Технички услови

________________________________________________________________________________________

Tehni~ki uslovi za instalacii za centralno greewe

a) Op{t del

1. Instalacijata mora da bide izvedena vo se spored Проектot i mo`e da se otstapi samo

na onoj izveduva~ koj e vo sostojba da se obvrzi i doka`e deka e vo mo`nost da ja
ispora~a kompletnata instalacija na ispora~atelot, montira, ispita i pu{ti vo pogon;
2. Pred po~etokot na rabotite izveduva~ot e dol`en da go pregleda Проектot i sporedi so
Проектot i da za eventualnite nedostatoci na Проектot ili va`ni promeni bide izvesten
Investitorot i da se pobaraat negovi ponatamo{ni upatstva;
3. Investitorot e dol`en na izveduva~ot da mu obezbedi zatvoren prostor na gradili{teto
za skladirawe i priprema na materijalot;
4. Izveduva~ na instalacijata mo`e da bide samo ona predprijatie koe raspolaga so
znaewe i mo`nosti koi se baraat za izgradba na ovaa vrsta na instalacija, t.e.:
 da mo`e da se se nabavat, ispora~aat, montiraat site elementi na instalacijata
predvidena vo Проектot, i da ima na~in za ovaa oprema da se sobere kompletna tehni~ka
dokumentacija;
 da rapolaga so znaewe i mo`nosti za re{avawe na site detali potrebni za monta`a na
instalacija za centralno greewe, na soodveten tehni~ki i estetski na~in;
 da raspolaga so potrebna kontrolna, merna i regulaciona oprema so cel da se izvr{i
dobra regulacija na site elementi na izgradenata instalacija;
5. Site elementi predvideni so Проектot za vgraduvawe vo ednoceven sistem mora da
imaat soodveten sertifikat;
6. Elementite na instalacijata koi ne se seriski proizvod tuku se izrabotuvaat posebno
mora da bidat izraboteni od specijalen materijal so dobar kvalitet i na najdobar na~in koj
se predviduva za taa vrsta na raboti. Povr{inskata za{tita mora da bide izvedena to~no
kako {to e nazna~eno na Проектot, a na mesta kade {to toa ne e nazna~eno, na na~in
voobi~aen za taa vrsta na raboti a vo sklad so propisite za kvalitet.
7. Проектantot na objektot, kako i izveduva~ot na grade`nite raboti, mora vo dogovor so
Проектantot i izveduva~ot na instalacijata da predvidi vo yidovite dovolno golemi otvori i
prodori za vgraduvawe na vertikalni i horizontalni razvodi.
8. Izveduva~ot na instalacijata za centralno greewe mora da go koordinira izveduvaweto
na svoite instalacii so izveduvaweto na ostanatite, za da ne dojde do nedorazbirawe i do
o{tetuvawe na instalacijata.

b) Grejni tela

1. Kako grejni tela mo`e da se koristat radijatori, konvektori, kaloriferi, cevni registri,
kako i ostanati grejni tela so sovremena konstrukcija. Dokolku pri izvedbata pooddelni
grejni tela se zamenat so drugi tipovi, obavezna e soglanost od Investitorot;
2. Za site grejni tela koi se vgraduvaat mora da se obezbedi atest za kvalitetot i
rabotnite karakteristiki izdaden od za toa merodavni institucii;
3. Grejnoto telo treba po pravilo da se smesti slobodno na konzola na parapeten yid na
prozorecot, poinaku dokolku e toa neophodno zaradi grade`ni pri~ini ili zaradi samoto
grejno telo. Ako pred grejnoto telo se stavi maska, taa mora da obezbedi {to e mo`no
podobro cirkulirawe na vozduhot i mora lesno da se trgnuva.
4. Sanitarno - higienski barawa pri vgraduvawe na grejni tela, so preglednost i
dostapnost na site povr{ini i elementi na grejnite tela zaradi odr`uvawe na nivnata
~istota.
5. Monta`no - grade`nite barawa se slednite:
 goleminata na grejnite tela da ne gi preminuva dimenziite na prozorcite ;
 priklu~ocite na grejnite tela na usponskite vodovi da se izveduvaat bez odpove}e
svitkuvawa;
 grejnite tela da se ugradat vo horizontalna polo`ba.
6. Dokolku kako grejni tela se koristat radijatori, pri nivnoto vgraduvawe mora da bidat
ispolneti slednite uslovi:
 rastojanieto od zadnata strana na radijatorot do yidot treba da iznesuva od 20 -70 mm;
 visinata od radijatorot do podot treba da bide 100-150 mm, zavisno od vrstata na
parapetot;
________________________________________________________________________________________

