T. C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP
(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

MAKİNE TEKNOLOJİSİ

ÜÇ BOYUTLU YÜZEY MODELLEME

ANKARA 2006
 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı
Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim
programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik
geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).
• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış,
denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve
Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve
yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaşabilirler.
• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak
dağıtılır.
• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.
 İÇİNDEKİLER

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3
1. ÜÇ BOYUTLU YÜZEY OLUŞTURMA ............................................................................ 3
1.1. Yükseklik Vererek Yüzey Oluşturma (Extrude Surface) .............................................. 3
1.2. Döndürerek Yüzey Oluşturma (Revolve Surface)......................................................... 5
1.3. Yol kullanarak Yüzey Oluşturma (Sweep Surface) ...................................................... 6
1.4. İki veya Daha Fazla Farklı Geometrik Şekil Arasında Yüzey Oluşturma (Loft
Surface) ................................................................................................................................ 8
1.5. Düzlemsel Yüzey Oluşturma (Planar Surface)............................................................ 13
1.6. Yüzey Örme (Filled Surface) ...................................................................................... 14
1.7. Yüzey Öteleme (Offset Surface) ................................................................................. 16
1.8. Yüzey Uzatma (Extend Surface) ................................................................................. 17
1.9. Yüzey Ayırma (Split Surface) ..................................................................................... 19
1.10. Yüzey Kırpma / Budama (Trim Surface) .................................................................. 21
1.11. Yüzey Silme (Delete Face)........................................................................................ 22
1.12. Yüzey Birleştirme (Stitch Surface) ........................................................................... 23
1.13. Yüzeye Kalınlık Verme (Thicken Surface) ............................................................... 24
UYGULAMA FAALİYETİ............................................................................................... 25
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME..................................................................................... 27
PERFORMANS DEĞERLENDİRME .............................................................................. 28
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 29
2. CAD PROGRAMLARI ARASINDA VERİ (DATA) DÖNÜŞÜMLERİ......................... 29
2.1. Veri (Data) Dönüşüm Programları Neden Gerekmektedir.......................................... 29
2.2. DXF (*.dxf) Dosya Uzantısı ve Özellikleri................................................................. 30
2.3. IGES (*.iges, *.igs, *.ige) Dosya Uzantısı ve Özellikleri ........................................... 30
2.4. STEP (*.step, *.stp, *.ste) Dosya Uzantısı ve Özellikleri ........................................... 30
2.5. ACIS SAT (*.sat, *.sab) Dosya Uzantısı ve Özellikleri.............................................. 31
2.6. STL (*.stl) Dosya Uzantısı ve Özellikleri ................................................................... 31
UYGULAMA FAALİYETİ............................................................................................... 32
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME..................................................................................... 33
PERFORMANS DEĞERLENDİRME .............................................................................. 34
MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 35
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36
KAYNAKLAR....................................................................................................................... 37

i
 AÇIKLAMALAR

AÇIKLAMALAR
KOD 482BK0029

ALAN Makine Teknolojisi

DAL/MESLEK Bilgisayarlı Makine İmalatı
MODÜLÜN ADI Üç Boyutlu Yüzey Modelleme
Bilgisayar ortamında CAD programları ile imalatı
yapılacak parçaların yüzeyler şeklinde modellemesini ve üç
MODÜLÜN TANIMI boyutlu katı model olarak modellemesi zor olan parçaların,
yüzeylerden yararlanılarak, daha pratik olarak modellemesini
anlatan eğitim materyalidir.
SÜRE 40/24
İki boyutlu CAD dersinin modüllerini ve üç boyutlu katı
ÖN KOŞUL
modelleme modülünü almış olmak.
CAD programları ile yüzey modeller oluşturabilmek ve
YETERLİK farklı CAD programlarında oluşturulmuş verileri dönüştürerek
kullanabilmek.
Genel Amaç
Uygun ortam ve gerekli araç-gereçler sağlandığında CAD
programıyla üç boyutlu yüzey modeller oluşturabilecek ve CAD
programları arasında veri dönüşümünü gerçekleştirebilecek-
siniz.
MODÜLÜN AMACI
Amaçlar
¾ CAD programlarıyla yüzey modeller oluşturabilecek-
siniz.
¾ CAD programları arasında veri alış verişi yapabilecek-
siniz.
EĞİTİM ÖĞRETİM
CAD laboratuarı, CAD çizim programı, model uygulama
ORTAMLARI VE
parçaları veya teknik resimleri, CAD ders kitabı.
DONANIMLARI
¾ Modülün içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra,
verilen ölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek
kendinizi değerlendireceksiniz.
ÖLÇME VE
¾ Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı (test, çoktan
DEĞERLENDİRME
seçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül
uygulamaları ile kazandığınız bilgileri ölçerek
değerlendirecektir.

ii
 GİRİŞ

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Günümüzde, modern toplumların ekonomilerinin ve büyümelerinin temelini

sanayileşme oluşturmaktadır. Makine ve takım sanayindeki gelişmeler de her geçen gün
rekabeti ve üretimdeki kaliteyi arttırmaktadır. Günümüzde ve gelecekte bu rekabetçi
koşullarda ülke olarak biz de varız diyebilmemiz için gerekli olan teknolojiye yatırım
yapmalı ve bu teknolojiyi kullanabilmeliyiz.

Bilgisayar destekli üç boyutlu tasarım, günümüzde oldukça hızlı gelişmekte olan

teknolojilerdendir. Bilgisayar ortamında CAD yazılımlarıyla oldukça hızlı ve kolay resim
çizebilme, düzeltme yapabilme, saklama ve kâğıda çizme özellikleri ön plana çıkmaktadır ve
bu teknolojik imkânlar gittikçe daha çok işletme tarafından tercih edilmektedir.

Üretilecek parça veya mekanizma önce bilgisayar ortamında CAD programıyla

tasarlanır ve bilgisayar ortamında her türlü olumlu veya olumsuz yönü belirlenebilir.
Böylece üretim sonunda parçanın hatasız üretilebilmesi sağlanmış olur.

Modülün amacı, CAD yazılımları ile 3 boyutlu yüzey modeller oluşturmayı öğrenmek
ve kullanabilmektir.

Bu modülün sonunda, CAD yazılımları ile 3 boyutlu yüzeylerle parça modelleyebilme

yeteneğine sahip olabileceksiniz.

