BOSNA I HERCEGOVINA BOSNIAAND HERZEGOVINA

FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE FEDERATIONOFBOSNIAANDHERZEGOVINA

UNSKO-SANSKIKANTON THE UNA-SANA CANTON
MINISTARSTVO OBRAZOVANJA, MINISTRYOFEDUCATION
NAUKE, KULTURE I SPORTA SCIENCE,CULTUREAND SPORT

NASTAVNI PLAN I PROGRAM IZ UPRAVLJANJA MOTORNIM VOZILOM

Osposobljavanju iz upravljanja motornim vozilom može pristupiti kandidat koji je prethodno

položio ispit iz poznavanja propisa o bezbjednosti saobraćaja na putevima.

1. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA PODKATEGORIJU A1

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za podkategoriju A1 ostvaruje se

kroz 20 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za potkategoriju A1 vrši se na
lakom motociklu koji spada u podkategoriju A1 sa dva točka bez prikolice sa radnom
zapreminom motora od 80 cm3 do 125 cm3, snage motora do 11 KW te koji na ravnom putu
može da razvije brzinu veću od 80 km/h.
Kandidat za vozača podkategorije A1 za vrijeme osposobljavanja na javnom putu, mora na
sebi imati prsluk reflektujuće boje sa bijelim slovom L u plavom polju i na glavi nositi
zaštitnu kacigu. Kandidat od instruktora prima uputstva preko uređaja za komunikaciju na
daljinu (komunikatora).

Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.
Namještanje zaštitne opreme (rukavice, obuća, odjeća, zaštitna kaciga),
provjeravanje zvučnih znakova upozorenja, prilagođavanje ogledala,
1 Priprema vozila za vožnju 1
uključivanje svjetala, uključivanje motornog vozila u rad

Skidanje vozila sa nožica i postavljanje na nožice, guranje vozila bez pomoći

2 Posebne radnje sa vozilom 1 motora hodajući uz vozila, parkiranje vozila na njegove nožice

Polaženje sa mjesta, održavanje pravca u drugom stepenuprenosa sa nogama na

Vožnja malom brzinom u pravcu i stalcima i zaustavljanje vozila u posebno obilježenom prostoru dimenzija
3 1
zaustavljanje 35x0,5 m, okretanje vozila i vožnja istim prostorom u suprotnom smjeru

Slalom između čunjeva u nizu sa međusobnim razmakom od 1,5 dužine lakog

4 Slalom vožnja malom brzinom
Uključivanje u saobraćaj i isključivanje
5 1
iz saobraćaja
6 Vožnja na javnom putu
7 Vožnja u krivinama
1 motocikla u obilježenom i čunjevima označenom prostoru širine 2,5 m,
brzinom 5-10 km/h
Utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača smjera, kontrola vozila,
izbor trenutka za uključivanje, propuštanje pješaka i vozila, mjere opreza,
zaustavljanje vozila, isključivanje vozila iz saobraćaja, silazak i napuštanje
vozila
Položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor saobraćajne trake, održavanje
razmaka u nizu (koloni), kontrola vozila, rukovanje upravljačem i uređajima,
2
mijenjanje stepena prijenosa ako vozilo nema automatski mjenjač, ubrzavanje i
usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez kočenje,
Usporavanje, ometanjaodnosno
drugih vozača, pravilno brzine
prilagođavanje mimoilaženje,
kretanja održavanje
saobraćajnoj
1 bočnog razmaka,
situaciji propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja po uzbrdici i
i uslovima
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala
 Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.
Prestrojavanje, vožnja u raskrsnici, skretanje ulijevo i udesno, izbor
8 Približavanje i vožnja u raskrsnici 3 saobraćajne trake, promjena saobraćajne traka, propuštanje vozila, odnos
prema pješacima
Postupanje prema znakovima u Znaci koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalni uređaji - semafor,
9 3
saobraćaju saobraćajni znakovi, dopunske table, oznake na kolovozu
Pravilan postupak kod preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
10 Preticanje i obilaženje 1 upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine kretanja

Prilagođavanje brzine vožnje prema stanju kolovoza i saobraćajnim uslovima,

11 Prilagođavanje brzine vožnje 2 radnji koju izvodi, prema maksimalno dozvoljenoj brzini s obzirom na vrstu
vozila, u odnosu na vrstu puta i prema drugim učesnicima u saobraćaju
Vožnja danju, noću, po kiši, magli i ostalim vremenskim uslovima koji
12 Vožnja u posebnim uslovima 1 ograničavaju vožnju i vidljivost

Saobraćajnica sa posebnim karakteristikama, kružni tok saobraćaja, prelaz puta

Upravljanje vozilom saobraćajnicama s preko željezničke pruge ili tramvajske pruge u nivou (ukoliko postoji u mjestu
13 1
posebnim karakteristikama održavanja ispita), vožnja uz stajališta vozila javnog prevoza putnika, vožnja
na uzbrdicama i nizbrdicama
Prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim
Odnos prema drugim učesnicima u učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo
14 1
saobraćaju reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika u saobraćaju, praćenje
postupaka drugih učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih
učesnika

1.1 UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA PODKATEGORIJU BI

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za podkategoriju BI ostvaruje se

kroz 20 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za potkategoriju BI vrši se na
triciklu ili četvorociklu koji spada u podkategoriju BI.

Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.
Pregled prije upotrebe (provjera nivoa ulja u motoru, tečnosti za hlađenje,
tečnosti za pranje vjetrobrana, tečnosti za kočnice, provjera opreme vozila i
njeno korištenje - priprema vozila za vuču, postavljanje sigurnosnog trougla);
1 Priprema vozila za vožnju 1 prilagođavanje sjedište, zauzimanje pravilanog položaja, prilagođavanje
vozačkog ogledala, vezanje sigurnosnih pojaseva i prilagođavanje naslona za
glavu

Utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača pravca, izbor trenutka

Uključivanje u saobraćaj i isključivanje
2 1 za uključivanje, propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, mjere pažnje,
iz saobraćaja
ostavljanje vozila

Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici 1 Polazak uz korištenje pomoćne i radne kočnice

3
4 Polukružno okretanje vozila
Parkiranje vozila i napuštanje
5 1
parkirališta
6 Vožnja i ponašanje u saobraćaju
7 Vožnja u raskrsnici
polukružno okretanje vozila vožnjom unazad, održavanje ispravanog položaja
1
unutar saobraćajne trake
okomito ili koso, napred ili unazad na ravnoj podlozi, uzbrdici ili nizbrdici
položaj vozila u saobraćajnoj traci, održavanje razmaka u nizu (koloni),
kontrola vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje, kočenje i
2 zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima, pravilno
mimoilaženje i propuštanje vozila, vožnja u krivinama, vožnja na uzbrdici i
nizbrdici
približavanje, prestrojavanje, vožnja različitim tipovima raskrsnica,
prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne siituacije, odnos prema
3
drugim učesnicima u saobraćaju, propuštanje vozila, izbor saobraćajne trake,
skretanje
 Postupanje prema znakovima u znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima -
8 2
saobraćaju semaforima, saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu
prema uslovima puta i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema
9 Prilagođavanje brzine vožnje 1 maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu puta, prema drugim
učesnicima u saobraćaju
ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
10 Preticanje i obilaženje 1 upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad
pretiče drugo vozilo
Vožnja u gradu-naselju i izvan grada-
11 4
naselja
dan (smanjena vidljivost), noć, kiša, magla, snijeg ako to uslovi dozvoljavaju
12 Vožnja u posebnim uslovima 1

kružni tok saobraćaja, prelaz preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou
Upravljanje vozilom saobraćajnicama s (ukoliko postoje u mjestu provođenja vozačkog ispita), vožnja uz stajališta
13 1
posebnim karakteristikama vozila javnog gradskog prevoza putnika, vožnja uzbrdicama i nizbrdicama

prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim

Odnos prema drugim učesnicima u učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo
14 1
saobraćaju reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika, praćenje postupaka drugih
učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika

