Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 95

Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

1 HYRJE

1.1 HAPËSIRA E PËRDORIMIT

1.1.1 HAPËSIRA E PËRDORIMIT TË EVROKODIT 5

P(1) Evrokodi 5 aplikohet për llogaritje të konstruksione prej drurit, përkatësisht


konstruksioneve prej drurit (monolit, të prerë ose lëndë rrethore dhe të lameluara)
dhe prodhimeve të pllakave me bazë të drurit të ngjitura në mes veti me ngjitës
ose me mjete mekanike lidhëse. Është ndarë në pjesë të veqanta, shiqo 1.1.2 dhe
1.1.3.
P(2) Evrokodi 5 ka të bëjë me kërkesat për aftësi mbajtëse mekanike, përdorshmëri dhe
qëndrueshmëri të konstruksioneve. Kërkesat tjera, për shembull, të cilat
konsiderohen në izolimet termike dhe izolimet e zërimit, nuk shqyrtohen.

P(3) Ekzekutimi (Execution) në përmbajtje si domosdoshmëri është përfshirë vërtetësia


e kualitetit të materialeve të përdorura dhe prodhimeve si dhe në standardet e
kualitetit të punimeve në punishte, për të cilat është e nevojshme që të sigurohet
pajtueshmëria për supozimet e rregullave për llogartje. Ekzekutimi dhe kualiteti i
punëve janë përfshirë në kaptinën 7 të cilat përcaktime duhet të konsiderohen si
kërkesa minimale, të cilat më tutje duhet të jenë të përpunuara për tipe të veqanta
të ndërtesave dhe objekteve tjera ndërtimore (types of buildings or civil
engineering works) si dhe metodat e ndërtimit (methods of construction).

P(4) Evrokodi 5 nuk i përmbanë kërkesat e veqanta për llogaritje sizmike. Përcaktimet
të cilat bazohen në këto kërkesa janë dhënë në Evrokodin 8, “Bazat e llogaritjes në
zonat sizmike” (Design of structures in seismic regions), i cili është në
pajtueshmëri dhe plotëson Evrokodin 5.

P(5) Vlerat numerike të veprimeve në ndërtesa dhe objekte tjera ndërtimore, nuk janë
dhënë në Evrokodin 5. Ato gjenden në Evrokodin 1, “Bazat e llogaritjes dhe
veprimet në konstruksion” (Basic of Design and Action on Structures).
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

1.1.2 HAPËSIRA E PËRDORIMIT TË PJESËVE 1-1 TË EVROKODIT 5

P(1) Pjesa 1-1 e Evrokodit 5 jep bazën gjenerale për llogaritje të ndërtesave dhe
objekteve tjera ndërtimore.
P(2) Përveq sajë, pjesët 1-1 japin rregullat detale të cilat janë të përdorshme kryesisht
në ndërtesa të zakonshme. Për arsye praktike mirëpo edhe për shkaqe të
thjeshtësisë, përdorimi i këtyre rregullave mund të jenë i kufizuar, ndërsa përdorimi
i tyre atje ku është i domosdoshëm, janë të kjartësuara në tekst
P(3) Kaptinat 1 dhe 2 janë për të gjitha Evrokodet, me përjashtim të ndonjë parimi, i cili
do të mbështetej në kërkesat për konstruksione prej drurit.
P(4) Kjo pjesë 1-1 nuk përmbanë:
- llogaritjen e urave (the design of bridges),
- rezistenca në ndikim të zjarrit (resistence to fire),
- llogaritja e konstruksioneve të nënshtruara ndikimeve temperaturale të
vazhdueshme mbi 60oC (the design of structures subject to prolonged
exposure to temperatures over 60oC),
- aspekte të veqanta të konstruksioneve speciale (particular aspects of
special strucures).

1.1.3 PJESË TJERA TË EVROKODIT 5

P(1) Pjesë tjera të Evrokodit 5 të cilat përdoren ose janë të planifikuara, përmbajnë:
Pjesa 1-2: Rregullat plotësuese për llogaritjen e konstruksioneve gjatë ndikimit
të zjarrit (Supplementary rules for structural fire design)
Pjesa 2: Urat (Bidges)

1.2 NDRYSHIMI NË MES TË PRINCIPEVE DHE RREGULLAVE PËR


PËRDORIM

P(1) Në varësi prej ndonjë parimi, në këtë Evrokod bëhet ndryshimi ndërmjet principeve
dhe rregullave për përdorim
P(2) Principet përmbajnë:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

- qëndrimet e përgjithshme dhe definicionet për të cilat nuk ka alternativë, si


dhe
- kërkesave dhe modeleve analitike për të cilat nuk është e lejuar alternativa,
përveq nëse nuk është posaqërisht e theksuar.
P(3) Në këtë Evrokod principeve në tekst u paraprinë shkronja P.
P(4) Rregullat për përdorim janë rregulla përgjithësisht të pranuara të cilat rrjedhin nga
principet dhe plotësojnë kërkesat e tyre.
P(5) Është e lejuar të shfrytëzohen alternativa për rregullat për llogaritje të cilat
ndryshojnë nga rregullat për përdorim të dhëna në këtë Evrokod, me kusht që të
tregohet se alternativa për rregullat e përdorura është në pajtim me principet
relevante dhe se sigurojnë vetitë e mbajtjes, përdorshmëris dhe qëndrueshmëris
së konstruksionit, me më së paku vetive ekuivalente të cilat sigurohen me këtë
Evrokod.

1.3 SUPOZIMET

P(1) Konsiderohet se janë plotësuar këto supozime:


- llogaritjen e konstruksioneve e punojnë njerëzit me përgaditje përkatëse
profesionale
- mbikqyrësi adekuat dhe kontrolla e kualitetit janë të siguruara në fabrika dhe
në punishte
- ndërtimin e realizojnë njerëzit (ekzekutuesi) me përgaditje përkatëse
profesionale
- prodhimet dhe materialet ndërtimore shfrytëzohen në pajtim me parimet e
këtijë Evrokodi ose në pajtim me kushtet relevante teknike për prodhime
dhe materilae,
- konstruksioni do të jetë i mirëmbajtur në mënyrë adekuate,
- konstruksionet do të jetë të shfrytëzuara në pajtim me llogarinë dhe
udhëzimet nga projekti.
P(2) Procedura e llogaritjes mund të konsiderohet e vlefshme vetëm nëse janë në
pajtim me kërkesat për ekzekutim dhe kualitet të ekzekutimit të dhëna në kapitullin
7.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

P(3) Vlerat numerike të cilat janë në tekst si të futura në kornizë: (vlera të rrethuara)
(Boxed values) janë dhënë si indikative. Shtetet anëtare mund të precizojnë vlera
tjera.

1.4 DEFINICIONET

1.4.1 KUPTIMET E PËRBASHKËTA PËR TË GJITHA EVROKODET

P(1) Nëse në vazhdim të tekstit nuk është ndryshe e theksuar, përdoret terminologjia e
dhënë në standardet ndërkombëtare (International Standard) ISO 8930.
P(2) Kuptimet (fjalët) të cilat vijojnë, shfrytëzohen si të përbashkëta për të gjitha
Evrokodet, me kuptime vijuese:
- objektet ndërtimore (construction works)- gjithçka që është e ndërtuar ose do
të ndërtohet si rezultat i operimit ndërtimor. Ky kuptim përfshinë ndërtesat dhe
objektet tjera ndërtimore. Konsiderohet në objekte ndërtimore në tërësi dhe
nënkupton si elementet konstruktive ashtu edhe jo konstruktive;
- ndërtimi (ekzekutimi) (execution)- aktivitet i cili përmban goditjen (ndërtimin) e
ndërtesës ose objektet tjera ndërtimore. Kuptimi përfshinë punët në punishte e
mund të kuptohet edhe punimi i elementeve jashtë punishtes, dhe montimi i
nevojshëm në punishte;
Vërejtje: në gjuhën angleze fjala “construction” (me kuptim: edhe ndërtim edhe
konstruktimi), mund të shfrytëzohet se ka të bëjë me "ndërtimin" në
kombinime të ndryshme të fjalëve, kur nuk ekziston rreziku nga dy
kuptimet (p sh: “during construction” me kuptim “gjatë kohës së
ndërtimit”).
- konstruksioni (structure)- sistem i organizuar i lidhjeve të elementeve
konstruktive, të projektuar që të sigurohet shkalla e caktuar e shtangësisë. Ky
kuptim është për elemente mbajtëse;
- lloji i ndërtesave ose objekti tjetër ndërtimor (type of bilding or cilil
engineering works)- kuptim i cili sqaron dedikimin e objektit, për shembull:
objekt banimi, objekt industrial, urë automobilistike;
Vërejtëje: termini “lloji i objektit ndërtimorë” (“type of construction works”)nuk
shfrytëzohet në gjuhën angleze.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

- lloji (tipi, forma) i konstruksionit (form of structure)- ka të bëjë me llojin


(dispozitën) e elementeve konstruktive, për shembull: trau, konstruksion i
kryqëzuar, harku, urat e varura;
- materiali ndërtimor (construction material)- materiali ndërtimor i cili është
përdorur për objektin, për shembull; betoni, çeliku, druri, tulla;
- materiali i konstruksionit (type of construction)- bazohet në materialin
ndërtimorë bazë të konstruksionit, për shembull: konstruksionet prej betonit të
armuar, konstruksioni prej çelikut, konstruksioni prej drurit, konstruksioni i
muratuar;
- mënyra e ndërtimit (method of construction)- mënyra me të cilën ndërtohet,
për shembull: betonimi në vend, parafabrikim;
- sistemi konstruktiv (structural system)- elementet mbajtës të ndërtesës ose
objekteve tjera ndërtimore, dhe mënyra me të cilën përvetësohet ë këto
elemente funksionojnë, në qëllim të modelimit të llogaritjes

Tabela 1.1 Terminet ekuivalente në gjuhët e Bashkësisë, të përbashkëta për të gjitha Evrokodet
SHQIP ENGLISH FRANCIAS DEUTSCH ITALIANO NEDERLANDS ESPANOL
objekt Constructio Construcctio
Construction Bauwerk Costruzione Bouwerk
ndërtimorë n works n
(Bau-)
ndërtimi Execution Execution Esecuzione Uitvoering Ejecucion
Ausfuhrung
konstruksi Draag-
Structure Structure Tragwerk Struttura Estructura
oni concructie
lloji i Type of
ndërtesës building or Natyraleza
Nature de Art des Tipo di
ose objekt civil Type bouwerk de la
construction Bauwerks costruzione
tjetër engineering construccion
ndërtimor works
lloji i
Form of Type de Art des Tipo di Type draag- Tipo de
konstruksi
strusture structure Tragwerks struttura constructie estructura
onit
Baustoff;
materiali Constructio Materia de Materiale de Constructie Modo de
Werkstoff
ndërtimor n material construction construzione matriaal construccion
(Stahlbau)
materiali i Type of
Mode de Sistema Modo de
konstruksi constructio Bauart Bouwwijze
construction costruttivo construccion
onit n
Method of Procedimient
mënyra e Procede Procediment
constructio Bauverfahren Bouwmethode o de
ndërtimit d’execution o esecutivo
n ejucucion
Sistemi
Structural Systeme Sistema Constructief Sistema
konstrukti Tragsystem
system structural strutturale system estructural
v
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

1.4.2 KUPTIMET E VEQANTA TË CILAT SHFRYTËZOHEN NË PJESËN 1-1 TË


EVROKODIT 5

Në pjesën 1-1 shfrytëzohen kuptimet me shenimet vijuese:


- Shperpllaka simetrike (Balanced plywood): shperpllaka te e cila shtresat e
jashtme në kuptim të trashësisë dhe lartësisë janë simetrike në raport me
rrafshin e mesit.
- Vlera karakteristike (Characteristic value): vlera karakteristike është ajo vlerë
e cila gjasa të caktuara, në rastetmë të pa volitshme (disfavorshme), nuk do të
jetë e tejkaluar në serin e shqyrtimeve të supozuara të mostrave. Vlera
karakteristike paraqitet si vlerë e poshtme dhe e sipërme karakteristike, nëse
vlera e supozuar është më e madhe ose më e vogël se 0.50.
- Mjetet lidhëse në formë shkopi (Dowel):shkopi në formë cilindri nga çeliku,
(ose nga ndonjë lloj i çelikut, plastikës ose drurit), i vendosur në vrima më parë
të përgaditura e i cili përcjellë (tejqon) ngarkesat në drejtim normal me boshtin e
vetë.
- Lagështia ekuilibruse (Equilibrium moisture content): lagështi gjatë së cilës
druri as nuk thithë e as nuk e humbë lagështinë në rrethinë.
- Lagështia e drurit (Moisture content): masa e ujit në dru e shprehur në raport
me masën e tijë të thatë.
- Mënjanimi (Target size): raport i cili shfrytëzohet për shenimin e shkallës së
dëshiruar (gjatë lagështisë së caktuar), dhe ndaj së cilës mënjanohet, e cila
ideale do të duhet të ishte zero, të krahasohet

1.5 S.I. I NJËSIVE

P(1) S.I. i njësive shfrytëzohet në pajtim me ISO 1000.


Për llogari preferohen njësitë vijuese:
- forcat dhe ngarkesat: kN, kN/m, kN/m2
- masat vëllimore: kg/m3
- peshat vëllimore: kN/m3
- sforcimet dhe fortësitë: N/mm2 (MN/m2 ose MPa)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

- momentet (përkulja...): kNm

1.6 SHENJAT E SHFRYTËZUARA NË PJESËN 1-1 TË EVROKODIT 5

1.6.1 PËRGJITHËSISHT

Përgjithësisht, shenjat të cilat përdoren në pjesën 1-1 të Evrokodit 5 bazohen në


renditjen e dhënë më poshtë:
Gd,sup Vlera e lartë llogaritëse e ngarkesës së përhershme (Upper
design value of a permanent action)
Vd Forca llogaritëse transvezale (Design shear force)
σf,c Sforcimi në shtypje në flanshë (Flange compression stress)
Simbolet speciale dhe të nxjerrur janë të definuar në tekstin atje ku edhe paraqiten.

1.6.2 SHENJAT E SHFRYTËZUARA NË KAPTINËN 2

SHENJAT E PËRGJITHSHME:
A Veprim i rastësishëm (Accidential action)
C Vlera fikse gjatë gjendjes kufitare të përdorimit (Fixed value in
serviceability states)
E Ndikimi i nxitur nga veprimi (Effect of action)
F Veprimi (Action)
G Veprimi i përhershëm (Permanet action)
Q Veprimi i ndryshueshëm (Variable action)
R Rezistenca, mbajtja (Resistance)
S Forca ose momenti (Force or moment)
X Vetit e materiale (Material property)

a Shenim gjeometrik (Geometrical data)


Δa Mënjanimi i madhësive gjeometrike, devijimet (Deviations)

γ Koeficienti parcial (Partial coefficients)


γG për veprime të përhershme (for permanent actions)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

γGA sikur γG për rastet e situatave llogaritëse (for accidental situation)


γM për veti të materialeve (for material propety)
γQ për veprime të ndryshushme (for variable actions)
Ψ Koeficientët të cilët definojnë vlerat e veprimeve të ndryshueshme
(Coefficients defining representative values of variable actions).
Ψ0 për kombinime të vlerave të ndikimeve (for combination vales)
Ψ1 për vlera frekuentuse (for frequent vales)
Ψ2 për vlera kuazi-permanente (for quasi-permanent vales)

SHKRONJAT NË INDEKSA

Indeksat janë paraqitur në veqanti për kjartësim më të mirë.


d Vlera llogaritëse (Design value)
dst destabilizuese (Destabilising)
inf E poshtme, poshtë (Inferior, lower)
k Karakteristike (Characteristic)
mod Modifikuar (Modification)
nom Nominale (Nominal)
stb Stabilizuese (Stabilizing)
sup E lartë (Upper)

1.6.3 SHENJAT E PËRDORURA NË KAPTINËN 3-7 DHE ANEKSE

SHENJAT E PËRGJITHSHME
A Sipërfaqja (Area)
B Moduli i elasticitetit (Modulus of elasticity)
F Veprim (Action)
G Veprimi i përhershëm (Permanent action)
I Momenti i inercionit (Second moment of area)
K Moduli i rrëshqitjes (Slip modulus)
L Gjatësia (Length)
M Momenti i përkuljes (Bending moment)
N Forca aksiale (Axial force)
Q Veprimet e ndryshueshme (Variable actions)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

R Rezistenca, aftësia mbajtëse (Resistance)


S Forcat e mbrendshme dhe momentet (Internal force and moments)
V Forca transverzale (Shear force)
v Vëllimi (Volume)
W Momenti rezistues (Section moduls)
X Vlerë e ndonjë vetie të materialit (Value of property of a material)
a Distancë (Distance)
b Gjërsia (width)
d Diametri (Diameter)
e Ekscentriciteti (Eccentricity)
f Fortësia e materialit (Strength of a material)
h Lartësia ose trashësia e traut (Height of a material)
i Rrezja e inercisë (Radius of guration)
l(l) Gjatësia, hapësira (Lenght, Span)
k Koeficient, faktorë (gjithmonë si indeks) (Coefficient, factor (always with
a subscript))
m Masa (Mass)
r Rrezja (Radius)
s Distancë – hapë (Spacing)
t Trashësia (Thickness)

u,v,w Komponentet e zhvendosjes së pikës (Components of the displacement


of a point)
x,y,z Koordinatat (Coordinates)

α Këndi, raporti (Angle, Ratio)


β Këndi, raporti (Angle, Ratio)
γ Koeficient parcial (Partial factor)
λ Llastria (Slenderness ratio), lef/i
φ Këndi i rrotullimit (Rotational displacement)
ρ Dendësia, masa vëllimore (Mass density)
σ Sforcimi normal (Normal stress)
τ Sforcimi tangjentor (Shear stress)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

INDEKSAT
ap Maja (Apex)
c Shtypja (Compression)
cr (ose crit) Kritike (Critical)
d Llogaritëse (Design)
def Deformimi (Deformation)
dis Shpërndarja (Distribution)
ef Efektive (Effective)
ext E jashtme (External)
f fllansha, brezi (Flange)
fin Finale (Final)
h Inkastrim, ankerim (Embedding)
ind Indirekte (Indirect)
inf E poshtme (Inferior, lower)
inst Momentalisht, qasti (Instantaneous)
in E mbrendshme (Internal)
k karakteristike (Characteristic)
l E ulët (Low, lower)
ls Shpërndarja e ngarkesës (Load sharing)
m Material, përkulje (Material: bending)
max Maksimum (Maximum)
min Minimum (Minimum)
mod Modifikuar (Modification)
nom Nominale (Nominal)
q (ose Q) Veprimi i ndryshushëm (Variable action)
ser Përdorshmëri (Serviceability)
stb Stabilizuese (Stabilising)
sup E lartë, sipërm (Superior, upper)
t (ose ten) Tërheqje (Tension)
tor Përdredhja (Torsion)
u Kufitare (Ultimate)
v Shkëputje (Shear)
vol Vëllimi (Volume)
w Brinja e prerjes tërthore (Web)
x,y,z Koordinatat (Coordinates)
y Rrjedhja (Yield)

α Këndi ndërmjet forcës ose sforcimit dhe drejtimit të fibrave


(Angle betweenforce or stress and grain direction)
0,90 Drejtimet relevante në raport me drejtimin e fibrave
(Relevant directions in relation to grain direction)
05 Përqindja relevante për vlerë karakteristike
(Relevant precentage for a characteristic value)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

1.7 LITERATURA

Ky standard Evropian është në pajtim me literaturën e shënuar dhe të pa shenuar si dhe


rregullave nga publikimet tjera. Literatura normative është e shenuar në vende të
caktuara të tekstit, ndërsa publikimet janë në vazhdim të tekstit.

ISO STANDARDET

ISO 1000 SI i njësive dhe udhëzime për shfrytëzim të njësive.

ISO 2081 Mveshjet metalike


Mveshje të galvanizuar prej zingu mbi çelik ose hekur

ISO 2631-2 Ndikimi i vibrimeve në njerëz


Pjesa 2: Vibrimet kontinuale dhe goditëse në ndërtesa (1-80 Hz)

ISO 8930 Principet e përgjithshme të sigurisë së


Shenimi ekuivalent i termineve

Standardet Evropiane

EN 301 Ngjitësat për elemente mbajtëse prej drurit.


Ngjitësat polikondenziv me bazë fenoli dhe aminoplasti
Klasifikimi dhe kërkesat

EN 335-1 Qëndrueshmëria e drurit dhe prodhimet me bazë të drurit


Definimi i klasave të rrezikueshmëris gjatë dëmtimeve biologjike
Pjesa 1: Përgjithësisht.

EN 335-2 Qëndrueshmëria e drurit dhe prodhimet me bazë të drurit


Definimi i klasave të rrezikueshmëris gjatë dëmtimeve biologjike
Pjesa 2: Aplikimi te druri monolit.

EN 350-2 Qëndrueshmëria e drurit dhe prodhimet me bazë të drurit


Qëndrueshmëria natyrore e drurit
Pjesa 2: Tregues për qëndrueshmëri dhe përpunim të llojeve të zgjedhur më
të rëndësishëm për Evropë

EN 383 Konstruksionet prej drurit. Metodat e shqyrtimit të lidhjeve


Caktimi i aftësisë mbajtëse në mbështjellësin e vrimës dhe madhësive bazë
për mjete lidhëse në formë shufre.

EN 409 Konstruksionet prej drurit. Metodat e shqyrtimit të lidhjeve


Përcaktimi i momentit të zvarritjes për mjete lidhëse në formë të
shkopinjëve, tip – gozhdë.

EN 101047 Llamarina dhe shiritat metalik ndërtimorë të zinguar.


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Kushtet teknike të porosisë

EN 26891 Konstruksione prej drurit. Lidhjet me mjete lidhëse mekanike.


Principet e përgjithshme për përcaktimin e fortësisë dhe karakteristikave
deformabile

EN 28970 Konstruksionet prej drurit. Shqyrtimi i lidhjeve me mjete lidhëse mekanike.


Kërkesat për dendësinë e drurit.

Projektet e standardeve Evropiane

prEN 300 Pllakat ashklore (ivericë). Pllakat me fibra të orientuara (OSB).

prEN 312-4 Pllakat ashklore. Specifikimet.


Pjesa 4: Kërkesat për pllaka mbajtëse gjatë përdorimit në mese të thata.

prEN 312-5 Pllakat ashklore. Specifikimet.


Pjesa 5: Kërkesat për pllaka mbajtëse gjatë përdorimit në mese me lagështi.

prEN 312-6 Pllakat ashklore. Specifikimet.


Pjesa 6: Kërkesat për pllakat mbajtëse shumë të ngarkuara gjatë përdorimit
në mese të thata.

prEN 312-7 Pllakat ashklore. Specifikimet.


Pjesa 7: Kërkesat për pllakat mbajtëse shumë të ngarkuara gjatë përdorimit
në mese me lagështi.

prEN 335-3 Qëndrueshmëria e drurit dhe prodhimeve me bazë të drurit.


Definicioni i klasës së rrezikueshmëris gjatë dëmtimeve biologjike
Pjesa 3: Përdorimi te panelet prej druri.

prEN 336 Druri ndërtimorë. Halorë dhe plepë.


Dimensionet e drurit. Mënjanimet e lejuara.

prEN 338 Druri ndërtimorë. Klasat e fortësisë.

prEN 351-1 Qëndrueshmëria e drurit dhe prodhimeve me bazë të drurit.