 ako radijatorot e vgraden vo ni{a , ili nad radijatorot e postavena {tica,

toga{ minimalnoto rastojanie od gornata povr{ina na radijatorot do tavanot na ni{ata,
odnosno do dolnata ivica na {ticata treba da bide 70-120 mm.
7. Pri vgraduvawe na radijatorot na konzola, toj mora da se postavi taka da radijatorot se
potpira a ne visi na niv. Brojot na konzoli treba da se odredi na principot taka da za
radijator do deset ~lanci (rebra) doa|aat dve, a na sekoj naredni deset ~lanci u{te po
edna konzola. Brojot na dr`a~ite treba da bide za eden pomal od brojot na konzolite.
8. Treba da se te`nee da vo eden objekt bidat vgradeni radijatori samo na eden
proizveduva~, pri {to treba da se nastojuva radijatorite po {irina i visina da bidat
identi~ni.
9. Posle formiraweto na radijatorskite baterii od potreben broj na rebra, tie mora dobro
da se isperat so mlaz na voda od vnatre{nata ne~istotija.
10. Posle zavr{uvaweto na monta`ata i posle uspe{nata proba na pritisok, radijatorite
treba da se demontiraat, dobro is~istat od r,|a i ne~istotii i da se za{titat so temelni boi.
Lakiraweto na radijatorite se vr{i posle povtornata monta`a pri temperatura na
radijatorot od najmalku 50 oC. Za boewe na radijatorot treba da se upotrebat specijalni boi
i lakovi otporni na visoki temperaturi. Upotrebata na razli~ni materijali (bronzeni boi), ne
se prepora~uva zaradi smaluvawe na koeficientot na zra~ewe na povr{inite, a so toa i
pomalo oddavawe na toplina.
11. Kaloriferite kako grejni tela prvenstveno se koristat za zagrevawe na rabotilni~ki
prostorii, a osobeno vo slu~aj koga osven zagrevaweto na prostorot se potrebni i
ventilatori. Priklu~ocite na kaloriferot za sve` vozduh treba da bidat {to e mo`no
pokratki, po presek ednakvi ili pogolemi od priklu~ocite na kaloriferot. Bukata koja ja
proizveduva kaloriferot vo tekot na rabotata mora da bide vo granicite predvideni vo
propisite za ventilacioni uredi.
12. Pokraj ostanatite grejni tela dozvolena e i upotreba na konvektori. Ne se prepora~uva
na ist objekt vgraduvawe na konvektorski i radijatorski grejni tela.
13. Konvektorite se vgraduvaat vo posebni konvektorski kutii, ili vo yid, so vgraduvawe na
posebna maska. Me|u konvektorot i maskata, kako i zadnata strana ne smee da postoi
sloboden prostor. Pri vgaruvawe na konvektorot treba da se pridr`uva kon preporakite od
proizveduva~ot na konvektorot.
14. Pri transportiraweto do objektot, kaloriferot treba da bide za{titen so karton ili
ambala`a, a ovaa za{tita treba da se otstrani duri posle vgraduvaweto na konvektorot i
po zavr{uvaweto na grade`nite raboti.

c) Cevководна mre`a

1. Site cevki na horizontalniot i vertikalniot cevkovod mora da imaat atest i da

odgovaraat na standardite, ЕН.
2. Trasata na vodewe na cevnite vodovi i rasporedot na osloncite ne smee da se menuva
bez soglasnost na Проектantot;
3. Horizontalnata cevna mre`a vo objektite so podrum treba da se vrzi za plafonot na
podrumot ili da se osloni na ѕidni konzoli. Vo objektite bez podrum se dozvoluva polagawe
na cevnata mre`a vo podnite kanali, koi na rastojanie od 8 do 10 m imaat lesni kontrolni
poklopci. Pred zatvarawe na kanalot treda da se is~isti i cevnata mre`a da se za{titi od
korozija i na soodveten na~in da se izolira.
4. Na preminot niz grade`nata konstrukcija, cevkite ne smee da bidat cvrsto vrzani, tuku
sekoga{ mora da ima dovolno mesto za slobodna dilatacija na cevkata zaradi promena na
temperaturata.
5. Vertikalnite cevni vodovi i priklu~ocite na grejnite tela treba da se vodat slobodno
pokraj ѕidot. Na vertikalnite vodovi, vedna{ zad priklu~ocite na horizontalnata cevna
mre`a, treba da se vgradat zasuni ili propusni ventili, a nad niv slavini za praznewe.
6. Na mestoto na vkrstuvawe na priklu~okot za grejnoto telo so vertikalniot vod
priklu~okot mora da ima soodvetno zaobikoluvawe t.e. lak koj obavezno se izveduva vo
horizontalna ramnina;
7. Priklu~ocite za grejnite tela ne mo`e da bidat pokratki od 30 cm.
8. Usponskiot napoen vod sekoga{ se postavuva na levata strana i mora da bide fiksiran
na soodveten broj na cevni обујмици.
9. Za izrabotka na cevnata mre`a koja mora da se montira vo betonski sloj na podot }e
se upotrebi plastificirana bakarna cevka. Pri svitkuvaweto na cevkata, svetliot otvor ne
________________________________________________________________________________________

smee da se namaluva, a za site nastavuvawa i spoevi mora da se upotrebat fitinzi za

