Professional Documents
Culture Documents
Quyen 6
Quyen 6
C¸c kü n¨ng trong chuçi nµy lµ nÒn t¶ng cho sù häc hái vÒ sau nµy. Khi
mét ®øa trÎ cã thÓ nh×n vµ l¾ng nghe ngêi kh¸c th× bÐ cã thÓ hiÓu ®îc hä,
nh÷ng ®øa trÎ ®iÕc hoÆc mï th× ph¶i häc c¸ch ph¶n øng kiÓu kh¸c, nhng
chóng còng ph¶i biÕt tËp trung tríc khi lµm viÖc kh¸c.
Khi trÎ vµ häc sinh tham gia vµo ch¬ng tr×nh mariquiry,bèn kü n¨ng ®Çu
tiªn trong chuçi nµy cung cÊp cho hä ®Ióm khëi ®Çu. C¸c kü n¨ng nµy kh«ng
®ßi hái nh÷ng kü thuËt d¹y ®Æc biÖt-thay vµo ®ã phô huynh ®îc híng dÉn
c¸ch quan t©m b×nh thêng ®Õn con c¸i cña hä vµ sÏ ph¸t triÓn kü n¨ng
nµy.ThËt vËy trong phÇn lín c¸c kü n¨ng trong chuçi nµy chóng ta kh«ng
ph©n biÖt ®îc gi÷a c¸c t×nh huèng’d¹y ‘vµ ‘thùc hµnh’ trong vui ch¬i hoÆc
c¸c ho¹t ®éng trong nhµ.HÇu nh mäi viÖc b¹n lµm víi con b¹n ®Òu liªn quan
®Õn kü n¨ng d¹y sù tËp trung .
B¹n sÏ thÊy cã mét sè chång chÐo gi÷a chuçi nµy víi c¸c kü n¨ng c¸ nh©n
vµ x· héi ®· miªu t¶ trong chuçi PS.A. §Æc biÖt ë trÎ míi sinh sù chó ý vµ sù
hoµ hîp cã danh giíi gÇn nhau. Mét khi con b¹n biÕt duy tr× giao tiÕp b»ng
m¾t,nhËn thøc vÒ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t ng«n ng÷ hoÆc giao tiÕp sÏ lµm cho
b¹n tiÕp thu tèi ®a thêi gian víi con b¹n . Vµ chóng t«I còng lu ý b¹n xem
quyÓn 3, ch¬ng 1 vµ 2.
PhÇn lín c¸c kü n¨ng trong chuçi nµy ®îc bÐ thµnh th¹o trong 12 th¸ng ®Çu
cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn b×nh thêng. B¹n sÏ thÊy chØ cã mét kü n¨ng cho c¸c
n¨m 2 ,3 vµ 4 tuæi,tÊt c¶ nh÷ng kü n¨ng Êy ®Òu ®Òu liªn quan ®Õn kh¶
n¨ng tËp trung vµ tr¶ lêi mét c©u chuyÖn cña trÎ.
Díi ®©y chóng t«i liÖt kª tÊt c¶ kü n¨ng trong chuçi nµy.
3 ®Õn 6 th¸ng
6. M¾t nh×n vÒ híng tiÕng ®éng.
7. Quay vÒ híng tiÕng ®éng (x¸c ®Þnh vÞ trÝ b»ng m¾t vµ ®Çu ).
8. Quay vÒ híng giäng nãi ( x¸c ®Þnh vÞ trÝ b»ng m¾t vµ ®Çu ).
6 ®Õn 9 th¸ng
9. Ngåi yªn trªn ghÕ vµ chó ý ®Õn mét ngêi hoÆc vËt.
10. Xem tranh hoÆc vËt hai phót víi ngêi lín.
11.Thay ®æi vÎ mÆt ph¶n øng víi giäng nãi th©n thiÖn hay giËn d÷.
9 ®Õn 12 th¸ng
14.L¾ng nghe mét ngêi nãi trong khi xung quanh ån µo
2 ®Õn 3 tuæi
1
64.Chó ý vµo mét c©u chuyÖn trong 10 phót,mét ngêi ®äc mét ngêi nghe.
3 ®Õn 4 tuæi
91.Tr¶ lêi c¸c c©u hái ®¬n gi¶n,b»ng lêi hoÆc chØ chá,trong suèt mét
c©u chuyÖn.
PH¶N øng L¹I ¢M THANH B»NG C¸CH GIËT M×NH HOÆC THAY §æi th¸I ®é
RL.A1.
Kü n¨ng nµy ®îc coi lµ ®iÓm mèc cña sù ph¸t triÓn,®îc dïng trong hÇu
hÕt c¸c ®¸nh gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh mét møc ®é ph¸t triÓn nµo ®ã ®· ®¹t ®îc
hay cha.Kü n¨ng nµy thêng kh«ng ®ßi hái kü thuËt d¹y ®Æc biÖt nµo c¶.NÕu
mét ®øa trÎ sau vµI tuÇn ®Çu ®êi vÉn tá ra kh«ng ph¶n øng chót nµo víi ©m
thanh,th× míi cÇn t×m ®Õn sù lîng gi¸ mang tÝnh chuyªn m«n .
Dï kh«ng cÇn ph¬ng ph¸p d¹y ®Æc biÖt,tuy nhiªn ngay tõ ban ®Çu cÇn t¹o
thãi quen giíi thiÖu cho con b¹n c¸c lo¹i ©m thanh kh¸c nhau-kh«ng ph¶I lµm
bÐ giËt m×nh (trõ phi víi môc ®Ých ®¸nh gi¸ ),mµ ®Ó gia t¨ng tõ tõ nhËn
thøc cña bÐ vÒ c¸c lo¹i ©m thanh xung quanh bÐ .
PH¶N øng L¹I TIÕNG NãI B»NG C¸CH GIËT M×NH HOÆC THAY §æi TH¸I §é
RL.A2
Ph¶n øng l¹i giäng nãi thêng b¾t ®Çu h¬I trÔ h¬n so víi ph¶n øng l¹i ©m
thanh ,dï r»ng kh«ng thêng xuyªn nh vËy.
Vµ ,tuy r»ng thêng kh«ng ®ßi hái ph¬ng ph¸p d¹y ®Æc biÖt, nhng theo
nguyªn t¾c chung, rÊt cÇn ph¶i nãi chuyÖn víi con b¹n ngay khi bÐ míi trµo
®êi.Víi mét sè phô huynh,®iÒu nµy ®Õn thËt tù nhiªn ;trong khi mét sè kh¸c
l¹i thÊy khã h¬n, ®Æc biÖt trong nh÷ng tuÇn ®Çu tríc khi bÐ b¾t ®Çu biÕt
cêi vµ nãi chuyÖn ®¸p l¹i.NÕu b¹n thÊy khã, h·y nãi ra nh÷ng ®iÒu b¹n nghÜ
víi con b¹n hoÆc t¶ l¹i nh÷ng g× b¹n ®ang lµm trong c«ng viÖc hµng
ngµy.Ch¼ng bao l©u b¹n sÏ thÊy r»ng bÐ thÝch l¾ng nghe ®Õn møc nµo.
2
CH¡M CHó NH×N MéT KHU¤N MÆT TRONG GI¢Y L¸T RL.A.3
B¹n sÏ thÊy ë ®©y rÊt gièng víi ®Ò môc PS.A.2.Chóng t«I ®Ò cËp ®Õn nã
trong c¶ hai b¶ng kiÓm tra v× kü n¨ng chó ý ®Õn khu«n mÆt cña mét ngêi
rÊt quan träng ®èi víi c¸ nh©n vµ x· héi lÉn nhË biÕt ng«n ng÷.ThËt vËy ,sô
ph¸t triÓn trong c¶ hai lÜnh vùc nµy cã mèi t¬ng quan chÆt chÏ víi nhau
trong suèt n¨m ®Çu tiªn vµ c¶ thêi gian tiÕp sau ®ã.
Nh×n mÆt ngêi ®èi diÖn lµ bíc ®Çu tiªn trong sù giao tiÕp b»ng m¾t –rÊt
quan träng trong giao tiÕp x· héi ,tËp trung vµ häc hái.Nh chóng t«I ®· lu ý ë
PS.A.2,nãi chuyÖn vµ cêi víi con b¹n lµ nh÷ng c¸ch tèt nhÊt khuyÕn khÝch bÐ
nh×n mÆt b¹n ,vµ cã thÓ lµm nh vËy ngay tõ khi bÐ sinh ra .
DUY TR× Sù GIAO TIÕP MÆT (NH×N M¾T Vµ MIÖNG NG¦êi nãi ) RL.A.4.
B©y giê ®øa bÐ kh«ng chØ nh×n mÆt b¹n ,mµ cßn tiÕp tôc nh×n vµo m¾t
vµ miÖng b¹n khi b¹n nãi chuyÖn víi bÐ .B¹n cã thÓ khuyÕn khÝch bÐ lµm nh
vËy b»ng c¸ch ngîi khen bÐ,giao tiÕp b»ng m¾t víi bÐ kÌm theo nô cêi vµ
nois chuyÖn nhiÒu h¬n .Vµo giai ®o¹n nµy cÇn ph¶I cho bÐ nhiÒu thêi gian
t×m kiÕm b¹n .Trong suèt cuéc chuyÖn trß,rÊt cã thÓ bÐ sÏ ®¸nh mÊt råi l¹i
t×m thÊy sù giao tiÕp b»ng m¾t víi b¹n.
CHó ý M¤I TR¦êng xung QUANH B»NG C¸CH NH×N Tõ VËT NµY SANG VËT KIA
RL.A.5
§èi víi bÐ ,b¹n vÉn lµ vËt hÊp dÉn nhÊt ®Ó bÐ nh×n .Nhng khi lín lªn b¹n sÏ
thÊy r»ng bÐ còng sÏ quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn nh÷ng thø kh¸c xung quanh
bÐ .C¸ch nh×n tho¸ng qua lóc ®Çu ®îc thay thÕ b»ng c¸I nh×n ch¨m chó tõ
vËt nµy sang vËt kia-®Çu tiªn nh×n vµo cöa sæ,vµ sau ®ã cã thÓ nh×n vµo
nh÷ng vËt cã trªn giêng bÐ.
Kh«ng ph¶I lóc nµo con b¹n còng nh×n xung quanh b¹n mét c¸ch cã chñ
®Þnh ,v× vËy h·y quan s¸t bÐ vµo nh÷ng lóc bÐ lanh lîi nhÊt vµ tØnh t¸o
nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ kü n¨ng nµy.
3
C¸ch d¹y
Cung cÊp nhiÒu vËt mµu sÆc sì cho con b¹n nh×n ,vµ thö nghiÖm ë
nh÷ng kho¶ng c¸ch kh¸c nhau.B¾t ®Çu tõ nh÷ng kho¶ng c¸ch chõng 30 cm
tÝnh tõ m¾t bÐ .
nh÷ng vËt di ®éng ph¸t ra ©m thanh dÔ chôi ch¼ng h¹n dïng chu«ng giã,sö
dông vµo viÖc nµy rÊt lý tëng,hoÆc nh÷ng vËt di ®éng kh¸c ch¼ng h¹n nh
mµn cöa khi bay tríc giã nhÑ.
Thay ®æi h×nh ¶nh vµ nh÷ng vËt di ®éng trong phßng con b¹n ®Ó kÝch
thÝch bÐ chó ý .ViÖc nµy cã thÓ lµm b¹n tèn kÐm mét chót ,dïng h×nh ¶nh
t¹p chÝ hoÆc ¸p phÝch mîn cña th viÖn ®å ch¬I ,vµ nh÷ng vËt lµm tõ bong
bãng,d¶I ru b¨ng mµu s¾c sÆc sì hoÆc c¸c m¶nh b×a cøng c¾t ra.Nõu b¹n
cã con lín h¬n mét chót,h·y nhê ch¸u gióp b¹n trang trÝ m«I trêng xung
quanh cho bÐ ,ch¸u sÏ rÊt thÝch thó víi c«ng viÖc nµy.
Ph¶n øng lín nhÊt cña con b¹n ®èi víi nh÷ng tiÕng ®éng lín vµ ®ét ngét sÏ lµ
mét ph¶n øng giËt m×nh,nh ®· nãi ë RL.A.1.ë vµo kho¶ng ba th¸ng tuæi cña
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn,bÐ sÏ b¾t ®Çu t×m kiÕm nh÷ng nghuyªn nh©n g©y ra
tiÕng ®éng ,b»ng c¸ch nh×n xung quanh m×nh.Råi sÏ ®Õn lóc bÐ x¸c ®Þnh
®îc nhanh chãng vµ chÝnh x¸c n¬I ph¸t ra ©m thanh,nhng trong ®Ò môc
nµy chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng nç lùc t×m kiÕm cña bÐ,cho dï cã
thµnh c«ng hay kh«ng .
C¸ch d¹y
MÆc dï trªn ®©y chóng t«I chØ ®Ò cËp ®Õn chu«ng vµ lóc l¾c ,nhng
tiÕng nãi còng quan träng kh«ng kÐm ! h·y tËp trung thãi quen nãi chuyÖn
víi con b¹n ,ch¼ng h¹n cã thÓ gäi tªn bÐ tríc khi b¹n lät vµo tÇm nh×n cña
bÐ khi ®ang tiÕn l¹i còi ®Ó bång bÐ lªn .Quan s¸t xem bÐ cã nh×n xung
quanh ®Ó t×m b¹n kh«ng.
Còng nh vËy ,h·y thùc hµnh nh ®· m« t¶ ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸ trªn ®©y
.NÕu bÐ kh«ng t×m kiÕm chu«ng hay lóc l¾c ,b¹n ®a nã vµo tÇm nh×n cña
bÐ ,khuyÕn khÝch bÐ nh×n l¹i nã khi b¹n l¾c nã råi sau ®ã l¹i ®a ra chç
kh¸c.
H·y lµm cho mäi t×m kiÕm cña bÐ ®Òu thµnh c«ng b»ng c¸ch b¶o ®¶m lµ
cuèi cïng bÐ sÏ t×m thÊy vËt ph¸t ra tiÕng ®éng hoÆc ngêi ®ang nãi .
Cã thÓ kÕt hîp d¹y kü n¨ng nµy víi d¹y kü n¨ng tiÕp theo trong chuçi nµy
,vËy th× b©y giê b¹n h·y ®äc chóng.
QUAY VÒ Hø¬ng Cã TIÕNG §éng (H¹N §ÞNH BëI M¾T Vµ §ÇU ) RL.A.7
QUAY VÒ H¦íng TIÕNG NãI (H¹N §ÞNH BëI M¾T Vµ §ÇU ) RL.A.8
4
C¸c kü n¨ng nµy lµ më réng cña RL.A.6,lµ kü n¨ng bÐ t×m hiÓu nghuyªn
nh©n ph¸t ra ©m thanh mµ kh«ng cÇn ph¶I t×m ra nã .
B©y giê bÐ trë nªn cã chñ ý h¬n vµ c©n chÝnh x¸c h¬n khi t×m ra nguån
ph¸t ra tiÕng ®éng hoÆc tiÕng nãi .MÆc dï b¹n ®ang ®ì ®Çu bÐ bÐ sÏ quay
vÒ híng ©m thanh,cho dï nã ë ngoµI tÇm nh×n cña bÐ .
Vµo kho¶ng lóc nµy,phÇn lín trÎ biÕt r»ng tiÕng nãi hÊp dÉn h¬n tiÕng
®éng tiÕng chu«ng.Con b¹n kh«ng cÇn ph¶I thùc hµnh theo kü n¨ng nµy
theo thø tù,b¹n cã thÓ lµm viÖc cïng lóc víi c¶ hai .
C¸ch d¹y
NÕu con b¹n kh«ng quay vÒ phÝa b¹n ,®Ó mét tay s©u xuèng mét bªn
®Çu bÐ vµ nhÑ xoay mÆt bÐ vÒ phÝa b¹n .lu«n gäi tªn bÐ.Khi bÐ t×m thÊy
b¹n thëng bÐ b»ng nô cêi thËt t¬I vµ khen ngîi bÐ thËt nhiÒu .
Cè g¾ng ch¹m nhÑ h¬n vµo bÐ trong lÇn gäi kÕ tiÕp .Råi b¹n sÏ thÊy bÐ tù
m×nh cè di chuyÓn ®Çu ®óng lóc .ChØ gióp bÐ khi cÇn,kh«ng gióp g× thªm
ngoµI nhu cÇu .
NhiÒu trÎ thÊy r»ng quay ®Çu bªn nµy dÔ h¬n bªn kia ,nh÷ng trÎ nµy cÇn
®îc luyÖn tËp thªm ë bªn yÕu h¬n .
Lµm c¸c bíc t¬ng tù víi chu«ng vµ lóc l¾c .
NgoµI ra còng thö nghiÖm víi c¸c tiÕng ®éng kh¸c .B¹n cã thÓ dïng tay bãp
giÊy bãng kÝnh,hoÆc bãp ®å ch¬I chót chÝt hoÆc l¾c chïm ch×a kho¸-thö
víi bÊt cø c¸I g× cã trong tay.
NgåI Y£N TR£N GHÕ HOÆC CHó ý §ÕN MéT NG¦êi HOÆC MéT VËT RL.A.9.
Mét khi con b¹n cã ®îc kü n¨ng nµy ,b¹n cã thÓ chØ cho bÐ xem vµ d¹y bÐ
®ñ mäi ®iÒu .BÐ kh«ng chØ nh×n b¹n mµ cßn nh×n nh÷ng vËt b¹n chØ cho
bÐ .§iÒu nµy t¹o nÒn t¶ng cho kh¶ n¨ng cïng ch¬I vµ cïng nãi chuyÖn .
5
Nãi (tªn bÐ )’Nh×n mÑ nµy ‘.Khi bÐ ®ang nh×n th× nãi :’Nh×n nµy ®©y lµ
mét….h·y nh×n ..’.NÕu bÐ chó ý ,h·y ®Ó bÐ ch¬I víi vËt ®ã ,råi lËp l¹i víi
nh÷ng vËt kh¸c .
§¸nh dÊu + nÕu con b¹n t¹o ®îc giao tiÕp b»ng m¾t víi b¹n ,råi nh×n vµo
vËt ho¾c h×nh b¹n chØ bÐ ,vµ duy tr× sù chó ý ®îc mét phót hoÆc h¬n
n÷a Ýt nhÊt mét lÇn.
C¸ch d¹y
NÕu bÐ thiÕu chó ý cã thÓ bÐ sÏ thÊt b¹i trong viÖc giao tiÕp b»ng m¾t víi
b¹n vµ /hoÆc víi vËt ,hoÆc khi t¹o ®íc giao tiÕp b»ng m¾t tho¸ng qua ,cã
thÓ ®«I khi bÐ còng ngä ngoËy ®Çu .
Môc ®Ých tríc hÕt lµ t¹o giao tiÕp b»ng m¾t víi b¹n cßn nh÷ng vËt kh¸c ®Ó
sau.§Çu tiªn gäi tªn con b¹n ,råi ®îi bÐ ph¶n øng.NÕu bÐ kh«ng ph¶n øng gäi
tªn bÐ lÇn n÷a vµ nhÑ nhµng xoay ®Çu bÐ ®Õn khi b¹n t¹o ®îc giao tiÕp
b»ng m¾t víi bÐ Sau ®ã l¹i nãi tªn bÐ lÇn n÷a vµ vç vµom¸ bÐ ®Ó khen th -
ëng bÐ ®· ®¸p l¹i .
B¹n còng cã thÓ nhê mét ngêi tÝnh thêi gian xem bÐ nh×n b¹n ®îc bao l©u
trong hai phót b¹n d¹y bÐ .Tèt nhÊt lµ lÊy sè trung b×nh sau vµI buæi d¹y
.TiÕp ®ã chän lÊy mét lÇn h¬I l©u ®Ó tiÕp tôc luyÖn tËp theo nh môc tiªu
cña b¹n khi ®¹t ®îc môc tiªu nµy chän lÊy mét thêi gian l©u h¬n n÷a .T¨ng
giÇn lªn ®Õn khi con b¹n nh×n b¹n kho¶ng 30 gi©y trong 2 phót .(Kh«ng cÇn
ph¶I liªn tôc-bÐ cã thÓ nh×n chç kh¸c råi nh×n l¹i trong buæi d¹y ).
B©y giê ®a vµo c¸c buæi häc mét mãn ®å ch¬I vµ d¹y dÇn dÇn cho ®Õn
khi bÐ hoÆc nh×n b¹n hoÆc nh×n mãn ®å ch¬i trong kho¶ng ph©n nöa
buæi häc hai phót .
Lµm thÕ nµo ®Ó khiÕn con b¹n nh×n?§ãng kÞch thêng lµ c©u tr¶ lêi cho
c©u hái nµy-b¹n ph¶i tù lµm, vµ qua trß ch¬i mµ ®å ch¬i trë nªn hÊp dÉn
h¬n bÊt cø thø g× kh¸c trong phßng,vµ còng hay h¬n lµ cø ngä ngoËy nh×n
quanh quÈn.H·y ®¸p b»ng b»ng c¸ch nhiÖt t×nh nhÊt mçi lÇn con b¹n nh×n
vµo b¹n .
Con b¹n cÇn ph¶i biÕt r»ng bÐ sÏ nhËn ®îc phÇn thëng khi chó ý ®Õn b¹n
vµ nhiÒu ®iÒu thó vÞ sÏ xuÊt hiÖn gi÷a b¹n vµ bÐ.
§«i khi sù phÊn khÝch th«i cha ®ñ, bÐ vÉn kh«ng tiÕn triÓn víi c¸ch nµy, b¹n
cã thÓ thö nh÷ng c¸ch kh¸c.
1. Sö dông mét phßng yªn tÜnh.Cho con b¹n ë n¬i yªn tÜnh nhÊt trong
nhµ trong buæi häc nµy . Nãi chuyÖn nhá vµ ®iÒm tÜnh còng cã thÓ
hiÖu qu¶ h¬n ®èi víi mét sè trÎ.NÕu cã hiÖu qu¶, dÇn dÇn ®a vµo
nh÷ng yÕu tè g©y xao l·ng kh¸c .
2. Lµm theo sù dÉn d¾t cña con b¹n .NÕu con b¹n ®ang ch¬I mét c¸ch
linh ho¹t h·y ngåi xuèng vµ ch¬I cïng bÐ ,lu©n phiªn víi bÐ ch¬I
nh÷ng ®å ch¬I bÐ thÝch .Råi b¾t ®Çu nãi chuyÖn víi bÐ vÒ nh÷ng
chuyÖn bÐ ®ang lµm.Gióp bÐ ch¬I trß ch¬I cña bÐ mµ kh«ng dµnh
quyÒn chñ ®éng .Khi bÐ thÝch thó víi sù hiÖn diÖn cña b¹n trong vai
trß’Lµm theo’,b¾t ®Çu ®a ra nhng ý tëng vµ ®å vËt cña riªng b¹n .
Sau cïng,yªu cÇu con b¹n nh×n vµo b¹n tríc khi b¹n cho bÐ xem mét c¸I
g× míi .
