ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Τ.Ε.Ι.
ΚΑΒΑΛΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΡΑΜΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Ν. ΣΠΙΤΑΛΑΣ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΘΕΜΑ:
«ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ»
ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ:
ΜΠΡΥΧΤΣΗ ΚΩΣΤΑΣ
ΝΙΚΟΒΙΩΤΗ ΜΑΡΙΑ
ΔΡΑΜΑ 2007
Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΡΑΜΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Ν. ΣΠΙΤΑΛΑΣ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΘΕΜΑ:
«ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ»
ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ:
ΜΠΡΥΧΤΣΗ ΚΩΣΤΑΣ
ΝΙΚΟΒΙΩΤΗ ΜΑΡΙΑ
ΔΡΑΜΑ 2007
2
“ Έχουμε τους ποιητές και το
όραμα να δώσουμε
μια ζωντανή καρδιά στη
ζούγκλα του μπετόν; ”
Mostaja Tolba,
Διευθυντής του Περιβαλλοντικού Προγράμματος
των Ηνωμένων Εθνών.
3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ………………………………………………………………….......Σελ. 6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ …………………………………………………….. Σελ. 7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ………………………...……... Σελ. 9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ……………………………………………………... Σελ. 10
3.1. ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ ……………………………………. Σελ. 10
3.1.1. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ …………………………….... Σελ. 10
3.1.2. ΤΟ ΧΤΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ …………………………….. Σελ. 10
3.1.3. Ο ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ………………………….….. Σελ. 11
3.2. ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ………….…………. Σελ. 12
3.2.1. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ …….……….…. Σελ. 12
3.2.2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ …………….…….. Σελ. 15
3.2.3. ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΜΙΑΣ …………………….………… Σελ. 16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ …………………….…………….... Σελ. 17
4.1. ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ …………………….... Σελ. 17
4.2. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ………….... Σελ. 18
4.3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ …………………………………………….... Σελ. 22
4.4. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΤΣΑΛΤΑΚΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ ………….…..Σελ. 22
4.5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ……………………………………………...... Σελ. 23
4.5.1. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ………………………….…….. Σελ. 23
4.5.1.1. ΓΕΩΛΟΓΙΑ ………………………………….…. Σελ. 23
4.5.1.2. ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ………………………... Σελ. 23
4.5.2. ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ……………………………………………....... Σελ. 25
4.5.2.1. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ …………………………….… Σελ. 25
4.5.2.2. ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΙΣ ……………………………... Σελ. 26
4.5.2.3. ΥΓΡΑΣΙΑ ……………………………………......Σελ. 27
4.5.3. ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ……………………...……. Σελ. 29
4.6. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΗΣ …………………………….... Σελ. 30
4.7. Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ……………………….…... Σελ. 32
4.8. ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ …………………...…………….… .Σελ. 33
4.8.1. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ………………….... .Σελ. 33
4.8.2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ
ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ …………………………………………..… Σελ. 34
4.8.3. ΕΜΒΑΔΑ ΧΩΡΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ………………………………………..... Σελ. 36
4.8.4. ΟΙ ΕΙΣΟΔΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ……………….…………….Σελ. 37
4.8.5. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ …………………………...……………… Σελ. 38
4.8.6. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ ………………………………….........Σελ. 46
4.8.7. ΥΔΡΕΥΣΗ – ΑΡΔΕΥΣΗ ……………………….………… Σελ. 48
4.8.8. ΣΙΝΤΡΙΒΑΝΙ ΚΑΙ ΛΙΜΝΗ ……………………………… Σελ. 49
4.9. ΦΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ …………………………………………………... Σελ. 52
4.10. ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΑ
ΠΑΡΚΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ……………………………………....……. Σελ. 54
4.11. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ………………….…………... Σελ. 55
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΠΑΡΚΟΥ ΤΟΥ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ………………………………………………... Σελ. 56
4
5.1. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ……………………………………………...….. Σελ. 56
5.2. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ……………………………………………...……..Σελ. 57
5.2.1. ΓΕΝΙΚΑ …………………………………………………...Σελ. 57
5.2.2. ΣΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ ………………………………Σελ. 57
5.2.3. ΠΑΡΚΟ «ΤΣΑΛΤΑΚΗ» ΛΑΜΙΑΣ ………….………….. .Σελ. 58
5.3. ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΝΟΒΟΒΙΕΣΚΙ ΣΤΟ ΒΡΟΤΣΛΑΒ
ΠΟΛΩΝΙΑΣ (PARK NOWOWIEJSKI - WROCLAW) …….……... Σελ. 60
5.4. ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΠΑΡΚΟΥ
ΜΕ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ ………………………………………………….. Σελ. 62
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ …………………………………………... Σελ. 63
6.1. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ …………………………….… Σελ. 63
6.2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ
ΠΑΡΚΟΥ «ΤΣΑΛΤΑΚΗ» …………………………………………. Σελ. 66
6.3. ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ……………... Σελ. 67
6.3.1. ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ……………………………. Σελ. 67
6.3.2. ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ……………………….. Σελ. 69
6.4. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ
ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ……………………………………………...……... Σελ. 70
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ …………………………... Σελ. 72
7.1. ΓΕΝΙΚΑ ……………………………………………………………. Σελ. 72
7.2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ……………………… Σελ. 73
7.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ……………………………………………….. Σελ. 80
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ……………………………………………………………….. Σελ. 82
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ………………………………………………………………….. Σελ. 84
5
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η πτυχιακή εργασία με τίτλο «ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ

ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ» συντάχθηκε
από τους σπουδαστές του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου, του Τ.Ε.Ι. Καβάλας –
Παράρτημα Δράμας, Μπρύχτση Κώστα και Νικοβιώτη Μαρία.
Η δημιουργία πράσινου τοπίου μέσα στις πόλεις, αστικού πρασίνου, όχι μόνο
για λόγους αισθητικούς αλλά και καθαρά οικολογικούς έχει καταστεί πια επιτακτική
ανάγκη ζωτικής σημασίας για την βελτίωση του επιπέδου ποιότητας ζωής των
κατοίκων. Με την αυξανόμενη ρύπανση των πόλεων, η δημιουργία και η σωστή
διαχείριση του πρασίνου στο αστικό τοπίο αποτελεί ήδη ανάγκη επιβίωσης.
Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να αξιολογηθεί κατά πόσο το
προαναφερόμενο πάρκο μπορεί να προσφέρει πνοή πρασίνου μέσα στη πόλη αλλά
παράλληλα να προσφέρει χώρο αναψυχής, ξεκούρασης και διασκέδασης ώστε να
αναβαθμιστεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων της.
Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον επιβλέποντα καθηγητή
μας κ. Νικόλαο Σπιτάλα, τον κ. Σαμούρη Χαράλαμπο Αρχιτέκτονα Μηχανικό της
Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Λαμιέων και τους προϊσταμένους της Διεύθυνσης
Χωροταξίας Περιβάλλοντος του νομού Φθιώτιδας, την κ. Γραμματίκα Δήμητρα του
τμήματος Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών και Ελέγχου Αυθαιρέτων Κατασκευών και
τον κ. Τερζή Αντώνη του τμήματος Προστασίας Περιβάλλοντος.
6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το πάρκο αναψυχής «Τσαλτάκη» βρίσκεται στη Λαμία, πόλη της Στερεάς

Ελλάδας και πρωτεύουσα του νομού Φθιώτιδας με 100.000 χιλιάδες κατοίκους
περίπου. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο λόφους στους νοτιοανατολικούς πρόποδες της
Όθρης και εκτείνεται στην πεδιάδα προς τα νότια. Η Λαμία είναι συγκοινωνιακός
κόμβος στο κέντρο εύφορης αγροτικής και κτηνοτροφικής περιοχής και αναπτύχθηκε
δημογραφικά πολύ γρήγορα (στην εικοσαετία 1951 - 1971 ο πληθυσμός της
διπλασιάστηκε). Την ανάπτυξη ευνόησε η θέση της και η εγκατάσταση νέων
Βιομηχανιών κοντά στην σιδηροδρομική γραμμή και στην Εθνική Οδό. Έχει
Βιομηχανική ζώνη (ΒΙ.ΠΕ.) έκτασης 1500 στρεμμάτων σε απόσταση 8 km από το
κέντρο της πόλης.
Τα παραπάνω στοιχεία δηλαδή η απότομη αύξηση του πληθυσμού, η αλλαγή
του τρόπου και του ρυθμού ζωής των κατοίκων της πόλης οδήγησαν στην ανάγκη
δημιουργίας, ανάπλασης ή ακόμα και αναδιαμόρφωσης των ήδη υπαρχόντων
υπαίθριων χώρων συγκέντρωσης και ξεκούρασης των πολιτών μέσα σε αυτήν.
Η Λαμία ασφυκτιά από το μπετόν, την άναρχη δόμηση, την κυκλοφοριακή
συμφόρηση καθώς και την έλλειψη διεξόδων αναψυχής και άθλησης και έχει μεγάλη
ανάγκη ελεύθερων χώρων. Επομένως η δημιουργία πάρκου αναψυχής στο
στρατόπεδο «Τσαλτάκη» ήταν ο μοναδικός άμεσος τρόπος για να αποκτήσει
περισσότερο πράσινο.
Το πάρκο αναψυχής βρίσκεται στη θέση όπου παλιά υπήρχε το στρατόπεδο
«Τσαλτάκη». Η απομάκρυνση του στρατοπέδου «Τσαλτάκη» από τον αστικό ιστό και
η απόδοσή του στο Δήμο με το χαρακτηρισμό ως περιοχή πρασίνου υπήρξε ένα
χρόνιο αίτημα των κατοίκων της Λαμίας, καθώς αποτελούσε μια μεγάλη ευκαιρία να
αποκτήσει η πόλη πνεύμονα πρασίνου. Οι πρώτες προσπάθειες χρονολογούνται από
τότε που η Δημοτική αρχή θέτει το ζήτημα για πρώτη φορά το 1962 και στη συνέχεια
το 1964. Επί σειρά ετών η Δημοτική αρχή έθετε το θέμα του πάρκου επί τάπητος και
έπαιρνε από το Υπουργείο Άμυνας άλλοτε ουδέτερες, όχι ξεκάθαρες απαντήσεις και
άλλοτε αρνητικές.
7
Ώσπου επιτέλους στην αναθεώρηση του 1986 του Γενικού Πολεοδομικού
Σχεδίου η περιοχή χαρακτηρίστηκε σαν περιοχή πρασίνου με μόνη την αναφορά στην
ανέγερση του Διοικητηρίου («ειδικές χρήσεις διοίκησης και χώρων πρασίνου»).
Παρόλα αυτά και αφού είχε ήδη χαρακτηριστεί η περιοχή ως περιοχή πρασίνου ο
Δήμος Λαμίας δεν έκανε καμία ενέργεια να αξιοποιήσει την περιοχή. Χρειάστηκαν
να περάσουν δεκαοκτώ χρόνια, δηλαδή το 2004, για να γίνει προκήρυξη δημόσιου
διαγωνισμού «Κατασκευής Δημοσίων Έργων» για την ανάδειξη μειοδότη εκτέλεσης
εργασιών κατασκευής του έργου. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Γ’Κ.Π.Σ.-ΠΕ.Π.
Στερεάς Ελλάδας, υπεύθυνη υπηρεσία επίβλεψης ήταν η Διεύθυνση Τεχνικών
Υπηρεσιών του Δήμου Λαμιέων και ανάδοχος του έργου ήταν η Κοινοπραξία
Μαλάμος Μ.- Μπούλας Θ.- Σιδέρης Χ.
Λέξεις κλειδιά: Λαμία, πάρκο, ανάπλαση, αναψυχή, στρατόπεδο, Τσαλτάκη, πράσινο.
Εικόνα 1. Η κάτοψη του πάρκου αναψυχής «Τσαλτάκη» στη Λαμία.

(πηγή: Δήμος Λαμιέων, «Πεπραγμένα 2003-2005», Σχεδιασμός Εντύπου
Πολύπλευρο, Λαμία, 2006)
8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Η συγκέντρωση των στοιχείων και πληροφοριών για τη συγγραφή της

