1.

KURULUŞUNUZUN BAĞLAM I , İ ÇERİ Ğİ VE İ ŞLERİ Nİ Zİ N KAPSAM I HAKKI N DA NE

SÖYLEYEBİ Lİ RSİ Nİ Z?

Bu soru, ISO 9001: 2015’in 4.1 maddesinde yer alan başlangıç noktasıdır. Standart,
“içerik = Context” terimini kullanıyor ancak bu kelime kolayca kuruluşun iç ve dış başarı
faktörlerini sormak olarak değiştirilebilir. Bağlamla veya içerik (Context) ile ilgili sorular
çoğunlukla üst yönetime veya kalite yönetim sistemini (KYS) en önde yürüten kişiye (eski
versiyonlarda yönetim temsilcisine) yönlendirilir. Denetçiler organizasyon içinde ve
çevresinde işyerindeki kuvvetlerin (bileşenlerin) net bir tanımını aramaktadırlar. Bu ifade
biraz muğlakta olsa, neyse ki standart bağlam kelimesini açarak kuruluşun amacı,
stratejisi ve KYS hedefleri ile alakalı iç ve dış sorunları içermesi
gerektiğinisöyleyerek rehberlik sağlıyor. Birçok organizasyon muhtemelen bir SWOT
(güçlü, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler) analizi kullanacaktır, ancak SWOT analizi asla
bir şart değildir. Kuruluşun bu konuyla ilgili öğrendiği şey ise risk analizi için önemli bir
girdi olacaktır. (Not: Herkes “bağlam” terimini anlayamaz. Bağlam (Context) kelimesini
tartışmaya ve ISO 9001: 2015’in ne istediğini tanımlamaya hazırlanın.)

2. İ LGİ Lİ TARAF LAR, İ Ş YAPTI ĞI NI Z Fİ RM ALAR VE PART N ERLERİ Nİ Z Kİ M LERDİ R VE ONLA RI N

GEREKSİ Nİ M LERİ NELER Dİ R ?

Bağlam terimini takip eden terim, madde 4.2’de bulunan ilgili taraflardır. Tıpkı Bağlam
terimi gibi, ilgili taraflar risk analizi için önemli bir girdidir. “İlgili taraflar” terimi anlamca
biraz garip olduğundan, akıllı denetçiler “paydaşlar” la değiştirmeyi isteyebilirler.
Unutmayın! deneyimli denetçiler, ISO 9001: 2015’in gizli dilini ve bazı anlaşılmaz
terimlerini denetlenen kişilerin anlayacağı şekilde çevirebilirler. İlgili taraflar arasında;
çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler, işletme sahipleri, borç sahipleri, komşular ve
düzenleyiciler yani kural koyucu makamlar bulunur.

3. İ ŞLETM ENİ ZDE HANGİ R İ SK LER VE FI RSAT LAR T ANI M LANDI VE BUNL AR LA İ LGİ Lİ NE
YAPI YORSUNU Z?

Riskler ve fırsatlar tam olarak ISO 9001: 2015’in temeli olarak adlandırılabilir. 13
maddeden fazla madde doğrudan riskler ve fırsatlar için atıfta bulunarak onları standartın
“En fazla değindiği” kesimi haline getirmektedir. Bir kuruluş riskleri ve fırsatları belirleme
konusunda kötü bir iş çıkarırsa, KYS etkili olamaz.
Denetçiler, firma tarafından belirlenen risk ve fırsatların, istenilen sonuçlara odaklandığını,
sorunları önlediğini ve iyileştirmeyi amaçladığını doğrulamalıdır. Riskler ve fırsatlar
belirlendikten sonra, onlara yönelik eylemler planlanmalıdır. ISO 9001: 2015, risklerin ve
fırsatların öncelikli hale getirilmesinden bahsetmemekle birlikte, kuruluşların bunu
yapması akıllıca olacaktır. Riskler ve fırsatlar sınırsızdır, ancak kaynaklar değildir.

4. KALİ TE HE DEFLE Rİ Nİ G ERÇEKLEŞTİ RM EK İ Çİ N HANGİ PLAN LAR UYG ULA NM AKT ADI R?

Ölçülebilir kalite hedefleri, uzun zamandır ISO 9001’in bir parçası olmuştur.ISO
9001:2015 versiyonunda yeni olan ise bunları gerçekleştirmek için
planlanan eylemlerdir. Planların; spesifik ve uygulanabilir olması, alınacak
aksiyonları göstermesi, kaynaklar ve sorumlulukları tanımlaması, zaman çizelgeleri
barındırması ve sonuçların değerlendirilmesi konularını kapsaması
amaçlanmıştır. Denetçiler, söz konusu planların organizasyonun geneline nasıl
uygulandığını ve bunlarla ilgili kimlerin bilgi sahibi olduklarını yakından incelemelidir. Tıpkı
çalışanların hedeflere nasıl katkıda bulunacaklarının farkında olmaları gerektiği gibi söz
konusu eylem planlarını da bilmelidirler.