3. 3.Dµnh mét phÇn thëng râ rµng cho sù chó ý : NÕu nh÷ng ph¬ng ph¸p
trªn vÉn kh«ng ®a ®îc b¹n ®Õn ®©u,cã lÏ b¹n ph¶I híng sù chó ý vµo
nh÷ng g× mµ b¹n biÕt r»ng con b¹n thÝch ,.§èi víi nh÷ng trÎ nhá,thøc
¨n thêng lµ c©u hái hay nhÊt ,.B¹n cã thÓ hoÆc cho mét miÕng thøc ¨n
6
nhá khi con b¹n nh×n b¹n trong mçi buæi d¹y,hoÆc x¾p xÕp nh÷ng
buæi d¹y vµo nh÷ng giê ¨n ,yªu cÇu bÐ ph¶I nh×n b¹n tríc mçi lÇn b¹n
®ót thøc ¨n cho bÐ .§©y chØ lµ mét biÖn ph¸p ng¾n h¹n.Ngay khi con
b¹n nh×n b¹n mét c¸ch dÔ dµng ,h·y b¾t ®Çu ®ót cho bÐ tha h¬n hay
yªu cÇu bÐ nh×n b¹n nhiÒu h¬n víi còng mét lîng thøc ¨n nh vËy.NÕu
ngay khi b¾t ®Çu ,b¹n cho bÐ lêi khen còng nh cho thøc ¨n th× sÏ
®Õn lóc chØ cßn lêi khen còng khiÕn con b¹n vui thÝch .ë quyÓn 3 ch-
¬ng hai b¹n sÏ thÊy nhiÒu chi tiÕt h¬n nãi vÒ c¸ch dïng thøc ¨n ®Ó
®éng viªn bÐ .
giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
TÊt nhiªn lµ viÖc d¹y c¸c kü n¨ng chó ý kh«ng cÇn giíi h¹n trong c¸c buæi
d¹y riªng biÖt .B¹n sÏ thÊy lµ kh«ng cÇn d¹y dµnh riªng chót nµo c¶.Cã thÓ
d¹y chó ý vµo nh÷ng lóc thay t·,giê ¨n ,giê t¾m vµ nh÷ng lóc b¹n ©u yÕm
bÐ .C¸c anh chÞ cña bÐ còng cã thÓ tham gia vµo-hÇu hÕt c¸c trÎ em
®Òu thÝch ®a vËt nµy vËt nä cho em bÐ xem ,vµ lµm cho em bÐ nh×n
chóng.
XEM TRANH HOÆC VËT HAI PHóT VíI NG¦êi líN RL.A.10
C¸ch d¹y
D¹y nh RL.A.9.dÇn dÇn t¨ng thêi gian chó ý cña con b¹n lªn.
7
THAY §æi VÎ MÆT §Ó PH¶N øng víi GiäNG NãI TH¢N THIÖN HAY GIËN D÷
RL.A.11
ë ®©y chóng ta xem xÐt mét khÝa c¹nh kh¸c cña bÐ khi ph¶n øng víi
m«I trêng xung quanh .Chóng ta xem trÎ cã g¾n bã víi giäng nãi cña ngêi
th©n quen hay kh«ng.
Vµo kho¶ng thêi gian nµy b¹n còng cã thÓ lµm viÖc víi RL.B.12,trong ®ã
chóng t«I nãi ®Õn sù ph¶n øng cña trÎ víi nh÷ng vÎ mÆt kh¸c nhau.Râ
rµng lµ hai ®Ò môc nµy cã liªn quan ®Õn nhau ..Nhng trong khi ë RL.B.12
®øa trÎ cã thÓ ph¶n øng víi mét vÎ mÆt b»ng c¸ch b¾t tríc khi bÐ tham
gia mét trß ch¬I,th× ë ®©y chóng t«I muèn ®Ò cËp ®Õn sù ph¶n øng
ngay tøc th× cña trÎ.
L¾NG NGHE MéT NG¦êi nãi TRONG KHI XUNG QUANH ån µo RL.A.15
Khi con b¹n lÇn ®Çu häc chó ý ,bÐ sÏ rÊt khã duy tr× chó ý trong mét m«I
trêng xung quanh ån µo ,bËn rén.Nhng khi c¸c kü n¨ng chó ý chó ý cña bÐ
ph¸t triÓn ,bÐ sÏ biÕt ph©n biÖt nh÷ng ©m thanh hÊp dÉn nhÊt ®èi víi
bÐ ,vµ tËp trung vµo chóng ®Ó lo¹i trõ mäi thø kh¸c ra .
HÇu hÕt trÎ häc kü n¨ng nµy kh«ng cÇn bÊt cø sù d¹y giç ®Æc biÖt
nµo ,miÔn lµ chóng cã nhiÒu c¬ héi .Chóng ta thêng hay quªn nãi chuyÖn
víi con cña chóng ta khi ®ang bËn mua b¸n ë siªu thÞ hoÆc khi nhµ bËn
rén c«ng viÖc ,CÇn nhí r»ng con b¹n sÏ rÊt cã lîi khi l¾ng nghe b¹n nãi
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Çy thö th¸ch nh thÕ .
8
C¸ch ®¸nh gi¸
-Ph¬ng ph¸p : Quan s¸t con b¹n khi bÐ l¾ng nghe mét ngêi lín nãi khi
xung quanh ®ang ån µo.
§¸nh dÊu + nÕu bÐ tiÕp tôc chó ý ®Õn ngêi nãi mÆc dï xung quanh ån
µo .
Ba ®Ò môc trong chuçi nµy liªn quan tíi kh¶ n¨ng cña trÎ chó ý ®Õn mét
c©u truyÖn .
ë ®é ph¸t triÓn 18 ®Õn 2 tuæi.Mét c©u truyÖn ng¾n ®Ión h×nh cã
kho¶ng mét chôc bøc tranh (cã thÓ cã mét tranh cho phÇn më ®Çu ) vµ
mét hai c©u ®I kÌm víi bøc tranh.C¸c s¸ch truyÖn ‘chó vÞt Bruna’ lµ mét
vÝ dô cho lo¹i nµy.B¹n sÏ t×m thÊy mét vµI s¸ch truyÖn t¬ng tù ë cöa hµng
s¸ch thiÕu nhi.Lu ý r»ng ë ®©y chóng t«I ®ang nãi vÒ s¸ch truyÖn,ph©n
biÖt víi nh÷ng s¸ch cã hµng tranh vÏ lo¹t liªn hÖ rêi r¹c.
ViÖc l¾ng nghe c¸c c©u truyÖn cã quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c kü n¨ng ®äc
s¸ch ®· nãi ë chuçi FM.G.
c¸ch d¹y
D¹y con b¹n chó ý ®Õn c¸c truyÖn ng¾n b»ng c¸ch biÕn chóng thµnh mét
phÇn quan träng trong ho¹t ®éng thêng ngµy.Khi ®äc,h·y tá cho con b¹n
thÊy lµ b¹n høng thó víi nh÷ng ®Iòu ®ang s¶y ra.
HÇu hÕt trÎ ®Òu cã nh÷ng c©u truyÖn chóng a thÝch vµ chóng muèn
nghe ®I nghe l¹i m·i.§õng ng¨n c¶n ®Iòu nµy ,v× trÎ thÝch thó vµ häc hái
®îc qua sù lÆp l¹i nh thÕ . TÊt nhiªn lµ b¹n vÉn ph¶I tá ra thÝch thó khi
®äc chuyÖn ba chó heo con ®Õn lÇn thø 7 trong tï©n.
NÕu con b¹n chó ý ®Õn c¸c tranh vÏ,nhng l¹i mÊt tËp trung vµo c©u
truyÖn,b¹n h·y b¾t ®Çu b»ng c¸ch nghÜ ra nh÷ng c©u truyÖn ng¾n
xung quanh tranh b¹n chØ cho bÐ xem. Thay v× nãi “§©y lµ c¸I muçng”
vµ tiÕp tôc nh thÕ,b¹n cã thÓ nãi “C¸I muçng nµy gióp cho Katie ¨n ch¸o
b÷a s¸ng,®Ëu bá lß b÷a cha,®Ëu hµ lan,khoai t©y vµ rau c©u b÷a tèi
“.T×m nh÷ng s¸ch nãi vÒ c¸ nh©n mét ®øa trÎ thùc hiÖn hÇu hÕt mäi
ho¹t ®éng trong mét ngµy,vµ m« t¶ nh÷ng bøc tranh theo c¸ch cã liªn
quan víi nh÷ng kinh nghiÖm cña con b¹n.Chän cÈn thËn nh÷ng quyÓn
s¸ch ®Çu tiªn,b¶o ®¶m r»ng cã mét tranh cho mçi sù kiÖn ®Òu gÇn gòi
víi con b¹n .Còng cã thÓ dïng vµI bøc ¶nh chôp gia ®×nh ®Ó ®Æt thµnh
mét c©u chuyÖn cho riªng con b¹n.
CHó ý MéT C¢U TRUYÖN TRONG M¦êi PHóT,MéT NG¦êi §äc MéT NG¦êi nghe
RL.A.64.
ë PS.A.55,chóng ta ®· ®¸nh gi¸ xem trÎ cã thÓ chó ý ®Õn mét c©u
truyÖn trong 10 phót khi ë cïng mét ®øa trÎ.Cßn ë ®©y chóng ta quan
t©m ®Õn kh¶ n¨ng tËp trung vµo mét c©u truyÖn trong 10 phót khi chØ
cã b¹n víi bÐ .
9
C¸ch ®¸nh gi¸
-Dông cô : Mét s¸ch truyÖn thiÕu nhi ,mçi trang chøa 20 ®Õn 30 tõ.§äc
hÕt truyÖn nµy hÕt kho¶ng 10 phót.
-Ph¬ng ph¸p : §äc truyÖn cho con b¹n nghe .
§¸nh dÊu +nÕu con b¹n chó ý ®Õn c©u chuyÖn mµ kh«ng bÞ xao l·ng
bëi tiÕng ®éng bªn ngoµI hoÆc dõng c©u chuyÖn l¹i ®Ó nãi vÒ nh÷ng
viÖc kh¸c.
C¸ch d¹y
Tõ nh÷ng truyÖn ng¾n ®· nãi ë RL.A.37,gia t¨ng dÇn ®Õn møc ®é nµy.
Thö ®äc hai hoÆc nhiÒu hoÆc nhiÒu truyÖn ng¾n liÒn tríc khi chuyÓn
sang ®äc nh÷ng chuyÖn dµI h¬n.
Nõu con b¹n xao l·ng c©u chuyÖn l«I kÐo sù chó ý sù chó ý cña con b¹n
trë l¹i b»ng c¸ch thay ®æi tèc ®é,ng÷ ®Iöu giäng nãi cña b¹n ,hái bÐ
nh÷ng c©u hái nh÷ng c©u hái ®¬n gi¶n (‘Con cã thÊy ...?’)hoÆc bæ
xung nhËn xÐt cña b¹n vÒ nh÷ng ®Iòu ®ang s¶y ra.
TR¶ LêI C¸C C¢U HáI §¥N GI¶N ,B»NG LêI HOÆC CHØ CHá,TRONG SuèT
MéT C¢U TRUYÖN RL.A.91.
ë ®©y yªu cÇu bÐ chó ý ®Õn c©u truyÖn khi b¹n ®ang ®äc còng nh cã
®îc nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ c©u truyÖn,nhê ®ã bÐ cã thÓ tr¶ lêi
nh÷ng c©u hái ®¬n gi¶n.
C¸ch d¹y
§Æt c©u hái trong khi b¹n ®äc truyÖn lµ mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó con b¹n
tËp trung vµo nh÷ng sù kiÖn næi bËt cña c©u truyÖn.H·y biÕn c¸c c©u
hái thµnh nh÷ng cuéc héi tho¹i qua l¹i, ®õng ®Ó con b¹n cã c¶m gi¸c lµ
bÐ ®ang bÞ tra vÊn.
NÕu c©u truyÖn quen thuéc,b¹n cã thÓ ®Æt c©u hái vÒ c¸c sù kiÖn x¾p
s¶y ra còng nh c¸c sô kiÖn ®· s¶y ra.
Ch¬ng 2
RL.B: PH¶N øng VíI C¸C Cö CHØ Vµ Y£U CÇU §¥N GI¶N
Trong chuçi nµy con b¹n ph¶I sö dông kü n¨ng chó ý cña bÐ ®Ó lµm theo
c¸c yªu cÇu ®¬n gi¶n.Trong giai ®o¹n ®Çu,bÐ sÏ häc ph¶n øng víi cö chØ
kÌm theo lêi nãi sau ®ã sÏ chuyÓn sang ph¶n øng víi lêi nãi .
NÕu con b¹n thiÕu kü n¨ng VËn §éng Tinh hoÆc VËn §éng Th« ®Ó lµm theo
c¸c yªu cÇu nµy,b¹n cã thÓ ho·n l¹i ,hoÆc nÕu bÐ vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n
vÒ thÓ chÊt ,b¹n h·y söa ®æi l¹i nh÷ng ho¹t ®éng sao cho c¸c ®éng t¸c mµ
con b¹n thùc hiÖn ®îc .§©y cã vÎ lµ mét bµI tËp khã,vµ ch¾c ch¾n sÏ cÇn cã
sù gióp ®ì cña chuyªn gia trong trêng hîp nh thÕ,nhng cÇn nhí r»ng môc tiªu
chÝnh cña nhãm c¸c kü n¨ng nµy lµ d¹y cho con b¹n sù liªn hÖ gi÷a lêi nãi vµ
vËt,gi÷a lêi nãi vµ hµnh ®éng.Nhng nh÷ng lêi nãi ,hµnh ®éng vµ ®å vËt
nµy thùc tÕ lµ g× chØ lµ thø yÕu.
C¸c kü n¨ng trong chuçi nµy ®Òu ®îc trÎ th«ng th¹o trong vßng kho¶ng 18
th¸ng ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn b×nh thêng.Chuçi nµy t¹o c¨n b¶n cho
c¸c chØ dÉn chuyªn biÖt vµ phøc t¹p h¬n ®îc sö dông trong Chuçi NhËn BiÕt
Ng«n Ng÷ kh¸c .
Còng nh chuçi RL.A, ë ®©y chóng t«I Ýt khi ph©n biÖt gi÷a d¹y vµ luyÖn
tÈp trong c¸c t×nh huèng khi vui ch¬I hoÆc ho¹t ®éng trong nhµ.B¹n cã
thÓ d¹y tÊt c¶ c¸c kü n¨ng díi ®©y trong nhiÒu t×nh huèng,vµ chØ khi ®øa
trÎ kh«ng tiÕn bé th× míi cÇn dµnh riªng thêi gian ®Æc biÖt ®Ó d¹y .
Díi ®©y chóng t«I lÞªt kª tÊt c¶ c¸c kü n¨ng trong chuçi nµy.
12 ®Õn 15 th¸ng
21.§a mét vËt cho ngêi nãi khi ®îc yªu cÇu .
22.ChØ mét vËt khi ®îc gäi tªn.
15 ®Õn 18 th¸ng
26.Lµm theo mét chØ dÉn ®¬n gi¶n gåm hai tõ hoÆc ba tõ.
27.Lµm theo ba chØ dÉn ®¬n gi¶n gåm hai tõ hoÆc ba tõ.
28.Mang mét vËt ®· biÕt tõ mét phßng kh¸c khi ®îc yªu cÇu .
11
THAY §æi vÎ MÆT §Ó PH¶N øng víi VÎ MÆT MéT NG¦êi lín RL.B.12
Bëi v× mÆt cña ngêi lµ quan träng nhÊt trong thÕ giíi xung quanh bÐ
,do ®ã c¸c ®IÖu bé trªn khu«n mÆt sÏ ®Çu tiÕn lµ c¸I ®IÖu bé mµ bÐ ®¸p
øng l¹i .Lóc ®Çu bÐ sÏ thay ®æi ph¶n øng b»ng c¸ch thay ®æi vÎ mÆt cña
m×nh sau ®ã bÐ sÏ b¾t tríc y hÖt nÐt mÆt mµ bÐ thÊy.
C¸ch d¹y
ViÖc khuyÕn khÝch nh÷ng ph¶n øng nh trªn lµ mét môc tiªu lín vµ v« cïng
uan träng .ë quyÓn 3,ch¬ng 2 chóng t«I ®· nãi ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò trong c¸c
phÇn lu©n phiªn vµ B¾t Chíc .Chóng t«I gîi ý b¹n nªn ®äc ch¬ng ®ã vµo lóc
nµy ,vµ dïng nã nh mét chØ dÉn ®Ó d¹y con b¹n kh«ng chØ ph¶n øng víi c¸c
vÎ mÆt mµ cßn víi c¸c lo¹i ®IÖu bé kh¸c ,còng nh víi c¸c lo¹i ©m thanh.
PH¶N øng víi C¸C Y£U CÇU §¥N GI¶N KHI §¦îc kÕt HîP CïNG §IÖU Bé rl.b.13
B¹n cã thÓ d¹y con b¹n ý nghÜa cña nhiÒu tõ b»ng c¸ch sö dông c¸c ®Iöu
bé dµnh cho chóng.Khi b¹n ch×a bµn tay ra,cïng lóc nãi ‘§a nã cho mÑ ‘,tøc lµ
b¹n ®ang cho con b¹n ph¶n øng víi lêi nãi kh«ng kÌm theo ®Iöu bé trong t-
¬ng lai.T¬ng tù nh vËy,khi b¹n vÉy tay vµ nãi’Chµo t¹m biÖt’,hoÆc khi b¹n
gi¬ hai c¸nh tay vµ nãi’Cho mÑ «m mét c¸I nµo’.
C¸ch d¹y
Chän vµI yªu cÇu ®¬n gi¶n mµ b¹n muèn con b¹n lµm theo,chóng t«I gîi ý
b¹n nªn ®a ra c¸c yªu cÇu nh ®a vÉy tay vµ vç tay.
§a ra yªu cÇu cña b¹n kÌm víi mét cö chØ nhiÒu lÇn trong ngµy.Gióp ®ì bÐ
vÒ thÓ chÊt nÕu cÇn ,khi bÐ b¾t ®Çu ph¶n øng víi lêi nãi vµ cö chØ kh«ng
cÇn hç trî th× gi¶m dÇn gióp ®ì.
12
C¸ch ®¸nh gi¸
-Ph¬ng ph¸p : Chän lóc con b¹n tá ra quan t©m ®Õn vËt g× ®ã xung quanh
bÐ ®ang x«n xao nhiÒu tiÕng ®éng .§øng c¸ch bÐ kho¶ng 120 cm vµ gäi tªn
bÐ .
§¸nh + nÕu con b¹n quay l¹i vµ nh×n vÒ phÝa b¹n .
C¸ch d¹y
NhiÒu phô huynh nãi :’å nhng nhng chóng t«I ch¼ng bao giê gäi ®óng tªn
cña trÎ.Chóng t«I gäi bÐ theo ®ñ c¸ch –NhÊn §ång Xu ,C¸I Bông ¡n Tham tuú
theo tr¹ng th¸I cña bÐ hoÆc cña chóng t«I ‘.TÊt nhiªn chóng t«I kh«ng hÒ
muèn ng¨n c¶n b¹n lµm nh vËy ,v× nh÷ng phô huynh lµm thÕ thêng sö dông
ng«n ng÷ ngÉu nhiªn rÊt sèng ®éng vµ rÊt cã hiÖu qu¶ ®èi víi con b¹n .Nhng
nÕu b¹n còng vµo nh÷ng tr¬ng hîp nµy th× h·y cè g¾ng sö dông tªn cña
bÐ ,hoÆc mét tªn gäi vui kh«ng ®æi.,trong mét kho¶ng thêi gian!
PH¶N øng víi C¸C Y£U CÇU KI£N QUYÕT B»NG C¸CH DõNG HO¹T §éng
RL.B.16
NÕU con b¹n cha biÕt tù di chuyÓn,th× b¹n cha cÇn ®Õn môc nµy,vµ cã thÓ
quay l¹i sau .
Víi ®a bÐ cã thÓ di chuyÓn,viÖc hiÓu vµ ph¶n øng víi nh÷ng yªu cÇu kiªn
quyÕt lµ cÇn thiÕt kh«ng chØ v× tÝnh kû luËt mµ quan träng h¬n lµ v× lý do
an toµn cho bÐ.
Lêi nãi’ kh«ng ‘ ph¶I ®Æt ®óng chç nÕu dïng qu¸ thêng xuyªn sÏ lµm mÊt
hÕt ý nghÜa cña nã .NÕu b¹n tù thÊy m×nh nãi ‘kh«ng ‘ v« sè lÇn trong ngµy
,xin h·y xem quyÓ 2 ch¬ng 6,.
C¸ch d¹y
ChØ d¹y ®îc kü n¨ng nµy trong nh÷ng t×nh huèng tù nhiªn.
Tho¹t ®Çu ,cã lÏ b¹n ph¶I bá mäi r¾c rèi cho con b¹n ,®Ó kh¼ng ®Þnh yªu
cÇu cña b¹n.
MÆc dï con b¹n sÏ ph¶n øng víi giäng nãi cña b¹n chø kh«ng ph¶I lêi nãi cña
b¹n ,b¹n vÉn ph¶I tËp thãi quen ®a ra nh÷ng yªu cÇu kiªn quyÕt bÊt cø khi
nµo cã thÓ ®îc .VÝ dô thay v× nãi ‘§Ó s¸ch trªn kÖ’b¹n cã thÓ nãi thËt kiªn
quyÕt’Kh«ng ®îc l«I s¸ch ra’,vµ nh÷ng yªu cÇu kiªn quyÕt nh thÕ gióp bÐ
nhËn thøc ®óng ®¾n ®îc c«ng viÖc.
B©y giê b¹n sÏ më réng nh÷ng ®Iòu ®· d¹y ë RL.B.13 b»ng c¸ch gi¶m dÇn
viÖc lµm mÉu vÉy tay vµ /hoÆc vç tay ( hoÆc c¸c ®Iöu bé kh¸c ®Ó bÐ b¾t
chíc )CHóng t«I sÏ nãi ®Õn tõ cho ë RL.B.21.
C¸ch d¹y
TiÕp tôc tõ RL.B.13,b¾t ®Çu yªu cÇu con b¹n vÉy tay hoÆc vç tay (hoÆc
lµm ®éng t¸c quen thuéc nµo ®ã )mµ kh«ng lµm mÉu cho bÐ xem tríc
®ã.NÕu bÐ kh«ng ph¶n øng nh¾c bÐ b»ng c¸ch lµm mÉu ,råi ®a ra yªu cÇu
mét lÇn n÷a.Mét khi bÐ b¾t ®Çu lµm ®îc ,phÇn thëng tèt nhÊt cho sù ph¶n
øng ®óng cña bÐ lµ ®îc b¹n cïng tham gia lµm ®éng t¸c khëi ®Çu.
X¸C §ÞNH VÞ TRÝ C¸C VËT QUEN THUéC KHI §¦îc gäi T£N RL.B.18
B©y giê con b¹n ®· tá ra lµ bÐ biÕt tªn c¸c ®å vËt quen thuéc cña be hay
kh«ng .Nh÷ng vËt quen thuéc nh ly uèng níc hoÆc muçng cña bÐ còng ®îc .
C¸ch d¹y
Chän mét ®å ch¬I quen thuéc víi con b¹n ,vµ mét ®å ch¬I mµ b¹n biÕt lµ
bÐ thÝch.tiÕn hµnh nh phÇn ®¸nh gi¸ ,vµ nÕu bÐ kh«ng ®¸p øng,híng bÐ
chó ý ®Õn ®å ch¬I b»ng c¸ch nãi ‘Kia lµ …’
Khi bÐ t×m thÊy ®îc vËt thø nhÊt ,b¹n cã thÓ d¹y bÐ t×m nh÷ng vËt kh¸c
víi c¸ch t¬ng tù.Nªn nhí r»ng khi lµm theo c¸ch nµy tøc lµ b¹n ®ang b¹n
®ang chuÈn bÞ cho con b¹n c¸ch gäi tªn ®å vËt sau nµy ,v× vËy h·y chän
nh÷ng vËt mµ b¹n biÕt lµ con b¹n muèn nãi vÒ chóng ®Ó thu hót trÎ.