bakarni cevki.
10. Odzra~uvaweto na instalacijata treba da se re{i vo princip centralno, so odzra~na
mre`a preku odzra~ni ili ekpanzioni sadovi.
11. Na mestata na premin na usponskite vodovi niz me|uspratnite konstrukcii, cevkata
treba da se za{titi so hartija, osven vo vla`ni ~vorovi kade {to na prolazite se
postavuvaat metalni ~auri so pogolem pre~nik zaradi slobodno dvi`ewe na cevkata.
Prostorot me|u cevkata i ~aurata se popolnuva so zaptivna masa postojana na rabotna
temperatura. Vo podnite prolazi ovie ~auri treba da bidat izdignati 5 cm nad podot.
12. Za pravi cevni vodovi so dol`ina preku 30 m, po pravilo mora da se predvidat
kompenzacioni liri.
13. Delovite na cevkata koi ne se predvideni za oddavawe na toplina, a minuvaat niz
negreani prostorii mora da se izoliraat so dobra termi~ka izolacija. Izolacijata se
postavuva taka da pri {ireweto na cevkata zaradi zagrevawe ne dojde do nejzino
o{tetuvawe.
14. Horizontalnata mre`a vo site delovi treba da se vodi so nagib od 0.5 do 1% vo smer
na odzra~nite sadovi, odnosno ventili i slavini za praznewe.
15. Spojuvaweto na cevkite se vr{i so zavaruvawe ili ako e potrebno da se ostvari
razdvojna vrska so pomo{ na prirabnici. Zavarenite mesta mora da bidat dobro
obraboteni so dovolno debeli varovi, no taka izvedeni da presekot na cevkata ne se
namaluva. Kvalitetot na varot mora da bide prvoklasen.
16. Pri sekoe spojuvawe so zavaruvawe mora da se obavat slednite raboti:
 turpijawe (zakosuvawe) na rabovi na delovi od cevkite koi se spojuvaat. Cevkite so
ѕidovi debeli pomalku od 3 mm se zavaruvaat bez zakoseni ivici. Za cevki so debelina na
ѕidot pogolema od 3 mm, agolot na zakosuvawe na ivicite mora da iznesuva 60 -70 o.
 ~isteweto na {avovite od r,|a i ne~istotija;
 otstranuvawe na {qaka so izvadenite varovi i nivna antikorozivna za{tita so osnoven
premaz.
17. Cevkite se ucvrstuvaat so podvi`ni i nepodvi`ni oslonci, ednodelni i dvodelni cevni
обујмици i konzoli.
Dimenzii na Maksimaln
Maksimalno dozvoleni rastojanija me|u osloncite se cevka (mm) o
navedeni vo tabela : rastojanie
(m)
18. Pri izrabotka na prirabni~ki spoevi se koristat 17.2 x 1.8 2.0
standardni prirabnici so propi{ani dimenzii i za soodveten 21.3 x 2.0 2.0
raboten pritisok. Pri spojuvawe na cevkovodite i 26.9 x 2.3 2.0
armaturata so prirabnici obavezna e upotrebata na 33.7 x 2.6 2.0
zaptivni prsteni od klingerit so minimalna debelina 3 mm, 42.4 x 2.6 2.5
ili grafitno - azbestni pletenki so ~etvrtast presek.
48.3 x 2.6 2.5
Pletenkite mora da se se~at pod agol od 45 o a nikako
57.0 x 2.9 2.5
vertikalno.
19. Konzolite i ve{alkite na koi se oslonuva cevkovodot 60.3 x 2.9 2.5
mora da mu ovozmo`at slobodno dvi`ewe zaradi 70.0 x 2.9 3.0
toplinskite dilatacii, bez mo`nosti za stvarawe na na|ib. 76.1 x 2.9 3.0
Osloncite i konzolite mora da bidat vgradeni vo ѕidot so 88.9 x 3.2 3.0
pomo{ na cementen materijal a nikako so gips. 108.0 x 3.6 3.5
20. Izrabotkata na krivini i fazonski delovi na cevnite vodovi mo`e da bide izvedena so
svitkuvawe na cevkata (za pre~nici do 26.9 mm) ili so upotreba na soodvetni lakovi
napraveni od istiot materijal. Armaturata i fazonskite delovi ne smee da se postavuvaat
vnatre vo grade`nite elementi. Na mestoto na prodor na cevnite vodovi niz ѕidovite i me|
ukatnata konstrukcija, a vo prostorii za prestoj na lu|e, od dvete strani se postavuvaat
rozeti.
21. Site cevki, armatura i ostanati metalni delovi mora posle zavr{uvaweto na monta`ata
i obavenite propisni ispituvawa temelno da se is~istat od r ,|a i za{titat so soodveten
temelen premaz. Posle toa cevkite mo`e vo ѕidot da se zamotaat so hartija, da se
izoliraat ili obojat so maslen lak - boi otporni na visoki temperaturi.
22. Vgraduvaweto na zasuni, slavini i ventili da se izvede taka da vretenoto so to~ka se
postavi vertikalno na horizontalnite vodovi, pri toa mora da bide obezbeden pristap zaradi
________________________________________________________________________________________

