Stalin Sonyazilar

J. V.
STAL N
SBKP(B)'DEK
SAĞ SAPMA ÜZER NE
Çeviren:
Süheyla Kaya
Printed with RagTime 6 (Demo)

© 2006 RagTime GmbH
Bu kitap J. V. Stalin'in, Eserler Cilt 12 adlı
yapıtından, Almanca'dan Türkçe'ye çevrilmiştir.
J. V. STAL N
SBKP(B)'DEK
SAĞ SAPMA ÜZER NE
1. Basım : Ekim 1992

Dizgi : Dönüşüm (528 03 41)
Baskı : Teknografik Matbaacılık A. Ş.
Kapak : İnter Grafik Tasarım
Kapak Baskı : Anka Ofset
İNTER YAYINLARI
Ankara Cad. Fahrettin Kerim Gökay
Vakfı İş Hanı No:31/51
Cağaloğlu-İstanbul
Tel: 519 16 16

SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine 5 14
6 J. V. Stalin
J. V. Stalin
yoldaşlar. Eski Bolşevikler yaşlı oldukları için değil, aynı
zamanda, ebedi genç ve hiç yaşlanmayan devrimciler
oldukları için saygı görürler. Eğer eski bir Bolşevik, dev-
rim yolundan sapmış, ya da politik olarak soysuzlaşmışsa
ve berrak politik çehresini yitirmişse, isterse yüz yaşında
SBKP(B)'DEKİ SAĞSAPMA ÜZERİNE* olsun, kendisini eski Bolşevik olarak nitelendirmeye
hakkı yoktur, Partiden saygı beklemeye hakkı yoktur.
SBKP(B) MK ve MKK Plenumu'nda Konuşma
Bunun ötesinde, kişisel dostluk sorunlarını, politik
Nisan 1929[1]
sorunlarla karıştırmamak gerekir, zira dostluk başka,
(Stenografik Tutanak)
alışveriş başka. Hepimiz işçi sınıfına hizmet ediyoruz ve
kişisel dostluğun çıkarları devrimin çıkarlarına aykırı
Yoldaşlar! Buharin grubundan bazı yoldaşların, düşüyorsa, bu durumda kişisel dostluk arkada kalmak
konuşmalarında kişisel momentler oldukça önemli bir rol zorundadır. Bolşevikler olarak sorunu başka türlü
oynamasına rağmen, ben bu kişisel momentlere koyamayız.
girmeyeceğim. Bunlara girmeyeceğim çünkü, kişisel mo-
mentler önemsizdir ve bu önemsiz şeylerle uğraşmak zah- Buharinci muhalefetten yoldaşların, imalarla ve üstü
mete değmez. Buharin, benimle arasında geçen şahsi örtülü kişisel suçlamalarla dolu konuşmalarına da
girmeyeceğim. Besbelli ki bu yoldaşlar, görüş
yazışmalardan söz etti. Okuduğu bazı mektuplardan, daha
ayrılıklarımızın politik temelini imalarla ve muğlak söz-
dün kişisel dost olduğumuz, bugün ise politikada lerle örtbas etmek istiyorlar. Politikanın yerine kahvehane
yollarımızın ayrıldığı anlaşılmakta. Uglanov ve Toms- politikacılığını geçirmek istiyorlar. Bu bakımdan Toms-
ki'nin konuşmalarından da aynı tınılar duyuldu. Bu nasıl ki'nin konuşması özellikle karakteristiktir. Bu konuşma,
mümkün olur, demek istiyorlar: Bizler eski Bolşevikleriz politik sorunların yerine kahvehane politikacılığını geçir-
ve aniden aramızda anlaşmazlıklar belirdi, artık birbirimi- meye çalışan bir Trade-unionist kahvehane politikacısının
ze saygı gösteremiyoruz. tipik konuşmasıdır. Fakat bu hileyi yutturamayacaklardır.
Bütün bu sızlanma ve feryatların beş kuruşluk değeri Meseleye gelelim.
olduğuna inanmıyorum. Biz bir aile çevresi, bir kişisel
dostlar loncası değil, işçi sınıfının politik partisiyiz.
Kişisel dostluğun, davanın çıkarlarının önüne geçmesine I
izin vermemeliyiz. BİR ÇİZGİ Mİ YOKSA İKİ Mİ?
Eğer kendimize, sadece yaşlı olduğumuz için eski Bir ortak genel çizgiye mi sahibiz, yoksa iki çizgimiz
Bolşevikler diyorsak, davamız çok kötü durumdadır, mi var — temel soru budur, yoldaşlar.
* Konuşmada, o zamanlar basında çıkan metinde yayınlanmamış Rikov, burada yaptığı konuşmada, bir genel çizgimiz
otuz sayfadan fazla bir bölüm yeniden yer almıştır.

SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine 79 16
8 J. V. Stalin
J. V. Stalin
olduğunu ve eğer aramızda bazı "önemsiz" görüş suçlanmaktadır.
ayrılıkları varsa, bunun, bu genel çizginin kavranışındaki
Belki bu deklarasyonlar artık varlığını sürdürmüyor?
"nüans" lardan kaynaklandığını söylüyor.
Belki şimdi bu deklarasyonları yanlış buluyorlar? Belki
Doğru mu bu? Ne yazık ki doğru değil. Hatta bu, Buharin, Rikov, Tomski kesinlikle yanlış ve Parti
gerçeğin tam karşıtıdır. Gerçekten de, eğer bir çizgimiz düşmanı bu deklarasyonları geri almaya hazırlardır? Eğer
varsa ve aramızda sadece nüans farkları varsa, neden Bu- böyle ise, bunu bize açıkça ve dürüstçe söylesinler. Bu
harin, başta Kamanev olmak üzere dünkü Troçkistlere durumda herkes, bir çizgiye sahip olduğumuzu, aramızda
koşup, onlarla birlikte MK'ya ve onun Politbürosuna karşı sadece önemsiz nüanslar bulunduğunu anlayacaktır. Ne
fraksiyonel bir blok oluşturmaya çalıştı? Buharin'in orada, var ki Buharin, Rikov ve Tomski'nin konuşmalarından
MK'nın "zararlı" çizgisinden, Buharin, Tomski ve Ri- anlaşıldığına göre, bunu yapmak istemiyorlar. Sadece bu
kov'un, Parti MK'sıyla ilkesel görüş ayrılıklarından, MK kadarla da kalmıyor, ileride de bu deklarasyonlardan vaz-
Politbüro'sunun bileşiminin radikal biçimde değiştirilmesi geçmek niyetinde değiller, zira bu deklarasyonlarda orta-
zorunluluğundan söz ettiği olgu değil midir acaba? ya koyulan görüşlerinde ısrar ettiklerini açıklıyorlar.
Eğer bir çizgi varsa, Buharin neden dünkü Troçkist- Bu durumda tek ortak genel çizgi nerededir?
lerle MK'ya karşı entrika çevirmekte ve neden bu konuda
Eğer tek çizgimiz varsa ve Buharin grubunun
Rikov ve Tomski tarafından desteklenmekte?
görüşüne göre bu çizgi, köylülüğün askeri-feodal sömürü-
Eğer bir genel çizgi varsa, bu tek ortak genel çizgiyi sünü uygulama politikasından oluşuyorsa, Buharin, Rikov
izleyen Politbüro'nun bir kesiminin aynı genel çizgiyi iz- ve Tomski bu zararlı politikaya karşı mücadele edecek
leyen Politbüro'nun öteki kesimine karşı fesat çıkarması yerde, gerçekten de bu politikayı bizimle birlikte uygula-
nasıl mümkün olabiliyor? mak mı istiyorlar? Bu tam bir saçmalık.
Eğer bir ortak genel çizgi olsa böyle bir saf Eğer tek çizgi varsa ve Buharin grubunun görüşüne
değiştirme politikası mümkün müdür? göre, Parti çizgisi Komintern'i parçalama politikasından
Eğer bir çizgi varsa, baştan sona MK ve onun genel oluşuyorsa, Rikov, Buharin ve Tomski, Komintern'in
çizgisine karşı yönelmiş olan Buharin'in 30 Ocak Dekle- parçalanması politikasına karşı mücadele edecekleri yer-
rasyonu, nasıl gündeme gelebildi? de, onu bizimle birlikte parçalamak mı istiyorlar
gerçekten? İnsan böyle bir saçmalığa nasıl inanabilir?
Eğer bir çizgi varsa, Partinin küstahça ve son derece
kaba iftiralarla suçlandığı 9 fiubat tarihli üçlü (Buharin, Hayır yoldaşlar, Rikov'un ortak bir çizgiye sahip
Rikov, Tomski) deklerasyon nasıl gündeme gelebildi? Bu olduğumuz yolundaki açıklamasında bir şeyler yanlış.
deklerasyonda Parti, a) köylülüğün askeri-feodal biçimde Deklarasyonlar ve Buharin grubunun davranışlarıyla ilgili
sömürülmesi politikasıyla, b) bürokratizmin beslenmesi biraz önce sözü edilen gerçekler göz önüne alındığında,
politikasıyla, c) Komintern'in parçalanması politikasıyla nereden yaklaşılırsa yaklaşılsın, tek ortak çizgi sonucuna

SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine 9 10 J. V. Stalin
varmak olanaksızdır. Eğer tek çizgi varsa, Politbüro üyeleri Buharin, Ri-
kov ve Tomski'nin, Beş Yıllık Plân ve köylü sorunu üzeri-
Eğer tek çizgi varsa, işler nasıl Buharin, Rikov ve
ne temel tezlerin kabulünde çekimser kalmayı mümkün
Tomski'nin istifa politikasına varabilmişti? Tek ortak ge-
görmeleri nasıl mümkün olabildi? Tek genel çizgiye sahip
nel çizgi olsaydı, Politbüro'nun bir kesiminin, Parti
olmak, öte yandan bazı yoldaşların, ekonomik politikanın
MK'sının defalarca aldığı kararları uygulamayı sistematik
temel sorunlarında çekimser kalmaları mümkün müdür?
olarak reddetmesi, Parti içinde altı ay çalışmayı sürekli
Hayır yoldaşlar, dünyada böyle tuhaflıklar yoktur.
sabote etmesi mümkün olabilir miydi? Gerçekten de tek
ortak genel çizgimiz varsa, Politbüro'nun bir kesiminin Nihayet, eğer tek çizgi varsa ve sadece nüanslarda
gayretle uyguladığı bu dezorganize edici istifa politikası ayrılıyorsak, Buharinci muhalefetten yoldaşlar, Buharin,
nasıl gündeme gelebildi? Rikov ve Tomski, Politbüro Komisyonu'nun 7 fiubat'taki
uzlaşma önerisini neden reddettiler? Bu uzlaşma önerisi-
Parti tarihimizde istifa politikasının örnekleri vardır.
nin, Buharin grubuna, kendi kendisini soktuğu çıkmaz so-
Örneğin, Ekim Devrimi'nin ertesi günü, Kamenev ve Zi-
kaktan kabul edilebilir bir çıkış yolu sunduğu olgu değil
novyev başta olmak üzere bazı yoldaşlar, kendilerine veri-
midir acaba?
len görevleri reddetmiş ve Parti politikasının değiştirilmesi
talebinde bulunmuşlardı. Bilindiği gibi, o günlerde bu İşte bu yılın 7 fiubat'ında MK çoğunluğu tarafından
yoldaşlar istifa politikalarını, Partimiz MK'sının, sadece önerilen bu uzlaşmanın metni:
Bolşeviklerden oluşan bir hükümet kurma politikasına “Komisyondaki görüş alışverişinden şu sonuçlar
karşı, Menşevikler ve Sosyal-Devrimcilerle koalisyon hü- çıkmıştır:
kümeti kurulması talebine dayandırmışlardı. Ama o za-
manlar, görev almama politikasının bir anlamı vardı, çün- 1) Buharin, Kamanev'le görüşmeleri politik hata ola-
rak kabul eder;
kü biri, sadece Bolşeviklerden oluşan bir hükümet
kurulması, öteki ise Menşevikler ve Sosyal-Devrimcilerle 2) Buharin, 30 Ocak 1929 tarihli 'açıklama'sında yer
bir koalisyon hükümeti kurulmasını savunan iki çizginin alan, buna göre, MK'nın, gerçekte 'köylülüğün askeri-fe-
varlığına dayanmaktaydı. Bu açık ve anlaşılırdı. Fakat Bu- odal sömürülmesi' politikasını uyguladığı, Komintern'i
harinci muhalefetin, bir yandan genel çizginin birliğini parçaladığı, Parti içinde bürokratizmi beslediğini içeren
ilan ederken, öte yandan, Ekim Devrimi döneminde Zi- bütün bu iddiaları, polemik heyecanı içinde düşünmeden
ileri sürdüğünü, bu iddiaları artık sürdürmediğini ve bu
novyev ve Kamenev'den ödünç aldıkları istifa politikasını sorunlarda MK ile hiçbir görüş ayrılığı olmadığını kabul
sürdürmeleri, her türlü mantıktan yoksundur. eder;
İkisinden biri: Ya tek çizgi vardır — bu durumda Bu- 3) Buharin, bütün bunlardan dolayı, Politbüro'da
harin ve arkadaşlarının istifa politikası anlaşılmaz ve uyumlu bir çalışmanın mümkün ve zorunlu olduğunu ka-
açıklanamazdır; ya da iki çizgi vardır — bu durumda istifa bul eder;
politikası tamamen anlaşılır ve açıklanabilirdir.
4) Buharin, gerek 'Pravda'daki gerekse de Komin-

tern'deki çalışmasıyla ilgili olarak istifasını geri alır; dilirdi; bu açık değil mi?
5) Buharin bütün bunları göz önüne alarak, 30 Ocak Hayır yoldaşlar, yukarıda sözü edilen gerçekler göz
tarihli açıklamasını geri alır. önüne alındığında, ortaya tek ortak çizginin varlığı
Komisyon, yukarıda söylenenleri göz önüne alarak, çıkmıyor.
Buharin'in hatalarının politik değerlendirilmesiyle ilgili
Ortaya çıkan, gerçekte, tek çizgi değil, biri MK çizgi-
karar tasarısını, Politbüro ve MKK Prezidyumu'nun ortak
si, öteki Buharin grubunun çizgisi olmak üzere, iki çizgi-
oturumuna sunmaktan vazgeçmeyi mümkün görmekte,
Politbüro ve MKK Prezidyumu'nun ortak oturumuna,
ye sahip olduğumuzdur.
mevcut bütün belgeleri (konuşmaların stenosu vs.) geri Rikov konuşmasında tek genel çizgiye sahip
çekmeyi önermektedir. olduğumuzu belirtirken, doğruyu söylemedi. O, bununla,
Komisyon, Politbüro ve MKK Prezidyumu'na Parti çizgisine karşı fesatçılığını gizlice sürdürebilmek
'Pravda'nın sorumlu yazıişleri müdürü ve KEYK Sekrete- için Parti çizgisinden farklı olan kendi çizgisinin üstünü
ri olarak normal bir şekilde çalışabilmesi için Buharin'e örtmek istiyor. Görüş ayrılıklarının üstünü örtmek, Parti
ihtiyacı olan bütün koşulları sağlamayı önerir.” içinde gerçek durumu örtbas etmek, kendi pozisyonunu
gizlemek ve Partinin tam berraklık kazanmasını olanaksız
Eğer gerçekten de tek çizgiye sahipsek ve sadece
kılmak tam da oportünizmin politikasıdır.
önemsiz nüanslardan ayrılıyorsak, Buharin ve arkadaşları
bu uzlaşmayı neden kabul etmediler? Buharin ve Oportünizm böyle bir politikaya neden ihtiyaç duyar?
arkadaşlarının bütün güçleriyle buna sarılmaları ve Parti Çizginin birliğine ilişkin gevezeliklerin arkasına gizlene-
içi durumdaki gerginliği gidermek ve Politbüro'da birlik rek, gerçekte, Parti çizgisinden farklı kendi çizgisini güt-
içinde ve uyumlu bir çalışma atmosferi yaratmak için Po- mek için. MK ve MKK'nın şimdiki Plenumu'nda Rikov
litbüro'nun uzlaşma önerisini kabul etmeleri gerektiğini bu oportünist tavrı takınmıştır.
anlamak bu kadar zor mu?
Lenin yoldaşın, makalelerinden birinde, oportünistle-
Partinin birliğinden, Politbüro'da dostça çalışmadan ri genelde nasıl karakterize ettiğini duymak ister misiniz?
söz ediliyor. Fakat gerçekten birliği isteyen ve çalışmada Bu karakterizasyon bizim için, sadece genel anlamı
dostluğu amaçlayan herkesin bu uzlaşmayı kabul etmek dolayısıyla değil, aynı zamanda tamamen Rikov'a uygun
zorunda olduğu açık değil mi? Öyle ise Buharin ve düştüğü için de önemlidir.
arkadaşları bu uzlaşmayı neden reddettiler?
Lenin, oportünizm ve oportünistlerin özellikleri
Eğer tek çizgimiz olsaydı, ne üçlünün 9 fiubat tarihli üzerine şunları söylüyor:
deklarasyonu olabilirdi, ne de MK Politbüro'sunun
“Oportünizme karşı mücadeleden söz edildiğinde, bü-
uzlaşma önerisi, Buharin ve arkadaşları tarafından redde-
tün alanlardaki bugünkü oportünizmin karakteristik özel-

liklerini unutmamak gerekir: Belirsizlik, muğlaklık, elle II

tutulabilir olmama. Tüm doğası gereği oportünist daima, SINIFSAL DEĞİfiİKLİKLER VE GÖRÜŞ
sorunun açık ve kesin koyulmasından kaçınır; bir bileşke AYRILIKLARIMIZ
arar, karşılıklı olarak birbirini dışlayan görüşler arasında
Görüş ayrılıklarımız nelerdir, neyle bağıntılıdır?
yılan gibi kıvrılır ve bu görüşlerden hem biriyle hem öte-
kiyle 'hemfikir olmaya' çabalar, bu arada görüş Bunlar herşeyden önce, son zamanlarda ülkemizde ve
ayrılıklarını, küçük değişiklik önerileri, kuşkular, iyi ve kapitalist ülkelerde meydana gelen sınıfsal değişiklikler
masum dileklerle vs. vs. sınırlandırır.” (4. Baskı, cilt VII, sorunuyla bağıntılıdır. Bazı yoldaşlar, Partimizdeki görüş
s. 373, Rusça.) ayrılıklarının tesadüfi nitelik taşıdığına inanıyorlar. Bu
yanlıştır, yoldaşlar. Partimizdeki görüş ayrılıkları, son za-
Açıklık ve sarahatten korkan, gerçek durumun üstünü manlarda meydana gelen ve gelişmede bir değişklik orta-
örtmeye, Parti içindeki gerçek görüş ayrılıklarını örtbas ya çıkaran sınıfsal değişiklikler temelinde, sınıf mücadele-
etmeye çalışan oportünistlerin fizyonomisi budur işte. sinin keskinleşmesi temelinde ortaya çıkmıştır.
Evet yoldaşlar, ne kadar nahoş olursa olsun, gerçeğin Buharin grubunun esas hatası bu değişiklikleri ve
gözünün içine doğrudan bakmasını bilmek gerekir. Adı dönüşümü görmemesidir; görmemesi ve anlamak isteme-
doğrudan korkmak olan hastalığa yakalanmaktan bizi mesidir. Buharinci muhalefetin karateristik belirtisini
Tanrı korusun. Bolşevikler, tüm diğer partilerden, başka oluşturan, Partinin ve Komintern'in yeni görevleri konu-
sundaki anlayışsızlık da zaten bununla açıklanır.
şeylerin yanısıra, doğrudan korkmamalarıyla, ne kadar acı
olursa olsun, doğrunun gözünün içine bakmaktan Farkına vardınız mı, yoldaşlar, Buharinci muhalefetin
korkmamalarıyla ayrılırlar. Ve bu noktada doğru, aslında liderleri MK ve MKK Plenumu'ndaki konuşmalarında, ül-
bizim ortak bir çizgiye sahip olmadığımızdır. Bir çizgi kemizdeki sınıfsal değişiklikler sorununu tamamen es
var; Partinin çizgisi, devrimci, Leninist çizgi. Ama bu çiz- geçmişler, sınıf mücadelesinin keskinleşmesinden tek söz
ginin yanında bir başka çizgi daha var; Parti düşmanı dek- etmemiş, görüş ayrılıklarımızın tam da sınıf mücadelesi-
nin bu keskinleşmesiyle bağıntılı olduğuna uzaktan bile
larasyonlar, istifalar, Partiyi karalama, Partiye karşı gizli
değinmemişlerdir. Herşey hakkında konuştular, felsefe
fesatlıklara girişme, parti düşmanı bir blok örgütlemek
üzerine konuştukları kadar teori üzerine de konuştular,
amacıyla, dünkü Troçkistlerle gizlice görüşmeler yapma ama şu anda Partimizin yönelimini ve pratiğini belirleyen
yoluyla Parti çizgisine karşı mücadele eden Buharin gru- sınıfsal değişikliklere ilişkin tek söz bile etmediler.
bunun çizgisi. Bu ikinci çizgi oportünist bir çizgidir.
Bu tuhaf durum ne ile açıklanır? Belki de
Bu, diplomatik konuşmalarla ortak bir çizginin unutkanlıkla? Elbette değil! Politikacılar en önemli olanı
varlığı vs. vs. üzerine cafcaflı sözlerle, hiçbir şekilde giz- unutamazlar. Bu durum, şimdi gerek bizim ülkemizde ge-
lenemeyecek bir olgudur. rekse de kapitalist ülkelerde yaşanan yeni devrimci süreç-

leri görmemeleri ve anlamamalarıyla açıklanır. Bu durum, Bununla bağıntı içinde özeleştiri şiarı sorunu
en önemli olanı görmemiş olmalarıyla, sınıfsal yakıcılık kazandı. Neden? Çünkü eleştiri ve özeleştiriyi
değişiklikleri görmemiş olmalarıyla —ki bir politikacının tamamen geliştirmeden, örgütlerimizin çalışmasını kitlele-
buna hakkı yoktur— açıklanır. Partimizin önündeki yeni rin denetimine tabi tutmadan, ekonomi, sendika ve Parti
görevler konusunda, Buharinci muhalefetin sergilediği örgütlerimizi iyileştirmek, sosyalizmin inşasını ilerletmek
şaşkınlık ve çaresizlik de zaten bununla açıklanır. ve burjuvazinin zararlı çalışmalarını boşa çıkarmak
olanaksızdır. Bu zararlı çalışmaların geçmişte yaşandığı
Partimizdeki son olayları anımsayın. Partimizin son
ve hâlâ sürdüğü bir olgudur, hem de sadece kömür
zamanlarda, ülkemizde meydana gelen sınıfsal
havzalarında değil, aynı zamanda metal üretiminde, savaş
değişikliklerle bağıntılı olarak gündeme getirdiği şiarları
endüstrisinde, Ulaşım İşleri Halk Komiserliği'nde, altın ve
anımsayın. Özeleştiri şiarını, bürokratizme karşı
platin endüstrisinde vs. vs.
mücadelenin şiddetlendirilmesi ve Sovyet aygıtının
arındırılması şiarını, yeni ekonomik kadroların ve kızıl Özeleştiri şiarı bundandır.
uzmanların yetiştirilmesi şiarını, kollektif çiftlik ve Sov-
Devamla, tahıl alımında karşılaşılan zorluklarla
yet çiftlikleri hareketinin güçlendirilmesi şiarını, Kulak-
bağıntı içerisinde, Kulakların Sovyet iktidarının fiyat
lara karşı saldırı şiarını, üretimde maliyet fiyatlarının
politikasına karşı saldırılarıyla bağıntı içerisinde, kollektif
düşürülmesi ve sendikaların pratik çalışmasının temel-
çiftlikler ve Sovyet çiftliklerinin mümkün olduğunca fazla
den iyileştirilmesi şiarını, Partinin arındırılması şiarını
geliştirilmesi, Kulaklara karşı saldırıya geçilmesi ve
vs. kastediyorum. Bu şiarlar bazı yoldaşlara akıl karıştırıcı
varlıklı Kulak unsurlar üzerinde baskı yapma yoluyla tahıl
ve başdöndürücü geldi. Fakat şu anda bu şiarların Partinin
temin edilmesinin örgütlenmesi sorununu, bütün
en gerekli ve en aktüel şiarları olduğu açıktır.
sertliğiyle ortaya getirdik.
Konu, fiahti Olayı[2] ile ilgili olarak yeni ekonomik
Tahıl temininde karşılaşılan zorluklar neyi gösterdi?
kadrolar sorununu, eski uzmanların yerini alacak işçi
Kulakların uyumadığını, giderek geliştiğini, Parti, Sovyet
sınıfı içinden kızıl uzmanların yetiştirilmesi sorununu ye-
ve kooperatif örgütlerimizin, en azından bunlardan bir
niden ortaya atmamızla başladı.
kısmının, düşmanla mücadele edecek yerde, onu görmez
fiahti Olayı'yla ilgili olarak ortaya ne çıktı? Burjuva- ya da onunla uzlaşırken Sovyet iktidarının politikasına
zinin kesin olarak yenilmekten henüz çok uzak olduğu, ik- karşı fesat örgütlediğini gösterdi.
tisadi inşamızda zararlı çalışmalar örgütlediği ve bundan
Özeleştirinin, Parti örgütlerimizin ve genelde, koope-
sonra da örgütleyeceği, ekonomi, sendika ve kısmen de
ratif ve alım örgütlerinin denetlenmesi ve iyileştirilmesi
Parti örgütlerimizin sınıf düşmanlarımızın fesatçılığını
yönündeki şiarın yeniden öne çıkarılması bundandır.
göremediği, yani bizlerin sınıfsal uyanıklıklarını geliştirip
sağlamlaştırarak örgütlerimizi bütün gücümüzle, bütün Devamla, yeni görevlerle, sosyalizm temelinde sana-
olanaklarla sağlamlaştırmak ve iyileştirmek zorunda yi ve tarımın yeniden yapılanmasıyla bağıntı içerisinde,
olduğumuz ortaya çıkmıştır. üretim maliyetlerinin sistematik biçimde düşürülmesi,

