχών και μελών του με τις νέες τεχνολογίες πολιτικής επικοινωνίας και κινητοποί
είναι εξαιρετικά μεγάλη, αν κρίνει κανείς από την πληθώρα προσωπικών σελίδων (sites), πολιτικώ
προσωπικών ιστολογίων (blogs) που η μια παραπέμπει στην άλλη, χώρων ηλεκτρονικού διαλόγο
mail lists, forum) και καταχωρίσεων στην «αποθήκη» βίντεο YouTube ή τη διαδικτυακή κοινό
Facebook, που παρουσιάζουν υψηλή δημοτικότητα στις νεαρές – αλλά όχι μόνο – ηλικίες.
 
Απουσία ισχυρών οργανώσεων, τα παραπάνω μέσα επιστρατεύονται για να «οργανώνουν
ακροατήριο, να προάγουν την ιδεολογικοπολιτική «ζύμωση», να ενημερώνουν για εκδηλώσεις
δραστηριότητες, να σχολιάζουν και να συνδέουν άτομα απομακρυσμένα μεταξύ τους, αλλ
ενδεχόμενη ιδεολογικοπολιτική εγγύτητα. Δίπλα σ’ αυτήν την εντυπωσιακή δικτύωση, χρειάζετ
προστεθεί και η αντιμετώπιση του ΛΑ.Ο.Σ από τα κυρίαρχα ΜΜΕ και μερίδα δημοσιογρά
Σχολιάζει επ’ αυτού ο «Ιός»:
 
Το χειρότερο είναι ότι όλη η κριτική στους Καρατζαφέρη-Βορίδη-Πλεύρη-Μιχαλολιάκο περιορίζετ
ορισμένα εξωτερικά χαρακτηριστικά της πολιτικής τους δράσης. Αυτά ακριβώς που εύ
φτιασιδώνονται. Κανείς δεν διανοείται να θίξει την ουσία των αντιδραστικών πολιτικών προτά
τους, για τα εθνικά θέματα, τους μετανάστες, την εγκληματικότητα, την παιδεία. Είναι χαρακτηρισ
τα κολακευτικά σχόλια εκδοτών και διευθυντών εφημερίδων που απέσπασε πριν από μια βδομάδ
την ευκαιρία της συμπλήρωσης επτά χρόνων η κομματική εφημερίδα του Καρατζαφέρη «Αλφα Ενα
Γιώργος Αυτιάς (Alpha) εξαίρει τον «δυναμισμό» της εφημερίδας που τον «συντροφεύει
Σαββατοκύριακο», ο Γιώργος Κύρτσος («City Press») μιλάει για μια «δυναμική φωνή που κινείται
πλαισίου του εκδοτικού κατεστημένου», ο Γιώργος Κουρής («Αυριανή») για «ανεξάρτητη φων
Νίκος Κακαουνάκης («Καρφί») επαινεί τη «δυναμικότητα και τη μαχητικότητα» του Καρατζαφέ
Γιάννης Παπαγιάννης (Extra 3) ξεχωρίζει ότι η εφημερίδα «ξεσκεπάζει τα σκάνδαλα του πολι
κατεστημένου», ενώ ο Αντώνης Πίκουλας («Αξία»), που ξεκίνησε από το κανάλι του Καρατζαφ
εκτιμά ότι η «Αλφα Ενα» «κινείται αντισυμβατικά, απέναντι σε κάθε μορφής εξουσία, απέναντι σ
ισχυρούς και το ολιγοπώλιο του πλούτου». Πιο ενθουσιώδης από όλους ο Δημήτρης
(«Αδέσμευτος») δεν αρκείται στην ευχή να διπλασιάσει τις πωλήσεις της η εφημερίδα, αλλά εύχετα
44
στον Καρατζαφέρη «να διπλασιάσει τις ψήφους του»!
 
Συμπεράσματα - Επίλογος
 
Επισημαίνεται εύστοχα η ανάγκη μιας προσέγγισης της Ακροδεξιάς που να τηρεί αποστάσεις, τόσο
45
τους κινδυνολόγους (alarmists) όσο και από τους συστηματικά ατάραχους (cool) και εξίσου εύσ
υπογραμμίζεται η ανεπάρκεια και ο ανιστορικός χαρακτήρας της σύγκρισης των σημερινών ακροδε
κομμάτων/κινημάτων με αυτά του Μεσοπολέμου. Επί το απλούστερο: η άνοδος της Ακροδεξιάς
Ευρώπη και η αύξηση, στην Ελλάδα, του ειδικού πολιτικού της βάρους, δε συνιστά «επιστροφή
φασισμού».

 
Σε ό, τι αφορά τον ΛΑ.Ο.Σ, η έρευνά μας μάς υποχρεώνει να συμμεριστούμε στο έπακρο την παρα
συλλογιστική, για λόγους που, ωστόσο, εκφεύγουν της επιχειρηματολογίας της Β. Γεωργιάδου.
 
Πριν από λίγους μήνες, ο Συνασπισμός για το Μέλλον της Αυστρίας (ΒΖÖ), κόμμα που ίδρυ
εκλιπών Γκιοργκ Χάιντερ, κατέγραψε στο ομόσπονδο κρατίδιο της Καρινθίας ποσοστό σχεδόν
έναντι 28,5% του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις
46
ήθελαν τα δύο κόμματα να δίνουν μάχη στήθος με στήθος ως την τελευταία στιγμή. Πριν από λ
μήνες, άγνωστοι απασφάλισαν αμυντική χειροβομβίδα και την πέταξαν στο Στέκι Μεταναστών
Εξάρχεια, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης· από τύχη και μό
σκοτώθηκαν οι παρευρισκόμενοι ή διερχόμενοι πεζοί. Μέλη του Δικτύου για τα Πολιτικά

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Κοινωνικά Δικαιώματα που στεγάζεται στο Στέκι Μεταναστών, χαρακτήρισαν την επίθεση φασισ
παρακρατική και ρατσιστική, ενώ τα ΜΜΕ υποβάθμισαν το γεγονός με πρωτοφανή τρόπο.
 
