Συγγένεια πλασματική, τεχνητή, τελετουργική, ψευδοσυγγένεια.

Με τέτοιους όρους έχουν

περιγραφεί από ανθρωπολόγους1 διάφορες μορφές συσχετικότητας, που μπορεί στα
πολιτισμικά τους πλαίσια να αναγνωρίζονται ως συγγενικές, δεν ανταποκρίνονται όμως, στα
πρότυπα της καθαυτούς φυσικής, πραγματικής συγγένειας, δηλαδή της βιολογικής,
βασιζόμενης στην αναπαραγωγή και τη γενεαλογία ή της αγχιστειακής, της τελούμενης μέσω
γαμήλιων ενώσεων. Όπως κατέδειξε ο Schneider με τη μελέτη του για την Αμερικάνικη
συγγένεια2, αυτή η οπτική της συγγένειας ως αντικειμενικού, βιολογικού γεγονότος
αντανακλά το αγγλοαμερικάνικο σύστημα αναπαράστασης της συγγένειας, στο οποίο
βασικά της σύμβολα αποτελούν το αίμα και το συμβόλαιο. Με βάση την κριτική του
Schneider η αδυναμία των ανθρωπολόγων να θεωρήσουν ως εξίσου συγγενικές, σχέσεις που
προκύπτουν από άλλες, εκτός του γάμου κοινωνικές διαδικασίες, έγκειται στις ίδιες τις
πολιτισμικές προκαταλήψεις τους.

Η υιοθεσία

Η υιοθεσία αποτελεί ένα κατ’ εξοχήν παράδειγμα κοινωνικά κατασκευασμένης συγγένειας,

όπως και σχέσης που έχει χαρακτηριστεί ως τεχνητή, πλασματική.3 Το ενδιαφέρον που
παρουσιάζει η υιοθεσία σε σχέση με τη συγγένεια, όπως το έχει διατυπώσει η Howell,4 είναι
ότι ως κοινωνική πρακτική είναι ανούσια, χωρίς κάποιας μορφής βιολογικό μοντέλο
συγγένειας ως σημείο αναφοράς, την ίδια στιγμή όμως που ως ‘τεχνητή’, περιορίζει τη
σημασία της φυσικής συγγένειας. Η σύγκρουση αυτή μεταξύ κοινωνικής παραγωγής και
φυσικής βάσης της συγγένειας στην υιοθεσία είναι αρκετά εμφανής στις πρακτικές της, και
όταν αυτή τελείται ‘παραδοσιακά’ αλλά και στο σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο.5

1
Για λεπτομερείς αναφορές βλέπε Howell, 2009, σ.154-155
2
1968
3
επιλεκτική
4
Ό.π, σ.152
5
Για τις υιοθεσίες σε παραδοσιακό πλαίσιο, είναι ενδεικτικές οι τελετουργίες