çalışma disiplininin sağlamlaştırılması, sosyalist ekonomi, Sovyet organları, sendikalardaki ve hem de Par-
yarışmanın geliştirilmesi vs. şiarları ortaya çıkmıştır. Bu ti ve kooperatiflerdeki sosyalist inşa kadrolarını
görevler, sendikaların ve Sovyet aygıtının bütün pratik iyileştirmek ve güçlendirmek, bütün örgütlerimize gerekli
çalışmasının gözden geçirilmesini, bu örgütlerin temelden keskinliği kazandırmak, onları pisliklerden arındırmak ve
canlandırılmasını ve bürokratizm unsurlarından temizlen- işçi sınıfı ve köylülüğün milyonlarca kitlesinin aktivitesini
mesini gerektirmiştir. yükseltmek zorunludur.
Sendikalar ve Sovyet aygıtında bürokratizme karşı Bu şiarlar ayrıca, ekonominin kapitalist unsurlarının
mücadele şiarının öne çıkarılması bundandır. sosyalizmin saldırısına karşı direnişi olgusuyla
bağıntılıdır. fiahti Olayı diye bilinen olayı bir rastlantı ola-
Son olarak, Parti temizliği şiarı sorunu. Bizzat partiye
rak düşünmemek gerekir. "fiahticiler" bugün sanayimizin
gerekli keskinliği vermeden, Sovyet, ekonomi, sendikal
bütün dallarında bulunmaktadır. Bir çoğu ayıklandı, ama
ve kooperatif örgütlerinin sağlamlaştırılabileceğine,
henüz hepsi değil. Burjuva entellektüellerinin zararlı
bunların bürokratizmin döküntülerinden
çalışmaları, gelişen sosyalizme karşı direnişin en tehlikeli
temizlenebileceğine inanmak gülünç olurdu. Bürokratik
biçimlerinden biridir. Bu zararlı çalışmalar, uluslararası
unsurların, sadece ekonomi ve kooperatif örgütlerinde,
sermayeyle ilişkili olduğundan, daha da tehlikelidir. Bur-
sendika ve Sovyet örgütlerinde değil, aynı zamanda bizzat
juvazinin zararlı çalışması kapitalist unsurların hâlâ teslim
Parti örgütlerinde de yaşadığına hiç kuşku yoktur. Eğer
olmadığına, Sovyet iktidarına karşı yeni saldırılar için güç
Parti bütün bu örgütlerin önder gücüyse, işçi sınıfının tüm
topladığına dair kuşku götürmez bir kanıttır.
diğer örgütlerinin eksiksiz canlandırılması ve
iyileştirilmesi için, Parti temizliğinin önkoşul olduğu Kırın kapitalist unsurlarına gelince, Kulakların ikinci
açıktır. Parti temizliği şiarı bundandır. yıldır devam eden, Sovyet iktidarının fiyat politikasına
karşı saldırısını hiç mi hiç rastlantı olarak düşünmemek
Bu şiarlar tesadüfi midir? Hayır, tesadüfi değildir.
gerekir. 1927 yılına kadar tahılını kendi isteğiyle veren
Tesadüfi olmadıklarını kendiniz görüyorsunuz. Bunlar,
Kulakın, 1927'den sonra tahılını kendi isteğiyle vermek-
kapitalist unsurlara karşı sosyalizmin saldırısı denen
ten vazgeçmesi gerçeğini birçokları hâlâ anlayamıyorlar.
parçalanamaz zincirin zorunlu halkalarıdır.
Ne var ki bunda şaşılacak hiçbir şey yok. Kulak, önceleri
Bu şiarlar, herşeyden önce, sanayi ve tarımımızın nispeten güçsüzken, çiftliğini ciddi biçimde geliştirme
sosyalizm temelinde yeniden yapılanması dönemiyle olanağına, çiftliğini güçlendirmek için yeterli sermayeye
bağıntılıdır. Fakat ekonominin sosyalizm temelinde yeni- sahip değilken, dolayısıyla da tahıl üretimindeki fazlasının
den yapılanması nedir? Bu, ekonomideki kapitalist unsur- tümünü ya da nerdeyse tümünü pazara getirmek zorunda
lara karşı tüm cephe boyunca sosyalizmin saldırısıdır. Bu, kalırken, şimdi artık —bir dizi verimli yılın ardından,
ülkemiz işçi sınıfının, sosyalizmin kurulması yolunda son çiftliğini geliştirdikten, gerekli sermayeleri toplamayı
derece ciddi bir ilerlemesidir. Ne var ki bu yeniden başardıktan sonra— pazarda manevra yapma, bütün
yapılanmayı gerçekleştirmek için, herşeyden önce, hem değerlerin değeri olan ekmeklik tahılı ihtiyat olarak kendi-

si için alıkoyma olanağına kavuştu ve artık et, yulaf, arpa çatışmaları dalgası, sömürgelerde, bu arada Hindistan'da
ve diğer daha az önemli ürünleri pazara sunmayı yeğliyor. da, devrimci hareketin yükselişi, dünyanın bütün ülkele-
Kulakın şimdi gönüllü olarak tahılını vereceğini ummak rinde komünizmin gelişmesi — bütün bunlar, kapitalizm
gülünç olurdu. ülkelerinde yeni devrimci yükselişin unsurlarının
olgunlaşmaya başladığını açıkça gösteren olgulardır.
Kulakın bugün Sovyet iktidarının politikasına karşı
gösterdiği direnişin kökü burada yatmaktadır. Kapitalizmin sosyal dayanağı olarak sosyal-demokra-
siye ve herşeyden önce de onun "sol" kanadına karşı
Fakat sosyalizmin saldırısına karşı kentte ve kırda ka-
mücadeleyi şiddetlendirme görevi bundandır.
pitalist unsurların direnişi nedir? Bu, yeniye karşı eskiyi
savunmak amacıyla, proletaryanın sınıf düşmanlarının Komünist partiler içindeki sağ unsurlara karşı, sos-
güçlerini yeniden düzenlemesidir. Bu koşulların, sınıflar yal-demokrat etkinin acentalarına karşı mücadeleyi şid-
mücadelesinin keskinleşmesine yolaçmak zorunda detlendirme görevi bundandır.
olduğunu anlamak zor değildir. Ne var ki sınıf
Komünist partiler içinde oportünizmin sığınağı olan,
düşmanlarının direnişini kırmak ve sosyalizmin ilerlemesi
sağ sapmayla uzlaşmacılığa karşı mücadeleyi şiddetlen-
için yolu açmak için, tüm diğerleri bir yana, bütün örgüt-
dirme görevi bundandır.
lerimize gerekli keskinliği kazandırmak, onları bürokra-
tizmden arındırmak, kadrolarını iyileştirmek ve işçi Komünist partileri sosyal-demokratik geleneklerden
sınıfıyla köyün emekçi kesimlerinin milyonlarca kitlesini arındırma şiarı bundandır.
köyde ve kentteki kapitalist unsurlara karşı harekete geçir- Sendikalarda komünizmin sözümona yeni taktiği
mek zorunludur. bundandır.
Partimizin şu anki şiarları bu sınıfsal değişiklikler te- Bazı yoldaşlar bu şiarların anlam ve önemini
melinde ortaya çıkmıştır. anlamıyorlar. Fakat bir Marksist, bu şiarlar
Kapitalist ülkelerdeki sınıfsal değişiklikler için de gerçekleştirilmeden proleter kitlelerin yeni sınıf mücade-
aynı şeyler söylenmelidir. Kapitalizmin stabilizasyonunun lelerine hazırlanmalarının ve sosyal-demokrasi üzerinde
değişikliklere maruz kalmadığını sanmak gülünç olurdu. zafer kazanmanın düşünülemez olacağını, kapitalizme
Bu stabilizasyonun sağlamlaştığını ve kalıcılaştığını idia karşı mücadelede işçi sınıfına önderlik edebilecek komü-
etmek ise, daha da gülünç olurdu. Gerçekte, kapitalizmin nist hareketin gerçek liderlerinin seçiminin olanaksız
stabilizasyonunun her geçen ay, her geçen gün gittikçe altı olacağını daima anlayacaktır.
oyulmakta ve sarsılmaktadır. Dış pazarlar ve hammadde- Partimizin hem iç politikasına ilişkin, hem de Komin-
ler uğruna mücadele, silahlanmaların artması, Amerika ile tern'e ilişkin bugünkü şiarlarının onların temeli üzerinde
İngiltere arasındaki antagonizmanın derinleşmesi, ortaya çıktığı ülkemizdeki ve kapitalizmin ülkelerindeki
SSCB'de sosyalizmin büyümesi, kapitalist ülkeler işçi sınıfsal değişiklikler bunlardır, yoldaşlar.
sınıfının solculaşması, Avrupa ülkelerinde grevler ve sınıf

Partimiz bu sınıfsal değişiklikleri görüyor. Yeni gö- neklere karşı mücadeleyi güçlendirmek vs. vs. hususunda
revlerin önemini kavrıyor ve güçleri bu görevleri çözmek yeni görevler yüklediğini söylüyoruz. Buharin ise bizi,
için harekete geçiriyor. Onun için olayları tam hazırlıklı bütün bunların saçmalık olduğunu, önümüzde böyle yeni
karşılıyor. Onun için önündeki zorluklardan korkmuyor, görevler bulunmadığını, gerçekte sözkonusu olanının MK
çünkü bunların üstesinden gelmeye hazır. çoğunluğunun ona, yani Buharin'e "dayak atmak" istemesi
olduğunu söyleyerek yanıtlıyor.
Buharin grubunun talihsizliği, bu sınıfsal
değişiklikleri görmemesi ve partinin yeni görevlerini Biz, ülkemizdeki sınıfsal değişikliklerin bize, üreti-
kavramamasıdır. Ve tam da bunları kavramadığı için, tam min maliyet fiyatlarını sistematik olarak düşürmeyi ve
bir çaresizlik içinde bulunuyor, zorluklar karşısında kaç- işyerlerinde çalışma disiplinini sağlamlaştırmayı gerekti-
maya geri çekilmeye ve teslim olmaya hazır bulunuyor. ren yeni görevler yüklediğini, bu görevleri
gerçekleştirmenin sendikaların tüm pratik çalışmasını te-
Yenisey gibi büyük bir nehirde fırtına öncesi melden değiştirmeden mümkün olmadığını söylüyoruz.
balıkçıları gördünüz mü hiç? Ben defalarca gördüm. Bir Tomski ise bizi, bütün bunların saçmalık olduğunu, önü-
grup balıkçı vardır ki, bastıran fırtına karşısında bütün müzde böyle yeni görevler bulunmadığını, gerçekte söz-
güçlerini harekete geçirir, adamlarını cesaretlendirir ve konusu olanın, MK çoğunluğunu ona, yani Tomski'ye
teknesini soğukkanlılıkla fırtınaya karşı sürer: "Dümeni "dayak atmak" istemesi olduğunu söyleyerek yanıtlıyor.
daha sıkı tutun çocuklar, dalgaları yarın, başaracağız!" Biz, ekonominin yeniden yapılanmasının bize, Sov-
Bir grup balıkçı daha vardır ki, fırtınanın yaklaştığını yet ve ekonomi aygıtlarında bürokratizme karşı
mücadelenin güçlendirilmesi, bu aygıtların çürümüş,
hissederek cesaretini yitirir, sızlanmaya ve kendi
yabancı ve zararlı unsurlardan arındırılması hususunda
saflarında moral bozukluğu yaratmaya başlar: “Eyvah, yeni görevler yüklediğini söylüyoruz. Rikov ise bizi, bü-
fırtına patlıyor, yere çökün çocuklar, teknenin zeminine tün bunların saçmalık olduğunu, önümüzde böyle yeni gö-
yapışın, gözlerinizi kapayın, belki şu ya da bu şekilde revler bulunmadığını, gerçekte sözkonusu olanın, MK
kıyıya sürükleniriz.” (Genel gülüşmeler.) çoğunluğunun ona, yani Rikov'a "dayak atmak" istemesi
Buharin grubunun zihniyet ve davranışının, panik olduğunu söyleyerek yanıtlıyor.
içinde korkuya kapılarak zorluklar karşısında gerileyen fiimdi, bu gülünç değil mi yoldaşlar? Buharin, Rikov
balıkçıların zihniyet ve davranışına iki su damlası kadar ve Tomski'nin bütün dünyada, sadece kendi burunlarının
benzediğini kanıtlamaya daha gerek var mı? ucunu gördükleri açık değil mi?
Biz, Avrupa'da yeni bir devrimci yükselişin Buharin grubunun talihsizliği, yeni sınıfsal
önkoşullarının olgunlaşmakta olduğuna, bu durumun bize, değişiklikleri görmemesi ve Partinin yeni görevlerini
komünist partiler içinde sağ sapmaya karşı mücadeleyi kavramamasıdır. Bunları kavramadığı için de, olayların
peşinden sürüklenmek ve zorluklar kaşısında teslim ol-
güçlendirmek ve sağ sapmacıları partiden kovmak, sağ
mak zorundadır.
sapmayı örtbas eden uzlaşmacılığa karşı mücadeleyi güç-
lendirmek, komünist partilerde sosyal-demokrat gele- Görüş ayrılıklarımızın kökü burada yatmaktadır.

III SBKP(B) delegasyonunun Buharin'in tezlerinde
KOMİNTERN SORUNLARINDAKİ GÖRÜŞ yaptığı dört temel değişikliği öne çıkarmak istiyorum. Bu
AYRILIKLARI temel değişiklikleri öne çıkarmak istiyorum ki Komintern
sorunlarında ortaya çıkan görüş ayrılıklarının karakteri
Buharin'in, sağcıları komünist partilerden kovmak, daha iyi görülsün.
uzlaşmacılığın üstesinden gelmek, komünist partileri sos-
yal-demokrat geleneklerden arındırmak gibi, giderek Birinci sorun, kapitalizmin stabilizasyonunun karak-
olgunlaşan yeni devrimci yükselişin yüklediği, Komin- teri sorunudur. Buharin'in tezlerine göre, sanki şu anda
tern'in yeni görevlerini görmediğini ve kavramadığını da- kapitalist stabilizasyonu sarsan yeni hiçbir şey olmuyor,
ha önce söylemiştim. Bu iddia, Komintern sorunlarındaki tersine sanki kapitalizm yeniden yapılanıyor ve esas ola-
görüş ayrılıklarımızla tamamen doğrulandı. rak az çok sağlam bir biçimde duruyor. SBKP(B) dele-
gasyonunun, üçüncü dönem denilen dönemin, yani içinde
Bu alanda görüş ayılıkları neyle başladı? bulunduğumuz dönemin, böylesi bir karakterizasyonuyla
Olay, Buharin'in VI. Kongre'ye[3] sunduğu hemfikir olamayacağı açıktır. Bununla hemfikir olamazdı,
uluslararası durumla ilgili tezlerle gündeme geldi. Her za- çünkü, üçüncü dönemin bu karakterizasyonunun elde
man tezler, önceden SBKP(B) delegasyonunda tutulması, eleştirmenlerimize, kapitalizmin
görüşülürdü. Ancak bu kez, bu koşula uyulmadı. Öyle ol- "sağlamlaştığı" görüşünde olduğumuzdan, yani Komü-
du ki, Buharin tarafından imzalanmış, SBKP(B) delegas- nistlerin savunamayacağı Hilferding'in görüşünde
yonuna yönelik tezler, aynı zamanda VI. Kongre'nin olduğumuzdan sözetme fırsatı vermiş olurdu. O nedenle
yabancı delegasyonlarına da verildi. Fakat tezler tam bir SBKP(B) delegasyonu, kapitalist stabilizasyonun sağlam
dizi noktada doyurucu bulunmadı. SBKP(B) delegasyonu olmadığı ve olamayacağı, olayların seyriyle, dünya kapi-
tezlerde 20 civarında değişiklik yapmak zorunda kaldı. talizminin krizinin şiddetlenmesi dolayısıyla sarsıldığını
ve daha da sarsılacağını belirten bir değişiklik yapmıştır.
Bu durum Buharin'i biraz müşkül bir duruma soktu.
Ama suç kimde? Buharin'in, tezleri SBKP(B) delegasyo- Bu sorun, yoldaşlar, Komintern Seksiyonları için ta-
nunda görüşülmeden önce yabancı delegasyonlara yin edici öneme sahiptir. Kapitalist stabilizasyon
dağıtmaya ne gereği vardı? Tezlerin yetersizliği sözkonu- sarsılıyor mu, yoksa sağlamlaşıyor mu; komünist partile-
suyken, SBKP(B) delegasyonu, değişiklikler yapmaktan rin günlük politik çalışmalarında alacakları tüm tavır buna
vazgeçebilir miydi? Böylece SBKP(B) delegasyonu fiili bağlıdır. Devrimci haraketin gerileme dönemini, güç top-
olarak, yabancı delegasyonların, Buharin tarafından lama dönemini mi yaşıyoruz, yoksa bu, yeni devrimci bir
imzalanmış önceki tezlerin karşısına koymaya başladığı, yükselişin koşullarının olgunlaştığı, yaklaşan sınıf müca-
uluslararası duruma ilişkin yeni tezler sunmuş oldu. Eğer delelerine işçi sınıfının hazırlandığı bir dönem mi; komü-
Buharin tezlerini yabancı delegasyonlara vermekte acele nist partilerin taktik tavırları buna bağlıdır. SBKP(B) de-
etmeseydi, elbette bu sıkıntı verici durum ortaya legasyonunun yaptığı, daha sonra Kongre tarafından da
çıkmayacaktı. kabul edilen değişiklik tam da, ikinci perspektife, yeni

devrimci yükselişin önkoşullarının olgunlaşması perspek- Buharin'in tezlerinde gerekli değişikliği yapmayı gerekli
tifine ilişkin açık bir düşünce sunduğu için iyidir. görmüştür.
İkinci sorun, sosyal-demokrasiye karşı mücadele so- Dördüncü sorun, Parti disiplini sorunudur. Buharin'in
runudur. Buharin'in tezlerinde sosyal-demokrasiye karşı tezlerinde komünist partiler içinde demir disiplinin
mücadelenin, Komintern Seksiyonları'nın ana görevlerin- korunmasının bir zorunluluk olduğundan söz edilmemek-
den biri olduğundan söz edilmektedir. Bu elbette teydi. Bu da önemsiz bir eksiklik değildir. Neden? Sağ
doğrudur. Ama yetersizdir. Sosyal-demokrasiye karşı sapmaya karşı mücadelenin şiddetlendiği, komünist parti-
mücadelenin başarıyla yürütülebilmesi için, sorunu sos- lerin oportünist unsurlardan arındırılması şiarının
yal-demokrasinin sözümona "sol" kanadına karşı, "sol" uygulandığı bir zamanda, sağ sapmacılar her zamanki gi-
gevezeliklerle oynayan, bunlar sayesinde işçileri ustaca bi fraksiyon şeklinde örgütlenecekler, kendi fraksiyonel
kandıran ve böylece işçi kitlelerinin sosyal-demokrasiye disiplinlerini kuracaklar, ama Parti disiplinini kırıp yok
sırt çevirme sürecine ket vuran "sol" kanada karşı edeceklerdir. Partiyi sağ sapmacıların fraksiyonel
mücadele noktasında keskinleştirmek zorunludur. "Sol" saldırılarından korumak için, demir parti disiplini ve parti
sosyal-demokratları hezimete uğratmadan, bir bütün ola- üyelerinin bu disipline mutlak tabi olması sorununu orta-
rak sosyal-demokrasinin üstesinden gelmenin mümkün ya atmak zorunludur. Bu olmaksızın sağ sapmaya karşı
olamayacağı açıktır. Oysa Buharin'in tezlerinde "sol" sos- ciddi bir mücadele hiç düşünülemez. Bu nedenle
yal-demokrasinin sorunu tamamen es geçirilmiştir. Bu el- SBKP(B) delegasyonu, Buharin'in tezlerinde gerekli
bette büyük bir eksikliktir. Bu nedenle SBKP(B) delegas- değişikliği yapmış ve değişiklik daha sonra VI. Kongre
yonu, Buharin'in tezlerinde gerekli değişikliği yapmak tarafından da kabul edilmiştir.
zorundaydı, daha sonra değişiklik Kongre tarafından da
Buharin'in tezlerinde bu değişiklikleri yapmamazlık
kabul edilmiştir.
edebilir miydik? Bunu yapamayacağımız açık. Eski çağda
Üçüncü sorun, Komintern Seksiyonları içinde filozof Eflatun için şöyle derlerdi: Eflatun'u seviyoruz,
uzlaşmacılık sorunudur. Buharin'in tezlerinde sağ ama gerçeği daha çok seviyoruz. Aynı şey Buharin içinde
sapmaya karşı mücadele etme zorunluluğundan söz edil- söylenebilir: Buharin'i seviyoruz, ama gerçeği, ama Parti-
mekte, ama sağ sapma karşısında uzlaşmacılığa karşı yi, ama Komintern'i daha çok seviyoruz. Bu nedenle
mücadeleye ilişkin tek söz bulunmamaktaydı. Elbette bu SBKP(B) delegasyonu Buharin'in tezlerinde bu
büyük bir eksikliktir. Mesele şudur: Sağ sapmaya karşı değişiklikleri yapmak zorunda kalmıştır.
savaş açıldığında, sağ sapmacılar kendilerini her zaman
Bu, Komintern sorunlarında görüş ayrılıklarımızın
uzlaşmacılar olarak ilan etmekte ve Partiyi zor duruma
tabir caizse ilk etabıdır.
düşürmektedirler. Sağ sapmacıların bu manevrasının önü-
nü almak için, uzlaşmacılığa karşı kararlı mücadele soru- Görüş ayrılıklarımızın ikinci etabı, Wittorf ve
nunu ortaya atmak zorunludur. Bu nedenle, SBKP(B) de- Thälmann olayıyla ilişkilidir. Hamburg örgütünün eski
legasyonu, daha sonra Kongre tarafından da kabul edilen sekreteri olan Wittorf, Partiye ait paraları zimmetine ge-

çirmekle suçlanmış, bu nedenle Partiden ihraç edilmiştir. de? VI. Kongre kararları ihlal edilmek için değil, uygu-
Alman Komünist Partisi MK'sı içindeki uzlaşmacılar, lanmak için kabul edildi. Eğer VI. Kongre sağ sapma ve
Wittorf'un Thälmann yoldaşla yakın dostluğunu kullana- onun karşısında uzlaşmacılığa karşı savaş ilan etme ve
rak —Thälmann yoldaşın Wittorf'un işlediği suçla hiçbir liderliği başta Thälmann yoldaş olmak üzere Alman Ko-
ilgisi olmamasına rağmen— Wittorf olayını Thälmann münist Partisi'nin temel çekirdeğine bırakma kararı
olayına dönüştürmeye ve Alman Komünist Partisi aldıysa ve eğer uzlaşmacı Ewert ve Gerhart'ın aklına bu
liderliğini devirmeye çalıştılar. Gazete haberlerinden de kararı kaldırmak geldiyse, burada Buharin'in görevi,
biliyorsunuz ki, uzlaşmacı Ewert ve Gerhart, o günlerde, uzlaşmacılara haddini bildirmekti, yoksa Alman Komü-
Alman Komünist Partisi MK çoğunluğunu Thälmann nist Partisi'nin önderliğini ellerine teslim etmek değil.
yoldaşa karşı peşlerine takmayı geçici olarak başardılar. Suç, VI. Kongre'nin kararlarını "unutan" Buharin'dedir.
Ve ne oldu? Thälmann'ı liderlikten uzaklaştırdılar, para
Görüş ayrılıklarımızın üçüncü etabı, Alman Komü-
yemekle suçladılar ve Komintern Yürütme Komitesi'nin
nist Partisi içindeki sağcılara karşı mücadele sorunuyla,
bilgisi ve onayı olmaksızın "uygun" bir karar yayınladılar.
Brandler ve Thalheimer hizibinin parçalanması, hizbin li-
Böylece, fiili olarak, Komintern VI. Kongresi'nin derlerinin Alman Komünist Partisi'nden ihraç edilmeleri
uzlaşmacılığa karşı mücadeleye ilişkin direktifinin sorunuyla ilgilidir. Bu temel sorunda Buharin ve
uygulanması yerine, sağ sapmaya ve uzlaşmacılığa karşı arkadaşlarının "pozisyon"u, sorunun karara
mücadele etmek yerine, bu direktifin en kaba biçimde ih- bağlanmasından uzun süre kaçmak olmuştur. Aslında söz-
lal edilmesi, Alman Komünist Partisi'nin devrimci konusu olan Alman Komünist Partisi'nin kaderiydi. Ne
önderliğine karşı bir mücadele, Thälmann yoldaşa karşı var ki bunu bilen Buharin ve arkadaşları, ilgili mercilerin
bir mücadele, Alman komünistlerinin saflarında sağ oturumlarına katılmaktan sistematik olarak kaçınarak me-
sapmayı örtbas etmeyi ve uzlaşmacılığı sağlamlaştırmayı seleyi uzun süre akamete uğratmışlardır. Neden? Büyük
amaçlayan bir mücadele gündeme geldi. ihtimalle, hem Komintern nezdinde, hem de Alman
Komünist Partisi içindeki sağcılar nezdinde "temiz" kala-
Dümeni kırıp meseleyi düzeltmek, VI. Kongre'nin ih-
bilmek için. Daha sonra şöyle söyleyebilmek için:
lal edilen direktifine yeniden geçerlilik kazandırmak,
"Brandler ve Thalheimer'in Komünist Partiden ihracına
uzlaşmacılara hadlerini bildirmek yerine, Buharin ünlü
biz Buharinciler değil, MK çoğunluğu karar verdi." Ve
mektubunda uzlaşmacıların bu darbesini onaylamayı, Al-
buna da sağ tehlikeye karşı mücadele deniyor!
manya Komünist Partisi'ni uzlaşmacılara teslim etmeyi ve
bir kez daha basına suçlu olduğunu açıklayarak Thälmann Son olarak, görüş ayılıklarımızın dördüncü etabı.
yoldaşı karalamayı öneriyor. Bunu yapan da kendisine Bu, Buharin'in MK Kasım Plenumu'nun[4] önünde ortaya
Komintern'in "lideri" diyen biri! Evet, dünyada böyle "li- attığı, Neumann'ı Almanya'dan geri çağırmak ve bir
der"ler var mı acaba? konuşmasında, Buharin'in VI. Kongre'ye sunduğu raporu
eleştirdiği iddiasıyla, Thälmann yoldaşa haddini bildir-
MK, Buharin'in önerisini görüşmüş ve reddetmiştir.
mek yolundaki öneriyle ilgilidir. Buharin'in talebini
Elbette bu Buharin'in hiç hoşuna gitmedi. Ama suç kim-

doğrulayan herhangi bir belge elimizde bulunmadığından, Görüyorsunuz ki, sözkonusu olan, SBKP(B) MK'sı
Buharin'le hemfikir olamazdık elbette. Buharin, Neumann içinde basit nüanslar değil, Komintern politikasının temel
ve Thälmann'a karşı belgeler sunacağına söz verdi. Ama sorunlarında oldukça ciddi görüş ayrılıklarıdır.
hiçbir belge sunmadı. Belgeler yerine Buharin, SBKP(B)
delegasyonu üyelerine, Humbert-Droz'un KEYK Politik IV
Sekretaryası'ndaki bilinen konuşmasını, daha sonra İÇ POLİTİKA SORUNLARINDA GÖRÜŞ
KEYK Prezidyumu'nca oportünist bir konuşma olarak ni- AYRILIKLARI
telendirilen konuşmasını yolladı. Buharin, Humbert-
Droz'un konuşmasını SBKP(B) delegasyonu üyelerine Yukarıda, ülkemizdeki sınıfsal değişikliklerden ve
yollayarak ve bunu Thälmann'a karşı kanıt olarak tavsiye sınıf mücadelesinden söz ettim. Buharin grubunun basire-
ederek, Neumann'ı geri çağırma ve Thälmann'a haddini ti bağlanmış olduğunu, değişiklikleri görmediğini ve Par-
bildirme yönündeki talebinin doğru olduğunu kanıtlamak tinin önündeki yeni görevleri anlamadığını söyledim. Bu
istedi. Ama gerçekte bununla kanıtladığı şey kendisinin, zemin üzerinde Buharinci muhalefette çaresizlik, zorluk-
tavrı KEYK tarafından oportünist tavır olarak lar karşısında korkuya kapılma ve onlara teslim olma
değerlendirilen Humbert-Droz'la dayanışma içinde tavrının ortaya çıktığını belirttim.
olduğudur. Buharincilerin bu hatalarının gökten zembille indiği
söylenemez. Tersine bunlar, geride bıraktığımız, inşanın
Komintern sorunlarındaki görüş ayrılıklarımızın ana
barışçıl yollarla, deyim yerindeyse, kendi kendine
noktaları bunlardır, yoldaşlar.
gerçekleştiği, şimdi gündemde olan sınıfsal
Buharin, Komintern'in seksiyonlarında sağ sapma ve değişikliklerin, şimdi gözlemlediğimiz sınıf mücadelesi-
onun karşısında uzlaşmacılığa karşı mücadele ederek, Al- nin keskinleşmesinin henüz yaşanmadığı, ekonominin
man ve Çekoslovak Komünist Partilerini sosyal-demokra- restorasyonu dönemi denilen gelişme aşamasıyla bağıntı
tik unsurlar ve geleneklerden arındırarak, komünist parti- içinde bulunmaktadır.
lerden Brandler ve Thalheimer'i ihraç ederek, Komintern'i Ne var ki artık, yeni bir gelişim aşamasına, eski dö-
"parçaladığımız"a, Komintern'i "mahvettiğimiz"e nemden, restorasyon döneminden farklı bir aşamaya gir-
inanıyor. Oysa biz, böyle bir politika izleyerek ve sorunu dik. Artık inşanın yeni bir dönemini, bütün ekonominin
sağ sapma ve sağ sapmayla uzlaşmacılığa karşı mücadele sosyalizm temelinde yeniden yapılanması dönemini
noktasında şiddetlendirerek Komintern'i yaşıyoruz. Bu yeni dönem, yeni sınıfsal değişikliklere,
sağlamlaştırdığımızı, onu oportünistlerden sınıf mücadelesinin şidddetlenmesine neden olmaktadır.
arındırdığımızı, Seksiyonlarını Bolşevikleştirdiğimizi, işçi Yeni mücadele yöntemlerini, güçlerimizin yeniden dü-
zenlenmesini, bütün örgütlerimizin iyileştirilmesini ve
sınıfını yaklaşan devrimci mücadelelere hazırlamak için
sağlamlaştırılmasını gerektirmektedir.
Komünist Partilere yardım ettiğimizi söylüyoruz, zira
Parti kendini pislikten arındırarak güçlenir. Buharin grubunun talihsizliği tam da, onun geçmişte

yaşaması, bu yeni dönemin karakteristik özelliklerini gör- madde olacaklardır.”*
memesi, yeni mücadele yöntemlerinin gerekliliğini
Buharin'in broşüründen bu bölümü aktarırken, bazı
kavramamasıdır. Körlüğü, şaşkınlığı, zorluklar karşısında
yoldaşlar, herhangi bir nedenle, imtiyaz sahiplerine ilişkin
panik halinde korkuya kapılması bundandır.
son cümleyi atladılar. Anlaşıldığına göre Buharin'e
a) Sınıf Mücadelesi Üzerine yardım etmek isteyen Rosit, bunu fırsat bilerek, Buha-
rin'in tahrif edildiğini bağırdı. Oysa sözü edilen tüm bö-
Buharin grubunun bu körlüğünün ve bu çaresizliğinin
lümde püf noktası, son cümledir, imtiyaz sahiplerine
teorik temelleri nerededir?
ilişkin cümledir. Çünkü imtiyaz sahipleriyle Kulaklar aynı
Bu körlük ve çaresizliğin teorik temeli, kanımca, Bu- kefeye konulursa, ama öte yandan Kulaklar, sosyalizme
harin'in ülkemizde sınıf mücadelesi sorununa yanlış, gay- intibak ederse, bundan ne sonuç çıkar? Bundan sadece şu
ri-Marksist yaklaşmasıdır. Bununla, Buharin'in, sonuç çıkar ki, imtiyaz sahipleri de aynı şekilde sosyaliz-
Kulakların sosyalizme intibak etmesi yönündeki gayri- me intibak ederler, sadece Kulaklar değil, imtiyaz sahiple-
Marksist teorisini, proletarya diktatörlüğü koşulları ri de sosyalizme intibak ederler. (Genel gülüşmeler.)
altında sınıf mücadelesininin mekanizması konusundaki
Ne sonuç çıktığını görüyorsunuz.
anlayışsızlığını kastediyorum.
Rosit: Buharin "yabancı madde" diyor.
Burada Buharin'in, "Sosyalizmin Yolu" adlı
yazısından, Kulaklığın sosyalizme intibak etmesinin yer Stalin: Buharin "yabancı madde" demiyor, "belli bir
aldığı bölümden birkaç kez alıntı yapıldı. Ama hep bazı kerteye kadar yabancı madde" diyor. Demek ki Kulaklar
yerleri atlanarak. İzin verirseniz ben, tümünü okumak isti- ve imtiyaz sahipleri, "belli bir kerteye kadar" sosyalist sis-
yorum. Buharin'in Marksist sınıf mücadelesi teorisinden tem içinde yabancı maddedirler. Ne var ki, Buharin'in
ne kadar uzaklaştığını göstermek için bu gereklidir, hatası tam da, Kulaklarla imtiyaz sahiplerinin "belli bir
yoldaşlar. kerteye kadar" yabancı madde olmalarına rağmen yine de
sosyalizme intibak edeceğinde yatmaktadır.
Dinleyin:
“Kooperatifsel köylü örgütlerimizin esas ağı, Kulak
Buharin'in teorisi işte böyle bir saçmalığa götürüyor.
tipi değil 'emekçi' tipi kooperatif hücrelerinden, genel si- Kent ve kırdaki kapitalistlerin, Kulakların ve imtiyaz
yasal organlarımızın sistemine intibak edecek ve bu yol- sahiplerinin sosyalizme intibak etmesi — Buharin işte
la, sosyalist iktisadın birleşik zincirinin halkaları hali- böylesine bir aptallığa kalkıştı.
ne gelecek hücrelerden oluşacaktır. Öte yandan, Kulak
Hayır yoldaşlar, böyle bir "sosyalizm"e ihtiyacımız
tipi kooperatif yuvaları, aynı şekilde bankalar vs.
yok bizim. Buharin bunu kendisine saklasın.
aracılığıyla aynı sisteme intibak edecek, ama belli bir
kerteye kadar, örneğin imtiyazlı işletmeler gibi, yabancı fiimdiye kadar biz Marksist-Leninistler kent ve
kırdaki kapitalistlerle işçi sınıfı arasında uzlaşmaz bir
* Altını ben çizdim. —J. St.

