Master Rad - Mladen M. Marković MRG 197-14

Univerzitet u Nišu
Građevinsko - arhitektonski fakultet
MASTER RAD
BETONSKE KONSTRUKCIJE
Student : Mentor:
Mladen M. Marković MRG 197/14 Doc. dr Predrag Blagojević d.i.g.

Sadržaj
ZADATAK ZA IZRADU MASTER RADA............................................................................................................................1
UVOD......................................................................................................................................................................................2
1. TEHNOLOGIJA PRETHODNOG NAPREZANJA.........................................................................................................5
1.1 NAKNADNO PRETHNODNO NAPREZANJE SA I BEZ SPOJA................................................................................5
2. OPTEREĆENJE DRUMSKIH MOSTOVA......................................................................................................................9
2.1 OPTEREĆENJE DRUMSKIH MOSTOVA - Pravilnik o tehničkim normativima za određivanje veličine opterećenja
na mostovima(1991)................................................................................................................................................................9
2.2 OPTEREĆENJE PREMA EVROKODU 1 - deo 3 - saobraćajno opterećenje na mostovima....................................10
3. GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA............................................................................................13
3.1 GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA - PNB ´71........................................................................15
3.1.1 Gubici sile usled trenja......................................................................................................................................15
3.1.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju...............................................................................................15
3.1.3 Gubici sile usled elastičnog skraćenja betona u fazi utezanja kablova.............................................................16
3.1.4 Gubici sile usled vremenskih deformacija betona - Skupljanje i tečenje -.......................................................16
3.1.5 Relaksacija čelika za prethodno naprezanje.....................................................................................................17
3.2 GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA - EC 2.............................................................................17
3.2.1 Gubici sile usled trenja......................................................................................................................................17
3.2.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju..............................................................................................17
3.2.3 Gubici sile usled elastičnog skraćenja betona u fazi utezanja kablova............................................................18
3.2.4 Gubici sile usled vremenskih deformacija betona - Skupljanje i tečenje -; - Relaksacija čelika -..................19
3.3 RAZLIKE IZMEĐU OBRAZACA ZA PRORAČUN GUBITAKA SILE PO NAŠIM I EVROPSKIM STANDARDIMA
3.3.1 Gubici sile usled trenja.....................................................................................................................................20
3.3.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju..............................................................................................21
3.3.3 Gubici sile usled elastičnog skraćenja betona u fazi utezanja kablova............................................................22
3.3.4 Gubici sile usled vremenskih deformacija betona - Skupljanje i tečenje -; - Relaksacija čelika -..................23
4. TEORIJA DOPUŠTENIH NAPONA............................................................................................................................24

5. PROMENA ČVRSTOĆE BETONA PRI PRITISKU U TOKU VREMENA.................................................................27
6. ULAZNI PODACI............................................................................................................................................................29
6.1 Analiza opterećenja....................................................................................................................................................29
6.2 Prethodno naprezanje................................................................................................................................................30
6.3 Geometrijske karakteristike betonskih poprečnih preseka........................................................................................31
6.4 IZVEŠTAJI IZ PROGRAMSKOG PAKETA ˝Tower 6˝.............................................................................................34
7. BROJNI PRIMERI.........................................................................................................................................................88
7.1 Upoređenje vrednosti gubitaka sile od prethodnog naprezanja po PNB ´71 i EC 2 ..............................................88
7.1.1 Korišćenjem parametara iz kataloga za naše i evropske standarde................................................................89
7.1.2 Korišćenjem parametara iz kataloga za naše standarde u oba slučaja...........................................................90
7.2 Kontrola normalnih napona prema projektovanim uslovima..................................................................................91
7.2.1 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog asfalta po projektovanim uslovima uz korišćenje
parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda) za određivanje gubitaka sile u toku prethodnog
naprezanja............................................................................................................................................................................97
7.2.2 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta po projektovanim uslovima uz korišćenje
naprezanja............................................................................................................................................................................99
7.2.3 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog sloja asfalta po projektovanim uslovima uz korišćenje
parametara iz naših kataloga (standarda) za oba slučaja opterećenja za određivanje gubitaka sile u toku prethodnog
naprezanja...........................................................................................................................................................................101
7.2.4 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta po projektovanim uslovima uz korišćenje
naprezanja...........................................................................................................................................................................103
7.3 Kontrola normalnih napona prema izvedenim uslovima.........................................................................................105
7.3.1 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog asfalta prema izvedenim uslovima uz korišćenje
naprezanja...........................................................................................................................................................................111
7.3.2 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta prema izvedenim uslovima uz korišćenje
parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda) za određivanje gubitaka sile prethodnog
naprezanja...........................................................................................................................................................................113
7.3.3 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog sloja asfalta prema izvedenim uslovima uz korišćenje
naprezanja...........................................................................................................................................................................115
7.3.4 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta prema izvedenim uslovima uz korišćenje
naprezanja............................................................................................................................................................................117
8. ZAKLJUČCI....................................................................................................................................................................119
8.1 Razlike između obrazaca za proračun gubitaka sile po našim i evropskim standardima........................................119
8.2 Razlike između obrazaca za proračun gubitaka sile po našim i evropskim standardima -BROJNI PRIMERI-......120
8.3 Kontrola napona za uticaje u nosačima za slučaj sa i bez dodatnog sloja asfalta za projektovane i izvedene uslove
........................................................................................................................................................................................122
Literatura
PRILOZI
Grafički prilozi
Katalozi
Uporedna analiza naših i evropskih propisa za prethodno napregnuti beton na primeru
izvedenih mostovskih konstrukcija
2015
ZADATAK ZA IZRADU MASTER RADA
U radu je potrebno uporediti standarde za prethodno napregnuti beton koji su trenutno na snazi u
Republici Srbiji -PNB ´71- sa evropskim standardima -EC 2-. Cilj upoređenja je dokaz nosivosti
nosača prilikom našeg odnosno evropskog opterećenja, radi toga u daljem radu potrebno je detaljnije
obraditi rezultate dobijene iz modela mosta koji je opterećen po našim odnosno evropskim
standardima. Uraditi uporednu analizu uticaja i napona od saobraćajnog opterećenja po našim
propisima i po EC.
Potrebno je uraditi sledeće :
• Upoređenje gubitaka sile od prethodnog naprezanja po našim i evropskim propisima:

- upotrebom parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda)
- upotrebom parametara iz naših standarda za gubitke sile po EC2 i PNB ´71
• Kontrolu napona za različite faze opterećenja po našim i evropskim standardima u odnosu na
dopuštene napone prema našim standardima za karakteristike konstrukcije i materijala prema
projektovanom stanju.
• Kontrolu napona za različite faze opterećenja po našim i evropskim standardima u odnosu na
dopuštene napone prema našim standardima za karakteristike konstrukcije i materijala prema
izvedenom stanju kada je u obzir uzeto povećanje čvrstoće betona pri pritisku zbog uticaja
vremena i načina ugradnje armirano betonske kolovozne ploče.
Članovi komisije:
1.____________________
2.____________________
3.____________________
1 Mladen M. Marković MRG 197/14

2015
UVOD
Predmet ovog elaborata je jedan od mostova sektora 8, na autoputu E-80 koridor 10, deonica:
Dimitrovgrad obilaznica - granični prelaz.
* most km 96 + 494,76
Korišćene podloge prilikom izrade elaborata:
1. Osnovni glavni projekti koje je uradio INSTITUT ZA PUTEVE A.D.-BEOGRAD
2. Izvođački projekat izmena-dopuna glavnog projekta za nastavak-kompletiranje radova na izgradnji

deonice autoputa E-80 Niš-Dimitrovgrad, Sektor 8 (obilazak Dimitrovgrada) most km 96 + 494,76,
koji je uradio HIDROPROJEKAT SAOBRAĆAJ, preduzeće za studije, projektovanje saobraćaja i
inženjering, Beograd.
3. Izjave Izvođača radova i službe nadzora (EPTISA Regional Office for Southeast Europe) o
izmenama u toku građenja.
Izradu ovog elaborata uslovila je činjenica da projektom predviđeni ivičnjaci dimenzija 18/24 cm i
pešačke staze koje su izdignute za 20 cm u odnosu na kotu kolovoza, a što nije u skladu sa
Priručnikom za projektovanje puteva u Republici Srbiji(JP Putevi Srbije od 30.04.2012.-Poglavlje 9-
Projektovanje mostova, 9.12.1 Ivični venci, ivičnjaci i hodnici), kao i EU normama po kojima se
zahteva nadvišenje ivičnjaka od 7 cm (slika 1.).
Slika 1. Detalj ugradnje graničnog ivičnjaka prema Priručniku za projektovanje puteva u Republici Srbiji

2015
Zbog tehnoloških nedostataka i problema nisu usvojena rešenja sprezanja nove AB ploče sa
postojećom kao ni predlog za rušenje postojećih pešačkih staza. Na kraju je usvojeno rešenje sa
dodavanjem novog asfalta d=10 cm koje je odobreno od strane službe nadzora koja je uz konsultacije
stručnjaka iz ove oblasti došla do zaključka da je ovo rešenje moguće bez mogućnosti pojave
deformacija (kolotraga) na novom sloju asfalta.
Jedan od zadataka ovog rada je provera nosivosti izvedene konstrukcije nakon povećanja
opterećenja koje je usledilo nakon dodatnog asfaltiranja mosta.
* Most 4 - most na km 96 + 494
Izvod iz tehničkog izveštaja:
Širina kolovoza je 10.70 m, širina revizionih staza sa spoljašnje strane mostova je 1.6 m a sa
unutrašnje stranje 1.1 m. Ukupna širina mostova iznosi 13.40 m.
Dispozicionim rešenjem na levoj traci autoputa projektovan je most sa četrnaest polja (490.66 m),
a na desnoj traci autoputa koja je obrađena u ovom elaboratu projektovan je most sa trinaest polja
(455.56 m).
U poprečnom preseku mostovi su rešeni sa po četiri montažna prednapregnuta nosača visine 195
cm preko kojih se lije armiranobetonska kolovozna ploča debljine 22 cm.
Oba mosta su u statičkom smislu podeljena na po tri ramovske konstrukcije razdvojene

dilatacijama.

2015
Konstrukcija mosta u završnoj fazi

2015
1. TEHNOLOGIJA PRETHODNOG NAPREZANJA
Na slici 1. prikazani su postupci prethodnog naprezanja, u nastavku rada detaljnije će biti

obrađeno naknadno prethodno naprezanje iz razloga što je most koji je predmet samog rada sačinjen
on naknadno prednapregnutih nosača.
Slika 1. Postupci prethodnog naprezanja
1.1 NAKNADNO PRETHODNO NAPREZANJE SA I BEZ SPOJA
Cilj prethodnog naprezanja je izazivanje prinudnih deformacija elemenata/konstrukcije

obezbeđujući povoljnije ponašanje iste u eksploataciji.Efekat prethodnog naprezanja se najlakše može
pokazati na primeru proste grede na čijem se sistemu prednaprezanje vrlo često i primenjuje.
Prilikom klasičnog armiranja greda bi postigla ravnotežno stanje uz odgovarajući ugib i pojavu
prslina na donjoj zategnutoj ivici slika 2.
Slika 2.

2015
Prethodno naprezanje ove grede moguće je izvršiti ako je prilikom izrade nosača ostavljen prostor
za kabl preko kojeg će se sila unositi u nosač. Najpovoljnije je da kabl na krajevima prolazi kroz
težište poprečnog preseka da bi se izbegla pojava ekscentriciteta.
Na krajevima se kabl fiksira kotvom a prethodno se uteže do projektovane sile pomoću presa na
krajevima.Sila u kablu izaziva skretno opterećenje qk slika 3., koje vrši potisak na jednako podeljeno
opterećenje nosača izazivajući kontra ugib na nosaču.
Slika 3.
Zbog ovoga je promenjeno stanje napona odnosno donja ivica je pritisnuta a u gornjem preseku je
znatno manji napon pritiska ili zatezanja. U slučaju prevelike sile može doći do pojave prslina u
gornjoj zoni ili čak do loma nosača. Skretno opterećenje deluje na beton u fazi prethodnog naprezanja
i predstavlja ékvivalentno opterećenje´. Na kraju se formira anker kotva i vrši se ínjektiranjećevi
cementnom emulzijom i na taj način ostvaruje kontinuitet između kabla i betona. Prethodno
napregnuti element imaće znatno manji ugib, napon pritiska na gornjoj ivici odnosno napon pritiska ili
zatezanja na donjoj ivici slika 4.
Slika 4.

2015
Zbog unošenja prinudne sile eliminiše se pojava prslina u betonu ako je moguća eliminacija
napona zatezanja u svim fazama. U praksi se najčešće dodaje minimalna armatura zbog kontrole
napona zatezanja i prslina.
Na ovom primeru pokazan je princip ´balansiranja´deformacija, prslina i napona konstrukcije. U

zavisnosti od dozvoljenih napona na gornjoj odnosno donjoj ivici u fazi eksploatacije razlikujemo tri
koncepta, odnosno ńivoa prethodnog naprezanja´:
- potpuno prethodno naprezanje - nije dozvoljena pojava napona zatezanja osim eventualnih
prolaznih, privremenih napona zetezanja u fazi prethodnog naprezanja;
- ograničeno prethodno naprezanje - dozvoljena je pojava napona zatezanja u betonu ali ne i pojava
prslina;
- parcijalno prethodno naprezanje - dozvoljena je pojava prslina ali limitirane širine.
Parcijalno prethodno naprezanje je klasično armiranje koje je ´potpomognuto´ silom za prethodno

naprezanje. Kada se pojave prsline u ovakvom nosaču kod koga je ostvaren spoj kabla i betona dolazi
do skoka dilatacija armature na tim mestima slika 5. U tom slučaju dilatacija će povećavati svoju
vrednost sve do εk u sredini raspona do ravnoteže preseka na savijanje koja se ostvaruje putem sprega
kraka unutrašnjih sila Db i kablovima Nk na kraku sila z , slika 6. Van ove zone promena dilatacije
kabla prati promenu krivina preseka odnosno tok dijagrama momenata savijanja.
Slika 5.
Zbog ovoga se vrši injektiranje cevi u cilju zaštite kablova od korozije ali može doći do posledice
zbog zajedničkog rada čelika i betona.Moguća je zaštita korozije i bez injektiranja tako da ne postoji
spoj između kablova i betona. Kablovi klize kroz beton i u tom slučaju je u pitanju ´prethodno
naprezanje bez spoja´ kablova i betona. Pošto nema ovog spoja promene dilatacija kabla i betona u
istom preseku nisu iste pri promeni spoljnjih opterećenja.

2015
Ako govorimo o idealnom slučaju bez dodira odnosno bez pojave trenja dilatacije kabla su
jednake celom dužinom čak i nakon pojave prslina nakon čega dolazi do úprosečavanja-
razmazivanja dilatacija´čelika slika 6. Kao i u prethodnom slučaju radi uravnotežavanja preseka u
sredini raspona dilatacija mora da poraste do približno iste vrednosti εk , a s obzirom da su dilatacije
kabla jednake celom dužinom, ukupno izduženje kabla bez spoja biće veće nego u slučaju kablova sa
spojem što će rezultovati većim ugibima nakon pojave prslina. Širina prslina naglo raste i dovodi do
loma preseka koji će svakako nastati ako se prethnodno nosač ne obezbedi dodatno klasičnom
armaturom .Ovaj tip prethodnog naprezanja bez spoja se danas najčešće primenjuje kod ploča uz
obavezno dodavanje armature za prijem napona zatezanja.
Slika 6.

2015
2. OPTEREĆENJA DRUMSKIH MOSTOVA
2.1 OPTEREĆENJA DRUMSKIH MOSTOVA-Pravilnik o tehničkim normativima za određivanje

veličine opterećenja mostova (1991)
Slika 1. Tipsko vozilo V600 ili V300
p2=3kN/m2
p2=3kN/m2
p1=5kN/m2 VOZILO V600 p1=5kN/m2 x kd

VOZILO V300
p2=3kN/m2
p2=3kN/m2
p2=3kN/m2
p2=3kN/m2

VOZILO V300
p2=3kN/m2
p2=3kN/m2
Slika 2. Računske sheme opterećenja
Kd = 1.4 - 0.008*L 1.00 - dinamički koeficijent

2015
Kategorija mosta Računska shema

I 600+300
II 600
Širina kolovoza > 6.0m 300 + 300
III
Širina kolovoza < 6.0m 300
Tabela 1. Veza između kategorija mostova i računskih shema opterećenja
2.2 OPTEREĆENJE PREMA EVROKODU 1 - deo 3 - saobraćajno opterećenje na mostovima
Širina kolovoza Broj nominalnih traka Širina nominalne trake Širina preostale površine
w<5.4m n1=1 3m w-3m
5.4m≤w<6m n1=2 w/2 0
6m≤w n1=lnt(w/3) 3m w-3*n1
Napomena:Na primer za kolovoz širine 11m. n1=lnt(w/3),pa je širina preostalog dela 11-3*3=2m
Tabela 2. Broj i širina traka za proračun
Napomena: Broj nominalnih traka za sledeće slučajeve će biti:
• 1 za w < 5.4m
• 2 za 5.4m ≤ w < 9m
• 3 za 9m ≤ w < 12m
Traka koja daje najgore uticaje je traka 1, sledeća je traka 2 itd. W- širina kolovozne trake

2015
w1 - nominalna širina trake
1 - nominalna traka broj 1
4 - preostala oblast
Tandem sistem UDL sistem

Položaj
Osovinsko opterećenje Qik(kN) qik(kN/m2)
Traka broj 1 300 9
Traka broj 2 200 2.5
Traka broj 3 100 2.5
Ostale trake 0 2.5
Preostala oblast (qrk) 0 2.5
Tabela 2. Model opterećenja 1 - karakteristične vrednosti

2015
Traka broj 1 : Q1k = 300 kN : q1k = 9kN/m2
Traka broj 2 : Q2k = 200 kN : q2k = 2.5kN/m2
Traka broj 3 : Q3k = 100 kN : q3k = 2.5kN/m2
Q i Q ik Q i Q ik qi q ik
Slika 1. Pokretno opterećenje po EC 1

2015
3. GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA
Prilikom utezanja kabla presom dolazi do kretanja kabla kroz nosač i do pojave trenja, osim toga
prilikom ukotvljavanja dolazi do pojave ´klizanja ili uvlačenja klina´. Zbog ovoga kao i zbog
specifične reakcije betona i čelika za prethodno naprezanje na prinudne deformacije koje su izazvane
utezanjem kablova dolazi do pojave gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja.
Gubici sile kod naknadnog prethodnog naprezanja javljaju se usled:
a) Gubici sile usled trenja - ovi gubici nastaju prilikom kretanja kabla kroz zaštitnu cev koje je
praćeno pojavom kontinualnog trenja kabla o zidove cevi. Prilikom prethodnog naprezanja sa spojem
zbog dodira kabla sa zaštitnom cevi koja je najčešće od orebrenog lima javljaju se gubici od trenja
koje mogu biti značajni, dok kod prethodnog naprezanja bez spoja zaštitna mast znatno umanjuje
efekte trenja pa se u tom slučaju često mogu i zanemariti.
b) Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju - po postizanju željene sile na početku nosača
Nko i oslobađanja prese vrši se fiksiranje odnosno ukotvljavanje kablova. U zavisnosti od primenjene
opreme ovaj postupak je praćen izvesnim uvlačenjem klina koje za određeni iznos izaziva skraćenje
užeta i na taj način dovodi do gubitka sila prethodnog naprezanja.
c) Gubici sile usled elastičnog skraćenja betona u fazi utezanja kablova - prilikom prethodnog
naprezanja konstrukcije samo jednim kablom deformacije se obave u toku utezanja kabla pa nema
gubitaka od elastičnih deformacija jer se prilikom deformacije u toku samog utezanja dodaje sila na
presi do željene vrednosti uz stabilizaciju deformacija. S druge strane kod konstrukcija koje se utežu
sa više kablova što je najčešće i slučaj dolazi do elastičnih deformacija jer svaki naredni kabl koji se
uteže deformiše konstrukciju menjajući stanje napona, pa zbog toga samo poslednji kabl zadržava

2015
željenu vrednost sile. Pad napona i dilatacija u kablovima je promenljiv duž nosača. Zbog parabolične
trase pad je najveći u sredini raspona ali se za analizu uzima srednja ili prosečna vrednost.
d)(e))Gubici sile usled vremenskih deformacija betona
-Skupljanja i tečenja-
-Relaksacije čelika-
U toku vremena povećava se pad sile od prethodnog naprezanja zbog pojave efekta -tečenja
betona- koje izaziva povećanje početnih deformacija betona pri konstantim naponima pritiska u toku
vremena.Prirast ovih deformacija je 2-3 puta veći od početnih. U poređenju sa dilatacijama od
izduženja čelika kabla u početnom stanju od približno 5‰ pri naponu od oko 1000 MPa dodatna
dilatacija skraćenja betona iznosi 6-10% od početne dilatacije kabla, a s obzirom da je pad početnih
dilatacija izazvan skraćenjem betona dodatni gubitak sile u kablu od oko 10% nije zanemarljiv.Pored
ovog efekta isti efekat ima i -skupljanje betona- koje izaziva skraćenje betona od 0.4-0.5‰ i na taj
način izaziva dodatni pad dilatacije/napona od 10%.Zajedno sa gubicima od skupljanja i tečenja
betona javlja se i gubitak od -relaksacije čelika- koji nastaje u toku vremena a zavisi od karakteristike
čelika i od početnog napona u čeliku.Dilatacija kabla nije konstanta jer na nju utiču skupljanje i
tečenje betona kao i promena spoljnih opterećenja.Red veličine ove relaksacije je približno 80%
teorijske vrednosti, ali se za analizu najčešće usvaja vrednost od 7,5%.

2015
3.1 GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA - PNB ´71
3.1.1 Gubici sile usled trenja
∆N ko = N ko * 1 − e − ( µ*α+ k*x ) 
Nko - početna sila u presi
µ - koeficijent trenja između kabla i zidova cevi u Rad-1
α - zbir svih skretnih uglova na dužini x bez obzira na smer ili znak
k - nenamerno ugaono odstupanje u odnosu na teorijsku trasu u Rad/m
x - rastojanje od kotve (ispod prese) do tačke proračuna u m
3.1.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju
 α * ( x 0 − x´ ) 
∆N ko = N ko * ( µ + µ ) *
´
+ 2 * k * ( x 0 − x´ ) 
 l 
Nko - početna sila u presi
µ´ = 1.5* µ - koeficijent povratnog trenja
α - zbir svih skretnih uglova na dužini x bez obzira na smer ili znak
∆lk *10−3 * E k *10−6 * A k *10−3

x0 = - dužina uticaja prokliznuća klina
 α µ + µ´ 
N ko *  k + * 
 l 2 
x´ - dužina do posmatranog preseka

2015
3.1.3 Gubici sile usled elastičnog skraćenja betona u fazi utezanja kablova
1  r −1 −4
∆N ko = *  * E k * A pk *10 * ∆ε bk
2  r 
r - broj kablova
EK - moduo elastičnosti kablova
APK - površina poprečnog preseka kablova
1  N kol N kol * e bk 2  M g 
∆ε bk = *  + − * e bk 
E b  Fb Ib  Ib 
Nkol - sila u kablu sa oduzetim gubitkom od trenja
Fb - površina betonskog preseka
Ib - moment inercije betonskog preseka
ebk - rastojanje od težišta kablova do težišta betonskog preseka
Mg - moment od stalnog opterećenja
3.1.4 Gubici sile usled vremenskih deformacija betona
-Skupljanje i tečenje -
 ε * 0.001 
∆σ bsd =  st
ϕt
(
* E b *106 + σ bsd  * 1 − e −ξ*ϕt )
 
∆N klt = ∆σ ksd * A pk *10 −4
α * N ko M g * e bk
σ bsd = * ρ bk − ;
Fb Ib
∆σ bsd F *e 2 n k * ωk * ρ bk
∆σ ksd = ; ρ bk = 1 + b bk ; ξ =
ωk * ρ bk Ib 1 + n k * ωk * ρ bk
εst - granična vrednost skupljanja
ϕt - granična vrednost tečenja
Eb - moduo elastičnosti betona
Fb - površina betonskog preseka

2015
Ib - moment inercije betonskog preseka
Mg - moment od stalnog opterećenja
ebk - rastojanje od težišta kablova do težišta betonskog preseka
ωk - procenat armiranja
nk - odnos modula elastičnosti kablova i betona
3.1.5 Relaksacija čelika za prethodno naprezanje
t = 1000 časova
Mera relaksacije je približno 80% teorijske vrednosti, ali se za analizu najčešće usvaja vrednost od
7,5%.
3.2 GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA - EC 2
∆Pµ = P0 * 1 − e −µ*( θ+ k*x ) 
Po - početna sila u presi
ϴ - zbir svih skretnih uglova na dužini x bez obzira na smer ili znak
x - rastojanje od kotve (ispod prese) do tačke proračuna u m
θ
∆Psl = 2P0 * x1 * µ *   + k
l
Po - početna sila u presi sa oduzetim gubitkom od trenja
∆l * E s
x1 =
σ po * µ * (θ / l + k)
x1 - dužina uticaja prokliznuća klina

2015
ϴ - zbir svih skretnih uglova na dužini x bez obzira na smer ili znak
l - dužina kabla do posmatranog preseka
0.8 * f pk
σpo ≤  - maskimalno dopušteno naprezanje na presi
0.9 * f 0.1.k
3.2.3-1 Pre očvršćavanja betona
αe
∆Pc = σ*co * * Ap
1 + ρ1 * α e
ρ1 A
σ*co = P0* * ; ρ1 = 1 + c * y cp
Ac Ic
Po* - početna sila u presi sa oduzetim gubitkom od trenja i uvlačenja klina pri ukotvljenju
σco* - početno naprezanje u betonu u visini težišta
αe - odnos modula elastičnosti kablova i betona
Ap - površina poprečnog preseka kablova
Ac - površina betonskog preseka
Ic - momenat inercije betonskog preseka
ycp - rastojanje od težišta kablova do težišta betonskog preseka
3.2.3-2 Nakon očvršćavanja betona
n −1
∆Pc = 0.5 * * α e * σ*co * A p
n
n - broj kablova koji se sukcesivno prednaprežu

2015
-Skupljanje i tečenje - ; -Relaksacija čelika-
ε s (t, t 0 ) * E s + ∆σ pr + α e * ϕ(t, t 0 ) * (σ cg + σ cpo )

∆Pt (t) = ∆σ p,c + s + r * A p = * Ap
Ap  Ap 
1 + αe * * 1 + * y 2 cp  * [1 + 0.8 * ϕ(t, t 0 ) ]
Ac  Ac 
εs - granična vrednost skupljanja
∆σpr - promena naprezanja u kablu zbog relaksacije
σpgo - početno naprezanje od prednaprezanja i stalnog opterećenja
ϕ(t,t0) - granična vrednost tečenja
σcg - naprezanje u betonu u visini kabla od stalnog opterećenja
σcpo - početna vrednost naprezanja od sile prethodnog naprezanja u betonu u visini kablova
Es - moduo elastičnosti kablova
αe - odnos modula elastičnosti kablova i betona
Ap - površina poprečnog preseka kablova
Ac - površina betonskog preseka
ycp - rastojanje od težišta kablova do težišta betonskog preseka

2015
3.3 RAZLIKE IZMEĐU OBRAZACA ZA PRORAČUN GUBITAKA SILE PO NAŠIM I

EVROPSKIM STANDARDIMA
PNB ´71 EC 2
∆N ko = N ko * 1 − e − ( µ*α+ k*x )  ∆Pµ = P0 * 1 − e −µ*( θ+ k*x ) 
N ko = P0
µ=µ
α=θ
k=k
x=x →
1 − e − ( µ*α+ k*x )  1 − e −µ*( θ+ k*x ) 

2015
PNB ´71 EC 2
 α * ( x 0 − x´ )  θ
∆N ko = N ko * ( µ + µ ) *
 ´
+ 2 * k * ( x 0 − x´ ) ∆Psl = 2P0 * x1 * µ *   + k
 l  l
∆l k *10−3 * E k *10 −6 * A k *10 −3 ∆l * E s

x0 = x1 =
 α µ + µ´  σ po * µ * (θ / l + k)
N ko *  k + * 
 l 2 
∆l k = ∆l
E k = Es
N ko
= σ po
Ap
k=k
α θ
= →
l l
N ko = P0
α θ
=
l l
µ=µ
k=k →
21 Mladen M. Marković MRG197/14

2015
PNB ´71 EC 2
1  r −1  −4 n −1
∆N ko = *  * E k * A pk *10 * ∆ε bk ∆Pc = 0.5 * * α e * σ*co * A p
2  r  n
1  N kol N kol * e bk 2  Mg  ρ1 A
∆ε bk = *  + − * e bk  σ*co = P0* * ; ρ1 = 1 + c * ycp →
E b  Fb Ib  Ib  Ac Ic
N kol = P0*
P0* P0*
σ*co = + * y cp
A c Ic
Fb = A c
I b = Ic
E k = Es
Eb = Ec
r=n
e bk = y cp →

2015
- Skupljanje i tečenje - ; - Relaksacija čelika -
PNB ´71 EC 2
 ε * 0.001  εs (t, t 0 ) * E s + ∆σpr + αe * ϕ(t, t 0 ) *(σcg + σcpo )

∆σbsd =  st
ϕt
(
* E b *106 + σbsd  * 1 − e−ξ*ϕt ) ; ∆Pt (t) =
Ap  Ap 2 
* Ap
  1 + αe * * 1 + * y cp  * [1 + 0.8* ϕ(t, t 0 )]
Ac  A c 
∆N klt = ∆σ ksd * A pk *10 −4
α * N ko M g * e bk ∆σ bsd
σ bsd = * ρ bk − ; ∆σ ksd =
Fb Ib ωk * ρ bk
Fb *e bk 2 n * ωk * ρbk
ρbk = 1 + ; ξ= k
Ib 1 + n k * ωk * ρbk
Napomena : Obrasci za vremenske gubitke od skupljanja i tečenja betona kao i relaksacije čelika za
prethodno naprezanje nisu uporedivi u teorijskom smislu pa će njihovo poređenje biti prikazano na
brojnom primeru u nastavku rada.

2015
4. TEORIJA DOPUŠTENIH NAPONA
Koncept dokaza nosivosti se takođe zasnivao na analizi stanja napona u eksploataciji, pri realnim
opterećenjima bez koeficijenata sigurnosti. Pa se prema tome jedinstvenom analizom stanja napona i
deformacija elastične konstrukcije dobijao odgovor na sva tri osnovna pitanja graničnih stanja. Po
pitanju napona bilo je potrebno dokazati da su naponi u betonu u eksploataciji manji od dozvoljenih
napona.
Rezultat primene ove teorije je dokaz dovoljne sigurnosti materijala, preseka ili konstrukcije od
iscrpljenja nosivosti, pa se na neki način pojavljuje ´koeficijent sigurnosti´. Primenom teorije
dopuštenih napona problem je rešen ograničavanjem maksimalnog dopuštenog nivoa napona u
eksploataciji u pojedinačnim materijalima spregnutog preseka, na slici koja prikazuje dijagrame
napona-dilatacije betona, armature i čelika za prethnodno naprezanje.
σbdop - dopušteni napon pritiska - tačka B - slika 1.a
σbzdop - dopušteni napon zatezanja
σadop - klasičan čelik - armatura - tačka C - slika 1.b i čelik za prethodno naprezanje
σko - dopušteni napon na presi - slika 1.b
Slika 1.

2015
U odnosu na kapacitet nosivosti pri dostizanju loma materijala, tačke Bu,Cu i Ku iskorišćenje je
približno 50%.Zatamnjene oblasti na dijagramima predstavljaju napone i dilatacije pojedinih
materijala u fazi eksploatacije, pri eksploatacionim opterećenjima. Uočljivo je da je u teoriji
dopuštenih napona veza napona i dilatacija praktično linearna što je posledica pretpostavke za analizu
konstrukcija prema teoriji linearne elastičnosti.Na dijagramu koji predstavlja varijacije dilatacija
čelika u eksploataciji ∆σke kvalitativno prikazuje varijaciju napona u eksploataciji čelika za prethodno
naprezanje usled varijacije spoljnih opterećenja.
Pojam napona se i dalje primenjuje u raznim oblicima ali je sama teorija dopuštenih napona koja je
prethodila teoriji graničnih stanja potpuno isključena iz upotrebe. Nedostatak ove teorije je taj što se
iz činjenice da je poznata veličina napona u materijalu - betonu,armaturi i kablovima pri dejstvu
eksploatacionog momenta , ne može se direktno zaključiti pri kojoj veličini će nastati lom preseka
odnosno koliki je koeficijent sigurnosti. Pored ovoga nekada je potrebna analiza uz razmatranje
kapaciteta deformacija materijala odnosno područja iza tačaka Bu,Cu i Ku, što je primer kod analize
efekata zemljotresa u kom slučaju materijal preseka konstrukcija pri dejstvu zemljotresa kao
opterećenja stvarno ulazi u postelastičnu oblast koju ova teorija ne poznaje.
Pri proračunavanju uticaja u presecima, koji nastaju u eksploataciji konstrukcija elemenata, smatra
se da je presek homogen i bez prslina, te da važe pretpostavke teorije elastičnosti kao što je ranije
pomenuto. Za uticaje nastale posle uspostavljanja veze između čelika i betona, u proračunu se uzima
homogen presek sa odnosom n=Ea/Eb .
Dozvoljeni naponi u betonu pri najnepovoljnijim kombinacijama uticaja u eksploataciji

konstrukcija i elemanata dati su u tabeli 1.

2015
Naponska Vrsta MB u MPa

Red.
Oblast primene
br
stanja napona 30 40 50 60
Za pretežno
dinamički
1.1 σbs 8.0 10.0 11.5 13.0
opterećene
Centričan
1 konstrukcije
pritisak
Za sve ostale
1.2 σbs 9.0 11.0 12.5 14.0
konstrukcije
Pri eksploataciji za
2.1 dinamička σbIV 11.0 14.0 16.5 18.5
opterećenja
Ivični
2
pritisak
2.2 sva ostala σbIV 12.0 16.0 18.5 20.5
opterećenja
Pri prednaprezanju
2.3
za sve konstrukcije σbIV 15.0 19.5 23.0 26.0
U eksploataciji za
dinamički
3.1 σbz 0.0 0.0 0.0 0.0
opterećene
konstrukcije
Ivično U eksploataciji za
3
zatezanje 3.2 sve ostale σbz 1.5 1.8 2.1 2.4
konstrukcije
Pri prednaprezanju
3.3 za sve ostale σbz 2.5 3.0 3.5 4.0
konstrukcije
U eksploataciji za
glavne kose zatežuće
4.1 napone zatezanja τsa 0.7 0.9 1.1 1.2
bez proračuna
Glavni kosi osiguranja
4 zatežući
naponi U eksploataciji za
glavne kose napone
4.2 zatezanja sa τsb 1.5 2.0 2.5 3.0
proračunom
osiguranja
Tabela 1.

2015
5. PROMENA ČVRSTOĆE BETONA PRI PRITISKU U TOKU VREMENA
Za potrebe poznavanja čvrstoće betona pri pritisku u starosti većoj od 28 dana, Pravilnik BAB ´87
upućuje na potrebu uporednog eksperimentalnog utvrđivanja čvrstoće pri pritisku na uzorcima betona
odgovarajuće starosti. Utvrđivanje čvrstoće pri pritisku za uzorke koji su stariji od 28 dana treba vršiti
na isti način kao za konvencionalno utvrđenu starost betona.
Uslovi ugrađivanja, relativna vlažnost i temperatura sredine imaju značajan uticaj na porast
čvrstoće betona pri pritisiku naročito za betone male starosti. Zbog ovoga je često potrebno da se
ispitivanje osim na uzorcima koji se čuvaju u laboratorijskim uslovima takođe vrši i na uzorcima koji
će se čuvati i negovati na način kao beton u stvarnoj konstrukciji. Rezultati ovakvih analiza pružaju
dragocene podatke za ocenu stvarnog ponašanja konstrukcije u različitim fazama i eksploataciji, kao i
za poređenje sa uzorcima koji su ispitivani u laboratorijskim uslovima.
U fazi projektovanja, kada se najčešće ne raspolaže rezultatima prethodnih eksperimentalnih

ispitivanja, kao orijentacija za procenu porasta čvrstoće pri pritisku u toku vremena može se koristiti
kriva koja je data u švajcarskim propisima SIA 162/109/, na slici 1.Treba imatu u vidu da vrednosti
koje se dobijaju očitavanjem sa krive nisu potvrđeni eksperimentalno u našim uslovima pa su s toga
realne vrednosti osetno niže.
Slika 1.

2015
Novi CEB-FIP Model Code 1990/26/, definiše porast čvrsoće betona pri pritisku za standardne
uslove negovanja i pri srednjoj temperaturi od približno 20°C.
 5.3 
s*1− 
t
f cm (t) = f cm * e 
fcm(t) - srednja vrednost čvrstoće betona (c=concrete - beton) pri pritisku u starosti od t dana,
fcm - srednja vrednost čvrstoće betona pri pritisku u starosti od t=28dana,
t - starost betona u danima
s - koeficijent koji zavisi od tipa(vrste) cementa i iznosi:
s=0.20 - za brzo očvršćavajuće cemente visoke čvrstoće,
s=0.25 - za normalne i za brzo očvršćavajuće cemente,
s=0.38 - za sporo očvršćavajuće cemente
Korekcijom stvarne starosti betona može se u obzir uzeti uticaj varijacije srednje vrednosti
temperature u odnosu na srednju vrednost od 20°C prema CEB-FIP 90 prema sledećem izrazu:
 4000 
n −  −13.65 
t T = ∑ ∆t i * e  273 + T ( ∆t i ) 
i =1
tT - korigovana starost betona, koja se uvodi u izraze umesto odgovarajuće stvarne starosti betona,
T(∆ti) - temperatura u periodu vremena ∆ti , u °C,
∆ti - broj dana kada je dominantna (srednja) temperatura T(∆ti )
Na slici 1. osim orijentacione krive porasta čvrstoće betona pri pritisku u toku vremena prema SIA
162, prikazana je i oblast vrednosti prvog izraza za karakteristične vrednosti starosti betona i za
granične vrednosti koeficijenta s . Vrednosti koje kao orijentacione preporučuje CEB-FIP 90 dosta se
dobro slažu sa uobičajenim vrednostima koje se dobijaju eksperimentalno u našim uslovima za
različite starosti betona.

