DESEKURITIZUJUĆI AKTERI

Ko su subjekti ekološke bezbednosti? Da li su to države, pojedinci, međunarodne

organizacije ili pak neko drugi? Kao što ćemo videti kasnije, sredinom devetnaestog
i početkom dvadesetog veka, u naučnim zajednicama, počinje da se, prvi put, razvija
svet o tome da čovek, svojim aktivnostima, ugrožava životnu sredinu od koje zavisi.
Dakle, na početku procesa sekuritizacije, kao i danas, važne su bile transnacionalne
mreže naučnika i stručnjaka, epistemičke zajednice koje dele iste vrednosti, a koje
su se bavile pitanjem životne sredine.
Pored sekuritizujućih aktera, postoje i akteri koji se protive sekuritizaciji, i to
ignorisanjem svakog pokušaja da se pretnja stavi u prvi plan. Veto akteri, kako ih
nazivaju Porter i Braun, nevladine organizacije, poput industrijskih i poljoprivrednih
interesnih grupa, države i kompanije, pokušavaju da ubede javnost u to kako
ekološka degradacija ne predstavlja pretnju. Njih čine i epistemičke zajednice
naučnika i aktivista, koji poriču klimatske promene ili negiraju to da čovek ima
presudan uticaj na njih. Neki od njih to rade iz uverenja, dok drugi deluju zbog
interesa ili u ime finkcionalnih aktera, zagađivača.
Globalna klimatska koalicija, osnovana 1997. godine, a ugašena 2002. godine,
okupljala je brojne kompanije među kojima su bili Ford, Shell, Bio Petrol i Texaco.
Njen cilj je bilo ograničavanje emisije štetnih gasova, dok je metod rada bilo
negiranje klimatskih promena. Takođe, poznat je i Centar za unapređenje dobre
nauke, koji je osnovan 1993. godine, a finansirale su ga duvanska i naftna industrija.
Osnovan je sa ciljem da se diskredituju naučna istraživanja koja štete interesima
njenih finansijera i da ih prikaže kao lošu nauku. Međunarodna akcija za zaštitu
ozonskog omotača bila je blokirana od strane kompanija: Du Pont, Allied Chemical,
Imperial Chemical Industries... Države zauzimaju strateške pozicije: Japan je
predvodnik veto koalicije u vezi sa lovom na kitove; Brazil, Indija i Kina mogu da
blokiraju međunarodne dogovore koji se tiču smanjenja upotrebe fosilnih goriva.
Sjedinjene Američke države, druga država na svetu po emisiji štetnih gasova, tvrdi
da je Pariski sporazum o klimi stavlja u neravnopravan položaj.
Ekološki sektor okupiraju i funkcionalni akteri, svi oni subjekti koji svojim
aktivnostima utiču na kvalitet životne sredine, dinamiku politizacije i sekuritizacije,
ali ne učestvuju kao sekuritizujući faktori, a cilj profit. Njih velikim delom čine
ekonomski akteri: transnacionalne i državne kompanije, poljoprivredne, hemijske i
nuklearne industrije, ribolov, rudarstvo; ali i vlade, sa aktivnostima poput
nuklearnog testiranja, vojnih vežbi, proizvodnjom nuklearnog, hemijskog i
biološkog oružja, neodgovornim odlaganjem opasnog otpada.
Ratovi su doneli upotrebu nuklearnog oružja u Japanu, defolijanata u Vijetnamu,
oružja sa zasićenim uranijumom u Kuvajtu i na Kosovu, paljenje naftnih bušotina u
Kuvajtu, uništavanje useva u Eritreji, isušivanje močvara u jugoistočnom Iraku.
Desekuritizujući akteri često su bolje finansirani nego sekuritizujući, ali i zbog same
prirode klimatskih promena. One nastupaju postepeno, nemaju presedan u skorijoj
istoriji, veoma ih je teško direktno opaziti. Uprkos ogromnom konsenzusu koji
postoji u naučnoj zajednici oko toga da su klimatske promene dramatične i da je
uticaj čovekovih aktivnosti na njih neosporan, ove grupacije su uspele da ubede
dobar deo svetske populacije da stvari treba pustiti da idu svojim tokom.
Klasifikacija Japa de Vildea: 1) vulkanske erupcije, zemljotresi, tajfuni, udarci
meteora; 2) zagađenje mora, iscrpljivanje vitalnih resursa; 3) globalno zagrevanje,
podizanje nivoa mora, širenje rupe u ozonskom omotaču.
Klimatski problemi ne poznaju granice. Ekološke pretnje su postepene, teško
vidljive i bez istorijskog presedana, a prema rečima Gvina Pirsa, dok ih ne vidimo,
možemo da ih suzbijemo, ali nam to ne omogućavaju oni koji poriču da one postoje.
Kada ih vidimo, više ih niko ne poriče, ali je tada već suviše kasno da ih suzbijemo.
I kao što piše Lotar Brok, iako je centralna ideja definisanja prirodne sredine
terminima bezbednosti da se ona pomeri ka vrhu prioriteta političkih odlučilaca, to
je delimično onemogućeno postojanjem velikog broja desekuritizujućih aktera,
uglavnom lobističkih grupa, čijim kolektivnim interesima odgovara status quo.