ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 5ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Σχολικό βιβλίο σελίδες 180 – 181

1.
Δίνονται τα σύνολα Ω = {x , όπου x  8} , A = {x  Ω , όπου x άρτιος} και
Β = {x  Ω , όπου x διαιρέτης του 8}
α) Να γράψετε τα σύνολα Ω , Α , Β με αναγραφή των στοιχείων τους και να τα
παραστήσετε στο ίδιο διάγραμμα του Venn.
β) Να προσδιορίσετε τα σύνολα Α  Β , Α  Β και τα Α΄ και Β΄ ως προς βασικό
σύνολο το Ω.
γ) Αν επιλέξουμε τυχαία ένα στοιχείο του Ω , να βρείτε την πιθανότητα
i) Να ανήκει στο Α ii) Να μην ανήκει στο Β
iii) Να ανήκει στο Α και στο Β iν) Να ανήκει στο Α ή στο Β
Προτεινόμενη λύση
α)
Ω = { 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 }
Α Β Ω
Α={ 0, 2, 4, 6, 8} και Β = { 1, 2, 4, 8} 3
Το διάγραμμα του Venn φαίνεται δίπλα 0 2 1
β) 4 5
6 8
Α  Β = {0, 2, 4, 6, 8 , 1}
7
Α  Β = {2, 4, 8}
Α΄ = {1, 3, 5, 7}
Β΄= {0, 3, 5, 6, 7}
γ)
Ν(Ω) = 9 , Ν(Α) = 5 , Ν(Β΄) = 5 , Ν(Α  Β) = 6 και Ν(Α  Β) = 3
 ( ) 5  ( ΄ ) 5
i) Ρ(Α) = = ii) Ρ(Β΄) = =
 () 9  ( ) 9
 (   ) 6  (   ) 3
iii) Ρ(Α  Β) = = iν) Ρ(Α  Β) = =
 () 9  () 9

2.
Σε έναν καταψύκτη υπάρχουν 12 παγωτά , από τα οποία 3 είναι βανίλια ,
3 σοκολάτα , 3 φράουλα και 3 φιστίκι. Ποια είναι η πιθανότητα να πάρει η Μαρία
τυχαία ένα παγωτό με γεύση φράουλας που μόνο αυτό δεν της αρέσει;
Δύο ημέρες αργότερα 1 παγωτό βανίλια 2 παγωτά σοκολάτα και 1 παγωτό φράουλα
έχουν καταναλωθεί. Ποια είναι τώρα η πιθανότητα να πάρει η Μαρία ένα παγωτό
που να της αρέσει ;
Προτεινόμενη λύση
Επειδή υπάρχουν 12 παγωτά και τρία από αυτά έχουν γεύση φράουλας , η
3
πιθανότητα να επιλέξουμε παγωτό με γεύση φράουλας είναι .
12
Όταν καταναλωθούν τα 4 παγωτά θα μείνουν 8, εκ των οποίων τα 2 είναι φράουλα .
6
Η πιθανότητα τώρα να επιλέξουμε παγωτό που να μην είναι φράουλα είναι
8
 2

3.
Τα 80 παιδιά της Γ τάξης ενός Γυμνασίου επέλεξαν να διδαχτούν μία δεύτερη ξένη
γλώσσα ανάμεσα στα γαλλικά και τα Γερμανικά . Τα 18 από τα 30 αγόρια επέλεξαν
τα Γερμανικά , ενώ 36 κορίτσια επέλεξαν Γαλλικά .
α) Να συμπληρώσετε τον πίνακα

