The Project Gutenberg EBook of Catulli Carmina, by

C. Valerius Catullus and Robinson Ellis

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

Title: Catulli Carmina

Author: C. Valerius Catullus

Robinson Ellis

Release Date: November 2, 2007 [EBook #23294]

Language: Latin

Character set encoding: UTF-8

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK CATULLI CARMINA ***

Produced by Louise Hope, David Starner and the Online

Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net

SCRIPTORUM CLASSICORUM

BIBLIOTHECA OXONIENSIS

[Imago (typographi signum):

Dominus Illuminatio Mea]

OXONII
E Typographeo Clarendoniano
Londini et Noui Eboraci
apud Humphredum Milford

CATVLLI CARMINA

Recognouit
Breuique Adnotatione Critica Instruxit

ROBINSON ELLIS

Litterarum Latinarum Professor Publicus

apud Oxonienses

Oxonii
E Typographeo Clarendoniano
 _OXONII_

_Excudebat Joannes Johnson_

_Architypographus academicus_

First Published 1904

Reprinted 1910, 1919, 1923, 1928, 1937
Printed In Great Britain

PRAEFATIO

Catulli carminum, praeter unum LXII quod Epithalamion inscribitur

incipitque _Vesper adest, iuuenes consurgite, Vesper Olympo_, seruatum
est autem in Anthologia carminum Latinorum Thuanea (Bibl. Paris. 8071,
saec. ix), perierat inter litteratos notitia donec ineunte demum saec.
xiv inuentus est a _Compatriota_[1] quodam h.e. Veronensi, incertum quo
anno, qua regione terrarum, codex qui fons uidetur esse eorum qui nunc
extant omnium. Ex hoc codice non multo post creditur uersus aliquot
intulisse in _Compendium_ suum _moralium notabilium_ Hieremias Iudex de
Montagnone ciuis Patauinus; ex hoc is qui inter _Flores Moralium
Auctoritatum_ (quem libellum Detlefsen inuenit, scriptus est autem a.
1329 Veronae) haec habet Catulli _De errore_. _Catullus ad Varum. Quem
non in aliqua re_ (_uidere_ om.) _Suffenum possis suus cuique attributus
est error. Sed non uidemus mantice quod in tergo est._ Etiam Mussato,
poetae Patauino, innotuisse credo eum codicem, qui in Elegia qua gratias
egit Academiae Patauinorum quod se laurea coronasset scripserit _Carmine
sub nostro, cupidi lasciua Catulli Lesbia, dulce tibi nulla susurrat
auis_, ut taceam alia quae in Mussati carminibus ex Catullo trahi
poterant. Obiit autem Mussatus a. 1329 mense Maio[2]. Deinde duobus
locis Catulli corpus carminum respexit, duobus ipsos uersus (i. 1, 2;
i. 5-7) citauit in libro _de Originibus Rerum_, Gulielmus Pastrengicus
(1295-1360) amicus Petrarcae. Iam ipse Petrarca non solum Catullum in
carminibus et nominauit et paene ad uerbum imitatus est, uelut lxxvi.
23-26 sic expressit Sonnetti 1.50 ed. Mestica _Non prego già, né puote
aver piú loco, Che mesuratamente il mio cor arda, Ma che sua parte abbia
costei del foco_ (Schwabe, _Testimon._ p. xv, ed. 1886), sed duodecim
fere locos attulit ex eius carminibus siue in opusculis post impressos,
siue in Vergili codice quodam enotatos quem itinerum comitem secum
habebat (De Nolhac _Pétrarque et l’Humanisme_, p. 139), nec dubium est
Catulli eum codice usum esse qui et priuus esset et semper ad manum
lecturo. Huius aequalis Boccatius (†1375) de amatoriis poetis loquens
sui temporis Catulli et Properti eos uolumina euoluere autumat (Schwabe,
_Testimon._ p. xv). Ac notum iam Catulli librum fuisse ex tribus constat
epistulis Coluci Salutati (†1406) scriptis anno 1374, quorum in una
Beneuenutum de Imola, in duabus Casparam de Broaspinis implorat ut
Catulli exemplar ad se transmittendum curet.

[Adnotatio 1: Extat epigramma siue _uersus domini Beneuenuti de

Campexanis de Vicencia de resurrectione Catulli poetae Veronensis_

Ad patriam uenio longis de finibus exul,

causa mei reditus compatriota fuit.
scilicet a calamis tribuit cui Francia nomen,
quique notat turbae praetereuntis iter.
quo licet ingenio uestrum celebrate Catullum,
cuius sub modio clausa papyrus erat.

Mortuus uidetur Beneuenutus de Campesanis anno 1323 (Schulze,

Prolegg. Catulli Baehrensiani, p. viii).]
 [Adnotatio 2: A. Gloria, _Documenti inediti intorno a Francesco
Petrana e Albertino Mussato_ p. 18, Carducci p. 279 libri
_Ecerinide_ a Ludouico Padrin editi Bononiae a. 1900. Ecerinis
titulus est tragoediae latinae a Mussato conscriptae, propter
quam meruit lauro et hedera quodannis coronari.]

Haec ex editione maiore attuli ut demonstrarem ab ineunte fere saec. xiv

poetae nostri carmina saltem in Italia lecta fuisse. Sed miro casu nec
satis explorato factum est ut quaecumque horum exemplaria colligimus uel
fuisse in manibus Mussati, Pastrengici, Petrarcae uel praesto fuisse
ceteris quos intra annos 1323-1375 Catullum legisse ueri simile est,
omnia deperdita et ex hominum memoria ac cognitione sublata sint.

Anno 1375 exaratus est codex Sangermanensis (_G_), nunc Parisinus 14137,
quo non habemus ueteriorem. De eo scriba haec dicit ‘Tu lector quicunque
ad cuius manus hic libellus obuenerit, scriptori da ueniam si tibi
coruptus uidebitur. Quoniam a corruptissimo exemplari transcripsit, non
enim quodpiam aliud extabat, unde posset libelli huius habere copiam
exemplandi.’ Credidit igitur id quod non debebat credere, unum tunc
extare exemplar Catullianorum carminum, id unum se transcribere. At iam
ante annum 1329 Catullus innotuerat Mussato, breui post laudatus fuerat
a Pastrengico; Petrarcae integrum exemplar praesto fuit, ex quo hauriret
quae uel imitatus sit in carminibus suis uel in codicem suum Vergili
tamquam hunc explicaturus rettulerit; nec potest dubitari quae ante
annum 1374 adeo peruulgarentur ut inde Boccati aequales traherent suis
usibus idonea, Petrarca modo uersus citaret in Latinis opusculis, modo
Maronianos uersus illustraret similia ex Catullo in Vergili codicem
enotans, modo amoris sui sensus Italico sermone exprimeret Catulli
imitatus carmina ad Lesbiam, non uno tantum codice tum extare, sed
fusius legi, postquam codex ille quem initio fere saec. xiv compatriota
Veronensis inuenerat Catullum popularibus suis quasi ex mortuis
rediuiuum restituisset. Quis enim credat, Petrarcae praesertim aetate,
adeo incuriosos Veronenses fuisse ut poetam suum quasi rursus sepultum
sinerent latere? Quid? non uniuersis Italis μέλημα futurus erat? Itaque
Germanensi non ideo praecipua danda fides est quod ex uno tum superstite
exemplari descriptus fuerit (uix enim sciri id quidem potuit), sed quod
aetate propius accessit ad codicem quem Veronensis circa initium saeculi
xiv inuenerat quam ceteri quos nunc habemus codices.

Germanensem proxime aetate attingens Oxoniensis est Canonicianus Lat.

30, qui quamuis annum quo scriptus est prae se non ferat, aut eiusdem
est aeui cum Germanensi, aut certe anno 1400 non recentior.

Hi duo codices _G_ et _O_ nonnullis locis contra ceteros codices ita
conspirant ut maiorem antiquitatem testentur. XI 3 ut _GO_, ubi
_plerique_; XXXVIII 2 male si me _GO_, male est si me _plerique_; LXI
169 hac tibi _GO_, ac tibi _plerique_; LXVII 12 istius _GO_, isti
_plerique_; LXXVI 11 qui tui animo offirmas _GO_, qui tu animo affirmas
_plerique_; CII 1 ab antiquo _GO_, ab amico _plerique_.

Praeterea LXIV 136 crudeles mentes _O et prius G_, crudelis mentis

_plerique_; LXIV 145 adipisci _O, prius G_, apisci _plerique_; LXIV 249
tamen prospectans _O_, tamen p̶r̶aspectans _G_, tamen aspectans
_plerique_.

Sunt alii loci in quibus cum _GO_ tertius codex _R_(_omanus_), Vat.
Ottob. 1829, contra ceteros singularem lectionem praestat. LXVII 12
istius _GOR_, isti _plerique_; LXXVI 11 qui tui animo offirmas _GOR_,
qui tu animo affirmas _plerique_; LXXVI 18 extremo _GOR_, extrema
_plerique_; XXII 4 puto esse ego _GOR_, puto ego esse _plerique_;
XXIII 2 nec cimex ał neque araneus _O_, nec cimex animal neque araneus
_GR_; XLII 14 potes quid esse _GOR_, potest quid esse _plerique_; XLVI 3
aureis _GO_, aure̶is _R_; LV 18 tenens _GO_, teneṇs _R_; LXI 16 iunia
_GOR_, uinia _uel_ iu(l)lia _reliqui_; 146 ni _GOR_, ne _plerique_;
LXIV 227 obscurata _GO_, obscuraṭạ _R_; 392 certatum _GOR_, certatim
_plerique_; 393 lacti _O, G m. pr._, lacti al. leti _R_, l(a)eti
_plerique_.

Sunt alii loci ubi ex _R_ confirmatur lectio quam aut solus aut cum
paucissimis praestat _O_; X 3 tunc _O et R m. pr._, tum _G_; LV 11
quedam _OR_, quendam _plerique_; LXIV 224 infulso _O_, infuḷso _R_,
infuso _plerique_; 282 aurea _OR_, aura _plerique_.

Sunt alii ubi _R_ singulares lectiones solus habet. IV 4, 5 siue... siue
_R_, sine... sine _ceteri_; 20 uocare{t}ura _R m. pr._, uocare cura
_plerique_; X 13 non al. nec facerent _R_, non al. nec faceret _G_, nec
faceret _O_; XLVII 4 preposuit _R solus_, proposuit _cett._; XLIX 7
omniums patronus (_ex_ patronum) _R_, omnium patronus _uel_ patronum
_cett._; LXI 159 homine _R_, omine _cett._; LXVI 59 ne solum in mumine
celi _R_, in numine _plerique_; 63 ad fḷạ̄
ṃa _marg._ templa _R_, ad
templa _cett._; LXXIII 4 ọḅstetque magisque magis _R_, obestque magisque
magis _GO_, stetque magisque magis _plerique_; LXVIII 115 terẹretur _R_,
̲̲
terreretur _O_, tr eerretur _G_.

In uniuersum uere mihi uidetur de _R_ iudicasse qui eum anno 1896 primus
in lucem protulit, Americanus, Gulielmus Gardner Hale. Censet enim huic
codici siue propter aetatem (circa 1400) siue propter lectiones quae in
eo reperiuntur optimae, primarium locum neque _G_ neque _O_ inferiorem
attribuendum esse. Itaque in Catulli crisi praecipue semper
considerandum erit quid hi tres (_GOR_), necdum correcti, praebeant. Sed
in hac editione, quamquam, permittente ipso qui codicem _R_ primus
inuenit, non dubitaui quae potiora uisa sunt inter ceterorum codicum
lectiones proferre, non sum ausus omnia uulgare, ne inuenti sui gloriam
auctori uiderer praeripere; cuius integra collatio ab ipso demum
exspectanda erit.

Ad _R_ mira proximitate accedit _Venetus_ Sancti Marci (cod. Lat. xii.
80), ita tamen ut aliquanto recentius scriptus fuerit. Hunc codicem, ut
Germanensem Chatelainius anno 1890, heliotypica arte expressum edidit
Constantinus Nigra anno 1893.

Post _GOR_, aetate qui proximus est, _B_(_ononiensis_), cum finitus sit
anno secundo Iohannis XXIII, h.e. 1411-12 A.D., ceteris posset haberi
praestabilior, nisi tot tantasque passus esset correctiones ut non raro
uix dinoscatur quid uetus scriba exararit, quid emendator intulerit. Qua
in re fortuna tamen nos aliqua ex parte adiuuit: duo enim codices
_Laurentianus I_ (Plut. xxxiii. 13) et Vaticanus 1630, tam arta
cognatione cum _B_ cohaerent, ut ex eis saepe colligatur quid in _B_
fuerit. Et _La¹_ quidem non diu post _B_ uidetur descriptus; Vat. 1630
recentior, neque a me in hoc libello exhibetur. Ceterum non parui sunt
quae peculiaria in _BLa¹_ extant; quorum partem hic pono. LXV 14 Dauilas
_BLa¹_, Bauilla _O_, Bauilas _ex_ Bauila _G_, Daulias _Catullus_; LXVI 5
sublamia _B_, sublamina _O_, sublimia _G et plerique_, sub Latmia
_Catullus_; LXIV 211 erectum _La¹_, errectum _B m. pr._, ereptum
_plerique_, Erechtheum _Catullus_; LXVI 25 atque ego certe _BLa¹_, at
ego certe _GOR et plerique_.

Quae quoniam ad ueritatem aut propius accedunt aut possunt accedere

(uelut LXVI 25) quam _GOR_, ab alio fonte uidentur deriuata atque hi
fuerunt. Hoc dico: codicis eius principalis siue archetypi quem
Veronensis (siue carta ea siue papyrus fuit) ante 1323 inuenerat,
nonaginta annis intercedentibus, ita uariasse apographa ut non semper in
uetustissimis, sed interdum etiam in recentioribus, qualia sunt _BLa¹_,
melius ac fidelius repraesentetur id quod in archetypo illo traditum
fuerat. Hinc credo explicari tot alternantes lectiones quae in _G_ et
_R_ reperiuntur; quae ut ab archetypon diuerse interpretantibus sine
dubio ortae sunt, ita ex archetypo non ipso semper, sed apographis eius
depromi poterant, qualia inter 1323 et 1375 quo anno descriptus est _G_,
exarata esse credibile est. Non igitur mirum si et in _C_(_olbertino_)
et in _A_(_mbrosiano_) atque adeo in _D_(_atano_), quamuis _CA_ medio
fere saec. xv, _D_ non ante 1463 descriptus fuerit, interdum extant
uestigia lectionum quae ceteris codicibus antiquiora et sinceriora sint.
Duo exempla affero quae instar erunt omnium. LXXII 6 quod uulgo editur
_Multo mi tamen es uilior et leuior_, codices sic tradiderunt, _Multo
ita me nec uilior et leuior_. Solus _C_ habet, _multo “me” ita nec
uilior et leuior_, quo significatur transponendum esse _me_: uidelicet
post _ita_ rursus _me_ repetendum erat, _multo me ita me u. e. l._
Itaque non _multo mi tamen es_ sed _multo mei tamen es_ reponendum erit;
_mei_ enim datiuus est LXXVII 3 _sicine subrepsti mei_, fortasse etiam
XXXVII 11 _puella nam mei_, ubi codices habent _me_. Alterum exemplum
est XXXIV 23 solitas es _A_, in quo latere antiquum morem scribendi
_solita’s_ intellexit Lucianus Mueller: a quo non longe abest unicum
illud quod habet _R_ XLIX 7 _omniums_ quod non immerito ad ipsum
archetypon redire existimauit is qui codicem inuenit, Gulielmus Gardner
Hale. Atque utinam huiusmodi essent plura quae in eo extant codice;
haberemus certiorem ad archetypon redintegrandum uiam: quamquam ne sic
quidem ad ipsius Catulli manum iretur.

De _Datano_ fusius dixi in ed. maiore Prolegg. pp. xxxi-xxxv. Is quia

nonnulla habet quae ab Italis interpolata sint, uelut LXVIII 47 (qui
uersus deest in sincerioribus), XCV 9 in fine uersus _laboris_, LXV 12
_canam_ ubi ceteri _tegam_, a nonnullis editoribus hodie repudiatur. Est
tamen ea species in uniuersum Datani, quae non modo peculiaris dicenda
sit, sed praesertim si orthographiam spectes, incorruptam uetustatem
prae se ferens; qua re Lachmanno hic potissimum dignus habitus est quem
cum uno altero totum exhiberet in ed. sua anni 1829, neque ego, qui
Lachmanni crisin semper habuerim plurimi, umquam a me impetrare potui
ut, Baehrensio potius et Munroni obsecutus propter pauca quae codex is
habet uitia, uniuersum neglegerem abiceremque. Huius compar
consimilisque codex est Musei Britannici, Add. 11,915, quem in ed.
maiore littera _a_ signaui.

Ex his decem codicibus plerumque constabit quid in Veronensis archetypo

scriptum fuerit, non ut hinc restitui putes ueram manum Catulli.

Fuerit enim diuersa carminum recensio, ut ex LXII patet, quod

quemadmodum legitur in Thuaneo apographo saeculi ix, non semper
consentit cum codicibus saec. xiv, xv.

His adiunxi alios quorum fides plerumque integra uisa est, in primis
Laurentianum secundum (Plut. xxxiii cod. 12), Parisinum 7989, Harleianos
duo, quorum alter 2574 (_h_) saepe consentit cum Oxoniensi (_O_), alter
(4094) post Tibullum Propertiumque habet Catulli LXI, LXII, II, X, V-IX,
XI-XVII 14, duo Phillippicos, alterum 9591, scriptum anno 1453 (nunc
Bodl. Lat. Class. e. 17), alterum 3364 (nunc Bodl. Lat. Class. e. 15);
praeterea, quamquam minoris aestimandos, Caesenatem saec. xv exeuntis,
Carpentoractensem (_Carpentras_) 357, Brixianum _A_ vii. 7, Riccardianum
2242, Parmensem 716, Perusinum (_p_) qui idem Cuiacianus fuerat
Scaligeri, nunc est inter libros Samuelis Allen, Dublinensis; praeterea
codicem quendam Gualteri Ashburner, olim inter socios collegii
Mertonensis apud Oxonienses, continentem Catull. I-LXI 127 et quaedam
Tibulli. Hos rarius tantum excerpsi, praeter Laur. xxxiii. 12,
Harleianos, Perusinum (_p_), et Bodl. Lat. Class. e. 15, hunc utpote
peculiaria nonnulla praestantem quibus ueri species inesset, _p_ ut
coniecturas, quae Catulli textum ex doctorum emendatione, praecipue
Italorum, saec. xv occuparint. Ea quoniam ad Catullum explicandum non
sunt sine pretio, ideo adieci, quamquam non diffiteor prolixiorem sic
factam esse speciem apparatus critici quam aut libelli norma postulabat
aut ipse susceperam uolueramque.

ADDENDA IN ADNOT. CRIT.

IV. 4, 5 Siue... siue _R, non_ sine... sine

LXI. 226 _fort._ bene mutuo ex
SIGLA

_T_ =
Thuaneus, Paris. 8071: habet Catulli c. lxii saec. ix
_G_ =
Sangermanensis, Paris. 14137 anni 1375
_O_ =
Oxoniensis Bodl. Canon. Lat. 30 saec. xiv
_R_ =
Romanus (Vat. Ottob. 1829) saec. xiv exeuntis
_Ven_ =
Marcianus Class. xii. Cod. Lat. 80 saec. xv
_B_ =
Bononiensis (Bologna) 2621, Bibliothecae
Vniuersitatis anni 141½
_La¹_ = Laurentianus primus (Bibl. Laurentiano-Mediceae
Plut. xxxiii Cod. 13) saec. xv
_A_ = Ambrosianus M. 38, Mediolani saec. xv
_C_ = Colbertinus, Paris. 8234 saec. xv
Ω = consensus codicum _GOR Ven BLa¹AC_ ubi omnes uel
uno alteroue excepto conspirant
_D_ = Datanus Bibl. Berolinensis (Diez. B. Santen. 37) anni 1463
_a_ = Brit. Mus. Add. 11,915 anni 1460
_h_ = Harleianus 2574 saec. xv
_h²_ = Harleianus 4094 saec. xv
_Phill._ = Phillippicus 9591, nunc Bodleianus
Lat. Class. e. 17 saec. xv
_Bodl. Lat. Class. e. 15_, olim Phillippicus 3364 saec. xv
Paris. 7989 anni 1423
Laur. xxxiii. 12 saec. xv

_Qui secuntur rarius tantum adhibiti sunt_

Carpentoractensis (_Carpentras_) 357 saec. xv exeuntis

Brixianus Bibl. Querinianae A vii. 7 saec. xv
Parmensis 716 saec. xv
Bononiensis (Bologna) 2744 saec. xv
Perusinus = Cuiacianus Scaligeri (_p_) anni 1467
Ashburneri codex I-LXI 127 continens anni 1451

CATVLLI CARMINA

_Catulli_ (_-lis_ La²) _Veronensis liber incipit ad Cornelium_

BGR Ven Laur. 33.12: _Catulli Veronensis poetae liber incipit_ A
et Santenianus: _Catulli Veronensis ad Cornelium_ La¹: _Catullus
Veronensis poeta_ O: _Catuli Veronensis poete cla liber incipit_
a: _Q. Catuli Veronensis liber incipit ad Cornelium I_ D: Q.
VALERI. CATVLLI. VERONENS. AD CORN. NEPOTEM. LIBER C

Qui dono lepidum nouum libellum

arido modo pumice expolitum?
Corneli, tibi: namque tu solebas
meas esse aliquid putare nugas;
iam tum cum ausus es unus Italorum 5
omne acuum tribus explicare cartis
doctis, Iuppiter, et laboriosis.
quare habe tibi quidquid hoc libelli
qualecumque; quod, o patrona uirgo,
 plus uno maneat perenne saeclo. 10

1 _Qui_ ADh Gulielmus Pastrengicus (1295-1360 A.D.) de

originibus rerum p. 88b: _cui_ GO[3] (non _qui_) RBCLa¹
2 _arido_ codd.: _arida_ Pastrengicus, fortasse ex Serui
adnotatione ad Aen. xii. 587 ubi tradit Catullum _pumicem_
dixisse feminino
5 _tum_ h: _tamen_ Ω || _es_ h: _est_ Ω
8 _tibi habe quicquid_ Ω || _haec_ O || _libelli al. mei_ G
9 _quod_] _quidem_ D, Bodl. Lat. Class. e. 15, marg. R || _o_
add. Perusinus (p): om. Ω || _patroni ut ergo_ Bergk
10 _perire_ O

[Adnotatio 3: Sic enim monstrantibus Elmero Merrill et E. B.

Nicholson nunc lego quod in G et O scriptum est.]

II

Passer, deliciae meae puellae,

quicum ludere, quem in sinu tenere,
qui primum digitum dare atpetenti
et acris solet incitare morsus,
cum desiderio meo nitenti 5
carum nescio quid libet iocari,
et solaciolum sui doloris,
†credo ut cum grauis acquiescet ardor:†
tecum ludere sicut ipsa possem
et tristis animi leuare curas! 10
. . . . . . . .
tam gratum est mihi quam ferunt puellae
pernici aureolum fuisse malum,
quod zonam soluit diu ligatam.

II _Fletus passeris Lesbie_ Ω: spatium unius uersus in O titulo

tamen carens

3 _qui_ GODBLa¹ (m. pr.): _[C/Q]ui_ R: _cui_ ha, marg. O:

_quoi_ C
[littera “Q” erasa, “C” supra scripta]
_at petenti_ O: _at petenti al. patenti_ Ven. et sic G prius,
quamuis post in _parenti_ mutatum fuerit: _appetenti_ Ra
6 _karum_ GO || _libet_ GO sed _iubet_ marg. O: _lubet_ Baehrens
8 sic Ω sed _cum_ om. Ba || _credo, ut tum g. acquiescat a._
Baptista Guarinus: _credo, et cum_ (_quo_ Postgate) _grauis
acquiescit_ (_-at_ Postgate) _ardor_ ego olim: _quaerit quo g.
acquiescat a._ E. M. Thompson. Omittendum esse _credo_ ratus est
Tartara tamquam additum ab eo qui dubitationem suam de scriptura
sic declarauit
9 _ludere_ (suprascr. _al. luderem_) G: _luderem_ D
Post 10 uidentur excidisse quaedam, uelut _tecum ludere, sic ut
ipsa ludit_: sed interstitii uestigia non habent codices
11 _est_ omittebat Conington
13 _ligatam_ ACBLa¹Dah Priscianus: _negatam al. ligatam_ G:
_negatam_ O: _ligatam_ marg. _negatam_ R, sed ut ante _ligatam_
uideatur aliquid erasum: cf. Carm. Epigr. 1504.49 Buech.
_zonulam ut soluas diu ligatam_

III
 Lugete, o Veneres Cupidinesque,
et quantum est hominum uenustiorum.
passer mortuus est meae puellae,
passer, deliciae meae puellae.
quem plus illa oculis suis amabat: 5
nam mellitus erat suamque norat
ipsam tam bene quam puella matrem.
nec sese a gremio illius mouebat,
sed circumsiliens modo huc modo illuc
ad solam dominam usque pipilabat. 10
qui nunc it per iter tenebricosum
illuc, unde negant redire quenquam.
at uobis male sit, malae tenebrae
Orci, quae omnia bella deuoratis:
tam bellum mihi passerem abstulistis. 15
uae factum male! uae miselle passer,
tua nunc opera meae puellae
flendo turgiduli rubent ocelli.

III cum II continuatum habent Ω, nullo titulo nec spatio tituli

4 om. ABCLa¹a
7 _ipsa_ ABC
9 _circum siliens_ GR: _circum silens al. siliens_ O
10 _pipilabat_ Da: _piplabat_ Ω: _pipiabat_ marg. h Voss
11 _tenebricosum_ h²: _tenebrosum_ Ω
12 _illuc_ marg. O: _illud_ Ω
Carm. Epigr. 1504.11 Buech. _Unde fata negant redire quemquam_
14 _Orciquae_ R m. pr.: _Orcique al. quae_ G: _Orcique_ COVen ||
_bella al. pulcra_ G: _bella i. pulcra_ O
16 _uae... uae miselle_ scripsi ex eo quod habent Ω
16 _Bonum factum male bonus ille passer:_ correxerunt ex Att.
xv.1.1 _o factum male, o miselle passer_: cf. Carm. Epigr.
1512.4.7 Buech. _o factum male Myia quod peristi: proh miselle
passer_ Bapt. Guarinus: _pro f. m. pro pusille_ Froehlich: _io
miselle p._ Lachmann
17 _tua_ (suprascr. _quia_) O
18 _turgidoli_ R m. pr.

IV

Phasellus ille, quem uidetis, hospites,

ait fuisse nauium celerrimus,
neque ullius natantis impetum trabis
nequisse praeterire, siue palmulis
opus foret uolare siue linteo. 5
et hoc negat minacis Adriatici
negare litus insulasue Cycladas
Rhodumque nobilem horridamque Thraciam,
Propontida trucemue Ponticum sinum,
ubi iste post phasellus antea fuit 10
comata silua: nam Cytorio in iugo
loquente saepe sibilum edidit coma.
Amastri Pontica et Cytore buxifer,
tibi haec fuisse et esse cognitissima
ait phasellus: ultima ex origine 15
tuo stetisse dicit in cacumine,
tuo imbuisse palmulas in aequore,
et inde tot per impotentia freta
herum tulisse, laeua siue dextera
uocaret aura, siue utrumque Iuppiter 20
 simul secundus incidisset in pedem.
neque ulla uota litoralibus deis
sibi esse facta, cum ueniret a marei
nouissimo hunc ad usque limpidum lacum.
sed haec prius fuere: nunc recondita 25
senet quiete seque dedicat tibi,
gemelle Castor et gemelle Castoris.

IV _DE PHASELLO_ (_-ELO_ VenR) Ω: spatium unius uersus in O

1 _Phaselus_ DaVen
2 _aiunt_ Ω
2 _celerrimum_ (_celerimum_ O) Ω
3 _illius_ Ω || _tradis_ h²: _tardis_ Ω
4 _neque esse_ Ω || _sine_ Ω: _siue_ R
5 _sine_ Ω: _siue_ R
6 _haec_ O || _negant_ R || _mina ei_ B m. pr., GOVenDah: _mina
ci_ Cod. Vat. 1630: _mina|||_ dein _minacis_ R
7 _insula uegeladas_ O
8 _tractam_ Ω sed _traciam_ corr. R et corr. La¹
11 _silua_ om. O, add. in marg. || _cit_(_th_ C)_eorio_ Ω sed
_citeono_ Oh²
13 _citheri_ GO et R m. pr.
14 _cognitissima_ ah²: _cognotissima_ Ω
17 _tuo_ O: _tuas_ cett.
18 _inte_ R
19 _herum_ GOR
20 _uocare cura_ ABCGOh: _uocare{t} ura_ R m. pr.: _uocare{t}
aura_ corr. R
22 _litoralibus_ GR _litt._ OBAC || _diis_ Ω sed _e_ iam
superscripta in La¹
23 _a marei_ Lachm.: _amaret_ Ω et, ut videtur, R ante quam in
_amari_ mutatum erat: _amare_ ah²
24 _nouissimo_ a: _nouissime_ Ω, Munro
25 _hoc_ CGVen R m. pr.
27 _Castor_ D, Diomedes p. 344 Keil: _Castorum_ R m. pr. B et
La¹ nondum mutati: _Castrum al. Castorum_ G: _Castrum_ O

Viuamus, mea Lesbia, atque amemus,

rumoresque senum seueriorum
omnes unius aestimemus assis.
soles occidere et redire possunt:
nobis cum semel occidit breuis lux, 5
nox est perpetua una dormienda.
da mi basia mille, deinde centum,
dein mille altera, dein secunda centum,
deinde usque altera mille, deinde centum.
dein, cum milia multa fecerimus, 10
conturbabimus illa, ne sciamus,
aut ne quis malus inuidere possit,
cum tantum sciat esse basiorum.

V _AD LESBIAM_ Ω: in O spatium unius uersus sine titulo

3 _extime_(_ne_ O)_mus_ Ω
5 _nobiscum_ Ω
8 _deinde mi//// altera da//// secunda centum_ G, et sic R, nisi
quod _da_ post inlatum uidetur: _deinde mille altera deinde
secunda centum_ Oh²
 10 _deinde_ Ω
11 _conturbauimus_ Ω || _nesciamus_ Ω
13 _tantum_ corr. R, corr. La¹: _tantus_ CGOVen, R et La¹ nondum
mutati || _sciet_ Buecheler ex Priap. lii. 12

VI

Flaui, delicias tuas Catullo,

nei sint illepidae atque inelegantes,
uelles dicere, nec tacere posses.
uerum nescio quid febriculosi
scorti diligis: hoc pudet fateri. 5
nam te non uiduas iacere noctes
nequiquam tacitum cubile clamat
Sertisque ac Syrio fraglans oliuo,
puluinusque peraeque et hic et ille
attritus, tremulique quassa lecti 10
argutatio inambulatioque.
nam nil uerpa ualet, nihil tacere.
cur? non tam latera ecfututa pandas,
nei tu quid facias ineptiarum.
quare, quidquid habes boni malique, 15
dic nobis. uolo te ac tuos amores
ad caelum lepido uocare uersu.

VI cum V continuatur in O: _AD FLAVIVM_ cett.

2 _nei_ Lachmann: _ne_ Ω

3 _uelis_ et _possis_ Heinsius
5 _hic_ O
7 _nequiquam_ Haupt: _nequicquam_ GVen et R, sed hi duo diuise:
_ne quid quam_ O
8 _Sertisque_ Da: _Sertis_ Ω nisi quod _Sectis_ BLa¹ _ac Syrio_
Auantius: _a sirio_ R m. pr.: _asirio_ GO || _fraglans_ scripsi:
_flagrans_ GORVenBLa¹: _fragrans_ D et Laur. 33.12
9 _et haec et illo_ O: _et hec_ (suprascr. _hic_) _et illo_
(suprascr. _al. ille_) GRVen Correxerunt _et hic et illic_
(_illi), et heic et illei_ Fort. _et hoc (= huc) et illo_
10 _cassa_ D, Froehner: _casa_ a (m. pr.)
12 _nil uerpa ualet_ scripsi: _inista preualet_ O: _ni ista
preualet_ GRVen: _mi stupra ualet_ uir doctus in Ephem. Class.
xxiv. p. 211 (_stupra_ iam Scaliger) _nil ista ualet_ Lachm.:
_nil stupra u._ Haupt
13 sic Lachm.: _cur non tam latera et futura panda_ Ω: _et
fututa_ h² || _pandas_ h
14 _nei_ Marcilius: _nec_ Ω: _ne_ a
15 _quid quid_ O: _quicquid_ Ω || _bonique malique_ O
17 _uersum_ O: _uersum̶_ (sic) R

VII

Quaeris, quot mihi basiationes

tuae, Lesbia, sint satis superque.
quam magnus numerus Libyssae harenae
lasarpiciferis iacet Cyrenis,
oraclum Iouis inter aestuosi 5
et Batti ueteris sacrum sepulcrum;
aut quam sidera multa, cum tacet nox,
furtiuos hominum uident amores;
 tam te basia multa basiare
uesano satis et super Catullo est, 10
quae nec pernumerare curiosi
possint nec mala fascinare lingua.

VII Spatium unius uersus in O titulo carens: _AD LESBIAM_ cett.

1 _quod_ GORLa¹
3 _libisse_ ORVen: _lybisse_ G
4 _lasarpici feris al. fretis_ GRVen: _lasarpici fecis_ Oh² ||
_tyrenis al. cyrenis_ GRVen: _tyrenis_ OLa¹, B m. pr.
5 _oradum_ uel _ora dum_ Ω
6 _beati_ O; _beati al. beari_ GRVen: _brati_ a (m. pr.)
9 _basiei_ O, et R m. pr.: _basiei al. basia_ GVenC

VIII

Miser Catulle, desinas ineptire,

et quod uides perisse perditum ducas.
fulsere quondam candidi tibi soles,
cum uentitabas quo puella ducebat
amata nobis quantum amabitur nulla. 5
ibi illa multa tum iocosa fiebant,
quae tu uolebas nec puella nolebat.
fulsere uere candidi tibi soles.
nunc iam illa non uolt: tu quoque inpotens noli,
nec quae fugit sectare, nec miser uiue, 10
sed obstinata mente perfer, obdura.
uale, puella. iam Catullus obdurat,
nec te requiret nec rogabit inuitam.
at te dolebis, cum rogaberis nulla.
scelesta †ne te†. quae tibi manet uita! 15
quis nunc te adibit? cui uideberis bella?
quem nunc amabis? cuius esse diceris?
quem basiabis? cui labella mordebis?
at tu, Catulle, destinatus obdura.

VIII Spatium unius uersus in O titulo carens: _AD SE IPSVM_ Ω

6 _cum_ O: _tam_ Scaliger

9 _impotens noli_ Auantius: _impote_ (_inpote_ O) Ω
12 om. La¹
14 _nulla_ Ω
15 _ne ter tibi quae_ Bodl. Lat. Class. e. 15: _nec te_ Phil.:
_nocte_ Statius || _nullam... noctem_ Voss
18 _cum labella_ O

IX

Verani, omnibus e meis amicis

antistans mihi milibus trecentis,
uenistine domum ad tuos Penates
fratresque unanimos anumque matrem?
uenisti. o mihi nuntii beati! 5
uisam te incolumem audiamque Hiberum
narrantem loca, facta, nationes,
ut mos est tuus, applicansque collum
iucundum os oculosque suauiabor.
 o quantum est hominum beatiorum, 10
quid me laetius est beatiusue?

IX _AD VERAN(N)IVM_ Ω: spatium unius uersus in O

1 _Verani_ a: _Veranni_ BDGLa¹Ohh²: _Veramni_ AC || _e_ om. O

2 _antistans_ Auantius: _antistas_ Ω || _milibus_ O: _millibus_
GRVen.
4 _uno animo sanamque_ O: _uno animo suamque al. sanam_ GVen ||
_anumque_ Faernus: _senemque_ Auantius
9 _suauiabor_ D: _suabior_ Ω

Varus me meus ad suos amores

uisum duxerat e foro otiosum,
scortillum, ut mihi tum repente uisum est,
non sane illepidum neque inuenustum.
huc ut uenimus, incidere nobis 5
sermones uarii, in quibus, quid esset
iam Bithynia, quo modo se haberet,
et quonam mihi profuisset aere.
respondi id quod erat, nihil neque ipsis
nec praetoribus esse nec cohorti, 10
cur quisquam caput unctius referret,
praesertim quibus esset irrumator
praetor, non faceret pili cohortem.
‘at certe tamen,’ inquiunt ‘quod illic
natum dicitur esse, comparasti 15
ad lecticam hominis.’ Ego, ut puellae
unum me facerem beatiorem,
‘non’ inquam ‘mihi tam fuit maligne,
ut, prouincia quod mala incidisset,
non possem octo homines parare rectos.’ 20
at mi nullus erat neque hic neque illic,
fractum qui ueteris pedem grabati
in collo sibi collocare posset.
hic illa, ut decuit cinaediorem,
‘quaeso’ inquit ‘mihi, mi Catulle, paulum 25
istos †commoda: nam† uolo ad Sarapim
deferri.’ ‘mane’ inquii puellae,
‘istud quod modo dixeram me habere,
fugit me ratio: meus sodalis
Cinna est Gaius, is sibi parauit. 30
uerum, utrum illius an mei, quid ad me?
utor tam bene quam mihi pararim.
sed tu insulsa male et molesta uiuis,
per quam non licet esse neglegentem.’

