Master Forenzika Priracnik

Univerzitet
Sv. Kiril i Metodij

Prirodno-matemati~ki
fakultet - Skopje
MAGISTER PO
FORENZIKA
Nastavni planovi i programi za magisterskite
studii po forenzika
Skopje 2008
Magister po forenzika 2
Finansiski pomognato vo celost od

Evropskata Komisija preku programata
TEMPUS
Proekt: EDUFORMAK
CD_JEP-41105 -2006(MK)
WWW.pmf.ukim.edu.mk/eduformak
3 Magister po forenzika
Urednik: Mimoza Ristova

Podgotvile: Mimoza Ristova, Olga Galbova, Biljana
Janeska, Gordana Buàroska, Gordana
Apostolova, @aneta Popeska, Sln~omil
Veljanov, Marina Stefova, Metodija
Najdoski, Biljana Min~eva- [ukarova,
Vladimir Petru{evski, Sa{o Panov i
drugi
Tehni~ki urednik: Mimoza Ristova
Lektorirano od licenciran lektor: Natalija

Glinska-Ristova
Interno izdanie na PMF-UKIM

MAGISTER PO
FORENZIKA
Nastavni planovi i programi za magisterskite

studii po forenzika
predgovor
Ovoj prira~nik }e im posluì na zainteresiranite
diplomirani studenti {to imaat soodvetna
diploma da se informiraat za na~inot i
mo`nostite za upis vo VTORIOT CIKLUS
UNIVERZITETSKI STUDII po FORENZIKA.
SODR@INA
Voved 10
1. So kakva diploma se steknuva 12
kandidatot
2. Kolku traat studiite? 13
3. Kurikulum na modulite 14
4. Koj moè da se zapi{e - op{ti 15
kriteriumi
5. Koj moè da se zapi{e - posebni 16
kriteriumi
6. Kolku ~inat studiite? 17
7. Podrobnosti za sekoj od 18
predmetite
7a Op{ti predmeti (za site moduli) 19
7b Posebni predmeti (za modulot 40
forenzi~ka fizika)
7v Posebni predmeti (za modulot 53

forenzi~ka hemija)
7g Posebni predmeti (za modulot 65

forenzi~ka biologija)
7e Izborni predmeti 75
VOVED
ZA DA SE POBEDI KRIMINALOT POTREBNO E DA
VLEZE SVE@O ZNAEWE
So raspa|aweto na porane{nata SFRJ, Republika

Makedonija stana nezavisna dràva. Turbulentnite
slu~uvawa vo Balkanskiot region, koi bea prisutni
vo poslednite dve i pol dekadi, voeni konflikti,
te{kotii koi bea i sé u{te se posledica na
op{estveno-ekonomskiot sistem vo zemjata kako i
vo zemjite na sosedstvoto, prosledeni se so
nepoèlni efekti vo site aspekti na sekojdnevniot
ìvot na lu|eto, vklu~uvaj}i i porast na
kriminalot. Spored voobi~aenata kriminolo{ka
teorija, kriminalot e vo tesna vrska so
ekonomskite i sociolo{kite turbulencii,
namaluvaweto na standardot i so porastot na
raslojuvaweto. Geografskata postavenost na
zemjata kako krstosnica pome|u istokot i zapadot,
isto taka, e mnogu vaèn faktor koj samo ja pravi
sostojbata u{ta polo{a.
Jasno e deka kriminalot vo Republika Makedonija
e eden od faktorite na destabilizacija na
nejzinoto ekonomsko i op{estveno ureduvawe i na
toj na~in ja ote`nuva nejzinata integracija vo
Evropskata unija. Iako Vladata na Republika
Makedonija pokaà silna èlba za borba protiv
kriminalot, borbata ne e lesna i kriminalot vo
zemjata sé u{te e prisuten na nivo daleku pogolemo
od nivoto vo razvienite zemji na EU.
Vo Republika Makedonija doa|a do postojana

promena na legislativata so cel nejzino
usoglasuvawe so EU- standardite. Se nastojuva da
se razvijat pravila i zakoni za prevencija od
organiziraniot kriminal i drugite formi na
kriminalot i harmonizirawe na doma{nite zakoni
so legislativata na Evropskata unija vo soglasnost
so internacionalniot dokument GRECO 2005.
Treba da se podvle~e deka postoi mnogu golemo
nesoglsuvawe pome|u edukacioniot sistem vo
oblasta na forenzi~kite nauki i potrebite na
pravniot sistem, koe moè da bide nadminato so
sozdavawe edukacionen sistem vo ovaa oblast so
{to }e se podobri funkcijata na obvinitelstvoto i
}e se zasili vladeeweto na pravoto.
Brojot na nere{enite kriminalni predmeti e vo
postojan raste`. Nekoi od niv se mnogu dobro
poznati i na po{irokata svetska javnost. Na
primer, atentatot vrz pretsedatelot Gligorov
(1995) sé u{te ne e razre{en; kriminalnite slu~ai
od konfliktot vo 2001, isto taka, sé u{te ne se
razotkrieni; sé poradi toa {to ne postoele jasni
materijalni dokazi i ne bila izvr{ena forenzi~ka
ekspertiza.
Formiraweto na profilot
MAGISTER PO FORENZI^KI NAUKI
{to go ovozmoùvaat ednogodi{nite
univerzitetski studii od vtor ciklus, }e pomogne
vo namaluvaweto na stapkata na kriminalitetot i
vo razre{avaweto na krivi~nite predmeti vo R.
Makedonija.
1. So kakva diploma se steknuva kandidatot?
Vo zavisnost od modulot od forenzi~kite studii na

koi }e se zapi{e spored podobnosta,
kandidatot }e se stekne so GLAVNA DIPLOMA :
• magister po forenzika (fizika),
• magister po forenzika (hemija),
• magister po forenzika (biologija),
Pokraj so glavnata, kandidatite }e se steknat i so

suplementarna diploma, koja }e bide sostavena od
op{tite i specijalnite kompetencii za sekoj od
modulite (forenzi~ka fizika, forenzi~ka hemija i
forenzi~ka biologija), na koi im se nadodavaat
kompetenciite/ sposobnostite i znaewata steknati so
izu~uvaweto na izborniot predmet.
2. Kolku traat studiite?

Studiite traat 1 godina
Вtориот циклус универзитетски студии по
fорензички науки ќе се организираат како
едногодишни студии (од 15-ти септември во
годината на запишување до 15-ти септември во
наредната година).
Следејќи го моделот (4+1) а во согласност со
новиот Zакон за vисоко образование (март, 2008
год.), студентите што sakaat да се запишат требa
да имаат четиригодишна универзитетска диплома
од прв циклус или диплома од 240 ЕКТС кредити
од соодветните дисциплини, што ќе бидат
подетално дефинирани во критериумите за
запишување понатаму.
3. Kurikulum na modulite
I. СЕМЕСТАР (заеднички за сите модули: физика,

хемија и биологија)
1. Истрага на местото на злосторството
2. Форензичка криминалистика
3. Изборен предмет
Заедничка листа од изборни предмети за I семестар:
И1. Судска медицина.
И2. Одбрани делови од кривичното право
И3. Статистика и ИТ-технологии.
Изборен предмет што се нуди за модулот ФИЗИКА
ИФ4. Биологија – од прв циклус универзитетски
студии (од акредитирани студии на УКИМ).
Изборен предмет што се нуди за модулите
БИОЛОГИЈА И ХЕМИЈА
ИХ4 и ИБ4. Атомска физика со спектроскопија – од
прв циклус универзитетски студии по физика (од
акредитирани студии на УКИМ).
II. СЕМЕСТАР (модули: физика, хемија и биологија)

ФИЗИКА ХЕМИЈА БИОЛОГИЈА
Ф6. Форензичка Х6. Форензичка Б6. Избрани области од
слика и видео. хемија. форензичка биологија
Ф7. Акустика и Х7. Анализа на Б7. Молекуларна
форензичка аудио дроги. генетика
анализа.
Ф8. Балистика и Х8.Физичко-хемиска Б8. Форензичка ДНА
огнено оружје. анализа на траги анализа.
ФИ9. Изборен. ХИ9. Изборен. БИ9. Изборен.
Ф10. Магистерска Х10. Магистерска Б10. Магистерска
работа (Избор на работа (Избор на работа (Избор на тема
тема од листата што тема од листата што од листата што ќе биде
ќе биде предложена ќе биде предложена предложена на
на почетокот на на почетокот на почетокот на вториот
вториот семестар). вториот семестар). семестар).
Листа од изборни Листа од изборни Листа од изборни БИ
ФИ ХИ
Х6. Форензичка Б8. Форензичка ДНА Х6. Форензичка хемија.
хемија анализа.
Х7. Анализа на дроги.
Х8.Физичко-хемиска Ф8. Балистика и
Ф8. Балистика и огнено
анализа на траги огнено оружје.
оружје.
Б6. Избрани области Б6. Избрани области
од од форензичка
биологија
форензичка
биологија
4. Koj moè da se zapi{e?

