ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΧΥΤΑ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ
Καθηγητής Γ.Ζουγανέλης

JANUARY 21, 2018

TOKYO, JAPAN
 1

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ................................................................................................................................... 3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ..................................................................................................................................... 4
ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΟΣ ΧΥΤΑ ........................................................................................... 4
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ............................................................................................................................. 6
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ (ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ) ...................................................... 7
 2

Καθηγητής Γ.Ζουγανέλης
Dip.Phys, MSc.Phys, MSc.EEng(RF&VLSI Design), PhD.Phys., MIEEE, MCSJ, EC
STA Fellow of Japan, HCM of EU…

Former Professor of Metamaterials and Their Devices

Nagoya Institute of Technology, Venture Business Lab, Japan
τέως Πρωτοβάθμιος Ερευνητής (shunin) στo Japan Fine Ceramics Center, Japan
more…
τέως Senior Scientist, Univ. of Cambridge, UK
more…

Applications and New Products Design Office - Technology Transfer - R&D Consulting
Σχεδιασμός Νέων Προϊόντων και Εφαρμογών
Σύμβουλος σε θέματα Έρευνας, Τεχνολογίας και Ανάπτυξης
Tokyo, Japan
Email: zcode33@gmail.com Skype: Asteris.Kalos

Figure 1 Χάρτης Ελληνικών κοιτασμάτων προβλεπομένων από μετρήσεις MAD και

παρουσιασθείς σε τηλεοπτική εκπομπή στην Κρήτη το 2013, ενώπιον βουλευτών
όλων των κομμάτων.
 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η παρούσα μίνι γνωμοδότηση δόθηκε μετά από παράκληση ενδιαφερομένων για το θέμα της
κατασκευής ΧΥΤΑ στο Γραμματικό. Μια πλήρης γνωμοδότηση απαιτεί χρόνο και έχει κόστος.
Έγινε τελικά από τη πλευρά μου, ότι ήταν εφικτό.

Η προσφορά μου είναι δωρεάν και έχει σκοπό να βάλει στο τραπέζι κάποιες σωστές βάσεις
συζήτησης, όπως και να βοηθήσει τους ενδιαφερόμενους να καταλάβουν καλύτερα το θέμα των
ΧΥΤΑ, που δεν είναι μόνο οι υδρογεωλογικές μελέτες στις οποίες όλοι επιμένουν.

Πολλοί στην Ελλάδα ισχυρίζονται ότι «ξέρουν» το θέμα «XYTA». Aμφιβάλλω για αυτό, καθότι
έχει πολλές παραμέτρους που αφορούν ξεχωριστά πεδία της επιστήμης, της μηχανικής, της
τεχνολογίας και της οικονομίας. «Ειδικός» σε ένα θέμα σε διεθνές επίπεδο πλέον είναι αυτός
που μπορεί να συλλάβει τις περισσότερες παραμέτρους και που μπορεί να παρέχει ασφαλή
άποψη.

Στο τέλος της παρουσίασης υπάρχει ένα Συμπλήρωμα με φωτογραφίες και διαγράμματα, που
θα βοηθήσουν όσους θέλουν να εμβαθύνουν στο θέμα περισσότερο. Μερικές φωτογραφίες
επιλέχθηκαν από το διαδίκτυο αλλά αυτό δεν αλλάζει την ευθύνη αυτής της παρουσίασης. Όλα
είναι cost/performance.

Γ.Ζ.

/H διασύνδεση της γνωμοδότησης αυτής για έγχρωμη εκτύπωση είναι εδώ.

https://drive.google.com/file/d/1Hx2TG_02L3D1GO3mlgyh1wY-SktIvYYU/view
Κατά καιρούς μπορεί να ανανεώνεται.
 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η πολιτική της ΕΕ είναι να γίνεται παντού ανακύκλωση των απορριμάτων κατά 70-80% μέχρι το
2030. Πρώτος της στόχος είναι να θάβεται μέχρι το 2020 το 50% των απορριμάτων, κάτι που η
Γερμανία έχει επιτύχει από το 2012.

Μελέτησα εν τάχει τη Μ.Π.Ε. του ΧΥΤΑ Γραμματικού του 2003 και θεωρώ ότι είναι γραμμένη με
παλαιά φιλοσοφία. Η απειρία είναι φανερή και θα έχει κόστος για το κράτος.

Οι υδρογεωλογικές μελέτες στις οποίες επιμένουν όλοι δεν ακουμπούν τη πραγματική ουσία του
προβλήματος, που είναι η μερική έστω ανακύκλωση ενώ υπάρχει μεγάλη μυστικότητα για τον
τρόπο κατασκευής του ΧΥΤΑ, όπως και των μετρήσεων που έχουν γίνει από πλευράς αναδόχου
πρίν ξεκινήσει η κατασκευή. Αυτά όλα προδιαθέτουν αρνητικά κάθε κριτή επι της προοπτικής
σωστής λειτουργίας του.

