Professional Documents
Culture Documents
Maha Pari Nirvana
Maha Pari Nirvana
२.१ तत भगवयनम (आयशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥ ययवनतध वभकवध गगध)कक टपवरतमशपवनवशतय ववहरवनत तयनम सवयरनशपसथयनशयलयययव (सवनपयतय ॥)
२.२ (एवव भदनतहतयम) आयशषमयनयननदध भगवतभ पवतशशतय ययवनतध वभकवध गगधकक टव पवरत(मशपवनवशतय) ववहरवनत तयनम सवयरनशपसथयनशयलयययव सवनपयतवयतवय यहन
भगवयवसतहनधपजगयम ॥ उपहतय भगवतपयदद वशरसय ववनदतवथकयनतहऽसथयतम ॥ एकयनतम (अ)वसथतम(अ) आ(यशषमयनयननदध) भगवनतवमदमवधचतम ॥
२.३ ययवनतध भदनत वभकवध गगधकक टव पवरतमशपवनवशतय ववहरवनत तह सवर उपसथयनशयलयययव सवनपवततयभ ॥ यसयहदयनन भगवयङयलव मनम (यतह ॥)
२.४ (अथ भगवयनम यह)नधपसथयनशयलय तहनधपजगयम ॥ उपहतय पशरसतयवदकशसवघसय पजप एवयसनह नयषह(दतम) ॥ वनषद भगवयनम वभककनयमनत(य)तह सम ॥
२.५ सपयहव वध वभकवधऽपररहय(रहययनम धमयरनम दहशवयषयय)वम तयञशगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ सपय(पररहयरहयय धमयरभ कतमह ॥)
२.६ (ययवच वभकवधऽभहकरसवनपयतय अ)भहकरव सवनपयतबहह लय ववहररषयवनत वगवदरहव वभककरयव पवतकयव(वकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.७ (ययवच वभकवभ समगयभ) सवनपवतषयवनत समगय वयशतथयसयवनत समगयभ सवघकररहयय(वन कररषयवनत वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ
॥)
२.८ (ययव)चम(च) वभकवधऽपवरवहतव न पवरधयसयवनत पवरवहतव च न (समशचछहतसयवनत यथय)पजपम(तम)इ(कयव वश)कयव समयदययम(अ ववतरषयनतह वगवदरहव वभककरयव
पवतकयववकतवयय) कम (उ)शलयनयव धमयर(रम)आव न पररहयवरभ ॥
२.९ ययवच वभकम (षवसतगषरयययभ पदनभरवव)कयय (नवनदरयग)सहगतयययसत(त ततयवभनवनदनयय वशव न गचछवनत वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न
पररहयवरभ ॥)
२.१० (ययवच वभकवध यह तह वभकवभ) सथववरय रयतम(रम)इजयवशचरपववजतय ............... (तयनम सतकररषयवनत गशरकररषयवनत मयनवयषयवनत
पकज)वयषयवनत तहषयव वचनव (शम)रम(ओत)वम(यम)अव म(ंवसयनतह वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.११ (ययवच वभकवधऽरणयवनपसथयवन) पयनतयवन शयनयसनयनयधययववसषयनम(वत वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.१२ (ययवच वभकवभ सबहचयरररयमवनतकह तह)वचहतस आरकयसमगवतभ पतयशपसथम(इतय कवचदनयगतयशच सबहचयररर आगचछहयरश यगतयशचयवभरमहरवसतह च न
ववहनयहरञहवरवपणडपयतशयनयसनगलय)नपतययभथषजयपररषकयरथवगरवदरहव वभककरयव पमब(अवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.१३ (ययवचम) च वभकव इ(मयनम सपयपररहयरहययनम धमयरनम समयदयय ववतरषयनतह वभकशषश ) च सपयपररहयरहयय धमयरभ सनदकयनतह वगद( म धम)इ(रहव वभककरयव पवतकयववकतवयय
कश श)लयनयव धमयररयव न पररहय(वरभ ॥)
२.१४ (अपरयनवप सपयपररहयरहययनम धमयरनम दहशवयषययवम तयञशगरतश ) सयधश च सशषह च मनवस कश रत भय(वषषयह ॥ सपयपररहयरहयय ध)मयरभ कतमह ॥
२.१५ ययवच वभकवभ शय(सतयरव सतकररषयवनत गशरकररषयवनत मयनवयषयवनत पकजवयषयवनत शयसतय)रव सतकग तवय गशरकग तवय मयनवयतवय पक(जवयतवधपवश)तय ववहररषयवनत धमर
वशकयमनशशय(सनमपमयदव पवतसवसतरव समयवधव सतकररषयवनत गशरकररषयवनत मयनवयषय)वनत पकजवयषयवनत समयवधव सतकग तवय (गशरकग तवय) मयन(वयतवय पकजवयतवधपवशतय
ववहररषयवनत वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.१६ नशररव वतबम.
२.१७ (अपरय)नवप सपयपररहयरहययनम धमयरनम दह(श)वयषययवम (तयञशगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ सपयपररहयरहयय धमयरभ कतमह ॥)
२.१८ (ययवच वभकवध न कमयररयमय भववषयवनत न भम)आषययरयमय न वनदयरम(आमय) न स(ंव)गवर(कयरयमय) ...............
(वव)शहषयवधगमहनय(नत)रयवसय(नम) ....... (वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.१९ नशररव वतबम.
२.२० (अपरयनवप सपयपररहय)रहययनम धमयरनम दहशवयषययवम तयञशगरतश (सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ सपयपररहयरहयय धमयरभ कतमह ॥)
२.२१ (ययवच वभकवभ शयदय भववषयवनत हहमनतध भववषयनतयम) अवतयवपर आरबधवहययर उ(पवसथतसमगतयभ समयवहतयभ पजयवनतध भववषयवनत वगवदरहव वभककरयव
पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.२२ नशररव वतबम.
२.२३ (अपरय)नवप सपयपररहयरहययनम धमयरनम दहश(वयषययवम तयञशगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ सपयपररहयरहयय धमयरभ कतमह ॥)
२.२४ (ययवच वभकवध धमरजय अथरजय)ंभ कयलजय मयतजम(ञम)आ आतमजयभ पररष(जजयभ पशदलवरयवरजय वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न
पररहयवरभ ॥)
२.२५ नशररव वतबम.
२.२६ (अपरयनवप सपयपररहयरहययनम धमयरनम दहशवयषययवम तयञशगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ सपयपररहयरहयय धमयरभ कतमह ॥)
२.२७ (ययवच वभकवभ समगवतसवबधधयङव भयववयषयवनत वववहकवनवशतव ववरयगवनवशतव वनरधधवनवशतव वयवसगरपरररतव धमरववचयवहयरपहवतपसवबधसमयधयशपहकयसवबधधयङव भयववयषयवनत
वववहकवनवशतव ववरयगवनवशतव वनरधधवनवशतव वयवसगरपरररतव वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न पररहयवरभ ॥)
२.२८ (ययवच वभकव इमयनम सपयपररहयरहययनम धमयरनम समयदयय ववतरषयनतह वभकशषश च सपयपररहयरहयय धमयरभ सनदकयनतह वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव
न पररहयवरभ ॥)
२.२९ (षडहव वध वभकवभ सवरवजनहययनम धमयरनम दहशवयषययवम तयञशगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ षटसवरवजनहयय धमयरभ कतमह ॥)
२.३० मथतव मह कययकमर पतयशपवसथतव भववषयवत शयसतश(र)वनतकह ववजम(आ)नयञ सबहचयरम(इ)रयमम ॥ अयव धमरभ सवरवजनहयभ वपयकररध गशरकररध मनयपकररभ
वपयतवयय गशरतवयय गदरवयय भयवनयय सवगहयय समयधयहऽववगहयययवववयदयय एकधतहभयवयय सववतरतह ॥
२.३१ मथतव वयकमर
२.३२ मथतव मनसकमर
२.३३ यह तह लयभय धयवमरकय धमरलबधय अनततभ पयतगतयभ पयतपययरपनयसतदकपहषश लयभहषश सयधयररपररभधवजनध भववषययमधऽपवतगशपभधवजनम (अभ) सयधर ववजथभ सबहचयररवभभ ॥
अयव धमरभ सवरवजनह(यभ) पकवरवतम ॥
२.३४ ययवन तयवन शहलयनयखणडयनयवचछदयणयशबलयनयकलमयषयवर भशवजषययणयपरयमगषयवन सशसमयपयवन सशसमयदतयवन ववजपशसतयनयगवहरतयवन ववजथसतदकपथभ शहलथभ शहलसयमयनयगतय
भववषययमभ सयधर ववजथभ स(बम)रम(अ)हचम(आ)ररवभभ ॥ अयव धमरभ सवरवजनहयभ पकवरवतम ॥
२.३५ यहयव दवषरयययर नथययरवरकय नथवरवधकय वनययरवत ततकरसमयगदशभखकययय दशभखसययनतवकयययथ तदकपयय दषटय दवषसयमयनयगतय भववषययमभ सयधर ववजथभ सबहचयररवभभ ॥
अयव धमरभ सवरवजनहयभ पकवरवदयवदहकधतहभयवय(य सव)वतरतह ॥
२.३६ (ययवच वभकव इमयनम षटसवरवजनहययनम धमयरनम समयदयय ववतरषयनतह वभकशषश च षटसवरवजनहयय धमयरभ सनदकयनतह वगवदरहव वभककरयव पवतकयववकतवयय कश शलयनयव धमयररयव न
पररहयवरभ ॥)
२.३७ <नशवछरनम.>
<वहएररव वतबम. उदयन>
५.१ अथ भगवयनवचरपकयनतयनम पयटवलगयमहयकयनम बयहरगगहपतहनम वववदतवय बवहरयवसथसय पयदद पकयलययवसथव पववशय नयषहदतम ॥
५.२ (तहन समयहन वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयत उदशकभ पयटवलगयमकव नगरव मयपवयतशव वगजहनयव पवतघयतयथरमम ॥ तदय पयटवलगयमकह महयशकयमहयशकयय दहवतय वसतशवन
पवतगगहवनत ॥)
५.३ पयरङमयभशजयजशर कययव पवरधयय पवतमशखव समगवतमशपसथयपययदयकहदगवयनयवसथह वदवयववहयरधपगतध वदवयहन चकशषय ववशशदहनयवतकयनतमयनशषहर पयटवलगयमकह महयशकयमहयशकयय
दहवतय वसतकवन पवतगगहवनत ॥ दषटय च पशनभ सयययहह पवतसवलयनयदवयशतथयययवसथयदवतहययरवसथपचछयययययव पम(उ)रसतयवदकशसवघसय पजप एवयसनह नयषहदतम ॥
५.४ वनषद भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
क आननदधदशकभ पयटवलगयमकव नम(अगर)ंव मयपवयतशमम ॥
५.५ वषयरकयरध भदनत बयहरमगधमहयमयत उदशकभ पयटवलगयमकव नगरव मयपवयतशव वगजहनयव पवतघयतयथरमम ॥
५.६ सयधश सयधवम(आननद + + वषयर)कयरध बयहरमगधमहयमयतध यथय (दहवथसययवसवशथभ सयधरमम) + + + + + + + ॥
५.७ (अतयहमयन)नदयदयकमयवसथह वदवयववहयरधपगतम(अभ पयटवलगयमकह महयशकयमहयश)कयय दहवतय वसम(तक)वन पम(रतम)इ(गगहवनत ॥)
५.८ (यवसमनयननद पदहशह महयशकयमहयशकयय दह)वतय वसतकवन पवतगगहवनत मम(अहयशकययनयव मनशषययरयव तवसमनम पदहशह) चम(इ)तव कयमवत यदशत वय(सयय ॥)
५.९ यवसमनम पदहशह मधयय दहवतय वम(असतक)वन पवतगगहवनत मधययनयव मनशषययरयव तवसमनम पदहशह वचतव कयमवत यदशत वयसयय ॥
५.१० यवसम(नम प)दम(ए)शह नहचय दहवतय वसतकवन पवतगगहवनत नहचयनयव मनशषययरयव तसम (वमनम) पदहशह वचतव कयमवत यदशत वयसयय ॥
५.११ अवसमनयननद पयटवलगयमकह महयशकयमहय(श)कयय दहवतय वसतकवन पवतगगहवनत ॥ अवसमनम पदहशह महयशकययनयव मनशषययरयव वचतव कवमषयवत यदशत वयसयय ॥
५.१२ ययवदहवयननदयययर आवयसय आ(ययर) वयवहयरय आययर वयवरयरथथतदगव भववषयवत पशटभम(एदनय)नयव यदशत पयटवलपशतव नगरमम ॥
५.१३ तसय तयधऽनतरययय वहवदतवयय अवगतधऽपयशदकतध (ऽपय)भयनतरतधऽवप वमथधभहदयतम ॥
६.१ अशदषहदषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतभ ॥ भगवयनम गदतमध मगधहषश जनपदहषश चययर चरनम पयटवलगयमकमनशपयपभ पय(ट)वलगयमकह ववहरवत पयटलकह चथतयह ॥
(पयशर)पय(सतह त)ंव पयटवलगमब(आमहयकय बयहरगगह)पतयभ ॥
६.२ शशतवय च पशनभ पयटवलगयमकयवनषकमय यहन भगवयवसतम(ए)नधपजगयम ॥ उपहतय भगवतम(आ) सय(रम)धम(अव) सम(अव)मशखम(अव सव)मम(ओ)दनम(ई) व सवर(
ंव)जम(अनन ववववधयव कथयव वयवतसयरम)यथकयनतह नयषहदतम ॥
६.३ एकयनतवनषणरव वषयरकयरव बयहरमगध(म)हयमयतव भगवयनम धयमययर कथयय सनदशरयवत समयदयपयवत समशतह(जयवत सव)पहषरयवत ॥ अनहकपययरयहर धयमययर कथयय
सनदशरवयतवय समयदयप(वय)तवय समशतहजवयतवय सवपहषरवय(तम)वय तकषरहमभकतम ॥
६.४ अथ वम(अषयरकय)रध बयहरमगधमहयमयत उतथयययसनयदहकयवसमशतरयसङव कग तवय यह(न) भगवयवसतहनयञवलव परमय भगवनतवमदमवधचतम ॥
६.५ अवधवयसयतश मह भवयङदतमभ शवध भकह न सयधर वभकशसवघहन ॥ अवधवयसयवत भ(ग)वयनम वषयरकयरसय बयहरमगधमहयमयतसय तकषरनभयवहन ॥
६.६ अथ वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतध भगवतसतकषरनभयवहनयवधवयसनयव वववदतवय (भगव)तध भयवषतमवभननदयनशमधद भगवतधऽवनतकयतपकयनतभ ॥
६.७ अथ वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतसतयमहव रयवतव शशवचव परहतव खयदनहयभधजनहयव समशदयनहय कयलयमहवधतथयययसनकयवन पजपयधदकमवरव पवतषयपय भगवतध दकतहन
कयलमयरधचयवत ॥ समयध भध गदतमध सदध भकव यसयहदयनन भवयङदतमभ कयलव मनयतह ॥
६.८ अथ भगवयनम पकवयरहह वनवसय पयतचहवरमयदयय वभकशसवघपररवगतध वभकशसवघपशरसकग तध यहन वषयरकयरसय बयहरमगधमहयमयतसय भकयवभसयरसतहनधपजगयम ॥ उपहतय
पशरसतयवदकशसवघसय पजप एवयसनह नयषहदतम ॥
६.९ अथ वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतभ सशखधपवनषणरव बशदपमशखव वभकशसवघव वववदतवय शशवचनय परहतहन खयदनहयभधजनहयहन सवहसतव सनतपरयवत सवपवयरयवत ॥ शशवचनय
परहतहन खयदनहयभधजनहयहन सवहसतव सनतपरवयतवय सवपवयरवयतवय भगवनतव भशकवनतव वववदतवय धदतहसतमपनहतपयतव सदवरर भगङयरव गगहहतवय भगवतभ पशरतधऽसथयतम ॥ आययचमयन
एवव चयह ॥
६.१० इतध दयनयदभ पशणययवभषयनदभ कश शलयवभषयनदभ स भवतश पयटवलपशतवयसतवययनयव दहवतयनयव दहघररयतमथयरय वहतयय सशखयय ॥ तहषयञ नयमनय दवकरयमयवदशसव ॥
६.११ अथ भगवयनम वषयरकयरसय बयहरमगधमहयमयतसय तदयनमनयय(भयनश)मधदनययभयनशमधदतह ॥
६.१२ यध दहवतयभ पकजयवत
शयदभ पशरषपशदलभ ॥
शयसतशवयरकयकरध भववत
बशदथरहततपशववसतमम । १
६.१३ यवसमनम पदहशह महधयवह
वयसव कलपयवत पणडम (इ)तभ ॥
शहलवनतव भधजवयतवय
दवकरयमयवदशहततभ । २
६.१४ तह मयवनतय मयनयवनत
पकवजतयभ पकजयवनत च ॥
अथथनमनशकमपवनत
मयतय पशतवमवदरसमम ॥
दहवयनशकवमपतपपधषभ
सशखह भदयवर पशयवत । ३
७.१ अथ भगवयनम वषयरकयरव बयहरमगधमहयमयतव धयमययर कथयय सनदशरवयतवय समयदयपवयतवय समशतहजवयतवय सवपहषरवयतवधतथयययसनयतपकयनतभ ॥
७.२ अथ वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतध यततधतसहदनधमर ततसवर ववसजरनधमरवमवत कग तवय भगवनतव पगषतभ पगषतभ समनशबदभ ॥
७.३ अथ वषयरकयरसय बयहरमगधमहयमयतसयथतदभवतम ॥
यहन दयरहर शमरध गदतमभ पथमतध वनषकवमषयवत तमहव गदतमदयरव मयपवयषययवम यहन (तम)ईथरन शमरध गदतमभ पथमतध नदन गङयमशतररषयवत तमहव गदतम(तह)थर
मयपवयषययवम ॥
७.४ अथ भगवयनम वषयरकयरसय बयहरमगधमहयमयतसय चहतसय वचतमयजयय पवशचमहन दयरहर वनषकमयधतरहरयनवयवगतध यहन नदह गङय ॥
७.५ तहन खलश समयहन मयगधकय मनशषयय नदन गङयमशतरनतयवप पतयशतरनतयपयहकतययभ शलमवलफलहषवहकतयय अलयबशवनभशयवरकयवभरहकतययसतमभलवबमबधपनथरहकतययशछयगलकथ दरवतवभभ ॥
७.६ अथ भगवत एतदभवतम ॥ वकव नश नदन गङयमसजयमयनभ सधतसध गचछयमययहध वसवदपयररमह तहरहऽनतवहरतभ पयररमह तहरह पवतवतषम (आवम ॥ अथम)अ भगवयवसतदकपव
समयवधव समयपनध यथय समयवहतह वचतहऽपयररमह तहरहऽनतवहरतभ पयररमह तहरह पतयसथयतम ॥
७.७ अथ वषयरकयरध बयहरम(ग)धमहयमयतध यहन दयरम(एर भगवम)आ(नम) वनषकय(नम)तसतददतमदयरव मयपयवत यहन तहथरन भगवयनदन गङयमशतहररसतददतमतहथर मयपयवत ॥
७.८ अथयनयतरध वभकशसतसययव वहलयययव गयथयव बभम(आषह) ।
७.९ यह तरवनत हम(यम) आ(ररवव स)रभ
सहतशव कग तवय ववसगजय पलवलयवन ॥
कधलव वह ज(नय)ंभ पबधनतह
तहरयर महधयववनध जनम(आभ । १)
७.१० (उ)तहरर भगवयनम बशदध
बयहरवसतषवत सथलह ॥
वभकवभ पररसनययम(अनम)वत
कधलव ब(धनवनत शयव)कयभ । २
७.११ वकव कश ययरददश पयनहन
आपशचहतसवरतध यवद ॥
छम(इ)तवहह मकलव तगषरय(यय)ंभ
कसय (पयरष)रयव चरहतम । ३
८.१ तत भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
८.२ आगमयम(आननद यहन कश )टम (इ)गयमकभ ॥
८.३ एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ पतयशदषहतम ॥
८.४ अथ भगवयनम यहन (कश )वट(गय)मकसतहन चययर पकयनतभ ॥ अनशपकवरर चययरञम(चरङहवटगयमकम)नशपयपभ कश वटगयमकह ववहरतयशतरहर गयमसय वशवशपयवनह ॥
८.५ तत भगवय(नम वभककनम) आमनतयतह ॥
८.६ इतहमयवन वभकवभ शहलयनययव सम(अमयवधररयव पजय ॥) शहलपररभयववतभ समयवधवशचरवसथवतकध भववत ॥ पजयपररभयववतव वचतव समयगहव ववमम (उ)चयतह रयगदहषमधहहभयभ
॥
८.७ एवव समयकसशववमशकवचत आयरशयवकभ समयगम(एव) पजम(आनयवत ॥) कहरय मह जयवतरवषतव बहचयर कग तव कररहयव नयपरमसमयदवव पजयनयवम ॥
९.१ तत भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
९.२ आगमययननद यहन नयवद(कम )आ ॥
९.३ एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ पतयशदषहतम ॥
९.४ अथ भगवयनम वगवजषश जनपदहषश चययरञरनय(वदकयमनशपयपध नयवदकयययव ववहरवत कश वञकयवसथह ॥)
९.५ (तहन समयहन नयवदकययय महतध जनकययसय मययशरवतथतयभकतम ॥ तथय वह ककरटक उपयसकभ कयलगतभ ॥)
९.६ (वनकट उपयसकभ कडङरभ कयतयषरभशचयररपचयररररष उपयररषध भदभ सशभदध यशध यशधदतध यशधतरधऽवप कयलगतभ ॥)
९.७ (अथ सवबहह लय वभकवभ पकवयरहह वनवसय पयतचहवरमयदयय नयवदकयव वपणडयय पयववकनम ॥)
९.८ (अशदषशभ सवबहह लय वभकवध नयवदकयव वपणडयय चरनतभ ॥ असययव नयवदकयययव महयञनकययध मगतभ ॥ तथय वह ककर टक उपयसकभ कयलगतध वनकटध कडङरभ
कयतयषरभशचयररपचयररररष उपयररषध भदभ सशभदध यशध यशधदतध यशधतरभ कयलगतभ ॥)
९.९ (शशतवय च पशननयरवदकयव वपणडयय चररतवय कग तभककग तययभ पशचयदकवपणडपयतयभ पवतकयनतयभ ॥ पयतचहवरव पवतशयमय पयदद पकयलय यहन भगवयवसतहनधपजगमशभ ॥ उपहतय
भगवतभ पयदद वशरसय ववनदतवथकयनतह नयषहदनम ॥)
९.१० (एकयनतह वनषणरयभ सवबहह लय वभकवध भगवनतवमदमवधचनम ॥)
९.११ (इह वयव भदनत सवबहह लय वभकवभ पकवयरहह वनवसय पयतचहवरमयदयय) नयवदकयव वपणडयय पयववशयम ॥ अशदषम (वयमम) असययव नयवदकयययव क(करटक उपयसकभ
कयलगतभ) पकवरव(दयवदशधदतध यशधतरभ कयलगतभ) तहषयव भदनत कय गवतभ कधपपवतभ कधऽवभसवपरययभ ॥
९.१२ ककरटक उपम(आसकभ पञयनयमवरभयगहयय)नयव सव(यधजनयनयव पहयरयददपपयदशकयसतत पररवनवयरययनयगयमयनयवगवतधमयर पश)नररमव लधकमम ॥
९.१३ वनकटभ कडङरभ पकवरवदयवदशधतर उपयसकभ पञम(चयनयमवरभयगहययनयव पकवरवदम) ययवतपशनररमव लध(कमम ॥)
९.१४ (सवनत वभकवध नयवदकय)ययमधरतगतहययनयशपयसकशतयवन कयलगतयवन ययवन पञयनयम(वरभयगहययनयव सवयधजनयनम)आव पहयरयददपपयदशकयसतत
पररवनवयरवयरधऽनयगयवमनधऽनयवगवतधमयररभ पशनररमव लधकमम ॥
९.१५ सयवत(रहकयवर वभकवध नयवदकयययव तयशपयस)कशतयवन अभयतहतयवन कयलगतयवन ययवन तययरयव सवयधजनयनयव पहयरयदयगदहषमधहयनयव च तनशतवय(तकयलव कग तवय
सकग दयगयवमनभ सकग वदमव लधकमयगमय दशभखसययनतव क)ररषयवनत ॥
९.१६ सयवतरहकयणयसययव नयवदकयययव पञधपयसकशतयनयभयतहतयनम(इ) कयलगतयवन ययवन (तययरयव सवयधजनयनयव पहयरयचछब धतआपनय अवववनपय)तधमयररध वनयतव सवबधवधपरययरयभ
सपकग तवभपरमयभ सपम(तकग तवध दह)वयवशच मनशषययव(शच सवधयवय सवसगतय दशभखसययनतव कररषयवनत ॥)
९.१७ (कयलगतयभ कय)लगतय इवत यकयव वभकवसतथयगतव पकयथ ववहहठवयषयथ तथयगतव (न पशन)रनहन तथय(गतम). + + + + + + + + (जयतसययवशयव
कयलकमब )इयय ॥
९.१८ वकमतमब(आ)शचयरमम ॥ उतपयदयदय तथयगतयनयमनशतपयदयदय वसथतथवहयव धमरतय धमर(वसथतयह धयतकवसतयवसतथयगतभ) सवयमवभजयययवभसव(बशदधयय)खययवत पजम(आ)पयवत
प(सथम)आपयम(अवत ववभ)जवत वववरतयशतयनहक(रधवत दह)शयवत सव(पकयशयवत ॥)
९.१९ (यदशतयवसमनम सतहदव भवतयसयधतपयदयवददमशतपदतह यदशतयववदयपतयययभ सवसकयरय ययवतसमशदयध वनरधध)शच भववत ॥
९.२०
९.२१ अवप (धमयरदशर नयम धमर)पययरयव दहशवयषयह ॥ (तव शगरम)उत सम(आ)धश च सश(षह ) च मनवस कश रत भयवषषयह ॥ धमयरद(रम)शम(ओ धमरप)ययरयभ (कतमभ
॥ बशदह धमर सवघहऽवहतयपसय)दहन समनवय(गतध भवतयय)यरकयनतथभ शहलथभ समनवयगतध भववत ॥ अयमशचयतह धमयरदशर धमरपययरयभ ॥ धमयरदशमर (ओ धमरपययरय इ)वत मह
यदशकम(अव यशषमयकव वभकवसतदशकमम ॥)
९.२२
११.१ (अशदषशवशर यलकय वलचछवयभ ॥ भगवयनम वगवजषश जनपदहषश चययर चरनम वथशयलहमनशपय)पम(तम)ओ वथ(शय)लययव ववहरतययमपयवलवनह ॥
११.२ (शशतवय पतयहकपतयहकव भदहषश ययनहषववधरह) ........... मयरयवभरम
११.३ ए(क)तयय नहलयशवय नहलरथय नह(लपगहपतधदय नहलधषरहषय नहलचछतखडगकधशय नहलमवरदणडकचयमरय नहलवसयलवकयरववलहपनय नहलपररवयरय)
११.४ एकतययभ (पहतय)शवयभ पहतरथयभ पहतपगहम (अपतधदयभ पहतधषरहषयभ पहतचछतखडगकधशयभ पहतमवरदणडकचयमरयभ पहतवसयलवकयरववलहपनयभ पहतपररवयरय ॥)
११.५ (एकतयय लधवहतयशवय) लधवहतरथय लधवहतपगहपतधदय लम(ओवहतधषरहषय लधवहतचछतखडगकधशय लधवहतमवरदणडकचयमरय लधवहतवसयलवकयरववलहपनय लधवहतपररवयरय)
११.६ (एकतययभ शवहतयशवयभ शम)वम(एत)रम(अ)थयभ शवहतपगहपतधदयभ शवम(ए)तधषरहषम(आभ शवहतचछतखडगकधशयभ शवहतमवरदणडकचयमरयभ शवहतवसयलवकयरववलहपनयभ
शवहतपररवयरय)
११.७ (उचशबदव पकवहडयनतध महयशबदव पकवहडयनतध वथशयलयय वनषकमय यहन भगवयवसतहनधपजगमशभरग )वदशरनययम(अ भ)गवनतव पयशरपयसनययथ ॥
११.८ (अदयकहदगवयनम वथशलकयवलचछवहनम दकरयदहवयगचछतध दषटय च पशनवभरककनयमनतयतह ॥)
११.९ ............... वथशयलकय(वल)चछवहनम पशयथ ॥ अनयदमर(धयय) ........