2015
6. ULAZNI PODACI
6.1 Analiza opterećenja
*Stalno opterećenje:
- Težina ivičnjaka.................................................................................... g=30.25*0.2=6.05 kN/m2
- Težina elastične ograde........................................................................ g=0.50 kN/m´
- Težina pešačke ograde......................................................................... g=0.30 kN/m´
- Težina ivičnih venaca .......................................................................... g=0.08*0.55*25.0=1,10 kN/m´
- Težina instalacija................................................................................. g=0.55 kN/m2
- Težina asfalta ...................................................................................... g=24.0*0.1=2.40 kN/m2
- Težina ispune pešačke staze............................................... ................. g=0.262*25.0=6.55 kN/m2
- Težina novog asfalta ............................................................................ g=24.0*0.1=2.40 kN/m2
Napomena: Sopstvena težina konstrukcije je obuhvaćena u okviru proračuna u programskom paketu

˝Tower6˝
*Povremeno opterećenje:
*Saobraćajno opterećenje prema:
˝Pravilniku o tehničkim normativima za određivanje veličine opterećenja mostova (1991)˝
- Kategorija mosta: I → Računska shema: V600+V300
Kd = 1.4 - 0.008*L=1.4-0.008*35.20=1.1184 1.00 - dinamički koeficijent
*Saobraćajno opterećenje prema:
˝EC1 - deo 3 - saobraćajno opterećenje na mostovima˝
- Broj nominalnih traka: 3 za za 9m ≤ w=10.70m < 12m
- Širina nominalne trake: 3m
Qik [ kN ]
• 300 − traka 1
- Osovinsko opterećenje za tadnem sistem:
• 200 − traka 2
• 100 − traka 3

2015
qik  kN / m2 
• 9.0 − traka 1
- Površinsko opterećenje za UDL sistem:
• 2.5 − traka 2
• 2.5 − traka 3
Napomena: Sheme opterećenja za oba slučaja obrazložena su detaljno u tački 2.
6.2 Prethodno naprezanje
Napomena: Sila prethodnog naprezanja kao i trasa i položaj kablova usvojeni su na osnovu
opterećenja i proračuna koji je sproveden originalnim projektom konstrukcije, pa će ova sila biti
iskorišćena u daljem proračunu koji je sproveden upotrebom programskog paketa ˝Tower 6˝.
1) Momenti od sopstvene težine nosača:
Mg −l/4 = 2361.59 kNm
Mg −l/2 = 3148.78 kNm
2) Momenti od kolovozne ploče i srednjeg poprečnog nosača:
M kp −l/ 4 = 2320.04 kNm
Mkp −l/ 2 = 3089.90 kNm
3) Dodatno stalno opterećenje - asfalt + pešačka zona:
Md = 1342.61 kNm
4) Pokretno opterećenje:
Md = 3771.83 kNm
- Maksimalni momenat:
M max = 3148.78 + 1342.61 + 3771.83 = 8263.22 kNm →
Za prethodno naprezanje se usvaja ˝SPB SUPER˝ sistem - prethodno naprezanje čeličnim užadima
Usvojeno: 4 kabla 12 Φ 15.2 mm, KLASA B, Y1860S7
- Broj kablova ......................................................................................... r = 4
- Površina preseka ................................................................................. Apk=4*15.80=63.20 cm2
- Prekidna sila ....................................................................................... Fpk= 3125.0 kN

2015
- Početna sila ........................................................................................ 0.7*Fpk= 2187.50 kN
- Spoljni prečnik rebraste metalne cevi kabla ..................................... Φ = 80*10-3 m
- Kotve IMS tipa S12/16 (normalna kotva sa livenom podložnom pločom sa konusnim otvorom)
- Prese tipa S-280
Nko = 4*2187.50 = 8750.0 kN
6.3 Geometrijske karakteristike betonskih poprečnih preseka:
* Presek na početku (kraju):
- I faza - faza montaže
Fb=1.6080 m 2
Ib=0.5326 m 4
Wg=0.5606 m3
Wd=0.5326 m3
- II faza - faza eksploatacije
Fb=2.3546 m 2
Ib=1.1025 m 4
Wg=1.3283 m3
Wd=0.8228 m3

2015
* Presek na sredini:
- I faza - faza montaže
Fb=0.7444 m2
Ib=0.3820 m4
Wg=0.4064 m3
Wd=0.3782 m3
- II faza - faza eksploatacije
Fb=1.4910 m2
Ib=0.7927 m4
Wg=1.2386 m3
Wd=0.5181 m3

2015
yk1=0.14m
L/2=17.2m
Lk/2=17.6m
xk
yk
1.01 yk2=0.92m
0.4
0.94
1.95

2015
6.4 IZVEŠTAJI IZ PROGRAMSKOG PAKETA

˝Tower 6˝

Ulazni podaci - Konstrukcija
Faza 6: eksploatacija
Izometrija
Izometrija
35
Izometrija
Izometrija
Mreža konačnih elemenata
36
Lista faza građenja
No Naziv
1 montaza nosaca 4 kolovozna ploca-svez beton
2 poprecni-svez beton 5 kontinualac
3 poprecni 6 eksploatacija
Tabela materijala
No Naziv materijala E[kN/m2] µ γ[kN/m3] αt[1/C] Em[kN/m2] µm
1 Beton MB 40 3.400e+7 0.20 25.00 1.000e-5 3.400e+7 0.20
Setovi ploča
No d[m] e[m] Materijal Tip proračuna Ortotropija E2[kN/m2] G[kN/m2] α
<1> 0.220 0.220 1 Tanka ploča Izotropna
Setovi greda
Set: 1 Presek: I 120/195, Fiktivna ekscentričnost

Mat. A1 A2 A3 I1 I2 I3
1202 1 - Beton MB 40 7.500e-1 3.762e-1 5.706e-1 1.246e-2 4.080e-2 3.897e-1
19.5
93.11
3
20 195
T
27.5
80
[cm]

1202 1 - Beton MB 40 1.638e+0 1.328e+0 1.426e+0 2.611e-1 1.030e-1 5.518e-1
19.5
93.11
3
80
195
T
27.5
80
[cm]
Set: 3 Presek: b/d=40/150, Fiktivna ekscentričnost

2 1 - Beton MB 40 6.000e-1 5.000e-1 5.000e-1 2.663e-2 8.000e-3 1.125e-1
3
75
150
40
[cm]
Set: 4 Presek: b/d=160/195, Fiktivna ekscentričnost

2 1 - Beton MB 40 3.120e+0 2.600e+0 2.600e+0 1.338e+0 6.656e-1 9.886e-1
3
97.5
195
160
[cm]

1202 1 - Beton MB 40 1.638e+0 1.328e+0 1.426e+0 2.611e-1 1.030e-1 5.518e-1
19.5
93.11
3
80
195
T
27.5
80
[cm]
Lista faza građenja

No Naziv
1 montaza nosaca 4 kolovozna ploca-svez beton
2 poprecni-svez beton 5 kontinualac
3 poprecni 6 eksploatacija
37
Faza 1: montaza nosaca
Faza 2: poprecni-svez beton
38
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
39
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
40
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
41
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
Faza 3: poprecni
42
Faza 3: poprecni
Faza 4: kolovozna ploca-svez beton
43
44
45
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
46
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
47
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
48
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
Faza 5: kontinualac
49
Faza 5: kontinualac
50
51
52
53
54
H_4
H_3
V_1
V_2
V_3
V_4
V_5
V_6
V_7
V_8
V_9
H_2
V_10
V_11
V_12
V_13
V_14
V_15
V_16
H_1
Dispozicija ramova
{2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2}
{2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2}
{3}
{3}
{3}
{4}
{3}
{3}
{4}
{3}
{3}
{4}
{3}
{3}
{4}
{3}
{3}
{3}
{2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2}
{2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2} {2} {1} {2}
Ulazni podaci - Opterećenje
Lista slučajeva opterećenja

LC Naziv
1 sopstvena tezina (g) 18 Komb.: Q-stalno 1-faza (I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII)
2 ivicnjak 19 Komb.: Q-stalno 2-faza (I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII+IX)
3 elasticna ograda 20 Komb.: Q-V600-stalno 1-faza (I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII+X)
4 pešačka ograda 21 Komb.: Q-V600-stalno 2-faza (I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII+IX+X)
5 montazne maske 22 Komb.: Q-EC-stalno 1-faza (I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII+XI)
6 instalacije 23 Komb.: Q-EC-stalno 2-faza (I+II+III+IV+V+VI+VII+VIII+IX+XI)
7 asfalt beton 24 Komb.: Qu1-V600-1 faza (1.6xI+1.6xII+1.6xIII+
8 pesacke staze-ispuna +1.6xIV+1.6xV+1.6xVI+1.6xVII+1.6xVIII+1.8xX)
9 novi asfalt od 10cm 25 Komb.: Qu2-V600-2 faza (1.6xI+1.6xII+1.6xIII+
10 V600-po osovini +1.6xIV+1.6xV+1.6xVI+1.6xVII+1.6xVIII+1.6xIX+1.8xX)
11 EC-po osovini 26 Komb.: Qu1-EC-1 faza (1.35xI+1.35xII+
12 poprecni nosaci-svez beton +1.35xIII+1.35xIV+1.35xV+1.35xVI+
+1.35xVII+1.35xVIII+1.5xXI)
13 kolovozna ploca-svez beton
27 Komb.: Qu2-EC-2 faza (1.35xI+1.35xII+
14 Komb.: Q1-V600 (I+X)
+1.35xIII+1.35xIV+1.35xV+1.35xVI+
15 Komb.: Q1-EC (I+XI)
+1.35xVII+1.35xVIII+1.35xIX+1.5xXI)
16 Komb.: Qu1-V600 (1.6xI+1.8xX)
17 Komb.: Qu1-EC (1.35xI+1.5xXI)
55
56
Opt. 12: poprecni nosaci-svez beton

P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00

P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
P=25.00 P=50.00 P=50.00 P=25.00
57
Opt. 13: kolovozna ploca-svez beton
p=17.33 p=17.33 p=17.33

p=17.33 p=17.33 p=17.33
p=17.33 p=17.33 p=17.33
p=17.33 p=17.33 p=17.33
p=17.33 p=17.33 p=17.33

p=18.15 p=18.15 p=18.15

p=18.15 p=18.15 p=18.15
p=18.15 p=18.15 p=18.15
p=18.15 p=18.15 p=18.15
p=18.15 p=18.15 p=18.15

p=18.15 p=18.15 p=18.15

p=18.15 p=18.15 p=18.15
p=18.15 p=18.15 p=18.15
p=18.15 p=18.15 p=18.15
p=18.15 p=18.15 p=18.15

p=20.08 p=20.08 p=20.08

p=20.08 p=20.08 p=20.08
p=20.08 p=20.08 p=20.08
p=20.08 p=20.08 p=20.08
p=20.08 p=20.08 p=20.08
58
Opt. 2: ivicnjak
q = -6.05
q = -6.05
Opt. 3: elasticna ograda
p=-0.50
p=-0.50
Opt. 4: pešačka ograda
p=-0.30
Opt. 5: montazne maske
p=-1.10
59
Opt. 6: instalacije
q = -0.55
q = -0.55
Opt. 7: asfalt beton
q = -2.40
Opt. 8: pesacke staze-ispuna
q = -6.55
q = -6.55
Opt. 9: novi asfalt od 10cm
q = -2.40
60
Opt. 10: V600-po osovini
q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59
Opt. 11: EC-po osovini
q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00

61
Opt. 1: sopstvena tezina (g)
3028.55
3028.55
3028.55
3028.55
3028.55
Uticaji u gredi: max M3= 3028.55 / min M3= -0.00 kNm

404.37
404.37
404.37
404.37
404.37
-404.37
-404.37
-404.37
-404.37
-404.37
Uticaji u gredi: max T2= 404.37 / min T2= -404.37 kN

62
Opt. 14: Q1-V600
-3023.85
-3019.88
-24.95 -24.87 -24.82 -24.88
67.05 66.58 66.59 67.06
-4050.70-3938.09
-4095.27-3935.86
-123.61 -113.87 -127.74 -121.41 -115.80 -128.52 -121.41 -114.91 -127.18 -123.62
148.71 147.65 147.66 148.71
4991.44
-3204.23-3261.51
5376.97
696.79 673.28 695.53 672.47 695.33 671.09
-125.02 -122.82 -122.82 -125.03
-3458.95-3954.22
-3456.83-3998.62
81.67 81.11 81.12 81.68
-2664.33
-2660.39-3210.94-3268.18
-12.35 -12.42 -12.36 -12.29
5514.33 5532.33
5887.78 5923.49
4850.975522.11 5539.23 4966.60

4877.23
5208.26
Opt. 15: Q1-EC
-4294.86
-4292.71
-3345.68
-3341.81
-26.16 -26.01 -26.00 -26.15

67.14 66.68 66.68 67.14
-3768.43
-3775.81
-144.32 -129.77 -148.17 -144.04 -131.92 -148.73 -144.03 -130.97 -147.05 -144.32
189.55 185.77 185.77 189.55
-3711.05
5237.16
5640.43
874.72 838.86 873.17 834.46 871.93 836.52

-145.73 -145.45 -145.45 -145.73
-3815.85-4487.92-4584.55
-3813.80-4536.60-4633.33
-2986.27
-2982.44-3718.46
81.75 81.20 81.19 81.75

-13.52 -13.52 -13.54 -13.53
5901.28 5918.43 5204.46

5892.11 5909.70
6289.86 6325.59
5089.56
5122.81
5472.97

63
Opt. 18: Q-stalno 1-faza
-3851.05
-3850.87
-61.22 -61.22
28.93 28.93
-2923.96
-2923.82
-312.23 -270.40 -80.03 -313.18 -271.34 -80.03 -312.11 -270.52
4709.00
4701.28
5341.30
59.39 59.39
-2764.16
-2764.31
-84.09 -84.09
4387.20
4409.72
4977.92
66.14 66.14
-2838.31
-2838.32
-25.84 -25.84
4340.30
4346.00
4874.87
4377.73
4373.13
4860.47
-4449.13
-4449.03
-58.80 -58.80
38.02 38.02
-3640.48
-3640.36
-246.84 -214.01 -85.72 -248.37 -215.21 -85.72 -246.99 -213.82
4896.93
4890.59
5648.03
61.58 61.58
-3481.01
-3481.19
-89.77 -89.77
4620.61
4640.21
5327.49
76.07 76.07
-3436.44
-3436.38
-23.55 -23.55
4573.86
4576.94
5225.99
4565.59
4562.38
5167.21

64
Opt. 20: Q-V600-stalno 1-faza
-4760.14
-4755.94
29.66 29.68
-4311.58
-4317.99
-123.10 -123.11
-388.53 -367.86 -390.43 -368.94 -389.21 -367.68
5532.14
5549.46
6203.22
158.29 158.30
-4151.52
-4158.15
471.40 477.41 469.81 476.07 470.06
-127.16 -127.16
5859.26
5858.75
6478.98
66.87 66.87
-3746.62
-3742.57
-29.46 -29.40
5812.12
5804.24
6378.58
5202.38
5222.74
5725.43
-5358.22
-5354.05
-62.55 -62.50
38.75 38.76
-5028.10
-5034.48
-323.13 -311.48 -128.79 -325.61 -312.81 -128.80 -324.09 -310.99
5720.07
5741.43
6510.44
160.48 160.49
-4868.38
-4875.03
543.62 540.53 541.45 538.93 542.01
-132.84 -132.84
6092.39
6089.98
6829.93
76.84 76.85
-4344.60
-4340.58
-27.16 -27.11
6045.40
6035.60
6729.79
5389.24
5414.68
6032.65

65
Opt. 22: Q-EC-stalno 1-faza
-5081.97
-5077.87
29.76 29.75
-4818.50
-4825.63
-404.43 -388.29 -145.74 -406.55 -389.14 -145.73 -405.28 -387.56
5768.62
5792.46
6466.18
196.40 196.41
-4658.35
-4665.73
648.90 642.83 646.93 638.07 646.39
-149.79 -149.78
6238.51
6235.14
6880.83
66.95 66.94
-4068.56
-4064.61
-30.56 -30.59
6191.34
6180.60
6780.65
5439.78
5465.85
5988.73
-5680.05
-5675.98
-5535.02
-5542.17
38.84 38.84
-339.04 -331.90 -151.43 -341.74 -333.01 -151.42 -340.16 -330.86
5956.55
5984.43
6773.40
198.60 198.61
-5375.20
-5382.61
721.12 705.95 718.57 700.94 718.33
-155.47 -155.47
6471.65
6466.38
7231.87
-4666.54
-4662.62
76.93 76.93
-28.27 -28.29
6424.62
6411.96
7131.86
5626.00
5657.79
6295.95


LC Naziv
10 V600-po nosacu +1.6xIV+1.6xV+1.6xVI+1.6xVII+1.6xVIII+1.6xIX+1.8xX)
11 EC-po nosacu 26 Komb.: Qu1-EC-1 faza (1.35xI+1.35xII+
13 kolovozna ploca-svez beton +1.35xVII+1.35xVIII+1.5xXI)
14 Komb.: Q1-V600 (I+X) 27 Komb.: Qu2-EC-2 faza (1.35xI+1.35xII+
+1.35xIII+1.35xIV+1.35xV+1.35xVI+
16 Komb.: Qu1-V600 (1.6xI+1.8xX)
Pokretno opterećenje (V600+V300-Kd=1.1184, L=35.2m)

Opterećenje 10: V600+V300-Kd=1.1184, L=35.2m ∆L=1 m
Koncentrisane sile
No Px[kN] Py[kN] Pz[kN] X1[m] Y1[m]
1 -0.00 -0.00 -111.84 -1.50 1.00
2 -0.00 -0.00 -111.84 -1.50 -1.00
3 -0.00 -0.00 -111.84 0.00 1.00
4 -0.00 -0.00 -111.84 0.00 -1.00
5 -0.00 -0.00 -111.84 1.50 1.00
6 -0.00 -0.00 -111.84 1.50 -1.00
7 -0.00 -0.00 -50.00 -1.50 2.00
8 -0.00 -0.00 -50.00 -1.50 4.00
9 -0.00 -0.00 -50.00 0.00 2.00
10 -0.00 -0.00 -50.00 0.00 4.00
11 -0.00 -0.00 -50.00 1.50 2.00
12 -0.00 -0.00 -50.00 1.50 4.00
Površinska opterećenja
No q[kN/m²] X1[m] Y1[m] X2[m] Y2[m] X Y Z
1 5.59 -3.00 -1.50 3.00 1.50 0.00 0.00 1.00
2 3.00 -3.00 1.50 3.00 4.50 0.00 0.00 1.00
Pokretno opterećenje (EC-model 1-po osovini)

Opterećenje 11: EC-model 1-po osovini ∆L=1 m
Koncentrisane sile
1 -0.00 -0.00 -50.00 -0.60 5.10
2 -0.00 -0.00 -50.00 -0.60 3.10
3 -0.00 -0.00 -150.00 -0.60 1.00
4 -0.00 -0.00 -150.00 -0.60 -1.00
5 -0.00 -0.00 -100.00 -0.60 -3.10
6 -0.00 -0.00 -100.00 -0.60 -5.10
7 -0.00 -0.00 -50.00 0.60 5.10
8 -0.00 -0.00 -50.00 0.60 3.10
9 -0.00 -0.00 -150.00 0.60 1.00
10 -0.00 -0.00 -150.00 0.60 -1.00
11 -0.00 -0.00 -100.00 0.60 -3.10
12 -0.00 -0.00 -100.00 0.60 -5.10
66
67
Opt. 10: V600-po nosacu
q = -3.00 q = -3.00 q = -3.00 q = -3.00 q = -3.00
q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59
q = -3.00 q = -3.00 q = -3.00 q = -3.00 q = -3.00
Opt. 11: EC-po nosacu
q = -2.50 q = -2.50 q = -2.50 q = -2.50 q = -2.50
q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00
q = -2.50 q = -2.50 q = -2.50 q = -2.50 q = -2.50

68
3028.55
3028.55
Statički proračun
3028.55
3028.55

69
Opt. 14: Q1-V600
-5618.27
-5612.32
-178.50 -178.36
-4955.18
-4968.29
137.39 137.46
-203.60 433.89 -175.18 -212.57 -204.45 435.42 -175.18 -211.74 448.01
7074.93
7081.90
7532.37
449.39
98.16 98.18
-4069.88
-4065.74
6928.71
6919.95
-135.45 -135.48
7375.79
84.46 84.42
-3776.00
-3774.34
-49.92 -49.83
5854.59
5865.47
6295.97
5277.25
5281.16
5710.97
Opt. 15: Q1-EC
-5862.08
-5849.86
-274.67 -274.61
-5435.82
-5454.53
80.26 80.27
-187.92 -194.13 -188.53 -193.27
7455.41
7463.19
7921.74
558.86 583.70 561.15 582.43

120.64 120.66
-4630.40
-4608.92
7461.01
7452.88
-175.64 -175.66
7916.96
172.42 172.42
-4135.29
-4137.84
-45.64 -45.57
6900.53
6897.96
7343.44
6034.82
6046.32
6471.69

70
-3792.67
-3781.63
-255.28 -255.27
-2999.81
-3001.64
-258.00 -294.23 -258.70 -293.33
4722.19
4716.14
5306.30
47.25 47.25
-2780.05
-2778.29
4405.69
4423.99
4977.73
-94.27 -94.26
41.65 41.67
-2818.69
-2824.90
-90.22 -90.19
4335.24
4341.39
4886.75
4351.75
4347.31
4883.15
-4395.94
-4387.13
-236.51 -236.50
-3709.55
-3711.18
-203.47 -232.41 -204.40 -231.25
4911.26
4906.42
5614.17
51.06 51.05
-3489.94
-3490.43
4637.91
4653.93
5326.70
-98.81 -98.80
57.95 57.97
-3424.38
-3428.32
-71.55 -71.52
4567.56
4571.41
5236.70
4540.79
4537.58
5191.03

71
-7293.95
-7298.75
-355.04 -354.90
-6048.92
-6060.47
61.98 62.05
232.05 225.61 229.82 222.11
-434.08 -472.50 -435.10 -471.41
7647.45
7652.89
8340.91
99.30 99.31
-5026.86
-5025.73
7261.70
7257.27
7932.70
-146.82 -146.85
48.45 48.43
-4841.20
-4841.02
-119.22 -119.12
6141.98
6160.99
6795.60
5615.57
5614.12
6246.56
-7899.55
-7904.25
-336.27 -336.13
-6772.43
-6760.67
76.12 76.18
-379.55 -410.68 -380.80 -409.33
7836.32
7842.87
8648.90
284.34 282.73 282.73 279.92

103.08 103.09
-5738.78
-5735.42
7493.65
7487.47
8282.54
-151.37 -151.39
27.06 19.39 25.52 21.09
65.58 65.55
-5446.89
-5444.45
-100.55 -100.45
6374.30
6391.01
7145.55
5804.61
5804.40
6554.55

72
-7537.76
-7536.29
-451.21 -451.15
-6529.56
-6546.70
18.30 18.30
-418.40 -454.05 -419.18 -452.94
8027.13
8034.17
8730.29
355.78
354.32 121.77 352.83 121.79 352.35
-5569.42
-5589.76
7792.28
7790.92
8473.91
-187.02 -187.03
137.61 137.62
-5196.93
-5199.71
-114.95 -114.86
7187.22
7187.73
7843.03
6369.87
6377.14
7007.26
-8143.36
-8141.78
-432.44 -432.38
-7241.30
-7258.66
28.14 28.14
-363.87 -392.24 -364.88 -390.86
8215.68
8224.09
9038.28
415.68
415.79 125.56 421.68 125.58 421.46
-6279.31
-6301.90
8022.01
8021.11
8823.75
-191.56 -191.57
154.48 154.49
-5802.62
-5803.13
-96.27 -96.19
7419.27
7418.01
8192.97
6558.72
6569.95
7315.26


LC Naziv
10 V600-uz ivicnjak +1.6xIV+1.6xV+1.6xVI+1.6xVII+1.6xVIII+1.6xIX+1.8xX)
11 EC-uz ivicnjak 26 Komb.: Qu1-EC-1 faza (1.35xI+1.35xII+
+1.35xIII+1.35xIV+1.35xV+1.35xVI+
16 Komb.: Qu1-V600 (1.6xI+1.8xX)
Pokretno opterećenje (V600+V300-Kd=1.1184, L=35.2m)

Opterećenje 10: V600+V300-Kd=1.1184, L=35.2m ∆L=1 m
Koncentrisane sile
1 -0.00 -0.00 -111.84 -1.50 1.00
2 -0.00 -0.00 -111.84 -1.50 -1.00
3 -0.00 -0.00 -111.84 0.00 1.00
4 -0.00 -0.00 -111.84 0.00 -1.00
5 -0.00 -0.00 -111.84 1.50 1.00
6 -0.00 -0.00 -111.84 1.50 -1.00
7 -0.00 -0.00 -50.00 -1.50 2.00
8 -0.00 -0.00 -50.00 -1.50 4.00
9 -0.00 -0.00 -50.00 0.00 2.00
10 -0.00 -0.00 -50.00 0.00 4.00
11 -0.00 -0.00 -50.00 1.50 2.00
12 -0.00 -0.00 -50.00 1.50 4.00
1 5.59 -3.00 -1.50 3.00 1.50 0.00 0.00 1.00
2 3.00 -3.00 1.50 3.00 4.50 0.00 0.00 1.00
Pokretno opterećenje (EC-model 1-uz ivicnjak)

Opterećenje 11: EC-model 1-uz ivicnjak ∆L=1 m
Koncentrisane sile
1 -0.00 -0.00 -150.00 -0.60 5.10
2 -0.00 -0.00 -150.00 -0.60 3.10
3 -0.00 -0.00 -100.00 -0.60 1.00
4 -0.00 -0.00 -100.00 -0.60 -1.00
5 -0.00 -0.00 -50.00 -0.60 -3.10
6 -0.00 -0.00 -50.00 -0.60 -5.10
7 -0.00 -0.00 -150.00 0.60 5.10
8 -0.00 -0.00 -150.00 0.60 3.10
9 -0.00 -0.00 -100.00 0.60 1.00
10 -0.00 -0.00 -100.00 0.60 -1.00
11 -0.00 -0.00 -50.00 0.60 -3.10
12 -0.00 -0.00 -50.00 0.60 -5.10
73
74
Opt. 10: V600-uz ivicnjak
Opt. 11: EC-uz ivicnjak
75
3028.55
3028.55
Statički proračun
3028.55
3028.55

76
Opt. 14: Q1-V600
-5726.71
-5725.95
-164.45 -164.36
214.81 214.87
-4896.30
363.84 353.62 363.95 352.16 360.91 352.45
-163.23 -153.80 -163.63 -154.43 -162.69 -154.27
-178.45 -178.45
7211.88
7216.16
7673.02
69.64 69.65
-3985.06 -4887.61
-123.54 -123.56
6872.53
86.66 86.63
-3732.55
-3732.41 -3981.59
-48.65 -48.57
5828.95 6879.59
5840.67
5219.28
5221.39
5648.13 6269.70 7329.65

Opt. 15: Q1-EC
-6225.64
-145.82 -145.83
257.49 257.52
-5359.46
-5378.25 -6223.84
354.07 346.67 354.44 347.80 351.94 343.36

-143.02 -134.09 -142.96 -134.62 -142.19 -134.95
-217.99 -218.00
7681.98
7685.38
8157.38
94.16 94.17
-143.02 -143.03
7428.10
7422.43
87.11 87.08
-4061.19 -4395.00
-4064.99 -4399.92
-105.74 -105.71
6669.61
6675.35
7111.66 7883.26
6082.80
6085.78
6509.75

77
-3792.67
-3781.63
-255.28 -255.27
-3001.64
-293.87 -258.00 -294.23 -258.70 -293.33 -258.68
4722.19
4716.14
5306.30
47.25 47.25
-94.27 -94.26
4405.69
4423.99
4977.73
41.63 41.64
-2818.69 -2780.05 -2999.81

-90.19 -2824.90 -2778.29
-90.22
4335.24
4341.39
4886.75
4351.75
4347.31
4883.15
-4395.94
-236.51 -236.50
-3711.18 -4387.13
-231.61 -203.47 -232.41 -204.40 -231.25 -203.96
4911.26
4906.42
5614.17
51.06 51.05
-98.81 -98.80
4637.91
4653.93
5326.70
58.01 58.02
-3424.38 -3489.94 -3709.55

-3428.32 -3490.43
-71.55 -71.52
4567.56
4571.41
5236.70
4540.79
4537.58
5191.03

78
-7415.45
-7412.37
-340.99 -340.91
-5988.47
152.85 165.43 129.84 164.40 129.90 151.23 163.42
153.02
-423.43 -384.28 -423.56 -385.08 -422.37 -385.39
7783.60
7787.15
8481.56
-4942.04 -5981.35
-4941.58
71.52 71.53
-134.91 -134.93
7211.01
50.28 50.25
-4797.75
-117.86 -4799.52
-117.96
6115.96 7211.68
6136.19
6769.34 7886.88
5557.60
5554.35
6183.84
-8018.72
-8017.87
-322.22 -322.13
-6700.43
143.98 144.04
205.63 212.12 205.54 210.27 202.91 210.76
-361.17 -329.75 -361.74 -330.78 -360.29 -330.67
7972.16
7976.98
8789.55
-5653.96 -6693.09
-5651.27
75.31 75.31
-139.46 -139.47
7441.20
10.10 16.35 14.74 18.60
-5403.44
-5402.95
67.75 6.52 67.73 8.20

-99.29 -99.18
6348.25 7443.29
6366.20
5746.65
5744.62
6491.73 7119.28 8236.72

79
-7913.97
-7908.56
-322.36 -322.37
-6470.43
-6453.21
161.94 171.54 169.45 162.59 168.65 169.47 159.77 170.13
-403.23 -364.57 -402.89 -365.27 -401.87 -366.07
8253.50
8256.37
8965.92
95.34 95.34
-5359.92
-154.39 -154.40
7759.37
7761.10
8440.37
4.37 50.73 3.00 50.71 6.33
-5122.17 -5355.36
-175.01 -5124.21
-175.05
6955.95
6965.91
7611.30
6418.82
6418.75
7045.33
-8517.24
-8514.06
-303.59 -303.59
-7164.95
-7182.39
208.75 214.19 183.58 209.03 211.12 183.61 206.54 212.72
-340.97 -310.04 -341.07 -310.97 -339.78 -311.35
8441.96
8446.20
9273.91
99.15 99.15
-6069.60
-158.94 -158.94
7989.54
7991.29
8790.21
-5727.86 -6065.25
-5727.63
68.20 68.18
-156.37 -156.33
7188.00
7195.93
7961.24
6607.67
6608.71
7353.33


LC Naziv
10 V600-po nosacu +1.6xIV+1.6xV+1.6xVI+1.6xVII+1.6xVIII+1.6xIX+1.8xX)
11 EC-po nosacu 26 Komb.: Qu1-EC-1 faza (1.35xI+1.35xII+
+1.35xIII+1.35xIV+1.35xV+1.35xVI+
16 Komb.: Qu1-V600 (1.6xI+1.8xX)
Pokretno opterećenje (V600-Kd=1.1184, L=35.2m)

Opterećenje 10: V600-Kd=1.1184, L=35.2m ∆L=1 m
Koncentrisane sile
1 -0.00 -0.00 -111.84 -1.50 1.00
2 -0.00 -0.00 -111.84 -1.50 -1.00
3 -0.00 -0.00 -111.84 0.00 1.00
4 -0.00 -0.00 -111.84 0.00 -1.00
5 -0.00 -0.00 -111.84 1.50 1.00
6 -0.00 -0.00 -111.84 1.50 -1.00
1 5.59 -3.00 -1.50 3.00 1.50 0.00 0.00 1.00
Pokretno opterećenje (EC-model 1-SAMO TRAKA 1)

Opterećenje 11: EC-model 1-SAMO TRAKA 1 ∆L=1 m
Koncentrisane sile
1 -0.00 -0.00 -150.00 -0.60 1.00
2 -0.00 -0.00 -150.00 -0.60 -1.00
3 -0.00 -0.00 -150.00 0.60 1.00
4 -0.00 -0.00 -150.00 0.60 -1.00
80
81
Opt. 10: V600-po nosacu
q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59 q = -5.59
Opt. 11: EC-po nosacu
q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00 q = -9.00

82
3028.55
3028.55
Statički proračun
3028.55
3028.55

83
Opt. 14: Q1-V600
-3660.83
-3655.37
-81.82 -81.86
-3769.21
-3777.51
125.25 125.32
-74.15 -79.96 -140.95 -74.55 -80.62 -140.94 -73.89 -80.75

564.86 539.15 565.08 537.65 560.89 538.07
5499.85
5522.54
5895.75
105.99 106.01
-2798.25
-129.15 -129.18
5865.96
79.66 79.65
-2267.81
-2267.28 -2785.64
-19.28 -19.12 -23.37 -20.02 -19.51 -23.32 -19.60 -18.75
5371.70 6254.19
4487.95 5000.23 5877.86

4495.41 5009.16
4849.75
Opt. 15: Q1-EC
-4202.60
-4198.48
-82.08 -82.12
-4409.15
-4417.81
149.96 150.03
-83.31 714.57 -91.62 684.58 -168.74 -83.50 713.48 -92.12 682.53 -168.74 -82.80 711.80 -92.54 681.93
5863.17
5890.93
6286.84
126.20 126.22
-3136.96
-140.35 -140.30
6330.64
79.92 79.91
-2427.15 -3150.58
-2427.80
-20.69 -20.50 -24.34 -21.50 -20.94 -24.32 -21.02 -20.09
5252.03 6342.97
5263.44
5645.63 6747.62
4628.54
4638.10
5010.64

84
-3792.67
-3781.63
-255.28 -255.27
-3001.64
-293.87 -258.00 -294.23 -258.70 -293.33 -258.68
4722.19
4716.14
5306.30
47.25 47.25
-94.27 -94.26
4405.69
4423.99
4977.73
41.63 41.64
-2818.69 -2780.05 -2999.81

-2824.90 -2778.29
-90.22 -90.19
4335.24
4341.39
4886.75
4351.75
4347.31
4883.15
-4395.94
-236.51 -236.50
-3711.18 -4387.13
-231.61 -203.47 -232.41 -204.40 -231.25 -203.96
4911.26
4906.42
5614.17
51.06 51.05
-98.81 -98.80
4637.91
4653.93
5326.70
58.01 58.02
-3424.38 -3489.94 -3709.55

-3428.32 -3490.43
-71.55 -71.52
4567.56
4571.41
5236.70
4540.79
4537.58
5191.03

85
-5341.80
-258.36 -258.40
-4862.95 -5338.21
-4869.68
49.84 49.91
-334.35 -310.43 -334.48 -311.27 -333.57 -311.87
6073.42
6090.03
331.02 332.91 331.15 331.13 327.30 331.36
6699.65
107.12 107.14
-3745.51
-140.53 -140.56
6198.28
44.59 44.59
-3331.36 -3760.42
-3338.18
-92.68 -92.62
5287.60 6211.04
5304.68
5871.33 6810.99
4826.27
4827.53
5384.86
-5942.11
-5947.30
-239.59 -239.62
-5574.70
-5581.64
63.98 64.05
-272.09 -255.90 -272.67 -256.97 -271.48 -257.15
6262.49
6282.83
398.72 392.80 398.43 390.80 394.84 391.43

7007.65
110.91 110.93
-145.07 -145.10
6428.47
60.97 60.97
-3937.05 -4470.31
-3941.61 -4457.14
-74.00 -73.94
5534.70
6221.27 7160.91
5015.32 5519.92 6442.99

5019.04
5692.86

86
-5878.28
-5884.91
-258.62 -258.66
-5502.89
-5509.98
74.55 74.62
-343.52 -322.09 -343.43 -322.77 -342.48 -323.66
6435.42
6458.42
471.47 468.08 470.52 470.60 468.93 465.42
7089.67
127.33 127.35
-4096.96
-151.73 -151.67
6661.24
44.81 44.81
-3492.35 -4112.75
-3498.70
-93.65 -93.61
5558.95
4966.86 5538.70 6675.85

4969.38
5545.36 6145.27 7304.43

-6483.88
-6490.40
-239.85 -239.89
-6214.63
-6221.94
88.69 88.76
-281.26 -267.56 -281.61 -268.47 -280.39 -268.94
6624.24
6651.22
539.18 527.97 537.79 530.27 536.46 525.49

7397.89
131.12 131.14
-4806.65
-156.27 -156.21
6908.44
6890.61
61.19 61.19
-4098.04 -4822.63
-4102.12
-74.98 -74.94
5771.00
5788.97
5155.90
5161.73
5853.37 6495.21 7654.35

Uporedna analiza naših i evropskih propisa za prethodno napregnuti beton na primeru izvedenih
mostovskih konstrukcija
2015
3D model mosta

2015
7. BROJNI PRIMERI
7.1 Upoređenje vrednosti gubitaka sile usled prethodnog naprezanja po PNB ´71 i EC2
* Parametri iz kataloga MB40 ; C30/37:
PNB ´71 EC 2
µ = 0.22 Rad-1 µ = 0.14 Rad-1 Koeficijent trenja između kabla i zidova cevi
Nenamerno ugaono odstupanje u odnosu na
k = 0.003 Rad/m k = 0.005 Rad/m
projektovanu trasu kablova
∆lk = 4 mm ∆l = 4mm Uvlačenje klina
Eb = 34 GPa Ecm = 33 GPa Moduo elastičnosti betona
Ek = 195 GPa Es = 195 GPa Moduo elastičnosti kablova
εs = 0.30 εcs = 0.255 Granična vrednost skupljanja
Φ = 2.5 Φ(t,to) = 2.2 Koeficijent tečenja usled dejstva opterećenja
Parametri iz naših i evropskih kataloga (standarda)
Mg = 3028.55 kNm - moment od sopstvene težine nosača
Nko = Po = 8750.0 kN - sila prethodnog naprezanja
*Presek na početku (kraju) :
- I faza - faza montaže:
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.0 - 0.92 = 0.082 m
- II faza - faza ekploatacije:
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.34 - 0.92 = 0.42 m
*Presek na sredini :
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.01 - 0.14 = 0.87 m
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.53 - 0.14 = 1.39 m

2015
7.1.1 Korišćenjem parametara iz kataloga za naše i evropske standarde
PNB ´71 EC 2 Razlika %
1. Trenje
∆Nko = 450.0148 kN ∆Pµ (x) = 107.1386 kN PNB ´71>EC 2 320.0301
2. Uvlačenje klina pri ukotvljenju

∆Nkox = 872.611 kN ∆Psl = 340.7635 kN PNB ´71>EC 2 156.0753
3. Elastično skraćenje betona u fazi utezanja kablova

Početak ∆Nkox´ = 67.9405 kN Početak ∆Pc= 93.6709 kN PNB ´71<EC 2 37.8719
Sredina ∆Nkol2 = 281.332 kN Sredina ∆Pc= 281.8537 kN PNB ´71<EC 2 0.1854
4. Vremenske deformacije -Skupljanje i tečenje- +(5) -Relaksacija čelika-

∆Nklt = 476.5097 kN+601.399 kN ∆Pt(t) = 378.876 kN PNB ´71>EC 2 184.5017
Vrednosti i razlike gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja
P N B `7 1 EC 2 P N B `7 1 EC 2 P N B `7 1 EC 2 P N B `7 1 EC 2
kN
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
E la s tic n o s k ra c e n je V re m e n sk e
U v la c e n je k lin a
T re n je b e to n a u fa z i d e f o rm a c ije -S k u p lja n je i
p ri u k o tv lje n ju u te z a n ja k a b lo v a te c e n je -;-R e la k s a c ija c e lik a
Napomena: Prilikom određivanja gubitka usled uvlačenja klina pri ukotvljenju po našim standardima u
obzir je uzet i gubitak na sredini nosača, a s obzirom da je proračunom dobijeno da je gubitak u tom
preseku negativan celokupan gubitak se ne uzima u obzir, dok po evropskim standardima gubitak na
sredini nosača nije uzet u obzir pa ne važi ista analogija. Katalozi za prethodno naprezanje iz kojih su
korišćene vrednosti dati su u prilogu na kraju.

