ប្រជុំររឿងរប្េងខ្មែរ

ររៀរចុំសារជាថ្ែរី ោយ

ទុំេ័ររវេសរក “ការអរ់រសប្ារ់
ុំ សវគមន៍”

ឆ្ន ុំ ២០១៧
 ប្បជុ ុំររឿងរប្ពងខ្មែរ

មាតកា
ិ ននររឿង

 ររឿង ប្តពុំងប៉ង់តាទប
ិ  ររឿង ប្តពុំងលាក្់ នងគ័ល

 ររឿង ប្រះយក្ខ រោម  ររឿង បង

ឹ ទុ ុំខ្លង

 ររឿង ប្ាសាទរៅឃុ សា
ុំ ា យអងគ  ររឿង ភនា
ុំ ណន់

 ររឿង បង
ឹ ប្តខ្បក្  ររឿង ភនរ
ុំ ុំ រៅ

 ររឿង រប្ពងក្ុំ ពង់មាច់រ  ររឿង ប្ាសាទប្ពហ្ែក្ិល

 ររឿង ប្ពះពន់  ររឿង ភនប្ុំ បុរភនប្ុំ រី

 ររឿង រប្ពងភនវុំ រវងសរូរវងស  ររឿង តាប្ពហ្ែរៅវតតនគរាជ័យ

 ររឿង ប្តពុំងបង
ឹ រត  ររឿង ប្ាសាទតាប្ពុំ

 ររឿង ភនខ្ុំ រនហាន  ររឿង ប្ាសាទន្ទងរមែ

 ររឿង វតតរុំរៅប្ាុំ  ុំ យ៉ង់រកា

ររឿង ភនា

 ររឿង ភូមរ
ិ ីប
ដ ិទមារ  ររឿង វហារអដឋ
ិ ររស

 ររឿង រប្ពងភនប្ុំ រីវិបុលរក្រ តិ៍  ររឿង ប្ក្ុ ងឧតតុងគ

 ររឿង រប្ពងភនយ
ុំ ៉ តរៅនប៉លន
ិ  ររឿង វតតវហាររួ
ិ រ

 ររឿង ប្ាសាទបន្ទាយឆ្មែរ  ររឿង ប្ក្ុ ងភនុំរពញ

 ររឿង ប្ាសាទភនុំជីររូ  ររឿង ប្ាសាទអងគរ

 ររឿង ភនប
ុំ រូ -ភន
ី ដា
ុំ  ររឿង បុ ររទុំខ្ពក្៤ន្ទក្់

 ររឿង ភនរ
ុំ ុ ពណ៌កាឡី  ររឿង ចចក្ (កាពយ)

 ររឿង ប្ក្រពរី ្ែះអាធន  ររឿង រតាឥន្រនាីរបរ់ប្ពះឥរូរ

 ររឿង ភនរ
ុំ នាុក្  ររឿង ប្បនពណីននរតារុនម

 ររឿង វតតបញ្ញាជី  ររឿង រដម

ី ក្ុំ រណីតរនាះ

 ររឿង ភនន្ទ
ុំ ងក្ប្ងី
 ររឿង ឧក្ញ៉ រយមរាជ និងឧក្ញ៉ ពល  ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ បរររទះទរ់គ្នន

រទព  ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ តាមម្ុុំរត់

 ររឿង រដីមក្ុំ រណីតរតាមរ

ូ  ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ ខ្រក្ប្រូវ

 ររឿង រន្រគគមរវាងគង
ី ក្
គ ់ នង
ិ តាប្ពហ្ែ  ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ មានរប្គ្នះថ្ននក្់

 ររឿង មារយីង  ររឿង បុ ររក្មសត់រចញរៅជួញ

 ររឿង ក្ូន៤ន្ទក្់ មន
ិ បរប្មឪ
ី ពុ ក្  ររឿង រោរលួចរគ្ន

 ររឿង រដីមក្ុំ រណីតរតារផាត  ររឿង បុ ររ៤ន្ទក្់ ជីក្ក្ុំ ណប់មារ

 ររឿង រដីមក្ុំ រណីតរតាប្គលង

ី ប្គរលាង  ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ កាប់រឈីរធាីអងគប់

 ររឿង បុ ររមាារ់ផាះ នង
ិ បុ រររុុំ រុំចត  ររឿង បុ ររ៤ន្ទក្់ រដីររក្ភូមដា
ិ រុំ ដីមដូង

 ររឿង អាមាតយរក្ារៅន ប្ពះរាជា  ររឿង ដូនោរ់ដារុំ ដម

ី រលល ក្សារដៀវ

 ររឿង បុ ររាញ់ទង់  ររឿង បុ ររឪពុ ក្នង

ិ ក្ូនជួបប្ក្រពី

 ររឿង ពនរលួនប្ពះមក្ុ ដ  ររឿង បុ ររមានក្់ ប្រោញ់ ប្បពនធរគ

 ររឿង ប្រ២
ី ន្ទក្់ រ្លះដរណដីមរធែញរឈី  ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ ដរណដីមតាុំងយូគ្នន

 ររឿង តុ រលាររដឋី  ររឿង ឈែួញរររានក្ុំ

ី ណប់មារ

 ររឿង ររដឋី៣ន្ទក្់ រៅទិរទុំង៣  ររឿង ឈែួញចតទូក្រៅមាត់ប្ោុំង ប្ោុំង

 ររឿង ដង
ឹ រងដឹង អុំខ្បងរងអុំខ្បង ាក្់ រង កត់លច
ិ ទូក្

 ររឿង ប្ពះរាជវន
ិ ច
ិ ័យ
ឆ ក្ដី ទុំង៤  ររឿង បុ រររឆ្មត៤ន្ទក្់ ដរណដីមប្រមា
ី ន ក្់

 ររឿង រាជអាមាតយ២ន្ទក្់ បរប្មរី រដច រធាជា

ី ប្បពនធ

 ររឿង ប្រីរសា
ែ ះនង
ឹ សា
ា មី  ររឿង ប្ពះរាជក្ុ មារ៤អងគប្តូវរប្ជីរយក្

 ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ រៅាញ់ រតា មួយអងគរសាយរាជយ

 ររឿង រោរលួចប្ក្ដារ  ររឿង ប្ពះរាជបុ ប្ត៣អងគររៀនរិលប៣

៍

 ររឿង បុ រររដក្ក្នុ ងសាលា យ៉ ង

 ររឿង ឈែួញមានក្់ មានរដម

ី ទុ នខ្ត១ហ្ួង  ររឿង រតាឥន្រនាន
ី ង
ិ ប្ក្រពដ
ី រណដីមគ្ននរុ ី

 ររឿង បុ ររ២ន្ទក្់ ទរ់គ្ននពកា

ី រជី  ររឿង ប្រមា
ី នរហាយៗ សា
ល ប់

ក្អណូដ ង
 ររឿង បុ ររក្មសត់រៅខ្ក្បរផាះររដឋីប្រង់  ររឿង ប្ពហ្ែណ៍៣ន្ទក្់ ដរណដីមប្រមា
ី ន ក្់