1
2
 ÖĞRENME FAALİYETİ–1

ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, gerekli ortam sağlandığında, CAD
programlarında yüzey modelleme işlemlerinin nasıl yapıldığını, yüzey modelleme
işlemlerinin model oluşturmada sağladığı avantajları öğreneceksiniz.

ARAŞTIRMA
A
¾ Farklı programların yüzey modelleme kabiliyetlerini araştırınız.
¾ Yüzey modelleme hakkında araştırma yaparak, sağladığı avantajları tespit
ediniz.

1. ÜÇ BOYUTLU YÜZEY OLUŞTURMA

1.1. Yükseklik Vererek Yüzey Oluşturma (Extrude Surface)

Extrude komutu kullanılarak, doğru, yay, bileşik doğru, spline (eğri), elips ya da
yüzey kenarını seçtiğimiz düzleme denk gelen X, Y ya da Z ekseni yönünde veya herhangi
bir bakışa dik yönde yükseklik kazandırılarak ekstrüze edilmiş yüzeyler yaratılabilir.
Yükseklik değeri ve eğim açısı belirtilebilir.
Yükseklik değeri sayısal değer girilerek veya
etkileşim seçeneklerinden yararlanarak
belirtilebilir. Çalışma ekranında çizilmiş hiç
eleman yoksa yani ilk defa Extrude komutu ile
yüzey oluşturuluyorsa yükseklik değeri sayısal
değer olarak verilmelidir. Yükseklik verilerek
oluşturulacak yüzeyin taslağı ortamında
çizilir ve taslak tamamlandıktan sonra
tuşuna basılarak sketch ortamından çıkılır.
Böylece istenen taslak oluşturulmuş olur.
Şekil 1.1: Yükseklik verilerek yüzey elde edilecek taslak

Extrude komutu seçildikten sonra Extrude iletişim penceresi açılır. Yüzey

oluşturmak için Output kısmında Surface seçeneğinin aktif olması sağlanır. Eğer açık
profiller çizildiyse doğrudan Surface seçeneği aktif olarak gelir. “Profile” ile yükseklik
verilecek taslak seçilir, Extents kısmından yükseklik girilebilir, yön düğmeleri ile de
ekstruzyon yönü belirtilebilir.

3
Şekil 1.2: Extrude iletişim penceresi Şekil 1.3: 25 mm yükseklik verilerek
oluşturulmuş yüzey
Extrude komutunun kullanımında ihtiyaç duyulacak etkileme seçenekleri Extents
kısmında bulunmaktadır.
¾ Distance: Profili, tanımlanan yönde ve belirtilen
uzunluk kadar uzatarak yüzey oluşturur.
¾ To Next: Profili, tanımlanan yöndeki ilk yüzeye
kadar uzatarak yüzey oluşturur.
¾ To: Profili seçilen yüzeye kadar uzatır.
¾ From To: Profilin başlayacağı ve biteceği yüzeyler
seçilir ve profil bu iki yüzey arasında ilerleyerek
yüzey oluşturur.
Şekil 1.4: Etkileşim ¾ All: Profil, tanımlanan yönde tüm unsurları
seçenekleri etkileyecek şekilde uzatılır.

Extrude işleminin yönünü, yön seçenekleri ile belirlenir. Her iki yönde
de ok işaretleri olan seçenek çalışma düzlemini orta düzlem kabul ederek her iki yöne doğru
verilen mesafeyi eşit olarak bölerek yüzeyi oluşturur.

Extrude iletişim penceresinde More kısmında bazı ek seçenekler bulunmaktadır, onları

da şu şeklide açıklayabiliriz.

¾ Alternate Solution altındaki seçenekler, etkileme tipi olarak “To” ve “From

To” seçildiğinde aktif olur. Ekstrüzyon için farklı çözümler var ise bunlar
arasında seçim yapılır.
¾ Minimum Solution ise, ekstrüzyonun ilk bitim yüzeyine kadar unsurun
gerçekleşmesini sağlar.
¾ Taper ile Ekstrüzyon boyunca verilecek eğim açısı tanımlanır.

4
 Şekil 1.5: Extrude diyalog kutusu More kısmı

1.2. Döndürerek Yüzey Oluşturma (Revolve Surface)

Nesnelerin bir eksen etrafında belirli bir derece
ile döndürülmesiyle oluşan yüzeylerdir. Doğrular,
yaylar, bileşik doğrular, spline eğriler, elipsler ya da
yüzey kenarları kullanılarak yapılabilir.
Döndürülerek yüzey oluşturulacak taslak
ortamında çizilir ve düğmesine basılarak
sketch ortamından çıkılır.

Revolve komutu çalıştırıldıktan sonra

Revolve iletişim penceresi açılır.

Şekil 1.6: Döndürerek yüzey elde edilecek

taslak

Şekil 1.7: Revolve iletişim penceresi

Diyalog kutusunda “Shape” kısmındaki “Profile” ile döndürülecek profil seçilir.
“Axis” ile de dönme ekseni belirtilir.
“Output” kısmından yüzey oluşturmak için “Surface” seçilir.
“Extents” kısmında ise döndürme ile ilgili etkileme seçenekleri bulunmaktadır.

5
 ¾ Angle: Profili, tanımlanan eksen etrafında ve belirtilen bir
açı ile döndürür.
¾ Full: Profili, eksen etrafında 360 derece döndürür.

Yön belirtme düğmeleriyle de dönme yönünü

belirtebiliriz. Her iki yöne de yön işareti olan seçenek
kullanılarak eskizimizin döndürme işlemi esnasında orta düzlem
olarak kabul edilmesini sağlayabiliriz.

Şekil 1.8: Etkileme seçenekleri

Şekil 1.9’daki yüzeyi oluşturabilmek için, Output
kısmından surface seçilir. Şekil 1.6’daki taslakta shape
kısmında “Profile” ile döndürülecek profil seçilir, “Axis” ile
dönme ekseni (eksen çizgisi) seçilir. Extents kısmından
“Angle” seçilir ve değer olarak ta 150 yazılır. Parçamız 150º’
lik açıyı kaplayarak yüzey oluşturur. Yani katının 150º’ lik
kısmı oluşturulur. Yön olarak da Şekil 1.7’ deki yön seçilir.