eventualna inervencija. Site radijatorski ventili mora da bidat podeseni spored podatocite
od Проектot.
23. Na spojot na vgradenata armatura mora so strelka da bide nazna~ena nasokata na
dvi`ewe na grejniot fluid.
24. Na soodvetni mesta potrebno e da se obezbedi prostor za vgraduvawe na orman za
smestuvawe na prikqu~na armatura i mera~ na potro{uva~ka na toplinska energija za
sekoj stan ili edna celina na raboten prostor.
25. Ormanite za smestuvawe na priklu~nata armatura mora da bidat tipski, so unificirana
brava za celo naselenie. Isto taka mora da bidat so dovolno golemi dimenzii za da
ovozmo`uvaat normalna monta`a i demonta`a na elementite. Visinata na razdelnikot i
sobirnikot smesteni vo ormanot mora da iznesuva h=1.5 m od kotata na podot na
prostorijata vo koja se smesteni grejnite tela. Detalot na ormanot, mestoto i prostorot za
negovo vgraduvawe mora da bidat usoglaseni so arhitektonsko - grade`niot Проект, a
potvrda za ovaa usoglasenost, zaverena so pe~at i potpis od Проектantot, treba da bide
prilo`ena na investiciono tehni~kata dokumentacija.

d) Armaturи

1. Avtomatikata e potrebno vo potpolnost da se montira spored prilo`enata {ema, a

poedini elementi od avtomatikata da se postavat na mesta predvideni so Проектot.
2. Izveduva~ot e dol`en od ispora~atelot na opremata da soberi detalni {emi na
povrzuvawe, upatstva za monta`a, regulacija i rakuvawe, a po`elno bi bilo vo cenata na
isporaka na avtomatikata da se vklu~at i tro{ocite za edno odgovorno lice od strana na
ispora~atelot na avtomatikata, koe bi vr{elo kontrola na monta`ata i reguliraweto na
avtomatikata.
3. Posle izvr{uvaweto na site podesuvawa na avtomatikata, neophodno e da se izvr{i
probno pu{tawe vo site rabotni re`imi i za toa zaedno so nadzorniot organ da se napravi
zapisnik i izve{taj.
4. Mestoto i prostorot za vgraduvawe na mera~ot za potro{uva~ka na toplinska
energija da se predvidi na povratniot vod, a so po~ituvawe na site barawa i preporaki na
proizveduva~ot za negovo pravilno vgaruvawe. Pred merniot instrument mora obavezno
da bide predviden fa}a~ na ne~istotii.
5. Za site mera~i na potro{uva~ka na toplinska energija mora da se obezbedi poseben
elektri~en vod od ormanot na elektromotorniot razvod na cirkulacionite pumpi i toplinski
poтstanici, so priklu~oci vo sekoj orman za snabduvawe so presmetkovni edinici na
elektri~na energija so soodveten napon.

e) Elektri~na instalacija

1. Elektri~nata instalacija mora da se izведе so upotreba na vodonepropusni elementi i

armatura, a na osnova na poseben Проект koj e izraboten spored podatocite za
проектираната instalacija.
2. Centrifugalnite cirkulacioni pumpi mora da rabotat so minimalna buчава i vibracii, a na
mesta kade {to toa e nevozmo`no, potrebno e da se вgradi prigu{uva~ na buчава i
vibracii. Pumpite se ispora~uvaat zaedno so elektromotorna zatvorena konstrukcija, a za
priklu~uvawe na struja so napon 220/380 V i frekvencija 50 Hz.
3. Elektromotorite treba da bidat ispora~ani zaedno so osigura~i i druga elektri~na
oprema. Isto taka elektri~nite komandni razvodni tabli treba da gi sodr`at site potrebni
elementi i osigura~i.
4. Na tablata treba da bidat montirani uredi za merewe na ampera`ata i naponot na
strujata, kako i signali za kvar i rabota. Isto taka na tablata treba da bidat montirani site
potrebni reliwa i ostanati elementi koi spa|aat vo ramkite na avtomatika i kontrola na
postrojkata, ili se del na opremata koja ja pravi vrskata me|u avtomatikata i elektri~niot
pogon.

f) Monta`a na instalacijata

1. Izveduva~ot e dol`en celokupnata oprema predvidena so Проектot da ja montira

na na~in utvrden so grafi~kata dokumentacija, tehni~kiot opis i pod ovie tehni~ki uslovi.
2. Monta`ata ja opfa}a celokupnata instalacija za greewe, povrzuvawe na cevkite so
toplinskite podstanici, povrzuvawe so priklu~ocite na vodovodot i kanalizacija koi }e bidat
________________________________________________________________________________________

dovedeni do podstanicite od strana na izveduva~ot na rabotite na vodovodot i

kanalizacijata.
3. Site ѕidarski raboti potrebni za pricvrstuvaweto na dr`a~ite, nosa~ite, nosa~ite
na kanalite i drugite elementi od instalacijata, spa|aat vo obvrska na izveduva~ot na
instalacijata.
4. Pred sekoe {temovawe ili bu{ewe na betonot potrebno e da se bara soglasnost na
nadzorniot organ na grade`nite raboti, odnosno barawata grade`niot objekt da se izvede i
da se dadat napatstvija kako da se izvede. Izveduva~ot e dol`en posle vgraduvaweto na
elementite da izvr{i zatvorawe na otvorite na na~in koj odgovara na vidot na vgradenite
elementi.

