ҮҮДЭН ВЕНИЙН ДАРАЛТ ИХДЭХ ХАМ ШИНЖ

ЭМЧЛЭХ МЭС ЗАСЛЫН ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ЗААЛТ, ЗАРЧИМ

АУС 529 Э.Төгөлдөр

 АГУУЛГА

1. АНАТОМИ 3. ШАЛТГААН 5. ЭМНЭЛ ЗҮЙ 7. ОНОШЛОГОО

2. ҮНДСЭН
4. ЭМГЭГ ЖАМ 6. ХҮНДРЭЛ 8. ЭМЧИЛГЭЭ
ОЙЛГОЛТ
1. АНАТОМИ
 ПОРТЫН СИСТЕМ
ҮҮДЭН ВЕН

- SPLENIC VEIN

- INFERIOR MESENTERIC VEIN
- LEFT COLIC VEIN

- SIGMOID VEINS

- SUPERIOR HEMORRHOIDAL VEINS
- PANCREATIC VEINS

- LEFT GASTROEPIPLOIC VEIN
- SHORT GASTRIC VEINS - CORONARY VEIN

- CYSTIC VEIN

- PARAUMBILICAL VEINS

- SUPERIOR MESENTERIC V.
- INTESTINAL VEINS

- ILEOCOLIC VEIN

- RIGHT COLIC VEIN

- MIDDLE COLIC VEIN

- INFERIOR PANCREATICODUODENA
- RIGHT GASTROEPIPLOIC VEIN
Үүдэн вен vena cava анастамозууд
Rectal Anastomosis: Hemorrhoids in Portal Hypertension?
Sup. hemorrh. vv. (portal) — inf. & mid. hemorrh. vv. (caval)
Paraumbilical Anastomosis: Caput medusae
Paraumbilical vv. (portal) —

Superficial, superior, & inferior epigastric vv. (caval)
Retroperitoneal Anastomosis: Ascites
Visceral vv. of Retzius (portal) — Retroperitoneal parietal vv. (caval)
Esophagogastric
Anastomosis:
Varices
Azygos (caval) —
Coronary or short gastric (portal)
2. ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТ
 СУДАСНЫ
ЦУСНЫ УРСГАЛ
ЭСЭРГҮҮЦЭЛ

ҮҮДЭН ВЕНИЙН
5-10 ММУБ СИСТЕМИЙН P = FR
ДАРАЛТ
 ЭЛЭГНИЙ ВЕНИЙН ДАРАЛТЫН ГРАДИЕНТ

• HVPG = WHVP - FHVP

• Үзүүртээ бөмбөлөгт катетр -> Баруун элэгний вен

• WHVP - Бөмбөлөг хийлсэн үед

• FHVP - Бөмбөлөг хийлээгүй үед

• Үүдэн венийн системийн аль нэгэн хэсэгт порто-системийн даралтийн

градиентийн ихсэлтийг үүдэн венийн гипертензи хэлнэ.
3.ШАЛТГААН
 ШАЛТГААН

PRE СИНУСОИД POST

1. ЭЛЭГНИЙ ГАДНАХ 1. ЭЛЭГНИЙ ДОТРОХ
1. ЭЛЭГНИЙ ДОТРОХ
ДЭЛҮҮНИЙ ВЕНИЙН ТРОМБОЗ CIRRHOSIS

ҮҮДЭН ВЕНИЙН ТРОМБОЗ ВИРУСЫН
 VASCULAR OCCLUSIVE DISEASE
СПЛЕНОМЕГАЛИ 
 АРХИ
ДЭЛҮҮНИЙ АРТЕРИ ВЕНИЙН СВИЩ .., ГЭХ МЭТ 2. ЭЛЭГНИЙ ДАРААХ


2. ЭЛЭГНИЙ ДОТРОХ BUDD-CHIARI ХАМШИНЖ
ЗҮРХНИЙ ДУТАГДАЛ
ШИСТОСОМИАЗ / KATAYAMA SYND/ ДООД ХӨНДИЙН ВЕНИЙН ТОР
ТӨРӨЛХИЙН ЭЛЭГНИЙ ФИБРОЗ КОНСТРИКТИВ ПЕРИКАРДИТ
ЗАНГИЛААТ НӨХӨН ТӨЛЖИЛТ
ГИПЕРПЛАЗИ
ИДИОПАТИК ПОРТАЛ ФИБРОЗ
МИЕЛОПРОЛИФЕРАТИВ ЭМГЭГҮҮД
САРКОИД
СУУЛГАЦ ЭЗЭН БИЕ ХӨНӨӨХ ӨВЧИН
 ДЭЛҮҮНИЙ ВЕНИЙН ТРОМБОЗ

