TRUNG TÂM ĐIỆN TỬ MÁY TÍNH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN TPHCM

GIÁO TRÌNH TÓM TẮT

KỸ THUẬT
CHIẾU SÁNG
(Ấn bản lần thứ hai)

Biên soạn: Vũ Hùng Cường

U U

TPHCM – Tháng 10/2010

0
 LÔØI NOÙI ÑAÀU
U

G iaùo trình naøy ñöôïc soaïn trong boái caûnh hoïc vieân caùc Lôùp chuyeân ñeà THIEÁT KEÁ ÑIEÄN
HÔÏP CHUAÅN caàn moät giaùo trình heä thoáng ñeå tham khaûo vaø oân taäp deã daøng phaàn Thieát keá chieáu
saùn g cuûa Chuyeân ñeà. Maët khaùc, khi tieát kieäm thôøi gian cheùp baøi luùc nghe giaûng, hoïc vieân seõ daøn h
nhieàu giôø hôn cho vieäc tieáp thu caùc ví duï, vieäc hoïc taäp caùc thieát keá maãu cuøng caùc phaàn meàm thieát
keá.

Chöông 1 noùi veà lyù thuyeát cô sôû kyõ thuaät chieáu saùng nhaèm nhaéc laïi cho caùc hoïc vieân caùc ñaïi löôïn g
vaø ñôn vò quang traéc, cuøng vôùi khaùi nieäm caùc yeâu caàu trong kyõ thuaät chieáu saùn g.

Caùc chöông 2,3 vaø 4 coù tính höôùng ñoái töôïng, nhaèm vaøo kyõ thuaät vaø phöông phaùp tính toaùn khaùc
nhau cho 3 ñoái töôïn g thieát keá chieáu saùn g: chieáu saùng beân trong (indoor lighting), chieáu saùng beân
ngoaøi (outdoor lighting) vaø chieáu saùn g ñöôøn g giao thoân g (road lighting).

Chöông 5 nhaèm trình baøy veà ñeøn vaø choùa ñeøn vaø caùc vaán ñeà lieân quan, laø phaàn kieán thöùc thöïc teá
thay ñoåi raát nhanh theo caùc thôøi kyø, maø hoïc vieân thöôøng thieáu taøi lieäu tham khaûo baèn g tieán g Vieät.

Giaùo trình naøy baùm saùt caùc yeâu caàu cuûa caùc tieâu chuaån chieáu saùng hieän haøn h cuûa Vieät Nam vaø cuûa
Uûy ban Quoác teá veà Chieáu saùng CIE (Commission Internaltionale D’Eclairage). Ñoù chính laø muïc
tieâu chuû yeáu cuûa Lôùp chuyeân ñeà THIEÁT KEÁ ÑIEÄN HÔÏP CHUAÅN.

Ñaây khoân g phaûi laø moät giaùo trình toaøn taäp cho moïi ngöôøi, maø chæ laø moät giaùo trình toùm taét cho caùc
hoïc vieân cuûa moät lôùp chuyeân ñeà. Do ñoù taùc giaû khoâng coù tham voïng trình baøy heát taát caû caùc vaán ñeà
veà kyõ thuaät chieáu saùn g. Maët khaùc coù moät soá noäi dung trình baøy tröïc quan hay ví duï tính toaùn daøi
doøng, ñaõ trình baøy trong baøi giaûng cuûa lôùp hoïc, thì cuõn g khoâng caàn trình baøy laïi trong giaùo trình
naøy, ñeå tieát kieäm giaáy in, goùp phaàn baûo veä moâi tröôøn g.

Trong giaùo trình coù söû duïng laïi moät soá caùc hình veõ, döõ lieäu, vaø hình aûnh cuûa moät soá ñoàng nghieäp ,
nhaø saûn xuaát, vaø chuyeân gia khaùc, maø chöa coù ñieàu kieän xin pheùp. Mong caùc vò löôïn g tình dung thöù.

Taùc giaû ñaëc bieät göûi lôøi caûm taï ñeán PGS TS Nguyeãn Höõu Phöông, Nhaø giaùo öu tuù, ngöôøi thaày kính
meán , luoân khuyeán khích, chaêm soùc cho Chuyeân ñeà THIEÁT KEÁ ÑIEÄN HÔÏP CHUAÅN. Cuøng göûi lôùi
caûm ôn ñeán hoïc vieân caùc lôùp CÑ83T, CÑ84T vaø CÑ85T, ñaõ ñoäng vieân taùc giaû mau cho ra giaùo trình
naøy ñeå phuïc vuï cho caùc lôùp hoïc. Ñoàn g thôøi taùc giaû cuõn g göûi lôøi caûm ôn saâu saéc ñeán caùc giaûn g vieân
ñoàng nghieäp, vaø caùc nhaân vieân cuûa Trung taâm Ñieän töû - Maùy tính, Tröôøn g Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï
nhieân TP.Hoà Chí Minh, ñaõ giuùp ñôõ raát nhieàu ñeå lôùp THIEÁT KEÁ ÑIEÄN HÔÏP CHUAÅN ñi ñöôïc chaëng
ñöôøng ñeán thaønh coâng nhö ngaøy hoâm nay.

Giaùo trình aán haøn h laàn thöù hai, vaãn coù theå coøn nhieàu sai soùt. Taùc giaû caùm ôn tröôùc taát caû caùc baïn
ñoàng nghieäp hay hoïc vieân naøo giuùp phaùt hieän caùc sai soùt ñoù, ñeå söûa chöõa kòp cho aán baûn laàn sau./-

Vuõ Huøng Cöôøng

1
 MUÏC LUÏC
U

CHÖÔNG 1 :
U U LYÙ THUYEÁT CÔ SÔÛ VEÀ KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG

I. CAÙC ÑAÏI LÖÔÏNG QUANG TRAÉC VAØ ÑÔN VÒ ………………………………………………………………………11

1. Quang thoâ ng (luminous flux) …………………………………………………………………………………………………………………………………11

2. Cöôø ng ñoä saù ng (luminous intensity) ……………………………………………………………………………………………………………………11

a- Khaù i nieä m goù c khoá i . b- Cöôø n g ñoä saù n g. c- Ñöôø n g cong phaâ n boá cöôø n g ñoä saù n g IDC (Intensity
Distribution Curve).

3. Ñoä roï i (illuminance) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………13

a- Ñònh nghóa. b-C aù c trò soá ñoä roï i trong thöï c teá . c- Qu an heä giöõ a ñoä roï i vaø cöôø n g ñoä saù n g. d- Ñoä roï i
trung bình.

4. Ñoä choù i
(luminance)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….............16

a- Ñònh nghóa . b-C aù c trò soá ñoä choù i thöï c teá . c-Baû n chaá t cuû a beà maë t nhaä n aù n h saù n g. d -Beà maë t phaû n xaï
khuyeát taù n hoaø n toaø n . e-Ñònh luaä t Lambert. f-Heä soá phaû n xaï cuû a moä t soá beà maë t vaä t lieä u .

5. Nhieä t ñoä maø u (colour temperature) ……………………………………………………………………………………………………………………18

a-Moä t soá ví duï veà nhieä t ñoä maø u. b -Caù c thang nhieä t ñoä maø u theo CIE vaø ñeø n ví duï . c-Bieå u ñoà
Kruithoff.

6. Chæ soá truyeà n ñaï t maø u Ra (Colour Rendering Index) ……………………………………………………………………………….20

a-Ñònh nghóa. b -Caá p chieá u saù n g theo chæ soá truyeà n ñaï t maø u .

II. KHAÙI NIEÄM CAÙC YEÂU CAÀU CUÛA KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG ………………………………………20

1. Caù c yeâ u caà u cuû a moâ i tröôø ng chieá u saù ng ………………………………………………………………………………………………………….20

2. Caù c tieâ u chuaå n thieá t keá chieá u saù ng ……………………………………………………………………………………………………………………21

3. Phaâ n bieä t chieá u saù ng laø m vieä c vaø chieá u saù ng myõ thuaä t ……………………………………………………………………………21

III. PHAÂN LOAÏI KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG …………………………………………………………………………………….21

1- Chieá u saù ng beâ n trong (indoor lighting) ……………………………………………………………………………………………………………21

2- Chieá u saù ng beâ n ngoaø i (outdoor lighting) …………………………………………………………………………………………………………22

a-Chieá u saù n g caù c coâ n g trình ñoâ thò. b-Chieá u saù n g coâ n g vieâ n , vöôø n hoa. c-Chieá u saù n g caù c coâ n g trình
kieá n truù c, myõ thuaä t . d-Chieá u saù n g caù c coâ n g trình Theå duï c theå thao ngoaø i trôø i .

2
 3- Chieá u saù ng ñöôø ng giao thoâ ng (road lighting)………………………………………………………………………………………………….22

CHÖÔNG 2 :
U U CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG

I. ÑAÏI CÖÔNG ………………………………………………………………………………………………………………………………………………23

1. Caù c ñoá i töôï ng thieá t keá chieá u saù ng beâ n trong ……………………………………………………………………………………………….23

2. Caù c chæ tieâ u cuû a moâ i tröôø ng chieá u saù ng ………………………………………………………………………………………………………….23

3. Caù c tieâ u chuaå n cuû a thieá t keá chieá u saù ng beâ n trong …………………………………………………………………………………….24

II. ÑOÄ ROÏI CHO CHIEÁU SAÙNG TRONG NHAØ ………………………………………………………………………………24

1. Baä c thang ñoä roï i ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….24

2. Ñoä roï i laø m vieä c yeâ u caà u theo tieâ u chuaå n ……………………………………………………………………………………………………….25

a-Theo TCXD 16:1986. b-Theo tieâ u chuaå n Uû y ban Quoá c teá veà Chieá u saù n g (CIE).

3. Ñoä roï i cuû a vuø ng caä n xung quanh (immediate surrounding) ………………………………………………………………….29

4. Heä soá ñoà ng ñeà u ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….29

5. Caù c coâ ng thöù c tính toaù n ñoä roï i ñieå m ………………………………………………………………………………………………………………29

a- Ñoä roï i treâ n maë t phaú n g ngang. b- Ñoä roï i treâ n maë t phaú n g ñöù n g.c- Ñoä roï i treâ n maë t phaú n g nghieâ ng.

d- Coâ n g thöù c cuû a nguoà n maë t (luminous surface ). e- Ñoä roï i (b aù n ) truï (semi cylindrical illuminance)ï .

6. Tính toaù n ñoä roï i trung bình ……………………………………………………………………………………………………………………………………31

7. Tính toaù n ñoä roï i trụ trung bình ……………………………………………………………………………………………………………………………32

a- C aù ch tính. b-Ñaù n h giaù .

III. PHAÂN BOÁ ÑOÄ CHOÙI (LUMINANCE DISTRIBUTION) ……………………………………………………….34

1. Ñoä choù i thích nghi cho traà n vaø töôø ng ……………………………………………………………………………………………………………….34

2. Ñoä choù i cuû a boá i caû nh …………………………………………………………………………………………………………………………………………………35

3. Ñoä töông phaû n vaø ñoä nhìn roõ ……………………………………………………………………………………………………………………………….36

a- Ñoä töông phaû n . b-Ñoä nhìn roõ

IV. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA ………………………………………………………………………………………………………………………….37

1. Choù i loù a giaû m khaû naê ng quan saù t (Disability Glare) …………………………………………………………………………………37

a- Ñoä choù i gaâ y loù a töông ñöông. b-Heä soá choù i loù a S vaø chæ soá choù i loù a P.

3
 2. Choù i loù a maát tieä n nghi (Discomfort Glare) ………………………………………………………………………………………………….39

a-Theo tieâ u chuaå n TCVN 16:1986 . b-Ñònh möù c choù i loù a thoá ng nhaá t UGR (Unified Glare R ating) theo
CIE . c-Caù ch tính. d-Ñaù n h giaù . e -AÙ p duï n g Bieå u ñoà Bodman-Sollner ñeå ñaù n h giaù choù i loù a.

3. Goù c baû o veä cuû a ñeø n …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..43

4. Phoø ng laø m vieä c coù maø n hình VDT ( Video Display Terminal) ……………………………………………………………….44

V. CHIEÁU SAÙNG SÖÏ COÁ CHO CAÙC TOØA NHAØ …………………………………………………………………………….44

1- Caù c yeâ u caà u theo tieâ u chuaå n TC XD 16:1986 ………………………………………………………………………………………………..44

2- Caù c yeâ u caà u theo tieâ u chuaå n C IE S 020/E:2007 ………………………………………………………………………………………….45

a-Yeâ u caà u giôù i haï n ñoä roï i . b-Yeâ u caà u giôù i haï n ñoä choù i giaû m khaû naê n g quan saù t . c-Yeâ u caà u thôø i gian
ñaù p öù n g vaø thôø i gian toà n taïi .

VI. CAÙC KIEÅU CHIEÁU SAÙNG – PHAÂN LOAÏI CHOÙA ÑEØN THEO CIE …………………………….47

1. Caù c kieå u chieá u saù ng …………………………………………………………………………………………………………………………………………………47

2. Phaâ n loaï i choù a ñeø n theo CIE ………………………………………………………………………………………………………………………………48

3. Caù ch tính heä soá söû duï ng cuû a moä t boä ñeø n ………………………………………………………………………………………………………48

a- C aù ch tính. b-Ví duï tính heä soá söû duïn g.

4. Tyû soá boá trí ñeø n …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………50

VII. CAÙC YEÁU TOÁ KHAÙC TRONG THIEÁT KEÁ CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG CAÙC COÂNG
TRÌNH XAÂY DÖÏNG……………………………………………………………………………………………………………………………….51

1. Yeá u toá maø u ( colour aspects)………………………………………………………………………………………………………………………………..51

a- Nhieä t ñoä maø u cuû a ñeø n . b-Chæ soá truyeà n ñaï t maø u CRI (colour rendering index).

2. Haï n cheá nhaá p nhaù y (flickering)………………………………………………………………………………………………………………………….53

3. Keá t hôï p vôù i aù nh saù ng ban ngaø y (daylight)……………………………………………………………………………………………………..53

VIII. KINH NGHIEÄM CHUYEÂN GIA TRONG CAÙC KIEÅU CHIEÁU SAÙNG BEÂN
TRONG…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………54

1- Chieá u saù ng tröï c tieá p vaø ñònh höôù ng …………………………………………………………………………………………………………………54

2- Chieá u saù ng tröï c tieá p, khueá ch taù n (direct , diffuse lighting) ……………………………………………………………………55

3- Chieá u saù ng giaù n tieá p (indirect) ……………………………………………………………………………………………………………………………56

4- Chieá u saù ng tröï c tieá p vaø giaù n tieá p (direct and indirect) ……………………………………………………………………………57

4
 5- Chieá u saù ng queù t (washlighting) ……………………………………………………………………………………………………………………………59

a- Chieá u saù n g queù t ñoá i xöù n g (symmetrical washlighting). b-Chieá u saù n g queù t baá t ñoá i xöù n g (asymmetrical
washlighting)

6- Chieá u saù ng ñieå m nhaá n (accent lighting)………………………………………………………………………………………………………….63

7- Chieá u saù ng vôù i ñeø n chieá u hình (projection lighting) …………………………………………………………………………………64

8- Chieá u saù ng daã n höôù ng (orientation lighting) ……………………………………………………………………………………………….65

IX. MOÄT SOÁ KYÙ HIEÄU LOAÏI CHOÙA ÑEØN TREÂN BAÛN VEÕ MAËT BAÈNG CHIEÁU SAÙNG
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

CHÖÔNG 3 :
U U CHIEÁU SAÙNG BEÂN NGOAØI

I. ÑAÏI CÖÔNG …………………………………………………………………………………………………………………………………………….67

1. Caù c ñoá i töôï ng thieá t keá chieá u saù ng beâ n ngoaø i ……………………………………………………………………………….............67

2. Caù c yeâ u caà u chæ tieâ u kyõ thuaä t………………………………………………………………………………………………………………………………67

3. Caù c tieâ u chuaå n chieá u saù ng beâ n ngoaø i …………………………………………………………………………………………………………….67

II. PHÖÔNG PHAÙP TÍNH TOAÙN ………………………………………………………………………………………………………..67

1. Phöông phaù p cöôø ng ñoä saù ng ……………………………………………………………………………………………………………………………….67

2. Phöông phaù p quang thoâ ng ……………………………………………………………………………………………………………………………………68

III. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA …………………………………………………………………………………………………………………………69

1. Ñònh möù c choù i loù a GR (Glare Rating …………………………………………………………………………………………………………….69

a- Coâ n g thöù c ñònh nghóa. b- C aù ch tính toaù n . c-Ñaù n h giaù ñònh möù c choù i loù a GR

2. Chæ soá haï n cheá choù i loù a G (Glare Limit Index) ………………………………………………………………………………………….70

a- Coâ n g thöù c. b-C aù ch tính SLI. c-Ñaù n h giaù chæ soá haï n cheá choù i loù a G.

IV. YEÂU CAÀU ÑOÄ ROÏI CHO KHU VÖÏC, COÂNG VIEÄC VAØ HOAÏT ÑOÄNG

BEÂN NGOAØI ………………………………………………………………………………………………………………………………………………71

1- Baä c thang ñoä roï i tieâ u chuaå n ……………………………………………………………………………………………………………………………….71

a- B aä c thang ñoä roï i theo tieâu chuaå n TCXDVN 333:2005. b-Baä c thang ñoä roï i theo tieâ u chuaå n CIE S
015/E:2005.

2- Yeâ u caà u ñoä roï i duy trì toá i thieå u …………………………………………………………………………………………………………………………72

a- Theo tieâ u chuaå n TCXDVN 333:2005. b-Theo tieâ u chuaå n CIE S 015/E:2005
5
 V. CHIEÁU SAÙNG MAËT TIEÀN KIEÁN TRUÙC VAØ TÖÔÏNG ÑAØI ………………………………………………72

1. Chieá u saù ng maë t tieà n kieá n truù c ………………………………………………………………………………………………………………….72

2. Chieá u saù ng töôï ng ñaø i ………………………………………………………………………………………………………………………………………74

VI. CHIEÁU SAÙNG THEÅ THAO NGOAØI TRÔØI …………………………………………………………………………………75

1. Dieä n tích caù c saâ n theå thao vaø hoà bôi ……………………………………………………………………………………………………………………75

2. Toù m taé t caù c yeâ u caà u chieá u saù ng caù c saâ n theå thao …………………………………………………………………………………………75

3. Caù c yeâ u caà u veà cao ñoä ñaë t ñeø n ………………………………………………………………………………………………………………………………76

a- C ao ñoä ñaë t ñeø n cho saâ n boù n g ñaù vaø saâ n vaä n ñoä n g ña chöù c naê n g . b-Cao ñoä ñaë t ñeø n chieá u saù n g cho
saâ n quaà n vôï t . c-Cao ñoä ñaë t ñeø n chieá u saù n g cho saâ n boù n g chuyeàn , boù n g roå , caà u loâ n g. d-Cao ñoä ñaë t ñeø n
chieá u saù n g cho beå bôi ngoaø i trôøi .

4. Caùc t hieát keá ñieån hình veà chiếu sáng theå thao ………………………………………………………………………………………………79

a- Chieáu saùn g saân boùn g ñaù . b- Chieáu saùn g saân quaàn vôït . c-Chieáu saùn g hoà bôi

VII. CAÙC YEÂU CAÀU KHAÙC CHO CHIEÁU SAÙNG NGOØAI TRÔØI ……………………………………81

1- Ñoä roï i duy trì ôû vuø ng caä n xung quanh vuø ng laø m vieä c …………………………………………………………………………….81

2- Löôù i ño kieå m ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………81

a- Löôù i ño kieå m cho chieá u saù n g caù c khu vöï c laø m vieä c ngoaø i nhaø .. b-Löôù i ño kieå m cho caù c saâ n theå
thao

3- Vaá n ñeà oâ nhieã m aù nh saù ng hay aù nh saù ng caû n trôû (obstrusive light) ……………………………………………………82

VIII. CAÙC LOAÏI ÑEØN PHA ………………………………………………………………………………………………................84

1. Ñeø n pha choù a troø n, chænh tieâ u cöï … …………………………………………………………………………………………………………………………84

2. Ñeø n pha choù a troø n coâ ng suaá t cao……………………………………………………………………………………………………………………………85

3. Ñeø n pha vaï n naê ng choù a vuoâ ng.……………………………………………………………………………………………………………………………….86

CHÖÔNG 4 : CHIEÁU SAÙNG ÑÖÔØNG GIAO THOÂNG

U U

I. ÑAÏI CÖÔNG ………………………………………………………………………………………………………………………………………………87

1. Ñoá i töôï ng thieá t keá chieá u saù ng giao thoâ ng ……………………………………………………………………………………………..87

2. Caù c chæ tieâ u kyõ thuaä t ………………………………………………………………………………………………………………………………………87

3. Caù c tieâ u chuaå n thieá t keá ………………………………………………………………………………………………………………………………….87

a-Tieâ u chuaå n Vieä t Nam. b -Tieâ u chuaå n quoá c teá tham khaû o.
6
 II. MÖÙC ÑOÄ CHOÙI (LUMINANCE LEVEL) ……………………………………………………………………………………88

1. Heä soá ñoä choù i (luminance coefficient) …………………………………………………………………………………………………………….88

2. Phöông phaù p ñoä choù i trung bì nh ……………………………………………………………………………………………………………………….89

a-Coâ n g thöù c. b-Caù ch tính toaù n .

III. HEÄ SOÁ ÑOÀNG ÑEÀU CUÛA ÑOÄ CHOÙI …………………………………………………………………………………………….92

1. Heä soá ñoà ng ñeà u chung (overall uniformity) Uo ………………………………………………………………………………………….92

2. Heä soá ñoà ng ñeà u doï c (longitudal uniformity) Ul …………………………………………………………………………………………..92

IV. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA …………………………………………………………………………………………………………………………93

1. Möù c taê ng ng öôõ ng töông ñoá i (Relative Threshold Increment ) …………………………………………………………….93

a- Coâ n g thöù c. b- C aù ch tính. c- Ñaù n h giaù Möù c taê n g ngöôõn g töông ñoá i TI.

2. Chæ soá haï n cheá choù i loù a G (glare control mark) …………………………………………………………………………………………94

a-Coâ n g thöù c. b-Caù ch tính SLI. c-Ñaù n h giaù chæ soá haï n cheá choùi loù a G

V. QUANG PHOÅ CUÛA ÑEØN ……………………………………………………………………………………………………………………95

VI. BOÁ TRÍ ÑEØN VAØ TAÙC DUÏNG DAÃN ÑÖÔØNG ………………………………………………………………………….95

1. Caù c caù ch boá trí ñeø n ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..95

2. Caù ch boá trí ñeø n treâ n ñoaï n ñöôø ng cong ………………………………………………………………………………………………………………96

3. Boá trí ñeø n taï i caù c giao loä ……………………………………………………………………………………………………………………………………………96

VII. CHOÙA ÑEØN ÑÖÔØNG…………………………………………………………………………………………………………………….97

1. Caù c loaï i ñeø n ñöôø ng trang trí ñoâ thò ……………………………………………………………………………………………………………………97

2. Caù c loaï i ñeø n ñöôø ng coä t cao ……………………………………………………………………………………………………………………………………98

3. Ñeø n ñöôø ng ñaï t chuaå n ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….99

CHÖÔNG 5 :
U U ÑEØN VAØ CHOÙA ÑEØN

I. CAÙC LOAÏI ÑEØN (LAMPS) ……………………………………………………………………………………………………………101

1. Ñeø n sôï i ñoá t (Incandescent lamps) ……………………………………………………………………………………………………………….101

a-Đeø n sôï i ñoá t thoâ n g dụng (GSL). b-Ñeø n sôï i ñoá t ña naê n g (ñeø n A). c-Ñeø n R vaø PAR . d -Ñeø n
tungsten – halogen.

2. Ñeø n phoù ng ñieä n (Discharge lamps) …………………………………………………………………………………………………………….103

7
 a-Ñeø n huyø n h quang thoâ n g duï n g (General Fluorescent lamps). b-Ñeø n huyø n h quang compact.
c-Ñeø n Sodium cao aù p HPS (High p ressure sodium lamps). d -Ñeø n Metal Halide (MH). e-Ñeø n
sodium thaá p aù p (Lo w pressure sodium lamp s). f-Ñeø n cao aù p hôi thuû y ngaâ n HP-M V (High pressure
- Mercu ry Vapour Lamps). g-Ñeø n thuû y ngaâ n tröï c tieá p (hoã n hôï p ) (Blended lamps).

3. Döõ lieä u chi tieá t veà caù c ñeø n thoâ ng duï ng …………………………………………………………………………………………………………108
4. ÖÙ ng duï ng thích hôï p cho caù c nguoà n saù ng t hoâ ng duï ng …………………………………………………………………………….109

II. CAÙC MAÕ ÑEØN QUOÁC TEÁ ………………………………………………………………………………………………………………..109

1- Maõ ñeø n ILCOS …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………109

2- Maõ ñeø n LBS……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….109

3- Moä t soá maõ ñeø n tieâ u bieå u töông ñöông giöõ a 2 heä thoá ng maõ ñeø n ILCOS vaø LBS ……………………….111

III. ÑAËC TÍNH CAÙC ÑEØN THOÂNG DUÏNG …………………………………………………………………………………….114

IV. CAÙC MAÏCH ÑIEÀU KHIEÅN ÑEØN …………………………………………………………………………………………………127

1- Vaá n ñeà tieá t kieä m naê ng löôï ng …………………………………………………………………………………………………………………………….127

2- Caù c phuï tuø ng cuû a boä ñieà u khieå n ñeø n …………………………………………………………………………………………………………….127

a-B allast. b -Boä moà i . c-Taé c-te (starte r).

3- Caù c maï ch ñeø n ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….128

a-M aï ch ñeø n metal halide vaø sodium cao aù p . b -Maï ch ñeø n sodium thaá p aù p . c- M aï ch ñeø n huyø n h
quang. d-M aï ch ñeø n khaå n caá p (emergency light).

V. LOAÏI ÑEØN CHO CAÙC KHOÂNG GIAN VAØ HOAÏT ÑOÄNG ……………………………………………….129

VI. CHOÙA ÑEØN DUØNG CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG …………………………………………………….132

1- Ray ñeø n (light tracks) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….132

2- Ñeø n chieá u ñieå m (spotlights)………………………………………………………………………………………………………………………………….132

3- Ñeø n pha (floodlights) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………134

4- Ñeø n queù t töôø ng (wallwashers) ……………………………………………………………………………………………………………………………134

5- Keá t caá u saù ng (light structures) ………………………………………………………………………………………………………………………….137

6- Ñeø n chieá u xuoá ng (downlights) ……………………………………………………………………………………………………………………………140

7- Ñeø n baø n (task lights)……………………………………………………………………………………………………………………………………………….144

8- Choù a ñeø n laé p töôø ng (wallmounted luminaire) ……………………………………………………………………………………………145

8
 9- Ñeø n chieá u bieâ n (perimeter luminaires) ………………………………………………………………………………………………………….146

10- Ñeø n aâ m neà n (recessed floor luminaires) ……………………………………………………………………………………………………….148

11- Ñeø n daã n höôù ng (oriention luminaires) ………………………………………………………………………………………………………….149

12- Ñeø n chæ daã n (directive luminaires) ………………………………………………………………………………………………………………….149

PHUÏ L UÏ C A :
U U CAÙ C YEÂ U CAÀ U ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁ U SAÙ NG BEÂ N TR ONG T HEO CIE/ISO
8995 :2002 …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….151

PHUÏ L UÏ C B:
U U CAÙ C YEÂ U CAÀ U ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁ U SAÙ NG BEÂ N NGOAØ I THEO CIE/ISO
8995 :2005……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………163

PHUÏ L UÏ C C :
U U CAÙ C YEÂ U CAÀ U ĐẠT CHUẨN CHO CHIEÁ U SAÙ NG T HEÅ THA O THEO EN
12193 :1999……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………….171

PHUÏ L UÏ C D:
U U PHAÂ N BOÁ QUA NG T HOÂ NG C ỦA CAÙ C LOẠI CHOÙ A ĐEØ N…………………………………………….177

PHUÏ L UÏ C E:
U U HEÄ SOÁ LỢI DỤNG QUANG THOÂ N G C ỦA CAÙ C CHOÙ A ĐEØ N ……………………………………….178

PHUÏ L UÏ C F:
U U THOÂ N G SOÁ KYÕ THUAÄ T CUÛ A MOÄ T SOÁ BOÙ N G ÑEØ N T HOÂ N G DUÏ N G ………………………189

PHUÏ L UÏ C G:
U U BAÛ NG PHAÛ N XAÏ CHO CAÙ C LOẠI MẶT ĐƯỜNG R1, R 2, R 3, R4 …………………………….191

PHUÏ L UÏ C H : BAÛ N G CAÙ C CHAÂ N ÑEØ N……………………………………………………………………………………………………………………195

U U

PHUÏ L UÏ C I :
U U CAÙ C THUAÄ T NGÖÕ CAÊ N BAÛ N VEÀ CHIEÁ U SAÙ NG ……………………………………………………………….197

CAÙ C TAØ I LIEÄ U THAM KHAÛ O ………………………………………………………………………………………………………………………………………..202

U U

-----oOo-----

9
10
CHÖÔNG 1 :
U U LYÙ THUYEÁT CÔ SÔÛ

VEÀ KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙ NG

I. CAÙC ÑAÏI LÖÔÏNG QUANG TRAÉC VAØ ÑÔN VÒ:

U U

1. Q uang thoâng (luminous flux):

U U

Quang thoân g laø naê ng löôï ng aùn h saùn g, ñöôï c phaù t ra bôû i moä t
nguoàn saù ng, hay ñöôïc thu nhaä n bôû i moä t maë t ñöôï c chieáu
saù n g, trong moä t ñôn vò thôø i gian.

Kyù hieä u quang thoân g laø  (phi), ñôn vò laø lumen (lm),

boä i soá của lumen là kilolumen (klm) : 1 Klm = 1.000lm.

Ví duï : Moä t ñeø n sôï i ñoá t coâ ng suaá t 100W cho ra quang thoâ ng
U U

1.600lm; moä t ñeø n huyø nh quang 40W cho ra quang thoâ ng 3.350lm.

• Quang hieäu (luminous efficacy):

U U

Quang hieäu, hay hieä u suaá t phaù t quang, laø quang thoâ ng (lm) phaù t ra tính theo moã i ñôn vò coâ ng
Φ
suaá t (watt) cuû a boùn g ñeøn : η= (1)
P

Kyù hieä u cuû a quang hieä u laø  (eâ -ta), ñôn vò cuû a quang hieä u laø lumen/watt (lm/W).

Ví duï : Theo Ví duï treân kia, boùn g ñeøn sôï i ñoá t coù quang hieäu baè ng:  = 1.600/100 = 16 lm/W;
U U

boùn g ñeøn huyøn h quang coù quang hieä u baè ng:  = 3.350/40 = 84 lm/W.

Quang hieäu moã i loaï i boùn g ñeø n coù trò soá khaùc nhau tuøy nguyeân lyù phaù t quang vaø coân g ngheä cheá
taï o. Ñeøn huyøn h quang coù quang hieäu cao hôn ñeøn sôï i ñoá t, ñeø n sodium cao aù p coù quang hieä u
cao hôn ñeøn thuû y ngaâ n cao aù p, ñeøn sodium thaáp aùp coù quang hieäu cao nhaá t.

Ta coù theå xem quang thoâ ng cuû a moä t boù ng ñeøn coù coân g suaá t P, vaø quang hieä u cuû a caù c loaï i ñeø n
baè ng caù ch xem catalogue cuû a haõn g saûn xuaá t hoaë c xem Baû ng 33, Phuï Luï c 9, TCXDVN 333,
ñöôï c trích trong Phuï luï c F giaùo trình naø y.

2. Cöôøng ñoä saùng (luminous intensity):

U U

a- Khaù i nieä m goù c khoá i:

U U

• Goùc phaún g: treân moä t ñöôø ng troø n taâ m O, baùn kính R, xem moä t
U U

cung troøn AB chaé n bôû i moä t goùc α ôû taâm O.

11
 AB
Goùc α (alpha), neáu ño baèn g ñôn vò radiant (r), thì coù trò soá : α= (2)
R

Nhö vaäy, töø taâ m O nhìn caû ñöôø ng troø n, ta goùc phaúng cuû a caû maë t phaú ng baè ng 2πR/R = 2π
radiant.

• Goùc khoá i: töông töï nhö vaäy, treân moä t maë t caàu taâ m O, baùn kính R, xem moä t dieän tích choû m
U U

caà u A. Töø taâ m O keû caù c ñöôøn g sinh töï a vaø o maë t A, ta coù moä t goùc khoá i  (oâ -meâ -ga) nhìn
maë t A töø taâ m O.

A
Goùc khoá i, ño baèng ñôn vò steradiant (sr), coù trò soá : ω= (3)
R2

Nhö vaäy töø taâ m O nhìn caû maë t caàu, thì ta coù goù c khoá i cuû a caû khoân g gian

baè ng 4πR2 /R2 = 4π sr. Töông töï , goù c khoá i cuû a nöû a khoâ ng gian laø 2π
sr.

Goùc khoá i nhìn moä t choûm caà u töø taâ m O cuû a hình caàu

coù thể tính theo coâ ng thöùc theo nöû a goù c ñænh  (gamma)

 = 2π(1 – cos) (4)

Ví duï: goù c khoá i nhìn moä t phaàn maë t caàu töø taâ m cuû a noù ,
U U

vôù i trò soá laø  sr, thì nöû a goùc ñænh baèng:  = Arccos [1 - /2] = /3 r = 60 o

• Goùc khoá i töø ñieå m O nhìn moä t maë t A baá t kyø:

U U

Xem moä t maë t phaú ng (A) baá t kyø , coù dieä n tích A, coù taâm
M, phaù p tuyeán vôù i A taï i M laø m moä t goù c α vôù i tia OM.
Goùc khoá i nhìn (A) töø moä t ñieå m O ngoaø i (A) ñöôïc ñònh
nghóa theo coâ ng thöùc:

A.cosα
ω= (5)
2
R

Goùc khoá i  naøy coù trò soá lôùn nhaá t khi phaùp tuyeá n maë t A truø ng vôù i tia OM ( = 0).

Ví duï: Moä t maë t phaúng (A), dieän tích 4 m2, ñöôï c quan saù t töø ñieåm O, caù ch xa 20m, goù c nhìn töø
U U

O ñeán (A) taï o vôù i phaù p tuyeán cuû a (A) moä t goùc 60 o. Goù c khoá i nhìn (A) töø O laø :  = 4 x cos60 0 / 20 2
= 0,005 sr.

b- Cöôø ng ñoä saùn g:

U U

12
Cöôø ng ñoä saùn g laø quang thoâng phaù t xaï trong moä t ñôn vò goù c khoá i, theo moä t phöông xaùc ñònh.
Kyù hieä u cuû a cöôøn g ñoä saù ng laø I, ñôn vò cuû a cöôøn g ñoä saù ng laø candela (cd) : 1cd = 1 lm / sr.
Boä i soá cuû a candela laø kilocandela (kcd): 1 kcd = 1.000 cd.

Φ
Coân g thöù c ñònh nghóa cuû a cöôøn g ñoä saù ng: I= (6)
ω

Nguoàn saù ng ñaú ng höôùn g laø nguoàn saù ng coù cöôø ng ñoä saùn g ñoàn g ñeàu theo moï i phöông.

Ví duï : Moä t ñeø n sôï i ñoá t coâ ng suaá t 60W, quang thoâ ng  = 730lm, khoâ ng choù a, ñöôïc xem nhö
U U

moä t nguoàn saùn g coù cöôøn g ñoä saù ng ñaú ng höôùn g: I = 730 / 4π = 58 cd.

c- Ñöôø ng cong phaâ n boá cöôøn g ñoä saù ng IDC (Intensity Distribution Curve):
U U

Ñeå bieå u dieãn cöôø ng ñoä saùn g theo caùc phöông cuû a moä t boä ñeø n (choù a ñeø n ), ngöôø i ta duøn g ñöôøn g
cong phaâ n boá cöôøn g ñoä saù ng IDC. Ñoù chính laø ñöôøn g cong ñaë c tröng cuû a boä ñeø n .

Neáu boä ñeøn coù ñoá i xöù ng troøn xoay (ví duï boä ñeøn lon
choù a troø n ), ngöôø i ta chæ caàn moä t ñöôø ng IDC treân moä t
maë t phaún g kinh tuyeán
cuû a toï a ñoä caà u laø ñuû .

Neá u boä ñeø n coù ñoá i

xöùn g 2 truïc (ví duï
hoäp ñeø n oá ng huyø nh quang), ngöôø i ta phaû i duøn g 2 ñöôøn g IDC
treâ n 2 maë t phaú ng kinh tuyeá n , 0-180 o (maë t C0) vaø 90-270o
(maë t C90), cuø ng veõ treâ n moä t bieåu ñoà IDC, ñeå bieå u dieãn ñaë c
tính cuû a boä ñeø n.

Khi laäp ñöôø ng cong IDC cuû a moä t boä ñeø n , ngöôø i ta chuaån hoù a quang thoân g cuû a boùn g ñeøn baè ng
1klm = 1.000lm. Giaù trò cöôøn g ñoä saù ng theo moä t phöông, theo bieân ñoä cuû a ñöôøn g cong IDC, laø
I
giaù trò töông ñoá i: I' = (7)
ΦL

Trong ñoù : I’ (cd/klm): cöôøn g ñoä saùn g töông ñoá i theo nguoà n 1klm; I(cd): cöôø ng ñoä saùn g thöï c söï
cuû a boä ñeø n theo phöông α; ñ(klm): quang thoân g cuû a boùn g ñeøn .

Suy ra cöôøn g ñoä saù ng thöïc söï laø : I = I’ . L (8)

Ví duï : Moä t boä ñeø n chieáu saùn g ñöôø ng phoá ñaï t chuaån TCVN 5828 IDC daïn g baùn roä ng. ÔÛ goù c α
U U

= 60 o, trong maë t phaú ng kinh tuyeán 0 -180 o, coù cöôøn g ñoä saù ng töông ñoá i laø 300 cd/klm.

Vaä y neá u laé p boä ñeø n vôù i boù ng ñeø n metal halide 250w coù quang thoân g 30,5 klm, thì theo
phöông 60o, ñeø n coù cöôøn g ñoä saù ng laø : I = 300 x 30,5 = 9.150 cd.

3. Ñoä roïi (illuminance) :

U U

13
 a. Ñònh nghóa:
U U

Ñoä roï i taï i moä t ñieåm treâ n moä t maë t phaún g laø quang thoâng rôi
treâ n moä t ñôn vò dieän tích taï i ñieåm ñoù . Kyù hieäu ñoä roï i laø E,
Φ
ñôn vò laø lux (lx): E= (9)
A

E (lx): ñoä roï i;  (lm): quang thoân g; A (m2 ): dieän tích.

Ñoä roï i thöôøng noù i ñeá n laø ñoä roï i ngang, nghóa laø ñoä roï i bình quaân treân maë t phaún g ngang. Ñoä roï i
coù ñöôï c trong thöïc teá coø n tuøy thuoä c heä soá söû duï ng cuû a boä ñeø n, vaø heä soá duy trì cuû a thieá t keá , seõ
khaûo saù t ôû caù c chöông sau.

b. Caù c trò soá ñoä roï i trong thöïc teá:

U U

E(lx) Ñoä roï i E(lx) Ñoä roï i

0,25 Ñeâm traên g raè m 200-500 Coân g vieä c baèn g maé t ñôn giaû n

1 Đủ tìm ñöôø ng thoaù t naïn ra khoû i nhaø 300-750 Coân g vieä c baén g maé t, khoù trung bình

20 Nhaän roõ maë t ngöôø i 500-1000 Coân g vieä c baèn g maé t, möù c ñoä khoù cao

20-50 Loá i ñi vaø khu vöïc laø m vieä c ngoaø i trôø i 1000 Trôø i nhieà u maây

75 Khu vực ñỗ xe 1000-2000 Coân g vieä c raá t phöù c taï p , quan saù t tyû myû

50-100 Ñònh höôù ng ôû nôi khoâ ng ôû laâu 2000 Ñoä roï i toá i ña taï i nôi laø m vieä c

100-200 Phoøn g laø m vieä c khoân g lieân tuïc 5.000 Ñoä roï i tieâu ñieåm treâ n baø n moå

200 Ñoä roï i toá i thieå u cho coâ ng vieäc lieâ n tuï c 100.000 Naé ng giöõ a tröa nhieä t ñôù i

c. Quan heä giöõ a ñoä roï i vaø cöôø ng ñoä saùn g:

U U

Xem moä t ñieåm M treâ n maë t phaú ng ngang S, caù ch nguoàn

saù n g O moä t khoaû ng r. Goù c giöõ a phöông chieáu töø O ñeán M
vaø phaùp tuyeán cuû a S taï i M laø α. Ñoä roï i ngang taï i ñieå m M
ñöôï c tính theo coâ ng thöù c:

I α .cosα
E= 2 (10)
r

I α .cosα3
hoaëc: E= (11)
h2

14
 Nhaän xeù t: cöôøn g ñoä saù ng I phuï thuoä c phöông, khoân g phuï thuoäc khoaûn g caùch, ñoä roï i E vöø a phuï
thuoä c phöông, vöø a phuï thuoä c khoaûng caù ch.

Ví duï : Hai coä t ñeø n ñöôø ng cao 8m, caùch nhau 30m, duø ng boä ñeøn coù IDC nhö trong tieâu chuaå n
U U

TCVN 5828, vôù i boù ng ñeøn cao aù p sodium 150W / 15klm. Hoû i ñoä roï i taï i ñieå m giöõ a 2 coä t ñeøn ?

Khoaû ng caù ch töø chaân coä t ñeán

ñieåm giöõ a: d = 30/2 = 15m.

Suy ra : α = arctan (15/8) = 62o.

Treâ n ñöôø ng cong IDC cuû a boä

ñeøn , ta coù : I’62 0 = 290. Vaäy:
I62 0 = I’62 0 . Φ L = 290 x 15 =
4.350 cd; cos 62 o = 0,469. Suy ra ñoä roï i

bôû i 2 ñeø n taï i ñieåm giöõ a 2 coä t laø :

E = 2 x Iα. cos3α / h 2

= 2x4.350 x 0,469 3 /82 = 14 lx.

Chuù yù , keá t quaû cuû a baø i toaù n naøy chöa keå

ñeán heä soá duy trì.

d. Ñoä roï i trung bình: Ngöôø i ta thöôø ng duøn g coân g thöù c ñoä roï i trung bình ñeå thieá t keá chieá u
U U

saù n g ñôn giaûn :

n.Φ L .U F .M F
E av = (12)
A

Etb (lx): ñoä roï i trung bình; n: soá boä ñeø n ; L (lm): quang
thoân g toån g cuû a caù c boùn g ñeøn trong boä ñeø n ; A (m2): dieä n
tích ñöôï c chieáu saù ng;UF (Utilization factor): heä soá söû duï ng
quang thoâ ng cuû a boä
ñeøn (theo catalog ñeø n , thöôøng coù trò soá töø 0,35 ñeá n 0,7);
M F(Maintenance factor): heä soá duy trì cuû a thieá t keá ( thöôø ng
coù trò soá töø 0,67 ñeá n 0,80.

CIE khuyeán nghò neân thieá t keá sao cho M F ít nhaá t baèn g 0,7 ñeå
tieá t kieäm naê ng löôïn g). Ñoâ i khi ngöôø i ta ñònh nghóa heä soá döï
1
tröõ : k= (13)
MF

Khi heä soá duy trì M F baèn g 0,7 thì heä soá döï tröõ baèn g: k = 1 / 0,7 = 1,43.

15
Ví duï : Moä t hoä i tröôø ng dieä n tích 100m2 , ñöôïc thieá t keá chieá u saùn g vôù i ñoä roï i 400lx, duø ng ñeø n
U U

huyø nh quang choù a taù n xaï 2x18w/2400lm. Cho bieá t heä soá söû duï ng 0,52 vaø heä soá duy trì baèn g 0,8.
Hoû i phaû i duøn g bao nhieâ u boä ñeø n cho thieá t keá naøy?

n = A.Eav / (L .UF.M F) = (100 x 400) / (2400 x 0,52x0,8) = 40 boä .

4. Ñoä choùi (luminance) :

U U

a. Ñònh nghóa:
U U

Ñoä choù i cuû a moä t nguoàn maë t, hay cuû a moä t maë t chieá u
saù n g phaûn xaï , laø tyû soá cuû a cöôø ng ñoä saùn g theo
phöông quan saù t chia cho dieä n tích hieäu duïn g cuû a
maë t ñoù nhìn theo phöông quan saù t.

I
Ñoä choù i kyù hieä u laø L, coù ñôn vò laø candela / m2 (cd/m2): L = α (14)
α A.cosα

Lα (cd/m2): ñoä choù i theo phöông α; Iα (cd): cöôøn g ñoä saù ng; A(m2): dieä n tích maë t phaù t saù ng; α: goù c
giöõ a phöông quan saù t vaø phaù p tuyeán maë t phaù t saù ng.

Ví duï : moä t boä ñeøn huyøn h quang ñoâ i 2x36w, laép lieà n traà n , dieän tích maë t phaù t saù ng khuyeá ch taùn
U U

0,2m x 1,3m, coù quang thoân g boä ñeø n laø 4800 lm, coù cöôø ng ñoä saùn g töông ñoá i treân IDC ôû goù c 65o
trong maë t phaú ng 0-180o laø 85 cd/klm. Hoû i theo goù c ñoù boä ñeøn coù ñoä choù i baè ng bao nhieâ u?

I = I’.L= 85 x 4,8 = 408 cd. Suy ra ñoä choù i theo phöông 65o cuû a boä ñeø n : L = I / (A.cos65o) =
408/(0,2x1,3x0,4226)= 3.713 cd/m2.

b. Caù c trò soá ñoä choù i thöï c teá:

U U

L (cd/m2) Ñoä choù i L (cd/m2) Ñoä choù i

1,5 x 10 9 Maë t trôøi giöõ a tröa 5 x 10 6 Maë t trôøi môùi moï c

1 x 10 6 Daâ y toù c boù ng ñeøn > 500.000 Ñeø n Metal halide

20.000 - 50.000 Ñeø n compact 30.000 Maë t giaáy traén g döôùi naén g

20.000 Boùng ñeø n môø 5.000 Ñoä choù i gaâ y loù a maét

2.500 Traê n g raè m 1.000 Boùng ñeø n huyøn h quang

>10 Chæ coù teá baø o hình noùn laø m vieäc 1 Ñoä choù i treâ n maë t ñöôø ng

0,06 Maë t giaáy traén g döôùi traê ng <0,01 Chæ coù teá baø o hình que laø m vieä c

10 -5 Maé t coù theå caû m nhaä n ñöôïc

16
 c. Baû n chaá t cuû a beà maë t nhaän aùn h saù ng:
U U

Moä t beà maë t ñöôïc chieá u saùn g vôù i quang thoâ ng tôù i , thì:

- Moä t phaàn quang thoâ ng bò haáp thuï : α = α . (15)

- Moä t phaàn quang thoâ ng quang thoân g xuyeân saù ng qua beâ n kia beà maë t:  = . (16)

- Moä t phaàn quang thoâ ng phaûn xaï :  = .  (17)

Ta luoân luoân coù :  = α +  + Suy ra: α +τ+ρ=1 (18)

α : heä soá haá p thuï (absorption factor)ï ; τ : heä soá xuyeân saùn g (transmission factor); ρ: heä soá phaû n xaï
(reflection factor). Caù c heä soá ñeàu nhoû hôn 1, vaø laø tính chaá t cuû a beà maë t nhaä n aù nh saùng.

Beà maë t vaä t chaá t Heä soá haá p thuï (%) Heä soá phaû n xaï (%) Heä soá xuyeâ n saù ng (%)

Thuû y tinh trong suoát 2 - 4 6 - 8 88 - 92

Thuû y tinh beà maë t haï t laê n g truï (choù a 5 - 10 5 - 20 70 - 90

meø )
10 - 20 30 - 40 40 - 60
Nhöï a traé n g môø (choù a ñuï c)

d. Beà maë t phaûn xaï khuyeá t taù n hoaø n toaøn:

U U

Khaûo saù t caùc beà maë t vaä t chaá t khaùc nhau, ta thaá y chuùn g coù caù c ñaë c tính phaû n xaï khaù c nhau, khi so
saù n h cöôø ng ñoä saùn g moä t tia tôù i vôù i cöôø ng ñoä saùn g caùc tia phaûn xaï :

Phaû n xaï ñònh höôù ng Phaû n xaï hoã n hôï p ñònh höôù ng Phaû n xaï hoã n hôï p khuyeá ch taù n

Phaû n xaï khuyeá ch taù n hoaø n toaø n

Moä t maë t ñöôï c goï i laø coù ñaë c tính phaûn xaï khuyeá ch taùn hoaø n toaøn , khi cöôøn g ñoä phaû n xaï coù phaâ n
boá cosin: Iα = Io . cosα (19)

17
Io (cd/m2): cöôø ng ñoä saùn g theo phöông phaù p tuyeá n vôù i maë t phaún g; Iα (cd/m2): cöôø ng ñoä saùn g
phaûn xaï theo phöông α.