Αγόρια Κορίτσια
Γαλλικά 12 36
Γερμανικά 18 14

β) Επιλέγουμε τυχαία ένα παιδί . Να βρείτε την πιθανότητα

i) Να είναι αγόρι
ii) Να έχει επιλέξει Γερμανικά
iii) Να είναι αγόρι και να έχει επιλέξει Γαλλικά
iν) Να είναι κορίτσι ή να έχει επιλέξει Γερμανικά
Προτεινόμενη λύση
α)
Συμπληρωμένος ο πίνακας φαίνεται παραπάνω
β)
Είναι Ν(Ω) = 80
Έστω τα ενδεχόμενα Α «είναι αγόρι » με Ν(Α) = 30
D «επέλεξε Γερμανικά» με Ν(D) = 32
Γ «επέλεξε Γαλλικά με Ν(Γ) = 48
Κ «είναι κορίτσι» με Ν(Κ) = 50
Τότε Α  Γ είναι το ενδεχόμενο «είναι αγόρι και επέλεξε Γαλλικά»
με Ν(Α  Γ) = 12
και Κ  D είναι το ενδεχόμενο «είναι κορίτσι και επέλεξε Γερμανικά»
μεΝ(Κ  D) =14
 ( ) 30 3
i) Ρ(Α) = = =
 () 80 8
 (D) 32 3
ii) Ρ(D) = = =
 () 80 8
 (    ) 12
iii) Ρ(Α  Γ) = =
 () 80
 (  D) 14  ( ) 50
iν) Ρ(Κ  D ) = = και Ρ(Κ) = =
 ( ) 80  () 80
Το ενδεχόμενο είναι κορίτσι ή επέλεξε Γερμανικά είναι το Κ  D
50 32 14 68
με Ρ(Κ  D ) = Ρ(Κ) + Ρ(D)  Ρ(Κ  D) = +  =
80 80 80 80
 3

4.
Από το σύνολο { 25ο , 36ο , 65ο , 92ο } που έχει ως στοιχεία μέτρα γωνιών
επιλέγουμε τυχαία δύο διαφορετικούς αριθμούς . Αν αυτοί εκφράζουν τα μέτρα δύο
γωνιών ενός τριγώνου ποια είναι η πιθανότητα το τρίγωνο να είναι ορθογώνιο;
Προτεινόμενη λύση
Επειδή δεν διευκρινίζεται με ποιόν τρόπο γίνεται η επιλογή των αριθμών διακρίνουμε
τις περιπτώσεις
• Η επιλογή των αριθμών γίνεται ταυτόχρονα.
Τότε ο δειγματικός χώρος Ω είναι ο
Ω = { {25ο , 36ο}, {25ο , 65ο}, {25ο, 92ο}, {36ο, 65ο}, {36ο, 92ο}, {65ο, 92ο}}
με Ν(Ω) = 6
Έστω Α το ενδεχόμενο «το τρίγωνο είναι ορθογώνιο»
 ( ) 1
Τότε Α = {{25ο , 65ο }} με Ν(Α) = 1, άρα Ρ(Α) = =
 () 6
• Η επιλογή των αριθμών γίνεται διαδοχικά.
Τότε ο δειγματικός χώρος Ω είναι ο
Ω = { (25ο , 36ο) , (25ο , 65ο) ,(25ο , 92ο ), (36ο , 65ο ), (36ο , 92ο ),(65ο , 92ο)
(36ο , 25ο ) , (65ο , 25ο ) , (92ο , 25ο ) , (65ο , 36ο ) , (92ο , 36ο ) , (92ο , 65ο )}