πτυχιακής εργασίας έγινε μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή (internet), από βιβλία
και πηγές της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λαμίας και από προσωπικές επαφές
όπως με τον Δήμαρχο Λαμιέων κ. Κοτρωνιά Γεώργιο, τον Νομάρχη Φθιώτιδας κ.
Χειμάρα Αθανάσιο, τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας κ. Σκορδά Αθανάσιο, τον κ.
Σαμούρη Χαράλαμπο υπάλληλο των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Λαμιέων και
την κ. Φούντα Ξανθή διευθύντρια της Διεύθυνση Χωροταξίας και Περιβάλλοντος
Λαμίας.
Σημαντικός αριθμός πληροφοριών συγκεντρώθηκε από διάφορες δημόσιες
υπηρεσίες, όπως από τον Μετεωρολογικός Σταθμός της Λαμίας, τη Πολεοδομία
Λαμίας, το τμήμα Περιβαλλοντικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού και το τμήμα
Εργαστηρίου της Διεύθυνσης Δημοσίων Έργων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας,
την Τεχνική Υπηρεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φθιώτιδας, το Τεχνικό
Επιμελητήριο Λαμίας, την Υπηρεσία Πρασίνου και Κήπων του Δήμου Λαμιέων και
το Δασαρχείο Λαμίας. Επίσης και από ιδιωτικά γραφεία, όπως το Τεχνικό Γραφείο
Μ. Μαλάμος – Θ. Μπουλάς – Χ. Σίδερης στη Λαμία και την Τεχνική
Κατασκευαστική “ THEMIS ” στην Αθήνα.
Μια ακόμη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη συλλογή των στοιχείων
ήταν η έρευνα με ερωτηματολόγια, τα οποία συντάχθηκαν έτσι ώστε να εκφράσουν οι
πολίτες τις δικές τους γνώμες και προτιμήσεις για το πάρκο "Τσαλτάκη".
Η συγκέντρωση των στοιχείων και των πληροφοριών έγινε το διάστημα από
τις αρχές Μαρτίου του 2007 έως τις αρχές Οκτωβρίου του 2007 και η συλλογή αυτών
έγινε στη πόλη της Λαμίας του νομού Φθιώτιδας.
9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΙΣΤΟΡΙΚΑ
3.1. ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ
3.1.1. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Το πώς, από ποιους, πότε και με ποια αιτιολόγηση η πόλη βαφτίστηκε δεν
είναι γνωστό. Κατά τη μυθολογία η Λαμία χτίστηκε απ' το Λάμο, γιο του Ηρακλή και
της Ομφάλης, της ακόλαστης χήρας - βασίλισσας της Λυδίας που αγόρασε από τον
Ερμή τον Ηρακλή. Μια άλλη εκδοχή, παρμένη από τη μυθολογία και πάλι, είναι ότι
χτίστηκε απ' τη Λαμία, τη Βασίλισσα των Τραχινίων, θυγατέρα του Ποσειδώνα. Το
συμπέρασμα αυτό βγαίνει απ' τα Φωκικά του Παυσανία: "Την δε πρότερον γενομένη
Σίβυλλαν, ταύτη ταις μάλιστα ομοίως ούσαν αρχαίαν εύρισκον, ην θυγατέρα 'Ελληνες
Διός και Λαμίας της Ποσειδώνος φασίν είναι, και χρησμούς τε αυτήν γυναικών πρώτης
άσαι και υπό των Λιβύων Σίβυλλαν λέγουσιν ονομασθήναι". Η λέξη Λαμία
ετυμολογικά συγγενεύει με το λαιμός ή λάμος που σημαίνει χάσμα, βάραθρο ή και
αχόρταγος, λαίμαργος. Είναι γνωστό πως μέσα από την πόλη περνούσε μεγάλο και
βαθύ ρέμα. Στη βορειανατολική πλευρά της Πλατείας Λαού σε πρόσφατη ανασκαφή
για ανοικοδόμηση αποκαλύφθηκε ένα βαθύ φαράγγι με τρεχούμενο νερό. Άλλωστε
και τα πλατάνια της είναι αδιάψευστοι μάρτυρες. Δεν αποκλείεται λοιπόν η Λαμία να
ονομάστηκε έτσι από το ρέμα.
3.1.2. ΤΟ ΧΤΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Το πότε ακριβώς χτίστηκε η πόλη δεν είναι γνωστό. Μνημονεύεται για πρώτη
φορά απ' το Δημήτριο Καλλατιανό στα 427 π.Χ., εξ' αιτίας του τρομακτικού και
καταστρεπτικού σεισμού της περιοχής :"Δημήτριος δ' ο Καλλατιανός τους καθ' όλην
την Ελλάδα γενομένους ποτέ σεισμούς διηγούμενος των τε Λιχάδων νήσων και του
Κηναίου τα πολλά καταδύναι φήσι, τα τε θερμά τα εν Αιδηψώ και Θερμοπύλαις επί
τρείς ημέρας επισχεθέντα πάλιν ρυήναι, τα δ' εν Αιδηψώ και καθ' ετέρας αναρραγήναι
πηγάς. Ωρεών δε το προς θαλάττη τείχος και των οικίων ερί επτακοσίας συμπεσείν,
Εχίνον τε και Φαλάρων και Ηρακλείας της Τραχίνος, των μεν πολύ μέρος πεσείν,
Φαλάρων δε και εξ' εδάφους ανατραπήναι το κτίσμα, παραπλησία δε συμβήναι και
Λαμιεύσι και Λαρισσαίοις..." (Στράβων, Α' 60).
10
3.1.3. Ο ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Ο πόλεμος έγινε το 323-322 π.Χ. στη Φθιώτιδα και στη Θεσσαλία μεταξύ των
Μακεδόνων και των πόλεων της νότιας Ελλάδας, που είχαν εξεγερθεί μόλις έμαθαν
τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τα συνασπισμένα στρατεύματα των
Αθηναίων, των Αιτωλών, των Φωκαέων και των Λοκρών, υπό τον Αθηναίο
Λεωσθένη, νίκησαν κοντά στις Θερμοπύλες τα μακεδονικά στρατεύματα υπό τον
Αντίπατρο, ο οποίος οχυρώθηκε στη Λαμία. Στην τελική μάχη στη Λαμία και, ενώ ο
Λεωσθένης είχε φέρει σε δυσχερή θέση τα μακεδονικά στρατεύματα, χτυπήθηκε στο
κεφάλι και μετά από τρεις ημέρες πέθανε. Ακολούθησαν ναυμαχίες και προετοιμασία
ακόμη μεγαλύτερου στόλου από τους Αθηναίους. Μετά τον θάνατο του Λεωσθένη, ο
διάδοχός του Αντίφιλος έλυσε την πολιορκία της Λαμίας και έσπευσε στα Φάρσαλα,
όπου νίκησε τον Λεοννάτο, που έσπευδε να βοηθήσει τον Αντίπατρο. Το καλοκαίρι
του 322, όμως, ο Αντίπατρος, ενισχυμένος και από τον Κρατερό, που είχε σπεύσει
από την Ασία με σημαντικές δυνάμεις (10.000 παλαίμαχους), κατέλαβε τη Θεσσαλία
και υποχρέωσε στην Κραννώνα τις επαναστατημένες πόλεις της νότιας Ελλάδας να
συνάψουν ειρήνη, χωριστά η καθεμία.
Η Αθήνα, που είχε πρωτοστατήσει στην αντιμακεδονική κίνηση, πλήρωσε
βαρύ τίμημα για την εξέγερση. Οι Αθηναίοι ζήτησαν συνθηκολόγηση, αλλά ο
Αντίπατρος απαίτησε να του παραδώσουν τους ρήτορες που είχαν ξεσηκώσει τον
αθηναϊκό λαό εναντίον των Μακεδόνων (Δημοσθένη, Υπερείδη κ.ά.), αίτημα που δεν
έγινε αποδεκτό.
Η παρουσία μακεδονικής φρουράς επιβλήθηκε σχεδόν σε ολόκληρο τον
ελλαδικό χώρο. Οι μόνοι που συνέχισαν να αντιστέκονται ήταν οι Αιτωλοί, οι οποίοι
και απέσπασαν μια πολύ ευνοϊκή ειρήνη.
11
3.2. ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Σημαντικά σημεία πόλου έλξης για τους επισκέπτες και τους τουρίστες της
πόλης της Λαμίας είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Λαογραφικό Μουσείο
Φθιώτιδας, η Πινακοθήκη, ο ανδριάντας και το κενοτάφιο του Αθανασίου Διάκου.
3.2.1. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ
Μουσείο της Λαμίας, στεγάζεται από το 1994 στον πρώτο όροφο των
Στρατώνων που βρίσκονται στο κάστρο της πόλης. Ο απόκρημνος λόφος όπου
βρίσκεται το κάστρο αποτελούσε το οχυρωμένο τμήμα της πόλης ήδη από τα κλασικά
χρόνια και συνέχισε να χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς έως τον Β’
Παγκόσμιο πόλεμο. Το κτίριο των Στρατώνων οικοδομήθηκε στην περίοδο του
Όθωνα και καταστράφηκε το 1871 από έκρηξη στην πυριτιδαποθήκη. Κατά τη
δεκαετία του 1990 οι Στρατώνες επισκευάστηκαν, για να στεγάσουν τα αρχαιολογικά
ευρήματα της ευρύτερης περιοχής της Λαμίας.
Τα ευρήματα του μουσείου δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για την ιστορία
της περιοχής που σήμερα αποτελεί τον νομό Φθιώτιδος και περιλαμβάνει τμήματα
της αρχαίας Φωκίδας, της ανατολικής Λοκρίδας, της Δωρίδας, της Αχαΐας Φθιώτιδος
και της Μαλίδας (στην περιοχή του Μαλιακού κόλπου). Ο τρόπος έκθεσης των
ευρημάτων, σε χρονολογικές και θεματικές ενότητες, παρέχει πολύτιμες πληροφορίες
σχετικά με τη χρήση τους και την καθημερινή ζωή των κατοίκων της περιοχής.
Στον προθάλαμο του πρώτου ορόφου εκτίθενται μικρότερου μεγέθους γλυπτά.
Το πιο σημαντικό από αυτά είναι ένα αναθηματικό ανάγλυφο του 4ου αι. π.Χ. που
απεικονίζει την Άρτεμη Ειλειθυία, προστάτιδα των εγκύων γυναικών, μπροστά από
βωμό, όπου κατευθύνονται γυναίκες και μικρά παιδιά για να καταθέσουν τις
προσφορές τους. Είναι μια σπάνια απεικόνιση αυτής της θεότητας, που δίνει
πολύτιμες πληροφορίες για τη λατρεία της θεάς.
Στη πρώτη αίθουσα του μουσείου, είναι συγκεντρωμένα ευρήματα από τα
νεολιθικά έως και τα αρχαϊκά χρόνια. Στην αίθουσα βρίσκονται τοποθετημένες τρεις
μεγάλες προθήκες σε σχήμα Γ. Η πρώτη περιλαμβάνει ευρήματα των νεολιθικών
χρόνων (6800-3200 π.Χ.), όπως χειροποίητα αγγεία καθημερινής χρήσης, πήλινα
ειδώλια, υποτυπώδη νεολιθικά κοσμήματα και εργαλεία. Για τα εργαλεία υπάρχουν
12
αναπαραστάσεις του τρόπου χρήσης τους, ενώ παρατίθεται και ένα σχηματολόγιο με
τους χαρακτηριστικούς τύπους αγγείων που συναντώνται στη Φθιώτιδα. Η επόμενη
προθήκη φιλοξενεί αντικείμενα από την πρωτοελλαδική περίοδο (3200-2000 π.Χ.).
Εκτίθενται χαρακτηριστικά κεραμικά αγγεία, λίθινα εργαλεία, ειδώλια και ένα
χάλκινο σκουλαρίκι, το μοναδικό χάλκινο εύρημα από την περίοδο αυτή. Στην τρίτη
προθήκη έχουν συγκεντρωθεί αντικείμενα της μεσοελλαδικής περιόδου (2000-1600
π.Χ.). Πρόκειται για μια περίοδο κατά την οποία συνυπάρχουν τα χειροποίητα αγγεία
με σκούρα και θαμπή επιφάνεια και τα αγγεία που κατασκευάζονται με τη βοήθεια
του κεραμικού τροχού. Πολλά από τα τελευταία ανήκουν στη λεγόμενη μινυακή
κεραμική που ξεχωρίζει από τη στιλπνή επιφάνεια των αγγείων. Σπάνιο εύρημα
αποτελεί μία σφραγίδα από στεατίτη.
Το επόμενο τμήμα της αίθουσας είναι αφιερωμένο στη μυκηναϊκή περίοδο
(1600 - 1200 π.Χ.). Σε δύο προθήκες εκτίθενται εξαρτήματα της αμφίεσης των
ανδρών και των γυναικών κατά τα μυκηναϊκά χρόνια. Ο τρόπος παρουσίασης των
εκθεμάτων, πάνω στα ομοιώματα ενός άνδρα και μιας γυναίκας, βοηθά στην όσο το
δυνατόν καλύτερη κατανόηση σχετικά με τη χρήση τους. Έτσι, το ανδρικό ομοίωμα
συνοδεύεται από όπλα, εργαλεία, κοσμήματα και ένα κράνος από δόντια αγριόχοιρου,
χαρακτηριστικό των Μυκηναίων πολεμιστών. Αντίστοιχα, το γυναικείο ομοίωμα
συνοδεύεται από περιδέραια, σκουλαρίκια, πόρπες και περόνες που συγκρατούσαν το
ένδυμα, καθώς και αντικείμενα καλλωπισμού. Στις υπόλοιπες προθήκες
περιλαμβάνονται χαρακτηριστικά αγγεία της μυκηναϊκής εποχής, που παρουσιάζουν
μεγάλη ποικιλία στα σχήματα και στα σχέδια. Πολύ σημαντικό είναι το θραύσμα
κρατήρα που φέρει παράσταση πολεμικού πλοίου και πολεμιστών. Βρέθηκε στο
αρχαίο λιμάνι Κύνος, στην περιοχή των Λιβανατών, στα ανατολικά παράλια της
Λοκρίδας, και χρονολογείται στον 12ο αι. π.Χ. Η απεικόνιση ανθρώπινων μορφών
αυτή την περίοδο είναι σπάνια, αφού στην αγγειογραφία της μυκηναϊκής περιόδου τα
θέματα προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τον φυσικό κόσμο. Στην ίδια προθήκη,
ιδιαίτερης προσοχής χρήζει το χρυσό διάδημα που βρέθηκε στη Λαμία.
Το τελευταίο τμήμα της αίθουσας είναι αφιερωμένο στα ταφικά έθιμα της
μυκηναϊκής περιόδου. Μέσα από τις αναπαραστάσεις των κιβωτιόσχημων και των
θαλαμωτών τάφων γίνεται κατανοητή η μορφή των δύο αυτών τύπων τάφων που
συναντώνται πολύ συχνά στη μυκηναϊκή περίοδο. Οι κιβωτιόσχημοι σχηματίζονται
από πλακοειδείς λίθους που διαμορφώνουν μέσα στο έδαφος έναν ορθογώνιο χώρο
13
για τον νεκρό, ενώ οι θαλαμωτοί αποτελούνται από έναν μικρό θάλαμο και έναν
στενό διάδρομο, που λαξεύονται σε μαλακό βράχο.
Στη δεξιά πλευρά της αίθουσας έχουν συγκεντρωθεί τα ευρήματα από την
υπομυκηναϊκή έως την αρχαϊκή εποχή. Τα περισσότερα ευρήματα της υπομυκηναϊκής
και της γεωμετρικής εποχής προέρχονται από ταφές. Γι’ αυτό τον λόγο και στο
σημείο αυτό της αίθουσας υπάρχουν αναπαραστάσεις των χαρακτηριστικών τάφων
της εποχής, των κιβωτιόσχημων, των θολωτών τάφων και των ταφικών πίθων, που
συνήθως περιλάμβαναν τις ταφές μικρών παιδιών. Από τα ευρήματα των προθηκών,
ανάμεσα στα αγγεία με τη χαρακτηριστική γεωμετρική διακόσμηση, άξια προσοχής
είναι τα χειροποίητα αγγεία. Παρά την εφεύρεση του κεραμικού τροχού, που
διευκόλυνε τους αγγειοπλάστες να κατασκευάζουν περισσότερα αγγεία σε λιγότερο
χρόνο, στην περιοχή της Φθιώτιδας παρουσιάστηκε μια ιδιαιτερότητα: παράλληλα με
τα τροχήλατα αγγεία συνεχίστηκε η παραγωγή χειροποίητων αγγείων. Μία άλλη
προθήκη στην ίδια πλευρά της αίθουσας είναι αφιερωμένη στα προϊόντα
μεταλλοτεχνίας της γεωμετρικής εποχής. Εκεί εκτίθενται φιάλες, περιδέραια, ένα
ομφάλιο ασπίδας και μία χάλκινη σφραγίδα που απεικονίζει κεφάλι Γοργούς.
Στο τμήμα της αίθουσας που είναι αφιερωμένο στα αρχαϊκά χρόνια
κυριαρχούν τα ευρήματα από το ιερό της Άρτεμης που ανασκάφηκε κοντά στον
οικισμό Καλαπόδι Λοκρίδας. Ο χώρος χρησιμοποιείτο ως ιερό ήδη από τα μυκηναϊκά
χρόνια, γι’ αυτό ανάμεσα στα αφιερώματα του ιερού περιλαμβάνονται και μυκηναϊκά
και γεωμετρικά αγγεία. Τα αρχιτεκτονικά μέλη που εκτίθενται προέρχονται από τους
δύο ναούς που χτίστηκαν στο ιερό προς τιμήν της Ελαφηβόλου Άρτεμης και του
Απόλλωνα. Το πλήθος των αφιερωμάτων που παρουσιάζονται στις προθήκες, όπως οι
χάλκινοι τρίποδες, τα ειδώλια, τα όπλα και τα αγγεία, αποδεικνύουν τη σημασία που
είχε για τους Φωκαείς το ιερό όπου, από τον 6ο αι. π.Χ., τελούνταν οι αθλητικοί
αγώνες των Ελαφηβολίων. Σε μια προθήκη εκτίθεται ο αρχαϊκός βωμός μαζί με τα
αφιερώματά του, όπως βρέθηκε στις ανασκαφές. Ο βωμός αυτός είχε καλυφθεί με
χώμα από την αρχαιότητα. Μετά την καταστροφή του ιερού από τους Πέρσες, το 480
π.Χ., οι Φωκαείς το ανοικοδόμησαν, χωρίς όμως να καταστρέψουν τα ερείπια που
άφησαν πίσω τους οι Πέρσες, τα οποία απλώς κάλυψαν με χώμα. Τα αφιερώματα που
υπάρχουν πάνω στον βωμό είναι ένα πήλινο προσωπείο, αγγεία, κοσμήματα,
νομίσματα και ένα χάλκινο ειδώλιο κούρου.
Στις προθήκες της δεύτερης αίθουσας του μουσείου έχει συγκεντρωθεί η
κεραμική των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων που εκπροσωπείται από δείγματα
14
αγγείων με ανάγλυφη διακόσμηση, τα οποία είναι γνωστά ως μεγαρικοί σκύφοι, από
μελαμβαφή αγγεία με κομψή διακόσμηση, αλλά και από μερικά δείγματα αγγείων
που είχαν εισαχθεί από την Αττική, τη Βοιωτία και την Κόρινθο, μεταξύ των οποίων
μία σπάνια αττική λήκυθος σε σχήμα ανδρικής κεφαλής. Εντυπωσιακά είναι και τα
γυάλινα σκεύη των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, που εκτίθενται σε χωριστή
προθήκη.
Σημαντικά δείγματα εντόπιας παραγωγής είναι τα έργα κοροπλαστικής,
δηλαδή τα πήλινα ειδώλια που κατασκευάζονταν με μήτρες. Σύμφωνα με τις αρχαίες
πηγές, η περιοχή της Λοκρίδας και του Αχινού ήταν σημαντικά κέντρα
κοροπλαστικής. Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώνεται από την ποικιλία των ειδωλίων,
που παριστάνουν θεότητες, γυναίκες, ζώα, ερωτιδείς, σκηνές από την καθημερινή
ζωή και άλλα θέματα. Στην ίδια αίθουσα υπάρχει η αναπαράσταση μιας οικίας, με τα
υλικά κατασκευής της –κεραμίδια, αγωγούς, κλειδαριές και καρφιά–, διακοσμημένη
εσωτερικά με ψηφιδωτά δάπεδα, και με τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης των
ενοίκων της, όπως η μαρμάρινη τράπεζα με τα σκεύη φαγητού. Επίσης ιδιαίτερο
ενδιαφέρον παρουσιάζει η προθήκη με τα χρυσά κοσμήματα των ελληνιστικών
χρόνων και η προθήκη με τη νομισματική συλλογή του μουσείου. Μέσα από τα
νομίσματα των πόλεων της Φθιώτιδας, αλλά και από τα εισηγμένα νομίσματα από
άλλες πόλεις της Ελλάδας, διαγράφεται μία ακόμη πτυχή της ιστορίας της περιοχής,
αυτή των οικονομικών συναλλαγών. Τέλος, σε στεγασμένους εξωτερικούς χώρους
εκτίθενται επιτύμβιες στήλες, λάρνακες και ταφικοί πίθοι από νεκροταφεία της
Λοκρίδας.
3.2.2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ
Η ίδρυση του, το 1984, οφείλεται στις πολύχρονες προσπάθειες του

Εξωραϊστικού – Εκπολιτισμικού Συλλόγου Γυναικών Λαμίας. Το Μουσείο
στεγάζεται σε ένα νεόκτιστο κτήριο επί της οδού Καλύβα – Μπακογιάννη στη
πλατεία Λαού, δίπλα στο μνημείο του Αθανασίου Διάκου.
15
Οι θεματικές ενότητες που αναπτύσσονται μέσα σε αυτό αφορούν την
βιοτεχνική παραγωγή, τα επαγγέλματα, την αγροτική και ποιμενική ζωή, την
ενδυμασία, τα κοσμήματα, την υφαντική, τα οικιακά σκεύη, τα έπιπλα κ.α. Το
μουσείο αριθμεί περί τα χίλια τριακόσια αντικείμενα τα οποία στο σύνολό τους
προέρχονται από δωρεές κατοίκων και φορέων της περιοχής. Σε πολλούς ανθρώπους
οφείλεται η διάσωση ενός μεγάλου μέρους από τις υλικές μαρτυρίες του
παραδοσιακού πολιτισμού. Επίσης το κτήριο του Λαογραφικού Μουσείου στεγάζει
μια αίθουσα συνεδριάσεων και μια μικρή βιβλιοθήκη με λαογραφικούς και
ιστορικούς τίτλους.
3.2.3. ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΜΙΑΣ
Ιδρύθηκε το 1984 και η συλλογή της αποτελείται από περίπου τριακόσια έργα
ζωγραφικής, γλυπτικής και χαρακτικής καλλιτεχνών από την ίδια την πόλη, αλλά και
άλλων γνωστών σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών, όπως των Χρήστου Καπράλου,
Τάσσου και Βάσως Κατράκη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σειρά έργων του Λαμιώτη ζωγράφου
Αλέκου Κοντόπουλου. Αυτά τα περίπου εκατό έργα, που είναι αντιπροσωπευτικά της
ιδιαίτερα πλούσιας και πολύχρονης παρουσίας του στα καλλιτεχνικά δρώμενα της
Ελλάδας, εκτήθονται μόνιμα σε μία από τις αίθουσες της πινακοθήκης. Η πινακοθήκη
έχει οργανώσει μέχρι σήμερα πολλές εκθέσεις εικαστικών τεχνών και πολιτιστικές
εκδηλώσεις. Σε συνεργασία με τον Σύλλογο Καλλιτεχνών Κεντρικής Ελλάδας, στο
κτήριο της πινακοθήκης λειτουργούν εργαστήρια μαθημάτων ζωγραφικής για παιδιά
και ενήλικες.
16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ
4.1. ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ
Η σύγχρονη πόλη έχει μεγάλο μέγεθος, πολύ πυκνή δόμηση, πολλά οχήματα,
κυρίως όμως έλλειψη σχεδιασμού ίσως λόγω της εκρηκτικής αστυφιλίας. Κλασική
περίπτωση οι ελληνικές πόλεις, στις οποίες συγκεντρώθηκε ήδη το μέγιστο ποσοστό
του πληθυσμού της χώρας. Το πράσινο εθεωρείτο απαραίτητο, αλλά για λόγους
κυρίως αισθητικούς και με το κριτήριο αυτό γινόταν και γίνεται ακόμα η χωροθέτηση
και η σύνθεσή του. Κατά κανόνα όμως παραλείπεται και εθεωρείτο ως πολυτέλεια.
Ο νέος ρόλος λοιπόν του πράσινου στην πόλη είναι η βελτίωση του
περιβάλλοντος, με αξιοποίηση των διαδικασιών που γίνονται σε φυσικούς χώρους
πρασίνου, π.χ. στο δάσος και δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον, διαφορετικό από
αυτό που θα υπήρχε χωρίς την παρουσία του.
Οι αισθήσεις των ανθρώπων δέχονται από την σύγχρονη πόλη ερεθίσματα
πρωτοφανή και πέραν των ορίων μεγέθους και διάρκειας. Αντί για χώμα υπάρχει
άσφαλτος και πλακόστρωτο, αντί για δένδρα κτήρια και καλώδια, μορφές περίεργες,
που τις δημιούργησαν εκ του μη όντος, άνθρωποι για άλλους σκοπούς. Σε
αντιπαραβολή, ο κόσμος μπαίνει σε ένα πάρκο, αρκετά μεγάλο ώστε να καλύπτει όλο
το οπτικό πεδίο και να μην φθάνουν οι θόρυβοι και οι μυρωδιές της πόλης. Πατάει το
χώμα, το σκαλοπάτι είναι από πέτρα, το παγκάκι από φυσικό ξύλο και γύρω
υπάρχουν φυσικά δένδρα και θάμνοι.
Γραμμές, μορφές, όγκοι, χρώματα, υφή, σιλουέτες, που αλλάζουν δυναμικά με
τις ώρες, τις εποχές, τα χρόνια, θρόισμα και μυρωδιές ΄΄εκ του κόσμου τούτου΄΄
οικίες που δίνουν αισθήματα ασφάλειας, ανάτασης και ξεκούρασης. Τα ίδια
αισθήματα προκαλεί και η εξοχή, αλλά πρέπει να ταλαιπωρηθεί κανείς για να πάει.
17
4.2. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ
Η δημιουργία πράσινου τοπίου μέσα στις πόλεις, αστικού πρασίνου, όχι μόνο
για λόγους αισθητικούς αλλά και καθαρά οικολογικούς έχει καταστεί πια επιτακτική
ανάγκη ζωτικής σημασίας για την βελτίωση του επιπέδου ποιότητας ζωής των
κατοίκων. Με την αυξανόμενη ρύπανση των πόλεων, η δημιουργία και η σωστή
διαχείριση του πρασίνου στο αστικό τοπίο αποτελεί ήδη ανάγκη επιβίωσης.
Από πολλούς θεωρείτο, πως ο κύριος λόγος που τοποθετείται το πράσινο στο
αστικό τοπίο, είναι να συμβάλει αισθητικά στην αναβάθμιση του χώρου. Φυσικά και
είναι απαραίτητο το πράσινο για την αναψυχή, τη ξεκούραση και την διαφυγή του
κάθε πολίτη, από την καθημερινή ρουτίνα, το άγχος, το στρες, της σύγχρονης
πυκνοκατοικημένης πόλης. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι απόλυτο, γιατί υπάρχουν πάρα
πολύ άλλοι λόγοι που καθιστούν το πράσινο απαραίτητο στις αστικές πόλεις.
Οι κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου και οι ελεύθεροι χώροι γενικά είναι
ανεκτίμητος πλούτος για τους κατοίκους της πόλης. Αποτελούν αναντικατάστατους
περιβαλλοντικούς πόρους και τόπους αναψυχής και ξεκούρασης.
Επειδή:
 Βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα. Τα δένδρα παράγουν οξυγόνο και

φιλτράρουν τους αέριους ρυπαντές.
 Τα δένδρα προσφέρουν αντιανεμική προστασία.
 Συμβάλλουν στη μείωση της ηχορύπανσης. Η Λαμία θεωρείται μια από τις
πιο θορυβώδεις πόλεις της Ελλάδας.
 Είναι καταφύγια βιοποικιλότητας.
 Μειώνουν τον κίνδυνο πληµµυρών. Απορροφούν το νερό της βροχής
εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα τον υδροφόρο ορίζοντα. Πριν λίγα χρόνια
υπήρξε έντονο το πρόβλημα της πλημμύρας στην πόλη, όταν σχεδόν όλοι
οι υπόγειοι αγωγοί δεν άντεξαν μπροστά στον όγκο του νερού.
 Είναι καταφύγια αναψυχής, χαλάρωσης ή γυμναστικής και κοινωνικής
συναναστροφής.
18
 Ίσως από τους σημαντικότερους παράγοντες είναι η θερμοκρασία. Η
θερμοκρασία κατά τους θερινούς μήνες είναι πολύ αυξημένη στη Λαμία,
μιας και η πόλη θεωρείται μια από της πιο ζεστές στην χώρα μας και αυτό
γίνεται για τους παρακάτω λόγους:
1. Η συμπίεση του εδάφους και η κάλυψή του με αδιαπέρατα στη βροχή

υλικά εμποδίζουν τη διείσδυση του νερού της βροχής, κάνουν το έδαφος
ξηρότερο και εμφανίζεται μειωμένο το φαινόμενο της ενεργοβόρου
εξάτμισης από το έδαφος. Η συμπίεση και η κάλυψη του εδάφους
εμποδίζουν έτι περαιτέρω την όποια εξάτμιση από το έδαφος.
2. Η μεγάλη θερμοαγωγιμότητα και θερμοχωρητικότητα των
χρησιμοποιούμενων σήμερα δομικών υλικών (όπως άσφαλτος, σκυρόδεμα
κ.λ.π.). Σε σύγκριση με το έδαφος στη φυσική του κατάσταση το
σκυρόδεμα παρουσιάζει δεκαπλάσια θερμοαγωγιμότητα από το φυσικό
έδαφος. (0,011 cal/cm x sec x C0 έναντι 0,001) και πενταπλάσια
θερμοχωρητικότητα (0,5 cal/cm3 x C0 έναντι 0,1).
3. Οι μεγάλες επιφάνειες των κτηρίων, των δρόμων, πεζοδρομίων κ.λ.π., που
ακτινοβολούνται άμεσα από τον ήλιο, θερμαίνονται και η επιφάνειά τους
μπορεί να φθάσει στην θερμοκρασία των 550 με 600 C. Σε συνδυασμό με
τη μεγάλη θερμοαγωγιμότητα και θερμοχωρητικότητα και τη μεγάλη μάζα
τους, μετατρέπονται σε κολοσσιαίους θερμοσυσσωρευτές.
4. Η μειωμένη κίνηση του αέρα μειώνει την απόψυξη αυτών των
θερμοσυσσωρευτών.
5. Τα αυξημένα σωματίδια και ο καπνός στις πόλεις μειώνουν τη διαφάνεια
του αέρα και μειώνουν την απόψυξη με ακτινοβολία των μαζών αυτών τη
νύχτα.
6. Η υψηλή θερμοκρασία δημιουργεί θερμοκρασιακές αναστροφές, που
εγκλωβίζουν έτι περαιτέρω τα σωματίδια και άλλους ρύπους της
ατμόσφαιρας.
7. Εισάγεται θερμική ενέργεια από τα οχήματα και τα κλιματιστικά
μηχανήματα.
19
Σαν συνέπεια των παραπάνω παρουσιάζεται αύξηση της θερμοκρασίας 4 0 C
στις παρυφές της πόλης, 60 C στο κέντρο ενώ κατά θέσεις μπορεί να υπερβεί και τους
100 C. Τι επιδράσεις ασκεί η βλάστηση σ΄ αυτά;
1. Επιτρέπει την ανεμπόδιστη διείσδυση του νερού της βροχής στο έδαφος,
την αποθήκευσή του λόγω του μεγάλου πορώδους και την ανεμπόδιστη
εξάτμισή του με ενεργοβόρες συνέπειες..
2. Σκιάζει τις επιφάνειες οδοστρωμάτων, οικοδομών κ.α. και διατηρεί τη
θερμοκρασία τους σε ΄΄ θερμοκρασία αέρος υπό σκιάν ΄΄(350 C).
3. Ένα ώριμο δένδρο διαπνέει περίπου 400 λίτρα νερού/24 ώρες,
καταναλώνοντας σε ενέργεια 250.000 kcal, όση περίπου αντλούν 9
οικιακές συσκευές κλιματισμού όταν λειτουργούν επί 24 ώρες (των 1000
kcal/h). Να σημειωθεί ότι οι κλιματιστικές συσκευές δεν απομακρύνουν τη
θερμική ενέργεια από την πόλη.
4. Συγκρατεί μεγάλο ποσοστό των σωματιδίων του αέρα.
Ανάλογες επιδράσεις ασκούνται στις πλημμύρες, στα υπόγεια νερά, στην

αύξηση των χαμηλών θερμοκρασιών, στη ρύπανση του αέρα, στους θορύβους, στις
συνθήκες φωτισμού και θάμβωσης, στον εξαερισμό της πόλης, καθώς και στις
διαβρώσεις του εδάφους. Για κάθε περίπτωση ή συνδυασμό περιπτώσεων
εφαρμόζονται ανάλογες τεχνικές.
Για να γίνουν όλα αυτά απαιτείται:
1. Το 30% περίπου της πόλης να προορίζεται για χώρους πρασίνου.