११.१० तहषयव ययवदयनभकवमसतयवम(अदयनहन गतवय ययनयदवतहयर पदभययमहव यहन भगवयवसतहनधपजगमशरपह )तय भगवतपयदद वशरसय ववनदतवथकयनतह नम(यषहदनम ॥)
११.११ (एकयनतवनषणरयनम वथशयलकयवलचछवहनम भगवयनम धयमययर कथयय सनदशरयवत समयदयपयवत समशतहजयवत सवपहषरयवत ॥)
११.१२ (तहन ख)लश समयहन पथरङकध मयरवसतम(अवसमनम समयजह) सवनषणरधऽभकतसवनपवततभ ॥ अ(थ पथरङकध मयरव उतथयययसनयदहकयवसव चहवरव कग तवय यहन
भगवयवसतहनयञवलव परमय भगवनतवमदमवधचतम ॥)
११.१३ (पवत)भयवत मह भगवनम पवतभयवत मह सश(गत ॥)
११.१४ (पवतभयतश तह पथरङकह वत भगवयनवधचतम ॥)
११.१५ (अथ पथरङकध मयरवध गयथय बभयषह ॥)
११.१६ + + + + + + + + धयरररध
लयभय सशलबधय मगधह + + + ॥
+ + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + । १
११.१७ + + + + + + + + + + +
+ + + + (फश )लमशपहतगनधमम ॥
अङहरसव + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + । २
११.१८ + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + + + +
(चकश)षकरयलधककरय भववनत
य उ + + + + + + + + + । ३
११.१९ ..............
११.२० .............. तथभ पञधतरयसङशतयवन सध .........
११.२१ (अथ भगवयनम वथशयलकयवलचछवहनम धयमययर कथयय सनदशरवयतवय समयदयपवयतवय समशतहजवयतवय सवपहषरवयतवय तकषरहमभकतम ॥)
११.२२ (अथ वथशयलकय वलचछवय उतथयययसनयदहकयवसमशतरयसङव कग तवय यहन भगवयवसतहनयञ)वलव परमय भगवनतवमदमवध(चनम ॥)
११.२३ (अवधवयसयतश नध भगवयञशवध भकह न सयधर वभकशसवघहन ॥)
११.२४ (वनमवनततधऽवसम वयवसषयसततपथमत आमपयलयय ॥)
११.२५ (भ)दनतयमपयलययमबकयय अ ................... (पशनवरयव भदनतधपसथयसययमध भगवनतव वभकशसव)घव च ॥
११.२६ कलययरवमदव वयवसषय उ(कमम ॥)
११.२७ (अथ वथशयलकय वलचछवयध भगवतध भयवषतमवभननदयनशमधद भगवतपयदद वशरसय ववनद)तवय भगवतधऽवनतकयतपमब(अ)कयनतयभ ॥
१२.१ (अथयमपयवलसतयमहव रयवतव शशवचव परहतव खयदनहयभधजनहयव समशदयनहय कयलयमहवधतथयय आसनकयवन पज)पयधदकमवरव पवतषयपय भ(गवतध दकतहन कयलमयरधचयवत ॥)
१२.२ (समयध भध गदतमध सदध भकव यसयहदयनन भवयङदतमभ कयलव मनयतह ॥)
१२.३ (अथ भगवयनम पकवयरहह वनवसय पय)तचहवरमयदयय वभकशसवघप(ररवगतध वभकशसवघपशरसकग तध यहनयमपयलयय गवरकययय भकयवभसयरसतहनधपजगयम ॥ उपहतय पशरसतयवदकशसवघसय
पजप एवयसनह नय)षहदतम ॥
१२.४ अथयमपयवलभ सशखधपवनषणरव बशदपमशखव वभकशसवघव वववदतवय शश(वचनम)आ परहतह(न खयदनह)यभधजनहयहन सवहसतव सनतपरयवत सवपवयरयवत ॥ शशवचनय परहतहन
खयदनहयभधजनहयहन सवहसतव सनतपरवयतवय सवपवयरवयतवय
१२.५ भगवनतव भशकवम(अनम)तम(अव) वववदतवय धदतहसतमपनहतपयतव नहचतरकमयसनव गगहहतवय भगवतभ पशरतध वनषणरय धमरशवरयय ॥
१२.६ अथ भगवयनयमपयलययसतदयनमनययभयनशमधदनययभयनशमधदतह ।
१२.७ ददवतपयध भववत भजवनत तव जनयभ
कफवतर समयपनधवत यशशच वधरतह ॥
अम(दम)गश(भक)तभ पररषदव ववगयहतह
ववशयरदध भववत नरध हमतसरह । १
१२.८ तसमयवद दयनयवन ददवत पवणडतय
ववनहय मयतसयरमलव सशखथवषरभ ॥
तह दहघररयतव वतदशह पवतवषतय
दहवयनयव सवभयवगतय रमवनत तम(ए) । २
१२.९ कग तययशषयभ कग तकश शलय इतशचयशतयभ
सवयवपभय अनशववचरवनत ननदनह ॥
(तह) तत कफडवनत रमवनत चधभयव
समवपरतयभ कयमगशरथसतश पञवभभ ॥
शशतवहह वयकयमवसतसय तयवयनभ
सवगर रमनतह सशगतसय शयवकयभ । ३
१२.१० अथ भगवयनयमपयवल(ंव) धयमयमर(आ) कथयय सनदशरवयतवय समयदयपवयतवय समशतहजवयतवय सवपहषरवयतवधतथयययसनयतपकयनतभ ॥
१३.१ तत भगवयनययशषमनतमयननदमयम(नम)तयतम(ए) ॥
१३.२ आगमययननद यहन वहरगश यमकभ ॥
१३.३ एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवत(ंभ पतम)यम(अ)शदषहतम ॥
१३.४ अथ भगवयनम वगवजषश जनपदहषश चययर चरनम वहरगश यमकमनशपयपध वहरगश यमकह ववहरतयशतरहर गयमसय वशवशपयवनह ॥
१३.५ तहन खलश समयहन दशवभरकमभकतकग चछब भ कयनतयरध दशलरभभ वपणडकध ययचनकह न ॥
१३.६ तत भगवयनम वभककनयमनतयतह ॥
१३.७ एतवहर वभकवध दशवभरकव कग चछब भ कयनतयरध दशलरभध वपणडकध ययचनकह न ॥
१३.८ एत यकयव वभकवध यथयसवसतशवतकयय यथयसवलवपकयय यथयसवपहवमकयय वथशयलहसम(नम)तकह न वगवजगयमकह षश वषयरमशपगचछत ॥
१३.९ अहमपयवसमनहव वहरगश यमकह वषयरमशपगवमषययमययननदहन वभकशरधपसथययकह न ॥ मय सवर एव वपणडकह न कम (लयम)थ ॥
१३.१० एवव भम(अदनतहवत) तह वभकवध भगवतभ पवतशशतय
१३.११ यथयसवसतशवतकयय यथयसवलपम(इ)क(यम)आ यम(अथयसवपहवमकयय वथशयलहसमनतकह न वगवजगयमकह षश वषयरमशपगतयभ ॥)
१५.१ तत भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
१५.२ आगमययननद यहन वथशयलह ॥
१५.३ एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ पतयशदषहतम ॥
१५.४ अथ भगवयनम वगवजषश जनपदहषश चययर चरनम वथशयलहमनशपयपध वथशयलययव ववहरवत मकर टहदम(अतहरह कक )टयगयरशयलयययमम ॥
१५.५ अथ भगवयनम पम(ऊ)वयरहह वनवसय पयतचहवरमयदयय वथशयलन वपणडयय पयववशदययशषमतयननदहन पशचयचछब मरहन ॥
१५.६ अ(थ भगवयनम) वथशयलन वपणडयय चररतवय कग तभककग तयभ पशचयदकवपणडपयतभपवतकयनतभ ॥
१५.७ (पयतचहवरव पवतशमयय) यहन चयपयलव चथतयव तहनधपजगयम ॥ उपहतययनयतरव वगकमक (लव वनवशतय वनष)णरध वद(वय)ववहयरयय ॥
१५.८ तत भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
१५.९ रमरहययननद वथशयलह वगवजभकवमशचयपयलव चथतयव सपयमकव बहह पततकव गम(औतमनय)गधधभ शयलवनव धशरयवनकहपरव मलयनयव मकश टबनधनव चथतयमम ॥ वचतध जवबशदहपध मधशरव
जहववतव मनशषययरयमम ॥
१५.१० यसय कसयवचचतवयर ऋवदपयदय आसहववतय भयववतय बहह लहकग तय आकयवकमयरभ स कलपव वय वतषहतकलपयवशहषव वय ॥ तथयगतसययननद चतवयर ऋवदपयदय आसहववतय
भयववतय बहहलहकग तयभ ॥ आकयवकमयरसतथयगतभ कलपव वय वतषहतकलपयवशहषव वय ॥
१५.११ एवमशक आयशषमयनयननदसतकषरहमभकतम ॥ वदरवप वतरवप भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
१५.१२ रमरहययननद वथशयलह वगवजभकवमशचयपयलव चथ(तम)यव सपयमकव बहह पततकव गदतमनयगधधभ शयलवनव धशरयवनकहपरव मलय(नयव मकश टबनधनव चथतयमम ॥ वचतध जवबशदहपध मधशरव
जहववतव मनशषययरयमम ॥)
१५.१३ (यसय कसयवचचतवयर ऋवदपयदय आसहववतय भयववतय बहह लहकग तय आकयवकमयरभ स कलपव वय वतषहतकलपयवशहषव वय ॥ तथयगतसययननद च)तवयर ऋवदपयदय
आसहववतय भयववतय बहह लहकग तयभ ॥ आकयवकमयरसतथयगतभ कलम(पव वय वतषहतकलपयवशहषव वय ॥)
१५.१४ (वदरवप वतरपयययशषमयनयननदसतकषरहमम ॥)
१५.१५ (अथ भगवत एतद)भवतम ॥ सफम (उ)टध बतययमयननदध वभकशमयररहर पयपहयसय यतहदयनन ययववततरपयद(दयररकह अवभयसवनवमतह पयवववषकयमयरह न शकनधवत
तवनवमतमयजयतशव यथयवप ततभ सफश )टध मम(आ)रहर पयपहयसय ॥
१५.१६ इवत वववदतवययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
१५.१७ गचछय(ननदयनयतरवगकमकलव वनवशतय ववहर मय उभयवपययकफरर)ववहयरररद भववषययवभ ॥
१५.१८ एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ पवतशश(तययनयतमवगकमकलव वनवशतय वनषणरध वदवयववहयरयय ॥)
१६.१ (स मयरभ पयपहययनम यहन भगवयवसतहनधपसवकयनतभ ॥) उपहतय भगवतपयदद वशरसय ववनदतवथकयनतहऽसथयतम ॥ एकयनतवसथतध मयर(ंभ पयपहययनम भगवनतवमदमवधचतम ॥)
१६.२ (पररवनवयरवह भगवनम पररवनवयररसमयभ सशगतसय ॥)
१६.३
१६.४ (कसमयतवव पयपहय)नहवव वदवस ॥ पररवनवयरवह भगवनम पररवनवयररसमयभ सशगतसय ॥
१६.५ (एकधऽयव भदनत समयभ ॥ भगवयनशरववलवयययव ववहरवत नदय नथरञनयययसतहरह बधवधमकलहऽवचरयवभसवबशदभ ॥) सधऽहव यहन भगवयवसतहनधपसवकयनतभ ॥
१६.६ उपहतय भगवनतमहवव वदम(आवम ॥ पररवनवयरवह भगवनम पररवनवयररसमयभ सशगतसय ॥)
१६.७ (भगवयनहवमयह ॥)
१६.८ (न तयवतपयपहयनम पररवनवयर)सयम(आ)वम ययवन मह शयवकयभ पवणडतय भववषयवनत वयकय महधयववनभ ॥ अलमश (तपनधतपनयनयव परपवयवदनयव सह धमरर वनगहहतयरभ ॥
अलव सवसय वयदसय प)यरवदयतयरध वभकवध वभकशणय उपयसकय उपयवसकय वथसतयररकव च मह ब(हचयर चररषयवनत बहह जनयव पगथशभकतव ययवदहवमनशषयहभयभ समयकसवप)कयवशतमम ॥
१६.९ एतवहर भदनत भगवतभ शयवकयभ पवणडतय वयकय महधयववनभ ॥ अ(लमशतपनधतपनयनयव परपवयवदनयव सह धमरर वनगहहतयरभ सवसय वयदसय प)यरवदयतयरध वभकवध
वभकशणय उपयसकय उपयवसकय वथसतयररकव च तह बह(चयर बयहह जनयव पगथशभकतव ययवदहवमनशषयहभयभ समयकसवपकयवशतमम ॥)
१६.१० (तसमयदहमह)वव वदयवम पररवनवयरवह भगवनम पररवनवयररसमयभ सशगतसय ॥
१६.११ अलपधतसशकसतवव पयपहयनम भव न वचरसयहदयनन तथयगतसय तययरयव मयसयनयमतयययदनशपवधशहषह वन(रम)वम(आ)रधयतद पररनम(इ)वयररव भववषयवत ॥
१६.१२ अथ मयरसय पयपहयस एतदभवतम ॥ पररवनवयरसयम(अतह) शमरध गदतम इवत वववदतवय हषसतशष उदगभ पहवतसदमनसयजयतसततथवयनतवहरतभ ॥
१६.१३ अथ भगवत एतदभवतम ॥ यननवहम (अव) तदकपयनगदधयवभसवसकयरयनवभस(ंव)सकश ययर (य)थय समयवहतह वचतह जहववतसवसकयरयनवधषययययशभसवसकयरयनशतसगजहयमम ॥
१६.१४ अथ भगवयवसतदकपयनगदधयवभसवसकयरयनवभसवसकरधवत यथय समयवहतह वचतह जहववत(सवसकयरयनवध)षययययशभसवसकयरयनशतसगजवत ॥ समननत(रम)ओतसम(ऋ)षययशभसवसकयरहषवतयथर
तवसमनम समयह महयपगवथवहचयलशचयभकदलश कयपय(तय) दम(इ)शधदयहय (अनतरहकह दहवदशनम)दशभयधऽवभनदवनत ॥
१६.१५ अथ भगवयवसतसमयतसमयधहवयशतर थय(य त)सयय(ंव) वहलयययव (गय)थय(ंव) बभयषह ॥
तशलयमतशलयव च सवभवव
(भवसवसकयरमपधतसगजनमशवनभ ॥
अधययतमरतभ समयवह)तध
हम (यवभनतकध)शवमवयणड(सवभवभ ।)
१७.१ (अथययम)उषमयनयननदध यहन भम(अगवयवसतहनधपज)गयमम(अ ॥) उपहतय भगव(तभ पयदद) वशरसय (ववनदतवथकयनतहऽसथयतम ॥ एकयनतवसथत आयशषमयनयननदध
भ)ग(वनतवमद)मवधचतम ॥
१७.२ कध भम(अदनत हहतशभ कभ प)तययध यहनथतहर(भकनमहयपगवथवह)चयल उलकयपयतय वद(शधदयहय अनतरहकह दहवदशनदशभयधऽवभनदवनत ॥)
१७.३ (अषयववमह) हम(ए)तवधऽषद पतययय (म)हतभ पगवथवम(ईचम)आलसय ॥ कतमहऽषद ॥
१७.४ (इ)यव महयपग(वथवयम) अपसश पवतवषतय ॥ आपध वय(यद) पवतवषतय वम(आयम)उ(रयकयशह पवतवषतभ ॥ भवतयम) आनम(अनद सम)यध यदयकयशह ववषमय वययवध
वयनतययपभ (कम )षम(ओ)भयवनत ॥ आपभ कशबधयभ पगवथवह(ंव) चयलयवनत ॥
१७.५ अयव पथमध हहतशभ पथमभ पतयम(अयध) महतभ पगवथवहचयलसय ॥
१७.६ पशनरपरव वभकशमरहवदरकध भववत महयनशभयवभ स परहतयव पगवथवहसवजयमवधवतषतयपमयरयव चयपसवजयव स आकम (आव)कमयरभ पगवथवन चयलयवत ॥
१७.७ वभकशरह दहवतय वय महवदरकय भववत महयनशभयवय सय परहतयव पगवथवहसवजयमवधवतषतयपमयरयव चयपसवजयमयकयवकमयरय पगवथवन चयलयवत ॥
१७.८ अयव वदतहयध हहतवश दरतहयभ पतययध महतभ पगवथवहचयलसय ॥
१७.९ पशनरपरव यवसमनम समयह बधवधसतवसतशवषतयदहववनकयययचचयशतवय मयतशभ कश कयववकयमतयतयथर तवसमनम समयह महयपगवथवहचयलशच भववत सम(अवरशचययव लधक उदयरहरयवभयसहन
सफश टध भववनत ॥)
१७.१० अवप तय लधकसय लधकयनतररकय अनधतमय अनधकयरतवमसय यतहमद सकययरचनदम( ब अमसयवम) एववमहवदर(कम )आवम(एववमहयनशभयवयवयभययभयव न पतयनशभवतसतय अ)वप
तवसमनम समयह उदयरहरयवभयसहन सफश टय भववत ॥
१७.११ तत यह (सतवय उप)पनयसतह तयम(आ)भ(यम)आनम(यधनयव सतवव दषटय सवजयननतह ॥ अनयहऽवप भवनतभ सतवय इहधप)पनयभ ॥ अनयहऽवप भवनतभ सतवय
इहधपपनयभ ॥
१७.१२ अयव तगतहयध हह(तशसतगतहयभ पतय)यध म(हतभ पम)ऋ(वथवहचयलसय ॥)
१७.१३ (पशनरपरव यवसमनम समयह बधवधसतवध मयतशभ कश )कहवनरषकयमतयतयथर तवसमनम समयह महयपगवथवहचयलशच भववत पकवरवदयवदनयह (ऽवप भ)वनतभ सतवय (इहधपपनयभ
॥)
१७.१४ (अयव चतशथर हहतशशचतशथरभ पतययध म)हतभ पगवथवहचयलसय ॥
१७.१५ पशनरपरव यवसमनम समयह बधवधसतवधऽनशतरयव समयकसवबध(वधमवधगचछतयतयथर तवसमनम समयह महयपगवथवह)चयलशच भववत पकवरवतम ॥
१७.१६ अयव पञमध हहतशभ पञमभ पतययध महतभ पगवथवम(ईचयलसय ॥)
१७.१७ (पशनरपरमयननद यवसमनम समयह तथयगतवसपररव)तर दयदशयकयरव धयमयर धमरचकव पवतरयतयतयथर तवसमनम समयह महयपगवथवहचयलशच भव(वत पकवरवतम ॥)
१७.१८ (अयव षषध हहतशभ षषभ पतययध महतभ पगवथवह)चयलसय ॥
१७.१९ पशनरपरव यवसमनम समयह तथयगतध जहववतसवसकयरयनवधषययययशभसवसकय(रयनशतसगजतयतयथर तवसमनम समयह महयपगवथवहचयलध भ)वतयशलकम (आपयतय वदशधदयहय अनतरहकह)
दहवदशनदशभयधऽवभनदवनत ॥
१७.२० अयम(अव सपमध हहतशभ सपम)तमम(अ)ंभ पतययध महतभ पगवथवहचयलसय ॥
१७.२१ पशनरपरव न वचरसयहदयनन तथयगतसययनश(पवधशहषह वनवयर)रधयतद पररवनवयररव भववषयम(अवत ॥ अतयथर तवसमनम) समयह महयपगवथवहचयलशच भवतयशलकयपयतय वदशधदयहय
अनतरहकह दहवदशनदशभयधऽवभन(दनम)तम(इ) ॥
१७.२२ अयमषमध हहतशरषम(टमभ पतययध महत)ंभ पगवथवहचयलसय ॥
१९.१ (गचछ तवमयननद ययवनतध वभकवशचयपयलव चथतयमशपवनवशतय ववहरवनत तयनम सवयरनशपसथयनशयलयययव सवनपयतय ॥)
१९.२ (एवव भदनत ॥ आयशषमयनयननदध भगवतभ पवतशशतय ययवनतध वभकवशचयपयलव चथतयमशपवनवशतय ववहरवनत तयनम सवयरनशपसथयनशयलयययव सवनपयतय यहन
भगवयवसतहनधपसवकयनतभ ॥ उपसवकमय भगवतभ पयदद वशरसय ववनदतवथकयनतहऽसथयतम ॥)
१९.३ (एकयनतवसथत आयशषमयनयननदध भगवनतवमदमवधचतम ॥)
१९.४ (ययवनतध भदनत वभकवशचयपयलव चथतयमशपवनवशतय ववहरवनत सवर त उपसथयनशयलयययव वनषणरयभ सवनपवततयभ ॥ यसयहदयनन भगवयनम कयलव मनयतह ॥)
१९.५ (अथ भगवयनम यहनधपसथयनशयलय तहनधपसवकयनतभ ॥ उपसवकमय पशरसतयवदकशसवघसय पजप एवयसनह नयषहदतम ॥ वनषद भगवयनम वभककनयमनतयतह सम ॥)
१९.६ (अवनतयय वभकवभ सवरसवसकयरय अधशवय अनयशवयवसकय ववपरररयमधमयररध ययवदलमहव वभकवभ सवरसवसकयरयनम सवसकररतशमलव ववरनतशमम ॥)
१९.७ तसमयतहमर(इ) वभकवध यह तह धममर(आ) दषधमरवहतयय सवव(रम)तनतह दषधमरसशखयय सवपरययम(अवहतयय सवप)रययसशखयय तह वभकशवभरदगह पयरवयपय (तथय
त)थम(आ) धयरवयतवयय गयहवयतवयय वयचवयतवयय यथहदव बहचयर वचरवसथवतकव सययतदववषम(यवत बहह )जनवहतयय बहह जनसशखयय लध(कयनशकमम)पयययथयरय वहतयय सशखयय
दहवमनशषययरयमम ॥
१९.८ कतमह तह धमयर दषधमरवहतयय (सववतरनतह द)षधमरसशखयय स(ंव)परययवहतययम(अ सवपरय)यम(अ)सम(उ)खयय तह वभकशवभरदगह पकवरवदयवदहवमनशषययरयमम ॥
१९.९ तदथय चतवयरर समगतयशपम(असथयनयवन चतवयरर) सम(अ)मयकपहयरयवन चतवयर ऋवदपयदयभ पञहवनद(ययवर पञ ब)लयवन सप बधधयङयनययययरषयङध मयगरभ ॥
१९.१० इमह तह धमयर दषधमरवहतयय सववतमर(अनतह पकवरवदयवदहवमनश)षययरयमम ॥
२०.१ तत भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥
२०.२ आगमययननद यहन कश षगयमकभ ॥