ក្លិ នអាហារររដឋី រធាីប្បពនធ

 ររឿង គ្នមណីររដឋល
ី ច
ួ ទក្
ឹ ឃែុក្
ុំ ណឌ  ររឿង បុ ររ៤ន្ទក្់ ររៀនរល
ិ ប៤ខ្បប
៍

លររដឋី  ររឿង បុ ររ៤ន្ទក្់ ររៀនរល

ិ បសាន្ររត
៍

 ររឿង បុ ររក្មសត់រង់មាមខ្ក្បរផាះររដឋី  ររឿង មហាឫរសរប្ាះខ្ល

ី ល

រធាប្ី តាប់តាមររដឋី  ររឿង រក្ែ ងក្ុំ ប្ព

 ររឿង ធនញ្ជ យររដឋីលច

ួ មាររបរ់តុតត  ររឿង រហារ និងតាោរ់ដន
ូ ោរ់

រលាររដឋី  ររឿង អាា៉ងន្ទងតី

 ររឿង តាបរលួចមារ  ររឿង អារុំ គមាញ់ លលក្

 ររឿង បុ ររ៤ន្ទក្់ រ្លះដរណដីមខ្ផល  ររឿង រៅធុ ង រៅសាញ់

សា
ា យ១ នង
ិ មារ  ររឿង អនក្ដុំរណីរពរី ន្ទក្់ ដរណដីមគ្នន

 ររឿង ភនរុំ ជីងនប្ព រដក្ក្ណ្ដ

ដ ល

 ររឿង ប្ាសាទនគរវតត  ររឿង រៅោក្់ រែុគ

 ររឿង ប្ាសាទប្ពះធាតុ ទឹក្ឆ្ម  ររឿង ប្រីក្ណុ ដ ររលា

ោ ច គឺក្ណុ ដ របុំផ្លលញ

 ររឿង ភនប្ុំ បរទ

ិ ធិ  ររឿង អារឡវ

 ររឿង បុ ររមានក្់ រៅជួញ រភលង

ី រឆះទុំនញ
ិ  ររឿង អនាង់ខ្វងឆ្មនខ្ុំ វង

ក្នុ ងរុំ រៅ  ររឿង ប្រព

ី ត
ិ មាដយពត
ិ ឪពុ ក្ពត
ិ

 ររឿង ក្ុ ដុមមា

ពី ន ក្់ មានក្ូនប្បុរ៣ន្ទក្់  ររឿង រុ ភាទនាយ

រ្លះដរណដីមមត៌ក្គ្នន  ់ រន្ទដន
ររឿង តមលង៧

 ររឿង មហាររដឋមា
ី នក្ូន៣ន្ទក្់ រ្លះ  ររឿង រៅផ្លកប់ប្តោច

ដរណដីមមត៌ក្គ្នន  ររឿង រៅតប់ប្បមល់

 ររឿង បុ ររ៣ន្ទក្់ រ្លះដរណដីម  ររឿង រៅកាុំបត

ិ បរន្ទាះ

ដុំរណក្គ្នន  ររឿង រទវតាខ្រក្រសាយ

 ររឿង បុ ររ៣ន្ទក្់ រធាទ

ី ក្
ូ ឈែួញឱ្យលច
ិ  ររឿង បុ ររដណដឹងប្បពនធ

 ររឿង ប្រ៤
ី ន្ទក្់ ដរណដីមរោរមានក្់ រធាប
ី ដី  ររឿង ោបប្រុ ក្ នង
ិ ោបនប្ព
 ររឿង មនុ រសរមពីមអាចម៌ជិះដុំរ ី រមពម
ី ក្ដី  ររឿង បុ ររមានក្ូន៤ន្ទក្់ ររៀនវជា
ិ ជ ៤

រឡង
ី ចុ ងរតានត ខ្បប

 ររឿង អាខ្លាក្់ អាមាន

ិ  ររឿង បុ ររក្មជល
ិ មានប្បពនធប្គប់

 ររឿង មនុ រសរលាភ លក្ខ ណ៍

 ររឿង អនតរាយរទធ
ិ និ នរតាអរសតរ  ររឿង បុ ររក្ុ ហ្ក្៤ន្ទក្់

 ររឿង តាចនាររលៀក្
ុំ  ររឿង បងនថលនង
ិ បោូននថល

 ររឿង ប្រមា
ី យដក្ម្ី  ររឿង ដងវន
ូក ង
ិ ខ្ក្ោ ក្

 ររឿង បុ ររជីក្កា
ដ ម  ររឿង អរណដីក្និងសា
ា

 ររឿង បុ ររការ៣០  ររឿង ខ្លល សា

ា នង
ិ ទនាយ

 ររឿង ប្ររី កា
ោ ក្មារ  ររឿង ខ្លលោញ់ ប្ាជ្គង
ី ក្
គ ់ នង
ិ អរណដីក្

 ររឿង រៅអាចម៌ររះ  ររឿង រួរី ដ នង

ិ អពមងគល

 ររឿង រុំ ោញ់ពរី ន្ទក្់  ររឿង អាក្ុ ហ្ក្រុ ី

 ររឿង អារុ មរលត

ូ អារុ មកាច  ររឿង មាយប្រី

 ររឿង ឪពុ ក្រក្ែ ក្រររក្ូ

ី នប្បសា  ររឿង ពក្យរុ ភារត
ិ តនមល៣០តមលឹង

 ររឿង រោរចត
ិ ជា
ត  ររឿង គង់ហា
៊ា ន

 ររឿង ជាតខ្ល
ិ ល ធុំ  ររឿង ពរ់រក្ងក្ង

 ររឿង បុ ររពរី ន្ទក្់ ចង់ានប្បពនធរគ  ររឿង ចចក្

 ររឿង ប្គូនង
ិ ររ
ិ ស  ររឿង មនុ រសពរី ន្ទក្់ រៅផាះជិតគ្នន

 ររឿង រៅរុ ប្ក្និងរៅរៅរ ៍  ែ ះប្តង់នង

ររឿង ន្ររដីរសា ឹ សា
ា មី

 ររឿង ខ្ក្ោ ក្មួយជាខ្ក្ោ ក្ដប់  ររឿង ប្ាជ្ រុំ ណ្ដង ផល ទុំង៣ អួតរទធ
ិ

 ររឿង មនុ រសបួនន្ទក្់ ខ្តរពាមួ ន

ល

 ររឿង បុ រររចះថ្ននព
ុំ រ
ិ ពរ់
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្រពុំងស៉ង់តាវិស

ររឿង លរពាំងប៉ងតា
់ ទប
ិ (រេរថលពះវហារ)
ិ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១៥៥ - ១៥៩

ររឿងរ៉ វរផេងៗ រៅក្បុងរេរថថ្ីៗ

យ សុ ទស
ន ឹ ងខ្រជារលគឿងឆ្ងងញ់ ពិសារបស់អ្ក្
ប សាឋប់អ្ក្
ប អាន រលពះថា រៅតាមរេរថ

ចាស់ៗ រ ះ មនអ្បក្លសុក្រលរើន ររទាក្់ទងខាងគម គមន៍ក្រ៏ លរន

ើ រមវ៉ះរ ើ ររឿងរលពងក្ឋី ឬ រក្រដថ ិ៍ ាំខ្ែល
យ

អាររធម៌ចាស់ៗ ក្ឋី បានរលរឮសុ សសពឝយូរណាស់មក្រ ើយ ។ រឯរេរថ

ី ថ្ីៗ
យ វញ
ិ ខ្ដលពុាំសូវមនអ្បក្លសុក្រៅ-

មក្ទាក្់ទងគ្នប ររឿងរ៉ វរៅទរី ះ ក្៏រៅជាអាថ្៌ក្ាំបាង

ាំ រៅរ យ
ើ ដូរយ៉ងររឿងរ៉ ងក្បុងរេរថលពះវហារជារដ
ិ ម
ើ ។

រោយឯក្សាររៅសឋួររសឋើង រយើងក្៏លបខ្មលបមូលព័រម
៌ នខ្ដលលបមូលបានេវះៗ មក្រ ើយ មក្អ្ធិបាយជាមុន
តាមរយៈអ្ស់រលក្-អ្បក្ខ្ដលធ្លវប់បានរៅដល់ រ ើ មនពាយមរសុើ បសួ រ សររសរខ្រងរផញើមក្លក្ុមជាំនុាំរយង
យ ើ
ជាខ្បបទាំរនៀមរស់ រៅរបស់ អ្ក្
ប លសុក្េវះ, ជាររឿងរលពងេវះ ។ ដូរររឿងរលពងមួយ ខ្ដលរយើងរលើក្មក្និទានរៅ