2015
7.1.2 Korišćenjem parametara iz kataloga za naše standarde u oba slučaja
Napomena: Dodatni proračun gubitaka za evropske standarde sa parametrima iz naših kataloga urađen
je radi upoređenja i mogućeg slučaja kada bi bilo potrebno odrediti gubitke od prethodnog naprezanja
po evropskim standardima za naše uslove tj. sa našom opremom za prethodno naprezanje.

1. Trenje
Sredina ∆Nkol2 = 281.332 kN Sredina ∆Pc= 274.090 kN PNB ´71>EC 2 2.6422
4. Vremenske deformacije -Skupljanje i tečenje- + (5) -Relaksacija čelika-

Vrednosti i razlike gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja
kN
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
U v la c e n je k lin a
T re n je b e to n a u fa z i d e f o rm a c ije -S k u p lja n je i
p ri u k o tv lje n ju u te z a n ja k a b lo v a te c e n je -;-R e la k s a c ija c e lik a

2015
7.2 Kontrola normalnih napona prema projektovanim uslovima
Mg N ko M ko
σg = + −
Wg Fb Wg
Mg N ko M ko
σd = − + +
Wd Fb Wd
Mg - momenat od opterećenja
Nko = Po - sila prethodnog naprezanja u određenom trenutku
Mko = Nko*ebk =Po*ycp - momenat od sile prethodnog naprezanja
Fb = Ac - površina betonskog poprečnog preseka
Wg = Ib / yg = Ic / yg - otporni momenat gornjeg dela preseka
Wd = Ib / yd = Ic / yd - otporni momenat donjeg dela preseka
Yg
Yd
Kontrola napona se vrši za momente od stalnog i povremenog opterećenja za najopterećeniji nosač i

presek, kao i za slučaj pre i posle dodavanja dodatnog sloja asfalta u istom nosaču i preseku što je zajedno
sa kombinacijama stalnog i povremenog opterećenja od vozila po našim i evropskim standardima i
razlikama u uticajima priloženo u tabeli 1.(1.1).

2015
-1- - prvi nosač odozgo
-2- - drugi nosač odozgo
(I) - označava samo jednu opterećenu traku (EC - označava tri opterećene trake)
PNB ´71 EC 2
UTICAJI V600+(V300) EC(I) Razlika %
Bez novog asfalta -1- -2- -1- -2- -1- -2-
EC(I)=V600+(V300)
1. Stalno 5306.30 4977.73 5306.30 4977.73
/ /
2. Stalno+V600-po nosaču 6699.65 6810.99 / / EC(I)>V600+(V300)
3. Stalno+EC(I)-po nosaču / / 7089.67 7304.43 5.8215 7.2448
4. Stalno+V600+V300-po nosaču 8340.91 7932.70 / / EC(I)>V600+(V300)
5. Stalno+EC-po nosaču / / 8730.29 8473.91 4.6683 6.8225
6. Stalno+V600+V300-ivičnjak spolja 8481.56 7886.88 / / EC(I)>V600+(V300)
7. Stalno+EC-ivičnjak spolja / / 8965.92 8440.37 5.7107 7.0179
Sa novim asfaltom -1- -2- -1- -2- -1- -2-
EC(I)=V600+(V300)
8. Stalno 5614.17 5326.70 5614.17 5326.70
/ /
9. Stalno+V600-po nosaču 7007.65 7160.91 / / EC(I)>V600+(V300)
10. Stalno+EC(I)-po nosaču / / 7397.89 7654.35 5.5688 6.8907
11. Stalno+V600+V300-po nosaču 8648.90 8282.54 / / EC(I)>V600+(V300)
12. Stalno+EC-po nosaču / / 9038.28 8823.75 4.5020 6.5343
13. Stalno+V600+V300-ivičnjak spolja 8789.55 8236.72 / / EC(I)>V600+(V300)
14. Stalno+EC-ivičnjak spolja / / 9273.91 8790.21 5.5094 6.7197
Tabela 1. Prikaz vrednosti momenata savijanja u preseku na polovini raspona i razlike u procentima

2015
PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2 PNB `71 EC 2
kNm
10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
-1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2-
2.Stalno+V600-po 3.Stalno+EC(I)- po 4.Stalno+V600+V300 5.Stalno+EC - po 6.Stalno+V600+V300 9.Stalno+V600-po 10.Stalno+EC(I)- po 11.Stalno+V600+V300 12.Stalno+EC - po 13.Stalno+V600+V300 14.Stalno+EC -
1.Stalno spolja 8.Stalno
Bez novog asfalta Sa novim asfaltom
93
2015
PNB ´71 EC 2
-1- -2- -1-(1.) < -1-(8.) -2-(1.) < -2-(8.) -1- -2- -1-(1.) < -1-(8.) -2-(1.) < -2-(8.)
1. 5306.30 4977.73 1. 5306.30 4977.73
5.8019 % 7.0106 % 5.8019 % 7.0106 %
8. 5614.17 5326.70 8. 5614.17 5326.70
-1- -2- -1-(2.)<-1-(9.) -2-(2.)<-2-(9.) -1- -2- -1-(3.)<-1-(10.) -2-(3.)<-2-(10.)
2. 6699.65 6810.99 3. 7089.67 7304.43
4,5973 % 5.5780 % 4.3475 % 4.7905 %
9. 7007.65 7190.91 10. 7397.89 7654.35
-1- -2- -1-(4.)<-1-(11.) -2-(4.)<-2-(11.) -1- -2- -1-(5.)<-1-(12.) -2-(5.)<-2-(12.)
4. 8340.91 7932.70 5. 8730.29 8473.91
3.6925 % 4.4101 % 3.5278 % 4.1284 %
11. 8648.90 8282.54 12. 9038.28 8823.75
-1- -2- -1-(6.)<-1-(13.) -2-(6.)<-2-(13.) -1- -2- -1-(7.)<-1-(14.) -2-(7.)<-2-(14.)
6. 8481.56 7886.88 7. 8965.92 8440.37
3.6313 % 4.4357 % 3.4351 % 4.1448 %
13. 8789.55 8236.72 14. 9273.91 8790.21
Tabela 1.1 Prikaz razlike uticaja dobijenih pre i posle postavljanja novog sloja asfalta %
Napomena: Sve kontrole napona vrše se za II fazu - fazu eksploatacije za presek na polovini raspona.
Kontrola napona vrši se u odnosu na dozvoljene napone po našim standardima za slučaj našeg i
evropskog opterećenja.
Fb=Ac=1.4910 m2
Ib=Ic=0.7927 m4
Wg=1.2386 m3
Wd=0.5181 m3
ebk = ycp =1.39 m

95
PNB `71 EC 2
kNm
10000
9000
8000
7000
6000
5000
2015
4000
3000
2000
1000
1. 8. 1. 8. 2. 9. 2. 9. 4. 11. 4. 11. 6. 13. 6. 13. 1. 8. 1. 8. 3. 10. 3. 10. 5. 12. 5. 12. 7. 14. 7. 14.
-1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2- -1- -2-
Mladen M. Marković MRG197/14

2015
Naponska Vrsta MB u MPa

Red.
Oblast primene
br
stanja napona 30 40 50 60
Za pretežno
dinamički
1.1
opterećene σbs 8.0 10.0 11.5 13.0
Centričan
1 konstrukcije
pritisak
Za sve ostale
1.2
konstrukcije σbs 9.0 11.0 12.5 14.0
2.1 dinamička σbIV 11.0 14.0 16.5 18.5
opterećenja
Ivični
2
pritisak
2.2 sva ostala σbIV 12.0 16.0 18.5 20.5
opterećenja
Pri prednaprezanju
2.3
za sve konstrukcije σbIV 15.0 19.5 23.0 26.0
U eksploataciji za
dinamički
3.1
opterećene σbz 0.0 0.0 0.0 0.0
konstrukcije
Ivično U eksploataciji za
3
zatezanje 3.2 sve ostale σbz 1.5 1.8 2.1 2.4
konstrukcije
Pri prednaprezanju
3.3 za sve ostale σbz 2.5 3.0 3.5 4.0
konstrukcije
U eksploataciji za
glavne kose zatežuće
4.1 napone zatezanja τsa 0.7 0.9 1.1 1.2
bez proračuna
Glavni kosi osiguranja
4 zatežući
naponi U eksploataciji za
glavne kose napone
4.2 zatezanja sa τsb 1.5 2.0 2.5 3.0
proračunom
osiguranja
Dozvoljeni naponi u betonu

2015
7.2.1 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog asfalta prema projektovanim uslovima uz
korišćenje parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda) za određivanje gubitaka sile u toku
prethodnog naprezanja
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 281.332 - 476.5097 - 601.399 = 6940.7445 kN
PNB ´71
Bez novog asfalta V600+(V300) σg σd σg,dop σd,dop
-1- 5306.30 1.1500 13.0344 14.0 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.8848 13.6685 14.0 0.0
-1- 6699.65 2.2749 10.3450 14.0 0.0
2. Stalno + V600 - po nosaču
-2- 6810.99 2.3688 10.1301 14.0 0.0
-1- 8340.91 3.6001 7.1772 14.0 0.0
4. Stalno + V600+V300 - po nosaču
-2- 7932.70 3.2705 7.9651 14.0 0.0
-1- 8481.56 3.7136 6.9057 14.0 0.0
6. Stalno + V600+V300 - ivičnjak spolja
-2- 7886.88 3.2335 8.0535 14.0 0.0
*Napon ; MB 40 ; Uticaji ; Prikaz vrednosti napona u nosaču u odnosu na dozvoljene napone
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 . 0 - 4 5 0 . 0 1 4 8 - 2 8 1 . 3 3 2 - 4 7 6 . 5 0 9 7 - 6 0 1 .3 9 9 = 6 9 4 0 .7 4 4 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 6699.65
-2- 6810.99
-1- 8340.91
-2- 7932.70
-1- 8481.56
-2- 7886.88
4 .S t a l n o + 6 .S t a l n o +
1 .S t a l n o 2 .S t a l n o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
p o no sacu iv ic n ja k s p o lja
n osacu
B e z n o v o g a s fa lta

2015
Po = 8750.0 - 107.1386 - 340.7635 - 281.8537 - 378.876 = 7641.3682 kN
EC 2
Bez novog asfalta EC(I) σg σd σg,dop σd,dop
-1- 5306.30 0.8337 16.3839 14.0 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.5684 16.0181 14.0 0.0
-1- 7089.67 2.2735 11.9418 14.0 0.0
3. Stalno + EC(I) - po nosaču
-2- 7304.43 2.4469 11.5273 14.0 0.0
-1- 8730.29 3.5981 8.7752 14.0 0.0
5. Stalno + EC - po nosaču
-2- 8473.91 3.3911 9.2701 14.0 0.0
-1- 8965.92 3.7883 8.3205 14.0 0.0
7. Stalno + EC - ivičnjak spolja
-2- 8440.37 3.3640 9.3348 14.0 0.0
*Napon ; C30/37 ; Uticaji ; Prikaz vrednosti napona u nosaču u odnosu na dozvoljene napone
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 - 1 0 7 .1 3 8 6 - 3 4 0 .7 6 3 5 - 2 8 1 .8 5 3 7 - 3 7 8 . 8 7 6 = 7 6 4 1 .3 6 8 2 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 7089.67
-2- 7304.43
-1- 8730.29
-2- 8473.91
-1- 8965.92
-2- 8440.37
1 .S t a l n o 3 .S t a ln o + E C ( I ) - 5 .S ta l n o + E C - 7 .S ta l n o + E C -
p o no sacu p o n o sa c u iv i c n j a k s p o lj a
B e z n o v o g a s f a lt a

2015
7.2.2 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta prema projektovanim
uslovima uz korišćenje parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda) za određivanje
gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 281.332 - 476.5097 - 601.399 = 6940.7445 kN
PNB ´71
Sa novim asfaltom V600+(V300) σg σd σg,dop σd,dop
-1- 5614.70 1.3990 12.4391 14.0 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 1.1665 12.9949 14.0 0.0
-1- 7007.65 2.5237 9.7506 14.0 0.0
-2- 7160.91 2.6474 9.4548 14.0 0.0
-1- 8648.90 3.8487 6.5828 14.0 0.0
-2- 8282.54 3.5529 7.2899 14.0 0.0
-1- 8789.55 3.9623 6.3113 14.0 0.0
-2- 8236.72 3.5159 7.3783 14.0 0.0
*Napon ; MB 40; Uticaji ; Prikaz vrednosti napona u nosaču u odnosu na dozvoljene napone
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 .0 -4 5 0 .0 1 4 8 - 2 8 1 .3 3 2 - 4 7 6 .5 0 9 7 -6 0 1 .3 9 9 = 6 9 4 0 .7 4 4 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7007.65
-2- 7160.91
-1- 8648.90
-2- 8282.54
-1- 8789.55
-2- 8236.72
1 1 .S ta ln o + 1 3 .S ta ln o +
8 .S ta ln o 9 .S ta l n o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
p o n o sacu iv ic n ja k s p o lja
nosacu
S a n o v im a s f a lto m

2015
Po = 8750.0 - 107.1386 - 340.7635 - 281.8537 - 378.876 = 7641.3682 kN
EC 2
Sa novim asfaltom EC(I) σg σd σg,dop σd,dop
-1- 5614.17 1.0827 14.7887 14.0 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 0.8501 15.3446 14.0 0.0
-1- 7397.89 2.5224 11.3469 14.0 0.0
-2- 7654.35 2.7294 10.8519 14.0 0.0
-1- 9038.28 3.8468 8.1808 14.0 0.0
-2- 8823.75 3.6736 8.5949 14.0 0.0
-1- 9273.91 4.0369 7.7259 14.0 0.0
-2- 8790.21 3.6465 8.6595 14.0 0.0
*Napon ; C30/37; Uticaji ; Prikaz vrednosti napona u nosaču u odnosu na dozvoljene napone
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 - 1 0 7 .1 3 8 6 - 3 4 0 .7 6 3 5 - 2 8 1 .8 5 3 7 -3 7 8 .8 7 6 = 7 6 4 1 .3 6 8 2 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.17
-2- 5326.70
-1- 7397.89
-2- 7654.35
-1- 9038.28
-2- 8823.75
-1- 9273.91
-2- 8790.21
8 .S ta ln o 1 0 .S ta l n o + E C ( I ) 1 2 .S t a ln o + E C - 1 4 .S ta ln o + E C -
- po no sacu po n osacu iv ic n ja k s p o lja

2015
7.2.3 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog asfalta prema projektovanim uslovima uz
korišćenje parametara iz naših kataloga (standarda) za oba slučaja opterećenja za određivanje
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 281.332 - 476.5097 - 601.399 = 6940.7445 kN
PNB ´71
-1- 5306.30 1.1500 13.0344 14.0 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.8848 13.6685 14.0 0.0
-1- 6699.65 2.2749 10.3450 14.0 0.0
-2- 6810.99 2.3688 10.1301 14.0 0.0
-1- 8340.91 3.6001 7.1772 14.0 0.0
-2- 7932.70 3.2705 7.9651 14.0 0.0
-1- 8481.56 3.7136 6.9057 14.0 0.0
-2- 7886.88 3.2335 8.0535 14.0 0.0
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 .0 - 4 5 0 . 0 1 4 8 - 2 8 1 . 3 3 2 - 4 7 6 .5 0 9 7 - 6 0 1 . 3 9 9 = 6 9 4 0 . 7 4 4 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 6699.65
-2- 6810.99
-1- 8340.91
-2- 7932.70
-1- 8481.56
-2- 7886.88
4 .S t a l n o + 6 . S t a ln o +
1 .S ta l n o 2 .S t a l n o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
p o nosacu i v i c n ja k s p o l j a
n o sacu
B e z n o v o g a s f a lt a
2015
Po = 8750.0 - 101.0519 - 330.8842 - 274.090 - 414.087 = 7629.9291 kN
EC 2
-1- 5306.30 0.8388 15.3456 14.0 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.5736 15.9798 14.0 0.0
-1- 7089.67 2.2787 11.9035 14.0 0.0
-2- 7304.43 2.4520 11.4889 14.0 0.0
-1- 8730.29 3.6033 8.7369 14.0 0.0
-2- 8473.91 3.3963 9.2317 14.0 0.0
-1- 8965.92 3.7935 8.2821 14.0 0.0
-2- 8440.37 3.3692 9.2965 14.0 0.0
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 - 1 0 1 .0 5 1 9 - 3 3 0 .8 8 4 2 - 2 7 4 .0 9 0 - 4 1 4 .0 8 7 = 7 6 2 9 .9 2 9 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 7089.67
-2- 7304.43
-1- 8730.29
-2- 8473.91
-1- 8965.92
-2- 8440.37
1 .S ta ln o 3 .S ta ln o + E C ( I ) - 5 .S ta ln o + E C - 7 .S ta ln o + E C -
p o n o sacu po nosacu iv ic n ja k s p o lja
B e z n o v o g a s f a lta

2015
7.2.4 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta prema projektovanim
uslovima uz korišćenje parametara iz naših kataloga (standarda) za oba slučaja opterećenja za
određivanje gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 281.332 - 476.5097 - 601.399 = 6940.7445 kN
PNB ´71
-1- 5614.70 1.3990 12.4391 14.0 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 1.1665 12.9949 14.0 0.0
-1- 7007.65 2.5237 9.7506 14.0 0.0
-2- 7160.91 2.6474 9.4548 14.0 0.0
-1- 8648.90 3.8487 6.5828 14.0 0.0
-2- 8282.54 3.5529 7.2899 14.0 0.0
-1- 8789.55 3.9623 6.3113 14.0 0.0
-2- 8236.72 3.5159 7.3783 14.0 0.0
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 . 0 - 4 5 0 . 0 1 4 8 - 2 8 1 .3 3 2 - 4 7 6 .5 0 9 7 - 6 0 1 .3 9 9 = 6 9 4 0 . 7 4 4 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7007.65
-2- 7160.91
-1- 8648.90
-2- 8282.54
-1- 8789.55
-2- 8236.72
1 1 .S ta ln o + 1 3 .S ta ln o +
8 .S ta ln o 9 .S ta ln o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
p o n osacu iv ic n ja k s p o lja
no sacu
S a n o v im a s fa lto m
2015
Po = 8750.0 - 101.0519 - 330.8842 - 274.090 - 414.087 = 7629.9291 kN
EC 2
-1- 5614.17 1.0874 14.7514 14.0 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 0.8553 15.3062 14.0 0.0
-1- 7397.89 2.5275 11.3086 14.0 0.0
-2- 7654.35 2.7346 10.8136 14.0 0.0
-1- 9038.28 3.8519 8.1424 14.0 0.0
-2- 8823.75 3.6787 8.5565 14.0 0.0
-1- 9273.91 4.0422 7.6876 14.0 0.0
-2- 8790.21 3.6516 8.6212 14.0 0.0
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 - 1 0 1 .0 5 1 9 - 3 3 0 .8 8 4 2 - 2 7 4 .0 9 0 - 4 1 4 .0 8 7 = 7 6 2 9 .9 2 9 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7397.89
-2- 7654.35
-1- 9038.28
-2- 8823.75
-1- 9273.91
-2- 8790.21
8 .S t a l n o 1 0 .S t a l n o + E C ( I ) 1 2 .S t a ln o + E C - 1 4 .S ta l n o + E C -
- p o n osacu p o no sacu iv i c n j a k s p o l ja
S a n o v i m a s f a lto m

2015
7.3 Kontrola normalnih napona prema izvedenim uslovima
Prilikom kontrole napona prema izvedenim uslovima potrebno je uzeti u obzir povećanje čvrstoće
betona pri pritisku u toku vremena s obzirom da je stvarna starost betona 3 godine(1095 dana).
Novi CEB-FIP Model Code 1990/26/, definiše porast čvrstoće betona pri pritisku za standardne
uslove negovanja i pri srednjoj temperaturi od približno 20°C.
 5.3 
s*1− 
 t
f cm (t) = f cm * e
fcm(t) - srednja vrednost čvrstoće betona (c=concrete - beton) pri pritisku u starosti od t dana,
fcm - srednja vrednost čvrstoće betona pri pritisku u starosti od t=28 dana,
t - starost betona u danima
s - koeficijent koji zavisi od tipa(vrste) cementa i iznosi:
s=0.20 - za brzo očvršćavajuće cemente visoke čvrstoće,
s=0.25 - za normalne i za brzo očvršćavajuće cemente,
s=0.38 - za sporo očvršćavajuće cemente
Korekcijom stvarne starosti betona može se u obzir uzeti uticaj varijacije srednje vrednosti
temperature u odnosu na srednju vrednost od 20°C prema CEB-FIP 90 prema sledećem izrazu:
 4000 
n −  −13.65 
t T = ∑ ∆t i * e  273 + T ( ∆ t i ) 
i =1
tT - korigovana starost betona, koja se uvodi u izraze umesto odgovarajuće stvarne starosti betona,
T(∆ti) - temperatura u periodu vremena ∆ti , u °C,
∆ti - broj dana kada je dominantna (srednja) temperatura T(∆ti )

2015
Republika Srbija
REPUBLIČKI HIDOMETEOROLOŠKI ZAVOD
METEOROLOŠKI GODIŠNJAK - KLIMATOLOŠKI PODACI
2012 ; 2013 ; 2014
Dimitrovgrad
Mesec max ° min °

1 7.8 -1.8
2 10.3 0.8
3 15.1 1.9
4 16.5 5.9
5 20.5 8.2
6 24.9 11.6
7 27.4 14.1
8 28.3 14.6
9 22.6 11.7
10 17.3 6.6
11 11.6 4.6
12 5.1 -1.3
Prosečna temperatura 17.5 6.4
Aritmetička sredina 11.95 °
Mesec max ° min °

1 5.3 -2.9
2 7.7 0.4
3 11.1 0.8
4 19.9 4.6
5 24.9 9.8
6 25.4 12.2
7 28.2 12.0
8 31.1 13.4
9 23.6 8.3
10 20.6 6.0
11 13.4 3.9
12 6.2 -3.5

2015
Mesec max ° min °

1 2.8 -5.1
2 1.2 -8.2
3 13.8 -0.6
4 19.1 4.8
5 21.6 8.8
6 29.3 12.9
7 33.0 15.3
8 32.3 13.0
9 28.2 10.9
10 22.4 6.1
11 14.4 3.8
12 3.8 -3.2
11.95 + 11.8 + 11.7

T ( ∆t i ) = = 11.82 ° C
3
 4000   4000 
n −  −13.65  − −13.65 
t T = ∑ ∆t i * e  273 + T ( ∆ t i ) 
= 1095 * e  273 +11.82 
= 738.45 →
i =1
*Usvojeno: 740 dana
 5.3   5.3   5.3 

s*1− 
 t f (t) s*1−  0.25* 1− 
f cm (t) = f cm * e → cm = e  t
=e  740 
= 1.223 →
f cm
*Korigovana čvrstoća betona pri pritisku: 40*1.223 = 48.92 →
*Usvojeno: 50 MPa
Napomena: Za usvojenu korigovanu čvrstoću betona pri pritisku od 50 MPa biće promenjene
vrednosti dozvoljenih napona prema našem standardu za prethodno naprezanje PNB ´71 . Takođe se
zbog promene čvrstoće betona pri pritisku menjaju vrednosti gubitaka sile prethodnog naprezanja.

2015
* Parametri iz kataloga MB50 ; C40/50:
PNB ´71 EC 2
µ = 0.22 Rad-1 µ = 0.14 Rad-1 Koeficijent trenja između kabla i zidova cevi
Nenamerno ugaono odstupanje u odnosu na
k = 0.003 Rad/m k = 0.005 Rad/m
projektovanu trasu kablova
∆lk = 4 mm ∆l = 4mm Uvlačenje klina
Eb = 36 GPa Ecm = 33 GPa Moduo elastičnosti betona
Ek = 195 GPa Es = 195 GPa Moduo elastičnosti kablova
εs = 0.30 εcs = 0.225 Granična vrednost skupljanja
Φ = 1.0 Φ(t,to) = 1.6 Koeficijent tečenja usled dejstva opterećenja
Parametri iz naših i evropskih kataloga (standarda)
Mg = 3028.55 kNm - moment od sopstvene težine nosača
Nko = Po = 8750.0 kN - sila prethodnog naprezanja
*Presek na početku (kraju) :
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.0 - 0.92 = 0.082 m
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.34 - 0.92 = 0.42 m
*Presek na sredini :
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.01 - 0.14 = 0.87 m
ebk = ycp = Tb - Tk = 1.53 - 0.14 = 1.39 m

2015
1. Trenje



Vrednosti i razlike gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja određene korišćenjem parametara iz naših i
evropskih kataloga (standarda)
kN
1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
T re n je U v la c e n je k lin a b e to n a u fa z i d e fo rm a c ije -S k u p lja n je i
p r i u k o tv lje n ju u te z a n ja k a b lo v a te c e n je -;-R e la k s a c ija c e lik a

2015
1. Trenje


Vrednosti i razlike gubitaka sile u toku prethodnog naprezanja određene korišćenjem parametara iz naših
kataloga (standarda) za oba slučaja
kN
1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
T re n je U v la c e n je k lin a b e to n a u fa z i d e fo r m a c ije -S k u p lja n je i
p ri u k o tv lje n ju u te z a n ja k a b lo v a te c e n je -;- R e la k s a c ija c e lik a

2015
7.3.1 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog asfalta prema izvedenim uslovima uz
korišćenje parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda) za određivanje gubitaka sile u toku
prethodnog naprezanja
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 265.7025 - 659.226 - 602.5712 = 6772.4855 kN
PNB ´71
-1- 5306.30 1.2260 12.4701 16.5 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.9607 13.1043 16.5 0.0
-1- 6699.65 2.3509 9.7808 16.5 0.0
-2- 6810.99 2.4409 9.5689 16.5 0.0
-1- 8340.91 3.6761 6.6129 16.5 0.0
-2- 7932.70 3.3465 7.4001 16.5 0.0
-1- 8481.56 3.7896 6.3415 16.5 0.0
-2- 7886.88 3.3095 7.4893 16.5 0.0
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 . 0 - 4 5 0 . 0 1 4 8 - 2 6 2 .7 0 2 5 - 6 5 9 . 2 2 6 - 6 0 2 . 5 7 1 2 = 6 7 7 2 .4 8 5 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 6699.65
-2- 6810.99
-1- 8340.91
-2- 7932.70
-1- 8481.56
-2- 7886.88
4 .S ta ln o + 6 .S ta ln o +
1 .S ta ln o 2 .S t a l n o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
n osacu

2015
Po = 8750.0 - 107.1386 - 340.7635 - 265.7478 - 374.854 = 7661.4961 kN
EC 2
-1- 5306.30 0.8246 15.4514 16.5 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.5593 16.0856 16.5 0.0
-1- 7089.67 2.2644 12.0093 16.5 0.0
-2- 7304.43 2.4378 11.5948 16.5 0.0
-1- 8730.29 3.5890 8.8427 16.5 0.0
-2- 8473.91 3.3820 9.3376 16.5 0.0
-1- 8965.92 3.7792 8.3879 16.5 0.0
-2- 8440.37 3.3549 9.4023 16.5 0.0
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 7 .1 3 8 6 - 3 4 0 .7 6 3 5 -2 6 5 .7 4 7 8 -3 7 4 .8 5 4 = 7 6 6 1 .4 9 6 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 7089.67
-2- 7304.43
-1- 8730.29
-2- 8473.91
-1- 8965.92
-2- 8440.37
1 .S ta ln o 3 .S ta ln o + E C (I) - 5 .S ta ln o + E C - 7 .S ta ln o + E C -
p o no sacu p o n osacu iv ic n ja k s p o lja

2015
7.3.2 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta prema izvedenim uslovima
uz korišćenje parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda) za određivanje gubitaka sile u
toku prethodnog naprezanja
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 265.7025 - 659.226 - 602.5712 = 6772.4855 kN
PNB ´71
-1- 5614.70 1.4750 11.8749 16.5 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 1.2425 12.4307 16.5 0.0
-1- 7007.65 2.5996 9.1863 16.5 0.0
-2- 7160.91 2.7234 8.8905 16.5 0.0
-1- 8648.90 3.9247 6.0185 16.5 0.0
-2- 8282.54 3.6289 6.7256 16.5 0.0
-1- 8789.55 4.0383 5.7470 16.5 0.0
-2- 8236.72 3.5919 6.8141 16.5 0.0
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 . 0 - 4 5 0 .0 1 4 8 - 2 6 2 .7 0 2 5 - 6 5 9 .2 2 6 - 6 0 2 .5 7 1 2 = 6 7 7 2 .4 8 5 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7007.65
-2- 7160.91
-1- 8648.90
-2- 8282.54
-1- 8789.55
-2- 8236.72
1 1 .S t a l n o + 1 3 .S t a l n o +
8 .S ta l n o 9 .S ta l n o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
p o nosacu iv i c n ja k s p o lja
nosacu
S a n o v i m a s f a lto m

2015
Po = 8750.0 - 107.1386 - 340.7635 - 265.7478 - 374.854 = 7661.4961 kN
EC 2
-1- 5614.17 1.0736 14.8562 16.5 0.0

1. Stalno
-2- 5326.70 0.8411 15.4121 16.5 0.0
-1- 7397.89 2.5133 11.4144 16.5 0.0
-2- 7654.35 2.7203 10.9194 16.5 0.0
-1- 9038.28 3.8377 8.2483 16.5 0.0
-2- 8823.75 3.6645 8.6624 16.5 0.0
-1- 9273.91 4.0279 7.7935 16.5 0.0
-2- 8790.21 3.6374 8.727 16.5 0.0
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 7 .1 3 8 6 -3 4 0 .7 6 3 5 -2 6 5 .7 4 7 8 -3 7 4 .8 5 4 = 7 6 6 1 .4 9 6 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7397.89
-2- 7654.35
-1- 9038.28
-2- 8823.75
-1- 9273.91
-2- 8790.21
8 .S ta ln o 1 0 .S ta ln o + E C (I) 1 2 .S ta ln o + E C - 1 4 .S ta ln o + E C -
- po nosacu p o n o sa c u iv ic n ja k sp o lja
S a n o v im a sfa lto m

2015
7.3.3 Kontrola napona za uticaje u nosačima bez novog asfalta prema izvedenim uslovima uz
korišćenje parametara iz naših kataloga (standarda) za oba slučaja opterećenja za određivanje
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 265.7025 - 659.226 - 602.5712 = 6772.4855 kN
PNB ´71
-1- 5306.30 1.2260 12.4701 16.5 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.9607 13.1043 16.5 0.0
-1- 6699.65 2.3509 9.7808 16.5 0.0
-2- 6810.99 2.4409 9.5689 16.5 0.0
-1- 8340.91 3.6761 6.6129 16.5 0.0
-2- 7932.70 3.3465 7.4001 16.5 0.0
-1- 8481.56 3.7896 6.3415 16.5 0.0
-2- 7886.88 3.3095 7.4893 16.5 0.0
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 .0 - 4 5 0 .0 1 4 8 - 2 6 2 .7 0 2 5 - 6 5 9 .2 2 6 - 6 0 2 .5 7 1 2 = 6 7 7 2 .4 8 5 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 6699.65
-2- 6810.99
-1- 8340.91
-2- 7932.70
-1- 8481.56
-2- 7886.88
4 .S t a l n o + 6 .S t a ln o +
1 .S ta ln o 2 .S t a l n o + V 6 0 0 - V 600+V 300 -
V 600+V 300 - po
p o no sacu i v i c n j a k s p o l ja
no sacu

2015
Po = 8750.0 - 101.0519 - 330.8842 - 258.8628 - 420.736 = 7638.4651 kN
EC 2
-1- 5306.30 0.8349 15.3742 16.5 0.0

1. Stalno
-2- 4977.73 0.5697 16.0084 16.5 0.0
-1- 7089.67 2.2748 11.9321 16.5 0.0
-2- 7304.43 2.4482 11.5176 16.5 0.0
-1- 8730.29 3.5994 8.7655 16.5 0.0
-2- 8473.91 3.3924 9.2604 16.5 0.0
-1- 8965.92 3.7896 8.3107 16.5 0.0
-2- 8440.37 3.3653 9.3251 16.5 0.0
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 1 .0 5 1 9 -3 3 0 .8 8 4 2 -2 5 8 .8 6 2 8 -4 2 0 .7 3 6 = 7 6 3 8 .4 6 5 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 7089.67
-2- 7304.43
-1- 8730.29
-2- 8473.91
-1- 8965.92
-2- 8440.37
p o n o sac u p o n o sac u iv ic n ja k sp o lja
B e z n o v o g a s fa lta

2015
7.3.4 Kontrola napona za uticaje u nosačima sa dodatnim slojem asfalta prema izvedenim uslovima
uz korišćenje parametara iz naših kataloga (standarda) za oba slučaja opterećenja za određivanje
Nko = 8750.0 - 450.0148 - 265.7025 - 659.226 - 602.5712 = 6772.4855 kN
PNB ´71
-1- 5614.70 1.4750 11.8749 16.5 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 1.2425 12.4307 16.5 0.0
-1- 7007.65 2.5996 9.1863 16.5 0.0
-2- 7160.91 2.7234 8.8905 16.5 0.0
-1- 8648.90 3.9247 6.0185 16.5 0.0
-2- 8282.54 3.6289 6.7256 16.5 0.0
-1- 8789.55 4.0383 5.7470 16.5 0.0
-2- 8236.72 3.5919 6.8141 16.5 0.0
P N B `7 1 N k o = 8 7 5 0 .0 - 4 5 0 .0 1 4 8 -2 6 2 .7 0 2 5 - 6 5 9 .2 2 6 - 6 0 2 .5 7 1 2 = 6 7 7 2 .4 8 5 5 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7007.65
-2- 7160.91
-1- 8648.90
-2- 8282.54
-1- 8789.55
-2- 8236.72
1 1 .S ta ln o + 1 3 .S ta ln o +
8 .S ta ln o 9 .S ta ln o + V 6 0 0 - V 600+V300 -
V 600+V 300 - po
n o sacu

2015
Po = 8750.0 - 101.0519 - 330.8842 - 258.8628 - 420.736 = 7638.4651 kN
EC 2
-1- 5614.17 1.0839 14.7789 16.5 0.0

8. Stalno
-2- 5326.70 0.8515 15.3348 16.5 0.0
-1- 7397.89 2.5237 11.3372 16.5 0.0
-2- 7654.35 2.7307 10.8422 16.5 0.0
-1- 9038.28 3.8481 8.1711 16.5 0.0
-2- 8823.75 3.6749 8.5851 16.5 0.0
-1- 9273.91 4.0383 7.7163 16.5 0.0
-2- 8790.21 3.6478 8.6499 16.5 0.0
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 1 .0 5 1 9 -3 3 0 .8 8 4 2 -2 5 8 .8 6 2 8 -4 2 0 .7 3 6 = 7 6 3 8 .4 6 5 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7397.89
-2- 7654.35
-1- 9038.28
-2- 8823.75
-1- 9273.91
-2- 8790.21
- p o n o sa c u p o n o sa c u iv ic n ja k sp o lja

2015
8. ZAKLJUČCI
8.1 Razlike između obrazaca za proračun gubitaka sile po našim i evropskim standardima
1. Trenje
PNB ´ 71 EC 2
2. Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju
PNB ´71 EC 2
3. Gubici sile usled elastičnog skraćenja betona u fazi utezanja kablova
PNB ´71 EC 2
4. Gubici sile usled vremenskih deformacija betona
- Skupljanje i tečenje - ; - Relaksacija čelika -
PNB ´71 EC 2
Nije uporedivo.