2. Οι χώροι αυτοί να είναι επίκαιρα τοποθετημένοι.
3. Τα πάρκα να έχουν μικρότερη διάσταση 100 μ.
4. Τα πεζοδρόμια να επιτρέπουν τη φύτευση μεγάλων δένδρων.
5. Από τα αρχικά στάδια σχεδιασμού της πόλης να συμμετέχουν ειδικοί.
20
Στις ήδη διαμορφωμένες πόλεις μπορούν να επιχειρηθούν:
1. Όχι περαιτέρω μείωση της επιφάνειας του πρασίνου, με αξιοποιήσεις του

χώρου.
2. Αύξηση του όγκου του πρασίνου στις υπάρχουσες επιφάνειες με
εγκατάσταση μεγάλων φυτών - δένδρων.
3. Αποκατάσταση των προκηπίων, ως κήπων με δένδρα.
4. Διαπλάτυνση των πεζοδρομίων για εγκατάσταση μεγάλων δένδρων.
Με δεδομένο ότι σε κάθε κάτοικο της Λαμίας αναλογούν ελάχιστα

τετραγωνικά πρασίνου (1,5 τ.μ. ανά κάτοικο), η ανάγκη προστασίας, αλλά και
εξασφάλισης καινούργιων κοινόχρηστων χώρων, θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται από
το Δήμο ως επείγουσα προτεραιότητα. Όχι μόνο αυτό δεν συμβαίνει αλλά δυστυχώς
οι περιπτώσεις υποβάθμισης των ήδη υπαρχόντων τείνει να γίνει κανόνας και όλοι
συνηθίζουν πια στην ιδέα πως τίποτα δεν μπορεί να ανακόψει την πορεία
χειροτέρευσης της ποιότητας ζωής και με βάση τις γενικές χρήσεις γης του Δήμου, οι
οποίες οι σημαντικότερες ποσοτικά είναι:
 η κατοικία με ποσοστό 43,4%,

 το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο με ποσοστό 26,5%,
 οι κεντρικές χρήσεις (κέντρο πόλης και τοπικά κέντρα) με ποσοστό 10% και
 το αστικό πράσινο και οι ελεύθεροι χώροι με ποσοστό 8,4%.
Παρατηρείται πως σε μεγάλο ποσοστό, που φτάνει το 70%, κυριαρχούν οι

κατοικίες με τα οδικά δίκτυα και σε μικρό ποσοστό, μόλις το 8,4%, αντιστοιχεί στο
πράσινο της πόλης και σε ελεύθερους χώρους. Τα δεδομένα αυτά καθιστούν
αναγκαία τη δημιουργία νέων, περισσότερων χώρων πρασίνου στη πόλη.
21
4.3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η περιοχή έρευνας βρίσκεται στη Κεντρική Ελλάδα, στη περιφέρεια Στερεάς

Ελλάδας, στο νομό Φθιώτιδας και συγκεκριμένα στη πρωτεύουσα του νομού, τη πόλη
της Λαμίας.
Εικόνα 2. Η θέση του νομού στην Ελλάδα. Εικόνα 3. Η θέση της Λαμίας στο νομό.
(πηγή:www.web-greece.gr/mapgreece/map_ftiotida_sm.gif)
4.4. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΤΣΑΛΤΑΚΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ
Εικόνα 4. Η θέση του πάρκου στη Λαμία, στο κόκκινο κύκλο βρίσκεται το κέντρο
της Λαμίας και με το κόκκινο βέλος φαίνεται η θέση του πάρκου.
(πηγή: Δήμος Λαμιέων, Χάρτης Πόλης 2005, εκτυπώσεις “Πολύπλευρο” Λαμίας)
22
4.5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
4.5.1. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η περιοχή του Δήμου γεωμορφολογικά κυριαρχείται από τις πεδινές εκτάσεις

και τις λοφώδεις, ημιορεινές και ορεινές περιοχές, ιδίως στα ανατολικά. Το ανάγλυφο
του Δήμου είναι πεδινό κυρίως στο νότιο τμήμα του και έντονα ορεινό στο βόρειο-
δυτικό και νότιο-ανατολικό τμήμα του.
4.5.1.1. ΓΕΩΛΟΓΙΑ
Τα εδάφη στα πεδινά είναι προσχωσιγενή από τις φερτές ύλες του Σπερχειού
ποταμού. Στις λοφώδεις περιοχές, το έδαφος είναι αυτόχθονο και προέρχεται από
αποσάθρωση ασβεστολιθικών πετρωμάτων ή φλύσχη. Το πεδινό τμήμα βρίσκεται
στη ζώνη της ελιάς, τυπικά μεσογειακό με υγρό και ψυχρό χειμώνα και θερμό και
ξηρό καλοκαίρι.
Η περιοχή του πάρκου «Τσαλτάκη» βρίσκεται σε πεδινό μέρος του Δήμου
χωρίς ιδιαίτερες υψομετρικές διαφορές.
4.5.1.2. ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ
Η λεκάνη απορροής του Σπερχειού αποτελείται από συμπαγείς και

προσχωσιγενείς σχηματισμούς που έχουν σχηματίσει έντονο μορφολογικό ανάγλυφο.
Η τάφρος του Σπερχειού δημιουργήθηκε από τεκτονική εγκατακρήμνηση ρηγμάτων
από Δ-Α με βύθισμα 50 m. και πλάτος 3-12 m.
Η τάφρος του Σπερχειού είναι γεμάτη με ιζήματα του Πλειστόκαινου και
Ολόκαινου και εγκλείεται ανάμεσα σε δύο σειρές βουνών, με απότομο ανάγλυφο στη
νότια πλευρά και ήπιο και χαμηλό προς τη βόρεια όπου και το όριο της πεδινής
περιοχής εμφανίζει έντονες αλλαγές στην κλίση και σημεία κάμψης της κοίτης
(Μποναζούντας και συν., 1996).
23
Η λεκάνη απορροής του Σπερχειού ποταμού χωρίζεται σε τρεις μεγάλες
λιθολογικές ενότητες:
- Στη βόρεια - βορειοανατολική, όπου συναντώνται ασβεστόλιθοι, οφιόλιθοι και

σχιστοκερατόλιθοι της Υποπελαγονικής ενότητας.
- Στη νότια - νοτιανατολική που κυριαρχούν οι ασβεστόλιθοι της ενότητας
Παρνασσού - Γκιώνας.
- Στη δυτική όπου συναντάται αποκλειστικά ο φλύσχης και η κλαστική ακολουθία
της ενότητας της Πίνδου.
Επίσης σε ένα τμήμα νότια της Οίτης, στη δυτική Όθρη και στα βόρεια
Βαρδούσια εμφανίζεται η ενότητα Δυτικής Θεσσαλίας - Βοιωτίας.
Το σύνολο της έκτασης της λεκάνης απορροής του ποταμού καταλαμβάνουν

οι νεότερες αποθέσεις της κοιλάδας και των κρασπέδων του Σπερχειού (μεταλπικά
ιζήματα). Η κοιλάδα είναι γεμάτη με χαλαρές αποθέσεις με ολικό πάχος 600 m.
24
4.5.2. ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η περιοχή της κοιλάδας του Σπερχειού χαρακτηρίζεται από θερμό ξηρό

καλοκαίρι και ήπιο χειμώνα. Η γεωμορφολογία της ευρύτερης λεκάνης και η
επίδραση της θάλασσας, δημιουργούν όμως μικροκλιματικές διαφοροποιήσεις. Το
κλίμα κοντά στον Μαλιακό κόλπο είναι τυπικό Μεσογειακό, ενώ στο εσωτερικό της
λεκάνης είναι μεταβατικό προς το ηπειρωτικό.
Για τη διερεύνηση των κλιματικών συνθηκών και της ταυτότητας του
κλίματος χρησιμοποιήθηκαν τα κλιματικά στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού της
Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Λαμίας (Γ.Π.: Ν 38.51, Γ.Μ.: Ε 22.24 και
υψόμετρο 144 m) για το διάστημα 1980-2002.
4.5.2.1. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Η μέση ετήσια θερμοκρασία (Πίνακας 3) ανέρχεται σε 16.5 °C με ψυχρότερο

μήνα τον Ιανουάριο (με μέση μηνιαία θερμοκρασία 7.0 °C) και θερμότερο τον Ιούλιο
(με μέση μηνιαία θερμοκρασία 26.7 °C). Η απόλυτη ελάχιστη θερμοκρασία που
παρατηρήθηκε στο διάστημα αυτό των 23 ετών ήταν -7.0 °C, ενώ η απόλυτη μέγιστη
46.5 °C.
Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ
1980-02 -6,2 -6,6 -6,9 1,8 4,4 9,0 12,6 12,8 7,4 -1,2 -2,4 -7,0
Πίνακας 1. Απόλυτη ελάχιστη θερμοκρασία (°C) για τη περίοδο 1980-2002.

(πηγή: Μετεωρολογικός Σταθμός Λαμίας)
Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ
1980-02 24,1 26,3 26,6 35,3 39,6 42,3 46,5 41,1 37,4 37,4 30,0 24,6
Πίνακας 2. Απόλυτη μέγιστη θερμοκρασία (°C) για τη περίοδο 1980-2002.

25
Πίνακας 3. Μέση μηνιαία και μέση ετήσια θερμοκρασία (°C) για τη περίοδο 1980-
2002. (πηγή: Μετεωρολογικός Σταθμός Λαμίας)
4.5.2.2. ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΕΙΣ
Όπως φαίνεται στον Πίνακα 4, η μέση ετήσια βροχόπτωση ανέρχεται σε

558.2 mm, με μέγιστη 735,7 mm το έτος 1981 και ελάχιστη 321.1 mm το έτος 1987.
Το μικρό μέγεθος του δείγματος δεν επιτρέπει ασφαλή στατιστικά
συμπεράσματα για την ανίχνευση των τάσεων των βροχοπτώσεων. Ο έλεγχος πάντως
της γραμμικής συσχέτισης μεταξύ ετήσιας βροχόπτωσης και χρόνου υποδεικνύει μία
πτωτική τάση.
Πίνακας 4. Μέσο μηνιαίο και ετήσιο ύψος βροχής (mm) για τη περίοδο 1980-2002.
26
Όπως φαίνεται στο ομβροθερμικό διάγραμμα κατά Bagnouls-Gaussen, η
ξηροθερμική περίοδος στην περιοχή, εντοπίζεται χρονικά από τα μέσα Απριλίου ως
τα μέσα Σεπτεμβρίου.
Εικόνα 5. Ομβροθερμικό διάγραμμα, σύμφωνα με τα κλιματικά στοιχεία του

Μετεωρολογικού Σταθμού Λαμίας για τη περίοδο 1980-2002.
4.5.2.3. ΥΓΡΑΣΙΑ
Η μέση ετήσια σχετική υγρασία (Πίνακας 5) είναι 64.9 %, ενώ η υψηλότερη

τιμή μέσης μηνιαίας σχετικής υγρασίας εμφανίζεται το Δεκέμβριο και η χαμηλότερη
τον Ιούλιο. Για τον προσδιορισμό του βιοκλίματος της περιοχής χρησιμοποιήθηκε η
μέθοδος Emberger - Sauvage. Χρησιμοποιώντας τα κλιματικά δεδομένα και
τοποθετώντας τα πάνω στο κλιματικό διάγραμμα συνάγεται ότι το κλίμα της
περιοχής χαρακτηρίζεται ως ημίξηρο με ήπιο χειμώνα.
27
Πίνακας 5. Μέση μηνιαία και μέση ετήσια σχετική υγρασία για την περίοδο 1980-
2002. (Μετεωρολογικός Σταθμός Λαμίας)
Εικόνα 6. Κλιματικό διάγραμμα Emberger-Sauvage.

(πηγή: Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Συγκροτήματος Βασίλειου Πασιάκου
& ΣΙΑ Ο.Ε., 2006, Β. Κρικελλά, Λαμία)
28
4.5.3. ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, η περιοχή του πάρκου

«Τσαλτάκη» αλλά και ευρύτερα όλης της Λαμίας εντάσσεται στην κατηγορία ΙΙΙ της
σεισμικότητας με συντελεστή επιτάχυνσης εδάφους 0,24. Άρα η περιοχή έρευνας σε
μια ζώνη σχετικά υψηλής επικινδυνότητας και αυτό οφείλεται κυρίως στο ρήγμα της
Αταλάντης το οποίο απέχει μόλις ογδόντα χιλιόμετρα από την περιοχή του πάρκου.
Σεισμικότητα περιοχής ΙΙΙ

Σεισμική επιτάχυνση εδάφους α = 0,24
Πίνακας 6. Σεισμολογικά στοιχεία περιοχής πάρκου «Τσαλτάκη» 2007, Διεύθυνση

Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Λαμιέων.
29
4.6. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Το πάρκο «Τσαλτάκη» παρόλο που δεν βρίσκεται στο κέντρο της πόλης,
απέχει μονάχα δεκαπέντε λεπτά περπατώντας από αυτό και έχει πολύ καλή
πρόσβαση από όλες τις πλευρές της πόλης.
Μάλιστα για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών του πάρκου αλλά
και μέσα στα πλαίσια αποσυμφόρησης του κέντρου της πόλης από την κυκλοφορία,
έχει δημιουργηθεί ένας υπαίθριος χώρος στάθμευσης στη βορειοδυτική πλευρά του
πάρκου. Όπου από εκεί ξεκινάει ένα mini bus και εκτελεί το δρομολόγιο μεταξύ του
πάρκου και του κέντρου της Λαμίας κάνοντας έτσι τη προσέγγιση του πάρκου
εύκολη υπόθεση για όλους τους κατοίκους της πόλης, χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες.
Από τη βόρεια πλευρά του πάρκου συνεχίζει να υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι
του στρατοπέδου, από τα ανατολικά ο χώρος παραμένει ελεύθερος αφού εκεί
επρόκειτο να κατασκευαστεί το νέο Διοικητήριο και Δικαστικό Μέγαρο της πόλης,
στα νότια συνορεύει με τη σιδηροδρομική γραμμή η οποία ξεκινάει από τη Λαμία και
καταλήγει στη Στυλίδα. Όσο για τη δυτική πλευρά συνορεύει με τον Ιερό Ναό της
Αγίας Βαρβάρας.
Μάλιστα στα σύνορα της ανατολικής πλευράς του πάρκου με τον ελεύθερο
χώρο όπου επρόκειτο να κατασκευαστεί το Διοικητήριο, έπειτα από έρευνες έχουν
ανακαλυφθεί αρχαία ευρήματα από αρχαίες κατοικίες και τάφους, για το λόγο αυτό
οι εργασίες κατασκευής του Διοικητηρίου έχουν μείνει στάσιμες μέχρι τελειώσουν οι
ανασκαφές και μέχρι να δοθεί σήμα συνέχισης των εργασιών από την αρχαιολογία.
Εικόνα 7. Ανάλυση της περιοχής σε χάρτη.

30
Στη παραπάνω εικόνα γίνεται η ανάλυση της γύρω περιοχής από το πάρκο.
Μπορεί κανείς να διακρίνει το πάρκο «Τσαλτάκη», το μέρος όπου συνεχίζει να
υπάρχει το στρατόπεδο (στη βόρεια πλευρά), ο χώρος στάθμευσης (στη βορειοδυτική
πλευρά), ο χώρος στον οποίο θα κατασκευαστεί το Διοικητήριο (στην ανατολική
πλευρά), η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας (στη δυτική πλευρά) και η σιδηροδρομική
γραμμή (στη νότια πλευρά).
Εικόνα 8. Σχέδιο ολοκληρωμένης αστικής παρέμβασης όπου φαίνεται και η ζώνη

εξυπηρέτησης του mini bus.
(πηγή: Δήμος Λαμιέων, «Πεπραγμένα 2003-2005», Σχεδιασμός Εντύπου
Πολύπλευρο, Λαμία, 2006)
31
4.7. Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ
Από τη στιγμή που παραχωρήθηκε το πάρκο από το Υπουργείο Άμυνας στο

Δήμο Λαμιέων, τα εικοσιπέντε περίπου στρέμματα έμεναν για πολλά χρόνια
ανεκμετάλλευτα και χωρίς συντήρηση. Η εικόνα που παρουσίαζε η περιοχή δεν ήταν
παρά μονάχα ξερά χόρτα, μπάζα και σκουπιδότοπος για τους ασυνείδητους
κατοίκους της γύρω περιοχής και όχι μόνο.
Εικόνα 9. Το πάρκο πριν την ανάπλαση από τη νότια πλευρά.

(πηγή: Τεχνική Υπηρεσία Δήμου Λαμιέων)
Εικόνα 10 και 11. Το πάρκο πριν την ανάπλαση από τη δυτική πλευρά.
32
4.8. ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
4.8.1. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Το σχήμα της έκτασης είναι γραμμικό, με μήκος περίπου 375.00 μ. και μέσου
πλάτους 65.00 μ. Αυτό οδήγησε τους υπεύθυνους σε γραμμικό σχεδιασμό με
διαδρομές περιπάτου κατά μήκος της έκτασης στις οποίες παρεμβάλλονται χώροι
δραστηριοτήτων ως επί το πλείστον αθλοπαιδιών ήτοι:
 Γήπεδα beach volley.

 Παιδική χαρά παίδων.
 Παιδική χαρά νηπίων.
 Διαμόρφωση χώρου αναψυκτηρίου εντός υπάρχοντος υπόστεγου.
 Τραπέζια πινγκ- πονγκ.
 Διάφορα πολυόργανα με καθιστικά.
 Χώρος σιντριβανιού με καθιστικό.
 Χώρος αβαθούς λίμνης με πίδακα νερού για αναψυχή.
 Χώρος πίστας skate board.
 Διαμόρφωση πλήρους διαδρομής ποδηλάτου σε δίκτυο ποδηλατοδρομίου που
διατρέχει όλη την έκταση.
 Χώρος άθλησης basket.
33
4.8.2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ
Οι εργασίες που έγιναν για τον σχηματισμό του χώρου ήταν οι ακόλουθες:
1. Γενικές εκσκαφέs βάθoυς 0.20 έως 0.30 εκατοστών για την απομάκρυνση της
φυτικής γης.
2. Εκσκαφή τάφρων για την θεμελίωση των κρασπέδων εκ σκυροδέματος που
θα όριζαν τις διαδρομές πεζών και ποδηλάτων.
3. Επιχώσεις με προϊόντα εκσκαφών, για την δημιουργία των απαιτούμενων
υψομετρικών διαφορών.
4. Φορτοεκφόρτωση και μεταφορά των υπολοίπων προϊόντων εκσκαφών.
5. Καθαιρέσεις παντός τύπου για την απομάκρυνση των άχρηστων υλικών που
υπήρχαν στην έκταση.
6. Επιχώσεις με 3Α για την δημιουργία υπόβασης σκυροδετήσεων.
7. Κατασκευή θεμελιώσεων και κρασπέδων από οπλισμένο σκυρόδεμα που
όριζαν τις διαδρομές.
8. Κατασκευή τοίχων για την δημιουργία των σιντριβανιών.
9. Κατασκευή λιθοδομών για την δημιουργία καθιστικών. Στην άνω επιφάνεια
αυτών έγινε στέψη με σκυρόδεμα πάχους 10 εκατοστών και χρήση
φαλτσογωνιάς.
10. Οι πεζοδιαδρομές στρώθηκαν με πατημένο χώμα ειδικής σύνθεσης και
διαβάθμισης, ώστε να έχει βατότητα και σε περιόδους βροχοπτώσεων.
11. Οι μικρής έκτασης πλακοστρώσεις έγιναν με τύπου βοτσαλωτής πλάκας
πεζοδρομίου.
12. Η πλήρωση των νησίδων έγινε με κηπόχωμα. Επίσης έγινε φύτευση
μπορντούρων σε ορισμένες νησίδες, σύμφωνα με τα σχέδια της μελέτης.
34
13. Κατά μήκος της οδού Κων/πόλεως και παράλληλα με το πεζοδρόμιο διέρχεται
ο ποδηλατόδρομος, ο οποίος σε ένα τμήμα του, περίπου στη μέση της
διαδρομής, υπερυψώθηκε ομαλά σε ύψος 1,50 μέτρου με λιθόκτιστη
κατασκευή.
14. Έγινε ο ηλεκτροφωτισμός όλου του χώρου με διάφορα φωτιστικά σώματα και
στους χώρους αθλοπαιδιών τοποθετήθηκαν προβολείς για την εξυπηρέτηση
των νυκτερινών δραστηριοτήτων.
15. Σε όλο το χώρο έγινε δίκτυο ύδρευσης και άρδευσης στα σημεία όπου υπάρχει
πράσινο.
Όλες οι παραπάνω εργασίες εκτελέσθηκαν σύμφωνα με τα σχέδια της μελέτης

και τις υποδείξεις της επίβλεψης.
35
4.8.3. ΕΜΒΑΔΑ ΧΩΡΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΟΥ
Εικόνα 12. Εμβαδά χώρων δραστηριοτήτων του πάρκου Τσαλτάκη.