Op{ti kriteriumi za kandidatite
Na studiite moè da se zapi{at diplomirani kadri
so minimum 4-godi{ni dodiplomski studii. Vo
tabelata podolu se dadeni oddelno profilite na
diplomiranite kadri za posebnite moduli na
forenzi~kite nauki.
Forenzi~ka Forenzi~ka Forenzi~ka
fizika hemija biologija
diplomirani kadri diplomirani diplomirani kadri

od kadri od od
oblasta na fizikata oblasta na oblasta na
hemijata biologijata
diplomirani diplomirani diplomirani
profesori profesori profesori
na dvopredmetnite na dvopredmetnite na dvopredmetnite
studii studii studii
matematika-fizika, hemija-biologija, hemija-biologija
ili fizika-hemija ili fizika-hemija
diplomirani elektro diplomirani diplomirani
ili elektroni~ki inèneri biohemi~ari
inèneri tehnolozi
diplomirani diplomirani diplomirani kadri
ma{inski inèneri biohemi~ari od oblasta na
medicinata
diplomirani kadri diplomirani diplomirani kadri
so Policiska kadri so so
akademija zavr{eni studii zavr{eni studii
po farmacija po farmacija
diplomirani kadri diplomirani kadri
so Voena akademija so zavr{eni studii
po stomatologija
дипломирани
хемичари
5. Koj moè da se zapi{e?

Posebni kriteriumi za kandidatite
A. Kandidatite treba dobro da go poznavaat

angliskiot jazik, za {to }e bidat posebno testirani.
B. Kandidatite treba da znaat da se koristat so

informati~kata tehnologija, za {to }e bidat posebno
testirani.
V. Kandidatite treba da bidat sposobni za dovolno

dobra oralna prezentacija na kompjuterski
podgotveniot materijal.
6. Kolku ~inat studiite?
• So participacija: dodeka nastavata se

finansira od Tempus proektot (u~ebnata
2009/2010)- 700 EVRA (350 po semestar)
• So samofinansirawe: 2000 EVRA (1000

EVRA po semestar).
7. Podrobnosti za sekoj od predmetite
• Vo sekoj od predloènite predmeti se dadeni:

osnovnite informacii za predmetite (ime na
premetot, {ifra, kreditni poeni, na koj fakultet
}e se izveduva), i od koj datum po~nuvaat
predavawata.
• Potoa e kaàno dali za premetot postojat barawa za
prethodni znaewa (poloèni ispiti) ili
istovremeni zapoznavawa so predmeti od
dodiplomski studii.
• Potoa se dadeni pregledot i celite na predmetot i
negovata sodrìna. daden e i spisok na literatura
{to }e se koristi vo nastavata.
• Vo prodolènie se dadeni znaewata i ve{tinite i
so koi }e se stekne studentot, t.e. kompetenciite so
koi }e se stekne otkako }e go izu~i dadeniot
predmet.
• Daden e i na~inot na u~eweto, kako i ocenuvaweto.
7a. Op{ti predmeti (za site moduli)
O1, O2, O3, O4 i O5

О1. Правем систем и аспекти на кривичното

право во РМ
Основни нформации
за предметот
1 Име на предметот: Правен систем и аспекти на
кривичното
право во РМ
2 Шифра на предметот: ИМЗ
3 Кредити: 5
4 Времетраење: eден семестар
5 Факултет: Природно-математички факултет –
Скопје
6 Датум: Септември 2008
7 Претходни знаења
Дали постојат предмети кои се изучувани претходно (пре) или
предмети истовремено (ко) за да се слуша овој предмет:
Пре или Шифра: Име на предметот

ко
Не
8 Преглед и цели
Овој модул се фокусира главно на материјално и казнено-
процесно кривично право на Република Македонија. Главна цел е
студентите да се здобијат со знаења и со разбирање на општите
принципи на материјалното и казнено-процесното право,
карактеристиките на најчестите криминални престапи,
принципите на казнената процедура, организацијата на правно
доказен (обвинителен) судски систем .
9 Содржина на предметот
А. Материјално кривично право
Општ дел
• Вовед, основни поими и правна терминологија на
материјалното кривично право
• Кривично дело
• Правна обврска
• Правни санкции
Посебен дел
• Крвни деликти
• Кривични дела на сексуална злоупотреба и
проституција
• Кривични дела против здравјето на луѓето
• Кривични дела против имотот
Б. Казнено процесно кривично право

• Вовед, основни поими и правна терминологија на
казнено-процесното кривично право
• Организација на судскиот систем
• Постапки на казнено-процесната процедура
• Улога на полицијата, јавниот обвинител и
судиите во правните постапки
• Доказна постапка
10 Препорачана литература
Проф. д-р Ѓорѓи Марјановиќ, Кривично право - општ дел,
Култура, Скопје.
Проф. д-р Владо Камбовски, Кривично право - посебен дел,
Култура, Скопје,
Проф. д-р Никола Матовски, Кривично процесно право - општ
дел, 2 Август - Штип.
Проф. д-р Никола Матовски, Кривично процесно право - посебен
дел, 2 Август - Штип.
11 Резултати од учењето
Резултатите опишуваат што треба студентот да знае и да е
способен да прави откако ќе го изучи предметот
Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет

студентот треба да е способен да:
• покаже повисок степен на информираност за сите
казнено-кривични аспекти на македонскиот правен
систем;
• знае да ги распознае и да ги разбере карактеристиките на
институциите на материјалното кривично право
(обвинителство, одбрана, казнено-поправни
институции);
• знае јасно да ги објасни некои од најчестите и
најважните кривични дела (убиства, сексуални престапи,
престапи поврзани со дрога, кражба и провали);
• го разбира и да знае да го опише судскиот систем и
постапките на казнено-процесната процедура;
• поседува посебни познавања кои се однесуваат на
користење на материјалните докази во правото.
Вештини, квалификации и атрибути По изучувањето на овој

предмет студентот треба да биде способен да:
• има капацитет за критичко вреднување на нови знаења и
нови идеи;
• знае да ги проучува правните извори, да ги пронаоѓа,
вреднува и да се користи со информациите.
12 Предавање и учење
Начини на учење со директен контакт
Ова ги покажува начините на предавање и учење со директен
контакт со наставниот кадар кои се користат кај овој предмет (на
пример, предавања, вежби, семинари)
Предавања (30 часа)
Семинари (10 часа)
Вкупно контактни часови: 40
Други методи на учење
Ова ги покажува другите методи на учење и предавање
кои се користат кај предметот, на пр. читање, истражување
Читање, посета на суд, подготовка за работилници и
семинарски работи, независни истражувања на примери од
правосудството
Вкупно 60
неконтактни часови :
В К У П Н О ЧАСОВИ (контактни + неконтактни) 100
13 Методи на оценување
Ова го покажува видот и тежината на елементите на
оценување на предметот
Тежина Вид Опис

100% Работа на 50% подготвен извештај
час 50% семинарска работа
О2. Истрага на местото на злосторството
1 Име на предметот: Истрага на местото на
злосторството
2 Шифра на предметот: ИМЗ
3 Кредити: 8
4 Времетраење: еден семестар
5 Факултет: Природно-математички факултет –
Скопје
7 Претходни знаења:
Дали постојат предмети кои мора да се изучувани претходно
(пре) или предмети истовремено (ко) за да се слуша овој
предмет:

ко
Не
Овој предмет се однесува на способностите потребни да се
обезбеди, заштити, сними, испита и интерпретира местото на
злосторството. Студентите ќе ја прифатат улогата на
полицаец/иследник на местото на злосторството за пронаоѓање
докази на местата на злосторствата за понатамошни форензички
испитувања. Посебен акцент ќе се стави на испитувањето на
местото на злосторството при кражба, прекршоци со дрога,
криминални дела насочени кон личноста и злосторства кои