X cum IX continuant Ω nullo spatio relicto

1 _Varus_ C: _Varius_ GOR Ven La¹: _Verannius_ D

3 _tunc_ ORVen Laur. 33.12
4 _inlep._ Lachm.
7 _Iarbithinia_ O || _quomodo posse haberet_ Ω: corr. ed. pr.
8 _ecquonam_ Statius: _et quoniam al quonam_ GRVen: _et quoniam_
OACDah² || _aere_ a: _here_ GOLa¹ACD: _hēre (= habere_) Bh
9 _neque in ipsis_ (suprascr. _al. neque ipsis ñ_) G: _neque nec
in ipsis_ OBCLa¹: _nec in ipsis al. neque ipsis_ R: _nihil in
ipsis_ Conington: _nihil neque ipsi_ Traube
10 prius _nec_ om. RVenACa sed RVen addunt in marg. || _hic_
 Giri || _hoc praetore fuisse_ Traube
11 _Cur q. c. u. referret?_ Munro
13 _non al. nec_ GRVen: _nec_ Oa: _ne_ h² || _facerent_ Da
15 _asse_ Statius
21 _nec hic neque illic_ GORVen
22 _fractumque_ Ω
24 _docuit_ Ω, corr. a || _sined._ O
25 _inquid_ O
26 _com(m)oda nam_ codd. praeter Oh²: _comodā nam_ O: _comenda
nam_ h²: _commodum enim_ Hand: _Istos da modo: nam_ Munro:
_commoda; eram_ (_heram_) uel _commoneam_ ego || _sarapim_ D:
_sarapim_ (suprascr. _al. e_) G: _serapim_ (_ini_ O) RVenO
27 _deferri_ ACD: _deserti al. deferri_ GBRVen: _deserti_ OLa¹
|| _mane inquii_ Statius: _mane me inquit_ (_-d_ O) Ω: _minime_
Ald. I.: _mi anime_ Bergk: _meminei_ Munro
30 _Cinna est Gaius_ Beroaldus: _Cuma est grauis_ Ω
31 _ad me_ Da et corr. R: _a me_ Ω
32 _paratis_ Statius
33 _tu insulsa_ h: _tu insula_ Ω: _tulsa_ O || _et_] _hac_ D:
_ac_ a
34 _negligentem_ Ω

XI

Furi et Aureli, comites Catulli,

siue in extremos penetrabit Indos,
litus ut longe resonante Eoa
tunditur unda,
siue in Hyrcanos Arabesque molles, 5
seu Sacas sagittiferosue Parthos,
siue quae septemgeminus colorat
aequora Nilus,
siue trans altas gradietur Alpes,
Caesaris uisens monimenta magni, 10
Gallicum Rhenum †horribilesque ulti-
mosque† Britannos,
omnia haec, quaecunque feret uoluntas
caelitum, temptare simul parati,
pauca nuntiate meae puellae 15
non bona dicta.
cum suis uiuat ualeatque moechis,
quos simul complexa tenet trecentos,
nullum amans uere, sed identidem omnium
ilia rumpens: 20
nec meum respectet, ut ante, amorem,
qui illius culpa cecidit uelut prati
ultimi flos, praetereunte postquam
tactus aratro est.

XI _AD FVRIVM ET AVRELIVM_ Ω: in O spatium non est, sed primo

uersui adscriptum est _=_

2 _penetrabit_ ed. 1473: _penetrauit_ Ω

3 _ut_ GO Caesenas: _et_ h²: _ubi_ cett. || _coa_ Oh²
5 _arabasue_ Oh²: _arabaesque_ G: _arabesque_ R cum plerisque
6 _siue sagas_ (_-x_ CGORa) Ω || _sagittiferosque_ D Lachm.:
_que_ om. a
7 _qui_ B Phil. h: om. h²
8 _Epra_ O
9 _sui_ O || _latas_ Bh || _apes_ (suprascr. _l_) R
10 _uidens_ ABCD: _uissens_ h²
11 _hor(r)ibilesque_ DGOh²: _horribiles_ RVenACBLa¹: _horribile
 aequor_ Haupt: _horribilem salum_ Munro: _h. fretum_ Everett:
_horribilesque uitro_ (uel _uultu_) _in- usque_ Palmer:
_horribilem sequi_ Housman, in quod ipse olim incideram, mutato
_uidens_ in _nitens_: fort. _horribiles citroque ult|roque_
12 _mosque... britannos_ G. In Oh² uersus incipit ab
_ultimosque_ (_Vitimosque_ O)
13 _fere_ Ω
14 _temptare_ OVen: _tentare_ GR et plerique
22 _qui_ BLa¹Da, sed in B prius fuit _cui_: _cui_ GORVenChh²
23 _posquam_ RVenD

XII

Marrucine Asini, manu sinistra

non belle uteris in ioco atque uino:
tollis lintea neglegentiorum.
hoc salsum esse putas? fugit te, inepte:
quamuis sordida res et inuenusta est. 5
non credis mihi? crede Pollioni
fratri, qui tua furta uel talento
mutari uelit: est enim leporum
disertus puer ac facetiarum.
quare aut hendecasyllabos trecentos 10
exspecta, aut mihi linteum remitte,
quod me non mouet aestimatione,
uerum est mnemosynum mei sodalis.
nam sudaria Saetaba ex Hiberis
miserunt mihi muneri Fabullus 15
et Veranius: haec amem necesse est
ut Veraniolum meum et Fabullum.

XII _AD MATRVCINVM ASIN[I]VM_ Ω: in G _Asinium_ tantum est,

in O spatium unius uersus titulo carens

1 _Marrucine_ Parthenius: _Matrucine_ Ω

2 _ioco al. loco_ BGRVen: _loco_ O
3 _negleg._ O: _neglig._ GR
4 _salsum al. falsum_ G: _falsum al. salsum_ ORVen: _falsum_
ABCDLa¹hh²
6 _polioni_ h²a
7 _frat̅_ (_frater_) O
8 _uoluit_ O: _uolit_ Baehrens
9 _dissertus_ O: _difertus_ Passeratius
10 _endeca sillabos_ GORLa¹
11 _expecta_ Ω
12 _extimatione_ Ω
13 _nemo est sinum_ O: _est nemo sinum_ (_sinunt_ BLa¹hh²) cett.
14 _settaba_ O: _thessala_ D et Vat. 1630 || _ex Hiberis_ ed.
pr.: _exhibere_ Ω: _ex Hibereis_ Lachmann: _ex Hibero_ Owen
15 _numeri al. muneri_ GCRVen: _numeri_ OALa¹
16 _hec al. hoc_ R || _amem_ D: _aḷmeni_ R: _ameni_ GOCVen
17 _ut_ h²: _et_ Ω Ad hunc uersum respexit Plinius H. N.
praef. I

XIII

Cenabis bene, mi Fabulle, apud me

paucis, si tibi di fauent, diebus,
si tecum attuleris bonam atque magnam
 cenam, non sine candida puella
et uino et sale et omnibus cachinnis. 5
haec si, inquam, attuleris, uenuste noster,
cenabis bene: nam tui Catulli
plenus sacculus est aranearum.
sed contra accipies meros amores
seu quid suauius elegantiusue est: 10
nam unguentum dabo, quod meae puellae
donarunt Veneres Cupidinesque,
quod tu cum olfacies, deos rogabis,
totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

XIII _AD FABVLLVM_ Ω: spatium unius versus in O titulo carens

2 _dii_ Ω
6 _inquam_ marg. _unquam_ h²: _unquam_ Ω
8 _saculus_ GORBVen
9 _meos_ OAa
10 _seu quid_ Santenianus Lachmanni: _seu qui_ OBCLa¹: _seu qui
al. quod_ GRVen
14 _Fabulle_ (non _fab._) R

XIV

Nei te plus oculis meis amarem,

iucundissime Calue, munere isto
odissem te odio Vatiniano:
nam quid feci ego quidue sum locutus,
cur me tot male perderes poetis? 5
isti di mala multa dent clienti,
qui tantum tibi misit impiorum.
quod si, ut suspicor, hoc nouum ac repertum
munus dat tibi Sulla litterator,
non est mi male, sed bene ac beate, 10
quod non dispereunt tui labores.
di magni, horribilem et sacrum libellum!
quem tu scilicet ad tuum Catullum
misti, continuo ut die periret,
Saturnalibus, optimo dierum! 15
non non hoc tibi, salse, sic abibit.
nam, si luxerit, ad librariorum
curram scrinia, Caesios, Aquinos,
Suffenum, omnia colligam uenena,
ac te his suppliciis remunerabor. 20
uos hinc interea ualete abite
illuc, unde malum pedem attulistis,
saecli incommoda, pessimi poetae.

XIV{b}

Si qui forte mearum ineptiarum

lectores eritis manusque uestras
non horrebitis admouere nobis,
* * *

XIV _AD CALVVM POETAM_ Ω: in O spatium unius uersus titulo carens

1 _nei_ Lachmann: _ne_ Ω: _nen_ h²

 3 _uaciniano_ GRLa¹
5 _malis_ Ω
6 _dant_ Ω
9 _sulla_ A et Santenianus m. pr.: _si illa_ GORBCDLa¹: _sylla_
D || _literator_ GOR Versum attulit Martianus Capella § 229, et
ex eo, ut creditur, Ioannes Saresberiensis Metal. I. 24
10 _mihi_ Ω
14 _misti_ ed. pr.: _misisti_ Ω || _continuo. ut_ GORVen ||
_die_] _miser_ Halbertsma
15 _opimo al. optimo_ GRVenBLa¹: _oppinio_ O
Versum attulit Macrobius Sat. ii. I. 8
16 _hoc_ Dh²: _hec_ Ω || _salse al. false sit_ (uel _fit_)
_adhibit_ (uel _adbibit_) Ω
17 _luserit_ (suprascr. _al. x_) G
18 _curam_ O: _curtam_ Ω || _scrinea_ RVen
19 _Suffenam_ Ω: _Sufferam_ AD marg. h²
20 _hac_ GORVenh² || _tibi hiis supplit’_ O || _remunerabor_ R,
idemque iterum in marg.
23 _seculi_ Ω
XIVb Hi uersus cum carminis XIV uersu ultimo coniuncti leguntur
in codicibus: seiunxit Bapt. Guarinus
3 _ammouere_ O

XV

Commendo tibi me ac meos amores,

Aureli. ueniam peto pudentem,
ut, si quicquam animo tuo cupisti,
quod castum expeteres et integellum,
conserues puerum mihi pudice, 5
non dico a populo: nihil ueremur
istos, qui in platea modo huc modo illuc
in re praetereunt, sua occupati:
uerum a te metuo tuoque pene
infesto pueris bonis malisque. 10
quem tu qua lubet, ut lubet, moueto
quantum uis, ubi erit foris paratum:
hunc unum excipio, ut puto, pudenter.
quod si te mala mens furorque uecors
in tantam impulerit, sceleste, culpam, 15
ut nostrum insidiis caput lacessas;
a tum te miserum malique fati,
quem attractis pedibus patente porta
percurrent raphanique mugilesque.

XV _AD AVRELIVM_ Ω: spatium unius uersus in O titulo carens

2[*] _pudentem p[*]eto_ G: _pudentem pecto_ h²

8 _inre_ ex _inte_ G: _inte_ h² || _occupari_ O
10 _bonisque malisque_ Ω
11 _qua lubet ut iubet_ GD: _qualib’ ut al. iubet_ O: _ut lubet_
om. ABCLa¹a, add. in marg. Ven
12 _ubi_] _ut_ h²
13 _huc_ G || _excipias peto_ L. Weber Eisenacensis, quod _puto_
semper fere correptum inueniatur, sed cf. Priap. xii. 2 _Cumaeae
soror ut puto Sibyllae_ || _pudenter al. prudenter_ GRVen
16 _nostrum_ GDah²: _nostrorum_ Ω
17 _a tum te_ Statius: _at tum te_ AC: _ah_ (_ha_ O) _tamen te_
ORBLa¹h²: _ah tamen al. tum te_ GVen
18 _atractis_ O: _atratis_ BLa¹h²
XVI

Pedicabo ego uos et irrumabo,

Aureli pathice et cinaede Furi,
qui me ex uersiculis meis putastis,
quod sunt molliculi, parum pudicum.
nam castum esse decet pium poetam 5
ipsum, uersiculos nihil necesse est,
qui tum denique habent salem ac leporem,
si sint molliculi ac parum pudici,
et quod pruriat incitare possint,
non dico pueris, sed his pilosis 10
qui duros nequeunt mouere lumbos.
uos, quod milia multa basiorum
legistis, male me marem putatis?
pedicabo ego uos et irrumabo.

XVI cum XV continuant Ω

1 _Pedic._ ah²: _Pedit._ A: _Dedicabo_ Ω

3 _me_ ex _mi_ G
4 _quot_ ex _quod_ G || _sụ̇
t_ (sic) R
5-8 extant ap. Plin. Epp. iv. 14. 5 et 5-6 ap. Apul. Apol. xi
7 _tum_ Dh: _tamen al. tum_ GRVenC: _tamen_ OABLa¹h²: _tunc_
codices Plini _ac_ om. h²
8 _sint_ Ω: _sunt_ codices Plini
9 _ut_ Froehlich || _possint_ A: _possunt_ (suprascr. _i_) C:
_possunt_ Ω et codices Plini
12 _uos quod_ Laur. 33.12: _uos qui_ AC: _uosque_ (_hosque_ O) Ω
14 _dedicabo_ Ω

XVII

O Colonia, quae cupis ponte ludere longo,

et salire paratum habes, sed uereris inepta
crura ponticuli acsuleis stantis in rediuiuis,
ne supinus eat cauaque in palude recumbat;
sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat, 5
in quo uel Salisubsali sacra suscipiantur:
munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.
quendam municipem meum de tuo uolo ponte
ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,
uerum totius ut lacus putidaeque paludis 10
liuidissima maximeque est profunda uorago.
insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar
bimuli tremula patris dormientis in ulna.
quoi cum sit uiridissimo nupta flore puella
et puella tenellulo delicatior haedo, 15
asseruanda nigerrimis diligentius uuis,
ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,
nec se subleuat ex sua parte, sed uelut alnus
in fossa Liguri iacet suppernata securi,
tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam. 20
talis iste meus stupor nil uidet, nihil audit,
ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.
nunc eum uolo de tuo ponte mittere pronum,
si pote stolidum repente excitare ueternum;
et supinum animum in graui derelinquere caeno, 25
ferream ut soleam tenaci in uoragine mula.
 XVII In GO nec titulus est nec spatium tituli: ceteri aut spatium
habent aut titulum

1 _o culonia quae_ AC: _o culo in aque_ Ω || _ludere_ h:

_laedere_ Ω
3 _acsuleis_ scripsi: _ac sulcis_ Ω: _assulis_ Statius:
_axuleis_ Schwabe: _aesculeis_ Palmer: num _hastuleis_? ||
_stantis_ Statius: _tantis_ Ω
6 _salisubsali_ Bergk: _sali subsali_ VenD: _sali subs_(_sc_ RB
marg. Ven)_ili_ GORACBLaurentiani: _salisubsilis_ Statius ||
_suscipiant_ Ω: _sus recipiant_ h²
8 _quedam_ Oh² || _de tuo uolo ponte_ om. BLa¹
10 _pudiceque paludes_ Ω: _puniceque_ A: _pu iceque_ (sic):
_puiceque_ C sine uestigio rasurae
14 _quoi cum_ Scaliger: _cui iocum_ Ω
15 _et_ ACh²: _ut_ Ω
16 _adseruanda_ O
18 _nec se_ ed. 1473: _nec me_ Ω
19 _Ligari_ fragm. Festi p. 438 ed. von Ponor || _suppernata_
Festus: _superata_ Ω: _separata_ BLa¹
21 _nihil uidet_ Ω
22 _quid_ G sed _d_ super rasuram
23 _nunc_] _hunc_ ACa || _eum_ AC et corr. D: _cum_ GRVenBLa¹ ||
_nunc uolo uolo_ O: _hunc meum_ Froehlich
24 _potest olidum_ Ω: corr. Victorius Var. Lect. xiii. 11 ||
_exitare_ GORVen BLa¹, quod tamquam frequentatiuum uerbi _exire_
retinebat Traube
25 _derelinquere_ O cum Parisino 7989: _delinquere_ cett. nisi
quod a habet _relinquere_

XXI

Aureli, pater esuritionum,

non harum modo, sed quot aut fuerunt
aut sunt aut aliis erunt in annis,
pedicare cupis meos amores.
nec clam: nam simul es, iocaris una, 5
haerens ad latus omnia experiris.
frustra: nam insidias mihi instruentem
tangam te prior irrumatione.
atqui si faceres satur, tacerem:
nunc ipsum id doleo, quod esurire 10
mellitus puer et sitire discet.
quare desine, dum licet pudico,
ne finem facias, sed irrumatus.

XXI _AD AVRELIVM_ Ω: spatium unius uersus in O titulo carens

1 _exuritionum_ uel _exuricionum_ Ω

4 _pedicare_ AC: _dedicare_ Ω
5 _es iocaris_ D: _exiocaris_ Ω: _et iocaris_ ACah
6 _haeres_ h Voss _experibis_ uel _experibus_ Ω
7 _struentem_ Ribbeck
8 _irruminatione_ Ω
9 _atqui si_ scripsi ex eo quod Caesenas habet _atque qui si_:
_atque id si_ AC: _atque ipsi_ Ω
10 _id_ om. BLa¹ || _esuriẹre_ O: _exurire_ GRDBLa¹
11 _mellitus_ Hand: _me me_ Ω: _ieiunus_ Huschke: _meus mei_
Schwabe
12 _desinat_ Ω: _desinas_ AC
13 _ne_ ed. pr.: _nec_ Ω: _nei_ Baehrens _irrumatus_ ed. pr.:
 _irruminatus sum_ Ω

XXII

Suffenus iste, Vare, quem probe nosti,

homo est uenustus et dicax et urbanus,
idemque longe plurimos facit uersus.
puto esse ego illi milia aut decem aut plura
perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto 5
relata: cartae regiae, noui libri,
noui umbilici, lora rubra, membrana
derecta plumbo, et pumice omnia aequata.
haec cum legas tu, bellus ille et urbanus
Suffenus unus caprimulgus aut fossor 10
rursus uidetur: tantum abhorret ac mutat.
hoc quid putemus esse? qui modo scurra
aut siquid hac re tersius uidebatur,
idem infaceto est infacetior rure,
simul poemata attigit, neque idem umquam 15
aeque est beatus ac poema cum scribit:
tam gaudet in se tamque se ipse miratur.
nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam
quem non in aliqua re uidere Suffenum
possis. suus cuique attributus est error: 20
sed non uidemus manticae quod in tergo est.

XXII cum XXI continuant GO sine interstitio, adiecto tamen quod

nouum carmen indicet: _AD VARVM_ marg. G, RVenABD: _AD VARIVM_ C

3 _idemque al. itemque_ G

4 _puto esse ego_ GORVenLa¹: _puto ego esse_ BCDh || _milia_ O:
_millia_ G
5 _sic_] _sit_ Ω || _palmisepto_ (_-seto_ BLa¹ Ω: _παλίμψηστον
_ Marcilius
6 _noue_ Ω: _nouem_ Dah: _nouei_ Lachm.
7 _membrana_ Auantius: _membran(a)e_ Ω, Munro
8 _derecta_ Statius: _detecta_ Ω
10 _capri. mulgus_ GRVen
11 _abhoret_ O: fortasse _aberrat_
13 _ac re_ O: _aut re_ cod. Ashburneri: fort. _aure_ ||
_tersius_ uel _tertius_ Peiper, Munro: _tristius_ Ω: _tritius_
ed. Iunt. 1503: _scitius_ L. Mueller: _strictius_ uel _crispius_
ego
14 _in faceto est in faceto rure_ GOR: _infacet rure_ A:
_infaceti’_ C
15 _neque idem_ G: _uel neque nec idem_ Oh
16 _ac_ h: _ah_ ABDLa¹a: _ha_ GORVen || _cum_] _tum_ R
17 _tamque_] _tamquam_ DGOh
18-20 _omnes fallimur... error_ extant apud Hieremiam Iudicem de
Montagnone, Part. II (I) 3. 8, ed. Ven. 1505; 19-21 in Flor.
Moral. Auctorit. II. 3, qui liber scriptus est anno 1329 Veronae
18 _neque est_ GRVen: _nec est_ O
21 _uidentur_ codex Monacensis Porphyrionis ad Hor. S. ii. 3.
299; legitne Porphyrion _uidetur_?

XXIII

Furei, cui neque seruos est neque arca

nec cimex neque araneus neque ignis,
 uerum est et pater et nouerca, quorum
dentes uel silicem comesse possunt,
est pulcre tibi cum tuo parente 5
et cum coniuge lignea parentis.
nec mirum: bene nam ualetis omnes,
pulcre concoquitis, nihil timetis,
non incendia, non graues ruinas,
non facta impia, non dolos ueneni, 10
non casus alios periculorum.
atqui corpora sicciora cornu
aut siquid magis aridum est habetis
sole et frigore et esuritione.
quare non tibi sit bene ac beate? 15
a te sudor abest, abest saliua,
mucusque et mala pituita nasi.
hanc ad munditiem adde mundiorem,
quod culus tibi purior salillo est,
nec toto decies cacas in anno, 20
atque id durius est faba et lapillis,
quod tu si manibus teras fricesque,
non umquam digitum inquinare posses.
haec tu commoda tam beata, Furi,
noli spernere nec putare parui, 25
et sestertia quae soles precari
centum desine: nam satis beatu’s.

XXIII _AD FVRIVM_ Ω: spatium unius uersus in O

1 _Furei_ (_ẹ_ Ven) Ω quod non ausus sum immutare: _Furi_ a ||

_seruos_ Statius: _seruo al. seruus_ GRVen: _seruo_ OBCLa¹
2 _cimex animal neque_ GR: _cimex al. neque_ O
5, 8 _pulcre_ GORVen
6 _linea_ B: num _iuncea_? cf. Goetz Thes. Gloss. p. 611
7 _nẹc
̣_ (suprascr. _i_) G: _ne al. nec_ RVen: _ne_ OABCLa¹:
_ni_ Dh || _ualetis .Ṛ. om̅s_ B
9 _ruinas_ GD: _minas_ ORVenABCh
10 _fac̣ta_ G: _fata_ D: _furta_ Haupt
12 _aut qui_ Ω: _ut qui_ Statius
13 _aridum magis est_ Ω
15 _sit_ O: _si_ Ω
16 _abest_ O semel
17 _mucusque_ a: _muccusue_ (_muc-_ B, _muct-_ O) Ω ||
_pic
̣tuita_ G
19 _culus al. cuius_ GVen: _cuius al. culus_ RC: _cuius_ O
21 _lupillis_ Gulielmius
22 _friesque_ Baehrens
23 _posses_ Ω: _possis_ Froehlich: _posseis_ Baehrens
24 _haec tua_ Ω || _furi_ codd.
26 _sesterciaque_ O
27 _satis beatu’s_ Bergk: _satis beatus_ Ω: _sat es beatus_ ed.
Calpurn. 1481

XXIV

O qui flosculus es Iuuentiorum,

non horum modo, sed quot aut fuerunt
aut posthac aliis erunt in annis,
mallem diuitias Midae dedisses
isti, qui neque seruos est neque arca, 5
quam sic te sineres ab illo amari.
‘qui? non est homo bellus?’ inquies. est:
sed bello huic neque seruos est neque arca.
 hoc tu quam lubet abice eleuaque:
nec seruom tamen ille habet neque arcam. 10

XXIV cum XXIII continuant codices, nullo spatio relicto

1 _es_] _est_ Ω
2 _quod_ GORVen
4 _Midae dedisses_ Voss: _mi dededisses_ O: _mi ededisses_
Paris. 7989 m. pr.: _mi dedisses_ Ω
5 _qui_ OAC: _qui al. cui_ GR || _neque al. nec_ G: _nec al.
neque_ R
5, 8 _seruos_] _seruus_ Ω
7 _quid_ O
9 _hec_ G: _nec_ D || _qua lubet_ G: _quamlubet al. qua_ Ven
10 _seruom_] _seruum_ Ω

XXV

Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo

uel anseris medullula uel imula oricilla
uel pene languido senis situque araneoso,
idemque, Thalle, turbida rapacior procella,
cum diua †mulier aries† ostendit oscitantes, 5
remitte pallium mihi meum, quod inuolasti,
sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,
inepte, quae palam soles habere tamquam auita.
quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,
ne laneum latusculum manusque mollicellas 10
inusta turpiter tibi flagella conscribillent,
et insolenter aestues, uelut minuta magno
deprensa nauis in mari, uesaniente uento.

XXV _AD TALL_(_TAL_ B)_VM_ Ω: nullum interstitium in O

1 _talle_ Ω: _tale_ Par. 7989

2 _medullula_ O: _medulla_ cett. || _oricilla_ (_auricilla_)
Scaliger: _moricilla_ GBDa: _moricula_ OACLa¹: _moricula al.
moricilla_ RVen
3 _arancoroso al. araneoso_ GRVenB
5 _cum_ (_cuṁ_ G) _diua mulier_ (_ị_ O) Ω: _conuiua_ Boehme ||
_aries_ O: _alios al. aues uel aries_ G: _aues al. aries uel
alios_ R || _munerarios_ Lachm.: _mulierarios_ Haupt:
_mulicurios_ Clayton: _manulearlos_ Phillimore: _conclaue cum
uicarios_ Munro || _ostendẹt_ (suprascr. _i_) G: _ostendet_ ODh:
fortasse _cum laeua munerarios offendit oscitantes_
7 _saethabum_ G: _sathabum_ OABCDLa¹a
8 _inepteque_ O
10 _natesque_ Scaliger
11 _inusta_ ed. Calpurn. 1481: _insula_ Ω: _inlusa_ Scaliger
_conscribilent_ Ω: _conscribilent flagella_ Turnebus:
_consigillent_ Muretus
12 _minuta_ h et Caesenas, uterque saec. xv. exeuntis:
_inimica_ Ω
13 _deprensa_ Oh: _deprehensa_ Ω

XXVI

Furi, uillula nostra non ad Austri

 flatus opposita est neque ad Fauoni
nec saeui Boreae aut Apheliotae,
uerum ad milia quindecim et ducentos.
o uentum horribilem atque pestilentem! 5

XXVI _AD FVRIVM_ Ω: in O interstitium non est

1 _Furi_ codd. || _uestra_ O et Caesenas

2 om. O || _fauonii_ Ω
3 _apheliot(a)e_ Ω: _apeliotae_ Lachm.

XXVII

Minister uetuli puer Falerni

inger mi calices amariores,
ut lex Postumiae iubet magistrae
ebriosa acina ebriosioris.
at uos quo lubet hinc abite, lymphae, 5
uini pernicies, et ad seueros
migrate. hic merus est Thyonianus.

XXVII _AD PINCERNAM SVVM_ Ω: in O interstitium non est

2 _ingere_ codices praeter B: _iungere_ B: _inger_ tres codices

Gelli vi. 20. 6: _inger_ εἴσκρασον Thes. Gloss. p. 576 Goetz
3 _postumie_ O: _posthumie_ GRVen
4 _ebriosa acina_ Parthenius: _ebrios(a)e_ Ω et codices Gelli
_acino_ Ω nisi quod habent _acine_ AC: _ebrioso acino_ Munro,
Schwabe, Giri
5 _ad_ Oh || _quo lubet_ Caesenas: _quod iubet_ Ω
7 _thi._ GORVen

XXVIII

Pisonis comites, cohors inanis,

aptis sarcinulis et expeditis,
Verani optime tuque mi Fabulle,
quid rerum geritis? satisne cum isto
uappa frigoraque et famem tulistis? 5
ecquidnam in tabulis patet lucelli
expensum, ut mihi, qui meum secutus
praetorem refero datum lucello.
o Memmi, bene me ac diu supinum
tota ista trabe lentus irrumasti. 10
sed, quantum uideo, pari fuistis
casu: nam nihilo minore uerpa
farti estis. pete nobiles amicos.
at uobis mala multa di deaeque
dent, opprobria Romulei Remique. 15

XXVIII _AD VERAN(N)IVM ET FABVLLVM_ Ω: nullum spatium in O

2 _apti sarcinulis et expediti_ Wakefield

6 _ecquidnam_ a: _et quid nam_ Ω: _ut quidnam_ A et Santenianus
|| Post _lucelli_ signum interrogationis habent GRVenLa¹
Inter 6, 7 lacunam statuit B. Schmidt
7 _sequtus_ R
 9-10 a u. 8 pendere ratus est Alex. Guarinus, et sic Lachm. et
complures recentiorum
9 _o mem mi_ OB et codex Ashburneri: _o m̅em mi_ R: _omnem mi_
GVenLa¹Da
10 _trahe_ BGRVen nondum mutati || _tentus_ Voss
11 _pari_ Oah: _parum al. pari_ GRVenB || _fuisti_ GODPhil.
12 _uerpa_ Laur. 33.12: _urpa_ O: _uerba al. uerpa uel urpa_
RVen: _uerba_ G cum plerisque
14 _nobis al. uobis_ R: _uobis al. nobis_ GVen: _nobis_ OABLa¹
15 _oprobria_ O: _obpr._ GRVen et plerique || _Romulei_ codd.
quod immutare nolui

XXIX

Quis hoc potest uidere, quis potest pati,

nisi impudicus et uorax et aleo,
Mamurram habere quod Comata Gallia
habebat uncti et ultima Britannia?
cinaede Romule haec uidebis et feres? 5
et ille nunc superbus et superfluens
perambulabit omnium cubilia,
ut albulus columbus aut Adoneus?
cinaede Romule haec uidebis et feres?
es impudicus et uorax et aleo. 10
eone nomine, imperator unice,
fuisti in ultima occidentis insula,
ut ista uostra diffututa mentula
ducenties comesset aut trecenties?
quid est alid sinistra liberalitas? 15
parum expatrauit an parum elluatus est?
paterna prima lancinata sunt bona;
secunda praeda Pontica, inde tertia
Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus.
†hunc Gallie timet et Britannie.† 20
quid hunc malum fouetis? aut quid hic potest
nisi uncta deuorare patrimonia?
eone nomine †urbis opulentissime†
socer generque, perdidistis omnia?

XXIX _IN_ (_AD_ A) _ROMVLVM CATHAMITVM_ Ω: nullum spatium in O

1, 2 extant apud Quintil. ix. 4. 141

3 Plin. H. N. xxxvi. 48 hic namque est Mamurra Catulli
Veronensis carminibus proscissus, quem, ut res est, domus ipsius
clarius quam Catullus dixit habere quidquid habuisset Comata
Gallia. || _Mammurram_ C: _nam murram_ Ω
4 _uncti_ Faernus: _cum te_ Ω || _ante_ Statius
7 _perambulauit_ Ω, corr. a
8 _Adoneus_ Statius: _ydoneus_ GOa: _idoneus_ RVen et plerique:
_haut idoneus_ Sillig: _haut idonius_ malim, pro comparatiuo
accipiendum
13 _uestra_ Da: _nostra_ Ω || _diffututa_ D Caesenas et corr. B:
_diffutura_ Ω: _defututa_ Lachm.
14 _comeset_ G: _comeset_ (suprascr. _s_) R: _comerset_ O
15 _alid_ Statius: _alit_ Ω: _ait_ Da
16 _expatr.]_ cf. _expatrauit ἐπετέλεσεν_ Goetz Thes. Gloss. p. 416
17 _prima_ ed. Trinc. Auantii: _primum_ Ω
19 _libera_ O || _quem_ Paris. 7989 et Bodl. Lat. Class. e. 15
|| _scit_ O: _sit_ Ω || _amni_ (_anni_ CLa¹) Ω: _annis_ Bodl.
Lat. Class. e. 15
20 sic Ω: _timete Galliae, hunc time Britannia_ Haupt: _et
huicne Gallia et metet Britannia?_ Munro: _sciuntque Galliae
 ultimam et Britanniae_ Birt: fort. _Ruina Galliae est, erit
Britanniae_
21-4 post 10 transponebat Mommsen
21 _hic_] _hinc_ GORVenCD
23 _uerbis_ D: _urbes_ a et Bodl. Lat. Class. e. 15 || _urbis o
piissime_ Lachm.: _orbis o piissimei_ Haupt: _urbis oppidissime_
Heyse: _urbis ob luem ipsimae_ Munro: immo _suae_ h.e. propter
eum qui lues et belues (Goetz Thes. Gloss. p. 136) est urbis
suae Formiaram: _o bis improbissimi_ E. M. Thompson
24 _gener socerque_ Verg. Catalept. iii. 6

XXX

Alfene immemor atque unanimis false sodalibus

iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?
iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?
. . . . . . . .
. . . . . . . .
nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.
quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis. 5
eheu quid faciant, dice, homines cuiue habeant fidem?
certe tute iubebas animam tradere, inique, me
inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.
idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque
uentos irrita ferre ac nebulas aereas sinis. 10
si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,
quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

XXX _AD ALPHENVM_ (_ALF._ BLa¹) Ω: in C interstitium non est

Carmen _κατὰ δύο_ decurrere, non ut Lachm. ed. 2 per strophas

quaternorum, neque ut Bluemner ternorum, censeo. Bluemner uersus
sic distribuebat 1. 2. 3. 6. 7. 8. 9. 10. 5. 4. 11. 12.
1 _Alfene_ A: _Alphene_ Ω || _salse_ GOR: _s/lse_ Ven
2 _nihil_ (_nichil_ G) Ω
3 _iam me prodere iam non me dubitas f. p._ Ω: _i. m. p. iam me
non d. f. p._ AD
Post hunc u. duos ego et Otto credimus excidisse
4, 5 post 12 transponebat Lachm.
4 _haec_ a
5 _quae_] _quos_ Froehlich, Giri: _quis_ (abl.) Richards: _quom_
Munro apodosin faciens u. 6; cf. Weber Quaest. Cat. p. 137 ||
_negligis_ Ω
6 _o heu_ Ω || _dice_ scripsi: _dico_ Ω: _dic_ ed. Trinc.
Auantii || _cui ne_ Ω
7 _tu te_ GRVen || _me_ add. Auantius: om. Ω
8 sic h: _quasi omnia_ (om. _tuta_) O: _quasi omnia tuta_ cett.
9 _idem_ Oah Laur. 33.12: _inde_ GACDLa¹: _inde al. idem_ RBVen
10 _uentos_ ACah: _uento_ GORBLa¹D
11 sic Ω nisi quod _ut dii_, non _at di_ habent: _at dii
meminerunt at meminit fides_ codex Add. 11,674 Musei Britannici:
_meminere, at_ Muretus

XXXI

Paene insularum, Sirmio, insularumque

ocelle, quascumque in liquentibus stagnis
marique uasto fert uterque Neptunus;
quam te libenter quamque laetus inuiso,
 uix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos 5
liquisse campos et uidere te in tuto.
o quid solutis est beatius curis?
cum mens onus reponit, ac peregrino
labore fessi uenimus larem ad nostrum,
desideratoque acquiescimus lecto. 10
hoc est quod unum est pro laboribus tantis.
salue o uenusta Sirmio atque hero gaude;
gaudete uosque o Lydiae lacus undae;
ridete quidquid est domi cachinnorum.

XXXI _AD SIRMIVM INSVLAM_ Ω: in O primae litterae P caerulea nota

adficta est

1 _Sirinio_ GO
3 _neptũnus_ GRDVen
4 _libenter_ Dah: _libente_ Ω
5 _mihi_ Ω || _crederis al. credens_ G: _crederis_ D || _Thuniam
atque Bithunos_ scripsi: _thi_(_y_ O)_miam atque bithinios_ Ω
8 _honus_ B et R m. pr.
12 _hero al. bero_ RVen: _bero_ Laurentianus 33.12: _ero_ nullus
codex ex meis
13 _gaude_ O et Santenianus: _gaudente_ Bergk || _uos quoque
lidi(a)e_ Ω: emendarunt _uosque, uos o, uosque o_ || _lucidae_
B. Guarinus: _limpidae_ Auantius: _Lydii_ Froehlich

XXXII

Amabo, mea dulcis Ipsithilla,

meae deliciae, mei lepores,
iube ad te ueniam meridiatum.
et si iusseris, illud adiuuato,
ne quis liminis obseret tabellam, 5
neu tibi lubeat foras abire,
sed domi maneas paresque nobis
nouem continuas fututiones.
uerum si quid ages statim iubeto:
nam pransus iaceo et satur supinus 10
pertundo tunicamque palliumque.

XXXII _AD IPSICIL(L)AM_ uel IPSIT(H)ILAM Ω: spatium in O non est

1 _ipsi thila_ GBLa¹: _ipsi illa_ O: _ipsi Thila_ (_ipsi-chila_

Ven) _al. ipsicilla_ RVen: _Hypsithilla_ Scaliger: _Ipsitilla_
Buecheler: _Hypsiphylla_ Palmer: _Ipsimilla_ Leo
4 _illud, adiuuato_ Lachm.: _adiubeto_ Turnebus
5 _luminis_ O
6 _lubeat_ GD et corr. R: _lube_ O: _libeat_ R m. pr., cum
plerisque
7 _meas_ (suprascr. _an_) R sed _an_ pallidiore atramento
9 _agis_ a
11 _tunicam_ om. _que_ a

XXXIII

O furum optime balneariorum

Vibenni pater et cinaede fili,
(nam dextra pater inquinatiore,
 culo filius est uoraciore)
cur non exilium malasque in oras 5
itis? quandoquidem patris rapinae
notae sunt populo, et natis pilosas,
fili, non potes asse uenditare.

XXXIII cum XXXII continuant Ω nullo spatio relicto

3, 4 Carrio et Hand sic scribebant _nam dextra pater est

uoraciore, culo filius inquinatiore_
4 _uoratiore al. uolantiore_ GRVen: _uolantiore_ AC: _uoratiori
al. uolant ori_ B
5 _horas_ Ω
6 _istis_ a
8 _potest a se_ (uel _ase_) _uendicare_ Ω

XXXIV

Dianae sumus in fide

puellae et pueri integri:
Dianam pueri integri
puellaeque canamus.
o Latonia, maximi 5
magna progenies Iouis,
quam mater prope Deliam
deposiuit oliuam,
montium domina ut fores
siluarumque uirentium 10
saltuumque reconditorum
amniumque sonantum:
tu Lucina dolentibus
Iuno dicta puerperis,
tu potens Triuia et notho’s 15
dicta lumine Luna.
tu cursu, dea, menstruo
metiens iter annuum,
rustica agricolae bonis
tecta frugibus exples. 20
sis quocumque tibi placet
sancta nomine, Romulique
antique ut solita’s bona
sospites ope gentem.

XXXIV _CARMEN DIANE_ (_DYANE_ R, marg. Ven) Ω: spatium in O non est

3 om. Ω: uersum reposuit Palladius 1500

8 _deposiuit_ Caesenas: _deposuit_ Ω
11 _saltumque recunditorum_ O
12 _amniumque_ Calp. 1481: _omniumque sonancium_ O: _omnium
sonantiumque_ Par. 7989: _omnium sonantium_ Ω
15 _notho’s_ L. Mueller: _nothoes al. noto es_ GRVen
16 _diua_ Weber
17 _menstrua_ Ω
18 _menti_(_ci_ La¹)_ens_ OLa¹
21 _scis quecumque tibi placent al. sis quocumque tibi placet_
GRBVen: _scis quecumque tibi placet_ OD: _sis quecumque tibi
placent_ ACLa¹
23 _antiqui_ B ubi seorsus habet, in folio quod ceteris
praefixum est, xxxiv.15-xxxv.14: _antique_ B suo loco: _ancique_
h et sic ex coniectura Merula Scaliger Niebuhr || _solita’s_
Lucian Mueller: _solitas es_ (_est_ Sant.) A et Santenianus:
 _solita es_ Ω

XXXV

Poetae tenero, meo sodali,

uelim Caecilio, papyre, dicas
Veronam ueniat, Noui relinquens
Comi moenia Lariumque litus.
nam quasdam uolo cogitationes 5
amici accipiat sui meique.
quare si sapiet uiam uorabit,
quamuis candida milies puella
euntem reuocet, manusque collo
ambas iniciens roget morari. 10
quae nunc, si mihi uera nuntiantur,
illum deperit impotente amore.
nam quo tempore legit incohatam
Dindymi dominam, ex eo misellae
ignes interiorem edunt medullam. 15
ignosco tibi, Sapphica puella
musa doctior; est enim uenuste
magna Caecilio incohata mater.