Şekil 1.9: Döndürerek yüzey oluşturulmuş parça

1.3. Yol kullanarak Yüzey Oluşturma (Sweep Surface)

Yol kullanarak yüzey oluşturma işlemi, bir süpürme işlemidir. Bu mantıkla yüzey
oluşturabilmek için sürülecek bir geometrik şekil ve takip edeceği bir yola ihtiyaç vardır.
Takip edilecek yolun yanında yardımcı bir yol (Guide Curve) veya yardımcı yüzey (Guide
Surface) de kullanılabilir. Yol kullanılarak yüzey oluşturabilmek için bütün profiller ( Profil,
Path, Guide Curve) farklı sketchlerde çizilmelidir.

Şekil 1.10: Yol kullanılarak yüzey oluşturulacak taslaklar

6
 Sweep komutu
çalıştırıldıktan sonra, Sweep komutu
iletişim penceresi açılır.
¾ Profile ile sürülecek profil,
geometrik şekil seçilir.
¾ “Path” ile profilin, geometrik
şeklin, takip edeceği yol
seçilir.
¾ “Orientation” kısmında; “Path”
seçeneği ile yüzeyin bitiş
kenarının, yolu takip ederek
tamamlanması,
¾ “Paralel” seçeneği ile de
yüzeyin bitiş kenarının profile
paralel olması sağlanır.

Şekil 1.11: Sweep iletişim penceresi ¾ Taper kısmından da eğer

profilde tek bir yol takip
edilerek yüzey
oluşturuluyorsa yol boyunca
eğim açısı verilebilir.

Şekil 1.12: Type seçenekleri

Type kısmında;
¾ “Path” seçeneği ile tek yol ile sürme işlemi yapılır.
¾ “Path & Guide Rail” seçeneği ile yol ve yardımcı yola göre süpürme işlemi
yapılır.
¾ “Path & Guide Surface” seçeneği ile yol ve yardımcı yüzeye göre süpürme
işlemi yapılır.
Şekil 1.10’da bulunan profillerden yararlanarak Sweep işlemi ile yüzey oluşturabilmek

için, Sweep komutu çalıştırılır. “Profile” olarak “Profil” seçilir, “Path” olarak şekilde
“Path” olarak belirtilen profil seçilir, “Type” kısmından “Path & Guide Rail” seçeneği
işaretlenir ve şekil üzerinde “Guide Curve” olarak belirtilen profil seçilir. Böylece bu
profillerin birlikte kullanılmasıyla bir profili yol ve yardımcı yol üzerinde süpürerek bir
yüzey elde edilmiş olur.

7
 Şekil 1.13: Sweep komutuyla oluşturulmuş yüzey

1.4. İki veya Daha Fazla Farklı Geometrik Şekil Arasında Yüzey
Oluşturma (Loft Surface)

Loft komutu ile yüzeyler oluşturabilmek için, en az iki veya daha fazla açık veya
kapalı geometrik şekilden meydana gelen profillerimiz olmalı ve oluşturulacak kesitler farklı
taslaklarda (sketch) ve farklı düzlemlerde (plane) çizilmelidir. Kesitlerle birlikte, kesitlerin
ilerleyeceği yardımcı yollar (Rail) da tanımlanabilir. İstenildiği kadar yol tanımlanabilir.
Yardımcı yolların her biri
farklı taslaklar, farklı
düzlemler ve farklı kesitler
üzerinden geçmelidir. Yolların
noktaları kesitlerin üzerinde
olmalıdır.
Kesitlerin ve yardımcı yolların
çizimleri tamamlanarak, Loft

komutu çalıştırıldıktan
sonra loft komutu iletişim
penceresi ekrana gelir.

Şekil 1.14: Loft komutu iletişim penceresi

¾ “Sections” altında, “loft” işleminin gerçekleşeceği kesitler listelenir.

¾ “Rails” ise bu kesitlerin ilerleyecekleri yardımcı yolları belirtir.
¾ “Closed Loop” ilk ve son kesitleri birleştirerek kapalı bir döngü oluşturur.
¾ “Merge Tangent Faces” yüzey oluştuktan sonra teğet çizgilerin görünmemesini
sağlar.

8
 Şekil 1.15: Loft etkileşim seçenekleri

Şekil 1.16: Loft işlemi uygulanacak kesitler

Loft diyalog penceresinde,

¾ “Rail” etkileşim seçeneği Loft işleminin yardımcı yollardan yararlanarak

gerçekleştirilmesini sağlar.
¾ “Center Line” etkileşim seçeneği ise loft işleminin kesitlerin merkezlerinden
geçen, merkez çizgisine göre yapılması sağlanır.
Loft komutu çalıştırılarak output kısmından “Surface” seçilir, “Section” kısmında da
Şekil 1.16’da bulunan kesitler seçilirse meydana gelen yüzey Şekil 1.18’deki gibi olur.

Şekil 1.17: Loft diyalog kutusu ayarlamaları Şekil 1.18: Loft Komutu uygulaması
sonucunda oluşan yüzey
“Conditions” bölümünde, ilk ve son kesitteki “loft” durumu kontrol edilir.

9
 Şekil 1.19: Loft diyalog kutusu “Conditions” seçeneği
“Transition” bölümü, kesitler arasında karşı karşıya gelecek noktalar ile ilgili ayarları
içerir.

CAD yazılımı kesitlerin arasını bir noktadan diğerine doğru doldurur. Bu bölümde,
karşılıklı geçiş olacak noktaları seçebilir ve böylece burulmayı engelleyebilirsiniz.

“Automatic Mapping” bu işlemi otomatik olarak yapar. Bu seçenekteki onay işareti

kaldırıldığında, noktalar arasındaki geçiş manuel olarak tanımlanır.

Şekil 1.20: Loft iletişim penceresi “Transition” seçeneği ve noktalar arası manuel geçiş ayarı
İki veya daha fazla geometrik şekil arasında yardımcı yollar kullanarak yüzey
oluşturma işlemini yapabilmek için, kesitler ve yardımcı yollar farklı taslaklarda çizilir.

10
 Şekil 1.21: Kesit ve yardımcı yolların ayrı taslaklarda oluşturulması

Loft komutu çalıştırılır, Loft iletişim kutusunda “Rail” seçeneği işaretlenir,

“Section” kısmında kesitler seçilir daha sonra “Rail” kısmına farenin sol tuşu ile tıklanır ve
yardımcı yollar seçilir, ekranda işlemin ön izlemesi görünür. İşlem OK tuşunu basılarak
onaylanır ve yüzey oluşturulmuş olur.

