1o Kefalaio Math Pros G

1Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΟΡΙΟ – ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ
OΡΙΟ -
1 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ
1.1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

1.2 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
1. Έστω Α ένα υποσύνολο του  . Τι ονομάζουμε πραγματική συνάρτηση με πεδίο

ορισμού το Α ;
Απάντηση : (2005 ΕΣΠ. Β΄)
Έστω Α ένα υποσύνολο του  . Ονομάζουμε πραγματική συνάρτηση με πεδίο
ορισμού το Α μια διαδικασία (κανόνα) f , με την οποία κάθε στοιχείο x  
αντιστοιχίζεται σε ένα μόνο πραγματικό αριθμό y. Το y ονομάζεται τιμή της f στο x και
συμβολίζεται με f ( x ) .
Σχόλια :
Για να εκφράσουμε τη διαδικασία αυτή, γράφουμε: f :    , x  f (x) .
 Το γράμμα x, που παριστάνει οποιοδήποτε στοιχείο του Α λέγεται ανεξάρτητη
μεταβλητή, ενώ το γράμμα y, που παριστάνει την τιμή της f στο x, λέγεται εξαρτημένη
μεταβλητή.
 Το πεδίο ορισμού Α της συνάρτησης f συνήθως συμβολίζεται με D f .
 Το σύνολο που έχει για στοιχεία του τις τιμές της f σε όλα τα x   , λέγεται σύνολο
τιμών της f και συμβολίζεται με f ( A) . Είναι δηλαδή:
f ( A)  { y | y  f ( x) για κάποιο x  A} .
2. Τι λέμε γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f με πεδίο ορισμού το σύνολο A ;

Απάντηση :
Γραφική παράσταση της f λέμε το σύνολο των σημείων M(x, y) για τα οποία ισχύει
y  f(x) , δηλαδή το σύνολο των σημείων M(x, f(x)) , με x  A .
Σχόλια :
 Η γραφική παράσταση της f και συμβολίζεται συνήθως με C f .
 Η εξίσωση, λοιπόν, y  f(x) επαληθεύεται μόνο από τα σημεία της Cf . Επομένως, η

y  f(x) είναι η εξίσωση της γραφικής παράστασης της f.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 1

 Επειδή κάθε x  A αντιστοιχίζεται σε ένα μόνο y   , δεν υπάρχουν σημεία της

γραφικής παράστασης της f με την ίδια τετμημένη. Αυτό σημαίνει ότι κάθε κατακόρυφη
ευθεία έχει με τη γραφική παράσταση της f το πολύ ένα κοινό σημείο (Σχ. 7α).
Έτσι, ο κύκλος δεν αποτελεί γραφική παράσταση συνάρτησης (Σχ. 7β).
y 7
y
C
Cf
 O x
O x
Α
(β)
(a)
 Όταν δίνεται η γραφική παράσταση Cf μιας συνάρτησης f, τότε:

α) Το πεδίο ορισμού της f είναι το σύνολο Α των τετμημένων των σημείων της Cf .
β) Το σύνολο τιμών της f είναι το σύνολο f(A) των τεταγμένων των σημείων της Cf .
γ) Η τιμή της f στο x0  A είναι η τεταγμένη του σημείου τομής της ευθείας x  x0 και της Cf
(Σχ. 8).
y y y 8
x=x0
Cf Cf
f (Α)
Cf f (x0) A(x0,f (x0))
O Α x O x O x0 x
(α) (β) (γ)
 Όταν δίνεται η γραφική παράσταση Cf , μιας συνάρτησης f μπορούμε, επίσης, να

σχεδιάσουμε και τις γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων  f και | f | .
α) Η γραφική παράστασης της συνάρτησης  f είναι y 9

συμμετρική, ως προς τον άξονα x x , της γραφικής y=f (x)
Μ(x,f (x))
παράστασης της f, γιατί αποτελείται από τα σημεία
M(x, f(x)) που είναι συμμετρικά των M(x, f(x)) , ως προς
O x
τον άξονα x x . (Σχ. 9).
Μ΄(x,f (x))
y=f (x)
β) Η γραφική παράσταση της | f | αποτελείται από τα y 10
τμήματα της Cf που βρίσκονται πάνω από τον άξονα y=f (x)
y=| f (x)|
x x και από τα συμμετρικά, ως προς τον άξονα x x ,
των τμημάτων της Cf που βρίσκονται κάτω από τον x
O
άξονα αυτόν. (Σχ. 10).

3. Να χαράξετε τις γραφικές παραστάσεις των βασικών

συναρτήσεων
α) f ( x)  αx  β β) f ( x)  αx2 , α  0 γ) f ( x)  αx3 , α  0
α
δ) f ( x)  , α0 ε) f ( x)  x , g ( x)  | x | .
x
Απάντηση :
Οι γραφικές παραστάσεις φαίνονται παρακάτω :
α) Η πολυωνυμική συνάρτηση f ( x)  αx  β
11
y y y
O x O x O x
a>0 a<0 a=0
β)Η πολυωνυμική συνάρτηση f ( x)  αx2 , α 0.

y y 12
O x
O x
α>0 α<0
γ) Η πολυωνυμική συνάρτηση f ( x)  αx , α  0 .
3
y y 13
O x O x
α>0 α<0
α
δ) Η ρητή συνάρτηση f ( x)  , α 0.
x
y y 14
x
O x O
α>0 α<0

ε) Οι συναρτήσεις f ( x)  x , g ( x)  | x | .
y y 15
y x y  |x |
O x O x
4. Να χαράξετε τις γραφικές παραστάσεις των παρακάτω

συναρτήσεων :
α) f(x)  x , f(x)  x , f(x)  x
β) f ( x)  α , 0  α  1
x
γ) f ( x)  logα x , 0  α  1
Απάντηση :
Οι γραφικές παραστάσεις φαίνονται παρακάτω :
α) Οι τριγωνικές συναρτήσεις : f ( x)  ημx , f ( x)  συνx , f ( x)  εφx

y 16
1
O π 2π x
1
y=ημx (α)
y
1
O π 2π x
1
y=συνx (β)
y
π/2 O π/2 3π/2 x
y=εφx (γ)
Υπενθυμίζουμε ότι, οι συναρτήσεις f(x)  ημx και f(x)  συνx είναι περιοδικές με περίοδο
T  2π , ενώ η συνάρτηση f(x)  εφx είναι περιοδική με περίοδο T  π .
β) Η εκθετική συνάρτηση f ( x)  αx , 0  α  1.
y y 17
α
1 1
α
O 1 x O 1 x
α>1 (α) 0<α<1 (β)

Ιδιότητες :
Υπενθυμίζουμε ότι:
 Αν α  1 , τότε:  x   x  x1  x2
1 2
 Αν 0  α  1 , τότε:  x   x  x1  x2 .
1 2
γ) Η λογαριθμική συνάρτηση f ( x)  logα x , 0 α1

y y 18
1 1
1
O 1 α x O α x
α>1 (α) 0<α<1 (β)
Ιδιότητες :
1) logα x  y  α y  x
2) logα αx  x και αlog x  x

α
3) logα α  1 και logα 1  0

4) logα ( x1x2 )  logα x1  logα x2
 x1 
5) logα    logα x1  logα x2
 x2 
6) logα x1k  κlogα x1

7)Αν α  1 , τότε: logα x1  logα x2  x1  x2 , ενώ αν 0  α  1 , logα x1  logα x2  x1  x2 .
8) αx  exlnα , αφού α  elnα .
5. Πότε δύο συναρτήσεις f, g λέγονται

ίσες ;
Απάντηση : (2007, 2012 Β΄, 2016)
Δύο συναρτήσεις f και g λέγονται ίσες όταν:
 έχουν το ίδιο πεδίο ορισμού Α και
 για κάθε xA ισχύει f(x)  g(x) .
6. Πώς ορίζονται οι πράξεις της πρόσθεσης , αφαίρεσης , γινομένου και πηλίκου

δύο συναρτήσεων f, g ;
Απάντηση :
f
Ορίζουμε ως άθροισμα f  g , διαφορά f - g , γινόμενο fg και πηλίκο δύο συναρτήσεων
g
f, g τις συναρτήσεις με τύπους : (f  g)(x)  f(x)  g(x) , (f  g)(x)  f(x)  g(x) , (fg)(x)  f(x)g(x) ,
f f(x) .
  (x) 
g g(x)

Το πεδίο ορισμού των f  g , f  g και fg είναι η τομή AB των πεδίων ορισμού Α και Β
f
των συναρτήσεων f και g αντιστοίχως, ενώ το πεδίο ορισμού της είναι το AB ,
g
εξαιρουμένων των τιμών του x που μηδενίζουν τον παρονομαστή g(x) , δηλαδή το σύνολο :
{x | x  A και x B, με g(x)  0}
7. Τι λέμε σύνθεση της συνάρτησης f με τη συνάρτηση g;
Απάντηση :
Αν f, g είναι δύο συναρτήσεις με πεδίο ορισμού Α, Β αντιστοίχως, τότε ονομάζουμε
σύνθεση της f με την g, και τη συμβολίζουμε με g f , τη συνάρτηση με τύπο
(gof)(x)  g(f(x)) .
f (A) B 24
f (x)
f
A g(B)
g
g( f (x))
x
g f
A1
Σχόλια :
α) Το πεδίο ορισμού της g f αποτελείται από όλα τα στοιχεία x του πεδίου ορισμού της f
για τα οποία το f(x) ανήκει στο πεδίο ορισμού της g. Δηλαδή είναι το σύνολο
A1  {x  A| f(x)  B} . Είναι φανερό ότι η gof ορίζεται ,αν A1   , δηλαδή αν f(A)  B   .
β)  Γενικά, αν f, g είναι δύο συναρτήσεις και ορίζονται οι gof και fog , τότε αυτές δεν
είναι υποχρεωτικά ίσες.
 Αν f, g, h είναι τρεις συναρτήσεις και ορίζεται η ho(gof) , τότε ορίζεται και η (hog)of και
ισχύει ho(gof)  (hog)of . Τη συνάρτηση αυτή τη λέμε σύνθεση των f, g και h και τη
συμβολίζουμε με hogof . Η σύνθεση συναρτήσεων γενικεύεται και για περισσότερες
από τρεις συναρτήσεις.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 1 : ΕΥΡΕΣΗ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ
ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ
P( x ) Q( x)  0
f ( x) 
Q( x)
f ( x)  v P( x) P( x )  0
f ( x)  ln P( x) P( x )  0
f ( x )  P ( x )  P( x )  0
Q( x)
f ( x)  P( x) 
P ( x )    ,  
2
f ( x)  P( x) P (x )   ,   
ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ :
1) (Άσκηση 1 σελ. 145 σχολικό βιβλίο Α΄ ΟΜΑΔΑΣ)

Ποιο είναι το πεδίο ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων :
x2
i. f ( x)  2
x  3x  2
ii. f ( x)  x  1  2  x
3
1 x2
iii. f ( x) 
x
iv. 
f ( x)  ln 1  e x 
v. f ( x)  (2  x) x1
vi. f ( x)  ln(  2  x 2 )  x  x 2016
Λύση :
i. Πρέπει : x 2  3x  2  0  x  1 & x  2 . Άρα D f    1,2
x  1  0 x  1
ii. Πρέπει :    x  [1,2] . Άρα D f  [1,2]
2  x  0 x  2
iii. Πρέπει : x  0 (1) και 1  x 2  0 (2)
Έχω 1  x 2  0  x  1
x - 1 1 +
1 x 2
- 0 + 0 -
Άρα επειδή θέλω 1  x 2  0  x  [1,1] (2)
Από (1) & (2) D f  [1,0)  (0,1] .
iv. Πρέπει : 1  e x  0  e x  1  e x  e 0  x  0 . Άρα D f  (,0)
2  x  0 x  2
v. Πρέπει :    x  [1,2) Άρα D f  [1,2)
x  1  0 x  1

vi. Πρέπει :
  2  x 2  0 , είναι  2  x 2  0  x  
x -   +
 x
2 2
- 0 + 0 -
Άρα επειδή θέλω 1  x  0  x  ( ,  )
2

 x    ,  
2
Συναληθευοντας τους παραπάνω περιορισμούς έχω :
 3  3 1
x  ( ,  )    x                   
2 2 2 2 2
Όμως    άρα   1 ή   0
 
Για   1 είναι x    x
2 2

Για   0 είναι x 
2
        
Άρα D f     ,     ,    ,  
 2  2 2 2 
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ:
2) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων :

2x  1
i. f ( x)  2
x 4
3x  5
ii. f ( x)  2
x  5x  6
2x  1 1
iii. f ( x)  2 
x  x2 x3
2x  1 1
iv. f ( x)  3  3
x 8 x 1
ex
v. f ( x)  x
e 1
e x  x5
vi. f ( x) 
5  ex
vii. f ( x)  x 2  1
viii. f ( x)  9  x 2
ix. f ( x)  x 2  5 x  6
ex 1
x. f ( x) 
x 1
xi. f ( x)  1  e x
xii. f ( x )  ln x  1


i. f ( x )  ln( 2  x 2 )
ii. f ( x )  ln(  x 2  3x  10)
iii. f ( x )  ln( 4  x 2 )
 x  3
iv. f ( x )  ln  
 x  5
2 x
v. f ( x )  ln  
2 x
4 x
vi. f ( x) 
1 x
x 1
vii. f ( x) 
 2 x  1
7 x
viii. f ( x) 
2x  1  5
x 3
ix. f ( x)  
x  3  2 7  2x  1
x. f ( x)  x 3 5  7 x 4
e x
i. f ( x)  ( x 2  25) x
2
ln x
ii. f ( x)  (16  x 2 ) 3 x
5
 2 x
iii. f ( x)  (e x  1) x
2015
x 1
iv. f ( x)  (9  x 2 )
v. f ( x)   2  x 2  x
vi. f ( x)  ln( 2x  x 2 )  x

4  x2
i. f ( x ) 
x 1
x 3
ii. f ( x ) 
x2  4
ln( x  5)
iii. f ( x) 
2 x
x 1
iv. f ( x)  2
ln x  ln x
x 2  5x  6
v. f ( x) 
ln( x  1)
ln( x  5)
vi. f ( x)  2
x  3x  4

ln( 4  x)
vii. f ( x) 
x 1
x 2  3x
viii. f ( x) 
16  x 2
ln( x 2  9)
ix. f ( x) 
x7
x2  3
x. f ( x) 
ln( x  2)
x 2  5x  6
xi. f ( x) 
x2  4
x2  4
xii. f ( x) 
ln( x  3)
x 2  3x  2 x
xiii. f ( x)   ln( x 2  1)  x
ln( e  1)
x
e  2017
x2
xiv. f ( x)  ln x  1  x
e 1
6) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f ( x)  ln  x  1  x.

2
7) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f ( x)  ln  4 x  1  2 x .

2

 x  x,   5  x  2
2
8) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)   για την οποία ισχύει : f (4)  8

 x   ,   2  x  6

και f (1)  0 .
i. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της f.
ii. Να βρείτε τους αριθμούς α,β
iii. Να βρείτε τις τιμές f (2) και f  f (3)
iv. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  3 .
 x   ,   6  x  1
9) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)   2 για την οποία ισχύει : f (2)  5
 x   ,   1  x  7
και f (5)  24 .
ii. Να βρείτε τους αριθμούς α,β
iii. Να βρείτε τις τιμές f (1) και f  f (3)
iv. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  3 .
 3x  1
 ,x 1
10) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )   x  1
 2  3, x  1
ii. Να υπολογίσετε το α ώστε f ( 1)  f (1) .

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 2 : ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
Θεωρούμε τις συναρτήσεις f :    και g :    . Αν είναι       , τότε με πεδίο

ορισμού το    ορίζουμε τις συναρτήσεις :
 Άθροισμα, με D f  g     και τύπο ( f  g )( x)  f ( x)  g ( x)
 Διαφορά, με D f  g     και τύπο ( f  g )( x)  f ( x)  g ( x)
 Γινόμενο, με D f g     και τύπο ( f  g )( x)  f ( x)  g ( x)
 Τέλος με πεδίο ορισμού το σύνολο     x / g ( x)  0 ορίζουμε τη συνάρτηση
f
Πηλίκο, με D f      x / g ( x)  0 και τύπο  ( x) 
f ( x)
g g g ( x)
11) Αν f ( x)  x 1 και g ( x)  ln( 2  x) , να βρείτε τις συναρτήσεις

f
f  g, f  g, f  g, .
g
Λύση :
Αρχικά πρέπει να βρούμε τα πεδία ορισμού των f , g .
Για την f ( x)  x  1 πρέπει x  1  0  x  1 άρα D f  [1,)
Για τη g ( x)  ln( 2  x) πρέπει 2  x  0  x  2 άρα D g  (,2)
 D f  g  D f  D g  [1,2) και ( f  g )( x)  f ( x)  g ( x)  x  1  ln( 2  x)
 D f  g  D f  D g  [1,2) και ( f  g )( x)  f ( x)  g ( x)  x  1  ln( 2  x)
 D f  g  D f  D g  [1,2) και ( f  g )( x)  f ( x)  g ( x)  x  1  ln( 2  x)
f
 Για την πρέπει επιπλέον g ( x)  0  ln( 2  x)  0  ln( 2  x)  ln 1  2  x  1  x  1
g
Άρα D f  D f  Dg  x / g ( x)  0  (1,2) .
g
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ :
f
12) Αν f ( x)  x 2  x  1 και g ( x)  x  x 2 , να βρείτε τις συναρτήσεις f  g , f  g , f  g ,
g
x2  4 f
13) Αν f ( x)  x  1 και g ( x)  , να βρείτε τις συναρτήσεις f  g , f  g , f  g , .
x  3x
2
g
f
14) Αν f ( x)  x  1 και g ( x)  x  1 , να βρείτε τις συναρτήσεις f  g , f  g , f  g , .
g
f
15) Αν f ( x)  ln( x 2  1) και g ( x)  ln x , να βρείτε τις συναρτήσεις f  g , f  g , f  g , .
g

ln( x  3) ln( x  1) f
16) Αν f ( x)  και g ( x)  , να βρείτε τις συναρτήσεις f  g , f  g , f  g ,
4 x 4 x g
 x  4,  x  2 2  x,  x  1
17) Αν f ( x)   και g ( x)   . Να βρείτε τη συνάρτηση
3x  2,  x  2  x  1,  x  1
f g.
 x 2 ,  x  1  x  1,  x  2
18) Αν f ( x)   και g ( x)   2 . Να βρείτε τη συνάρτηση f  g .
2 x,  x  1  x ,  x  2
19) Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x )  x  1 και g ( x )  e x  1 .

f
i. Να βρείτε το πεδίο ορισμού και τον τύπο των συναρτήσεων f , g , f  g , .
g
ii. Να λύσετε την εξίσωση ( f  g )( x )  0
f
iii. Να λύσετε την ανίσωση  ( x )  0
g
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 3 : ΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

Για τη γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f (συμβ. C f ) ισχύουν τα παρακάτω :
 Για όλα τα σημεία  ( x, y ) που ανήκουν στη C f ισχύει y  f (x) . Δηλ. ( x, f ( x ))
. Πιο συγκεκριμένα το σημείο ( x0 , y0 ) ανήκει στη C f , αν και μόνο αν f ( x0 )  y0
 Η C f βρίσκεται πάνω από τον x΄x  f ( x )  0
 Η C f βρίσκεται κάτω από τον x΄x  f ( x )  0
 Η C f βρίσκεται πάνω από τη C g  f ( x )  g ( x )
 Η C f βρίσκεται κάτω από τη C g  f ( x )  g ( x )
 ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΜΗΣ ΜΕ ΑΞΟΝΕΣ
 Η C f τέμνει τον x΄x σε σημεία της της μορφής ( x0 ,0) , οπότε για να τα
βρούμε λύνουμε την εξίσωση y  f ( x )  0
 Η C f τέμνει τον y΄y σε σημεία της της μορφής (0, y0 ) , οπότε για να τα
βρούμε, βάζουμε όπου x το 0 δηλ. υπολογίζουμε το f (0)
 Για να βρούμε κοινά σημεία C f και C g λύνουμε την εξίσωση f ( x )  g ( x ) .
 Κατακόρυφη – Οριζόντια μετατόπιση καμπύλης :
Αν γνωρίζουμε τη γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f, τότε η γραφική
παράσταση της συνάρτησης :
 g ( x)  f ( x)  c ή g ( x)  f ( x)  c , c  0 προκύπτει αν μετατοπίσουμε την C f
κατακόρυφα κατά c μονάδες προς τα πάνω ή προς τα κάτω αντίστοιχα.
 g ( x)  f ( x  c) ή g ( x)  f ( x  c) , c  0 προκύπτει αν μετατοπίσουμε την C f
οριζόντια κατά c μονάδες προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά αντίστοιχα.

20) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)  x 2  x    4 , με    . Αν η C f διέρχεται από το

σημείο  (3,5) , να βρείτε :
i. τον αριθμό α
ii. τα σημεία τομής της C f με τους άξονες
iii. τα σημεία όπου η C f βρίσκεται κάτω από το άξονα x΄x
iv. τα σημεία τομής της C f με την ευθεία y  4 x  1
v. τα διαστήματα στα οποία η C f βρίσκεται πάνω από τη γραφική παράσταση της
2x 2  x  3
h( x )  .
2
Λύση :
i. f ( x)  x 2  x    4 , με  f   .
Η C f διέρχεται από το σημείο  (3,5) άρα f (3)  5  9  3    4  5 
 2  0    0 , δηλ. f ( x)  x 2  4 .
ii. Η C f τέμνει τον x΄x για y  0  f ( x)  0  x 2  4  0  x 2  4  x  2 άρα στα

σημεία (2,0)  (2,0)
Η C f τέμνει τον y΄y για x  0 άρα f (0)  4 δηλ. στο σημείο  (0,4) .
iii. Η C f βρίσκεται κάτω από το άξονα x΄x άρα f ( x)  0  x 2  4  0

Είναι : x 2  4  0  x  2
x - 2 2 +
x 4
2
+ 0 - 0 +
Άρα επειδή θέλω x  4  0  x  (2,2)
2
iv. Για να βρω τα σημεία τομής της C f με την ευθεία y  4 x  1 (δηλ. τη συνάρτηση
g ( x)  4 x  1 ), θα λύσω την εξίσωση : f ( x)  y  f ( x)  g ( x)  x 2  4  4 x  1 
 x 2  4 x  5  0  x  1 ή x  5 , άρα στα σημεία (1, f (1))  (1,3) και
(5, f (5))  (5,21) .
v. Για να βρω τα διαστήματα στα οποία η C f βρίσκεται πάνω από τη γραφική

2x 2  x  3
παράσταση της h(x) , θα λύσω την ανίσωση : f ( x)  h( x)  x  4  2

2
 x  3  8  x  11

 2 x  8  2 x  x  3  x  3  8  ή
2 2
δηλ. x  (,5)  (11,) .
 x  3  8  x  5



Για ποιες τιμές του x   η γραφική παράσταση της συνάρτησης f βρίσκεται πάνω από
τον άξονα x΄x όταν :
1 x
i. f ( x)  x 2  4 x  3 ii. f ( x)  iii. f ( x)  e x  1
1 x
Λύση :
i. Η C f βρίσκεται πάνω από τον x΄x  f ( x)  0  x 2  4 x  3  0
Έχω x 2  4 x  3  0  x  1, ή, x  3
x - 1 3 +
x  4x  3
2
+ 0 - 0 +
Άρα επειδή θέλω x  4 x  3  0 τότε x  (,1)  (3,)
2
1 x
ii. Η C f βρίσκεται πάνω από τον x΄x  f ( x)  0   0  (1  x)(1  x)  0
1 x
Έχω (1  x)(1  x)  0  1  x 2  0  x  1
x - 1 1 +
1 x 2
- 0 + 0 -
Άρα επειδή θέλω (1  x)(1  x)  0  1  x 2  0  x  (1,1)
iii. Η C f βρίσκεται πάνω από τον x΄x  f ( x)  0  e x  1  0  e x  1 
e x  e 0  x  0 άρα x  (0,)

Για ποιες τιμές του x   η γραφική παράσταση της συνάρτησης f βρίσκεται πάνω από
τη γραφική παράσταση της g, όταν :
i. f ( x)  x 3  2 x  1 και g ( x)  x  1 ii. f ( x)  x 3  x  2 και g ( x)  x 2  x  2
Λύση :
i.Η C f βρίσκεται πάνω από τη C g  f ( x)  g ( x)  x 3  2 x  1  x  1  x 3  x  0
Έχω x 3  x  0  x( x 2  1)  0  x  0 ή x 2  1  0 αδύνατη
x - 0 +
x - 0 +
x2 1 + +
Γινόμενο - 0 +
Άρα επειδή θέλω x 3  x  0  x  (0,)
ii.Η C f βρίσκεται πάνω από τη C g  f ( x)  g ( x)  x 3  x  2  x 2  x  2  x 3  x 2  0
Έχω x 3  x 2  0  x 2 ( x  1)  0  x 2  0  x  0, ή, x  1
x - 0 1 +
x 2
+ 0 + +
x 1 - - 0 +
Γινόμενο - 0 - 0 +
Άρα επειδή θέλω x 3  x 2  0  x  (1,)
23) Στο ίδιο σύστημα συντεταγμένων να παραστήσετε γραφικά τις συναρτήσεις :
 ( x)  x , F ( x)  x  2  1 , G ( x)  x  2  1

Λύση :
Οι γραφικές παραστάσεις των τριών συναρτήσεων φαίνονται στο παρακάτω σχήμα.
Τονίζουμε ότι : η γραφική παράσταση της συνάρτησης F ( x)  x  2  1 προκύπτει
αν μετατοπίσουμε, όλα τα σημεία της γραφικής παράστασης της συνάρτησης
 ( x)  x , κατά 2 μονάδες προς τα αριστερά και 1 μονάδα προς τα πάνω. Ενώ η
γραφική παράσταση της συνάρτησης G( x)  x  2  1 προκύπτει αν μετατοπίσουμε,
όλα τα σημεία της γραφικής παράστασης της συνάρτησης  ( x)  x , κατά 2 μονάδες
προς τα δεξιά και 1 μονάδα προς τα κάτω.
24) Να βρεθούν οι τιμές των  ,    , ώστε η γραφική παράσταση της συνάρτησης

f ( x)  x 2  2x   να διέρχεται από τα σημεία Α(-1,3) και Β(1,7).
25) Να βρεθούν οι τιμές των  ,  ,    , ώστε η γραφική παράσταση της συνάρτησης

f ( x )  x 2  x   να διέρχεται από τα σημεία Α(0,3), Β(-1,0) και Γ(-2,-1).
26) Να βρείτε τα σημεία τομής των γραφικών παραστάσεων των παρακάτω συναρτήσεων
με τους άξονες.
x 1
i. f ( x)  2
x  3x  9
x2  x
ii. f ( x)  2
x 1
iii. f ( x )  2x  3 , x  0,2 
iv. f ( x)  e x  1
27) Να βρεθεί για ποιες τιμές του x, η C f βρίσκεται πάνω από τον x’x.
2
5 x 6
i. f ( x)  e x 1

x 1
ii. f ( x) 
x 1
x 1
iii. f ( x )  ln
x 1
28) Να βρεθεί για ποιες τιμές του x, η C f βρίσκεται πάνω από την C g .
i. f ( x)  x 3  x 2  4 x  10 και g ( x)  x 2  3x  4
ii. f ( x)  x  3 και g ( x)  x  5
2
iii. f ( x)  e x 4 x 8
και g ( x)  e x  2
29) Να παραστήσετε γραφικά τις παρακάτω συναρτήσεις και στη συνέχεια από τη γραφική
παράσταση να βρείτε το σύνολο τιμών :
x 1
i. f ( x) 
x 1
x 1
ii. f ( x) 
x 1
iii. f ( x)  ln( x  1)  1
 x 2 x  0
iv. f ( x)   x
e x0
2   2  x  1
x

v. f ( x)   1

 x  x  1
e x  1 x0
vi. f ( x)  
ln( x  1) x  0
30) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  x 3  x  2 και η ευθεία ( ) : 6 x  y  4  0 .

i. Να βρείτε τα κοινά σημεία της C f και της (ε)
ii. Να βρείτε τη σχετική θέση των C f και (ε)
31) Έστω ότι η συνάρτηση f ( x)   ln( x  1)   , για την οποία ισχύει ότι η C f τέμνει τον
άξονα x΄x στο σημείο e 2  1 και τον άξονα y΄y στο 2.
i. Να βρείτε τα κ,λ
ii. Να βρείτε το σημείο της C f που έχει τεταγμένη 3.
32) Να παραστήσετε γραφικά τις συναρτήσεις :

x 1
i. f ( x)  ln( x  1)  2 ii. f ( x) 
x 1
33) Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f .

i. Να βρείτε το πεδίο ορισμού και το σύνολο τιμών της f .

ii. Να βρείτε τις τιμές f (2) , f (0) και f  f (1) .
iii. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  0
iv. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  2
v. Να λύσετε την ανίσωση f ( x)  3
vi. Να βρείτε το πλήθος των λύσεων της εξίσωσης f (x)   για τις διάφορες τιμές του
 .
34) Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f .
i. Να βρείτε το πεδίο ορισμού και το σύνολο τιμών των f , g

ii. Να βρείτε τις τιμές f g (0) και g  f (0) .
iii. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  g ( x)
iv. Να λύσετε την ανίσωση f ( x)  g ( x)
v. Να λύσετε την ανίσωση g ( x )  0
35) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  x 2 e x  2 xex .
i. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της f

ii. Τα σημεία τομής της C f με τους άξονες
iii. Τις τιμές του x για τις οποίες η C f βρίσκεται πάνω από τον x’x.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 4 : ΕΥΡΕΣΗ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΙΜΩΝ

Έστω f :    μια συνάρτηση. Για να βρούμε το σύνολο τιμών της f :
1) Βρίσκουμε το πεδίο ορισμού της f
2) Θέτουμε y  f (x ) και λύνουμε την εξίσωση y  f (x ) ως προς x, βάζοντας
κατάλληλους περιορισμούς για το y.
3) Η συναλήθευση των περιορισμών για το y μας δίνει το σύνολο τιμών της f.
Αν ένας αριθμός α ανήκει στο σύνολο τιμών της f, τότε η εξίσωση f (x)   έχει μια
τουλάχιστον ρίζα.
ex 1
36) Να βρεθεί το σύνολο τιμών της συνάρτησης : f ( x)  x .
e 1
Λύση :
ex 1
f ( x)  x , πρέπει e x  1  0  e x  1  x   άρα D f   .
e 1
ex 1
Θέτω y  f ( x)  y  x  y (e x  1)  e x  1  ye x  y  e x  1  ye x  e x   y  1 
e 1

y 1(1)
y 1
 e x  ye x  y  1   e x (1  y )  y  1 e x  
1 y
y 1
(επίσης πρέπει :  0  ( y  1)(1  y )  0  1  y 2  0  y  (1,1) (2) )
1 y
y 1 y 1 y 1
 ln e x  ln  x  ln , επίσης x    ln   για κάθε y  (1,1) .
1 y 1 y 1 y
Τελικά από (1) και (2) ισχύει ότι πρέπει y  (1,1) , άρα f ( )  (1,1)
37) Να βρείτε το σύνολο τιμών των παρακάτω συναρτήσεων :

x2
i. f ( x) 
x3
ii. f ( x)  e x 2  3
iii. f ( x)  ln( x  2)
38) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  x  3  1 . Να βρείτε το σύνολο τιμών της f και στη

συνέχεια να αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x)  2016 έχει μια τουλάχιστον ρίζα.
x 1
39) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  . Να βρείτε το σύνολο τιμών της f και στη συνέχεια
x2
να εξετάσετε αν η εξίσωση f ( x)  1 έχει ρίζα.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 5 : ΙΣΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Δυο συναρτήσεις λέγονται ίσες, όταν :
 έχουν το ίδιο πεδίο ορισμού Α,
 για κάθε x   ισχύει f ( x )  g ( x )

Να εξετάσετε σε ποιες από τις παρακάτω περιπτώσεις είναι f  g . Στις περιπτώσεις
που είναι f  g να προσδιορίσετε το ευρύτερο δυνατό υποσύνολο του  στο οποίο
να ισχύει f ( x )  g ( x ) .
i. f ( x)  x 2 και g ( x)   x2
x2 1 1
ii. f ( x)  και g ( x)  1 
x  x
2
x
x 1
iii. f ( x)  και g ( x)  x  1
x 1
Λύση :
i. f ( x)  x 2 πρέπει x 2  0 που ισχύει για κάθε x   , άρα D f  
g ( x)   x2
πρέπει x  0 άρα D g  [0,) . Δηλ. D f  D g άρα και f  g .
Αν όμως x  [0,) τότε :
x 0
f ( x)  x 2  x  x
g ( x)   x2
x άρα αν x  [0,) ισχύει f ( x )  g ( x ) .
x2 1
f ( x)  πρέπει x 2  x  0  x  x  0  x  x  1  0  x  0  x  0
2
ii.
x  x
2
και x  1  0  x  1  x   . Άρα D f    0

1
g ( x)  1  πρέπει x  0  x  0 . Άρα D g    0. Δηλ. D f  D g
x
x  1  x  1 x  1 x  1
2
x2 1 1
f ( x)  2  2    1   g ( x) .
x x x x x  x  1 x x
Άρα ισχύει f ( x )  g ( x )
x  0 x  0 x  0
x 1   
iii. f ( x)  πρέπει       x  [0,1)  (1,)
x 1   x  1
 x 1  0  x 1 
Άρα D f  [0,1)  (1,)
g ( x)  x  1 πρέπει x  0 άρα D g  [0,) . Δηλ. D f  D g άρα και f  g .
Αν όμως x  [0,1)  (1,) τότε :
f ( x) 
x 1

x  1   x  1 x  1 
x 1
x  1  g ( x)
x 1  x  1 x  1 x 1
Άρα αν x  [0,1)  (1,) ισχύει f ( x )  g ( x ) .

41) Να εξεταστεί αν οι συναρτήσεις f , g είναι ίσες. Αν δεν είναι να βρεθεί το ευρύτερο

υποσύνολο Γ του R στο οποίο f=g.
i. f ( x)  x 2  2 x  1 και g ( x)  x  1
ii. f ( x)  ln x 2 και g ( x)  2 ln x
x2  4
iii. f ( x)  και g ( x)  x  2
x 2
2 2
ln x
iv. f ( x)  x , g ( x)  x
3 3 2
και h( x)  e 3
x  2x  8
2
x4
v. f ( x)  και g ( x) 
x  3x  2
2
x 1
42) Να αποδειχθεί η ισότητα των παρακάτω συναρτήσεων :

x4
i. f ( x)  x  2 και g ( x) 
x 2
x 1
2
ii. f ( x)  ln 2 και g ( x)  ln( x 2  1)  ln( x 2  2)
x 2
43) Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :    για τις οποίες ισχύει :

f 2 ( x)  g 2 ( x)  8x 2  4 x f ( x)  g ( x) για κάθε x   . Να δείξετε ότι f  g .
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 6 : ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ

Για να προσδιορίσουμε την ( f o g )( x ) δηλ. την f g (x)
1) Βρίσκω το D f και D g
2) Για να ορίζεται η ( f o g )( x)  f g ( x) πρέπει x  D g και g ( x )  D f
3) Για να βρω τον τύπο της ( f o g )( x ) δηλ. της f g (x) πάω στην f (x ) και βάζω όπου
x το g ( x ) . (Ομοίως ορίζεται και g o f )

Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x)  x 2  1 και g ( x)  x  2 . Να προσδιορίσετε τις
συναρτήσεις g o f και f o g .
Λύση :
go f
D f   , D g  [2,)
x  D f x  
 
Για να ορίζεται η ( g o f )( x)  g  f ( x) πρέπει :    
 f ( x)  D  x 2  1  [2,)
 g 
x   x   x  
  *

       Dg o f  (.  1]  [1,)
x 2  1  2 x 2  1  0  x  (,1]  [1,)
  
* x 2  1  0 , έχω x 2  1  0  x  1
x - 1 1 +
x 1
2
+ 0 - 0 +
Άρα D g o f  (.  1]  [1,) και ( g o f )( x)  g  f ( x)  x  1  2  x 2  1
2
 f og
D f   , D g  [2,)
 x  Dg  x  [2,)
 
Για να ορίζεται η ( f o g )( x)  f g ( x) πρέπει :    
 g ( x)  D 
 f  x  2 
 x  [2,)

 D f og  [2,) και ( f o g )( x)  f g ( x)   x  2  1  x  2  1  x  1
2
 
x  

45) Να ορίσετε τη συνάρτηση f o g στις παρακάτω περιπτώσεις :

x
i. f ( x)  και g ( x)  x 2  x  2
x4
ii. f ( x)  8  2 x  x 2 και g ( x)  x 2  x  2
46) Αν f ( x)  x 2  5 και g ( x)  x  9 να βρείτε τη συνάρτηση g o f .
47) Αν f ( x)  ln( x  3) και g ( x)  x να βρεθούν οι συναρτήσεις g o f και f o g .
48) Να ορίσετε τη συνάρτηση g o f στις παρακάτω περιπτώσεις :

x 1 x3
i. f ( x)  και g ( x) 
x2 x2
ii. f ( x)  x  x  2 και g ( x)  1  x  3
2
 x  2,  1  x  4  x  3,  0  x  3
iii. f ( x)   και g ( x)  
5  x,  4  x  8 4  x,  3  x  6
49) Δίνεται η συνάρτηση f : (0,1]   . Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της συνάρτησης :

g ( x)  f ( x  2)  f (ln x) .
50) Αν f ( x )  25  x 2 και g ( x )  x  3 να βρεθούν οι συναρτήσεις g o f , f o g και

f of

51) Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x)  3 x  1 και g ( x)  x  3 . Να λυθεί

( g o f o f )( x)  ( f o g o g )( x) .
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 7 : ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ

Α) Όταν γνωρίζουμε τις συναρτήσεις ( f o g )( x) και g ( x ) , τότε για να βρούμε τη
συνάρτηση f (x ) εργαζόμαστε ως εξής :
1) Θέτουμε g ( x )  u
2) Λύνουμε την παραπάνω σχέση ως προς x
3) Αντικαθιστούμε το x που βρήκαμε στον τύπο f g (x)
Β) Όταν γνωρίζουμε τις συναρτήσεις ( f o g )( x) και f (x ) , τότε για να βρούμε τη

συνάρτηση g ( x ) εργαζόμαστε ως εξής :
1) Θέτουμε όπου x το g ( x ) στον τύπο της f (x )
2) Έχουμε τη συνάρτηση f g (x) με δυο μορφές (μια αυτή που βρήκαμε και μια από τα
δεδομένα). Εξισώνουμε τις δυο αυτές μορφές και βρίσκουμε τη g ( x ) .
(Αν η σύνθετη συνάρτηση και η συνάρτηση που μου δίνεται ξεκινούν με διαφορετικό
γράμμα, κάνω το Α, αν ξεκινούν με το ίδιο κάνω το Β)
52) (Άσκηση 6 σελ. 148 σχολικό βιβλίο Β΄ ΟΜΑΔΑΣ)
Να βρείτε συνάρτηση f τέτοια, ώστε να ισχύει :
i. ( f o g )( x)  x 2  2 x  2 και g ( x)  x  1
ii. ( f o g )( x)  1  x 2 και g ( x)   x 2
iii. ( g o f )( x)  x και g ( x)  1  x 2
Λύση :
i. Α) Θέτω g ( x)  u  x  1  u  x  u  1
( f o g )( x)  x 2  2 x  2  f g ( x)  x 2  2 x  2  f (u)  (u  1) 2  2(u  1)  2 
f (u)  u 2  2u  1  2u  2  2  f (u)  u 2  1 άρα f ( x)  x 2  1 .
ii. Α) Θέτω g ( x)  u   x 2  u  x 2  u , με x 2  0  u  0  u  0
( f o g )( x)  1  x 2  f g ( x)  1  x 2  f (u)  1  u δηλαδή
f ( x)  1  x ,  f   ,0
iii. Β) ( g o f )( x)  x  g  f ( x)  x  1  f 2 ( x)  x  1  f 2 ( x)   2 x 

f 2 ( x)  1   2 x  f 2 ( x)   2 x  f ( x)  x . Δυο τέτοιες συναρτήσεις είναι
π.χ. f ( x)  x ή f ( x)  x .

53) Να βρείτε τον τύπο της συνάρτησης f, αν :

i. ( f o g )( x)  4 x 2  6 x  10 και g ( x)  2 x  1
3  2x
ii. ( f o g )( x)  2 x  1 και g ( x ) 
x 1
iii. ( g o f )( x)  3 x  4 και g ( x )  x  2
iv. ( g o f )( x)  9 x 2  x  1 και g ( x)  3 x  1
54) Δίνεται συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f (2 x  1)  4 x 2  14 x  12 για κάθε

x   . Να βρείτε τον τύπο της f .
55) Δίνεται συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f (5  3x)  9 x 2  30 x  21 για κάθε
x   . Να βρείτε τον τύπο της f .
1
56) Δίνεται συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f (ln x)   ln x  1 για κάθε x  0 .
x
Να βρείτε τον τύπο της f .
57) Να βρείτε τον τύπο της συνάρτησης g, αν :

i. ( f o g )( x)  3x 2  6 x  10 και f ( x )  3x  1
ii. ( g o f )( x)  4 x 2  4 και f ( x )  2 x  1
58) Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :    με g ( x )  3x  2 και ( g o f )( x)  3x 2  6 x  10 . Να

βρείτε :
i. τη συνάρτηση f,
ii. τις τιμές του x για τις οποίες η C f βρίσκεται κάτω από τη C g .
59) Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :    με g ( x )  2 x  3 και ( g o f )( x)  2e x (e x  1)  15 .

Να βρείτε :
i. τη συνάρτηση f,
ii. τα σημεία τομής της C f με τους άξονες.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 8 : ΑΡΤΙΕΣ – ΠΕΡΙΤΤΕΣ – ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
Για να δείξω ότι μια συνάρτηση f : A   λέγεται άρτια αν για x  A και  x  A τότε
ισχύει f ( x)  f ( x) για κάθε x  A . Ενώ λέγεται περιττή αν για x  A και  x  A τότε
ισχύει f ( x)   f ( x) για κάθε x  A . Τέλος η f λέγεται περιοδική όταν υπάρχει   0
με : f ( x  T )  f ( x) και f ( x  T )  f ( x) για κάθε x  A . Προσοχή :
 Μια συνάρτηση μπορεί να μην είναι ούτε άρτια ούτε περιττή.
 Αν μια συνάρτηση f είναι άρτια, τότε η C f είναι συμμετρική ως προς τον άξονα y’y
(και αντίστροφα)
 Αν η f είναι περιττή τότε η C f είναι συμμετρική ως προς την αρχή των αξόνων.
 Για να είναι μια συνάρτηση f άρτια ή περιττή, πρέπει οπωσδήποτε το πεδίο
ορισμού να είναι σύνολο συμμετρικό ως προς το 0, δηλαδή να ισχύει x, x  D f
για κάθε x  D f .
x2 1  x
60) Να εξετάσετε αν είναι άρτια ή περιττή η συνάρτηση : f ( x)  ln .
x2 1  x
Λύση :
Πρέπει :
x 1  x
x2 1  x
2
0 x 2
1  x  x 2
που 
1  x  0  x2 1 x2  0  1  0
ισχύει για κάθε x   . Επίσης : πρέπει x 2  1  0 ισχύει για κάθε x   και

x 2  1  x  0  x 2  1   x  x 2  1  x 2  1 0 που ισχύει επίσης για κάθε x   . Άρα
D f   συμμετρικό ως προς το 0, δηλ. για κάθε x   και  x   . Επίσης :
1
( x) 2  1  x x2 1  x  x2 1  x  x2 1  x
f ( x)  ln  ln  ln     ln   f ( x)
( x) 2  1  x x 1  x   x2 1  x
 x 1  x 
2 2
Άρα η f (x ) είναι περιττή.
61) Να εξετάσετε ποιες από τις παρακάτω συναρτήσεις είναι άρτιες και ποιες περιττές :
i.
ex 1
f ( x)  x
e 1

ii. f ( x)  ln x 2  1  x 
iii. f ( x)  x 2  xx
iv. f ( x)  x  3x 2  1
4
v. f ( x)  x 4  3x 2  1 όταν x  [1,)

vi. f ( x)  ln 2 x  4 x 2  1  vii. f ( x)  x
1
x
x
62) Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x )  ln x και g ( x )  , με    . Η γραφική παράσταση
x3
της g διέρχεται από το σημείο Α(-5,-4).
i. Να βρείτε τον αριθμό α
ii. Να ορίσετε τη ( f o g )( x)
iii. Να αποδείξετε ότι η ( f o g )( x) είναι περιττή.

63) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  ln( x  x 2  1) . Να αποδείξετε ότι :

i. Η f έχει πεδίο ορισμού το το Α=R
ii. Η f είναι περιττή
iii. Η C f έχει με τον x’x μόνο ένα κοινό σημείο.
64) **Αν f , g :    είναι συνθέσιμες συναρτήσεις τότε :

i. Να δείξετε ότι αν η g είναι άρτια, τότε και η f  g είναι άρτια.
ii. Να δείξετε ότι αν η f, g είναι περιττές, τότε και η f o g είναι περιττή.
iii. Να δείξετε ότι αν η f είναι άρτια και η g είναι περιττή, τότε και η f o g είναι άρτια.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 9 : ΣΥΝΑΡΤΗΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Σε κάποιες ασκήσεις δεν μας δίνεται ο τύπος της συνάρτησης, αλλά κάποια σχέση ή
γενική ιδιότητα που έχουν οι τιμές της. Π.χ f ( x  y )  xf ( y )  yf ( x) για κάθε x   .
Επειδή η σχέση ισχύει για κάθε τιμή των x,y, συνήθως επιλέγουμε κατάλληλες τιμές που
μας βολεύουν όπως : x=y=0, ή x=y=1 ή x=y ή x=0 ή y=-x κλπ.
 Αν προκύψει σχέση της μορφής f ( x)  g ( x)  0 είναι λάθος να συμπεράνω ότι :
f ( x)  0 ή g ( x )  0 για κάθε x   .
 Για να αποδείξουμε ότι δεν υπάρχει συνάρτηση f που να ικανοποιεί κάποια
ιδιότητα, υποθέτουμε ότι υπάρχει τέτοια συνάρτηση και με κατάλληλη επιλογή
τιμών για τις μεταβλητές οδηγούμε σε άτοπο.
ΣΥΧΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1
65) Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : 3 f ( x  1)  2 f (2  x)  x 2  14 x  5 για κάθε

x   . Να βρεθεί ο τύπος της f (x) .
Λύση :
3 f ( x  1)  2 f (2  x)  x 2  14 x  5 (1)
Στην (1) έστω x  1  y  x  y  1 και έχω
3 f ( y  1  1)  2 f [2  ( y  1)]  ( y  1) 2  14( y  1)  5 
3 f ( y)  2 f (2  y  1)  y 2  2 y  1  14 y  14  5  3 f ( y)  2 f (3  y)  y 2  12 y  18 ή
3 f ( x)  2 f (3  x)  x 2  12 x  18 (2)
Επίσης στην (1) έστω 2  x  y  x  2  y και έχω :

3 f (2  y  1)  2 f [2  (2  y)]  (2  y) 2  14(2  y)  5  3 f (3  y)  2 f ( y)  4  4 y  y 2  28  14 y  5 
3 f (3  y)  2 f ( y)  y 2  18 y  27 ή 3 f (3  x)  2 f ( x)  x 2  18x  27 (3).
Τις (2) και (3) τις κάνω σύστημα και έχω :
3 f ( x)  2 f (3  x)  x 2  12 x  18  (3) 9 f ( x)  6 f (3  x)  3x 2  36 x  54
  προσθέτω
 2 f ( x)  3 f (3  x)  x 2  18 x  27  (2)  4 f ( x)  6 f (3  x)  2 x 2  36 x  54
κατά μέλη και έχω : 5 f ( x)  5x 2  f ( x)  x 2 , x   .

66) Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : f ( x 2  6)  f (5x)  0 για κάθε x   . Να

δείξετε ότι η εξίσωση f ( x)  0 έχει δυο τουλάχιστον ρίζες.
Λύση :
[Είναι x 2  6  5x  x 2  5x  6  0  x  2 ή x  3 ]
Η σχέση f ( x 2  6)  f (5x)  0 (1) για :
 x  2 γίνεται f (4  6)  f (10)  0  2 f (10)  0  f (10)  0 , άρα η x  10 είναι ρίζα
της εξίσωσης f ( x)  0 .
 x  3 γίνεται f (9  6)  f (15)  0  2 f (15)  0  f (15)  0 , άρα η x  15 είναι ρίζα της

εξίσωσης f ( x)  0 .
Οπότε η εξίσωση f ( x)  0 έχει δυο τουλάχιστον ρίζες.
67) Έστω συνάρτηση f : (0,)   για την οποία ισχύει : f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) (1) για
κάθε x   . Να δείξετε ότι f (2 x  1)  2 f ( x)  1 , x   .
Λύση :
Στη σχέση (1), θέτω όπου x το f (x ) και έχω :
(1)
f  f  f ( x)   2 f ( x)  1  f (2 x  1)  2 f ( x)  1 , x   .
68) Μια συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) (1) για κάθε
x, y  0 . Να δείξετε ότι :
i. f (1)  0
1
ii. f ( y )   f   για κάθε y  0 .
 y
x
iii. f    f ( x)  f ( y ) για κάθε x, y  0 .
 y
Λύση :
i. Στη σχέση (1), θέτω x  y  1 και έχουμε : f (1)  f (1)  f (1)  f (1)  0
1
ii. Στη σχέση (1), θέτω x  και έχουμε :
y
1  1 1 1
f   y  
f    f ( y )  f (1)  f    f ( y )  f ( y )   f  
y   y  y  y
x  1  (1)  1  ii.
iii. Έχουμε : f    f  x    f ( x)  f    f ( x)  f ( y ) .
 y  y  y

69) Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : f ( x  2)  2 f (3  x)  11  2 x για κάθε

x .
i. Να αποδειχθεί ότι f ( x)  2 f (1  x)  7  2 x
ii. Να αποδειχθεί ότι f (1  x)  2 f ( x)  5  2 x
iii. Να βρεθεί ο τύπος της f (x )
70) Έστω η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f ( x 2 )  f (2 x)  x 4  8x , για κάθε

x   . Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x)  0 έχει δυο τουλάχιστον ρίζες.
71) Έστω η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f ( x 2  2)  f (3x)  0 , για κάθε
x   . Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f τέμνει τον άξονα x΄x σε δυο
τουλάχιστον σημεία.
72) Έστω μια συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f  f ( x)  2 x  1 , (1) για κάθε
x .
i. Να δείξετε ότι f (2 x  1)  2 f ( x)  1 , x   .
ii. Να δείξετε ότι η εξίσωση f ( x)  1 έχει μια τουλάχιστον ρίζα.
73) Έστω μια συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f  f ( x)  3x  2 , (1) για κάθε
x .
i. Να δείξετε ότι f (3x  2)  3 f ( x)  2 , x   .
ii. Να δείξετε ότι η C f τέμνει την ευθεία y=1 σε ένα τουλάχιστον σημείο.
74) **Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) για κάθε x, y   .

Να δείξετε ότι :
i. f ( 0)  0 . ii. Η f είναι περιττή iii. f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) για κάθε x, y   .
75) ** Δίνεται η συνάρτηση f :    η οποία για κάθε x   ικανοποιεί τη σχέση :

f ( x)  x  x 2  f ( x  1)  x .
i. Να δείξετε ότι f ( x)  x 2  x
ii. Να βρείτε την f
iii. Να κάνετε τη γραφική παράσταση της f
iv. Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
76) **Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : x 3  f ( x )  f (  x)  6  3 f (  x ) για κάθε

x   . Να δείξετε ότι η f είναι περιττή και στη συνεχεία να βρείτε τον τύπο της.

1.3 ΜΟΝΟΤΟΝΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ -

ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ
8. Πότε μια συνάρτηση f λέγεται γνησίως αύξουσα και πότε γνησίως φθίνουσα σε
ένα διάστημα Δ του πεδίου ορισμού της ;
Απάντηση : (2007 ΟΜΟΓ., 2007 ΕΣΠ., 2010 ΕΣΠ., )
 Η συνάρτηση f λέγεται γνησίως αύξουσα σ’ ένα δ ι ά σ τ η μ α Δ του πεδίου ορισμού

της, όταν για οποιαδήποτε x1 ,x2  Δ με x1  x2 ισχύει: f(x1 )  f(x2 )
 Η συνάρτηση f λέγεται γνησίως φθίνουσα σ’ ένα δ ι ά σ τ η μ α Δ του πεδίου ορισμού
της, όταν για οποιαδήποτε x1 ,x2  Δ με x1  x2 ισχύει: f(x1 )  f(x2 )
Αν μια συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα ή γνησίως φθίνουσα σ’ ένα διάστημα Δ του
πεδίου ορισμού της, τότε λέμε ότι η f είναι γνησίως μονότονη στο Δ. Στην περίπτωση
που το πεδίο ορισμού της f είναι ένα διάστημα Δ και η f είναι γνησίως μονότονη σ’ αυτό,
τότε θα λέμε, απλώς, ότι η f είναι γνησίως μονότονη.
 αύξουσα σ’ ένα διάστημα Δ, όταν για οποιαδήποτε x1 , x2  Δ με x1  x2 ισχύει f ( x1 )  f ( x2 ) .

 φθίνουσα σ’ ένα διάστημα Δ, όταν για οποιαδήποτε x1 , x2  Δ με x1  x2 ισχύει f ( x1 )  f ( x2 ) .
9. Πότε μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού A λέμε ότι παρουσιάζει στο xo A ολικό
μέγιστο και πότε ολικό ελάχιστο ;
Απάντηση : (2004 ΟΜΟΓ., 2010 Β΄, 2014 ΕΣΠ.)
Μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α θα λέμε ότι:

 Παρουσιάζει στο x0  A (ολικό) μέγιστο, το f(x0 ) , όταν f(x)  f(x0 ) για κάθε x  A
 Παρουσιάζει στο x0  A (ολικό) ελάχιστο, το f(x0 ) , όταν f(x)  f(x0 ) για κάθε x  A .
Κάποιες συναρτήσεις παρουσιάζουν μόνο μέγιστο, άλλες μόνο ελάχιστο, άλλες και μέγιστο
και ελάχιστο και άλλες ούτε μέγιστο ούτε ελάχιστο.
Το (ολικό) μέγιστο και το (ολικό) ελάχιστο μιας συνάρτησης f λέγονται (ολικά) ακρότατα
της f.
10. Πότε μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού A λέγεται 1  1 ;

Απάντηση : (2003 ΟΜΟΓ., 2005 Β΄, 2012 ΟΜΟΓ., 2015 Β΄)
Μια συνάρτηση f:A  R λέγεται συνάρτηση 1  1 , όταν για οποιαδήποτε x1 ,x2  A ισχύει η
συνεπαγωγή: Αν x1  x2 , τότε f(x1 )  f(x2 ) .
Σχόλια :
α) Μια συνάρτηση f:A  R είναι συνάρτηση 1  1 , αν και μόνο αν για οποιαδήποτε x1 ,x2  A
ισχύει η συνεπαγωγή: αν f(x1 )  f(x2 ) , τότε x1  x2 .
β) Από τον ορισμό προκύπτει ότι μια συνάρτηση f είναι 1  1 , αν και μόνο αν:
 Για κάθε στοιχείο y του συνόλου τιμών της η εξίσωση f(x)  y έχει ακριβώς μια
λύση ως προς x.

 Δεν υπάρχουν σημεία της γραφικής της παράστασης με την ίδια τεταγμένη. Αυτό
σημαίνει ότι κάθε οριζόντια ευθεία τέμνει τη γραφική παράσταση της f το πολύ σε
ένα σημείο.
 Αν μια συνάρτηση είναι γνησίως μονότονη, τότε είναι συνάρτηση "1  1" .Το
αντίστροφο γενικά δεν ισχύει. Υπάρχουν δηλαδή συναρτήσεις που είναι 1  1 αλλά
δεν είναι γνησίως μονότονες.
y 34
Παράδειγμα
x , x  0 y=g(x)
Η συνάρτηση η συνάρτηση g(x)   1 (Σχ. 34).είναι 1  1
 , x0
x O x
, αλλά δεν είναι γνησίως μονότονη.
Παρατηρήσεις :
 Αν γνωρίζουμε ότι μια συνάρτηση είναι 1-1 τότε : f ( x1 )  f ( x2 )  x1  x2 . Την

ισοδυναμία αυτή τη χρησιμοποιούμε για επίλυση εξισώσεων. Επίσης ισχύει :
f ( x1 )  f ( x2 )  x1  x2 .
 Για να αποδείξουμε ότι μια συνάρτηση είναι 1-1 αρκεί : f ( x1 )  f ( x2 )  x1  x2 .
 Αν η f δεν είναι 1-1, τότε υπάρχουν x1 , x2   τ.ω. x1  x2 και f ( x1 )  f ( x2 ) .
  ί
  ί  1  1 όμως 1 1 
 ό 1 1 όμως ό 1 1  ό  ίa

 ό  ί 
11. Πότε μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού A αντιστρέφεται και πώς ;

Απάντηση :
Μια συνάρτηση f:A  R αντιστρέφεται, αν και μόνο αν είναι 1  1 .Η αντίστροφη συνάρτηση

της f που συμβολίζεται με f1 ορίζεται από τη σχέση : f(x)  y  f1 (y)  x
Σχόλια :
α) Ισχύει ότι : f 1 ( f ( x))  x, x  A και f ( f 1 ( y))  y, y  f ( A ) .
β) Η αντίστροφη της f έχει πεδίο ορισμού το σύνολο τιμών f(A) της f, και σύνολο τιμών
το πεδίο ορισμού Α της f.
γ) Οι γραφικές παραστάσεις C και C  των συναρτήσεων f και f1 είναι συμμετρικές ως
προς την ευθεία y  x που διχοτομεί τις γωνίες xOy και xOy

Παρατηρήσεις :
 f : 1  1  f : έ ,
 f  1 1
 f
1
 Αν f γνησίως μονότονη στο διάστημα Δ, τότε η f είναι γνησίως μονότονη με το ίδιο
είδος μονοτονίας : π.χ. αν f    τότε έστω y1 , y 2  D f 1  f ( ) με y1  y 2 , τότε
f
1
: f(f 1
( y1 ))  f ( f 1
( y 2 ))  f 1
( y1 )  f 1
( y 2 ) άρα f  στο D f 1  f ( )
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 1: ΕΥΡΕΣΗ ΜΟΝΟΤΟΝΙΑΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

Μια συνάρτηση f λέγεται γνησίως αύξουσα σε ένα διάστημα Δ του πεδίου ορισμού της,
όταν για κάθε x1 , x2   , με x1  x2 ισχύει f ( x1 )  f ( x2 ) .
Μια συνάρτηση f λέγεται γνησίως φθίνουσα σε ένα διάστημα Δ του πεδίου ορισμού
της, όταν για κάθε x1 , x2   , με x1  x2 ισχύει f ( x1 )  f ( x2 ) .

Να βρείτε ποιες από τις παρακάτω συναρτήσεις είναι γνησίως αύξουσες και ποιες
γνησίως φθίνουσες;
i. f ( x)  1  x
ii. f ( x)  2 ln( x  2)  1
iii. f ( x)  3e1x  1
iv. f ( x)  ( x  1) 2  1 , x  1 .
Λύση :
i. Πρέπει : 1  x  0  x  1 . Άρα D f  (,1]
Έστω x1 , x2  D f  (,1] , με
x1  x2   x1   x2  1  x1  1  x2  1  x1  1  x2  f ( x1 )  f ( x2 )
άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα στο D f  (,1] .
ii. Πρέπει : x  2  0  x  2 . Άρα D f  (2,)
Έστω x1 , x2  D f  (2,) , με x1  x2  x1  2  x2  2  ln( x1  2)  ln( x2  2) 
2 ln( x1  2)  2 ln( x2  2)  2 ln( x1  2)  1  2 ln( x2  2)  1  f ( x1 )  f ( x2 )
άρα η f είναι γνησίως αύξουσα στο D f  (2,) .
iii. D f   , Έστω x1 , x2  D f   , με
x1  x2   x1   x2  1  x1  1  x2  e1 x  e1 x  3e1 x  3e1 x 
1 2 1 2
3e1 x  1  3e1 x  1  f ( x1 )  f ( x2 ) άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα στο D f   .

1 2
iv. D f  (,1] , Έστω x1 , x2  D f  (,1] , με

ή , x 1
x1  x2  x1  1  x 2  1  ( x1  1) 2  ( x2  1) 2  (Όταν υψώνω στο τετράγωνο
x1 1 0 ,&
x2 1 0
αρνητικούς αριθμούς, αλλάζει η φορά της ανίσωσης)

 ( x1  1) 2  1  ( x 2  1) 2  1  f ( x1 )  f ( x2 ) άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα στο

D f  (,1] .
78) Να εξετάσετε ως προς τη μονοτονία τις παρακάτω συναρτήσεις :

i. f ( x)  6  2 x
ii. f ( x)  2 x 3  1
iii. f ( x)  6  2 x  3
iv. f ( x)  x 2  x  1
v. f ( x)  3  3  x
vi. f ( x)  e x  x 3  1
2
vii. f ( x )   ln( x  5)
x
x
1
viii. f ( x)     4 x 3  2016
2
ex  3
ix. f ( x)  x
e 2
ex
x. f ( x) 
2  ex
79) ** Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :    . Να αποδείξετε ότι :

i. Αν οι f,g είναι γνησίως αύξουσες, τότε και η συνάρτηση f+g είναι γνησίως αύξουσα.
ii. Αν οι f,g είναι γνησίως φθίνουσες, τότε και η συνάρτηση f+g είναι γνησίως φθίνουσα.

i. Αν η f είναι γνησίως αύξουσα και η g είναι γνησίως φθίνουσα, τότε και η συνάρτηση
f-g είναι γνησίως αύξουσα.
ii. Αν η f είναι γνησίως αύξουσα και η g είναι γνησίως φθίνουσα, τότε και η συνάρτηση
g-f είναι γνησίως φθίνουσα.
81) ** Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :   (0,) . Αν η f είναι γνησίως φθίνουσα και η g

f
γνησίως αύξουσα, να αποδείξετε ότι η συνάρτηση είναι γνησίως φθίνουσα.
g

i. Αν f,g είναι γνησίως αύξουσες, τότε και η f g είναι γνησίως αύξουσα.
ii. Αν f,g είναι γνησίως φθίνουσες, τότε και η f g είναι γνησίως αύξουσα.
iii. Αν η f είναι γνησίως φθίνουσα και η g είναι γνησίως αύξουσα, τότε οι συναρτήσεις
f g και g f είναι γνησίως φθίνουσες.
83) **Δίνεται περιττή συνάρτηση f :    . Αν η f είναι γνησίως αύξουσα στο (0,) , να

αποδείξετε ότι είναι γνησίως αύξουσα και στο (,0) .

84) Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία τις επόμενες συναρτήσεις :

 x 2 ,  x  0 e x  x 2 ,  x  1
i. f ( x)   ii. f ( x)  
 x  1,  x  0 3  ln( x  1),  x  1
 x  1 ,  x  1
iii. f ( x)   2
 x  2 x  3,  x  1
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 2 : ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ & ΕΠΙΛΥΣΗ ΕΞΙΣΩΣΕΩΝ

Αν μια συνάρτηση f είναι γνησίως μονότονη, τότε η C f τέμνει τον άξονα x΄x το πολύ μια
φορά. Αυτό σημαίνει ότι η εξίσωση f ( x )  0 , αλλά και κάθε εξίσωση της μορφής
f (x )   με    , έχει το πολύ μια ρίζα.
Για να επιλύσουμε μια εξίσωση η οποία δεν λύνεται με κάποια γνωστή μέθοδο
δουλεύουμε ως εξής :
1) μεταφέρουμε όλους τους όρους στο 1ο μέλος
2) θέτουμε το 1ο μέλος ως συνάρτηση f ( x ) οπότε η εξίσωση έχει τη μορφή f ( x )  0 ή
f (x )  
3) βρίσκουμε με δοκιμές μια ρίζα (προφανής) της εξίσωσης f ( x )  0 ή f (x )  
4) αποδεικνύουμε ότι η f είναι γνησίως μονότονη, οπότε η εξίσωση f ( x )  0 ή
f (x )   έχει το πολύ μια ρίζα που είναι η προφανής.
85) Να λυθεί η εξίσωση : 10  x  3  ln x .

10  x  0
Λύση : Έχω : 10  x  3  ln x  0 , έστω f ( x)  10  x  3  ln x . Πρέπει  
x  0
 x  10
  x  (0,10] , δηλ. D f  (0,10] . Έχω να λύσω την εξίσωση
x  0
10  x  3  ln x  0  f ( x)  0 . Με δοκιμές παρατηρώ ότι για x 1 έχω :
10  1  3  ln1  0  3  3  0  f (1)  0 . Άρα η x  1 είναι ρίζα (προφανής) της εξίσωσης
f ( x)  0 . Για να δείξω ότι είναι και μοναδική, αρκεί να δείξω ότι η f είναι γνησίως
μονότονη.
Έστω x1 , x2  D f  (0,10] , με x1  x2   x1   x2  10  x1  10  x2  10  x1  10  x2 (1)
Επίσης : x1  x2  ln x1  ln x2   ln x1   ln x2   3  ln x1  3  ln x2 (2)
Προσθέτω κατά μέλη τις (1) και (2) και έχω : 10  x1  3  ln x1  10  x2  3  ln x2 
 f ( x1 )  f ( x2 ) . Άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα, άρα και η ρίζα x  1 της εξίσωσης
f ( x)  0 είναι και μοναδική.

86) Να λυθούν οι εξισώσεις :

1
i. x 3  1  ln x ii. e x  x  1 iii. ln x  1
x
 
iv. x  ln x  1 v. x 2  ln x  1  0 vi. 1  e x  x  x στο 0, 
 2
87) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e x  x  1

i. Να εξετάσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία.
ii. Να βρείτε τις ρίζες και το πρόσημο της f.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 3 : ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ & ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΝΙΣΩΣΗΣ –

ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ
Για να επιλύσουμε μια ανίσωση η οποία δεν λύνεται με κάποια γνωστή μέθοδο
δουλεύουμε ως εξής :
1) μεταφέρουμε όλους τους όρους στο 1ο μέλος
2) θέτουμε το 1ο μέλος ως συνάρτηση f ( x ) οπότε η ανίσωση έχει τη μορφή f ( x)  0 ή
f ( x)  0
3) αποδεικνύουμε ότι η f είναι γνησίως μονότονη
4) βρίσκουμε με δοκιμές μια ρίζα (προφανής) της εξίσωσης f ( x )  0 ή f (x )   έτσι η
ανίσωση γίνεται f ( x)  0  f ( x)  f (  )
5) εκμεταλλευόμαστε τη μονοτονία της f για να λύσουμε την ανίσωση που προέκυψε.
ΠΡΟΣΟΧΗ :
 Αν η f είναι γνησίως αύξουσα τότε :     f ( )  f (  ) και     f ( )  f (  )

 Αν η f είναι γνησίως φθίνουσα τότε :     f ( )  f (  ) και     f ( )  f (  )

88) Να λυθεί η ανίσωση : x 3  x  2  ln x .

Λύση : Έχω : x 3  x  ln x  2  0 η ανίσωση ορίζεται για κάθε x  (0, )
Έστω h( x)  x 3  x  ln x  2 , με  h  (0, ) , έχω να λύσω την ανίσωση : h( x)  0 (1)
Παρατηρώ ότι h(1)  0 άρα η x  1 άρα η ανίσωση (1) γίνεται : h( x)  h(1) .
Αρκεί τώρα να βρω τη μονοτονία της h :
Έστω x1 , x2   h με :
x1  x 2  x13  x 23 (2)
x1  x2 (3)
x1  x2  ln x1  ln x2  ln x1  2  ln x2  2 (4)
Προσθέτω κατά μέλη τις (2),(3) και (4) και έχω :
x13  x1  ln x1  2  x 23  x 2  ln x 2  2  h( x1 )  h( x2 )
Άρα η h  για κάθε x   h  (0,) , οπότε h( x)  h(1)  x  1 ή x  (0,1)

89) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e x  3x , αφού βρείτε τη μονοτονία της, να λύσετε την

ανίσωση f (2 x 2  x  3)  f (3x  x 2 )
Λύση : Έχω : D f   , Έστω x1 , x2  D f   , με x1  x 2  e x1  e x2 (1)
x1  x2  3x1  3x2 (2)
Επίσης :
Προσθέτω κατά μέλη τις (1) και (2) και έχω : e x1  3x1  e x2  3x 2  f ( x1 )  f ( x 2 ) . Άρα η
f
f είναι γνησίως αύξουσα. Οπότε f (2 x 2  x  3)  f (3x  x 2 )  2 x 2  x  3  3x  x 2 
x 1
x 2  4 x  3  0 . Έχω x 2  4 x  3  0 
x3
x - +
1 3

x  4x  3
2
+ 0 - 0 +
Άρα επειδή θέλω x  4 x  3  0  x  (1,3) .
2
90) Αν η συνάρτηση f ( x )  2 x  ln( x 2  1) είναι γνησίως αύξουσα τότε να λυθεί η εξίσωση :

 (3 x  2) 2  1
2x 2  3x  2  ln  .
 x 1 
4
Λύση :
 (3x  2) 2  1

2 x 2  3x  2  ln   
  2 x  6 x  4  ln (3x  2)  1  ln x  1 
2 2 4
  
 x 1 
4
     
 2 x 2  ln x 4  1  6 x  4  ln (3x  2) 2  1  2 x 2  ln x 4  1  2(3x  2)  ln (3x  2) 2  1   
f
 f ( x 2 )  f (3x  2)  x 2  3x  2  x 2  3x  2  0  x  (,1)  (2,) .
1
91) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x )  ln x  x
x
i. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.
1 1
ii. Να δείξετε ότι αν x  e , τότε ln x   x  1   e
x e
iii. Να δείξετε ότι αν x  1, τότε x ln x  x  1
2
 1 1
iv. Να δείξετε ότι αν  ,   0 και    , τότε ln      
  
v. Να δείξετε ότι για κάθε x  0 , f ( x  2016)  f ( x)  0
vi. Να δείξετε ότι για κάθε x  0 , f ( x)  f (3 x)
vii. Να δείξετε ότι για κάθε x  1, f ( x)  f ( x 2 )
viii. Να δείξετε ότι για κάθε x  (0,1) , f ( x 3 )  f ( x 2 )
1
x
ix. Να δείξετε ότι για κάθε x  1 , xe x
1
x 2 1
x. Να λύσετε την ανίσωση : e  x 1
x

92) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)  ln x  e x  1

ii. Να δείξετε ότι αν x  1, τότε e x  ln x  e

iii. Να δείξετε ότι αν  ,   0 και    , τότε ln  e   e

iv. Να δείξετε ότι για κάθε x  0 , f ( x  1)  f ( x)  0
v. Να δείξετε ότι για κάθε x  0 , f ( x )  f ( 2 x)
vi. Να δείξετε ότι για κάθε x  1, f ( x)  f ( x 2 )
93) Μια συνάρτηση f :    είναι γνησίως μονότονη με f (2008)  f (2004) .

i. Να βρεθεί το είδος της μονοτονίας της f.
ii. Να λυθεί η ανίσωση f (5  3x)  f ( x 2  x) .
94) Μια συνάρτηση f :    είναι γνησίως μονότονη με f (2007)  f (2000) .

ii. Να λυθεί η ανίσωση f (3x  2)  f ( x 2 ) .
95) Να λυθούν οι ανισώσεις :

1
i. 9  x 3  e x 2 ii. e x 1  x  2 iii. 1  ln x 
x
96) Δίνεται γνησίως μονότονη συνάρτηση f :    , της οποίας η γραφική παράσταση
διέρχεται από τα σημεία Α(1,5) και Β(-2,7).
ii. Να λυθεί η ανίσωση f  f  x  4  6  5  0 .
97) Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :    για τις οποίες ισχύει : g ( x)  f (2 x  5)  f (4  x)

για κάθε x   . Επίσης η συνάρτηση f είναι γνησίως φθίνουσα.
i. Να μελετήσετε τη g ως προς τη μονοτονία
ii. Να λύσετε την ανίσωση : g (e x  2)  0
98) Έστω η συνάρτηση f ( x)  3x 3  x .

i. Να δείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα.
 x 2  2x  4
ii. Να λυθεί η ανίσωση : ( x  3)  (2 x  1) 
2 3 3
.
3
1
99) Έστω η συνάρτηση f ( x )   ln x .
x
i. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία
1 1 x2  5
ii. Να λύσετε την ανίσωση : 2  2  ln 2
x  5 2x  1 2x  1
100) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  8e 2 x  2 x .

i. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία
ii. Να λύσετε την ανίσωση f ( x )  4
iii.  
Να λύσετε την ανίσωση : 8 e 2 x  e 2 x  2 x(1  x )
2

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 4 : ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ
101) Δίνεται η συνάρτηση : f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  e f ( x )  x  1  0 (1)

για κάθε x   . Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως φθίνουσα στο  .
Λύση :
1ος τρόπος :
Αρχικά η (1) γίνεται : f 3 ( x)  e f ( x )  1  x (1)
Θεωρούμε τη συνάρτηση : g ( x)  x 3  e x , x  
άρα η (1) γίνεται : g  f ( x)  1  x  g o f ( x)  1  x , (2) x  
Επίσης η g ( x)  x 3  e x είναι γνησίως αύξουσα στο  καθώς :
για κάθε x1 , x2   με x1  x2  x13  x 23
x1  x2  e x1  e x2
Προσθέτοντας κατά μέλη έχω x13  e x1  x 23  e x2  g ( x1 )  g ( x2 )
Άρα τελικά : για κάθε x1 , x2   είναι :
( 2) g :
x1  x2  1  x1  1  x2 g o f ( x1 )  g o f ( x2 )  g  f ( x1 )   g  f ( x2 )   f ( x1 )  f ( x2 )
οπότε η f είναι γνησίως φθίνουσα στο  .
Αρχικά η (1) γίνεται : f 3 ( x)  e f ( x )  1  x
Για να δείξουμε ότι η f είναι γνησίως φθίνουσα στο  , αρκεί να δείξουμε ότι για κάθε
x1 , x2   με x1  x2 ισχύει ότι f ( x1 )  f ( x2 ) .
Έστω ότι υπάρχουν x1 , x2   με x1  x2 και ισχύει ότι f ( x1 )  f ( x2 ) τότε :
x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 )  f 3 ( x1 )  f 3 ( x 2 ) (2)
x1  x2  f ( x1 )  f ( x2 )  e f ( x1 )  e f ( x2 ) (3)
Προσθέτω κατά μέλη τις (2) και (3) και έχω :
(1)
f 3 ( x1 )  e f ( x1 )  f 3 ( x2 )  e f ( x2 ) 1  x1  1  x2  x1  x2 άτοπο καθώς x1  x2 .
Άρα για κάθε x1 , x2   με x1  x2 ισχύει ότι f ( x1 )  f ( x2 ) οπότε η f είναι γνησίως
φθίνουσα στο  .
Αρχικά η (1) γίνεται : f 3 ( x)  e f ( x )  1  x (1)
Θεωρούμε τη συνάρτηση : g ( x)  x 3  e x , x  
άρα η (1) γίνεται : g  f ( x)  1  x  g o f ( x)  1  x , x  
Άρα οι συναρτήσεις g o f (x) και 1  x είναι ίσες.
Εύκολα αποδεικνύεται ότι η συνάρτηση h( x)  1  x , x   είναι γνησίως φθίνουσα στο
 (για κάθε x1 , x2   με x1  x2   x1   x2  1  x1  1  x2  h( x1 )  h( x2 ) )
επομένως και η συνάρτηση g o f (x) θα είναι γνησίως φθίνουσα στο  αφού είναι
ισες. Επίσης η g ( x)  x 3  e x είναι γνησίως αύξουσα στο  καθώς :

για κάθε x1 , x2   με x1  x2  x13  x 23

x1  x2  e x1  e x2
Προσθέτοντας κατά μέλη έχω x13  e x1  x 23  e x2  g ( x1 )  g ( x2 )
Άρα τελικά : για κάθε x1 , x2   είναι :
go f  g :
x1  x2  g o f ( x1 )  g o f ( x2 )  g  f ( x1 )   g  f ( x2 )   f ( x1 )  f ( x2 )
οπότε η f είναι γνησίως φθίνουσα στο  .
102) Δίνεται η συνάρτηση : f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  f ( x)  x  2016  0

(1) για κάθε x   . Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα στο  .
103) Δίνεται η συνάρτηση : f :    για την οποία ισχύει : f 2017

( x)  3 f ( x)  e  x  1 (1)
για κάθε x   . Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 5 : ΑΚΡΟΤΑΤΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ

Γενικά για να αποδείξω ότι η f παρουσιάζει μέγιστο, προσπαθούμε να βρούμε ένα
x0   τέτοιο ώστε : f ( x)  f ( x0 ) , αντίστοιχα ελάχιστο f ( x)  f ( x0 ) .
Για να βρω τα ακρότατα μιας συνάρτησης, είναι χρήσιμες οι παρακάτω διαδικασίες :
 Ακρότατα της συνάρτησης : f ( x)  x 2  x   ,   0

Η γραφική παράσταση της f είναι μια παραβολή με κορυφή το σημείο
   
  , .
 2 4 
     
 Αν   0 τότε : f   ,   και f    2 ,   και παρουσιάζει ελάχιστο
 2 
    
στο x 0   το f ( x0 )  f    
2  2  4
     
 Αν   0 τότε : f   ,   και f    ,   και παρουσιάζει μέγιστο στο
 2   2 
    
x0   το f ( x0 )  f    
2  2  4
Αν  0 Αν  0
y
y
6  
x x
2 2
O
4 x
 
       
 , K  , 
2
 2 4   2 4 

 x

5
 Αν γνωρίζουμε τη μονοτονία μιας συνάρτησης σε κλειστό διάστημα τότε μπορούμε

να βρούμε τα ακρότατα της π.χ
 αν f  [ ,  ] τότε παρουσιάζει στο α ελάχιστο το f ( ) και στο β μέγιστο το
f ( )
 αν f  [ ,  ] τότε παρουσιάζει στο α μέγιστο το f ( ) και στο β ελάχιστο το
f ( )
 Κατασκευάζω ανισοισότητες της μορφής f ( x)  m ή f (x)   ή m  f (x)   και

βρίσκω τις τιμές του x για τις οποίες ισχύει το ¨=¨ λύνοντας την εξίσωση : f ( x)  m ή
f (x)  

104) Να βρεθούν (αν υπάρχουν) τα ακρότατα των παρακάτω συναρτήσεων :

i. f ( x)   x 2  2 x  3
ii. f ( x)  2 ln x  3 , x  [1, e]
iii. f ( x)  2 ln( x  3)  5
iv. f ( x)  4  2 x
v. f ( x)  3  5 x , x  [2,5)
Λύση :
i. f ( x)   x 2  2 x  3 , είναι  f   .
 2
Επειδή   1  0 άρα η f παρουσιάζει μέγιστο στο x0    1
2 2  (1)
το f ( x0 )  f (1)  4 , άρα για κάθε x   ισχύει ότι f ( x)  f (1)  f ( x )  4 .
ii. f ( x)  2 ln x  3 , είναι  f  [1, e] .
Με ¨χτίσιμο¨ δείχνω ότι f  [1, e] άρα η f παρουσιάζει :
 ελάχιστο στο x1  1 το f (1)  2 ln 1  3  3 δηλ. για κάθε x  [1, e] ισχύει ότι
f ( x)  f (1)  f ( x )  3 .
 Μέγιστο στο x2  e το f (e)  2 ln e  3  5 δηλ. για κάθε x  [1, e] ισχύει ότι
f ( x)  f (1)  f ( x )  3 .
iii. f ( x)  2 ln( x  3)  5 , είναι  f  (3,) .
Με ¨χτίσιμο¨ δείχνω ότι f  (3, ) άρα η f δεν παρουσιάζει ακρότατα.
iv. f ( x)  4  2 x , είναι  f  (,2] .
Με ¨χτίσιμο¨ δείχνω ότι f  (,2] άρα η f παρουσιάζει :
 ελάχιστο στο x 0  2 το f (2)  4  2  2  0 δηλ. για κάθε x  ( ,2] ισχύει ότι
f ( x )  f (0)  f ( x )  0 . Η f δεν παρουσιάζει μέγιστο.
v. f ( x)  3  5 x , είναι  f  [2,5) .
Με ¨χτίσιμο¨ δείχνω ότι f  [2,5) άρα η f παρουσιάζει :
 Μέγιστο στο x0  2 το f (2)  3  5  (2)  13 δηλ. για κάθε x  [2,5) ισχύει ότι
f ( x )  f ( 2)  f ( x )  13 . Η f δεν παρουσιάζει ελάχιστο.
105) Να βρεθούν τα ακρότατα των παρακάτω συναρτήσεων :

i. f ( x)  x 2  5 x  6
ii. f ( x)  x 2  2 x  2
iii. f ( x)  x 4  2 x 2  3
iv. f ( x)  (ln x  2) 2  4
v. f ( x)  3  x  2
vi. f ( x)  1  x 2
vii. f ( x)  2e1x  3 , x  [0,1]
viii. f ( x)  1  2 ln( x  1) , x  [2,3]

106) Έστω f :    μια συνάρτηση για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  e f ( x )  x 2  1  0 , για

κάθε x   . Να δείξετε ότι η συνάρτηση f παρουσιάζει ελάχιστο στο x 0  0 .
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 6 : ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ «1-1» ΟΡΙΣΜΟΣ

 Για να αποδείξουμε ότι μια συνάρτηση f :    είναι «1-1», θεωρούμε
x1 , x2   με f ( x1 )  f ( x2 ) και προσπαθούμε να δείξουμε ότι x1  x2 . (δηλ. αν
f ( x1 )  f ( x2 ) τότε x1  x2 )
 Για να αποδείξουμε ότι η f δεν είναι «1-1», προσπαθούμε να εντοπίσουμε δυο
x1 , x2   με x1  x2 που δίνουν όμως f ( x1 )  f ( x2 ) .
 Αν δίνεται η C f και παρατηρούμε ότι κάθε ευθεία παράλληλη προς τον άξονα x΄x
τέμνει τη C f το πολύ σε ένα σημείο, τότε η f είναι «1-1». Διαφορετικά δεν είναι.
 Αν μια συνάρτηση είναι γνησίως μονότονη τότε είναι και «1-1». Τονίζουμε
ότι το αντίστροφο δεν ισχύει πάντα. (Δηλ.  "1  1" )
107) Να εξετάσετε ποιες από τις παρακάτω συναρτήσεις είναι «1-1» και ποιες όχι :
i. f ( x)  1  ln 1  e x 1
ii. f ( x)  2 x 2  3
iii. f ( x)  1  4 x  3e 2 x 1
Λύση :
 1  e x 1  0
i. f ( x)  1  ln 1  e x 1 , πρέπει :   x   . Άρα D f   .
1  e x 1  0
Έστω x1 , x2  D f   , με f ( x1 )  f ( x2 ) . Θα δείξουμε με τον ορισμό ότι x1  x2 .
Έχω : f ( x1 )  f ( x 2 )  1  ln 1  e x1 1  1  ln 1  e x2 1  ln 1  e x1 1  ln 1  e x2 1 
1  e x1 1  1  e x2 1  1  e x1 1  1  e x2 1  e x1 1  e x2 1  x1  1  x2  1  x1  x2 .
Άρα η f (x ) είναι «1-1».
ii. f ( x)  2 x 2  3 , D f   . Η f (x ) δεν είναι «1-1» γιατί υπάρχουν :
x1  1, x2  1  D f   με x1  x2
Όμως f ( x1 )  f (1)  2(1) 2  3  5 , f ( x2 )  f (1)  2  12  3  5 . Δηλ. f ( x1 )  f ( x2 ) .
Άρα εντοπίσαμε δυο x1 , x2  D f με x1  x2 που δίνουν όμως f ( x1 )  f ( x2 ) . Άρα η
f δεν είναι «1-1».
iii. f ( x)  1  4 x  3e 2 x 1 με τον ορισμό δεν μπορώ να εξετάσω αν η f (x ) είναι «1-1».
Γι’ αυτό θα εξετάσω αν είναι γνησίως μονότονη.
Έχω : D f   ,
Έστω x1 , x2  D f   , με x1  x2   4 x1  4 x2  1  4 x1  1  4 x2 (1). Επίσης :
x1  x2  2 x1  2 x2  2 x1  1  2 x 2  1  e 2 x1 1  e 2 x2 1   3e 2 x 1  3e 2 x 1 (2)
1 2


2 x1 1
1  4 x1  3e  1  4 x 2  e  f ( x1 )  f ( x 2 ) . Άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα και
x2
άρα η f είναι και «1-1».
108) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  2 f ( x)  3e 2x  5 (1)

για κάθε x   . Nα δείξετε ότι είναι «1-1».
Λύση :
Έχω : f ( x1 )  f ( x2 )  f 3 ( x1 )  f 3 ( x 2 ) (2)
Επίσης : f ( x1 )  f ( x2 )   2 f ( x1 )  2 f ( x2 ) (3)
(1)
Προσθέτω κατά μέλη τις (2) και (3) και έχω : f 3 ( x1 )  2 f ( x1 )  f 3 ( x2 )  2 f ( x2 ) 
 3e 2 x1  5  3e 2 x2  5  3e 2 x1  3e 2 x2  e 2 x1  e 2 x2  2  x1  2  x2   x1   x 2 
x1  x2 άρα η f είναι και «1-1».
Είναι : f 3 ( x)  2 f ( x)  3e 2x  5 (1)
Θεωρούμε τη συνάρτηση : g ( x)  x 3  2 x , x  
άρα η (1) γίνεται : g  f ( x)   3e 2 x  5  g o f ( x)  3e 2 x  5 (2), x  
( 2)
Έχω : f ( x1 )  f ( x2 )  g  f ( x1 )  g  f ( x2 )  g o f ( x1 )  g o f ( x2 ) 
 3e 2 x1  5  3e 2  x2  5  3e 2 x1  3e 2 x2  e 2 x1  e 2 x2  2  x1  2  x2   x1   x 2 
x1  x2 άρα η f είναι και «1-1».
109) Να εξετάσετε ποιες από τις παρακάτω συναρτήσεις είναι «1-1» και ποιες όχι
i. f ( x)  3e 2 x 3  2
ii. f ( x)  1  3e1 1 x
iii. f ( x)  e x 1  2 x  5
iv. f ( x)  3 ln( x  2)  3 x  3
v. f ( x)  3x 2  2
vi. f ( x)  x 2  5 x  6
vii. f ( x)  x  2
110) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  2 f ( x)  4 x 3  2 για

κάθε x   . Nα δείξετε ότι είναι «1-1».

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 7 : ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ «1-1» & ΛΥΣΗ ΕΞΙΣΩΣΕΩΝ
 Όταν μια συνάρτηση είναι «1-1», τότε ισχύει η ισοδυναμία
f g ( x)  f h( x)  g ( x)  h( x)
 Αν μια συνάρτηση είναι «1-1», τότε η εξίσωση f ( x )  0 , αλλά και κάθε
εξίσωση της μορφής f (x )   με    , έχει το πολύ μια ρίζα.
111) Αν η συνάρτηση f :    είναι γνησίως φθίνουσα, να λυθεί η εξίσωση :

( f o f )( x  2 x)  ( f o f )(3x  6) .
2
Λύση :
 
f  f "11" f "11"
f f ( x 2  2 x)  f  f (3x  6)   f ( x 2  2 x)  f (3x  6)  x 2  2 x  3x  6 
 x 2  5 x  6  0  x  2, ή, x  3 .
112) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  2 f ( x)  3x 2007  1 για

κάθε x   .
i. Να αποδειχθεί ότι η f είναι «1-1».
ii. Να λυθεί η εξίσωση f ( x 3  2 x)  f ( x  2) .
113) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x )  f  f ( x )   2 x  3 για

ii. Να λυθεί η εξίσωση f ( 2 x 3  x )  f (4  x )  0 .
114) Αν η συνάρτηση f :    είναι γνησίως φθίνουσα, να λυθεί η εξίσωση :

( f o f )( x  4 x)  ( f o f )( x  4) .
2
115) Δίνεται συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει: ( f o f )( x)  f ( x)  2 x  4 για

ii. Να βρείτε την τιμή f(2)
iii. 
Να λυθεί η εξίσωση f 4  f ( x 2  x)  2  0 . 
116) Δίνεται η συνάρτηση g ( x)  x  3e x  2 , καθώς και συνάρτηση f :    για την
οποία ισχύει: ( g f )( x)  8  3e x  2 για κάθε x   .
i. Να αποδειχθεί ότι η g είναι «1-1».
iii. Να λυθεί η εξίσωση f e x  1  f ( x  3)   f (e x  1)  0 .
117) Δίνεται η συνάρτηση f :   * για την οποία ισχύει : ( f o f )( x)  ( x  2) f ( x) για κάθε

x 

iii. Να λυθεί η εξίσωση f x  1  f ( x  1)   f ( x  2)  0 .
118) Να λύσετε τις παρακάτω εξισώσεις :

i. ex  1  x7 ii. ln( x  1)  2  x
119) Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : f (3  x)  f ( x  5)  0 για κάθε x  

και είναι γνησίως φθίνουσα .
i. Να λυθεί η ανίσωση : f ( x 2  2 x  4)  0 . ii. Να λυθεί η εξίσωση : f ( x)  0 .
120) Αν η συνάρτηση f ( x )  2 x  ln( x 2  1) είναι γνησίως αύξουσα τότε να λυθεί η

 (3 x  2) 2  1
 
εξίσωση : 2 x 2  3x  2  ln  . (Θέμα Γ 2010)
 x 1 
4
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 8: ΕΥΡΕΣΗ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

f 1 ( x )
Έστω f :    μια συνάρτηση. Για να βρούμε την αντίστροφη της f :
1) Βρίσκουμε το πεδίο ορισμού της f
2) Δείχνουμε ότι η f είναι «1-1»
3) Θέτουμε y  f ( x ) (οπότε f 1 ( y )  x ) και λύνουμε την εξίσωση y  f ( x ) ως προς x,
βάζοντας κατάλληλους περιορισμούς για το y.
4) Η συναλήθευση των περιορισμών για το y μας δίνει το σύνολο τιμών της f που είναι
το πεδίο ορισμού της f 1 ( x ) .
5) Αν η λύση της εξίσωσης y  f ( x ) ως προς x είναι x  g ( y ) , τότε έχουμε
f 1 ( y )  g ( y ) . Θέτουμε όπου y το x και έχουμε τον τύπο της f 1 ( x ) .
121) Να αποδειχτεί ότι η συνάρτηση f ( x )  2e 3 x 2  1 είναι 1  1 και να βρεθεί η αντίστροφή

της.
Λύση :
 Έστω x1 , x2   με f ( x1 )  f ( x 2 ) . Θα δείξουμε ότι x1  x 2 . Πράγματι έχουμε διαδοχικά:
f ( x1 )  f ( x2 )  2e 3 x  2  1  2e 3 x  2  1  e 3 x  2  e 3 x
1 2 1 2 2
 3x1  2  3x2  2  3x1  3x2  x1  x2 .
 Για να βρούμε την αντίστροφη της f θέτουμε y  f (x) και λύνουμε ως προς x. Έχουμε
y 1 y 1
λοιπόν: f ( x)  y  2e 3x2  1  y  2e 3 x 2  y  1  e 3 x 2   3x  2  ln , y 1
2 2
y 1 1 y 1 2
Άρα : 3 x  ln  2  x  ln  , y 1.
2 3 2 3
1 y 1 2
Επομένως, f 1 ( y)  ln  , y  1 , οπότε η αντίστροφη της f είναι η συνάρτηση
3 2 3
1 x 1 2
f 1
( x)  ln  , x 1 .
3 2 3

ex 1
122) Να βρεθεί το σύνολο τιμών και η αντίστροφη της συνάρτησης : f ( x)  x .
e 1
(Άσκηση 2vii) σελ. 156 σχολικού βιβλίου Α΄ Ομάδας)
Λύση :
ex 1
f ( x)  x , πρέπει e x  1  0  e x  1  x   άρα D f   .
e 1
Έστω x1 , x2  D f   , με f ( x1 )  f ( x2 ) . Θα δείξουμε με ότι x1  x2
Έχω f ( x1 )  f ( x 2 ) 
e x1  1 e x2  1
     
 e x1  1 e x2  1  e x1  1 e x2  1  
e x1  1 e x2  1
 e x1  e x2  e x1  e x2  1  e x1  e x2  e x1  e x2  1  2e x1  2e x2  e x1  e x2  x1  x2
Άρα η f (x ) είναι και «1-1» και άρα η f (x ) είναι και αντιστρέψιμη.
ex 1
Θέτω y  f ( x)  y   y (e x  1)  e x  1  ye x  y  e x  1  ye x  e x   y  1 
e 1
x

y 1(1)
y 1
 e  ye  y  1   e (1  y )  y  1 e x 
x x x

1 y
y 1
(επίσης πρέπει :  0  ( y  1)(1  y )  0  1  y 2  0  y  (1,1) (2) )
1 y
y 1 y 1 y 1
 ln e x  ln  x  ln , επίσης x    ln   για κάθε y  (1,1) .
1 y 1 y 1 y
Τελικά από (1) και (2) ισχύει ότι πρέπει y  (1,1) , άρα D f 1  (1,1)  f ( ) .
y 1 1 y 1 x
Άρα : x  ln  f 1 ( y )  ln  f 1 ( x)  ln , με D f 1  (1,1)  f ( )
1 y 1 y 1 x
123) Να βρεθεί, αν υπάρχει, η αντίστροφη της συνάρτησης f :    όταν ισχύουν οι

παρακάτω σχέσεις για κάθε x   και γνωρίζουμε ότι η f έχει σύνολο τιμών το  .
i. f 3 ( x)  2 f ( x)  2 x  1  0
ii. ( f f )( x)  x  f ( x) (να βρεθεί η f 1 ( x) ως συνάρτηση της f (x ) )
Λύση :
i. f 3 ( x)  2 f ( x)  2 x  1  0  f 3 ( x)  2 f ( x)  1  2 x (1)
Έχω : f ( x1 )  f ( x2 )  f 3 ( x1 )  f 3 ( x 2 ) (2)
Επίσης : f ( x1 )  f ( x2 )  2 f ( x1 )  2 f ( x2 ) (3)
(1)
Προσθέτω κατά μέλη τις (2) και (3) και έχω : f 3 ( x1 )  2 f ( x1 )  f 3 ( x2 )  2 f ( x2 ) 
 1  2 x1  1  2 x2   2x1  2x2  x1  x2 άρα η f είναι «1-1» και άρα f αντ/μη.
ος
(1)
1 y3  2y
1 Τρόπος Θέτω y  f ( x)  y 3  2 y  1  2 x  2 x  1  y 3  2 y  x  
2
1 1 y3  2y 1  x3  2x
f ( y)   f 1 ( x) 
2 2
2ος Τρόπος (Αν γνωρίζουμε από εκφώνηση ότι η f έχει σύνολο τιμών το  ή δίνει
1
f ()   τότε στη δοσμένη σχέση μπορώ να θέσω όπου x το f ( x) )
Η (1) ισχύει για κάθε x   και έχει σύνολο τιμών το  ,, άρα αν όπου x βάλω το
f 1 ( x) έχω :

 
f f 1 ( x )  x
1  x3  2x
f f 1
( x)   2 f  f ( x)   1  2 f ( x)  x  2 x  1  2 f ( x)  f
3 1 1 3 1 1
( x) 
2
ii. ( f f )(x)  x  f ( x)  f  f ( x)  f ( x)   x (1)
Έχω f ( x1 )  f ( x2 ) άρα θα είναι και f ( f ( x1 ))  f ( f ( x2 ))  ( f f )(x1 )  ( f f )(x2 ) (2)
Επίσης f ( x1 )  f ( x2 )   f ( x1 )   f ( x2 ) (3)
(1)
( f f )(x1 )  f ( x1 )  ( f f )(x2 )  f ( x2 )  x1   x2  x1  x2 άρα η f είναι «1-1» και
άρα η f είναι και αντιστρέψιμη.
f ( x ) y
1ος Τρόπος Θέτω f ( x)  y αρά (1)  f  f ( x)  f ( x)   x  f ( y)  y   x 
1 1
 x  y  f ( y)  f ( y)  y  f ( y)  f ( x)  x  f ( x)
2ος Τρόπος Η (1) ισχύει για κάθε x   και έχει σύνολο τιμών το  , άρα αν όπου x
βάλω το f 1 ( x) έχω :
   
f f ( f 1 ( x))  f f 1 ( x)   f 1 ( x)  f ( x)  x   f 1
( x)  f 1
( x)  x  f ( x)
124) Να βρεθεί το σύνολο τιμών και η αντίστροφη καθεμιάς των παρακάτω

συναρτήσεων
i. f ( x)  ln x  3
ii. f ( x)  e x 1  2
iii. f ( x)  x  5  2
iv. f ( x)  x 3 (ΘΕΜΑ Γ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2016)
e 1 x
v. f ( x)  ln
ex 1
vi. f ( x)  x 2  6 x  7 , αν x  [3, ) .
125) Δίνονται οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f , g , φ και ψ .

y y y
y=f (x) y=g(x) y=ψ(x)
O x O x O x
Να βρείτε ποιες από τις συναρτήσεις f , g, φ,ψ έχουν αντίστροφη και για καθεμία
απ’ αυτές να χαράξετε τη γραφική παράσταση της αντίστροφής της.
126) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x )  3 f ( x )  x  2  0 για

i. Να δείξετε ότι η f είναι ¨1-1¨
ii. Να βρείτε την αντίστροφη f 1 ( x)

 x 2  2 x  2, x  1
127) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)   .
3  2 x, x 1
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως φθίνουσα στο  .
ii. Να αποδείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη.
iii. Να βρείτε την αντίστροφη f 1 ( x) .
ln x  2 , x  (0,1) 1
128) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)   . Να βρείτε την αντίστροφη f ( x) .
 x 1 , x  1
129) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  1  ln x  1  1 

i. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της f.
ii. Να δείξετε ότι η f είναι ¨1-1¨
1
iii. Να βρείτε την αντίστροφη f ( x)
130) Να βρεθεί το σύνολο τιμών και η αντίστροφη καθεμιάς των παρακάτω

συναρτήσεων. Στο ίδιο σύστημα αξόνων να σχεδιάσετε την C f και C f 1 .
i. f ( x)  2 x  4
ii. f ( x)  ln( x  2)  1
iii. f ( x)  e x 1  2
iv. f ( x)  x  3  2

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 9 : ΟΙ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ f 1 ( x )  x και f 1 ( x )  f ( x )

 Έστω f :    μια «1-1» συνάρτηση, οπότε ορίζεται η αντίστροφη f 1 ( x) . Επειδή
οι γραφικές παραστάσεις των f και f 1 είναι συμμετρικές ως προς την ευθεία
y  x , προκύπτει ότι οι εξισώσεις f ( x )  x και f 1 ( x )  x είναι ισοδύναμες :
f ( x )  x  f 1 ( x )  x
Η επίλυση των παραπάνω εξισώσεων μας επιτρέπει να βρούμε τα σημεία τομής

των γραφικών παραστάσεων των f και f 1 με την ευθεία y  x
 Έστω f :    μια «1-1» συνάρτηση, οπότε ορίζεται η αντίστροφη f 1 ( x) .

