ALATI I PRIBORI

PRORAČUN I KONSTRUKCIJA OKRUGLOG PROFILNOG NOŽA

Na slici 1. i 2. su prikazani profil i dimenzije obratka koji se izrađuje na automatskom strugu

iz šipkastog materijala prečnika ∅ 35 . Materijal obratka je čelik tvrdoće 120 HB.

Slika 1.

1
 ALATI I PRIBORI

Za proračun geometrije okruglog profilnog noža potrebno je usvojiti dodatke za dati nož:

φ=15°

a=3 [ mm ]

b=3 [ mm ] - dodatak za odsijecanje

c=1 [ mm ]

b1=1 [ mm ]

∅ 35−∅ 9
t= =13 [ mm ]
2

x
tgφ=
t

x=13 tg15° =3,48 [ mm ]

Ukupna širina noža iznosi:

L p=22+ x +a+ b+c +b1=33,48 [ mm ]

Najveća dubina profila:

∅ 35−∅ 9
T= =13 [ mm ]
2

Odabir grudnog i leđnog ugla se određuje prema tabeli 5.7 („Rezni alati“ S.Ekinović) :
°
γ 0=15 - grudni ugao alata za tvrdoću materijala HB=120.

Provjera tačnosti odabira grudnog ugla:

r max
γ 0 ≤ 10 ≤ 13,5 ° - usvojena vrijednost grudnog ugla zadovoljava.
T
°
α 0=10 -leđni ugao alata za tvrdoću materijala HB=100.

Prečnik okruglog profilnog noža ( prema tabeli 5.3 „Rezni alati“ S.Ekinović), za T=13 mm:

D=90 [ mm ] – usvojena vrijednost

Poluprečnici čvornih tačaka:

12
r 0= =6 [ mm ] – bazni poluprečnik
2

2
 ALATI I PRIBORI

33
r 1= =16,5 [ mm ] –prečnik prve čvorne tačke
2

20
r 2= =10 [ mm ] –prečnik druge čvorne tačke
2

9
r 3= =4,5 [ mm ] –prečnik treće čvorne tačke
2

Slika 4.

3
 ALATI I PRIBORI

Proračun radijalnih dubina:

k
sin γ 0= → k =r 0 sin γ 0=6 ∙ sin15
r0

k =1.5529 [ mm ]

H
sin ( α 0 +γ 0 )= → H=R 0 sin ( α 0 +γ 0 ) =45 ∙ sin ⁡( 10+15)
R0

H=19,017 [ mm ]

h
sin α 0= → h=R0 sin α 0=45∙ sin 10
R0

h=7.814 [ mm ]

A0
cos γ 0= → A0 =r 0 cos γ 0=6 ∙ cos 15
r0

A 0=5,97 [ mm ]

B0
cos ( α 0 + γ 0 ) = → B0=R 0 cos ( α 0+ γ 0 )=45∙ cos ( 10+15 )
R0

B 0=40,783 [ mm ]

A= A 0 + B 0

A=40,783+5,977=46,760 [ mm ]
1̊ radijalna dubina

k 1.5529
sinγ 1 = → γ 1=arc sin =5,4 °
r1 16.5

A 1=r 1 cos γ 1=16,5 ∙ cos 5,4=16,42 [ mm ]

B 1= A− A 1=46,76−16,42=30,34 [ mm ]

θ1=α 1 +γ 1

H 19,017
tgθ 1= → θ1=arc tg =32°
B1 30,34

α 1=θ1−γ 1=32−5,4=26,6 °

B1 30,34
cosθ 1= → R1= =35,776 [ mm ]
R1 cosθ 1

4
 ALATI I PRIBORI

a1=R 0−R1=45−35,776=9,224 [ mm ]

2̊ radijalna dubina

k 1,5529
sinγ 2= → γ 2=arc sin =8,933 °
r2 10

A 2=r 2 cos γ 2=10 ∙ cos 8,933=9,878 [ mm ]

B 2= A−A 2=46,76−9,878=36,881 [ mm ]

θ2=α 2 +γ 2

H 19,017
tgθ 2= → θ2=arc tg =27,277 °
B2 36,881

α 2=θ2−γ 2 =27,277−8,933=18,344 °

B2 B2
cosθ 2= → R2 = =41,579 [ mm ]
R2 cosθ 2

a2=R 0−R2=45−41,579=3,42 [ mm ]

3̊ radijalna dubina

k 1,5529
sinγ 3 = → γ 3=arc sin =20,18 °
r3 4,5

A 2=r 3 cos γ 3 =4,5 ∙ cos 20,18=4,223 [ mm ]

B 3= A−A 3=46,76−4,223=42,537 [ mm ]

θ3=α 3 + γ 3

H
tgθ 3= → θ3 =24 °
B3

α 3=θ3−γ 3=3,9 °

B3 B
cosθ 3= → R 3= 3 =42,636 [ mm ]
R3 cosθ3

a3 =R 0−R3 =45−42,636=2,36 [ mm ]

5
 ALATI I PRIBORI

Korekcija uglova:

33−12
y 1= =10,5 [ mm ]
2

x1
tg 25 °= → x1= y 1 ∙ tg25=4,896 [ mm ]
y1

h1=a1

x1 4,896
tg β 1= → β 1=arctg =64,26 °
h1 2,36

33−20
y 2= =6,5 [ mm ]
2

x2
tg 60 °= → x2 = y 2 ∙ tg50=7,746 [ mm ]
y2

h2=a1−a 3=9,224−2,36=6,864

x2 7,746
tg β 2= → β 2=arctg =48,45 °
h2 6,864

20−9
y 2= =5,5 [ mm ]
2

x3
tg68 °= → x3 = y 3 ∙ tg55=7,854 [ mm ]
y3

h3=a1−a 2=9,224−3,42=5,804

x3 7,854
tg β 3= → β 3=arctg =53,53 °
h3 5,804

6
 ALATI I PRIBORI

Slika 6. 3D prikaz izgleda profilnog noža