Zonnepaneel

Een zonnepaneel of fotovoltaïsch paneel, kortweg PV-paneel is een paneel dat zonne-
energie omzet in elektriciteit. Hiertoe wordt een groot aantal fotovoltaïsche cellen op een paneel
gemonteerd. De zonne-energie die zo wordt opgevangen is een vorm van duurzame energie. Het op
deze wijze opvangen en omzetten van zonne-energie wordt kortweg zon-
PV genoemd.[1] Zonnepanelen worden ook toegepast voor energieopwekking in de ruimtevaart en
voor energieopwekking in afgelegen gebieden.
Een zonnepaneel moet niet worden verward met een zonnecollector. Deze is op een ander principe
gebaseerd, namelijk opwarming van een stromend medium, meestal water.
In de praktijk werkt men meestal met standaardpanelen van bijvoorbeeld 60 vierkante zonnecellen
van elk 156 mm zijde, wat overeenkomt met een afmeting van het paneel van ongeveer 1,6 m².

Zonnepanelenpark in Nevada(Verenigde Staten)

Inhoud
[verbergen]

 1Bouw en werking
 2Panelen op basis van siliciumcellen
 3Verschijningsvormen
 4Toepassing
o 4.1Off-grid of autonome toepassing
o 4.2Ruimtevaart
o 4.3Direct verbruik
o 4.4Netgekoppeld zonnestroomsysteem
 5Opbrengst
 6Zonnepanelen op daken of op de grond
 7Onderhoud en levensduur
 8Wijze van subsidiering (Nederland)
 9Percentages
 10Zie ook
 11Externe links
Bouw en werking
Zie Fotovoltaïsche cel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zonnepaneel langs de Duitse autoweg

Zonnecellen zijn meestal gemaakt van silicium. Dat silicium bestaat uit twee lagen. Onder invloed
van licht gaat er tussen de twee lagen een elektrische stroom lopen. Daarom heten zonnecellen ook
wel fotovoltaïsche cellen (Grieks photos: licht, en volt naar de eenheid van elektrische spanning).
Afgekort wordt gesproken van PV-systemen. Een andere vorm van PV zijn de elementen gemaakt
met de dunnelaagtechnologie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van amorf silicium. Deze elementen
hebben een lager rendement, maar zijn ook beduidend goedkoper. Het rendement van gangbare
zonnecellen ligt tussen ca. 15 en 20%, waarbij de cellen met betere rendementen (nieuwere
techniek) wel duurder zijn.
Fotovoltaïsche zonnepanelen benutten zonlicht of daglicht, waarbij door de absorptie van fotonen in
de zonnecellen een spanning ontstaat die wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken.

Panelen op basis van siliciumcellen

Dit soort panelen is het meest gangbaar. Een zonnecel die met zijn esthetische kwaliteit bijzonder
geschikt is voor zichtbare architecturale toepassingen, is de achtercontactcel. Die wordt zo genoemd
omdat alle elektrische contacten op de achterzijde plaatsvinden en de voorkant een nauwelijks
zichtbaar metalen raster heeft, zonder storende dubbele metaalstroken. Dat resulteert ook in een
grotere bruikbare oppervlakte van de cellen en hoeveelheid geleverde stroom.
De wijze waarop silicium is verwerkt bepaalt de kwaliteit van het paneel. Er zijn drie soorten, te
weten: monokristallijn, polykristallijn en amorf (zoals hierboven al beschreven).