çıkar karşıtlığı olduğunu söylüyorduk. Marksist sınıf mü- İkisinden biri: Ya kapitalistler sınıfıyla, iktidara
cadelesi teorisi tam da buna dayanmaktadır. Fakat şimdi, gelmiş ve diktatörlüğünü örgütlemiş işçi sınıfı arasında
Buharin'in kapitalistlerin sosyalizme barışçıl intibakı teo- uzlaşmaz çıkar çelişkisi vardır, ya da bu çıkar çelişkisi
risine göre, tüm bunlar alt üst oluyor, sömürücülerin ve yoktur ve o zaman geriye tek şey kalır — sınıf
sömürülenlerin sınıf çıkarları arasındaki uzlaşmaz çelişki çıkarlarının uyumunu ilan etmek.
kayboluyor, sömürücüler sosyalizme intibak ediyor.
İkisinden biri:
Rosit: Bu doğru değil, proletarya diktatörlüğü önşart
Ya Marksist sınıf mücadelesi teorisi, ya da kapitalist-
koşuluyor.
lerin sosyalizme intibakı teorisi;
Stalin: Ama proletarya diktatörlüğü sınıf mücadelesi-
ya sınıf çıkarlarının uzlaşmaz çelişkisi, ya da sınıf
nin en şiddetli biçimidir.
çıkarlarının uyumu teorisi.
Rosit: Mesele de bu ya.
Sosyalizmin kapitalizme ve kapitalizmin sosyalizme
Stalin: Fakat Buharin'de kapitalistler tam da bu pro- intibakını vaazeden Brentano ya da Sidney Webb
letarya diktatörlüğüne intibak oluyorlar. Bunu neden ayarındaki "sosyalistler"i anlamak mümkün, çünkü bu
anlamıyorsunuz Rosit? Eğer, kentte ve kırda kapitalistler, "sosyalistler" gerçekte anti-sosyalistlerdir, burjuva-libe-
proletarya diktatörlüğü sistemine intibak edeceklerse, mü- ralleridir. Ne var ki, hem Marksist olduğunu söyleyip,
cadele kime karşı yürütülecek, sınıf mücadelesi en şiddetli hem de kapitalist sınıfın sosyalizme intibakı teorisini vaa-
biçimiyle kime karşı yürütülecek? zeden birini anlamak mümkün değil.
Proletarya diktatörlüğü, kapitalist unsurlara karşı Buharin konuşmasında, Kulakların sosyalizme
uzlaşmaz bir mücadele yürütmek, burjuvaziyi ezmek ve intibakı teorisini, ünlü bir Lenin alıntısına işaret ederek
kapitalizmi kökünden koparıp atmak için gereklidir. Ama güçlendirmeye çalıştı. Lenin'in, Buharin'le aynı şeyi
eğer kent ve kırdaki kapitalistler, imtiyaz sahipleri ve Ku- söylediğini idia etti.
laklar sosyalizme intibak ederlerse, proletarya Bu doğru değildir, yoldaşlar. Bu, Lenin'i kaba, kabul
diktatörlüğü hâlâ gerekli mi, eğer gerekliyse, hangi sınıfı edilemez biçimde karalamak anlamına gelir.
ezmek için? İşte bu Lenin alıntısının metni:
Rosit: Mesele de bu ya? Buharin'in intibak tezi sınıf “Sovyet Cumhuriyetimizde sosyal düzen, iki sınıfın,
mücadelesini önşart koşuyor. işçilerle köylülerin işbirliğine dayanır, ki buna şimdi
Stalin: Görüyorum ki Rosit Buharin'e hizmet etmeye belirli koşullar altında 'NEP'çilerin yani burjuvazinin de
yemin etmiş. Ama kaş yapayım derken göz çıkarıyor, [katılmasına —ÇN] izin verilmiştir.” (4. baskı, cilt XXXI-
II, s. 444, Rusça.)
çünkü Buharin'i kurtarmak isterken tamamen batırıyor.
Boşuna dememişler: "Akılsız dost akıllı düşmandan daha Görüyorsunuz, burada kapitalist sınıfın sosyalizme
kötüdür." (Genel gülüşmeler.) intibak etmesinden tek söz bile edilmemiştir. Burada söz-

konusu edilen, işçilerle köylülerin birliğine, "bazı koşullar tam tersine, sınıfların ancak inatçı bir sınıf mücadelesi yo-
altında" NEP'çilerin de, yani burjuvazinin de katılmasına luyla ortadan kaldırılabileceğini, bu sınıf mücadelesinin
"izin verdiği"mizdir. proletarya diktatörlüğü koşulları altında, proletarya
diktatörlüğunden önce olduğundan daha acımasız
Bu ne anlama gelir? Böylece NEP'çilerin sosyalizme
olacağını öğretmektedir.
intibak etme imkanını kabul etmiş mi oluyoruz? Elbette
hayır. Ancak utanma duygusunu yitirmiş olanlar Lenin'in “Sınıfların ortadan kaldırılması" diyor Lenin, "serma-
söylediklerini böyle yorumlayabilirler. Bunun anlamı, yenin iktidarının devrilmesinden, burjuva devletin
burjuvaziyi şu an yok etmediğimiz, mülkiyetine şu an el yıkılmasından, proletarya diktatörlüğünün kurulmasından
koymadığımız, bilakis, belli koşullar altında, yani kapita- sonra yok olmayan, (eski sosyalizm ve sosyal-demokrasi
listlerin sürekli kısıtlanması ve giderek ekonomik içindeki sersemlerin sandığı gibi) bilakis sadece biçimleri
yaşamdan atılmasına yol açan proletarya diktatörlüğü değişen ve birçok açıdan daha da acımasızlaşan uzun sü-
yasalarına mutlak tabi olma koşulları altında, varlığını reli, zorlu, inatçı bir sınıf mücadelesinin eseri olacaktır.”
sürdürmesine izin verdiğimizdir. (4. Baskı, cilt XXIX, s. 359.)
Amansız bir sınıf savaşımı olmaksızın kapitalistleri Sınıfların ortadan kaldırılması konusunda bunları
defetmek ve kapitalizmin köklerini yok etmek mümkün söylüyor Lenin.
müdür? Hayır, değildir.
Sınıfların, proletaryanın acımasız sınıf mücadelesiy-
Kapitalistlerin sosyalizme intibakı teori ve pratiğiyle le ortadan kaldırılması — Lenin'in formülü budur.
sınıfları ortadan kaldırmak mümkün müdür? Hayır, müm-
Sınıfların, sınıf mücadelesinin sönmesi ve kapitalist-
kün değildir. Böyle bir teori ve pratikle sınıflar sadece ko-
lerin sosyalizme intibak etmesiyle ortadan kaldırılması —
runur ve ebedileştirilir, çünkü bu teori Marksist sınıf mü-
bu da Buharin'in formülüdür.
cadelesi teorisine aykırıdır.
Bu iki formül arasında ortak ne olabilir?
Oysa Lenin'den alıntı, proletaya diktatörlüğü
koşulları altında Marksist sınıf mücadelesi teorisine Buharin'in, Kulakların sosyalizme intibak etmesi teo-
dayanmaktadır. risi, böylece Marksist-Leninist sınıf mücadelesi teorisine
sırt çevirmeyi temsil etmektedir. Bu, kürsü sosyalizmi [5]
Buharin'in, Kulakların sosyalizme intibakı teorisiyle,
teorisine yakınlaşmadır.
Lenin'in amansız sınıf mücadelesi olarak diktatörlük teori-
si arasında ortak ne olabilir? İkisi arasında hiçbir ortak Buharin ve arkadaşlarının bütün hatalarının temeli
yan olmadığı ve olamayacağı açıktır. budur.
Buharin, proletarya diktatörlüğü altında, sınıfların or- Buharin'in teorisi olan, Kulakların sosyalizme
tadan kalkması için sınıf mücadelesinin sönmek ve orta- intibakı konusunu uzun uzadıya açıklamanın gerekli
dan kalkmak zorunda olduğunu düşünüyor. Oysa Lenin olmadığı yönünde itirazda bulunulabilir ve denebilir ki,

zaten teorinin kendisi Buharin'e karşı konuşuyor, hatta sa- unsurların görece öneminin azalması ve kapitalist
dece konuşmuyor, bağırıyor. Ama bu doğru olmaz, unsurların görece önemi azaldığı için de, ölümcül tehlike-
yoldaşlar! Bu teori gizli bir varlık sürdürdüğü müddetçe, yi sezen kapitalist unsurların, direnişlerini güçlendirmesi-
onu önemsemenin gereği yoktu: çeşitli yoldaşların yazıp dir.
çizdiklerinde az aptalca şeyler yok! Gerçekten de, son za-
fiimdilik hâlâ direnişlerini güçlendirme olanağına sa-
manlara kadar Buharin'in bu teorisiyle ilgilenmedik. Fakat
hipler; sadece dünya kapitalizmi tarafından desteklendik-
son zamanlarda durum değişti. Son yıllarda gittikçe
leri için değil, aynı zamanda görece önemlerinin azalması,
yayılan küçük-burjuva unsur, bu anti-Marksist teoriyi
sosyalizmin gelişimiyle kıyaslandığında, görece
canlandırmaya başlamış ve ona aktüel bir karakter
gelişimlerinin gerilemesine rağmen, kapitalist unsurların
kazandırmıştır. fiimdi artık onun gizli bir varlık
mutlak büyümesi hâlâ devam ettiği içindir, ve bu da onla-
sürdürdüğü söylenemez. fiimdi Buharin'in bu gizli teorisi,
ra, sosyalizmin büyümesine karşı çıkmak amacıyla güç
Partimizin içinde sağ sapmanın bayrağı, oportünizmin
toplamak için belli bir imkân vermektedir.
bayrağı haline gelme hakkını talep ediyor. O nedenle
artık, bu teoriyi önemsemeden geçip gidemeyiz. O neden- Sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi, kentte ve kırda
le, Partili yoldaşlarımızın sağ sapmaya karşı kapitalist unsurların direnişinin güçlenmesi, bugünkü
mücadelelerini kolaylaştırmak için, bu teoriyi yanlış ve gelişme aşamasında, güçler dengesinin bugünkü
zararlı bir teori olarak ezmekle yükümlüyüz. koşullarında tam da bu temelde ortaya çıkmaktadır.
b) Sınıf Mücadelesinin fiiddetlenmesi Üzerine Buharin ve arkadaşlarının hatası, bu basit ve açık
Buharin'in birinci hatasından doğan ikinci hatası, gerçeği kavrayamamalarında, soruna, Marksistler gibi
sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi sorununa, kapitalist değil, dar kafalı insanlar gibi yaklaşmalarında, sınıf
unsurların, Sovyet iktidarının sosyalist politikasına karşı mücadelesinin şiddetlenmesini her türlü rastlantısal ne-
direnişinin güçlenmesi sorununa yanlış, gayri-Marksist denlerle açıklamaya çalışmalarında yatmaktadır: Örneğin,
yaklaşımıdır. Sovyet aygıtının "işe yaramazlığı", taşradaki yoldaşların
"ihtiyatsız" politikaları, "yetersiz" hareketlilik,
Burada sözkonusu olan nedir? Kapitalist unsurların,
"aşırılıklar" vs. vb.
ekonomimizin sosyalist sektöründen daha çabuk büyüme-
si, dolayısıyla da direnişlerini güçlendirerek sosyalist İşte Buharin'in "Sosyalizmin Yolu" adlı broşüründen
inşayı baltalaması mıdır? Hayır, bu değildir. Ayrıca kapi- sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi sorununa tamamen gay-
talist unsurların sosyalist sektörden daha hızlı büyüdüğü ri-Marksist bir yaklaşımı gösteren bir alıntı:
doğru değildir. Eğer böyle olsaydı, sosyalist inşanın “Köyde sınıf mücadelesi, kâh orada, kâh burada eski
yıkılmasına ramak kalmış sayılırdı. tezahür biçimleriyle alevleniyor. Bu şiddetlenmeye ge-
nellikle Kulak unsurlar sebep olmaktadırlar. Örneğin,
Burada sözkonusu olan, sosyalizmin kapitalist unsur-
Sovyet iktidarının organlarına sızmış Kulaklar, ya da
lara başarıyla saldırması, sosyalizmin kapitalist unsurlar-
başkalarının sırtından zenginleşenlerin, köy muhabirleri-
dan daha hızlı büyümesi, bundan dolayı kapitalist

ne ateş etmeye başlamaları, sınıf mücadelesinin en olmalıdır.
şiddetli biçimde tezahürüdür.” (Bu doğru değil, çünkü
Bu bir açıklama değil, bir açıklama karikatürüdür. Bu
sınıf mücadelesinin en şiddetli biçimi ayaklanmadır. —J.
bilim değil, bilim bozuntusudur.
Stalin.) “Ne var ki böyle durumlar genellikle yerel Sov-
yet aygıtının henüz güçsüz olduğu yerlerde meydana gel- Peki bu şiddetlenme gerçekte ne ile açıklanır?
mektedir. Bu aygıtın iyileştirilmesiyle, Sovyet iktidarının
İki nedenle açıklanır.
bütün alt hücrelerinin sağlamlaşmasıyla, yerel Parti ör-
gütlerinin ve köyde Komünist Gençlik Birliği örgütleri- Birincisi, ilerlememizle, saldırımızla, kentte ve kırda
nin iyileştirilmesi ve güçlendirilmesiyle bu tür olaylar, belli kapitalist grupların geriletilmesiyle koşut gelişen, ge-
çok açıktır ki, giderek seyrekleşecek ve nihayet tamamen rek sanayide, gerekse de tarımda sosyalist ekonomi biçim-
yok olacaktır.”* lerinin büyümesiyle açıklanır. Öyle ki, Lenin'in "Kim —
Kimi?" formülüne uygun olarak yaşamaktayız: Biz mi ka-
Buna göre sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi aygıtla
pitalistlerin sırtını yere getirip, Lenin'in söylediği gibi, son
ilgili nedenlere bağlanmalı, alt örgütlerimizin işe yarayıp
tayin edici savaşa girişeceğiz, yoksa onlar mı bizim
yaramadığıyla, güçsüzlüğü ya da güçlülüğü ile
sırtımızı yere getirecekler?
açıklanmalıdır.
İkincisi, kapitalist unsurların gönüllü olarak sahneden
Buna göre örneğin, fiahti'de burjuva entelektüelleri-
çekilmek istememeleriyle açıklanır: Sosyalizme karşı
nin, burjuva unsurların Sovyet iktidarına karşı direnişinin
direniyorlar ve direnecekler, çünkü son saatlerinin
ve sınıf mücadelesinin şiddetlenmesinin bir biçimi olan
yaklaştığını görüyorlar. fiimdilik hâlâ direnebiliyorlar,
sabotajları, sınıf güçlerinin karşılıklı ilişkisiyle, sosyaliz-
çünkü görece önemleri giderek azalmasına rağmen mutlak
min büyümesiyle değil, aygıtımızın işe yaramazlığıyla
büyümeleri hâlâ sürüyor: Kentte ve köyde küçük-burjuva-
açıklanmalıdır.
zi, bağrından, Lenin'in ifade ettiği gibi, her gün, her saat
Buna göre, fiahti reyonundaki bozguncu faaliyet he- küçük ve büyükçe kapitalistler çıkarmaktadır ve bu kapi-
nüz kitlesel bir görüntü kazanmadığı sürece iyi olan talist unsurlar varlıklarını koruyabilmek için bütün çarele-
aygıtımız, zararlı faaliyet kitlesel görüntü almaya re başvurmaktadırlar.
başladığı anda aniden, herhangi bir nedenle işe yaramaz
Tarihte hiçbir zaman can çekişen sınıflar, gönüllü
duruma gelmiş olmalıdır.
olarak sahneden çekilmemişlerdir. Tarihte hiçbir zaman,
Buna göre, geçen yıla kadar, tahıl temininin can çekişen burjuvazi, can havliyle varlığını korumayı de-
kendiliğinden gerçekleştiği ve ülkemizde sınıf mücadele- nemeden çekilmemiştir. Alt Sovyet aygıtımız iyi de olsa
sinin özel bir şiddetlenmesi gözlenmediği sürece iyi, hatta kötü de olsa, ilerlememiz, saldırımız kapitalist unsurları
mükemmel olan yerel örgütlerimiz, Kulakların direnişinin budayıp püskürtecek, fakat can çekişen sınıflar herşeye
özellikle sert biçimler aldığı geçen yıldan beri, aniden rağmen direneceklerdir.
kötüleşmiş ve tamamen işe yaramaz hale gelmiş
Ülkemizde sınıf mücadelesinin şiddetlenmesinin te-
* Altını ben çizdim. —J. St.

meli budur. nin mücadele azmini baltalamasında, işçi sınıfını demobi-
lize etmesinde ve kapitalist unsurların Sovyet iktidarına
Buharin ve arkadaşlarının hatası, kapitalistlerin
karşı saldırısını kolaylaştırmasında yatmaktadır.
direnişinin artmasını, görece önemlerinin artmasıyla
özdeşleştirmekte yatmaktadır. Fakat bu özdeşleştirme her c) Köylülük Üzerine
türlü temelden yoksundur. Temelden yoksundur, çünkü
Buharin'in üçüncü hatası köylülük sorunuyla ilgilidir.
eğer kapitalistler direniyorlarsa, bu hiç de bizden daha
Köylülük sorununun, politikamızın en önemli
güçlü duruma geldikleri anlamını taşımaz. Durum tam ter-
sorunlarından biri olduğu biliniyor. Bizim koşullarımızda
sidir. Çöken sınıflar bizden daha güçlü hale geldikleri için
köylülük farklı sosyal gruplaşmalardan oluşmaktadır: Köy
değil, tersine, sosyalizm onlardan daha hızlı büyüdüğü ve
yoksulları, orta köylüler ve Kulaklar. Bu gruplara karşı
bizden daha güçsüz hale geldikleri için direnmektedirler.
tavrımızın aynı olamayacağı açıktır. Köy yoksulları, işçi
Ve tam da güçsüzleştikleri için, son saatlerinin
sınıfının dayanağı, orta köylüler müttefiki, Kulaklar ise
yaklaştığını hissediyor, bütün güçleriyle, bütün
sınıf düşmanıdır; bu sosyal gruplara karşı tavrımız böyle-
olanaklarıyla direnmek zorunda kalıyorlar.
dir. Bütün bunlar açık ve herkesçe bilinen şeylerdir.
Bugünkü tarihsel anda sınıf mücadelesinin şiddetlen-
Ne varki Buharin bu meseleleri biraz farklı görüyor.
mesinin ve kapitalistlerin direnişinin mekanizması burada
Köylülüğü karakterize ederken, köylülüğün farklılaşması
yatmaktadır.
olgusu ortadan kalkıyor, sosyal gruplaşmaların varlığı ol-
Bu durum karşısında Partinin politikası nasıl gusu kayboluyor ve sadece köy denilen boz bir arazi
olmalıdır? parçası kalıyor.
Partinin politikası, işçi sınıfını ve köyün sömürülen Buharin'e göre, Kulak Kulak değil, orta köylü de orta
kitlelerini uyandırmak, mücadele yeteneklerini yükselt- köylü değildir, tersine köyde sadece yoksulluk vardır. Bu-
mek, kentte ve köyde kapitalist unsurlara karşı, direnen radaki konuşmasında da söyledi: Bizim Kulakımıza Kulak
sınıf düşmanlarına karşı onların mücadele hazırlıklarını denebilir mi? O adeta bir dilenci, dedi. Ve orta köylümüz
geliştirmek olmalıdır. orta köylüye benziyor mu? diye belirtti burada, o açlık çe-
ken bir dilenci. Köylülük hakkında böyle bir görüşün te-
Marksist-Leninist sınıf mücadelesi teorisi, başka
melden yanlış, Leninizmle bağdaşmaz bir görüş olduğu
şeylerin yanısıra, proletarya diktatörlüğünün düşmanlarına
açıktır.
karşı işçi sınıfını seferber etmeyi kolaylaştırmasıyla sivri-
lir. Lenin, bireysel köylülüğün son kapitalist sınıf
olduğunu söyledi. Bu tez doğru mudur? Evet, kayıtsız
Buharin'in kapitalistlerin sosyalizme intibakı teorisi şartsız doğrudur. Bireysel köylü neden son kapitalist sınıf
ve sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi sorununa dair Buha- olarak nitelendirilir? Çünkü toplumumuzu oluşturan iki
rinci kavrayışın zararlılığı nerede yatmaktadır? temel sınıftan biri olan köylülük, ekonomisi özel mülkiye-
İşçi sınıfını uyutmasında, ülkemizin devrimci güçleri- te ve küçük meta üretimine dayanan sınıf olduğu için.

Çünkü köylülük, küçük meta üretimini sürdüren bireysel Leninizm, köylülüğün ana kitleleriyle mutlaka
köylülük olarak kaldıkça, bağrından aralıksız ve sağlam bir ittifaktan, orta köylülerle bir ittifaktan yanadır.
durmaksızın kapitalistler çıkarır ve çıkarmak zorundadır. Ne var ki, herhangi bir ittifaktan yana değil, işçi sınıfının
İşçi sınıfıyla köylülük arasındaki ittifak sorunsalında önder rolünü garantileyen, proletarya diktatörlüğünü
Marksist tavrımız sorununda bu durum, bizim için tayin sağlamlaştıran ve sınıfların ortadan kaldırılmasını
edici öneme sahiptir. Bu, köylülükle herhangi bir ittifaka kolaylaştıran bir ittifaktan, orta köylülerle yapılan böyle
değil, yalnızca köylülüğün kapitalist unsurlarına karşı bir ittifaktan yanadır.
mücadeleye dayanan bir ittifaka ihtiyacımız var anlamına “İşçi sınıfıyla köylülük arasındaki anlaşmadan”, diyor
gelir. Lenin, “her türlü şeyi anlamak mümkünkür. Eğer, işçi
sınıfı açısından anlaşmanın, ancak işçi sınıfının
Gördüğünüz gibi, Lenin'in, köylülüğün son kapitalist diktatörlüğünü desteklediği ve sınıfların ortadan
sınıf olduğu tezi, sadece işçi sınıfı ve köylülüğün ittifakı kaldırılmasını hedefleyen önlemlerden biri olduğu
düşüncesine karşı olmamakla kalmaz, bilakis tam tersine, koşullarda kabul edilebileceği, ancak o zaman doğru ve
genelde kapitalist unsurlara, özelde de köyde köylülüğün ilkesel açıdan mümkün olduğu gözardı edilirse, o zaman
kapitalist unsurlarına karşı yönelen, işçi sınıfı ve işçi sınıfının köylülükle anlaşması formülü, elbette, Sov-
köylülüğün çoğunluğunun ittifakı olarak, bu ittifakın te- yet iktidarının tüm düşmanları ve diktatörlüğün tüm
melini oluşturur. düşmanları tarafından da görüşlerinde savunulan bir for-
mül olarak kalır.” (4. baskı, cilt XXXII, s. 382, Rusça.)
Lenin bu tezi, işçi sınıfı ve köylülüğün ittifakının an-
Ve devamla:
cak bu ittifak, köylülüğün bağrından çıkardığı kapitalist
unsurlara karşı mücadeleye dayandığı durumda sağlam “fiimdi”, diyor Lenin, “proletarya devlet iktidarını
olabileceğini göstermek için ortaya atmıştır. elinde tutuyor ve yönetiyor. Köylülüğü yönetiyor.
Köylülüğü yönetmenin anlamı nedir? Bunun anlamı, bi-
Buharin'in hatası bu basit meseleyi anlamaması ve rincisi, yönünü küçük üreticiye göre saptayan bir çizgi
bunu kabul etmemesidir, o köydeki sosyal gruplaşmaları değil, sınıfların ortadan kaldırmasını hedefleyen bir çizgi
unutmakta, ufkunda Kulaklar ve köy yoksulları kaybol- izlemektir. Bu asli ve temel çizgiden ayrılmak istersek
makta ve geriye sadece bir tek orta köylü kütlesi sosyalist olmaktan çıkarız, küçük-burjuvaların kampına,
kalmaktadır. şimdi proletaryanın en kötü düşmanları olan Sosyal-
Devrimcilerin ve Menşeviklerin kampına kayarız.” (Aynı
Köylülükle ittifak sorununda, Troçkizmle Buharin yerde, s. 396, Rusça.)
grubu arasındaki fark nerededir? Troçkizmin, orta köylü- Köylülüğün ana kitleleriyle, orta köylülerle ittifak so-
lük kitlesiyle sağlam ittifak politikasına karşı olmasında, rununda Lenin'in bakış açısı budur.
Buharin grubunun ise bir bütün olarak köylülükle her- Orta köylülük sorununda Buharin grubunun yanılgısı,
hangi bir ittifaktan yana olmasındadır. İki düşüncenin de orta köylülüğün, işçi sınıfıyla kapitalistler arasındaki ikili
yanlış ve birbirinden değersiz olduğunu kanıtlamak gerek- karakterini, ikili konumunu görmemesinde yatmaktadır.
siz. "Orta köylü yalpalayan bir sınıftır", diyor Lenin. Neden?