Druri monolit i mbrojtur.
Pjesa 1: Klasifikimi i mirëmbajtjes dhe mbrojtjes me penetrim.

prEN 384 Druri ndërtimorë.


Përcaktimi i vlerave karakteristike të, fortësisë, shtangësisë dhe dendësisë.

prEN 385 Elementet prej drurit të vazhduara me dhëmbëzime (tringëllime).


Kërkesat për ekzekutim dhe kërkesat minimale të prodhimeve.

prEN 336 Druri i ngjitur – i lameluar.


Kërkesat prodhuese për lidhje univerzale me tringëllime.
Kërkesat për ekzekutim dhe kërkesat minimale të prodhimeve.

prEN 390 Druri i ngjitur – i lameluar. Dimensionet. Mënjanimet e lejuara.


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

prEN 408 Konstruksione prej druri. Metodat e shqyrtimit.


Druri monolit dhe druri i lameluar i ngjitur.
Përcaktimi i disa vetive fizike dhe mekanike.

prEN 460 Qëndrueshmëria e drurit dhe prodhimeve me bazë të drurit.


Qëndrueshmëria natyrale e drurit. Doracak për kërkesa të qëndrueshmërisë
së drurit i cili shfrytëzohet si klasë të ndryshme.

prEN 518 Druri ndërtimorë. Sortimi.


Kërkesat për sortim vizuel sipas fortësisë.

prEN 519 Druri ndërtimorë. Sortimi.


Kërkesat për sortim mekanik dhe makinat për sortim.

prEN 594 Konstruksione prej druri. Metodat e shqyrtimit.


Shqyrtimet e fortësisë dhe shtangësisë së pllakave konstruktive në formë
muri.

prEN 622-3 Fibroret. Specifikimet.


Pjesa 3: Pllakat mbajtëse për përdorim në mese të thata.

prEN 622-5 Fibroret. Specifikimet.


Pjesa 5: Pllakat mbajtëse për përdorim në mese me lagështi.

prEN 636-1 Shperpllakat. Specifikimet.


Pjesa 1: Kërkesat për shperpllakë për përdorim në hapësira të mbyllura dhe
të thata.

prEN 636-2 Shperpllakat. Specifikimet.


Pjesa 2: Kushtet për përdorim në hapësirat e mbuluara të jashtme.

prEN 636-3 Shperpllakat. Specifikimet.


Pjesa 3: Kushtet për shperpllakë për përdorim në hapësirat e pa mbuluara
të jashtme.

prEN 912 Mjetet lidhëse për dru. Specifikimi i konektorëve për drurin.

prEN 1058 Pllakat në bazë të drurit


Përcaktimi i vlerave karakteristike të vetive mekanike dhe dendësia.

prEN 1059 Konstruksionet prej drurit.


Kërkesat për prodhimin e kapriatave me pllaka metalike të dhëmbëzuara.

prEN 1075 Konstruksionet prej drurit. Metodat e shqyrtimit.


Lidhjet me pllaka metalike të dhëmbëzuara.

prEN 1194 Konstruksionet prej drurit. Druri i lameluar i ngjitur.


Klasat e fortësisë dhe përcaktimi i vlerave karakteristike.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Supozimet e projekteve të standardeve Evropiane

CEN/TC 112.406 Panelet në bazë prej drurit.


Vlerat karakteristike të prodhimeve të themeluesëve.

CEN/TC 124.105 Konstruksionet prej drurit. Metodat e shqyrtimit.


Druri ndërtimorë i lameluar i ngjitur.
Përcaktimi i vetive fizike dhe mekanike plotësuese.

CEN/TC 124.402 Mjetet lidhëse për drurin.


Vlerat karakteristike të mbajtjes dhe moduli i zhvendosjes.

2 BAZAT E LLOGARITJES

2.1 KËRKESAT THEMELORE


P(1) Konstruksioni duhet të llogaritet dhe të ndërtohet ashtu që
- me gjasë të pranueshme të mbetet i aftë për shfrytëzim për qka edhe është
dedikuar, duke marrë parasyshë jetën e paraparë të qëndrueshmërisë dhe
shfrytëzimin e tijë.
- që me shkallë përkatëse të sigurisë të i pranojë të gjitha veprimet dhe ndikimet
tjera, të cilat me gjasë mund të lajmërohen gjatë ekzekutimit dhe shfrytëzimit, e
që të ketë qëndrueshmëri adekuate në raport me shpenzimet e mirëmbajtjes.
P(2) Gjithashtu konstruksioni duhet të jetë i llogaritur që në rast të eksplodimit, goditjes
ose shkakut të gabimeve të njeriut të mos jetë i dëmtuar në shkallë të
papjes’shmërisë në raport me modelin themelor.
P(3) Dëmtimet potenciale duhet kufizuar ose të ju ikim me zgjedhjen e një ose më tepër
masave të poshtëshenuara:
- me largimin, mënjanimin ose zvogëlimin e rrezikut me të cilat konstruksioni
mund të jetë i nënshtruar,
- me zgjedhjen e tipit të konstruksionit i cili ka ndieshmëri të vogël në rreziqet e
shqyrtuara,
- me zgjedhjen e tipit të konstruksionit dhe me punimin e llogarisë me të cilat
sigurohet që konstruksini mundet në mënyrë adekuate të mbajë veprimet
incidentale në njërin prej elementeve te tijë,
- lidhjen e konstruksionit në tërsi.
P(4) Kërkesat e plotrësuara duhet të plotësohen me zgjedhjen e materialeve adekuate
– të qëlluara, llogarinë përkatëse, formimin dhe konstruimin e detaleve, si dhe
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

precizimin e hapave të kontrollës së prodhimeve, llogarisë, ndërtimit dhe përdorimit


të cilat janë relevante për secilin objekt në veqanti.

2.2 DEFINICIONET DHE KLASIFIKIMET

2.2.1 GJENDJA KUFITARE DHE SITUATAT LLOGARITËSE

2.2.1.1 Gjendja kufitare

P(1) Gjendja kufitare (limit states) është ajo gjendje me tejkalimin e të cilës
konstruksioni më tutje nuk i plotëson kërkesat llogaritëse.
Gjendja kufitare ndahet në:
- gjendja kufitare mbajtëse GJKM (ultimate limit states - ULS)
- gjendja kufitare e përdorimit GJKP (serviceability limit states - SLS)
P(2) Gjendja kufitare mbajtëse është ajo gjendje gjatë së cilës vie deri te shkatrrimi,
thyerja (collapse) ose deri te format tjera të humbjes së aftësisë mbajtëse të
konstruksionit (structural failure), të cilat mund të rrezikojnë njerëzit.
P(3) Gjendja e cila paraprinë shkatrrimit të konstruksionit, e cila për arsye të
thjeshtësisë, shqyrtohet në vend të vetë shkatërrimit (rrënimit), gjithashtu trajtohen
si gjendje kufitare e mbajtjes.
(4) Gjendja kufitare mbajtëse shqyrtimi i së cilës mund të jetë i nevojshëm, përfshinë:
- humbja e ekilibrit të konstruksionit ose të ndonjë pjese të tijë, të trajtuar si trup
të shtangët,
- humbja e aftësisë mbajtjes për arsye të deformimeve tepër të mëdha, thyerja
(rupture) ose himbja e stabilitetit të konstruksionit ose të ndonjë pjese të tijë,
duke përfshirë edhe mbështetësat dhe themelet.
P(5) Gjendja kufitare e përdorimit është ajo gjendje që me tejkalimin e të cilës nuk janë
të plotësuara më tutje kushtet për shfrytëzim (eksploatim).
(6) Gjendja kufitare e përdorimit shqyrtimi i së cilës mund të jetë i nevojshëm
përmban:
- deformimet ose uljet të cilat negativisht ndikojnë ne pamje ose në shfrytëzim
efikas të objektit ndërtimorë (duke marrë edhe e makinerisë ose paisjes e cila
do të ishte e pa rregullt) ose nxisin deformimet e përpunimeve finale të
elementeve jo mbajtëse,
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

- vibrimet të cilat shkaktojnë paknaqësi te njerëzit, dëmtimet e ndërtesës, ose


përmbajtjes së sajë ose kufizojnë efektivitetin e funksionalitetit të sajë.

2.2.1.2 Situatat llogaritëse

P(1) Situatat llogaritëse ndahen në:


- situatat e përhershme (presistent situation) të cilat i përgjijgjen kushteve
normale për shfrytëzim të konstruksionit,
- situatat kaluese (të përkohshme), (transient situation) për shembull, gjatë kohës
së ndërtimit ose rindwrtimit,
- situatat aksidentale (accidental situation).

2.2.2 VEPRIMET NË KONSTRUKSIONE

2.2.2.1 Definicionet dhe klasifikimet themelore

P(1) Veprimet në konstruksionet (F) janë:


- Forca (ngarkesa) e cila vepron në konstruksion (veprimi direkt në konstruksion)
(direct action) ose
- Deformimet e dhunshme (imposed deformation) (veprimet indirekte në
konstruksion), për shembull, ndikimi i temperaturës ose cedimi.
P(2) Veprimet në konstruksione ndahen në:
(I) sipas ndryshueshmërisë së veprimit gjatë kalimit të kohës:
- veprimet e përhershme në konstruksion, (G) (permanent actions) (pesha
vetjake e konstruksionit, instalimi, elementet ndihmëse dhe përgaditja e pa
lëvizshme),
- veprimet e ndryshushme në konstruksione (Q) (variable action):
- veprimet afatëgjatë (ngarkesa e përhershme shfrytëzuese (ngarkesë e
deponuar)),
- veprimet afatëmesme (ngarkesa shfrytëzuese përkohëshme),
- ngakesat afatëshkurtëra (era ose dëbora),
- veprimet momentale në konstruksione,
- veprimet aksidentale (A) (accidental actions) (eksplodimet ose goditja e
makinës)
(II) sipas mundësisë së ndrrimit të pozitës në hapësirë:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

- veprimi i fiksuar (i pa lëvizshëm) në konstruksion (fixed action), për shembull,


pesha vetjake (të shikohet 2.3.2.3 (2) për konstruksione të cilat janë shumë të
ndieshme në ndrrimin e peshës vetjake),
- veprimet e lira në konstruksion (free action), të cilat mund të kenë dispozita të
ndryshme të veprimit (ngarkesa shfrytëzuese e lëvizshme, ngarkesa nga era,
ngarkesa nga dëbora).

2.2.2.2 Vlerat karakteristike të ngarkesave

P(1) Vlerat karakteriastike Fk janë të shkruara:


- në ENV 1991 EVROKODI 1 ose në standardet tjera relevante për ngarkesa,
ose
- nga ana e investitorit ose nga ana e projektuesit përkatës në pajtim me
investitorin, me kusht që të respektohen kërkesat minimale të dhëna në
rregulloret relevante ose të vërtetuara nga organet kompetente.
P(2) Për veprime të përhershme ku koeficienti i variacionit është i madhë ose për
veprime të përhershme të cilat mund të ndryshojnë gjatë jetës së konstruksionit
(për shembull për ndonjë ngarkesë shtesë të përhershme) dallohen dy vlera
karakteristike, e sipërme (Gk,sup) dhe e poshtme (Gk,inf). Për veprime tjera është e
mjaftuar vetëm një vlerë karakteristike (Gk).
(3) Pesha vetjake e konstruksionit në të shumtën e rasteve mund të jetë e llogaritur në
bazë të dimensioneve nominale dhe peshave mesatare vëllimore.
P(4) Për veprime të ndryshuara në konstruksion vlera karakteristike (Qk) i përgjigjet:
- ose vlerës së sipërme e cila me gjasë nuk do të jetë e tejkaluar ose vlerës së
poshtme, e cila me gjasë nuk do të jetë e arritur gjatë ndonjë periudhe
referente, duke marrë parasyshë jetëzgjatjen e konstruksionit ose zgjatja e
supozuar e situatës llogaritëse,
- ose vlerës së caktuar sipas rregullave
P(5) Për veprime aksidentale vlera karakteristike Ak (kur është relative), në mënyrë të
përgjithësuar i përgjigjet vlerës së dhënë me rregullore.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

2.2.2.3 Vlerat reprezentative veprimeve të ndryshuara

P(1) Vlera themelore reprezentative e veprimeve të ndryshuara është vlera Qk,


P(2) Vlerat tjera reprezentative fitohen nga vlera karakteristike Qk përmes faktorit ψi.
Këto vlera për raste të ndryshme janë të definuara në mënyrën vijuese:
- për vlera të kombinuara (combination value) ψ oQ k
- për vlera frekuentuese (frequent value) ψ 1Q k
- për vlera kuazi-permanente (quazi-permanent value) ψ 2Q k
P(3) Faktorët ψi janë në rregullore:
- në ENV 1991 EVROKODI 1 ose në stadardet tjera relevante për ngarkesa,
- nga ana e investitorit ose projektuesit përgjegjës në marrveshje me investitorin,
me kusht që të respektohen kërkesat minimale të dhëna në rregullore ose të
vërtetuara nga organi përgjegjës.

2.2.2.4 Vlerat llogaritëse të veprimeve në konstruksione

P(1) Vlerat llogaritëse të ndikimeve në konstruksione Fd shprehet në formë të


përgjithshme:

Fd = γF Fk.
P(2) Shembujt specifik janë:

Gd = γG Gk,
Qd = γQ Qk ose γG ψi Qk, (2.2.2.4)
Ad = γA Ak (nëse Ad nuk është direkt e dhënë me rregullore),

Ku kemi:

γF, γG, γQ dhe γA koeficientët parcial të sigurisë për veprime të shqyrtuara të


cilët marrin parasyshë, për shembull, mundësin e mënjanimit të veprimeve,
mundësinë e mos saktësisë së modelimit të veprimit, mos saktësin në
përcaktimin e ndikimeve nga veprimet dhe mos saktësinë në përcaktimin e
gjendjes kufitare të trajtuar.
P(3) Sipas 2.2.2.2 (P2) vlera e sipërme dhe e poshtme llogaritëse për ndikime të
përhershme janë të shprehura në mënyrën vijuese:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Gd,sup = γG,sup Gk,sup ose γG,sup Gk


Gd,inf = γG,inf Gk,inf ose γG,inf Gk

2.2.2.5 Vlerat llogaritëse të ndikimeve nga veprimet

P(1) Ndikimet nga veprimet (E) (effects of actions) janë përgjegjëjet (responses) e
konstruksionit nga veprimet (për shembull, forcat e mbrendshme dhe momentet,
sforcimet, deformimet). Vlerat llogaritëse të ndikimeve nga veprimet (Ed)
përcaktohen nga vlerat llogaritëse të ndikimeve, shenimeve gjeometrike dhe vetive
të materialeve, nëse janë relevante:

Ed = E (Fd, ad, ...), (2.2.2.5)


Ku ad është definuar në 2.2.4

2.2.3 VETITË E MATERIALEVE

2.2.3.1 Vlerat karakteristike

P(1) Vetitë e materialeve janë paraqitë me vlerën karakteristike Xk, e cila përgjithësisht,
i përgjigjet fraktilës së caktuar në shpërndarjen (distribuim) statistike të vetive të
trajtuara të materialeve, të dhënë me standarde relevante dhe shqyrtim të
vërtetuar nën kushte rregullative.

P(2) Në të shumtën e rasteve, vlera nominale shfrytëzohet si vlerë karakteristike.

2.2.3.2 Vlerat llogaritëse

P(1) Vlera llogaritëse Xd të ndonjë vetie të materialit përgjithësisht është definuar si:

Xd = kmod Xk / γm, (2.2.3.2a)


Ku shenjat e përdorura kanë kuptimin vijues:

γm koeficient parcial i sigurisë për veti të caktuar të materialit të dhënë në


2.3.3.2,
kmod faktor i modifikimit në parametra të fortësisë i cili merr parasyshë ndikimin e
zgjatjes së ngarkesës dhe lagështis së drurit në konstruksion.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(2) Vlerat llogaritëse për veti të materialeve, shenime gjeometrike dhe ndikimi nga
veprimet në konstruksion, kur janë relevante, duhet të shfrytëzohen për
përcaktimin e aftësisë llogaritëse mbajtëse Rd sipas:

Rd = R (Xd, ad, ....). (2.2.3.2b)


(3) Vlera karakteristike Rk mund të caktohet me shqyrtime.

2.2.4 SHENIMET GJEOMETRIKE

P(1) Shenimet gjeometrike përgjithësisht janë paraqitur me vlera të veta nominale:


ad = anom (2.2.4a)
P(2) Në disa prej rasteve të vlerave gjeometrike llogaritëse janë definuar si:
ad = anom + Δa. (2.2.4b)
Vlerat për Δa janë dhënë në rregullore përkatëse.

2.2.5 DISPOZITAT E NGARKESAVE DHE RASTET E NGARKESAVE

P(1) Dispozita e ngarkesave (renditja e ngarkesave) (load arrangement) përcaktojnë


pozitën, intenzitetin dhe drejtimin e veprimit të lirshëm.
P(2) Rasti i ngarkesës (load case) përcakton dispozitat kompatibile të ngarkesës, tërsia
e deformimeve dhe imperfeksimi të cilat trajtohen për dëshmi llogaritëse të
përcaktuar.

2.3 KËRKESAT LLOGARITËSE

2.3.1 PËRGJITHËSISHT

P(1) Duhet të dëshmohet që nuk është tejkaluar asnjë gjendje relevante kufitare.

P(2) Duhet analizuar të gjitha situatat llogaritëse relevante dhe rastet e ngarkesave.

P(3) Duhet analizuar mënjanimet e mundura nga drejtimet e supozuara dhe pozita e
veprimeve
P(4) Llogaritë duhet të realizohen duke shfrytëzuar modelet adekuate llogaritëse (të
plotësuara, nëse është nevoja edhe të shqyrtuara) të cilat përmbajnë të gjitha
ndryshimet relevante. Modelet duhet mjaftushëm të jenë të sakta, të parashohin
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

sjelljen e konstruksionit, në pajtim me kualitetin e pritur të ekzekutimit me shenime


të sigurta në të cilat bazohet llogaria.

2.3.2 GJENDJA KUFITARE E MBAJTJES

2.3.2.1 Kushtet të cilat duhet të dëshmohen

P(1) Gjatë shqyrtimit të gjendjes kufitare të ekuilibrit statik, ose zhvendosjeve të mëdha,
ose deformimeve të konstruksionit, duhet të dëshmohet që:

Ed,dst ≤ Ed,stb (2.3.2.1a)


Ku kemi Ed,dst dhe Ed,stb ndikimet llogaritëse prej veprimeve stabilizuese dhe
destabilizuese në konstruksion
P(2) Kur analizohet gjendja kufitare e thyerjes ose deformime shumë të medha të
prerjes, elementit ose lidhjeve, duhet të tregohet se :
Sd ≤ Rd, (2.3.2.1b)
Ku kemi:
Sd vlera llogaritëse e forcave të mbrendshme ose momentit (ose vektorit
perkatës të rezultantës të më shumë forcave të mbrendshme ose
momenteve)
Rd aftësia llogaritëse mbajtëse
P(3) Kur analizohet gjendja kufitare e kalimit të konstruksionit në mekanuizëm, duhet të
tregohet që mekanizmi nuk arrihet (nuk realizohet) gjithnjë deri sa veprimi në
konstruksion nuk tejkalon vlerat e veta llogaritëse – duke marrë parasysh të gjitha
vetitë e konstruksionit me vlera përkatëse llogaritëse.
P(4) Kur analizohet gjendja kufitare e stabilitetit të nxitur me ndikime të rendit të dytë,
duhet të tregohet që deri te jostabiliteti të mos vie, përveq nëse veprimet nuk
tejkalojnë vlerat e veta llogaritëse – duke marrë parasyshë të gjitha vetitë e
konstruksionit me vlerat përkatëse llogaritëse. Pranë sajë, për prerje duhet të
paraqitet dëshmia në pajtim me 2.3.2.1 P(2).
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

2.3.2.2 Kombinimi i veprimeve

P(1) Për secilin rast të ngarkesave, vlerat llogaritëse të ndikimeve nga veprimet Ed,
duhet caktuar duke përdorë rregullat për kombinimin e vlerave llogaritëse të
veprimeve, sipas tabelës 2.3.2.2.
Tabela 2.3.2.2 Vlerat llogaritëse të veprimeve për kombinim të veprimeve
Situata Veprimet e Veprimet e ndryshushme Veprimet aksidentale
llogaritëse përhershme Veprimet e Të gjitha tjerat Ad
Gd ndryshueshme Qd
(themelore)
Të përhershme
γGGk γQQk ΨoγQQk
dhe kaluese
Aksidentale γAAk (nëse Ad nuk është
γGAGk Ψ1Qk Ψ2Qk
direkt e specifikuar)

P(2) Vlerat llogaritëse të dhëna në tabelën 2.3.2.2 duhet të kombinohen sipas


shprehjeve vijuese (të dhëna në formë simbolike):
- situatat llogaritëse të përhershme dhe kaluese (kombinimi themelor)
ΣγG,j Gk,j + γQ,1 Qk,1 + Σ γQ,i Ψo,1 Qk,i, ku i>1 (2.3.2.2a)
- situatat aksidentale llogaritëse (nëse nuk është ndryshe e precizuar në vend
tjetër)
ΣγGA,j Gk,j + Ad + Ψ1,1 Qk,1 + Σ Ψ2,i Qk,i, ku i>1 (2.3.2.2b)
ku kemi:
Gk,j vlerat karakteristike të veprimeve të përhershme,
Qk,1 vlera karakteristike e njërit veprim të ndryshueshëm,
Qk,i vlera karakteristike e veprimeve tjera të ndryshueshme,
Ad vlera llogaritëse e veprimit aksidental,
γG,j koeficienti parcial i sigurisë për veprime të përhershme,
γGA,j koeficienti parcial i sigurisë për situata aksidentale të llogaritjes,
γQ,j koeficienti parcial i sigurisë për veprime të ndryshushme,
Ψ0, Ψ1, Ψ2 koeficient të definuar në 2.2.2.3.

P(3) Kombinimet për situata aksidentale llogaritëse përmbajnë veprimin aksidental të


caktuar A (për shembull, goditjen), ose në raport me situatën pas ndodhjes së
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

aksidentit (A=0). Nëse nuk është ndryshe e rregulluar (e dhënë), duhet të


përvetësohet γGA=1.
P(4) Kombinimet më të thjeshta për konstruksione të ndërtesave janë dhënë në 2.3.3.1.

2.3.2.3 Vlerat llogaritëse të veprimeve të përhershme

P(1) Në kombinimet e ndryshme të definuara në tekstin e kaluar, ato veprime të


përhershme të cilat i rritin ndikimet e ndryshushme (rasti kur veprojnë
disfavorshëm), duhet të futen në llogari me vlerat e saja të sipërme llogaritëse,
ndërsa ato të cilat zvogëlojnë ndikimin e veprimeve të ndryshueshme (rasti kur
veprojnë favorshëm) duhet të futen në llogari me vlerat e saja të poshtme
llogaritëse (shiqo 2.2.2.4 (3)).
P(2) Kur rezultatet e dëshmive llogaritëse mund të jenë shumë të ndieshëm në ndrrimin
e intenzitetit të ndonjë veprimi të përhershëm prej vendit në vend në konstruksion,
pjesët e favorshme dhe të disfavorshme të veprimeve duhet të trajtohen si veprime
të veqanta. Kjo veqanërisht vlenë për dëshminë e ekuilibrit statik. Në këso raste
vlerat e veqanta të γG duhet marrë parasyshë (shiko 2.3.3.1(3) për konstruksione
të ndërtesave).
P(3) Duke përjashtuar rastin e paraqitur në P(2), vlerat e poshtme dhe të sipërme
llogaritëse (ajo e cila jep – tregon ndikim më të disfavorshëm) do të jetë e përdorur
për tërë konstruksionin.
P(4) Për mbajtës kontinual vlera llogaritëse e peshës vetjake mund të përvetësohet e
njejtë për të gjitha fushat – hapësirat.

