1

5.3 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ

Ασκήσεις σχ. βιβλίου σελίδων 177 – 179

Ερωτήσεις κατανόησης
1.
Σε ποια από τα παρακάτω πειράματα τα δυνατά αποτελέσματα είναι ισοπίθανα ;
α) Από ένα κουτί που περιέχει 12 όμοιες μπάλες , 4 κόκκινες , 4 πράσινες και 4
άσπρες επιλέγουμε μία και σημειώνουμε το χρώμα της .
β) Από ένα κουτί που περιέχει 12 όμοιες μπάλες , 5 κόκκινες , 5 πράσινες και 2
άσπρες επιλέγουμε μία και σημειώνουμε το χρώμα της
γ) Από την λέξη «χαρά» επιλέγουμε ένα γράμμα και σημειώνουμε ποιο είναι
δ) Από την λέξη «χώρα» επιλέγουμε ένα γράμμα και σημειώνουμε ποιο είναι
Προτεινόμενη λύση
Είναι φανερό ότι ισοπίθανα είναι τα ενδεχόμενα (α) και ( δ)
Τα άλλα δεν είναι , δεδομένου ότι το πλήθος των μπαλών καθώς επίσης το πλήθος
των γραμμάτων δεν είναι το ίδιο

2.
Αν επιλέξουμε τυχαία ένα γράμμα της αλφαβήτου τότε η πιθανότητα να είναι φωνήεν
1 1 7 17
είναι : α) β) γ) δ)
2 24 24 24
Να επιλέξετε την σωστή απάντηση
Προτεινόμενη λύση
Αν Φ είναι το ενδεχόμενο « το γράμμα είναι φωνήεν » , τότε Ν(Φ) = 7
Και δεδομένου ότι τα γράμματα της αλφαβήτου είναι 24, η ζητούμενη
7
πιθανότητα είναι . Σωστό το γ .
24

3.
Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με (Σ) αν είναι σωστές και με (Λ) αν
είναι λανθασμένες.
α) Η πιθανότητα ενός ενδεχομένου Α μπορεί να είναι Ρ(Α) = 1, 02 Λ
β) Αν η πιθανότητα ενός ενδεχομένου Α είναι 80% , τότε
γράφουμε Ρ(Α) = 80 Λ
γ) Το βέβαιο ενδεχόμενο έχει πιθανότητα 1 και το αδύνατο
ενδεχόμενο έχει πιθανότητα 0 Σ
δ) Αν η πιθανότητα να βρέξει είναι 32% , τότε η πιθανότητα
να μην βρέξει είναι 68% Σ
Προτεινόμενη λύση
α)
Όχι , διότι 1,02 > 1, άρα η πρόταση Λ
β)
80
Όχι , γράφουμε , άρα η πρόταση Λ
100
 2

γ)
Ναι , από τον ορισμό , άρα η πρόταση Σ
δ)
Ναι , από τον ορισμό των αντιθέτων ενδεχομένων, άρα η πρόταση Σ

4.
3
Αν η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί ένα ενδεχόμενο Α είναι , τότε η πιθανότητα
5
να μην πραγματοποιηθεί το Α είναι
5 1 2 4
α) β) γ) δ)
3 5 5 5
Να επιλέξετε την σωστή απάντηση
Προτεινόμενη λύση
Δεν πραγματοποιείται το Α είναι το ενδεχόμενο Α΄ για το οποίο ισχύει
3 2
Ρ(Α΄) = 1  Ρ(Α) = 1  = . Σωστό το (γ)
5 5

5.
4 5 1
Για δύο ενδεχόμενα Α και Β ισχύουν Ρ(Α) = , Ρ(Β) = και Ρ(Α  Β) = .
11 11 11
6
Ένας μαθητής υπολόγισε ότι Ρ(Α  Β) = είναι σωστή η απάντηση του ;
11
Να αιτιολογήσετε τον ισχυρισμό σας .
Αιτιολόγηση
Γνωρίζουμε ότι Ρ(Α  Β) = Ρ(Α) + Ρ(Β) – Ρ(Α  Β) άρα
4 5 1 8 6
Ρ(Α  Β) = + – = ≠ . Άρα λάθος η απάντηση
11 11 11 11 11
 3