XXXV _AD CECILIVM IVBET LIBELLVM_ (_-LO_ GRVenD) _LOQVI_ Ω:

spatium nec in G nec in O

2 _occilio_ O
4 _moenia_] _ueniam_ O: _meniam_ G m. pr., nunc erasum est ȝ
h.e. _m_
8 _millies_ GRVen: _mill{i}es_ OC
10 _iniciens_ B utroque loco: _inities_ O
11 _nunt._ RVen: _nunc._ GO
12 _impotente amore_ a et Charisius 133.25 Keil: _impotentem
amorem_ (_amore_ GVen _amorem_ R) Ω
13 _elegit_ Ω: _eligit_ O || _indotatam_ Ω
18 _cecilia_ Ω || _incohata_ OD Paris 7989: _inchoata_ Ω

XXXVI

Annales Volusi, cacata carta,

uotum soluite pro mea puella.
nam sanctae Veneri Cupidinique
uouit, si sibi restitutus essem
desissemque truces uibrare iambos, 5
electissima pessimi poetae
scripta tardipedi deo daturam
infelicibus ustulanda lignis.
et haec pessima se puella uidit
iocose lepide uouere diuis. 10
nunc o caeruleo creata ponto,
quae sanctum Idalium Vriosque apertos,
quaeque Ancona Cnidumque harundinosam
colis quaeque Amathunta, quaeque Golgos,
quaeque Durrachium Hadriae tabernam; 15
acceptum face redditumque uotum,
si non illepidum neque inuenustum est.
at uos interea uenite in ignem,
pleni ruris et inficetiarum
annales Volusi, cacata carta. 20
 XXXVI _AD LVSICACATAM_ (_Lusicatam_ C) Ω: cum XXXV cohaeret in O

1 _Annuale_ (_Anuale_ O) _suo lusi_ Ω: _Volusi_ ed. antiquissima

saec. xv
5 _desissemque_ Auantius: _dedissemque_ Ω
7 _datura_ D, Spengel
8 _ustul._ Buecheler: _ustil._ codices
9 _haec_ O, ut uidit Merrill, idem praetulerunt Pontanus ad
Macrob. S. I. 7, R. W. Raper, alii: _học_ (suprascr. _e_) D:
_hoc_ Ω: om. a || _uidit_] fort. _uicit_
10 _iocosis_ Riese || _uouere se diuis_ Ω: _et haec p. sic p. u.
ioco se l. u. d._ Postgate
11 _o_ om. O
12 _adalium al. ydalium_ GRVen: _adalium_ O || _uriosque_ Ω:
_utriosque_ (suprascr. _uriosque_ G) GD: _uiuosque_ cod.
Ashburneri: _Vriosque portus_ Heinsius: _Surosque_ Voss:
_Chytrosque_ Bergk: _Thronosque_ Unger
13 _gnidumque_ (_que_ om. BLa¹) Ω
14 sic Auantius _colisque_ || _amathunta_ (_-tam_ O) _queque
alcos_ Ω
15 _dur._ Ω
19 _ruris_ Palladius: _turis_ (_turris_ BLa¹) Ω
20 _annuale_ (_anu._ O) _suo lusi_ (_lusio_ O) _cacata carta_ Ω

XXXVII

Salax taberna uosque contubernales,

a pilleatis nona fratribus pila,
solis putatis esse mentulas uobis,
solis licere, quidquid est puellarum,
confutuere et putare ceteros hircos? 5
an, continenter quod sedetis insulsi
centum an ducenti, non putatis ausurum
me una ducentos irrumare sessores?
atqui putate: namque totius uobis
frontem tabernae †sopionibus† scribam. 10
puella nam mei, quae meo sinu fugit,
amata tantum quantum amabitur nulla,
pro qua mihi sunt magna bella pugnata,
consedit istic. hanc boni beatique
omnes amatis, et quidem, quod indignum est, 15
omnes pusilli et semitarii moechi;
tu praeter omnes une de capillatis,
cuniculosae Celtiberiae fili,
Egnati, opaca quem bonum facit barba
et dens Hibera defricatus urina. 20

XXXVII _AD CONTVBERNALES_ (_SVOS_ add. AC) Ω: nullum spatium in O

2 _pilleatis_ O et G m. pr.: _pileatis_ RVen || _non a_ Ω

4 _quicquid_ Ω
5 _confutuere_ a: _confuture_ (suprascr. _e_) D: _confutere_ Ω
10 _scorpionibus_ marg. Paris. 7989, Lachm.: _sopironibus_ Voss:
_sponsionibus_ Heyse: _ropionibus_ Peiper. allato uersu ap. Mar.
Plot. Sacerdotem de Tropis (Grammat. Lat. vi. 2. p. 461 Keil)
_Quem non pudet et rubet non est homo sed ropio_: _gobionibus_
Purues: num _cocionibus_? h.e. frontem tabernae inscribam
uocabulo ‘_cocionibus_,’ utpote oppositam pignori et mox uenalem
11 _mei_ (h.e. _mi_) Schwabe; cf. lxxii.6. lxxvii.3: _me_ Ω ||
_meos sinus_ Passeratius
 12 _quantum_] _quam_ O
15 _et quid id dignum est_ Bodl. Lat. Class. e. 15 || num _et
quidem, id quod indignum est_? Post u. 16 codices praeter GO
interstitium habent unius uersus in quo scriptum est AD
EGNATIVM_ (_-TVM B); idem in margine habent GO, sed abest
interstitium
17 _une Ω,_ Priscianus _v. 77. vii. 22_ Keil: _une al. uno_ G:
_uno al. une_ Ven
18 _cuniculosae Celtiberosae_ Prisciani codices excepto
Darmstadiensi siue Coloniensi 202 saec. xi.: _Celbiberie_ O:
_Celtiberi_ GRVenBLa¹: _Celtiberi_ (suprascr. _e) ạc
̣_ C
20 _et_] _e_ O

XXXVIII

Malest, Cornifici, tuo Catullo,

malest, me hercule †et† laboriose,
et magis magis in dies et horas.
quem tu, quod minimum facillimumque est,
qua solatus es allocutione? 5
irascor tibi. sic meos amores?
paulum quid lubet allocutionis,
maestius lacrimis Simonideis.

XXXVIII cum XXXVII continuant Ω: spatium in O non est

1 _Male est si carnifici_ Ω praeter R: R habet _Male est si

carnifici_ suprascriptum his _Mạle est. Ạḷe ẹst sị carnifici_
cuius deformati uersus principio _va-_, fini _cat_ adscriptum
est: _Cornifici_ Palladius
2 _male si_ GO: _male est... si_ R: _male est si_ VenBLa¹ACa _me
hercule et l._ Ω: _me h. et est l._ Sillig: _me h. ei et l._
Lachm.: num _me h. mi et l._?
4 in Laurentiano 33.12 sic scriptus est
quem tu quod minimum
facilimumque est
quo indicio mancum declaratur poema
5 _aloc._ OLa¹B
7 _aloc._ O
8 _maius est_ Morgenstern, distractis scilicet litteris _MA EST
IVS_
Post 8 Froehlich subiungendos putauit ii. 11-13 ‘_Tam gratum est
mihi quam ferunt puellae Pernici aureolum fuisse malum, Quod
zonam soluit diu ligatam._’

XXXIX

Egnatius, quod candidos habet dentes,

renidet usque quaque: sei ad rei uentum est
subsellium, cum orator excitat fletum,
renidet ille: si ad pii rogum fili
lugetur, orba cum flet unicum mater, 5
renidet ille: quidquid est, ubicumque est,
quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,
neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.
quare monendum test mihi, bone Egnati.
si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs, 10
aut parcus Vmber aut obesus Etruscus,
aut Lanuinus ater atque dentatus,
 aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,
aut qui lubet, qui puriter lauit dentes,
tamen renidere usque quaque te nollem: 15
nam risu inepto res ineptior nulla est.
nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,
quod quisque minxit, hoc sibi solet mane
dentem atque russam defricare gingiuam,
ut quo iste uester expolitior dens est, 20
hoc te amplius bibisse praedicet loti.

XXXIX cum XXXVIII continuant Ω

2 _sei_ O et Laur. 33.12 quod non ausus sum immutare: _seu al.
sei_ RVen: _seu_ G et plerique
3 _subs_(_sc_ O)_ellum cum excitat_ (_recitat_ AC) _orator_ Ω
4, 5 om. Dh
4 _pii_ BLa¹: _pii al. impii_ GRVen: _impii_ O || _rogum_ BD et
Santenianus: _regum_ Ω || _filii_ Ω
6 _quicquid_ Ω
8 _nec urbanum_ O
9 _test_] _est_ codd. _te_ add. Spengel, _est te_ Baehrens ||
_monendus es_ Calp. 1481
11 _parcus_ Ω: _parthus_ cod. Ashburneri: _porcus_ h et
Brixianus, Scaliger ex coniectura: _pinguis_ Gloss. Vatic. in
Maii Class. Auct. VII. 574 _Pinguis grassus. Nam obesus plus est
quam pinguis. Catullus ait Aut pinguis ubera aut obesus et
prossus_: _fartus_ Balth. Venator: _pastus_ Voss: _crassus_
Loewe: num _spurcus_?
12 _lanuinus_ D et fortasse R: _lamiuinus_ GOB
13 _ut_ Dah: _aut_ Ω
14 _pariter uel puriter_ RVen
16 Extat apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral.
Notabil. p. iiii. 4. 8
17 _es_ add. Conr. de Allio: om. codices
18 _quique mixit_ O: _minṣit_ (suprascr. _x_) B: _minsit_ D et
cod. Ashburneri
19 _russam_ a, Apuleius Apol. vi: _rusam_ Ω: _rufam_ cod. Ashb.
|| _pumicare_ Apuleius
20 _noster_ Oa || _expolitor al. tior_ BRVen: _expolitor_ OLa¹
21 _lotus_ Ω: _lotum_ h et cod. Ashburneri

XL

Quaenam te mala mens, miselle Rauide,

agit praecipitem in meos iambos?
quis deus tibi non bene aduocatus
uecordem parat excitare rixam?
an ut peruenias in ora uulgi? 5
quid uis? qua lubet esse notus optas?
eris, quandoquidem meos amores
cum longa uoluisti amare poena.

XL _AD RAVIDVM_ Ω: nullum spatium in O

1 _Raude_ Faernus, L. Mueller

3 _deus_ om. B: _dens_ OA || _auocatus_ (suprascr. _d_) G:
_auoc._ ORBLa¹Ch
5 _peruenias_ p: _perueniamus_ Ω Versum adulterinum ratus est
Schmidt; sed _in ora uulgi_ uidetur imitatus Henricus Allocut.
ad librum 29 Traube (Poet. Lat. aeui Carolini III, p. 437) _et
ni proripias in ora uulgi_
 6 _cuiuis_ Voss
8 _pena_ Oa Laur. 33.12: _poema al. pena(ę_ R) GRVen

XLI

Ameana puella defututa

tota milia me decem poposcit,
ista turpiculo puella naso,
decoctoris amica Formiani.
propinqui, quibus est puella curae, 5
amicos medicosque conuocate:
non est sana puella, nec rogare
qualis sit solet aes imaginosum.

XLI cum XL continuant codices

1 _A mean a_ O: _A me an a_ GRBVen || Id pro _Ammiana_ rustice

dictum putabat Froehner: _Anne sana_ Conr. de Allio et K.P.
Schulze: _Ametina_ Haupt: _Anniana_ Schwabe || _defututa_ DOG:
_defutura_ cett.
5 _puella_ AC: _puelle_ Ω
6 _conuocare_ Ω: _conuacate_ C
7 _rogate_ ACa Lachm.
8 _olet_ AC _aes_ Froehlich: _et_ Ω: _en imaginosam_ Doering ||
_nec rogare qualis sit solet Ammiana nasum_ R. Y. Tyrrell: fort.
_nec rogate qualis: sic olet aes imaginosum_

XLII

Adeste, hendecasyllabi, quot estis

omnes undique, quotquot estis omnes.
iocum me putat esse moecha turpis,
et negat mihi uestra reddituram
pugillaria, si pati potestis. 5
persequamur eam, et reflagitemus.
quae sit, quaeritis. illa, quam uidetis
turpe incedere, mimice ac moleste
ridentem catuli ore Gallicani.
circumsistite eam, et reflagitate, 10
‘moecha putida, redde codicillos,
redde, putida moecha, codicillos.’
non assis facis? o lutum, lupanar,
aut si perditius potes quid esse.
sed non est tamen hoc satis putandum. 15
quod si non aliud potest, ruborem
ferreo canis exprimamus ore.
conclamate iterum altiore uoce
‘moecha putida, redde codicillos,
redde, putida moecha codicillos,’ 20
sed nil proficimus, nihil mouetur.
mutanda est ratio modusque uobis,
siquid proficere amplius potestis,
‘pudica et proba, redde codicillos.’

XLII cum XLI continuant codices

1 _endecha sillabi_ GORVen _quot estis omnes_] Carm. Epigr.

1504.13 Buech. _quot est[is om]nes_
 3 _locum al. iocum_ GBRVen: _locum_ OLa¹
4 _uestra_ Ω: _nostra_ ed. Trinc. Auantii
5 Charis. 97.12 Keil ‘_Haec pugillaria saepius neutraliter
dicit idem Catullus in hendecasyllabis._’
7 _illa_ OBah Laurentiani: _illam_ GACD et R m. pr.: _illam al.
illa_ Ven
8 _mimice_ Turnebus: _mirmice_ (_mirinice_ O) Ω: _mimicae_ Phil.
(= Bod. Lat. Class. e. 17) Post _moleste_ distinguit Giri
9 _catulli_ Ω
12 om. Dh et R, sed in R postea sic additus est uersui 11 ut
unam lineam ambo continuarent
13 _facit_ Schmidt, Halbertsma
14 _potes_ GORVen, Laur. 33.12. cod. Ashburneri, _potest_ La¹CDa
et plerique
15 _tamen hoc satis_ GODh: _tamen satis hoc_ (_haec_ Ca)
RVenBLa¹Ca: _satis tamen hoc_ A
16 _pote, ut_ uel _potest, ruborem Ferreo ut canis e. o._ Munro:
_pote ut_ iam coni. Pleitner
17 _ferre/o/_ Gr: _ferre o_ OBLa¹ACa
21-24 om. a
21 _nichil proficimus, nil mouetur_ GD, sed hic sine spatio:
_nihil pr. nihil m._ Ω
22 _uobis_ marg. p: _nobis_ Ω

XLIII

Salue, nec minimo puella naso,

nec bello pede nec nigris ocellis,
nec longis digitis nec ore sicco,
nec sane nimis elegante lingua,
decoctoris amica Formiani. 5
ten prouincia narrat esse bellam?
tecum Lesbia nostra comparatur?
o saeclum insapiens et infacetum!

XLIII cum XLII continuant codices

1 _nimio_ Scaliger ex cod. Cuiaciano (p)

5 ex XLI.4 inlatum ratus est Iacobus Mowat Cantabrigiensis
6 _prouintia_ BRh
8 _o sedum_ OB || _insapiens Ω,_ Ernstius Var. Obseruat. i. 15:
_insipiens_ a, Muretus || _atque_ GVen

XLIV

O funde noster seu Sabine seu Tiburs,

(nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est
cordi Catullum laedere: at quibus cordi est,
quouis Sabinum pignore esse contendunt)
sed seu Sabine siue uerius Tiburs, 5
fui libenter in tua suburbana
uilla, malamque pectore exspui tussim,
non inmerenti quam mihi meus uenter,
dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.
nam, Sestianus dum uolo esse conuiua, 10
orationem in Antium petitorem
plenam ueneni et pestilentiae legi.
hic me grauedo frigida et frequens tussis
quassauit usque dum in tuum sinum fugi,
 et me recuraui otioque et urtica. 15
quare refectus maximas tibi grates
ago, meum quod non es ulta peccatum.
nec deprecor iam, si nefaria scripta
Sesti recepso, quin grauedinem et tussim
non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus, 20
qui tunc uocat me, cum malum librum legi.

XLIV cum XLIII continuant Ω

2 _cum_ erasum ante _quibus_ G

4 _pignore_ ACha: _pignoris_ Ω
7 _uilla_] _uilam_ cod. Ashburneri || _malamque_ Ald. I:
_aliamque_ codd. || _exspui_ scripsi: _expui tussim_ Scaliger:
_expulsus sim_ Ω: _expuli t._ Auantius
8 _meus uenter_ Faernus: _mens uertur_ GORVenLa¹C: _uertitur
mens al. uertur_ B: _mens uertetur_ cod. Ashburneri
10 _fest._ O || _conuiuịa_ R: _conuiuia_ pr. Ven
11 _orationem_ (_-ne_ O) _minantium petitorum_ (_-rem_ O:
_petitorẹm_ (suprascr. _u_) R) Ω: correxit Faernus
13 _hoc_ O || _grauedo_ ACa: _grauido_ GORVenBLa¹D
15 _ocimoque_ Muretus
17 _que_ BLa¹
19 _sesti recepso_ Palladius: _sestire cepso_ Ω || _quin_ a:
_qui_ Ω || _grauedinem_ Ω
20 _mi_ a, Auantius || _Sectio_ GOLa¹: _sectio al. sestio_ Ven:
_sextio_ Ba
21 _legi_ Lachm.: _legit_ Ω: _legit librum_ Ald. I

XLV

Acmen Septimios suos amore

tenens in gremio ‘mea’ inquit ‘Acme,
ni te perdite amo atque amare porro
omnes sum assidue paratus annos
quantum qui pote plurimum perire, 5
solus in Libya Indiaque tosta
caesio ueniam obuius leoni.’
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
dextram sternuit approbationem.
at Acme leuiter caput reflectens, 10
et dulcis pueri ebrios ocellos
illo purpureo ore suauiata,
‘sic,’ inquit ‘mea uita Septimille,
huic uni domino usque seruiamus,
ut multo mihi maior acriorque 15
ignis mollibus ardet in medullis.’
hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante,
dextram sternuit approbationem.
nunc ab auspicio bono profecti
mutuis animis amant amantur. 20
unam Septimios misellus Acmen
mauult quam Syrias Britanniasque:
uno in Septimio fidelis Acme
facit delicias libidinisque.
quis ullos homines beatiores 25
uidit, quis Venerem auspicatiorem?

XLV cum XLIV continuant Ω

1 _Ac men_ GRBVen: _Agmen_ AC || _Septimios_ O: _Septimos_ GB

 (m. pr.) La¹RVen
3 _perditi_ Ω
5 _qui pote_ Calp. 1481: _qui potest_ Ω: num _quist pote_?
7 _cesio_ GORVen
8, 9 _sinistra ut ante dextra st. approbatione_ Ω: _sinister
ante_ Voss: _sinister astans_ Munro: _sinistra amanti_
Macnaghten
9 _dextram_ ap
10 _at Acme_ Calp. 1481: _ad hanc_ (_hac_ O) _me_ Ω, nisi quod R
habet _at_ sed ut uidetur super rasuram
12 _suauiata_ a: _sauiata_ AC: _saniata_ GOBLa¹ DVen
13 _septimille_ BLa¹D: _septinulle_ GO: _septimille al.
septinuelle_ RVen
14 Post _uni_ solito maius spatium est in G || _uno_ Bhp
17 _sinistrauit ante_ Ω: corr. ACDa
21 _Septumius_ Ω || _agmen_ Ω
22 _sy_(_i_ O)_riasque_ GORVenBLa¹
24 _libidinesque_ ex _-nisque_ R

XLVI

Iam uer egelidos refert tepores,

iam caeli furor aequinoctialis
iucundis Zephyri silescit aureis.
linquantur Phrygii, Catulle, campi
Nicaeaeque ager uber aestuosae: 5
ad claras Asiae uolemus urbes.
iam mens praetrepidans auet uagari,
iam laeti studio pedes uigescunt.
o dulces comitum ualete coetus,
longe quos simul a domo profectos 10
diuersae uariae uiae reportant.

XLVI cum XLV continuant codices

1 _uere gelidos_ Ω
3 _ioc._ Ω || _aureis_ GOVen: _aureis_ RBC
4 _liquantur_ OD || _catule_ OLa¹
5 _ager_ (_acer_ BLa) _ruber estuore_ Ω
6 _claras_] _c_ super rasuram R
10 _quos_ R (ex _q{o}ȝ_ factum est _q{o}ſ_), D: _quo_
GOBLa¹Ch: _que_ Aa
11 sic Victorius || _diuerse uarie_ GORVen: _diuerse uariae_ B
m. pr.: _maria et_ Palmer

XLVII

Porci et Socration, duae sinistrae

Pisonis, scabies famesque mundi,
uos Veraniolo meo et Fabullo
uerpus praeposuit Priapus ille?
uos conuiuia lauta sumptuose 5
de die facitis? mei sodales
quaerunt in triuio uocationes?

XLVII cum XLVI continuant codices

2 _mondi_ B, Carpentoractensis, cod. Ashburneri: _Mindi_

 Statius: _Muni_ nescio quis ap. Hugonem Magnus (Bericht über
Catull 1887-1896)
4 _p̅posuit_ (h.e. _preposuit_) R: _proposuit_ cett. etiam Ven

XLVIII

Mellitos oculos tuos, Iuuenti,

siquis me sinat usque basiare,
usque ad milia basiem trecenta,
nec _mi_ umquam uidear satur futurus,
non si densior aridis aristis 5
sit nostrae seges osculationis.

XLVIII cum XLVII continuant codices

1 _iuuenti_ corr. R: _uiuenti_ Bha: _inuenti_ (_in uenti_ G) Ω

3 _basia_ (suprascr. _e3_) R
4 _nec mi umquam_ Statius: _nec numquam_ Ω: _nec umquam_ ADahp
|| _uidear_ Bapt. Guarinus: _inde cor_ Ω
6 _sint_ O: _siṇt_ R
In G post _sit_ solito longius est spatium. ‘Le t (de _sit_) est
sur un grattage qui s’étend un peu après’ Benoist

XLIX

Disertissime Romuli nepotum,

quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,
quotque post aliis erunt in annis,
gratias tibi maximas Catullus
agit pessimus omnium poeta, 5
tanto pessimus omnium poeta,
quanto tu optimus omnium’s patronum.

XLIX Spatium unius uersus in Ω sed diuerse interscriptum _AD

CICERONEM_ G: _AD M. T. CICERONEM_ B: _AD M. TVLLIVM CICERONEM_
La¹: _AD ROMVLVM_ RVen nondum mutati: _AD TVLLIVM_ C

2 _quot fuerunt_ AC: num _quot fueruntque_? || _marce_

(suprascr. _o_) G: _.M._ O
7 _omniums_ R solus sed _s_ curuis lineis inclusa _(s)_:
_omnium_ cett. || _patronum_ GCLa¹: _patronum_, mox correctum in
_patronus_ RVen: _patronus_ Oah, Paris. 7989, Carp. et cod.
Ashburneri

Hesterno, Licini, die otiosi

multum lusimus in meis tabellis,
ut conuenerat esse delicatos.
scribens uersiculos uterque nostrum
ludebat numero modo hoc modo illoc, 5
reddens mutua per iocum atque uinum.
atque illinc abii tuo lepore
incensus, Licini, facetieisque,
ut nec me miserum cibus iuuaret,
 nec somnus tegeret quiete ocellos, 10
sed toto indomitus furore lecto
uersarer, cupiens uidere lucem,
ut tecum loquerer, simulque ut essem.
at defessa labore membra postquam
semimortua lectulo iacebant, 15
hoc, iucunde, tibi poema feci,
ex quo perspiceres meum dolorem.
nunc audax caue sis, precesque nostras,
oramus, caue despuas, ocelle,
ne poenas Nemesis reposcat a te. 20
est uehemens dea: laedere hanc caueto.

L _AD LVCINIVM_ GVen: _AD LI_(_Y_ Laur. 33.12)_CINIVM_ RBACa

Laurentiani: spatium unius uersus in O

1 _lucini_ D
2 _inuicem_ Sabellicus
3 _deḷlicatos_ R
5 _ludebat_ (suprascr. _al. le_) RVen || _illos_ O
7 _abii_ R: _abiit_ Ω
8 _lacini_ GOCRVen: _lucini_ D || _facetiesque_ scripsi:
_taceti_ (_que_ add. La¹) _tuique_ Ω
10 _somnos_ GOC: _sonnos_ BLa¹
12 _uersaretur_ R _ueisaretur_ Ω: _uersare_ cod. Ashburneri
13 _omnem al. essem_ GBRVen: _omnem_ D
14 _at_ BLa¹a: _ad_ Ω
16 _ioc._ Ω
18 _caue sis_ Ald. I: _caueris_ codices praeter A: _caneris_ A
19 _ocelle_ Alex. Guarinus: _ocello_ Ω
20 _ne messis_ Ω || _reposcat_ (_resp._ O) GOh: _reponat_ cett.
21 _uehemens_ Ω: _uemens_ Statius

LI

Ille mi par esse deo uidetur,

ille, si fas est, superare diuos,
qui sedens aduersus identidem te
spectat et audit
dulce ridentem, misero quod omnis 5
eripit sensus mihi: nam simul te,
Lesbia, aspexi, nihil est super mi
. . . . . . .
lingua sed torpet, tenuis sub artus
flamma demanat, sonitu suopte 10
tintinant aures, gemina teguntur
lumina nocte.
*
otium, Catulle, tibi molestum est:
otio exsultas nimiumque gestis:
otium et reges prius et beatas 15
perdidit urbes.

LI _AD LESBIAM_ Ω: spatium unius uersus in O

1 _mi impar_ G: _mihi impar_ Ω: corr. p

3 _te_ hic scriptum habet G, sed in 4 ante _spectat_ Ω
4 _spe ctat_ G: _tespectat_ Ω
5 _misero quod_ G ex corr., ACa: _miseroque_ ORB (m. pr.) La¹h:
_miseroque al. quod_ Ven
8 om. codd. _quod loquar amens_ Parthenius: _uocis in ore_
 Doering: _gutture uocis_ Westphal: _uocis ut olim_ uel _ut ante_
Schulhof
Longini de Subl. codex Parisinus, in quo extat Sapphus carmen
quod hic uertit Catullus habet _ὡς|γὰρσἴδωβρόχεώςμεφωνὰςοὐδὲνἔτ᾽
εἴκει_, sic enim ex codice transcripsit Rhys Roberts p. 70 ed. suae
10 _flamina_ GORVen, B m. pr.
11 _tintinant_ R: _tintiant_ O: _tintinnat_ GVenAC || _geminae_
Schrader: _gemina et_ Spengel
12 _lumina_ ODah: _limina_ Ω
uu. 13-16 qui sine spatio secuntur u. 12. in codicibus nullo
modo possunt cum eo cohaerere. Itaque indicaui lacunam
13 _Catulli_ (_Catuli_ OLa¹) Ω
Versum uidetur respexisse Macrobius Sat. II. 7.6 ‘_Ioculari
deinde super cena exorta quaestione quodnam esset molestum
otium, aliud alio opinante, “Podagrici pedes” inquit_’
14 _exultas_ Ω || _fort. _nimiusque 15, 16_ extant apud
Hieremiam Iudicem de Montagnone Compend. Moral. Notabilium, p.
iii 4.8 ubi pro _perdidit_ traditum est _per odit_ uel _reddidit

LII

Quid est, Catulle? quid moraris emori?

sella in curulei Struma Nonius sedet,
per consulatum perierat Vatinius:
quid est, Catulle? quid moraris emori?

LII _IN NOVIVM_ Ω: spatium unius uersus in O

1, 4 _emori_ p: _mori_ Ω
2 _curulu_ O: _curuli_ cett. || _struma_ Ω: scrofa Mar.
Victorinus 174 Gaisford || _Nonius_ Plin. H. N. xxxvii. 81,
Boet. de Cons. Philosoph. iii. 4, Mar. Victorinus 174, Atil.
Fortunatianus 314 Gaisf.: _nouius_ (_nouus_ Aa) codices Catulli
3 _perierat_ GOVenBLa¹, Vsener: _peṛierat_ R: _peierat_ ACDa ||
_Vatinius_ OD || _uac._ GRVen et plerique

LIII

Risi nescio quem modo e corona,

qui, cum mirifice Vatiniana
meus crimina Caluos explicasset,
admirans ait haec manusque tollens,
‘di magni, salaputium disertum!’ 5

LIII cum LII continuant Ω: interstitium unius uersus in O

1 _e_ ap, uulgo: _et_ Ω: _ec_ uel _ex_ Baehrens

2 _uac._ GACVen Laurentiani et B m. pr.
3 _meos_ Ω || _crimina al. carmina_ G: _carmina_ DaVen
4 _amirans_ O || _manusque al. inanius_ RVen
5 _dii_ Ω || _salapantium desertum_ Ω: _salafantium_ cod
Ashburneri: _salap_(_pp_ Carp. et Bon. 2744) _utium_ Phil.,
Carp., Bon. 2744 _salaputtium_ codex Bruxellensis Senecae
Controu. vii. 19 p. 211 Bursian || _disertum_ Seneca et sic Da
Ad marginem u. 5 adscriptum est in GRC _de Othonis_ (_Oct._ G,
_ott._ R) _capite_ quod idem inter u. 4 et 5 habent ABLa¹Ven ah
LIV

Othonis caput oppido est pusillum,

†et Heri† rustice, semilauta crura,
subtile et leue peditum Libonis.
* * * * *
* * * * *
at non effugies meos iambos
* * * * *
* * * * *
si non omnia displicere uellem
tibi et Fufficio seni recocto 5
* * * * *
irascere iterum meis iambis
inmerentibus, unice imperator.

1 _Otonis_ GORVen: _Octonis_ BLa¹D || _apido_ O: _opido_ AG

|| _est_ suprascr. habet C recentiore atramento, om. Scaliger,
Schwabe, Schulze, Schmidt || _oppido est p._ parenthesin
faciebat Munro
Post hunc u. secuntur in codd. duo uersus _Hoc iocunde tibi
poema feci Ex quo perspiceres meum dolorem_ ex L. 16 17 repetiti
2 _et eri_ O: _et eri_ (suprascr. _h_) G: _et heri_ RVenACDa:
_et beri_ BLa¹: _Heri_ Muretus: _Vetti_ Voss: _Neri_ L. Mueller:
_Thori_ Peiper: _Hirri_ ego et F. Hermes, cf. Giri p. 188 ||
_rustica_ Turnebus: _et trirustice_ Munro || _Post 3 reuocaui
uersum qui extat apud Porphynonem ad Hor. C. i. 16. 22 _Denique
Catullus cum maledicta minaretur sic ait: At non effugies meos
iambos
4 _si non omnia. displicere uellem_ Munro
5 _Fuff._ Scaliger: _sufficio_ uel _suffitio_ Ω || _seni
recocto_ Calp. 1481: _seniore cocto_ (_cocto al. p_ G) OG:
_seniore copto_ Ω
Inter 5 et 6 codices praeter O habent IN CAMERIVM, sed G tantum
in margine; O adscriptum habet =, quo noui carminis initium
plerumque significatur. Lacunam indicaui
7 signum interrogationis post _imperator_ add. Riese

LV

Oramus, si forte non molestum est,

demonstres ubi sint tuae tenebrae.
te campo quaesiuimus minore,
te in Circo, te in omnibus libellis,
te in templo summi Iouis sacrato. 5
in Magni simul ambulatione
femellas omnes, amice, prendi,
quas uultu uidi tamen serenas.
†a uelte†, sic ipse flagitabam,
Camerium mihi pessimae puellae. 10
quaedam inquit, nudum reduc . . .
‘en hic in roseis latet papillis.’
sed te iam ferre Herculei labos est;
tanto te in fastu negas, amice.
non custos si fingar ille Cretum, (1a)
non si Pegaseo ferar uolatu,
non Ladas ego pinnipesue Perseus,
non Rhesi niueae citaeque bigae;
adde huc plumipedas uolatilesque, (5a)
uentorumque simul require cursum,
 quos iunctos, Cameri, mihi dicares;
defessus tamen omnibus medullis,
et multis languoribus peresus,
essem te mihi, amice, quaeritando. (10a)
dic nobis ubi sis futurus, ede 15
audacter, committe, crede lucei.
nunc te lacteolae tenent puellae?
si linguam clauso tenes in ore,
fructus proicies amoris omnes.
uerbosa gaudet Venus loquella. 20
uel, si uis, licet obseres palatum,
dum nostri sis particeps amoris.

1 _molestus es_ Ω
2 _demostres_ D et cod. Ashburn.
3 _in minore_ Ω: _in_ del. Scaliger: _te in campo q. minore_
Sillig
4 _te in C._] _id al. in_ GRVen: _id_ Oh || _ligellis_ Bapt.
Guarinus: Goetz Thes. Gloss. Emend. _ligellum tuguriolum_
7 _prendi_ O: _prehendi_ Ω
8 _serenas_ AD: _serena_ Ω: _sereno_ h Phil., Munro
9 _a uelte_ GOVenAC et sic R m. pr.: _ue¯te_ R corr.: _a uelite_
BLa¹ Phil. cod. Ashburn.: _auli te_ Bodl. Lat. Class. e. 15:
_aullistis_ Doederlein: _auens te_ Schwabe: _puellae_ Birt:
_auelli_ tamquam infinitiuum exclamationis Owen: _ain? te_ ego,
quod probauit F. Plessis in libello Traité de Métrique Grecque
et Latine p. 305 || _ipse_ Ω: _usque_ ego
11 _quedam_ ORB: _quendam_ cett. || _reduc_ Ω: _reduce_ Da:
_sinum reducens_ Auantius: _s. recludens_ Riese: _reducta
pectus_ ego et Rossberg
12 _en_ Ra cod. Ashburn.: _em_ OLa¹B m. pr., Ribbeck: _hem_
GDVen _hic_ RDa: _hec_ Ω: fort. _en ecce_
14 _ten_ Muretus
1a-10a codices habent post LVIII. 5.
Huc reuocauit Froehlich; post 13 ed. antiquissima saec. xv
2a post 3a statuebat Muretus
3a _primipesue al. pinnipes_ GRVen: _primipesue_ OLa¹AC cod.
Ashburn.
4a _thesi_ O _niuee_ GDah: _uinee Ω. niueis citisque bigis_
Muretus
5a _plomipedas_ cod. Ashburn.: _plumipedes_ D Lachm.
7a _uinctos_ BLa¹Aah et sic Benoist, Giri: _uictos_ O
9a _langoribus_ Ω || _pressus_ cod. Ashburn.: fort. _peressus_
10a _mi_ Scaliger
Hos decem uersus 1a-10a Birt fragmentum putat carminis alterius
ad Camerium scripti, quod magis rhetoricum esset et magno
apparatu fabulari, Perseo Rheso similibus, ornatum et oneratum
16 _audacter_ (_-citer_ O) _hoc_ Ω || _crede al. crude_ GVen et
sic R, in quo tamen _crude_ recentius exaratum uidetur ||
_lucei_ Scaliger: _lucet_ Ω: _licet_ AC
17 _hunc_ a: _num_ h
18 _tenens_ GOD: _tenens_ R: _sic l. c. tenens in ore_ Birt
19 _proicies_ CVen et cod. Ashburn.: _prohicies_ O: _proiic._ G
et plerique
20 _loquelḷa_ G: _loquela_ La Ven
21 _signis_ Voss
22 _uestri al. no_ GVen: _uestri_ O: _uestri sim_ Scaliger

LVI

O rem ridiculam, Cato, et iocosam,

dignamque auribus et tuo cachinno.
 ride, quidquid amas, Cato, Catullum:
res est ridicula et nimis iocosa.
deprendi modo pupulum puellae 5
trusantem: hunc ego, si placet Dionae,
protelo rigida mea cecidi.

LVI _AD CATONEM_ Ω: spatium unius uersus in O

3 _quicquid_ Ω
5 _deprendi_ GORVenLa¹: _deprehendi_ BACDah || _pupulum_
Parthenius: _populum_ codd.: _publium_ marg. R sed uix ab eadem
manu
6 _truf_(_ff_ a)_antem_ Da: _crissantem_ marg. R: _crusantem_
Baehrens:
7 _rigida_ ex _ridida_ G

LVII

Pulcre conuenit improbis cinaedis,

Mamurrae pathicoque Caesarique.
nec mirum: maculae paris utrisque,
urbana altera et illa Formiana,
impressae resident nec eluentur: 5
morbosi pariter, gemelli utrique,
uno in lectulo, erudituli ambo,
non hic quam ille magis uorax adulter,
riuales sociei puellularum.
pulcre conuenit improbis cinaedis. 10

LVII cum LVI continuant Ω

1 _pulcre_ ORD: _pulc[^]re_ (suprascr. _h_) G

2 _mamure_ a, idemque credo uoluisse scribam R(omani), in quo
_~_ quod super _-mu-_ fuerat consulto uidetur erasum
3 _pares_ Lachm.
5 _nec eluentur_ Calpurnius: _nece luentur_ Ω
6 _gemelli_] _tenelli_ Haupt
7 _lecticulo_ O, Munro
9 _sociei_ Scaliger: _socii et_ Ω
10 _pulcre_ GORD

LVIII

Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,

illa Lesbia, quam Catullus unam
plus quam se atque suos amauit omnes,
nunc in quadruuiis et angiportis
glubit magnanimis Remi nepotes. 5

LVIII cum LVII continuant Ω

1 _nostra_ RDah: _uestra_ GOAC cod. Ashburn.: _uestra_ ex

_nostra_ Ven
4 _quadruuiis_ G: _quadruiis_ R m. pr. post in _quadriuis_
mutatum: _quadriuiis_ O
5 _magna ad_(_a_ O)_miremini_ Ω: _magnanimi Remi_ Voss:
_magnanimis_ (accus. plur.) scripsi
 Post LVIII. 5 secuntur in codicibus _Non custos... quaeritando_
quos in locum suum carminis LV reuocaui

LIX

Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis
uidistis ipso rapere de rogo cenam,
cum deuolutum ex igne prosequens panem
ab semiraso tunderetur ustore. 5

LIX _IN RVFVM_ Ω: nullum spatium in O

1 _Rufulum_ Palladius: _rufum_ Ω: _Rufa rufum anus_ Munro: _rufa

rufulum_ Pleitner, Postgate _rufa rufuli_ Palmer || _fellat_ O:
_fallat al. fellat_ RVen: _fallat_ cett.