Çünkü orta köylü, bir yandan emekçidir, bu durum onu oynanması anlamına gelmediğidir. NEP, özel ticarete, be-
işçi sınıfına yaklaştırır, öte yandan ise mülk sahibidir, bu lirli sınırlar içinde, belirli bir çerçevede, pazarda devletin
da onu Kulaka yaklaştırır. Orta köylünün yalpalamaları düzenleyici rolünün garanti altına alındığı koşullarda
bundandır. Ve, bu sadece teorik olarak doğru değildir. Bu serbestlik tanınması demektir. NEP'in ikinci yanı tam da
yalpalamalar her gün, her saat pratikte de kendisini gös- burada yatar. NEP'in bu ikinci yanı, bizim için, birinci
termektedir. yanından daha büyük öneme sahiptir. Kapitalist ülkelerde
“Emekçi olarak köylü”, diyor Lenin, “sosyalizme genellikle olduğu gibi, bizim pazarımızda fiyatlar serbest
eğilimlidir ve işçilerin diktatörlüğünü burjuvaların hareket etmezler. Tahıl fiyatlarını esas olarak biz
diktatörlüğüne tercih eder. Tahıl satıcısı olarak köylü, saptıyoruz. Sanayi ürünlerinin fiyatlarını biz saptıyoruz.
burjuvaziye, serbest ticarete, yani 'alışılmış', eski 'ezel- Üretimin maliyet fiyatlarını düşürme ve sanayi mallarının
den beri varlığını sürdüren' kapitalizme eğilim göste- fiyatlarını indirme politikasını gerçekleştirme ve tarım
rir.”(4. baskı, cilt XXIX, s. 359, Rusça.) ürünlerinin fiyat istikrarını koruma çabasındayız. Kapita-
Bu nedenle, orta köylülükle ittifak ancak, kapitalist list ülkelerdeki pazarda böylesine özel ve özgül
unsurları, bir bütün olarak kapitalizmi hedefliyorsa, ittifak koşulların, görülmediği açık değil midir?
içinde işçi sınıfının önder rolünü garantiliyorsa, sınıfların Bundan çıkan sonuç, NEP var oldukça, iki yanının da
ortadan kaldırılmasını kolaylaştırıyorsa sağlam olabilir. korunması zorunluluğudur: hem savaş komünizmi rejimi-
Buharin grubu bu açık ve basit şeyleri unutuyor. ne karşı yönelen ve özel ticarete belli bir serbestlik
tanımayı amaçlayan birinci yanı, hem de özel ticarette
d) NEP ve Pazar İlişkileri Üzerine tam serbestliğe karşı yönelen ve pazarda devletin düzen-
Buharin'in dördüncü hatası NEP (Yeni Ekonomik leyici rolünü garanti altına almayı amaçlayan ikinci yanı
Politika) sorunu ile ilgilidir. Buharin'in bu konudaki korunmalıdır. Eğer bu yanlardan biri kaldırılırsa ortada
hatası NEP'in iki tarafı olduğunu görmemesinden, sadece Yeni Ekonomik Politika da kalmayacaktır.
bir tarafını görmesinden kaynaklanıyor. 1921 yılında, Buharin, NEP'e karşı, sadece "sol"dan, ticarette her
NEP'i gündeme getirdiğimizde, sivri ucunu savaş türlü serbestliği kaldırmak isteyenlerden bir tehlike tehdi-
komünizmine karşı, özel ticarete hiçbir serbestlik di gelebileceğini sanıyor. Bu doğru değil. Bu çok kaba bir
tanımayan bir rejim ve düzene karşı yöneltmiştik. NEP'in hatadır. Ayrıca, bu tehlikenin şu an için gerçekleşebilirliği
özel ticarette belli bir serbestlik anlamına geldiğini hiç ya da hemen hemen hiç yok, çünkü artık bugün, gerek
düşünüyorduk, hâlâ böyle düşünüyoruz. Buharin mesele- yerel, gerekse de merkezi örgütlerimizde, ticarette belli
nin bu yanını farketmiş. Bu çok iyi. bir serbestliğin korunmasının gerekli ve zorunlu olduğunu
Ama Buharin NEP'in bundan ibaret olduğunu kavramamış insanlar, ya hiç yok, ya da yok denecek ka-
sanıyorsa yanılıyor. Buharin NEP'in bir başka yanı daha dar az.
olduğunu unutmuştur. Mesele, NEP'in, hiçbir şekilde, Sağdaki tehlike, devletin pazardaki düzenleyici rolü-
özel ticarette tam serbestlik, pazarda fiyatlarla serbestçe nü ortadan kaldırmak isteyen, pazarı "zincirlerinden kur-

tarmak", bu yolla özel ticaretin tam serbestliği dönemini dir? Bunun anlamı, kısmen tohumluk, kısmen de tüketim
açmak isteyenlerin yarattığı tehlike, bugün çok daha ger- için, sonbaharda ucuza sattığı aynı tahılı, ilkbaharda yük-
çektir. NEP'in sağdan parçalanması tehlikesinin bugün sek fiyatla satın almak zorunda kalacak köy yoksulları ve
çok daha gerçek olduğuna kuşku olamaz. varlıklı olmayan köylülere zarar vermektir. Bu operas-
yonlarla yeterli tahıl miktarını elde etme anlamında her-
Küçük-burjuva unsurun tam da bu yönde NEP'in
hangi bir önemli sonuca ulaşabilir miyiz? Büyük ihtimalle
sağdan parçalanması yönünde çaba harcadığı
hayır, çünkü her zaman aynı tahıl için, iki katını, üç katını
unutulmamalıdır. Kulakların ve varlıklı unsurların, spekü-
ödeyecek spekülatörler ve istifçiler olacaktır. Demek ki,
latörlerin ve istifçilerin feryatlarıyla —yoldaşlarımızın
spekülatörlerin ve istifçilerin fiyatlarından daha fazla ver-
birçoğunun bu feryatlara kulak asması pek seyrek olmu-
mek gibi, boşuna bir uğraş içinde, tahıl fiyatlarını yeniden
yor— NEP'i tam da bu yönden topa tuttukları
yükseltmek zorunda kalacaktık.
anımsanmalıdır. Buharin'in bu ikinci gerçekten varolan
tehlikeyi, NEP'in parçalanması tehlikesini görmemesi ol- Ama bundan şu sonuç çıkar ki, bir kez tahıl
gusu, onun küçük-burjuva unsurların baskısına fiyatlarını yükseltme yoluna girdik mi, gerekli tahıl
yenildiğini ifade etmektedir kuşkusuz. miktarını elde etme garantisine sahip olmaksızın, aşağıya
doğru kaymaya devam etmek zorunda oluruz.
Buharin, pazarı "normalleştirmeyi", tahıl fiyatlarıyla
bölgelere göre "oynamayı", yani tahıl fiyatlarının yüksel- Bununla da bitmez:
tilmesini öneriyor. Bunun anlamı nedir? Bunun anlamı,
Birinci olarak, tahıl için alım fiyatlarını yükseltirsek,
onun Sovyet pazarı koşullarından memnun olmadığıdır,
daha sonra, bütün tarım ürünleri fiyatlarında belli bir
o, devletin pazardaki düzenleyici rolünü sıfıra indirmek
orantıyı korumak için, tarımsal hammadde fiyatlarını da
istiyor; NEP'i sağdan parçalamaya çalışan küçük-burjuva
yükseltmek zorunda kalırız.
unsura taviz vermeyi öneriyor.
İkinci olarak, tahıl için alım fiyatlarını yükseltirsek,
Bir an için, Buharin'in önerilerine uyduğumuzu kabul
edelim. Sonuçta ne olurdu? Diyelim ki sonbaharda, alım kentlerde perakende ekmek fiyatlarının düşüklüğünü
döneminin başlangıcında, tahıl fiyatlarını yükselttik. Ama koruyamayız; demek ki ekmeğin satış fiyatını da yükselt-
pazarda, her zaman, tahıla üç kat fazla ödeyecek bir sürü mek zorunda kalırız. Bu durumda işçileri mağdur durum-
spekülatör ve istifçi olacağı, onlar olsa olsa yaklaşık on da bırakamayacağımızdan, bırakmamamız gerektiğinden,
milyon pud satın alırken biz yüzmilyonlarca pud ücretleri hızla yükseltmek zorunda kalırız. Bu ise zorunlu
alacağımızdan onlara ayak uyduramayacağımız için, tahıl olarak, sanayi mallarının fiyatlarının da yükselmesine yol
sahipleri tahıllarını, fiyatların yeniden yükselmesini bek- açacaktır, çünkü aksi taktirde, kentteki kaynakların,
leyerek ellerinde tutacaklardır. Bunun sonucunda, devle- endüstrileşmenin çıkarlarına aykırı olarak, kıra
tin tahıl ihtiyacının özellikle ortaya çıktığı ilkbaharda, pompalanması gündeme gelebilir.
fiyatları yeniden yükseltmek zorunda kalacağız. Peki
ama, tahıl fiyatlarını ilkbaharda yükseltmenin anlamı ne- Bundan ötürü, sanayi mallarının ve tarımsal ürünlerin

fiyatlarını, düşen ya da en azından istikrarlı fiyatlar teme- birine karıştığı, onun küçük-burjuvaların etkisine ne kadar
linde değil, gerek tahıl gerekse de sanayi mallarının yük- çok kapıldığı, kentle kır, devletle köylülük arasında meta
selen fiyatları temelinde dengelemek zorunda kalırız. dolaşımının yeni biçimleri sorununda aldığı reddedici
tavırdan da ortaya çıkmaktadır. Devletin köylülüğe mal
Başka bir deyimle, sanayi malları ve tarımsal ürünle-
temin eder hale gelmiş, köylülüğün ise devlete tahıl satar
rin pahalılaşması rotasını tutmak zorunda kalırız.
hale gelecek olmasına öfkelenmiş yaygara koparıyor. Bu-
Fiyatlarla böyle "oynama"nın, zorunlu olarak, Sov- nu, NEP'in bütün kurallarının ihlal edilmesi, neredeyse
yet iktidarının fiyat politikasının tamamen tasfiye edilme- ortadan kaldırılması olarak değerlendiriyor. Sormak gere-
sine, devletin pazardaki düzenleyici rolünün ortadan kiyor: Niçin, hangi nedenle?
kaldırılmasına ve küçük-burjuva unsurun tamamen zincir-
Devletin, devlet sanayiinin köylülük için, aracısız,
lerinden boşanmasına yolaçacağını görmek zor değil.
mal temin etmesi, buna karşılık köylülüğün de, sanayi
Bu, kimin yararına olur? için, devlet için, yine aracısız, tahıl temin etmesinde kötü
Sadece kentte ve kırda varlıklı kesimlerin yararına olan ne?
olur, çünkü pahalı sanayi malları ve tarımsal ürünler, hem Marksizm açısından, Marksist politika açısından,
işçi sınıfının, hem de köy yoksulları ve varlıklı olmayan köylülüğün devlet sanayiinin ihtiyacı için pamuk, pancar,
köylüler için yanına yaklaşılmaz olacaktır. Bu durum sa- keten temin eder hale gelmesi, öte yandan devlet sanayii-
dece Kulaklar, varlıklılar, NEP'çiler ve öteki zengin nin de, tarımın bu dalları için kent ürünleri, tohumluk ve
sınıfların yararına olacaktır. üretim aletleri temin eder hale gelmesinde ne kötülük
Bu da bir ittifak, ama kendine özgü bir ittifak, kentte var?
ve köyde varlıklı kesimlerle yapılan bir ittifak olacaktır. Kentle kır arasında meta dolaşımının bu yeni biçim-
İşçiler ve köyün fakir katmanları çok haklı olarak bize, lerini kurmanın temel yöntemi burada kontrat yöntemi-
nasıl bir iktidar olduğumuzu, işçi-köylü iktidarı mı, yoksa dir. Kontrat yöntemi NEP'in taleplerine aykırı mıdır?
Kulakların ve NEP'çilerin iktidarı mı olduğumuzu
Köylülüğün, aynı kontrat yöntemi sayesinde, sadece
soracaklardır.
pamuk, pancar ve keten için değil, tahıl için de devletin
Pazarın "normalleştirilmesi" ve bölgelere göre tahıl tedarikçisi haline geliyor olmasında kötü olan ne?
fiyatlarıyla "manevra yapma"yı öneren Buharinci tez, işçi
Küçük boyutta ticaret, küçük ticaret, meta dolaşımı
sınıfı ve köyün yoksul kesimleriyle bozuşmaya, kentte ve
olarak adlandırılırken, malın fiyatı ve kalitesi üzerine ön-
kırda varlıklı kesimlerle ittifaka gidilmesine yolaçmak
ceden yapılan anlaşmalara (kontrat) göre gündeme gelen
zorundadır.
büyük boyutlu ticaret, neden meta dolaşımı olarak
Partinin bu zararlı yola giremeyeceği açıktır. değerlendirilmesin?
Buharin'de NEP'le ilgili bütün kavramların nasıl bir- Kentle kır arasında kontrat yöntemine göre yapılan

Diyalektik
SBKP(B)'deki
ve Tarihi
Sağ Sapma
Materyalizmin
Üzerine 53
51 52 J. V.
J. Stalin
V. Stalin
meta dolaşımının bu yeni kitlesel biçimlerinin tam yinin kendisi için değil, aynı zamanda herşeyden ön-
da NEP temelinde oluştuğunu, bunun örgütlerimiz- ce tarım için, acilen traktöre, tarımsal makinelere,
ce, ekonominin plânlı sosyalist yönetiminin güçlen- suni gübreye ihtiyaç duyan köylülük için gereklidir.
dirilmesi anlamında ileriye doğru atılmış büyük bir
Bu ek vergiyi bugün kaldırmamız mümkün mü?
adım anlamına geldiğini kavramak bu kadar zor
Ne yazık ki mümkün değil. Önümüzdeki yıllarda,
mu?
mümkün olduğunca çabuk kaldırmak zorundayız.
Buharin bu açık ve basit şeyleri kavramayı Fakat şimdi kaldıramayız.
unutmuş.
Böylece "makas"a dayanarak aldığımız ek vergi
e) "Haraç" Denilen fiey Üzerine "bir tür haraç" teşkil ediyor. Haraç değil, "bir tür ha-
raç". Bu, geriliğimiz için "bir tür haraç"tır. Bu ek
Buharin'in beşinci hatası (esas hatalarından sö-
vergi, sanayinin gelişmesini ilerletmek ve
zediyorum), kentle kır arasındaki "makas" sorunun-
geriliğimize son vermek için gereklidir.
da, "haraç" denilen sorunda, parti çizgisini oportü-
nistçe tahrif etmesinde yatmaktadır. Bu ek vergiyi getirerek köylülüğü sömürmüş
olmuyor muyuz? Hayır olmuyoruz. Sovyet
Politbüro ve MKK Prezidyumu ortak oturu-
iktidarının özü, köylülüğün, hangi biçimde olursa,
munda (fiubat 1929) "makas" sorununda alınan ünlü
olsun, devlet tarafından sömürülmesini olanaksız
kararda sözkonusu edilen nedir? Bu kararda sözko-
kılmaktadır. Yoldaşlarımızın Temmuz Plenumu'nda-
nusu edilen, köylülüğün devlete ödediği olağan ver-
ki[6] konuşmalarında, Sovyet düzeninin koşulları
gilerin, doğrudan ve dolaylı vergilerin dışında, en-
altında, köylülüğün sosyalist devlet tarafından sö-
düstri ürünlerinin pahalı, ama tarımsal ürünlerin
mürülmesinin olanaksız olduğu açıkca ifade
ucuz olması nedeniyle bir tür ek vergi ödemesidir.
edilmiştir, zira emekçi köylülerin refahının kesinti-
Köylülüğün ödeyeceği bu ek verginin gerçekten siz artması, Sovyet toplumunun bir gelişme
varolduğu doğru mu? Evet, doğru. Bunu başka nasıl yasasıdır, bu yasa ise köylülüğün her türlü sömürül-
tanımlıyoruz? "Makas" olarak, sanayimizi daha hızlı mesi imkanını dıştalar.
geliştirmek amacıyla kaynakları tarımdan sanayiye
Bu ek vergi, köylülük için katlanılır nitelikte
"pompalamak" olarak tanımlıyoruz.
midir? Evet katlanılır niteliktedir. Neden?
Bu "pompalama" gerekli mi? Eğer sanayinin
Birincisi, bu ek verginin toplanması,
hızlı gelişim temposunu gerçekten korumak istiyor-
köylülüğün maddi durumunun sürekli iyileşmesi
sak, geçici önlem olarak bu "pompalama"nın
koşulları altında cereyan etmektedir.
zorunluluğu konusunda aramızda görüş ayrılığı yok.
Sanayinin hızlı büyümesini ise ne pahasına olursa İkincisi, köylünün, geliri bu ek vergiyi ödeme-
olsun sürdürmek zorundayız, çünkü bu, sadece sana- sini olanaklı kılan kişisel iktisadı vardır, oysa kişisel

Diyalektik
SBKP(B)'deki
ve Tarihi
Sağ Sapma
Materyalizmin
Üzerine 55
53 54 J. V.
J. Stalin
V. Stalin
iktisadı olmayan, buna rağmen gücünü sanayileşme rumda, suçlamalarının karalayıcı niteliğini, Partinin
eserine adayan işçi için aynı şey söylenemez. tamamen haklı olduğunu kabul etmek zorundalar;
Üçüncüsü, ek verginin miktarı yıldan yıla ya da, "makas"ın ve "pompalama"nın bugün
azalmaktadır. mutlak bir zorunluluk olduğunu reddederler, ama bu
durumda da bunu dobra dobra söylemeliler ki Parti,
Bu ek vergiyi "bir tür haraç" olarak onları ülkemizin sanayileşmesinin karşıtları katego-
tanımlamamız doğru mudur? Bu kayıtsız şartsız risine koyabilsin.
doğrudur. Bu tanımlamayla yoldaşlarımıza sürekli
olarak ek verginin son derece kötü, istenmeyen ve Ancak ben, Buharin, Rikov ve Tomski'nin
uzun süre varlığını sürdürmemesi gereken bir şey "makas"ın ve kaynakların tarımdan sanayiye
olduğu anımsatılıyor. Köylülüğün ek vergilendiril- "pompalanması"nın bugün mutlak bir zorunluluk
mesini böyle tanımlayarak, bu ek vergiyi kendi olduğunun hiçbir ihtiyat kaydı olmadan kabul
isteğimizle değil, zorunluluğa boyun eğerek edildiği bir dizi konuşmasını anımsıyorum. Bu ise
topladığımızı, biz Bolşeviklerin bunu mümkün "bir tür haraç" formülünün kabulüdür.
olduğunca çabuk, mümkün olduğunca erken Hangisi, yani şimdi, bugün de hâlâ "pompala-
kaldırmak için tüm önlemleri almak zorunda ma" ve "makas"ın korunmasını savunuyorlar mı, sa-
olduğumuzu söylemek istiyoruz. vunmuyorlar mı? Bunu dobra dobra söylesinler.
"Makas", "pompalama", "ek vergi" sorununun Buharin: Pompalama gerekli, ama "haraç" uy-
özü, yukarıda sözü edilen belgelerde "bir tür haraç" gunsuz bir sözcük. (Genel gülüşmeler.)
olarak tanımlanan konunun özü budur.
Stalin: O halde, sorunun özüne ilişkin görüş
Buharin, Rikov ve Tomski, ilk önceleri, "haraç" ayrılığımız yok, o halde, tarımdan sanayiye kaynak
sözcüğü hakkında mızmızlık etmeye çalıştılar ve
"pompalanması", "makas" denilen şey, ek vergi, "bir
Partiyi, köylülüğü askeri-feodal biçimde sömürme
politikası gütmekle suçlamaya kalkıştılar. Ne var ki tür haraç", şu an, ülkemizin sanayileşmesi için zo-
şimdi, körler bile, bunun, Buharincilerin Partimizi runlu, ama geçici bir çare.
en kaba biçimde karalamaya çalışmasından başka Çok iyi. Öyleyse mesele ne, neden yaygara
bir şey olmadığını görüyorlar. Bugün artık, onlar bi- koparılıyor? Marksist literatürde kullanılmayan bir
le, askeri-feodal sömürü saçmalığıyla kendilerini re- kavram olduğunu düşündükleri için, "haraç" ya da
zil ettiklerini sessizce kabul etmek zorunda kaldılar.
"bir tür haraç" sözcüğü mü hoşlarına gitmiyor?
Zira ikisinden biri:
Öyleyse "haraç" sözcüğü üzerine konuşalım.
Ya Buharinciler, "makas"ın ve kaynakların
tarımdan sanayiye "pompalanması"nın bugün mut- Ben, yoldaşlar, bu sözcüğün, Marksist literatü-
lak bir zorunluluk olduğunu kabul ederler ve bu du- rümüzde, örneğin Lenin yoldaşın makalelerinde,
çoktan beri kullanıldığını iddia ediyorum. Bu, Le-

SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine 55 56 J. V.
J. Stalin
V. Stalin
nin'i okumayan şu ya da bu kişiyi şaşırtabilir, ama küçük mülk sahiplerinin direnişi kesin olarak
bu bir olgudur, yoldaşlar. Buharin burada büyük bir kırılır kırılmaz kolay olacaktır.” (4. baskı, cilt
heyecanla, Marksist literatürde "haraç" sözcüğüne XXVII, s. 305, Rusça.)
izin verilmemesi gerektiğini iddia etti. Parti Sanırım açıktır. Lenin yoldaşı da, bu söyledik-
MK'sının ve genelde Marksistlerin "haraç" lerinden dolayı, işçi sınıfının askeri-feodal biçimde
sözcüğünü kullanabilmelerine öfkelendi, hayret etti. sömürülmesi politikası taraftarı ilan etmek gerekmez
Fakat bu sözcük, Lenin yoldaş gibi bir Marksistin mi? Deneyin bakalım, değerli yoldaşlar!
makalelerinde, çoktan beri yasallık kazanmışsa,
bunda hayret edilecek ne var? Yoksa, Lenin, Buha- Bir ses: Yine de orta köylülere karşı "haraç"
rin'in Marksistlere yönelttiği taleplere yeterli yanıt kavramı hiç kullanılmamıştır.
vermiyor mu? Öyleyse değerli yoldaşlar, bunu dobra Stalin: Orta köylünün Partiye işçi sınıfından
dobra söyleyin. daha yakın olduğunu mu sanıyorsunuz? Siz de tam
Örneğin Lenin gibi bir Marksistin, “'Sol' Ço- Marksistsiniz ha! (Gülüşmeler.) İşçi sınıfıyla ilgili,
cukluklar ve Küçük-Burjuvalık Üzerine” Partisi olduğumuz işçi sınıfıyla ilgili "haraç" sözü
(Mayıs1918) adlı makalesini alın ve orada şu pasajı kullanılıyorsa, aynı şey sadece müttefikimiz olan or-
okuyun: ta köylülük için neden kullanılmasın?
“Birkaç binliğini itinayla saklayan küçük-burju- Bazı mızmızlar, Lenin'in “'Sol' Çocukluklar”
va, devlet kapitalizminin düşmanıdır, ve o bu bin- makalesindeki "haraç" sözcüğünün bir hata, Lenin
likleri, yoksul halka karşı, her türlü genel devlet yoldaşın tesadüfi bir hatası olduğunu düşünebilirler.
kontrolüne karşı, mutlaka kendisi için realize et- Ne var ki araştırıldığında, mızmızların kuşkusunun
mek ister; ne var ki binliklerin toplamı, sosyalist her türlü temelden yoksun olduğu ortaya çıkar. Le-
inşamıza zarar veren spekülasyon için pek çok nin yoldaşın bir başka yazısını, "Aynî Vergi Üzeri-
milyarlık bir temel oluşturur. Diyelim ki, belli bir ne" (Nisan 1921) yazısını, daha doğrusu broşürünü
sayıda işçi, birkaç gün içinde, 1000'e eşit alın ve 324. sayfayı (cilt XXVI, s. 324) okuyun. Le-
kılınabilecek bir değer miktarı üretti. Yine diyelim
nin yoldaşın, biraz önce okuduğum "haraç" üzerine
ki, bu miktardan 200'ü, küçük spekülasyonlarla,
bölümü burada da aynen tekrarladığını göreceksiniz.
Sovyet iktidarının talimat ve kararlarına karşı, kü-
çük mülk sahiplerinin her türlü yolsuzluğu ve hile- Son olarak, Lenin yoldaşın, "Sovyet İktidarının En
siyle kaybedildi. Sınıf bilinçli her içi, şunu Yakın Görevleri" (cilt XXII, s. 448, Mart-Nisan
söyleyecektir: Eğer daha büyük düzen ve örgütlü- 1918) adlı makalesini alın, göreceksiniz ki Lenin,
lük sağlanması için 1000'den 300'ünü verebilsey- burada da haraçtan (artık tırnak içine almadan) "ta-
dim 200 yerine 300'ü seve seve veririm, çünkü bu bandan muhasebe ve denetimin örgütlenmesindeki
'haracı' daha sonra Sovyet iktidarı altında diyelim geriliğimiz için ödediğimiz haraç"tan söz etmekte-
ki 100'e, 50'ye indirmek, düzen ve örgütlülük ege- dir.
men olur olmaz, her türlü devlet tekeline karşı

Diyalektik
SBKP(B)'deki
ve Tarihi
Sağ Sapma
Materyalizmin
Üzerine 59
57 58 J. V.
J. Stalin
V. Stalin
Lenin'in makalelerinde "haraç" sözcüğünün kesinlikle te- Partimizin tarihinde, Partinin askeri-feodal sömürü
sadüfi bir unsur olmadığı ortaya çıkıyor. Bu sözcüğü Lenin politikasıyla suçlandığı bir başka örnek bilmiyorum Partiye
yoldaş, "haraç"ın geçici karakterini vurgulamak, Bolşeviklerin karşı kullanılan bu silah Marksistlerin cephaneliğinden
enerjisini yükseltip, geriliğimiz, "yeteneksizlerimiz" için, işçi alınmamıştır. Peki nereden alınmıştır? Kadet lideri Milyukov'un
sınıfının ödediği bu "haraç"ı mümkün olduğunca çabuk tasfiye cephaneliğinden alınmıştır. İşçi sınıfını köylülükten ayırmak is-
etmeye yöneltmek için kullanmaktadır. tedikleri zaman Kadetler, sürekli şöyle söylerler: Bolşevik bay-
lar, sosyalizmi, köylülüğün kemikleri üzerine inşa ediyorsunuz.
"Bir tür haraç" ifadesini kullanmakla iyi Marksistler
"Haraç" üzerine kopardığı yaygarayla Buharin, Milyukov efen-
arasında, Lenin yoldaşın yanında bulunduğum ortaya çıkmıştır.
dilerin teranesine katılıyor, halk düşmanlarıyla birleşiyor.
Buharin burada, Marksistlerin literatürlerinde "haraç"
f) Sanayinin Gelişim Temposu ve İttifakın Yeni Biçimleri
sözcüğüne yer vermemeleri gerektiğini söyledi. Hangi Marksist-
Üzerine
leri kastediyor? Eğer Slepkov, Maratski, Petrovski, Rosit ve
diğerleri gibi, Marksistlerden çok liberallere benzeyen —sözüm Son olarak, sanayinin gelişim temposu ve kentle kır
meclisten dışarı— Marksistlerden söz ediyorsa Buharin'in öfke- arasındaki ittifakın yeni biçimleri sorunu. Bu sorun, görüş
si tamamen anlaşılırdır. Fakat, örneğin Lenin yoldaş gibi gerçek ayrılıklarımızın en önemli sorunlarından biridir. Bu sorun şu
Marksistlerden söz ediyorsa, bunlar arasında "haraç" nedenle önemlidir, çünkü Partinin ekonomik politikasıyla ilgili
sözcüğünün çoktan yasallık kazandığını, ama Lenin'in eserlerini sorunlardaki pratik görüş ayrılıklarımızın bütün ipleri bu sorun-
pek tanımayan kendisinin burada karavana attığını kabul etmek da birleşmektedir.
zorundadır.
İttifakın yeni biçimleri ne demektir, ekonomik politikamız
Fakat "haraç" sorunu bununla bitmiyor. Mesele şudur: Bu- açısından bu ne anlama gelir?
harin ve arkadaşlarının, "haraç" sözcüğü üzerinde mızmızlanıp
Bunun anlamı, herşeyden önce, kentle kır arasındaki
durmaları, köylülüğün askeri-feodal sömürülmesi politikasından
ittifakın, sanayinin esas olarak köylülerin kişisel ihtiyaçlarını
dem vurmaları, t e s a d ü f değildir. Hiç kuşku yok ki, a s k e r i -
karşıladığı (ayakkabı, pamuklu bez, genel olarak tekstil ürünleri
feodal sömürü feryadıyla, Kulaklara karşı örgütlerimiz
vs.) eski biçimlerinin yanısıra, köylü çiftliklerinin üretim
tarafından hayata geçirilen Parti politikamızdan son derece
ihtiyaçlarını (tarımsal makineler, traktörler, islah edilmiş tohum,
hoşnutsuz olduklarını ifade etmek istemişlerdir. Köylülüğün yö-
yapay gübre vs.) gidereceği yeni biçimlerine gerek
netilmesi hususunda Partimizin izlediği Leninist politikadan
duyulmasıdır.
hoşnutsuzluk, tahıl alımı politikamızdan hoşnutsuzluk, var güçle
kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri geliştirme politikamızdan Eskiden esas olarak köylülerin kişisel ihtiyaçlarını
hoşnutsuzluk ve nihayet, pazarı "zincirlerinden kurtarma" ve karşılıyor ve işletmesinin üretim ihtiyaçlarını pek az dikkate
özel ticarete tam serbestlik tanıma arzusu — bütün bunlar, ifa- alıyorduk, oysa bugün, köylülerin kişisel ihtiyaçlarını
karşılamaya devam ederken, bütün gücümüzle, tarımsal üreti-
desini Buharin'in köylülüğün askeri-feodal sömürülmesi
min yeni teknik temelde yeniden yapılanmasıyla doğrudan ilişki
politikası hakkındaki yaygarasında bulmuştur.
içinde olan, tarımsal makineler, tarktörler, yapay gübre vs. te-
min etmeye girişmeliyiz.