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΟΣ ΧΥΤΑ

Figure 2 Εννοιολογική κατασκευή ενός XYTA

Καταρχή να δούμε πως θα «μπορούσε» να φτειαχθεί ο περίφημος ΧΥΤΑ στο Γραμματικό. Λέω θα
«μπορούσε». γιατί κανείς από τους ενδιαφερόμενους πολίτες του Γραμματικού δεν γνωρίζει τι
ακριβώς γίνεται και σε τι κατάσταση είναι ο ΧΥΤΑ αυτή τη στιγμή. Η ανάδοχος εταιρεία ζεί σε μια
άλλη εποχή και η Περιφέρεια κάπου έχει χαθεί.
 5

Στη Fig.1 βλέπετε τη βασική κατασκευή ενός ΧΥΤΑ όπως αυτός που φτειάχνεται στο Γραμματικό.
Στη θέση (1) είναι ο τεχνητός γεωλογικός φραγμός, στη θέση (2) το σύστημα επεξεργασίας
τοξικών, στη θέση (3) η θέση του αγωγού εξόδου μεθανίου και τοξικών αερίων, διοξινών κλπ,
στη θέση (4) είναι το εργοστάσιο επεξεργασίας του μείγματος αερίων για τη παραγωγή
μεθανίου, LNG, CNG ή και ηλεκτρικού ρεύματος, στις θέσεις (5,6) κάποια συστήματα
παρακολούθησης, στις θέσεις (7) ανιχνευτές μεθανίου και στη θέση (8) αγωγοί μεταφοράς των
τοξικών υγρών από τον πυθμένα του ΧΥΤΑ στην αποθήκη του συστήματος επεξεργασίας τοξικών.

Τα σημαντικά σημεία ενός τέτοιου ΧΥΤΑ είναι:

 Ο πλήρης σχεδιασμός του ΧΥΤΑ

• Προδιαγραφές ΧΥΤΑ (είδος απορριμάτων, είδος ανακύκλωσης)
• μεθοδολογίες (ανακύκλωση, καύση, τεχνολογίες)
• το περιβαλοντικό του αποτύπωμα
• το κόστος, το οργανόγραμμα κλπ
 Η κατασκευή του ΧΥΤΑ
 στεγανότητα της κυρίας και των επιμέρους κατασκευών του
 αντοχή σε γεωλογικά και σε καιρικά φαινόμενα
 παρακολούθηση της λειτουργίας του και της ασφάλειας του
 τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν
 πως θα γίνεται η συντήρηση σε υλικά και μηχανήματα
 Μελέτες που να πείθουν
 για την καλή κατασκευή και λειτουργία του ΧΥΤΑ βάσει του σχεδιασμού του
 για την αντοχή του υπεδάφους στο αυξανόμενο βάρος του και την ακριβή θέση
των υπογείων υδάτων
 για την αντιδραστικότητα των τοξικών που παράγονται, με όλα τα υλικά του
ΧΥΤΑ και με το υπέδαφος
 για τη προβλεπόμενη κατάσταση του ΧΥΤΑ σε διάφορες συνθήκες λειτουργίας
(π.χ. σεισμοί, καιρικά φαινόμενα), ακόμη και μετά το τέλος χρήσης του, κάτι που
έχει ορίζοντα 30ετίας.

Χρήση και άλλων τεχνικών, όπως π.χ. του GPR (Ground-Penetrating Radar) για την αναγνώριση
του υπεδάφους και τη κατάσταση του ΧΥΤΑ, όποια στιγμή χρειασθεί είναι απαραίτητη.

Στη Μ.Π.Ε. υπάρχουν λάθη σε ότι προτείνεται. Δεν είναι επι του παρόντος για να συζητηθούν
αυτά. Χρειάζεται πολύς χρόνος και δεν έχω. Οι απόψεις του κ.Ραψομανίκη του Παν-μίου Θράκης
για την Μ.Π.Ε. με βρίσκουν πάντως σε γενικές γραμμές σύμφωνο.

Η πρόσφατη μελέτη του ΙΓΜΕ δεν με έχει πείσει για την απομόνωση των υδατίνων και τοξικών
στρωμάτων από το χώρο του ΧΥΤΑ, με βάση τα διαγράμματα Piper (γειτονία σημείων, μείξη
υδάτων από διαφορετικά στρώματα, φαινόμενα ιοντοανταλλαγής). Χρειάζονται και άλλες
μετρήσεις. Θέλει δουλειά.

Η μελέτη του Παν/μίου Αθηνών (Καπελερτζής), την οποία ενδιαφερόμενοι εζήτησαν δεν έχει
ακόμη ολοκληρωθεί, γιατί δεν τους επετράπη πρόσβαση στο εσωτερικό του ΧΥΤΑ! Έτσι, δεν
έγιναν και μελέτες κάθετων τομών (Geolectric Resistivity Imaging), που θα ήταν χρήσιμες.
 6

Οι παλαιότερες δύο μελέτες του 2012 που έγιναν από το ΕΜΠ (από Στάμου, Κουτσογιάννη και
Μαμάση η μία, και από Τσιαμπάο η άλλη), αφορούν κυρίως το θέμα της παρουσίας και της
στεγανότητας των σχιστολιθικών δομών στην ευρύτερη περιοχή του ΧΥΤΑ, αν και παραδέχονται
πως μπορεί να υπάρχει κάποια «ιδιαιτερότητα» κάτω από το ΧΥΤΑ. Η μία μάλιστα (Στάμου κ.αλ.)
διευκρινίζει τη νομική πλευρά του θέματος «ρέμα», κάτι που με εξένισε.