Είναι σαφές ότι οι επιδόσεις της αυστριακής Ακροδεξιάς απέχουν μακράν από τις αντίστοιχες
ΛΑ.Ο.Σ, όσο και ότι η μέχρι τώρα δράση του τελευταίου δεν χαρακτηρίζεται από τέτοιας έντ
βιαιότητα. Είναι, ωστόσο, εξίσου σαφές ότι στο μέσο μιας κρίσης που παρομοιάζεται με αυτήν του
και μιας εντεινόμενης κρίσης εκπροσώπησης που χαρακτηρίζει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες εδώ
αρκετά χρόνια, ακροδεξιά μορφώματα διευρύνουν σημαντικά την επιρροή τους και αναβαθμίζου
ρόλο τους εντός του πολιτικού συστήματος των χωρών τους, αρνούμενα την «ετικέτα» της Ακροδ
και το «περιθωριακώς πολιτεύεσθαι» και διεκδικώντας την εξουσία, είτε κατά μόνας είτε στο πλ
συνεργατικών σχημάτων. Οι εξελίξεις σε όλη την Ευρώπη και τα πρόσφατα αποτελέσματα
Ευρωεκλογών διέψευσαν τραγικά όσους μιλούσαν για «εθνική ιδιομορφία» το 1999 (Αυστρία)
2002 (Γαλλία) – για να μην αναφερθούμε στα της Ανατολικής Ευρώπης· οι εξελίξεις αυτές είνα
καθιστούν παράλογα καθησυχαστικό τον ισχυρισμό ότι η ψήφος στην άκρα Δεξιά σε χώρες όπως η
47
μας είναι «διαμαρτυρία» και «τιμωρία» –«ευτυχώς», δηλαδή, όχι «πολιτική».

 
Η εμπειρία στην Ελλάδα έχει ουσιώδεις διαφορές και «ιδιομορφίες» –κάθε ακροδεξιός σχηματισ
άλλωστε, είναι sui generis. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ο κατάλογος των κρουσμάτων φασιστική
αντιμεταναστευτικής/ρατσιστικής βίας –και δη με την ανοχή ή την άμεση εμπλοκή κρατ
μηχανισμών– μακραίνει ανησυχητικά. Μένοντας στα τελευταία δύο χρόνια, οι επιθέσεις σε σ
μεταναστών στο Αιγάλεω, το Ρέντη, τον Κολονό και τον Αγ. Παντελεήμονα Αττικής, η πυρπό
καταυλισμού Αφγανών προσφύγων στην Πάτρα και αυτοσχέδιου τζαμιού στην Αθήνα, η παρακρ
δράση «αγανακτισμένων πολιτών» στα γεγονότα του περασμένου Δεκεμβρίου σε Πάτρα και Κομο
η ανενόχλητη δράση νεοναζί δίπλα στα ΜΑΤ κατά τη διάρκεια αντιφασιστικών διαδηλώσεων
Αθήνα (2.2.2008 και 9.5.2009) και οι αυξανόμενες αιματηρές επιθέσεις σε στέκια
αντιεξουσιαστικού χώρου, δεν είναι παρά ορισμένα από τα πιο εύγλωττα παραδείγματα· μπο
ρατσιστική και παρακρατική βία να μην ανακαλύφθηκε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια,
γεγονός ωστόσο ότι έχει αναβαθμιστεί αισθητά, επιτρέποντάς μας να υποθέσουμε ότι η αναβάθμισ
πολιτικής παρουσίας της άκρας Δεξιάς «απελευθερώνει» τον δεξιό εξτρεμισμό.

 
Με άλλα λόγια, αν «όλα τα ρεύματα του ευρύτερου φαινομένου της νέας δεξιάς –της ριζοσπαστικής
λαϊκιστικής και της εξτρεμιστικής– είναι ακραία, υπό την προϋπόθεση ότι όλα είναι σε θέσ
παρασύρουν προς τις δικές τους αντιλήψεις τις κατεστημένες δυνάμεις του πολιτικού κέντρου»
«έλξη» αυτή μπορεί να ασκείται και μεταξύ των επιμέρους ακραίων ρευμάτων. Όπως είδαμε
παρούσα εργασία άλλωστε, ο ΛΑ.Ο.Σ έχει καταβάλει σοβαρές –και επιτυχημένες– προσπά
διεμβολισμού του χώρου στα δεξιά του, αντιμετωπίζοντας μάλλον αποτελεσματικά
κατακερματισμό των εθνικιστών και πάντως οικοδομώντας δεσμούς με τις πολύμορφες εκφράσει
Ακροδεξιάς, όπως μαρτυρούν η «δικτύωση» και η «αλληλεγγύη» ανάμεσα σε στελέχη, έντυπα
ιστοτόπους του χώρου.

 
Όπως, λοιπόν, ισχυριστήκαμε στην αρχή και όπως προκύπτει από την έρευνά μας, ο ΛΑ.Ο.Σ κατά
να αναδειχτεί σε «κόμβο» της ελληνικής Ακροδεξιάς, γύρω από τον οποίο αρθρώθηκαν οργανώσει
προσωπικότητες του χώρου συνδεδεμένες με ανταγωνιστικά πολιτικά εγχειρήματα. Το επίτευγμα
είχε ως προϋποθέσεις, σε πρώτο χρόνο, την τακτική του Γιώργου Καρατζαφέρη και της «Νέας Ελπ
(υπ’ αυτό το πρίσμα, το ποσοστό που απέσπασε το 2002 μπορεί εκ των υστέρων να διαβαστ
πρόκριμα) και, σε δεύτερο χρόνο, τη συμβολή προσωπικοτήτων με μακρά διαδρομή στο χώρο
αυξημένο κύρος – ο Βορίδης του «Μετώπου» και ο Πλεύρης της «Πρώτης Γραμμής», πρώτο
49
σταυρούς υποψήφιος του ΛΑΟΣ στην Α΄ Αθήνας το 2004, είναι δύο από αυτές. Η καταγεγραμ
και παραδεδεγμένη από τους ίδιους σχέση με τη δικτατορία και τους πρωτεργάτες της, ο θαυμασμό
τον Μεταξά και την 4η Αυγούστου, η εκλεκτική συγγένεια με τον Λεπέν, οι αντιμεταναστευτικές θέ
ο αντικομμουνισμός κ.ο.κ., δείχνουν ότι μπορεί η σύγχρονη άκρα Δεξιά να μην αναδύεται σε συνθ
μεσοπολέμου και να μη συνδέεται ευθέως με τον παραδοσιακό φασισμό, όμως ο αναβαπτισμός της
τακτική της γαλλικής Νέας Δεξιάς που παρακολουθήσαμε παραπάνω, δεν αρκεί για να αποδώσουμ
προέλευσή της σε πολιτική παρθενογένεση.
 