LX

Num te leaena montibus Libystinis

aut Scylla latrans infima inguinum parte
tam mente dura procreauit ac taetra,
ut supplicis uocem in nouissimo casu
contemptam haberes, a nimis fero corde? 5

LX cum LIX continuant Ω

1 _Libystinis_ Scaliger: _libis_(_ss_ O)_inis_ Ω

2 _silla_ GORBLa¹: _sylla_ Ven et cod. Ashburn.
4 _supplic_(_t_ R)_iis_ Ω: _suplicus_ O
5 _conteptam_ GR: _conten{p}tam p_ admodum exigua O ||
_animis_ Ω
Post hunc u. spatium est in O quinque uersuum, tum in summa
proxima pagina incipit LXI

LXI

Collis o Heliconiei
cultor, Vraniae genus,
qui rapis teneram ad uirum
Virginem, o Hymenaee Hymen,
Hymen o Hymenaee; 5

Cinge tempora floribus

suaue olentis amaraci,
flammeum cape laetus, huc
Huc ueni, niueo gerens
luteum pede soccum. 10

Excitusque hilari die,

nuptialia concinens
uoce carmina tinnula,
Pelle humum pedibus, manu
pineam quate taedam. 15
Namque Iunia Mallio,
qualis Idalium colens
uenit ad Phrygium Venus
Iudicem, bona cum bona
nubet alite uirgo, 20

Floridis uelut enitens

myrtus Asia ramulis
quos Amadryades deae
Ludicrum sibi rosido
nutriunt umore. 25

Quare age, huc aditum ferens,

perge linquere Thespiae
rupis Aonios specus,
Nympha quos super irrigat
frigerans Aganippe. 30

Ac domum dominam uoca

coniugis cupidam noui,
mentem amore reuinciens
Vt tenax hedera huc et huc
arborem implicat errans. 35

Vosque item simul integrae

uirgines, quibus aduenit
par dies, agite in modum
Dicite, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee. 40

Vt lubentius, audiens
se citarier ad suum
munus, huc aditum ferat
Dux bonae Veneris, boni
coniugator amoris. 45

Quis deus magis ancsiis

est petendus amantibus?
quem colent homines magis
Caelitum, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee? 50

Te suis tremulus parens

inuocat, tibi uirgines
zonula soluunt sinus.
Te timens cupida nouos
captat aure maritus. 55

Tu fero iuueni in manus

floridam ipse puellulam
dedis a gremio suae
Matris, O Hymenaee Hymen,
Hymen O Hymenaee. 60

Nil potest sine te Venus,

fama quod bona comprobet,
commodi capere, at potest
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 65

Nulla quit sine te domus

liberos dare, nec parens
stirpe nitier; at potest
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 70
Quae tuis careat sacris,
non queat dare praesides
terra finibus: at queat
Te uolente. quis huic deo
compararier ausit? 75

Claustra pandite ianuae.

uirgo adest. uiden ut faces
splendidas quatiunt comas?
. . . . . . . .
. . . . . . . .

. . . . . . . .
. . . . . . . .
tardet ingenuus pudor.
Quem tamen magis audiens, 80
flet quod ire necesse est.

Flere desine. non tibi Au-

runculeia periculum est,
ne qua femina pulcrior
Clarum ab Oceano diem 85
uiderit uenientem.

Talis in uario solet

diuitis domini hortulo
stare flos hyacinthinus.
Sed moraris, abit dies. 90
prodeas noua nupta.

Prodeas noua nupta, si

iam uidetur, et audias
nostra uerba. uiden? faces
Aureas quatiunt comas: 95
prodeas noua nupta.

Non tuus leuis in mala

deditus uir adultera,
probra turpia persequens,
A tuis teneris uolet 100
secubare papillis.

Lenta qui uelut adsitas

uitis implicat arbores,
implicabitur in tuum
Complexum. sed abit dies. 105
prodeas noua nupta.

O cubile, quod omnibus

. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
candido pede lecti,

Quae tuo ueniunt hero,

quanta gaudia, quae uaga 110
nocte, quae medio die
Gaudeat. sed abit dies.
prodeas noua nupta.

Tollite, O pueri, faces.

flammeum uideo uenire. 115
ite concinite in modum
‘Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.’
Ne diu taceat procax
Fescennina iocatio. 120
nec nuces pueris neget
Desertum domini audiens
concubinus amorem.

Da nuces pueris, iners

concubine: satis diu 125
lusisti nucibus. lubet
Iam seruire Talasio.
concubine, nuces da.

Sordebant tibi uillicae,

concubine, hodie atque heri. 130
nunc tuum cinerarius
Tondet os. miser a miser
concubine, nuces da.

Diceris male te a tuis

unguentate glabris marite 135
abstinere, sed abstine.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Scimus haec tibi quae licent

sola cognita, sed marito 140
ista non eadem licent.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Nupta, tu quoque quae tuus

uir petet caue ne neges, 145
ni petitum aliunde eat.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

En tibi domus ut potens

et beata uiri tui. 150
quae tibi sine seruiat
(Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee)

Vsque dum tremulum mouens

cana tempus anilitas 155
omnia omnibus annuit.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Transfer omine cum bono

limen aureolos pedes, 160
rasilemque subi forem.
Io, Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Aspice unus ut accubans

uir tuus Tyrio in toro, 165
totus immineat tibi.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Illi non minus ac tibi

pectore uritur intimo 170
flamma, sed penite magis.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .

Mitte brachiolum teres,

praetextate, puellulae. 175
iam cubile adeat uiri.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Vos bonae senibus uiris

cognitae bene feminae, 180
collocate puellulam.
Io Hymen Hymenaee io,
io Hymen Hymenaee.

Iam licet uenias, marite.

uxor in thalamo tibi est, 185
ore floridulo nitens
Alba parthenice uelut
luteumue papauer.

At, marite, ita me iuuent

caelites, nihilo minus 190
pulcer es, neque te Venus
Neglegit. sed abit dies.
perge ne remorare.

Non diu remoratus es.

iam uenis. bona te Venus 195
iuuerit, quoniam palam
Quae cupis capis et bonum
non abscondis amorem.

Ille pulueris Africei

siderumque micantium 200
subducat numerum prius,
Qui uostri numerare uolt
multa milia ludei.

Ludite ut lubet et breui

liberos date. non decet 205
tam uetus sine liberis
Nomen esse, sed indidem
semper ingenerari.

Torquatus uolo paruulus

matris e gremio suae 210
porrigens teneras manus,
Dulce rideat ad patrem
semihiante labello.

Sit suo similis patri

Mallio et facile inscieis 215
noscitetur ab omnibus,
Et pudicitiam suo
matris indicet ore.

Talis illius a bona

matre laus genus approbet, 220
qualis unica ab optima
Matre Telemacho manet
fama Penelopeo.
Claudite ostia uirgines.
lusimus satis. at bonei 225
coniuges, bene uiuite et
Munere assidue ualentem
exercete iuuentam.

LXI _EPI_(_Y_ GRVen)_THALAMIVS _(_-MVS_ RVenB) _IVNIE_ (_VINIE_ A:

_IVLIE_ BLa¹) _ET MAL(L)II_ Ω: spatium tituli in O

1 _bellicon iei_ O
4 _uirginem o hymenee_ 5 _Hymen o hymenee hymen_ codd. nisi quod
DG habent 4 _V. o hymenee hymen_ 5 _O hymenee hymen_
5 _O Hymen Hymenaee_ Lachm. secutus Ald. I, Giri
7 _amarịci_ (suprascr. _a_) O: _amarici_ GRVenACD
8 _flameum_ Ω
12 _concinens_ ACD: _continens_ Ω
13 _tinnuula_ O et R m. pr: _tinnulla_ cod. Ashburn.
15 _spineam_ Parthenius
16 _iunia_ GORCVen: _uinia_ DLachm.: _iullia_ BLa¹ cod. Ashburn.
|| _mal Dio_ Ω
24 _Ludicrum_ RVenBa: _Ludricum_ GOACh²
25 _umore_ cod. Ashburn.: _humore_ Ω
Post _nutriunt_ erasae sunt duae litterae in R: _nutriuntur
honore_ Maehly: _nutriere liquore_ Richards
32 cum sequente u. coniungebat Bonnet
33 _reuinciens_ ah: _reuincens_ Ω
34 _edera_ Ω || _hục_ (suprascr. _a_) et _hục_ (suprascr. _a_) R
38 _in nodum al. in modum_ RVen: _in nodum_ Ω
40 om. ADh: _O hymenee hymenee hymen_ Ω nisi quod in R mutatum
est in _Hymen o hymenee hymen_: _O Hymen Hymenaee_ Lachm.
42 _citaries_ O: _citarie_ h²: _sed citarior_ cod. Ashburn.: num
_et citatior_?
46 _anxiis_ Haupt: _amatis_ Ω: _mage mutueis_ Pleitner: _mage
saucieis_ Pohl
Inter 49 et 50 in Ω est _Compararier_ (_-es_ O) _ausit_ quod
correctum est in hh²
50 om. B: _O hymen hymenee hymen_ GOAC et sic R sed mox mutatum
in _Hymen o h. h. || O hymen o h. h._ h²
51 _suis tremulus_ ed. 1473: _sui si rem_(_rom-_ Bh)_ulus_
OBACh: _sui si remulus al. remus_ G et Ven, sed Ven inuerso
ordine: _sui s//remulus_ R erasis duabus fere litteris
55 _maritos_ Ω
56 _fer o_ Ω
58-60 sic leguntur in codd. 58 _dedis a gremio su(a)e matris_ 59
+ 60 _O hymenee hymen hymenee_ (_o hymenee_ G)
61 _nihil_ G m. pr. (nunc habet _nil_) BLa¹ACah: _nichil_ ORh²:
_nil al. nihil_ Ven
66-75 om. a
66-70 om. h
68 _nitier_ Par. 7989 et Bononiensis 2744: _uicier_ GRVenLa¹C:
_uities_ O: _uintier_ cod. Ashburn.: _uincier_ AD Lachm.:
_iungier_ Scaliger
70 _compararies_ O
77 _adest_ Ω: _ades_ Schrader, Lachm.
Post 78 lacunam statui quattuor uersuum
79 _tradet_ h²
82 _Aurunculeia_ O et marg. h²: _Arunculeia_ cett. nisi quod
_Acunculeia_ est in a, _Aruncudia_ in h²
85 _occeano_ Ω
90 _abiit_ Ω
91 om. codices: additus est in Ald. I
94 _uiden? faces_ p: _uiden_ (_uideri_ O) _ut_ Ω
99 _probra turpia_ Calp. 1481: _procatur_ (_procatur._ GOR)
_pia_ Ω
102 _lenta qui_ Ald. I: _lentaque_ codd. praeter O: _lenta sed_
O quod recepit Baehrens
105 _abiit_ Ω
Post 107 lacunam statui trium uersuum
110 _gaudiaque_ Ω
111 _nocteque_ Ω
112 _abiit_ Ω
114 _o_ om. codd.; additum est in ed. pr.
115 _flam_(_mm_ O)_ineum_ Ω
116-8 sic leguntur in Ω _Io hymen hymenee io Io hymen hymenee io
Ite concinite in modum_ nisi quod O _Io hymen hymenee io_ semel
tantum habet
117 _o_ pro _io_ initio utriusque uersus scribendum esse, sicut
est in Ald. I, ratus est Lachm. || _io_ reuocauit Munro Elucid.
p. 135 sqq.
118 _io_ quod addunt in fine codices om. Ald. I
119 _taceatis_ Ω sed iam correctum in RBh²a
120 _fescennina_ GRVen: _fosceninna_ O: _fascen_(_nn_ BD)_ina_
BDh² || _locac_(_t_ O)_io_ OR: _lotatio al. locutio_ G:
_locutio_ uel _loquutio_ ACBLa¹Dahh²: _iocatio_ Heinsius
122 _domino_ ed. Cantabrig. 1702 || _uidens_ Schwabe: _arguens_
Weber
125 _diu_] _domini_ O: num _domi_?
126 _iubet_ h²
127 _talasio_ Ω
129 _uilice_ Oh: _malulae_ Pauckstadt
132 _misera miser_ O: _miser ah miser_ GDAVen et sic R sed prius
_er_ super rasuram || _ha_ BC
134 _diceris_ ed. Parm. 1473: _diceres_ Ω || _malle_ corr. G,
OVen: _malḷe_ R || _tụ_ (suprascr. _e_) R
135 _unguenta te_ Ω
138 om. Ω
139-43 om. h²
139 _simus hec tibique_ O
143 _io hymen hymenee io_ Ω et sic semper
144-8 om. in textu, add. in marg. R
144 _tuis_ GDVen
145 _deneges_ Owen
146 _ni_ GORDah: _ne_ marg. R, VenBLa¹ACh²
148 om. O, habet G ascriptum in marg.
149-53 om. BLa¹h²
151 _sine seruiat_ Bern. Pisanus: _sine seruit_ (_se ruit_ A) Ω:
_sine fine seruit_ D: _sine fine erit_ Auantius || _quo tibicina
fert uiam_ ego et Chr. Alois. Ferrucci
153 om. O
155 _anilitas_ codex Vicentinus scriptus anno 1460: _an(n)ilis
etas_ Ω: _annulis etas_ B Phil.
156 _amnuit_ D quod uerum credebat T. H. Key et pro _abnuit_
scriptum
158 om. O
159 _homine_ R m. pr.
161 _sibi_ Ω
163 om. O
164 _intus_ Statius: _imus_ Fruterius: _unctus_ C. Barth: _udus_
Heinsius
169 _hac_ GO
170 _uritur_ OD et corr. B: _uritur al. urimur_ G: _urimur_
RVenAC: _urintur_ B m. pr.
Post 173 unam stropham excidisse censeo
174-8 om. h
175 _puelle_ Ω
176 _adeat_ O Paris. 7989, Bentley: _adeant_ Ω
179 _uos_ om. Ω: add. Auantius: _O_ Baehrens || _uiris_ Statius:
_unis_ (_unus_ Bh²: _u[^]nis_ (suprascr. _l_) R) Ω: _Vos bonae
senibus senes_ Passeratius
180 _bene_ Turnebus: _berue_ GORVenAC: _breue_ BLa¹Dahh²
181 _puellulam_ Parthenius: _puellam_ Ω
 185 om. Bh² || _tibi est_ Bentley et sic Paris. 7989, sed
additis notis quae inuertenda uerba esse declararent _tib̿i̿
es̿t̿_ (sic): _ubi est_ A Santenianus: _est tibi_ GORVenLa Dah
187 _uelut_ h et Paris. 7989: _uultu al. uult_ G: _ul˙t_ O:
_uultu_ Ω
189-193. 194-198 inuerso ordine habent _Ω_, corr. Scaliger
189 _Ad_ (_At_ D) _maritum tamen iuuenem_ Ω: corr. Scaliger
191 _pulcre res_ Ω: corr. Robortellus 1548 || _nec te_ Ω
192 _Neglegit_ O: _Negligit_ cett. || _abiit_ Ω
193 _remorare_ OADahh²: _rememorare_ GRVenBLa¹
194 _remora_(_remo-_ O)_ta es_ Ω
196 _iuuerit_ Auantius: _inuenerit_ Ω
197 _Quod cupis cupis_ O. R m. pr., Heinsius. Giri
198 _abscondas_ Ω
199 _Africei_ Lachm. (_-ci_ iam Heinsius): _ericei_ GORVenBLa¹C:
_eritei_ h: _eruti_ Quicherat
201 _sublegat_ Landor
202 _uostri_ Scaliger: _nostri_ Ω: _uostra qui_ Landor || _uult_
Calp. 1481: _uolunt_ Ω
203 _ludei_ Scaliger: _ludi_ ed. antiquissima saec. xv:
_ludere_ Ω
204 _Et ludite et lubet Ω:_ corr. Parthenius
208 _ingenerati_ OD
209 _Torcu_(_quu_ h²)_tus_ Oh²
210 _e_] _et_ O: fortasse _ex_
213 _semihiante_ Scaliger: _sed mihi ante_ Ω: _semhiante_ Lucian
Mueller
215 _mallio_ A: _maulio_ O: _manlio_ GRVen || _inscieis_ Lachm.:
_insciis_ corr. R, a: _insciens_ Ω
216 _omnibus_ Ω: _obuieis_ Pleitner: _et omnibus n. ab inscieis_
Dawes, Haupt
217 _Et_ Ω: _Sic_ Hermann || _suo_ a Baehrens, Postgate: _suam_
Ω: _suae_ Calp. 1481, uulgo
219, 220 sic leguntur in Ω _Talis illius a bona matre 220 Laus_
(_Zaus_ RVen) _genus_ (_egenus_ O) _approbet_, in Da sic _Talis
illius a bona 220 Matrizans_ (_-zando_ a) _genus approbet_
221 _ab_ om. O
222 _theleamaco_ Ω: _thelamacho_ O
223 _penolopeo_ GRVenBAD
224 _hostia_ Ω
225 _ad bonei_ D: _ad bolnei_ (_al. bonei_ Ven et marg. G, _ad
bonlei_ O) Ω
226 _bene uiuite_ a: _bone uite_ Ω: _Veneris bonae_ Froehlich,
Halbertsma || fort. _bene mutuo ex_
227 _assiduo_ a: _Mutue assiduei_ Huleatt
228 _exercere_ O
Deinde _Explicit epithalamium_ O

LXII

IVVENES

Vesper adest, iuuenes, consurgite: Vesper Olympo

exspectata diu uix tandem lumina tollit.
surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas,
iam ueniet uirgo, iam dicetur hymenaeus.
Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee! 5

VIRGINES

Cernitis, innuptae, iuuenes? consurgite contra;

nimirum Oetaeos ostendit noctifer ignes.
sic certest; uiden ut perniciter exsiluere?
non temere exsiluere, canent quod uisere par est.
Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee! 10

IVVENES

Non facilis nobis, aequalis, palma parata est,

aspicite, innuptae secuta ut meditata requirunt.
non frustra meditantur, habent memorabile quod sit,
nec mirum, penitus quae tota mente laborant.
nos alio mentes, alio diuisimus aures, 15
iure igitur uincemur, amat uictoria curam.
quare nunc animos saltem committite uestros,
dicere iam incipient, iam respondere decebit.
Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee.

VIRGINES

Hespere, qui caelo fertur crudelior ignis? 20

qui natam possis complexu auellere matris,
complexu matris retinentem auellere natam,
et iuueni ardenti castam donare puellam.
quid faciunt hostes capta crudelius urbe?
Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee! 25

IVVENES

Hespere, qui caelo lucet iucundior ignis?

qui desponsa tua firmes conubia flamma,
quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes,
nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.
quid datur a diuis felici optatius hora? 30
Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

VIRGINES

Hesperus e nobis, aequalis, abstulit unam.

. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
. . . . . . . .
[Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

IVVENES

. . . . . . . .
. . . . . . . .
Namque tuo aduentu uigilat custodia semper,
nocte latent fures, quos idem saepe reuertens,
Hespere, mutato comprendis nomine eosdem. 35
at libet innuptis ficto te carpere questu.
quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?
Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

VIRGINES

Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis,

ignotus pecori, nullo contusus aratro, 40
quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber;
multi illum pueri, multae optauere puellae:
idem cum tenui carptus defloruit ungui,
nulli illum pueri, nullae optauere puellae:
sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est; 45
cum castum amisit polluto corpore florem,
nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.
Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

IVVENES

Vt uidua in nudo uitis quae nascitur aruo,

numquam se extollit, numquam mitem educat uuam, 50
sed tenerum prono deflectens pondere corpus,
iam iam contingit summum radice flagellum,
hanc nulli agricolae, nulli coluere iuuenci:
at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,
multi illam agricolae, multi accoluere iuuenci: 55
sic uirgo dum intacta manet, dum inculta senescit;
cum par conubium maturo tempore adepta est,
cara uiro magis et minus est inuisa parenti.

et tu ne pugna cum tali coniuge uirgo,

non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse. 60
ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.
. . . . . . . .
uirginitas non tota tua est, ex parte parentum est,
tertia pars patrist, pars est data tertia matri,
tertia sola tua est: noli pugnare duobus,
qui genero sua iura simul cum dote dederunt. 65
Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

LXII Hoc unum carmen seruatum est in codice saeculi ix Thuaneo,

nunc Parisino Lat. 8071 (T), in quo inscriptum est _Epithalamium
Catulli_.

EXAMETRVM CARMEN NVPTIALE_ Ω_

1 in marg. _turba uirorum_ G: _turba uirginum_ (suprascr.
_orum_) R: _t. uirum_ BVen || _Vesper adest_] _Varro L. L. vii.
50 Vesperugo stella quae uespere oritur, a quo eam Opilius
scribit Vesperum, itaque dicitur alterum_ (_alternum_ Riese)
_Vesper adest_.
2 _expect._ TΩ
3 _tempus iam_ (suprascr. _est_) G || _pinguis_ TO: _pingues_ GR
et cett.
5 _hymens̶_ (sic) R
6 in marg. _Puelle_ GRVen || _consurgi eretera_ T: _consurgere
contra_ Iac. Mowat Cantabrigiensis, quod ipsum in cod. Canon.
Lat. 33 inueni
7 _oeta eos_ T: _haec eos_ O: _hoc eos_ Ω || _ignes_ Ald. I:
_imbres_ T: _imber_ uel _ymber_ Ω
8, 9 _exsiluere_ scripsi: _exil._ codd.
8 _sic certest_ Haupt: _siccer tes .i._ T: _sic certe si_ O:
_sic certe_ GR sed ut in utroque post _certe_ rasura sit: _sic
certe_ cett.
9 _canent quod uisere par est_ T Voss: _canent_ (_cauent_ La¹)
_quo uisere parent_ Ω: _c. quos uincere par est_ Bapt. Guarinus:
_canent quo uincere par est_ Auantius: _c. quod uincere par est_
Passeratius: _c. quod uespere par est_ B. Venator
11 in marg. _puelle_ GRBVen || _nobilis_ T || _aequales_ Lachm.
12 _innupte secum ut meditata requi_(_ae_ D)_runt_ TD: _in_(_i_
Ba)_nupte que_ (_queṛụṇṭ_ O) _secum ut meditare querunt_ Ω
13 _memora psile_ T
14 habet T solus. Spurium putarunt Scal. Naeke Lachm. ed. 1
15 _nos_] _non_ T || _diuisimus_ (suprascr. _diuidamus_) G
17 _nunc_ T: _non_ Ω || _co(m)mittite_ Ω: _conuertite_ T
18 _incipiaent_ T
20 in marg. _Puelle_ GRBVen || _quis_ T || _fertur_] _potuit_ A:
_patuit_ Bergk
21 _conplexua uel{l}ere_ T || _amatris_ O
22 fort. _conplexu a matris_ || _auelle_ T
24 _credelius_ T
25 _Kymeno kymeneę kymenades o kymeneę_ T, prima littera per k,
non per usitatiorem h, notata
26 in marg. _Iuuenes_ GRBVen || _quis_ T || _iucundior_ T:
_ioc._ Ω
27 _fines_ T: _signes_ Palmer || _conubia_ T: _conn._ Ω
28 _quae_ T: _quod_ h²: _quo_ Ω, etiam R, quamuis _{d_} post
inlatum sit || _uir_ T
29 _uinxere_ O
30 _a_ om. T
31 _Kymeno kymeneae kymenades o kymeneę_ T
32 in marg. _Puelle_ GRBVen || _aequalis_ T: _equales_ O:
_equaleṣ_ (suprascr. _m_) GR: _aequalem en_ Giri
Post 32 excidisse nonnulla iam uidit Auantius. Lacunam sex
uersuum posui, quam secutus sit uersus intercalaris _Hymen o
Hymenaee Hymen ades o Hymenaee_, quamuis nec in T nec in Ω
legatur
35 _comperendis_ T: _conprendis_ O et nunc G || _eosdem_ Ω:
_eospem_ T: _Eous_ Schrader
36 _at libet_ Ω: _adlucet_ T
37 _quittum_ T: _quod al. quid tamen_ GVen: _quem_ D: _quema_ T:
_quam_ Ω
38 _Kymeno kymeneae kymenales kymeno kymeneę_ T
39 in marg. _Puelle_ GRVenB || _saeptis_ T: _septis_ Ω
40 _conuolsus_ T: _conclusus_ O: _contusus_ Ω et sic R sed ut
_t_ super rasuram sit
41 _quaemulcens aurefirma_ T
Post hunc u. excidisse unum uersum censebant Spengel et Hermann:
sed nullum lacunae uestigium praebent codices
42 _obtauere_ T
43, 4 om. TO
45 Quintil. Inst. Orat. ix. 3.16 Catullus in Epithalamio ‘dum
innupta manet, dum cara suis est,’ cum prius dum significat
quoad, sequens usque eo || _intacta_ Ω: _innupta_ Quintilianus
|| _dum cara_ Quintilianus, BLa¹: _tum cara_ TGORVenADa || _suis
est_ Quintilianus, T: _sui sed_ BLa¹AC: _sui. sed_ GOVen et R
m. pr.
46 _amisit_ R, _s_ super rasuram
48 _Kymeneo kymeneę kymenades kymeneę_ T
49 in marg. _Iuuenes_ GRVenB
50 _Numquam se extollit quam mun{i}team ducat uuam_ T
51 _per flectens_ T
52 _flacellum_ T
53 _han{c} nulli agriġ.cul{l}ę multi acoluere_ T: _nulli
coluere_ (_accol._ La¹) Ω
54-55 om. Da
54 _apsi_ T || _marita_ T, Ballin
55 _agriculę_ T || _accol._ Ω: _acol._ T
56 _dum innupta manet_ Weber: _tum inculta senescit_ T
57 _conubium_ TB
58 _cura_ TGOD Pleitner || _uiro_ TGOD: _uirgo_ RVenC: _cara
uiro magis est, minus est inuisa p._ Sonny
Post hunc u. excidisse intercalarem duce Hermanno multi
crediderunt
59 _et tua nec_ T: _et tu nec_ Ω: _at tu ne_ Ald. I: _at nec tu_
Postgate
Post 59 unum u. Rossbach, post 65 Haupt et Pleitner putarunt
excidisse ut quemadmodum amoebaeum carmen (20-58) nouem uersus
iuuenum praecedebant, eodem modo nouem sequerentur. Ego post 61
 potius lacunam indicaui
60 _equom_ T: _(a)equo_ Ω || _cum_ B
61 _ipse_ prius om., postea in marg. add. RVen
62 om. T
63 sic Muretus nisi quod praetulit _patris est_ || _tertia
patris pars est data tertia matri_ T: _tercia pars patri est
data tercia matri_ O: _tertia pars patri data pars data t. m._
Ω: _T. pars patris_ Schüler
64 _solit tu est noli tuignare_ T
66 _Kymeno kymeneę kymenades .o. kymeneae_ T

LXIII

Super alta uectus Attis celeri rate maria,

Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,
adiitque opaca siluis redimita loca deae,
stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis,
deuoluit ile acuto sibi pondere silicis. 5
itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro,
etiam recente terrae sola sanguine maculans,
niueis citata cepit manibus leue typanum,
typanum, tubam Cybelles, tua, mater, initia,
quatiensque terga taurei teneris caua digitis, 10
canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.
agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,
simul ite, Dindimenae dominae uaga pecora,
aliena quae petentes uelut exules loca,
sectam meam exsecutae duce me mihi comites, 15
rapidum salum tulistis truculentaque pelagi,
et corpus euirastis Veneris nimio odio;
hilarate aere citatis erroribus animum.
mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini
Phrygiam ad domum Cybelles, Phrygia ad nemora deae, 20
ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant,
tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo,
ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,
ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,
ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors, 25
quo nos decet citatis celerare tripudiis.
simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,
thiasus repente linguis trepidantibus ululat,
leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant,
uiridem citus adit Idam properante pede chorus. 30
furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens
comitata tympano Attis per opaca nemora dux,
ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi:
rapidae ducem secuntur Gallae properipedem.
itaque, ut domum Cybelles tetigere lassulae, 35
nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.
piger his labante languore oculos sopor operit:
abit in quiete molli rabidus furor animi.
sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis
lustrauit aethera album, sola dura, mare ferum, 40
pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus,
ibi Somnus excitum Attin fugiens citus abiit:
trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.
ita de quiete molli rapida sine rabie
simul ipse pectore Attis sua facta recoluit, 45
liquidaque mente uidit sine queis ubique foret,
animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.
ibi maria uasta uisens lacrimantibus oculis,
patriam allocuta maestast ita uoce miseriter.
‘patria o mei creatrix, patria o mea genetrix, 50
ego quam miser relinquens, dominos ut herifugae
famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,
ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem,
et earum omnia adirem furibunda latibula,
ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor? 55
cupit ipsa pupula ad te sibi dirigere aciem,
rabie fera carens dum breue tempus animus est.
egone a mea remota haec ferar in nemora domo?
patria, bonis, amicis, genitoribus abero?
abero foro, palaestra, stadio et gymnasiis? 60
miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.
quod enim genus figuraest, ego non quod obierim?
ego mulier, ego adolescens, ego ephebus, ego puer,
ego gymnasei fui flos, ego eram decus olei:
mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida, 65
mihi floridis corollis redimita domus erat,
linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.
ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?
ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?
ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam? 70
ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus,
ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?
iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.’
roseis ut huic labellis sonitus citus abiit,
geminas deorum ad auris noua nuntia referens, 75
ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus
laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.
‘agedum’ inquit ‘age ferox i, face ut hunc furor agitet,
face uti furoris ictu reditum in nemora ferat,
mea libere nimis qui fugere imperia cupit. 80
age caede terga cauda, tua uerbera patere,
face cuncta mugienti fremitu loca retonent,
rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.’
ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.
ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo, 85
uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.
at ubi umida albicantis loca litoris adiit,
tenerumque uidit Attin prope marmora pelagei,
facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:
ibi semper omne uitae spatium famula fuit. 90
dea, magna dea, Cybelle, dea, domina Dindimei,
procul a mea tuos sit furor omnis, hera, domo:
alios age incitatos, alios age rabidos.

LXIII _DE BERECINTHIA ET ATHI_ Ω: nullum spatium in O

1 _Attis_ Marius Victorinus 212 Gaisford, 154 Keil: _actis_ Ω:

_athis_ AD || _celeri_ Terent. Maur. 2899 et Victorinus:
_celere_ Ω
2 _ut_ om. Caesius Bassus 262 K.
3 _loca dee i_ ed. antiquissima saec. xv: _i_, ut uidetur, a u.
78 tralata
4 _ibi_ ed. Trinc.: _ubi_ Ω || _animis_ Lachm.: _amnis_ Ω, nisi
quod La¹ habet _ãius_: _animi_ Scal.
5 _deuoluit iletas_ (_illectas_ Da) _acuto sibi pondere silices_
codd.: _ile_ Lachm.: _icta_ Statius: _illa_ Scal.: _pondere
silicis_ Passeratius: _pondera silice_ Auantius: _ilei a. s.
pondera silice_ Bergk
7 _maculas_ Ω
8, 9 _ti(y)mpanum_ Ω: corr. Scaliger
9 _tubam_ Ω: _typum_ Munro: fort. _tabal_ uel _tablam_: Hesych.
τάβαλα ταβῆλα‧ ὑπὸ Πάρθων οὕτω καλεῖται ὄργανον κριβάνῳ ἐμφερές,
ᾧ χρῶνται ἐν τοῖς πολέμοις ἀντὶ σάλπιγγος.
|| _cibe_(_i_ La¹)_les_ GORLa¹: _cybel{l}es_ B: _Cybebes_
Bentley || _tua_ Calp. 1481: _tu_ codd.
10 _que_] _quod_ GORVenLaurentiani || _taurei_ Lachm.: _tauri
et_ Ω
12 _Ci_(_y_ A)_belles_ OA
13 _dindimenee_ G (sed ut secunda _e_ addita post uideatur), Ven
|| _pecora_ Auantius: _pectora_ Ω
14 _alienaque_ Ω || post _loca_ codd. addunt _celeri_ quod
uocabulum transferebat omissa _i_ ad finem u. 74 Lachm.
15 _execute_ GO: _execute_ R: _excute_ BLa¹Ven
16 _pelage_ Victorius, Bentley: _pellage̶i_ Bod. Lat. Class. e. 15
17 _euirastis_ GD: _eiurastis_ a: _euitastis_ Ω
18 _aere citatis_ Lachm.: _erocitatis_ O: _crocitatis_ GDAC:
_crocitatis al. ere citatis_ RVen: _erae c._ Auantius, Bentley
|| _an animum_ Ω: _an_ om. h et Bod. Lat. Class. e. 15
19 _cedat al. cedit_ G
20 _cibelles_ O: _cibeles_ GR
23 _menade sui_ Ω || _ei derigere_ Ω
27 _atris_ Ω: _athis_ D || _notha_ O: _nota_ Ω
28 _thiasiis_ RBLa¹: _thy{a}siis_ G: _thiasis_ O ||
_strepitantibus_ Voss
31 _animam agens_ Lachm.: _animagens_ OCRVen: _anima gens_
BLa¹AD et sic G sed hic altera _a_ minore litteris ceteris:
_animo_ uel _animi egens_ Auantius
32 _actis_ Ω
33 _iugi_ marg. Bodl. Lat. Class. e. 15: _luci_ Ω
34 _properipedem_ Balth. Venator: _propere pedem_ Ω
35 _ci_(_y_ B)_belles_ OB
37 _languore_ scripsi: _langore_ codd. quod retinuit Lachm.
38 _abit_ O et Bodl. Lat. Class. e. 15: _abiit_ cett. || _molli_
Festus p. 374 von Ponor: _mollis_ Ω || _rabidus_ Festus, GORVen
ACD: _rabidi_ BLa¹ Phil.
39 _oris aurei_ p: _horis aureis_ Ω
40 _sola dura_ p, Bod. Lat. Class. e. 15: _sol a dura_ G: _sol
adura_ Ω
42 _excitam_ Lachm. || _attin_ GORVenC: _athin_ BLa¹A
43 _trepidantem_ R || _eum_ La¹a et sic nunc R, quamquam potest
ex _cum_ correctum uideri: _cum_ GOVenD et plerique: _quem_
Bentley || _pasitheo_ Ω
45 _ipsa_ Al. Guarinus || _attis_ G: _actis_ RVenC: _atris_ O
46 _sineque is_ O: _sineque his_ Ω
47 _aestuante rusum_ Victorius: _estuanter usum_ Ω || _tetulit_
Calp. 1481: _retulit_ Ω
49 _patriam allocuta est ita uoce miseriter_ (_miseritus_
ORBLa¹: _miseritus al. miseriter_ G Ven) _maiestas_
(_magestates_ O) _Ω_ Correxit Auantius in ed. Trinc. _Patriam a.
uoce est ita maesta miseriter_ Calpurnius 1481
50 _genetrix_ G: _genitrix_ ORVen
52 _tetuli_ O: _retuli_ Ω
53 _ut caput_ (_d_ R) Ω || _stabilia_ O, prius G
54 _et earum ad omnia irem_ ed. Trinc.: _ad inuia irem_ Starkie:
_ut ima ad._ Postgate
56 _pupula_ D: _popula atte_ (_áte_ D: _acte_ BLa¹) Ω
58 _hoc_ Carpentoractensis: an _huc_?
60 _gūmasiis_ O: _ginnasiis_ B m. pr., R: _gimnasiis_ C || G
quid habuerit a m. pr. non dispexi, nunc habet _gymnasiis_ ||
_stadioque gymnasi_ Santen: _guminasiis_ ego ed. 1 || Nunc
retinendum puto, sic ut fecit Lachm., _stadio et gymnasiis_
mutata specie metri cum in hac quoque parte uersus (sic ut in
priore, 54 _et earum omnia adirem_) admissus esset in primo pede
ionicus a minore _stădĭo ēt gȳm. nasiis_
61 _a_ C: _ha_ OB: _ah_ GRVenLa¹
62 _figuraest_ Lachm.: _figura est_ Ω || _non quod obierim_
Statius: _non quid abierim_ Ω: _non quod habuerim_ Scaliger:
fort. _adierim_
64 _gymnasei_ Phil.: _gi_(_y_ AC)_mnasti_ Ω
66 _corolis_ Calp. 1481: _circulis_ Ω
67 _liquendum_ GORCVen || _solo_ Ω
 68 _ego nec_ Ω: _ego ne_ Bod. Lat. Class. e. 15: _ego non_ a:
_ego nunc_ Santen: _egone ut_ Bentley: fort. _egon hic_ h.e. ego
qui talis fui, sc. gymnasei flos, a multis adamatus || _ferar_]
_ferarum_ Ω
69 _pars_ G sic scriptum habet ut _rs_ super rasuram sit
70 _niue_ Calp. 1481: _nene_ Ω: _ne_ a et Bod. Lat. Class. e. 15
71 _columinibus_ Bod. Lat. Class. e. 15 et p: _columnibus_ Ω:
_culminibus_ Bentley: cf. _gymnasiis_ (61)
72 _silui cultrix_ Ω || _nemori uagus_ Ω
74 _huic_ p: _hinc_ Ω: _hic_ Bentley || _sonitus adiit_ Ω:
_sonitus citus adiit_ Bentley, Spengel: _sonitus uagus abiit_
Ahlwardt: _sonitus abiit celer_ Lachm.: _s. celer ab._ Heyse:
_sonus editus ab._ Froehlich
75 _adauris_ O: _ad aures_ Ω: _deorum_ post _aures_ D ||
_referre_ Phil. || _gemitus_ Gul. Wagner: _geminas matris ad
auris_ Lachm.: _dominae matris ad a._ Busche: _dominae deorum ad
a._ Richards: fort. _geminans_
76 _ubi_ Ω
77 _saeuumque_ Schulze || _pectoris_ Ω
78 _agedum inquit_(_d_ Oet Rm. pr.) _age ferox fac_ (om. BLa¹)
_ut hunc furor_ Ω || _i_ add. Scaliger; cf. ad 3 || _face_
Palladius, Lachm. || _agitet_ add. ed. Cantabrig. anni 1702: num
_animet_? Nam habet ed. omnium antiquissima _face furor animum
||_ an scribendum erat _ferocem feriat furor animum_? sic
_ferit_ pro _facit_ habet codex Ashburneri xlv. 24
79 _fac ut furoris ictum_ (_ictum̶_ R: _ictu_ B) Ω: _face_ ed.
illa antiquissima || _uti_ Lachm.
81 _a cede al. age cede_ G, sed post _a_ rasura est || _terga_
Oh: _tergo_ Ω || _uerbera_ Calp. 1481: _uerum uera_ Ω
82 _fac_ Ω: _face_ ed. antiquissima
84 _cibelle_ O: _cibele_ GRB
85 _adhortans_ Ald. 1515: _ad horta lis_ G: _ad ortalis_ R:
_adortalis_ OAVen || _animo_ Ω
87 _bumida_ O: _humida_ cett.
88 _teneramque_ Lachm. || _attin_ GO: _actin_ (_-m_ La¹) RBLa¹
|| _marmora pelagi_ p et Calp. ed. 1481: _marm_(_n_ G)_orea
pelago_ Ω
89 _facit_ Calp. 1481: _ficit_ O: _fecit_ Ω || _illa_ Lachm.
91 _cibelle_ O: _cibele_ GR || _dindimenei_ G: _dindimei_ ORBLa¹
92 _tuos_ scripsi: _tuo_ Ω || _era_ O
93 _rabidos_ p: _rapidos_ Ω