1. Monokristallijn: De zonnecellen in een monokristallijn zonnepaneel bestaan uit één kristal.

Het oppervlak van monokristallijne zonnecellen heeft geordende elektroden en is egaal
zwart. Deze zonnepanelen hebben het hoogste rendement. Monokristallijne zonnepanelen
hebben enkele procenten meer opbrengst dan polykristallijne. Deze panelen zijn duurder,
maar hebben een hoger rendement per oppervlakte. De beste keuze voor het behalen van
een maximale rendement en bij een beperkte ruimte.
2. Polykristallijn: In een polykristallijn zonnepaneel bevinden zich zonnecellen die bestaan uit
meerdere grove kristallen. Een polykristallijne zonnecel vertoont een soort gebroken
schervenpatroon. De polykristallijne zonnepanelen zijn gunstig geprijsd en bieden een
redelijk hoog rendement, hoewel minder rendement dan monokristallijne zonnepanelen.
Wanneer er genoeg ruimte op een dak aanwezig is, is dit de beste keuze.
3. Amorf: In een dunne-filmzonnepaneel wordt amorf silicium gebruikt. Amorfe zonnepanelen
bevatten geen kristallen maar poeder. Hierdoor zijn ze zeer buigzaam. De amorfe
zonnepanelen geven het minste rendement van de drie. De prijs ligt wel een stuk lager,
maar deze zonnecellen zijn minder geschikt voor toepassing in zonnepanelen.

Verschijningsvormen
De bekendste verschijningsvorm van zonnepanelen is in een metalen omlijsting. Daarnaast zijn er
ook:

 flexibele panelen
 frameloze glas-glas zonnepanelen (toegepast op Station Utrecht Centraal)
 dunnefilmpanelen (CdTe, CIGSSe, CIS, a-Si, µc-Si)

Panoramisch zicht op het solar park van Cariñena, Zaragoza, Spanje.

Toepassing
Er zijn grofweg vier toepassingen voor zonnepanelen, namelijk:

 Off-grid of autonome toepassing

 Ruimtevaart
 Direct verbruik
 Netgekoppelde zonnestroomsystemen
Off-grid of autonome toepassing
Zie Off-grid voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Men vindt zonnecellen vaak op plaatsen waar het te duur of onmogelijk is om gebruik te maken van
het lichtnet,hoogspanningsnet of van een aggregaat. Toepassingen zijn bijvoorbeeld op
zeiljachten, lichtboeien op het water, lantaarnpalen op afgelegen kruispunten of het gehele dorp
zoals Rema in Ethiopië. Ook draagbare voorwerpen zoals rekenmachines en zaklampen worden
voorzien van zonnepanelen. Om de stroom op te kunnen slaan is er een accusysteem nodig.
Ruimtevaart
Een gebied waar zonnepanelen op grote schaal zeer succesvol worden toegepast is de
ruimtevaart. Ruimtevaartuigen in een baan om de Aarde en met bestemmingen in het binnenste
deel van het zonnestelsel worden veelal uitgerust met zonnepanelen. De bekendste in een baan om
de aarde is het Internationaal ruimtestation ISS. Het grootste deel van dit ruimtestation bestaat uit
een centraal geraamte waaraan zestien enorme zonnepanelen zijn bevestigd. Voor bestemmingen
verder dan Mars is het licht te zwak voor een efficiente toepassing van zonnepanelen.
Direct verbruik
Er is de mogelijkheid dat een zonnepaneel direct een verbruikend toestel aandrijft. In de zuiverste
vorm heeft dit enkel toepassing als "desk gadgets", denk daarbij aan een ventilatordie het doet
wanneer er voldoende licht op het bijbehorende pv paneel valt.
In huisinstallaties met een PV-installatie wordt ook over direct verbruik gesproken wanneer de kWh-
meter van de netbeheerder 0 Watt aangeeft op het inkoop telwerk en er wel verbruikers zijn in de
woning. In dit geval wordt de gegenereerde zonne-energie direct verbruikt door de huisinstallatie.
Netgekoppeld zonnestroomsysteem
Zie Netgekoppeld zonnestroomsysteem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De meeste zonnepanelen worden via een omvormer (inverter) aan het elektriciteitsnet gekoppeld.
Overtollige energie kan dan via het net worden verdeeld, al dan niet tegen een vergoeding voor de
bezitter.

Opbrengst
De opbrengst van een zonnepaneel is afhankelijk van een aantal factoren:

 De effectieve lichtinval: bij schuin invallend licht is de opbrengst kleiner.