Örneğin, ülkemizde devrimden önce yaklaşık 16 mil- ma gelmez. Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri,
yon olan çiftlik sayısının, şimdi 25 milyondan az sanayinin gıda ve hammadde ihtiyacının karşılanmasında
olmaması ne anlama gelir? Bu toprağın gittikçe daha çok hâlâ üstün bir rol oynamaktadır ve yakın gelecekte de oy-
parçalanmış ve dağınık biçimde işlendiğinin kanıtı değil namaya devam edecektir. İşte tam da bu nedenle, yoksul
de nedir? Oysa, dağınık, küçük işletmelerin karakteristik ve orta köylülerin, henüz kollektif çiftliklere katılmamış
özelliği, teknik, makine, traktörden, tarım biliminin bireysel çiftliklerini desteklemek gerekir.
sonuçlarından gerekli ölçüde yararlanamaması ve üreti-
Bu, bireysel köylü çiftliklerinin, tek başına artık ye-
min düşük oluşudur.
terli olmadığı anlamına gelir. Tahıl alımında
Pazara sunulan tarımsal ürünlerin yetersizliği karşılaştığımız zorluklar bunu göstermektedir. Bu neden-
bundandır. le, yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftliklerinin
gelişimi, her tarafta, kollektif çiftlik biçimlerinin ve Sov-
Kentle kır arasında, sanayi ile tarım arasında kopma
yet çiftliklerinin çok yönlü geliştirilmesiyle
tehlikesi bundandır.
tamamlanmalıdır.
Tarımın ilerlemesini sağlamak, sanayimizin gelişme
Bu nedenle, yoksul ve orta köylülerin bireysel çiflik-
temposuna uydurmak zorunluluğu bundandır.
leriyle, kollektif toplumsal çiftlik biçimleri arasında bir
Ve bu kopma tehlikesini ortadan kaldırmak için, yeni köprü kurmak; köylülerin küçük bireysel çiftliklerini kol-
teknik temelinde tarımı ciddi biçimde yeniden donatmaya lektif çalışma yörüngesine geçirmelerini kolaylaştıracak
başlamak zorunludur. Ne var ki, tarımı yeniden donatmak kitlesel sözleşme, Makine ve Traktör İstasyonları ve koo-
için, dağınık bireysel köylü çiftliklerini, büyük çiftlikler peratif hareketinin çok yönlü gelişimi biçiminde bir köprü
halinde, kollektif çiftlikler halinde birleştirmek, tarımı
kurmak zorunludur.
kollektif çalışma temelinde inşa etmek, kollektifleri bü-
yültmek, eski ve yeni Sovyet çiftliklerini geliştirmek, Bu önkoşullar olmadan tarımda ciddi bir gelişme
tarımın bütün ana dallarında kitlesel sözleşme biçimlerini olanaksızdır. Bu önkoşullar olmadan tahıl sorununun çö-
sistematik şekilde uygulamak, yeni tekniğe egemen olmak zümü olanaksızdır. Bu önkoşullar olmadan köylülüğün
ve çalışmayı kollektifleştirmek konusunda köylüye yoksul kesimlerini mahvolmaktan, sefalleten kurtarmak
kolaylık sağlayacak Makine ve Traktör İstasyonları siste- olanaksızdır.
mini geliştirmek gerekmektedir — kısaca, küçük bireysel
köylü çiftliklerini giderek kollektif büyük üretim temeline Bu, son olarak, tarımsal üretimin yeniden
geçirmek gerekmektedir, çünkü bilimin sonuçlarından ve yapılandırılması için temel kaynak olan sanayimizi her
yeni teknikten tam olarak yararlanmayı ve tarımımızın açıdan geliştirmek, maden ve kimya sanayimizi, makine
hızla gelişmesini sağlamayı ancak ve yalnız toplumsal tip- yapımını kalkındırmak, traktör fabrikaları, tarımsal maki-
te büyük üretim başarabilir. ne fabrikaları kurmak zorunda olduğumuz anlamına gelir.
Elbette bu, yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlik- Köylülüğün ana kitlelerini, kitlesel sözleşme yoluyla
lerini ihmal edeceğimiz anlamına gelmez. Hayır, bu anla- kollektif iktisat biçimlerine çekmeden, tarıma önemli mik-

tarda traktör, tarım makineleri vs. sağlamadan, kollektif şimdi bunu kanıtlamıştır.
çiftlikleri geliştirmenin, Makine ve Traktör İstasyonları'nı
Peki, pazara yeterli miktarda tahıl sunulmazsa ne ola-
geliştirmenin olanaksız olduğunu kanıtlamaya gerek yok.
cak? Buharin şöyle yanıtlıyor: Kulakları olağanüstü ön-
Ne var ki köyün makine ve traktörle beslenmesi, eğer lemlerle huzursuz etmeyin, yurtdışından tahıl ithal edin.
sanayimiz yüksek bir hızla geliştirilmezse olanaksızdır. Daha kısa süre önce, yurtdışından yaklaşık 50 milyon
Bu nedenle, tarımın kollektivizm temelinde yeniden pud, yani yaklaşık 100 milyon ruble döviz karşılığında
yapılanması için sanayimizin hızlı gelişme temposu anah- tahıl ithal etmeyi önerdi. Fakat bu döviz sanayi
tar rolü oynamaktadır. donatımlarının ithali için gerekiyorsa ne olacak? Buharin
İttifakın yeni biçimlerinin anlamı ve önemi burada şöyle yanıtlıyor: Yurtdışından tahıl ithaline öncelik veril-
yatmaktadır. meli, yani sanayi donatımları ithali açıkça geri plâna itil-
Buharin grubu, ittifakın yeni biçimlerinin melidir.
gerekliliğini lafta kabul etmek zorunda kalmıştır. Fakat Böylece, tahıl probleminin çözümü ve tarımın yeni-
bu, bu bayrak altında tam tersini gizlice yapmayı amaçla- den yapılanmasının temelinin sanayinin hızlı gelişme tem-
yan, özü sözüne uymayan bir şeydir. Gerçekte Buharin, posu değil, serbest pazar ve pazarda fiyatlarla serbestçe
ittifakın yeni biçimlerine karşıdır. Onun için hareket oynanması temelinde, Kulak iktisadı dahil olmak üzere,
noktası, tarımsal üretimin yeniden yapılanmasının bireysel köylü iktisadının geliştirilmesinde yattığı ortaya
kaldıracı olarak sanayinin hızlı gelişme temposu değil, bi- çıkar.
reysel köylü iktisadının geliştirilmesidir. Onda önplânda Böylece ekonomik politikada iki farklı plânla karşı
olan, pazarın "normalleştirilmesi", pazarda tarımsal ürün- karşıyayız.
lerin fiyatlarıyla serbestçe oynamaya izin verilmesi ve Partinin plânı:
özel ticaretin tamamen serbest bırakılmasıdır. Kollektif
çiftliklere karşı aldığı, MK Temmuz Plenumu'nda yaptığı 1— Sanayiyi yeni donatıyoruz (yeniden yapılanma)
konuşmada ve Temmuz Plenumu öncesi ortaya attığı 2— Tarımın ciddi biçimde yeniden donatımına
tezlerde ifadesini bulan kuşkucu tavrın nedeni budur. başlıyoruz (yeniden yapılanma).
Tahıl alımında Kulaklara karşı her türlü olağanüstü önle- 3— Bunun için, kollektif ve Sovyet çiftliklerinin
mi reddedici tavrı bundandır. inşası genişletilmeli, sanayi ve tarımın birliğini kurmanın
Buharin'in olağanüstü önlemlerden, şeytanın kutsal yolu olarak sözleşmeler ve Makine-Traktör İstasyonları,
sudan korkması gibi korktuğu biliniyor. üretim alanında kitlesel kullanım sahası bulmalıdır.
Buharin'in, Kulakların bugünkü koşullar altında, ye- 4— Şu an tahıl alımında karşılaşılan zorluklara gelin-
terli tahılı gönüllü olarak, kendiliğinden teslim ce, tahıl ithaline harcanacak parayı, endüstriyel gelişimde
etmeyeceğini hâlâ anlayamadığı biliniyor. kullanmak için zorunlu olan, Kulakların direnişini kırmak
ve ellerindeki tahıl fazlasını maksimum miktarda almanın
Tahıl alımındaki çalışmamızın iki yıllık deneyimi bir yolu olarak orta ve yoksul köylü kitlelerinin toplumsal

desteğiyle güçlendirilmiş, geçici oloğanüstü önlemlere Temmuz'daki tezi, Buharin'in Temmuz Plenumu'ndaki
başvurabileceği kabul edilmelidir. konuşması).
5— Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri, ül- 3— Tahıl alımının kendiliğinden yürümesi, Kulakla-
kenin gıda maddesi ve hammadde ihtiyacının ra karşı, kısmen de olsa, olağanüstü önlemlerin hiçbir
karşılanmasında üstün bir rol oynamaktadır ve oynamaya koşul altında, orta ve yoksul köylü kitleleri tarafından des-
devam edecektir, ne var ki kendi başına bu artık yeterli teklense de, uygulanmaması.
değildir: Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri,
tarımdan kapitalist unsurların sürülüp atılması ve bireysel 4— Tahıl sıkıntısı başgösterdiğinde 100 milyon ruble
köylülüğün giderek kollektif büyük çiftliklere, kollektif tutarında tahıl ithal edilmesi.
çalışmaya sevkedilmesini kolaylaştırmak için, kollektif 5— Fakat, hem tahıl ithali, hem de sanayi
çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin geliştirilmesi, kitlesel donatımları ithali için para yetmiyorsa, bu durumda, sana-
ölçekte sözleşmeler imzalanması, Makine ve Traktör yi için yapılan ithalat ve dolayısıyla da sanayimizin
İstasyonları'nın daha çok geliştirilmesiyle gelişme temposu düşürülmelidir, aksi takdirde ülkemizde
tamamlanmalıdır. tarım "yerinde sayacak" hatta "doğrudan yıkılacak"tır.
6— Ama bütün bunları gerçekleştirebilmek için Sonuç olarak: Tarımın yeniden yapılanmasının
herşeyden önce sanayinin, metalurji, kimya ve makine anahtarı, bireysel köylü çiftliğinin gelişiminde
yapımı sanayiinin, traktör fabrikalarının, tarım makineleri yatmaktadır.
fabrikalarının geliştirilmesini teşvik etmek zorunludur.
Mesele böyledir, yoldaşlar!
Eğer bu yapılmazsa, ne tahıl probleminin çözümü, ne de
tarımın yeniden yapılanması söz konusu olabilir. Buharin'in plânı, sanayinin gelişme temposunun
düşürülmesi ve birliğin yeni biçimlerini sarsma plânıdır.
Sonuç olarak: Tarımın yeniden yapılanmasının
anahtarı, endüstrimizin hızlı gelişme temposunda Görüş ayrılıklarımız bunlardır.
yatmaktadır. Bazen şöyle soruluyor: Birliğin yeni biçimlerini
Buharin'in plânı: geliştirmekte, kollektif çiftlikleri, Sovyet çiftliklerini vs.
geliştirmekte geç kalmadık mı?
1— Sanayi mallarının, hammaddelerin, ekmeğin
Bazıları var ki, Partinin bu konuda, en azından iki yıl
pahalılaşmasına yol açmasından korkmadan, pazarın
geç kaldığını iddia ediyorlar. Bu yanlıştır, yoldaşlar. Bu
"normalleştirilmesi", pazarda fiyatlarla serbestçe oynama
tamamen yanlıştır. Bunu sadece, SSCB ekonomisinden
ve tahıl fiyatlarının yükseltilmesi. bihaber "sol" çığırtkanlar söyleyebilirler.
2— Kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin Bu konuda geç kalınması ne anlama geliyor? Eğer
gelişim temposu belli ölçülerde yavaşlatılırken, bireysel sözkonusu olan, kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftliklerinin
köylü çiftliklerinin her yönden geliştirilmesi (Buharin'in

gerekliliğini önceden görmekse, bu meseleye daha Ekim kollektif çiftliklerin inşasını finanse edecek , kollektif çift-
Devrimi sırasında başladık. Partinin, kollektif çiftlikler ve likleri ve Sovyet çifliklerini finanse edecek maddi araçlara
Sovyet çiftliklerinin gerekliliğini daha o zaman, Ekim sahip olmasıdır. Bunun için ise yüzlerce ve binlerce mil-
Devrimi döneminde, önceden gördüğüne hiç kuşku yon ruble gereklidir, sevgili yoldaşlar. Bu üçüncüsü.
olamaz. VIII. Kongre'de (Mart 1919) kabul edilen
Bunun için son olarak sanayinin tarıma makine, trak-
programımıza bakmak yeterli. Bu programda, kollektif
tör, suni gübre vs. sağlayabilecek, az çok yeterli ölçüde
çiftlikler ve Sovyet çiftliklerinin zorunluluğu açıkça hesa-
gelişmiş olması gerekir. Bu da dördüncüsü.
ba katılmıştır.
İki ya da üç yıl önce bütün bu koşullara sahip
Ne var ki salt Parti önderliğimizin kollektif çiftlikle-
olduğumuz iddia edilebilir mi? Hayır, iddia edilemez.
rin ve Sovyet çiftliklerinin gerekliliğini önceden görmesi,
kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri için kitle hareketi- Bizim bir muhalefet partisi değil, hükümet partisi
nin yaratılması ve örgütlenmesine yetmiyor. Dolayısıyla olduğumuz unutulmamalıdır. Bir muhalefet partisi, iktida-
burada sözkonusu olan öngörü değil, kollektif çiftlikler ve ra geldikten sonra gerçeleştirmek amacıyla şiarlar —hare-
Sovyet çiftliklerinin kurulmasını gerçekleştirme plânıdır. ketin temel pratik şiarlarından sözediyorum— ortaya ata-
Ve bu plânın gerçekleştirilmesi için, şimdiye kadar sahip bilir. Hiç kimse, bir muhalefet partisini, temel şiarlarını
olmadığımız, ancak son zamanlarda ortaya çıkan bir dizi hemen gerçekleştirmediği için suçlamaz, çünkü herkes,
koşullar gereklidir. dümenin muhalefet partisinin değil, başka partilerin elinde
olduğunu bilir.
Mesele budur yoldaşlar.
Oysa, bizim partimiz gibi, Bolşevik Parti gibi hükü-
Kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleriyle ilgili kitle-
sel hareket plânını uygulamak için, herşeyden önce Parti met partilerinde durum değişiktir. Böyle bir partinin
liderliğinin, Parti yığınları tarafından desteklenmesi zo- şiarları, basit ajitasyon şiarları değildir. Daha farklı bir
runludur. Bizim Partimiz ise bilindiği gibi milyonluk bir anlamları vardır, çünkü hemen uygulanmak zorunda olan
partidir. Dolayısıyla, geniş Parti üyesi kitleleri, Parti pratik kararlar gücüne, yasaların gücüne sahiptirler. Par-
liderliğinin politikasının doğruluğu konusunda ikna etmek timiz pratik bir şiar ortaya atıp, daha sonra uygulanmasını
gerekmiştir. Bu birincisi. erteleyemez. Bu, kitleleri aldatmak olurdu. Bir pratik
Ayrıca bunun için, köylülüğün bağrında kollektif çift- şiarı, özellikle de köylülüğün milyonlarca kitlesini kollek-
lik yanlısı bir kitle hareketinin oluşması, köylülüğün kol- tivizm yoluna sevkedecek böylesine ciddi bir şiarı atmak
lektif çiftliklerden korkmaması, tersine, kollektif çiftlikle- için, onun dolaysız gerçekleştirilmesinin koşullarına sahip
re girerek kollektif çiftliklerin bireysel çiftliklere olmak, nihayetinde bu koşulları yaratmak, örgütlemek ge-
üstünlüğünü kendi deneyimi temelinde ikna olması gere- reklidir. O nedenle bizim için, Parti liderliğinin kollektif
kir. Bu ise belli bir zamanı gerektiren ciddi bir iştir. Bu çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin gerekliliğini sadece ön-
ikincisi. görmesi yeterli değildir. O nedenle, bunun dışında,
Bunun için gerekli olan bir başka şey de, devletin, şiarlarımızı gecikmeksizin gerçekleştirebilmemiz, pratiğe

geçirebilmemiz için, gerekli koşullara da sahip olmalıyız. olmaksızın, bugün köylülüğün bir çok kesiminde ortaya
çıkan kollektif çiftliklere dönük şiddetli istek görülmezdi.
Partimiz, diyelim ki iki üç yıl önce, kütlesi itibariyle
kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin gelişimini her Bu konuda köylülere, tarımın, küçük köylü çiftlikleri-
açıdan teşvik etmeye hazır mıydı? Hayır, bunun için he- nin, büyük kollektif çiftlikler biçiminde nasıl ıslah
nüz hazır değildi. Parti üyesi kitleler arasında, ittifakın ye- edilebileceği yönünde iyi örnekler sunan, iyi donatılmış
ni biçimleri lehinde ciddi bir dönüşüm, tahıl alımında kollektif çiftliklerlerin de büyük rolü olmuştur.
karşılaşılan ilk büyük zorluklarla başlamıştır. Partinin,
Aynı şekilde, çiftliklerin ıslah edilmesinde köylülere
kütlesi itibariyle, yeni biçimlerde birliği ve herşeyden ön-
yardımcı olan, iyi donatılmış Sovyet çiftliklerinin de rolü
ce kollektif çiftlikleri Sovyet çiftliklerini geliştirmeyi
olmuştur burada. Hepinizin iyi bildiği öteki gerçeklerin
hızlandırmanın tüm zorunluluğunu hissetmeye başlaması,
sözünü bile etmiyorum. İşte size, daha önce sahip
bu konuda MK'sını kararlılıkla desteklemesi için, bu
olmadığımız, bugün ise var olan bir başka koşul daha.
zorlukları yaşaması gerekmişti. İşte size, daha önce sahip
olmadığımız ve şimdi mevcut olan bir koşul. Devamla, iki ya da üç yıl önce, kollektif çiftlikleri ve
Sovyet çiftliklerini ciddi biçimde finanse edecek, bu
İki ya da üç yıl önce, köylülüğün milyonlarca kitlesi-
amaçla, yüzlerce milyon Ruble harcayacak durumda
nin, kollektif çiftlikler ya da Sovyet çiftlikleri lehine ciddi
olduğumuz iddia edilebilir mi? Hayır, iddia edilemez. Çok
bir haraketi var mıydı? Hayır, yoktu. Herkes, köylülüğün,
iyi biliyorsunuz ki, sanayileşmek için gerekli olan asgari
iki-üç yıl önce, Sovyet çiftliklerine karşı düşmanca tavır
sanayii geliştirmek için bile —tarımın yeniden
aldığını, kollektif çiftliklere yararsız "komün"ler olarak
yapılanmasını bir yana bırakın—, kaynağımız yoktu. Ül-
kötü gözle baktığını bilir. Ya şimdi? Şimdi durum farklı.
kenin sanayileşmesi için temeli oluşturan sanayiden bu
Şimdi artık, Sovyet çiftliklerini ve kollektif çiftlikleri,
kaynağı çekip, kollektif çiftliklere ve Sovyet çiftliklerine
köylülüğü, tohumluk, damızlık hayvan, makine ve traktör-
devredebilir miydik? Bunu yapamayacağımız açıktır. Ya
le destekleyen bir kaynak olarak değerlendiren bir çok
şimdi? Şimdi kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftliklerini
köylü kesimi mevcut. Bugün sözkonusu olan, makine ve
geliştirmek için kaynağa sahibiz.
traktör sağlamaktır, bu takdirde kollektif çiftlikler mesele-
si hızla gelişecektir. Son olarak, iki ya da üç yıl önce, tarıma daha çok ma-
kina, traktör vs. gibi araçlar sağlamak için, sanayide yeter-
Köylülüğün belli, ama oldukça önemli kesimlerinde
li bir temele sahip olduğumuz iddia edilebilir mi? Hayır,
bu ani değişiklik nereden kaynaklanmıştır? Bunu
iddia edilemez. O günlerde görev, gelecekte tarıma maki-
kolaylaştıran nedir?
ne ve traktör sağlamak için, asgari bir endüstriyel zemin
Herşeyden önce kooperatiflerin ve kooperatif hareke- oluşturmaktı. Bu temelin yaratılması için o günlerde son
tinin gelişmesi. Hiç kuşku yok ki, kooperatiflerin, özellik- derece sınırlı olan maddi kaynaklarımız kullanılmıştı. Ya
le de köylüler arasında kollektif çiftlikler lehine psikolojik şimdi? Şimdi artık, tarım için bu endüstriyel temele
koşulları yaratan tarım kooperatiflerinin güçlü gelişimi sahibiz. Şurası muhakkak ki, sözkonusu temel, bizim ül-

kemizde hızlandırılmış bir tempoyla yaratılmaktadır. rum. Buna göre bunlar, (en genç güçler arasında) en seç-
kinleridir ve bunlara ilişkin olarak şunlar gözönünde
Buna göre, kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftlikleri- tutulmalıdır: Buharin sadece son derece değerli ve önem-
nin kitlesel ölçekte gelişimi için gerekli koşullar, ülkemiz- li bir parti teorisyeni değil, haklı olarak, bütün Partinin
de ancak son zamanlarda oluşmuştur. gözdesidir, ama teorik görüşleri (ancak çok büyük
Durum böyledir yoldaşlar. sakıncalarla tam Marksist görüşler olarak
sayılabilir, çünkü onda skolastik birşey var
Bu nedenle, ittifakın yeni biçimlerini geliştirmekte (diyalektiği hiç incelememiş, öyle inanıyorum ki,
geç kaldığımız söylenemez. hiç bir zaman tamamen kavramamıştır.)”* (1926
Temmuz Plenumu'nun Stenografik Tutanağı, IV. bölüm,
g) Teorisyen Olarak Buharin s. 66, Rusça.)
Sağ muhalefetin teorisyeni Buharin'in politikamızın Yani, diyalektiği olmayan bir teorisyen. Skolastik bir
temel sorunlarında önemli hataları esas itibariyle teorisyen. "Teorik görüşleri ancak çok büyük sakıncalarla
bunlardır. tam Marksist görüşler olarak sayılabilecek" bir teorisyen.
Buharin'in Partimizin teorisyenlerinden biri olduğu Buharin'in teorik fizyonomisinin Lenin tarafından
söyleniyor. Bu elbette doğrudur. Ne var ki mesele, teori yapılan karakterizasyonu budur.
alanında onda birşeylerin yolunda gitmediğidir. Bunu, bi- Böyle bir teorisyenin daha çok şey öğrenmesi
raz önce açıkladığım, Parti teorisi ve Parti politikasında gerektiğini siz de anlamışsınızdır, yoldaşlar. Buharin, he-
yaptığı bir dizi hatadan anlamak mümkün. Bu hatalar, Ko- nüz tam bir teorisyen olmadığını, daha çok şey öğrenmesi
mintern sorunlarındaki hatalar, sınıf mücadelesi, sınıf gerektiğini, Marksizmin ruhu olan diyalektiği henüz ken-
mücadelesinin şiddetlenmesi, köylülük, NEP, birliğin yeni di malı haline getirmemiş bir teorisyen olduğunu
biçimleri sorunlarındaki bu hatalar — tüm bu hatalar tesa- kavrasaydı — bütün bunları kavrasaydı, daha alçak gö-
düfen yapılmış olamaz. Hayır, bu hatalar tesadüfi türden nüllü olur, Parti de bu durumdan sadece kazançlı çıkardı.
değildir. Buharin'in bu hataları, onun yanlış teorik Kötü olan, Buharin'in alçakgönüllülükten nasibini
görüşlerinden, teorik yetersizliklerinden almamış olmasıdır. Kötü olan, alçakgönüllülükten nasibi-
kaynaklanmaktadır. Evet, Buharin bir teorisyendir, ama ni almamış olmakla kalmayıp, ustamız Lenin'e, bir dizi
tam bir Marksist teorisyen değil, Marksist teorisyen ola- sorunda, hem de herşeyden önce devlet sorununda ders
bilmek için daha bir sürü şey öğrenmesi gereken bir teo- vermeye kalkmasıdır. Buharin'de kötü olan budur işte.
risyendir.
Sırası gelmişken, 1916 yılında, Lenin'le Buharin
Lenin yoldaşın, teorisyen olarak Buharin üzerine arasında geçen, devlet sorunuyla ilgili ünlü teorik
yazdığı ünlü mektubuna atıfta bulunuluyor. Bu mektubu tartışmaya değinmeme izin verin. Bu, gerek Lenin'e ders
okuyalım: vermeye kalkışan Buharin'in ölçüsüz gösterişçiliğini, ge-
rekse de proletaya diktatörlüğü, sınıf mücadelesi vs. gibi
“MK'nın genç üyelerine gelince”, diyor Lenin, “Bu-
harin ve Pyatakov üzerine birkaç söz söylemek istiyo- * Altını ben çizdim. —J. St.