LXIV

Peliaco quondam prognatae uertice pinus

dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,
cum lecti iuuenes, Argiuae robora pubis,
auratam optantes Colchis auertere pellem 5
ausi sunt uada salsa cita decurrere puppi,
caerula uerrentes abiegnis aequora palmis.
diua quibus retinens in summis urbibus arces,
ipsa leui fecit uolitantem flamine currum,
pinea coniungens inflexae texta carinae. 10
illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.
quae simul ac rostro uentosum proscidit aequor,
tortaque remigio spumis incanuit unda,
emersere feri candenti e gurgite uultus
aequoreae monstrum Nereides admirantes. 15
illa, atque haud alia, uiderunt luce marinas
mortales oculi nudato corpore Nymphas
nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
tum Thetis humanos non despexit hymenaeos, 20
tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
o nimis optato saeclorum tempore nati
heroes, saluete, deum genus! o bona mater!
uos ego saepe meo uos carmine compellabo.
teque adeo eximie taedis felicibus aucte, 25
Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
ipse suos diuum genitor concessit amores.
tene Thetis tenuit pulcerrima Neptunine?
tene suam Tethys concessit ducere neptem,
Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem? 30
quae simul optato finitae tempore luces
aduenere, domum conuentu tota frequentat
Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
dona ferunt prae se, declarant gaudia uultu.
deseritur Scyros, linquunt Phthiotica Tempe, 35
Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
Pharsaliam coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
rura colit nemo, mollescunt colla iuuencis,
non humilis curuis purgatur uinea rastris,
non glebam prono conuellit uomere taurus, 40
non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
squalida desertis rubigo infertur aratris.
ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
regia, fulgenti splendent auro atque argento.
candet ebur soliis, collucent pocula mensae, 45
tota domus gaudet regali splendida gaza.
puluinar uero diuae geniale locatur
sedibus in mediis, Indo quod dente politum
tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
haec uestis priscis hominum uariata figuris 50
heroum mira uirtutes indicat arte.
namque fluentisono prospectans litore Diae,
Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
indomitos in corde gerens Ariadna furores,
necdum etiam sese quae uisit uisere credit, 55
ut pote fallaci quae tum primum excita somno
desertam in sola miseram se cernat harena.
immemor at iuuenis fugiens pellit uada remis,
irrita uentosae linquens promissa procellae.
quem procul ex alga maestis Minois ocellis, 60
saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,
prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
non flauo retinens subtilem uertice mitram,
non contecta leui uelatum pectus amictu,
non tereti strophio lactentis uincta papillas, 65
omnia quae toto delapsa e corpore passim
ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.
sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
illa uicem curans toto ex te pectore, Theseu,
toto animo, tota pendebat perdita mente. 70
a misera, assiduis quam luctibus externauit
spinosas Erycina serens in pectore curas,
illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
egressus curuis e litoribus Piraei
attigit iniusti regis Cortinia tecta. 75
nam perhibent olim crudeli peste coactam
Androgeoneae poenas exsoluere caedis
electos iuuenes simul et decus innuptarum
Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
quis angusta malis cum moenia uexarentur, 80
ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
proicere optauit potius quam talia Cretam
funera Cecropiae nec funera portarentur.
atque ita naue leui nitens ac lenibus auris
magnanimum ad Minoa uenit sedesque superbas. 85
hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo
regia, quam suauis exspirans castus odores
lectulus in molli complexu matris alebat,
quales Eurotae progignunt flumina myrtus,
auraue distinctos educit uerna colores, 90
non prius ex illo flagrantia declinauit
lumina, quam cuncto concepit corpore flammam
funditus atque imis exarsit tota medullis.
heu misere exagitans immiti corde furores
sancte puer, curis hominum qui gaudia misces, 95
quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
qualibus incensam iactastis mente puellam
fluctibus, in flauo saepe hospite suspirantem!
quantos illa tulit languenti corde timores!
quanto saepe magis fulgore expalluit auri! 100
cum saeuum cupiens contra contendere monstrum
aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
non ingrata tamen frustra munuscula diuis
promittens tacito succendit uota labello.
nam uelut in summo quatientem brachia Tauro 105
quercum, aut conigeram sudanti cortice pinum,
indomitus turbo contorquens flamine robur,
eruit (illa procul radicitus exturbata
prona cadit, late quaeuiscumque obuia frangens),
sic domito saeuum prostrauit corpore Theseus 110
nequiquam uanis iactantem cornua uentis.
inde pedem sospes multa cum laude reflexit
errabunda regens tenui uestigia filo,
ne labyrintheis e flexibus egredientem
tecti frustraretur inobseruabilis error. 115
sed quid ego a primo digressus carmine plura
commemorem, ut linquens genitoris filia uultum,
ut consanguineae complexum, ut denique matris,
quae misera in nata deperdita lamentata est,
omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem: 120
aut ut uecta ratis spumosa ad litora Diae,
aut ut eam deuincta lumina somno
liquerit immemori discedens pectore coniunx?
saepe illam perhibent ardenti corde furentem
clarisonas imo fudisse e pectore uoces, 125
ac tum praeruptos tristem conscendere montes,
unde aciem in pelagi uastos protenderet aestus,
tum tremuli salis aduersas procurrere in undas
mollia nudatae tollentem tegmina surae,
atque haec extremis maestam dixisse querellis, 130
frigidulos udo singultus ore cientem.
‘sicine me patriis auectam, perfide, ab aris,
perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
sicine discedens neglecto numine diuum,
immemor a deuota domum periuria portas? 135
nullane res potuit crudelis flectere mentis
consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,
immite ut nostri uellet miserescere pectus?
at non haec quondam nobis promissa dedisti
uoce: mihi non haec miserae sperare iubebas, 140
sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,
quae cuncta aerei discerpunt irrita uenti.
tum iam nulla uiro iuranti femina credat,
nulla uiri speret sermones esse fideles;
quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci, 145
nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
dicta nihil metuere, nihil periuria curant.
certe ego te in medio uersantem turbine leti
eripui, et potius germanum amittere creui, 150
quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.
pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.
quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
quod mare conceptum spumantibus exspuit undis, 155
quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae uasta Carybdis,
talia qui reddis pro dulci praemia uita?
si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,
at tamen in uestras potuisti ducere sedes, 160
quae tibi iucundo famularer serua labore,
candida permulcens liquidis uestigia lymphis,
purpureaue tuum consternens ueste cubile.
sed quid ego ignaris nequiquam conquerar aureis,
externata malo, quae nullis sensibus auctae 165
nec missas audire queunt nec reddere uoces?
ille autem prope iam mediis uersatur in undis,
nec quisquam apparet uacua mortalis in alga.
sic nimis insultans extremo tempore saeua
fors etiam nostris inuidit questibus auris. 170
Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
indomito nec dira ferens stipendia tauro,
perfidus in Creta religasset nauita funem,
nec malus hic celans dulci crudelia forma 175
consilia, in nostris requiesset sedibus hospes!
nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
Idomeneosne petam montes? a gurgite lato
discernens ponti truculentum diuidit aequor.
an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui 180
respersum iuuenem fraterna caede secuta?
coniugis an fido consoler memet amore?
quine fugit lentos incuruans gurgite remos?
praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
nec patet egressus pelagi cingentibus undis: 185
nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
non tamen ante mihi languescent lumina morte,
nec prius a fesso secedent corpore sensus,
quam iustam a diuis exposcam prodita multam, 190
caelestumque fidem postrema comprecer hora.
quare facta uirum multantes uindice poena,
Eumenides, quibus anguino redimita capillo
frons exspirantis praeportat pectoris iras,
huc huc aduentate, meas audite querellas, 195
quas ego, uae miserae, extremis proferre medullis
cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
quae quoniam uerae nascuntur pectore ab imo,
uos nolite pati nostrum uanescere luctum,
sed quali solam Theseus me mente reliquit, 200
tali mente, deae, funestet seque suosque.’
has postquam maesto profudit pectore uoces,
supplicium saeuis exposcens anxia factis,
annuit inuicto caelestum numine rector.
quo motu tellus atque horrida contremuerunt 205
aequora concussitque micantia sidera mundus.
ipse autem caeca mentem caligine Theseus
consitus oblito dimisit pectore cuncta,
quae mandata prius constanti mente tenebat,
dulcia nec maesto sustollens signa parenti 210
sospitem Erechtheum se ostendit uisere portum.
namque ferunt olim, classi cum moenia diuae
linquentem natum uentis concrederet Aegeus,
talia complexum iuueni mandata dedisse.
‘nate mihi longa iucundior unice uita, 215
nate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,
reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
quandoquidem fortuna mea ac tua feruida uirtus
eripit inuito mihi te, cui languida nondum
lumina sunt nati cara saturata figura, 220
non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
sed primum multas expromam mente querellas,
canitiem terra atque infuso puluere foedans,
inde infecta uago suspendam lintea malo, 225
nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.
quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
quae nostrum genus, has sedes defendere Erechthi
annuit, ut tauri respergas sanguine dextram, 230
tum uero facito ut memori tibi condita corde
haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;
ut simul ac nostros inuisent lumina collis,
funestam antennae deponant undique uestem,
candidaque intorti sustollant uela rudentes, 235
quam primum cernens ut laeta gaudia mente
agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.’
haec mandata prius constanti mente tenentem
Thesea ceu pulsae uentorum flamine nubes
aereum niuei montis liquere cacumen. 240
at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,
anxia in assiduos absumens lumina fletus,
cum primum inflati conspexit lintea ueli,
praecipitem sese scopulorum e uertice iecit,
amissum credens immiti Thesea fato. 245
sic funesta domus ingressus tecta paterna
morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum
obtulerat mente immemori talem ipse recepit.
quae tamen aspectans cedentem maesta carinam
multiplices animo uoluebat saucia curas. 250
at parte ex alia florens uolitabat Iacchus
cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,
te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.
qui tum alacres passim lymphata mente furebant
euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes. 255
harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
pars e diuulso iactabant membra iuuenco,
pars sese tortis serpentibus incingebant,
pars obscura cauis celebrabant orgia cistis,
orgia, quae frustra cupiunt audire profani, 260
plangebant aliae proceris tympana palmis,
aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,
multis raucisonos efflabant cornua bombos
barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
talibus amplifice uestis decorata figuris 265
puluinar complexa suo uelabat amictu.
quae postquam cupide spectando Thessala pubes
expleta est, sanctis coepit decedere diuis.
hic, qualis flatu placidum mare matutino
horrificans Zephyrus procliuas incitat undas, 270
aurora exoriente uagi sub limina Solis:
quae tarde primum clementi flamine pulsae
procedunt, leni et resonant plangore cachinni,
post uento crescente magis magis increbescunt,
purpureaque procul nantes ab luce refulgent: 275
sic tum uestibuli linquentis regia tecta
ad se quisque uago passim pede discedebant.
quorum post abitum princeps e uertice Pelei
aduenit Chiron portans siluestria dona:
nam quodcumque ferunt campi, quos Thessala magnis 280
montibus ora creat, quos propter fluminis undas
aura parit flores tepidi fecunda Fauoni,
hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,
quo permulsa domus iucundo risit odore.
confestim Penios adest, uiridantia Tempe, 285
Tempe, quae siluae cingunt super impendentes,
†Minosim† linquens †doris† celebranda choreis,
non uacuos: namque ille tulit radicitus altas
fagos ac recto proceras stipite laurus,
non sine nutanti platano lentaque sorore 290
flammati Phaethontis et aerea cupressu.
haec circum sedes late contexta locauit,
uestibulum ut molli uelatum fronde uireret.
post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,
extenuata gerens ueteris uestigia poenae, 295
quam quondam silici restrictus membra catena
persoluit pendens e uerticibus praeruptis.
inde pater diuum sancta cum coniuge natisque
aduenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens,
unigenamque simul cultricem montibus Iri: 300
Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,
nec Thetidis taedas uoluit celebrare iugalis.
qui postquam niueis flexerunt sedibus artus,
large multiplici constructae sunt dape mensae,
cum interea infirmo quatientes corpora motu 305
ueridicos Parcae coeperunt edere cantus.
his corpus tremulum complectens undique uestis
candida purpurea talos incinxerat ora,
at roseo niueae residebant uertice uittae,
aeternumque manus carpebant rite laborem. 310
laeua colum molli lana retinebat amictum,
dextera tum leuiter deducens fila supinis
formabat digitis, tum prono in pollice torquens
libratum tereti uersabat turbine fusum,
atque ita decerpens aequabat semper opus dens, 315
laneaque aridulis haerebant morsa labellis,
quae prius in leui fuerant exstantia filo:
ante pedes autem candentis mollia lanae
uellera uirgati custodibant calathisci.
haec tum clarisona pellentes uellera uoce 320
talia diuino fuderunt carmine fata,
carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.
O decus eximium magnis uirtutibus augens,
Emathiae tutamen opis, clarissime nato,
accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores, 325
ueridicum oraclum: sed uos, quae fata secuntur,
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
adueniet tibi iam portans optata maritis
Hesperus, adueniet fausto cum sidere coniunx,
quae tibi flexanimo mentis perfundat amorem, 330
languidulosque paret tecum coniungere somnos,
leuia substernens robusto brachia collo.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nulla domus tales umquam contexit amores,
nullus amor tali coniunxit foedere amantes, 335
qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
nascetur uobis expers terroris Achilles,
hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,
qui persaepe uago uictor certamine cursus 340
flammea praeuertet celeris uestigia ceruae.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
non illi quisquam bello se conferet heros,
cum Phrygii Teucro manabunt sanguine campi,
Troicaque obsidens longinquo moenia bello, 345
periuri Pelopis uastabit tertius heres.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
illius egregias uirtutes claraque facta
saepe fatebuntur natorum in funere matres,
cum incuruo canos soluent a uertice crines, 350
putridaque infirmis uariabunt pectora palmis.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
namque uelut densas praecerpens cultor aristas
sole sub ardenti flauentia demetit arua,
. . . . . . . .
Troiugenum infesto prosternens corpora ferro. 355
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
testis erit magnis uirtutibus unda Scamandri,
quae passim rapido diffunditur Hellesponto,
cuius iter caesis angustans corporum aceruis
alta tepefaciet permixta flumina caede. 360
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
denique testis erit morti quoque reddita praeda,
cum teres excelso coaceruatum aggere bustum
excipiet niueos perculsae uirginis artus.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 365
nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis
urbis Dardaniae Neptunia soluere uincla,
alta Polyxenia madefient caede sepulcra:
quae, uelut ancipiti succumbens uictima ferro,
proiciet truncum summisso poplite corpus. 370
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
quare agite optatos animi coniungite amores.
accipiat coniunx felici foedere diuam,
dedatur cupido iam dudum nupta marito.
currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 375
non illam nutrix orienti luce reuisens
hesterno collum poterit circumdare filo,
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
anxia nec mater discordis maesta puellae
secubitu caros mittet sperare nepotes. 380
currite ducentes subtegmina, currite, fusi.
talia praefantes quondam felicia Pelei
carmina diuino cecinerunt pectore Parcae.
praesentes namque ante domos inuisere castas
heroum, et sese mortali ostendere coetu, 385
caelicolae nondum spreta pietate solebant.
saepe pater diuum templo in fulgente reuisens,
annua cum festis uenissent sacra diebus,
conspexit terra centum procumbere tauros.
saepe uagus Liber Parnasi uertice summo 390
Thyadas effusis euantis crinibus egit,
cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes
acciperent laeti diuum fumantibus aris.
saepe in letifero belli certamine Mauors
aut rapidi Tritonis hera aut Ramnusia uirgo 395
armatas hominum est praesens hortata cateruas.
sed postquam tellus scelere est imbuta nefando,
iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,
perfudere manus fraterno sanguine fratres,
destitit extinctos natus lugere parentes, 400
optauit genitor primaeui funera nati,
liber ut innuptae poteretur flore nouercae,
ignaro mater substernens se impia nato
impia non uerita est diuos scelerare parentes,
omnia fanda nefanda malo permixta furore 405
iustificam nobis mentem auertere deorum.
quare nec talis dignantur uisere coetus,
nec se contingi patiuntur lumine claro.

LXIV _ARGONAVTIA_ Ω: in O spatium est unius uersus, et adscriptum

in marg. _narrat hic ystoriam aurei uelleris_

1 _Peliaco_ La¹ Mar. Victorinus 182 Gaisford: _Pelliaco_ (_-to_

G) Ω
3 _fascidicos al. phasidos_ GBVen: _fasi_(_ci_ R)_dicos_ OR ||
_aeetaeos_] _oeticos_ GRVenAC: _ceticos_ La¹ et O qui in marg.
habet _al. tetidicos_: _oeteos_ Bod. Lat. Class. e. 15
4 _pupis_ OC: _puppis_ Ω
6 _ụạḷḍạ salsa_ suprascr. _uada_ O
7 _uerentes_ OBLa¹ et G m. pr.
10 _texta_ Oh: _testa_ Ω
11 _prima_ Da: _primam_ Ω: _p’eā_ (?_p’rā_) marg. _proram_ O ||
_amphitritem_ GBA: _a_(_am_ Ven)_phitritem al. amphitrionem_
RVen: _aphitrite_ O unde in ed. 1 conieci _proram i.
Amphitrite_: _prora i. Amphitriten_ Postgate: _illa rudi cursu
proram i. Amphitrite_ Fleischer: _i. rudem c. primum i.
Amphitriten_ Thomas
13 _tortaque_ ed. Trinc.: _totaque_ Ω || _incanduit_ Ω
15 _monstrum al. monstrorum_ O _ammirantes_ O
16 _illa atque haud alia_ Bergk: _illa atque alia_ Ω: _illa
alia_ O: _illas atque a._ a: _illaque haud a._ Auantius: _illa
si qua a._ Lachm.: _illa ut non alia_ Helm || _uidere_ Ω
17 _oculi_ Bod. Lat. Class. e. 15: _oculis_ Ω
18 _extantes_ Ω
19 _cum_ OR
20 _cum_ GOR
21 _cum_ Ω || _sensit_ Ω: _sanxit_ Itali
22 _seculorum_ GORB. _secụlorum_ R
23 _mater al. matre_ GRVen: _matre_ a || Schol. Veronens. ad
Verg. Aen. v. 80 _Catullus Saluete deum gens o bona matrum
Progenies saluete iter--_dein spatium quinquaginta fere
litterarum || _tuum genus, o bona mater_ Badham: _o bona matrum
Progenies saluete iterum_ primus huc reuocauit Franc. Orioli
1822
24 _uos_] _post_ Bergk
25 _tedis_ O: _tethis_ A: _thetis_ Ω
28 _neptunnine_ corr. D, Riccardianus 2242: _neptine_ BLa¹:
_nectine al. neptine_ G: _nectine_ OAC: _nectine_ marg. _neptine
al neutūne al. neptimine_ (et hoc quidem recentius) R: _Nereine_
Haupt: _Nerinarum_ Sam. Allen
29 _thetis_ Ω
31 _optato finite_ O: _optato_ (_-ta_ D m. pr.: _-tae_ a)
_finito_ cett.
32 _aduenere_ ap: _ad_ (_at_ B, _al_ AC) _lenire_ Ω
34 _prae se_ cum _declarant_ iungebat Doering
35 _sciros_ AC: _schyros_ B: _sy_(_si_ O)_ros_ GORVenLa¹:
_Cieros_ Meineke || _tempe_ non _Tempe_ Meineke
36 _Crannonisque_ Victorius: _Graiunonisque_ G: _Grauinonisque_
ORDAC || _moenia L._ p: _nicenis_ (_nit._ BLa¹) _alacris_(_ss_
O)_ea_ Ω
37 _Pharsalum_ Lachm.
43 _at_ C: _ad_ Ω
46 _gazza_ B
48 _aedibus_ Al. Guarinus
52 _lit(t)ora_ RBLa¹: _litora_ (suprascr. _e_)Ven || _di(y)a_ Ω
54 _adriana_ Ω
55 _sese quae uisit uisere credit_ Voss: _seseque sui tui se
credit_ GOBLa¹D: _seseque sui qui_ (suprascr. _t) se credidit_
C: _seseque sui /// se credi /// ////_ R marg. _al. terni 56
tunc_ O
61 _bachantis_ GOR || _eheu_ Bergk: _heue_ Ω: _heie_ Bod. Lat.
Class. e. 15: _euhoe_ Lachm.
62 Inter _et magnis_ rasura est in G || Pro _et_ compendium
est in O quo plerumque significatur _con_
64 _contenta_ O et Phil., idemque coni. Balth. Venator ||
_nudatum_ Schwabe: _laniatum_ Owen: _uiolatum_ Haverfield
65 _lactentis_ Ω: _lactantis_ cod. peruetustus Cauensi. Isidori
Originum XIX. 33, a quo hic u. Cinnae tribuitur || _citta_
Cauensis, h.e. _cincta_
66 _delapsa e_ C: _delapse_ O: _delapso e_ RBVen: _delapso_
GLa¹D
67 _adl._ O: _allidebant_ Landor
68 _si neque_ Ω || _tamen_ (_tñ_) pro _tum_ bis O
69 _te_ om. O
71 _a_ Can. Lat. 33 et codices Nonii p. 108: _ah_ GRVen: _ha_ O
72 _ferens_ a, Bod. Lat. Class. e. 15 et Nonii codices
73 _feroxque et tempore_ Ω: _illa ex t. ferox quo tempore_
Baehrens
75 _inusi_ ed. Trinc.: _inuisi_ Heinsius || _tecta_ Ricc. 2242,
Ritschl: _tempta_ GORVenBLa¹: _tenta_ AD: _templa_ ap, Scaliger:
fort. _septa_
77 _cum androgeanee_ (_-genee_ B: _-geane_ O) Ω || _exsol._ BO:
_exol._ GRVen
80 _menia_ CRVen: _inoenia_ G: _incenia_ O || _uersarentur_
(suprascr. _x_) B: _uersarentur_ La
82 _proicere_ C Paris. 7989: _prohic._ OBLa¹: _proiic._ GRVenAa
83 _nec funera_ Ω: _ne funera_ edd. ante Lachm.
87 _expirans_ Ω
88 _cōpressu_ Ven
89 _Eurot(a)e_ Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. antiquissima saec.
xv: _europe_ Ω || _pergignunt_ Ω || _mirtos_ OB: _mirtus al.
mirtos_ R
94 _inmiti_ uel _in miti_ Ω: _corda furore_ Ramler
96 _quaeque_ hp: _quod neque_ O: _quique_ Ω || _Golgos_
Hermolaus Barbarus, alii Bembo uel Auantio imputant: _c_(_ch_
O)_olc_(_ch_ RVen)_os_ Ω
100 _fuluore_ Ritschl, quod uocabulum de auro usurpatum est a
Tiberiano poeta saec. iv (Baehrens PLM III. p. 266): _lurore_
Bochart
102 _mõtem_ R || _appeteret_ O sicut maluerat Marcilius:
_oppeteret_ Ω: _opet._ D
104 _suspendit_ ed. antiquissima saec. xv: _succepit_ Statius
106 _cornigeram_ Ω || _fundanti_ Oh, G m. pr. ut Bonneto uisum
est: _nutanti_ Mitscherlich
107 _indomitum_ D || _turbo_ Ω: _turben_ Spengel, ut referretur
ad _indomitum_, cum Seruius ad Aen. vii. 378 scripserit
_Catullus hoc turben dicit ut hoc carmen_
108 _radicibus_ BLa¹ha
109 _late quaeuis cumque_ conieci in Philologo anni 1890 p. 170
et Class. Review eiusdem anni p. 311, post me anno 1895 Vahlen:
_lateque cum_ (_tum_ G: _tumi_ D: _eum_ B) _eius_ Ω: _lateque et
cominus_ p, uulgo: _late qua est impetus_ Lachm.: _lateque
comeis obit_ Munro || Distracta uidentur fuisse _quae uis cum
que_, dein locum mutasse _quae cum que uis_, mox in _quae cum//e
uis_ abiisse _obuia_ OBLa¹h: _omnia al. obuia_ GRVen: _omnia_
ACDa
111 _ne quidquam nauis_ O
114 _laberintheis_ GCD: _laberiẹntheis_ R: _laberinthis_ O
116 _a primo_ a: _cum primo_ Ω: _in primo_ h et
Carpentoractensis fortasse recte || _degressus_ Baehrens
119 _ingnata_ GO: _ignata_ RVenBLa¹ACD || _lamentata est_
Conington (_-tur_ Buecheler): _l(a)eta_ Ω: _laetabatur_ Lachm.:
_luctabatur_ Rossbach: _lentabatur_ h.e. _morabatur_ ego:
_miseram gnatam d. lamentatast_ Fleischer
120 _praeoptarit_ Statius: _portaret_ Ω: _praeoptaret_ marg.
Santeniani
121 _ut_ om. O || _necta_ GO
122 _deuincta_ Ω, etiam R antequam mutatus erat: _deuicta_
Santenianus et p: fort. _deuincta tenentem_ uel _tenet dum_; cf.
Cul. 188. Supplerunt _placito_ uel _dulci_ uel _tristi_ Itali,
_molli_ Baehrens, _leni_ Palmer. In cod. Carpentoractensi
_deuicta lumina somno_ sic scriptum inueni
123 _in memori al. nemori_ G
125 _e_ Ω: _ex_ O
126 _actum_ RO et nunc G: quid prius fuerit non dispexi ||
_tristem_ ap: _tristes_ (_-is_ A) Ω
127 _in_ om. Ω: add. a || _pret._ GOD, non RVen
130 _querellis_ a: _querelis_ GORVen
132 et 134 _siccine_ Ω || _auertam al. auectam_ Ven: _auertam_
O, Laur. 33.12, marg. R: num _auersam_ h.e. _abreptam_? ||
_aris_ Ω: _oris_ hp, Lachm.
133 _in_ om. O
134 _discendens_ G
135 _immemor_ ORVen: _inm._ G || _a_ Luc. Mueller: _ah_ GD et R
corr.: _ha_ O: _ab_ BLa¹AC: _aḍ al. ab_ Ven
136 _nullane_ Dah: _nullaue_ Ω || _crudeles_ Oh || _mentes_ Oh
138 _miserescere_ Calp. 1481: _mirescere_ O: _mit_(_tt_
C)_esc_(_isc_ BLa¹)_ere_ Ω: _mostri u. mitescere p._ Scal.
139 _nobis_] _blanda_ Oh
140 _uoce mihi nec hec_ (_hoc_ BLa¹A) _misere_ (ultima _e_ dubia
R, _-ser_ A, _-serere_ La¹) _sperare iubebas_ (_iud._ C, _uid._
La¹A) Ω || _non_ ed. pr. || _miserae_ uindicauit Vahlen:
_miseram_ ed. pr. || _exspectare_ Froehlich
141 _conub._ BACh: _connub._ GOVen
142 _discerpunt_ C: _disserpunt_ GRVen: _desserpunt_ O
143-148 _nulla uiro... curant_ extant apud Hieremiam Iudicem de
Montagnone p. iiii, 5.2
143 _tum iam_ Ω: _nunc iam_ B. Guarinus: _hinc iam_ Froehlich
144 _fidelis_ O
145 _quis_ (suprascr. _pro quibus_) G || _pregestit apisci_ G,
sed rasura est sub litteris _re_, et spatium ante _apisci_:
_p’gestit adipisci_ O: _apisci_ RVenBLa¹ACDh
148 _meminere_ Czalina
151 _falaci_ G m. pr., post addita est minutius scripta _{I_} ||
_d/essem_ Ven: _dassem_ (suprascr. _e_) p: _deessem_ Ω
153 _p’ea (? preea_) O || _intacta_ Ω || _cumulabor_ D m. pr.
155 _expuit_ Ω
156 _scilla_ O: _silla_ GRVenLa¹
158 _conub_ BAC: _connub._ GORVen
160 _nostras_ O
163 sequitur 160 _in_ O
164 _sed_] _si_ O || _nec quicquam_ GORBC || _conquerar_ Ω:
_conqueror_ p || _aureis_ Baehrens: _aures_ O: _auris_ G ex
_aures_: _auris_ Ω
165 _extern._ Oh: _exten{r}uata_ D: _extenuata_ Ω || _aucte al.
to_ G
171 _utinam non_ Macrob. vi. 1.42
174 _in creta_ OD: _in certam_ h et (suprascr. _re_) C: _in
cretam_ cett.
175 _haec_ O
176 _consilia in_ ed. Parm. 1473: _cons_(_-sci_ R)_ilium_ Ω ||
_nostris_ om. O || _requiesset_ ed. Parm.: _requisisset_
(suprascr. _r_) G: _requisisset_ Ω
177 _nitar_ ap
178 _Idomeneosne_ Conr. de Allio: _y_(_i_ Ven)_doneos ne al.
idmoneos_ GRVen: _idoneos ne_ OBLa¹: _Idomeneusne_ Lachm. ex Il.
xiii. 424 _Ιδομενεῦς δ᾽ οὐ λῆγε μένος μέγα_: _Idaeos_ Vahlen
tamquam _Ideos_ (suprascr. _mons_) in archetypo fuerit ||
_a_ Ω: _at_ Muretus: fort. _an_
179 _ponti_ O: _pontum_ Ω || _ubi diuidit_ Ω Lachm.
180 _impatris_ O: _an patris_ cett. sed in G fuerat _in_, ut
Bonneto uisum est || _quem ne_ GORVen: _quem ue_ BLa¹AC
182 _consoles me manet_ O
183 _qui ne_ O: _qui me_ Ah: _quiue_ GRVenBLa¹D || _lentos_ Oh
Carp.: _uentos_ cett.: num _uentoso_?
184 _litus_] _colitur_ Palmer
185 _patet_ GOD: _pater_ RVenBLa¹AC
186 fort. _nullast_
190 _multam_ L. Mueller: _muletam_ O: _mulctam_ Ω
191 _comprecer_ ap: _comprecor_ Ω
193 _anguino_ Ω
194 _exp._ Ω
195 post _aduentate_ rasura est duarum litterarum in G ||
fueratne _pias_? || _querellas_ OBAa: _querelas_ GRVen
196 _miserae_ D: _misera_ Ω, Bentley
198 _uere_ GOVen
200 _qualis sola_ Ω: corr. ap
201 _fimestet_ G m. pr. ut uidetur
204 _inuicto_ B, Auantius: _inuito_ Ω: _in uoto_ D
205 _quõ tunc_ OR: _qnõ tunc_ G ut uisum est Claudio D. Cobham:
_quo tunc_ BLa¹: _quomodo tunc_ ACVen: _quo motu_ Heyse: _quo
moto_ Fleischer: _quo nutu et_ Fea || _contrumuere_ D:
_contremuere_ Rossbach
207 _mente_ Ω: num _mentis_?
211 _sospitem erectum_ (_err._ B nondum correctus) B,
Laurentiani, Carp.: _s. ereptum_ cett.: _Erectheum_ Voss
212 _classi_ codices praeter A et Santenianum: _classem_ A Sant.
|| _moenico_ Ω
213 _gnatum_ Ω || _concred._ Auantius: _cum cred._ Ω || _egens_
GO
214 _complexo_ AD Sant.
215 _gnat._ Ω || _ioc._ Ω
216 _gnat._ Ω
218 _ac_] fort. _haec_
219 _cui_ R super rasuram: _quem al. cui_ G
220 _gnat._ Ω
223 _querellas_ ORBa
224 _infulso_ O: _infuḷso_ R || _fedẹns_ (suprascr. _a_) R
227 _obscurata_ GODh, et sic R sed _-ṭạ_ punctis notata:
_obscura_ AC Laurentiani, ap || _dicet_ Ω: _duget_ D: _obscurata
decet_ Lachm.: _obscura signet_ Conington
228 _Itoni_ Al. Guarinus: _ythomi_ uel _ithomi_ Ω
229 _has_ Ω, Statius: _ac_ ap uulg. || _Erechthi_ Buecheler:
_freti_ Ω
230 _annuit_ etiam R, sed _i_ super rasuram
231 _tum_ O: _tu_ Ω
232 _oblif/eret_ (_obliferet_ Ven) _al. obliteret_ GVen
233 _ac_ ap: _hec_ Ω
234 _antenne //_ (sic) G: _antēnene ne_ O
235 _sus_(_subs_ G)_tolant_ O, prius G, post addita est _l_
Post 235 Faernus inserebat ex Nonio p. 546 uersum _Lucida qua
splendent [summi] carchesia mali_ Vide ad Fragm. V
237 _(a)etas_ Ω: _aera_ D: _sors_ Al. Guarinus: _fors_ ed.
Trinc.: _freta_ Froehlich: _aestas_ Palmer || _sistet_ O et
plerique: _sistens̶t_ (sic) G: _sistạ̄
t_ (suprascripta _{e_}) R:
_sistent_ DVen
239 _seu_ Oah et fortasse G m. pr.
Post 240 spatium unius uersus est in RBVen, non item in G, qui
tamen primam litteram uersus 241 sic habet scriptam _√At_.
In AC Laur. 33.12, et Santeniano _Fletus Egei_
247 _Minoidi_ corr. R: _Minoi_(_y_ BLa¹D)_da_ Ω: fort. _in
Minoida_
249 _quem̸_ G || _tamen p̸r̸aspectans_ (_prosp._ O: _prosp. al.
asp._ RVen) GORVen: _tum prospectans_ h
251 _parte_ AC: _pater_ Ω
252 _cum_] _tum_ O
253 _te_ G, sed fuerat _et_: _et_ O || _adriana_ Ω
254 _quae tum_ Bergk, cui post 253 uersus excidisse uisus est
255 _euhoe... euhoe_ BLa¹: _euche... euche_ GOVenACD sed in G
_euche_ in _euohe_ transiit
256 _harum_ Ω: _horum_ a uulgo
258 om. in textu, habet in marg. D
261 _ali(a)e_ Ω: _aliei_ Lachm.
262 _tenais_ O: _tenụis_ R || _tintinitus_ R m. pr.:
_tint̶i̶nitus_ (sic) G: _tinṭịṇnitus_ Ven
263 _multis_ ed. Trinc.: _multi_ Ω || _efflabant_ ah:
_efflebant_ Ω
270 _procliuiṭ_ (suprascr. _s_) O h.e. _procliuit_ in
_procliuis_ mutatum, ut H. O. Coxe iudicabat; sed nisi punctum
accederet (_ṭ_) suprascr. _{s_} potius _procliuiter_ poterat
esse: _procliuas_ Ω
271 _sublimina_ ah: _sublimia_ Ω: _sub lumina_ uulgo
273 _leni et resonant_ scripsi: _leuiter sonant_ Ω nisi quod O
habet _leuiterque sonant_: _lenique sonant_ Lennep: _leni
resonant_ Lachm. || _clangore_ AC || Excerpta ex ueteribus
glossis Pithoeana p. 71 Gothofr. _Placor tranquillitas. At
Catullus plangor_
274 _increbrescunt_ hap
275 _ab_ GORVenACah: _a_ D || _refulgent_ ap: _refulgens_ Ω
276 _tum_ hap, Lachm.: _tn̅_ (_tamen_) O: _tamen al. tibi_ GR,
sed in R _n_ super rasuram est: _tibi_ ACDVen: _sic ibi_ Haupt:
_sic tum ibi_ Rossbach
277 _at se_ Ω: _a se_ Da
278 _abitum_ ODa: _habitum_ Ω
280 _quodcumque_ Ω sed _quidc._ C: _quotc._ Riccardianus 2242
Lachm. || _campi_ Dp: _campis_ Ω
281 _quod_ D
282 _aurea_ OR || _parit_ Laur. 33.12, corr. G, hap: _perit_ uel
̲ it_ cett.: _aperit_ Housman sed cf. Ov. A. A. iii. 185 _Quot
_p
noua terra parit flores, cum uere tepenti Vitis agit gemmas_
283 _interstinctis_ Heinsius || _curulis al. corollis_
(_-rollos_ (suprascr. _i_) B) GRBVen: _corulis_ O
284 _quo_ D: _quod_ Oa: _quot_ Ω || _ioc._ Ω: _iucundum_
adnotato? ed. Muret. Bodleianae (2 R. 6.30)
285 _penios_ Laur. 33.12, Lachm.: _penies al. os_ (_-ies_
suprascr. _o_ RB) GRBVen: _penies_ OACLa¹ || _adest ut_ Ω: _ut_
om. Dah
287 _Minos_(_ss_ C)_im_ Ω: _Minosium_ (suprascr. _im_) Caesenas:
_Minosmi_ Carp.: _Amosim_ D: _Mnemonisin_ uel _Aemonisin_
Heinsius: _Naiasin_ Haupt: _Meliasin_ Peiper, Madvig || _doris_
Ω: _cloris_ marg. Caesenatis. Emendarunt _claris_ Itali:
_doctis_ Statius: _hilaris_ Unger: _floris_ Peiper. Fort.
_Aemonisin l. Chlori c. choreis._ Steph. Byz. _Αἱμονία ἡ
Θετταλία, ἀπὸ Αἵμονος· Αἵμων δὲ υἱὸς μὲν Χλώρου τοῦ Πελασγοῦ,
πατὴρ δὲ Θεσσαλοῦ, ὡς Ῥιανὸς καὶ ἄλλοι +Haimonia hê
Thettalia, apo Haimonos· Haimôn de huios men Chlôrou tou
Pelasgou, patêr de Thessalou, hôs Rhianos kai alloi+_
288 _non acuos al. nonacrias_ (_os_ Ven) GRVen: _non ac_(_acc_
O)_uos_ ACO: _non uacuus_ Bapt. Guarinus
290 _nutanti_ RCVen: _mutanti_ O, prius G || _fletaque_ Scaliger
|| _sororum_ Ω: corr. a
291 _flamati_ O: _flam_(_mm_ Ven)_anti_ Ω
293 _uellatum_ pr. G, OLa¹a: _uallatum_ Baehrens
296 _quam_ Da: _qua_ Ω
298 _diuum_ Ven pr. m., Da: _diui_ GORBC et corr. Ven: _diu_ A
_natisque_ Da: _gnatisque al. gratis_ G: _gnatisque_ ORLa¹ACh
299 _aduenit, caelo_ Muretus
300 _Iri_ scripsi, quae fuit urbs Maliensium apud quos Apollo et
Diana praecipuo honore colebantur: _ydri_ (_idri_ AC) Ω
301 _Pelea_ G: _Palea_ Ω: _Pallada_ Da
307 _his al. hic_ G: _hic_ Ven et Laur. 33.12 m. pr. || _uestis_
Parthenius: _questus_ Ω: _cestus_ Orelli
308 _talos_ ed. Iuntina 1503 || _tuos_ Ω || _incinxerat_ GD:
_inexcinxerat_ Bod. Lat. Class. e. 15: _intinxerat_ Ω
309 _at roseo niue(a)e_ (_uinee_ O) Ω: _at roseae niueo_ Al.
Guarinus: _ambrosio_ Vulpius
311 _collum_ pr. G, Oa
319 _custodibant_ ODa: _custodiebant Ω calath_(_t_ Aa)_isti_ Ω
320 _h(a)ec_ Ω, quod reuocauit Usener: _hae_ uulgo ||
_pendentes_ (suprascr. _ll_) Canon. Lat. 33: _pectentes_
Statius: _plectentes_ Hertzberg: _pauientes_ Owen
322 _arguit_ malebat Lachm.
Post 322 unius uersus spatium est in RVenBLa¹Aah, quo scriptum
est _Epit(h)alamium_ (_-iom_ B, _-ion_ La¹, _-um_ RVenAC)
_thetidis_ (_tethidis_ Ba) _et pelei_ (_pellei_ a) || In GO
spatium abest, sed rubris litteris adscriptum est in marg. G
_Epythalamium thetidis et pelei_
324 _tutum_ marg. _tu tamen_ GRBVen: _tutum_ OLa¹: _tu tamen_
ACh || _opus_ GORVen, sed GRVen in marg. habent _opis
clarissime_ Dap: _carissime_ Ω
326 _oraclum_ Dap et Laurentianus 33.12: _oraculum_ Ω
327 Macrob. S. vi. 1. 41 Catullus: Currite ducenti sub tegmine
currite fusi || _subtegmina_ (_a_ ex _e_) O
330 om. O: _flexo animo mentis p. amorem_ Ω: _flexanimum mentis
p. amorem_ Al. Guarinus: _flexanimo mentem p. amore_ Muretus:
_quae te flexanimo mentis p amore_ Lachm.
331 _sonos_ Ω
334-337 om. BLa¹Dap Phil. Eos Lachm. in paginarum ordine non
numerauit, Haupt in marg. adscriptos putauit, esse tamen Catulli
334 _umquam tales contexit_ Ω: corr. Ald. I: _conexit_ Lachm.
339 delebat Landor
341 _preuertet_ p: _preuertit_ GRAC Laurentiani: _peruertet_
(_-tit_ BVen) OahBVen
344 post _sanguine_ nihil habent Da || _teuen_ O: _tenen_ GAC:
_tenen al. teuen_ RVen || _campi_ corr. D, marg. Santeniani,
uulg.: _cliuei_ Haupt || _Phrygiae T. m. s. Thebae_ uel
_Phrygiei T. maculabunt s. Theben_ Froehlich || Mihi _tenen_
superesse uidetur ex eo quod fuerat _tenentem_, quod omissum in
loco suo uersus 122 et in marg. adscriptum postea huc migrauit
347 _sub tegmine_ R
349 _gnatorum_ Ω
350 _cum in_ (om. A) _ciuium_ Ω: _cum in curium_ Ambros. H. 46,
nisi fallor. Scriba O quid uoluerit, dubito: post _cum_ primae
quinque litterae _inciu_, sexta ō cui prefixum est {s}, septima
ṣ, h.e. me quidem iudice _inciueronṣ_; aliis sexta uisa est _o_
in _v_ mutata: _cum in cinerem_ Dah: _soleunt... crimen_ O:
_soluent... crines_ Ω: _cum incultum... crinem_ Baehrens: _cum
incuruo_ conieci in ed. 1, _cum in Ciero_ ed. 2
352 _subtegmine_ Laur. 33.12 et R pr. m.
353-356 om. R (non Ven), in ima pagina add. manus recentior
353 _praecerpens_ Statius: _precern_(_-terri_ G m. pr., _-tern_
O)_ens_ Ω: _presternens_ Phil. || _cultor Ω;_ id ex glossemate
_cultro_ ortum ratus est Morgenstern: _messor_ Oh et marg.
Santeniani
Post 354 uersum excidisse credidit Voss
355 _prosternens_ Ω, etiam G sed hic ex _prosternet_:
_prosternet_ Ohp
357, 8 om. in textu, add. in marg. Ven
357 _quamandri_ Carp.: _Camandri_ Peiper
359 _cessis_ O: num _caecis_? cf. Ov. M. i. 24. languet certe
_caede_ post _caesis_
360 _lumina_ marg. _al. flumine_ G: _flumine al. lumina uel
flumina_ Ven
361 _sub tegmine_ (suprascr. _a_) R
362, 3 om. D, sed habet adscriptos in marg.
362 _dedita_ Muretus
364 _percussae_ Lachm.
365 _sub tegmine_ (suprascr. _a_) R
366 _simulac_ a: _simulạḥac_ D: _simul hanc_ uel _hāc_ Ω
368 _madefient_ marg. D: _madescent_ Ω: _mitescent_ Da Lachm.
370 _proiciet_ OBVen: _proiiciet_ GR
371 _sub tegmine_ (suprascr. _a_) R
372 _agit{e_} R
375 _sub tegmine_ (suprascr. _a._) R
377 _esterno_ O: _externo_ GRVenBLa¹A
378 spurium habuit Bergk, uncis inclusit L. Mueller
379-381 om. O
380 _se cubitu_ BRVena || _mutet_ uel _mictet_ prius R
381 _sub tegmina_ R
 383 _cecinerunt_ Dahp: _cecinere_ Ω: _cernere_ O: _cecinere e
pectore_ Baehrens
384 _domu̇
_ B: num _domus_?
385 _heroum et_ Io. Bapt. Sigicellus Bononiensis (1492-1560):
_Nereus_ Ω: _Merens_ Bod. Lat. Class. e. 15 || _Post 386
sequitur in codd. _lxvii. 21 languidior tenera cui_ (_com_ Da)
_pendens_ (_pedens_ GOC) _sicula beta
388 _cum_ h: _dum_ Ω || _uenissent_ Dhp: _uenisset_ Ω
389 _prospexit_ Da || _procumbere_ GORVenACDa: _procurrere_
La¹hp: _prorumpere_ Wakefield || _tauros_ Ald. I: _currus_ Ω
Lachm.
391 _Thyadas_ G m. pr., RBLa¹: _Thiadas_ OACVen et corr. G ||
_esit_ O: _hesit_ marg. _egit_ h
392 _certatum_ GORVenCh || _ruentes_ ap: _tuentes_ Ω
393 _acciperent_ Par. 7989: _acciperet_ Ω || _lacti_ Oh Phil., G
m. pr.: _lacti_ (suprascr. _leti_) R: _lacti d. spumantibus
aris_ Voss
395 _ran_(_rān._ G)_usia_ Ω: _ramunsia_ O: _Amarunsia_ Baehrens,
Peiper
399 _fratres_] _mạṇụṣ fratres_ R
400 _natos_ GBVen Laurentiani h
402 _uti nuptae_ Maehly || _poteretur_ ed. Trinc.: _potiretur_ Ω
404 _p̶e̶n̶a̶t̶e̶s̶ parentes_ (sic) Can. Lat. 33: _penates_ Al.
Guarinus