1.2. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA KATEGORIJU A

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju A ostvaruje se kroz
25 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju A vrši se na motociklu
koji spada u kategoriju A sa dva točka bez prikolice sa radnom zapreminom motora većom od
125 cm3 i snage motora veće od 11 KW a najviše do 25 KW, te koji na ravnom putu može da
razvije brzinu veću od 100 km/h.
Kandidat za vozača kategorije A za vrijeme osposobljavanja na javnom putu, mora na sebi
imati prsluk reflektujuće boje sa bijelim slovom L u plavom polju i na glavi nositi zaštitnu
kacigu. Kandidat od instruktora prima uputstva preko uređaja za komunikaciju na daljinu
(komunikatora).

Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.

namještanje zaštitne opreme (rukavice, obuća, odjeća, zaštitna kaciga),

1 Priprema vozila za vožnju 1 provjeravanje zvučnih znakova upozorenja, prilagođavanje ogledala,
uključivanje svjetala, uključivanje motornog vozila u rad

skidanje vozila sa nožica i postavljanje na nožice, guranje vozila bez pomoći

2 Posebne radnje sa vozilom 1
motora hodajući uz vozila, parkiranje vozila na njegove nožice

polaženje sa mjesta, održavanje pravca u drugom stepenuprenosa sa nogama na

Vožnja malom brzinom u pravcu i
3 1 stalcima i zaustavljanje vozila u posebno obilježenom prostoru dimenzija
zaustavljanje
35x0,5 m, okretanje vozila i vožnja istim prostorom u suprotnom smjeru

slalom između čunjeva u nizu sa međusobnim razmakom od 1,5 dužine lakog

4 Slalom vožnja malom brzinom 1 motocikla u obilježenom i čunjevima označenom prostoru širine 2,5 m,
brzinom 5-10 km/h
utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača smjera, kontrola vozila,
Uključivanje u saobraćaj i isključivanje izbor trenutka za uključivanje, propuštanje pješaka i vozila, mjere opreza,
5 1
iz saobraćaja zaustavljanje vozila, isključivanje vozila iz saobraćaja, silazak i napuštanje
vozila

6 Vožnja na javnom putu
položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor saobraćajne trake, održavanje
razmaka u nizu (koloni), kontrola vozila, rukovanje upravljačem i uređajima,
mjenjanje stepena prenosa ako vozilo nema automatski mjenjač, ubrzavanje i
3 usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje
bočnog razmaka, propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

usporavanje, kočenje, odnosno prilagođavanje brzine kretanja saobraćajnoj

7 Vožnja u krivinama 2
situaciji i uslovima
prestrojavanje, vožnja u raskrsnici, skretanje ulijevo i udesno, izbor
8 Približavanje i vožnja u raskrsnici 5 saobraćajne trake, promjena saobraćajne traka, propuštanje vozila, odnos
prema pješacima

Postupanje prema znakovima u znaci koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalni uređaji - semafor,
9 3
saobraćaju saobraćajni znakovi, dopunske table, oznake na kolovozu

pravilan postupak kod preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,

1 io Preticanje i obilaženje 1
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine kretanja

postupak uključivanja na auto putu ili brzoj cesti ili putu namjenjen za
11 Uključivanje 1 saobraćaj motornih vozila i isključivanje sa tih puteva, korištenje trake za
usporavanje i ubrzavanje

prilagođavanje brzine vožnje prema stanju kolovoza i saobraćajnim uslovima,

12
Prilagođavanje brzine vožnje 2 radnji koju izvodi, prema maksimalno dozvoljenoj brzini s obzirom na vrstu
vozila, u odnosu na vrstu puta i prema drugim učesnicima u saobraćaju

vožnja danju, noću, po kiši, magli i ostalim vremenskim uslovima koji

13 Vožnja u posebnim uslovima 1
ograničavaju vožnju i vidljivost

saobraćajnicea sa posebnim karakteristikama, kružni tok saobraćaja, prelaz

Upravljanje vozilom saobraćajnicama s puta preko željezničke pruge ili tramvajske pruge u nivou (ukoliko postoji u
14 1
posebnim karakteristikama mjestu održavanja ispita), vožnja uz stajališta vozila javnog prevoza putnika,
vožnja na uzbrdicama i nizbrdicama

prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim

učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo
Odnos prema drugim učesnicima u
15 1 reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika u saobraćaju, praćenje
saobraćaju
postupaka drugih učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih
učesnika

1.1.1.Upravljanje motornim vozilom kategorije A, ako kandidat posjeduje podkategoriju

A1
Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju A, ako kandidat
posjeduje podkategoriju A1 ostvaruje se kroz 5 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje
ispita za kategoriju A vrši se na motociklu koji spada u kategoriju A sa dva točka bez
prikolice sa radnom zapreminom motora većom od 125 cm3 i snage motora veće od 11 KW a
najviše do 25 KW te koji na ravnom putu može da razvije brzinu veću od 100 km/h.
Kandidat za vozača kategorije A za vrijeme osposobljavanja na javnom putu, mora na sebi
imati prsluk reflektujuće boje sa bijelim slovom L u plavom polju i na glavi nositi zaštitnu
kacigu. Kandidat od instruktora prima uputstva preko uređaja za komunikaciju na daljinu
(komunikatora).
 Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.

polaženje sa mjesta, održavanje pravca u drugom stepenuprenosa sa nogama na

Vožnja malom brzinom u pravcu i
1 Vi stalcima i zaustavljanje vozila u posebno obilježenom prostoru dimenzija
zaustavljanje
35x0,5 m, okretanje vozila i vožnja istim prostorom u suprotnom smjeru

slalom između čunjeva u nizu sa međusobnim razmakom od 1,5 dužine lakog

2 Slalom vožnja malom brzinom Vi motocikla u obilježenom i čunjevima označenom prostoru širine 2,5 m,
brzinom 5-10 km/h

položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor saobraćajne trake, održavanje

3 Vožnja na javnom putu
razmaka u nizu (koloni), kontrola vozila, rukovanje upravljačem i uređajima,
mjenjanje stepena prenosa ako vozilo nema automatski mjenjač, ubrzavanje i
1 usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje
bočnog razmaka, propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

prestrojavanje, vožnja u raskrsnici, skretanje ulijevo i udesno, izbor

4 Približavanje i vožnja u raskrsnici 1 saobraćajne trake, promjena saobraćajne traka, propuštanje vozila, odnos
prema pješacima

znaci koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalni uređaji - semafor,