२०.३ एवव भदम(अनतम)ए(तयययश)षमयनयननदध भगव(तभ पतयशदषहतम ॥)
२०.४ (भ)गवयनम वथशयलहसयमनतकह नयवतकमनम दवकरहन सवरकययहन नयगयवलधवकतहनयवलधकम (अयवत ॥)
२०.५ (अदयकहदय)यशषमयनयननदध भगवनतव द(वकरहन सवरकययह)न नयगयवलधवकतहन वयवलधकयनतव दषटय पशनभरगवनतवमदमवधचतम ॥
२०.६ नय(हम)ए(तवपतययव भदनत तथयग)तय अहरनतभ समयकसवबशदय नय(गयवलधवकतमव)लधकयवनत ॥ कध भदनत हहतशभ कभ पतययध नयगयवलधवकत(सय ॥)
२०.७ (ए)वम(अमह)तदयननदथवमहतदयननद ॥ नयहह(तवपतययव तथयगतय अहरनतभ समयकसवबशदय दवकरहन सवरकययहन नयगयवलधवकतहनयवलधकयवनत ॥)
२०.८ (इदमयननद तथयगतसय वथशय)लययभ पवशचमव द(रम)शनव न भकय इह स(ंव)बशदध (वथशयलहमयगवमषयवत ॥ पररवनवयररयय गवमषयवत मलयनयमशपवतरनव यमकशयलवनमम
॥)
२०.९ (अथयनयतरध वभ)कशसतसययव वहलयययव गयथयव बभयषह ॥
२०.१० इ(दमपवशचमकव नयथ
वथशयलययसतव दशरनमम ॥
न भकयभ सशगतध बशदध
वथशयलहमयगवमषयवत ॥
वनवयररयय) पययतधऽयव
मलयनयमशपवतरनह ।
२१.१ अथ भग(वयनम वगवजषश जनपदहषश चययर चरङहषगयमकमनशपयपभ कश षगयमकह ववहरतयशतरहर गयम)सय वशवशपयवनह ॥
२१.२ तत भगवयनम वभककनयमनतयतह ।
२१.३ इतहमयवन वभकम(अवभ शहलयवन ॥ अयव समयवधभ ॥ इयव पजय ॥ शहलपभयववतभ समयवधवशचरवसथवतकध भववत ॥ पजयपररभयववतव वचतव समयगहव ववमशचयतह
रयगदहषमधहहभयभ ॥)
२१.४ (एवव समयकसशववमशकवचत आयरशयवकभ समयगहव पजयनयवत ॥)
२१.५ (कहरय मह जयवतरवषतव बहचयर कग तव कररहयव नयपरमसमयदवव पजयनयवम ॥)
<वहएररव वतबम. उनदसकम . उदयन; चमf. मपसपम. ४९५>:
कश ष गणड आम च
जमबश शकपर तकल हवसत च ॥
गयमद (च) वगवजमलद
भधगनगरकव तथय ।>
२१.६ (यथय कश )षगयमक एवव गणडगयमकध दधरगयमकभ शकपगर यमक आ(मगयमकध जमबशगयमकध हवसतगयमकभ ॥)
२१.७ (वगवजगयमकयनमलगयमकयदधगनगरकमनश)पयपभ ॥ भधगनगरकह ववहरतयशतरहर गयमसय वशवशपयवनह ॥
२१.८ त(तम)रम(अ भगवयनम वभककनयमनतयतह ॥)
२१.९ (इतहमयवन वभकवभ शहलयवन पकवरवदयवदयप)रमसमयदयवव पजयनयवम ॥
२४.१ तत भगवयनययशषमनतमय(ननदमयमनत)यतह ॥
२४.२ तसमयत(रम)हम(इ) त आननद वभ(कशवभभ) सकतयनतपवतसररथभरववतवयव न पशदल(पम)रम(अवतसररथभ ॥)
२४.३ (कथव) वभकशभ सकतयनतपवतसररध भववत न (पशदलपवतसररभ ॥)
२४.४ इहयनम(अ)नद वभकशरयगचछम(एतस एवव) वदहतम ॥
२४.५ सवमशखव मह भगवतधऽवनतकयचछछ तव सवमशखम(अमशदहग हतमयव ध)मरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥
२४.६ तम(असय वभकवसतनम) नधतसयहवयतम(अ)वयव नयवसयदवयतवयमम ॥ अनशतसयहवयतवयनवसयदवयतवय शधतमवधय(य तयवन प)दवयवजनयनयशदह ग सकतहऽवतयरम(अवयतवयव
ववन)यम(ए) सवदशरवयतवयमम ॥ यवद सकतमब(ए)ऽवतययरमयरय ववनयह सवदशयरमयनयभ सकतह नयवतरनम (वत ववनयह) न सवदशयनतह धमरतयव च ववलधमयवनत (स एव)ंव
सययदचनहयभ ॥
२४.७ अदययशषमवनमह धमयर न भगवतय भयवषतयभ ॥ आयशषमतय वय इमह धमयर दश(गगरहहतयसतथय) हहमह धमयरभ सकतहऽवतययरमयरय ववनयह सवदम(अशयरमयनयभ) सकतह नयवतरवनत
ववनयह न सवदशयनतह धमरतयव च ववलधमयवनत ॥
२४.८ नययव धमर नययव वव(नयध नहदव शयसम)तशभ शयसनवमवत वववदतवय छधरवयतवययभ ॥
२४.९ पशन(रप)रमम (आननद) वभकशरयगचछहतस एवव वदहतम ॥
२४.१० अमशवषमनयवयसह महयनम वभकशसवघ(ंभ पवतवसवत ससथववरभ सपमधकभ ॥)
२४.११ (सवमशखव मह तसय महतध वभकशसवघसययवनतकयचछछ तव सवमशखमशदहग हतमयव धमर)ऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥
२४.१२ तसय (वभकवसम) त(नधतसयहवयतवयव नयवसयदवयतवयमम ॥ अनशतसयहवयतवयनवसयदवयतवय शधतमवधयय तयवन पदवयवज )नयनयशदह ग सकतहऽवतयरवयतवयव ववनयह
सव(दशरवयतवयमम ॥ यवद सकतहऽवतययरमयरय ववनयह सवदशयरमयनयभ सकतह नयवतरवनत ववनयह न सव )दशयनतह धमरतयव च ववलधमयवनत स एवव सययद(चनहयभ ॥)
२४.१३ (अदययशषमवसतहन महतय वभकशसवघहन धमरसववजनय च ववनयसववजनय चयधमरशचयववनय)शच भयवषतभ ॥ आयशषमतय वय इमह धमयर दशगगर(हहतयसतथय हहमह धमयरभ
सकतहऽवतययरमयरय ववनयह सवदशयरमयनयभ सकतह नयवतरवनत ववनयह न सवदशयनतह धमर )तयव च ववलधमयवनत ॥
२४.१४ नययव धमर नययव ववनयध (नहदव शयसतशभ शयसनवमवत वववदतवय छधरवयतवययभ ॥)
२४.१५ (पशनरपरमयननद वभकशरयगचछहतस एवव वदहतम ॥)
२४.१६ ()(अमशवषमनयवयसह सवब)हह लय वभकवभ पवतवसवनत सकतधरय ववन(यधरय मयतगकयधरयभ ॥)
२४.१७ (सवमशखव मह तहषयव सवबहह लयनयव वभककरयमवनतकयचछछ तव सवमशखमशदहग हतमयव धमरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनव)
२४.१८ (तसय वभकवसतनधतसयहवयतवयव पकवरवदयवतस) एवव सययदचनहयभ ॥
२४.१९ अदययशषमवसतथवभरकशवभधर(मरसववजवभशच ववनयसववजवभशचयधमरशचयववनयशच भयवषतभ ॥ पकवरवदम)
२४.२० (ययववदवत वववदतवय छधरवयतवययभ ॥)
२४.२१ (पशनरपरमयननद) वभकशरयगचछहतस एवव वदहतम ॥
२४.२२ अमशवषमनयवयसह (वभकशभ पवतवसवत सथववरभ ..............) <= २४.४५>
२४.२३ (सव)मशखव मह तसय वभकधरवनतकयचछछ तव सवमशख(मशदहग हतमयव धमरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥)
२४.२४ (तसय वभकवसतनधतसयहवयतवयव पकवरवदयवतस एवव सययदचनहयभ ॥)
२४.२५ (अदययशषमवसतहन वभ)कशरय धमरसववजनय च ववनयसववजनय चय(धमरशचयववनयशच भयवषतभ ॥ पकवरवदम)
२४.२६ (ययववदवत वववदतवय छधरवयतवययभ ॥)
२४.२७ (पशनरपरमयन)नद वभकशरयगचछहतस एवव वदहतम ॥
२४.२८ सवमशखव मह भगव(तधऽवनतकयचछछ तव सवमशखमशदहग हतमयव धमरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥)
२४.२९ (तसय वभकवसतनधतसयहवयतवम)यम(अव) नयवसयदवयतवयमम ॥ अनशतसयहवयतवयनवसय(दवयतवय शधतमवधयय तयवन पदवयञनयनयशदह ग सकतहऽवतयरवयतवयव ववनयह
सनदशरवय)तवयमम ॥ यवद सकतहऽवतम(आ)यरमय(रय ववन)यह सनदशयमर(अमय)नयभ सकतहऽ(वतरवनत ववनयह सवदशयनतह धमरतयव च न ववलधमयवनत स एवव सययदचनहयभ ॥)
२४.३० (अदययशषमनम)नम (इ)मह धमयर भगवतय भयवषतयभ ॥ आयश(षमतम)आ चहमह धम(अरम)मम(आ)ंभ सशगहग हतय(सतथय हहमह धमयरभ सकतहऽवतययरमयरय ववनयह
सवदशयरमयनयभ सकतहऽवतरवनत ववन)यह सवदशयनतह धमरतयव च न ववलधमयवनत ॥
२४.३१ अयव धमरऽयव वव(नय इदव शयसतशभ शयसनवमवत वववदतवय धयरवयतवययभ ॥)
२४.३२ (पशनरपरमयननद वभकशरयगचछहतस) एवव वदहतम ॥
२४.३३ अमशवषमनयवयसह महयनम वभकशसवघभ पवत(व)सवत स(सथववरभ सपमधकभ ॥)
२४.३४ (सवमशखव मह तसय महतध वभकशसवघसययवनतकयचछछ तव सवमशखमशदहग हतमयव धमर)ऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥
२४.३५( तसय वभकवसतनम)ओतसयह(वयतवयव पकवरवदयवतस एवव सययदचनहयभ ॥)
२४.३६ (अदययशषमवसतहन महतय वभकशसवघहन धमरसववजनय ववनय)सवजम(ञम)इनयत धमरशच ववनयशच (भयवषतभ ॥ आयशषमतय) चह(मह धमयरभ सशगहग हतयसतथय हहमह धमयरभ
सकतहऽवतययरमयरय ववनयह सवदशयरमयनयभ सकतहऽवतरवनत ववनयह न सवद)म ऋशयम(अनतह) धमरतयञ न वव(लधमयवनत ॥)
२४.३७ (अयव धमर)ऽयव वव(नय इदव शयसतशभ शयसनवमवत वववदतवय धयरवयतवययभ ॥)
२४.३८ (पशनरपरमयननद वभकशरयगचछहतस एवव वदहतम ॥)()
२४.३९ ()(अमशवषमनम)नयवयसह सम(अव)बहह लय वभकवभ पवत(वसवनत सकतधरय वव)नयध(रय मयतगकयधरयभ ॥)
२४.४० (सवमशखव मह तहषयव सवबहह लयनयव वभककरयमवनतकयचछछ तव सवमशखमशदहग हतमयव ध)मरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥
२४.४१ (तसय वभकवसतनधतसयहवयतवयव) पकवरव(दम) यम(आ)वतस एवव (सययदचनहयभ ॥)
२४.४२ (अदययशषमवसतथवभरकशवभधरमरसववजवभशच ववनयसववजवभशच धमरशच ववन)यशच भयवषतभ ॥ आयशषमतय चहमह धमयरभ सशगहग हतयसतथय हह(मह धमयरभ सकतहऽवतययरमयरय
पकवरवदयवदम)
२४.४३ (अयव धमरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनवमवत वववदतवय धयरवयतवययभ ॥)
२४.४४ पशनरपरमम (आननद) वभकशरयगचछहतस ए(व)ंव (वदह)तम ॥
२४.४५ अमशवषमनयवयसह वभकशभ पवत(वसवत सथववरभ ..............) <= २४.२२>
२४.४६ (सवमशखव मह त)सय वभकधरवनतकयचछछ तव सवमशख(मशदहग ह)तमयव (धमरऽयव ववनय इदव शयसतशभ शयसनमम ॥)
२४.४७ (तसय वभकवसतनध)तसयह(वयतवयव पकवरवदयवतम) सम(अ) एवव सययदचनम(ई)यम(अभ ॥)
२४.४८ (अदययशषमवसतहन वभकशरय धमरसववजनय च ववनयसववजनय च धमरशच ववनयशच भयवषतभ ॥ पकवरवदम)
२४.४९ (ययववद)तम(इ) वववदतवय धय(रवयतवययभ ॥)
२४.५० (ततमब)आननद यह तह पकवरकयशच(तम)वम. .................. (नययव धमर नययव ववनयध नहदव) शयसतशभ (शयसनवमवत) वववदतवय छधरवयतवययभ
॥
२४.५१ त(तयननद यह तह .....................) (अ)यव धमर (ऽयव ववनय) इदव शयसतम(उभ) शयसन(वमवत वववदतवय धयरवयतवययभ ॥)
२४.५२ (एवमहवयननद वभकशवभभ सकतयनतपवतसररथभरववतवयव न पशदलपवतसररथभ ॥)
२७.१ तत भगवयनययशषमनतम(अमयननदमयमनतयतह ॥)
२७.२ आगमययनम(अनद यहन कश वशनगरह ॥
)२७.३ (एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ प)तयशदषहतम ॥
२७.४ अथ भगवयनमलहषश जनपदहषश चययर चरनम त(तयनतरय च पयपयमम) अनतम(अ)रय च नदन वह(रणयवतहमधवपवतपनध मयगयरदवकमयम)
२७.५ (आयशषमनतमयननदमयमनतय)तह ॥
२७.६ पजयपययननद तथयगतसय चतशगशररमशतरयस(ङव पगषह म आवव)लययवत तय(ंव) तम(आवदयययमवयषयह ॥)
२७.७ (एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ पवतशशतय) लघश लघवहव चतशगशररमशतरयसङव पजपय भगम(अवनतवमदमवधच)तम ॥
२७.८ पजपसतथयग(तसय चतशगशरर उतरयसङभ ॥ यसयहदयनन भगवयङयलव मनयतह ॥)
२७.९ अथ भगवयङरगशरयव सवघयवटव वशर(वस पवतषयपय दवकरम)एन पयशवरन शयययव (कलपयवत पयदह पयदमयधयययलधकसवजह पवतसमगतभ सवपजयन) उतथयनसवजयव मनवस
कश वयररभ ॥ तत भग(वयनययशषमनतमयन)नदमयमनत(यतह ॥)
२७.१० (गचछयननद नदयभ कश कश सतयययभ पयतहर उदकमयहर य)तधऽहव पयनहयव पयसययवम गयतयवर च पररषहकययवम ॥
२७.११ एवव भदनतह(तयययशषमयनयननदध) भगव(तभ पवतशशतय पयतव गगहहतवय जगयम यहन नदह कश कश सतय ॥)
२७.१२ (तहन ख)लश समयहन नदयभ कश कश सतयययभ पञमयतयवर शकटशतय(नयवचरवयवतकयनतयवन ॥ तथरदकव ववलधवडतव लशवठतमयववलमम ॥)
२७.१३ (अथ आयशषमयनयननदध नदयभ कश कश सतयययभ पयतहर पयनहयमयदयय यहन भगवयवसतहनधपजगयम ॥ उपहतय भगवनतवमदमवधचतम ॥)
२७.१४ (अत भदनत नदयभ कश कश सतयययभ पञमयतयवर शकटशतयनयवचरवयवतकयनतयवन ॥ तथरदकव ववलधवडतव लशवठतमयववलमम ॥)
२७.१५ (तहन भदनतधदकह न भगवयनमशखव पररवषञतश पयदद पकयलयतश ॥ असमयददनतयववदकरह नदह वहरणयवतह ॥ तत भगवयनम पयनहयव पयसयवत गयतयवर च पररषहकयवत ॥)
२७.१६ (अथ भगवयवसतहन पयतधदकह न पयदद पकयलयवत मशखव पररवषञवत ॥ अतध ववशयनतभ सशवखत उतथयय नयषहदतपयरङमयभशजयजशर कययव पवरधयय पवतमशखव
समगवतमशपसथयपय ॥)
२९.१ तत भगवयनययश(षम)मम(अ)नतमयननदमयमनतयतह ॥
२९.२ आग(मययननद यहन नदह वहरणयवतह ॥)
२९.३ (एवव भदनतहतयययशषमय)नयननदध भगवतभ पतयशदषहतम ॥
२९.४ अथ भगवयनम यहन नदह वहरणयवतह तहनधपजगयमम (ओपहतय नदय वहरणयवतययसतहरह वनवयसनमहकयनतह सथयपवयतवय नदन वहररम)यम(अ)वतहमभयवगयह गयतयवर पररवषचय
नदन वहरणयवतन पतयश(तथम)आ(य नयषहददयतयवर ववशधषयनम ॥)
२९.५ (अथ भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥)
२९.६ सययदयननद चशनदसय कमयररपशतसय ववपवतसयरभ परह(षयमयपयवदतभ ॥ तसय तह चशनद न लबधमलयभय ॥ तसय तह दशलरबधव न सशलबधव य)सयम(अ) तह शयसतय
पम(अ)शचम(इ)मव वपणडपयतव पररभशजययनशपवधशहषह वनवयररधयतद प(ररवनवगतर भ ॥)
२९.७ (वदववधयननद चशनदसय कमयररपशतसय ववपवतसयरररध कदकग तयव वम)इनधदवयतवयमम ॥
२९.८ सवमशखव म आयशषमवशचशनद भगवतधऽवनतकयचछछ तव सवमशखम(अमशदहग हतव दद वपणडपयतद समसमद ववपयकह न ॥)
२९.९ (यव च वपणडपयतव) भशकतवय बधवधसतवधऽनशतरयव समय(कस)ंवबधवधमवभसवबशदभ ॥
२९.१० यव च वपणद(पयतव भशकतवय तथयगतधऽनशपवधशहषह वनवयररधयतद पररवनवयरसयतह ॥)
२९.११ (इमद दद वपणडपयतद) समसमद ववपयकह न ॥
२९.१२ तवददमयननद चशनदहन कमयररपशतरह ययशभसव(वतरनहयव कमर कग तव वररसववतरनहयव बलसववतरनहयव भधग)सववतरनहयव सवगरसववरम(त)नहयमथशम(व)यरसवव तरनहयव कमर कग तव भववषय(वत
॥)
२९.१३ (अथययशषमयनयननदध भगवनतवमदमवधचतम ॥)
२९.१४ (अयमययशषमयञछनदशचणडध रभसभ परषध रधवषत आकधश)कध वभकक(रयमम ॥ त)सयम(आ)समम(आवभरम) भद(नम)त (भ)गवतम(ओ)ऽतययम(आ)तकथम(अव
पम)रम(अ)तम(इ)पम(अत)वयम(अमम ॥)
२९.१५ छम(अनम)दम(अ) आ(ननद वभकशमरमयतयययदबहदणडहन तजरनहयभ ॥ बहदणडहन तवजरतशचहवदपवतसयर)वशम(अ)मयपतसयतह तथयसवववगशच कयतयययनयववयदहनयववयवदतवयभ
॥
३०.१ तत भगम(अवम)आ(नययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥)
३०.२ (आगमययननद यहन कश वशनगरह ॥)
३०.३ (एवव बदनतहतयययशषमयनयननदध) भगवतभ पतयम(अ)शदषहतम ॥
३०.४ अथ भगवयननतरम(आ) च नदह(ंव) वहरणयवतहमनतरय च कश वश(नगरन मलहषश जनपदहषश चययर चरनतयनतरयधवपवतपनध मयगयरदवकमयययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥)
३०.५ (पजयपयय)ननद तथयगतसय चतशगशररमशतरयसङव पगषह म आववलययवत तम(आ)ंव तयवदयययमम(अवयषयह ॥)
३०.६ (एवव भदनतहतयययशषमयनयननदध भगवतभ पवतशशतय लघश लघवहव चतशगशररमशत)रयस(ङम )गव पजपय भगवनतवमदमवधचतम ॥
३०.७ (पम)रजपसतथयगतसय चतशगशरर (उ)तम(अरयसङभ ॥ यसयहदयनन भगवयङयलव मनयतह ॥)
३०.८ (अथ भगवयङरगशरयव सवघयवटव वशरवस पवतषयपय) दवकरहन पयशवरन शयम(यम)आव कलपयवत पयदह पयदमयधयययलधकसवजह (पवतसमगतभ सवपजयन उतथयनसवजयव मनवस
कश वयररभ ॥)
३०.९ (तत भगवयनययशषमनतमयननदमयमनतयतह ॥)
३०.१० (पवतभयनतश) त आननद बधधयङम(आ)वन ॥
३०.११ समगवतसवबधधयङव भदनत भगवतय सवम(अयमवभजयतव समयगवधगतव सशवययखययतव वववहकवनवशतव ववरयगवनवशतव वनरधधवनवशतव वयवसगरपरररतमम ॥)
३०.१२ (धमरववच)यध वहयर पम(रम)ईवत(ंभ) पम(रसवबधभ) समम(आ)वध(र)पह(कय च सवबम)ओधम(य)ङव (भदनत भगवतय सवयमवभजयतव समयगवधगतव सशवययखययतव
वववहकवनवशतव ववरयगवनवशतव वनरधधवनवशतव वयवसगरपरररतमम ॥)
३०.१३ (पवतभयतव त आननद वहयरमम ॥)
३०.१४ (पवतभयतव भगवनम वहयरमम ॥)
३०.१५ (वहयरमयननदयसहववतव भयववतव बहह लहकग तमनशतरसमयकसवबधधयह सववतरतह ॥)
३०.१६ (एवमशकतवय भगवयनशतथयय नय)षहदतपम(अरम)यम(अङ)मयभशजयजशर कययव पवरधयय पवतमशख(ंव) समगवतमशपम(असम)थम(आपय ॥)
३०.१७ (अ)थयनयम(अतमध वभकशसतसययव वह)लयययव गम(आ)थय बभयषह ॥
३०.१८ मधशरम(अव) धमर(ंव) शधतशव
गलयनयम. + + + + + + + + + ॥