X¸C §ÞNH VÞ TRÝ C¸C THµNH VI£N GIA §×NH KHI §¦îc gäi T£N RL.B.19
§©y lµ mét trß ch¬I lý thó khi tÊt c¶ thµnh viªn trong gia ®×nh ®Òu
cã mÆt.Còng cã thÓ kÕt hîp vµo ®©y c¶ nh÷ng ngêi b¹n th©n vµ thó cng
cña bÐ .
Khi con b¹n ch¬I ®îc trß ch¬I nµy bÐ cho thÊy lµ bÐ ®ang liªn hÖ c¸c tõ víi
c¸c ngêi th©n,vµ bÐ biÕt chän ra trong sè nh÷ng ngêi xung quanh ®Ó ®¸p
l¹i lêi nãi bÐ võa nghe.
C¸ch d¹y
14
NÕu con b¹n kh«ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ ngêi ®îc gäi tªn ,h·y ®Ó ngêi ®ã gäi
tªn bÐ (hoÆc vÝ dô víi Fido,chØ vÒ híng ngêi ®ã ).Nh¾c l¹i tªn-‘nh×n k×a
®ã lµ fi®o’hoÆc :’T«I lµ nana’.
Gióp con b¹n cã c¬ héi chøng tá bÐ lµm ®îc viÖc nµy mµ kh«ng cÇn gióp
®ì.
§¦A MéT VËT CHO NG¦êi nãi KHI §¦îc yªu CÇU RL.B.21
hµnh ®éng ®a cho vµ chØ (®îc d¹y ë RL.B.22)cã thÓ ®îc sö dông ®Ó diÔn
t¶ mét lùa chän .cã thÓ b¹n ®· nhiÒu lÇn ®a ra yªu cÇu ‘®a cho ‘.,cã kÕt hîp
víi cö chØ.
NhiÒu trÎ nhá ph¶n øng víi tõ ®a cho ‘ b»ng c¸ch véi vµng ®Ó vËt ra ngoµI
tÇm víi,®«I khi cïng víi miÖng cêi toe tuÐt vui síng !NÕu con b¹n lµm vËy ,bÐ
cÇn ph¶I hiÓu lµ hµnh ®éng ®a cho lµ mét phÇn cña trß ch¬I-hai chiÒu thó
vÞ ,vµ ®ã kh«ng ph¶I lµ c¸ch mµ mäi ngêi lÊy ®I nh÷ng vËt quÝ gi¸ mµ bÐ
kh«ng ®îc ch¬i.
BÐ hiÓu lµ kh«ng ®îc ch¬I víi nh÷ng vËt quÝ gi¸!
C¸ch d¹y
D¹y b»ng c¸ch ch¬I mét trß ch¬I trong ®ã b¹n vµ con b¹n thùc hiÖn sù lu©n
phiªn:’§a nã cho mÑ’…’B©y giê mÑ ®a nã cho con ‘
H·y gióp ®ì bÐ vÒ thÓ chÊt nÕu cÇn trong vµI lÇn lu©n phiªn ®Çu råi t¹o
c¬ héi ®Ó bÐ ®a ®å ch¬I kh«ng cÇn gióp ®ì.
TiÕp tôc d¹y cho ®Õn khi con b¹n ®a vËt cho b¹n ngay lÇn ®Çu tiªn b¹n yªu
cÇu .
Ch¼ng bao l©u con b¹n sÏ biÕt lùa chän gi÷a kh¶ n¨ng vËt hoÆc tranh,vµ
nÕu bÐ biÕt chØ chá ®Ó thÓ hiÖn hµnh ®éng cña m×nh th× rÊt tèt.
Ho¹t ®éng nµy kh«ng g¾n víi sù lùa chän nµo c¶,chØ tËp trung vµo híng bÐ
‘ chØ ‘.
NhiÒu trÎ nhá thÝch chØ vµo vËt-®ã lµ c¸ch ®Ó chóng chia sÎ sù thÝch thó víi
ngêi kh¸c.Hµnh ®éng ‘chØ ‘thêng ph¸t triÓn tõ mét ®éng t¸c ‘víi’ chung
chung.sau khi ®îc d¹y cô thÓ h¬n
C¸ch d¹y
TiÕp tôc tõ RL.C.18. b»ng c¸ch chØ vµo vËt ®îc gäi tªn (còng cã thÓ b¹n ®·
lµm ®Iòu nµy råi b»ng mét c¸ch nµo ®ã ).Nãi ‘nh×n nµy ,mÑ chØ ….Con
chØ’
H·y gióp ®ì bÐ vÒ thÓ chÊt nÕu cÇn,nhÊc c¸nh tay cña con b¹n lªn vµ duçi
ngãn tay trá cña bÐ ra cïng víi ngãn trá cña b¹n .DÇn dÇn gi¶m gióp ®ì.
LµM THEO MéT CHØ DÉN §¥N GI¶N GåM HAI Tõ HOÆC BA Tõ RL.B.26
16
§Õn thêi ®iÓm nµy con b¹n ®· cã thÓ lµm ®îc kh¸ nhiÒu chØ dÉn ®¬n gi¶n
ch¼ng h¹n ‘nh×n’ ‘vÉy ‘’chØ ‘ ‘ ®a’’chµo t¹m biÖt ‘
b©y giê ®· ®Õn lóc ph¶I ®a d¹ng hãa c¸c chØ dÉn ®Ó con b¹n lµm theo
.Chóng ta b¾t ®Çu b»ng c¸ch d¹y nh÷ng chØ dÉn ®îc diÔn ®¹t b»ng côm tõ
thay v× c¸c tõ ®¬n lÎ.TrÎ häc nhËn biÕt côm tõ nh lµ mét ®¬n vÞ ®éc lËp,vµ
cha cÇn ph©n biÖt gi÷a c¸c côm tõ riªng lÎ trong nhãm ®ã .Cã lÏ cø xem xÐt
nh÷ng chØ dÉn ®ã nh lµ nh÷ng côm tõ riªng lÎ nhng dµI vµ phøc t¹p.Con b¹n
kh«ng biÕt ,vµ cha cÇn ph¶I biÕt r»ng thùc ra chóng gåm cã vµI tõ mçi tõ
hoµn toµn cã thÓ ®øng ®éc lËp .
ChØ dÉn ®Çu tiªn kiÓu nh thÕ mµ ®øa trÎ lµm theo sÏ ph¶n ¶nh c¸c trß
ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng vui ®ïa mµ gia ®×nh trÎ thÝch .Cã thÓ lµ ‘Chäc lÐt
mÑ’ hoÆc ‘ngä nguËy ngãn ch©n ‘hoÆc’n¶y nh qu¶ banh ‘.§ã sÏ lµ mét côm
tõ bÐ thêng nghe vµ cã thÓ lµ nhãm tõ khݪn bÐ tù liªn hÖ ®Õn sù vui ®ïa
vµ phÊn khëi.
§¸nh gi¸ kü n¨ng nµy mét c¸ch kh«ng gß bã .b»ng c¸ch quan s¸t ph¶n øng
cña con b¹n ®a ra nh÷ng chØ dÉn ®¬n gi¶n gåm hµI tõ hoÆc ba tõ.§¸nh
dÊu + nÕu bÐ lµm theo Ýt nhÊt mét chØ dÉn nh thÕ.
NÕu con b¹n kh«ng lµm theo h·y chän mét chØ dÉn mµ b¹n thêng dïng khi
ch¬I víi bÐ ,vµ d¹y b»ng c¸ch lµm mÉu ,bæ xung gióp ®ì vÒ thÓ chÊt nÕu
cÇn.
LµM THEO BA CHØ DÉN §¥N GI¶N GåM HAI HOÆC BA Tõ RL.B.27
MANG MéT VËT §· BIÕT Tõ MéT PHßNG KH¸C KHI §¦îc Y£U CÇU RL.B.28
ChØ dÉn ®¬n gi¶n cña chuçi nµy ®ßi hái bÐ ph¶I ghi nhí mét yªu cÇu cô
thÓ trong khi bÐ ®ang ®I ®Õn mét phßng kh¸c ®Ó t×m mét vËt ®Ó ®em
l¹i cho b¹n ..khi bÐ ®· ®¹t ®îc kü n¨ng nµy bÐ ®· cã mét c¬ së v÷ng vµng
®Ó hiÓu ®îc nh÷ng chØ dÉn phøc t¹p h¬n trong c¸c chuçi vÒ sau.
C¸ch d¹y
B¾t ®Çu b»ng c¸ch yªu cÇu con b¹n lÊy mét vËt quen thuéc tõ ®Çu kia
cña gian phßng . sau ®ã cïng víi bÐ ra khái phßng ,gi¶ vê ph¸t hiÖn ra lµ b¹n
quªn mét thø :’å m×nh quªn mang theo gÊu b«ng .Con ®I lÊy gÊu b«ng ®I’
§îi bÐ ngay ngoµI cöa.§a cho con b¹n mét vËt ®Ó ®a cho mét ngêi nµo ®ã ë
phßng kh¸c –theo c¸ch nµy,bÐ chØ ph¶I nhí nhiÖm vô cña m×nh trong mét lît
17
®i.Sau cïng yªu cÇu bÐ ®a cho b¹n mét vËt lÊy tõ mét phßng kh¸c,nh ®· nãi
râ ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸.
Ch¬ng 3
RL.C:CHäN LùA GI÷A C¸C KH¶ N¡NG :VËT Vµ TRANH
Chuçi nµy tËp chung vµo viÖc gäi tªn cña vËt .bÐ tá ra biÕt tªn gäi cña vËt
b»ng c¸ch chän mét vËt ®îc gäi tªn khi bÐ ®îc chän lùa.TiÕp sau ®ã trong
chuçi nµy , bÐ còng häc x¸c ®Þnh vËt theo c«ng dông cña chóng,vµ x¾p xÕp
chóng theo lo¹i,ch¼ng h¹n ®éng vËt vµ thøc ¨n.
Bëi v× bÐ thÓ hiÖn biÕt tªn vËt b»ng c¸ch chän lùa chóng.Do ®ã kh«ng cÊn
bÐ biÕt nãi còng cã thÓ hoµn thµnh ®îc chuçi nµy.TÊt nhiªn lµ viÖc d¹y bÐ
tªn cña vËt sÏ gióp bÐ biÕt nãi ,v× tríc khi nãi mét vËt bÐ ph¶I biÕt vËt ®ã lµ
g×.NÕu con b¹n ®ang tËp nãi ,b¹n cã thÓ khuyÕn khÝch bÐ nãi tªn mét vËt
còng nh chän lùa chóng .
Khi b¹n chän lùa c¸c vËt dïng ®Ó dïng trong viÖc ®anh gi¸ vµ d¹y ,nªn
chän nh÷ng thø hÊp dÉn víi con b¹n nh÷ng vËt mµ b¹n cho r»ng con b¹n
thÝch nãi vÒ chóng.
Trong khi lµm viÖc víi chuçi nµy,b¹n còng sÏ d¹y nh÷ng kü n¨ng cña nh÷ng
chuçi kh¸c.B¹n cã thÓ sen kÏ c¸c chuçi víi nhau, hoÆc mçi chuçi d¹y cïng mét
môc tiªu cïng mét lóc,tuú theo thêi gian thuËn tiÖn cña b¹n.
Díi ®©y chóng t«I liÖt kª tÊt c¶ nh÷ng kü n¨ng trong chuçi nµy.
12 ®Õn 15 th¸ng
20.Chän mét vËt khi ®îc gäi tªn ,chän trong hai.
15 ®Õn 18 th¸ng
23. CHØ nh÷ng vËt ë xa ngoµI cöa.
24. Chän mét vËt khi ®îc gäi tªn ,chän mét trong 3.
25. chØ mét bé phËn trªn c¬ thÓ khi ®îc gäi tªn.
18 ®Õn 2 tuæi
31.CHØ 4 bé phËn c¬ thÓ khi ®îc gäi tªn.
32.Chän mét vËt khi ®îc gäi tªn ,chon trong 4
33.CHän 3 mãn ®å mÆc khi ®îc gäi tªn
34.Chän mét tranh khi ®îc gäi tªn,chän trong 2.
35.Chän mét tranh khi ®îc gäi tªn,chän trong 4.
36.ChØ 7 bé phËn c¬ thÓ khi ®îc nãi tªn.
2 ®Õn 3 tuæi
43.chØ 10 bé phËn c¬ thÓ khi ®îc gäi tªn.
44.ChØ vµo chÝnh m×nh khi ®îc hái :’ë ®©u’.
45.Chän mét tranh khi ®îc gäi tªn, chän trong 9.
46.ChØ hai vËt khi ®îc m« t¶ c«ng dông, chon trong4
18
47.ChØ 4 vËt khi ®îc m« t¶ c«ng dông, chän trong 6.
48.CHØ 6 vËt khi ®îc m« t¶ c«ng dông, chän trong 6.
49.Khi ®îc xem 5 mãn ¨n kh¸c nhau, chän 3 khi ®îc gäi tªn.
50.Khi ®îc xem5 ®éng vËt kh¸c nhau chän 3 khi ®îc gäi tªn.
51. Khi ®îc xem 5 mãn ®å kh¸c nhau, chän 3 khi ®îc gäi tªn
52.Ph¶n øng ‘§a mÑ …vµ …’chän trong 4 vËt .
53.Ph¶n øng ‘§a mÑ …vµ….’tõ bÊt cø n¬I nµo trong phßng.
3 ®Õn 4 tuæi
67.CHØ 13 bé phËn trªn c¬ thÓ .
68.ChØ 16 bé phËn trªn c¬ thÓ.
69.Ph©n biÖt b¹n trai vµ b¹n g¸i khi ®îc xem tranh cña c¶ hai.
70.Ph©n biÖt ®µn «ng vµ ®µn bµ ,khi ®îc xem tranh cña c¶ hai.
71.Chän c¸c vËt tuú theo lo¹i-thøc ¨n.
72.Chän c¸c vËt tuú theo lo¹i-®éng vËt.
73.Chän c¸c vËt tuú theo lo¹i-quÇn ¸o.
74.Chän c¸c vËt tuú theo lo¹i-®å ®¹c.
CHäN MéT VËT KHI §¦¬c gäi T£N ,CHäN MéT TRONG HAI RL.C.20.
Trong bµi tËp nµy bÐ tá ra biÕt nh÷ng vËt quen thuéc b»ng c¸ch chän mét
c¸I tªn gäi cña nã nghe g¾n bã víi bÐ h¬n lµ nh÷ng c¸I tªn kh¸c .
D¹y RL.B.21. vµ 22 (ph¶n øng víi ®a cho vµ chØ )tríc khi d¹y kü n¨ng nµy.
Khi chän c¸c vËt dïng ®Ó ®¸nh gi¸ kü n¨ng nµy,chän nh÷ng thø hÊp dÉn
bÐ-nh÷ng vËt mµ råi ®©y bÐ muèn nãi vÒ chóng.B¹n còng thö chän nh÷ng
®å ch¬I cã søc l«I cuèn nh vËy víi con b¹n-nÕu kh«ng cã thÓ bÐ sÏ thÝch
quay sang ch¬I víi con thá yªu cña bÐ mÆc dï bÐ biÕt lµ b¹n nãi vÒ c¸I
muçng.
Lu ý díi ®©y liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ vµ d¹y sù chän lùa trong hai
vËt.Nhng chóng t«I khuyªn b¹n nªn chän mét cÆp chän lùa kh¸c khi bÐ ®·
th«ng th¹o hai chän lùa ®Çu tiªn.§©y lµ mét kü n¨ng quan träng ,vµ sù thµnh
c«ng ®îc xem nh mét sù kiÖn,bëi v× nã më ra mét c¸nh cöa réng lín cho viÖc
d¹y vµ häc.RÊt ®¸ng ®Ó b¹n bá nhiÒu thêi gian cñng cè kü n¨ng nµy tríc khi
tiÕp tôc ®I hÕt chuçi.
C¸ch d¹y
Ngåi ®èi diÖn víi con b¹n nh ®· nãi ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸.
19
Cho bÐ xem c¸c ®å ch¬I,lÇn lît gäi tªn tõng thø.Råi b¶o bÐ nh×n b¹n.§iÒu
nµy rÊt cÇn thiÕt,v× bÐ chØ ph¶n øng víi ®iÒu b¹n nãi khi bÐ chó ý ®Õn b¹n
.
DÊu ®å ch¬I trªn ®ïi sau khi cho bÐ xem trong khi híng sù chó ý ®Õn b¹n.
Sau ®ã nãi ‘Con h·y chØ vµo ……’( HoÆc bÊt cø chØ dÉn nµo ®· chän ) råi
®a ®å ch¬I ra cho bÐ nh×n l¹i.
Khi con b¹n lÊy ngay c¶ hai mãn ®å ch¬I,b¹n kÐo chóng ra khái tÇm víi vµ
lËp l¹i lêi chØ dÉn.
NÕu bÐ víi lÊy ®å ch¬I b¹n ®· gäi tªn,di chuyÓn nã vÒ phÝa bÐ ®Ó bÐ chØ
vµo hoÆc lÊy nã.Khen ngîi bÐ nång nhiÖt :’Con g¸i thËt th«ng minh, con ®·
t×m thÊy ..§ã lµ..!’
NÕu bÐ víi tíi mãn ®å ch¬i kh¸c,hoÆc kh«ng mµng ®Õn chØ dÉn cña
b¹n,nhÑ nhµng lÊy l¹i mãn ®å ch¬i kh«ng yªu cÇuvµ ®Èy nhÑ mãn ®å ch¬i
yªu cÇu tíi tríc mÆt ®Ó g©y chó ý h¬n.
NÕu bÐ tiÕp theo lÊy mãn ®å ch¬I ®· gäi tªn, khen ngîi bÐ vµ nh¾c l¹i bµI
tËp.
NÕu bÐ vÉn cha ch¾n ph¶I lµm g×,quay l¹i phÇn ®Çu bµi tËp vµ dµnh
nhiÒu thêi gian xem vµ gäi tªn tõng vËt ,.Nh¾c l¹i lêi chØ dÉn nÕu cÇn ,cÇm
bµn tay bÐ híng vÒ phÝa ®å ch¬i b¹n ®· gäi tªn.
TiÕp tôc d¹y ®Õn khi con b¹n lÊy ®îc ®å ch¬I gäi tªn ®îc 4 trong 5 lÇn thö
víi 3 buæi d¹y liªn tiÕp. §iÒu quan träng lµ ph¶i thËt ch¾c ch¾n r»ng bÐ ®·
thËt th«ng th¹o kü n¨ng nµy tríc khi b¹n cho bÐ lùa chän nhiÒu vËt h¬n.
Trong ®Ò môc nµy,b¹n yªu cÇu bÐ chØ mét vËt ë xa kh«ng víi tíi ®îc
C¸ch d¹y
Nªn tËp thãi quen chØ vµo nh÷ng vËt ë xa cho con b¹n thÊy bÊt cø khi nµo
cã dÞp.§¶m b¶o r»ng b¹n thêng xuyªn ®Ò cËp ®Õn vµI thø ®Ó tªn gäi cña
chóng thêng xuyªn quen thuéc víi bÐ .
20
NÕu cÇn gióp con b¹n tËp chØ nh÷ng giai ®o¹n ®Çu ®êi.
B©y giê con b¹n sÏ biÓu diÔn kü n¨ngbÐ ®· häc ë RL.C.20, chØ kh¸c lµ bÐ
ph¶I chän mét trong ba kh¶ n¨ng.
®¸nh gi¸ vµ d¹y nh RL.C.20 chØ kh¸c lµ tr×nh bµy ba mãn ®å ch¬I quen
thuéc.
Còng nh ë RL.C.20 chóng t«I ®Ò nghÞ b¹n lËp l¹i ba× tËp nµy b»ng c¸ch
dïng mét bé ®å vËt kh¸c khi bÐ ®· th«ng th¹o bé ®å vËt ®Çu tiªn.
Kü n¨ng nµy sÏ ®îc më réng trùc tiÕp ë RL.C.32.
Khi nµo con b¹n hoµn tÊt chuçi nµybÐ sÏ chØ häc 16 bé phËn c¬ thÓ phÇn liÖ
kª ë quyÓn 8 sÏ gióp b¹n biÕt trÎ thêng th«ng th¹o bao nhiªu bé phËn ë mçi
møc ®é ph¸t triÓn,tuy nhiªn vÉn kh«ng nªn xem ®©y lµ nghuyªn t¾c ph¶I
theo.ph¬ng ph¸p dÔ nhÊt vµ tù nhiªn nhÊt d¹y c¸c bé phËn c¬ thÓ lµ d¹y
chóng mét c¸ch tù nhiªn tõng Ýt mét ,chØ khi bÐ ®· râ bé phËn nµy míi giíi
thiÖu bé phËn míi.
Dïng nh÷ng ho¹t ®éng thêng ngµy ®Ó d¹y c¸c bé phËn c¬ thÓ.sÏ ch¼ng cã
ý nghÜa g× c¶ nÕu ®Ó bÐ ngåi lªn ghÕ vµ b¶o chØ vµo c»m bÐ liªn tiÕp 5
lÇn! D¹y vµo giê t¾m giê thay ®å, giê ch¬i.Dõng l¹i khi ®i qua tÊm kiÕng
®Ó cïng con b¹n t×m c¸c bé phËn c¬ thÓ.B¹n còng dïng bóp bª, gÊu b«ng,
h×nh ¶nh ®Ó d¹y. Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh ®Ó d¹y kü n¨ng nµy nh sau:
BiÕt c¸c môc tiªu cña b¹n nhê ®ã c¸c bé phËn liªn quan cã ®îc nh÷ng vÞ trÝ
thÝch ®¸ng
Kh«ng ph¶I lóc nµo còng chØ cho con b¹n xem,h·y ®Ó bÐ chØ cho b¹n xem.
B¹n cã thÓ d¹y c¸c bé phËn c¬ thÓ theo thø tù nµo xem ra tèt nhÊt víi b¹n
.tãc,miÖng,vµ bµn tay thuéc nh÷ng bé phËn dÔ häc nhÊt,nh÷ng bé phËn ®Ó
häc sau nh c¸nh tay,ch©n vµ lng.Cßn kho¶ng gi÷a th× d¹y mòi, ngãn tay,
m¾t, tai, ngãn ch©n, c»m, r¨ng, lìi, bông, vµ ®Çu gèi.H·y ®Ó con b¹n thÝch
thó chØ vµo c¸c bé phËn cña chÝnh bÐ hoÆc cña ngêi kh¸c.
21
C¸ch ®¸nh gi¸
-Ph¬ng ph¸p : Chän bé phËn c¬ thÓ con b¹n thÝch nhÊt,nãi:’…cña con
®©u’thö ba lÇn.TiÕp theo b¹n cã thÓ thö nh÷ng bé phËn kh¸c,mçi bé phËn
thö ba lÇn.
®¸nh dÊu + nÕu con b¹n chØ vµo mét bé phËn b¹n gäi tªn ®îc hai trong ba
lÇn thö.