2.3.3 KOEFICIENTËT PARCIAL TË SIGURISË PËR GJENDJEN KUFITARE TË


MBAJTJES

2.3.3.1 Koeficienti parcial i sigurisë për veprime në konstruksione të ndërtesave

P(1) Koeficienti parcial i sigurisë për situata llogaritëse të përhershme dhe kaluese janë
dhënë në tabelën 2.3.3.1.
P(2) Për situata llogaritëse aksidentale për të cilat vlenë shprehja (2.3.2.2b), koeficienti
parcial i sigurisë për veprime të ndryshushme janë të barabart me një.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Tabela 2.3.3.1 Koeficientët parcial të sigurisë për situata llogaritëse të veprime të përhershme dhe
të përkohshme në konstruksione të ndërtesave
Veprimet e përhershme Veprimet e Veprimet tjera me vlerat
ndryshushme me vlerën e tyre për kombinim (γQ)
(γG) e tyre karakteristike
Koeficientët e thjeshtë
Parcial
Ndikim i favorshëm
(γF,inf) 1,0* -** -**

Ndikim i disfavorshëm
1.35* 1.5 1.5

Koeficienti parcial
i redukuar i sigurisë
Ndikim i favorshëm
1.0 -** -**

Ndikim i favorshëm
1.2 1.35 1.35

*) shiko gjithashtu 2.3.3.1 (3)


**) shiko ENV Evrokodi 1; në kushte të zakonshme për konstruksione të ndërtesave γQ,inf=0

(3) Kur, sipas 2.3.2.3 P(2), pjesët e veprimeve të përhershme si të favorshme dhe të
disfavorshme duhet të shqyrtohen si veprime të veqanta, për pjesë të favorshme të
ndikimeve duhet marrë γG,inf =0.9, ndërsa për pjesën e disfavorshme γG,sup =1.1.
(4) Koeficientët e redukuar parcial mund të përdoren te ndërtesat një katëshe me
hapësira mesatare në të cilat vetëm përkohësisht banojnë njerëzit (depot,
garazhat, kopshtet e mbuluara me qelç, ndërtesat, silloset e vogla për bujqësi),
shtyllave të thjeshta për ndriqime, mureve të leta ndarëse dhe mveshjeve. Për
konstruksione tjera, duhet përdorë koeficientët e zakonshëm.
(5) Kur janë përvetësuar vlerat për γ të dhëna në tabelën 2.3.3.1 shprehja (2.3.2.2a)
mund të thjeshtohet me shprehjet vijuese:
- për situata llogaritëse me vetëm një veprim të ndryshushëm
ΣγG,j Gk,j + 1.5 Qk,1, (2.3.3.1a)
- për situata llogaritëse me më shumë se dy veprimetë ndryshushme
ΣγG,j Gk,j + 1.35 ΣQk,1, ku i ≥ 1 (2.3.3.1b
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

2.3.3.2 Koeficientët parcial të sigurisë për materiale

P(1) Koeficientët parcial të sigurisë për vetit e materiale ndërtimore (γm) janë dhënë në
tabelën 2.3.3.2.
Tabela 2.3.3.2. Koeficientët parcial për karakteristika të materialeve (γm)

Gjendja kufitare e mbajtjes


- kombinimet themelore të veprimeve
druri dhe materiali tjetër me bazë të drurit 1,3
çeliku i përdorur në lidhje 1,1
- kombinimet aksidentale të veprimeve 1,0

Gjendja kufitare e përdorimit 1,0

2.3.4 GJENDJA KUFITARE E PËRDORIMIT

P(1) Duhet të tregohet që:


Ed ≤ Cd ose Ed ≤ Rd (2.3.4)
Ku kemi:
Cd vlera nominale ose funksioni i vetive llogaritëse të përcaktuara të materialit
në të cilat konsiderohet ndikimi llogaritës nga veprimet e shqyrtuara
Ed ndikimi llogaritës nga veprimi i caktuar në bazë të njërit prej kombinimeve të
shkruara në kaptinën 4.
P(2) Koeficienti parcial i sigurisë për veti të materialeve (γm) është dhënë në tabelën
2.3.3.2.

2.4 QËNDRUESHMËRIA

2.4.1 PËRGJITHËSISHT

P(1) Që të sigurohet qëndrueshmëri adekuate – përkatëse e konstruksionit duhet pasë


parasysh faktorët vijues në mes veti të lidhur:
- dedikimit të konstruksionit
- kriteriumit të kërkuar për veti të materialeve
- kushteve të parapara të mesit,
- vetive, përbërjes dhe sjelljes së materialit
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

- formës së elementeve dhe konstruimit të detaleve,


- kualitetit të punimit dhe nivelit të kontrollës,
- masave të veqanta të mbrojtjes,
- mirëmbajtjes së pritur gjatë jetës së paraparë të konstruksionit.
P(2) Kushtet e mesit duhet të vlerësohen në fazë të llogaritjes, ashtu që të vërtetohet
rëndësia e tyre në raport me qëndrueshmërinë (jetëzgjatjen) dhe të mundësoj
marrjen e masave adekuate për mbrojtje të matertialit.

2.4.2 REZISTENCA NË ORGANIZMA BIOLOGJIKE

P(1) Druri dhe materiali me bazë të drurit për klasa të posaçme (të definuara në EN
350-1 dhe –2, dhe prEN 335-3) duhet të kenë qëndrueshmërinë natyrore adekuate
në pajtim me EN 350-2, ose duhet të jenë të mbrojtur me tretman të zgjedhur në
pajtim me prEN 351-1 dhe prEN 460.

2.4.3 REZISTENCA NË KOREDIM

P(1) Mjetet lidhëse metalike dhe lidhjet tjera konstruktive, ku është e domosdoshme,
duhet të jenë të mbrojtura ose me vet mënyrën e ndërtimit në konstruksion ose
veqanërisht të mbrojtura kundër korezionit.
(2) Shembujt për mbrojtjen minimale kundër koredimit thjeshtë, llojet e materialeve për
mbrojtjen e mjeteve lidhëse kundër koredimit për klasa të ndryshme (kaptina 3.1.5)
janë dhënë në tabelën 2.4.3.
Tabela 2.4.3 Shembuj për mbrojtjen kundër koredimit të materialeve ose mjeteve lidhëse sipas
(ISO 2081)*
Klasa shfrytëzuese
Mjetet lidhëse
1 2 3
Gozhdat, mjetet lidhëse në formë shkopi, bulonat për drurin jo jo Fe/Zn 25c**
pa dado
Bulonat jo Fe/Zn 12c Fe/Zn 25c**
Lidhëse Fe/Zn 12c Fe/Zn 12c Çelik i pa koreduar
Pllakat e dhëmbëzuara prej metali dhe pllakat prej metalit me Fe/Zn 12c Fe/Zn 12c Çelik i pa koreduar
trashësi 3mm
jo Fe/Zn 12c Fe/Zn 25c**
Pllakat prej çelikut me trashësi 3mm deri 5mm
Pllakat prej çelikut me trashësi më të madhe se 5mm jo jo Fe/Zn 25c**
* Nëse shfrytëzohen lyerjet e nxehta me zing, atëhere Fe/Zn 12c duhet të zëvendësohenme Z257 dhe Fe/Zn
25c me Z350, të dyjat në pajtim me EN 10147

** Për kushte të koredimeve të jashtëzakonshme duhet të ju jepet përparësi Fe/Zn 40 me lyerje të rënda të
nxehta ose çelikut të pa koreduar
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

3 VETITË E MATERIALEVE

3.1 PËRGJITHËSISHT

3.1.1 PARAMETRAT E FORTËSISË DHE SHTANGËSISË

P(1) Parametrat e fortësisë dhe shtangësisë përcaktohen në bazë të shqyrtimeve në


ato lloje të veprimeve të cilave materiali do të jetë i nënshtruar në konstruksion ose
në bazë të krahasimeve me lloje të njejta të drurit ose materialit me bazë të drurit
ose në baza të raporteve veq të verifikuara të vetive të ndryshme të materialit.
P(2) Duhet dëshmuar që ndryshimi i dimensioneve të elementeve dhe sjellja e tyre
gjatë shfrytëzimit i përgjigjet dedikimit të paraparë.

3.1.2 VLERAT KARAKTERISTIKE

P(1) Vlerat karakteristike të fortësisë definohen si 5%-shi i fraktilës në shpërndarjen


statistikore të fituar në bazë të rezultateve të shqyrtimeve eksperimentale me
lagështi ekuilibruese, e cila lajmërohet në temperaturë prej 20o C dhe lagështisë
relative të mesit prej 60 %, të ngarkuara për gjtësi kohore prej 300s.
P(2) Vlerat karakteristike të shtangësisë definohen ose si 5% të fraktilës në
shpërndarjen statistikore ose si vlerë mesatare e shpërndarjes statistikore të
trashësisë gjatë kushteve të njejta të shqyrtimit si në P(1).
P(3) Dendësia specifike karakteristike definohet si 5% të fraktilës në shpërndarjen
statistikore, me masën dhe vëllimin i cili i përgjigjet lagështisë ekuilibruese prej
65% gjatë temperaturës prej 20o C.

3.1.3 LIDHJET NDËRMJET SFORCIMEVE DHE DEFORMIMEVE

P(1) Sikur që vlerat karakteristike janë caktuar nën supozimin për lidhjen lineare
ndërmjet sforcimeve dhe deformimeve deri në thyerje edhe vërtetimi i fortësisë të
disa elementeve duhet të jetë i bazuar në këtë lidhje lineare. Mirëpo, për elemente
të cilat janë të nënshtrara njëkohësisht përkuljes dhe shtypjes, duhet të
shfrytëzohet lidhja elastoplastike jolineare.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

3.1.4 MODELET LLOGARITËSE

P(1) Sjellja e konstruksionit përgjithësisht vlerësohet duke shfrytëzuar modelin linear


për materialin e caktuar (sjellja elastike), për llogaritje të ndikimeve si rezultat i
veprimeve. Për ramet statikisht të pa përcaktuara dhe te konstruksionet tjera te të
cilat mund të bëhet shpërndarja e ngarkesës, për llogaritje të shpërndarjes së
sforcimeve në elemente në të cilat mund të aplikohet analiza elastoplastike.

3.1.5 KLASAT EKSPLOATUESE

P(1) Konstruksionet mund të ndahen në njërën prej klasave eksploatuese të dhëna më


poshtë.

P(2) Klasa eksploatuese 1: është e karakterizuar me përmbajtjen e lagështisë në


materiale e cila i përgjigjet lagështisë 20o C dhe lagështisë relative të ajrit të mesit
(ajrit për rreth) e cila vetëm disa javë të vitit e kalon 65%.

P(3) Klasa eksploatuese 2: është e karakterizuar me përmbajtjen e lagështisë në


materiale e cila i përgjigjet lagështisë 20o C dhe lagështisë relative të ajrit të mesit
(ajrit për rreth) e cila vetëm disa javë të vitit e kalon 85%.

P(4) Klasa eksploatuese 3: është e karakterizuar me kushtet klimatike të cilat


shkaktojnë përmbajtjen e lagështisë më të madhe se te klasa eksploatuese 2.

3.1.6 KLASAT E ZGJATJES SË NGARKESAVE

P(1) Për llogaritje të fortësisë dhe zhvendosjeve, veprimet ndahen në klasë sipas
kohëzgjatjes së ngarkesës të dhëna në tabelën 3.1.6.

P(2) Klasat sipas kohëzgjatjes së ngarkesës karakterizojnë ndikimin e veprimit të


ngarkesës konstante në ndonjë periudhë kohëzgjatjeje të konstruksionit. Për
ndikime të ndryshueshme klasat përkatëse do të jenë të përcaktuara në bazë
vlerësimit të interaksionit ndërmjet ndyshimeve tipike të ngarkesave për kohë dhe
karakteristikave reologjike të materialeve.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Tabela 3.1.6 Klasat e kohëzgjatjes së ngarkesave


Klasat e kohëzgjatjes së Kohëzgjatja e tërë e Shembujt e ngarkesës
ngarkesave ngarkesës karakteristike
Të përhershme më shumë se 10 vite pesha vetjake
Kohëzgjatje të gjatë 6 muaj – 10 vite ngarkesa e përhershme shfrytëzuese
Kohëzgjatje mesatare 1 javë – 6 muaj ngarkesa e kohëpaskohshme shfrytëzuese
Kohëzgjatje të shkurtë më pak se një javë dëbora dhe era
momentale ngarkesa e rastësishme
Në hapësirat ku ngarkesa prej dëborës është e madhe në afat kohorë të gjatë, pjesë të ngarkesës nga
dëbora duhet trajtuar si ngarkesë me kohëzgjatje mesatare.

3.1.7 FAKTORI KOREKTUES PËR KLASA TË NDRYSHME EKSPLOATUESE DHE


KLASA TË KOHËZGJATJES SË NGARKESËS
(1) Duhet të shfrytëzohen vlerat e faktorit korektues kmod të dhëna në tabelën 3.1.7.
(2) Nëse kombinimi i ngarkesave përbëhet prej veprimeve të cilat u takojnë klasave të
ndryshme të kohëzgjatjes së ngarkesave, për kmod duhet zgjedhur atë vlerë e cila i
përgjigjet veprimit në kohëzgjatjen më të shkurtë, për shembull për kombinim të
ngarkesës vetjake dhe ngarkesës kohëshkurtë duhet të shfrytëzohet vlera e kmod e
cila i përgjigjet ngarkesës kohëshkurtë.
Tabela 3.1.7 vlerat për kmod
Materiali/klasa Klasa eksploatuese
Kohëzgjatja e ngarkesës 1 2 3
Druri monolit dhe druri i lameluar
Pllaka të furnirit (shperpllakat)
e përhershme 0.60 0.60 0.50
kohëzgjatëje e gjatë 0.70 0.70 0.55
kohëzgjatëje mesatare 0.80 0.80 0.65
kohëzgjatëje e shkurtë 0.90 0.90 0.70
momentale 1.10 1.10 0.90
Pllakat ashkëlore sipas prEN 312-4* dhe –7 OSB sipas prEN 300, klasat 3 dhe 4
e përhershme 0.40 0.30 -
kohëzgjatëje e gjatë 0.50 0.40 -
kohëzgjatëje mesatare 0.70 0.55 -
kohëzgjatëje e shkurtë 0.90 0.70 -
momentale 1.10 0.90 -
Pllakat ashklore sipas prEN 312-4* dhe –5 OSB sipas prEN 300, klasa 2* pllakat fibrore sipas 622 – 5 (të forta)
e përhershme 0.30 0.20 -
kohëzgjatëje e gjatë 0.45 0.30 -
kohëzgjatëje mesatare 0.65 0.45 -
kohëzgjatëje e shkurtë 0.85 0.60 -
momentale 1.10 0.80 -
Pllakat fibrore sipas prEN 622-3 (të mesme dhe të forta)
e përhershme 0.20 - -
kohëzgjatëje e gjatë 0.40 - -
kohëzgjatëje mesatare 0.60 - -
kohëzgjatëje e shkurtë 0.80 - -
momentale 1.10 - -
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

* nuk shfrytëzohet në klasën eksploatuese


3.2 DRURI MONOLIT

3.2.1 SORTIMI

P(1) Drurin duhet sortuar sipas fortësisë në pajtim me rregullat të cilat sigurojnë që
vetitë e drurit të jenë të knaqshme (të plotësuara) për përdorim dhe veqanërisht
fortësia dhe shtangësia të jenë sigurtë të caktuara.
P(2) Rregullat për sortim bazohen në vlerësimin vizuel të kualitetit të drurit, në
shqyrtimet pa dëmtuar vetitë tjera të drurit, ose edhe në kombinim të këtyre dy
metodave.
P(3) Standardet për sortim vizuel duhet të plotësojnë kushtet minimale të dhëna në
prEN 518.
(4) Kërkesat për sortim mekanik të drurit dhe për makina për sortim janë dhënë në
prEN 519.

3.2.2 VLERAT KARAKTERISTIKE TË FORTËSISË, SHTANGËSISË DHE MASËS


VËLLIMORE

P(1) Vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtangësisë dhe masës vëllimore duhet
caktuar sipas metodës së dhënë në prEN 384.
(2) Shqyrtimet duhet të bëhen në pajtim me prEN 408 dhe prEN 1193.
P(3) Vlerat karakteristike të fortësisë duhet të caktohen në mostrat me lartësi të prerjes
150 mm për fortësi në përkulje, përkatësisht gjërsi të prerjes prej 150 mm për
fortësi në tërheqje paralel me fibra. Vlerën karakteristike të fortësisë në tërheqje,
normal në fibra, duhet ralizuar në mostrën me madhësi 45mm x180mm x 70mm,
ndërsa fortësinë në shkëputje në mostrën e tërhequr njëtrajtësisht prej 0.0005m3.
(4) Klasifikimi i fortësisë është dhënë në prEN 384.

(5) Për lartësi të prerjes nga druri monolit gjatë përkuljes ose gjërsia gjatë tërheqjes
më pak se 150mm, vlerat karakteristike për fm,k dhe ft,0.k sipas prEN 338 dhe prEN
384 mund të rriten me faktorin kh, ku kemi:

⎧ (150 / h )0, 2
k h = min .⎨ (3.2.2)
⎩ 1,3
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

ku h në mm për lartësi të prerjes gjatë përkuljes ose gjërsia e prerjes gjatë


tërheqjes.

3.2.3 DIMENSIONET E LËNDËS

P(1) Prerjet efektive tërthore dhe karakteristikat gjeometrike të elementit konstruktiv


duhet të llogariten nga dimensionet nominale të lëndës drunore, duke siguruar që
mënjanimi i prerjes tërthore nga dimensionet nominale e lëndës drunore është në
kufitë e tolerancës nga grupi 1 të dhëna në prEN 336.

P(2) Gjatë llogaritjes duhet marrë parasysh dobësimi i sipërfaqes së prerjes tërthore,
përveq në rastet kur dobësimi është i nxitur:
- me gozhda me diametër 6mm ose më të vogël, të ngulur pa perforim të vrimës,
- me vrima simetrike të perforuara (hapura) për bulona, gjemba, vida, dhe
gozhdave të shufrat e shtypura,
- vrimave në zonat e shtypura të elementeve, nëse vrimat janë të plotësuara me
materialin i cili është me shtangësi më të madhe se druri

(3) Kur vlerësohet prerja efektive tërthore në vendin e lidhjes me më shumë mjete
lidhëse, të gjitha vrimat e mjeteve lidhëse të cilat gjenden në distancë më të vogël
se gjysma e diamtrit të mjetit lidhës të matur paralel me fibra atëhere në prerjen
tërthore të dhënë duhet të trajtohet sikur gjenden të gjitha këto vrima.

3.2.4 FAKTORI KOREKTUES PËR KLASA TË NDRYSHME EKSPLOATUESE DHE


KLASAT E KOHËZGJATJES SË NGARKESËS

(1) Duhet të shfrytëzohen faktorët e modifikimit kmod të dhënë në tabelën 3.1.7.

3.2.5 LIDHJET E DHËMBËZUARA (LIDHJET ME TRINGËLLIME)

P(1) Lidhjet e dhëmbëzuara duhet të u përgjigjen kërkesave të dhëna në prEN 385.

3.3 DRURI I NGJITUR I LAMELUAR

3.3.1 KËRKESAT

P(1) Druri i ngjitur i lameluar duhet të i përgjigjet kërkesave të dhënë në prEN 386.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

3.3.2 VLERAT KARAKTERISTIKE TË FORTËSISË DHE SHTANGËSIS

P(1) Vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtangësisë duhet të përcaktohen ose në


bazë të shqyrtimeve të realizuara sipas prEN 408 dhe prEN 1193 ose në bazë të
llogaritjes së karakteristikave të lamelave dhe lidhjeve të tyre.
(2) metodat për llogaitjen e vlerave karakteristike dhe sistemit të klasave të fortësisë
janë dhënë në prEN 1194.
P(3) Vlerat karakteristike të fortësisë duhet të caktohen në mostrat me lartësi prej
600mm për fortësi në përkulje dhe vlerën e njejtë të gjërsisë së prerjes. Vlerën
karakteristike të fortësisë në tërheqje normal në fibra duhet caktuar në mostrat me
vëllim 0,01 m3, ndërsa fortësinë në shkëputje në mostrën me vëllim njëtrajtësisht të
tërhequr prej 0,0005 m3.
(4) Për lartësi të prerjeve prej drurit të lameluar gjatë përkuljes ose gjërsia gjatë
tërheqjes më të vogla se 600mm, vlera karakteristike për fm,k dhe ft.0,k të dhëna në
prEN 1194 mund të rritet me faktorët kh ku kemi:
⎧ (600 / h )0, 2
k h = min .⎨ (3.3.2)
⎩ 1,15
ku h është në mm.

3.3.3 DIMENSIONET E PRERJES TËRTHORE PREJ DRURIT TË NGJITUR


LAMELUAR

P(1) Prerja efektive tërthore dhe karakteristikat gjeometrike të elementeve prej durit të
ngjitur të lameluar duhet llogaritur nga dimensionet nominale, duke siguruar që
mënjanimi i prerjes tërthore nga madhësite nominale të jetë në kufjë të dhënë me
prEN 390.
P(2) Gjtë llogarites duhet marrë parasysh dobësimin e prerjes tërthore, përveq në rastet
ku dobësimi është i nxitur nga:
- gozhdat me diametër 6mm ose më të vogël, të ngulur pa perforim paraprak,
- vrimat e renditura simetrikisht për bulona, gjemba, vida për dru dhe gozhda te
shufrat e shtypura,
- vrimat në zonën e shtypur të elementit, nëse vrimat janë të plotësuara me
materialin i cili ka shtangësi më të madhe druri.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(3) Kur vlerësohet prerja efektive tërthore në vendin e lidhjes me më shumë mjete
lidhëse, të gjitha vrimat e mjeteve lidhëse të cilat gjenden në distancë më të vogël
se gjysma e diamtrit të mjetit lidhës të matur paralel me fibra atëhere në prerjen
tërthore të dhënë duhet të trajtohet sikur gjenden të gjitha këto vrima.

3.3.4 FAKTORI KOREKTUES PËR KLASAT EKSPLOATUESE DHE KLASAT E


KOHËZGJATJES SË NGARKESËS

(3) Duhet të shfrytëzohen vlerat e faktorit korektues kmod të dhëna në tabelën 3.1.7.

3.3.5 LIDHJET UNIVERSALE TË DHËMBËZUARA

P(1) Lidhjet univesale të dhëmbëzuara duhet të jenë në pajtim me prEN 387.


P(2) Lidhjet univesale të dhëmbëzuara nuk duhet të shfrytëzohen për prodhime të cilat
do të jenë në klasën eksploatuese 3, ku drejtim i fibrave ndërron në lidhje.