+ शयसम(तम)आ वभकधऽवददम. + + + +
+ बधधयङयवन वतरनतह । १
३०.१९ <वछनम.>
३०.२० सयवधवतयवदतसथववरध
ऽपयम(आ)ननदभ प + + + + + + + ॥
शशकय हहतह धमयरभ
सवनत ववरजस(ंभ) पवचनहनम(अ) । २
३०.२१ समगवतववचयद वहयर च
पहवतभ प(सबधम)इ(यर)थम(आ) समयवधशच ॥
सधपहकयणयहतयवन वह
बधधय(ङयवन) + + + + + । ३
३०.२२ बधधयङकथयव शशतवय
बधधयङयनयव रसव स ववजयय ॥
बयढम . + + + + +
+ + धयदवयशवतथत + + । ४
३०.२३ सधऽवप वह धमरसवयवम
धमरसयय + + + + + + .आ ॥
इचछवत धमर शधतशव
न शधतवयभ कथव सधऽनयथभ । ५
३०.२४ यधऽपयम(अगध वभकशशच
पजयवयनम दश)बलह(न वन)वदरषभ ॥
सधऽवप जगयम गलयनध
धमरशवरयथरमशपवतषयभ । ६
३०.२५ शगणववनत तहऽवप (सकतध)रय
(ववनय)धरय मयतगकम(आ)धरयशचथव ॥
कश शलयनयम. + + + +
(न शधतवयभ कथव सधऽनयथभ) । ७
३०.२६ शगणववनत यथयधमरमम
आजयवचतम(तम)अव + + उपसथयपय ॥
पहवतव तम(अ)थय लभ(नम)तह
(वनरयवमषम)एषश (बशदवचनहषश) । ८
३०.२७ पमब(ई)वतमनभ पम(रम)असवबधभ
कययहऽवसमनम स सश(ख) + + + + + ॥
+ + + (समय)वधव
+ + + + वप सवसपम. + + । ९
३०.२८ चम(इ)तह समयवहतह ववशवह
सवसकय(र)शरर(ंव न गचछवनत ॥
सवसयर)भम(अ)वगम(अ)वत(भम)यम(ओ)
वम(इ)रकवचतय ववमशचयनतह । १०
३०.२९ + + + + + +
+ + + + (दहवहषम)उ मनशजम(ए)षश ॥
वनरपयदयन इव वशखह
पम(अररवनवयरसयवनत भकतवयहरनम । ११
)३०.३० + + + + + वमह
धमरशवरव वजनहन वनवदरष(मम ॥)
+ + + + + +
+ + + + + + + सतश । १२
३१.१ (सतम.इइ) तत भगवयनययश(षमनतमयननदमयमनतम)रम(अय)वत ॥ आगमययननद यहन कश वशनगरह ॥ एवव भदनतह(तयययशषमयनयननदध भगवतभ पतयशदषहतम ॥)
३१.२ (सतम.इइ) अशदषशभ कदवशनयगरयरयव म(लपमशखयभ पञ च) मलशतयनयनयतरवसमव सवसथयगयरह सवनषणरयवन सम(अवनपवततयवन ॥ भगवयनमलहषश जनप)दहषवनशपकवरर
चययर चरव पयपयमनशपयपभ पयपम(आययव ववहरवत जलशकम)आवनषणडह ॥ तमहनव (पय)पहयकय मलयभ परमयय मयनम(अनयय मयवनतवनतभ परमयय पकजन)यय पकवजतवनतभ परमयय
गम(उरकयर)तयय (गशरकग तवनतभ ॥) पशनसम(तम)एषयमगम(रम)एर परम(ई)तहनयनशतरहर धरम(मदय)नह(नधपकग तम). + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + + वत भगवय(ंव) भम(इ)कम(उ)सम(अव)घम(अपररवगतध) वभकश(सवघपशरसकग तध
कश वशनगरहमयगवमषयतयसमयकव गयमकहतह ॥)
३१.३ (सतम.इइ) + + + + + + + + + + + + + + +(आ)तमवहतहहतधभ सवयरनम कश वश + + + + + + शध + + + सशवह + +
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + छम(अ)तधम(वम)अजपतयकयवशचयरधपयम(ए)म महयवशच
पसथयपयहम + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + ततभ पशचयतसवरषयव पतयशदमनमहव
शहयभ सययतम ॥
३१.४ (सतम.इइ) ततसतह स(रम)वह + + + सम(अव)मधदमयनय ए + + + + + + + + + + + + + + (ववशधध)यववत सम(उ)सनयव सशसवमगषयव
कग तवय सवयरलङम(आ)र(वम)इभकषरथववरभकषयवनत परहतथशचम(अ ग)नधथमयरलयथभ पशषपथधकरपथ(ंभ) + + + + + + (छतधवजपतयकयवशचयरधप)यवनत (यम)एन च मयगरर
भगवयव वनययरवत तम + + (पतयशदव)तश(ंव पकय)नतयभ ॥
३१.५ (सतम.इइ) तहन खलम(उ स)मयहनयनतरय चम(अ) + + + + + + + + + + + + + (उतरह म)हतह पगथवहवशलय समवरदय असथयनह
रयजपम(र)दह + + + + + उ + (ष)षम (इ)हसतपमय(रम)अमकधवरतधऽभयशदतय तमब(इवशतम). + + + + +
३१.६ (सतम.इइ) + + + + + + (ननश व)यवममयव महतन पगथवहवशलयमसमयतपदहशम(आदम) उतकम(एपम)सयय(मभ ॥ यतम)रम(आसमयतम)
पदहशम(आदशतम)वकपहमम(अ) ततम(रय)समयकव मयगरशच सशशध(वधतभ सययतम ॥) + + + + + + + + + + + + + (असमय)कव च वदवश वदककदयरभ
कलययरकफवतरशबदशलधकधऽभयशदचछहतम ॥
३१.७ (सतम.इइ) (अथ कदवश)नयगरय मलम. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + उतरह सय महतह
पगथवहवशलय ॥ असमयतपदहशय(तम) प(कहपम)सययम(ंभ) + + + + + मह रम. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
(शगणवनतश) भम(अ)वनतभ कदवशनयगरम(आ) मलय वय मल + + + + + + + + ंव पय + + + + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + (व)यवममयमवप महतन (पगथवहवश)लम(आमसमयतपदहशयदशतकहपसययमभ ॥
यतय)समम(आतम) पदहशम(आदशवतकपहम ततय)समयकम (अव) मम(आरम)गशच सम(उशध)वधतभ सययतपक(रम)ववदम(ययवतकलययरकफवतरशबदशलधकधऽभयशदचछहतम ॥)
३१.८ (सतम.इइ) (तथय भवतश कदवशनयगरय) मलय(ंभ प)रसपरयनम पतयशदषशभ पतयहकपतयहकव भदहषश ययनहषववधरहम. + + + + + + + + + + + +
+ + + + कश लबलरपथशचम. + + + + + + + + नतम. महयशबद(ंव) पकवहडयनतभ वकवलवकलययमयनय हषयसतशषय उदगयभ पमब(ई)वतसदमनसयजयतयभ + +
+ + (मह)तयय ऋदधयय कश वशनग(ययर वनषकमययनहकशतय)नयशवधषबनहलगवयवपतहनयमगषभगजगनधहवसतनयमयदयय यहन सय म(हतह) पगथवह(वशलय तहनधपज)गमशभ ॥
३१.९ (सतम.इइ) उपहतय तयव महतन (पम)ऋ(थवहवशलयव न)लरजवय बहह शध वहषयवनत कह वचवनशयरहमयबधय मशञबलबजरजवय कम . + नय(क)षरयवनत पररक + + +
+ + फलशतथमकरलत उदतशरमम + + + + + + नतशव
३१.१० (सतम.इइ) कह वचदजपहयरथशचकरवर यतशव कह वचचछरहरबलह(न) सनम(अद) म औषमब . + चयलवयतशव कह वचदषभ + + + शचम(अ) पयतवयतशव कह वचदवसतयक(थ) + +
+ वयतशव कह वचददषधबलथ(रम) नम(आ)शवयतशव कह वचनमनतबलथरनत(रम)धयपवयतशवमचछम(अनम)वत ॥
३१.११ (सतम.इइ) तहषयमहववरपयरयमश(तमव) वयययचछतयव कवचदसमयतपदहशम(आतम) + + + + + + + + + + + + + ॥ तहऽशवम(आसयभ)
कयनतकययय(ंभ) पयगभयरकययय ववहतपमब(आरय) नथ(व शकनशव)वनत तयव मह(तन वशलयव) चयलवयतशव कश तभ पशनरचछब वयतशव (पम)रम(अवतरवय)तश(मम).
३१.१२ (सतम.इइ) अथ भगवयव वभकशसवघपररवगतध वभकशसवघपशर(सम)कग (तम)ओ (ऽनशपकवरर चययर चरनम यहन) सय महतह पगथवहवशलय (तहनधपजगयम ॥)
३१.१३ (सतम.इइ) (अथ कदवश)नम(आ)गरय मलय भगवनतव दकरत एवयगचछनतव दषटय च पशनहरषयसम(तश)षय (उदगयभ पहवतसदमनसयजयतय) गशरगदरवजयतय सम. +
+ + + + + + + + + (भ)गम(अ)वतपयदद वशरसय वनदवनत भगवनतव वतपदवकरहकश वरनतम(इ) + + + + + + + + + + + + + +
३१.१४ (सतम.इइ) (एकम )आनतवसथतयनम कदवशनम(आगरयनमलयनम भगवयवन)दमवधचतम ॥ वकमहतदयरबधव कश मयरकयभ परमहर च महतय पम(अरयकमहर ॥)
३१.१५ (सतम.इइ) + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + (वय)ंव भदनतयशदषम कदवशनयगरय मलयभ ॥ भगवयव
मलहषश जनपदह(षवनशपकवरर चययर चरनम पयपयमनशपयपभ पयपयययव ववहरवत जलशकयवनषणडह ॥ तमहनव पयपहयकय) मलयभ परमयय मयननयय मयवन(तवनतभ परमयय पकजनयय पकवजतवनतभ
परमयय गशरकयरतयय गशरकग तवनतभ ॥ पशनसतहषयमगहर) पम(र)रहतहनयनशतरहर धमरदयनहनधपकग (तम). + + + + + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + (वत भगवयव वभकशसवघपररवगतध वभकशसवघपशरसकग तध कश वशनगरह)मयगवमषयतयसमय(क)ंव गयमकहतह
॥ शम(र)तम(वय)
.................... गधá ए लमचकह <मयतयवपतगकबल, पशणयबल, पजयबल, ऋवदबल, भयवनयबल> ......
३१.१६ (सतम.इइ) + + + चम. तव + + + पकररमनकनमववकलम(अमम) + + (अ)वभसववकपय सववपणडवयतवय तम(अदम) ऋ(वदबल) + + + + + +
मकयषरवदववकह (न) + + + + + + शम. पमब. नम. .धम. + + वनदव तथयगतसय भयवनयबलमम ॥
३१.१७ (सतम.इइ) कफदशह(न) भम(अ)दनत मयतयपथतगकहर बलहन स(मनवयगतयसतथयगतय अ)हरनतभ समयकसवबशद( म आभ) ॥
३१.१८ (सतम.इइ) (इचछथ) यकयव वयवसषयसतथयगतसययवनतकयतथयगतयनयमहरतयव समयकसवबशदयनयव मयतयपथतग (कव बलव शधतशमम ॥)
३१.१९ (सतम.इइ) (परमव भदनम)त भगववनचछयमभ परमव सशगतहचछयमभ ॥
३१.२० (सतम.इइ) तहन वह यकयव वयवसषयभ शगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥
३१.२१ (सतम.इइ) यम(अदशयनयव पयकग )तयनयव गवयनयव बलव तदहकसय नहलगवसय बलमम ॥ यदशयनयव नहलगवयनयव बलव तदहकसय महषरभसय बलमम ॥ यदशयनयव
महम (अषरभयनयव बलव तदहक)सय (चम)रसय बलमम ॥ यदशयनयव चमरयरयव बलव तदहकव खडगबलमम ॥ यदश खडगबलयवन तदहकसय पयकग तसय हवसतनध बलमम ॥ यम(अदशयनयव
पयकग तयनयमम) ह(सम)तम(इनयव) बलव तदहकसय वयमयनशकहवसतनध बल(ंव) ॥ यदशयनयव वयमयनशकहवसतनयव बलव तदहकसय करहरकसय हवसतनध बलमम ॥ यद ( म अशयनयव
करहरकहवसत)नयव बलव
तदहकसय करयडहवसतनध बलमम ॥ यदशयनयव करयडहवसतनयव बलव तदहकसय नहलवगरहहवर सतनध बलमम ॥ एवव पहतवगरह (लरवहतवगरहभ शवहतवग)रहभ सदगवनधकसय
मधशगवनधकसयधतपलगवनधकसय कश मशदगवनधनध बलमम ॥ यदशयनयव कश मशदगवनधनयव बलव तदहकसय (पदहवसतनध बलमम ॥ य)दशयनयव पदहवसत(नयव ब)लम(अ)ंव (त)दहकसय
महयपदहवसतनध बलमम ॥ यदशयनयव महयपदहवसतनयव बलव तदहकसय (हम )ऐ(मवतसय हवसतनध बलमम ॥ य)दशयनयव हथमवम(अतयनयव हवसतनयव ब)लम(अव) तदहक(सय)
गम(अ)जम(अ)गनधहवसतनध बलमम ॥ यदशयनयव गजगनध(ह)वसतनयव बलव तदहकसययधरमहय(नवगनध
बलमम ॥ यददयधरधरमहम)आनम(अ)गम(नम)इ(नम)ओ(बरलव तदहक)सय म(हयनवगनध ब)लमम ॥ य(दम) दम(अशम)आ(नम)आव (म)हयनवगनयव बलव त(दहकसयय)धरपसकवनदनध
बलमम ॥ यददयध(रधरपसकवनदनधबरलव तदह)कसय पसकम (अवनदनध ब)लमम ॥ यदशयनय(ंव पम)रम(अ)सकनदम(इ)नयव बल(ंव) तदम(ए)कम (असय) + + + +
(ब)लमम ॥ यदशम. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + (ए)क(ंव) वरयङबम(अलमम) ॥ यदशवरयङबलयवन
तदहकमधरनयरयय(रबलमम) + + ॥ यददयधरधरनम(आरययरयधबरलव तदहक) + + + + + + + + + कयवन तमब. + + + (नयरय)यरबलशतयवन तदहकसय
तथयगतसययहमर(अतभ समय)कसम(अव)बशदसय (बलमम) ॥
३१.२२ (सतम.इइ) + + + + + + + + ङह न + + + + + + + + + + + + (ब)लव धयरयवनत तथयगतय अहरनतभ समयकस(ंवबशदयभ
॥ यह चयतहतय) यह चयनय(गतयसतथयगतय अहरनतभ स)मयकस(ंव)बशद( म आ)ंभ सवर (स)मसमयभ समसवरयभ समलकरयभ समगशरतशलम(यम)आ + + + + + + +
प + + + + + + + + + + (आयशषय शरहर)दहहहन च ॥
३१.२३ (सतम.इइ) ईदशहनम(अ) वयवसषय मयतयपथतगकहन बलहन समनवयगतयसतथयगम(अतय अहरनतभ पकवरवदयवदययशषय शरहरदहहहन च ॥)
३१.२४ (सतम.इइ) (शशतमसमयवभरहव) भगवतधऽवनतकयतम(तथय)गतयनयमहरतयव समयकसवबशदयनयव मयतयपथतगकव बलमम ॥
३१.२५ (सतम.इइ) (कफदशहन भदनत पशणयबलहन समनवयगतयसतथयगतय अहरनतभ समयकम )सवबद श यभ ॥
३१.२६ (सतम.इइ) इचछथ यकयव वयसम(इषयसम) तथयगतसययवनतकयतथयगतयनयमहरतयव समयकसवबश(दम)धम(आनयव पशणयबलव शधतशमम ॥)
३१.२७ (सतम.इइ) (परमव भदनत भगववनचछयमभ परमव सशगतह)चछयमभ ॥
३१.२८ (सतम.इइ) तहन वह यकयव वय(वस)षयभ शगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रतम(अ भयवषषयह ॥)
३१.२९ (सतम.इइ) (यदय)वसषय जव(बशदहपह सतवयनयव पशणयव तजमबशदहपपतहशचकव)वतरनभ पशणयहषकप(वन)धयय शवतमयनवप कलयव नधपथवत सहवसमय(ंव शतस)हवसमय(ंव)
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + पयशपवनषदमवप नधपथवत ॥
३१.३० (सतम.इइ) यम(अदम)आवसषय दहपयधभ सतवयनयव पशणयव तवदददह(पपतह)शचकववतरनम(अभ पशणयहषकपवनधयय शवतमयमवप कलयव नधपथवत) पकवरवदयवम(अदशपवनषद)मवप
नधपथ(वत ॥ यदम)आवसषयवसषश दहपहषम(उ) सतवयनयव पशणयव ततम(रम)इदह(पप)तहशचकववतर(नभ पशणयहषकपवनधयय शवतमयमवप कलयव नधपथवत पकवरवदयवदशपवन)षदमवप नधपथवत ॥
यदयवसषयशचतशरम(षश दहपहषश सतवयनयव पशणयव तचतशदरपपतहशचकववतरनभ पशणयहषकपवनधयय शवतमयमवप कलयव नधपथवत पकवरवदयवदशपवनषदमवप) नधपथवत ॥
३१.३१ (सतम.इइ) चतवयरभ खलश वयवसषयशम(चम). + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
३१.३२ (सतम.इइ) (एकदम)ईपकसय चकववतरनधऽयसमयव (चकव पय)दशभरववत समनतकधशमम ॥ वददहपम(अकसय चकववतरनध + + + चकव पयदशभरववत वदसमनतकधशमम
॥ वतदहपकसय च)कववतरनध रयजतव चकव पयदशभरववत वतसमनतकधशमम ॥ चतश(दरपकसय चकववतरनध सनयवभ)कव सनहवमकव वदवयव (सरम)वसदवरर (चकव पयदशभरववत
चतशभसमनतकधशमम ॥)
३१.३३ (सतम.इइ) + + पभयसवरव + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + (पशणयव
त)चतम(उ)मरहयरयवजकयनयव दहवयनयव (पम)उणयहषकपवन(धयय शवतमयमवप) कलयव (नधपथवत पकवरवदयवदशपवनषदमवप नधपथवत ॥ यचतशमरहयरयवजकयनयव दह)वयनयव पशणयव
तच(तश)रयर(ंव) महय(रयजयव पशणयहषकपवनधयय श)तम(इ)मयम(वप कलयव नधपथवत पकवरवदयवदशपवनषदमवप नधपथवत ॥ यच)तशरयर महयरयजयव पशणयव तदहवय(नयव तयवसवशयनयव
पशणयहषकपवनधयय) शम(अ)वतमयमवप कम (अलयव नधपथवत पकवरवदयवदशपवनषदमवप नधपथवत ॥)
३१.३४ (सतम.इइ) (यतकधवट)शतसहसव दहवयनयव तयवसवशयनयव पशणयव तदम+ + + + + (पशणयहषकपवनधयय) शवतमयमवप कलय(ंव) नम(ओ)पम(ऐ)वत
पक(वरवदयवदशपवनषदमवप) नधपथवत ॥
३१.३५ (सतम.इइ) यथय दहवयसयवसवशयभ + + + (शकम )रम(ओ दहवम)एनद + वव + मय + .आ + + + + + + + + + + + + + (तथय
ययमयसतशवष)तय दहवयभ सवतशवषतध दहवपशतध वन(मयरररतयभ पररवनवमर)तवशववतर(नध) बहय सभयपवतबरहपशरधवह(तय महयबहयरभ परह)तयभय अप(मयरय)भय आभयसवरयभ
परहतशशभयभ शश(भकग तसनय अनभकयभ पशणयप)सवय बगहतफलय अबगहय अतम(अपयभ) सशदशरनय अकवनषयभ ॥
३१.३६ (सतम.इइ) यतकधवटशतसहसमकवनषयनयव (पशणयव तदम) + + + + + (पशणयहषकपवनधयय श)वतमयमवप कलयव नधपथवत पकवमर(अवदय)वदशपवनषदमवप नधपथवत ॥
यतकधवटश(तसहसमम) + + + + (पशणयव तदहक)सय मथतहयसय बधधम(इ)सतवसय पशणयह(षकपवनधयय शवतमयमवप कलयव नधपथवत पकवरवदयवदशपवनषदमवप नधपथवत ॥)
३१.३७ (सतम.इइ) (यतकधवटशतसहसव मथतयह य)रयव बधवधसतवयनयव (पम)उणयव तदह(कसय) + + + + (पशणयहषकपवनधयय शवतमयमवप कलयव नधपथवत
पकवरवदयवदशपवनषदमवप नधपथवत ॥ यतम) + + + वतयम. .गङयवयलशकयनयव चर(मभ)ववनयव (पम)रम(आवरनयव पशणयव तदम) + + + + (पशणयहषकपवनधयय शवतमयमवप
कलयव नधपथवत पकवर)वदय(वदम) उपवन(षदम)पम(इ) नधपथवत ॥ यम. + + + + +
पजयबल
३१.४० (सतम.इइ) दहउतसछह बहसरतशशनगछपरलहवननम ## ५०-५२, २३-२८, ३८-४३
३१.४१ (सतम.इइ) दहउतसछह बहसरतशशनगछपरलहवननम ## ५०-५२, २३-२८, ३८-४३
३१.४२ (सतम.इइ) दहउतसछह बहसरतशशनगछपरलहवननम ## ५०-५२, २३-२८, ३८-४३
३१.४३ (सतम.इइ) दहउतसछह बहसरतशशनगछपरलहवननम ## ५०-५२, २३-२८, ३८-४३
३१.४४ (सतम.इइ) + + + षम . शयखम(अ)प(रम)रशतपमयरम. कम . + मम. नम. कम. .तररम. खलश वयवसषयभ कम . + + + .यदम.
(अ)नम(उ)गछननववय(ञम) शम(आ)रम(इ)पशतसय वभकम(ओ)ंभ पजम(आ)यम(आ)ंभ कम. यम. वम. सम.