Εικόνα 13. Εμβαδά χώρων πρασίνου του πάρκου Τσαλτάκη.

36
4.8.4. ΟΙ ΕΙΣΟΔΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Οι είσοδοι του πάρκου είναι τρεις και φαίνονται στη παρακάτω εικόνα όπου
είναι σημειωμένες με κόκκινα τρίγωνα.
Εικόνα 14. Είσοδοι του πάρκου «Τσαλτάκη».

Εικόνα 15. Νότια είσοδος του πάρκου. Εικόνα 16. Δυτική είσοδος του πάρκου.
(πηγή: προσωπικό αρχείο) (πηγή: προσωπικό αρχείο)
37
4.8.5. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Οι κατασκευές που έγιναν στο χώρο του πάρκου «Τσαλτάκη» είναι η εξής:
 Προκατασκευασμένοι οικίσκοι αποδυτηρίων και w.c. κοινού
Προκατασκευασμένος οικίσκος τύπου GLASSART, εξωτερικών διαστάσεων

κάτοψης:
Α) Αποδυτηρίων
6,10 x 3,10 m.
Β) w.c. κοινού (ανδρών - γυναικών)
4,20 x 3,10 m.
 Όργανα παιδικών χαρών
Κούνια παιδιών ή νήπιων 4 θέσεων ξύλου, μήκος 5,40 m, πλάτος 1,45 m,

ύψος 2,15 m.
Αποτελείται από 6 κάθετες κολώνες διατομής 9,5 x 9,5 cm δεμένες ανά δύο
σε σχήμα Λ. Στην κορυφή τους τοποθετήθηκαν δύο οριζόντιοι δοκοί διαστάσεων 9,5
x 9,5 x 270 cm.
Καθίσματα: Κατασκευάστηκαν σύμφωνα με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης Ε.Ν. 1176. Είναι από φυσικό καουτσούκ, με αντιοζονική και αντιγηραντική
θωράκιση. Έχουν αντιολισθητική επιφάνεια, ενισχυμένη εσωτερικά με
χαλυβδοέλασμα. Οι αεροθάλαμοι που υπάρχουν στην κάτω επιφάνεια, τα κάνουν πιο
μαλακά και ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο τραυματισμού σε περίπτωση πρόσκρουσης.
Αλυσίδες: Έχουν πάχος σύρματος 6 mm με εσωτερικό διάκενο μικρότερο των 8 mm,
σύμφωνα με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ε.Ν. 1176. Οι συνδέσεις έγιναν με
βίδες Μ 16 και περικόχλια ασφαλείας γαλβανιζέ. Στα σημεία σύνδεσης
χρησιμοποιήθηκαν ροδέλες πoλυπρoπυλενίoυ (70 mm). Οι κολώνες και δοκοί που
χρησιμοποιήθηκαν είναι τρικολλητές για αποφυγή στρεβλώσεων η ρωγμών.
Κατασκευάστηκαν από επιλεγμένη πεύκη Αρκτικού κύκλου (σουηδική). Τα
ξύλα βάφτηκαν ηλεκτροστατικά με ειδικό κηρώδες συντηρητικό και στη συνέχεια με
αδιάβροχο ελαστικό βερνίκι (αβλαβές, μη αναφλέξιμο).
38
Για τη στερέωση του οργάνου χρησιμοποιήθηκαν μεταλλικές βάσεις
γαλβανισμένες εν θερμών, ώστε το ξύλο να μην έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Οι
βάσεις πατήθηκαν σε βάθος περίπου 40 cm.
 Τραμπάλα νηπίων
Όργανο για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, μήκους 2,30 m. και
πλάτους 0,90 m.
Περιλαμβάνει: πλατφόρμα με ελατήρια, οριζόντια δοκό και ξύλινα ζωάκια.
1. Πλατφόρμα: μήκους 85 cm, πλάτους 45 cm. Κατασκευάστηκαν από πλακάζ
θαλάσσης μεγάλης αντοχής. Προσαρμόστηκαν σε δύο σπειροειδή ελατήρια
μήκους 360 mm, διαμέτρου 170 mm με διάμετρο σύρματος 19 mm. Στις δύο
άκρες της πλατφόρμας προσαρμόστηκαν 4 χειρολαβές, για τη συμμετοχή
ακόμη δύο παιδιών.
2. Οριζόντια δοκός: διαστάσεις 15 x 15 x 220 cm, από επιλεγμένη πεύκη
Αρκτικού κύκλου (σουηδική).
3. Ξύλινα ζωάκια: Κατασκευάστηκαν από πλακάζ θαλάσσης πάχους 27 mm.
Βιδώθηκαν στις άκρες της οριζόντιας δοκού. Για τη συγκράτηση και στήριξη
των παιδιών υπάρχουν 4 πλαστικές χειρολαβές.
Το όργανο βάφτηκε ηλεκτροστατικά, με χρώματα υδατοδιαλυτά μη τοξικά και

μη αναφλέξιμα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Safe for
children). Πατήθηκαν σε βάθος περίπου 50 cm.
 Ξύλινα ζωάκια με ελατήριο (μοτοσικλέτα-σκυλάκι - δελφίνι)
Όργανο μελετημένο για παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Περιλαμβάνει: Τη βάση, το σώμα και το ελατήριο.
1. Βάση: Χαλύβδινη ύψους 50 cm, με τζινέτια στο κάτω μέρος, για καλύτερη
στερέωση κατά την πάκτωση.
2. Σώμα: Κατασκευάστηκε από πλακάζ θαλάσσης μεγάλης αντοχής, πάχους
27mm. Για τη συγκράτηση και στήριξη των παιδιών υπάρχουν 4 πλαστικές
39
χειρολαβές. Στο κάτω μέρος τοποθετήθηκαν μεταλλική υποδοχή στην οποία
προσαρμόστηκε το ελατήριο.
3. Ελατήριο: Σπειροειδές (8 σπείρες) - Μήκους 360 mm - Εξωτερική διάμετρος
170 mm - Διάμετρος σύρματος 19 mm.
Το όργανο βάφτηκε ηλεκτροστατικά, με χρώματα υδατοδιαλυτά μη τοξικά και μη
αναφλέξιμα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Safe for
children).
 Πολυόργανο με πύργο και τσουλήθρα
Σύνθετο όργανο για παιδιά ηλικίας άνω των 5 ετών. Μήκους 260 cm, πλάτους
260 cm και ύψους 270 cm.
Κατασκευάστηκε από επιλεγμένη πεύκη Αρκτικού κύκλου (σουηδική) και
πλακάζ θαλάσσης μεγάλης αντοχής. Οι κολώνες που χρησιμοποιήθηκαν είναι
τρικολλητές για αποφυγή στρεβλώσεων ή ρωγμών.
Περιλαμβάνει: πύργο, άνοδο, τσουλήθρα, αναρρίχηση και χώρο ελεύθερης
δραστηριότητας.
1. Πύργος: Οι διαστάσεις του είναι 90 x 90 cm. Αποτελείται από 4 κάθετες
κολώνες διατομής 9,5 x 9,5 cm. Σε ύψος 90 cm από το έδαφος υπάρχει πατάρι
με σανίδες πάχους 3,5 cm. Στη μια πλευρά του παταριού τοποθετήθηκε η
άνοδος, η δεύτερη πλευρά οδηγεί προς τη τσουλήθρα, η τρίτη πλευρά προς
την αναρρίχηση και προστατεύονται με σωλήνα Ο 33 mm. Η τέταρτη πλευρά
προστατεύεται με μεταλλικά κάγκελα. Ο πύργος καλύπτεται με σκεπή από
πλακάζ θαλάσσης.
2. Άνοδος: Μήκους 120 cm, πλάτους 70 cm από πλακάζ θαλάσσης βιδωμένο σε
μεταλλική βάση από μορφοσωλήνα διατομής 38 x 38 mm. Στην επιφάνειά της
τοποθετήθηκαν πολύχρωμες χούφτες αναρρίχησης για τη διευκόλυνση της
ανόδου των παιδιών.
3. Τσουλήθρα: Οι διαστάσεις της είναι 54 x 150 cm και κατασκευάστηκε από
ανοξείδωτο χαλυβδοέλασμα.
4. Αναρρίχηση: Είναι ελικοειδής και κατασκευάστηκε από ενισχυμένο σωλήνα
Ο 33 mm.
5. Χώρος ελεύθερης δραστηριότητας διάστασης 90 x 90 cm. Προσαρμόστηκε
στην τέταρτη πλευρά του πύργου. Σχηματίστηκε με 2 κολώνες διατομής 9,5 x
40
9,5 cm. Οι τρεις πλευρές καλύπτονται με πλακάζ θαλάσσης. Στη μια υπάρχει
θυρίδα υποδοχής και στην άλλη κάθισμα.
Το όργανο βάφτηκε ηλεκτροστατικά, με χρώματα υδατoδιαλυτά μη τοξικά και

μη αναφλέξιμα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Safe for
children). Για τη στερέωση του οργάνου χρησιμοποιήθηκαν μεταλλικές βάσεις
γαλβανισμένες εν θερμών, ώστε το ξύλο να μην έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Οι
βάσεις πατήθηκαν σε βάθος περίπου 40 cm.
 Πίστα skateboard
Πύργοι εκκίνησης διαστάσεων 115 x 380 x 310 cm. O καθένας

αποτελούμενος από 8 κάθετους δοκούς διατομής 90 x 90 mm, οι οποίοι συνδέονται
μεταξύ τους με οριζόντια δοκάρια που περνάνε από το μέσο τους.
Εξέδρες διαστάσεων 115 x 380 cm αποτελούμενη η καθεμιά από σανίδες
πάχους 25mm, οι οποίες στηρίζονται σε οριζόντιο δοκάρια διατομής 90 x 90cm. Το
επίπεδο βρίσκεται σε ύψος 174 cm από το έδαφος.
Εξέδρες διαστάσεων 115 x 380 cm αποτελούμενη η καθεμιά από σανίδες
πάχους 25 mm, οι οποίες στηρίζονται σε οριζόντια δοκάρια διατομής 90 x 90 cm. Το
επίπεδο βρίσκεται σε ύψος 35 cm από το έδαφος και χρησιμεύει σαν χώρος
εναπόθεσης προσωπικών αντικειμένων.
Πίστα διαστάσεων 843 x 365 cm η φέρουσα δομή αποτελείται από δυο
διαφορετικά στοιχεία. Τη ράμπα που αποτελείται από 8 φύλλα από
στρωματοποιημένο υλικό πάχους 25 mm και ένα κεντρικό τμήμα την πίστα που
σχηματίζεται από 4 ξύλινες τραβέρσες διατομής 60 x 60 mm. Πάνω σ' αυτές τις
τραβέρσες τοποθετούνται βέργες διατομής 35 x 95 cm, οι οποίες καλύπτονται στην
συνέχεια με φύλλα από στρωματοποιημένο φενολικό υλικό πάχους 9 mm τύπου
WISA FORM SUPER COBISCHAUMANN. Τα πλαϊνά τοιχώματα της πίστας
καλύπτονται με σανίδες από εμποτισμένο ξύλο πεύκου πάχους 20 mm.
 Πολυόργανο μορφής καραβιού (Γαλέρα)
Προστατευτικά παραπετάσματα διαστάσεων 115 x 100 cm, αποτελούμενα

από σανίδες από εμποτισμένη ξυλεία πεύκου πάχους 20 mm, οι οποίες είναι
εμπυγμένες σε φέρον περιμετρικό ξύλινο πλαίσιο διατομής 45 x 90 mm. Τα
41
παραπετάσματα ενισχύονται με διαγώνιες σανίδες διατομής 35 x 110 mm. Το σύνολο
συνδέεται με τους φέροντες δοκούς μέσω κοχλιών.
Προστατευτικά παραπετάσματα διαστάσεων 115 x 127 cm, αποτελούμενα
από σανίδες από εμποτισμένη ξυλεία πεύκου πάχους 20 mm οι οποίες είναι
εμπυγμένες σε φέρον περιμετρικό ξύλινο πλαίσιο διατομής 45 x 90 mm. Τα
παραπετάσματα ενισχύονται με διαγώνιες σανίδες διατομής 35 x 110 mm. Το σύνολο
συνδέεται με τους φέροντες δοκούς μέσω κοχλιών.
Πλαστικά πάνελ 122 cm από στρωματοποιημένο φενολικό υλικό, λακαριστό,
πάχους 18 mm, που καλύπτουν το εσωτερικό της κατασκευής και στερεώνονται
στους φέροντες δοκούς των πύργων.
 Στύλοι & δίχτυ volley ολυμπιακού τύπου (Beach volley)
Το ύψος είναι ρυθμιζόμενο (243 cm για αγώνες ανδρών - εφήβων, 224 cm για
αγώνες γυναικών - νεανίδων, 214 cm για αγώνες παίδων - κορασίδων). Είναι
Ολυμπιακού τύπου και περιλαμβάνει: 2 βάσεις, 2 ορθοστάτες, το δίχτυ και το
μηχανισμό τανύσεως.
Βάσεις: Είναι διάτρητοι σωλήνες, βαρέως τύπου (πάχος τοιχωμάτων 4 mm)
τορναρισμένοι εσωτερικά. 'Έχουν μήκος 35 cm και πατήθηκαν στο έδαφος.
Συνοδεύονται από μεταλλικά πώματα, ώστε να καλύπτονται στις περιπτώσεις που
αφαιρεθούν οι ορθοστάτες.
Ορθοστάτες: Κάθε ένας αποτελείται από 2 συγκολλημένα κομμάτια σωλήνα,
βαρέως τύπου, 3" x 147 cm και 21/2" x 140 cm αντίστοιχα. Το ολικό ύψος τους είναι
284 cm. Η αυξομείωση του ύψους του διχτύου επιτυγχάνεται με έξι περιστρεφόμενα
ράουλα Φ 60 mm, ενώ ένα έβδομο ράουλο οδηγεί το συρματόσχοινο στο μηχανισμό
τανύσεως. Η σταθεροποίηση του διχτύου επιτυγχάνεται με έξι κρίκους και ένα γάντζο
που είναι συγκολλημένα στους ορθοστάτες.
Δίχτυ: Μήκους 950 cm, πλάτους 100 cm. Είναι πλεγμένο με τρόπο που να
σχηματίζει τετράγωνες βρογχίδες (θυρίδες) πλευράς 10 cm. Στο επάνω μέρος υπάρχει
εύκαμπτο συρματόσχοινο πάχους 4 mm και καλύπτεται με ταινία (φάσα) πλάτους 5
cm.
Μηχανισμός τανύσεως: Σύστημα γραναζιών που με τη βοήθεια χειρομοχλού
επιτυγχάνεται το τέντωμα του συρματόσχοινου και κατ' επέκταση του διχτύου. Είναι
προσαρμοσμένος στον ορθοστάτη.
42
 Γήπεδο Basket ολυμπιακού τύπου
Περιλαμβάνει τη βάση, το στυλοβάτη, το ταμπλό και το στεφάνι με το δίχτυ.

Βάση: είναι ορθογώνιο πλαίσιο διαστάσεων 50,5 x 33,5 cm από μορφοσίδηρο
γωνία 60 x 60 x 6 mm. Στην επιφάνεια της υπάρχουν 7 μπουλόνια W 5/8" x 35 mm,
για τη στήριξη του στυλοβάτη. Στο κάτω μέρος του πλαισίου υπάρχουν τζινέτια
μήκους 60 cm από μορφοσίδηρo γωνιά 50 x 50 x 5 mm. Πατήθηκαν στο έδαφος σε
βάθος 50 cm.
Στυλοβάτης: Κατασκευάστηκε από χαλυβδοέλασμα πάχους 3 mm. Τρεις
βραχίονες με πρισματική μορφή ενώνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν τεθλασμένη.
Ο πρώτος είναι κατακόρυφος και το ύψος του είναι 200 cm, ακολουθεί ο δεύτερος με
γωνία 120 μοιρών και μήκος 170 cm, συνεχίζει ο τρίτος με γωνία 150 μοιρών και
μήκος 95 cm. Η διατομή του στυλοβάτη είναι ορθογωνική με στρογγυλεμένες τις
ακμές και μεταβάλλεται ομαλά από 20 x 38 cm στη θέση της βάσης και σε 20 x 15
cm στη θέση του ταμπλό. Εσωτερικά και σε όλο του το μήκος ενισχύεται με
μεταλλικά ελάσματα πάχους 3 mm, ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις και
ταλαντώσεις. Στην κάτω πλευρά ενσωματώθηκε μεταλλικό πλαίσιο όμοιο με αυτό
της βάσης (οι επτά τρύπες που υπάρχουν αντιστοιχούν στα μπουλόνια της βάσης).
Στην επάνω πλευρά υπάρχουν τέσσερα μπουλόνια W 5/8” x 40 mm για την υποδοχή
του ταμπλό.
Ταμπλό: Αποτελείται από δύο ορθογώνια πλαίσια, το εξωτερικό με
διαστάσεις 180 x 105 cm και το εσωτερικό με διαστάσεις 59 x 45 cm. Το υλικό
κατασκευής τους είναι ενισχυμένη κοιλοδοκό 50 x 25 mm. Τα δύο πλαίσια
συνδέονται μεταξύ τους με σύστημα γλισιέρας που τοποθετείται στο πίσω μέρος. Ο
πίνακας, διαφανής από καθαρό πλεξιγκλάς, έχει πάχος 10 mm και στερεώνεται στα
πλαίσια με βίδες φραιζάτες. Μεταξύ των πλαισίων και του πίνακα παρεμβάλλεται
λάστιχο, διατομής 50 x 3 mm για την απορρόφηση των κραδασμών. Το ταμπλό
βιδώθηκε στο στυλοβάτη. Παράλληλα, δύο αντηρίδες από ενισχυμένο σωλήνα
γαλβανιζέ, ενώνουν αρθρωτά και αντιστηρίζουν τις δύο επάνω άκρες του ταμπλό με
το στυλοβάτη.
Στεφάνι: Η εσωτερική διάμετρος του είναι 45 cm και κατασκευάστηκε από
χαλύβδινο άξονα διαμέτρου 20 mm. Περιμετρικά, στο κάτω μέρος έχει δώδεκα
γαντζάκια για το δέσιμο του διχτύου. Στερεώνεται στο ταμπλό με τέσσερα μπουλόνια
Μ 10 x 70 mm.
43
 Βρύση Μαντεμένια
Υλικό κατασκευής: χυτοσίδηρος GG 20 κατά DΙΝ 1691. Η κορυφή της

βρύσης "καπέλο" μπορεί να αποσπάται με τέσσερις βίδες για υδραυλική επίσκεψη. Η
βάση της βρύσης λειτουργεί ως σιφόνι. Ο κορμός της βρύσης αποσπάται σε δύο μέρη
για την εύκολη υδραυλική εγκατάσταση με τέσσερις βίδες.
Εικόνα 17. Τεχνική περιγραφή της βρύσης Μαντεμένια.