3.4 MATERIALET NË FORMË PLLAKE ME BAZË TË DRURIT

3.4.1 PLLAKAT E FURNIRIT (SHPER-PLLAKAT)

3.4.1.1 Kërkesat

P(1) Pllaka e furnirit duhet të jetë e prodhuar ashtu që të përmbajë kompaktësi dhe
fortësi për klasën e paraparë të eksplaotimit gjatë jetëzgjatjes së paraparë të
konstruksionit.
(2) Pllaka e furnirit e cila është në pajtim me prEN 636-3 mund të ndërtohet në
konstruksion për klasat e eksploatimit 1, 2 ose 3.
(3) Pllaka e furnirit e cila është në pajtim me prEN 636-2 mund të ndërtohet në
konstruksion për klasat e eksploatimit 1 ose 2.
(4) Pllaka e furnirit e cila është në pajtim me prEN 636-2 mund të ndërtohet në
konstruksion për klasat e eksploatimit 1.
(5) Pllaka e furnirit për përdorim konstruktiv duhet të jetë simetrike.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

3.4.1.2 Vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtangësisë

P(1) Duhet shfrytëzuar vlerat karakteristike të fortësisë të dhëna në CEN/TC 112.406.


Kur në CEN/TC 112.406 nuk është vlera e dhënë, vlerat karakteristike të fortësisë
dhe shtangësisë duhet caktuar në pajtim me metodën e dhënë në prEN 1058.

3.4.1.3 Faktori korektues për klasa të kohëzgjatjes së ngarkesës dhe kasat eksploatuese

(1) Duhet shfrytëzuar faktorin korektues kmod të dhëna në tabelën 3.1.7.

3.4.2 PLLAKAT ASHKLORE

3.4.2.1 Kërkesat

P(1) Pllaka ashklore duhet të jetë e prodhuar ashtu që të përmbajë kompaktësinë dhe
fortësinë e sajë për klasën e caktuar të eksploatimit të konstruksionit gjatë
kohëzgjatjes së pritur të jetës së tijë.
(2) Pllaka ashklore e cila plotëson kushtet nga prEN 312-5 ose –7 mund të ndërtohet
(vendoset, montohet) vetëm në konstruksion me klasë të eksploatimit 1 ose 2.
(3) Pllaka ashklore e cila plotëson kushtet nga prEN 312-4 ose –6 mund të ndërtohet
(vendoset, montohet) vetëm në konstruksion me klasë të eksploatimit 1.
(4) Pllakat me fibrat e orientuara të cilat plotësojnë kushtet nga prEN 300, tipi OSB 3
ose 4 mund të ndërtohet në konstruksion vetëm në klasat eksploatuese 1 ose 2.
(5) Pllakat me fibrat e orientuara të cilat plotësojnë kushtet nga prEN 300, tipi OSB 2
ose 4 mund të ndërtohet në konstruksion vetëm në klasat eksploatuese 1.

3.4.2.2 Vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtangësisë

P(1) Duhet të shfrytëzohen vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtagësisë të dhëna në


CEN /TC 112.406. kur nuk është dhënë vlera në CEN/TC 112.406, vlera
karakteristike e fortësisë dhe shtangësisë duhet të llogaritet në pajtim me metodën
e dhënë në CEN/TC 124.206.

3.4.2.3 Faktori korektues për klasa të kohëzgjatjes së ngarkesës dhe klasës eksploatuese

(1) Vlera e faktorit korektues kmod janë dhënë në tabelën 3.1.7.


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

3.4.3 PLLAKAT FIBRORE (LESONIT-PLLAKAT)

3.4.3.1 Kërkesat

P(1) Pllakat fibrore duhet të jenë të prodhuara ashtu që të përmbajnë kompaktësinë e


tyre dhe fortësinë për klasën e caktuar eksploatuese të konstruksionit gjatë
kohëzgjatjes të jetës së konstruksionit.
(2) Pllakat fibrore të cilat i përgjigjen prEN 622-5 mund të vendosen vetëm në
kondtruksion me klasë eksploatuese 1 ose 2.
(3) Pllakat fibrore të cilat i përgjigjen prEN 622-3 mund të vendosen vetëm në
kondtruksion me klasë eksploatuese 1.

3.4.3.2 Vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtangësisë

P(1) Duhet të shfrytëzohen vlerat karakteristike të fortësisë dhe shtagësisë të dhëna në


CEN /TC 112.406. kur nuk është dhënë vlera në CEN/TC 112.406, vlera
karakteristike e fortësisë dhe shtangësisë duhet të llogaritet në pajtim me metodën
e dhënë në CEN/TC 124.206.

3.4.3.3 Faktori korektues për klasa të kohëzgjatjes së ngarkesës dhe klasës eksploatuese

(1) Vlera e faktorit korektues kmod janë dhënë në tabelën 3.1.7.

3.5 NGJITËSAT

P(1) Ngjitësat për destinim të konstruksioneve duhet të formojnë lidhje me fortësi dhe
kohëzgjatje të tillë që kompaktësia e lidhjes mbanë në klasë të caktuar të
eksploatimit gjatë kohëzgjatjes të jetës së konstruksionit.
P(2) Ngjitësat të cilët u përgjigjen rregullave të llojit I, siq është definuar edhe në EN
301 mund të shfrytëzohen në të gjitha klasat eksploatuese.
P(3) Ngjitësat të cilët u përgjigjen rregullave të llojit II, siq është definuar edhe në EN
301 mund të shfrytëzohen vetëm në klasat eksploatuese 1 dhe 2 dhe që të mos u
nënshtrohen veprimeve temperaturale mbi 50oC.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

4 GJENDJA KUFITARE E PËRDORIMIT

4.1 KËRKESAT E PËRGJITHSHME

P(1) Deformimet e konstruksionit të cilat mund të jenë si shkak i ndikimeve të nxitura


nga veprimet në konstruksion (siq janë forcat aksiale dhe forcat shkëputëse,
momentet e përkuljes dhe zhvendosjanë lidhje), si dhe ndikimi nga lagështia,
duhet të mbeten në kufijë të caktuar për shkak të mundësisë së dëmtimit të
mveshjeve, plafoneve, mureve ndarëse dhe përpunimeve finale, nevojave
funksionale si dhe kërkesave të dukjeve të jashtme.
(2) Kombinimi i veprimeve për gjendje kufitare të përdorimit duhet të llogaritet në bazë
tëshprehjes:

∑G k, j + Qk ,1 + ∑ Ψ1,i Qk ,i
i >1
(4.1a)

(3) Deformimi elastik fillestar uinst nga ndonjë veprim llogaritet duke shfrytëzuar vlerën
mesatare të modulit të shtangësisë përkatës dhe modulit fillestar të
ndryshueshmërisë për gjendje kufitare të përdorimit Kser, i cili i caktohet me
shqyrtim sipas metodës për caktimin e ks(=Kser) të dhënë në EN 26891.
(4) Deformimi përfundimtarë ufin nga ndonjë veprim llogaritet si:

ufin=uinst (1+kdef) (4.1b)

ku kdef është faktor me të cilin merret parasysh rritja e deformimeveme kohën nga
ndikimet e kombinuara të zvarritjes dhe lagështisë. Duhet shfrytëzuar vlerën kdef të
dhënë në tabelën 4.1.
(5) Deformimi përfundimtarë i konstruksionit i përbërë prej elementeve me
karakteristka të ndryshme të zvarritjes duhet llogaritur duke shfrytëzuar modulin e
shtangësisë të reduktuar, të cilët janë të caktuar duke ndarë modulin fillestar për
secilin element me vlerë të caktuar (1+kdef).
(6) Nëse kombinimi i ngarkesave përbëhet prej veprimeve të cilat i takojnë klasave të
ndryshme të kohëzgjatjes së ngarkesës, pjesëmarrjen e secilit veprim në uljen e
përgjithshme duhet njehësuar ndaras duke shfrytëzuar vlerat përkatëse të kdef.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Tabela 4.1 Vlerat e koeficientit kdef për lëndë, materiale pllakë me baza të drurit dhe lidhjet
Materiali/klasa
Klasa eksploatuese
Kohëzgjatja e ngarkesës
1 2 3

Druri monolit*, druri i ngjitur i lameluar

të përhershme 0,60 0,80 2,00


kohëzgjatje e gjatë 0,50 0,50 1,50
kohëzgjatje mesatare 0,25 0,25 0,75
kohëzgjatëje e shkurtë 0,00 0,00 0,30

Pllakat e furnirit (shper-pllakat)

të përhershme 0,80 1,00 2,50


kohëzgjatje e gjatë 0,50 0,60 1,80
kohëzgjatje mesatare 0,25 0,30 0,90
kohëzgjatëje e shkurtë 0,00 0,00 0,40

Pllakat ashklore sipas prEN 312-6** dhe –7 OSB sipas prEN300 klasat 3 dhe 4.

të përhershme 1,50 2,25 -


kohëzgjatje e gjatë 1,00 1,50 -
kohëzgjatje mesatare 0,50 0,75 -
kohëzgjatëje e shkurtë 0,00 0,30 -

Pllakat ashklore sipas prEN 312-4** dhe –5 OSB sipas prEN300, klasat 2** pllakat fibrore sipas
prEN 622-5
të përhershme 2,25 3,00 -
kohëzgjatje e gjatë 1,50 2,00 -
kohëzgjatje mesatare 0,75 1,00 -
kohëzgjatëje e shkurtë 0,00 0,40 -

Pllakat fibrore sipas prEN622-3

të përhershme 3,00 - -
kohëzgjatje e gjatë 2,00 - -
kohëzgjatje mesatare 1,00 - -
kohëzgjatëje e shkurtë 0,35 - -
* Për drurin monilit i cili është i punuar me lagështi (në kufirin e ngopshmërisë së fibrave) dhe
i cili do të thahet nën ngarkesa, vlerat e koeficientit kdef duhet të rriten për 1,00
** Nuk duhet përdorë për klasë eksploatuese 2
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

4.2 ZHVENDOSMËRIA E LIDHJEVE

(1) Për nyjet në të cilat lidhja është e realizuar prej mjeteve lidhëse në formë të
shkopinjëve, vlera e modulit fillestar të zhvendosjeve Kser për rrafshin e shkëputjes
për mjetin lidhës të ngarkuar duhet të merret nga tabela 4.2, ku kemi ρk në kg/m3
dhe d në mm.
Tabela 4.2 Vlerat e modulit fillestar të zhvendosjeve Kser për lidhje me mjete lidhëse në
formë shkopinjësh në N/mm
Dru – dru
Lloji i mjetit lidhës Pllakë - dru
Celik – dru
Gjembat
Bulonat pa dado ρ k1,5 d/20
Gozhdat (të perforuara)
Gozhdat (të ngulur) ρ k1,5 d0,8/25
Lidhëset ρ k1,5 d0,8/25

(2) nëse janë dy elemente të lidhura prej materialeve të ndryshme me karakteristika të


ndryshme të dendësive (ρk,1 dhe ρk,2), atëhere në shprehjet e më sipërme për ρk
merret:

ρ k = ρ k ,1 ⋅ ρ k , 2 (4.2a)

(3) Vlera përfundimtare e zhvendosjes në lidhje ufin fitohet si:

ufin=uinst(1+kdef). (4.2b)

(4) Vlera përfundimtare e zhvendosjes në lidhje, e cila përbëhet prej elementeve me


karakteristika të ndryshme të rrjedhjes (kdef.1,kdef.2), duhet llogaritur si:

ufin=uinst (1 + k ) ⋅ (1 + k
def .1 def .2 ) (4.1c)

(5) Për lidhje të realizuara me bulona zhvendosja elastike fillestare uinst nga ngarkesa
eksploatuese duhet të merret si:

uinst=1mm+F/Kser, (4.2b)

me Kser për gjemba (tabela 4.2)


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(6) Vlera përfundimtare e zhvendosjes së lidhjes me bulona ufin është dhënë si:
ufin=1mm+uinst (1+kdef), (4.2c)
ku uinst lëshimi momental i nyjes ndërlidhëse.

4.3 VLERAT KUFITARE TË ULJEVE

4.3.1 MBAJTËSIT E PËRKULUR

(1) Komponentet e uljes janë dhënë në fotografinë 4.3.2, ku shenjat janë definuar në
mënyrën vijuese:
u0 ngritja e paranderur (nëse është paraparë),
u1 ulja nga veprimet e përhershme,
u2 ulja nga veprimet e ndryshushme.

u1 u0

unet
u2

Figura 4.3.1 Komponentet e uljes (zhvendosjes) të mbajtësit të përkulur

Ulja e tërsishme nën vijën e mbështetësit unet është dhënë si:

unet = u1 + u2 – u0. (4.3.1)


(2) Në rastet ku është e nevojshme të kufizohen uljet elastike fillestare prej veprimeve
të ndryshueshme, nëse nuk është vënë ndonjë kushtë më special i cili imponon
kërkesa tjera, propozohen vlerat vijuese:

u2,inst ≤ l /300 (për konzola l /150) (4.3.2)


ku l është hapësira e mbajtësit ose gjatësia e konzolës.
(3) Për rastet kur është e nevojshme të kufizohen uljet e tërsishme ufin nëse nuk është
vënë kusht i veqant i cili imponojnë kushte tjera, preferohen vlerat vijuese:

unet,fin ≤ l /200 (për konzola l /100) (4.3.3)


unet,fin ≤ l /200 (për konzola l /100)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

4.3.2 MBAJTËSIT KAPRIATË

(1) Për mbajtësit kapriatë, vlerat kufitare të uljeve kanë të bëjnë në uljet e
përgjithshme për tër hapësirën si dhe në uljet e secilës shufër ndërmjet nyjeve në
veqanti.

4.4 VIBRIMET – LËKUNDJET

4.4.1 PËRGJITHËSISHT

P(1) Është e nevojshme që vibrimet (lëkundjet) në konstruksion të mos zvogëlojnë


funksionalitetin dhe të mos shkaktojnë ndjenjë jo të mirë për shfrytëzuesit.
(2) Niveli i lëkundjeve të konstruksioneve meskatore duhet caktuar me matje ose
llogaritje duke marrë parasysh shtangësinë e pritur të konstruksionit të ndërkatit
dhe modulit të shuarjes.
(3) Gjatë llogaritjes duhet të shfrytëzohet vlera mesatare e modulit të shtangësisë.
(4) Nëse nuk egzistojnë vlera tjera më të besueshme, atëhere duhet të supozohet
moduli i shtangësisë si ζ = 0,01 (përkatësisht 1%).

4.4.2 LËKUNDJET NGA MAKINAT

P(1) Lëkundjet të nxitura nga makinat të cilat me rrotullim ose me paisje tjetër e me
mënyrën e njejtë të punës, duhet marrë si kombinim më i disfavorshëm i
ngarkesës së përhershme dhe ndryshushme.
(2) Nivel i pranueshëm i lëkundjeve të njëtrajtshme të konstruksioneve meskatore
duhet marrë nga figura 5a nga shtojca A e standardeve ISO 2631-2 (1989) me
faktorin 1.

4.4.3 KONSTRUKSIONET MESKATORE TË NDËRTESAVE BANUESE

(1) Për konstruksione meskatore të ndërtesave banuese me frekuencën e vet më të


vogël ose të barabart me 8 Hz (f ≤ 8Hz ) është e nevojshme të bëhen shqyrtime të
posaqme.
(2) Për konstruksione meskatore të ndërtesave banuese me frekuencën e vet më të
madhe se 8 Hz (f > 8Hz ) duhet të plotësohen kushtet vijuese:
u / F ≤ 1,5 mm/kN (4.4.3a)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

ose
v ≤ 100 ( f1ζ − 1) m/(Ns2), (4.4.3b)

ku kemi:
u ulja vertikale maksimale e nxitur nga forca vertikale statike e koncentruar
v përgjegjëja e shpejtësisë të impulsit njësi, ose. Amplituda vertikale e vlerës
maksimale fillestare të shpejtësisë për vibrimin vertikal të konstruksionit
meskator (të dhënë në m/s) e nxitur me impulsin (ideal) njësi prej 1 Ns, i cili
është i koncentruar në pikë të konstruksionit meskator, nga e cila shkakton
përgjegjëje maksimale. Komponentet mbas 40 Hz mund të neglizhohen.
(3) Llogaria të bëhet nën supozimin se konstruksioni meskator nuk është i ngarkuar,
përkatsisht, vetëm me masën e cila i pëgjigjet peshës vetjake të konstruksionit
meskator dhe veprimeve tjera të përhershme.
(4) Për konstruksion meskator me formë të drejtkëndëshit l x b lirisht të mbështetur në
tërë perimetrin e sajë, dhe me mbështetësa prej drurit, hapësira l, frkuenca vetjake
f1 mund të llogaritet përafërsisht si:

π (EI )l
f1 = 2
, (4.4.3c)
2l m
ku kemi:
m masa në njësi të gjatësisë në kg/m2,
l hapësira e konstriksionit meskator në m,
(EI)l shtangësia ekuivalente e pllakës në përkulje rreth aksit normal në hapsirën
e mbajtësit në N m2/m
(5) Vlera v mund të llogaritet përafërsisht si:

v=4(0,4 + 0,6n40)/(mbl + 200) m/Ns2 (4.4.3d)


ku kemi:
n40 numri i oscilimeve në tonin e parë gjatë frekuecës vetjake nën 40 Hz,
b gjërsia e konstruksionit meskator në m.

Vlera n40 mund të llogaritet nga shprehja:


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

0 , 25
⎧⎪⎡⎛ 40 ⎞ 2 ⎤ b 4 (EI ) ⎫⎪
⎛ ⎞
n40 = ⎨⎢⎜⎜ ⎟⎟ − 1⎥⎜ ⎟ l
⎬ (4.4.3e)
⎪⎩⎢⎣⎝ f 1 ⎠ ⎥⎦⎝ l ⎠ (EI )b ⎪⎭

ku kemi:
(EI)b shtangësia ekuivalente e pllakës në përkulje rreth aksit në drejtim të hapësirës së
mbajtësit dhe(EI)b < (EI)l
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

5. GJENDJA KUFITARE E MBAJTJES

5.1 RREGULLAT THEMELORE

5.1.1 PËRGJITHËSISHT

P(1) Ky kapitull ka të bëjë me elementet prej drurit monolit dhe të lameluar.

5.1.2 TËRHEQJA PARALEL ME FIBRAT

P(1) Duhet të jetë i plotësuar kushti vijues:

σ t ,0.d ≤ f t , 0.d . (5.1.2)

5.1.3 TËRHEQJA NORMAL NË FIBRA

P(1) Për vëllimin e paranderur njëtrajtësisht V (në m3) duhet të plotësohet kushti vijues:

σ t ,90.d ≤ f t ,90.d , për drurin monolit (5.1.3a)

σ t ,90.d ≤ f t ,90.d (V0 / V )


0, 2
për drurin e ngjitur të lamaluar (5.1.3b)

ku kemi:
V0 vëllimi referent (krahasues) prej 0,01 m3.

5.1.4 SHTYPJA PARALEL ME FIBRA

P(1) Duhet të plotësohet kushti vijues:

σ c , 0. d ≤ f c , 0. d . (5.1.4)

P(2) Gjithashtu, duhet bërë edhe vërtetimin e stabilitetit (kapitulli 5.2.1).

5.1.5 SHTYPJA NË KËND NË RAPORT ME FIBRAT

P(1) Për shtypjen normal në fibra, duhet të plotësohet kushti vijues:

σ c ,90.d ≤ k c ,90 fc ,90.d , (5.1.5a)


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

ku kc,90 (tabela 5.1.5) merrë parasyshë faktorin që ngarkesa mund të jetë e rritur,
nëse gjatësia e ngarkesës l është e shkurtë (figura 5.1.5a)

a l l1

Figura 5.1.5a Shtypja normal në fibra.

Tabela 5.1.5 Vlerat për kc,90


l ≤ 150mm l1>150mm

a ≥ 100mm a<100mm
l ≥ 150mm 1 1 1
150 − l a (150 − l )
150mm > l ≥ 15mm 1 1+ 1+
170 17000
15mm > l 1 1,8 1+a/125

(2) Sforcimet e shtypjes nën këndin α në raport me drejtimin e fibrave (figura 5.1.5b),
duhet të plotësojnë kushtin vijues:
fc , 0.d
σ c ,α ,d ≤ (5.1.5b)
fc , 0.d
sin α + cos α
2 2

fc ,90.d

σc,α

Figura 5.1.5b Sforcimi nën kënd në raport me drejtimin e fibrave

5.1.6 PËRKULJA

P(1) Është e nevojshme të plotësohen kushtet vijuese:


σ m , y ,d σ m , z ,d
km + ≤1 (5.1.6a)
fm , y ,d fm , z ,d
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

σ m , y ,d σ m , z ,d
+ km ≤1 (5.1.6b)
fm , y ,d fm , z ,d

ku kemi:
σ m , y , d , σ m, z ,d sforcimet e llogaritura nga përkulja në raport me akset kryesore të

treguara në figurën 5.1.6, deri sa fm,y ,d dhe fm,z ,d janë fortësitë adekuate në

përkulje.

(2) Për vlera të faktorit km duhet përvetësuar:


për prerje tërthore katërkëndëshe km=0,7,
për prerje tjera tërthore km=1,0.
P(3) Gjithashtu duhet bërë vërtetimin e sigurisë anësore (kapitulli 5.2.2).

z
y

x
y
z
Figura 5.1.6 Sistemi koordinativ për mbajtësin e përkulur

5.1.7 SHKËPUTJA

5.1.7.1 Përgjithësisht

P(1) Duhet të jetë plotësuar kushti vijes:


τ q ≤ f v ,d (5.1.7.1)

(1) Ndikimi i forcës së koncentruar F, e cila vepron në distancë ≤ 2h nga mbështetësi


në forcën e tërë transverzale (shkëputëse) në skajet e mbështetësave të mbajtësit
mund të redukohet sipas vijes ndikuese të paraqitur në figurën 5.1.7.1.

F
h

V Vija ndikuese e redukuar


2h
Vija ndikuese për V
l
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Figura 5.1.7.1 Vija ndikuese e redukuar për forca të koncentruara


5.1.7.2 Mbajtësit me lartësi të ndryshuar te mbështetësi

P(1) Te mbajtësit me lartësi të ndryshuar te mbështetësi (figura 5.1.7.2), sforcimi në


shkëputje duhet llogaritur me lartësinë efektive (të redukuar) he.
P(2) Te mbajtësit me lartësi të ndryshuar te mbështetësi (figura 5.1.7.2a), duhet
analizuar efektin e koncentrimit të sforcimeve në zonën ku ndrron lartësia.
(3) Duhet të tregohet se është
V
τ d = 1,5 ≤ k v f v .d (5.1.7.2a)
bh e
ku kemi:
për mbajtës me lartësi të ndryshuar ku ana e sipërme është e prerë:
kv=1 (5.1.7.2b)
për mbajtës me lartësi të ndryshuar ku ana e poshtme është e prerë:

⎧1 (5.1.7.2c)

⎪ ⎛ 1,1i ⎞
1, 5

⎪ k n ⎜⎜1 + ⎟
k v = min ⎨ ⎝ h ⎟⎠
⎪ ⎛ ⎞
(5.1.7.2d)
x 1
⎪ h ⎜⎜ α(1 − α ) + 0,8 − α 2 ⎟⎟
⎪⎩ ⎝ h α ⎠

Vlera e koeficientit kn duhet të përvetësohet:


Për drurin monolit kn=5,
Për drurin e ngjitur të lameluar kn=6,5.