Ta chöù ng minh ñöôï c, khi maë t phaún g nhaä n aù nh saù ng coù ñaë c tính phaû n xaï khuyeá ch taùn hoaøn toaø n ,
thì ñoä choù i phaû n xaï theo caù c phöông nhìn ñeàu baèn g nhau: L1 = L2 = Lo

Lα = Lo (20)

e- Ñònh luaä t Lambert:

U U

Ñoä choù i phaû n xaï cuû a moä t maë t phaún g phaû n xaï
khuyeá ch taùn hoaø n toaøn thì tyû leä vôù i ñoä roï i treâ n maë t
phaún g ñoù vaø heä soá phaûn xaï cuû a noù :

L.π = . E (21)

L (cd/m2): ñoä choù i phaûn xaï treâ n maë t phaú ng; E (lx): ñoä roï i treân maë t phaún g;  : heä soá phaû n xaï cuû a
maë t phaún g.

f- Heä soá phaû n xaï cuû a moä t soá beà maë t vaä t lieäu:
U U

Beà maë t vaä t lieä u  Beà maë t vaä t lieä u  Beà maë t vaä t lieä u 

Lôù p maï baï c 0,93 Voâ i vaø n g laï t 0,40 Caù t vaø n g 0,17

Thaï ch cao 0,90 Ñaù taû n g, g aï ch boâ n g ñaä m 0,30 Gaï ch laù t ñöôø n g 0,17

Göông soi 0,85 Caù t traé n g 0,25 B.toâ n g nhöï a maø u t.bình 0,16

Boä t maø u traé n g 0,80 Saø n goã eù p , pa-keâ 0,25 Moá c ñoà ng, gang 0,15

Maø u saù n g nhaï t 0,70 Beâ -toâ n g nhöï a maø u saù n g 0,22 Saø n beâ toâ n g, vaõ i, goã sôn 0,13

B.toâ n g xaù m vaø saù n g nhaï t 0,60 Ñaá t saï ch 0,20 Saø n goã vaù n 0,10

Gra-nít, gaï ch boâ n g xaù m 0,45 Coû nhaâ n taï o 0,20 Coû xanh 0,08

Beà maë t saù ng:  > 0,4; Beà maë t phaû n xaï trung bình: 0,2 <  < 0,4; Beà maë t toá i:  < 0,2.

Ví duï : Moä t maë t tieà n kieán truù c baèn g gra-nít coù hspx 0,45, muoán coù moä t ñoä choù i baè ng 10 cd/m2, thì
U U

phaû i ñöôïc chieá u saùn g vôù i ñoä roï i baè ng bao nhieâu? E = L. π /  = 10 x 3,14 / 0,45 = 70 lx.

5. Nhieät ñoä maøu (colour temperature):

U U

Moä t vaä t ñen tuyeä t ñoá i, ñöôï c nung noùn g leân töø 2.000oK ñeá n 10.000 oK, ngöôø i ta coù phoå maøu cuû a noù
ñeå so saùn h vôù i maø u cuû a caù c nguoàn saù ng.

18
 a. M oä t soá ví duï veà nhieä t ñoä maøu:
U U

Nguoà n saù ng Nhieä t ñoä maø u ( oK) Nguoà n saù ng Nhieä t ñoä maø u (oK)

Ñeø n neá n 1.900 Aù n h saù n g traê n g (moonlight) 4.100

Ñeø n sôï i ñoá t 2.700 Aù n h saù n g maë t trôø i (sunlight) 5.000 – 6.000

Ñeø n halogen 3.000 Aù n h saù n g ban ngaø y (daylight) 5.800 – 6.500

Ñeø n huyø n h quang 2.800 – 7.500 Baà u trôø i xanh trong 10.000 – 26.000

b. Caù c thang nhieä t ñoä maøu theo CIE vaø ñeøn ví duï:
U U

o
Teâ n goï i thang nhieä t ñoä maø u Vieá t taé t K AÙ nh saù ng Maõ ñeø n h/q tieâ u bieå u (Phillips)

AÁ m (warm ) ww < 3.300 Ñoû cam 29,33,82,83,92,9330,31,32,41

Trung hoø a (intermediate ) nw 3.300 – 5.300 Vaø n g 84, 9420, 21, 22, 25

Laï n h (cool) dw > 5 .300 Xanh 25, 76, 86, 9610, 11, 12, 72

c. Bieå u ñoà Kruithoff:

U U

Thöïc nghieäm cho thaá y nguoà n saùn g coù nhieä t ñoä maø u thaáp (maø u aá m) chæ phuø hôïp cho vieäc chieá u
saù n g vôù i ñoä roï i thaá p. Vôù i nhöõn g nôi coù yeâu caà u chieáu saùng vôù i ñoä roï i cao, ngöôø i ta phaû i duøn g caùc
nguoàn saù ng coù nhieä t ñoä maøu cao (maø u laï nh).

Ví duï thieá t keá chieáu saùn g vôù i ñoä roï i 300 lx, ngöôø i ta neân duø ng ñeøn coù nhieä t ñoä maøu > 3.000 o K.

19
 6. Chæ soá truyeàn ñaït maøu Ra (Colour Rendering Index):
U U

a. Ñònh nghóa:
U U

Chæ soá truyeàn ñaï t maøu, thöôøn g kyù hieä u Ra (hoaëc CRI), laø soá ño cuû a nguoà n saùn g, cho bieá t möùc ñoä
trung thöï c maøu cuû a caùc vaä t ñöôïc chieá u saù ng, khi so saùn h vôù i nguoà n saù ng chuaån (aùn h saù ng maë t
trôø i).

b. Caá p chieá u saùn g theo chæ soá truyeà n ñaï t maøu:

U U

Caá p truyeà n ñaï t maø u Raá t toát Toá t Vöø a Khoâ ng toá t laé m Keù m Raá t keù m

1A 1B 2A 2B 3 4

Chæ soá Ra Ra ≥ 90 80≤Ra<90 70≤Ra<80 60≤Ra<70 40≤Ra<60 20≤Ra<40

Ñeø n sôï i ñoá t , halogen x x

Ñeø n h/q compact x x

Ñeø n huyø n h quang x x x x x

Ñeø n thuû y ngaâ n cao aù p x x x

Ñeø n Metal halide x x x x

Ñeø n cao aù p Sodium x x x

Chuù yù: ñeøn sôï i ñoá t (goà m caû ñeø n halogen), tuy coù nhieä t ñoä maø u thaáp , nhöng coù chæ soá truyeàn ñaï t
U U

maø u Ra raá t cao.

II. KHAÙI NIEÄM CAÙC YEÂU CAÀU CUÛA KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG:
U U

1. Caùc yeâu caàu cuûa moâi tröôøng chieáu saùng:

U U

Moä t moâ i tröôø ng chieá u saùn g ñöôïc thieá t keá toá t cho pheùp con ngöôø i:

- Nhìn thaáy, vaø di chuyeå n an toaøn ;

- Thöïc hieän caù c coân g vieä c baèn g maé t moä t caù ch hieäu quaû, chính xaù c, an toaøn ;

- Khoâ ng gaâ y meä t moõ i thò giaù c, vaø maá t tieä n nghi thò giaùc.

Chaá t löôïn g chieáu saù ng yeâ u caàu:

- Ñuû ñoä roï i (illuminance,) ñôn vò ño baè ng lux (lx);

- Ñuû ñoä choù i, ñôn vò ño baèn g candela/m2 (cd/m2);

20
 - Haï n cheá choù i loù a giaûm khaû naên g quan saù t (disability glare), vaø choù i loù a maá t tieän nghi
(discomfort glare). Coù nhöõ ng ñaï i löôï ng chæ tieâ u thöï c nghieä m khaù c nhau cho chieáu saùn g
trong nhaø vaø ngoaø i trôø i;

- Chæ soá truyeàn ñaï t maøu, vaø moä t soá caùc yeâu caàu khaùc, tuø y theo loaï i chieáu saùn g.

2. Caùc tieâu chuaån thieát keá chieáu saùng:

U U

Caù c tieâ u chuaån thieá t keá chieáu saùn g hieän haø nh yeâu caà u caùc thieá t keá phaû i phuø hôï p :

* Caù c tieâ u chuaån Vieä t Nam: TCXD 16:1986, Chieáu saùn g nhaân taïo trong caùc coân g trình xaâ y döï ng;
TCXDVN 333:2005, Chieá u saùn g nhaâ n taï o beân ngoaø i caù c coâ ng trình coâ ng coän g vaø kyõ thuaä t haï taàn g
ñoâ thò; TCXDVN 259:2001, Chieáu saùn g nhaân taïo ñöôø ng phoá quaõ ng tröôøn g ñoâ thò;

* Caùc tieâ u chuaån quoá c teá caà n tham khaû o: ISO 8995:2002 (CIE S 008/E:2001), Lighting of indoor
work places; ISO 9885-2: 2005(E) (CIE S 015/E), Lighting of work places – Part 2: Outdoor.

Caù c tieâ u chuaån cuû a Uyû ban Chieá u saùn g Quoác teá CIE (Commission International de L’Eclairage)
coù vaên phoøn g ñaë t taï i Vieân , Aù o, laø caù c tieâu chuaån ñaë c bieä t quan troïn g, ñöôï c toå chöù c tieâu chuaå n theá
giôù i ISO coân g nhaä n. Do ñoù caù c kyõ sö vaø kieán truùc sö Vieä t Nam thöôø ng tham khaû o caù c tieâu chuaãn
naø y, ñeå boå xung cho tieâu chuaå n Vieä t Nam, khi laøm coân g taù c thieá t keá.

3. Phaân bieät chieáu saùng laøm vieäc vaø chieáu saùng myõ thuaät:
U U

Caù c tieâ u chuaån chieá u saùn g chæ quy ñònh cho chieá u saùn g laø m vieä c.

Chieáu saù ng myõ thuaä t laø moä t phaïm truø khaùc nhaèm taïo söï deã chòu, taïo phong caù ch cho khoâ ng gian,
nhaán maï nh caù c tieâu ñieåm gaâ y chuù yù , hoaë c taï o caùc hieäu öù ng ñaë c bieä t trong quaûn g caùo,v.v… .

Chieáu saù ng myõ thuaä t hoaøn toaø n do ngheä thuaä t cuû a caùc kyõ sö vaø kieán truù c sö taï o neân , laø moä t tuø y
bieán cho saùn g taï o cuû a ngöôø i thieá t keá , khoân g coù quy ñònh tieâ u chuaån , nhöng ñoâ i khi cuõn g coù truyeàn
thoán g hoaë c taä p quaù n.

III. PHAÂN LOAÏI KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG:

U U

Ngöôø i ta phaâ n ra caùc kyõ thuaä t chieáu saùn g khaù c nhau tuøy theo lónh vöïc vaø ñoá i töôïn g cuû a thieá t keá
chieá u saùn g. Coù theå phaâ n loaï i nhö sau:

1. Chieáu saùng beân trong (indoor lighting):

U

- Chieáu saù ng nhaø ôû , caù c coâ ng trình daân duïn g ( goàm caû sieâu thò, beän h vieä n, tröôøn g hoï c, khaùch
saï n , nhaø haø ng aên , dòch vuï , vaê n phoø ng ,… .)

- Chieáu saù ng caù c nhaø coân g nghieäp : nhaø saû n xuaá t, nhaø kho;

21
- Chieáu saù ng caù c coâ ng trình theå thao trong nhaø ;

- Chieáu saù ng baõ i ñoã xe (trong nhaø );

- Chieáu saù ng nhaø ga saâ n bay (phaàn trong nhaø ).

2. Chieáu saùng beân ngoaøi (outdoor lighting):

U

a- Chieáu saù ng caù c coâ ng trình ñoâ thò:

U U

- Chieáu saù ng caù c ñieå m ñoã giao thoâ ng coân g coän g ngoaø i trôø i;

- Chieáu saù ng ñöôøn g, caàu, haà m daø nh cho ngöôø i ñi boä ;

- Chieáu saù ng beân ngoaø i caù c khu tröôø ng hoï c, beän h vieä n , trung taâ m thöông maï i, hoä i chôï trieã n
laõ m, caù c truï sôû ;

b- Chieáu saù ng coân g vieân , vöôøn hoa:

U

- Chieáu saù ng chung khu vöïc coân g ra vaø o;

- Chieáu saù ng saân toå chöùc caù c hoaï t ñoän g ngoaø i trôø i;

- Chieáu saù ng ñöôøn g ñi daï o;

- Chieáu saù ng caû nh quan, thaû m coû , bồn hoa, maë t nöôù c;

c- Chieáu saù ng caù c coâ ng trình kieá n truùc, myõ thuaä t:

U

- Chieáu saù ng maë t döïn g caùc coâ ng trình;

- Chieáu saù ng töôïn g ñaø i;

- Chieáu saù ng ñaø i phun nöôùc;

d- Chieáu saù ng caù c coâ ng trình Theå duïc theå thao ngoaø i trôø i:
U

- Chieáu saù ng saân boù ng ñaù , saâ n vaän ñoä ng ña naê ng;

- Chieáu saù ng saân quaà n vôï t (tennis);

- Chieáu saù ng saân boù ng chuyeàn , boù ng roå , caà u loâ ng;

- Chieáu saù ng beå bôi ngoaø i trôø i;

- Chieáu saù ng phuï c vuï truyeàn hình maø u;

3. Chieáu saùng ñöôøng giao thoâng (road lighting):

U U

Goàm chieá u saùn g ñöôøn g, ñöôø ng phoá , quaõ ng tröôø ng ñoâ thò.

22
CHÖÔNG 2 :
U U CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG

I. ÑAÏI CÖÔNG:
U U

1. Caùc ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng beân trong:

U U

Chieáu saù ng beân trong (indoor lighting) caù c coâ ng trình xaâ y döïn g, coøn goï i laø chieá u saùn g trong nhaø
(chieá u saù ng noä i thaá t), bao goà m caùc kyõ û thuaä t thieá t keá chieá u saù ng cho caù c coâ ng trình:

- Nhaø ôû vaø coân g trình coâ ng coä ng nhö tröôøn g hoï c, beän h vieän , cô quan, vaê n phoø ng ,…

- Nhaø coâ ng nghieäp : nhaø xöôû ng saû n xuaá t, nhaø kho,…

- Caù c coân g trình thöông maï i: cöû a haø ng thöông maï i, sieâ u thò, cöû a haø ng dòch vu, .......

- Caù c trung taâ m theå thao trong nhaø,… ..

Theo chöù c naên g, chieáu saù ng trong nhaø ñöôïc chia ra caù c loaï i: chieáu saùn g laø m vieä c, chieá u saù ng söï
coá, chieá u saù ng phaâ n taù n ngöôø i, chieá u saùn g baûo veä , chieá u saùn g myõ thuaä t.

Chieáu saù ng laøm vieäc coøn ñöôïc chia laø m caùc loaï i: chieá u saù ng chung (general lighting) vaø chieá u
saù n g taï i choã (local lighting). Chieáu saù ng chung coù theå laø chieáu saù ng chung ñeàu hoaë c chieáu saùn g
chung khu vöïc (localized general lighting).

Chieáu saù ng trong nhaø ñöôïc thöïc hieän vôù i caù c boä ñeø n (luminaires) raá t nhieàu loaï i. Ñeø n (lamp) laé p
trong caùc boä ñeøn goà m caù c loaï i thoâ ng duï ng theo coân g ngheä hieä n nay: ñeøn sôï i ñoá t vaø halogen, ñeøn
huyø nh quang thoâ ng duï ng vaø huyøn h quang compact, ñeø n thuûy ngaân cao aù p , ñeøn sodium cao aù p,
ñeøn sodium thaáp aùp , ñeø n metal halide.

2. Caùc chæ tieâu cuûa moâi tröôøng chieáu saùng:

U U

Thieá t keá chieá u saùn g noä i thaá t phaû i baûo ñaû m caùc yeâu caàu: Naên g suaá t thò giaù c (Visibility
Performance), An toaø n thò giaù c (Visibility Safety), vaø Tieän nghi thò giaù c ( Visibility Comfort).

Do ñoù caù c chæ tieâu kyõ thuaä t cuû a moâ i tröôøn g chieá u saù ng phaû i ñaï t laø :

* Ñoä roï i (illuminance): Ñoä roï i ngang, Ñoä roï i ñöù ng, Ñoä roï i truï , Heä soá ñoà ng ñeà u.

* Phaân boá ñoä choù i (luminance distribution): Ñoä choù i thích nghi cuû a traàn vaø töôø ng, Ñoä choù i cuû a boá i
caû nh, Ñoä töông phaûn , Ñoä nhìn roõ .

* Haïn cheá choù i loù a: Choù i loù a maá t tieä n nghi (discomfort glare), Choù i loù a giaûm khaû naên g quan saù t
(disability glare).

* Ñònh höôùn g aù nh saù ng (directionality of light): caù c kieå u chieáu saù ng, caù c loaï i ñeø n theo phaâ n loaï i
CIE.
23
* Yeáu toá maø u ( colour aspects): nhieä t ñoä maøu cuû a ñeø n, chæ soá truyeàn ñaï t maø u (colour rendering
index).

* Haïn cheá nhaá p nhaù y (flickering).

* Keá t hôï p vôù i aùnh saùn g ban ngaøy (daylight).

* Ñieà u khieå n vaø baûo döôõn g ñeø n.

3. Caùc tieâu chuaån cuûa thieát keá chieáu saùng beân trong:
U U

Ngoaø i chieá u saù ng myõ thuaä t ra, taá t caû caù c loaï i chieá u saùn g ñeà u phaû i tuaâ n theo caùc quy ñònh chaë t cheõ
cuû a caùc tieâ u chuaån quoá c gia hay quoác teá , ví duï :

TCXD 16:1986 – Chieáu saù ng nhaân taïo trong caùc coâ ng trình daâ n duïn g.

TCXDVN 253:2001 – Laép ñaë t chieá u saùn g cho caù c coân g trình coâ ng nghieäp – yeâ u caàu chung.

ISO 8995 (CIE S 008/E) – Lighting of indoor workplaces ( Chieá u saùn g caùc ñòa ñieå m laø m vieä c
trong nhaø ).

EN 1838 ; CIE S 020/E:2007 - Emergency lighting (Chieáu saùng khaån caáp ).

II. ÑOÄ ROÏI CHO CHIEÁU SAÙNG TRONG NHAØ:

U U

Ñoä roï i ngang treâ n maë t phaú ûn g laø m vieä c (0,8m caù ch saø n ) laø ñieàu kieän tieâ n quyeá t trong moï i thieá t keá
chieá u saùn g trong nhaø.

1. Baäc thang ñoä roïi: Theo tieâ u chuaån TCXD 16:1986, ta coù 27 baäc trong Baäc thang ñoä roï i:
U U

Baä c thang I II III IV V VI VII VIII IX

Ñoä roï i (lx) 0,2 0,3 0,5 1 2 3 5 7 10

Baä c thang X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII

Ñoä roï i (lx) 20 30 50 75 100 150 200 300 400

Baä c thang XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII

Ñoä roï i (lx) 500 600 750 1.000 1.250 1.500 2.000 2.500 3.000

* Theo tieâu chuaå n ISO 8995 (CIE S 008/E):2002, ta coù 15 baäc trong baäc thang ñoä roï i:

20 30 50 75 100 150 200 300 500 750 1.000 1 .500 2 .000 3.000 5.000 lx.

20 lx laø ñoä roï i nhìn roõ maë t ngöôø i, 5.000 lx laø ñoä roï i yeâu caà u treâ n baøn moå trong beä nh vieän .

Caù c baä c ñoä roï i caùch nhau 1,5 laà n ; ñoù laø möùc phaân bieä t ñöôï c cuû a maé t ngöôø i.

24
2. Ñoä roïi laøm vieäc yeâu caàu theo tieâu chuaån:
U U

Thöôø ng laø ñoä roï i ngang trung bình Etb (Eav ). Ñoù laø ñoä roï i duy trì (maintained illuminance), coù keå
ñeán heä soá döï tröõ .

a- Theo TCXD 16:1986: tham khaûo caù c Baû ng 3,4,5:

U U

25
26
27
b- Theo tieâu chuaå n Uû y ban Quoác teá veà Chieáu saù ng (CIE):
U

28
Trong tieâu chuaå n CIE S008/E:2002, Muï c 5, coù quy ñònh caû ñoä roï i yeâu caàu, chæ soá haïn cheá choù i loù a
vaø Chæ soá truyeàn ñaï t maø u Ra (CRI) cho caù c vò trí laøm vieäc trong nhaø (xem Phuï luïc A).

Theo CIE, nôi coù coân g vieä c baè ng maé t lieân tuïc, ñoä roï i laø m vieä c khoâ ng ñöôïc nhoû hôn 200 lx.

3. Ñoä roïi cuûa vuøng caän xung quanh (immediate surrounding):

U U

Theo CIE, vuø ng tieá p giaùp vôù i vuøn g laøm vieä c, trong khoaû ng 0,5 m xung quanh, goï i laø vuø ng caän
xung quanh. Neáu ñoä roï i trong vuø ng naøy giaû m nhanh, seõ laøm maá t caâ n baèn g phaâ n boá ñoä choù i, maé t
meä t do ñieàu tieá t thaù i quaù , vaø seõ maá t tieä n nghi thò giaùc. Sau ñaâ y laø ñoä roï i quy ñònh cho vuø ng caä n
xung quanh theo CIE:

Ñoä roï i taï i coâ ng vieä c (lx) Ñoä roï i taï i vuø ng caä n xung quanh (lx) 4. Heä soá ñoàng ñeàu:
U U

750 500 Heä soá ñoàng ñeàu laø tyû soá giöõ a
ñoä roï i toá i thieåu Emin vaø ñoä
500 300
roï i trung bình Eav treâ n moä t
300 200 maë t phaún g, trong moä t thieá t keá
chieá u saùn g:
≤ 200 Baè n g ñoä roï i taï i coâ ng vieä c
E min
Uo = (1)
E av

Theo CIE, ta neâ n thieá t keá sao cho: * Trong vuøn g laø m vieä c: Uo ≥ 0,7.

* Trong vuø ng caä n xung quanh: Uo ≥ 0,5.

5. Caùc coâng thöùc tính toaùn ñoä roïi ñieåm:

U U

a. Ñoä roï i treâ n maë t phaú ng ngang:

U U

I Iα .cosα I .cos α3
E hP = o2 (2) E hP = = α
(3)
h d2 h2

29
EhP (lx): ñoä roï i ngang taï i ñieåm P; Io(cd): cöôø ng ñoä saùn g cuû a nguoà n (ñieå m) theo phöông truïc quang
; Iα(cd): cöôøn g ñoä saù ng cuû a nguoàn (ñieåm) theo phöông ñeá n P; h (m): khoaûn g caù ch töø nguoà n O
ñeán P, khi OP thaú ng goù c vôù i maë t phaún g ngang; d (m): khoaûn g caùch töø nguoàn O ñeán P, khi OP
khoâ ng thaú ng goù c vôù i maë t phaún g ngang; α : goùc taïo bôûi tia chieáu OP, vaø truïc quang OH.

b. Ñoä roï i treân maë t phaún g ñöùn g:

U U

Xeù t moä t maë t phaún g ñöù ng thaú ng goù c vôù i maë t phaún g tia
tôù i (maë t phaún g taï o bôû i truï c quang OH vaø tia tôù i OP):

Iα .cosα2.sinα
E vP = (4)
h2

EvP (lx): ñoä roï i ñöù ng taï i ñieå m P; Iα (cd): cöôøn g ñoä
saù n g cuû a nguoà n (ñieå m) theo phöông ñeán P; h (m): ñoä
cao cheân h leäch töø nguoàn O ñeán P; d (m): khoaû ng
caù ch töø nguoà n O ñeá n P; α : goùc taïo bôûi tia chieáu OP, vaø truïc quang OH.

c. Ñoä roï i treân maë t phaún g nghieân g:

U U

Xeù t moä t maë t phaún g ñöù ng khoân g thaún g goù c vôù i maé t
phaún g tia tôù i (maë t phaú ng taïo bôû i truïc quang OH vaø tia
tôù i OP), maø coù goù c  vôù i maë t phaú ng naø y:

Iα .cos 2 α .sin α .cos γ

Evp = (5)
h2

EvP (lx): ñoä roï i ñöùn g taï i ñieåm P; I (cd): cöôøng ñoä saùn g
cuû a nguoàn (ñieåm) theo phöông ñeán P; h (m): ñoä cao cheâ nh leä ch töø nguoà n O ñeá n P; d (m): khoaûn g
caù ch töø nguoà n O ñeá n P.

d. Coân g thöù c cuû a nguoàn maë t (luminous surface):

U U

(6 ) (7)
30
e. Ñoä roï i (baùn ) tru (semi cylindrical illuminance)ï:
U U

Taá t caû caù c ñoä roï i noù i treâ n ñeàu laø ñoä roï i phaú ng (plan illuminance). Ñoä roï i truï laø moä t tham soá ñeå
ñaù nh giaù ñoä baû o hoø a cuû a moä t moâ i tröôø ng chieáu saùn g.

Theo ñònh nghóa, ñoä roï i truï taï i ñieå m P treân maë t phaún g XY (maë t phaú ng ngang), laø giôù i haïn ñoä roï i
trung bình treân moä t maë t baùn truï ñaë t taï i ñieå m P, coù ñaùy song song vôù i maë t XY, maë t cong höôù ng veà
vò trí maé t ngöôø i quan saù t cuõ ng trong maë t XY, khi baùn kính vaø ñoä cao maë t baùn truï tieá n veà 0
(khoâ ng).

I p (1 + cos α ) sin β
Esc = (8)
πd2

I p (1 + cos α ) cos3 γ
hay: Esc = (9)
π h2

Trong moä t khoân g gian chieáu saù ng quan troïn g nhö raïp haù t, ñaï i
giaû ng ñöôø ng, trung taâm hoä i nghò, raï p xieá c ,...., ñoä roï i truï
khoâ ng ñöôïc thaá p hôn tieâu chuaå n (tham khaû o caùch tính ñoä roï i
truï cho caù c coâ ng trình coân g coän g trong Phuï luï c 4, tieâ u chuaå n
TCXD 16:1986). Khi tyû soá ñoä roï i truï vôù i ñoä roï i ngang baèn g
0,3 ñeán 0,7 thì ta coù baõo hoø a aùn h saù ng.

Ñeå xaùc ñònh ñoä roï i truï cuû a moä t phoø ng, ngöôø i ta xaù c ñònh treân truï c doï c qua taâ m cuû a phoøn g, taï i vò trí
caù ch töôøn g 1m, ôû ñoä cao 1,5 m.

6. Tính toaùn ñoä roïi trung bình:

U U

Ñaâ y laø baø i toaùn ñôn giaû n vaø thoân g duï ng nhaá t ñeå tính ñoä roï i ngang trung bình hoaëc soá boä ñeø n caàn
thieá t cho moä t thieá t keá chieá u saù ng.

n.Φ L .U F .M F Eav . A
Eav = (10) n= (11)
A Φ L .U F .M F

Eav: ñoä roï i ngang trung bình; n: soá boä ñeøn caà n duøn g; ΦL : quang thoân g cuû a moä t boä ñeø n (toå ng quang
thoân g caùc boù ng ñeøn trong boä ñeøn ñoù );

M F : heä soá duy trì cuû a heä thoán g chieá u saù ng. Theo tieâ u chuaån TCXD 16, heä soá duy trì ñöôï c xaùc
1
ñònh nhö nghòch ñaûo cuû a heä soá döï tröõ k: MF = (12)
k

Baû n g 2, TCXD16 cho ta caùc giaù trò tính nhanh cho heä soá döï tröõ k. Khi duø ng ñeøn sôï i ñoá t (nung
saù n g), k = 1,3, suy ra M F = 0,77; khi duøng ñeøn phoùn g ñieä n , k =1,5, suy ra M F = 0,67.

31
Tuy nhieân theo caùc tieâ u chuaån môù i cuû a CIE, caùc nhaø thieá t keá ñöôï c khuyeán nghò söû duï ng M F min laø
0,7. Ñeå coù theå choï n giaù trò M F coù lôï i, tham khaû o caùch tính M F trong Muï c VII, Chöông 5 giaù o trình
naø y, theo höôù ng daã n cuû a CIE 97-2006.

UF ( η B ): heä soá söû duï ng quang thoâ ng (utilization factor) cuû a boä ñeø n. Xem muï c VI-3 veà caùch tính heä
soá söû duïn g quang thoân g cuû a moä t boä ñeø n.

7. Tính toaùn ñoä roïi trụ trung bình:

U U

a. Caù ch tính:
U U

Để xác định mức độ bão hòa ánh sáng cho một công trình công cộng, người ta phải tính được độ
rọi trụ của một thiết kế chiếu sáng. Thông thường người ta có thể xác định độ rọi trụ qua độ rọi
ngang trung bình của thiết kế, bằng pp đồ thị (theo TCXD16), cụ thể như sau:

- Xác định chỉ số phòng, loại đèn được sử dụng để thiết kế chiếu sáng, độ rọi ngang trung bình
của thiết kế.

Heä soá khoân g gian (cofficient of cavity) coøn goï i laø

chæ soá phoø ng (room index) ñöôï c tính theo coâ ng
thöùc:

a.b
i= (13)
htt (a + b)

i: chæ soá phoø ng ; a,b(m): chieà u daø i vaø chieà u roän g

phoø ng; htt(m): chieà u cao tính toaùn , laá y töø ñoä cao
treo ñeø n ñeá n mplv (0,8m caù ch saø n ).

- Xaù c định loại đeø n, bằng caù ch so saù nh IDC của boä ñeøn với caù c đường cong IDC theo Hình 4,
TCXD16:

32
- Caê n cöù vaø o chæ soá phoøn g I ñaõ tính, heä soá phaû n xaï cuû a töôøn g vaø saøn , tra caù c ñoà thò trong
Hình 6,7,8, vaø 9, ñeå tìm tyû soá m giöõ a ñoä roï i ngang trung bình Etb, vaø ñoä roï i truï Etr:

Neáu ñeø n coù IDC loaï i 1 (I = Io.cos), ta duø ng ñoà thò hình 6; ñeøn coù IDC loaï i 2 (I =
Io.cos1,43 ), ta duøn g ñoà thò hình 7; ñeø n coù IDC loaï i 3 (I = Io.cos2 ), ta duøn g ñoà thò hình 8; ñeøn
coù IDC loaï i 4 (I = Io.cos3), ta duø ng ñoà thò hình 9;

Treâ n ñoà thò, ta duø ng : ñöôøn g cong 1, khi hspx töôøn g saøn laø : 0,3 – 0,1; ñöôøn g cong 2, khi hspx
töôøn g saøn laø : 0,3 – 0,3; ñöôøn g cong 3, khi hspx töôøn g saøn laø : 0,5 – 0,1; ñöôø ng cong 4, khi hspx
töôøn g saøn laø : 0,5 – 0,3.

33
 Etb
Sau ñoù tính ñöôïc ñoä roï i truï cuû a thieá t keá laø : Etr = (14)
m

b. Ñaù nh giaù:
U U

Ñeå ñaùn h giaù coân g trình coâ ng coä ng coù thieá t keá chieáu saù ng ñaï t baõ o hoø a aù nh saùn h, ta xem Baûn g 6,
TCXD16:

Ñeå ñaùn h giaù ñoä noå i roõ cuû a caù c ñoá i töôïn g kieá n truùc ñöôïc chöng baø y trong phoøn g, nhö töôï ng, phuø
ñieäu, pa-noâ , ta coù theå ñoá i chieáu Baû ng 7, TCXD16:

III. PHAÂN BOÁ ÑOÄ CHOÙI (LUMINANCE DISTRIBUTION):

U U

1. Ñoä choùi thích nghi cho traàn vaø töôøng:

U U

Theo kinh nghieäm, caùc thieá t keá chieá u saùn g trong nhaø cho caûm giaù c deã chòu phaû i coù :

34
Ñoä choù i töôø ng: 50 ñeá n 100 cd/m2 . Ñoä choù i traà n : 100 ñeán 300 cd/m2 .

ρ .Eav
Ñoä choù i trung bình tính theo ñoä roï i trung bình: Lav = (15)
π

Trong caùc moâ i tröôø ng chieáu saùn g trong nhaø cho nhaø ôû , vaê n phoøn g, vôù i heä soá phaûn xaï thoân g duïn g
cho traà n töôøn g saø n laø 0,7 0,5 0,3 ( kyù hieä u 7 :5 :3), thì phaâ n boá ñoä choù i deã chòu luoân luoân ñaï t.

2. Ñoä choùi cuûa boái caûnh:

U U

Ñoä choù i cuû a boá i caûnh (background luminance) Lb laø moä t tham soá trung bình duøn g ñeå tính toaùn ñoä
töông phaû n (contrast), hay tính toaù n chæ soá choù i maá t tieän nghi (discomfort glare) trong thieá t keá
Eind
chieá u saùn g trong nhaø : Lb = (16)
π

Lb (cd/m2 ): ñoä choù i cuû a boá i caû nh; Eind (lx): ñoä roï i giaùn tieá p (do caù c maë t phaûn g phaûn xaï taïo neân ,
khoâ ng do tröïc tieá p caùc ñeø n ).

ΦT .ρ av
Eind = (17)
AT (1 − ρ av )

ΦT (lm): toå ng quang thoâ ng caù c boùn g ñeø n trong phoøn g; AT (m2 ): dieä n tích toaøn phaàn (dieän tích toån g
caù c maë t traàn , töôø ng, saø n ) cuû a caê n phoø ng; av : heä soá phaû n xaï trung bình cuû a phoøn g, laáy theo gia
troï ng dieän tích.

ρc . Ac + ρ w . Aw + ρ f . Af
ρ av = (18)
AT

c, w , f : hspx cuû a traàn , töôø ng, saø n ; Ac, Aw , Af: dieän tích cuû a traà n, töôøn g, saøn . AT (m2 ): dieä n tích
toaø n phaà n .

AT = 2[L.W +(L+W)H] (19)

Ví duï: moä t phoø ng hoä i tröôø ng 6mx15mx3,2m, vôù i caùc heä soá phaûn xaï cuû a traà n töôøn g saø n laø 7:5:3,
U U

ñöôï c chieáu saù ng vôù i caùc boä ñeøn coù toå ng quang thoâ ng laø 80.400 lm, heä soá söû duïng quang thoân g laø
0,72 heä soá duy trì laø 0,76. Hoû i ñoä roï i ngang trung bình vaø choù i thích nghi cuû a phoø ng baè ng bao
nhieâ u?

Ñoä roï i ngang trung bình cuû a phoø ng: E = 80.400 x 0,72 x 0,76 / (6x15) = 488 lx.

Dieän tích traàn vaø saøn : Ac = Af = 6 x15 = 90 m2.

Dieän tích töôøn g: Aw = 2(6+15) x 3,2 = 134,4 m2.

Toå ng dieän tích traàn töôø ng saøn : AT = 2 x 90 + 134,4 = 314,4 m2.

35
Heä soá phaûn xaï trung bình cuû a phoøn g: av = (0,7 x 90 + 0,5 x 134,4 + 0,3 x 90) / 314,4 = 0,5.

Ñoä roï i giaùn tieá p cuû a phoøn g: Eind = (80.400 x 0,5) / [314,4 x (1-0,5)] = 256 lx.

Ñoä choù i boá i caû nh cuû a phoø ng: Lb = 256 / 3,14 = 81,5 cd/m2.

3. Ñoä töông phaûn vaø ñoä nhìn roõ:

U U

Ñoä töông phaûn (contrast) laø chæ tieâ u caàn thieá t cho khaû naê ng quan saù t trong moä t moâ i tröôøn g chieáu
saù n g, nhaá t laø khi caà n thieá t phaân bieä t ñoá i töôï ng, trong saûn xuaá t, tröng baøy, hoaë c cho caù c muï c ñích
laø m noå i roõ ñoá i töôï ng trong chieáu saù ng trang trí, chieáu saùn g kieán truù c.

a. Ñoä töông phaûn:

U U

Lv − Ln
K= (20)
Ln

Lv (cd/m2 ): ñoä choù i cuû a vaä t; Ln (cd/m2 ): ñoä choù i cuû a neà n .

Coù theå cho Lb laø ñoä choù i cuû a mplv, töôøn g, keä tröng baø y, hay ñoä choù i boá i caûn h Lb , tuøy theo tröôø ng
hôïp .

Ñaùnh giaù K Theo tieâu chuaå n DIN EN cuû a Chaâ u AÂu, ngöôø i ta coøn
ñònh nghóa Heä soá theå hieän töông phaû n CRF (Contrast
Lôù n > 0,5
Rendering Factor), vaø ñaùn h giaù theo caù c haïn g nhö
Trung bình 0,2 ñeá n 0,5 sau:

Nhoû < 0,2 K 100( Lv − Ln )

=
CRF = (21)
0,91 91Ln

Coâng vieäc baèng maét Möùc ñoä töông phaûn CRF haïng CRF CRF min

Maë t boù n g laù n g Cao 1 ≥1 0,95

Maë t môø phaû n chieá u Trung bình 2 0,85 - 1,00 0,70

Maë t môø Thaá p 3 0,70 - 0,85 0,50

Ví duï: Ñoä choù i cuû a neà n laø 30 cd/m2, treâ n ñoù ñatë moä t maã u vaä t coù heä soá phaû n xaï 0,6. Muoán coù moä t
U U

ñoä töông phaûn baè ng 0,7, thì phaû i chieá u saùn g vaä t vôù i ñoä roï i bao nhieâ u?

Lv − Ln
K= = 0,7 ; suy ra: Lv = 1,7 Ln = 1,7 x 30 = 51 cd/m2.
Ln

Vaä y caàn phaû i chieáu saùn g maãu vaä t vôù i ñoä roï i: E = (51 x 3,14) / 0,6 = 267 lx.

36
b- Ñoä nhìn roõ:
U U

Khi hieäu ñoä choù i cuû a vaä t vaø neàn (Lv - Ln ) taên g leâ n thì ngöôø i ta thaáy ñoä töông phaûn taên g, vaø ngöôï c
laï i, khi giaûm hieäu soá xuoá ng moä t möù c naøo ñoù ngöôø i ta khoâ ng coøn nhìn thaá y roõ vaä t ñöôï c nöõ a. Suy ra
Ñoä nhìn roõ phuï thuoä c vaøo moä t Ñoä töông phaû n nhoû nhaá t, goï i laø ngöôõn g töông phaû n (contrast
threshold) Kth.

Nghòch ñaûo cuû a ngöôõn g töông phaûn Kng ñöôï c CIE ñònh nghóa laø Ñoä nhaï y töông phaû n töông ñoá i
RCS (Relative Contrast Sensibility).

Ln (cd/m2) 1 10 100 1.000 10.000

RCS 13,5 36,2 62,2 83,3 100

Kth 0,074 0,028 0,016 0,012 0,010

Ngöôõn g töông phaûn Kth phuï thuoäc vaø o Ñoä choù i cuû a neàn . Thöï c nghieä m cho thaáy khi taên g ñoä choù i
neàn thì ñoä nhaï y töông phaûn töông ñoá i RCS cuõ ng taên g, nghóa laø ngöôõn g töông phaûn Kth giaû m
(nhöng chæ taên g giaûm chaä m, theo log cuû a Ln ).Khi taên g Ln leâ n ñeán giôù i haïn 10.000 cd/m2 thì RCS
khoâ ng taên g nöõ a maø laï i giaûm, do maé t bò kích quaù ngöôõ ng.

K
Ñoä nhìn roõ ñöôïc ñònh nghóa: =
V = K .RCS (22)
K th

Ví duï: Moä t neàn ñöôïc chieá u saùn g 100 cd/m2 , neáu ñoä töông phaûn cuû a moä t vaä t treâ n neàn laø 0,9, thì ñoä
U U

nhìn roõ laø : V = 0,9 x 62,2 = 56;

Neáu neà n ñöôïc chieá u saùn g 1000 cd/m2, ñoä töông phaûn cuû a vaä t treân neà n vaãn laø 0,9, thì ñoä nhìn roõ laø :

V = 0,9 x 83,3 = 75.

IV. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA:

U U

Choù i loù a gaây ra do caùc ñeø n ñaë t sai vò trí, ñaë t quaù thaá p, chaá t löôï ng boä ñeøn keùm hoaëc khoân g thích
hôïp . Ta caà n phaâ n bieä t caù c loaï i choù i loù a:

• Choù i loù a giaûm khaû naên g quan saù t (disability glare): laøm aûn h höôû ng ñeán naên g suaá t nhìn,
khoâ ng nhìn roõ .

• Choù i loù a maá t tieän nghi (discomfort glare): laøm aûn h höôû ng ñeán tieä n nghi thò giaù c, maá t caûm
giaù c deã chòu.

1. Choùi loùa giaûm khaû naêng quan saùt:

U U

Thöïc nghieäm coøn cho thaá y, ôû ñoä choù i neàn bình thöôø ng, ñang coù ñoä töông phaûn toá t, maø coù moä t vaø i
nguoàn saù ng naø o ñoù gaây neâ n choù i loù a naèm trong tröôø ng nhìn cuû a ngöôø i quan saù t, thì ñoä nhìn roõ
cuõn g giaûm. Ngöôø i ta goï i ñoù laø moä t hieän töôï ng choù i loù a giaû m khaû naê ng quan saù t (disability glare),
37
trong tröôø ng hôï p naøy ñöôïc khaûo saù t ñònh löôï ng baè ng caù ch so saù nh ñoä nhìn roõ, tröôùc tieâ n phaû i ñònh
nghóa ñoä choù i gaây loù a töông ñöông.

a. Ñoä choù i gaây loù a töông ñöông:

U U

Ñoä choù i gaây loù a töông ñöông(equivalaent vieling luminance) laø moä t tham soá chæ nhieã u loaïn gaâ y
loù a gaâ y ra do moâ i tröôø ng chieá u saùn g thieá t keá khoâ ng toá t. Theo ñònh nghóa, khi coù n boä ñeøn gaây loù a
trong tröôø ng nhìn, thì ñoä choù i gaây loù a töông ñöông laø :
Eeye
Lvl= 10 ∑i ( ) (23)
θi2

Eeyei (lx): ñoä roï i ñöùn g taï i maé t ngöôø i quan saù t gaây neâ n bôû i
ñeøn thöù i; θi (o) : goù c taï o bôû i tia nhìn ngang vaø tia nhìn
ñeøn thöù i.

I i .sin 2 θi .cos θi
Eeye = (24)
h '2

h’ = h – 1,5: ñoä cao töø ñeøn ñeá n maé t ngöôø i quan saù t.

Chæ tính Lvl cho caùc ñeøn coù goùc θi töø 15o ñeá n 60o, caùc ñeøn khaùc khoân g tính.

Ñoä choù i gaây loù a töông ñöông Lvl cuû a caù c ñeø n gaâ y choù i loù a laø moä t tham soá quan troïn g ñeå tính
nhieà u chæ tieâu haïn cheá choù i loù a trong chieá u saù ng.

Ví duï: moä t ñeøn cao aùp thuûy ngaâ n 125W, quang thoân g 6,2 klm coù cöôø ng ñoä saùn g töông ñoá i I’ taï i
U U

goùc α = 50o laø 250 cd/klm, treo ôû ñoä cao caùch neà n 6m. Hoû i theo höôùn g ñoù (θi = 90 – 50 = 40o), boä
ñeøn gaây neân moä t ñoä choù i gaây loù a töông ñöông baèn g bao nhieâu?

Cöôø ng ñoä saùn g cuû a ñeøn theo höôùn g α = 50 o: I = I’50o x Φ L = 250 x 6,2 = 1550 cd.

sin θi = sin 30o = 0,5; cos θi = cos 30 o = 0,866; h’ = 6-1,5 = 4,5m

Ñoä roïi ñöùng taïi maét ngöôøi quan saùt: Eeye = (1.550 x 0,5 2 x 0,866) / 4,5 2 = 16,57 lx.

Ñoä choùi gaây loùa töông gaây ra bôûi boä ñeøn : Lvl = (10 x 16,57) / 30 2 = 0,184 cd/m2

b. Heä soá choù i loù a S vaø chæ soá choù i loù a P:

U U

K1 ( Lv − Ln )
Ñoä nhìn roõ khi khoâ ng coù nguoàn gaâ y choù i loù a: =
V1 = RCS1 (25)
K th Ln

K 2 ( Lv − Ln )
Ñoä nhìn roõ khi coù caùc nguoàn gaâ y choù i loù a: =
V2 = RCS 2 (26)
K th Ln + Lvl

38
 V1
Heä soá choù i loù a theo ñònh nghóa: S= (27)
V2

Xem RCS1 ~ RCS2, ngöôø i ta chöù ng minh ñöôï c coâ ng thöùc gaà n ñuùn g:

Ln + Lvl
S= (28)
Ln

Heä soá choù i loù a S lôù n hôn 1 moä t löôïn g raá t beù , neâ n ngöôø i ta ñònh nghóa Chæ soá choù i loù a (giaûm khaû
naê ng quan saù t) P:

P = 1000(S -1) (29)

Theo tieâu chuaå n TCXD 16, khi thieá t keá caùc nhaø thi ñaáu theå thao trong nhaø , phaû i thieá t keá sao cho P
≤ 60.

Ví duï: moä t saân thi ñaáu theå thao trong nhaø coù ñoä choù i boá i caûn h baèn g 30 cd/m2. Hoû i ñoä choù i gaây loù a
U U

töông ñöông max cuû a caùc nguoà n gaây loù a ñöôïc pheù p baèn g bao nhieâ u ñeå chæ soá choù i loù a P <60

Ln + Lvl
P = 1.000(S-1) <60; Suy ra heä soá choù i loù a: S < 1 + 60/1.000 = 1,06; S = < 1,06 ;
Ln

Suy ra ñoä choùi gaây loùa töông ñöông cuûa caùc nguoàn gaây loùa: Lvl < 0,06 Ln = 0,06 x 30 = 0,18 cd/m2

2. Choùi loùa maát tieän nghi (Discomfort Glare):

U U

a. Theo tieâu chuaå n TCVN 16:1986: chæ soá choù i loù a maá t tieän nghi M ñöôï c ñònh nghóa (theo
U U

coân g thöù c Epanetnikov):

Lv .ω 0,5
M= (30)
ϕo .L0,5
b

Lv (cd/m2): ñoä choù i phaàn saùn g cuû a ñeø n theo phöông cuû a maé t ngöôø i quan saù t;

ω (sr): goù c khoá i phaà n saù ng cuû a ñeøn nhìn töø maé t ngöôø i quan saù t;

ϕo : chæ soá höôù ng nhìn , thöôøng cho baèng 1 khi ñeøn gaâ y loù a naèm theo phöông nhìn;

Lb (cd/m2): ñoä choù i thích nghi cuû a moâ i tröôø ng (ñoä choù i cuû a boá i caû nh).

Chæ soá choù i loù a M xaùc ñònh treân truï c doïc qua taâm cuû a phoøn g, beân caï nh töôø ng (0,5m), ñaà u truïc doï c
ñoù, ôû ñoä cao 1,5m so vôù i saøn nhaø. Vôù i nhöõn g phoù ng coù chieáu daø i khoân g quaù 2 laàn ñoä cao treo ñeøn ,
thì khoâ ng caà n phaû i tính M.

39
b. Ñònh möù c choù i loù a thoán g nhaá t UGR (Unified Glare Rating) theo CIE: chæ khaù c thang ño, theo
U U

CIE ta coù Ñònh möù c choù i loù a thoá ng nhaá t :

0, 25 Lv 2ω
UGR = 8log{
Lb
∑i p2 } (31)

Caù c tham soá xaùc ñònh y nhö treân , p chính laø heä soá vò
trí ( gioá ng nhö chæ soá höôùn g nhìn o trong coân g thöù c
tính M), xaù c ñònh theo baûn g chæ soá vò trí Guth.

c- Chæ soá vò trí Guth :

U U

Chæ soá vò trí Guth lieân quan ñeán höôùn g nhìn cuû a
ngöôø i quan saù t so vôù i vò trí cuû a nguoàn gaây choù i loù a.
Noù ñöôï c CIE cho trong moä t Baû ng theo H/R vaø T/R,
töù c laø theo ñoä cao vaø ñoä leäch ngang cuû a ñeø n .