រពលរនះ ជារសរក្ឋីរយររែ៍របស់ រលក្ ៊ុន-សាវ ី ខ្ដលរលក្មនរបសក្ក្មយក្ុ ងក្ងពលរេមរភូ

ប មន
ិ ធ រៅ
ដល់ ទីក្ខ្នវងរ ះ បានសររសររផញើមក្ឲរលក្ុមជាំនុាំរយើង ជារសរក្ឋីរយររែ៍ទាាំងលសុង ពីដាំរែើររបស់ រលក្រៅ

រន់ទីលបជុាំជន "ខ្រផងមនជ័យ" ខ្ដលជាទលី បជុាំជនសលមប់រេរថលពះវហារ

ិ ។ ក្បុងរសរក្ឋរ
ី យររែ៍រនះ មនជាប់
ទាាំងររឿងរលពងមួយ ទាក្់ទងរោយភូមលិ សុក្ រយង
ើ ក្៏លសង់លរង់រនះ មក្ររៀបរធឝើររឿងរលពងមួយ បញ្ចូ លក្បុងរសៀវរៅ
រនះរ ង
ើ ។ លរង់អ្រនវើរនះ រលក្ ៊ុន-សាវ ី សររសរថា : ររញពសា
ី លលសុក្រវៀងរៅ បានលបខ្ ល ៣ គ.ម.

មនផវូវខ្បក្ជាពីរ គឺខាងរវឝងរៅក្ាំពង់លបណាក្ (ទីលបជុាំជនលក្ុងខ្រផងមនជ័យ) ឯខាងសាឋាំរៅក្ាំពង់ពុលទា, រៅ

ខ្វប (អ្រីររេរថមូ ព្លព)

វ ើ រធឝើដាំរែើររពរី នះ មុននឹងរូលរៅក្ាំពង់លបណាក្ រយើងរ
។ របើរយង ើញអ្ូរមួយខ្ដលអ្បក្
លសុក្រៅថា អ្ូរសាឋយក្វង2
់ ។ រៅខ្ក្ផរអ្ូររនះ មនលរពាំងមួយរទៀររ្យះ លរពាំងប៉ងតា
់ ទប
ិ 3 ខ្ដលមនរូប
សាំ ណាក្ថ្យមយ
ួ រផឋក្រៅលរង់ទីរ ះ4 ដូរមនដាំណាលររឿងរដើមថា : មនមន្តនថី ុាំពីរ ក្់ មបក្់រ្យះតាទិប ជារម

ុាំរមលក្ុម ១ ខ្ផបក្ មបក្់រទៀររ្យះតាខ្ក្វ ជារម ុរាំ មលក្ុម ១ ខ្ផបក្ខ្ដរ ។ រម ុទា

ាំ ង
ាំ ពរី ក្់រនះ រៅរលរមអាណា

ពាបាល យក្រ្យះ ជូ -មង

ឹ រៅហាឝយរេរថមូ ព្លព
វ (លសុក្ខ្វប បរចុបផនបរនះ) ។ អ្បក្ទាាំងពីរ ក្់ មនររទាស់

ខ្ទងខ្េឝងគាំនរ
ិ គ្នប ដរែឋើមក្ូន ុគ្ន
ាំ ប រោយអាងថាមនរន្តសថរលរើនខ្រសពឝេួ ន
វ រ ូ រដល់ រៅមនរក្រ
ើ ររល ល

រក្ែឍរន្តសថរូលលបយុទនរាាំងរប់សមវប់គ្នប យ៉ងសរមផម
ើ អ្សាចររ ជារ រុ បណា
ឋ លឲរមនុសេសាវប់យ៉ងរលរើន

រៅទស
ី មរភូមិ រោយសារខ្ររមបះរបារទាាំងពរី ក្់បងកបរងកើររ ង
ើ ។ ររឿងរនះ ដង
ឹ ដល់ រលក្លបមុេរេរថមូ ព្លព
វ

ភវម, រលក្ក្៏អ្រញ្ជ ើ ញមក្ បានររះរៅរមបះរបារទាាំងពីរ ក្់រ ះ មក្ជាំនុាំជលមះររ់រសរក្ឋីឲរ គឺរលក្ខ្រក្រ

ន្តសថឲរបានរសយើៗ គ្នប ខ្ររមបះរបារទាាំងពរី រនះ ពុាំសុេររ

ិ ថ ទាាំងក្ូន ុាំ ក្៏ពុាំសុេររ
ិ រថ ទៀរ ។ ររឿងរនះ រធឝើឲររលក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 1
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបមុេរេរថេល
ឝ ់ យ៉ងព្លក្ខ្លង ។ រទប
ើ រលរយមក្ រលក្រលបើមរធាបាយរផេងរទៀរ រោយបួងសួ ងលពះឥន្តនធទព
ិ ឝ
រក្ខុ ជាអ្បក្រក្យុរិធ
ថ ម៌ឲរ គឺរលមូវឲរផេងនឹងសាប ។ របើរម ុាំទាង
ាំ ពីររនះ ណាមួយ មនរិរទ
ថ ុររច រម
ិ និ រសាយះលរង់
រលយភរលភលន់ ឲរលរូវនង
ឹ លពួញសាបសាវប់ឲរបានលបរក្េនង
ឹ ខ្ភបក្ ។ ក្ូនរន្តសថ នង
ិ រម ុាំ ក្៏សុេររ
ិ ថទទួលលពម
ឲរខ្របានរ ើញនូវពនវឺយុរិធ
ថ ម៌ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង លបមុេរេរថមូ ព្លព
វ ក្៏ចាប់រផឋើមរធឝើពិធីរក្យុរិធ
ថ ម៌ ឲររមបះរបារទាាំង

ពរី ។ រលក្បានឲរឈរតាមលក្ុម ុាំលក្ុមរម ុទ

ាំ ប
ិ ឈរ ១ លក្ុម, លក្ុមរម ុាំខ្ក្វ ១ លក្ុម, ខ្ក្ផរអ្ូរមួយ ។ រឯរម
ី ុាំ

ទាាំងពីរ គឺរលក្លបមុេរេរថបានឲរឈររាំក្ណា
ឋ លលក្ុម រាំមុេសាបទាាំងពីរ ក្៏មនលពួញរុងលសួរលបក្បរោយជ័រវក្់

។ សាបទាាំងពរី រនះ ១ ជារបស់ រម ុាំខ្ក្វ ១ រទៀរ ជារបស់រម ុទ

ាំ ប
ិ ។ រលក្លបមុេរេរថ បានចាប់យរ
ឹ សាបរោយ
េវួនឯង រួរោក្់លពួញ រ ើយរមកល់រលើរជើងពនលបាក្់ពីរយ៉ងធាំ មនមុេរលមង់រឆ្ងភះរៅរាំក្ណា
ឋ លរដើមលទូងរមបះ

របារទាាំងពរី រនះ ។ ប ធ ប់មក្ រលក្ក្៏រលើក្ព្ដលបែមររ ង

ើ ចាប់ខ្ថ្វងលបរសបួងសួ ង សាំ បូងសលងូងយ៉ងខាវង
ាំ

ៗ ដូរររៅ ៖ “រៅក្បុងពិធី អ្រុរណាទ័យរសយីដរ៏ ពញពនវឺរនះ ក្បុងឋានៈេញុាំជាលបមុេខ្ដនដម

ី ូ ព្លព
វ និងជាលបមុេ

យុរធ
ិថ ម៌ េញុាំសូមយងលពះឥនធខ្ភបក្ទព
ិ ឝ លរររៀក្ទព
ិ ឝ ដ៏មនឫទនិអ្រនក្អ្ន័គឃលបររក្េ លបសិទិនជយ
័ ដល់ សាបទាាំងពរី

រនះថា របតា
ើ ខ្ក្វជារម ុរាំ លភ សុាំ ឲរសាបតាទិបឲរយុរិធ
ថ ម៌, ថារបើតាទិបជារម ុរាំ លយភ សុាំ ឲរសាបតាខ្ក្វឲរ