вклучуваат моторни возила. Потребата од избегнување на
контаминацијата на местото на злосторството и на физичките
докази, и понатамошниот континуитет и интегритет при
собирањето докази, формираат една целосна компонента на овој
пердмет. Целта е да се покаже најдобра вештина при истрагата на
местото на злосторст.вото Оценувањето на студентите по овој
предмет ќе се реализира преку практични вежби и вежби во кои
ќе им биде доделена некоја улога. Методот е ориентиран кон
усовршување на вештините, но со доволно научни и правни
основи за да се осигури дека местата на злосторите се испитуваат
правилно и дека форензичката вредност на различните форми на
физички докази јасно се препознава.
• Дефиниции и значење на местото на злосторството –
вклучувајќи ја улогата на истрагата на местото на
злосторството при ‘форензичките испитувања’;
• Улоги и одговорности на местото на злосторството;
• Управување со местото на злосторството – вклучувајќи
одржување на местото, снимање на местото (нацрти,
фотографија и видео);
• Запознавање со дел од специфичната форензичка опрема;
• Физички принципи на оптичката и електронската
микроскопија и нивна примена во форензиката;
• Стратегии за пронаоѓање и собирање докази –
вклучувајќи специјални екипи;
• Техники на собирање докази - вклучувајќи пакување,
фотографирање, документирање и контрола на
примероците;
• Интерпретација на местото на злосторството– очигледни
и интелигентни вредности;
• Проучување на случајот – вклучувајќи злосторства
насочени кон имот, злосторства насочени кон личност,
прекршоци со дрога и злосторства кои вклучуваат
возила.
Fisher, BAJ (2004) Techniques of Crime Scene Investigation (7th
Edition), CRC Press

Jackson, ARW & Jackson, JM (2004), Forensic Science, Pearson
Prentice Hall
Redsicker, DR (2000) The Practical Manual of Forensic Photography,
CRC Press
Saferstein, R (2004), Criminalistics: An Introduction to Forensic
Science (8th Edition), Pearson Prentice Hall
Vanezis, P & Busuttil A (1996) Suspicious Death Scene
Investigation, Arnold
White, PC (2004), Crime Scene to Court – Essentials of Forensic
Science (2nd Edition), Royal Society of Chemistry
Резултатите опишуваат што треба студентот да знае ида биде

студентот треба да биде способен да:
• ги разбира и опишува улогите и одговорностите на секој
член од тимот на местото на злосторството;
• ги покаже чекорите потребни да се заштити, сними и испита
местото на злосторството;
• ја идентификува и употреби точната техника за собирање
физички докази и траги;
• ја опише и покаже точната техника за собирање траги и
докази кои се идентификувани на местото на
злосторството;
• покаже целосно разбирање за критичната важност на
истрагата на местото на злосторството при “форензичките
испитувања”;
• опише и покаже придржување кон безбедна работа;
• критички да ги оценува проучувањата на случајот.
Вештини, квалификации и атрибути. По изучувањето на овој
• покаже професионалност при користењето на опремата
за пребарување на местото на злосторството и за
собирање докази;
• ги примени вештините за решавање проблеми за
креирање на замислени места на злосторството;
• ги поврзува наодите од местото на злосторството и оние

од лабораторија на најјасен и најконцизен начин;
• работи ефикасно и на самостојни и на тимски задачи;
• води добро документирани книги со записи;
• најде, процени и да искористи информација;
• изврши процена на ризикот на местото на злосторството
и да се придржува кон процедурите за безбедно
работење;
• ја планира и извршува работата ефикасно.
Лабораториски вежби (30 часа)
Работилници на местото на злосторството (10 часа)
Ова ги покажува другите методи на учење и предавање кои се
користат кај предметот, на пр. читање, истражување
Читање
Подготовка за работилниците на местото на злосторството
Подготовка на извештаи од лабораториски вежби и од местото
на злосторството
Независно истражување
Вкупно 100
Ова го покажува видот и тежината на елементите на оценување
на предметот

100% Работа на Лабораториски извештај (25 %)
час Испитување на местото & извештај

(50 %)
Постер или друг вид презентација (25
%)
О3. Форензичка криминалистика
1 Име на предметот: Форензичка криминалистика
2 Шифра на предметот: КРИМ
3 Кредити: 7
5 Факултет: Природно-математички факултет -
Скопје
(пре) или предмети истовремено (ко) за да се слуша овој предмет:

ко
Не
8 Преглед и цели:
рazvivawe na znaewata za primena na kriminalisti~kite
tehniki vo forenzi~kite nauki; оvozmoùvawe prakti~na
primena na relevantna tehnika za re{avawe na problemi od
kriminalni slu~ai; оbjasnuvawe na metodite i postapkite
primenuvani vo kriminalisti~kite laboratorii za
identifikacija i karakterizacija na forenzi~kite dokazni
primeroci
A. Основни принципи и концепти во криминалистиката
• Kriminalistikata i specijalnite oblasti od
forenzi~kite nauki (пozna~ajni oblasti vo
forenzi~koto istraùvawe na krivi~niot dokaz)
• Postapki vo forenzi~kata kriminalistika
(identifikacija,klasifikacija,
individualizacija, asocijacija i rekonstrukcija;
пovrzanost na dokazot so izvorot)
• Fizi~ki transfer na tragata i na
mikromaterijalniot dokaz i faktori koi vlijaat na
transferot i detekcijata
• Analiza i interpretacija na fizi~kiot dokaz
(пrincip na delivost na materijata i nejzinaта
posledi~na vrska-vlijanie vrz forenzi~kata
postapka kaj izvorot)
• Nau~no istraùvawe na razli~ni vidovi
materijalni dokazi (иspituvawe na relevantnosta
na sekoj vid dokaz; пrimena na nau~ni tehniki vo
ispituvaweto na sekoj vid dokaz i nivna
interpretacija)
Napredni metodi vo forenzi~kata
kriminalistika
• Nau~ni metodi primenuvani pri zemawe i
obezbeduvawe na krivi~niot dokaz
• Tehniki na sobirawe i identifikacija na fizi~ki
dokaz
• Soodvetni metodi za zemawe i analiza na materijali
vo vrska so kriminalen nastan
• Analiti~ki tehniki koi ovozmoùvaat forenzi~ka
identifikacija na materijalniot dokaz
V. Posebni oblasti na primena vo Forenzi~kata
kriminalistika
• Forenzi~ka makro i mikrofotografija (1. Zna~ewe
na forenzi~kata fotografija od sudska gledna
to~ka- vizuelni komparativni tehniki vo
forenzi~kite nauki; 2. Osnovni principi na
forenzi~kata fotografija i pravniot ishod kako
rezultat na relacijata forenzi~ka fotografija-