Lu ý r»ng khi con b¹n biÕt ®îc 4 bé phËn ,kÓ c¶ bé phËn ®Çu tiªn th× bÐ
còng ®¹t ®Ióm céng cho c¶ RL.C.31; khi biÕt ®îc b¶y th× ®¹t yªu cÇu cho
RL.C.36.vµ cø nh vËy.
CHäN MéT VËT KHI §¦îc gäi T£N TRONG BèN RL.C.32.
B©y giê b¹n ph¶I gäi tªn trong sè bèn vËt kh¸c
®¸nh gi¸ nh RL.C.20.Sö dông ®óng 4 ®å vËt vµ mçi vËt thö 3 lÇn.§Ó ®¹t
®Ióm céng con b¹n ph¶I chän mét trong bèn vËt ®îc hai trong ba lÇn thö.
D¹y nh RL.C.20 chØ kh¸c lµ dïng bèn vËt hoÆc ®å ch¬I quen thuéc,.
Khi con b¹n th«ng th¹o bé ®å vËt ®Çu tiªn,b¹n thay ®æi c¸c ®å vËt ®Ó kÕt
hîp tÊt c¶ nh÷ng vËt bÐ biÕt theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau.
B©y giê con b¹n cã thÓ tiÕp tôc c¸c lo¹i ho¹t ®éng kh¸c,nhng thØnh tho¶ng
vÉn ph¶I cho bÐ thùc hµnh chän ®å vËt ®Ó bÐ kh«ng quªn ®å vËt ®· häc.
Nh÷ng vËt ë ®©y lµ nh÷ng thø quen thuéc con b¹n vÉn thêng gÆp hµng
ngµy,®ã lµ quÇn ¸o cña bÐ.
§©y chØ lµ mét vÝ dô cña mét ph¬ng ph¸p dïng nh÷ng vËt quen thuéc víi
con b¹n ®Ó më réng c¸c kü n¨ng lùa chän gi÷a c¸c kh¶ n¨ng.Cã thÓ sö dông
hai lo¹i ®å vËt t¬ng tù vµo giê ¨n,giê t¾m...ë bÊt kú hoµn c¶nh nµo mµ bÐ
thêng gÆp lo¹i ®å vËt ®ã hµng ngµy.ViÖc bݪt tªn c¸c lo¹i ®å vËt nµy sÏ gióp
bÐ tham gia linh ho¹t h¬n vµo nh÷ng ho¹t ®éng thêng ngµy,vµ gióp bÐ nãi
chuyÖn vÒ nh÷ng viÖc mµ bÐ chia sÎ cïng mäi ngêi.
CHäN MéT TRANH KHI §¦îc gäi T£N ,CHäN TRONG HAI RL.C.34.
ViÖc chän c¸c tranh trong sè c¸c lùa chän kh¸c nhau so víi trÎ h¬I cã tÝnh thö
th¸ch h¬n lµ chän ®å vËt .§Ó b¾t ®Çu.Kh«ng ch¾c lµ bÐ quen víi bÊt kú
tranh riªng lÎ nµo,theo c¸ch bÐ ®· quen thuéc víi nh÷ng vËt ®îc dïng tríc
®©y trong chuçi nµy.BÐ kh«ng thÓ cÇm c¸c tranh nh cÇm c¸c vËt kh¸c,v×
chóng kh«ng ph¶I lµ thùc thÓ trong thÕ giíi cña bÐ.
BÐ ph¶I bݪt nhËn ra vµ chän lùa gi÷a c¸c tranh kh«ng chØ v× n©ng cao
kh¶ n¨ng ph©n biÖt b»ng m¾t mµ cßn ®Ó bæ xung thªm nhiÒu trß ch¬I cho
bÐ vµ gióp bÐ c¶m nhËn thÕ gi¬I xung quanh.
B¹n cÇn ph¶I suy nghÜ vÒ nh÷ng dông cô cÇn dïng tríc khi ®¸nh gi¸ vµ d¹y
chän lùa tranh cã mét sè nghuyªn t¾c :
Chän tranh cña nh÷ng vËt quen thuéc víi con b¹n ®Ó gióp bÐ nh×n thÊy sù
liªn hÖ gi÷a tranh víi vËt (xem lu ý FM.I.77)
Chän nh÷ng tranh lín (Ýt nhÊt vu«ng 10 cm )vµ dÔ cho bÐ cÇm.Tèt nhÊt lµ
gi¸n chóng lªn giÊy cøng vµ bäc plastic trong suèt cho bÐ khái ph¸.
Chän nh÷ng tranh kh¸ thùc tÕ.Cã thÓ dïng h×nh chôp,nhng mµu s¾c minh
ho¹ ph¶I râ rµng,trung thùc.
Lu«n nhí lµ ph¶i thay ®æi dông cô .MÆc dï cã thÓ b¹n chØ cÇn vµI c¸I mét
lóc nµo ®ã,nhng vÉn nªn cã mét l« 10 c¸I hoÆc h¬n.
B¹n cã thÓ tù vÏ tranh,hoÆc c¾t ra tõ t¹p chÝ vµ gi¸n lªn giÊy cøng,B¹n cã
thÊy nguån cung cÊp tranh rÊt tèt ë lo¹i s¸ch tranh con bä rïa-®ît xuÊt b¶n
704. Nh÷ng s¸ch nµy kh«ng ®¾t vµ cã nhiÒu ë c¬ quan th«ng tÊn vµ cña
hµng s¸ch.QuyÓn ®Çu tiªn cã rÊt nhiÒu tranh gióp b¹n b¾t ®Çu c¸c gi¸o viªn
ë maquØi thêng c¾t ra gi¸n vµo b×a cøng råi bäc plastic l¹i.Cßn nh÷ng b¶n
sao kh¸c th× ®Ó nghuyªn dïng ®Ó xem,chØ vµ nãi chuyÖn .
®Ó ®¸nh gi¸ vµ d¹y ë c¸c giai ®o¹n ®Çu tiªn,chän tranh cña hai vËt rÊt quen
thuéc víi con b¹n –Cã thÓ lµ tranh vËt ®· sö dông lÇn ®Çu trong chuçi nµy.
C¸ch d¹y
C¸c bíc d¹y gièng y nh d¹y chän lùa vËt RL.C.20.
23
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
Xem s¸ch vµ tranh lu«n lµ ®iÒu cÇn thiÕt, cµng ®Æc biÖt quan träng khi b¹n
dïng kü n¨ng nµy.cÇn t×m nh÷ng s¸ch cã tranh lín râ rµng mçi trang cã mét
hoÆc hai tranh.Cã thÓ dïng nh÷ng s¸ch cã hai tranh ë phÇn ®Çu ®Ó thùc
hµnh lùa chän
Ghi nhí vµ më réng
Còng nh víi c¸c bµI tËp lùa chän vËt,cÇn thiÕt ph¶I dïng bé tranh thø hai ®Ó
lÆp l¹i c¸c bíc mét khi bÐ ®· th«ng th¹o bé tranh ®Çu tiªn.
Kü n¨ng nµy ®îc më réng trùc tiÕp ë RL.C.35. lµ kü n¨ng yªu cÇu trÎ chän
gi÷a bèn h×nh .B¹n cã thÓ cho bÐ lùa chän ba h×nh ®Ó lµm bíc trung gian.
CHäN MéT TRANH KHI §¦îc gäi T£N ,CHäN TRONG BèN RL.C.35.
Còng nh khi lµm viÖc víi c¸c ®å vËt,b©y giê b¹n cã thÓ gióp con b¹n chän lùa
gi÷a c¸c tranh khi cã nhiÒu tranh cho bÐ chän.
®¸nh gi¸ vµ d¹y nh RL.C.34 dïng bèn tranh
khi bÐ ®· biÕt râ bé tranh ®Çu tiªn,nh¾c l¹i bµI tËp víi mét bé tranh kh¸c.
§Ó ®a d¹ng t×m nh÷ng s¸ch cã ba hoÆc bèn tranh ë phÇn më ®Çu vµ yªu
cÇu bÐ chØ tranh mµ b¹n gäi tªn.HoÆc b¹n cã thÓ gi¸n bèn tranh lªn mét tÊm
b×a cøng,lµm nh vËy lµ ®Ó chuÈn bÞ cho kü n¨ng RL.C.45. lµ kü n¨ng xem
nhiÒu tranh trªn mét tÊm b¶ng.
Sö dông bÊt kú b¶y bé phËn c¬ thÓ nµo kÓ c¶ bèn bé phËn ®· häc tr íc ®©y
trong chuçi nµy ®¸nh gi¸ vµ d¹y nh RL.C.25.
Sö dông bÊt kú mêi bé phËn c¬ thÓ nµo, kÓ c¶ b¶y bé phËn ®· häc ®¸nh gi¸
vµ d¹y nh RL.C.25.
CHØ VµO CHÝNH M×NH KHI §¦îc hái :’ë §¢U ?’ RL.C.44.
Tõ thêi kú s¬ sinh, bÐ ®· biÕt ph¶n øng khi nghe gäi tªn m×nh.Tuy nhiªn kh¶
n¨ng chØ vµo chÝnh m×nh khi ®îc hái ë ®©u’ l¹i ®Õn chËm h¬n nhiÒu.ë
c¸c giai ®o¹n ®Çu,viÖc gäi tªn cã chøc n¨ng nh mét tÝn hiÖu ph¸t ®Õn bÐ
nh mét sù thu hót sù chó ý cña bÐ-tÝn hiÖu vÒ viÖc ®ang s¶y ra cã liªn quan
®Õn trÎ.kü n¨ng ë ®©y h¬I kh¸c víi viÖc xem b¶n th©n nh mét thùc thÓ
riªng biÖt ®îc x¸c ®Þnh b»ng tªn gäi .C¸c nhµ t©m lý cho chóng t«I biÕt
nh÷ng trÎ cßn rÊt nhá kh«ng thÊy râ sù kh¸c biÖt râ rÖt gi÷a ‘b¶n th©n ‘ víi
‘ngêi kh¸c’ nh ngêi lín chóng ta.
Tuy nhiªn ,nÕu b¹n vÉn chó träng viÖc gäi tªn bÐ vµ tªn nh÷ng thø kh¸c th×
con b¹n sÏ ®¹t ®îc nh÷ng kü n¨ng nµy vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Çu ®êi.Kü
n¨ng ë RL.B.19. cã m« t¶ trß ch¬I gióp bÐ häc chó ý ®Õn tªn gäi vµ t×m ra
nh÷ng ngêi ®îc gäi tªn.
C¸ch d¹y
B¹n cã thÓ hái c©u nµy bÊt cø lóc nµo,bÊt cø ë ®©u.Kh«ng cÇn ph¶I dµnh
riªng thêi gian ®Ó d¹y.
NÕu con b¹n kh«ng ph¶n øng,cÇm tay bÐ vµ gióp bÐ chØ vµo chÝnh
m×nh-‘§©y lµ kylie’
NÕu con b¹n cã tham gia mét nhãm trÎ,cã lÏ mçi buæi cã thÓ cho c¸c bÐ b¾t
®Çu b»ng trß ch¬I nhËn biÕt tªn,ch¼ng h¹n nh:
§©u råi,kylie bÐ nhá ®¸ng yªu ®©u ?
ai biÕt b¹n Êy ë ®©u nµo?’
Thö ch¬I trß nµy tríc g¬ng soi , víi hai hoÆc nhiÒu g¬ng mÆt chôm l¹i.B¹n
xem trong phßng bÐ cã tÊm g¬ng nµo võa víi bÐ kh«ng ?
Con b¹n cã nhËn ra m×nh trong h×nh chôp kh«ng ?
ViÕt tªn con b¹n lªn s¶n phÈm bÐ lµm ra vµ nh÷ng vËt së h÷u cña bÐ :’§©y
lµ h×nh vÏ cña kylie.Nã lµ cña con .Con ®· vÏ bøc tranh ®¸ng yªu nµy!’
CHäN MéT TRANH KHI §¦îc gäi T£N CHäN TRONG CHÝN RL.C.45
§©y lµ phÇn më réng cña c¸c kü n¨ng chän tranh ®Çu tiªn.
kü n¨ng nµy d¹y trÎ nh×n lít kh¾p s¸ch,c©n nh¾c vµ tËp trung ®Õn khi bÐ
t×m th©y bøc tranh cÇn t×m.Kü n¨ng nµy gióp bÐ thëng thøc c¸c s¸ch h×nh
khã h¬n,vµ bÐ sÏ dïng nã ®Ó ®äc sau nµy
VÊn ®Ò t×m dông cô ®Ó d¹y cã thÓ gi¶I quyÕt dÔ dµng nÕu b¹n cã mét
tÊm b×a l«t« gåm chÝn miÕng tranh cã c¸c vËt quen thuéc(xem
FM.I.106).HoÆc b¹n cã thÓ chia mét tÊm b×a vu«ng (kho¶ng 20 cm2)thµnh
chÝn h×nh vu«ng nhá råi vÏ h×nh hoÆc d¸n tranh lªn mçi phÇn.B¹n còng cã
thÓ t×m mét trang s¸ch h×nh cã nhiÒu vËt kh¸c nhau-cã thÓ dïng trong
®¸nh gi¸ ban ®Çu ®Ó xem con b¹n cã cÇn nh÷ng dông cô cÇn nhiÒu chuÈn
bÞ h¬n kh«ng.
C¸ch d¹y
NÕu con b¹n ®· th«ng th¹o RL.C.35(chän trong bèn tranh)nhng kh«ng thÓ
chän trong 9,h·y d¹y b»ng c¸ch gia t¨ng dÇn c¸c lùa chän. Môc tiªu ®Çu tiªn
cña b¹n cã thÓ lµ’chän tranh chän trong n¨m’;tiÕp theo sÏ lµ :’chän tranh
,chän trong s¸u’’chän tranh chän trong b¶y’..Tuú theo sô ®¸nh gi¸ cña b¹n
mµ ®a ra thªm bao nhiªu bíc trung gian cÇn dïng cho con b¹n.
B¹n ph¶i lÊy dông cô ®Ó thùc hiÖn c¸c bíc trung gian .Ch¾c ch¾n con b¹n
sÏ thÝch bøc tranh b¹n vÏ, mÆc dï b¹n thÊy lµ nã cha hoµn chØnh.NÕu kh«ng
25
thÝch vÏ,b¹n cã thÓ t×m c¸c lo¹i d¸n nh·n vµ tranh ®å dïng thÝch hîp víi bÐ ë
c¸c cöa hµng lu niÖm vµ hµng b¸o.
CHØ HAI VËT KHI §¦îc m« T¶ C¤NG DôNG,CHäN TRONG BèN RL.C.46
B©y giê con b¹n ®· s½n sµng chän c¸c vËt khi b¹n m« t¶ chóng kh«ng ph¶I
theo tªn gäi mµ m« t¶ chóng theo c«ng dông. Bµi tËp nµy gióp con b¹n hiÓu
®îc mèi liªn hÖ gi÷a c¸c vËt vµ c¸c tõ chØ hµnh ®éng. Nã còng d¹y bÐ ph¶n
øng víi mét lo¹i chØ dÉn kh¸c nhËn biÕt mét tõ quan träng nhÊt trong mét
c©u dµI vµ phøc t¹p.
ë maqØuie chóng t«I thÊy r»ng ®èi víi nhiÒu trÎ ®©y lµ mét ho¹t ®éng a
thÝch,v× nã bao gåm nhiÒu thø thó vÞ ®Ó nghe vµ lµm.
®Ó gióp b¹n thÊy ®îc c¸c bíc nhá cña tiÕn tr×nh, chóng t«i chia bµi tËp nµy
thanh ba phÇn trong b¶ng liÖt kª ë quyÓn 8. BÐ sÏ ®¹t ®îc ®iÓm + nÕu bÐ
chän ®îc hai trong bèn vËt ®îc ®a ra råi thªm mét ®iÓm céng n÷a khi bÐ
chän ®óng bèn trong s¸u vËt .Råi thªm mét ®iÓm n÷a khi chän tÊt c¶ s¸u
vËt. Ba ®Ò môc tõ RL.C.46.47,48 cÇn ®îc coi lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc .
B¹n cã thÓ dïng bÊt kú vËt nµo cã thÓ ®îc m« t¶ theo c¸ch nã lµm viÖc hay
môc ®Ých sö dông.
Sau ®©y lµ mét sè gîi ý vµ c©u hái cho mçi vËta:
Muçng-‘Chóng ta ¨n b»ng c¸i nµo?’
Ly-‘Chóng ta uèng b»ng c¸i nµo?’
Banh-“Chóng ta nÐm c¸i nµo’
S¸ch –‘CHóng ta ®äc c¸I nµo?’
Dao-‘Chóng ta c¾t b»ng c¸i nµo?’
Ví (hoÆc giµy)-‘Chóng ta mang c¸i nµo ë ch©n?’
Cä vÏ –‘Chóng ta s¬n b»ng c¸i g×’
Bµn ch¶i r¨ng-‘Chóng ta ch¶i r¨ng b»ng c¸i g×’
Nãn -‘Chóng ta ®éi c¸i g× trªn ®Çu?’
Cßi -‘Chóng ta thæi c¸i nµo?’
Chän bÊt kú vËt quen thuéc víi con b¹n, hoÆc vËt g× b¹n thÊy con b¹n cÇn
biÕt.Cã thÓ dïng tranh ®Ó ®¸nh gi¸, nhng khi d¹y tèt nhÊt lµ dïng vËt thËt
hoÆc vËt thu nhá ë d¹ng ®å ch¬i.
C¸ch d¹y
Lµm mÉu vµ nãi chuyÖn vÒ c«ng dông tõng mãn khi b¾t ®Çu mçi buæi d¹y
vµ vµo mäi dÞp cã thÓ trong ngµy.H·y ®Ó con b¹n cã c¬ héi sö dông tõng
mãn.
Sö dông nh÷ng kü thuËt t¬ng tô nh kü thuËt gióp con b¹n chän ®óng vËt
nh b¹n ®· dïng trong suèt chuçi nµy (liªn hÖ RL.C.20).
§«i khi chóng ta cÇn gi¶m bít kh¸i niÖm lùa chän råi t¨ng dÇn lªn b¾t ®Çu
b»ng lùa chän gi÷a hai vËt.
CHØ BèN VËT KHI §¦îc m« T¶ C¤NG DôNG CHäN TRONG BèN RL.C.47
CHØ S¸U VËT KHI §¦îc m« T¶ C¤NG DôNG CHäN TRONG S¸U RL.C/48
Hai ®Ò môc nµy më réng cho RL.C.46 lµ ®Ò môc yªu cÇu trÎ chän hai trong
bèn vËt khi ®îc m« t¶ chøc n¨ng
Dïng s¸u vËt ,®¸nh gi¸ nh RL.C.46 cho ®Ióm céng nh sau ®©y:
NÕu con b¹n chän ®îc bèn hoÆc n¨m trong s¸u vËt ,bÐ ®¹t ®IÓm céng cho
RL.C.47
NÕu con b¹n chän ®îc hÕt s¸u vËt bÐ ®¹t ®iÓm céng cho RL.C47 vµ 48
§¦îc xeM N¡M MãN ¡N KH¸C NHAU CHäN BA KHI §¦îc gäI T£N RL.C.49
27
§¦¬c xem N¡M CON VËT KH¸C NHAU CHäN BA KHI §¦îc gäI T£N RL.C.50
§¦îc XEM N¡M MãN §å KH¸C NHAU CHäN BA KHI §¦îc gäi T£N RL.C.51
Ba ®Ò môc nµy tuy ®îc ®¸nh gi¸ vµ d¹y riªng rÏ nhng l¹i cã nhiÒu ®IÓm
chung, do ®ã chóng t«I sÏ nãi chung vÒ chóng.
Khi trÎ häc nãi ,chóng cã xu híng kh¸I qu¸t ho¸ cô thÓ thµnh c¸I chung.V×
thÕ chóng ta thêng thÊy trÎ con coi tÊt c¶ thó bèn ch©n lµ chã con ,mäi thø
tr¸I c©y lµ t¸o vµ…Nhng ë møc ®é ph¸t triÓn nµy,mét ®øa trÎ cÇn ph¶I biÕt
ph©n biÖt gi÷a nh÷ng vËt gièng nhng kh¸c nhau.
Dông cô cã thÓ gåm nh÷ng vËt thËt (khi phï hîp )§å ch¬I hoÆc tranh cña
nh÷ng ®å ch¬I thËt
§èi víi c¸c mãn ¨n :Chän n¨m mãn quen thuéc víi con b¹n.Tr¸nh dïng nh÷ng
mãn mµ con b¹n thÊy b¹n thêng dïng ®Ó thëng cho bÐ,ch¼ng h¹n nh kÑo
hoÆc kem,v× thÕ bÐ cã thÓ kh«ng liªn hÖ nh÷ng mãn nµy víi c¸c mãn th«ng
thêng
§èi víi ®éng vËt : Chän n¨m con thó cã bèn ch©n ,nh ngùa,bß,heo ,chã
,mÌo..
§èi víi ®å ®¹c : Chän n¨m mãn quen thuéc,nh giêng ,ghÕ ,bµn ,tñ ly,
chÐn…
C¸ch d¹y
Gièng nh c¸c kü n¨ng chän vËt tríc (b¾t ®Çu tõ RL.C.20)
Cã nh÷ng trÎ kh«ng cÇn nh÷ng buæi d¹y riªng biÖt vÉn häc ®îc kü n¨ng
nµy,nÕu nh b¹n nç lùc d¹y bÐ mçi khi cã dÞp
28
nh÷ng thø ®Æc thï kh¸c liªn quan ®Õn m«i trêng hoÆc nghÒ nghiÖp cña
b¹n .
Chóng ta sÏ nãi l¹i nh÷ng kü n¨ng nµy tõ RL.C.71 ®Õn 74.
C¸ch d¹y
V× kü n¨ng nµy hoµn toµn míi nªn thêng ®ßi hái d¹y thêng xuyªn.
B¾t ®Çu b»ng c¸ch gióp ®ì nhiÒu,råi gi¶m dÇn
CÇn nhí r»ng lµ kü n¨ng tËp trung chó ý lµ rÊt cÇn thiÕt cho kü n¨ng nµy.
®Ó b¾t ®Çu ,b¹n nãi lêi chØ dÉn råi cÇm tay con b¹n híng dÉn bÐ nhÆt lªn
c¶ hai vËt.Nãi ‘Nh×n nµy, con cã con chã vµ qu¶ banh’.ThØnh tho¶ng l¹i thùc
hiÖn ®éng t¸c ®a cho.nãi:’MÑ sÏ ®a con muçng vµ ly.Con cã muçng vµ ly’
sau khi ®· nh¾c l¹i c¸c bíc nµy vµI lÇn, b¹n thö mét lÇn n÷a kh«ng cÇm tay
bÐ.NÕu chØ mét vËt ®îc gäi tªn, nãi :’con chã vµ con..’cho bÐ c¬ héi nhí l¹i
c¸i thø hai.NÕu bÐ kh«ng nhí lËp l¹i nguyªn chØ dÉn:’§a cho mÑ con chã vµ
qu¶ banh’.
NÕu bÐ ®a b¹n hai vËt, nhng kh«ng ph¶i nh÷ng thø mµ b¹n gäi tªn. §Æt
chóng vµo chè cò kh«ng dÉn gi¶i g× hÕt vµ nãi:’Nghe kü nhÐ !§a cho mÑ con
chã vµ qu¶ banh ‘
Khi con b¹n thêng xuyªn thµnh c«ng víi sù gióp ®ì nh trªn,h·y nh¾c bÐ mét
c¸I nh¾c chung chung-‘Con lµm xong cha?’hoÆc ‘MÑ ®· b¶o con lµm g×’nÕu
bÐ quªn ®Ó hÕt c¸c vËt xuèng lÇn n÷a råi lËp l¹i chØ dÉn ban ®Çu.
