Kabanata 8: Nailathala ang Noli Me Tangere
(1887) niya ang pagsusulat ng Noli. Tinapos
Ang matinding taglamig ng 1886
 Di malilimutan ni Rizal dahil:
1. Masakit na bahagi ng kanyang
buhad dahil siya’y gutom, may
sakit, at naghihirap sa malayong
lungsod
2. Malaking kasiyahan dahil
lumabas na sa limbagan and
kanyang Noli Me Tangere
Ideya ng Pagsulat ng Isang Nobela Tungkol sa
Pilipinas
 Estudiante sa Unibersidad Central de
Madrid, binasa niya ng Uncle Tom’s
Cabin ni Harriet Beecher Stowe
 Tungkol ito ng kalagayan ng mga
pinagmamalupitang alilang Negro
 Naisip ni Rizal na maghanda ng isang
nobelang maghahayag ng panghihirap
ng mga Pilipino ilalim ng Espana.
 Tahanan ng mga Paterno, dito
ipinanukala ni Rizal sa isang grupo ng
mga Pilipino ang pagsulat ng isang
nobela. Ang mga tao doon ay:
o Pedro, Maximino, and Antonio
Paterno
o Graciano Lopez-Jaena
o Evaristo Aguirre
o Eduardo de Lete
o Julio Llorente
o Melecio Figueroa
o Valentin Ventura
 Hindi naganap and nobela dahil ang
mga dapat magsusulat ay walang
naisulat. Dapat talakayin ang lahat ng
aspekto ng buhay sa Pilipinas, ngunit
halos lahat gusting sumulat tunkol so
kababaihan.
 Kinaisipan ni Rizal na siya na lamang
ang magsusulat ng nobela.
Ang Pagsulat ng Noli
 Nagsimula siya sa Madrid at tinapos
nigh ang kalahati ng Noli
 Pumunta siya sa Paris at itinuloy
ang kalahati ng pangalawang
kalahati
 Tinapos niya ang nobela sa
Wilhelmsfeld, Alemanya.
 Ang huling rebisyon ng manuskrito
ay ginawa sa Berlin.
 Pagkatapos nito, nawalan ni Rizal ng
pera, at nawalan na siya ng pag-
asang mailathala ito.
 Sinabi niya sa kaibigan niya si
Fernando Canon na muntik na
niyang ihagis sa apoy ang
manuskripto.
Si Viola, Tagapagligtas ng Noli
 Natanggap si Rizal isang telegrama
na sinanabi na si Dr. Maximo Viola
ay pupunta sa Berlin
 Nakita ni Viola ang paghihirap at
pagkakasakit ni Rizal, pumayag siya
na tustusan ang pagpapalimag ng
Noli.
 Para maging matipid sa gastos,
inalis ni Rizal ang mga bahagi ng
Noli, pati rin isang kabanata ng
“Elias at Salome”
 Berliner Buchdruckrei-Action-
Gesselschaft nagsingil ng 300 piso
para sa 2,000 sipi ng nobela
Pinagbintangang Espiyang Pranses Si Rizal
 Pumunta ang hepe ng pulis ng
Berlin si Rizal at hinihingi niya ang
pasaporte ni Rizal
 Walang pasaporte si Rizal, sinabi
nila na mayroon siyang 4 araw para
kumuha niya ng isang pasaport o
maipadedeport siya
 Pumunta sina Viola at Rizal sa
embahada ng Espanya, para
humingi ng tulong ayon sa
embahador ng Espanya, ang konde
ng Benomar.
 Walang magagawa ang embahador
 Sinabi ng hepe ng pulis na isang
espiyang Pranses dahil:
o Laging bumibisita si Rizal sa
kababayan
o Pumasok siya sa Alemanya
mula sa Paris
o Natira siya sa Paris
o Umibig sa wika at kulturang
Pranses
 Sinabi ni Rizal sa wikang Aleman na
siya ay isang Filipinong ethnolohista