prezentacija vo sudnica; 3. Voved vo
fotografskite tehniki koristeni vo razli~ni
forenzi~ki nauki; 4. Fotografirawe na mestoto
na kriminalniot nastan- op{ta snimka na
mestoto, fotografirawe na otpe~atoci od
prsti, fluorescentna i luminiscentna
fotografija na telesni te~nosti i latentni
otpe~atoci od prsti,fotografija na laserski
zraci pri odreduvawe na traektorija na proektil;
fotomikroskopija
• Voved vo forenzi~kata mikroskopija
• Dostignuvawa vo tehnologijata na obrabotka na
otpe~atoci od prsti (иdentifikacija na latenten
otpe~atok; сostavuvawe na fragmenti od tragi od
otpe~atoci na prsti; мetodi za predizvikuvawe
latentni otpe~atoci od prsti-
fotoluminiscencija, fizi~ko predizvikuvawe,
avtomatizirana identifikacija na otpe~atoci
od prsti i videosistemi)
• Otpe~atoci od stаpala i drugi odrazi (merewe na
otpe~atokot; metodi na reprodukcija i
identifikacija)
• Metodi na ispituvawe tragi od alati
• Forenzi~ka toksikologija (na~ela i osnovni znaewa
za otrovite; metodi na kolekcija, obezbeduvawe i
podgotovka na materijalot za analiza)
• Dostignuvawa vo forenzi~kata primena na
hromatografijata so masиnata spektrometrija
(дetekcija i identifikacija na tragi od
komponenti vo sloèni matriksi; аnaliza na
neisparlivi i termalno labilni supstancиi)
• Forenzi~ka ekologija- principi i primena
(analiti~ki metodi i forenzi~ki tehniki
koristeni vo sudski sporovi vo vrska so zagaduvawa
na ìvotnata sredina)
• Kriminalisti~ko-tehni~ka obrabotka kaj
soobra}ajni nezgodi i ispituvawe na materijalnite
dokazi- identifikacija na vozilo
• Ispituvawe na falsifikuvani dokumenti (аnaliza
na hartija vklu~uvaj}i i banknoti)
G. Forenzi~ki ekspertizi
• Preduslovi za relevantnost na ekspertizaта
(пreveduvawe na pravnoto pra{awe vo nau~no
pra{awe; фormulirawe na hipotezi; уpotrebliv
dokaz; пrimenliv test; нatamo{ni pra{awa koi
proizleguvaat kako rezultat na analizata)
• Ispituvawe i analiza (дokumentirawe;
оbezbeduvawe na integritetot na dokazot;
рezultati i nivna verifikacija; иnterpretacija i
zaklu~oci)
Eckert, W.G.: Introduction to Forensic Sciences, CRC Press, New
York, 1992
Fisher, B.A.: Technics Of Crime Scene Investigation, CRC Press,
Boca Raton, FL, 1992
Kinnee, K.B.: Practical Investigation Techniques, CRC Press, Boca
Raton, FL, 1994
Inman,K., Rudin,N. : Principles and practices of criminalistics, CRC
Press LLc, Boca Raton, FL, 2000
студентот треба да е способен да:
• gi selektira i da gi objasni metodite i postapkite
primenuvani vo kriminalisti~kite laboratorii
pri identifikacija i karakterizacija na
forenzi~kite dokazni primeroci;
• gi opi{e i izvede osnovnite na~ela na
forenzi~kata fotografija;
• ja ispita relevantnosta na sekoj vid dokaz i da
primeni nau~ni tehniki vo ispituvaweto;
• razre{i kriminalisti~ki problemi koristej}i gi
dobienite podatoci;
• gi opi{e osnovnite na~ela za otrovite i da gi
identifikuva odredeni toksikolo{ki primeroci;

• gi opi{e razli~nite nau~ni metodi koristeni vo
sudski sporovi, a vo vrska so zagaduvawa na
ìvotnata sredina;
• bide sposoben da primeni merki na samoza{tita
• podgotvi ekspertski izve{taj i da dava eksperstko
mislewe pred sud.
предмет, студентот треба да биде способен да:
• применува научни методи во анализа на доказните
материјали, да анализира и интерпретира резултати и наоди.
Предавања: (20 часа)
Лабораторија: (30 часа)
Семинар: (10 часа)
Читање, истражување на досиеја, водење на тетратка,
подготовка на семинарска работа
Вкупно 80

50 % Испит Писмен и практичен
25 % Работа на час
25 % Семинарска Постер или друг вид презентација
О4. Статистика и ИТ методи во форензиката
1 Име на предметот: Статистички и ИТ методи во
форензиката
2 Шифра на предметот: ИТ
3 Кредити: 5
Скопје
предмет:
ко
Не
Целта на овој модул е да обезбеди познавања од клучните
статистички техники кои се користат за евалуација на различните
типови сведоштва во форензиката и статистички и табеларни
пакети кои помагаат при анализата на податоци.
Кавнтитативни методи:
• типови податоци и збирни статистики;
• статистики на примерок и нормална распределба;
• статистички и веројатносни принципи при избор на
одбранлив и репрезентативен примерок;
• опишување на точноста и прецизноста на податоците;
интервали на доверба; тестирање на хипотези и видови
грешки;
• Баесови статистики и нивна примена;
• анализа на податоци од мерења: случај на еден примерок и
споредба на два примерока;
• анализа на категориски податоци: споредување на
пропорции; асоцијација меѓу категориски променливи;
• анализа на поврзаност: корелација и предвидување;
• регресија и калибрирање;
• вовед во истражувачката анализа на податоци, редуцирање на
димензионалноста на податоците;
• повеќедимензионални статистики како квантитативна рамка
при мерење на надежноста и несигурноста на форензичките
податоци;
• Софтверски пакети;
• Excel.
o Користење при квантитативна анализа на податоци
• SPSS (Statistical Package for Social Sciences)
o Вовед во примена на квантитативна анализа на
податоци.
Rees, D.G. (1994), Essential Statistics (3rd ed.), Chapman and Hall.
David Lucy (2005) Introduction to Statistics for Forensic
Scientists (2nd ed.) John Willey & Sons
Aitken, C. G. G. and F. Taroni (2004) Statistics and the Evaluation
of Evidence for Forensic Scientists, 2nd ed. Chichester, UK: John
Willey & Sons

Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет студентот

треба да биде способен да:
• покаже доволна блискост со техниките за квантитативна
анализа на податоци при обработка на множества на
податоци во практика;
• препознаe различни типови податоци и да користи
соодветни методи на анализа;
• демонстрира познавање на соодветни компјутерски пакети
за анализа на податоци;
• покаже доволна статистичка писменост која ќе му овозможи
разбирање на резултатите од пошироките студии и научната
литература.

• покаже компетенции при користење на соодветни пакети;
• работи ефикасно како дел од тим или независно;
• демонстрира умешност во вештините за добивање
информации, вклучувајќи користење на библиотека,
вештини на учење неопходни за личен развој, надградување
и усовршување.
пример: предавања, вежби, семинари)
Предавања: 30 часа.
Вежби во компјутерска лабораторија: 10 часа .
Предавањата ќе се користат за развој на знаењата и разбирање на
квантитативните методи. Часовите во компјутерската
лабораторија ќе се користат да се олесни стекнувањето на
способности за основна анализа на податоци и професионални
вештини.

Материјатлите за предметот ќе се достапни во електронска
форма. Освен контактните часови, овој модул стимулира
независно и самостојно учење со земање забелешки, вежби и
решавање на конкретни примери. Исто така се очекува
дополнителни читања и собирање на информации со цел
полесно да се совлада материјалот.
Вкупно 60

50 % Испит Писмен и практичен
25 % Работа на час
25 % Семинарска Постер или друг вид презентација
О5. Судска медицина

1 Име на предметот: Судска медицина
2 Шифра на предметот: СМЕД
3 Кредити: 4
Скопје
7 Претходни знаења.
предмет:
Пре или Шифра: Име на предмет

ко
Не
Предметот е непоходен да се разбере основата на судската
медицина, смртта и начинот на умирање, значењето и целта на
судскомедицинската обдукција и да се навикне на работа со и
околу мртво тело.
Дефиниција на смрт, начин на смрт. Знаци на смртта и
одредување на времето на смрт. Потврда за смрт и кауза мортис.
Судскомедицинска обдукција. Ненадејна смрт. Повреди:
механички, физички, хемиски, асфиктични. Злоупотреба на
психоактивни супстанции. Идентификација на умрени и живи.
Преглед на силувани жртви и злоупотреба на деца.
Knight, Bernard.; Forensic Pathology. Arnold, Lndon1996
Зечевик, Душан.: Судска медицна и деонтологија. Медицинска
наклада. 2004.
Тасик, Милош. Судска медицина. Змај. Нови Сад, 2007.
Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет студентот

треба да биде способен да:
• ја разбере основата на судската медицина;
• изврши преглед на мртвото тело;
• препознава повреди;
• препознава биолошки траги.
предмет, студентот треба да биде способен за:
• преглед и собирање биолошки траги од облека и од
места околу мртвите тела;
• користење на соодветна литература.
пример: предавања, вежби, семинари)
Вкупно 45
контактни часови:
Читање
Подготвување семинарски
Преглед на студии и ad-acta фајлови
Вкупно 55
В К У П Н О ЧАСОВИ 100
(контактни + неконтактни)