(πηγή: Δήμος Λαμιέων, Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών)
 Παγκάκια
Μήκους 180 cm, πλάτους 70 cm και ύψους 75 cm. Αποτελείται από δύο
βάσεις χυτοσιδήρου. Στο κέντρο υπάρχει χαλύβδινο έλασμα που αντιστηρίζεται με
δύο χαλύβδινες τραβέρσες στο κάτω μέρος των βάσεων. Στη θέση καθίσματος
υπάρχουν τέσσερα ξύλα διαστάσεων 315 x 7 x 180 cm. Στη θέση πλάτης υπάρχει ένα
ξύλο διαστάσεων 3,5 x 7 x 180 cm και ένα ξύλο διαστάσεων 315 x 13 x 180 cm. Τα
μεταλλικά μέρη βάφτηκαν ηλεκτροστατικά, με χρώματα υδατοδιαλυτά μη τοξικά και
μη αναφλέξιμα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα ξύλα
από επιλεγμένη πεύκη Αρκτικού κύκλου (σουηδική), βάφτηκαν ηλεκτροστατικά με
ειδικό κηρώδες συντηρητικό και στη συνέχεια με αδιάβροχο ελαστικό βερνίκι
(αβλαβές, μη αναφλέξιμο). Οι κασονόβιδες, τα μπουλόνια και τα στριφώνια που
χρησιμοποιούνται στις συνδέσεις και για τη στερέωση είναι γαλβανισμένα.
44
 Καλάθια αχρήστων
Μήκους 73 cm, πλάτους 30 cm και ύψους 128 cm. Η κεντρική κολώνα

σχηματίζεται από δύο ενισχυμένους χαλυβδοσωλήνες διαμέτρου 116 και 60 mm
αντίστοιχα. Στο κάτω μέρος συγκολλήθηκε χαλύβδινη βάση διαμέτρου 28 cm με
τρεις οπές για στερέωση με στριφώνια στο δάπεδο. Τα δύο δοχεία έχουν διάμετρο 30
cm, ύψος 46 cm και κατασκευάστηκαν από χαλυβδoέλασμα. Φέρουν νεύρα και
περιφερειακές οπές στο επάνω και κάτω μέρος. Προσαρμόστηκαν στην κεντρική
κολώνα στην οποία και αντιστηρίζονται με δύο καραβόλια. Οι κάδοι διαμέτρου 26
cm με ύψος 40 cm είναι από χαλυβδοέλασμα και φέρουν περιφερειακά νεύρα.
Βάφτηκαν ηλεκτροστατικά με χρώματα υδατoδιαλυτά, μη τοξικά μη αναφλέξιμα
σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εικόνα 18 και 19. Τεχνική περιγραφή της πίστας skateboard και του
πολυόργανου μορφής καραβιού – γαλέρα αντίστοιχα.
45
3.8.6. ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΑ
 Φωτιστικά
Τα φωτιστικά που τοποθετήθηκαν στους χώρους του πάρκου είναι τα εξής:
Εικόνα 20. Φωτιστικό για φωτισμό διαδρόμου. Εικόνα 21. Προβολέας 1000 W.
Εικόνα 22. Φωτιστικό ιστού 5m. πλήρες. Εικόνα 23. Φωτιστικό φωτισμού δένδρων.
46
 Καλωδιώσεις
Τα δίκτυα σωληνώσεων και καλωδιώσεων κατασκευάστηκαν σύμφωνα με

τους ισχύοντες κανονισμούς του Ελληνικού κράτους και τις ειδικότερες απαιτήσεις
της ΔΕΗ.
 Ηλεκτρικοί πίνακες – Γειώσεις
Οι ηλεκτρικοί πίνακες που χρησιμοποιήθηκαν είναι στεγανοί προστασίας

ΙΡ55 και είναι εφοδιασμένοι με όλα τα όργανα που απαιτούνται για τη σωστή
λειτουργία του δικτύου ηλεκτροφωτισμού.
Οι συλλεκτήριοι αγωγοί (ζυγοί) είναι επιτρεπόμενης έντασης τουλάχιστον
ίσης με την ονομαστική του γενικού διακόπτη για κάθε φάση, τον ουδέτερο και τη
γείωση. Οι ζυγοί είναι χάλκινοι κασσιτερωμένοι με τυποποιημένη διατομή.
Η εσωτερική συνδεσμολογία έγινε με καλώδια διατομής τουλάχιστον ίσης με
τις αντίστοιχες γραμμές που έρχονται ή αναχωρούν. Τα καλώδια ακολουθούν ευθείες
και σύντομες διαδρομές και δεν παρουσιάζουν αδικαιολόγητες διασταυρώσεις. Στα
άκρα τους τοποθετήθηκαν σύνδεσμοι τύπου Κ με ισχυρή συμπίεση, που συνδέονται
στις μπάρες και τα όργανα με βίδες ή ροδέλες. Για την εύκολη σήμανση των φάσεων
χρησιμοποιήθηκαν χρώματα. Στις τριφασικές διανομές η σειρά των φάσεων είναι
πάντοτε η ίδια (π.χ. αριστερά η R στη μέση η S και δεξιά η Τ).
Τα καλώδια συνδέουν τους ζυγούς με τα όργανα του πίνακα, τα όργανα
μεταξύ τους και τις εξόδους των οργάνων με τις κλέμμες. Οι κλέμμες τοποθετήθηκαν
σε οριζόντιες σειρές στο πάνω μέρος του πίνακα. Υπάρχουν κλέμμες για τους
αγωγούς των φάσεων, τον ουδέτερο και τις γειώσεις κάθε γραμμής που αναχωρεί
(συμπεριλαμβανομένων και των εφεδρικών).
Ο κάθε πίνακας είναι γειωμένος με γείωση σε διάταξη τριγώνου. Το τρίγωνο
γειώσεως αποτελείται από τρία ηλεκτρόδια τύπου COPPERWELD, διαμέτρου 25mm
και μήκους 1,5 μέτρα. Τα ηλεκτρόδια τοποθετήθηκαν κατακόρυφα σε ισάριθμα
φρεάτια που απέχουν μεταξύ τους κατά 3 μέτρα σε διάταξη ισοπλεύρου τριγώνου. Η
ωμική αντίσταση προς το έδαφος επετεύχθη με το σύστημα γειώσεως Ι, που πρέπει να
είναι μικρότερη από 3 Ω.
47
3.8.7. ΥΔΡΕΥΣΗ – ΑΡΔΕΥΣΗ
 Γενικά
Οι εγκαταστάσεις ύδρευσης και άρδευσης περιλαμβάνουν τα δίκτυα, τη

διανομή και την αποθήκευση του νερού χρήσης. Κατασκευάστηκαν με τέτοιο τρόπο
ώστε να εξασφαλίζονται οι συνθήκες υγιεινής, ασφάλειας και η απρόσκοπτη και ορθή
λειτουργία αυτής, για την ύδρευση και άρδευση του χώρου πρασίνου και δένδρων.
 Κανονισμοί
Οι εγκαταστάσεις ύδρευσης και άρδευσης κατασκευάστηκαν σύμφωνα με:

1. Τη τεχνική οδηγία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2411/86.
2. Τις προδιαγραφές του Ε.Λ.Ο.Τ.
3. Τους κανονισμούς DIN και ISO.
Η σύνδεση του δικτύου ύδρευσης - άρδευσης για τις αναγκαίες ποσότητες
που χρειάζεται το πάρκο έγινε από το δίκτυο ύδρευσης της πόλης υποχρεωτικά.
 Σωληνώσεις
Οι σωληνώσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την ύδρευση - άρδευση είναι από

πλαστικό σωλήνα από πολυαιθυλένιο, εύκαμπτος, πιέσεως 10 ατμ., τοποθετημένος
υπογείως ή εντοιχισμένος για την ύδρευση και άρδευση του χώρου μετά του
προστατευτικού σπιράλ από PVC, ανάλογων διαστάσεων, για την ύδρευση του
χώρου, την άρδευση του χλοοτάπητα αλλά και των δένδρων. Έχει τοποθετηθεί σε
κατάλληλες αποστάσεις μεταξύ τους ώστε να επιτρέπουν την αποσυναρμολόγησή
τους και τη μόνωσή τους.
48
3.8.8. ΣΙΝΤΡΙΒΑΝΙ ΚΑΙ ΛΙΜΝΗ
Όσο αφορά το σιντριβάνι, το υδάτινο σχήμα δημιουργείται από έξι (6)

αφρώδεις πίδακες κάθετης δέσμης με ύψος στήριξης από 1,50 μέτρα - 2,50 μέτρα
περίπου και απόσταση μεταξύ τους 4 μέτρα. Το ύψος των πιδάκων είναι ρυθμιζόμενο.
Για την δημιουργία των αφρωδών πιδάκων τοποθετήθηκαν ειδικά ακροφύσια
αφρώδους τύπου 2" κατασκευασμένα από ανοξείδωτα υλικά.
 Ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός σιντριβανιού
Περιλαμβάνει:
Δύο (2) υποβρύχιες αντλίες ανοξείδωτης κατασκευής οριζόντιας λειτουργίας,
κατάλληλες για χρήση σε σιντριβάνια συνεχούς πολύωρης λειτουργίας. Ισχύς
έκαστης 4kW, Qmax = 75 m3/h.
1. Υδροδιανομές - σωληνογραμμές - υποπαροχές, ρυθμιστές πιδάκων.
2. Έξι (6) αφρώδη ακροφύσια Φ 2".
3. Είκοσι τέσσερις (24) προβολείς μεταλλικής ανοξείδωτης κατασκευής.
Ισχύς εκάστου 120W - τάση 24V.
4. Βάσεις προβολέων ανοξείδωτης κατασκευής.
5. Ηλεκτρικός πίνακας αυτόματης και χειροκίνητης λειτουργίας.
6. Μ/Σ ασφάλειας προβολέων.
Στη λίμνη έχει κατασκευαστεί ένας (1) αφρώδης πίδακας κάθετης δέσμης με
ύψος στήλης περίπου 3,50 μέτρα που για τη δημιουργία του έχει τοποθετηθεί ειδικό
ακροφύσιο, αφρώδους τύπου Φ21/2" κατασκευασμένο από ανοξείδωτο υλικό.
 Ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός πίδακα λίμνης
Περιλαμβάνει:
1. Μία (1) υποβρύχια αντλία ανοξείδωτης κατασκευής, λειτουργίας σε
οριζόντια θέση, κατάλληλη για χρήση σε σιντριβάνια συνεχούς και
πολύωρης λειτουργίας. Ισχύς 3kW, Qmax = 45 m3/h.
2. Υδροδιανομές - σωληνογραμμές - υποπαροχές ρυθμιστές πιδάκων.
49
3. Ένα (1) αφρώδες ακροφύσιο Φ21/2".
4. Πέντε (5) προβολείς μεταλλικής ανοξείδωτης κατασκευής. Ισχύς
εκάστου 120W - τάση 24V.
5. Βάσεις προβολέων ανοξείδωτης κατασκευής.
6. Ηλεκτρικός πίνακας αυτόματης και χειροκίνητης λειτουργίας.
7. Μ/Σ ασφάλειας προβολέων.
 Λειτουργία συστημάτων – Ανακύκλωση νερού
Η λειτουργία των πιδάκων γίνεται με ανακύκλωση του νερού των δεξαμενών

μέσω υποβρύχιων αντλητικών συγκροτημάτων. Οι αντλίες είναι από ανοξείδωτο
χάλυβα Α1S1 304, γνωστού κατασκευαστή υποβρύχιων αντλιών με αξιολογούμενη
έγκριση ποιότητας κατά ISO 9001 και μπορούν να χρησιμοποιούνται σε σιντριβάνια
χωρίς κανένα πρόβλημα με εξασφαλισμένη συνεχή λειτουργία για 24 ώρες.
Οι υποβρύχιες αντλίες συνεργάζονται με αυτόματο διακόπτη διαρροής 30mA
και είναι τοποθετημένες πάνω σε βάση από ανοξείδωτο χάλυβα. Ο βαθμός
στεγανότητας κάθε αντλίας είναι ΙΡ 68 σύμφωνα με το DIN 40050 και καλύπτεται με
φίλτρο από ανοξείδωτο χάλυβα.
 Φωτισμός
Ο φωτισμός των συγκροτημάτων είναι λευκός. Έχουν τοποθετηθεί υποβρύχιοι

προβολείς κατασκευασμένοι από ανοξείδωτο χάλυβα και επινικελωμένο χαλκό,
απόλυτα στεγανοί (ΙΡ 68) με στυπιοθλίπτη για υποβρύχια χρήση. Η στήριξη των
προβολέων έγινε από ανοξείδωτο χάλυβα και υπάρχει δυνατότητα ρύθμισης για το
ύφος και τις κλίσεις τους.
 Καλωδιώσεις
Όλες οι καλωδιώσεις εντός του νερού για τις αντλίες, τους προβολείς και τα
αισθητήρια είναι τύπου H07RN-F. Σύμφωνα με το DΙΝ VDE 0298 και με ισοδύναμα
καλώδια παροχών από τον πίνακα τύπου JIVV-U.
50
 Προστασία και ασφάλεια
Το κάθε σιντριβάνι είναι αυτοματοποιημένο και λειτουργεί μέσω

χρονοδιακόπτη, με εφεδρεία 100 ωρών και έχει τις παρακάτω προστασίες:
1. Από ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου στάθμης για προστασία από την εν ξηρό
λειτουργία των αντλιών και ακανόνιστη λειτουργία των πιδάκων.
2. Από αυτόματη διακόπτη διαρροής 30mA (τριφασικό) για προστασία από
εμφάνιση τυχόν επικίνδυνων τάσεων ως προς τη γη.
3. Από αυτόματο διαφορικό διακόπτη επιτήρησης φάσεων για την προστασία
από διακοπή ή εσφαλμένη διαδοχή φάσεων από τη Δ.Ε.Η.
4. Από ηλεκτρονικό σύστημα συμπλήρωσης νερού μέσω ηλεκτροβάννας.
 Πίνακες λειτουργίας
Οι πίνακες προσφέρουν τη δυνατότητα αυτόματης και χειροκίνητης

λειτουργίας, είναι στεγανοί με βαθμό προστασίας ΙΡ55, περιλαμβάνουν όλες τις
απαραίτητες ασφαλιστικές διατάξεις για τη λειτουργία, τη προστασία των
υποβρύχιων αντλιών και των υποβρύχιων προβολέων σύμφωνα με τους κανονισμούς
της Ε.Ε. Οι πίνακες είναι βιομηχανοποιημένης κατασκευής, κατασκευασμένοι από
λαμαρίνα πάχους 1,5mm, βαμμένοι με ηλεκτροστατική βαφή πολλών επιστρώσεων
με χρώμα RAL των ηλεκτρικών πινάκων της Ε.Ε. και φέρουν πόρτα με κλειδαριές
ασφαλείας.
 Υποβρύχιες συνδέσεις
Οι υποβρύχιες συνδέσεις έγιναν σε ειδικά πλαστικά κουτιά και ειδική

ηλεκτρολογική ρητίνη που εξασφαλίζουν την αποφυγή διαρροής μέσα στα
σιντριβάνια.
51
4.9. ΦΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Όπως προαναφέρθηκε και παραπάνω, η περιοχή του πάρκου «Τσαλτάκη»

πριν γίνει η ανάπλαση του ήταν γεμάτη με χόρτα, πέτρες, μπάζα, σκουπίδια και χωρίς
κανένα είδος φυτού (δένδρου ή θάμνου). Αν και θα έπρεπε να δοθεί μεγάλη έμφαση
στο φυτευτικό υλικό κατά το σχεδιασμό του πάρκου λόγο της παντελώς έλλειψης
του πρασίνου από τη περιοχή. Αυτό όχι μόνο δεν έγινε αλλά και λόγο απουσίας
ειδικών επιστημόνων που ειδικεύονται πάνω στα θέματα αυτά (όπως Αρχιτέκτονες
Τοπίου, Δασοπόνοι, Δασολόγοι, Γεωπόνοι κ.α.) αρκετές από τις επιλογές αλλά και η
τοποθέτηση του φυτικού υλικού έγιναν με πρόχειρο τρόπο και χωρίς να μελετηθεί
σφαιρικά το θέμα.
Παρόλα αυτά αξίζει να σημειωθεί πως η τοποθέτηση του πρασίνου πρόσθεσε
χρώμα στη περιοχή, άλλαξε την εικόνα του χώρου, αναβάθμισε τη ποιότητα ζωής
των κατοίκων της πόλης και έγινε πόλος έλξης για τους Λαμιώτες.
Τα είδη του φυτευτικού υλικού που τοποθετήθηκαν στο πάρκο «Τσαλτάκη»

είναι τα εξής:
1. Δένδρα
 Κουκουναριά (Pinus Pinea)
 Κέδρος deodara (Cedrus Deodara)
 Κυπαρίσσι αριζόνας (Cupressus Arizonica)
 Κυπαρίσσι ορθόκλαδο (Cupressus Sempervirens)
 Κυπαρίσσι leyland (Cupressus Leyland)
 Φιλύρα η πιληματώδης (Tilia tomentosa)
 Φράξος ο στενόφυλλος (Fraxinus angustifolia)
 Αγριοδαμασκηνιά (Prunus Cerasifera)
 Σφένδαμος ο νεγούνδιος (Acer Negundo)
 Ιπποκαστανιά (Aesculus Hippocastanum)
 Πλάτανος ο υβριδογενής (Platanus Hybrida)
 Μουριά η λευκή (Morus Alba)
 Κερλετέρια (Koelreuteria Paniculata)
52
 Κατάλπη (Catalpa Bignonioides)
 Φοίνικας καναρίου (Phoenix Canariensis)
Εικόνα 24. Prunus Cerasifera. Εικόνα 25. Cupressus Arizonica.

2. Θάμνοι
 Φορσύθια (Forsythia Intermedia)
 Αγγελική (Pittosporum Tobira)
 Κυδωνίαστρο (Cotoneaster Frenchetti)
 Λιγκούστρο (Ligustrum Lucidum)
Εικόνα 26. Pittosporum Tobira.

(πηγή: προσωπικό αρχείο)
3. Χλοοτάπητας
53
4.10. ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΡΚΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ
Το αστικό πράσινο, τα πάρκα, τα άλση και οι δενδροστοιχίες αποτελούν

ιδιαίτερη κατηγορία εκτάσεων, που υπάγεται στις διατάξεις του Ν. 998/79 και έχουν
αυστηρό καθεστώς προστασίας (άρθρο 3 παρ. 4 του Ν.998/79), εφόσον έχουν
διαμορφωμένη δασική ή κηποτεχνική βλάστηση, ανεξάρτητα αν χαρακτηρίζονται ως
“κοινόχρηστος χώρος” ή “χώρος πρασίνου”.
Στα πάρκα και στα άλση: “η περιποίησις και η εν γένει εκμετάλλευσις
γίνονται κατά τρόπο μη παραβλάπτοντα τον κύριο σκοπό για τον οποίο
προορίζονται” (άρθρο 62 παρ. 2 του ΝΔ 86/1969).
Για τα πάρκα και τα άλση έχουν επίσης εφαρμογή οι διατάξεις των: άρθρο 3
παρ.4, άρθρο 4 παρ.2α, άρθρο 5, άρθρο 48 παρ.1 του νόμου 998/79, καθώς και οι
διατάξεις του άρθρου 18 του νόμου 1734/87, σύμφωνα με τις οποίες δεν υπάρχει
δυνατότητα δημιουργίας αθλητικών εγκαταστάσεων, που προέβλεπε αρχικά το άρθρο
52 του Ν.998/79.
Με τις 2568/1981, 2189/1982, 1392/1989 και 2588/92 αποφάσεις του Σ.τ.Ε.
ανακλήθηκαν διοικητικές αποφάσεις, που ενέκριναν διάφορα έργα και χρήσεις σε
πάρκα και άλση, μη συμβατά με τον προορισμό τους.
Γενικά, το νομικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε για τα πάρκα και τα άλση
(αστικό πράσινο) είναι ιδιαίτερα αυστηρό. Τα αντιμετωπίζει ως χώρους εν
ανεπαρκεία, που έχουν σε κάθε περίπτωση κοινόχρηστο χαρακτήρα και ουσιαστικά
επιτρέπονται μόνο υποδομές, έργα και διαμορφώσεις που εξυπηρετούν την ανάπτυξη
ή προστασία της βλάστησης (π.χ. αρδευτικά ή πυροσβεστικά συστήματα) και τη
λειτουργία της αναψυχής (κηποτεχνικές διαμορφώσεις, ρυθμίσεις της κυκλοφορίας,
στοιχειώδεις εξυπηρετήσεις).
Το καθεστώς αυτό δε φαίνεται να έχει κατανοηθεί και εμπεδωθεί, ακόμα και
από αρμόδιούς ή εμπλεκόμενους φορείς. Γι’ αυτό υπάρχει μια τάση να
κατασκευάζονται έργα και να χωροθετούνται χρήσεις μη συμβατές με τον προορισμό
του ανεπαρκούς αστικού πρασίνου, που το περιορίζουν σε έκταση και αναιρούν τη
λειτουργία του.
54
4.11. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
Για την εκτέλεση των εργασιών που έγιναν στο πάρκο «Τσαλτάκη»,
χρησιμοποιήθηκε το διάγραμμα του Gantt. Το διάγραμμα αυτό είναι ένα γραφικό
ημερολόγιο χρήσιμο για τον προγραμματισμό εκτέλεσης ενός έργου, το οποίο μπορεί
να υποδιαιρεθεί σε επιμέρους εργασίες. Χρησιμοποιείται για πολλούς λόγους αλλά ο
κυριότερος είναι η απλότητα του και γιατί στο ίδιο διάγραμμα μπορεί να σημειωθεί η
πρόοδος των εργασιών.
Εικόνα 27. Χρονοδιάγραμμα εργασιών του πάρκου «Τσαλτάκη».