Αποδεικνύεται ότι αν η f είναι γνησίως αύξουσα, τότε οι εξισώσεις f ( x )  f 1 ( x ) ,
f ( x )  x και f 1 ( x )  x είναι ισοδύναμες :
f ( x )  f 1 ( x )
 f ( x )  x  f 1 ( x )  x
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι τα σημεία τομής των γραφικών παραστάσεων

C f και C f 1 είναι ίδια με τα σημεία τομής της C f με την y  x ( *απόδειξη* ) (ή
της C f 1 με την y  x )
y
M(α,β) 37
M΄(β,α)
O x
y=x
(Αν η f δεν είναι γνησίως αύξουσα, τότε οι εξισώσεις f ( x )  x και f 1 ( x )  x δεν

είναι ισοδύναμες. Μπορεί δηλαδή να υπάρχουν σημεία τομής των C f και C f 1 που
δεν ανήκουν στην ευθεία y=x. Σε αυτή την περίπτωση τα κοινά σημεία των C f και
 y  f ( x)  y  f ( x)  x  f ( y )
1
C f 1 βρίσκονται από τη λύση του συστήματος :   
 y  f ( x)  x  f ( y )  y  f ( x)
1 1

( *απόδειξη* )
Έστω ότι υπάρχει ένα x0   τέτοιο ώστε f ( x0 )  f 1 ( x0 ) (στο x 0 έχω σημείο τομής των
C f και C f 1 ) θα δείξω ότι f ( x0 )  x0 (δηλ. στο x 0 σημείο τομής της C f και y  x )
f f ( x0 )  f 1 ( x0 )
Έστω f ( x0 )  x0  f ( f ( x0 ))  f ( x0 )  f ( f 1 ( x0 ))  f ( x0 )  x0  f ( x0 ) άτοπο!
Ομοίως καταλήγω σε άτοπο αν υποθέσω f ( x0 )  x0 , άρα τελικά f ( x0 )  x0 .
131) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )   x 3  x  12

i. Να αποδειχθεί ότι η f αντιστρέφεται.
ii. Να βρείτε τα σημεία τομής της C f 1 με την ευθεία y  x
iii. Να λύσετε την ανίσωση : f 1  f ( x  1)  8  1
Λύση :
i. D f   , Έστω x1 , x2  D f   , με x1  x2  x13  x 23   x13   x 23 (1). Επίσης :
x1  x2   x1   x2   x1  12   x2  12 (2)
 x1  x1  12   x 2  x 2  12  f ( x1 )  f ( x 2 ) .
3 3
Άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα,
άρα η f είναι «1-1» και άρα η f είναι αντιστρέψιμη.
ii. Τα σημεία τομής της C f 1 με την ευθεία y  x βρίσκονται από τη λύση του
 y  f 1 ( x )
συστήματος :  από όπου προκύπτει f 1 ( x)  x  f ( x)  x 
y  x
  x  x  12  x  x 3  2 x  12  0
3
1 0 2 -12 2
2 4 12
1 2 6 0
Άρα x  2 x  12  0  ( x  2)( x 2  2 x  6)  0  x  2  0  x  2
3
ή x 2  2 x  6  0 Αδύνατη
Άρα αφού y  x  y  2 . Δηλ. η C f 1 με την y  x τέμνονται στο σημείο Α(2,2).
 
f
iii. f 1  f ( x  1)  8  1 f f 1  f ( x  1)  8  f (1)  f  x  1  8  10  f  x  1  2 
f ( 2) 2 f
 f  x  1  f (2)  x  1  2  x  3  3  x  3 ή x  (3,3)
132) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  3x 5  x  3

ii. Να βρείτε τα σημεία τομής των C f και C f 1 .

iii. Να λύσετε την ανίσωση : f 1 f ( x 2  3)  4  0 
Λύση :
i. D f   , Έστω x1 , x2  D f   , με x1  x2  x15  x 25  3 x15  3 x 25 (1). Επίσης :
x1  x2  x1  3  x2  3 (2)


3x1  x1  3  3x 2  x2  3  f ( x1 )  f ( x2 ) . Άρα η f είναι γνησίως αύξουσα, άρα η
5 5
f (x ) είναι «1-1» και άρα η f (x ) είναι αντιστρέψιμη.
ii.Τα σημεία τομής της C f και C f 1 βρίσκονται από τη λύση του συστήματος :
 y  f ( x) 1
f
 1
από όπου προκύπτει f ( x )  f ( x )  f ( x)  x 
 y  f ( x)
 3x 5  x  3  x  3x 5  3  0  x 5  1  0  x 5  1  x  1
Άρα αφού y  x  y  1 . Δηλ. η C f με την C f 1 τέμνονται στο σημείο ( 1,1) .
iii. f 1  f ( x 2  3)  4  0  f  f 1  f ( x 2  3)  4  f (0)  f x 2  3  4  3  f x 2  3  7 

f
 
f (1) 7 f
 f x 2  3  f (1)  x 2  3  1  x 2  4  0 , έχω x 2  4  0  x  2
x - +
2 2

x2  4 + 0 - 0 +
Άρα επειδή θέλω : x 2  4  0  x  (,2)  (2,)
133) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )   x 3  2 x  14

ii. Να βρείτε τα σημεία τομής της C f 1 με την ευθεία y  x
134) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  ln( x  3)  x  1

135) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  e x 2  x  1

136) Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  x 3  4 x  4

iii. Να λύσετε την ανίσωση : f 1 x 2  13  2
137) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)  x 9  4 x  4

ii. Να υπολογίσετε το f 1 9 
iii. Να βρείτε τα σημεία τομής των C f και C f 1 .
iv. Να λύσετε την εξίσωση : f 1
x 2

 3x  11  1

138) Δίνεται η συνάρτηση f :    , η οποία έχει σύνολο τιμών το R και ικανοποιεί τη

σχέση : 2 f 3 ( x )  f ( x )  x  16 για κάθε x   .
i. Ν α δ ε ί ξ ε τ ε ό τ ι η f είναι ¨1-1¨
iii. Να βρείτε τα σημεία τομής της C f με την ευθεία y  x
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
139) Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : ( f f )( x)  3 f ( x)  x για κάθε x   .

1
ii. Αν η f έχει σύνολο τιμών το R, να εκφραστεί η f ως συνάρτηση της f.
140) Δίνεται συνάρτηση f :    γνησίως μονότονη. Να αποδείξετε ότι και η f 1

έχει
το ίδιο είδος μονοτονίας.
141) Δίνονται οι συναρτήσεις f , g :    με f ()   , για τις οποίες ισχύει :

( f f )( x)  ( g f )( x)  2 x  3 .
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη
ii. Να γράψετε τον τύπο της f 1 ως συνάρτηση της f και g.
142) Έστω οι συναρτήσεις f , g :    , όπου για την f ισχύει ( f f )( x)  x  f ( x) , για

i. Να αποδείξετε ότι η f είναι 1-1
ii. Να βρείτε το f (0)
 
iii. Αν ισχύει f g (e )  2 x  3  0 , x   , να βρείτε τη συνάρτηση g.
x
143) Έστω οι συναρτήσεις f , g :    , για τις οποίες ισχύει ( g f )( x)  2 x 5  e f ( x )  1 ,

x .
i. Να δείξετε ότι η f είναι 1-1
ii. Να λύσετε την εξίσωση f (ln x)  f (1  x )
3
144) Έστω η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει ( f f )( x)  x , για κάθε x  

και η συνάρτηση g ( x)  e x  e f ( x ) , x   που είναι συνάρτηση 1-1.
i. Να δείξετε ότι η f είναι 1-1
ii. Να δείξετε ότι ( g f )( x)  g ( x)
iii. Να βρείτε τη συνάρτηση f.
145) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f  f ( x)   x 2  x  1 , για κάθε

x   . Να δείξετε ότι :
i. f (1)  1
ii. Η συνάρτηση g ( x)  x  xf ( x)  1 , x   δεν είναι συνάρτηση 1-1.
2

146) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e  x  x .

i. Να αποδειχθεί ότι η f είναι γνησίως μονότονη.
ii. Να εξεταστεί αν ορίζεται η f 1 .
iii. Να λυθεί η εξίσωση f 1 ( x)  1  x
iv. Να λυθεί η ανίσωση f 1 ( x)  1  x
147) Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα : ( f f )( x)   x για κάθε x   . Να

αποδειχθεί ότι :
i. η f είναι «1-1»
ii. f 1   f
iii. η f δεν είναι γνησίως μονότονη
iv. η f είναι περιττή
v. f(0)=0
148) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : ( f f )( x )  f ( x )   x  2 για

i. Να αποδειχθεί ότι η f είναι αντιστρέψιμη
iii. Να αποδείξετε ότι η f δεν είναι γνησίως φθίνουσα
iv. Να λυθεί η εξίσωση f 4  f ( x  1)   2 .
149)
i. Έστω f , g :    δυο συναρτήσεις, όπου η g f είναι γνησίως φθίνουσα και η g
είναι γνησίως αύξουσα. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι γνησίως φθίνουσα.
ii. Έστω f :    μια συνάρτηση για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  e f ( x )  e  x  1  0 για
κάθε x   . Να εξετάσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία.
150) Έστω συνάρτηση f :    με σύνολο τιμών το (1, ) και για την οποία ισχύει :
f 2 ( x)  1  2 f ( x)  e 2 x για κάθε x   .
i. Να βρεθεί ο τύπος της f (x )
ii. Να δείξετε ότι η f είναι ¨1-1¨
iii. Να βρείτε την αντίστροφη f 1 ( x)
151) Έστω συνάρτηση f :    με σύνολο τιμών το  για την οποία ισχύει :

f 5 ( x)  2 f ( x)  x  0 για κάθε x   .
i. Να δείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη
ii. Να λυθεί η εξίσωση : f 1 ( x)  0
iii. Να βρείτε την αντίστροφη f 1 ( x)
152) Αν f , g :    και ισχύει ( f g )( x)  x (1) για κάθε x   ,

i. να δείξετε ότι η g είναι «1-1»
ii. να λύσετε την εξίσωση g ( x  1)  g ( x 2  1) .
153) Αν f , g :    τέτοιες ώστε η ( f g )( x) να είναι «1-1».

i. Να δείξετε ότι και η g είναι «1-1»

ii. να λύσετε την εξίσωση g (2 x 2  1)  g ( x 2  3x  1)

154) Έστω συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f 3 ( x)  2 f ( x)  3  x για κάθε
x 
i. Να δείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη
ii. Να λυθεί η εξίσωση f 1 ( x)  3
iii. Να δείξετε ότι η f έχει σύνολο τιμών το 
iv. Αν η f είναι γνησίως μονότονη να βρεθεί το είδος μονοτονίας της.
v. Να λυθεί η ανίσωση : f (e x 1  ln x)  f (2  x)
155) Θεωρούμε τη συνάρτηση f(x) =2+(x-2)2 με x≥2.
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι 1-1.
ii. Να αποδείξετε ότι υπάρχει η αντίστροφη συνάρτηση f -1 της f και να βρείτε τον τύπο
της.
iii. Να βρείτε τα κοινά σημεία των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων f και f -1
με την ευθεία y=x. (2Ο 2006)
156) Έστω η συνάρτηση f ( x)  x  1  e x

i. Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα.
ii. Να λύσετε την εξίσωση : e x  x  1
iii. Να λύσετε την ανίσωση : e x 1  2  x
157) Έστω η συνάρτηση f ( x)  e x 1  2

i. Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα.
iii. Να λύσετε την εξίσωση : f (2  e x 1 )  3
iv. Να λύσετε την ανίσωση : f (3  e x 1 )  e  2
158) Έστω η συνάρτηση f :    αντιστρέψιμη για την οποία ισχύει f (2)  5 . Να

βρείτε το f 1 (5) και να λύσετε την εξίσωση f 1 ( x)  2 .
159) Έστω η συνάρτηση f :    γνησίως μονότονη, της οποίας η γραφική

παράσταση διέρχεται από τα σημεία Α(-2,3) και Β(2005,5)
i. Να αποδειχθεί ότι η f είναι γνησίως αύξουσα.
ii. Να λυθεί η εξίσωση : f 2007  f 1 ( x 2  1)   5
iii. Να λυθεί η ανίσωση : f 1 ( x  3)  2005
160) Η γραφική παράσταση μιας γνησίως μονότονης συνάρτησης f :    διέρχεται

από τα σημεία Α(3,4) και Β(6,-2).
i. Να βρείτε το είδος της μονοτονίας της f.

ii. Να λυθεί η εξίσωση f  3  f 1 ( x  5)  4 
iii. Να λυθεί η ανίσωση : f 1
 f (x 2

 2)  6  3
161) Δίνεται γνησίως φθίνουσα συνάρτηση f με πεδίο ορισμού του R και σύνολο τιμών το
R για την οποία ισχύει : f (e x  2)  f ( x  3)  x για κάθε x  
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη.
ii. Να βρείτε τα σημεία τομής της C f με τον άξονα x΄x .

iii. Να λύσετε την ανίσωση : f 6  f 1 ( x 2  4)   0

162) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : f f ( x)  3x  2 για κάθε
x 
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι «1-1»
iii. Να εκφράσετε την f 1 με τη βοήθεια της f
iv. Να αποδείξετε ότι f (3x  2)  3 f ( x )  2
163) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e x  x  1 .
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι 1-1
1
 1
ii. Να λύσετε την εξίσωση e  x  e 2 
2

iii. Να αποδείξετε ότι e  e  e  
e
iv. Να λύσετε την εξίσωση ( f f )( x)  0
164) Δίνεται η συνάρτηση f : (1, )  (0, ) για την οποία ισχύει : f f ( x)  ln x για
κάθε x  (1, ) .
i. Να αποδείξετε ότι η f είναι «1-1»
ii. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  f 1 (2010)
iii. Να αποδείξετε ότι f (ln x)  ln f ( x) για κάθε x  (e, ) .
iv. Να αποδείξετε ότι f 1 ( x)  e f ( x )
165) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  x 2 1  x  1

ii. Να δείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη.
iii. Να υπολογίσετε το f 1 (1) .
iv. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  f 1 ( x)
166) Έστω f :    μια συνάρτηση για την οποία ισχύει : e f ( x )  2 f 3 ( x)  x  1  0 , για

κάθε x   . Αν θεωρήσουμε γνωστό ότι το σύνολο τιμών της συνάρτησης
g ( x)  e x  2 x 3  1 είναι το  , να δείξετε ότι η f αντιστρέφεται και ότι f 1  g .
167) Έστω f :    μια συνάρτηση με f ()   , για την οποία ισχύει

f ( f ( x))  x  0 , για κάθε x   . Να αποδείξετε ότι :
1 1
i. Η f είναι περιττή ii. Η f αντιστρέφεται iii. Η f είναι περιττή iv. f f
168) Έστω f :    μια συνάρτηση, για την οποία ισχύει : ( f f )( x)  x  1 , x   .

Να αποδείξετε ότι :
i. Η f είναι 1-1, έχει σύνολο τιμών το  και αντιστρέφεται.
ii. f 1 ( x)  1  f ( x) , για κάθε x  
iii. Η C f δεν έχει κοινά σημεία με τη διχοτόμο της γωνίας x̂y .
iv. Αν η f είναι γνησίως αύξουσα, να δείξετε ότι η C f είναι κάτω από την ευθεία y=x.

169) Δίνεται η συνάρτηση g ( x )  e x  x  1

i. Να μελετήσετε την g ως προς τη μονοτονία
ii. Να βρείτε τα σημεία τομής της Cg με τον άξονα x΄x .
iii. Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : g f ( x)  x  1
1) Να αποδείξετε ότι η f είναι «1-1»
2) Να βρείτε το f(1)
3) Να βρείτε τον τύπο της f 1 ( x ) .
170) **Δίνεται η συνάρτηση f :    , η οποία έχει σύνολο τιμών το R και ικανοποιεί τη

σχέση : f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) για κάθε x, y   .
i. Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f διέρχεται από την αρχή των αξόνων.
ii. Να αποδείξετε ότι η f είναι περιττή.
Αν η εξίσωση f ( x)  0 έχει μοναδική ρίζα τη x=0, τότε να αποδείξετε ότι :
iii. Η f είναι αντιστρέψιμη
iv. Ισχύει f 1 ( x  y )  f 1 ( x)  f 1 ( y ) για κάθε x, y   .
171) **Έστω f , g : (0,)   συναρτήσεις τέτοιες, ώστε να ισχύει xg ( x)  f ( x) για

κάθε x  0 . Αν η συνάρτηση g είναι γνησίως φθίνουσα στο (0,) , να αποδείξετε ότι :
f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) για κάθε x, y  (0,) .
172) Δίνεται γνησίως φθίνουσα συνάρτηση f :    και η συνάρτηση g :    ώστε

για κάθε x   να ισχύει η σχέση : f  f ( x)  2 g ( x)  x .
i. Να δείξετε ότι η συνάρτηση g είναι γνησίως αύξουσα στο  .
ii. Να βρείτε το είδος μονοτονίας της συνάρτησης : h( x)  f ( x)  g ( x) .
iii. Έστω x 0   με f ( x0 )  x0 . Να δείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των C f , C g
τέμνονται σε ένα μόνο σημείο.
iv. Να λύσετε την εξίσωση : f  f ( x  x0  2)   x  x0  2 f x  x0  2  2
v. Να λύσετε την ανίσωση : f  f (ln x  x0  1)   ln x  1  x0 (study4exams)
173) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει :

 ( f f )( x)  2 f ( x)  2 x  1 για κάθε x   .
 f ( 2)  5
i. Να βρείτε το f (5) .
ii. Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται.
iii. Να βρείτε το f 1 (2) .
iv. Να λύσετε την εξίσωση : f  f 1 (2 x 2  7 x)  1  2 (study4exams)
174) Δίνονται οι συναρτήσεις : f ( x)  x  1  1 και g ( x)  2  x .

i. Να ορίσετε την συνάρτηση f g .
ii. Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την f 1 .
iii. Να βρείτε το είδος της μονοτονίας της συνάρτησης f f g . (study4exams)

175) Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει : 3 f ( x)  2 f 3 ( x)  4 x  1 για

i. Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την f 1 .
ii. Να αποδείξετε ότι η f 1 είναι γνησίως αύξουσα.
iii. Να βρείτε τα σημεία τομής των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων f και
f 1 , αν γνωρίζετε ότι αυτά βρίσκονται πάνω στην ευθεία y  x .
iv. Να λυθεί η εξίσωση : f 2e x 1   f (3  x)  0 . (study4exams)
176) Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  ln x  x  1 .

i. Να αποδείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη.
ii. Να βρείτε τις ρίζες και το πρόσημο της f .
iii. Αν θεωρήσουμε γνωστό ότι η f έχει σύνολο τιμών το  , να βρείτε τα κοινά
σημεία των C f και C f 1
iv. Να δείξετε ότι : f ( x)  f (2016x)  f (2015x)  f (2017x) για κάθε x  0 .
v. Να λύσετε την εξίσωση : f ( x)  f ( x 3 )  f ( x 2 )  f ( x 8 ) , x  0 .
177) Έστω η συνάρτηση f ( x)  x  e x  1 .

ii. Να λύσετε την εξίσωση : e x  1  x .
iii. Θεωρούμε τη γνησίως μονότονη συνάρτηση g :    η οποία για κάθε x  
ικανοποιεί τη σχέση : g ( x)  e g ( x )  2 x  1 . Να αποδείξετε ότι η g είναι γνησίως
αύξουσα.
iv. Να αποδείξετε ότι g (0)  0 .
v. Να λύσετε την ανίσωση g f ( x)  0 . (E.M.E. 2008)
178) **Δίνεται 1-1 συναρτήσεις f , g :    για τις οποίες ισχύει : f ( x)   f g 1 ( x)  8

και 3 f g ( x)  2 f g 1 ( x)  10x  7 για κάθε x   .
i. Να βρείτε τις συναρτήσεις f , g.
Έστω συνάρτηση h :    τέτοια, ώστε : hg  f ( x)   e 2 x  4 x  2 για κάθε x   .
ii. Να βρείτε την h(x)
iii. Να αποδείξετε ότι η h(x) είναι αντιστρέψιμη
e e
iv. Να λύσετε την ανίσωση : x 2  3 x  2 x 2  6 x .
e e

1 Ε Α Α : – Ε ΕΑ Α Η Η
1.4 ΟΡΙΟ ΢ΤΝΑΡΣΗ΢Η΢ ΢ΣΟ x0  
12. Πκδα πλσ α β υθ Ϋ δ κ σλδκ βμ f κ xo εαδ α πζ υλδεΪ σλδα βμ f κ xo ;

πΪθ β β :
Ι ξτ δ σ δ : θ ηδα υθΪλ β β f έθαδ κλδ ηΫθβ Ϋθα τθκζκ βμ ηκλφάμ (α,x0 )  (x0 ,β) ,
σ δ ξτ δ β δ κ υθαηέα: lim f(x)   lim f(x)  lim f(x) 
x x0 x x0 x x0
y y y
39
f (x) f(x) f(x)
f ( x0 )    
f (x) f(x) f(x)
O x x0 x x O x x0 x x O x x0 x x
f(x0)
(a) (ȕ) (Ȗ)
Παλα βλά δμ :
α) Ι ξτ δ σ δ :
(α) lim f(x)   lim (f(x)  )  0
x x0 x x0
(ί) lim f(x)   lim f(x0  h) 

x x0 h 0
ί) Σκυμ αλδγηκτμ 1
 lim f(x) εαδ 2
 lim f(x) κυμ ζΫη πζ υλδεΪ σλδα βμ f κ x0 εαδ
x x0 x x0
υΰε ελδηΫθα κ 1
αλδ λσ σλδκ βμ f κ x0 , θυ κ 2
ιδσ σλδκ βμ f κ x0 .
| x|
Γ α παρά ιγμα, υ f ( x)  χ x0  0 , αφ :
x
x
— α x0 α f ( x)   1 , π lim f ( x)  1 ,
x x 0 
x
— α x0 α f ( x)   1 , π lim f ( x)  1 , α lim f ( x)  lim f ( x)
x x 0  x 0  x 0
ΰ) — Γδα θα αθααβ ά κυη κ σλδκ βμ f κ x0 , πλΫπ δ β f θα κλέα αδ σ κ γΫζκυη

“εκθ Ϊ κ x0 ”, βζα ά β f θα έθαδ κλδ ηΫθβ ’ Ϋθα τθκζκ βμ ηκλφάμ (α,x0 )  (x0 ,β) ά
(α, x0 ) ά (x0 ,β) .
— Σκ x0 ηπκλ έ θα αθάε δ κ π έκ κλδ ηκτ βμ υθΪλ β βμ (΢ξ. 39α, 39ί) ά θα ηβθ

αθάε δ ’ αυ σ .
— Η δηά βμ f κ x0 , σ αθ υπΪλξ δ, ηπκλ έ θα έθαδ έ β η κ σλδσ βμ κ x0 (΢ξ. 39α) ά
δαφκλ δεά απσ αυ σ.
) Ι ξτ δ σ δ lim x  x0 εαδ lim c  c

x x0 x x0
Ε Ε Ε Α: Α Α Γ Α www.pitetragono.gr λί α 56
) πκ δεθτ αδ σ δ κ lim f ( x) έθαδ αθ ιΪλ β κ πθ Ϊελπθ α, πθ δα βηΪ πθ

x x0
(α, x 0 ) εαδ ( x 0 , ) α κπκέα γ πλκτη σ δ έθαδ κλδ ηΫθβ β f.

| x 1 |
Έ α παρά ιγμα, α υ α υ f ( x) 
x 1
x0  0 , π α υπ (1, 0)  (0, 1) υ π υ , π
 ( x  1)
αυ πα φ f ( x)   1 . Επ ω , α
x 1
lim f ( x)  1 .
x 0
) ΢ β υθΫξ δα, σ αθ ζΫη σ δ ηδα υθΪλ β β f Ϋξ δ εκθ Ϊ κ x0 ηδα δ δσ β α Ρ γα

θθκκτη σ δ δ ξτ δ ηδα απσ δμ παλαεΪ π λ δμ υθγάε μ:
i) Η f έθαδ κλδ ηΫθβ Ϋθα τθκζκ βμ ηκλφάμ (α, x0 )  ( x0 , ) εαδ κ τθκζκ αυ σ Ϋξ δ

βθ δ δσ β α Ρ.
ii) Η f έθαδ κλδ ηΫθβ Ϋθα τθκζκ βμ ηκλφάμ (α, x 0 ) , Ϋξ δ ’ αυ σ βθ δ δσ β α Ρ,
αζζΪ θ κλέα αδ τθκζκ βμ ηκλφάμ ( x 0 , ) .
iii) Η f έθαδ κλδ ηΫθβ Ϋθα τθκζκ βμ ηκλφάμ ( x 0 , ) , Ϋξ δ ’ αυ σ βθ δ δσ β α Ρ,
αζζΪ θ κλέα αδ τθκζκ βμ ηκλφάμ (α, x 0 ) .
η x
Γ α παρά ιγμα, υ f ( x)  α x0  0 , αφ α
x
 π   π
  ,0    0,  α α αυ .
 2   2
1.5 Ι ΙΟΣΗΣ ΢ ΣΩΝ ΟΡΙΩΝ
13. Να ΰλΪο δμ δ δσ β μ κυ κλέκυ κ xo .
πΪθ β β :
Γδα κ σλδκ δ ξτκυθ κδ παλαεΪ π δ δσ β μ :
α) Θ υλβηα 1κ (π υ α ω α α)
 θ lim f(x)  0 , σ f(x)  0 εκθ Ϊ κ x0

x x0
 θ lim f(x)  0 , σ f(x)  0 εκθ Ϊ κ x0

x x0
Παλα άλβ β :
 θ υπΪλξ δ κ lim f ( x) εαδ έθαδ f ( x)  0 εκθ Ϊ κ x0 , σ lim f ( x)  0
x x0 x  x0
 θ υπΪλξ δ κ lim f ( x) εαδ έθαδ f ( x)  0 εκθ Ϊ κ x0 , σ lim f ( x)  0

x x0 x  x0
ί) Θ υλβηα 2κ ( α α α)
θ κδ υθαλ ά δμ f, g Ϋξκυθ σλδκ κ x0 εαδ δ ξτ δ f(x)  g(x)

εκθ Ϊ κ x0 , σ lim f(x)  lim g(x)
x x0 x x0
Παλα άλβ β : θ υπΪλξκυθ α lim f ( x) εαδ lim g ( x)

x x0 x x0
 θ f ( x)  g ( x) εκθ Ϊ κ x0 , σ lim f(x)  lim g(x)

x x0 x x0
 θ lim f ( x)  lim g ( x) , σ f ( x)  g ( x) εκθ Ϊ κ x0 .

x  x0 x x0
 θ lim f ( x)  lim g ( x) , σ f ( x)  g ( x) εκθ Ϊ κ x0 .

x  x0 x x0
ΰ) Θ υλβηα 3κ (π υ α ω α α)
θ υπΪλξκυθ α σλδα πθ υθαλ ά πθ f εαδ g κ x0 , σ :
1. lim (f(x)  g(x))  lim f(x)  lim g(x)
x x0 x x0 x  x0
2. lim (κf(x))  κ lim f(x) , ΰδα εΪγ αγ λΪ κ  R

x x0 x x0
3. lim (f(x)  g(x))  lim f(x)  lim g(x)

x x0 x x0 x  x0
lim f(x)
f(x) x x0
4. lim  , φσ κθ lim g(x)  0
x  x0 g(x) lim g(x) x x0
x  x0
5. lim | f(x) | lim f(x)

x x0 x x0
6. lim k f(x)  k lim f(x) , φσ κθ f(x)  0 εκθ Ϊ κ x0 .

x x0 x x0
ν
) έθαδ : xlim [ f ( x)] ν   lim f ( x) ,  Ν * ΰδα παλΪ δΰηα xlim x ν  x 0ν
 x0  x  x0  x 0
) Έ π κ πκζυυθυηκ P(x)  αν xν  αν 1xν 1   α1x  α0 εαδ x0  R . έθαδ :

lim P(x)  P(x0 )
x x0
πσ διβ :
΢τηφπθα η δμ παλαπΪθπ δ δσ β μ Ϋξκυη :

ν ν 1
lim P( x)  lim (α ν x ν  α ν 1 x ν 1    α 0 )  lim (αν x )  lim (αν 1 x )   lim α0 
xx 0 xx 0 x  x0 x  x0 x  x0
ν
 αν lim x  αν 1 lim x ν 1
   lim α 0  αν x  αν
0 xν 1
ν 1 0    α0  P( x0 ) . Άλα : lim P( x)  P( x 0 ) .
x  x0 x  x0 x  x0 x  x0
P(x)
)Έ π β λβ ά υθΪλ β β f(x)  , σπκυ P(x) , Q(x) πκζυυθυηα κυ x εαδ
Q(x)
P(x) P(x0 )
x0  R η Q(x0 )  0 . Θα έθαδ σ lim  , σπκυ Q(x0 )  0
x  x0 Q(x) Q(x0 )
α)
Κλδ άλδκ παλ ηίκζάμ (2016 ΄)
Έ π κδ υθαλ ά δμ f, g,h . θ
 h(x)  f(x)  g(x) εκθ Ϊ κ x0 εαδ
 lim h(x)  lim g(x)  , σ lim f(x) 
x x0 x x0 x x0
β) Ι ξτ δ σ δ ( ω α)
● |ημx||x| , ΰδα εΪγ x R .Η δ σ β α δ ξτ δ ησθκ σ αθ x  0 .
 xlim ημx  ημx0 ● lim συνx  συνx0
x 0 x x 0
ημx συν x  1
 xlim 1 ● lim 0
0 x x 0 x
14. Πυμ υπκζκΰέακυη κ σλδκ βμ τθγ βμ υθΪλ β βμ f g κ xo .

πΪθ β β :
θ γΫζκυη θα υπκζκΰέ κυη κ σλδκ βμ τθγ βμ υθΪλ β βμ f g κ βη έκ x0
, βζα ά κ lim f(g(x)) , σ λΰαασηα πμ ιάμ:
x x0
1. ΘΫ κυη u  g(x) .
2. Τπκζκΰέακυη (αθ υπΪλξ δ) κ u0  lim g(x) εαδ
x x0
3. Τπκζκΰέακυη (αθ υπΪλξ δ) κ  lim f(u) .

u u0
θ g(x)  u0 εκθ Ϊ κ x0 , σ κ αβ κτη θκ σλδκ έθαδ έ κ η , βζα ά δ ξτ δ:

lim f ( g ( x))  lim f (u) .
x  x0 uu0
΢ΚΗ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢Η:
1) Να ι Ϊ αθ έθαδ εαζυμ κλδ ηΫθα α παλαεΪ π σλδα :
i. lim x  1
x 2
ii. lim x  2
x 1
iii. lim (ln x)

x 1
iv. lim x 7  x 5  1
x 1
2) θ lim f ( x)  2  8 εαδ lim f ( x)  5  2 , θα ίλ γκτθ κδ πλαΰηα δεΫμ δηΫμ κυ ζ ΰδα

x  x0 x  x0
δμ κπκέ μ β υθΪλ β β f Ϋξ δ σλδκ κ βη έκ x 0 .
3) έθ αδ ηδα υθΪλ β β f κλδ ηΫθβ κ (α, x 0 )  ( x 0 , ) , η lim f ( x)  λ 2  6 εαδ

x  x0
lim f ( x)  λ . Να ίλ έ δμ δηΫμ κυ λ   , ΰδα δμ κπκέ μ υπΪλξ δ κ lim f ( x) .

x  x0 x x0
4) Να ξαλΪι β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ υθΪλ β βμ f εαδ η β ίκάγ δα αυ άμ θα

ίλ έ , φσ κθ υπΪλξ δ, κ x
lim f ( x) , σ αθ:
x 0
x 2  5x  6  x, x  1

i. f ( x)  , x0  2 ii. f ( x)   1 , x 1
x2 , x 1 0

x
 x2 , x 1 x2
iii. f ( x)   , x0  1 iv. f ( x)  x  , x0  0 .
 x  1, x  1 x
5) Έ π ηδα υθΪλ β β f η lim

x 2
f ( x)  4 . Να ίλ έ κ lim
x 2
g ( x) αθ:
| 2 f ( x)  11 |
i. g ( x)  3( f ( x)) 2  5 ii. g ( x) 
( f ( x)) 2  1
iii. g ( x)  ( f ( x)  2)( f ( x)  3) .
6) έθ αδ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ υθΪλ β βμ f .
i. Να ίλ έ κ π έκ κλδ ηκτ εαδ κ τθκζκ δηυθ βμ f .

ii. Να ίλ έ αθ υπΪλξκυθ α παλαεΪ π σλδα
α) lim f ( x) ί) lim f ( x) ΰ) lim f ( x) ) lim f ( x) ) lim f ( x)
x 2 x1 x2 x3 x4
Γδα α σλδα πκυ θ υπΪλξκυθ θα αδ δκζκΰά βθ απΪθ β β αμ.
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 1 : ΟΡΙΟ ΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η΢

Γδα θα υπκζκΰέ κυη Ϋθα σλδκ lim f ( x) , αλξδεΪ γΫ π σπκυ x κ x 0
x x0
Π λέπ π β 1β θ κ απκ Ϋζ ηα έθαδ αλδγησμ l   σ κ lim f ( x)  l .

x  x0
0
Π λέπ π β 2β θ η Ϊ βθ αθ δεα Ϊ α β πλκετο δ απλκ δκλδ έα βμ ηκλφάμ
,
0
σ παλαΰκθ κπκδυ αλδγηβ ά εαδ παλαθκηα ά η εκπσ θα απζκπκδβγ έ κ
παλΪΰκθ αμ βμ ηκλφάμ x  x0
Π λέπ π β 3β θ Ϋξκυη
σλδκ Ϊλλβ βμ υθΪλ β βμ (πκυ π λδΫξ δ λέα μ) εαδ
0
πλκετπ δ β απλκ δκλδ έα , σ πκζζαπζα δΪακυη αλδγηβ ά εαδ παλαθκηα ά η
0
β υαυΰά παλΪ α β κυ σλκυ ά πθ σλπθ πκυ π λδΫξ δ λέαα
 
Π λέπ π β 4β θ πλκετο δ  σ εΪθπ κηυθυηα α εζΪ ηα α εαδ πλκετπ δ
0 0
0
σλδκ βμ ηκλφάμ , κπσ εαδ λΰΪακηαδ σππμ παλαπΪθπ.
0
ΡΓ Λ Ι Π Ρ ΓΟΝΣΟΠΟΙΗ΢Η΢ :
 Κκδθσμ παλΪΰκθ αμ : ΰΪακυη εκδθσ παλΪΰκθ α απσ σζκυμ κυμ σλκυμ ά εα Ϊ

κηΪ μ.
 Σαυ σ β μ : ΢υθάγπμ ξλβ δηκπκδκτη δμ Σαυ σ β μ

         2   2
 3   3  (   )( 2     2 )
 3   3  (   )( 2     2 )
 Σλδυθυηκ :
θ >0 σ x 2  x     ( x  x1 )( x  x2 )
θ =0 σ x 2  x     ( x  x1 ) 2
θ <0 σ κ λδυθυηκ θ παλαΰκθ κπκδ έ αδ.
 ΢ξάηα Horner : σεδηβ εΪθπ πλυ α η κ x0

ΛΤΜ Ν ΢ ΢ΚΗ΢ Ι΢ : Π λέπ π β 1β
1) Να υπκζκΰδ κτθ α παλαεΪ π σλδα :

i. lim ( x 5  6 x  2013) ii. lim x 2  9 iii. lim ( x 3  7 x 2  28)
x 1 x 4 x 2
Λτ β :
i. lim ( x 5  6 x  2013)  15  6  1  2013  1  6  2013  2008
x 1
ii. lim x 2  9  4 2  9  5
x 4
iii. lim ( x 3  7 x 2  28)  (2) 3  7  (2) 2  28  8  28  28  8

x 2

x 4  16
i. lim 3
x 2 x  8
2 x 2  3x  1
ii. lim
x 1 x2 1
1
1
iii. lim x `
x 1 1
1 2
x
( x  3) 3  27
iv. lim
x 0 x
Λτ β :
 
0
2
x 4  16 0 x 2  42 ( x 2  4)( x 2  4) ( x  2)( x  2)( x 2  4)
i. lim 3  lim 3  lim  lim 
x 2 x  8 x 2 x  2 3 x 2 ( x  2)( x 2  2 x  4) x 2 ( x  2)( x 2  2 x  4)
( x  2)( x 2  4) 32 8
lim  
x 2 ( x 2  2 x  4) 12 3
 1  1
2( x  1) x  
0 2 x  
2 x  3x  1  2
 lim 
2 0 2 1
ii. lim  lim 
x 1 x 1
2 x 1 ( x  1)( x  1) x 1 ( x  1) 2
1 x 1
1  00
x  lim x  lim x ( x  1)  lim x( x  1)  lim x  1
2
iii. lim
x 1 1 x 1 x 2  1 x 1 x ( x 2  1) x 1 ( x  1)( x  1) x 1 ( x  1) 2
1 2 2
x x
0
( x  3) 3  27 0 ( x  3) 3  33 ( x  3  3)[( x  3) 2  3( x  3)  32 ]
iv. lim  lim  lim 
x 0 x x 0 x x 0 x
x( x 2  6 x  9  3x  9  9) x 2  6 x  9  3x  9  9
lim  lim  27
x 0 x x 0 1

3 x
i. lim
x 9 9  x
1 1 x2
ii. lim
x 0 x2
x2 2
iii. lim
x 2
x2  5  3
x 2
iv. lim
x 4 x  5x  4
2
Λτ β :
0
3 x 0 (3  x )(3  x ) 9 x 1 1
i. lim  lim  lim  lim 
x 9 9  x x 9
(9  x)(3  x ) x 9
(9  x)(3  x ) x9 3  x 6
0 2
1 1 x2 0 (1  1  x 2 )(1  1  x 2 ) 1 1 x2
ii. lim  lim  lim 
x 0 x2 x 0
x 2 (1  1  x 2 ) x 0 2
x (1  1  x 2 )
11 x2 x2 1 1
 lim  lim  lim 
x 0 x 0
x 0
x (1  1  x )
2 2
x (1  1  x )
2 2
1 1 x 2 2
0
x2 2 0 ( x  2  2)( x  2  2)( x 2  5  3)
iii. lim  lim 
x 2
x2  5  3 x 2
( x 2  5  3)( x 2  5  3)( x  2  2)
( x  2  4)( x 2  5  3) ( x  2)( x 2  5  3) ( x  2)( x 2  5  3)
 lim  lim  lim 
x 2
( x 2  5  9)( x  2  2) x 2
( x 2  4)( x  2  2) x 2
( x  2)( x  2)( x  2  2)
x2  5  3 6 3
 lim  
x 2
( x  2)( x  2  2) 16 8
0
x 2 0 ( x  2)( x  2) x4
iv. lim 2  lim  lim 
x 4 x  5 x  4 x 4
( x  1)( x  4)( x  2) x4 ( x  1)( x  4)( x  2)
1 1
 lim 
x 4
( x  1)( x  2) 12

2 3
4) Να υπκζκΰέ κ σλδκ : lim ( 2  3 )
x 1 x  1 x 1
2 3 2 3
Λτ β : lim ( 2  3 )  lim (  )
x 1 x  1 x 1 x 1 ( x  1)( x  1) ( x  1)( x 2  x  1)
2( x 2  x  1) 3( x  1) 2 x 2  2 x  2  3x  3
 lim (  )  lim 
x 1 ( x  1)( x  1)( x 2  x  1) ( x  1)( x  1)( x 2  x  1) x 1 ( x  1)( x  1)( x 2  x  1)
 1  1
2( x  1) x   2 x  
2x  x  1
2
 2  2 3 1
 lim  lim  lim  
x 1 ( x  1)( x  1)( x  x  1)
2 x 1 ( x  1)( x  1)( x  x  1)
2 x 1 ( x  1)( x  x  1)
2
6 2

i. lim (2x  3 x)
x 0
ii. lim[ln( x 2  ex  1)]

x e
iii. lim ( x   2 x)

x 
6) Να υπκζκΰδ κτθ α παλαεΪ π σλδα

x2  4
i. lim
x 2 x  2
2 x 2  3x  5
ii. lim
x 1 x 1
x  2 x  15
2
iii. lim
x 3 x2  9
x 2  2x  1
iv. lim
x 1 x3  1
x 2  2x  1
v. lim
x 1 x3  x
x 3  27
vi. lim 3
x  3 x  9 x

x 3  3x 2  4 x  2
i. lim
x 1 x2 1
x 3  6x  5
ii. lim 2
x 1 2 x  x  1
x 3  x 2  10 x  8
iii. lim
x 2 x2  x  6
x3  7x  6
iv. lim 2
x 2 x  5 x  6
x3  6x  5
v. lim
x 1 ( 2 x  1) 3  1
 1 2 
vi. lim   2 
x 1 x  1 x 1

 1 4 
vii. lim   2 
x 2 x  2 x 4

 1 3 
viii. lim   
x 1 1  x 1  x3 


x 2  81
i. lim
x 9
x 3
x 3
ii. lim
x 3 x3
x 1  2
iii. lim
x 5 x5
1 x  2
iv. lim
x 3 x3
x3
v. lim
x 3
1 x  2

2 x3
i. lim 2
x 7 x  49
x2  x  2
ii. lim
x 1
3x  x 2  8
4x 2  3  2x  3
iii. lim
x
1 6x 2  x  1
2
x  5  2  2x
iv. lim
x 1
3x  7  2 x  2
10) Να ζυγκτθ α σλδα :

3
x 1  3 3  x
i. lim υπκ . σ αθ Ϋξπ 3 f ( x)  3 g ( x) , σ β υαυΰάμ παλΪ α β
x 2 x3  4x
2 2
έθαδ 3 f ( x)  3 f ( x)  3 g ( x)  3 g ( x) βζ.
2 2 3 3
(3 f ( x)  3 g ( x) )  (3 f ( x)  3 f ( x)  3 g ( x)  3 g ( x) )  3 f ( x)  3. g ( x)  f ( x)  g ( x)
x2  x  2
ii. lim 3
x 2 x6 2
x  8  3 9  x 1
iii. lim υπκ . σ αθ Ϋξπ παλΪ α β βμ ηκλφάμ  f ( x)   g ( x)   ,
x 1 x2  1
σ δα πΪη κθ αλδγησ ζ υκ αλδγηκτμ (Οδ αλδγηκέ αυ κέ έθαδ αθ έγ κδ πθ
δηυθ πκυ γα πλκετοκυθ απσ δμ  f (x ) εαδ  g (x ) , αθ γΫ κυη ’ αυ Ϋμ σπκυ x
κ x 0 ). ΢ β υθΫξ δα ξπλέακυη κ εζΪ ηα 2, σπκυ εΪγ εζΪ ηα π λδΫξ δ ηδα
λέαα εαδ Ϋθα αλδγησ εαδ Ϋζκμ υπκζκΰέακυη κ σλδκ εΪγ εζΪ ηα κμ
πκζζαπζα δΪακθ αμ η βθ εα Ϊζζβζβ υαυΰά παλΪ α β.
x5  8 x 5
iv. lim
x 1 x2 1
x 1  x  4  5
v. lim
x 5 x 2  25
x2  x3  3 2
vi. lim
x 1 x 1
3
x 1
vii. lim υπκ . σ αθ Ϋξπ κ έ δκ σλδκ  f ( x ) ,  f ( x ) ( βζ. λδαδεΪ δαφκλ δευθ
x 1 x 1
Ϊι πθ η κ έ δκ υπκλδακ) σ γΫ π 
f ( x )  y σπκυ η έθαδ κ .Κ.Π. πθ ε,ζ.
x2  1  3 x2  1
viii. lim
x 0
x2  1  1
3
x  2  33 x  2  4
ix. lim
x 3 3
x2 6 x2
x2  x  2  3 x2  x  6
x. lim
x 2 x2
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 2 : ΠΛ ΤΡΙΚ ΟΡΙ

2A) Σκ σλδκ ηδαμ υθΪλ β βμ υπΪλξ δ αθ εαδ ησθκ αθ υπΪλξκυθ α πζ υλδεΪ σλδα εαδ
έθαδ έ α, βζα ά lim f ( x)  l l   αθ εαδ ησθκ αθ : lim f ( x)  lim f ( x)  l . θ α
x  x0 x  x0 x  x0 
πζ υλδεΪ σλδα ηδαμ υθΪλ β βμ έθαδ δαφκλ δεΪ, βζα ά lim f ( x)  lim f ( x) , σ
x  x0 x  x0 
ζΫη σ δ θ υπΪλξ δ κ σλδκ βμ f κ x0 .
ΛΤΜ Ν ΢ ΢ΚΗ΢ Ι΢ :
11) (Ά εβ β 5 ζ. 175 ξκζδεσ ίδίζέκ ΄ ΟΜ ΢)

Να ίλ γ έ (αθ υπΪλξ δ), κ σλδκ βμ f (x) κ x 0 αθ :
x 2 , x  1  2 x, x  1
i. f ( x)   εαδ x0  1 ii. f ( x)   2 εαδ x0  1
5 x, x  1  x  1, x  1
Λτ β :
i. lim f ( x)  lim 5 x  5
x 1 x 1
lim f ( x)  lim x 2  1. Άλα lim f ( x)  lim f ( x) εαδ Ϊλα θ υπΪλξ δ κ lim f ( x)

x 1 x 1 x 1 x 1 x1
ii. lim f ( x)  lim ( x 2  1)  2

x 1 x 1
lim f ( x)  lim (2 x)  2 . Άλα lim f ( x)  lim f ( x)  2 , Ϊλα υπΪλξ δ κ lim f ( x)
x 1 x 1 x 1 x 1 x 1
εαδ ηΪζδ α lim f ( x)  2

x 1
12) Να ίλ έ αθ υπΪλξ δ κ lim f ( x) , σ αθ

x x0
x 9
 ,x 1
i. f ( x)   x  5 θα ίλ έ κ lim f ( x)
 x 2  x  2, x  1
x1

 x2  x  6
 ,x  3
 x3  9x
ii. f ( x)   2 θα ίλ έ κ lim f ( x)
 x  3x ,0  x  3
x3

 x3  9x
x  2
 ,1  x  2
iii. f ( x)   x 2  2 θα ίλ έ κ lim f ( x)
 x  1, 2  x  2 x 2

 x2  x  2
 ,x  2
 x2
iv. f ( x)   θα ίλ έ κ lim f ( x)
 x2 ,x  2
x2

 x 1 1
2B) ΤΡ ΢Η Π Ρ Μ ΣΡΩΝ

2x   , x  3
έθ αδ υθΪλ β β f ( x)   . Να ίλ έ δμ δηΫμ πθ  ,    , ΰδα δμ κπκέ μ
x  3 , x  3
δ ξτ δ lim f ( x)  10 .
x 3
Λτ β :
lim f ( x)  10  lim f ( x)  lim f ( x)  10
x 3 x 3 x 3
Έξπ : lim f ( x)  10  lim (x  3 )  10  3  3  10 (1)

x 3 x 3
πέ βμ : lim f ( x)  10  lim (2x   )  10  6    10 (2)

x 3 x 3
3  3  10  (2)  6  6  20

Σδμ (1) εαδ (2)   η πλσ γ β εα Ϊ ηΫζβ Ϋξπ :
6    10 6    10
4
 5  10    2 εαδ αθ δεαγδ υθ αμ βθ 1β 3  6  10   
3
ax 3  x  a  1, x  2
14) έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)   σπκυ α πλαΰηα δεσμ αλδγησμ. Να
(a  1) x  1, x  2
ίλ έ καυ θα υπΪλξ δ κ lim f ( x) .
x2
2 x 2  x   , x  1

15) έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  3x  1,1  x  2 σπκυ α, ί πλαΰηα δεκέ αλδγηκέ. Να
 x 2  x    2, x  2

ίλ έ α α,ί υ θα υπΪλξκυθ υΰξλσθπμ α lim f ( x) εαδ lim f ( x) .
x1 x2
0
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 3 : ΜΟΡΦΗ   Κ Ι ΠΡΟ΢ΗΜΟ ΟΡΙΟΤ
0
(ΟΡΙ Μ ΠΟΛΤΣ )
3 ) ΢ αυ ά β η γκ κζκΰέα ίλέ ε δ φαληκΰά κ Θ υλβηα 1 κ ζ.165 πκυ ζΫ δ σ δ :

 θ lim f ( x)  0 , σ f ( x)  0 εκθ Ϊ κ x 0
x  x0
 θ lim f ( x)  0 , σ f ( x)  0 εκθ Ϊ κ x0
x  x0
0
Έ π σ δ κ lim f ( x) κ βΰ έ κ ηκλφά   εαδ π λδΫξ δ σλκυμ βμ ηκλφάμ g (x) .
x x0
0
 θ κ lim g ( x ) έθαδ γ δεσ ά αλθβ δεσ, σ γ πλκτη αθ έ κδξα g(x)>0 ά g(x)<0
x x0
εκθ Ϊ κ x 0 εαδ απαζζα σηα απσ βθ παλκυ έα πθ απκζτ πθ.

