Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Chương 6: MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀU

I. Tổng quan

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 1

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 2

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Nguyên lý hoạt động của máy điện một chiều

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 3

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 4

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Động cơ

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 5

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 6

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 7

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Vị trí chổi than

DC Motor
Rotor

S
S N
N

Stator và cuộn
dây

Chổi than

Neutral Zone

F
B B

S N S N
I I

Magnetic field

Phản ứng phần ứng – vành trượt lệch qua một bên

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 8

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 9

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Dòng điện qua rotor đảo chiều

Dòng điện qua stator Dòng điện qua rotor

Động cơ DC chạy thuận Động cơ DC chạy ngược

Động cơ DC Momen tải

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 10

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

II. Phân tích máy phát một chiều

ω Rư

Ikt Iu It
Rkt
Ukt E = k.Φkt.ω ≈ k.kkt.Ikt.ω U Rt
Φkt Tải

pN
k=
2πa

Rư E

Iu Eđm

E U

Ikt
0

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 11

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 12

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Pcơ Pđt Pout

Pin

Pth-cơ Ps≈ 0 Pđ
Pkt

Pin Pcơ Pđt Pout

Pkt Pqp Ps≈ 0 Pđ

II.1. Máy phát DC kích từ độc lập

U
E

Iu
0
Iđm

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 13

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

ω Rư

Ikt Iu It
Rkt
Ukt E = k.Φkt.ω ≈ k.kkt.Ikt.ω U Rt
Φkt Tải

II.2. Máy phát DC kích từ song song

U
E

I
0

ω Rư
Iu It
Rkt
Ikt U Rt Tải
E = k.Φkt.ω
≈ k.kkt.Ikt.ω

E Rkt1 > Rkt2 > Rkt3

E
Eđm Eđm

Ikt Ikt
0 0

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 14

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

II.3. Máy phát DC kích từ hỗn hợp

ω Rư Rs
Iu It
Rkt
Ikt U Rt Tải
E = k.Φhh.ω

Kích từ hỗn hợp rẽ ngắn

ω Rư Rs
Iu It

Ikt U Rt Tải
E = k.Φhh.ω Rkt

`
Kích từ hỗn hợp rẽ dài

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 15

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

III. Phân tích động cơ một chiều

III.1. Động cơ DC kích từ độc lập, NCVC

Iu
Rư
Ikt
U
E Ukt
Rkt
ω

E = k.Φkt.ω ≈ k. kkt.Ikt.ω hay

E U − Ru I u
ω= =
k Φ kt k Φ kt

( rad / s ) n ( RPM )
ω = 2π
60

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 16

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Iu
Rư
Ikt
U
E Ukt
Rkt
ω

Iu
Rư Ikt
Rkt U
Ukt
E
Φkt
ω

P1 Pđien Pđt Pcơ P2

Pkt Pđ Ps≈ 0 Pth_cơ

P Pdt EuIu Pout

T= Tdt = = Tout =
ω ω ω ω
Pdt Eu I u k Φ ktω
Tdt = = = I u = k E Φ kt I u Tdt = k Φ kt I u
ω ω ω

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 17

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

ω
ωolt
ωo
ωđm

I, Mđt
0
I0 Iđm

ω
ωolt
ωo
ωđm

I, Mđt
0 I0 Iđm, Mđm Ikđ, Mkđ

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 18

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

III.2. Động cơ DC kích từ song song

Iu Ukt=U
Rư
Ikt U
E
Rkt

III.3. Động cơ DC kích từ nối tiếp

Iu
Rư
Int U
E
Rnt

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 19

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

III.3. Động cơ DC kích từ hỗn hợp

Iu
Rư
Ikt Int U
E
Rkt Rnt

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 20

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

IV. Điều khiển tốc độ động cơ một chiều

V. Đặc tính động cơ DC

P1 Pđien Pđt Pcơ P2

Pkt Pđ Ps≈ 0 Pth_cơ

Ví dụ 1: (Ex 7.1-p371) (Vd 7.2, trang 344)

Ví dụ 2: (Pr 7.1-p372)

Ví dụ 3: (Ex 7.2-p372)

Ví dụ 4: (Pr 7.2-p373)

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 21

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Ví dụ 5: (Ex 7.3-p376) (Vd 7.1, trang 336)

Ví dụ 6: (Ex 7.4-p377)

Ví dụ 7: (Ex 7.5-p378)

Ví dụ 8: (Pr 7.5-p378)

Ví dụ 9: (Ex 7.6-p381) (Vd 7.3, trang 345)

Ví dụ 10: (Pr 7.5-p382)

Ví dụ 11: (Ex 7.7-p383)

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 22

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Ví dụ 12: (Pr 7.6-p384)

Ví dụ 13: (Ex 7.9-p389)

Ví dụ 14: (Pr 7.8-p390)

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 23

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 24

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 25

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 26

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 27

Bài giảng Kỹ Thuật 2 TB

Hình vẽ Chương 4: Máy điện một chiều 28