2015
8.2 Razlike između obrazaca za proračun gubitaka sile po našim i evropskim standardima
- BROJNI PRIMERI -

1. Trenje

Vrednosti i razlike za projektovane uslove uz korišćenje parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda)

1. Trenje


Vrednosti i razlike za projektovane uslove uz korišćenje parametara iz naših kataloga (standarda) za oba
slučaja

2015
1. Trenje



Vrednosti i razlike za izvedene uslove uz korišćenje parametara iz naših i evropskih kataloga (standarda)
1. Trenje



Vrednosti i razlike za izvedene uslove uz korišćenje parametara iz naših kataloga (standarda) za oba slučaja

2015
8.3 Kontrola napona za uticaje u nosačima za slučaj sa i bez dodatnog sloja asfalta za projektovane
i izvedene uslove
Normalni naponi su prekoračeni za projektovane uslove u fazama sa i bez novog asfalta za

opterećenje po Evrokodu za slučaj stalnog opterećenja. Za sve ostale slučajeve opterećenja su u
dozvoljenim granicama, kako za naše tako i za evropske standarde odnosno opterećenja. U radu je
obrazloženo povećanje čvrstoće pri pritisku u zavisnosti od vremena, sa povećanjem čvrstoće pri
pritisku povećava se i dozvoljeni napon ivičnog pritiska pri eksploataciji za dinamička opterećenja sa
14.0 na 16.5 MPa pa su u tom slučaju svi naponi zadovoljeni. Iz ovoga proizilazi da mostovske
konstrukcije od prethodno napregnutog betona koje su dimenzionisane prema našim propisima mogu
pored opterećenja propisanih našim standardima izdržati i opterećenja koja su određena za
konkretan slučaj konstrukcije prema evropskim standardima.
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 7 .1 3 8 6 -3 4 0 .7 6 3 5 -2 8 1 .8 5 3 7 -3 7 8 .8 7 6 = 7 6 4 1 .3 6 8 2 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 7089.67
-2- 7304.43
-1- 8730.29
-2- 8473.91
-1- 8965.92
-2- 8440.37
p o n o sa c u p o n o sa c u iv ic n ja k s p o lja
B e z n o v o g a sfa lta
Vrednosti napona za projektovane uslove

2015
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 7 .1 3 8 6 -3 4 0 .7 6 3 5 -2 8 1 .8 5 3 7 -3 7 8 .8 7 6 = 7 6 4 1 .3 6 8 2 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.17
-2- 5326.70
-1- 7397.89
-2- 7654.35
-1- 9038.28
-2- 8823.75
-1- 9273.91
-2- 8790.21
- p o n o sa c u p o n o sa c u iv ic n ja k sp o lja
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 -1 0 1 .0 5 1 9 -3 3 0 .8 8 4 2 -2 7 4 .0 9 0 -4 1 4 .0 8 7 = 7 6 2 9 .9 2 9 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5306.30
-2- 4977.73
-1- 7089.67
-2- 7304.43
-1- 8730.29
-2- 8473.91
-1- 8965.92
-2- 8440.37
1 .S ta ln o 3 .S ta ln o + E C (I) - 5 .S ta ln o + E C - 7 .S taln o + E C -
p o n o sac u p o n o sacu iv icn jak sp o lja
B ez n o v o g a sfa lta
2015
EC 2 P o = 8 7 5 0 .0 - 1 0 1 .0 5 1 9 -3 3 0 .8 8 4 2 -2 7 4 .0 9 0 -4 1 4 .0 8 7 = 7 6 2 9 .9 2 9 1 k N
MPa
1 7 .0
1 6 .0
1 5 .0
1 4 .0
1 3 .0
1 2 .0
1 1 .0
1 0 .0
9 .0
8 .0
7 .0
6 .0
5 .0
4 .0
3 .0
2 .0
1 .0
-1- 5614.70
-2- 5326.70
-1- 7397.89
-2- 7654.35
-1- 9038.28
-2- 8823.75
-1- 9273.91
-2- 8790.21
8 .S ta ln o 1 0 .S ta ln o + E C (I ) 1 2 .S ta ln o + E C - 1 4 .S ta ln o + E C -
- p o n o sa cu p o n o sa cu iv ic n ja k s p o lja
S a n o v im a s fa lto m

Literatura
• PRETHODNO NAPREGNUTI BETON - Vanja Alendar ; Beograd ; Oktobar 2003.- Građevinski fakultet u
Beogradu ; Institut za materijale i konstrukcije
• PREDNAPREGNUTI BETON U TEORIJI I ARHITEKTONSKOJ PRAKSI - Slobodan Romić ;
Beograd,1982 Univerzitet u Beogradu
• Pravilnik za beton i armirani beton - knjiga 1 ; Beograd,1987.
• Pravilnik za beton i armirani beton - knjiga 2 ; Beograd,1987.
• Pravilnik o tehničkim merama i uslovima za prethodno napregnuti beton ; 1971.
• OPTEREĆENJA DRUMSKIH MOSTOVA - Pravilnik o tehničkim normativima za određivanje veličine
opterećenja mostova (1991)
• SPB SUPER sistem za prednaprezanje - INSTITUT IMS - CENTAR ZA PREDNAPREZANJE
• EN 1992-1-1:2004 Evrokod 2 PRORAČUN BETONSKIH KONSTRUKCIJA:OPŠTA PRAVILA I
PRAVILA ZA ZGRADE ; Beograd,februar 2006.
• EN 1991-3:1995 Evrokod 1 OSNOVE PRORAČUNA I DEJSTVA NA KONSTRUKCIJE DEO 3:
SAOBRAĆAJNA OPTEREĆENJA NA MOSTOVIMA
• DYWIDAG - SYSTEMS INTERNATIONAL - ETA 13/0979, Validity 27 June 2013 - 27 June 2018
• PREDNAPETI BETON - PREDAVANJA , Zagreb,2007
PRILOZI
Grafički prilozi
SITUACIJA
R=1:1000
R=1:200
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
471.00
82.82 527.74 512.597 512.660 512.91
97.57 527.23 512.487 512.549 512.80
176 177
Pravac
2.29 527.01 512.451 512.514 512.77
96.1
178
d=402.22
24.15 512.350
179
25.90 526.29
525.58 512.287
512.274 512.337 512.60
180
512.59
52.29 523.46 512.076 512.139 512.39
181
14.754.72 21.86 1.75 26.39 5.45
57.74 522.99 512.035 512.098 512.35
182
7.35
65.09 521.88 511.980 512.043
183
66.15 521.80 511.972 512.035 512.30
512.29
1.0617.14
83.28 519.55 511.844 511.906 512.16
184 185
19.01
2.29 516.27 511.701 511.764 512.02
96.2
186
25.00
27.29 512.26 511.514 511.576 511.83
187
25.00
52.29 508.41 511.326 511.389 511.64
188
25.00
77.29 504.31 511.139 511.201 511.46
95.02 502.53 511.006 511.068 511.32

189 190
17.73 7.22
2.24 501.51 510.949 511.012 511.27
96.3
191
-2.50 %
25.02
-2.50 %
27.26 497.83 510.751 510.816 511.08
192
24.94
52.20 494.32 510.553 510.620 510.89

193
24.91
77.11 491.05 510.355 510.425 510.71

194
24.87
1.98 488.14 510.158 510.230 510.52
96.4
195
24.84
26.82 486.04 509.961 510.035 510.33

196
24.80
51.62 484.79 509.765 509.840 510.15

197
L=297.58
A=527.40
s=0.028%
24.78
76.40 486.10 509.568 509.646 509.96

198
24.74
1.14 487.58 509.372 509.452 509.78

96.5
199
24.70
25.84 490.55 509.177 509.258 509.59

200
24.68
50.51 492.02 508.981 509.065 509.41

201
24.63
75.15 493.31 508.786 508.872 509.22
92.61 492.43 508.647 508.735 509.09

202 203
17.46 7.15
99.76 492.37 508.593 508.681 509.04

204
-3.50 %
96.6
24.60
-3.50 %
24.35 493.01 508.409 508.496 508.85

205
24.60
48.95 494.20 508.224 508.312 508.67

206
24.60
73.55 495.85 508.040 508.127 508.48

207
24.60
98.15 499.27 507.855 507.943 508.30

208
96.7
24.60
22.74 503.45 507.671 507.758 508.12

209
47.34 508.55 507.486 507.574 507.93

210
52.67 510.33 507.446 507.534 507.89

211
2634.80 m
71.94 511.93 507.302 507.389 507.75

212
78.13 512.74 507.255 507.343 507.70
96.54 515.08 507.117 507.205 507.56

-0.75 %
96.8
24.60 5.33 19.27 6.19 18.40 12.36
2634.80 m
-0.75 %
507.025 507.112 507.47

213 214 215
3.34
12.23
8.89 517.44
517.08 507.000 507.087 507.44
8.90
21.13 518.59 506.933 507.020 507.38

216217
24.60
45.73 521.23 506.748 506.836 507.19

218
24.60
70.33 523.94 506.564 506.651 507.01

219
24.60
94.93 526.70 506.379 506.467 506.82

220
96.9
24.60
19.52 529.91 506.195 506.282 506.64

221
24.60
44.12 533.69 506.010 506.098 506.45

222
24.60
68.72 537.41 505.826 505.913 506.27

223
24.60
R=1:2500/250
TRAKE AUTOPUTA E80
R=1:200
MB45 MB45 MB45 MB45 MB45 MB45 MB45 MB45

MB 40 MB 40 MB45 MB45
NAL-P-3 MB45 MB45
axb 350x450mm d=91mm MB 40 MB 40 MB45
MB 40 MB 40
NAL-P-3 MB 40 MB 40 MB 40
MB 35 axb 350x450mm d=91mm NAL-P-3
NAL-P-3
MB 30 MB 35 axb 350x450mm d=91mm axb 350x450mm d=91mm
MB 35
MB 35 MB 35 MB 35 MB 35 MB 35
MB 35 MB 35 MB 35
MB 30 MB 35 MB30
MB 30
MB 30
MB30
MB 30
R 1:100
MB 30
MB 30
MB30 MB 30
MB 30
MB 30
MB30
MB30 MB 30 MB30
R 1:100 R 1:100 R 1:100
MB 30 MB30 MB30
MB 30 MB 30
MB30
MB 30
MB30
MB30 MB30
NAL-P-3 350x450mm d=91mm

R 1:10
152.7
9.4 8.3
15 105 15
120 120
8.3
9.4
8.9
8.9
27.3
27.3
27.3
27.3
45
45
8.9
8.9
8.9
8.9
8.9 8.9 8.9 9
15 105 15 15 135 15
182.9
189 171
R=1:50
d=10cm 18x24 cm
18x24 cm d=10cm
KN KN
MB 40
MB 40
MB 45 MB 40
MB 45 MB 40
195
24 121 30 20
1.5 15
21
15
120
22.2 105.2 28.2 39.4
100
220
20.7 92.5 26.7 55.1
100
19.3 80.6 25.3 69.8

150
100
18 69.5 24 83.5
100
16.9 59.2 22.9 96.1
20 20 20 20
100
30 20 30
80
15.8 49.7 21.8 107.8

100
14.8 41.1 20.8 118.4

3440
2700
100
13.9 33.3 19.9 128

100
3440/2 = 1720
13 26.3 19 136.6
100
12.3 20.1 18.3 144.2

100
11.714.8 17.7 150.8

150
100
11.2 10.3 17.2 156.4

100
220
10.8 6.6 16.8 160.9

100
10.4 3.716.4 164.4

100
10.2 1.6 16.2 167

100
0.4
10.1 16.1 168.5
a b d
100
10 16 169
4
80
120
112
3.0%
4
24 121 30 20
195
197
20 15 130 23 9
4
30
40
80
20
112
120
40
3.0%
30
4
20 15 130 20 8 2
10 16 169
195
IV, V VI
VI
VI
2602
40 2522 40
V
40 180 150 755 40 1110 40 755 150 220
20
a
a
120
80
20
V
IV
IV
IV, V VI
c b 1125
d 40 1110 40 1125
40 1105 1150 1105 40
7 10
10
20
130
178
IV, V VI
15
20
G = 77 t
1
c 220 150
b d 2700 150 220
IV
3440 V
VI
b-b d-d IV d-d V d-d VI
120 120 120 120 120
4 56 56 4 4 56 56 4 4 56 56 4 4 56 56 4 4 56 56 4
3.0% 3.0% 3.0% 3.0% 3.0% 5.6 5.7

8 2
8 8 2
8 2
8 2
8 2
I IV IV VII I IV IV IV VII I IV IV IV VII
9
9 9
29.3 0.7 34.5
29.3 0.7 34.9

23
23
23
23
20
20
20
20
II V V VIII II V V V VIII II V V V VIII
4.5 4.1 II V V VIII II V V V VIII II V V V VIII
50 20 50 20 80 20 50 20 50 50 20 50 50 20 50
4.3 4.3 III VI VI IX III VI VI VI IX III VI VI VI IX
130
130
197
197
197
197
197
195
195
195
195
195
179
177
91.7
92
165
165
165
165
165
165
30 20 30 30 20 30 30 20 30 30 20 30 30 20 30
I IV IV VII I IV IV IV VII I IV IV VII
II V V VIII II V V V VIII II V V VIII

15
15
II V V VIII II V V V VIII II V V VIII
29
29
20
20
III VI VI IX III VI VI VI IX III VI VI IX
9.5
9.5
40 40 40 40 40 40 40 40 40 40
80 80 80 80 80
Katalozi
CENTAR ZA PREDNAPREZANJE CENTER FOR PRESTRESSING
Sertifikat sistema kvaliteta broj 170101 Quality Management System Certificate No 170101
SPB SUPER
sistem za prednaprezanje
11000 Beograd, Bulevar vojvode Mišića 43

tel./fax: (011) 369 1 469, 651 186
fax: (011) 651 033
E-mail: cp@institutims.co.yu
CENTAR ZA PREDNAPREZANJE
SPB SUPER
SISTEM ZA PREDNAPREZANJE
TEHNIČKI PODACI
SISTEMA ZA PREDNAPREZANJE
SPB SUPER
3
SADRŽAJ
1. Korice ................................................................................................... 1
2. Prva strana ............................................................................................ 2
3. Sadržaj .................................................................................................. 3
4. Oznake .................................................................................................. 8
1. OPŠTI PODACI ................................................. 9

1.1 Uvod ..................................................................... 9
1.2 Opšti principi sistema ........................................... 9
1.2.1 Čelik za prednaprezanje .................................................... 9
1.2.2 Način ukotvljavanja ............................................................ 9
1.2.3 Prenošenje sile ................................................................ 10
1.2.4 Zaštitne cevi .................................................................... 10
1.3 Domen primene .................................................. 10

1.3.1 Interni kablovi ................................................................. 10
1.3.2 Spoljni kablovi ................................................................. 10
1.3.3 Geotehnička sidra ............................................................ 10
1.3.4 Kosi kablovi ..................................................................... 11
1.3.5 Specijalni kablovi ............................................................. 11
1.3.6 Prednaprezanje putem prijanjanja ................................... 11
1.4 Karakteristike čelika za prednaprezanje ............ 11

1.5 Kotve .................................................................. 12
1.5.1 Normalna kotva ............................................................... 12
1.5.2 Fiksna kotva .................................................................... 12
1.5.3 Nastavna kotva ................................................................ 12
1.6 Oprema .............................................................. 12

1.6.1 Prese ............................................................................... 12
1.6.2 Pumpe ............................................................................. 13
1.6.3 Oprema za zaštitu kablova .............................................. 13
1.6.3.1 Zaštita kablova cementnom injekcionom smešom .............. 13
1.6.3.2 Zaštita pokretnih kablova ..................................................... 13
1.7 Karakteristike kablova ........................................ 13

1.7.1 Kablovi od užadi Ø 15,2mm ............................................. 14
1.7.2 Kablovi od užadi Ø 16,0mm ............................................. 14
4
1.8 Gubici sile prednaprezanja ...................................... 15

1.8.1 Uvlačenje klina (∆Fps) ..................................................... 15
1.8.2 Elastičnoskraćenjekonstrukcije(∆Fpe) ...............................15
1.8.3 Trenje (∆Fpµ) .................................................................. 16
1.8.3.1 Vrednosti koeficijenata µ i k ................................................. 16
1.8.4 Gubici sile prednaprezanja koji zavise od vremena ......... 17
1.8.4.1 Relaksacija ........................................................................... 17
1.8.4.2 Skupljanje i tečenje betona .................................................. 17
1.8.4.3 Ukupni gubici zavisni od vremena ....................................... 18
1.8.5 Ukupni gubici sile prednaprezanja, početna i trajna
sila prednaprezanja .......................................................... 18
1.9 Posebne mogućnosti sistema SPB SUPER ...... 19

1.9.1 Prednaprezanje sa jednog kraja ...................................... 19
1.9.2 Prednaprezanje u više faza ............................................. 19
1.9.3 Oslobađanje (otpuštanje) kablova ................................... 19
1.9.4 Dotezanje, otpuštanje, zamena pokretnih kablova .......... 19
1.9.5 Nastavljanje kablova ........................................................ 19
1.9.6 Drugi vidovi primene ........................................................ 20
1.9.6.1 Kosi kablovi (zatege) kod mostova ...................................... 20
1.9.6.2 Geotehnička sidra ................................................................ 20
1.9.6.3 Prednaprezanje na stazama putem prijanjanja ................... 20
1.9.6.4 Privremeni kablovi, manipulacija teškim teretima ................ 20
2. KOTVE ............................................................. 21
2.1 Opis komponenti kotvi ........................................ 21
2.1.1 Klinovi .............................................................................. 21
2.1.2 Čaure i ankerne ploče ...................................................... 21
2.1.3 Podložne ploče ................................................................ 21
2.1.4 Detalji komponenti kotvi ................................................... 22
2.1.5 Raspored užadi u ankernoj ploči ..................................... 24
2.2 Detalji kotvi ......................................................... 25

2.2.1 Normalna kotva ............................................................... 25
2.2.1.1 Normalna kotva sa ravnom podložnom pločom
i konusnim levkom ............................................................... 25
2.2.1.2 Normalna kotva sa livenom podložnom pločom sa
konusnim otvorom ............................................................... 26
2.2.2 Nastavna kotva ................................................................ 27
2.2.2.1 Nastavna kotva za skupno nastavljanje .............................. 27
2.2.2.2 Nastavak kablova sa kotvom za pojedinačnu
užad SN1/16/1 .................................................................... 28
2.2.2.3 Raspored nastavka užadi po presecima ............................. 29
2.2.2.4 Skica nastavne kotve za pojedinačnu užad SN1/16/1 ......... 29
2.2.3 Fiksna kotva ........................................................................ 30
2.2.3.1 Fiksna kotva sa previjenim kablovima ................................. 30
5
2.2.3.2 Fiksna kotva kao normalna .................................................. 31

2.2.4 Pasivna kotva ....................................................................31
2.3 Položaj kotvi na čelu nosača .............................. 32

2.3.1 Ravna podložna ploča sa konusnim levkom .................... 32
2.3.2 Livena podložna ploča sa konusnim otvorom .................. 33
2.3.3 Marka betona ................................................................... 34

2.3.3.1 Minimalna karakteristična čvrstoća betona .......................... 34
2.3.3.2 Srednja čvrstoća betona ...................................................... 34
2.3.3.3 Minimalna čvrstoća betona pri prednaprezanju ................... 34
2.4 Armiranje ankerne zone ..................................... 34

2.4.1 Kotva sa ravnom podložnom pločom i konusnim levkom 35
2.4.2 Kotva sa livenom podložnom pločom .............................. 35
2.4.3 Tablični prikaz mera za spirale ........................................ 35
2.5 Pričvršćivanje podložne ploče ............................ 36

2.5.1 Kotva sa ravnom podložnom pločom ............................... 36
2.5.2 Kotva sa livenom podložnom pločom .............................. 36
2.5.3 Tablični prikaz mera ......................................................... 36
2.6 Postavljanje kotvi ............................................... 37

2.6.1 Normalna aktivna kotva ................................................... 37
2.6.2 Normalna pasivna kotva .................................................. 37
2.6.3 Nastavna kotva ................................................................ 37
2.6.3.1 Nastavna kotva za skupno nastavljanje .............................. 37
2.6.3.2 Nastavak sa pojedinačnim kotvama .................................... 37
2.6.4 Fiksna kotva .................................................................... 38
2.6.4.1 Fiksna kotva sa previjenim užadima .................................... 38
2.6.4.2 Fiksna kao normalna kotva .................................................. 38
2.7 Zaštita kotvi ........................................................ 39

2.7.1 Trajna zaštita kotve slojem betona .................................. 39
2.7.2 Trajna zaštita kotve poklopcem ....................................... 39
2.7.3 Trajna zaštita kotve pokretnog kabla .............................. 40
2.7.4 Privremeno zaptivanje kotve u toku injektiranja ............... 40
3. KABLOVI ......................................................... 41
3.1 Kablovi ................................................................ 41
3.1.1 Raspored kablova u konstrukciji ...................................... 41
3.1.2 Linija kablova ................................................................... 42
3.1.2.1 Tolerancije projektovanog položaja kablova ........................ 42
3.1.2.2 Krivine kablova ..................................................................... 42
3.1.3 Oslanjanje i fiksiranje kablova ......................................... 43
3.1.4 Formiranje i postavljanje kablova u zaštitne cevi ............. 43
3.1.5 Maksimalna masa kablova .............................................. 44
6
3.1.6 Dužina sečenja kablova ................................................... 44

3.1.7 Privremena zaštita kablova od korozije ........................... 45
3.2 Zaštitne cevi ....................................................... 45

3.2.1 Rebraste metalne cevi ..................................................... 46
3.2.2 Rebraste plastične cevi .................................................... 46
3.2.3 Glatke plastične cevi ........................................................ 47
3.2.4 Glatke metalne cevi ......................................................... 47
4. PREDNAPREZANJE ....................................... 48
4.1 Oprema za prednaprezanje ............................... 48
4.1.1 Prese za prednaprezanje ................................................. 48
4.1.1.1 Tehnički podaci za prese ..................................................... 48
4.1.1.2 Geometrijski podaci za postavljanje i rad presa .................. 49
4.1.2 Pumpe ............................................................................. 50
4.1.2.1 Tehnički podaci za pumpe ................................................... 50
4.1.3 Baždarenje ...................................................................... 50
4.2 Procedura prednaprezanja ................................. 50

4.2.1 Priprema radnog mesta ................................................... 50
4.2.2 Uslovi za izvođenje prednaprezanja ................................ 51
4.2.3 Izvođenje prednaprezanja ............................................... 51
4.3 Merenje sile i izduženja ...................................... 51

4.3.1 Merenje sile ..................................................................... 51
4.3.2 Merenje izduženja ............................................................ 52
4.3.2.1 Bruto izduženje .................................................................... 52
4.3.2.2 Neto izduženje ..................................................................... 52
4.3.2.3 Poređenje računskog i neto izduženja ................................. 52
4.4 Mere zaštite za vreme prednaprezanja .............. 52
5. ZAŠTITA KABLOVA ....................................... 53

5.1 Oprema za zaštitu kablova ................................. 53
5.1.1 Tehnički podaci opreme za zaštitu kablova ..................... 53
5.2 Privremena zaštita kablova ................................ 53

5.3 Trajna zaštita kablova ........................................ 54
5.3.1 Trajna zaštita pokretnih kablova (unbonded tendons) ..... 54
5.3.2 Trajna zaštita vezanih kablova cementnom smešom ...... 54
5.4 Postavljanje cevčica za injektiranje i ozračivanje 55

7
5.5 Operacija zaštite kablova ................................... 56

5.5.1 Potrebni uslovi ................................................................. 56
5.5.2 Zaštita kablova u normalnim uslovima ............................. 57
5.5.3 Zaštita kablova pri niskim temperaturama ....................... 57
5.5.4 Mere zaštite na radu ........................................................ 57
6. DOKUMENTACIJA PROCESA
PREDNAPREZANJA ........................................ 58
6.1 Kvalitet čelika za prednaprezanje ...................... 58
6.2 Uverenje o kvalitetu kotvi ................................... 58
6.3 Prethodna ispitivanja sredstava za
zaštitu kablova ................................................... 58
6.4 Zapisnik o krojenju i montaži kablova ................. 59
6.5 Zapisnik o zatezanju kablova ............................. 60
6.6 Zapisnik o zaštiti kablova ................................... 61
6.7 Izveštaj o kontrolnim ispitivanjima čvrstoće
injekcione smeše ............................................... 62
6.8 Uverenje o kvalitetu izvedenih radova ............... 62
6.9 Identifikacione karte osoblja Centra
za prednaprezanje INSTITUTA IMS .................. 64
8
OZNAKE
fpk — karakteristična zatezna čvrstoća užadi

Fpk — karakteristična prekidna sila užadi: Fpk= Apkּ fpk
Fp0,1k — karakteristična sila pri izduženju 0,1% užadi
Fp — početna sila kabla na presi
Fp0 — početna sila u kablu nakon prednaprezanja, t=0
Fpt — sila u kablu u vremenu t
Fp∞ — trajna sila u kablu, t→ ∞
Fpm — određena sila u kablu
∆Fps — gubitak sile prednaprezanja (Fp) usled uvlačenja klinova
∆Fpe — gubitak sile u kablu usled elastičnog skraćenja konstrukcije
∆Fpµ — gubitak sile u kablu usled trenja
∆Fpt — gubitak sile u kablu usled uticaja koji zavise od vremena
E — modul elastičnosti užadi
Apk — karakteristična površina preseka užadi
µ — koeficijent trenja između kabla i zidova cevi
K — koeficijent slučajnog ugaonog odstupanja kabla
Θ — zbir svih skretnih uglova kabla u Rad
X — rastojanje kabla od podložne ploče
a,b,c,..
— mere, razmaci, dimenzije
g,h,…
i, is — unutrašnji prečnik zaštitne cevi
s — minimalna dužina užeta za hvatanje
L — rastojanje kabla od podložne ploče do početka krivine
∆l — izduženje kabla
∆a — dozvoljeno odstupanje položaja kabla
Ø — prečnik (užeta, cevi)
m — broj navoja spirale
α — ugao u ˚
Rmin — minimalni radijus krivine kabla
A,B — klasa čelika za prednaprezanje
MB — marka betona
w/c — vodocementni faktor cementne smeše
S- — tip prese (npr. S – 25)
S / — tip kotve (npr. S12/16)
Ø — tip kabla (npr. 7Ø16)
PP — polipropilen
PE — polietilen
HDPE — polietilen visoke gustine
UV — ultravioletno zračenje
9
1. OPŠTI PODACI
1.1 Uvod
Sistem SPB SUPER predstavlja dalji razvoj tehnologije prednaprezanja po sistemu SPB koji
je u primeni od 1982. godine. Dalji razvoj podrazumeva primenu užadi, kao čelika za
prednaprezanje, uvedenih evronormom prEN 10138/1999 i evropskih propisa EC2
prihvaćenih kao propisa naše zemlje.
Sistem SPB SUPER bazira na primeni užadi nominalnog prečnika 15,2 i 16,0 mm sa
kompletnom tehnologijom i opremom za sile od 200 do 7700 kN. Primenjuje se za naknadno
prednaprezanje betona, geotehničkih sidara, kosih kablova mostova, za specijalne radove i
dr. Razvijen je višegodišnjim istraživanjem u Institutu IMS, a testiran u laboratorijama Instituta
IMS i Građevinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.
Autor sistema je mr Branimir Grujić, dipl.građ.inž., a korisnik Institut IMS.
1.2 Opšti principi sistema

1.2.1 Čelik za prednaprezanje
Kao čelik za prednaprezanje u sistemu SPB SUPER koriste se užad, sastavljena od 7 glatkih
žica, nominalnog prečnika 15,2 i 16,0 mm, karakteristika prema prEN 10138/1999 i oznaka:
– EN 10138-3-Y1770S7 – 15,2,
– EN 10138-3-Y1860S7 – 15,2,
– EN 10138-3-Y1770S7 – 16,0 i
– EN 10138-3-Y1860S7 – 16,0.
Užad navedenih karakteristika mogu biti u proizvodnji zaštićeni od korozije potupkom
galvanizacije, epoksi premazom, postavljenim u plastičnim cevima sa ili bez masti, odnosno
bez ikakve fabričke zaštite, što je najčešće slučaj.
Od užadi se obrazuju „kablovi” koji se sastoje od jednog ili više užeta, po pravilu se nalaze u
zajedničkoj zaštitnoj cevi i prednaprežu preko zajedničkih kotvi.
1.2.2 Način ukotvljavanja
Princip ukotvljavanja užadi je mehanički, utiskivanjem zubića klina u čelik za prednaprezanje

putem odgovarajućeg bočnog pritiska.
Pod pojmom „kotva” podrazumeva se komplet koji se sastoji od tri osnovna elementa:
– klin,
– ploča za ukotvljavanje, ankerna ploča,
ili čaura ako se radi o jednom užetu i
– podložna ploča
Klin je konusan, nazubljen sa unutrašnje strane, sastavljen iz tri dela spojenih elastičnim
prstenom. Služi za hvatanje užeta.
Ploča za ukotvljavanje, ankerna ploča, (ili čaura kada se radi o jednom užetu) služi za
ukotvljavanje užadi i prenošenje sile na podložnu ploču.
Klinovi i ploče za ukotvljavanje su identični za sve vrste užadi prema tački 1.2.1.
10
1.2.3 Prenošenje sile
Podložna ploča služi za prenošenje sile prednaprezanja na konstrukciju i sastoji se od

sledećih elemenata:
– ravna ili livena ploča,
– konusni levak i
– spiralna armatura.
Podložna ploča, ravna ili rebrasta od livenog čelika, služi za oslanjanje ploče za
ukotvljavanje, a snabdevena je i priključkom za injektiranje smeše za zaštitu kabla.
Konusnim levkom se vrši uvođenje kabla u zaštitnu cev.
Spirala služi kao armatura za prijem sila zatezanja u betonu neposredno ispod podložne
ploče. Ostala konstruktivna i statička armatura mora biti predviđena u skladu sa proračunom
nosača i ankernog bloka.
1.2.4 Zaštitne cevi
Provođenje kablova kroz konstrukciju može biti izvršeno preko kanala i otvora ostavljenih na
bilo koji način u betonu.
Najčešće se kablovi postavljaju u zaštitne cevi koje mogu biti:
– rebraste od tankog lima,
– glatke tankozidne metalne,
– rebraste plastične (HDPE ili PP) i
– glatke plastične (HDPE ili PP).
1.3 Domen primene

1.3.1 Interni kablovi
Najčešća primena kablova sistema SPB SUPER je unutar preseka konstrukcije. Ovi kablovi
mogu biti „vezani” ili „slobodni” u zavisnosti od sredstava zaštite od korozije: cementna
injekciona smeša, mast, vosak ili dr. Vezani kablovi se postavljaju trajno, a slobodni se mogu
u toku vremena dotezati ili otpustiti ili se, pak, mogu zamenjivati delimično ili u celini.
1.3.2 Spoljni kablovi
Spoljni kablovi se po pravilu postavljaju u plastičnim cevima izvan preseka nosača i oslanjaju
se pored ankernog bloka u pojedinim tačkama u skladu sa linijom kablova. Ovi kablovi mogu
biti „vezani” ili „slobodni”, mogu se zamenjivati ili dotezati i lako kontrolisati u pogledu stanja
korozije. Takođe moguće je postavljanje i novih kablova radi eventualnog ojačanja
konstrukcije što se u toku projektovanja i izgradnje predviđa kao mogućnost.
1.3.3 Geotehnička sidra
Sistem SPB SUPER se primenjuje kod izrade geotehničkih sidara: privremenih ili trajnih, sa
jednostrukom i višestrukom zaštitom od korozije.
Geotehnička sidra se, u pogledu vođenja kabla, ankerovanja u tlo i načina zaštite, projektuju
prema konkretnim uslovima i u skladu sa posebnim procedurama za sidra.
11
1.3.4 Kosi kablovi
Kosi kablovi za mostove i druge konstrukcije imaju svoje specifičnosti u pogledu mesta
uvođenja kabla, vođenja kabla kroz zaštitnu cev, zaštite od korozije i dr. što predstavlja
dodatnu tehnologiju sistema SPB SUPER. Ono što je zajedničko, kao princip ukotvljavanja,
oprema za apliciranje sile i procedure u vezi s tim, ostaju u važnosti i kod ove primene.
1.3.5 Specijalni kablovi

Koristeći tehnologiju sistema SPB SUPER upotrebljavaju se specijalni kablovi koji služe za
prednaprezanje čeličnih konstrukcija, zidova od opeke i drugih materijala, za privremene
kablove kod montaže konstrukcija, kao i za podizanje ili spuštanje velikih tereta. Ovi kablovi
se primenjuju prema posebnim projektima koristeći opremu i elemente Sistema predviđenih
za ove radove.
1.3.6 Prednaprezanje putem prijanjanja
Pojedinačni kablovi 1Ø15,2 i 1Ø16 mogu se upotrebljavati na stazama za proizvodnju

prefabrikovanih elemenata konstrukcija prednaprezanjem putem prijanjanja.
Užad sastavljena od 3 ili 7 žica manjeg prečnika, nazivnog prečnika Ø5,2–13,0 mm,
upotrebljavaju se takođe na stazama uz posebnu opremu, tehnologiju i procedure, koji se
nalaze u širem okviru sistema SPB SUPER.
1.4 Karakteristike čelika za prednaprezanje

Sistem SPB SUPER je zasnovan na primeni užadi za prednaprezanje sastavljenih od 7
glatkih žica nominalnog prečnika ∅15,2 i Ø16,0 mm definisanih u evronormi prEN 10138-3,
nacrt 1999. godine.
Geometrijske i mehaničke karakteristike ovih užadi dati su u narednoj tablici.
Nazivne vrednosti Garantovane vrednosti Max.re-

laksacija
Skraćeni Karakte- Karakteri-
Modul pri sili
naziv Klasa Zatezna Površina ristična stična
Prečnik Elastično- 0,70 Fpk
užadi čvrstoća preseka prekidna sila pri
sti posle
sila izduženju 1000h
0,1%
Ø fpk E Apk Fpk
Fp0,1k
mm N/mm2 kN/mm2 mm2 kN kN %
Y1770S7 A 15,2 1770 140 248 213
Y1860S7 B 15,2 1860 140 260 224
195 2,5
Y1770S7 A 16,0 1770 150 265 228
Y1860S7 B 16,0 1860 150 279 240
Takođe se u sistemu SPB SUPER mogu primenjivati užad Ø15,2 mm, oznake Y1670S7, niže
zatezne čvrstoće (1670 N/mm2) u skladu sa "Pravilnikom o tehničkim normativima za čelične
žice, šipke i užad za prednaprezanje konstrukcija (Sl.list SFRJ, 41/1985) i važećom
evronormom EN 138–79, uz odgovarajuće smanjenje početnih sila.
12
1.5 Kotve
1.5.1 Normalna kotva
Normalna kotva može biti aktivna, ako se preko nje vrši prednaprezanje i pasivna, kada služi
samo za ukotvljavanje kabla.
Kotva se sastoji od sledećih delova:
a) trodelni klin spojen u celinu elastičnim prstenom,
b) ankerna ploča (ili čaura kod jednog užeta) sa konusnim otvorima za ukotvljavanje užadi,
c) podložna ploča sa konusnim levkom (ravna ili livena sa rebrima) za prenošenje sile
prednaprezanja, snabdevena priključkom za injektiranje,
d) privremeni (za vreme injektiranja) ili trajni poklopac kotve,
e) privremena ploča za potiskivanje klinova kod pasivne kotve.
Skice normalnih kotvi prikazane su u poglavlju 2.2.1.
1.5.2 Fiksna kotva

Fiksne kotve se primenjuju kada za to postoje konstruktivni i ekonomski razlozi. Ove kotve su
prikazane u poglavlju 2.2.3.
1.5.3 Nastavna kotva