70% Испит Писмен и усмен
30% Семинарска Презентација на материјалот од
работа некое фиктивно досие
7b. Posebni predmeti (za modulot

forenzi~ka fizika)
F1, F2, F3
F1. Forenzi~ka slika i video
Osnovni informacii za
predmetot
1 Ime na predmet: Forenzi~ka slika i video
2 [ifra na predmet: ФИЗ-ИМГ
3 Kreditni bodovi: 5
4 Vremetraewe: Еден semestar
5 Fakultet: Prirodno-matemati~ki
6 Data: 01.02.2009
7 Prethodni znaewa.
Dali postojat predmeti koi mora da se izu~uvani prethodno
(pre) ili predmeti istovremeno (ko) za da se slu{a ovoj
predmet:
Pre ili [ifra: Ime na predmetот
ko
nema
9 Pregled i цeli
Ovoj predmet im ovozmoùva na studentite pregled na
slikaweто, kako i na digitalnata obrabotka na slikite
za forenzi~ka upotreba. Isto taka pokaùva kako moè
da se napravi slikaта - od nejzinoto sozdavawe s# do
digitalnata obrabotka, razbiraweto na fotografijata i
primenata na vakvata obrabotka na slika vo
forenzikata. Celite se da se pokaè kako moè da se
napravat i obrabotat slikite za da se zgolemat
detalite bez da se naru{i integritetot na slikata.
Ocenuvaweto na studentite po ovoj predmet e utvrdeno
niz prakti~ni ve`bi, i predmetot ovozmoùva
zapoznavawe so nekoi su{tinski tehniki koi bi moèle
da se iskoristat vo nekoja podocne`na proektna zada~a.
Pristapot e orientiran kon prakti~nata primena, no so
dovolno teoretski temeli da se osigurи deka algoritmite
na obrabotkaта na slikata se razbrani i ne
pretstavuvaat crni kutii.
10 Sodrìna na predmetot
Principi na fotografijata. Teorija na svetlinata:
elektromagnetna energija, branova dolìna, vidliv
spektar, namaluvawe na osvetlenosta i refleksija.
Dobivawe slika. Fotografska oprema i tehniki. Kamera
i dodaдen pribor. Le}i: fokusno rastojanie i
fokusirawe, blenda i vreme na ekspozicija. Dvièwe na
objektot. Blic.
Tehniki i instrukcii za fotografirawe na mestoto na

злосторството i na dokazite.
Osnovi na videografijata, osnovi na vozdu{nata,
podvodnata i nadzornata fotografija koja se odnesuva
na sudskiot dokaz.
Voved vo obrabotkaта na slika. Sliki: nijansi na sivo,

piksel i prostorna rezolucija. Fotografskiot film
nasproti digitalnata fotografija. Kompresija i formati
na dokazniot digitalen videomaterijal. Fotografirawe.
Intenzitet na nijansi na sivo i kolor fotografii.
Osvetluvawe nasprema podobruvawe na slikata.
Obrabotka na sliki. [um. Histogrami: nivo na sivo i
kumulativni. Procesirawe na sliki vo boja. Balansirawe
na bojata. Merewa od fotografija: videogrammetrija.
Kalibracija so objekti so poznata golemina i rastojanija,
relativen odnos, dolìna, agol, plo{tina i perimetar.
Skalirawe, distorzija i sporedba na detalite od slikite so
detaliте od dokazniot materijal. Forenzi~ki aplikacii
(vlakna, ~estiцi, partikuli od boja, otpe~atoci).
Podobruvawe. Otkrivawe i podobruvawe na detalite

nasprema sozdavaweto na informacija. Podobruvawe na
detalite: izostruvawe. Izostruvawe na fotografii vo
boja. Forenzi~ki aplikacii (otpe~atoci od prsti, tragi
na povr{inata, identifikacija na broevi/tekst itn).
Pravilnoto nasproti nepravilnoto podoбruvawe i
pravnata prifatlivost na obrabotkata na slika.
Tehniki na podobruvawe koi sozdavaat o~igledni
problemi. Separacija na boi i analiza na dokumenti.

Furieova transformacija: ultravioletovi i infracrveni
filtri. Otstranuvawe na periodi~niot {um (на pr.
izolirawe otpe~atok od prst). Karakteristiki na
falsifikatite.
Prepoznavawe na likovi. Rezolucija i biometrika od
slika. Analiza na integritetot na slikata. Гre{ki vo
identifikacijaта.
Forenzi~ki tridimenzionalen fotografski digitalen
zapis za snimawe na mestoto na злосторството i negova
primena (oprema Leica).
Analiza na videozapisi, analogni i digitalni. Ispituvawe
na integritetot na videozapisot (analogen i digitalen) i
zapoznavawe so opremata za forenzi~ka videoanaliza.
Pretvorawe na analognite videozapisi vo digitalni.
Analiza i identifikacija (istata od analizata na
fotografijaта).
11 Prepora~ana literaturа
Imaging and Photography, Academic Press, ISBN
0121064115.
Redsicker, D R and Gebreth, V (2000). The Practical
Methodology of Forensic Photography, CRC Press, ISBN
0849320046.
Gardner, R M (2005) Practical Crime Scene Processing and
Investigation, CRC Press, ISBN 0849320437
Gonzalez, R C and Woods R E (1994). Digital Image
Processing, Addison Wesley, ISBN 0201600781.
Documentation on ImageJ http://rsb.info.nih.gov/ij/.Uses of
Digital Imaging, CRC Press, ISBN 0849309034.Russ, J C
(2001). Forensic Blitzer, H L and JJacobia, J (2002). Forensic
Digital
Резултатите опишуваат што треба студентот да знае и
да е способен да прави откако ќе го изучи предметот
Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет,

• гi primeni soodvetnite proceduri i tehniki pri
fotografirawe mesta na zlostorства i dokazi od
razli~en vid;
• гi sporedi prednostite/nedostatocite na razli~nite
metodi na slikawe i ~uvawe na slikite;
• гi opi{e metodite na obrabotka na slikata i
nivnata svojstvenost za forenzi~ka primena;
• гi primenuva metodite za da se podobri jasnosta i
da se zgolemat detalite na slikata bez da se
naru{i nejziniot integritet;
• јa razbere potrebata od standardni proceduri na
obrabotka i zaчувуvawe na postapkata na
dokumentirawe na dokazite;
• гi identifikuva prednostite i ograni~uvawata na
obrabotkaта na slika so pomo{ na kompjuterski
paket.
Вештини, квалиfikacii и атрибути. По изучувањето
на овој предмет студентот треба да биде способен да:
• пokaè ve{tina vo koristeweto na fotografskata
oprema;
• гi primeni ve{tinite za re{avawe na problemi so
dobro definirano re{enie;
• пokaè ve{tina pri celata postapka - od slikaweto
do obrabotkata na fotografijata;
• нajde, proceni i obraboti informacija;
• рaboti efikasno kako na individualni taka i na
timski zada~i;
• јa planira i zavr{i rabotata vo najkratko mo`no
vreme;
• чuva dobro dokumentiran dnevnik.
Ф2. Aкустика и форензичка аудио анализа

Основни информации
1 Име на предметот: Aкустика и форензичка аудио
анализа
2 Шифра на предметот: ФИЗ-AУД
3 Кредити: 5
4 Времетраење: eден семестар
Скопје
6 Дата: февруари 2009
предмет:
ко
пре Механика
Целта на овој модул е да воведе основни физички поими за
звукот и да опише аудиодигитални и форензички примени и
техники во процесирање на сигналот. Преку лабораториска
работа и индивидуални минипроекти ќе биде изучувана
примената на компјутерски програми и техники за форензичка
аудиоанализа.
Својства на звучните бранови. Ширење на звукот.Суперпозиција
на бранови. Апсорпција на звукот. Рефлексија на звукот.
Дифракција на звукот. Прекршување на звукот. Дифузија на
звукот. Биења и Доплеров ефект.
Интензитет на звукот. Мерење на интензитетот на звукот.
Човечки глас, човечко уво и перцепција на звукот. Анатомија на
слушниот апарат. Механизам на слушање. Слушна област.
Бинаурална локализација. Увото како анализатор и мерен
инструмент. Гласовен систем. Вештачки ларингс.
Карактеристики на говорот.
Бучава. Извори на бучава, резонанси во просторија, намалување
на бучавата.
Акустичка анализа и мерења на звукот. Реверберација. Глува
соба. Комплексни бранови. Фуриева трансформација, спектрална
анализа и спектрограм. Електричен, механички и акустички
аналог. Карактеристики на микрофон и звучник. Засилувач на
звукот. Комбинирање на децибели. Звучен спектрограф.
Дигитална синтеза на говорот. Вовед во дигиталното
процесирање. Аналогна во дигитална и дигитална во аналогна
конверзија. Деформација на сигналот. Хармониска деформација.
Процедури за форензичка аудио анализа. Барање докази за
фалсификат. Извори на брмчење и шумови. Форензички техники
и софтвер за аудиоанализа: основни и современи аудиофилтри.
Форензички проучувања на аудиослучаи. Идентификација на
глас. Анализа на разбирливоста на говорот. Анализа на јасноста
при слушањето и нејзиното зголемување. Анализа на
веродостојноста. Анализа на редоследот на настаните.
Everest, F.A (2001), Master Handbook of Acoustics, McGraw-Hill
Education ISBN 0071360972
Duncan, T (1997), Electronics for Today and Tomorrow, John
Murray ISBN0719574137
Watkinson, J. (2001) The Art of Digital Audio, Focal Press,
ISBN0240515870
Резултатите опишуваат што треба студентот да знае и да
биде способен да прави откако ќе го изучи предметот