Në shprehjen (5.1.7.2d) kemi:


h lartësia e mbajtësit në mm,
x distanca nga veprimi i reaksionit të mbështetësit deri te vija e thyerjes,
α he/h,
i ramja e prerjes (figura 5.1.7.2a).
he

h
h

he

(h-he)

(a) prerja në anën e (b) prerja në anën e


x i(h-he) poshtme sipërme
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Figura 5.1.7.2a dhe b mbajtësit me lartësi të ndryshuar te mbështetësi


5.1.8 PËRDREDHJA

P(1) Sforcimi në përdredhje duhet të plotësojë kushtin vijues:

τ tor ,d ≤ f v ,d (5.1.8)

5.1.9 TËRHEQJA EKSCENTRIKE (TËRHEQJE ME PËRKULJE)

P(1) Duhet të jenë të plotësuara kushtet vijuese:

σ t.0.d σ m.y.d σ
+ + k m m. z .d ≤ 1 , (5.1.9a)
f t.0.d f m. y .d fm.z.d

σ t.0.d σ m. y .d σ m. z .d
+ km + ≤ 1, (5.1.9b)
f t.0.d f m. y .d fm.z.d

ku kemi:
σ t.0.d sforcimi llogaritës në tërheqje paralel me fibra,

f t.0.d fortësia llogaritëse në tërheqje paralel me fibra.

(2) Vlerat për km janë dhënë në 5.1.6.

5.1.10 SHTYPJA EKSCENTRIKE (SHTYPJE ME PËRKULJE)

P(1) Duhet të jenë të plotësuara kushtet vijuese:

σ
2
⎛ σ c .0.d ⎞ σ
⎜⎜ ⎟⎟ + m.y.d + k m m.z.d ≤ 1 , (5.1.10a)
⎝ fc .0.d ⎠ f m. y . d f m. z .d

σ
2
⎛ σ c .0.d ⎞ σ
⎜⎜ ⎟⎟ + k m m.y.d + m.z.d ≤ 1 , (5.1.10b)
⎝ fc .0.d ⎠ f m. y .d f m. z .d

ku kemi:
σ c .0.d sforcimi llogaritës në shtypje paralel me fibra,

fc .0.d fortësia llogaritëse në shtypje paralel me fibra.


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(2) Vlerat për km janë dhënë në 5.1.6.

P(3) Duhet të bëhet edhe vërtetimi i stabilitetit (kapitulli 5.2.1).


5.2 SHUFRAT E SHTYPURA DHE MBAJTËSIT E PËRKULUR

5.2.1 SHUFRAT E SHTYPURA

P(1) Ndikimet shtesë si rezultat i lakesës (epjes) të shufrës së pa ngarkuar,


ekscentriciteti i veprimit të forcës aksiale, si dhe zhvendosjet sipas teorisë së rendit
të dytë,duhet të merren në llogari sikur janë të ngarkuara me ngarkesë
njëtrajtësisht të shpërndarë e në drejtimin tërthorë.

(2) Llastritë (biskonjët) janë të definuara si:


fc .0.k
λ rel, y = (5.2.1a)
σ c .crit.y

dhe
fc.0.k
λ rel,z = (5.2.1b)
σ c.crit.z

ku kemi:
π 2E 0, 05
σ c .crit.y = (5.2.1c)
λ2y

π 2E 0,05
σ c .crit .z = (5.2.1d)
λ2z

λ y dhe λ rel, y i përgjigjen përkuljes rreth aksit y (përkulja në drejtimin z).

λ z dhe λ rel,z i përgjigjen përkuljes rreth aksit z (përkulja në drejtimin y).

(3) Për rastin kur kemi λ rel,z ≤ 0,5 dhe λ rel, y ≤ 0,5 sforcimet duhet të plotësojnë kushtet

e dhëna në shprehjet 5.1.10a dhe b.


(4) Në të gjitha rastet tjera sforcimet duhet të plotësojnë kushtet vijuese:
σ c .0 . d σ m . y .d σ
+ + k m m. z .d ≤ 1 , (5.2.1e)
k c , z f c .0 . d f m . y . d f m. z .d

σ c .0 . d σ m. y .d σ m. z .d
+ km + ≤ 1, (5.2.1f)
k c , y f c .0 . d f m. y .d f m. z .d

ku kemi:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

1
k c ,y = (njejtë edhe kc,z) (5.2.1g)
k y + k 2y − λ2rel, y

[
k y = 0,5 1 + β c (λ rel,y − 0,5) + λ2rel,y ] (njejtë edhe kz) (5.2.1h)

Në shprehjet e kaluar (5.2.1e - h) kemi:


σm sforcimi në përkulje nga ngarkesa tërthore,
βc faktori për shufrën me imperfeksion fillestar në krahasim me shufrën e

drejtë, të definuar në kapitullin 7:


për drurin monolit β c = 0,2

për drurin e ngjitur të lameluar β c = 0,1

km e dhënë në 5.1.6.

5.2.2 MBAJTËSIT E PËRKULUR

P(1) Ndikimet shtesë si rezultat i lakesës (epjes) të shufrës së pa ngarkuar,


ekscentriciteti i veprimit të forcës aksiale, si dhe zhvendosjet sipas teorisë së rendit
të dytë,duhet të merren në llogari sikur janë të ngarkuara me ngarkesë
njëtrajtësisht të shpërndarë e në drejtimin tërthorë.

(2) Llastritë (biskonjët) janë të definuara si:


f m.k
λ rel,m = (5.2.2a)
σ m.crit

ku kemi:
σ m,crit vlera kritike e sforcimeve në përkulje, e llogaritur sipas teorisë klasike të

stabilitetit, me vlerën karakteristike të fortësisë të caktuar si 5% e fraktilës së


shpërndarjes statistikore
(3) Sfrocimet duhet të plotësojnë kushtet vijuese:
σ m,d ≤ k crit fm,d (5.2.2b)

ku kemi:
kcrit faktor i epjes anësore me të cilin redukohet aftësia mbajtëse në përkulje,
(4) Për mbajtës me imperfeksion fillestar (në raport me shufrën e drejtë) brenda kufijve
të definuar në kapitullin 7, kcrit mund të caktohet sipas (5.2.2c - e):
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT


⎪1 per λ rel,m ≤ 0,75 (5.2.2c )
⎪⎪
k crit = ⎨1,56 − 0,75λ rel,m per 0,75 < λ rel,m ≤ 1,4 (5.2.2d)
⎪ 1
⎪ per 1,4 < λ rel,m (5.2.2e)
⎪⎩ λ2rel.m

(5) Faktori kcrit=1 për mbajtës te të cilët zhvendosja anësore është e penguar përgjatë
zonave – vijave të shtypura dhe te të cilët rrotullimi nga përdredhja në
mbështetësa është i penguar.

5.2.3 MBAJTËSIT ME NJËRËN ANË TË PJERRTË

P(1) Duhet marrë në llogari ndikimin e ndryshimit të lartësisë së prerjes tërthore në


sforcimet nga përkulja paralel me fibra.
σm α
α

σm 0
Prerja
tërthore

Figura 5.2.3 mbajtësi me njërën (ekstrados) anë të pjerrtë

(2) Kur fibrat janë paralele me njërën anë të mbajtësit dhe këndi i anës - vijes së
ramjes është α ≤ 10o, sforcimet në përkulje në fibrat skajore duhet llogaritur
me fibra paralel me skajin:

(
σ m,0,d = 1 + 4tg 2 α ) 6bhMd
2
(5.2.3a)

me fibra në skajin – vijen e pjerrt:

(
σ m,0,d = 1 + 4tg 2 α ) 5M d
(5.2.3b)
bh 2
(3) Në fibrat e fundit-skajore në anën e pjerrët, sforcimet duhet të plotësojnë kushtet
vijuese:
σ m , α , d ≤ f m , α ,d (5.2.3c)

ku kemi:
fm,d (5.2.3d)
fm , α ,d =
fm,d
sin α + cos α
2 2

f t ,90,d
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

në rastet kur skaji i prerë është i tërhequr


fm ,d (5.2.3e)
fm ,α , d =
fm ,d
sin α + cos α
2 2

fc ,90,d

në rastet kur skaji i prerë është i shtypur.


5.2.4 MBAJTËSIT ME DY ANË TË PJERRËTA, TË LAKUAR DHE MBAJTËSIT E
GJUNJËZUAR

P(1) Kushtet e definuara në 5.2.3 janë për mbajtësit me një ramje.


P(2) Sforcimet e përkuljes në zonën e majës – kulmit (figura 5.2.4) duhet të plotësojnë
kushtin vijues:
σ m ,d = k r fm ,d (5.2.4a)

ku kr është faktor i cili futë në llogari redukimin e fortësisë për shkak të përkuljes së
lamelave gjatë punimit.
α zona e majes

hap

0,5hap 0,5hap
hap/r=0

a) mbajtësi me një anë e në dy drejtime të pjerrta


h=hap
zona e majes

r t
rin

α=0
r =rin + 0,5hap

b) mbajtësi harkor (me lartësi konstate)


zona e majes
h=hap

r t
rin

r =rin + 0,5hap
b) mbajtësi me maje dhe hark – gjunjëzuar
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Figura 5.2.4 Mbajtësit me pjerrtësi të ndryshme


(3) Sforcimet nga përkulja në prerje të majës – kulmarit duhet të llogariten sipas
shprehjes:

6Map ,d
σ m ,d = k l 2
(5.2.4b)
bh ap

ku kemi: hap, r dhe α janë të definuar nga figura, deri sa


2 3
⎛ h ap ⎞ ⎛h ⎞ ⎛h ⎞
k l = k 1 + k 2 ⎜⎜ ⎟⎟ + k 3 ⎜⎜ ap ⎟⎟ + k 4 ⎜⎜ ap ⎟⎟ (5.2.4c)
⎝ r ⎠ ⎝ r ⎠ ⎝ r ⎠
dhe
k1=1+1,4tgα+5,4tg2α, (5.2.4.d)
k2=0,35-8tgα, (5.2.4.e)
k3=0,6+8,3tgα-7,8tg2α, (5.2.4.f)
k4=6tg2α. (5.2.4.g)

(4) Për mbajtësit e drejtë me skajin në dy ramje kr=1. Për mbajtësit harkorë me lartësi
konstante dhe mbajtësit e gjunjëzuar kr duhet të llogaritet nga shprehja vijuese:
⎧1 per rin / t ≥ 240
kr = ⎨ (5.2.4h,j)
⎩0,76 + 0,001rin / t per rin / t < 240

ku kemi:
rin rrezja e lakesës së mbajtësit përkatësisht intradosit të mbajtësit
t trashësia e lamelës
(5) Në zonën e majes –kulmarit sforcimi më i madhë në tërheqje normal në fibra duhet
të plotësoi kushtet vijuese:
2
⎛V ⎞
σ t ,90,d ≤ k dis ⎜ 0 ⎟ f t ,90,d (5.2.4k)
⎝ V⎠
ku kemi:
kdis faktor i cili merr parasysh ndikimin e shpërndarjes së sforcimeve në zonën e
majës – kulmarit, me vlerat vijuese
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

për mbajtësit e drejtë me skajin me dy ramje dhe mbajtësit harkore: kdis=1,4,


dhe për mbajtësit e gjunjëzuar kdis=1,7,
V0 vëllimi krahasues prej 0,01 m3,
V vëllimi në zonën e majes në m3 (figura 5.2.4). Për vlerën maksimale të V
duhet të mirret 2V/3, ku kemi Vb vëllimi i tërë mbajtësit.
(6) Sforcimi maksimal në tërheqje në zonën e majes normal në fibra nga momenti i
përkuljes duhet të llogaritet si:
6Map ,d
σ t ,90,d = k p 2
(5.2.4l)
bh ap

ku kemi:
2
⎛ h ap ⎞ ⎛h ⎞
k p = k 5 + k 6 ⎜⎜ ⎟⎟ + k 7 ⎜⎜ ap ⎟⎟ (5.2.4m)
⎝ r ⎠ ⎝ r ⎠
dhe
k5=0,2tgα, (5.2.4.n)
k6=0,25-1,5tgα+2,6tg2α , (5.2.4.o)
k7=2,1tgα-4tg2α. (5.2.4.p)

5.3 MBAJTËSIT ME PRERJE TË PËRBËRË

5.3.1 MBAJTËSIT E NGJITUR ME BRINJË TË HOLLË

P(1) Supozohet ndryshimi linear i dilatimeve në lartësin e prerjes tërthore të mbajtësit.


σf c max
σf c
1 1 σw,c,max

hf,c/2
hf,c

shtypje
hw

1 1

tërheqje
hf,t

hf,t/2
bw bw σw,t,max

b b σf t
σf t max
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Figura 5.3.1 mbajtësit e ngjitur me mure të holla

(2) Sforcimet normale duhet të plotësojnë kushtet vijuese:


σ f ,c ,max,d ≤ fm,d , (5.3.1a)

σ f ,t ,max,d ≤ fm,d , (5.3.1b)

σ f ,c , d ≤ k c f c , 0 , d , (5.3.1c)

σ f , t ,d ≤ f t , 0 ,d , (5.3.1d)

ku kemi:
σ f ,c ,max,d sforcimi llogaritës në shtypje, në fibrën më të ngarkuar të flanshës,

σ f ,t ,max,d sforcimi llogaritës në tërheqje, në fibrën më të ngarkuar të flanshës,

σ f ,c ,d vlera mesatare e sforcimit llogaritës në shtypje në mes të flanshës,

σ f , t ,d vlera mesatare e sforcimit llogaritës në tërheqje në mes të flanshës,

kc faktor i cili merr parasysh ndikimin e përkuljes anësore.

(3) Faktori kc mund të caktohet (posaqërisht te prerjet në formë kutie) në pajtim me


shprehjen 5.2.1, ku λ z = 12 ⋅ l c / b , lc është distanca e vendosjes së pengesës për
deformim anësor të brezit të shtypur, ndërsa b është dhënë në figurën 5.3.1. Nëse
analizohohet deformimi-epja anësore e tërë mbajtësit si tërsi atëhere kc=1.

(4) Sforcimet normale në brinjë , duhet të plotësojnë kushtet vijuese:


σ w ,c , d ≤ f c , w , d , (5.3.1e)

σ w , t ,d ≤ f t , w ,d , (5.3.1f)

ku kemi:
σ w ,c ,d dhe σ w ,t ,d sforcimi llogaritës në shtypje, përkatësisht në shtypje,

fc , w ,d dhe f t , w ,d fortësia llogaritëse në shtypje të brinjës, përkatësisht në

tërheqje gjatë përkuljes.

(5) Nëse nuk janë dhënë vlerat e veqanta për fortësinë llogaritëse në tërheqje të
brinjës, përkatësisht në shtypje, duhet të merren vlerat e caktuara të fortësisë
llogaritëse në rrafshin e plakës.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(6) Duhet të dëshmohet se vazhdimet e mbajtësve të tillë kanë fortësi të mjaftuar.

(7) Nëse nuk është bërë analiza detale e epjes, atëhere duhet të vërtetohet se:
h w ≤ 70 b w (5.3.1g)

⎧ ⎡ (h f ,t + h f ,c )⎤
⎪b w h w ⎢1 + 0,5 ⎥ f v , 0,d per h w ≤ 35b w
⎪ ⎣ hw ⎦ (5.3.1h,j)
Vb = ⎨
⎪35b 2 ⎡1 + 0,5 (h f ,t + h f ,c )⎤ f 35 < h w ≤ 35b w
⎪ w⎢ ⎥ v , 0 ,d per
⎩ ⎣ hw ⎦

ku kemi:
hw lartësia e brinjës,
hf,c lartësia e flanshës së shtypur,
hf,t lartësia e flanshës së tërhequr,
bw trashësia e brinjës,
fv,0,d fortësia llogaritëse në shkëputje për pllakën.

(8) Në prerjen 1-1 në figurën 5.3.1, duhet të tregohet se:


⎧f v ,90,d per h f ≤ 4b w
⎪ (5.3.1k,l)
τ mean ,d =⎨ ⎛ 4b w ⎞
0 ,8

⎪f v ,90,d ⎜⎜ ⎟⎟ per h f > 4b w


⎩ ⎝ hf ⎠

ku kemi:
τ mean ,d sforcimi në shkëputje njëtrajtësisht i shpërndarë në prerjen 1-1,

hf mund të jetë hf,c ose hf,t dhe


fv,90,d fortësia llogaritëse në shkëputje për brinjën për rrafshin normal në
rrafshin e pllakës.

5.3.2 MBAJTËSIT E NGJITUR ME FLANSHË TË HOLLË

P(1) Supozohet ndryshimi linear i deformimeve për prerjen tërthore.

P(2) Duhet marrë parasyshë ndikimin e shpërndarjes së sforcimeve në gjërsinë e


flanshës së hollë nga zhvendosjet shkëputëse dhe gungëzimeve,
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(3) Nëse nuk bëhet llogari më detale, këto lloje të mbajtësve duhet trajtuar si mbajtës
me prerje tërthore“I” ose “U” (figura 5.3.2) me gjërsi efektive të flanshës bw e cila
llogaritet sipas shprehjeve:
b ef = b c ,ef + b w (ose b t ,ef + b w ) për prerje “I” (5.3.2a)

ose
b ef = b c ,ef + b w (ose b t ,ef + b w ) për prerje “U” (5.3.2b)

Vlerat për bc,ef dhe bt,ef nuk duhet të jenë më të mëdha se vlerat maksimale të
llogaritura, duke marrë parasyshë zhvendosjet shkëputëse. Gjithashtu bc,ef ef nuk
duhet të jenë më të mëdha se vlerat maksimale të llogaritura të fituara duke marrë
parasyshë gungëzimin e flanshës vertikale.
(4) Vlerat maksimale të gjërsisë efektive të flanshës në varësi nga zhvendosjet
shkëputëse dhe gungëzimet janë dhënë në tabelën 5.3.2, ku l është hapësira e
mbajtësit të përkulur.

Tabela 5.3.2 Vlerat maksimale të gjërsisë efektive të flanshës prej zhvendosjeve


shkëputëse dhe gungëzimeve të flanshës.
Materiali i flanshës zhvendosjet shkëputëse gungëzimi i flanshës
Pllakat e furnirit me drejtim të fibrave në
mjetet lidhëse:
- paralel me brinjët 0,10 l 25 hf
- normal në brinjë 0,10 l 20 hf

Pllakat me drejtim të njohur të fibrave OSB 0,15 l 25 hf


Pllakat ashkëlore dhe fibrore me drejtim të 0,20 l 30 hf
ndryshëm të fibrave

(5) Nëse nuk është aplikuar llogaritje e saktë e gungëzimit, gjërsia e lirë e flanshës
nuk duhet të jetë më e madhe se dyfishi i gjërsisë efektive e cila është e llogaritur
nga kushti i gungëzimit të flanshës.
(6) Për prerjen 1-1 në figurën 5.3.2, duhet të vërtetohet:
τ mean ,d ≤ f v ,90,d , (5.3.2c)

ku kemi:
τ mean,d sforcimi llogaritës në shkëputje për prerjet, duke supozuar shpërndarje

të njëtrjtshme në gjërsinë e prerjes 1-1,


f v ,90,d fortësia llogaritëse e flanshës në shkëputje normal në fibra.
bef bef
0,5 0,5
hf,c

1 1 1 1
hw
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Figura 5.3.2 Mbajtësi i përkulur me flanshë të hollë.

(7) Sforcimet normale në flansha bazuar në gjërsin efektive të flanshës duhet të


plotësojnë kushtet vijuese:
σ f ,c , d ≤ f f ,c , d (5.3.2d)

σ f , t ,d ≤ f f , t ,d (5.3.2e)

ku kemi:
σ f ,c ,d (f f ,c ,d ) sforcimi llogaritës mesatar në shtypje në flanshë

σ f ,t ,d (f f ,t ,d ) sforcimi llogaritës mesatar në tërheqje në flanshë

f f ,c , d fortësia llogaritëse në shtypje në flanshë

f f , t ,d fortësia llogaritëse në tërheqje në flanshë

(5) Vazhdimet e mbajtësve të këtillë duhet të kenë fortësi të mjaftuar.

5.3.3 MBAJTËSIT E PËRKULUR ME MJETE LIDHËSE MEKANIKE

P(1) Nëse prerja tërthore e mbajtësit të përkulur është e përbër prej disa elementeve të
ngjitur me mjete lidhëse mekanike, duhet marrë parasyshë zhvendosjet në rrafshet
lidhëse.
(2) Gjatë llogarisë mund të supozohet lidhja lineare në mes të forcave dhe
zhvendosjeve.
(3) Për llogaritje sipas konceptit të teorisë së gjendjes kufitare mbajtëse te lidhjet e
elementeve të realizuara me mjete lidhëse në formë shkopinjësh, moduli fillestar i
zhvendosjeve Ku në rrafshin e shkëputjes, llogaritet sipas:
K ser
Ku = 2 (5.3.3a)
3
Vlerat për Kser janë dhënë në 4.2.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(4) Nëse distanca e mjeteve lidhëse ndryshon njëtrajtësisht në drejtimin gjatësorë


ndërmjet Smin dhe Smax (≤ 4S min ) është në pajtim me ndryshimin e forcës
shkëputëse, atëhere vlera efektive e distancave llogaritet sipas shprehjes:
Sef=0,75Smin + 0,25Smax (5.3.3b)
(5) Vlerat e sforcimeve duhet të llogariten së paku për deformime fillestare dhe përfundimtare
duke shfrytëzuar vlerta përkatëse kdef të dhëna në tabelën 4.1.
(6) Mënyra e llogaritjes të aftësis mbajtëse të mbajtësve të përkulur me prerje tërthore të
përbër, elementet e të cilave janë të lidhur me mjete lidhëse mekanike është dhënë në
aneksin B.
5.3.4 SHUFRAT E SHTYPURA ME PRERJE TË NDËRLIKUAR TË LIDHUR ME MJETE
LIDHËSE MEKANIKE OSE NGJITËS

P(1) Gjatë llogarisë duhet marrë parasyshë deformimet nga zhvendosjet e lidhjeve, nga
shkëputja dhe përkulja në lidhjet transverzale dhe kushinetat, elementet themelore,
si dhe nga forcat aksiale në shufrat me mbushje kapriatë.
(2) Llogaria e aftësisë mbajtëse të shtyllave me prerje tërthore në formë të “I” dhe në
formë të kutisë si shumpjesë përbërëse dhe shufrave kapriatë të shtypura, janë
dhënë në aneksin C.