5 Postupanje prema znakovima u saobraćaju 1
saobraćajni znakovi, dopunske table, oznake na kolovozu

postupak uključivanja na auto putu ili brzoj cesti ili putu namjenjen za
6 Uključivanje Vi saobraćaj motornih vozila i isključivanje sa tih puteva, korištenje trake za
usporavanje i ubrzavanje

prilagođavanje brzine vožnje prema stanju kolovoza i saobraćajnim uslovima,

7 Prilagođavanje brzine vožnje V2 radnji koju izvodi, prema maksimalno dozvoljenoj brzini s obzirom na vrstu
vozila, u odnosu na vrstu puta i prema drugim učesnicima u saobraćaju

1.2.2. Upravljanje motornim vozilom kategorije A, ako kandidat posjeduje podkategoriju

BI, Cl, C1E, Dl, D1E i kategorije B, C, CE, D, DE

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju A, ako kandidat

posjeduje podkategoriju BI, Cl, C1E, Dl, D1E i kategorije B, C, CE, D, DE ostvaruje se kroz
15 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju A vrši se na motociklu
koji spada u kategoriju A sa dva točka bez prikolice sa radnom zapreminom motora većom od
125 cm3 i snage motora veće od 11 KW a najviše do 25 KW te koji na ravnom putu može da
razvije brzinu veću od 100 km/h.
Kandidat za vozača kategorije A za vrijeme osposobljavanja na javnom putu, mora na sebi
imati prsluk reflektujuće boje sa bijelim slovom L u plavom polju i na glavi nositi zaštitnu
kacigu. Kandidat od instruktora prima uputstva preko uređaja za komunikaciju na daljinu
(komunikatora).
 Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.

namještanje zaštitne opreme (rukavice, obuća, odjeća, zaštitna kaciga),

1 Priprema vozila za vožnju 2 provjeravanje zvučnih znakova upozorenja, prilagođavanje ogledala,
uključivanje svjetala, uključivanje motornog vozila u rad

skidanje vozila sa nožica i postavljanje na nožice, guranje vozila bez pomoći

2 Posebne radnje sa vozilom 1
motora hodajući uz vozila, parkiranje vozila na njegove nožice

polaženje sa mjesta, održavanje pravca u drugom stepenuprenosa sa nogama na

Vožnja malom brzinom u pravcu i
3 2 stalcima i zaustavljanje vozila u posebno obilježenom prostoru dimenzija
zaustavljanje
35x0,5 m, okretanje vozila i vožnja istim prostorom u suprotnom smjeru

slalom između čunjeva u nizu sa međusobnim razmakom od 1,5 dužine lakog

4 Slalom vožnja malom brzinom 1 motocikla u obilježenom i čunjevima označenom prostoru širine 2,5 m,
brzinom 5-10 km/h

položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor saobraćajne trake, održavanje

5 Vožnja na javnom putu
razmaka u nizu (koloni), kontrola vozila, rukovanje upravljačem i uređajima,
mjenjanje stepena prenosa ako vozilo nema automatski mjenjač, ubrzavanje i
2 usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje
bočnog razmaka, propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

prestrojavanje, vožnja u raskrsnici, skretanje ulijevo i udesno, izbor

6 Približavanje i vožnja u raskrsnici 2 saobraćajne trake, promjena saobraćajne traka, propuštanje vozila, odnos
prema pješacima

Postupanje prema znakovima u znaci koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalni uređaji - semafor,
7 1
saobraćaju saobraćajni znakovi, dopunske table, oznake na kolovozu

pravilan postupak kod preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,

8 Preticanje i obilaženje 1
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine kretanja

usporavanje, kočenje, odnosno prilagođavanje brzine kretanja saobraćajnoj

9 Vožnja u krivinama 2
situaciji i uslovima

prilagođavanje brzine vožnje prema stanju kolovoza i saobraćajnim uslovima,

10 Prilagođavanje brzine vožnje 1 radnji koju izvodi, prema maksimalno dozvoljenoj brzini s obzirom na vrstu
vozila, u odnosu na vrstu puta i prema drugim učesnicima u saobraćaju

2.1. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA KATEGORIJU B

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju B ostvaruje se kroz
35 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju B vrši se na putničkom
automobilu koji spada u kategoriju B sa četvoro, najstarije 12 godina, odnosno petoro vrata i
zvučnim signalima na duplim komandama te koji može razviti brzinu veću od 100 km/h.
 Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.

pregled prije upotrebe (provjera nivoa ulja u motoru, tečnosti za hlađenje,

1 Priprema vozila za vožnju
tečnosti za pranje vjetrobrana, tečnosti za kočnice, provjera opreme vozila i
njeno korištenje - priprema vozila za vuču, postavljanje sigurnosnog trougla);
1
prilagođavanje sjedište, zauzimanje pravilanog položaja, prilagođavanje
vozačkog ogledala, vezanje sigurnosnih pojaseva i prilagođavanje naslona za
glavu

utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača pravca, izbor trenutka za

Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
2 1 uključivanje, propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, mjere pažnje,
saobraćaja
ostavljanje vozila

3 Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici 1 polazak uz korištenje pomoćne i radne kočnice

polukružno okretanje vozila vožnjom unazad, održavanje ispravanog položaja

4 Polukružno okretanje vozila 1
unutar saobraćajne trake

5 Parkiranje vozila i napuštanje parkirališta 1 okomito ili koso, napred ili unazad na ravnoj podlozi, uzbrdici ili nizbrdici

položaj vozila u saobraćajnoj traci, održavanje razmaka u nizu (koloni),

6 Vožnja i ponašanje u saobraćaju
7 Vožnja u raskrsnici
8 Postupanje prema znakovima u saobraćaju
kontrola vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje, kočenje i
3 zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima, pravilno
mimoilaženje i propuštanje vozila, vožnja u krivinama, vožnja na uzbrdici i
nizbrdici
približavanje, prestrojavanje, vožnja različitim tipovima raskrsnica,
prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne siituacije, odnos prema
5
drugim učesnicima u saobraćaju, propuštanje vozila, izbor saobraćajne trake,
skretanje
znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
3
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu

uključivanje na auto put ili brzu cestu ili put rezervisan za saobraćaj motornih
9 Uključivanje 1
vozila i isključivanje s tih puteva, korištenje trake za ubrzavanje i usporavanje

prema uslovima puta i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema maksimalno
10 Prilagođavanje brzine vožnje 2 dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu puta, prema drugim učesnicima u
saobraćaju
ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
I 11 Preticanje i obilaženje 2 upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad pretiče
drugo vozilo
Vožnja u gradu-naselju i izvan grada-
12 10
naselja

13 Vožnja u posebnim uslovima 2 dan (smanjena vidljivost), noć, kiša, magla, snijeg ako to uslovi dozvoljavaju

Upravljanje vozilom saobraćajnicama s
14
posebnim karakteristikama
kružni tok saobraćaja, prelaz preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou
1 (ukoliko postoje u mjestu provođenja vozačkog ispita), vožnja uz stajališta
vozila javnog gradskog prevoza putnika, vožnja uzbrdicama i nizbrdicama

prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim

Odnos prema drugim učesnicima u učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo
15 1
saobraćaju reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika, praćenje postupaka drugih
učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika
 2.1.1.Upravljanje motornim vozilom kategorije B, ako kandidat posjeduje podkategorije
A1 ili BI

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju B, ako kandidat

posjeduje podkategorije A1 ili BI ostvaruje se kroz 25 nastavnih časova. Osposobljavanje i
polaganje ispita za kategoriju B vrši se na putničkom automobilu koji spada u kategoriju B sa
četvoro, odnosno petoro vrata i zvučnim signalima na duplim komandama te koji može razviti
brzinu veću od 100 km/h.