g) Ispituvawe na instalacijata

1. Site uredi, cevkovodite i armaturata treba da podle`at na potpolni tehni~ki

ispituvawa na pritisok koi imaat za cel da se ustanovi uskladenosta na konstrukcijata na
uredot, cevkovodot i armaturata so Проектnite barawa za tehni~ka sigurnost. Uspe{nosta
na obavuvawe na ovie ispituvawa se zapi{uva vo grade`en dnevnik.
2. Polno tehni~ko ispituvawe se vr{i: so nadvore{en pregled, ispituvawe na
cvrstina, vnatre{en pregled i ispituvawe na zaptivenost;
3. Nadvore{niot pregled se vr{i bez prekin vo rabotata na postrojkata, a pri toa se
obrnuva vnimanie na cela instalacija, kako i na nejzinite poedini elementi, a posebno na
armaturata.
4. Ispituvaweto na cvrstina se vr{i pred pu{tawe na postrojkata vo probna rabota.
Pred ispituvaweto na cvrstina postrojkata mora da bide is~istena, a site elementi na
instalacijata cvrsto postaveni , za da ne dojde do kapewe ili o{tetuvawa pri ispituvaweto.
Vrednosta na probniot pritisok se odreduva na osnova na izrazot:

ppr =2 + pp + pst bar

kade :
pp - napor na pumpata, bar
pst - stati~ki pritisok na vodeniot stolb na instalacijata, bar.

Mereweto na vrednosta na pritisokot se vr{i so pomo{ na kontrolen manometar, so

koj istovremeno se kontroliraat i site instalirani manometri. Probniot pritisok se odr`uva
180 min, a potoa se vr{i nabquduvawe na postrojkata vo tek od 60 min. Se smeta deka
uredite i cevkovodite go izdr`ale ova ispituvawe ako ne poka`at znaci na o{tetuvawe i
ako nema deformacija na elementite na instalacijata. Rezultatot na ispituvaweto se smeta
za uspe{en ako sem prednite uslovi pritisokot za prvite 120 min po postignuvaweto na
vrednosta na probniot pritisok ne se smali pove}e od 2 %. Probnoto ispituvawe na barawe
na komisijata za tehni~ki pregled i priem na objektot mo`e da se vr{i i za vreme na
obavuvaweto na tehni~kiot pregled.
5. Pri vnatre{niot pregled na uredot (tamu kade {to e toa mo`no da se napravi)
treba da se obrati posebno vnimanie na sostojbata na ѕidovite, {avovite, vrskite i
spoevite.
6. Ispituvaweto na zaptivenost se vr{i neposredno posle ispituvaweto na cvrstina.
Pritisokot pri ova ispituvawe e ednakov na rabotniot pritisok. Se smeta deka postrojkata
go izdr`ala ispituvaweto na zaptivenost ako pritisokot ne padne pove}e od 2% vo tekot na
24 ~asa.
7. Posle zavr{uvaweto na probnoto ispituvawe na cvrstina, potrebno e da se izvr{i
ispituvawe na instalacijata vo smisol na postigawe na site rabotni parametri, odnosno
taka nare~ena topla proba ili proba na toplo. So ova ispituvawe potrebno e da se proveri:
 dali vo site delovi na instalacijata se postignati Проектnite parametri;
 dali armaturata i uredite dejstvuvaat i dali sistemot deluva bez udari i {umovi;
 dali grejnite tela great ravnomerno po cela povr{ina;
 dali site elementi na instalacijata se stabilno izvedeni i otporni na termi~ka
dilatacija;
 dali mre`ata normalno se obezvozdu{uva.
Vo ramkite na ova ispituvawe se vr{i i merewe na vnatre{nite temperaturi vo site
zagrevani prostorii. Mereweto na vnatre{nite temperaturi se vr{i pri nadvore{na
________________________________________________________________________________________

minimalna temperatura -5 oC. Mereweto se vr{i na visina od 1.2 m od podot, so

termometar so klasa na to~nost 0.5 oC, a posle tri ~asa od pu{taweto na instalacijata;
8. Potrebnoto gorivo, el. energija i ostanatite tro{oci na ispituvawe osven rabotnata
snaga, gi pla}a i obezbeduva Investitorot.
9. Posle uspe{noto zavr{uvawe na funkcionalnata proba, instalacijata se predava na
Investitorot. Pri taa prilika izveduva~ot e dol`en da predade dva primeroci so pi{ani
upatstva za rakuvawe so instalacijata, od koi eden primerok treba da bide uramen i
obesen na vidno mesto vo kotlarata.
10. Site probni ispituvawa mora da se obavat vo se spored va`e~kite standardi, propisi i
normativi za ovaa vrsta na instalacii.