 θ lim g ( x ) =0, σ η β ίκάγ δα κυ πέθαεα πλκ άηπθ ίλέ εκυη κ πλσ βηκ
x x0
βμ g(x) εαδ λΰαασηα η πζ υλδεΪ σλδα.
16) Να υπκζκΰδ κτθ α σλδα :

2 x 1  3 x  5  2
i. lim
x 3
x 1  5  x
x4
ii. lim
x 4
x  4 1 1
x 2  3x  2  x  1
iii. lim
x 1
x2  x  x 1
Λτ β :
2 x 1  3 x  5  2
i. lim Έξπ :
x 3
x 1  5  x
lim ( x  1)  2  0 Ϊλα κ x  1  0 σ αθ κ x  3
x 3
lim ( x  5)  2  0 Ϊλα κ x  5  0 σ αθ κ x  3
x 3
2 x 1  3 x  5  2 2( x  1)  3( x  5)  2 2 x  2  3x  15  2
Άλα : lim  lim  lim 
x 3
x 1  5  x x 3
x 1  5  x x 3
x 1  5  x
(5 x  15)( x  1  5  x ) 5( x  3)( x  1  5  x )
 lim  lim 
x 3
( x  1  5  x )( x  1  5  x ) x 3 x 1 5  x
5( x  3)( x  1  5  x ) 5( x  3)( x  1  5  x ) 5( x  1  5  x )
 lim  lim  lim 5 2
x 3 2x  6 x 3 2( x  3) x 3 2
x4
ii. lim Έξπ :
x 4
x  4 1 1
lim ( x  4)  0 Ϊλα :
x 4
x - 4
x4 - 0 +
 θ x  4  0  x  4 βζ. σ αθ x  4  σ :
x4 ( x  4)( x  3  1) ( x  4)( x  3  1)
lim  lim  lim 2
x 4 x  4 1 1 x  4 ( x  3  1)( x  3  1) x  4 x4
 θ x  4  0  x  4 βζ. σ αθ x  4  σ :
 ( x  4) 4 x (4  x)( 5  x  1)
lim  lim  lim 
x 4  ( x  4)  1  1 x4 4  x  1  1 x4 ( 5  x  1)( 5  x  1)
(4  x)( 5  x  1)
 lim  2 . Άλα αφκτ α πζ υλδεΪ σλδα έθαδ δ α
x 4 4 x
x4
σ : lim 2
x 4
x  4 1 1
x 2  3x  2  x  1
iii. lim Έξπ :
x 1
x2  x  x 1
lim ( x 2  3x  2)  0 , lim ( x 2  x)  0
x 1 x 1
Έξπ x 2  3x  2  0  x  1, ή, x  2 πέ βμ x 2  x  0  x  0, ή, x  1
x - 0 1 2 +
x  3x  2
2
+ + 0 - 0 +
x x
2
+ 0 - 1 + +
 θ x  1 βζ. σ αθ x 1 σ :
x 2  3x  2  x  1  x 2  3x  2  x  1  x 2  4x  3
lim  lim  lim 
x 1 x2  x  x 1 x 1 x2  x  x 1 x 1 x2 1
 ( x  1)( x  3)
 lim 1
x 1 ( x  1)( x  1)
 θ x  1 βζ. σ αθ x 1 σ :
x 2  3x  2  x  1 x 2  3x  2  x  1 x 2  2x  1
lim  lim  lim 
x 1 x2  x  x 1 x 1  ( x 2  x)  x  1 x 1  x 2  x  x  1
x 2  2x  1 ( x  1) 2
lim  lim  1
x 1  x 2  2 x  1 x1  ( x  1) 2
x 2  3x  2  x  1
Άλα αφκτ α πζ υλδεΪ σλδα θ έθαδ δ α σ θ υπΪλξ δ κ lim
x 1
x2  x  x 1

x2  x  2  x  3  8
i. lim
x 1
x2  x  x 1
x  3  x 1
ii. lim
x 2 x2  2x

x  2  x2  4
i. lim
x 2 x 5 3
x2  9  x  3
ii. lim
x 3 x2 5
x2  1  x2  x
iii. lim
x 1 x2  2x  3  x  1
3 ) ΢ βθ εα βΰκλέα α εά πθ πκυ γα κτη , ίλέ ε δ φαληκΰά κ Θ υλβηα 2 κ ζ.

166 πκυ ζΫ δ σ δ :
 θ κδ υθαλ ά δμ f , g Ϋξκυθ σλδκ κ x 0 εαδ δ ξτ δ f ( x)  g ( x) εκθ Ϊ κ x 0 , σ
lim f ( x )  lim g ( x) . (΢ξσζδκ : κ παλαπΪθπ Θ υλβηα δ ξτ δ εαδ σ αθ f ( x  g ( x) )
x x0 x x0
19) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    δ ξτ δ xf ( x)  3 f ( x)  x 2  x  6 ΰδα εΪγ x   εαδ κ

lim f ( x) υπΪλξ δ εαδ έθαδ πλαΰηα δεσμ αλδγησμ. Να ίλ έ κ lim f ( x) .
x 3 x 3
Λτ β :
Σκ lim f ( x) υπΪλξ δ εαδ έθαδ πλαΰηα δεσμ αλδγησμ Ϊλα :

x 3
lim f ( x)  lim f ( x)  lim f ( x)  l  

x 3 x 3 x 3
Γδα εΪγ x   δ ξτ δ : xf ( x)  3 f ( x)  x 2  x  6  f ( x)( x  3)  x 2  x  6

x2  x  6
 θ x  3  0  x  3 σ f ( x)( x  3)  x  x  6  f ( x)  2
x3
x  x6
2
( x  2)( x  3)
Άλα lim f ( x)  lim  l  lim  l  5 (1)
x 3 x 3 x3 x 3 x3
x2  x  6
 θ x  3  0  x  3 σ f ( x)( x  3)  x 2  x  6  f ( x) 
x3
x  x6
2
( x  2)( x  3)
Άλα lim f ( x)  lim  l  lim  l  5 (2)
x 3 x 3 x3 x  3 x3
πσ (1) εαδ (2) πλκετπ δ σ δ l  5  lim f ( x)  5
x 3
20) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    δ ξτ δ xf ( x)  2 f ( x)  x 2  5x  6 ΰδα εΪγ x   εαδ κ

lim f ( x) υπΪλξ δ εαδ έθαδ πλαΰηα δεσμ αλδγησμ. Να ίλ έ κ lim f ( x) .
x2 x2
21) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    δ ξτ δ : xf ( x)  f ( x)  x 2  2 x  3 , ΰδα εΪγ x   εαδ κ

lim f ( x ) υπΪλξ δ εαδ έθαδ πλαΰηα δεσμ αλδγησμ. Να ίλ έ κ lim f ( x ) .
x1 x1
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 4 : ΤΠΟΛΟΓΙ΢ΜΟ΢ ΟΡΙΩΝ Μ ΟΗΘΗΣΙΚΗ

΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η
4 ) Ό αθ ΰθπλέακυη κ σλδκ ηδαμ παλΪ α βμ πκυ π λδΫξ δ ηδα υθΪλ β β f (x ) εαδ
γΫζκυη θα ίλκτη κ lim f ( x ) , σ λΰαασηα πμ ιάμ : γΫ κυη η g (x ) βθ
x x0
παλΪ α β κυ κλέκυ πκυ ΰθπλέακυη , ζτθκυη πμ πλκμ f (x ) εαδ υπκζκΰέακυη κ

lim f ( x ) .
x x0

Να ίλ έ κ lim f ( x) , αθ :
x1
f ( x)
i. lim 4 f ( x)  2  4 x   10 ii. lim 1
x 1 x 1 x 1
Λτ β :
i. Έ π 4 f ( x)  2  4 x  g ( x) , Ϊλα lim g ( x)  10
x 1
Θα ζτ π πμ πλκμ f (x) : 4 f ( x)  2  4 x  g ( x)  4 f ( x)  g ( x)  4 x  2 
g ( x)  4 x  2 g ( x)  4 x  2  10  4  2
f ( x)  , Ϊλα lim f ( x)  lim   2
4 x 1 x 1 4 4
f ( x)
ii. Έ π  h( x) , Ϊλα lim h( x)  1
x 1 x 1
f ( x) x 1
Θα ζτ π πμ πλκμ f (x) :  h( x)  f ( x)  ( x  1)h( x)
x 1
Άλα lim f ( x)  lim( x  1)h( x)  (1  1)  1  0
x 1 x 1

23) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    έθαδ lim f ( x)  x 2  x  5  7 , θα ίλ γ έ κ lim f ( x).
x 2
 x2
(1  x) f ( x)  x 2  1
24) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    έθαδ lim  10 , θα ίλ γ έ κ lim f ( x).
x 1
1 x x1
f ( x)  x 2 f ( x)  2 x
25) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    έθαδ lim  5 , θα ίλ γ έ κ lim .
x 2 x  5x  6
2 x 2 x2
26) θ ΰδα β υθΪλ β β f :    έθαδ lim f ( x)  x 2  x  2  3 , θα

x 2
  έι σδ
f 2 ( x)  2 f ( x)  3
lim 2.
x 2 f 2 ( x)  1
κ lim  f ( x) g ( x) .
g ( x)
27) θ lim ( x  1) f ( x)  5 εαδ lim  4 , θα ίλ έ
x 1 x 1 x  3x  2
2 x1
f ( x) xf 2 ( x)  2 x  2
28) θ ΰδα β υθΪλ β β f δ ξτ δ lim  5 , θα απκ έι σ δ lim  1 .
x 1 x 1 x 1 x2 1
29) θ f :    υθΪλ β β η lim[ xf ( x)  x 2  8]  6 , θα ίλ έ αθ υπΪλξκυθ α σλδα :

x 2
f 2 ( x)  5 f ( x)
i. lim f ( x ) ii. lim
x2 x 2 f ( x)  1  2
f ( x)  x  5
30) θ f :    υθΪλ β β η lim  2 , θα ίλ έ αθ υπΪλξκυθ α σλδα :
x2 x2  4
f ( x)  3 f 2 ( x)  2 f ( x)  3
i. lim f ( x ) ii. lim iii. lim
x2 x 2 x2 x 2 x 2  6x  8
f ( x)  2
31) θ f :    υθΪλ β β η lim  4 , θα ίλ έ αθ υπΪλξκυθ α σλδα :
x 2 x2
f 2 ( x )  2 f ( x )  xf ( x )  2 x
i. lim f ( x )
x2
ii. lim
x 2 
x  2 x  2  2 
4 ) ΠΡΟ΢ ΙΟΡΙ΢ΜΟ΢ Π Ρ Μ ΣΡΩΝ Μ ΟΗΘΗΣΙΚΗ ΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η
ax 2  
32) Να ίλ γκτθ κδ πλαΰηα δεκέ αλδγηκέ α,ί υ lim 4
x 1 x 1
x 2  x  
x 2 x2  2x
ax 2  (   3) x  2a  
x 1 x 2  4x  3
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 5 : ΚΡΙΣΗΡΙΟ Π Ρ Μ ΟΛΗ΢

Έ π κδ υθαλ ά δμ f, g,h . θ
 h(x)  f(x)  g(x) εκθ Ϊ κ x0 εαδ
 lim h(x)  lim g(x)  , σ lim f(x) 

x x0 x x0 x x0
΢ π λδπ υ δμ πκυ β τλ β κυ lim f ( x) θ αθΪΰ αδ εαηέα απσ δμ

x x0
πλκβΰκτη θ μ π λδπ υ δμ (π,ξ, θ ΰθπλέακυη κθ τπκ βμ ά Ϋξκυη αθδ π δεΫμ

ξΫ δμ) σ ξλβ δηκπκδκτη κ ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ. Ι δαέ λα β τπαλιβ δπζάμ
αθδ σ β αμ βμ ηκλφάμ ( x)  ( x)  ( x) έθαδ ξαλαε βλδ δεά ΰδα φαληκΰά κυ
ελδ βλέκυ παλ ηίκζάμ. πέ βμ β αθδ σ β α βμ ηκλφάμ : ( x )  ( x) ΰλΪφ αδ :
 ( x)  ( x)  ( x) κπσ ηπκλκτη θα φαλησ κυη ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ
35) Να ίλ γ έ κ σλδκ lim f ( x) δμ παλαεΪ π π λδπ υ δμ :

x x0
i. 4 x 2  6 x  2  f ( x)  3  5 x 2  2 x  2 , x 0  2
ii. 2 x 3  8x  ( x  2) f ( x)  3x 3  6 x 2  4 x  8 , x0  2
Λτ β :
i. 4 x 2  6 x  2  f ( x)  3  5 x 2  2 x  2  4 x 2  6 x  1  f ( x )  5 x 2  2 x  5
έθαδ : lim (4 x 2  6 x  1)  29 εαδ lim (5x 2  2 x  5)  29
x 2 x 2
Άλα απσ ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ (ε.π.) lim f ( x)  29

x 2
ii. 2 x  8x  ( x  2) f ( x)  3x  6 x  4 x  8
3 3 2
Γδα θα απκηκθυ π β ηΫ β βθ f (x) εαδ θα φαλησ π ε.π., πλΫπ δ θα δαδλΫ π

εΪγ ηΫζκμ η κ x  2 . δαελέθπ π λδπ υ δμ :
 θ x  2  0  x  2 βζ. σ αθ x  2  σ :
2 x 3  8x 3x 3  6 x 2  4 x  8
2 x  8 x  ( x  2) f ( x)  3x  6 x  4 x  8 
3 3 2
 f ( x) 
x2 x2
2 x  8x
3
2 x( x  4)
2
2 x( x  2)( x  2)
lim  lim  lim  16
x 2 x2 x 2 x2 x 2 x2
3x 3  6 x 2  4 x  8 ( x  2)(3x 2  4)
lim  lim  16 Άλα απσ ε.π. lim f ( x)  16
x 2 x2 x 2 x2 x 2
(1)
 θ x  2  0  x  2 βζ. σ αθ x  2  σ :
2 x 3  8x 3x 3  6 x 2  4 x  8
2 x 3  8 x  ( x  2) f ( x)  3x 3  6 x 2  4 x  8   f ( x)  
x2 x2
3x 3  6 x 2  4 x  8 2 x 3  8x
  f ( x) 
x2 x2
3x  6 x  4 x  8
3 2
( x  2)(3x 2  4)
lim  lim  16
x 2 x2 x 2 x2
2 x 3  8x 2 x( x 2  4) 2 x( x  2)( x  2)
lim  lim  lim  16
x 2  x2 x  2 x2 x  2 x2
Άλα απσ ε.π. lim f ( x)  16 (2). πσ (1) εαδ (2) lim f ( x)  16 .
x 2 x 2
36) θ f ( x)  3x  5  x 2 ΰδα εΪγ x  0 , θα ίλ γ έ κ lim f ( x) .

x0
37) θ 2  x  1  f ( x)  2 x  x 2  2 x  3 ΰδα εΪγ x   , θα ίλ γ έ κ lim f ( x) .

x1
38) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : x  x 2  f ( x)  x . Να ίλ γκτθ α

f ( x)
σλδα lim f ( x) εαδ lim .
x0 x 0 x
39) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

4 x 2  13  ( x  2) f ( x)  3  x 4  4 x 2  3 ΰδα εΪγ x   . Να ίλ γ έ κ lim f ( x) .
x2
f ( x)  8
40) Να ίλ γ έ κ σλδκ lim f ( x) αθ : 2 x 2  7 x  2   3x 2  5 x  3 , x0  1
x x0 f ( x)  2
41) θ ΰδα εΪγ x  0 δ ξτ δ σ δ : 4 x  f ( x)  x  4 θα ίλ γκτθ :

f ( x)  8 f ( x)  8
i. lim f ( x) ii. lim iii. lim
x4 x 4 x4 x 4
x5 3
f 2 ( x)  64 f ( x)  1  3 f ( x)  5  3
iv. lim v. lim vi. lim
x 4 x4 x 4 x4 x 4 x 2  5x  4
42) Έ π f :    ηδα υθΪλ β β ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : f 3 ( x)  f ( x)  1  x , ΰδα εΪγ

x   . Να ίλ έ κ lim f ( x) .
x1
43) έθκθ αδ 2 υθαλ ά δμ f , g :    ΰδα δμ κπκέ μ δ ξτ δ lim [ f 2 ( x)  g 2 ( x)]  0 . Να

x  x0
έι σ δ lim f ( x) = lim g ( x)  0
x x0 x  x0
44) έθκθ αδ 2 υθαλ ά δμ f , g :    ΰδα δμ κπκέ μ δ ξτκυθ : lim 5 f ( x )  2 g ( x )  0 εαδ

x x0
lim  f ( x ) g ( x)  0 . Να έι σ δ lim f ( x) = lim g ( x)  0

x x0 x x0 x  x0
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 6 : ΣΡΙΓΩΝΟΜ ΣΡΙΚ ΟΡΙ – ΟΡΙΟ

΢ΤΝΘ ΣΗ΢ ΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η΢
6 ( ΢ΙΚ ΣΡΙΓΩΝΟΜ ΣΡΙΚ ΟΡΙ )

Γδα βθ τλ β λδΰπθκη λδευθ κλέπθ ξλβ δηκπκδκτη α ιάμ ία δεΪ σλδα :
x x  ( x)
 lim  1 εαδ lim  1(  0) ά αεσηα lim 1
x 0 x x 0 x  ( x ) 0  ( x )
 x  1  x  1  ( x)  1

 lim  0 εαδ lim  0 (  0) ά αεσηα lim 0
x 0 x x  0 x  ( x )  0  ( x)
Η ξθδεά τλ βμ έθαδ έ δα η αυ ά πκυ αθαπ τξγβε βθ πλκβΰκτη θβ θσ β α.

Να ίλ έ α σλδα
 3x  x  4 x  x  x   x 
i. lim ii. lim iii. lim iv. lim   v. lim  3 
x 0 x x  0 x x  0  2 x x  0
 x  x 0 x  x
 
 5 x
vi. lim
x 0
5x  4  2
Λτ β :
0
 3x 0  3x  3x
i. lim  lim 3  3 lim γΫ π u  3x , σ αθ x  0 σ u  0 Ϊλα
x 0 x x 0 3x x 0 3x
 3x u 3 x u
3 lim  3 lim  3 1  3
x 0 3x u 0 u
0 x
 x x x 1
 lim  x  lim
0 1
ii. lim  lim   1  1
x 0 x x 0 x x  0 x x x 0 x  x 1
0  4 x
 4 x 0  4 x  4 x
 lim  4 x  lim
1
iii. lim  lim 
x 0  2 x x 0  2 x x 0  2 x   4 x x 0  2 x  4 x
 4 x
4x
 lim 4x  1 
x 0  2 x  4 x
2x
2x
 4 x  4 x
4x 1 1 *
1 1
 lim 4 x    2 lim 4 x   2   2
2 x x0  2 x  4 x x 0  2 x  4 x 1 1
2x 2x
 4 x u 4 x u
* γΫ π u  4 x , σ αθ x  0 σ u  0 Ϊλα lim  lim 1
x 0 4 x u 0 u
 2 x v 2 x v
γΫ π v  2 x , σ αθ x  0 σ v  0 Ϊλα lim  lim 1
x 0 2 x v 0 v
0
 x  x  0  x 
iv. lim    lim1    11  0
x 0
 x  x 0  x 
0
 x  0  x  x 1 1
v. lim  3   lim    lim  2  1  1
x 0 x  x
  x0  x( x  1)  x0 x x  1
2
1
0
 5 x 0  5 x( 5 x  4  2)  5 x( 5 x  4  2)
vi. lim  lim  lim 
x 0
5x  4  2 x 0
( 5 x  4  2)( 5 x  4  2) x 0 5x  4  4
 5 x( 5 x  4  2)  5x *
lim  lim  ( 5 x  4  2) 1  4  2  4
x 0 5x x 0 5x
 5 x u 5 x u
* γΫ π u  5x , σ αθ x  0 σ u  0 Ϊλα lim  lim 1
x 0 5x u 0 u

x
i. lim 2
x 0 x  x
 2 x  2x
ii. lim
x 0 x2  x
x
iii. lim 2
x 0 x  x
 x
iv. lim
x 0 x
 2 x
v. lim 2
x 0 x  x
 5 x
vi. lim
x 0
x 1 1
 x  1
vii. lim
x 0
x  x4 2
2
f ( x)
47) ** έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim  2 ΰδα εΪγ x .
x 0 x
xf (3x )  f (  x ) 2 x
Να υπκζκΰέ κ lim
x 0 3x 2   2 x
f ( x) xf (2 x)  x 2 x
48) ** θ f :    υθΪλ β β η lim  3 , θα ίλ γ έ κ σλδκ lim 2 .
x 0 x x 0 x   2 x  xf (  x)
f ( x)
49) ** θ f :    υθΪλ β β η lim  2 , θα ίλ γκτθ α σλδα :
x 0 x
f (5x )  x
x0 x 0 6 x   3x
f ( x )   3x
50) ** θ f :    υθΪλ β β η lim  2 , θα ίλ γκτθ α σλδα :
x2  x
x 0
f ( x) f (2 x )  x  1  1
i. lim ii. lim
x 0 x x 0  5x
51) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ σ δ : f ( x  4)  f ( x) ΰδα εΪγ

f ( x)  3 f ( x)  3
x   , εαδ lim  5. Να ίλ έ κ σλδκ : lim .
x 3 x3 x 1
x5 2
f ( x )   5x
52) ** έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim  4 , θα
x0 x2  2x
ίλ γκτθ α σλδα :
f ( x) f ( x ) f ( x ) 3x  x  x x
i. lim ii. lim iii. lim
x 0 x   x 0
x2  1  1
x
2 x
2
f ( x)
53) ** έθ αδ Ϊλ δα υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim   η    θα
x 0 x
ίλ γκτθ α σλδα :
f ( x) f (x ) f (2 x )  f ( x )
i. lim ii. lim f ( x ) iii. lim iv. lim
x 0 x x0 x 0 x x0 x
xf ( x )
54) ** έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim  3 , θα ίλ γκτθ α
x 0 x  x
σλδα :
xf ( x )   3x
x0 x 0 x 2  x
Γ
55) ** ΢ κ δπζαθσ ξάηα κ λέΰπθκ Γ έθαδ
κλγκΰυθδκ η   1 . Να υπκζκΰέ α σλδα :
 α
i. lim (   ) ii. lim ( 2   2 ) iii. lim





 
2 2 2
θ
=1
6 (ΜΗ ΝΙΚΗ ΠΙ ΦΡ ΓΜ ΝΗ)
θ lim f ( x) =0 εαδ ΰδα β υθΪλ β β g δ ξτ δ σ δ   g (x)   σ lim  f ( x) g ( x)  =0
x x0 x0
Η απσ διβ πλκετπ δ απσ κ ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ. ΠλΪΰηα δ, έθαδ :
  f ( x)  f ( x) g ( x)   f (x) πσ κ ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ πλκετπ δ κ αβ κτη θκ.
΢υηπΫλα ηα : (ηβ θδεά υθΪλ β β)x(φλαΰηΫθβ υθΪλ β β)=ηβ θδεά υθΪλ β β
Χαλαε βλδ δεσ βμ π λέπ π βμ «ηβ θδεά πέ φλαΰηΫθβ» έθαδ β τπαλιβ κ σλδκ : (
1 1 1 1
 ,  εαδ ΰ θδεΪ  ,  η lim g ( x )  0 )
x x g ( x) g ( x) x  x0
56) Να υπκζκΰέ α σλδα :

 1  3 
i. lim  x  ii. lim  ( x 3  2 x) 2 
x 0
 x x 0
 x 
Λτ β :
 1
i. lim  x 
x 0
 x
x a   a xa
1 1 1 1
Έξπ x  x    x , Ϊλα x  x  x  x  x
x x x x
φαλησαπ ε.π. εαδ lim  x   0 , lim x  0 Ϊλα απσ ε.π. lim  x   0
 1
x 0 x 0 x 0
 x
 3 
ii. lim ( x 3  2 x) 2 
x 0
 x 

Παλα βλυ σ δ lim x 3  2 x  0 (ηβ  θδεά) εαδ  1  
3
 1 (φλαΰηΫθβ)
x 0 x2
Άλα Ϋξπ σλδκ βμ ηκλφάμ «ηβ θδεά πέ φλαΰηΫθβ»
3 3
( x 3  2 x) 2  x 3  2 x   2  x 3  2 x , Ϊλα
x x
3 3
( x 3  2 x) 2  x 3  2 x   x 3  2 x  ( x 3  2 x) 2  x 3  2 x
x x
 
φαλησαπ ε.π. εαδ lim  x 3  2 x  0 , lim x 3  2 x  0
x 0 x 0
 3 
Ϊλα απσ ε.π. lim ( x 3  2 x) 2   0
x 0
 x 
57) Να απκ έι σ δ:
 2  3   1
i. lim  x 5   0 ii. lim  x 4 2   0 iii. lim x 2  x   0
x 0
 x x  0
 x  x 0
 x
 3  1
iv. lim  x 3  1  x 3   1 v. lim  ( x 2  x ) 0
x 0
 x  x 0
 x
58) Να υπκζκΰδ κτθ α σλδα

 1
i. lim  x   
x 0
 x
 1 
ii. lim  x  2 
x 0
 x 
 x  x 1
iii. lim    
x 0
 x x
 x 2
1
iv. lim   
x 0
 x 1 1 x
 2 1
  x   
v. lim  x
x 0
 x 
 
 
1
x 2
vi. lim x
x 0 x
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 7 : Η ΝΙ΢ΟΣΗΣ x  x
Γθπλέακυη σ δ x  x (1), ΰδα εΪγ x   εαδ β δ σ β α δ ξτ δ ησθκ ΰδα x  0 .

πσ βθ αθδ σ β α (1) πλκετπ δ σ δ :
 x  x  x  0
 x  x  x  0
 x  x  x  0
 x   x  x  0
 x   x  x  0
x
Γδα x  0 (1)  1
x
1
59) Να ίλ έ α π έα κλδ ηκτ : i. f ( x)  ii. f ( x)  ln( x  x) iii. f ( x)  x  x
x  x
΢ΤΝ Τ ΢ΣΙΚ Θ Μ Σ
f ( x )   5x
60) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim  7 . Να ίλ έ
x0 x
f ( x) f 2 ( x )  f ( x )x   2 x   3x
α σλδα : i. lim f ( x ) ii. lim iii. lim
x0 x 0 x x 0 xf ( x )   2 2 x
61) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : 2 xx  f ( x)  x 2   2 x ΰδα

εΪγ x   . Να ίλ έ α σλδα :
f ( x) f ( x )  1   x
i. lim f ( x ) ii. lim 2 iii. lim
x0 x0 x x 0 x  3x
62) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim f ( x )   η    εαδ

x 0
x  f ( x)  2 x   3x ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ κ σλδκ : lim f ( x ) .

x0
63) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim f ( x )   η    εαδ

x 0
x  f ( x)   3x  x ΰδα εΪγ

3 2
x   . Να ίλ έ α σλδα :
x f ( x )   5x   x   5x
2
x0 x 0 x 2   2 3x
64) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : f 2 ( x)  2 f ( x)   2 x  0 ΰδα

  f ( x )  1
x0 x 0 f 2 ( x)  1
f ( x)
65) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim   η    εαδ
x 0 x
f 3 ( x)  x 2 x  3x  4 f 2 ( x) x  xf ( x)  7 x ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ α σλδα :
f ( x) f 2 ( x)  xf ( x) xf ( x )  1   x
i. lim ii. lim ii. lim
x 0 x x 0 xx   2 x x 0 x  1  x  x
66) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

x 2 f 2 ( x)  2 xf ( x)  x  x 4   2 x ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ α σλδα :
f ( x )x   x
i. lim f ( x ) ii. lim 2
x0 x 0 x  3x   5 x
67) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :  2 x  x 2  f ( x)  x 2   2 x ΰδα

f ( x) f (3x )   5x
i. lim ii. lim
x 0 x x 0 f ( x )  1   x
1.6 ΜΗ ΠΕΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΟΡΙΟ ΣΤΟ x0 
15 .Να γράψετε τις ιδιότητες του άπειρου ορίου στο xo .

Απάντηση :
Όπως στην περίπτωση των πεπερασμένων ορίων έτσι και για τα άπειρα όρια
συναρτήσεων, που ορίζονται σε ένα σύνολο της μορφής (, x0 )  (x0 , ) , ισχύουν οι
παρακάτω ισοδυναμίες:
α) lim f(x)    lim f(x)  lim f(x)  
x  x0 x  x0 x  x0
β) lim f(x)    lim f(x)  lim f(x)   .

x  x0 x  x0 x  x0
γ) Αν lim f(x)   , τότε f(x)  0 κοντά στο x0 , ενώ αν lim f(x)   , τότε f(x)  0 κοντά στο
x x0 x x0
x0 .
δ) Αν lim f(x)   , τότε lim (f(x))   , ενώ αν lim f(x)   , τότε lim (f(x))   .
x x0 x x0 x x0 x x0
1
ε) Αν lim f(x)   ή  , τότε lim 0.
x x0 x x 0 f(x)
1
στ) Αν lim f(x)  0 και f(x)  0 κοντά στο x0 , τότε lim   , ενώ αν lim f(x)  0
x x0 x x 0 f(x) x x0
1
και f(x)  0 κοντά στο x0 , τότε lim   .
x  x0 f(x)
ζ)Αν lim f(x)   ή  , τότε lim | f(x) |  . η) Αν lim f(x)   , τότε lim k f(x)   .
x x0 x x0 x x0 x x0
1 1
θ) i) lim 2
  και γενικά lim 2   ,   N*
x0 x x 0 x
1 1
ii) lim  2 ν 1
  ,   N και lim
 2 1
  ,  N .
x 0 x x 0 x
16 . Να γράψετε τα Θεωρήματα του άπειρου ορίου στο xo

Απάντηση :
Για το άθροισμα και το γινόμενο ισχύουν τα παρακάτω θεωρήματα :
ΘΕΩΡΗΜΑ 1ο (όριο αθροίσματος)

Αν στο x0R
το όριο της f είναι: α R α R  -  -
και το όριο της g είναι:  -  - - 
τότε το όριο της f  g  -  - ; ;

είναι:

ΘΕΩΡΗΜΑ 2ο (όριο γινομένου)

Αν στο x0 R ,
το όριο της f
είναι: α>0 α<0 α>0 α<0 0 0 + + - -
και το όριο + + - - + - + - + -
της g είναι:
τότε το όριο + - - + ; ; + - - +
της f·g είναι:
Πράξεις στο σύνολο      ,

(Με βάση τις ιδιότητες των απείρων ορίων, επεκτείνουμε τις πράξεις του  στο
σύνολο      ,)
 ()  ()   και ()  ()  
 ()     και ()     , για κάθε   
 ()  ()   και ()  ()   και ()  ()  
   ()    ,    0 και   ()    ,    0

  ,
    0   ,
    0

  0 , για κάθε    .

Σχόλιο
Στους πίνακες των παραπάνω θεωρημάτων, όπου υπάρχει ερωτηματικό, σημαίνει ότι το
όριο (αν υπάρχει) εξαρτάται κάθε φορά από τις συναρτήσεις που παίρνουμε. Στις
περιπτώσεις αυτές λέμε ότι έχουμε απροσδιόριστη μορφή. Δηλαδή, απροσδιόριστες
μορφές για τα όρια αθροίσματος και γινομένου συναρτήσεων είναι οι :
(  )  (  ) και 0 (  ) .
f 1
Επειδή f  g  f  ( g ) και  f  , απροσδιόριστες μορφές για τα όρια της διαφοράς
g g
0 
και του πηλίκου συναρτήσεων είναι οι : ( )  ( ) , 0  ( ) , ( )  ( ) , ( )  ( ) , ,
0 
Για παράδειγμα:
1 1
— αν πάρουμε τις συναρτήσεις f ( x)   2
και g ( x)  2 , τότε έχουμε:
x x
 1  1  1 1 
lim f ( x)  lim  2    , lim g ( x)  lim 2   και lim( f ( x)  g ( x))  lim  2  2   0
x 0 x 0
 x  x  0 x  0 x x 0 x 0
 x x 
ενώ,
1 1
— αν πάρουμε τις συναρτήσεις f ( x)   2  1 και g ( x)  2 , τότε έχουμε:
x x

 1  1
lim f ( x)  lim  2  1   , lim g ( x)  lim 2   και
x 0 x 0
 x  x 0 x 0 x
 1 1 
lim( f ( x)  g ( x))  lim  2  1  2   lim1  1 .
x 0 x 0
 x x  x 0
Ανάλογα παραδείγματα μπορούμε να δώσουμε και για τις άλλες μορφές.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 1 : ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
0
 f ( x)
Με το συμβολισμό εννοούμε ότι έχουμε όριο της μορφής lim με lim g ( x )  0
0 x x0 g ( x ) x  x0
και lim f ( x )   ,    . Για να υπολογίσουμε ένα τέτοιο όριο εργαζόμαστε ως εξής :

x  x0
1) παραγοντοποιώ τον παρανομαστή και απομονώνω τον παράγοντα που τον μηδενίζει
f ( x)  1 
δηλ. lim  lim  "  "  (1)
x  x0 g ( x ) x  x0 ( x  x ) v
 0 
2) υπολογίζω το όριο του περισσεύματος
 1 
3) υπολογίζω το lim  
x  x0 ( x  x )  v
 0 
 1 
α) αν ( x  x0 ) v  0 κοντά στο x 0 τότε : lim    
x  x0 ( x  x ) v 
 0 
 1 
β) αν ( x  x0 ) v  0 κοντά στο x 0 τότε : lim    
x  x0 ( x  x ) 
v
 0 
γ) αν ( x  x0 ) v αλλάζει πρόσημο εκατέρωθεν του x 0 , κάνουμε χρήση πλευρικών
 1 
ορίων και διαπιστώνουμε ότι το lim   δεν υπάρχει, αφού τα πλευρικά
x  x0 ( x  x ) v 
 0 
θα είναι το ένα   και το άλλο   .
f ( x)
4) Υπολογίζουμε το όριο lim από την (1) εκτελώντας τις πράξεις.
x x0 g ( x )

Συμπέρασμα : όριο της μορφής είναι είτε   , είτε   , είτε δεν υπάρχει.
0
1) (ΕΦΑΡΜΟΓΗ 1 σελ. 180 σχολικό βιβλίο)

Να βρεθούν τα όρια :
x 2  5x  6  3x  2
i. lim ii. lim
x 1 x 1 x 2 ( x  2) 2
Λύση
2
x 2  5x  6 0  1 
i. lim  lim  ( x 2  5 x  6)  έχω :
x 1 x 1 x 1 x  1
 

1
lim x  1  0 και x  1  0 κοντά στο x 0  1 , άρα lim  
x 1 x 1 x 1
 1 
lim( x 2  5 x  6)  2 . Άρα lim  ( x 2  5 x  6)     2  
x 1 x 1 x  1
 
4
 3x  2 0  1 
ii. lim  lim  (3 x  2)  έχω :
x  2 ( x  2) 2 x  2 ( x  2) 2
 
1
lim( x  2) 2  0 και ( x  2) 2  0 κοντά στο x 0  2 , άρα lim  
x 2 x 2 ( x  2) 2
 1 
lim(3x  2)  4 . Άρα lim  (3x  2)    (4)  
x  2 ( x  2) 2
x 2
 
2) (ΕΦΑΡΜΟΓΗ 2 σελ. 181 σχολικό βιβλίο)

x2  x 1
Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  . Να εξετάσετε αν υπάρχει το lim f ( x) .
x2 x 2
3
x2  x 1 0  1 
Λύση : lim f ( x)  lim  lim  ( x 2  x  1) 
x 2 x 2 x2 x  2
x2 
lim( x  2)  0 αλλά το x  2 δεν διατηρεί σταθερό πρόσημο κοντά στο x 0  2 , οπότε
x 2
πρέπει να διακρίνω περιπτώσεις :

1
 Αν x  2  0  x  2 τότε lim   και lim ( x 2  x  1)  3
x2 x2 x2
 1 
άρα lim f ( x)  lim   ( x 2  x  1)     3  
x 2 x 2  x  2 
1
 Αν x  2  0  x  2 τότε lim   και lim ( x 2  x  1)  3
x2 x  2 x2
 1 
άρα lim f ( x)  lim   ( x 2  x  1)     3  
x 2 x 2  x  2 
Παρατηρούμε ότι τα πλευρικά όρια δεν είναι ίσα αφού lim f ( x)   , lim f ( x)  
x 2 x 2
Άρα το lim f ( x) δεν υπάρχει.
x 2
x2
3) Να βρείτε αν υπάρχει το lim
x4 16  x 2
Λύση :
6
x2 0 x2  1 x  2
lim  lim  lim  
x  4 16  x x  4 ( 4  x )(4  x ) x 4 4  x 4  x
 
2
lim(4  x)  0 αλλά το 4  x δεν διατηρεί σταθερό πρόσημο κοντά στο x 0  4 , οπότε

x 4

1 x2 6 3
 Αν 4  x  0  x  4 τότε lim   και lim  
x4 4 x x  4 4 x 8 4
 1 x  2 3
άρα lim        
x 4  4  x 4  x  4

1 x2 6 3
 Αν 4  x  0  x  4 τότε lim   και lim  
x4 4 x x4 4  x 8 4
 1 x  2 3
άρα lim        
x 4  4  x 4  x  4
x2
Παρατηρούμε ότι τα πλευρικά όρια δεν είναι ισα άρα το lim δεν υπάρχει.
x  4 16  x 2
4) Να βρεθούν τα όρια :
3x
i. lim (Απ.   )
x 4 ( x  4) 4
2x  1
ii. lim (Απ.   )
x 2 ( x  2) 2
2x  1
iii. lim (Απ.   )
x 1 ( x  1) 2  ( x  3)
x 3
iv. lim (Απ.   )
x 2 x  2
x4
v. lim 2 (Απ.   )
x  3 x  6 x  9
3x  1
vi. lim 3
x 1 x  2 x 2  x
2x  3
vii. lim
x  0 xx
3x  2
viii. lim
x 0 x  x
3x  1
ix. lim
x  0 x  x
2x  3
x. lim 2
x 0 x  x 2
x2 1
5) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)  . Να βρεθεί το lim f ( x) (Απ.   )
x 3  3x 2  3x  1 x1
1 x
6) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x )  . Να βρεθεί το lim f ( x) . (Απ. Δεν υπάρχει)
x  2x  3
2 x3
7) Να βρείτε (αν υπάρχει) το όριο της f στο x 0 όταν:

x5 2x  3
i. f ( x)  4 , x0  0 ii. f ( x)  , x0  1
x  3x 2
4( x  1) 4
1 1
iii. f ( x)   , x0  0 .
x |x|

8) Να βρείτε (αν υπάρχει) το όριο της f στο x 0 , όταν :

3 4 x 2  3x  2
i. f ( x)   , x0  1 ii. f ( x)  , x0  0
1 x 1 x 2 x| x|
 1 
iii. f ( x)  x 2 1  3  , x 0  0 .
 x 
9) Να βρεθούν αν υπάρχουν τα παρακάτω όρια.

x 1
i. lim (Απ. Δεν υπάρχει)
x 3 x  3
2x  7
ii. lim 2 (Απ. Δεν υπάρχει)
x 2 x  4
x2  1
iii. lim 2 (Απ. Δεν υπάρχει)
x 2 x  5 x  6
2x  3
iv. lim
x  0 1   x
2x  3
v. lim
  x
x
2
2x  1
vi. lim
x 0 x
 2 x  10 
vii. lim   2 
x 1  x  1 x  2x  3 
9
10) Να βρείτε (εφόσον υπάρχει) το lim .
x 4
x x  2x  4 x  8
11) Να αποδείξετε ότι:


i. Η συνάρτηση f ( x)  εφx δεν έχει όριο στο .
2
ii. Η συνάρτηση f ( x)  σφx δεν έχει όριο στο 0.


ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 2 : ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΗΣ
0
Ζητείται πλήρης διερεύνηση για τις διάφορες τιμές των παραμέτρων. Όπως και στα μη
παραμετρικά παραγοντοποιώ τον παρανομαστή και απομονώνω τον παράγοντα που
f ( x)  1 
τον μηδενίζει δηλ. lim  lim  "  "  και υπολογίζω το όριο για τις
x  x0 g ( x ) x  x0 ( x  x ) v
 0 
διάφορες τιμές των παραμέτρων.
2x  
12) Να βρείτε, εφόσον υπάρχει, το όριο lim για τις διάφορες τιμές του
x  1 x  2 x 2  x
3
   . (Διερεύνηση)
Λύση :
2x   2x   2x    1 2x   
lim  lim  lim  lim   
x  1 x 3  2 x 2  x x 1 x( x  2 x  1)
2 x 1 x( x  1) 2 x  1
 ( x  1)
2
x 
2x    2  
Έχω lim     2 , πρέπει να ξέρω το πρόσημο του «περισσεύματος»
x  1 x 1
καθώς θα επηρεάσει το τελικό όριο, γι' αυτό διακρίνω περιπτώσεις :
1  1 2x   
 Αν   2  0    2 , lim   , άρα lim 
    
x 1 ( x  1) 2 x  1 ( x  1)

2
x 
1  1 2x   
 Αν   2  0    2 , lim   , άρα lim     
x 1 ( x  1) 2 x  1 ( x  1)

2
x 
0 2
2x  2 0 2( x  1) 2 0
 1 2
 Αν   2  0    2 , τότε lim 3  lim  lim  lim  
x 1 x  2 x  x x 1 x( x  1) x  1 x ( x  1) x 1 x  1 x
 
2 2
2
lim  2
x  1 x
lim ( x  1)  0 αλλά το x  1 δεν διατηρεί σταθερό πρόσημο κοντά στο x0  1 , οπότε

x 1

1  1 2
 Αν x  1  0  x  1 τότε lim   και lim       (2)  
x  1 x  1 x 1  x  1 x 
1  1 2
 Αν x  1  0  x  1 τότε lim   και lim       (2)  
x  1 x  1 x 1  x  1 x 
 1 2
Παρατηρούμε ότι τα πλευρικά όρια δεν είναι ισα άρα το lim   δεν υπάρχει.
x 1 x  1 x
 
13) (Άσκηση 3 σελ. 182 σχολικό βιβλίο Β΄ Ομάδας)

(  1) x 2  x  2
Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  . Να βρείτε το    ώστε να υπάρχει στο
x2 1
 το lim f ( x) .
x1
Λύση :
(  1) x 2  x  2 (  1) x 2  x  2  1 (  1) x 2  x  2 
lim f ( x)  lim  lim  lim   
x 1 x2 1 x 1 ( x  1)( x  1) x 1  x  1 x 1
x 1
 

(  1) x 2  x  2   2
Έχω lim  , πρέπει να ξέρω το πρόσημο του «περισσεύματος»
x 1 x 1 2
καθώς θα επηρεάσει το τελικό όριο, για αυτό διακρίνω περιπτώσεις :
2
 Αν  0    2  0    2 , τότε : lim( x  1)  0 αλλά το x  1 δεν διατηρεί
2 x 1
σταθερό πρόσημο κοντά στο x 0  1 , οπότε πρέπει να διακρίνω περιπτώσεις :

1
 Αν x  1  0  x  1 τότε lim   , άρα lim f ( x)  
x 1 x  1 x 1
1
 Αν x  1  0  x  1 τότε lim   , άρα lim f ( x)  
x 1 x  1 x 1
Παρατηρούμε ότι τα πλευρικά όρια δεν είναι ισα άρα το lim f ( x) δεν υπάρχει.
x1
 2
 Αν  0    2  0    2 , τότε : lim( x  1)  0 αλλά το x  1 δεν διατηρεί
2 x 1
σταθερό πρόσημο κοντά στο x 0  1 , οπότε πρέπει να διακρίνω περιπτώσεις :

1
 Αν x  1  0  x  1 τότε lim   , άρα lim f ( x)  
x 1 x  1 x 1
1
 Αν x  1  0  x  1 τότε lim   , άρα lim f ( x)  
x 1 x  1 x 1
Παρατηρούμε ότι τα πλευρικά όρια δεν είναι ισα άρα το lim f ( x) δεν υπάρχει.
x1
0
 2 x2  x  2 0( x  1)( x  2) 3
 Αν  0    2 τότε lim f ( x)  lim  lim  
2 x 1 x 1 x 1
2 x 1 ( x  1)( x  1) 2
Άρα το lim f ( x) υπάρχει στο  μόνο αν   2 .
x1
14) Για τις διάφορες τιμές των παραμέτρων, να υπολογιστούν τα παρακάτω όρια :
x2  x  
i. lim ,  
x 2 x2
x 2  x  3
ii. lim
x 1 x 1
(  1) x 2  x  2
iii. lim
x 1 x2  1
x 2  x  3
iv. lim
x 1 x 1
x 1
15) Αν lim   , να βρεθεί το α .
x 1 x  x  1
2
x5
16) Αν lim   , να βρεθεί το α .
x 3 x  x    3
2

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 3 : ΜΗ ΠΕΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΟΡΙΟ ΚΑΙ

ΒΟΗΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ
Όταν γνωρίζουμε το όριο μιας παράστασης που περιέχει μια συνάρτηση f ( x ) και
θέλουμε να βρούμε το lim f ( x ) , τότε εργαζόμαστε ως εξής : θέτουμε με g (x ) την
x x0
παράσταση του ορίου που γνωρίζουμε, λύνουμε ως προς f ( x ) και υπολογίζουμε το

lim f ( x ) .
x x0
17) (Άσκηση 4 σελ. 182 σχολικό βιβλίο Β΄ ΟΜΑΔΑΣ)

Να βρείτε το lim f ( x) , όταν :
x1
x4 f ( x)
i. lim   ii. lim   iii. lim[ f ( x)(3x 2  2)]  
x 1 f ( x ) x 1 x2 x 1
Λύση :
x4 x4
i. Έστω g ( x)  , άρα lim g ( x)   , έχω g ( x)   g ( x) f ( x)  x  4 
f ( x) x 1 f ( x)
x4
 f ( x)  ( g ( x)  0 κοντά στο x 0  1 αφού lim g ( x)   )
g ( x) x 1
x4 3
Άρα lim f ( x)  lim  0
x 1 x 1 g ( x ) 
f ( x) f ( x)
ii. Έστω h( x)  , άρα lim h( x)   , έχω h( x)   f ( x)  h( x)( x  2)
x2 x 1 x2
Άρα lim f ( x)  lim[h( x)( x  2)]    3  
x 1 x 1
iii. Έστω  ( x)  f ( x)(3x 2  2) , άρα lim ( x)  

x 1
 ( x)
 ( x)  f ( x)(3x 2  2)  f ( x)  ( 3 x 2  2  0 κοντά στο x 0  1 )
3x  2 2
 ( x)

Άρα lim f ( x)  lim 2   
x 1 x 1 3 x  2 1
f ( x )  x
18) Έστω συνάρτηση f ( x ) με lim   . Να βρείτε το lim f ( x ). (Απ.   )
x 0 x 1 1 x0
19) Έστω η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει : lim x f ( x )  3 να βρείτε τα

x 0
 2

x2 x3
όρια : i. lim f ( x ) ii. lim iii. lim
x0 x 0 f ( x) x 0 f ( x ) 2 x
20) **Έστω η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim ( x  2 x  1) f ( x )  3 να

2
x 1
 
βρείτε τα όρια:
2 f 2 ( x)  3 f ( x)  5
i. lim f ( x ) (Απ.   ) ii. lim 2 (Απ. 2)
x1 x 1 f ( x)  f ( x)  4

f 3 ( x)  2 f ( x)  3 f 2 ( x)  4
iii. lim 2 (Απ.   ) iv. lim 3 (Απ. 0)
x 1 f ( x )  3 f ( x )  1 x 1 f ( x )  2 f 2 ( x )  1
21) Έστω η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim ( x  6 x  9) f ( x )  5 να

2
x 3
 
6 f 2 ( x)  7 f ( x)  8
βρείτε τα όρια: i. lim f ( x ) ii. lim
x3 x 3 3 f 2 ( x )  f ( x )  1
x 3 f ( x)
22) Έστω η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim  3 να βρείτε τα
x 0 x4 2
f 3 ( x)  5 f ( x)  3
όρια: i. lim f ( x ) ii. lim
x0 x 0 f 3 ( x)  2 f 2 ( x)  7
1
23) **Αν f : (0,)   με f ( x)   , x  0 , να βρείτε το lim f ( x) .
x x0
1
24) ** Αν f : (0,)   με f ( x)  , x  0 , να βρείτε το lim f ( x) .
x x0
25) **Αν x 2 f ( x)  1  0 για κάθε x  0 , να βρείτε το lim f ( x) .

x0
x 5
26) **Έστω η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim   να βρείτε τα
x 3 f ( x)  2
  f ( x )  2  x4
όρια: i. lim f ( x ) ii. lim iii. lim
x3 x 3 f 2 ( x)  4 x 3 f 2 ( x)  4 f ( x)  4
27) **Δίνεται η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim f ( x )   να βρείτε αν

x2
x 4
2
υπάρχει το όριο: lim . (υποδ. αν lim f ( x )   , τότε f ( x )  0
x 2 3  xf ( x )  2 f ( x )  3 x  x0
κοντά στο x 0 ενώ αν lim f ( x )   , τότε f ( x )  0 κοντά στο x 0 ) (Απ. 0)

x  x0
28) **Δίνεται η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim f ( x )   να βρείτε αν

x2
f ( x)  x  x  4
υπάρχει το όριο: lim . (Απ. 0)
x 2 f 2 ( x)  3 f ( x)  5

ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
29) **Δίνεται η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει ( x  4 x  4) f ( x )  x  5 για
2
κάθε x   . Να βρείτε το lim f ( x ) . (Απ.   )

x2
ΠΡΟΣΟΧΗ ! ! !
 Αν ισχύει f ( x)  g ( x) κοντά στο x 0 και lim g ( x)   , τότε ισχύει lim f ( x)  
x  x0 x  x0
Αποδ.
Είναι lim g ( x)   , άρα κοντά στο x 0 ισχύει ότι g ( x )  0 . Από τη σχέση
x  x0
f ( x)  g ( x) προκύπτει ότι ισχύει f ( x)  0 κοντά στο x 0 . Έτσι κοντά στο x 0 έχουμε :

1 1 1
f ( x)  g ( x)  0   . Όμως lim  0 , άρα από το κριτήριο
f ( x) g ( x) x  x g ( x) 0
1 1
παρεμβολής ισχύει ότι lim  0 . Άρα είναι : lim f ( x)  lim   , διότι
x x f ( x) 0 x x x x 1 0 0
f ( x)
1 1
lim  0 και  0 κοντά στο x 0 .
x  x0 f ( x) f ( x)
 Αν ισχύει f ( x)  g ( x) κοντά στο x 0 και lim g ( x)   , τότε ισχύει lim f ( x)  

x  x0 x  x0
Αποδ. (Όμοια με παραπάνω)
(Αυτές τις δυο προτάσεις, για να τις χρησιμοποιήσουμε πρέπει να τις αποδείξουμε)
30) **Δίνεται η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει ( x  6 x  9) f ( x)  x  5 για

2
κάθε x   . Να βρείτε το lim f ( x) .

x 3
31) **Δίνεται η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει x f ( x )  x  3 για κάθε x   .

2
Να βρείτε τα όρια :
 1 
i. lim f ( x ) (Απ.   ) ii. lim( f ( x )  2010)    (Απ. 1)
x0 x0
 f ( x ) 
32) **Δίνεται η συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει x f ( x )  ( x  2)  x   3x για

4
κάθε x   . Να βρείτε τα όρια :

f ( x)  2
i. lim f ( x ) (Απ.   ) ii. lim 2 (Απ. 0)
x0 x 0 f ( x )  3 f ( x )  7
x 2 f ( x)
33) **Δίνεται συνάρτηση f :   . για την οποία ισχύει lim   .Να βρείτε τα
x 1 x3
όρια:
ii. lim f ( x )
x1
(Απ.   )
x 1

ii. lim f ( x )  3 f ( x )
2
 (Απ.   )
f 2 ( x)  5 f ( x)  f 2 ( x)  2 x2  1 f ( x)
iii. lim (Απ. 2) iv. lim (Απ. 0) v. lim
x 1 f ( x)  3 f ( x)  1
2 x 1 f ( x) x 1 ( x  1) 2

1.7 OΡΙΑ ΢ΤΝΑΡΣΗ΢Η΢ ΢ΣΟ ΑΠΕΙΡΟ
17. Να ΰλΪο δμ δ δσ β μ ΰδα ο σλδο ο Ϊπ δλο .

πΪθ β β :
α) Γδα κθ υπκζκΰδ ησ κυ κλέκυ κ  ά  θσμ η ΰΪζκυ αλδγηκτ υθαλ ά ωθ

χλ δαασηα α παλαεΪ ω ία δεΪ σλδα:
1
● lim xν   εαδ lim ν
 0 ,  N*
x  x x 

 , αν ν ά τιο 1
● lim x ν   εαδ lim  0 ,   * .
x 
-, αν ν πε ιττό
 x  xν
ί) Γδα βθ πκζυωθυηδεά υθΪλ β β P(x)   x  1 x1   0 , η   0 δ χτ δ:

lim P(x)  lim ( x ) 
εαδ lim P(x)  lim ( x ) 
x  x  x  x 
 x  1 x1   1 x  0
ΰ) Γδα β λβ ά υθΪλ β β f(x)   1
,   0 ,   0 δ χτ δ:
 x  1 x   1 x  0
  x    x 
lim f(x)  lim     εαδ lim f(x)  lim    
x  x    x  x  x    x 
     
) Γδα κ σλδκ εγ δεάμ - ζκΰαλδγηδεάμ υθΪλ β βμ δ χτ δ σ δ

y
60
 θ   1 (΢χ. 60), σ
lim x  0 , lim x   y=a x
x  x 
limlog x   , lim log x   1

x 0 x  y=loga x
O 1 x
 θ 0    1 (΢χ. 61), σ
y
61
y=a x
lim    ,
x
lim   0 x
x  x 
limlog x   , lim log x  

x 0 x 
1
O 1 x
y=loga x
΢ξσζδα
● Γδα θα αθααβ ά κυη κ σλδκ ηδαμ υθΪλ β βμ f κ  , πλΫπ δ β f θα έθαδ κλδ ηΫθβ
δΪ βηα βμ ηκλφάμ (, ) .
● Γδα θα αθααβ ά κυη κ σλδκ ηδαμ υθΪλ β βμ f κ  πλΫπ δ β f θα έθαδ κλδ ηΫθβ
δΪ βηα βμ ηκλφάμ (, ) .
● Γδα α σλδα κ  ,  δ χτκυθ κδ ΰθω Ϋμ δ δσ β μ ωθ κλέωθ κ x0 η βθ
πλκςπσγ β σ δ:
— κδ υθαλ ά δμ έθαδ κλδ ηΫθ μ εα Ϊζζβζα τθκζα εαδ
— θ εα αζάΰκυη απλκ δσλδ β ηκλφά
18. Να υ οθ ολδ ησ βμ αεοζουγίαμ.

πΪθ β β :
εοζουγία κθκηΪα αδ εΪγ πλαΰηα δεά υθΪλ β β  :  *   .
19. Σδ θθοοτη σ αθ ζΫη σ δ ηδα αεοζουγία ( ) Ϋξ δ σλδο ο l   ;

πΪθ β β :
Θα ζΫη σ δ β αεκζκυγέα (α ν ) Ϋχ δ σλδκ κ l   εαδ γα ΰλΪφκυη νlim α ν   , σ αθ ΰδα εΪγ

ε  0 , υπΪλχ δ  0  N * Ϋ κδκ, υ ΰδα εΪγ ν  ν 0 θα δ χτ δ | α ν   |  ε
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 1 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ   ΠΟΛΤΩΝΤΜΙΚ ΢ – Ρ Σ ΢

΢ΤΝ ΡΣ ΢ ΢ Κλα Ϊη κυμ η ΰδ κίΪγηδκυμ σλκυμ.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
1) (Ά εβ β 1 ζ. 186 χ. ίδίζέκ ΄ΟηΪ αμ)

Να ίλ έ α σλδα :

i. lim  10 x 3  2 x  5  
ii. lim 5 x 3  2 x  1  iii. lim
5
x  x  x 8
x  3
x 4  5x 3  2 x  1 2x  x  1
3
x2
iv. lim v. lim vi. lim 10
x  x 3  3x  2 x  4 x 3  x 2  2 x  x  x3
 x 5   x  5 x  3
2 2
vii. lim  2   viii. lim   
x  x  1
 x  2 x 
 x x  2 
Λτ β :
i.  
lim  10 x 3  2 x  5  lim  10 x 3  
x  x 
 
ii. lim 5x 3
  
 2 x  1  lim 5 x 3  
x  x 
5 5
iii. lim  lim 3  0
x  x  8
3 x  x
x  5x  2 x  1
4 3
x4
iv. lim  lim  lim x  
x  x 3  3x  2 x   x 3 x 
2x  x  1
3
2x 3
2 1
v. lim  lim  lim 
x  4 x 3  x 2  2 x   4 x 3 x  4 2
x2 x 1
vi. lim  lim 10  lim 9  0
x  x 10  x  3 x  x x  x
 x 5   x( x  2) 5( x 2  1)   x 2  2 x  5x 2  5 
vii. lim     lim     lim  
x  x 2  1
 x  2  x ( x 2  1)( x  2) ( x  2)( x 2  1)  x ( x 2  1)( x  2) 
  4x 2  2x  5    4x 2  4
 lim  3   lim  3   lim  0
x  x  2 x 2  x  2  x 
   x  x  
 x 
 x2  5 x2  3   ( x 2  5)( x  2)  x( x 2  3) 
viii. lim     lim   
x 
 x x  2  x x( x  2) 
 x  2 x  5 x  10  x  3x 
3 2 3
 2 x  2 x  10 
2
 2x 2 
 lim   
  xlim  
  xlim  2
x  2
  2
  x 2 
 x 2 x   x 2 x   
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
2) Να ίλ γκτθ α σλδα :

i. lim x 3  2 x 2  x  5
x 
 
( π.   ) ii. lim 2 x 3  x 2  3x  2
x 
 ( π.   )

iii. lim  x 5  3x 2  5x  10
x 
 ( π.   )
3x 2  5 x  6
i. lim 2 ( π. 3)
x  x  2 x  5
2 x 5  3x 2  x  3
ii. lim 6 ( π. 0)
x  x  x 4  x 2  1
x4  x2 1
iii. lim ( π.   )
x   2 x 3  x  1
 3x 6  x 5  3x  2
iv. lim ( π.   )
x  x 4  5x  6
 x 2x  1 
v. lim  2  3  ( π. 0)
x  x  1 x 1

 x 2  3x  5 
vi. lim   x  1 ( π. 3)
x 
 x 1 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 2 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ  ΡΡ ΣΩΝ

΢ΤΝ ΡΣ ΢ ΩΝ
) Γδα θα υπκζκΰέ κυη σλδα πκυ π λδΫχκυθ παλα Ϊ δμ βμ ηκλφάμ :  f ( x)  g ( x)
ά f ( x)   g ( x) λΰαασηα
 ωμ ιάμ :
1) ΢ εΪγ υπσλδακ ίΰΪακυη εκδθσ παλΪΰκθ α β η ΰαζτ λβ τθαηβ κυ x
 x, x  
2) Χωλέακυη δμ λέα μ εαδ ηφαθέα αδ :  x  x  
 x, x  
3) ΰΪακυη εκδθσ παλΪΰκθ α κ x.
( θ εα Ϊ β δα δεα έα ηφαθδ έ απλκ δκλδ έα βμ ηκλφάμ 0  ( ) , σ κ αλχδεσ
σλδκ πκζζαπζα δΪακυη εαδ δαδλκτη η β υαυΰά παλΪ α β.)
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
4) ( εά δμ 2,3 ζ. 187 χ. ίδίζέκ ΄ΟηΪ αμ)

Να ίλ γκτθ α σλδα :
i. lim 4x 2  2x  3
x 
ii. lim x 2  10 x  9
x 
x2 1
iii. lim
x  x
x2 1
iv. lim
x  x
v. lim
x 
 x 1  x
2 2
 3x  2 
vi. lim  x  1  x 
2
x 
vii. lim  x  1  x 
2
x 
viii. lim 2 x  1  4 x
x 
2
 4x  3 
Λτ β :
x 0

 2 3   2 3  x
i. lim 4 x 2  2 x  3  lim x 2  4   2   lim x  4   2  
x  x 
 x x  x  x x 
 2 3 
 lim x  4   2   
x 
 x x 
x 0

 10 9   10 9  x
ii. lim x 2  10 x  9  lim x 2 1   2   lim x 1   2  
x  x 
 x x  x  x x 
 10 9 
 lim ( x) 1   2   
x 
 x x 
 1   1  x 0  1 
x 2 1  2  x 1  2   x 1  2 
x2 1  x   x  x  
 x 
iii. lim  lim  lim  lim 
x  x x   x x   x x   x
 1 
 lim 1  2   1
x 
 x 
 1   1  x 0  1 
x 2 1  2  x 1  2    x 1  2 
x 12
 x   x  x  
 x 
iv. lim  lim  lim  lim 
x  x x   x x   x x   x
 1 
 lim  1  2   1
x 
 x 
v. lim
x 
x 2
 
x 


1 
x 
 3 2 
 1  x 2  3x  2  lim  x 2 1  2   x 2 1   2   
 x x  

x 0

  1   3 2   x   1   3 2 
 lim  x 1  2   x 1   2    lim  x 1  2   x 1   2   
x 
  x   x x  x 
  x   x x 
  1   3 2 
 lim x 1  2   1   2    
x  
  x   x x 
vi. δαπδ υθω βθ αθαη θση θβ απλκ δκλδ έα, ΰδ’αυ σ πκζζαπζα δΪαω αλδγηβ ά
εαδ παλαθκηα άη β υαυΰά παλΪ α β: lim
x 
x 2
1  x  
x .0

( x  1  x)( x  1  x)
2 2
x 1 x
2 2
1 x  
lim  lim   lim 
x 
x2 1  x x  
 1  x  
1
x 2 1  2   x x 1 x
 x  x2
1 1
lim  lim 0
x  
1  x  
1 
x 1 2  x x 1  2  1
x  x 
vii. δαπδ υθω βθ αθαη θση θβ απλκ δκλδ έα, ΰδ’αυ σ πκζζαπζα δΪαω αλδγηβ ά
εαδ παλαθκηα άη β υαυΰά παλΪ α β: lim
x 
x 2
1  x  
x .0

( x  1  x)( x  1  x)
2 2
x 1 x
2 2
1 x  
lim  lim   lim 
x 
x2 1  x x  
 1  x  
1
x 2 1  2   x x 1 x
 x  x2
1 1
lim  lim
0
x  
1  1  x  
 x 1  2  1
 x 1 2  x
x  x 
viii. δαπδ υθω βθ αθαη θση θβ απλκ δκλδ έα, ΰδ’αυ σ πκζζαπζα δΪαω αλδγηβ ά
εαδ παλαθκηα ά η β υαυΰά παλΪ α β:
x 

lim 2 x  1  4 x 2  4 x  3  lim  x 
[(2 x  1)  4 x 2  4 x  3 ][(2 x  1)  4 x 2  4 x  3 ]
2x  1  4x 2  4x  3

x 0
2 
(2 x  1)  4 x  4 x  3
2 2
4x  4x  1  4x  4x  3
2 2 x  
 lim  lim 
x   x  
 4 3  4 3
2x  1  x 4   2
2x  1  x 2  4   2 
 x x  x x
2 2
 lim  lim 0
x  
4 3 x    1 4 3 
2x  1  x 4   2 x 2   4   2 
x x  x x x 
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
i. lim
x
x 2
 3x  5  x ( π.   )
ii. lim  x 2
 x  2  3x  ( π.   )
x 
iii. lim  x
x 
2
 3x  5  x  5  ( π.   )
iv. lim  x
x 
2
 x 1  x  7  ( π.   )
v. lim  x
x 
2
 2x  7  x  2  ( π. 3)
vi. lim
x
x 2
 6 x  10  x 2  2 x  3  ( π. 2)
6) Η υθΪλ β β f έθαδ κλδ ηΫθβ κ R εαδ ΰδα εΪγ χ>0 δ χτ δ :

1  x 2  2 x  3  f ( x)  x  x 2  4 x  6 . Να ίλ έ κ lim f ( x) . ( π. 2)
x 
x 2  3x  7  x  1 x 2  3x  7  x 2  x  7
i. lim ( π. 2) ii. lim
x  x2 x  x3
4 x 2  2 x  3  3x  2 x 2  x  1  5x
iii. lim iv. lim
x  x 
x 2  x  1  4x  3 x 2  2x  3  2x
2 ) ΟΡΙΟ ΢ΣΟ   Μ ΠΟΛΛ ΡΙ ΙΚ
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
8) Να ίλ γ έ κ σλδκ : lim
x 
 16x 2
 8x  4 x 2  1  6 x 
Λτ β :
δαπδ υθω βθ αθαη θση θβ απλκ δκλδ έα, ΰδ’αυ σ χωλέαω εα Ϊζζβζα βθ παλΪ α β
εαδ πκζζαπζα δΪαω αλδγηβ Ϋμ εαδ παλαθκηα Ϋμ η β υαυΰά παλΪ α β:
lim  16x
x 
2
 8x  4 x 2  1  6 x  lim  x 
 16x 2
 8x  4 x  4 x 2  1  2 x  
lim  16 x
x 
2

 8 x  4 x  lim
x 
 4x 2
 1  2x 
( 16 x 2  8 x  4 x)( 16 x 2  8 x  4 x) ( 4 x 2  1  2 x)( 4 x 2  1  2 x)
 lim  lim 
x  x 
16 x 2  8 x  4 x 4x 2  1  2x
x 0 x 0
 
8x 1 x   8x 1 x  
 lim  lim  lim  lim 
x   x   x   x  
8 1 8 1
x 16   4 x x 4  2  2x x 16   4 x x 4  2  2x
x x x x
8x 1 8
 lim  lim   0 1
x   
8  x    1  44
x 16   4  x 4  2  2 
 x   x 
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
i. lim  4 x  3x  1  9 x  3x  7  5 x 
x 
2 2
ii. lim  9 x  3x  2 x  1  x 
2 2
x 
iii. lim  x  x  5  9 x  x  1  16 x  1
2 2 2
x
iv. lim  x  3x  5  4 x  x  9 x  1
2 2 2
x 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 3 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ  Μ ΠΟΛΤΣ

θ ηΫ α κ σλδκ υπΪλχ δ g (x ) σ υπκζκΰέαω ι χωλδ Ϊ κ lim g ( x) . θ
x 
lim g ( x)   σ εαδ g ( x )  0 σ αθ x   , θυ αθ lim g ( x)   σ εαδ g ( x )  0

x  x 
σ αθ x   . Οπσ απαζζΪ κηαδ απσ α απσζυ α εαδ υπκζκΰέαω εαθκθδεΪ κ σλδκ.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
10) (Ά εβ β 4 ζ. 187 χ. ίδίζέκ B΄ΟηΪ αμ)

Να ίλ γκτθ α σλδα :
x 2  5x  x
i. lim 2
x  x  3 x  2
x2  x
iii. lim
x   x  1
Λτ β :
x 2  5x  x
i. lim 2
x  x  3 x  2
lim ( x 2  5 x)  lim ( x 2 )   , Ϊλα x 2  5x  0 σ αθ x   Ϊλα,

x  x 
x  5x  x
2
x 2  5x  x x 2  4x x2
lim  lim 2  lim 2  lim 2  1
x  x 2  3 x  2 x  x  3 x  2 x  x  3 x  2 x  x
x2  x
iii. lim
x   x  1
lim ( x 2  x)  lim ( x 2 )   , Ϊλα x 2  x  0 σ αθ   Ϊλα,

x  x 
x x
2
x2  x x2
lim  lim  lim  lim x  
x  x 1 x  x  1 x   x x 
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
11) Να υπκζκΰέ α παλαεΪ ω σλδα :

x  5 x  13  7 x 2
2
x 4  6 x 3  5x  6  x 4
i. lim  3 ( π. 2) ii. lim  ( π. - 2)
x  x  3x 2  5  x 3 x  4 x 3  2 x 2  3x  x 3
2 x 3  3x 2  3x  5  x 2  7 x  13
12) έθ αδ β υθΪλ β β : f ( x)  . Να ίλ γκτθ α σλδα :
x3  x  5  7  x
i. lim f ( x) ( π. 2) ii. lim f ( x) ( π. 2)
x  x 
x 1  x  2
13) έθ αδ β υθΪλ β β : f ( x)  . Να ίλ γκτθ α σλδα :
x3
i. lim f ( x) ( π. 0) ii. lim f ( x) ( π. 0)
x  x 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 4 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ   Μ Π Ρ Μ ΣΡΟ
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
14) (Ά εβ β 1 ζ. 187 χ. ίδίζέκ B΄ΟηΪ αμ)

Γδα δμ δΪφκλ μ πλαΰηα δεΫμ δηΫμ κυ η, θα υπκζκΰέ α παλαεΪ ω σλδα :
x 

i. lim x 2  1  x ii. lim
x 

(   1) x 3  2 x 2  3
x 2  5 x  6
Λτ β :
x 0

i. lim x
x 
2

x 
 

1 
x 

 x
 1  x
 1  x  lim  x 2 1  2   x   lim  x 1  2  x  
   x 
 1    1 
 lim   x 1  2  x   lim   x 1  2     , π δ ά lim  x    ,
x  x   x 
 x    x 
 1 
 lim  1  2     1   γα δαελέθκυη π λδπ υ δμ ΰδα κ 1  
x 
 x 
  1 
 θ 1   0    1 σ lim   x 1  2      
x  
  x 
  1 
 θ 1   0    1 σ lim   x 1  2      
x  
  x 
 θ 1   0    1 σ lim
x 
x 2

 1  x  lim
x 
( x 2  1  x)( x 2  1  x)
x2 1  x

x .0

x2 1 x2 1 x  
1
lim   lim  lim 
x   x   x  
 1  1
x 1 2  x
1
 x 1 2  x
x 1  2   x
2
 x  x x
1
lim 0
x    1 
 x 1  2  1
 x 
(   1) x 3  2 x 2  3 (   1) x 3 (   1) x   1
ii. lim  lim  lim   lim x ,
x  x  5 x  6
2 x   x 2 x     x
 1
π δ ά : lim x   , γα δαελέθω π λδπ υ δμ ΰδα κ
x  
 1
 θ  0   (   1)  0    (,0)  (1,)

Γδα έ : Ϋχω  (  1)  0    0, ,   1
η - 0 1 +
 (  1) + 0 - 0 +
π δ ά γΫζω  (  1)  0    (,0)  (1,)
(   1) x 3  2 x 2  3   1
Σσ lim   lim x  
x  x 2  5 x  6  x
 1 (   1) x 3  2 x 2  3   1
 θ  0   (   1)  0    (0,1) σ lim   lim x  
 x  x 2  5 x  6  x
 1 (   1) x 3  2 x 2  3 2x 2  3
 θ  0    1  0    1 σ lim  lim 2 
 x  x 2  5 x  6 x  x  5 x  6
2x 2
lim 2
x  x 2
(   1) x 3  2 x 2  3  x 3  2x 2  3  x3 x2
 θ  0 σ lim  lim  lim  lim  
x  x 2  5 x  6 x   5x  6 x    5 x x   5
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
15) Να υπκζκΰέ α σλδα ΰδα δμ δΪφκλ μ δηΫμ ωθ παλαηΫ λωθ α, ί .
i. 
lim (a  1) x 3  x 2  1
x 

ii. lim (a 2
 4) x 4  x 3  x  2 
x 
(a  1) x 3  x  3
iii. lim
x  ( a  2) x 2  x  1
(a  2) x 2  x  3
iv. lim
x  (a  2) x 3  ax 2  x  5
 2x 2  1 
v. lim   ax  2 
x 
 x3 
vi. lim x
x 
2
 4 x  5  ax  3
vii. lim  x 2
 2 x  3  ax  2
x 
16) θ f ( x)  x 2  2 x  4  ax   , θα ίλ γκτθ κδ α,ί υ lim f ( x)  11 (απ. α=-1, ί=10)

x 
5
17) θ f ( x)  x 2  2  9 x 2  x  x   , θα ίλ γκτθ κδ α,ί υ lim f ( x)  
x  6
18) θ f ( x)  x 2  2 x  3  x , θα ίλ γ έ κ ζ, υ κ lim f ( x) θα έθαδ πλαΰηα δεσμ αλδγησμ.

x 
(2  2) x 3  4x  1
19) Να υπκζκΰδ έ κ παλαεΪ ω σλδκ ΰδα δμ δΪφκλ μ δηΫμ κυ ζ lim .
x  x 2  3 x  4
(2    2) x 2  (  1) x  2
20) έθ αδ β υθΪλ β β : f ( x)  . Γδα δμ δΪφκλ μ δηΫμ κυ ζ
(  5) x  7
θα ίλ γ έ κ σλδκ lim f ( x) .
x 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 5 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ   Μ ΣΡΙΓΩΝΟΜ ΣΡΙΚΟΤ΢

ΟΡΟΤ΢
Σα σλδα lim x εαδ lim  x θ υπΪλχκυθ. θ εΪπκδκ σλδκ παλκυ δΪακθ αδ κδ
x  x 
σλκδ βηx εαδ υθx , σ δαδλκτη κυμ σλκυμ αυ κτμ η εΪπκδα γ δεά τθαηβ κυ x ,
υ χλβ δηκπκδυθ αμ κ ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ θα κυμ ηβ θέ κυη .
x
Π Ρ Σ Ρ ΢ 1 : lim  1 θυ :
x 0 x
x  x
 lim  0 , κηκέωμ εαδ lim 0 α κπκέα απκ δεθτκθ αδ η ελδ άλδκ
x  x x  x
παλ ηίκζάμ.
 x 1 x 1 1 x 1 
       
 x x x x x x x 
  εαδ
 lim   1   0, lim  1 
 .  
 0
x
0  lim
 x x  x   x   x 
  
x
 
  x 1  x 1 1  x 1 
       
 
 lim   1   0, lim  1   0 .

 
lim
 x
 0 
 x x  x   x  x   x
     
 1
Π Ρ Σ Ρ ΢ 2 : ΢ βθ θσ β α 1.5 έ αη σ δ lim  x   0 (Μβ θδεά πέ
x 0
 x
φλαΰηΫθβ πκυ απκ δεθτ αδ ωμ ιάμ :
x a   a xa
1 1 1 1
Έχω x  x    x , Ϊλα x  x  x  x  x
x x x x
φαλησαω ε.π. εαδ lim  x   0 , lim x  0 Ϊλα απσ ε.π. lim  x   0 )
 1
x 0 x 0 x 0
 x
1  
 u
1
 1  1 x x u
 Όηωμ lim  x   1 ΰδα έ : lim  x   lim lim 1
x 
 x x  
 x  x 1 x
 u 0 u
x u 0
Π Ρ Σ Ρ ΢ 3 : θ Ϋχω σλδκ σπκυ x   , πκυ π λδΫχ δ x ά  x , σ δαδλυ

εΪγ σλκ αλδγηβ ά εαδ παλαθκηα ά η β η ΰδ κίαγηδα τθαηβ κυ x. θ χλ δα έ
εΪθω δαχωλδ ησ κυ εζΪ ηα κμ.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :

2 x  x 6 x   2 x  2 x x 3 x  x 2x  2
i. lim ii. lim iii. lim
x  x2 x  3x   x x  x 4   4 x  x
Λτ β :
x
x 
2
2 x  x :x  0
x * 2  0  2 ,
i. lim  lim
x  x2 x x   2 1 0
1
x
 x 1 x 1 1 x 1 
       
*  
 lim   1   0, lim  1   0 . 
 
lim
x
 0 
 x x  x   x  x   x
     
 x 2
 x
x 
6 2
6 x   2 x  2 x :x 0 x x * 6  0  0  2
ii. lim  lim
x  3x   x x x    x 30
3
x
  x 1
2
 x 12
1  x 1 2

       
*   εαδ
  1 1  .  
 2
x 
    0, lim    0   0
 xlim
    x   x  lim
x  
  x   x 
  x 1  x 1 1  x 1 
       
 
 lim   1   0, lim  1   0 . 
 
lim
 x
 0 
 x x  
x   x  x   x
     
 x x 2
x 
 2  4 *
x  x  x x  2
3 2 :x  0
x x x  000  0
iii. lim  lim
x  x   x  x
4 4 x 4
x  
 x 
4
1 1 0  0
4
1    3
 x  x
 x x
* παλαπΪθω έιαη σ δ lim  0 εαδ lim  0 , κηκέωμ :
x  x x  x
 x 1 x 1 1 x 1 

 2  2  2  2  2  2  2 
 
  1   1   .  
x 
 xlim    0, lim  0  lim 2  0 
  x  2 x   2  x   x 
   x  
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :

x
i. lim 2
x   x
 x
ii. lim
x  x 3
 1
iii. lim  x 3 
x 
 x
 1 
iv. lim  x  x 

x  x 
 x
v. lim
x  x  3
x  x
vi. lim
x  x

2 x 2  x
i. lim 2 ( π. 2)
x  x   x
6 x  5x
ii. lim ( π. 3)
x  2 x  7 x
xx
iii. lim 2 ( π. 0)
x  x  1
xx
iv. lim 2
x  x  3 x  2
3x  x
v. lim ( π. 3)
x  x   x
3x  2x
vi. lim
x  4x  1
x2  3
vii. lim
x  3  x   x
 x2  2x  3 1
viii. lim    
x 
 x 5 x
 2 x  x  2014
2
1
ix. lim   
x  x 1
 x
x 2  3x  2
x. lim
x  5  x
1
x 2 
xi. lim x
x   2 x  3
1
x 3 
xii. lim x
x  
x 1 1
2
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 6 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ   Κ Ι ΚΡΙΣ ΡΙΟ

Π Ρ Μ ΟΛ ΢
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
24) έθ αδ β υθΪλ β β ΰδα βθ

f : κπκέα δ χτ δ :
3x  2 x  ( x  2 x  1) f ( x)  3x  3x  5 ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ
5 2 5 5 2
α σλδα :
f ( x)
i. lim f ( x ) ii. lim f ( x) iii. lim
x  x  x  x
Λτ β :
i. Έχω : lim ( x 5  2 x  1)  lim x 5   , Ϊλα σ αθ x   σ x 5  2 x  1  0 Ϊλα
x  x 
3x 5  2 x 2 3x 5  3x 2  5
3x 5  2 x 2  ( x 5  2 x  1) f ( x)  3x 5  3x 2  5   f ( x )  
x5  2x  1 x5  2x  1
3x 5  3x 2  5 3x 5  2 x 2
 f ( x ) 
x 5  2x  1 x 5  2x  1
3x 5  3x 2  5 3x 5 3x 5  2 x 2 3x 5
Έχω : lim  lim 5  3 εαδ lim 5  lim 5  3 Ϊλα απσ ε.π.
x  x 5  2 x  1 x  x x  x  2 x  1 x  x
lim f ( x)  3
x 
ii. Έχω : lim ( x 5  2 x  1)  lim x 5   , Ϊλα σ αθ x   σ x 5  2 x  1  0 Ϊλα

x  x 
3x 5  2 x 2 3x 5  3x 2  5
3x  2 x  ( x  2 x  1) f ( x)  3x  3x  5  5
5 2 5 5 2
 f ( x)  5 
x  2x  1 x  2x  1
3x 5  2 x 2 3x 5 3x 5  3x 2  5 3x 5
Έχω : lim 5  lim 5  3 εαδ lim  lim  3 Ϊλα απσ ε.π.
x  x  2 x  1 x  x x  x 5  2 x  1 x  x 5
lim f ( x)  3
x 
x 
3x 5  3x 2  5 3x 5  2 x 2 :x 0 3x 5  3x 2  5 f ( x) 3x 5  2 x 2
iii. Έχω  f ( x )    
x 5  2x  1 x 5  2x  1 x( x 5  2 x  1) x x( x 5  2 x  1)
3 x 5  3 x 2  5 f ( x) 3x 5  2 x 2
  
x 6  2x 2  x x x 6  2x 2  x
3x 5  2 x 2 3x 5 3x 5  3x 2  5 3x 5
Έχω : lim 6  lim  0 εαδ lim  lim  0 Ϊλα απσ
x  x  2 x 2  x x  x 6 x  x 6  2 x 2  x x  x 6
f ( x)
ε.π. lim 0
x  x
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
25) έθ αδ β υθΪλ β β f : ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ :

2 x  3x  ( x  5x  2) f ( x)  2 x  3x ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ
3 2 3 3 2
α σλδα :
f ( x)
i. lim f ( x ) ( π. 2) ii. lim ( π. 0)
x  x  x
26) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : ( x 3  3x  1) f ( x )  2 x 2  x ΰδα

εΪγ x  0 . Να ίλ έ α σλδα :
i. lim f ( x ) ( π. 0) ii. lim  f ( x )  x  ( π. 0)
x  x 

6 x  5x  2  f ( x)  6 x  2 x  7 ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ
3 2 3 2
α σλδα :
f ( x)
i. lim f ( x ) ( π.   ) ii. lim 2 ( π.   )
x  x  x  3x  5
f ( x) f ( x)
iii. lim 4 ( π. 0) iv. lim ( π. 3)
x  x  2 x  x
3 x  2 x  x  13
3

4x  x  2
2
4x  x  2 3
 f 2 ( x)  4 f ( x)  ΰδα εΪγ x  1 . Να ίλ έ κ lim f ( x ) ( π. 2)
1 x 2
1  x3 x 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 7 : ΟΡΙΟ ΢ΣΟ  Κ Ι Ο Θ ΣΙΚ

΢ΤΝ ΡΣ ΢
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
xf ( x)  2 x  3
29) έθ αδ β υθΪλ β β f : (0,)   ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  7 . Να
x  x5
f ( x)
ίλ έ α σλδα : i. lim f ( x) ii. lim
x  x  x
Λτ β :
xf ( x)  2 x  3
i. ΘΫ ω g ( x)  , η x  5 , σ lim g ( x)  7
x5 x 
xf ( x)  2 x  3
Έχω : : g ( x)   g ( x)( x  5)  xf ( x)  2 x  3  xf ( x)  g ( x)( x  5)  2 x  3 
x5
g ( x)( x  5)  2 x  3
Γδα x  0 f ( x)  Ϊλα :
x
  5 3
x  g ( x)1    2  
g ( x)( x  5)  2 x  3  x
 lim 
x
lim f ( x)  lim
x  x  x x   x
  5  3 
 lim  g ( x)1    2    7  1  2  5
x 
  x x
g ( x)( x  5)  2 x  3
f ( x) x g ( x)( x  5)  2 x  3
ii. lim  lim  lim 
x  x x   x x   x2
  5 3  5 3
x  g ( x)1    2   g ( x)1    2 
 x x  5 
 lim 
x  x
 lim  0

x  2 x 
x x
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
f ( x )  6 x 2  3x  5
30) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  4 . Να
x  x 2  5x  4
ίλ έ α σλδα :
f ( x)
i. lim f ( x ) ( π.   ) ii. lim ( π. 10)
x  x  x 2
xf ( x )  x 2  x  2
31) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  3 . Να
x  2x  1
ίλ έ κ lim f ( x ) ( π. 7)
x 
xf ( x )  x
32) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  3 . Να ίλ έ κ
x  x 1
lim f ( x ) ( π. 3)
x 
x 2 f ( x)  2 x 3
33) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  3 . Να ίλ έ
x  x 3  x 2  1
α σλδα :
 1
i. lim f ( x ) ( π.   ) ii. lim  f ( x )   ( π. 5)
x  x 
 x
f ( x)
34) Έ ω β υθΪλ β β f : (0,)   ΰδα βθ κπκέα δ χτκυθ : lim  5 εαδ
x  x
3 f ( x )  x  2
lim  f ( x)  5 x   2 . Να ίλ έ κ  , υ lim  3. ( π.   9 )
x  x  xf ( x)  5 x 2  1
f ( x)
35) Έ ω β υθΪλ β β f : (,0)   ΰδα βθ κπκέα δ χτκυθ : lim  2 εαδ
x  x
2 f ( x)  x  1
lim  f ( x)  2 x   3 . Να ίλ έ κ   * , υ lim  1.
x  x  xf ( x)  2 x 2  1
1
f ( x)  x
36) Να ίλ έ κ lim f ( x ) , σ αθ : lim x  2.
x  x  
x  x 1
2
f ( x )  3x
37) έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  4 . Να ίλ έ α
x 
x2  1  x
σλδα :
f ( x)
i. lim ( π. 5)
x  x
xf ( x )  x 2  3x
ii. Να ίλ έ βθ δηά κυ    ΰδα βθ κπκέα δ χτ δ : lim  3 ( π. 7)
x  xf ( x )  x 2  13
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 8 : ΟΡΙΟ ΚΘ ΣΙΚΩΝ – ΛΟΓ ΡΙΘΜΙΚΩΝ

΢ΤΝ ΡΣ ΢ ΩΝ
Π ΡΙΠΣΩ΢ 1 : Ι χτκυθ : lim e x   , lim e x  0 , lim (ln x )   εαδ lim (ln x )  
x  x x x 0
Γ θδεΪ :
 θ  1 σ : lim  x  0 , lim  x   εαδ lim log  x   , lim log  x  
x  x  x 0  x 
 θ 0  1 σ : lim    , lim   0
x x
x  x 
1 1
΢υξθΪ : lim e   x
εαδ lim e  0 x
x 0  x 0 
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :

lim (ln x  2 x 2  5  e x  2 )
2
i.
x 
ii. 
lim ln( x  2014)  x  2
x 

iii. lim (ln x  2014  e x  5x 2 )
x 0
iv. 
lim ln( x  3)  x 2  x  2
x 3

Λτ β :
lim (ln x  2 x 2  5  e x  2 )  
2
i.
x 
ii. 
lim ln( x  2014)  x  2  
x 

iii. lim (ln x  2014  e x  5x 2 )  
x 0
iv. 
lim ln( x  3)  x 2  x  2  
x 3

΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :

i. lim (ln x  e x  x 2 ) ( π.   )
x 
ii. 
lim ln( x  2011)  x 5  x  2  e x
x 

iii. lim (ln x  e x ) ( π.   )
x 0
iv. lim (ln x  x 2013  2013) ( π.   )

x 0
v.
x0

lim ln( e x  x 2 )  x 5  x  4  ( π. 2)
vi. lim ln( x  2)  x 3
 x2  ( π.   )
x 2 
vii. 
lim e x 1  2 x 2  ln(1  x)
x 1
 ( π.   )
viii. lim e x 4
 2 x 2  2 ln(5  x)  ( π.   )
x 5
ix. 
** lim ln( x 3  2 x)  2 ln( x  1)
x 

x. ** lim ln(2 x  3)  ln( x 2
 3 x) 
x 
Π ΡΙΠΣΩ΢ 2 :
 θ Ϋχω ηδα εγ δεά π.χ. ησθκ e x , σ β ίΰΪαω εκδθσ παλΪΰκθ α.
 θ Ϋχω 2 ά π λδ σ λ μ εγ δεΫμ, σ ίΰΪαω εκδθσ παλΪΰκθ α αυ ά η β
η ΰαζτ λβ ίΪ β αθ x   . θ x   εκδθσ παλΪΰκθ α ίΰΪαω βθ εγ δεά η β
ηδελσ λβ ίΪ β.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :

e x 1  1 e x 1  3 x e x 1  3 x
i. lim ii. lim x  2 iii. lim x  2 
x   e x  2 x  e  3 x 1 x  e  3 x 1
Λτ β :
 1  1
x 1
ex e  x  e x
e 1 e  e 1    lim e  e0 e
x
e
i. lim x  lim x  lim
x  e  2 x  e  2 x    2  x 2 1 0
e x 1  x  1 x
 e  e
 ex  xe
x

3 
x
 3x e  1
 3 
 3x e  1
e x 1  3 x e x  e  3x    lim   
ii. lim  lim x 2  lim
x  e x  2  3 x 1 x  e  e  3 x  3 x   e x
 x   e x

3 x  x e 2  3  3 x  x e 2  3 
3  3 
x
e
   e 1 x
e
 lim  x
3 e
, π δ ά 0 1, σ lim    0 , Ϊλα γα έθαδ :
x  
e 3  
x   3
  e 3
2
 
3
x
e
   e 1
0  e 1 1
lim  x
3
 
x  
e 0  e 2
 3 3
  e 3
2
3
x 3x  x
   3
e  e e 
e x 1  3 x e x  e  3x  e x  e
iii. lim x  2   lim x 2  lim  lim
x  e  3 x 1 x  e  e  3 x  3 x    3 x
 x  
3
x
e x  e 2  x  3  e 2  3 
 e  e
x
 3
e 
e  e0  e  1
x
3  3
π δ ά  1 , σ lim    0 , Ϊλα γα έθαδ : lim
e  
x   e x  
 3
x
e2  3  0 e2 e
e  3 
2
e
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :

2 x  3x  5
i. lim x ( π. 1)
x  3  2 x 1  2
e x2  e x  2
ii. lim x
x  e  e x 1  1
2 x  3 x 1
iii. lim
x  2 x 1  3 x
3x  2 x 1
iv. lim x 2
x  3  2x
7 x  3x  1
v. lim x
x  8  5 x  1
3x  5 x  6
vi. lim
x  2x  2
5 x 1  2 x 3
vii. lim ( π. -4)
x  5 x  2 x 1
2x   x
viii. lim x ,   0.
x  2  3 x
2 x  3 x 1
ix. lim ,   0.
x  2 x   x
΢ΤΝ Τ ΢ΣΙΚ Θ Μ Σ
1

42) έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  ln x  e x
. Να ίλ έ α σλδα :
i. lim f ( x)
x0
1
ii. lim f ( x)
x 0 f ( x)
43) έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  ln( x  x) .

i. Να ίλ έ κ π έκ κλδ ηκτ βμ f.
ii. Να ίλ έ α σλδα :
x 1
α. lim f ( x ) ί. lim ΰ. lim f ( x)
x  x   f ( x ) x  f ( x)
44) Να ίλ έ κ lim f ( x ) σ αθ :
x 
i. f ( x)  x , ΰδα εΪγ x  
3
ii. f : (0,)   εαδ f ( x)  x  ln x , ΰδα εΪγ x  0 .
45) Να ίλ έ κ lim f ( x) σ αθ :
x 
i. (1  x ) f ( x)  x 3 , ΰδα εΪγ x  
2
ii. f ( x)  x 2  e x  0 , ΰδα εΪγ x  
1.8 ΢ΤΝΕΧΕΙ ΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η΢
A. ΢ΤΝ Χ Ι ΢ΤΝ ΡΣ ΢ ΢
20. Πσ ηδα υθΪλ β β f ζΫΰ αδ υθ χάμ Ϋθα βη έκ xo κυ π έκυ κλδ ηκτ
βμ ;
πΪθ β β : (2001 ΟΜΟΓ., 2006 ΟΜΟΓ., 2009 ΄, 2010 ΟΜΟΓ., 2015)

Έ π ηδα υθΪλ β β f εαδ x 0 Ϋθα βη έκ κυ π έκυ κλδ ηκτ βμ. Θα ζΫη σ δ β f έθαδ
υθ ξάμ κ x0 , σ αθ lim f(x)  f(x0 ) .
x x0
Για παρά ιγμα, β υθΪλ β β f ( x)  | x | έθαδ υθ ξάμ κ 0, αφκτ

lim f ( x)  lim | x |  0  f (0) .
x 0 x 0
΢χσζδα :
α) Έ π κδ υθαλ ά δμ f , g , h πθ κπκέπθ κδ ΰλαφδεΫμ παλα Ϊ δμ έθκθ αδ α
παλαεΪ π ξάηα α.
y y y 62
Ch
 1
  f ( x0 )
g(x0) 2
Cg
Cf
O x0 x O x0 x O x0 x
(a) ( ) ()
Παλα βλκτη σ δ:
— Η υθΪλ β β f έθαδ κλδ ηΫθβ κ x 0 εαδ δ ξτ δ : lim f ( x)  f ( x 0 )
x  x0
— Η υθΪλ β β g έθαδ κλδ ηΫθβ κ x 0 αζζΪ lim g ( x)  g ( x 0 ) .

x  x0
— Η υθΪλ β β h έθαδ κλδ ηΫθβ κ x 0 αζζΪ θ υπΪλξ δ κ σλδσ βμ.