Şekil 1.22: Loft iletişim penceresinde kesitlerin, yardımcı yolların seçilmesi ve işlemin ön
izlemesi

11
 Şekil 1.23: Yüzeyin oluşturulmuş şekli

Kesitler arasında merkez çizgisinin dikkate

alınarak yüzey oluşturmak istiyorsak, gerekli kesitleri
ve merkez yol çizgisi farklı taslaklarda çizilir. Loft

komutu çalıştırılır, açılan iletişim penceresinde

“Output” kısmından Surface seçilir, etkileşim
seçeneklerinde “Center Line” seçilir, “Section”
kısmında kesitler, “Center Line” kısmında da merkez
çizgisi seçilerek ekranda işlemin ön izlemesi görülür.

Şekil 1.24: Kesitlerin ve merkez çizgisinin farklı taslaklarda çizilmesi

Şekil 1.25: Loft işleminin merkez çizgiye göre işlem ayarının yapılması, kesitlerin, merkez
çizgisinin seçilmesi ve ön izlemenin görüntülenmesi

12
 Şekil 1.26: Merkez çizgiye göre yüzeyin oluşturulmuş şekli

1.5. Düzlemsel Yüzey Oluşturma (Planar Surface)

İki boyutlu eskiz geometrileri (kapalı kesitler olarak) veya aynı düzlem üzerinde
bulunan düzlemsel kapalı alanları kullanarak yüzey modeller oluşturmak için kullanılır.

“Boundary Patch” komutu ile bu işlem yapılır. Komut çalıştırılmadan önce

kapalı alan oluşturulmalıdır. Komut çalıştırıldıktan sonra, “Boundary Patch” iletişim
penceresi açılır.

Şekil 1.27: “Boundary Patch” komutu uygulanacak taslak

Boundary kısmı seçilerek yüzey oluşturulacak kapalı kesit seçilir. Condition kısmında
da etkilenen eleman otomatik olarak belirir ve “OK” ile işlem onaylanarak yüzey oluşması
sağlanır.

13
 Şekil 1.28: “Boundary Patch” iletişim penceresi ve taslakta seçilecek kapalı alan

Şekil 1.29: Düzlemsel yüzeyin oluşturulmuş şekli

1.6. Yüzey Örme (Filled Surface)

Ayrı taslaklarda oluşturulmuş nesnelerin veya yüzey kenarlarının meydana getirdiği
kapalı alanlarda kenarları birleştirerek yüzey oluşturma işlemidir. Bu işlemi yapabilmek için

“Boundary Patch” komutu kullanılır. Komut çalıştırıldıktan sonra, “Boundary Patch”

iletişim penceresi açılır.

Şekil 1.30: “Boundary Patch” komutu uygulanarak yüzey oluşturulacak kenarlar

14
 Boundary kısmı seçilerek yüzey oluşturulacak kapalı kesit seçilir. Condition kısmında
da yüzeyin örüleceği kapalı alanı sınırlayan / belirleyen kenarlar otomatik olarak görülür ve
yüzey geçiş şartları belirtilir. Geçiş şartlarının ayarı için “Free Condition” serbest
etkileşim ve “Tangent Condition” teğetlik geçişlerini ayarlama etkileşimi olmak üzere
iki seçenek bulunmaktadır. Kenarlar seçilip, gerekli geçiş ayarları da yapıldıktan sonra
komut “OK” ile onaylanarak yüzey oluşması sağlanır.

Şekil 1.31: “Boundary Patch” diyalog kutusu, geçiş şartlarının ayarlandığı kısım ve örülen
yüzeyin ön izlemesi

Şekil 1.32: Yüzeyin tamamlanmış şekli

15
1.7. Yüzey Öteleme (Offset Surface)
Bir yüzeye paralel, ondan belirli bir uzaklıkta ötelenmiş yeni bir yüzey oluşturmak
için yapılan işlemdir. Bu işlemi yapabilmemiz için elimizde oluşturulmuş yüzey / yüzeyler
olmalıdır.

Şekil 1.34: Yüzey öteleme iletişim penceresi Şekil 1.33: Offset işlemi uygulanacak yüzey

Bir yüzeyi öteleyebilmek için “Thicken/Offset” komutu kullanılır. Komut

çalıştırıldıktan sonra “Thicken/Offset” diyalog penceresi açılır.

¾ “Thicken/Offset” kısmında “Select” ile ötelenecek yüzey seçilir.

¾ “Face”, seçilenin bir yatay yüzey olduğunu,
¾ “Quilt” de dikilmiş bir yüzey olduğunu ifade eder.
¾ “Distance” ile öteleme mesafesi tanımlanır. “Output” kısmından da yüzey
öteleme işlemi yapılacağı için “Surface” seçilir.
¾ Yön düğmeleri ile de yüzeyin ötelenme yönü belirtilir.

Şekil 1.35: Yüzeyin 5 mm üst tarafa ötelenmiş şekli

16
1.8. Yüzey Uzatma (Extend Surface)
Bu işlem bir yüzeyi belirli bir değerde veya bir yüzeyi başka bir yüzeye kadar uzatmak
için kullanılır.

“Extend Surface” komutu çalıştırılır, karşımıza komutun iletişim penceresi

açılır.
¾ “Edge” ile yüzeyin uzatılacak kenarı seçilir, tek kenar seçilebileceği gibi
yüzeyin bütün kenarları da seçilebilir.
¾ “Edge Chain” seçeneği kenarların zincirlemesine seçilmesini sağlar
¾ “Extend” kısmında uzatılacak kenarın nasıl uzatılacağı ile ilgili seçenekler
bulunmakta olup;
• “Distance” ile mesafe vererek uzatma işlemi yapılır
• “To” ile bir yüzeyin kenarı başka bir yüzeye kadar uzatılır.
¾ “Edge Extension” kısmında ise;
• “Extend” komutu seçilirse uzatılan kenarı referans kenarlara uydurarak
belli bir mesafede veya referans kenara kadar uzatma işlemi yapılır.
• “Stretch seçeneği işaretlenirse sadece seçilen kenarı, kenar genişliğinde
belli bir değerde veya yüzeye kadar uzatma işlemi uygulanır.

Şekil 1.36: “Extend Surface” iletişim penceresi ve uzatılacak kenarın seçilmesi sonucu oluşan
uzatma

17
Şekil 1.37: “Extents” kısmından “To” seçeneğinin seçilmesi sonucu bir yüzeye kadar yapılan
uzatma işlemi

Şekil 1.37: “Edge Extension” kısmında “Extend” seçeneğinin işaretlenmesi ile oluşan uzatma
işlemi

Şekil 1.38: “Edge Extension” kısmında “Stretch” seçeneğinin işaretlenmesi ile oluşan uzatma
işlemi
18
 Gerekli seçimler yapıldıktan sonra işlem OK düğmesiyle onaylanarak yüzeylerin
uzatılması sağlanmış olur.