με Ν(Ω) = 12 , Α = { (25ο , 65ο) , (65ο , 25ο) } και Ν(Α) = 2

 ( ) 2 1
Οπότε Ρ(Α) = = =
 () 12 6
 4

5.
Από το σύνολο { 8, 12, 16, 20} επιλέγουμε τυχαία τρεις διαφορετικούς αριθμούς.
Ποια είναι η πιθανότητα οι τρεις αυτοί αριθμοί να εκφράζουν τα μήκη των πλευρών
ενός τριγώνου ;
Προτεινόμενη λύση
Δεν διευκρινίζεται αν η επιλογή γίνεται ταυτόχρονα ή διαδοχικά.
Διακρίνουμε περιπτώσεις
• Η επιλογή των αριθμών γίνεται ταυτόχρονα.
Ο δειγματικός χώρος Ω είναι ο
Ω = { { 8, 12, 16}, { 8, 12, 20},{ 8, 16, 20},{ 12, 16, 20}} με Ν(Ω) = 4
Για να είναι κάποια τριάδα μήκη πλευρών τριγώνου, θα πρέπει να ισχύει η
τριγωνική ανισότητα ( κάθε πλευρά μικρότερη από το άθροισμα των δύο άλλων )
Αν Α είναι το ενδεχόμενο «οι τρείς αριθμοί εκφράζουν μήκη πλευρών τριγώνου»
τότε Α = {{ 8, 12, 16}, { 8, 16, 20},{ 12, 16, 20}} με Ν(Α) = 3 και
 ( ) 3
Ρ(Α) = =
 () 4
• Η επιλογή των αριθμών γίνεται διαδοχικά.
Ο δειγματικός χώρος Ω είναι ο
Ω = {( 8, 12, 16) , (8, 16, 12) , (8, 12, 20) , ( 8, 20 , 12) , (8 , 16 , 20)
( 8, 20 , 16 ) , ( 12 , 16, 20) , (12 , 20 , 16 ) …} με Ν(Ω) = 24
Το ενδεχόμενο Α έχει σαν στοιχεία όλες τις τριάδες του Ω εκτός από αυτές που
περιέχουν τους αριθμούς 8 , 12 , και 20 οι οποίες είναι 6, άρα Ν(Α) = 18
 ( ) 18 3
οπότε Ρ(Α) = = =
 () 24 4

6.
Από το σύνολο { 1, 2, 3, 4} επιλέγουμε τυχαία δύο αριθμούς τον έναν μετά τον
άλλο και με αυτούς σχηματίζουμε ένα κλάσμα. Ο πρώτος είναι ο αριθμητής και ο
δεύτερος ο παρονομαστής. Να βρείτε την πιθανότητα ώστε
α) Το κλάσμα να εκφράζει ακέραιο αριθμό.
β) Να είναι μικρότερο της μονάδας.
Προτεινόμενη λύση
Ω = {(1 , 2) , (1 , 3) , (1 , 4 ), (2 , 1 ), (2 , 3 ), (2, 4)
(3 , 1 ) , (3 , 2 ) , (3 , 4 ) , (4 , 1 ) , (4 , 2 ) , (4 , 3)} με Ν(Ω) = 12
α)
Έστω Α το ενδεχόμενο «το κλάσμα είναι ακέραιος αριθμός»
Τότε Α = {(2, 1) , (3 , 1) , (4 , 1) , (4 , 2)} με Ν(Α) = 4
 ( ) 4 1
Άρα Ρ(Α) = = =
 () 12 3
β)
Έστω Β το ενδεχόμενο «το κλάσμα είναι μικρότερο της μονάδας»
Τότε Β = {(1, 2) , (1 , 3) , (1 , 4) , (2 , 3) , (2, 4) , (3, 4)} με Ν(Β) = 6
 ( ) 6 1
Άρα Ρ(Β) = = =
 () 12 2
 5

7.
7
Αν για δύο ενδεχόμενα Α , Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύουν Ρ(Α  Β) =
10
11
και Ρ(Α΄) + Ρ(Β΄) = , να υπολογίσετε την πιθανότητα Ρ (Α  Β).
10
Προτεινόμενη λύση
Γνωρίζουμε ότι Ρ(Α  Β ) = Ρ(Α) + Ρ(Β)  Ρ(Α  Β) άρα
Ρ(Α  Β ) = 1  Ρ(Α΄) +1  Ρ(Β΄)  Ρ(Α  Β)
Ρ (Α  Β) = 2  [Ρ(Α΄) + Ρ(Β΄ )]  Ρ(Α  Β ) =
11 7 2 1
= 2  = =
10 10 10 5

8.
Ο Νίκος ισχυρίζεται ότι , όταν ρίχνουμε δύο ζάρια , η πιθανότητα να έχουν
άθροισμα 8 είναι μεγαλύτερη από την πιθανότητα να έχουν άθροισμα 7.
Είναι σωστός ο ισχυρισμός αυτός ;
Προτεινόμενη λύση
Ο δειγματικός χώρος Ω περιέχει όλα τα διατεταγμένα ζεύγη του παρακάτω πίνακα
και είναι Ν(Ω) = 36