АРХАГ НОЙР БУЛЧИРХАЙН ҮРЭВСЭЛ

НОЙР БУЛЧИРХАЙН ХУУРАМЧ ХАВДАР, ХУУРАМЧ
ДЭЛҮҮНИЙ ВЕНИЙН ТРОМБОЗ УЙЛАНХАЙ, ЗЭРГИЙН ҮЕД МӨН ҮҮСЧ БОЛНО.
НЬ ИХЭВЧЛЭН ЗҮҮН ТАЛЫН
ҮҮДЭН ВЕНИЙН ГИПЕРТЕНЗИ
ХОДООДНЫ СУДАС ИХЭВЧЛЭН ДЭЛҮҮНИЙ
БОЛОН ХОДООДНЫ ЁРООЛ ВЕНИЙН УГ БӨГЛӨРӨЛ НЬ
ХЭСГИЙН ВАРИКОЗ ҮҮСГЭНЭ. ӨРГӨСӨХ,
ХОДООДНЫ ӨРГӨССӨН
ДЭЛҮҮ ТОМОРЧ,
СУДАСНААС ЦУС
ЭЛЭГ ХЭВИЙН ҮЙЛ АЛДСАНЫ ДАРААГАР
АЖИЛЛАГААТАЙ БАЙХ ОНОШЛОГДОНО.
ШИСТОСОМИАЗ
 ЦИРРОЗ

Элэгний вен дарагдах

- Зангилаат нөхөн төлжилт болон холбогч эдэн таславчууд нь венүүдэд даралт үзүүлнэ.
- Улмаар гарах цусны урсгал багасаж орох цусны урсгал саадтай болж портын даралт ихсэнэ
- Порт элэгний артери венийн анастамоз үүснэ
- элэгний артерийн салаанууд болон үүдэн венийн салаа хооронд
- уг АВА-р портын системийн урсгал улам нэмэгдэж портын гипертензи үүснэ.
 BUDD CHAIR SYNDROME

SWEDEN - САЯД 1 ХОВОР ТОХИОЛДОХ

ЭМНЭЛЗҮЙД 3 ХЭЛБЭРЭЭР ТОХИОЛДОНО.

ХУРЦ БОЛОН ХУРЦАВТАР ХЭЛБЭР : ХЭВЛИЙГЭЭР ГЭНЭТ
ХҮЧТЭЙ ӨВДӨНӨ, АСЦИТ, ГЕПАТОМЕГАЛИ, ШАРЛАЛТ,
БӨӨРНИЙ ДУТАГДАЛ

АРХАГ ХЭЛБЭР: ХАМГИЙН ТҮГЭЭМЭЛ, ДААМЖИРСАН

АСЦИТ, ШАРЛАЛТ БАЙХГҮЙ, 50%-Д БӨӨРНИЙ ДУТАГДАЛ
ИЛЭРНЭ

ФУЛМИНАНТ ХЭЛБЭР: ХОВОР ТОХИОЛДОНО, ЭЛЭГНИЙ

ДУТАГДАЛ, АСЦИТ, ЭМЗЭГЛЭЛ БҮХИЙ ГЕПАТОМЕГАЛИ
ШАРЛАЛТ, БӨӨРНИЙ ДУТАГДАЛ
ЗҮРХНИЙ ДУТАГДАЛ
4. ЭМГЭГ ЖАМ
 ЭМГЭГ ЖАМ

• цус дүүрч эсрэг чиглэлд урсана.

• бие махбодь элэгийг дайрахгүйгээр

эргэлтэнд орох замыг сонгоно.

• улаан хоолой ходоодны судас өргөсч azygos

vein руу цутгана

• хүйн венруу цутгана -> хүйс орчмын вен

өргөснө зарим нь доош common illiac vein ,
epigastric superior vein -> brachiocephalic vein ->
systems circulation

• superior rectal vein өргөснө -> middle and inferior

rectal vein-> common iliac vein
5. ЭМНЭЛ ЗҮЙ
6.ХҮНДРЭЛ
HEPATIC ENCEPHALOPATHY

HEPATOCELLULAR FAILURE
 ЦУС АЛДАЛТ

СПЛЕНОМЕГАЛИ
7. ОНОШЛОГОО
• Асуумж, Бодит үзлэг, БШГҮ - хар өнгөтэй өтгөн

• ЭХО аюулгүй, эдийн засагт хэмнэлттэй, ҮВГ скрийнинг хийхэд тохиромжтой.