Ασκήσεις
1.
Επιλέγουμε στην τύχη έναν ακέραιο αριθμό από το 1 έως και το 13. Ποια είναι η
πιθανότητα να είναι : α) άρτιος β) πολλαπλάσιο του 4
Προτεινόμενη λύση
α)
Έστω Ω ο δειγματικός χώρος και Α το ενδεχόμενο «ο αριθμός είναι άρτιος».
Ο δειγματικός χώρος Ω είναι φανερό ότι περιέχει 13 στοιχεία , άρα Ν(Ω) = 13,
ενώ οι άρτιοι αριθμοί που βρίσκονται στον Ω είναι 6, άρα Ν(Α) = 6.
 ( ) 6
Οπότε Ρ(Α) = =
 () 13
β)
Αν Β είναι το ενδεχόμενο «ο αριθμός είναι πολλαπλάσιο του 4» , επειδή τα
πολλαπλάσια του 4 που βρίσκονται στο Ω είναι οι 4 , 8 , 12 , οπότε
 ( ) 3
Ν(Β) = 3 ,τότε Ρ(Β) = =
 () 13

2.
Σε μια κλήρωση υπάρχουν 1200 λαχνοί από τους οποίους κερδίζει ο ένας .
Πόσο % πιθανότητα να κερδίσει έχει κάποιος που αγόρασε 6 λαχνούς ;
Προτεινόμενη λύση
Έστω Ω ο δειγματικός χώρος και Α το ενδεχόμενο
«ο κάτοχος των 6 λαχνών κερδίζει» .
Είναι φανερό ότι Ν(Ω) = 1200 ενώ Ν(Α) = 6
6
Άρα Ρ(Α) =  0, 005  0,5%
1200

3.
Σε μία τράπουλα 52 φύλλων υπάρχουν 12 φιγούρες . Αν επιλέξουμε στην τύχη ένα
φύλλο, ποια είναι η πιθανότητα να μην είναι φιγούρα ;
Προτεινόμενη λύση
Έστω Ω ο δειγματικός χώρος και Φ το ενδεχόμενο «το φύλλο είναι φιγούρα»
Τότε Ν(Ω) = 52 και Ν(Φ) = 12
 ( ) 12
Άρα Ρ(Φ) = =
 () 52
Το ενδεχόμενο «το φύλλο δεν είναι φιγούρα» είναι το Φ΄.
12 40 10
Οπότε Ρ(Φ΄) = 1  Π(Φ) = 1  = =
52 52 13
 4

4.
Σε ένα κουτί υπάρχουν 20 όμοιες μπάλες από τις οποίες οι 8 είναι γαλάζιες , οι 7 είναι
κίτρινες και οι 5 είναι άσπρες . Βγάζουμε στην τύχη μία μπάλα . Να βρείτε τις
πιθανότητες των ενδεχομένων
Α: Η μπάλα είναι κίτρινη
Β: Η μπάλα να μην είναι άσπρη
Γ: Η μπάλα να είναι γαλάζια ή άσπρη
Προτεινόμενη λύση
Έστω Ω ο δειγματικός χώρος .
Τότε Ν(Ω) = 20, Ν(Α) = 7 , Ν(Β) = 15 , Ν(Γ) = 13
 ( ) 7
Οπότε Ρ(Α) = =
 () 20
 () 15 3
Ρ(Β) = = =
 () 20 4
 ( ) 13
Ρ(Γ) = =
 () 20

5.
Στον διπλανό πίνακα φαίνεται η βαθμολογία των
25 μαθητών ενός τμήματος στα Μαθηματικά . Βαθμός Μαθητές
Αν επιλέξουμε στην τύχη έναν μαθητή , να 9 1
βρείτε την πιθανότητα να έχει βαθμό 10 2
α) 15 12 3
β) Μικρότερο του 14 13 2
γ) Μεγαλύτερο ή ίσο του 16 14 4
δ) 19 ή 20 15 3
Προτεινόμενη λύση 16 2
Έστω Α το ενδεχόμενο «ο μαθητής έχει βαθμό 15» 17 2
Β το ενδεχόμενο «ο μαθητής έχει βαθμό 18 3
μικρότερο του 14» 19 2
Γ το ενδεχόμενο «ο μαθητής έχει βαθμό 20 1
μεγαλύτερο ή ίσο του 16»
Δ το ενδεχόμενο «ο μαθητής έχει βαθμό 19 ή 20»
Από τον πίνακα βλέπουμε ότι Ν(Α) = 3 , Ν(Β) = 8 ,
Ν(Γ) = 10 , Ν(Δ) = 3 και
Ν(Ω) = 25
 ( ) 3  ( ) 8
Οπότε Ρ(Α) = = , Ρ(Β) = = ,
 () 25  () 25
 ( ) 10 2  () 3
Ρ(Γ) = = = και Ρ(Δ) = =
 () 25 5  () 25
 5