• решава квантитативни задачи со примена на принципите на
акустиката;
• изведува експериментална работа и да прави анализа на
значењето на резултатите;
• ги применува принципите на дигиталната акустика при
изведување на стандардни процеси на анализа врз дигиталниот
аудиозапис;
• покаже снаодливост во користењето на лабораториската
опрема и примената на техниките;
• на јасен и концизен начин во писмена форма да ги изразува
резултатите од екеперименталната работа.
Вештини, квалитети и атрибути. По изучувањето на овој
предмет студентот треба да биде способен :
• безбедно и стручно да користи лабораториска опрема која
најчесто се среќава при анализа и мерење на звук;
• да користи соодветен ИТ пакети за обработка на информации
и анализа на податоци;
• да покажува способности за точно и јасно решавање на
проблеми;
• да користи литература и други едукативни ресурси за
поголемо разбирање и решавање на проблеми во практиката.
контакт кои се користат кај овој предмет, на пр. предавања,
семинари
Ова ги покажува другите методи на учење и предавање
кои се користат кај предметот, на пр. читање, истражување
• Пребарување на литература и други ресурси за учење
• Подготовка на испитот
• Подготовка на семинари
• Подготовка на извештаи од лабораториски вежби
• Користење на И. Т. Ресурси
Вкупно 55
неконтактни часови:
тежина Вид Опис
50% Работа на Лабораториски извештаи
час Постер и семинар
50% Завршен испит
Испит
Ф3. Балистика и огнено оружје

Основни информации за
предметот
1 Име на предметот: Балистика и огнено оружје
2 Шифра на предметот: ФИЗ-БОО
3 Кредити: 5
5 Факултет: Природно-математички
факултет-Скопје
Дали постојат предмети кои мора претходно да се изучувани
предмет:
Пре или Шифра: Име на предмет
ко
пре Механика и молекуларна физика
Овој предмет се однесува на принципите и апликациите на
балистиката и огненото оружје. Изучувањето на балистиката ќе
даде темелно разбирање на физичките процеси што се случуваат
при испукувањето на проектилот, патеката на проектилот кога тој
го напушта огненото оружје и можните исходи од заемното
дејство на проектилот со метата. Во делот огнено оружје ќе се
изучуваат различни видови огнени оружја и муниции со
нагласување на видовите со кои обично ќе се сретнува
форензичарот работејќи во своето истражувачко поле. И двете
области на изучување (балистика и огнено оружје) ќе бидат
поткрепени со практична работа која ќе обезбеди добро
разбирање на физичките принципи и успешна идентификација на
оружјето и на муницијата. Содржината на предметот обезбедува
изучување на специјални тематски единици и квалитетна и
современа форензичка практика.
(1) Преглед на огнени оружја и карактеристики на различни

видови: пиштоли, пушки, ловечки пушки, полуавтоматски
пушки, доказни знаци;
(2) Муниција: историски преглед и терминологија, муниција и

видови каписли, гилзи, муниција за ловечки пушки,
идентификација, видови полнење, барутни смеси.
(3) Фундаментални концепти во механиката: брзина, забрзување,

импулс и енергија, основни закони за движење, движење под
дејтво на гравитација.
(4) Внатрешна балистика: фази на внатрешниот балистички

циклус, принудена крива на движење, геометрија на зрнeсто
полнење, енергетски биланс и ефикасност.
(5) Меѓубалистика: полиња на експлозии, полиња на блесок,

отскокнување (движење наназад) на оружјето, акустични
модератори, испалувач на проектили.
(6) Надворешна балистика: анализа на траекторијата, домет на

пукањето, аеродинамичко повлекување, стабилност.
(7) Терминална балистика: режими, пробив во метата, удар,

искосување, дисперзија на пукањето.
(8) Балистика на рани: локации на рани, вдлабнатини, стабилност

и превртување, медицински последици, симулациона средина,
повреди од огнено оружје, лична опрема за заштита.
(9) Форензички испит: компаративна микроскопија, вдлабнатини

(дупки) од куршуми, опсег на процените од пукањето, анализа на
остатоците, место на злостороството и пронаоѓање докази;
10 Prepora~ana literatura
1. Heard, Brian J., Handbook of Firearms and Ballistics: Examining

and Interpreting Forensic Evidence. (New York: John Wiley and
Sons, 1997).
2. Warlow, T.A., Firearms, the Law and Forensic Ballistics. (Bristol,
Pennsylvania: Taylor and Francis Inc., 1996).

• изведува квантитативна експериментална работа, точно и
прецизно да ги толкува резултатите;
• јасно и концизно да ги презентира резултатите од
изучувањето на литературата во областа на балистиката и
огненото оружје;
• ги претставува резултатите од експерименталните работи во
писмена форма на јасен и концизен начин;
• покаже добро познавање на лабораториските апарати и
техники;
• покаже знаење за различни видови оружје и муниција;
• покаже знаење за форензичките техники за пронаоѓање
докази од оружје на местото на истрагата;
• покаже знаење за физичките принципи на внатрешната
балистика, меѓубалистиката, надворешната балистика,
терминалната балистика и балистиката на рани.

предмет студентот треба да биде способен:
• безбедно и компетентно да ја користи лабораториската
опрема;
• да покаже добри писмено-комуникациони способности;
• да користи соодветни И.Т. пакети за обработка на
информации, за анализа на податоците и за идентификација
на муницијата;
• да работи ефикасно, поединечно или во парови;
• да ги применува вештините за решавање на проблемите со

точно дефинирано решение;
• користи соодветна литература и други ресурси за учење.
Ова ги покажува начините на предавање и учење со директен контакт
кои се користат кај овој предмет, на пр. предавања, семинари
• Предавања (22 часа)

• Лабораториски вежби (18 часа)
• Работилници (10 часа)
користат кај предметот, на пр. читање,
• Пребарување на литература и други ресурси за учење
• Подготовка на испитот
• Подготовка на семинари
• Подготовка на извештаи од лабораториски вежби
• Користење на И. Т. ресурси
Вкупно неконтактни часови: 50
В К У П Н О ЧАСОВИ (контактни + 100
неконтактни)
Ова го покажува видот и тежината на елементите на оценување на
предметот
Вид Опис
40% Работа на Лабораториски извештаи
час Усна презентација на семинарските
работи
Извештаи од работилниците
60% Испит Завршен испит
7v. Posebni predmeti (za modulot

forenzi~ka hemija)
H1, H2, H3
Х1. Форензичка хемија
1 Име на предметот: Форензичка хемија
2 Шифра на предметот: HEM - FH
3 Кредити: 5
5 Институција: Природно-математички факултет -
Скопје
Постојат предмети кои мора да се изучувани претходно за да се
слуша овој предмет, или предмети кои мора да се изучуваат
истовремено или во следниот семестар.
Пре, Ко Шифра Наслов на предметот
Целта на овој курс е да овозможи стекнување првични знаења за
фундаменталните концепти на теориската и практичната хемија,
во врска со и во служба на форензичките науки. Вклучени се
концептите за подготовка на обрасците, тенкослојна
хроматографија и immunoassay, преглед на дроги и
фармакологија, хемиски анализи на доказен материјал,
форензичка анализа на мастила, бои, хартија, полимери, горење,
подметнати пожари.
• Што е форензичка хемија? Форензичката хемија денес.
• Суштествени елементи: подготовка на обрасците за
испитување, тенкослојна хроматографија и immunoassay.
• Инструментација: микроскопија и хемиска
микроскопија, спектроскопија (електронска,
инфрацрвена, раманска), анализа на елементите и
атомска спектроскопија, атомска апсорпција
(вклучувајќи ја техниката за индуктивно спрегната
плазма), рендгенска флуоресценција.
• Микроспектрометрија: УВ и видлива, инфрацрвена,
раманска, микроелемен-тарна анализа.
• Преглед на дроги и фармакологија: дрогите како доказ,
турбофармакологија.
• Хемиска анализа на доказен матеијал: хемија на
горењето, подметнати пожари, експлозиви; аналитички
методи; стареење и датирање; хемија на полимери, бои и
мастила; форензичка анализа на хартија и полимери.
• Практични техники, придружени со пресметки во
неорганската, органската и физичката хемија.
Форензичка примена на квалитативна и квантитативна
анализа.
1. A.R.W. Jackson, J.M Jackson (2004), Forensic Science,
Pearson.
2. Suzanne Bell, (2006), Forensic Chemistry, Prentice Hall.
3. A. Langford, J. R. Dean, R. Reed, D. Holmes, J. Weyers
and A. Jones (2005), Practical Skills in Chemistry, Prentice
Hall.
Резултатите опишуваат што треба студентот да знае и да биде
• да ги владее и употребува најновите сознанија и

