Kahulugan ng Wika

Hutch (1991) Ang wika ay sistema ng mga tunog, arbitraryo na ginagamit sa komunikasyong pantao.

Bouman (1990) Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao, sa isang tiyak ng
lugar, para sa isang partikular na layunin na ginagamitan nng mga berbal at biswal na signal para
makapagpahayag.

Webster, ang wika ay kalipunan ng mga salitang ginagamit at naiintindihan ng isang maituturing na
komunidad. Ito ay naririnig at binibigkas na pananalita na nalilikha sa pamamagitan ng dila at ng kalakip
na mga sangkap ng pananalita.

Sturtevant – Ang wika ay isang sistema ng mga arbitraryong simbolo ng mga tunog para sa
komunikasyon ng mga tao.

Finnocchiaro – Ang wika ay sistematiko ng arbitraryo, ng simbolong pasalita na nagbibigay-pahintulot sa

mga taong may kultura, o ng mga taong natutuhan ang ganong kultura na makipagtalastasan o
makipagpalitan ng usapan.

Gleason (1961) – Ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang mga tunong na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura.

Brown (1980) – Ang wika ay masasabing sistematiko, set ng simbolong arbitraryo, pasalita, nagaganap sa
isang kultura, pantao at natatamo ng lahat ng tao.

EDWARD SAPIR Ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan,
damdamin at mithiin.

CARROLL Ang wika ay isang sistema ng mga sagisag na binubuo at tinatanggap ng lipunan na ginagamit
sa komunikasyon.

Ang wika ay nagmula sa salitang latin na lengua, na ang literal na kahulugan ay “dila”, kaya’t
magkasingtunog ang dila at wika. Ito ay simbolong salita ng mga kaisipan,saloobin,behikulo o paraan sa
paghahatid ng ideya,opinyon,pananaw,lohika o mga kabatirang ginagawa sa proseso na maaring pasulat
o pasalita (Mendoza at Romero, 2007)

Filipino 1 Komunikasyon sa Akademikong Filipino (Cid V. Alcaraz, Magdalena O. Jocson, Patrocinio V.

Villafuerte)

KALIKASAN NG WIKA
(Austero, et al., 1999)

KALIKASAN NG WIKA

1. PINAGSAMA-SAMANG TUNOG (combination of sounds)

- Dahil sa binigyan ng simbolo (letra) ang mga tunog, ang pagsasama-samang ito ay lumilikha ng mga
salita.

- Ang wika ay pagsasama ng mga tunog na nauunawaan ng mga tagagamit nito na kapag tinuhog ay
nakabubuo ng salita. Ang fonema ay tawag sa makabuluhang yunit ng binibigkas na tunog sa isang wika.
Halimbawa ay ang mga fonemang /l/, /u/, /m/, /i/, /p/, /a/ at /t/ na kung pagsama-samahin sa
makabuluhang ayos ay mabubuo ang salitang [lumipat]

2. May dalang kahulugan (words have meaning)

Ang wika ay pagsasama ng mga tunog na nauunawaan ng mga tagagamit nito na kapag tinuhog ay
nakabubuo ng salita. Kapag pinagsama-sama sa makabuluhang sikwens ang mga makabuluhang tunog
(ponema) ay makalilikha ng mga salitang nagbibigay kahulugan. Ang morfema ay tawag sa
pinamakamaliit na makabuluhang yunit ng salita sa isang wika. Sa Filipino ang tatlong uri ng morfema ay
ang salitang-ugat, panlapi at fonema. Salitang-ugat = tao, laba, saya, bulaklak, singsing, doktor, dentista
Panlapi = mag-, -in-, -um-, -an/-han Fonema = a

3. MAY GRAMATIKAL NA ISTRUKTURA (grammatical structure)

a. Ang ponolohiya (pagsasama-sama ng tunog upang bumuo ng salita).

b. Ang morpolohiya (pagbubuo ng mga salita).

c. Sintaks (pagsasama-sama ng salita upang bumuo ng pangungusap).

d. Semantiks (ang kahulugan ng mga salita at pangungusap).

e. Pragmatiks na nagpapaliwanag sa pagkakasunod sunod ng pangungusap (sequence of sentence).

f. Sa partisipasyon sa isang konbersasyon.

g. Sa antisipasyon ng mga impormasyon na kailangan ng tagapagsalita.