Από την άλλη πλευρά, η αμφίπλευρη στόχευση για την οποία κάναμε λόγο παραπάνω, καθώς
«στροφή στην ιδεολογία» που περιγράψαμε, δεν μπορούν να αποδοθούν σε τρυκ. Οι συνθήκες μέσα
οποίες συγκροτήθηκε και δρα ο ΛΑ.Ο.Σ, η τυπική για κόμμα της Ακροδεξιάς συνάρθρωση ετερόκλ
στοιχείων στο λόγο του και η πολυσυλλεκτικότητά του, αλλά και οι επιδράσεις που δέ
50
εμπλεκόμενο στον πολιτικό ανταγωνισμό, υποχρεώνουν σε προσαρμογές και αντιφάσεις (όσο και
εντατικοποίηση της ιδεολογικής «ζύμωσης», βλ. Τρίτο Μέρος). Μπορεί, λοιπόν, ο Γ. Καρατζαφέρ
επαίρεται ότι λέει τα ίδια που έλεγε πάντα αλλά πείθει προωθώντας τα διαφορετικά, ωστόσο ού
ιδεολογία συνιστά πλάνη-ψεύδος ούτε ο βολονταρισμός ενός ηγέτη –όσο χαρισματικός κι να φαν

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

αυτός– είναι απεριόριστος. Αρκεί να σκεφτούμε ότι το 2000, ο «αντάρτης» Καρατζαφέρης κατήγγ
τη ΝΔ ότι δεν είναι πια «Δεξιά», λίγο αργότερα αποτασσόταν την Ακροδεξιά «δείχνοντας μ
δάχτυλο» τον Βορίδη, για να φτάσει ο τελευταίος να επιχειρηματολογεί για την υπέρβαση της διάκ
Αριστερά/Δεξιά μέσω της εθνικής ιδέας –να επιχειρηματολογεί, δηλαδή, με τον τρόπο
«καθεστωτικών» δυνάμεων που ο ΛΑ.Ο.Σ καταγγέλλει· των δυνάμεων που, όπως το θέτει η Mo
έχοντας προαναγγείλει την ανατολή μιας συναινετικής πολιτικής «πέραν της αριστεράς και της δεξ
βρέθηκαν έξαφνα αντιμέτωποι με την ανάδυση νέων πολιτικών συνόρων, που συνιστούν πραγμα
51
απειλή για το μεταπολιτικό όραμά τους. Φτάνοντας στα σημερινά, το ίδιο το κόμμα που καταγγ
ως διεφθαρμένους τους πολιτικούς, δεν πριονίζει άραγε το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται, όταν δηλ
διαθέσιμο να κυβερνήσει με κάποιους από αυτούς; Κι από την άλλη πλευρά, πόσο ασφαλής μπορ
είναι η παραμονή στη σφαίρα της διαμαρτυρίας, όταν η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι υπάρ
52
σαφώς μεγαλύτερες δυνατότητες;
 
Ας μη χαθούμε στη δίνη των διλημμάτων της Ακροδεξιάς. Το μείζον ζήτημα είναι η στάση
υπολοίπων «παικτών». Δε συμμεριζόμαστε την απαισιόδοξη άποψη του Ζίζεκ, σύμφωνα με την ο
μόνο η λαϊκιστική Δεξιά αποτελεί σήμερα «ζωντανή» σοβαρή πολιτική δύναμη, ότι μόνο αυτή πρ
53
δίνει το ρυθμό, καθορίζει την προβληματική της πολιτικής πάλης · στα καθ’ ημάς, η πρόσ
εξέγερση ήταν απλώς η πιο ηχηρή απόδειξη περί του αντιθέτου, περί της άποψης δηλαδή ότι μια εξ
«ζωντανή» και «σοβαρή» ριζοσπαστική Αριστερά μπορεί (υπό όρους, άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε
να ορίσει το πλαίσιο της συζήτησης –μπορεί, στη χειρότερη περίπτωση, να αποσοβήσει τη ροή
διαμαρτυρίας προς την άκρα Δεξιά: ο ΛΑ.Ο.Σ φαίνεται ότι το γνωρίζει, αν κρίνουμε απ
συστηματικότητα και τη σφοδρότητα των επιθέσεων στον ΣΥΡΙΖΑ.
 
Η Αριστερά, ωστόσο, δεν είναι ο μόνος «παίχτης»· η παρατήρηση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, σ
περίοδο που στην Ελλάδα ο ΛΑ.Ο.Σ εμπλέκεται όλο και πιο ενεργά σε κυβερνητικά σεν
54
βοηθούντων κυνικά και των ΜΜΕ. Η εμπειρία από τη συμμετοχή ακροδεξιών κομμάτω
55
κυβερνητικά σχήματα δείχνει ότι αυτή η επιλογή τους κοστίζει εκλογικά, δείχνει, όμως, και ότι
56
το όποιο κόστος, τα κόμματα αυτά καταφέρνουν να επιβάλουν τις πολιτικές τους θέσεις · η τελευ
παρατήρηση προσδιορίζει και τα όρια της τακτικής της ενσωμάτωσης της άκρας Δεξιάς. Προσδιο
όμως, και τη δυνάμει επικινδυνότητα ενός πολιτικού κυνισμού που μετράει εκλογικά κέρδη και ζη
αδιαφορώντας για το όποιο κοινωνικό και πολιτικό κόστος.

 
Η εδραίωση του ΛΑ.Ο.Σ δεν οφείλεται μονοσήμαντα στην επιδεξιότητα των στελεχών του ή αορί
«στη συγκυρία». Οφείλεται και στον αμοραλισμό ΜΜΕ και πολιτικών δυνάμεων που είδαν σ’ α
57
παλιότερα ένα κόμμα που θα δημιουργούσε ρωγμές στην εκλογική βάση της ΝΔ και σήμερα
πιθανό στυλοβάτη του πολιτικού συστήματος που μπορεί να εγγυηθεί την αποφυγή της ακυβερνη
Οφείλεται, εξίσου, σε πολιτικές επιλογές και ιδεολογικά σχήματα που συνδέονται με το νόμο, την
την πάταξη της «λαθρομετανάστευσης» και τον εκσυγχρονισμένο εθνικισμό της «ισχυρής Ελλάδας
τα οποία ταυτίστηκε η «διακυβέρνηση» του ΠΑΣΟΚ. Ακόμα όμως και υπ’ αυτό το πρίσμα, προ
θλίψη η σημερινή αφωνία στελεχών και μελών του –και δη όσων αυτών που θήτευσαν στην υπό
της «ανανέωσης της Αριστεράς» – ενώπιον μέτρων παροιμιώδους βιαιότητας (πογκρόμ, απελά
στρατόπεδα κράτησης, ονομαστικοποίηση των κινητών) και στο άκουσμα δηλώσεων όπως
λαθρομετανάστευση», « εδώ είμαστε Ορθόδοξοι, αν δεν τους αρέσει να φύγουν».
 
Για να το πούμε και αλλιώς, όταν ο Καρατζαφέρης ζητούσε πολιτικές κλειστών συνόρων, οι κυβερν
των τελευταίων χρόνων συνομολογούσαν την Ευρώπη-φρούριο· όταν ο ΛΑ.Ο.Σ έκρωζε «βέτο
Σκόπια», σύσσωμες οι πολιτικές δυνάμεις το υποστήριζαν στο Βουκουρέστι, πέρσι την Άνοιξη· ό
Ακροδεξιά υποδείκνυε τον ΣΥΡΙΖΑ ως θωπεύοντα τους «κουκουλοφόρους», η κ. Μαραγκοπο
έσπευδε να συντάξει «ιδιώνυμο της κουκούλας», ο υφυπουργός Εσωτερικών Μαρκογιαννάκη
υποσχεθεί περιορισμό των ατομικών δικαιωμάτων χάριν της ασφάλειας και ο Γιάννης Πρετεντέρη
58
«απαντήσει» στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ότι «τη βία τη γεννάει η άκρα Αριστερά».
 