Nastavna kotva služi za produžavanje i nastavljanje kablova pri čemu je moguća i redukcija
broja užadi ako je to potrebno. Postoje dve varijante nastavljanja kablova: skupnom kotvom
(poglavlje 2.2.2.1) ili pojedinačnim kotvama za svako uže posebno (poglavlje 2.2.2.2)
1.6 Oprema
Oprema za prednaprezanje i zaštitu kablova u sistemu SPB SUPER usklađena je sa
kapacitetom kablova i u sadašnjem trenutku pokriva oblast do 37 užadi u jednom kablu.
Sva oprema je projektovana, proizvedena i ispitana u Institutu IMS.
1.6.1 Prese
Komplet od 5 presa (S–25, S–160, S–280, S–400 i S–800) pokriva (operativno) u sadašnjem
trenutku domen do 37 užadi u jednom kablu.
Sve prese su hidraulične, visokog pritiska i višestrukog dejstva. Operacije koje prese vrše uz
sadejstvo odgovarajućih pumpi su sledeće:
a) hvatanje užadi,
b) zatezanje,
c) ukotvljavanje (zaklinjavanje),
d) vraćanje u početni položaj,
e) oslobođenje užadi iz zahvata prese.
Hvatanje užadi u presi vrši se automatski pokretanjem funkcije zatezanja do pojave
minimalnog pritiska na manometru pumpe (10–30 bara). Tom prilikom presa izgubi 1–3 cm
neto hoda. Nastavljajući sa podizanjem pritiska počinje faza zatezanja. Zatezanje se vrši
najviše do određene početne sile ili do kraja slobodnog hoda prese.
13
Zatezanje se kod dugačkih kablova i velikog izduženja, preko neto hoda prese, može
obavljati u neograničenom broju ciklusa, ponavljajući proceduru jednog ciklusa.
Ukotvljavanje (zaklinjavanje) kabla vrši se kada je postignuta početna sila (izduženje)
pojedinačnim konstantnim pritiskom na klinove, nezavisno od njihovog pomeranja (uvlačenja)
uz istovremeno otpuštanje sile iz prese i njeno prenošenje na kotvu.
Nastavljajući sa daljim pritiskom presa se vraća u početni položaj i pri samom kraju hoda
oslobađa užad iz zahvata u presi.
Skice presa i njihovi tehnički podaci dati su u poglavlju 4.1.1
1.6.2 Pumpe
Hidrauličke pumpe visokog pritiska (500–700 bara) i odgovarajućeg kapaciteta opslužuju
prese za prednaprezanje kako bi ove mogle obaviti svih pet funkcija prema tački 1.6.1.
Povezane su sa tri (presa za pojedinačno prednaprezanje sa dva) creva visokog pritiska sa
presama i ručnim komandama na pumpi prese automatski obavljaju navedene funkcije.
Skice pumpi i njihovi tehnički podaci dati su u poglavlju 4.1.2.
1.6.3 Oprema za zaštitu kablova

1.6.3.1 Zaštita kablova cementnom injekcionom smešom
Cementna injekciona smeša spravlja se u električnim mutilicama gde se mešavina cementa,
vode i aditiva pretvara u koloidnu smešu pogodnu za injektiranje kablova. Ova injekciona
masa direktno se iz mutilice prebacuje u posudu gde se nastavlja dalje blago mešanje uz
istovremeno pumpanje preko priključaka u zaštitnu cev kabla.
Pumpom se reguliše brzina i pritisak prilikom injektiranja i obezbeđuje konstantan pritisak
nakon završenog injektiranja od 12 bara u određenom vremenskom periodu.
Tehniki podaci mutilica i pumpi za injektiranje dati su u poglavlju 5.1.
1.6.3.2 Zaštita pokretnih kablova
Slobodni–pokretni kablovi zaštićuju se obično mastima ili voskom. Pošto se ovi proizvodi
nabavljaju u predviđenom viskozitetu direktno se stavljaju u rezervoar pumpe i na sličan
način, kao cementna smeša, utiskuju odgovarajućom pumpom u zaštitne cevi kablova.
Tehnički podaci pumpe za masti i vosak dati su u poglavlju 5.1.
1.7 Karakteristike kablova

Maksimalna dozvoljena početna sila Fp= 0,80Fpk odnosi se na silu u presi pre prenošenja
opterećenja na kotvu, odnosno konstrukciju.
Maksimalne početne sile kablova sistema SPB SUPER date su u tablicama 1.7.1 i 1.7.2 u
šrafiranim rubrikama.
Proračun elemenata i opreme sistema SPB SUPER izvršeni su u skladu sa odgovarajućim
propisima, a sva potrebna ispitivanja prema FIP-ovim preporukama za odobravanje sistema
za naknadno prednaprezanje (FIP RECOMMENDATIONS FOR ACCEPTANCE OF POST-
TENSIONING SYSTEMS), za važeću najvišu zateznu čvrstoću užadi od fpk= 1860 N/mm2 i
početnu silu Fp= 0,80Fpk.
Projektovane početne sile, u skladu sa odgovarajućim propisima, zavise od namene kablova
i vrste konstrukcije i najčešće su manje od datih maksimalnih, a u nekim slučajevima i
značajno manje.
14
Prekoračenje maksimalnih početnih sila u sistemu SPB SUPER su moguća ali su dozvoljena
samo uz autorizaciju korisnika sistema Instituta IMS.
U tablicama 1.7.1 i 1.7.2 date su i početne sile Fp=0,70Fpk, Fp=0,75Fpk i Fp=0,80Fpk, koje se
često koriste u konstrukcijama sa unutrašnje vezanim kablovima, kao olakšanje za proračun.
Sila prednaprezanja koja deluje na beton neposredno posle zatezanja kabla i prenošenja sile
ne sme da bude veća od 0,75Fpk prema EC2, poglavlje 4.2.3.5.4 P(3).
1.7.1 Kablovi od užadi Ø 15,2mm

Tip
kabla
12 Ø15,2
19 Ø15,2
25 Ø15,2
31 Ø15,2
37 Ø15,2
1 Ø15,2
2 Ø15,2
3 Ø15,2
4 Ø15,2
7 Ø15,2
Karakteristike
Površina preseka
140 280 420 560 980 1580 2660 3500 4340 5180
Apk ( mm2 )
Prekidna sila
248 496 743 991 1735 2974 4708 6195 7682 9169
Klasa A,Y1770S7
Fpk ( kN )
0,80 Fpk 198 396 595 793 1388 2379 3767 4956 6145 7335
Početna
sila Fp 0,75 Fpk 186 372 558 743 1301 2230 3531 4646 5761 6876
( kN )
0,70 Fpk 173 347 520 694 1214 2082 3296 4337 5377 6418
Prekidna sila
260 521 781 1062 1859 3125 4948 6510 8072 9635
Klasa B,Y1860S7
Fpk ( kN )
0,80 Fpk 208 417 625 833 1458 2500 3958 5208 6458 7708
Početna
sila Fp 0,75 Fpk 195 391 586 781 1367 2344 3711 4883 6054 7226
( kN )
0,70 Fpk 182 365 547 729 1276 2187 3463 4557 5651 6744
1.7.2 Kablovi od užadi Ø 16,0mm

Tip
12 Ø16,0
kabla
1 Ø16,0
2 Ø16,0
3 Ø16,0
4 Ø16,0
7 Ø16,0
Karakteristike
Površina preseka
2 150 300 450 600 1050 1800
Apk ( mm )
Prekidna sila
265 531 797 1062 1859 3186
Klasa A,Y1770S7
Fpk ( kN )
0,80 Fpk 212 425 637 850 1487 2549
Početna
sila Fp 0,75 Fpk 199 398 597 797 1394 2390
( kN )
0,70 Fpk 186 372 558 743 1301 2230
Prekidna sila
279 558 837 1116 1953 3348
Klasa B,Y1860S7
Fpk ( kN )
0,80 Fpk 223 446 670 893 1562 2678
Početna
sila Fp 0,75 Fpk 209 419 628 837 1465 2511
( kN )
0,70 Fpk 195 391 586 781 1367 2345
15
1.8 Gubici sile prednaprezanja

Sila prednaprezanja najčešće nije konstantna duž kabla usled trenja kabla o zidove otvora
kroz koji prolazi i trenja usled promene pravca kabla. Pored toga ova sila se tokom vremena i
smanjuje usled relaksacije čelika, skupljanja i tečenja betona.
Prema tome, u jednom preseku kabla imamo početnu silu (Fpo) u trenutku prednaprezanja,
silu u nekom vremenu „t” ( Fpt ) i trajnu silu, t → ∞ , ( Fp∞ ) uzimajući u obzir i promenu sile
usled dejstva stalnog i pokretnog opterećenja nakon prednaprezanja.
1.8.1 Uvlačenje klina (∆Fps)
Početna sila u kablu ( Fpo ) manja je od početne sile na presi ( Fp ) usled uvlačenja klinova u
toku prenošenja sile sa prese na kotvu. Prilikom uvlačenja klinova istovremeno, u približno
istoj veličini, uvlače se i užad što dovodi do pada sile u kablu usled izgubljenog izduženja.
Uvlačenje klinova se javlja na strani aktivne i pasivne kotve. Uvlačenje klinova kod pasivne
kotve ne mora uticati na smanjenje početne sile ukoliko se ukupno izduženje kod prese
poveća za ovu vrednost. Uvlačenje klinova na strani prese, aktivne kotve, dovodi do
smanjenja početne sile u kablu za veličinu izgubljenog izduženja, što može dati značajnu
vrednost kod kratkih kablova.
Postoje načini da se ovaj gubitak delimično ili potpuno eliminiše uz primenu posebnih
procedura koje autorizuje nosilac sistema.
U normalnim slučajevima pad sile usled uvlačenja klinova treba uzeti u proračun. Uvlačenje
klinova kod aktivne i pasivne kotve je približno isto. Neznatno je veće kod pasivne kotve te su
ove vrednosti i za aktivnu i pasivnu kotvu date u narednoj tablici kao relevantne pri
proračunu.
Izmereno pri Usvojeno za

ispitivanju proračun
Uvlačenje
mm
min 2,4 3,0
prosečno 3,6 4,0
max 5,0 5,0
1.8.2 Elastično skraćenje konstrukcije (∆Fpe)
Elastično skraćenje konstrukcije dovodi do gubitka ukupne početne sile konstrukcije ukoliko
se uteže više od jednog kabla. Ovaj gubitak je značajniji kod jako napregnutih elemenata
malog preseka: vešaljke, stubovi i sl.
16
1.8.3 Trenje (∆Fpµ)
U toku naknadnog prednaprezanja duž kabla javljaju se sile trenja usled promene pravca
kabla i njegovog lokalnog odstupanja ( “kolebanja” ) od teorijskog pravca.
Gubitak sile prednaprezanja usled trenja pri naknadnom zatezanju kablova izračunava se
prema obrascu
[
∆Fpµ ( x ) = Fp 1 − e −(µθ+kx ) ]
gde je:
∆Fpµ ( x ) gubitak sile prednaprezanja u tački x kabla računajući da je x=0 na kotvi,
—
ispod prese,
Fp — početna sila na presi ( x=0),
µ — koeficijent trenja između kabla i zidova cevi (kanala) u Rad –1,
θ — zbir svih skretnih uglova na dužini x bez obzira na smer ili znak u Rad,
k — nenamerno (slučajno) ugaono odstupanje u odnosu na teorijsku trasu
kablova u Rad/m,
x — rastojanje od kotve (ispod prese) do tačke proračuna u m.
Koeficijent trenja µ zavisi od površinskih karakteristika kablova i cevi (otvora), a naročito od

prisustva korozije na dodirnim površinama.
Vrednosti za ugaono odstupanje k zavise od kvaliteta izvođenja radova: tipa cevi (ili kanala),
rastojanja podupirača kabla,stepena vibriranja pri ugradnji betona i dr.
Preporučene vrednosti za proračun u tablici 1.8.3.1 odnose se na prosečne uslove uzimajući
u obzir da kabl ispunjava približno oko 50% površine poprečnog preseka cevi (otvora).
Vrednosti koje se koriste u proračunu mogu se povećati ili smanjiti u okviru datog opsega u
zavisnosti od kvaliteta izvođenja, specijalnih mera predostrožnosti, standarda kontrole i dr.
pod uslovom da se mogu opravdati.
1.8.3.1 Vrednosti koeficijenata µ i k

µ k
Preporučuje Preporučuje
Tip cevi Opseg Opseg
se za se za
(kanala) vrednosti vrednosti
proračun proračun
Rad-1 Rad / m
Rebrasta metalna
(fleksibilna)
0.18 ÷ 0.26 0.22 (1 − 10) ⋅ 10 −3 3 ⋅ 10−3
Rebrasta
plastična
0.10 ÷ 0.14 0.12 (1 − 10) ⋅ 10 −3 4 ⋅ 10 −3
Pojedinačna
plastična sa 0.05 ÷ 0.08 0.06 (2 − 6) ⋅ 10 −3 4 ⋅ 10 −3
mašću
Beton 0.34 ÷ 0.62 0.48 (1 − 10) ⋅ 10 −3 5 ⋅ 10 −3
17
1.8.4 Gubici sile prednaprezanja koji zavise od vremena

1.8.4.1 Relaksacija
Relaksacija je stalni proces koji se odigrava kod čelika pod naponom i zavisi od vrste čelika,
početnog napona i temperature. U skladu sa evronormom prEN 10138–3 predviđena je
proizvodnja užadi samo sa vrlo niskom relaksacijom i ona ne može biti veća od 2,5% pri
početnoj sili 0,70Fpr. Ova vrednost, “mera relaksacije”, mora biti data i garantovana od strane
proizvođača.
„Mera relaksacije” koja se daje u standardima predstavlja relaksaciju u laboratorijskim
uslovima, pri određenoj početnoj sili nakon 1000 časova. Ukupna relaksacija, značajna za
proračun trajne sile prednaprezanja, veća je 2÷4 puta od „mere relaksacije” ali se u
proračunima uzima prosečno tri puta veća vrednost.
a) „Mera relaksacije” u funkciji početne sile (napona)
6
Relaksacija % od Fpm
4,5
4
2,5
2
1
0,6 0,7 0,8 (Fpm / Fpk)
b) Orijentacione vrednosti pada sile (napona) u toku prvih 1000 časova
Vreme u časovima 1 5 20 100 200 500 1000
Pad sile (napona) u % u toku

15 25 35 55 65 85 100
vremena u odnosu na 1000 h
1.8.4.2 Skupljanje i tečenje betona

Skupljanje betona zavisi od njegovih tehnoloških karakteristika, oblika i dimenzija
konstrukcije kao i sredine u kojoj se nalazi.
Tečenje betona zavisi od karakteristika betona i konstrukcije, uticaja sredine, vremena i
veličine napona. Naročito je važna analiza tečenja i uticaj na pad sile (napona)
prednaprezanja kod konstrukcija gde je primenjeno parcijalno prednaprezanje, sprezanje ili
slobodna izgradnja i montaža.
18
U Evrokodu EC2, paragraf 3.1.2.5.5, date su prosečne vrednosti koeficijenata skupljanja i

tečenja, koji služe za proračun gubitaka sile prednaprezanja, ukoliko ispitivanjem
primenjenog betona nisu izmereni odgovarajući koeficijenti.
1.8.4.3 Ukupni gubici zavisni od vremena

Kod određivanja ukupnih gubitaka usled relaksacije čelika, skupljanja i tečenja betona mora
se uneti i njihova međusobna povezanost. Naime „čista relaksacija” (1.8.4.1) neposredno
zavisi od sile (napona) u čeliku koji se usled skupljanja i tečenja betona vremenom smanjuje
te se na taj način smanjuje i ukupni gubitak od relaksacije.
Formula koja objedinjuje gubitke zavisne od vremena data je u Evronormi EC2, paragraf
4.2.3.5.5(9).
1.8.5 Ukupni gubici sile prednaprezanja, početna i trajna

sila prednaprezanja
Za elemente (konstrukcije) koji se naknadno prednaprežu u sistemu SPB SUPER ukupni
gubici sile prednaprezanja u vremenu t u nekoj tački duž elementa (konstrukcije) dati su
izrazom:
Fpt = Fp − ∆Fps − ∆Fpe − ∆Fpµ − ∆Fpt , gde je:
Fpt — sila prednaprezanja u vremenu t, u određenoj tački duž elementa

(konstrukcije),
Fp — početna sila na presi ( x=0),
∆Fps — gubitak sile prednaprezanja usled uvlačenja klina,
∆Fpe — gubitak sile prednaprezanja usled elastičnog skraćenja elementa (konstrukcije),
∆Fpµ — gubitak sile prednaprezanja usled trenja i
∆Fpt — gubitak sile prednaprezanja usled skupljanja, tečenja i relaksacije u vremenu t.
U proračunima stanja konstrukcije moraju se uzeti u obzir i moguće varijacije sile

prednaprezanja, kao što su usled povećanja ekscentriciteta kablova, povećanje izduženja i
sl.
Nakon svih relevantnih proračuna za svaki kabl elementa (konstrukcije) moraju eksplicitno
biti navedene dve karakteristične sile:
Fp — početna sila prednaprezanja na presi (x=0) u vremenu t=0 i

Fp∞ — trajna sila prednaprezanja u kritičnom preseku, nakon svih gubitaka, u vremenu
t→∞.
19
1.9 Posebne mogućnosti sistema SPB SUPER

1.9.1 Prednaprezanje s jednog kraja
Uvek je racionalno i moguće prednaprezanje sa jednog kraja kada to kritično ne remeti

ukupnu silu prednaprezanja duž elementa (konstrukcije).
Pasivna kotva, snabdevena privremenom potisnom pločom za klinove, ima istovetnu
sigurnost ukotvljavanja kao i aktivna kotva.
Povoljniji tok sila duž konstrukcije dobija se ako se polovina kablova prednapreže sa jedne, a
polovona sa druge strane.
1.9.2 Prednaprezanje u više faza
Prednaprezanje se može vršiti u neograničenom broju ciklusa, kada je izduženje kabla veće
od neto hoda prese.
Prednaprezanje se, takođe, može vršiti u više faza u neograničenom vremenu sve dok je
kabl slobodan i postoji dovoljna dužina kabla za hvatanje presom.
1.9.3 Oslobađanje (otpuštanje) kablova
Oslobađanje, otpuštanje, kablova je moguće ako je kabl slobodan (nevezan) i ako postoji
dovoljna dužina za hvatanje presom.
Skupno otpuštanje užadi u kablu je moguće ukoliko je primenjena specijalna aktivna kotva
koja to omogućava.
Kod primenjene normalne aktivne kotve otpuštanje se vrši presom za pojedinačno
prednaprezanje za svako uže posebno.
1.9.4 Dotezanje, otpuštanje, zamena pokretnih kablova
Kada su kablovi postavljeni privremeno ili trajno kao slobodni (nevezani) i kada je ostavljena
minimalna dužina za hvatanje moguće je vršiti dotezanje, otpuštanje i zamenu kablova.
Ovi kablovi kao trajni mogu biti zaštićeni mastima, voskom ili parafinom i snabdeveni na
kotvama specijalnim poklopcima za trajnu zaštitu od korozije.
1.9.5 Nastavljanje kablova
Nastavljanje ili produženje kablova moguće je na dva načina prikazana u poglavlju 2.2.2
primenom posebnih nastavnih kotvi i po predviđenoj proceduri.
Nastavljanje se vrši kada je kabl već injektiran ili kada je slobodan pri čemu je moguće i
povećanje sile ukoliko je to potrebno.
Prilikom nastavljanja kabla postoji i mogućnost redukcije broja užadi, odnosno prelazak sa
veće na manju silu.
20
1.9.6 Drugi vidovi primene

1.9.6.1 Kosi kablovi (zatege) kod mostova
Za primenu ove vrste kablova postoji posebna procedura koja bazira na sistemu SPB
SUPER i predstavlja primenu sistema uz određene specifičnosti.
1.9.6.2 Geotehnička sidra

Svi tipovi kablova prikazani u poglavlju 2.2.1 primenjuju se kao geotehnička sidra,
privremenog ili trajnog karaktera, sa jednostrukom ili višestrukom zaštitom.
Detalji ovih kablova i procedure izvođenja predstavljaju poseban deo tehnologije u okviru
sistema SPB SUPER.
1.9.6.3 Prednaprezanje na stazama putem prijanjanja

Komplet presa S-5, S-7, S-12, i S-25 sa odgovarajućim pumpama i kotvama predstavljaju
deo opreme za pojedinačno prednaprezanje užadi od 3 ili 7 žica, prečnika 5,2 do 16,0mm na
stazama za proizvodnju prefabrikovanih elemenata prednaprezanjem putem prijanjanja,
adheziono prednaprezanje.
Proizvodnja prefabrikovanih elemenata na stazama predstavlja posebnu tehnologiju u okviru
koje se primenjuje sistem prednaprezanja SPB SUPER.
1.9.6.4 Privremeni kablovi, manipulacija teškim teretima

Kablovi sistema SPB SUPER se, kao privremeni, primenjuju u montaži drugih konstrukcija ili
kod specifičnih načina gradnje.
Takođe se primenjuju prilikom manipulacije teškim teretima, najčešće za podizanje ili
spuštanje. Za ove svrhe koriste se specijalne kotve koje omogućavaju kontinualni proces
ukotvljavanja i oslobađanja kabla u kotvi i njegovog permanentnog držanja u presi.
21
2. KOTVE
2.1 Opis komponenti kotvi
Tehnička dokumentacija sistema SPB SUPER, dokument sa preciznim geometrijskim i
mehaničkim karakteristikama kotvi, opreme i drugog, izrađena je u Centru za prednaprezanje
Instituta IMS u skladu sa standardom ISO 9001:2000.
Proizvodnja kotvi i opreme za prednaprezanje obavlja se u Centru za prednaprezanje Insituta
IMS i drugim specijalizovanim preduzećima prema dokumentaciji i pod kontrolom Centra za
prednaprezanje u svemu kako je to predviđeno sistemom kvaliteta ISO 9001: 2000.
Kvalitativna kontrola različitih elemenata i proizvoda obavlja se po procedurama u toku
procesa proizvodnje i na kraju kao završna kontrola. Kontrola uključuje sledeće aktivnosti:
– provera kvaliteta polaznog materijala,
– kontrola geometrijskih karakteristika i
– provere mehaničkih karakteristika proizvoda.
Kotve, odnosno komponente kotvi (čaure,ankerne ploče, klinovi i podložne ploče) proizvo-de
se u serijama. U svakoj seriji u zavisnosti od tipa kotve određen je najveći broj komada, koji
može biti i manji u zavisnosti od porekla polaznog materijala, procesa proizvodnje i kontrole.
Za svaku seriju komponenti kotvi ili kompletne kotve izdaje se Uverenje o kvalitetu, nakon
svih kontrola i ispitivanja izvršenih po propisanim procedurama Instituta IMS – CP u skladu
sa sistemom kvaliteta ISO 9001:2000.
Uverenje o kvalitetu kotvi izdaje Institut IMS – CP ili druga od Istituta IMS ovlašćena
institucija.
Isporuka kotvi i opreme za prednaprezanje po sistemu SPB SUPER vrši se isključivo od
strane Centra za prednaprezanje Instituta IMS.
2.1.1 Klinovi
Trodelni klin za uže Ø16,0mm primenjuje se za kotve tipa S1/16 do S12/16 za ukotvljavanje
užadi Ø15,2mm i Ø16,0mm, klase A i B, a klin za uže Ø15,2mm za kotve tipa S19/15 do
S37/15, klase A i B.
Klinovi se proizvode od specijalnog svetlo vučenog čelika klase Č 7422. Posle proizvodnje
vrši se površinska obrada da bi se dobila odgovarajuća tvrdoća.
2.1.2 Čaure i ankerne ploče

Čaure služe za pojedinačno ukotvljavanje užadi Ø 15,2 i Ø 16,0mm. Proizvode se od svetlo
vučenog čelika Č 1731.4.
Ankerne ploče imaju više konusnih otvora za ukotvljavanje užadi prečnika Ø 15,2 i Ø
16,0mm. Proizvode se od čelika Č 1731.4 poboljšanog na zateznu čvrstoću 750–850 Mpa.
2.1.3 Podložne ploče
Ravna podložna ploča sa konusnim levkom proizvodi se od valjanog lima Č. 0361.

Livena podložna ploča sa konusnim otvorom i konusnim plastičnim levkom proizvodi se od
livenog čelika.
22
2.1.4 Detalji komponenti kotvi
1. Klin
d
Ø 15,2 Ø 16,0
Nominalno Tolerancija Nominalno Tolerancija
mm mm mm mm
0,00 0,00
d 30 33
-0,13 -0,16
h 48 ± 0,40 50 ± 0,40
1,6
2. Čaura 3. Ankerna ploča

a
a b
Tip Nominalno Tolerancija Nominalno Tolerancija
kotve
mm mm mm mm
S1/16 50 ± 0,40 50 0,00 / -0,16
S2/16 50 ± 0,40 85 0,00 / -0,22
S3/16 50 ± 0,40 90 0,00 / -0,22
S4/16 50 ± 0,40 100 0,00 / -0,22
S7/16 55 ± 0,40 135 ± 0,50
S12/16 60 ± 0,40 180 ± 0,50
S19/15 65 ± 0,40 235 ± 0,60
S37/15 110 ± 0,50 320 ± 0,60
23
4. Ravna podložna ploča 5. Livena podložna ploča
d
h
i i
c
c c
RAVNA PODLOŽNA PLOČA LIVENA PODLOŽNA PLOČA

Tip
c d h i* j c d h i* j
kotve
mm mm
S1/16 100±0,5 10±0,3 — — — — — — — —
S2/16 120±0,5 10±0,3 150±0,3 46±1,0 85±0,4 — — — — —
S3/16 150±0,5 20±0,3 200±0,6 52±1,0 91±0,4 130±1,5 150±1,8 70±2,0 52±1,0 91±0,4
S4/16 170±0,5 20±0,3 250±0,6 54±1,0 101±0,4 140±1,5 160±1,8 110±2,5 54±1,0 101±0,4
S7/16 220±0,6 30±0,3 500±0,7 69±1,0 136±0,4 170±1,8 200±1,8 330±3,0 69±1,0 136±0,4
S12/16 290±0,6 40±0,4 600±0,9 84±1,0 182±0,5 220±1,8 250±2,0 390±3,5 84±1,0 182±0,5
S19/16 360±0,6 45±0,4 800±1,0 104±1,0 237±0,5 280±1,8 320±2,0 525±4,0 104±1,0 237±0,5
S25/16 410±0,7 50±0,4 850±1,0 114±1,0 322±0,5 320±2,0 370±2,0 530±4,0 114±1,0 322±0,5
S31/16 460±0,7 55±0,4 900±1,0 124±1,5 322±0,5 340±2,0 390±2,0 565±4,0 124±1,5 322±0,5
S37/16 500±0,7 60±0,4 1000±1,0 135±2,0 322±0,5 370±2,0 430±2,0 630±4,0 135±2,0 322±0,5
Vrednost i data je za cev čiji je spoljni prečnik veći za 2mm od unutračnjeg. Za veću vrednost spoljnjeg prečnika treba povečati i.
24
2.1.5 Raspored užadi u ankernoj ploči
S1/16 S2/16 S3/16 S4/16
S7/16 S12/16
S19/15 S25/15
S31/15 S37/15
25
2.2 Detalji kotvi

2.2.1 Normalna kotva
2.2.1.1 Normalna kotva sa ravnom podložnom pločom
i konusnim levkom
1. Skica normalne kotve
e
b
c
i
h d
2. Osnovni podaci za normalne kotve
Maksimalna
Broj Prečnik
sila u
užadi i klasa
kablu a b c d e f g h i
Tip kotve u kablu užeta
0,80Fpk
mm kN mm mm mm mm mm mm mm mm mm
S1/16 1 223 50 50 100 10 100 6 4 x 40 - 26
S2/16 2 ∅15,2 446 50 85 120 10 120 8 4 x 40 150 42

S3/16 3 ∅16,0 670 50 90 150 20 140 10 4 x 50 200 48
S4/16 4 A 893 50 100 170 20 160 12 5 x 50 250 50
S7/16 7 B 1562 55 135 220 30 210 14 7 x 60 500 65
S12/16 12 2678 60 180 290 40 280 16 8 x 70 600 80
S19/15 19 3958 65 235 360 45 360 18 9 x 70 800 100

∅15,2
S25/15 25 5208 110 320 410 50 410 20 9 x 70 850 110
A
S31/15 31 6458 110 320 460 55 460 20 10x80 900 120
B
S37/15 37 7708 110 320 500 60 500 20 10x80 1000 130
26
2.2.1.2 Normalna kotva sa livenom podložnom pločom sa

konusnim otvorom
1. Skica normalne kotve
2. Osnovni podaci za normalne kotve
Maksimalna
Broj Nom.
sila u
užadi prečnik
Tip u i klasa
kablu a b c d e f g h i
kotve kablu užeta 0,80Fpk
mm kN mm mm mm mm mm mm mm mm mm
3 670 50 90 130 150 140 10 4 x 50 70 48

S3/16
∅15,2
S4/16 4 ∅16,0 893 50 100 140 160 160 12 5 x 50 110 50
A
S7/16 7 B 1562 55 135 170 200 210 14 7 x 60 330 60
S12/16 12 2678 60 180 220 250 280 16 8 x 70 390 80
S19/15 19 3958 65 235 280 320 360 18 9 x 70 525 100
S25/15 25 ∅15,2 5208 110 320 320 370 410 20 9 x 70 530 110
A
S31/15 31 B 6458 110 320 340 390 460 20 10x80 565 120
S37/15 37 7708 110 320 370 430 500 20 10x80 630 130
27

2.2.2.1 Nastavna kotva za skupno nastavljanje
Nastavna kotva služi za produžavanje i nastavljanje kablova. Primenjuje se kod kablova koji
nisu prednapregnuti, koji su delimično ili potpuno prednapregnuti.
Ukoliko kabl nije prednapregnut, ili je samo delimično prednapregnut, na vrednost „a” u
tablici 1. dodaje se i veličina izduženja kabla koji se nastavlja.
Pri redukciji kabla sa većeg na manji primenjuje se nastavna kotva većeg kabla, ostaju iste
sve geometrijske mere, a smanjuje se samo broj užadi u nastavku.
1. Skica nastavne kotve
i
l
a h
2. Geometrijski podaci
Spojnica Potisna ploča

Tip a b h i
kotve Ø l Ø d
mm mm mm mm mm mm
SN1/16 62 90 — — 170 70 — 26
SN2/16 103 105 80 5 185 110 150 42
SN3/16 112 105 80 5 185 120 200 48
SN4/16 125 110 95 6 190 135 250 50
SN7/16 170 130 115 10 230 185 500 60
SN12/16 225 145 160 12 250 240 600 80
SN19/15 280 165 200 14 280 300 800 100
28
2.2.2.2 Nastavak kablova sa kotvom za pojedinačnu

užad SN1/16/1
1. Skica nastavka
4
c3
c2
Zaptivka
c1
i
a h
2. Geometrijski podaci nastavka
Tip C1 C2 C3 C4 a b h i
kabla mm mm mm mm mm mm mm mm
1Ø 16 140 — — — 280 60 - 26
2Ø 16 140 370 — — 510 100 150 42
3Ø 16 140 370 600 — 740 110 200 48
4Ø 16 140 370 — — 510 120 250 50
7Ø 16 300 530 760 — 900 155 500 60
12Ø 16 300 530 760 — 900 200 600 80
19Ø 15 300 530 760 990 1130 260 800 100
25Ø 15 300 530 760 990 1130 340 800 110
31Ø 15 300 530 760 990 1130 340 900 120
37Ø 15 300 530 760 990 1130 340 1000 130
29
2.2.2.3 Raspored nastavka užadi po presecima
Presek 1, Presek 2, Presek 3, Presek 4
S1Ø16 S2Ø16 S3Ø16 S4Ø16
S7Ø16 S12Ø16 S19Ø15
S25Ø15 S31Ø15 S37Ø15
2.2.2.4 Skica nastavne kotve za pojedinačnu užad SN1/16/1
Kotva SN1/16/1 se primenjuje za užad prečnika ∅ 16,0 i ∅ 15,2mm.

Klin
Caura Opruga Spojnica
S1/16
Ř46
180
30
2.2.3 Fiksna kotva

2.2.3.1 Fiksna kotva sa previjenim kablovima
Fiksna kotva se koristi umesto normalne kotve u slučajevima kada postoje konstruktivne
mogućnosti i kada je jedan kraj nosača nepristupačan za prednaprezanje.
Konstruktivne mogućnosti podrazumevaju dovoljnu masu nosača da se kotva može montirati
i ako karakter nosača dozvoljava uvođenje pune sile prednaprezanja na rastojanju „ d “ od
kraja kotve.
Prednost fiksne kotve je u njenoj ceni koja je znatno niža od cene normalne kotve.
Neparno uže se previja preko ploče i završava nakon ulaska u zaštitnu cev iza devijatora.
1. Skica fiksne kotve sa previjanjem užadi
c
B
Cev za
Zaštitna cev
ozracivanje
Plasticna
lepljiva Devijator Zaptivka
traka
A min. 30 mm
Detalj B
Podložna
ploca
a
Uže
Držac
užeta
2. Geometrijski podaci
Tip a b c d
kabla mm mm mm mm
2Ø 16 150 100 50 500
3Ø 16 200 120 60 500
4Ø 16 200 155 60 500
7Ø 16 200 260 110 600
12Ø 16 250 350 175 900
19Ø 15 300 450 200 1300
25Ø 15 350 500 250 1700
31Ø 15 400 550 275 2100
37Ø 15 400 650 325 2500
31
2.2.3.2 Fiksna kotva kao normalna
Fiksna kotva izrađena od normalne kotve (prema skici) primenjuje se kada je konstrukcija
nepristupačna sa jedne strane a uvođenje sile prednaprezanja neophodno na samom čelu
nosača, kao kod normalne kotve. Kotva prilikom betoniranja konstrukcije ostaje u betonskoj
masi izuzev cevčice za injektiranje (ozračivanje).
Cev za injektiranje
(ozracivanje)
Zaptivna masa
ispod ploce i
oko užadi
Potisna ploca
0mm
min 3
2.2.4 Pasivna kotva
Pasivna kotva se primenjuje kada je moguće prednaprezanje kabla samo sa jedne strane iz
razloga ekonomičnosti i/ili kada je pristup sa jedne strane konstrukcije prostorno ograničen.
Izrađuje se (prema skici) kao nomalna kotva sa skraćenim užadima kabla i postavljanjem
potisne ploče za klinove. Nakon prednaprezanja uklanja se potisna ploča, postavlja se cev za
injektiranje/ozračivanje i betonira zaštitni sloj.
Cev za injektiranje
(ozracivanje)
Zaštitni sloj
Potisna ploca
0mm
min 3
32
2.3 Položaj kotvi na čelu nosača

U tablicama 1. i 2. dat je minimalni razmak kotvi (a) i odstojanje kotvi od ivice nosača (b) u
zavisnosti od veličine sile u kablu i kvaliteta betona.
Minimalne vrednosti a i b određene su na osnovu proračuna i sprovedenih ispitivanja na
uzorcima za prenos sile prema FIP preporukama.
Minimalna širina čela nosača mora biti 2b, kada su kotve raspoređene u jednoj liniji.
Veće vrednosti rastojanja a i b, kada za to postoje mogućnosti, olakšavaju armiranje nosača i
montažu kablova.
2.3.1 Ravna podložna ploča sa konusnim levkom

a
b
b a
Tablica 1
Tip
Razmak kotve
S1/16 S2/16 S3/16 S4/16 S7/16 S12/16 S19/15 S25/15 S31/15 S37/15
mm
MB
30 130 170 210 240 320 420 505 580 650 705
a 45 110 140 170 200 260 340 415 475 530 575
60 110 140 160 180 240 310 380 430 480 520
30 80 90 110 130 170 220 270 310 350 390
b 45 70 80 100 110 130 170 210 240 270 300
60 70 80 95 105 130 165 200 230 260 280
Vrednosti rastojanja a i b mogu biti veće od datih minimalnih i ne moraju biti iste u
horizontalnom i vertikalnom pravcu, odnosno mogu biti minimalne u jednom, a veće u
drugom.
33
2.3.2 Livena podložna ploča sa konusnim otvorom
a
b
b a
Tablica 2
Tip
Razmak kotve
S3/16 S4/16 S7/16 S12/16 S19/15 S25/15 S31/15 S37/15
mm MB
30 170 205 255 325 405 460 490 530
a 45 160 180 230 300 380 430 480 520
60 160 180 230 300 380 430 480 520
30 90 120 150 190 230 260 280 300
b 45 95 100 115 145 180 200 220 240
60 90 105 130 170 205 230 250 270
Vrednosti rastojanja a i b mogu biti veće od datih minimalnih i ne moraju biti iste u
horizontalnom i vertikalnom pravcu, odnosno mogu biti minimalne u jednom, a veće u
drugom.
34
2.3.3 Marka betona
Vrednosti marke betona MB u tablicama 1 i 2 (2.3.1 i 2.3.2) date su pod pretpostavkom da se

pri prednaprezanju koristi maksimalna sila u kablu od 0,80Fpk.
Ukoliko je sila manja razmaci kotvi a i b mogu se umanjiti vodeći računa o dimenzijama
podložne ploče i spirale.
2.3.3.1 Minimalna karakteristična čvrstoća betona
Minimalna karakteristična čvrstoća betona u konstrukciji u trenutku prednaprezanja
maksimalnom silom u kablu (0,80Fpk) može iznositi:
– MB 30 fck,o = 30MPa
2.3.3.2 Srednja čvrstoća betona
Srednja čvrstoća betona u konstrukciji u trenutku prednaprezanja maksimalnom silom u
kablu (0,80Fpk) može iznositi:
fcm,o = fck,o + 5 (MPa)
2.3.3.2 Minimalna čvrstoća betona pri prednaprezanju
Ukolikose pri prednaprezanju koristi manja sila od moguće maksimalne u kablu (0,80Fpk),
čvrstoće betona fck,o i fcm,o mogu se uzeti srazmerno manje od predviđenih za maksimalnu
silu.
Čvrstoća betona konstrukciji u trenutku prednaprezanja ne treba nikad biti ispod 30MPa, tj.
fcm,o ≥ 30MPa.
2.4 Armiranje ankerne zone
Armiranje nosača na mestima gde se vrši uvođenje sile prednaprezanja vrši se na osnovu
statičkog proračuna u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za beton i armirani
beton (BAB 87).
Količina, vrsta i položaj obične armature proizilaze iz statičkog proračuna naročito uzimajući u
obzir članove 64,68,70,137,138,177,180 i 181 BAB-a.
Samo prenošenje sile sa kotve na nosač vrši se preko ravne ili livene podložne ploče na
zamišljenu prizmu koja proizilazi iz minimalnih razmaka kotvi na čelu nosača armiranu
odgovarajućom spiralom.
U posebnim slučajevima spirala može biti zamenjena roštiljem armature raspoređenih po

dubini čiji prečnik armature, razmah pojedinih šipki i roštilja mora odgovarati merama datih za
spirale.
Za spirale se upotrebljava glatka betonska armatura kvaliteta Č.0300 JUS C.K2.052
Ukoliko je dužina uzengije veća od proizvodne dužine armature mora se uraditi nastavak koji
ne umanjuje mehaničke karakteristike čelika (čeono varenje ili slično).
35
2.4.1 Kotva sa ravnom podložnom pločom i konusnim levkom
2.4.2 Kotva sa livenom podložnom pločom
2.4.3 Tablični prikaz mera za spirale

Ukupna
Spoljni Prečnik Hod Broj
dužina Masa
Tip prečnik armature spirale navoja
spirale spirale
kotve e f g m
mm mm mm kom. cm kg / kom.
S1/16 100 6 40 4 178 0,40
S2/16 120 8 40 4 212 0,84

S3/16 140 10 50 4 246 1,52
S4/16 160 12 50 5 327 2,90
S7/16 210 14 60 7 556 6,73
S12/16 280 16 70 8 831 13,13
S19/15 360 18 70 9 1183 23,66
S25/15 410 20 70 9 1349 33,32
S31/15 460 20 80 10 1660 41,00
S37/15 500 20 80 10 1811 44,73
36
2.5 Pričvršćivanje podložne ploče

Podložne ploče se pričvršćuju zavrtnjima za oplatu konstrukcije. Dužina zavrtnjeva zavisi od
debljine oplate.
2.5.1 Kotva sa ravnom 2.5.2 Kotva sa livenom

podložnom pločom podložnom pločom
M M
b
d2
d
a b
2.5.3 Tablični prikaz mera

a b d1 d2
Tip kotve Zavrtanj M
mm
S1/16 80 — 113 — M6
S2/16 100 — 141 — M8
S4/16 130 110 184 156 M10
S7/16 140 120 198 170 M10
S12/16 190 140 269 198 M10
S12/16 250 180 354 255 M12
S19/15 320 240 453 339 M12
S25/15 370 280 523 396 M12
S31/15 420 300 594 424 M12
S37/15 460 330 651 467 M12
37
2.6 Postavljanje kotvi

Postavljanje kotvi vrše stručni radnici obučeni za rad u sistemu SPB SUPER ili stručnjaci
Centra za prednaprezanje. Postavljanje kotvi se obavlja prema proceduri CP.
2.6.1 Normalna aktivna kotva
Kotva se postavlja prema skicama 1. u poglavljima 2.2.1.1 i 2.2.1.2.