LXV

Etsi me assiduo confectum cura dolore

seuocat a doctis, Ortale, uirginibus,
nec potis est dulcis Musarum expromere fetus
mens animi, tantis fluctuat ipsa malis:
namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris 5
pallidulum manans alluit unda pedem,
Troia Rhoeteo quem subter litore tellus
ereptum nostris obterit ex oculis.
alloquar, audiero numquam loquentem,
numquam ego te, uita frater amabilior, 10
aspiciam posthac? at certe semper amabo,
semper maesta tua carmina morte tegam,
qualia sub densis ramorum concinit umbris
Daulias, absumptei fata gemens Itylei.
sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto 15
haec expressa tibi carmina Battiadae,
ne tua dicta uagis nequiquam credita uentis
effluxisse meo forte putes animo.
ut missum sponsi furtiuo munere malum
procurrit casto uirginis e gremio, 20
quod miserae oblitae molli sub ueste locatum,
dum aduentu matris prosilit, excutitur:
atque illud prono praeceps agitur decursu,
huic manat tristi conscius ore rubor.

LXV Vnius uersus spatium in O _AD ORTALEM_ GRVenC Laur. 33.12:

_AD ORIENTALVM_ a

1 _defectu_ O: _confec_(_t_ R)_tum al. defectum_ RVen

2 _seuocat_ Dap: _sed uacat_ Ω
3 _dulcis musarum_ D: _dulcissimus har_(_u_ O)_um_ Ω
5 _Lethaeo in_ scripsi: _loethi_ O: _lethei_ Ω
7 _Troya_ B Laurentiani: _Tidia_ O: _Tydia al. troya_ (_-ia_ G)
VenG: _Lydia al. troia_ R: _Ilia_ Palmer
9 _deficit_ marg. RVen: uersum om. sine interstitio GORVenBCh
 Laurentiani, habent ADa Bodl. Lat. Class. e. 15, spurium rati
sunt Statius Scaliger L. Mueller Baehrens Munro Schmidt Palmer,
receperunt tamquam Catulli Lachmann Haupt Owen Schulze, uncis
incluserunt Schwabe Postgate. Ex eo retinuerunt _Numquam ego te_
Munro Palmer, ceteris mutatis || _tua loquentem_ D ||
_uerba_ supplent Aa Bod. Lat. Class. e. 15, _fata_ Ambros. D 24,
_facta_ Voss, Lachm. _te uoce loquentem_ Owen. Mihi ex Plin.
Epist. II.1 _Virginium saudio adloquor teneo_ scribendum uidetur
_teneamue_
11 _at_ Da Bod. Lat. Class. e. 15: _aut_ Ω
12 _carmina_ Dah Bod. Lat. Class. e. 15: _carmine_ Ω ||
_tegam_ Ω: _canam_ D: num _seram_?
14 _Dauilas_ B Laurentiani: _Bauila_ mox _-las_ G: _Bauilla_ O:
_Baiula al. Dauilas_ R || _absumptei_ scripsi: _assumpta_ O:
_assumpti_ Ω || _ithilei_ uel _ythilei Ω_ in marg. defecit RVen
16 _bactiade_ BLa¹: _act_(_c_ G)_iade_ GORVenAC sed in R addita
est super _ac_ minutius exarata _b_
17 _ne quicquam_ Ω
19-24 a praegressis seiungebat Rossbach

LXVI

Omnia qui magni dispexit lumina mundi,

qui stellarum ortus comperit atque obitus,
flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,
ut cedant certis sidera temporibus,
ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans 5
dulcis amor giro deuocet aereo:
idem me ille Conon caelesti numine uidit
e Beroniceo uertice caesariem
fulgentem clare, quam multis illa dearum
leuia protendens brachia pollicita est, 10
qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo
uastatum finis iuerat Assyrios,
dulcia nocturnae portans uestigia rixae,
quam de uirgineis gesserat exuuiis.
estne nouis nuptis odio Venus? idque parentum 15
frustratur falsis gaudia lacrimulis,
ubertim thalami quas intra limina fundunt?
non, ita me diui, uera gemunt, iuerint.
id mea me multis docuit regina querellis
inuisente nouo proelia torua uiro. 20
et tu non orbum luxti deserta cubile,
sed fratris cari flebile discidium?
cum penitus maestas exedit cura medullas!
ut tibi tunc toto pectore sollicitae
sensibus ereptis mens excidit! at te ego certe 25
cognoram a parua uirgine magnanimam.
anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es
coniugium, quod non fortior ausit alis?
sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta es!
Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu! 30
quis te mutauit tantus deus? an quod amantes
non longe a caro corpore abesse uolunt?
atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis
non sine taurino sanguine pollicita es,
si reditum tetulisset. is haut in tempore longo 35
captam Asiam Aegypti finibus addiderat.
quis ego pro factis caelesti reddita coetu
pristina uota nouo munere dissoluo.
inuita, o regina, tuo de uertice cessi,
inuita: adiuro teque tuumque caput, 40
digna ferat quod siquis inaniter adiurarit:
 sed qui se ferro postulet esse parem?
ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris
progenies Thiae clara superuehitur,
cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus 45
per medium classi barbara nauit Athon.
quid facient crines, cum ferro talia cedant?
Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,
et qui principio sub terra quaerere uenas
institit ac ferri stringere duritiem! 50
abiunctae paulo ante comae mea fata sorores
lugebant, cum se Memnonis Aethiopis
unigena impellens nutantibus aera pennis
obtulit Arsinoes Locridos ales equos,
isque per aetherias me tollens abuolat umbras 55
et Veneris casto collocat in gremio.
ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat,
Graia Canopieis incola litoribus.
hic iuueni Ismario ne solum in limine caeli
ex Ariadneis aurea temporibus 60
fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus
deuotae flaui uerticis exuuiae,
uuidulum a fluctu cedentem ad templa deum me
sidus in antiquis diua nouum posuit.
Virginis et saeui contingens namque Leonis 65
lumina, Callisto iuxta Lycaoniam,
uertor in occasum, tardum dux ante Booten,
qui uix sero alto mergitur Oceano.
sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum,
lux autem canae Tethyi restituit, 70
(pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo,
namque ego non ullo uera timore tegam,
nec si me infestis discerpent sidera dictis,
condita quin ueri pectoris euoluam):
non his tam laetor rebus, quam me afore semper, 75
afore me a dominae uertice discrucior,
quicum ego, dum uirgo quondam fuit, omnibus expers
unguentis, una milia multa bibi.
nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda,
non post unanimis corpora coniugibus 80
tradite nudantes reiecta ueste papillas,
quin iucunda mihi munera libet onyx,
uester onyx, casto petitis quae iura cubili.
sed quae se impuro dedit adulterio,
illius a mala dona leuis bibat irrita puluis: 85
namque ego ab indignis praemia nulla peto.
sed magis, o nuptae, semper concordia uestras
semper amor sedes incolat assiduus.
tu uero, regina, tuens cum sidera diuam
placabis festis luminibus Venerem, 90
sanguinis expertem non †uestris† esse tuum me,
sed potius largis affice muneribus.
sidera corruerint utinam! coma regia fiam,
proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!

LXVI Inter LXV, LXVI interstitium non est in codicibus

1 _dispexit_ Calp. 1481: _despexit_ codd.

2 _obitus_ Da || Apul. de deo Socratis 120 _qui signorum ortus
et obitus comperit_: _bitus_ B m. pr.: _habitus_ Ω
5 _sub Latmia_ Calp. 1481: _sublamia_ Bh et Paris. 7989:
_sublamina_ O: _sublimia al. sublamia al. sublimina_ (suprascr.
_a_) RVen: _sublimia_ G et plerique || _religans_ Ω
6 _giro_ ed. antiquissima saec. xv: _guioclero_ GORAC:
_guiodero_ Ven: spatium uacuum in D _cliuo_ h fortasse _guro_:
_circo_ Froehlich
7 _sqq._ Schol. Arati Phaen. 146 _Κόνων δ᾽ ὁ μαθηματικὸς
Πτολεμαίῳ χαριζόμενος Βερονίκης πλόκαμον ἐξ αὐτοῦ κατηστέρισε‧
τοῦτο γὰρ Καλλίμαχός που φησὶν Ἠδὲ (f. _Τῇδε_) _Κόνων μ᾽ ἔβλεψεν
ἐν ἠέρι τὸν Βερονίκης Βόστρυχον ὅν τ᾽ ἄρα κείνη πᾶσιν ἔθηκε
θεοῖσιν_
7 _caelesti numine_ Ω: _lumine_ Canter: _in lumine_ Voss: _in
culmine_ Maehly
8 _ebore niceo_ Ω || _cesariem_ GOBLa¹Ven
11 _quare ex_ Ω: corr. ed. Parm. 1473
12 sic Da: _uastum finis ierat Assirios_ Ω: _deficit_ marg. RVen
15, 16 extant apud Hieremiam Iudicem de Montagnone Part iiii. 6.
3 ed. Ven. 1505
15 _atque parentum Frustrantur falsis_ codd. et Montagnone ||
_anne_ p, uulgo
Emendarunt _an quod auentum_ Munro, _an quod amantum_ Owen,
_atque maritum_ Schmidt, Postgate, Palmer
16 _frustratur_ cod. unus (Bodl. Misc. 186) Hieremiae Iudicis de
Montagnone, unde scripsi _idque parentum frustratur_ || _salsis_
Heyse
17 _limina_ Da Lachm.: _lumina_ Ω
18 _diui_ Dah: _diu_ Ω || _iuerint_ ed. antiquissima saec. xv:
_iuuerint_ Ω
19 _querellis_ Aa: _querelis_ GORVen
21 _et al. at_ GRVen: _et_ OBLa¹h
22 _discid._ O: _dissid._ Ω
23 _cum_] _quam_ Bentley: _tum_ Lachm.
24 _ut ibi_ G || _tunc_ OC Laur. 33.12: _nunc al. tunc_ GRVen ||
_sol(l)icitet_ Ω
25 _at te ego_ ed. Trinc.: _at ego_ GORVenACDa: _atque ego_
BLa¹h
26 _magnanimam_ Da: _-ma_ Ω || _Hygin._ P. A. ii. 24 _Alii
dicunt hoc amplius, Ptolemaeum Beronices patrem multitudine
hostium perterritum, fuga salutem petiisse, filiam autem saepe
consuetam insiliisse in equum et reliquam exercitus copiam
constituisse et complures hostium interfecisse: pro quo etiam
Callimachus eam magnanimam dixit_
27 _atne_ BLa¹ || _quo_ Muretus: _quam_ Ω: _quom_ Faernus ||
_adepta es_ Lachm. ed. 1: _adeptos_ O: _adeptus_ Ω: _adepta’s_
Lachm. ed. 2
28 _quod non fortior aut sit alis_ Ω: _quo_ Dah Muretus ||
_fortius_ Muretus || _ausit_ P. Nicetti Lucensis aequalis
Politiani, quod mihi demonstrauit Bywater: _assit_ uidetur
legisse scriptor Achillis tragoediae in sapphicis p. 30 ed.
Pignorianae Mussati operum _Nemo tam fortis ualet esse quo non
fortior assit_
31 _tantum_ a, Schrader
32 _adesse_ G: num _abisse_? adnotator Seruii Bodleiani saec. xv
ad Aen. ix. 427 _Segregari a me noluit dum abipso abirem. Vnde
est illud Catulli. Amantes non longe a caro corpore ab esse
uolunt_ (F. Madan)
33 _me_ nescio quis Italorum saec. xv, Bentley || _pro_ codd.:
fort. _prae_, quod habet ed. Trinc.
34 _taurino_ om. O
35 _si_] _sed_ O: _sed al. si_ GRBVen || _te tulisset_ Ω ||
_haut_ Conrad. de Allio: _aut_ Ω || _in_] _ita_ Froehlich
40 Etym. Magn. s. u. Θηλαμών· Εἴρηται γὰρ καὶ θηλυκῶς κάρη ὡς
παρὰ Καλλιμάχῳ, Σήν (codd. _ἥν) τε κάρην ὤμοσα σόν τε βίον_
41 _adiurarit_ h: _adiuraret_ Ω
43 _quem_] _quae_ Oap || _maxima_ Ω: _maximum_ Guarino tribuitur
|| _horis_ Ven, non R: _in auris_ Weber
44 _Thiae_ Voss, Bentley: _Phitie_ (_Phyt._ GRVena Laur.
33.12)Ω: _Thyiae_ Conr. de Allio: _Phthiae_ Ald. I
45 _tum_ O et G m. pr. ut uidetur || _peperere_ (uel _rupere_)
Itali: _propere_ Ω nisi quod in C est _propṭẹṛ_ (suprascr.
_ere_): _prupere_ ed. ant. saec. xv: _pepulere_ Statius ||
_cumque_ ODah: _atque al. cumque_ BRVen: _atque_ GLa¹AC
48 _Schol. Ap. Rhod. ii. 373 μέμνηται αὐτῶν καὶ Καλλίμαχος·
Χαλύβων ὡς ἀπόλοιτο γένος Γειόθεν ἀντέλλοντα, κακὸν φυτόν, οἵ
μιν ἔφηναν._ Idem ad I. 1323 || _Chalybon_ Politianus:
_c_(_sc_ h)_elerum_ Oh: _celitum al. celorum_ R et sic sed
addito _al. celtum_ Ven: _celitum_ GLa¹ACD
50 _ferri stringere_ Heyse: _ferris frin_(_fin._ O)_gere_ Ω:
_ferri frangere_ Dap et Paris. 7989
52 _mēnonis_ O: _menonis_ Ω
54 _arsinoes_ OLa¹ Par. 7989: _asineos al. arsinoes_ GRVen ||
_Locridos_ Bentley: _elocridi_(_ḍị_ G)_cos_ Ω: _da_(_cla_
a)_ridos_ Da: _gloridos_ (suprascr. _c_) Caesenas: _Chloridos_
Auantius: _Locricos_ Statius, Nigra: _ales equos_ (_equis_
Caes.) D et Caesenas: _alis equos_ Ω: _alisecus_ Statius, Nigra
55 _abuolat_ scripsi: _auolat_ O: _aduolat_ Ω
56 _collocat_ OD: _aduolat al. collocat_ GRVen: _aduolat_ BLa¹AC
57 _z_(_c_ O)_yphiritis_ Ω: _zeph._ Da
58 _Graia_ Lachm. || _Canopieis_ Auantius: _gratia ca_(_co_
O)_nopicis_ Ω
59 _hic iuueni (h)ismario_ scripsi: _hi_ (_hii_ CA Laurentiani)
_dii uen ibi_ (_id_ C) _uario_ Ω: _hi dii ibi_ Dp, Ambros.
H. 46, Bonon. 2744: _arduei ibi_ Haupt: _inde sibi_ Pleitner:
_numen ibi_ Ritschl: _aduena ibi_ Conington: _hic lumen_ Mowat:
_inuida enim_ Vahlen: _inuida ibi_ Nigra: _inde Venus_ Postgate,
quod et ipse olim conieceram: _hic Veneri_ Owen: _hic autem_
Kakridis: _limine_ p: _numine_ Ω, nisi quod _mumine_ habet R:
_culmine_ Peiper
60 _adrianeis_ Ω
62 Huc refero Suid. s. u. _Φόβη κόμη, θρίξ. [Βόστρυχον] ὅστε
(_ὅστις_ codd.) _φόβῃς ξανθοτάταις ἐκόμα_
63 _uuidulum_ Paris. 8233: _uiridulum_ GVenACD: _uindulum_ ORBh
Laurentiani: fort. _umidulum_ uel, quod malebat Woelfflin,
_umidulam fḷạ̄ma_ marg. _templa_ R: num _fana_? || _deum me_ Da:
_decumm(a)e_ Ω
66 _calixto_ GORVen: _Lycaoniam_ Rossbach: _li(y)caonia_ Ω:
_Lycaonida_ Scal.: _iuncta Lycaoniae_ Parthenius: _iuncta
Lycaonia_ Simpson
70 marg. _deficit_ RVen || _autem_ Dp: _aut_ Ω || _Tethyi_ Ald.
I || _restituit_ Lachm.: _theti restituem_ Ω: fort. _lux aufert
c. Tethyi restituens_
71 _parce_ GO || _hic_ omittebat Palmer
72 _ullo_ Oah: _nullo_ Ω
73 _si me_ p: _sine_ Ω || _discerpent_ D: _diserpent_ Ω ||
_dictis_] _doctis_ O: _dextris_ Bentley
74 _quin_ ACDa Laur. 33.12: _qui al. quin_ RVen: _qui_ GOBLa¹h
|| _ueri_ D: _uere_ Ω nisi quod _uere_ ex _uero_ mutatum est in
C || _euoluam_ ed. Parm. 1473: _euolue_ Ω || _Condita qui uere
pectoris euoluo_ Conr. de Allio
75, 6 _afore_ Statius: _affore_ Ω: _abfore_ Dap
77 _exspersa_ Heinsius, Conington: _expressa_ Statius ||
_omnibus ex pars Vnguentis_ Munro (1867)
78 _unguentis_ Ω: _unguenti_ Canon. Lat. 33: _unguenti si_
Lachm. apodosin in u. 79 _nunc uos_ faciens || _una_ Ω: _uini_ D
|| _surii_ Auratus || fort. _omnibus una Exspersa unguentis_
h.e. una ante alias exspersa omnigenus unguentis
79 _quas_ Calp. 1481: _quem_ Ω: _quem al. quam_ RVen: _quae_ p
Scal.: _quom_ Haupt: _quis_ Harberton, Selections from Greek
Anthology, p. 512
80 _non post_ cum _unanimis_ iungebat Harberton, tamquam de
maritis dictum qui uxores amare desierunt et sic iam Scal.: _non
prius_ Palladius: _uno animus_ Ω: _uno animos_ Da
81 _reiecta_ p: _ret_(_rect._ B)_ecta_ Ω: _detecta_ Dh
82 _quin_ Lachm.: _quam_ Ω: _qua_ Bod. Lat. Class. e. 15: _quae_
Harberton. Huc refero quod est in Achillis Tatii Isagoge ad
Arati Phaenom. 14 _ὁ Καλλίμαχος πρὶν ἀστέρι τῷ Βερενίκης ἐπὶ τοῦ
πλοκάμου φησιν ὃς ἐξ ἑπτὰ καταφανῶν σύγκειται_
83 _colitis_ GOh, marg. Santeniani: _petitis_ Da, Nettleship:
 _queritis_ RVen CB Laurentiani || _iure_ h et Brix. || _colitis
quae iure cubile_ Bosscha
84 _seque se_ D: _sed quae si_ h Brix. || num _sed si quae i. se
det adulterio_?
85 sic Statius: _illius amala leuis bibat dona i. p._ codd.
86 _indignis_ La¹Dah: _indignatis_ O: _indigetis_ GAC Laur.
33.12: _indigetis al. indignis al. indignatis._ RVen
87 _uestras_ p: _nostras_ Ω
91 _sanguinis_ Ω: _unguinis_ Bentley || _non uestris esse tuum
me_ Ω: _uestri non esse_ Bod. Lat. Class. e. 15: fort. _unguinis
expertem uestri noli esse tuum me_ || _non siris_ Lachm.
(_siueris_ Scal.): _non iusseris_ ego in ed. maiore || _tuam me_
Auantius: _tuei me_ Fleischer
92 _largẹ is_ Ven: fort. _largeis_ || _affice_ p, Scal.:
_effice_ Ω
93 _corruerint_ Lachm.: _cur iterent_ Ω: _cur uerent_ cod.
Landauianus Nigrae: _corruerent_ ego in editione maiore: _cur
retinent? iterum_ Markland: _sidera cur haerent? utinam_ Nigra
94 _Hydrochoi_ ed. Pr.: _idrochoi_ uel _id rochoi_ Ω ||
_fulgoret_ Baehrens

LXVII

CATVLLVS

O dulci iucunda uiro, iucunda parenti,

salue, teque bona Iuppiter auctet ope,
ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne
olim, cum sedes ipse senex tenuit,
quamque ferunt rursus uoto seruisse maligno, 5
postquam es porrecto facta marita sene.
dic age dum nobis, quare mutata feraris
in dominum ueterem deseruisse fidem.

IANVA

Non (ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)

culpa mea est, quamquam dicitur esse mea, 10
nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:
†uerum istius populi ianua qui te facit†,
qui, quacumque aliquid reperitur non bene factum,
ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.

CATVLLVS

Non istuc satis est uno te dicere uerbo, 15

sed facere ut quiuis sentiat et uideat.

IANVA

Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat.

CATVLLVS

Nos uolumus: nobis dicere ne dubita.

IANVA

Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis,

falsum est. non illam uir prior attigerit, 20
languidior tenera cui pendens sicula beta
numquam se mediam sustulit ad tunicam:
sed pater illius nati uiolasse cubile
 dicitur, et miseram conscelerasse domum,
siue quod impia mens caeco flagrabat amore, 25
seu quod iners sterili semine natus erat,
ut quaerendum unde unde foret neruosius illud,
quod posset zonam soluere uirgineam.

CATVLLVS

Egregium narras mira pietate parentem,

qui ipse sui nati minxerit in gremium. 30
IANVA

Atqui non solum hoc se dicit cognitum habere

Brixia Chinea supposita specula,
flauus quam molli percurrit flumine Mella,
Brixia Veronae mater amata meae,
sed de Postumio et Corneli narrat amore, 35
cum quibus illa malum fecit adulterium.
dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti?
cui numquam domini limine abesse licet,
nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo
tantum operire soles aut aperire domum? 40
saepe illam audiui furtiua uoce loquentem
solam cum ancillis haec sua flagitia,
nomine dicentem quos diximus, ut pote quae mi
speraret nec linguam esse nec auriculam.
praeterea addebat quendam, quem dicere nolo 45
nomine, ne tollat rubra supercilia.
longus homo est, magnas cui lites intulit olim
falsum mendaci uentre puerperium.

LXVII Inter LXVI, LXVII interstitium non est in codicibus

1 _ioc._ Ω
5 _maligne_ Oh, Munro: _nato s. maligne_ Froehlich
6 _es_ Ald. I: _est_ Ω || _marita_ Da: _marite_ Ω
7 _agedum nobis_ Calp. 1481: _age de nobis_ Ω: _age da_
Balthazar Venator
8 _ueterem_ Oh Santenianus: _uenerem_ Ω
9 _plateam_ BRVen
11 _quidq._ O
12 _istius_ GORVen (sed _-ụṣ_ RVen) Bod. Lat. Class. e. 15:
_isti_ BCAh Laurentiani: _istis_ Da || _qui te_ Ω: _qui re_ Bod.
Lat. Class. e. 15 || _isti populo ianua quidque facit_ Doering
(_quidque_ iam Statius et nuper Vahlen): _qui te_ Scal. mutabat
in _Quinte_, quod recepit Lachm. || _uerumst ius populi_ Munro:
_uerum est os populi ‘ianua,’ Quinte, ‘facit,’_ ego in ed.
maiore, cf. Herond. iii. 47, 8 _ἓν γὰρ στόμ᾽ ἐστὶ τῆς συνοικίης
πάσης τοῦ Μητροτίμης ἔργα Κοττάλου ταῦτα_
17 _quid possum_ Ω: _possim_ Da
18 _nobis_ Muretus: _uobis_ Ω
20 _attigerat_ h
21 om. O || Vide ad LXIV. 386
22 _ad_ Calpurnius || _hanc_ Ω: fort. _numquam se in mediam
sustulerat tunicam_
23 _gnate_ Da
27 sic Bergk et ante eum Statius, nisi quod hic _et_ pro _ut_
maluit || _et qu(a)erendus unde_ Ω: _et qu(a)erendus_ (_-dum_
Bod.) _ut unde_ Da Bod. Lat. Class. e. 15: _et quaerendus is
unde_ Lachm.
31-48 in codicibus continuantur sine omni nota distributionis:
eos uarie dispertiunt Froehlich, Rossbach, Schwabe, L. Mueller,
Baehrens
30 _minxerat_ BLa¹Da Phil.
31 sic Da: _se dicit_ om. _hoc_ G: _hoc dicit se_ Oh: _se dicit
 hoc_ BCA Laurentiani || Verus ordo elucet ex Bod. Lat. Class. e.
15 _non solum hosce dicit hoc_: nam _hoc se_ corrupto in
_hosce_, alterum _hoc_ inlatum est
32 _Chinea suppositum specula_ Ω: _Cycnea_ Zanchius de Orig.
Orobiorum Lib. II. p. 47{b}: _cyaneae s. speculae_ Cranstoun ||
_supposita_ Capriolius Chron. de rebus Brixianorum fol. iiii{a}
33, 34 interpolatos credidit Scipio Maffei, a Brixiano confictos
Palmer
33 _praecurrit_ ed. Trinc. et sic Cluuerius || _Mella_] _melo_
O: _mello_ cett.
34 _meae_] _uice_ a
35 _posth._ GORVen
37 _hiṣ_ (suprascr. _c_) R _quid_ (_quod_ La¹) _tu istec_
(_iste_ GO) Ω: _qui_ Ald. I
39 _hic_ Dap: _hec_ Ω: _hoc_ h et Laur. 33.12
41 _audiui_ GOD: _audiuit_ RVenACB Laurentiani
42 _sola cum_ (om. Da) _conciliis_ (_concillis_ O) codd.: _sola
cum aliis al. conciliis_ Ven: _cum ancillis_ Robortellus ut mihi
indicauit Bywater
44 _speraret_ Calpurnius: _sperent_ Oh: _spereṇt_ GR: _speret_
CDVen
45 _addebant_ O
46 _ne_] _te_ GORVenA Laur. 33.12
47 _est_ om. a et D m. pr. || _cui_] _qui_ codd.
48 _mendaci_ Da: _mendacii_ (_-tii_ BRh) _Ω_

LXVIII

Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo

conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,
naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis
subleuem et a mortis limine restituam,
quem neque sancta Venus molli requiescere somno 5
desertum in lecto caelibe perpetitur,
nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae
oblectant, cum mens anxia peruigilat:
id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum,
muneraque et Musarum hinc petis et Veneris: 10
sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Malli,
neu me odisse putes hospitis officium,
accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,
ne amplius a misero dona beata petas.
tempore quo primum uestis mihi tradita pura est, 15
iucundum cum aetas florida uer ageret,
multa satis lusi: non est dea nescia nostri,
quae dulcem curis miscet amaritiem:
sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors
abstulit. o misero frater adempte mihi, 20
tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,
tecum una tota est nostra sepulta domus,
omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
quae tuus in uita dulcis alebat amor.
cuius ego interitu tota de mente fugaui 25
haec studia atque omnis delicias animi.
quare, quod scribis Veronae turpe Catullo
esse, quod hic quisquis de meliore nota
frigida deserto tepefacsit membra cubili,
id, Malli, non est turpe, magis miserum est. 30
ignosces igitur, si, quae mihi luctus ademit,
haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.
nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,
hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus,
illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas: 35
 huc una ex multis capsula me sequitur.
quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna
id facere aut animo non satis ingenuo,
quod tibi non utriusque petenti copia posta est:
ultro ego deferrem, copia siqua foret. 40
*
Non possum reticere, deae, qua me Allius in re
iuuerit aut quantis iuuerit officiis,
ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas
illius hoc caeca nocte tegat studium:
sed dicam uobis, uos porro dicite multis 45
milibus et facite haec carta loquatur anus.
. . . . . . . .
notescatque magis mortuus atque magis,
nec tenuem texens sublimis aranea telam
in deserto Alli nomine opus faciat. 50
nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,
scitis, et in quo me corruerit genere,
cum tantum arderem quantum Trinacria rupes
lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,
maesta neque assiduo tabescere pupula fletu 55
cessaret tristique imbre madere genae.
qualis in aerei perlucens uertice montis
riuus muscoso prosilit e lapide,
qui cum de prona praeceps est ualle uolutus,
per medium densi transit iter populi, 60
dulce uiatori lasso in sudore leuamen,
cum grauis exustos aestus hiulcat agros:
hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis
lenius aspirans aura secunda uenit
iam prece Pollucis, iam Castoris implorata, 65
tale fuit nobis Allius auxilium.
is clausum lato patefecit limite campum,
isque domum nobis isque dedit dominam,
ad quam communes exerceremus amores.
quo mea se molli candida diua pede 70
intulit et trito fulgentem in limine plantam
innixsa arguta constituit solea.
coniugis ut quondam flagrans aduenit amore
Protesilaeam Laudamia domum
inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro 75
hostia caelestis pacificasset heros.
nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo,
quod temere inuitis suscipiatur heris.
quam ieiuna pium desideret ara cruorem,
docta est amisso Laudamia uiro, 80
coniugis ante coacta noui dimittere collum,
quam ueniens una atque altera rursus hiems
noctibus in longis auidum saturasset amorem,
posset ut abrupto uiuere coniugio,
quod scibant Parcae non longo tempore abisse, 85
si miles muros isset ad Iliacos.
nam tum Helenae raptu primores Argiuorum
coeperat ad sese Troia ciere uiros,
Troia (nefas) commune sepulcrum Asiae Europaeque,
Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis, 90
qualiter et nostro letum miserabile fratri
attulit. ei misero frater adempte mihi,
ei misero fratri iucundum lumen ademptum,
tecum una tota est nostra sepulta domus,
omnia tecum una perierunt gaudia nostra, 95
quae tuus in uita dulcis alebat amor.
quem nunc tam longe non inter nota sepulcra
nec prope cognatos compositum cineris,
sed Troia obscena, Troia infelice sepultum
detinet extremo terra aliena solo. 100
 ad quam tum properans fertur simul undique pubes
Graeca penetralis deseruisse focos,
ne Paris abducta gauisus libera moecha
otia pacato degeret in thalamo.
quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia, 105
ereptum est uita dulcius atque anima
coniugium: tanto te absorbens uertice amoris
aestus in abruptum detulerat barathrum,
quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum
siccare emulsa pingue palude solum, 110
quod quondam caesis montis fodisse medullis
audit falsiparens Amphitryoniades,
tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta
perculit imperio deterioris heri,
pluribus ut caeli tereretur ianua diuis, 115
Hebe nec longa uirginitate foret.
sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,
qui actutum domitum ferre iugum docuit.
nam neque tam carum confecto aetate parenti
una caput seri nata nepotis alit, 120
qui cum diuitiis uix tandem inuentus auitis
nomen testatas intulit in tabulas,
impia derisi gentilis gaudia tollens,
suscitat a cano uolturium capiti:
nec tantum niueo gauisa est ulla columbo 125
compar, quae multo dicitur improbius
oscula mordenti semper decerpere rostro,
quam cum praecipue multiuola est mulier.
sed tu horum magnos uicisti sola furores,
ut semel es flauo conciliata uiro. 130
aut nihil aut paulo cui tum concedere digna
lux mea se nostrum contulit in gremium,
quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido
fulgebat crocina candidus in tunica.
quae tamen etsi uno non est contenta Catullo, 135
rara uerecundae furta feremus herae,
ne nimium simus stultorum more molesti.
saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,
coniugis in culpa flagrantem contudit iram,
noscens omniuoli plurima facta Iouis. 140
at, quia nec diuis homines componier aequum est,
. . . . . . . .
. . . . . . . .
ingratum tremuli tolle parentis onus.
nec tamen illa mihi dexstra deducta paterna
fraglantem Assyrio uenit odore domum,
sed furtiua dedit mira munuscula nocte, 145
ipsius ex ipso dempta uiri gremio.
quare illud satis est, si nobis is datur unis
quem lapide illa diem candidiore notat.
hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus
pro multis, Alli, redditur officiis, 150
ne uestrum scabra tangat rubigine nomen
haec atque illa dies atque alia atque alia.
huc addent diui quam plurima, quae Themis olim
antiquis solita est munera ferre piis.
seitis felices et tu simul et tua uita, 155
et domus in qua olim lusimus et domina,
et qui principio nobis †terram dedit aufert†,
a quo sunt primo omnia nata bona,
et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,
lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est. 160

LXVIII De hoc carmine disserui in ed. maiore pp. 168, 9, idemque nunc
etiam sentio de ea re quae praecipue uenit in controuersiam, num unum
carmen omnes uersus efficiant, an 1-40 alterum, alterum 41-160.
Videntur 1-40 non posse sic disiungi a ceteris ut per se integrum
carmen faciant: sunt potius quasi prooemium quoddam quod et arte
cohaereat cum 41-160 et iniuria ab his diuellatur.

Inter LXVII, LXVIII unius uersus uacuum spatium est in O,

in ceteris inscriptum est _Ad Mallium_ (_Malium_ a).