Broj
RB Nastavna jedinica Nastavne teme
čas.

pregled prije upotrebe (provjera nivoa ulja u motoru, tečnosti za hlađenje,

tečnosti za pranje vjetrobrana, tečnosti za kočnice, provjera opreme vozila i
njeno korištenje - priprema vozila za vuču, postavljanje sigurnosnog trougla);
1 Priprema vozila za vožnju
1/2 prilagođavanje sjedište, zauzimanje pravilanog položaja, prilagođavanje
vozačkog ogledala, vezanje sigurnosnih pojaseva i prilagođavanje naslona za
glavu

utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača pravca, izbor trenutka za

Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
2 1/2 uključivanje, propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, mjere pažnje,
saobraćaja
ostavljanje vozila

3 Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici 1 polazak uz korištenje pomoćne i radne kočnice

polukružno okretanje vozila vožnjom unazad, održavanje ispravanog položaja

4 Polukružno okretanje vozila 1
unutar saobraćajne trake

5 Parkiranje vozila i napuštanje parkirališta 1 okomito ili koso, napred ili unazad na ravnoj podlozi, uzbrdici ili nizbrdici

položaj vozila u saobraćajnoj traci, održavanje razmaka u nizu (koloni), kontrola

6 Vožnja i ponašanje u saobraćaju
7 Vožnja u raskrsnici
8 Postupanje prema znakovima u saobraćaju
vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje, kočenje i
2 zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima, pravilno
mimoilaženje i propuštanje vozila, vožnja u krivinama, vožnja na uzbrdici i
nizbrdici
približavanje, prestrojavanje, vožnja različitim tipovima raskrsnica,
prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne siituacije, odnos prema
3
drugim učesnicima u saobraćaju, propuštanje vozila, izbor saobraćajne trake,
skretanje
znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
2
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu

uključivanje na auto put ili brzu cestu ili put rezervisan za saobraćaj motornih
9 Uključivanje 1
vozila i isključivanje s tih puteva, korištenje trake za ubrzavanje i usporavanje

prema uslovima puta i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema maksimalno
10 Prilagođavanje brzine vožnje 2 dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu puta, prema drugim učesnicima u
saobraćaju
ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
11 Preticanje i obilaženje 2 upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad pretiče
drago vozilo
Vožnja u gradu-naselju i izvan grada-
12 6
naselja

13 Vožnja u posebnim uslovima 1 dan (smanjena vidljivost), noć, kiša, magla, snijeg ako to uslovi dozvoljavaju

kružni tok saobraćaja, prelaz preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou
Upravljanje vozilom saobraćajnicama s
14 1 (ukoliko postoje u mjestu provođenja vozačkog ispita), vožnja uz stajališta vozila
posebnim karakteristikama
javnog gradskog prevoza putnika, vožnja uzbrdicama i nizbrdicama
 prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim
Odnos prema dragim učesnicima u učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo
15 1
saobraćaju reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika, praćenje postupaka dragih
učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika

3.1.1. Upravljanje motornim vozilom kategorije B, ako kandidat posjeduje kategoriju A

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju B, ako kandidat
posjeduje kategoriju A ostvaruje se kroz 20 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje
ispita za kategoriju B vrši se na putničkom automobilu koji spada u kategoriju B sa četvoro,
odnosno petoro vrata i zvučnim signalima na duplim komandama te koji može razviti brzinu
veću od 100 km/h.

Broj
RB Nastavna jedinica
čas.
Nastavne teme

pregled prije upotrebe (provjera nivoa ulja u motoru, tečnosti za hlađenje,

1 Priprema vozila za vožnju
tečnosti za pranje vjetrobrana, tečnosti za kočnice, provjera opreme vozila i
njeno korištenje - priprema vozila za vuču, postavljanje sigurnosnog trougla);
>/2
prilagođavanje sjedište, zauzimanje pravilanog položaja, prilagođavanje
vozačkog ogledala, vezanje sigurnosnih pojaseva i prilagođavanje naslona za
glavu

utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača pravca, izbor trenutka za

Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
2 '/2 uključivanje, propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, mjere pažnje,
saobraćaja
ostavljanje vozila

Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici 1 polazak uz korištenje pomoćne i radne kočnice

polukružno okretanje vozila vožnjom unazad, održavanje ispravanog položaja

Polukružno okretanje vozila 1
unutar saobraćajne trake

■> Parkiranje vozila i napuštanje parkirališta 1 okomito ili koso, napred ili unazad na ravnoj podlozi, uzbrdici ili nizbrdici

položaj vozila u saobraćajnoj traci, održavanje razmaka u nizu (koloni), kontrola

6 Vožnja i ponašanje u saobraćaju
1 Vožnja u raskrsnici
S Postupanje prema znakovima u saobraćaju
vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje, kočenje i
1 zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima, pravilno
mimoilaženje i propuštanje vozila, vožnja u krivinama, vožnja na uzbrdici i
nizbrdici
približavanje, prestrojavanje, vožnja različitim tipovima raskrsnica,
prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne siituacije, odnos prema
2
drugim učesnicima u saobraćaju, propuštanje vozila, izbor saobraćajne trake,
skretanje
znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
2
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu

uključivanje na auto put ili brzu cestu ili put rezervisan za saobraćaj motornih
9 Uključivanje 1
vozila i isključivanje s tih puteva, korištenje trake za ubrzavanje i usporavanje

prema uslovima puta i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema maksimalno
i n Prilagođavanje brzine vožnje 1 dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu puta, prema drugim učesnicima u
saobraćaju
ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
11 Preticanje i obilaženje
I 2 upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad pretiče
drugo vozilo
Vožnja u gradu-naselju i izvan građa-
12 5
naselja
15 Vožnja u posebnim uslovima 1 dan (smanjena vidljivost), noć, kiša, magla, snijeg ako to uslovi dozvoljavaju
 kružni tok saobraćaja, prelaz preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou
14 Upravljanje vozilom saobraćajnicama s
!4 (ukoliko postoje u mjestu provođenja vozačkog ispita), vožnja uz stajališta
posebnim karakteristikama
vozila javnog gradskog prevoza putnika, vožnja uzbrdicama i nizbrdicama

prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim

Odnos prema drugim učesnicima u učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo
15
’/2
saobraćaju reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika, praćenje postupaka drugih
učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika

5.1. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA KATEGORIJU BE

Osposobljavanju kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju BE može se
pristupiti ako je kandidat prethodno položio vozački ispit za B kategoriju, a ostvaruje se kroz
5 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju BE vrši se na skupu
vozila sačinjenog od putničkog automobila B kategorije i priključnog vozila koja ima najveću
dozvoljenu masu preko 750 kg a koja nije veća od mase vučnog vozila bez tereta, a ukupna
dopuštena masa vučnog i priključnog vozila nije veća od 3500 kg. Skup vozila treba biti
sposoban da razvije brzinu od najmanje 80 km/h.
RB Nastavna jedinica Broj Nastavne teme
čas.
1 Priprema vozila za vožnju Spajanje i V2 provjera mehanizma spajanja vučnog i priključnog vozila, kočionih i električnih
odvajanje vučnog i priključnog vozila spojeva, provjera faktora bezbjednosti u vezi sa opterećenjem priključnog
Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz vozila; postupak spajanja vučnog i priključnog vozila, provjera rada svjetlosno
saobraćaja signalnih uređaja; utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača pravca,
kontrola skupa vozila, izbor trenutka za uključivanje, propuštanje pješaka i
vozila, parkiranje vozila paralelno uz ivicu kolovoza, vožnja unazad,
otkopčavanje priključnog vozila, mjere opreza, ostavljanje vozila

Postupanje prema znakovima u 54 znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćaju saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu; prema djeci, nemoćnim
Odnos prema drugim učesnicima u licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim učesnicima, prema vozilima
saobraćaju javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo reagiranje, reagiranje na
greške drugih učesnika, praćenje postupaka drugih učesnika u saobraćaju,
ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika

3 Vožnja u saobraćaju 1 položaj skupa vozila u saobraćajnoj traci, održavanje razmaka u koloni,
kontrola skupa vozila, rukovanje upravljačem i mjenjačem, promjena stepena
prenosa, ubrzavanje i usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje
brzine saobraćajnim uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno
mimoilaženje, održavanje bočnog razmaka, propuštanje vozila pri
mimoilaženju, vožnja u krivinama, vožnja na uzbrdici i nizbrdici, praćenje
odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

14 Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici Vi polazak uz korištenje pomoćne i radne kočnice

> Polukružno okretanje vozila Kočenje i
zaustavljanje
6 Vožnja u raskrsnici
Vožnja u gradu-naselju i izvan
grada-naselja
Vi polukružno okretanje vozila iz jednog ili više postupaka; kočenje i zaustavljanje
pri različitim brzinama vožnje
1 približavanje, prestrojavanje, vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina
upravljanja saobraćajem, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne
siituacije, odnos prema drugim učesnicima u saobraćaju, propuštanje vozila
 Preticanje i obilaženje Prilagođavanje
brzine vožnje
Vi ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad pretiče
drugo vozilo; prema uslovima puta i saobraćaja, prema radnji koju izvodi,
prema maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu puta, prema drugim
učesnicima u saobraćaju

S Vožnja u posebnim uslovima Vožnja 54 dan (smanjena vidljivost), noć, kiša, magla, snijeg ako to uslovi dozvoljavaju;
saobraćajnicama s posebnim kružni tok saobraćaja, prelaz preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou
karakteristikama (ukoliko postoje u mjestu provođenja vozačkog ispita), vožnja uz stajališta
vozila javnog gradskog prevoza putnika, vožnja uzbrdicama i nizbrdicama

5.5. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA POTKATEGORIJU Cl

Osposobljavanju kandidata iz upravljanja motornim vozilom za potkategoriju Cl može se
pristupiti ako je kandidat prethodno položio vozački ispit za B ili BE kategoriju, a ostvaruje se
kroz 10 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za potkategoriju Cl vrši se na
teretnom vozilu koje spada u potkategoriju Cl najveće dozvoljene mase veće od 4.000 kg a
manje od 7500 kg, sposobnom da razvije brzinu od najmanje 80 km/h. Vozilo mora biti
opremljeno sistemom za automatsko registrovanje podataka (tahograf),samo u cilju edukacije.
13 Nastavna jedinica Broj Nastavne teme
čas.

1 Priprema vozila za vožnju
'/2 obavljanje dnevnog (preventivnog tehničkog pregleda), provjera nivoa ulja u
motoru, tečnosti za hlađenje, tečnosti za pranje vjetrobrana, prilagođavanje
sjedišta i ogledala, korištenje obavezne opreme vozila, priprema vozila za vuču,
postavljanje sigurnosnog trougla, postavljanje tahografskog listića, provjera
signalnih i kontrolnih uređaja, provjera pritiska vazduha u sistemu za kočenje

2 Provjera bezbjedonosnih faktora vezanih /i karoserija, vrata tovamog prostora, mehanizama za tovarenje tereta (ukoliko
uz teret postoje), zaključavanje kabine, obezbjeđenje tereta
3
Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz Vi utvrđivanje saobraćajnih uslova, kontrola vozila, izbor trenutka uključivanja,
saobraćaja propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, rad s tahografom, vađenje zapisnog
lista i očitavanje potrebnih podataka, izlazak iz vozila, otkopčavanje
priključnog vozila, osiguranje vozila od pokretanja i ostavljanje vozila

4 Vožnja i položaj u saobraćajnoj traci
y2 izbor saobraćajne trake, održavanje razmaka u koloni, kontrola vozila, rad
upravljačem i mjenjačem, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje,
kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima bez
ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje bočnog ra zmaka,
propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

!5 Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici i polazak pomoću ručne kočnice, ostavljanje vozila na nizbrdici (uzbrdici) i
postavljanje klinasti podmetača
Polukružno okretanje vozila i provjera saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača smjera, korištenje bočne
ulice, ispravnost obavljanja radnje
i’ - Vožnja u raskrsnici 2 približavanje, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne situacije,
vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina upravljanja saobraćajem, skretanje,
odnos prema drugim učesnicima
S ’/2
Postupanje prema znakovima u saobraćaju znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu
I9 Preticanje i obilaženje Vi
ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad drugo
vozilo pretiče
1M Prilagođavanje brzine vožnje
11 Vožnja u posebnim uslovima Odnos
prema drugim učesnicima u saobraćaju
'A prema uslovima kolovoza i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema
maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu vozila, na vrstu puta i prema
drugim učesnicima u saobraćaju
'A kiša, magla, snijeg, smanjena vidljivost ako to uslovi dozvoljavaju; prema djeci,
nemoćnim licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim učesnicima,
prema vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno, nekorektno i nepredvidivo
reagiranje, reagiranje na greške drugih učesnika, praćenje postupaka drugih
učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika

12 Vožnja u gradu-naselju i izvan ^rada- 2

naselja

5.6. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA KATEGORIJU C

Osposobljavanju kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju C može se
pristupiti ako je kandidat prethodno položio vozački ispit za Cl ili C1E potkategoriju i
da posjeduje vozačku dozvolu tih potkategorija najmanje jednu godinu, a ostvaruje se
kroz 5 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju C vrši se na
motornom vozilu za prevoz tereta čija je najveće dozvoljene mase veća od 7.500 kg.
RB Nastavna jedinica Broj Nastavne teme
čas.
1 Priprema vozila za vožnju Provjera */2 obavljanje dnevnog (preventivnog tehničkog pregleda), provjera nivoa ulja u
bezbjedonosn ih faktora vezanih uz teret motoru, tečnosti za hlađenje, tečnosti za pranje vjetrobrana, prilagođavanje
sjedišta i ogledala, korištenje obavezne opreme vozila, priprema vozila za vuču,
postavljanje sigurnosnog trougla, postavljanje tahografskog listića, provjera
signalnih i kontrolnih uređaja, provjera pritiska vazduha u sistemu za kočenje;
karoserija, vrata tovamog prostora, mehanizama za tovarenje tereta (ukoliko
postoje), zaključavanje kabine, obezbjeđenje tereta

2 Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz 14 utvrđivanje saobraćajnih uslova, kontrola vozila, izbor trenutka uključivanja,
saobraćaja propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, rad s tahografom, vađenje zapisnog
lista i očitavanje potrebnih podataka, izlazak iz vozila, otkopčavanje
priključnog vozila, osiguranje vozila od pokretanja i ostavljanje vozila

3 Vožnja i položaj u saobraćajnoj traci
!4 izbor saobraćajne trake, održavanje razmaka u koloni, kontrola vozila, rad
upravljačem i mjenjačem, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje,
kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima bez
ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje bočnog razmaka,
propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

4 Postupanje prema znakovima u saobraćaju
5 Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici
Polukružno okretanje vozila
14 znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu
14 polazak pomoću ručne kočnice, ostavljanje vozila na nizbrdici (uzbrdici) i
postavljanje klinasti podmetača; provjera saobraćajnih uslova, upotreba
pokazivača smjera, korištenje bočne ulice, ispravnost obavljanja radnje

6 Vožnja u raskrsnici 14 približavanje, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne situacije,

7 Preticanje i obilaženje
vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina upravljanja saobraćajem, skretanje,
odnos prema drugim učesnicima
14 ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad drugo
vozilo pretiče
8 Prilagođavanje brzine vožnje Vožnja u
posebnim uslovima Odnos prema drugim
učesnicima u saobraćaju
14 prema uslovima kolovoza i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema
maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu vozila, na vrstu puta i prema
drugim učesnicima u saobraćaju; kiša, magla, snijeg, smanjena vidljivost ako to
uslovi dozvoljavaju; prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima,
biciklistima i drugim učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika,
nepravilno, nekorektno i nepredvidivo reagiranje, reagiranje na greške drugih
učesnika, praćenje postupaka drugih učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili
ometanje drugih učesnika

9 Vožnja u gradu-naselju i izvan grada- 1

naselja

5.7. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA POTKATEGORIJU Dl

Osposobljavanju kandidata iz upravljanja motornim vozilom za potkategoriju Dl
može se pristupiti ako je kandidat prethodno položio vozački ispit za C ili CE
kategoriju i posjeduje vozačku dozvolu tih kategorija najmanje dvije godine, a
ostvaruje se kroz 5 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za
potkategoriju Dl vrši se na motornom vozilu za prevoz lica koje pored sjedišta za
vozača imaju najmanje 8 a ne više od 16 sjedišta.
RB Nastavna jedinica Broj Nastavne teme
čas.
1 Priprema vozila za vožnju Provjera Vi obavljanje dnevnog (preventivnog tehničkog pregleda), provjera nivoa ulja u
bezbjedonosnih faktora vezanih uz motoru, tečnosti za hlađenje, tečnosti za pranje vjetrobrana, prilagođavanje
putnike sjedišta i ogledala, korištenje obavezne opreme vozila, priprema vozila za vuču,
postavljanje sigurnosnog trougla, postavljanje tahografskog listića, provjera
signalnih i kontrolnih uređaja, provjera pritiska vazduha u sistemu za kočenje;
karoserija, vrata, zaključavanje kabine,

2 Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
saobraćaja Vožnja i položaj u
saobraćajnoj traci
Vi utvrđivanje saobraćajnih uslova, kontrola vozila, izbor trenutka uključivanja,
propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, rad s tahografom, vađenje zapisnog
lista i očitavanje potrebnih podataka, izlazak iz vozila, otkopčavanje
priključnog vozila, osiguranje vozila od pokretanja i ostavljanje vozila; izbor
saobraćajne trake, održavanje razmaka u koloni, kontrola vozila, rad
upravljačem i mjenjačem, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje,
kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima bez
ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje bočnog razmaka,
propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala

3 Postupanje prema znakovima u saobraćaju
4 Vožnja na redovnoj liniji između dva
mjesta (gradski i prigradski prevoz)
Vi znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu
Vi udobnost i bezbjednost vožnje, položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor
saobraćajne trake, postupak na autobuskim stajalištima, održavanje razmaka u
nizu (koloni), kontrola vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i
usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje
bočnog razmaka, propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama,
vožnja po uzbrdici i nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje
vozačkih ogledala
5 Parkiranje vozila Vi Omogućavanje bezbjednog ulaska i izlaska putnika iz autobusa; polazak
Polazak vozilom na uzbrdici i pomoću ručne kočnice, ostavljanje vozila na nizbrdici (uzbrdici) i postavljanje
nizbrdici klinasti podmetača; provjera saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača smjera,
Polukružno okretanje vozila korištenje bočne ulice, ispravnost obavljanja radnje

6 Vožnja u raskrsnici Vi približavanje, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne situacije,

vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina upravljanja saobraćajem, skretanje,
odnos prema drugim učesnicima
7 Preticanje i obilaženje Vi ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad drugo
vozilo pretiče
8 Prilagođavanje brzine vožnje Vožnja u '/2 prema uslovima kolovoza i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema
posebnim uslovima Odnos prema drugim maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu vozila, na vrstu puta i prema
učesnicima u saobraćaju drugim učesnicima u saobraćaju; kiša, magla, snijeg, smanjena vidljivost ako to
9 Vožnja u gradu-naselju i izvan grada- 1 uslovi dozvoljavaju; prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima,
naselja biciklistima i drugim učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika,
nepravilno, nekorektno i nepredvidivo reagiranje, reagiranje na greške drugih
učesnika, praćenje postupaka drugih učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili
ometanje drugih učesnika
5.8. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA KATEGORIJU D
Osposobljavanju kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju D može se
pristupiti ako kandidat posjeduje vozačku dozvolu C ili CE kategorije najmanje dvije
godine, a ostvaruje se kroz 10 nastavnih časova. Osposobljavanje i polaganje ispita za
kategoriju D vrši se na autobusu koji spada u D kategoriju, dužine najmanje 10 m,
širine najmanje 2,40 m i autobus sa više od 8 sjedišta i sposoban da razvije brzinu
vožnje od najmanje 80 km/h i mora biti opremljen opremom za automatsku
registraciju podataka (tahograf) i duple komande.
RB Nastavna jedinica Broj Nastavne teme
čas.
1 Priprema vozila za vožnju Provjera 1 obavljanje dnevnog (preventivnog tehničkog pregleda), provjera nivoa ulja u
bezbjedonosnih faktora vezanih uz motoru, tečnosti za hlađenje, tečnosti za pranje vjetrobrana, prilagođavanje
putnike sjedišta i ogledala, korištenje obavezne opreme vozila, priprema vozila za vuču,
postavljanje sigurnosnog trougla, postavljanje tahografskog listića, provjera
signalnih i kontrolnih uređaja, provjera pritiska vazduha u sistemu za kočenje;
karoserija, vrata, zaključavanje kabine