Postavljanje normalne ankerne kotve započinje ugrađivanjem podložne ploče. Podložna
ploča, sa fiksiranim levkom i spiralom, pričvršćuje se odgovarajućim zavrtnjevima za oplatu
na tačno određenom mestu. Spoj konusne i zaštitne cevi se izolira plastičnom lepljivom
trakom.
Nakon betoniranja i očvršćavanja betona skida se oplata, očisti podložna ploča i na već
uvučen kabl postavlja ankerna ploča. Užad kabla se što pravilnije rasporede u konusne rupe
ploče za ukotvljavanje i skrate na neophodnu dužinu za hvatanje presom. Na kraju se
postavljaju klinovi i blagim udarcima specijalnom alatkom fiksiraju u svojim ležištima.
Time je kotva pripremljena za proces prednaprezanja.
2.6.2 Normalna pasivna kotva
Kotva se postavlja prema skici u poglavlju 2.2.4.

Procedura postavljanja pasivne kotve je istovetna sa procedurom aktivne izuzev što se
nakon fiksiranja klinova montira potisna ploča i zavrtnjima pritegne.
Takođe, užad se skraćuju na meru od oko 5 cm od površine ploče za ukotvljavanje.

2.6.3.1 Nastavna kotva za skupno nastavljanje
Bez obzira da li je kabl koji se nastavlja injektiran ili ne procedura postavljanja nastavka
prema skici u poglavlju 2.2.2.1 je sledeća:
– poravnavanje užadi već postavljene kotve na 3 cm od ankerne ploče,
– navlačenje na novi kabl zaštitnog cilindra sa konusnim levkom,
– raspoređivanje užadi u konusne otvore ploče za ukotvljavanje,
– postavljanje i fiksiranje klinova,
– postavljanje i pritezanje potisne ploče,
– skraćivanje užadi kabla koji se nastavlja na 3 cm od ankerne ploče,
– navrtanje spojnice za nastavak,
– postavljanje zaptivke i pričvršćivanje cilindra i
– spajanje i izolacija konusne i zaštitne cevi plastičnom lepljivom trakom i izvođenje
cevčice za ozračivanje van konstrukcije.
Na taj način je spoj pripremljen za betoniranje susedne konstrukcije.
2.6.3.2 Nastavak sa pojedinačnim kotvama
Kabl koji se nastavlja može biti injektiran ili ne što ne utiče na proceduru nastavljanja. Ova
procedura se obavlja prema skici 1. u poglavlju 2.2.2.2 kako sledi:
– skraćivanje užadi kabla koji se nastavlja prema poglavlju 2.2.2.2 i 2.2.2.3,
– navlačenje kotve SN1/16/1 na svako uže kabla koji se nastavlja,
– navlačenje na kabl za nastavak zaštitnog cilindra sa konusnim levkom,
– uvlačenje pojedinačnih užadi u kotve SN1/16/1 počevši od preseka C4 ka C1,
38
postavljanje zaptivke i pričvršćivanje cilindra,

– spajanje i izolacija konusne i zaštitne cevi lepljivom plastičnom trakom, i
– postavljanje cevčica za ozračivanje injektiranje van konstrukcije.
Kada su svi kablovi nastavljeni može se pristupiti betoniranju naredne konstrukcije.
2.6.4 Fiksna kotva

2.6.4.1 Fiksna kotva sa previjenim užadima
Fiksna kotva sa previjenim raspletenim užadima formira se prema skici 1. u poglavlju 2.2.3.1
prema sledećem postupku:
– savijanje užadi na polovini dužine na odgovarajući prečnik,
– navlačenje devijatora i spirale,
– pričvršćivanje užadi za podložnu ploču,
– postavljanje cevčica za ozračivanje,
– spajanje devijatora i zaštitne cevi,
– izolacija veze plastičnom lepljivom trakom i zaptivanje ulaza kabla u devijator
odgovarajućim plastičnim kitom.
2.6.4.2 Fiksna kao normalna kotva
Fiksna kotva izrađena kao normalna kotva prikazana je na skici u poglavlju 2.2.3.2. Postavlja
se kako sledi:
– navlačenje podložne ploče sa zavarenim levkom i spiralom na kraju kabla,
– raspoređivanje užadi u konusne otvore ploče za ukotvljavanje,
– postavljanje i fiksiranje klinova,
– postavljanje i pritezanje potisne ploče,
– skraćivanje užadi na 1–2 cm od potisne ploče,
– spajanje i izolacija konusne i zaštitne cevi lepljivom plastičnom trakom i izvođenje cevi za
injektiranje/ozračivanje van konstrukcije,
– fiksiranje kompletne kotve na projektovanom mestu u konstrukciji.
39
2.7 Zaštita kotvi

2.7.1 Trajna zaštita kotve slojem betona
Sloj betona za korozionu zaštitu koltve može biti izrađen nakon prednaprezanja, a pre
injektiranja. U tom slučaju nije potrebno postavljati privremene poklopce kotvi pre injektiranja.
Cev za injektiranje
(ozracivanje)
Zaštitni sloj betona
0mm
min 3
Ovakav način zaštite kotve je uobičajen i kod kotvi gde je beć obavljeno injektiranje kablova.
2.7.2 Trajna zaštita kotve poklopcem

U izvesnim slučajevima kotve vezanih kablova mogu biti začtićene poklopcima koji se
postavljaju pre injektiranja, prema skici. Ovi poklopci i deo podložne ploče mogu se štititi od
korozije odgovarajućim premazima i/ili takođe izradom sloja zaštitnog betona preko njih.
Otvor za ozračivanje se nakon izlaska vazduha trajno zatvara odgovarajućim zavrtnjem sa
zaptivkom.
Cev za injektiranje
Otvor za ozracivanje
Poklopac
Zaptivka
40
2.7.3 Trajna zaštita kotve pokretnog kabla
Kod pokretnih kablova koji se primenjuju radi mogućnosti korekcije sile tokom vremena ili iz
drugih postavljenih uslova, poklopac za trajnu korozionu zaštitu kotve mora biti dovoljno
prostran da zaštiti deo užeta za hvatanje.
Ovaj poklopac, kao i ceo kabl, istovremeno se ispunjava injektiranjem specijalnom mašću,
voskom, ili dr.
Sam poklopac i deo podložne ploče se štite uobičajenim premazima u zavisnosti od
izloženosti agresivnim uticajima.
Cev za injektiranje
Otvor za
ozracivanje
minimalna dužina za hvatanje 5 cm

(min. 75 - 95 cm)
2.7.4 Privremeno zaptivanje kotve u toku injektiranja
Poklopac za zaptivanje kotve u toku injektiranja isti je kao i poklopac kotve za trajnu zaštitu
prikazan u poglavlju 2.7.2. Posle injektiranja ovaj poklopac se skida i kao trajna zaštita kotve
izrađuje se sloj kvalitetnog betona minimalne debljine 30mm.
41
3. KABLOVI
3.1 Kablovi
Kao što je prikazano u poglavlju 1.2.1 i 1.4 kao čelik za prednaprezanje u sistemu SPB
SUPER koriste se užad sastavljena od 7 glatkih žica, nominalnog prečnika Ø15,2 i Ø16,0
mm, sa trajnom fabričkom zaštitom od korozije ili bez nje.
Sistem je dimenzionisan za primenu užadi najvišeg kvaliteta klase B, fpk= 1860 N/mm2,
propisan evronormom prEN 10138.
Primena užadi klase A (fpk= 1770 N/mm2) i nižih kvaliteta svakako je moguća uz
odgovarajuću redukciju početne sile.
Broj užadi u jednom kablu može biti od 1 do 37 što znači da se početna sila u kablu kreće od
208 do 7708kN pri fpk= 1860 N/mm2.
Granične vrednosti početne sile sistema date su u poglavlju 1.7.1 i 1.7.2. Ovim silama
odgovaraju kotve i oprema za zatezanje koje su ispitane u sklopovima kabl–kotva prema
FIP–ovim preporukama za odobravanje sistema za prednaprezanje (FIP RECOMME--
NDATIONS FOR ACCEPTANCE OF POST-TENSIONING SYSTEMS).
Kablovi se postavljaju najčešće u zaštitnim cevima ali isto tako mogu biti postavljeni u otvore
– kanale u betonu.
3.1.1 Raspored kablova u konstrukciji

Kablovi u zaštitnim cevima u konstrukciju se postavljaju po pravilu pojedinačno sa određenim
međurazmakom kako bi se omogućilo dobro ugrađivanje i zbijanje betona.
Izuzetno, po dve cevi za kablove mogu da se postave jedna iznad druge ukoliko su
preduzete odgovarajuće mere predostrožnosti pri betoniranju, prednaprezanju i injektiranju.
Ovaj način treba izbegavati kod kablova sa dve ili više krivina.
Minimalmi zaštitni sloj betona za kablove zavisi od klase izloženosti i kvaliteta betona i
definisan je u evrokodu EC2, poglavlje 4.1.3.3 i ECV 206, tabl. 3 i kreće se od 25 do 50 mm.
50
Ø
Ø
3-5
3-5
3-5 Ø 40 3-5 Ø 40 Ø
42
Minimalno čisto rastojanje između pojedinačnih cevi (kabla) treba da bude:
– horizontalno ≮ØCEVI ili 40 mm,

– vertikalno ≮ØCEVI ili 50 mm.
3.1.2 Linija kablova

3.1.2.1 Tolerancije projektovanog položaja kablova
Dozvoljeno odstupanje položaja kablova za prednaprezanje u odnosu na projektovani

položaj, prema EC2, 6.2.2 (b), iznosi:
a) za a<200 mm,
– kablovi u snopu, pojedinačni kablovi i užad
∆a = ± 0,025a
b) za a>200 mm,
– kablovi u snopu i pojedinačni kablovi
∆a = ± 0,025a ili ∆a = ±20 mm
– užad
∆a = ± 0,04a ili ∆a = ±30 mm,
gde a označava visinu, odnosno širinu potrebnog preseka nosača.
3.1.2.2 Krivine kablova

Elastičnost kablova i zaštitnih cevi omogućava njihovo postavljanje po krivim, obično
paraboličnim linijama. Treba izbegavati nagle promene pravca kabla zbog povećanja trenja i
mogućnosti oštećenja zaštitne cevi.
Radijus krivine kabla zavisi od veličine sile, odnosno od prečnika zaštitne cevi.
Takođe, potrebno je da kabl pri ulasku u kotvu bude na određenoj dužini prav.
Radijus krivine i dužina pravog dela kod kotve, prema skici, dati su u narednoj tabeli.
R min
L
1Ø 2Ø 3Ø 4Ø 7Ø 12Ø 19Ø 25Ø 31Ø 37Ø

Rmin
200 300 350 400 450 500 600 700 800 900
cm
L
25 40 50 60 90 100 130 140 150 160
cm
43
3.1.3 Oslanjanje i fiksiranje kablova
Vrlo je značajno da kablovi budu postavljeni u projektom predviđenom položaju i da što

manje odstupaju od teorijske linije.Da bi se to obezbedilo kablovi moraju da imaju posebne
oslonce. Razmak ovih oslonaca, podupirača, kreće se od 60 do 150 cm i zavisi od linije
kabla, krutosti zaštitne cevi i dr.
Zaštitne cevi treba da budu čvrsto vezane za podupirače kako bi i u toku betoniranja zadržale
nepromenjen položaj.
Kotva mora biti postavljena upravno na osu kabla što se postiže fiksiranjem podložne ploče
zavrtnjima za oplatu.
3.1.4 Formiranje i postavljanje kablova u zaštitne cevi
Postavljanje kablova u zaštitne cevi može se vršiti na različite načine u zavisnosti od vrste
kabla (običan, geotehnički, kosi), tipa konstrukcije, opremljenosti izvođača tehničkim
sredstvima i dr.
Ipak, tri osnovna načina pokrivaju moguće varijacije pri postavljanju kabla u zaštitnu cev i
konstrukciju.
1. Kabl se formira i istovremeno ubacuje u zaštitnu cev na posebnom radnom stolu, zatim se
savija u kotur i transportuje na gradilište ili se direktno ubacuje u konstrukciju ako je
formiranje kabla obavljeno na samom gradilištu u neposrednoj blizini konstrukcije.
Postavljanje kabla u konstrukciju vrši se pre betoniranja.
2. Zaštitna cev, zajedno sa podložnom pločom montira se u konstrukciju, izvrši betoniranje i
nakon toga formirani kabl uvlači u cev.
3. Treći način je varijacija prethodnog. U zaštitnu cev, nakon očvršćavanja betona,
pojedinačno se uvlače užad, ručno ili mašinskim putem.
44
Drugi i treći način skraćuju vreme izloženosti kabla koroziji pre zatezanja i zaštite.
Preporučuju se u agresivnim sredinama (morske i jako vlažne sredine).
Kablovi moraju biti dovolljno dugački da se omogući zatezanje sa jedne ili obe strane.
Krajevi kablova moraju biti zaštićeni od korozije i oštećenja, naročito ako je primenjen prvi
način postavljanja kabla.
3.1.5 Maksimalna masa kablova

Teorijski najveća masa kablova je moguća ako su sva užad proizvedena sa dozvoljenom
tolerancijom poprečnog preseka od +2% kako je to predviđeno normom prEN 10138.
U tom slučaju masa kablova, izražena u kg/m1 iznosi kao u sledećoj tabeli:
Tip kabla
1Ø 2Ø 3Ø 4Ø 7Ø 12Ø 19Ø 25Ø 31Ø 37Ø
Prečnik užeta
15,2 1,12 2,23 3,35 4,47 7,82 13,40 21,22 27,92 34,62 41,33
16,0 1,19 2,37 3,58 4,77 8,35 14,32 — — — —
3.1.6 Dužina sečenja kablova

Dužina sečenja kabla sastoji se od dužine u konstrukciji i dodatne dužine za prednaprezanje i
ukotvljavanje (ankerovanje) kabla.
Unutrašnja dužina (u konstrukciji) kabla računa se od spoljne površine jedne do druge
podložne ploče. Ona se određuje računski na osnovu projektovane linije kabla. Korisno je da
se na gradilištu ova dužina merenjem prekontroliše pre sečenja kabla.
Na unutrašnju meru kabla treba dodati spoljnu dužinu koja se računa od spoljne strane
površine podložne ploče do kraja kabla. Spoljnu dužinu treba dodati na oba kraja kabla
(izuzev kablova datih u poglavlju 2.2.2.2 i 2.2.3) u zavisnosti da li su obe kotve aktivne ili
jedna pasivna a druga aktivna.
Spoljna dužina sa jedne strane u cm

Tip Tip
Minimalno Preporučeno
prese kabla
Aktivna kotva Pasivna kotva Aktivna kotva Pasivna kotva
S – 25 1 – 4Ø 40 8 50 18
S – 160 7Ø 75 9 85 20
S – 280 12Ø 78 9 90 20
S – 400 19Ø 81 10 100 25
S – 800 25 – 37Ø 95 14 120 35
45
3.1.7 Privremena zaštita kablova od korozije
Radi privremene zaštite kablova od korozije, ukoliko tehnologija izrade konstrukcije zahteva
duži vremenski period od postavljanja do zaštite kablova, a naročito u agresivnim sredinama,
primenjuju se specijalna ulja i masti. Ona su proizvedena tako da ne utiču negativno u bilo
kom aspektu primene.
Ova ulja i masti moraju imati odgovarajući dokumenat o odobrenju (atest) izdat od nadležne
institucije i ne smeju štetno uticati na užad ili na masu za injektiranje.
Primena ovih ulja i masti takođe smanjuje i trenje, što može biti značajno kod jako dugačkih
kablova, pa se mogu koristiti i samo u tom svojstvu.
Pri normalnim uslovima spoljne sredine i relativno kratkom vremenskom razmaku od
montaže do trajne zaštite kablova nije potrebna specijalna privremena zaštita kablova od
korozije. Relativno kratak vremenski period može se smatrati do 30 dana kada se
preduzimaju samo uobičajene mere zaštite kablova od vlage, oštećenja i drugih nepovoljnih
uticaja.
Krajevi kablova se moraju zaštititi od korozije i oštećenja specijalnim metalnim ili plastičnim
kapama.
Ove „kape” treba takođe da spreče ulaz spoljne vode unutar zaštitnih cevi, a naročito ako
postoji opasnost od dejstva niskih temperatura.
3.2 Zaštitne cevi

Za unutrašnje (vezane) kablove najčešće se koriste rebraste fleksibilne metalne i plastične
HDPE cevi. One su dovoljno elastične da bi se oblikovala linija kabla.
Kod spoljnih i kosih kablova koriste se HDPE glatke plastične cevi.
Bilo koje od navedenih cevi da se koriste one moraju da zadovoljavaju sve zahteve za ovu
vrstu proizvoda u skladu sa važećom regulativom.
i i is
Rebrasta Rebrasta Glatka metalna

metalna plasticna ili plasticna
cev cev cev
46
Standardne dimenzije cevi

Glatke plastične
Rebraste metalne i plastične cevi Glatke metalne cevi
Tip cevi
kabla i (met.) i (pl.) is is
mm mm mm mm
1Ø16 (15,2) 26 26 32 28
2Ø16 (15,2) 42 44 50 45
3Ø16 (15,2) 48 50 63 50
4Ø16 (15,2) 50 60 63 56
7Ø16 (15,2) 60 70 75 63
12Ø16 (15,2) 80 90 90 85
19Ø15,2 100 115 125 100
19Ø15,2 110 125 140 110
31Ø15,2 120 135 140 120
37Ø15,2 130 150 160 120
Ukoliko se formiranje kablova vrši posle betoniranja konstrukcije, uvlačenjem pojedinačnih

užadi ili kompletnog kabla, potrebno je primeniti cevi čiji je prečnik (i,is) veći za oko 10% od
onog datog u tabeli.
3.2.1 Rebraste metalne cevi
Rebraste metalne cevi (fleksibilne, korugirane) izrađuju se od tanke čelične trake

proizvedene specijalno za ove svrhe. Ova traka može biti posebno obrađena da bi se
obezbedila duža zaštita cevi od korozije pre betoniranja ili, takođe, da bi se smanjio
koeficijent trenja između cevi i užadi.
Minimalni unutrašnji prečnik cevi dat je u poglavlju 2.2 i on je usklađen sa standardom
proizvodnje cevi. Spoljni prečnik je veći od unutrašnjeg za 2 do 6 mm u zavisnosti od
tehnologije proizvodnje cevi i to se mora uzeti u obzir pri projektovanju.
Spajanje cevi vrši se spojnicama (mufovima) odgovarajućeg prečnika, a spojevi, uključujući i
podložnu ploču, zaptivaju se lepljivom plastičnom trakom.
Ove cevi upotrebljavaju se kod unutrašnjih vezanih kablova i kod geotehničkih sidara.
Uslovi za proizvodnju ovih cevi, kontrola kvaliteta i metode ispitivanja dati su evropskim
standardima EN 523 i EN 524 (Steel strip sheats for prestressing tendons–1997).
3.2.2 Rebraste plastične cevi

Rebraste (korugirane) plastične cevi se koriste kod unutrašnjih vezanih kablova i kod
geotehničkih sidara radi bolje zaštite kablova od korozije. One su oko dvostruko skuplje od
metalnih cevi te se zato primenjuju tamo gde postoje posebni razlozi za većom zaštitom od
korozije. Proizvode se od polietilena visoke gustine (HDPE) ili ređe od polipropilena (PP) u
dužinama od 4 do 12m.
47
Spajaju se na nekoliko načina u koje spada međusobno zavarivanje. Ove cevi omogućavaju
prenošenje sile u kablu na okolni beton.
Pošto još uvek ne postoje evropski standardi za rebraste plastične cevi treba kao uputstvo za
proces odobrenja koristiti Tehnički izveštaj FIB iz 2000. (Corrugated plastic ducts for internal
bonded post-tensioning).
3.2.3 Glatke plastične cevi
Glatke plastične cevi od HDPE ili PE proizvode se ekstrudiranjem i najčešće služe za:
– geotehnička sidra,
– unutrašnje slobodne (nevezane) kablove,
– spoljne kablove i
– kose kablove.
Najčešće se spajaju zavarivanjem. Opšti uslovi koje treba da ispunjavaju su:
– vodonepropustljivost,
– otpornost na klimatske promene,
– otpornost na oksidaciju i hemijsku agresiju,
– mehanička otpornost, a naročito: za vreme montaže, kod pritiska i temperatura pri
injektiranju, na mestima savijanja i dr.
Eksterni i kosi kablovi mogu biti zaštićeni od UV zračenja i temperature obavijanjem

specijalnim trakama ili bojenjem.
3.2.4 Glatke metalne cevi

Glatke tankozidne metalne cevi, u skladu sa standardima za njihovu proizvodnju, mogu se
takođe koristiti za provođenje kablova i to kod specijalnih načina građenja konstrukcije, kod
kosih i vertikalnih kablova, kao i kod slobodnih kablova zaštićenih mastima, voskom ili
parafinom.
Najčešće se koriste kod pravih kablova ili na pravim delovima kabla.
Nastavljaju se zavarivanjem ili pomoću spojnice većeg prečnika u zavisnosti od uslova
primene.
48
4. PREDNAPREZANJE
4.1 Oprema za prednaprezanje
4.1.1 Prese za prednaprezanje
Sve prese SPB SUPER sistema za prednaprezanje višestrukog su dejstva. Presa i

odgovarajuća pumpa su tako konstruisane da se komandama na pumpi obavljaju sve
operacije koje presa treba da izvrši. Te operacije su sledeće:
1. hvatanje užadi,
2. zatezanje,
3. zaklinjavanje u kotvi,
4. prenošenje sile sa prese na kotvu,
5. vraćanje prese u početni položaj i
6. rasklinjavanje užadi.
Operacije pod tačkama 3. i 4., kao i pod tačkama 5. i 6. obavljaju se istovremeno. Prese su
tako konstruisane da pokrivaju opseg od 1 do 37 užadi, maksimalne prekidne čvrstoće fpk=
1860 N/mm2.
Prese S–25, S–160 i S–280 mogu bez ikakve transformacije da zatežu užad nominalnog
prečnika 15,2 i 16,0 mm.
4.1.1.1 Tehnički podaci za prese
Tip prese
S – 25 S – 160 S – 280 S – 400 S – 800
Tehnički
podaci
1 – 4Ø 16,0 5 – 7Ø 16,0 8 – 12Ø 16,0
Tip kabla 15 – 19Ø 15,2 25 – 37Ø 15,2
1 – 4Ø 15,2 5 – 7Ø 15,2 8 – 12Ø 15,2
Tip kotve S1/16 S7/16 S12/16 S19/15 S37/15
Maksimalna sila u
kablu 0,80 Fpk 223 1562 2678 3958 7708
(kN)
Maksimalni
pritisak za silu
549 392 379 534 525
0,80 Fpk
(bar)
Površina klipa za
zatezanje 40,62 397,99 707,28 741,82 1467,16
(cm2)
Površina klipa za
zaklinjavanje 8,03 7 x 4,71 12 x 4,71 19 x 4,71 37 x 4,71
2
(cm )
Hod prese
200 230 240 240 240
(mm)
Masa prese u radu
33 150 290 390 800
(kg)
49
4.1.1.2 Geometrijski podaci za postavljanje i rad presa
a
d
b
d
c e
s
f
Mini-
Slobodan prostor za malna
Gabarit prese
Način montažu i rad prese dužina
Tip užeta
Tip kabla predna-
prese
prezanja
a b c d e f α s
o
mm mm mm cm cm cm cm
1Ø16
8 8
1Ø15,2
Pojedinačno
2Ø16
8 10
2Ø15,2
S – 25 100 176 760 120 75 40
3Ø16
10 10
3Ø15,2
4Ø16
11 11
4Ø15,2
7Ø16
S – 160 Skupno 380 440 670 22 24 140 60 75
7Ø15,2
12Ø16
S – 280 Skupno 480 600 700 25 29 145 60 78
12Ø15,2
15–19
S – 400 Skupno 510 610 730 28 30 155 60 81
Ø15,2
25 – 37
S – 800 Skupno 800 840 830 37 45 180 60 95
Ø15,2
50
4.1.2 Pumpe
Osnovne karakteristike hidrauličnih pumpi koje opslužuju prese sistema SPB SUPER date su
u tabeli 4.1.2.1 Pored navedenih pumpi uz presu S–25 upotrebljava se specijalna
automatizovana pumpa PE–25S za prednaprezanje na stazama.
Pumpe su prilagođene za rad na gradilištu.
4.1.2.1 Tehnički podaci za pumpe
Trajni Korisna
Električni Masa u Spoljne
max. Kapacitet zapremina Služi za
Tip pumpe pogon radu mere
pritisak rezervoara presu
kW bar lit/min lit kg cm
PE–25S 2,2 650 1,4 13 81,5 45/35/60 S – 25
S – 160
PE – 280S 3,0 450 3,0 16 100 67/63/81
S – 280
S – 400
PE – 800S 3,0 650 2,1 30 110 47/37/70
S – 800
4.1.3 Baždarenje
U sistemu SPB SUPER predviđeno je da svaki komplet „presa i pumpa” budu baždareni
pre korišćenja. Na osnovu baždarenja izrađuje se dijagram baždarenja u kome je data veza
između pritiska na manometru pumpe i sile na izlazu iz prese.
Presa i pumpa se baždare instrumentom koji ispunjava metrološke uslove za stepen tačnosti
±1%. Dijagram baždarenja ne sme biti stariji od 6 meseci.
Baždarenje se vrši i češće ukoliko se menja manometar pumpe ili vrši servis prese i pumpe.
4.2 Procedura prednaprezanja

4.2.1 Priprema radnog mesta
Pre početka prednaprezanja potrebno je izvršiti pripremu radnog mesta, koje treba da
omogući nesmetan i kvalitetan rad. Priprema radnog mesta podrazumeva sledeće:
– raščišćavanje prostora od skela, oplate i drugih nepotrebnih materijala,

– izgradnja odgovarajuće skele,
– postavljanje sredstava za manipulaciju opreme,
– dovod struje odgovarajućeg napona i snage sa potrebnim brojem priključaka,
– skidanje privremene zaštite krajeva kablova,
– čišćenje podložnih ploča i skraćivanje kablova na minimalnu predviđenu meru.
51
4.2.2 Uslovi za izvođenje prednaprezanja
Da bi se započelo sa izvođenjem prednaprezanja potrebno je da su ispunjeni sledeći uslovi:
a) od strane projektanata:
– postupak prednaprezanja,
– redosled zatezanja kablova, uz preciziranje kraja sa kojeg kablovi treba da se zatežu,
– zahtevana čvrstoća betona pri prednaprezanju,
– uverenje o kvalitetu kotvi,
– sila koja se zahteva na presi,
– proračunsko izduženje kabla.
b) od strane izvođača:
– atest o kvalitetu užadi,

– rezultati kontrolnog ispitivanja čvrstoće betona u trenutku prednaprezanja,
– važeći dijagram baždarenja opreme.
4.2.3 Izvođenje prednaprezanja
Prednaprezanje se vrši u skladu sa važećom regulativom.

Redosled radnji pri prednaprezanju je sledeći:
– pravilno raspoređivanje užadi u konusne otvore ankerne ploče,

– postavljanje trodelnih klinova,
– postavljanje prese u pravcu osovine kabla,
– aktiviranje komandi pumpe radi započinjanja procesa zatezanja.
Zatezanje se može vršiti sa dve strane (kod dužih kablova) ili samo sa jedne strane (kod
kraćih kablova).
Ukoliko je izduženje kabla veće od neto hoda prese, zatezanje se vrši u više faza koje
podrazumevaju privremeno prenošenje sile na kotvu, ponovno hvatanje kabla i zatezanje.
4.3 Merenje sile i izduženja

4.3.1 Merenje sile
Sila na presi (Fp) koja se prenosi na kotvu određuje se preko merenja pritiska na manometru
pumpe uz očitavanje sile na dijagramu baždarenja. Tačnost određivanja sile je ±1%.
Merna dozna kojom je moguće periodično kontrolisanje tačnosti manometra treba da je ili na
samom gradilištu ili u neposrednoj blizini.
52
4.3.2 Merenje izduženja
4.3.2.1 Bruto izduženje
Ukupno (bruto) izduženje meri se preko graduisane šipke na presi ili preko postavljene
oznake na samom kablu. Ukoliko se zatezanje vrši sa obe strane kabla ostvarena izduženja
se sabiraju.
Ukupno izduženje se najčešće meri na presi kada je zatezanje kabla moguće u jednom hodu
prese. Kada se zatezanje kabla obavlja u više faza, zbog izduženja većeg od hoda prese,
povoljnije je merenje izduženja preko oznake na kablu.
Početak merenja izduženja (nula) uzima se pri pritisku na manometru pumpe od oko 30 bara
da bi se kabl ispravio i zauzeo svoj položaj u cevi. Izduženje koje odgovara ovom pritisku
(odnosno sili u kablu) se teorijski sračuna i dodaje se izmerenom ukupnom izduženju.
Izduženje se obično meri u 2 do 4 međuvrednosti i na kraju zatezanja kabla.
4.3.2.2 Neto izduženje
Ukupno (bruto) izduženje dobijeno merenjem mora se u skladu sa poglavljem 1.8 smanjiti da
bi se dobilo čisto (neto) izduženje kabla. Ovo smanjenje treba izvršiti za sledeće iznose:
– izduženje dela kabla od ankerne ploče do zahvata u presi (u dvostrukom iznosu ako se
radi sa dve prese),
– uvlačenje klinova u presi prilikom „hvatanja” ako se merenje vrši na presi,
– uvlačenje klinova pasivne kotve ako se zatezanje vrši sa samo jedne strane,
– uvlačenje klinova nastavne kotve ukoliko postoje nastavci kablova i
– uvlačenje klinova aktivne kotve prilikom prenosa sile.
4.3.2.3 Poređenje računskog i neto izduženja
Neto izduženje dobijeno merenjem poredi se sa teorijskim izduženjem datom u proračunu.

Ova izduženja treba da se slažu po veličini.
Ukoliko postoji značajno neslaganje ovih izduženja potrebno je ponoviti proračun sila i
izduženja kablova u skladu sa važećom regulativom, naročito u pogledu koeficijenata trenja,
poglavlje 1.8.3.
4.4 Mere zaštite za vreme prednaprezanja

Oprema koja se primenjuje pri prednaprezanju (prese, pumpe, dizalice i sl.) mora biti u
ispravnom stanju.
Radni prostor (platforma,skela) mora biti dovoljno prostran i bezbedan da primi opterećenje
od opreme i radne snage.
Ljudstvo koje radi na prednaprezanju mora biti snabdeveno ličnim sredstvima zaštite na radu
u skladu sa važećim propisima.
Za vreme zatezanja kabla strogo je zabranjeno stajati iza prese ili iza pasivne kotve ako je
zatezanje sa jedne strane. Ova zabrana se odnosi kako na ekipu utezača tako i na druge koji
mogu da se kreću u blizini mesta utezanja. U zavisnosti od frekvencije drugih lica u blizini
mesta utezanja uputno je postaviti natpis: „Pažnja, prednaprezanje u toku” uz svetlosni i
zvučni signal upozorenja.
53
5. ZAŠTITA KABLOVA
5.1 Oprema za zaštitu kablova
Osnovna oprema za zaštitu kablova cementnom emulzijom sastoji se od mutilica i pumpi za

injektiranje. Kod manjih kablova primenjuje se mutilica sa ručnom pumpom, a kod većih
mutilica i pumpa predstavljaju jedinstvenu mašinu za proizvodnju i ugradnju cementne
emulzije.
Zaštita kablova mastima (parafinom ili voskom) vrši se posebnom električnom pumpom samo
za ove svrhe.
Pumpe i mutilice za zaštitu kablova proizvode se u okviru sistema SPB SUPER i u svemu
odgovaraju zahtevima tekuće regulative.
5.1.1 Tehnički podaci opreme za zaštitu kablova
Maksimal
Električni Stvarni Spoljne
Vrsta uređaja Zapremina ni Masa
pogon kapacitet mere
pritisak
i tip kW l l/h bar cm kg
Mutilica
1,1 20 100 — 120/32/81 82
M-12
Ručna pumpa
— 20 500 12 46/32/50 23
PU-12
Mutilica sa
pumpom 2,2 + 0,55 75 400 15 100/80/170 180
PU-50
Mutilica sa
pumpom 2,2 + 0,55 150 700 15 128/70/186 480
PU-100
Pumpa za
masti 2,2 48 700 15 145/100/138 130
PM-
5.2 Privremena zaštita kablova
Užad za izradu kablova i već izrađeni kablovi treba da budu privremeno zaštićeni od štetnih
uticaja za vreme transporta i skladištenja, kao i posle postavljanja u konstrukciju, sve do
završetka trajne zaštite.
Za vreme transporta i skladištenja užad i kablovI treba da su zaštićeni od:
- hemijskog i drugog uticaja koji može da izazove koroziju,

- skladištenja na otvorenom, izlaganja atmosferskim uticajima i kontaktu sa zemljištem i
rastinjem,
- transporta bez odgovarajuće ambalaže i u otvorenim prevoznim sredstvima,
- prljanja po površini koja može da utiče na trajnost ili prionljivost i dr.
54
Kada su kablovi već postavljeni u konstrukciju, krajevi kablova svakako treba da su zaštićeni
od korozije, mehaničkih oštećenja i od prodora spoljne vode u zaštitne cevi.
Ukoliko je vremenski period od postavljanja kablova u konstrukciju do njihove trajne zaštite
isuviše dugačak, zbog tehnoloških razloga izvođenja ili drugog, vrši se privremena zaštita
kablova od korozije. Ovo je naročito preporučljivo u agresivnim sredinama, salinitet, velika
vlaga i dr.
Privremena zaštita kablova obično se vrši tečnostima, uljima ili mastima, koji ne utiču
negativno na kasniju trajnu zaštitu.
Svi ovi proizvodi moraju imati odgovarajuće ateste, kao i procedure njihove primene.
5.3 Trajna zaštita kablova
Pod trajnom zaštitom kablova od korozije podrazumeva se ona vrsta zaštite koja obezbeđuje
zaštitu kablova posle zatezanja do kraja trajanja konstrukcije.
Trajna zaštita kablova može biti takva da omogući pokretanje kablova radi dotezanja,
zamene ili dr. tzv. „slobodni kablovi” ili da obezbedi čvrsto prijanjanje između užadi i zaštitnog
sredstca „vezani kablovi”.
Slobodni kablovi se obično zaštićuju specijalnim mastima, parafinom, voskom ili dr. Vezani
kablovi se zaštićuju cementnom injekcionom smešom.
5.3.1 Trajna zaštita pokretnih kablova (unbonded tendons)
Svi kablovi u sistemu SPB SUPER mogu biti projektovani kao pokretni (slobodni) kablovi.
Trajna zaštita ovih kablova može se izvršiti ispunjavanjem šupljina ili cevi mastima, voskom,
parafinom ili drugim sličnim materijama. Uslovi koje treba da ispunjavaju ove plastične mase i
način njihove primene definisani su u FIP preporuci „Zaštita od korozije pokretnih (slobodnih)
kablova” (FIP RECOMMENDATIONS: CORROSION PROTECTION OF UNBONDED
TENDONS - 1986)
5.3.2 Trajna zaštita vezanih kablova cementnom smešom
Najčešće se primenjuju vezani kablovi unutar betonskog preseka. Čvrsta veza između užadi,
zaštitne cevi i okolnog betona ostvaruje se ispunjavanjem šupljina i cevi cementnom
injekcionom smešom na bazi cementa, vode i odgovarajućih aditiva. Injekciona masa mora
zadovoljavati važeću regulativu u pogledu svojih osobina: čvrstoća, izdvajanje vode, fluidnost
i dr. Važeći parametri za ove osobine su sledeći:
- w/c 0,40-0,45
- protočnost 15 sec
- izdvajanje vode posle 3 h 2%
- promena zapremine 0 do +3% (-2÷+5%)
- pritisna čvrstoća na pritisak 30 MPa
55
Kvalitet, način ugrađivanja i ispitivanja cementnih smeša dati su u jugoslovenskom standardu

JUS U.E3.015 „Injekcione smeše za injektiranje kablova za prednaprezanje” – 1986 i
pripadajućim standardima JUS U.M8.022, 023,024 i 025.
Takođe se preporučuje FIP–ovo uputstvo za dobru primenu: „Injektiranje kablova u
prednapregnutom betonu” (GROUTING OF TENDONS IN PRESTRESSED CONCRETE –
1990).
Sve faze u operaciji zaštite kablova injekcionom masom na bazi cementa date su u posebnoj
proceduri u okviru sistema SPB SUPER. Prethodna ispitivanja moraju biti završena najmanje
15 dana pre početka zaštite kablova.
Zaštita kablova formiranih od individualno zaštićenih užadi (užad sa mašću u PE cevi) vrši se
na uobičajeni način ali pre zatezanja. Injekciona masa ovde u prvom redu služi da obezbedi
pravilan raspored užadi, a takođe, i kao dodatna zaštita od korozije, ukoliko se kabl nalazi u
PE cevi.
U sledećoj tabeli prikazane su teorijske količine cementne emulzije u litrima po dužnom
metru kabla. Ove količine su usled proširenja kod kotvi i rastura u praksi veće za 15–50% u
zavisnosti od dimenzija kabla (prečnik i dužina), oblika kabla, spretnosti radnika, kapaciteta
mešalice i pumpe i dr.
Unutrašnji Zapremina
Tip kabla ∅ cevi emulzije
mm l/m
1∅ 26 0,4
2∅ 42 1,1
3∅ 48 1,4
4∅ 50 1,4
7∅ 60 1,8
12 ∅ 80 3,4
19 ∅ 100 5,2
25 ∅ 110 6,0
31 ∅ 120 7,0
37 ∅ 130 8,1
5.4 Postavljanje cevčica za injektiranje i ozračivanje
Cevčice za inkjektiranje služe da cementna smeša pumpanjem ispuni sav slobodni prostor u
cevima, kotvama i poklopcima. Cevčice za ozračivanje su potrebne da bi vazduh, voda i deo
emulzije mogao da iziđe napolje. Najmanji unutrašnji prečnik ovih cevčica treba da bude 20
mm i da imaju mogućnost zatvaranja (zaptivanja) u toku injektiranja.
Položaj cevčica za injektiranje i ozračivanje mora biti takav da omogući cementnoj smeši
ispunjavanje svih slobodnih prostora. Injektiranje obično započinje od nižih ka višim tačkama.
Kontinualni kabl
56
Vertikalni kabl
Dodatna
cevcica
0,5 - 1,0 m
oko 1,0 m
Poklopac za injektiranje
Položaj cevčica za injektiranje i ozračivanje treba biti dat u izvođačkim crtežima.