önemli sorunlarda teorik yetersizliğinin köklerini göstere- böyle bir geçiş biçimi, aynı şekilde bir devlettir.
bilmemiz için önemlidir.
Nota Bene yoldaşın makalesinin bir yerinde ifade
Bilindiği gibi, 1916 yılında "Gençlik-Enternasyona- ettiği gibi —bu görüşü sosyalistlere yükleme yanlışına
li" dergisinde Nota Bene imzasıyla Buharin'in, özünde
[7] düşmüştür yoldaş—, devleti "kaldırmak", onu "havaya
Lenin yoldaşı hedef almış bir makalesi yayınlandı. Bu uçurmak" isteyen anarşistlerdir. Sosyalistler ise, devletin
makalede Buharin şöyle yazıyor: —ne yazık ki yazar Engels'in konuya ilişkin sözlerini çok
eksik aktarmıştır—, burjuvazinin
“… Sosyalistlerle anarşistlerin farkını, birincilerin mülksüzleştirilmesinden sonra, 'ölüp gideceği'ni,
devlet yanlısı, ikincilerin ise devlet karşıtı olmalarında 'söneceği'ni kabul ederler”…
aramak tamamen yanlıştır. Fark, devrimci sosyal-demok-
“Devlete karşı 'ilkesel karşıtlığı' 'ifade etmek' için, bu-
rasinin, yani toplumsal üretimi merkezileştirmek, yani en
nu gerçekten de 'açıklıkla' kavramak gerekiyor, ne var ki
ileri teknikle biçimlendirmek isterken, ademi-merkez yazarda eksik olan tam da bu açıklıktır. 'Devletçiliğin
anarşist üretimin, eski tekniğe ve işletme biçimine dönüş kökleri' sözleri ise tamamen muğlak, Marksizm ve sosya-
anlamına gelmesinde yatmaktadır…” lizm dışıdır! 'Devletçilik' devletçiliğin yadsınmasıyla
çatışmamaktadır, oportünist politika (yani, devlet
“… Fakat kitlelerin eğiticisi olan, ya da en azından
hakkında oportünist, reformist, burjuva düşünce), dev-
olması gereken sosyal-demokrasi için şimdi ilkesel devrimci soyal-demokratik politikayla (yani, burjuva devleti
let karşıtlığını ifade etmek her zamankinden daha gerek- ve devletin, burjuvazinin devrilmesi amacıyla
lidir… Bugünkü savaş, işçi sınıfının ruhunda kullanılması hakkında devrimci sosyal-demokratik
devletçiliğin ne kadar derin kök saldığını göstermiştir.” düşünce) çatışmaktadır. Bunlar tamamen farklı şeyler-
dir.” (4. baskı, cilt XXIII, s. 155-156, Rusça.)
Lenin Buharin'in bu görüşlerini bir eleştiriye tabi tu-
tar ve, 1916 yılında yayınlanan makalesinde şunları söy- Meselenin ne olduğu ve Buharin'in nasıl bir yarı-
ler: anarşist çamura düştüğü herhalde anlaşılmıştır!
“Bu yanlıştır. Yazar, sosyalistlerin devlet hususunda

Sten: Lenin o zamanlar, devletin "havaya
tavrının anarşistlerden nerede ayrıldığı sorusunu soruyor,
uçurulması" gerekliliğini henüz tam gelişmiş biçimiyle
ama bu soruya değil, başka bir soruya, gelecekteki toplu-
formüle etmemişti. Anarşist hatalara düşmüş olmasına
mun ekonomik temeli hususunda görüşlerinin nerede bir-
rağmen Buharin, bu sorunun formüle edilişine
birinden ayrıldığı sorusuna yanıt veriyor. Elbette bu çok
yaklaşıyordu.
önemli ve gerekli bir sorudur. Ama bu, sosyalistlerle Stalin: Hayır, şimdi söz konusu olan bu değil, genel
anarşistlerin devlet hususunda tutumlarındaki farklılıkta olarak devlete ilişkin tavırdır, Buharin'e göre, işçi
esas olanın unutulmasına yol açmamalıdır. Sosyalistler, sınıfının her devlete, işçi sınıfı devletine de ilkesel olarak
modern devletin ve kurumlarının, işçi sınıfının kurtuluş düşmanca tavır almak zorunda olması söz konusudur.
mücadelesi için kullanılmasından, devletin kapitalizmden Sten: Lenin o zaman, Buharin'i eleştirirken, "havaya
sosyalizme geçişin özel bir biçimi olarak uçurma" üzerine bir şey söylemeksizin devletin
kullanılmasından yanalar. Proletarya diktatörlüğü işte

kullanılmasından söz etmişti. düşünceyi ifade ettikleri görüşünden hareketle, bu iki
Stalin: Yanılıyorsunuz: Devletin "havaya farklı kavramı karıştırmaya eğilimliler. Ne var ki bu
uçurulması" Marksist değil, anarşist bir formüldür. Sizi yanlıştır. Lenin, bir bütün olarak devletin "havaya
temin ediyorum ki burada sözkonusu olan, Buharin'e göre uçurulması" ve "ortadan kaldırılması" anarşist teorisini
(anarşistlere göre de), işçilerin her türlü devlete, yani eleştirirken, burjuva devlet aygıtının "paramparça edil-
geçiş dönemi devletine, işçi sınıfı devletine de ilkesel mesi" ve proleter devletin "sönüp gitmesi" Marksit teori-
karşıtlıklarını vurgulamak zorunda olduklarıdır. sinden hareket etmiştir.
İşçi sınıfının, proletarya diktatörlüğüne —bu da bir Lenin yoldaşın herhalde 1916 yılının sonu, 1917'nin
devlettir— ilkesel karşıtlık içinde olması gerektiğini, başlarında (1917 Şubat Devrimi öncesi) devlet üzerine
işçilerimize anlatmayı bir deneyin bakalım. aldığı notlarını, konuya tamamen açıklık kazandırmak
amacıyla aktarmam belki de gereksiz olmayacak. Bu
Buharin'in "Gençlik Enternasyonali"nde yayınlanan elyazmasından şu sonuçlara varmak hiç zor değildir:
makalesinde ifade edilen bakış açısı, kapitalizmden sos-
yalizme geçiş döneminde devleti reddetme bakış açısıdır. a) Lenin, devlet sorununda Buharin'in yarı-anarşist
hatalarını eleştirirken, proleter devletin "sönüp gitmesi"
Buharin burada, "önemsiz" bir şeyi, işçi sınıfı eğer ve burjuva devlet aygıtının "paramparça edilmesi" Mark-
burjuvaziyi baskı altında tutmak ve sosyalizmi inşa etmek sist teorisinden hareket etmiştir,
istiyorsa, kendi devletini kurmadan bunu başaramayacağı
bütün bir geçiş dönemini gözden kaçırmaktadır. Bu b) Lenin'in sözleriyle, "gerçeğe Kautsky'den daha
birincisi. fazla yaklaşmasına" rağmen Buharin, "Kautskycileri
teşhir edeceğine, hatalarıyla onlara yardım etmekte"dir.
İkincisi, Lenin yoldaşın o zamanlar eleştirisinde dev-
letin "havaya uçurulması", "ortadan kaldırılması" teorisi- İşte bu el yazmasının metni:
ne hiç değinmediği yanlıştır. Lenin, biraz önce yaptığım “Devlet sorunu için, Engels'in Bebel'e 18-28 Mart
alıntıdan anlaşılacağı gibi, bu teoriye yalnızca değinmekle 1875 tarihli mektubu olağanüstü önemlidir.
kalmamış, aynı zamanda onu anarşist bir teori olarak şid- Mektubun en önemli yeri tam olarak şöyledir:
detle eleştirerek, karşısına, burjuvazinin yıkılmasından
sonra, yeni devletin, proletarya diktatörlüğü devletinin ‘…Özgür halk devleti, özgür devlete dönüşmüştür.
Gramatik olarak özgür devlet, devletin vatandaşları
kurulması ve kullanılması teorisini koymuştur.
karşısında özgür olduğu bir devlet, yani despotik yöne-
Son olarak, devletin "havaya uçurulması" ve "ortadan timli bir devlettir. Özellikle, gerçek anlamda bir devlet
kaldırılması" anarşist teorisini, proleter devletin "sönüp olmayan Komün'den sonra, devlet hakkında edilen bü-
gitmesi", ya da burjuva devlet aygıtının "paramparça tün boş laflardan vazgeçilmelidir. Marx'ın Proudhon'a
edilmesi", "parçalanması" Marksist teorisiyle karşı yazısı, daha sonra da "Komünist Manifesto",
karıştırmamak gerekir. Bazıları, bunların bir ve aynı açıkça, sosyalist toplum düzeninin gelişmesiyle devletin
kendiliğinden çözüleceği ve kaybolacağını söylemesine

rağmen, "halk devleti", anarşistler tarafından, gına geti- 6— Devlete özgürlük için değil, proletaryanın
rircesine başımıza kakıldı. "Devlet" artık sadece mücade- hasımlarını baskı altında tutulması (Niederhaltung*
lede, devrimde, düşmanın üstesinden zor kullanarak gel- [baskı altında tutmak] asıl anlamıyla ezmek değil, resta-
mek için kullanılan geçici bir kuruluş olduğundan, "öz- rosyonu engellemek, itaat etmelerini sağlamaktır) için
gür halk devleti"nden söz etmek, katıksız bir saçmalıktır: ihtiyaç vardır.
Proletarya, devleti hâlâ kullandığı sürece (altı Engels
7— Özgürlük olduğunda devlet olmayacaktır.
tarafından çizilmiştir), onu özgürlük için değil,
hasımlarını baskı altında tutmak için kullanır; özgür- 8— 'Biz' (yani Engels ve Marx) 'heryerde' (program-
lükten söz edilebildiği anda, devletin devlet olarak da) 'devlet' yerine 'Gemeinwesen' , 'komün' demeyi
varlığı sona erer. O nedenle biz, her yerde "devlet" (En- öğreneceğiz!!!
gels tarafından altı çizilmiştir) yerine, Fransızca "Ko-
Buradan, Marx ve Engels'in sadece oportünistler
mün"ü son derece iyi karşılayan eski, güzel Almanca
tarafından değil, Kautsky tarafından da nasıl
sözcük "Gemeinwesen"i koymayı öneriyoruz.'
sığlaştırıldığı, tahrif edildiği görülmektedir.
Marx ve Engels'te, devlete karşı denebilecek en isa-
Oportünistler, bu son derece zengin sekiz düşünceden
betli ve muhakkak ki en sert bölüm budur.
birini bile kavramamışlardır!!
1— 'Devlet hakkında edilen bütün boş laflardan vaz-
Yaptıkları, sadece günün pratik gereklerini almak
geçilmeli'
olmuştur: politik mücadeleden, bugünkü devletten,
2— ' Komün artık gerçek anlamda bir devlet değildi.' proletaryayı yetiştirmek, eğitmek için 'tavizler koparmak'
(Peki ama neydi? Besbelli ki devletten devletsizliğe için yararlanmak. Bu doğrudur (anarşistlere karşı) ama
geçiş biçimi!) bu, eğer aritmetik olarak ifade etmek gerekirse, Marksiz-
min 1/100'üdür.
3— Anarşistler gına getirircesine 'halk devleti'ni
'başımıza kaktılar'. (Demek ki Marx ve Engels Alman Kautsky propaganda ve genel olarak yazarlık faaliye-
dostlarının bu açık yanılgısından utanıyorlar — fakat yi- tinde 1, 2, 5, 6, 7, 8. noktaları ve Marx'ın 'Zerbrechen'*
ne de, o günkü koşullar altında, çok haklı olarak, ['parçalama'] sözünü tamamen örtbas etmiştir (ya da
anarşistlerin hatalarıyla karşılaştırılamayacak kadar hafif unutmuştur? ya da kavramamıştır?) 1912 ya da 1913'te
bir hata olarak değerlendiriyorlardı. Bu NB!!) Pannekoek'e karşı polemikte Kautsky bu sorunda zaten
tamamen oportünizme düşmüştü…
4— Devlet, 'kendiliğinden dağılır ("çözülür") (Nota
Bene) ve kaybolur'… (karşılaştır: daha sonra 'sönüp git- Anarşistlerden, bizi a) devletten bugün ve b) prole-
mek'), 'sosyalist toplum düzeninin gelmesiyle birlikte'… tarya devrimi sırasında (proletarya diktatörlüğü) yarar-
lanmak ayırır — bunlar şimdiden pratik için büyük öne-
5— Devlet, 'mücadelede, devrimde' ihtiyaç duyulan
me sahip sorunlardır. (Buharin tam da bunları
'geçici bir kuruluştur'… (elbette proletaryanın ihtiyaç
unutmuştur!)
duyduğu)…
Oportünistlerden bizi, aa) devletin 'geçici' karakteri,
* Lenin'de Almancadır. —Almancaya çeviren * Lenin'de Almancadır. —Almancaya çeviren

bb) devlet üzerine şimdi 'gevezelik' etmenin zararı, cc) tartışmanın ardından, aradan Buharin'in suskunluğunu
proletaryanın diktatörlüğünün pek devlete benzemeyen koruduğu dokuz yıl geçtikten sonra, 1925 yılında, yani
karakteri, dd) devletle özgürlük arasındaki çelişki, ee) Lenin'in ölümünden bir yıl sonra, daha önce "Sbornik
(programatik terim olarak) devlet yerine 'Gemeinwesen' Sozialdemokrata"nın[9] redaksiyonu (yani Lenin)
kavramını kullanma düşüncesinin doğruluğu, ff) bürokra- tarafından yayınlanmayan "Emperyalist Devlet Teorisi
tik-askeri aygıtın 'parçalanması' gibi derin 'ebedi'
Üzerine" makalesini "Revolusiya Prava" (Hukuk Devri-
doğrular ayırır.
mi) derlemesinde yayınladı; bu makaleye düştüğü bir not-
Proletarya diktatörlüğünün, Almanya'nın açık oportü- ta Buharin hiç utanıp sıkılmadan, bu tartışmada Lenin'in
nistleri (Bernstein, Kolb vs.) tarafından doğrudan değil, kendisinin haklı olduğunu açıklıyor. İnanılmaz gibi
doğruya, resmi program ve Kautsky tarafından ise, gün- görünebilir, ama gerçek, yoldaşlar.
lük ajitasyonda bundan hiç sözetmeyerek ve Kolb'la suç
ortaklarının dönekliğini hoş görerek, dolaylı olarak Bu notun tam metnini dinleyin:
reddedildiği de unutulmamalıdır. “'Gençlik Enternasyonali'nde çıkan makaleyi V.İ.
1916'da Buharin'e şu yazıldı: 'Devlet üzerine (yani Lenin) yazdığı bir notta eleştirmişti. Okuyucular,
düşüncelerini olgunlaştır'. Ne var ki o düşüncelerini bana isnat edilen hatanın bende mevcut olmadığını ko-
olgunlaştırmamış, Nota Bene olarak basına zorla girmiş layca göreceklerdir, çünkü proletarya diktatörlüğünün
ve Kautskycileri teşhir edecek yerde, hatalarıyla onlara gerekliliğini açıkça görüyordum; öte yandan İlyiç'in
yardım etmiştir!! Ama aslında Buharin, doğruya Ka- yazdığı notta devletin (elbette burjuva devletin) 'havaya
utsky'den daha yakındır.”[8] uçurulması' tezine ilişkin, bu tezi proletarya
diktatörlüğünün sönüp gitmesi sorunuyla
Devlet sorunu üzerine teorik tartışmaların kısa öykü- karıştırdığından, yanlış tavır aldığı görülmektedir. Belki
sü böyledir. de o zaman diktatörlük temasını daha fazla işlemeliydim.
Fakat kendimi haklı göstermek için şunu söyleyebilirim
Meselenin apaçık olduğu düşünülebilir: Buharin yarı- ki, o zamanlar burjuva devletin öyle toptancı bir sosyal-
anarşist hatalar işlemiştir — bu hataları düzeltip, artık Le- demokrat övgüsü vardı ki, bütün dikkati bu aygıtı hava-
nin'in izinden yürümenin zamanıdır. Fakat ancak Leni- ya uçurma sorununda yoğunlaştırmak bana doğal görün-
nistler böyle düşünebilir. Buharin, görüldüğü üzere, bu- dü.
nunla hemfikir değil. Tam tersine, yanılanın kendisi değil Amerika'dan Rusya'ya gelip, Nadejda Konstanti-
Lenin olduğunu, Lenin'in izinden yürüyenin ya da yürü- novna* ile karşılaştığımda (illegal yapılan VI. Parti
mesi gerekenin kendisi değil, bilakis tam tersine, Lenin'in Kongresi'nde görmüştüm onu, o sıralarda Lenin gizleni-
Buharin'in izinden yürümek zorunda kaldığını iddia ediyordu), ilk sözleri şunlar olmuştu: 'V.İ. benden, devlet
sorunu üzerine artık görüş ayrılığı içinde olmadığını size
yor.
bildirmemi istedi.' İlyiç sorunu incelediğinde, 'havaya
Buna ihtimal vermiyor musunuz, yoldaşlar? Öyleyse
dinlemeye devam edin. 1916 yılında yapılan bu * Krupskaya —ÇN.
** Altını ben çizdim. —J. St.

uçurma'ya ilişkin aynı sonuçlara varmış** ama bu ko- bir yazıda yeniden yayınlanmış, Buharin ise Maretski'nin
nuyu, daha sonra da diktatörlük öğretisini öyle bu…cüretkârlığını protesto etmeyi hiç düşünmemiştir.
geliştirmişti ki, teorik düşüncenin bu yönde gelişiminde Buharin'in Lenin'e karşı çıkışının bir tesadüf
gerçek bir çığır açmıştır.” sayılamayacağı açıktır.
Buharin, Lenin'in ölümünden bir yıl sonra Lenin Böylece Lenin'in değil, Buharin'in haklı olduğu,
hakkında bunları yazıyordu.
Marksist devlet teorisinin esin kaynağının Lenin değil
İşte, daha çok şey öğrenmesi gereken bir teorisyenin, Buharin olduğu anlaşılıyor.
aşırı kendini beğenmişliğinin bir örneği!
Buharin'in teorik çarpıtmalarının ve teorik
Nadejda Konstantinovna'nın gerçekten de Buharin'le, iddialarının tablosu budur, yoldaşlar.
Buharin'in burada sözünü ettiği şeyler hakkında
konuşmuş olması gayet mümkündür. Ve bu insan, bütün bunlardan sonra, buradaki
konuşmasında, Partimizin teorik tavrında "bir şeylerin bo-
Peki bundan çıkan sonuç nedir? Bundan çıkan sonuç zuk" olduğunu, Partimizin teorik tavrında Troçkizme sap-
sadece, Lenin'in, Buharin'in hatalarından kurtulduğunu ya ma bulunduğunu söyleme cesaretini gösteriyor!
da kurtulmaya hazır olduğuna inanmak için belli bir nede-
ni olduğudur. Hepsi bu. Fakat Buharin farklı düşündü. O Bunları, çok kaba bir dizi teorik ve pratik hatalar ya-
andan itibaren, Marksist devlet teorisinin yaratıcısı, ya da pan (geçmişte de yapmış olan), kısa süre önceye kadar
herhalde, esin kaynağı olarak Lenin'in değil, kendisinin, Troçki'nin öğrencisi olan, daha dün Leninistlere karşı
yani Buharin'in görülmesi gerektiğine inanıyordu. Troçkistlerle blok oluşturmaya uğraşan ve arka kapıdan
onlara yanaşan Buharin söylüyor!
Şimdiye kadar kendimizi Leninist sayıyorduk ve hâlâ
da öyle sayıyoruz. Fakat şimdi ortaya çıktı ki, gerek Le- Bu gülünç değil mi, yoldaşlar?
nin, gerekse de onun öğrencileri bizler meğer h) Beş Yıllık Plân mı Yoksa İki Yıllık Plân mı?
Buharinistmişiz. Bu biraz komiktir, yoldaşlar. Ama Buha-
İzninizle şimdi Rikov'un konuşmasına geçiyorum.
rin'in ölçüsüz hale gelmiş kibriyle uğraşmak sözkonusuy-
Nasıl ki Buharin, sağ sapmaya teorik bir gerekçelendirme
sa, elden ne gelir!
vermeye çalıştıysa, Rikov da konuşmasında, bu meseleyi
Buharin'in, yukarıda sözü edilen yazıya düştüğü dip- pratik önerilerle desteklemeye uğraşmış, bu arada,
notta dili sürçtüğü, aptalca bir şey söyleyip, sonra tarımda karşılaştığımız zorluklardan "korkunç" öyküler
unuttuğu düşünülebilir. Fakat görüldüğü üzere bu doğru anlatarak bizi korkutmaya çalışmıştır. Bu, Rikov'un teorik
değil. Buharin'in söylediklerinde son derece ciddi olduğu sorunlara değinmediği anlamına gelmez. Hayır, bu sorun-
anlaşılıyor. Lenin'in hataları ve Buharin'in doğru bakış lara değindi. Ama bunu yaparken, en azından iki ciddi ha-
açısından söz eden nottaki açıklama kısa süre önce, Bu- taya düştü.
harin'in Lenin'e karşı ilk saldırısından iki yıl sonra, yani
Politbüro Komisyonu tarafından reddedilen Rikov'un
1927'de, Maretski'nin Buharin üzerine yazdığı biyografik

Beş Yıllık Plân üzerine karar tasarısında Rikov,"Beş yoksa Arjantinli tahıl vurguncusundan mı aldığımızın
Yıllık Plân'ın merkezi düşüncesinin ulusal emeğin onun için hiç önemli olmadığını temin ediyor. Bu tama-
üretkenliğinin artması" olduğunu söylüyor. Politbüro Ko- men yanlıştır. Bu, tahılın özel mülk sahibinden mi yoksa
misyonu bu tamamen yanlış görüşü reddetmesine rağmen kollektif çiftlikten mi alınacağının önemli olmadığını bir
Rikov buradaki konuşmasında bunu savundu. süre savunan Frumkin'in bilinen ifadesinin yinelenmesi-
dir.
Sovyet ülkesinde emek üretkenliğinin artmasının Beş
Yıllık Plân'ın merkezi düşüncesi olduğu doğru mudur? Bu, tahıl pazarındaki Kulak entrikalarını
Hayır, doğru değildir. Bizim itiyacımız olan, ulusal savunmanın, rehabilite etmenin, haklı göstermenin örtülü
emeğin üretkenliğinin herhangi bir artışı değildir. Bizim, bir biçimidir. Bu savunmanın, ticaret bakış açısından yola
ulusal emeğin üretkenliğinin belirli bir artışına, ekonomi- çıkması gerçeği, yine de tahıl pazarındaki Kulak
nin sosyalist sektörünün, kapitalist sektör üzerinde entrikalarının haklı gösterilmesi anlamına geldiği
üstünlüğünü sistematik olarak güvence altına alan bir gerçeğini değiştirmez. Eğer ticaret bakımından kollektif
artışa ihtiyacımız var. Bu merkezi düşüncenin unutulduğu çiftliklerle kollektif olmayan işletme biçimleri arasında
bir Beş Yıllık Plân, Beş Yıllık Plân değil Beş Yıllık fark yoksa, kollektif çiftlikleri geliştirmeye değer mi, on-
Saçmalıktır. lara kolaylıklar göstermeye değer mi, tarımdaki kapitalist
unsurları altetme zor göreviyle uğraşmaya değer mi? Ri-
Genelde emek üretkenliğinin artmasına, gerek kapita-
kov'un yanlış bir görüşe sahip olduğu açıktır. Bu onun
list gerekse de kapitalizm öncesi bütün toplumlar ilgi du-
ikinci teorik hatasıdır.
yar. Sovyet toplumu, bütün öteki toplumlardan tam da,
emek üretkenliğinin herhangi bir artışıyla değil, öteki bi- Ama bunlara laf arasında değinmiş oldum. Rikov'un
çimler karşısında, özellikle de ekonominin kapitalist bi- konuşması içinde ortaya attığı pratik sorunlara geçelim.
çimleri karşısında, ekonominin sosyalist biçimlerinin
Rikov burada, Beş Yıllık Plân'ın dışında bir başka
üstünlüğünü güvence altına alan, böylece kapitalist eko-
paralel plânın, tarımı geliştirmek için bir İki Yıllık Plân'ın
nomik biçimlerin alt edilip geriletilmesini sağlayan bir
gerekli olduğunu iddia etti. İki Yılık Paralel Plân önerisi-
artışa ilgi duymasıyla ayrılır. Rikov ise Sovyet toplumu-
ni, tarımdaki zorluklarla gerekçelendirdi. Beş Yıllık
nun gelişiminin Beş Yıllık Plân'ının bu gerçekten merkezi
Plân'ın iyi birşey olduğunu, bu plânı savunduğunu, ama
düşüncesini unutmuştur. Bu onun ilk teorik hatasıdır.
aynı zamanda tarım için iki yıllık bir plân koyarsak daha
İkinci hatası, diyelim ki, kollektif işletmelerle, birey- iyi olacağını söyledi; aksi halde tarım yerinde sayacaktı.
sel kapitalist işletme de dahil herhangi bir bireysel işletme Dıştan bakıldığında bu öneride herhangi bir kötülük
arasında, ticaret bakımından fark gözetmemesi, ya da yok. Ne var ki meseleye daha yakından bakıldığında,
farkı kavramak istememesidir. Rikov, tahıl pazarında ti- tarım için hazırlanacak İki Yıllık Plân'ın, Beş Yıllık
caret bakımından, tahıl tedariği bakımından kollektif çift- Plân'a, gerçekliği olmayan, sadece kağıt üzerinde kalacak
likle özel tahıl sahibi arasında hiçbir fark görmediğini, bir nitelik kazandırmak amacıyla kotarıldığı anlaşılır. Bu-
tahılı bir kollektif çiftlikten mi, özel mülk sahibinden mi, nu kabul edebilir miydik? Hayır, edemezdik. Rikov'a şu-

nu söyledik: Tarım için Beş Yıllık Plân'dan hoşnut tiyi korkutmaya çalıştı. Bu arada, ekim alanlarının
değilseniz, tarımsal gelişim için Beş Yıllık Plân gereğince azalmasından Parti politikasının sorumlu olduğunu da ima
ayrılan harcamaları yetersiz olarak görüyorsanız, ek öne- etti. Tarımda bir gerilemeyle karşı karşıya olduğumuzu
rilerinizi, ek yatırımlarınızı dobra dobra söyleyin, tarım açıkça söylemedi, ama konuşmasından bir tür gerileme
için önereceğiniz bu ek yatırımları Beş Yıllık Plân'a alma- kaydediyor olduğumuz anlamı çıkıyordu.
ya hazırız. Fakat ne oldu? Rikov'un tarımda ek yatırımlara
ilişkin ek önerileri olmadığı ortaya çıktı. Sormak gereki- Ekim alanlarının sistematik olarak azalma eğilimi
yor: Bu durumda, tarım için İki Yıllık Paralel Plân'a ne gösterdiği doğru mu? Hayır, doğru değil. Rikov burada,
gerek var? ülkedeki ekim alanları hakkında ortalama rakamlar
Rikov'a ayrıca şunları da söyledik: Beş Yıllık Plân'ın kullandı. Ne var ki, tek tek bölgelere ilişkin verilerle dü-
dışında, Beş Yıllık Plân'ın bir bölümünü oluşturan yıllık zeltilmeyen ortalama rakamlar, bilimsel bir yöntem olarak
plânlar da var, tarımın kalkındırılması için getireceğiniz değerlendirilemez.
somut ek önerileri —eğer varsa—, ilk iki yılın yıllık Belki Rikov, Lenin'in "Rusya'da Kapitalizmin
plânları içine alalım. Fakat ne oldu? Rikov'un ek harca- Gelişmesi"ni okumuştur. Eğer bu eseri okuduysa, Le-
malar üzerine önerecek böyle somut plânları olmadığı or- nin'in, ekim alanlarının artması üzerine ortalama rakamlar
taya çıktı. yöntemini kullanan ve bölgelere göre verileri görmezden
O zaman kavradık ki, Rikov'un iki yıllık plân önerisi gelen burjuva ekonomistlerine nasıl ateş püskürdüğünü
tarımın kalkındırılmasını amaçlamıyor, bilakis Beş Yıllık anımsaması gerekir. Rikov'un şimdi, burjuva ekonomist-
Plân'a, gerçekliği olmayan, sadece kağıt üzerinde kalan lerin hatalarını tekrarlaması gariptir. Tek tek bölgelerdeki
bir nitelik kazandırmak. Beş Yıllık Plân'ın itibarını sars- ekim alanlarının büyüklüğünün nasıl değiştiği gözönüne
mak isteğiyle ileri sürülüyor. "Gönülleri" tatmin etmek alınırsa, yani soruna bilimsel yaklaşılırsa, ekim alanlarının
için, görünüş için — Beş Yıllık Plân, eylem için, pratik bazı bölgelerde sistematik biçimde büyüdüğü, bazı
çalışma için — iki yıllık plân; Rikov'un stratejisi budur. bölgelerde ise, küçüldüğü ortaya çıkar, ve bu esas olarak
Rikov bunu daha sonra, Beş Yıllık Plân'ın uygulanması meteorolojik koşullara bağlıdır; ayrıca, herhangi bir yer-
sırasında, karşısına iki yıllık plânı çıkarmak, Beş Yıllık de, önemli tahıl bölgelerimizden birinde bile, ekim
Plân'ı değişikliğe uğratıp, sanayi için yapılan harcamaları alanlarının sistemli olarak azaldığını gösteren veriler yok.
kısaltarak ve keserek iki yıllık plâna uydurmak için ortaya Don ya da kuraklıktan etkilenen bölgelerde, örneğin
getirmiştir. Ukrayna'nın bazı bölgelerinde, son zamanlarda, ekim
Rikov'un iki yıllık paralel plân önerisini neden alanlarında gerçekten bir azalma olmuştur…
reddettiğimizin gerekçeleri bunlardır. Bir ses: Bütün Ukrayna'da değil.
i) Ekim Alanları Sorunu Schlichter: Ukrayna'da ekim alanları yüzde 2,7
Rikov burada, SSCB'deki ekim alanlarının sistemli büyümüştür.
olarak azalma eğilimi içinde olduğunu temin ederek, Par-