πσ δμ λ δμ ΰλαφδεΫμ παλα Ϊ δμ κυ ξάηα κμ ησθκ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f
δαεσπ αδ κ x 0 . έθαδ, πκηΫθπμ, φυ δεσ θα κθκηΪ κυη υθ χά κ x 0 ησθκ β
υθΪλ β β f.
ί) ΢τηφπθα η κθ παλαπΪθπ κλδ ησ, ηδα υθΪλ β β f θ έθαδ υθ ξάμ Ϋθα βη έκ

x0 κυ π έκυ κλδ ηκτ βμ σ αθ:
i) θ υπΪλξ δ κ σλδσ βμ κ x0 ά
ii) ΤπΪλξ δ κ σλδσ βμ κ x0 , αζζΪ έθαδ δαφκλ δεσ απσ βθ δηά βμ, f(x0 ) , κ βη έκ
x0 .
Για παρά ιγμα,
 x 2  1, α x  0
— Η υθΪλ β β f ( x)   θ έθαδ υθ ξάμ κ 0, αφκτ
 2  x, α x  0
lim f ( x)  lim ( x 2  1)  1 , θυ
x 0 x 0
lim f ( x)  lim (2  x)  2 , κπσ θ υπΪλξ δ κ σλδκ βμ f κ 0.

x 0  x 0
 x 2 1

— Η υθΪλ β β f ( x)   x  1 , α x  1 θ έθαδ υθ ξάμ κ 1, αφκτ

 3 , α x  1
( x  1)( x  1)
lim f ( x)  lim  lim ( x  1)  2 , θυ f (1)  3 .
x 1 x 1 x 1 x 1
ΰ) Μέα υθΪλ β β f πκυ έθαδ υθ ξάμ σζα α βη έα κυ π έκυ κλδ ηκτ βμ, γα
ζΫΰ αδ, υθ ξάμ υθΪλ β β.
) — ΚΪγ πκζυπθυηδεά υθΪλ β β Ρ έθαδ υθ ξάμ, αφκτ ΰδα εΪγ x0  R δ ξτ δ

lim P(x)  P(x0 ) .
x x0
P
— ΚΪγ λβ ά υθΪλ β β έθαδ υθ ξάμ, αφκτ ΰδα εΪγ x0 κυ π έκυ κλδ ηκτ βμ
Q
δ ξτ δ
P(x) P(x0 )
lim  .
x  x0 Q(x) Q(x0 )
— Οδ υθαλ ά δμ f ( x)  ημx εαδ g ( x)  συνx έθαδ υθ ξ έμ, αφκτ ΰδα εΪγ x0  R δ ξτ δ
lim ημx  ημx0 εαδ lim συνx  συνx0 .
x x0 x x0
— Οδ υθαλ ά δμ f ( x)  αx εαδ g ( x)  logα x , 0  α  1 έθαδ υθ ξ έμ.
21. Να δα υπυ πλσ α β πκυ αφκλΪ β υθΫχ δα εαδ δμ πλΪι δμ υθαλ ά ωθ.
πΪθ β β :
Γδα β υθΫξ δα εαδ δμ πλΪι δμ υθαλ ά πθ δ ξτ δ κ παλαεΪ π γ υλβηα :
θ κδ υθαλ ά δμ f εαδ g έθαδ υθ ξ έμ κ x0 , σ έθαδ υθ ξ έμ κ x0 εαδ κδ
f
υθαλ ά δμ: f  g , c  f , σπκυ c  R , f  g , , | f | εαδ  f η βθ πλκςπσγ β σ δ κλέακθ αδ
g
Ϋθα δΪ βηα πκυ π λδΫξ δ κ x0 .

— Οδ υθαλ ά δμ f ( x )  εφx εαδ g( x )  σφx έθαδ υθ χ έμ πμ πβζέεα υθ ξυθ
υθαλ ά πθ.
2 
— Η υθΪλ β β f ( x)  3x  2 έθαδ υθ ξάμ κ π έκ κλδ ηκτ βμ  ,  , αφκτ β
3 
υθΪλ β β g ( x)  3x  2 έθαδ υθ ξάμ.
— Η υθΪλ β β f ( x)  | xη x | έθαδ υθ ξάμ, αφκτ έθαδ βμ ηκλφάμ f ( x)  | g ( x) | , σπκυ
g ( x)  xη x β κπκέα έθαδ υθ ξάμ υθΪλ β β πμ ΰδθση θκ πθ υθ ξυθ υθαλ ά πθ
f 1 ( x)  x εαδ f 2 ( x)  η x .
22. Να δα υπυ πλσ α β πκυ αφκλΪ β υθΫχ δα τθγ βμ υθΪλ β βμ .

πΪθ β β :
Γδα β υθΫξ δα τθγ βμ υθΪλ β βμ δ ξτ δ κ παλαεΪ π γ υλβηα :
θ β υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ x0 εαδ β υθΪλ β β g έθαδ υθ ξάμ κ f(x0 ) , σ β
τθγ ά κυμ gof έθαδ υθ ξάμ κ x0
f
Για παρά ιγμα, β υθΪλ β β φ( x)  η ( x 2  1) έθαδ υθ ξάμ x y=x 21
εΪγ βη έκ κυ π έκυ κλδ ηκτ βμ πμ τθγ β πθ
υθ ξυθ υθαλ ά πθ f ( x)  x 2  1 εαδ g ( x)  η x . f g g
ω=η y=η (x 2 1)
23. Πσ ηδα υθΪλ β β f ζΫΰ αδ υθ χάμ Ϋθα αθκδε σ δΪ βηα ( , ) εαδ πσ

κ εζ δ σ δΪ βηα [ , ]
πΪθ β β : (2001 ΟΜΟΓ., 2008, 2012, 2012 ΢Π., 2017)
 Μδα υθΪλ β β f ζΫη σ δ έθαδ υθ ξάμ Ϋθα αθκδε σ δΪ βηα ( α,β) , σ αθ έθαδ
υθ ξάμ εΪγ βη έκ κυ (, ) .
 Μδα υθΪλ β β f γα ζΫη σ δ έθαδ υθ ξάμ Ϋθα εζ δ σ δΪ βηα [ α, β] , σ αθ έθαδ
υθ ξάμ εΪγ βη έκ κυ (, ) εαδ πδπζΫκθ : lim f(x)  f() εαδ lim f(x)  f()
x  x 
΢χσζδκ
θΪζκΰκδ κλδ ηκέ δα υπυθκθ αδ ΰδα δα άηα α βμ ηκλφάμ (, ] , [, ) .
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 1 : ΢ΤΝ Χ ΢ ΢ΤΝ ΡΣ ΢ - ΟΡΙ΢ΜΟ΢

Ό αθ γΫζκυη θα ι Ϊ κυη πμ πλκμ β υθΫξ δα ηδα υθΪλ β β πκζζαπζκτ τπκυ,
λΰαασηα πμ ιάμ :
 ιβΰκτη ΰδα έ έθαδ υθ ξάμ εΪγ εζΪ κμ βμ υθΪλ β βμ ι ξπλδ Ϊ, α
αθκδξ Ϊ δα άηα α πκυ κλέα αδ.
 ι Ϊακυη (η κθ κλδ ησ) β υθΫξ δα α βη έα πκυ αζζΪα δ κ τπκμ. θ
lim f ( x)  f ( x0 ) σ β f έθαδ υθ ξ έμ κ x 0 , αζζδυμ σξδ. Σκθέακυη σ δ ΰδα βθ
x  x0
τλ β κυ lim f ( x) λΰαασηα η πζ υλδεΪ σλδα. Η f θ έθαδ υθ ξ έμ κ x0 ,

x x0
αθ :
 θ υπΪλξ δ εΪπκδκ απσ α πζ υλδεΪ σλδα ά
 Σα πζ υλδεΪ σλδα κ x 0 υπΪλξκυθ αζζΪ έθαδ δαφκλ δεΪ ά
 Σα πζ υλδεΪ σλδα κ x 0 έθαδ έ α, σξδ σηπμ έ α η κ f ( x0 ) .
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
1. (Ά εβ β 2 ζ. 197 ΄ ΟηΪ αμ ξκζδεσ ίδίζέκ)

Να η ζ ά πμ πλκμ β υθΫξ δα κ x 0 δμ παλαεΪ π υθαλ ά δμ :

 x  4, x  2
2
i. f ( x)   3 αθ x 0 =2

x , x  2

 x  1, x  1
2
ii. f ( x)   αθ x 0 =1

 3  x , x  1
 x2  x  2
 , x  2
iii. f ( x)   x  2 αθ x 0 =-2
 3, x  2

Λτ β :
i. έθαδ : lim f ( x)  lim ( x 2  4)  8 , lim f ( x)  lim ( x 3 )  8 , f (2)  2 3  8
x 2 x 2 x 2 x 2
Άλα lim f ( x)  lim f ( x)  f (2)  8 Ϊλα β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  2 .

x 2 x 2
ii. έθαδ : lim f ( x)  lim ( x 2  1)  2 , lim f ( x)  lim 3  x  2 , f (1)  3  1  2

x 1 x 1 x 1 x 1
Άλα lim f ( x)  lim f ( x)  f (1)  2 Ϊλα β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 .

x 1 x 1
x2  x  2 ( x  2)( x  1)
i. έθαδ : lim f ( x)  lim  lim  lim ( x  1)  3 , f (2)  3
x 2 x 2 x2 x  2 x2 x 2
Άλα lim f ( x)  f (2)  3 Ϊλα β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  2 .

x 2
2. (Ά εβ β 4 ζ. 198 ΄ ΟηΪ αμ ξκζδεσ ίδίζέκ)

Να η ζ ά πμ πλκμ β υθΫξ δα δμ υθαλ ά δμ :
2 x  3, x  1
2

i. f ( x)   x  1
 ,x 1
 x 1
x
 ,x  0
ii. f ( x)   x

 x, x  0
Λτ β :
i. θ x  1 , f ( x)  2 x 2  3 έθαδ υθ ξάμ πμ πκζυπθυηδεά
x 1
θ x  1 , f ( x)  έθαδ υθ ξάμ πμ πβζέεκ υθ ξυθ
x 1
Θα ι Ϊ π υλα αθ β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 ( βη έκ αζζαΰάμ τπκυ)
lim f ( x)  lim (2 x 2  3)  1
x 1 x 1
x 1 ( x  1)( x  1) ( x  1)( x  1)
lim f ( x)  lim  lim  lim  lim x  1  2
x 1 x 1 x 1 x 1 ( x  1)( x  1) x 1 x 1 x 1
f (1)  1
Άλα β f (x) θ έθαδ υθ ξάμ κ x0  1
x
ii. θ x  0 , f ( x)  έθαδ υθ ξάμ πμ πβζέεκ υθΫξπθ
x
θ x  0 , f ( x)   x έθαδ υθ ξάμ
Θα ι Ϊ π υλα αθ β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  0 ( βη έκ αζζαΰάμ τπκυ)
x
lim f ( x)  lim 1
x 0 x 0 x
lim f ( x)  lim  x  1
x 0 x 0
f (0)   0  1 . Άλα β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  0 .
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
3. ΢ α παλαεΪ π ξάηα α έθκθ αδ κδ ΰλαφδεΫμ παλα Ϊ δμ υκ υθαλ ά πθ. Να

ίλ έ α βη έα α κπκέα αυ Ϋμ θ έθαδ υθ ξ έμ.
y
y
3
2
2
1
1
O 1 2 3 3,5 x
O 1 2 3 x
1
ln x  2 x 2  3, x  1

4. Να η ζ ά πμ πλκμ β υθΫξ δα β υθΪλ β β : f ( x)   x
 ,
0  x 1
 2x  3
 3   x  2, x  0
 3
 x  2x  2x  4
2
5. Να η ζ ά πμ πλκμ β υθΫξ δα β υθΪλ β β : f ( x)   ,0  x  2
 x2
3 1  3 ( x  2) , x  2

6. Να η ζ ά πμ πλκμ β υθΫξ δα κ x 0 δμ παλαεΪ π υθαλ ά δμ :

 x2 1
 ,x 1
i. f ( x)   x  1 κ x 0 =1
0, x  1

 x2  x  2
 , x  2
ii. f ( x)   x  2 κ x 0 =-2
 3, x  2

7. Να η ζ ά πμ πλκμ β υθΫξ δα δμ παλαεΪ π υθαλ ά δμ εαδ η Ϊ θα

ξαλΪι β ΰλαφδεά κυμ παλΪ α β, αθ
2 x 2 , | x |  1  x 2  5x  6
  , x2
i. f ( x)   2 , | x |  1 ii. f ( x)   x  2
 x 
 5 , x2
 x , x 1 e x , x0
iii. f ( x)   iv. f ( x)   2 .
ln x , x  1  x  1 , x  0
8. Να ι Ϊ πμ πλκμ β υθΫξ δα δμ παλαεΪ π υθαλ ά δμ :

 x  3x  2
2
 ,x 1
i. f ( x)   x  1
2 x  3, x  1

 x 1
 2 ,x 1
ii. f ( x)   x  3  2
5 x 3  3, x  1

x  ln( x 2  1), x  0
iii. f ( x)   2 x
e  x  1, x  0
 x
 1
,x  0
iv. f ( x)  1  e x

0, x  0
 1x ,x  0
e
 ,x  0
v. f ( x)  0
 1 1
 xe x x  0

 1
 x x , x  0

9. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  0, x  0 .
 1
 xe x , x  0

i. Να η ζ ά β υθΪλ β β f πμ πλκμ β υθΫξ δα.
ii. Να ίλ έ α σλδα lim f ( x) εαδ lim f ( x)
x  x 
10. θ β υθΪλ β β f :    έθαδ υθ ξάμ κ ξ 0 =0 η f(0)=0, θα απκ έι σ δ εαδ β

 1
 f ( x) , x  0
υθΪλ β β g ( x)   x έθαδ υθ ξάμ κ 0.

0, x  0
1
  1
11. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  e  ln 1  
x
 x
i. Να έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ.
ii. Να ίλ έ α σλδα : α. lim f ( x) ί. lim f ( x)
x1 x 
12. Να ζΫΰι αθ έθαδ υθ ξ έμ κ π έκ κλδ ηκτ κυμ κδ παλαεΪ π υθαλ ά δμ. Γδα
αυ Ϋμ πκυ θ έθαδ θα ίλ έ α βη έα α υθΫξ δαμ.
2 1
i. f ( x)  5x 2  x  4 ii. f ( x)  2 iii. f ( x)  2 iv. f ( x)  ln( x  1)
x 1 x
1
v. f ( x)  e x 1 vi. f ( x)   2
2
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 2 : ΠΡΟ΢ ΙΟΡΙ΢ΜΟ΢ Π Ρ Μ ΣΡΩΝ

θ ηδα υθΪλ β β ηαμ έθ αδ σ δ έθαδ υθ ξάμ Ϋθα βη έκ x 0 κυ π έκυ κλδ ηκτ
βμ εαδ αβ έ αδ θα πλκ δκλέ π εΪπκδ μ παλαηΫ λκυμ σ εΪθπ ξλά β κυ κλδ ηκτ :
H f έθαδ υθ ξ έμ κ x 0 σ lim f ( x)  f ( x0 ) . θ ξλ δα έ εΪθπ ξλά β κυ κλδ ηκτ
x  x0
η α πζ υλδεΪ σλδα :H f έθαδ υθ ξ έμ κ x0 σ : lim f ( x )  lim f ( x )  f ( x0 )

x x0 x x0
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
13. (Ά εβ β 1 ζ. 199 B΄ ΟηΪ αμ ξκζδεσ ίδίζέκ)

( x   )( x   ), x  2
θ f ( x)   , θα πλκ δκλέ κ ε, υ β f (x) θα έθαδ υθ ξάμ
x  5, x  2
κ x0  2 .
Λτ β :
Η f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  2  lim f ( x)  lim f ( x)  f (2)
x 2 x 2
lim f ( x)  lim ( x   )( x   )  lim ( x   )  4   2

2 2
x 2  x 2 x 2
lim f ( x)  lim (x  5)  2  5

x 2  x 2
f (2)  (2   )(2   )  4   2
Άλα 4   2  2  5   2  2  1  0    1
14. (Ά εβ β 2 ζ. 199 B΄ ΟηΪ αμ ξκζδεσ ίδίζέκ)

 2 x 2  x  12, x  1

θ f ( x)  5, x  1 , θα ίλ έ δμ δηΫμ πθ  ,    , ΰδα δμ κπκέ μ β f (x)
x   , x  1

θα έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 .
Λτ β :
Η f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  1  lim f ( x)  lim f ( x)  f (1)
x 1 x 1
lim f ( x)  lim ( x  x  12)      12

2 2 2
x 1 x 1
lim f ( x)  lim (x   )    

x 1 x 1
f (1)  5
 2    12  5, (1)
Άλα 
    5, (2)
(2) :     5    5  
( 2)
(1)  2  5    12  5   2    12  0    4, ,   3
 Γδα   4 , (2) :   5  4    1
 Γδα   3 , (2) :   5  3    8
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
 x2  x  2
 ,x 1
 x  1
15. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)    1, x  1 . Να ίλ έ βθ δηά πθ α, ί υ β f θα
ax 2  1, x  1


έθαδ υθ ξάμ.
e x 1  x 2   ,x 1

16. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)   (x)  2 ,1  x  2 . Να ίλ έ βθ δηά πθ
ln( x  1)  2 (x)   , x  2

α, ί υ β f θα έθαδ υθ ξάμ.
17. Να ίλ γ έ β δηά βμ παλαηΫ λκυ α υ θα έθαδ υθ ξάμ κδ υθαλ ά δμ :
 2 x   2 x 2 x 2  3x  1, x  1
 ,x  0 
i. f ( x)   x ii. f ( x)   x 2   2  2,1  x  2
 x 2  3 , x  0 x 2  x    2, x  2
 
 a 1
e  ln x,0  x  1
18. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)   . Να ίλ έ κθ πλαΰηα δεσ αλδγησ α,
 3 a 3
ln(3x  2)  e , x  1
υ β f θα έθαδ υθ ξάμ κ π έκ κλδ ηκτ βμ.
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 3 : ΤΡ ΢ ΣΙΜ ΢ Ή ΣΟΤ ΣΤΠΟΤ Σ ΢

f (x )
Ό αθ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  D f , σ lim f ( x)  f ( x0 ) . Άλα
x  x0
 αθ ηαμ αβ έ αδ β δηά f ( x0 ) , σ αλε έ θα ίλκτη κ lim f ( x)

x x0
 αθ ηαμ αβ έ αδ κ lim f ( x) , σ αλε έ θα ίλκτη κ f ( x0 )

x x0
 αθ β f έθαδ υθ ξάμ κ x 0 εαδ ηαμ έθ αδ ηδα αθδ κ δεά ξΫ β, σ κ f ( x0 ) κ

λέ εκυη ξλβ δηκπκδυθ αμ πζ υλδεΪ σλδα εαδ εα αζάΰκθ αμ δμ ξΫ δμ
f ( x0 )   , f ( x0 )   , κπσ f ( x0 )   .
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
19. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : ( x  2) f ( x)  x 2  5x  6 ΰδα

εΪγ x   . Να ίλ έ βθ δηά f(2). ΢ β υθΫξ δα θα ίλ έ κθ τπκ βμ f (x) .
Λτ β :
έθαδ ( x  2) f ( x)  x 2  5x  6 ΰδα εΪγ x  
x 2  5x  6
θ x  2 σ ( x  2) f ( x)  x  5 x  6  f ( x) 
2
. Γδα θα ίλκτη κ f (2) γα
x2
ξλβ δηκπκδά κυη βθ υθΫξ δα βμ f (x) . βζ.
Η f (x) έθαδ υθ ξάμ ΰδα εΪγ x   , Ϊλα β f (x) υθ ξάμ εαδ κ x0  2 Ϊλα δ ξτ δ :
x 2  5x  6 ( x  2)( x  3)
f (2)  lim f ( x)  lim  lim  lim ( x  3)  1 .
x 2 x 2 x2 x  2 x2 x 2
 x 2  5x  6
 ,x  2
Άλα ΰδα κθ τπκ βμ f (x) δ ξτ δ : f ( x)   x  2 .
 1, x  2

20. Έ π β υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

( x  2) f ( x)   ( x  2)  x  2 x ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ
2
κ f(2).
Λτ β :
π δ ά β f (x) έθαδ υθ ξάμ ΰδα εΪγ x   , Ϊλα β f (x) υθ ξάμ εαδ κ x0  2 Ϊλα
δ ξτ δ : lim f ( x)  f (2)  lim f ( x)  lim f ( x)  f (2) (1)
x 2 x 2 x 2
 Γδα x2 0  x  2 Ϋξπ :

 ( x  2) x  2 x 2
( x  2) f ( x)   ( x  2)  x 2  2 x  f ( x)  
x2 x2
  ( x  2) x  2 x 
2 (1)
 ( x  2) x( x  2)
Άλα lim f ( x)  lim     f (2)  lim  lim 
 x2 x2  x2 x2
   
x 2 x 2 x 2 x 2
 
*  ( x  2) x  2 u
u
 f (2)  1  2  f (2)  3 (2) (* lim lim  1)
x 2 x2 ό :x 2, u 0
ό :u 0
u
 Γδα x20 x2 Ϋξπ :
 ( x  2) x  2 x 2
( x  2) f ( x)   ( x  2)  x 2  2 x  f ( x)  
x2 x2
  ( x  2) x  2 x 
2 (1)
 ( x  2) x( x  2)
Άλα lim f ( x)  lim     f (2)  lim  lim 
 x2 x2  x2 x2
   
x 2 x 2 x 2 x 2
*
 f (2)  1  2  f (2)  3 (3). Άλα απσ (2) εαδ (3) Ϋξπ σ δ f (2)  3 .
21. θ β υθΪλ β β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 θα ίλ γ έ β δηά f(1) σ αθ

( x  1) f ( x)   ( x  1)
lim 4.
x 1
x 1
Λτ β :
( x  1) f ( x)   ( x  1)
Έ π : g ( x)  η x  [0,1)  (1,) εαδ lim g ( x)  4 Ϋ δ :
x 1 x 1
( x  1) f ( x)   ( x  1) x 1
g ( x)   ( x  1) f ( x)  g ( x)( x  1)   ( x  1) 
x 1
g ( x)( x  1)   ( x  1) g ( x)( x  1)   ( x  1)
 f ( x)  , Ϊλα έθαδ lim f ( x)  lim 
x 1 x 1 x 1 x 1
g ( x)( x  1)  ( x  1) * g ( x)( x  1)( x  1) *

 lim f ( x)  lim  lim  lim f ( x)  lim  1
x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1
( x  1)( x  1)
g ( x)( x  1) g ( x) 4
 lim f ( x)  lim  1  lim f ( x)  lim  1  lim f ( x)   1  lim f ( x)  3
x 1
( x  1)( x  1)
x 1 x 1 x 1
x 1 x 1 2 x 1
π δ ά σηπμ β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 , δ ξτ δ : f (1)  lim f ( x)  f (1)  3

x 1
 
 ( x  1) x 1u
u
(* lim lim  1)
x 1 x 1 ό :x 1, u 0
ό :u 0
u
22. έθ αδ β υθΪλ β β f :    , ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : f 3 ( x)  f ( x)  1  x 2 ΰδα εΪγ

x   . Να έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 .
Λτ β :
Γδα εΪγ x   Ϋξκυη f 3 ( x)  f ( x)  1  x 2  f 3 ( x)  f ( x)  x 2  1 
x2 1
 
 f ( x) f 2 ( x)  1  x 2  1  f ( x)  (1)
f 2 ( x)  1
x2 1 x2 1 x2 1
έθαδ : f ( x)  2    x 2  1 ΰδα εΪγ x   .
f ( x)  1 f 2 ( x)  1 1
βζ. f ( x)  x 2  1   x 2  1  f ( x)  x 2  1

lim  x 2  1  0
x 1 

Έ δ:  απσ ελδ άλδκ παλ ηίκζάμ : lim f ( x)  0 .
x 1
2

lim x  1  0 

 x 1
1 1
2
πέ βμ : f (1)  2  0 , Ϊλα lim f ( x)  f (1)  0 , Ϊλα β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 .
f (1)  1 x 1
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
23. θ β υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ x 0 , θα ίλ έ β δηά f ( x0 ) δμ παλαεΪ π

π λδπ υ δμ :
i. ( x  1) f ( x)  x 2  3x  4 ΰδα εΪγ x   εαδ x 0 =1
ii. xf ( x)  x 2  5  2 f ( x)  3 ΰδα εΪγ x   εαδ x 0 =2
iii. xf ( x)   3x ΰδα εΪγ x   εαδ x 0 =0
1
iv. xf ( x)  x  x 4 2 x  * εαδ x 0 =0.
x
24. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : ( x  2) f ( x)  x  7  3 ΰδα

εΪγ x   . Να ίλ έ βθ δηά f(2).
25. έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ xf ( x)  2 x  3x , ΰδα εΪγ x   .

θ β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  0 , θα ίλ έ κ f(0).
26. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : xf ( x)  2  f ( x)  x 2  3

ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ κθ τπκ βμ f.
27. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

x f ( x)  x  x x  f ( x) x ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ
2 2
κθ τπκ βμ f.
28. έθ αδ β υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ f ( x) x 2  1  2 2 x  f ( x) , ΰδα

εΪγ x  0 . θ f(0)=4, θα έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  0 .
29. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : xf ( x)  x  x 2  4 x ΰδα

εΪγ x   . Να ίλ έ κ f(0).
30. Έ π υθΪλ β β f :    η βθ δ δσ β α : f 2 ( x)  2 xx  2 xf ( x)   2 x ΰδα εΪγ

x .
i. Να ίλ έ κ f(0)
ii. Να ίλ έ κ lim f ( x) εαδ θα ι Ϊ αθ β f έθαδ υθ ξάμ κ 0.
x0
31. Μδα υθΪλ β β f :    Ϋξ δ βθ δ δσ β α : ( x  1) f ( x)  x 2  3x  2 ΰδα εΪγ x .

θ f υθ ξάμ κ x0  1 , θα ίλ γ έ β δηά f(1).
32. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : f ( x) x  x 2  3x ΰδα

εΪγ x   . Να ίλ έ κ f(0).
1
33. Έ π υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : xf ( x)   3x  x 2 ΰδα
x
εΪγ x  * . Να ίλ έ κ f(0).
34. έθ αδ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : 3  2 x 2  f ( x)  3  x 2 ΰδα εΪγ

x   . Να απκ έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  0 .
35. θ β υθΪλ β β f : [0,)   έθαδ υθ ξάμ κ x0  4 , θα ίλ γ έ β δηά f (4) σ αθ

ΰδα εΪγ x  0 , δ ξτ δ : 4 x  8  ( x  4) f ( x)  x  4 .
36. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

( x  1) f ( x )  x  1
2
lim  12 . Να ίλ γ έ κ f (1) .
x 1 x 1
37. έθ αδ υθΪλ β β f :    . θ β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  0 , εαδ δ ξτ δ :

xf ( x )   3x
lim  2 θα ίλ γ έ κ f (0) .
x 0 x2  x
38. έθ αδ υθΪλ β β f :    βμ κπκέαμ β ΰλαφδεά παλΪ α β δΫλξ αδ απσ κ

( x  1) f ( x )  x  3  2 9
βη έκ Μ(1,2). θ πδπζΫκθ δ ξτ δ : lim  θα απκ έι σδβ
x 1 x2  2x  3 16
f έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 .
x 2 f ( x )  x  3x
39. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : lim 8
x2  4  2
x 0
. Να ίλ έ πκδκ βη έκ Ϋηθ δ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f κθ Ϊικθα y’y.
40. θ β υθΪλ β β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 θα ίλ γ έ β δηά f(1) σ αθ

( x  1) f ( x)  x  1
lim  3.
x 1 x 2 ( x  1)
41. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : xf ( x)  3x   3x  x 2 ΰδα

εΪγ x   .
 f ( x) 1
  x   , x  0
ii. Να ίλ έ κ   , υ β υθΪλ β β : g ( x )   x x θα έθαδ

 , x  0
υθ ξάμ κ x0  0 .
42. έθ αδ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ f 2 ( x)  6 f ( x)  9 2 x  0 ΰδα εΪγ

x   . Να απκ έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ 0.
43. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

f ( x)  4 xf ( x)  3x  2 x  1 ΰδα εΪγ x   .
2 2
i. Να απκ έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ 1

f ( x)
ii. Να ίλ έ κ lim
x  x 2
44. Έ π f : (0,)   ηδα υθΪλ β β, υ f 3 ( x)  f ( x)  ln x (1), ΰδα εΪγ x  0 . Να

έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 .
f ( x)
45. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η lim   .
x 0 x
 2 x  2 xf ( x)
i. Να ίλ έ κ f(0). ii. Να ίλ έ καυ lim 2 3
x 0 x  x  f ( x)
f ( x)  x
46. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η lim  2.
x 0 x2
f ( x) x 2  2f 2 ( x)
i. Να ίλ έ κ f(0) εαδ κ lim ii. Να ίλ έ κζυ lim 3
x 0 x x 0 3x 2  xx
47. έθ αδ β υθΪλ β β f :    β κπκέα έθαδ υθ ξάμ κ x0  1 , π λδ ά εαδ

f ( x)  2
lim  3.
x 1 ( x  1) 2
i. Να ίλ έ κ f(1), ii. θα έι σ δ β f έθαδ υθ ξάμ κ x1  1

f ( x)  3
iii. Να ίλ έ κ lim 2
x 1 x  1  2 x
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 4 : ΢ΤΝ Χ Ι Κ Ι ΢ΤΝ ΡΣ ΢Ι Κ ΢

΢Χ ΢ Ι΢
Ό αθ ηδα υθΪλ β β f έθ αδ ηΫ α απσ ηδα υθαλ β δαεά ξΫ β εαδ ΰθπλέακυη σ δ
έθαδ υθ ξάμ Ϋθα βη έκ α, σ ΰδα θα έικυη σ δ έθαδ υθ ξάμ σζκ κ π έκ
κλδ ηκτ , απκ δεθτκυη σδ έθαδ υθ ξάμ υξαέκ βη έκ x0   ,
ξλβ δηκπκδυθ αμ β υθαλ β δαεά ξΫ β η αζζαΰά η αίζβ άμ βθ τλ β κυ
κλέκυ.
Ι ξτ δ σ δ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ x 0 , αθ εαδ ησθκ αθ :
 lim f ( x)  f ( x0 ) ά
x  x0
 lim  f ( x)  f ( x0 )  0
x  x0
 lim f ( x0  h)  f ( x0 ) ( κ σλδκ γΫ π x0  h  x ) ά
h0
 lim f ( x0  h)  f ( x0 ) ( κ σλδκ γΫ π x0  h  x )
h1
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
48. έθ αδ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : f ( x  y)  f ( x)  f ( y) ΰδα εΪγ

x, y  
i. Να ίλ έ κ f(0).
ii. θ β f έθαδ υθ ξάμ κ 2, θα απκ έι σ δ:
α. β f έθαδ υθ ξάμ κ 0, ί. β f έθαδ υθ ξάμ κ 
49. έθ αδ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ : f ( xy )  f ( x)  f ( y) ΰδα εΪγ

x, y  (0,) , θα έι σ δ:
i. θ β f έθαδ υθ ξάμ κ 1, σ β f έθαδ υθ ξάμ κ (0,)
ii. θ β f έθαδ υθ ξάμ κ α η 0    1 , σ β f έθαδ υθ ξάμ κ (0,)
50. έθ αδ υθΪλ β β f :    , β κπκέα έθαδ υθ ξάμ. Να ίλ έ βθ δηά :

f ( 2  h) f ( x)  f (2)
i. f (2) , σ αθ lim  12 εαδ β υθΫξ δα θα ίλ έ κ σλδκ : lim .
h 0 h x 2 x2  4
f (3h)
ii. f (3) , σ αθ lim  6 εαδ β υθΫξ δα θα ίλ έ α σλδα :
h 1 h  1
f ( x)  f (3) f ( x)
α. lim εαδ ί. lim
x 3 x 3 x  3
x 7 4
2
1.8 ΢ΤΝΕΧΕΙ ΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η΢
. Θ ΩΡ Μ BOLZANO
24. Να δα υπυ κ γ υλβηα κυ Bolzano.
πΪθ β β : (2013 ΟΜΟΓ., 2014 ΢Π. ΄)
Έ π ηδα υθΪλ β β f , κλδ ηΫθβ Ϋθα εζ δ σ δΪ βηα [, ] . θ:
 β f έθαδ υθ ξάμ κ [, ] εαδ, πδπζΫκθ, δ ξτ δ
 f()  f()  0 ,
σ υπΪλξ δ Ϋθα, κυζΪξδ κθ, x0  (, ) Ϋ κδκ, υ f(x0 )  0 .
βζα ά, υπΪλξ δ ηδα, κυζΪξδ κθ, λέαα βμ ιέ π βμ f(x)  0 κ αθκδε σ δΪ βηα (, ) .
΢χσζδα :
 θ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ Ϋθα δΪ βηα εαδ ηβ θέα αδ ’ αυ σ, σ
αυ ά ά έθαδ γ δεά ΰδα εΪγ x   ά έθαδ αλθβ δεά ΰδα εΪγ x   , βζα ά δα βλ έ
πλσ βηκ κ δΪ βηα .
y y
f (x)>0
a β
O a x O x
f (x)<0
(α) (β)
 Μδα υθ ξάμ υθΪλ β β f δα βλ έ πλσ βηκ εαγΫθα απσ κ δα άηα α α κπκέα κδ
δα κξδεΫμ λέα μ βμ f ξπλέακυθ κ π έκ κλδ ηκτ βμ.
y
+
ρ2 + ρ5
+
 ρ1  ρ3 ρ4 
υ σ ηαμ δ υεκζτθ δ κθ πλκ δκλδ ησ κυ πλκ άηκυ βμ f ΰδα δμ δΪφκλ μ δηΫμ

κυ x.
25. Να ληβθ τ ΰ ωη λδεΪ κ γ υλβηα κυ Bolzano.

πΪθ β β :
΢ κ δπζαθσ ξάηα Ϋξκυη β ΰλαφδεά παλΪ α β ηδαμ y 64
υθ ξκτμ υθΪλ β βμ f κ [α, β ] . π δ ά α βη έα A(α, f (α))
f (β) B(β, f (β))
εαδ B( β, f ( β )) ίλέ εκθ αδ εα Ϋλπγ θ κυ Ϊικθα x x , β ΰλαφδεά
παλΪ α β βμ f Ϋηθ δ κθ Ϊικθα Ϋθα κυζΪξδ κθ x0 x0
a
βη έκ. O x0 β x
f (a) Α(α, f (α))
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 1 : Θ ΩΡ Μ BOLZANO Κ Ι ΤΠ ΡΞ
ΡΙ ΢
Έ π ηδα υθΪλ β β f , κλδ ηΫθβ Ϋθα εζ δ σ δΪ βηα [α, β ] . θ:
 β f έθαδ υθ ξάμ κ [α, β ] εαδ, πδπζΫκθ, δ ξτ δ
 f (α)  f ( β )  0 ,
σ υπΪλξ δ Ϋθα, κυζΪξδ κθ, x0  (α, β ) Ϋ κδκ, υ
f ( x0 )  0 .
βζα ά, υπΪλξ δ ηδα, κυζΪξδ κθ, λέαα βμ ιέ π βμ f ( x)  0 κ αθκδε σ δΪ βηα

(α , β ) .
 Π ΡΙΠΣΩ΢ . Γδα θα απκ έικυη σ δ ηδα ιέ π β Ϋξ δ ηδα κυζΪχδ κθ λέαα

Ϋθα δΪ βηα (α,ί) αεκζκυγκτη α ιάμ ίάηα α :
 φΫλθκυη σζκυμ κυμ σλκυμ κ α’ ηΫζκμ
 γ πλκτη κ α’ ηΫζκμ πμ ηδα υθΪλ β β f
 ια φαζέακυη ΰδα βθ f δμ πλκςπκγΫ δμ κυ γ πλάηα κμ Bolzano κ [α,ί].
Τπκπ λέπ ω β : θ γΫζπ θα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x)  g ( x) ά f (x)   Ϋξ δ ηδα

κυζΪξδ κθ λέαα κ (α,ί) γ πλυ θΫα υθΪλ β β h( x)  f ( x)  g ( x) ά h( x)  f ( x)  
αθ έ κδξα εαδ φαλησαπ Θ.Bolzano βθ h.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
51. Να έι σ δ β ιέ π β 4 x  2  3 x Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ δΪ βηα (0,π).

Λτ β :
Έξπ 4 x  2  3 x  0 , Ϋ π f ( x)  4 x  2  3 x , D f   , γα έιπ σ δ β ιέ π β
f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (0,π). φαλησαπ Θ. Bolzano ΰδα βθ f (x) κ
[0,π]
 f (x) υθ ξάμ κ [0,π] πμ πλΪι δμ υθΫξπθ (π. .)
 f (0)  1  0 , f ( )  4  2  3  4  2  3  4  5  0
Άλα f (0)  f ( )  0 εαδ Ϊλα απσ Θ. . β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ
(0,π)
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
52. Να δξγ έ σ δ Ϋξκυθ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα, κ αθ έ κδξκ δΪ βηα, κδ παλαεΪ π

ιδ υ δμ :
i. x 3  3x 2  x  3  0 κ (0,2) ii. 3x  ln x 4  x 2  4 κ (1,e)

iii. x ln x  x 2 ln x  2 κ (1,e) iv. 2x   3x  0 κ (0, )
2
53. Να έι σ δ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ υθΪλ β βμ f ( x)  x  x  1 Ϋηθ δ κθ

Ϊικθα x΄x Ϋθα κυζΪξδ κθ βη έκ η ηβηΫθβ κ δΪ βηα (0,π). (Τπκ . H C f
Ϋηθ δ κθ Ϊικθα x΄x Ϋθα κυζΪξδ κθ βη έκ Ϊλα β ιέ π β f ( x )  0 Ϋξ δ
κυζΪξδ κθ ηδα λέαα)
54. Να έι σ δ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ υθΪλ β βμ f ( x)  x 3  4 x 2  4 x  16 Ϋηθ δ

κθ Ϊικθα x’x Ϋθα κυζΪξδ κθ βη έκ η ηβηΫθβ κ δΪ βηα (1,3).
55. Να έι σ δ αθ β υθΪλ β β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ , υ f (0)  1 εαδ f (1)  3 ,

σ β ιέ π β f ( x)  e x Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα ζτ β κ (0,1).
56. έθκθ αδ κδ υθαλ ά δμ f ( x)  x ln x εαδ g ( x)  xe x  3 . Να δξγ έ σ δ ΰλαφδεΫμ

παλα Ϊ δμ πθ πθ f , g Ϋξκυθ κυζΪξδ κθ Ϋθα εκδθσ βη έκ η ηβηΫθβ πκυ
αθάε δ κ δΪ βηα (1,e) . (Τπκ . Οδ C f εαδ C g Ϋξκυθ κυζΪξδ κθ Ϋθα εκδθσ βη έκ αθ β
ιέ π β f ( x)  g ( x) Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα. Θ πλυ β υθΪλ β β h( x)  f ( x)  g ( x) εαδ
φαλησακθ αμ Θ. Bolzano ΰδα βθ h(x ) έξθπ σδ β ιέ π β
h( x)  0  f ( x)  g ( x)  0  f ( x)  g ( x) Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα. )
57. έθκθ αδ κδ υθαλ ά δμ f ( x )  x 2  1 εαδ g ( x)  ln x  3 . Να δξγ έ σ δ ΰλαφδεΫμ

παλα Ϊ δμ πθ πθ f , g Ϋξκυθ κυζΪξδ κθ Ϋθα εκδθσ βη έκ η ηβηΫθβ πκυ
αθάε δ κ δΪ βηα (1,e) .
58. **Η υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ  εαδ ΰδα εΪγ x   δ ξτ δ 0  f ( x)  1 . Να δξγ έ

σ δ β ιέ π β f ( x)  2 f ( x)  2 x  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ (0,1) .
2
59. **Έ π β υθ ξάμ υθΪλ β β ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

f : 
f ( x)  f ( x)  f ( x)  x  2 x  6 x  1 ΰδα εΪγ x   , σπκυ  ,    η  2  3 .
3 2 3 2
Να απκ έι σ δ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα (0,1).

(Παθ ζζάθδ μ 2001)
60. ** έθκθ αδ κδ υθαλ ά δμ f εαδ g υθ ξάμ κ [α,ί]. Η f έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α εαδ
δ ξτ δ   g (x)   ΰδα εΪγ x  [ ,  ] . Να απκ έι σδ β ιέ π β
( f  g )( x)  x  f ( x)  g ( x) Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ ζτ β κ δΪ βηα (α,ί).
 Π ΡΙΠΣΩ΢ . θ γΫζκυη θα απκ έικυη σ δ β ιέ π β Ϋξ δ π λδ σ λ μ λέα μ,

σ φαλησακυη βθ παλαπΪθπ δα δεα έα π λδ σ λα δα άηα α, έ
ξπλέακθ αμ κ αλξδεσ δΪ βηα, έ θ κπέακθ αμ θΫα δα άηα α. Σα δα άηα α
θ πλΫπ δ θα Ϋξκυθ εκδθΪ π λδεΪ κδξ έα.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
61. Να έι σ δ β ιέ π β x 4  2 x 2  1 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ υκ λέα μ κ δΪ βηα (-1,1).

