ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

& ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΒΡΑΪΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Εγχειρίδιο: Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, ...τοῦ συνιέναι τὰς γραφάς, 13 + 1 Βήµατα
Εισαγωγής στην Παλαιά Διαθήκη, Εκδόσεις Μπαρµπουνάκη / Θεσσαλονίκη 2014

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ
Εξεταστική περίοδος Ιανουαρίου 2015

Βήµα 1:
1. Τι δηλώνει ο όρος “Γραφή” ή “Γραφαί” στη χριστιανική γραµµατεία του α ́
µ.Χ. αιώνα;
2. Τι σηµαίνει ο όρος ‘‘Διαθήκη’’ στη βιβλική γλώσσα;
3. Ποια είναι η θεολογική συνέπεια της πεποίθησης ότι η σχέση του Θεού µε
τον άνθρωπο καθορίζεται από τους όρους της Διαθήκης;
4. Τι δηλώνει το αρκτικόλεξο ΤαΝάΧ;
5. Τι δηλώνει ο χαρακτηρισµός της Βίβλου ως “Λόγος του Θεού”;
6. Πώς κατανοείται η έννοια ‘‘θεοπνευστία της Βίβλου’’ από ορθόδοξη άποψη;
Βήµα 2:
1. Τι δηλώνει ο όρος ‘‘κανών’’;
2. Σε ποια περίοδο τοποθετούνται οι απαρχές της συγκρότησης του “κανόνα”
της Παλαιάς Διαθήκης;
3. Ποια Σύνοδος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαµόρφωση του κανόνα της
Συναγωγής και τι αποφάσισε σχετικά;
4. Σε πόσα και ποια µέρη χωρίζεται ο κανόνας της Συναγωγής;
5. Ποια ήταν η άποψη του Ωριγένη για τα εκτός του ιουδαϊκού κανόνα βιβλία
της Παλαιάς Διαθήκης;
6. Ποιο είναι το νόηµα της απόφασης της Πενθέκτης εν Τρούλλω Οικουµενικής
Συνόδου του 691 µ.Χ. σχετικά µε τον κανόνα της Βίβλου;
7. Ποια σύνοδος διευθέτησε οριστικά το ζήτηµα του κανόνα της Παλαιάς
Διαθήκης για τη Ρωµαιοκαθολική Εκκλησία και πώς;
8. Τι δηλώνουν οι όροι ‘‘απόκρυφα’’ και ‘‘ψευδεπίγραφα’’ στους κανόνες των
Προτεσταντικών Εκκλησιών;
9. Σε πόσα και ποια µέρη χωρίζεται ο κανόνας της Παλαιάς Διαθήκης και πόσα
βιβλία περιέχονται σ’ αυτόν σύµφωνα µε την παράδοση της Ορθόδοξης
Εκκλησίας;
10. Ποιον θεολογικό στόχο εξυπηρετεί η κατάταξη των βιβλίων της Παλαιάς
Διαθήκης στον χριστιανικό κανόνα;
Βήµα 3:
1. Τι ήταν οι Μασορίτες και ποιο ήταν το έργο τους;
2. Τι είναι η Σαµαρειτική Πεντάτευχος;
3. Ποια είναι η επιστηµονική αξία των Χειρόγραφων του Κουµράν;
4. Τι δηλώνει ο όρος Ταργκουµίµ;
5. Ποιοι είναι οι τρεις αρχαιότεροι κώδικες της Μετάφρασης των Ο ́;
6. Ποιες είναι οι γνωστότερες αρχαίες ελληνικές (εκτός των Ο ́) µεταφράσεις
της Παλαιάς Διαθήκης και τι προκάλεσε την εκπόνησή τους;
7. Τι δηλώνει ο όρος ‘‘Εξαπλά’’;
8. Τι δηλώνουν οι όροι “Vetus Latina” και “Vulgata”;
Βήµα 4:
1. Ποιον στόχο εξυπηρετεί η κατάταξη των βιβλίων στην οµάδα «Ιστορικά
Βιβλία» της Παλαιάς Διαθήκης;
2. Ποιον στόχο εξυπηρετεί εξιστόριση διάφορων ιστορικών γεγονότων από
τους βιβλικούς ‘‘ιστορικούς’’;
3. Ποια βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης κατατάσσονται στη “Δευτερονοµιστική
Ιστοριογραφία” και σε ποιες θεολογικές γραµµές στηρίζονται;
4. Τι χαρακτηρίζει το «Έργο του Χρονικογράφου» και ποια βιβλία
κατατάσσονται σ’ αυτό;
5. Τι δηλώνει ο όρος «Παραλληλισµός των µελών»;
6. Τι δηλώνει ο όρος “σοφία”, σύµφωνα µε τις αρχαιότερες βιβλικές
παραδόσεις;
7. Τι δηλώνει ο όρος “Σοφία” ως γραµµατειακό είδος;
8. Τι δηλώνουν οι όροι «σοφός» και «άµυαλος» στα κείµενα της Παλαιάς
Διαθήκης;
9. Με ποιες µορφές εµφανίζεται το προφητικό φαινόµενο στο πολιτιστικό
περιβάλλον του Ισραήλ;
10. Με ποια µορφή κάνει την εµφάνισή του το προφητικό φαινόµενο στον
Ισραήλ;
11. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της δράσης των προφητών κατά την πρώτη
περίοδο της βασιλείας και πού βρίσκεται καταγραµµένη;
12. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των προφητών που δρουν µετά τον η´ π.Χ.