®Ó cho bµi tËp ®a d¹ng h¬n b¹n cã thÓ ®Æt mét c¸i t« hoÆc mét c¸i x« lªn
bµn vµ nãi :’§Ó con chã vµ qu¶ banh vµo ‘.B¹n cã thÓ tù nghÜ ra nh÷ng c¸ch
kh¸c.
b¹n cã thÓ mçi ngµy dïng mét bé ®å vËt kh¸c nhau-bÊt kú vËt nµo quen
thô«c víi bÐ ®Òu dïng ®îc,.
TiÕp tôc d¹y ®Õn khi con b¹n lµm ®îc theo chØ dÉn Ýt nhÊt ®îc bèn lÇn
trong n¨m lÇn thö trong hai ngµy liªn tiÕp.
Xem RL.C.53
29
§¸P øng víi ‘§EM CHO MÑ …..Vµ…’,Tõ BÊT Cø N¥I NµO TRONG PHßNG
RL.C.53
CÇn ph¶i thùc hiÖn hÇu hÕt c¸c tÝnh n¨ng trong ch¬ng tr×nh nµy trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nhng kü n¨ng nµy rÊt quan träng do ®ã chóng t«i
®Ò cËp ®Õn nã riªng.
C«ng viÖc cã s¾p ®Æt cña b¹n cïng víi c¸c bé gåm bèn ®å vËt tríc ®©y lµ
sù chuÈn bÞ ®Ó luyÖn tËp kü n¨ng lµm theo c¸c chØ dÉn quanh quÈn trong
nhµ.
NÕu con b¹n ®· biÕt ®i vµ ®¹t ®Õn møc ®é nµy trong chuçi nµy,cã thÓ bÐ
®· biÕt ®em mét vËt g× ®ã khi b¹n gäi tªn nã råi-‘T×m gÊu b«ng cña con
®i’hoÆc :’LÊy giïm mÑ chiÕc giµy ®i côc cng ‘.B©y giê bÐ cã thÓ häc theo
mét chØ dÉn gåm hai phÇn, nh ‘Chóng ta cÇn nãn vµ giµy cña con’hoÆc ‘Con
lÊy cho mÑ c¸i b¸nh bÝch qui vµ Ýt ph« mai ®îc kh«ng ‘
Lu ý r»ng chØ dÉn’§em cho mÑ ‘lµ chØ dÉn c¬ b¶n, cßn cã nh÷ng c¸ch nãi
kh¸c còng ®îc dïng.§iÒu quan träng lµ b¹n yªu cÇu bÐ lµm cïng mét viÖc víi
c¶ hai vËt .
NÕu con b¹n cha biÕt ®i, b¹n cã thÓ më réng kü n¨ng mµ bÐ ®¹t ®îc ë
RL.C.52 b»ng c¸ch cho bÐ nhiÒu chän lùa vËt h¬n vµ/hoÆc ®Æt bÐ ë n¬i
mµ bÐ cã thÓ trao b¹n vËt theo yªu cÇu
C¸ch d¹y
B¾t ®Çu b»ng c¸ch gäi tªn tõng cÆp ®å vËt thêng ®i kÌm víi nhau, ch¼ng
h¹n nh giµy vµ ví, ®Üa vµ muçng, x« vµ thuæng.
Tho¹t ®Çu cã thÓ b¹n ph¶i ®i cïng bÐ ®Ó gióp bÐ t×m ®îc c¶ hai vËt. Nhê
mét ngêi nµo kh¸c ë trong phßng ®Ó chØ dÉn,cßn b¹n th× gióp con b¹n t×m
vËt vµ ®a cho ngêi chØ dÉn.
Khi con b¹n tá ra Ýt lÖ thuéc h¬n vµo sù cã mÆt cña b¹n,h·y ngåi trë l¹i vµ
®Ó bÐ tù ®I t×m ,khi cÇn thiÕt cã thÓ nh¾c nhë bÐ nh ®· lµm ë RL.C.52
Cã thÓ con b¹n thÝch ch¬I trß mua vµ b¸n.§a bÐ mét c¸I giá vµ danh s¸ch
cÇn mua trªn ®ã b¹n vÏ ®¬n gi¶n hai vËt bÐ cÇn ph¶I mua .Khi bÐ ®· thµnh
th¹o kü n¨ng nµy ,bÐ cã thÓ ®I chî mµ kh«ng cÇn danh s¸ch ,vµ /hoÆc cÇm
theo mét danh s¸ch dµI h¬n.
CHäN MéT B¹N TRAI Vµ MéT B¹N G¸I, KHI §¦îc xem tranh cña c¶ hai RL.C.69
Vµo giai ®o¹n nµy ,trÎ häc ph©n biÖt gi÷a con trai vµ con g¸I mµ kh«ng chØ
dùa vµo c¸c kh¸I niÖm dËp khu«n vÒ kiÓu tãc hoÆc quÇn ¸o.Cã thÓ vµo lóc
nµo ®ã b¹n ®· nãi víi con b¹n vÒ con trai vµ con g¸i v× ®©y lµ mét trong
nhiÒu vÊn ®Ò mµ cha mÑ thêng d¹y con ciI mét c¸ch tù nhiªn.
NÕu con b¹n kh«ng ®¹t ®IÓm céng khi ®¸nh gi¸ b¹n cã thÓ gióp thªm b»ng
c¸ch lµm theo nh÷ng bíc t¬ng tù ®· dïng ®Ó chän tranh ë RL.C.34
CÇn sö dông nhiÒu mÉu ®a d¹ng ,vµ nh÷ng mÉu ®ã kh«ng chØ kh«ng chØ
giíi thiÖu b¹n g¸i víi nh÷ng chi tiÕt nh bÝm tãc, duy b¨ng, ¸o ®Çm..
C¸c ca ta lo ë nhiÒu cöa hµng hay phÇn qu¶ng c¸o ë c¸c t¹p chÝ cã thÓ lµ
nguån tèt ®Ó khai th¸c tranh ¶nh, mÆc dï nh÷ng tranh ¶nh nµy thêng cã xu
híng ®i theo c¸c chi tiÕt ®Æc trng dËp khu«n.
CHäN MéT NAM Vµ MéT N÷ KHI §¦îc Xem tranh cña c¶ hai RL.C.70
Bèn ®Ò môc cña chuçi nµy tiÕp tôc ®Ò cËp kh¸I niÖm vÒ lo¹i hoÆc nhãm
c¸c vËt cã liªn hÖ víi nhau , b¾t ®Çu tõ RL.C.49 ®Õn 51
ë c¸c ho¹t ®éng tríc b¹n yªu cÇu trÎ ph©n biÖt gi÷a c¸c vËt cña mét lo¹i khi
b¹n gäi tªn riªng cña chóng. B©y giê bÐ ®îc nghe b¹n gäi tªn cña chÝnh lo¹i
®ã ,vµ bÐ cÇn ph¶I chän nh÷ng thø thuéc chÝnh lo¹i ®ã.
Nh÷ng lo¹i thêng dïng cho lo¹i nµy lµ thøc ¨n,®éng vËt ¸o quÇn vµ ®å
®¹c.B¹n cã thÓ bæ xung lo¹i kh¸c,tuú theo vËt con b¹n quan t©m vµ quen
thuéc.
31
VÒ dông cô cã thÓ gåm nh÷ng vËt (ch¼ng h¹n nh÷ng ®å ch¬i thù tÕ )
hoÆc tranh gi¸n hoÆc vÏ trªn mét tÊm b×a lín. Chän bèn lo¹i vµ t×m bèn vÝ
dô cho mçi lo¹i-vÝ dô bèn con vËt bèn mãn ®å ch¬I kh¸c nhau, bèn mãn ®å
mÆc kh¸c nhau,cña bóp bª vµ bèn thø ®å ®¹c dïng trong nhµ bóp bª . NÕu
lµm theo sù ®¸nh gi¸ b¹n thÊy cÇn d¹y cho kü n¨ng nµy,h·y t×m nh÷ng vËt t-
¬ng tù cho mçi lo¹i ®Ó lµm phong phó c¸c dông cô cña b¹n .B¹n cã thÓ ®¸nh
gi¸ cïng lóc bèn ®Ò môc nµy (RL.C.71,72,73,74)
C¸ch d¹y
NÕu con b¹n ®¹t ®Ióm céng cho Ýt nhÊt hai lo¹i,b¹n cã thÓ b¾t ®Çu ngay víi
bèn lo¹i.nÕu bÐ kh«ng ®¹t g× c¶ hoÆc chØ chän ®îc c¸c vËt thuéc duy nhÊt
mét lo¹i,b¹n b¾t ®Çu víi hai lo¹i vµ b¾t ®Çu t¨ng dÇn lªn bèn.
B¾t ®Çu b»ng c¸ch yªu cÇu con b¹n nhãm c¸c vËt thuéc c¸c lo¹i kh¸c
nhau.§Æt mÊy c¸I ®Üa lín lªn bµn ®Ó trªn mçi ®Üa ®ùng mét vËt cña mçi
lo¹i.Chän mét mãn ®Ó nhãm vµ nãi :’§©y lµ ¸o quÇn.Con h·y ®Ó ¸o qu©n
chung víi ¸o quÇn .’
Khi ®· nhãm xong ,vµ tÊt c¶ vËt cïng nhãm ®· ®îc ®Ó lªn cïng mét ®Üa
,yªu cÇu con b¹n chän ®Üa,.Nãi :’CHØ vµo ®Üa ®ùng quÇn ¸o/c¸c con
vËt /®å ®¹c /thøc ¨n’,.
Mét khi con b¹n ®· chän ®îc c¸c lo¹i b¹n gäi tªn sau khi chóng ®· ®îc nhãm
l¹i,b¹n cã thÓ tiÕp tôc bíc kÕ tiÕp .Bµy hÕt c¸c vËt lªn bµn ,vµ chØ ®Ó mét
c¸I ®Üa ë gi÷a .Chän mét lo¹i vµ chØ ®Ó mét vËt thuéc lo¹i ®ã vµo ®Üa.Nãi
‘MÑ ®Ó mét con vËt vµo ®Üa.Con ®Ó thªm mÊy con vËt n÷a ®i.Nh¾c l¹i
nh vËy víi nh÷ng lo¹i kia ,gióp ®ì thªm nÕu cÇn.
Khi con b¹n lµm ®îc kh«ng cÇn gióp ®ì.b¹n th«i kh«ng ®Ó mét vËt lµm vÝ
dô vµo ®Üa.ChØ vµo ®Üa trèng vµ nãi :’§Æt hÕt c¸c con vËt vµo ®Üa’.
Nh¾c l¹i víi nh÷ng lo¹i cßn l¹i.khi con b¹n lµm ®îc ®iÒu nµy th× ®ã lµ mét b-
íc nhá tiÕn ®Õn viÖc chØ tÊt c¶ c¸c vËt thuéc mçi lo¹i, nhu ®· nãi ë phÇn
c¸ch ®¸nh gi¸.
Ch¬ng 4
RL.D: PH¶N øng víi C¸C CHØ DÉN LI£N QUAN §ÕN NH÷NG Tõ CHØ
HµNH §éng
ë chuçi RL.C bÐ häc chän gi÷a c¸c vËt vµ tranh .CHóng ta còng sö dông
vËt trong chuçi nµy,nhng ë ®©y nhÊn m¹nh ®Õn c¸c tõ chØ nhãm hµnh
®éng.C¸c tõ hµnh ®éng bÐ ®· häc qua c¸c ho¹t ®éng nµy sÏ gióp bÐ lµm
theo c¸c chØ dÉn xuÊt hiÖn trong ®êi sèng hµng ngµy cña bÐ.CHóng cßn
gióp bÐ hiÓu ý nghi· cña c¸c cuéc trß chuyÖn gi÷a nh÷ng ngêi kh¸c vµ quan
träng nhÊt lµ t¹o cho bÐ mét nÒn t¶ng ©m thanh ®Ó sö dông c¸c tõ vµ
nhãm tõ ®ã trong lêi nãi cña chÝnh bÐ.
C¸c kü n¨ng trong chuçi nµy b¾t ®Çu khi bÐ ®îc 18 th¸ng.Vµo kho¶ng giai
®o¹n nµy ,bÐ hiÓu ®îc nh÷ng chØ dÉn ®¬n gi¶n nh’nh×n’ ‘lÊy ‘ ‘chØ ‘
hoÆc ®a cho’.NÕu b¹n nghi ngê sù hiÓu biÕt cña bÐ vÒ nh÷ng tõ nµy ,hay
xem chuçi RL.B.
Chuçi nµy giíi thiÖu nh÷ng tõ míi chØ hµnh ®éng ,vµ ®ång thêi d¹y bÐ lµm
theo nh÷ng chØ dÉn cã ®é phøc t¹p t¨ng dÇn.Víi phÇn lín c¸c kü n¨ng ,chóng
t«I sÏ m« t¶ c¸c ho¹t ®éng d¹y trong nh÷ng buæi d¹y riªng biÖt ®îc thùc hiÖn
t¹i bµn .NhiÒu trÎ thÊy r»ng nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu sÏ dÔ häc h¬n khi thùc
hÞªn trong mét khung c¶nh mµ ë ®ã b¹n híng sù quan t©m cña chóng vµo
nh÷ng hµnh ®éng vµ nh÷ng tõ chñ yÕuNhng ph¶I xem nh÷ng ho¹t ®éng cã
s¾p ®Æt nµy chØ lµ ®Ióm khëi ®Çu .ViÖc d¹y vµ häc còng ph¶I tiÕn hµnh
trong mét m«I trêng sao cho c¸c kü n¨ng nµy ®îc sö dông tù nhiªn .B¹n sÏ
t×m mét sè gîi ý cho vÊn ®Ò nµy ë phÇn giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong
nhµ,nhng còng ph¶I tin tëng vµo nh÷ng ý kiÕn cña riªng b¹n.
Khi cã sù tham gia cña c¸c kü n¨ng nµy,b¹n h·y chän ra nh÷ng ®å vËt mµ
con b¹n biÕt râ-cã thÓ chän lµ c¸c ®å vËt ®· häc ë chuçi RL.C.Khi bÐ ph¶I
chän gi÷a c¸c vËt, còng nh thÓ hiÖn hµnh ®éng , b¶o ®¶m r»ng bÐ ®· chän
tõ mét sè lîng x¸c ®Þnh .PhÇn liÖt kª ë quyÓn 8 sÏ gióp b¹n thÊy c¸ch liªn hÖ
gi÷a chuçi RL.C vµ chuçi RL.D.
Díi ®©y chóng t«I liÖt kª c¸c kü n¨ng trong chuçi nµy.
2 ®Õn ba tuæi
38 . thÓ hiÖn 10 tõ chØ hµnh ®éng
39.Lµm theo c¸c chØ dÉn-hai tõ,chän trong hai vËt vµ ba hµnh ®éng.
40.Lµm theo c¸c chØ dÉn –hai tõ ,chän trong ba vËt vµ bèn hµnh ®éng
33
41.Lµm theo c¸c chØ dÉn –hai tõ ,chän trong bèn vËt vµ bèn hµnh ®éng
42.Lµm theo c¸c chØ dÉn –hai tõ , mçi chØ dÉn gåm hai hµnh ®éng vÇ hai
vËt.
3 ®Õn 4 tuæi
65.Lµm theo c¸c chØ dÉn –Mçi chØ dÉn gåm hai hµnh ®éng vµ hai vËt,ë bÊt
kú n¬I nµo trong phßng,
66.Lµm theo c¸c chØ dÉn –Mçi chØ dÉn gåm ba hµnh ®éng vµ ba vËt,ë bÊt
kú n¬I nµo trong phßng.
§îc ®¦A MéT VËT, THùC HIÖN HAI HµNH §éng kh¸c nhau khi ®îc yªu cÇu
RL.D.29.
§iÓm quan träng trong chuçi nµy lµ c¸c tõ chØ hµnh ®éng.Cã thÓ lµm næi
bËt c¸c tõ chØ hµnh ®éng b»ng c¸ch thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng kh¸c nhau víi
cïng mét vËt .Khi b¹n dïng vËt nµy ®Ó ®a chØ dÉn víi con b¹n, sÏ cã mét tõ
kh«ng ®æi (tªn vËt ), cßn tõ kia (chØ hµnh ®éng )th× kh«ng thay ®æi. §Ó
lµm theo c¸c chØ dÉn con b¹n ph¶i l¾ng nghe vµ ph¶n øng víi nh÷ng tõ then
chèt trong côm tõ cña b¹n .
Tríc hÕt h·y nghÜ ®Õn nh÷ng tõ chØ hµnh ®éng trong vui ch¬I vµ c¸c ho¹t
®éng thêng ngµy cña con b¹n. NghÜ ®Õn nh÷ng côm tõ mµ con b¹n cã thÓ
muèn tù m×nh sö dông chóng.Kh«ng qui luËt nµo chØ ra nh÷ng tõ chØ ho¹t
®éng nµy lµ g×..Nhng víi c¸i nh×n thùc tiÔn,chóng ph¶I cã ý nghÜa mµ bÐ
cã thÓ diÔn t¶ ,hoÆc b»ng hµnh ®éngcña bÐ hoÆc b»ng ®å ch¬i.
ë Maquiry, c¸c gi¸o viªn thêng chän bóp bª vµ thó vËt ®å ch¬i ®Ó cho
bµIitËp nµy vµ c¸c bµI tËp tiÕp theo .C¸c ®éng t¸c ®îc d¹y cã thÓ lµ tÊt c¶
c¸c ho¹t ®éng mµ bóp bª vµ thó ®å ch¬I cã thÓlµm-Ýt nhÊt lµ theo t ëng tîng
cña bÐ. C¸c ho¹t ®éng thêng dïng lµ ‘h«n’’nh¶y’’móa’vµ ‘ngåi’.
Ph¬ng ph¸p nµy cã ba ®IÓm lîi.Thø nhÊt cã thÓ d¹y trªn bµn vµ nh÷ng ®å
vËt nhá,hoÆc nh÷ng ®å ch¬I lín h¬n trong nh÷ng trß ch¬I tëng tîng.THø hai
nhiÒu trÎ cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn c¸c hµnh ®éng nh thÕ.Thø ba c¸c tõ hµnh
®éng nµy ph¶n ¸nh c¸c lÜnh vùc quan träng trong ®êi sèng hµng ngµy cña
trÎ-nh÷ng lÜnh vùc mµ sau nµy bÐ sÏ muèn nãi chuyÖn vÒ chóng.
NÕu ph¬ng ph¸p nµy kh«ng cã hiÖu qu¶ víi con cña b¹n (cã thÓ con b¹n
kh«ng thÝch nh÷ng bóp bª vµ gÊu nhåi b«ng) b¹n cã thÓ sö dông bÊt kú tõ
chØ hµnh ®éng nµo thùc hiÖn («t«, khèi l¾p r¸p )nh ‘ thæi ‘ ‘®a cho’ ‘chØ’
vµ ‘®Èy’ .Tuy nhiªn dïng bóp bª rÊt lîi ®Ó gi¶ng d¹y vµ ph¸t triÓn trß ch¬I t-
ëng tîng,do ®ã b¹n nªn dµnh cho bÐ thêi gian tËp lo¹i ®å ch¬I nµy.. 40.Lµm
theo c¸c chØ dÉn –hai tõ ,chän trong ba vËt vµ bèn hµnh ®éng
Víi c¸c bÐ trai ®iÒu nµy còng rÊt thÝch hîp.
Khi b¾t ®Çu chØ chän hai tõ chØ hµnh ®éng.ë maquiry c¸c gi¸o viªn thêng
lùa chän c¸c tõ’h«n’;’nh¶y’ .
Vç’ , vµ ‘«m’.
34
®¸nh dÊu + nÕu con b¹n thùc hiÖn hµnh ®éng nµo ®ã víi bóp bª vµ vËt
kh¸c Ýt nhÊt hai lÇn cho mçi hµnh ®éng.
C¸ch d¹y
Chän nh÷ng hµnh ®éng b¹n nghÜ con b¹n sÏ thÝch.D¹y b»ng c¸ch lµm cïng
víi nh÷ng tõ chØ dÉn:’Xem nµy ,mÑ cho em bóp bª nh¶y ®©y’Nh¶y
nh¶y.Con cho em bóp bª nh¶y ®I’.Gióp ®ì vÒ thÓ chÊt nÕu cÇn,gi¶m dÇn
gióp ®ì cµng sím cµng tèt.
Khi con b¹n b¾t tríc b¹n dÔ dµng,b¹n thö chØ ®a lêi chØ dÉn mµ kh«ng lµm
mÉu, vµ chØ lµm mÉu khi bÐ lµm sai.
§IÒu rÊt cÇn thiÕt lµ con b¹n ph¶I l¾ng nghe vµ chó ý trong suèt nh÷ng
buæi d¹y nµy. Khi ®· ch¾c ch¾n con b¹n ®· hiÓu tõ nµy,b¹n ph¶n øng khi bÐ
lµm sai b»ng c¸ch nãi :’Nghe kü nhÐ: cho em bóp bª nh¶y’.
Víi c¸c tõ hµnh ®éng cßn l¹i, b¹n còng lµm theo tr×nh tù nhù vËy, xen kÏ
chóng theo thø tù ngÉu nhiªn
Thay ®æi c¸c vËt dông dïng ®Ó d¹y ®Ó cho con b¹n kh«ng lÇm lÉn viÖc
nh¶y,h«n hay bÊt cø m«tt hµnh ®éng nµo chØ ¸p dông víi mét ®å ch¬I cô
thÓ.
§¦îc ®¦A MéT VËT ,THùC HIÖN BA HµNH §éng kh¸c NHAU KHI §¦îc y£U CÇU
RL.D.30
bµI tËp nµy lµ më réng trùc tiÕp cña RL.D.29 chØ kh¸c ë ®©y lµ bæ xung
thªm mét hµnh ®éng thø ba vµo hai hµnh ®éng ®· bݪt .
nÕu b¹n muèn ®a vµo c¸c tõ ‘ngåi ‘hoÆc ‘ngñ’,cÇn ph¶I cã mét c¸I ghÕ
hoÆc giêng nhá lÊy trong bé ®å ®¹c cña bóp bª. NÕu b¹n d¹y t¹i bµn nªn ®Ó
c¸c thø nµy bªn tr¸I khi nãi chØ dÉn víi bÐ-nÕu b¹n chØ ®a c¸c vËt dông nµy
víi bÐ khi cÇn thiÕt th× con b¹n sÏ biÕt b¹n muèn bÐ lµm g× mµ kh«ng cÇn
l¾ng nghe chØ dÉn.
®¸nh gi¸ d¹y vµ thùc hµnh nh RL.D.29.
C¸c tõ hµnh ®éng ®· d¹y ë RL.D.30, vµ ë chuçi RL.B lµ nÒn t¶ng gióp bÐ
hiÓu biÕt nhiÒu h¬n n÷a.ë møc ®é ph¸t triÓn hai tuæi,bÐ thêng hiÓu Ýt
nhÊt 10 tõ hµnh ®éng vµ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn b»ng ®éng t¸c cña chÝnh
m×nh hoÆc dïng bóp bª.