Η ευκολία με την οποία ο ΛΑ.Ο.Σ οικειοποιείτο μέχρι πρότινος τον δήμαρχο Αθηναίων Ν
Κακλαμάνη, πρόσφατα τη Νίκη Τζαβέλα (που, κατά δήλωση του Αρχηγού της, διαθέτει «συστ
επιστολές» από τους κορυφαίους του ελληνικού κεφαλαίου, για να μην ξεχνιόμαστε…) και διαχρ
τον Σαρκοζί (έναντι του λιγότερο ηγεμονικού Λεπέν), τι άλλο μαρτυρά, αν όχι την «μεταπολιτ
σχετικοποίηση των ορίων μεταξύ ακραίων και μη; Και κατ’ αναλογίαν, ποιο άλλο ιδεολογικο-πολ
όχημα, αν όχι ο προνοιακός σοβινισμός που εκφράζει αυθεντικά ο ΛΑ.Ο.Σ, θα αποκαταστήσ
59
συνθήκες κρίσης τις σχέσεις κράτους-κοινωνίας/ κοινωνίας-πολιτικού προσωπικού και ποι
διασκεδάσει τον διάχυτο δεξιό «αντι»-κρατισμό ( ) που σπονσοράρουν τα έγκ

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

το κράτος διαλύεται
ΜΜΕ και που, δια πάσαν νόσον, απαιτεί … περισσότερη αστυνομία; Ας το παραδεχτούμε: ο ΛΑ
δεν είναι πια το κόμμα των γραφικών τηλεπλασιέ: είναι ένα χρήσιμο κόμμα. Η Αριστερά;
 
Βιβλιογραφία
 
Hainsworth, Paul (επιμέλεια), Η Ακροδεξιά: Ιδεολογία – Πολιτική – Κόμματα (πρόλογος – επιμ
της ελληνικής έκδοσης: Βασιλική Γεωργιάδου), Παπαζήση, 2004
 
Milza, Pierre, Οι μελανοχίτωνες της Ευρώπης: Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά από το 1945 μέχρι σή
(μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς – επιμέλεια: Νικόλας Βουλέλης), Scripta, 2004
 
Mouffe, Chantal, Το δημοκρατικό παράδοξο (μετάφραση: Αλέξανδρος Κιουπκι
πρόλογος-επιμέλεια: Γιάννης Σταυρακάκης), Πόλις, 2004
 

Žižek, Slavoj, Καλωσορίσατε στην έρημο του πραγματικού! Πέντε δοκίμια για την 11η Σεπτεμβ
και άλλες συναφείς ημερομηνίες (μετάφραση: Βίκυ Ιακώβου), Scirpta, 2003
 
Βερναρδάκης, Χριστόφορος (συνέντευξη), «Η εξέλιξη της ακροδεξιάς στην Ελλάδα κατά
μεταπολίτευση», Η εποχή, φ. 26.3.2006

 
Βερναρδάκης, Χριστόφορος, Ιδεολογικές αξίες, πολιτικές στάσεις και ηγεμονία: οι «ισχ
μεταβλητές της πολιτικής και εκλογικής συμπεριφοράς στη συγκυρία των βουλευτικών εκλο
του 2007
 
Βερναρδάκης, Χριστόφορος, «Πολιτικά κόμματα και «μεσαίος χώρος». Οι ιδεολογικές, πολιτικέ
πολιτισμικές συντεταγμένες των σημερινών πολιτικών δυνάμεων», στο: Χριστόφορος (επιμέλεια
κοινή γνώμη στην Ελλάδα 2004 – Εκλογές, κόμματα, ομάδες συμφερόντων, χώρος και κοινω
Σαββάλα, 2005

 
Βορίδης, Μάκης, «Η ιδέα της Πατρίδας πέρα από την Δεξιά και την Αριστερά», Άλφα Ένα, φ. 2.4.2

 
Γαβριηλίδης, Άκης, «Ο “εκσυγχρονισμός του εθνικισμού”», στο: Συλλογικό, Ιδεολογικά ρεύματ
τάσεις της διανόησης στη σημερινή Ελλάδα, Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, 2002
 
Γαλιάνος, Γ., «Η γερμανική ακροδεξιά σηκώνει κεφάλι», Το Βήμα, φ. 28.2.2009
 
Γεωργιάδου, Βασιλική, «Ψηφίζοντας την άκρα δεξιά. Η εκλογική επιλογή του ΛΑ.Ο.Σ.», Επιστήμ
Κοινωνία, τεύχος 19, Άνοιξη 2008
 
Ζαφειρόπουλος, Δημήτρης, «Πρώην φίλοι», Ελεύθερος Κόσμος, 2.3.2008
 
Ζαφειρόπουλος, Κώστας, «Ν.Δ.-ΛΑ.Ο.Σ: Αλληλεξάρτηση και ποικιλομορφία της εκλογικής
απήχησης», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τεύχος 21, Μάιος 2008
 
Καλέντζης, Αριστοτέλης, Η μαύρη βίβλος του Κώστα Πλεύρη, χ.χ.έ.
 

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

Κουκουράκης, Γιώργος, «Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός και ο χώρος της άκρας δεξιάς στο ελλ
πολιτικό σύστημα», στο: Βερναρδάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια), Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα
– Εκλογές, κόμματα, ομάδες συμφερόντων, χώρος και κοινωνία, Σαββάλα, 2005
 
Κουριαννίδης, Γιάννης, «Επικροτεί τη βία ο ΣΥΡΙΖΑ», Στόχος, φ. 3.7.2008
 
Μαλούχος, Γεώργιος, «Η επιστροφή της άκρας δεξιάς;», Καθημερινή, φ. 9.9.07
 
Μαυρής, Γιάννης, «Οι βουλευτικές εκλογές του 2004», Φιλελεύθερη Έμφαση, τεύχος
Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2004
 
Μοσχονάς, Γεράσιμος, «Η διαιρετική τομή Δεξιάς-Αντιδεξιά στη Μεταπολίτευση (1974-1990
περιεχόμενο της τομής και όψεις της στρατηγικής των κομμάτων του “αντιδεξιού υποσυστήματ
στο: Δεμερτζής, Νίκος (εισαγωγή, επιμέλεια), Η ελληνική πολιτική κουλτούρα σήμερα (β΄
Οδυσσέας, 1995
 
Μουζέλης, Νίκος – Λίποβατς, Θάνος – Σπουρδαλάκης, Μιχάλης, Λαϊκισμός και πολιτική (εισαγ
Κώστας Σημίτης), Γνώση, 1989 
 