6.
Ρίχνουμε ένα νόμισμα τρεις φορές ποια είναι η πιθανότητα να φέρουμε και τις τρεις
φορές την ίδια ένδειξη ;
Προτεινόμενη λύση
Με την βοήθεια του παρακάτω δεντροδιαγράμματος βρίσκουμε τον
δειγματικό χώρο Ω
αποτέλεσμα
3η
2η ρίψη ΚΚΚ
Κ
ρίψη
Κ Γ ΚΚΓ
1η Κ ΚΓΚ
ρίψη Κ Γ
Γ ΚΓΓ
Αρχή Κ Κ ΓΚΚ
Γ Γ ΓΚΓ
Γ Κ ΓΓΚ

όπου Κ : κεφάλι και Γ: γράμματα Γ ΓΓΓ

Ω = { ΚΚΚ, ΚΚΓ. ΚΓΚ, ΚΓΓ, ΓΚΚ, ΓΚΓ, ΓΓΚ, ΓΓΓ } με Ν(Ω) = 8
Έστω Α : το ενδεχόμενο ίδια ένδειξη και στις τρείς ρίψεις τότε
Α = { ΚΚΚ, ΓΓΓ} με Ν(Α) = 2 επομένως
 ( ) 2 1
Ρ(Α) = = =
 () 8 4

7.
Ρίχνουμε ένα ζάρι δύο φορές . Να βρείτε τις πιθανότητες των ενδεχομένων
Α «φέρνουμε και τις δύο φορές 6»
Β «φέρνουμε την ίδια ένδειξη και τις δύο φορές»
Γ «φέρνουμε μία τουλάχιστον φορά 5»
Προτεινόμενη λύση
Με την βοήθεια του παρακάτω πίνακα έχουμε τον δειγματικό χώρο Ω

2η ρίψη
1 2 3 4 5 6
1η ρίψη
1 (1 , 1) (1 , 2) (1 , 3) (1 , 4) (1 , 5) (1 , 6)

2 (2 , 1) (2 , 2) (2 , 3) (2 , 4) (2 ,5) (2 , 6)

3 (3 , 1) (3 , 2) (3 , 3) (3 , 4) (3 , 5) (3 , 6)
4 (4 , 1) (4 , 2) (4 , 3) (4 , 4) (4 , 5) (4 , 6)
5 (5 , 1) (5 , 2) (5 , 3) (5 , 4) (5 , 5) (5 , 6)
6 (6 , 1) (6 , 2) (6 , 3) (6 , 4) (6 , 5) (6 , 6)

Είναι Ν(Ω) = 36 , Ν(Α) = 1 , Ν(Β) = 6 και Ν(Γ) = 11

 ( ) 1  ( ) 6 1  () 11
Άρα Ρ(Α) = = , Ρ(Β) = = = , Ρ(Γ) = =
 () 36  () 36 6  () 36
(6 , 1)
 6

8.
Από τους 25 μαθητές μίας τάξης μόνο οι 12 έλυσαν μία άσκηση.
Αν επιλέξουμε έναν μαθητή στην τύχη , ποια είναι η πιθανότητα να μην έχει λύσει
την άσκηση ; Αν ο πρώτος μαθητής που επιλέξαμε δεν έλυσε την άσκηση και από
τους υπόλοιπους επιλέξουμε στην τύχη έναν δεύτερο μαθητή , τότε ποια είναι η
πιθανότητα ο δεύτερος μαθητής να έχει λύση την άσκηση ;
Προτεινόμενη λύση
Έστω Ω ο δειγματικός χώρος και Α το ενδεχόμενο «ο μαθητής έλυσε την άσκηση»
Τότε Ν(Ω) = 25 , Ν(Α) = 12 και Α΄ το ενδεχόμενο «ο μαθητής δεν έλυσε την
άσκηση»
 ( ) 12 13
Γνωρίζουμε ότι Ρ(Α΄) = 1  Ρ(Α) = 1  = 1 =
 () 25 25
Αν ο πρώτος μαθητής δεν έλυσε την άσκηση και επιλέξουμε από τους υπόλοιπους
 ( ) 12 1
έναν άλλο μαθητή , τότε το Ν(Ω) = 24 και Ν(Α) = 12 με Ρ(Α) = = =
 () 24 2