BAÛNG CHÆ SOÁ VÒ TRÍ GUTH :

U U

40
 d- Caù ch tính choù i loù a maá t tieän nghi:
U U

• Ñoä choù i phaà n saùn g cuû a ñeø n theo phöông cuû a

maé t ngöôø i quan saù t :

Iα
Lv = (32)
A.cos α

Trong ñoù : I(cd/m2): cöôøn g ñoä saù ng cuû a ñeøn , theo phöông töø ñeø n ñeán maé t ngöôø i quan saù t; A (m2):
dieän tích phaàn saù ng cuû a ñeøn chieá u treân maë t phaún g ngang;  (o): goùc taïo bôû i truïc quang cuû a ñeøn vaø
phöông ñeá n maé t ngöôø i quan saù t.

• Ñoä choù i thích nghi cuû a moâ i tröôøn g (ñoä choù i cuû a boá i caûn h):

Lb (cd/m2): tính theo phaàn IV-2 trong chöông naøy.

e- Ñaù nh giaù:
U U

Giuõ a Chæ soá M vaø Ñònh möù c UGR coù moá i quan heä sau:

UGR = 8 log 0,25 Σ M 2 (33)

Chuù yù : chæ soá M tính cho moã i ñeøn , khi coù nhieàu ñeø n öùn g vôù i M 1 , M 2 , M 3 ,...., ta coù theå tính:

M = (M 1 2 + M 22 + M 3 2 + ......)1/2 (34)

Ta coù caùc baä c thang ñaùn g giaù M vaø UGR töông öù ng vôù i möùc ñoä choù i loù a maá t tieän nghi cuû a moâ i
tröôøn g chieáu saù ng nhö sau:

Möù c tieä n nghi Toá t Vöø a Thaá p Raá t thaá p Khoâ ng chòu noå i

Chæ soá M 15 25 40 60 100

Ñònh möù c 14 18 21 24 27
UGR

Theo ñaùnh giaù cuû a tieâu chuaå n môù i ISO8995 (CIE 008/E:2002):

Möù c tieä n Raá t toát Toá t Vöø a Thaá p Raá t thaá p Thaá p toá i ña
nghi

UGR <13 16 19 22 25 28

Ví duï Xöôû n g veõ Vaê n phoø n g Laé p raù p Laé p raù p Laé p raù p coâ n g
coâ n g nghieä p: coâ n g nghieä p: nghieäp : chi
chi tieát nhoû chi tieát tieá t lôù n
tr.bình

41
Ví duï: moät xöôûng veõ coù ñoä choùi cuûa boái caûn h baèn g 60 cd/m2, caàn thieát keá chieáu saùng sao cho phaûi
U U

Lv 2ω
ñaït UGR khoân g lôùn hôn 16. Hoûi toån g ∑ i p 2 cuûa caùc ñeøn ñöôïc cho pheùp nhoû hôn bao nhieâu ?

0, 25 Lv 2ω 0, 25 Lv 2ω
UGR = 8log{
Lb
∑ i
p2
} < 16; Suy ra: log{
Lb
∑ i
p2
} < 16/8 = 2

Lv 2ω
Vaäy ta phaûi coù: ∑ i p 2 < (102 x 60) / 0,25 = 24.000
f. AÙ p duï ng Bieåu ñoà Bodman-Sollner ñeå ñaùnh giaù choù i loù a:
U U

Khi tính toaù n baèn g tay, khoân g duøn g maùy tính vôù i phaàn meàm, ñeå cho ñôn giaûn , ngöôø i ta coù theå
duøn g bieåu ñoà Bodman-Sollner ñeå ñaùn h giaù boä ñeøn coù thích hôïp vôù i moä t thieá t keá chieáu saù ng hay
khoâ ng, veà maë t khoân g gaây choù i loù a maá t tieä n nghi.

Bieå u ñoà Sollner coù 2 bieå u ñoà khaù c nhau: Bieå u ñoà 1 duø ng cho caù c boä ñeø n khoân g phaù t saù ng treâ n maë t
beân nhìn thaá y, hoaë c coù nhìn thaá y nhöng song song vôù i phöông quan saù t. Bieåu ñoà 2 duøn g cho caù c boä
ñeøn coù phaù t saù ng treân maë t beân töø phöông quan saù t. Caùc caá p chieáu saù ng trong bieåu ñoà Sollner coù yù
nghóa nhö sau:

Caáp chieáu saùng Coâng vieäc baèng maét r = L70 / Lb

A Yeâu caàu raát cao: laép raùp ñieä n töû, kim hoaøn , chaï m choå 15

B Yeâu caàu ñaëc bieä t: Vaên ph oøng, laép raùp maùy moùc nhoû 15

C Yeâu caàu trung bình: laép raùp caù c chi tieá t trung bình 20

D Yeâu caàu bình thöôøn g: laép raùp chi tieát lôùn : oâ- toâ 20

E Khoâng yeâ u caàu haïn cheá choù i loùa: coâng vieä c khoâ ng coá ñònh, khoân g lieân 50
tuïc

42
Tyû soá ñoä choù i r trong bieåu ñoà Sollner laø tyû
soá giöõ a ñoä choù i ôû goùc  70o vaø ñoä choù i Lb
cuû a boá i caû nh

Theo bieåu ñoà phaâ n boá cöôøn g ñoä saùn g IDC,

ta tính toaù n vaø ñem caùc ñoä choù i cuû a ñeø n
theo caùc phöông goù c chieá u g
töø 45o ñeán 85o vaø o bieåu ñoà
Sollner, veõ moä t ñöôø ng cong.
Neáu ñöôøn g cong naøy vöôï t qua
ñöôø ng giôù i haï n trong bieåu ñoà
Sollner öùn g vôù i caá p chieá u
saù n g vaø ñoä roï i thieá t keá , thì boä
ñeøn khoân g thích hôï p , chaé c
chaén gaâ y choù i loù a maá t tieän
nghi.

3. Goùc baûo veä cuûa ñeøn:

U U

Ñeå khoâ ng phaû i tính toaùn phöùc taïp , ngöôø i ta coù theå haï n cheá choù i loù a baè ng caù ch choïn goùc baû o veä
cuû a ñeø n. Goùc baû o veä laø goùc che cuû a choù a ñeø n sao cho maé t khoân g bò choù i loù a tröï c tieáp töø choù a ñeø n,
coù theå xaùc ñònh theo caù c ví duï hình veõ sau ñaây:

Loaïi ñeøn Ñoä choùi Goùc

cuûa boùng baûo
ñeøn veä
(kcd/m2) min
(o)

H.quang tuyùp 1 - 20 10

Neáu moä t boä ñeø n naèm trong tröôøn g nhìn cuû a ngöôø i laø m Huyønh quang compact 20 - 50 15
vieäc, vaø coù gaâ y choù i loù a maá t khaû naê ng quan saù t ñaùn g keå ,
Phoùng ñieän boùng môø 50 - 500 20
thì noù phaû i coù choù a ñeøn vôù i goù c baûo veä min:
Phoùng ñieän boùng trong ≥ 500 30

43
 4. Phoøng laøm vieäc coù maøn hình VDT (Video Display Terminal):
U U

Choù i loù a phaû n xaï laø moä t loaï i choù i loù a giaûm khaû naê ng quan
saù t, khi trong coân g vieä c, ngöôø i laø m vieä c thöôøn g xuyeâ n bò
nhöõ ng tia saù ng phaûn xaï chieáu vaø o maé t: ví duï maë t maøn hình,
coân g vieä c tinh vi coù maë t phaún g laø m vieä c phaû n chieá u caùc tia
vaø o maé t.

Theo CIE, khi phoøn g laø m vieä c coù VDT thöôø ng laø nghieân g
goùc 15 o, caù c boä ñeø n thieá t keá chieáu saù ng laøm vieäc phaû i coù
ñoä choù i cuû a choù a ñeø n ôû goùc 65o nhoû hôn trò soá quy ñònh sau ñaâ y, ñeå traù nh choù i loù a phaû n xaï :

VDT theo ISO 9241-7 loaï i I II III

Chaá t löôï ng maø n hình Toá t Khaù Trung bình

Giôù i haï n L (65o) ≤ 1000 cd/m2 ≤ 200 cd/m2

Khi ngöôø i laø m vieä c cöôøng ñoä cao vôù i VDT, coù theå phaû i giaû m quy ñònh goù c 65o coø n 55o.

Theo Phuï luï c 3 trong tieâu chuaå n TCXD 16:1986, ta coù theå tham khaûo vò trí ñaë t ñeøn chieá u saùn g taï i
choã cho nhöõ ng coâ ng vieäc coù yeâu caà u traù nh choù i loù a phaûn xaï .

V. CHIEÁU SAÙNG SÖÏ COÁ CHO CAÙC TOØA NHAØ:

U U

1. Caùc yeâu caàu theo tieâu chuaån TCXD 16:1986

U U (trích Ñieà u 2, TCXD 16)

2.1. Phải coù chiếu saùn g sự cố trong caù c phoø ng vaø những nơi laø m việc sau ñaâ y:

- Những nơi coù nguy cơ gaâ y nổ, chaùy, nhiễm ñoä c cho ngöời;

- Những nơi khi chiếu saù ng laøm việc ñoä t nhieâ n bị mất sẽ laø m giaùn ñoaïn quy trình laøm việc hoặc
trình tự tiến haøn h coâ ng việc trong một thời gian daø i;

- Những coân g trình ñaàu mối quan trọng nếu ngừng hoạt ñoä ng sẽ gaâ y ảnh höởng khoâ ng tốt về chính
trị, kinh tế ví dụ nhö caùc trạm bơm cấp thoaù t nöớc cho nhaø ở vaø coân g trình coân g cộng, hệ thống
thoân g hơi, thoân g gioù trong caùc phoøn g v. v...

- Những nơi coù lieân quan ñeán tính mạng con ngöời nhö: Phoøn g mổ, phoøn g cấp cứu hồi sức, phoøn g
ñeû, phoø ng khaù m bệnh v.v...

2.2. Độ rọi nhỏ nhất treâ n mặt laø m việc do caùc ñeøn chiếu saù ng sự cố tạo ra khoâng ñöôï c nhỏ

44
hơn 5% trị số của ñoä rọi chiếu saù ng laøm việc quy ñònh trong bảng 4 nhöng khoân g ñöôïc nhỏ hơn 2
lux ở trong nhaø vaø l lux ở ngoaø i nhaø.

2.3. Trong caùc phoøn g mổ trị số ñoä rọi do chiếu saù ng sự cố tạo ra khoân g ñöôï c nhỏ hơn 150 lux.

2.4. Phải coù chiếu saùn g ñeå phaâ n taù n ngöời ở những nơi nhö sau:

- ÔÛ những nơi coù thể gaây nguy hiểm cho ngöôø i ñi qua

- ÔÛ caù c lối ñi, cầu thang, haø nh lang phaân taùn ;

- Treân caù c cầu thang của nhaø ở treâ n 5 tầng;

- Trong caù c phoøn g của coân g trình coân g cộng coù treân 100 ngöời.

2.5. Trị số ñoä rọi nhỏ nhất do caù c ñeø n chiếu saùn g sự cố vaø chiếu saùn g phaân taù n ngöời tạo ra treâ n
mặt saø n (hoặc nền) caùc lối ñi, bậc cầu thang v.v... khoâ ng ñöôï c nhỏ hơn 0,5 lux ở trong nhaø vaø 2 lux
ở ngoaø i nhaø .

2.6. Phải sử dụng ñeø n nung saùn g (sôï i ñoá t) ñeå chiếu saù ng sự cố vaø chiếu saù ng phaâ â n taù n ngöời.

Cấm sử dụng ñeø n huỳnh quang, ñeø n thủy ngaâ n cao aù p ñeøn haloâg en v.v... ñeå chiếu saù ng sự cố vaø
chiếu saù ng phaââ n taù n ngöời.

2.7. Mạng ñieä n của hệ thống chiếu saùn g sự cố, hệ thống chiếu saùn g ñeå phaâ n taù n ngöời phải mắc
vaø o nguồn ñieän rieâ ng, khoân g ñöôïc mất ñieä n trong bất kỳ tình huống naø o.

2.8. Đeøn chiếu saù ng sự cố trong caù c phoøn g coù thể duøng ñeå chiếu saù ng phaân taùn ngöời.

2.9. Trong caùc coâ ng trình coân g cộng, những cửa ra của caùc phoøn g coù treâ n 100 ngöời phải coù ñeø n
baù o hiệu chỉ dẫn lối thoaù t khi xảy ra sự cố. Những ñeø n chỉ dẫn naøy phải mắc vaøo mạng ñieä n chiếu
saù n g sự cố.

2.10. Đeø n chiếu saùn g sự cố vaø chiếu saùn g phaân taùn ngöời cần khaù c với ñeøn chiếu saùn g laø m việc về
kích thöớc, chủng loại hoặc coù dấu hiệu rieân g treân ñeøn .

2. Caùc yeâu caàu theo tieâu chuaån CIE S 020/E:2007:

U

a- Yeâu caà u giôù i haï n ñoä roï i:

U U

Moâ taû khoâ ng gian Giôù i haï n ñoä roï i (lx) Heä soá ña daï ng (Emin/Emax )

Ñöôø n g thoaù t naï n (escape route) Doï c theo ñöôø ng trung taâ m ≥ 1,0lx 1:40

ÔÛ daõ i trung taâ m ≥ 0,5 lx

Khoaû n g roä n g (Open are a) Xuyeâ n qua khoaû n g roä n g ≥ 0,5lx 1:40

45
Khu vöï c coâ n g vieä c coù ruû i ro cao ≥ 10% möù c duy trì, nhöng khoâ n g 1:10
(high risk task area) nhoû hôn 15,0lx

b- Yeâu caà u giôù i haï n ñoä choù i giaûm khaû naên g quan saù t:
U

Ñoä cao laé p ñaë t so vôù i saø n Cöôø ng ñoä saù ng toá i ña cuû a chieá u Cöôø ng ñoä saù ng toá i ña cuû a chieá u
saù ng treâ n ñöôø ng thoaù t naï n vaø saù ng ôû khu v öï c coâ ng vieä c coù ruû i
H (m)
khoaû ng roä ng (choá ng naù o loaï n) ro cao

Imax (cd/m2) Imax (cd/m2)

H < 2,5 500 1.000

2,5 ≤ H ≤ 3,0 900 1.800

3,0 ≤ H ≤ 3,5 1.600 3.200

3,5 ≤ H ≤ 4,0 2.500 5.000

4,0 ≤ H ≤ 4,5 3.500 7.000

4,5 ≤ H 5.000 10.000

c- Yeâu caà u thôø i gian ñaù p öù ng vaø thôø i gian toà n taï i:
U

• Vôùi nhöõng ñöôøng thoaùt naïn vaø nhöõn g khoaûn g roän g, thôøi gian ñaùp öùn g vaø thôøi gian toàn taïi
cuûa heä thoáng chieáu saùn g khaån caáp laø:

- Thôø i gian ñaùp öùn g: heä thoán g chieá u saù ng khaån caá p phaû i ñaï t 50% ñoä roï i yeâ u caàu trong voøn g
U U

20 giaây, vaø 100% ñoä roï i yeâ u caàu trong voøng 60 giaâ y (neáu coân g vieä c baèng maé t, hoaëc ruû i ro
cho con ngöôø i ñoø i hoû i thôø i gian ñaù p öù ng ngaén hôn thì phaû i ñaï t ngay 50% ñoä roï i yeâu caà u
trong voøn g 5 giaây).

- Thôø i gian toàn taï i: ngaé n nhaá t laø 1 giôø (neáu coâ ng vieäc baè ng maé t, hoaëc ruû i ro cho con ngöôø i
U U

ñoø i hoû i thôø i gian toà n taï i daø i hôn thì thôø i gian toà n taï i ngaén nhaá t phaû i laø 3 giôø ).

• Vôùi nhöõng khu vöïc coâng vieäc coù nhieàu ruûi ro, thôøi gian ñaùp öùng vaø thôøi gian toàn taïi cuûa heä
thoáng chieáu saùng khaån caáp laø:

- Thôø i gian ñaùp öùn g: heä thoán g chieá u saù ng khaån caá p phaû i ñaï t ngay töù c thì 100% ñoä roï i yeâ u
U U

caà u, hoaë c phaû i ñaï t trong voøn g 0,5 giaâ y.

- Thôø i gian toàn taï i: tuøy theo tröôøn g hôï p, nhöng khoâ ng thaá p hôn 1 giôø .
U U

46
VI. CAÙC KIEÅU CHIEÁU SAÙNG – PHAÂN LOAÏI CHOÙA ÑEØN THEO CIE:
U U

1. Caùc kieåu chieáu saùng:

U U

AÙ nh saù ng töø caù c boùn g trong boä ñeøn , sau khi ra khoû i choù a ñeøn , phaâ n boá trong khoâ ng gian theo caù c
maä t ñoä quang thoân g (cöôøn g ñoä saù ng) khaù c nhau theo caùc phöông, do ñoù ngöôø i ta coù theå phaân loaï i
caù c kieå u chieáu saù ng:

- Chieáu saù ng tröï c tieáp (direct lighting): 90-100% quang thoâ ng ñi xuoá ng, phuø hôï p vôù i Nhaø
vaê n phoø ng, cöû a haøn g lôù n , nhaø xöôûn g.

- Chieáu saù ng nöõ a tröïc tieá p (semi-direct lighting): 60-90% quang thoân g ñi xuoán g, phuø hôï p
vôù i nhaø vaên phoø ng, nhaø ôû , phoøn g traø , phoøn g aê n.

47
 - Chieáu saù ng hoãn hôï p (mixed lighting), goàm chieá u saù ng hoã n hôïp thöôø ng (mixed normal
lighting) hay chieá u saùn g tröïc tieá p /giaù n tieáp (direct/indirect lighting) vaø chieáu saù ng hoãn hôï p
khuyeá ch taùn (mixed diffuse lighting): 40-60% quang thoân g ñi xuoán g, phuø hôï p vôù i caù c
khoâ ng gian coù hspx traàn töôøn g lôù n , chieáu saù ng kinh teá.

- Chieáu saù ng nöõ a giaùn tieá p (semi-indirect lighting): 60-90% quang thoâ ng ñi leân , phuø hôïp vôù i
tieä n nghi chieá u saùn g cao: phoø ng khaùn giaû , nhaø haø ng aên .

- Chieáu saù ng giaù n tieáp (indirect lighting): 90-100% quang thoâ ng ñi leân , phuø hôïp vôù i tieän
nghi raá t cao, moâ i tröôøn g chieáu saù ng baõ o hoø a: ñaï i saûnh, phoøn g hoaø nhaï c, trung taâ m hoä i nghò.

2. Phaân loaïi choùa ñeøn theo CIE:

U U

Theo caùc kieåu chieáu saùn g, CIE phaân loaï i taá t caû caù c boä ñeøn (choù a ñeøn ) thaø nh 20 loaï i, ñeå thuaän tieä n
quy chuaå n , vaø xaùc ñònh caù ch tính heä soá söû duïn g cho moä t boä ñeøn , theo tính naê ng phaân boá quang
thoân g trong khoân g gian:

- Tröï c tieáp heïp : 5 loaï i: A, B, C, D, E.

- Tröï c tieáp roä ng: 5 loaï i: F, G, H, I, J.

- Nöû a tröïc tieá p : 4 loaï i: K, L, M, N.

- Hoãn hôï p goà m nöû a giaù n tieáp : 5 loaï i: O, P, Q, R, S.

- Giaù n tieá p : 1 loaï i: T.

Xem hình caàu bieåu dieãn khoân g gian , 5 goù c khoá i ñònh nghóa Ω töø F1 ñeán F5 vaø caù c quang thoâ ng
töông öùn g phaù t ra cuû a boä ñeø n trong goù c khoá i ñoù :

Goù c khoá i ω π/2 (F1 ) π (F2) 3π/2 (F3) 2π (F4) 4π (F5)

Goù c chieá u γ 41 o 60 o 75 o 90 o 180 o

Nöû a goù c ôû taâ m (ñöôø ng cong IDC) ñöôï c tính theo goù c khoá i theo coâ ng thöù c:

 = Arccos (1 - ω/2π) (35)

Caù c loaï i ñeøn theo phaân loaï i cuû a CIE coù phaâ n boá quang thoâ ng trong caù c phaà n goù c khoá i khoâ ng gian
nhö trong Phuï luï c D giaùo trình naø y.

3. Caùch tính heä soá söû duïng cuûa moät boä ñeøn:
U U

a. Caù ch tính:
U U

Heä soá söû duï ng UF cuû a moä t boä ñeø n ñöôï c xaùc ñònh theo coâ ng
thöùc: U F = U LB . U R (36)

48
Trong ñoù : U LB : tyû suaá t quang thoân g ngoõ ra (light output ratio), laø tyû soá quang thoân g ra khoû i boä ñeøn
so vôù i toång quang thoân g caùc boù ng laép trong boä ñeø n, coù giaù trò töø 0,50 ñeán 0,75 do haõn g saûn xuaá t
cho; U R : heä soá lôï i duï ng quang thoân g (utiliance), phuï thuoä c loaï i choù a ñeø n (theo phaân loaï i cuû a
CIE), tyû soá treo ñeø n , heä soá phaûn xaï cuû a traà n töôø ng saø n , vaø chæ soá phoøn g; tham khaû o caùc baû ng trong
Phuï luïc E giaù o trình naø y.

Loaïi choùa ñeøn Loaïi boùng ñeøn η LB

Boä ñeø n coù caù n h taù n xaï 30o T26 0,65 – 0,75

Boä ñeø n coù caù n h taù n xaï 40o T26 0,55 – 0,65

Boä ñeø n coù caù n h taù n xaï vuoân g goù c TC 0,50 - 0,70

Downlight 30o TC 0,60 – 0,70

Downlight 40o TC 0,50 – 0,60

Downlight 30o A/QT 0,70 – 0,75

Downlight 40o A/QT 0,60 – 0,70

Tyû soá treo ñeøn:

U U

Tyû soá treo ñeøn ñöôï c xaù c ñònh theo coân g thöù c sau ñaây:

HL
J= (37)
HL + H

Trong ñoù : HL laø khoaûn g caùch töø traà n ñeán ñeøn , H laø

khoaû ng caù ch töø ñeø n ñeá n maë t phaú ng laøm vieä c (thöôøn g

caù ch saøn 0,8m). Ngöôø i ta thöôøn g treo ñeøn sao cho H ≥ 2 HL , suy ra: 0 ≤ J ≤ 1/3

b. Ví duï tính heä soá söû duï ng:

U U

Moä t boä ñeøn loaï i A (theo phaâ n loaï i cuû a CIE) coù tyû suaá t quang thoâ ng ngoõ raU LB baè ng 0,7 ñöôï c
duøn g ñeå thieá t keá chieáu saù ng cho moä t phoøn g coù chæ soá phoøn g baèn g 2,5; hspx cuû a traà n töôø ng saø n laø
7:5:3, ñeøn treo saù t traà n. Hoû i heä soá söû duï ng cuû a ñeø n baè ng bao nhieâ u?

Theo baûng tra heä soá lôï i duï ng quang thoân g U R cuû a CIE, loaï i ñeø n A, tyû soá treo ñeø n J = 0 (ñeøn treo
saù t traà n ), chæ soá phoøn g i = 2,5; hspx traàn töôøn g saøn 7:5:3, ta coù U R baè n g 111%.

49
Vaä y heä soá söû duï ng cuû a ñeø n laø : U F = U LB .U R = 0,7 x 1,11 = 0,777.

4. Tyû soá boá trí ñeøn:

U U

Tyû soá boá trí ñeø n , coøn goï i laø tyû soá khoaûng caù ch vôù i ñoä cao SHR (Space to Height Ratio), laø tyû soá
giöõ a khoaûn g caùch S giöõ a caù c ñeøn vôù i ñoä cao H töø ñeø n ñeá n maë t phaú ng laøm vieäc.

Thoân g thöôøng ngöôø i ta laá y tim ñeøm ñeå ñònh vò trí

cuû a ñeø n vaø tính S. Ñoâ i khi S theo chieà u doï c vaø
chieà u ngang caên phoøn g khaù c nhau.

Khi ñoù : S = S h .Sv (38)

Khoaû ng caù ch töø ñeøn giaù p vôù i töôø ng

Ñeán töôøn g neân cho baè ng töø 1/3 S ñeán

½ S.

Moã i loaï i ñeøn , theo phaân loaï i CIE, neâ n choïn SHR max nhö sau ñeå baûo ñaû m heä soá ñoàn g ñeàu cho ñoä
roï i:

Loaï i ñeø n A B C D E-H I,J K-S T

SHR 0,5 0,6 1 1,2 1,5 1,7 2,5 ≤3

Tuø y theo öùn g duïn g, ngöôø i ta coù theå choï n löï a SHR ñeå tieá t kieä m kinh phí maø vaãn ñaï t ñoä ñoàn g ñeàu
chaáp nhaän ñöôïc:

ÖÙ ng duï ng, loaï i ñeø n Boá trí nhieà u daõ y Boá trí moä t daõ y

Toá i öu Cöï c ñaï i Toá i öu Cöï c ñaï i

Ngoaø i trôø i, choù a môø 2,0 2,9 1,6 2,3

Phaâ n xöôûn g, choù a thau 1,5 2,2 1,5 1,7

Vaê n phoøn g, giaû ng ñöôø ng 1,3 1,5 1,2 1,5

50
 VII. CAÙC YEÁU TOÁ KHAÙC TRONG THIEÁT KEÁ CHIEÁU SAÙNG BEÂN
U

TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG:

1. Yeáu toá maøu ( colour aspects) :

U U

a. Nhieä t ñoä maøu cuû a ñeøn:

U U

Nhieä t ñoä maøu coù aûn h höôûn g ñeán tieä n nghi thò giaùc, ñoù laø caûm quan deã chòu, khoù ñònh löôï ng, nhöng
caù c chuyeân gia ñaõ ñaù nh giaù qua thöïc nghieä m vaø ñuù c keá t töø caù c khaûo saù t thöï c teá.

Rieâ ng vôù i caù c loaï i ñeø n huyøn h quang coù nhieä t ñoä maøu khaùc nhau, ngöôø i ta coù baûn g ñuù c keá t caù c loaï i
ñeøn hôï p lyù cho caùc thieá t keá chieá u saùn g khaù c nhau nhö sau :

* : khuyeân duøn g ; o : coù theå thay theá

Địa điểm chiếu sáng Activa Day- CW Cool- W WW Warm- Home- Gro- Gour-
light white white light lux met

Cöûa haøn g baùc h hoùa /

Cöûa haøn g

Taïp hoùa o o *

Quaøy thòt o o *

Hieäu baùnh o o *

Quaàn aùo * *

Daøy deùp * *

Ñoà goã o *

Hieäu saùch o *

Myõ phaåm o * *

Hoa töôi * o o * *

Vaät nuoâi / Caù k ieån g * o o *

Khaùc h saïn / Trung taâm

hoä i nghò

Haønh lang o o *

Phoøng aên * *

Phoøng nguû o *

51
Hoäi tröôøng o *

Tröôøng hoïc

Khu theå thao o * o

Phoøng hoïc o *

Haønh lang * o o *

Tieäm aên * *

Beän h vieän

Phoøng beänh * *

Khu chung * o o

Vaên phoøng o * *

Coân g nghieäp

Nhaø xöôûng o * o o

Nhaø kho * o o o

Deät, In * o * o

Nhöïa, Hoùa o * *

OÂ-toâ * o * o

Baøo cheá * * *

Kieåm phaåm * o o

Nhaø ôû

Phoøng khaùch o *

Beáp, nhaø taém o *

Caây caûnh o o o *

Maøu laïn h Maøu trung Maøu aám Maøu ñaëc bieä t

gian

52
 b. Chæ soá truyeàn ñaï t maøu CRI (colour rendering index):
U U

Ñeøn huyøn h quang tuyù p, tuø y theo loaï i (xem catalogue caù c haõn g ñeøn ), coù nhieà u caáp CRI, töø raá t toá t
(caá p 1A) cho ñeá n keùm (caá p 3). Ví du, cuø ng coù aùn h saù ng traén g, ñeøn huyøn h quang tuyùp loaï i 3-daõ i
(three band) cho CRI caáp 1B, trong khi ñeø n huyøn h quang tuyùp loaï i De luxe cho CRI caá p 1A. Trong
nhaø ôû sang troïn g chæ neâ n duøn g ñeøn huyø nh quang tuyù p cho nhöõn g phoø ng caà n aù nh saù ng cho coân g
vieäc, ví duï nhö nhaø beá p , phoø ng aên , phoøn g ñoïc saùch, phoø ng giaë t, nhaø xe; khoâ ng neâ n duøn g ñeø n
huyø nh quang tuyù p cho caùc phoø ng nguû , phoø ng khaùch.

Ñeøn huyøn h quang compact ñôø i môù i, coù CRI caáp 1A vaø 1B, töông ñöông vôù i caù c ñeøn sôï i ñoá t vaø
halogen veà maë t truyeàn ñaï t maøu, maø laï i tieá t kieä m ñieän , neâ n ngaø y caøn g ñöôïc thoâ ng duïn g trong
chieá u saùn g coâ ng suaá t thaá p.

Chieáu saù ng coân g suaá t cao, theå thao trong nhaø , chieáu saùn g phuï c vuï truyeàn hình, ngöôø i ta hay duøn g
ñeøn metal halide, coù CRI töø 1A ñeá n 2B, tuøy loaï i.

Ñeøn cao aùp sodium loaï i ñeø n chuaån , coù CRI raá t keùm (caá p 4), daøn h cho nhöõ ng nôi chæ caàn thaáy
ñöôø ng khoân g caàn phaân bieä t maøu saé c söï vaä t. Ñeøn cao aù p sodium loaï i söû a maø u (color crrected) coù
CRI khoân g toá t laé m (caáp 2B). Ñeøn cao aù p sodium loaï i söû a maø u maïn h (strongly color corrected) coù
CRI toá t (caáp 1B), neân coù theå pha troä n vôù i ñeøn metal halide cho chieáu saùn g theå thao, vaø caùc öùn g
duïn g caàn chieáu saùn g coân g suaá t cao. Noù i chung söû duïn g ñeø n cao aùp sodium caà n coù choïn löï a giöõ a
giaù caû , öùn g duï ng vaø CRI caàn thieá t.

Ñeøn thuûy ngaâ n cao aù p coù CRI töø khoâ ng toá t laém (caá p 2B) cho ñeá n raá t keùm (caá p 4), neâ n chæ duøn g
cho chieá u saù ng chung trong xöôû ng coân g nghieäp , hoaëc caù c khu kho.

Ñeøn sodium thaáp aùp coù CRI thaá p nhaá t (keù m hôn caá p 4), neân chæ duø ng chieá u saù ng baõ i ñoã xe. Ñaëc
bieä t loaï i ñeø n naøy caá m söû duï ng cho caùc gian phoøn g coù khí quyeå n deã chaù y noå .

2. Haïn cheá nhaáp nhaùy (flickering):

U U

Ñeå haïn cheá nhaá p nhaù y, vaø hieän töôïn g ñoàn g aû nh ( caûm giaù c ñoä ng cô ñöù ng yeâ n hay quay chaä m,
trong khi noù ñang quay vôù i vaä n toác raá t cao), ngöôø i ta thieá t keá chieáu saùng vôù i heä thoá ng ñeøn 3 pha,
thay vì chæ duøn g 1 pha cho chieáu saù ng. Ñeøn sôï i ñoá t vaø halogen khoâ ng coù hieän töôïn g nhaáp nhaùy,
neân ñaë c bieä t ñöôïc söû duï ng cho nhöõn g öùn g duïn g quan troïn g, traù nh hieän töôïn g nhaáp nhaùy.

3. Keát hôïp vôùi aùnh saùng ban ngaøy (daylight):

U U

Keá t hôï p vôù i aù nh saùn g ban ngaøy trong thieá t keá chieá u saùn g laø ngheä thuaä t vaø kyõ thuaä t cao, neá u coù
ñieàu kieän kinh phí, neâ n aùp duïn g ñeå tieá t kieä m naên g löôï ng ñieän . Tuy nhieâ n caù c kyõ thuaä t naø y khoâ ng
ñôn giaû n , vaø laø coân g vieäc cuû a kieá n truùc sö nhieà u hôn, neân khoân g ñöôïc ñeà caä p trong giaù o trình naøy.

Tuy nhieân ta coù theå hieå u moä t vaø i nguyeâ n taé c ñôn giaûn , ví duï ñeå taé t bôù t ñeø n vaøo nhöõn g thôø i ñieåm
khaùc nhau trong ngaø y, ngöôø i ta thieá t keá nhieàu maï ch ñeø n xen keõ , taé t môû vôù i nhieà u coân g taéc, thay vì
chæ duø ng moä t maïch ñeø n.
53
 VIII. KINH NGHIEÄM CHUYEÂN GIA TRONG CAÙC KIEÅU CHIEÁU
U

SAÙNG BEÂN TRONG:

1. Chieáu saùng tröïc tieáp vaø ñònh höôùng:

U U

Chieáu saù ng chung tröï c tieáp vaø ñònh höôù ng (direct

and aimed general lighting) cho ñoä roï i ngang ñeà u
treâ n maë t phaú ng laøm vieäc. Kieán truù c caên phoøn g
ñöôï c nhìn thaáy roõ raøn g, ngöôø i ta deã daøn g ñònh
höôù ng vaø laø m vieä c trong ñoù. Chieáu saù ng tröï c tieáp
cho tính taïo hình toá t vaø söï röï c rôõ . Khi ñoä cao cuû a
phoø ng taên g, thì chuøm saù ng moã i ñeø n toû a roä ng vaø ñoä
ñoàn g ñeàu treâ n maë t phaú ng laøm vieäc (mplv) cuõn g gia
taê n g. AÙ nh saùn g tröïc tieá p cho pheùp nhaä n roõ hình
daï ng vaø caá u taï o beà maë t. Tieän nghi thò giaù c taê ng
khi goù c baûo veä taê ng. Moä t ñaëc ñieåm cuû a chieáu saùng tröï c tieáp laø hieä u suaá t cao söû duï ng naê ng löôïn g
ñieän . Tuy nhieân taï i mplv, caàn phaû i xem xeù t choù i loù a phaûn xaï .

Moä t soá chuyeân gia cho raè ng chieá u saùn g tröïc tieá p cho vuø ng traàn vaø phaàn töôøn g treâ n toá i, mang tính
trình dieãn nhöng taïo ra khoù chòu do töông phaûn cao. Chieá u saù ng tröï c tieáp thöôøn g ñöôïc aùp duï ng cho
caù c saû nh toø a nhaø, vaê n phoø ng ñieàu haø nh, nhaø haø ng, vaø nhöõn g khoâ ng gian khaùc, khi ngöôø i thieá t keá
muoá n taï o moä t caû m giaùc chuù yù . Theo quan ñieåm naø y, caù c chuyeân gia cho raè ng chieá u saùn g tröïc tieá p
taï o ra meä t moõ i, khoân g neân duøn g chieá u saù ng nhöõn g khoân g gian laø m vieä c.

Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng chung tröïc tieáp, ñònh höôùng : SAÂN BAY QUOÁC TEÁ
DUBAI (aûnh cuûa ERCO).
54
2. Chieáu saùng tröïc tieáp, khueách taùn (direct, diffuse lighting) :
U U

Chieáu saù ng chung tröï c tieáp , khueá ch taù n (direct, diffuse general lighting) cho ñoä roï i ngang ñeàu treân
mplv, ngoaø i ra coøn cho aùn h saùn g dòu vôù i ít boù ng ñoå vaø ít phaûn xaï . Chieá u saùn g tröïc tieá p , khuyeá ch
taù n cho khaû naên g taï o hình yeá u, caùc hình daï ng vaø caá u taï o beà maë t khoân g ñöôï c nhaá n maïn h. Ngöôø i ta
öù ng duï ng ñeø n huyøn h quang ñeå chieáu saù ng tröï c tieáp , khuyeách taù n , do ñoù hieäu quaû naên g löôïn g raá t
cao.

Chieáu saù ng chung tröï c tieáp , khueá ch taù n ñöôï c aù p duïn g cho : khu vöï c laø m vieä c, phoø ng ña chöùc naên g,
nhaø baûo taøn g, trieå n laõm, khu vöï c ñi boä .

* Nhoùm choùa ñeøn duøng cho chieáu saùng tröïc tieáp, khuyeách taùn:
U U

Keát caáu saùng (light structures) Ñeøn

chieáu xuoáng, khuyeách taùn (downlights, diffuse)

Downlight gaén töôøng, kh.taùn (wall-mounted downlights, diffuse) Traàn saùng (luminous ceiling).

55
Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng chung tröïc tieáp, khuyeách taùn : TRUNG TAÂM HOÄI
NGHÒ, VALENCIA PRADA, MILAN (aûnh cuûa ERCO).

3. Chieáu saùng giaùn tieáp (indirect):

U

Chieáu saù ng giaù n tieáp söû duï ng moä t hoaëc nhieà u taá m traàn , töôø ng, hoaë c maë t phaú ng khaùc nhö laø moä t
vaä t phaûn xaï thöù caá p . Söï chieáu saù ng cuû a caùc beà maë t nhö vaäy laøm raïn g rôõ caên phoøn g hoaë c khu vöï c
leâ n , cho ta moä t aán töông khoâ ng gian roä ng môû . Aù nh saù ng khuyeá ch taùn cho ít boù ng ñoå, vaø yeáu veà
maë t taï o hình. Chæ duø ng chieáu saùn g giaùn tieá p seõ gaâ y neân giaû m suù t söï phaân bieä t khoâ ng gian. So saùnh
vôù i chieáu saù ng tröï c tieáp , ngöôø i ta caà n phaû i duøn g moä t löôï ng quang thoâng cao hôn ñaù ng keå, ñeå coù
ñöôï c cuøn g möù c ñoä roï i treân maë t phaún g laø m vieä c, khi duøn g chieáu saù ng giaù n tieáp . Vaä t phaûn xaï thöù
caá p phaû i coù heä soá phaûn xaï cao. Chieá u saùn g giaùn tieá p traù nh ñöôï c hoaø n toaøn choù i loù a tröï c tieáp vaø
choù i loù a phaûn xaï . Ñieà u kieä n tieân quyeá t ñeå coù aùn h saùn g ñeàu laø phoøn g phaû i ñuû cao. Caù c nguoà n saùn g
giaù n tieáp phaû i ñaë t cao hôn taà m maé t. Khoaû ng caù ch ñeá n traà n cuû a caù c nguoà n saùn g tuøy theo möùc ñeàu
caà n thieá t cuû a aù nh saùng, nhöng ít nhaá t phaû i laø 0,8m. Chieá u saùn g giaùn tieá p thích hôï p vôù i: khu vöïc
laø m vieäc, phoøn g ña chöù c naê ng, khu vöïc ñi boä . Caùc nhoù m choù a ñeøn öa duøn g cho chieá u saùn g giaùn
tieá p :

Keát caáu saùng (light structures) Ñeøn chieáu leân (uplights)

56
Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng chung giaùn tieáp: VIEÄN BAÛO TAØNG ANH, LONDON-
SAÂN BAY EZEIZA, BUENOS AIRES - EREMITAGE, ST. PETERSBURG –VILLA,
SALZBURG (aûnh cuûa ERCO).

Moä t soá chuyeân gia cho raè ng chieá u saùn g giaùn tieáp taïo ra tieän nghi thò giaù c do aùn h saùn g dòu, ít töông
phaûn laøm cho taâ m lyù ngöôø i ta thaáy khoâ ng gian roän g hôn. Haàu heá t caùc kieåu chieáu saùn g giaùn tieá p
duøn g traà n laø m vaä t phaû n xaï, tuy nhieân neáu khoân g cho theâ m chuù t ít aù nh saù ng tröï c tieáp , thì aù nh saù ng
giaù n tieáp seõ caûm thaáy khoân g gian quaù oân hoø a nhö moä t ngaøy nhieàu maâ y. Chieáu saùn g giaùn tieá p ñöôï c
xem nhö thích hôï p cho nhöõn g khoâ ng gian trong ñoù ngöôø i ta phaû i laø m vieä c laâ u, daàu vaäy neân theâ m
vaø o moä t ít chieá u saùn g taï i choã hay chieáu saùn g ñònh höôùn g ñeå cho khoân g gian bôù t teû nhaï t thì chaá t
löôïn g chieáu saù ng seõ toá t hôn.

4. Chieáu saùng tröïc tieáp vaø giaùn tieáp (direct and indirect):
U U

Chieáu saù ng chung tröï c tieáp vaø giaù n tieáp (direct/indirect general lighting) ñöôï c xem nhö moä t keá t
hôïp giöõ a chieá u saù ng tröï c tieáp vaø chieáu saùn g giaùn tieá p nhaé m vaøo maë t phaún g ngang laøm vieäc. Traàn
57
vaø töôøn g ñöôï c söû duïn g nhö nhöõ ng maë t phaún g phaû n xaï. Söï chieá u saù ng cuû a caùc beà maë t nhö vaä y laøm
raï n g rôõ caên phoøn g hoaë c khu vöï c leâ n , cho ta moä t aán töôïng khoâ ng gian roän g môû . Ñoä ñoàn g ñeàu cuû a
mplv cuõn g gia taên g vaø caûm giaù c chieàu cao phoø ng cuõ ng gia taê ng, cho caû m giaùc tieä n nghi, thoaû i maù i.
Aù nh saù ng tröï c tieáp giuùp nhaän roõ caùc hình daïng vaø caá u truùc beà maë t, vaø taên g tính haáp daã n cuû a khoân g
gian. Vaä t phaûn xaï thöù caá p caàn coù heä soá phaûn xaï cao. Ñoä ñoàn g ñeàu cuû a traà n taê ng leâ n khi ñeøn ñöôïc
ñaë t caø ng xa traà n . Neân öù ng duï ng ñeøn huyøn h quang ñeå coù hieä u suaá t naên g löôïn g. Chieáu saùn g chung
tröï c tieáp / giaùn tieáp thích hôï p cho nhöõn g khu vöïc laø m vieä c, phoø ng ña chöù c naên g, khu vöïc ñi boä .

Nhöõ ng nhoù m choù a ñeøn öa duøn g cho chieáu saùng tröï c tieáp / giaùn tieá p :

Keát caáu saùng (light structures) Downlight treo (pendant downlights)

Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng chung tröïc tieáp/ giaùn tieáp : TRUNG TAÂM GIAÙO DUÏC
NGÖÔØI LÔÙN, BERLIN - REICHSTAG, BERLIN - PALACIO DE LA ALJAFERIA, ZARAGOZA
- FIBANC, BARCELONA (aûnh cuûa ERCO).

58
 5. Chieáu saùng queùt (washlighting):
U U

Chieáu saù ng queù t (washlighting) laø moä t kieåu chieá u saù ng höôùn g-ñoá i töôïn g, vaø lieâ n quan ñeá n kieá n
truù c, muï c ñích chính laø ñeå noå i roõ tyû leä vaø caù c bieâ n cuû a phoøn g. Ngöôø i ta duø ng caù c ñeø n pha ñoá i xöùn g
ñeå chieá u saù ng queù t caù c maë t phaú ng ngang, hay chieá u saù ng chung trong khu vöïc trình dieãn . Moä t ñaë c
tính cuû a caùc ñeøn pha khoâ ng ñoá i xöù ng laø phaân boá cöôø ng ñoä saùn g ñoà ng ñeà u treân caù c beà maë t.

a. Chieáu saùng queùt ñoái xöùng (symmetrical washlighting):

U U

Chieáu saù ng queù t ñoá i xöùn g cho ñoä roï i ñeà u treân ñoá i töôïn g hoaë c beà maë t. Ñaë c tröng cuû a chieá u saù ng
queù t laø ñoàn g ñeà u ñoä roï i cao, vaø ít thay ñoå i phaân boá cöôø ng ñoä saùn g. Nhöõn g vuøn g caàn ñöôï c chieá u
saù n g cuû a phoøn g ñöôï c nhaá n maïn h vôù i chieá u saùn g queù t.

Aù nh saù ng tröï c tieáp cho khaû naên g taï o hình toá t,

nhaän bieá t hình daïn g vaø caáu truù c beà maë t toá t.
Trong kieán truù c, chieáu saù ng queù t ñöôï c laø m neàn
cho chieá u saù ng ñieåm nhaá n (accent lighting).

Ngöôø i ta hay öù ng duïn g nhöõ ng ñeø n pha laé p treân

ray, cho pheù p ñònh vò linh ñoän g caùc choù a ñeø n .
Chieáu saù ng queù t phuïc vuï cho: trieå n laõ m, baû o
taø n g, caùc khu vöïc thöông maï i vaø trình dieãn ,
phoø ng ña chöù c naên g,

Ñeøn pha (floodlights)

59
Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng queùt ñoái xöùng: Nhaø thôø Santa Ana, Las Palmas

- Passeig de Gracia, Barcelona – Baûo taøng Royal Armouries, Leeds - Museo Fournier del Naipe,

Vitoria (aûnh cuûa ERCO).

b. Chieáu saùng queùt baát ñoái xöùng (asymmetrical washlighting):

U U

Chieáu saù ng queù t baá t ñoá i xöùn g (asymmetrical washlighting) ñöôïc duøn g chuû yeáu ñeå chieá u saùn g caùc
beà maë t. Chieáu saùng queù t caù c böù c töôø ng laø coân g cuï chính cuû a chieá u saù ng kieá n truùc. Ñoä roï i ñöùn g
nhaán maï nh caù c böù c töôøn g, hoaë c caùc bieân khaù c cuû a caê n phoøn g, laø m taê ng veû trang trí. Nhöõn g böù c
töôøn g saùn g choù i laø m cho kieán truùc to lôùn hôn.

60
Ñeøn chieáu ñieåm queùt töôøng (wallwasher spotlights) Ñeøn queùt (washlights)

Ñeøn chieáu bieân (perimeter luminaires) Ñeøn queùt töôøng (wallwashers)

Ñeøn chieáu leân (uplights) Ñeøn chieáu neàn (floor washers)

Nhöõ ng choù a ñeø n daïn g ñieå m laø m cho töôø ng saùn g hôn, trong khi nhöõ ng choù a ñeø n daïn g daø i seõ cho ñoä
ñoàn g ñeàu cao hôn. Vôù i chieáu saù ng queù t baá t ñoá i xöùn g, caù c khu vöï c cuû a phoø ng ñöôïc xaù c ñònh, laø m
61
taê n g söï chuù yù cuû a ngöôø i quan saù t. Chieá u saù ng queù t baá t ñoá i xöùn g cuõn g ñöôïc duø ng laøm neàn cho
chieá u saùn g ñieå m nhaá n , hay ñöôï c duøn g ñeå taïo ñoä saùn g moâ i tröôø ng cho nôi laøm vieäc. Ñeå ñaï t ñöôï c
phaân boá cöôø ng ñoä saùn g ñoàn g ñeàu, vieäc ñònh vò caùc boä ñeøn laø toá i quan troï ng.

Chieáu saù ng queù t baá t ñoá i xöùn g ñöôï c aù p duï ng cho: trieå n laõm, baûo taøn g, khu vöï c thöông maï i vaø trình
dieãn , phoøn g ña chöùc naê ng. Nhöõn g nhoùm choù a ñeø n thöôøn g duøn g laø : ñeøn chieá u ñieå m queù t töôøn g,
ñeøn queù t, ñeøn queù t töôøn g, ñeøn chieá u leâ n , ñeøn chieá u bieâ n.

Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng queùt baát ñoái xöùng: Baûo taøng Anh, London - Reichstag,
Berlin - Palacio de la Aljaferia, Saragoza – Baûo taøng ngheä thuaät hieän ñaïi,Frankfurt (aûnh cuûa
ERCO)

62
 6. Chieáu saùng ñieåm nhaán (accent
U

lighting) : U

Chieáu saù ng ñieåm nhaán laøm noå i roõ nhaán maï nh vaø o
caù c vaä t theå hay yeá u toá kieá n truù c ñôn leû . Baè ng caù ch
chieá u saùn g naøy, coù theå taï o ra moä t thang baäc thu huù t
söï chuù yù cho moã i tieá t muïc trong moä t toån g theå nhieàu
tieá t muïc ñöôï c nhaá n maïn h.