2 _hec_ OBLa¹: _huc_ Halbertsma || _mittis_ ODah: _mittit_ Ω

3 _naufragum_ Da: _naufragium_ Ω
6 _disertum_ G
10 _petit_ G
11 _incommoda_ Dap: _com(m)oda_ Ω || _malli_ BA: _mali_ GOCLa¹a:
_mali al. mauli_ RVen: _Mani_ Lachm.
12 _seu_ G
16 om. O
23 _uuna_ Paris. 7989: an _urna_?
27-30 delebat Landor
27 _Catullo_ (_-ulo_ a) Da: _Catulle_ Ω, quod reuocabat Munro
28 _quiuis_ Lachm.
29 _tepefaxit_ Lachm. _tepefacit_ Ω: _tepefacit al. -factat_
RVen
30 _mali_ Ω, nisi quod B habet _māli_: _manli_ hp: _Mani_ Lachm.
32 _tum_ O
37 _nolim_ codices praeter O: _noli_ O
38 _ingenuo_ Ahap et B nondum mutatus: _ingenio_ GORVen et
plerique
39 _petiti_ Parthenius || _posta_ Ω: _facta_ Dp: _praesto_
Froehlich: _parta_ Schwabe
40 _differem_ Ga: _differrem_ Ω
41 _qua me Allius_ Scaliger: _quam fal(l)ius_ Ω
42 _inuenit... uiuerit_ O: _fouerit_ potest uideri legisse Agius
in Epicedio Hathumodae 73, 4 (Poet. Lat. aeui Carolini iii. p.
373 Traube) _Vos melius nostis quanto me semper amore, Quantis
incolumis fouerit officiis_
43 _ne_ Calp. 1481: _nec_ codd. praeter Bp: _hec_ Bp ||
_sedis_ Ω
44 _teget_ Marcilius
46 _carta_ Laur. 33.12: _certa al. carta_ RVen: _cerata_ O:
_certa_ GBLa¹CADp: _cera_ Statius || _Post 46 spatium est unius
uersus in GRVenBLa¹ChPhil. cui spatio adscriptum est in marg.
GBVen _deficit.
In O et Laur. 33.12 post 46 sequitur sine interuallo
_notescatque magis mortuus atque magis_, in ADa _omnibus et
triuiis uulgetur fabula passim_, uersus sine dubio interpolatus
et spurius
48 _notescamque_ G || _Post 49 sequitur in codd. _Io_(_Iu-_
D)_cundum cometas_ (_cum aetas_ a) _florida ut_ (_aut_ BPhil.,
_uer_ a) _ageret_ (_LXVIII. 16)
50 _alli_ O, sicut Scaliger coniecerat: _alii_ Ven, Paris. 7989:
_ali_ GRCA Phil. Laurentiani
51 _nam_] _non_ G || _anatunsia_ D
52 _torruerit_ Turnebus: _corpuerit_ Markland
54 _eetheis_ G: _oethis_ BLa¹RVen: _cetheis_ O || _malia_ a:
_maulia_ GORVen: _manlia_ Dp
55 _pupula_ scripsi, cf. Calui fr. 11, Lachm. _Cum grauis
urgenti coniuere pupula somno_: _num(m)ula_ Ω: _lumina_ p, uulgo
56 _cessaret_ Da: _cessare ne_ (_ue_ C) Ω
58 _rius_ Bod. Lat. Class. e. 15
59 _quị_ R || _ualde_ Ω: _Alpe_ Rossbach
60 _densi_ Ω: _dens_ Bod. Lat. Class. e. 15: _sensim_ Haupt:
_ludens_ Palmer
61 _duce_ Ω || _uiatorum_ O Laur. 33.12: _uiatori al. rum_ RVen
|| _basso... leuamus_ Ω: corr. ed. Parm. 1473: _crasso_ uel
_salso_ Baehrens
63 _hec_ O et Paris. 7989 || _ueluti_ Reeck
64 _lenius_ hap: _leuius_ Ω
65 _implorata_ hp: _implorate_ Ω: _impl_(_ph_ Bod.)_orante_ a et
Bod. Lat. Class. e. 15: _imploratu_ Lachm.: _implorati_ Heyse:
fort. _iam uice Pollucis iam Castoris implorata_
66 _allius_ (marg. _uel manllius_) O: _malius_ La¹: _manlius_ Ω:
_Manius_ Lachm.
67 _clausum_ O et Paris. 7989: _clasum_ C: _classum_ GRVenAB
Laurentiani: _clussum_ Schwabe
68 _dominae_ Froehlich
69 _ad quam_ Ω: _ut clam_ Schoell
72 _inixsa_ La¹: _innixṩa_ B: _inixa_ O Paris. 7989 || _in
solea_ D: _constitit in s._ Ald. I. edd. ante Lachm.
73 _amorem_ Ω: _amoreṃ_ R: corr. Da
74 _Prothes_(_tes-_ O)_ileam laudomia_ Ω: _laod._ ap
75 _inceptam_ Turnebus: _incepta_ Ω
76 _conciliasset_ Da
77 _rāmusia_ O: _ranusia_ Ω
78 _eris_ D
79 _desideret_ p: _deficeret_ Ω
80 _laudomia_ Ω: _laod._ ap || _uirgo_ G (marg. _uiro_) ORVen
(sed hi duo deleta _g_) h
81 _noui_ ed. Trinc.: _nouit_ GOAVen: _uouit_ B Laurentiani:
_uẹṇịt nouit_ R, super _nouit_ alia manu scriptum _al. uo_:
_nouum_ Dap
84 _abrẹpto_ (suprascr. _u_) Paris. 7989: _abinnupto_ Oh
85 _scirant_ L. Mueller: _scibat_ Lachm. _abesse_ ap Munro:
_adesse_ Santen: _obisse_ Baehrens
86 _esset_ D solus
87 _cum_ O
90 Nonius 198 Cinis feminino apud Caesarem et Catullum et Caluum
lectum est, quorum uacillat auctoritas
91 _qualiter et_ scripsi (_et_ Cornish): _que uetet_ (_uectet_
La¹ et B, sed hic altera _t_ producta in speciem _r) id_ Ω:
_quae ueter id_ ed. Parm. 1473: _quae ueterum id_ Heyse: _quae
uelut_ (_id_ Con., _his_ Palm.) Conington, Eduinus Palmer:
_quaene etiam_ Heinsius, G. Hermann: _quae uel idem_ Macnaghten
|| _frater_ GOLa¹h: _frater al. fratri_ BRVen
92 _ei_ OD: _hei_ cett. praeter a: _heu_ a || _frat̲e̲ter_ G,
quod et in R fuerat
93-6 tamquam iniuria repetitos ablegarunt Froehlich,
Hoerschelmann, Birt
93 _ei_ D, non O || _adeptum_ GORVen
98 _cineris_ Ω
99 _troya... troya_ BLa¹D
101 _fertur undique_ Ω || _simul_ additum est in ed. antiq.
saec. xv || _circum_ malebat Peiper || _lecta_ Eldik, Skutsch
102 _deos_ Da
103 _ne_ GD: _nec_ Ω
105 _quo_ D: _quod_ Ω || _tum_] _cum_ G || _laudomia_ Ω:
_laodamia_ a
109 _fuerunt_ C: _fu̲erunt_ G || _pheneum_ Auantius: _peneum_ Ω
110 _siccare_ Schrader: _siccari_ Ω
112 _audit_ Palmerius: _aldit_ D: _aut_ a: _audet_ Ω: _gaudet_
Weise _amphit_(_yt_ GR Laur. 33.12)_rioniadis_ Ω
114 _perculit_ ahp: _pertul_(_ll_ G)_it_ Ω
̲e
115 _tr ̲rretur_ G: _terẹretur_ R: _terreretur_ OLa¹
116 _Heb’r_ O quod interpretari uereor: _Hebe et ne_ Fleischer
118 _actutum domitum_ scripsi: _tuum domitum_ Ω: _diuum domitum_
Da: _tantum indomitam_ Statius: _tunc indomitam_ Conr. de Allio:
_durum domitam_ Lachm.: _tamen indomitam_ Heyse, Munro: _tum te
indomitam_ Riese: _tandem indomitum_ Owen
119 _neque_ Laur. 33.12, a: _nec_ Ω || _tam_ ODhap marg. R ||
_causa_ Ω
124 _scuscitata cano uoltarium_ (_uolunt._ B) _capiti_ Ω ||
_suscitat et_ Da
126 _qui_ Phil. et Canon. Lat. 33
 128 _quam cum_ scripsi: _quamquam_ Ω: _quamcumque_
Carpentoractensis: _quam quae_ ed. Trinc., Voss, uulg.
129 _tuorum_ Ω nisi quod _tuo_ est in A et fuerat in Santeniano:
_horum_ om. _tu_ D
130 _es_ (_est_ D) _flauo_ Da: _efflauo_ O: _eflauo_ Ω
131 _tum_ Muretus: _tu_ Ω
133 _huc illuc_ Da
137 extat in Compendio Moralium Notabilium Hieremiae Iudicis de
Montagnone Part. II. Lib. 1, Rubric. 5 ed. Ven. 1505
139 _contudit iram_ Hertzberg: _cot_(_quot._ GR, _cott._
La¹)_idiana_ Ω: _continet iram_ Santen: _concoquit i._ Lachm.:
_condidit i._ Pohl
Post 139 duos uersus excidisse censebat Statius
140 _facta_ Ω: _furta_ Da Lachm. Munr.
141 _at quia_ CAD: _atque_ GORVenBh Laurentiani: _atqui_ p ||
_componier_ Calp. 1481: _componere_ codd.
Post 141 Marcilius censebat non pauca excidisse, idemque Lachm.
iudicauit: refragatus est Munro p. 191. In codicibus nullum
interstitium est.
142 _tremuli tolle_ codd.: _tremulist illa_ Lachm.
143 _dexstra_ Schwabe: _deastra_ Ω: _de astra_ (suprascr.
_dex_) a
144 _fraglantem_ scripsi: _fla_(_flan._ B)_grantem_ Ω:
_fragrantem_ D
145 _rara_ Haupt
147 _is_ D: _his_ G, Laur. 33.12, RVen sed hic puncto addito
(_ḥis_): _hiis_ O || _unis_ Ω: _unus_ Dap || fort. _si nobis is
datur unus Quo lapide illa dies c. notat_, h.e. _is unus lapis
quo candidiore illa notat dies_
148 _diem_ ed. Parm. 1473: _dies_ codd.
149 cf. Carm. Epigraph. Buecheler 270.2 _et tibi, quod potui_;
1040.5 _quo possum munere paruo_ || _quo potui_ Muretus ||
_confectum_ codd. fort. _confictum_
150 _Alli_ Scaliger: _aliis_ codd.
151 _nostrum_ Dah Ven
155 _seitis_ Baehrens: _sitis_ Da: _satis_ Ω
156 _et domus in qua lusimus_ Ω || _ipsa_ post _domus_ add. Da
|| _fort. _olim
157 sic Ω quod defenderunt Vahlen scripto _dum qui_, Schmidt _et
qui quam primo_, Owen _et q. p. n. quae tradidit aufert_ ||
_terram dedit_] _te transdedit_ Scaliger: _rem condidit_ ego ed.
1: _dextram dedit hospes_ ed. 2: _taedam dedit_ Baehrens ||
_aufert_] _auspex_ Lipsius: _Anser_ Heyse: _Afer_ Munro
158 _nota_ D: _nota_ (suprascr. _a_) R || _bona_ ap: _bono_ Ω:
_semina nata boni_ Peiper
160 _mihi dulce est_ Ω: _dulce mihi_ om. _est_ D

LXIX

Noli admirari, quare tibi femina nulla,

Rufe, uelit tenerum supposuisse femur,
non si illam rarae labefactes munere uestis
aut perluciduli deliciis lapidis.
laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur 5
ualle sub alarum trux habitare caper.
hunc metuunt omnes: neque mirum: nam mala ualde est
bestia, nec quicum bella puella cubet.
quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
aut admirari desine cur fugiunt. 10

LXIX _IN RVF(F)VM_ Ω: spatium unius uersus in O: totum carmen

om. D
 2 _rufe_ Ven: _ruffe_ GORCAha
3 _nos illa mare_ Ω: corr. Ald. I || _Orientius Common. I. 557,
8 ed. Bellanger _Quo tibi perlucens habitus qui tegmine raro
Offerat ignotis membra tegenda oculis?_
4 _pro luciduli_ (_-oli_ Laur. 33.12) RVenB Laurentiani
5 _qua_ ADG: _quae_ uel _que_ ORVenCha
8 _nec qui cum_ Ba: _nec cui cum_ GORVen h: _nec cum qua_ (_qua_
om. C) AC et Santenianus
10 _fugiant_ a

LXX

Nulli se dicit mulier mea nubere malle

quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,
in uento et rapida scribere oportet aqua.

LXX cum LXIX continuatur in codicibus, nullo spatio relicto

1 _male_ OLa¹
2 _iuppiter_ R: _iupiter_ GOVenCAha
4 _in uino_ Blaydes

LXXI

Si quoi, Virro, bono sacer introsum obstitit hircus,

aut si quam merito tarda podagra secat,
aemulus iste tuus, qui uestrum exercet amorem,
mirifice est a te nactus utrumque malum.
nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos: 5
illam affligit odore, ipse perit podagra.

LXXI cum LXX continuant codices, nullo spatio relicto

1 _Si qua_ (_quo_ Laur. 33.12, _qua al. quo_ R) _uiro bono
sacrorum_ (_sacratorum_ O) _obstitit_ (_obstit_ D ei R m. pr.)
_hircus_ codd.: _si quoi Virro_ Parthenius: _si quoi iure_
Palladius || _sacer introsum_ scripsi: _sacer alarum_ Calp. 1481
|| _Si quoi iure Bonae sacratorum o. h._ Froehlich: _Si quoi,
Vare, bonae sectatorum o. h._ Palmer
2 _quam_ Ω: _quem_ p, uulgo: _qua_ Munro || _secat_ (_serat_ a)
Dap: _secunt_ O: _secum_ Ω
4 _a te_] _fato_ Hermann

LXXII

Dicebas quondam solum te nosse Catullum,

Lesbia, nec prae me uelle tenere Iouem.
dilexi tum te non tantum ut uulgus amicam,
sed pater ut natos diligit et generos.
nunc te cognoui: quare etsi impensius uror, 5
multo mei tamen es uilior et leuior.
qui potis est? inquis. Quod amantem iniuria talis
cogit amare magis, sed bene uelle minus.
 LXXII _AD LESBIAM_ Ω: spatium unius uersus in OD

2 _prime_ O: _per me_ G

3 _tunc_ D
6 _multo” me “ita nec_ C unde scripsi _multo mei_ (datiuus est)
_tamen es_ || _m. ita me nec_ Ω
7 _quod_ D et Santenianus: _quam_ Ω
8 Donatus ad Andr. iv. 3. 3 _item Catullus ‘cogit... minus.’_

LXXIII

Desine de quoquam quisquam bene uelle mereri,

aut aliquem fieri posse putare pium.
omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne
prodest, immo etiam taedet obestque magis;
ut mihi, quem nemo grauius nec acerbius urget, 5
quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

LXXIII cum LXXII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _quisquam_ Ω: _quicquam_ Da
3 Post _benigne_ additum fuerat _est_ ante Lachm. qui ad Lucret.
v. 533 docuit _est_ pro _licet_ usurpatum uerae et germanae
latinitatis non esse
4 _immo etiam tedet obestque_ (sic GOh, _ọḅstetque_ R, _stetque_
cett.) _magisque magis_ codd. || _prodest_ ed. Trinc. Guiet
Buecheler; cf. quae de figura etymologica scripsit Reid ad Cic.
Sull. 12 || _immo etiam taedet, si fit, obestque magis_ Lachm.:
_Caelei, taedet_ Schwabe: _immo taedet obestque et magis atque
magis_ Postgate
5 _quem_ a: _quae_ uel _que_ Ω
6 sic O || _amicum habet_ GACD: _a. habet_ marg. _habuit_ RVen

LXXIV

Gellius audierat patruum obiurgare solere,

siquis delicias diceret aut faceret.
hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
uxorem et patruum reddidit Harpocratem.
quod uoluit fecit: nam, quamuis irrumet ipsum 5
nunc patruum, uerbum non faciet patruus.

LXXIV cum LXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _Gellius_ (_Gelius_ h) Laur. 33.12 hp: _Lelius al. Gellius_

RVen: _Selius_ (suprascr. _l_) O sed Madano _Ge(l)lius_ potius
uisum est: _Lelius_ GCDB Laurentiani || _solere_ Parthenius:
_flere_ Ω
3 _perdepsuit_ Scal.: _perdespuit_ Ω

LXXV

Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,

 atque ita se officio perdidit ipsa suo,
ut iam nec bene uelle queat tibi, si optima fias,
nec desistere amare, omnia si facias.

LXXV cum LXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _Huc_ Ω: _hunc_ Phil.: _nunc_ p unde Scal. hoc tetrastichon a

c. LXXXVII per errorem abscissum et cum eo coniungendum putauit
hoc modo: _Nulla potest mulier tantum se dicere amatam Vere,
quantum a me Lesbia amata mea es. Nulla fides nullo fuit umquam
foedere tanta, Quanta in amore meo ex parte reperta mea est.
Nunc est mens adducta_ || _tua, mea Lesbia, culpa, Atque ita se
officio perdidit ipsa suo, Vt iam nec bene uelle queam tibi, si
optima fias, Nec desistere amare, omnia si facias._ Scaligerum
plerique secuti sunt et Lachm., qui errorem ad transpositas
paginas archetypi referebat || _deducta_ Ω: _diducta_ Lachm.:
_adducta_ p
3 _uelle queat tibi_ Lachm.: _uelleque tot tibi_ Ω: _uelle queam
tibi_ p ex corr. Itali ignoti

LXXVI

Siqua recordanti benefacta priora uoluptas

est homini, cum se cogitat esse pium,
nec sanctam uiolasse fidem, nec foedere in ullo
diuum ad fallendos numine abusum homines,
multa parata manent in longa aetate, Catulle, 5
ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.
omnia quae ingratae perierunt credita menti.
quare iam te cur amplius excrucies? 10
quin tu animo offirmas atque istinc te ipse reducis,
et dis inuitis desinis esse miser?
difficile est longum subito deponere amorem.
difficile est, uerum hoc qua lubet efficias:
una salus haec est, hoc est tibi peruincendum, 15
hoc facias, siue id non pote siue pote.
o di, si uestrum est misereri, aut si quibus umquam
extremam iam ipsa in morte tulistis opem,
me miserum aspicite et, si uitam puriter egi,
eripite hanc pestem perniciemque mihi, 20
sei mihi surrepens imos ut torpor in artus
expulit ex omni pectore laetitias.
non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,
aut, quod non potis est, esse pudica uelit:
ipse ualere opto et taetram hunc deponere morbum. 25
o di, reddite mi hoc pro pietate mea.

LXXVI cum LXXV continuant Ω, nullo spatio relicto

3 _in ullo_ p: _nullo_ Ω

4 _numine_ Ω: fort. _nomine_ || _Cic. Font. xiv. 30 _Iuppiter
cuius nomine maiores nostri uinctam testimoniorum fidem esse
uoluerunt
5 _manent_ Laur. 33.12 Dap: _manenti_ Ω: _manentum_ O: _manent
tum_ Schulze
9 _omniaque_ Ω
10 _iam te cur_ Da: _cur te iam_ Ω: _cur curis te amplius_
Busche: _cur te iam pluribus e._ Peiper: _cur iam tete a. e._
Housman
 11 _qui tu_ (_tui_ GO, _tuị_ R) _animo affirmas_ (_offirmas_ GO)
_atque instinctoque_ (_-teque_ O) _reducis_ Ω: _quin_ Laur.
33.12, ap: _atque istinc teque_ Heinsius: _itaque_ (Scal.)
_istinc teque r._ Lachm.: _tuaque istinc teque r._ Froehlich:
_teque istinc tute r._ Heyse: _atque istinc te ipse r._ scripsi,
Ov. Trist. v. 7. 65, Met. ix. 746
12 _des_ Ω: _deis_ h Lachm.
13 Extat in Compend. Moral. Notab. Hieremiae Iudicis de
Montagnone P. iiii. 5. 11 || _amic̣ụṃ_ (suprascr. _orem_) R, non
Ven
14 _hec_ O: om. B || _quam lubet_ Ω || _officias_ Oh
15 _hec est hec_ GO
16 _hec_ G || _fac_(_t_ R)_ies_ RVenBCAap
18 _extrema_ (_extremo_ GO, prius R, _extreme̸a_ Ven) _iam
ipsam_ Ω: _extremam_ Dp: _extremo_ uindicauit Schmidt ex Nep.
Hamilc. ii. 3 || _ipsa in_ Ald. I
21 _sei_ scripsi: _seu_ Ω: _se_ Bod. Lat. Class. e. 15: _quae_
Calp. 1481 || _torpor_ ed. 1473: _corpore_ Ω
22 _ḍeḷiṭiạs letitias_ R
23 _contra ut me_ Da: _contra me ut me_ Ω: _contra me ut_ Heyse
26 _dei_ GO: _dii_ RVen || _mi_] _mi(c)hi_ GO, prius R || _pro
pietate_ Ven: _proprietate_ Ω || _Carm. Epigraph. Buecheler
1141.24 _hunc titulum scripsit pro pietate sua

LXXVII

Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice

(frustra? immo magno cum pretio atque malo),
sicine subrepsti mei, atque intestina perurens
ei misero eripuisti omnia nostra bona?
eripuisti, heu heu nostrae crudele uenenum 5
uitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.
sed nunc id doleo, quod purae pura puellae
suauia comminxit spurca saliua tua.
uerum id non impune feres: nam te omnia saecla
noscent, et qui sis fama loquetur anus. 10

LXXVII _AD RVF(F)VM_ Ω: spatium unius uersus in OD

1 _Ruffe_ Ω || _nequiquam_ Ven m. pr.: _ne quicquam_ GOR et

plerique _amice_ Oh: _amico_ Ω Lachm.
3 _siccine subrec_(_rep_ OVen Laur. 33.12)_ti mei_ Ω:
_subrepsti_ Calpurnius || _mei_ datiuum reuocauit Lachm.
4 _ei_ Lachm.: _si_ GOCAh: _sic_ Da: _si al. mi_ RVen: _mi_ B
Laurentiani
5 _heripuisti_ GA
5, 6 _heu heu_ CDaVen: _he heu_ G: _heu {heu}_ R: _heu_ OBLa¹h
6 _nostre_ Oh: _nostro_ Ω || _pestis_ Ald. I.: _pectus_ Ω ||
_heu non uerae pectus a._ Palmer
7-10 qui in codicibus post LXXVIII.6 leguntur huc reuocauit
Scaliger, post XCI.10 ponebant Conr. de Allio et Bergk
8 _conminxit_ Scal.: _connuxit_ O: _coniunxit_ Ω nisi quod
_conuinxit_ est in La¹
9 _uerum id non_ Oh: _uerum non id_ G: _id uerum non_ cett.
10 _quis_ GRCA Laurentiani || _fama loquetur anus_ Calp. 1481:
_famuloque tanus_ (_tanus al. tenus_ RVen, _canus_ G, _tenus_ B)
codd.

LXXVIII
 Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx
alterius, lepidus filius alterius.
Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,
cum puero ut bello bella puella cubet.
Gallus homo est stultus, nec se uidet esse maritum, 5
qui patruus patrui monstret adulterium.

LXXVIII cum LXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto

6 _patruum_ a
Post 6 secuntur in codicibus _LXXVII.7-10 sed nunc... loquetur
anus_, dein LXXIX nullo spatio

LXXIX

Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit

quam te cum tota gente, Catulle, tua.
sed tamen hic pulcer uendat cum gente Catullum,
si tria natorum suauia reppererit.

1 _quid ni quem_ h et marg. Santeniani: _quid inquam Ω mallit_

GRVen a
2 _Catule_ R
4 _notorum_ O: _not._ (suprascr. _a_) Brixianus: _amatorum_
Heinsius: _aratorum_ Peiper: _nostrorum_ Schoell || _reppererit_
O: _repererit_ GRAC Laurentiani

LXXX

Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella

hiberna fiant candidiora niue,
mane domo cum exis et cum te octaua quiete
e molli longo suscitat hora die?
nescio quid certe est: an uere fama susurrat 5
grandia te medii tenta uorare uiri?
sic certe est: clamant Victoris rupta miselli
ilia, et emulso labra notata sero.

LXXX _AD GELLIVM_ Ω: spatium unius uersus in O

3 _domum_ Dh || _cum exisset cum_ Ω: corr. Da

4 _e_] _te_ D: num _de_?
6 _tenta_ Dh Laur. 33.12 Paris. 7989: _tanta al. tenta_ R Ven:
_tanta_ Ω
7 _Victoris]_ num _fictoris_? cf. Non. 308
8 _ilia_ Palladius: _ilia et emulso_ Pierius Valerianus et
Gabriel Faernus, teste Statio: _ille_ (_illạ_ (suprascr. _e_)
Ven) _te mulso_ Ω

LXXXI

Nemone in tanto potuit populo esse, Iuuenti,

bellus homo, quem tu diligere inciperes,
 praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri
hospes inaurata pallidior statua,
qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis 5
audes, et nescis quod facinus facias?

LXXXI cum LXXX continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _iuuenti_ La¹: _uiuenti_ Ω: _diuuenti_ uisus sum legere in

Paris. 7989
3 _ab_ GOhap: _a_ VenCD
5 _qui_ Calp. 1481: _quid_ Ω
6 _quod_ p: _quid_ Ω || _Num _Quid tibi nunc cordi est? quem tu
praeponere nobis audes, et nescis quod facinus facias?

LXXXII

Quinti, si tibi uis oculos debere Catullum

aut aliud si quid carius est oculis,
eripere ei noli, multo quod carius illi
est oculis seu quid carius est oculis.

LXXXII cum LXXXI continuant Ω, nullo spatio relicto

3, 4 om. BLa¹a

LXXXIII

Lesbia mi praesente uiro mala plurima dicit:

haec illi fatuo maxima laetitia est.
mule, nihil sentis: si nostri oblita taceret,
sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,
non solum meminit, sed, quae multo acrior est res, 5
irata est: hoc est, uritur et loquitur.

LXXXIII cum LXXXII continuant Ω, nullo spatio relicto

2 _h(a)ec_ GOR Laur. 33.12 D m. pr.: _hoc_ (suprascr. _e_) Ven:

_hoc_ BLa¹C Bodl. Lat. Class. e. 15
3 _mule_ O: _mulle_ Ω Hoc uindicabat Vmpfenbach ex prouerbio
_Μυλλος παντ᾽ ἀκούει ἐπὶ τῶν κωφοτητα προσποιουμενων καὶ παντα
ἀκουόντων._ Cf. etiam quae in libello _Quaestiones de nominibus
quae Graecis in prouerbio fuerunt_ scripsit Wiesenthal p. 42
4 _sanna_ O: _samia al. sana_ RVen: _samia_ GACB: _salua_ Palmer
|| _quod]_ num _quom_?
5 _quae_] _quam_ C: num _qua m. a. e. re_ h.e. quae res multo
maiorem stimulum ei admouet?
6 _hec_ ORVen a || _coquitur_ Dousa filius, Lipsius, Heinsius

LXXXIV

Chommoda dicebat, si quando commoda uellet

dicere, et insidias Arrius hinsidias,
et tum mirifice sperabat se esse locutum,
cum quantum poterat dixerat hinsidias.
 credo, sic mater, sic Liber auunculus eius, 5
sic maternus auus dixerat atque auia.
hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:
audibant eadem haec leniter et leuiter,
nec sibi postilla metuebant talia uerba,
cum subito affertur nuntius horribilis, 10
Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,
iam non Ionios esse, sed Hionios.

LXXXIV cum LXXXIII continuant Ω, nullo spatio relicto

Quintil. Inst. Orat. I. 5. 20 _H litterae ratio mutata cum

temporibus est saepius. Parcissime ea ueteres usi etiam in
uocalibus, cum oedos ircosque dicebant, diu deinde seruatum ne
consonantibus aspirarent, ut in Graccis et in triumpis: erupit
breui tempore nimius usus ut choronae chenturiones praechones
adhuc quibusdam inscriptionibus maneant, qua de re Catulli
nobile epigramma est_
1 _Chommoda_ Calp. 1481: _Com(m)oda_ Ω
2 _arrius_ O Laur. 33.12 idemque credo significasse scribam RB:
_acrius_ p || _insidias he_ (_hee_ O) GOR, sed R ita ut _he_
post deletum sit: _hinsidias_ Politianus || an potius
_hinsidias... insidias_? || _Arrius]_ fort. _Atrius_, cf. Caes.
B. G. v. 9
3, 4 post 10 habent Ω, huc reuocauit Politianus
4 _insidias_ Ω
5 _eius_ p: _eius est_ Ω: _ei est_ Da || fort. _Liber_
(_auonculus ēīst_) sicut apud Lucretium; uide Cartault La
Flexion dans Lucrèce p. 63
7 _hoc_ Dah: _hic_ uel _hec_ Ω || _Syriam_ Parthenius: _Syria_
(_Siria_ OBLa¹) Ω, nisi quod in G super _Syria_ linea est solito
tenuior
8 _audiebant Ω:_ corr. Dp || _leniter_] _leuiter_ Bod. Lat.
Class. e. 15 || fort. _lēuiter et lĕuiter_ quod ante me coni.
Santen
11 _artius_ GRVen a Laur. 33.12: _arcius_ O: _arctius_ BLa¹ACDh
et Bod. Lat. Class. e. 15
12 _hionios_ p Politianus: _ionios... ionios_ Ω

LXXXV

Odi et amo: quare id faciam, fortasse requiris.

nescio, sed fieri sentio et excrucior.

LXXXV cum LXXXIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _amạ_ (suprascr. _o_) RVen

2 _sed_] _si_ Oh

LXXXVI

Quintia formosa est multis, mihi candida, longa,

recta est: haec ego sic singula confiteor.
totum illud formosa nego: nam nulla uenustas,
nulla in tam magno est corpore mica salis.
Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est, 5
tum omnibus una omnis surripuit Veneres.
 LXXXVI cum LXXXV continuant Ω, nullo spatio relicto

2 _haec ego, si singula, confiteor_ Markland || _si_

Carpentoractensis omisso _ego_
6 _omnis_ O: _omnes_ G et plerique || _subrip._ ODh _Quintil.
Inst. Orat. VI. 3. 18 Nam et Cicero omne quod salsum sit ait
esse Atticorum, non quia sunt maxime ad risum compositi, et
Catullus cum dicit ‘Nulla est in corpore mica salis’ non hoc
dicit nihil in corpore eius esse ridiculum_

LXXXVII

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam

uere, quantum a me Lesbia amata mea es.
nulla fides nullo fuit umquam in foedere tanta,
quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.

LXXXVII cum LXXXVI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _potest_] _pone_ G
2 _es_ Scaliger: _est_ Ω
3 _nulla_] _nullo_ (suprascr. _a_) R || _nullo]_ D Lachm.:
_ullo_ Ω || _in_ add. Doering: om. Ω || _tanta_ Da: _tanto_ Ω
Post 4 Scal. ponebat LXXV _nunc est mens... omnia si facias_:
quem plerique secuti sunt

LXXXVIII

Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore

prurit et abiectis peruigilat tunicis?
quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?
ecquid scis quantum suscipiat sceleris?
suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys 5
nec genitor Nympharum abluit Oceanus:
nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,
non si demisso se ipse uoret capite.

LXXXVIII cum LXXXVII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _faciṣ_ (suprascr. _t_) R || _furore_ in _sorore_ correctum R

2 _prorurit_ O: _prorui t_ C: _proruit_ cett.: num _prourit_?
3 _facis_ O et D m. pr
4 _et qui_ Da: _ecqui_ Lachm. || _quantum_ GO et corr. R:
_tantum_ Ven R m. pr., AB Laurentiani et Bod. Lat. Class. e. 15
5 _tethis_ La¹Ven: _thetis_ GORC
6 _lympharum_ L. Mueller || _occ._ Ω

LXXXIX

Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater

tamque ualens uiuat tamque uenusta soror
tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis
cognatis, quare is desinat esse macer?
qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est, 5
 quantumuis quare sit macer inuenies.

LXXXIX _IN GELLIVM_ Ω: spatium unius uersus in O

1 _Tellius_ O: _Bellius_ D: _Mellius_ Laur. 33.12

4 _macer_ ACVen Paris. 7989: _mater_ GO, R nondum mutatus, D,
Laur. 33.12, Bod. Lat. Class. e. 15
6 _fit_ GORVenC Bod. Lat. Class. e. 15

XC

Nascatur Magus ex Gelli matrisque nefando

coniugio et discat Persicum aruspicium:
nam magus ex matre et nato gignatur oportet,
si uera est Persarum impia religio,
natus ut accepto ueneretur carmine diuos 5
omentum in flamma pingue liquefaciens.

XC cum LXXXIX continuant Ω, nullo spatio relicto

1, 3 _magus_ Dap: _magnus_ Ω

1, 2 _nascetur... discet_ Richards
3 _gnato_ Ω
4 _religio_ Ω
5 _gnatus_ Ω: _gratus_ L. Mueller
6 _omentum_ D Phil.: _quintum_ O: _omne tum_ Ω: num _fomentum_?

XCI

Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum

in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,
quod te cognossem bene constantemue putarem
aut posse a turpi mentem inhibere probro;
sed neque quod matrem nec germanam esse uidebam 5
hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.
et quamuis tecum multo coniungerer usu,
non satis id causae credideram esse tibi.
tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni
culpa est, in quacumque est aliquid sceleris. 10

XCI cum XC continuant Ω, nullo spatio relicto

3 _constantemue_ GOh: _constanterue_ RVenC Laur. 33.12:

_constanterque_ BLa¹Da Phil.
4 _aut posse aut_ Ω: _haud posse a_ Dap || _mentem_ Da:
_mente_ Ω
9 _id duxti_ Ald. I: _induxti_ GORVen

XCII

Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam

de me: Lesbia me dispeream nisi amat.
quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam
assidue, uerum dispeream nisi amo.
 XCII Huic carmini _IN C(A)ESAREM_, qui titulus ex loco suo ante
XCIII per errorem huc tralatus est, praefigunt Ω: spatium nec
in G nec O, sed in O omissa est prima littera uocabuli _Lesbia_

1 _Esbia_ O _mala_ B
2 _amat_ OD Laur. 33.12 et codices Gellii: _amo al. amat_ BRVen:
_amo_ GACLa¹h
3, 4 habent Oh Ambrosianus I. 67, Carpentoractensis et codices
Gellii: om. Ω et Bod. Lat. Class. e. 15 || Lachm. eos ab Italis
ex Gellio additos fuisse ratus est: alii fuisse in archetypo,
sed in plerisque apographis uitio praetermissos, cum archetypon
describentis oculi ab _amat_ in u. 2 ad _amo_ in 4 errassent,
cuius rei testimonium esse _amo_ in GACLa¹h scriptum. Impressi
sunt in ed. 1473 hoc modo _cui ego quasi eadem totidem mox
deprecor illi κ.τ.λ._
3 _quia sunt totidem ea_ Oh Ambros. I. 67 Carp.: _quia sin
totidem ea_ cod. Vaticanus 3452 Gellii: _quas in totidem ea_
plerique codices Gellii: _quia sentio idem: nam deprecor illam_
Froehlich: _quia sunt itidem mea_ Schmidt
4 _uero_ O Carp. || De hoc epigrammate disseruit Gellius N. A.
VII. 16 _cum esset uerbum deprecor doctiuscule positum in
Catulli carmine κ.τ.λ._

XCIII

Nil nimium studeo, Caesar, tibi uelle placere,

nec scire utrum sis albus an ater homo.

XCIII cum XCII continuant Ω, nullo spatio relicto

2 _nec si ore utrum si saluus an alter homo_ Ω: _Ne_ (om. a)

_nisi orem_ Da || fort. _ne scierim_.
Quintil. Instit. Orat. XI. I. 38 _Negat se magni facere aliquis
poetarum utrum Caesar ater an albus homo sit, insania; uerte ut
idem Caesar de illo dixerit, arrogantia est._
Hinc, et quod Phaedrus III. 15. 10 posuit _niger an albus_,
licet suspicari Quintilianum Catulli uerba inuerso ordine _ater
an albus_ legisse

XCIV

Mentula moechatur. moechatur mentula certe.

hoc est quod dicunt, ipsa olera olla legit.

XCIV cum XCIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _metula_ O: _M. m., m. mentula? certe_ Postgate.

Plenam interpunctionem ante et post _certe_ statuerunt Scal.
Lachm. Haupt
2 _olera ola_ Carp.

XCV
 Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem
quam coepta est nonamque edita post hiemem,
milia cum interea quingenta Hortensius uno
. . . . . . . .
Zmyrna cauas Satrachi penitus mittetur ad undas, 5
Zmyrnam cana diu saecula peruoluent.
at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam
et laxas scombris saepe dabunt tunicas.
parua mei mihi sint cordi monimenta...,
at populus tumido gaudeat Antimacho. 10

XCV cum XCIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _Quintil. Inst. Orat. X. 4. 4 Cinnae Zmyrnam nouem annis

accepimus scriptam Zmirna_ RVenAC: _Zinirna_ GOB Laurentiani
2 _cepta_ Ω || _est_ post _hiemem_ add. Owen
3 _Hortensius_ codd.: _Hatrianus in_ Munro
4 _anno_ suppleuit Munro, _mense_ Heyse, _stans pede_ Owen
Inter 3 et 5 spatium est in Dp non in Ω
5, 6 _Zinirn._ GOR m. pr., B Laurentiani: _Zmirn._ ACVen ||
_canas_ Ω: corr. ha
6 _peruoluit_ Ω
7 _Padoam_ Rob. Titius, Froehlich: num _Patinam_? cf. Schol.
Veron. ad Aen. I. 247
9 _monimenta_ scripsi: _monum._ Ω: post _monumenta_ in marg.
RVen _deest_ || _laboris_ Dap: _sodalis_ Ald. I: _poetae_ Bapt.
Guarinus: _Philetae_ Bergk: _Phanoclis_ Rossbach: _Phalaeci_
Munro: _Catonis_ Leo
10 _populus ul’ tu timido_ O: _timido_ a: _eut_ (GORVen) uel
_ent(h)ima c(h)o_ Ω

XCVI

Si quicquam mutis gratum acceptumue sepulcris

accidere a nostro, Calue, dolore potest,
quo desiderio ueteres renouamus amores
atque olim missas flemus amicitias,
certe non tanto mors immatura dolorei’st 5
Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.

XCVI cum XCV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _et gratum Ω_ unde _muteis_ scribebat Schwabe: _et_ om. Da

3 _que_ O: _quom_ H. A. Koch, Munro: _quei_ Baehrens: _quod_
Gul. Meyer || _renouamur_ O si recte interpretor _renouam̃_:
_reuocamus_ Busche
4 _orco mersas_ Haupt
5 _imm._ OVen || _doloreist_ scripsi: _dolor est_ GORVenB
Laurentiani: _dolore est_ ACa: _dolori est_ Dh
6 _Quintile_ O: _Quintil{{l}e_ G

XCVII

Non (ita me di ament) quicquam referre putaui,

utrumne os an culum olfacerem Aemilio.
nilo mundius hoc, niloque immundius illud,
uerum etiam culus mundior et melior:
nam sine dentibus hic: dentis os sesquipedalis, 5
 gingiuas uero ploxeni habet ueteris,
praeterea rictum qualem diffissus in aestu
meientis mulae cunnus habere solet.
hic futuit multas et se facit esse uenustum,
et non pistrino traditur atque asino? 10
quem siqua attingit, non illam posse putemus
aegroti culum lingere carnificis?