Технички услови за инсталации за климатизација и вентилација

Op{ti tehni~ki uslovi

1. Instalacijata mora da bide izvedena vo se spored Проектot i mo`e da se otstapi na onaj

izveduva~ koj e vo sostojba da se obvrze i doka`e deka e vo mo`nost kompletnata
instalacija da ja ispora~a, montira, regulira, ispita i pu{ti vo rabota, vklu~uvaj}i ja i
avtomatikata, to~no spored Проектot.
2. Site elementi na instalacijata mora da bidat takvi da vo site detali odgovaraat na
specificiranite karakteristiki i mora da imaat dimenzii koi se vklopuvaat vo gabaritite
predvideni vo Проектot.
3. Elementite na instalacijata koi ne se seriski proizvod , tuku se izrabotuvaat posebno,
mora da bidat izraboteni od materijal so dobar kvalitet i na najdobar na~in koj se
predviduva za taa vrsta na raboti. Povr{inskata za{tita mora da bide izvedena to~no kako
{to e nazna~eno vo Проектot, a na mestata kade {to toa ne e nazna~eno, na na~in
voobi~aen za taa vrsta na raboti vo sklad so propisite za kvalitet.
4. Izveduva~ot na instalacijata izjavuva deka raspolaga so znaewe i mo`nosti koi od
izveduva~ot na instalacijata se baraat, t.e.:
a) da mo`e da nabavi, ispora~a, montira, povrzi so ostanatite elementi na
instalacijata, da gi regulira i pu{ti vo rabota site elementi na instalacijata predvideni so
Проектot bilo da se raboti za doma{na ili uvozna oprema, i da ima na~in da za ovaa
oprema nabavi soodvetni prospekti, upatstva i objasnuvawa koi za taa cel bi bile potrebni.
b) da raspolaga so znaewe i mo`nosti za re{avawe na site detali vo ramkite na
monta`ata na instalacijata, na soodveten tehni~ki i estetski na~in, za koi ne se dadeni
podetalni crte`i kako {to se : postavuvawe (visewe) na cevkite i kanalite za vozduh,
izrabotka na crvsti i lizga~ki oslonci, postavuvawe na sadovi za obezvozdu{uvawe,
postavuvawe na grejni tela, postavuvawe na oprema na pliva~ki , elasti~ni ili cvrsti
fundamenti, vklopuvawe na opremata vo arhitektonsko - grade`nata celina itn.
c) da raspolaga so mo`nosti potrebni za regulacija na rabotnite parametri na
instalacijata: brzina na struewe i protok, temperatura na vodata, vozduhot i vla`nosta na
vozduhot, koristej}i gi site so Проектot predvideni elementi.
5. Opremata, meterijalot i armaturata koi se koristat za izrabotka na instalacijata mora
da bidat so najnovo fabri~ko proizvodstvo vo se spored va`e~kite propisi. Armaturata i
mernite instrumenti mora da bidat so solidna izrabotka i vo potpolnost da odgovaraat na
svojata namena.
6. Izveduva~ot na instalaciajta dol`en e celokupnata oprema predvidena so ovoj Проект
da ja montira na na~in perdviden so crte`ite, tehni~kiot opis i so ovie tehni~ki uslovi.
Izveduva~ot e dol`en da obezbedi svoja stru~na i rabotna snaga, svoj alat, ma{ini,
instrumenti i se ostanato {to e potrebno za monta`a.
7. Rabotite na izrabotka na temeli za opremata koja bara fundamentirawe spa|aat vo
delot na isporaka na instalacija i izveduva~ot na instalacijata dol`en e da gi izvede. Isto
________________________________________________________________________________________