55
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΠΑΡΚΟΥ ΤΟΥ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ
5.1. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Ενώ η εικόνα των πάρκων αναψυχής σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και
σε όλων τον κόσμο είναι ένα συχνό και όχι πρωτότυπο φαινόμενο, στην Ελλάδα η
παρουσία των πάρκων αναψυχής μέσα στις πόλεις είναι κάτι το καινούργιο, το
πρωτότυπο, το αναγκαίο και το οποίο έλλειπε από αυτές.
Από παλιά έγινε η παρουσία των πάρκων αναψυχής μέσα στις πόλεις της
Ευρώπης αλλά και της Αμερικής. Οι κάτοικοι είχαν αναγνωρίσει την αξία του
πρασίνου αλλά και το πόσο βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο ζωής μέσα σε αυτήν.
Τρανταχτό παράδειγμα ενός τέτοιου πάρκου είναι το “ Central Park ” της
Νέας Υόρκης. Το 1858 ο Frederick Law Olmsted και ο Calvert Vaux συμμετείχαν και
κέρδισαν τον διαγωνισμό για τον σχεδιασμό του πάρκου. Από πολλούς το πάρκο
αυτό θεωρείται από τα καλύτερα που έχουν δημιουργηθεί και πολλές φορές το
χρησιμοποιούν ως παράδειγμα προς μίμηση, μιας και η μίμηση του με το φυσικό
περιβάλλον έχει επιτευχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ο επισκέπτης που περπατάει μέσα
σε αυτό ξεχνάει προς στιγμή πως βρίσκεται σε μια μεγαλούπολη των δεκαπέντε
εκατομμυρίων κατοίκων και έχει την αίσθηση πως βρίσκεται στην εξοχή μακριά από
κτήρια, δρόμους, τσιμέντο και φασαρία.
Εικόνα 28 και 29. Απόψεις του Central Park της Νέας Υόρκης.
(πηγή: www.new-york.gemzies.com, www.nyc-architecture.com)
56
5.2. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
5.2.1. ΓΕΝΙΚΑ
Όπως προαναφέρθηκε και παραπάνω, η εμφάνιση των πάρκων αναψυχής

μέσα στις πόλεις της Ελλάδας έχει παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια. Είναι δύσκολο
να δημιουργηθεί ένα πάρκο στο κέντρο μιας πυκνοκατοικημένης πόλης και αυτό
γιατί όλοι οι χώροι έχουν καταπατηθεί, έχουν οικοδομηθεί με αποτέλεσμα να έχουν
απομείνει ελάχιστοι ελεύθεροι χώροι αλλά και αυτοί να είναι τόσο μικροί που δε
κατέστη δυνατόν να δημιουργηθούν εκεί τα πάρκα.
Για αυτόν το λόγο τα πάρκα αναψυχής που υπάρχουν ή που κατασκευάζονται
στις ελληνικές πόλεις βρίσκονται κυρίως στα προάστια αυτών και πολλές φορές
βρίσκονται και έξω από αυτήν.
5.2.2. ΣΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ
Ενώ η Λαμία για τα ελληνικά δεδομένα θεωρείται σχετικά μια μεγάλη πόλη
παρόλα αυτά υπάρχει η έλλειψη του πρασίνου σε αυτήν. Χαρακτηριστικό της πόλης
αυτής όπως και πολλών άλλων ελληνικών πόλεων είναι το τσιμέντο, το μπετόν, οι
πολυκατοικίες, τα πολλά αυτοκίνητα, η ρύπανση και τα καυσαέρια. Η απουσία
πάρκων αναψυχής μέσα στη Λαμία είναι αισθητή. Τα ελάχιστα δένδρα και το
ελάχιστο πράσινο που έχουν απομείνει στη πόλη είναι αυτά που βρίσκονται στις
πλατείες της, όμως αυτό δεν είναι αρκετό για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής
μέσα σε αυτή. Το μοναδικό πάρκο που υπήρχε μέσα στη Λαμία είναι το πάρκο του
Αγίου Λουκά, το οποίο βρίσκεται σε ένα λόφο στα δυτικά της πόλης. Το πάρκο αυτό
πέρα από τη μικρή του έκταση “χρησιμοποιείται” περισσότερο για εορταστικούς
λόγους (π.χ. γάμοι, βαφτίσεις κ.τ.λ.) μιας και σε αυτό βρίσκεται η εκκλησία του
Αγίου Λουκά, ο οποίος είναι πολιούχος της πόλης. Άρα η δημιουργία του πάρκου
«Τσαλτάκη» ήταν απαραίτητη εδώ και καιρό για τη ποιοτική και αισθητική
αναβάθμιση της Λαμίας.
57
5.2.3. ΠΑΡΚΟ «ΤΣΑΛΤΑΚΗ» ΛΑΜΙΑΣ
Το πάρκο «Τσαλτάκη» της Λαμίας, είναι ένας χώρος ο οποίος είναι

πρωτότυπος όχι μόνο για τα δεδομένα της πόλης αλλά ακόμα και της χώρας. Ένα
σημαντικό στοιχείο που το κάνει να διαφέρει και να υπερτερεί από τους άλλους
ελεύθερους χώρους της Λαμίας είναι η έκταση του και η ποικιλία των πολλών
δραστηριοτήτων που προσφέρει για όλους τους επισκέπτες του ανεξάρτητα από την
ηλικία τους, την κοινωνική θέση τους, την οικονομική κατάσταση τους, τη μόρφωση
τους αλλά και τα ενδιαφέροντα τους. Από μικρής ηλικίας παιδιά βρίσκουν
ενδιαφέρον στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους που είναι γεμάτα με παιχνίδια και
όργανα παιδικής χαράς μέχρι και τους μεγαλύτερους που βρίσκουν ευχάριστα
μονοπάτια για πεζοπορία άλλα και γήπεδα (volley και basket) για την άθληση και
συμμετοχή τους σε διάφορους αγώνες.
Ένα τέτοιο πάρκο έλλειπε από τη πόλη της Λαμίας, διότι είναι ένας χώρος
γεμάτος με πολλά είδη δραστηριοτήτων, άθλησης και παιχνιδιών. Τα νέα παιδιά θα
έρθουν πιο κοντά με την άθληση, την ευγενής άμιλλα, την ευχάριστη απασχόληση
και τη διασκέδαση αφήνοντας στο πλάι τη μόδα που επικρατεί στην εποχή μας με
τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα και τη τηλεόραση.
Ο χώρος αυτός έχει γίνει πόλος έλξης όχι μόνο για τους κατοίκους της
γειτονιάς και της γύρω περιοχής αλλά ολόκληρης της πόλης. Επίσης και των
κοντινών περιοχών (χωριά και κωμοπόλεις) που βρίσκονται στη Λαμία. Διότι με τις
δραστηριότητες που μπορεί κανείς να πραγματοποιήσει στο πάρκο αλλά και λόγω
της υποδομής του κάνει τον άνθρωπο να ξεφύγει από το άγχος, το στρες και την
απαισιοδοξία της καθημερινότητας.
Επίσης θα ήταν μεγάλη παράληψη να μη σημειωθεί η τοποθέτηση του
πρασίνου στο πάρκο, πράγμα το οποίο έδωσε χρώμα και καθαρή πνοή στη πόλη.
Όπως προαναφέρθηκε και προηγουμένως (Κεφάλαιο 4.7) η εικόνα που παρουσίαζε η
περιοχή αυτή πριν την δημιουργία του πάρκου δεν ήταν καθόλου ευχάριστη και
χωρίς να αποκομίζουν κάποιο κέρδος από αυτήν οι πολίτες. Όμως έπειτα από την
παραχώρηση του χώρου αυτού από το Υπουργείο Άμυνας στο Δήμο Λαμιέων και με
τον κατάλληλο χειρισμό, η περιοχή παρουσιάζει την εικόνα που έχει τώρα. Ένα
πάρκο γεμάτο χρώμα, δραστηριότητες και ζωή.
58
Στο σημείο αυτό θα μπορούσαν να αναφερθούν κάποιες τυχόν ελλείψεις,
προχειρότητες στη κατασκευή, λάθος επιλογή του φυτευτικού υλικού αλλά και η
χωρίς έρευνα και σχεδιασμό τοποθέτηση τους σε διάφορα σημεία. Όμως μπροστά
στην εικόνα του πάρκου και στη δημιουργία ενός τέτοιου πρωτότυπου χώρου, δεν θα
ήταν σωστό να αναφερθούν αυτές οι παρατηρήσεις. Αφού στη γενική του εικόνα το
πάρκο «Τσαλτάκη» από πολλές απόψεις έχει να προσφέρει στους πολίτες της πόλης
μιας και αυτή υστερούσε σε τέτοιες κατασκευές και πάνω από όλα στο θέμα του
πρασίνου.
Εικόνα 30. Άποψη από τη κεντρική είσοδο του πάρκου αναψυχής «Τσαλτάκη».
Εικόνα 31. Πολυόργανο καράβι-γαλέρα. Εικόνα 32. Παιδική χαρά.

59
5.3. ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΝΟΒΟΒΙΕΣΚΙ ΣΤΟ ΒΡΟΤΣΛΑΒ
ΠΟΛΩΝΙΑΣ (PARK NOWOWIEJSKI - WROCLAW)
Το πάρκο Νοβοβιέσκι του Βρότσλαβ βρίσκεται στη Πολωνία, χώρα η οποία

είναι στη κεντρική Ευρώπη και συνορεύει βόρεια με τη Σουηδία, νότια με τη Τσεχία
και τη Σλοβακία, δυτικά με τη Γερμανία και ανατολικά με τη Λιθουανία,
Λευκορωσία και την Ουκρανία. Η πόλη του Βρότσλαβ, η οποία είναι η τέταρτη
μεγαλύτερη πόλη (κοντά στο ενάμιση εκατομμύριο κάτοικοι) της Πολωνίας και
θεωρείται μια από τις καλύτερα οικονομικά αναπτυσσόμενες πόλης της χώρας.
Το πάρκο αναψυχής Νοβοβιέσκι χρονολογείται από τα τέλη της δεκαετίας
του ‘50, η έκταση του είναι περίπου 100 στρέμματα και βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο
της πόλης. Οι κύριες χρήσεις για τις οποίες διατίθεται είναι για την αναψυχή, τη
πεζοπορία, το παιχνίδι, για αθλητικές δραστηριότητες και για διάφορες εκδηλώσεις
όπως λ.χ. το καλοκαίρι για συναυλίες και το χειμώνα για εορταστικές και άλλου
τύπου εκδηλώσεις.
Εικόνα 33. Εικόνα 34.
Εικόνα 35.
Εικόνες 30, 31 και 32. Απόψεις του πάρκου Νοβοβιέσκι στο Βρότσλαβ.
60
Οι υποδομές που παρέχει το πάρκο αυτό είναι ο παιδότοπος, οι χώροι
αναψυχής, οι χώροι αθλητικών δραστηριοτήτων, τα παγκάκια, τα καλάθια
απορριμμάτων και οι τουαλέτες. Οι υποδομές είναι έτσι κατανεμημένες ώστε να
καλύπτονται όλες οι ανάγκες του επισκέπτη, να μην ενοχλείται ο ένας επισκέπτης
από την όχληση του άλλου και να μην διαταράσσεται και αλλοιώνεται η εικόνα του
φυσικού τοπίου.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημανθεί πως η δημιουργία του πάρκου
αναψυχής Νοβοβιέσκι του Βρότσλαβ έχει γίνει με έρευνα και λεπτομερειακό
σχεδιασμό ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των επισκεπτών και πάνω από όλα η
μίμηση του πάρκου με το φυσικό τοπίο έχει επιτευχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Έτσι
ενώ ο επισκέπτης βρίσκεται στη καρδιά μιας μεγαλουπόλεως, του δημιουργείται η
ψευδαίσθηση πως βρίσκεται κάπου μακριά από τη πόλη και γενικά από κατοικημένες
περιοχές και ότι είναι σε ένα φυσικό τοπίο.
Εικόνες 36, 37 και 38. Παιδότοπος του πάρκου Νοβοβιέσκι.

Εικόνες 39 και 40. Η εκκλησία του Sw. Michal και τμήμα του Πολυτεχνείου που
συνορεύουν με το πάρκο.
61
5.4. ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΠΑΡΚΟΥ
ΜΕ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ενός και του άλλου πάρκου, προκύπτουν κάποιες
ομοιότητες και διαφορές.
Ομοιότητες:
1. Με βάση την έκταση, το πάρκο Νοβοβιέσκι είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερο
από το πάρκο Τσαλτάκη όμως η πόλη του Βρότσλαβ πληθυσμιακά είναι πολύ
μεγαλύτερη από τη Λαμία, οπότε τα πάρκα αναλογικά έχουν περίπου την ίδια
έκταση με βάση τον πληθυσμό.
2. Μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων παρουσιάζουν και τα δύο πάρκα, όπως
πεζοπορία, παιχνίδι, αθλητικές δραστηριότητες κ.α.
3. Και τα δύο πάρκα βρίσκονται στο κέντρο της πόλης.
4. Η παρουσία του υδάτινου στοιχείου είναι εμφανής και στα δύο.
5. Οι επισκέπτες των πάρκων είναι όλων των ηλικιών.
Διαφορές:
1. Το πάρκο Νοβοβιέσκι δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 οπότε
εδώ και αρκετά χρόνια έχουν αντιμετωπισθεί οι ελλείψεις ή προβλήματα που
είχε το πάρκο. Ενώ το πάρκο Τσαλτάκη λόγω του μικρού χρονικού
διαστήματος που λειτουργεί δεν έχουν επιλυθεί ή τυχόν ελλείψεις και
προβλήματα.
2. Η φύτευση του πάρκου Τσαλτάκη λόγω του ότι είναι σε αρχική ανάπτυξη
ίσως στο μέλλον να δημιουργήσει κάποια προβλήματα.
3. Το φυτευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε στο πάρκο Νοβοβιέσκι είναι
κυρίως αυτοφυή είδη, σε αντίθεση με τη φύτευση που χρησιμοποιήθηκε στο
πάρκο Τσαλτάκη η οποία κυρίως αποτελείται από ξενικά είδη.
4. Εκτός από τις όμοιες δραστηριότητες που παρέχουν, το πάρκο Νοβοβιέσκι
προσφέρει κάποιες επιπλέον καλοκαιρινές και χειμερινές δραστηριότητες
όπως συναυλίες, εορταστικές εκδηλώσεις, βόλτες με έλκηθρο στο χιόνι και
πατινάζ.
5. Λόγω μεγαλύτερης έκτασης και περισσότερου πρασίνου στο πάρκο
Νοβοβιέσκι, υπάρχει παρουσία πανίδας (λ.χ. πάπιες, κύκνοι, σκίουροι κ.α.).
62
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
6.1. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Η αστυφιλία, η άναρχη επέκταση της πόλης, η πυκνή δόμηση, η γενικευμένη

χρήση του αυτοκινήτου και το συνακόλουθο κυκλοφοριακό πρόβλημα, ο
συνωστισμός στη πόλη, δημιούργησαν τα γνωστά προβλήματα της ατμοσφαιρικής
ρύπανσης, του θορύβου, της αισθητικής υποβάθμισης, της θερμοσυσσώρευσης, των
πλημμύρων στον αστικό χώρο. Οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στην πόλη και η
αποκοπή του αστικού πληθυσμού από το φυσικό περιβάλλον αντανακλά στην υγεία
και στον ψυχισμό του ανθρώπου της πόλης. Δημιουργεί στον άνθρωπο ένα έλλειμμα
ψυχής, μία παθολογική κατάσταση και μία τάση φυγής προς την ύπαιθρο, σε βουνά,
σε ακτές και στα χωριά, όπου επιζητάει την αναψυχή.
Το αστικό πάρκο, στη σημερινή εποχή και στις συνθήκες της μεγαλούπολης,
πρέπει να παρέχει μια, κατ’ αρχήν, δυνατότητα φυγής από το ανθρωποποιητό,
αφύσικο, πυκνοδομημένο περιβάλλον σε έναν χώρο με άλλα χρώματα, με άλλα
σχήματα, με άλλους ήχους, σε γεωμετρίες άλλης αισθητικής, σε καθαρότερη
ατμόσφαιρα και ηπιότερους θορύβους, σε ένα χώρο δροσερό και σκιερό ή άπλετα
ηλιόλουστο, με αρτιότερο ουρανό ή άπλετη θέα. Με άλλα λόγια σ’ ένα χώρο, που
προσφέρει, όσο είναι δυνατό, περισσότερα στοιχεία της φύσης, που δεν έχει ο
δομημένος χώρος. Κατά συνέπεια, το αστικό πάρκο πρέπει να είναι μίμηση της
φύσης. Μιμείται το δάσος, τους θαμνώνες, τα μεμονωμένα δένδρα, τα λιβάδια, τις
λίμνες, τα ρέματα, τα βράχια, τα σπήλαια κλπ., όταν και όπου υπάρχουν οι
προϋποθέσεις και υπάρχει μια αντιστοιχία φυσικών στοιχείων και κηποτεχνικών
διαμορφώσεων π.χ. το γκαζόν αντιστοιχεί στο λιβάδι, ο βραχόκηπος σε βραχώδεις
φυσικές περιοχές κ.ο.κ.
Η μίμηση αυτή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα καλύτερα πάρκα στον κόσμο
θεωρούνται αυτά που πετυχαίνουν αυτή τη μίμηση. Τα πάρκα της γαλλικής σχολής,
με τη σκληρή γεωμετρία και την αυστηρή συμμετρία, μάλλον έχουν απορριφθεί, ενώ
τα πάρκα της αγγλικής σχολής, που πετυχαίνουν καλύτερα τη μίμηση της φύσης,
έχουν κυριαρχήσει και εξυπηρετούν τη λειτουργία αναψυχής, κατά τον καλύτερο
τρόπο.
63
Το πάρκο, όμως, δεν είναι ένας χώρος παρθένας φύσης. Είναι ένας
προσπελάσιμος και επισκέψιμος χώρος από όλα τα κοινωνικά στρώματα και τις
ηλικίες του πληθυσμού και γι’ αυτό έχει αντίστοιχη υποδομή για την κίνηση, την
παραμονή και τις στοιχειώδεις ανάγκες του. Η υποδομή αυτή δεν θα πρέπει να
ανατρέπει και να υποβαθμίζει τα φυσικά στοιχεία, δεν είναι κυρίαρχο στοιχείο του
πάρκου, ούτε αυτοσκοπός. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει τελευταία σε όλα τα
πάρκα της χώρας με την υιοθέτηση μίας άτοπης εν προκειμένω αντίληψης περί
μικτών χρήσεων, την καθιέρωση της καθιστικής αναψυχής (αναψυκτήρια) και της
εισπρακτικής αντίληψης των δήμων. Η αναψυχή στα πάρκα της πόλης είναι το πολύ
ολιγόωρη και, πάντως, συχνά επαναλαμβανόμενη.
Τα φυσικά στοιχεία, που μπορεί να απαρτίζουν ένα πάρκο έχουν κατά βάση
φυσικούς περιορισμούς:
 Στη σύνθεση της βλάστησης.
Δεν είναι εφικτό να εγκαταστηθούν με επιτυχία είδη φυτών, που

προέρχονται από άλλες κλιματικές ζώνες, ακόμα και αν αρδεύονται,
λιπαίνονται και καταπολεμούνται τα έντομα και οι ασθένειες. Ο
βασικός καμβάς των φυτών πρέπει να προέρχεται από τις φυσικές
φυτοκοινωνίες και τις βιοκλιματικές ζώνες της ευρύτερης περιοχής. Τα
ξενικά είδη πρέπει να έχουν εξακριβωμένη προσαρμογή.
 Στη χρήση του υδάτινου στοιχείου.
Χωρίς επαρκή ποσότητα ανανεωμένου νερού δεν μπορούν να

συντηρηθούν λίμνες και ρυάκια. Μόνο σε πόλεις που διαρρέονται από
ποτάμια και ρέματα συνεχούς ροής και ικανής ποσότητας νερού ή
εφόσον υπάρχουν μεγάλες καρστικές πηγές μπορεί ο κηποτέχνης να
οδηγήσει το νερό στο πάρκο και να κάνει διάφορες υδατικές
διαμορφώσεις.
64
 Ο βασικός ρόλος του αστικού πρασίνου είναι:
o Η βραχύχρονη και συχνή αναψυχή.
o Η προσφορά καλύτερων κλιματικών συνθηκών διαβίωσης των
κατοίκων της πόλης. Το φαινόμενο της θερμοσυσσώρευσης στην πόλη
και η δημιουργία θερμονησίδας, που ανεβάζει τη θερμοκρασία στην
πόλη κατά 6 - 100 C, μόνο με το πράσινο ικανής έκτασης και μεγάλης
“φυλλικής επιφάνειας” (το άθροισμα της επιφανείας των φύλλων)
μπορεί να μετριασθεί ή και να ανατραπεί. Δεδομένης της ανεπάρκειας
του πρασίνου σε έκταση, η προσπάθεια πρέπει να στραφεί στη
βελτίωση της βλάστησης και στη δημιουργία της μέγιστης φυλλικής
επιφάνειας. Από την άποψη αυτή, η δενδρώδης βλάστηση εξυπηρετεί
καλύτερα αυτή τη λειτουργία.
o Ο εξωραϊσμός.
o Η μείωση του θορύβου.
o Η κατακράτηση αιωρημάτων της ατμόσφαιρας.
o Η σταθεροποίηση των εδαφών.
Οι παράλληλες χρήσεις στο αστικό πράσινο, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις,

πολιτιστικές λειτουργίες κ.α. θα ήταν ιδανικό να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο,
εφόσον το αστικό πράσινο έχει ικανή έκταση. Το πράσινο λειτουργεί αδιάκοπα,
προσφέροντας τις υπηρεσίες του στο σύστημα της πόλης, μέρα και νύχτα. Ό,τι μπορεί
να λειτουργήσει μέσα στον αστικό ιστό δεν είναι ανάγκη να καταλαμβάνει μόνιμα
χώρο πρασίνου (π.χ. μια έκθεση εικαστικών τεχνών). Πολιτιστικά στοιχεία,
αρχαιότητες, παραδοσιακά κτίρια και κατασκευές συνδυάζονται κάλλιστα με το
στοιχείο του πρασίνου.
Εν κατακλείδι μπορεί να επισημανθεί πως λόγω της έλλειψης τέτοιου πάρκου