យុរិធ
ថ ម៌ ក្បុងក្ណា
ឋ លររឿែរងគរនះ រដើមផឲ
ី ររន្តសថបានជាក្់សាន់ទាន់ ន់ ក្បុងលគ្នឥ ូវរនះ សូ មឲរលពះអ្ងគ

លបទានយុរិធ ាំ រោយឯង ។ លពួញដ៏មុរ

ថ ម៌" ។ គួរឲរអ្សាចររណាស់ ! លគ្នន់ខ្រលគប់ ៣ ដងភវម ព្ក្សាប ក្៏រថាវះផង

ក្៏សុ ះរៅរោររាំ
ធ លទូងតាទិប ដួលរដក្រៅទីរ ះភវម ។ ខ្រមុននឹងសាវប់ តាទិបបានសារភពរាំរពះរលក្លបមុេ

រេរថថា :គ្នរ់ជាមនុសេរលយភ រ យ
ើ ខ្ថ្មទាាំងជាមនុសេអ្យុរធ
ិថ ម៌រទៀរផង, ខ្ក្វជាមនុសេលអ រសាយះលរង់នង
ឹ ខ្ដន
ដី មន
ិ រលយភ សូ មលពះររជះលពះគុែជាលបមុេយុរិធ ាំ ទមួយទុក្ជារក្រដថិ៍ ាំខ្ែល រដើមផប
ថ ម៌ ឆ្ងវក្់រូបេញុបា ី ញ្ជជក្់ ឲរ
រ ើញរាស់ ថាៈ “រនះរ យ
ើ រូបតាទប
ិ ជារម ុរាំ លយភ លរូវលពួញយុរិធ
ថ ម៌" ថារ យ
ើ ក្៏ោរ់េរល់ សាវប់ក្ុ ងេែៈ
ប

រ ះភវម ។ រក្ងទ័
ី ពរខាយររម ុរាំ លយភរនះ លគ្នន់ខ្ររ ើញរៅហាឝយេវួនសាវប់ភវម បះសក្់លរូងររ់បាររជើងស
លពរ រគរខ្រសពឝេួ ន
វ ខាវរលពួញយុរិធ
ថ ម៌ពយ
ួ ក្ណា
ឋ លរដើមលទូងរទៀរ ររ់រចាលបាយ ខ្ដលោាំបលមុងនង
ឹ បររភគ
ិ
ខ្ក្ផរអ្ូរ ។ តាាំងពីមនរ រុ ដូរពែ៌ រនះមក្ រទើបបានជាសាសន៍ពីរ រគោក្់ មអ្ូររនះថា "អ្ូរសាឋយក្វង"់ ខ្លប

ថា "អ្ូរសាឋយបាយ" រ ូរសពឝព្ថ្ង ។ ឯរូបសាំ ណាក្តាទប

ិ លរូវលពួញរាំក្ណា
ឋ លលទូងរ ះ ក្៏មនរ ូរមក្ដល់ សពឝ

ព្ថ្ងរនះខ្ដរ ទុក្ជាសក្ខភ
ី ពព្នររឿងរនះ ។ រ ើយអ្បក្លសុក្ ក្៏រៅអ្ូររនះថា អ្ូរប៉ងតា
់ ទិប រ ូ រមក្ខ្ដរ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 2
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្សះឤកខ រោឣ

ររឿង លសះយក្ខរោម (រេរថររនគរិ )ី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១៥១ - ១៥៤

រៅក្បុងរាំបន់ោបានរសៀក្ ុាំោង
ាំ បាង លសុក្លាំ ផរ់ រេរថររនគិរ ី មនលសះមួយធាំ ទាំនងជាអាងទឹក្បុរែ

ខ្ដលរសសសល់មក្ពីលក្ខែៈភូមសា
ិ ន្តសថ, រលពះលសះរនះ រៅរាំររ វ ះលជលងភបាំ រ យ
ើ មនសណា
ឌ នមូលដូរ

បារេធះ ។ អ្បក្ដាំរែើរណា ខ្ដលបានរៅដល់ររនគិរ ី រគពុាំអាររភវររៅលាំ ខ្ ឬ រៅទសេ លសះយក្ខរោម

រ យ
ើ , សមរបើសពឝព្ថ្ងរនះ រៅោបានរសៀក្ មនររររៀបរាំភូមលិ សុក្លអផង ដូរជាមនផាររផា មនវរថអារម
មនភូមន
ិ ិរវសនោឌន មនរមកររៅស៊ូរដឌ ។ល។ ក្៏ររខ្របានជាទ
ឹ ីជាំនុាំរាំរណាមធាំដុាំមយ
ួ រ ើង ។ រលរបើរៅដល់
"លសះយក្ខរោម" រគខ្រងនក្
ឹ រក្រដម
ើ រ រុព្នរ្យះរខ្មវក្រនះភវម ។ ររវងល់រនះ ក្៏ ឲ
ាំ រសាក្សួ ររក្រ រុរដម
ើ

ខ្ដលមនរៅជាប់នឹងខ្បបនិទានរបស់អ្ក្
ប លសុក្ ជាររឿងរលពងខ្បវក្ៗ គ្នប ខ្ដលរយង
ើ រលើក្មក្អ្ធិបាយ ដូ រររៅ
រនះ ៖ ពក្រថា "យក្ខរោម" រគអារយល់បានរោយងាយថា "យក្ខវព័ទ"ន តាមពក្របរមផររៗ គ្នបមក្ មនររឿង

និទានថា : តាាំងពយ
ី ូរលង់មក្រ ើយ មនរសឋរលក្ុងយក្ខមយ
ួ មនឫទនិអ្ាំណារខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាស់ លពះអ្ងគមនលពះ

រជបុលរីមយ
ួ សាអររលើសលសី , ទាាំងសក្់ទាង
ាំ រូបរយរបស់ ង ខ្រងមនក្វន
ិ លក្អ្ូបជានរ
ិ រច រៀងរល់ ព្ថ្ង រទប
ើ
យក្េជាបិតាឲរ មបុលរីរ ះថា : " ័
ងសក្់លក្អ្ូប" ។ លុ ះដល់ មនវយលគប់
លគ្នប់រលណា ក្៏មនមនុសេមួយ

រូប ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាស់ខ្ដរ បានរូលរៅលបលួ រលួ ងរលមរសបហាជាមួយ ង ។ ទាាំងពរី លបាែ រោយភ័យខាវរ

រសឋរយក្ខជាបិតាដឹង ក្៏ គ្ន

ាំ ប ររ់មក្ក្បុងព្លពមួយ ។ រលរយមក្ រសឋរលក្ុងយក្ខ ដឹងររឿងរ៉ វរនះ ក្៏រផអើលរឆ្ងរោ

ខ្លសក្ ូោ រក្ែឍពលយក្ខជាបរវរ
ិ រហាះរ ើរតាមរក្ក្ូនសាំ ោញ់ េួ ន
វ ដល់ មក្លរង់ក្ខ្នវងព្លពសឋុក្រនះ ក្៏មន

រសរក្ឋីសងេ័យថា លបខ្ លជាបុលរីេួ នរៅទ

វ ីរនះ រទប
ើ បញ្ជជឲរយក្ខជាក្ូនរៅ យមលារព័ទព្ន លពរ ះយ៉ងមាំ

រ ើយឲរយក្ខ ១ លក្ុមរទៀរ ដក្ព្លពលពឹក្ាលគខ្វងរចាល រ ើយ គ្នបជីក្ក្រយរក្ ង ខ្ររទាះបីជីក្យ៉ងណាក្៏

រក្ពុាំរ ញ
ើ រទប
ើ រសឋរលក្ុងយក្ខ ប
ាំ រវរលរ
ិ ប់រៅនគររដម
ើ វញ
ិ ។ អាលស័ យរ រុពក្
ួ យក្ខ ក្រយរក្ ងសក្់

