Vrste neorganskih jedinjenja

Neorganska jedinjenja se dijele na hidride, okside, kiseline, baze i soli.

Hidridi su sva binarna jedinjenja vodonika sa drugim elementima.
U zavisnosti od elektronegativnosti elemenata mogu nastati tri različita tipa hidrida:
ü Jonski ili hidridi slični solima,
ü Kovalentni ili molekulski hidridi, i
ü Hidridi metalnog karaktera.

Jonski hidridi
Hidridi u kojima vodonik ima oksidacioni broj -1
Grade ih elementi vrlo niske elektronegativnosti (alkalni i zemnoalkalni metali)
Svi, osim Be i Mg, reaguju sa vodonikom pri zagrijevanju:
2 Na(s) + H2(g) = 2 NaH(s)
Ca(s) + H2(g) = CaH2(s)
Čvrste kristalne supstance, visoke tačke topljenja, sa jonskom kristalnom rešetkom.
Sa vodom reaguju veoma burno:
LiH(s) + H2O(l) = LiOH(aq) + H2(g)

Kovalentni hidridi
Grade ih elementi visoke elektronegativnosti (elementi p-bloka) – CH4, NH3, H2O, HF.
Zovu se i isparljivi hidridi
U njima vodonik ima oksidacioni broj +1
Stabilnost ovih hidrida opada u svim grupama PSE sa porastom rednog broja, jer kovalentna veza sa
vodonikom slabi.
Različito se ponašaju sa vodom:
Elementi 14. grupe ne reaguju sa vodom. Od elemenata 15. grupe reaguje samo NH3:
NH3(g) + H2O(l) = NH4+(aq) + OH- (aq)
Hidridi elementata 16. i 17. grupe u reakciji sa vodom daju kiseline:
H2S(g) + H2O(l) = H3O+(aq) + HS -(aq)
HCl(g) + H2O(l) = H3O+(aq) + Cl - (aq)
Tačke ključanja hidrida prvih članova 15., 16. i 17. grupe su neobično visoke u poređenju sa tačkama
ključanja hidrida ostalih elemenata istih grupa – intermolekulske vodonične veze!

Hidridi metalnog karaktera

Svi su čvrste supstance, slični su metalima iz kojih nastaju.
Većina njih je nestehiometrijskog sastava i sadrže višak vodonika koji ispunjava šupljine u kristalu
metala, pa se nazivaju i intersticijalni hidridi.
Oksidi

Oksidi su jedinjenja koja se sastoje od dva elementa, od kojih je jeda iseonik (to su binarna jedinjenja
elemenata I kiseonika).
Oksidi nastaju na nekoliko načina:
a) Neposrednim spajanjem elemenata sa kiseonikom (oksidacija), na primjer:
C + O2 = CO2
b) Sagorjevanjem nekih jedinjenja (burna oksidacija), na primjer acetilena:
2C2H2 + 5O2 = 4CO2 + 2H2O
c) Termičkim razlaganjem baza ili soli kiseoničnih kiselina, na primjer:
°" $
2Al(OH)3 Al2O3 + 3H2O
°" $
CaCO3 Cao + CO2
Oksidi dobijaju imena tako što se nazivu elementa koji ga gradi doda riječ oksid.
Kada jedan element gradi više oksida, mora se u zagradi napisati valenca elementa.

Prema hemijskim svojstvima oksidi su podijeljeni u četiri grupe:

 1. Bazni oksidi (jonski oksidi) su oksidi koji reaguju sa kiselinama I kiselim oksidima I grade soli,
na primjer:
Na2O, natrijum oksid;
Fe2O3 gvožđe(III) oksid
Sa vodom reaguju samo oksidi metala 1. i 2. grupe i grade odgovarajuće baze:
Li2O + H2O = 2LiOH
Oni oksidi koji u reakciji sa vodom grade baze nazivaju se anhidridima baza.
Bazne okside grade samo metali i svi bazni oksidi su čvrste supstance.
2. Kiseli oksidi (kovalentni oksidi) su oksidi koji reaguju sa bazama I baznim oksidima I takođe
grade soli, na primjer:
SO3, sumpor (VI) oksid; N2O5, azot(V) oksid
Oni kiseli oksidi koji u reakciji sa vodom grade kiseline nazivaju se anhidridi kiselina, na
primer:
N2O5 + H2O = 2HNO3
Kiseli oksidi su najčešće oksidi nemetala (Cl2O7, SO2, SO3, N2O5, P4O10, CO2) ali i viši oksidi
nekih metala (CrO3, hrom(VI) oksid i Mn2O7, mangan(VII) oksid)
3. Amfoterni oksidi su oksidi metala koji obrazuju soli, kako u reakciji sa kiselinama tako i sa
bazama. Dakle, oni imaju i kisela i bazna svojstva. U ovu grupu oksida spadaju : ZnO, cink
oksid, Al2O3, aluminijum oksid, PbO, olovo (II) oksid, i dr.
4. Neutralni oksidi su niži oksidi nemetala koji ne reaguju ni sa bazama ni sa kiselinama. Takođe
su nerastvorni u vodi. Takvi oksidi su:
CO, ugljenik(II) oksid, N2O, azot(I) oksid, NO, azot(II) oksid.
Voda je takođe neutralni oksid.

Karakteristične reakcije baznih oksida:

a) Bazni oksid + kiselina = so + voda
CuO + 2HNO3 = Cu(NO3)2 +H2O
b) Bazni oksid + kiseli oksid = so
Na2O + CO2 = Na2CO3
c) Bazni oksid + voda = baza
MgO + H2O = Mg(OH)2

Karakteristične reakcije kiselih oksida:

a) Kiseli oksid + baza = so + voda
SO3 + NaOH = Na2SO4 + H2O
b) Kiseli oksid + bazni oksid = so
N2O5 + MgO = Mg(NO3)2
c) Kiseli oksid + voda = kiselina
CO2 + H2O = H2CO3