C¸ch d¹y
Cã thÓ b¹n sÏ thÊy r»ng kh«ng cÇn thiÕt ph¶I d¹y hÕt 10 tõ chØ hµnh ®éng
trong c¸c buæi d¹y chÝnh thøc .Mét khi con b¹n ®· biÕt ph¶n øng víi vµI tõ,bÐ
cã thÓ hiÓu dÔ dµng c¸c tõ cßn l¹i trong khi vui ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng thêng
ngµy.
cÇn nhí r»ng c¸c ph¬ng ph¸p ®· nãi ë RL.D29,b¹n cã thÓ ¸p dông c¶ ngµy
còng nh trong c¸c buæi d¹y chÝnh thøc.
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
B©y giê c¸c tõ chØ ho¹t ®éng ®îc xem nh ®Æc ®Ióm chñ yÕu trong héi
tho¹i gi÷a b¹n vµ con b¹n ,vµ trong mäi ho¹t ®éng b¹n vµ con b¹n cïng
lµm.NÕu bÐ míi tËp nãi,b¹n còng khuyÕn khÝch bÐ nãi c¸c tõ nµy b»ng c¸ch
dïng c¸c ph¬ng ph¸p nh ®· d¹y ë quyÓn 3 ch¬ng 3.
Ghi nhí vµ më réng
B¾t ®Çu tõ chuçi nµy ph¸t triÓn sang nh÷ng chØ dÉn phøc t¹p h¬n,nhng tÊt
nhiªn lµ nÕu muèn b¹n vÉn cã thÓ d¹y thªm rÊt nhiÒu tõ chØ hµnh ®éng
h¬n-cµng nhiÒu cµng tèt.
LµM THEO C¸C CHØ DÉN _ HAI Tõ , CHäN TRONG HAI VËT Vµ BA HµNH §éng .
ë c¸c bíc tríc ®©y bÐ ®· biÕt ph¶n øng víi mét tõ trong mét nhãm hai tõ .
MÆc dï tõ hµnh ®éng thay ®æi tuú theo tõ chØ dÉn , nhng tªn cña vËt lu«n
gièng nhau- Ýt nhÊt lµ trong bÊt kú mét buæi d¹y nµo .
Tõ giê trë ®I , vËt ®îc gäi tªn còng nh tõ hµnh ®éng ®a d¹ng . BÐ Häc l¾ng
nghe vµ ph¶n øng víi c¶ hai tõ trong cïng mét chØ dÉn .
§¸nh dÊu céng nÕu con b¹n lµm ®ung Ýt nhÊt bèn trong n¨m chØ dÉn,kÓ c¶
Ýt nhÊt mét ®¸p øng ®óng víi mçi tõ trong sè ba hµnh ®éng
C¸ch d¹y
B¶o ®¶m con b¹n ®ang nh×n b¹n ,nãi lêi chØ dÉn chËm vµ râ rµng.
Nõu con b¹n ®Þnh lÊy vËt b¹n kh«ng yªu cÇu,gióp bÐ chó ý trë l¹ivµ noÝ
nghuyªn lêi chØ dÉn lÇn n÷a.NÕu bÐ lµm sai nhiÒu lÇn ,b¹n lµm mÉu vµ
nãi :’Nh×n nµy ,mÑ h«n em bóp bª.Con h«n em bóp bª ®I’;
Lu ý lµ nÕu b¹n chia chØ dÉn thµnh hai phÇn (‘T×m em bóp bª …B©y giê
h«n em bóp bª’)cã nghÜa lµ b¹n chØ lµm viÖc ë møc ®é ë kü n¨ng
RL.D.30.§IÒu nµy quan träng nhÊt lµ ®a ra cïng mét lóc c¶ hai tõ trong mét
nhãm tõ..
LµM THEO C¸C CHØ DÉN-HAI Tõ ,CHäN TRONG BA VËT Vµ BèN HµNH §éng
RL.D40
Ho¹t ®éng nµy lµ tiÕp theo cña RL.D.39nh»m më réng ph¹m vi chän lùa cho
trÎ.
nÕu d¹y nh÷ng hµnh ®éng cã yªu cÇu cã dông cô,nh ngñ,ngåi, b¹n cÇn ®Ó
ghÕ ,giêng hoÆc bÊt cø c¸I g× lªn bµn,nhng ph¶I ®Ó sang mét bªn h¬I c¸ch
xa c¸c bóp bª vµ c¸c con thó ®Ó tr¸nh lµm rèi sù lùa chän vËt cña con b¹n.
C¸ch d¹y
D¹y nh RL.D.41
37
LµM THEO C¸C CHØ DÉN-HAI Tõ ,CHäN TRONG BèN VËT Vµ BèN HµNH §éng
RL.D.41.
Trong kü n¨ng nµy bÐ sö kü n¨ng l¾ng nghe vµ ph¶n øng gièng nh bÐ ®· lµm
tríc ®©y trong chuçi nµy,chØ kh¸c lµ ë ®©y ph¹m vi lùa chän cña bÐ réng
h¬n nhiÒu .
®¸nh gi¸ vµ d¹y gièng nh RL.D.40, cho bÐ chän trong bén vËt vµ dïng bèn
hµnh ®éng.
LµM THEO CHØ DÉN HAI Tõ MçI CHØ DÉN GåM HAI HµNH §éng vµ hai vËt
RL.D.42.
38
ë RL.D.52. bÐ tá ra lµ bÐ cã thÓ lµm theo nh÷ng chØ dÉn gåm hai phÇn.Khi
cho bÐ chän trong bèn vËt, bÐ ®a b¹n hai c¸I khi b¹n yªu cÇu ‘§a mÑ …vµ
….’.
Trong ho¹t ®éng nµy bÐ sÏ häc lµm theo c¸c chØ dÉn cã hai hµnh ®éng
kh¸c nhau .,còng nh hai vËt kh¸c nhau. Tuy nhiªn bÐ chØ lµm ®îc khi bÐ ®·
th«ng th¹o kü n¨ng RL.C.5, do ®ã b¹n ph¶I ®îi ®Õn khi ®ã míi b¾t ®Çu d¹y
ho¹t ®éng nµy.
C¸c chØ dÉn thuéc lo¹i lµm c¸i nµy råi lµm c¸i kia’ lµ mét bíc tiÕn lín tõ c¸c
chØ dÉn ®¬n gi¶n chØ gåm mét bíc. BÐ cÇn häc lµm theo c¸c chØ dÉn nµy
v× chóng s¶y ra thêng xuyªn trong ®êi sèng hµng ngµy. Chóng ta dïng
nh÷ng chØ dÉn gåm hai bíc nh thÕ khi chóng ta nãi ‘LÊy cÆp s¸ch cña con
råi ®îi ë cöa’hoÆc ;’th¸o giµy ra råi mang dÐp vµo ‘hoÆc ‘H«n ba buæi tèi
råi trÌo lªn giêng ®i ngñ’.
D¹y ho¹t ®éng nµy t¹i bµn hoÆc n¬I vui ch¬i yªn tÜnh kh«ng cã nh÷ng yÕu
tè g©y xao l·ng.Ho¹t ®éng tiÕp theo trong chuçi nµy (RL.D.65) gióp më réng
kü n¨ng nµy trong thÕ giíi trong nhµ’ thËt sù’
®a ra n¨m chØ dÉn nh vËy.Cho con b¹n nhiÒu thêi gian ®Ó ph¶n øng,nhng
®õng gióp bÐ gi÷a chõng-hoÆc nÕu cã gióp th× kh«ng tÝnh ®iÓm céng.
§¸nh dÊu + nÕu con b¹n lµm theo Ýt nhÊt bèn trong n¨m chØ dÉn gåm hai
hµnh ®éng.
C¸ch d¹y
§iÒu quan träng lµ tríc khi ®a ra chØ dÉn, con b¹n ph¶i nh×n b¹n vµ l¾ng
nghe b¹n nãi.
Tríc hÕt lµm mÉu ®Ó diÔn t¶ viÖc b¹n lµm ‘Nh×n nµy mÑ lµm cho em bóp
bª ngñ vµ h«n gÊu b«ng ‘
NÕu con b¹n thùc hÞªn bíc ®Çu råi ng¾c ngø, b¹n ®Ó l¹i vËt vµo chç cò vµ
kh«ng nãi g× c¶ ,lÊy l¹i sù chó ý cña con b¹n råi nh¾c l¹i nguyªn chØ dÉn.
NÕu lÇn nµy bÐ l¹i quªn n÷a ,nh¾c bÐ r»ng cßn ph¶i cã mét c¸I g× n÷a
b»ng c¸ch nãi :’Vµ..???’hoÆc ‘Em bóp bª nh¶y vµ ..????’
NÕu bÐ kh«ng nhí thµnh phÇn thø hai cña chØ dÉn ,b¹n ®Ó c¸c vËt l¹i chç
cò,lÊy l¹i sù chó ý cña bÐ ,lËp l¹i nguyªn chØ dÉn råi gióp bÐ lµm tõng bíc .
39
NÕu b¹n chia chØ dÉn lµm hai phÇn (‘Em bóp bª nh¶y..Giái,.b©y giê h«n GÊu
b«ng’) th× con b¹n sÏ kh«ng häc ®îc kü n¨ng nµy. Lµm vËt chØ gióp bÐ lµm
theo c¸c chØ dÉn-mét bíc chø kh«ng d¹y bÐ nhí ®îc hai bíc.
LµM THEO C¸C CHØ DÉN MçI CHØ DÉN GåM HAI HµNH §éng vµ HAI VËT,ë BÊT
Cø N¥I NµO TRONG PHßNG RL.D.65
B©y giê con b¹n ®· cã thÓ lµm theo c¸c chØ dÉn gåm hai bíc ë mét n¬I bÐ
kh«ng bÞ xao l·ng,b¹n cã thÓ sö dông kü n¨ng nµy ë mét n¬I co ý nghÜa nhÊt
®ã lµ trong c¸c ho¹t ®éng thêng ngµy trong nhµ
§¸nh dÊu + nÕu con b¹n lµm ®îc Ýt nhÊt hai trong ba chØ dÉn
C¸ch d¹y
b¾t ®Çu b»ng c¸ch ®a ra c¸c chØ dÉn ®I cïng víi nhau mét c¸ch tù
nhiªn.Nõu b¹n nghe c¸c chØ dÉn b¹n nãi víi con b¹n trong ngµy ,b¹n sÏ thÊy lµ
cã mét sè nhãm chØ dÉn ®îc ®a ra vµo gÇn nh mét thêi ®Ióm trong ngµy
®Æc biÖt lµ trong nh÷ng ho¹t ®éng nh ¨n ,t¾m , mÆc ,ngñ.Thay v× ®a ra
lÇn lît tõng chØ dÉn,b¹n kÕt hîp chóng theo tõng cÆp nh sau:
‘Röa tay vµ ®¸nh r¨ng;’
‘B©y giê rêi khái bµn vµ bá ®Üa vµo chËu röa b¸t’
‘Më cöa cho chã ®èm vµ cho nã c¸I b¸nh bÝch qui’
‘H«n gÊu b«ng ®I ngñ vµ chui vµo mÒn’
‘T×m ®å l¾p r¸p míi cña con vµ ngåi vµo bµn’
khi con b¹n lµm theo ®îc c¸c chØ dÉn nµy,b¹n cã thÓ b¾t ®Çu ®a ra c¸c chØ
dÉn míi kh«ng qu¸ gÇn víi c¸c thãi quen thêng ngµy.
40
lu ý lµ: tr¸nh ®a ra cho con b¹n nh÷ng chØ dÉn gåm hai bíc trõ khi b¹n cã
thêi gian theo dâi bÐ suèt tõ ®Çu xem bÐ cã sai sãt g× kh«ng-lÆp l¹i nguyªn
chØ dÉn vµ gióp con b¹n suèt c¶ hai bíc nÕu cÇn. NÕu b¹n lu«n nh¾c con b¹n
bíc thø hai mµ kh«ng quay l¹i tõ ®Çu c¶ hai bíc th× ch¼ng bao l©u con b¹n
sÏ thÊy lµ bÐ kh«ng cÇn ph¶I chó ý ®Õn ®Iòu b¹n nãi.
LµM THEO C¸C CHØ DÉN MçI CHØ DÉN GåM BA VËT Vµ BA HµNH §éng ë BÊT
Cø N¥I NµO TRONG PHßNG RL.D.66
Ho¹t ®éng nµy rÊt tèt ph¸t triÓn c¸c kü n¨ng nghe vµ ghi nhí
®¸nh gi¸ vµ d¹y nh RL.D.65 cho c¸c chØ dÉn hµnh ®éng díi d¹ng ‘lµm c¸I
nµy råi lµm c¸I ®ã vµ lµm c¸i kia’,KÕt hîp ba vËt kh¸c nhau vµ ba hµnh ®éng
kh¸c nhau vµo trong chØ dÉn.
Lu ý r»ng thêng th× kh«ng quan träng khi bÐ thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng theo
tr×nh tù mµ bÐ ®a ra, mÆc dï vËy bÐ vÉn ®îc xem lµ kh«n ngoan khi b¸m
s¸t tr×nh tù nµy khi b¹n gióp bÐ .
Më réng c¸c kü n¨ng nµy trong c¸c t×nh huèng ë trong nhµ vµ vui ch¬I,nh ë
RL.D.65
NÕu kh«ng cã dÞp ngÉu nhiªn ®Ó ®a ra c¸c chØ dÉn gåm ba bíc. B¹n nªn
®Ó giµnh riªng thêi gian ®Ó ch¬i c¸c trß ch¬i ghi nhí víi con b¹n. Cho bÐ thö
th¸ch b»ng c¸ch ®a ra ba hµnh ®éng ®Ó bÐ nhí vµ lµm theo. SÏ cµng høng
thó h¬n khi cã cïng c¸c trÎ kh¸c cïng tham gia ghi nhí.
Ch¬ng 5
R1.E: PH¶N øng víi c¸c chØ dÉn liªn quan ®Õn c¸c thuéc tõ
Thuéc tõ lµ nh÷ng tõ cho ta biÕt chi tiÕt vÒ mét vËt hay mét hµnh
®éng.Vëy thuéc tõ ding m« t¶ vËt vµ hµnh ®éng.
Thuéc tõ gióp ta bæ xung mau s¾c vµ sinh khÝ cho ng«n ng÷ diÔn ®¹t vµ
nhê ®ã cã sù chÝnh x¸c h¬n trong c¸ch chóng ta nãi vÒ sù vËt. BÐ cÇn hiÓu
41
®iÒu nµy ®Ó chuÈn bÞ chóng trong lêi nãi cña bÐ,vµ nã còng gióp bÐ ph¶n
øng chÝnh x¸c h¬n khi chuyÖn trß víi nh÷ng ngêi kh¸c .
§Ó tiÕn hµnh hÕt chuçi nµy, con b¹n kh«ng cÇn ph¶i nãi ®îc c¸c tõ. BÐ thÓ
hiÖn ®îc lµ bÐ hiÓu c¸c tõ b»ng c¸ch lµm theo c¸c chØ dÉn cã bao gåm c¸c
thuéc ng÷. Th«ng thêng b¹n yªu cÇu bÐ chän lùa c¸c kh¶ n¨ng dùa trªn mét
thuéc ng÷ cô thÓ-ch¼ng h¹n chän c¸i lín hä¨c chän c¸i nÓo.
NÕu con b¹n ®ang tËp nãi b¹n khuyÕn khÝch bÐ nãi c¸c tõ còng nh lµm
theo c¸c chØ dÉn.ë quyÓn 3 ch¬ng 3 cã c¸c gîi ý gióp bÐ sö dông nh÷ng tõ
nµy khi giao tiÕp víi mäi ngêi.
Díi ®©y chóng t«I liÖt kª tÊt c¶ c¸c kü n¨ng trong chuçi nµy.
2 ®Õn 3 tuæi
54.Chän lín ,chän trong lín vµ nhá.
55.Chän nhá,chän trong lín vµ nhá.
56.Chän trªn c¬ së kÝch thíc ,®îc ®a hai cÆp ®å vËt.
3 ®Õn 4 tuæi
75.Chän dµ vµ ng¾n ,.
76.Chän cøng vµ mÒm.
77.Chän nh¸m vµ tr¬n nh¸m.
78.Chän më vµ ®ãng.
79.Tr¶ lêi vµ thÓ hiÖn :’Con lµm g× khi con l¹nh /mÖt /®ãi’?
80.Chän c¸c thµnh phÇn gièng nhau trong mét nhãm.
81.Chän c¸c thµnh phÇn kh¸c nhau trong mét nhãm.
82.Chän hoÆc thÓ hiÖn vui buån giËn.
83.Chän lín h¬n vµ nhá h¬n.
84.Chän ®Çu tiªn vµ cuèi cïng.
42
§¸nh dÊu + cho RL.E.54 nÕu con b¹n chän ®óng c¸i lín ®îc Ýt nhÊt hai lÇn
trong 3 lÇn thö .
§¸nh dÊu + RL.E.55 nÕu con b¹n chän ®óng c¸I nhá ®îc Ýt nhÊt hai lÇn
trong 3 lÇn thö.
Cµch d¹y
Thùc hiÖn víi c¶ lín vµ nhá,mÆc dï con b¹n ®· ®¹t ®Õn ®Ióm céng víi mét
trong hai khais niÖm ë phÇn ®¸nh gi¸.Cã thÓ b¹n cßn ph¶I bá thªm thêi gian
®Ó luyÖn tËp cho bÐ kh¸I niÖm mµ bÐ yÕu h¬n.
B¾t ®Çu d¹y b»ng c¸ch x¸c ®Þnh c¸c vËt thËt râ rµng cho con b¹n biÕt tríc
khi yªu cÇu bÐ chän.NhÊn giäng thËt râ:’ Nh×n nµy mÑ cã mét xe h¬I lín vµ
mét xe h¬I nhá ‘§Ó con b¹n ®a c¸c vËt cho b¹n hoÆc chØ vµo tranh b»ng
ngãn tay.
B¶o con b¹n chän c¸I nµy hoÆc c¸i kia vµ ®éng viªn bÐ nÕu bÐ chän ®óng-
Mét lÇn n÷a nhÊn giäng ë nh÷ng tõ then chèt:’TuyÖt qu¸ con ®· t×m ®îc c¸I
lín’.
NÕu bÐ híng vÒ vËt hoÆc tranh kh«ng ®óng yªu cÇu,c¶n bÐ l¹i vµ híng bÐ
chó ý ®Õn b¹n ,ch¼ng h¹n :’ChØ cho mÑ xem xe h¬i lín nh×n mÑ nµy’ (cã
thÓ cÇm tay bÐ )’C¸i lín ë ®©u ‘? NÕu bÐ vÉn cø lµm sai gióp bÐ b»ng c¸ch
chØ hoÆc cÇm tay bÐ, nãi :’Nh×n nµy ®©y lµ xe h¬i lín.Con lÊy c¸i lín.’
Khi con b¹n ®· hiÓu cã thÓ gi¶m bít gióp ®ì,kÓ c¶ viÖc lµm mÉu ban ®Çu.
Thay ®æi dông cô sau mçi buæi d¹y vµ gi÷a c¸c buæi d¹y.
NÕu con b¹n kh«ng tiÕn bé víi nh÷ng ph¬ng ph¸p nãi trªn,trß ch¬i kÕt hîp
vµo mÉu ë QuyÓn 2 ch¬ng 3 cã thÓ ®îc ®IÒu chØnh ®Ó d¹y con c¸i lín vµ
nhá .Dïng c¸c bé ®å vËt lín vµ nhá gièng nhau ®Ó kÕt hîp vµ lùa chän theo
mÉu. Chó ý thay ®æi dông cô nÕu b¹n d¹y kü n¨ng theo c¸ch nµy.
CHäN TR£N C¥ Së KÝCH TH¦Íc ,§¦îc §¦A HAI CÆP §å VËT RL.E.56
Trong ho¹t ®éng nµy con b¹n ph¶I l¾ng nghe kh«ng chØ vÒ kÝch thíc b¹n x¸c
®Þnh mµ cßn c¶ tªn vËt b¹n gäi.
C¸ch d¹y
Dïng ph¬ng ph¸p nh ®· nãi ë RL.E.54 vµ 55 mçi lÇn dïng hai cÆp ®å vËt.
43
Khi ®a chØ dÉn ,nhÊn giäng ë kÝch thíc lÉn tªn vËt.
Khi ®æi c¸ch s¾p xÕp c¸c vËt trªn bµn vµ thay ®æi dông cô d¹y.
Ph¬ng ph¸p d¹y, ®¸nh gi¸ dµi vµ ng¾n còng gièng nh lín vµ nhá .
Cã thÓ dïng nh÷ng dông cô nh c¸c sîi duy b¨ng,èng th«ng ®Iõu,c¸I que
®o¹n èng níc .v.v.Cã thÓ bæ xung thªm tranh minh ho¹,con r¾n ,xe löa
tãc.Råi b¹n sÏ cã thªm nhiÒu ý tëng míi.Khi sö dông bÊt kú vËt nµo còng nªn
khuyÕn khÝch con b¹n c¶m nhËn hoÆc chØ ra ®é dµI ng¾n kh¸c nhau .
Chóng t«I gióp b¹n mét ý tëng lµm ®å ch¬I dµI vµ ng¾n kh¸c nhau .T×m
mét c¸I hép cøng cã n¾p .NÕu b¹n cã mét c¸I hép ®ùng thøc ¨n th× tèt.B¹n
còng cÇn cã mét duy b¨ng ,vµI sîi d©y thËt dµI(1 m hoÆc h¬n)vµ vµi sîi thËt
ng¾n .
T¹o nh÷ng lç nhá ë ®¸y hép. Cét mét ®Çu cña mçi sîi duy b¨ng sá vµo mét
lç råi cét ®Çu kia l¹i .S©u hÕt c¸c sîi vµo trong hép chØ ®Ó c¸c nót th¾t lé
ra ngoµi.§Ëy n¾p hép l¹i ®Ó gi÷ chóng bªn trong
Con b¹n sÏ rÊt thÝch kÐo c¸c sîi ru b¨ng qua c¸c lç, vµ b¹n cã thÓ nãi víi bÐ
lµ sîi nµy dµi hoÆc sîi kia ng¾n.Khi bÐ ®ang häc chän mµu ,b¹n còng cã thÓ
kÕt hîp mµu s¾c vµo trß ch¬I nµy.
TrÎ con thÝch c¶m nhËn vÒ ®å vËt ,v× vËy cã thÓ bÐ rÊt høng thó khi häc vÒ
cøng vµ mÒm-®©y lµ mét sù thay ®æi v× tríc ®©y c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu
dïng m¾t nh×n
NhiÒu trÎ bÞ cuèn hót vÒ phÝa c¸c vËt mÒm khi ®îc yªu cÇu lùa chän-cã thÓ
do sê vµo chóng th× thÝch h¬n,vµ còng cã thÓ do thêng ngµy chóng ta th-
êng nãi nhiÒu h¬n vÒ c¸c vËt mÒm.B¹n cã thÓ gióp bÐ lu t©m h¬n víi kh¸I
niÖm cøng b»ng ®éng t¸c kÞch tÝnh co c¸c ngãn tay l¹i vµ gâ lªn bÒ mÆt c¸c
vËt cøng, ®a ngãn tay vµo råi kªu èi, vµ v.v.v…
44
C¸ch ®¸nh gi¸
-Dông cô : 4 cÆp ®å ®¹c , mçi cÆp gåm mét c¸i cøng vµ mét c¸I
mÒm.Nõu cã thÓ chän c¸c cÆp vËt trong mçi cÆp cã kÝch thø¬c xÊp xØ
nhau.