5. KYS, KURUL UŞU N İ Ş SÜ REÇLERİ NE NASI L ETKİ ETM EKT EDİ R?

Başka bir deyişle, şirketin çalışmasına yardımcı olmak için ISO 9001: 2015’i nasıl
kullanıyorsunuz? Bu soru direkt olarak üst yönetim maddesinde (alt bölüm 5.1.1c’ye
bakınız) sorulur ve çok açık bir sorudur. Asıl önemli olan ISO 9001’in kalite yönetim
 sistemi standartı olmaktan uzaklaşıp stratejik bir yönetim sistemi haline
gelmesidir. ISO 9001:2015 sadece ürün veya hizmetlerin gereksinimlerinin
karşılanmasını sağlamaya yönelik değildir. ISO 9001:2015 işin, üretimin ve pazarlamanın
her yönünü yönetmekle ilgilidir. ISO 9001: 2015’in 4.1 ve 4.2 maddelerini hatırlıyor
musunuz? Bağlam ve ilgili tarafların temel maddeleridir. Bu kavramlar organizasyonun
her köşesine değinmektedir ve tam olarak her aşamada ISO 9001: 2015’in kullanılması
amaçlanmaktadır. Üst Yönetim, KYS’nin şirketi çalıştırmak için nasıl kullanıldığını
açıklayabilmeli, amaç yalnızca bir denetimi atlatmak ve ISO 9001 Belgesini alıp
duvara asmak ise bu yazıyı şu anda boşuna okuyorsunuz.

6. DEĞİ Şİ Mİ NASI L YÖNET İ YORSUNU Z?

Bu konu ISO 9001: 2015’te birçok kez karşımıza çıkmaktadır. Konuyla ilgili ilk ve en
büyük madde Madde 6.3, Değişikliklerin Planlanması başlığıdır. Burada değişiklikleri
tespit ediyoruz ve bunların uygulanması için planlar geliştiriyoruz. Ne tür değişiklikler?
Neredeyse her şey: Yeni veya değiştirilmiş ürünler, süreçler, ekipman, araçlar, çalışanlar,
yönetmelikler. Liste sonsuzdur. Denetime gelen denetçi, gerçekleşen değişiklikleri
gözden geçirecek ve değişikliklerin tanımlandığını ve proaktif bir şekilde
planlandığının kanıtlarını araştıracaktır.

Daha az planlanmış bir şekilde gerçekleşen değişim, alt bölüm 8.5.6’da ele alınmaktadır.
Burada, denetçi, değişikliklerin gereksinimleri karşılayıp karşılamadığını, değişiklikleri
gözden geçirme sonuçlarını, onlara yetki veren kimseleri ve gerekli olan daha sonraki
eylemleri araştıracaktır.

7. Bİ LGİ Yİ NASI L ELDE E Dİ YOR VE KULL ANI YORS UN UZ ?

ISO 9001: 2015, kuruluşların hem iyi hem de kötü deneyimlerinden öğrenmesini ister.
Deneyim konusu çeşitli yöntemlerle ele alınabilir: proje bilgilendirme, iş kapatma, personel
toplantıları, müşteri incelemeleri, verilerin incelenmesi ve müşteri geribildirimi. Bilgi
muhafaza edilmeli ve erişilebilir olmalıdır. Bu neredeyse tüm dünyadaki firmaların
deneyimleriyle “belgelenmiş” gibidir. Denetçiler açısından bunu denetlemenin bir yolu,
son başarısızlıkları veya başarıları sorgulamak olacaktır. Firma önceki
deneyimlerinden çıkardığı dersle sonraki olaylarda daha başarılı olmayı nasıl öğrenmiştir?
Ham bilginin gerçek bilgiye dönüştürülmesi olayı bir organizasyonun başarabileceği en
zor koşullardan biri olması bakımından çok önemlidir.

ISO 9001:2015 DENETİMİ SADECE BU 7 SORU MU ?

Bu 7 soru sadece başlangıç noktası. Etkili bir KYS için hayati önem taşıyan yönetim
gözden geçirme, düzeltici faaliyet veya iyileştirmeden bahsetmedik. Burada tartışılan
7 konu, denetçilerin ISO 9001: 2015’te sorgulamaları gereken en büyük yeniliklerdir.