2η ρίψη
1 2 3 4 5 6
1η ρίψη
1 (1 , 1) (1 , 2) (1 , 3) (1 , 4) (1 , 5) (1 , 6)

2 (2 , 1) (2 , 2) (2 , 3) (2 , 4) (2 ,5) (2 , 6)

3 (3 , 1) (3 , 2) (3 , 3) (3 , 4) (3 , 5) (3 , 6)
4 (4 , 1) (4 , 2) (4 , 3) (4 , 4) (4 , 5) (4 , 6)
5 (5 , 1) (5 , 2) (5 , 3) (5 , 4) (5 , 5) (5 , 6)
6 (6 , 1) (6 , 2) (6 , 3) (6 , 4) (6 , 5) (6 , 6)

Έστω Α το ενδεχόμενο «το άθροισμα των ενδείξεων είναι 8»

και Β το ενδεχόμενο «το άθροισμα των ενδείξεων είναι 7»
Τότε Α ={(2, 6) , (3, 5) , ( 4, 4) , ( 6, 2) , ( 5, 3)} με Ν(Α) = 5
(6 , 1)
και Β ={(1, 6) , (2, 5) , ( 3, 4) , ( 6, 1) , ( 5, 2) , ( 4, 3)} με Ν(Β) = 6
 ( ) 5  ( ) 6
Άρα Ρ(Α) = = και Ρ(Β) = =
 () 36  () 36
Επειδή Ρ(Α) < Ρ(Β), ο ισχυρισμός δεν είναι σωστός
 6

Το τρίγωνο του Πασκάλ και οι πιθανότητες

Ο Πασκάλ χρησιμοποίησε το αριθμητικό τρίγωνο προκειμένου να προσδιορίσει το
πλήθος των δυνατών αποτελεσμάτων κατά την ρίψη ενός νομίσματος .
Για παράδειγμα αν ρίξουμε ένα νόμισμα μία , δύο , τρείς φορές τότε τα δυνατά
αποτελέσματα και το πλήθος τους φαίνονται στον παρακάτω πίνακα

Αριθμό Δυνατά Τρίγωνο Πασκάλ Πλήθος δυνατών

ρίψεων αποτελέσματα αποτελεσμάτων
1 Κ Γ 1 1 2 = 21
2 ΚΓ
ΚΚ ΓΓ 1 2 1 4 = 22
ΓΚ
3 ΚΚΓ ΓΓΚ 1 3 3 1
ΚΚΚ ΚΓΚ ΓΚΓ ΓΓΓ 8 = 23
ΓΚΚ ΚΓΓ

Να βρείτε
α) Το πλήθος των δυνατών αποτελεσμάτων σε 5 ρίψεις το νομίσματος.
β) Την πιθανότητα να φέρουμε την ίδια ένδειξη και τις 5 φορές.
γ) Την πιθανότητα να φέρουμε όλες τις φορές γράμματα αν ρίξουμε το νόμισμα 6
φορές .
Προτεινόμενη λύση
α)
Το πλήθος των δυνατών αποτελεσμάτων στις 5 ρίψεις του νομίσματος
είναι 25 = 32
β)
Οι ευνοϊκές περιπτώσεις είναι οι εξής 2 : Κ Κ Κ Κ Κ , Γ Γ Γ Γ Γ
2
Άρα η πιθανότητα να φέρουμε την ίδια ένδειξη και στις 5 ρίψεις είναι = 6,25 %
32
γ)
Το πλήθος των δυνατών αποτελεσμάτων στις 6 ρίψεις του νομίσματος
είναι 26 = 64 και υπάρχει μόνο μία ευνοϊκή περίπτωση η Γ Γ Γ Γ Γ Γ
1
Επομένως η ζητούμενη πιθανότητα είναι = 1,5625 %
64