Kod vrlo dugačkih vertikalnih kablova, kada pritisak injektiranja postaje izuzetno visok,
injektiranje se obavlja u više tačaka po visini i za to je potrebno predvideti odgovarajući broj i
položaj cevčica.
Na sličan način se postupa i kod jako dugačkih kablova, a takođe i u toplim klimatima.
U posebnim slučajevima može se predvideti i naknadno injektiranje da bi se ispunile sve
šupljine kao i da bi se eventualno izdvojena voda zamenila cementnom masom.
5.5 Operacija zaštite kablova
5.5.1 Potrebni uslovi
Zaštita kablova izvodi se odmah¸nakon prednaprezanja, ako je to moguće, po projektu u

kome su definisani uslovi, redosled i način rada.
Pre početka radova treba da su poznati rezultati prethodnih ispitivanja cementne smeše kao i
eventualnih probnih injektiranja.
Oprema za injektiranje treba da je raspoloživa u ispravnom stanju na mestu rada. Oprema se
sastoji od mešalice, rezervoara gotove emulzije, pumpe za injektiranje sa svim potrebnim
crevima i ventilima, opreme za merenje vode, cementa i aditiva, kao i opreme za ispitivanje i
kontrolu emulzije. Ukoliko se radi pri niskim temperaturama treba obezbediti odgovarajuću
opremu i sredstva za grejanje.
Takođe na mestu rada potreban je kompresor radi ispitivanja prolaznosti u cevima i
izbacivanja eventualne vode iz njih. Preporučuje se da na gradilištu ili u neposrednoj blizini
postoji rezervna mutilica sa pumpom, creva, ventili i drugi rezervni delovi.
Sav potreban materijal: cement, voda, aditivi i eventualni punioci, treba da je u dovoljnim
količinama na mestu rada. Vode treba da bude dovoljno i za eventualna ispiranja cevi ukoliko
dođe do zapušenja.
57
5.5.2 Zaštita kablova u normalnim uslovima
Pre početka injektiranja kablova cementnom smešom potrebno je komprimiranim vazduhom

proveriti prohodnost cevi i cevčica za ozračivanje uz istovremeno izbacivanje vode ukoliko je
ima.
Injektiranje jednog kabla treba da se obavi bez prekida. Brzina ispunjavanja cevi kreće se od
5 do 15 m/min u zavisnosti od okolnosti. Brzina je ograničena pritiskom na pumpi, koji ne
treba da prelazi 15 bara. Spremljena smeša mora da se upotrebi u roku od 30 minuta
ukoliko nije primenjen retarder kojim se vreme povećava.
Cementna smeša se pumpa kroz cev obično sa najniže tačke i mesta za ozračivanje se
sukcesivno zatvaraju kako injektiranje napreduje. Kada injekciona masa dođe do kraja cevi
pumpanje se nastavlja da izađe vazduh i voda, sve do pojave čiste smeše, i onda se izlaz
zatvara. Posle toga se pritisak na pumpi podiže na oko 15 bara i tako zadržava nekoliko
minuta da bi eventualna voda i vazduh izišli iz cevi. Nakon toga se zatvara i otvor za
pumpanje.
Posle dovoljnog očvršćavanja cementne smeše privremeni poklopci na kotvama se mogu
ukloniti.
Ukoliko se zaključi da pojedini delovi kabla nisu potpuno ispunjeni emulzijom ili je došlo do
izdvajanja vode na gornjim tačkama kabla, može se naknadnim injektiranjem kroz cevčice za
pumpanje i ozračivanje ovaj nedostatak otkloniti.
5.5.3 Zaštita kablova pri niskim temperaturama
Ukoliko se očekuje da se u narednih 48 časova temperatura spusti ispod +50C potrebno je

primeniti postupak zaštite kablova pri niskim temperaturama.
Cementna smeša smrzava se na temperaturi između -20C i -50C. Da bi se izbeglo
smrzavanje treba injekcionu masu održati na +50C tri naredna dana posle injektiranja.
Pri niskim temperaturama treba upotrebljavati specijalne aditive za smešu i grejanjem
obezbediti uslove za njeno očvršćavanje. U regionima sa temperaturama iznad nule u većem
delu godine ne treba vršiti zaštitu kablova kada je temperatura ispod -5˚C.
U oblastima sa niskim temperaturama problem zaštite mora biti posebno ispitan i rešen.
5.5.4 Mere zaštite na radu
Sve operacije zaštite kablova treba da obavljaju rukovodioci i operateri sa iskustvom.

Pored uobičajenih mera zaštite na radu personal koji obavlja ove radove treba da zaštiti oči i
kožu od kontakta sa cementnom smešom. Sva creva i spojevi treba da su maksimalno
sigurni od iznenadnog prskanja i nekontrolisanog izlivanja cementne smeše.
58
6. DOKUMENTACIJA PROCESA
6.1 Kvalitet čelika za prednaprezanje
Čelik za prednaprezanje–užad mora da poseduje fabrički atest proizvođača iz koga se vide
svi relevantni podaci o kvalitetu čelika. Kvalitet čelika u sistemu SPB SUPER mora da
odgovara evropskoj normi prEN 10138–3 iz 1999. godine, koja će u bliskom periodu biti i
formalno usvojena od nadležnih evropskih institucija.
Domaći propisi (Pravilnik o tehničkim normativima za čelike žice, šipke i užad za
prednaprezanje konstrukcija – Sl.list SFRJ br. 41, 1985.) predviđaju da se moraju raditi i
kontrolna ispitivanja (atestiranja) čelika za prednaprezanje i to na svakih 20 tona.
Ukoliko su atesti proizvođača potvrđeni kontrolnim ispitivanjem, čelik (užad) se može
upotrebiti u skladu sa projektom i uslovima sistema SPB SUPER.
Atesti proizvođača čelika i njegova kontrolna ispitivanja moraju se nalaziti u dokumentaciji
izvođača pre početka radova i kao osnov za izdavanje Uverenja o kvalitetu izvršenih radova
na prednaprezanju.
6.2 Uverenje o kvalitetu kotvi

Kotve ili njihove pojedine komponente ne mogu se primenjivati u okviru sistema SPB SUPER
ukoliko ne postoji Uverenje o kvalitetu ovih proizvoda izdato od strane Instituta IMS-CP ili
druge ovlašćene organizacije kojoj je Institut IMS-CP poverio ovo pravo.
Uverenje o kvalitetu kotvi ili njihovih pojedinih komponenata izdaje se na osnovu pozitivnih
rezultata ispitivanja i kontrole ovih elemenata prema propisanim procedurama Instituta IMS-
CP u okviru sistema kvaliteta ISO 2002.
6.3 Prethodna ispitivanja sredstava za

zaštitu kablova
Sredstva za privremenu zaštitu kablova, ukoliko se primenjuju, moraju imati atest
proizvođača o svom kvalitetu, kao i dokaz da neće proizvesti negativne uticaje na kasnije
primenjena sredstva trajne zaštite.
Sredstva za trajnu zaštitu pokretnih kablova na bazi masti, voska, parafina i dr. pored atesta
proizvođača moraju imati i rezultate kontrolnih ispitivanja bitnih karakteristika. Uslovi koje
treba da ispunjavaju ove mase dati su u FIP preporuci „Zaštita od korozije pokretnih
(slobodnih) kablova” (FIP RECOMMENDATIONS: CORROSION PROTECTION OF
UNBONDED TENDONS–1986).
Kod trajne zaštite kablova cementnom smešom našim standardom JUS U.E3.015-1981
„Injekcione smeše za injektiranje kablova za prednaprezanje” predviđeno je da se rade
prethodna ispitivanja radi dobijanja što kvalitetnije mase za injektiranje. Kod većih objekata, a
naročito u specifičnim uslovima izvođenja radova, ove prethodne probe su obavezne. Kod
manjih objekata, a posebno ukoliko se rade od materijala (cement, voda, aditivi) za koja su
prethodna ispitivanja već vršena, mogu se izbeći prethodne probe zbog troškova i potrebnog
vremena. Ipak, treba priložiti uz dokumentaciju i rezultate ranije izvršenih probnih ispitivanja
uz dokaze da je primenjen identičan materijal.
Uslovi koje treba cementna smeša da ispuni dati su u našim standardima JUS U.E3.015 i
JUS U.M8.022–025 iz 1986. godine. Takođe se preporučuje i FIP–ovo uputstvo „Injektiranje
kablova u prednapregnutom betonu” (GROUTING OF TENDONS IN PRESTRESSED
CONCRETE-1990.)
59
6.4 Zapisnik o krojenju i montaži kablova

SPB SUPER
IZVRŠILAC RADOVA:
( firma )
( adresa )
( odgovorni rukovodilac )
ZAPISNIK O KROJENJU I MONTAŽI KABLOVA

Naručilac
Ugovor (broj)
Objekat / lokacija
Proizvođač čelika
Oznaka šarže
Atest proizvođača (broj)
Kontrolni atest (broj)
Datum
Oznaka Pozi- Teori- Dodatak
R. Tip Broj Prečnik krojenja / Dužina
eleme- cija jska za Napomena
br. kabla kotura cevi datum krojenja
nta kabla dužina hvatanje
montaže
mm m m m
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)
Zapisnik popunjen zaključno sa rednim brojem:

Datum i mesto:
Krojenje i montažu izvršili Rukovodilac utezačkih radova

1.
2.
(Potpis) (Potpis)
60
6.5 Zapisnik o zatezanju kablova

SPB SUPER
IZVRŠILAC RADOVA:
( firma )
( adresa )
ZAPISNIK ZATEZANJU KABLOVA

Naručilac
Ugovor (broj)
Objekat / konstrukcija
Oprema za zatezanje (tip,
broj prese, pumpe i
manometra)
Neto
Oznaka Pozi- Duži- Sila Prit. na Bruto Gubici Neto
R. Tip Datum Datum račun.
Eleme- cija na na mano- izdu- izdu- izdu-
br. kabla betoniranja zatezanja izdu-
nta kabla kabla presi metru ženje ženja ženje
ženje
m kN bar mm mm mm mm
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13)
Napomene i skice

Datum i mesto:
Zatezanje izvršili Rukovodilac utezačkih radova

1.
2.
(Potpis) (Potpis)
61
6.6 Zapisnik o zaštiti kablova

SPB SUPER
IZVRŠILAC RADOVA:
( firma )
( adresa )
ZAPISNIK O ZAŠTITI KABLOVA I KONTROLNIM ISPITIVANJIMA

Naručilac
Ugovor (broj)
Objekat / konstrukcija
Oprema za injektiranje
Prethodna ispitivanja
(br. Izv.)
Cement
Voda
Dodatak
W/C
Napomena
R. Oznaka Pozicija Tip Datum Temperatura Kontrolna
(broj kontrolnih
br. elementa kabla kabla injektiranja vazduha ispitivanja
uzoraka)
(˚C)
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)
Protočnost:
Izdvajanje vode
posle 24h:
Promena zapremine
posle 24h:
Temperatura
materijala:
Datum i mesto:
Zaštitu izvršili Rukovodilac utezačkih radova

1.
2.
(Potpis) (Potpis)
62
6.7 Izveštaj o kontrolnim ispitivanjima čvrstoće

injekcione smeše
Za vreme izvođenja radova na zaštiti kablova cementnom smešom moraju se ostaviti uzorci
kojima se dokazuje postignuta čvrstoća.
Na ovim uzorcima se takođe na samom gradilištu mere i ostali parametri: izdvajanje vode,
skupljanje, ekspanzija i dr.
Ispitivanje čvrstoće na pritisak uzoraka vrši se u ovlašćenim laboratorijama pri čemu se
izdaje „Izveštaj o ispitivanju kontrolnih uzoraka cementne smeše za injektiranje”. Ovaj
izveštaj je sastavni deo dokumentacije o kvalitetu izvedenih radova.
6.8 Uverenje o kvalitetu izvedenih radova

Ukoliko su radovi na prednaprezanju izvedeni u svemu prema projektu važećim propisima
standardima i ukoliko je obezbeđena valjana dokumentacija predviđana u tačkama 6.1 – 6.6,
i Izvođač radova izdaje Uverenje o kvalitetu.
63
SPB SUPER
IZVRŠILAC RADOVA:
( firma )
( adresa )
UVERENJE O KVALITETU IZVRŠENIH
RADOVA NA PREDNAPREZANJU
Naručilac,broj ugovora
Gradilište, konstrukcija
Ovim se potvrđuje da su na osnovu rezultata kontrole, ispitivanja i zapisnika o izvođenju,

radovi na prednaprezanju izvršeni u svemu prema tehničkoj dokumentaciji (projektu),
važećim propisima i standardima, u okviru sistema kvaliteta ISO 9001:2000.
Sastavni deo ovog Uverenja je:
1. Atest proizvođača užadi,

2. Izveštaj o kontrolnom ispitivanju užadi,
3. Uverenje o kvalitetu kotvi
4. Izveštaj o ispitivanju prethodnih proba za cementne smeše za injektiranje,
5. Izveštaj o ispitivanju kontrolnih uzoraka cementne smeše za injektiranje,
6. Zapisnik o krojenju i montaži kablova,
7. Zapisnik o zatezanju kablova,
8. Zapisnik o zaštiti kablova.
Odgovorni rukovodilac Ovlašćeno lice

Radova firme
(Potpis) (Potpis)
64
6.9 Identifikacione karte osoblja Centra

za prednaprezanje INSTITUTA IMS
RUKOVODILAC PREDNAPREZANJA
SISTEM SPB SUPER
Centar za prednaprezanje
INSTITUT IMS
Rukovodilac prednaprezanja
Ime
Važi od do
Overava
( Direktor IMS )
IZVRŠILAC PREDNAPREZANJA
SISTEM SPB SUPER
Centar za prednaprezanje
INSTITUT IMS
Rukovodilac prednaprezanja
Ime
Važi od do
Overava
( Direktor IMS )
European Technical Approval
Post-Tensioning Systems
DYWIDAG External and Internal

Unbonded Strand Post-
Tensioning System for 3 to 37
Strands (140 and 150 m2)
ETA-13/0979
European Organisation for Technical Approvals Validity

Europäische Organisation für Technische Zulassungen 27 June 2013 - 27 June 2018
Organisation Européenne pour l‘Agrément Technique
Service d'études sur les transports, les
routes et leurs aménagements
110 rue de Paris
77171 Sourdun
Tel : + 33 (0)1 60 52 31 31
Fax : + 33 (0)1 60 52 31 69
MEMBRE DE L'EOTA
MEMBER OF EOTA
European Technical Approval ETA-13/0979

(English language translation, the original version is in French language)
Nom commercial : Procédé de précontrainte extérieur DYWIDAG

Trade name : DYWIDAG External and Internal unbonded Strand
Post-Tensioning System
Détenteur de l'ATE : DYWIDAG-Systems International GmbH

Holder of approval : Destouchesstrasse 68
80796 München
DEUTSCHTLAND
Type générique et utilisation prévue du Procédé de précontrainte par post-tension

produit de construction : DYWIDAG avec câble extérieur et intérieur non
adhérent de 3 à 37 torons (140 et 150 m2).
Generic type and use of construction DYWIDAG External and Internal unbonded Strand
product : Post-Tensioning System for 3 to 37 Strands (140
and 150 m2).
Valid from: 27.06.2013

to: 27.06.2018
Producteur du procédé : DYWIDAG-Systems International GmbH

Kit manufacturer : Max-Planck-Ring 1
40764 Langenfeld
DEUTSCHLAND
Le présent agrément technique européen 50 pages comprenant 27 pages de dessins faisant

contient : partie intégrante du document.
This European Technical Approval 50 pages including 27 pages of drawings which

contains : form an integral part of the document.
Organisation pour l'Agrément Technique Européen

European Organisation for Technical Approvals
European Technical Approval n° 13/0979 Page 2 of 50
Version of the 27th June 2013

CONTENTS
A LEGAL BASES AND GENERAL CONDITIONS..............................................................4

B SPECIFIC CONDITIONS OF THE EUROPEAN TECHNICAL APPROVAL .................5
B.1 DEFINITION OF PRODUCTS AND INTENDED USE.............................................5
B.1.1 Definition of Products ...........................................................................................5
B.1.2 Intended use...........................................................................................................6
B.1.3 Working life ..........................................................................................................6
B.2 CHARACTERISTICS OF PRODUCT AND METHODS OF VERIFICATION........7
B.2.1 Characteristics of product......................................................................................7
B.2.2 Methods of verification .........................................................................................9
B.3 EVALUATION AND ATTESTATION OF CONFORMITY AND CE MARKING16
B.3.1 Attestation of System Conformity.......................................................................16
B.3.2 Responsibilities ...................................................................................................16
B.3.3 CE Marking .........................................................................................................19
B.4 ASSUMPTIONS UNDER WHICH THE FITNESS OF THE PRODUCT FOR THE
INTENDED USE WAS FAVOURABLY ASSESSED .........................................................20
B.4.1 Manufacturing .....................................................................................................20
B.4.2 Installation ...........................................................................................................20
B.5 PACKAGING, TRANSPORT, AND STORAGE ......................................................23

A LEGAL BASES AND GENERAL CONDITIONS
A.1 This European Technical Approval is issued by Sétra in accordance with:
Council Directive 89/106/EEC of 21 December 1988 on the approximation of

laws, regulations and administrative provisions of Member States relating to
construction products1, modified by Council Directive 93/68/EEC2 and Regulation
(EC) N° 1882/2003 of the European Parliament and of the Council3 ;
décret n°92-647 du 8 juillet 19924 concernant l'aptitude à l'usage des produits de

construction ;
Common Procedural Rules for Requesting, Preparing and the Granting of

European Technical Approvals set out in the Annex to Commission Decision
94/23/EC5 ;
ETAG 013, Edition June 2002, Post-Tensioning Kits for Prestressing of

Structures.
A.2 Sétra is authorised to check whether the provisions of this European Technical
Approval are met. Checking may take place in the manufacturing plant(s).
Nevertheless, the responsibility for the conformity of the products to the European
Technical Approval and for their fitness for the intended use remains with the holder
of the European Technical Approval.
A.3 This European Technical Approval is not to be transferred to manufacturers or

agents of manufacturers other than those indicated on page 1, or manufacturing
plants other than those indicated on page 1 of this European Technical Approval.
A.4 This European Technical Approval may be withdrawn by Sétra, in particular

pursuant to information by the Commission according to Article 5(1) of Council
Directive 89/106/EEC.
A.5 Reproduction of this European Technical Approval including transmission by

electronic means shall be in full. However, partial reproduction can be made with the
written consent of Sétra. In this case partial reproduction has to be designated as
such. Texts and drawings of advertising brochures shall not contradict or misuse the
European Technical Approval.
A.6 The European Technical Approval is issued by the approval body in its official
language. This version corresponds fully to the version circulated in EOTA.
Translations into other languages have to be designated as such.
1
Official Journal of the European Communities N° L 40, 11.2.1989, p. 12
2
3
Official Journal of the European Union N° L 284, 30.10.2003, p. 1
4
Official Journal of the French Republic of the 14th July 1992
5

B SPECIFIC CONDITIONS OF THE EUROPEAN TECHNICAL

APPROVAL
B.1 DEFINITION OF PRODUCTS AND INTENDED USE
B.1.1 Definition of Products

This European Technical Approval applies to a kit:
DYWIDAG – External Strand Post-Tensioning System
consisting of 3 to 37 strands.
The DYWIDAG post-tensioning kit is designed for internal unbonded and external
prestressing.
The prestressing tendon consists of a bundle of 7-wire strands, anchorages, deviators, sheathing
and corrosion protective compounds.
- The strands are defined in the prEN 10138-3: ”Prestressing steels – Strand” as 0.6”
‘normal’ and ‘super’ strand, i.e. with Ø 15.3 and Ø 15.7 mm nominal diameter,
with a nominal tensile strength of 1770 or 1860 N/mm², coded Y1770S7 15.3 (or
15.7) or Y1860S7 15.3 (or 15.7), respectively, referred to as the ‘tensile element’.
- As long as EN 10138 is not implemented 7-wire strands in accordance with
national provisions shall be used.
- Stressing (active) anchorages and fixed (passive) anchorages
consisting of an anchor plate with connection tube, steel trumpet, plastic
insert and wedge plate, or
consisting of a cast iron anchor body with a HDPE-trumpet and a wedge
plate.
- Sheathings are made of plastic (polyethylene, HDPE).
- Deviators are specific elements at given locations in the structure along the tendon.
These are generally made of steel tubes (straight or prebent) placed inside the
concrete structure or construction steel saddles applied to the structure.
- Bursting reinforcement (helix and stirrups), for the concrete confinement at
anchorages to ensure local prestressing force transfer into the concrete structure.
- The corrosion protecting compound can be a flexible compound with a wax base
(in accordance with Annex C.4.2 of ETAG 013) for external and internal unbonded
use, or a cement based grout (in accordance with EN 447) for rigid injection for
external use only.
Steel and plastic tubes, the ordinary reinforcement for bursting reinforcement, grouting
products are covered by European or national provisions thus they are not described in this
ETA. However, they can be used for the prestressing kit.

B.1.2 Intended use

The DYWIDAG internal unbonded and external strand post-tensioning system (in the
following PT system) has been developed to be used for:
• new structures
• repairing and strengthening existing structures
exposed to effects from gravity and live loads, climate exposures, imposed sets of
deformations.
If used for external prestressing this PT system is meant for concrete structures/members with a
tendon path situated outside their cross section but inside their envelope. It may also be
employed in structures made of other materials, e.g. masonry, steel, cast iron, timber or
combinations of several materials (see Annex 15). In case of use with other materials than
concrete, dimensions and force transfer shall be designed according to the relevant Eurocodes
or national regulations valid in place of use.
The following optional use categories for the tendons are possible:
• restressable
• exchangeable
• encapsulated
B.1.3 Working life

The provisions made in this European Technical Approval are based on an assumed working
life of the PT system of 100 years. These provisions are based upon the current state of the art
and the available knowledge and experience. The indications given on the working life cannot
be interpreted as a guarantee given by the kit manufacturer or the Approval Body, but are to be
regarded only as a means for choosing the right products in relation to the expected
economically reasonable working life of the works.
The relevant Eurocodes are the following:

EN 1990 “Eurocode 0”: Basis of structural design
EN 1991 “Eurocode 1”: Actions on structures
EN 1992 “Eurocode 2”: Design of concrete structures
EN 1993 “Eurocode 3”: Design of steel structures
EN 1994 “Eurocode 4”: Design of composite steel and concrete structures
EN 1995 “Eurocode 5”: Design of timber structures
EN 1996 “Eurocode 6”: Design of masonry structures
The PT system is supposed to be subject to appropriate use and maintenance (see Chapter 7 of
ETAG 013).

B.2 CHARACTERISTICS OF PRODUCT AND METHODS OF VERIFICATION
B.2.1 Characteristics of product
B.2.1.1 General
The components correspond to the drawings and provisions given in this European Technical
Approval including the Annexes. The characteristic material values, dimensions and tolerances
of the components not indicated in the Annexes shall correspond to the respective values laid
down in the technical documentation of this European Technical Approval. Arrangement of the
tendons, the design of the anchorage zones, the anchorage components and the diameters of the
sheathings shall correspond to the attached description and drawings; the dimensions and
materials shall comply with the values given therein.
The first digit of the designation of components of anchorages (6) identifies the nominal strand
diameter in tenfold of inches (0.60”/0.62”), the second digit is an internal code and the last two
digits refer to the number of strands in the tendon (size of tendon). The components (except
helix and additional reinforcement) fit for tendons with both strand strengths.
B.2.1.2 Strands
Only 7-wire strands shall be used in accordance with national provisions with the
characteristics given in Annex 18.
To avoid confusions only strands with one nominal diameter shall be used on one site. If the
use of strands with Rm = 1860 MPa is intended on site, these shall only be used there.
Only strands stranded in the same direction shall be used in a tendon.
B.2.1.3 Wedges
Wedges (see Annex 2) are approved with 30°-tooth or 45°-tooth. The segments of the wedges
for strands 15.3 mm are 42 mm long and the segments of the wedges for strands 15.7 mm
are 45 mm long. The wedge dimension does not depend on the strands’ strength.
Wedges of one supplier only may be used at one construction site.
B.2.1.4 Wedge plates

The conical drills of the wedge plates (see Annex 2) shall be clean, stainless and provided with
a corrosion protection.
B.2.1.5 Anchor plate with recess tube

Circular anchor plate with recess tube welded watertight to it shall be used (see Annexes 3-5).
B.2.1.6 Steel trumpet with PE-insert

As a part of the steel trumpet the tension ring is welded to the steel tube with the flange. The
PE-insert is fixed to the tension ring through a gasket with a retaining ring and screws (see
Annex 2). A piece of plastic sheathing with relevant diameter is mirror welded to the PE-insert.
Its length is determined in order to protrude out from the concrete body around the anchorage
zone.

B.2.1.7 Cast-iron anchor bodies

For 5 to 37 strands multi-plane cast-iron anchor bodies shall be used (see Annexes 9 and 10).
B.2.1.8 Bursting reinforcement (helixes and stirrups)

The steel grades and dimensions of the helixes and of the stirrups shall comply with the values
given in the relevant Annexes 6-8 and 11-14. The central position in the structural concrete
member on site shall be ensured according to section B.4.2.3.
The outer end of the helix shall be welded to the anchor plate or the anchor body MA. This is
not necessary if the final turn is welded to form a closed ring.
B.2.1.9 Sheathings, tubes and trumpets

Sheathings made of polyethylene shall comply with EN 12201 and ETAG 013. The dimensions
of the sheathings shall comply with values given in Annex 2. The connections and seals
between the sections of sheathing are effected either with mirror welding or electro-welding
couplers.
The recess tubes and steel tubes (respectively welded to anchor plate and flange, see Annexes
3-5) are manufactured from at least 3.2 mm thick steel sheath material (see Annex 17).
The trumpets at the stressing and fixed anchorages (see Annexes 9 and 10) are manufactured
from 3.0 mm thick PE material (see Annex 17). The connections and seals between a section of
sheathing and a trumpet are effected with mirror welding.
B.2.1.10 Grout
Grout according to EN 447:1996 shall be used.
B.2.1.11 Wax
Wax as defined in Annex C.4.2 of ETAG 013 or according to national regulations valid in
place of use shall be used.
B.2.1.12 Protective caps

Protective caps serve as closing the anchorage to enable grouting/injection and its protection.
The caps are made of steel. Regularly they cover the wedge plate and are left in place after
injection. Elongated caps may be used for sufficient strand over-length for later prestressing
force adjustment or detensioning.

B.2.2 Methods of verification
B.2.2.1 General
This European Technical Approval for the "DYWIDAG external strand post-tensioning
system" is issued on the basis of agreed data, deposited at Sétra, which identifies the
"DYWIDAG external strand post-tensioning system" that has been assessed and judged.
Assessment of the fitness of the "DYWIDAG external strand post-tensioning system" for the
intended use in relation to the requirements for mechanical resistance and stability in the sense
of Essential Requirements 1 and for Essential Requirement 3 (hygiene, health and
environment) has been made in accordance with the ETAG 013, Guideline for European
Technical Approval of post-tensioning kits for prestressing of structures, based on the
provisions for all systems.
The release of dangerous substances (Essential Requirement 3) is determined according to

ETAG 013, clause 5.3.1. A declaration was made by the kit manufacturer that the product does
not contain any dangerous substances.
In addition to the specific clauses relating to dangerous substances contained in the ETA, there
may be other requirements, applicable to the products falling within its scope (e.g. transposed
European legislation and national laws, regulations and administrative provisions). In
conformity with the provisions of the European directive 89/106/EEC, these requirements must
also be complied with wherever they apply.
The structural members (made of normal-weight concrete) prestressed by means of the

DYWIDAG-External Strand Post-Tensioning System used to be designed in accordance with
national regulations.
B.2.2.2 Tendons
The maximum prestressing and over-tensioning force to be applied on the tendon is specified in
the national standards and regulations in force in the place of use.
The maximum force P0, max defined according to EN 1992-1-1 paragraph 5.10.2 (with
recommended values for k1 and k2), and according to prEN 10138, shall not exceed the values
laid down in Table 1 (140 mm²) or in Table 2 (150 mm²).
Maximum prestressing force P0, max = min (0.8 Fpk ; 0.9 Fp0.1k) where Fpk = Ap fpk is the
characteristic tensile force of tensile elements of tendons and Fp0.1k = Ap fp0.1k the characteristic
tensile yield force of tensile elements of tendon (0.1 % proof load).
The initial prestressing force Pm0 immediately after tensioning and anchoring shall not exceed
the values laid down in Table1 (140 mm²) or in Table2 (150 mm²), see also Annex 1.
Initial prestressing force Pm0 = min (0.75 Fpk ; 0.85 Fp0.1k)

Table 1: Maximum prestressing forces6 for tendons with Ap = 140 mm²

Cross Prestressing force Prestressing force
Number Y1770S7 Y1860S7
Tendon section
of Fp0.1k = 218 kN Fp0.1k = 229 kN
Designation Ap
strands
[mm²]
Pm0, max [kN] P0, max [kN] Pm0, max [kN] P0, max [kN]
6803 3 420 556 589 584 618
6804 4 560 741 785 779 824
6805 5 700 927 981 974 1031
6807 7 980 1297 1373 1363 1443
6809 9 1260 1668 1766 1752 1855
6812 12 1680 2224 2354 2336 2473
6815 15 2100 2780 2943 2920 3092
6819 19 2660 3521 3728 3698 3916
6822 22 3080 4077 4316 4282 4534
6827 27 3780 5003 5297 5256 5565
6831 31 4340 5744 6082 6034 6389
6837 37 5180 6856 7259 7202 7626
Table 2: Maximum prestressing forces6 for tendons with Ap = 150 mm²

Tendon section
of Fp0.1k = 234 kN Fp0.1k = 246 kN
Designation Ap
strands
[mm²]
6803 3 450 597 632 627 664
6804 4 600 796 842 836 886
6805 5 750 995 1053 1046 1107
6807 7 1050 1392 1474 1464 1550
6809 9 1350 1790 1895 1882 1993
6812 12 1800 2387 2527 2509 2657
6815 15 2250 2984 3159 3137 3321
6819 19 2850 3779 4001 3973 4207
6822 22 3300 4376 4633 4600 4871
6827 27 4050 5370 5686 5646 5978
6831 31 4650 6166 6529 6482 6863
6
The forces P0, max and Pm0 are given as indicative values. The actual values are to be found in national
regulations valid on place of use. Compliance with the stabilisation and crack width criteria in the load transfer test
was verified to a load level of 0.80 Fpk.


Tendon section
of Fp0.1k = 234 kN Fp0.1k = 246 kN
Designation Ap
strands
[mm²]
6837 37 5550 7359 7792 7737 8192
The number of strands in a tendon may be reduced by leaving out strands lying radial-
symmetrically in the wedge plate. The provisions for tendons with completely filled wedge
plates (basic types) also apply to tendons with only partly filled wedge plates. Into the cones
not filled short pieces of strands with wedges have to be pressed to assure a sufficient bending
stiffness of the wedge plate. Obviously for such tendons wedge plates machined without the not
needed conical borings can be applied, too.
The prestressing force is reduced per strand left out as shown in Table 3.
Table 3: Reduction of the prestressing force when leaving out one strand
Ap Y1770S7 Y1860S7
IPm0 [kN] IP0 [kN] IPm0 [kN] IP0 [kN]
140 mm² 185.3 196.2 194.7 206.1
150 mm² 198.9 210.6 209.1 221.4
B.2.2.3 Losses of the prestressing force due to friction

At calculation of the losses of the prestressing force due to friction the friction coefficient
U = 0.12 – 0.14 shall be considered. This value is for information only. The exact friction
coefficient must be adapted to each project and also in case of restressing. For internal
unbonded tendons the wobble coefficient k = 0.005 rad/m (unintentional deviation) shall be
considered.
At external tendons no wobble coefficient k need to be taken into account.
For the determination of strains and forces of prestressing steel friction losses VPUA in the
active anchorage zone shall be taken into account as follows:
- For the tendon sizes from 6803 to 6805: PUA = 1.0 %
- For the tendon sizes from 6807 to 6837: PUA = 0.5 %

B.2.2.4 Radius of curvature of the tendons at deviations and geometry of deviators

The smallest admissible radius of curvature of the tendons with sheathings as defined in
Appendix C.2 of ETAG 013 based on ENV 1992-1-5 and the required dimensions of the bent
steel deviation tubes are given in Table 4 and Annex 16.
Table 4: Smallest radius of curvature of deviators

Tendon Min. radius Tendon Min. radius
of curvature of curvature
6803 2.00 m 6815 2.75 m
6804 2.00 m 6819 3.00 m
6805 2.00 m 6822 3.25 m
6807 2.00 m 6827 3.50 m
6809 2.25 m 6831 3.75 m
6812 2.50 m 6837 4.00 m
The minimum values of radius of curvature given in Table 4 shall be respected, unless a
national regulation is stricter.
Smooth steel pipes can be bent to a constant radius in one plane. This should be taken into
account at when specifying the tendon layout.
By using anchor bodies type MA a straight length of the tendon behind the anchorage
(measured from the top of the anchor body) according to Table 5 is required.
Table 5: Required straight length of the tendon in the anchorage zone by using anchor
bodies (measured from the top of the anchor body)
Tendon Straight length Tendon Straight length
of the tendon of the tendon
6805 0.85m 6819 1.20 m
6807 0.75m 6822 1.20 m
6809 1.00 m 6827 1.30 m
6812 1.05 m 6831 1.45 m
6815 1.05 m 6837 1.45 m

By using anchor plates a straight length of the tendon behind the anchorage (measured from the
top of the anchor plate) according to Table 6 is required.
Table 6: Required straight length of the tendon in the anchorage zone by using anchor
plates (measured from the top of the anchor plate)
Tendon Straight length Tendon Straight length
of the tendon of the tendon
6803 0.70 m 6815 1.20 m
6804 0.80 m 6819 1.30 m
6805 0.85 m 6822 1.40 m
6807 0.90 m 6827 1.50 m
6809 1.00 m 6831 1.60 m
6812 1.10 m 6837 1.60 m
In case of an external exchangeable tendon with cement grout no curved tendon layout is
allowed within the concrete body around the anchorage zone.
In case of a curved tendon layout in the anchorage zone of an external tendon with wax, the
smallest admissible radius of curvature is given in Table 7.
Table 7: Smallest radius of curvature of deviators behind the anchorage

Tendon Min. radius Tendon Min. radius
of curvature of curvature
behind behind
anchorage anchorage
6803 3.00 m 6815 3.75 m
6804 3.00 m 6819 4.00 m
6805 3.00 m 6822 4.25 m
6807 3.00 m 6827 4.50 m
6809 3.25 m 6831 4.75 m
6812 3.50 m 6837 5.00 m
The minimum values of radius of curvature given in Table 7 shall be respected, unless a
national regulation is stricter.
B.2.2.5 Concrete strength

At the time of transmission of the full prestressing force to the concrete member the mean
concrete strength in the anchorage zone shall be at least fcmj, cube or fcmj, cyl according to Table 8.
The mean concrete strength (fcmj, cube or fcmj, cyl) shall be verified by means of at least three
specimens (cube with the edge length of 150 mm or cylinder with diameter of 150 mm and
height of 300 mm), which shall be stored under the same conditions as the concrete member,
with the individual values of specimens not differ more than 5 %.