5.4 KONSTRUKSIONET

5,4,1 MBAJTËSIT KAPRIATË

5.4.1.1 Përgjithësisht

P(1) Nëse nuk shfrytëzohet modeli i përgjithshëm gjatë llogaritjes, mbajtësit kapriat
duhet trajtuar si sistem i shufrave të lidhura centrike.
P(2) Vijat sistemore të të gjitha shufrave duhet të jenë mbrenda vijave të konturave
materiale të shufrave, ndërsa vijat e sistemit të shufrave të brezeve duhet të
përputhen me qendrën e rëndesës të prerjeve tërthore.
(3) Për modelimin e lidhjeve ekscentrike ose mbështetësve mund të shfrytëzohen
shufrat fiktive. Gjatë kësajë duhet tentuar që drejtimi i shufrës fiktive të i përgjigjet
drejtmit të forcës në shufër.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(4) Gjatë llogarisë së elementeve në shtypje të mbajtësve kapriatë jolineariteti


gjeometrik (epja) mund të neglizhohet, nëse është marrë parasyshë gjatë
kontrollës së stabilitetit të secilit element në veqanti.
distanca e
nyjeve

vija e elementi fiktiv


shufra e i mbajtësit
sistemit
jashtme

mbështetësi shufra e
jashtme

Figura 5.4.1.1 Shembuj të konfigurimit të shufrave të kapriatës dhe modelet e elementeve

5.4.1.2 Analiza e përgjithshme

P(1) Kapriatat duhet trajtuar si konstruksione në formë të ramave te të cilat duhet marrë
parasyshë deformimet e shufrave dhe lidhjeve në nyje, ndikimin e ekscentricitetit të
mbështetësve dhe shtangësis të lidhjes së mbështetësit të konstruksionit gjatë
përcaktimit të forcave dhe momenteve në shufrat.

P(2) Kur vijat sistemore të shufrave mbushëse nuk përputhen me akset e qendrave të
rëndesës, atëhere duhet të merret parasyshë ndikimi i ekscentricitetit gjatë
përcaktimit të fortësisë së këtyre shufrave.

(3) Elementet duhet llogaritur në bazë të shtangësive përkatëse të shufrave të


definuara në kapitullin 3 dhe zhvendosjes së lidhjeve, të dhëna në pjesën 4.2 ose
aneksin D. Duhet përvetësuar që shtangësia e shufrave fiktive i përgjigjet
shtangësive të shufrave fqinje.

(4) Nëse llogaria bëhet sipas teorisë së rendit të II-të, shtangësitë e shufrave duhet
shpërndarë me koeficientin parcial γm (të dhënë në tabelën 2.3.3.2).

(5) Përgjithësisht, nyjet-lidhjet mund të trjatohen si sharnjera.

(6) Zhvendosja në lidhje mund të mos merret parasyshë në llogari, nëse shpërndarja e
forcave dhe momenteve në shufra nuk ndryshon dukshëm.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(7) Mund të supozohet se lidhjet janë sharnjerë, nëse defromimi i tyre nuk ka ndikim të
konsiderushëm në shpërndarjen e forcave dhe momenteve.

5.4.1.3 Analiza e thjeshtësuar

P(1) Si alternativë analizës së përgjithshme, analiza e thjeshtësuar është e lejuar për


kapriata me mbushje trekëndësh dhe aplikohet nën kushtet vijuese:
- këndet e jashtme ndërmjet dy fushave të shufrave të brezit kanë min 1800,
- disa pjesë të mbështetësve-kushinetave shtrihen vertikalisht nën nyjen
mbështetëse (figura 5.4.1.1) ose sikur në aneksin D.4(2),
- lartësia e kapriatës duhet të jetë më e madhe se 15% e hapësirës dhe sa 10
lartësi maksimale të shufrave të brezit.
(2) Forcat normale në shufra caktohen nën supozimin që shufrat në mes veti janë të
lidhur me sharnjera.

(5) Momentet e përkuljes në shufrat të cilat shkojnë-mbështeten në një hapsirë të


kapriatës caktohen në bazë të supozimeve se nyjet në lidhje janë sharnjera.
Momentet e përkuljes në shufra të cilat janë të pa shkëputura nëpër disa fusha të
kapriatës, caktohen në bazë të supozimeve mbështetje e lirë në pikat e pa
lëvizshme. Ndikimi i zhvendosjeve dhe shtangimeve të pjesëshme në nyje futet në
llogari me redukimin e momentit të përkuljes për vlerën e 10%. Momentet në fushë
duhet përcaktuar duke marrë parasysh momentin e redukuar në nyje.

5.4.1.4 Llogaria e shufrave

(1) Te shufrat e shtypura, gjatësia efektive e epjes në rrafshin e kapriatës duhet të


përvetësohet përgjithësisht si distanca ndërmjet dy pikave lidhëse të vijës së epjes
së shufrës.

(2) Te shufrat me mbushje tërësisht trekëndëshe, gjatësia efektive e epjes për shufrën
e shtypur duhet të përvetësohet gjatësia e vërtetë e vijes sistemore:
- te shufrat të cilat shtrihen vetëm në një fushë dhe te të cilat shtangësia e
lidhjeve në skaje të shufrave neglizhohet
- shufrat e pa shkëputura nëpër disa hapësira të pa ngarkuara me ngarkesë
transverzale.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(3) Kur përdoret analiza e thjeshtësuar, duhet të supozohen vlerat vijuese të gjatësive
efektive të epjes së shufrave të shtypura, (figura 5.4.1.4):

- te shufrat e pa ndërprera nëpër disa hapësira me ngarkesë transverzale,


mirëpo pa momente të konsiderueshme në skaje:

- në fushat e fundit: 0,8 nga gjatësia e hapësirës përkatëse,


- në fushat e mbrendshme: 0,6 nga gjatësia e hapësirës përkatëse
- mbi mbështetësa: 0,6 nga gjatësia më e madhe e shufrave të cialt arrijnë
mbi mbështetës

- te shufrat e pa ndërprera nëpër disa hapësira me ngarkesë transverzale,


dhe me momente të konsiderueshme në skaje:

- në fundin e shufrës me momentet: 0 (thjeshtë, nuk ka efekte të epjes)


- në fushën e parafundit: 1,0 e gjatësisë së hapësirës
- për fushat tjera dhe mbi mbështetësa: sikur që është më parë e përshkruar (pa momente
më të konsiderueshme në skaje).

Te llogaritja e fortësisë të shufrave të shtypura dhe lidhjeve forcat llogaritëse


normale duhet të rriten 10%.

0,8
0,6
0,6 0,8 1,0
0,8
0,6 0,6
0,0
0,8

a) Pa momente të konsiderushme në skaje b) Me momente të konsiderushme në skaje


Figura 5.4.1.4 Gjatësitë efektive të epjes

P(4) Gjithashtu duhet të vërtetohet stabiliteti i shufrave jashtë rrafshit të kapriatës.

5.4.1.5 Kapriata me lidhje të realizuara me pllaka të dhëmbëzuara metalike

(1) Rregullat e veqanta të cilat kanë të bëjnë me llogaritjen e kapriatave me lidhje të


realizuara me pllaka të dhëmbëzuara metalike, janë dhënë në aneksin D.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

5.4.2 DIAFRAGMAT E MESKATEVE DHE KULMEVE

P(1) Kjo pjesë ka të bëjë me fortësinë në rrafshin e diafragmës nga veprimi i erës.
Diafragmat horizontale, meskatore dhe kulmore janë konstruksionet e formuara
prej mveshjes dhe ngjitjes së pllakave të punuara prej materialeve me bazë të
drurit dhe lidhjeve me mjete lidhëse mekanike për ramin prej drurit.

(2) Aftësia e mjeteve lidhëse në skajet e pllakës mveshëse mund të rritet për 20% nga
vlerat e dhëna në kapitullin 6.
(3) Për diafragmat me ngarkesa të njëtrajtshme (figura 5.4.2) mund të përdoret analiza
e thjeshtësuar, nëse janë plotësuar kushtet:
- hapësira l sjellet ndërmjet 2b dhe 6b, ku b është gjërsia e diafragmes,
- në llogari sipas gjendjes kufitare të mbajtjes meritore janë ndikimet për
mjetet lidhëse, e jo për mveshje të diafragmës,
- diafragmat janë të punuara në pajtim me rregullat për ekzekutimin e
hollësirave të dhëna në kapitullin 7.

trau skajorë

vijat diskontinuale

struktura e paneleve
b

Figura 5.4.2 Ngarkesa e diafragmës dhe renditja e zhvendosur e pllakave

(4) Nëse nuk bëhet analiza detale, trajet skajore duhet të llogriten ashtu që të mund të
pranojnë momentin maksimal të përkuljes në diafragmë.

(5) Mund të supozohet se forcat prerëse në diafragmë janë të shpërndara


njëtrajtësisht.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(6) Kur pllakat e mveshjes janë të zhvendosura (figura 5.4.2), distancat e gozhdave
përgjat gjatësisë së pllakës diskontinuale mund të rriten për vlerën 50%
(maksimum deri 150mm) duke mos redukuar aftësinë mbajtëse.

5.4.3 DIAFRAGMAT MURË

P(1) Kjo pjesë ka të bëjë me fortësinë e diafragmeve në formë të murit të tipit ancak.
Diafragmat përbëhen nga ramat prej druri dhe mveshjeve të cilat janë prej pllakave
me bazë të drurit, të ngjitura me mjete lidhëse mekanike nga njëra ose dy anët.

(2) Aftësia mbajtëse e diafragmave në formë të murit Fk nën ndikimin e forcave, të


cilat veprojnë mbi ancak të diafragmës e cila është e siguruar nga nfritja (me
veprim vertikal ose ankerim), mund të caktohet:
- me llogari, sipas mënyrës llogaritëse ose
- me testimin e konstruksionit të prototipit - modelit në pajtim me prEN594.
(3) Analiza tjetër, analiza e thjeshtësuar mund të shfrytëzohet për diafragma në formë
të murit të cilat përbëhen nga mveshjet prej pllakave të përforëcuara nga njëra anë
në ramin prej drurit (figura 5.4.3a), me kusht që të vlejë se:
- në mure nuk egzistojnë hapje të cilat janë më të mëdha se katrori brinja e të
cilit është 200mm,
- distanca e mjeteve lidhëse është konstant përgjatë perimetrit të çdo pllake
mveshëse,
- b ≥ h/4.

(4) Llogaritja e aftësisë mbajtëse Fv,d mund të bëhet me shprehjen vijuese:


2
⎛b ⎞ b
Fv ,d = ∑ Ff ,d ⎜⎜ i ⎟⎟ l (5.4.3a)
⎝ bl ⎠ s
ku kemi:
Ff,d aftësia mbajtëse tërthore për mjetin lidhës,
bl gjërsia më e madhe e pllakës mveshëse,
bi gjërsitë e pllakave tjera (b2, b3, ..),
s distancat e mjeteve lidhëse.
Aftësia mbajtëse llogaritëse e mjeteve lidhëse përgjatë vijave të diafragmës mund
të jetë e rritur me faktorin 1,2 sipas vlerave përkatëse të dhëna në kapitullin 6.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(5) Nëse kemi pllakat mveshëse nga dy anët e diafragmës të tipit të njejtë dhe trashësi
të njejtë, aftësia mbajtëse mund të përvetësohet si shuma e aftësive mbajtëse të
çdo elementi në veqanti. Nëse mveshja ose mjetet lidhëse janë të llojeve të
ndryshme, atëhere vetëm gjysma e kapacitetit të aftësisë mbajtëse të
komponentes më të vogël mund të përvetësohet për llogari.

(6) Shufrat e shtypura të ramave duhet të llogariten për forcën:


Fd=0,67 Fv,d h/b për pllaka mveshëse nga dy anët (5.4.3b)
Fd=0,75 Fv,d h/b për pllaka mveshëse nga njëra anë (5.4.3c)

(7) Shufrat e tërhequra të ramave duhet të ankerohen direkt për bazën dhe të
llogariten për forcën Fd ku kemi:
Fd = Fv,d h/b (5.4.3d)

(8) Nëse ndonjë prej pllakave mveshëse mbrenda diafragmës përmbanë hapje për
derë ose dritare këto pllaka nuk mund të merren parasysh gjatë llogaritjes së plotë
të fortësisë së diafragmës. Secili grup i pllakave mveshëse të plota fqinje duhet të
jetë e ankeruar sikur diafragmë në formë të murit të vequar sikur janë treguar në
figurën 5.4.3c. b
b1 b1 b2 b3
Fv,d b test

h
h test

Fu,d

Fc,d Ft,d

a) Diafragma tipike b) diafragma për shqyrtime

Figura 5.4.3 Konstruksioni i diafragmës tipike (a) dhe diafragmës për shqyrtim (b)

(9) Nëse aftësia mbajtëse karakteristike e testuar është e caktuar (figura 5.4.3b),
fortësia e diafragmës me konstruksion të njejtë, mirëpo me lartësi të ndryshuar h
dhe gjërsi b, mund të caktohet nga shprehja:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Fk = kb kh Ftest,k, (5.4.3e)
ku kemi:
⎧ b
⎪b per b test ≤ b
⎪ test
⎪⎪⎛ b ⎞
2

k b = ⎨⎜⎜ ⎟⎟ per 0,5 ≤ b < b test (5.4.3f,g,h)


⎪⎝ b test ⎠
⎪0 per b ≤ 0,5b test

⎪⎩

dhe
⎧⎛ h test ⎞ 2
⎪⎜ ⎟ per h ≥ h test
k h = ⎨⎝ h ⎠ (5.4.3j,k)

⎩1 per h < h test

Fu,d

Fu,d

pikat ankeruese
Figura 5.4.3c Diafragmat me hapje

5.4.4 RAMAT NË RRAFSH

P(1) Sforcimet e shkaktuara nga imperfeksioni struktural gjeometrik (mënjanimet


ndërmjet akseve gjeometrike dhe qendrave të rëndesave të prerjeve tërthore nga,
për shembull, jo homogjeniteti i materialit), si dhe zhvendosjet në konstruksione
nga teoria e rendit të II-të, duhet marrë parasysh gjatë llogaritjes.

(2) Llogaria mund të bëhet me ndihmën e teorisë së rendit të II-të me supozimet


vijuese:
- duhet marrë se forma e imperfeksionimit të konstruksionit i përgjigjet
gjendjes së pangarkuar për deformimet e mundshme fillestare. Ky deformim
mund të caktohet me ndihmën e këndit të pjerrtësisë së konstruksionit, (φ)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

ose të pjesëve të vequara dhe lakësës fillestare të shufrës e cila ka formën


e sinusoidës, ndërmjet nyjeve, me zhvendosje maksimale në mesin e
shufrës, me jashtëqendërsinë e;
- si vlerë minimale të φ në radian duhet marrë:
f = 0,005 për h ≤ 5m (5.4.4a)
f = 0,005 5/h për h>5m (5.4.4b)
ku h është lartësia e konstruksionit ose gjatësia e elelemtit në m;
- si vlerë minimale për e duhet marrë:
e = 0,003 l (5.4.4c)
- ulja duhet të llogaritet duke shfrytëzuar vlerat për E:
E = E0,05 fm,d / fm,k (5.4.4d)
Shembuj të deformimeve fillestare të supozuara janë dhënë në figurën 5.4.4.
a.
l l2
l1
α
h

b.
0,003l1
α−φ α−φ

c.
0,003l 0,003l2
α+φ
α+φ 0,003h

Figura 5.4.4 Shembuj për deformimet e supozuara fillestare


(a) format e ramave,
(b) deformimet e supozuara fillestare nga ngarkesa vertikale simetrike,
(c) deformimet e supozuara fillestare nga ngarkesa vertikale jo simetrike.

5.4.5 SHTANGIMET DHE ELEMENTET PËR SHTANGIME

5.4.5.1 Përgjithësisht
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

P(1) Konstruksionet të cilat nuk janë në mënyrë adekuate të shtanguar, duhet të


shtangohen me shtangimet për arsye të pegimit të epjes ose tejkalimit të
zhvendosjeve,

P(2) Gjatë llogaritjes duhet marrë parasyshë sforcimet e shkaktuara nga imperfeksionet
strukturale dhe gjemetrike si dhe zhvendosjeve sipas teorieë së II-të (duke marrë
zhvendosjen e cilësdo lidhje).

P(3) Forcat në shtangime duhet të caktohen në bazë të kombinimeve më të pa


volitshme të imperfeksionimit struktural dhe zhvendosjeve sipas teorisë së rendit të
II-të.

5.4.5.2 Shufrat e vequara të shtypura

(1) Te shufrat e shtypura te të cilat duhet vendosur mbështetësa tërthorë në pika të


ndryshme në distancë a (figura 5.4.5.2), për zhvendosje fillestare për shufrta e pa
ngarkuara ndërmjet mbështetësve duhet përvetësuar vlerat vijuese:
- a/500 për shufrat nga druri i ngjitur i lameluar, dhe
- a/300 për shufra tjera.

(2) Secili mbështetës i ndërmjejmë duhet të ketë shtangësi minimale të sustës C e cila
llogaritet sipas shprehjes:
EI
C = k sπ2 , (5.4.5.2a)
a3
ku kemi:
fm ,d
E = E 0,05 , (5.4.5.2b)
fm,k

ks=2(1+cos π /m). (5.4.5.2c)


m është numri i fushave në gjatësinë a.

(3) Vlera minimale e forcës stabilizuese llogaritëse Fd në secilin mbështetës është:

Fd=Nd/50 për drurin monolit (5.4.5.2d)


Fd=Nd/80 për drurin e ngjitur të lameluar (5.4.5.2e)
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

ku Nd është forca llogaritëse mesatare në shtypje për shufrën.

a
N N
m=2
C

a
N N
m=4
C C C

Figura 5.4.5.2 shembuj të shufrave të shtypura të vequara e të mbështetura në mbështetësa


transversale në shtangime.

(4) Vlera llogaritëse e forcës stabilizuese Fd për zonën e shtypur të mbajtësit të


përkulur me prerje tërthore drejtkëndëshe duhet të caktohet në bazë të shprehjes
5.4.5.2(3), ku kemi:
Md
Nd = (1 − k crit ) , (5.4.5.2f)
h
Vlera kcrit duhet të caktohet nga shprehja 5.2.2.(4) për traun e pa shtanguar. Md
është momenti maksimal llogaritës për mbajtësin me lartësi h.

5.4.5.3 Elementet për shtangim të mbajtësve tra ose kapriatë

(1) Për serinë prej n mbajtësve tra paralel ose kapriateve të cilët kërkojnë mbështetje
anësore ndërmjet mbështetësve A, B, etj (figura 5.4.5.3) duhet paraparë
konstruksionin për shtangim ashtu që përveq ndikimeve nga ngarkesa horizontale
mund të pranon edhe ngarkesë të njëtrjatshme shtesë q, ku kemi:
nN d
qd = k l , (5.4.5.3a)
30l
⎧1

k l = min ⎨ 15 , (5.4.5.3b)

⎩ l
Nd është forca mesatare llogaritëse aksiale në shtypje te mbajtësit tra ose
kapriatë për tërë gjatësinë l në m.
(2) Zvendosja horizontale në mes të hapësirës nga ngarkesa qd e cila vepron si e
vequar, nuk duhet të kaloi vlerën l/700.
(3) Zhvendosja horizontale nga qd dhe cilësdo ngarkesë tjetër nuk duhet të kaloi
vlerën l/500.
N N N
ër shtangimit
jashme e
B
l
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

1444
424444
3

Figura 5.4.5.3 Mbajtësit tra ose kapriatë me mbështetje anësore - transvesale

5.4.6 SHPËRNDARJA E NGARKESAVE

(1) Te montimet e këtilla prej më shumë elementeve në distancë të njejtë dhe në


mënyrë anësore të lidhur në sisteme konsinuale për shpërndarje të ngarkesave,
aftësia mbajtëse llogaritëse e elementeve duhet të shumëzohet me faktorin e
shpërndarjes së ngarkesës k l s.

(2) Për elemente të montuara të konstruksionit me sisteme përkatëse të caktuar të


shpërndarjes së ngarkesave, të përshkruara në tabelën 5.4.6, nëse nuk është bërë
analiza detale, mund të supozohet se vlera k l s = 1,1 nëse janë të plotsuara

kushtet vijuese:
- sistemi për shpërndarje është i llogaritur për veprime të përhershme dhe të
ndryshushme
- secili element i sistemit për shpërndarje të ngarkesës është kontinual mbi
më së paku dy fusha, ndërsa vazhdimet e tyre nuk janë në të njejtën fushë.

Tabela 5.4.6. Përshkrimi i elementeve të montuara të konstruksionit dhe sistemeve për


shpërndarje të ngarkesës
Elementet e montuara Sistemi për shpërndarje të ngarkesave
Kulm i rrafsht ose konstruksionet meskatore, Pllakat ose mveshjet
me hapësirë maksimale 6m
Kapriatat e kulmit (hapësira maksimale 12m) Listelat e kulmit, brinaket ose dyshemea prej
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

dërrasave
Brinjët (hapësira maksimale 6m) Listelat e kulmit ose dyshemea prej dërrasave

Brinjët e murit (lartësi maksimale 4m) Brezi i lartë dhe i poshtëm, mveshja prej
dërrasave së paku nga njëra anë
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6 LIDHJET

6.1 PËRGJITHËSISHT

P(1) Nëse në këtë kapitull nuk janë dhënë rregulla tjera për llogari, aftësi mbajtëse
karakteristike dhe karakteristikat e deformimeve të mjeteve lidhëse duhet të
caktohen në bazë të shqyrtimeve në pajtim me standardet EN 26891, EN 28970
dhe standarde tjera evrpoiane për shqyrtime. Në rastet kur në standardet relevante
egzistojnë përshkrime për shtypje dhe tërheqje, si meritore, shfrytëzohen
shqyrtimet në tërheqje.

P(2) Duhet të merret parasyshë se aftësia mbajtëse e lidhjes me numër shumfish të


madh të mjeteve lidhëse është zakonisht më e vogël se shuma e aftësisë mbajtëse
të secilit mjet lidhës në veqanti.

P(3) Nëse veprimi i cili përcillet përmes mjeteve lidhëse të cilat janë prej disa llojeve,
duhet marrë parasysh zhvendosmërinë e ndryshme të këtyre mjeteve lidhëse.

P(4) Kur lidhja është e nënshtruar veprimeve në drejtime të ndryshme të ngarkesave


me kohëzgjatje të gjatë dhe të mesme, aftësia mbajtëse karakteristike zakonisht
duhet të zvoglohet.

(5) Te elementet e ngarkuara në mënyrë alternative ku forca e tërheqjes Ft ndryshon


nga forca e shtypjes Fc ndikimin në aftësin mbajtëse të mjeteve lidhëse mekanike
duhet marrë në bazë të vlerave llogaritëse të forcave:

Ft,d + 0,5 Fc,d , përkatësisht Fc,d + 0,5 Ft,d

P(6) Renditja dhe madhësia e mjeteve lidhëse në lidhje, distanca e tyre ndërmjet veti si
si dhe distanca nga vijat dhe skajet e lidhjeve, duhet të jenë ashtu të zgjedhura që
të mund të fitohet fortësia e pritur e lidhjes.

P(7) Kur në lidhje vepron forca e cila është në një kënd nga drejtimi i fibrave, ndikimi i
sforcimeve tërheqëse normal në fibra gjatë llogarisë duhet të merren parasysh.

(8) Nëse nuk bëhet llogaritje më detale për renditjen e mjeteve lidhëse të treguar në
figurën 6.1 është e nevojshme të vërtetohen dhe të plotësohen kushtet vijuese:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

bet
Vd ≤ 2f v ,d , (6.1a)
3
duke siguruar që be>0,5 h. Ku kemi:
Vd forca llogaritëse prerëse e cila përcjellet (tejqohet) nëpër elemente me
trashësi t, (V1+V2 =F sinα),
be distanc nga vija e ngarkesës deri te mjeti më i largët lidhës,
α këndi ndërmjet forcës F dhe drejtimit të fibrave.