Μπαλιμπάρ, Ετιέν – Βαλλερστάιν, Ιμμανουέλ, Φυλή, έθνος, τάξη: οι διφορούμενες ταυτό
(μετάφραση: Άγγελος Ελεφάντης – Έλενα Καλαφάτη), Ο Πολίτης, 1991

 
Νικολακόπουλος, Ηλίας, «Μια πρώτη ακτινογραφία της ψήφου της 7ης Μαρτίου», Φιλελεύ
Έμφαση, τεύχος 18, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2004
 
Ο Ιός, «Η ασυλία του πιστολέρο», Ελευθεροτυπία, φ. 29.4.2006

 
Ο Ιός, «Το θινκ τανκ του σύγχρονου ρατσισμού», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 5.3.2000

 
Ο Ιός, «Το κόμμα του μαύρου σταυρού», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 18.6.2000
 
Ο Ιός, «Το κρυφτούλι του κ. Καρατζαφέρη», Ελευθεροτυπία, φ. 15.7.2006
 
Ο Ιός, «Το μαύρο DVD», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 13.1.2008
 
Ο Ιός, «Το μουστάκι του προέδρου», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 15.2.2009
 
Ο Ιός, «Το τριώδιο της ακροδεξιάς», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 26.2.2006

 
Ο Ιός, «Ο Αγών του», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 20.10.2002
 
Ο Ιός, «Ο Άδωνις Γεωργιάδης και το βιβλίο του Πλεύρη», www.iospress.gr

 
O Iός, «Ο ΛΑ.Ο.Σ και ο ναζισμός του κ. Πλεύρη», Ελευθεροτυπία, φ. 5.8.2006

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

 
Ο Ιός, «Ο νέος “εθνικός χώρος”», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 11.3.2007
 
Ο Ιός, Ο φαιός δούρειος ίππος», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 25.3.2006
 
Πανταζόπουλος, Ανδρέας, Ο Λαϊκισμός της Δεξιάς. Το φαινόμενο της αποχής, η Νέα Δημοκρατία
ΛΑ.Ο.Σ πριν και μετά τις ευρωεκλογές, στο: Χριστόφορος (επιμέλεια), Η κοινή γνώμη στην Ελ
2004 – Εκλογές, κόμματα, ομάδες συμφερόντων, χώρος και κοινωνία, Σαββάλα, 2005
 
Πλεύρης, Θάνος (συνέντευξη), «Οι κουκουλοφόροι στοχοποιούν την Δημοκρατία και την Αστυνο
Άλφα Ένα, 21.2.2009  
 
Πολατίδης, Ηλίας (συνέντευξη), «Είμαστε πρωτοπόροι στις παρεμβάσεις», Άλφα Ένα, φ. 28.2.2009

 
Τσιράς, Στάθης, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑ.Ο.Σ (αδημοσίευτη εργασία), Απρίλιος 2008
 
Τσιράς, Στάθης, Ο Λαϊκισμός και ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (αδημοσίευτη εργα
Νοέμβριος 2008

 
Τσιράς, Στάθης, Το ΤΗΛΕΑΣΤΥ και ο Καρατζαφέρης: Ο τηλεοπτικός λόγος του ΛΑ
(αδημοσίευτη εργασία), Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2008

 
Χατζηπαντελής, Θόδωρος, «Ο πολιτικός ανταγωνισμός: 1996-2007», Ελληνική Επιθεώρηση Πολι
Επιστήμης, τεύχος 21, Μάιος 2008

 
1 Δηλώσεις Γ. Καρατζαφέρη μετά τη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό, 5.3.2009, από την ιστοσελίδα τ
Καρατζαφέρη www.karatzaferis.gr/index.asp?epilogi=CenPage\mainright/ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ050309.txt

 
2 Μερικούς μόλις μήνα πριν, ο πρώην γραμματέας πολιτικού σχεδιασμού της Νέας Δημοκρατίας Νίκος Καραχ
διερωτάτο: «Αν ο εκλογικός νόμος εγκλωβίζει τις κυβερνήσεις και τις καθιστά αδύναμες, όταν μάλιστα δεν υπ
κουλτούρα συνεργασιών στην Ελλάδα, πώς σε περιόδους κρίσης θα πορευθεί η χώρα με κυβερνήσεις συνεργ
ή μη, κυβερνήσεις πάντως ισχνής πλειοψηφίας;». Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΛΑΟΣ έσπευδε να διευκρινίσει επ’
«Συζητάμε για συγκυβέρνηση με άλλο κόμμα υπό την προϋπόθεση αυτό να έχει φιλολαϊκή πολιτική και υπευθυνότη
σοβαρότητα στα εθνικά μας θέματα», βλ. «Συγκυβέρνηση ΝΔ-ΛΑΟΣ “βλέπει” ο Ν. Καραχάλιος», ΤΑ ΝΕΑ, 7.2.2009.

 
3 Η εξέλιξη των ποσοστών του ΛΑΟΣ ακολουθεί την εξής πορεία: Από 2.19% στις εθνικές του 2004, 4.12% (1
στις ευρωεκλογές της ίδιας χρονιάς, 3.80% (10 έδρες) στις εθνικές του 2007 και 7.15 (2 έδρες) στις φ
ευρωεκλογές.

 
4 Το κύριο χαρακτηριστικό που, κατά τον Νικολακόπουλο, καθόρισε την έκβαση των εκλογών του 2004 ή
μεταστροφή 350.000 περίπου εκλογέων που το 2000 είχαν ψηφίσει ΠΑΣΟΚ, απευθείας προς τη ΝΔ, στο:
Νικολακόπουλος, «Μια πρώτη ακτινογραφία της ψήφου της 7ης Μαρτίου», Φιλελεύθερη Έμφαση, τεύχο
Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2004. Ο Πανταζόπουλος παρατηρεί ότι η νεοδημοκρατική αντιπολιτευτική κριτική
τον «εκσυγχρονισμό» επικεντρώθηκε και συμπυκνώθηκε σε τρία συνθήματα «διαμαρτυρίας» και «καταγγελίας» -«σύ
εξουσίας» ΠΑΣΟΚ, «καθεστώς» και «καταστημένο», βλ. Ανδρέας Πανταζόπουλος, «Ο Λαϊκισμός της Δεξιάς. Το φαιν

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

της αποχής, η Νέα Δημοκρατία και ο ΛΑΟΣ πριν και μετά τις ευρωεκλογές»,Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα 2004 – Εκ
κόμματα, ομάδες συμφερόντων, χώρος και κοινωνία, Σαββάλας, 2005, σ. 161. στο: Χριστόφορος (επιμέλεια),