1.9. Yüzey Ayırma (Split Surface)

Var olan bir yüzeyi iki boyutlu, üç boyutlu taslaklarla veya yüzeylerle ayırmak için
kullanılan işlemdir. Ayırma işlemi eğer yüzey-yüzey arasında yapılacaksa ayıran yüzey
ayrılacak yüzeyi kesmeli ve yüzeyin mutlaka dışına taşmalıdır. Ayıran yüzey kapalı bir
alandan oluşuyorsa böyle bir özelliğin olmasına gerek yoktur. Bu işlemi yapabilmek için

“Split” komutu kullanılır. Komut çalıştırıldıktan sonra “Split” komutu diyalog kutusu
açılır.

¾ “Method” altından yüzey ayırma seçilir.

¾ “Split Tool” ile ayırma işlemini yapacak taslak
veya yüzey tanımlanır
¾ “Faces” yüzey ayırma durumunda, ayırma
işleminden hangi yüzeylerin etkileneceği saptanır.
“All” tüm yüzeyler anlamına gelir, diğeri ile yüzey
seçilmesi istenir.

Şekil 1.40: Split komutu iletişim penceresi

Şekil 1.41: Taslakla yüzey ayırma işlemi öncesi, ayırma ön izlemesi ve yüzeyin ayrılmış hali

19
Şekil 1.42: Yüzeyle yüzey ayırma işlemi öncesi, yüzeylerin seçim ön izlemesi ve yüzeyin ayrılmış
hali

Şekil 1.43: Kapalı bir yüzey ile yüzeyin, ayırma işlemi öncesi, yüzeylerin seçim ön izlemesi ve
yüzeyin ayrılmış hali

Yüzeyle yüzey ayırma işleminde, ayıran yüzeyin sınırlarının ayrılacak yüzey

sınırlarının dışına taştığına dikkat etmelisiniz.

20
1.10. Yüzey Kırpma / Budama (Trim Surface)
Yüzeylerin istenmeyen kenarlarını veya yüzeylerin fazla kısımlarını sınır yüzeylerden
faydalanrak atmak için kullanılan işlemdir. Budama esnasındaki kesme yüzeyi, budanacak

yüzeyi boydan boya kesmelidir. Bu işlemi yapabilmek için “Trim Surface” komutu
kullanılır. Komut çalıştırıldıktan sonra “Trim Surface” diyalog penceresi açılır.

¾ “Cutting Tool” ile budama esnasında kesme

işlemi görevi görecek yüzeyin seçimi yapılır.
¾ “Remove” seçeneği ile budanan yüzeyin
kesen yüzeye göre hangi kısmının atılacağı seçilir.

“Invert Selection” düğmesi tıklandığında seçilen

tarafın, diğer kısmının atılması sağlanabilir. Eğer bu
düğmeye tıklanmazsa seçilen kısım atılır.

Şekil 1.44: Trim Surface diyalog penceresi

Şekil 1.45: Trim Surface komutu ile budama işlemi uygulanacak yüzeyler, kesen yüzey ve
budanarak atılacak yüzey kısmı, yüzeyin budanmış şekli

21
1.11. Yüzey Silme (Delete Face)

Bir parçanın yüzeyini, bir bölümünü ya da

“Split” komutuyla ayrılmış yüzeylerin ayrılan
kısımlarından birini silmek için kullanılır. Yüzeyi
silinen katı model bir parça, otomatik olarak yüzey
modele dönüştürülmüş olur. Yüzey silme için

“Delete Face” komutu kullanılır. Komutun

çalıştırılmasından sonra “Delete Face” diyalog
Şekil 1.45: Delete Face iletişim
kutusu açılır.
penceresi
“Faces” ile parçanın yüzeyleri seçilir ve
bunlar silinir. Silme işleminden sonra parça yüzey modele dönüştürülür.

“Select individual face” seçeneği ile silinecek yüzeyler tek tek seçilir. “Select lump or

void” seçeneği ile de parçanın tüm yüzeyleri seçilebilir.

“Heal” seçeneği kullanılırsa, bitişik yüzeylerin arasında meydana gelecek olan

açıklıklar giderilir. Örneğin, iki yüzey arasındaki yuvarlama yüzeyi silinirse bitişik iki yüzey
uzatılarak, açıklık kapatılır.

Şekil 1.46: “Delete Face” komutu “Select individual face” seçeneğini kullanarak yüzey silme

Şekil 1.47: “Delete Face” komutu “Select lump or void” seçeneğini kullanarak yüzey silme

22
 Şekil 1.48: : “Delete Face” komutu “Select individual face” ve “Heal” seçeneğini kullanarak
yüzey silme

1.12. Yüzey Birleştirme (Stitch Surface)

Birçok yüzeyden oluşturulmuş yüzey model parçayı, tek bir yüzey haline getirmek
için kullanılan bir işlemdir. Eğer birleştirilen yüzeyler arasında açıklık yok ise yüzeylerin
birleştirmesi sonrasında model katı modele dönüşür. Yüzeyleri birleştirmek için “Stitch

Surface” komutu kullanılır. Komut çalıştırıldıktan sonra “Stitch Surface” diyalog

penceresi açılır.

Surfaces seçeneği ile birleştirilmek istenen

yüzeyler seçilir. Eğer tüm yüzeyler birleştirilmek
isteniyorsa “Stitch Surface” diyalog penceresi
aktifken farenin sağ tuşuna basarak “Select All”
seçilir.

Şekil 1.49: “Stitch Surface” diyalog penceresi

Şekil 1.50: “Stitch Surface” komutu “Select All” seçeneği ile bütün yüzeylerin seçilerek
birleştirilmesi ve katı model oluşması

23
1.13. Yüzeye Kalınlık Verme (Thicken Surface)
Oluşturulmuş yüzey modellere kalınlık vererek onları katı modele dönüştürme

işlemidir. Kalınlık verme işlemini yapabilmek için “Thicken/Offset” komutu

kullanılır. Komut çalıştırıldıktan sonra “Thicken/Offset” diyalog penceresi açılır.