αναψυχής από τη πόλη της Λαμίας, η δημιουργία ενός τέτοιου χώρου μπορεί να
χαρακτηριστεί ως σημαντική προσπάθεια εγκατάστασης πρασίνου μέσα στη πόλη.
Αλλά και ως πρώτο βήμα στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της
μιας και τόσα χρόνια δεν είχε γίνει καμία προσπάθεια ένταξης του πρασίνου στη
καθημερινότητα τους.
65
6.2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ «ΤΣΑΛΤΑΚΗ»
Ο φορέας υλοποίησης της περιβαλλοντικής μελέτης του πάρκου αναψυχής

«Τσαλτάκη» ήταν ο Δήμος Λαμιέων και συγκεκριμένα η Διεύθυνση Τεχνικών
Υπηρεσιών. Όλες οι εργασίες έγιναν σύμφωνα με τις ισχύουσες Π.Τ.Π., τα
εγκεκριμένα σχέδια του Σχεδίου Πόλης, τα σχέδια που συνόδευαν τη μελέτη και τις
υποδείξεις της Υπηρεσίας.
Η αποτίμηση που προέκυψε από την περιβαλλοντική μελέτη που έγινε για το
πάρκο αυτό ήταν:
 Ότι η λειτουργία του έργου δεν αναμένεται να επηρεάσει αισθητά την μέχρι τότε
υφιστάμενη κατάσταση.
 Στην περιοχή του έργου δεν υπάρχουν ιδιαίτερες πηγές ρύπανσης.
 Το προτεινόμενο έργο δεν αναμένεται να επηρεάσει την γεωλογική διάταξη της

περιοχής, ούτε να προκαλέσει ασταθείς καταστάσεις στο έδαφος ή να προκαλέσει
αλλοιώσεις στην μορφολογία του εδάφους της ευρύτερης περιοχής. Διότι γίνεται
βάση Τεχνικής Μελέτης εντός του Εγκεκριμένου Σχεδίου Πόλεως της Λαμίας.
 Από τα προεκτεθέντα προκύπτει σαφώς ότι δεν αναμένονται να δημιουργηθούν

δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, τόσο κατά την κατασκευή του, όσο και
κατά την λειτουργία του.
 Αντίθετα θα προκύψουν σοβαρά οφέλη από την βελτίωση της ποιότητας ζωής των
κατοίκων της περιοχής και αναβάθμιση της πόλης της Λαμίας.
Στο παράρτημα παρατίθενται λεπτομερείς πίνακες από τη περιβαλλοντική

μελέτη που έγινε για το πάρκο «Τσαλτάκη» καθώς και παρατηρήσεις που
σημειώθηκαν πάνω σε αυτήν.
66
6.3. ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
6.3.1. ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Μπορεί το πάρκο «Τσαλτάκη» σε γενικά πλαίσια να θεωρείται ως ένας χώρος

με μεγάλη έκταση, σε καλή τοποθεσία, εύκολα προσβάσιμος, ασφαλής, καθαρός και
παρέχοντας πολλές δυνατότητες δραστηριοτήτων (άθλησης, παιχνιδιού, ξεκούρασης
κ.α.) για μικρούς και μεγάλους. Παρόλα αυτά μετά από εκτενή έρευνα στο χώρο αυτό
παρατηρήθηκαν αρκετές ελλείψεις, λάθη και παραλείψεις που με ένα σωστό χειρισμό
διορθώνοντας και τοποθετώντας καινούργια αντικείμενα ή πράγματα στο πάρκο, η
παραμονή σε αυτό θα γινόταν ακόμα περισσότερο ευχάριστη, διασκεδαστική,
ξέγνοιαστη και ξεκούραστη.
Μερικές από τις σημαντικότερες ελλείψεις που παρατηρήθηκαν στο χώρο του
πάρκου «Τσαλτάκη» είναι:
 Έλλειψη τουαλετών στη βόρεια και ανατολική πλευρά του πάρκου με

αποτέλεσμα οι επισκέπτες που βρίσκονται στο χώρο αυτό να αναγκάζονται
να διανύσουν όλο το πάρκο για να φτάσουν στις μοναδικές τουαλέτες που
βρίσκονται στη δυτική πλευρά.
 Έλλειψη βρυσών στη νότια και ανατολική πλευρά του πάρκου. Σε όλη την
έκταση του πάρκου υπάρχουν μονάχα δύο βρύσες εκ των οποίων η μία είναι
κοντά στο αναψυκτήριο του πάρκου και αφήνοντας περιοχές όπου υπάρχει η
δυνατότητα για πολλές δραστηριότητες και αθλοπαιδιές χωρίς βρύση,
γεγονός που το καλοκαίρι θα προκαλεί μεγάλο πρόβλημα.
 Έλλειψη εισόδου και μονοπατιού στο πάρκο από τη δυτική πλευρά, μεταξύ
του δημοτικού πάρκινγκ και του πάρκου.
 Έλλειψη μονοπατιών στην ανατολική πλευρά με αποτέλεσμα όταν ο

επισκέπτης βρίσκεται στο μονοπάτι γύρω από τη τεχνητή λίμνη και θέλοντας
να πάει στη πίστα skateboard ή στο χώρο με τις παιδικές χαρές, πρέπει να
κάνει ολόκληρο τον κύκλο.
67
 Σε αρκετά σημεία του πάρκου υπάρχει έλλειψη φυτών και μάλιστα σε σημεία
όπου θα μπορούσε να αποφευχθεί η άσχημη εικόνα του στρατοπέδου που
υπάρχει από πίσω.
 Υπάρχει έλλειψη προστατευτικών πινάκων ώστε να προστατεύουν τους

επισκέπτες αλλά κυρίως τα μικρά παιδιά από τους πίνακες της Δ.Ε.Η. που
μάλιστα βρίσκονται σε σημεία τα οποία είναι εύκολα προσβάσιμα και
εμφανή.
 Υπάρχει λάθος τοποθέτηση των παγκακίων, με αποτέλεσμα σε κάποια

σημεία του πάρκου να υπάρχει έλλειψη από αυτά και σε άλλα να είναι πολλά
τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο.
 Σε ένα σημείο στην ανατολική πλευρά υπάρχει έλλειψη από φωτισμό, μπορεί
μεν να υπάρχουν κολώνες φωτισμού όμως δεν είναι κοντά στο μονοπάτι με
αποτέλεσμα μετά τη πάροδο του χρόνου και αφού μεγαλώσουν τα δένδρα θα
κρύβουν με τη κόμη τους τις κολώνες αυτές.
 Σε αρκετά σημεία του πάρκου υπάρχει έλλειψη από κάδους απορριμμάτων.
 Στο χώρο των παιδικών χαρών υπάρχει έλλειψη από όργανα παιχνιδιού μιας
και σε περιόδους αιχμής τα παιχνίδια δεν είναι επαρκής για τα παιδιά.
 Παρατηρήθηκαν σε αρκετές λεπτομερειακές κατασκευές ανολοκλήρωτη

δουλειά, όπως ακάλυπτοι σωλήνες, φυτά τα οποία βρίσκονται ακόμα σε
γλάστρες και δεν έχουν τοποθετηθεί στο χώμα, όχι καλή απορροή του νερού
της βροχής σε μερικά σημεία, ακάλυπτες βάσεις από κολώνες φωτισμού κ.α.
 Δεν υπάρχει φύλαξη κατά τις βραδινές ώρες.
 Απουσία ενός μόνιμου επιστάτη στο πάρκο.
68
6.3.2. ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Μπορεί το πάρκο να μην έχει πολύ καιρό που δόθηκε και άρχισε να
χρησιμοποιείτε από τους κατοίκους της Λαμίας, όμως τα πρώτα κρούσματα
βανδαλισμών παρουσιάστηκαν. Ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν τα διάφορα
συνθήματα που έχουν είτε γραφτεί με μαρκαδόρους και σπρέι, είτε έχουν χαραχτεί με
αιχμηρά αντικείμενα κυρίως στο εσωτερικό μέρος του πολυόργανου το οποίο είναι
σε σχήμα καραβιού – γαλέρα, αλλά επίσης στη πίστα του skateboard και στο
τσιμεντένιο πεζούλι που υπάρχει γύρω από την τεχνητή λίμνη. Ένα άλλο κρούσμα
βανδαλισμού έχει παρατηρηθεί σε κάποια όργανα παιχνιδιού που υπάρχουν στο χώρο
της παιδικής χαράς, όπως και σε κάποιους σωλήνες άρδευσης. Όμως παρόλα αυτά τα
κρούσματα βανδαλισμών στο πάρκο, έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο της ρύπανσης
του τοπίου και ειδικά της τεχνητής λίμνης και των σιντριβανιών.
Εικόνες 41 και 42. Βανδαλισμοί του πάρκου «Τσαλτάκη».

(πηγή:προσωπικό αρχείο)
Εικόνα 43. Ρύπανση σιντριβανιού του πάρκου.

(πηγή:προσωπικό αρχείο)
69
6.4. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Για να γίνει περισσότερο ευχάριστη, άνετη και ξεκούραστη η παραμονή του

επισκέπτη στο πάρκο θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι όποιες ελλείψεις και
προβλήματα υπάρχουν στο χώρο αυτό. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός
προτείνονται τα παρακάτω μέτρα και προτάσεις, όπως:
 Τοποθέτηση χημικών τουαλετών στη νοτιοανατολική πλευρά του πάρκου

ώστε να μην αναγκάζονται οι επισκέπτες να διανύουν πολύ μεγάλη
απόσταση.
 Κατασκευή βρύσης στην ανατολική πλευρά του πάρκου για να

εξυπηρετούνται από εκεί οι επισκέπτες και τα παιδιά που θα παίζουν στην
περιοχή εκείνη.
 Ενοποίηση του δημοτικού πάρκινγκ με το πάρκο «Τσαλτάκη». Για να γίνει

αυτό θα πρέπει να δημιουργηθεί μια καινούργια είσοδος και μονοπάτι
μεταξύ του πάρκου και του πάρκινγκ για να μην αναγκάζονται οι
επισκέπτες που αφήνουν τα αυτοκίνητα τους εκεί να κάνουν ολόκληρο το
κύκλο για να μπουν στο πάρκο.
 Δημιουργία ενός καινούργιου μονοπατιού το οποίο θα ενώνει το μονοπάτι

που είναι γύρω από την τεχνητή λίμνη με το μονοπάτι που πάει προς τη
πίστα του skateboard αλλά και με το μονοπάτι που οδηγεί προς το χώρο με
τις παιδικές χαρές. Έτσι με αυτόν τον τρόπο θα διευκολυνθεί η μετακίνηση
του επισκέπτη μέσα στο πάρκο.
 Τοποθέτηση δένδρων και θάμνων σε σημεία όπου υπάρχει ελλιπής

φύτευση, στα όρια μεταξύ του πάρκου με το στρατόπεδο «Τσαλτάκη»
αλλά και σε τέτοια σημεία όπου τοποθετώντας το σωστό φυτευτικό
συνδυασμό θα επιτευχθεί η αισθητική αναβάθμιση του χώρου αλλά
ταυτόχρονα θα μειωθεί η ορατότητα του στρατοπέδου.
70
 Τοποθέτηση προστατευτικών στους πίνακες της Δ.Ε.Η. για αποφυγή
ατυχημάτων.
 Απομάκρυνση κάποιων παγκακίων από τα σημεία όπου υπάρχει μεγάλος

αριθμός αυτών και τοποθέτηση τους σε άλλα σημεία όπου υπάρχει
έλλειψη.
 Τοποθέτηση χαμηλών φωτιστικών στην ανατολική πλευρά του πάρκου

όπου υπάρχει έλλειψη τους ώστε μελλοντικά όταν μεγαλώσουν οι κόμες
των δένδρων να μην επηρεάσουν το φωτισμό του μονοπατιού.
 Τοποθέτηση κάδων απορριμμάτων σε σημεία όπου υπάρχει ανάγκη, με

αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η ρύπανση του πάρκου.
 Στους χώρους της παιδικής χαράς να τοποθετηθούν περισσότερα όργανα

παιχνιδιού για τα παιδιά αφού υπάρχει ανεκμετάλλευτη έκταση.
 Στις ελλείψεις των λεπτομερειακών κατασκευών προτείνονται οι παρακάτω

προτάσεις, να καλυφτούν με χώμα οι ακάλυπτοι σωλήνες αλλά και οι
βάσεις από τις κολώνες φωτισμού, να τοποθετηθούν τα φυτά που
βρίσκονται σε γλάστρες στο χώμα και στα σημεία όπου παραμένει στάσιμο
το νερό της βροχής να γίνουν μικρό εργασίες ώστε να δημιουργηθούν
έξοδοι φυγής του νερού.
 Σε ένα χώρο παιχνιδιού για μικρά παιδιά το οποίο είναι σε άλλο επίπεδο με
υψομετρική διαφορά από τα άλλα παιχνίδια, να γίνει πιο ομαλή η
πρόσβαση που οδηγεί προς τα εκεί γιατί είναι επικίνδυνη για τα παιδιά.
 Τέλος, από τα κέρδη που επιφέρει το αναψυκτήριο του πάρκου να

προσληφθεί ένας μόνιμος επιστάτης για να επιτηρεί, συντηρεί το πάρκο
καθώς και να προσληφθεί ένας φύλακας για τη φύλαξη του χώρου τις
βραδινές ώρες.
71
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
7.1. ΓΕΝΙΚΑ
Για να γίνει η διαπίστωση εάν το πάρκο αναψυχής «Τσαλτάκη» έχει γίνει

αποδεκτό από τους κατοίκους της Λαμίας και όχι μόνο, πόσο το επισκέπτονται και
κατά πόσο θεωρούν πως δίνει μια πνοή πρασίνου μέσα στο “τσιμέντο” της
καθημερινότητας έγινε έρευνα με ερωτηματολόγια.
Η έρευνα διεξήχθη στη γειτονιά αλλά και στη γύρω ευρύτερη περιοχή από το
πάρκο «Τσαλτάκη». Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια που το καθένα
αποτελούνταν από είκοσι τρεις ερωτήσεις και χωρίζονται σε δυο κατηγορίες, α) τα
ατομικά στοιχεία του ερωτηθέντα και β) στη στάση τους απέναντι στο πάρκο
«Τσαλτάκη». Το δείγμα ήταν εξήντα άτομα, άνδρες και γυναίκες, διάφορων ηλικιών,
διάφορων μορφωτικών επιπέδων και διάφορης οικονομικής κατάστασης.
Σκοπός της έρευνας αυτής όπως αναφέρθηκε και παραπάνω ήταν να ακουστεί
η γνώμη των επισκεπτών του πάρκου άλλα και των κατοίκων που μένουν σε κοντινή
ακτίνα από αυτό γιατί οι συγκεκριμένοι λόγω του ότι μένουν κοντά σε αυτό ξέρουν
καλύτερα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του χώρου. Επίσης ένας άλλος
λόγος είναι για να εντοπιστούν πιθανόν ελλείψεις ή προβλήματα που μπορεί να έχει
το πάρκο. Αλλά και για να εκφράσουν την άποψη και την αντίληψη που έχουν οι
κάτοικοι για την αλλαγή αυτή του χώρου, από ξερά χωράφια γεμάτα με μπάζα και
σκουπίδια σε μια αισθητικά αναβαθμισμένη περιοχή γεμάτη με χρώμα, νέες
μυρωδιές, ήχους, ελεύθερο χώρο για άθληση και παιχνίδι και νέα πνοή πρασίνου στη
πόλη της Λαμίας.
72
7.2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Παρακάτω παρατίθενται τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων σε μορφή

γραφημάτων τα οποία προέκυψαν από τις απαντήσεις των ερωτηθέντων.
42% Άνδρας
58% Γυναίκα
Διάγραμμα 1. Φύλο ερωτηθέντων
15% 27%
22%
36%
18- 30 31- 40 41- 50 51- 60
Διάγραμμα 2. Ηλικία ερωτηθέντων
73
17%
Λαμία
14%
Υπολ.Χώρα
69% Εξωτερικό
Διάγραμμα 3. Τόπος γεννήσεως ερωτηθέντων
2%
24%
Πρωτοβ.
43% Δευτερ.
Τριτοβ.
Άλλο
31%
Διάγραμμα 4. Μορφωτικό επίπεδο ερωτηθέντων
74
8% 7%
3%
Άγαμος(η)
Έγγαμος(η)
Χήρος(α)
Διαζευγ.(η)
82%
Διάγραμμα 5. Οικογενειακή κατάσταση ερωτηθέντων
4%
18%
78%
Λαμία(κέντρο) Προάστια Κοντινά Χωριά
Διάγραμμα 6. Τόπος μόνιμης κατοικίας ερωτηθέντων
75
15%
ΝΑΙ
ΌΧΙ
85%
Διάγραμμα 7. Ποσοστό εργαζομένων ερωτηθέντων
17%
36% Δημόσιος
Υπάλ.
Ιδιωτικός
Υπαλ.
Ελευθ.Επαγ
.
47%
Διάγραμμα 8. Επάγγελμα ερωτηθέντων
76
80% NAI
20%
OXI
Διάγραμμα 9. Ελεύθερος χρόνος ερωτηθέντων
14% 25%
41% 20%
Περίπατο Παιχνίδι Αναψυχή Άλλο
Διάγραμμα 10. Αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου ερωτηθέντων
77
8%
1%
ΝΑΙ
ΌΧΙ
ΔΕΝ ΞΕΡΩ
91%
Διάγραμμα 11. Ποσοστό ερωτηθέντων εάν προσφέρει πνοή πρασίνου το πάρκο

στη πόλη
86%
ΝΑΙ
4% ΌΧΙ
ΔΕΝ ΞΕΡΩ
10%
Διάγραμμα 12. Ποσοστό προσβασιμότητας στο πάρκο
78
29% 3%
21% 14%
33%
Πόδια Αυτοκ. Αστικό Ποδήλατο Άλλο
Διάγραμμα 13. Τρόπος πρόσβασης στο πάρκο
15%
23%
Πολύ συχνά
25%
Συχνά
37% Σπάνια
Ποτέ
Διάγραμμα 14. Συχνότητα επίσκεψης του πάρκου
79
2%
17% 17%
Πάρα Πολύ
Πολύ
Αρκετά
Λίγο
30% 34% Καθόλου
Διάγραμμα 15. Ποσοστό ικανοποίησης των επισκεπτών από την εικόνα του
πάρκου
18% Παιδ.Χαρά
12%
Καράβι
Πίστα
32% Skat/rd
38% Μονοπάτια
Διάγραμμα 16. Ποσοστό προσελκύσημων σημείων στο πάρκο
80
7% 12%
81%
ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΕΝ ΞΕΡΩ
Διάγραμμα 17. Ποσοστό καθαριότητας του πάρκου
43% 49%
8%
ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΕΝ ΞΕΡΩ
Διάγραμμα 18. Ποσοστό ασφάλειας του πάρκου
81
74%
Ναρκωτικά
Βανδαλισμοί
Συγκεντ.Αστέγων
9% Άλλο
4%
13%
Διάγραμμα 19. Ποσοστό κοινωνικών προβλημάτων του πάρκου
11%
ΝΑΙ
ΌΧΙ
89%
Διάγραμμα 20. Ποσοστό ερωτηθέντων πόλου έλξης του πάρκου
43%
57%
Περισ. Χώρο αναψυχής Περισσοτ. Παιδ.παιχνίδια
Διάγραμμα 21. Προτάσεις ερωτηθέντων για το πάρκο
82
7.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε με τα ερωτηματολόγια προέκυψαν τα