 
5 « Ο όρος “άκρα Δεξιά”», έγραφε [ο Λεπέν] το 1978, «είναι διφορούμενος καθώς εμπεριέχει τη λέξη “άκρα”. Οι αντ
μας συγχέουν εσκεμμένα, και με σκοπό να εξαπατήσουν τον κόσμο, μια γεωγραφική θέση στην πολιτική σκακιέρα με μι
πολιτικού εξτρεμισμού. Όμως η θεωρία μας, η πολιτική μας τακτική και το πρόγραμμά μας δεν είναι εξτρεμιστικ
συνεπώς, καταλαμβάνουμε τη θέση που είναι κενή». στο: Pierre Milza,  Οι μελανοχίτωνες της Ευρώπης: Η ευρω
ακροδεξιά από το 1945 μέχρι σήμερα (μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς – επιμέλεια: Νικόλας Βουλέλης), Scripta, 2004, σ.
ίδιος ο Milza σημειώνει: «οι δηλώσεις πίστης στη δημοκρατία και τους θεσμούς που κληρονομήθηκαν από την ντεγκ
περίοδο, στις οποίες προβαίνουν ο Λεπέν και οι βασικοί υπαρχηγοί του, πρέπει να διαβάζονται στο πλαίσιο της συγ
και των στρατηγικών επιλογών που υπαγορεύουν, εδώ και τριάντα χρόνια, τη συμπεριφορά της γαλλικής άκρας δεξιά
30). Με την ίδια πρόνοια να καταδειχτεί η σύνδεσή τους με την εκάστοτε ιστορική-πολιτική συγκυρία, ο Ignazi κά
διάκριση μεταξύ παλιών παραδοσιακών ακροδεξιών κομμάτων και νέων μεταβιομηχανικών ακροδεξιών  κομμάτω
υπογραμμίζοντας τη σημασία της τοποθέτησής της εντός του πολιτικού συστήματος της εκάστοτε χώρας (όπως οι An
και Βjørkland: «ακραία στο πλαίσιο των δικών τους πολιτικών συστημάτων»), ο Linz παρατηρεί ότι η σύγχρονη Ακρ
επικαλύπτεται και μοιράζεται σε κάποιο βαθμό κοινές αξίες με την κατεστημένη Δεξιά, στο: Paul Hainsworth (επιμέλε
Ακροδεξιά: Ιδεολογία - Πολιτική - Κόμματα (πρόλογος - επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης: Βασιλική Γεωργι
Παπαζήσης, 2004, σσ. 43-70. Στο ίδιο, τονίζεται ότι ο όρος «Ακροδεξιά» δεν είναι αποδεκτός από τα κόμματα
κινήματα που γενικά κατατάσσονται στην ακροδεξιά πολιτική οικογένεια (σ. 55) και ότι ο διακηρυκτικός σεβασμό
ακροδεξιών κομμάτων για τους κανόνες του παιχνιδιού, απλώς δεν θα έπρεπε να λαμβάνεται τοις μετρητοίς (σ
Επισημαίνεται, τέλος, ότι το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα είναι το κατ’εξοχήν έδαφος όπου συγκροτούν
σύγχρονοι ακροδεξιοί σχηματισμοί και «πολιτικοποιείται» το ακροατήριό τους.

 
6 Ετιέν Μπαλιμπάρ - Ιμμανουέλ Βαλλερστάιν, Φυλή, έθνος, τάξη: οι διφορούμενες ταυτότητες (μετάφραση: Ά
Ελεφάντης - Έλενα Καλαφάτη), Ο Πολίτης, 1991, σ. 73. Ο ρατσισμός, όπως θα θυμίσει ο ίδιος, αποτελεί κοινωνική
και όχι απλώς το παραλήρημα κάποιων ρατσιστών (σ. 66).

 
7 Milza, ό.π., σσ. 46-47.

 
8 Slavoj Žižek, Καλωσορίσατε στην έρημο του πραγματικού! Πέντε δοκίμια για την 11η Σεπτεμβρίου και
συναφείς ημερομηνίες (μετάφραση: Βίκυ Ιακώβου), Scirpta, 2003, σ. 177. Κατά τη γαλλική Νέα Δεξιά και τον
της Αλαίν ντε Μπενουά, η «μεταπολιτική»  προσδιορίζει «τον τομέα των αξιών που δεν ανάγονται στην πολιτική
παραδοσιακή έννοια του όρου, αλλά έχουν άμεση επίδραση στην ύπαρξη ή μη κοινωνικής συναίνεσης», στο: Pierre Milza
σ. 326.

 
9 Chantal Mouffe,   Το δημοκρατικό παράδοξο (μετάφραση: Αλέξανδρος Κιουπκιολής, πρόλογος-επιμέλεια: Γι
Σταυρακάκης), Πόλις, 2004, σ. 220.

 
10 Γιώργος Κουκουράκης, «Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός και ο χώρος της άκρας δεξιάς στο ελληνικό πο
σύστημα», στο: Βερναρδάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια), Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα 2004 – Εκλογές, κόμματα, ο
συμφερόντων, χώρος και κοινωνία, Σαββάλα, 2005, σσ. 139-140.

 
11 Βασιλική Γεωργιάδου, «Το πολιτικό κράμα της ακροδεξιάς», Πρόλογος στο: Paul Hainsworth, ό.π., σ. 16.

 
12 Γιώργος Κουκουράκης, ό.π, σ. 133.

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

13 Στο: Γιάννης Μαυρής, «Οι βουλευτικές εκλογές του 2004», Φιλελεύθερη Έμφαση, τεύχος
Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2004.

 
14 ό.π.

 
15 Στάθης Τσιράς, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑ.Ο.Σ (αδημοσίευτη εργασία), Απρίλιος 2008.

 
16 Στάθης Τσιράς, ό.π.

 
17 Συγκεκριμένα, η εκλογή των Γιώργου Καρατζαφέρη (Α' Θεσσαλονίκης ή Β' Αθηνών), Μάκη Βορίδη (Περιφ
Αττικής), Θάνου Πλεύρη (Α' Αθηνών), Άδωνη Γεωργιάδη (Β' Αθηνών), Κωνσταντίνου Αϊβαλιώτη (Β' Αθη
Βαϊτση Αποστολάτου (Α' Πειραιώς), Δήμητρας Αράπογλου (Β' Πειραιώς), Κυριάκου Βελόπουλο
Θεσσαλονίκης), Στέργιου Ροντούλη (Λάρισας) και Ηλία Πολλατίδη (Σέρρες).

 
18 Κώστας Ζαφειρόπουλος, «Ν.Δ.-ΛΑ.Ο.Σ: Αλληλεξάρτηση και ποικιλομορφία της εκλογικής τους απήχη
Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τεύχος 21, Μάιος 2008.

 
19 Βασιλική Γεωργιάδου, «Ψηφίζοντας την άκρα δεξιά. Η εκλογική επιλογή του ΛΑ.Ο.Σ.», Επιστήμη και Κοιν
τεύχος 19, Άνοιξη 2008.