α
be

V1 V1 h

Figura 6.1 Forca në lidhje e cila vepron në kënd në krahasim me drejtimin e fibrave

(9) Për mjete lidhëse në formë të shkopinjëve moduli fillestar i zhvendosjeve Ku në


rrafshin e lidhjes për mjetin lidhës, ndërsa në llogari sipas gjendjes kufitare të
mbajtjes, duhet llogaritur sipas shprehjes:

Ku = 2Kser/3. (6.1b)

Vlerat për Kser janë dhënë në tabelën 4.2.

6.2 AFTËSIA MBAJTËSE E MJETEVE LIDHËSE NË FORMË TË SHKOPINJËVE TË


NGARKUAR NORMAL NË AKSIN E TIJË.

6.2.1 LIDHJET DRU-DRU DHE PLLAKAVE (ME BAZË TË DRURIT)-DRURIT

(1) Për aftësi mbajtëse llogaritëse të mjeteve lidhëse në rrafshin e lidhjes, për lidhjet
dru-dru dhe pllakë-dru, ndërsa për mjete lidhëse të përshkruara në pjesën 6.3 deri
6.7, duhet të përvetësohet vlera minimale e fituar nga kushtet në shprehjet vijuese:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Aftësia llogaritëse e mjeteve lidhëse njëprerëse:


⎧fh.1.d t 1 d
⎪f t d
⎪ h.2.d 2
⎪ ⎡ ⎤
⎡ t ⎛ t2 ⎞ ⎤
2 2
⎛ t 2 ⎞⎥
⎪ fh.1.d t 1 d ⎢ 3⎛ t2 ⎞
⎪ 1 + β ⎢ β + 2β ⎢1 + t + ⎜⎜ t ⎟⎟ ⎥ + β ⎜⎜ t ⎟⎟ − β⎜⎜1 + t ⎟⎟⎥
2 2

⎪ ⎢⎣ ⎝ 1 ⎠ ⎥⎦ ⎝ 1⎠ ⎝ 1 ⎠
⎣⎢ ⎦⎥
1


⎪ ⎡ 4β(2 + β)M y ,d ⎤ (6.2.1a..f)
R d = min ⎨1,1 fh.1.d t 1 d ⎢ 2β(1 + β) + − β⎥
⎪ 2 + β ⎢⎣ fh,1,d dt 12
⎥⎦

⎪f t d ⎡ 4β(1 + 2β)M y ,d ⎤
⎪ h.1.d 2 ⎢ 2β 2 (1 + β) + − β ⎥
⎪ 1 + 2β ⎢⎣ fh,1,d dt 22 ⎥⎦

⎪ 2β
⎪1,1 1 + β 2M y ,d fh,1,d d

Aftësia llogaritëse e mjeteve lidhëse dyprerëse:


⎧fh.1.d t 1d
⎪f t d β
⎪ h.1.d 2
⎪ 4β(2 + β)M y ,d
⎪ f t d⎡ ⎤
R d = min ⎨1,1 h.1.d 1 ⎢ 2β(1 + β ) + − β⎥ (6.2.1g..k)
⎪ 2 + β ⎢⎣ 2
fh,1,d dt 1 ⎥⎦

⎪1,1 2β 2M f d
⎪⎩ 1+ β
y , d h ,1, d

Varianta të ndryshme të thyerjes janë paraqitur në figurën 6.2.1. Shenjat në


shprehjet e kaluara janë të definuara në mënyrën vijuese:

t1 dhe t2 trashësia e drurit ose pllakës ose thellësia e ngulitjes (kapitulli 6.3
deri 6.7),
fh,1,d ,fh,2,d fortësia në shtypje në primetër të vrimës në t1 (t2),
β raporti fh,2,d/fh,1,d,
d diametri i mjetit lidhës,
My,d momenti i zvarritjes llogaritës për mjetin lidhës.

(2) Vlerat llogaritëse të fortësisë në shtypje në perimetër të vrimës fh,1,d dhe fh,2,d duhet
të llogariten sipas shprehjeve:
k mod,1 fh,1,k
fh,1,d = , (6.2.1l)
γm
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

k mod,1 fh, 2,k


fh, 2 ,d = , (6.2.1m)
γm
Vlerat e koeficientit korektues kmod janë dhënë në tabelën 3.1.7, nd’rsa vlerat për
γm janë dhënë në tabelën 2.3.3.2.

(3) Vlerën llogaritëse të momentit të zvarritjes për mjetin lidhës My,d duhet llogaritur
sipas shprehjes:

M y ,k
M y ,d = (6.2.1n)
γm

ku vlerat për γm janë dhënë në tabelën 2.3.3.2.

(4) Fortësia në shtypje në perimetër të vrimës mund të caktohet në bazë të


shqyrtimeve të bëra në pajtim me standardet EN 383 dhe aneksin A, nëse nuk
është ndryshe e shpallur në qëndrimet vijuese.

a) b) c) d) e) f)
t1 t2

lidhjet një prerëse

g) h) j) k)
t1 t2 t1

lidhjet dy prerëse

(shkronjat mbi vizatime janë në pajtim me shprehjet adekuate)


Figura 6.2.1 format e thyerjes për lidhje të drurit dhe pllakave

(5) Momentet e zvarritjes My mund të caktohen sipas shqyrtimeve në pajtim me


EN409 dhe aneksnin A, nëse nuk është ndryshe e shpallur në qëndrimet vijuese.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.2.2 LIDHJET PLLAKË METALIKE-DRU

(1) Vlerën llogaritëse të aftësisë mbajtëse të mjetit lidhës njëprerës për një rrafsh
lidhës te lidhja çelik-dru, për pllaka të holla prej çeliku (për shembull për t ≤ 0,5d ku
t është trashësia e pllakës së çelikut) duhet të përvetësohet si vlerë minimale e
fituar nga shprehjet vijuese:

( )
⎧⎪ 2 − 1 fh,1,d t 1d
R d = min ⎨ (6.2.2a,b)
⎪⎩1,1 2M y ,d fh,1,d d

Për trashësi të pllakave prej çelikut (për t ≥ d), aftësinë mbajtëse të projektuar të
lidhjes duhet përvetësuar në bazë të vlerës më të vogël të fiuar nga shprehjet
vijuese:
⎧ ⎛ 4M y ,d ⎞
⎪⎪1,1fh,1,d t 1d⎜ 2 + − 1⎟
R d = min ⎨ ⎜ f dt 2 ⎟ (6.2.2c,d)
⎝ h ,1,d 1 ⎠

⎪⎩1,5 2M y ,d fh,1,d d

Për 0,5d < t < d, është e lejuar intrpolimi linear


Shenjat në shprehjet e sipërme janë të definuara në 6.2.1 (1), ndërsa format e
thyerjes janë paraqitur në figurën 6.2.2 (a-d).

(2) Vlerën llogaritëse të aftësisë mbajtëse të mjetit lidhës në rrafshin lidhës për lidhje
dy prerëse, ku elementi i mbrendshëm është prej llamarinës së hollë nga çeliku,
duhet përvetësuar në bazë të vlerës më të vogël të fiuar nga shprehjet vijuese:
⎧1,1fh,1,d t 1d

⎪⎪ ⎛ 4M y ,d ⎞
R d = min ⎨1,1fh,1,d t 1d⎜ 2 + − 1⎟ (6.2.2e,f,g)
⎜ 2
fh,1,d dt 1 ⎟
⎪ ⎝ ⎠

⎩⎪1,5 2M y ,d fh,1,d d
ku shenjat në shprehjet e larta janë të definuara në 6.2.1(1), ndërsa format e
thyerjes janë dhënë në figurën 6.2.2 (e-g).

(3) Vlerën llogaritëse të aftësisë mbajtëse të mjetit lidhës në njërin rrafsh lidhës të
lidhjes dy prerëse, te e cila dy elementet e jashtme janë prej çelikut, duhet
përvetësuar në bazë të vlerës më të vogël të fiuar nga shprehjet vijuese:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

⎧⎪0,5fh, 2,d t 2 d
R d = min ⎨ (6.2.2h,j)
⎪⎩1,1 2M y ,d fh,1,d d

(4) Te lidhjet me trashësi më të madhe të llamarinave prej çelikut, (për t ≥ d), vlerën
llogaritëse të aftësisë mbajtëse duhet përvetësuar në bazë të vlerës më të vogël të
fiuar nga shprehjet vijuese:

⎧⎪0,5fh, 2,d t 2 d
R d = min ⎨ (6.2.2k,l)
⎪⎩1,1 2M y ,d fh,1,d d

Për 0,5d < t < d është e lejuar interpolimi linear. Shenjat në shprehjet e larta janë
të definuara në 6.2.1(1), ndërsa format e thyerjes janë dhënë në figurën 6.2.2 (h-l).

a) b) c) d) e) t1

f) g) h) t2 j) l)

Figura 6.2.2(a-l) Format e thyerjes për lidhje të llamarinës nga çeliku - druri

(5) Gjithashtu me llogari duhet të vërtetohet fortësia e llamarinave prej çeliku.

6.2.3 LIDHJET SHUMË PRERËSE

(1) Në lidhjet shumëprerëse aftësin mbajtëse duhet caktuar si shuma e aftësive


mbajtëse minimale të secilit rrafsh të shkëputjes, duke trajtuar secilin rrafsh lidhës
si pjesë të lidhjes dy prerëse.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.3 LIDHJA ME GOZHDA

6.3.1 GOZHDAT E NGARKUAR NORMAL NË AKSIN E TIJË

6.3.1.1 Përgjithësisht

(1) Aplikohen rregullat nga pika 6.2 me shenja të definuara në mënyrë vijuese:

t1 (për lidhje me dy rrafshe të shkëputjes (gozhdat dy prerëse)) është vlera më


e vogël nga trashësia e elementit të parë ose thellësia e gozhdimit në
pjesën e fundit të elementit (figura 6.3.1.1).

t2 është thellësia e gozhdimit për lidhjet me një rrafsh të shkëputjes (gozhdat


njëprerëse) ose trashësia e elementit të mesëm te lidhja dy prerëse.

(2) Për gozhdat katrore d është dimensioni i anës së gozhdës.

t1 t2 t1 t2 t1

a) lidhja njëprerëse b) lidhja dy prerëse

Figura 6.3.1.1 (a dhe b) Definicioni për t1 dhe t2

6.3.1.2 Lidhja me gozhda dru dru

(1) Duhet përvetësuar vlerat karakteristike vijuese të fortësisë së drurit në shtypje në


perimetër të vrimës për gozhda me trashësi deri 8 mm, për qfarëdo këndi të
veprimit të forcës në report me drejtimin e fibrave:

- për gozhda të gozhduara: fh,k=0,082 ρkd-0,3 N/mm2 (6.3.1.2a)


- për gozhda me vrimë më parë të hapura: fh,k=0,082(1-0,01d) ρk N/mm2 (6.3.1.2a)

ku ρk është në kg/m3 dhe d në mm.


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(2) Për gozhda të zakonshme prej telit të lëmuar nga çeliku, me fortësi minimale
tërheqëse prej 600 N/mm2, duhet të përvetësohen vlerat vijuese për momentet e
zvarritjes:
My,k=180 d2,6 Nmm për gozhda rrethore (6.3.1.2c)
My,k=270 d2,6 Nmm për gozhda katrore, ku d në mm (6.3.1.2d)

(3) Vrimat e perforuara (të shpuara) më parë duhet të aplikohen për gozhdat të cilat
ngulen në dru me vlerë karakteristike të masës vëllimore ≥ 500 kg/m3.
(4) Për gozhda të lëmuara thellësia e gozhdimit në elementin e fundit nuk duhet të jetë
më e vogël se 8d.
(5) Për gozhda të dhëmbëzuara rrethore dhe me filetë spirale thellësia e gozhdimit në
elementin e fundit nuk duhet të jetë më e vogël se 6d.
(6) Në lidhje duhet të jenë së paku dy gozhda.
(7) Gozhdat e gozhduara në fibrat skajore nuk duhet të trajtohen si mbajtëse. Te
konstruksionet sekondare vlerën llogaritëse të aftësisë mbajtëse për gozhdat e
gozhduara në vijat e fibrave skajore duhet përvetësuar si 1/3 e aftësisë së plotë.
(8) Distancat minimale të gozhdave janë dhënë në tabelën 6.3.1.2, me definicione dhe
skjarime të dhëna në figurën 6.3.1.2a.
(9) Për gozhda me vrimë më parë të hapura, distanca a1 mund të zvogëlohet deri në
minimum 4d, nëse vlera e fortësisë në shtypje në perimetrin e vrimës redukohet

me faktorin a1 / [(4 + 3 cos α )d] .

Distancat paralel dhe normal në fibra

a2 a2
a2 a2

a1 a1 a1 a1

Distancat skajore

α α α α
a4t a4c

a3t a3c

-90o ≤ α ≤ 900 90o < α < 2700 0o ≤ α ≤ 1800 180o ≤ α ≤ 3600


skaji i ngarkuar skaji i pa ngarkuar skaji i ngarkuar skaji i pa ngarkuar
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

α është këndi ndërmjet forcës dhe drejtimit të fibrave.


Figura 6.3.1.2a Distancat e mjeteve lidhëse. definicionet

(10) Gozhdat e gozhduara njëra kundruall tjetrës, (pa vrimë më parë të hapurë) mund
të tejkalohen në elementin e mesëm kur është (t2-l) më e madhe se 4d (figura
6.3.1.2b).

l
t2

Figura 6.3.1.2b Tejkalimi i gozhdave

(11) Elementet të cilat lidhen me gozhda të gozhduara, duhet të kenë trashësitë


minimale të tyre si në vazhdim:
⎧7d

t = max ⎨ (13d − 30 )ρ k (6.3.1.2e,f)
⎪⎩ 400
ku ρk është në kg/m3 dhe d në mm.

Tabela 6.3.1.2 Vlerat minimale të distancave te lidhjet me mjete lidhëse gozhda


Distanca Gozhdat e gozhduara Gozhdat me vrima
(figura 6.3.1.2a) më parë të hapura
ρk ≤ 420 kg/m3 420 <ρk ≤ 500 kg/m3

d < 5mm: (5+5|cosα|)d (7+8|cosα|)d


a1 (4+3|cosα|)d
d ≥ 5mm: (5+7|cosα|)d
a2 5d 5d (3+|sinα|)d
a3t (skaji i ngarkuar) (10+5 cosα)d (15+5 cosα)d (7+5 cosα)d
a3c (skaji i pa ngarkuar) 10d 15d 7d
a4t (skaji i ngarkuar) (5+5 sinα)d (7+5 sinα)d (3+4 sinα)d
a4c (skaji i pa ngarkuar) 5d 7d 3d
Distanca minimale a1 mund të redukohet në 4d nëse edhe fortësia në shtypje në perimetër të
vrimës fh,k redukohet me faktorin a1 / [(4 + 3 cos α d)]
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.3.1.3 Lidhjet me gozhdë në mes të dru-pllakë me bazë të drurit

(1) Përdoren rregullat për lidhje dru-dru. Vlerën llogaritëse të fortësisë në shtypje në
perimetër të vrimës së pllakës duhet llogaritur sikurse është paraqitur në 6.2.1 (2).

(2) Vlerat karakteristike të fortësisë në shtypje në perimetër të vrimës në pllakat e


furnirit duhet llogaritur sipas shprehjes:

fh,k = 0,11 ρk d-0,3 N/mm2 (6.3.1.3a)


ku ρk është në kg/m3 dhe d në mm.

(3) Vlerat karakteristike të fortësisë në shtypje në perimetër të vrimës në pllakat të


forta duhet llogaritur sipas shprehjes:

fh,k = 30 d-0,3 t0,6 N/mm2 (6.3.1.3b)


ku δ dhe t në mm (t është trashësia e pllakës).

(4) Rregullat kanë të bëjnë për gozhdat e zakonshme me diametër të kokës minimum
2d. Për gozhda me kokë më të vogël vlerën llogaritëse duhet zvogëluar. Për
shembull, për gozhda pa kokë dhe gozhda me kokë ovale (pjesë të sferës) te
pllakat ashkëlore ose fibrore, aftësin mbajtëse duhet zvogëluar në 50%.

(5) Për pllakt e furnirit në lidhjet pllakë-dru, distanca minimale e gozhdës duhet të
përvetësohet nga tabela 6.3.1.2 të redukuara me faktorin 0,85.

(6) Për pllaka të furnirit distanca minimale e gozhdave duhet përvetësuar si 3d për
skajë të pa ngarkuar dhe si (3+4sin α)d për skaj të ngarkuar.

6.3.1.4 Lidhjet me gozhdë llamarinë çeliku-dru

(1) Përdoren rregullat e dhëna në kapitullin 6.2.2

(2) Distancat minimale të gozhdave janë dhënë në tabelën 6.3.1.2 të cilat duhet të
shumëzohen me faktorin 0,7.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.3.2 GOZHDAT E NGARKUARA NË DREJTIM TË AKSIT TË TYRE

P(1) Gozhdat e lëmuara të ngarkuara në drejtim të aksit gjatësorë të tyre (në shkulje)
nuk duhet të përdoren gjatë veprimit të ngarkesave të përhershme dhe afatëgjate.

(2) Vlera llogaritëse e gozhdës në shkulje, për gozhda të gozhduara normal në fibra
(figura 6.3.2a) dhe për gozhda të gozhduara në pjerrtësi (figura 6.3.2b), duhet të
përvetësohet në pajtim me shprehjen 6.3.2a (e cila i përgjigjet elementit në të cilin
është futur maja e gozhdës) dhe shprehja 6.3.2b dhe c (e cila i përgjigjet elementit
në të cilin është koka e elementit). Për gozhda të lëmuara me diametër të kokës
minimum 2d, shprehja 6.3.2b nuk duhet të shqyrtohet.
⎧f1,d dl per te gjitha gozhdat

⎪f1,d dh + f 2,d d
2
per gozhda te lemuara
R d = min ⎨ 2
(6.3.2a,b,c)
⎪f 2 , d d per gozhda te dhembezuara

⎩ dhe me filete spirale

Për thellësi minimale të gozhdimit l duhet të përvetësohet l=12d për gozhda të


lëmuara, ndërsa për gozhda tjera l=8d.
(3) Parametrat f1 dhe f2 përveq tjerash varen edhe prej llojit të gozhdës, llojit të dhe
kualitetit të drurit (veqanërisht nga masa vëllimore dhe dendësia) dhe duhet të
caktohen me shqyrtime të realizuara në pajtim me standardet adekuate evropiane
(nëse buk është ndryshe e theksuar) në qëndrimet në vijjim.
(4) Vlerën llogaritëse të parametrave f1 dhe f2 duhet llogaritur sikur është dhënë në
6.2.1(2).
(5) Për gozhda me prerje rrethore dhe të lëmuar duhet të përvetësohen vlerat
karakteristike sikur në vijim:
f1.k = (18 ⋅ 10 −6 )ρ k2 N/mm2 (6.3.2d)

f1.k = (300 ⋅ 10 −6 )ρ k2 N/mm2 (6.3.2e)

ku ρk është në kg/m3
(6) Te lënda e cila ndërtohet në konstruksion me lagështi në afërsi të ngopjes ose
edhe në prerje të fibrave dhe e cila do të thehet nën ngarkesa, vlerat f1,k dhe f2,k
duhet redukuar me 2/3.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(7) Gozhdat e gozhduara në fibra skajore nuk duhet të trjatohen me aftësi mbajtëse në
shkulje.
(8) Te gozhdat e dhëmbëzuara dhe me filetë spirale, ku fileta është vetëm në një
pjesë të gjatësisë, duhet trajtuar si të afta për pranimin e forcës në drejtimin e aksit
të gjatësorë të sajë.
(9) Distancat e gozhdave të ngarkuara në drejtimin e aksit të tyre duhet të
përvetësohen të njejta sikur te gozhdat e ngarkuara në drejtimin normal në aksin e
tyre. Për gozhda të gozhduara në pjerrtësi distanca nga vija e ngarkuar duhet të
jetë së paku 10d (figura 6.3.2b).

d h
min 10cm
h
h

a) gozhdat e gozhduara normal në fibra b) gozhdat e gozhduara në pjerrtësi


Figura 6.3.2a dhe b. Gozhdat e gozhduara normal dhe në kënd me fibrat

6.3.3 GOZHDAT ME NGARKESË TË KOMBINUAR

(1) Te lidhjet te të cilat njëkohësisht veprojnë ngarkesat në drejtim gjatësor të aksit të


gozhdës (Fax) dhe në drejtim normal në aksin e gozhdës (Fl,a), duhet plotësuar
kushtet vijuese:

- për gozhda të lëmuara:


Fax ,d Fla,d
+ ≤ 1, (6.3.3a)
R ax ,d R la,d

- për gozhda të dhëmbëzuara dhe me filetë spirale:


2 2
⎛ Fax ,d ⎞ ⎛ Fla,d ⎞
⎜ ⎟ ⎜ ⎟
⎜ R ⎟ + ⎜ R ⎟ ≤ 1, (6.3.3b)
⎝ ax ,d ⎠ ⎝ la,d ⎠
Ku kemi Rax,d dhe Rla,d janë aftësitë mbajtëse të lidhjes të ngarkuar vetëm në
drejtimin normal ose vetëm në drejtimin paralel me aksin e gozhdës.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.4 LIDHJET E REALIZUARA ME LIDHËSE

(1) Përdoren – aplikohen rregullat e lidhjeve të realizuara me gozhda.

(2) Vlera llogaritëse mbajtëse në rrafshin lidhës të lidhëses mund të merret sikur te
lidhjet e realizuara me dy gozhda me diametër të lidhësit, nëse këndi ndërmjet
aksit dhe drejtimit të fibrave të drurit është më i madhë se 30o.

(3) Nëse këndi ndërmjet aksit të lidhësit dhe drejtimit të fibrave është baraz ose më i
vogël se 30o, atëhere aftësinë mbajtëse llogaritëse duhet shumzuar me faktorin
0,7.

6.5 LIDHJET ME BULONA

6.5.1 BULONAT E NGARKUAR NORMAL NË AKSIN E TYRE

6.5.1.1 Përgjithësisht

(1) Aplikohen rregullat e dhëna në kapitullin 6.2.

6.5.1.2 Lidhjet me bulona dru-dru

(1) Për bulona me diametër 30mm duhet të përvetësohen vlerat karakteristike të


fortësisë në shtypje në perimetrin e vrimës për këndin α nga drejtimi i fibrave sikur
në vijim:
fh,o ,k
fh,α ,k = , (6.5.1.2a)
k 90 sin 2 α + cos 2 α

fh, 0,k = 0,082(1 − 0,01d)ρ k , N/mm2 (6.5.1.2b)

k90=1,35+0,015d për drurin e butë (6.5.1.2c)


k90=0,90+0,015d për drurin e fortë (6.5.1.2d)
ku ρk është në kg/m3 dhe d në mm.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(2) Për bulona prej çeliku me prerje tërthore rrethore duhet të përvetësohen vlerat
karakteristike të momentit të zvarritjes sipas:

f u ,k d 3
M y ,k = 0,8 , (6.5.1.2e)
6
ku fu,k është fortësia karakteristike në tërheqje.

(3) Për më shumë se 6 bulona në një rend, në drejtim të veprimit të ngarkesës, aftësia
mbajtëse e secilit bulon të ardhshëm duhet të redukohet me 1/3. për shembull për
n bulona numri efektiv i bulonave llogaritet sipas shprehjes:

nef=6+2(n-6)/3. (6.5.1.2f)

(4) Distancat minimale të bulonave janë dhënë në tabelën 6.5.1.2. Shenjat janë të
definuara në figurën 6.3.1.2a.