παρακάτω συμπεράσματα:
 Το 42% ήταν άνδρες και το 58% ήταν γυναίκες που απάντησαν στα
ερωτηματολόγια.
 Μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων (63%) ήταν ηλικίας από δεκαοχτώ έως
σαράντα ετών.
 Η πλειοψηφία από αυτούς (69%) έχει γεννηθεί στη Λαμία.
 Όσο αφορά το μορφωτικό επίπεδο των ερωτηθέντων ήταν το 43%
απόφοιτοι Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το 31% απόφοιτοι Δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, το 24% απόφοιτοι Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και το 2%
χωρίς στοιχειώδης μόρφωση.
 Η οικογενειακή κατάσταση των ερωτηθέντων προκύπτει ότι το 82% είναι
έγγαμοι, το 8% διαζευγμένοι, το 7% άγαμοι και το 3% χήροι.
 Το 96% από αυτούς μένει στη πόλη της Λαμίας ή στα προάστια αυτής και
μόλις το 4% μένει σε κάποια κοντινή κωμόπολη ή χωριό.
 Το 85% των ερωτηθέντων εργάζονται.
 Σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες (47%) εργάζονται ως ιδιωτικοί
υπάλληλοι και ακολουθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι (36%) με τους
ελεύθερους επαγγελματίες (17%).
 Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (80%) απάντησε ότι δεν έχει ελεύθερο
χρόνο.
 Στον ελεύθερο χρόνο τους, το 41% κάνει αναψυχή, το 25% περίπατο, το
20% παιχνίδι – αθλοπαιδιές και το 14% κάτι άλλο.
 Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (91%) πιστεύει πως το πάρκο
«Τσαλτάκη» προσφέρει πνοή πρασίνου στη Λαμία, το 8% δεν ξέρει και
μόλις το 1% απάντησε πως όχι.
 Το πάρκο θεωρείτε προσβάσιμο μιας και το 86% των ερωτηθέντων έχει
αυτή τη γνώμη.
83
 Το 33% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο του για να φτάσει
στο πάρκο, το 29% το ποδήλατο, το 21% την αστική συγκοινωνία, το 14%
πάει με τα πόδια και το 3% με κάποιο άλλο μέσον.
 Το 60% απάντησε πως συχνά επισκέπτεται το πάρκο, το 25% σπάνια και
το 15% ποτέ.
 Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (81%) απάντησε πως είναι ικανοποιημένοι
έστω αρκετά από την εικόνα του πάρκου.
 Ως δημοφιλέστερο σημείο του πάρκου θεωρείται ο χώρος της παιδικής
χαράς με ποσοστό 38%, ακολουθεί ο χώρος του πολυόργανου σε σχήμα
καραβιού με ποσοστό 32%, έπειτα η πίστα skateboard με ποσοστό 18% και
τέλος τα μονοπάτια με ποσοστό 12%.
 Το μεγαλύτερο ποσοστό που προτείνουν οι ερωτηθέντες για αλλαγή
σημείου του πάρκου είναι το αναψυκτήριο με (78%), ο χώρος των
τουαλετών με (12%) και τέλος τα μονοπάτια (10%).
 Σχετικά με το πόσο καθαρό είναι το πάρκο, το 81% το θεωρεί καθαρό, το
12% δεν ξέρει και το 7% πιστεύει πως δεν είναι καθαρό.
 Όσο αφορά την ασφάλεια του χώρου, το 49% το θεωρεί ασφαλή χώρο, το
43% δεν ξέρει και το 8% δεν το θεωρεί ασφαλή.
 Ως σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα το 74% των ερωτηθέντων
απάντησε τους βανδαλισμούς, το 13% τη συγκέντρωση εξαρτημένων
ατόμων (ναρκωτικά), το 9% τη συγκέντρωση των αστέγων και το 4% κάτι
άλλο.
 Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (89%) θεωρεί το πάρκο «Τσαλτάκη» ως
πόλο έλξης για τους περαστικούς και μονάχα το 11% δεν το θεωρεί.
 Από το ποσοστό ερωτηθέντων που δεν θεωρεί το πάρκο «Τσαλτάκη» ως
πόλο έλξης, προτείνει με 57% τοποθέτηση παιδικών οργάνων στον χώρο
της παιδικής χαράς και με 43% δημιουργία περισσότερου χώρου
αναψυχής.
84
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική βιβλιογραφία
 Αποστολίδης, Χ., 2005, Αστικό πράσινο στη Θεσσαλονίκη, Πρακτικά

Εισηγήσεων Επιστημονικής Ημερίδας με θέμα: “Αρχιτεκτονική Τοπίου &
Αστικό Πράσινο”, Δράμα 2 Οκτωβρίου 2005.
 Γεωργόπουλος Α., 1998, Γη, ένας μικρός και εύθραυστος πλανήτης, εκδόσεις
Gutenberg.
 Δαβανέλλου Ν., Δ. Νάτσιου, 1982, Η Παλιά Λαμία, εκδόσεις Περ. Φθιωτικά
Χρονικά, Λαμία, σελ. 186.
 Δαβανέλλου Ν., 1994, Λαμία – Το χρονικό μιας πόλης, εκδόσεις
Πετρουλάκης ΑΒΕΕ, Αθήνα, σελ. 445.
 Ισπικούδης, Ι., 2005, Το φυσικό τοπίο στη πόλη, Πρακτικά Εισηγήσεων
Επιστημονικής Ημερίδας με θέμα: “Αρχιτεκτονική Τοπίου & Αστικό
Πράσινο” , Δράμα 2 Οκτωβρίου 2005.
 Κανταρτζή Α., 2003, Φωτισμός κήπων, εκδόσεις Γραφικές Τέχνες Αφοι ΡΟΗ
Α.Ε., Αθήνα, σελ. 103.
 Καρβούνη Α., Θ. Ντρούκας, Α. Παπαθανασίου, Χ. Σαμούρης, 1997, Αστικό
και περιαστικό πράσινο του πολεοδομικού συγκροτήματος Λαμίας, εκδόσεις
ΤΕΕ – Τμήμα Ανατολικής Στερεάς, Λαμία.
 Λέφος Π., W. Siebel, J. Binde, 2003, Αύριο οι πόλεις, εκδόσεις Πλέθρον,
Αθήνα.
 Μάργαρη Β., 2000, Φθιώτιδα – Λαμία, εκδόσεις ΑΦΟΙ Καβαλάρη ΟΕ,
Λαμία, σελ. 383.
 Μαρμαράς Ε. Β., 2002, Σχεδιασμός και οικιστικός χώρος, εκδόσεις Ελληνικά
Γράμματα, Αθήνα.
 Νάτσιου Δ., 1996, Οι Δήμαρχοι της Λαμίας (1836-1996), εκδόσεις Σιδεράτος,
Λαμία, σελ. 125.
85
 Νάτσιου Δ., 1998, Οι Δρόμοι και οι Πλατείες της Λαμίας (1852-1998),
εκδόσεις Προσκήνιο, Αθήνα, σελ. 235.
 Ντάφης, Σ., 2001, Δασοκομία Πόλεων, Εκδόσεις ART OF TEXT,
Θεσσαλονίκη.
 Παπαναγιώτου Τρ., 1973, Ξενάγησις εις την Φθιώτιδα, εκδόσεις ΕΠΕ
Επτάλοφος, Αθήνα, σελ. 157.
 Περιβαλλοντική Ομάδα 4ου Γυμνασίου Λαμίας, 2002, Αστικό και Περιαστικό
Πράσινο Λαμίας, εκδόσεις Σβώλης Ιωάννης, Λαμία.
 Περιβαλλοντική Ομάδα 4ου Γυμνασίου Λαμίας, 2005, Περιβάλλον και
Ποιότητα ζωής, εκδόσεις Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, Λαμία.
 Σούλιου Γ., 2000, Φθιώτιδα 2000, εκδόσεις University Studio Press –
Επιστημονικά βιβλία και περιοδικά, Θεσσαλονίκη, σελ. 93.
 Τσαμπούκου – Σκαναβή Κ., 2004, Περιβάλλον και κοινωνία, εκδόσεις
Καλειδοσκόπιο, Αθήνα.
 Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων - Γραφείο
Μελετών για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, 1998, Σχεδιάζοντας για Όλους,
Αθήνα.
Ξένη βιβλιογραφία
 Stachurski A., 1995, Polska, εκδόσεις SQL, Olsztyn-Poland, σελ. 69-71, 99-
101.
 Rutkiewicz I., 1979, Wroclaw – wczoraj i dzis, εκδόσεις Interpress,
Warszawa-Poland, σελ. 79-86.
86
Ιστοσελίδες
 www.asda.gr/elxoroi/ntouros.htm
 www.w3.org/1999/xhtml
 www.e-ecology.gr/DiscView.asp?mid=206&forum_id=14&
 www.e-city.gr/fthiotida/e
 www.mycamping.gr
 www.web-greece.gr/mapgreece/map_ftiotida_sm.gif
 www.lamia.gr
 www.w3.org/TR/1999/REC-htm
 www.beck.gr
 www.new-york.gemzies.com
 www.nyc-architecture.com
 www.wroclaw.pl
 www.wroclaw.com
 www.infohub.com/Maps/wroclaw_map_3147.htm
 www.minenv.gr
 www.stereaellada.gr
 www.evonymos.org
 www.kpe-kastor.kas.sch.gr
 www.earthquakeprediction.gr
 www.astronomy.bouzaras.info
 www.ornithologiki.gr
 www.rarites.ornithologiki.gr
Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια
 Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Μαλλιάρης παιδεία, 2006.

 Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Δομή GOLD 3D, 2007.
87
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
88
Εικόνα 1. Χώρος στάθμευσης ποδηλάτων Εικόνα 2. Χώρος Beach Volley
Εικόνα 3. Κύρια είσοδος του πάρκου Εικόνα 4. Το σιντριβάνι

Εικόνα 5. Πίστα skateboard Εικόνα 6. Τεχνητή λίμνη

89
Εικόνα 7. Μονοπάτια του πάρκου Εικόνα 8. Παιδική χαρά
Εικόνα 9. Άποψη της παιδικής χαράς Εικόνα 10. Αθλητικές δραστηριότητες

Εικόνα 11. Παιδικό παιχνίδι Εικόνα 12. Πάρκινγκ και mini bus
90
Εικόνα 13. Το αναψυκτήριο του πάρκου Εικόνα 14. Χώρος αναψυχής
Εικόνα 15. Άποψη του πάρκου Εικόνα 16. Χώρος περιπάτου

Εικόνα 17. Παιδική χαρά Εικόνα 18. Χώρος αθλητικών δραστηριοτήτων

91
Εικόνα 19. Ιερός Ναός Αγ.Βαρβάρας Εικόνα 20. Είσοδος στρατοπέδου Τσαλτάκη
Εικόνα 21. Στάση αστικού πλάι στο πάρκο Εικόνα 22. Τουαλέτες πάρκου
Εικόνα 23. Κεντρικό μονοπάτι του πάρκου Εικόνα 24. Σήμανση του πάρκου
92
Εικόνα 25. Χάρτης της πόλης Βρότσλαβ, με το κόκκινο κύκλο φαίνεται η θέση του
πάρκου Νοβοβιέσκι.
(πηγή: www.infohub.com/Maps/wroclaw_map_3147.htm)
Εικόνα 26 και 27. Ανατολική πλευρά του πάρκου Νοβοβιέσκι.

93
Εικόνα 28 και 29. Απόψεις του πάρκου Νοβοβιέσκι.
Εικόνα 30. Πανίδα του πάρκου Νοβοβιέσκι.

94
Πίνακες περιβαλλοντικής μελέτης που έγιναν για το πάρκο «Τσαλτάκη» της Λαμίας
Πίνακας 1. Πίνακας περιβαλλοντικής μελέτης.

(πηγή: Περιφέρεια Στερεά Ελλάδας, τμήμα Προστασίας Περιβάλλοντος)
95
96
97
98
99
Εικόνα 31. Πολιτικός χάρτης της Ελλάδας.
(πηγή: Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Μαλλιάρης παιδεία, 2006)
Εικόνα 32. Χάρτης Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας όπου φαίνεται η θέση της Λαμίας.
(πηγή: Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Δομή GOLD 3D, 2007)
100
Εικόνα 33. Χάρτης νομού Φθιώτιδας.
Εικόνα 34. Δορυφορική εικόνα του νομού Φθιώτιδας.

101
Εικόνα 35. Χάρτης προστασίας και ανάδειξης φυσικών πόρων του νομού Φθιώτιδας.
(πηγή: www.minenv.gr)
Εικόνα 36. Χάρτης πλαίσιο χωρικής οργάνωσης του νομού Φθιώτιδας.

102
Εικόνα 37. Χάρτης περιοχών εφαρμογής Ο.Π.Α.Α.Χ. και LEADER+ του νομού Φθιώτιδας.
(πηγή: www.stereaellada.gr)
Εικόνα 38. Χάρτης Γεωργίας και Κτηνοτροφίας του νομού Φθιώτιδας.

103
Πίνακας 6. Απογραφή δασών της Ελλάδας κατά νομούς.
(πηγή: www.evonymos.org)
104
Εικόνα 39. Χάρτης δασών της Ελλάδας.
105
Εικόνα 40. Χάρτης εκατοστιαίου ποσοστού δάσους στη συνολική έκταση του κάθε νομού.
106
Εικόνα 41. Χάρτης βλάστησης Ελλάδας.
107
Εικόνα 42. Γεωφυσικός χάρτης της Ελλάδας, στον χάρτη διακρίνεται το όρος Όρθυς
όπου στους πρόποδες του είναι χτισμένη η Λαμία.
108
Εικόνα 43. Χάρτης βροχοπτώσεων στην Ελλάδα.
109
Εικόνα 44. Χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας.
110
Εικόνα 45. Εδαφολογικός χάρτης της Ελλάδας.
111
Εικόνα 46. Βροχομετρικός χάρτης Ελλάδας.
112
Εικόνα 47. Χάρτης υδρολογικών λεκανών της Ελλάδας.
Εικόνα 48. Χάρτης κλίματος της Ελλάδας.

(πηγή: www.kpe-kastor.kas.sch.gr)
113
Εικόνα 49. Σεισμολογικός χάρτης της Ελλάδας για τη περίοδο 2000-2005.
(πηγή: www.earthquakeprediction.gr)
Εικόνα 50. Χάρτης φωτορύπανσης της Ελλάδας.

(πηγή: www.astronomy.bouzaras.info)
114
Ενδεικτικοί χάρτες σπάνιας πανίδας της Ελλάδας.
Εικόνα 51. Χάρτης παραμονής του Πελαργού (Ciconia ciconia) και Μαυροπελαργού
(Ciconia nigra) στην Ελλάδα.
(πηγή: www.ornithologiki.gr)
Εικόνα 52. Χάρτης παραμονής του Δακτυλιδολαίμη ψιττακίσκου (Psittacula krameri)

στην Ελλάδα.
(πηγή: www.rarites.ornithologiki.gr)
115
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
Αυξ. Αριθμός [ ]
ΘΕΜΑ: «Η αποδοχή του πάρκου “Τσαλτάκη” από τους κατοίκους της Λαμίας»
Α. ΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΑ
1. Φύλο: Άνδρας [ ]
Γυναίκα [ ]
2. Πότε γεννηθήκατε; Έτος [ ] [ ]
3. Πού έχετε γεννηθεί;
Στη Λαμία(ντόπιος) []
Στην υπόλοιπη χώρα(πού ακριβώς) []
Στο εξωτερικό(πού ακριβώς) []
4. Ποιο είναι το μορφωτικό σας επίπεδο;
Πρωτοβάθμια εκπαίδευση []
Δευτεροβάθμια εκπαίδευση []
Τριτοβάθμια []
Άλλο_______________ []
5. Αν έχετε τελειώσει κάποια πανεπιστημιακή ή κάποιου άλλου είδους σχολή, ποια είναι
αυτή;
6. Ποια είναι η οικογενειακή σας κατάσταση;
Άγαμος(η) []
Έγγαμος(η) []
Χήρος(α) []
Διαζευγμένος(η) []
7. Πού κατοικείτε μόνιμα (περιοχή);
8. Εργάζεστε;
Ναι [ ]
Όχι [ ]
116
9. Εάν ναι, ποιο το επάγγελμα σας;
10. Έχετε ελεύθερο χρόνο;
Ναι [ ]
Όχι [ ]
11. Εάν ναι, πώς αξιοποιείται τον ελεύθερο χρόνο σας;
.
.
Β. ΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «ΤΣΑΛΤΑΚΗ»
12. Πιστεύεται ότι το πάρκο προσφέρει πνοή πρασίνου στη πόλη;
Ναι []
Όχι []
Δεν ξέρω []
13. Κατά τη γνώμη σας είναι εύκολη η πρόσβαση στο πάρκο;
Ναι []
Όχι []
Δεν ξέρω []
14. Ποιο μέσο μεταφορά χρησιμοποιήσατε για να φτάσετε στο πάρκο;
Με τα πόδια []
Με το αυτοκίνητο []
Με το αστικό []
Με το ποδήλατο []
Με άλλο μέσο []
15. Επισκέπτεστε συχνά το πάρκο;
Πολύ Συχνά []
Συχνά []
Σπάνια []
Ποτέ []
117
16. Είστε ικανοποιημένοι αισθητικά από την εικόνα που παρουσιάζει το πάρκο;
Πάρα πολύ []
Πολύ []
Αρκετά []
Λίγο []
Καθόλου []
17. Αν ναι, ποιο σημείο του πάρκου σας αρέσει περισσότερο;
____
____
18. Εάν όχι, ποιο σημείο είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει;
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
19. Ο χώρος είναι καθαρός;

Ναι []
Όχι []
Δεν ξέρω []
20. Παρουσιάζει ασφάλεια ο χώρος;

Ναι []
Όχι []
Δεν ξέρω []
21. Ποια από τα παρακάτω κοινωνικά προβλήματα εντοπίζετε στην περιοχή του
πάρκου;
Ναρκωτικά Ναι [ ] Όχι [ ]

Βανδαλισμοί Ναι [ ] Όχι [ ]
Συγκέντρωση άστεγων Ναι [ ] Όχι [ ]
Άλλο __________________
22. Πιστεύετε πως το πάρκο είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να αποτελεί πόλο
έλξης για τους περαστικούς;
Ναι [ ] Όχι [ ]
23.Αν όχι, τι έχετε να προτείνετε ;
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
118

ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Τ.Ε.Ι.

«ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ

«ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ

Η πτυχιακή εργασία με τίτλο «ΛΑΜΙΑ, ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ

Το πάρκο αναψυχής «Τσαλτάκη» βρίσκεται στη Λαμία, πόλη της Στερεάς

Λέξεις κλειδιά: Λαμία, πάρκο, ανάπλαση, αναψυχή, στρατόπεδο, Τσαλτάκη, πράσινο.

Εικόνα 1. Η κάτοψη του πάρκου αναψυχής «Τσαλτάκη» στη Λαμία.

Η συγκέντρωση των στοιχείων και πληροφοριών για τη συγγραφή της

3.1. ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ

3.1.1. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

3.1.2. ΤΟ ΧΤΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

3.2.1. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ

3.2.2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ

Η ίδρυση του, το 1984, οφείλεται στις πολύχρονες προσπάθειες του

3.2.3. ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΛΑΜΙΑΣ

4.1. ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ

 Βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα. Τα δένδρα παράγουν οξυγόνο και

1. Η συμπίεση του εδάφους και η κάλυψή του με αδιαπέρατα στη βροχή

Ανάλογες επιδράσεις ασκούνται στις πλημμύρες, στα υπόγεια νερά, στην

Για να γίνουν όλα αυτά απαιτείται:

1. Το 30% περίπου της πόλης να προορίζεται για χώρους πρασίνου.

1. Όχι περαιτέρω μείωση της επιφάνειας του πρασίνου, με αξιοποιήσεις του

Με δεδομένο ότι σε κάθε κάτοικο της Λαμίας αναλογούν ελάχιστα

 η κατοικία με ποσοστό 43,4%,

Παρατηρείται πως σε μεγάλο ποσοστό, που φτάνει το 70%, κυριαρχούν οι

Η περιοχή έρευνας βρίσκεται στη Κεντρική Ελλάδα, στη περιφέρεια Στερεάς

4.4. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΤΣΑΛΤΑΚΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ

4.5.1. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η περιοχή του Δήμου γεωμορφολογικά κυριαρχείται από τις πεδινές εκτάσεις

4.5.1.2. ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ

Η λεκάνη απορροής του Σπερχειού αποτελείται από συμπαγείς και

- Στη βόρεια - βορειοανατολική, όπου συναντώνται ασβεστόλιθοι, οφιόλιθοι και

Το σύνολο της έκτασης της λεκάνης απορροής του ποταμού καταλαμβάνουν

Η περιοχή της κοιλάδας του Σπερχειού χαρακτηρίζεται από θερμό ξηρό

Η μέση ετήσια θερμοκρασία (Πίνακας 3) ανέρχεται σε 16.5 °C με ψυχρότερο

Πίνακας 1. Απόλυτη ελάχιστη θερμοκρασία (°C) για τη περίοδο 1980-2002.

Πίνακας 2. Απόλυτη μέγιστη θερμοκρασία (°C) για τη περίοδο 1980-2002.

Όπως φαίνεται στον Πίνακα 4, η μέση ετήσια βροχόπτωση ανέρχεται σε

Εικόνα 5. Ομβροθερμικό διάγραμμα, σύμφωνα με τα κλιματικά στοιχεία του

Η μέση ετήσια σχετική υγρασία (Πίνακας 5) είναι 64.9 %, ενώ η υψηλότερη

Εικόνα 6. Κλιματικό διάγραμμα Emberger-Sauvage.

Όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, η περιοχή του πάρκου

Σεισμικότητα περιοχής ΙΙΙ

Πίνακας 6. Σεισμολογικά στοιχεία περιοχής πάρκου «Τσαλτάκη» 2007, Διεύθυνση

Εικόνα 7. Ανάλυση της περιοχής σε χάρτη.

Εικόνα 8. Σχέδιο ολοκληρωμένης αστικής παρέμβασης όπου φαίνεται και η ζώνη

Από τη στιγμή που παραχωρήθηκε το πάρκο από το Υπουργείο Άμυνας στο

Εικόνα 9. Το πάρκο πριν την ανάπλαση από τη νότια πλευρά.

4.8.1. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

 Γήπεδα beach volley.

Όλες οι παραπάνω εργασίες εκτελέσθηκαν σύμφωνα με τα σχέδια της μελέτης

Εικόνα 12. Εμβαδά χώρων δραστηριοτήτων του πάρκου Τσαλτάκη.

Εικόνα 13. Εμβαδά χώρων πρασίνου του πάρκου Τσαλτάκη.

Εικόνα 14. Είσοδοι του πάρκου «Τσαλτάκη».

 Προκατασκευασμένοι οικίσκοι αποδυτηρίων και w.c. κοινού

Προκατασκευασμένος οικίσκος τύπου GLASSART, εξωτερικών διαστάσεων

 Όργανα παιδικών χαρών

Κούνια παιδιών ή νήπιων 4 θέσεων ξύλου, μήκος 5,40 m, πλάτος 1,45 m,

Το όργανο βάφτηκε ηλεκτροστατικά, με χρώματα υδατοδιαλυτά μη τοξικά και

 Ξύλινα ζωάκια με ελατήριο (μοτοσικλέτα-σκυλάκι - δελφίνι)

Όργανο μελετημένο για παιδιά προσχολικής ηλικίας.

 Πολυόργανο με πύργο και τσουλήθρα

Το όργανο βάφτηκε ηλεκτροστατικά, με χρώματα υδατoδιαλυτά μη τοξικά και

Πύργοι εκκίνησης διαστάσεων 115 x 380 x 310 cm. O καθένας