Chieáu saù ng ñieåm nhaán cho pheù p nhaän roõ caù c hình
daï ng vaø caá u truù c beà maë t. Aù nh saù ng tieâ u tuï taï o ra
boùn g ñoå roõ reä t vaø taên g khaû naê ng taïo hình cuøn g vôù i ñoä saùng. Moä t tia heïp ñoä saùn g cao laø m noå i baä t
moä t ñoá i töôïng vôù i vuø ng caä n xung quanh, laø m cho noù ñöôï c nhaán maï nh rieâ ng. Chieá u saù ng ñieå m
nhaán taïo nhöõn g ñieå m chuù yù vaø laøm caû i thieä n naê ng suaá t thò giaùc, taï i nôi chöng baøy cuõ ng nhö taï i nôi
laø m vieäc. Nhöõ ng caá u truù c vaø beà maë t vaä t theå ñöôï c nhaá n maïn h roõ raø ng bôû i aùn h saù ng tröï c tieáp . Chieá u
saù n g ñieåm nhaán ñöôï c aù p duïn g cho trieån laõ m, baû o taø ng, khu vöï c thöông maï i vaø trình dieãn , nhaø
haø ng aên , quaù n caø pheâ , quaày bar, khu vöïc laøm vieäc ñaë c bieä t. Nhöõ ng nhoùm choù a ñeø n öa duø ng: : ñeøn
chieá u ñieå m (spotlights), spotlight ñöôø ng vieà n (contour spotlights), downlight ñònh höôù ng
(directional downlights), choù a ñeø n aâ m neà n ñònh höôùng (directional recessed floor luminaires), ñeø n
laø m vieäc (task lights)

Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng

chieáu saùng ñieåm nhaán:

Neue Wache, Berlin - Iglesia

del Sagrado Corazón, - Bilbao
Issey Miyake, Paris -
Pinacoteca Vaticana, Rome
(aûnh cuûa ERCO)

63
 7. Chieáu saùng vôùi ñeøn chieáu hình (projection lighting) :
U U

Ñeøn chieá u ñöôï c duø ng ñeå chieá u caùc baû ng hieäu,

moâ hình vaø hình aû nh, ñeå taê ng möù c thoâ ng baù o
cho caùc thoâ ng tin caûn h baùo vaø quaû ng caù o.
Nhöõ ng hieäu öùn g lyù thuù coù theå taï o ra vôù i caùc
gobos vaø kính loïc. Aùp duïn g chieáu saù ng vôù i ñeøn
chieá u cho trieå n laõ m, baû o taø ng, khu vöïc thöông
maï i vaø trình dieãn , nhaø haø ng aên , café , quaà y bar,
khaùch saïn . Chieáu saù ng loaï i naø y caàn ñeøn chieáu
spotlight (spotlight projectors).

Coâng trình tieâu bieåu aùp duïng chieáu saùng vôùi ñeøn chieáu: Aragon Pavillon, Sevilla - Hannover
Messe - Teattri Ravintola, Finland (aûnh ERCO)

64
 8. Chieáu saùng daãn höôùng (orientation lighting):
U U

Chieáu saù ng daã n höôù ng (orientation lighting) la

chieá u saùn g chæ ñeå cung caáp söï ñònh höôùn g.
Nhöõ ng boä ñeøn xeá p theo daõy, laøm nhieä m vuï tín
hieäu daã n höôù ng. Nhieä m vuï chieáu saùn g cuû a chuùn g
chæ laø phuï , do ñoù chæ caàn ñoä roï i thaáp . Ngöôø i ta söû
duïn g nhöõ ng ñeø n nhoû vôù i ñoä choù i cao, ñeå chuùn g
noå i baä t leân trong boá i caûn h. Chieáu saùng daã n
höôù ng caàn thieá t trong caù c toø a nhaø phöù c taï p , ñeå
daã n ñöôø ng thoaù t naïn trong tröôø ng hôï p khaå n caáp .
Ngoaø i ra noù coøn ñöôï c aù p duïn g ñeå laøm noå i roû
ñöôø ng neù t kieán truù c, caùc baä c thang boä , khu caá m, loá i vaø o, loá i ñi, loá i thoaù t naï n .

Caù c boä choù a ñeøn öa duøn g: : ñeøn queù t neà n (floor washlights), downlight laé p töôø ng (wall-mounted
downlights), choù a ñeø n aâ m neà n (recessed floor luminaires), choù a ñeøn daãn höôù ng (orientation
luminaires).

Coâng trình tieâu bieåu aùp

duïng chieáu saùng daãn
höôùng:

Toøa nhaø Aùnh saùng,

Frankfurt- Palazzo della
Ragione, Bergamo- Khaùch
saïn Hilton, Dubai – Khaùch
saïn Hilton, Dubai (aûnh
ERCO)

65
 IX. MOÄT SOÁ KYÙ HIEÄU LOAÏI CHOÙA ÑEØN TREÂN BAÛN VEÕ MAËT
U

BAÈNG CHIEÁU SAÙNG: U

Treâ n baûn veõ thieá t keá chieá u saùn g, caàn theå hieän roõ loaï i ñeøn vaø tính naên g cuû a noù . Sau ñaây laø moä t soá
kyù hieäu thöôø ng duø ng:

Ñeø n chieá u xuoá n g Choù a ñeø n coù chôù p , baá t

ñoá i xöù n g (louvred
(downlight)
luminaire, asymmetrical )

Ñeø n chieá u ñieå m, ñeø n chieáu Keá t caá u saù n g (light

ñieå m ñònh höôù n g (spot light, structure)
directional spotlight)

Ñeø n chieá u ñieå m gaé n ray Keá t caá u saù n g vôù i ray
(track -mounted spotlight) (light structure with
track)

Ñeø n chieá u xuoá n g, ñeøn queù t Keá t caá u saù n g vôù i choù a
töôø n g baát ñoá i xöù n g, ñeø n queù t ñeø n coù chôù p (light
(downlight, asy mmetrical struture with louvred
wallwasher, washlight) luminaire)

Ñeø m queù t keù p (double Keá t caá u saù n g vôù i nguoàn

washlight) saù n g ñieå m (light struture
with point light sourses)

Ñeø n queù t goù c (corner Ñeø n chieá u xuoá n g vôù i

washlight) ñeø n khaå n caá p (downlight
with emergency light)

Choù a ñeø n vuoâ n g (square Choù a ñeø n vuoâ n g vôù i ñeøn

luminaire) khaå n caá p (square
luminaire, with
emergency light)

Choù a ñeø n vuoâ n g, baá t ñoái Choù a ñeø n coù chôù p choá n g
xöù n g (Square luminai re, choù i vaø ñeøn khaå n caá p
asymmetrical) (louvred luminaire with
emergency light)

Choù a ñeø n coù chôù p choá n g Ñeø n ñieå m (singlet)

choù i (louvred luminaire)

66
CHÖÔNG 3 :
U U CHIEÁU SAÙNG BEÂN NGOAØI

I. ÑAÏI CÖÔNG:
U U

1. Caùc ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng beân ngoaøi:

U U

Chieáu saù ng beân ngoaø i (outdoor lighting) hay chieá u saùn g khu vöï c (area lighting) nghieân cöùu thieá t
keá chieá u saù ng cho caù c ñoá i töôïn g:

- Caù c ñieåm ñoã giao thoân g coân g coä ng ngoaø i trôø i;

- Ñöôø ng, caàu, haà m duø ng cho ngöôø i ñi boä ;

- Beân ngoaø i caù c khu tröôøn g hoïc, beä nh vieän , trung taâm thöông maï i, hoä i chôï trieån laõm, vaø caù c
truï sôû ;

- Caù c coân g vieân vöôø n hoa;

- Chieáu saù ng maë t tieà n kieá n truùc, töôï ng ñaø i, ñaø i phun nöôùc;

- Caù c coân g trình theå duï c theå thao ngoaø i trôø i.

2. Caùc yeâu caàu chæ tieâu kyõ thuaät:

U U

Ñoä roï i ngang vaø ñoä roï i ñöùn g; Heä soá ñoàn g ñeà u; Haïn cheá choù i loù a; Kieåu chieá u saùn g vaø boù ng ñoå ;
Nhieä t ñoä maøu vaø chæ soá truyeà n ñaï t maøu.

3.Caùc tieâu chuaån chieáu saùng beân ngoaøi:

U U

TCXDVN 333: 2005 Chieáu saùn g nhaân taï o beân ngoaø i caù c coâ ng trình coâ ng coän g vaø kyõ thuaä t haï taàn g
ñoâ thò – Tieâ u chuaån thieá t keá .

ISO/FDIS 8995-2 / CIE S 015/E:2005, Lighting of Workplaces, Part 2: Outdoor (Chieá u saùn g nôi
laø m vieäc, Phaà n 2: Beân ngoaø i.)

II. PHÖÔNG PHAÙP TÍNH TOAÙN:

U U

1. Phöông phaùp cöôøng ñoä saùng:

U U

Ñoä roï i ngang taï i ñieå m khaû o saù t P, do ñeøn taïo neân ,

ñöôï c tính theo coâ ng thöù c:

I γ .cos3 γ I γ .cos 3 α .cos 3 β

=Ep = (1)
h2 h2

67
Trong ñoù : γ : goù c maø truïc ñeø n ñöôïc nhaé m vaøo; β : goùc BLP; α : goùc ALB;

I γ (cd/m2): cöôøn g ñoä saù ng cuû a ñeø n theo phöông chieá u γ ; Ep (lx): ñoä roï i ngang taï i ñieå m P; h(m):
ñoä cao cuû a ñeø n.

2. Phöông phaùp quang thoâng:

U U

Toå ng quang thoâ ng caà n thieá t vaø soá ñeø n caàn duø ng ñeå chieá u saù ng dieä n tích A vôù i ñoä roï i bình quaâ n E:

A.E ΦT
ΦT = av (2) n= (3)
U F .M F ΦL

Trong ñoù : FT (lm): quang thoâ ng toå ng cuû a taá t caû caù c ñeø n, laø quang thoâ ng moä t boùn g ñeøn , nhaân cho soá
ñeøn trong moä t boä ñeø n , roà i nhaân cho soá boä ñeøn ; L (lm): quang thoâ ng cuû a moä t boù ng ñeøn , theo
catalogue cuû a boùn g ñeøn , hoaëc theo Baûn g 33 trong Phuï luï c 6 TCXDVN 333:2005; A(m2 ): dieän tích
caà n chieáu saù ng, trong chieá u saù ng theå thao, chæ caà n theo dieä n tích saân chính, phaà n bieâ n ngoaø i ñöôï c
xaù c ñònh laø dieän tích lieà n keà ; E(lx): ñoä roï i bình quaân cuû a thieá t keá, thöôø ng laø ñoä roï i ngang;

UF: heä soá söû duïn g quang thoân g cuû a boä ñeøn , vôù i chieá u saùn g ngoaø i trôø i, UF coù trò soá töø 0,35 ñeá n 0,5,
do nhaø saûn suaá t cung caáp döõ lieä u, vaø coøn phuï thuoäc phöông aù n boá trí ñeø n (ñoä cao ñaë t ñeø n , höôù ng
roï i vaø ñoä nghieân g (turn and tilt).

M F: heä soá duy trì, xaù c ñònh theo caá p baûo veä IP cuû a boä ñeø n , ñoä oâ nhieã m cuû a moâ i tröôø ng, vaø chu kyø
baû o döôõ ng lau ñeø n, coù theå tính theo Baûn g 2 trong TCXDVN 333:

Chu kyø Caáp baû o veä cuûa boä ñeøn

baûo
döôõng IP2X IP5X IP6X
ñeøn
Phaân loaïi moâi tröôøng Phaân loaïi moâi tröôøng Phaân loaïi moâi tröôøng
(thaùng)
Ñoâ thò Ñoâ thò Noâng Ñoâ thò Ñoâ thò Noâng Ñoâ thò Ñoâ thò Noâng
lôùn, khu vöøa vaø thoân lôùn, khu vöøa vaø thoân lôùn, khu vöøa vaø thoân
coâng nhoû, khu coâng nhoû, khu coâng nhoû, khu
nghieäp coâng nghieäp coâng nghieäp coâng
naëng nghieäp naëng nghieäp naëng nghieäp
nheï nheï nheï

12 0,53 0,62 0,82 0,89 0,90 0,92 0,91 0,92 0,93

18 0,48 0,58 0,80 0,87 0,88 0,91 0,90 0,91 0,92

24 0,45 0,56 0,79 0,84 0,86 0,90 0,89 0,89 0,91

36 0,42 0,53 0,78 0,76 0,82 0,88 0,87 0,87 0,90

68
Caá p baû o veä IP toá i thieå u cuû a boä ñeøn ñöôïc quy ñònh theo Baû ng 3 trong TCXDVN 333:

TT §Æc ®IÓm - ph©n lo¹i m«i tr­êng lµm viÖc CÊp b¶o vÖ tèi thi Óu

1 §Ìn l¾p ®Æt trong khu vùc n«ng th«n IP 23

2 §Ìn l¾p ®Æt trong ®« thÞ võa vµ nhá, khu c«ng nghiÖp nhÑ, khu nhµ ë IP 44

3 §Ìn l¾p ®Æt trong ®« thÞ lín, khu c«ng nghiÖp nÆng PhÇn quang häc : IP 54

C¸c phÇn kh¸c : IP 44

4 §Ìn ®Æt d­íi ®é cao 3m IP 44

5 §Ìn l¾p ®Æt trong hÇm, trªn thµnh cÇu IP 55

6 VÞ trÝ l¾p ®Æt ®Ìn cã kh¶ n¨ng xÈy ra óng ngËp IP 67

7 §Ìn ph¶i th­êng xuyªn lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn ng©m n­íc IP 68

III. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA:

U U

1. Ñònh möùc choùi loùa GR (Glare Rating):

U U

a. Coân g thöù c ñònh nghóa:

U U

Ñònh möù c choù i loù a GR laø chæ soá choù i loù a giaû m khaû naên g quan saù t (disability glare), ñöôïc ñònh
nghóa theo coâ ng thöùc:

Lvl
= 27 + 24 log
GR (4)
L0,9
ve

Trong ñoù : Lvl (cd/m2): ñoä choù i gaây loù a töông ñöông bôû i caù c ñeø n ; Lve(cd/m2): ñoä choù i gaâ y loù a cuû a
moâ i tröôø ng.

b. Caù ch tính toaùn:

U U

* Ñoä choù i gaây loù a cuû a caùc ñeøn:

U U

Eeyei
Lvl = 10∑ (5)
i θi2

Trong ñoù : Lvl(cd/m2): ñoä choù i gaâ y loù a bôû i caùc ñeøn ;

Eeyei(lx): ñoä roï i ñöùn g taï i maé t ngöôø i quan saù t, gaâ y bôû i ñeøn thöù i.

69
 I i .sin 2 θi .cos θi
Eeyei = (6)
h '2

θi (o): goù c ño baè ng ñoä , taïo bôû i tia nhìn ngang vaø tia nhìn ñeø n thöù i.

h' (m) = h – 1,5 : ñoä cao töø ñeø n ñeá n maé t ngöôø i quan saù t.

Chæ tính cho nhöõ ng ñeøn i coù goù c θi töø 15o ñeán 60o, caù c ñeø n khaùc khoâ ng tính.

* Ñoä choù i gaây loù a cuû a moâ i tröôøn g:

U U

Ñoä choù i gaây loù a cuû a moâ i tröôø ng laø moä t chæ tieâ u tính toaùn döï a treân ñoä choù i trung bình cuû a thieá t keá :

Lve = 0, 035 Lav (7)

Ñaùnh giaù choù i loùa GR Ñaùnh giaù choù i loùa GR

Khoâng theå chòu ñöôïc 90 Coù theå chaáp nhaä n 50

ρ .Eav
Lav = (8) 80 40
π
Gaây nhieã u loaï n 70 Gaây chuù yù 30
Trong ñoù : Lav (cd/m2): ñoä choù i trung
bình cuû a khu vöï c quan saù t; Eav (lx): ñoä 60 20
roï i ngang trung bình; ρ : heä soá phaûn
Khoâng ñaùng keå 10
xaï cuû a saân . Saân coû nhaâ n taï o coù : ρ =
0,15 ñeá n 0,25.

c. Ñaù nh giaù ñònh möù c choù i loù a GR:

U U

2. Chæ soá haïn cheá choùi loùa G (Glare Control Mark):

U U

Chæ soá haïn cheá choù i loù a G laø moä t chæ tieâ u choù i loù a maá t tieä n nghi (discomfort glare).

a. Coân g thöù c:
U

G = SLI + 0,97 log Lav + 4,41 log h’ – 1,46 log p (9)

SLI (Specific Lamp Index): chæ soá ñaë c tröng cuû a boä ñeøn ; Lav (cd/m2): ñoä choù i trung bình maé t
ñöôø ng cuû a thieá t keá ; h’ (m): ñoä cao ñeø n tính töø ñoä cao maé t ngöôø i quan saù t ( h-1,5); p: soá ñeøn laép ñaë t
thaú ng haø ng treâ n 1 km.

b. Caù ch tính SLI:

U

SLI ñöôï c cho bôû i catalog ñeø n hoaë c tính ñöôï c theo coâng thöùc:

SLI = 13,84 – 3,31logI80 + 1,3[log(I80 /I88 )]0,5 – 0,08log(I80 /I88 ) + 1,29logF + c (10)

70
Trong ñoù: I80 , I88 (cd): cöôøn g ñoä saùng cuûa ñeøn môùi theo caùc goùc γ baèng 80 vaø 88 ñoä, theo ñöôøng
cong phaân boá cöôøn g ñoä saùn g (IDC), trong maët phaúng C0, cuûa boä ñeøn ; F (m2): dieän tích phaùt saùn g
cuûa choùa ñeøn ; c: heä soá söûa maøu: vôùi ñeøn sodium
thaáp aùp , c = 0,4; vôùi caùc ñeøn phoùn g ñieän khaùc,
Chæ soá haï n cheá choù i loù a G Ñaù n h giaù

c = 0.
<3 Keù m

CHUÙ YÙ: chæ tính G khi: 0,3 < Lav < 7; 5 < h’ <
U U

5 Vöø a phaû i
20; 20 < p < 100; SLI > 0.
7 Toá t
Caùc giôùi haïn khi tính SLI: 50 < I80 < 7000; 1 <
I80 /I88 < 50; 0,007 < F < 0,4

c. Ñaù nh giaù chæ soá haïn cheá choù i loù a G:

U

Thöïc nghieäm cho thaá y khi moä t thieá t keá ñaï t khoân g gaây choù i loù a maá t tieä n nghi, thì cuõn g ñaï t khoâ ng
gaâ y choù i loù a maá t khaû naê ng quan saù t. Do ñoù, neáu moä t thieá t keá chieá u saù ng coù Chæ soá haï n cheá choù i
loù a G ñaï t, thì coù theå khoâ ng caà n tính Ñònh möù c choù i loù a GR nöõ a.

IV. YEÂU CAÀU ÑOÄ ROÏI CHO KHU VÖÏC, COÂNG VIEÄC VAØ HOAÏT
U

ÑOÄNG NGOAØI TRÔØI: U

1. Baäc thang ñoä roïi tieâu chuaån:

U U

a- Baäc thang ñoä roïi theo tieâu chuaån TCXDVN 333:2005:

U U

Goàm 25 baäc thang töø Baä c I: 0,5 lx, cho ñeá n Baä c XXV: 3000lx.

Baûng 1 (TCXDVN 333) : Thang ñoä roïi tieâu chuaån

BËc
thang
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

§é räi

(lX) 0,5 1 2 3 5 7 10 20 30 50 75 100

XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV

150 200 300 400 500 600 750 1000 1250 1500 2000 2500 3000

71
 b- Baäc thang ñoä roïi theo tieâu chuaån CIE S 015/E:2005:
U U

(trích Ñieàu 4.3.1, tieâ u chuaå n CIE S 015/E:2005)

Theo CIE , chieáu saùng khu vöïc, coân g vieäc, vaø hoaï t ñoän g ngoaø i trôø i ñöôïc thieá t keá theo 16 baäc thang
ñoä roï i:

5 - 10 - 15 - 20 - 30 - 50 - 75 - 100 - 150 - 200 - 300 - 500 - 750 - 1.000 - 1.500 - 2000

Theo CIE, heä soá 1,5 laàn treâ n caùc baä c ñoä roï i keá tieá p laø khaùc bieä t nhoû nhaá t maø thò giaù c con ngöôø i coù
theå phaâ n bieä t ñöôïc.

2. Yeâu caàu ñoä roïi duy trì toái thieåu :

U U

a- Theo tieâu chuaå n TCXDVN 333:2005:

U U

Xem caùc Baûn g 4,5,6,7,8,9 trong tieâu chuaå n TCXDVN 333:2005.

b- Theo tieâu chuaå n CIE S 015/E:2005:

U U

Xem caùc Baûn g 5.1, 5,2, 5.3, 5.4, 5.5, 5.6, 5.7, 5.8, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 5.13, 5.14, 5.15 trong Ñieàu
5 cuû a CIE S 015/E:2005, coù trích trong Phuï luï c B giaù o trình naøy.

V- YEÂU CAÀU ÑOÄ ROÏI VAØ ÑOÄ CHOÙI CHO CHIEÁU SAÙNG MAËT TIEÀN
U

KIEÁN TRUÙC VAØ TÖÔÏNG ÑAØI KYÛ NIEÄM: U

1- Chieáu saùng maët tieàn kieán truùc:

U U

Ñeå taï o maë t tieàn röï c rôõ cho kieá n truùc, ngöôø i ta duø ng ñeøn pha boá trí chieá u vaø o maë t tieà n. Yeâu caà u ñoä
roï i vaø ñoä choù i theo Baûn g 12 trong TCXDVN 333. Coân g thöù c tính toaùn :

Ñoä roï i cuû a ñeø n pha taï i ñieåm khaûo saù t:

I .sin 2 α .cos α
Ei = (11)
h2

Ngöôø i ta chia maë t phaú ng ra m hình

vuoâ ng nhoû , xem nhö caùc ñieåm trong
moã i hình vuoân g coù ñoä roï i baè ng nhau.
Boä ñeø n pha nhaém vaø o m caù c taâ m
ñieåm cuû a caùc thaø nh phaàn hình vuoâ ng
khaùc nhau ñoù cuû a maë t phaún g, vôù i caùc
goùc α khaùc nhau, vaø cöôø ng ñoä saùn g I khaùc nhau, taïo ra caù c ñoä roï i Ei khaù c nhau. Do ñoä roï i trung
bình do moä t ñeøn taïo ra treâ n maë t phaú ng laø :

72
 1 m
Etb = ∑ Ei
m i =1
(12)

E
Vaø soá löôï ng ñeøn pha caàn ñeå queù t saùn g maë t tieàn toø a nhaø laø : n= (13)
Etb .M F

Trong ñoù : E(lx) laø ñoä roï i thieá t keá , xaù c ñònh theo Baûng 12, TCXDVN 333:

Chuù yù: Choï n ñoä choù i cuû a neàn Ln trong Baû ng 12 nhö sau:
U U

- Khi boá i caûn h laø ngoaï i vi ñoâ thò, neà n laø caâ y xanh, choïn Ln = 1cd/m2;

- Khi boá i caûn h ôû trung taâ m ñoâ thò, hoaëc ôû gaàn toø a nhaø lôùn coù maë t phaún g saù ng lôùn , thì choïn
Ln = 5 cd/m2.

ρ
Ñoä choù i cuû a maë t tieà n ñöôïc tính theo coân g thöùc: L= E (14)
π

73
Vaä t lieäu vaø maøu cuû a maë t tieà n kieán truù c xaùc ñònh heä soá phaûn xaï , seõ xaù c ñònh ñöôïc caà n bao nhieâ u
ñoä roï i E tröôùc khi tính toaùn .

2- Chieáu saùng töôïng ñaøi

U

Töông töï nhö chieá u saù ng maë t tieà n kieá n truù c, khi chieáu saù ng töôïn g ñaø i, ngöôø i ta caàn moä t ñoä
töông phaû n giöõ a ñoä choù i treân töôï ng ñaø i vaø maë t neàn boá i caû nh. Do ñoù thieá t keá seõ phuï thuoä c heä soá
phaûn xaï  cuû a töôï ng ñaø i, theo vaä t lieäu vaø maøu saéc beà maë t cuû a noù .

Ñònh chuaån cho chieá u saù ng töôï ng ñaø i theo Baûng 13, TCXDVN 333:

74
 CHUÙ YÙ: khi töôï ng ñaø i ñöôïc quan saù t töø xa treâ n 300m, thì giaù trò yeâu caà u trong Baû ng 13 coù theå phaû i
U U

nhaân vôù i heä soá ñieàu chænh 1,5. Ngöôïc laï i, neáu töôïn g ñaø i ôû trong coâ ng vieâ n hoaë c ngoaï i vi thaø nh
phoá , coù neà n laø caâ y xanh, thì caù c giaù trò yeâ u caàu trong Baûn g 13 coù theå nhaâ n vôù i heä soá hieä u chænh
0,5.

VI. CHIEÁU SAÙNG THEÅ THAO NGOAØI TRÔØI:

U U

Trong cuøn g moä t loaï i hình theå thao coù 3 caáp chieáu saùn g tuøy theo möùc ñoä tranh taø i:

Caá p I: Thi ñaáu chính thöù c; Caá p II: Thi ñaá u thoâ ng thöôø ng; Caáp III: Thi ñaáu giaû i trí vaø luyeä n taä p .

1. Dieän tích caùc saân theå thao vaø hoà bôi:

U U

Saân ñaáu Bieân ngoaøi

Saâ n quaàn vôï t (tenis): 11m x 24m (16m x 36m)

Saâ n boùn g chuyeà n : 9m x 18m (15m x 30m)

Saâ n boùn g roå : 15m x 28m (21m x 34m)

Saâ n caà u loân g: 6,1m x 13,4m (10m x 20m)

Saâ n boùn g ñaù : 70m x 110m

Saâ n vaä n ñoä ng ña chöù c naên g: 110m x 190m

Hoà bôi ngöôø i lôùn / treû em: 22m x 50m / 12m x 20m.

2. Toùm taét caùc yeâu caàu chieáu saùng caùc saân theå thao:
U U

Loaïi hình theå thao Ehav / Evav Hs ñoàng ñeà u Uo Cs truyeàn ñaït maøu Ñònh möùc choùi loùa
Ra (CRI) UGR

Caáp I Caáp II Caáp Caáp Caáp Caáp Caáp Caáp Caáp Caáp Caáp Caáp
III I II III I II III I II III

B. ñaù, svñ ña chöùc naêng 500 200 100 0,6 0,5 0,4 60 60 20 50 50 55

Boùng chuyeàn 300 200 100 0,6 0,5 0,4 60 60 20 50 50 55

Boùng roå 300 200 100 0,6 0,5 0,4 60 60 20 50 50 55

Caàu loâng 400 300 200 0,6 0,5 0,4 60 60 20 50 50 55

Tennis 750 500 300 0,6 0,5 0,4 60 60 20 50 50 55

Bôi loäi 750/200 500/200 200 0,6 0,5 0,4 60 60 20 50 50 55

75
 3. Caùc yeâu caàu veà cao ñoä ñaët ñeøn:
U U

Yeâu caà u cao ñoä ñaë t ñeø n laø moä t tuø y choïn maâ u thuaã n giöõ a hieäu suaá t naên g löôï ng chieá u saùn g
cho saân vôù i yeâu caà u choán g choù i. Cao ñoä ñaë t ñeøn toá i thieåu coù theå caê n cöù theo Ñieàu 4.417
TCXDVN 333:

a- Cao ñoä ñaët ñeøn cho saân boùng ñaù vaø saân vaän ñoäng ña chöùc naêng
U U

(Baûng 16,TCXDVN333)

TT Phöông aù n boá trí chieá u Soá coä t Cao ñoä cuû a ñeø n thaá p nhaá t
saù ng ñeø n
Coâ ng thöù c tính toaù n Ghi chuù

1 Boá trí chieá u saù n g hai beâ n 08 0,35L1≤H≤0 ,6L1 vaø L2 ≤H≤4L2 theo Hình veõ 3
saâ n

2 Boá trí chieá u saù n g boán goù c 04 0,35L1≤H≤0 ,6L1 vaø H≤3L2 theo Hình veõ 4
saâ n

76
 Cao ñoä ñatë
ñeøn chieáu
saùng saân
vaän ñoäng –
tröôøng hôïp
boá trí ch ieáu
saùng hai
beân saân

Cao ñoä ñaët ñeøn

chieá u saùng saân
vaän ñoäng –
tröôøng hôïp boá
trí chieáu saùng
boán goùc saân

b- Cao ñoä ñaët ñeøn chieáu saùng cho saân quaàn vôït:
U U

(Baûng 19, TCXDVN)

TT Muïc ñích söû duïng Cao ñoä cuûa ñeøn thaáp nhaát (m)

Coâng thöùc tính toaùn Giaù trò min. (m)

1 Luyeän taäp – giaû i trí H2 ≥ 3 + 0,4L 8,0

2 Thi ñaá u thoâ n g thöôø ng vaø chính thöù c H1 ≥ 5 + 0,4L 10,0

77
 c- Cao ñoä ñaët ñeøn chieáu saùng cho saân boùng chuyeàn, boùng roå, caàu loâng:
U U

(Baûng 21, TCXDVN 333)

TT Muï c ñích söû duï n g Ñoä cao cuû a ñeø n thaá p nhaá t H (m)

Coâng thöùc tính toaùn Giaù trò min. (m)

1 Luyeän taäp – giaû i trí H2 ≥ 3 + 0,4L 6,0

2 Thi ñaá u thoâ n g thöôø ng vaø chính thöù c H1 ≥ 5 + 0,4L 8,0

78
 d- Cao ñoä ñaët ñeøn chieáu saùng cho beå bôi ngoaøi trôøi:
U U

(Baûng 25, TCXDVN 333)

TT Loaï i beå bôi Cao ñoä ñaë t ñeø n thaá p nhaá t (m)

Coâ ng thöù c tính toaù n Giaù trò toá i thieå u

1 Beå bôi coù khaùn ñaø i H1 ≥ 0,8 W-h 0,25d

2 Beå bôi khoâ n g coù khaùn ñaø i H2 ≥ 0,6 W-h 0,25d

4. Caùc thieát keá ñieån hình veà chieáu saùng theå thao:
U U

a- Chieáu saùng saân boùng ñaù:

U U

• Phöông aùn 6 coät:

U U

Thieát keá chieáu saùng saân boùn g ñaù theo möùc ñoä tranh taøi Caáp III (luyeän taäp , giaûi trí), duøn g phöông aùn
6 coät, hai beân saân , khoân g coù khaùn ñaøi:

A.E
=
ΦT = (110x70x100) / (0,45x0,9) = 1.901.234 lm = 1.900 klm. Söû duïng ñeøn Metal Halide
η .M F
ΦT
1000W coù quang thoân g 81klm, ta caàn duøng:=
n = 1.900 / 81 = 24 ñeøn . Nhö vaäy moãi coät boá trí
ΦL
moät giaøn (headframe) treo 4 ñeøn . Ñoä cao coät ít nhaát laø 15m; caùc chaân coät caùch xa bieân saân töø 5 ñeán
10m. Chuù yù khu vöïc traùn h choùi 100 hai beân bieân ngang taïi caàu moân , khoân g ñöôïc ñaët coät ñeøn .
79
 • Phöông aùn 8 coät:
U U

Thieát keá chieáu saùng Caáp II cho moät saân boùn g ñaù phuïc vuï thi ñaáu thoâng thöôøng, coù khaùn ñaøi, duøn g
phöông aùn 8 coät ñaët hai beân saân , sau caùc khaùn ñaøi:

A.E
=
ΦT = (110x70x200) / (0,45x0,9) = 3.802.468 lm = 3.802 klm. Söû duïng ñeøn Metal Halide
η .M F
ΦT
1000W / 81klm, ta caàn duøn g: =
n = 3.802 / 81 = 48 ñeøn . Nhö vaäy moãi coät boá trí moät giaøn
ΦL
(headframe) treo 6 ñeøn . Ñoä cao coät ít nhaát laø 18m; caùc chaân coät caùch xa sau bieân doïc saân töø 10 ñeán
15m. Chuù yù khu vöïc traùn h choùi 100 hai beân bieân ngang taïi caàu moân , khoân g ñöôïc ñaët coät ñeøn .

• Phöông aùn 4 coät:

U U

Thieát keá chieáu saùng Caáp I cho moät saân boùn g ñaù phuïc vuï thi ñaáu chính thöùc, coù khaùn ñaøi, duøng
phöông aùn 4 coät ñaët boán goùc saân , sau caùc khaùn ñaøi:

A.E
=
ΦT = (110x70x500) / (0,45x0,92) = 9.299.951 lm = 9.300 klm. Söû duïn g ñeøn Metal Halide
η .M F
ΦT
2.000W / 310klm, ta caàn duøn g: =
n = 9.300 / 310 = 38,75~40 ñeøn . Nhö vaäy moãi coät boá trí moät
ΦL
giaøn (headframe) treo 10 ñeøn . Ñoä cao coät töø 30 ñeán 42m; caùc chaân coät caùch xa goùc saân, xaùc ñònh vò
trí theo Phuï luïc 7 TCXDVN 333.

b. Chieáu saùng saân quaàn vôït:

U U

Thieát keá chieáu saùng Caáp II (thi ñaáu thoân g thöôøn g) cho moät saân quaàn vôït vôùi phöông aùn 4 coät, söû
duïn g ñeøn Meta Halide 400W coù quang thoâng 30,5klm:

A.E
=
ΦT = (11x24x500)/ (0,4x0,9)= 3.666.666lm = 366 klm
η .M F

Söû duïng ñeøn Metal Halide 400W/ 30,5klm, ta caàn duøng:

ΦT
=
n = 366 / 30,5 = 12 ñeøn . Nhö vaäy moãi coät boá trí moät giaøn
ΦL
(headframe) treo 3 ñeøn . Ñoä cao coät min 11m; caùc chaân coät coù theå
xaùc ñònh vò trí theo hình treân .

c. Chieáu saùng hoà bôi:

U U

Thieát keá chieáu saùng hoà bôi ngöôøi lôùn 50x22m, chôùn nöôùc h = 0,1m, vôùi phöông aùn 6 coät ñeøn , moãi
coät 6 söû duïn g 6 ñeøn Metal halide 400w/42klm, heä soá söû duïn g 0,4; heä soá duy trì 0,9.

Ñoä roïi trung bình: Eav = (42.000 x 36 x 0,4 x 0,9) / (50 x 22) = 495 lx ~ 500lx.
80
Ñoä cao ñaët ñeøn :

d (m) 26 30 38

w (m) 24 26 30

H1 = 0,8w-h 19,1m 20,7m 23,9m

VII. CAÙC YEÂU CAÀU KHAÙC CHO CHIEÁU SAÙNG NGOØAI TRÔØI:
U U

1- Ñoä roïi duy trì ôû vuøng caän xung quanh vuøng laøm vieäc:
U U

Ñeå phaâ n boá ñoä choù i caân baè ng, phaû i baûo ñaû m ôû vuøng caä n xung quanh vuøn g laø m vieä c moä t ñoä roï i tyû
leä vôù i ñoä roï i duy trì taï i chính vuøn g laø m vieä c töông öù ng.

CIE yeâ u caàu töông quan giöõ a ñoä roï i duy trì taï i vuøn g laøm vieä c vaø vuø ng caä n xung quanh:

Baûng 1, CIE S 015/E:2005

Ñoä roï i laø m vieä c (lx) Ñoä roï i vuø ng caä n xung quanh (lx)

≥ 500 100

300 75

200 50

150 30

50 ≤ Em ≤ 100 20

< 50 Khoâ n g xaù c ñònh

2- Löôùi ño kieåm:
U U

Ngöôø i ta veõ ra moä t heä thoán g löôù i oâ chöõ nhaä t cho vuøn g laø m vieä c vaø caùc vuøn g caän , ñeå xaù c ñònh caùc
ñieåm caà n tính toaùn vaø kieå m tra.

a- Löôùi ño kieåm cho chieáu saùng caùc khu vöïc laøm vieäc ngoaøi nhaø:
U U

Theo CIE S 015/E, tyû leä giöõ a 2 chieàu cuû a moã i maé t löôù i laø töø 0,5 ñeán 2.

Kích thöôùc löôù i toá i ña cuû a löôù i khoân g vöôï t quaù : p = 0, 2(5log d ) (15)

81
Trong ñoù : p ≤ 10; d (m): chieà u daø i cuû a khu vöïc neá u tyû leä giöõ a chieàu daø i vaø chieà u roän g nhoû hôn 2,
tröôøn g hôïp khaùc thì d laø chieà u roän g (chieàu ngaén hôn) cuû a khu vöï c tính toaùn ; p(m): kích thöôù c lôùn
nhaá t cuû a löôù i ño kieåm.

b- Löôùi ño kieåm cho caùc saân theå thao:

U U

Vôù i caùc saân theå thao, kích thöôù c löôù i

ño kieå m cho caù c boä moâ n phuï thuoä c
caù c quy ñònh rieâ ng cuû a caùc lieâ n ñoaø n
theå thao quoá c teá .

Ví duï beâ n ñaây laø löôù i ño kieå m cho saâ n

boùn g ñaù :

3- Vaán ñeà oâ nhieãm aùnh saùng hay aùnh saùng caûn trôû (obstrusive light):
U U

Trong moä t ñoâ thò loaï i lôùn , aùn h saùn g veà ñeâ m thöôøn g bò laï m duï ng thaù i quaù , coù nhieàu aùn h saùn g thöø a
chieá u leân beâ n treân baà u trôø i, vaø chieá u ra khoû i phaïm vi caàn chieá u saùn g, gaây caû n trôû haø ng khoâ ng, löu
thoân g ñöôø ng boä, meä t moõ i thò daân , hao phí naê ng löôïn g ñieä n, quaù taû i maï ng löôù i ñieä n cuû a thaø nh phoá ,
toå n hao nhaân löï c kinh phí baûo döôõn g khoân g caàn thieá t,v.v… … , toù m laï i coù theå goï i laø oâ nhieãm aùn h
saù n g (light polution) hay aù nh saùn g caûn trôû (obtrusive light).

CIE coù quy ñònh haïn cheá aù nh saùn g caûn trôû cho pheùp vôù i chieáu saù ng beân ngoaø i, theo caù c Baûn g 2 vaø
3, tieâ u chuaån CIE S 015/E:2005.
82
 • Ñeå traù nh caù c vaán ñeà cho con ngöôø i, thaû o moäc vaø caù c sinh vaä t khaù c, aùn h saùn g caûn trôû ñöôï c
giôù i haïn theo Baûng 2, CIE S 015/E:2005:

Vuø ng moâ i Aù nh saù ng treâ n caù c toø a Cöôø ng ñoä saù ng cuû a Aù nh saù ng Ñoä choù i
tröôø ng nhaø choù a ñeø n chieá u leâ n

Ev (lx) I (kcd) ULR Lb Ls (cd/m2)

(cd/m2)

Tröôù c giôù i Sau giôù i Tröôù c giôù i Sau giôù i Maë t tieà n Baû ng hieä u
a)
nghieâ m nghieâ m nghieâ m nghieâ m toø a nhaø

E1 2 0 (b) 2,5 0 0 0 50

E2 5 1 7,5 0,5 0,05 5 400

E3 10 2 10 1,0 0,15 10 800

E4 25 5 25 2,5 0,25 25 1.000

a) Tröôøn g hôïp khoân g coù quy ñònh giôù i nghieâ m, thì soá lôùn hôn khoâ ng ñöôïc vöôï t quaù, vaø soá nhoû hôn
neân ñöôïc xem laø giôù i haï n mong muoán .

b) Neáu choù a ñeøn phuïc vuï chieáu saù ng coâng coän g (ñöôøng phoá ), thì trò soá naøy coù theå coâ ng theâm 1 lx.

E1: laø nhöõ ng khu vöï c voá n khaù toá i nhö coâ ng vieân quoá c gia, caùc coân g tröôø ng coù baû o veä ;

E2: laø nhöõ ng khu vöï c coù ñoä saùn g khaù thaá p, nhö laø khu coâ ng nghieäp hay khu nhaø ôû noâng thoân ;

E3: laø nhöõ ng khu vöï c coù ñoä saùn g trung bình, nhö khu coân g nghieäp hay khu nhaø ôû ngoaï i oâ ;

E4: laø nhöõ ng khu vöï c coù ñoä saùn g cao, nhö khu trung taâ m thò xaõ hay trung taâ m thöông maï i.

Ev (lx): ñoä roï i ñöùng max cho pheù p treân caù c toø a nhaø ;

I (kcd): cöôø ng ñoä saùn g cuû a moã i nguoàn saùng theo höôù ng aùn h saù ng caûn trôû ;

ULR : tyû soá quang thoâ ng cuû a choù a ñeøn phaù t ra leâ n phía treân maë t phaún g ngang, khi choù a ñeø n ñöôïc
laé p ôû vò trí vaø ñoä cao laép ñaë t cuû a noù ;

Lb (cd/m2): ñoä choù i trung bình max cho pheù p treân maë t tieà n cuû a toø a nhaø ;

Ls (cd/m2): ñoä choù i trung bình max treân caù c baûn g hieäu.

• Ñeå traù nh caù c vaán ñeà cho ngöôø i laù i xe, aùn h saùn g caûn trôû ñöôïc giôù i haïn theo Baûng 3, CIE S
015/E:2005:

83
Tham soá kyõ thuaä t Phaâ n loaï i ñöôø ng a)
cuû a aù nh saù ng
Khoâ ng coù chieá u M5 M4/M3 M2/M1
saù ng ñöôø ng

Ñoä taê n g ngöôõ ng 15% caê n cöù treâ n ñoä 15% caê n cöù treâ n ñoä 15% caê n cöù treâ n ñoä 15% caê n cöù treâ n ñoä
b)c)d)
(TI) choù i thích nghi 0,1 choù i thích nghi 1 choù i thích nghi 2 choù i thích nghi 5
cd/m2 cd/m2 cd/m2 cd/m2

a) Phaâ n loaï i ñöôøn g theo CIE 115-1995;

b) Phaâ n loaï i TI nhö trong CIE 140 -2000;

c) Giôù i haïn aùp duïng khi ngöôø i laù i xe hay heä thoá ng giao thoân g bò giaûm khaû naên g quan saù t.
Caù c giaù trò cho ôû vò trí lieân quan, vaø höôùn g nhìn theo ñöôøn g xe chaïy;

d) Baû n g 5.2 trong CIE 150:2003 cho nhöõ ng giaù trò töông öùn g cuû a ñoä choù i gaâ y loù a Lv.

Vaá n ñeà oâ nhieãm aùn h saùn g giôù i thieäu ôû ñaây chæ nhaèm muïc ñích tham khaûo, vì Vieä t Nam chöa coù
tieâ u chuaån quy ñònh.

VIII. CAÙC LOAÏI ÑEØN PHA:

U U

1. Ñeøn pha choùa troøn chænh tieâu cöï:

U U

Ñeå chieáu saùn g caùc maët

döïn g coâng trình, hoaëc caùc
töôïn g ñaøi, ngöôøi ta
thöôøng duøn g loaïi ñeøn pha
chænh ñöôïc tieâu cöï, ñeå
taäp trung vuøn g tia saùn g
theo yù muoán .

Ñeøn pha ñieån hình loaïi naøy laø ñeøn FOCAL cuûa haõn g Schredere. Ñeøn nhỏ, gọn, sử dụng nhiều loại
chóa, bóng và phụ tùng khác nhau. Độ kín của đèn: IP 66; trọng lượng 4 kg.

84
Tuøy theo muïc ñích söû duïng, coù theå ñieàu chænh aùn h saùn g taäp trung: 32.000 cd/klm; baùn taäp trung:
3.500 ñeán 10.500 cd/klm; hoaëc chieáu saùn g roän g: 420 ñeán 3.300 cd/klm. Coù theå duøn g boùng Metal
Halide hoaëc Sodium cao aùp töø 70 ñeán 150w.

2. Đèn pha tròn, công s uất cao :

U U

Ñeå thieát keá chieáu

saùn g cho nhöõn g
saân thi ñaáu ngoaøi
trôøi, vaø nhöõn g khu
vöïc roän g, ngöôøi ta

caàn duøn g loaïi ñeøn pha coân g suaát cao. Ñeøøn caàn coù keát caáu
vöõn g chaéc, dieän tích caûn gioù nhoû, chieáu saùn g taäp trung. Ñoä
kín boä phaän quang hoïc phaûi laø IP65.

85
Xem choùa ñeøn tieâu bieåu: ñeøn OLYMPIA 3 cuûa haõn g Schredere.

Ñeøn coù troïn g löôïn g 17kg; ñoä kín boä phaän quang hoïc laø IP65; dieän tích caûn gioù 0,21m2; coù theå laép
boùn g metal halide truï trong töø 400w ñeán 2000w.

3. Ñeøn pha vaïn naêng choùa vuoâng:

U U

Ñeøn pha vaïn naêng thöôøng ñöôïc cheá taïo theo hình
thöùc choùa vuoân g. Ñeøn coù nhieàu coân g duïn g, vaø coù
nhieàu côõ ñeå laép caùc boùn g coù coân g suaát khaùc nhau.
Ñeøn thöôøn g coù ñoä kín IP65. Kính thuûy tinh phaún g,
an toaøn cöôøn g löïc. Voû ñeøn coù theå coù nhieàu maøu.
Ñeøn tieâu bieåu: serries ñeøn RADIAL cuûa haõn g
Schredere, vôùi caùc côõ
RD2, RD3, RD4; troïng löôïn g: 5,6kg/11,2kg/13kg; dieän tích caûn
gioù: 0,11m2/0,22m2/0,25m2; ñoä kín IP66; coù theå gaén caùc boùn g
ñeøn khaùc nhau. (aûnh Schredere-Vieät Nam, Kyø ñaøi Hueá).

86
CHÖÔNG 4 : CHIEÁU SAÙNG ÑÖÔØNG GIAO THOÂNG
U U

I. ÑAÏI CÖÔNG:
U U

1. Ñoái töôïng thieát keá chieáu saùng giao thoâng:

U U

Thieá t keá chieá u saùn g ñöôøng giao thoân g, goàm:

a- Ñöôø ng, ñöôøn g phoá:

U U

- Caá p ñoâ thò: ñöôøn g cao toá c, ñöôø ng phoá chính caáp I, ñöôøn g phoá chính caá p II;

- Caá p khu vöï c: ñöôøn g khu vöï c, ñöôø ng vaä n taû i;

- Ñöôø ng noä i boä : ñöôøn g khu nhaø ôû , ñöôø ng khu coân g nghieä p vaø kho taø ng.

b- Quaõn g tröôø ng:

U U

- Quaõn g tröôø ng chính thaø nh phoá ;

- Quaõn g tröôø ng giao thoân g, quaõn g tröôø ng tröôù c caà u, quaõn g tröôø ng tröôù c ga;

- Quaõn g tröôø ng tröôùc caù c coâ ng trình coâ ng coän g vaø caù c ñòa ñieåm taä p trung coâ ng coä ng.

2. Caùc chæ tieâu kyõ thuaät:

U

Khi thieá t keá chieá u saùn g giao thoâ ng, ngöôø i ta phaû i xeù t ñaï t chuaå n cho caùc chæ tieâ u cô sôû sau ñaây:

- Möù c ñoä choù i (luminance level) : möùc ñoä choù i trung bình treâ n maë t ñöôø ng Lav.

- Heä soá ñoàng ñeàu cuû a ñoä choù i (luminance uniformity) : heä soá ñoà ng ñeà u chung Uo, heä soá
ñoàn g ñeàu doï c tuyeán Ul ;

- Möù c ñoä haï n cheá choù i loù a (degree of glare limitation): möù c taêng ngöôõn g töông ñoá i TI, chæ
soá haïn cheá choù i loù a G

- Quang phoå cuû a ñeøn (lamp spectra) : choï n loaï i ñeø n cao aùp .

- Tính hieäu quaû daã n ñöôøn g (effective guidance): traùn h nhaà m laã n cho laù i xe.

3. Caùc tieâu chuaån thieát keá:

U U

a- Tieâ u chuaån Vieä t Nam:

U U

TCXDVN 259:2001- Tieâ u chuaån thieá t keá Chieá u saùn g nhaâ n taï o Ñöôøn g, Ñöôø ng phoá , Quaõ ng
tröôøn g ñoâ thò.

TCVN 5828- Ñeøn ñieä n chieáu saù ng thaø nh phoá , yeâ u caàu kyõ thuaä t chung.
87
 b- Tieâ u chuaån quoá c teá tham khaûo: CIE 115:1995 – Recommendations for the lighting of Roads
U U

for Motor and Pedestrian Traffic ; CIE 140:2000 – Roads Lighting Calculations; EN 13201-
1/4: 2004- Road lighting practice.

II. MÖÙC ÑOÄ CHOÙI (LUMINANCE LEVEL):

U U

P :ñieåm khaûo saù t; S: vò trí ñeø n ;

O : vò trí maé t ngöôø i quan saù t ;

E (lx): ñoä roï i ngang taï i P;

L (cd/m2): ñoä choù i maë t ñöôø ng taï i P.

α : goù c taï o bôû i tia nhìn OP vaø maë t phaúng

ñöôø ng;

β : goù c taï o bôû i maë t phaúng tia nhìn vôù i maë t

phaún g tia chieáu;

γ : goù c taï o bôû i tia chieá u SP vaø maë t ñöôøng.