३१.४५ (सतम.इइ) (ईदशहन वय)वसषयभ पजयबलहन समनवयगतभ शयररपशतध वभकशभ ॥
३१.४६ (सतम.इइ) ययवदह(व) वयवसषय आवदतययभ पररहरनतध वदशध भयसनतह वथरधचनयसतयवतसहवसकह लधकह सहसव चनम(दम)रम(आरयव सहसव) सकययररयव सहसव सशमहररयव
पवरतरयजयव सहसव पकववर वदहहयनयव सहसव गधदयनहययनयव सहसमशतरकश ररयव सहसव जमबशदहपयनयव स(हसव चतश)मरहयरयवजकयनयव तययवस(ंव)शयनयव (यय)मयनम(आ)ंव तशवषतयनयव
वनमयरररतहनयव पररवनवमरतवशवतरनयव सहसव बहलधकयनयमम ॥ अयमशचयतह (सहवसक)शचयकवडकध लधकधयतशभ ॥
३१.४७ (सतम.इइ) यतसहवसकयरयव चयकवडकम (आ)नयव लधकधयतकनयव स(ह)समयमशचयतह वदसहसध मधयमध लधकधयतशभ ॥ यवददसहम (अवसकय)रयव लधकधयतकनयव
सहसमयमशचयतह वतसहसमहयसहसध लधकधयतशभ ॥
३१.४८ (सतम.इइ) स एष वयवसषयवससहसमहयसहसध लधकधयतशभ पकररभ सययचछयररपशतसमथवभरकशवभभ पजयययसतथयगतसय पजयमशपवनधयय शवतमयमवप कलयव नधपथवत
ययवदशपवनषदमवप नधपथवत ॥
३१.४९ (सतम.इइ) सवरलधकसय यय पजय
सथय(पवयतवय त)थय(ग)तमम ॥
पजयययभ शयररपम(उ)तसय
कलयव नयघरवत षधडशहमम ।
शयररपशतसमथरम+ +
+ यव लधकभ सदहवकभ ॥
तथयगतसय पजयययभ
कलयव नयघरवत षधडम (अशहमम) ।
३१.५० (सतम.इइ) ईद(शहन) वयसम(इ)षम (आभ) पजयबलम(ए)न समनवयगतम(आ अ)हरनतम(अभ) सम(अ)मयम(अ)कस(ंव)बशदयभ ॥ यम(ए) चयतम(ई)तम(आ यह
चयनयगतयभ) पक(रम)ववदयवदययश(षय) शम(अ)रम(ई)रम(अ)दम(ए)हम(ए)नम(अ) चम(अ) ॥
३१.५१ (सतम.इइ) शशतमसमम(आ)भम(इरहव त)थयगतसययवनतकयतथयगतयनयमहरतयव समयकसवबद श यनय(ंव) मयतयपथतगकव बलमम ॥ शशतव पशणयबलमम ॥ शशत(ंव)
पजयबल(ंव) ॥
ऋवदबल
३१.५२ (सतम.इइ) कफदशहन भदनतवदरबलहन समनवयगतम(आ अहर)नतभ समयकसवबशदयभ ॥
३१.५३ (सतम.इइ) इचछथ यकयव वयवसषयसतथयगतसययवनतकयतथयगतयनयमहरतयव समयकसवबद श यनम(आ)मगवदबलव शधतशमम ॥
३१.५४ (सतम.इइ) परमव भदनत भगववनचछयमभ ॥ परमव सशगतहचछयमभ ॥
३१.५५ (सतम.इइ) तहन वह यकयव वयवसषयभ शगरतश सयधश च सशषह च मनवस कश रत भयवषषयह ॥
३१.५६ (सतम.इइ) एकधऽयव वयवसषय()ंभ समयध वथरणयय(ययव वव)हरयवम नडहरवपचशमनदमकलह ॥ तहन खलश समयहन वथरणययययव दशवभरकमभकतकग चछब भ कयनतयरध दशलरभभ
वपणडकध ययचनकह न वभकवशम(च) लकहभध(जनहन) पररकमवनत ॥ अथ मददलयययनध वभकशयरनम(आ)हव तहनधपसवकयनतभ ॥ उपहतय मयवमदमवधचतम ॥
३१.५७ (सतम.इइ) यतखलश भदनत भगवयव जयनहययतम ॥ एतवहर वथरणययययव दशवभर(कव कग चम)छमब(अभ) कयनतयरध दशलरभभ वपणडकध ययचनकह न वभकवध लकहभधजनहन
पररकमवनत
३१.५८ (सतम.इइ) सवमशखव मह भदनत भगवतधऽवनतकयचछछ तव सवमशखमशदहग हतमम ॥ यधऽसययव मम(अहयपग)थम(इ)वययव पयवथरवभ परहतध रसधयतशभ सधऽधसतयदववकपध ममयपयहवव
समयकपतययतमव जयनदशरनव पवतरतह ॥ यधऽसययव महयपगवथवययव पयवथरवभ परहतध रसधम (आतशभ सधऽधसतयदववकप)सतवदचछयवम महयपगवथवन पररव(रम)त(वय)तश(मम ॥
यत)सययधसतयतपयवथरवभ परहतध रसधयतशसतदकधवर कररषययवम यदकधवर तद(धसतयतम ॥)
३१.५९ (सतम.इइ) (तमहनमहवव वदयवम ॥) महयपगवथवन चहनमददलयययन पररवतर(वय)तशवमचछवस ॥ स एवमयह ॥ महयपगवथवन भदनत पररवतरवयतशवमचछम(आवम ॥)
३१.६० (सतम.इइ) (तमहनमहवव वदयवम ॥ कथववसथ)तध महयपगवथवन पररवतरवयषयवस ॥ स एवमयह ॥ चकवयडमहयचकवयडयभययव सथयनह वसथतध महयपगवथ(वन
पररवतरवयषययवम ॥)
३१.६१ (सतम.इइ) (तमहनमहवव वदयवम ॥ म)हयपगवथवन चहनमददलयययन पररवतरवयतशवमछवस यह पगवथवहसववनवशतय भकतयभ सतवयभ पयवरनशच तयव (कथव कररषयवस ॥ स
एवमयह ॥ महयपगवथवन) भदनत पररवतरवयतशवमचछयवम यह पगवथवहसववनवशतय भकतयभ सतवयभ पयवरनशच तयव वयमहन + + + + + + + + + + + + + + +
(महय)पगवथ(वम)ईव पररवतरवयषययवम ॥
३१.६२ (सतम.इइ) तमहनमह(वव) वदयवम ॥ महयपगवथवन मददलयययन पररवतरयव कथवसवजह (भववषयवस) + + + + + + + + + + + + + + +
(परम)लघशसवजह भ(वव)षययवम तदथम(आ) बलम(अवयनम पशरषभ क)दलहपतव पररवतरयव परमलघश(सवजह) + + + + + + + + + + + + + + +
(परम)लम(अ)घम(उ)सवजह भ(वव)षययवम ॥
३१.६३ (सतम.इइ) तमहनमहवम(अव वदयवम ॥ अववसतव) मददलम(यययन अव)वसतव मददम(ग)लयययनम(अ) + + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + सतम. नम. + + (ए)तम(ए)न महम(आ)पगथम(इवन पररवतरवयतशमम ॥ त)तकसमम(आदहतधभ)() + + + भक(तय) +
मम(औ)दलयम(आयनम.) + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + (कयलव कश रम)यशभ ॥ ततकसमयदहतधभ ॥ एषधऽवप मददलम(यययन
महय)पमभ(वथ)वयम(आव) पयवथरवभ परहतध रसधयतशनरवचरम+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + .यम. वत तवदमह सतवय
भकतयभ पयवरनशचयहयररसगहधयतपरममशतपयदमयपदहयरश वचछद कयलव कश यशर(ंभ ॥)
३१.६४ (सतम.इइ) + + + + + + + + + + + + + + + + + + पगवथवन पररवतरवयतशमम ॥ ईदशहन वयवसषय ऋवदबलहन समनवयगतध
मददलयययनध वभकशभ ॥
३१.६५ (सतम.इइ) (ययवदहव वयवसषय आवदतययभ पररहरनतध वदशध) भयसनतह वथरधचनयभ पकवरवदयवदयमशचयतह वतसहसमहयसहसध लधकधयतशभ ॥
३१.६६ (सतम.इइ) स एष वयवस(षयवससहसमहयसहसध लधकधयतशभ पक)ररभ सययदवदमवदमरदलयययनसदशथवभरकशवभसतथयगतसयदधययरमगवदरपवनधयय शवतमयमवप
पकवरवदम(आ)वम(अदशपवनषदमवप नधपथवत ॥)
३१.६७ + + + + (शय)वकपतयहकबशदयनयव कययवयवहनह मनम(ओ)वयवहनह चवदरसतथयगतयनयमहरतम(आ)ंव समयकसवबशदयनय(ंव) मनधजम(अवय) + + +
३१.६८ (सतम.इइ) (ईदशहन वयवसषय ऋवदबलहन सम)नम(वम)आगतयसतथयगतय अहरनतभ समयकसवबद श यभ ॥ यह चयतहतय यह चयनयगतयभ पकवरवदयवदम(आ)यशषय शरहरदहहह(न
च ॥) + + +
तहx तलमचकह
३१.७८ (सतम.इइ) इतयशकतवय बहय सभयपवतभ शकशच दहवहनदध भगवतभ पम(आ)दद वशरसय (वनम)दम(इतवय) + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + + (प)सम(अ)रतम(अ)ंभ परमतभ परमतभ वशर(सय ववनदतवम)आ तम(अ)तमब(ऐवयनम)तवहरतद ॥
३१.७९ (सतम.इइ) (अथ भगवयनम तसय महयजनकययसय तथयवभपसनसययशयव चयनशशयव) च गवतव च पकग तम(इ)ञ ववजयय तयदशहमहव चतशरययरसतयसवपकयशम(इकयव
धमरदहशनयमकरधदम)
३१.८० (सतम.इइ) (ययव शशतवयनहकथभ पयवरशतसहसथरषमगतयवन) कश शलमकलम(आ)नयशतपयवदतयवन ॥
३१.८१ (सतम.इइ) कथ वशचतकयनतयध मकधयरनभ सतययनशलधवमकय लदवककय (अगधमयरभ ॥ कह वचचछब धतआपवतफलह वयवसथयवपतयभ कह वचतसकग दयगयवमफलह कह वचदनयगयवम)फलह
कथ वशचतवनषकमय पववजतम(वय) सवरकहशपहयरयदम(अरम)हम (अतम)वव सयकहकग तमम ॥ कथ वशचचछमब(आ)वम(अकबधधद कथ वशचतपतयहकबधधद कथ वशचदनशतरसमयकसवबध)धद
वचतमश(तपम)आवदतमम ॥
३१.८२ (सतम.इइ) (अवनधय)धमरदहशनय(ंव सयदरहर) गम(ऋहहतवय) यदकयसय सय पररषदम(बशद)वन(मनय धमरपवरय सवघपयगभयरय वयववसथतय ॥)
३१.८३ (सतम.इइ) (अथ भगवयवसतयव पषरदव बशदवनमनयव धमरपवरयव सवघपयगभयरयव वयवसथयपयधतथयययसनयतपकयनतभ ॥)
३४.१ भकतपकवरमयननद कश वशनगरह (कश शम)आवतह नयम रयजधयनह बभकव ॥ ऋदय च सफफतय च कहमय च सम(उवभकय चयकफररबहह जनमनशषयय च दयदश यध)जनयनययययमहन
सपयधजनयवन ववसतयरहर ॥
३४.२ कश शयवतम(यम) आननद रयजधयनह सपवभभ पयकयरथभ पररवकपय बभकव चतश(रम)वम(इ)धम(ऐ)ंभ पयकयरम(ऐ)ंभ सम(औ)व(रम)रम(ऐ) रयजतम(ऐ)वमर(ऐडक यरमयथभ)
सफवटकमयथभ ॥
३४.३ कश शयवतययव रयजधयनययव चतशववरधयवन दयरयवर मयवपतयनयभकवनम सदवरयरवन रयजतयवन वथडक यरमययवर सफवटकमययवन ॥
३४.४ तहषश खलश (दयरहषम)उ (चतश)ववरधय इषम(वट)कय मयवपतय अभकवनम सदवरयर रयजतय वथडकयरमययभ सफवटकमययभ सपपदरषय अधरचतशथरपदरषयशच वनखयतय दढयभ वसथरयभ
सयरवतयधऽचलय असवपवहवधनयभ ॥
३४.५ कश शयवतह रयजधयनह सपवभभ पररखयवभभ पररवकपय बभकव ॥ तयभ खलश पररखयशचतशववरधयवभररवषकयवभवशचतय अभकवनम सदवररभह रयजतहवभवरडक यरमयहवभभ सफवटकमयहवभभ ॥
३४.६ कश शयवतह रयजधयनह सपवभसतयलपवङकवभभ पररवकपय बभकव चतशववरधथसतयलथभ सदवरर रयजतथवरडक यरमयथभ सफवटकमयथभ ॥
३४.७ सदवररसय तयलसय रयजतव पतव पशषपव फलव मयवपतमभकतम ॥ रयजतसय सदवरर वथडकयरमयसय सफवटक(मयव सफवटकम)यसय (वम)ऐडक यरमयव पतव पशषपव फलव मयवपतमभकतम
॥
३४.८ तहषयव खलश तयलयनयव वययशनय पह(ररतम)आनयमयमहववरपध मनधजभ शबदध वनशचरवत (यथय पञयरङकसय) तकयरसय कश शलहन पशरषहर समयकसशपवयवदतसय ॥
३४.९ तयसश खलश तयलयनतररकयसश पशषकम (अ)ररणयम(ओ) मयवपतय अभकवनम तयभ खलश पशषकरररम(यशचतशववरधयवभररवषकय)भम(इ)शचम(इ)तय अभकवनम सदवररभह
रयजतहवभवरडकयरमयहवभभ सफवटकमयहवभभ ॥
३४.१० तयसश खलश पशषकरररहषश चतशववरधयवन सधपयनयनम(इ मयवपतयनयभक)व(नम) सदवरयरवन रयजतयवन वथडकयरमययवर सफवटकमययवन ॥
३४.११ तयभ खलश पशषकररणयशचम(अतशववर)धयवभवरवदकयवभभ पररवकपय अभकवनम सदवरमर(ईभह रय)जतहवभवरडकयरमयहवभभ सफवटकमयहवभभ ॥ सदवणययर वहवदकययय रयजतव
सकचययलवबनमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥ रयजतययभ सदवरर सफवटकमम (अययय वथडकयरम)यव वथडकयरमयययभ सफवटकमयव सकचययलवबनमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥
३४.१२ तयसश खलश पशषकरररहषश ववववधयवन जलजयवन मयलययवन रधवपतय(नयभम)ऊवनम तदथधतपलव पदव कश मशदव पशणडरहकव सदगवनधकव मधशगवनधकव सवरतशरकव सवरकयवलकमनयवगतव
सवरजनसय ॥
३४.१३ तयसयव ख(लश) पम(उषम)करररहनयव तहरहषश ववववधयवन सथलजयवन मयलययवन रधवपतयनयभकवनम तदथयवतमशककशचमपकभ पयटलय वयवषरकय मयवलकय नवमयवलकय सशमनय
यक(वथकय धयनशषकम )आरह सवरतशरकव सवरकयवलकमनयवगतव सवरजनसय ॥
३४.१४ तयसयव खलश पशषकरररहनयव तहरहषश रयजय महयसशदशरनहन कनययभ सथयवपतय (अभकवनम) यय अनमनयवथरभयभ पयचछवनत पयनव पयनयवथरभयध वसव वसयवथरभयभ ॥
मयलयगनधववलहपनयवन मयलयगनधववलहपनयवथरभयभ पयचछवनत ॥
३४.१५ यह खलम(उ) कश शयवतययव रयजधयनययव धकतयर वय मतम(आ वय शदणडय वय कफवडतशकयमय रवम)तशकयमयभ पररचयरवयतशकयमय भववनत तह तयसश तयलयनतररकयसश कफडवनत
रमवनत पररचयरम(अयवनत ॥)
३४.१६ तहनथव तयलवगनतशबदहन कश शयवतम(ययननद रयजधयनह दयदशहन) ववनम(आ)वदतय बभकव तदथय हवसतशबदहनयशवशबदहन रथशबदहन पवतशबदहन शवख(शबदहन) पटहशबदहन
भहरहशबदहन मग(दङशबदहन वयदशबदहन गहतशबदहन ववश)शबदहन ॥ दयनयवन ददत ॥ पशणययवन कश रत ॥ उप(वम)आसमशपवसत ॥ शहलव समयदयय वतरधव(ंव) शबदहन ॥
३४.१७ कश शम(आ)वतम(यम)आमयननद रयजधम(आ)नयम(आव रयजय महय)सशदशरनध नयम( बभक)वम(अ) सपभह रतनथभ समनवयगतशचतसगवभशच मयनशवषकयवभरगवदवभभ ॥
३४.१८ कतमथभ सपवभभ ॥ तदथय चकरतनहन हवसतरतनहनयशव(रतनहन मवररतनह)नम(अ) सहरतनहन गगहपवतरतनहन परररययकरतनहन सपमहन ॥
३४.१९ कतमयवभशचतसगवभमयरनवश षकयवभरगवदवभभ ॥ रयजय महय(सशदशरनध दहघयरयषश कधऽ)भकवचरवसथवतकभ ॥ स चतशरशहवतवषरसहसयवर कश मयरकफडयययव कफवडतवयनम ॥
चतशरशहवतवषरसहसयवर यदवरय(जयव कयररतवयनम ॥) चतशरशहवतवषरसहसयवर महयरयजयव कयररतवयनम ॥ चतशरशहवतवषरसहसयवर रयजवषरबरहचयरमचयषरतम ॥
३४.२० यदयननद रयजय महयसशद(रम)शम(अनध दहघयरयषश कधऽभकवचरवसथवतकशचतश)रशहवतवषरसहसयवर कश मयरककफडयययव कफवडतवयनम पकवरवतम ॥ इयव रयजध
महयसशदशरनसयवदरररतयम(उ)चयतह ॥
३४.२१ पशनर(परव रयजय महयसशदशरनधऽ)वभरपधऽभकदशरनहयभ पयसयवदकधऽवतकयनतशच मयनशषयकव वररमसवपयपशच वदवयव वररमम ॥
३४.२२ यदयननद रयजय महयसशद(रम)शनम(ओऽवभरपधऽभकदशरनहयभ पकवरवतम ॥ इयव रय)जध महयसशदशरनसयवदरररतयशचयतह ॥
३४.२३ पशनरपरव रयजय महयसशदशरनधऽलपयबयधधऽभकदरधगजयतहयभ समवम (इपचनयय गहणयय समनवयगतध नयतयश)षरयय नयवतशहतययवययबयधयतशरसशखयय यययसययवशतपहतखयवदतयसवयवदतव
समयकसशखहन पररपयकव (गतमभकतम ॥)
३४.२४ (यदयननद रयजय महय)सशदशरनधऽलपयबयधधऽभकदरधगजयतहयभ पकवरवतम ॥ इयव रयजध महयसशदशरनसयवदरररतयशचयतह ॥
३४.२५ पशनरपरव रयजय महयसशद(रम)शम(अनभ सवर)जम(आ)नम(अ)पदयनयव वपयशचयभकनमनयपशच तदथय पशतयरयव वपतय ॥ रयजधऽवप महयसशदशरनसय नथगमजम (आ)नपदयभ
वपयम(आ)शचय(भकवनमनयपयशच तदथय वप)तशभ पशतयभ ॥
३४.२६ एकधऽयव समयध रयजय महयसशदशरन उदयनभकवमव वनययरनम सयरवथमयमनतयतह ॥ मनद(ंव) मनदव तयवतसयरथह रथव (वतरय यथयहव नथगमजयनपदयववशचरव पशयहयमम ॥
नथगमजयन)पदय अवप तत सयरवथमयमनतयनतह ॥ (मनदव मनदव तयवतसयरथह रथव वतरय यथय वयव दहवव वचरव पशयहम ॥)
३४.२७ (यदयननद रयजय महयसशदशरनभ सवरजयनपदयनयव वपयशचयभकनम) मनयपशच पकवरवतम ॥ इ(यव रयजध महयसशदशरनसयवदरररतयशचयतह ॥)
३४.२८ (अथ नथगम)जयनपदयभ पभकतव सशवररमयदयय मवर(रतनव च कवबलरतनव च यहन रय)जय महयसशदशरनसतह(नधपजगमशभ ॥ उपहतय रयजयनव महयसशदशरनवमदमवधचनम ॥)
३४.२९ (इदव दहवयय पभक)तव सशवररमयनहतव मवररतनव च कवबलरतनव च ॥ तदहवभ प(वतगगहयतवनशकमपयमशपयदयय ॥)
३४.३० (मदयजयहऽवप यदहवव धनजयतवमतयशकतवय वनरवहकयसयधतपनय पवतगहहतशव नयवधवयसयवत ॥)
३४.३१ (नथ)गमजयनपदय रयजयनव महय(सशदशरनवमदमवधचनम ॥)
३४.३२ (इदव दहवयय पभकतव सशवररमयनहतव मवररतनव च कवबलरतनव च ॥ तदहवभ पवतगगहयतवनश)कमपयमशपयदयय ॥
३४.३३ वदरवप वतर(वप रयजय महयसशदशरनध नथगमजयनपदयनयमनतयतह ॥)
३४.३४ (मदयजयहऽवप य)दम(ए)व(ंव) धनजयत(मम) इतयशकतवय वनरवम(ए)कय(सयम)ओतम(पनय पवतगहहतशव नय)वधवयसयवत ॥
३४.३५ अथ नथगमजम(आनपदयनयमहतदभवतम ॥)
३४.३६ (नयसमयकव पवतरपव सययदवददव दहवयय पभकतव सशवररमयनहय मवररतनव च कवबलरतनव च) तदयमयदयय सवकसवक(वनवहशनव गवमषययमभ ॥ यनश वयव रयजध
महयसशदशरनसय पशरतध महयनतव सशवररसय च रयजत)सय (च रय)वशमयकफयर मवररतनव कवबलरतनव चथकयनत उपवनवकपयम(ऐ)तम(अदम) दह(वसय धनजयतवमतयशपहकय पकयमहम ॥)
३४.३७ (इवत वववदतवय रयजध महयसशदशरनसय पश)रतध महयनतव सशवरर(सय च रयजतसय च रयवशमयकफयर मवररतनव कवबलरतनव चथकयनत उपवनवकपयथतदहवसय धनजयतवमतयशपहकय
पकयनतयभ ॥)
३४.३८ (अथ रयजध महय)सशदशरनसयथतदभवतम ॥
३४.३९ सवपन(ंव) मह धनजयतव धमरर नयधमरर ॥ यननवहव धम(आमर पयसयदव मयपयहयमम ॥)
३४.४० (अशदषशशचतशरशहवतकधटरयज)सहसयरम(इ) रयजय महयसशदशरनध धयमर पयसयदव मयपवयतशकयमभ ॥
३४.४१ शशतवय च (यहन रयजय महयसशदशरनसतहनधपजगमशभ ॥ उपहतय रयजयनव) महम (आ)सशदशरनवमदमवधचनम ॥
३४.४२ अलपधतसशकध दहवध भवतश धयमयरतपयसयदयतम(॥ वयव धयमर पयसयदव मयप)वयषयम(आ)मभ ॥
३४.४३ (गय)मम(अरम)यम(ओ मदयजयहऽपयहवव)रपयवर (ध)नजयतयवनयतयम(उकतवय नयधम)इ(वयस)यवत ॥
३४.४४ (वदरवप वतरवप चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर रयजयनव महय)सशदशरनवमदमवधचनम ॥
३४.४५ अ(लम)पम(ओतसशकध दहवध भवतश धयमयरतपयसयदयतम ॥ वयव धयमर पयसयदव मयपवयषययमभ ॥)
३४.४६ (वदरवप वतरवप रयजय महयसशदरम)शनशचतशरशहवतव कधटरयजसह(सयणययमनतयतह ॥)
३४.४७ (गयमणयध मदयजयहऽपयहवर व पयवर धनजयतयवनयतयशकतवय नयवधवयसयवत ॥)
३४.४८ अथ चतशरशहवतभ कधटरयजसह(सयवर रयजध महयसशदशरनसम)यम(अ पयद)यम(ओवर) शम(इरसयसम)आद ॥ ए(क)तयय बयहह (नम) पगगह ॥ एकतययशचहवम(अरकररकव
पगगह ॥) एकतयय यहन रयजय महयसशदशर(नसतहनयञम)जवल(ंव) परमय रयजयनव महयसशदशमर(अनवमदम)वध(चनम ॥)
३४.४९ अलपधतसशकध दहवध भम(अवतश धयमयरतपयसयदयतम ॥ वयव धय)मर(ंव) पयसयदव मयपवयषययमभ ॥
३४.५० अवधवयसयवत रयजय महयसशदशरनशचतशरशम(ई)वत(कधटरयजस)हसयरयव तकषरम(ई)मभम(आवहन ॥)