 Rendement; het percentage van de energie in het op het zonnepaneel vallende zonlicht dat
wordt omgezet in elektriciteit. Het rendement verschilt onder meer afhankelijk van het type
zonnecel en de ouderdom.
 Temperatuur; bij hoge temperaturen wordt minder vermogen opgewekt dan bij lage
temperaturen. Dit heeft te maken met de hogere diodedoorlaatspanning (temperatuurcoëfficiënt
−2 mV/°C) bij lagere temperatuur. Op een nominale PV-celspanning in
het maximumvermogenspunt van 400 mV betekent dit ongeveer 5% daling van het geleverde
vermogen voor elke 10 °C temperatuurstijging.
Om het vermogen van zonnepanelen te kunnen vergelijken, zijn er standaardcondities opgesteld:
een instraling van 1000 W/m², waarvan het spectrum overeenkomt met het spectrum van zonlicht bij
een luchtmassa van 1,5 (dit betekent dat het zonlicht een afstand door de atmosfeer heeft afgelegd
die gelijk is aan anderhalf maal de gemiddelde dikte van de atmosfeer) en een celtemperatuur van
25 °C. Het maximale elektrische vermogen van een zonnepaneel onder deze condities wordt het
piekvermogen genoemd en wordt geschreven als Wp (Wattpiek).
Afhankelijk van hoe zonnepanelen worden ingezet in een elektrische installatie kan de effectieve
opbrengst lager zijn door verliezen in o.a. omvormers en opslagsystemen.
De PVWatts Calculator[2] van het National Renewable Energy Laboratory in de VS is een handig
hulpmiddel om opbrengst te schatten.

Zonnepanelen op daken of op de grond

Zonnepanelen kunnen geplaatst worden op daken of er kan gekozen worden om een gedeelte van
de schaarse ruimte op te offeren voor de plaatsing van zonnepanelen. Het mag duidelijk zijn dat
plaatsing van zonnepanelen op daartoe geschikte daken (wat betreft hellingshoek en positie naar
het zuiden) leidt tot een betere benutting van de schaarse ruimte. Dit wordt nog versterkt door het
feit dat er bij panelen op de grond er nog ruimte tussen de panelen moet zijn om schaduw te
voorkomen en om er bij te kunnen komen voor onderhoud. Volgens een studie van hoogleraar Wim
Sinke voldoet voor de opwekking van de hoeveelheid stroom die nu wordt gebruikt, naast een paar
vierkante kilometer voor accu's, één zonnepark van 35 bij 35 kilometer. Als er alleen zonnepanelen
op daken worden gelegd, in optimale richting, 25 bij 25 kilometer. Omdat in een veld er ruimte moet
zitten tussen de panelen om schaduw te voorkomen en erbij te kunnen.[3]

Onderhoud en levensduur
Zonnepanelen zijn onderhoudsarm. Eventueel kunnen ze periodiek schoongemaakt worden om
aanslag te verwijderen. Schuin liggende zonnepanelen zullen grotendeels schoonspoelen door de
regen. Op platte daken worden ze schuin geïnstalleerd zodat ze schoonspoelen en een goede hoek
hebben ten opzichte van de zon. Door het vuil worden daalt de opbrengst van het zonnepaneel.
Zonnepanelen kunnen beter schoon blijven door toepassing van nanocoating. Dit is een
vuilafstotende laag, waardoor het licht in mindere mate geblokkeerd wordt door dit eventuele vuil.
Mechanische schade kan ontstaan door inslag van bliksem, vallende voorwerpen, hot spots of
storm.
Leveranciers van zonnepanelen stellen dat de technische levensduur van zonnepanelen rond de 25
jaar bedraagt. Het Kiwa schat dat de helft van de zonnepanelen in de praktijk de levensduur van 20-
25 niet haalt.[4] De praktische levensduur ligt volgens onderzoek dichter bij 17 jaar.[5]

Wijze van subsidiering (Nederland)