XCVII cum XCVI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _quicquam_ Dap Laur. 33.12: _quicquid al. quicquam_ BRVen:

_quicquid_ GOACh
2 _utrumne_ ed. Trinc.: num _utrum os an culumne_?
3 _nilommundius_ G: _nihil omundius_ O || _nobisque inmundius
illud_ Ω, nisi quod pro _nobisque_ a habet _nihloque_, D
_nihilo_, O compendium scripturae quod aut _nihiloque_ aut
_nobisque_ significare potuit, praeterea _inmundior illo_ est in
D. Scripseram in ed. 1 _nilo mundius hoc, niloque inmundius
illud_, h.e. os nihilo mundior res est culo, culus nihilo
inmundior res est ore: post intellexi Gul. S. Walker idem
occupasse in Corpore Poet. Latinorum.
5 sic Rossbach: _nam sine dentibus est hic_ (_hin
̤_ suprascr.
_c_ R) _dentis seseque dedalis_ Ω: _nam sine dentibus est hic
dentis hos_ (_os_ a) _sexquipedalis_ (_esque p._ a) Da: _est.
hic_ Lachm.: _Est. os_ Froehlich
6 _ploxint_ Festus p. 290 Ponor: _ploxnio_ O: _ploxonio_ GRAC
Laur. 33.12: _ploximo_ Bod. Lat. Class. e. 15 || _Quintil. I. 5.
8 _Catullus ploxenum circa Padum inuenit
7 _diffissus_ Statius: _def(f)essus in (a)estum_ Ω || _aestu_ a
8 _meientis_ R: _megentis_ GO
9 _facit_ O Dah: _fecit_ Ω
10 _pristrino_ O
11 _si quae_ O

XCVIII

In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,

id quod uerbosis dicitur et fatuis.
ista cum lingua, si usus ueniat tibi, possis
culos et crepidas lingere carpatinas.
si nos omnino uis omnes perdere, Victi, 5
hiscas: omnino quod cupis efficies.

XCVIII cum XCVII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _inquam quam_ Ω || _pote_ om. O || _Vetti_ Statius: _Vitti_

Haupt
2-5 om. D
4 _carpatians_ (_pant_ O) GO: _carpatians al. carpatinas_ RB
6 _hiscas_ Voss: _discas_ Ω: _dicas_ p: _deiscas_ pro _dehiscas_
Hendrickson

XCIX

Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,

suauiolum dulci dulcius ambrosia.
uerum id non impune tuli: namque amplius horam
suffixum in summa me memini esse cruce,
 dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis 5
tantillum uestrae demere saeuitiae.
nam simul id factum est, multis diluta labella
guttis abstersisti omnibus articulis,
ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,
tamquam commictae spurca saliua lupae. 10
praeterea infestum misero me tradere amori
non cessasti omnique excruciare modo,
ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud
suauiolum tristi tristius elleboro.
quam quoniam poenam misero proponis amori, 15
numquam iam posthac basia surripiam.

XCIX cum XCVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: in Da

spatium, in quo _AD IVVENTIVM_

1 _Surripui_ Da: _Surmpuit_ O fortasse pro _surrupuit_:

_Surripuit_ Ω || _iuuenti_ R: _uiuenti_ Paris. 7989 m. pr. || In
GOCVen uix dinoscas _iu-_ an _ui-_ exaratum sit
2 _suauiolum_ GORVen et plerique || _amb_(_am_ G)_rosio_ Ω, quod
defensum ibat Näke ad Diras p. 238
7 _ad_ pro _id_ G: num _ac_?
8 _abstersisti_ ed. Trinc., Schmidt: _astersiṣ_ B: _abstersti_
O, Auantius: _a(b)stersi_ Ω
9 _ne_ Dh: _nec_ Ω
10 _cõmicte_ G: _conmincte_ RVen
11 _infestum misero_ B Phil. Carp.: _infesto miserum_ Ω: num
_infausto_?
13 _mihi ex ambros_(_x_ R)_io_ Ω: corr. Da
14 _suau._ Da: _sau._ Ω
15, 16 del. Landor
15 _amoris_ Postgate

Caelius Aufilenum et Quintius Aufilenam

flos Veronensum depereunt iuuenum,
hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud
fraternum uere dulce sodalicium.
qui faueam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis 5
perfecta †exigitur† unica amicitia,
cum uesana meas torreret flamma medullas.
sis felix, Caeli, sis in amore potens.

C _IN CELIVM ET QVINTIVM_ marg. G, Ω: spatium unius uersus in D,

non item in O, ubi tamen prima littera uocabuli _Celius_
omissa est

1 _Ellius_ O || _Melius_ D: _E elius_ C

2 _ueron._ GVenDa: _treron. al. ueron._ RB: _treron._ OCLa¹ ||
_depereunt_ ed. Parm. 1473: _depereret_ GOACLa¹: _depereret al.
ant_ RBVen
5 _qui_ a: _cui_ Ω
6 _perspecta_ a || _†exigitur†_] _est exigitur est_ G: _est_
(_ē_ R) _igitur est_ ORVenA Laur. 33.12: _est igitur_ CLa¹a ||
_per facta exhibita est_ Lachm.: _perspecta est signis_
Froehlich: _perspecta eximie est_ H. A. Koch: _perspecta egregie
est_ Baehrens: _perspecta est igni tum_ Palmer
CI

Multas per gentes et multa per aequora uectus

aduenio has miseras, frater, ad inferias,
ut te postremo donarem munere mortis
et mutam nequiquam alloquerer cinerem.
quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum, 5
heu miser indigne frater adempte mihi,
nunc tamen interea haec prisco quae more parentum
tradita sunt tristi munere ad inferias,
accipe fraterno multum manantia fletu.
atque in perpetuum, frater, aue atque uale. 10

CI _FLETVS DE MORTE_ (_AMORE_ D) _FRATRIS_ marg. G, RVenADB

Laurentiani: spatium in O non est, sed prima littera uocabuli
_Multas_ omissa est

1 _Vltas_ O
2 _seras_ Markland
4 _mutam_ Ω: _mutum_ D || _ne quicquam_ Ω
7 _hec_ Oh: _hoc_ Ω || _priscoque_ Ω
8 _tristi_ Ω: om. D spatio relicto || _munere_ Ω: _munera_ Dh:
_tristis munera_ Lachm.

CII

Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,

cuius sit penitus nota fides animi,
meque esse inuenies illorum iure sacratum,
Corneli, et factum me esse puta Harpocratem.

CII cum CI continuant Ω: spatium in D, non item in O, ubi tamen

prima littera uocabuli _Si_ omissa est

1 _I_ O || _taciti_ Heinsius: _tacite_ Munro || _ab antiquo_ GO,

non R
3 Post _illorum_ distinguebat Munro
4 _arpocratem_ Ω

CIII

Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,

deinde esto quamuis saeuus et indomitus:
aut, si te numi delectant, desine quaeso
leno esse atque idem saeuus et indomitus.

CIII cum CII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _sext._ Ω
2 _est o_ Ω: _est_ O: _es o_ D
3 _numi al. mimi_ B: _mimi al. numi_ RVen: _mīmi_ O

CIV
 Credis me potuisse meae maledicere uitae,
ambobus mihi quae carior est oculis?
non potui, nec, si possem, tam perdite amarem:
sed tu cum Tappone omnia monstra facis.

CIV cum CIII continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _uitae_] _Victi_ uel _Vetti_ Starkie

3 _non_] _nec_ Doering || _si_ om. O || _perdita_ O || _amare_
Ω: corr. Da
4 _caupone_ Bodl. Lat. Class. e. 15 || _mostra_ Ven, D nondum
correctus || _sed tua, Coponi, crimina nostra facis_ Wilkes
secutus Vossium

CV

Mentula conatur Pipleium scandere montem:

Musae furcillis praecipitem eiciunt.

CV cum CIV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _pipleium_ RC Laurentiani: _pipileium_ GO || _scandere_ Da:

_scindere_ Ω
2 _furcilis_ GOBLa¹

CVI

Cum puero bello praeconem qui uidet isse,

quid credat, nisi se uendere discupere?

CVI cum CV continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _bello_ Ald. I: _obel(l)io_ Ω: fort. _Obelli_ || _isse_ Balth.

Venator: _esse_ GOh Lachm.: _ipse_ RVen et plerique: _ire_
Schwabe || _qui uidet, esse quid credat_ Thomas

CVII

Si quoi quid cupido optantique optigit umquam

insperanti, hoc est gratum animo proprie.
quare hoc est gratum †nobis quoque† carius auro
quod te restituis, Lesbia, mi cupido.
restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te 5
nobis. o lucem candidiore nota!
quis me uno uiuit felicior, aut magis ab dis
optandum in uita dicere quis poterit?

CVII cum CVI continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

quod corr. D sic suppleuit _AD LESBIAM_

1 _quoi quid_ Ribbeck: _quic_(_d_ O)_-quid_ Ω: _vquicquam_ Dah

2 _insperati_ Heinsius
 3 _nobis quoque_ codd. quod ita retinebat Blaydes ut post
_quoque_ interpungendum censeret, non post _gratum_: _nobisque
hoc_ Statius: _nobisque est_ Haupt: _Lido quoque_ ego ed. 1:
_quouis quoque_ Baehrens || _carior auro_ Gul. S. Walker, quod
cum sequentibus coniungebat
5 _inspiranti_ O: _inspirati_ Bod. Lat. Class. e. 15: num
_inopinanti_?
6 _o luce_ codd. nisi quod _aluce_ est in Bod. Lat. Class. e. 15
7 _quis me uiuit uno uno felicior_ D || post _magis_ spatium in
D || _ab dis_] _me est_ Ω: _hac est_ Oh
8 _optandus uita dicere_ codd.: _magis hac quid Optandum uita_
Al. Guarinus: _m. hac res Optandas uita_ Lachm.: _magis hac rem
Optandam in uita_ Postgate: num _istac Optandam uita_?

CVIII

Si, Comini, arbitrio populi tua cana senectus

spurcata impuris moribus intereat,
non equidem dubito quin primum inimica bonorum
lingua excerpta auido sit data uulturio,
effossos oculos uoret atro gutture coruus, 5
intestina canes, cetera membra lupi.

CVIII cum CVII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

quod corrector D sic suppleuit _IN QVENDAM_

1 sic Al. Guarinus: _Sic homini populari arbitrio tua cana_ Ω:

_Sic homini arbitrio_ || _tua cana_ D: _Sic homini arbitrio
populari cana s._ ed. antiq. saec. xv: _Si, Comini, populi
arbitrio tua c._ Statius
4 _excerpta_ scripsi: _exercta_ O: _exerta_ Ω: _excepta_ D:
_execta_ a, Lachm.

CIX

Iucundum, mea uita, mihi proponis amorem

hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.
di magni, facite ut uere promittere possit,
atque id sincere dicat et ex animo,
ut liceat nobis tota perducere uita 5
aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

CIX cum CVIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

quod corr. D sic suppleuit _AD LESBIAM_

1 _amorem_ D: _amore_ Ω
5 _perducere_ codd.: _producere_ ed. Trinc.
6 _eterne_ O: _aternum_ D m pr. _alternum_ Bod. Lat. Class. e.
15, Turnebus, cf. Carm. Epigr. 1296, Buecheler

CX

Aufilena, bonae semper laudantur amicae:

accipiunt pretium, quae facere instituunt.
tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,
 quod nec das nec fers, saepe facis facinus.
aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae, 5
Aufilena, fuit: sed data corripere
fraudando effectis, plus quam meretricis auarae,
quae sese toto corpore prostituit.

CX cum CIX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

quod corr. D sic suppleuit _AD AVFILFNAM_

1 et 6 _Auffilena_ GORVen: _aut fillena_ O

3 _promisti_ Bod. Lat. Class. e. 15: _promisisti_ Ω || _tu,
promisisti mihi quod mentita, inimica es_ Munro
4 _nec fers_ codd.: _et fers_ B. Guarinus, Munro. Post _saepe_
distinguebat Munro
5 _promisse_ Parthenius: _promissa_ codd.
7 _effectis_ scripsi: _efficit_ Ω: _effecit_ C, Paris. 7989,
Carpentoractensis et Bodl. Lat. Class. e. 15: _officiis_ Bergk
8 _toto_ Da: _tota_ Ω: _totam_ Westphal

CXI

Aufilena, uiro contentam uiuere solo,

nuptarum laus ex laudibus eximiis:
sed cuiuis quamuis potius succumbere par est,
quam matrem fratres ex patruo...

CXI cum CX continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D,

quod corr. D sic suppleuit _AD AVFILENAM_

1 _Auffilenam_ GVen Laurentiani: _Aut fillenam_ O || _contentas_

Scal., Lachm.
2 sic Passeratius: _laus est laudibus eximiis_ codd.: _laus est
laudibus ex nimiis_ Baehrens
3 _par_ Dap: _pars_ Ω
4 _parere_ add. Doering et Schmidt (cf. Carm. Epigr. 980.6). ||
_Post _fratres_ Bod. Lat. Class. e. 15 et ed. Pr. supplerunt
_efficere_, Heyse _suscipere_, Rossbach _concipere

CXII

Multus homo es, Naso, neque tecum multus homo qui

descendit: Naso, multus es et pathicus.

CXII cum CXI continuant Ω, nullo spatio relicto

1 _es_ Ald. I: _est_ codd. || _neque_ Ω: _nec_ D: _nam_ p Scal.

|| _homõ qui_ scripsi, cf. LXXXI.2: _homoque_ RVenAC
Laurentiani: _homo_ GO: _homo sed_ D Bod. Lat. Class. e. 15:
_homo est qui_ Scal.: _homost quin_ Schwabe: _est cum_ Palmer ||
fort. _homost cui Descendis_
2 _descendit_ Ω: _descendat_ a: _te scindit_ Haupt: _descendis_
Parthenius || _es_] _est_ G || Munro scribebat _Mutus homo es,
Naso, neque tecum mutus homost qui descendit; Naso, mutus es et
pathicus_, E. B. Birks _mulus_, Baehrens _mundus_, ego _nullus_
CXIII

Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant

Maeciliam: facto consule nunc iterum
manserunt duo, sed creuerunt milia in unum
singula. fecundum semen adulterio.

CXIII cum CXII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in D,

quod corr. sic suppleuit _AD CINNAM_

1 _cina_ a || _molebant_ Maehly

2 _Meciliam_ G: _Mecilia_ Ω: _Mucillam_ Pleitner, Schwabe
3 _milia_ GO _in imum_ Carpentoractensis, fortasse recte, ut sit
idem quod _ad minimum_
4 _singula_ ed. antiquissima saec. xv, uulgo: _singulum_ Ω

CXIV

Firmanus saltu non falso Mentula diues

fertur, qui tot res in se habet egregias,
aucupium omne genus, piscis prata arua ferasque.
nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.
quare concedo sit diues, dum omnia desint. 5
saltum laudemus, dum †modo† ipse egeat.

CXIV cum CXIII continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

quod corr. D sic suppleuit _DE SALIO_

1 _Formianus_ Scal.: _Firmano_ Munro || _saltu_ Palladius,

Lachm.: _saluis_ GOha Laurentiani: _salius_ CABD: _salius_ an
_saluis_ sit in R non dispexi: _saltus_ Auantius, quo scripto
_Mentula_ uocatiuus erit || _mensula_ Ω: corr. hp
2 _qui quot_ BLa¹p
3 _aucupium_ Woelfflin: _aucupiam_ Ω: _an cupiam_ Oh: _aucupia_
p, Munro
4 _ne_ (_nec_ O) _quicquam_ Ω || _exsuperat_ C: _exuperat_ Ω
5 _quare, concedo, sit diues_ Morgenstern || _domnia_ Baehrens
6 _saltum_ O: _saltem_ Ω, quod retinebat Pleitner || _modo_
codd. quod Munro ablatiuum faciebat: _domo_ Lachm.: _bono_
Riese: _modulo_ Schmidt || _saltus l. commoda, dum ipse egeat_
Postgate || _fort. _dum domi ipse egeat

CXV

Mentula habet instar triginta iugera prati,

quadraginta arui: cetera sunt maria.
cur non diuitiis Croesum superare potis sit,
uno qui in saltu totmoda possideat,
prata arua ingentes siluas saltusque paludesque 5
usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?
omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,
non homo, sed uero mentula magna minax.

CXV cum CXIV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

sed sine titulo
 1 _habes_ Lachm. || _instar_ (_istar_ O) Ω: _noster_ Muretus:
_iusti_ Statius: _iusta_ h.e. _iuxta_ Scaliger: _bostar_ i. e.
boum stationem siue _βοοστασιν_ (Callim. Del. 102) ego
3 _potis sit_ Da: _potuisset_ Ω
4 _tot moda_ (_monda_ A) Ω: _tot modi al. da_ Ven: _tot bona_
Auantius
5 _iugentis_ O || _saltusque_ (_saltus_ AC) _paludesque_
(_plaudesque_ O) Ω: _altasque paludes_ D: _latasque p._
Rossbach: _salsasque p._ Bergk
7 _ipsest_ Froehlich: _ipse si_ Ω: _ipse est_ a || _ultro_ ed.
1473: _ultor_ Ω: _lustro_ Scaliger: _multo_ Bruner: _mutto_ ego

CXVI

Saepe tibi studioso animo uenante requirens

carmina uti possem mittere Battiadae,
qui te lenirem nobis, neu conarere
telis infestum mittere in usque caput,
hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem, 5
Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.
contra nos tela ista tua euitamus amictei:
at fixus nostris tu dabi supplicium.

CXVI cum CXV continuant Ω, nullo spatio relicto: spatium in Da,

quod corr. D sic suppleuit _AD GELIVM_

1 _studiose_ a (m. pr.) || _requires_ codd. || _ueniam ante

requirens_ Hermes
2 batriade Ω
3 _leniret al. rem_ Ven: _leniret_ a
4 sic Lachm.: _telis_ (_celis_ O) _infesta mitteremusque_ Ω ||
_infestum_ D: _inusque_ Parmensis 716 || _telis infestans icere
mi usque caput_ Birt: num _telis infestatum icere in usque c._?
6 _hic_ Dap Lachm.: _hinc_ Ω: _huc_ Muretus || _inualuisse_ Birt
7 _euitamus_ Dh: _euitabimus_ Ω || _amicta_ Ω, nisi quod O habet
_amitha_: _amictu_ hp Lachm.: Scripsi _amictei_, cf. _basiei_
VII.9 || Olim conieceram _at hic iam_ uel _ἀθικτοι_ uel _ἀμικτι_
8 _affixus_ Ω: _afflixus_ Ven || _noḅịṣstris_ Ven || _dabis_ Ω

_Finito libro referamus gracia Christo Amen_ O: _Explicit

Catulli Veronensis libellus_ G: _Deo gratias amen_ RVen:
_Catulli Veronensis liber finit_ (_explicit_ La¹) BLa¹

FRAGMENTA

At non effugies meos iambos

Porphyrion et Comm. Cruquii ad Hor. C. i. 16.24

II

Hunc lucum tibi dedico consecroque, Priape,

qua domus tua Lampsaci est quaque Priape.
nam te praecipue in suis urbibus colit ora
Hellespontia, ceteris ostriosior oris.

Terentianus Maurus 2755-2758, Atil. Fortunatianus p. 317 Gaisf.

et p. 349, Marius Victorinus p. 163 Gaisf. et p. 207, Censorinus
p. 97 Iahn.
1 _locum_ quattuor codices Censorini
2 _silua_ suppleuerunt Itali: fort. _cella_

III

de meo ligurrire libido est

Non. 134 || _de mero_ L. Mueller

IV

Animula miserula properiter abiit.

Non. 517, Diomedes 496 G., 513 Keil

_abit_ codices Nonii: _obiit_ codices Diomedis: _abiit_ Lachm.

Lucida qua splendent carchesia mali.

Non. 546, a quo uersus tamquam Catulli Veronensis allatus est.

Cinnae ascribunt Isidorus Orig. xix. 2. 10 et Schol. Lucani v.
418, quorum ille scribit _Lucida confulgent alti carchesia
mali_, hic _L. cum fulgent summi c. m._

VI

_Schol. Veronensia in Verg. Aen. viii. 34 in Hageni Appendice

Seruiana p. 439 _Carbasus et masculino et feminino genere dictus
est. Catullus cannubiae------carbasus-- | ros

VII
 Seruius ad Verg. G. ii. 95 _Hanc uuam (Rhaeticam) Cato praecipue
laudat in libris quos scripsit ad filium: contra Catullus eam
uituperat et dicit nulli rei esse aptam miraturque cur eam
laudauerit Cato._ Cf. Mart. xiv. 100 et E. Ω. B. Nicholson,
Keltic Researches, p. 152.

VIII

Plinius Hist. Nat. xxviii. 19 _Hinc Theocriti apud Graecos,

Catulli apud nos proximeque Vergili incantamentorum amatoria
imitatio._

IX

Seruius ad Verg. Aen. iv. 409 _Sic etiam Horatius ‘Vade, uale;
caue ne titubes mandataque frangas,’ nam caue ue longa est, nec
uocalis sequitur ut in bucolico ‘uale, uale, inquit, Iolla.’ Sed
dicimus a tertia esse coniugatione imperatiuum, ut ‘cauo,
cauis.’ Hinc etiam Catullus cauere dixit._ Cf. Cat. L. 18, 19,
LXI. 152.

Seruius ad Verg. Aen. v. 610 _Notandum sane etiam de Iride

arcum genere masculino dicere Vergilium: Catullus et alii genere
feminino ponunt, referentes ad originem, sicut haec Attis et
haec Gallus legimus._
_haec Cattis_ plerique codices Seruii, unde Sittl scribendum
credidit _cattis_, Thilo et Hagen _cattus_ ediderunt. Lachm.
_Attis_ dedit, quem sequor. et sic scriptum est in codice
Seruiano F et a correctore codicis L. Vide Catull. LXIII.

XI

Seruius ad Verg. Aen. vii. 378 _Catullus hoc turben dicit ut

hoc carmen._
Ad LXIV. 107 referebat Spengel. _Tibullus_ pro _Catullo_
scribebant Nansius, Nicolaus Loensis, R. Vnger.

XII

Varro de L. L. vii. 50 _Vesperugo stella quae uespere oritur, a

quo eam Opilius scribit Vesperum; itaque dicitur †alterum†
‘Vesper adest,’ quem dicunt Graeci διεσπεριον._
_alternum_ Riese h.e. _ἀμοιβαῖον_, fortasse
_alternatim_. Ad Catull. LXII.1 primus referebat Vulpius, dein
 Baehrens et Riese.

XIII

Varro de L. L. vi. 6 _Nox quod, ut Catulus_ (_Catullus_ aliquot

codices) _ait, omnia nisi interueniat sol pruina obriguerint,
quod nocet, nox._
Hunc locum Varronis primus Baehrens ad Catullum, sed in opere
deperdito neque inter carmina reuocabat: ego ad Catulli LXII. 32
sqq. ubi uersus nonnulli exciderunt.

XIV

[et Lario imminens Comum]

_Codex Vibii Sequestris Mus. Brit. Add. 16986 post _In athamatia
lacus lune tenuia ligna accendit ex quo bibens aut insanit aut
sopitur_ haec habet minoribus litteris tanquam perscripta pagina
addita _Lacus comi Catullus et Lario iminens Comum.
Fragmentum dubium et fortasse ad Petrarcham referendum, qui in
Itinere Syriaco p. 559 ed. Basil. haec habet _Nam hoc Mediolano
proximum, Latio_ (_l. Lario_) _imminens, Alpibus adiacens, Comum
est, non Cume._ Fuit inter libros quos legit Petrarcha Vibius
Sequester, teste de Nolhac, _Pétrarque et l’Humanisme pp. 133,
302_.

INDEX NOMINVM

Achilles LXIV 338.

Achiui LXIV 366.
Acme XLV.
Adoneus XXIX 8.
Aeetaeus LXIV 3.
Aegeus LXIV 213.
Aegyptus LXVI 36.
Aemilius XCVII 2.
Aethiops LXVI 52.
Africus LXI 199.
Aganippe LXI 30.
Alfenus XXX 1.
Allius LXVIII 41, 50, 150.
Alpes XI 9.
Amadryades LXI 23.
Amastris IV 13.
Amathus XXXVI 14.
Amathusia LXVIII 51.
Ameana XLI 1.
Amphitrite LXIV 11.
Amphitryoniades LXVIII 112.
Ancon XXXVI 13.
Androgeoneus LXIV 77.
Antimachus XCV 10.
Antius XLIV 11.
Aonius LXI 28.
Apheliotes XXVI 3.
Aquinus XIV 18.
Arabes XI 5.
Argiuus LXIV 4.
Argiui LXVIII 87.
Ariadna LXIV 54, 253.
Ariadneus LXVI 60.
Arrius LXXXIV 2, 11.
Arsinoe LXVI 54.
Asius LXI 22.
Asia XLVI 6. LXVI 36. LXVIII 89.
Assyrius LXVI 12. LXVIII 144.
Athenae LXIV 81.
Athos LXVI 46.
Attis LXIII.
Aufilena C, CX, CXI.
Aufilenus C.
Aurora LXIV 271.
Aurunculeia LXI 82.
Auster XXVI 1.

Balbus LXVII 3.
Battus VII 6.
Battiades LXV 16. CXVI 2.
Beroniceus LXVI 8.
Bithynia X 7.
Bithynus XXXI 5.
Bootes LXVI 67.
Britannia XXIX 4, 20. XLV 22.
Britanni XI 11.
Brixia LXVII 34.

Caecilius XXXV 2, 18. LXVII 9.

Caelius C 1.
Caesar XI 10. LVII 2. XCIII 1.
Caesius XIV 18.
Callisto LXVI 66.
Caluus XIV 2. LIII 3. XCVI 2.
Camerius LV.
Campus minor LV 3.
Canopius LXVI 58.
Carybdis LXIV 156.
Castor IV 26. LXVIII 65.
Cato LVI 1.
Cecropia LXIV 79, 83, 172.
Celtiber XXXIX 17.
Celtiberia XXXVII 18. XXXIX 17.
Ceres LXIII 36.
Chalybes LXVI 48.
Chineus LXVII 32.
Chiron LXIV 279.
Cinna X 30. XCV 1. CXIII 1.
Circus LV 4.
Cnidus XXXVI 13.
Colonia XVII 1.
Cominius CVIII 1.
Comum XXXV 4. Fragm. XIV.
Conon LXVI 7.
Cornelius I 3. LXVII 35. CII 4.
Cornificius XXXVIII 1.
Crannon LXIV 36.
Creta LXIV 82, 174.
Cretes LV 15.
Croesus CXV 3.
Cupidines III 1. XIII 12.
Cupido XXXVI 3.
Cybele LXIII.
Cybelle LXIII.
Cyclades IV 7.
Cylleneus LXVIII 109.
Cyrenae VII 4.
Cytorius IV 11.
Cytorus IV 13.

Dardanius LXIV 367.

Delius XXXIV 7.
Delphi LXIV 392.
Dia LXIV 52, 121.
Diana XXXIV 3.
Dindymene LXIII 13.
Dindymus XXXV 14. LXIII 91.
Dione LVI 6.
Dorus LXIV 287.
Durrachium XXXVI 15.

Emathia LXIV 324.

Erechtheus LXIV 229.
Erechthēus LXIV 211.
Erycina LXIV 72.
Eumenides LXIV 193.
Europa LXVIII 89.
Eurotas LXIV 89.

Fabullus XII, XIII, XXVIII, XLVII.

Falernum XXVII 1.
Fauonius XXVI 2. LXIV 282.
Firmanus CXIV 1.
Formianus XLI 4. XLIII 5. LVII 4.
Fufficius LIV 5.
Furius XI, XVI, XXIII, XXVI.

Gaius X 30.
Gallia XXIX 3, 20.
Gallicanus XLII 9.
Gallicus XI 11.
Gallus LXXVIII.
Gellius LXXIV, LXXXVIII, LXXXIX, XC, XCI, CXVI.
Gnosius LXIV 172.
Golgi XXXVI 14. LXIV 96.
Gortynius LXIV 75.
Graecus LXVIII 102.
Grai LXVIII 109.
Graius LXVI 58.

Harpocrates LXXIV 4.
Hebe LXVIII 116.
Helena LXVIII 87.
Heliconius LXI 1.
Hellespontius Fr. II 4.
Hellespontus LXIV 358.
Hesperus LXII 20, 32. LXIV 329.
Hiberus XII 14. XXIX 19. XXXVII 20. LXIV 227.
Hymenaeus LXI, LXII, LXVI 11.
Hyrcani XI 5.

Iacchus LXIV 251.

Ida LXIII 30.
Idalium XXXVI 12. LXIV 96.
Idomeneus LXIV 178.
Iliacus LXVIII 86.
Ionius LXXXIV 11, 12.
Ipsithilla XXXII 1.
Irus LXIV 300.
Ismarius LXVI 59.
Italus I 5.
Itonus LXIV 228.
Itylus LXV 14.
Iuuentius XXIV 1. XLVIII 1. LXXXI 1. XCIX 1.

Labyrintheus LXIV 114.

Lampsacus Fragm. II 2.
Lanuinus XXXIX 12.
Larius Fragm. XIV.
Larius (adiect.) XXXV 4.
Latmius LXVI 5.
Latonius XXXIV 5.
Laudamia LXVIII 74, 80, 105.
Leo LXVI 65.
Lesbia _passim_.
Lesbius LXXIX 1.
Lethaeus LXV 5.
Liber LXIV 390, 402. LXXXIV 5.
Libo LIV 3.
Libya XLV 6.
Libyssa VII 3.
Libystinus LX 1.
Licinius L 1, 8.
Ligur XVII 19.
Locris LXVI 54.
Lucina XXXIV 13.
Luna XXXIV 16.
Lycaonius LXVI 66.
Lydius XXXI 13.

Maecilia CXIII 2.
Maenades LXIII 23.
Maenas LXIII 69.
Magus XC 1, 3.
Malius (adiect.) LXVIII 54.
Mallius LXI 16, 215. LXVIII 11, 30, 66.
Mamurra XXIX 3. LVII 2.
Marcus XLIX 2.
Mauors LXIV 394.
Medi LXVI 45.
Memmius XXVIII 9.
Memnon LXVI 52.
Menenius LIX 2.
Mentula XCIV 1. CV 1. CXIV 1. CXV 1, 8.
Midas XXIV 4.
Minois LXIV 60, 247.
Minos LXIV 85.
Minotaurus LXIV 79.
Musae LXV 3. LXVIII 7, 10. CV 2.

Naso CXII.
Neptunine LXIV 28.
Neptunius LXIV 367.
Neptunus XXXI 3. LXIV 2, 367.
Nicaea XLVI 5.
Noctifer LXII 7.
Nonius LII 2.
Nympha LXI 29.
Nymphae LXIV 17.

Oarion LXVI 94.

Occidens XXIX 12.
Oceanus LXI 85. LXIV 30. LXXXVIII 6.
Oceanus (adiect.) CXV 6.
Oetaeus LXII 7. LXVIII 54.
Olympus LXII 1.
Orcus III 14.
Ortalus LXV 2, 15.
Otho LIV 1.

Padua XCV 7.
Paris LXVIII 103.
Parnasus LXIV 390.
Parthi XI 6.
Pasithea LXIII 43.
Pegaseus LV 16.
Peleus LXIV 19, 21, 26, 301, 336, 382.
Peliacus LXIV 1.
Pelops LXIV 346.
Penates IX 3.
Penelopeus LXI 223.
Perseus LV 17.
Persicus XC 2.
Phaethon LXIV 291.
Pharsalia LXIV 37.
Pharsalius LXIV 37.
Phasis LXIV 3.
Pheneus LXVIII 109.
Phoebus LXIV 299.
Phrygia LXIII 71.
Phrygius XLVI 4. LXI 18. LXIII 2, 20.
Phryx LXIII 22.
Phthioticus LXIV 35.
Pipleius CV 1.
Piraeus LXIV 74.
Pisaurum LXXXI 3.
Piso XXVIII 1. XLVII 2.
Pollio XII 6.
Pollux LXVIII 65.
Polyxenius LXIV 368.
Pompeius CXIII 1.
Ponticus IV 13. XXIX 18.
Porcius XLVII 1.
Postumia XXVII 3.
Postumius LXVII 35.
Priapus Fragm. II 1, 2.
Prometheus LXIV 294.
Propontis IV 9.
Protesilaeus LXVIII 74.
Prouincia XLIII 6.

Quintia LXXXVI 1.
Quintilia XCVI 6.
Quintius LXXXII 1. C 1.

Ramnusius LXIV 395. LXVI 71. LXVIII 77.

Rauidus XL 1.
Remus XXVIII 15. LVIII 5.
Rhenus XI 11.
Rhesus LV 18.
Rhodus IV 8.
Rhoeteus LXV 7.
Romulus XXVIII, 15. XXIX 5, 9. XXXIV 22. XLIX 1.
Rufa LIX 1.
Rufulus LIX 1.
Rufus LXIX 2.

Sabinus XLIV 1, 4, 5.
Salisubsalus XVII 6.
Sapphicus XXXV 16.
Sarapis X 26.
Satrachus XCV 5.
Saturnalia XIV 15.
Satyri LXIV 252.
Scamander LXIV 357.
Scylla LX 2. LXIV 156.
Scyros LXIV 35.
Septimillus XLV 13.
Septimios XLV 1, 21, 23.
Sestianus XLIV 10.
Sestius XLIV 19, 20.
Sileni LXIV 252.
Silo CIII 1.
Simonideus XXXVIII 8.
Sirmio XXXI 1, 12.
Socration XLVII 1.
Stymphalius LXVIII 113.
Suffenus XIV 19. XXII 1, 10, 19.
Sulla XIV 9.
Syria XLV 22. LXXXIV 7.
Syrius VI 8.
Syrtis LXIV 156.

Tagus XXIX 19.

Talasius LXI 127.
Taurus LXIV 105.
Telemachus LXI 222.
Tempe LXIV 35, 285, 286.
Tethys LXIV 29. LXVI 70. LXXXVIII 5.
Teucrus LXIV 344.
Thallus XXV 1, 4.
Themis LXVIII 153.
Thermopylae LXVIII 54.
Theseus LXIV 53, 81, 102, 110, 120, 133, 200, 207, 245, 247.
Thessalia LXIV 26, 33.
Thessalus LXIV 267, 280.
Thetis LXIV 19, 20, 21, 28, 302, 336.
Thia LXVI 44.
Thracia IV 8.
Thyades LXIV 391.
Thyni XXV 7.
Thynia XXXI 5.
Thyonianus XXVII 7.
Tiburs XXXIX 10. XLIV 1, 2, 5.
Torquatus LXI 209.
Trinacrius LXVIII 53.
Trito LXIV 395.
Triuia XXXIV 15. LXVI 5.
Troia LXVIII 88, 89, 90, 99.
Troicus LXIV 345.
Troiugenae LXIV 355.
Troius LXV 7.
Tyrius LXI 165.

Varus X 1. XXV 1.
Vatinianus XIV 3. LIII 2.
Vatinius LII 3.
Veneres III 1. XIII 12.
Veraniolus XII 17. XLVIII 3.
Veranius IX 1. XII 16. XXVIII 3.
Verona XXXV 3. LXVII 34. LXVIII 27.
Veronensis C 2.
Vesper LXII 1.
Victius XCVIII 1, 5.
Virro LXXI 1.
Vmber XXXIX 11.
 Volusius XXXVI 1, 20. XCV 7.
Vrania LXI 2.
Vrii XXXVI 12.

Zephyritis LXVI 57.

Zephyrus XLVI 3. LXIV 270.
Zmyrna XC 1, 4, 6.

* * * * *
* * * *
* * * * *

Errata

_Raris locis littera “v” pro “u” scripta tacite mutata est. Nota
{sic} significat littera suprascripta._

Sigla
_B_ = Bononiensis ... anni 141½ [_sic scriptum_: _lege 1411/2_]

Carmina XVIII, XIX, XX absunt

IV.4, 5: siue R [_vide_ Addenda in Adnot. Crit.]

XI.6: siue sagas (-x CGORa) Ω [(-x) CGORa)]
XIV.17: luserit (suprascr. al. x) G
XV.2: [*] pudentem p[*]eto_ G [inserendum? _Vide_ Praefatio]
XXXII.1: ... ipsicilla RVen [“i” tertius haud legitur]
XL.5: ... in ora uulgi uidetur imitatus Henricus [“n” non uidetur]
XLVIII.3: basia (suprascr. e3) R [e3: symbolum “-m”?]
LV.1a-10a: ... Birt fragmentum putat carminis alterius ...
[“c” de “carminis” non uidetur]
LXI.34: hục (suprascr. a) [) deest]
LXI.226: fort. _bene mutuo ex_ [_uide_ Addenda in Adnot. Crit.]
LXIII.15: execute GO: execute R [_sic_: alter “exsecute”?]
LXVI.15: Emendarunt an quod auentum Munro, an quod amantum Owen,
atque maritum Schmidt, Postgate, Palmer
[paragraphum post u. 16 adnotationem positum]

Index
Fabullus XII, XIII, XXVIII, XLVII. [XXVIII 47]
Fufficius LIV 5 [Sufficius LIV 11: _uide_ carmen LIV]

End of the Project Gutenberg EBook of Catulli Carmina, by

C. Valerius Catullus and Robinson Ellis

*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK CATULLI CARMINA ***

***** This file should be named 23294-0.txt or 23294-0.zip *****

This and all associated files of various formats will be found in:
http://www.gutenberg.org/2/3/2/9/23294/

Produced by Louise Hope, David Starner and the Online

Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net

Updated editions will replace the previous one--the old editions

will be renamed.

Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties. Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research. They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.

*** START: FULL LICENSE ***

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free

distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
http://gutenberg.org/license).

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm

electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm

electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be

used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"

or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States. If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed. Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work. You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in
a constant state of change. If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived

from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges. If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted

with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm

License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this

electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form. However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,

performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing

access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that

- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
you already use to calculate your applicable taxes. The fee is
owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
has agreed to donate royalties under this paragraph to the
Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments
must be paid within 60 days following each date on which you
prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
returns. Royalty payments should be clearly marked as such and
sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
address specified in Section 4, "Information about donations to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."

- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
License. You must require such a user to return or
destroy all copies of the works possessed in a physical medium
and discontinue all use of and all access to other copies of
Project Gutenberg-tm works.

- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any

money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
electronic work is discovered and reported to you within 90 days
of receipt of the work.

- You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg-tm works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm

electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable

effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right

of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH F3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a

defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation. The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund. If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied

warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm

Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of

electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the

assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive

Foundation
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at
http://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.

The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.

Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations. Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at http://pglaf.org

For additional contact information:

Dr. Gregory B. Newby
Chief Executive and Director
gbnewby@pglaf.org

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg

Literary Archive Foundation

Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide

spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating

charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit http://pglaf.org

While we cannot and do not solicit contributions from states where we

have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make

any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate

Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic

works.

Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm

concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.

Most people start at our Web site which has the main PG search facility:

http://www.gutenberg.org

This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,

including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.