αιώνα;
13. Ποιο είναι το περιεχόµενο του προφητικού κηρύγµατος από τον η´ µ.Χ. και
εξής;
14. Ποιοι παράγοντες συνέβαλλαν στη διαµόρφωση ειδικής προφητικής
λογοτεχνίας στον Ισραήλ;
Βήµα 5:
1. Ποιες θεωρούνται, σύµφωνα µε τη σύγχρονη έρευνα, οι αρχαιότερες
προφορικές παραδόσεις της Παλαιάς Διαθήκης;
2. Ποιες θεωρούνται, σύµφωνα µε τη σύγχρονη έρευνα, οι αρχαιότερες γραπτές
παραδόσεις της Παλαιάς Διαθήκης;
3. Ποια θεωρείται, σύµφωνα µε τη σύγχρονη έρευνα, ως η περίοδος της πρώτης
καταγραφής των αρχαίων προφορικών παραδόσεων της Βίβλου;
4. Ποιες ήταν οι πνευµατικές συνέπειες για το Βασίλειο του Ιούδα της
κατάρρευσης του Βασιλείου του Ισραήλ;
5. Ποια είναι η ευρύτερα αποδεκτή από τη σύγχρονη έρευνα πορεία σύνθεσης
των προφητικών έργων;
Βήµα 6:
1. Πώς κατανοείται από βιβλική άποψη η έννοια «θεολογία»;
2. Η ύπαρξη µυθολογικού υλικού στις βιβλικές αφηγήσεις µπορεί να στηρίξει
την άρνηση της βιβλικής αλήθειας;
3. Πώς δικαιολογείται η πρόσληψη από τους βιβλικούς συγγραφείς
µυθολογικού υλικού από το πολιτιστικό περιβάλλον τους;
4. Ποιο είναι το θέµα των αφηγήσεων που περιέχονται στα ένδεκα πρώτα
κεφάλαια του βιβλίου της Γενέσεως;
5. Τι δηλώνει ο όρος “Ιστορία της Θείας Οικονοµίας”;
6. Πώς δικαιολογείται ο χαρακτηρισµός από τους βιβλικούς συγγραφείς του
Δαβίδ ως “εκλεκτού” και “αγαπηµένου” του Θεού;
7. Σε τι συνίσταται η σωτηρία της ανθρωπότητας στην οποία στοχεύει,
σύµφωνα µε τη Βίβλο, η παρέµβαση του Θεού στην ανθρώπινη Ιστορία;
Βήµα 7:
1. Πώς δικαιολογείται η ονοµασία «Νόµος» για τα πέντε πρώτα βιβλία της
Αγίας Γραφής;
2. Σε τι κατάσταση διατηρήθηκε το κείµενο της Πεντατεύχου στη χειρόγραφη
παράδοση;
3. Το περιεχόµενο του α΄ µέρους του βιβλίου Γένεσις.
4. Συνοπτική περιγραφή του περιεχοµένου του βιβλίου Έξοδος.