Λτ β :
Έξπ x 4  2 x 2  1  0 , Ϋ π f ( x)  x 4  2 x 2  1 , D f   , γα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x)  0
Ϋξ δ κυζΪξδ κθ υκ λέα μ κ (-1,1). φαλησαπ Θ.Bolzano ΰδα βθ f (x) α [-1,0] &
[0,1]
Θ.Bolzano ΰδα βθ f (x) α [-1,0]
 f (x) υθ ξάμ κ [-1,0] πμ πκζυπθυηβεά
 f (1)  2  0 , f (0)  1  0 Άλα f (1)  f (0)  0 εαδ Ϊλα απσ Θ. . β ιέ π β
f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (-1,0)
Θ.Bolzano ΰδα βθ f (x) α [0,1]

 f (x) υθ ξάμ κ [0,1] πμ πκζυπθυηβεά
 f (0)  1  0 , f (1)  2  0 Άλα f (0)  f (1)  0 εαδ Ϊλα απσ Θ. . β ιέ π β f ( x)  0
Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (0,1)
Άλα ζδεΪ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ υκ λέα μ κ (-1,1)
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
62. Να δξγ έ σ δ Ϋξκυθ υκ κυζΪξδ κθ λέα μ κδ πση θ μ ιδ υ δμ :

i. 4 x 3  3x 2  8x  6  0 κ (0,2)
ii. x 3  6 x 2  3  0 κ (-1,1)

iii. x  3  5x  0 κ ( ,  )
2
iv. (3  x) ln x  x  5x  5x κ (1,4)
3 2
63. ** έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x 4   2 x 3  x 2  2 η    .
i. Να απκ έι σ δ f (1)  0
ii. Να ίλ έ α σλδα lim f ( x) εαδ lim f ( x)
x  x 
iii. Να απκ έι σ δ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ υκ κυζΪξδ κθ ζτ δμ.
64. Να έι σ δ β υθΪλ β β f ( x)  ( x  2)e x  ( x  2) Ϋξ δ :

i. ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα (1,3)
ii. υκ κυζΪξδ κθ λέα μ αθ έγ μ.
 Π ΡΙΠΣΩ΢ Γ. θ β ιέ π β π λδΫξ δ παλαθκηα Ϋμ εαδ β υθΪλ β β θ κλέα αδ

εΪπκδκ Ϊελκ, σ πλυ α απαζ έφκυη κυμ παλαθκηα Ϋμ εαδ η Ϊ γΫ κυη
υθΪλ β β f(x).
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
65. (Ά εβ β 5ί) ζ. 200 ΟηΪ αμ ξκζδεκτ ίδίζέκυ)

ex ln x
Να απκ έι σ δ β ιέ π β   0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (1,2)
x 1 x  2
Λτ β : θ γΫ κυη πμ υθΪλ β β f (x) κ 1κ ηΫζκμ βμ ιέ π βμ θ γα κλέακθ αδ α
f (1), f (2) η απκ Ϋζ ηα θα ηβθ ηπκλυ θα φαλησ π Θ. . Γδ’ αυ σ εΪθπ πλυ α
ex ln x
απαζκδφά παλαθκηα υθ :   0  e x ( x  2)  ln x  ( x  1)  0 , Ϋ π
x 1 x  2
f ( x)  e x ( x  2)  ln x  ( x  1) , D f  (0,) , γα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ
κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (1,2). φαλησαπ Θ. Bolzano ΰδα βθ f (x) κ [1,2]
 f (x) υθ ξάμ κ [1,2] πμ π. .
 f (1)  e  0 , f (2)  ln 2  0 Άλα f (1)  f (2)  0 εαδ Ϊλα απσ Θ. . β ιέ π β
f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (1,2)
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
66. Να δξγ έ σ δ Ϋξκυθ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα, κ αθ έ κδξκ δΪ βηα, κδ παλαεΪ π

ιδ υ δμ : :
x4 1 x3  1 x2  1 ex  1
i.   0 κ (1,2) ii.  0 κ (1,2)
x 1 x2 x 1 x  2
 Π ΡΙΠΣΩ΢ . θ αβ έ αδ θα έικυη σ δ β ιέ π β f ( x )  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ

λέαα κ [α,ί] ( βζ. σ δ υπΪλξ δ x0  [ ,  ] Ϋ κδκ υ f ( x0 )  0 ) σ αλε έ θα
έικυη σ δ f ( ) f ( )  0 εαδ δαελέθπ δμ π λδπ υ δμ
 αθ f ( ) f ( )  0 , σ γ πλκτη x0   ά x0  
 αθ f ( ) f ( )  0 σ δ ξτ δ κ Bolzano
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
67. Μδα υθΪλ β β f έθαδ κλδ ηΫθβ εαδ υθ ξάμ Ϋθα δΪ βηα [-3,3] εαδ ΰδα εΪγ
x  [3,3] δ ξτ δ f ( x)  3 . Να απκ δξ έ σ δ β ιέ π β f ( x)  x Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα
λέαα κ [-3,3].
Λτ β : Έξπ f ( x)  x  0 , Ϋ π g ( x)  f ( x)  x , Dg  [3,3] , γα έιπ σ δ β ιέ π β
g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ [-3,3]. φαλησαπ Θ.Bolzano ΰδα βθ g (x) κ
[-3,3]
 g (x) υθ ξάμ κ [-3,3] πμ π. .
 πσ εφυθβ β : f ( x)  3  3  f ( x)  3 (1) ΰδα εΪγ x  [3,3]
Άλα g (3)  f (3)  3  0 ( πσ (1) :  3  f (3)  3  0  f (3)  3  6 )
Καδ g (3)  f (3)  3  0 ( πσ (1) :  3  f (3)  3  6  f (3)  3  0 )
Άλα g (3)  g (3)  0
 θ g (3)  g (3)  0  g (3)  0  κ -3 έθαδ λέαα βμ ιέ π βμ g ( x)  0
ά g (3)  0  κ 3 έθαδ λέαα βμ ιέ π βμ g ( x)  0
 θ g (3)  g (3)  0 απσ Θ. . β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (-3,3)
Άλα εΪγ π λέπ π β β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ [-3,3]
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
68. Έ π f υθ ξάμ υθΪλ β β κ [α,ί] η f ( )  f (  )  0 . Να απκ έι σ δ β ιέ π β

f ( x )  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ [α,ί].
69. Έ π f :    υθ ξάμ υθΪλ β β η f (1)  f (2)  7 . Να απκ έι σ δ β ιέ π β

f ( x)  x 2  4 x Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ [1,2].
70. Έ π f :   [0,6] υθ ξάμ υθΪλ β β. Να απκ έι σδ β ιέ π β

f 2 ( x)  6 f ( x)  9 x  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ [0,1].
 Π ΡΙΠΣΩ΢ . θ εΪπκδκ Ϊελκ (ά εαδ α υκ) θ κλέα αδ β f(x) σ ηπκλκτη
θα πλκ δκλέ κυη κ πλσ βηκ βμ δηάμ βμ f απσ σλδκ :
 αθ lim f ( x)  l  0 , σ υπΪλξ δ α εκθ Ϊ κ x 0 Ϋ κδκ υ f ( )  0
x  x0
 αθ lim f ( x)  l  0 , σ υπΪλξ δ α εκθ Ϊ κ x 0 Ϋ κδκ υ f ( )  0

x  x0
 αθ lim f ( x)   , σ υπΪλξ δ α εκθ Ϊ κ x 0 Ϋ κδκ υ f ( )  0

x  x0
 αθ lim f ( x)   , σ υπΪλξ δ α εκθ Ϊ κ x 0 Ϋ κδκ υ f ( )  0

x  x0
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
1
71. Να έι σ δ β ιέ π β ln x  Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα (0,1).
x 1
1
Λτ β : Έ π f ( x)  ln x  , D f  (0,1)  (1,) , γα έικυη σ δ β ιέ π β f ( x)  0
x 1
Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ (0,1) .
 1  1
 lim f ( x)  lim  ln x    ()    , κπσ υπΪλξ δ α εκθ Ϊ κ 0
x 0 x 0  x 1 0 1
Ϋ κδκ, υ f ( )  0
 1 
 lim f ( x)  lim  ln x    0  ()   , κπσ υπΪλξ δ ί εκθ Ϊ κ 1 Ϋ κδκ,
x 1 x 1  x 1
υ f ( )  0
 Η f έθαδ υθ ξάμ κ [ ,  ]  (0,1) εαδ πδπζΫκθ f ( )  f ( )  0 , Ϊλα απσ Θ.
Bolzano β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ ( ,  )  (0,1) .
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
72. Να έι σ δ β ιέ π β ln x  x 2  2 x Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα (0,1).
73. Να απκ έι σ δ β ιέ π β ln x  x 2  4 x  2 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ ζτ β κ (0,1).
x
74. Να έι σ δ β ιέ π β ln( x  1)   0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα
x
(1,0) .
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 2 : ΤΠ ΡΞ x0  ( ,  ) ΠΟΤ ΙΚ ΝΟΠΟΙ Ι ΜΙ

Ι΢ΟΣ Σ
Γδα θα απκ έικυη σ δ υπΪλξ δ x0  ( ,  ) (ά   ( ,  ) ) πκυ θα δεαθκπκδ έ ηδα δ σ β α,
λΰαασηα πμ ιάμ :
 ΢ βθ δ σ β α πκυ έθ αδ, (αθ ξλ δΪα αδ εΪθκυη απαζκδφά παλαθκηα υθ)
η αφΫλκυη σζκυμ κυμ σλκυμ κ πλυ κ ηΫζκμ εαδ γΫ κυη σπκυ x 0 κ x .
 Θ πλκτη υθΪλ β β g (x ) κ πλυ κ ηΫζκμ.
 φαλησακυη Θ. Bolzano ΰδα βθ g (x ) κ [α,ί] εαδ έξθκυη σ δ υπΪλξ δ
x0  ( ,  ) Ϋ κδκ υ g ( x0 )  0 . πσ βθ δ σ β α g ( x0 )  0 κ βΰκτηα β
αβ κτη θβ δ σ β α.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
75. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f : [ ,  ]   , βμ κπκέαμ β ΰλαφδεά παλΪ α β δΫλξ αδ

απσ κ βη έκ ( ,1) . Να απκ δξ έ σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ x0  ( ,  ) , υ :
x0  f ( x0 )  1  f ( x0 )   .
Λτ β : Θα έιπ σ δ β ιέ π β x f ( x)  1  f ( x)   Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ
(α,ί). Έ π g ( x)  x f ( x)  1  f ( x)   , Dg  [ ,  ] , Ϊλα γα έιπ σ δ β ιέ π β
g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (α,ί). Θ. . ΰδα β g (x) κ [α,ί]
 g (x) υθ ξάμ κ [ ,  ] πμ π. .
 Η ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f δΫλξ αδ απσ κ ( ,1) Ϊλα f ( )  1 ,
g ( )   ( f ( )  1)  f ( )    2          0 (    Ϊλα εαδ    )
g ( )   ( f ( )  1)  f ( )    f ( )    f ( )        0
Άλα Ϋξπ g ( )  g ( )  0 εαδ Ϊλα απσ Θ. . β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα
λέαα κ (α,ί).
76. θ β υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ [  1,   1] εαδ ΰδα εΪγ x   δ ξτ δ

f ( x  2)  f ( x  2) (1). Να απκ δξ έ σ δ υπΪλξ δ x0  [  1,   1] υ θα έθαδ
f ( x0  1)  f ( x0  1) .
Λτ β : Θα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x  1)  f ( x  1) Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ
(  1,   1) . Έ π g ( x)  f ( x  1)  f ( x  1) , Dg   , Ϊλα γα έιπ σ δ β ιέ π β
g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ [  1,   1] . Θ. . ΰδα β g (x) κ [  1,   1]
 g (x) υθ ξάμ κ [  1,   1] πμ π. .
 g (  1)  f (  1  1)  f (  1  1)  f (  2)  f ( )
(1)
g (  1)  f (  1  1)  f (  1  1)  f ( )  f (  2)  f ( )  f (  2)  [ f (  2)  f ( )]
Άλα Ϋξπ g (  1)  g (  1)  [ f (  2)  f ( )]2  0
 θ g (  1)  g (  1)  0  g (  1)  0  κ α-1 έθαδ λέαα βμ ιέ π βμ g ( x)  0
ά g (  1)  0  κ α+1 έθαδ λέαα βμ ιέ π βμ g ( x)  0
 θ g (  1)  g (  1)  0 απσ Θ. . β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ
(  1,   1)
Άλα εΪγ π λέπ π β β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ [  1,   1] .
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
77. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f : [2,3]  [2,3] . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα

6
κυζΪξδ κθ   [2,3] Ϋ κδκ υ : f ( )  .

78. **Έ π f :  υθ ξάμ υθΪλ β β ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

( x  4 x  2) f ( x)  f (0)  f (4) . Να απκ έι
2
σδ :
i. f (0)  f (4)
ii. ΤπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ   [0,2] Ϋ κδκ υ : f ( 2 )    f (2 ) .
79. ** έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x  4 x 2  5 η    εαδ   3 . Να απκ έι σδ

υπΪλξ δ x0  (0,1) , υ : f ( x0  1)  f ( x0 )
80. **Οδ υθαλ ά δμ f,g έθαδ υθ ξάμ κ [α,ί], β f έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α εαδ δ ξτ δ
  g (x)   ΰδα εΪγ x  [ ,  ] . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ x0  ( ,  ) υ
( f  g )( x0 )  x0  f ( x0 )  g ( x0 ) .
 
81. Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ   (0,  ) Ϋ κδκ υ :  1 .
 1  3
82. έθκθ αδ κδ υθαλ ά δμ f , g πκυ έθαδ υθ ξ έμ κ [α,ί]. θ f ( )  g ( ) εαδ

f ( )  g ( ) , θα απκ δξγ έ σ δ υπΪλξ δ   ( ,  ) Ϋ κδκ υ f ( )  g ( ) .
83. **Έ π β υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

f ( x)  4 f ( x)  5 f ( x)  2 x  3x
3 2
ΰδα εΪγ x   . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ
κυζΪξδ κθ Ϋθα   (0,1) υ f ( )  0 .
84. ** έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτκυθ f (0)  1 εαδ

lim f ( x)   . Να έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ x0  0 Ϋ κδκ υ
x 
1
f ( x0 )  e x0  x0 .
x0
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 3 : ΜΟΝ ΙΚ ΡΙ ΢ΣΟ (α,ί)

Γδα θα έιπ σ δ β ιέ π β f(x)=0 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα κ (α,ί):
1κ άηα : έξθπ σ δ β ιέ π β f(x)=0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (α,ί) η Θ.
Bolzano
2κ άηα : πκ δεθτκυη σ δ β f έθαδ ΰθβ έπμ ηκθσ κθβ κ (α,ί), κπσ β
παλαπΪθπ λέαα έθαδ ηκθα δεά.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
85. Να απκ έι σ δ β ιέ π β : e x  2  x Ϋξ δ ηκθα δεά λέαα κ (0,1)
Λτ β : Έξπ : e x  2  x  e x  x  2  0 , Ϋ π f ( x)  e x  x  2 , D f   , γα έιπ σ δ β
ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα κ (0,1)
1κ άηα : γ. .κ. β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (0,1)
Θ. . ΰδα βθ f (x) κ [0,1]
 f (x) υθ ξάμ κ [0,1] πμ π. .
 f (0)  1  0 , f (1)  e  1  0 Ϊλα f (0)  f (1)  0 εαδ Ϊλα απσ Θ. . β ιέ π β f ( x)  0
Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα κ (0,1)
2κ άηα : γ. .κ. β f (x) έθαδ ΰθβ έπμ ηκθσ κθβ
Έ π x1 , x2   η :
x1  x2  e x1  e x2 (1)
x1  x2  x1  2  x2  2 (2), πλκ γΫ π εα Ϊ ηΫζβ δμ (1) εαδ (2) εαδ Ϋξπ :
e x1  x1  2  e x2  x2  2  f ( x1 )  f ( x2 ) Ϊλα β f (x) έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α κπσ β
ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ κ πκζτ ηδα λέαα. Άλα ζδεΪ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα
λέαα κ (0,1)
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
86. Να απκ έι σ δ β ιέ π β : e x  3  2 x Ϋξ δ ηκθα δεά λέαα κ (0,1)
87. Να απκ έι σ δ β ιέ π β : x 3  3x  1 Ϋξ δ ηκθα δεά λέαα κ (-1,0)
88. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  3 ln x  x  2 . Να απκ έι σ δ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f

Ϋηθ δ κθ Ϊικθα x΄x Ϋθα ησθκ βη έκ, κυ κπκέκυ β ηβηΫθβ αθάε δ κ (1,e).
89. έθκθ αδ κδ υθαλ ά δμ f ( x)  x 3  2 x εαδ g ( x)  15  5x . Να απκ έι σ δ κδ

ΰλαφδεΫμ παλα Ϊ δμ πθ f,g Ϋηθκθ αδ Ϋθα ησθκ βη έκ κυ κπκέκυ β ηβηΫθβ
αθάε δ κ δΪ βηα (2,3).
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 4 : ΠΡΟ Λ Μ Σ Μ Θ. BOLZANO
90. Έθαμ π ακπσλκμ ι εΪθ δ απσ Ϋθα ξπλδσ δμ 6 π.η. εαδ φ Ϊθ δ Ϋθα Ϊζζκ ξπλδσ
δμ 11 π.η. Σβθ πση θβ ηΫλα ι εΪθ δ απσ κ ξπλδσ δμ 6 π.η. εαδ φ Ϊθ δ κ ξπλδσ
δμ 11 π.η., εΪθκθ αμ βθ έ δα δα λκηά. Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ
βη έκ βμ δα λκηάμ κ κπκέκ ίλέ ε αδ βθ έ δα υλα εαδ δμ υκ βηΫλ μ.
91. Έθα αυ κεέθβ κ ι εΪθ δ δμ 7 π.η. απσ ηδα πσζβ εαδ φ Ϊθ δ δμ 12 η.η. ηδα πσζβ
. Σβθ πση θβ ηΫλα ι εΪθ δ δμ 7 π.η. απσ βθ πσζβ εαδ φ Ϊθ δ δμ 12 η.η. βθ
πσζβ αεζκυγυθ αμ βθ έ δα δα λκηά. Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ
βη έκ βμ δα λκηάμ κ κπκέκ ίλέ ε αδ βθ έ δα υλα εαδ δμ υκ βηΫλ μ.
1.8 Γ ΢ΤΝΕΧΕΙ ΢ΤΝ ΡΣΗ΢Η΢
Γ. ΢ΤΝ Π Ι ΢ Θ ΩΡ Μ ΣΟ΢ BOLZANO
26. Να δα υπυ εαδ θα απκ έι κ γ υλβηα κυ θ δαηΫ ωθ δηυθ.

δα τπω β :
Έ π ηδα υθΪλ β β f, β κπκέα έθαδ κλδ ηΫθβ Ϋθα εζ δ σ δΪ βηα [, ] . θ:
 β f έθαδ υθ ξάμ κ [, ] εαδ
 f()  f()
σ , ΰδα εΪγ αλδγησ β η αιτ πθ f() εαδ f() υπΪλξ δ Ϋθαμ, κυζΪξδ κθ x0  (, )
Ϋ κδκμ, υ f(x0 )  
πσ διβ : (2001 ΟΜΟΓ., 2005, 2010 ΢Π. ΄, 2013 ΢Π., 2015)

μ υπκγΫ κυη σ δ f()  f() . Σσ γα δ ξτ δ f()    f() (΢ξ. 67). θ γ πλά κυη β
υθΪλ β β g(x)  f(x)   , x  [, ] , παλα βλκτη σ δ:
y 67
 β g έθαδ υθ ξάμ κ [, ] εαδ
f( ) B( , f ( ))
 g()g()  0 ,
η
φκτ g()  f()    0 εαδ g()  f()    0 . y=η
f (a)
(α , f (α))
πκηΫθπμ, τηφπθα η κ γ υλβηα κυ Bolzano,
υπΪλξ δ x0  (, ) Ϋ κδκ, υ g(x0 )  f(x0 )    0 , κπσ O a x0 x0 x0 x
f(x0 )   .
Γ ωη λδεά ληβθ έα
θ β f έθαδ υθ ξάμ υθΪλ β β κ [α,ί] εαδ α βη έα ( , f ( )) εαδ ( , f ( ))
ίλέ εκθ αδ εα Ϋλπγ θ βμ υγ έαμ y   , σ β C f Ϋηθ δ βθ υγ έα y   Ϋθα
κυζΪξδ κθ βη έκ ( x0 , ) η ηβηΫθβ x0  ( ,  ) .
΢χσζδα :
α) θ ηδα υθΪλ β β f θ έθαδ υθ ξάμ κ δΪ βηα [α,ί], σ θ παέλθ δ υπκξλ π δεΪ

σζ μ δμ θ δΪη μ δηΫμ.
ί) Η δεσθα f() θσμ δα άηα κμ ηΫ π ηδαμ υθ ξκτμ εαδ ηβ αγ λάμ υθΪλ β βμ f

έθαδ δΪ βηα.
y y
( ) ( )
O a x O a β x
(α) (β)
y y
Μ
m
m
[ ) [ ]
O a x O a x2 x1 x
() (δ)
27. Να δα υπυ κ γ υλβηα ηΫΰδ βμ εαδ ζΪχδ βμ δηάμ.

πΪθ β β :
΢ βθ δ δεά π λέπ π β πκυ κ Δ έθαδ Ϋθα εζ δ σ δΪ βηα [α, β ] , δ ξτ δ κ παλαεΪ π
γ υλβηα :
θ f έθαδ υθ ξάμ υθΪλ β β κ [, ] , σ β f παέλθ δ κ [, ] ηδα ηΫΰδ β δηά Μ εαδ
ηδα ζΪξδ β δηά m.
βζα ά, υπΪλξκυθ x1 ,x2  [, ] Ϋ κδα, υ , αθ m  f(x1 ) εαδ M  f(x2 ) , θα δ ξτ δ
m  f ( x)  M , ΰδα εΪγ x  [ α,β] .
΢χσζδκ :
πσ κ παλαπΪθπ γ υλβηα εαδ κ γ υλβηα θ δΪη πθ δηυθ πλκετπ δ σ δ κ τθκζκ
δηυθ ηδαμ υθ ξκτμ υθΪλ β βμ f η π έκ κλδ ηκτ κ [, ] έθαδ κ εζ δ σ δΪ βηα
[m, M ] , σπκυ m β ζΪξδ β δηά εαδ Μ β ηΫΰδ β δηά βμ.
y
Για παρά ιγμα, β υθΪλ β β f ( x)  η x , x  [0, 2 ] Ϋξ δ 1
τθκζκ δηυθ κ [1, 1] , αφκτ έθαδ υθ ξάμ κ [0, 2 ] η 3π/2 x
π/2 π 2π
m  1 εαδ   1. O
1
 ΣΫζκμ, απκ δεθτ αδ σ δ:

Aθ ηδα υθΪλ β β f έθαδ ΰθβ έωμ ατικυ α εαδ υθ χάμ Ϋθα αθκδε σ δΪ βηα
( ,  ) , σ κ τθκζκ δηυθ βμ κ δΪ βηα αυ σ έθαδ κ δΪ βηα (, ) (΢ξ. 71α),
σπκυ   lim f ( x) εαδ   lim f ( x) .
x  x
θ, σηπμ, β f έθαδ ΰθβ έωμ φγέθκυ α εαδ υθ χάμ κ ( ,  ) , σ κ τθκζκ δηυθ

βμ κ δΪ βηα αυ σ έθαδ κ δΪ βηα (, ) (΢ξ. 71ί).
y y
71
B
A
( ) ( )
O a x O a x
(α) ( )

— Σκ τθκζκ δηυθ βμ f ( x)  ln x  1 , x  (0, e) , β κπκέα έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α εαδ
υθ ξάμ υθΪλ β β (΢ξ. 72), έθαδ κ δΪ βηα (,2) , αφκτ
lim f ( x)   εαδ lim f ( x)  2 .
x 0 x e
y y
72 73
2
O e x 1
O 1 x
1
— Σκ τθκζκ δηυθ βμ f ( x)  , x  (0, 1) , β κπκέα έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α εαδ υθ ξάμ
x
υθΪλ β β, (΢ξ. 73) έθαδ κ δΪ βηα (1,) , αφκτ
lim f ( x)   εαδ lim f ( x)  1 .
x 0 x 1
θΪζκΰα υηπ λΪ ηα α Ϋξκυη εαδ σ αθ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ εαδ ΰθβ έπμ
ηκθσ κθβ δα άηα α βμ ηκλφάμ [ ,  ] , [ ,  ) εαδ ( ,  ] .
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 1 : Θ. .Σ. – Θ ΩΡ Μ Μ ΓΙ΢Σ ΢ &

Λ ΧΙ΢Σ ΢ ΣΙΜ ΢
. Έ π ηδα υθΪλ β β f, β κπκέα έθαδ κλδ ηΫθβ Ϋθα εζ δ σ δΪ βηα [α, β ] . θ:
 β f έθαδ υθ ξάμ κ [α, β ] εαδ
 f (α)  f ( β )
σ , ΰδα εΪγ αλδγησ β η αιτ πθ f (α) εαδ f (β ) υπΪλξ δ Ϋθαμ, κυζΪξδ κθ x0  (α, β )
Ϋ κδκμ, υ : f ( x0 )  η
Ό αθ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ Ϋθα δΪ βηα εαδ παέλθ δ υκ δηΫμ

δαφκλ δεΫμ η αιτ κυμ, σ β f παέλθ δ εαδ σζ μ δμ θ δΪη μ (Θ. .Σ.). Άλα αθ β f
θ έθαδ αγ λά, σ κ τθκζκ δηυθ βμ f( ) έθαδ πέ βμ δΪ βηα.
. θ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ [α,ί], σ β f παέλθ δ εαδ ηΫΰδ β εαδ ζΪξδ β
δηά. υ σ βηαέθ δ σ δ υπΪλξκυθ x , x  [ ,  ] υ : f ( x )    f ( x)    f ( x ) ΰδα
εΪγ x  [ ,  ] πκυ βηαέθ δ σ δ α η, Μ έθαδ αθ έ κδξα β ζΪξδ β εαδ β ηΫΰδ β δηά
βμ f κ [ ,  ]
Γ. Έθα γ πλβ δεσ υηπΫλα ηα πκυ πλκετπ δ απσ α παλαπΪθπ γ πλάηα α έθαδ σ δ
« θ β f έθαδ υθ ξ έμ εαδ ¨1-1¨ δΪ βηα , σ έθαδ εαδ ΰθβ έπμ ηκθσ κθβ κ ».
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
92. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x 5  5x 3  x  10 . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ   (1,2)

Ϋ κδκ υ f ( )  50 .
κμ
1 Σλσπκμ : φαλησαπ Θ. .Σ. ΰδα βθ f (x)
 f (x) υθ ξάμ κ [1,2] πμ πκζυπθυηδεά
 f (1)  f (2) (αφκτ f (1)  15, f (2)  80 )
Άλα απσ Θ. .Σ. , αφκτ f (1)  50  f (2) , β ιέ π β f ( x)  3 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα
κ (0,1)
κμ
2 Σλσπκμ : Έ π g ( x)  f ( x)  50 , γ. .κ. β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα
λέαα κ (1,2). φαλησακθ αμ Θ. olzano β g (x) κ [1,2] …
93. Η υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ εαδ ΰθβ έπμ ατικυ α κ [0,1]. θ f(0)=2 εαδ f(1)=4 θα
έι σδ :
i. Η υγ έα y=3 , Ϋηθ δ β C f , Ϋθα αελδίυμ βη έκ η ηβηΫθβ x0  (0,1)
1 2  3 4

f  f  f  f 
: f ( x1 )    5 5 5
5
ii. ΤπΪλξ δ x1  (0,1) Ϋ κδκ υ
4
(Παθ ζζάθδ μ 2Ο 2000)
Λτ β :
i. λε έ θ. .κ β ιέ π β f ( x)  3 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα κ (0,1)
1κμ Σλσπκμ : φαλησαπ Θ. .Σ. ΰδα βθ f (x)
 f (x) υθ ξάμ κ [0,1]
 f (0)  f (1) (αφκτ f (0)  2, f (1)  4 )
Άλα απσ Θ. .Σ. , αφκτ f (0)  3  f (1) , β ιέ π β f ( x)  3 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα
κ (0,1) εαδ π δ ά β f (x) έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α γα έθαδ εαδ ηκθα δεά.
κμ
2 Σλσπκμ : Έ π g ( x)  f ( x)  3 , γ. .κ. β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα
κ (0,1). Θ. . β g (x) κ [0,1] εαδ ηκθκ κθέα…
ii. π δ ά β f (x) έθαδ υθ ξάμ κ [0,1], απσ Θ.Μ. .Σ. γα Ϋξ δ ηΫΰδ β δηά Μ εαδ
ζΪξδ β δηά η πκηΫθπμ γα δ ξτ δ   f (x)   ΰδα εΪγ x  [0,1] . Άλα :
1
   f     (1)
5
2
   f     (2)
5
 3
   f     (3)
5
4
   f     (4)
5
θ πλκ γΫ π εα Ϊ ηΫζβ δμ (1), (2), (3), (4) Ϋξπ :
1 2  3 4
f  f  f  f 
1 2  3 4
4  f    f    f    f    4      5 5 5  
5
5 5 5 5 4
 θ   σ β f (x) έθαδ αγ λά κπσ ΰδα εΪγ x1  (0,1) , δ ξτ δ :
1 2  3 4
f  f  f  f 
f ( x1 )    5 5 5
5
4
 θ  σ κ τθκζκ δηυθ βμ f (x) έθαδ [η,Μ] εαδ κ αλδγησμ
1 2  3 4
f  f  f  f 
5 5 5  5   [  ,  ] , κπσ απσ Θ. .Σ. υπΪλξ δ κυζΪξδ κθ Ϋθα
4
1 2  3 4
f  f  f  f 
: f ( x1 )    5 5  5  εαδ π δ ά β f έθαδ
5
x1  (0,1) Ϋ κδκ υ
4
ΰθβ έπμ ατικυ α, έθαδ εαδ ηκθα δεσ.
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
94. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x 5  5x 3  x  10 . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ   (1,2) Ϋ κδκ

υ f ( )  50 .
95. Έ π β υθ ξάμ υθΪλ β β f : [1,3]   η lim f ( x)  2 εαδ f (1)  f (3)  10 . Να

x 1
έι σ δ β ιέ π β f ( x)  4 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ ζτ β κ (1,3)
96. Έ π f :    ηδα υθ ξάμ υθΪλ β β η f (2)  f (3)  5  f (1)  f (4) . Να

απκ έι σ δ υπΪλξκυθ  ,   , υ     5 εαδ f ( )  f ( )  5 .
97. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f : [1,5]   . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ

3 f (2)  5 f (3)  7 f (4)
x0  [1,5] , Ϋ κδκ υ : f ( x0 ) 
15
98. Μδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ [0,4]. Να απκ δξγ έ σ δ υπΪλξ δ   [0,4] Ϋ κδκ
υ 2 f (1)  3 f (2)  4 f (3)  9 f ( )
99. Μδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ κ [0,4]. Να απκ δξγ έ σ δ υπΪλξ δ   (0,4) Ϋ κδκ
υ f (1)  2 f (2)  3 f (3)  6 f ( )
100. Έ π υθΪλ β β f υθ ξάμ εαδ f  [ ,  ] . Να απκ έι σ δ υπΪλξ δ ηκθα δεσ
   
f ( )  f (  )  f  
  ( ,  ) Ϋ κδκ υ f ( )   2 
3
101. Έ π f υθ ξάμ εαδ ΰθβ έπμ ηκθσ κθβ κ [0,4] η f (4)  1 εαδ f (0)  7 .
i. Να ίλ γ έ κ έ κμ ηκθκ κθέαμ βμ f.
ii. θ   [1,7] θα έι σ δ β f (x)   Ϋξ δ ηκθα δεά λέαα κ [0,4]
f (1)  3 f (2)  5 f (3)
iii. Να έι σ δ υπΪλξ δ ηκθα δεσ   (0,4) Ϋ κδκ υ : f ( )  .
9
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 2 : ΤΡ ΢ ΠΡΟ΢ ΜΟΤ ΢ΤΝ ΡΣ ΢ ΢

Μδα υθ ξάμ υθΪλ β β f δα βλ έ πλσ βηκ εΪγ Ϋθα απσ α δα άηα α, α κπκέα
ξπλέακυθ κ π έκ κλδ ηκτ κδ δα κξδεΫμ λέα μ βμ. Η δα δεα έα έθαδ :
 Λτθκυη βθ ιέ π β f(x)=0, x  D f
 ΢ πέθαεα πλσ βηκυ ξπλέακυη κ π.κ. δα άηα α, κπκγ υθ αμ δμ λέα μ
εαδ α αθκδε Ϊ Ϊελα κυ π.κ.
 λέ επ κ πλσ βηκ βμ f εΪγ δΪ βηα
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
102. Να ίλ έ κ πλσ βηκ βμ υθΪλ β βμ : f ( x)  η x  συ x , x  [0, 2 ] .

Λτ β :
λξδεΪ υπκζκΰέακυη δμ λέα μ βμ f ( x)  0 κ [0, 2 ] . Έξκυη
 5
f(x)  0  η x  συ x  0  η x  συ x  εφx  1  x  ά x .
4 4
Έ δ κδ λέα μ βμ f ξπλέακυθ κ π έκ κλδ ηκτ βμ α δα άηα α
     5   5 
0
 4,  ,  ,  εαδ  ,2  .
  4 4   4 
Ο παλαεΪ π πέθαεαμ έξθ δ α απκ ζΫ ηα α κυ ζΫΰξκυ κυ πλκ άηκυ βμ f
εΪγ δΪ βηα.
δΪ βηα     5   5 
0, 4   ,   ,2 
  4 4   4 
πδζ ΰηΫθκμ 0  2
αλδγησμ x 0 2
f ( x0 ) 1 1 1
Πλσ βηκ   
    5 
πκηΫθπμ, α δα άηα α 0,  ,  ,2  έθαδ f ( x)  0 , θυ κ δΪ βηα
 4  4 
  5 
 ,  έθαδ f ( x)  0 .
4 4 
103. Να ίλ γ έ κ πλσ βηκ βμ υθΪλ β βμ f ( x)   

x  3  1 16  x 2
 
Λτ β : f ( x)  x  3  1 16  x 2 , πλΫπ δ x  3  0  x  3 (1) εαδ 16  x 2  0  x  [4,4] (2)
Ϊλα απσ (1) εαδ (2) D f  [3,4] .
f ( x)  0   
x  3  1 16  x 2  0  x  3 1  0  x  3  1  x  3  1  x  2 εά
ά 16  x 2  0  16  x 2  0  x  4 ε ά ά x  4 απκλ.
x 3 2 4
x  3 1 - 0 +
16  x 2 + + 0
f ( x)   
x  3  1 16  x 2 - +
Άλα : f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  [3,2) , f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  (2,4) εαδ f ( x)  0 σ αθ
x  2, , x  4
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
104. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η : f ( x)  9  x 2 ΰδα εΪγ x  

i. Να ίλ γ έ κ π έκ κλδ ηκτ βμ f
ii. Να ίλ γκτθ κδ λέα μ βμ f(x)=0
iii. Να απκ δξγ έ σ δ β f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ δΪ βηα (-3,3)
105. Να ίλ έ κ πλσ βηα βμ υθΪλ β βμ f ΰδα σζ μ δμ πλαΰηα δεΫμ δηΫμ κυ x,

σ αθ:
i. f ( x)  εφx  3 , x  ( ,  )
ii. f ( x)  η x  συ x , x  [0, 2 ] .
106. έθ αδ β υθΪλ β β f :    , ΰδα βθ κπκέα δ ξτκυθ : f (2007)  f (2006)  0 εαδ

f ( x)  0 ΰδα εΪγ x   . Να απκ έι σ δ β f θ έθαδ υθ ξάμ.
107. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  2 2 x  2(x   x)  1

i. Να απκ έι σ δ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα
  
 ,  .
 2 2
ii. Να ζτ βθ ιέ π β f ( x)  0 κ [0,π].
iii. Να ίλ έ κ πλσ βηκ βμ f κ [0,π].
108. ** έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :

xf ( x)   3x
lim  2 εαδ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ ηκθα δεΫμ λέα μ δμ -1 εαδ 3. Να ίλ έ :
x 0
x 1 1
i. Σβθ δηά f (0)
ii. Σκ σλδκ lim  f (e) ln x 
x 0
iii. Σκ σλδκ lim

x 
x 2
 2 x  3  f (1) x 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 3 : ΤΡ ΢ ΣΤΠΟΤ ΢ΤΝ ΧΟΤ΢

ΠΟ f – f (x) ΢ΤΝ Χ ΢ Κ Ι f ( x )  0
2
΢ΤΝ ΡΣ ΢ ΢ f
Ό αθ ηδα υθΪλ β β f έθαδ υθ ξάμ Ϋθα δΪ βηα εαδ ηβ θέα αδ αυ σ, σ βf
δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ αυ σ. υ ά β δαπέ π β ηαμ ίκβγΪ δ θα ίλκτη κθ
τπκ ηδαμ υθ ξκτμ υθΪλ β βμ β κπκέα δεαθκπκδ έ ηδα κ ηΫθβ ξΫ β.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
109. (Ά εβ β 7 ζ. 200 ΟηΪ αμ ξκζδεσ ίδίζέκ)

Έ π f ηδα υθ ξά υθΪλ β β κ δΪ βηα [-1,1], ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ :
x  f ( x)  1 ΰδα εΪγ x  [1,1]
2 2
i. Να ίλ έ δμ λέα μ βμ ιέ π βμ f ( x)  0
ii. Να απκ έι σ δ β υθΪλ β β f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (-1,1).
iii. Να ίλ γ έ κ τπκμ βμ υθΪλ β βμ f.
Λτ β :
i. Έξπ x 2  f 2 ( x)  1  f 2 ( x)  1  x 2 ,
f (x)  0  f 2 ( x)  0  1  x 2  0  x  1, , x  1
ii. ΢ κ δΪ βηα (-1,1) β f (x) έθαδ υθ ξάμ εαδ θ ηβ θέα δ (αφκτ κδ ησθ μ λέα μ βμ
f ( x)  0 έθαδ κδ x  1, , x  1 ) Ϊλα β f (x) δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (-1,1)
iii. Η f (x) δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (-1,1) Ϊλα f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  (1,1) ά
f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  (1,1) .
Όηπμ f 2 ( x)  1  x 2 , κπσ ,
 θ f ( x)  0 , σ , f 2 ( x)  1  x 2  f ( x)  1  x 2 , x  [1,1]
 θ f ( x)  0 , σ , f 2 ( x)  1  x 2  f ( x)   1  x 2 , x  [1,1]
110. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η f 2 ( x)  3x  4   x 2 ΰδα εΪγ x  

i. Να ίλ γ έ κ π έκ κλδ ηκτ
ii. Να ζτ βθ ιέ π β f ( x)  0
iii. θ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f Ϋηθ δ κθ y΄y κ βη έκ η αΰηΫθβ -2, θα ίλ γ έ
κ τπκμ βμ υθΪλ β βμ f.
Λτ β :
i. Γδα εΪγ x   έθαδ : f 2 ( x)   x 2  3x  4 , σηπμ f 2 ( x)  0 Ϊλα πλΫπ δ
 x 2  3x  4  0  x  [1,4] κπσ :   [1,4] .
ii. f ( x)  0  f 2 ( x)  0   x 2  3x  4  0  x  1 x  4.
iii. Η ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f Ϋηθ δ κθ y΄y κ βη έκ η αΰηΫθβ -2, βζ. κ
βη έκ (0,2)  C f  f (0)  2 .
πέ βμ : f 2 ( x)   x 2  3x  4  f ( x)   x 2  3x  4
Όηπμ β f έθαδ υθ ξάμ κ (1,4) εαδ f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  (1,4) , Ϊλα β f
δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ δΪ βηα (1,4) εαδ f (0)  2  0 Ϊλα f ( x)  0 ΰδα
εΪγ x  (1,4) . πέ βμ έθαδ f (1)  f (4)  0 , κπσ : f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  [1,4] .
Έ δ Ϋξκυη :
f ( x)   x 2  3 x  4   f ( x)   x 2  3 x  4  f ( x)   x 2  3 x  4 ΰδα εΪγ
x  [1,4]
111. Να ίλ έ σζ μ δμ υθ ξ έμ υθαλ ά δμ f :    ΰδα δμ κπκέ μ δ ξτ δ σ δ :

f ( x)  x ΰδα εΪγ x   .
2 2
Λτ β :
Έξκυη : f 2 ( x)  x 2 , x  
f ( x)  0  f 2 ( x)  0  x 2  0  x  0 , βζ. f (0)  0
Η υθΪλ β β f κ δΪ βηα (,0) έθαδ υθ ξάμ εαδ ηβ θέα αδ αυ σ Ϊλα β
f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (,0) .
 θ f ( x)  0 κ (,0) σ : f 2 ( x)  x 2  f ( x)  x   f ( x)   x  f ( x)  x (1)
 θ f ( x)  0 κ (,0) σ : f 2 ( x)  x 2  f ( x)  x  f ( x)   x (2)
Οηκέπμ β υθΪλ β β f κ δΪ βηα (0,) έθαδ υθ ξάμ εαδ ηβ θέα αδ αυ σ

Ϊλα β f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (0,) .
 θ f ( x)  0 κ (0,) σ : f 2 ( x)  x 2  f ( x)  x   f ( x)  x  f ( x)   x (3)
 θ f ( x)  0 κ (0,) σ : f 2 ( x)  x 2  f ( x)  x  f ( x)  x (4)
΢υθ υΪακθ αμ α παλαπΪθπ β f :    Ϋξ δ Ϋθαθ απσ κυμ παλαεΪ π τπκυμ :

x ,x  0
1κθ απσ (1), (3) f ( x)   αφκτ ΰδα x  0 , f (0)  0
 x , x  0
x , x  0
2κθ απσ (1), (4) f ( x)    f ( x)  x ΰδα εΪγ x   αφκτ ΰδα x  0 ,
x ,x  0
f (0)  0
 x , x  0
3κθ απσ (2), (3) f ( x)    f ( x)   x ΰδα εΪγ x   αφκτ ΰδα x  0 ,
 x , x  0
f (0)  0
 x , x  0
 x , x  0
έθ αδ β υθΪλ β β g ( x)  e x  x 2  1 , x   β κπκέα παλκυ δΪα δ κζδεσ ζΪξδ κ

2
112.
κ x0  0 . Να ίλ έ σζ μ δμ υθ ξ έμ υθαλ ά δμ f :    πκυ δεαθκπκδκτθ βθ
 
2
ξΫ β : f 2 ( x)  e x  x 2  1 ΰδα εΪγ x   .
2
Θ Μ Γ (2016)
Λτ β :
Η g παλκυ δΪα δ κζδεσ ζΪξδ κ κ x0  0 ,
g (0)  0 , κ βζ.
g ( x)  g (0)  g ( x)  0 ΰδα εΪγ x   εαδ κ «=» δ ξτ δ ησθκ ΰδα x  0 .
2

x 2
2 2 2
 2
έθαδ : f ( x)  e  x  1  f ( x)  g ( x)  f ( x)  g ( x)  f ( x)  g ( x)
g ( x ) 0
1.
 Γδα x  0 έθαδ : f (0)  g (0)  f (0)  0  f (0)  0

 Γδα x  0 έθαδ : f ( x)  0 Ϊλα g ( x)  0 Ϊλα f ( x)  0 εαδ f υθ ξάμ, Ϊλα β
2
f δα βλ έ πλσ βηκ κ (0,)

 θ f ( x)  0 σ f ( x)  g ( x) (1)
 θ f ( x)  0 σ f ( x)   g ( x) (2)
 Γδα x  0 έθαδ : f ( x)  0 Ϊλα g ( x)  0 Ϊλα f ( x)  0 εαδ f υθ ξάμ, Ϊλα β

2
f δα βλ έ πλσ βηκ κ (,0)

 θ f ( x)  0 σ f ( x)  g ( x) (3)
 θ f ( x)  0 σ f ( x)   g ( x) (4)
Σ ζδεΪ :
2
1κθ απσ (1), (3) f ( x)  e x  x 2  1 , x   αφκτ ΰδα x  0 , f (0)  0

2
e  x  1 , x0
x 2


 e x2
 x 2
 1 , x  0
 x2
 e  x  1 , x  0
2
3κθ απσ (2), (3) f ( x)   2 αφκτ ΰδα x  0 , f (0)  0


 e x
 x 2
 1 , x  0
2
4κθ απσ (2), (4) f ( x)  e x  x 2  1 , x   αφκτ ΰδα x  0 , f (0)  0
113. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f : [2,4]   η f ( x )  0 ΰδα εΪγ x  [2,4] , βμ

κπκέαμ β ΰλαφδεά παλΪ α β δΫλξ αδ απσ κ βη έκ (-1,-5).
i. Να απκ έι σ δ β ιέ π β xf ( x)  16  x 2  2 f ( x) Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ
δΪ βηα (-2,4)
ii. 
Να ίλ γ έ κ σλδκ lim f ( ) x 3  5x 2  3
x 

Λτ β :
i. Η ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f δΫλξ αδ απσ κ βη έκ (-1,-5), Ϊλα f (1)  5
πέ βμ β f έθαδ υθ ξάμ κ [2,4] εαδ f ( x )  0 ΰδα εΪγ x  [2,4] , Ϊλα β f

δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ [2,4] . Όηπμ f (1)  5  0 , Ϊλα f ( x)  0 ΰδα
εΪγ x  [2,4] .
Έ π g ( x)  xf ( x)  2 f ( x)  x 2  16 η x  [2,4] , γα έιπ σ δ β ιέ π β g ( x)  0
Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα (-2,4).
Θ.Bolzano ΰδα β g (x) κ [2,4]
 Η g (x) έθαδ υθ ξάμ κ [2,4] , πμ πλΪι δμ υθ ξυθ υθαλ ά πθ
 g (2)  2 f (2)  2 f (2)  4  16  12  0
g (4)  4 f (4)  2 f (4)  16  16  6 f (4)  0 εαγυμ f ( x)  0 ΰδα εΪγ x  [2,4]
Άλα g (2)  g (4)  0 . Οπσ απσ Θ.Bolzano β ιέ π β g ( x)  0 Ϋξ δ ηδα
κυζΪξδ κθ λέαα κ δΪ βηα (-2,4).
ii.    
lim f ( ) x 3  5x 2  3  lim f ( ) x 3   εαγυμ f ( )  0 εαδ lim x 3   .
x  x  x 
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
114. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η x 2  f 2 ( x)  4 ΰδα εΪγ x  

iii. Να απκ έι σ δ β υθΪλ β β f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (-2,2).
iv. Να ίλ γ έ κ τπκμ βμ υθΪλ β βμ f.
115. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η f 2 ( x)  9  x 2 ΰδα εΪγ x  

iii. Να απκ έι σ δ β υθΪλ β β f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ κ (-3,3).
iv. Να ίλ γ έ κ τπκμ βμ υθΪλ β βμ f.
116. Να ίλ γκτθ σζ μ κδ υθ ξ έμ υθαλ ά δμ f :    κδ κπκέ μ δεαθκπκδκτθ β

ξΫ β :  f ( x)  2x  f ( x)  2x   4 2 x ΰδα εΪγ x  

ξΫ β :
f 2 ( x)  2e x f ( x) ΰδα εΪγ x   .