1. Heä soá ñoä choùi luminance coefficient):

U U

Heä soá ñoä choù i q laø tyû soá giöõ a ñoä choù i phaûn xaï cuû a maë t ñöôø ng vaø ñoä roï i thöïc hieän treâ n maë t ñöôø ng:

q=L/E (1) L = q.E (2)

q.I γ .cos 3 γ
=
L q=
.E (3)
h2

q = q (α,β,γ) : heä soá ñoä choù i q laø moä t haø m theo caùc goùc α,β,γ .

Khoaû ng ñöôø ng quan troï ng cuû a ngöôø i laù i xe laø töø 60m ñeá n 160m phía tröôùc. Xem nhö maé t ngöôø i laù i
ôû ñoä cao 1,5m, do ñoù goù c α ôû töø 0,5 o ñeá n 1,5 o, vaäy coù theå xem nhö goù c α laø haèn g soá ôû 1 o. Nhö vaäy
heä soá ñoä choù i q coù theå xem laø moä t haø m theo caù c goùc β vaø .

Ñeå thuaä n tieän tính toaù n CIE ñònh nghóa moä t “ heä soá ñoä choù i ruù t goïn (reduced luminance
coefficient): r = q.cos3 γ (4)

r.I γ
Coù theå vieá t laï i: L= (5)
h2

L (cd/m2): ñoä choù i maë t ñöôø ng taï i ñieå m P; r: hsñc ruù t goï n, laø moä t haø m theo β,  ; Iγ (cd/m2): cöôøn g
ñoä saùn g cuû a boä ñeøn theo phöông SP; h (m): ñoä cao cuû a ñeøn .
88
 Nhôø heä soá r, ngöôø i ta coù theå tính ñöôï c ñoä choù i maë t ñöôøn g taï i baá t kyø ñieå m P naø o treân maë t döôø ng.

Baû n g heä soá ñoä choù i ruù t goïn r :

U U

Heä soá ñoä choù i ruù t goïn r, laø moä t haøm theo β vaø , ñöôï c cho theo baûn g (coù theå theo β vaø tan ) cho
caù c loaï i ñöôøn g. Trong caùc baû ng, vì r <<1, neân thöôø ng ñöôïc nhaân cho 10.000.

Xem caùc Baûn g phaûn xaï ñöôø ng (Road reflection tables) ñeå tìm heä soá ñoä choù i ruù t goï n r cho caù c maë t
ñöôø ng R1, R2, R3, R4 theo phaâ n loaï i R cuû a CIE trong Phuï luïc E cuoá i giaùo trình naø y.

Phaâ n loaï i maë t ñöôøn g khoâ raù o, döï a theo caù c tham soá Qo vaø S1, ñöôïc xaù c ñònh nhö sau:
Ω0
1 r (0, 2)
=Qo
Ω0 ∫ q.d Ω
0
(6) S1 =
r (0, 0)
(7)

Trong ñoù: Qo : heä soá ñoä choùi trung bình (average luminance coefficient); q : heä soá ñoä choùi (haøm cuûa
β vaø  ); Ω 0 : goùc khoái chöùa taát caû caùc phöông chieáu tính töø ñeøn , ñeán taát caû caùc ñieåm khaûo saùt treân
maët ñöôøn g, trong quaù trình tính trung bình ñoä choùi; S1 : heä soá phaûn chieáu (specularity factor); r(0,0):
heä soá ñoä choù i ruù t goï n (reduced luminance coefficient) taï i ñieå m β=0, tan =0; r(0,2): heä soá ñoä choù i
ruù t goï n (reduced luminance coefficient) taï i ñieå m β=0, tan =2.

Phaâ n loaï i maë t ñöôø ng khoâ Giôù i haï n S1 Heä thoá ng R Loaï i phaû n xaï

S1 chuaå n Qo chuaå n hoù a

R1 S1 < 0,42 0,25 0,10 Khuyeá ch taù n .

R2 0,42≤S1<0,85 0,58 0,07 Gaà n khuyeá ch taù n .

R3 0,85≤S1<1,35 1,11 0,07 Hôi boù n g laù n g.

R4 1,35≤S1 1,55 0,08 Boù n g laù n g.

2. Phöông phaùp ñoä choùi trung bình:

U U

Phöông phaù p ñoä choù i ñieå m, söû duï ng heä soá ñoä choù i ruù t
goïn r cuû a loaï i ñöôø ng, vaø ñöôø ng cong IDC cuû a boä ñeø n ,
coù theå tính toaùn duøn g maùy tính ñeå cho phaân boá ñoä
choù i taï i moï i ñieåm cuû a maë t ñöôøn g. Phöông phaù p naøy
neáu tính baèn g tay thì raá t daø i doøn g vaø phöù c taï p . Do ñoù
ngöôø i ta hay duøn g pp ñoä choù i trung bình hôn.

89
 a. Coân g thöù c:
U U

η .Q0 .Φ L
Ñoä choù i trung bình ñöôïc tính theo coâ ng thöùc: Lav = (8)
k .l.e

l (m): ñoä roän g cuû a ñöôøn g; e (m): khoaû ng caù ch caù c coä t ñeø n ; Lav (cd/m2): ñoä roï i trung bình; η : heä
soá söû duïn g cuû a ñeø n , xaùc ñònh theo loaï i boùn g ñeø n vaø tyû soá l/h ; Qo : heä soá ñoä choù i trung bình; Φ L
(lm): quang thoâ ng cuû a boùn g ñeøn ; k: heä soá döï tröõ , phuï thuoä c vaøo moâ i tröôøn g, loaï i ñöôøn g, soá laàn lau
ñeøn .

Trong coân g thöù c treân , heä soá ñoä choù i trung bình Qo ñöôï c xaùc ñònh theo:

Lav
Qo = (9)
Eav

Ltb (cd/m2): ñoä choù i trung bình cuû a maë t ñöôøn g; E (lx): ñoä roï i trung bình cuû a maë t ñöôø ng.

Trong tieâu chuaå n TCXFVN 259:2001, ngöôø i ta ñònh nghóa heä soá R cuû a maë t ñöôø ng nhö sau:

Eav
R= (10)
Lav

Deã daøn g thaáy raèn g R chính laø löôïn g nghòch ñaû o cuû a heä soá ñoä choù i trung bình Qo:

1
R= (11)
Q0

Eav η .Φ L
Coân g thöù c (6) coù theå vieá t laï i: =
Lav = (12)
R R.k .l.e

R ñöôïc xaù c ñònh theo Baûng 8 trong TCXDVN 259:2001.

b. Caù ch tính toaùn:

U U

- Heä soá döï tröõ k: heä soá döï tröõ k chính laø nghòch ñaû o cuû a heä soá duy trì M F:
U U

1
k= (13)
MF

Theo TCXDVN 259, k chæ coù 2 giaù trò 1,3 vaø 1,5 tuøy theo ñeøn laø ñeøn nung saùng (sôïi ñoát) hoaëc ñeøn
phoùn g ñieän , töông öùn g vôùi soá laàn lau ñeøn laø 4 laàn trong naêm.

- Heä soá söû duï ng cuû a boä ñeøn η :

U U

Theo döõ lieäu traé c quang cuû a boä ñeø n do nhaø saûn xuaá t cung caáp, ta coù ñoà thò η theo khoaûn g caùch l
töø vò trí ngöôø i quan saù t (truï c quan saù t) ñeán daõ y ñeøn .

90
Tuø y theo phöông phaùp ñaë t ñeøn , ta coù theå tínhη theo ñoà thò:

Tröôøn g hôïp thöù nhaá t: maë t ñeøn ôû vò trí chieá u thaún g xuoá ng loø ng ñöôøn g:η= η1 + η 2
U U (14)

l1 =0,2h: η1 = 0,05; l2 =0,8h: η 2 = 0,45; Suy ra:η= η1 + η 2 = 0,05 + 0,45 = 0,50

Tröôøn g hôïp thöù hai:

U U maë t ñeøn ôû vò trí chieá u thaún g xuoá ng leà ñöôøn g: η= η 2 − η1 (15)

l1 =0,15h: η1 = 0,03; l2 =0,95h: η 2 = 0,47; Suy ra:η= η 2 − η1 = 0,47 - 0,03 = 0,44

Heä soá söû duïn g cuû a boä ñeøn η cuû a boä ñeø n coøn coù theå tính töông ñoá i chính xaùc theo Baûn g 7
TCXDVN 259:

Nguoà n saù ng Tyû leä ñoä roä ng ñöôø ng chia cho ñoä cao coä t (l/h)

0,5 1,0 1,5

Ñeø n sodium thaá p aù p 0,15 0,25 0,30

Ñeø n phoù n g ñieä n khaù c (loaï i boùn g baà u ñuï c) 0,20 0,25 0,40

Ñeø n phoù n g ñieä n khaù c (loaï i boùn g truï trong) 0,25 0,40 0,45

91
 Ví duï:
U U ñeøn truï trong, khi l/h = 1,5 thì η = 0,45.

- Beà roän g ñöôø ng l: coù lieân quan ñeán heä soá söû duïn g η vaø lieâ n quan ñeá n chieàu cao ñaë t ñeø n .
U U

- Khoaû ng caù ch ñeøn e: coù aû nh höôûn g ñeán ñoä ñoàn g ñeà u chung Uo (overall uniformity), kinh
U U

phí, chæ tieâu choù i loù a, coâ ng suaá t moã i boä ñeø n, thöôø ng ñöôïc choï n töø 10m ñeá n 50m.

- Ñoä cao ñaë t ñeøn h: coù aû nh höôû ng giaû m choù i loù a, thöôø ng choï n h töø 5m ñeán 20m.
U U

- Quang thoân g cuû a boù ng ñeøn Φ L : tuøy theo loaï i boùn g ñeøn vaø coân g suaá t ñeøn , coù theå tham
U U

khaûo Phuï luïc 9 cuû a tieâu chuaå n TCXDVN 333:2005, hoaëc theo catalog caù c haõn g ñeøn .

Ví duï: Moä t ñöôø ng phoá coù ñoä roä ng ñöôøn g laø 20m, maë t ñöôø ng laø beâ toân g nhöï a maøu trung bình
U U

coù R =20, ñöôïc thieá t keá chieá u saùn g vôù i caù c boä ñeø n ñöôø ng sodium cao aù p , choù a ñeøn coù IDC nhö
tieâ u chuaån TCVN 5828, coâ ng suaá t 250W, quang thoân g 28.000lm. Choïn ñoä cao coä t laø 10m,
khoaû ng caù ch coä t laø 30m. Hoû i ñoä choù i trung bình treâ n maë t ñöôøn g baèn g bao nhieâ u? Cho bieá t heä
soá döï tröõ laø 1,5 vaø heä soá söû duï ng cuû a ñeø n laø 0,45.

Giaû i: aùp duï ng coân g thöùc:

U U

Eav η .Φ L
=
Lav = = (0,45x28.000) / (20x1,5x20x30) = 0,7 cd/m2 .
R R.k .l.e

III. HEÄ SOÁ ÑOÀNG ÑEÀU CUÛA ÑOÄ CHOÙI:

U U

1. Heä soá ñoàng ñeàu chung (overall uniformity) Uo:

U U

Lmin
Uo = (16)
Lav

Lmin (cd/m2): ñoä choù i nhoû nhaá t cuû a maë t ñöôø ng; Ltb (cd/m2): ñoä choù i trung bình cuû a maë t ñöôøn g.

Uo aûn h höôû ng ñeá n naên g suaá t nhìn. Trong moï i tröôøn g hôï p :

ÔÛ maë t ñöôø ng: Uo ≥ 0,4; ôû quaõn g tröôø ng, nuù t giao thoân g: Uo ≥ 0,5.

2. Heä soá ñoàng ñeàu doïc (longitudal uniformity) U l:

U U

Lmin
Ul = (17)
Lmax

Lmin (cd/m2): ñoä choù i nhoû nhaá t cuû a maë t ñöôø ng; Lmax (cd/m2): ñoä choù i lôùn nhaá t cuû a maë t ñöôøn g.
Caû Lmin vaø Lmax ño treâ n cuø ng moä t tuyeá n doï c vôù i truïc cuû a ñöôøn g.

Ul laø haø m cuû a ñoä choù i trung bình Ltb vaø khoaû ng caù ch coä t ñeøn e. Ul aû nh höôûn g ñeá n tieän nghi nhìn.
92
Trong moï i tröôøng hôïp neâ n thieá t keá sao cho Ul ≥ 0,7. Muoán ñaït, caàn phaûi baûo ñaûm tyû soá e/h max
nhö trong Baûn g 6 TCXDVN 259:

Höôùng Imax (loaïi ñeøn coù IDC) Phöông phaù p boá t rí ñeøn e/h max

0 - 75o (IDC ro än g) Moät beân hoaëc hai beân ñoái xöùn g 3,5

Hai beân so le 3,2

0 - 65o (IDC baùn roän g) Moät beân hoaëc hai beân ñoái xöùn g 3,0

Hai beân so le 2,7

IV. HAÏN CHEÁ CHOÙI LOÙA:

U U

1. Möùc taêng ngöôõng töông ñoái (Relative Threshold Increment):

U U

Möù c taê ng ngöôõn g töông ñoá i laø moä t chæ tieâu choù i loù a
giaû m khaû naê ng quan saù t (disability glare).

65M F0,8 .Lvl

a. Coân g thöù c:
U U
TI = (18)
L0,8
av

M F: heä soá duy trì (coù trò soá töø 0,6 ñeán 0,9); Lvl (cd/m2):
ñoä choù i gaâ y loù a töông ñöông, tröï c tieá p gaâ y neâ n bôû i caù c
boä ñeøn ; Lav (cd/m2): ñoä choù i duy trì trung bình cuû a ñöôøn g.

b. Caù ch tính:
U U

Ñoä choù i gaây loù a töông ñöông Lvl (vieling luminance):

U U

Eeyei
Lvl = k ∑ (19)
i θi2

k: heä soá tuoå i, thöôøn g choï n baèn g 10;

Eeyei (lx): ñoä roï i ñöùn g taï i maé t cuû a ngöôø i quan saù t, do ñeøn thöù i gaâ y neâ n ; θi (o): goù c taïo bôû i höôù ng
nhìn (ngang) vaø höôù ng töø ñeø n ñeán maé t.

I i .sin 2 θi .cos θi
Eeyei = (20)
h '2

h’ = h – 1,5 (1,5m: ñoä cao cuû a maé t ngöôø i); Ii (cd): cöôøn g ñoä saù ng cuû a ñeøn thöù I theo phöông deá n
maé t ngöôø i quan saù t; θi (o ): goù c taï o bôû i höôùn g nhìn vaø phöông töø ñeø n ñeá n maé t ngöôø i quan saù t.

93
Chuù yù: chæ tính Lvl cho caùc ñeø n coù goù c θi töø 15o ñeá n 60o.
U U

- Goù c maø ngöôø i quan saù t (laø ngöôø i laù i xe oâ -toâ ), nhaä n thaáy TI lôùn nhaá t, laø khi ñeø n vöø a vaø o
goùc baû o veä cuû a maù i che xe oâ -toâ (20 o);

- Caù c ñeø n trong goù c 15o – 20 o trong taà m khoâ ng

TI (%) Ñaù n h giaù haï n cheá choù i loù a
quaù 500m tröôùc maé t ngöôø i laù i xe;
> 20 Keù m (Xaá u).
- Neáu ñeø n naøo goùp theâ m ít hôn 2% toå ng caù c TI
tröôùc ñoù, thì khoâ ng ñaù ng keå, vaø khoân g caàn tính 10 Vöø a phaû i .
tieá p cho caù c ñeøn xa hôn.
< 10 Toá t.
c. Ñaù nh giaù Möù c taên g ngöôõn g töông ñoá i TI:
U U

2. Chæ soá haïn cheá choùi loùa G (glare control mark) :

U U

Chæ soá haïn cheá choù i loù a G laø moä t chæ tieâ u choù i loù a maá t tieä n
nghi (discomfort glare).

a. Coân g thöù c:
U

G = SLI + 0,97 log Lav + 4,41 log h’ – 1,46 log p (21)

SLI (Specific Lamp Index): chæ soá ñaë c tröng cuû a boä ñeøn ;
Lav (cd/m2): ñoä choù i trung bình maé t ñöôøn g cuû a thieá t keá ; h’
(m): ñoä cao ñeø n tính töø ñoä cao maé t ngöôø i quan saù t ( h-1,5);
p: soá ñeø n laé p ñaë t thaún g haøn g treân 1 km.

b- Caù ch tính SLI:

U

SLI ñöôï c cho bôû i catalog ñeø n hoaë c tính ñöôï c theo coâng thöùc:

SLI = 13,84 – 3,31logI80 + 1,3[log(I80 /I88 )]0,5 – 0,08log(I80 /I88 ) + 1,29logF + c (22)

Trong ñoù: I80 , I88 (cd): cöôøn g ñoä saùng cuûa ñeøn môùi Chæ soá haï n cheá Ñaù nh giaù
theo caùc goùc γ baèn g 80 vaø 88 ñoä, theo ñöôøn g cong choù i loù a G
phaân boá cöôøng ñoä saùn g (IDC), trong maët phaún g
<3 Keù m
C0, cuûa boä ñeøn ; F (m2): dieän tích phaùt saùng cuûa
choùa ñeøn ; c: heä soá söûa maøu: vôùi ñeøn sodium thaáp 5 Vöø a phaû i
aùp , c = 0,4; vôùi caùc ñeøn phoùn g ñieän khaùc, c = 0.
7 Toá t
CHUÙ YÙ: chæ tính G khi: 0,3 < Lav < 7; 5 < h’ <
U U

20; 20 < p < 100; SLI > 0.

Caùc giôùi haïn khi tính SLI: 50 < I80 < 7000; 1 < I80 /I88 < 50; 0,007 < F < 0,4
94
c. Ñaù nh giaù chæ soá haï n cheá choù i loù a G:
U

Thöïc nghieäm cho thaá y khi moä t thieá t keá ñaï t khoân g gaây choù i loù a maá t tieä n nghi, thì cuõn g ñaï t khoâ ng
gaâ y choù i loù a maá t khaû naê ng quan saù t. Do ñoù, neáu moä t thieá t keá chieá u saù ng coù Chæ soá haï n cheá choù i
loù a G ñaï t, thì coù theå khoâ ng caà n tính Ñoä taê ng ngöôõng töông ñoá i TI cho thieá t keá naø y.

V. QUANG PHOÅ CUÛA ÑEØN:

U U

Caù c nghieân cöù u thöï c nghieä m xem xeù t quang phoå caùc loaï i ñeøn cho thaá y moä t nhaän xeù t quan
troï ng raèn g: ñeøn sodium thaá p aù p (LPS) duø ng cho chieá u saù ng giao thoâ ng toá t hôn ñeøn thuû y ngaâ n
cao aùp (HPMV):

- Ñoä neù t thò giaùc cao hôn: vôù i ñeøn HPMV, maë t ñöôøn g phaû i ñöôïc chieá u saùn g vôù i ñoä choù i hôn
1,5 laà n so vôù i khi duø ng ñeø n LPS ñeå coù cuøn g moä t ñoä neù t thò giaù c cho ngöôø i laù i xe;

- Caû m nhaän toá c ñoä toá t hôn;

- Ít choù i loù a maá t tieä n nghi hôn;

- Hoà i phuïc thò giaùc sau choù i mau hôn.

Ñeøn cao aùp sodium (HPS) cuõn g toá t hôn ñeø n HPMV nhöng khoâ ng roõ neù t baè ng ñeø n LPS.

VI. BOÁ TRÍ ÑEØN VAØ TAÙC DUÏNG DAÃN ÑÖÔØNG:

U U

Caù c caù ch boá trí ñeøn thöôø ng phuï thuoäc vaø o ñoä roäng ñöôø ng, vaø hieä u quaû daãn ñöôø ng (traùn h nhaà m
laã n höôù ng ñöôøn g).

1. Caùc caùch boá trí ñeøn:

U U

Moä t beâ n Hai beâ n so le Hai beâ n ñoá i xöù ng Treâ n giaû i phaâ n caù ch

khi l<h khi h<l<1,5h khi l>1,5h khi giaû i ph.caù ch 1,5 - 6m

95
Boá trí treâ n daâ y treo

Khi giaû i phaân caù ch < 1m, ngöôø i ta cuõn g boá trí ñeø n theo hai beâ n .

Ngoaø i ra ngöôø i ta coù theå boá trí ñeøn treâ n daây treo, nhaá t laø ñöôøng ñoâ i noä i thò ôû
thaø nh phoá lôùn , khi hai beân laø cao oá c. Vôù i boá trí daâ y treo ngöôø i ta troàn g caùc coä t
cao ôû giaû i phaân caù ch, caùch nhau töø 60 ñeán 90m, giaê ng caù p theù p chòu löï c giöõ a
caù c coä t, roà i treo ñeø n treân ñoù , caù ch nhau töø 10 ñeá n 20m.

Heä thoá ng daây treo ñeøn cho: heä soá ñoà ng ñeàu cao, ít choù i loù a, ñoä nhìn roõ cao hôn
(nhaá t laø trong nhöõ ng ñieàu lieä n thôø i tieá t xaá u).

Trong caùc caù ch boá trí ñeøn , hieä u quaû daã n ñöôø ng toá t nhaá t vôù i boá trí daâ y treo, khi
cho caùc ñeø n saù t nhau, vaø keù m nhaá t vôù i boá trí hai beân so le.

2. Caùch boá trí ñeøn treân ñoaïn ñöôøng cong:

U U

Khi baù n kính cong > 1000m, boá trí nhö ñöôøn g thaún g. Khi baù n kính cong < 1000m, coä t ñeøn ñaë t ôû
phía ngoaø i ñoaïn cong, vôù i khoaûn g coä t thu nhoû 0,7l.

Neáu l < 1,5h, boá trí theâ m ñeø n phuï ôû phí trong ñöôøn g cong.

3. Boá trí ñeøn taïi caùc giao loä:

U U

Ñöôøn g chính vôù i ñöôø ng phuï

U U Vôù i ñöôøn g coù giaû i phaâ n caùch
U

Hai ñöôøn g chính giao nhau

U U

Voøn g xoay
U U

96
 Ñöôø n g reõ cho xe gaé n maùy
U U

Boá trí coä t cao taï i giao loä

U

VII. CHOÙA ÑEØN ÑÖÔØNG:

U U

1. Caùc loaïi ñeøn ñöôøng trang trí ñoâ thò:

U U

a- Ñeøn ñaàu truï:

U U

* Kieå u daù ng myõ thuaä t, coå ñieån , vöø a chieá u

saù n g vöø a trang trí. Ñeø n naøy hay ñöôï c thieá t
keá chieá u saù ng nhöõn g phoá trung taâ m, ñoâ ng
ñuùc nhöng toá c ñoä vaän chuyeå n khoâ ng cao
laé m.

*Ñeø n laé p treân truï 4-5m, coâ ng suaá t boùng ñeøn

(cao aùp ) khoân g quaù 150W. Ñeøn coù keá t caáu
kín nöôùc toá t, phaàn kính choá ng va ñaä p . Choù a ñeø n tieâu bieå u: Ñeøn
BELGICA cuû a haõn g Shredere. (aûnh Schredere).

b- Ñeøn truï saùng:

U U

* Vừa chiếu sáng

vừa trang trí cảnh
quan. Tạo ấn
tượng đặc biệt cho khu vực được lắp đặt.

* Kết cấu vững chắc, độ chịu

lực cao.

* Boä quang hoïc goàm choù a

phaûn quang vaø oán g nhöï a ñuïc
daø i 2 -3m, chiều cao có thể
thay đổi.

* Ñeøn duø ng boù ng Metal

Halide 70-150W.

Thích hôï p cho phoá ñi boä , coâ ng vieâ n , caûn h quan tröôù c dinh thöï.

Choù a ñeøn tieâ u bieå u: ñeø n NEMO cuû a haõn g Schredere. Leuven, Bæ (aûnh Schdere )
97
c- Ñeøn treo:
U U

* Treo treâ n coä t cao

4-5m, duøn g vôù i
ñeøn phoùn g ñieä n 50
– 150W.

* Ñeøn coù keá t caá u

vöõn g chaé c. Boä
phaän quang hoï c
kín nöôùc, boù ng chòu ñöôï c va ñaä p .

* Kieå u daù ng myõ thuaä t, coå ñieån , thích hôïp

vôù i nhieàu loaï i caà n ñeøn taïo daù ng, vöø a
chieá u saùn g vöø a trang trí cho caû nh quan ñoâ
thò. Choù a ñeø n tieâu bieå u: ñeø n ALBANY cuû a haõ ng Schredere. (aûn h Schredere).

2. Caùc ñeøn ñöôøng coät cao:

U U

a- Choùa ñeøn kieåu corbra-head côõ nhoû:

U U

* Độ kín bộ quang học IP 66,

kiểu dáng nhỏ gọn. Sử dụng với
nhiều loại bóng từ 50 đến 150w.

* Kết cấu vững chắc, dễ dàng

bảo dưỡng. Thích hợp cho chiếu
sáng đường nhỏ, khu đô thị, ngõ xóm.

* Chóa đèn tiêu biểu: Đèn NANO của hãng Schrédere.

(ảnh Schredere -Việt Nam)

b- Choùa ñeøn kieåu corbra-head thoâng duïng:

U U

* Goïn , höõu duïn g, beàn vöõng.

Cuøng moät kieåu, coù vaøi côõ
choùa.

* Duøn g ñöôïc caùc loaïi ñeøn

phoùn g ñieän , coân g suaát töø 50w ñeán 400w.

(Höông loä 25, TP.Hoà Chí Minh (aûnh Schredere-VieätNam)

98
* Thaân ñeøn thöôøng laøm baèn g hôïp kim nhoâm, chuïp chòu va ñaäp , baèn g nhöïa hoaëc thuûy tinh, ñoä kín
IP54 ñeán IP65. Ñeøn coù theå laép vôùi caàn ñeøn hoaëc laép ñaàu truï, thích hôïp cho nhieàu loaïi ñöôøn g.

* Söû duïng nhieàu boä phaûn xaï khaùc nhau, coù theå ñieàu chænh boùn g, thay boùng deã daøng. Choùa ñeøn tieâu
bieåu: Z1 / Z2 / Z2-SUPER cuûa haõn g Schredeøre.

c- Choùa ñeøn kieåu hoäp giaøy, laép moâ-ñun:

U U

* Đèn đa dụng, có thể sử dung với nhiều bộ

quang học khác nhau tùy đặc điểm của đường.

* Bộ quang học kép giúp duy trì sự chiếu sáng

nếu có một bóng bị hỏng .

* Kết cấu mô-đun, giúp có thể lắp nhiều đèn lên

cùng một đầu.

* Kết cấu
vững chắc, tiết
kiệm chi phí
đầu tư, lắp đặt,
bảo dưỡng.

(Đường cao tốc Pháp, ảnh

Schredere)

* Phần quang có cấp bảo vệ IP66.

Bộ linh kiện lắp rời, dễ bảo
dưỡng. Bóng đèn có thể chỉnh
được. Có thể lắp các bóng phóng
điện từ 150w – 600w.

* Chóa đèn tiêu biểu: đèn TXN

của hãng Schredere.

3- Ñeøn ñöôøng ñaït chuaån:

U U

ÔÛ Vieä t Nam, moä t boä ñeøn

ñöôø ng ñaï t chuaån phaû i ñaï t tieâ u
chuaå n TCVN 5828:1994, vôù i
caù c yeâ u caàu kyõ thuaä t toùm taé t
nhö sau:

99
- Duø ng ñeøn phoùn g ñieä n trong chaá t khí (HID), ñieän aùp 220V, taà n soá 50Hz;

- Ñöôøn g cong phaân boá cöôø ng ñoä saùn g (IDC) coù daïng baù n roän g nhö sau:

Goù c α (o) Cöôø ng ñoä saù ng I (cd) ≤ - Caá p baû o veä toá i thieå u IP23;

75 200 - Ñieän trôû caù ch ñieän giöõ a caùc phaàn mang

ñieän vaø voû kim loaï i ≥ 2Mohm (sau khi thöû
80 80
noùn g aå m 48 giôø );
85 25
- Baû o veä choá ng ñieä n giaä t Caá p 01;
90 20
- Taá m phaûn quang coù heä soá phaûn xaï ≥ 0,8;
taá m kieán g baûo veä coù heä soá xuyeân saù ng ≥ 0,85.

- Coù ghi nhaõ n ñaày ñuû : teâ n cô sôû saû n xuaá t, kieå u ñeø n, coân g suaá t vaø ñieän aùp danh ñònh.

100
CHÖÔNG 5 :
U U ÑEØN VAØ CHOÙA ÑEØ N

I. CAÙC LOAÏI ÑEØN (LAMPS):

U U

Caù c loaï i nguoàn saù ng duøng ñieän (ñeøn ñieä n ) theo coâng ngheä thoâ ng duï ng hieän nay chia ra laø m caùc
loaï i:

• Ñeøn sôï i ñoá t : goà m ñeø n sôï i ñoá t thoâ ng duï ng, ñeø n halogen, ñeø n halogen thaá p aùp .
U U

• Ñeøn phoùn g ñieä n: goà m ñeøn phoù ng ñieä n thaáp aùp : ñeøn huyøn h quang thoân g duï ng, ñeø n huyø nh
U U

quang compact, ñeøn sodium thaáp aùp ; vaø ñeøn phoùn g ñieä n cao aùp : ñeøn thuûy ngaâ n cao aù p ,
ñeøn metal – halide, ñeø n sodium cao aù p .

1. Ñeøn sôïi ñoát (Incandescent lamps):

U U

a- Đeøn sôïi ñoát thoâng dụng (GSL):

U U

Quang phổ tương ñối vaø nhieä t ñoä maø u của ñeø n

* Quang hieäu: 12 lm/W * Chæ soá truyeà n ñaï t maøu: 1A

* Nhieä t ñoä maøu: aá m (2,500K – 2,700K) * Tuoå i thoï : 1.000 – 2.000 giờ

Ñeøn sôï i ñoá t thoân g dụng – General Service Lamp (GSL) laø nguoà n ñieå m neân coù ñoä choù i cao (ñoä
choù i tim ñeø n : 1x106 cd)/m2). Daây tim cuû a ñeøn sôï i ñoá t laø moä t phaàn töû böù c xaï nhieä t, noù toû a saùn g khi
ñöôï c doøn g ñieä n nung noù ng leâ n ñuû nhieä t ñoä . Tuøy theo loaï i ñeø n vaø coân g suaá t, nhieä t ñoä cuû a tim ñeøn
coù theå leân ñeán 3.000 oK, hoaëc hôn. Tim ñeøn ñöôï c ñaë t trong boù ng ñeø n chaâ n khoâ ng hoaëc ñaà y khí
trô, giuùp choá ng oxít hoù a. Daà u vaäy, tim ñeøn coøn bò boác hôi, do ñoù ñeøn sôï i ñoá t mau ñöù t tim.

Phoå aù nh saù ng phaù t xaïcuû a GSL chæ coù 20% trong vuøn g thaáy ñöôïc, raá t ít tia töû ngoaï i, coøn haà u heá t laø
tia nhieä t (hoàn g ngoaï i), do ñoù quang hieäu cuû a ñeøn sôï i ñoá t raá t thaáp . Tuy nhieân quang phoå cuû a ñeø n
sôï i ñoá t lieâ n tuïc, neâ n cho chæ soá truyeà n ñaï t maøu cao.

101
 b- Ñeøn sôïi ñoát ña naêng (ñeøn A):
U U

Ngaøy nay, ñeøn ña naên g – All-purpose lamp (ñeøn A) laø loaï i ñeøn sôï i ñoá t coù nhieà u hình daïn g vaø
nhieà u kích thöôùc theo coân g suaá t, coù caû loaï i choán g noå vaø choán g rung. Tim ñeøn sôï i ñoá t laøm baè ng
tungsten (coù nhieä t noù ng chaûy ñeá n 3.653oK), ñaë t trong moä t boù ng chaân khoân g hoaë c ñöôï c bôm ñaà y
khí trô (nitrogen hoaë c hoã n hôïp ). Boùn g ñeøn coù theå laø thuû y tinh trong suoá t hoaë c môø , khoân g maøu
hoaëc coù maøu. Vôù i boùn g thuûy tinh môø , ñoä choù i boùn g ñeø n deå chòu hôn (20.000 cd/m2). Moä t phaàn
boùn g ñeøn coù theå ñöôïc maï baï c ñeå phaû n quang. Nhöõ ng ñeø n sôï i ñoá t theá heä sau coù hieä u suaá t cao hôn
do beâ n trong boù ng coù phuû lôù p ñaë c bieä t, phaûn xaï tia hoà ng ngoaï i trôû laï i tim ñeøn , giuù p taê ng nhieä t ñoä
tim ñeø n, vaø haï n cheá phaù t tia nhieä t ra ngoaø i..

Maë c duø quang hieäu thaá p , ñeøn sôï i ñoá t vaã n coø n ñöôï c duø ng do nhöõ ng lôï i ñieåm cuû a noù : khôû i ñoä ng töù c
thì, khoâ ng nhaáp nhaù y, deã duø ng vôù i boä dimmer, khoâ ng taé t khi ñieä n aùp bò giaûm, vaø do lyù do an toaøn ,
noù ñaë c bieä t döôï c khuyeâ n duø ng cho caù c heä thoáng chieá u saù ng khaå n caáp vaø phaân taùn ngöôø i.

c- Ñeøn R vaø PAR:

U U

Ñeøn phaûn xaï R ( Refletor lamps) vaø ñeøn phaûn

xaï alumin parabolic, PAR (Parabolic
Aluminised Reflector), coù boùn g hình elliptic
hoaëc parabolic. Moä t phaàn trong cuû a boù ng coù
traù n g lôùp phaûn xaï , cho caù c tia hoàn g ngoaï i
xuyeân qua, nhöng phaû n chieáu caù c tia böôù c
soùn g cao, neân coøn goï i laø ñeø n tia laï nh (cool beam). Loaï i ñeø n sôï i ñoá t naø y cho aùn h saùn g ñònh höôùn g
vaø coù nhieä t ñoä maøu “maù t hôn”.

d- Ñeøn tungsten – halogen:

U U

* Quang hiệu: 18 lm/W

* Chæ số truyền đạt màu: 1A
* Nhiệt độ màu: ấm (3,000K - 3,200K)
* Tuổi thọ: 2.000 – 4.000 giờ

Ñeøn tungsten – halogen laø ñeøn sôï i ñoá t vôù i tim tungsten, naè m trong
boùn g chöù a khí halogen. Kích thöôùc goïn nhoû cuû a ñeøn giuù p taê ng
nhieä t ñoä cuû a tim, ñoàn g thôø i taên g caû aùp suaá t cuû a khí. Khi nhieä t ñoä tim taên g cao, quang phoå cuû a ñeø n
chuyeå n sang phaàn traén g aá m (warm white), nhöng tim khoân g bò bay hôi nhanh hôn, do caùc phaân töû
tungsten bay hôi seõ keá t hôï p vôù i halogen laø m thaøn h moä t halide kim loaï i (metal halide), quay ngöôïc
laï i tim ñeøn . Nhö vaä y halogen giuùp laøm giaû m toác ñoä moøn tim ñeø n do bay hôi, vaø coøn laøm taên g naên g
suaá t cuû a ñeøn .

Vöø a coù nhieä t ñoä maø u saù ng traén g, vöø a coù chæ soá truyeà n ñaï t maø u cao, do baûn chaá t ñeø n sôï i ñoá t, kích
thöôù c nhoû goïn , laï i deã duø ng dimmer, ñeø n halogen chieá m öu ñieåm trong trang trí saân khaá u, trieãn
laõ m.

102
Moä t caû i tieán cuû a ñeøn halogen laø loaï i ñeøn halogen ñieän aùp thaá p , coù quang thoân g cao so vôù i kích
thöôù c, ñöôï c cheá taï o döôù i nhieá u daïn g vaø kích thöôùc, laø nguoàn saùn g ñieå m lyù töôûn g cho thieá t keá
chieá u saùn g.

Nhöôïc ñieåm cuû a ñeøn halogen laø toá n ñieä n, tieâ u tuï nhieä t cao, caà n phaû i quan taâ m vaán ñeà phoø ng chaùy
khi duø ng loaï i ñeøn naø y. Ñui ñeøn thích hôïp laø moä t giaû i phaùp quan troïng veà vaán ñeà phoøn g chaù y.

Ñeøn halogen vôù i coâ ng ngheä aùp suaá t thaá p coù quang thoâ ng khoân g giaûm trong suoá t thôø i gian tuoå i thoï
cuû a noù . Noù coøn coù theå duøn g vôù i moï i loaï i choù a ñeø n. Ñeøn halogen khoâ ng coù coân g ngheä aùp suaá t thaáp
phaû i duø ng loaï i choù a ñeø n coù chuïp baû o veä .

2. Ñeøn phoùng ñieän (Discharge lamps):

U U

a. Ñeøn huyønh quang thoâng duïng (General Fluorescent lamps):

U U

Quang phổ tương ñối vaø nhieä t ñoä maø u của ñeø n

Loại Halo phốt phaùt:

* Quang hieäu: 80 lm/W (ballast ñieän töû cho theâm 10%)
* Chæ soá truyeà n ñaï t maøu: 2 -3
* Nhieä t ñoä maøu: nhieà u loaï i
* Tuoå i thoï : 7.000 – 15.000 giôø .

103
Loaïi Tri-phoát-pho:
* Quang hieäu: 90 lm/W * Chæ soá truyeà n ñaï t maøu: 1A-1B
* Nhieä t ñoä maøu: nhieà u loaï i * Tuoå i thoï : 7.000 -15.000 giôø

ÔÛ ñeø n huyøn h quang, aùn h saùn g ñöôïc phaù t ra töø beà maë t khaù roän g, vaø haà u heá t laø aù nh saù ng taùn xaï vôù i
ñoä choù i thaáp . Nhieä t ñoä maø u cuû a ñeø n huyøn h quang goàm caû caù c loaï i aù nh saù ng traé ng aá m (warm
white), traé ng trung hoø a (neatral white), vaø aù nh saù ng ban ngaø y (daylight). Öu dieå m cuû a ñeøn huyøn h
quang laø quang hieäu cao, vaø tuoå i thoï daø i.

Ngoaø i boùn g ñeøn , boä ñeøn huyøn h quang coøn phaû i coù con moà i (starter) vaø ba-laù t (ballast), ñeå taï o
xung aù p moà i ñeøn . Ñeø n huyø nh quang khôû i ñoä ng nhanh vaø coù ngay quang thoân g max. Neáu maá t
nguoàn , ñeø n cuõn g khôû i ñoän g laï i nhanh khi nguoà n coù laï i. Ñeøn huyø nh quang khoân g deå daøn g ñieà u
khieå n vôù i dimmer, maø phaû i coù phuï tuø ng ñaë c bieä t.
Nguyeâ n lyù ñeøn huyøn h quang : Ñieän cöïc (1) phaù t xaï caùc electron (2), taù n xaï vaøo caù c nguyeâ n töû
thuûy ngaân (3). Caù c electron cuû a nguyeân töû thuû y ngaâ n (4) bò kích thích, phaù t xaï tia cöïc tím (5). Treân
lôù p phuû huyø nh quang (6) beâ n trong boù ng ñeøn , tia UV bò bieán ñoå i thaø nh aùn h saù ng nhìn thaá y (7).
Ñeøn huyøn h quang laø moä t ñeøn phoù ng ñieä n thaáp aùp (aùp suaá t thaá p ). Khí trô ñieàn ñaà y trong boù ng laøm
vieäc moà i ñeøn deã daøn g vaø kieåm soaù t quaù trình phoù ng ñieän . Phoå khoâ ng lieâ n tuï c cuû a ñeøn huyøn h
quang cho chæ soá truyeàn ñaï t maø u thaáp hôn so vôù i ñeøn sôï i ñoá t. Ñeøn huyøn h quang ñöôï c saûn xuaá t
nhieà u loaï i khaù c nhau, tuøy thuoä c vaøo lôùp huyø nh quang cho quang phoå khaùc nhau. Tuy nhieâ n loaï i
ñeøn huyøn h quang naø o coù chæ soá truyeà n ñaï t maøu toá t hôn thì quang hieä u thaáp hôn, vaø ngöôï c laï i.
Ñeøn huyøn h quang thöôøng ñöôï c cheá taï o caùc côõ oán g T12 (ñöôø ng kính oá ng 12/8” = 38mm) vaø T10
(32mm). Caù c ñeø n T8 (26mm) vaø T5 (16m) coù hieäu suaá t cao hôn 5% so vôù i T12 vaø T10.

b. Ñeøn huyønh quang compact:

U U

• Quang hieäu: 60 lm/W .

• Chæ soá truyeàn ñaï t maøu: 1B.
• Nhieä t ñoä maøu: aám, trung
gian.
• Tuoå i thoï : 7.000 -10.000
giôø .

Ñeøn huyøn h quang compact thöïc ra chæ coù hình daï ng khaùc, coøn
nguyeân lyù thì y nhö ñeø n huyø nh quang thoân g duïn g. Ñeøn huyø nh
quang compact coù hai loaï i: loaï i goà m saü n ba-laù t, vaø loaï i coù ba-
laù t gaén rôø i. Loaï i goàm saü n ba-laù t coù ñui vaë n y nhö ñeø n sôï i ñoá t,
neân ñöôïc goï i laø ñeø n tieá t kieä m ñieä n .
Ñeøn huyøn h quang compact coù hai loaï i nhieä t ñoä maø u: traén g aá m (warm white), vaø aùn h saùn g ngaø y
(daylight). Ñeøn ñöôï c cheá taïo nhieà u côõ coâ ng suaá t töø 5W cho ñeán 55W, ñöôï c khuyeán khích duø ng
thay caù c boù ng ñeø n sôï i ñoá t, ñeå tieá t kieä m ñieä n sinh hoaï t ôû caùc ñoâ thò.

104
 c. Ñeøn Sodium cao aùp HPS (High pressure sodium lamps):
U U

OÁ ng phoù ng ñieä n

* Quang hieäu: 50 - 90 lm/W (CRI cao, quang hieäu thaá p ) * Chæ soá truyeàn ñaï t maø u : 1 – 2 .
* Nhieä t ñoä maøu: traé ng aám . * Tuoå i thoï : 24.000 giôø , quang thoân g duy trì cöï c toá t.
* Thôø i gian khôû i ñoän g: 10 phuù t, loaï i “ taù i khôû i noùn g” (hot re-strike): 60 giaâ y.

Quang phổ tương ñối vaø nhieä t ñoä maø u của ñeø n

OÁ ng phoùn g ñieä n laø trung taâ m cuû a ñeø n sodium cao aùp , beâ n trong coù chöù a 1 – 6mg sodium vaø 20 mg
thuûy ngaân . Noù ñöôï c ñaë t trong moä t boùn g baû o veä ngoaø i, daïn g truï trong hoaë c daïn g baàu ñuïc (hình
elliptic). Daï ng boù ng baà u ñuï c coù traù ng beân trong moä t lôùp phuû , chæ coù taù c duï ng giaû m choù i, khoâ ng coù
chaá t huyøn h quang. Khí ñieàn ñaày beân trong oá ng phoùn g ñieä n laø xenon. Taên g löôïn g khí cho pheùp
giaû m löôï ng thuûy ngaân , nhöng laø m ñeø n khoù khôû i ñoäng.

Ñeøn HPS coù aùp suaá t caø ng cao thì quang phoå cuû a ñeøn caø ng roän g, chæ soá truyeàn ñaï t maø u CRI caø ng
cao, nhöng quang hieä u giaûm. Quang hieä u cuû a ñeøn HPS chæ thua ñeø n sodium thaá p aù p. Loaï i ñeøn
“söû a maø u” (color corrected) vaø “söû a maøu maï nh” (strongly colour corrected) cho chæ soá truyeàn ñaï t
maø u CRI raá t toá t (2B vaø 1B). Ñeø n HPS coù tuoå i thoï daø i.

Ñeøn HPS laøm vieäc vôù i moä t ba-laù t vaø moä t boä moà i. Ñeøn ñoø i hoû i moä t thôø i gian khôû i ñoän g vaø i phuù t,
vaø moä t pha “nguoä i xuoán g” tröôùc khi taù i khôû i ñoän g. Moä t vaø i daïn g ñeøn HPS ñaë c bieä t cho pheùp taù i
khôû i ñoä ng nhanh, duø ng boä moà i ñaëc bieä t vaø ba-laù t ñieä n töû .

HPS coø n coù loaï i ñeøn thaú ng coù ñui ôû hai ñaà u, cho pheùp khôû i ñoä ng töù c thôø i, ñaëc ñieåm laø raá t nhoû goï n .

105
 d. Ñeøn Metal Halide (MH):
U U


OÁ ng phoù ng ñieä n















Quang phổ tương đối và nhiệt
độ màu của đèn








• Quang hieäu: 80lm/W

• Chæ soá truyeàn ñaï t maøu: 1A –2 tuøy theo hoãn hôï p halide.
• Nhieä t ñoä maøu: 3.000K – 6.000K
• Tuoå i thoï : 6.000 – 20.000 giôø , quang thoâ ng duy trì thaá p .
• Thôø i gian khôû i ñoän g: 2-3 phuù t, loaï i “ taù i khôû i noùn g” (hot re-strike): 10-20 giaây

Metal Halide (MH) laø caû i tieá n töø hai loaï i ñeøn phoùn g ñieä n : thuû y ngaân cao aùp , vaø sodium cao aùp , vaø
cho quang hieäu cao hôn. Vôù i MH, cho pheùp choïn löï a ña daïn g maøu, kích thöôù c vaø coân g suaá t hôn
taá t caû caù c loaï i ñeøn phoù ng ñieä n khaù c. MH coù CRI toá t, tuoå i thoï cao, ñeøn nhoû goï n maø coâ ng suaá t cao,
deã ñònh höôùng aùn h saù ng trong nhöõ ng öùn g duïn g ñeø n pha, nhö trong theå thao.

MH coù cuøn g nguyeâ n lyù vôù i thuû y ngaâ n cao aùp , vôù i hoãn hôïp halide kim loaï i ñöôï c theâ m vaøo, laøm
taê n g quang hieäu vaø caû i thieän CRI, quang phoå cuû a noù ña vaï ch, vaø gaàn nhö lieân tuïc. Ñeøn MH coù oán g
phoù ng ñieä n laø m baèn g ceramic, coù theå so saùn h vôù i coâ ng ngheä thaïch anh, cho pheù p nhieä t ñoä vaän
haø nh cao hôn, giuù p taê ng theâm quang hieä u vaø caû i thieä n CRI.

106
Baè n g caùch theâ m kim loaï i khaù c vaøo vôù i thuûy ngaân , quang phoå seõ ñoå i khaùc. Nhieä t ñoä maø u cuû a MH
coù caû traé ng aám (warm white), traé ng trung hoø a (neutral white), vaø aùn h saùn g ban ngaøy (daylight).
Ñeøn MH khoân g duøn g dimmer ñöôï c. MH caà n boä
moà i vaø ba-laù t daïn g “cuoä n chaë n” (choke) ñeå vaä n
haø nh. Thôø i gian khôû i ñoäng vaø i phuù t, vaø thôø i gian
nguoä i xuoá ng laâu hôn. Moä t vaø i daï ng ñeøn vôù i boä
moà i ñaëc bieä t vaø ba-laù t ñieä n töûcho pheù p taù i moà i
töù c thôø i.

Moä t soá ñeø n MH coù ñieä n cöïc thöù 3 ñeå khôû i ñoä ng. Moä t soá ñeøn MH khaù c, ñaëc bieä t laø loaï i ñeøn nhoû ,
caà n xung aùp khôû i ñoä ng lôù n hôn. MH coù caû loaï i ñeøn daï ng oá ng coù ñuoâ i ñeø n ôû moä t hoaë c hai ñaà u, ñeøn
daï ng boù ng baà u ellip, vaø boùn g coù phaû n quang. Ñeøn MH coù phaûn quang keá t hôïp coâ ng ngheä ñeøn MH
vôù i ñeøn PAR.

e. Ñeøn sodium thaáp aùp (Low pressure sodium lamps):

U

• Quang hieäu: 100 – 200 lm/W.

• Chæ soá truyeàn ñaï t maøu: 4
• Nhieä t ñoä maøu: Vaø ng (2,200K) .
• Tuoå i thoï : 16.000 giôø.
• Thôø i gian khôû i ñoän g: 10 phuù t, loaï i “taù i khởi
noùn g” (hot re-strike): ñeá n 3 phuù t.