• CT болон MRI шинжилгээг ЭХО шинжилгээгээр тодорхой бус үр дүн илэрвэл хийнэ.

• Хэрэв цус алдалт далд, хаанаас цус алдаж байгаа нь мэдэгдэхгүй тохиолдолд bleeding scan
эсвэл ангиографи хийж болно. Мөн ангиографиг хурц цус алдалтын үед эмчилгээ
маягаар хийж болно.

• Элэгний биопси шинжилгээнд илэрц янз бүр байх бөгөөд энэ нь дан ганц элэгний
өвчнөөс хамаарах бус үүдэн венийн гипертензи-с мөн хамаарна. Budd Chiari хамшинж
болон зүрхний дутагдлын гаралтай үүдэн венийн гипертензийн үед 3р зонийн некроз
ажиглагдаж болно.

• Паранхим хэвийн байх тохиолдолд элэгнийн өмнөх шалтгааныг хайна.

• Лаборатори

• ҮВГ хамгийн түгээмэл шалтгаан болох циррозийг илрүүлэхэд чиглэгдэнэ.

• Шууд судас авч цусны дэлгэрэнгүй шинжилгээ хийнэ /анеми, лейкопени, тромбоцитопени зэрэг нь циррозтой өвчтөнд
ажиглагдана. Анеми нь цус алдалт, тэжээлийн дутмагшил эсвэл архидалттай хамааралтайгаар ясны чөмөг
дарангуйлагдсанаас байж болно. Панцитопени нь гиперспленизмийн үед илэрч болно. Энэ нь үүдэн венийн даралт
ихсэлтийн түгээмэл илрэх хүндрэл юм. Хоол боловсруулах замаас цус алдаж байгаа өвчтөний гемоглобин болон
гематокритийг тогтмол хянана/

• Цус цусан бүтээгдэхүүн сэлбэхэд тохиромжтой цусыг тогтооно. /ихэвчлэн варикозоос болж их хэмжээний цус алдсан хүнд
улаан эс болон шинэ хөлдөөсөн сийвэн сэлбэдэг/

• Коагуляци - PT, PTT, INR

• Элэгний үйл ажиллагаа /эмгэг гарч болно. мөн эрүүл гарлаа гээд элэгний шалтгааныг үгүйсгэхгүй /

• Бөөрний үйл ажиллагаа /BUN болон креатинин нь улаан хоолойноос цус алдаж байгаа өвчтөнд ихэсдэг /

• Ийлдсийн электролитийн хэмжээ

• Цусны хийн шинжилгээ болон pH/анионы гап их байвал гиперластатеми эсвэл гидер аммонемиг сэжиглэнэ. /
• Hepatic and viral hepatitis serologies

• Obtain viral hepatitis serologies, particularly hepatitis B and C. These may help in assessing the cause of liver cirrhosis.

• Other laboratory tests may include the following:

• Albumin levels - Hypoalbuminemia is commonly found owing to the liver's impaired synthetic function

• Antinuclear antibody, antimitochondrial antibody, antismooth muscle antibody

• Iron indices

• Alpha1-antitrypsin deficiency

• Ceruloplasmin, 24-hour urinary copper - Consider this test only in individuals aged 3-40 years who have unexplained
hepatic, neurologic, or psychiatric disease
 БАГАЖИЙН ШИНЖИЛГЭЭ

• ЭХО

• CT

• MRI

• Үүдэн венийн даралт тодорхойлох

 ЭНДОСКОПИ

• Дараах эрсдэлт хүчин зүйлсээс аль нэг нь байх тохиодолд ХБДЗ

дурандах шалгуур болно

• (INR) 1.5 эсвэл түүнээс их

• (HVPG) хэмжилт 10 mm Hg эсвэл түүнээс дээш

• Үүдэн венийн диамерт 13 мм ээс их

• Тромбоцитопени
 ЯЛГАН ОНОШЛОГОО
ҮҮД Э Н ВЕНИЙН ДАРАЛТ ИХДЭЛТТЭЙ ТОХИОЛДОЛД ДАРААХЫГ БОДНО УУ

• Цирроз (вирусын шалтгаант, аутоиммун, алкохол хамааралт, primary biliary cirrhosis, гэх мэт)