9.
Η πιθανότητα να μην πάει κάποιος στο θέατρο είναι τριπλάσια από την πιθανότητα
να πάει . Ποια είναι η πιθανότητα τελικά να πάει στο θέατρο;
Προτεινόμενη λύση
Έστω Θ το ενδεχόμενο «το άτομο πηγαίνει στο θέατρο»
Τότε Θ΄ είναι το ενδεχόμενο «το άτομο δεν πηγαίνει στο θέατρο» .
Από την υπόθεση είναι Ρ(Θ΄) = 3Ρ(Θ) και γνωστό ότι Ρ(Θ) + Ρ(Θ΄) = 1 άρα
Ρ(Θ) + 3Ρ(Θ) = 1 οπότε
1
Ρ(Θ) =
4

10.
3 5 7
Για δύο ενδεχόμενα Α και Β ισχύουν Ρ(Α) = , Ρ(Β) = και Ρ(Α  Β) =
10 10 10
Να βρείτε την πιθανότητα Ρ(Α  Β)
Προτεινόμενη λύση
Γνωρίζουμε ότι Ρ(Α  Β) = Ρ(Α) + Ρ(Β)  Ρ(Α  Β) άρα
7 3 5
= +  Ρ(Α  Β)
10 10 10
3 5 7 1
Ρ(Α  Β) = +  =
10 10 10 10
 7

11.
5 11 1
Αν Ρ(Α) = , Ρ(Β΄) = και Ρ(Α  Β) = , να βρείτε την πιθανότητα
14 14 2
Ρ(Α  Β)
Προτεινόμενη λύση
11 3
Ρ(Β) = 1  Ρ(Β΄) = 1  = τότε η γνωστή σχέση
14 14
1 5 3
Ρ(Α  Β) = Ρ(Α) + Ρ(Β)  Ρ(Α  Β) γίνεται = +  Ρ(Α  Β)
2 14 14
1
Ρ(Α  Β) =
14

12.
Η πιθανότητα να γνωρίζει κάποιος Αγγλικά είναι 42% , να γνωρίζει Γαλλικά είναι
21% και να γνωρίζει και τις δύο γλώσσες είναι 15% . Ποια είναι η πιθανότητα να
γνωρίζει μία τουλάχιστον από τις γλώσσες ;
Προτεινόμενη λύση
42
Έστω τα ενδεχόμενα Α «γνωρίζει Αγγλικά» με Ρ(Α) =
100
21
Γ «γνωρίζει Γαλλικά» με Ρ(Γ) =
100
Τότε Α  Γ είναι το ενδεχόμενο «γνωρίζει και τις δύο γλώσσες»
15
με Ρ(Α  Γ) =
100
και Α  Γ είναι το ενδεχόμενο «γνωρίζει μία τουλάχιστον γλώσσα» .
Οπότε έχουμε Ρ(Α  Γ) = Ρ(Α) + Ρ(Γ)  Ρ(Α  Γ) =
42 21 15
= +  =
100 100 100
48
= = 48 %
100
 8

13.
Ο καθηγητής των Μαθηματικών διαπίστωσε ότι , στο μάθημα της Γεωμετρίας , από
τους 24 μαθητές ενός τμήματος οι 18 είχαν κανόνα , οι 14 είχαν διαβήτη και οι 20
είχαν κανόνα ή διαβήτη. Αν επιλέξουμε στην τύχη έναν μαθητή ποια είναι η
πιθανότητα να έχει κανόνα και διαβήτη ;
Προτεινόμενη λύση
18
Έστω τα ενδεχόμενα Κ «ο μαθητής έχει κανόνα» με Ρ(Κ) =
24
14
Δ «ο μαθητής έχει διαβήτη» με Ρ(Δ) =
24
Τότε Κ  Δ είναι το ενδεχόμενο «ο μαθητής έχει κανόνα ή διαβήτη»
20
με Ρ(Κ  Δ) =
24
και Κ  Δ είναι το ενδεχόμενο «ο μαθητής έχει κανόνα και διαβήτη»
Οπότε Ρ(Κ  Δ) = Ρ(Κ) + Ρ(Δ)  Ρ(Κ  Δ)
20 18 14 12 1
άρα = +  Ρ(Κ  Δ) απ’ όπου Ρ(Κ  Δ) = =
24 24 24 24 2