2 Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
saobraćaja Vožnja i položaj u
saobraćajnoj traci
1 utvrđivanje saobraćajnih uslova, kontrola vozila, izbor trenutka uključivanja,
propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, rad s tahografom, vađenje zapisnog
lista i očitavanje potrebnih podataka, izlazak iz vozila, otkopčavanje
priključnog vozila, osiguranje vozila od pokretanja i ostavljanje vozila; izbor
saobraćajne trake, održavanje razmaka u koloni, kontrola vozila, rad
upravljačem i mjenjačem, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i u sporavanje,
kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima bez
ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje bočnog razmaka,
propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala
3 Vožnja na redovnoj liniji između dva
mjesta (gradski i prigradski prevoz)
2 udobnost i bezbjednost vožnje, položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor
saobraćajne trake, postupak na autobuskim stajalištima, održavanje razmaka u
nizu (koloni), kontrola vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i
usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje
bočnog razmaka, propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama, vožnja
po uzbrdici i nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih
ogledala

4 Parkiranje vozila 1 Omogućavanje bezbjednog ulaska i izlaska putnika iz autobusa; polazak

Polazak vozilom na uzbrdici i pomoću ručne kočnice, ostavljanje vozila na nizbrdici (uzbrdici) i postavljanje
nizbrdici klinasti podmetača; provjera saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača smjera,
Polukružno okretanje vozila korištenje bočne ulice, ispravnost obavljanja radnje

5 Vožnja u raskrsnici 1 približavanje, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne situacije,

6 Postupanje prema znakovima u
saobraćaju
7 Preticanje i obilaženje
8 Prilagođavanje brzine vožnje Vožnja u
posebnim uslovima Odnos prema drugim
učesnicima u saobraćaju
9 Vožnja u gradu-naselju i izvan grada-
naselja
vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina upravljanja saobraćajem, skretanje,
odnos prema drugim učesnicima
Vž znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu
Vi ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad drugo
vozilo pretiče
1 prema uslovima kolovoza i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema
maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu vozila, na vrstu puta i prema
drugim učesnicima u saobraćaju; kiša, magla, snijeg, smanjena vidljivost ako to
uslovi dozvoljavaju; prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima,
biciklistima i drugim učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika,
nepravilno, nekorektno i nepredvidivo reagiranje, reagiranje na greške drugih
učesnika, praćenje postupaka drugih učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili
ometanje drugih učesnika
2