5. Ποια είναι η θεολογική σηµασία της ένταξης των τελετουργικών διατάξεων
(Λευιτικόν) στο ιστορικό πλαίσιο των γεγονότων της εξόδου και της ερήµου;
6. Ποιος είναι ο βασικό θεολογικός στόχος του βιβλίου Αριθµοί;
7. Ποιο είναι το κεντρικό θέµα του Δευτερονοµίου;
8. Ποια θεωρούνται, σύµφωνα µε τη γενικότερα αποδεκτή θεωρία για τη
σύνθεση της Πεντατεύχου, τα αρχαιότερα κείµενά της;
9. Τι δηλώνει, σύµφωνα µε τη γενικότερα αποδεκτή θεωρία για τη σύνθεση της
Πεντατεύχου, το σύµβολο J;
10. Τι δηλώνει, σύµφωνα µε τη γενικότερα αποδεκτή θεωρία για τη σύνθεση της
Πεντατεύχου, το σύµβολο Ε;
11. Τι δηλώνει, σύµφωνα µε τη γενικότερα αποδεκτή θεωρία για τη σύνθεση της
Πεντατεύχου, το σύµβολο JE;
12. Τι δηλώνει, σύµφωνα µε τη γενικότερα αποδεκτή θεωρία για τη σύνθεση της
Πεντατεύχου, το σύµβολο P;
13. Πώς κατανοείται σήµερα η έννοια της µωσαϊκότητας της Πεντατεύχου;
Βήµα 8:
1. Ποιος είναι ο στόχος του συγγραφέα του βιβλίου Ἰησοῦς τοῦ Ναυή;
2. Ποιον θεολογικό στόχο εξυπηρετούν οι περιγραφές του ολοκληρωτικού
αφανισµού των χαναανιτικών πόλεων στο βιβλίο Ἰησοῦς τοῦ Ναυή;
3. Ποιο είναι το θεολογικό σχήµα κάτω από το οποίο θεωρεί ο συγγραφέας του
βιβλίου των Κριτών τα γεγονότα της εποχής που περιγράφει;
4. Πώς εξηγείται η διαφορά στη περιγραφή των ίδιων γεγονότων από τα
βιβλία Ιησούς Ναυή και Κριταί;
5. Τι ήταν οι κριτές και ποια ιστορική περίοδο καλύπτουν;
6. Χρονολόγηση του βιβλίου της Ρουθ.
7. Σύντοµος χαρακτηρισµός της συµπεριφοράς της Ρουθ.
8. Ποιοι λόγοι επέβαλαν την εισαγωγή του θεσµού της βασιλείας στον Ισραήλ
και τι αντιδράσεις προκλήθηκαν;
9. Ποιος είναι ο στόχος συγγραφής των βιβλίων Γ΄ & Δ΄ Βασιλειών;
Βήµα 9:
1. Ποιο είναι το συµπέρασµα της σύγχρονης έρευνας σχετικά µε τις πηγές του
συγγραφέα των βιβλίων Α΄-Β΄ Χρονικών / Παραλειποµένων;
2. Χρονολόγηση των βιβλίων Α΄-Β΄ Χρονικών / Παραλειποµένων.
3. Τι είναι γνωστό στην έρευνα σχετικά µε τον συγγραφέα των βιβλίων Α΄-Β΄
Χρονικών / Παραλειποµένων;
4. Ποιος είναι ο θεολογικός στόχος του συγγραφέα των βιβλίων Α΄-Β΄
Χρονικών / Παραλειποµένων;
5. Ποια σχέση υπάρχει σύµφωνα µε τη σύγχρονη έρευνα ανάµεσα στα βιβλία
Α΄-Β΄ Παραλειποµένων και Β΄ Έσδρας – Νεεµίας;
6. Συνοπτική περιγραφή του περιεχοµένου του βιβλίου Τωβίτ και του στόχου
του συγγραφέα του.
7. Ποιος είναι ο σκοπός του συγγραφέα του βιβλίου της Ιουδίθ;
8. Συνοπτική περιγραφή του περιεχοµένου του βιβλίου Α΄ Μακκαβαίων.