ξΫ β :  f ( x)   x  f ( x)   x    2 x ΰδα εΪγ x  
i. θα απκ έι σ δ f 2 ( x)  1
ii. θα απκ έι σ δ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f θ Ϋηθ δ κθ ξ’ξ
iii. θα έι σ δ β f δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ
iv. θα ίλ έ κθ τπκ βμ f
119. Να ίλ έ σζ μ δμ υθ ξ έμ υθαλ ά δμ f :    ΰδα δμ κπκέ μ δ ξτ δ σ δ :

f ( x)  2 x  x 2  1 ΰδα εΪγ x   .
2
120. έθ αδ υθ ξάμυθΪλ β β f : [1,2]   η f ( x )  0 ΰδα εΪγ x  [1,2] . Να

f ( x) f ( x)
απκ έι σ δ β ιέ π β   2010 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ (1,2).
x 1 x  2
121. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f : [ ,  ]   η f ( x )  0 ΰδα εΪγ x  [ ,  ] . Να

 1 1
απκ έι σ δ υπΪλξ δ Ϋθα κυζΪξδ κθ   ( ,  ) , υ :   .
f ( )      
122. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :    , η f ( x)  0 ΰδα εΪγ x   ΰδα βθ κπκέα

( x  1) f ( x)
δ ξτ δ σ δ : lim  8.
x 1
x3 2
i. Να ίλ έ βθ δηά f(1)
ii. Να ίλ έ
x 

κ σλδκ lim f (2) x 3  2 x 2  3x  5 
123. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :    , η f ( x)  0 ΰδα εΪγ x   ΰδα βθ κπκέα
x f ( x)   3x
2 2
δ ξτ δ σ δ : lim  16 .
x 0
x2  4  2
i. Να ίλ έ βθ δηά f(0)
ii. Να ίλ έ
x 

κ σλδκ lim f (2010) x 3  3x 2  2 x  1 
124. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f : [1,4]   η f ( x )  0 ΰδα εΪγ x  [1,4] , βμ κπκέαμ
β ΰλαφδεά παλΪ α β δΫλξ αδ απσ κ βη έκ (2,5).
i. Να απκ έι σ δ β ιέ π β xf ( x)  16   x 2  f ( x) Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ
δΪ βηα (1,4)
ii. 
Να ίλ γ έ κ σλδκ lim f (3) x 5  2 x 3  5x 2  1
x 

125. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :    , η f ( x)  0 ΰδα εΪγ x   . Να
απκ έι σ δ β ιέ π β : xf ( x)  ( x 2  4)e x Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ ζτ β κ δΪ βηα
(-2,2).
126. έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ σδ :

x f ( x)  2 x f ( x)   x  x  1 ΰδα εΪγ x   .
3 2 5 2
ii. Να απκ έι σ δ f ( x)  0 ΰδα εΪγ x   .
127. ** έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :  ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ σδ :

f 2 ( x)  2 xf ( x)  5 ΰδα εΪγ x   . πέ βμ β ΰλαφδεά παλΪ α β δΫλξ αδ απσ κ
βη έκ Μ(2,-1).
i. Να απκ έι σ δ β f ( x)  0 ΰδα εΪγ x   .
ii. Να ίλ έ κθ τπκ βμ f iii. Να ίλ γ έ κ σλδκ lim f ( x)
x 
128. ** έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :    , η f ( x )  x ΰδα εΪγ x   . πέ βμ β

ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f δΫλξ αδ απσ κ βη έκ (3,2). Να απκ έι σ δ:
i. f ( x )  x , ΰδα εΪγ x   ii. υπΪλξ δ   (1,1) Ϋ κδκ υ   f ( )  1 .
129. ** έθ αδ υθ ξάμ υθΪλ β β f :   * ΰδα βθ κπκέα δ ξτ δ σδ :

f 2 ( x)  6 f ( x)  5  x 4  4 x 2 ΰδα εΪγ x   . Να ίλ έ :
x
i. βθ δηά f(1) ii. κθ τπκ βμ f iii. lim
x   f ( x )
130. Να ίλ έ β υθ ξά υθΪλ β β f ΰδα βθ κπκέα δ ξτκυθ : f 2 ( x)  1  2 xf ( x) ΰδα

εΪγ x   εαδ f (0)  1 .
131. έθ αδ β υθ ξάμ υθΪλ β β f :    η βθ δ δσ β α : f 2 ( x)  1  2 xf ( x) ΰδα

εΪγ x   .
i. θα έι σ δ β υθΪλ β β g(x)=f(x) -x δα βλ έ αγ λσ πλσ βηκ
ii. αθ f(0)=1, σ
α. θα ίλ έ κθ τπκ βμ f ί. θα υπκζκΰέ κ σλδκ = lim xf ( x) 
x 
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 4 : ΢ΤΝΟΛΟ ΣΙΜΩΝ

Γδα θα ίλκτη κ τθκζκ δηυθ f( ) ηδαμ υθΪλ β βμ f Ϋθα δΪ βηα =(α,ί) εΪθπ
α ιάμ :
 δαπδ υθπ σ δ β f έθαδ υθ ξάμ εαδ ΰθβ έπμ ηκθσ κθβ κ δΪ βηα =(α,ί)
 λέ επ α σλδα :   lim f ( x) εαδ   lim f ( x) κπσ :
x  x
 f( )=( , ) , αθ β f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α ά

 f( )=( , ) , αθ β f έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α
θ εΪπκδκ απσ α Ϊελα κυ έθαδ εζ δ σ, σ εαδ κ αθ έ κδξκ κυ f( ) γα έθαδ
εζ δ σ.
ΜΟΡΦΗ Ι ΢ΣΗΜ ΣΟ΢ ΜΟΝΟΣΟΝΙ ΣΗ΢ f ΢ΤΝΟΛΟ ΣΙΜΩΝ ΣΗ΢ f

[α,ί] Γθβ έπμ τικυ α  f ( ), f (  )
[α,ί] Γθβ έπμ Φγέθκυ α  f (  ), f ( )
(α,ί] Γθβ έπμ τικυ α 
lim f ( x ), f (  ) 
f ( ), lim f ( x)
x 
(α,ί] Γθβ έπμ Φγέθκυ α

x  
[α,ί) Γθβ έπμ τικυ α  f ( ), lim f ( x ) 

 
x  
[α,ί) Γθβ έπμ Φγέθκυ α  lim f ( x ), f ( )
  
 x 
(α,ί) Γθβ έπμ τικυ α  lim f ( x ), lim f ( x ) 
  
 x x   
(α,ί) Γθβ έπμ Φγέθκυ α  lim f ( x ), lim f ( x ) 
  
 x  x   
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
2
1
132. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  1  x  e x  ln x . Να ίλ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f.
Λτ β : ΠλΫπ δ 1  x  0  x  1 εαδ x  0 Ϊλα  f  (0,1]

 f  (0,1] , Ϋ π x1 , x2   f  (0,1] η :
x1  x2   x1   x2  1  x1  1  x2  1  x1  1  x2 (1)
x 0
x1  x2  x12  x22  x12  1  x22  1  e x1 1  e x2 1   e x1 1  e x2 1 (2)
2 2 2 2
x1  x2  ln x1  ln x2   ln x1   ln x2 (3), πλκ γΫ π εα Ϊ ηΫζβ δμ (1), (2) εαδ (3) εαδ

Ϋξπ: 1  x1  e x1 1  ln x1  1  x2  e x2 1  ln x2  f ( x1 )  f ( x2 ) Ϊλα β f (x) έθαδ ΰθβ έπμ
2 2
φγέθκυ α.
Η f (x) έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α εαδ υθ ξάμ κ  f  (0,1] Ϊλα f ()  [ f (1), lim f ( x))
x 0
1e (  )
2
1
f (1)  e 2 , lim f ( x)  lim ( 1  x  e x  ln x)   Ϊλα f ()  [e 2 ,) .
x 0  x 0
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
133. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  ln x  x 2  e x .
ii. Να η ζ ά βθ f πμ πλκμ β ηκθκ κθέα.
iii. Να ίλ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f.
134. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  5  x  1  ln x .
iii. Να ίλ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f.
135. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x  1  5  x .
iii. Να ίλ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f
.
136. Να ίλ γ έ κ τθκζκ δηυθ πθ παλαεΪ π υθαλ ά πθ κ αθ έ κδξκ δΪ βηα.
i. f ( x)  3  2 x κ [-1,2]
ii. f ( x)  x 2  ln x  1 κ [1,e]
x
iii. f ( x)  e  2 x  1 κ [0,1)
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 5 : ΓΙ Ν. .Ο. ΞΙ΢Ω΢ f(x)=0 Χ Ι ΜΙ

ΣΟΤΛ ΧΙ΢ΣΟΝ ΡΙ
1κμ Σλσπκμ Μ πλκφαθά λέαα.
2κμ Σλσπκμ θ αβ έ αδ θα έιπ σ δ β f(x)=0 Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα κ (α,ί) σ
φαλησαπ κ Θ.Bolzano ΰδα βθ f.
Τπκπ λέπ ω β : θ γΫζπ θα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x)  g ( x) ά f (x)   Ϋξ δ ηδα
κυζΪξδ κθ λέαα κ (α,ί) γ πλυ θΫα υθΪλ β β h( x)  f ( x)  g ( x) ά h( x)  f ( x)  
αθ έ κδξα εαδ φαλησαπ Θ.Bolzano βθ h.
3κμ Σλσπκμ Μ β ίκάγ δα κυ υθσζκυ δηυθ. θ κ 0  f () σ β ιέ π β f(x)=0
Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ λέαα. Γ θδεσ λα αθ κ   f () σ β ιέ π β f(x)=ε ,    Ϋξ δ
ηδα κυζΪξδ κθ λέαα.
Τπκπ λέπ ω β : θ γΫζπ θα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x)  g ( x) Ϋξ δ ηδα κυζΪξδ κθ
λέαα γ πλυ θΫα υθΪλ β β h( x)  f ( x)  g ( x) εαδ ίλέ επ κ h() .
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 6 : ΓΙ Ν. .Ο. ΞΙ΢Ω΢ f(x)=0 Χ Ι

ΚΡΙ Ω΢ ΜΙ ΡΙ
1κ άηα έξθπ σ δ β f(x)=0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα λέαα η Ϋθαθ απσ κυμ παλαπΪθπ
λσπκυμ
2κ άηα έξθπ σ δ β f(x)=0 Ϋξ δ κ πκζτ ηδα λέαα ( υθάγπμ η ηκθκ κθέα) κπσ
υηπ λαέθπ σ δ Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα.
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
137. Να απκ έι σ δ β ιέ π β ln( x  1)  e x2  1 Ϋξ δ ηδα ησθκ λέαα. ΢ β υθΫξ δα θα

ίλ γ έ β λέαα αυ ά.
Λτ β :
ln( x  1)  e x2  1  ln( x  1)  e x2  1  0 , Ϋ π f ( x)  ln( x  1)  e x2  1 η  f  (1,)
, γα έιπ σ δ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα κ  f  (1,) .
Ϋ π x1 , x2   f  (1,) η :
x1  x2  x1  1  x2  1  ln( x1  1)  ln( x2  1) (1)
x1  x2  x1  2  x2  2  e x1 2  e x2 2  e x1 2  1  e x2 2  1 (2)
πλκ γΫ π εα Ϊ ηΫζβ δμ (1) εαδ (2) εαδ Ϋξπ: ln( x1  1)  e x1 2  1  ln( x2  1)  e x2 1  1 
 f ( x1 )  f ( x2 ) Ϊλα β f (x) έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α.
Η f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α εαδ υθ ξάμ κ  f  (1,) Ϊλα
f ()  ( lim f ( x), lim f ( x))
x 1 x 
lim f ( x)  lim (ln( x  1)  e x2  1)   , lim f ( x)  lim (ln( x  1)  e x2  1)  

x 1 x 1 x  x 
Ϊλα f ()  (,)   . Σκ 0  f () Ϊλα β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ κυζΪξδ κθ ηδα

λέαα κ  f  (1,) εαδ π δ ά β f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α έθαδ εαδ ηκθα δεά.
Γδα θα ίλκτη β λέαα γα οΪικυη θα ίλκτη βθ πλκφαθά λέαα. Παλα βλυ σ δ ΰδα
x  2 , Ϋξπ f (2)  ln(2  1)  e 22  1  ln 1  1  1  0 , Ϊλα β x  2 λέαα βμ f ( x)  0 εαδ
π δ ά β f (x) έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α έθαδ εαδ ηκθα δεά.
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
138. ( ΢ΙΚΟ Θ ΩΡΗΣΙΚΟ Θ Μ ) θ β υθΪλ β β f : ( ,  )   έθαδ υθ ξάμ εαδ

1-1, σ β f έθαδ ΰθβ έπμ ηκθσ κθβ.
139. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  ln x  e x1  1

i. Να απκ δξγ έ σ δ β f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α
ii. Να ίλ γ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f
iii. Να απκ έι σ δ β ιέ π β ln x  e x1  1 Ϋξ δ ηδα ησθκ λέαα.
iv. Να ίλ γ έ β λέαα βμ παλαπΪθπ ιέ π βμ.
140. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  e x  e  x  x  1
i. Να απκ δξγ έ σ δ β f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α
ii. Να ίλ γ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f
iii. Να απκ έι σ δ β ιέ π β f ( x)  0 Ϋξ δ ηδα ησθκ λέαα.
141. Γδα εΪγ    έθ αδ β υθΪλ β β : f ( x)  2 x 3  x 2  10

i. θ β f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α κ   (,0] θα ίλ έ κ f( )
ii. Γδα εΪγ   (14,15) θα έι σ δ β ιέ π β f ( x)    5 Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα.
142. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  ln x  e x
i. Να έι σ δ β f έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α
ii. Να έι σ δ β ιέ π β f ( x)  2012 Ϋξ δ ηδα αελδίυμ γ δεά λέαα.
143. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x  ln( 9  x)

ii. Να έι σ δ β ιέ π β f ( x )  e Ϋξ δ ηδα αελδίυμ λέαα.
144. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  1  x  x  ln x
i. Να έι σ δ β f έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α
ii. Να έι σ δ β ΰλαφδεά παλΪ α β βμ f Ϋηθ δ κθ Ϊικθα x΄x ησθκ Ϋθα βη έκ.
145. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  e  x  x  1  ln x
i. Να έι σ δ β f έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α
x
146. έθ αδ β υθΪλ β β f ( x)  x  e .
iii. Να απκ έι σ δ β ιέ π β : x  e  1 2012e Ϋξ δ αελδίυμ ηδα λέαα.
x x
Μ ΘΟ ΟΛΟΓΙ 7 : ΟΡΙΟ ΠΟ ΓΝΩ΢ΣΟ ΢ΤΝΟΛΟ ΣΙΜΩΝ
θ ηδα υθΪλ β β f : ( ,  )   έθαδ υθ ξάμ εαδ ΰθβ έπμ ατικυ α η

f ( ,  )  ( ,  ) η  ,  ,  ,      , , σ lim f ( x)   εαδ lim f ( x)   .
x  x
θ ηδα υθΪλ β β f : ( ,  )   έθαδ υθ ξάμ εαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α η

f ( ,  )  ( ,  ) η  ,  ,  ,      , , σ lim f ( x)   εαδ lim f ( x)   .
x  x
ΛΤΜ Ν ΢ ΢Κ ΢ Ι΢ :
147. Έ π f :    ηδα υθ ξάμ υθΪλ β β β κπκέα έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α. θ β f

f ( x)  x 2
Ϋξ δ τθκζκ δηυθ κ δΪ βηα   (,1) , θα ίλ έ κ σλδκ : lim .
x  x  2016
Λτ β :
H f έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α εαδ υθ ξάμ κ  , κπσ Ϋξ δ τθκζκ δηυθ
f ()   lim f ( x), lim f ( x)   (,1) , Ϊλα lim f ( x)   εαδ lim f ( x)  1 .
 x x   x  x 
 f ( x)   f ( x) 

x 2  2  1 x 2  1
f ( x)  x    0  1  
2 
Σ ζδεΪ : lim  lim 
x   lim  x
x  x  2016 x    2016  x  1  2016 1 0
x1  
 x  x
΢Κ ΢ Ι΢ ΓΙ ΛΤ΢ :
148. Έ π f :    ηδα υθ ξάμ υθΪλ β β β κπκέα έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α. θ β f

xf ( x)  x 2
Ϋξ δ τθκζκ δηυθ κ δΪ βηα   (,0) , θα ίλ έ κ σλδκ : lim .
x  x 1
1
149. Έ π f : (0,)   ηδα υθΪλ β β η f ( x)   x  1.
x
i. Να ίλ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f
1
ii. Να έι σ δ υπΪλξ δ αθ έ λκφβ υθΪλ β β f εαδ σ δ έθαδ ΰθβ έπμ φγέθκυ α.
1 1
f ( x)  x f ( x)  x 1
iii. Να ίλ έ α lim 
, lim αθ γ πλά κυη ΰθπ σσδβ f έθαδ
x   x  f 1
( x) x x  f 1 ( x)
υθ ξάμ.
1
150. Έ π f : (0,)   ηδα υθΪλ β β η f ( x)  x 2   1.
x
i. Να ίλ έ κ τθκζκ δηυθ βμ f
1
ii. Να έι σ δ υπΪλξ δ αθ έ λκφβ υθΪλ β β f εαδ σ δ έθαδ ΰθβ έπμ ατικυ α.
1 1
f ( x)  x f ( x)  x 1
iii. Να ίλ έ α lim 1
, lim αθ γ πλά κυη ΰθπ σσδβ f έθαδ
x   x  f ( x) x   x  f 1 ( x)
υθ ξάμ.
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
e  x 1  x  2, x  1
151. Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  
ln x  x  3, x  1
i. Να δείξετε ότι η συνάρτηση f είναι συνεχής και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
ii. Να δείξετε ότι η συνάρτηση f έχει ακριβώς δυο ρίζες.
f ( )  2 f (  )  2
iii. Να δείξετε ότι η εξίσωση   0 έχει τουλάχιστον μια ρίζα στο
x 1 x2
διάστημα (1,2) για κάθε  ,      1.
iv. Να βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης f (x )   , για τις διάφορες τιμές του
  .

e  x, x  0
x
152. Δίνεται η συνάρτηση f ( x)    x


e  ln( x  1), x  0
i. Να δείξετε ότι η συνάρτηση f είναι συνεχής και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
ii. Να δείξετε ότι η συνάρτηση f έχει ακριβώς δυο ρίζες ετερόσημες.
f ( )  1 f (  )  1
iii. Να δείξετε ότι η εξίσωση   0 έχει τουλάχιστον μια ρίζα στο
x 1 x2
διάστημα (1,2) για κάθε  ,   * .
iv. Να βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης f (x )   , για τις διάφορες τιμές του
  .
153. Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  ln( x  1)  ln x .

i. Να βρείτε το σύνολο τιμών της f
ii. Να δείξετε ότι η εξίσωση ln( x  1)    ln x   έχει μια ακριβώς λύση στο
διάστημα (0,) για κάθε θετικό αριθμό α.
154. Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής και γνησίως αύξουσα στο (0,) με
lim f ( x)     και lim f ( x)     , να δείξετε ότι υπάρχει ένας μόνο αριθμός
x 0 x 
x 0  0 τέτοιος ώστε να ισχύει : f ( x0 )  e x0 1  ln x0  1
155. Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e x  ln x  x  1 .

i. Να υπολογίσετε τα όρια lim f ( x) , lim f ( x)
x  x 0
ii. Να αποδείξετε ότι για κάθε    η εξίσωση f (x )   έχει μια μόνο ρίζα.
iii. Να λυθεί η εξίσωση f ( x)  e
iv. Να βρείτε το    ώστε να ισχύει : e  1  e 2  ln(2 )  ln(2  1)  2  2  1 .
2

156. Δίνεται το τετράγωνο ΟΑΒΓ του διπλανού σχήματος y

και μία συνεχής στο [0,1] συνάρτηση f της οποίας η Γ(0,1) Β(1,1)
γραφική παράσταση βρίσκεται ολόκληρη μέσα στο
τετράγωνο αυτό.
i. Να βρείτε τις εξισώσεις των διαγωνίων του τετραγώνου
ii. Να αποδείξετε με το θεώρημα του Bolzano ότι η C f
τέμνει και τις δύο διαγώνιες. Ο(0,0) Α(1,0) x
157. Στο διπλανό σχήμα η καμπύλη C είναι η y

B(β, f (β))
γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f που είναι Μ0(x0, y0)
συνεχής στο [α, β] και το Μ 0 ( x0 , y0 ) είναι ένα σημείο
του επιπέδου. Μ(x, f (x))
i. Να βρείτε τον τύπο της απόστασης d ( x)  (M 0 M ) Α(α, f (α))
του σημείου M 0 ( x0 , y0 ) από το σημείο M ( x, f ( x)) x
της C f για κάθε x  [α, β] . O a β
ii. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση d είναι συνεχής
στο [α, β] και στη συνέχεια ότι υπάρχει ένα, τουλάχιστον, σημείο της C f που απέχει
από το M 0 λιγότερο από ότι απέχουν τα υπόλοιπα σημεία της και ένα, τουλάχιστον,
σημείο της C f που απέχει από το M 0 περισσότερο από ότι απέχουν τα υπόλοιπα
σημεία της.
158. Δίνεται η γραφική παράσταση της συνάρτησης f .
i. Να βρείτε το πεδίο ορισμού και το σύνολο τιμών της f .

ii. Να βρείτε αν υπάρχουν τα παρακάτω όρια :
α) lim f ( x) β) lim f ( x) γ) lim f ( x) δ) lim f ( x) ε) lim f ( x)
x1 x3 x5 x7 x9
Για τα όρια που δεν υπάρχουν να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

iii. Να βρείτε, αν υπάρχουν, τα παρακάτω όρια
γ) lim f  f ( x) 
1 1
α) lim β) lim
x 2 f ( x ) x6 f ( x ) x8
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

iv. Να βρείτε τα σημεία στα οποία η f δεν είναι συνεχής και να αιτιολογήσετε
την απάντησή σας. (ΘΕΜΑ Β ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2016)

159. Δίνεται συνεχής συνάρτηση f : [1,9]   για την οποία ισχύει ότι :
 f (1)  f (3)  f (9)  27
 f ( x)  0 για κάθε x  [1,9] . Να αποδείξετε ότι :
i. f ( x )  0 για κάθε x  [1,9] .
ii. υπάρχει ένα τουλάχιστον   [1,9] τέτοιο, ώστε f ( )  3 .
iii. η εξίσωση f ( x)  x έχει μια τουλάχιστον ρίζα στο διάστημα [1,9] .
160. Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  e 3 x  x 3  1 .

i. Να εξετάσετε την f ως προς τη μονοτονία και να βρείτε τις ρίζες και το πρόσημο
της.
f ( x)  1
ii. Να εξετάσετε αν υπάρχει το όριο lim .
x 0 f ( x)
iii. Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρεθεί το πεδίο ορισμού της
αντίστροφης της.
iv. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση e  e  x  2015  1 , έχει μοναδική ρίζα.
3x 3
v. Αν για τη συνάρτηση g : (0,)   ισχύει : e 3 g ( x )  g 3 ( x)  x 3 e 6  (ln x  2) 3 , για

κάθε x  0 , να αποδείξετε ότι ο τύπος της g είναι g ( x)  ln x  2 και να βρεθεί
η αντίστροφη της. (ΘΕΜΑ Β ΟΕΦΕ 2016 Α΄ΦΑΣΗ)
161. Δίνεται η συνάρτηση f : (0,)   με τύπο : f ( x)  2 x 4  3 ln x  1 .

i. Να εξετάσετε ως προς τη μονοτονία τη συνάρτηση f.
ii. Να βρείτε το σύνολο τιμών της συνάρτησης f.
iii. Να αποδείξετε ότι για κάθε    , η εξίσωση f (x)   έχει μοναδική ρίζα.
iv. Να αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικός πραγματικός αριθμός   0 για τον οποίο
1 3 1
ισχύει : 4   ln . (ΘΕΜΑ Β study4exams)
2 2 
162. Δίνεται η συνάρτηση f ( x)  ln x  e x  e , x  (0, ) . Να βρείτε :

2
 1 
i. Το πρόσημο της τιμής f  .
 100 
ii. Το σύνολο τιμών της f .
  
iii. Να αποδείξετε ότι : f 0,01  f 3 2006  f 0,01  f 3 2007 
iv. Να συγκρίνετε τους θετικούς αριθμούς α και β αν ισχύει η ισότητα :
e  ln   e   ln  .
2 2
163. Δίνονται οι συνεχείς στο  συναρτήσεις f , g για τις οποίες ισχύουν :

 f ( x)  0 για κάθε x  
 Οι γραφικές τους παραστάσεις τέμνονται στο ( 2,1)
 1  1 και  2  5 είναι δυο διαδοχικές ρίζες της εξίσωσης g ( x )  0 .
i. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f διατηρεί σταθερό πρόσημο στο 
ii. Να αποδείξετε ότι g ( x )  0 για κάθε x  (1,5)
f (3) x 4  2 x 2  1
iii. Να αποδείξετε ότι lim   (ΘΕΜΑ Β study4exams)
x  g (2) x 3  5

164. Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει η σχέση :

2 f ( x)  3  2 x  3 f ( x) για κάθε x   .
3
i. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση είναι συνεχής στο  .

ii. Αν το σύνολο τιμών της f είναι το  , να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και
να βρείτε την f 1 .
iii. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  0
iv. Να βρείτε τα κοινά σημεία των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων f
και f 1 . (ΘΕΜΑ Γ study4exams)
165. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :   για την οποία ισχύει :

f ( x)    2  1 για κάθε x   ,    .
2 2x x *
i. Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί σταθερό πρόσημο στο  .

ii. Αν f (0)  2 να βρείτε τον τύπο της f .
2 f ( x)  3 x
iii. Να υπολογίσετε το όριο : lim ,   2.
x   3  2 x  4  3 x
2 f ( x)  3 x
iv. Να υπολογίσετε το όριο : lim ,   3. (ΘΕΜΑ Γ study4exams)
x   3  2 x  4  3 x
166. Δίνεται η συνεχής στο 0 συνάρτηση f :    για την οποία ισχύουν :

 f ( x  y )  f ( x)  f ( y ) για κάθε x, y   (1)
 f ( x)  0 για κάθε x  
i. Να αποδείξετε ότι f (0)  1
ii. Να αποδείξετε ότι f ( x)  0 για κάθε x  
1
iii. Να αποδείξετε ότι f ( x)  για κάθε x  
f ( x)
iv. Αν η εξίσωση f ( x)  1 έχει μοναδική ρίζα το 0 τότε να αποδείξετε ότι η f
αντιστρέφεται και ισχύει f 1 ( x  y )  f 1 ( x)  f 1 ( y ) .
167. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :   για την οποία ισχύει :

x  1  4 f ( x)  x  2 για κάθε x   .
4 4
1 1 1 3
i. Να αποδείξετε ότι :  f (0)  και  f (1) 
4 2 2 4
  1 
ii. Να βρείτε το όριο : lim x 4 f  
x 0
  x 
1
x 5 f    4 3x
iii. Να βρείτε το όριο : lim  x
x 0 2 x 2  3x
iv. Να αποδείξετε ότι υπάρχει   (0,1) τέτοιο ώστε f ( )    0 .
(ΘΕΜΑ Γ study4exams)

 2 x   x
 x  x2 , x0

168. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f με f ( x)    , x0

 8 x  x  16  3x, x  0
2

i. Να βρείτε τα κ,λ.
ii. Να υπολογίσετε το όριο : lim f ( x)
x 
iii. Να υπολογίσετε το όριο : lim f ( x)

x 
iv. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x)  2 ln(8 x  1) έχει μια τουλάχιστον ρίζα στο
διάστημα (0,1) . (ΘΕΜΑ Γ study4exams)
169. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύουν :

1
 3x  2 xf ( x)  x 2 , για κάθε x   .
2
 4 f ( x)  3 f ( x  1)  2 x 2  2016 , για κάθε x   .
i. Να βρείτε το όριο lim f ( x)
x0
ii. Να βρείτε το f (1)

iii. Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f τέμνει τη γραφική παράσταση
της συνάρτησης g ( x)  x  1 σε ένα τουλάχιστον σημείο με τετμημένη x0  (0,1) .
(ΘΕΜΑ Γ study4exams)
170. Έστω συνεχής συνάρτηση f : [0,8]   η οποία ικανοποιεί τη σχέση :

f 3 ( x)  f ( x)  x  2 (1) για κάθε x  [0,8] . Να αποδείξετε ότι :
i. Η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
 23  3
ii. f   
 8 2
iii. Η συνάρτηση f είναι αντιστρέψιμη και να ορίσετε τη συνάρτηση f 1 .
iv. Οι γραφικές παραστάσεις C f και C f 1 των συναρτήσεων f και f 1 αντίστοιχα,
έχουν ένα ακριβώς κοινό σημείο και να βρείτε τις συνταγμένες του.
(ΘΕΜΑ Γ Ε.Μ.Ε 2014)
171. Έστω η συνάρτηση f που ικανοποιεί τη σχέση : f 2 ( x)  2 xf ( x)  x 2 f (2  x) για

κάθε x   με f (2)  0 .
i. Να αποδείξετε ότι  f ( x)  x  x 2 1  f (2  x) για κάθε x   .
2
ii. Να αποδείξετε ότι f ( x)  1 για κάθε x   .

iii. Αν η C f έχει με τον άξονα x΄x δυο μόνο κοινά σημεία, τότε να αποδείξετε ότι για
x  1 η f παίρνει μέγιστη τιμή f (1)  1 . (ΘΕΜΑ Γ Ε.Μ.Ε 2008)
172. Έστω συνεχής συνάρτηση f :    , με f (0)  2 η οποία για κάθε x  

ικανοποιεί τη σχέση : f  f ( x)   4 f ( x)  6  x 4 (1)
i. Να βρείτε τις τιμές f ( 2) και f (2) .
ii. Να αποδείξετε ότι f ( 2 )  f ( 2 )  0

x 4  4 f ( x)  5
iii. Αν lim  4 , να βρείτε το lim f  f ( x)
x 1 x 1 x1
iv. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f  f ( x)  1  0 έχει δυο τουλάχιστον ρίζες στο
 
2, 2 . (ΘΕΜΑ Γ Ε.Μ.Ε 2010)
173. Έστω η συνεχής συνάρτηση f :    η οποία για κάθε x   ικανοποιεί τη

σχέση : f 2 ( x)  x 6 .
i. Να λύσετε την εξίσωση f ( x)  0
ii. Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί σταθερό πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα
(,0) και (0,) .
iii. Αν f ( 2)  0 και f (2)  0 , να αποδείξετε ότι f ( x)   x 3
iv. Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την f 1 .
v. Να βρείτε τα κοινά σημεία των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων f και
f 1 . (ΘΕΜΑ Γ Ε.Μ.Ε 2010)
 
174. Έστω f μια συνεχής συνάρτηση στο διάστημα 0,  , για την οποία ισχύει :
 2
    1 
f 2 ( x)  2 xf ( x)  1   2 x  x 2 , για κάθε x  0,  , με f     .
 2 6 2 6
 
i. Να δείξετε ότι f ( x)  x  x , x  0,  .
 2
  
 f ( x)  1 , x  0, 
  2  , με    . Να βρείτε την
ii. Δίνεται η συνάρτηση g ( x)  
 (x)  1 , x0

 x
παράμετρο  , ώστε η g να είναι συνεχής στο πεδίο ορισμού της.
iii. Για   2 , να αποδείξετε ότι η εξίσωση g ( x )  0 έχει μια τουλάχιστον λύση στο
  
διάστημα   ,0  .
 2 
iv. Για   2 , να δείξετε ότι η συνάρτηση g δεν είναι 1-1.
(ΘΕΜΑ Γ Ο.Ε.Φ.Ε. 2016 ΦΑΣΗ Α΄)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ – ΛΑΘΟΥΣ 1ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΠΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2000 – 2017
 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ
1) Αν f , g είναι δύο συναρτήσεις με πεδία ορισμού Α,Β αντίστοιχα, τότε η g f ορίζεται

αν f ( )     .
2) Κάθε συνάρτηση, που είναι 1-1 στο πεδίο ορισμού της, είναι γνησίως μονότονη.
3)Μία συνάρτηση f : Α  ΙR είναι συνάρτηση 1 – 1,αν και μόνο αν για οποιαδήποτε x1, x2
 A ισχύει η συνεπαγωγή: αν x1 = x2, τότε f(x1) = f(x2) .
4) Αν f, g είναι δύο συναρτήσεις µε πεδίο ορισμού IR και ορίζονται οι συνθέσεις fog και
gof, τότε αυτές οι συνθέσεις είναι υποχρεωτικά ίσες.
5) Οι γραφικές παραστάσεις C και C΄ των συναρτήσεων f και f –1 είναι συμμετρικές ως
προς
την ευθεία y = x που διχοτομεί τις γωνίες xOy και x΄Oy΄.
6) Μία συνάρτηση f λέγεται γνησίως φθίνουσα σε ένα διάστημα ∆ του πεδίου ορισμού της,
όταν για οποιαδήποτε x1 , x2 ∈ ∆ µε x1 < x2 ισχύει: f(x1) < f(x2).
7) Αν η f έχει αντίστροφη συνάρτηση f 1 και η γραφική παράσταση της f έχει κοινό σημείο
Α με την ευθεία y = x, τότε το σημείο Α ανήκει και στη γραφική παράσταση της f 1 .
8) Αν για δύο συναρτήσεις f, g ορίζονται οι fog και gof, τότε είναι υποχρεωτικά fog ≠ gof.
9) Μία συνάρτηση f : Α→ ΙR. λέγεται συνάρτηση 1 – 1, όταν για οποιαδήποτε x1, x2 ∈Α
ισχύει η συνεπαγωγή: αν x1 ≠ x2, τότε f(x1) ≠ f (x2).
10) Μία συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α θα λέμε ότι παρουσιάζει στο x ο∈A (ολικό)
ελάχιστο, το f(xο), όταν : f(x) < f (xο) για κάθε x∈A.
11) Μια συνάρτηση f : Α → IR είναι 1 – 1, αν και μόνο αν για κάθε στοιχείο y του συνόλου
τιμών της η εξίσωση f(x) = y έχει ακριβώς μία λύση ως προς x .
12) Μια συνάρτηση f είναι 1-1, αν και μόνο αν κάθε οριζόντια ευθεία (παράλληλη στον xx΄)
τέμνει τη γραφική παράστασή της το πολύ σε ένα σημείο.
13) Η γραφική παράσταση της συνάρτησης –f είναι συμμετρική, ως προς τον άξονα x΄x,
της γραφικής παράστασης της f.
14) Αν f, g, h είναι τρεις συναρτήσεις και ορίζεται η h g f  , τότε ορίζεται και η h g  f
και ισχύει h g f  = h g  f .
15) Αν μια συνάρτηση f:A→ IR είναι 1−1, τότε για την αντίστροφη συνάρτηση f 1 ισχύει:
f 1 (f ( x ))  x , x  A και f ( f 1 ( y ))  y , y  f(A)
16) Υπάρχουν συναρτήσεις που είναι 1–1, αλλά δεν είναι γνησίως μονότονες.
17) Μία συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α λέμε ότι παρουσιάζει (ολικό) ελάχιστο στο x 0∈A,
όταν f(x) ≥ f(x0) για κάθε x∈A
18) Η συνάρτηση f είναι 1 – 1 , αν και μόνο αν κάθε οριζόντια ευθεία τέμνει τη γραφική
παράσταση της f το πολύ σε ένα σημείο.
19) Αν ορίζονται οι συναρτήσεις fog και gof, τότε πάντοτε ισχύει fog = gof
20) Το πεδίο ορισμού μιας συνάρτησης f είναι το σύνολο Α των τετμημένων των σημείων
της γραφικής παράστασης Cf της συνάρτησης.
21) Για κάθε συνάρτηση f η γραφική παράσταση της f αποτελείται από τα τμήματα της
Cf, που βρίσκονται πάνω από τον άξονα x΄x, και από τα συμμετρικά, ως προς τον άξονα
x΄x, των τμημάτων της Cf, που βρίσκονται κάτω από τον άξονα x΄x.
22) Μια συνάρτηση f:A→ ℝ λέγεται συνάρτηση 1-1, όταν για οποιαδήποτε x1, x2∈A ισχύει
η συνεπαγωγή: αν x1 ≠ x2, τότε f(x1) ≠ f(x2)
23) Οι γραφικές παραστάσεις C και C΄ των συναρτήσεων f και f -1 είναι συμμετρικές ως
προς την ευθεία y = x που διχοτομεί τις γωνίες xOy και x΄Oy΄.

24) Μία συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α θα λέμε ότι παρουσιάζει στο x 0∈A (ολικό) μέγιστο
το f(x0), όταν f(x) ≤ f(x0) για κάθε x∈A
25) Αν μια συνάρτηση f είναι γνησίως μονότονη σε ένα διάστημα Δ, τότε είναι και 1 – 1 στο
διάστημα αυτό.
26) Μια συνάρτηση f είναι 1 – 1, αν και μόνο αν για κάθε στοιχείο y του συνόλου τιμών της
η εξίσωση f(x) = y έχει ακριβώς μία λύση ως προς x.
27) Η γραφική παράσταση της συνάρτησης – f είναι συμμετρική, ως προς τον άξονα x΄x,
της γραφικής παράστασης της f.
28) Αν μια συνάρτηση f είναι 1 – 1 στο πεδίο ορισμού της, τότε υπάρχουν σημεία της
γραφικής παράστασης της f με την ίδια τεταγμένη.
29) Αν f, g, h είναι τρεις συναρτήσεις και ορίζεται η ho(gof), τότε ορίζεται και η (hog)of και
ισχύει : ho(gof) = (hog)of
30) Αν η συνάρτηση f : A  R είναι 1 – 1 τότε ισχύει : f 1 (f ( x ))  x, x  A
31) Αν η f είναι 1-1 και το σημείο Μ (α, β) ανήκει στην γραφική παράσταση C της f , τότε το
M'(β, α) θα ανήκει στην γραφική παράσταση C' της f 1 και αντιστρόφως.
 ΟΡΙΑ
32) Αν υπάρχει το όριο της συνάρτησης f στο x0 και lim f ( x )  0 τότε lim f ( x )  0 .
x x 0 x x 0
33) Αν lim f ( x )  0 τότε f(x) > 0 κοντά στο x0 .

x x 0
34) Αν υπάρχουν τα όρια των συναρτήσεων f και g στο xo , τότε ισχύει:

lim f ( x )  g( x )  lim f ( x )  lim g( x )
x x o x x o x x o
35) Αν υπάρχουν τα όρια των συναρτήσεων f και g στο xo , τότε ισχύει:

lim f (x)  g(x)  lim f (x)  lim g(x)
xx o xx o xx o
36) Αν υπάρχουν τα όρια των συναρτήσεων f και g στο x0, τότε ισχύει :
f ( x ) xlim f (x)
x 0
lim  , εφόσον lim g(x)  0 .
x  x 0 g( x ) lim g( x ) x x 0
x x 0
37) lim f ( x )  l , αν και μόνο αν lim f ( x )  lim f ( x)  l

x x 0 x x 0 x x 0
38) Αν υπάρχει το όριο της f στο x0, τότε lim k f(x)  k lim f(x) , εφόσον f(x) ≥ 0 κοντά στο
xx 0 xx 0
x0, µε k ∈ ΙΝ και k ≥ 2.
39) Αν υπάρχει το lim f(x)  g(x)  τότε κατ’ ανάγκη υπάρχουν τα lim f(x) και lim g(x)  .
x x 0 x x 0 x x 0
40) Αν οι συναρτήσεις f, g έχουν όριο στο xο και ισχύει f(x) ≤ g (x) κοντά στο xο, τότε :
lim f(x) > lim g( x )
x x 0 x x 0
1
41) Αν x ≠ 0, τότε ισχύει lim   .
x 0 x 2
42) Αν υπάρχει το όριο της συνάρτησης f στο x0 ∈ ΙR, τότε: lim k f(x)  k lim f(x) για
x x o x x o
κάθε σταθερά k∈ ΙR .
43) Αν υπάρχει το lim f ( x )  0 τότε f ( x )  0 κοντά στο x0.
x x 0

44) Έστω f πραγματική συνάρτηση με πεδίο ορισμού το Δ και x0∈Δ. Έστω επίσης f(x)≠0
1
για κάθε x∈Δ. Αν lim f(x)   τότε lim   .
x x 0 x  x 0 f(x)
45) Αν α > 1 τότε lim  x  0 .

x 
46) Αν υπάρχει το όριο της συνάρτησης f στο x0∈R και lim f ( x )  0 , τότε f(x)<0 κοντά στο
x x 0
x0.
47) Έστω μια συνάρτηση ορισμένη σ’ ένα σύνολο της μορφής (α, x0)  (x0, β) και ένας
πραγματικός αριθμός. Τότε ισχύει η ισοδυναμία: lim f ( x )    lim (f ( x )  )  0
x x 0 x x 0
 x  1
48) Ισχύει : lim 1
x 0 x
1
49) Αν lim f ( x )  0 και f(x) < 0 κοντά στο xo τότε lim  
x x 0 x x 0 f (x)
x
50) Ισχύει : lim 0
x 0 x
51) Αν lim f ( x )  0 , τότε f(x) < 0 κοντά στο x0.

x x 0
1
52) Αν lim f ( x )   ή –  , τότε lim 0
x x 0 f (x) x x 0
53) Αν lim f ( x )   τότε f(x) < 0 κοντά στο x0.

x x 0
54) Αν οι συναρτήσεις f, g έχουν όριο στο xo, και ισχύει f(x) ≤ g(x) κοντά στο xo, τότε ισχύει:
lim f ( x )  lim g( x )
x x 0 x x 0
x
55) Ισχύει ότι: lim 1
x   x
1
56) Αν lim f ( x )  0 και f(x)>0 κοντά στο x0, τότε lim  
x x 0 x x 0 f ( x )
57) Αν είναι lim f ( x )   , τότε f(x) < 0 κοντά στο x0

x x 0
58) Αν είναι 0 < α < 1 τότε lim  x  

x  
59) Αν είναι lim f ( x )   , τότε f(x) < 0 κοντά στο x0

x x 0
60) Για την πολυωνυμική συνάρτηση P(x)=ανxν+αν-1xν-1 +… α1x + α0 με αν ≠ 0 ισχύει:

lim P( x )  0
x 
61) Για κάθε ζεύγος συναρτήσεων f :    και g :    , αν lim f ( x)  0 και

x  x0
lim g ( x)   , τότε lim f ( x)  g ( x)  0 .

x  x0 x  x0
62) Ισχύει ότι: x  x για κάθε x R

 x  1
63) Ισχύει ότι: lim 1
x 0 x
64) Αν lim f ( x )   , τότε lim  f ( x )   
x x 0 x x 0
65) Αν είναι lim f ( x )   τότε lim f ( x )  

x x 0 x x 0
66) Αν lim f ( x )   τότε lim f ( x )   ή lim f ( x )  

x x 0 x x 0 x x 0

 ΣΥΝΕΧΕΙΑ
67) Αν η συνάρτηση f είναι ορισμένη στο [α,β] και συνεχής στο (α,β], τότε η f παίρνει
πάντοτε στο [α,β] μία μέγιστη τιμή.
68) Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο διάστημα [α, β] και υπάρχει x0(α, β) τέτοιο ώστε
f(x0)=0, τότε κατ’ ανάγκη θα ισχύει f(α)f(β)0.
69) Αν f είναι συνεχής στο [α, β] με f(α)< 0 και υπάρχει ξ∈(α,β) ώστε f(ξ)=0, τότε
κατ’ανάγκη f(β)> 0.
70) Αν μια συνάρτηση f είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ και δε μηδενίζεται σ’ αυτό, τότε
αυτή ή είναι θετική για κάθε x∈Δ ή είναι αρνητική για κάθε x∈Δ, δηλαδή διατηρεί πρόσημο
στο διάστημα Δ.
71) H εικόνα f(Δ) ενός διαστήματος Δ μέσω μιας συνεχούς και μη σταθερής συνάρτησης f
είναι διάστημα.
72) Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο x0 και η συνάρτηση g είναι συνεχής στο x0 , τότε η
σύνθεσή τους gof είναι συνεχής στο x0 .
73) Η εικόνα f(Δ) ενός διαστήματος Δ μέσω μιας συνεχούς συνάρτησης f είναι διάστημα.
74) Αν μια συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα και συνεχής σε ένα ανοικτό διάστημα (α,β),
τότε το σύνολο τιμών της στο διάστημα αυτό είναι το διάστημα (Α,Β) όπου Α= lim f ( x ) και
x 
Β= lim f ( x ) .
x 
75) Aν f είναι συνεχής συνάρτηση στο [α,β], τότε η f παίρνει στο [α,β] μια μέγιστη τιμή Μ
και μια ελάχιστη τιμή m.
76) Μια συνεχής συνάρτηση f διατηρεί πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα στα οποία
οι διαδοχικές ρίζες της f χωρίζουν το πεδίο ορισμού της.
77) Αν μια συνάρτηση f είναι γνησίως φθίνουσα και συνεχής σε ένα ανοικτό διάστημα
(α,β), τότε το σύνολο τιμών της στο διάστημα αυτό είναι το διάστημα (Α,Β), όπου
A  lim f ( x ) και   lim f ( x ) .
x  x 
78) Το σύνολο τιμών μιας συνεχούς συνάρτησης f με πεδίο ορισμού το κλειστό διάστημα
[α, β] είναι το κλειστό διάστημα [m, M], όπου m η ελάχιστη και Μ η μέγιστη τιμή της.
79) Μια συνεχής συνάρτηση f διατηρεί πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα στα οποία
οι διαδοχικές ρίζες της f χωρίζουν το πεδίο ορισμού της.
80) Αν μια συνάρτηση f είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ και δεν μηδενίζεται σε αυτό, τότε
η f διατηρεί πρόσημο στο διάστημα Δ.

1o Kefalaio Math Pros G

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1o Kefalaio Math Pros G

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΟΡΙΟ – ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

1.1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

1. Έστω Α ένα υποσύνολο του  . Τι ονομάζουμε πραγματική συνάρτηση με πεδίο

2. Τι λέμε γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f με πεδίο ορισμού το σύνολο A ;

 Η εξίσωση, λοιπόν, y  f(x) επαληθεύεται μόνο από τα σημεία της Cf . Επομένως, η

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 1

 Επειδή κάθε x  A αντιστοιχίζεται σε ένα μόνο y   , δεν υπάρχουν σημεία της

 Όταν δίνεται η γραφική παράσταση Cf μιας συνάρτησης f, τότε:

 Όταν δίνεται η γραφική παράσταση Cf , μιας συνάρτησης f μπορούμε, επίσης, να

α) Η γραφική παράστασης της συνάρτησης  f είναι y 9

β) Η γραφική παράσταση της | f | αποτελείται από τα y 10

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 2

3. Να χαράξετε τις γραφικές παραστάσεις των βασικών

a>0 a<0 a=0

β)Η πολυωνυμική συνάρτηση f ( x)  αx2 , α 0.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 3

4. Να χαράξετε τις γραφικές παραστάσεις των παρακάτω

α) Οι τριγωνικές συναρτήσεις : f ( x)  ημx , f ( x)  συνx , f ( x)  εφx

π/2 O π/2 3π/2 x

α>1 (α) 0<α<1 (β)

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 4

γ) Η λογαριθμική συνάρτηση f ( x)  logα x , 0 α1

α>1 (α) 0<α<1 (β)

2) logα αx  x και αlog x  x

3) logα α  1 και logα 1  0

6) logα x1k  κlogα x1

8) αx  exlnα , αφού α  elnα .

5. Πότε δύο συναρτήσεις f, g λέγονται

6. Πώς ορίζονται οι πράξεις της πρόσθεσης , αφαίρεσης , γινομένου και πηλίκου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 5

7. Τι λέμε σύνθεση της συνάρτησης f με τη συνάρτηση g;

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 6

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 1 : ΕΥΡΕΣΗ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ

1) (Άσκηση 1 σελ. 145 σχολικό βιβλίο Α΄ ΟΜΑΔΑΣ)

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 7

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ:

2) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων :

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 8

3) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων :

4) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων :

5) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων :

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 9

6) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f ( x)  ln  x  1  x.

7) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f ( x)  ln  4 x  1  2 x .

8) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)   για την οποία ισχύει : f (4)  8

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 10

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 2 : ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Θεωρούμε τις συναρτήσεις f :    και g :    . Αν είναι       , τότε με πεδίο

11) Αν f ( x)  x 1 και g ( x)  ln( 2  x) , να βρείτε τις συναρτήσεις

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ :

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 11

19) Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x )  x  1 και g ( x )  e x  1 .

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 3 : ΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 12

20) Δίνεται η συνάρτηση : f ( x)  x 2  x    4 , με    . Αν η C f διέρχεται από το

ii. Η C f τέμνει τον x΄x για y  0  f ( x)  0  x 2  4  0  x 2  4  x  2 άρα στα

iii. Η C f βρίσκεται κάτω από το άξονα x΄x άρα f ( x)  0  x 2  4  0

v. Για να βρω τα διαστήματα στα οποία η C f βρίσκεται πάνω από τη γραφική

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 13

21) (Άσκηση 2 σελ. 145 σχολικό βιβλίο Α΄ ΟΜΑΔΑΣ)

22) (Άσκηση 3 σελ. 145 σχολικό βιβλίο Α΄ ΟΜΑΔΑΣ)

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΠΑΥΛΟΣ www.pitetragono.gr Σελίδα 14

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ:

24) Να βρεθούν οι τιμές των  ,    , ώστε η γραφική παράσταση της συνάρτησης