taka site yidarski raboti potrebni za pricvrstuvawe na dr`a~ite, nosa~ite, zategite i dr. za
nosewe na elementite na instalacijata, spa|aat vo obavezite na izveduva~ot na ovaa
instalacija.
8. Regulacionite krugovi, kako i site ostanati elementi koi ja so~inuvaat avtomatskata
regulacija, da se montiraat spored prilo`enata dokumentacija. Izveduva~ot e dol`en pri
monta`ata vo potpolnost da se pridr`uva kon upatstvata na proizveduva~ot na opremata
za merewe i regulacija i toa: detalni {emi na povrzuvawe, upatstva za monta`a i upatstva
za regulirawe i rakuvawe.
9. Posle potpolno zavr{enata monta`a na celokupnata instalacija, izveduva~ot e
obavezen da izvr{i kontrola i fino regulirawe na opremata za merewe i avtomatska
regulacija spored Проектiranite parametri.
10. Elektroinstalacijata e predmet na Проектot za elektri~na instalacija, me|utoa
povrzuvaweto na site elektri~ni uredi vo sostavot na Проектiranata ma{inska oprema,
dol`en e da go izvr{i izveduva~ot na ma{inskata instalacija so svoja rabotna snaga,
materijal i alat.
11. Cela elektri~na oprema predvidena za vgraduvawe vo Проектiranata instalacija mora
da bide prilagodena za priklu~uvawe na mre`a 3x280 V, 50 Hz, odnosno 220 V i 50 Hz za
monofazni priklu~oci.
12. Elektromotorite treba da bidat ispora~ani zaedno so osigura~ite i priklu~ocite.
13. Elektro - komandnite razvodni tabli treba da gi sodr`at site elementi potrebni za
upravuvawe, kontrola i osiguruvawe na uredot (osigura~i, priklu~oci, kontrolni lambi itn.).
Na elektri~nata komandna tabla treba da bidat montirani i site potrebni relei i ostanati
elektri~ni instrumenti koi spa|aat vo ramkite na avtomatikata ili se del od opremata koja
pravi vrska me|u avtomatikata i elektrонikata.
14. Izveduva~ot na instalacijata dol`en e da go obezbedi celiot materijal potreben za
elektri~no povrzuvawe na site elektromotori i ostanati elektri~ni uredi koi vleguvaat vo
sostavot na instalacijata me|usebno , kako i so elektro - komandnata razvodna tabla..
15. Kon izolirawe i boewe se pristapuva po zavr{uvawe na monta`ata i posle uspe{noto
ispituvawe na hermeti~nosta na instalacijata. Pred izoliraweto i boeweto site metalni
delovi na instalacijata bez fabri~ka povr{inska za{tita potrebno e temelno da se is~istat
so ~eli~na ~etka i dva pati da se prema~kaat so temelna boja. Izolacijata da se izvede
pravilno vo se i na na~in definiran vo Проектot. Boeweto na instalacijata da se izvede so
boja po izbor na Investitorot. Bojata treba da ima dobri pokrivni svojstva i otpornost na
maksimalno predvidenata temperatura.
16. Po kompletno zavr{enata monta`a treba da se pristapi kon probna rabota i regulacija
na instalacijata. Pri probna rabota da se izvr{at site pripremni raboti, kako {to se
ispu{tawe na vozduh od cevkite, prethodno regulirawe, postavuvawe na klapni vo
rabotna sostojba i sl. , a potoa instalacijata da se pu{ti vo pogon. Posle otklonuvaweto na
eventualni nedostatoci koi se javuvaat vo pogonot na instalacijata, se pristapuva kon fino
regulirawe, koristej}i gi so Проектot site predvideni i vgradeni regulacioni i merni uredi i
oprema. Regulacijata na brzinata, protokot i temperaturata da se izvede to~no i dobro,
pridr`uvaj}i se vo se, so vo Проектot definiranite uslovi.

Посебни технички услови за инсталации за климатизација и вентилација

1. Cevkovodite da se postavat taka da cevkite mo`at slobodno da se izdol`uvaat bez

napregawe. Odot na cevkite zaradi izdol`uvawe ne smee da dovede do povlekuvawe, ili
o{tetuvawe na elementite koi gi nosi cevkovodot, nitu da gi o{teti grade`nite elementi na
zgradata. Site nepodvi`ni delovi (cvrsti to~ki) mora da bidat solidno izvedeni taka da
cevkovodot ne mo`e da se dvi`i na tie mesta. Vo prodorite na cevkite niz ѕidovite i me|
ukatnite konstrukcii da se vgradat cevni ~auri. Spojuvaweto na cevkite koe se vr{i so
zavaruvawe, prethodno se priprema, a posle zavaruvaweto se obrabotuva varot, so toa
{to svetliot otvor na cevkata ne se promenuva. Holenderite mora da bidat dostapni.

2. Razvodot na cevkite, треба da se izvede taka Oznaka na Rastojanie

што cevkite да bidat postaveni so potreben na|ib i cevkata me|u
pricvrsteni so ve{alki, obujmici i konzoli. osloncite (m)
Rastojanieto me|u konzolata, odnosno NO 10 1.5
ve{alakata dokolku vo dokumentacijata ne e NO 15 – NO 20 2.0
poinaku odredeno da se usvoi spored tabelaта во NO25 - NO 32 2.5
прилог. NO30 – NO 50 3.0
NO 65 – NO 80 3.0
NO 100 4.5
NO 125 i pove}e 5.0
________________________________________________________________________________________