¾ “Thicken/Offset” kısmında
“Select” ile kalınlık verilecek
yüzey/yüzeyler seçilir.
¾ “Face”, seçilenin yatay bir yüzey
olduğunu,
¾ “Quilt” de dikilmiş bir yüzey
olduğunu ifade eder.
¾ “Distance” ile kalınlık değeri
tanımlanır. “Output” kısmından
da kalınlık verme işlemi
yapılacağı için “Solid” seçilir
¾ Yön düğmeleri ile de kalınlığın
yönü belirtilir.

Şekil 1.51: Yüzeye kalınlık verme iletişim penceresi

Şekil 1.52: Yüzeyin 1 mm üst tarafa kalınlık verilmiş şekli

24
 UYGULAMAFAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Extrude komutunu kullanarak ve

¾ Yükselterek yüzey oluşturunuz. bir profile yükseklik vererek yüzey
oluşturabilirsiniz.

¾ Revolve komutunu çalıştırarak bir

¾ Döndürerek yüzey oluşturunuz. profili bir eksen etrafında döndürerek
yüzey elde edebilirsiniz.

¾ Sweep komutundan yararlanarak

¾ Yol kullanarak yüzey oluşturunuz. bir profili, bir yola göre sürerek ve /
veya birde yardımcı yoldan yararlanarak
yüzey oluşturabilirsiniz.

¾ Loft komutu kullanarak farklı

¾ Farklı iki veya daha fazla geometrik geometrik şekiller arasında yüzeyler
şekil arasında yüzey oluşturunuz. oluşturabilirsiniz. Aynı zamanda
yardımcı çizgilerden de
yararlanabilirsiniz.
¾ Bir düzlem üzerinde oluşturulmuş
kapalı bir bölgeyi Boundary Patch
¾ Düzlemsel yüzey oluşturunuz.
komutu kullanarak yüzeye
dönüştürebilirsiniz.

¾ Boundary Patch komutunu

¾ Yüzey örme yöntemi ile yüzey
kullanarak n kenarlı, kenarları birbiriyle
oluşturunuz.
birleşik farklı profilleri birleştirerek
yüzey oluşturabilirsiniz.
¾ Bir yüzeyi belli bir mesafede ötelemek
¾ Yüzey öteleme yöntemi ile yüzey
oluşturunuz. için Thicken/Offset komutu
kullanılarak, surface seçeneğini
seçebilirsiniz
¾ Yüzey uzatma komutu ile yüzeyleri ¾ “Extend Surface” komutundan
uzatınız. yararlanarak yüzeyleri uzatabilirsiniz.

¾ Yüzey ayırma yöntemi ile yüzeyleri ¾ “Split” komutunu kullanarak

ayırınız. yüzeyleri profiller veya yüzeylerden
ayırabilirsiniz.

25
 ¾ Yüzeylerin belli bir kısmını budamak
¾ Yüzey budama komutunu kullanınız.
için Trim Surface komutundan
faydalanabilirsiniz.

¾ “Delete Face” komutundan

¾ Yüzey silme komutunu kullanınız. yararlanarak yüzeyleri silebilirsiniz.
Yüzeyi silinen bir katı model, yüzey
modele dönüşmüş olur.
¾ Yüzeyleri birleştirmek için “Stitch

¾ Yüzeyleri birleştirme komutunu Surface” komutunu

uygulayınız. kullanılabilirsiniz. Değişik
programlarda Join, Knit vb. terimler
şeklinde karşımıza çıkabilir.

¾ “Thicken/Offset” komutu
¾ Yüzeye kalınlık veriniz. kullanılarak yüzeylere kalınlık
verebilirsiniz. Output kısmından solid
seçilerek ve kalınlık değeri girilerek,
yüzeye kalınlık verilmiş olur.

26
 ÖLÇMEVE
ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı aşağıdaki soruları

cevaplandırarak belirleyiniz.

A-OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR

1. Yüseklik vererek katı oluşturmak için hangi komut kullanılır?

A) Revolve B) Sweep C) Extrude D) Loft
2. Yüzey örmek için hangi komut kullanılır?
A) Loft
B) Boundary Patch
C) Extend Surface
D) Stitch Surface
3. İki veya daha fazla geometrik şekil arasında yüzey oluşturmak için hangi komut
kullanılır?
A) Loft
B) Sweep
C) Split
D) Trim Surface
4. Yüzeyleri ayırmak için kullanılan komut hangisidir?
A) Trim Surface
B) Split
C) Extend Surface
D) Delete Face
5. Yüzeylere kalınlık vermek için hangi komut kullanılmaktadır?
A) Stitch Surface
B) Revolve.
C) Loft
D) Thicken/Ofset
6. Aşağıdakilerden hangisi yüzeyleri birleştirmek için kullanılan komut terimlerinden
değildir?
A) Stitch Surface
B) Join Surface
C) Knit Surface
D) Fill Surface

DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız
sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.
27
 PERFORMANS DEĞERLENDİRME
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Aşağıda resmi verilen plastik sabunluğun yüzey modelini oluşturarak, 2 mm et
kalınlığı veriniz.

AÇIKLAMA: Aşağıda listelenen davranışlarını gözlediyseniz EVET,

gözleyemediyseniz HAYIR, sütununda bulunan kutucuğa ( X ) işareti koyunuz.

KONTROL LİSTESİ

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

1 Extrude, revolve, sweep, loft komutlarını kullandınız mı?
2 Düzlemsel yüzey oluşturdunuz mu?
3 Yüzey örme yöntemi ile yüzey oluşturdunuz mu?
4 Yüzey öteleme yöntemi ile yüzey oluşturdunuz mu?
5 Yüzey uzatma komutu ile yüzeyleri uzattınız mı?
6 Yüzey ayırma yöntemi ile yüzeyleri ayırdınız mı?
7 Yüzey budama ve silme komutlarını kullandınız mı?
8 Yüzeyleri birleştirme komutunu uyguladınız mı?
9 Yüzeye kalınlık verdiniz mi?

DEĞERLENDİRME
Yaptığınız değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden
geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak
eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz.

28
 ÖĞRENME FAALİYETİ–2

ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, gerekli ortam sağlandığında, CAD

programları arasında veri transferi işlemlerinin nasıl gerçekleştirildiğini ve değişik CAD
yazılımları ile oluşturulmuş verilerin hangi formatlarla başka sistemlere aktarılabileceğini
öğreneceksiniz.

ARAŞTIRMA
A
¾ CAD yazılımları arasında kullanılan veri değişim formatlarını araştırınız.
¾ Değişik uzantılardaki dosya yapılarını birbirine göre avantaj ve dezavantajlarını
araştırınız.