Ph¬ng ph¸p : §Ó mçi cÆp vËt tríc mÆp con b¹n, vµ ®Ó bÐ sê chóng . Nãi :’
c¸i nµo cøng ‘ C¸i nµo mÒm ‘Nh¾c l¹i víi nh÷ng cÆp kh¸c, thay ®æi th tù c¸c
c©u hái cøng vµ mÒm, vµ vÞ trÝ ®Ó c¸c vËt trªn bµn ( Kh«ng ph¶i lóc nµo
còng ®Ó c¸i mÒm ë bªn tr¸i ).
§¸nh dÊu + nÕu con b¹n chän ®óng vËt cøng ®îc 3 lÇn trong 4 lÇn thö vµ
vËt mÒm còng 3 lÇn trong 4 lÇn thö.
C¸ch d¹y
Dïng ph¬ng ph¸p nh ®· nãi ë RL.E.54 vµ 55 cho bÐ sê c¶m nhËn vËt tríc khi
®a ra mçi chØ dÉn .
Lu ý lµ con b¹n sÏ muèn sê vµo c¸c vËt lÇn n÷a tríc khi lµm theo chØ dÉn
cña b¹n v× vËy cã vÎ nh lµ bÐ lµm sai khi bÐ híng vÒ vËt kh«ng ®óng yªu
cÇu. B¹n cÇn ph¶i ®¬Þ cho ®Õn khi bÐ thÓ hiÖn râ rµng lùa chän cña m×nh
.Cã thÓ dïng mét c¸ch lµ nãi chØ dÉn ‘§Ó c¸i mÒm (hoÆc cøng ) vµo’, dïng
hép t« hoÆc x« ®Ó ®ùng. Nhê vËt con b¹n sÏ ®îc tha hå sê vµo c¸c vËt bÐ
thÝch vµ b¹n còng cã thÓ tham dù vµo – b»ng c¸ch khen ngîi hoÆc gióp ®ì-
mçi khi bÐ ®Ó mét thø vµo vËt ®ùng.
Dïng ®ñ lo¹i dông cô ®Ó d¹y kü n¨ng nµy. Cã ®ñ lo¹i vËt dông cã møc mÒm
kh¸c nhau vµ thËm chÝ nh÷ng vËt cøng còng cã thÓ th« gi¸p vµ tr¬n
l¸ng,nÆng vµ nhÑ. Cho con b¹n xem nhiÒu vÝ dô ®Ó gióp bÐ tËp trung vµo
c¸c ®iÒm chñ yÕu.
®¸nh gi¸ d¹y vµ thùc hµnh nh RL.E.76. còng nhÊn giäng ë c¸c tõ c¶m gi¸c
dïng nh÷ng vËt cã kÕt cÊu nh¸m hoÆc tr¬n nh¸m râ rÖt.
§õng quªn sö dông hai bªn m¸ cña ba hoÆc «ng – tríc hoÆc sau khi c¹o r©u
lµm vÝ dô minh ho¹ cho kü n¨ng nµy.
C¸c dông cô dïng vµo ho¹t ®éng nµy ®ßi hái ph¶I nhiÒu h¬n mét chót.Lo¹i
®å ®¹c cho bóp bª sö dông rÊt h÷u Ých,nhng ph¶I cã hai béhoÆc nh÷ng
mãn cã hai cöa ra vµo hoÆc hai ng¨n kÐo .Lo¹i tranh ®ãng vµ më còng kÐo
ra vµ v« ®îc dÔ dµng.B¹n h·y thö më miÖng ‘ ‘khÐp miÖng ‘ ‘ më m¾t nh¾m
m¾t ‘.’më cöa ‘,’®ãng cöa’.Kh«ng nªn sö dông tranh ,mµ b¹n cã thÓ sö dông
45
chóng ®Ó t¹o nªn sù ®a d¹ng.Cã thÓ b¹n cã mét hép ®ùng n÷ trang cã c¸c
ng¨n kÐo nhá hoÆc cã c¸c con bóp bª cã hai m¾t nh¾m më riªng rÏ.
Trong phÇn lu ý díi ®©y chóng t«I sÏ ®Ò cËp tíi lo¹i ®å ®¹c gia dông cu¶
bóp bª,tuy nhiªn ,cø tho¶I m¸I thay thÕ b»ng nh÷ng lo¹i dông cô nµo mµ b¹n
s½n cã.
C¸ch d¹y
Trong c¸c buæi riªng biÖt , dïng nh÷ng dông cô (nh nãi trªn ) gióp con b¹n lùa
chän më hoÆc ®ãng . NÕu mçi lÇn b¹n chØ ®a ra mét c¸nh cöa hoÆc mét
ng¨n kÐo th× con b¹n sÏ ®ãng hoÆc më vµo vÞ trÝ ngîc l¹i mµ kh«ng cÇn chó
ý ®Õn ®Iòu b¹n nãi .
Lµm mÉu c¸c ®éng t¸c lóc khëi ®Çu buæi d¹y, tiÕp ®Õn cho chØ dÉn më
hoÆc ®ãng .Cã thÓ gióp ®ì bÐ nÕu cÇn,vµ tiÕp tôc d¹y ®Õn khi bÐ kh«ng
cÇn gióp n÷a.
46
B¹n sÏ t×m ra nhiÒu c¸ch gióp con b¹n nhí kü n¨ng nµy.B¹n cã thÓ liªn kÕt
ho¹t ®éng nµy víi c¸c kü n¨ng VËn §éng Tinh nh më vµ ®ãng hép,vÆn n¾p
trai lä.
Råi ®©y con b¹n cÇn ph¶I hiÓu r»ng khÐp ,nh¾m còng cã nghÜa lµ ®ãng.
TR¶ LêI HOÆC THÓ HIÖN :’CON LµM G× KHI CON L¹NH /MÖT §ãi RL.E.79.
Trong bµI häc nµy chóng ta liªn hÖ ®Õn c¸c c¶m gi¸c c¬ thÓ.C¸c c¶m gi¸c
nãi trªn chØ lµ do chän läc-B¹n còng cã thÓ dïng ®Õn ‘nãng’ ‘bÖnh’ ‘ít’.C¸c
tr¹ng th¸I sóc c¶m nh ‘vui’ buån ‘ giËn ‘sÏ ®ù¬c d¹y vµ ®¸nh gi¸ ë RL.E82.
§øa bÐ ®ang tËp nãi cã thÓ tr¶ lêi tèt c¸c c©u hái nµy.HoÆc nãi ra c¶m gi¸c
mµ kh«ng cÇn ph¶I b¹n hái. §øa bÐ cha biÕt nãi cã thÓ häc c¸c cö chØ
dïng ®Ó truyÒn ®¹t r»ng ®Ó bÐ hiÓu c¸c tõ,sù c¶m nhËn hoÆc nhu cÇu cña
bÐ víi nh÷ng ngêi kh¸c.
§¸nh dÊu + nÕu con b¹n ph¶n øng thich hîp víi mçi c©u hái.
Con b¹n ®îc xem lµ ph¶n øng thÝch hîp víi ‘Con lµm g× khi con l¹nh ?’nÕu:
A.BÐ ®¸p l¹i b»ng lêi vµ hîp lý,ch¼ng h¹n :’MÆc ¸o kho¸c vµo’,’¸o kho¸c’,t×m
lß sëi ‘ hoÆc ‘run rÈy’.BÊt cø tr¶ lêi hîp lý nµo còng ®îc chÊp nhËn-nÕu b¹n
biÕt. Ch¾c con b¹n hiÓu c©u hái; hoÆc
b.BÐ thÓ hiÖn mét cö chØ thÝch hîp nh run rÈy.
Con b¹n ®îc xem lµ ph¶n øng thÝch hîp víi :’Con lµm g× khi con mÖt “ nÕu :
a.BÐ ®¸p l¹i b»ng lêi vÝ dô :’§I ngñ ‘,’ngñ’,’nghØ’; hoÆc
b . BÐ thÓ hÞªn mét cö chØ gi¶ vê ngñ.
Con b¹n ®îc xem lµ ph¶n øng thÝch hîp víi ‘Con lµm g× khi ®ãi’nªu:
C¸ch d¹y
NÕu con b¹n ®ang tËp nãi ,d¹y kü n¨ng nµy nh lµ mét phÇn trong cuéc
chuyÖn trß b×nh thêng víi con b¹n,tËn dông mäi t×nh huèng mµ con b¹n
thùc sù l¹nh,mÖt hoÆc ®ãi.NÕu bÐ cha biÕt nãi b¹n cã thÓ ®a c¸c kh¸I niÖm
nµy vµo ®êi sèng hµng ngµy.Nhng cã thÓ b¹n vÉn ph¶I c©n nh¾c ®Ó d¹y cã
hÖ thèng h¬n.
H·y lùa chän sÏ d¹y con b¹n nh÷ng ®Iöu bé nµo ®Ó diÔn ®¹t m«Ü tõ,vµ d¹y
b»ng c¸ch lµm mÉu ®ång thêi lu«n lu«n sö dông mét tõ hoÆc mét nhãm tõ
®Ó diÔn ®atj mét viÖc mµ b¹n ®ang lµm.
47
B¹n còng cã thÓ ch¬I mét trß ch¬I víi em Bóp Bª .§Ó nhiÒu thø ®å dïng lªn
bµn – mÊy thø ¸o quÇn hoÆc mµn,muçng hoÆc ®å dïng thøc ¨n ®å ch¬I
,mét c¸I giêng nhá .Nãi em bóp bª bÞ l¹nh .EM Êy sÏ lµm g×?’NÕu con b¹n
kh«ng ph¶n øng ,gióp ®ì b»ng c¸ch nãi thªm cho bÐ râ:’Em bóp bª bÞ l¹nh
.Nh×n xem,Em Êy ®ang run rÈy k×a.Em Êy cÇn mét….’
CHäN C¸C THµNH PHÇN GièN G NHAU CñA MéT NHãM RL.E.80
Vµo giai ®o¹n nµy con b¹n sÏ cã mét sè kh¸I niÖm vÒ sù gièng nhau ,® îc
thÓ hiÖn th«ng qua nhãm ®å vËt ,tranh, mÇu s¾c giièng nhau…..Môc ®Ých
cña bµI nµy lµ biÕt ch¾c bÐ cã hiÓu tõ ‘gièng nhau ‘hay kh«ng .§«I khi kü
n¨ng nµy ®îc ®¸nh gi¸ vµ d¹y chung víi RL.E.81.
B¹n cã thÓ sö dông bé ®å vËt ®Ó ®¸nh gi¸ vµ sö dông kü n¨ng nµy,nhng
®Ó cho tiÖn chóng t«I thêng dïng tÊm thÎ.ë ®©y chóng t«I sÏ m« t¶ nh÷ng
bíc thùc hiÖn b»ng thÎ,vµ b¹n cã thÓ dïng vËt kh¸c nÕu muèn .
C¸ch d¹y
§Ó b¾t ®Çu,®a tÊm thÎ cho con b¹n ®Ó bÐ kÕt hîp trùc tiÕp víi thÎ giièng
nã.Sau mét lóc luyÖn tËp ,b¶o bÐ chØ vµo hoÆc ®a b¹n thÎ gièng nã.
NÕu bÐ lµm sai cho bÐ xem thÎ lµm mÉu vµ thÎ bÐ ®· chän ,nãi :’Hai thÎ nµy
gièng nhau kh«ng?.Kh«ng chóng kh¸c nhau .NhÝn nµy hai thÎ nµy míi gièng
nhau’
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
Cã thÓ thùc hiÖn kü n¨ng nµy víi c«ng viÖc ph©n lo¹i c¸c ®å giÆt ,.ViÖc dän
dÑp cho ng¨n n¾p tñ ®å ch¬I còng cã thÓ lµ mét t×nh huèng thù hµnh.TrÎ
cÇn cã c¸c bé ®å ch¬I gièng nhau ®Ó luyÖn tËp thËm trÝ b¹n cã thÓ dïng bé
bµI th«ng thêng còng ®îc . §Ó cã thªm dông cô ,b¹n cã thÓ t×m trong hép
®ùng bót,ng¨n kÐo ®ùng c¸c bé dao nÜa,hép ®å nghÒ.
Ghi nhí vµ më réng
48
Cho bÐ dïng vݪt ch× ®Ó kÕt nèi c¸c vËt gièng nhau trªn tê giÊy ,.§©y lµ sù
chuÈn bÞ tèt cho viÖc häc ë trêng cña bÐ sau nµy.§Ó më réng kü n¨ng nµy
cÇn cung cÊp cho bÐ mét ph¹m vi lùa chän réng h¬n,vµ/hoÆc c¸c kh¶ n¨ng
lùa chän cã møc ®é kh¸c biÖt Ýt h¬n.B¹n cã thÓ mua lo¹i s¸ch dµnh cho trÎ
cha biÕt ®äc ë cöa hµng s¸ch gi¸o khoa ®Ó cã thªm ý tëng cho ho¹t ®éng
nµy ,tuy nhiªn cã thÓ cÇn chØnh söa cho phï hîp víi mçi trÎ.
CHäN C¸C THµNH PHÇN KH¸C NHAU TRONG MéT NHßM RL.E.81
ë nhiÒu trêng,tõ kh¸c nhau ngoµI sù h÷u Ých chung cña nã ®©y cßn lµ mét
kh¸I niÖm ®îc lu ý trong ch¬ng tr×nh dµnh cho trÎ cha biÕt ®äc.
Kü n¨ng nµy cã thÓ ®îc d¹y chung víi RL.E.80. (chän ‘gièng nhau’ )hoÆc b¹n
cã thÓ giíi thiÖu ngay khi bÐ ®· th«ng th¹o kh¸I niÖm gièng nhau.
B¾t ®Çu b»ng c¸ch dïng nh÷ng dông cô gièng nh RL.E.80,nãi :’ C¸I nµo
kh¸c víi c¸I nµo ?’ ë ®©y bíc kÕt hîp bÞ lo¹i bá .§Ó phong phó h¬n b¹n lµm
c¸c thÎ hoÆc c¸c h×nh thï gièng nhau vµ mét kh¸c chóng,nãi ‘CHØ vµo c¸I
kh¸c nhau ‘.HoÆc s¾p 4 tranh thµnh mét hµng,trong ®ã 3 tranh gièng nhau
vµ 1 tranh kh¸c.B¶o ®¶m lµ b¹n cã thay ®æi thø tù c¸c vËt kh¸c.
Víi ®øa trÎ biÕt tr¶ lêi c¸c c©u hái ‘ cã’ vµ ‘kh«ng ‘ b¹n cã thÓ cho bÐ xem
hai vËt vµ b¶o’Nh÷ng c¸I nµy cã gièng nhau kh«ng ?’hoÆc ‘Nh÷ng c¸I nµy cã
kh¸c nhau kh«ng?’
B¹n ph¸t triÓn kü n¨ng b»ng c¸ch gi¶m bít sù gièng nhau gi÷a c¸c tranh
hoÆc vËt ®îc sö dông.
Trong ho¹t ®éng nµy,kh¸I niÖm cña trÎ vÒ lín hoÆc nhá (hoÆc bÐ ) ®ù¬c më
réng sang kh¸I niÖm ®îc liªn quan lµ ‘lín h¬n ‘ vµ ‘nhá h¬n’.ë trêng c¸c kh¸I
49
niÖm ®îc liªn quan nh vËy ®îc chó träng nhiÒu h¬n trong c¸c buæi häc ®Çu
tiªn.
C¸ch d¹y
Vµo ®Çu buæi d¹y ®Ó vËt kÝch thíc trung b×nh lªn bµn vµ gäi tªn cña
nã-‘Nh×n nµy mÑ cã bóp bª’.
Råi nãi :’§©y lµ mét bóp bª kh¸c , Bóp bª nµy Nhá H¬n….vµ ®©y lµ mét
bóp bª Lín H¬n.’
Hái nh÷ng c©u nh ®· m« t¶ nh ®· m« t¶ ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸,híng con
b¹n vÒ phÝa vËt nh ë RL.C.54 vµ 55.
NÕu con b¹n kh«ng tiÕn bévíi ph¬ng ph¸p nµy.B¹n gióp bÐ b»ng c¸ch ®Ó
nh÷ng hép hoÆc h×nh trßn b»ng b×a cøng cã kÝch thíc b»ng vËt lín vµ nhá
ë hai ®Çu bµn.ChØ vµo vËt trung b×nh vµ nãi’§Ó bóp bª lín h¬n bóp bª nµy
vµo hép lín h¬n’nh¾c l¹i t¬ng tù víi c¸I nhá h¬n.Khi con b¹n ®· th«ng th¹o
,lÊy dÇn ®I c¸c hép hoÆc h×nh trßn b»ng b×a ®ã.
50
CHäN §ÇU TI£N Vµ CuèI CïNG RL.E.84
C¸c thuËt ng÷ ®Çu tiªn vµ cuèi cïng cã hä hµng gÇn gòi víi c¸c tõ chØ vÞ trÝ-
chóng cã thÓ ®îc dïng khi nãi vÒ vÞ trÝ cña sù vËt.NgoµI ra chóng còng ®îc
dïng nhiÒu c¸ch dïng kh¸c n÷a ,vµ sÏ rÊt tèt nÕu b¹n gióp bÐ thÊy nhiÒu øng
dông réng r·I cña nh÷ng thuËt ng÷ nµy.
Cã lÏ nh÷ng thuËt ng÷ nµy thêng ®îc sö dông diÔn t¶ ngêi hoÆc vËt cïng
xÕp hµng ®I ®Õn mét n¬I nµo ®ã..øng dông nµy sÏ ®îc ph¶n ¸nh trong bíc
®¸nh gi¸ sau ®©y.B¹n cÇn cã mét bøc tranh m« t¶ mét ngêi ®ang ch¹y
hoÆc ®I cïng mét híng trªn cïng mét con ®êng.NÕu ®Ých ®Õn cã trªn bøc
tranh th× thËt lµ thuËn lîi-ch¼ng h¹n b¹n cã 4-5 ®øa trÎ ®Õn trêng,hoÆc mét
bÇy vÞt s¾p hµng ®I l¹ch b¹ch vÒ phia ao hå.b¹n cã thÓ tù vÏ tranh,hoÆc
dïng sen kÏ c¸c bóp bª vµ con vËt ®å ch¬I nhá ,dïng c¸c khèi l¾p r¸p hoÆc
vËt dông trong bé ®å ch¬I n«ng tr¹i ®Ó lµm ®Ých ®Õn.
C¸ch d¹y
Dïng nh÷ng dông cô nh ®· nãi trªn ,kÓ bÐ nghe mét c©u chuyÖn vÒ mçi
nhãm dông cô tr×nh bµy .Thay ®æi híng ®I cña c¸c nhãm nh©n vËt .
NÕu bÐ lµm sai sau c©u hái ®Çu tiªn cña b¹n ,thö söa l¹i c©u hái cho râ
rµng h¬n.Ch¼ng h¹n , c©u hái ®Çu tiªn sÏ lµ’Ai ®Õn cuèi cïng’ vµ c©u tiÕp
theo sÏ lµ :’ H«m nay ai lµ ngêi ®i cuèi cïng ®Õn cöa ?’Gióp ®ì vÒ thÓ chÊt
nÕu con b¹n vÉn cø lµm sai.
TiÕp tôc d¹y con b¹n ®Õn khi chän ®óng ®Çu tiªn vµ cuèi cïng víi nhiÒu lo¹i
dông cô kh¸c nhau vµ trong ho¹t ®éng trong nhµ nh m« t¶ díi ®©y.
51
Khi con b¹n ®· th«ng th¹o chuçi nµy,b¹n cã thÓ d¹y thªm c¸c thuéc tõ kh¸c
nh nãng vµ l¹nh (vµ nh÷ng tõ liªn quan nh Êm vµ rÐt ), ít vµ kh«, rçng vµ
®Çy, nhiÒu h¬n vµ Ýt h¬n, cuèi cïng lµ nhiÒu vµ Ýt.
CH¦¥NG 6
RL.F: PH¶N øng víi c¸c chØ dÉn liªn quan ®Õn c¸c tõ chØ vÞ trÝ
Trong chuçi nµy bÐ häc lµm theo c¸c chØ dÉn liªn quan ®Õn c¸c tõ chØ vÞ
trÝ,hoÆc víi c¸c giíi tõ.Nh÷ng tõ nµy cho chóng ta biÕt vÞ trÝ cña mét vËt
hoÆc mét ®Iòu g× ®ã ®ang s¶y ra.
C¸c dông cô ding cho chuçi nµy ®Òu dÔ kiÕm.Khi b¹n ngåi lµm viÖc ë bµn
sö dông c¸c ®å vËt nhá ®Ó phong phó chóng t«I gîi ý b¹n nªn ding c¸c vËt
kh¸cvíi nh÷ng thø ding ë c¸c chuçi tríc .
Còng nh tÊt c¶ c¸c chuçi nhËn biÕt ng«n ng÷ ,bÊt kú c«ng viÖc nµo b¹n
lµm t¹i bµn hoÆc lµ trong phßng yªn tÜnh ®Òu lµ sö dông kü n¨ng naytrong
vui ch¬I vµ trong ho¹t ®éng thêng ngµy.NgoµI ra nã còng chuÈn bÞ cho bÐ
sö dông c¸c tõ chØ vÞ trÝ trong ng«n ng÷ diÔn ®¹t cña m×nh.
Díi ®©y chóng t«I liÖt kª tÊt c¶ c¸c kü n¨ng trong chuçi nµy.
2 ®Õn 3 tuæi
57.§Ó mét vËt ë trªn vµ ë díi mét ly lËt óp khi ®îc yªu cÇu.
58.§Ó mét vËt vµo trong chç ®ùng khi ®îc yªu cÇu.
59.L©y mét vËt ra khái chç ®ùng khi ®îc yªu cÇu
60.§Ó mét vËt vµo trong ,vµo trªn vµo díi khi ®îc yªu cÇu.
3 ®Õn 4 tuæi
85.§Ó mét vËt phÝa tríc /phÝa sau mét vËt khi ®îc yªu cÇu.
86.§Ó m«t vËt bªn c¹nh /c¸ch xa mét vËt khi ®îc yªu cÇu.
87.§îc ®a mét ly lËt óp,®Ó mét vËt phÝa tríc,®µng sau bªn c¹nh,c¸ch xa,ë
trªn ë díi khi ®îc yªu cÇu .
§Ó MéT VËT ë TR£N ö D¦íi mét ly lËt óp khi ®îc yªu cÇu RL.F.57
TrÎ nhá thêng hay say mª ch¬I trß ®Ó vËt nµy díi vËt kia –vµ chui vµo díi
c¸c ®å vËt.V× vËy sÏ lµ b×nh thêng nÕu lóc ®Çu d¹y kü n¨ng nµy mµ bÐ l¹i
kh«ng chó ý vµo chØ dÉn ë trªn,cø ®Ó mäi vËt ë díi!§Ó thµnh th¹o kü n¨ng
nµy mµ bÐ kh«ng nh÷ng ph¶I liªn hÖ c¸c tõ ë trªn vµ ë díi víi vÞ trÝ t¬ng ®èi
cña chóng mµ cßn ph¶I chó ý ®Õn ®Iòu b¹n nãi vµ ph¶n øng thÝch hîp.