 
20 « Οι αριστεροί από αντάρτες έγιναν καθεστώς κι εμείς το αντίθετο», σχολιάζει επισκέπτης στο διαδικτυακό
της Νεολαίας του ΛΑΟΣ (ΝΕ.Ο.Σ) –σχόλιο ενδεικτικό της αυτοκατανόησης μελών του κόμματος Αναρτήθηκ
14.7.2008 στο http://www.neos-forum.com/viewtopic.php?f=3&t=10524&view=next

 
21 Ο λόγος για το εξώδικο που απέστειλε το κόμμα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, με αφορμή την ημερίδα
οργάνωνε στις αρχές Απριλίου. Εξηγεί ο Μανδραβέλης: «Μέχρι προχθές το ΛΑΟΣ απειλούσε με μηνύσεις
δημοσιογράφους. Τώρα, εκτείνεται και στους πολιτικούς επιστήμονες. Ετσι, με αφορμή δύο εισηγήσεις της εν
ημερίδας, το κόμμα του κ. Καρατζαφέρη έστειλε εξώδικο (!) στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, απειλώντ
προσφύγει στην ελληνική δικαιοσύνη κατά παντός υπευθύνου, προκειμένου “να προασπίσει τη φυσιογνωμ
κόμματος” από εκείνους “που επιχειρούν τον πολιτικό και κομματικό διασυρμό του”», στο: Πάσχος Μανδρα
«Το πρωταπριλιάτικο του ΛΑΟΣ», Καθημερινή, φ. 4.4.2008

 
22 Βασιλική Γεωργιάδου, «Ψηφίζοντας την άκρα δεξιά. Η εκλογική επιλογή του ΛΑ.Ο.Σ.», Επιστήμη και Κοιν
τεύχος 19, Άνοιξη 2008, σ. 245.

 
23 Pierre Milza, ό.π., σ. 28.

 
24 Βασιλική Γεωργιάδου, ό.π., σσ. 247-248.

 
25 Οι σχέσεις του Πλεύρη με την ΕΥΠ, μέρος της πολυδιάστατης δράσης του, έχουν καταγγελθεί κατ’ επανά
τόσο σε δημοσιεύματα της Ελευθεροτυπίας όσο και στο υπόμνημα του υπόδικου για βομβιστική δράση Καλέντζ
Αριστοτέλης Καλέντζης, Η μαύρη βίβλος του Κώστα Πλεύρη, χ.χ.έ.

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

26 Γιώργος Κουκουράκης, ό.π., σ. 132.

 
27 Η δήλωση έγινε στον Τύπο της Κυριακής και τη δημοσιογράφο Λώρα Ιωάννου (φ. 27.10.2002), προκαλώντα
απάντηση σε έντονο ύφος του Ελληνικού Μετώπου, βλ.
www.e-grammes.gr/2002/10/akrodexia2.htm

 
28 Ο Ιός, «Ο Αγών του», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 20.10.2002.

 
29 ό.π.

 
30 Στάθης Τσιράς, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑΟΣ (αδημοσίευτη εργασία), Απρίλιος 2008.

 
31 Στην Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, στο συνδυασμό του κ. Καρατζαφέρη συμμετέχει ο υποψήφιος του Μετ
το 2002, Γιάννης Κουριαννίδης (νυν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος) και άλλοι 6 υποψήφιοι δημ
σύμβουλοι. Στην τελική καταμέτρηση της σταυροδοσίας παρατηρούμε ότι επί συνόλου 43 υποψηφίων, οι 4
μεταξύ των πρώτων 7 σε σταυρούς. Στο: Στάθης Τσιράς, ό.π.

 
32 Ο Ιός, «Η ασυλία του πιστολέρο», Ελευθεροτυπία, φ. 29.4.2006.

 
33 Αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Ελεύθερου Κόσμου με ημερομηνία 2.3.2008.

 
34 Για τη διάκριση ανάμεσα σε άκρα Δεξιά (far/radical right) και ακραία Δεξιά (right extreme right), βλ. Hainsworth
σ. 14.

 
35 Μάκης Βορίδης, «Η ιδέα της Πατρίδας πέρα από την Δεξιά και την Αριστερά», αναρτημένο με ημερο
5.4.2006 στην ηλεκτρονική εφημερίδα του Ελληνικού Μετώπου Ελληνικές Γραμμές, www.e-grammes.gr

 
36 Γρ. Τζιοβάρας, «Τι κρύβει το φλερτ Καρατζαφέρη με τη ΝΔ», Το Βήμα, φ. 8.3.2009. Τη σύμπνοια των δύο κομ
επιβεβαιώνει το ηλεκτρονικό δελτίο του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων που αναγγέλλει τη λήξη της διαδικ
συνταγματικής αναθεώρησης (http://www.hri.org/news/greek/apegr/2008/08-05-27_8.apegr.html#01, 27.5.2008): «Η
της Νέας Δημοκρατίας», διαβάζουμε, «συνέπεσε μ’ εκείνην του ΛΑΟΣ, σε άλλες 18 διατάξεις, ανάμεσα στις οποίες
αναθεώρηση του άρθρου 16 για το κρατικό μονοπώλιο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, των άρθρων 24 και 117 γ
δασοπροστασία, του άρθρου 14 για τη κατοχύρωση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στα μμε (με μία ψήφο «παρώ
μέρους του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Γ. Ψαριανού), στην πρόταση αναθεώρησης της διάταξης για την βουλευτική α
(άρθρο 62), στην πρόταση για την επέκταση των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου της Επικρατείας στις διοικητικές συμ
(άρθρο 95), για τη σύσταση ειδικού τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων (
98), την έκταση της κανονιστικής αρμοδιότητας των ΟΤΑ (άρθρο 102), στην δυνατότητα ένταξης στην υπαλληλική ιερ
του δημοσίου, υπαλλήλων με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (άρθρο 103, όπου υπήρξε και μία λευκή ψήφ
μέρους του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Γ. Ψαριανού), στην συνταγματική κατοχύρωση της προσωπικής ευθύνης των δημ
υπαλλήλων και στην αλλαγή της ονομασίας του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού, σε «Συμβούλιο Ελληνισμο
Διασποράς».

 
37 Ελευθεροτυπία, φ. 6.3.2008.

 
38 Ελευθεροτυπία, φ. 2.2.2008.

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

 
39 Έθνος, φ. 27.9.2008.

 
40 Αναρτήθηκε στις 21.1.2009 στο http://xryshaygh.wordpress.com

 
41 Pierre Milza, ό.π., σ. 322-326

 
42 Στάθης Τσιράς, Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑΟΣ (αδημοσίευτη εργασία), Απρίλιος 2008

 
43 Στάθης Τσιράς, Το ΤΗΛΕΑΣΤΥ και ο Καρατζαφέρης: Ο τηλεοπτικός λόγος του ΛΑΟΣ (αδημοσίευτη εργ
Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2008.

