2.

3 Vickers Sertlik Deneyi

Malzemelerin sertlik değerlerini ölçmek için ilk geliştirilen yöntemdir. Bu yöntemle hemen
hemen her malzemenin sertliği ölçülebilir. Vickers deneyinde tabanı kare tepe açısı 136°
olan bir elmas uç kullanılır. Bu uç, malzeme üzerine sabit bir yükle 10 saniye kadar
uygulanır ve malzeme yüzeyinde dikdörtgene yakın bir iz oluşturur. Malzeme yüzeyinin
tamamiyle pürüzsüz olamayacağından ve tane sınırlarının tane içlerine göre daha sert
yapıda olmalarından dolayı en az 3 noktadan iz alınmalıdır. Ayrıca izlerin birbirlerinden
ve köşelerden en az 3d (d=iz köşegeni) mesafe uzaklıkta olmasına dikkat edilmelidir. Son
olarak bu dikdörtgene yakın izlerin köşegen uzunlukları mikron mertebesinde ölçülür ve
ilgili formüllerde yerine yazılarak malzeme sertliği bulunur.

2. 𝐹. 𝑠𝑖𝑛𝜃/2
𝐻𝑉 =
𝑑2

Burada F uygulanan yüktür (kg), d ortalama köşegen genişliği (mm) ve θ piramit tepe
açısıdır.
Sonuç olarak ise ;
𝐹
𝐻𝑉 = 1.8544
𝑑2

Denklemi elde edilmektedir.

Şekil 8. Vickers sertlik deneyi prensip şeması.

 Vickers sertlik değeri, sembolün yanında uygulanan yükü gösteren sayısal değerler ve
yükün uygulama süresini gösteren ikinci sayısal değerler ilave edilerek gösterilir. Örneğin
455 HV/30/20, 20 saniye uygulanan 30 kg yük altında ölçülen 455 Vickers sertlik değeri
anlamına gelir.
Vickers sertlik deneyi, doğru ve iyi sonuçlar verir fakat buna rağmen Brinell veya Rockwell
sertlik değeri kadar yaygın bir kullanıma sahip değildir. Elmas uç, geniş açılı olup ve
oluşturulan izin köşegenleri özellikle yüksek sertlikteki metallerde, izin değerinden
yaklaşık yedi kat büyük olduğundan, Vickers sertlik deneyi bize Brinell veya Rockwell
sertlik deneylerinden daha iyi ve doğru sonuçlar vermekte. Ölçme hatalarını azaltmak ve
heterojen yapılarda ortalama değer elde edebilmek için yükü ve dolayısıyla izi büyütmek
faydalıdır. Yük 1-120 kgf arasında değişebilir. Normal yük olarak 30 kgf seçilebilir.
Vickers yönteminde büyük piramit açısından dolayı az derinliklere rağmen deniş
diyagoneller elde edilebilir. Çok nadiren ince malzemelerin deneyleri için 1.5 kg yük
seçilebilir.

Şekil 9. Vickers ve Brinell sertlik deneyi iz örnekleri.

2.3.1 Vickers Sertlik Deneyinin Yapılışı

Vickers sertlik deneyi, geniş çubuklardan saçlara kadar her ölçüde malzeme çeşidine
uygulanabilir. Genel olarak sertliği ölçülecek numunenin alt ve üst yüzeyleri yük bindiği
zaman numune hareket etmeyecek veya kaymayacak şekilde düz olmalıdır. Kalınlık olarak
piramit batıcı ucun, numunenin arka yüzeyinde herhangi bir çıkıntı meydana getirmeyecek
 derecede kalın olması yeterlidir. Köşegenlerin uçları tam olarak görülebilmesi için izin
oluşturduğu yüzey parlatılmış olması gerekir.
Sertliği ölçülecek numune örs üzerine yerleştirilir ve batıcı ucun uç noktasına yaklaşana
kadar yükseltilir. Batıcı uca yük yavaş yavaş uygulanır ve sonra yük kaldırılır. Deneyden
sonra Vickers sertlik değerini bulmak için kare şeklindeki izin köşegenlerini Vickers deney
cihazına ekli metalürji mikroskobu yardımıyla ölçmek gerekir; numune üzerinde meydana
getirilen izin görüntüsü mikroskop yardımıyla ölçme ekranına aktarılır. Ölçme ekranındaki
hareketli iki cetvel yardımıyla köşegenlerin uzunlukları 0,001 mm hassaslıkla ölçülüp
ortalaması alınır.
3. KULLANILAN CİHAZLAR VE MALZEMELER
Brinell, Rockwell ve Vickers sertlik ölçüm cihazları.
4. DENEYİN YAPILIŞI
Universal sertlik cihazları kullanılarak ayrı ayrı numunelerin sertlik değerleri tespit
edilecektir.
5. REFERANSLAR
[1] http://yildizmetalurji.blogspot.com.tr/2012/08/vickers-rockwell-sertlik-deneyi.html
[2] http://www2.cbu.edu.tr/muhendislik/malzeme/dersler/malzeme_lab/sertlik.pdf