достигнувања во областа на тенкослојната хроматографија и
immunoassay, основите на хемиската микроскопија,
спектроскопијата (УВ и видлива, инфрацрвена, раманска);
анализата на елементите и атомската спектроскопија,
атомска апсорпција (вклучувајќи ја техниката за индуктивно
спрегната плазма) и рендгенската флуоресценција;
• да ги применува методите на УВ и видливата
микроспектрометрија, инфрацрвената и раманската
микроспектрометрија и микроелементарната анализа;
• да ги владее и употребува најновите сознанија од областа на
наркотиците и турбофармакологијата;
• да владее со техниките на хемиската анализа на доказните
материјали (стареење и датирање, горење, подметнати
пожари, траги од употребата на огнено оружје, експлозиви,
полимери, хартија и бои);
• да владее со практичните техники и соодветните пресметки
во неорганската, органската и физичката хемија. Да умее да
ги применува квалитативните и квантитативните анализи во
форензиката;
• да ги интерпретира собраните хемиски податоци и да
спроведе квантитативна обработка соодветна на теоретските
и експерименталните примени на форензичката хемија.
• применува научни принципи и научна методологија при
решавањето на проблемите;
• анализира, евалуира и интерпретира
податоци/резултати;
• ги употребува (компетентно) материјалите и опремата во
лабораторијата;
• развива практични/професионални знаења и вештини,
специфични за струката.
семинари

користат во курсот, на пр. читање, истражување и сл.
Читање
Подготовка на извештаи од лабораториски вежби и
обработка на податоци
Вкупно 50
В К У П Н О ЧАСОВИ
(контактни + неконтактни) 100
Ова ги покажува видот и тежината на елементите на оценување
60%
40%
Х2. Анализа на дроги
1 Име на предметот: Анализа на дроги
2 Шифра на предметот: HEM - AD
3 Кредити: 4
5 Училиште: Природно-математички факултет
Пре, Ко Шифра Наслов на предметот
НЕ
Овој предмет е насочен кон изучување на дрогите и ги
илустрира форензичките примени на повеќе аналитички техники.
Целта е да ги воведе студентите во класификацијата на овие
супстанции, како и да ги запознае со постапките за нивна
идентификација и квантификација. Исто така, ќе бидат
разгледани и начините за синтеза и профилирање на дроги.
• Контролирани супстанции – легислатива.
• Класификација и опис на дроги (канабис, кокаин, хероин,
амфетамини, ЛСД, барбитурати, дроги препишани на
рецепт).
• Материјали за подготовка на забранети дроги

(вклучувајќи материјали за мешање и пакување).
• Редослед на аналитички постапки.
• Земање проба (од траги и од поголемо количество).
• Техники за претходно тестирање.
• Употреба на аналитички техники за анализа на дроги.
• Синтеза и профилирање на дроги.
• Проучување на случаи.
S. Bell “ Forensic Chemistry” (Chapters: 11, 12, 13 and 14), Parson
education, Inc, Parson Prentice Hall, New Jersey, 2006
M. Cole, The analysis of controlled substances, Wiley, 2004
• ги идентификува различнте типови и класи дроги;
• критички да го оцени изборот на аналитичката постапка која
се употребува за анализа на одредена дрога;
• изврши лабораториска анализа на повеќе дроги користејќи
соодветни методи;
• познава хемиско профилирање на дроги;
• покаже способност за критичко оценување на научна
литература.
предмет студентот треба да биде способен:
• вешто да користи аналитичка инструментација;
• да примени вештини за решавање на проблеми со добро
дефинирано решение;
• да користи соодветни софтверски пакети за добивање
информации, обработка на податоци и за
идентификација на дроги;
• да работи ефективно самостојно и во мала група;
• да покажува добри комуникациски способности.
семинари
Читање
Подготовка за семинари, вежби
Подготовка на извештаи од лабораториски вежби и обработка
на податоци
Вкупно
неконтактни часови : 35
В К У П Н О ЧАСОВИ
(контактни + неконтактни) 80

40% Работа на час Лабораториски извештаи
60% Испитување 3 ч. испит на крајот од курсот
Х3. Физичко-хемиски анализи на траги
1 Име на предметот: Физичко-хемиски анализи на траги
2 Шифра на предметот: HEM - ФХАТ
3 Кредити: 7
5 Училиште: Природно-математички факултет -
Скопје
Пре, Ko Шифра Наслов на предметот
Не
Со овој курс студентите ќе се воведат/стекнат со нови знаења за:
пожари и експлозиви, траги од користење на огнено оружје, бои,
примена на бои, мастила, механичко и компјутерско печатење,
форензичка анализа на бои во документи, влакна, лепила, ленти и
други полимерни доказни материјали и стакло.
Прв дел: Истрага на пожари и експлозии
• Хемија и карактеристики на пожар, истрага на пожари.
Определување на изворот и причина за пожарот.
Исклучување на случајни причини. Докази и
документирање на пожар.
• Историја, развој и карактеристики на експлозиви и
пропеланти. Класификација на експлозивите. Општ
протокол на местото на експлозија. Собирање приме-
роци за анализа од местото на експлозијата и нивно
понатамошно лабораториско испитување.
Хроматографија на експлозиви. Анализа на експлозиви
со инфрацрвена спектроскопија и масина
спектрометрија. Анализа на слаби експлозиви.
Втор дел: Хемија на боја и боени материи
• Квантитативен приод. Боени материи: пигменти и бои.
Примена на боени материи: мастила, механичко и
компјутерско печатење. Печатење пари. Примена на
боени материи: боја, растворувач, сврзувач, додатоци,
автомобилски бои.
• Форензичка анализа на мастила и бои. Аналитички
методи. Оптичка микроскопија. Илуминација со
различна светлина. Тест на растворливост и тенкослојна
хроматографија.
• Хемија на полимери. Полимери. Биополимери. Природни
влакна. Хартија. Синтетички полимери. Синџирести
полимери. Физичко-хемиски својства. Процесирање и
производство.
• Форензичка анализа на хартија, влакна и полимери.
Анализа на хартија. Влакна и форензичка хемиска
анализа. Микроскопија. Тест на температурата на топење
и растворливост. Хроматографија. Спектроскопија и
микроспектроскопија. Елементарна анализа. Важност и
разгледување на примероците за анализа. Лепила. Ленти
и други полимерни доказни материјали.
1. Suzanne Bell “ Forensic Chemistry” (Chapters: 11, 12, 13 and 14),
Parson education, Inc, Parson Prentice Hall, New Jersey, 2006
2. A. Langford, J. Daen, D. Holmes, J. Weyers, A. Jones “ Practical
Skills in Forensic Science”
3. Alexander Beveridge (1998) Forensic Investigation of Explosions,
Taylor & Francis
4. Redsicker, David R., John J. O’Connor (1997) Practical fire and
arson investigation, CRC

• покаже доволни познавања за користење на техниките за
квалитативна анализа на експлозиви и материјални докази -
остатоци од пожар;
• покаже способност за анализа на мастила, пигменти и бои,
печатени материјали (механички и компјутерски),
сврзувачки материи, лепаци, автомобилски бои, полимери,
природни и вештачки влакна и хартија.
• покаже познавања во користењето на стандардната
инструментална опрема;
• ги примени вештините за систематско набљудување и
прецизно мерење на резултатите;
• ги интерпретира податоците според нивното значење и
да ги поврзува со теоријата;
• да ги презентира јасно и точно научните материјали и
аргументи во извештаите и усните излагања
• да комуницира ефикасно преку пишани извештаи и
усни излагања
• комуницира со соработниците и да се вклучува во
тимски задачи.
контакт кои се користат кај овој предмет, на пр. Предавања,
семинари
Предавања (30 часа),
Семинарска работа (5 часа)