Tabela 6.5.1.2 Distancat minimale për bulona

a1 Paralel me fibra (4+3|cosα|)d*


a2 Normal me fibra 4d
a3,t -90o ≤ α ≤ 900 7d (jo më pak se 80mm)

a3,c 150 ≤ α ≤ 210


o 0
4d
o 0
90 <α<150 (4+3|sinα|)d (jo më pak se 4d)

210o<α<2700
a4,t 0o ≤ α ≤ 1800 (2+2|sinα|)d (jo më pak se 3d)

a4,c Për të gjitha vlerat tjera të α 3d


*Distanca minimale a1 mund të redukohet në 4d nëse edhe fortësia në perimetër të vrimës
redukkohet me faktorin a1 / (2 + 2 | sinα |)d

6.5.1.3 Lidhjet me bulona dru-pllakë me bazë të drurit

(1) Përdoren rregullat për lidhje dru-dru. Vlerat llogaritëse të fortësisë në shtypje në
perimetër të vrimës duhet përvetësuar sikur është paraqit në 6.2.1.(2).

(2) Vlerat e fortësisë në shtypje në perimetër të vrimës për pllakën e furnirit, e për
cilindo këndë në drejtim të fibrave të shtresave sipërfaqësore duhet të llogaritet
sipas shprehjes:
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

fh,k=0,11(1-0,01d)ρk N/mm2 (6.5.1.3)


ku ρk është në kg/m3 dhe d në mm.

6.5.1.4 Lidhjet me bulona pllakë çeliku-dru

(1) Përdoren rregullat e dhëna në kapitullin 6.2.2 dhe 6.5.1.1.


6.5.2 BULONAT E NGARKUAR NË DREJTIM TË AKSIT TË TYRE

P(1) Buloni duhet të ketë fortësi pëakatëse dhe trashësi adekuate të pllakës
nënshtruese.

(2) Sforcimet llogaritëse në shtypje nën pllakë nënshtuese nuk duhet të kalojnë vlerën
prej 1,8 fc,90,d.

6.6 LIDHJET ME GJEMBA

(1) Përdoren rregullat për bulona të ngarkuar normal në aksin e tyre, me përjashtim të
6.5.1.2 (4).

(2) Distancat minimale për gjemba janë dhënë në tabelën 6.6a. Shenjat janë definuar
në figurën 6.3.1.2a.

Tabela 6.5.1.2 Distancat minimale për gjemba

a1 Paralel me fibra (3+4|cosα|)d*


a2 Normal me fibra 3d
a3,t -90 ≤ α ≤ 90
o 0
7d (jo më pak se 80mm)

a3,c 150o ≤ α ≤ 2100 3d


o 0
90 <α<150 a3,t|sinα| (jo më pak se 3d)

210o<α<2700
a4,t 0o ≤ α ≤ 1800 (2+2|sinα|)d (jo më pak se 3d)

a4,c Për të gjitha vlerat tjera të α 3d


*Distanca minimale a1 mund të redukohet në 4d nëse edhe fortësia fh,0,k në perimetër të vrimës
redukkohet me faktorin a1 / (3 + 4 | cosα |)d

6.7 LIDHJET ME BULONA PA DADO PËR DRU


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.7.1 BULONAT PA DADO TË NGARKUAR NORMAL NË AKSIN E TYRE

(1) Për bulonat pa dado për dru me diametër më të vogël se 8mm, përdoren rregullat
e dhëna në kapitullin 6.3.1.
Për bulona pa dado për dru me diametër më të madhë ose baras me 8mm
përdoren rregullat e dhëna në 6.5.1.
Në shprehjet adekuate, d duhet të përvetësohet sikur diametri (në mm) i bulonit pa
dado për dru, matur në qafë ndërmjet kokës dhe filetës. Për llogaritje të Myk duhet
të përvetësohet diametër efektiv def=0.9d nëse gjatë kësaj diametri në rrënjë të
bulonit për dru pa dado nuk është më i vogël se 0,7d.
Nëse gjatësia e pjesës së lëmuar të qafës është jo më e vogël se 4d më e gjatë se
gjatësia e filetës, për llogaritje të vlerës My,k mund të përvetësohet diametri i qafës
së bulonit për dru pa dado.

(2) Përvetësohen supozimet vijuese:


- bulonat për dru pa dado vendosen në vrima më parë të hapura (kapitulli 7.4)
- gjatësia e pjesës së lëmuar të bulonit është më e madhe ose e barabart me
trashësinë e drurit nën kokën e bulonit për dru pa dado.
(4) Thellësia e ngulitjes së bulonit për dru pa dado (gjatësia e tijë në elementin e fundit
të cilin e lidhë), duhet të jetë së paku 4d.

6.7.2 BULONAT PËR DRU PA DADO TË NGARKUAR NË DREJTIM TË AKSIT TË


TYRE

(1) Vlerën llogaritëse të aftësisë mbajtëse në shkulje për bulonin për dru pa dado të
vendosur normal në drejtimin e fibrave duhet të llogaritet sipas shprehjes:

Rd=f3,d(lef-d) N, (6.7.2a)
ku shenjat janë të definuara në mënyrën vijuese:
f3,d parametër llogaritës në shkulje,
d diametër i matur në pjesën e lëmuar të bulonit në mm,
lef gjatësia e filetës (në mm) në elementin e drurit në të cilin është futur buloni
për dru pa dado
Distancat minimale dhe thellësit e ngulitjes duhet të përvetësohen sikur për bulonat
për dru pa dado të ngarkuar normal në aksin e tyre.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

6.7.3 BULONAT PËR DRU PA DADO TË NGARKUAR ME NGARKESË TË KOMBINUAR

(1) Duhet të plotësohet kushti i dhënë me shprehjen 6.3.3b.


Parametri llogaritës në shkulje f3,d duhet të llogaritet nga vlerat karakteristike të
parametrit në shkulje f3,k sikur është treguar në 6.2.1(2).
Vlera f3,k duhet të llogaritet sipas shprehjes:
f3,k = (1,5 + 0,6d) ρ k . (6.7.3)

6.8 LIDHJET E REALIZUARA ME PLLAKA METALIKE TË DHËMBËZUARA

(1) Për lidhjet e realizuara me pllaka metalike të dhëmbëzuara përdoren rregullat e


dhëna në aneksin D.

7 EGZEKUTIMI DHE KONTROLLA


7.1 PËRGJITHËSISHT

P(1) Konstruksionet prej drurit duhet konstruktuar dhe egzekutuar në pajtim me


principet e llogaritjes. Materialet të cilat përdoren në konstruksione duhet të jenë të
ndërtuara (të realizuara) ose të montuara (të vendosura) ashtu që në mënyrë
adekuate të kryejnë funksionin e tyre për të cilin edhe janë projektuar.

P(2) Prodhimi, përgaditja dhe ndërtimi i materialit duhet të plotësoi kriteriumet e


përgjithsuara të pranuara në praktikën e ndërtimit.

7.2 MATERIALET

P(1) Imperfiksionimin fillestar në mesin e shufrës ose zhvendosja nga aksi i drejt te
shufrat e shtypura dhe mbajtësit e përkulur fleksibil te të cilët mund të paraqitet
epja dhe te elementet në formë të ramës, duhet të kufizohet në 1/500 të gjatësisë
për elemente të ngjitura të lameluara dhe në 1/300 të gjatësisë për drurin monolit.

(2) Elementet nga druri dhe materialet plastike me bazë të drurit, si dhe elemente
mbajtëse tjera, nuk është e domosdoshme të u nënshtrohen kushteve klimatike më
të ashpra nga ato të cilat do të jenë të nënshtruara në konstruksionin e përfunduar.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(7) Para ndërtimit druri duhet të thahet deri në shkallë e cila përafërsisht i përgjigjet
lagështisë së drurit e cila varësisht nga kushtet klimatike do të mbretëroj në
konstruksionin e përfunduar. Nëse efektet e tkurrjes nuk konsiderohen si të
rëndësishme, ose nëse elementet e dëmtuara ndërrohen, lagështia më e madhe e
drurit gjatë ndërtimit mund të pranohet nëse mund të sigurohet se kjo lagështi e
drurit më vonë mund të thahet deri në lagështi të duhur.

7.3 LIDHJET E NGJITURA

(1) Atje ku lidhja e ngjitur është kusht i rëndësishm për llogaritjen sipas gjendjes
kufitare të mbajtjes për prodhimin e lidhjeve duhet të u nënshtohen kontrollës së
kualitetit ashtu që të mbrrihet siguri dhe kualitet i lidhjes në pajtim me kushtet
specifike teknike të tyre.

(2) Udhëzimeve të prodhuesve të ngjitësit duhet plotësuar detyrimisht, veqanërisht ato


të cilat kanë të bëjnë me përzierjen, kushteve të mesit për përdorim dhe
mirëmbajtje, lagështinë e elementeve të drurit të cilët lidhen dhe në të gjithë
faktorët relevant tjerë për përdorim të drejt të ngjitësit.

(7) Pas ngarkesës fillestare, ndërsa para arritjes së fortësisë së plotë, lidhja duhet për
një kohë të konsiderueshme të mbahet nën ngarkesën fillestare.

7.4 LIDHJET ME MJETE LIDHËSE MEKANIKE

P(1) Kllapat, plasaritjet, nyjet ose gabimet tjera të drurit duhet të kufizohen në pjesën e
lidhjeve në atë shkallë sa të mos vie deri te zvogëlimi i aftësisë mbajtëse.

(2) Nëse nuk është ndryshe e caktuar, gozhdat duhet të nguliten nën këndin normal
me drejtimin e fibrave dhe në dru deri në atë thellësi që sipërfaqja e kokës së
gozhdës të mos jetë në rrafshin-sipërfaqen e drurit.
(3) Nëse nuk është ndryshe e caktuar, gozhdat e gozhduara në kënd duhet të jenë të
egzekutuara në pajtim me 6.3.2.(b).
(4) Vrimat për bulona duhet të kenë diametër më së shumti për 1mm se që është
diametri i bulonit.
(5) Nën kokë dhe nën dado duhet të vendosen pllakat nënshtruese ku njëra brinjë ose
diametri i tyre duhet të jetë minimum 3d dhe trashësia minimale 0,3d (ku d është
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

diametri i bulonit). Pllakat nënshtruese duhet të kenë sipërfaqen e plotë


nënshtruese.
(6) Bulonat për dru pa dhe me dado duhet të jenë të shtërnguar ashtu që të mbajnë
elementet në kontakt të duhur. Gjithashtu, duhet kohë pas kohe të shtërngohen,
nëse është e nevojshme, kur duri arrinë ekuilibrin e lagështisë, e me qëllim që të
arrihet aftësia mbajtëse ose shtangësia në konstruksion.
(7) Diametri minimal i gjembit është 6mm. Toleranca e diametrit të gjembit është –
0/+0,1mm dhe vrimat e perforuara në dru duhet të kenë diametrin e vrimës sa
diametri i gjembit.
(8) Diametri i vrimës për gozhdë të gozhduar me vrimë më parë të hapur, nuk duhet të
kalon 0,8d.
(9) Bulonat për dru pa dado, me diametër më të madh se 5mm, vendosen në vrima
më parë të hapura sipas kushteve vijese:
- vrima për qafë të bulonit duhet të ketë diametër të njejt me diametër të bulonit
dhe gjatësi të njejtë me gjatësinë e filetës,
- vrima për pjesën e filetës së bulonit duhet të ketë diametrin rreth 70% të
diametrit të bulonit.

7.5 MONTIMI

(1) Konstruksioni duhet të jetë i montuar në atë mënyrë që të u mënjanohet tejkalimi i


sforcimeve. Elementet të cilat janë të dredhuara, dëmtuara ose me lidhje të
dobëta, duhet të ndërrohen.

7.6 TRANSPORTI DHE NDËRTIMI

(1) Duhet ikur tejkalimeve të sforcimeve në elemente gjatë deponimit, transportit dhe
ndërtimit. Nëse elementet e konstruksionit janë të ngarkuar ose të mbështetur
ndryshe nga rasti që është me atë në objektin e përfunduar gjatë deponimit,
transportit ose montimit të tyre, atëhere ky rast duhet analizuar si rast relevant i
ngarkesës duke përfshirë edhe veprimet e mundura dinamike. Në rastet e ramave
harkorë, ramave poligonal etj, kujdes të veqant duhet pasë që mos të vie deri te
përdredhja gjatë ngritjes nga pozita horizontale në vertikale.

7.7 KONTROLLA
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

7.7.1 PËRGJITHËSISHT

(1) Duhet të egzistoi plani i kontrollës i cili nënkupton:

- kontrollën e prodhimit dhe kontrollën e ekzekutimit jashtë punishtes dhe në


punishte,
- kontrollën pas përfundimit të konstruksionit-objektit.

7.7.2 KONTROLLA E PRODHIMIT DHE KONTROLLA E EKZEKUTIMIT

(1) Kjo kontrollë duhet të përmbajë:


- testet preliminare, thjesht testet e materialeve dhe proceseve të prodhimeve
- vërtetimin e kualitetit të materialeve dhe identifikimin e tyre, përkatësisht:
- për dru dhe materialet me bazë të drurit: llojet, klasat, shenimet, tretmanet
(procedura e mirëmbajtjes dhe përpunimit) dhe përmbajtja e lagështisë,
- për konstruksione të ngjitura: lloji i ngjitësit, procesi i prodhimit, kualiteti i
shtresës ngjitëse,
- për mjete lidhëse: llojet, mbrojtja nga korezioni,
- transporti, deponimi në punishte, veprimi me materialin,
- vërtetimi i saktësisë së dimensioneve dhe gjeometrisë,
- vërtetimi i montimit dhe ndërtimi i elementeve të konstruksionit,
- vërtetimi i detaleve të konstruksionit, përkatësisht:
- numrit të gozhdave, bulonave, etj,
- madhësisë së vrimave, korektësisë së perforimit të vrimave,
- distancat dhe hapësirat deri te fundi i vijave të ngarkuara,
- të qarat,
- vërtetimi final i rezultateve të procesit të prodhimit, me shiqim vizuel ose me
ngarkesë testuese.

7.7.3 KONTROLLAT PAS NDËRTIMIT TË KONSTRUKSIONIT

(1) Me programin e kontrollës duhet të ipen njësitë me të cilat duhet të përdoren në


eksploatim të konstruksioneve (mirëmbajtja inspektuese), kur kushtet në
eksploatim nuk janë në pajtim me supozimet themelore të projektit.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(2) Të gjitha informatat e nevojshme për përdorim të konstruksioneve në eksploatim


dhe mirëmbajtja e tyre duhet të jetë e vërtetuar dhe e kuptuar për njeriun ose
institucionin i cili merr për sipër përgjegjësinë për konstruksionin e përfunduar.

7.8 RREGULLAT E VEQANTA PËR KONSTRUKSIONE DIAFRAGMË

7.8.1 DIAFRAGMAT MESKATORE DHE KULMORE

(1) Analiza e thjeshtuar e dhënë në 5.4.2 supozon që pllakat janë mveshje, të cilat nuk
janë të mbështetura në trarëza ose brinjë, të lidhur ndërmjet veti, për shembull, me
ndihmën e shtrojsave sikur është paraqitur në figurën 7.8.1. Duhet të përdoren
gozhdat me dhëmbëzim në perimetër ose me filetë, ose bulona pa dado, me
distancë maksimale përgjatë skajit të pllakës prej 150mm. Në vendet tjera distanca
maksimale e këtyre mjeteve lidhëse duhet të jetë 300mm.

Mveshja e lidhur për shtrojsë


1

Shtrojsa
Shtrojsa e lidhur për
trarëz ose brinjë
1
PRERJA 1-1

Figura 7.8.1 Shembuj për lidhjen e mveshjes në formë pllake të cilat nuk janë të mbështetura në
trarëza ose brinjë. Pllaka është e lidhur me shtrojsë të cilat janë të lidhura për
trarëza ose brinjë.

7.8.2 DIAFRAGMAT VRTIKALE - MURET

(1) Distancat maksimale të mjeteve lidhëse përgjatë skajeve të pllakave duhet të jetë
150mm për gozhda dhe 200mm për bulona pa dado. Në vendet tjera distancat
maksimale duhet të jenë 300mm.

Pllaka skajore
Distanca maksimale
e gozhdave 300mm
në shtyllat e mesme
Distanca maksimale
e gozhdave 150mm
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Figura 7.8.2 Fortësimi i pllakave me bazë të drurit.


7.9 RREGULLAT E VEQANTA PËR KAPRIATA ME PLLAKA METALIKE TË
PERFORUARA – DHËMBËZUARA NDËRLIDHËSE

7.9.1 PRODHIMI

(1) Kapriatat duhet të prodhohen në pajtim me standardet CEN/TC 124.208.

7.9.2 REALIZIMI - MONTIMI

(1) Te kapriatat duhet vërtetuar se a janë mbajtësit e drejt dhe vertikal, para montimit
të shtangimeve të përhershme.

(2) Me rastin e prodhimit të mbajtësve kulmorë kapriatë, duhet të kufizohet lakimi në


vlerën e dhënë në EN 1059. Në rastet kur vie deri te lakimet e mëdha të elementit
për kohën ndërmjet fazës së prodhimit dhe montimit, mbajtësit kulmorë në formë të
kapriatës konsiderohen si të mundshëm për përdorim nëse mund të drejtohen pa
dëmtime të drurit ose lidhjeve dhe nëse edhe në vazhdim mund të qëndojnë në
gjendjen e projektuar.

(3) Epja maksimale e mbajtësit prej 10mm mund të lejohet në cilëndo shufër të
kapriatës, nëse është bërë sigurimi adekuat që në konstruksionin e përfunduar të
mos vie deri te rritja më e madhe e këtyre deformimeve.

(5) Mënjanimi maksimal në vertikale, nga pozita e projektuar nuk duhet të tjkalon 10 +
5(H-1)mm, përkatësisht madhësinë maksimale prej 20mm. Nga këto dy vlera
meritore është minimalja. H është lartësia e kapriatës në m.

ANEKSI A (INFORMATIV)

PËRCAKTIMI I VLERAVE KARAKTERISTIKE (5% TË FRAKTILËS) NGA REZULTATET E


SHQYRTIMEVE DHE KRITERI PËR NXJERRJEN E MOSTRËS

A1 HAPËSIRA E PËRDORIMIT
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

(1) Ky aneks përmban mënyrën e llogaritjes së vlerave karakteristike (5% të fraktilës)


në bazë të rezultateve të shqyrtimeve të mostrave dhe metodave të vlerësimeve
se a është 5 % të fraktilës nën vlerat e deklaruara.

(2) Kjo mënyrë nuk duhet të përdoret në rastet të cilat janë të mbuluara me standarde
tjera të evropës ose atje ku supozimet tjera, përveq këtyre që u dhanë, janë më të
përshtatshme.

A2 PËRCAKTIMI I VLERAVE KARAKTERISTIKE (5% TË FRAKTILËS)

A2.1 KËRKESAT

(1) Vlerën e 5% të fraktilës duhet caktuar si pikë përfundimtare në 84,1% të intervalit


të njëanshëm të besuar, duke supozuar shpërndarjen normale logaritmike.
Koeficienti i variacionit nuk duhet të jetë më i vogël se 0,1.

(3) Numri n i mostrave nuk duhet të ketë më pak se 30 elemente.

A2.2 MËNYRAT

(1) Nga grumbulli i elementeve themelore të mostrave provuese duhet të merren n


mostra. Vetitë e mostrës X caktohen në pajtim me standardet evropiane.
Të caktohet vlera mesatare m{x} dhe koeficienti i variacionit v{x}. Vlerën
karakteristike xk duhet caktuar në bazë të shprehjes:

xk=k1m{x} (A2.2a)
ku kemi:

k1=exp[-(2,645+1/ n )v{x}+0,15] (A2.2b)


Vlera v{x} nuk duhet të jetë më e vogël se 0,10
Vlerat për k1 janë dhënë në tabelën A2.

Vërejtje: Vlera e caktuar sipas (A2.2a) dhe (A2.2b) është vlera më e madhe të
cilën prodhuesi mund ta deklaroi si vlerë karakteristike. Në rastet kur prodhimi
është lëndë e procedurës të kontrollës kualitative, e cila përfshinë testimin dhe
vlerësimin sikur është dhën në A3, udhëzohet që të deklarohet vlerë karakteristike
më të ulët, në mënyrë që të u mënjanohej rritjeve të shpenzimeve.
Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

Tabela A2. Faktori k1

Koeficienti i Numri i mostrave n


variacionit
v{x} 30 40 50 100 ∞
0,10 0.876 0.878 0.879 0.883 0.892
0,12 0.827 0.830 0.832 0.836 0.846
0.14 0.781 0.785 0.787 0.791 0.802
0.16 0.738 0.742 0.744 0.749 0.761
0.18 0.697 0.701 0.704 0.709 0.722
0.20 0.659 0.663 0.665 0.671 0.685
0.22 0.622 0.627 0.629 0.635 0.649
0.24 0.588 0.593 0.595 0.601 0.616
0.26 0.556 0.561 0.563 0.569 0.584
0.28 0.525 0.530 0.532 0.539 0.554
0.30 0.496 0.501 0.504 0.510 0.525

A3 KRITERIUMI PËR PËRVETSIMIN E MOSTRAVE

A3.1 KËRKESAT

(1) Gjasat për përvetësimin e mostrave për 5% të fraktilës, përkatësisht te kush janë
gjasat e paraqitjes së vlerës karakteristike fk më pak se 95%, duhet të jetë nën
15,9%, duke përvetësuar shpërndarjen logaritmike normale. Gjatë së cilës
kosiderohet që vlera e koeficientit të variacionit është e njohur nga procesi i
prodhimit. Koeficienti i variacionit nuk duhet të jetë më i vogël se 0,10.

A3.2 MËNYRA

(1) Për provën duhet të merren n mostra nga seria dhe të shqyrtohen në pajtim me
standardet përkatëse për madhësin karakteristike x. Duhet të llogaritet vlera
mesatare m{x}.
Mostrën duhet pranuar nëse vlenë:

m{x} ≥ k2 fk, ku kemi:


Evrokod 5 KONSTRUKSIONE PREJ DRURIT

k2=exp[(2.645+1/ n )v{x}-0.1875].

Vlerat për k2 janë dhënë në tabelën A3.

Tabela A2. Faktori k2

Koeficienti i Numri i mostrave n


variacionit
v{x} 3 5 10 20 50 100 ∞
0,10 1.14 1.13 1.11 1.10 1.10 1.09 1.08
0,12 1.22 1.20 1.18 1.17 1.16 1.15 1.16
0.14 1.30 1.28 1.25 1.25 1.23 1.22 1.20
0.16 1.39 1.36 1.33 1.31 1.30 1.29 1.27
0.18 1.48 1.45 1.41 1.39 1.37 1.36 1.34
0.20 1.58 1.54 1.50 1.47 1.45 1.44 1.41
0.22 1.68 1.64 1.59 1.56 1.53 1.52 1.49
0.24 1.80 1.74 1.69 1.65 1.62 1.60 1.57
0.26 1.92 1.85 1.79 1.75 1.71 1.69 1.65
0.28 2.04 1.97 1.90 1.85 1.81 1.79 1.74
0.30 2.18 2.10 2.02 1.96 1.91 1.89 1.84

You might also like