Stalin: Ukrayna'nın bozkır kesimlerini kastediyorum. Son olarak, Rikov'un konuşmasında ekim alanları so-
Buna karşılık, öteki bölgelerde, diyelim ki Sibirya'da, rununa ilişkin bir yanlış daha. Rikov burada, bazı
Volga'da, Kazakistan'da, Başkıristan'da —bu bölgeler yerlerde, özellikle de kollektif çiftliklerin en çok geliştiği
olumsuz hava koşullarından etkilenmemiştir— ekim bölgelerde, yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftliklerin-
alanları sistematik olarak genişlemektedir. de ekim alanlarının azalmaya başladığından yakındı. Bu
doğrudur. Fakat bunun neresi kötü? Başka türlü nasıl ola-
Ekim alanlarının, bazı bölgelerde sistematik olarak
bilir? Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri, birey-
genişlerken, bazı bölgelerde zaman zaman küçülmesi
sel tarımı bırakıp kollektif çiftliklere katılmaya başlıyorsa,
nasıl açıklanır? Parti politikasının, Ukrayna'da farklı,
kollektif çiftliklerin çoğalması ve genişlemesi demek olan
SSCB'nin doğusunda ya da merkezinde farklı olduğu id-
bu durumun yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri-
dia edilemez herhalde. Bu çok saçma, yoldaşlar. Burada
nin yüzölçümünün azalmasını beraberinde getireceği açık
hava koşullarının öneminin pek az olmadığı açıktır.
değil midir? Siz nasıl olmasını isterdiniz?
Kulakların, hava koşullarından bağımsız olarak, ekim
Kollektif çiftliklerin şimdi iki milyon hektardan fazla
alanlarını küçülttükleri doğrudur. Bunun "suç"u herhalde,
toprağı var. Beş Yıllık Plân'ın sonunda ise kollektif çift-
yoksul ve orta köylü kitlelerini Kulaklara karşı
liklerin 25 milyon hektardan fazla toprağı olacak. Kollek-
destekleyen Parti politikasında olmalıdır. Peki, bundan
tif çiftliklerin yüzölçümü kimin pahasına büyüyecek?
çıkan sonuç nedir? Kendimizi köydeki bütün sosyal
Yoksul ve orta köylülerin bireysel çifliklerinin yüzölçümü
grupları, bu arada Kulakları da hoşnut edecek bir politika
pahasına. Siz nasıl olmasını isterdiniz? Yoksul ve orta
hayata geçirmekle yükümledik mi hiç? Eğer Marksist bir
köylülerin bireysel çiftlikleri başka nasıl kollektif çiftlik-
politika uygulamak istiyorsak, hem sömürücüleri, hem de
lerin yörüngesine sokulacak? Kollektif çiftliklerin yüzöl-
sömürülenleri hoşnut edecek bir politika uygulayabilir mi-
çümünün, birçok bölgede, bireysel çiftliklerin yüzölçümü
yiz? Köydeki kapitalist unsurların sınırlandırılması ve al-
pahasına büyüyeceği açık değil mi acaba?
tedilmesini hedefleyen Leninist politikamız sonucunda,
Kulakların ekim alanını kısmen azaltmalarında tuhaf olan Bu basit şeyleri kavramak istemeyen insanların
nedir? Başka türlü olabilir mi? olması çok tuhaf.
Belki bu politika doğru değil — o zaman bu dobra j) Tahıl Alımı Üzerine
dobra söylensin. Kendilerine Marksist diyen kişilerin
Tahıl konusundaki zorluklarımız üzerine burada ipe
Kulakların ekim alanını kısmen azaltmalarından korkuya
sapa gelmez bir sürü şey söylendi. Ne var ki, tahıl
kapılıp, bunu ekim alanlarının genel olarak azalması şek-
alımında karşılaştığımız geçici zorlukların ana momentle-
linde göstermeye çalışması ve bu arada, Kulakların
ri gözardı edildi.
dışında, ekim alanlarını artırmış yoksul ve orta köylüler,
ekim alanları hızlı bir tempoyla gelişen kollektif çiftlikler Herşeyden önce bu yılki çavdar ve buğday rekoltesi-
ve Sovyet çiftlikleri olduğunu unutması tuhaf değil mi? nin, geçen yıldan 500-600 milyon pud —gayri safi rekol-
teden sözediyorum— az olduğu unutuldu. Bu, tahıl

alımında etkili olmamış mıdır? Elbette olmuştur. önemli bir rol oynayan köyün varlıklı kesimlerinin,
ihtiyacımız olan miktarda tahılı, Sovyet iktidarının
Belki bu konuda suç MK politikasındadır? Hayır,
saptadığı fiyatlarla gönüllü olarak teslim etmek
MK politikasının bununla hiç ilgisi yok. Bunun nedeni, istemediğini göstermektedir. Bizim her yıl, kentlere ve sa-
Ukrayna'nın bozkır kesimlerinde (don ve kuraklık nede- nayi bölgelerine, Kızıl Ordu'ya ve sanayi bitkileri eken
niyle) büyük ölçüde, Kuzey Kafkasya'da, Merkezi Kara bölgelere ekmek temin etmek için, yaklaşık 500 milyon
Topraklar bölgesinde ve Kuzey Batı bölgesinde ise pud tahıla ihtiyacımız var. Kendiliğindenlik yoluyla alım
kısmen kötü mahsul alınmasıdır. organlarının eline 300-350 milyon pud geçiyor. Geriye
Geçen yıl Ukrayna'da Nisan'a kadar 200 milyon pud kalan 150 milyon pudu, köydeki Kulak ve varlıklı unsur-
tahıl (çavdar ve buğday) tedarik etmemizin, fakat bu yıl lara yapacağımız örgütlü baskı yoluyla tedarik etmek
sadece 26-27 milyon puda ulaşmamızın esas nedeni bu- zorundayız. Son iki yıldaki tahıl alımının deneyimi bize
dur. bunu göstermektedir.
Buğday ve çavdar alımının Merkezi Kara Topraklar Bu iki yıl içinde neler olmuştur, bu değişiklikler ne-
Bölgesinde sekizde bire, Kuzey Kafkasya'da ise dörtte bi- reden geliyor, neden kendiliğindenlik önceden yeterliydi
re düşmesinin nedeni de budur. de şimdi yetersiz hale geldi? Bunun nedeni, Kulak
unsurların ve varlıklı unsurların, bu yıllarda büyümüş
Doğuda bazı bölgelerde ise tahıl alımı bu yıl nere- olmalarıdır; bol ürün elde edilen bir dizi yıl, onlarda iz
deyse iki katına çıkmıştır. Ne var ki bu artış, Ukrayna'da, bırakmadan geçip gitmedi, ekonomik olarak güçlendiler,
Kuzey Kafkasya'da ve Merkezi Kara Topraklar Bölgesin- küçük bir sermaye biriktirdiler ve artık, tahıl fazlasını,
deki tahıl azlığını kapatamazdı ve kapatmadı. fiyatların daha da yükseleceği beklentisiyle ellerinde tuta-
Ukrayna ve Kuzey Kafkasya'nın, normal hasat rak ve geçimlerini başka ürünlerden sağlayarak pazarda
koşullarında, bütün SSCB'de satın alınan tahılın yaklaşık manevra yapabilirler.
yarısını sağladığı unutulmamalıdır. Tahıl, basit bir meta olarak değerlendirilmemelidir.
Rikov'un bu durumu görmezden gelmesi çok tuhaf. Tahıl, yenmesi mümkün olmayan ve herkese
satılamayacak pamuk değildir. Pamuktan farklı olarak
Son olarak tahıl alımında karşılaştığımız geçici tahıl, içinde bulunduğumuz bugünkü koşullar altında, her-
zorlukların ana momentini oluşturan ikinci husus. Köyün kesin satın alacağı, olmazsa olmaz bir metadır. Bu hususu
Kulak unsurlarının, Sovyet iktidarının tahıl alımında gözönüne alan Kulak, tahılını alıkoyuyor ve böylece öteki
uyguladığı politikaya karşı direnişini kastediyorum. Ri- tahıl sahiplerine de bu tavrı bulaştırıyor. Kulak, tahılın
kov bu hususu atladı. Fakat bu momenti atlamak demek, bütün paraların parası olduğunu biliyor. Kulak, tahıl
tahıl alımında esas meseleyi atlamak demektir. Tahıl fazlasının sadece zenginleşme aracı olmadığını, aynı
alımında son iki yılın deneyimi neyi göstermektedir? El- zamanda, köy yoksullarını boyunduruk altına almanın
lerinde önemli tahıl fazlası bulunan ve tahıl pazarında aracı olduğunu biliyor. Mevcut koşullarda Kulakın elin-

deki tahıl fazlası, Kulak unsurun ekonomik ve politik altında, neden olağanüstü önlemler uygulamayalım?
güçlenme aracıdır. Kulakın elindeki bu fazlayı Kentlerdeki yüzlerce spekülatörü tutuklayıp Turuhansk
aldığımızda, sadece kentlerin ve Kızıl Ordu'nun ekmek bölgesine sürerken, tahıl spekülosyonu yapan, Sovyet
ihtiyacının karşılanmasını kolaylaştırmakla kalmayız, iktidarının boğazını sıkmaya ve yoksul köylüleri boyun-
aynı zamanda, Kulakların ekonomik ve politik olarak güç duruk altına almaya çalışan Kulakların elinden tahıl
kazanmalarını engellemiş oluruz. fazlalarını toplumsal zor uygulayarak neden almayalım;
hem de yoksul ve orta köylülerin alım örgütlerimize
Bu tahıl fazlalarını almak için ne yapılmalıdır?
tahıllarını sattıkları fiyatla? Bu nereden çıktı? Partimiz,
Herşeyden önce, kendiliğindenlik zihniyeti zararlı ve teh-
spekülatörlere ve Kulaklara karşı olağanüstü önlemler uy-
likeli bir şey olarak aşılmalıdır. Tahıl alımı
gulamaya prensipte karşı olduğunu açıkladı mı hiç? Yok-
örgütlenmelidir. Yoksul ve orta köylü kitleleri Kulaklara
sa ülkemizde spekülatörlere karşı yasalar yok mu?
karşı seferber edilmeli ve Sovyet iktidarının, tahıl alımını
güçlendirmeyi hedefleyen önlemlerinin, bu kitlelerce tam Rikov ve Buharin belli ki, Kulaklara karşı olağanüstü
olarak desteklenmesi başarılmalıdır. Urallar ve Sibirya'da önlemler uygulanmasına prensipte karşılar. Fakat bu
tahıl alımında, kendi kendini vergilendirme ilkesine göre Marksist politika değil, burjuva-liberal bir politikadır. Le-
uygulanan yöntemin önemi tam da, tahıl alımının güçlen- nin'in Yeni Ekonomik Politika'nın uygulanmaya
dirilmesi hususunda köyün emekçi kesimlerini Kulaklara başlamasından sonra, Köy Yoksulları Komiteleri
karşı seferber etmeyi mümkün kılmasında yatmaktadır. politikasına bile dönmekten —elbette belli koşullar
Deneyim, bu yöntemin olumlu sonuçlar verdiğini altında— yana olduğunu bilmiyor olamazsınız. Kulaklara
göstermiştir. Deneyim, iki yönde olumlu sonuç aldığımızı karşı kısmen olağanüstü önlemler uygulama nedir ki?
göstermiştir: Birincisi, köyün varlıklı kesimlerinin elinde- Köy Yoksulları Komiteleri politikasıyla
ki tahıl fazlasını alıyoruz, böylece ülkenin ihtiyacını karşılaştırıldığında bu, denizde damla bile olamaz.
karşılamayı kolaylaştırıyoruz; ikincisi, bu sayede yoksul
Onlar, Buharin grubu taraftarları, ikna yoluyla sınıf
ve orta köylülüğün kitlelerini Kulaklara karşı seferber
düşmanını gönüllü olarak çıkarlarından vazgeçmeye, tahıl
ediyoruz, politik açıdan aydınlatıyoruz ve onları köydeki
fazlasını gönüllü olarak bize satmaya sevk etmeyi umu-
güçlü milyonluk politik ordumuz olarak örgütlüyoruz.
yorlar. Gelişmiş olan, spekülasyon yapan, başka ürünler
Bazı yoldaşlar bu son hususu dikkate almıyorlar. Halbuki
ekerek zararını karşılama olanağına sahip olan ve tahıl
Urallar ve Sibirya'da tahıl alımında kullanılan yöntemin
fazlasını saklayan Kulakın, tahılını bizim alım
önemli, hatta belki de en önemli sonucu, bu husustur.
fiyatlarımız üzerinden gönüllü olarak bize satacağını
Fakat bu yöntem bazen Kulaklara karşı olağanüstü umuyorlar. Bunlar akıllarını mı kaçırdılar? Bunların sınıf
yöntemlerin uygulanmasıyla birleştirilmektedir, ki bu du- mücadelesinin işleyişini kavramadıkları, sınıfların ne de-
rum, Buharin ve Rikov'un komik feryatlarına yol mek olduğunu bilmedikleri açık değil mi?
açmaktadır. Fakat bunda kötü olan ne var? Sınıf
Bunlar tahıl alımının güçlendirilmesi için yapılan köy
düşmanımıza karşı, Kulaklara karşı, bazen, belli koşullar
toplantılarında, Kulakların, fonksiyonerlerimizle ve Sov-

yet iktidarıyla nasıl alay ettiklerini biliyorlar mı acaba? bırakılmalı ve yerine oportünist bir çizgi konulmalıdır. Bu
Bunların, örneğin Kazakistan'da ajitatörlerimizden biri, arada Buharin grubu taraftarları, başka tür bir aşırılık da-
tahıl sahiplerini ülkenin ihtiyacı için tahıllarını vermeleri ha olduğunu, Kulaklarla kaynaşma yönünde, köyün
doğrultusunda iki saat ikna etmeye çalıştıktan sonra, varlıklı kesimlerine uyma yönünde, Partinin devrimci
ağzında piposuyla öne çıkan bir Kulakın; "oyna bakalım politikasının yerine, sağ sapmacıların oportünist
delikanlı, o zaman sana şöyle iki pud kadar tahıl veririm" politikasını geçirme yönünde daha tehlikeli, daha zararlı
dediğinden, bu gerçeklerden haberleri var mı acaba? bir aşırılıklar olduğunu itinayla gizliyorlar.
Bir ses: Domuzlar! Elbette hepimiz bu aşırılıklara karşıyız. Hepimiz, Ku-
Stalin: Bu tür insanları ikna edin bakalım. laklara indirilen darbelerin orta köylüleri vurmasına
karşıyız. Bu çok açıktır, ve bu konuda hiçbir kuşku
Evet yoldaşlar, sınıf sınıftır. Bu gerçek inkar edile- olamaz. Fakat biz, Buharin grubu tarafından gayretle
mez. Urallar ve Sibirya'da kullanılan yöntem tam da orta
yayılan aşırılıklar üzerine bir sürü saçma sapan söylentiy-
ve yoksul köylüleri Kulaklara karşı harekete geçirmeyi,
le, Partimizin devrimci politikasının terk edilmesine ve
Kulakların direnişini kırmayı kolaylaştırdığı için, ve elle-
rindeki tahıl fazlasını Sovyet iktidarının organlarına tes- yerine, Buharin grubunun oportünist politikasının
lim etmek zorunda bıraktığı için iyidir. geçirilmesine şiddetle karşıyız. Hayır, yaptıkları hile
başarılı olmayacak.
Buharin grubunun saflarında en çok duyulan moda
sözcük, şimdilerde, tahıl alımında "aşırılıklar"dır. Bu söz- Partinin şu ya da bu aşırılığa neden olmamış tek bir
cük, oportünist çizgilerini örtbas etmeye yaradığı için on- politik önlemini söyleyin. Bundan çıkan sonuç,
lar tarafından durmadan kullanılıyor. Çizgilerini gizlemek aşırılıklara karşı mücadele etmektir. Ama, bu nedenle tek
istediklerinde genellikle şöyle diyorlar: Kulaklara baskı doğru çizgi olan çizginin kendisi karalanabilir mi?
uygulanmasına karşı değiliz elbette, ama bu alanda gün- Yedi saatlik işgünü uygulaması gibi bir önlemi
deme gelen ve orta köylüyü vuran aşırılıklara karşıyız. alalım. Bu önlemin, Partimiz tarafından son zamanlarda
Sonra, bu aşırılıkların yol açtığı "korkunç" sonuçlar üzeri- uygulanan en devrimci önlemlerden biri olduğuna hiç
ne hikayeler anlatılıyor, "köylüler"in mekupları, örneğin kuşku olamaz. Fakat, özü itibariyle son derece devrimci
Markov gibi yoldaşların panikçi mektupları okunuyor, ve olan bu önlemin, ülkemizde zaman zaman en iğrenç bi-
sonunda da şu sonuca varılıyor: Kulaklara uygulanan çimleri alan bir dizi aşırılığa yol açtığını kim bilmez? Bu
baskı politikasından vazgeçilmelidir. durum, yedi saatlik işgünü uygulamasından vazgeçmemiz
Şunu bir dinleyin: Doğru bir politikanın anlamına mı gelir?
uygulanmasında aşırılıklar görüldüğü için, öyle Buharinci muhalefet taraftarları, tahıl alımında
anlaşılıyor ki, bu doğru politikadan vazgeçilmelidir. aşırılıklar kozuyla oynarken, nasıl bir çamura
Oportünistlerin bilinen tavrıdır bu: Doğru bir çizginin saplandıklarını kavrıyorlar mı acaba?
uygulanmasından aşırılıklara rastlandığı için, bu çizgi

k) Döviz Rezervleri ve Tahıl İthali Üzerine zor durumda olup olmadığımızı, maddi olanaklarımızın
gerçekten tükenip tükenmediğini, maddi durumumuzla il-
Son olarak, tahıl ithali ve döviz rezervleri üzerine
gili olarak, ayağımızı sağlam zemine basıp
birkaç söz. Rikov ve yakın dostlarının, yurtdışından tahıl
basmadığımızı, bize attıkları oltaya gelip
ithali sorununu birçok kez ortaya atıklarını söylemiştim.
gelmeyeceğimizi öğrenmektir.
Rikov başlangıçta, 80 -100 milyon pud tahıl ithal etmek-
ten söz ediyordu. Bu, yaklaşık 200 milyon ruble döviz de- Kapitalist dünyada şimdilerde bizim maddi
mekti. Daha sonra, 50 milyon pud ithal edilmesi sorununu olanaklarımız üzerine çokça tartışılmaktadır. Bazıları,
ortaya attı, bu da 100 milyon ruble karşılığı döviz demek- artık iflas ettiğimizi ve Sovyet iktidarının çökmesinin bir-
ti. Bunu reddettik ve sanayimiz için donatım ithal etmek kaç ay, hatta hafta meselesi olduğunu söylüyor. Diğerleri
üzere ayırdığımız dövizleri harcamaktansa, Kulaklara ise, bunun doğru olmadığını, Sovyet iktidarının yerinde
baskı yaparak hiç de az olmayan tahıl fazlalarını zorla
sağlam durduğunu, maddi olanaklara ve yeterli tahıla sa-
almanın yeğ olduğuna karar verdik.
hip olduğunu ifade ediyor.
Şimdi Rikov cephe değiştiriyor. Kapitalistlerin bize
Şu an önümüzdeki görev, gerekli kararlılığı ve
krediyle tahıl vermek istediklerini, ama bizim güya almak
dayanıklılığı göstermek, krediyle tahıl satma hususunda
istemediğimizi iddia ediyor. Elinden birçok telgraf
sinsi vaadlere kanmamak ve tahıl ithal etmeden
geçtiğini, bunlardan, kapitalistlerin bize krediyle tahıl
yapabileceğimizi kapitalist dünyaya göstermektir. Bu sa-
vermek istediklerinin anlaşıldığını söyledi. Meseleyi öyle
dece benim görüşüm değil. Politbüro çoğunluğunun
koydu ki, sanki içimizde birileri, ya kapris nedeniyle, ya
görüşü bu.
da anlaşılmaz herhangi bir nedenden ötürü krediyle tahıl
almak istememektedir. Bu nedenle, SSCB'ye, 1 milyon dolarlık tahılı krediy-
le ithal etmek isteyen Nansen gibi yardımseverlerin teklif-
Bunlar aptalca şeyler, yoldaşlar. Batılı kapitalistlerin
lerini reddetme kararı aldık.
aniden duygulanıp, on milyonlarca pud tahılı neredeyse
bedavaya, ya da uzun vadeli krediyle vermek istediklerine Yine bu nedenle, bize krediyle az miktarda tahıl sat-
inanmak gülünçtür. Bu aptalca birşey, yoldaşlar. mak isteyen, kapitalist dünyanın Paris, Amerika ve Çe-
koslovakya'daki haberalma ajanlarına red yanıtı verdik.
Peki öyleyse sözkonusu olan nedir? Sözkonusu olan,
çeşitli kapitalist grupların, altı aydan bu yana ağzımızı Yine bu nedenle, tahıl tüketiminde büyük oranda ta-
aradıkları, mali olanaklarımızı, kredi itibarımızın durumu- sarruf yapılması, tahıl alımında büyük bir örgütlülük
nu, kararlılığımızı öğrenmeye çalıştıklarıdır. Paris, Çe- sağlanması kararı aldık.
koslovakya, Amerika ve Arjantin'deki ticari temsilcileri-
Bununla iki amaç güdüyorduk: Bir yanda, tahıl ithal
mize başvurup, son derece kısa vadeli —üç ay, ya da en
etmeden yapmak ve böylece sanayi donatımları ithali için
fazla altı ay— krediyle tahıl satmayı vaaddediyorlar.
dövizi elde tutmak; öte yanda, bütün düşmanlarımıza,
Amaçları, bize krediyle tahıl satmaktan çok, gerçekten
ayağımızın sağlam yere bastığını ve sadaka vaatleri

tuzağına düşmeye niyetli olmadığımızı göstermek. uluslararası durumumuzla ilgili bir sorundur.
Böyle bir politika doğru muydu? Bunun tek doğru
politika olduğunu düşünüyorum. Bu politika, sadece ülke- V
mizde tahıl elde etmenin yeni olanaklarını ortaya
çıkardığından değil, aynı zamanda, tahıl ithal etmeden ya- PARTİ ÖNDERLİ⁄İ SORUNLARI
parak ve kapitalist dünyanın haberalma ajanlarına red
Böylece, gerek teorik alanda, gerekse de Komintern
cevabı vererek, uluslararası durumumuzu
sağlamlaştırdığımız, kredi itibarımızı yükselttiğimiz ve ve Partimizin iç politikası alanlarında görüş
Sovyet iktidarının "yakında çökeceği" safsatalarını kesin ayrılıklarımızın tüm ana sorunlarını açıklığa kavuşturduk.
biçimde çürüttüğümüz için de doğruydu. Söylenenlerden, Rikov'un Parti içinde tek çizgiye sahip
olduğumuz iddiasının gerçeğe uygun olmadığı çıkıyor.
Bu günlerde Alman kapitalistlerinin temsilcileriyle Söylenenlerden, Parti içinde iki çizgi bulunduğu çıkıyor.
bazı öngörüşmeler yaptık. Bize 500 milyonluk bir kredi Bunlardan biri, Partinin genel çizgisi, Partimizin devrimci
vermeyi vaadettiler, gerçekten de, kendi sanayileri için Leninist çizgisidir. Öteki ise, Buharin grubunun çizgisidir.
Sovyet siparişlerini garantilemek amacıyla bu krediyi ver- İkinci çizgi henüz, kısmen Buharin grubu içinde
menin zorunluluğunu anlamış görünüyorlar. anlatılmaz bir düşünce kargaşası egemen olduğu, kısmen
Bu günlerde, Sovyet iktidarının istikrarlı olduğunu, de Parti içinde görece önemi son derece az olan bu çizgi
Sovyetlerden alacakları sanayi siparişlerini garantilemek kendisini şu ya da bu biçimde maskelemeye çalıştığı için,
için kredi vermenin uygun olacağını saptamak için, tam olarak şekillenmemiştir. Ama her şeye rağmen,
İngiliz Muhafazakâr-larının bir delegasyonu geldi. gördüğünüz gibi, bu çizgi var, Parti çizgisinden farklı,
politikamızın hemen hemen bütün sorunlarında, Partinin
Öyle inanıyorum ki, biraz önce sözünü ettiğim gerek- genel çizgisine karşı çıkan bir çizgi olarak varlığını
li kararlılığı göstermeseydik, bu yeni kredi olanaklarına sürdürüyor. Bu ikinci çizgi sağ sapmanın çizgisidir.
herşeyden önce Almanlardan, daha sonra da bir grup
İngiliz kapitalistinden gelen önerilere sahip olamazdık. Şimdi Parti önderliği sorunlarına geçelim.
Dolayısıyla, hayali tahılı, hayali uzun vadeli krediyle a) Buharin Grubunun Fraksiyonel Karakteri Üzerine
almayı güya kapris nedeniyle reddettiğimiz iddiasından Buharin, Partimizde muhalefet olmadığını, Buharin
söz edilemez. Önemli olan, düşmanlarımızın yüzünü grubunun bir muhalefet oluşturmadığını söyledi. Bu
tanımak, gerçek niyetlerini anlamak ve uluslararası duru- doğru değil, yoldaşlar. Plenumda yapılan tartışmadan,
mumuzun sağlamlaşması için zorunlu dayanıklılığı gös- Buharin grubunun şahsında yeni bir muhalefetle karşı
termektir. karşıya olduğumuz bütün açıklığıyla ortaya çıkıyor. Bu
Tahıl ithalini, yoldaşlar, bu nedenlerle reddettik. grubun muhalif faaliyetleri, Parti çizgisini revize etmeye,
Gördüğünüz gibi, tahıl ithali sorunu, kesinlikle Rikov'un Parti çizgisini değiştirmeye çalışmasında ve Parti çizgisi-
burada gösterdiği kadar basit değildir. Tahıl ithali sorunu, nin yerine, sağ sapmadan başka birşey olmayan oportü-

nist çizgiyi geçirmek için zemin hazırlamasında ifadesini kötü, en aşağılık biçimde Partiye karşı kullanmaya
buluyor. kalktığına kanaat getirme fırsatı buldunuz. Bu en üst bo-
yutta fraksiyoncu körlükten ve fraksiyoncu alçaklıktan
Buharin, üçlerin fraksiyoncu bir grup oluşturmadığını
başka nedir?
söyledi. Bu doğru değil, yoldaşlar. Buharin grubu bir
fraksiyonun bütün unsurlarını içermektedir. Orada hem Herhalde bizden, kapitalist devletlerle sınırı olan ke-
platform hem de fraksiyoncu içe kapanıklık [gizlilik nar bölgelerimizde hiçbir zaman huzursuzluk meydana
—ÇN] var, hem istifa politikası hem de MK'ya karşı gelmemesi isteniyor. Herhalde bizden, toplumumuzun bü-
örgütlü mücadele var. Eksik olan ne? Zaten apaçık orta- tün sınıflarını, hem varlıklıları, hem yoksulları, işçi
dayken, Buharin grubunun fraksiyoncu karakteri sınıfını olduğu kadar kapitalistleri de hoşnut edecek bir
gerçeğini neden gizlemeli? MK ve MKK Plenumu tam da politika uygulamamız isteniyor. Herhalde bizden, hiç
burada, görüş ayrılıklarımız hakkındaki tüm gerçeği kimseyi hoşnutsuz etmememiz isteniyor. Buharin grubun-
açıkça dile getirmek için toplandı. Gerçek, Buharin gru- dan bu yoldaşlar, sizce de akıllarını kaçırmamışlar mı?
bunun fraksiyoncu bir grup olduğudur. Hem de sıradan
Bizlerden, gerek ülke içinde, gerekse de dışında, ka-
bir fraksiyoncu grup değil, —söylemek isterim— Parti
pitalist dünyaya karşı savaş yürüten proletarya
içinde şimdiye kadar karşılaştığımız fraksiyoncu
diktatörlüğünün insanlarından, ülkemizde hoşnutsuzluğun
grupların en kötü ve en aşağılık olanıdır.
olmamasını sağlamamız, bize düşman kapitalist devletle-
Acaristan'da meydana gelen son derece önemsiz re sınır olan bazı kenar bölgelerimizde bazen
huzursuzlukları, fraksiyoncu çıkarları için kullanmaya huzursuzlukların meydana gelmemesi nasıl istenebilir?
çalışmasından bile, bunu anlamak mümkün. Gerçekten de Kapitalist kuşatma, uluslararası sermayenin, ülkemizin
Acaristan'daki sözümona "ayaklanma"nın, Kronstadt sınır bölgelerinde, Sovyet iktidarına karşı hoşnutsuz
ayaklanması gibi ayaklanmalarla kıyaslandığında kıymet- unsurların eylemlerini örgütlemek amacıyla her türlü
i harbiyesi nedir? Kronstadt ayaklanmasıyla çabayı harcaması için değilse, ya neden var? Boş kafalı li-
kıyaslandığında, Acaristan'daki "ayaklanma"nın, denizde berallerden başka, kim bizden böyle taleplerde bulunabi-
bir damla kadar bile anlamı olmadığını sanıyorum. Troç- lir? Fraksiyoncu alçaklığın, insanları bazen liberal
kistlerin ya da Zinovyevcilerin, Kronstadt'taki bu ciddi körlüğe ve darkafalılığa götürebileceği açık değil mi?
ayaklanmayı MK'ya karşı, Partiye karşı kullandıkları du-
b) Sadakât ve Kollektif Önderlik Üzerine
rumlar olmuş muydu? Böyle durumların olmadığını itiraf
etmek gerekir, yoldaşlar. Tam tersine, bu ciddi ayaklanma Rikov burada, Partimiz MK'sına karşı tavır konusun-
döneminde Parti içinde var olan muhalif gruplar, da, Buharin'in "en kusursuz" ve "en sadık" Parti üyelerin-
ayaklanmayı bastırmak için Partiye yardım etmişler, onu den biri olduğunu iddia etti.
Partiye karşı kullanmaya kalkışmamışlardı. Bundan kuşku duymama izin verin. Rikov'un sözüne
Peki ya şimdi Buharin grubunun tavrı ne? Acaris- inanamayız. Olgular talep ediyoruz. Ama Rikov tam da
tan'da meydana gelen bu mikroskobik "ayaklanma"yı en olgular sunamıyor bize.