३४.५१ (अथ चतशरशहवतकधटरयजसह)सयवर रयजध महयसशदशरनसय तकषरह(मभयवहनयवध)वयसनव वववदतवय सवकसवकवन(वहशन)मयगतय
३४.५२ पभकतव सशवरर(वहरणयमहकथकव च रतनसतमभमयदयय) यम(ए)न रयजय महयसशदशरनसतहनधपसवकमब(आनम)तम(आ)ंभ ॥ आगतय रयजय(नव महयसशदशर)नवमदमवधचनम ॥
३४.५३ कश त वयव दहव (धयमर पयसयदव मयपयहम कफ)वनम वय ॥
३४.५४ तहन वह यकयव गयमणयभ पक(वरर कश शयव)तयम(आ रम)आ(जधय)नयम(आ) असय धयमर पयसयदव मय(प)यथ यधजनमयययमहन यधज(नव ववसतयरहर ॥)
३४.५५ (एवव दहववह त चतशरशहवतकधटरयजसह)सयवर रयजध महयसशदशरनसय (पवतशशतय पकवरर कश शयवतयय) धयमर पयसयदव मयपयवनत (तव च) यधजनमयययमहन यधजन(ंव)
ववसतय(रहर ॥)
३४.५६ (धयमर आननद पयसयदह चतशववर)धयवन पयचहनयवन मयवपतम(आ)नय(भक)वनम (सम)औवरयरवन रयजतयवन वथडकयर(म)ययवर सफवट(कम)ययवन ॥
चतशववरधयनययसम(अनयवन मयवपतयनयभकवनम सदवरयरवन रयजतयवन) वथडक(रम)यमयय(वर) सम(फवटकमययवन ॥)
३४.५७ धयमर पयसयदह चतशवमर(इ)धयभ सतवभय उवचछब तय अभकवनम सदवरयर रयजतय वथडकयरमययभ सफवटकमययभ ॥
३४.५८ सदवररसय सतवभसय रयजतभ कश (ंव)भकभ कग पटकशहषरकव गध(सय)रकध मयवपतध बभकव ॥ रयजतसय सदवररभ वथडकयरमयसय सफ(टम )इकमयभ सफम (अवटकमयसय
सम)तम(अव)भसय वथडकयरमयभ कशव भकभ कग पटकशहषरकव गधसयरकध मयवपतध बभकव ॥
३४.५९ धयमर पयसयदह च(तशववरधय गधपयनसयध मयवपतय अभकवनम सदवरयर रयज)तय वथडकयरमययभ सफवटकमययभ ॥
३४.६० धयमर पयसयदह चतशववरधय बलधररहयय मयवपतय अभकवनम सदवम(अरयर रयजतय वथडकयरमययभ सफवटकमययभ ॥)
३४.६१ (धयमर पय)सयदह चतशववरधय अवषङय मयवपतय अभकवनम सदवरयर रयजतय वथडकयरमययभ (सम)फवटकमययभ ॥
३४.६२ धयमर (पम)रम(आसयदह चतशववरधय अटयलय मयवपतय अभकवनम सदवरयर रयजतय वथडक)यरमययभ सफवटकमययभ ॥
३४.६३ धयमरभ पयसयदशम(च)तशववरधथभ फलकथ शछनधऽभकतसदवरर रयजतथवरडकयरमयथ(ंभ सफवटकमयथभ ॥)
३४.६४ (धयमर पयसयदह चतशववरधयवन सधपयनयवन मयवपतयनयभकवनम) सदवरयरवन रयजतयवन वथडकयरमययवर सफम (अवट)कमययवन ॥
३४.६५ धयमरभ पयसयदशचतशवमर(इ)धयवभवरवदकयवभभ पररवकपध (ऽभकतसदवररभह रयजतहवभवरडकयरमयहवभभ सफवटकमयहवभभ ॥)
३४.६६ सदवणययर वम(ए)वदकययय रयजतव सकचयम(आ)लम(अव)बनमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥ रयज(तयम)आभ सदवरर वथडकयर(मयययभ सफवटकमयव सफवटकमययय वथडकयरमयव
सकचययलवब)नमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥
३४.६७ धयमर आननद पयसयदह चतशरशहवतकक टयगयरसहसयवर मयवपतय(नयभकवनहकथकव चतशरयर वरयरनयव तदथय सदवरयरनयव) रयजतयनयव वथडकयरमययरयव सफवटकमययनयमम ॥
३४.६८ सदवरर कक टयगयरह रयजतभ पयरङभ सथयवपतधऽभक(तपवटकयसतगतध गधवरकयसतगतसतकवलकयसतगतवशचवतकय)सतगतभ पटवलकयसतगतभ कयवलङपयवयरपतययसतररभ सधतरचछदपट
उभययनतलध(वहतधपधयनभ ॥)
३४.६९ (रयजतह सदवरर वथडकयरमयह सफवटकम)यभ सफवटकमयह वथडकयरमयभ पयरङभ सथयवपतधऽभकतपवटकयसतगतध गधवरकयसतगतसतकवलकयसतगतवशचवत(कयसतगतभ पटवलकयसतगतभ
कयवलङपयवयरपतयय)सतररभ सधतरचछदपट उभययनतलधवहतधपधयनभ ॥
३४.७० सदवम(अररसम)यम(अ) कक टयगम(आ)रम(असम)यम(अ पम)उर(सम)तम(आ)दम( ब आ)जतसतयलध मय(वपतधऽभकतसदवररन पतहर पशषपहर फलहन ॥ रयजतसय सदवरर
वथडकयरमयसय सफवटकमयभ ॥ सफवटकमयसय) वथडकयरमयभ सफवटकमयहन पतहर पशषपह(र फलहन ॥)
३४.७१ (तहषयव खलश तयलयनयव वययशनय पहररतयनयमयमहववरपध मनधजभ शबदध वनशचरवत यथय पञयरङकसय) तकयरसय कश शलहन पशरषहर (समयकसशपवयवदतसय ॥)
३४.७२ (धयमरभ पयसयदभ कनकवयवलकयसतगतधऽभकचनदनवयररपररवषकध हहमजयलयवतत)ससशवररकङवरकयवगतभ ॥
३४.७३ अथ चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर सम(अवरजयतकग तवनवषतव धयमर पयसयदव वववदतवय धयमरसय पयसयदसय पशरसतयदयमर पशषकरररन मयपयवनत यधजनमययय)महन यधजनव
ववसतयरहर ॥
३४.७४ धयमर पशषकरररह चतशववर(धयवभररवषकयवभवशचतय बभकव सदवररभह रयजतहवभवरडकयरमयहवभभ सफवटकमयहवभभ ॥)
३४.७५ (तसययव खलश पशषकरररम)यम(आव) चतशववरधयवन सधपयनयवन मयवपतयनयभकवम(अनम) सम(औवरयरवन रयजतयवन वथडकयरमययवर सफवटकमययवन ॥)
३४.७६ (सय खलश पशषकरररह चतशववरधयवभभ वहवदकयवभभ पररवकपय ब)भकव सदवररभह रयजतहवभवरडकयरमयहवभभ सफम (अवटकमयहवभभ ॥ सदवणययर वहवदकययय रयजतव
सकचययलवबनमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥ रयजतययभ सदवरर वथ)डक यरमयययभ सफवटकमयव सफवट(कमययय वथडकयरमयव सकचययलवबनमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥)
३४.७७ (तसययव खलश पशषकररणययव ववववधयवन ज)लजयवन मयलययवन रधवपतयनयम(अभकवनम तदथधतपलव पदव कश मशदव पशणडरहकव सदगवनधकव मधशगवनधकव सवरतशरकव सवरकयवलकमनयवगतव
स)वरजनसय ॥
३४.७८ तसययभ खलश पशषकररणययसतहरह (ववववधयवन सथलजयवन मयलययवन रधवपतयनयभकवनम तदथयवतमशककशचवपकभ पयटलय वयवषरकय मयवलकय नवमय)वलकय सम(उ)मनय
यम(ऊ)वथकय धयनशषकयरह सवमर(अतशरकव सवरकयवलकमनयवगतव सवरजनसय ॥)
३४.७९ (धयमर पशषकरररह कनकवयवलकयसतगतयभकचनदनवयररपररवष)कय हह(मजयलयवततम)आ सशवररकङवरकयवगतय ॥
३४.८० अथ चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर सवरजम(आ)त(कम )ऋतनम(इ)षम (इ)तम(अव) धम(आरम)मम(अव पय)सम(आदव) धम(आरम)मम(ई)ञम(अ) पश(षम)कम (अ)रम(इरन
वववदतवय धयमययरभ) पशषकरर(णययभ पशरसतयदय)मर तयलवनव मयपयवनत यधजनमयययमहन यधजनव ववसतयरहर ॥
३४.८१ धयमर तयलवनह चतशववरधयसतयलय मयवपतय अभकवनम सदवरयर रयजतय वम (ऐ)डक यरमययभ सफ(वट)कमयम(आ)ंभ ॥ सदवररसय तयलसय रयजतव पतव पशषपव फलव
मयवपतमभकतम ॥ रयजतसय सदवररमम ॥ वथडकयरमयसय सफवटकमयमम ॥ सफवटकमयसय वथडकयरमयव पतव पशषपव फलव मयवपतमभकतम ॥
३४.८२ तहषयव खलश तयलयनयव वययशनय पहररतयनयमयमहववरपध मनधजभ शबदध वनशचरवत तदथय पञयरङकसय तकयरसय कश शलहन पशरषहर समयकसशपवयवदतसय ॥
३४.८३ धयमर तयलवनव चतशववरधयवभवरवदकयवभभ पररवकपमभकतसदवररभह रयजतहवभवरडक यरमयहवभभ सफवटकमयहवभभ ॥
३४.८४ सदव(रम)रम(यम)आ वहवदकययय रयजतव सकचययलवबनमवधषयनव मयवपतमभकतम ॥ रयजतययभ सदवरर वथडकयरमयययभ सफवटकमयव सफवटकमययय वथडकयरमयव सकचययलवबनमवधषयनव
मयवपतमभकतम ॥
३४.८५ धयमर तयलवनव कनकवयवलकयसतगतमभकचनदनवयररपररवषकव हहमजयलयवततव सशवररकङवरकयवगतमम ॥
३४.८६ अथ चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर सवरजयतकग तवनवषतव धयमर पयसयदव धयमर पशषकरररन धयमर च तयलवनव वववदतवय यहन रयजय महयसशदशरनसतहनधपजगमशरपहतय रयजयनव
महयसशदशरनवमदमवधचनम ॥
३४.८७ सवरजयतकग तवनवषतध दहवसय धयमरभ पयसयदध धयमर पशषकरररह धयमर च तयलवनमम ॥ यसयहदयनन दम(ए)वम(अभ) कयलव मनम(यतम)ए ॥
३४.८८ अथ रयजध महयसशदशरनसयथतदभवतम ॥
३४.८९ न मम प(वत)रपव सययददहमहवमहव धयमर पयसयदह अधययवसहयमम ॥ यननवहव यह (मवदवज)तह सयधश(रपसवमतयभ) शम( ब अ)मरबयहरयभ पवतवसवनत तयनम
पथमतरम(अव) धयमर पयसयदह भधजवयतवय पतयहकपतयहकव दशषययशगनह यचछयदयहयमम ॥
३४.९० अथ रयजय महयसशदम(अशर)नध यह (सववववजतह सयधश)रपसवमतयभ शमरबयहरयभ पवतवसवनत तयनम पथमतरव धयमर पयसयदह भधजवयतवय पतयहकपतयहकव
दशषययशगहनयचछयदय(तम)इ ॥
३४.९१ अथ रयजध महयसश(दशर)नम(अ)सयम(ऐत)दम(अ)भम(अवतम ॥)
३४.९२ नम(अ) मम(अ)म पवतरपव सययददहव धयमर पयसयदह पञ(कयमगशरथसरम)वपरतभ समनवङहभकतभ कफडहयव रमहयव पररचयरयहयमम ॥ यननवहम (अव) धयमर पयसयद एकह न
पशरषहरधपसथययकह न रयजवषरबरहचयमर(अव चरहयमम ॥)
३४.९३ (अथ रय)जय महयसशदशरन एकह न पशरषहनधपसथययकह न धयमर पयसयदह रयजवषरबरहचयरमचयषरतम ॥
३४.९४ अथ रयजय महयसशदशरनध धयमर पयसयदह (पम)रम(अववशय सम)औवम(अरम)रम(अव) कक टम (आ)गयर(म)वधरह रयजतह पयरङह वनषद ववववकव कयमथभ पकवरवदयवतपथमव
धययनमशपसवपद वयहय(षरतम ॥)
३४.९५ सदवरयरतकक टयगय(रय)वनषकमय रयजतव (कक टयगय)रमवधर(ह) सम(औ)वरर पयरङह वनषद ववववकव कयमथ(ंभ) पकर( म व)वदयवतपमब(अथ)मव धययनमशपसवपद वयहयषरतम
॥
३४.९६ रयजतयतकक (टयगयरयवन)षकम (र)मय वथडम(ऊयरमयव कक टयगयरमवधरह सफवटकम)यह पयरङह वनषद ववववकव कयमथभ पम(ऊ)वरवदम(आ)वतपथ(म)ंव धययनमशपसवपदम(य
वय)हयषरतम ॥
३४.९७ वथडकयरमयम(आ)तम(कक )टय(गयरयवनषकमय सफवटकमयव कक टयगयरमवधरह वथडकयरमयह पयरङह वनषद ववववकव कयमथभ पकवरवदयवतपथमव धययनमशपसवपद वयहयषरतम ॥)
३४.९८ (अथ चतशरशहवतसहसहसयवर यहन सहरतनव तहनधपजगमशभ ॥ उपहतय सहरतनवमदमवधचनम ॥)
३४.९९ (दहवव पवतवहदयसव ॥ वचरमसमयवभरदषध रयजय यहन वयव रयजयनव दशरनयययतयशतसशकययभ ॥ रयजयनव वयव दषह कयमयभ ॥)
३४.१०० (आगमयधवव तयवदवगनयध ययवदहव परररययकरतनव पकययवम ॥)
३४.१०१ (अथ सहरतनव परररययकरतनव दकतहनयहह यथवमयमनतयतह ॥ सहनयपतह जयनहवह ॥ वचरमसमयवभरदषध रयजय यहन वयव रयजयनव दशरनयययतयशतसशकययभ ॥ रयजयनव वयव
दषह कयमयभ ॥)
३४.१०२-१०६ (तहन वह यकयव भवगनयभ सवयरभ पहतयलङयरव पहतवसमयलययभररयवन पहतयनशलहपनव पहतपररवयरव सवपयदयथ ॥ ययवदहव चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर
चतशरशहवतनयगसहसयणयशपधषथनयगरयजपमशखयवन चतशरशहतयशवरयजसहसयवर वयलयहयशवपमशखयवन चतशरशहवतरथसहसयवर नवनदघधषरथपमशखयवन सङगवहषययवम ॥)
३४.१०७ (अथ सवयरसतयभ वसयभ पहतयलङयरव पहतवसमयलययभररयवन पहतयनशलहपनव पहतपररवयरव समपयदयनम ॥)
३४.१०८-१११ (परररययकरतनव च चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर चतशरशहवतनयगसहसयणयशपधषथनयगरयजपमशखयवन चतशरशहतयशवरयजसहसयवन वयलयहयशवपमशखयवन
चतशरशहवतरथसहसयवर नवनदघधषरथपमशखयवन समगहहतम ॥)
३४.११२ (सङगह सहरतनव नवनदघधषरथह नयषहदतम ॥ अनयय अवशहषवसयभ सवकसवकरथव वनषद यहन धयमरभ पयसयदसतहनधपजगमशभ ॥)
३४.११३ (तहन खलश समयहन धयमरसय पयसयदसययधसतयदहयजनकययसयधचशबदमहयशबदध नयवदतभ ॥)
३४.११४ (अशद)षम(ई)दयजय महयसशदशरनध धम(आमरसय पयसयदसययधसतयदहयजनकययसयधचशबदमहयशबदमम ॥ शशतवय चयनयतममनतहवयवसनव पशरषमहवमयमनतयतह ॥)
३४.११५ कम (इ)महतदधभ पम(उ)रष धयमरसय पयसम(आ)दसयय(धसतयदहयजनकययसयधचशबदमहयशबदभ ॥)
३४.११६-१२० (इमयवन दहव चतशरशहवतसहसहसयवर सहरतनपमशखयवन चतशरशहवतकधटरयजसह)सयवर परररययकरतनपमशखयवन चतम(उरशहवतनयगसहसयणयशपधषथनयगरयजपमशखयवन
पकवरवतम ॥)
३४.१२१ (तहन भधभ पशरष धयमरसय पयसयदसययधसतयदसदवरर भ)दम( ब आ)सनव पजम(आ)पय यतयहव वनषद महयज(नकययव वनरहकहय ॥)
३४.१२२ (एवव दहववह त स पशरषध रयजध महयसशदशरनसय पवतशशतय धयमरसय पयसयदसययधसतयतसदवरर भदयसनव पजपय यहन रम )आजय महयसशदशरनसतहनधपजगयम ॥ उपहतय
रयजय(नव महयसशदशरनवमदमवधचतम ॥)
३४.१२३ (पजपव दहव धयमरसय पयसयदसययधसतयतसद)वरर भदयसनमम ॥ यसयहदयनन दहवभ कम (आलव) मनयतह ॥
३४.१२४ अदयकहदयजय महयसशदशरनध धयमरपयसयदयधसतयतसवयरसतयभ वस(यभ पहतवसमयलययभयररयभ पहतय)नशलहपनय(ंभ ॥)
३४.१२५ दषटय च पशनरसयथतदभवतम ॥ अवतरञनहयध बत मयतगगयम (इ)वत वववदतवहवनदययणयशतकम(इ)पवत ॥
३४.१२६ अदयकहतसह(रतनव रयजयनव महयसश)दम(अ)शरनवमनदम(रम)इययणयशवतकपनतमम ॥ दषटय च पशनरसयय एतदभवतम ॥
३४.१२७ यथय खलश दह(वधऽसमयनम दषटम)एवनदययणयशवतक(प)वत मय हथव दहवधऽसमयवभ(ंभ सङमययपकयरव कररषयवत ॥)
३४.१२८ (अथ) रयजय महयसशदशरनध धयमयरतपयसयदयदवतहयर सदवरर (पजपभदयसनह नयषहदतम ॥)
३४.१२९ अथ सहरतनम(अव) यम(ए)न रयजय महय(सम)उदम(अशरनसतहनधपजगयम ॥ उपहतय रयजयनव) महयसशदशरनवमदमवधचतम ॥
३४.१३० इमयवन दहवसय चतशरशहवतसह(सहसयवर ॥) अत दहवशछनदव जनयतववह(कयव दहवभ करधतश जहववतह ॥)
३४.१३१ चतशरशहवतकधटरयजसहसयवर परररयय(क)रतनपमशखय(वन ॥ अत दहवशछनदव जनयतववहकयव दहवभ करधतश जहववतह ॥)
३४.१३२ (चतशरशहवतनयगसहसय)णयशपधषथनयगरयजपमशखयवन ॥ अत दहवशछनदव जनयतववहकयव (दहवभ करधतश जहववतह ॥)
३४.१३३ (चतशरशहतयशवसहसयवर वयलयहयशव)रयजपमशखयवन ॥ अत दह(वशछ)नदव जनयतववहकयव दहवभ करधतश जहववतह ॥
३४.१३४ (चतशरशहवतरथसहसयवर नवनदघधष)रथपमशखयवन ॥ अत दहवशछनदव जनयतववहकयव दहवभ करधतश जहववतह ॥()
३४.१३५ चतशरशहवतनगरसहम (असयवर कश शयवतहरयजधयनहपमशखयवन ॥ अत दहवशछनदव जनयतववह)कयव दहवभ करधतश जहववतह ॥
३४.१३६ पकवर च तवव भवगवन मयव वमतवतसमशदयचरवस सय तम(वम)अव तवहर स(पतनवतम ॥)
३४.१३७ (अथ सहरतनव भवगनहवयदहन रयजय महयसशदशरनहन समम)उदयचह(रम)र(ंव) पम( ब आ)रम(ओ)दहदशकवर व(रम)तम(अ)यमयनमम ॥
३४.१३८ अथ सहरतनव चहवरकररकहनयशकणयशतसतहयर रयजयनव महयसशदशरनवमदमम (अवधचतम ॥)
३४.१३९ (कथव तवहर वयव दहवव वम)तवतसमशदयचरयमध न सपतनवतम ॥
३४.१४० एवह तवव भवगवन ॥ एवव वद ॥
३४.१४१ अलपव जहववतव मनशषययरयमम ॥ गमनहयभ सयवपरययभ ॥ कतरवयव कश शलमम ॥ चरर(तवयव बहचयरमम ॥ न पय)पजयतसययमररमम ॥ सधऽवप दहव करध ल(वध) मशहहतर
न पजययतह यतय(सय कययसय) सवरर सवर वनकहपध भववषयवत ॥
३४.१४२ यदहवसय चतशरशहवत(षश) सम(तहसहसहषश सहरतनपमशखहषश चछनदध वय जवनतध रयगध वय जवनत इषकयनतमनयपतवव वय जवनतव तदम) दहवभ पजहयतश वनरवहकध दहवध
भवतश जहववतह ॥
३४.१४३ यदहवसम(य चतशरशहवतषश कधटरयजसहसहषश परररययकरतनपमशखहषश चछनदध वय पकवरवदयववनरवहकध) दहवध भवतश जहववतह ॥
३४.१४४ यदहवसय चतशरशहवतषश नयगसहसहषवम(उपधषथनयगरयजपमशखहषश चछनदध वय पकवरवदयववनरवहकध दहवध भवतश) जह(ववतह ॥)
३४.१४५ (यदहवसय चतश)रशहवतषवशवसहसहषश वयलयहयशवरयज(पमशखहषश चछनदध वय पकवरवदयववनरवहकध दहवध भवतश जहववतह ॥)
३४.१४६ (य)द( म ए)वसय चतशरम(अशहवतषश रथसह)समब(ए)षश नवनदघधषरथपमशखहषश चछनदध वय (पकवरवदयववनरवहकध दहवध भवतश जहववतह ॥)
३४.१४७ (यदहवसय चतशरशहवतषश) नगरसहसह(षश कश शयवतहरयज)धयनहपमशखहषश चछनदध वय पकवरवदयववनरवहकध दहवध भ(वतश जहववतह ॥)
३४.१४८ (तय इदमवधचनम ॥ तथय वह वयव समशदयचरयमध दहवव वमतव)तम ॥
३४.१४९ अलपव दहव जहवव(तव मनशषययरयव) गमनहयभ सयवपरययभ कतरवयव कश (शलव चरर)तवयव ब(हचयरमम ॥ न पयपजयतसययमररमम ॥ सधऽवप दहव करध लवध मशहहतर न
पजय)यतह यतयसय कय(यसय सवरर सवर वनकहपध भववषयवत ॥)
३४.१५० (यदहवसय चतशरशहवतषश सहसहसहषश सहरतनपमशखहषश चछनदध वय जवनतध रयगध वय जवनत इषकयनतमनयपतवव वय जवनतव तदहवभ पजहयतश वनरवहकध दहवध भवतश
जहववतह ॥)
३४.१५१ (यदहवसय चतशरशहवतषश कधटरयजसहसहषश परररययकरतनपमशखहषश चछनदध वय पकवरवदयववनरवहकध दहवध भवतश जहववतह ॥)
३४.१५२ (यदहवसय चतशरशहवतषश नयगसहसहषवशपधषथनयगरयजपमशखहषश चछनदध वय) पक(वरवतम) ॥
३४.१५३ (यदहवम)असय चतश(रशहवत)षवम(अ)शवसहसमब(ए)षश चछनदम(ओ) वय पक(रम)वव(तम) ॥
३४.१५४ (यदहव)सय चतशरशम(ई)तम(इ)षश (रथसहसहषश चछनदध वय पकवरवतम ॥)
३४.१५५ (यदम) दहवसय चतशरशम(ईवतषम)उ (नगरसह)सह(षश चछ)नदम(ओ) वय पकवरवदयव(नम) वनरवहकध दहवध भवतश (जहववतह ॥)
३४.१५६ अथ रयजय महयसश(दशरनभ सहरतनमनहनयववयदहनयनशशयसय धयमर पय)सयदमवधरह सदव(रम)रव कक टयगयरव पमब(अवव)शय रयजतह पयरङह वनषद मथतयसहगतहन
वचतहनयवथरहरयसप(तनहनयवययवधयहन ववपशलहन महदतहनयपमयरहनयदयह)न सशभयववतह(नथकयव वदश)मवधमशचय सफररतवधपसवपद वयहयषरतम ॥