Maë t daà u ñeøn Sodium thaá p aù p (LPS) töông töï vôù i caù c ñeøn huyø nh quang (coù aùp suaá t thaáp ), chuù ng
thöôø ng ñöôïc xeáp vaø o hoï caùc ñeøn phoùn g ñieä n cöôø ng doä cao HID (high intensity discharge lamps).
Maë c daà u ñeø n LPS coù quang hieä u cao nhaá t, chæ soá truyeà n ñaï t maøu CRI cuû a noù laï i keùm nhaá t. Vì laø
nguoàn saù ng ñôn saéc, neâ n taá t caû caù c maøu cuû a caùc vaä t theå ñöôïc chieá u saùn g trôû neân ñen, traén g hoaë c
xaù m, döôù i aùn h saù ng cuû a LPS.
LPS coù caù c coân g suaá t töø 18 deá n 180W. LPS coù raá t ít coâ ng duïng nhö: chieáu saù ng baû o veä , chieáu
saù n g ñöôø ng giao thoâ ng, vaø chieá u saùn g trong nhaø coân g suaá t thaáp , ôû nhöõ ng nôi maø thieá t keá chieáu
saù n g khoâ ng caà n chaá t löôïn g maøu (nhö loá i caà u thang). Tuy nhieân vì chæ soá truyeà n ñaï t maøu thaá p ,
nhieà u ñòa phöông khoâ ng cho pheù p duøn g ñeø n LPS ñeå chieá u saùn g ñöôøng phoá .

f. Ñeøn cao aùp hôi thuûy ngaân HP-MV (High pressure - Mercury Vapour Lamps):
U U

• Quang hieäu: 50 - 60 lm/W.

• Chæ soá truyeàn ñaï t maøu: 3
• Nhieä t ñoä maøu: Trung gian
• Tuoå i thoï : 16.000 – 24.000 giôø ,
quang thoâ ng duy trì keùm.

OÁ ng phoùn g ñieä n ñeøn thuûy ngaân cao aù p (HP-MV) laø m

baè ng thuûy tinh thaï ch anh, chöù a 100 mg thuûy ngaân vaø khí
argon, coù ñieä n cöï c thöù 3 ñeå deã moà i phoùn g ñieän . Boùn g ñeø n
ngoaø i chöù a nitrogen, vaø coù phuû phoá t-pho, bieán tia cöïc tím
thaø nh aùn h saùn g ñoû , söû a saéc xanh luïc cuû a phoù ng ñieän thuûy
ngaân . Thuû y tinh cuû a boù ng ngoaø i coøn taùc duïn g chaë n tia cöï c
107
tím.
HP-MV laø ñeøn loaï i ñeøn phoùn g ñieä n xöa nhaá t, maëc duø coù tuoå i thoï cao vaø giaù reû , nhöng quang hieä u
thaá p , laï i coø n mau xuoá ng caá p quang thoân g. Theâ m vaøo ñoù , HP-MV cho aù nh saùn g xanh lôï t laï t vaø chæ
soá truyeàn ñaï t maø u keù m. Do ñoù ngaøy nay ngöôø i ta coù khuynh höôùn g duø ng caù c loaï i ñeø n phoù ng ñieän
khaùc thay theá cho ñeøn thuûy ngaân cao aùp .
Tuy vaä y ñeøn thuûy ngaâ n cao aù p vaãn laø nguoàn saùn g phoå thoân g ñeå chieáu saù ng quang caû nh, do tuoå i
thoï 24.000 giôø cuû a noù, vaø tính naê ng laøm noå i baä t nhöõ ng caû nh quan nhieà u saé c xanh laù, nhö caû nh
coân g vieân , vöôøn thuù v.v…

g. Ñeøn thuûy ngaân tröïc tieáp (hoãn hôïp) (Blended lamps):

U U

* Coâ ng suaá t tieâu bieåu: 160 W * Quang hieä u: 20 - 30 Lm/W

* Heä soá coân g suaá t: 0.95 * Tuoå i thoï : 8.000 giôø.

Ñeøn hoã n hôï p, coøn goï i laø ñeø n thuû y ngaâ n loaï i tröïc tieá p , laø loaï i ñeøn
2 trong 1. Noù keá t hôïp hai nguoàn saùn g trong cuø ng moä t boùn g. Moä t
nguoàn laø oá ng phoùn g ñieä n thuû y ngaân thaïch anh, nguoà n coø n laï i laø
tim ñeø n tungsten noá i tieá p vôù i noù , vuø a laø sôï i ñoá t, vöø a laø ba-laù t cho
oá ng phoùn g ñieä n.
Ñeøn hoã n hôï p chæ caàn boù ng ñeø n vaø ñui ñeøn , ngoaø i ra khoân g caàn
phuï tuøn g gì, do ñoù ngöôø i ta goï i noù laø ñeø n thuû y ngaâ n tröïc tieá p.
Luù c môù i khôû i ñoä ng, chæ coù tim ñeø n saùn g, sau 3 phuù t boùn g phoùn g
ñieän môù i cho ñaày ñuû quang thoân g.
Loaï i ñeøn naø y thích hôï p cho nhöõn g nôi coù yeâu caà u phoøn g choá ng chaùy noå.

3. Döõ lieäu chi tieát veà caùc ñeøn thoâng duïng:

U U

Loaïi ñeøn Coâng suaát (W) Quang Chæ soá Tuoåi thoï
Phaàn trong ngoaëc goàm coâng hieäu truyeàn
suaát ba-laùt (lm/W) ñaït maøu
Sôï i ñoá t thoâ n g duï n g 15,25,40,60,75,100,150,200, 8 - 17 100 1.000
300,500
Tungsten - halogen 75,100,150,500,1.000,2.000 13 - 25 100 2.000
Tungsten – halogen (hai ñaà u) 200,300,500,750,1.000,1.500,2.0 16 - 23 100 2.000
00
Huyø n h quang oá n g (khí argon) 20,40,65 (32,51,79) 31 - 58 67 - 77 5.000
Huyø n h quang oá n g ( khí kripton) 18,36,58 (29,46,70) 38 - 64 67 - 77 5.000
H/quang compact (khoâ n g coù 5,7,9,11,18,24,36 26 - 64 85 8.000
laê n g kính) (8,12,13,15,28,32,45)
H/quang compact (coù laê n g kính) 9,13,18,25 (9,13,18,25 ) coâ n g 48 - 50 85 8.000
suaá t ñaõ goà m ba-l aù t
Thuû y ngaâ n hoãn hôï p 160 18 50 5.000
Thuû y ngaâ n cao aù p 80,125,250,400,1.000,2.000 38 - 53 45 5.000
(93,137,271,1.424,1.040, 2.105)
Metal halide (moä t ñaà u) 250,400,1.000,2.000 51 - 79 70 8.000
(268,427,1.040,2.105)
Metal halide (hai ñaà u) 70,150,250 (81,170,276) 62 - 72 70 8.000
Sodium cao aù p 70,150,250,400,1.000 69 - 108 25 - 60 >12.000
(81,170,276,431,1060)

108
Sodium thaá p aù p 35,55,135 (48,68,159) 90 -133 >12.000
4. ÖÙng duïng thích hôïp cho caùc nguoàn saùng thoâng duïng:
U U

Loaïi ñeøn Quang Chæ soá ÖÙng duïng Tuoåi thoï (giôø)
hieäu truyeàn ñaït
trung maøu
bình
(lm/W)
Ñeø n sôï i ñoá t 14 Xuaá t saé c Nhaø ôû , nhaø haø n g, chieá u saù n g chung, 1.000
chieá u saù n g khaå n caá p
Ñeø n huyø n h quang 50 Toá t Vaê n phoø n g, cöû a haø n g, beä n h vieän , nhaø ôû 5.000
Ñeø n h/quang compact 60 Raá t toá t Khaù ch saï n , cöû a haø n g, nhaø ôû , vaê n phoø n g 8.000 – 10.000
Ñeø n Thuû y ngaâ n cao aù p 50 Vöø a Xöôû n g saû n xuaá t , ga-ra, baõ i ñoã , ñeø n pha 5.000
Ñeø n halogen 20 Xuaá t saé c Chöng baø y, ñeø n chieá u, saâ n khaá u, trieã n 2.000 – 4.000
laõ m, khu vöï c xaâ y döï n g
Sodium cao aù p 90 Vöø a Chieá u saù n g chung xöôû ng, kho, cs ñöôø n g 6.000 – 12.000
phoá
Sodium thaá p aù p 150 Keù m Ñöôø n g giao thoâ n g, haà m, keâ n h ñaø o, 1. –
ñöôø n g phoá 12.
000

II. CAÙC MAÕ ÑEØN QUOÁC TEÁ:

U U

1. Maõ ñeøn ILCOS:

U U

Ñeå hoã trôï vieä c nhaä n bieá t caù c loaï i ñeø n töông thích, IEC ñaõ cho ra tieâ u chuaån IEC TS 61231:1993,
veà heä thoá ng maõ ñeø n phoå bieán , goï i laø ILCOS (International Lamp Coding System). Heä thoán g maõ
teâ n goï i naøy ñöôï c lieân heä tröï c tieáp ñeán caù c tieâu chuaå n khaù c cuû a IEC cho caù c loaï i ñeø n. Tieâ u chuaån
cuû a ñeø n coù nhöõng baû ng döõ lieäu ñöôïc chæ ñònh baè ng maõ ILCOS.

ILCOS cung caáp moä t maõ ngaé n “ILCOS L”, coù theå môû roä ng ñeå bao truø m caùc tính naê ng cuû a ñeøn .
Maõ chuaån “ILCOS D” cho moä t chæ ñònh ñaày ñuû vôù i moã i ñeøn . Taá t caû caùc nhaø saûn xuaá t ñeø n lieân heä
maõ nhaõn hieäu rieân g cuû a hoï vôù i maõ ILCOS. Traù ch nhieä m baûo döôõn g heä thoá ng maõ ILCOS laø cuû a
Hoä i ñoà ng Kyõ thuaä t Ñeøn cuû a IEC.

2. Maõ ñeøn LBS:

U U

Lieâ n ñoaø n coâ ng nghieä p Ñöù c ZVEI (Zentralverband Elektrotechnik und Elecktronik Industrie), vaøo
naê m 1994, cho ra moä t heä thoá ng maõ ñeøn goï i laø LBS (Lampen Bezeichnungs System). Maõ ñeø n naøy
ñöôï c söû duï ng roä ng raõ i bôû i caù c nhaø saû n xuaá t choù a ñeø n ôû Chaâ u Aâu. Heä thoán g maõ LBS ngaé n goïn ,
nhöng khoâ ng ñöôïc hoã trôï bôû i taá t caû caùc nhaø saûn xuaá t vaø bôû i caù c tieâu chuaån quoá c teá.

- Phaà n chính cuû a maõ LBS goà m 3 ñeá n 5 chöõ , chöõ ñaà u 1 kyù töï , chöõ thöù hai 1 kyù töï , chöõ thöù 3
töø 1 ñeán 3 kyù töï .

109
 • Chöõ thöù nhaát trong maõ LBS chæ loaïi aùnh saùng cho bôûi ñeøn:

I Ñeø n sôï i ñoá t (Incandescent lamp)

H Ñeø n phoù n g ñieä n caù o aù p (High pressu re discharge l amp )

L Ñeø n phoù n g ñieä n thaá p aù p (Low pressure discharge lamp)

• Chöõ thöù hai chæ vaät lieäu laøm boùng ñeøn sôïi ñoát, hay chaát khí chöùa trong ñeøn phoùn g ñieän :

G Thuû y tinh (Glass)

Q Thaï ch anh (Quartz)

M Thuû y ngaâ n (Mercury)

I Metal halide

S Sodium

• Chöõ thöù ba hoaëc nhoùm chöõ coùn laïi: chæ hình daïn g boùng ñeøn , coù hay khoâng coù lôùp phaûn xaï:

A Thoâ n g duïn g (General )

E Ellip (Ellipsoidal)

PAR Parabol phaû n xaï (Parabolic re flector)

R Phaû n xaï (Re flector)

T Hình truï (Tubular)

TC Compact (Co mpact tubes)

- Sau maõ chính, noá i tieáp baè ng daá u gaïch ngang (-), maõ LBS coø n moä t phaàn ñuoâ i noù i veà kieåu
ñeøn hay ñôø i ñeø n

DE Hai ñ aà u ñuoâ i (Double eneded)

CB Tia laï n h, khoâ n g voû (Coolbeam, without cover)

CBC Tia laï n h, coù voû (Coolbeam, with cover)

EL Khoâ n g coù stater cho ballast ñieä n töû (Without stater for EB)

D 4 U (with 4 discharge tubes)

DSE 4 U, coù ballast ñieä n töû naè m trong (with 4 discharge tubes, with intergal EB )

DEL 4 U, khoâ n g coù stater cho ballast ñieä n töû (with 4 discharge tubes, without starter fo r EB)

L Boù n g daø i (Linear).

110
3. Moät soá maõ ñeøn tieâu bieåu töông ñöông giöõa 2 heä thoáng maõ ñeøn ILCOS vaø LBS :
U

LBS ILCOS Moâ taû

(ZVEI)

A IA Ñeø n sôï i ñoá t thoâ n g duï n g

R IRR Ñeø n phaû n xaï

QT HSG Ñeø n sôï i ñoá t halogen

QT-DE HDG Ñeø n sôï i ñoá t halogen, ñeø n daø i hai ñaà u ñuoâ i

QPAR HA Ñeø n sôï i ñoá t halogen, ñieä n aù p nguoà n chính (220V) vôù i coù phaû n xaï

QR HAG/HMG Ñeø n sôï i ñoá t halogen, ñieä n aù p thaá p , coù phaû n xaï

QR-CBC HRG Ñeø n halogen, ñieä n aù p thaá p , coù phaû n xaï löôõ n g saé c vaø voû thuû y tinh.

T16 FDH Ñeø n huyø n h quang oá n g 16mm

T26 FD Ñeø n huyø n h quang oá n g 26mm

T16-R FSC Ñeø n huyø n h quang troø n 16mm

TC-S FSD Ñeø n huyø n h quang compact (1U)

TC-SEL FSDH Ñeø n huyø n h quang compact (1U) coù ballast ñieä n töû ñeá n 80W

TC-L FSD Ñeø n huyø n h quang compact (1U) ñeá n 36W

TC-D FSQ Ñeø n huyø n h quang compact (2U)

TC-DEL FSQH Ñeø n huyø n h quang compact (2U) coù ballast ñieä n töû

TC-T FSM Ñeø n huyø n h quang compact (3U) ñeá n 36W

TC-TEL FSM H Ñeø n huyø n h quang compact (3U) coù ballast ñieä n töû ñeá n 120W

TC-DD FSS Ñeø n huyø n h quang compact (2D)

LMG-lHf FSS Ñeø n caû m öù n g (Philips loaï i QL)

HIT-DE MD Ñeø n metal halide, boù n g truï hai ñaà u ñuoâ i

HIT-DE-CE MT Ñeø n metal halide 2 ñaà u ñuoâ i vôù i boä ñoát ceramic

HIT MT Ñeø n metal halide, boù n g truï 1 ñaà u ñuoâ i

HIE ME Ñeø n metal halide, boù n g baà u 1 ñaà u ñuoâ i

111
HIE-C E ME Ñeø n metal halide 1 ñaà u ñuoâ i vôù i boä ñoát ceramic

HME QE Ñeø n thuû y ngaâ n cao aù p

HSE SE Ñeø n sodium cao aù p , boù n g baà u 1 ñaà u ñuoâ i

HSE-I SE/I Ñeø n sodium cao aù p , boù n g baà u 1 ñaà u ñuoâ i, boä moà i beâ n trong

HST ST Ñeø n sodium cao aù p , boù n g truï 1 ñaà u ñuoâ i

HSE-M F SE Ñeø n sodium cao aù p , boù n g baà u 1 ñaà u ñuoâ i

HST-M F ST Ñeø n sodium cao aù p , boù n g truï 1 ñaà u ñuoâ i

HSE-CR I SEM Ñeø n sodium cao aù p , boù n g baà u 1 ñaà u ñuoâ i, taê n g cöôø n g quang thoâ n g

HST-CR I STH Ñeø n sodium cao aù p , boù n g truï 1 ñaà u ñuoâ i, taê n g cöôø n g quang thoâ n g

HST STH Sodium c.aù p , boù n g baà u 1 ñaà u ñuoâ i, caû i thieä n CRI, (Philips SON Comfo rt Protype)

HST STH Sodium c.aù p , boù n g truï 1 ñaà u ñuoâ i, caû i thieä n CRI, (Philips SON-T Co mfo rt Protype)

HST-DE SD Sodium c.aù p , boù n g truï 2 ñaà u ñuoâ i, CRI cao (Philips SDW-T, Iwasaki NHT-SDX)

LST LS Ñeø n sodium thaá p aù p , boù n g truï 1 ñaà u ñuoâ i .

(Baûng maõ so saùnh vôùi moâ taû baèng tieáng Anh)

LBS (ZVEI) ILCOS Description

A IA General pu rpose incandescent lamp

R IRR Reflector lamps

QT HSG Halogen incandescent lamps

QT-DE HDG Halogen incandescent lamps, linear double-ended

QPAR HA Halogen incandescent lamps for mains voltage with re flector

QR HAG / HM G Low voltage halogen incandescent lamps with reflector

QR-CBC HRG Low volt. halogen incand. lamp with dichroic reflector and glass cover

T16 FDH Fluorescent lamps 16 mm

T26 FD Fluorescent lamps 26 mm

T16-R FSC Circular fluorescent lamp s 16mm

TC-S FSD Compact fluorescent lamps (1 tube)

TC-SEL FSDH Compact fluorescent lamps (1 tube) for electronic ballast up to 80W

112
TC-L FSD Compact fluorescent lamps (1 tube) up to 36W

TC-D FSQ Compact fluorescent lamps (2 tubes)

TC-DEL FSQH Compact fluorescent lamps (2 tubes) for electronic ballast

TC-T FSM Compact fluorescent lamps (3 tubes) up to 36 W

TC-TEL FSM H Compact fluorescent lamps (3 tubes) for electronic ballast up to 120W

TC-DD FSS Compact fluorescent lamps (double D)

LMG-lHf FSS Induction lamps (Philips QL type)

HIT-DE MD Double ended tubular metal h alide lamp

HIT-DE-CE MT Double ended tubular metal h alide lamp with ceramic burner

HIT MT Single ended tubular metal h alide lamp

HIE ME Single ended elliptical metal halide lamp

HIE-C E ME Single ended elliptical metal halide lamp with ceramic bu rner

HME QE High pressu re me rcury discharge lamp

HSE SE Single ended elliptical high pressure sodium l amp

HSE-I SE/I Single ended elliptical high pressure sodium l amp with internal ignitor

HST ST Single ended tubular high pressure sodium lamp

HSE-M F SE Single ended elliptical high pressure sodium l amp, increased light output

(MF = more luminous flux)

HST-M F ST Single ended tubular high pressure sodium lamp , increased light output

HSE-CR I SEM Single ended elliptical high pressure sodium l amp imp roved CRI

(Philips SON Comfort Pro type)

HST-CR I STH Single ended tubular high pressure sodium lamp improved CRI

(Philips SON-T Co mfo rt Pro type)

HST STH Single ended tubular high pressure sodium lamp with high CRI

(e.g. Philips SDW-T, Iwasaki NHT-SDX)

HST-DE SD Double ended tubular high pressure sodium lamp

LST LS Single ended tubular low pre ssure sodium lamp

113
III. ÑAËC TÍNH CAÙC ÑEØN THOÂNG DUÏNG:
U U

114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
 IV. CAÙC MAÏCH ÑIEÀU KHIEÅN ÑEØN:
U U

1. Vaán ñeà tieát kieäm naêng löôïng:

U U

Naê ng löôïn g ñieä n tieâu thuï trong moä t boä ñeøn laø do boùn g ñeøn vaø boä ñieàu khieå n (control gear). Neáu
choù a ñeøn ñöôïc caû i thieän ñieàu kieän nhieä t ñoä , thì naê ng löôïn g ñieä n tieâu thuï coù theå giaû m moä t phaàn .

Ngöôø i ta coø n thaáy neá u caû i tieán ballast cuû a boä ñeø n thì naên g löôï ng hao phí tieá t kieä m ñöôïc khaù nhieà u.

Chæ soá hieä u quaû naê ng löôïn g EEI (energy efficient index) phaâ n loaï i caùc ballast ñeø n huyø nh quang
thaø nh 7 haï ng vaø ñöôï c caùc nhaø saûn xuaá t ghi nhaõn cho caùc ballast:

Haïng Ballast

A1 Ballast ñieän töû coù dimmer

A2 Ballast ñieän töû giaû m toån hao

A3 Ballast ñieän töû

B1 Ballast töø , toå n hao raá t thaáp

B2 Ballast töø , toå n hao thaá p

C Ballast töø , toå n hao ñaù ng keå (ballast quy öôù c), caá m baù n töø 21/11/2005

D Ballast töø , toå n hao raá t cao (ballast quy öôùc), caá m baùn töø 21/5/2002.

2. Caùc phuï tuøng cuûa boä ñieàu khieån ñeøn:

U U

a. Ballast:
U U

Ballast laø boä phaän chính cuû a boä ñieàu khieå n trong moä t boä ñeø n phoù ng ñieän hay ñeø n huyø nh quang.
Trong ballast coù toå hôïp caù c cuoän caû m, tuï ñieän , vaø ñieä n trôû , nhaèm haï n doø ng qua boù ng ñeø n . Ballast
coøn laøm caù c nhieäm vuï : taï o ñieä n aùp khôû i ñoä ng, doø ng ñieän nung ñeø n, giaû m hieä u öùn g hoaï t nghieä m,
caû i thieän heä soá coâng suaá t, trieä t nhieã u voâ tuyeán , caû i thieän khôû i ñoä ng nguoä i.

b. Boä moà i:
U U

Boä moà i laø khí cuï khôû i ñoä ng, taï o caù c xung ñieän aù p ñeå khôû i ñoä ng ñeø n phoùn g ñieän . Moä t boä moà i quy
öôùc (ñôø i cuõ ) khoân g coù cô caáu baûo veä . Nghóa laø neáu boùn g ñeøn hay maï ch coù vaá n ñeà , khoân g khôû i
ñoän g ñöôï c, thì boä moà i seõ cöù moà i maõ i cho ñeán khi naøo coù ngöôø i taé t ñeøn hoaëc ballast bò hoû ng. Boä
moà i ñôø i môù i coù moä t cô caá u baûo veä laø moä t boä kieåm soaù t chu kyø (anti-cycling control), giuù p ngaé t boä

moà i neá u ñeøn khoân g khôû i ñoän g ñöôïc. Vôù i ñeøn metal halide, thôø i gian naø y côõ 15 phuù t, vôù i ñeøn
sodium cao aù p côõ 5 phuù t.
127
 c. Taé c-te (starter): coøn goï i laø con moà i, duøn g trong ñeø n huyøn h quang thoân g duïn g, giuù p khôû i
U U

taï o moä t xung ñieän aùp qua boù ng ñeø n .

3. Caùc maïch ñeøn:

U U

a. M aï ch ñeø n metal halide vaø sodium cao aù p :

U

Boä moà i noá i tieáp , boù ng

ñeøn ñöôïc maé c giöõ a boä
moà i vaø trung tính.

b. M aï ch ñeø n sodium thaá p aù p:

U U

Boä moà i ñöôï c maéc

song song vôù i boùn g
ñeøn .

c. M aï ch ñeø n huyø nh quang:

U U

• M aï ch ballast töø:
U U

Boùn g ñeø n ñöôï c maé c noá i

tieá p vôù i ballast. Toaøn
maï ch ñöôï c maéc song
song vôù i tuï ñieän ñeå caû i
thieän hscs. Khi khôû i ñoäng
starter noá i tieá p ñeå nung
hai tim ñeøn hai ñaà u ñeø n,
roà i nhaû ra taï o xung ñieän
aù p moà i ñeøn .

128
 • M aï ch ballast ñieä n töû:
U U

Khoâ ng coù starter cuõ ng

khoâ ng coù tuï buø . Maéc
ñeøn theo sô ñoà ghi treâ n
ballast. Neá u ballast coù
chöù c naên g dimmer, coù
theâm nhöõn g daây ñieàu
khieå n.

d. M aï ch ñeø n khaå n caáp (emergency light):

U U

Xem maïch ñieä n moä t boä ñeøn chieáu saùn g khaå n caáp , thuoäc loaï i duy trì (maintained). Maï ch ñeø n coù
theâm hai thaøn h phaà n : moä t boä ñoå i ñieä n (inverter) vaø moä t boä pin thöù caá p (coù theå naïp ñöôïc). Khi vaä n
haø nh bình thöôø ng, ñeø n ñöôï c vaän haø nh vôù i nguoàn chính, cung caáp xuyeâ n qua boä ñoå i ñieän . Khi
nguoàn chính bò maá t, ñeø n ñöôï c vaän haø nh töø boä ñoå i ñieä n, nhaän naê ng löôïng töø boä pin. Trong moä t boä
ñeøn nhieàu boùn g ñeøn , coù theå chæ coù moä t boùn g laø m nhieäm vuï khaån caá p ñöôï c noá i daâ y qua boä ñoå i
ñieän , caù c boùn g khaù c noá i daây bình thöôøn g.

V. LOAÏI ÑEØN CHO CAÙC KHOÂNG GIAN VAØ HOAÏT ÑOÄNG:

U U

Ñeå chieáu saù ng kinh teá , caù c chuyeân gia cho raè ng moä t möù c ñoä roï i yeâu caà u phaû i keøm theo loaï i ñeøn
phuø hôï p , thì thieá t keá chieáu saù ng laø m vieä c seõ ñöôïc taên g cöôøn g chaá t löôïn g caû veà naên g suaá t thò giaù c
vaø tieä n nghi thò giaù c:
129
Khoâ ng gian, hoaï t ñoä ng Ñoä roï i min khuyeá n nghò Nguoà n saù ng
E(lx)

Vaê n phoø n g 300 T, TC

Vaê n phoø n g nhieà u ngöôø i 500 T

Vaê n phoø n g môû (ít töôø n g ngaê n ) 750 T,TC

Xöôû n g veõ 750 T,TC

Xöû lyù döõ lieä u 500 T,TC

CAD 200/500 A,QT,T,TC

Phoø n g ñieä n 200 TC

Haø n h lang 50 TC

Caà u thang 100 T,TC

Caê n g-tin 200 A, QT,QT-LV,TC

Nhaø taé m , veä sinh 100 T,TC

Khu vöï c thöông maï i 300 QT,QT-LV,T,TC,HST,HSE,HIT

Cöû a haø n g baù ch hoù a 300 QT,QT-LV,T,TC,HST,HSE,HIT

Quaà y thu tieà n 500 T,TC

Sieâ u thò 500 T,HIT

Tieá p taâ n 200 A,QT, QT-LV,TC

Nhaø haø n g (aê n ) 200 A,PAR ,R,QT,QT-LV,TC

Ca-pheâ , bistro 200 A,PAR ,R,QT,QT-LV,TC

Haø n g aê n töï choï n 300 T,TC

Beá p caê n g-tin 500 T

Baû o taø n g, trieå n laõ m myõ thuaä t 200 A,PAR ,R,QT,QT-LV,TC

Trieå n laõ m 300 PAR ,R,QT,QT-LV,T,TC,HST,HSE,HIT

Saû n h hoä i chôï thöông maï i 300 T,HME,HIT

Thö vieä n , thö vieä n media 300 T,TC

Phoø n g ñoï c 500 T,TC

130
Theå duï c, tranh taø i 400 T,HME,HIE,HIT

Theå duï c, huaá n luyeä n 200 T,HME,HIE,HIT

Phoø n g thí nghieä m 500 T

Thaã m myõ vieä n 750 QT,QT-LV,T,TC

Tieä m uoá n toù c 500 T,TC

Beä n h vieä n , phoø ng beä nh

- Chieá u saù n g moâ i tröôø ng, 100 T,TC

- Chieá u saù n g ñeå ñoï c, 200 A,QT-LV,T,TC

- Chieá u saù n g ñeå khaù m 300 QT,T,TC

Beä n h vieä n , phoø ng khaù m 500 T

Tieá p taâ n , haø n h lang 100 QT,T,TC

Khu vöï c löu thoâ ng 200 QT,T,TC

Phoø n g hoï c 300/500 T,TC

Phoø n g hoï c lôù n 750 T,TC

Ñaï i saû n h cuû a tröôø n g Ñaï i hoï c 500 T,TC

Phoø n g hoï a só 500 T,TC

Phoø n g thí nghieä m 500 T,TC

Ñaï i giaû n g ñöôø n g, thính phoø n g 500 QT,T,TC

Khoâ n g gian ña chöù c naê n g 300 QT,T,TC

Saû n h hoø a nhaï c, saâ n khaá u, leã hoä i 300 A,PAR ,R,QT

Saâ n khaá u hoø a nhaï c 750 PAR ,R,QT

Phoø n g hoï p 300 A,QT,TC

Nhaø thôø 200 A,PAR ,R,QT

131
 VI. CHOÙA ÑEØN DUØNG CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG:
U

1. Ray ñeøn (light tracks):

U

Ray ñeøn giuùp cho caù c thieá t keá chieáu saù ng linh ñoä ng
hôn, vì ngöôø i ta coù theå thay ñeøn hoaëc thay ñoå i vò trí
cuû a ñeø n deã daøn g. Choá t caø i treân choù a ñeø n thöï c hieä n
caû keá t noá i ñieä n vaø cô giöõ a ñeøn vôù i ray. Ray ñeø n coù
theå duøn g cho caù c loaï i ñeø n chieá u ñieå m, ñeøn pha, ñeø n
queù t töôøn g. Coù caû loaï i ray laé p aâ m traà n. Duøn g ray ña
pha cho pheù p ñieàu khieå n nhieàu maï ch ñeø n ñoà ng thôø i.

Coâng trình duøng ñeøn ray : Teattri

Ravintola, Helsinki- Phoøng chöng
baøy Christie, New York- Caffe
Caras Gourmet Kranzlereck, Berlin-
Nhaø rieâng Kayser, Neuenrade (aûnh
cuûa ERCO).

2. Ñeøn chieáu ñieåm (spotlights):

U U

Ñeøn chieá u ñieå m cho pheùp thay ñoå i vò trí laé p ñeøn vaø goù c xoay cuû a
ñeøn , ñöôïc cheá taï o vôù i nhieà u goùc tia chieá u töø raá t heïp ñeá n heï p, vaø
phaân boá cöôø ng ñoä saùn g khaù c nhau. Ngöôø i ta choïn ñeøn chieá u ñieåm
theo nhieä t ñoä maøu, ñoä choù i, cöôøn g ñoä saù ng, vaø tuoå i thoï . Goù c tia
chieá u ñöôï c xaù c ñònh do boä phaûn xaï . Goùc baû o veä cuû a ñeø n giuù p haïn
cheá choù i loù a vaø taên g tieän nghi thò giaùc. Ñeøn coù theå ñieà u chænh caû chieà u xoay vaø ngieân g. Caùc phuï
tuø ng cuû a ñeøn goàm thaá u kính, boä loïc, boä che choù i loù a.

132
Ñeøn chieáu ñieåm (spotlights) coù tia chieáu töø raá t heïp (khoaû ng 10o) ñeán heï p (khoaûn g 30o), ñoá i xöù ng
troø n xoay, duø ng ñeå chieá u saùn g ñieå m nhaá n (accent lighting).

Ñeøn chieáu vieàn (contour spotlights) coù thaá u kính vôù i goùc tia chieá u thay ñoå i, ñeå chieá u saùn g phoùn g
aû n h (projection lighting) leân töôøn g hoaë c maøn aûn h.

Ñeøn chieá u ñieå m ñöôï c öùn g duïn g cho: baû o taø ng, trieån laõ m,
phoø ng tranh ngheä thuaä t, chöng baøy saû n phaå m, khu vöï c trình
dieãn vaø trình chieáu. Ñeøn chieá u ñieå m raá t thích nghi khi thay
ñoå i coân g vieä c. Tia heï p cuû a ñeø n coù theå chieá u saù ng moä t dieän
tích nhoû töø xa. Ngöôï c laï i, ñeøn vôù i goùc phaân boá roä ng cho pheù p
chieá u saùn g moä t khu vöïc roä ng maø chæ duø ng moä t ñeøn . Gobos,
thaá u kính
vaø taám
loï c laø caù c
phuï tuøn g
laø m taê ng
hieäu quaû
söû duï ng ñeø n .

Coâng trình aùp duïng ñeøn chieáu ñieåm: Nhaø baùn

ñaáu giaù Christie’s, New York (aûnh cuûa
ERCO).

133
3. Ñeøn pha (floodlights):
U U

Ñeøn pha coù ñaë c tính tia chieáu töø heï p ñeá n roä ng, thöôøn g ñöôïc cheá taïo vôù i IDC ñoá i xöù ng. Tieâ u chí ñeå
choï n ñeøn pha laø : maàu, ñoä saùn g, tuoå i thoï , hieä u suaá t, ñoä ñoàn g ñeà u cöôø ng ñoä saùn g: . Coù theå toá i öu boä
phaûn xaï ñeå coù ñoä roï i ñeàu, laøm dòu ñöôøn g bieâ n , hoaë c taê ng tyû suaá t quang thoân g ngoõ ra.

Ñeøn pha ñöôïc öù ng duï ng cho: theå thao, baûo taøn g, trieå n laõ m, hoä i chôï thöông maï i, khu vöïc baù n haø ng,
khu vöïc trình dieãn . Neâ n choïn hình thöù c caùc boä ñeøn vaø caù ch boá trí sao cho haø i hoø a vôù i kieá n truù c.

Coâng trình aùp duïng ñeøn pha :

Passeig de Gracia, Barcelona (aûnh cuûa

ERCO).

4. Ñeøn queùt töôøng (wallwashers) :

U U

Ñeøn queù t töôø ng coù ñaëc tính tia chieá u roä ng,
phaân boá cöôø ng ñoä saùn g baá t ñoá i xöù ng. Ngöôø i
ta choï n ñeøn theo maøu, ñoä saù ng, tuoå i thoï , ñoä
ñoàn g ñeàu cöôø ng ñoä saù ng. Coù theå choï n boä phaû n
xaï toá i öu ñeå cho ñoàn g deàu ñoä roï i, ñöôøn g bieâ n
dòu, vaø tyû suaá t quang thoân g ngoõ ra cao.

Coù nhieàu loaï i ñeøn queù t töôø ng :

134
Ñeøn chieáu ñieåm queùt töôøng (wallwashers spotlights) coù phaâ n boá cöôøn g ñoä saù ng baá t ñoá i xöùn g
nhaèm muïc ñích cho ñoä roï i ñeà u treân töôø ng. Caùc boä ñeøn queù t töôø ng laép ray cho pheù p ñieà u chænh
khoaû ng caù ch caù c ñeøn theo yù muoá n .

Ñeøn chieáu ñieåm queùt töôøng, nghieâng ñöôïc (spotlight wallwashers, tiltable) ñeøn chieáu ñieåm naø y
ñöôï c gaén theâ m boä queù t töôø ng ñeå coù phaâ n boá baá t ñoá i xöùn g.

Ñeøn queùt (washlights) ñeøn naøy coù phaâ n boá baá t ñoá i xöù ng nhaèn taïo ra ñoä roï i ñeàu treân töôøn g. Coù
theå gaén theâ m cho noù moä t phuï kieän downlight ñeå chieáu neàn cho ñoä roï i ñeàu.

135
Ñeøn queùt töôøng löôõng tieâu (double-focus wallwashers) ñeø n naøy coù phaân boá baá t ñoá i xöù ng, cho
ñoä roï i treâ n töôø ng vôù i heä soá ñoàn g ñeàu taên g cöôøn g. Naé p che cuû a noù taê ng goùc baû o veä cuû a ñeø n vaø
ngaên tia choù i.

Ñeøn queùt töôøng coù thaáu kính (lens wallwashers) ñeøn naø y coù phaâ n boá baá t ñoá i xöù ng. Thaá u kính
duøn g ñeå môû roän g goù c tia chieáu.

Ñeøn queùt töôøng (wallwashers) ñeøn naø y cho phaâ n boá baá t ñoá i xöùn g.

136
Ñeøn chieáu bieân (perimeter luminaires) ñeø n naøy coù boä phaû n xaï cho cho IDC baá t ñoá i xöùn g, với
bóng đèn dài neâ n cho ñoä roï i raá t ñeàu treâ n töôøn g.

Khoaû ng caù ch töø töôøn g ñeán ñeøn queù t töôø ng (khoaû ng offset)
khoâ ng neâ n nhoû hôn 1/3 ñoä cao töôøn g, töông öù ng vôù i moä t
goùc min baèn g 20o. Tyû leä toá i öu giöõ a khoaûn g offset vaø
khoaû ng caù ch ñeø n laø 1:1. Ñeå khoâ ng phuï thuoäc vaø o ñoä cao
thöïc teá cuû a phoø ng vaø khoaû ng offset, ngöôø i ta coù theå duøn g
caù c ñeø n chieáu ñieå m coù theå quay nghieâ ng laép ôû phaà n döôù i
cuû a töôø ng.

Queù t töôøn g laø moä t thaøn h phaà n quan troïn g cuû a chieá u saùn g
kieán truù c, ñeå theâ m söï nhaán maï nh vaøo caù c khu vöï c cuû a
phoø ng, vaø giuù p ñoä roï i ñöùn g cao hôn taï i caùc beà maë t ñöùn g vaø
töôøn g cuû a nhaø baû o taø ng, trieå n laõ m, quaø y hoä i chôï , thính
phoø ng, saû nh dinh thöï, saûn h cöû a haøn g baùch hoù a, khu thöông
maï i, khu trình dieãn . Nhöõn g choù a ñeø n laé p treân beà maë t coù taù c
duïn g neâu ñaë c ñieå m khoâ ng gian, coù hình daùn g vaø caù ch xaé p
ñaë t phuø hôï p vôù i kieán truùc.

Coâng trình aùp duïng ñeøn queùt töôøng: Baûo taøng Anh,London – Nhaø löôõi lieàm, Wiltshire -
Mediathek, Tröôøng Cao ñaúng Aâm nhaïc Sendai- Weimar (aûnh cuûa ERCO).

5. Keát caáu saùng (light structures) :

U U

Keá t caáu saùn g laø nhöõn g choù a ñeøn ñaë c bieä t cho pheù p khaû naê ng gaén theâm vaø o caùc choù a ñeøn di ñoäng,
baè ng caù ch duø ng ray hay oå caé m. Keá t caá u saùn g thöôøn g goà m nhöõ ng thaø nh phaàn hình truï hoaëc daï ng
137
pa-nen treo döôù i traà n . Thoâ ng duï ng nhaá t laø caù c keá t caá u saùn g gaén saün caù c ñeøn daø i chieá u saùn g tröïc
tieá p vaø giaùn tieá p phaû n xaï vôù i traà n . Caù c thaøn h phaà n keá t caáu saùn g coù theå gaé n saün nhöõ ng ñeø n chieáu
ñieåm (spotlight) hay choù a ñeø n ñònh höôùn g (directional luminaires) ñeå chieá u saùn g ñieå m nhaá n
(accent lighting).

Keát caáu saùng vôùi choùa ñeøn tröïc tieáp (Luminaires Direct Light structures) cho aù nh saùng chieá u
xuoá ng ñoá i xöùn g truï c.

Keát caáu saùng vôùi choùa ñeøn giaùn tieáp (Luminaires Indirect Light structures) cho aù nh saù ng
chieá u leân ñoá i xöùn g truïc.

Keát caáu saùng vôùi choùa ñeøn tröïc tieáp / giaùn tieáp (Luminaires Direct / Indirect Light
structures) cho aù nh saùn g chieáu leân vaø chieá u xuoá ng ñoá i xöùn g truïc.

138
Keát caáu saùng vôùi choùa ñeøn queùt töôøng (Luminaires Wallwashing Light structures) ñeå chieá u
saù n g queù t töôøn g, coù IDC baá t ñoá i xöùn g taï o neân ñoä roï i ñeàu treâ n maë t töôøn g.

Khoaû ng offset töø töôø ng (a) neâ n choïn baè ng ½ khoaûn g

caù ch ñeøn (b).

Khoaû ng caù ch ñeøn (b) giöõ a 2 keá t caá u saù ng neâ n choïn
baè ng ñoä cao treo ñeø n tính ñeán mplv.

Khoaû ng caù ch ñeán traàn phuï thuoäc vaø o heä soá ñoàn g ñeàu
yeâu caà u cuû a ñoä roï i traàn . Vôù i choù a ñeøn giaù n tieáp , neâ n
choï n khoaû ng naø y ít nhaá t baè ng 0,8m

Caù c keá t caáu saù ng ñöôï c aùp duïn g cho: chieáu saùn g chung
trong vaên phoøn g, phoø ng khaùm vaø ñieà u trò y khoa, chieá u
saù n g caùc khu vöï c ñi boä, chieá u saùn g ñieå m nhaá n vaø
chieá u saùn g queù t töôø ng, phoá i hôïp vôù i caùc choù a ñeøn
chieá u ñieå m, ñeøn pha vaø ñeø n queù t töôøn g.

Caùc coâng trình aùp duïng keát caáu saùng:

Reichstag, Berlin - Tröôøng trung hoïc
Xaverian Brothers, Westwood MA- Toøa
nhaø chính quyeàn ñòa phöông, Berlin-
Vieän baûo taøng Thöôïng Haûi (aûnh cuûa
ERCO).

139
 6. Ñeøn chieáu xuoáng (downlights):
U U

Ñeøn chieá u xuoá ng cho moä t chuøm tia chieá u xuoán g theo moä t
goùc thaú ng goù c hoaë c moä t goùc chænh theo yeâ u caàu. Ñeøn chieá u
xuoá ng coù caù c loaï i tia heï p , tia roän g, phaân boá ñoá i xöù ng vaø baá t
ñoá i xöùn g. Caù c tieâu chí ñeå choïn ñeøn chieá u xuoá ng: maø u, tuoå i
thoï , hieäu suaá t, cöôøn g ñoä saù ng, goù c chieáu, goù c baûo veä , tyû suaá t
quang thoâ ng ngoõ ra.

Vôù i downlight coù boä phaûn xaï kieåu Darklight, goùc baû o veä cuû a
boùn g ñeøn baè ng goù c baûo veä cuû a choù a ñeø n. Choù a ñeøn naø y cho
chuø m tia roän g nhaá t coù theå ñoàn g thôø i toá i öu tyû suaá t quang
thoân g ngoõ ra. Duø ng moä t chuïp taùn xaï giuù p laøm giaû m ñoä choù i
cuû a boä ñeø n vaø taê ng tieä n nghi thò giaù c.

Ñeøn chieáu xuoáng löôõng tieâu (double-focus downlights) coù moä t chuø m tia chieáu ñoá i xöùn g troøn
xoay, chieá u thaún g xuoán g döôù i. Noù coù moä t boä phaûn xaï hình daïng ñaë c bieä t, cho pheù p phaù t ra moä t
quang thoâ ng cao, duø laø loå traà n khoeù t nhoû .

140
Ñeøn chieáu xuoáng thoâng duïng (general downlights) cho tia chieáu xuoán g ñoá i xöù ng troø n xoay,
chieá u thaún g xuoá ng mplv.

Ñeøn chieáu queùt (washlights) cho chuø m tia baá t ñoá i xöùn g, chieá u xuoán g vaø chieá u vaøo töôøn g. Loaï i
ñaë c bieä t goï i laø ñeø n queù t keùp (double washlights) queù t moä t luù c hai töôø ng ñoá i dieä n vaø ñeøn queù t goù c
(corner washlights) ñeå chieá u queù t goùc phoø ng.

Ñeøn queùt töôøng löôõng tieâu (double-focus wallwashers) cho chuøm tia baá t ñoá i xöù ng vaø tröïc tieá p
vaø o maë t ñöù ng cuû a töôøn g, cho ñoä roï i ñeà u treân maë t töôøn g. Loaï i ñeøn naø y, ñöôï c gaén moä t phuï tuøn g
ñaë c bieä t, goï i laø ñoaï n queù t töôø ng beâ n trong (internal wallwasher segment), laø moä t coân g ngheä phaû n
xaï , laøm cho boùn g ñeøn ñöôï c daá u khuaá t, khoâ ng gaâ y choù i cho ngöôø i quan saù t ôû moï i goù c nhìn.

141
Ñeøn queùt töôøng coù thaáu kính (lens wallwashers) cho chuøm tia saùn g baá t ñoá i xöù ng chieá u vaø o maë t
ñöùn g cuû a töôø ng, giuù p cho ñoä roï i ñeàu treân töôøn g. Ñeøn coù heä thoá ng phaûn xaï vôù i thaáu kính ñaë c bieä t,
boä phaûn xaï Darklight, neân ngöôø i coù theå nhìn thaún g vaø o ñeø n töø beân döôù i maø khoân g bò choù i loù a.

Ñeøn queùt töôøng (wallwashers) coù IDC baá t ñoá i xöùn g, chieáu vaø o maë t phaú ng ñöù ng, cho ñoä roï i ñöùn g
ñoàn g ñeàu.

Ñeøn chieáu xuoáng ñònh höôùng (directional downlights) ñöôïc duøn g ñeå neâ u baä t nhöõ ng ñoá i töôïn g
hay nhöõn g vuø ng rieân g bieä t vôù i moä t chuø m tia heïp hoaëc trung bình. Noù keá t hôïp lôï i ñieåm cuû a moä t
ñeøn chieáu xuoá ng vôù i söï linh ñoä ng cuû a moä t ñeø n chieáu ñieåm ñònh höôù ng. Ñeø n coù theå xoay 360o vaø
nghieân g 20o. Nhôø coù boä phaû n xaï Darklight, goù c baûo veä cuû a choù a ñeø n khoâ ng ñoå i theo moï i höôùn g.

142
Choùa ñeøn ñònh höôùng (directional luminaires) duø ng ñeå laø m noå i baä t nhöõn g ñoá i töôïn g hay nhöõ ng
vuøn g rieâ ng bieä t vôù i chuø m tia chieáu heï p hoaë c trung bình.

• Saép ñaët ñeøn cho chieáu xuoáng:

Khoaû ng offset töø töôø ng neâ n choïn baè ng ½ khoaûn g caùch ñeøn ñeå
ñaï t ñöôï c ñuû ñoä saù ng treâ n töôø ng. Khoû ang cacù h ñeø n (d) khoân g
neân vöôï t qua ñoä cao laé p ñaë t (h) vôù i tyû leä 1,5:1 ñeå coù ñoä roï i
ñeàu treân mplv. Ñoä ñoà ng ñeà u toá i öu ñaï t ñöôï c khi d=h.

Ñeå coù nhöõn g voàn g saù ng (light scollop) ñoá i xöùn g ôû goùc phoøn g,
moä t downlight phaû i ñöôï c ñaë t ôû vò trí ñuù ng 45o töø goù c.

d- Saép xeáp cho ñeøn chieáu töôøng:

Khoaû ng offset töø töôø ng ít nhaá t phaû i baè ng 1/3 ñoä cao cuû a phoø ng,
töông öùn g vôù i goù c chöøn g 20o theo hình veõ.

Ñoä ñoàn g ñeà u toá i öu ñaï t ñöôï c khi khoaû ng caù nh ñeø n baèn g
khoaû ng caù ch offset töø töôø ng, vaø khoâng neân gaá p röôõ i khoaûn g
caù ch naø y.

Ñoä ñoàn g ñeà u chæ coù theå ñaï t toá i öu khi soá ñeø n toá i thieå u laø 3 ñeøn .
Vò trí ñeø n goùc phoø ng phaû i naè m treân ñöôø ng 45o töø goù c.

143
Ñeøn chieá u xuoá ng laø coâ ng cuï phoå bieán ñeå thöïc hieän chieáu saùn g chöù c naên g, chieáu saù ng kieán truù c, vaø
chieá u saùn g ñieå m nhaá n . Ñeøn chieá u xuoán g aâ m traà n (recessed downlights) laø moä t chi tieá t kieán truù c
daá u kín, trong khi ñeøn chieá u xuoá ng laép noå i (surface-mounted downlights) vaø ñeø n chieáu xuoán g loaï i
treo (pendant
downlights) laï i taùc duï ng
nhö moä t phong caù ch
cuû a caên phoøn g. Hình
daï ng vaø caù ch xeá p ñaë t
caù c ñeø n chieáu xuoán g
cuõn g neân phuø hôï p vôù i
kieán truù c.

Coâng trình aùp duïng

ñeøn chieáu xuoáng: Baûo
taøng Haøng haûi Osaka
(aûnh cuûa ERCO)

7. Ñeøn baøn (task lights):

U U

Ñeøn baø n (task lights) phaù t aùn h saùn g xuoán g döôù i, leâ n mplv.
Coù loaï i tia chieá u heïp vaø tia chieá u roän g. Tieâ u chí quan troïn g
ñeå choï n ñeø n : coù theå xoay vaø nghieân g, ít choù i, tuoå i thoï , hieä u
suaá t, cöôøn g ñoä saù ng. Ñeø n baøn duø ng thích hôï p cho traï m laøm
vieäc (maù y vi tính).