លក្អ្ូបរនះ រទើបមនរៅសល់ ជាលសះមួយរៅររនគិរ ី រៅថា "លសះយក្ខរោម" រ ូរដល់សពឝព្ថ្ង ។ លសះយក្ខ

រោម ជាលសះមួយមនទឹក្ថាវរឈឝង ខ្ដលមនជរលៅជាង ៧០ ម. បារដូវលបាាំង, មនបរណា

ឋ យ នង
ិ ទទឹង
លបខ្ ល ១ គ.ម. រងរងឝះមូលរសយើ ។ រៅមរ់លសះ មនរដើមមក្់រលបង មក្់លបាង សាវម៉វ សិរមន់ រភញៀវ ដុះរៅ

ពសរពញខ្ក្ផរមរ់លសះ គួរឲរទសេ ។ រៅជុាំវញលសះរនះ

ិ ក្ងរេមរភូមន
ិ ធរយង
ើ រទប
ើ នង
ឹ បានសាទប ផវូវថ្បល់ដ៏

ិ ិលរ របើក្រថ្យនថបានរោយលសួល ។ មនលពះរជដាំណាក្់, រភជនីយោឌនរូរៗ សលមប់ទទួលរភញៀវ ។ សពឝព្ថ្ង

វរ

ក្ងរេមរភូមន
ិ ធ បានចារ់ខ្រងសាទប ដាំណាក្់ថ្ីម
យ យ
ួ រទៀររោយរបរុង គឺសាទប ក្បុងឆ្ងប ាំ ១៩៦៥ ។ រៅក្បុងលសះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 3
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មនមរឆជារិរូរធាំ រ
ិ ខ្ លទាាំង ូ ងៗ
ឝ ។ រលក្-អ្បក្រៅទសេ អាររដរើ ព័ទនជុវាំ ញលសះបាន
ិ រោយមនផវូវថ្បល់

វង់ជុាំវញ
ិ ។ តាមរសរក្ឋន
ី ិទានមួយខ្បបរទៀរ មនន័យលជលិះគ្នបខ្ដរ គឺថា ៖ មនទ័ពយក្ខរដញតាមចាប់បុលរីយក្ខ
ដូរររឿងខាងរលើរនះខ្ដរ ខ្បវក្ខ្រខាងរុងថា រលទ័ពយក្ខ រោមព័ទនជុាំវញភប
ិ ាំ ខ្ដល ងរនះរៅពួនលជក្រ ះ

រ ើយ ងក្៏យល់ ថាគ្នយនផវូវណាឲររគររួរ រទើប ងអ្ធិោឌនសុាំ ឲរ ងលិរបារ់រៅក្បុងដី រពលរ ះ លពះធរែី

ក្៏លសុរ ទា
ាំ ង
ាំ ងលសីរ ះរៅផង ។ លរង់ក្ខ្នវងលពះធរែីលសុររ ះរ យ
ើ ខ្ដលរវយរៅជាលសះទក្
ឹ ខ្ដល
រៅថាយក្ខរោម ។ តាមររឿងដាំណាលមួយរទៀរ, មនរសរក្ឋីរផេងពរី នះរលរើន ទាំនងជាររឿងពិររបស់ ភូមលិ សុក្

ផង មនរសរក្ឋីថា ៖ ពក្រ "យក្់រោម" លរូវសររសរដូររបះរៅវញ,

ិ រលពះថា មក្ពរី ដើមរ រុពក្រ យក្់ រវយ

មក្ពី "យ៉ក្់" ភសាអ្បក្លសុក្រ ះបុរែ ខ្លបថា រម យ, ឯរោមជារ្យះមនុសេ, ដូររបះ បានរសរក្ឋីថា

មន យលក្ុមមបក្់រ្យះរោម ជាអ្បក្លរួរលតារៅភូមភ
ិ គខាងជួរភបរាំ ះ រមវ៉ះរ យ
ើ អ្បក្ផង ក្៏សនយររៅរ្យះ
ទីក្ខ្នវងរ ះឯង តាម ម និង ងារសក្ឋិ អ្បក្លរួរលតារ ះរៅ ។ រឯសា
ី ទ នភពក្ខ្នវង ខ្ដលលបាក្ដតាមររសរងករ

រៅវញ
ិ អ្បក្លសាវលជាវយល់ ថា ទលី សះរនះឯង ជារននភបរាំ ភវង
ើ រលពស
ី ម័យបុរែ រ យ
ើ ផុររលរ់រៅ រៅសល់ខ្រ
សាបមោន, រ រុរនះ បានជាមនលសះរ ះ រលៅដល់រៅជរលៅ ៧០-៨០ ខ្ម៉លរ រ ើយមនរងឝះមរ់មូលដូរ
ថាសព័ទនជុវាំ ញសុ
ិ ទខ្ន រភបាំ រ ើយខ្ដលសពឝព្ថ្ង រៅជារមែីយោឌនមួយយ៉ងលបរសើរ សលមប់អ្ក្
ប រៅទសេ ទី

រាំបន់រ ះ។

រឥឿង ប្ាសាវរៅឃុ សា
ុំ េ ឤអងគ

ររឿង លបាសាទរៅ ុសា

ាំ ឝ យអ្ងគ (រេរថសាឝយររៀង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១៤៥ - ១៥០

រៅក្បុង ុាំសាឝយអ្ងគ លសុក្សាឝយររៀង រេរថសាឝយររៀង រៅរមងយ លបមែជា ១០ គ.ម. អ្ាំពីថ្ល

ប ់ ជារិរលេ ១

(គឺថ្ល
ប ់ ពភ
ី របាំ ពញរៅសាឝយររៀង) មនទួលមួយេភស់ មន ឹ រទ ។ អ្បក្លសុក្ជាំ
ិ ខ្ដលលិរទក្ ន់មុនៗ មក្ បានសនយរ

រ្យះរៅថា "ទួលសាឝយអ្ងគ" ។ ទួលរនះរ ើយ ខ្ដលជារគ្នលសនយរ មព្នរ្យះ ុរាំ នះ ។ រៅរលើទល

ួ រនះ

មនក្ាំខ្ពងនង
ឹ លបាសាទថ្យបុរែមួយ មនសណា
ឌ នជាលពះវហារ
ិ មនក្ារ់រមវក្់ ររបៀបររ បុរែ គួរឲរចាប់

អារមយែ៍ ខ្ដលរគតាក្់ខ្រងរ ើងរោយឥដឌេះវ រោយថ្យបាយរលក្ៀមេវះ មនបរណា

ឋ យលបមែជា ៨៣ ម. ទទឹង

៤៦ ម. ។ សពឝព្ថ្ង លបាសាទរនះ បាក្់ខ្បក្អ្ស់រៅរ យ

ើ រៅមនសល់ខ្រក្រមធរឥដឌ ថ្យ និង ភពសណា
ឌ នេវះខ្រ

ប៉ុរណា
ត ះ ។ រៅរាំក្ណា
ឋ លទួលរ ះ មនរដើមព្លជមួយរដើមធាំ និង ខាងមុេលបាសាទបាក្់ខ្បក្រនះ រគរ ើញមន
អ្ងគ (លិងគលពះឥសូ រ ឬ សិវលិង)គ ។ អ្បក្ផងរធឝើដាំរែើររៅរន់បុរែោឌនរនះ បានលសួលងាយខ្ររៅរដូវរ ាំរ យ
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 4
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

គរឺ ដូវខ្ដលអ្ស់រភវៀង រៅបានខ្រផវូវរជង

ើ នង
ិ ផវូវលាំ បុរ៉ ណា
ត ះ ។ ឯររឿងរលពងខ្ដលទាក្់ទងរោយ ម "សាឝយអ្ងគ"