३४.१५७ तथय वदतहययव तथय तगतहययव (तथय चतशथरवमतयकधवरमधवसतयरकसवरशभ सवयर)वनतम(अवममव) लधकव मथतयसह(ग)तहन चम(इ)तहनयवथरहरयसपतनहनयवययवधयहन ववपशलहन
महदतहनयप(मयरहनयदयहन सशभयववतहनथकयव वदशमवधमशचय सफरर)तवधपसव(पदम)य (वम)यहयषरतम ॥
३४.१५८ सदवरयरतकक टयगयरयनम(इ)षकमय रयजतव कक टयगयरव पववशय सदवररपयरङह वनषद कररयसह(गतहन वचतहनयवथरहर पकवरवतम ॥)
३४.१५९ <इव वतबम. w इएदहहरलशनगवधनम १५७>
३४.१६० (अथ) रयजतयतकक टयगयरयवनषकमय वथडकयरमयव कक टयगयरव पववशय सफवटकमयपयरङह वनषद मशवदतयसहगतहन वचतहनयवथ(रहर पकवरवतम ॥)
३४.१६१ <इव वतबम. w इएदहहरलशनगवधनम १५७>
३४.१६२ (अथ वथडकयरमययतकक टयगयरयवनषकमय सफवटक)मयव कक टयगयरम(अव प)ववशय वथडकयरमयह पयरङह वन(षदधपह)कयसहगतहन वचतहनयवथरहर पकवरवतम ॥
३४.१६३ <इव वतबम. w इएदहहरलशनगवधनम १५७>
३४.१६४ अ(थ रयजय महयसशदशरनशचतशरध बहववहयरयनम भयववय)तवम(आ) कम (आमहषश कयम)चछनदम(अव) पमब(अ)हम (आय) तदहह लम(अववहयरह ब)हलम(ओ)कसय
सवभयवतययम(आ)मशपगतभ ॥
३४.१६५ रजम(अ आननद महयसशदशरनसय पवशच)मय मयर(रयनम)तम(इ)कय वहदनय बभकव तदथय बलवतभ पशर(ष)सय (सशभध)जन(ंव) भशकवतध मशहहतर सययदककमभ
॥
३४.१६६ सययतखलश तह (आननदयनयभ स तहन कयलहन तहन) समयहन रयजयभकनमहयसशदशरनध नयम ॥ न खलवहवव दषवम(य)मम ॥ ततकसमयदहतधभ ॥ अहमहव स तहन कयलहन
तहन समयहन रम(आ)जय (महयसशदशरनधऽभकवमम ॥)
३४.१६७ (षटकग तवभ खलवय)ननद कश वश(न)गरह ययवनदम(ई वहर)णयवतह ययवदमकशयलवनव ययवनमलयनय(ंव) मकश टबनधनव चथतयमतय(नतरय दयदश यधजनयवन सयमनतकह न
भकयधऽवप तथयगत)सय (श)रहरवनकह(पम)ओ (बभक)व तच रम(आ)जभ कवतयसय मकधयरवभवषकसय ॥ इदव सपमव वयरमम ॥
३४.१६८ तचम(आननदयहरतभ समयकसवबशदसय नयहव तव लधकह ) पगवथवहपदहशव समनशपशययवम (नथव) पकवरसययनम वदवश दवकरसययव पवशचमसययमशतरसययव वदवश यत
तथयग(तसययषमभ शरहरवनकहपभ ॥)
३४.१६९ (ततकसमयदहतधभ ॥)
+ + + + + + + +
(समम)उवचछ(नय) भव(नह)तम(रम)ई ॥
(वम)इ(कम)ई(रध) जम(आवतसव)सय(रध
नय)सम(तम)ईदयनन पशनभरवभ ।
३८.१ (एववमवत कदवशनयगरय मलय आयशषमनतमयननदव पवतशशतय सपशतदयरयभ सदयसहदयसकमरकरपदरषहययभ सवमतयमयतयजयवतसयलधवहतयभ) कश (वशनगययर वनषकमय यहन
यमकशयलवनव तहनधपजगमशभ ॥ उपहतय भगवतपयदद वशरसय ववनदतवथकयनतह नयषहदनम ॥)
३८.२ (एकयनतवनषणरयनम) कदवशनयगरयनमलयनम (भगवयनम धयमययर कथयय सनदशरयवत समयदपयवत समशतहजयवत सवपहषरयवत ॥)
३८.३ (अथ कदवशनयगरय मलय उतथयययसनयदहकयवस)मम (उ)तरम(आस)ङम(अव) कग तवय (यहन भगवयवसतहनयञवलव परमय भगवनतवमदमवधचनम ॥)
३८.४ (एतह वयव भदनत कदवशनयगरय मलय बशदव शररव गचछयमध धमर च वभकशसवघव च ॥) अदम(आगहर ययवजहवव वशकयपदयवन पवतगहहषययमभ ॥)
३८.५ (अथययशषमत आननदसयथतदभवतम ॥)
३८.६ (सचहदहव कदवशनयगरयनमलयनहकथकव भगवतधऽवनतकह उपयसकवशकयपदयवन पवतगयहवयषययमयधररयतयगगहहतवशकयपदय पसररषयवत ॥ यननवहव कदवशनयगरयनमलयनम भगवतधऽवनतक
उपयसकवशकयपदयवन यशगपतपवतगयहयहयमम ॥ एववनयमय कदवशनयगरध मलभ सपशतदयरभ सदयसहदयसकमरकरपदरषह )यभ स(वम)तयमयतयजयवतसयलधवहतध बशदव शररव गचछवत धमर
सवघञम(च ॥)
३८.७ (अथययशषमयनयननदध भगवनतवमदमवधचतम ॥)
३८.८ (एववनयमय भदनत कदवशनयगरध मलभ सपशतदयरभ) सदयसहदयसकमरकरपदरषहयभ स(वम)तयमयतयजयवतसयलध(वहतध बशदव शररव गचछवत धमर च सवघव च ॥ वशकयपदयवन
पवतगहहतशवमचछवत ॥ एवमम) एव रयतययभ पथमध ययमभ ॥
अथ च पशनरययशषमम(आनयननदधऽनवतकयनतह मधयमह ययमह तयवसतयङदवशनयगरयनमलयनम भगवतधऽवनतकह वशकयपदयवन पतयवजगहतम ॥)
३८.९ (अथ कदवशनयग)रय मलय भगवतध भयवषतमवभननदयनशमधदम(अ भगवतपयदद वशरसय ववनदतवय भगवतधऽवनतकयतपकयनतयभ ॥)
३९. वतबहवतसछम-वछनहवससछहसरनदहतरx तम
४०.१ (तहन खलश समयहन कश वशनगययर सश)भदभ पररवयजक(ंभ) पवतवसवत जहरर वगदध महलकभ ॥
४०.२ स वव(ंवशवतशतवयसकभ कदवशनयगरयरयव मलयनयव सतकग तध गशरकग तध मयवनतभ पकवजतधऽहरनम सवमतभ ॥)
४०.३ (अशमब)औषहतसम(उ)भदभ पररवयजकभ ॥ अद शमरसय गदतमसय (रयतयय मधयमह ययमहऽनशपवधशहषह वनवयररधयतद पररवनवयररव भववषयवत ॥)
४०.४ (अवसत च मह धमरषश कयरङततम)वम(अमय)शय च मह सवनतषतह पवतबलशच (मह) स भवयङदतमसतम(अतकयरङततवव पवतववनधदवयतशमम ॥)
४०.५ (सचहदहन भगवयङदतमसतहनधपसङकमहयमशपसङकमय पगचछहयव) कवञदहव पदहशमम ॥ सचहदवकयशव कश ययरतपशनसय वययकररय(य ॥)
४०.६ (शशतवय च पशनभ कश वशनगययर वनषकमय यहन यमकशयलवनव तहनधपसङकयनतभ ॥)
४०.७ (तहन खलश समयह)नययशषमयनयननद आरयमदयरहऽभयवकयशम(ए) चम(अङम)रम(अमह चङकमयतह ॥)
४०.८ (अदयकहतम) सशभदभ पम(अ)रम(इवयजक आयशषमनतमयननदव दकरयदहव ॥ दषटय च पशनयरनययशषमयनयननद)सतम(ए)नधपजगयमम(अ ॥ उपहतयययशषमनत)मयननदवमदमवधचतम ॥
४०.९ शशतव मह भध आननदयद शमरम(असय गदतमसय रयतयय मधयमह ययमहऽनशपवधशहषह वनवयररधयतद पररवनवयररव भववषयवत ॥)
४०.१० (अवसत) च मह धमरषश कयरङततवमयशय च मह सवनतषम(ठतम)ए पवतबलशच मह स भम(अवयङदतमसततकयरङततवव पवतववनधदवयतशमम ॥)
४०.११ (सचहदहन भगवयङदतम)सतहनधपसङकमहयमशपसङकमय पगचछहयव कवञदहव पदहशव सचम(एदवकयशव कश ययरतपशनसय वययकररयय ॥)
४०.१२ (आननदयह ॥ अलव सशभद मय भगवनतव ववहहठय शयनतकययध भगवयङकयनतकययभ सशगतभ ॥)
४०.१३ (वदरवप वतरवप सशभ)दम(र)ंभ पररवय(जक आयशषमनतमय)ननदवमदमवधचतम ॥
४०.१४ शशतव (भध आननद पशरयरयनयव पररवयजकयनयमवनतकयजहरयरनयव वगदयनयव महतयव चररयचयययररयव क)दयवचतकहम र(इवचतथयगतय अरम)हनतभ समयकसवबशदय लध(क उतपदनतह
तदथधदशमबरव पशषपमम ॥)
४०.१५ (तसय चयद भगवतध गदतमसय रयतयय मधयमह ययमहऽनश)पवधशह(षह वनवयररधयतद पररवन)वयररव भववषयवत ॥
४०.१६ (अवसत च मह धमरषश कयरङततवमयशय च मह सवनतषतह पवतबलशच मह स भवयङदतमसततकयरङततवव पवतववनधदवयतशमम ॥)
४०.१७ (सचहदहन भगवयङदतमसतहनधपसङकमहयमशपसङकमय पगचछहयव कवञदहव पदहशमम ॥ सचहदवकयशव कश ययरतपशनसय वययकररयय ॥)
४०.१८ (पशनर)पयम(आ)यशषमयनयनम(अनदभ सशभदव पररवयज)कम (अ)मम (इ)दमवधचतम ॥
४०.१९ (अलव सशभद मय तथयगतव ववहहठय शयनतकययध भगवयङकयनतकययभ सशगतभ ॥)
४०.२० (इमव च पशनरययशषमत आननदसय सशभदहर) परम(इवम)रम(आजकह न) सम(आ)धरमनतरयकम (अथयव ववपकग तयमशदषहदगवयनम वदवयहन) शधतमब(ए)र
वव(शशदह)नयवतकयनत(मय)नशषहर ॥ शशतवम(आ च पशनरययशषमनतमयननद)मयमनतयतह ॥
४०.२१ अलम(अमयननद) मय सशभदम(रम)अव पररवम(रयजकव वयरय पवव)शतश पगचछतश यददहवयकयङतह ॥ ततकसमयदहतधभ ॥ अयव (मह
पवशच)मधऽनयतह(रम)वथकम (अ)पम(अररवयजकथ भ सयधरम)नतरयकथम(आ)समश(दयहयरभ ॥ अयव च मम)ए पवशचमध भवम(इषयवत सयकयचछब य)वकयरयमहवहवभकशकपवमब(अवजतयनयव यदशत
सशभदभ पररवयजकभ ॥)
४०.२२ (अथ सशभ)द(ंभ) पररवयजकध भगम(अवतय कग तयवकयशध हषतशषपमशवदत) उदगभ पहवतसदमनसयजय(तध यहन भगवयवसम) तम(ए)नधप(सवकयनतभ ॥)
४०.२३ (उपसवकमय भगवतम)आ सयधर सवमशखव सवमधदनह(ंव) सवरञनम(ई) व कथय(ंव) ववववधयमशपस(ंव)हतयथकयनतह नयषहदतम ॥
४०.२४ एकयनतवनषणरम(अभ सशभदभ पररवयजकध भगवनत)मम (इ)दमवध(चतम ॥)
४०.२५ पगचछहयमहव भध गदतम कवञदहव पदहशमम ॥ सचहदवकयशव कश ययरतपशनसय वययकरम(अरयय ॥)
४०.२६ <नशवतरबम. उवनदछनम.>
४०.२७ (ययनहमयवन भध गदत)म पगथगलधकह तहथययरयतनम(आ)नम(इ) तदथय पकररभ कयशयपध मसकरह गधशयलहपशतभ सवजयह (वथ)र(टह)पम(उतम)रम(ओऽवजतभ
कह शकमबलभ ककश दभ कयतयययनध वनरम)गनथध जयवतपशतभ पतयजयवसषशररमह सम(वयव) सवय(ंव) पवतजयमम ॥
४०.२८ अथ भगवयवसतसययव वहलम(आयय)ंव गय(थम)ए बभयषह ॥
४०.२९ (एकधनवतवशध वयसय सशभद
यतपयवजव वकव कश )शम(अ)लव गवहषह ॥
पञयशदम(वषयर)वर समयवधकय(वन
य)तशचयह(ंव) पववजत(ंभ) सशभद । १
४०.३० शहलव समय(वधशचररव च ववदय
चथकयगतय चहतसध भयववतय मह ॥
आयर)सय धमरसय पदहशवकय
इतध बवहधमर(आ) शम(र)मरध वह नयवसत । २
४०.३१ यवसमनम सशभद धमरववनय आययरषयङध मयगर नधपलभयम(अतह पथमभ शमर)सतत नधपलभम(यतह) दम(इ)तम(ई)यसतगतहयम(अशचतश)रम(थभ) शम(र)मम(अरसत)त
नधपल(भम)यतह ॥
४०.३२ यवसमवसतश सशभद धमरववनय आययरषयङध मय(रम)ग उपलम(अभयतह पथमभ) शम(र)मरसततधपलभयतह (वदतहयसतगतहयशचतशथर)ंभ शमरसतम(अतधप)लभयतह ॥
४०.३३ अवसमनम सशभदययर धमरववनयह आ(ययरषयङध मयगर उपलभयतह तद)थय समयगदम(ऋ)षम(वटभ समयकसङलपभ समयगवयकसमयकमयरनतभ समयगयजहवभ) समयगवययययमभ
समयकसमगतम(इ)ंभ समयकसमम(आ)धम(इभ ॥ इह) पथम(अमभ शमर उपलभयत इह वदतहय इह तगतहय इह चतशथर न सनतहतध बवहभ) शम(र)मरय वय बयहरय वय
॥
४०.३४ शकनययभ परपवम(अच)नम(आ)ंभ शमरथवयर बयहरथवयर ॥ एवमम (अत पषरवद समयवकसवहनयदव नदय)वम ॥
४०.३५ अवसमनम ख(लश धमरप)ययरयह (भय)षयमयरह सशभदसय पररवयजकसय ववरजध ववगतमलव धमरषश धमरचकशरतपम (अनमम ॥)
४०.३६ (अथ सशभदभ पररवयजकध दषधमयर पयपधरम)मम(आ) पयरव(गय)ढधमयर तहररकयङम(असतह)ररवववचवकतसधऽपरपतययधऽननयनम(ए)यम(अभ शयसतशभ शयसनह धमरषश
वथशयरदपयप उतथयययसनयदहकयवसमश)तरयसङव कग तवय यहनययशषमयनयननदसतम(ए)नयञवलव परमयययशषमनतमय(न)नदम(अवमद)मवधचम(अतम ॥)
४०.३७ (लयभय भदनतयननदहन सशलबधय यदगवतयननदम)ओ महयचययरर महय(चय)ययरनतहवयसयवभषहकहरयवभवषकभ ॥ असमयकमवप सयशलयरभयभ सशलम(अ)बधम(आ यद)यव
(लभहमवह सवयखययतह धमरववनयह पवजययमशपसवपदव वभकशभयवमम ॥)
४०.३८ (अ)थययशषम(मय)नयननदध भगवनतवमदमवधचतम ॥
४०.३९ अय(ंव) भदनत सशभदभ परर(वम)रम(आजक आकयङतह सवयखययतह धमरववनयह पवजययमशपसवपदव वभकशभयवमम ॥)
४०.४० (तत भगवयनम) सशभम(अदव) पररवयजकमयमनतयतह ॥
४०.४१ एवह वभकध चर बहचरम(य)मम ॥
४०.४२ सथव (त)सयम(आयशषम)मम(अतभ) पवमब(अजम)यम(आ)भकतसथवधपसवपतस एव भम(इ)कशभयव(ंभ ॥)
४०.४३ एवव पववजतभ (स) आयशषमम(आनहकध वयपकग षधऽपमत आतयपह पवहतयतमय वयहयषरतम ॥ एकध वयपकग षधऽपमत आतयपह पवहतयतमय ववहरनम)
४०.४४ यसयम(आरम)थम(अव) कश लपशतयभ कम (ए)शम(अशम)शम(र)णयवतम(आ)यर कम (आषयययवर वसयणययचछयद) समयगहव शदययगयरयदनगयररकयव पवजवनत तदनशतरव
बहचयरपयरवसयनव दष एव धमर सवयमवभजयय सयकम(आतकग तयधपसवपद पवह)दयवत ॥
४०.४५ कहरय मह जयवतरवषतव बहचयर कग तव कररहयव नयपरमसमयदवव पजयनयवम ॥
४०.४६ आजयतवयनम स आयशषमयनम (अरम)हम (अनम) बभक(व सशववमशकभ ॥)
४०.४७ (पशन)रथययशषमतभ सशभदसयथतदभवतम ॥
४०.४८ न मम पवतरपव सययददहव शयसतयरव पररवनवयरयनतव पशयहयव यननवहव पथमतरम (अव पररवनवयरयहयवमवत ॥)
४०.४९ ततययशषमयनम सशभदभ पथमतरभ पररवनवगरत(ंभ) ॥
४०.५० तत भगवयनम वभककनयमनतयतह ॥
४०.५१ तसमयतवहर वभकवधऽदयगहरय(नय)तम(ईवथर)कय न पवयजवयतवयय नधपसवपयदवयतवययभ सथयपवयतवय जयवतशयकयव वयगहयव वय जवटलमम ॥
४०.५२ जयवतशयकय आगचछहतहवथरकधवजहन यदम(आ)कम (आ)ङम (कहत) धमरववनयह पवजययमशपसवपदव वभकशभयवव तमह(वयकयङ)मम(आ)रव वभकवभ पवयजयहयरश पसवपयदयहयभश ॥
४०.५३ ततकसमयदहतधभ ॥ ददयमयहव जयतहनयव (जयतयभयनशजयन)मम ॥
४०.५४ अनयतहवथरकपररवयजकय आगचछहययश रदयकयङह यम(उभ सवयखययतह धमर)ववनयह पवजययमशपसवपदव वभकशभयवव तत एनयव वभकवशचतशरध मयसय(नशपयधयययहनयकय)लकथ शचहवरथभ
पररवयसवयतवयव मनयहयभश ॥
४०.५५ (चतशरयर मयसय)नयमतयययतपररवयवसनभ पयशरपयसय वभकशसवघसययरयवधतवचतयसतत एनम(आनयकयङमयरयनम पवयज)यम(ए)यशरपस(ंव)पम(आ)दयम(ए)यशभ ॥
४०.५६ पवयजम(अ)यम(अ)तम(अ वभकम )षम(अव) आगहययञवटलयनम ॥ उपसवपयदयत वभकव आगहययञवटलयनम ॥ ततकसमयदहतधभ ॥
४०.५७ कमरवयवद(नध वह वभकव) आगहयय जवटलयभ वकययवयवदनध हहतशवयवदनध वहयर(वयवदनभ ॥)
४०.५८ (त)समयतवहर वभकव एवव वशवकतवयमम ॥
४०.५९ यतकमरवयवदनशच भववषययमभ वकययवयवद(नशच हहतशवम)आवदनशच वहयरवयवदनशच ॥ एवव वध वभकवभ वशवकतवयमम ॥
४०.६० (तसमयत)वहर वभकवध यह तह धमयर दषधमरवहतयय सम(अव)वतरनतह दषधमरसशखयय सयवपम(अरययवहतयय) सयवपरययसशखयय तह वभकशवभरदगह पयरवयपय त(थय तथय
धय)रवयतवयय गयहवयतवयय वयचवयतवयय यथहदव बहचयर वचर(वसथवतकव भ)ववषयवत बहह जनवहतयय बहह जनसशखयय (लधकयनश)कवपयययथयरय वहतयय सशखयय दहवमनशषययरयमम ॥
४०.६१ कतमह तह धमयर दषदम(हमर)हम(इ)तयय सववतरनतह पकवरवदयवदहवमनशषययरयमम ॥
४०.६२ तदथय सकतव गहयव (वयय)कररव गयथधदयनवनदयनयवदयनहवतवगतकजयतकवथपशलययदशतधमरपदहशयभ ॥ इमह तह धमयर दषधमरवहतयय सववतरनतह पकवरवदयवदहवमनशषययरयमम ॥
४१.१ सयय(तख)लम(उ यश)षम(मम)आकव वभकवध ममयतयययतम ॥ पररवनवगतर धऽसमयकव शयसतम(आ ॥) नम(आ)सतयहतहर समयकव (शयसतय) वनभसरर(ंव) वय ॥
४१.२ न खलवहवव दषवयमम ॥ यध वध मययनवधरमयसव पम(रम)आ(तम)इ(मधक उदहवशतभ स वधऽदयगमब)एर शयसम(तम)आ स च वम(ओ वनभसररमम ॥)
(ययवन वभकवभ कशदयनशकशदयरम)इ (वश)कयपदय(वन तयवन कयलहन सवघभ समगहभकतभ समशदरतश ततसशखसपशरववहयरयय) सववतरतह ॥
४१.३ तसमय(तवहर) चयदयगह(र) नवतर(कह र) वभकशरय वगदतरकध (वभकम )षश(नर नयमवयदहन न गधतवय)दह(न समशदयच)ररतवयधऽनयत भदनतम(एवत) वययशषमदय ॥
४१.४ तहन च वगदतरकह र वभकशरय नवतरकध वभकशरपसथयपवयतवय उपलयडवयतवयभ पम(आ)तम( ब ए)र चहवरहर वशकयहन (सरकह )र कययबनधनहन (पम)रम(अकर)वरकयय
पररपगचछवनकयधद(म ए)शम(एन यधगहन) मनवसकयरहर ॥
४१.५ चतवयर इमह वभ(कम )षम(अवभ) पग(वथवहपम)रम(अदहशयभ शयदसय कश लपशतसय कश लदशवहतशवयर ययवजहवमनशसमररहयय भववनत ॥)
४१.६ (कतमह चतवय)रभ ॥ इह भगवयञयतभ ॥ इह भ(गवयननशतरयव समयकसवबधवधमवभसवबशदभ ॥ इह भगवतय वतपररवतर दयदशयकयरव धयमयर धमरचकव ) पववतरतमम ॥ इह
भगवयननशपवधशहषह वनवयर(रधयतद पररवनवगरतभ ॥)
४१.७ (आगवमषयवनत वभकवध ममयतयययचथतयपररचयरकयशचथतयवनदकयसत एवव व)कम(य)वनत ॥
४१.८ इह भगवम(आ)ञम(जयतभ ॥ इह भगवयननशतरयव समयकसवबधवधमवभसवबशदभ ॥ इह भगवतय वतपररवतर दयदशयकयरव धयमयर धमरचकव पववतरतमम ॥ इह भगवयननशपवधशहषह
वनवयररधयतद पररवनवगर)तभ ॥
४१.९ अतयनतरय यह कह वचतपसनवचतय ममयवनतकह कयलव कररषयवनत तह सवर सवगरपगय यह (कह वचतसधपवधशहषयभ ॥)
४१.१० अपरम(अव) चतवयरभ पगवथवहपदहशय(ंभ) शयदसय कश लपशतसयम(अ कश )लदशवहतशवयर ययवजहवमवभगमनहयय भववनत ॥
४१.११ कतमह चतवयर(ंभ) ॥ इह भगवयञय(तभ ॥ इह भगवयन)नशतरयव समयकसवबधवधमवभसवबशदभ ॥ इह भगवतय वतपरम(इव)तर दयदशयकयरव धयमयर धमरचकव पववतरतमम
॥ इह भगवयननशप(धम)इ(शहषह वनवयररधयतद प)ररवनवगतर भ ॥
४१.१२ आगवमषयवनत वभकवध (ममयतयययचथतयपररचयरकय)शचथतयवनदकम (आ)सतम(अ एवव वकयवनत ॥)
४१.१३ इह भग(वयञम) जयतभ ॥ इ(ह भगवयननशतरयव समयकसवबधवधम)वभसव(बशदभ ॥ इह भगवतय वतपररवतर दयद)शयकयरव धयमयर ध(रम)मचकमब (अव) पववतरतमम ॥ इह
भगवयननम(उपवधशहषह वनवयररधयतद) पररवनवगतर भ ॥
४१.१४ अतयनतरय यह कह वचतपसनवचतय ममयवनतकह कयलव कररषयवनत सवर तह सवगरपगय यह कह वचतसधपवधशहषयभ ॥
४३ वधगमर. ४३ इसतहइवननम दहसरवनसकतवहवसरओवनछतमएबहवलरए f एतरवतरबहवतसछम-वछनहवससछहसरनदहतरx तम(नमब. वव), इनम दद बहररछतहतमw इदमर, w इए कम वनगजयतशतश वधनमगध
वमवथलमf ए एइनहसगहममलदहसवव तधदह दहसबशद इनम कह वननतनसगहसहतशतमw इदमर. वसएहह उनतहनम सम. ४९०-४९४.