In Nederland kunnen particulieren bij plaatsing van zonnepaneelsystemen bij de belastingdienst de
btw terugvragen. Verder geldt ook (nog) de salderingsregeling waarbij de geleverde kwh's aan het
net worden verrekend met de hoeveelheid afgenomen kWh's. Deze blijft gelding tot (minimaal)
2023 [6]. Daarnaast geldt er ook de postcoderoosregeling(Regeling Verlaagd Tarief) waarbij
particulieren die daartoe een vereniging of coöperatie hebben opgericht in een gebied van de eigen
postcode en aangrenzende postcodes (de cijfers) van een duurzame bron stroom afnemen met een
verlaagd energietarief. Deelnemers zijn daarbij tot een verbruik van 10.000 kWh vrijgesteld van
energieheffing en btw, terwijl de opgewekte kWh's verkocht kunnen worden. Ondernemers kunnen
bij het plaatsen van zonnepanelen gebruik maken van de SDE-regeling.

Percentages
Milieu Centraal berekende dat eind 2015 ruim 400.000 huizen zonnepanelen hadden. Daarmee
heeft 6 procent van de Nederlandse huishoudens nu zonnepanelen op het dak.[7]

Zie ook
 Terugleververgoeding
 Nederlandse elektriciteitsmarkt

Externe links
 Publicaties van ECN

Bronnen, noten en/of referenties

 De tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is afkomstig van de website van het Ministerie van VROM en op teksten en kennis van

1. Omhoog↑ http://www.duurzame-technologie.nl/dossiers/elektrotechniek/zon-pv
2. Omhoog↑ http://pvwatts.nrel.gov
3. Omhoog↑ http://www.ad.nl/binnenland/zonnepark-zo-groot-als-provincie-utrecht-kan-nederland-voorzien-van-stroom~ac927b45/
4. Omhoog↑ (nl) Twijfel over levensduur zonnepanelen steekt kop op. Groene Courant. Geraadpleegd op 2016-04-11
5. Omhoog↑ Ferroni, F. e.a. (2016) Energy Return on Energy Invested (ERoEI) for photovoltaic solar systems in regions of moderate insolati
 6. Omhoog↑ https://www.energieleveranciers.nl/nieuws/salderingsregeling-zonnepanelen-tot-2023
7. Omhoog↑ https://www.milieucentraal.nl/nieuwsbrieven/professionals/juli-2016/400000-huizen-met-zonnepanelen-hoe-kom-je-er-bij/

Zie de categorie Solar panels van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Categorieën:

 Zonne-energie
 Elektrotechniek
Navigatiemenu
 Niet aangemeld

 Overleg

 Bijdragen

 Registreren

 Aanmelden
 Artikel
 Overleg
 Lezen
 Brontekst bekijken
 Geschiedenis
Zoeken

 Hoofdpagina
 Vind een artikel
 Vandaag
 Etalage
 Categorieën
 Recente wijzigingen
 Nieuwe artikelen
 Willekeurige pagina
Informatie
 Gebruikersportaal
 Snelcursus
 Hulp en contact
 Donaties
Hulpmiddelen
 Links naar deze pagina
 Verwante wijzigingen
 Bestand uploaden
 Speciale pagina's
 Permanente koppeling
 Paginagegevens
 Wikidata-item
 Deze pagina citeren
Afdrukken/exporteren
 Boek maken
 Downloaden als PDF
 Printvriendelijke versie
In andere projecten
 WikiWoordenboek
In andere projecten
 Wikimedia Commons
In andere talen
 ‫العربية‬
 Deutsch
 English
 Español
 Français
 हिन्दी
 Bahasa Indonesia
 Türkçe
 中文
Nog 37
Koppelingen bewerken

 Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 1 mrt 2018 om 19:54.

 De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende
voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder winstoogmerk.

 Privacybeleid

 Over Wikipedia

 Voorbehoud

 Ontwikkelaars

 Cookiesverklaring

 Mobiele weergave