មនដូរររៅ ៖ មនរសរក្ឋីដាំណាលថា : រលពរ

ី ជធ្លនីរៅលខ្ងឝក្ មនបុរសមបក្់រ្យះ "សាំ រទន
ិ " ជាអ្បក្ខាវង
ាំ

ពូខ្ក្អ្ង់អារណាស់ មនទីលាំរៅរលើទល
ួ រនះ ។ រលខ្ដលលសុក្រក្រ
ើ រមាាំងជាមួយនង
ឹ រសៀម, លពះរជា ក្៏លទង់
អ្ាំពវ វ ដល់ អាណាលបជានុរន្តសថលគប់រេរថេែឍ របើនរណាខាវង
ាំ ពូខ្ក្អ្ង់អាររ ះ សូ មឲររូលេវួនរៅបរលមក្
ើ ុង
ប

ក្ងទ័ព រដម
ើ ផប ាំ រសៀម ខ្ដលរូលមក្រររារអាណារេរថខ្េយរ ឯរាំបន់លបទល់ ខ្ដន លគងរេរថបារ់ដាំបង
ី ន្តងាកបខាវង
និង រសៀមរប ។ បុរសសាំ រទន
ិ ក្៏ស័លយ គរិរថរូលេវួនរៅតាមលពះរជរលមស់ អ្ាំពវ វរនះ ។ គ្នរ់បានលបុងរលបៀប

ររៀបរាំេួ ន
វ នង ិ អាវររជះជារដើម រួររលសរ លលបពននក្ូនរធឝើដាំរែើររឆ្ងភះ
ិ លបោប់លបោ មនរលគឿងសន្តសាថវុធ នង
រៅរន់រជធ្លនីលខ្ងឝក្ រោយដាំរែើររថ្យើររជើងទរទ ។ លុ ះរៅដល់ លខ្ងឝក្រ យ
ើ គ្នរ់បានរៅរក្ជួបរមទ័ព រដើមផ ី
លបគល់ េួ នគ្នរ់
វ តាមរដឌលរូវររ ។ ឯរលក្រមទ័ពខ្េយរ រលបានពលររ ៍ លគប់លគ្នន់លម
យ រ យ
ើ ក្៏តាង
ាំ បុរសសាំ រទន
ិ
ជាទ័ពធាំ ឲររលើក្ពរុ យលតារៅបារ់ដាំបង រដើមផក្
ី មចរ់ពក្
ួ សលរូវ ។ លុ ះរៅដល់ សមរភូមិ បុរសសាំ រទន
ិ ក្៏ចាប់
លបយុទនយ៉ងសាឝហាប់ លុ ះលតាខ្រទ័ពរសៀមបរជ័យ ររ់ខាចរ់ខាចយអ្ស់ ។ រោយឫទនិររជះរបស់ បុរសសាំ រទន
ិ ទ័ព
រសៀម ក្៏បាក្់បបេវបខាវរ ខ្លងហា៊នរូលមក្រុក្រនរររារទឹក្ដីខ្េយរររៅរទៀរលសុក្ក្៏បានសានលតាែ ។

បុរសសាំ រទន
ិ ក្រ៏ លើក្ទ័ព លរ ប់មក្រន់រជធ្លនីលខ្ងឝក្វញ
ិ រ ើយបានទូលលពះរជា តាមដាំរែើរខ្ដលេវួនមនជ័យ
ជមបះរលើទព
័ រសៀម រ ើ សុាំ លពះរជានុញ្ជដរលរបបងគាំទូល លរ
យ ប់រៅលសុក្ក្ាំរែើរវញ
ិ ។ លពះរជា លទង់លពះរ

ិ បានរធឝើដាំរែើរលរ
ជានុញ្ជដរតាមសុាំ ។ បុរសសាំ រទន ប់ រឆ្ងភះរៅសាឝយររៀងវញ,មក្ដល់
ិ ភូមដ
ិ ូនរពញ ក្៏ឈប់
សលមក្រៅទីរ ើ រធឝើដាំរែើរររៅរទៀរ, រៅដល់ ពក្់ក្ណា
ះ ១ យប់ រទប ឋ លផវូវ ក្៏ឈប់លសាយសាំ ពយរបស់ គ្នរ់

រមល
ើ ។ លុ ះលសាយរៅ រទើបដឹងថា សាំ ពយរនះ មន
ិ ខ្មនជាបរងឝររបស់គ្នរ់រទ រៅក្បុងបរងឝររនះ រ ើញមនខ្រ
សាំ ពរ់ ១ នង
ិ ខ្ផវសាឝយ ២-៣ ប៉ុរណា
ត ះ ។ គ្នរ់ក្ដ
៏ ង
ឹ ថា បរងឝររនះលរ ាំគ្នប ក្បុងរពលខ្ដលមក្ពីរាាំង រ យ
ើ
ឈប់សលមក្រៅអ្ងគររ ះរ ើយ រលពះរពលរ ះ មនររលរ ូ ក្លរ ាំេះវ រ ើយខ្ផវសាឝយរនះរទៀរ ក្៏ជាសាឝយ
ខ្ដលបានពអ្
ី ងគរខ្ដរ ។ បុរសសាំ រទន ើ ាំរែើររៅដល់ លាំរៅអាតាយរោយសុ េសានថ ។ រលបានរៅដល់
ិ ក្៏េាំរូររះរធឝដ
រ ើយ លបពននគ្នរ់យក្លគ្នប់សាឝយ ខ្ដលទុាំរលួ យសារ់អ្ស់ រៅក្បុងបរងឝរគ្នរ់ រៅក្ប់ោរាំ ៅជាយរបង, មន
ិ យូរ
ប៉ុ យ នសាឝយក្៏ដុះរ ង
ើ ខ្បក្ខ្មក្ធ្លង មនផក-ខ្ផវ ជា ូរខ្ ររៀងមក្ ។ សាឝយរនះ អ្បក្លសុក្ គ្ន
ាំ ប រៅថា "សាឝយ

អ្ងគរ" រលពះជាពូជសាឝយបានមក្ពីអ្ងគរ, ប៉ុខ្នថរៗ មក្ ពក្រ "អ្ងគរ" រៅររ់េីម

វ ក្រៅលរឹមខ្រ "អ្ងគ" បានជាជាប់

ពក្រថា : "សាឝយអ្ងគ" ដល់ សពឝព្ថ្ង ។ ខាងរលរយមក្ បុរសសាំ រទន

ិ នង
ិ ភរយ
ិ ក្៏សាវប់បារ់រៅ រៅខ្ររាំែក្ូន

រៅរបស់គ្នរ់ ។ ក្ូនរៅរនះ េវះក្៏រៅរៅឯរណាះ េវះក្៏រៅរៅឯរែះ ខ្បក្គ្នបរៅតាមបឋី តាមលបពនន, លុ ះយូរៗ

រៅ ទីភូមរិ បស់គ្នរ់រនះ ក្៏ខ្លងមនមនុសេរៅ ។ អ្បក្លសុក្ក្៏ គ្ន

ាំ ប សាងជាអារមមួយរ ង
ើ ោក្់ មថា "វរថ

សាឝយអ្ងគ" រោយមនរលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រជាអ្បក្លគប់លគង លពមទាាំងមនភក្
ិ ុ -សាមរែរគង់
ខ រៅជារលរើន ។ ក្នវង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 5
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មក្រទៀរ រោយមនររទរទស
ើ ទខ្ទងពីវរថផង, មនសរឝសាវបរផេងៗ ទុាំរៅរលើរដម
ើ សាឝយរ ះ ឲ
ាំ រមន
ិ សាអរ
ផង មនររេឝះខាររលគឿងរស សនៈេវះផង រលក្លគូរៅអ្ធិររ ក្៏ឲរភក្
ិ ុ -សាមរែរ
ខ រប់រ ាំលាំ រដើមសាឝយរ ះ

ខ្ររោយឫទនិរដម
ើ សាឝយធាំរ ះ ភក្
ិ ុ ខ-សាមរែររប់ ១ ព្ថ្ង បានខ្រពក្់ក្ណា
ឋ លរដម
ើ រៅសល់បុ៉ យ ន នឹងរប់ក្ុ ង
ប

