1.1.

Nastanak opasnog otpada

Opasan otpad bez obzira na negativne efekte koje može imati po zdravlje ljudi, kao i
celokupnu životnu sredinu, predstavlj ajedan od nezaobilaznih rezultata gotovo svih ljudskih
aktivnosti. Takva situacija zahteva poznavanje svakog segmenta njegovog životnog ciklusa,
odnosno sistema „ cradle-to-grave“. To podrazumeva praćenje opasnog otpada od trenutka
nastanka , preko sakupljanja i proivremenog skladištenja, transporta, obrade i do njegovog
finalnog odlaganja kao poslednje opcije u pomenutom sistemu. Razvijene industrijske zemlje
kao rezultat višegodišnjeg iskustva sa ovim problemom razvile su poseban sistem i pristup za
njihovo rešavanje, a ujedno je i usmeren problem na formiranje institucionalnih,
zakonodavnih i planskih okvira za upravljanje opasnim otpadom [Panić M.,2010 ]. Prva faza
životnog ciklusa opasnog otpada je njegova proizvodnja, koja podrazumeva čovekove
mnogobrojne proizvodne aktivnosti, razvoj modernih tehnologija i primenu novih materijala,
a samim tim kasnije i njihovo korišćenje gotovih proizvoda. Mnogobrojni su generatori
opasnog otpada tako da se u ovoj fazi mora izvršiti njihovo prepoznavanje, lociranje,
parćenje uz registrovanje podataka o generisanim količinama u određenim vremenskim
periodima. Opasan otpad može poticati iz različitih industrijskih grana, poljoprivrede,
domaćinstva, tj. mogu ga generisati proizvođači mnogobrojnih proizvoda za svakodnevnu
upotrebu, specijalizovani proizvođači, bolnice, komercijalni sektor i pojedinci, odnosno
domaćinstva [La Grega et al., 2001]. Iz komercijalnog sektora opasan otpad se označava kao
opasan otpad koji potiče iz malih generatora, koji su izuzeti iz sistema praćenja i obaveznog
prijavljivanja generisanih količina opasnog otpada, a u većoj meri on onemogućava uvid u
njihovo funkcionisanje, vrste i tačne količine generisanog opasnog otpada. Kriterijumi koje je
propisala EPA1, mali generatori su kvalifikovani prema generisanim količinama otpada koji
ne smeju da budu veći od 1000 kg mesečno opasnog otpada. Opasan otpad iz komercijalnog
sektora je: mastilo iz štamparija, rastvarači iz radnji za hemijsko čišćenje, ulja iz
automehaničarskih radnji, boje i rastvarači, baterije koje sadrže olovo i drugo [Jakšić, Ilić,
2000].

1 Agencija za zaštitu životne sredine SAD (US Environmnetal Protection Agency)