४६.१ अथ कदवशनयगरय मलय ययवतकम (उ)वशनगययर गनधव मयलयव पशषपव धकपव वयद(ंव) ततसवमर(अव समशदयनहय सपशतदयरयभ सदयसहदयसपदरषहययभ सवमतयमयतयजयवतसयलधवहतयभ
कश वशन)गययर वनषकमय यम(ए)न यमकशयलवनव तहनम(ओ)पजगमम(उभ ॥)
४६.२ उ(पह)तय भम(अ)गवतभ वसवहशयययव गनम(धम)ऐरम(मय)लम(यम)ऐभ (पशषपथधकरपथवयरदथभ सतकश वरवनत गशर)कश वरवनत मयन(यनम)तम(इ) पकजयवनत ॥
४६.३ अथयनयत उतसदभ कदवशनयगरध मल आयशषम(म)नतमयननदवमदमम (अवधचतम ॥)
४६.४ (कथव भदनतयननद पशन)भरगवतभ शरम(ई)रपकजयययमद(तसशकयमयपदहमवह ॥)
४६.५ तदथय वयवसषय रयजशचकववतरनध यथय ॥
४६.६ कथव भदनतयननद (रयजशचकववतरनभ ॥)
४६.७ (वयवसषय रयज)शचकववतरनभ कययध ववहतथभ (कपयरसथवरषटतह ॥ ववहतथभ) कपयरसथवरषवयतवय पञवभयशरगशतथवरषटतह ॥ पञवभयशरगशतथ(वरषवयतवय
तथलपकरयरययमयध)दध(रम)यम(आव) नम(इ)वकपम(ययनययययधदधणयय पचछयद) गनधकयषथवशचतय(ंव) वचतवय धययपयतह गधवतय कहरहर वनवयरपयतह ॥ तयनयसथहवन सम(औवरर कशव भह
पवकपय सदवरमर)यम(आव वश)ववकयययमयरध(पय चतशमरहयपथह शरहरसतक)पभ पवतषयपयतह चछतधवजपतयकयशचम(आ)रम(ओ)पयम(अनम)तह महशच पसथयपयतम(ए) गनधथमयरलयथभ
पशषपथरम(धकपथवयरदथभ सवतक)यतह गशरवकयम(अ)तह मयनयतह पकजयतह ॥
४६.८ (एवमहव वयवसषय) रयजशचकववतरनभ ॥ अत उतरह तथयगतसययहरतभ समयकसवबशदसय ॥
४९.१ (अथ कदवशनयगरय मलय भगवतभ शरहरव ववहतथभ कपयरसथवषर वयतवय पञवभयशरगशतथवरषवयतवय तथलपकरयरययमयधदधणययव पवकपययनययययधदधणयय पचछयद सवरग )नधकयषथवशचतयव
वचतवय पजवयलवयतशकयमय न शम(अकनशववनत पजवयलवयतशमम ॥)
४९.२ (अथययशषमयनवनरद आयशषमनतमयननदवमदमवधचतम ॥)
४९.३ (न शकयवनत कदवशनम)आगरय मलय भगवतवशचतयव पजवयलवयतम(उमम ॥ ततकसमयदहतधभ ॥ दहवतयनयमवभपययभ ॥)
४९.४ (कशच भदनतयवनरद दहवतयनयमवभपययभ ॥)
४९.५ (दहवतयनयमवभपययभ ॥) आयम(उ)षमयनमहयकयशयप(ंभ) पञशतपररवयरम(ओऽनतरय च पयपयमनतरय च कश वशनगरहमतयनतरयधवपवतपनध भगवतध शरहरमववगधवपतव
ववनदतशकयमभ ॥)
४९.६ (तथय भवतश भदनतयवनरद यथय दहवतयनयमवभपययभ ॥)
४९.७ (अथययशषमयनय)ननदभ कदवशनयगरयनमलयवन(दमवधचतम ॥)
४९.८ (न शकयथ वयवसषय भगवतवशचतयव पजवयलवयतशमम ॥ तदकसमयदहतधभ ॥ दहवतयनयमवभपययभ ॥)
४९.९ (कशच भदनतयननद दहवतयनयमवभ)पम(रम)आयभ ॥
४९.१० दहवम(अ)तम(आनयमवभपययभ ॥ आयशषमयनमहयकयशयपभ पञशतपररवयरधऽनतरय च पयपयमनतरय च कश वशनगरहमतयनतरयधवपवतपनध भगवतध) शम(अ)रम(ईरमववगधवपतव
ववनदतशकयमभ ॥)
४९.११ (तथय भवतश भदनतयननद यथय दहवतयनयमवभपययभ ॥)
४९.१२ (अथययशषमयनमहयकयशयपधऽनशकमहर पयपय कश वशनग)रम(ई) व यहन भगवतवशचतय तम(एनधपजगयम ॥)
(अदयकहतम) पररषदययशषम(नम)त(ंव) महय(कय)शयप(ंव) दकरत एव ॥
४९.१३ दषटय च पशनयमर(एनययशषमयनमहय)कयशयपसतहनम(ओ)पस(ङम )कयनतय ॥ उपहतयययशषमनतव महयकयशयप(ंव) पगषत(ंभ) पगषतभ समनशबदय ॥
४९.१४ अथययशषमयनम(हय)कयशयपध यहन भगवतवशचतय तह(नधपजगयम ॥)
४९.१५ (उ)पम(ए)तय तथलपकरयरमयधदधवरव ववगधप(य)वत पञयशगशतयवन ववगधपयवत ववहतयवन कपयरसयवन ववगधपयवत ववहतयवन कपयरसयवन वम (इगधपवयतवय भ)गवतभ
शरहरमववगधवपतव वनदतह ॥
४९.१६ तहन खलश समयहन पगवथवयम(आव) चतवयरध महयसथववरय अभकवनम तदथययशषमयनयजयतकदणडम (इणय आयश)षमयनमहयचशनद आयशषमयनम दशबलकयशयप आयशषमयनमहयकयशय(पभ
॥)
४९.१७ तहषयमययशषमयनमहयकयशयपध जयतध म(हय)पशणयध लयभह चहवरवपणडपयतशयनम(आसन)गलम(आ)नपतययभथषजयपररषकयरयरयमम ॥
४९.१८ अथय(यश)षमतध (म)हयकयशय(प)सयथतदभवतम ॥
४९.१९ यननवहव सवयमहव भगवतभ शरहरपकजयययमदतसशकयमयपहदहयम(अ ॥)
४९.२० (अथययश)षमयनमहयकयशयपधऽनययवन ववहतयवन (क)पयरसय(नयम) अनययवन पञयशगशतयवन समशदयनहय भगवतभ शरहरव ववहतथभ कपमर(आ)सथवमर(ए)ष(वयतवय
पञ)भम(इ)यशरग(शतथवरषवयतवय तथलपकरयरययमयधदधणययव पवकपययनय)यययधदधणयय पचछयद सवरगनधकयषथवशचतयव वचतवथकयनतहऽपकयनतभ ॥
४९.२१ अथ सय वच(तय सवय)महव पजववलतय (य)थयवप (तदशदसय बशदयनशभयवहन दह)वतयनयव (च) दम(ए)वम(अ)तयनशभयवहन ॥
४९.२२ अथययशषमयनयननदसतसययव वहलयययव वचतयमनश(कमङम ) गय(थह) बभयषह ॥
४९.२३ यहन कययरतनम(ए)नम(अ नय)यकध
बहलधकमगमनमहवदरकभ ॥
दहपयतह सवतनशजहन तहजसय
पञवभयशरगशतथभ स वहषम(टम )इ(तभ ।)
४९.२४ (सहस)मयतहर वह चहवरयरयव
बशदसय कम (आ)यभ पररवहवषतधऽभकतम ॥
दह चहवरह तत तश नथव दगधह
अभयनतरव बयहमथ दम(इ)तम(ई)यमम ।
४९.२५ अथ कदवशनयगरय म(लय गधवतय कह)रम(ए)र वनवयरपयवनत ॥ तत चतवयरम(ओ) वम(ऋ)कय(ंभ) पयदशभतकर य(ंभ) कयञनभ कवप(तथधऽशवतथ) उदशमबरभ ॥
४९.२६ अथ कदवशनय(ग)रय मलयसतयनयसथहवन सदवरर कशव (भह) पवकपय सदवणययर वशववकयययमयरधपय गनधथ(रम) मम(आ)लयम(ऐ)ंभ (पम)उषम(पम)ऐधमर(ऊ)पथवयरदथभ
सतकश वरनतध (गशरकश वरनतध मयनयनतध पकजयनतध नगरव पवहशय त)समम(इ)नम (अ)गयगय(रम)ए (महयम)णडल उपवनकम (षम)इपम(य गनधम)ऐ(मयरलयथभ पशषपथधकरपथवयरदथभ सतकश वरवनत
गशरकश वरवनत मयनयवनत पकजयवनत ॥)
५०.१ (अशदषशभ पयपहयकय मलयभ ॥ पररवनवगरतभ कश वशनगययर बशदध भगवयनम ॥ अद गतह सपयहह वतरतह शरहरह शरहरपकजय ॥)
५०.२ (शशतवय च चतशरङव बलकययव सनयह हवसतकययमशवकययव रथकययव पवतकययव यहन कदवशनयगरय मलयसतहनधपजगमशभ ॥)
५०.३ (उपहतय कदवशनयगरयनमलयवनदमवधचनम ॥)
५०.४ (शगणवनतश भदनतभ कदवशनयगरय मलयभ सवघय वय गरय वय पकगय वय पररषदध वय ॥ दहघररयतव स भगवयनसमयकव वपयशचयभक)नमम(अनयपशच ॥) भवतयव गयमकह(तह
पररवनवगतर भ ॥)
५०.५ (अहयरमध वयव तसय भगवतभ शरहरहषश शरहरभयगव यहन पयपयययव भवतभ) शरहरसतम(ऊपव) पमब(अवतषयप)वयषययमशछतधवजपतय(कयवशचयरधपवयषययमध महयवशच
पसथयपवयषययमध गनधथमयरलयथभ पशषपथधकरपथवयरदथभ) सम(अतम)करर(षम)ययमध गशरकररषययमध मयनयम(इषयय)म(ंभ) पकजवयषयय(मभ ॥)
५०.६ (यतखलश वयवसषय जयनहययत ॥ असमयकमवप स भगवयनम वपयशचयभकनम)नयपशच ॥ असमयकव गमब(आ)मकहतह परर(वन)वगरतभ ॥ नयहयरमध वयव (पम)रम(अदयतशव भगवतभ
शरहरहषश भयगमम ॥)
५०.७ (सचहदतमहवव सयधश ॥ यवद वय न दयसयथ सहनययपहररषययमभ ॥)
५०.८ (त)थम(आ भवतश) कदवशनयगम(अरय मलयभ पतयशदषशभ ॥)
५०.९ (अशदषशशच चलकलपकय बशलकय ववषरशदहपहयकय बयहरय रयमगयमहयकयभ कदडय वथशयलकय वलचछवयभ कयवपलवयसतवययभ शयकययभ ॥)
५०.१० (अशदषहच रयजय मयगधधऽजयतशतशवरदहहहपशतभ ॥ पररवनवगरतभ कश वशनगययर बशदध भगवयनम ॥ पयपहयकय मलयशचलकलपकय बशलकय ववषरशदहपहयकय बयहरय
रयमगमब)आमहयकयभ कदडय वथ(शयलकय वलचछवयभ कयवपलवयसतवययभ शयकययभ कश वशनगरहमशपसवकयनतय यहन शरहरपकजय शरहरभयगसययहररयय ॥)
५०.११ (शश)तवय च पशनवरषयरकयरव (बयहर)मगधमहयमम(आतम)रम(अवमदमवधचतम ॥)
५०.१२ (जयनहषह तवव वषयरकयर ॥ अशदषमहमम ॥ पररवनवगरतभ कश वशनगययर बशदध भगवयनम ॥ पयपहयकय मलयशचलकलपकय बशलकय ववषरशदहपहयकय बयहरय रयमगयमहयकयभ
कदडय वथशयलकय वलचछवयभ कयवपलवयसतवययभ शयकययशचतशरङव बलकययव सनयह कश वशनगरहमशपसवकयनतय यहन शरहरपकजय शरहरभयगसययहररयय ॥ तसमयदयमवप चतशरङव बलकययव
सनयह भगवतभ शरहरभयगमयहररषययमभ ॥)
५०.१३ (सनयहययवम दहवहवत वषयरकयरभ पवतशशतय चतशरङव बलकययव सनयहयवत ॥)
५०.१४ (रयजयजयतशतशहरसतययरढध भगवतध गशरमनशसमरनमकवछरतभ ॥ हवसतनधऽवरधपययशवमयरधपय ततयवप मकवछरतभ ॥ स इदमवधचतम ॥)
५०.१५ (अहव गनतशमसमथरभ ॥ गचछ तवव वषयरकयर चतशरङव बलकययव सनयह) यहन कदवशनयगरय (मलय)सतहनधपसवकमम(अ ॥) उ(पहतययसमयकव वचनहन
कदवशनयगरयनमलयनलपयबयधतयव च पगचछयलपयतङतयव च लघकतथयनतयव च) ययतयञ बलव च सशखम(अ)ंव (चयनव)दतयव च सपशर(ववहयरतयव च ॥ एवव च वद ॥)
५०.१६ (दहघररयतव स भगवयनसमयकव वपयशचयभकनमनयपशच ॥ भवतयव गयमकहतह पररवनवगतर भ ॥ अरम)हयमध वयव तसय भगवतभ शरहरहषश शरहरभयगव यह(न रयजगगहह भगवतभ
शरहरसतकपव पवतषयपवयषययमशछतधवजपतयकयवशचयरधपवयषययमध महयवशच पसथयपवय)षययमध गनधथमयरलयथभ पशषपथरम(धकपम)ऐरम(वम)आ(दम)ऐ(ंभ सतकररषययमध गशरकररषययमध मयनवयषययमभ
पकजवयषययमभ ॥)
५०.१७ (एवव दहववह त वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतध रयजध मयगधसयय)जम(आ)तशतधवरद( म ए)हम(ईपशतसय पवतशशतय चतशरङव बलकययव सनयह हवसतकययमशवकययव रथकययव
प)तम(इ)कययव यहन कदवशनम(आ)गरय मलयसतहनधपजयगम ॥
५०.१८ उ(पह)तय कदवशनयगरयनमम(अलयवनदमवधचतम ॥)
५०.१९ (शगणवनतश भदनतभ कदवशनयगरय मलयभ सवघय वय गरय वय पकगय वय पररषदध वय ॥ रयजय मयगधधऽजयतशतशवरदहहहपश )तध भवम(अ)तयम(लपयबयधतयव च
पगचछतयलपयतङतयव च लघकतथयनतयव च ययतयञ बलव च सशखव चयनवदतयव च सपशरववहयरतयव च ॥ एवव च वदवत ॥)
५०.२० दहघररयतव स भगवय(नसमयकव) वपयशचयभम(ऊनमनयपशच ॥ भवतयव गयमकहतह पररवनवगरतभ ॥ अहयरमध वयव तसय भगवतभ शरहरहषश शरहरभयगव यहन रयजगगहह भ)गवतभ
शरहरसतकपव पवतषय(पवयषम)यम(आ)म(शछ)तधवजपतय(कयवशचयरधपवयषययमध महयवशच पसथयपवयषययमध गनधथमयरलयथभ पशषपथधकरपथवयरदथभ सतकररषययमध गशरकररषययमध मयनवयषययमभ
पकजवयषयय)मभ ॥
५०.२१ यतखलश भवय(नम वषयरकयरध जयनहययतम ॥ असमयकमवप स भगवयनम वपयशचयभकनमनयपशच ॥) असमयकव (गयमकहतह पररवनवगतर भ ॥ नयहयरमध वयव पदयतशव भगवतभ
शरहरहषश शरहरभयगमम ॥)
५०.२२ (अथ वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतभ कदवशनयगरयनमलयवनदमवधचतम ॥)
५०.२३ (सचहदतमहवव सयधश ॥ य)वद वय न (दम)आसय(थ सहनययपहररषययमभ ॥)
५०.२४ (तथय भवतश कदवशनयगरय मलयभ पवतशशतय रयजयव सवघव गरव पररषदमवलधकय मवलकय मलकश मयरयवशच धनशववरदयमशपवदशवनत ॥)
५०.२५ (ययवतपयपहयकय मलयशचलकलपकय बशलकय ववषरशदहपहयकय बयहरय रयमगयमहयकयभ कदडय वथशयलकय वलचछवयभ कयवपलवयसतवययभ शयकयय वषयरकयरशच
मगधमहयमयतशचतशरङव बलकययव सनयह हवसतकययमशवकययव रथकययव पवतकययव कदवशनयगरयरयव मलयनयव पशरसतयतसवगयमयय वयकढयसम)
५०.२६ (तयवतकदवशनयगरय मलय मवललकय मलकश मयरयशच चतशरङव बलकययव सनयह हवसतकययमशवकययव रथकययव पवतकययव बवहनरगययरभ शतधभ सपकबलकययसय
पशरसतयतसवगयमयययवप वयकढयभ ॥)
५१.१ (तहन खलश समयहन धकमसगधतध बयहरसतसययव च पररषवद सवनषणरधऽभकतसवन)पवततभ ॥ अथ धकमसगधतध बयहर उभयतध वयकहगम(ए)षश
सम(अव)गयमयनहकम (ए)षवम(अवचरमनयधनयववपघयवतकयव कररषयनतहवत वव)दम(इ)तवयजम(इ)नम(अव दणड)कम (ए रधप)यमयरध यहन कदवशनय(ग)रय मलयसतहनधपजगयम ॥ उपह(तय
कम )औ(वशनय)गरयनमलम(आवनदमवधचतम ॥)
५१.२ (शगणवनतश) भवनतभ कदवशनयगरय मलयभ सम(अ)ंव(घय वय ग)रय वय पकगय वय पररषदध (वय ॥)
(दहरम)घम(अ)रयतम(रम)अव स भगवयनम वहत(रय)गभ कहमशचय(भकतकयवनतपशवसह कयवनतवयदह ॥ यदहतरयगसय कहमसय कयवनतपशववसनभ कयवनतवयवदनध वयचव ववकश वरनतध
भवनतसत)सयम(अ) भवतध गदतमसय शरहरकयररम(आदनयधनयववपघयवतकयव कतशरमशदशकय अपवतरपमम ॥ अहव भवतध गदतमसय शरहरयणयषधय ववभकश मदतसशकयमयपतसयह ॥ यवसमवसतश
कशव भह तयनयसथहवन पवक)पयवन भववनत स (कश )ंवभधऽसमयक(मनशपदयतशव यहन) वयव दध(रगयमकह भगवतभ कशव भ)सतकपव पवतषयपवयषययमशछतधवजपतय(कयवशम
चयरधपवयषययमध महयवशच पसथयपवयषययमध गनधथरम) मयलयथ(ंभ) पशषम(पम)ऐ(धकरमथ)वयरदथभ सतम(कररषययमध गशरकररषययमध मयनवयषययमभ पकजवयषययमभ ॥)
५१.३ तम(अथय) भवतश कदवशनयगरय मलय (धकमसगधतसय बयहरसय) पमब(अ)तम(यशदषशभ ॥)
५१.४ (अथ धकमसगधतध बयहरध यहन पयपहयकय म)लयशम(च)ल(कलप)कय (बशलकय ववषरशदहपहयकय बयहरय रयमगयमहयकयभ) कमब (औ)डम(आ वथ)शयलकय
लम(इ)चछवयभ कयवपलवम(आसतवययभ शयकयय वषयरकयरध बयहरमगधमहयमयतसतह)नधपजगयम ॥
५१.५ उपह(तय वषयरकयरव बयहरमगधमहयमयतवमदमवधचतम ॥)
५१.६ यतखलश वषयरकयर जयनहयय(ंभ ॥) दहघररयतव सम(अ भगवयनम वहतरयगभ कहमशचयभकतकयवनतपशवसह कयवनतवयदह ॥ यदहतरयगसय कहमसय कयवनतपशववसनभ कयवनतवयवदनध
वयचव ववकश वरनम)तध भवनतसतसय भवम(अतध) गदतमसय (श)रम(ईरकयर)रयदनयधनयववपघयवतकयव कतशरमशदश(कम )आ (अपवतरपमम ॥ अहव भवतध गदतमसय शरहरयणयषधय
ववभकश मदतसशकयमयपतसयह ॥ यवसमव)सतश कशव भह तयनयसथहवन पवकपयवन भववनत स कशव भधऽसमय(कमनशपदयतशव यह)नम(अ) वम(अ)यम(अव) दधरगयमकह (भ)गवतभ कशव भम(असतकपव
पवतषयप)यम(इ)षययम(शछतधवजपतयकयवशचयरधपवयषययमध महयवशच पसथयपवयषययमध गनधथमयरलयथभ पशषपथरम (?) धकमथवयरदथभ सतकररषययमध गशरकररषययमध मयनवयषययमभ
पम)ऊ(ज)वयषययमभ ॥
५१.७ तथय भवतश वषयरकयरम(ओ बयहरमगधमहयमयतध धकमसगधतसय बयहरसय पतयशदषहतम ॥)
५१.८ (अथ धकमसगधतध बयहरध भगवतभ शरहरयणयषधय भहजह ॥)
५१.९ अथ धकमसगधतध बयहर एकव भयगव कदवशनयगरयरयव मलयनयमनशपयचछ(वत यहन कदवश)नयगरय मलय कश वशनगययर भ(गवतभ शरहरसतकपव पवतषय)पयवनत
चछतधवजपतयकयवशचयरधपयवनत महयवशच पसथयपयवनत गनधथमयरलयथ(ंभ) पशषपथधकरपथरम(वम)आदम(यम)ऐ(ंभ सतकश वरवनत गशरकश वरवनत मयनयवनत पक)जयवनत ॥
५१.१० वदतहयव भयगव पयपहयकयनयव मलयनयमनशपयचछवत यहन पयपहयकम (आ) मम(अ)लयभ पयपययय(ंव) भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयनम(वत) पकवरवदयवतपकजयवनत ॥
५१.११ तगइतहयव भयगव चलकलपकयनय(ंव) बशलकयनयमनशपयचछवत यहन चलकलपकय बशलकयशचलकलपयययव भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयवनत पकवरवदयवतपकजयवनत ॥
५१.१२ चतशथर भयगव ववषरशदहपहयकयनयव बयहरयनयमनशपयचछवत यहन ववषरशदहपहयकय बयहरय ववषरशदहपह भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयवनत पकवरवदयवतपकजयवनत ॥
५१.१३ पञमव भयगव रयमगयमहयकयरयव कदडयनयमनशपयचछवत यहन रयमगयमहयकयभ कदडय रयमगयमकह भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयवनत पकवरवदयवतपकजयवनत ॥
५१.१४ षषव भयगव वथशयलकयनय(ंव) वलचछवहनयमनशपयचछवत यहन वथशयलकय वलचछवयध वथशयलययव भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयवनत पकवरवदयवतपकजयवनत ॥
५१.१५ सपमव भयगव कयवपलवयसतवययनयव शयकययनयमनशपयचछवत यहन कयवपलवयसतवययभ शयकययभ कवपलवसतशवन भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयवनत पकवरवदयवतपकजयवनत ॥
५१.१५ अषमव भयगव वषयरकयरसय बयहरमगधमहयमयतसययनशपयचछवत यहन रयजय मयगधधऽजयतशतशवरदहहहपशतध रयजगगहह भगवतभ शरहरसतकपव पवतषयपयवत चछतधवजपतयकयवशचयरधपयवत
महयवशच पसथयपयवत गनधथमयरलयथभ पशषपथधकरपथवयरदथभ सतकरधवत गशरकरध(तम)इ मय(न)यवत पकजयवत ॥
५१.१७ यवसमवसतश कशव भह तयनयसथहवन पवकपयवन भववनत तव कशव भव धकमसगधतयय बयहरयययनशपयचछवनत यहन धकमसगधतध बयहम(अरध दधरगयमकह कशव )भसतकपव पवतषयपयवत
पकवरवदयवतपकजयवत ॥
५१.१८ तहन (खलश समयहन) पम(इ)पपलययनध मयरवसतसययव च पररषवद सम(अवनषणरधऽहह तसवनपवततभ ॥)
५१.१९ (अ)थ वपपपलययनध मयरवभ कदवशनयगरयनमलयवनदमवधचम(अतम ॥)
५१.२० (शगणवनतश भवनतभ कदवशनयगरय म)लयभ सवघय वय गरय वय पकगय वय (पररषदध वय ॥ दहघररयतव स भवयङम)औ(तमधऽसमयकव
पमब)इ(य)शम(चम)आभम(ऊ)नमनयपशम(च ॥) भवतयव गम(रम)आमकहतह पररवनवगतर भ ॥ अहयरमध वम(अयव तसय भगवतभ शरहरहषश शरहरभयगमम ॥ इदयनन ववभकह षश शरहरहषश यह
जवलनसययङयरयसतह)ऽसमयकमनशपदयतशव यथरङय(रसतकपव भ)वतम(ओ) गम(औ)तमसय (वपपपलवतययव पवतषयपवयषययमम)इ चछम(अत)धम(व)जपतयकयव(शचयरधपवयषययवम महयवशच
पसथयपवयषयय)मम(इ) गनधथ(रम) मयलयथभ पशषपथधकरपथरम
वयदथभ सतकररषययवम गशरकररषयय(वम मयनवयषययवम पकजवयषययवम ॥)
५१.२१ (अनशपयचछवनत) कदवशनयगरय (मलम)लम(आभ वपपपलयय)नयय मयरवययम(अ शरहरयरयमङय)रयनम यथभ वपपपलययनध मयरव(ंभ पम)इपपलवतययमङरसतम(ऊपव
पवतषयप)यवत चछतधवजपतयकयवशचयरधपयवत महयवशच पसथय(पयवत गनधथमयरलयथभ पशषपथधकरपथ)वयरदथ(ंभ) सतकरधवत गशरकरध(वत मयन)यवत पकजवयषयवत ॥
५१.२२ तहन ख(लश समयहन जमम)बम(उ)दहपह भगवतधऽषद शरहरसतकपय अभकवनम(अवमशच कश मभसतकपध दशमशचय)ङयरसतकपभ ॥
५१.२३ इयमत धमरतय ॥ तसमयवददमशचयतह
चकशषमतधऽषद दधरम(आभ शरररयरयव
जमबशदह)पह सप पकजयव लभनतह ॥
दधरमहकव (च) पशरषधतम(अमसय
रयमगयमह पकजयतह नयगरय)जम(ञम)आ ।
५१.२४ दवषबयचतशषकव पशरषधतमसय
एकय (दव)षम (रम)आ पकजयतह वतदशलधकह ॥
दम(वम)इतहयम(आ गनधयरपशरह मनधर)मह
कवलङरयजध वव(जम)इ(तह तगतम)ईयय ॥
दवषम(टमब )आ (चतशथर पशरषधतमसय
रयमगयमह पकजयतह नयगरयजय ।)
५१.२५ नशवतरबम. उवनदछनम.; पयवल; चमf. वदवयम३७९.१९ .
५१.२६ नशवतरबम. उवनदछनम.; पयवल
५१.२७ नशवतरबम.
#