ព្ថ្ងខាងមុេរទៀរ, លុ ះលពឹក្រ ើង លសាប់ខ្រសាបមរប់ទាង

ាំ ប៉ុ យ នខ្ដលបានរប់េះវ រៅរ ើយរ ះ ក្៏ដុះសារ់ដុះ

សាំ បក្ លគបជរ

ិ ដូររដម
ើ វញ
ិ ។ គួរអ្សាចររណាស់, រលក្លគូ ក្៏ឲររលក្ភក្
ិ ុ -សាមរែររប់
ខ រទៀរ ។ រប់មយ
ួ ព្ថ្ង

ទល់ លងរ រោយេាំយ៉ងណា ក្៏បានលរឹមខ្រពក្់ក្ណា

ឋ លរដើម, លុ ះលពឹក្រ ើងរ ើញដុះសារ់ដុះសាំ បក្ដូររដើម
ដខ្ដលរទៀរ ។ រលក្លគូរង់ទាល់គាំនរ
ិ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ , រលក្បានឲរភក្
ិ ុ ខ-សាមរែរយ៉ងរលរន
ើ រោយមនពូរៅ
និង ដឹងលគប់ព្ដ រ ើយរលក្លបាប់ថា គ្ន
ាំ ប រប់ឲររលាំ ក្ុ ងព្ថ្ង
ប រនះឲររ ើយរលសរខ្រមឋង ។ រដើមសាឝយ លទាាំមន
ិ
បាននង
ឹ ពូរៅ-ដឹងរលរន
ើ រពក្ ក្៏រលាំ ។ រលាំ រ យ
ើ សវឹក្វក្៏មន
ិ លសពប់លសរពនរទៀរ ខ្បរជាដុះខ្មក្ខ្បក្ខ្េបងររញ
ខ្ផវផក ដូរធមយតា ។ រៅរពលយប់ រគឮសូ រខ្រសពធរភវងពិែពទរលបគាំយ៉ងលនវងល
់ រ វ រ រធឝើឲរអ្បក្លសុក្រសងើរអ្

សាចររ, មន
ិ យូរប៉ុ យ នលគូរៅអ្ធរ ើ ជាំងឺឈជា
ិ រ ក្៏រក្រ ឺ ខាវង
ាំ ររវរវយ
ើ រ ូ រដល់ រវយរៅជាវកួរវរងឝងអ្ស់ ។ រាំខ្ែក្

ភក្
ិ ុ ខ-សាមរែរ រលរបើរ ើញរ រុអ្សាចររដូររបះ ក្៏ររ់រចាលអារមរ ះអ្ស់រៅ ។ ឧបាសក្-សិរ ក្៏បាន គ្ន
ាំ ប

រៅក្សាងវរថថ្ីរយ ទៀរ រៅរមងយលបមែ ១ គ.ម. អ្ាំពីវរថសាឝយអ្ងគចាស់រនះ ខ្ដលសពឝព្ថ្ង រគឲររ្យះថា "វរថ

សាឝយខ្ផអម" វញ
ិ ។ ឯក្ខ្នវងវរថចាស់រ ើ សាឝយជាំ
ះ សពឝព្ថ្ង រៅមនរដម ន់រលរយៗ មក្ និង មនរដម
ើ រឈើ

ទាល លពមទាាំងក្ូនរឈឯ
ើ រទៀរៗ ជារលរើន ដុះ ។ ររឿងរ៉ វទាាំងរនះរ ើយ ជាលបភពព្នបុរែោឌនរនះ តាមខ្បប
ររឿងរលពង ។ ខ្ររបើសរងករ តាមលបវរថិទីក្ខ្នវងផធល់ រៅវញ
ិ រ ញ
ើ ថាពក្រ "អ្ងគ" រនះ ពុាំសមរវយមក្ពីពក្រ
"អ្ងគរ" រទ គឺមក្ពីទីរនះជាសរែោឌនបុរែខាងសាស លព យែ៍ រោយមនក្សាងជាសិវលិងគ រមកល់រធឝជា
ើ
វរទុសរករក្បុងលគ្នរ ះ ។ សិវលិងគរនះរ យ
ើ ខ្ដលអ្បក្លសុក្រៅថា "អ្ងគ" បានជារលរយៗ មក្ លគ្នខ្ដលរយង
ើ លរ
ប់មក្ពរី គ្នរពលពះពុទនសាស វញ
ិ ទីសរកររបស់ លទនិលព យែ៍ទាាំងអ្មាលរនះ ក្៏លរូវរគផវស់ បូ រជាអារមពុ
ឋ ទន

សាស រៅវញ
ិ ខ្ររៅសល់ ជាប់រ្យះទរី ះៗ ថា "អ្ងគៗ" រ ូរមក្ដូររនះខ្ដរ ដូរជាអ្ងគលបាសាទ, អ្ងគលបយ
ិ ,
អ្ងគសួ ល
ប ។ល។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 6
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សង
ឹ ប្រខ្សក

ររឿង បង
ឹ លរខ្បក្ (សងាករ់រលេ ៥ លក្ុងភបរាំ ពញ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១៣៩ - ១៤៤

រ្យះភូមរិ ផេងៗ រៅក្បុងលក្ុងភបរាំ ពញ សុ ទនសឹងខ្រមនលបវរថិរដើមក្ាំរែើរ រលរើនខ្បបរលរើនយ៉ងណាស់, ប៉ុខ្នថ

ខ្ដលសាំ ខាន់ គលឺ រង់ររឿងណាទាក្់ទងនង

ឹ លបវរថិសាន្តសថផង ជាខ្បបនទា
ិ នពរី រះសាឋប់ផង ។ រយង
ើ រលើក្យក្មក្រុះ
ផាយក្បុងទីរនះ ខ្រររឿងណាខ្ដលមនលាំ ោប់ររឿងខ្វងឆ្ងងយ, ឯររឿងេវីៗ បនថិរបនថួរ ពុាំបានរលើក្យក្មក្

អ្ធប
ិ ាយរទ ។ ររឿងបង
ឹ លរខ្បក្រនះ មនលបាក្ដរៅក្បុងរសៀវរៅលពះរជពងាវតាររាប់សររសរព្ដ រមកល់រៅពុទន
សាសនបែិឍ ររសពឝព្ថ្ង ខ្ដលយក្មក្លាំ រាំ រឿងបាន ដូរររៅ ៖ តាមសពធព្នពក្រខាងរលើរនះ មន
ិ ខ្មនជាពិបាក្
យល់ រទ ខ្ររៅមនបញ្ជាេវះ ខ្ដលអ្បក្អានគួរលជាប គួរចាាំជាលបវរថិ ។ អាលស័ យរ រុរនះ បានជារយង
ើ លសាវលជាវ
រក្ពងាវតារព្នបឹងលរខ្បក្ មក្អ្ធិបាយជូន ។ ររើរ រុអ្ីឝ បានជារគរៅថា "បឹងលរខ្បក្" តាមរូបសពធរនះ រគ

អារយល់បានភវម ខ្រលរង់េុស ឬលរូវតាមលបវរថិរ ះ រយង

ើ មន
ិ ទាន់ដឹងរទ របើរយង
ើ បាំខ្បក្សពធរនះរៅ បានន័យ
ថា "បឹងខ្ដលមនរដើមលរខ្បក្ រៅថា បឹងលរខ្បក្" រររើ ្យះរនះ ពិរដូររបះខ្មនឬរទ ? ។ ររឿងរនះ េញុាំសូម យ
ាំ ក្

លបវរថិមក្នទា
ិ នជូនដូរររៅ ៖ លពះបាទជ័យរជោឌ (លពះអ្ងគសូរ) ព.ស. ២២១៩ គង់រៅឧរឋុងគឮជ័យ បានសាង
ាំ ១ រទៀរ រៅទួលឪលជឹង លសុក្សាំ ររងទងសពឝព្ថ្ង លពះអ្ងគររលពះរជវ
វង ើ ងាំ ពីឧរឋុងគឮជ័យ មក្គង់រៅលពះរជវង
ាំ