Örneğin Buharin'in, Troçkistlerle ilişkide olan Ka- çalışıyorsa, istifayla tehdit edip, Partimiz, MK'sına karşı,
menev grubuyla, fraksiyoncu bir blokun örgütlenmesi, Parti düşmanlarıyla, Troçkistlerle anlaşmalar yapıyorsa,
MK politikasının değiştirilmesi, Politbüro bileşiminin burada hangi kollektif önderlikten söz edilebilir?
değiştirilmesi, tahıl alımında ortaya çıkan krizin MK'ya
Partiye karşı Troçkistlerle bir blok oluşturan ve Mer-
karşı saldırıya geçmek için kullanılması üzerine gizlice
kez Komitesi'ne ihanet eden Buharin'in, ne Partimiz Mer-
yürüttüğü görüşmeler gibi bir olguyu alalım. MK'ya karşı
kez Komitesi'nde kollektif yönetim istediği, ne de bunu
tavrında Buharin'in "sadakat"i, "kusursuzluğu" bunun ne-
hayata geçireceğini, iki yüzlülerden başka kim inkâr ede-
resinde?
bilir?
Bu tam tersine, bir Politbüro üyesinin, kendi Merkez
MK içinde kollektif yönetimden söz edip duran, ama
Komitesi'ne karşı, Partisine karşı her türlü sadakati ihlal
bu arada MK çoğunluğuna karşı tavır alan Buharin'in, bu
etmesi değil midir? Eğer bu MK'ya sadakatse, MK'ya iha-
sözleri sadece ihanet tavrını gizleyebilmek için
net neye denir?
sarfettiğini körlerden başka kim görmez?
Durmadan sadakatten, dürüstlükten söz eden Buha-
Buharin'in, Parti MK'sına sadakatin ve MK'da kol-
rin, kendisine bir göz atmayı, MK'ya karşı Troçkistlerle
lektif yönetimin en temel gereklerini ilk kez ihlal
gizlice görüşmeler yapıp bu yolla kendi Merkez Komite-
etmediği vurgulanmalıdır. Parti tarihimizde, Buharin'in,
si'ne ihanet ederek, sadakatin en temel gereklerini alçakça
henüz Lenin yaşarken, Brest Barışı döneminde, barış
ihlal edip etmediğini düşünmeyi neden denemiyor?
sorununda azınlıkta kaldığında, Partimizin düşmanı olan
Buharin burada, Parti MK'sında kollektif önderlik Sosyal-Devrimcilere koşmuş, onlarla gizlice görüşmeler
olmadığından söz etti ve bizi MK Politbürosu yapmış ve onlarla Lenin'e ve MK'ya karşı blok
çoğunluğunun, kollektif önderliğin gereklerini ihlal oluşturmuş olduğu bir örnek var. Buharin'in o günlerde,
ettiğine ikna etmeye çalıştı. Sosyal-Devrimcilerle ne tür bir anlaşma yaptığını henüz
bilmiyoruz.[10] Ama, o günlerde sol Sosyal-Devrimcilerin,
Elbette, Plenumumuz çok şeye katlanıyor. Buharin'in
Lenin'i tutuklamak ve anti-Sovyet bir darbe
bu utanmazca ve ikiyüzlü açıklamasına da katlanabilir.
gerçekleştirmek istediklerini biliyoruz… En şaşırtıcı olan
Ne var ki, Plenumda, MK çoğunluğuna karşı bu biçimde
ise, sol Sosyal-Devrimcilere yanaşıp MK'ya karşı komplo
ortaya çıkmaya kalkışmak için, insanın her türlü ar duy-
kurarken, Buharin'in, o zaman da aynı bugünkü gibi, kol-
gusunu yitirmiş olması gerekir.
lektif bir yönetimin gerekliliği üzerine feryad etmeyi
Gerçekten de, devlet arabasına koşulmuş olan ve bü- sürdürdüğüdür.
tün gücünü toplayarak arabayı ileri götüren MK
Bundan başka Parti tarihimizde, henüz Lenin
çoğunluğu, Buharin grubuna, kendisine bu zorlu işte
yaşarken, Buharin'in Partimizin Moskova Bölge Büro-
yardım etmesini rica ediyorsa, ama, Merkez Komitesi'ne
su'nda çoğunluğa ve "Sol" Komünistler grubunun
sadece yardım etmemekle kalmayan Buharin grubu,
desteğine sahipken bütün Parti üyelerini, Parti MK'sına
MK'yı her biçimde engelliyor, ayağını kaydırmaya

Diyalektik
SBKP(B)'deki
ve Tarihi
Sağ Sapma
Materyalizmin
Üzerine 101
49 102 J. V.J.Stalin
V. Stalin
karşı güvensizliklerini ifade etmeye, MK'ya tabi Kollektif çalışma bu mu acaba?
olmayı reddetmeye ve Partimiz içinde ayrılma soru- İkinci örnek. Ekim Devrimi'nden sonra serveti
nunu ortaya atmaya çağırdığı bir örnek var. Bu, ulusallaştırılan ve şimdi tazminat talebinde bulunan
MK'nın Brest Barışı koşullarını kabul etmenin Amerika'nın büyük özel bankalarından biriyle
zorunluluğuna ilişkin karar aldıktan sonra, Brest yapılan görüşmelerden söz ediyorum. Devlet
Barışı döneminde olmuştu. bankamızın bir temsilcisinin, bu bankayla, tazminat
koşulları üzerine görüşmeler yaptığı MK'mızca
Buharin'in sadakati ve kollektif yönetimi budur
öğrenilmiştir.
işte.
Özel tazminat taleplerinin yerine getirilmesi,
Rikov burada, kollektif çalışmanın bildiğiniz gibi, doğrudan dış politikamızla ilgili
zorunluluğundan söz etti. Bu arada Politbüro olan, en ciddi sorunlardan biridir. Bu görüşmelerin,
çoğunluğunu ima ederek, kendisi ve yakın Halk Komiserleri Konseyi, ya da MK'nın onayıyla
arkadaşlarının kollektif çalışmadan yana, Politbüro yapıldığı düşünülebilir. Ama bu doğru değil,
çoğunluğunun ise kollektif çalışmaya karşı yoldaşlar. MK ve Halk Komiserleri Konseyi'nin bu-
olduğunu iddia etti. Ama iddialarını doğrulayacak nunla hiç bir ilgisi yoktur. MK, görüşmeler
tek bir olgu ileri sürmedi. yapıldığını öğrendikten sonra, hemen kesilmesi yö-
nünde karar almıştır. Ancak soru şu: Bu
Rikov'un uydurduğu masalın yüzünü açığa görüşmelere kim izin verdi? Ortaya çıkıyor ki,
çıkarmak için, Rikov'un kollektif çalışmadan ne görüşmeler Rikov'un bir vekilinin izniyle, Rikov'un
anladığını gösteren bazı olgular, bazı örnekler ver- bilgisi ve onayıyla yapılmıştır.
meme izin verin.
Kollektif çalışma bu mu acaba?
Birinci örnek. Amerika'ya altın ihraç edilmesi
Üçüncü örnek. Bu örnek Kulaklara ve orta köy-
meselesini biliyorsunuz. Belki de bir çoğunuz, bu
lülere tarımsal makineler temin edilmesiyle ilgilidir.
altının Halk Komiserleri Konseyi ya da MK
Rikov'un bir temsilcisinin RSFSC adına başkanlığı
kararıyla, veya MK'nın onayıyla ya da bilgisi dahi-
yürüttüğü, RSFSC Ekonomi Konseyi[11], orta köylü-
linde Amerika'ya ihraç edildiğine inanıyordur. Fakat
lere tarımsal makine sağlanmasını sınırlandırma,
bu doğru değil, yoldaşlar. MK ve Halk Komiserleri
köyün üst tabakalarına, yani Kulaklara tarımsal ma-
Konseyi'nin bununla hiçbir ilgisi yok. Bizde, altının,
kine sağlanmasını ise yükseltme kararı aldı. RSFSC
MK'nın onayı olmaksızın ihraç edilemeyeceği yö-
Ekonomi Konseyi'nin, Parti Düşmanı ve anti-Sovyet
nünde bir karar var. Ne var ki bu karar ihlal
kararının metni aşağıdadır:
edilmiştir. Peki, altın ihraç etme iznini kim
vermiştir? Ortaya çıkıyor ki, altın ihracı, Rikov'un “Kazak ve Başkır ASSR, Sibirya Bölgesi,
vekillerinden birinin izniyle, Rikov'un bilgisi dahi- Aşağı Volga Bölgesi, Orta Volga Bölgesi ve Ural
linde, onun onayıyla yapılmıştır. Bölgesi için tarımsal makine ve aletlerin bu mad-
dede saptanmış yüzdeleri, köyün üst tabakaları için

Diyalektik
SBKP(B)'deki
ve Tarihi
Sağ Sapma
Materyalizmin
Üzerine 103
V. Stalin
yüzde 20'ye kadar yükseltilmiş, orta köylü kesim- hataları teşhir etmeye hakkı yoktur, böylece Parti
leri için yüzde 30'a kadar düşürülmüştür!” sağ sapmaya karşı mücadeleyi durdurmak, Buharin
Hoşunuza gitti mi? Partinin Kulaklara karşı ve arkadaşlarının hatalarından vazgeçecekleri anı
saldırısını güçlendirdiği, Kulaklara karşı yoksul ve beklemek zorundadır.
orta köylü kesimlerin örgütlenmesine ağırlık verdiği Buharin'in bizden bekledikleri biraz fazla değil
bir dönemde, RSFSC Ekonomi Konseyi, orta köylü- mi? Yoksa, kendisinin Parti için değil, Partinin ken-
lere makine temin etmenin normunu düşürürken, disi için var olduğunu mu düşünüyor? Fakat, bütün
köyün üst tabakalarına makine temin etme normunu
Partinin, sağ sapmaya karşı seferber olduğu ve zor-
yükseltme kararı alıyor.
luklara karşı kararlılıkla mücadele ettiği bir anda,
Ve buna da Leninist, komünist politika deniyor! onu kim susması için, suskunluğunu sürdürmesi için
MK, bu olaydan haberdar olur olmaz, Ekonomi zorluyor? Buharin ve yakın dostları, neden şimdi
Konseyi'nin kararını kaldırmıştır. Peki ama bu anti- ortaya çıkıp, sağ sapmaya ve onunla uzlaşmacılığa
Sovyet kararı kim onayladı? Rikov'un temsilcilerin- karşı kararlı bir mücadele yürütmesinler? Buharin
den biri, Rikov'un bilgisi ve onayıyla elbette. ve yakın dostlarının hiç de zor olmayan bu adımı
Kollektif çalışma bu mu acaba? atma kararı vermelerini, Partinin sevinçle
karşılayacağından herhangi bir kimse şüphe edebilir
Bu örnekler, Rikov ve vekillerinin kollektif mi? Eninde sonunda, nihayet yükümlü oldukları ve
çalışmadan ne anladıklarını göstermek için yeterlidir bu adımı atmaya neden karar veremiyorlar? Grup
sanırım.
çıkarlarını Partinin ve genel çizgisinin çıkarının üs-
c) Sağ Sapmaya Karşı Mücadele Üzerine tünde gördükleri için olmasın sakın? Sağ sapmaya
Buharin, kendi deyimiyle, Parti örgütlerimiz karşı mücadelede Buharin, Rikov ve Tomski'nin
tarafından "dayak atılan" üç Politbüro üyesinin "si- hazır bulunmamalarının suçu kimde? Üç Politbüro
vil infaz"ından söz etti. Partinin, hatalarını basında üyesinin "sivil infazı" üzerine boş lafların üç Polit-
ve toplantılarda eleştirerek üç Politbüro üyesi Buha- büro üyesinin Partiyi susmaya ve sağ sapmaya karşı
rin, Rikov ve Tomski'yi bir "sivil infaz"ın kurbanı mücadeleyi durdurmaya zorlamak için kötü
kıldığını söyledi. Dediğine göre, üç Politbüro üyesi maskelenmiş bir girişimi olduğu açık değil mi?
bu esnada susmaya "zorlanmıştı".
Sağ sapmaya karşı mücadele Partimizin tali gö-
Hepsi saçmalık, yoldaşlar. Bunlar, Partiyi, sağ revi olarak görülmemelidir. Sağ sapmaya karşı
sapmaya karşı mücadelede dezorganize etmeye mücadele Partimizin tayin edici görevlerinden birisi-
çalışan liberalleşmiş bir komünistin sözleridir. Bu- dir. Aramızda, kendi Partimizin içinde, hareketi yö-
harin'e göre şöyle olmalıdır: O ve arkadaşları, derin
neten ve proletaryayı ileriye götüren proletaryanın
sağ oportünist hatalara düştüklerinde, Partinin, bu

SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine 105
V. Stalin
siyasi kurmayının içinde Partiyi demobilize etmeye, ediyor.

işçi sınıfını dağıtmaya, politikamızı "Sovyet" burju- Buharinciler ya Partinin bu talebini yerine geti-
vazisinin isteğine uydurmaya ve böylece sosyalist receklerdir — o zaman Parti bunu sevinçle
inşamızın zorlukları karşısında yelkenleri suya indir- karşılayacaktır, ya da bunu yapmayacaklardır — o
meye çalışan sağ sapmacıların, bu kurmayın içinde zaman da sonuçtan kendileri sorumlu olacaklardır.
serbestçe varlıklarını ve faaliyetlerini sürdürmeleri-
VI
ne izin verirsek bu ne anlama gelecektir? Bu, devri-
me sırt çevirmeye, sosyalist inşamızı dezorganize et- SONUÇLAR
meye, zorluklardan kaçmaya, mevzileri kapitalist Sonuçlara geliyorum.
unsurlara teslim etmeye hazır olduğumuz anlamına
gelmez mi? Şunları öneriyorum:
1— Herşeyden önce, Buharin grubunun
Buharin grubu, sağ sapmaya karşı mücadeleden
görüşleri mahkûm edilmelidir, deklarasyonlarında
vazgeçmenin, işçi sınıfına ihanet, devrime ihanet
ve temsilcilerinin konuşmalarında açıklanan bu gru-
olduğunu anlamıyor mu? bun görüşlerinin, Parti çizgisiyle bağdaşmaz, tama-
Buharin grubu, sağ sapma ve onunla men sağ sapmacıların pozisyonuyla örtüşen görüşler
uzlaşmacılığın üstesinden gelmeden, önümüzdeki olduğu saptanarak mahkûm edilmelidir.
zorluklarla başa çıkabilmemizin, ve bu zorluklarla 2— Buharin'in Kamenev grubuyla yaptığı gizli
başa çıkmadan sosyalist inşada tayin edici zaferler görüşmeler, Buharin grubunun sadakatsizliğinin ve
kazanmamızın olanaksız olduğunu anlamıyor mu? fraksiyoncu karakterinin en çarpıcı ifadesi olarak
mahkûm edilmelidir.
Bütün bunlardan sonra, üç Politbüro üyesinin
acınaklı "sivil infazı" sözlerinin ne değeri var? 3— Buharin ve Tomski tarafından hayata geçi-
rilen istifa politikası, Parti disiplininin en temel
Hayır, yoldaşlar, Buharinciler, "sivil infaz" gibi gereğinin ihlali olarak mahkûm edilmelidir.
liberal saçmalıklarla Partiyi korkutamayacaklar. Par-
ti onlardan, sağ sapma ve onunla uzlaşmacılığa 4— Buharin ve Tomski görevlerinden alınmalı
karşı, Partimiz MK'sının bütün üyeleriyle birlikte ve MK'nın kararlarına uymama doğrultusunda en
kararlılıkla mücadele etmelerini talep ediyor. Buha- ufak bir girişimde bulunduklarında, MK tarafından
rin grubundan bunu, işçi sınıfının seferber edilmesi- Politbüro'dan ihraç edilecekleri yönünde
ni kolaylaştırmak, sınıf düşmanlarının direnişini uyarılmalıdırlar.
kırmak, sosyalist inşamızın önündeki zorlukların
kararlılıkla üstesinden gelmeyi örgütlemek için talep 5— Politbüro üye ve adaylarının toplantılarda
yaptıkları konuşmalarda, Parti çizgisinden, MK ve
l k l d l i i

107 108 Notlar
Enternasyonal Programı'nı, sömürge ve yarı-sömürge ülke-
lerde devrimci hareket sorununu, SSCB'de ekonomik duru-
NOTLAR mu ve SBKP(B)'de durumu görüştü ve Komintern
Tüzüğü'nü onayladı. Kongre kararlarında, kaçınılmaz sonu-
[1] SBKP(B) MK ve MKK Plenumu 16-23 Nisan 1929 tarihleri cu kapitalist stabilizasyonun sarsılması ve kapitalizmin ge-
arasında toplandı. Plenum şu sorunları ele aldı: 1— parti içi nel krizinin şiddetli bir keskinleşmesi olan kapitalizmin iç
meseleler; 2— XVI. Birlik Parti Konferansı'nın sorunları; çelişkilerinin artışına dikkat çekti. Kongre, Komünist Enter-
3— Parti'nin temizlenmesi üzerine. Plenum, MK Politbüro- nasyonal'in, işçi sınıfı mücadelesinin yeni koşullarından
su'nun ve MKK Prezidyumu'nun 9 fiubat 1929 tarihli ortak çıkan görevlerini saptadı, komünist partileri, baş tehlike ola-
oturumunda kabul edilen, Parti içi meseleler üzerine kararı rak sağ sapmaya karşı ve onun karşısında uzlaşmacılığa
onayladı ve özel bir kararla Buharin, Rikov ve Tomski'nin karşı daha güçlü mücadeleye seferber etti. Kongre,
sağ oportünist faaliyetini mahkûm etti. Plenum, ulusal eko- SSCB'de sosyalist inşanın başarılarını ve uluslararası
nomiyi geliştirmenin Beş Yıllık Plân'ı üzerine, tarımın proletaryanın pozisyonlarının sağlamlaştırılması açısından
kalkındırılmasının yolları üzerine ve orta köylüler için vergi bunların önemini vurguladı ve tüm dünya emekçilerini Sov-
kolaylıkları üzerine, bürokratizme karşı mücadelenin yetler Birliği'ni savunmaya çağırdı. J. V. Stalin Kongre'nin
sonuçları ve yakın görevleri üzerine Politbüro tarafından su- çalışmalarına yönetici bir şekilde katıldı, Kongre Prezidyu-
nulan tezleri onayladı ve bu tezleri XVI. Birlik Parti mu'na Program Komisyonu'na ve uluslararası durum ve Ko-
Konferansı'na sunmayı kararlaştırdı. Ayrıca Plenum, Par- münist Enternasyonal'in görevleri üzerine tezlerin
ti'nin temizlenmesi üzerine esas olarak onaylanmış olan tez- hazırlanmasıyla görevli politik komisyona seçildi. (s. 23)
leri ve SBKP(B)'nin üye ve adaylarının denetlemesini XVI.
Parti Konferansı'na sunmayı kararlaştırdı. J. V. Stalin Ple- [4] Merkezi Kontrol Komisyonu ve Merkezi Revizyon Komis-
num'un 22 Nisan'daki oturumunda, "SBKP(B)'de Sağ yonu'nun üyelerinin katılımıyla 16-24 Kasım 1928 tarihleri
sapma Üzerine" konuşmasını yaptı. (SBKP(B) MK ve arasında toplanan SBKP(B) Merkez Komitesi Plenumu kas-
MKK Plenumlarının Kararları, bkz, "Parti Kongreleri, Parti tedilmektedir. (s. 28)
Konferansları ve MK Plenum Toplantılarının Kararlarında
SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 311-323, Rusça.) (s. 5) [5] Kürsü-sosyalizmi — burjuva ideolojisinde, esas olarak da
19. yüzyılın ikinci yarısında Almanya'da ortaya çıkan, sonra
[2] 1923-1928 yılları arasında fiahti bölgesinde ve Donets İngiltere, Amerika ve Fransa'da yaygınlık kazanan burjuva
Havzası'nın başka bölgelerinde kötülüklerini yürüten burju- politik ekonomisinde bir doğrultu. Bu doğrultunun temsilci-
va uzmanların karşı-devrimci örgütünün zararlı çalışmaları leri, burjuva-liberal profesörler, Marksizme ve gelişen dev-
kastedilmektedir. (s. 15) rimci işçi hareketine karşı mücadeleyi üniversite kürsülerin-
[3] Komintern VI. Kongresi 17 Temmuz-1 Eylül 1928 tarihleri den sürdürüyor ("Kürsü-sosyalizmi" tanımı buradan gelir)
arasında Moskova'da toplandı. Kongre, Komintern Yürütme ve kapitalizmin çelişkilerini örtbas edip sınıf
Komitesi'nin hesap verme raporunu, Komünist Gençlik En- uzlaşmacılığını vaazediyorlardı. Kürsü-sosyalistleri burjuva
ternasyonali Yürütme Komitesi'nin ve Uluslararası Kontrol devletin sınıf karakterini inkâr ediyor, onun sömürücü bir
Komisyonu'nun hesap verme raporlarını, emperyalist devlet olduğunu inkâr ediyorlardı ve onun güya sosyal re-
savaşlar tehlikesine karşı mücadele önlemlerini, Komünist formlar aracılığıyla kapitalizmi mükemmelleştime

Notlar 109 110 Notlar
yeteneğinde olduğunu iddia ediyorlardı. Engels Alman kür- rimcilerle birlikte, Sovyet hükümetine karşı gizli karşı-
sü sosyalistleri üzerine şöyle yazıyordu: "Bizim kürsü-sos- devrimci bir komplo kurdukları ve Brest Barış
yalistlerimiz teorik açıdan hiçbir zaman hafif insancıl bir Antlaşması'nı akamete uğratmayı, V. İ. Lenin, J. V. Stalin,
kaba ekonomistten fazlasını olmadılar ve şimdi Bismarkçı J. M. Sverdlov'u tutuklatmayı, katletmeyi ve Buharinciler-
devlet sosyalizminin salt savuncarları düzeyine düştüler." den, Troçkistlerden ve Sol Sosyal-Devrimcilerden bir hü-
kümet oluşturmayı hedefledikleri saptandı. (s. 100)
(K. Marx ve F. Engels, "Eserler" cilt XXVII, s. 499, Rusça)
Rusya'da kürsü-sosyalistlerinin burjuva-liberal reformist
[11] RSFSC Halk Komiserleri Konseyi nezdindeki Ekonomi
düşünceleri legal Marksistler tarafından vaazedildi. Rus
Konseyi kastedilmektedir. (s. 101)
Menşevikleri, II. Enternasyonal'in oportünist partileri ve
işçi hareketini burjuvazinin çıkarlarına tabi kılmaya çalışan
[12] SBKP(B) XVI. Konferansı 23-29 Nisan 1929 tarihleri
ve kapitalizmin sosyalizme barış içinde, yavaş yavaş intibak
arasında Moskova'da toplandı. Konferans şu sorunları ele
edeceğini vaazeden bugünkü sağ sosyalistler de aynı şekilde
aldı: Ulusal Ekonomiyi Geliştirmenin Beş Yıllık Plânı,
kürsü-sosyalizmine batmışlardır. (s. 36)
Tarımın Kalkındırılmasının Yolları Üzerine ve Orta
Köylüler İçin Vergi Kolaylıkları Üzerine, Bürokratizme
[6] 4—12 Temmuz 1928 tarihleri arasında toplanan SBKP(B)
Merkez Komitesi Plenumu kastedilmektedir. (s. 52) Karşı Mücadelenin Sonuçları ve Önündeki Görevler Üzeri-
ne, Parti'nin temizlenmesi ve SBKP(B) Üye ve Adaylarının
[7] "Gençlik Enternasyonali" — Dergi, Sosyalist Gençlik Ör- Gözden Geçirilmesi Üzerine. Konferansın ana sorunu ilk
gütleri Uluslararası Birliği'nin Organı. Eylül 1915'den Beş Yıllık Plân'dı. Konferans, sağ teslimiyetçiler tarafından
Mayıs 1918'e dek Zürih'te yayınlandı. 1919'dan 1941'e dek savunulan beş yıllık plânın minimal varyantını reddetti ve
Komünist Gençlik Enternasyonali Yürütme Komitesi'nin her koşul altında bağlayıcı olarak "optimal" varyantı kabul
organı olarak yayınlandı. (s. 70) etti. Konferans sağ sapmayı, Parti'nin Leninist
politikasından tümüyle uzaklaşmanın ifadesi olarak,
[8] Bkz. Lenin Derlemesi, cilt XIV, s. 250-259 (Rusça). (s. 77) doğrudan doğruya Kulakların pozisyonuna geçiş olarak
mahkûm etti ve Parti'yi, bu dönemde baş tehlike olarak sağ
[9] "Sbornik Sosialdemokrata" (Sosyal demokrat Derlemesi) sapmaya ve Leninist çizgiden sapmalara karşı uzlaşmacı
1916 yılında V. İ. Lenin'in doğrudan yönetimi altında
ruh haline ezici bir darbe indirme çağrısı yaptı. Konferans,
RSDİP MK'sı tarafından yayınlandı. İki sayısı çıktı: Ekim
ve Aralık 1916'da. (s. 77) V. M. Molotov'un, SBKP(B) MK ve MKK Nisan Plenumu
üzerine ve bu plenumda J. V. Stalin tarafından yapılan
[10] Brest Barışı döneminde (1918) Buharin ve onun tarafından "SBKP(B)'de Sağ Sapma Üzerine" (Bkz. elinizdeki cilt, s.
yönetilen "sol" komünistler grubu Troçki'yle birlikte Parti 13-100) konuşması üzerine bilgi verici raporunu dinledi ve
içinde Lenin'e karşı şiddetli bir mücadele başlattılar ve he- "Parti İçi Meseleler Üzerine" kararı oybirliğiyle kabul etti.
nüz bir orduya sahip olmayan genç Sovyet Cumhuriyeti'ni Konferans, Sovyetler Birliği'nin tüm işçilerine ve emekçi
Alman emperyalizminin darbelerine maruz bırakmak köylülerine sosyalist yarışmayı geliştirme çağrısını
amacıyla savaşın sürdürülmesini talep ettiler. 1938 yılında kararlaştırdı. (XVI. Konferans'ın Kararları için bkz. "Parti
anti-Sovyet "Sağcılar ve Troçkistler Bloku"na karşı Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum
yürütülen davada, Buharin'in ve onun tarafından yönetilen Toplantıları'nın Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s.
"sol" komünistler grubunun Troçkistler ve Sol Soyal-Dev-
324-358, Rusça.) (s. 106)


Stalin Sonyazilar

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Stalin Sonyazilar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

J. V.

SAĞ SAPMA ÜZER NE

Printed with RagTime 6 (Demo)

1. Basım : Ekim 1992

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

liklerini unutmamak gerekir: Belirsizlik, muğlaklık, elle II

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

“Bu yanlıştır. Yazar, sosyalistlerin devlet hususunda

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

siyasi kurmayının içinde Partiyi demobilize etmeye, ediyor.

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

You might also like