3. Za izrabotka na ravni i fazonski delovi na

kanalot mora da se upotrebi pocinkuvan lim so
slednite debelini, дадени во тебелата. Za reducirawe i
drugi fazonski delovi za odreduvawe na
debelinata na limot va`at dimenziite na Pogolemata Debelina na
pogolemata ivica na krajot na pomaliot presek. ivica na kanalot limot (mm)
(mm)
4. Za izrabotka na prirabnici mora da se do 250 0.5
upotrebi valan profiliran ~elik i toa: 251-499 0.75
a) za delovi od lim so debelina 0.5 do 0.75 mm 500-999 1.0
L25x25x4 mm preku 1000 1.25
b) za delovi od lim so debelina 1.0 do 1.25 mm
L30x30x4 mm
5. Spojuvaweto na limovite na ramnite i fazonskite delovi na limenite vozdu{ni kanali
treba da se izvede so pomo{ na dvostruko povien {av. Na kraevite na ramnite i fazons кite
delovi treba da se postavat prirabnici od agolno `elezo. Kraevite na limot na poedini
delovi mora da bidat povieni preku prirabnicite (pertlovani). Me|u prirabnicite treba da se
postavi zaptiva~ od azbestna pletenka 5-8 mm ili od azbestna lepenka so debelina 3-4 mm.
Za spojuvawe na prirabnicite treba da se upotrebat zavrtki f1/4 ,, so {estoagolna glava.
6. Ve{alkite i konzolite za kanalite mora da bidat izraboteni od valan ~elik f 10 mm i L
profil od 25x25x3 mm do 35x35x3 mm, so upotreba na navrtki M10 i podlo{ki.
7. Kanalite treba da se izvedeni so {to e mo`no pomalku ostri svrtuvawa. Sekoe koleno
na kanalot treba da bide izvedeno so lopatki za usmeruvawe a istoto va`i i za ra~vaweto.
8. Klapnite za regulacija na koli~inata na vozduh mora da bidat so cvrsta konstrukcija so
ukrutuvawa na dolnata i gornata ivica, za da se izbegnat vibracii vo bilo koj pravec.
Klapnite imaat osovina nadvor od kanalot, odnosno komorite i mo`e da bidat ra~no
pokrenuvani ili so motoren pogon.
9. Site ventilatori vo instalacijata mora da bidat so kapacitetot na stati~kiot pritisok i
broj na vrte`i kako {to e nazna~eno vo specifikacijata i so takvi dimenzii da mo`e da se
vgradat vo za niv predeviden prostor. Ventilatorite mora da spa|aat vo klasata na
bez{umni, t.e. da imaat najmal mo`en {um pri zadaden broj na vrte`i. Ventilatorite treba
da bidat spoeni so elektromotorite preku klinesti kai{i i preku spojki. Klinestite kai{i i
remenici mora da bidat opremeni so {titnici.
10. Elektromotorite za pogon na ventilatorite mora da bidat izraboteni za priklu~ok na
trofazen sistem na naizmeni~na struja 380 V, 50 Hz. Elektromotorite treba da bidat so
potpolno zatvorena konstrukcija, so podvi`ni лизгачки прстени i mora da bidat snabdeni so
rotorski упуштачи. Elektromotorite se postavuvaat na lizga~ki {ini od lieno `elezo ili
presovan ~elik.
11. Razladnite postrojki treba da se so kapacitet i karakteristiki definirani so Проектot,
opremeni so site potrebni uredi za pu{tawe vo rabota, regulacija i odr`uvawe na rabotni
parametri i sigurnosno - za{titni elementi. Razladnata postrojka da se montira vo se
spored uslovite i barawata na proizvoditelot.
12. Opremata koja bara fundamentirawe, da se postavi na soodvetni temeli ~ii definitivni
merki se odreduvaat spored dimenziite na ispora~atelot na opremata.
13. Opremata vo ma{inskite sali da se montira vo se spored Проектot, vodej}i smetka za
mo`nostite za pristap kon poedini elementi i uredi zaradi rakuvawe i mo`nost za nivna
demonta`a. Posebno vnimanie treba da se posveti na monta`ata na sigurnosno -
tehni~kata i za{titna oprema, kako {to e povrzuvaweto na ekspanzioniot sad, ventil na
sigurnost, postavuvawe na protivpo`arni klapni i ostanati protivpo`arni uredi, prigu{uva~i
na zvuk i sl., pridr`uvaj}i se pri toa na Проектnata dokumentacija i navedenite zakoni i
propisi koristeni pri izrabotkata na Проектot.
14. Ispituvaweto na hermeti~nosta se vr{i kako na vodeniot taka i na vozdu{niot del od
instalacijata. Vodeniot del se ispituva so ladna voda na proben pritisok koj se odreduva
kako zbir na hidrostati~kiot pritisok i naporot na pumpata, zgolemen za 2 bar. Instalacijata
se dr`i na proben pritisok dva ~asa. Za toa vreme ne smee da dojde do kapewe i
propu{tawe, odnosno do pad na pritisokot na kontrolnite mesta.
15. Hermeti~nosta na vozdu{niot del na instalacijata koja raboti so visok pritisok se
ispituva so merewe na protokot na izlezniot priklu~ok na klima komorata i kaj strujnite
elementi. Pri toa bilansot na koli~inata na vozduhot ne smee da se razlikuva pove}e od
________________________________________________________________________________________

10 %. Na instalaciite so nizok pritosok se vr{i pregled samo na zaptivenosta na

vozdu{niot del od instalacijata.
16. Pri tehni~koto ispituvawe na instalacijata se proveruva dali vgradenata oprema, uredi
i avtomatika odgovaraat na Проектot. Isto taka se utvrduva kvalitetot na monta`nite raboti
i se proveruvaat Проектnite parametri na instalacijata vo klimatiziranite prostorii.
17. Temperaturata na prostoriite vo zimski re`im na rabota se proveruva koga
nadvore{nata temperatura e -5 oC ili poniska, a vo leten re`im na rabota koga
nadvore{nata temperatura e 29 oC ili pove}e, a vremeto son~evo. Posle tri ~asa
neprekinata rabota na instalacijata, dokolku prostoriite prethodniot den bile normalno
klimatizirani, mora vo site prostorii da se postigne temperatura predvidena so Проектot.
Mereweto na temperaturata se vr{i na sredina na prostorijata na visina 1.2 m od podot. Pri
ova merewe potrebno e da se izvr{i i merewe na site ostanati parametri na instalacijata
potrebni za nivno presmetuvawe na uslovi na nadvore{ni Проектni temperaturi.