Projects:Vaên phoøng Kieán truùc,

Stockholm (aûnh cuûa ERCO).

144
 8. Choùa ñeøn laép töôøng (wallmounted luminaire) :
U U

Choù a ñeøn laép töôøn g ñöôï c goï i teâ n theo kieå u laé p ,
maø khoâ ng theo ñaë c tính quang cuû a noù . Nhieàu loaï i
ñeøn vôù i IDC khaù c nhau, nhö ñeø n tia heïp , tia roä ng,
ñoá i xöùn g, baá t ñoá i xöù ng, vaø nhieàu höôù ng chieáu
khaùc nhau. Tieâ u chí choïn ñeø n : maøu, tuoå i thoï ,
hieäu suaá t, cöôøn g ñoä saù ng. Goù c tia chieáu ñöôï c xaùc
ñònh vôù i boä phaûn xaï . Goù c baûo veä haï n cheá choù i
loù a vaø gia taê ng tieä n nghi thò giaù c. Tyû suaá t quang
thoân g ngoõ ra ñöôï c taê ng cöôøn g nhôø coân g ngheä cuû a
boä phaûn xaï .

Ñeøn queùt traàn (ceiling washlights) coù IDC baá t ñoá i xöù ng, chieáu chuø m saùn g leân maë t phaún g ngang
cuû a traà n , cho ñoä roï i traàn ñoà ng ñeàu treân dieän tích lôù n. Nhôø boä phaän che goùc caé t (cut-off shield) treâ n
choù a ñeøn , dieä n tích phaà n traà n caàn chieáu saùn g ñöôï c ñieà u chænh xeùn doïc theo truï c cuû a daõ y ñeøn . Chuù
yù Ñeø n chieáu leâ n khaù c vôù i ñeø n queù t traà n do caá u taï o hình hoï c cuû a boä phaûn xaï , IDC khaùc, vaø tyû suaá t
quang thoâ ng ngoõ ra cao hôn.

Ñeøn queùt neàn (floor washlights) coù IDC baá t ñoá i xöù ng, chieáu chuø m saùn g xuoán g maë t ngang neàn .

145
 Ñeøn queù t traàn phaû i laé p cao hôn taà m maé t.Khoaû ng caù ch
ñeán traàn phuï thuoäc vaø o ñoä ñoà ng ñeà u caàn thieá t, ít nhaá t
laø 0,8m.

Ñeøn queù t neà n laé p ôû gaà n choã ngöôø i ngoà i, phaû i ñaë t thaá p
hôn taà m maé t (1,2m), thöôøn g cho ôû 0,8m caù ch neàn .

Ñeøn queù t traàn vaø queù t neà n ñöôï c aù p duïn g chieáu saùn g:
nhaø thôø , nhaø haù t, baû o taø ng, khu vöï c ñi boä .

Ñeøn aâm traàn vaø aâm neà n laø moä t chi tieá t cuû a kieán truù c,
ngöôïc laï i ñeøn laé p noå i laø moä t phong caù ch coù löï a choï n
cho kieán truù c.

Coâng trình: Citibank,

Paris- Baûo taøng lòch söû,
Barcelona- Khaùch saïn
Hilton, Dubai Creek-
Toøa nhaø Aùnh saùng,
Frankfurt (aûnh cuûa
ERCO).

9. Ñeøn chieáu bieân (perimeter luminaires) :

U U

146
 Ñeøn chieá u bieân laø
choù a ñeøn daø i vôù i tia
chieá u roän g, duøn g ñeå
chieá u ñoä roï i ñeà u treân
caù c maë t phaú ng ñöùn g.
Noù ñöôï c aù p duï ng
nhöõ ng nôi ñeøn huyø nh
quang tuyù p ñöôïc caá y thaún g vaøo trong gioaên g traà n . Coù choù a ñeøn chieá u bieân khoâ ng coù caû boä phaûn
xaï . Tuy nhieân , ñeå cho ñoä roï i cao vaø ñeàu, choù a ñeø n caàn coù boä phaûn xa, vaø ñeøn phaû i laé p vôù i moä t
khoaû ng offset töø töôø ng. Ñoä saùng cuû a ñeø n thaáp . Tieâ u chí ñeå choï n ñeø n chieáu bieâ n laø ñoä ñoàn g ñeà u,
phuï thuoäc vaø o boä phaû n xaï .

Ñeøn khung thaúng (linear

grazing light)

Ñeøn khung thaú ng laø ñeø n

chieá u bieâ n laé p thaún g vaøo ñaàu
töôøn g. Ñoä roï i treân töôøn g
giaû m nhanh vôù i khoaûn g caùch
ñeán ñeø n . Ñeøn aùp duïn g cho:
baû o taø ng, trieå n laõ m, khu vöïc bieãu dieãn , nhaá n maïn h maë t hoâ ng cuû a caùc boä phaän kieán truù c.

Ñeøn chieá u bieân laé p aâ m thöôø ng laø caùc chi tieá t

kieán truù c daáu kín. Caù c boä ñeøn chieá u bieâ n laé p
noå i vôù i boä phaûn xaï thoø ng xuoá ng töø traàn , cho
ñoä roï i töôøn g raá t ñoàn g ñeàu töø traàn xuoán g saø n.

Coâng trình: Reichstag, Berlin- The Tricycle,

London – Nhaø haøng Pacific Rim, Hong
Kong – Quaùn bar thòt nöôùng Polygon,
London(aûnh cuûa ERCO).

147
 10. Ñeøn aâm neàn (recessed floor luminaires):
U U

Ñeøn aâm neà n phoùn g chuø m tia leân treâ n , thöôøn g coù caùc loaï i tia chieáu heï p , tia chieáu roän g, IDC ñoá i
xöùn g vaø baá t ñoá i xöù ng.

Ñeøn chieáu leân (uplights): coù

chuø m tia ñoá i xöù ng chieá u tröïc
tieá p thaún g leân , IDC heïp , ñoá i
xöùn g troø n xoay, duø ng chieá u noå i
baä t (highlighting) caù c ñoá i töôï ng.

Choùa ñeøn ñònh höôùng

(directional luminaires) : duøn g
chieá u saùn g noå i baä t caù c vuø ng
hoaëc ñoá i töôïn g rieân g bieä t, IDC
töø trung bình ñeán heïp , chuøm tia
coù theå chænh nghieâ ng (tiltable).

Ñeøn chieáu leân, khuyeách taùn

(uplight, diffuse) : laø boä ñeø n aâ m
neàn , IDC khuyeách taù n , duøn g
ñaù nh daá u loá i ñi hoaë c nhaá n maïn h
caù c ñöôøn g neù t kieá n truùc. Ñeøn
ñöôï c öù ng duïn g ñeå chieáu saù ng
ñieåm nhaán hay chieáu saùn g pha cho nhaø haù t, khu
vöïc bieå u dieã n , thöông maï i, khu vöï c tieáp taân vaø
saû n h vaø o.

Coâng trình: Deutsche Bank, Tokyo-Burj Al

Arab, Dubai-Burj Al Arab, Dubai- Baûo taøng
Haøng haûi, Osaka (aûnh cuûa ERCO).

148
 11. Ñeøn daãn höôùng (oriention luminaires) :
U U

Ñeøn daã n höôù ng coù theå laø nguoàn quang thoâ ng, nhöng ñoù chæ laø nhieäm vuï phuï . Nhieä m vuï chính cuû a
noù laø ñeø n tín hieäu, taï o chuù yù vaø höôù ng daãn phöông höôùn g. Tieâ u chí ñeå choïn ñeø n : noå i baä t so vôù i
caû nh quan xung quanh.

Choùa ñeøn daãn höôùng taïi choã (Local Orientation

luminaires) coù thaáu kính daïng ñieåm, laép aâm neàn .

Ñeøn queùt neàn (floor washlights) Laé p ôû nhöõ ng

ñieåm treâ n töôø ng, phuïc vuï nhö ñeøn daã n höôù ng cho
maë t phaún g neà n.

Aù p duïn g ñeø n daã n höôùn g cho: ñöôøn g neù t kieá n truùc,

baä c thang boä , khu vöïc haï n cheá , loá i vaø o, lôù i ñi, loá i
thoaù t naïn .

Coâng trình: Cöûa haøng Baùch hoùa Sevens,

Dusseldorf – Khaùch saïn Hilton, Dubai - Instituto
Frances, Barcelona – Khaùch saïn Hilton, Dubai
(aûnh cuûa ERCO)

12. Ñeøn chæ daãn (directive luminaires) :

U U

Ñeøn chæ daãn cho nhöõ ng thoân g tin vaø hieä u leän h roõ
raø n g baèn g hình veõ vaø chöõ . Ñeø n khaån caá p laø moä t ví
duï, chæ ñöôøn g thoaù t naï n trong tröôøn g hôïp khaån
caá p . Tieâu chí choïn ñeøn : noå i baä t, hình daï ng maø u
saé c, phuø hôïp tieâ u chuaån .

Aù p duïn g : chæ ñöôø ng thoaù t naïn , nguoà n ñieä n khaån

149
caá p , khu vöï c y teá, khu veä sinh. Ñeøn chæ daãn phaû i ñöôï c tieá p tuï c saù ng trong tröôøn g hôï p maá t ñieä n
nguoàn chính, vaø nguoàn döï phoø ng chöa kòp thay theá, neân ñeø n chæ daãn thöôøn g coù theâm nguoà n pin.
Chuù yù : caù c ñeøn chæ daã n phaû i tuaâ n theo caùc quy ñònh cuû a ñòa phöông.

Coâng trình: Palazzo della

Ragione, Bergamo - Potsdamer
Platz, Berlin – Baûo taøng Haøng
khoâng Norwegian, Bodo - GIRA,
Radevormwald (aûnh cuûa ERCO).

150
PHUÏ LUÏC A:
U U

CAÙC YEÂU CAÀU ÑAÏT CHUAÅN CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN TRONG

THEO CIE S 008/E-2001 (ISO 8995:2002(E)

Loaïi coâng vieäc hay hoaï t ñoäng trong nhaø Em (lx) UGR L Ra Ghi chuù

1- Caù c khu vöï c chung cuû a toø a nhaø

Saû n h vaø o 100 22 60

Phoø n g khaù ch 200 22 80

Loá i ñi, haø n h lang 100 28 40 Taï i loá i ra vaø loá i vaø o caà n coù
moä t vuø n g chuyeå n tieá p .

Caà u thang, thang maù y 150 25 40

Bôø doá c, cöû a nhaä p (haø n g) 150 25 40

Caê n g - tin 200 22 80

Phoø n g veä sinh 100 22 80

Phoø n g taä p theå hình 300 22 80

Phoø n g giöõ muõ aù o, phoø n g veä sinh, phoø n g taé m, toilet 200 25 80

Phoø n g nhaä n beän h 500 19 80

Phoø n g chaê m soù c y teá 500 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Phoø n g maù y, phoø n g ñieàu khieå n 200 25 60

Phoø n g thö tín, tuû ñieä n 500 19 80

Kho, kho laï n h 100 25 60 200lx neá u luoâ n baä n roä n .

Chuyeå n phaùt , ñoù n g goù i 300 25 60

Traï m kieå m soaù t 150 22 60 200lx neá u luoâ n baä n roä n .

2.Nhaø noâ ng nghieä p

Nhaä p noâ n g phaå m, xöû lyù sau thu hoaï ch 200 25 80

Traï i gia caà m 50 28 40

151
Chuoà n g vaä t beä n h, Chuoà n g ñeû 200 25 80

Chuaå n bò thöù c aê n cho vaä t nuoâ i , laá y söõ a, ñeå noâ n g cuï , 200 25 80
giaë t röû a

3. Loø baù nh

Chuaå n bò, laø m boä t 300 22 80

Hoaø n thieä n , nöôù n g baùn h, trang trí 500 22 80

4. Coâ ng nghieä p laø m xi-maê ng, beâ -toâ ng vaø gaï ch xaâ y

Xaá y 50 28 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u

an toaø n .

Chuaå n bò vaä t lieäu, nung, troä n 200 28 40

Maù y moù c gia coâ n g 300 25 80

Ñuù c thoâ 300 25 80

5. Coâ ng nghieä p gaï ch goá m vaø thuû y tinh

Xaá y 50 28 20

Chuaå n bò vaä t lieäu 300 25 80

Troä n , eù p , laø m men, t raù n g men, nung 300 25 80

Maø i , khaé c, laø m boù n g thuû y tinh, taï o hình chính xaù c, 750 19 80
thieát bò cheá taï o thuû y tinh

Trang t rí 500 19 80

Maø i thuû y tinh quang hoï c, chaï m baè n g tay, laø m caù c 750 16 80
vieä c vôù i vaä t phaå m kích thöôù c trung bình

Coâ n g vieä c chính xaù c, maø i , veõ baè n g tay 1000 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Cheá taï o ñaù quyù toå n g hôï p 1500 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

6.Coâ ng ng hieä p hoù a, nhöï a vaø cao su

Trang bò xöû lyù vaä n haø n h töø xa 50 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u
an toaø n .

Trang bò h aï n cheá can thieä p baè n g tay 150 28 40

Nhöõ n g nôi laø m vieä c thöôø n g xuyeâ n coù ngöôø i trong 300 25 80
trang bò xöû lyù

152
Ño kieå m chính xaù c, phoø n g thí nghieä m 500 19 80

Saû n xuaá t döôï c phaå m 500 22 80

Saû n xuaá t voû ruoä t xe 500 22 80

Kieå m tra maø u saé c 1000 16 90 Tcp ít nhaá t 6500K

Caé t , hoaø n thieä n , vaø kieå m phaå m 750 19 80

7.Coâ ng ng hieä p ñieä n

Saû n xuaá t caù p vaø daâ y ñieä n 300 25 80

Quaá n daâ y:

Cuoä n daâ y kích thöôù c lôù n 300 25 80

Cuoä n daâ y kích thöôù c trung bình 500 22 80

Cuoä n daâ y kích thöôù c nhoû 750 19 80

Taå m cuoä n daâ y 300 25 80

Xi maï 300 25 80

Coâ n g vieä c laé p raù p :

Côõ lôù n , ví duï maù y bieá n aù p 300 25 80

Côõ trung, ví duï tuû ñieä n 500 22 80

Côõ nhoû , ví duï maù y ñieä n thoaï i 750 19 80

Thieá t bò ño löôø n g chính xaù c 1000 16 80

Laé p raù p ñieä n töû , thöû nghieä m, ñieà u chænh 1500 16 80

8.Coâ ng ng hieä p thöï c phaå m

Nhöõ n g nôi laø m vieä c trong xöôõ n g bia, maï ch nha, goà m 200 25 80
röû a, n aï p thuø n g, laø m saï ch, xaø n g, boù c voû , naá u, t rong
xöôû n g soâ -coâ -la, ñöôø n g, xaá y khoâ vaø leâ n men thuoá c laù ,
haà m öû men

Phaâ n loaï i vaø röû a saû n phaå m, xay, troä n , ñoù n g goù i 300 25 80

Nhöõ n g nôi laø m vieä c gieá t moå , xöôû n g saû n xuaá t söõ a, 500 25 80
saø n loï c trong tinh cheá ñöôø ng

Caé t vaø phaâ n loaï i traù i caâ y, rau quaû 300 25 80

153
Cheá taï o nhöõ n g thöï c phaå m naá u saü n , beá p 500 22 80

Cheá taï o xì-gaø vaø thuoá c ñieá u 500 22 80

Kieå m tra ly coá c, chai loï , kieå m tra saû n phaå m, laø m 500 22 80
goï n , phaâ n loaï i , trang trí

Phoø n g thí nghieä m 500 19 80

Kieå m tra maø u saé c 1000 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

9. Xöôû ng ñuù c vaø naá u kim loaï i

Loø haà m 50 28 20

Saø n 100 25 40

Chuaå n bò caù n 200 25 80

Loø caù n 200 25 80

Loø cao, loø troä n 200 25 80

Cöû a loø naá u 200 25 80

Saø n ra theù p 200 25 80

Ñuù c maù y 200 25 80

Ñuù c caù n vaø loõ i 300 25 80

Ñuù c khuoâ n 300 25 80

Taï o khuoâ n 500 22 80

10. Uoá n toù c

Uoá n toù c 500 19 90

11. Cheá taï o kim hoaø n

Laø m vieä c vôù i ñaù quyù 1500 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Cheá taï o kim hoaø n 1000 16 90

Laø m ñoà n g hoà ñeo tay (baè n g tay) 1500 16 80

Laø m ñoà n g hoà ñeo tay (töï ñoä n g) 500 19 80

12. Giaë t uû i

Khaä p haø n g, ñaù n h daá u, phaâ n loaï i 300 25 80

154
Giaë t vaø giaë t khoâ 300 25 80

UÛ i (laø ) 300 25 80

Kieå m tra, söû a chöõ a 750 19 80

13. Coâ ng ngheä da

Coâ n g vieä c treâ n thuø n g 200 25 40

Naï o, ch aø , nhaø o, t roä n 300 25 80

Laø m yeâ n ngöï a, cheá taï o daø y, khaâ u, may, ñaù n h boù n g, 500 22 80
taï o hình, caé t , ñuï c loå

Phaâ n loaï i 500 22 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Nhuoä m da 500 22 80

Kieå m phaå m 1000 19 80

Kieå m tra maø u saé c 1000 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

May giaà y 500 22 80

May gaê n g 500 22 80

14. Gia coâ ng kim loaï i

Reø n khuoâ n môû 200 25 60

Reø n buù a thaû , haø n , nguoä i 300 25 60

Gia choâ n g thoâ vaø lôù n , sai soá >0,1mm 300 22 60

Gia coâ n g chính xac, sai soá <0 ,1mm 500 19 60

Vaï ch daá u vaø kieå m tra 750 19 60

Keù o daâ y vaø oá n g 300 25 60

Gia coâ n g taá m > 5 mm 200 25 60

Gia coâ n g toâ n < 5mm 300 22 60

Cheá taï o duïn g cuï ; thieát bò caé t , cheá taï o 750 19 60

Laé p raù p :

- Vaä t thoâ 200 25 80

- Vaä t trung bình 300 25 80

155
 - Vaä t nhoû 500 22 80

- Chính xaù c 750 19 80

Xi maï 300 25 80

Xöû lyù beà maë t vaø sôn 750 25 80

Cheá taï o duïn g cuï , khuoâ n maã u, cô khí chính xaù c, vi cô 1000 19 80
khí

15. Coâ ng ngheä giaá y

Xay boä t giaá y 200 25 80

Cheá taï o vaø xöû lyù giaá y 300 25 80

Coâ n g vieä c ñoùn g taä p 500 22 60

16. Nhaø maù y ñieä n

Cung caá p nhieân lieäu 50 28 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u
an toaø n .

Loø hôi 100 28 40

Nhaø maù y 200 25 80

Caù c phoø n g phuï trôï , tuû ñieä n 200 25 60

Phoø n g ñieà u khieå n 500 16 80

17. In aá n

Caé t , maï , in noå i ,khaé c, laø m vieä c vôù i truï c in, maù y in, 500 19 80
khuoâ n in

Phaâ n loaï i giaá y, in thuû coâ ng 500 19 80

Saé p chöõ , söû a aû n h, in li-toâ 1000 19 80

Kieå m tra maø u saé c 1500 16 90

Khaé c ñoà n g vaø theù p 2000 16 80

18. Xöôû ng saé t

Nhaø maù y saû n xuaá t töï ñoä n g 50 28 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u
an toaø n .

Nhaø maù y s.xuaá t thænh thoaû n g coù vaä n haø n h baè n g tay 150 28 40

156
Nhaø maù y saû n xuaá t lieâ n tuï c phaû i vaä n haø nh baè n g tay 200 25 80

Kho baõ i 50 28 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u

an toaø n .

Loø 200 25 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u

an toaø n .

Baê n g taû i , maù y cuoä n , caé t 300 25 40

Beä ñieàu khieå n , baø n ñieà u khieå n 300 22 80

Kieå m nghieä m, ño löôø n g, nghieä m thu 500 22 80

Ñöôø n g haà m, haà m chöù a 50 28 20 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u
an toaø n .

19. Coâ ng ngheä deä t

Thaù o dôõ kieän haø n g 200 25 60

Chaû i , giaë t , uû i , ño, caé t, xe chæ, xe ñay, gai 300 22 80

Xe, cuoä n ñan, teá t, ñan 500 22 80 Traù n h hieä u öù n g ñoà n g aû n h.

May, ñan ñoà nhoû , khaâ u 750 22 90

Thieá t keá , veõ maã u baè n g tay 750 22 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Hoaø n thieä n , nhuoä m 500 22 80

Phoø n g phôi 100 28 60

In vaû i töï ñoä n g 500 25 80

Trang t rí, phaâ n loaï i , b ao bì 1000 19 80

Kieå m tra maø u saé c, sôù vaû i 1000 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Sang sôï i 1500 19 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Saû n xuaá t muõ vaû i 500 22 80

20. Cheá taï o xe

Coâ n g vieä c thaâ n xe vaø laé p raù p 500 22 80

Sôn, sôn phun, ñaù n h boù n g 750 22 80

Sôn: tuù t laï i , kieå m tra 1000 16 90 Tcp ít nhaá t 4000K

157
Boï c neä m 1000 19 80

Kieå m tra sau cuø n g 1000 19 80

21. Coâ ng ngheä goã vaø ñoà goã

Xöû lyù töï ñoä n g, saû n xuaá t goã xaá y 50 28 40

Traï m hôi 150 28 40

Maù y cöa 300 25 60 Traù n h hieä u öù n g ñoà n g aû n h.

Baø n thôï moä c, raù p , d aù n 300 25 80

Ñaù n h boù n g, sôn, moä c trang trí 750 22 80

Laø m vieä c vôù i caù c maù y gia coâ n g goã 500 19 80 Traù n h hieä u öù n g ñoà n g aû n h.

Daù t , d aù n trang trí goã 750 22 90 Tcp ít nhaá t 4000K

Kieå m tra chaá t löôï n g 1000 19 90 Tcp ít nhaá t 4000K

22. Vaê n phoø ng

Xaé p xeá p , copy, löu chuyeå n hoà sô 300 19 80

Vieá t , ñaù n h maù y, ñoï c, xöû lyù döõ lieäu 500 19 80

Veõ kyõ thuaä t 750 16 80

Veõ CAD 500 19 80

Phoø n g hoï p , hoä i tröôø n g 500 19 80 AÙ n h saù n g phaû i chænh ñöôïc

Tieá p taâ n 300 22 80

Löu tröõ 200 25 80

23. Baù n leû

Khu baù n haø n g nhoû 300 22 80

Khu baù n haø n g lôù n 500 22 80

Quaø y thu ngaâ n 500 19 80

Baø n goù i haø n g 500 19 80

24. Nhaø haø ng vaø khaù ch saï n

Baø n tieá p taâ n , thu ngaâ n , baø n boá c xeá p 300 22 80

158
Beá p 500 22 80

Nhaø haø n g, phoø n g aê n , phoø n g chöù c naê ng 200 22 80 Chieá u saù n g neâ n taï o ra caû m
giaù c thaâ n maä t.

Nhaø haø n g aê n töï phuï c vuï 200 22 80

Buffet 300 22 80

Phoø n g hoäi nghò 500 19 80 Aù n h saù n g neâ n chænh ñöôï c.

Haø n h lang 100 25 80 Ban ñeâ m coù theå thaá p hôn

25. Khu giaû i trí

Raï p haù t , saû n h hoø a nhaï c 200 22 80

Saû n h ña naê n g 300 22 80

Phoø n g taä p , phoø n g thay ñoà 300 22 80 Traù n h choù i loù a phaû n xaï .

Baû o taø n g (noù i chung) 300 19 80

26. Thö vieä n

Keä saù n h 200 19 80

Phoø n g ñoï c 500 19 80

Quaà y 500 19 80

27. Baõ i ñoã xe trong nhaø

Bôø doá c vaø o ra (ban ngaø y) 300 25 40 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u
an toaø n .

Bôø doá c vaø o ra (ban ñeâ m) 75 25 40 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u
an toaø n .

Laø n xe 75 25 40 Phaû i nhaä n bieá t ñöôï c caù c maø u

an toaø n .

Choã ñoã xe 75 28 40 Ñoä roï i ñöù n g caà n nhaä n roõ maë t

ngöôø i.

Phoø n g veù 300 19 80 Traù n h phaû n xaï töø cöû a soå .

28. Tröôø ng hoï c

Phoø n g chôi cho treû 300 19 80

159
Lôù p daï y treû 300 19 80

Phoø n g thuû coâ n g cho treû 300 19 80

Lôù p hoï c 300 19 80 Aù n h saù n g neâ n chænh ñöôï c.

Lôù p ñeâ m cho ngöôø i lôùn 500 19 80

Giaû n g ñöôø n g 500 19 80 Aù n h saù n g neâ n chænh ñöôï c.

Baû n g ñen 500 19 80 Traù n h phaû n chieá u.

Baû n g minh hoï a 500 19 80 Trong giaû n g ñöôø n g 750lx.

Phoø n g veõ vaø thuû coâ ng 500 19 80

Phoø n g veõ vaø thuû coâ ng trong tröôø n g myõ thuaä t 750 19 90 Tcp > 5000K

Xöôû n g veõ kyõ thuaä t 750 16 80

Phoø n g thöï c haø n h vaø phoø ng thí nghieä m 500 19 80

Xöôû n g tröôø n g 500 19 80

Phoø n g thöï c haø n h aâ m nhaï c 300 19 80

Phoø n g thöï c haø n h maù y tính 500 19 80

Lab ngoaï i ngöõ 300 19 80

Phoø n g chuaå n bò vaø phoø n g seminar 500 19 80

Phoø n g chung cuû a sinh vieâ n , phoøn g hoä i ñoà n g 200 19 80

Phoø n g giaù o vieâ n 300 22 80

Phoø n g theå thao, theå duï c, hoà bôi 300 22 80

29. Cô sôû y teá

Phoø n g ñôïi 200 22 80 Ñoä roï i taï i saø n .

Haø n h lang: ban ngaø y 200 22 80 Ñoä roï i taï i saø n .

Haø n h lang: ban ñeâ m 50 22 80 Ñoä roï i taï i saø n .

Phoø n g tröï c ngaø y 200 22 80 Ñoä roï i taï i saø n .

Vaê n phoø n g khoa 500 19 80

Phoø n g khoa 300 19 80

160
Phoø n g beä nh 19 80

- Chieá u saù n g chung 100 19 80 Ñoä roï i taï i saø n .

- Chieá u saù n g ñeå ñoï c 300 19 80

- Khaù m ñôn giaû n 300 19 80

Khaù m v aø ñieà u trò 1000 19 90

Ñeø n ñeâ m, ñeø n quan saù t 5 19 80

Phoø n g taé m vaø toillet cho beä n h nhaâ n 200 22 80

Phoø n g khaù m toå n g quaù t 500 19 90

Phoø n g khaù m tai vaø maé t 1000 90 Choù a ñeø n khaù m taï i choã .

Kieå m tra thò giaù c ñoï c vaø thò giaù c maø u vôù i caù c bieå u 500 16 80
ñoà

Kyõ thuaä t hình aû n h (scanner) 50 19 80

Phoø n g xeùt nghieä m 500 19 90

Phoø n g da lieã u 500 19 80

Phoø n g noäi soi 300 19 80

Phoø n g baê n g boät 500 19 80

Taé m y khoa 300 19 80

Maù t sa v aø voâ tuyeán lieäu phaù p 300 19 80

Phoø n g tieà n phaã u vaø hoài söù c 500 19 90

Phoø n g moå 1000 19 90

Khoang moå Ñaë c Coù theå caà n 10.000lx ñeán

bieä t 100.000lx.

Caá p cöù u ñaë c bieät

- Chieá u saù n g chung 100 19 90 Taï i ñoä cao saø n

- Khaù m ñôn giaû n 300 19 90 Taï i ñoä cao giöôø n g

- Khaù m v aø ñieà u trò 1000 19 90 Taï i ñoä cao giöôø n g

- Gaù c ñeâ m 20 19 90

161
Nha syõ

- Chieá u saù n g chung 500 19 90 Traù n h choù i cho beä n h nhaâ n .

- Taï i beä n h nhaâ n 1000 90 Ñeø n khaù m taï i choã

- Taï i khoang moå 5000 90 Coù theå caà n hôn 5000lx

- Troà n g raê n g traé n g 5000 90 Tcp ≥ 6000K

Kieå m tra maø u saé c 1000 19 90 Tcp ≥ 5000K

Khöû truø n g 300 22 80

Taå y ueá 300 22 80

Moå xaù c thí nghieä m vaø nhaø xaù c 500 19 90

Baø n moå xaù c vaø baø n moå xeû 5000 90 Coù theå caà n hôn 5000lx

30. Saâ n bay

Saû n h ñeá n vaø ñi, khu vöï c khai baù o haø n h lyù 200 22 80

Khu vöï c keá t noá i , caà u thang, thang chuyeå n 150 22 80

Baø n thoâ n g tin, baø n check-in 500 19 80

Baø n thueá quan vaø kieå m tra thoâ n g haø n h 500 19 80 Ñoä roï i ñöù n g quan troï n g

Khu vöï c chôø 200 22 80

Phoø n g kho haø n h lyù 200 28 60

Khu vöï c kieå m tra an ninh 300 19 80

Thaù p khoâ n g löu 500 16 80 Aù n h saù n g neâ n coù dimmer.

Phoø n g khoân g löu 500 16 80 Aù n h saù n g neâ n coù dimmer.

Haê n g-ga kieå m tra vaø söû a chöõ a 500 22 80

Khu vöï c kieå m tra ñoä n g cô 500 22 80

Khu vöï c ño kieå m trong haê n g-ga 500 22 80

Saâ n ga v aø loá i ñi ngaà m cho haø n h khaù ch 50 28 40

Saû n h veù vaø khoaû n g roä n g 200 28 40

Vaê n phoø n g vaø quaø y giaû i quyeá t veù vaø haø n h lyù 300 19 80

Em (lx): ñoä roï i duy trì (giaù trò trung bình); UGR L :giôù i haïn ñònh möùc choùi loùa thoáng nhaát; Ra : chæ soá truyeà n ñaït maøu .

162
PHUÏ LUÏC B:
U U

CAÙC YEÂU CAÀU ÑAÏT CHUAÅN CHO CHIEÁU SAÙNG BEÂN NGOAØI THEO
CIE S 015/E-2005 ; ISO 8995-2:2005(E)

Baûng 5.1 Khu vöïc vaän chuyeån ôû nhöõng nôi laøm vieäc ngoaøi trôøi

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t Em Uo GRL Ra Ghi chuù
Tham ñoä ng
(lx)
chieá u

5.1.1 Khu vöï c daø n h rieâ n g cho ngöôø i ñi boä 5 0,25 50 20

5.1.2 Khu vöï c giao thoâ n g chaï y chaä m (max 10 10 0,40 50 20

km/h) ví duï x ñaï p , xe taû i , may xuù c

5.1.3 Khu vöï c giao thoâ n g ñeà u ñeàu (40km/h) 20 0,40 45 20 Taï i beá n taø u thuyeà n .
GR coù theå baè n g 50.

5.1.4 Leà ñöôø n g cho khaù ch boä haø nh, ñieå m 30 0,40 50 20 Ñeå ñoï c nhaõ n : Em =
quay xe, xeá p dôõ haø n g 50lx.

Baûng 5.2. Saân bay

Soá tham Loaï i khu vöï c, Em Uo GRL Ra Ghi chuù

chieá u coâ ng vieä c hay
(lx)
hoaï t ñoä ng

1. Traù n h aù n h saù n g tröï c tieá p theo höôù n g cuû a

thaù p khoân g löu, vaø höôù n g maù y bay haï caù n h.

2. Haï n cheá aù n h saù n g tröï c tieá p leâ n treâ n

phöông ngang töø nhöõn g ñeøn pha.

5.2.1 Theà m haê n g-ga 20 0,10 55 20

5.2.2 Theà m nhaø ga 30 0,20 50 40

5.2.3 Khu vöï c xeá p 30 0,20 50 40 Ñeå ñoï c nhaõ n : Em =50lx.

haø n g

5.2.4 Kho nhieâ n lieä u 50 0,20 50 40

5.2.5 Beä baû o döôõn g 200 0,50 45 60

163
Baûng 5.3. Coâng tröôøng xaây döïng

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi
tham chuù
(lx)
chieá u

5.3.1 Phaù t hoang, ñaø o xuù c vaø chaá t ñoá n g 20 0,25 55 20

5.3.2 Khu vöï c xaâ y döïn g, laé p ñaë t oán g thoaù t, nhöõ n g coâ n g vieäc 50 0,40 50 20
vaä n chuyeå n , boå trôï vaø nhaä p kho

5.3.3 Laé p ñaë t caù c boä phaä n khung söôø n , coâ n g vieä c gia coá nheï , 100 0,40 45 40
laé p ñaë t khuoân goã vaø khung söôø n , laé p ñaë t oá n g vaø daâ y caù p

5.3.4 Keá t noá i caù c boä phaä n , laé p ñaë t dieä n , maù y vaø ñöôø ng oá ng 200 0,50 45 40
theo yeâu caà u

Baûng 5.4. Keânh ñaøo, cöûa coáng vaø beán taøu

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.4.1 Beá n ñôïi taï i keâ nh ñaø o vaø cöû a coá n g 10 0,25 50 20

5.4.2 Caà u taø u vaø loá i ñi rieâ n g cho khaù ch boä haø n h 10 0,25 50 20

5.4.3 Kieå m soaù t cöû a coá n g 20 0,25 55 20

5.4.4 Xöû lyù haø n g hoù a, chaá t haø n g vaø xuoá ng haø n g 30 0,25 55 20 Ñeå ñoï c nhaõ n :
Em 50lx

5.4.5 Khu vöï c du khaù ch trong beá n taø u 50 0,40 50 20

5.4.6 Keá t noá i voøi , oá n g vaø daâ y thöø n g 50 0,40 50 20

5.4.7 Phaà n nguy hieå m cuû a loá i ñi vaø ñöôø n g xe chaï y 50 0,40 45 20

164
Baûng 5.5. Noâng traïi

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.5.1 Saâ n phôi 20 0,10 55 20

5.5.2 Kho noâ n g cuï 50 0,20 55 20

5.5.3 Chuoà n g suùc vaä t 50 0,20 50 40

Baûng 5.6. Traïm xaêng

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.6.1 Khu vöï c ñaä u xe vaø khu kho 5 0,25 50 20

5.6.2 Loá i xe vaø o ra, moâ i tröôø n g toá i (ví duï noâ n g 20 0,40 45 20
thoâ n hay ngoaï i oâ )

5.6.3 Loá i xe vaø o ra, moâ i tröôø n g saù n g (ví duï thaø n h 50 0,40 45 20
phoá )

5.6.4 Ñieå m kieå m tra aù p suaá t k.khí vaø nöôù c, nhöõ n g 150 0,40 45 20
khu vöï c dòch vuï khaù c

5.6.5 Khu vöï c ñoï c ñoàn g hoà 150 0,40 45 20

Baûng 5.7. Coâng tröôøng coâng nghieäp vaø khu kho

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.7.1 Xöû lyù taï m caù c boä phaä n lôù n vaø nguyeâ n lieä u 20 0,25 55 20
thoâ , xeá p dôõ haø n g hoù a raé n , coà n g keà n h

5.7.2 Tieá p tuï c xöû lyù caù c boä phaä n lôùn vaø nguyeâ n 50 0,40 50 20
lieä u thoâ , xeá p dôõ haø n g hoù a, vò trí naâ n g haï
cho caå u, saâ n chaá t haø n g loä thieâ n

5.7.3 Ñoï c ñòa chæ, saâ n chaá t haø n g coù che, söû duï n g 100 0,50 45 20
coâ n g cuï , nhöõ n g coân g vieä c ñuù c vaø gia coá
trong xöôû n g beâ t on

5.7.4 Laé p ñaë t vaø kieå m tra ñieä n , maù y, ñöôø n g oá n g 200 0,50 45 60 Ch. saù n g taï i choã .

165
Baûng 5.8. Keát caáu daàu khí ngoaøi khôi

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham ñoä ng
(lx)
chieá u

5.8.1 Maë t bieå n döôù i daø n 30 0,25 50 20

5.8.2 Thang, baä c thang, loá i ñi 100 0,25 45 20

5.8.3 Khu vöï c ñoã thuyeà n , khu vöï c vaä n 100 0,25 50 20
chuyeå n

5.8.4 Boong ñaä u tröï c thaê n g 100 0,40 45 20 Traù n h aù n h saù n g tröï c tieá p
vaø o baõ i ñaù p , haï n cheá aù n h
saù n g ñeø n pha chieá u leâ n .

5.8.5 Thaù p khoan 100 0,50 45 40

5.8.6 Khu vöï c xöû lyù 100 0,50 45 40

5.8.7 Khu vöï c, boong ñeå giaù oán g 150 0,50 45 40

5.8.8 Traï m thöû nghieä m, nguoàn nöôù c 200 0,50 45 40

5.8.9 Khu vöï c bôm 200 0,50 45 20

5.8.10 Khu vöï c phao cöù u sinh 200 0,40 50 20

5.8.11 Saø n khoan 200 0,50 40 40

5.8.12 Phoø n g buø n , laá y maã u 300 0,50 40 40

5.8.13 Bôm daà u thoâ 300 0,50 45 40

5.8.14 Khu vöï c nhaø maù y 300 0,50 40 40

5.8.15 Baø n quay 500 0,50 40 40

166
Baûng 5.9. Baõi ñoã xe

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.9.1 Maä t ñoä giao thoâ ng thaá p , ví duï baõ i ñoã xe cuû a cöû a tieä m, 5 0,25 55 20
saâ n ñoã xe cuû a khu caê n hoä , baõ i xe ñaï p

5.9.2 Maä t ñoä giao thoâ ng trung bình, ví duï baõ i ñoã xe cuû a cöû a 10 0,25 50 20
haø n g baù ch hoù a, cao oá c vaê n phoø n g, nhaø maù y, chuoã i
phöù c hôï p caù c toø a nhaø theå thao vaø ña chöù c naê n g

5.9.3 Maä t ñoä giao thoâ ng cao, ví duï baõ i ñoã xe cuû a tröôø n g hoï c, 20 0,25 50 20
nhaø thôø , trung taâ m mua saé m lôù n , chuoã i phöùc hôï p lôù n
caù c toø a nhaø theå thao vaø ña chöù c naê n g

Baûng 5.10. Coâng ngheä hoùa daàu vaø nhöõng coâng ngheä nguy hieåm khaùc

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.10.1 Thao taù c nhöõ n g coâ n g cuï baû o döôõn g, söû duï n g 20 0,25 55 20
nhöõ n g van vaä n haø n h baè n g tay, khôûi ñoä n g vaø
döø n g caù c ñoän g cô, chieá u saù n g loø ñoá t

5.10.2 Ñoå ñaà y vaø xaû heá t caù c xe taû i vaø toa xe 50 0,40 50 20
container, chöù a caù c chaá t khoâ n g ruû i ro, kieå m
tra roø ró, ñöôø n g oá ng vaø thuø ng chöù a

5.10.3 Ñoå ñaà y vaø xaû heá t caù c xe taû i vaø toa xe 100 0,40 45 40
container, chöù a caù c chaá t nguy hieå m, thay
bôm, thuø n g chöù a, söû a chöõ a toå n g quaù t, ñoï c
duï n g cuï ño

5.10.4 Coâ n g tröôø ng xeá p dôõ nhieâ n lieä u 100 0,40 45 20

5.10.5 Söõ a chöõ a maù y moù c vaø khí cuï ñieä n 200 0,50 45 60 Duøn g ñeøn taïi
choã.

167
Baûng 5.11. Nhaø maùy naêng löôïng, ñieän, gas, vaø nhieät

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.11.1 Ñi boä trong khu vöïc an toaøn ñieän 5 0,25 50 20

5.11.2 Thao taùc coân g cuï baõo döôõn g, than ñaù 20 0,25 55 20

5.11.3 Kieåm tra toån g theå 50 0,40 50 20

5.11.4 Coân g vieäc söûa chöõ a toån g quaùt vaø ñoïc 100 0,40 45 40
duïn g cuï ño

5.11.5 Tu-nen gioù, söû a chöõa vaø v aän haøn h 100 0,40 45 40

5.11.6 Söûa chöõ a khí cuï ñieän 200 0,50 45 60 Duøn g ñeøn taïi choã.

Baûng 5.12. Ñöôøng saét vaø ñöôøng taøu ñieän

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham ñoä ng
(lx)
chieá u

Ñöôøn g saét bao goàm ñöôøn g saét nheï,

ñöôøn g taøu ñieän , monorail, ñöôøn g ray
nhoû, metro

5.12.1 Loái ñi trong khu vöïc traï m haøn h khaùch 10 0,25 50 20 Ud ≥1/8

5.12.2 Baõi xe, doàn toa, löu toa, phaân loaïi 10 0,40 50 20 Ud ≥1/5

5.12.3 Khu vöïc chaát ñoán g 10 0,40 45 20 Ud ≥1/5

5.12.4 Loái ñi haøn g hoùa, vaän haøn h ngaén haïn 10 0,25 50 20 Ud ≥1/8

5.12.5 Saân ga loä thieân , xe löûa ñòa phöông vaø 15 0,25 50 20 Chuù yù bieân saân ga.
noân g thoân , ít haøn h khaùch Ud≥1/5

5.12.6 Loái ñi boä 20 0,40 50 20

5.12.7 Coån g xe löûa 20 0,40 45 20

5.12.8 Saân ga loä thieân , xe löûa ngoaïi oâ vaø khu 20 0,40 45 20 Chuù yù bieân saân ga.
vöïc vôùi ñoän g haøn h khaùch, hoaëc dòch vuï Ud≥1/5
noäi thò vôùi ít haøn h khaùch

168
5.12.9 Loái ñi haøn g hoùa, vaän haøn h lieân tuïc 20 0,40 50 20 Ud ≥1/5

5.12.10 Saân ga loä thieân ôû khu vöïc haøn g hoùa 20 0,40 50 20 Ud ≥1/5

5.12.11 Taøu söû a chöõa vaø ñ aàu maùy 20 0,40 50 40 Ud ≥1/5

5.12.12 Khu vöïc thao taùc cuû a baõi xe 30 0,40 50 20 Ud ≥1/5

5.12.13 Khu vöïc noái toa 30 0,40 45 20 Ud ≥1/5

5.12.14 Caàu thang, ga nhoû vaø vöøa 50 0,40 45 40

5.12.15 Saân ga loä thieân , dòch vuï noäi thò 50 0,40 45 20 Chuù yù bieân saân ga.
Ud≥1/5

5.12.16 Saân ga coù maùi che, t aøu ñòa phöông vaø 50 0,40 45 40 Chuù yù bieân saân ga.
khu vöïc, hoaëc dòch vuï noái thò ít haøn h Ud≥1/5
khaùch

5.12.17 Saân ga coù maùi che ôû khu vöïc haøn g hoùa , 50 0,40 45 20 Ud ≥1/5
vaän haøn h ngaén haïn

5.12.18 Saân ga coù maùi che, dòch vuï noäi thò 100 0,50 45 40 Chuù yù bieân saân ga.
Ud≥1/3

5.12.19 Caàu thang, ga lôùn 100 0,50 45 40

5.12.20 Saân ga coù maùi che ôû khu vöïc haøn g hoùa , 100 0,50 45 40 Ud ≥1/5
vaän haøn h lieân tuïc

5.12.21 Traï m kieåm tra 100 0,50 40 40 Duøn g ñeøn taïi choã
ít choùi.

Baûng 5.13. Nhaø maùy xeû goã

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.13.1 Thao taùc caây goã treân maët ñaát vaø trong nöôùc, baên g taûi 20 0,25 55 20
muøn cöa vaø daê m baøo

5.13.2 Phaân loaïi caây goã treân maët ñaát vaø trong nöôùc, ñieåm 50 0,40 50 20
dôõ caây goã vaø caây goã to, naân g vaøo baên g taûi, chaát
ñoán g

169
5.13.3 Ñoïc nhaõn vaø daáu ghi treân caây goã to 100 0,40 45 40

5.13.4 Phaân haïn g vaø chaát ñoán g 200 0,50 45 40

5.13.5 Ñöa goã v aøo maùy doùc voû v aø maùy xeû 300 0,50 45 40

Baûng 5.14. Beán taøu vaø xöôûng ñoùng taøu

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.14.1 Chieáu saùn g toån g quaùt cho khu vöïc ñoùn g söûa taøu, khu 20 0,25 55 40
kho cho nhöõn g haøn g hoùa tieàn cheá

5.14.2 Thao taùc ngaén h aïn nhöõn g boä phaän lôùn 20 0,25 55 20

5.14.3 Laøm saïch voû taøu 50 0,25 50 20

5.14.4 Sôn vaø haøn voû taøu 100 0,40 45 60

5.14.5 Laép ñaët phuï tuøn g cô ñieän 200 0,50 45 60

Baûng 5.15. Nhaø maùy caáp nöôùc vaø xöû lyù nöôùc thaûi

Soá Loaï i khu vöï c, coâ ng vieä c hay hoaï t ñoä ng Em Uo GRL Ra Ghi chuù
tham
(lx)
chieá u

5.15.1 Thao taù c nhöõ n g coâ n g cuï baû o döôõn g, söû duï n g nhöõ n g 50 0,40 45 20
van vaä n haø n h baè n g tay, khôû i ñoä n g vaø döø n g caù c ñoä ng
cô, nhaø maù y caá p nöôù c, thu nöôù c

5.15.2 Thao taùc hoùa chaát, kieåm tra roø ræ, thay bôm, söû a chöõa 100 0,40 45 40
toån g quaùt, ñoïc duïn g cuï ño

5.15.3 Söûa chöõ a ñoän g cô vaø khí cuï ñieän 200 0,50 45 60

170
PHUÏ LUÏC C:
U U CAÙC YEÂU CAÀU ÑAÏT CHUAÅN CHO CHIEÁU SAÙNG THEÅ
THAO THEO EN 12193:1999
Loaï i hình vaä n ñoä ng Caá p tranh taø i Ñoä roï i yeâ u Chæ soá Ñoä ñoà ng Ñònh
caà u toá i thieå u truyeà n ñeà u chung möù c
Em ñaï t Uo choù i loù a
maø u GR
Ra

Aerobic (giaûi trí) 200 20 0,5

Baé n cung (laø n/ñích) 200/750 60 0,5/0,8

Ñieà n kinh (trong nhaø ) Caá p I 500 60 0.7

Caá p II 300 60 0.6

Caá p III 200 20 0.5

Ñieà n kinh ( ngoaø i trôø i ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 200 60 0.5 55

Caá p III 100 20 0.5 55

Caà u loâ ng Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 20 0.7

Boù ng roå (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Boù ng roå (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 200 60 0.6 55

Caá p III 75 20 0.5 55

Bi-da Caá p I 750 80 0.8

Caá p II 500 80 0.8

Caá p III 500 80 0.8

Caà u maâ y (trong nhaø ) Caá p I 300 60 0.7

171
 Caá p II 200 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Caà u maâ y (ngoaø i trôø i ) Caá p I 200 60 0.7 50

Caá p II 100 60 0.7 55

Caá p III 50 20 0.5 55

Bi saé t (trong nhaø ) Caá p I 300 60 0.7

Caá p II 200 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Bi saé t (ngoaø i trôø i ) Caá p I 200 60 0.7 50

Caá p II 100 60 0.7 55

Caá p III 50 20 0.5 55

Bowling ( 10 pin/9pin) Laø n 200 60 0.5

Laø n pin 25m Ev 1000 0.8

Laø n pin 50m Ev 2000 0.8

Quyeà n Anh Caá p I 2000 80 0.8

Caá p II 1000 80 0.8

Caá p III 500 60 0.5

Leo nuù i Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 20 0.5

Boù ng chaø y (trong ñoà ng, ngoaø i Caá p I 750/500 60 0.7 50

ñoà ng)
Caá p II 500/300 60 0.7 50

Caá p III 300/200 20 0.7 55

Boù ng chaø y l öôù i Caá p I 1500 60 0.8 50

Caá p II 1000 60 0.8 50

Caá p III 750 20 0.8 55

Boù ng tuyeá t (ñích/vuø ng chôi) 300/200 0.7 0.7 50

172
Xe ñaï p (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Xe ñaï p (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 300 60 0.7 50

Caá p III 100 20 0.5 55

Khieâ u vuõ Caá p I 500 60 0.7

Caá p II 300 60 0.6

Caá p III 200 20 0.5

Neù m lao Caá p I Eh200/Ev750 60

Caá p II Eh100/Ev500 60

Caá p III Eh50/Ev300 20

Nhaû y saø o Caá p I Eh750/Ev500 60 0.7

Caá p II Eh500/Ev300 60 0.7

Caá p III Eh300/Ev200 20 0.7

Boù ng ñaù (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Boù ng ñaù (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 200 60 0.6 50

