7.

1 Pandang Darat Fizikal dan Peringkat Aliran

Sungai

• Terdapat 3 peringkat sungai iaitu hulu, tengah

dan hilir
• Kebanyakan sungai berpunca dari kawasan tanah
tinggi
• Aliran sungai akan berakhir apabila ianya
menghampiri kawasan pinggir pantai
• Pertemuan diantara sungai dan laut adalah di muara
sungai
Kawasan muara
sungai
Peringkat Sungai
Peringkat Hulu

 Peringkat hulu biasanya

terletak di kawasan tanah tinggi
 Aliran sungai adalah deras
kerana faktor ketinggian
 Oleh itu, sungai mempunyai
daya untuk menghakis
kawasan yang bertanih lembut
 Ia juga dikenali sebagai
peringkat muda
Peringkat Tengah

 Peringkat tengah biasanya

terletak di kawasan bertanih
pamah
 Pada peringkat ini, bahan yang
terhakis akan diangkut oleh
sungai
 Sungai di peringkat ini biasanya
berliku-liku
 Peringkat ini juga dipanggil
peringkat dewasa
Susuh bukit berpanca
Likuan sungai
 Peringkat hilir
Tasik ladam

 Sungai bergerak perlahan

kerana bentuk muka bumi yang
rata
 Sungai akan menjadi semakin lebar
dan dasarnya berbentuk ‘U’
 Pemendapan bahan akan
berlaku di sini
 Bentuk muka bumi yang terbentuk
ialah likuan terpenggal, tasik ladam
dan delta
 Juga dikenali sebagai peringat tua
 VIDEO
Peringkat Sungai dan
Pembentukan Likuan Sungai
Serta Tasik Ladam
Pembentukan Likuan Terpenggal dan
Tasik Ladam

 Aliran sungai akan

menyebabkan berlakunya
proses hakisan dan
pemendapan
 Kawasan yang lembut/
menghadap aliran sungai
akan dihakis
 Manakala pemendapan
berlaku di kawasan
bertentangan
- Kawasan sungai yang mengalami
hakisan akhirnya akan bercantum
dan sungai akan mengalir secara
lurus

- Bahagian sungai yang tertinggal

akhirnya secara berterusan akan
mengalami pemendapan
- Bahagian tertinggal ini akan
membentuk tasik ladam
 Pembentukan Delta
 Delta terbentuk hasil pemendapan bahan secara berterusan
 Bahan yang diangkut oleh sungai akan dimendapkan di
kawasan ini
 Lama-kelamaan, bahan ini menjadi keras dan membentuk
dataran.
 Dataran ialah kawasan yang subur dan sesuai untuk
petempatan dan kawasan pertanian
 Sungai Utama Di Malaysia
 Kebanyakan sungai di Malaysia bermula daripada
banjaran gunung
 Kawasan banjaran ini merupakan kawasan tadahan
hujan
 Terdapat beberapa sungai yang utama di
Semenanjung Malaysia serta sabah dan sarawak iaitu
 Sungai Pahang Sungai Bernam
 Sungai Endau Sungai Muda
 Sungai Rajang Sungai Kinabatangan
Tasik Semula jadi Utama Di Malaysia

 Tasik merupakan kawasan yang menakung air

 Tasik semula jadi biasanya terletak di kawasan
rendah yang bersaliran buruk
 Contohnya
 Tasik Bera
 Tasik Chini
 Tasik Loagan Bunut
 Tasik Buatan Manusia

 Namun terdapat juga tasik buatan manusia yang

direka untuk menampung air di kawasan tanah
tinggi
 Biasanya, tasik ini dibangunkan untuk penjanaan
kuasa hidroelektrik
 Tasik ini biasanya lebih luas berbanding tasik
semula jadi
 Kawasan tasik ini juga telah dikormesialkan
sebagai kawasan pelancongan untuk memberi
pendapatan kepada penduduk setempat
 Antara kepentingan sungai dan tasik
ialah
 Sumber protein  Sumber pengairan

 Kawasan pelancongan  Sempadan semulajadi

 Sumber air domestik  Habitat flora dan fauna

 Jalan pengangkutan dan

perhubungan

 Peluang pekerjaan

 Tenaga hidroelektrik
 Sumber protein
 Sumber bahan protein spt ikan air tawar dan
udang dimakan
 Ikan air tawar sebagai bekalan alternatif protein
selain ikan air masin dan ayam
 Terdapat juga ternakan ikan air tawar yang
dikomersialkan seperti akuakultur/ ternakan
dalam sangkar
 Kawasan pelancongan
 Kawasan air terjun menarik minat pelancong
 Contohnya, kawasan perkelahan Air Terjun Sekayu di
Terengganu
 Aktiviti pelancongan ini juga disebut
sebagai ekopelancongan
 Kawasan jeram juga boleh dijadikan
kawasan sukan air seperti berakit
 Sumber air

 Sumber air untuk

kegunaan domestik
 Air dari sungai akan
diproses dan ditapis
untuk dibekalkan kepada
isi rumah
 Air ini akan digunakan
untuk minuman dan
aktiviti seharian
 Jalan pengangkutan dan
perhubungan

 Jalan pengangkutan penting

terutama kepada penduduk
pedalaman sabah dan
sarawak kerana kekurangan
pengangkutan darat
 Kos pengangkutan yg lebih
murah berbanding
pengangkutan udara
 Peluang pekerjaan

 Aktiviti akuakultur mampu

memberikan peluang
pekerjaan kepada
masyarakat setempat
 Ianya juga mendatangkan
pendapatan yang
lumayan kepada penduduk
 Sumber pengairan
 Sungai menjadi nadi kepada
penanaman padi di
Malaysia
 Padi merupakan tanaman
yang memerlukan air
yang banyak
 Air dari sungai digunakan
untuk disalurkan ke
kawasan padi
 Sempadan semula jadi
 Sungai juga telah dijadikan
panduan untuk
sempadan negeri
 Contoh sungai yang
menjadi sempadan negeri
- Sungai kerian
- Sungai bernam
- Sungai endau
 Sungai Golok di Kelantan
juga menjadi sempadan
antarabangsa antara
Malaysia dan Thailand
 Tenaga hidroelektrik
 Tasik semula jadi
diwujudkan untuk
menampung air
 Air yang dialirkan ke sungai
oleh menghasilkan
tenaga hidroelektrik
 Tenaga ini adalah mesra
alam dan baik untuk
alam sekitar
 VIDEO
Segmen EMK
Bagaimana tenaga elektrik dapat
dihasilkan daripada pergerakan
air?
 Habitat flora dan fauna
Menjadi habitat
bagi hidupan
akuatik seperti
ikan dan haiwan lain
seperti monyet dan
burung
Latihan

1. Namakan 3 peringkat sungai dan berikan bentuk muka

bumi yang ada pada setiap peringkat sungai.

2. Namakan tiga sungai utama di Malaysia.

3. Berikan dua jenis tasik yang terdapat di Malaysia dan

berikan contohnya

4. Huraikan kepentingan sungai dan tasik kepada manusia

dan alam sekitar