2. CAD PROGRAMLARI ARASINDA VERİ

(DATA) DÖNÜŞÜMLERİ
2.1. Veri (Data) Dönüşüm Programları Neden Gerekmektedir
BDT (Bilgisayar Destekli Tasarım) yazılımlarının günden güne sayısının artmasıyla,
yazılımlar arasında veri transferi yapabilmek için BDT yazılımları arasında verileri
paylaşabilmek için ortak kullanılacak dosya yapılarına ihtiyaç duyulmaktadır. Her programın
kendine özgü veri yapısı olduğundan dolayı değişik BDT yazılımları arasında veri paylaşımı
yapmak oldukça zordur. Bundan dolayı üretim hızını ve verimliliği arttırabilmek için farklı
BDT yazılımları kullanan firmalar arasında tasarım ve/veya çizim verilerinin paylaşımını
yapabilmek gerekir. Üç boyutlu yüzey, üç boyutlu katı model verilerini BDÜ (Bilgisayar
Destekli Üretim) yazılımlarına aktararak, CNC tezgâhlarda üretim yapabilmek için gerekli
kodları türetebilmek amacıyla ortak kullanılan BDT veri formatları oldukça avantaj
sağlamaktadır.

BDT yazılımlarının veri tipleri ikiye ayırabilir;

Özgün (native) veri formatı: BDT programının kendine özgü veri yapısıdır.
Tarafsız / Nötr (Neutral): Farklı BDT yazılımları veya sistemleri arasında ortak veri
paylaşımını sağlayan veri yapısıdır.

BDT yazılımları arasında kullanılan tarafsız veri dosya tiplerini ve özelliklerini

sırasıyla inceleyelim.

29
2.2. DXF (*.dxf) Dosya Uzantısı ve Özellikleri
DXF (Drawing Exchange Format) Çizim Dönüştürme Formatı sadece iki boyutlu
çizimlerin farklı BDT yazılımları arasında aktarılması için kullanılır. Üç boyutlu katı veya
yüzey model verilerini içermez. DXF olarak kaydedilen dosyaların uzantısı “*.dxf”
şeklindedir. Eğer programlar arasında teknik resim verisi paylaşılacaksa DXF dosya yapısı
kullanılabilir.

2.3. IGES (*.iges, *.igs, *.ige) Dosya Uzantısı ve Özellikleri

IGES (Initial Graphics Exchange Specification) Grafik Başlangıç Değişimi Tanımı
CAD/CAM sistemleri arasında ürün verisi iletişimi kavramına hitap etmek için geliştirilmiş
ilk standart değişim biçimidir. Düşük seviyeli bir ortak formattır. Geometrik veriler dışında
bilgi yoktur. Başarısı uygulama ve BDT verisine bağlıdır. Verilerin geometrik şekiller ve
yüzeyler şeklinde aktarılmasını sağlar. Dosya uzantısı “*.iges, *.igs, *.ige” şeklinde
karşımıza çıkabilir. 1979 yılında endüstri konsorsiyumu desteğiyle geliştirilmiştir. Güncel
sürümü 5.3, en son geliştirilen ise 6.0 sürümüdür.

Veri değişimi esnasında genellikle karşımıza şu seçeneklerle çıkabilir;

¾ Entity Type 144 (Nesne Tipi 144): Trimmed Surface (Budanmış Yüzeyler)
¾ Entity Type 186 (Nesne Tipi 186): B-REP Solid (B-REP Katı)

2.4. STEP (*.step, *.stp, *.ste) Dosya Uzantısı ve Özellikleri

STEP (Standart for Exchange of Product Model Data ISO 10303) Ürün Modeli
Verileri İçin Dönüştürme Standardı, ISO'nun IGES, DXF, SET ve VDAFS yerine önerdiği
dönüşüm formatıdır. IGES'e göre ciddi bir gelişim söz konusudur. Fakat yine de halen
toleranslar ve sistemlerin farklı yorumlamalarından kaynaklanan problemler mevcuttur.
STEP ilk olarak 1984 senesinde önem kazanmış, ilk standartlar 1994'de çıkarılmıştır.
Standartlaştırma işleminin gelişme sürecinde teknik bilgileri devam ettirmemesi nedeniyle,
STEP ticari CAD sistemlerinde en son işlevsel özellikleri yansıtamamıştır. STEP ürünün
geometrik bilgilerini de üretim süreci bilgileri gibi barındırır. Fakat tasarım parametreleri,
özelliklerini ve tasarım amaçlarını dönüştüremez. STEP veri formatıyla üç boyutlu katı,
yüzey model bilgileri farklı sistemler arasında transfer edilebilir. STEP olarak kaydedilen
dosyaların uzantıları “*.step, *.stp, *.ste” şeklinde karşımıza çıkabilir.

STEP veri değişim standardı iki farklı yapıda karşımıza çıkabilir.

AP-203: Üç boyutlu tasarımla ilgili parça ve montaj bilgilerini içermektedir

AP-214: AP-203 desteklediği özelliklerle birlikte katman, renk ve diğer bazı özellik
bilgilerini içerir.

30
2.5. ACIS SAT (*.sat, *.sab) Dosya Uzantısı ve Özellikleri
ACIS Spatial Teknolojileri firması tarafından geliştirilmiş B-REP tabanlı bir katı
modelleme motorudur. Birçok PC temelli katı model yazılımı bu altyapıyı kullanmaktadır.
ACIS motoru yardımıyla oluşturulan modellerin geometrik şeklilerinin matematik bilgileri
meydana getirilir. Oluşturulan bilgiler “*.sat, *.sab” dosya uzantısı biçiminde saklanır. ACIS
SAT dosya formatı farklı sistemler arasında katı model dosyaların aktarılması için
kullanılabilir.

2.6. STL (*.stl) Dosya Uzantısı ve Özellikleri

STL (Stereolithography) dosya yapısı ASCII yapısında veya imalat sektöründe
kullanılmak üzere BINARY yapıda bir dosyadır. Oluşturulan katı modeli üçgen yüzeyler
şeklinde muhafaza eder. Veriyi oluşturan üçgen sayısı ne kadar fazla olursa modelin
hassasiyeti de o kadar iyi olur ve daha başarılı bir model elde edilmiş olur. Dosya uzantısı
“*.stl” dir. Bu dosya yapısı daha çok tersine mühendislik uygulamalarında, hızlı
prototipleme cihazlarında veri girdisi olarak ve farklı CAD/CAM yazılımları arasında veri
transferi yapmakta kullanılır.