Caá p III 75 20 0.5 55

Theå duï c Caá p I 500 60 0.7

Caá p II 300 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Boù ng neù m (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

173
Boù ng neù m (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 200 60 0.6 50

Caá p III 75 20 0.5 55

Khuù c coâ n caà u (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.7

Khuù c coâ n caà u (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 200 60 0.7 50

Caá p III 200 20 0.7 55

Khuù c coâ n caà u treâ n baê ng (trong Caá p I 750 60 0.7

nhaø )
Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 20 0.7

Khuù c coâ n caà u treâ n baê ng (ngoaø i Caá p I 750 60 0.7

nhaø )
Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Tröôï t baê ng Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 20 0.7

Judo Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Kendo/Karate Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Boù ng löôù i (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

174
Boù ng löôù i (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 200 60 0.6 50

Caá p III 75 20 0.5 55

Petanque (trong nhaø ) Caá p I 300 60 0.7

Caá p II 200 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Petanque (ngoaø i nhaø ) Caá p I 200 60 0.7 50

Caá p II 100 60 0.7 50

Caá p III 50 20 0.5 55

Racket Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 20 0.7

Tröôï t baê ng Caá p I 500 60 0.7

Caá p II 300 60 0.6

Caá p III 200 20 0.5

Theå thao tröôø ng hoï c Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Baé n suù ng 200/Ev750 60 0.5/0.8

Snooker Caá p I 750 80 0.8

Caá p II 500 80 0.8

Caá p III 500 80 0.8

Tröôï t baê ng toá c ñoä Caá p I 500 60 0.7

Caá p II 300 60 0.6

Caá p III 200 20 0.5

Squash Caá p I 700 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

175
 Caá p III 300 20 0.7

Bôi loä i Caá p I 500 60 0.7

Caá p II 300 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Boù ng baø n Caá p I 700 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 20 0.7

Quaà n vôï t (trong nhaø ) Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 300 60 0.5

Quaà n vôï t (ngoaø i nhaø ) Caá p I 500 60 0.7 50

Caá p II 300 60 0.7 50

Caá p III 200 60 0.6 55

Cöû taï Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

Ñoâ vaä t Caá p I 750 60 0.7

Caá p II 500 60 0.7

Caá p III 200 20 0.5

176
U PHUÏ LUÏC D: PHÂN BỐ QUANG THÔNG CỦA CÁC LOẠI CHÓA ĐÈN
U

Loaï i Kieå u Quang thoâ ng phaâ n boá trong caù c goù c khoá i cuû a khoâ ng gian
ñeø n chieá u
F1 F2 F3 F4
saù ng

Giôù i Trung Giôù i Trung Giôù i Trung Giôù i Trung

haï n bình haï n bình haï n bình haï n bình

A Tröï c 900 830-970 967 900-1000 1000 930-1000 1000 930-1000

tieá p
B 767 700-830 933 870-1000 1000 930-1000 1000 930-1000
heï p

C 633 570-700 900 830-970 967 900-1000 1000 930-1000

D 533 470-600 834 770-900 867 900-1000 1000 930-1000

E 433 370-500 767 700-830 967 900-1000 1000 930-1000

F Tröï c 400 330-470 867 800-930 1000 930-1000 1000 930-1000

tieá p
G 367 300-430 667 600-730 900 830-970 1000 930-1000
roä ng

H 333 270-400 600 530-670 833 770-900 1000 930-1000

I 267 200-330 667 600-730 933 870-1000 1000 930-1000

J 233 170-300 500 430-570 767 670-800 1000 930-1000

K Nöû a 367 300-430 600 530-670 733 670-800 800 730-870

tröï c
L 300 230-370 500 430-570 633 570-700 700 630-770
tieá p

M 233 170-300 433 370-500 567 500-630 633 570-700

N 333 270-400 500 430-570 567 500-630 633 570-700

O Hoã n 267 200-330 433 370-500 533 470-600 600 530-6700

hôï p
P 200 130-270 333 270-400 433 370-500 500 430-570

Q 100 30-170 233 170-300 367 300-430 500 430-570

R 67 0-130 200 130-270 334 270-400 500 430-570

S 133 70-200 267 200-330 367 300-430 400 330-47

T Giaù n 0 0-70 0 0-70 0 0-70 0 0-70

tieá p

177
PHUÏ LUÏC E: HỆ SỐ LỢI DỤNG QUANG THÔNG CỦA CÁC LOẠI ĐÈN
U U

(THEO PHÂN LOẠI CHÓA ĐÈN CỦA CIE)

LOẠI ĐÈN A

s max  h

Hệ số Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0

phản xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 88 81 87 81 78 74 70 67 74 70 67 70 67 66
số số
treo phòng 0,80 95 87 94 86 85 80 76 73 79 75 72 75 72 71
đèn
1,00 101 91 99 90 91 85 81 78 84 81 78 80 78 76
J=0
1,25 107 95 104 94 96 89 86 83 88 85 82 84 82 80

1,50 110 97 107 96 100 92 89 86 91 88 86 87 89 83

2,00 116 101 113 100 107 97 94 92 95 93 91 92 90 89

2,50 119 103 116 102 111 100 98 96 98 96 95 95 94 92

3,00 122 104 118 103 114 102 100 99 100 99 98 97 96 95

4,00 125 106 121 105 118 104 103 102 102 101 100 100 99 97

5,00 126 107 122 106 120 105 104 103 103 102 102 101 100 98

Tỷ
số 0,60 85 79 84 79 76 73 69 67 73 69 67 69 67 66
treo
đèn 0,80 91 85 90 84 82 78 76 72 78 75 72 74 72 71
J=1/ 3
1,00 97 89 96 89 88 84 80 78 83 80 77 80 77 76

1,25 103 93 101 92 93 88 84 82 87 84 82 84 81 80

1,50 106 96 104 95 97 91 88 86 90 87 85 87 85 83

2,00 112 100 110 99 103 95 93 91 94 92 90 91 90 89

2,50 116 102 113 101 108 99 96 95 97 96 94 95 93 92

3,00 119 104 116 103 111 101 99 98 99 98 97 97 96 95

4,00 122 105 119 104 115 103 102 101 101 100 99 99 98 97

5,00 124 106 121 105 117 104 103 102 103 102 101 101 100 98

178
 LOẠI ĐÈN B

S max  1,1h

Hệ số Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0

phản xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 80 74 78 73 68 65 60 56 64 59 56 59 56 54
số số
treo phòng 0,80 89 81 87 80 76 72 67 63 71 66 63 66 63 61
đèn
1,00 96 86 93 86 84 78 73 70 77 73 69 72 69 67
J=0
1,25 102 90 99 89 90 83 79 75 82 78 75 77 74 73

1,50 106 94 103 92 95 87 83 80 86 82 79 81 79 77

2,00 113 98 109 97 102 93 90 87 91 88 86 87 85 83

2,50 117 101 113 99 107 96 94 91 95 92 90 91 89 87

3,00 120 102 116 101 111 99 97 95 97 95 94 94 92 90

4,00 123 104 119 103 115 101 100 98 100 98 97 97 96 93

5,00 125 105 121 104 117 103 102 101 101 100 99 98 98 95

Tỷ
số 0,60 76 71 75 71 66 63 59 56 63 59 56 59 56 54
treo
đèn 0,80 84 78 83 78 73 70 66 63 70 66 62 65 62 61
J=1/ 3
1,00 91 84 90 83 80 77 72 69 76 72 69 72 69 67

1,25 98 88 96 88 87 82 78 75 81 77 74 77 74 73

1,50 102 92 100 91 92 86 82 79 85 81 79 81 78 77

2,00 109 97 107 96 99 92 88 86 90 88 85 87 85 83

2,50 113 100 111 99 104 95 93 90 94 92 90 91 89 87

3,00 117 102 114 101 108 98 96 94 96 94 93 93 92 90

4,00 120 104 117 103 112 101 99 97 99 98 96 96 95 93

5,00 123 105 119 104 115 102 101 100 101 99 98 98 97 95

179
 LOẠI ĐÈN C

S max  1,3h

Hệ số Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0

phản xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 71 66 70 65 58 55 49 44 54 48 44 48 44 42
số số
treo phòng 0,80 82 74 80 73 68 64 58 53 63 57 53 57 54 51
đèn
1,00 90 81 87 79 76 71 65 61 70 64 60 64 60 58
J=0
1,25 97 86 94 85 84 77 72 68 76 71 67 70 67 65

1,50 102 90 99 88 89 82 77 73 80 76 72 75 72 70

2,00 109 95 105 93 97 88 84 80 86 83 80 82 79 77

2,50 113 98 109 96 103 92 88 85 90 87 84 86 83 81

3,00 116 100 112 98 106 95 92 89 93 90 88 89 87 84

4,00 120 102 116 100 111 98 95 93 96 93 91 92 90 88

5,00 122 103 118 102 113 99 97 95 97 95 94 94 92 90

Tỷ
số 0,60 67 63 66 62 55 53 48 44 53 48 44 48 44 42
treo
đèn 0,80 77 71 76 71 65 62 58 53 62 56 52 56 52 51
J=1/ 3
1,00 85 78 84 77 73 69 64 60 69 64 60 63 60 58

1,25 92 84 90 83 80 76 71 67 75 70 67 70 66 65

1,50 98 88 95 87 86 80 75 72 79 75 71 74 71 70

2,00 105 93 102 92 94 87 83 80 86 82 79 81 78 77

2,50 110 96 107 95 99 91 87 84 89 86 84 85 83 81

3,00 113 99 110 97 103 94 90 88 92 89 87 88 86 84

4,00 117 101 114 100 108 97 94 92 95 93 91 91 90 88

5,00 120 102 116 101 111 99 96 94 97 95 93 93 92 90

180
 LOẠI ĐÈN D

S max  1,6h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 66 61 64 60 51 49 42 37 48 42 37 41 37 35
số số
treo phòng 0,80 77 70 75 68 62 58 51 46 57 51 46 50 46 44
đèn
1,00 85 76 82 75 70 66 59 54 64 58 53 57 53 51
J=0
1,25 93 82 90 81 78 72 66 61 71 65 61 64 60 58

1,50 98 86 95 85 84 77 72 67 76 70 66 69 66 63

2,00 106 92 102 91 93 85 80 75 83 78 75 77 74 72

2,50 111 96 107 94 99 89 85 81 87 83 80 82 79 77

3,00 114 98 110 96 104 92 89 85 90 87 84 86 83 81

4,00 118 101 114 99 109 96 93 90 94 91 89 90 88 85

5,00 121 102 117 101 112 98 96 93 96 94 92 92 91 88

Tỷ
số 0,60 62 58 61 57 49 47 41 37 47 41 37 41 37 35
treo
đèn 0,80 72 67 71 66 59 56 50 45 56 50 45 49 45 44
J=1/ 3
1,00 80 74 79 73 67 64 58 53 63 57 53 57 53 51

1,25 88 80 86 79 75 71 65 60 70 64 60 64 60 58

1,50 94 84 91 83 81 76 70 66 74 69 66 69 65 63

2,00 102 90 99 89 90 83 78 74 82 77 74 77 73 72

2,50 107 94 104 93 96 88 84 80 86 83 80 82 79 77

3,00 111 97 108 96 100 91 87 84 89 86 83 85 83 81

4,00 116 100 112 99 106 95 92 89 93 91 88 89 87 85

5,00 119 102 115 100 110 97 95 93 96 93 91 92 90 88

181
 LOẠI ĐÈN E

S max  1,9h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 61 56 59 55 45 43 35 30 42 35 30 34 30 28
số số
treo phòng 0,80 72 65 70 64 56 52 45 39 51 44 39 43 38 36
đèn
1,00 80 72 78 71 64 60 53 47 58 52 46 51 46 44
J=0
1,25 88 79 85 77 73 67 60 55 66 59 54 58 54 51

1,50 94 83 91 81 80 73 66 61 71 65 60 64 60 57

2,00 103 89 99 88 89 81 75 70 79 74 70 73 69 66

2,50 108 93 104 92 96 86 81 77 84 80 76 78 75 73

3,00 112 96 108 95 101 90 86 82 88 84 81 82 80 77

4,00 117 99 113 98 107 94 91 88 92 89 87 88 85 83

5,00 120 101 116 100 111 97 94 92 95 92 90 91 89 86

Tỷ
số 0,60 56 52 55 52 43 41 34 30 41 34 30 34 30 28
treo
đèn 0,80 67 62 66 61 53 50 43 38 50 43 38 43 38 36
J=1/ 3
1,00 75 69 74 68 61 58 51 46 57 51 46 50 46 44

1,25 84 76 82 75 70 65 59 54 64 58 54 58 53 51

1,50 90 81 88 80 76 71 65 60 70 64 60 64 60 57

2,00 99 88 96 86 86 79 74 69 78 73 69 72 68 66

2,50 105 92 102 91 93 85 80 76 83 79 75 78 75 73

3,00 109 95 106 94 98 89 84 81 87 83 80 82 79 77

4,00 114 99 111 97 104 93 90 87 91 88 86 87 85 83

5,00 118 101 114 99 108 96 93 91 94 92 90 90 88 86

182
 LOẠI ĐÈN F

S max  1,9h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 57 52 55 51 40 38 30 24 37 30 24 29 24 22
số số
treo phòng 0,80 70 64 68 62 53 50 42 36 49 42 36 41 36 34
đèn
1,00 80 72 77 70 64 60 52 46 58 51 46 50 45 43
J=0
1,25 89 79 86 77 74 68 61 56 66 60 55 59 55 52

1,50 96 84 92 83 81 74 68 63 72 67 62 66 62 59

2,00 104 91 101 89 91 83 77 73 81 76 72 75 71 69

2,50 110 95 106 93 98 88 83 79 86 82 78 80 77 75

3,00 113 97 109 96 102 91 87 84 89 86 83 84 82 79

4,00 118 100 114 99 108 95 92 89 93 90 88 89 87 84

5,00 120 102 116 100 111 97 95 92 95 93 91 91 90 87

Tỷ
số 0,60 52 48 51 48 37 36 29 24 36 29 24 29 24 22
treo
đèn 0,80 65 60 64 59 50 48 41 36 48 41 36 41 36 34
J=1/ 3
1,00 75 69 73 68 60 58 51 45 57 50 45 50 45 43

1,25 84 76 82 75 70 66 60 55 65 59 55 59 54 52

1,50 91 82 89 81 77 73 67 62 71 66 62 65 61 59

2,00 100 89 96 88 88 81 76 72 80 75 72 74 71 69

2,50 106 93 103 92 95 86 82 78 85 81 78 80 77 75

3,00 110 96 107 95 99 90 86 83 88 85 82 84 81 79

4,00 115 99 112 98 105 94 91 88 92 90 87 88 86 84

5,00 118 101 114 100 109 97 94 91 95 92 90 91 89 87

183
 LOẠI ĐÈN G

S max  2,0h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 58 53 56 52 42 40 32 26 39 31 26 31 26 24
số số
treo phòng 0,80 68 62 66 60 51 48 40 34 47 39 34 39 33 31
đèn
1,00 76 69 74 67 59 56 47 41 54 46 41 45 40 38
J=0
1,25 84 75 81 73 68 62 54 48 61 53 48 52 47 45

1,50 90 79 87 78 74 68 60 54 66 59 54 58 53 50

2,00 99 86 95 84 84 76 69 63 74 68 63 66 62 59

2,50 104 90 100 88 91 81 75 70 79 74 69 72 68 66

3,00 108 93 104 91 96 85 80 75 83 78 74 77 73 70

4,00 114 97 109 95 102 90 86 82 88 84 81 82 79 76

5,00 117 99 112 97 106 93 90 86 91 88 85 86 83 80

Tỷ
số 0,60 53 50 52 49 39 38 31 26 37 30 26 30 26 24
treo
đèn 0,80 63 58 62 58 48 46 39 33 45 38 33 38 33 31
J=1/ 3
1,00 71 65 70 64 56 53 46 40 52 45 40 45 40 37

1,25 79 72 77 71 64 60 53 47 59 52 47 52 47 45

1,50 85 77 83 75 70 65 59 53 64 58 53 57 53 50

2,00 95 84 92 82 80 74 68 63 73 67 62 66 62 59

2,50 101 88 98 87 87 80 74 69 78 73 68 72 68 66

3,00 105 92 102 90 92 84 79 74 82 77 73 76 73 70

4,00 111 96 107 94 99 89 85 81 87 83 80 82 79 76

5,00 115 98 111 97 104 92 89 85 90 87 84 86 83 80

184
 LOẠI ĐÈN H

S max  1,9h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 56 52 55 51 40 38 30 24 37 29 24 29 24 22
số số
treo phòng 0,80 66 60 64 59 49 46 37 31 45 37 31 36 31 28
đèn
1,00 74 67 71 65 56 53 44 37 51 43 37 42 37 34
J=0
1,25 82 73 78 71 64 59 51 44 57 50 44 49 43 41

1,50 87 77 84 75 70 64 56 49 62 55 49 54 48 46

2,00 96 83 92 81 80 72 65 58 70 63 58 62 57 54

2,50 101 87 97 85 86 77 71 65 75 69 64 68 63 60

3,00 105 90 101 88 91 81 75 70 79 74 69 72 68 65

4,00 111 94 106 92 98 86 81 76 84 79 75 78 74 71

5,00 114 97 110 95 102 90 85 81 87 83 80 81 78 75

Tỷ
số 0,60 51 48 51 48 37 36 29 24 36 29 24 28 24 22
treo
đèn 0,80 61 57 60 56 46 44 36 31 43 36 30 36 30 28
J=1/ 3
1,00 69 63 67 62 53 50 43 37 50 42 37 42 36 34

1,25 77 69 74 68 61 57 49 43 56 49 43 48 43 41

1,50 83 74 80 73 67 62 55 49 61 54 48 53 48 46

2,00 91 81 89 80 76 70 63 57 69 62 57 61 57 54

2,50 98 86 94 84 83 76 69 64 74 68 63 67 63 60

3,00 102 89 99 87 88 80 74 69 78 73 68 71 67 65

4,00 108 93 104 91 95 85 80 76 83 79 75 77 74 71

5,00 112 96 108 94 100 89 84 80 87 83 79 81 78 75

185
 LOẠI ĐÈN I

S max  2,3h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 51 47 50 46 34 32 24 17 31 23 17 22 17 15
số số
treo phòng 0,80 63 58 61 56 45 43 33 27 41 33 27 32 26 24
đèn
1,00 73 65 70 63 54 51 42 35 49 41 35 40 34 32
J=0
1,25 81 72 78 70 64 59 50 44 58 50 43 48 43 40

1,50 88 77 85 76 71 65 57 51 63 56 50 55 50 47

2,00 97 85 94 83 82 74 67 61 72 66 61 64 60 57

2,50 104 89 99 87 89 80 74 69 78 72 68 71 67 64

3,00 108 92 104 91 95 84 79 74 82 77 73 76 72 69

4,00 113 96 109 95 102 90 85 81 87 84 80 82 79 76

5,00 117 99 112 97 106 93 90 86 91 88 85 86 83 80

Tỷ
số 0,60 46 43 45 43 31 30 22 17 30 22 17 22 17 15
treo
đèn 0,80 58 54 57 53 42 40 32 26 40 32 26 32 26 24
J=1/ 3
1,00 67 62 65 60 51 48 40 34 48 40 34 39 34 32

1,25 76 69 74 68 60 57 49 43 56 48 43 48 42 40

1,50 83 75 81 73 67 63 56 50 62 55 49 54 49 47

2,00 93 83 90 81 78 72 66 60 71 65 60 64 59 57

2,50 100 88 97 86 86 79 73 68 77 72 67 71 66 64

3,00 105 91 101 90 92 83 78 73 81 77 72 75 72 69

4,00 111 95 107 94 99 89 84 81 87 83 80 82 79 76

5,00 115 98 111 97 104 92 89 85 90 87 84 86 83 80

186
 LOẠI ĐÈN J

S max  2,3h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 51 47 49 45 33 32 23 17 30 22 16 22 16 14
số số
treo phòng 0,80 61 55 58 54 42 40 30 23 38 29 23 29 23 20
đèn
1,00 69 62 66 60 50 46 37 29 44 36 29 35 29 26
J=0
1,25 76 68 73 66 57 53 43 35 51 42 35 41 35 32

1,50 82 72 78 70 63 58 48 41 55 47 40 46 40 37

2,00 90 78 86 76 72 66 57 49 63 55 49 54 48 45

2,50 96 83 92 80 79 71 63 55 68 61 55 59 54 51

3,00 100 86 96 84 85 75 67 60 72 65 60 64 58 55

4,00 106 90 101 88 91 80 73 67 77 72 66 70 65 62

5,00 109 93 105 91 96 84 78 72 81 76 71 74 70 66

Tỷ
số 0,60 46 43 45 42 31 30 22 16 29 21 16 21 16 14
treo
đèn 0,80 55 51 54 50 39 37 29 23 37 29 23 28 23 20
J=1/ 3
1,00 63 58 61 57 46 44 35 29 43 35 28 34 28 26

1,25 71 64 69 63 53 50 41 35 49 41 35 40 34 32

1,50 77 69 74 67 59 56 47 40 54 46 40 45 39 37

2,00 86 76 83 74 68 63 55 48 62 54 48 53 47 45

2,50 92 81 89 79 75 69 61 55 67 60 54 59 53 51

3,00 97 84 93 82 81 73 66 59 71 64 59 63 58 55

4,00 103 89 99 87 88 79 72 66 77 71 66 69 65 62

5,00 107 92 103 90 93 83 77 71 80 75 70 73 69 66

187
 LOẠI ĐÈN T

S max  6h

Hệ số phản Trần 8 8 7 7 7 7 7 7 5 5 5 3 3 0
xạ Tường 7 7 7 7 5 5 3 1 5 3 1 3 1 0

Sàn 3 1 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 0

Tỷ Chỉ 0,60 47 43 40 37 30 29 23 19 20 16 14 10 08 00
số số
treo phòng 0,80 56 51 48 44 38 35 30 26 25 21 18 12 11 00
đèn
1,00 63 57 53 48 44 41 35 32 28 25 22 15 13 00
J=0
1,25 69 62 59 53 50 46 41 36 32 28 26 17 15 00

1,50 74 65 63 56 54 50 45 41 34 31 29 18 17 00

2,00 81 70 68 60 61 55 51 47 38 35 33 21 20 00

2,50 85 73 72 63 65 58 55 51 41 38 36 22 21 00

3,00 88 75 74 65 68 61 57 54 42 40 38 24 23 00

4,00 92 78 77 67 73 64 61 59 45 44 41 25 24 00

5,00 94 80 79 69 76 66 64 62 46 45 43 26 26 00

Tỷ
số 0,60 28 26 25 23 14 14 09 06 11 06 04 04 02 00
treo
đèn 0,80 37 34 33 30 20 20 13 09 15 10 06 06 04 00
J=1/ 3
1,00 45 41 39 36 26 25 18 13 18 14 09 08 06 00

1,25 52 47 45 41 32 30 23 18 22 17 12 11 07 00

1,50 58 52 50 45 37 35 28 22 25 20 15 12 09 00

2,00 67 59 57 51 45 42 35 29 30 25 20 15 12 00

2,50 73 64 62 55 51 47 40 35 33 28 24 17 14 00

3,00 77 67 66 58 56 51 44 39 36 31 27 19 16 00

4,00 83 72 71 62 62 56 50 46 39 35 32 21 19 00

5,00 87 75 74 64 67 59 54 50 42 38 35 23 21 00

188
PHUÏ LUÏC F:
U U (PHUÏ L UÏ C 9, TCXDVN 333:2005)

189
PHUÏ LUÏC G:
U U

BAÛN G PHAÛN XAÏ ÑÖÔØN G

(ROAD REFLECTION TABLES)

CHO CAÙC LOẠI MẶT ĐƯỜNG R1, R2,

R3, R4 THEO PHAÂN LOAÏI CUÛA CIE

190
191
192
193
194
PHUÏ LUÏC H :
U U BAÛNG CAÙC CHAÂN ÑEØN

195
196
PHUÏ LUÏC I:
U U CAÙC THUAÄT NGÖÕ CAÊN BAÛN VEÀ CHIEÁU SAÙNG
AN TOAØ N THÒ GIAÙ C : visibility safety. CHÆ SOÁ ÑAË C TR ÖNG CUÛ A ÑEØ N : speccific
lamp index (SLI).
AÙ N H SAÙ N G B AN NGAØ Y : daylight.
CHÆ SOÁ HAÏ N CHEÁ CHOÙ I LOÙ A G : glare control
AÙ N H SAÙ N G C AÛ N TR ÔÛ : obstructive light.
mark G.

AÙ N H SAÙ N G GIAÙ N TIEÁ P : indirect light.

AÙ N H SAÙ N G TRÖÏ C TIEÁ P : direct light.
BAÄ C THANG ÑOÄ R OÏ I : illuminance scale.
BAÛ N G PHAÛ N XAÏ ÑÖÔØ N G : road reflection
tables.
BAÁ T ÑOÁ I XÖÙ N G : asy mmetric
BEÀ MAË T : su rface.
BIEÅ U ÑOÀ B ODM AN SOLLNER : Bodman
Sollner diagram.
BIEÅ U ÑOÀ KRUITHOFF : Kruithoff diagram.
BOÙ N G ÑEØ N , ÑEØ N : lamp.
CHÆ SOÁ HIEÄ U QUAÛ NAÊ N G LÖÔÏ N G : energy
efficient index (EEI).
CHÆ SOÁ PHOØ N G (HEÄ SOÁ KHOÂ N G GIAN): room
index (coefficient of cavity).
CHÆ SOÁ TR UYEÀ N ÑAÏ T M AØ U R a (CRI): colour
rendering index.
CHÆ SOÁ VÒ TRÍ GUTH: Guth position index.
CHIEÁ U SAÙ NG BAÛ O VEÄ : protection lighting.
CHIEÁ U SAÙ NG BEÂ N TR ONG, C HIEÁ U SAÙ N G
NOÄ I THAÁ T : indoor lighting.
CHIEÁ U SAÙ NG BEÂ N NGOAØ I , C HIEÁ U SAÙ NG
NGOAØ I TRÔØ I : outdoor lighting.

BOÄ ÑIEÀ U KHIEÅ N ÑEØ N : l amp control gear. CHIEÁ U SAÙ NG DAÃ N HÖÔÙ N G : orrientation
lighting.
BOÄ ÑOÅ I ÑIEÄ N : invertor.
CHIEÁ U SAÙ NG DÖÏ PHOØ N G : st andby lighting.
BOÄ KIEÅ M SOAÙ T C HU KYØ : anti-cycling control
CHIEÁ U SAÙ NG ÑIEÅ M NHAÁ N : accent lighting.
BOÄ MOÀ I : ignitor.
CHIEÁ U SAÙ NG GIAÙ N TIEÁ P : indirect lighting.
BOÄ PHAÛ N XAÏ : reflector.
CHIEÁ U HÌNH (C HIEÁ U PHOÙ N G AÛ N H) :
BOÄ PHAÛ N XAÏ DARKLIGHT : d arklight projection.
reflector.
CHIEÁ U SAÙ NG HOÃ N HÔÏ P : mixed lighting.
CAÁ P B AÛ O VEÄ ÑIEÄ N : electrical safety class.
CHIEÁ U SAÙ NG KHU VÖÏ C : area lighting.
CAÁ P B AÛ O VEÄ IP : ingress p rotection class.
CHIEÁ U SAÙ NG KIEÁ N TR UÙ C: architecture
CAÁ P C HIEÁ U SAÙ NG : lighting class
lighting.

CAÁ P TR ANH TAØ I : level of competition.

CHIEÁ U SAÙ NG NÖÛ A GIAÙ N TIEÁ P : semi -indirect
lighting.
CHAÂ N ÑEØ N , ÑUOÂ I ÑEØ N : l amp b ase, l amp cap.

197
CHIEÁ U SAÙ NG NÖÛ A TR ÖÏ C TIEÁ P : se mi-direct CÖÔØ NG ÑOÄ ÑÆNH : peak intensity.
lighting.
CÖÔØ NG ÑOÄ SAÙ N G : luminous intensity.
CHIEÁ U SAÙ NG QUEÙ T : washlighting.
DAÃ N ÑÖÔØ N G HIEÄ U QUAÛ : effective guidance.
CHIEÁ U SAÙ NG QUEÙ T ÑOÁ I XÖÙ N G : symmet rical
ÑEØ N AÂ M NEÀ N : recessed floor lu minaire.
washlighting.
ÑEØ N BAØ N : task light.
CHIEÁ U SAÙ NG QUEÙ T BAÁ T ÑOÁ I XÖÙ N G :
asymmetrical washlighting.
ÑEØ N BOÙ NG BAÀ U : elliptical lamp.

CHIEÁ U SAÙ NG SÖÏ COÁ , CHIEÁ U SAÙ N G KHAÅ N ÑEØ N BOÙ NG TR UÏ : tubular lamp.
CAÁ P : eme rgency lighting.
ÑEØ N CAÀ U: globe light.
CHIEÁ U SAÙ NG THEÅ THAO : sports lighting.
ÑEØ N CAÛ M ÖÙ N G : induction lamp.
CHIEÁ U SAÙ NG THEÅ THAO VAØ KHU VÖÏ C
NGOAØ I TRÔØ I : outdoor sports and area lighting. ÑEØ N CHÆ DAÃ N : directive luminaire.

CHIEÁ U SAÙ NG TR ÖÏ C TIEÁ P, ÑÒNH HÖÔÙ N G: ÑEØ N CHIEÁ U BIEÂ N : pe rimeter luminai re.
direct, aimed lighting.
ÑEØ N CHIEÁ U ÑIEÅ M : spotlight.
CHIEÁ U SAÙ NG TR ÖÏ C TIEÁ P, KHUYEÁ CH TAÙ N :
ÑEØ N CHIEÁ U LEÂ N : uplight.
direct, diffuse lighting.

ÑEØ N CHIEÁ U QUEÙ T : washlight

CHIEÁ U SAÙ NG TR ÖÏ C TIEÁ P VAØ GIAÙ N TIEÁ P:
direct and indirect lighting. ÑEØ N CHIEÁ U XUOÁ N G : do wnlight.

CHIEÁ U SAÙ NG VÔÙ I ÑEØ N C HIEÁ U HÌNH :

ÑEØ N CHIEÁ U VIEÀ N, SPOTLIGHT ÑÖÔØ N G
projection lighting
VIEÀ N : contour spotlight.

CHOÙ A ÑEØ N , B OÄ ÑEØ N, ÑEØ N : lumin aire.

ÑEØ N COÙ C HÔÙ P : louvered luminaire.

CHOÙ A ÑEØ N ÑÒNH HÖÔÙ N G : directional ÑEØ N DAÃ N HÖÔÙ N G : orientation luminaire.
luminaire.
ÑEØ N ÑAÀ U TR UÏ : post-top light.
CHOÙ A ÑEØ N GIAÙ N TIEÁ P : indirect luminaire.
ÑEØ N HALOGEN : halogen lamp.
CHOÙ A ÑEØ N TR ÖÏ C TIEÁ P : direct luminai re.
ÑEØ N HOÄ P GIAØ Y : shoes-box light.
CHOÙ I LOÙ A : glare.
ÑEØ N HUYØ N H QUANG C OM PACT : compact
CHOÙ I LOÙ A GIAÛ M KHAÛ NAÊ N G QUAN SAÙ T:
fluorescent lamp.
disability glare.
ÑEØ N HUYØ N H QUANG THOÂ N G DUÏ NG :
CHOÙ I LOÙ A M AÁ T TIEÄ N NGHI : dicomfort glare. general fluorescent lamp.

CHUØ M TIA : light beam.

ÑEØ N HUYØ N H QUANG TR OØ N : circular
fluorescent lamp.
COÂ N G SUAÁ T ÑEØ N : lamp wattage
ÑEØ N KHAÅ N C AÁ P : e mergency light.
COÂ N G VIEÄ C BAÈ N G MAÉ T : visu al task.

CUOÄ N C HAË N : choke. ÑEØ N KHUNG THAÚ N G : linear glazing light.

198
ÑEØ N MANG B AØ N H: cobra-head light. ÑIEÀ U TIEÁ T : acco mmodation.

ÑEØ N METAL HALIDE : metal halide lamp. ÑÒNH HÖÔÙ N G AÙ N H SAÙ NG : directionality of
light.
ÑEØ N NAÁ M : mush room light.
ÑÒNH LUAÄ T LAMBER T : Lambe rt’s Law.
ÑEN QUEÙ T GOÙ C : co rner washlight.
ÑÒNH LUAÄ T C OSIN : cosine rule.
ÑEØ N QUEÙ T KEÙ P : double washlight.
ÑÒNH M ÖÙ C CHOÙ I LOÙ A : glare rating (GR).
ÑEØ N QUEÙ T NEÀ N : floor washlight.
ÑÒNH M ÖÙ C CHOÙ I LOÙ A THOÁ N G NHAÁ T :
ÑEØ N QUEÙ T TRAÀ N : ceiling wash light.
Unified Gl are R ating (UGR ).

ÑEØ N QUEÙ T TÖÔØ NG: wallwasher. ÑOÄ C HOÙ I : luminance .

ÑEØ N PHA: floodlight.

ÑOÄ C HOÙ I B OÁ I C AÛ N H : b ackground luminance.

ÑEØ N PHA CHIEÁ U HEÏ P : n arrow-beam

ÑOÄ C HOÙ I GAÂ Y LOÙ A TÖÔNG ÑÖÔNG C UÛ A
floodlight.
MOÂ I TRÖÔØ N G : veiling equivalent luminance of
environment.
ÑEØ N PHA CHIEÁ U R OÄ N G : wide-beam
floodlight.
ÑOÄ C HOÙ I GAÂ Y LOÙ A TÖÔNG ÑÖÔNG, DO

ÑEØ N PHAÛ N XAÏ ALUMIN BOÙ N G BAÀ U : LAÉ P ÑAË T ÑEØ N : equivalent veiling luminance,

parabolic aluminized re flector (PAR ). caused by lighting installation.

ÑOÄ C HOÙ I THÍC H NGHI : adaptive luminance.

ÑEØ N PHOÙ NG ÑIEÄ N : discharge lamp.
ÑOÄ C HOÙ I TRUNG B ÌNH : average luminance.
ÑEØ N PHOÙ NG ÑIEÄ N C ÖÔØ NG ÑOÄ C AO : high
intensity discharge lamp (HID l amp ).
ÑOÄ NHAÏ Y TÖÔNG PHAÛ N TÖÔNG ÑOÁ I :

ÑEØ N SODIUM C AO AÙ P : high pressu re sodium

relative contrast sensibility.
lamp.
ÑOÄ NHÌN R OÕ : visual cl arity.
ÑEØ N SODIUM THAÁ P AÙ P : lo w pressure sodium
lamp. ÑOÄ R OÏ I : illuminance.

ÑEØ N SÔÏ I ÑOÁ T : incandescent lamp. ÑOÄ R OÏ I DUY TR Ì : maintained illuminance.

ÑEØ N (SÔÏ I ÑOÁ T ) THOÂ N G DUÏ NG : general ÑOÄ R OÏ I ÑÖÙ N G : vertical illuminance.
service lamp (GSL)
ÑOÄ R OÏ I ÑÖÙ N G TOÁ I ÑA TREÂ N CAÙ C TOØ A NHAØ
ÑEØ N THUÛ Y NGAÂ N CAO AÙ P , ÑEØ N CAO AÙ P : maximu m vertical illuminance on properties.
HÔI THUÛ Y NGAÂ N : high pressure mercury
ÑOÄ R OÏ I LAØ M VIEÄ C : task illuminance.
(vapour) lamp.

ÑEØ N THUÛ Y NGAÂ N TR ÖÏ C TIEÁ P : blended ÑOÄ R OÏ I NGANG : ho rizontal illuminance.

lamp. ÑOÄ R OÏ I (B AÙ N )TR UÏ : (se mi-) cylindrical

illuminance.
ÑEØ N TOÂ : bowl light.

ÑEØ N TREO : pendant light. ÑOÄ R OÏ I TR UNG B ÌNH : average luminance.

ÑIEÄ N AÙ P NGUOÀ N CHÍNH : mains voltage.

199
ÑOÄ R OÏ I VUØ N G C AÄ N XUNG QUANH: HEÄ SOÁ ÑOÄ C HOÙ I TRUNG B ÌNH Qo : average
illuminance of surrounding area. luminance coefficient Qo.

ÑOÄ SAÙ NG: b rightness. HEÄ SOÁ ÑOÀ NG ÑEÀ U C HUNG : overall uniformity
ratio.
ÑOÄ TÖÔNG PHAÛ N: contrast.
HEÄ SOÁ ÑOÀ NG ÑEÀ U C UÛ A ÑOÄ C HOÙ I : luminance
ÑOÁ I XÖÙ NG : symmetric.
uniformity ratio.

ÑUI ÑEØ N: lamp holder, l amp socket.
ÑÖÔØ N G C ONG PHAÂ N B OÁ C ÖÔØ NG ÑOÄ SAÙ N G :
Intensity Distribution Curve.
HEÄ SOÁ ÑOÀ NG ÑEÀ U C UÛ A ÑOÄ R OÏ I : illuminance
uniformity ratio.
HEÄ SOÁ ÑOÀ NG ÑEÀ U DOÏ C TUYEÁ N : longitudal

ÑÖÔØ N G THOAÙ T NAÏ N : escape route. uniformity ratio.

HEÄ SOÁ HAÁ P THUÏ : coe fficient of absorptance.

GIÔÙ I NGHIEÂ M : curfe w.
HEÄ SOÁ LÔÏ I DUÏ N G QUANG THOÂ N G: utiliance.
GOÙ C B AÛ O VEÄ CUÛ A ÑEØ N: luminai re shielding
(protection)angle.
HEÄ SOÁ PHAÛ N C HIEÁ U S1 : specularity factor S1.

GOÙ C C AÉ T : cut-o ff angle.

HEÄ SOÁ PHAÛ N XAÏ : coefficient of reflectance.

GOÙ C KHOÁ I : solid angle.

HEÄ SOÁ SÖÛ DUÏ NG QUANG THOÂ NG : utilization

GOÙ C NGHIEÂ NG : tilt angle. factor.

HEÄ SOÁ THEÅ HIEÄ N TÖÔNG PHAÛ N : contrast

GOÙ C PHAÂ N TAÙ N AÙ N H SAÙ N G, GOÙ C TIA
rendering factor (CR F).
CHIEÁ U : beam angle.
HEÄ SOÁ TÖÔNG PHAÛ N : coefficient of contrast .
GOÙ C QUAY : tu rn angle.

HAI ÑAÀ U ÑUOÂ I : double - ended.
HEÄ SOÁ DUY TRÌ : maintenance factor.
HEÄ SOÁ DUY TRÌ CUÛ A BEÀ M AË T : su rface
maintenance factor.
HEÄ SOÁ XUYEÂ N SAÙ N G: coefficient of
transmittance.
HIEÄ U ÖÙ N G ÑOÀ N G AÛ NH : st roboscopic effect.
KEÁ T C AÁ U SAÙ NG: light structure.

KHOAÛ N G OFFSET : o ffset distance.

HEÄ SOÁ DUY TRÌ CUÛ A C HOÙ A ÑEØ N : luminaire
maintenance factor. KHOAÛ N G R OÄ N G : open area.

HEÄ SOÁ DUY TRÌ QUANG THOANG CUÛ A

KÍC H THÖÔÙ C LÖÔÙ I ÑOÄ R OÏ I: illuminance grid
BOÙ N G ÑEØ N : lamp lumen maintenance factor.
size.

HEÄ SOÁ TUOÅ I THOÏ C UÛ A B OÙ N G ÑEØ N : lamp

KHOAÛ N G R OÄ N G : open area.
survival factor.
KHU VÖÏ C C OÂ NG VIEÄ C C OÙ R UÛ I R O C AO :
HEÄ SOÁ ÑA DAÏ N G C UÛ A ÑOÄ ROÏ I : illuminance
high risk task area.
diversity.
KHUYEÁ CH TAÙ N : di ffuse.
HEÄ SOÁ ÑOÄ C HOÙ I : luminance coe fficient.
LAÉ P AÂ M : recessed.
HEÄ SOÁ ÑOÄ C HOÙ I R UÙ T GOÏ N : reduced
luminance coefficient. LAÉ P NOÅ I : surface – mounted.
200
LAÉ P TÖÔØ N G : wall-mounted
LAÉ P TRAÀ N : ceiling-mounted
LÖÔÙ I ÑO KIEÅ M ÑOÄ R OÏ I : illuminance grid.
LÖÔÕ N G TIEÂ U : double - focus
MAË T ÑÖÔØ N G: road su rface.
MÖÙ C ÑOÄ C HOÙ I : luminance level.
MÖÙ C TAÊ N G NGÖÔÕ N G TÖÔNG ÑOÁ I TI:
relative threshold increment.
NAÊ NG SUAÁ T THÒ GIAÙ C: visual pe rfo rmance.
(ÑIEÀ U C HÆNH) NGHIEÂ NG ÑÖÔÏ C : tiltable.
NGÖÔÕ N G TÖÔNG PHAÛ N : contrast threshold.
NHAÁ P NHAÙ Y : flickering.
NHIEÄ T ÑOÄ MAØ U : colour temperatu re.
MAÕ ÑEØ N : l amp code.
MOÄ T ÑAÀ U ÑUOÂ I : single ended.
OÂ NHIEÃ M AÙ NH SAÙ N G : light pollution.
OÁ N G PHOÙ N G ÑIEÄ N : arc tube.
PIN THÖÙ CAÁ P : secondary battery.
PHAÛ N C HIEÁ U : specular.
PHAÛ N XAÏ ÑÒNH HÖÔÙ N G : specular reflection.
PHAÛ N XAÏ HOÃ N HÔÏ P ÑÒNH HÖÔÙ N G : mixed
specular re flection.
PHAÛ N XAÏ HOÃ N HÔÏ P KHUYEÁ CH TAÙ N : mixed
diffuse reflection.
PHAÛ N XAÏ KHUYEÁ CH TAÙ N TOAØ N PHAÀ N :
perfect diffuse re flection.
PHAÂ N B OÁ ÑOÄ C HOÙ I : luminance dist ribution.
PHAÂ N B OÁ QUANG THOÂ NG C UÛ A C HOÙ A ÑEØ N :
lumen distribution of luminaire.
PHÖÔNG PHAÙ P CÖÔØ N G ÑOÄ SAÙ N G : light
intensity method.
201
PHÖÔNG PHAÙ P ÑÒNH MÖÙ C C HOÙ I LOÙ A CUÛ A
CIE : C IE glare rating method.
PHÖÔNG PHAÙ P ÑOÄ C HOÙ I TR UNG BÌNH :
average luminance method.
PHÖÔNG PHAÙ P ÑOÄ R OÏ I TR UNG BÌNH :
average illuminance method.
PHÖÔNG PHAÙ P QUANG THOÂ N G luminous flux
method.
QUANG HIEÄ U : luminous efficacy.
QUANG PHOÅ CUÛ A ÑEØ N : l amp spectrum,
spectra.
QUANG THOÂ NG : luminous flux.
QUANG THOÂ NG BAN ÑAÀ U C UÛ A ÑEØ N : initial
lamp lumen.
QUANG THOÂ NG DUY TRÌ : maintained flux.
RAY ÑEØ N : light track .
SAU GIÔÙ I NGHIEÂ M : post-curfew.
TAÉ C-TE, CHUOÄ T ÑEØ N : starter.
TAÙ I KHÔÛ I NOÙ NG : hot re-strike
TAÏ O BOÙ N G ÑOÅ : sh adowing.
TEÁ BAØ O HÌNH NOÙ N : cone cell.
TEÁ BAØ O HÌNH QUE : rod cell.
THAÁ U KÍNH : lens.
THÍCH NGHI : ad aption.
THÔØ I GIAN ÑAÙ P ÖÙ N G C UÛ A C HIEÁ U SAÙ NG
KHAÅ N CAÁ P : response time o f eme rgency
lighting.
THÔØ I GIAN TOÀ N TAÏ I C UÛ A C HIEÁ U SAÙ N G
KHAÅ N CAÁ P : duration of emergency lighting.
TIEÄ N NGHI THÒ GIAÙ C : visual comfort .
TÌM ÑÖÔØ NG : wayfinding, navigation.
TÍNH TAÏ O HÌNH : modelling.
TREO : pendant. UÛ Y B AN QUOÁ C TEÁ VEÀ CHIEÁ U SAÙ N G :
Commission Internationale D’Eclai rage (CIE).
TRÖÔÙ C GIÔÙ I NGHIEÂ M : p re-curfew.
VEÛ M AØ U C UÛ A ÑEØ N : lamp colour appearance.
TRÖÔØ N G NHÌN : visual field.
VUØ NG CHIEÁ U SAÙ N G C UÛ A MOÂ I TR ÖÔØ NG:
TUÏ B UØ HSCS : power factor capacitor.
environmental lighting zones.

TUOÅ I THOÏ : rated life hours.

VUØ NG (KHU VÖÏ C) LAØ M VIEÄ C : task area.

TYÛ SOÁ B OÁ TR Í ÑEØ N SHR: space to height ratio.

VUØ NG CAÄ N XUNG QUANH : su rrounding are a.

TYÛ SOÁ QUANG THOÂ NG C HIEÁ U LEÂ N TOÁ I ÑA :

YEÁ U TOÁ MAØ U : colour aspects.
maximum upward light output ratio.
VAÀ NG SAÙ N G : light scollop.
TYÛ SUAÁ T QUANG THOÂ NG NGOÕ RA : light
output ratio.

CAÙC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO:

U U

• Kyõ thuaä t chieá u saù ng, nhöõ ng khaù i nieä m cô sôû thieá t keá chieá u saù ng, Patrica Van Deplanque, ngöôø i dòch: Leâ Vaê n
Doanh, Ñaë ng vaê n Ñaø o, NXB Khoa hoï c vaø kyõ thuaä t, 1996.
• Chieá u saù ng töï nhieân vaø nhaâ n taï o, PGS TS Phaï m Ñöù c Nguyeâ n, NXB Khoa hoï c vaø kyõ thuaä t, 1997.
• Baø i giaû ng Kyõ thuaä t chieá u saù ng ñoâ thò, Nguyeã n Maï nh Haø , Tröôø ng Ñaï i hoï c kieá n truù c Ñaø Naü ng, 2009.
• Tieâ u chuaå n Xaâ y döï ng TCXD 16:1986, Chieá u saù ng nhaâ n taï o trong caù c coâ ng trình daâ n duï ng, Boä Xaâ y döï ng, 1986.
• Tieâ u chuaå n xaâ y döï ng Vieä t Nam TCXDVN 333:2005, Chieá u saù ng nhaâ n taï o beâ n ngoaø i caù c coâ ng trình coâ ng coä ng
vaø kyõ thuaä t haï taà ng ñoâ thò-Tieâ u chuaå n thieá t keá , Boä Xaâ y döï ng, 2005.
• Tieâu chuaå n xaâ y döï ng Vieä t Nam TCXDVN 259:2001, Tieâ u chuaå n thieá t keá chieá u saù ng nhaâ n taï o ñöôø ng, ñöôø ng phoá ,
quaõ ng tröôø ng ñoâ thò, Boä Xaâ y döï ng, 2001.
• Tieâ u chuaå n Vieä t Nam TCVN 5828:1994, Ñeø n ñieä n chieá u saù ng thaø nh phoá , yeâ u caà u kyõ thuaät chung, Boä Xaâ y döï ng,
1994.
• Tieâ u chuaå n Vieä t Nam TCVN 3743:1983, Chieá u saù ng nhaâ n taï o caù c nhaø coâ ng nghieä p vaø coâ ng trình coâ ng nghieä p,
Boä Xaâ y döï ng, 1983.
• Lighting manual, Philips Lighting Design and Application Centres (LiDAC), 1993.
• Handbook of lighting design, Rudiger Ganslandt, Harald Hofmann, ERCO,1992.
• Lighting guide of ERCO, 2007.
• Sylvania lighting guide, Lumiance, 2006.
• Lighting Design Basic, Mark Karlen, Lames Benya, John Wiley and Sons, 2004.
• Calculux area lighting user manual, Ver.6.6 , LiDAC, 2008.
• Calculux road lighting user manual, Ver.6.6, LiDAC, 2008.
• Advanced Lighting Guidelines, New Buildings Institute, 2003.
• THORN lighting handbook, 2008.
• ISO 8995: 2002 / CIE S 008/E: 2001, Lighting of indoor workplaces, ISO, 2002.
• ISO /FDIS 8995-2 / CIE S 015/E, Lighting of workplaces- Part 2: Outdoor, ISO, 2005.
• Energy Efficiency Guide for Industry in Asia, UNEP, 2006.

-----ooOOOoo-----

202