Table 8: Necessary minimum mean concrete strength fcmj of the specimens at time of
prestressing
fcmj, cube[N/mm²] fcmj, cyl [N/mm²]
25 20
Plate anchorage 45 36
60 50
25 20
MA with helix 34 28
45 36
34 27
MA without helix 45 35
54 43
For partial prestressing with 30 % of the full prestressing force the actual mean value of the
concrete compressive strength to be proved is 0.5 fcmj, cube or 0.5 fcmj, cyl; intermediate values
may be interpolated linearly.
B.2.2.6 Centre and edge distances of the tendon anchorages, concrete cover
The centre and edge distances of the tendon anchorages shall be the values given in the
Annexes 6-8 and 11-14 depending on the actual mean concrete strength. These are valid for
both strand sizes (Ø)15,7 mm and (Ø)15,3 mm.
The values of the centre or edge distances of the anchorages given in the Annexes may be
reduced in one direction up to 15 %, however, in the other direction these values shall be
increased for keeping the same concrete area in the anchorage zone. By reducing these values,
a minimal centre and edge distance has to be considered:
- MA-Anchorages without helix (see Annexes 13 and 14): External dimension of the
stirrup reinforcement plus 20 mm.
- Plate and MA-Anchorages with helix (see Annexes 6-8 and 11-12): External diameter
of the helix plus 20 mm.
The dimensions of the additional reinforcement shall be fitted accordingly.
All centre and edge distances have only been specified in conjunction with load transfer to the
structure; therefore, the concrete cover given in national standards and provisions shall be taken
into account additionally.
The concrete cover may under no circumstance be less than 20 mm or smaller than the concrete
cover of the reinforcement installed in the same cross section. The concrete cover of the
anchorage should be at least 20 mm. Standards and regulations on concrete cover valid in place
of use shall be considered.
B.2.2.7 Reinforcement in the anchorage zone

The anchorages (including reinforcement) for the transfer of the prestressing forces to the
structural concrete were verified by means of tests. The resistance to the forces occurring in the

structural concrete in the anchorage zone outside the helix and the additional reinforcement
shall be verified. An adequate transverse reinforcement shall be provided here in particular for
the occurring transverse tensile forces (not shown in the attached drawings).
The steel grades and dimensions of the additional reinforcement (stirrups) shall follow the
values given in the Annexes 6-8 and 11-14. Existing reinforcement in a corresponding position
more than the reinforcement required by design may be taken into account for the additional
reinforcement. The additional reinforcement shall be of closed stirrups (stirrups closed by
means of bends or hooks or an equivalent method) or of orthogonal reinforcement properly
anchored. The stirrups locks (bends or hooks) shall be placed staggered.
In the anchorage zone vertically led gaps shall be provided for proper concreting.
If required for a specific project design, the reinforcement given in the Annexes can be
modified in accordance with the respective regulations in force at the place of use as well as
with relevant approval of the local authority and of the ETA holder to provide equivalent
performance. If in exceptional cases7 – due to an increased amount of reinforcement – the helix
or the concrete cannot be properly placed, the helix can be replaced by different equivalent
reinforcement.
B.2.2.8 Slip at the anchorages

The slip at the anchorages (see section B.4.2.4) shall be taken into account in the static
calculation and the determination of the tendon elongation.
B.2.2.9 Resistance to fatigue

With the fatigue tests carried out in accordance with ETAG 013, the stress range of 80 MPa of
the anchorages at maximum load of 0.65 fpk at 2x106 load cycles was demonstrated.
7
This requires the approval of the local authority for individual case according to the national regulations
and administrative provisions.

B.3 EVALUATION AND ATTESTATION OF CONFORMITY AND CE MARKING
B.3.1 Attestation of System Conformity

According to the decision 98/456/EC of the European Commission8 the system 1+ of
attestation of conformity applies and is defined as follows:
System 1+: Certification of the conformity of the product by an approved certification body
on the basis of:
(a) Tasks of the kit manufacturer:
(1) Factory production control,
(2) Further testing of samples taken at the factory by the kit manufacturer in
accordance with a prescribed test plan.
(b) Tasks for the approved body (certification body):
(3) Initial type-testing of the product,
(4) Initial inspection of factory and of factory production control,
(5) Continuous surveillance, assessment and approval of factory production control,
(6) Audit-testing of samples taken at the kit manufacturer. (see ETAG013, section
8.1 (b)).
Note: Approved bodies are also referred to as “notified bodies”.
B.3.2 Responsibilities
B.3.2.1Tasks of the kit manufacturer
B.3.2.1.1 Factory production control

The kit manufacturer shall keep available an updated list of all components manufacturers. The
list is provided to the Certification Body and to the Approval Body.
The kit manufacturer shall exercise permanent internal control of production. All the elements,
requirements and provisions adopted by the kit manufacturer shall be documented in a
systematic manner in the form of written policies and procedures, including records of results
performed. This production control system shall insure that the product is in conformity with
this European Technical Approval.
The kit manufacturer may only use initial materials stated in the technical documentation of
this European Technical Approval.
The factory production control shall be in accordance with the "Control Plan of 27 June 2013
relating to the European Technical Approval ETA-13/0979 issued on 27 June 2013" which is
part of the technical documentation of this European Technical Approval. The "Control Plan" is
8
Official Journal of the European Communities No L 201/112, 3.7.1998

laid down in the context of the factory production control system operated by the kit
manufacturer and deposited at Sétra9.
The prescribed test plan defined in Annex 19 gives the type and frequency of checks and tests
conducted during production and on the final product as part of the continuous internal
production control.
The results of factory production control shall be recorded and evaluated in accordance with the
provisions of the "Control Plan".
The records shall contain at least the following information:

- Designation of the product or the initial material and the components,
- Kind of control or testing,
- Date of manufacture and of testing of product or components and of initial material,
- Results of controls and tests and, where specified, comparison with the
requirements,
- Name and signature of person responsible for the factory production control.
The records shall be kept for at least ten years and on request they shall be presented to Sétra.
If the test results are not satisfactory, the kit manufacturer shall take immediate measures to
eliminate defects. Construction products or components which are not in compliance with the
requirements shall be handled such that they cannot be mistaken for products complying with
the requirements. After elimination of the defects the relevant test shall be immediately
repeated as far as is technically possible and necessary for verifying the deficiency elimination.
B.3.2.1.2 Other tasks of kit manufacturer

The kit manufacturer shall, on the basis of a contract, involve a body which is approved for the
tasks referred to in section B.3.1 in the field of Post-Tensioning Kits for Prestressing of
Structures in order to undertake the actions laid down in section B.3.3. For this purpose, the
"control plan" referred to in sections B.3.2.1.1and B.3.2.2 shall be handed over by the kit
manufacturer to the approved body involved.
The kit manufacturer shall make a declaration of conformity, stating that the construction
product is in conformity with the provisions of the European Technical Approval ETA-13/0979
issued on 27 June 2013.
At least once a year, each components manufacturer shall be audited by the kit manufacturer.
The result of the audit shall be made available for at least 10 years to the certifying body.
At least once a year specimens shall be taken from one job site and one series of single tensile
element tests shall be performed according to ETAG 013, Annex E3 (see Annex 20). The
results of these test series shall be made available to the approved body.
9
The "control plan" is a confidential part of the European Technical Approval and only handed over to the
approved body involved in the procedure of attestation of conformity. See section 3.2.2.

B.3.2.2 Tasks of the approved body
B.3.2.2.1 General
The approved body shall perform the
- initial type-testing of the product,
- initial inspection of factory and of factory production control,
- continuous surveillance, assessment and approval of factory production control,
- audit-testing of samples taken at the factory
in accordance with the provisions laid down in the "Control Plan of 26 June 2013 relating to the
European Technical Approval ETA-13/0979 issued on 27 June 2013".
The approved body shall retain the essential points of its actions referred to above and state the
results obtained and conclusions drawn in a written report.
The main production centre is checked at least once a year by the approved body. Each
component producer is checked at least once every five years by the approved body.
The approved certification body involved by the kit manufacturer (DYWIDAG-Systems

International GmbH) shall issue an EC certificate of conformity of the product stating the
conformity with the provisions of this European Technical Approval.
In cases where the provisions of the European Technical Approval and its "Control Plan" are no
longer fulfilled the certification body shall withdraw the certificate of conformity and inform
Sétra without delay.
B.3.2.2.2 The approved Initial type-testing of the product

For initial type-testing the results of the tests performed as part of the assessment for the
European Technical Approval may be used unless there are changes in the production line or
plant. In such cases the necessary initial type-testing has to be agreed between Sétra and the
approved body involved.
B.3.2.2.3 The approved Initial inspection of factory and of factory production control
The approved body shall ascertain that, in accordance with the "Control Plan”, the factory, in
particular the staff and equipment, and the factory production control are suitable to ensure a
continuous and orderly manufacturing of the PT system with the specifications mentioned in
section B.2.1 as well as in the Annexes to the European Technical Approval.
B.3.2.2.4 Continuous surveillance, assessment and approval of factory production control

The kit manufacturer shall be inspected by the approved body at least once a year. Each
component manufacturer shall be inspected at least once in five years. It shall be verified that
the system of factory production control and the specified manufacturing process are
maintained taking account of the prescribed test plan.
Continuous surveillance and assessment of factory production control have to be performed

according to the prescribed test plan.

The results of product certification and continuous surveillance shall be made available on
demand by the approved body to Sétra.
B.3.2.2.5 Audit-testing of samples taken at the kit manufacturer

During surveillance inspections the approved body shall take samples at the factory of
components of the PT system or of individual components for which this Technical Approval
has been granted, for independent testing. For the most important components Annex 19
contains the minimum procedures which have to be performed by the approved body.
The basic elements of the Audit testing comply with ETAG 013, Annex E2 (see Annex 20).
B.3.3 CE Marking
The CE marking must comply with the European Council Directive 89/106/CEE, and to the
EC guideline “D” related to the marking. The delivery bill accompanying the PT kit
components shall bear the conformity CE marking symbol and the following mentions:
1. Name and address of kit manufacturer,

2. Last two digits of the year during which the marking has been made,
3. Number of conformity certificate,
4. Number of ETA,
5. See information on ETA,
6. Number of Certification body,
7. Product Identification (commercial denomination) and use category(ies).
All other information must be clearly distinct from the CE marking and the related mentions.

B.4 ASSUMPTIONS UNDER WHICH THE FITNESS OF THE PRODUCT FOR THE
INTENDED USE WAS FAVOURABLY ASSESSED
B.4.1 Manufacturing
The European Technical Approval is issued for the product on the basis of agreed
data/information, deposited with Sétra, which identifies the product that has been assessed and
judged. Changes to the product or production process, which could result in this deposited
data/information being incorrect, should be notified to Sétra before the changes are introduced.
Sétra will decide whether or not such changes affect the ETA and consequently the validity of
the CE marking on the basis of the ETA and if so whether further assessment or alterations to
the ETA shall be necessary.
B.4.2 Installation
B.4.2.1 General
Assembly and installation of the tendons shall only be performed by qualified post-tensioning
specialist companies which have the required technical skills and experiences with this
DYWIDAG PT system. The company’s site manager shall have a certificate of the ETA holder
certifying that he is instructed by the ETA holder and has the required knowledge and
experience with this PT system. National standards and regulations valid on site shall be
considered.
The ETA holder is responsible to inform anyone concerned about the use of this DYWIDAG
PT system. Additional information as listed in ETAG 013, section 9.2 shall be held available at
the ETA holder and shall be distributed as needed.
The tendons and the components shall be handled carefully.
B.4.2.2 Welding
Welding at the anchorages is only permitted at the following points:
a) Welding of the end of the helix to a closed ring.
b) For ensuring the central position the helix may be attached to the anchor plate or to
the anchor body by welding.
After mounting the tendons no more welding shall be performed at the anchorages and in the
immediate vicinity of the tendons.
B.4.2.3 Installation of the tendon

The central position of the helix and stirrups shall be ensured by tack-welding to the anchor
plate or the anchor body or other appropriate mountings. The anchor plate or the anchor body,
respectively, shall be in direction perpendicular to the axis of the straight tendon in the vicinity
of the anchorage.
The tendon shall be placed straightforward behind the anchorage according to Table 5 and
Table 6.

B.4.2.4 Wedging force, slip at anchorages, wedge securing and corrosion protection
compound
The draw-in of the anchorage to be taken into account for the determination of the elongations
and at load transfer from the jack onto the anchorage shall be taken from Table 9.
The wedges of all anchorages (fixed anchorages) which are no more accessible during
tensioning shall be secured by means of wedge keeper plates and bolts.If the calculated
prestressing force in these anchorages is less than 0.7 Pm0, max the wedges shall be pre-wedged
with P0, max (see section B.2.2.2).
Table 9: Draw-in values for calculation of elongation [mm]
Draw-in at stressing anchorage Draw-in at fixed anchorage
Draw-in to be Draw-in at load

considered for transfer from the Draw-in to be considered for
calculation of jack onto the calculation of elongation
elongation anchorage
Without pre-wedging or
power-seating
1 8 6
With power-seating
20 kN per strand at
stressing anchorage 1 4 -
With pre-wedging P0, max
at fixed anchorage
- - 1
At installation of the wedges into the conical borings of the not accessible fixed anchorages the
gaps shall be filled with corrosion protection compound.
Before pouring of concrete the wedge plates of the not accessible fixed anchorages shall be
sealed with a grout cap.
B.4.2.5 Stressing and stressing records
B.4.2.5.1 Stressing
At time of stressing the minimum mean concrete strength shall comply with the values given in
section B.2.2.5. In the vicinity of the anchorages the concrete must be especially homogeneous.
It is admissible to restress the tendons by releasing and re-using the wedges. After restressing
and anchoring, wedge marks on strands resulting from first stressing shall be moved to the
outside by at least 15 mm.
The minimum straight length for tensioning behind the anchorages (strand protrusion) depends
on the jack which is used on site (see Annex 22). All strands of a tendon shall be stressed
simultaneously. This can be done by centrally controlled individual jacks or by a bundle jack.

B.4.2.5.2 Stressing record

All stressing operations shall be recorded for each tendon. In general, the required prestressing
force shall be achieved. The elongation is measured and compared with the calculated value.
If during tensioning the difference between measured and calculated elongation is more than
15 % of the calculated value then the engineer shall be informed and the causes shall be found.
B.4.2.5.3 Prestressing jacks and space requirements, safety-at-work

For stressing hydraulic jacks are used. Information about the stressing equipment is shown in
Annex 22.
To facilitate jack placement and stressing the tendons, clearance according to Annex 23 shall
be considered directly behind the anchorages.
The safety-at-work and health protection regulations shall be complied with.
B.4.2.6 Grouting
B.4.2.6.1 Grout and grouting procedures

Grout according section B.2.1.10 shall be used. Grouting procedures shall be carried out in
accordance with EN 446:1996. Local standards and national regulations valid in place of use
shall be considered.
B.4.2.6.2 Water rinse

Normally, sheathing shall not be rinsed with water. Local standards and national regulations
valid in place of use shall be considered.
B.4.2.6.3 Grouting speed

The grouting speed shall be in the range between 3 m/min and 12 m/min.
B.4.2.6.4 Grouted section and re-grouting

The maximum length of a grouted section depends on the capacity of the grouting apparatus
and shall be determined before the grouting procedure. When exceeding these tendon lengths,
additional grouting openings shall be provided. Where the tendon is led via distinct high points,
re-groutings shall be performed in order to avoid voids. For re-groutings corresponding
measures shall be taken into account already in design.
Vents on the ducts shall be provided at both ends and at the points of the tendon where air or
water may accumulate. In case of ducts of considerable length, vents or inlets may be required
at intermediate positions. Local standards and national regulations valid in place of use shall be
considered.
B.4.2.6.5 Surveillance
Surveillance according to EN 446:1996 shall be carried out.

B.4.2.7 Wax injection
B.4.2.7.1 Wax and injection procedures

Wax according section B.2.11 shall be used. Injection shall be carried out according to DSI
special instructions. Injection equipment is normally composed of melting device (heater),
stirrer and pump.
B.5 PACKAGING, TRANSPORT, AND STORAGE
The components and the tendons shall be protected against moisture and staining.
The tendons shall be kept away from areas where welding procedures are performed.
For strands the smallest diameter of curvature during transport is 1.65 m.
The PE-tubes are delivered as straight or prebent tubes for the deviation zones and are
connected on site by mirror welding or electro welding couplers.

Page 25 of ETA-13/0979, version of the 27 thJune 2013
Wedge: Wedge tooth geometries

(for both wedge sizes)
42 29 45
Sheathing - Plate anchorage:

PE-Insert PE-Tube Grout tube Telescopic tube
Steel tube
Flange Steel trumpet Mirror welding Electro welding coupler PE-Tube
Sheathing - Multiplane anchorage MA: Grout tube Telescopic tube

PE-Tube
PE-Trumpet Mirror welding Electro welding coupler PE-Tube
Pitch circles:
Wedge plate Cone (for both wedge sizes) Spacer c Wedge keeper plate 6
f **
f*
f
Dimensions in mm
Tendon size 6803 6804 6805 6807 6809 6812 6815 6819 6822 6827 6831 6837
No. of strands 03 04 05 07 09 12 15 19 22 27 31 37
c _ _
Spacer 40 40 40 40 40 60 60 60 60 60
Wedge keeper
80 80 90 100 115 135 155 170 185 195 215 215
plate
_ _ _ 0 0 _ _ 0 _ _ 0 0
_
Pitch circles f 44 50 60 70 86 40 60 70 86 38 65
_ _ _ _ _
f* 105 125 136 152 100 126 126
_ _ _ _ _ _ _ _ _
f ** 165 190 190
Duct (min. values):
Outer diameter 50 50 63 75 75 90 110 110 125 125 140 140
PE80, PN6
(cement gr. injection):
min. wall thickness 2.4 2.4 3.0 3.6 3.6 4.3 5.3 5.3 6.0 6.0 6.7 6.7
PE100, PN10
(wax or cement gr. inj.):
min. wall thickness 3.0 3.0 3.8 4.5 4.5 5.4 6.6 6.6 7.4 7.4 8.3 8.3
DYWIDAG - PT external strand tendon

Annex 2
of European
Technical Approval
DYWIDAG-Systems
International GmbH
Details: Wedge, Cone, Sheathing
ETA-13/0979
www.dywidag-systems.com
Anchor plate Wedge plate

( f acc. to Annex 2 )
c e
e* f
Dimensions in mm
Tendon size 6803 6804 6805 6807

No. of strands 03 04 05 07
Cone pattern and position
Minimum actual concrete

strength at stressing 25 45 60 25 45 60 25 45 60 25 45 60
f cm,0,cube
Anchor plate a 170 170 165 190 175 165 220 200 185 250 230 210
Type 2353/2354/2355 b 86 86 105 112
c 25 25 25 30 30 30 40 35 35 45 40 40
Wedge plate d 110 110 117 130
Type 1350
for 6803, 6804 d* 71 71 88 96
Type 1362
for 6805, 6807 e 55 55 55 60
e* 47 47 47 52
Trumpet Length m 250 320 350 350
Recess tube r 95.0 95.0 114.3 127.0

Annex 3
of European
DYWIDAG-Systems Plate anchorage Technical Approval
International GmbH
Dimensions of components for 6803 - 6807 ETA-13/0979

( f, f * acc. to Annex 2 )
c e f*
e* f
Dimensions in mm
Tendon size 6809 6812 6815 6819


f cm,0,cube
Anchor plate a 275 265 240 315 300 270 355 335 305 405 380 340
Type 2353/2354/2355 b 125 144 163 173
c 50 50 45 55 55 50 60 60 55 70 70 60
Wedge plate d 145 170 190 210
Type 1362 d* 112 128 148 159
e 60 65 70 80
e* 52 55 60 68
Recess tube r 139.7 159.0 177.8 193.7

Annex 4
of European
International GmbH

( f, f *, f ** acc. to Annex 2 )
c
f **
e
f*
e* f
Dimensions in mm
Tendon size 6822 6827 6831 6837


f cm,0,cube
Anchor plate a _ _ _
450 410 365 455 405 490 440 520 470
Type 2353/2354/2355 b 199 208 234 234
c 80 75 65 _ 85 75 _ 90 80 _ 95 90
Wedge plate d 220 240 270 270
Type 1362 d* 176 188 214 214
e 85 95 100 115
e* 73 80 80 95
Recess tube r 219.1 244.5 273.0 273.0

Annex 5
of European
International GmbH
z i i i i i i i Additional reinforcement
n x ds
da
y
i * Helix, n * x d s da
l* x
Dimensions in mm For z the concrete cover has to be considered!
Tendon size 6803 6804 6805 6807
Strand pk pk pk pk=265.5kN)

fcm,0,cube
Centre distance A 225 195 180 255 220 205 285 245 225 335 285 265
Edge distance R 0.5 x Centre distance + Concrete cover - 10mm
Additional reinforcement
(Material see Annex 18)
_ _ _ _ _ _ _ _
No. n 4 6 5 6
_ _ _ _ _ _ _ _
ds 8 8 10 10
_ _ _ _ _ _ _ _
z 30 30 30 30
_ _ _ _ _ _ _ _
i 60 50 50 50
_ _ _ _ _ _ _ _
x/y 160 185 205 245
Helix
_ _ _ _
Turns n* 6 5 6.5 6 7 6.5 8 7.5
_ _ _ _
ds 14 14 14 14 14 14 14 14
_ _ _ _
da 175 150 200 165 235 200 285 240
_ _ _ _
i* 40 45 45 40 45 40 45 40
_ _ _ _
min l * 240 220 295 245 325 270 375 315

Annex 6
Plate anchorage of European
Technical Approval
DYWIDAG-Systems Centre and edge distances of tendon sizes 6803 - 6807
International GmbH for strand Y1860S7 15.3 and 15.7 and ETA-13/0979
www.dywidag-systems.com for strand Y1770S7 15.3 and 15.7
n x ds
da
y
l* x
Tendon size 6809 6812 6815 6819

fcm,0,cube
Centre distance A 370 320 300 425 370 340 470 415 375 530 465 420
_ _ _ _ _ _ _ _
No. n 5 7 8 8
_ _ _ _ _ _ _ _
ds 12 14 14 16
_ _ _ _ _ _ _ _
z 30 30 30 30
_ _ _ _ _ _ _ _
i 60 60 50 55
_ _ _ _ _ _ _ _
x/y 280 320 355 400
Helix
_ _ _ _
Turns n* 10 8 10 8.5 9 8 9.5 9
_ _ _ _
ds 14 14 16 16 20 20 20 20
_ _ _ _
da 320 270 370 315 420 360 475 405
_ _ _ _
i* 40 40 45 45 55 55 55 55
_ _ _ _
min l * 425 345 480 410 520 465 560 530

Annex 7
Centre and edge distances of tendon sizes 6809 - 6819 Technical Approval
DYWIDAG-Systems
n x ds
da
y
l* x
Tendon size 6822 6827 6831 6837

fcm,0,cube
_ _ _
Centre distance A 570 500 450 555 500 595 535 650 580
_ _ _ _ _
No. n 9 10 10 11 11 11 10
_ _ _ _ _
ds 16 12 16 14 16 16 16
_ _ _ _ _
z 30 30 30 30 30 30 30
_ _ _ _ _
i 60 60 60 60 50 60 60
_ _ _ _ _
x/y 430 535 480 575 515 630 560
Helix
_ _ _
Turns n* 10 10 9 11 9 12 9.5 12.5 10
_ _ _
ds 20 20 14 20 16 20 16 20 16
_ _ _
da 520 450 370 495 425 535 465 580 510
_ _ _
i* 55 50 45 50 50 45 50 45 50
_ _ _
min l * 595 545 440 605 495 605 525 635 560

Annex 8
Technical Approval
DYWIDAG-Systems Centre and edge distances of tendon sizes 6822 - 6837
External application
Plate anchorage
Multiplane anchorage MA
Internal application
Plate anchorage
Multiplane anchorage MA

Annex 15
of European
DYWIDAG-Systems External and internal applications Technical Approval
International GmbH
ETA-13/0979
Expansion tube
do
t
e
PE - tub
duct
R
Deviation tube
Rmin
min *
duct **
o **
*
**

Annex 16
of European
DYWIDAG-Systems Deviator - Geometrical requirements Technical Approval
International GmbH for circular steel tubes ETA-13/0979
Designation Material Standard
EN 10277-2: 2008
Wedge Case hardened steel *
EN 10083-2: 2006
Quenched and EN 10083-1: 2006

Wedge plate
tempered steel * EN 10083-2: 2006
Anchor plate Structural steel * EN 10025-2: 2004
Multiplane anchor body EN 1563: 1997

Cast ductile iron *
Type MA ASTM A536: 1999
Steel tube for EN 10216-1: 2002

Structural steel *
anchor plate EN 10217-1: 2002
Spacer Polyethylene (PE) EN ISO 1872-1: 1999
Flange Structural steel * EN 10025-2: 2004
Steel tube for EN 10216-1: 2002

Structural steel *
steel trumpet EN 10217-1: 2002
Tension ring Structural steel * EN 10025-2: 2004
PE - Insert Polyethylene (PE) EN ISO 1872-1: 1999
Retaining ring Structural steel * EN 10025-2: 2004
S 235 JR EN 10025-2: 2004

Helix
Reinf. steel R e 500 MPa EN 10080: 2005 **
Additional reinforcement Re 500 MPa EN 10080: 2005
PE - Tube Polyethylene (PE) EN 12201-2: 2003
PE - Trumpet Polyethylene (PE) EN ISO 1872-1: 1999
** As long as EN 10080 does not exist harmonized, national standards shall be considered.

Annex 17
of European
Technical Approval
DYWIDAG-Systems
International GmbH
Materials and standard references
ETA-13/0979
DIMENSIONS AND PROPERTIES OF 7-WIRE STRANDS
Designation Symbol Unit Value
Tensile strength R m /Fpk MPa 1770 or 1860
Strand
Nominal diameter D mm 15.3 15.7
Nominal cross section Ap 140 150
Nominal mass M g/m 1093 1172
Surface configuration _ _ plain
Force of Single Strand at 0.1 %
Y 1770 Fp0.1k kN 218 234
Y 1860 Fp0.1k kN 229 246
Modulus of elasticity E MPa 195,000
Individual wires
External wire diameter d mm
Core wire diameter d' mm 1.02 to 1.04 d
As long as EN 10138 does not exist 7 - wire strands in accordance with national provisions
and with the characteristics given in the table above shall be used.

Annex 18
of European
DYWIDAG-Systems 7 - wire strands Technical Approval
International GmbH 6803 - 6837 ETA-13/0979
Page 42 of ETA-13/0979, version of the 27 June 2013
Austria Italy AUSTRIA
DYWIDAG-Systems International GmbH DYWIT S.P.A.
Alfred-Wagner-Strasse 1 Viale Europa 72 Strada A 7/9 ARGENTINA
4061 Pasching/Linz, Austria 20090 Cusago (MI), Italy
Phone +43-7229-610 49 0 Phone +39-02-901 65 71 AUSTRALIA
Fax +43-7229-610 49 80 Fax +39-02-901 65 73 01
E-mail office@dywidag-systems.at E-mail info@dywit.it BELGIUM
www.dywidag-systems.at www.dywit.it
BOSNIA AND HERZEGOVINA
Belgium and Luxembourg Netherlands BRAZIL
DYWIDAG-Systems International N.V. DYWIDAG-Systems International B.V.
Philipssite 5, bus 15 Veilingweg 2 CANADA
Ubicenter, 3001 Leuven, Belgium 5301 KM Zaltbommel, Netherlands
Phone +32-16-60 77 60 Phone +31-418-57 89 22 CHILE
Fax +32-16-60 77 66 Fax +31-418-51 30 12
E-mail info.be@dywidag-systems.com E-mail email@dsi-nl.nl COLOMBIA
www.dywidag-systems.com/emea www.dywidag-systems.com/emea
COSTA RICA
France Poland
DSI-Artéon SAS DYWIDAG-Systems International Sp. z o.o. CROATIA
Rue de la Craz ul. Bojowników o Wolność i Demokrację 38/121
41-506 Chorzów, Poland
CZECH REPUBLIC
Z.I. des Chartinières
01120 Dagneux, France Phone +48-32-241 09 98 DENMARK
Phone +33-4-78 79 27 82 Fax +48-32-241 09 28
Fax +33-4-78 79 01 56 E-mail dsi-polska@dywidag-systems.com EGYPT
E-mail dsi.france@dywidag.fr www.dywidag-systems.pl
www.dywidag-systems.fr ESTONIA
Spain
Germany DYWIDAG Sistemas C onstructivos, S.A. FINLAND
DYWIDAG-Systems International GmbH Avd/de la Industria, 4
Germanenstrasse 8 Pol. Ind. la Cantuena FRANCE
86343 Koenigsbrunn, Germany 28947 Fuenlabrada (Madrid), Spain
Phone +34-91-642 20 72 GERMANY
Phone +49-8231-96 07 0
Fax +49-8231-96 07 40 Fax +34-91-642 27 10 GREECE
E-mail suspa@dywidag-systems.com E-mail dywidag@dywidag-sistemas.com
www.dywidag-systems.de www.dywidag-sistemas.com GUATEMALA
DYWIDAG-Systems International GmbH United Kingdom HONDURAS
Max-Planck-Ring 1 DYWIDAG-Systems International Ltd.
40764 Langenfeld, Germany Northfield Road HONG KONG
Phone +49-2173-79 02 0 Southam, Warwickshire
Fax +49-2173-79 02 20 CV47 0FG, Great Britain INDONESIA
E-mail suspa@dywidag-systems.com Phone +44-1926-81 39 80
www.dywidag-systems.de Fax +44-1926-81 38 17 ITALY
E-mail sales@dywidag.co.uk JAPAN
DYWIDAG-Systems International GmbH www.dywidag.co.uk
Schuetzenstrasse 20 KOREA
14641 Nauen, Germany
Phone +49-3321-44 18 0 LEBANON
Fax +49-3321-44 18 38
E-mail suspa@dywidag-systems.com LUXEMBOURG
www.dywidag-systems.de
MALAYSIA
DYWIDAG-Systems International GmbH
Siemensstrasse 8 MEXICO
85716 Unterschleissheim, Germany NETHERLANDS
Phone +49-89-30 90 50 100
Fax +49-89-30 90 50 120 NORWAY
E-mail dsihv@dywidag-systems.com
www.dywidag-systems.com/emea OMAN
PANAMA
PARAGUAY
PERU
POLAND
PORTUGAL
QATAR
SAUDI ARABIA
SINGAPORE
SOUTH AFRICA
SPAIN
SWEDEN
SWITZERLAND
TAIWAN
THAILAND
04503-1/12.13-1.000 ca di
TURKEY
UNITED ARAB EMIRATES
UNITED KINGDOM
URUGUAY
USA
VENEZUELA
www.dywidag-systems.com/emea

Master Rad - Mladen M. Marković MRG 197-14

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Master Rad - Mladen M. Marković MRG 197-14

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Univerzitet u Nišu

Građevinsko - arhitektonski fakultet

Mladen M. Marković MRG 197/14 Doc. dr Predrag Blagojević d.i.g.

1. TEHNOLOGIJA PRETHODNOG NAPREZANJA.........................................................................................................5

1.1 NAKNADNO PRETHNODNO NAPREZANJE SA I BEZ SPOJA................................................................................5

2. OPTEREĆENJE DRUMSKIH MOSTOVA......................................................................................................................9

2.2 OPTEREĆENJE PREMA EVROKODU 1 - deo 3 - saobraćajno opterećenje na mostovima....................................10

3. GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA............................................................................................13

3.1 GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA - PNB ´71........................................................................15

3.1.1 Gubici sile usled trenja......................................................................................................................................15

3.1.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju...............................................................................................15

3.1.5 Relaksacija čelika za prethodno naprezanje.....................................................................................................17

3.2 GUBICI SILE U TOKU PRETHODNOG NAPREZANJA - EC 2.............................................................................17

3.2.1 Gubici sile usled trenja......................................................................................................................................17

3.2.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju..............................................................................................17

3.3.1 Gubici sile usled trenja.....................................................................................................................................20

3.3.2 Gubici sile usled uvlačenja klina pri ukotvljenju..............................................................................................21

4. TEORIJA DOPUŠTENIH NAPONA............................................................................................................................24

6.1 Analiza opterećenja....................................................................................................................................................29

6.2 Prethodno naprezanje................................................................................................................................................30

6.3 Geometrijske karakteristike betonskih poprečnih preseka........................................................................................31

6.4 IZVEŠTAJI IZ PROGRAMSKOG PAKETA ˝Tower 6˝.............................................................................................34

7.1.1 Korišćenjem parametara iz kataloga za naše i evropske standarde................................................................89

7.1.2 Korišćenjem parametara iz kataloga za naše standarde u oba slučaja...........................................................90

7.2 Kontrola normalnih napona prema projektovanim uslovima..................................................................................91

7.3 Kontrola normalnih napona prema izvedenim uslovima.........................................................................................105

ZADATAK ZA IZRADU MASTER RADA

Potrebno je uraditi sledeće :

• Upoređenje gubitaka sile od prethodnog naprezanja po našim i evropskim propisima:

1 Mladen M. Marković MRG 197/14

Korišćene podloge prilikom izrade elaborata:

1. Osnovni glavni projekti koje je uradio INSTITUT ZA PUTEVE A.D.-BEOGRAD

2. Izvođački projekat izmena-dopuna glavnog projekta za nastavak-kompletiranje radova na izgradnji

2 Mladen M. Marković MRG 197/14

* Most 4 - most na km 96 + 494

Izvod iz tehničkog izveštaja:

Oba mosta su u statičkom smislu podeljena na po tri ramovske konstrukcije razdvojene

3 Mladen M. Marković MRG 197/14

Konstrukcija mosta u završnoj fazi

4 Mladen M. Marković MRG 197/14

1. TEHNOLOGIJA PRETHODNOG NAPREZANJA

Na slici 1. prikazani su postupci prethodnog naprezanja, u nastavku rada detaljnije će biti

Slika 1. Postupci prethodnog naprezanja

1.1 NAKNADNO PRETHODNO NAPREZANJE SA I BEZ SPOJA

Cilj prethodnog naprezanja je izazivanje prinudnih deformacija elemenata/konstrukcije

5 Mladen M. Marković MRG 197/14

6 Mladen M. Marković MRG 197/14

Na ovom primeru pokazan je princip ´balansiranja´deformacija, prslina i napona konstrukcije. U

- parcijalno prethodno naprezanje - dozvoljena je pojava prslina ali limitirane širine.

Parcijalno prethodno naprezanje je klasično armiranje koje je ´potpomognuto´ silom za prethodno

7 Mladen M. Marković MRG 197/14

8 Mladen M. Marković MRG 197/14

2. OPTEREĆENJA DRUMSKIH MOSTOVA

2.1 OPTEREĆENJA DRUMSKIH MOSTOVA-Pravilnik o tehničkim normativima za određivanje

Slika 1. Tipsko vozilo V600 ili V300

p1=5kN/m2 VOZILO V600 p1=5kN/m2 x kd

p1=5kN/m2 VOZILO V300 p1=5kN/m2 x kd

Slika 2. Računske sheme opterećenja

Kd = 1.4 - 0.008*L 1.00 - dinamički koeficijent

9 Mladen M. Marković MRG 197/14

Kategorija mosta Računska shema

Tabela 1. Veza između kategorija mostova i računskih shema opterećenja

2.2 OPTEREĆENJE PREMA EVROKODU 1 - deo 3 - saobraćajno opterećenje na mostovima

Tabela 2. Broj i širina traka za proračun

∆N ko = N ko * 1 − e − ( µα+ kx ) 

∆lk 10−3 E k 10−6 A k *10−3

∆Pµ = P0 * 1 − e −µ( θ+ kx ) 