- Binubuo ito ng ponolohiya at morpolohiya (pagsasama ng mga tunog upang bumuo ng salita), sintaks
(pagsasama-sama ng mga salita upang bumuo ng pangungusap); semantiks (ang kahulugan ng mga salita
at pangungusap); pragmatiks (nagpapaliwanag sa pagkakasunud-sunod o pagkakaugnay-ugnay ng mga
pangungusap. Sintaks ay ang tawag sa formasyon ng mga pangungusap sa isang wika.

Semantiks - pag-aaral ng relasyon ng salita sa bawat isa sa iisang pangungusap; ang mga salita sa
pagbuo ng pangungusap ay bumabagay sa iba pang salita sa pangungusap upang maging malinaw ang
nais ipahayag. Hal. Inakyat niya ang puno. Umakyat siya sa puno. Makikita na nang ginamit ang
pandiwang [inakyat] ang panghalip ng aktor sa pangungusap ay [niya] at ang pantukoy sa paksa ay [ang].
Samantalang sa ikalawang pangungusap ang pandiwa ay napalitan ng [umakyat] kaya nakaapekto ito sa
panghalip ng aktor na dati’y [niya] ngayo’y [siya] na. Imbis na pantukoy na [ang] ay napalitan na ng pang-
ukol na [sa]. Nagkaiba na ang kahulugan ng dalawang pangungusap.

4. SISTEMANG ORAL-AWRAL (oral-aural system)

- Sistemang sensura sa paraang pasalita (oral), at pakikinig (awral). Ang dalawang mahalagang organo na
binubuo ng bibig at tainga ang nagbibigay-hugis sa mga tunog na napapakinggan. Ang lumalabas na
tunog mula sa bibig ay naririnig ng tainga na binibigyang kahulugan ng nakikinig.

5. PAGKAWALA O EKSTINKSYONG WIKA (language loss)

- Ang pagkawala ng wika kapag hindi na ginagamit o wala nang gumagamit

- Maaaring mawala kapag di ginagamit o wala ng gumagamit. Nagawa ito ng mga taga California sa Yahi
Indian Language sa pagitan ng 1853-1870 ng mga kolonyser na British sa Tasmanian Language noong
1803-1835, Eyah ng Alaska nang ang huling dalawang matandang nagsasalita nito ay pumanaw. Ang
Rotokas (wika ng isang isla sa Connecticut), Ubyeh (Northwest Caucasus), Vilela (wika ng mga Indian sa
Argentina), Cupeno (wika ng mga Indian sa Timog California) ay unti-unti na ring nawawala. Karamihan
sa wikang nawawala ay mula sa grupong minoryo. Ang Dalmatian, isang wikang Romano ay namatay na
kusa nang ang huling gumamit nito ay pumanaw noong 1889, ganito rin ang naging kapalaran ng wikang
Cornish at ng marami pang mga unang wika ng Sumerian, Elamite, Hattic, Urartian, Phrygian, Thracian,
Dacian, Illyrian, Entruscan, ang anim na wika ng Anatolia (Hittie, Palaic Lydian, Cuneiform Luwian,
Hierograpic Luwian) at tatlong iba pa mula sa Timog Anatolia (Carian, Psidian at Sidetic).

6. IBA IBA, DAYBERSIFAYD, INDIGENUS

- Dahil sa iba't iba ang kultura ng pinagmulang lahi ng tao, ang wika ay iba-iba sa lahat ng tao sa lahat ng
panig ng mundo. May etnograpikong pagkakaiba sapagkat napakaraming minoryang grupo (ethnic
group) ang mga lahi o lipi. Ang bawat etnikong grupo ay may sariling wikang sinasalita na sila lamang ang
nakakaintindi

SANGGGUNIAN: Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik ni R. Daniel

Tungkulin at Gamit ng Wika

Jacobson (2003)

1. Emotive
2. Conative
3. Phatic
4. Referential
5. Metalinggwal
6. Poetic

M.A.K Halliday (1973) Explorations in the Functions of Language

1. Instrumental – Paggamit ng wika upang matugunan ang pangangailangan.

2. Regulatori – Paggamit ng wika upang mahikayat ang isang tao na kumilos tungo sa ninanais mangyari
ng tagapagsalita.
3. Interactional – Paggamit ng wika upang magkaroon o makabuo ng ugnayan sa iba.

4. Personal – Paggamit ng wika upang ipahayag ang sarili.

5. Representational – Paggamit ng wika sa pakikipag-palitan ng impormasyon.

6. Heuristic – Paggamit ng wika sa pagkalap ng impormasyon tungkol sa mundong ginagalawan.

7. Imaginative – Paggamit ng wika sa paglikha