Διαφορές με όλους πάντα θα υπάρχουν αλλά η ουσία της υπόθεσης είναι το σημαντικότερο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με τα δεδομένα που έχω, λειτουργία του ΧΥΤΑ στο Γραμματικό και συνέχιση της κατασκευής
του δεν εννοείται. Η κατάσταση κάτω από τον ΧΥΤΑ παραμένει αδιευκρίνιστη, δεδομένου ότι
έχουμε να κάνουμε με τοξικά και όχι μόνο με νερό. Θέλει πολύ δουλειά. Δεν είναι όμως και το
παν στην υπόθεση αυτή.

Οι υδρογεωλογικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται

από τύχη μπορούν να δούν άμεσα και όχι έμμεσα
σαθρά σχιστολιθικά πετρώματα σε μικρή έκταση
κάτω από τον ΧΥΤΑ που είναι η πιο σημαντική. Αυτό
δείχνει, ότι έχει μεγάλη σημασία η όσο πιο στιβαρή
κατασκευή του XYTA και δή του τεχνολογικού
γεωλογικού του φραγμού, τον οποίο δεν βλέπω
σωστά φτειαγμένο,. Πολύ σημαντικός είναι και ο
έλεγχος σωστής λειτουργίας του ΧΥΤΑ με έμφαση
στην ανακύκλωση των αερϊων και υγρών τοξικών,
που είναι ασαφής. Η ποιότητα σχεδιασμού και
κατασκευής του ΧΥΤΑ δεν με ενθουσιάζει. Τίποτα
στο ΧΥΤΑ Γραμματικου δεν είναι εντάξει.

Χρειάζονται πολλές διορθωτικές κινήσεις για να

Figure 3 Περίπτωση ΧΥΤΑ τελείως «μεμονωμένου»
γεωλογικά, αν υπάρξει συνεχής διαρροή τοξικών στο
υπέδαφος
φτειαχθεί σωστά ο παρών ΧΥΤΑ, που δεν είναι σε
καλό δρόμο. Δεν είμαι σίγουρος ότι η εταιρεία και
η Περιφέρεια αντιλαμβάνονται τι εννοώ.

Δεν είμαι σίγουρος αν o ανάδοχος θα επιστρέψει χρήματα στο δημόσιο, αν για κάποιο λόγο δεν
ολοκληρωθεί το έργο.

Μεγαλύτερη ενημέρωση από την εταιρεία και τη περιφέρεια στους κατοίκους, που έχει αγριέψει
το μάτι τους, είναι απαραίτητη.

Γ.Ζουγανέλης
 7

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ (ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ)

Figure 4 Δορυφορική φωτογραφία ΧΥΤΑ Γραμματικού - 1

Figure 5 Δορυφορική φωτογραφία ΧΥΤΑ Γραμματικού – 2

 8

Figure 6 Ο Κύκλος του Νερού

 9

Figure 7 Μια άλλη κατασκευή ΧΥΤΑ. Παρατηρείστε την διπλή κατασκευή για ενίσχυση στον πυθμένα.

Figure 8 Κατασκευή χιτώνα ΧΥΤΑ. Χρήση ειδικών ανιχνευτων.

 10

Figure 9 Τομή ενός ΧΥΤΑ σε λειτουργία

Figure 10 XYTA Τοποθέτηση κάθετων σωλήνων για την έξοδο των αερίων
 11

Figure 11 Γραμματικό Υδρορροές

Figure 12 Σχηματισμός πηγαδιών απο υπέργεια και υπόγεια ύδατα

 12

Figure 13 Κύριοι υδροχημικοί τύποι στο διάγραμμα Piper

Figure 14 Διαγράμματα Piper απο δεδομένα μελέτης ΙΓΜΕ (οι ευθείες προστέθηκαν από εμένα)
 13

Figure 15 Απο τις υδροχημικές αναλύσεις του ΙΓΜΕ (πρόσθεσα τον πίνακα και τις μονάδες στο διάγραμμα που
δεν υπήρχαν στο αρχικό κείμενο)
 14

Figure 16 Πίνακας υδραυλικών αγωγιμοτήτων. Παρατηρείστε τις τιμές για αργιλικά πετρώματα (Clay) και για
σχιστολιθικά (Shale) στις περιπτώσεις (Intact και Fractured/Weathered)
 15

Figure 17 Πρόσφατες αναλύσεις GPR (Ground-Penetrating Radar) απο υπόγειες δομές υδάτων – Ένα παράδειγμα. Α
technique called full-waveform inversion more accurately reconstructs the wave’s path, allowing for improved
resolution.
 16

Figure 18 Geoelectric Resistivity Tomography Example

Figure 19 Τιμές ειδικής αντίστασης, για αναγνώριση υλικών

17