Alicia Tan - Gonzales

TIG-ILINIT SA UMA
PLOT
ENDING/RESOLUTION
Alicia Tan-Gonzales is from Bacolod City, has written fiction, poetry and plays in the Western
wrtretgdfgdfgdfgdfgdf paniaga, nagpabilin sa lamesa sila ni Cristy, Carding kag Tiyo Gorio,
nag-istorya sila tuhoy sa kahimtangan sang uma kon tig-ilinit.
Sang mahagbong na ang init, gin-agda ni Carding si Cristy nga kon luyag niya maligo, updan
siya sini sa sapa. Pagkatapos ni Cristy maligo sa sapa, naglakat naman sila ni Carding sa busay.
Didto sa busay, nag-istorya sila nahanungod sa ila mga plano sa ila kabuhi. Upod sila nga duha
nga malipay nga nagbalik sa balay nila ni Carding. Sang sila mag-abot sa balay, timprano pa sila
nanyapon. Pagkatapos sing paniapon, si Cristy nag-gwa kag nagpungko sa idalom sang Santol
kaupod si Auring, namangkot siya kay Auring tuhoy sa mga aniniput nga yara sadto sa kahoy
sang Talisay. Nag-una si Auring sulod sa balay kay natuyo na kuno siya. Sang makalakat na si
Auring, may nagtupad naman kay Cristy, si Carding. Gin-pamangkot ni Carding si Cristy kung
magabalik pa bala siya sa uma, nagsabat naman ang dalaga nga kon agdahon kuno siya.
Pagkatapos, dungan sila nga naglakat pabalik sa balay nanaday Carding nga gasililiga ang mga
kingki.
SUMMARY
SETTING:
isa ka aga sa bulan sang Abril
Sa uma nila ni Auring sa ubos sang bukid Canapasan

CHARACTERS:
Cristy, Auring, Carding, Pepe, Boyet, Tiya Marcel, Tiyo Gorio, Tonting kag Ilen

POINT OF VIEW:
The Narrator of the story has a LIMITED point of view
Preliminary Incidents
Samtang nagapreparar para sa paniaga sila ni Tiya Marcel kag Auring, si Cristy nag-gwa sa
balay, didto nakita ni Cristy ang grabe nga epekto sang tig-ilinit sa uma. Nakita niya ang mga
maniwang nga manok kag pato, apat ka ido nga halos karubkob nalang ang nagaputos sa ila
panit, ang kauhaw kag kakapoy sang bukid sa idalom sang kainit sang adlaw kag ang mga kahoy
nga layong kag ang iban nga nawad-an na sang dahon.
Sang makatapos na sila sang paniaga, si Tiyo Gorio nag-istorya kay Carding kag Cristy
nahanungod sa mga problema sini sa uma kapin nagid kon tig-ilinit.
RISING INCIDENTS
Si Carding naghambal sa iya amay nga indi dapat indi magsalig lang sa humay bangud ang
humay nagahulat lang sang tig-ululan para mabuhi. Naghambal pagid siya nga makita gid sang
iya amay nga may iban pa nga palangitan-an sa uma.
CLIMAX
Gin-updan ni Carding si Cristy sa sapa para maligo. Samtang gapaligo si Cristy, naglakat si
Carding kag nanguha sang apat-apat. Pagkatapos maligo ni Cristy, naglakat naman sila ni
Carding sa busay kag didto naghambal si Carding “Ang tubig indi makita sa tanan nga bahin
sang sapa nga nagailig, apang yara lang ini sa punta sang imo mga tudlu.” Sang hinali lang nga
may kagang nga naglabay sa ila atubang, nakibot si Cristy, gin-uyatan ni Carding ang kamut ni
Cristy, wala naman ini ginbawi sang dalaga. Gin-paathag naman ni Carding nga gapanago
lamang ang mga kagang sa idalom sang mga bato kon tig-ilinit kag ginpamangkot pagid niya si
Cristy kung nahibal-an na bala sini kun ano ka kusog ang kagang nga may dala nga kaham-ut.
Event leading to the development of the story:
Ang mag-abyan nga sila ni Cristy kag Auring nagapanglakaton pakadto sa uma nila ni Auring sa
ubos sang bukid Canapasan
FALLING INCIDENTS
Sila ni Cristy kag Carding nagpuli na kag timprano pa sila naniapon sang sina nga gab-i. Bangrus
nga sinabawan nga may apat-apat ang ila sud-an. Wala si Carding nagkuha sang hiniwa, si Cristy
wala naman. Ginsunlog ni Auring si Cristy nga updan man kuno sini ang iya magulang sa pagpu-
asa. Pagkatapos sang ila paniapon, nagkadto sila ni Auring kag Cristy sa idalom sang kahoy nga
Santol.
Sa idalom sang Santol, namangkot si Cristy kay Auring kung ngaa wala na sing mga aniniput sa
kahoy sang Talisay. Ginpa-athag naman ni Auring sa abyan nga kon tig-ilinit wala naga-gwa ang
mga aniniput. Nasubu-an gid si Cristy tungod sini kag si Auring naglakat na kay natuyo na kuno
siya. Nagpungko naman sa tupad niya si Carding. Nag-istorya sila nga ang mga aniniput kuno
daw mga bitu-on. Ginpamangkot ni Carding si Cristy kung sa diin bala siya magaobra kag kun
magabalik pa bala siya sa uma bisan tig-ilinit. Nagsabat naman ang dalaga nga kun agdahon
kuno siya. Naghambal naman ang ulitawo nga sa pila ka adlaw, agdahon niya gid ang dalaga. Si
Cristy naghambal nga magahulat kuno siya, kag dungan sila nga nagbalik sa balay kung sa diin
gasililiga ang mga kingki.
“Success can be achieved through optimism and hardwork.”
Just like what Carding personified in the story, even though summer is very harsh to the farm, he
never lost hope and he looked for other ways to get income from the farm instead of plainly
depending on the uncertain harvest of rice and he worked very hard to achieve his goal.
THEME:
The story “Tig-ilinit sa Uma” highlights the life of people in the farm, as what Carding said,
“Ang tubig indi makita sa tanan nga bahin sang sapa nga nagailig, apang yara lang ini sa punta
sang imo mga tudlu.” The way people in the farm value their family and deal with climate
change especially El Niño or the unbearable heat of the sun during the summer season, the way
they handle poverty and dryness of the farm that they were experiencing. The sacrifices they
make in order to cope with the uncertainties of life. Most of all, people in the farm hold on to
their hopes, confidence and optimistic views in life despite all the problems and hardships that
they encounter in their everyday life.
SIGNIFICANCE