Работилници на местото на злосторството (5 часа)
Читање
Подготовка на извештаи од лабораториски вежби
Вкупно
ВК У П Н О ЧАСОВИ 140
7g. Posebni predmeti (za modulot

forenzi~ka biologija)
B1, B2, B3 i B4
Б1. Одбрани поглавја од форензичката биологија

1 Име на предметот: Одбрани поглавја од форензичката
биологија
2 Шифра на предметот: ФБИО
3 Кредити: 6
Скопје
Нема
Овој предмет се однесува на изучување на биолошките основи на
форензиката. Претходните знаења на дипломираните биолози ќе
бидат освежени и дополнети во контекст на темите и областите
кои се релевантни за обезбедувањето материјални докази за
вештачење. Особен акцент ќе биде ставен врз молекуларните
основи на соодветните биолошки содржини. Ќе се обработат и
конкретни одбрани поглавја од соодветните биолошки
дисциплини, какви што се: зоологијата (содржини битни за
идентификација на организмот, особено кај инсектите),
ботаниката (идентификација на видовите според листот и
семињата). Ќе бидат изучувани и основните инструментални
методи кои се користат во биолошките анализи на трагите. Во
оваа студиска програма ќе биде посветено големо внимание на
важноста од научно, непристрасно и јасно презентирање на
податоците и резултатите од биолошките форензички анализи.
Вовед во форензичката биологија. Основи на имунолошките и
серолошките техники. Одбрани содржини од молекуларната
биологија, биохемијата, зоологијата и ботаниката. Практична
примена на методите за идентификација на биолошки материјали
(влакна, коски, растителни семиња и други). Инструментална
анализа во форензичката биологија. Евалуација и презентирање
на форензичките биолошки податоци.
10 Препорачана Литература
Reed R. et al.Practical skills in Biomolecular Sciences (Longman
Press, 1998);
Alberts B. et al. Molecular Biology of the Cell (Garland, 2002);
Purves B. et al. Life: The Science Of Biology (Sinauer, Freeman,
2005);
Jackson A. & Jackson JM. Forensic Science ( Pearson Prentice Hall,
2004);
Saferstein R. Criminalistics: An Introduction to Forensic Science
(Pearson Prentice Hall, 2004).
Знаење и разбирање. По изучувањето на овој

предмет,студентот треба да биде способен да:
• ги разбере принципите на примена на биологиските
науки во форензичките науки.

• ги анализира, интерпретира и евалуира биолошките
податоци добиени со форензички анализи;
• развие способности за ефикасна комуникација, како во
однос на оралното презентирање така и во однос на
писмените стручни извештаи;
• ги користи ефикасно соодветните извори на литературни
податоци.
семинари
Читање и истражување на литературата
Подготовка на семинарски работи
Вкупно
60% теорет. писмен тест
40% испит 2 семинарски работи, лабораториски
практ. извештај и практичен испит
работа
Б2. Молекуларна генетика

1 Име на предметот: Молекуларна генетика
2 Шифра на предметот: МГЕН

3 Кредити: 5
Скопје
Пре ФБИО Форензичка биологија (6 кредити)
Целта на оваа предметна програма е да обезбеди основни знаења
за хуманата генетика и молекуларно-генетските аспекти на
релевантните биолошки форензички анализи.
Вовед во молекуларните аспекти на генетиката. Основи на
Менделовото наследување кај луѓето и отстапувањата од нив.
Структура на DNA молекулите. Репликација. Транскрипција.
Транслација. Мутации и рекомбинации. Регулација на генската
експресија. Геномика. Репетитивни секвенции во хуманиот
геном. Молекуларно-генетиски техники: изолација на DNA, гел-
електрофореза на нуклеински киселини, PCR амплификација,
DNA секвенционирање, генско клонирање.
Goodwin W., Linacre A., Hadi S. An Introduction to Forensic
Genetics (John Wiley & Sons Ltd, 2007);
Сашо Панов: Основи на молекуларната биологија и
молекуларната генетика (УКИМ, Скопје, 2008).
Вештини, квалитети и атрибути. После изучувањето на овој
податоци.
семинари

Вкупно
работа
Б3. Форензичка ДНА анализа

1 Име на предметот: Форензичка ДНА анализа
2 Шифра на предметот: ФДНА

3 Кредити: 5
Скопје
Пре МГЕН Молекуларна генетика (5 кредити)
Целта на оваа предметна програма е запознавање со современите
методи за идентификација и споредување на DNA молекулите во
биолошките примероци, што е и основата на најсигурниот и
најсовремениот методолошки пристап во форензиката.
Вовед во форензичката DNA анализа. Основен концепт за
микросателитите (Short Tandem Repeats) во хуманиот геном.
Молекуларно профилирање на STR секвенците. Полиморфизам
на единичните нуклеотиди (Single Nucleotide Polymorphisms).
DNA испитувања на Y-хромозомот. Молекуларни анализи на
митохондриската DNA. Парентално испитување и Kinship-
анализа. Инструментални пристапи при DNA
секвенционирањето. Евалуација и презентирање на форензичките
DNA податоци.
Butler J.M. Forensic DNA typing (Elsevier, 2005)

податоци.
семинари

Подготовка на извештаи од лабораториски вежби и од
местото н злосторството
Вкупно
работа
7e. Izborni predmeti
Izborni predmeti za sekoj od modulite moè

da posluì nekoj od posebnite predmeti od
preostanatite dva modula.
Isto taka, na po~etokot na sekoja akademska
godina, pri zapi{uvaweto }e bide ponudena i
dopolnitelna lista na izbornite predmeti.

Master Forenzika Priracnik

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Master Forenzika Priracnik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Univerzitet

Sv. Kiril i Metodij

Finansiski pomognato vo celost od

Urednik: Mimoza Ristova

Tehni~ki urednik: Mimoza Ristova

Lektorirano od licenciran lektor: Natalija

Interno izdanie na PMF-UKIM

Nastavni planovi i programi za magisterskite

7v Posebni predmeti (za modulot 53

7g Posebni predmeti (za modulot 65

So raspa|aweto na porane{nata SFRJ, Republika

Vo Republika Makedonija doa|a do postojana

1. So kakva diploma se steknuva kandidatot?

Vo zavisnost od modulot od forenzi~kite studii na

Pokraj so glavnata, kandidatite }e se steknat i so

2. Kolku traat studiite?

I. СЕМЕСТАР (заеднички за сите модули: физика,

II. СЕМЕСТАР (модули: физика, хемија и биологија)

4. Koj mo`e da se zapi{e?

diplomirani kadri diplomirani diplomirani kadri

5. Koj mo`e da se zapi{e?

A. Kandidatite treba dobro da go poznavaat

B. Kandidatite treba da znaat da se koristat so

V. Kandidatite treba da bidat sposobni za dovolno

6. Kolku ~inat studiite?

• So participacija: dodeka nastavata se

• So samofinansirawe: 2000 EVRA (1000

7. Podrobnosti za sekoj od predmetite

• Vo sekoj od predlo`enite predmeti se dadeni:

7a. Op{ti predmeti (za site moduli)

O1, O2, O3, O4 i O5

О1. Правем систем и аспекти на кривичното

Пре или Шифра: Име на предметот

Б. Казнено процесно кривично право

Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет

Вештини, квалификации и атрибути По изучувањето на овој

Тежина Вид Опис

О2. Истрага на местото на злосторството

Пре или Шифра: Име на предметот

криминални дела насочени кон личноста и злосторства кои

Edition), CRC Press

Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет

• ги поврзува наодите од местото на злосторството и оние

Тежина Вид Опис

час Испитување на местото & извештај

Пре или Шифра: Име на предметот

rezultat na relacijata forenzi~ka fotografija-

na hartija vklu~uvaj}i i banknoti)

identifikuva odredeni toksikolo{ki primeroci;

Тежина Вид Опис

О4. Статистика и ИТ методи во форензиката

Пре или Шифра: Име на предметот

Резултатите опишуваат што треба студентот да знае ида биде

Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет студентот

Вештини, квалификации и атрибути. По изучувањето на овој

Други методи на учење

Тежина Вид Опис

О5. Судска медицина

Пре или Шифра: Име на предмет

Знаење и разбирање. По изучувањето на овој предмет студентот

Тежина Вид Опис

7b. Posebni predmeti (za modulot

F1. Forenzi~ka slika i video

pretstavuvaat crni kutii.