Ngay khi b¾t ®Çu d¹y kü n¨ng nµy,cÇn ding nhiÒu lo¹i dông cô kh¸c
nhau.Nhê vËy c¸c ho¹t ®éng con b¹n sÏ lµm thªm phÇn thÝch thó vµ còng
chøng tá cho bÐ they lµ c¸c tõ nµy lµ thÝch hîp víi nhiÒu hoµn c¶nh kh¸c
nhau.Cã thÓ ding bÊt kú vËt dông nµo lËt óp ®îc(nh trong phÇn ®¸nh gi¸),vµ
mét bé ®å ®¹c cña bóp bª ®Ó thªm ®a d¹ng.
C¸ch d¹y
Lu«n t¹o giao tiÕp m¾t tríc khi b¾t ®Çu b¶o ®¶m con b¹n l¾ng nghe ®iÒu
b¹n nãi.
Trong c¸c buæi d¹y ®Çu tiªn ,b¹n ph¶i lµm mÉu tríc:’Xem nµy mÑ ®Ó khèi
l¾p gi¸p ë trªn.B©y giê mÑ ®Ó nã ë díi. Con ®Ó nã ë trªn ®i’.
NÕu con b¹n kh«ng ph¶n øng hoÆc ®Ó vËt sai chç, híngbÐ chó ý trë l¹i,
nh¾c l¹i chØ dÉn mét lÇn n÷a råi gióp bÐ ®Ó vËt ®óng chç. Cã thÓ b¹n ph¶I
cÇm tay vµ hín dÉn bÐ, nhng thêng chØ cÇn chØ ®óng vÞ trÝ lµ ®ñ.
Thay ®æi dông cô gi÷a c¸c buæi d¹y vµ trong mçi buæi d¹y.
Mçi khi khen con b¹n lµm ®óng, nhí nhÊn giäng ë tõ then chèt:’Giái l¾m con
®Ó ë trªn ®îc råi.C¸i chèt ë trªn c¸i ly.’
§Ó MéT VËT VµO TRONG VËT §ùng KHI §¦îc Y£U CÇU RL.F.58
LÊY MéT VËT RA KháI VËT §ùng khi §¦îc yªu cÇu RL.E.59
CÇn d¹y chung c¸c kh¸i niÖm ë trong vµ ë ngoµI,còng nh d¹y víi ë trªn vµ ë d-
íi.CHóng t«I nhËn they r»ng cã nhiÒu trÎ ®¸p øng víi ë trong khi ®¸nh gi¸ ban
®Çu nhng l¹i kh«ng víi ë ngoµI, do ®ã ë phÇn liÖt kª c¸c kü n¨ng chóng ®îc
s¾p xÕp riªng rÏ.
Dïng nhiÒu lo¹i ®å vËt vµ vËt dông kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o con b¹n cã thÓ
øng dông kü n¨ng nµy trong nhiÒu t×nh huèng.
C¸ch d¹y
C¸c bíc d¹y kü n¨ng nµy gièng nh ë RL.F.57 d¹y trªn vµ díi.
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ .
Còng nh mäi chØ dÉn liªn quan ®Õn vÞ trÝ,phÇn lín viÖc thùc hiÖn kü n¨ng
nµy cã thÓ thùc hiÖn trong nhµ,víi ®ñ lo¹i dông cô lín vµ nhá.Víi ë trong vµ ë
ngoµI còng cã nhiÒu t×nh huèn ®Ó thùc hµnh ngoµI vên.Cã thÓ cho bÐ ch¬I
trß bá vËt vµo trong hoÆc lÊy ra khái x« níc bÐ rÊt thÝch.Vµo giê t¾m,thö
ding c¸I x« ®ùng bät xµ b«ng ®Ó l«I cuèn bÐ luyÖn tËp –vËt biÕn mÊt sau
bät bang råi sau ®ã l¹i xuÊt hiÖn.Còng cã thÓ ding c¸t,hoÆc vËt ®ùng
h¹t.B¹n còng cã thÓ ding c¸I trai mµ ph¶I dèc ngîc lªn ®Ó lÊy vËt bªn trong
nã.
§Ó MéT VËT TRONG, ë TR£N, ë D¦íi khi §¦îc yªu cÇu RL.F.60
Trong bµI tËp nµy ,ba tõ vÞ trÝ ®· häc ®· häc sÏ ®îc sö dông trong mét
t×nh huèng h¬I khã h¬n.
C¸ch d¹y
Sö dông c¸c dông cô vµ chØ dÉn ®· m« t¶ ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸,dung ph¬ng
ph¸p d¹y gièng c¸c ph¬ng ph¸p ®· ding ë kü n¨ng tríc ë chuçi nµy.
§Ó MéT VËT PHÝA TR¦íc /phÝA SAU MéT VËT KHI §¦îc yªu cÇu RL.F.85
§Ó MéT VËT C¸CH XA /B£N C¹NH MéT VËT KH¸C KHI §¦îc yªu cÇu RL.f.86
54
Cã thÓ d¹y tÊt c¶ c¸c tõ vµ nhãm tõ chØ vÞ trÝ nµy cïng nhau trong mét
ho¹t ®éng hoÆc d¹y hai tõ tríc vµ khi bÐ tiÕn bé h¬n th× sÏ bæ xung c¸c tõ
kh¸c.
‘phÝa sau ‘ vµ bªn c¹nh ‘ nghe cã vÎ gièng nhau v× vËy ngay lóc ®Çu b¹n
ph¶I nhÊn giäng c¸c tõ nµy.
C¸ch d¹y
Nh ®· nãi trªn ,b¹n cã thÓ d¹y cung lóc 4 tõ chØ vÞ trÝ, hoÆc b¾t ®Çu víi
chØ hai tõ råi lÇn lît bæ xung c¸c tõ kh¸c khi con b¹n tiÕn bé. Sù lùa chän cña
b¹n sÏ tuú thuéc vµo ®¸nh gi¸ cña b¹n ®èi víi bÐ, vµ sù tiÕn bé cña bÐ trong
c¸c kü n¨ng tríc cña chuçi nµy.
C¸c ph¬ng ph¸p daþ còng nh ®· ding ë c¸c kü n¨ng liªn quan ®ªn tõ vÞ trÝ
tríc ®©y-xem RL.F57.
§¦îc §¦A MéT LY LËT óp, §Ó MéT VËT PHÝA TR¦íc, PHÝA SAU, B£N C¹NH, C¸CH
XA, ë TR£N, Vµ ë D¦íi KHI §¦îc yªu CÇU RL.F.87.
Ho¹t ®éng nµy tËp hîp tÊt c¶ tõ chØ vÞ trÝ ®· häc trong chuçi,ngo¹i trõ ë
trong vµ ë ngoµi.
55
C¸ch d¹y
Lµm viÖc tõ ®Çu ®Õn cuèi bµI tËp ®· m« t¶ ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸.Dïng
nhiÒu vËt nhá vµ nhiÒu vËt ®ùng kh¸c nhau.Ghi l¹i bÊt cø lçi nµo cña bÐ råi
luyÖn tËp thªm c¸c giíi tõ ®ã .
Gióp ®ì cµng Ýt cµng tèt råi dÇn dÇn gi¶m gióp ®ì vÒ thÓ chÊt hoÆc nh¾c
miÖng.
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
Ch¬i trß ch¬i víi mét ®å ch¬i lín (nh GÊu B«ng) vµ mét hép lín vµ mét c¸I x«
óp ngîc, hoÆc ®Ó mét c¸i hép hoÆc c¸i ghÕ råi b¶o con b¹n tù ®Æt m×nh
vµo trong vÞ trÝ. KÕt hîp c¸c tõ vÞ trÝ vµo c¸c chØ dÉn trong nhµ bÊt cø khi
nµo cã thÓ.
Mét khi con b¹n ®· th«ng th¹o kü n¨ng nµy,thö ®a bÐ cã hai vËt kÝch thíc t-
¬ng ®¬ng,råi thay ®æi vÞ trÝ t¬ng ®èi gi÷a chóng.VÝ dô :’§Ó c¸I ghÕ phÝa
sau khèi ‘ …’§Ó khèi phÝa sau c¸I ghÕ’…’§Ó khèi phÝa tríc c¸i ghÕ’..§Ó c¸I
ghÕ phÝa tríc khèi’…
B©y giê b¹ n ®· cã thÓ tiÕn hµnh d¹y ë gi÷a vµ kÕ bªn, (kÕ bªn còng cã
nghÜa gièng nh bªn c¹nh). B¹n còng d¹y con b¹n nhËn ra c¸c vÞ trÝ trªn mét
tê giÊy hoÆc c¸c h×nh ph¼ng kh¸c nh trªn cïng, díi cïng, ë gi÷a ngoµi d×a.
Sau cïng giíi thiÖu c¸c kh¸i niÖm tr¸i vµ ph¶i.
Dï b¹n cã tiÕp tôc d¹y con b¹n c¸c tõ vÞ trÝ hay kh«ng ,còng vÉn gióp bÐ nhí
c¸c tõ ®· häc b»ng c¸ch liªn hÖ chóng víi ®êi sèng hµng ngµy-trong vui ch¬I
lÉn trong thùc hµnh.
Ch¬ng 7
C¸c ®Æc ®iÓm v¨n ph¹m lµ c¸c ©m hoÆc tõ Ýt khi ding riªng rÏ mµ ®Ó më
réng hoÆc thay ®æi tõ hoÆc nhãm tõ.
PhÇn lín c¸c ®Æc ®iÓm v¨n ph¹m ®îc d¹y tèt khi liªn kÕt víi ng«n ng÷ diÔn
®¹t,chóng t«I cã nãi râ vÊn ®Ò nµy ë phÇn v¨n ph¹m trong quyÓn 3,ch¬ng 1
vµ ch¬ng 3 .Chóng t«I ®a vµo mét vµI ®Æc ®Ióm trong b¶ng liÖt kª nhËn
biÕt ng«n ng÷ vµo phÇn liÖt kª c¸c kü n¨ng ph¸t triÓn ,kh«ng chØ v× bÐ
ph¶I hiÓu chóng tríc khi sö dông ,mµ cßn do trÎ cha biÕt nãi ph¶I nhËn biÕt
vµ ph¶n øng víi chóng khi nghe ngêi kh¸c nãi.Díi ®©y chóng t«I liÖt kª tÊt c¶
c¸c kü n¨ng trong chuçi nhËn biÕt nµy.
2 ®Õn 3 tuæi
61.Ph©n biÖt sè nhiÒu hîp qui t¾c.
62.Ph©n biÖt c¸c h×nh th¸I së h÷u.
63.Ph©n biÖt ‘ kh«ng ‘, khi ®îc xem hai vËt.
3 ®Õn 4 tuæi
88.Ph©n biÖt ‘ kh«ng ‘ khi ®îc xem hai tranh nãi vÒ hai hµnh ®éng
89.Ph©n biÖt ‘ kh«ng ‘ víi thuéc tÝnh.
90.Ph©n biÖt c¸c ®¹i tõ _Anh Êy ,c« Êy,t«I ,b¹n.
56
PH¢N BIÖT Sè NHIÒU HîP QUI T¾C RL.G.61
Muèn sö dông ®îc sè nhiÒu hîp qui t¾c, bÐ ph¶I ph©n biÖt ®îc chóng
trong lêi nãi cña ngêi kh¸c ,råi hiÓu nghÜa cña ©m thanh ph¸t ra.NÕu nghÜ
vÒ ®IÒu nµy ,b¹n sÏ thÊy lµ chØ víi mét chót ©m thanh nhng l¹i chuyÓn taØ
®îc mét sè lîng lín ý nghÜa. §øa trÎ cha biÕt nãi còng cã thÓ häc nhËn biÕt vµ
nhê ®ã gióp trÎ hiÓu c¸c s¾c th¸I tinh tÕ h¬n cña ý nghÜa ®ù¬c lêi diÔn
®¹t.
§¸nh dÊu + nÕu con b¹n chän ®óng bøc tranh ®îc 5 lÇn trong 6 lÇn thö.
C¸ch d¹y
Mét sè trÎ häc ®îc kü n¨ng nµy mµ kh«ng cÇn ph¶I d¹y riªng nÕu chóng th-
êng xuyªn nghe ngêi kh¸c nãi vÒ nã . Tuy vËy, víi nhiÒu trÎ kh¸c häc ®îc tõ
nh÷ng buæi häc riªng biÖt.
Dïng nh÷ng dông cô nh ®· nãi ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸.B¾t ®Çu c¸c buæi
d¹y b»ng c¸ch gäi tªn c¸c chiÕc xe h¬I(hoÆc nh÷ng c¸i ®Üa)-‘Nh×n nµy mÑ
cã mét chiÕc xe h¬i…vµ nh÷ng chiÕc xe h¬I’.Råi b¶o con b¹n chän. NÕu bÐ
lµm sai,híng bÐ chó ý nh×n mÆt b¹n vµ lµm cho bÐ nh×n b¹n ch¨m chó
trong khi b¹n lÆp l¹i tõ chñ yÕu.NÕu bÐ vÉn chän sai ,can thiÖp vµ híng dÉn
bÐ chän ®óng.Nãi: ‘Chóng ta cÇn nh÷ng chiÕc xe h¬i.§©y lµ nh÷ng chiÕc
xe h¬i .’
TiÕp tôc d¹y ®Õn khi con b¹n chän ®óng kh«ng cÇn gióp ®ì.
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
TÊt nhiªn lµ b¹n lu«n dóng sè nhiÒu khi nãi chuyÖn víi con b¹n .Lóc nµy b¹n
cã thÓ giíi thiÖu vµI trß tr¬I ®Æc biÖt ®Ó nhÊn m¹nh sè nhiÒu ‘nh÷ng’.C¸c
bé phËn c¬ thÓ rÊt h÷u Ých trong trêng hîp nµy-Vµo giê t¾m cho bÐ b¹n cã
thÓ gØa vê ‘kh¸m ph¸ ‘®Çu tiªn lµ mét ngãn tay,råi nhiÒu ngãn tay ,hoÆc
®Çu tiªn lµ mét ngãn ch©n ,råi ®Õn nhiÒu ngãn ch©n.Tr¸nh chØ nãi vÒ
‘mét c¸I ‘ hoÆc lÇn vÒ ‘hai c¸I’,v× sÏ dÔ lµm bÐ hiÓu r»ng ‘hai’ lµ dÊu hiÖu
cu¶ sè nhiÒu thay v× lµ ‘nh÷ng’
57
PH¢N BIÖT C¸C H×NH TH¸I Së H÷U RL.G62
C¸c h×nh th¸I së h÷u cÇn ph©n biÖt ë ®©y lµ ‘cña con ‘ ‘cña mÑ ‘ vµ
‘cña…’
C¸ch d¹y
Cã thÓ d¹y kü n¨ng nµy hoµn toµn vµo giê ch¬I hoÆc trong c¸c t×nh huèng
trong nhµ.
SÏ lµ d¹ng b×nh thêng nÕu b¹n sö dông tªn thay v× d¹ng së h÷u ‘cña ba ‘vµ
‘cña con’khi nãi chuyÖn víi bÐ.Ch¼ng h¹n ngêi cha nãi víi con g¸I lucxy’c¸I
nµy lµ cña ba Tom’’.’C¸I nµy lµ cña lucxy’®Iòu nµy kh«ng cã vÊn ®Ò g×
trong nh÷ng giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn ng«n ng÷,vµ häc tªn còng rÊt quan
träng.
Tõ giê trë ®I ding c¸c d¹ng së h÷u ‘cña mÑ’ ,’cña ba ‘,’cu¶ con’ ‘cña….’
BÊt kú lóc nµo cã dÞp,vµ kiÓm tra xem bÐ cã hiÓu c¸c tõ nµy kh«ng b»ng
c¸ch yªu cÇu bÐ lµm theo c¸c chØ dÉn cã c¸c tõ nµy,nh ®· m« t¶ ë phÇn c¸ch
®¸nh gi¸.
BÐ hiÓu dÔ dµng víi ‘kh«ng’ (nÕu kh«ng v©ng lêi)trong ng÷ c¶nh’kh«ng
lµm c¸I ®ã’,nhng sÏ cã nhiÒu khã kh¨n h¬n khi ph¶I lùu chän gi÷a c¸I ph¶I vµ
c¸I kh«ng ph¶I,xem c¸I nµo lµ ®óng yªu cÇu .
®Õn b©y giê khi b¹n cho bÐ xem hai vËt vµ yªu cÇu bÐ gäi tªn ,nh ng t
‘kh«ng ‘ h¬I r¾c rèi nµy ®ßi hái bÐ ph¶I lê ®I c¸I tªn ®· nghe vµ chän mét
c¸I tªn kh¸c.thËt kh«ng dÔ.
C¸ch d¹y
TiÕn hµnh nh ®· nãi ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸. NÕu con b¹n chän sai, ®éng viªn
bÐ b»ng c¸ch nh¾c l¹i cÊu tróc ‘ kh«ng ‘:§óng råi c¸I nµy kh«ng ph¶I lµ c¸I
bóa.ChiÕc xe löa kh«ng ph¶I lµ c¸I bóa.’B»ng mäi c¸ch t¹o thanh mét c©u
chuyÖn ®ïa!
NÕu con b¹n chän sai ,híng bÐ chó ý ®Õn b¹n lÇn n÷a vµ nãi:’Nghe kü nhÐ
KH¤NG PH¶I C¸I BóA’.NÕu bÐ vÉn cø sai nãi :’Nh×n nµy,®©y lµ c¸I bóa,vµ
®©y kh«ng ph¶I lµ c¸I bóa.chiÕc xe löa kh«ng ph¶I lµ c¸i bóa. khi b¹n nhÊn
m¹nh tõ ‘kh«ng’, giäng ®iÖu rÊt dÔ trë nªn nghe nh c¸u kØnh - nªn h·y lu«n
t¬I cêi.
Sù lËp ®i lËp l¹i bÝ quyÕt ®Ó häc kü n¨ng nµyTiÕp tôc d¹y ®Õn khi con b¹n
chän ®óng kh«ng cÇn gióp ®ì
Giê ch¬I vµ c¸c ho¹t ®éng trong nhµ
Ch¬I trß ch¬I trong ®ã b¹n gi¶ vê t×m mét vËt lµm mÊt:’MÑ t×m nh÷ng c¸I
ch×a kho¸.Cã ph¶I ®©y lµ nh÷ng chiÕc ch×a kho¸ cña mÑ
kh«ng ?..Kh«ng.§©y kh«ng ph¶I lµ nh÷ng chiÕc ch×a khãa cña mÑ .§©y lµ
nh÷ng chiÕc ch×a kho¸ cña mÑ ph¶I kh«ng ? Kh«ng ,kh«ng ph¶I lµ ch×a
khãa ….’vµ cø thÕ . Cho con b¹n tù tr¶ lêi c©u hái cña b¹n.Cã thÓ b¹n còng
thÝch tham gia vµo-nÕu bÐ cè t×nh tr¸nh chØ cho b¹n vËt b¹n ®ang t×m
®Ó kÐo dµI trß ch¬I,cã kh¶ n¨ng lµ bÐ cã mét kh¸I niÖm ®Çy ®ñ vÒ ý
nghÜa cña tõ ‘kh«ng’.
PH¢N BIÖT ‘KH¤NG’, KHI XEM HAI TRANH M¤ T¶ C¸C HµNH §éNG RL.G.88
B©y giê bÐ cã thÓ häc ph©n biÖt ‘kh«ng’ khi cã liªn quan ®Õn c¸c tõ
hµnh ®éng-‘kh«ng nh¶y’,’kh«ng b¬I’.’kh«ng uèng’,v.v.
T×m vµ chän ë c¸c t¹p chÝ cã tranh ¶nh ngêi ®ang thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c
kh¸c nhau , d¸n chóng lªn giÊy cøng lµm thµnh thÎ.CÇn cã 5 , 6 thÎ kh¸c
nhau.HoÆc ding h×nh chop.
C¸ch d¹y
D¹y nh RL.G.63 sö dông hµnh ®éng thay cho vËt .
59
Ghi nhí vµ më réng
ThØnh tho¶ng tËp luyÖn ®ªn khi con b¹n s½n sµng tiÕp tôc chuyÓn sang
RL.G.89.
Trong ho¹t ®éng nµy bÐ häc ph©n biÖt ‘kh«ng’khi ®îc ding víi c¸c thuéc tõ
bÐ ®· biÕt-kÓ c¶ tªn gäi cña bÊt kú mµu s¾c nµo bÐ cã thÓ chän ®îc.
C¸ch d¹y
TiÕn hµnh gièng nh c¸c kü n¨ng tríc trong chuçi nµy.
NhiÒu trÎ hiÓu ®îc ‘t«I’ vµ ‘b¹n’vµo giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn .nhng víi ‘Anh
Êy ‘ vµ ‘ChÞ Êy’ th× cã r¾c rèi h¬n. B¹n thêng nghe ®øa trÎ ba tuæi nãi:’§a
nã cho chÞ Êy’hoÆc ‘Con thÊy chÞ Êy’.CÇn kiÓm tra ®Ó biÕt ch¾c con b¹n
cã thËt hiÓu hÕt c¸c ®¹i tõ nµy kh«ng.
60
C¸ch d¹y
Nh÷ng trß ch¬I nh ®· tr×nh bµy ë phÇn c¸ch ®¸nh gi¸ trªn ®©y gióp con
b¹n hiÓu ®îc ý nghÜa cña ®¹i tõ,nhng phÇn nhiÒu b¹n d¹y bÐ trong c¸c t×nh
huèng chuyÖn trß b×nh thêng v¬Ý bÐ.Sö dông ®¹i tõ trong lêi b¹n nãi vµ kÕt
hîp víi c¸c chØ dÉn khi cã thÓ ®Ó kiÓm tra xem con b¹n cã hiÓu chóng
kh«ng.
(Lu ý : Trong ng«n ng÷ tiÕng ViÖt ta, c¸ch dïng c¸c ®¹i tõ rÊt kh¸c víi c¸ch
dïng c¸c ®¹i tõ cña tiÕng anh.Do ®ã ë phÇn nµy b¹n ph¶i dïng c¸c chi tiÕt
cho phï hîp - nd)
ë quyÓn 3, b¹n sÏ t×m thÊy mét b¶ng liÖt kª c¸c ®Æc ®iÓm v¨n ph¹m con
b¹n cÇn ph¶i häc .Nh chóng t«i ®· nãi ë phÇn chuçi nµy,c¸c ®Æc ®iÓm v¨n
ph¹m thêng ®îc daþ chung víi ch¬ng tr×nh giao tiÕp cña trÎ , víi cïng ph¬ng
ph¸p, thêi ®iÓm tiÕn hµnh, tõ còng nh tõ vµ nhãm tõ ®îc d¹y.
Nh×n chung, trÎ sÏ häc ý nghÜa cña c¸c ®Æc ®iÓm nµy nh lµ mét phÇn cña
qu¸ tr×nh.TÊt nhiªn trong mét sè trêng hîp, ý nghÜa kh«ng thùc sù quan
träng-chóng ta dïng c¸c ®Æc ®iÓm v¨n ph¹m nµo ®ã ®Ó cho ng«n ng÷
nghe hîp lý.’MÑ vÒ råi’ còng nh ‘MÑ ®· vÒ’.Trong nh÷ng trêng hîp kh¸c ý
nghÜa rÊt quan träng, b»ng c¸ch sö dông râ rµng c¸c ®Æc ®IÓm nµy trong
lêi nãi cña b¹n cã thÓ ®¶m b¶o con b¹n biÕt g¾n liÒn ý nghÜa víi c¸c tõ.
61