5.8.1.Upravljanje motornim vozilom kategorije D, ako kandidat posjeduje

potkategoriju Dl ili D1E

Osposobljavanje kandidata iz upravljanja motornim vozilom za kategoriju D, ako

kandidat posjeduje potkategoriju Dl ili D1E ostvaruje se kroz 5 nastavnih časova.
Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju D vrši se na autobusu koji spada u D
kategoriju, dužine najmanje 10 metara, širine najmanje 2,40 metara i autobus sa više
od 8 sjedišta i sposoban da razvije brzinu vožnje od najmanje 80 km/h i mora biti
opremljen opremom za automatsku registraciju podataka (tahograf), samo u cilju
edukacije i duple komande.
RB Nastavna jedinica
1 Priprema vozila za vožnju Provjera
bezbjedonosnih faktora vezanih uz
putnike
2 Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
saobraćaja Vožnja i položaj u
saobraćajnoj traci
3 Postupanje prema znakovima u
saobraćaju
4 l
Vožnja na redovnoj liniji između dva
mjesta (gradski i prigradski prevoz)
5 Parkiranje vozila
Polazak vozilom na uzbrdici i
nizbrdici
Polukružno okretanje vozila
6 Vožnja u raskrsnici
7 Preticanje i obilaženje
8 Prilagođavanje brzine vožnje Vožnja u
posebnim uslovima Odnos prema drugim
učesnicima u saobraćaju
9 Vožnja u gradu-naselju i izvan grada-
naselja
Broj Nastavne teme
čas.
’/2 obavljanje dnevnog (preventivnog tehničkog pregleda), provjera nivoa ulja u
motoru, tečnosti za hlađenje, tečnosti za pranje vjetrobrana, prilagođavanje
sjedišta i ogledala, korištenje obavezne opreme vozila, priprema vozila za vuču,
postavljanje sigurnosnog trougla, postavljanje tahografskog listića, provjera
signalnih i kontrolnih uređaja, provjera pritiska vazduha u sistemu za kočenje;
karoserija, vrata, zaključavanje kabine,
Yt utvrđivanje saobraćajnih uslova, kontrola vozila, izbor trenutka uključivanja,
propuštanje pješaka i vozila, zaustavljanje, rad s tahografom, vađenje zapisnog
lista i očitavanje potrebnih podataka, izlazak iz vozila, otkopčavanje
priključnog vozila, osiguranje vozila od pokretanja i ostavljanje vozila; izbor
saobraćajne trake, održavanje razmaka u koloni, kontrola vozila, rad
upravljačem i mjenjačem, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i usporavanje,
kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim uslovima bez
ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje bočnog razmaka,
propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama, vožnja po uzbrdici i
nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala
'A znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu
A udobnost i bezbjednost vožnje, položaj vozila u saobraćajnoj traci, izbor
saobraćajne trake, postupak na autobuskim stajalištima, održavanje razmaka u
nizu (koloni), kontrola vozila, promjena stepena prenosa, ubrzavanje i
usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje brzine saobraćajnim
uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno mimoilaženje, održavanje
bočnog razmaka, propuštanje vozila pri mimoilaženju, vožnja krivinama,
vožnja po uzbrdici i nizbrdici, praćenje odvijanja saobraćaja, korištenje
vozačkih ogledala
y2 Omogućavanje bezbjednog ulaska i izlaska putnika iz autobusa; polazak
pomoću ručne kočnice, ostavljanje vozila na nizbrdici (uzbrdici) i postavljanje
klinasti podmetača; provjera saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača smjera,
korištenje bočne ulice, ispravnost obavljanja radnje
'A približavanje, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne situacije,
vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina upravljanja saobraćajem, skretanje,
odnos prema drugim učesnicima
Vi ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad drugo
vozilo pretiče
Vi prema uslovima kolovoza i saobraćaja, prema radnji koju izvodi, prema
maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu vozila, na vrstu puta i prema
drugim učesnicima u saobraćaju; kiša, magla, snijeg, smanjena vidljivost ako to
uslovi dozvoljavaju; prema djeci, nemoćnim licima, invalidima, pješacima,
biciklistima i drugim učesnicima, prema vozilima javnog prevoza putnika,
nepravilno, nekorektno i nepredvidivo reagiranje, reagiranje na greške drugih
učesnika, praćenje postupaka drugih učesnika u saobraćaju, ugrožavanje ili
ometanje drugih učesnika
1
 5.9. UPRAVLJANJE MOTORNIM VOZILOM ZA POTKATEGORIJE C1E, D1E I
KATEGORIJE CE I DE
Osposobljavanju kandidata iz upravljanja motornim vozilom za potkategorije C1E, D1E i
kategorije CE i DE može se pristupiti ako je kandidat prethodno položio vozački ispit za
podkategorije Cl i Dl odnosno kategorije C i D, a ostvaruje se kroz 5 nastavnih časova.
RB Nastavna jedinica
1 Priprema vozila za vožnju Spajanje i
odvajanje vučnog i priključnog vozila
Uključivanje u saobraćaj i isključivanje iz
saobraćaja
2 Postupanje prema znakovima u
saobraćaju
Odnos prema drugim učesnicima u
saobraćaju
3 Vožnja u saobraćaju
4 Polazak vozilom na uzbrdici i nizbrdici
5 Polukružno okretanje vozila Kočenje i
zaustavljanje
6 Vožnja u raskrsnici
Vožnja u gradu-naselju i izvan
grada-naselja
7 Preticanje i obilaženje Prilagođavanje
brzine vožnje
8 Vožnja u posebnim uslovima Vožnja
saobraćajnicama s posebnim
karakteristikama
Broj Nastavne teme
čas.
'/2 provjera mehanizma spajanja vučnog i priključnog vozila, kočionih i električnih
spojeva, provjera faktora bezbjednosti u vezi sa opterećenjem priključnog
vozila; postupak spajanja vučnog i priključnog vozila, provjera rada svjetlosno
signalnih uređaja; utvrđivanje saobraćajnih uslova, upotreba pokazivača pravca,
kontrola skupa vozila, izbor trenutka za uključivanje, propuštanje pješaka i
vozila, parkiranje vozila paralelno uz ivicu kolovoza, vožnja unazad,
otkopčavanje priključnog vozila, mjere opreza, ostavljanje vozila
'/2 znacima koje daje ovlašteno lice, svjetlosno signalnim uređajima - semaforima,
saobraćajnim znakovima, oznakama na kolovozu; prema djeci, nemoćnim
licima, invalidima, pješacima, biciklistima i drugim učesnicima, prema
vozilima javnog prevoza putnika, nepravilno i nepredvidivo reagiranje,
reagiranje na greške drugih učesnika, praćenje postupaka drugih učesnika u
saobraćaju, ugrožavanje ili ometanje drugih učesnika
1 položaj skupa vozila u saobraćajnoj traci, održavanje razmaka u koloni,
kontrola skupa vozila, rukovanje upravljačem i mjenjačem, promjena stepena
prenosa, ubrzavanje i usporavanje, kočenje i zaustavljanje, prilagođavanje
brzine saobraćajnim uslovima bez ometanja drugih vozača, pravilno
mimoilaženje, održavanje bočnog razmaka, propuštanje vozila pri
mimoilaženju, vožnja u krivinama, vožnja na uzbrdici i nizbrdici, praćenje
odvijanja saobraćaja, korištenje vozačkih ogledala
'A polazak uz korištenje pomoćne i radne kočnice
'A polukružno okretanje vozila iz jednog ili više postupaka; kočenje i
zaustavljanje pri različitim brzinama vožnje
1 približavanje, prestrojavanje, vožnja različitim tipovima raskrsnica i načina
upravljanja saobraćajem, prilagođavanje brzine vožnje, uočavanje saobraćajne
siituacije, odnos prema drugim učesnicima u saobraćaju, propuštanje vozila
'/2 ispravnost postupka preticanja i obilaženja, provjera saobraćajnih uslova,
upotreba pokazivača pravca, prilagođavanje brzine vožnje, postupak kad pretiče
drugo vozilo; prema uslovima puta i saobraćaja, prema radnji koju izvodi,
prema maksimalno dozvoljenoj brzini u odnosu na vrstu puta, prema drugim
učesnicima u saobraćaju
’/z dan (smanjena vidljivost), noć, kiša, magla, snijeg ako to uslovi dozvoljavaju;
kružni tok saobraćaja, prelaz preko željezničke ili tramvajske pruge u nivou
(ukoliko postoje u mjestu provođenja vozačkog ispita), vožnja uz stajališta
vozila javnog gradskog prevoza putnika, vožnja uzbrdicama i nizbrdicama
Osposobljavanje i polaganje ispita za potkategoriju C1E vrši se na skupu vozila sačinjenoj od
vučnog vozila potkategorije Cl i prikolice najveće dozvoljene mase od najmanje 2.000 kg. S
tim da najveća dozvoljena masa skupa vozila ne prelazi 12 000 kg, i da najveća dozvoljena
masa priključnog vozila ne prelazi masu ne opterećenog vučnog vozila. Skup vozila mora biti
dug najmanje 8 m i sposoban da razvije brzinu od najmanje 80 km/h.
Osposobljavanje i polaganje ispita za potkategoriju D1E vrši se na grupi vozila koju
sačinjava vučno vozilo potkategorije Dl, imajuširinu od najmanje 2,40 m i priključno
vozilo čija najveća dozvoljena masa veća od 750 kg, s tim da najveća dozvoljena masa
ovog skupa vozila ne prelazi 12 000 kg, a najveća dozvoljena masa priključnog vozila ne
prelazi masu ne opterećenog vučnog vozila i da se priključno vozilo ne koristi za prijevoz
osoba.

Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju CE vrši se na grupi vozila koju sačinjava

vučno vozilo kategorije C i priključno vozilo imaju najveću dozvoljenu masu veću od 750 kg
a nosivost minimalno 3.000 kg.
Osposobljavanje i polaganje ispita za kategoriju DE vrši se na grupi vozila koju sačinjava
vučno vozilo kategorije D i prikolica sa najvećom dozvoljenom masom većom od 750 kg,
koja se ne koristi za prevoz osoba, prostor za smještaj tereta u prikolici mora biti zatvoren i
najmanje 2 m širok i 2 m visok.

6. ZAKLJUČAK

Ovaj nastavni plan i program je razrađen za svaku potkategoriju i kategoriju posebno, kako za
teoretski tako i za praktični dio, što olakšava pristup osposobljavanju kandidata za vozače.

S obzirom na veliki broj kategorija i potkategorija, na stavove i shvatanja kandidata kao i

na prethodno iskustvo kandidata moguće je odstupati od predviđenog broja nastavnih
časova za pojedine nastavne jedinice (povećavati ili smanjivati iste), stim da ukupan broj
časova provedenih na osposobljavanju ne smije biti manji od broja časova za
osposobljavanja koji je predviđen Pravilnikom o osposobljavanju za vozača motornih
vozila, si. Gl. BiH, br. 46, od 12. 06. 2012.