• Элэгнийн нэвчдэст өвчнүүд( Wilson disease, hemochromatosis, sarcoidosis)

• Элэг портын артеривенийн свищ

• Үүдэн венийн дарагдал, бөглөрөл

• Анхдагч сорвижилт холангит

• Зүрхний гаралтай элэгний цирроз

• Дэлүүний венийн тромбоз

• Budd-Chiari хамшинж

• Schistosomiasis

• Архаг панкреатит
 ХБЗ ДЭЭД ЗАМЫН ЦУС АЛДАЛТТАЙ
ИРСЭН ТОХИОЛДОЛД ДАРААХ ТОХИОЛДЛУУДЫГ БОДНО УУ.

• Хурц гастритийн эрози

• Дээд гэдэсний шархлаа

• Ходоодны хавдар

• Ходоодны шарх

• Маллори весс -н урагдал

• NG гуурсын гэмтэл

• Портын гипертензийн улмаас ходоод эмгэгшиж цус алдах нь харьцангуй

ховор тохиолдоно.
8. ЭМЧИЛГЭЭ
 ЕРӨНХИЙ ЗАРЧИМ

• Шалтгааны эсрэг

• Хүндрэлээс сэргийлэх зорилготой байна

• Тусламжийг дотор нь

• Яаралтай эмчилгээ

• Анхдагч профилакс

• Хоёрдогч профилакс

• Мэс засал
 МЭС ЗАСАЛ ЭМЧИЛГЭЭ

• Эндоскопын болон эмийн эмчилгээ бүтэлгүйтсэн тохиолдолд мэс

заслын эмчилгээг цус алдалтыг зогсоох дахин цус алдахаас
сэргийлэхийн тулд хийнэ. Baveno II портын гипертензийн хурлаас
гаргасанаар бүтэлгүйтсэн оролдлого гэдэг нь нэг удаагын тодорхой
хэмжээний цус алдалт буюу 24 цагийн дотор 2 нэгж буюу түүнээс дээш
цус сэлбэх шаардлагатай болсон, систолийн даралт <100 мөн/эсвэл
пульс 100bpm с дээш байхыг хэлнэ.
 МЭС ЗАСЛЫН ЭМЧИЛГЭЭ

• Portosystemic shunts

• Devascularization procedures

• Orthotopic liver transplantation (OLT) - Treatment of choice in patients with

advanced liver disease
DECOMPRESSIVE SHUNTS

TOTAL PARTIAL SELECTIVE

SHUNT LARGER THAN 10 SIDE-TO-SIDE SHUNT TO 8 THE DISTAL SPLENORENAL

MM IN DIAMETER MM IN DIAMETER SHUNT

TIPS
 DEVASCULARIZATION

• Улаан хоолойн доод 5см

болон ходоодны дээд 2/3 -
staple gun р доод улаан
хоолойг трансекц хийх
(splenectomy, gastroesophageal
devascularization, esophageal
transection)

• (Sugira procedure)
 ЭЛЭГ ШИЛЖҮҮЛЭН СУУЛГАХ

• Child- Pugh оноо 7 эсвэл төгсгөлийн шатны элэгний өвчтэй

• Child ангилал А өвчний үед мэс заслын аргаар шунт хийхийг зөвлөнө

• Child ангилал В өвчний үед шунт эсвэл TIPS хийх нь тохиромжтой

• Child ангилал C өвчний үед TIPS эсвэл OLT эмчилгээг зөвлөнө.

 НОМ ЗҮЙ

• Б.Гоош - Мэс заслын өвчин 2008 он

• World Journal of Gastroenterology - Treatment of portal hypertension / Ahmed

mahmoud El-Tawii, MSc, MRCS, PhD,/ 2012

• National Institutes of Health, Public Access, - Pathophysiology of Portal

Hypertension / Yasuko Iwakari, Ph.D/ 2014

• Medscape - Portal hypertension /https://emedicine.medscape.com/article/182098-

overview#a5/

• Schwartz`s Principles of Surgery, 10th Edition / хуудас 1280 - 1284 /

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД
БАЯРЛАЛАА.