31
 UYGULAMA
UYGULAMA FAALİYETİ
FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Bir dosyayı DXF olarak kaydedebilmek
için, öncelikle kaydedilecek verinin
teknik resim bilgisi içerdiğine dikkat
edilmeli.
¾ DXF olarak bir dosya kaydediniz. ¾ Teknik resim verisini File=>Save As
seçeneği seçilerek açılan iletişim
penceresinden *.dxf seçilir ve dosyaya
isim verilerek kaydetme işlemi
yapılabilir.
¾ Oluşturulan yüzey veya katı modeli
File=>Save As seçeneği seçilerek açılan
¾ IGES olarak bir dosya kaydediniz. iletişim penceresinden *.iges seçilir ve
dosyaya isim verilerek kaydetme işlemi
yapılabilir.
¾ Oluşturulan yüzey veya katı modeli
File=>Save As seçeneği seçilerek açılan
¾ STEP olarak bir dosya kaydediniz. iletişim penceresinden *.step seçilir ve
dosyaya isim verilerek kaydetme işlemi
yapılabilir.
¾ “Oluşturulan yüzey veya katı modeli
File=>Save As seçeneği seçilerek açılan
¾ ACIS SAT olarak bir dosyayı
iletişim penceresinden *.sat seçilir ve
kaydediniz.
dosyaya isim verilerek kaydetme işlemi
yapılabilir.
¾ Oluşturulan yüzey veya katı modeli
File=>Save As seçeneği seçilerek açılan
¾ STL olarak bir dosya kaydediniz. iletişim penceresinden *.stl seçilir ve
dosyaya isim verilerek kaydetme işlemi
yapılabilir.
¾ Herhangi bir uzantıdaki bir veri değişim
dosyasını bir CAD/CAM yazılımında
¾ CAD programında veri değişim açabilmek için OPEN veya IMPORT
standardı dosyalarını açınız. seçenekleri kullanılarak açılacak dosya
uzantısı belirtilir ve istenen dosya
seçilerek açılması sağlanabilir.

32
 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıda verilen ölçme değerlendirmede; çoktan seçmeli ölçme değerlendirme kriteri
uygulanmıştır.

ÖLÇME SORULARI

1- DXF dosya yapısını açıklayınız.

2- Veri dönüşümünün neden gerektiğini açıklayınız.
3- STEP dosya yapısı ile IGES dosya yapısı arsındaki fark nedir? Açıklayınız.
4- STL veri yapısının nerelerde kullanıldığını belirtiniz.
5- ASCI SAT dosya formatının yapısını açıklayınız.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme ve uygulama
faaliyetlerini tekrarlayınız.

33
 PERFORMANS
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME
Aşağıda resmi verilen parçanın yüzey modelini oluşturduğunuz parçayı değişik veri
standartlarında kaydediniz ve kaydettiğiniz formatlarda tekrar CAD yazılımında açınız.

AÇIKLAMA: Aşağıda listelenen davranışlarını gözlediyseniz EVET sütununa,

gözleyemediyseniz HAYIR sütununa (X) işareti koyunuz.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

Oluşturduğunuz modeli IGES veri yapısında kaydedebildiniz
1
mi?
Oluşturduğunuz modeli STEP veri yapısında kaydedebildiniz
2
mi?
Oluşturduğunuz modeli ACIS SAT veri yapısında
3
kaydedebildiniz mi?
Oluşturduğunuz modeli STL veri yapısında kaydedebildiniz
4
mi?

DEĞERLENDİRME

Eğer faaliyette gözlediğiniz eksiklik varsa, faaliyete tekrar dönüp öğretmeninize

danışarak bunları tamamlayınız.
34
 MODÜL DEĞERLENDİRME

MODÜL DEĞERLENDİRME
Aşağıda teknik resmi verilen modeli CAD yazımlında yüzey model olarak
oluşturunuz.

Şekil 1.53: Yüzey model olarak çizilecek sürahi

35
 CEVAP ANAHTARLARI

CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI
ÖLÇME SORULARI

1 C
2 B
3 A
4 B
5 D
6 D

36
 KAYNAKLAR

KAYNAKLAR
¾ AUTODESK INVENTOR 11 Getting Started.
¾ AUTODESK INVENTOR 11 User’s Guide.
¾ BEDFORD D.D., M.R. HENDERSON, P.M. WOLFE, Computer integrated
design and Manufacturing, McGrawn Hill Inc. Singapore, 1991.
¾ BANACH D.T., Travis JONES, Alan J. KALAMEJA, Autodesk Inventor 9
Essentials Plus, Autodesk Press, CANADA, 2004.
¾ GROOWER E.W., J.R. Zimmers, CAD/CAM: Computer design and
manufacturing, Prestice-Hall International Editions, UK, 1992.
¾ KALPAKJIAN S., Manufacturing engineering and technolojy.Addison-Wesley
Publising Company, NewYork, USA, 1990.
¾ NALBANT M., AutoCAD ve Mechanical Desktop ile çizim teknikleri ve
modelleme. Beta yayınevi, İstanbul, 2004.
¾ Pathtrace Engineering System EdgeCAM User Guide, UK, 2005.
¾ SAYISAL GRAFİK, Mekanik İletişim Dergisi.
¾ SAYISAL GRAFİK, AUTODESK INVENTOR 11 Tanıtma ve Kullanma
Kılavuzu, 2006.
¾ ZEID I., CAD/CAM Theory and practice, McGrawn Hill Inc. Singapore, 1991
¾ The Engineerring Department Consulting Firm, Autodesk Inventor 10 Deluxe
Bundle, 2005.
¾ Muhtelif internet adresleri bölüm ve sahifeleri.
¾ www.autodesk.com
¾ www.cadem.com.tr
¾ www.cadokulu.com/forum
¾ www.catia.com
¾ www.cimco-software.com
¾ www.mecsoft.com
¾ www.deskcnc.com
¾ www.delcam.com
¾ www.edgecam.com
¾ www.gibbscam.com
¾ www.grupotomasyon.com.tr
¾ www.kacaju.de
¾ www.istmak.com
¾ www.marelmakina.com
¾ www.mastercam.com
¾ www.openmind.de
¾ www.ptc.com/products/sw_landing.htm
¾ www.sayisalgrafik.com.tr
¾ www.sdodson.com
¾ www.ses3000.com
¾ www.ugs.com
¾ www.zirve-yazilim.com

37