Βήµα 10:
1. Πού οφείλεται η διαφορά στην αρίθµηση των ψαλµών ανάµεσα στο εβραϊκό
και στο ελληνικό κείµενο;
2. Τι δηλώνουν οι όροι «Διδακτικοί Ψαλµοί» και «Βασιλικοί / Μεσσιανικοί
Ψαλµοί»;
3. Τι δηλώνει ο όρος «Δοξολογικοί Ύµνοι»;
4. Τι δηλώνει ο τίτλος “Ψαλµοί του Δαβίδ”;
Βήµα 11:
1. Ποιες υποθέσεις έχουν διατυπωθεί για την καταγωγή του Ιώβ και την εποχή
που έζησε;
2. Ποιο είναι το θεολογικό πρόβληµα που τίθεται στην εισαγωγή του βιβλίου
του Ιώβ;
3. Ποιες θεωρίες έχουν διατυπωθεί από τη σύγχρονη έρευνα για τη σχέση
πεζών και ποιητικών µερών του βιβλίου του Ιώβ;
4. Ποια είναι η διοίκουσα ιδέα του βιβλίου Παροιµίαι;
5. Πώς αιτιολογείται η θέση του βιβλίου Άσµα Ασµάτων µέσα στην Αγία
Γραφή;
6. Στόχος του συγγραφέα και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του έργου Σοφία
Σολοµώντος.
Βήµα 12:
1. Τι δηλώνουν οι όροι «Μικροί» και «Μεγάλοι Προφήτες»;
2. Πώς συσχετίζει ο προφήτης Ωσηέ την οικογενειακή του κατάσταση µε τη
θεολογία του;
3. Τι γνωρίζετε για την εποχή της δράσης του προφήτη Αµώς;
4. Ποια είναι η βασική θεολογική θέση του προφήτη Αµώς;
5. Σε ποιο λογοτεχνικό είδος θα µπορούσε να καταγεί το βιβλίο Ιωνάς;
6. Ποια βασικά ζητήµατα της βιβλικής θεολογικής σκέψης θίγει η αφήγηση
για τις περιπέτειες του προφήτη Ιωνά;
7. Σε ποιο θεολογικό πρόβληµα επιχειρεί να δώσει απάντηση το βιβλίο
Αββακούµ;
8. Συνοπτική περιγραφή της δράσης του προφήτη Αγγαίου.
Βήµα 13:
1. Τι είναι ο Συροεφραιµιτικός πόλεµος;
2. Ποια είναι η σχέση του προφήτη Ησαΐα µε τον βασιλιά Εζεκία;
3. Τι είναι τα “Άσµατα του Δούλου του Κυρίου”;
4. Τι είναι, µε βάση τη σύγχρονη έρευνα, γνωστό για την ταυτότητα του
“Δευτερησαΐα”;
5. Ποιο είναι το κεντρικό στοιχείο του κηρύγµατος του προφήτη Ησαΐα;
6. Συνοπτική περιγραφή της δράσης του προφήτη Ιερεµία
7. Πόσα άσµατα περιέχει το βιβλίο Θρῆνοι Ἱερεµίου και ποια είναι τα
χαρακτηριστικά τους;
8. Τι είναι γνωστά από το οµώνυµο βιβλίο για το πρόσωπο του προφήτη
Ιεζεκιήλ;
9. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της θεολογίας του προφήτη Ιεζεκιήλ;
10. Τι είναι γνωστά από το οµώνυµο βιβλίο για το πρόσωπο του προφήτη
Δανιήλ;
11. Σε πόσες και ποιες παραλλαγές σώζεται το κείµενο του βιβλίου Δανιήλ;
12. Ποια θεολογική ιδέα υπόκειται στα βιογραφικά τµήµατα του βιβλίου του
Δανιήλ;
Βήµα 13+1:
1. Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό των αποκρύφων;
2. Το βιβλίο των Ἰωβηλαίων.
3. Το βιβλίο Ἐνώχ.
Στοιχεία Βιβλικής Εβραϊκής Γλώσσας:

Μικρές φράσεις από το πρωτότυπο εβραϊκό κείµενο του Ψαλµού 1, τις οποίες οι
εξεταζόµενοι οφείλουν να:
1. Αντιγράψουν
2. Μεταγράψουν µε ελληνικούς χαρακτήρες
3. Μεταφράσουν και
4. Αναγνωρίσουν γραµµατικά τις λέξεις της

Πλήρης γλωσσική ανάλυση του Ψαλµού 1 βρίσκεται στη διεύθυνση:

http://bibleandecumene.blogspot.gr/2013/12/1_4.html