at pinayagan siya tumira sa
Alemanya
Natapos ang Pagpapalimbag ng Noli
 Ipinadala ni Rizal ang mga unang
sipi ng Noli sa mga malapit ng
kaibigan:
o Ferdinand Blumentritt
o Dr. Antonio Ma. Regidor
o Graciano Lopez-Jaena
o Mariano Ponce
o Felix R. Hidalgo
 Sinabi ni Rizal kay Blumentritt na ito
ang unang libro base sa buhay ng
mga Tagalog at ito ay ang historya
ng nakaraang sampung taon
 Alam ni Rizal na tuligsain ng
pamahalaan at mga prayle ang aklat
niya.
 Ibinigay ni Rizal kay Viola and Galley
Proofs, ang panulat niya, at
komplimentaryon sipi sa may
isinulat ni Rizal “Sa mahal kong
kaibigang Maximo Viola, ang unang
nakabasa at nagpahalaga sa aking
isinulat – Jose Rizal”
Ang Pamagat ng Nobela
 Ang pamagat ay isang
pariralang Latin na ang ibig
sabihin ay “Huwag mo akong
salingin” or sa ingles “Touch Me
Not”.
 Kinuha ni Rizal and ideya ito sa
Bibliya, sinabi niya kay Felix
Hidalgo na galing mula sa
Magandang Balita ni San Lucas
 Ang tunay na parirala ay mula
sa Magandang Balita ni San
Juan, 20:13-17
Dedikasyon ng Awtor
 “Sa Aking Amang Bayan”
Buod at mga Tao ng Noli
 May 63 kabanata at epilogo ang
Noli
 Kapitan Tiyago, Santiago de los
Santos, ‘Ama’ ni Maria Clara
 Crisostomo Ibarra, kasintahan
ni Maria Clara
 Maria Clara
 Don Rafael Ibarra, ama ni
Crisostomo Ibarra
 Padre Damaso
 Padre Sybila
 Senor Guevara
 Don Tiburcio de Espadana
 Donya Victorina de los Reyes de
De Espadana
 Pilosopong Tasio
 Ang Maestro/ Guro
 Sisa, Basilio, at Crispin
 Elias
 Padre Salvi
 Alperes at Donya Consolacion
 Don Alfonso Linares de
Espadana
Batay sa Katotohanan ang Noli
 Totoong kuwento ng base sa
kalagayan sa Pilipina noong
huling dekada ng Espanyol
 Ang mga tauhan din ay base sa
tao sa buhay ni Rizal
o Maria Clara: Leonor Rivera
o Ibarra and Elias: Jose Rizal
o Pilosopong Tasio: Paciano
o Padre Salvi: Padre Antonio
Piernavieja, isang Agustino na pare
ng Cavite
 o Kapitan Tiago: Kapitan Hilario
Sunico ng San Nicolas
o Donya Victorina: Donya Agustina
Medel
o Basilio and Crispin: Crisostomo
brothers ng Hagonoy
o Padre Damaso: tipikal na
dominikanteng prayle (arogante,
immoral, at laban na laban sa mga
Pilipino)

Ang Nawawalang Kabanata ng Noli

 “Elias at Salome”
 Inalis dahil sa pagtipid
 Kasunod ng Kabanata XXIV

Pinuri ng mga Kaibigan ni Rizal ang Noli

 Pinuri ng mga kaibigan ni Rizal ang
nobela niya, pero kinondema ito ng
mga kaaway niya.
 Isang letra ayon kay Blumentritt:
Rizal ay isa sa “mga dakilang taong
nagkaroon ng mahalagang
impluwensiya sa pagbabagon
espiritwal n iyong mga kababayan”
 Sa London, sinulat ni Dr. Antonio
Ma. Regidor kay Rizal isang letrang
sinasabi na ang aklat ni Rizal ay
patunay na ang mga tao na sinasabi
na ang mga Pilipino ay walang
kakayahang makalikha ng dakilang
talino ay sasabihin nagkamali o
nagsisinungaling.