 
44 Ο Ιός, «Το τριώδιο της ακροδεξιάς», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 26.2.2006

 
45 Βασιλική Γεωργιάδου, «Το πολιτικό κράμα της ακροδεξιάς», ό.π., σ. 34

 
46 Free Sunday, φ. 8.3.2009

 
47 Πρόκειται για τη θέση της Βασιλικής Γεωργιάδου, στο: Βασιλική Γεωργιάδου, «Ψηφίζοντας την άκρα δεξ
εκλογική επιλογή του ΛΑ.Ο.Σ.», Επιστήμη και Κοινωνία, τεύχος 19, Άνοιξη 2008, σσ. 252-255. Θα εξηγήσουμε α
παρακάτω τις σοβαρές διαφωνίες μας με αυτή τη θέση.

 
48 Βασιλική Γεωργιάδου, «Το πολιτικό κράμα της ακροδεξιάς», ό.π., σ. 26.

 
49 Ο Ιός, «Το μαύρο DVD», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 13.1.2008. Στο ίδιο δημοσίευμα αναλύεται η
Πλεύρη-ΛΑΟΣ, αλλά και η σύγκλιση, πέριξ του ΛΑΟΣ, διανοουμένων, εκδοτών, προσωπικοτήτων του ευρύτερου χώρ
άκρας Δεξιάς (Σουβαλτζή, Σχοινάς, Λιακόπουλος, Βορίδης, Πλεύρης, Γεωργιάδης, Μανωλάκος κ.ά.).

 
50 Παράδειγμα μιας τέτοιας προσαρμογής είναι η στάση του Καρατζαφέρη εντός του Ευρωκονοβουλίου. Αμ
μετά την εκλογή του το 2004 αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την ομάδα UEN (Ενωση για την Ευρώπ
Εθνών), στην οποία μετείχε ως παρατηρητής. Πληροφορήθηκε ότι θα του ζητηθεί να απαντήσει στις κατηγ
διεθνών οργανισμών ανθρώπινων δικαιωμάτων ότι διακηρύσσει ρατσιστικές και αντισημιτικές ιδέες
προκειμένου να αποφύγει την ταπεινωτική διαδικασία, προτίμησε να ενταχθεί στην ομάδα IND/DEM (Ανεξά
Δημοκράτες), στο: Ο Ιός, «Το τριώδιο της ακροδεξιάς», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. 26.2.2006.

 
51 Chantal Mouffe, Το δημοκρατικό παράδοξο (μετάφραση: Αλέξανδρος Κιουπκιολής, πρόλογος-επιμέλεια: Γι
Σταυρακάκης), Πόλις, 2004, σ. 218.

 
52 Όπως παρατηρεί ο Χριστόφορος Βερναρδάκης, ο Γ. Καρατζαφέρης γνωρίζει ότι το κυρίαρχο πολιτικό σύσ
θα προσπαθήσει να τον απωθήσει στα άκρα. Γνωρίζει επίσης ότι στην πολιτική δεν μπορείς να περιχαρακωθ
ένα άκρο – πολύ περισσότερο όταν το άκρο αυτό συνειρμικά παραπέμπει στον φασισμό – γιατί τό
εξουδετερωθείς ευκολότερα. Πρέπει να μπορεί ο λόγος και η πολιτική του να διεκδικήσει πολιτικές υποστη

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]

Θέσεις - τριµηνιαία επιθεώρηση - Vive la Grèce. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερµός ως «κόµβος» της ελληνικής Ακροδεξιάς

«νομιμοποιημένες». «Μετατοπίζεται», λοιπόν, σε πολιτικές θέσεις που διεκδικούν το κοινωνικώς «αυτονόητο

χτυπά τους μετανάστες, αλλά τους «λαθρομετανάστες» ζητώντας κρατική ρύθμιση του προβλήματος. Δεν β
να πει «όπου βλέπω ξένο τον κυνηγάω», στο: Χριστόφορος Βερναρδάκης, (συνέντευξη), «Η εξέλιξη της ακροδ
στην Ελλάδα κατά τη μεταπολίτευση», Η εποχή, φ. 26.3.2006.

 
53 Slavoj Žižek, Καλωσορίσατε στην έρημο του πραγματικού! Πέντε δοκίμια για την 11η Σεπτεμβρίου και
συναφείς ημερομηνίες (μετάφραση: Βίκυ Ιακώβου), Scirpta, 2003.

 
54 Θίξαμε παραπάνω τη συμβολή των ΜΜΕ στην ενσωμάτωση του ΛΑ.Ο.Σ στο πολιτικό σύστημα. Πρόκειτ
συγκεκριμένη πολιτική επιλογή, αν κρίνει κανείς από σχετικό σχόλιο του «Ιού»τρία χρόνια πριν: «Το ζήσαμ
αρχές του μήνα, με την κακόγουστη υπερπροβολή του Γκλίξμπουργκ από το “Βήμα”, με την τεράστια πολυ
συνέντευξη-λιβανωτό. Ακολούθησε η σχεδόν καθημερινή εμφάνιση του Καρατζαφέρη στα δελτία ειδήσεων με
ευκαιρία. Και μόνο όταν η Νέα Δημοκρατία αντιλήφθηκε ότι σοβαρολογεί για την κάθοδό του στη Θεσσαλ
αποφάσισε να θυμηθεί ότι έχει “φασίστες” στο κόμμα του» στο: Ο Ιός, «Το τριώδιο της ακροδεξιάς», Κυρια
Ελευθεροτυπία, φ. 26.2.2006.

 
55 Βασιλική Γεωργιάδου, «Το πολιτικό κράμα της ακροδεξιάς», ό.π., σ. 29.

 
56 ό.π.

 
57 Χριστόφορος Βερναρδάκης, ό.π.

 
58 Ο λόγος για το άρθρο του Ι. Κ. Πρετεντέρη «Ο φόρος του αίματος»  (Το Βήμα, φ. 22.2.2009), που φιλοξε
μεταξύ άλλων, στην ηλεκτρονική έκδοση των «Ελληνικών Γραμμών» και στο κεντρικό ιστολόγιο της φοιτητικής παρά
του ΛΑ.Ο.Σ.

 
 
59 Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, «Κρίση, χειραγώγηση, εμπειρία. Για την εδραίωση του προνο
σωβινισμού», Η Αυγή, 28.6.2009.

<
Επόμ.
 
Προηγ. >

[ Πίσω ]

Θέσεις, τριμηνιαία επιθεώρηση, 36ο έτος (1982-2018), εκδόσεις Νήσος, (Σαρρή 14, 10553, Αθήνα, τηλ-fax: 210-3250058)
Το περιεχόμενο του ιστοχώρου διατίθεται ελεύθερα για μη εμπορικούς σκοπούς, υπό τον όρο της παραπομπής στην αρχική του πηγή

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1078[8/1/2018 9:47:04 µµ]