ទួលឪលជឹង ទុក្លពះមតា គស
ឺ រមឋរលពះទាវ ឲរគង់រៅឯឧរឋុងគឮជ័យ ។ ឯសរមឋរលពះបទុមរជាមហាឧបរជ លទង់
លជាបព័រម
៌ នរនះរ ើយ ក្៏មនលពះទ័យរលរក្អ្រជាពន់រពក្ រ ើយលបឹក្ាជាមួយអ្ុងយួន រួររលើក្ទ័ពខ្េយរ-យួនរៅ
ាំ ឧរឋុងគឮជ័យ រ
លុ ក្វង ើយចាប់យក្សរមឋរលពះទាវជាលពះវររជមតាព្នលពះជ័យរជោឌ និង ងអាាំ ជាសាវ ិក្
យ ាំ ទួលឪលជឹង រលរបើលទង់លជាបររែ៍រនះ
ាំ ក្រៅរៅប ធ យរលជាយរងាឝ ។ លពះជ័យរជោឌ ខ្ដលគង់រៅវង

រ ើយ លទង់លពះក្ខ្នេងរសាយរសាក្អារោះអាល័យពរ
ី រនិរសលពរ់លពះវរមតា ។ លពះអ្ងគររលពះរជដ
ើ ាំណាក្់ពី

ាំ ទួលឪលជឹង រៅគង់ឧរឋុងគឮជ័យវញ
លពះរជវង ិ ។ លពះអ្ងគលទង់បានលបក្
ឹ ាជាមួយរស បរី មុន
ឺ សពឝមុេមន្តនថី ឲរ
លបមូលទ័ពរៅរាាំងជាមួយទ័ពខ្េយរ-យួន ខ្ដលរៅរលជាយរងាឝ រដើមផដ
ី រែឋើមយក្លពះវររជមតាមក្វញ
ិ ។ មន្តនថីក្៏

លបមូលទ័ពបានលគប់រាំនន
ួ រ យ
ើ លពះអ្ងគលទង់លពះរិ ឋ ថា រលើក្ទ័ពរៅវយទ័ពយួន ខ្ដលមនលពះវររជមតារៅ

ជាមួយផងមន
ិ លសួលរទ ។ គិរដូររបះ លពះអ្ងគលទង់ខ្ក្លពះរជមរធាបាយ ។ លពះអ្ងគ លទង់លបឹក្ាជាមួយ ពញាមន្តនថី
សន្តងាគមសួ សិ៍ថ រដម
ើ ផរី ៅយក្លពះវររជមតា ។ រៅពញាមន្តនថីសន្តងាគមសួ សិ៍ ថ ថាឝយលពះរជរយបល់ ថា មនខ្របអូន

ទូលលពះបងគាំ រ្យះពញាភក្ឋីសន្តងាគម ុក្រទ ខ្ដលមនថ្ឝីព្ដ អាររៅយក្លពះវររជមតាលពះអ្ងគបាន ។ រៅពញា

ភក្ឋីសន្តងាគម ុក្ ទទួលលពះរជបញ្ជជរ យ

ើ ក្៏សនានង
ឹ លពះជ័យរជោឌថា ខ្រ ៧ ព្ថ្ង នង
ឹ រធឝើរររនះឲរបានសរលមរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 7
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ើ សូ មលពះអ្ងគឲរទ័ពរៅចាាំទទួល ។ រៅពញាសន្តងាគម ុក្ សុាំ យក្ទាសាជាំនរ

យ ិ មបក្់ រ្យះរគ្ន នង
ិ សុ នេ
មួយ រ្យះអាលសគាំ រៅជាមួយ ។ រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម ុ ក្ រធឝើដាំរែើររៅដល់ ភរបាំ ពញរ ើយ រៅសាំ ណាក្់ក្ុ ង
ប

វរថលសររលញ រួររដរើ រសុ ើ បយក្ររែ៍ រ ូរដល់ បានព័រម

៌ នថា ទ័ពយួន ទុក្សរមឋរលពះទាវក្បុងទូក្រៅឯ

រលជាយរងាឝ ។ រៅរវលយប់សាងរ់ រម ងងឹររក្ក្ល់ រង់រភវៀងផង រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម យក្រទៀនធូបភញផ

ី ក េវះ
លបរូលរៅក្បុងលពះវហារវរថ
ិ លសររលញ រ យ
ើ តាាំងអ្ធោ
ិ ឌ នថា : េញុាំលពះអ្ងគរនះ មនររ
ិ ក្
ថ រញ្ដូ នង
ឹ លពះបាទជា
អ្មចស់ ស៊ូលះជីវរម
ិ និ គិរសាវប់ ទទួលអាសាមក្អ្រញ្ជ ើ ញសរមឋរលពះទាវជាលពះវររជមតា ពីក្ណា
ឋ ប់ព្ដព្នសលរូវ

របើសរមឋរលពះជ័យរជោឌជាអ្មចស់េុ ាំញ រសឋរបានរសាយរជរសមផរថិ ក្បុងលក្ុងក្មភុជាធប

ិ រីរនះ សូ មក្ុាំឲរទ័ពយួន
រ ើញសាគល់ េុ ាំអ្
ញ មចស់រ ើយ រោយរសរក្ឋីក្រញ្ដូ របស់ េុ ាំញ សូ មក្ុាំឲរមនអ្នថរយអ្ឝី សូ មរទវតាជួយទាំនុក្បលមុង
សូ មឲរេញុាំរៅអ្រញ្ជ ើ ញសរមឋរលពះទាវ ជាលពះវររជមតា ពីក្ុ ងរាំ
ប រណាមក្ងទ័ពសន្តងាគមបានរោយងាយ ។ លុ ះរប់

ររតាាំងអ្ធិោឌនរ ើយ រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម ុក្ ាំ យរគ្នររញពលី ពះវហារ

ិ រ ាំ រអាលសគាំចារាំ ៅមុេលពះ
ើយផឋឲ
វហាររនះ
ិ ។ អ្បក្ផេងសាំ ណាងទាាំងពរី ក្់ ផវស់សាំពរ់យក្រងលទូង រ យ
ើ យក្រាំបរ
ិ រសបៀររសៀរនង
ឹ ររងកះ រដើរ
រក្ឫសេខ្ី លវវងរៅរលជាយរងាឝ ។ រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម វវងដល់ រលរើយរ ើយ ពួនតាមមរ់ទឹក្រលមង់រៅរក្
ទូក្យួន ។ លូ នបរែឋើរ ខ្សក្មនថគ្នថាសែឋាំទ័ពយួនបរែឋើរ, រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម ុក្ បានរៅដល់ទូក្ខ្ដល

សរមឋរលពះទាវផធាំ ។ រលក្បានរ ញ
ើ សរមឋរលពះទាវរ យ
ើ ក្៏រូលរៅោស់ លពះអ្ងគ រ យ
ើ ថាឝយររិ ញ្ច ៀនលពះ
ទលមង់ខ្ដលលពះជ័យរជោឌ លទង់បានរផញឲ
ើ រយក្រៅថាឝយសរមឋរលពះមតាជាប ធ ល់ ។ សរមឋរលពះទាវ ទររ ើញ
រស របស់លពះអ្ងគ លទង់មនរសរក្ឋីរ ាំរភប
ើ ជាទប
ី ាំផុរ ។ រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម ុក្ ររឿនលពះអ្ងគឲរររញពីទូក្
យួនជាលបញាប់ ។ ខ្រលពះអ្ងគមនលពះរជសវនីយ៍ រៅរន់រៅពញាសន្តងាគមថា ឲររៅយក្ ងអាាំជាភរី លៀង មក្

ជាមួយផង រលពះធ្លវប់ក្មេរ់ជាមួយលពះអ្ងគ ។ រៅពញាភក្ឋីសន្តងាគម ុក្ ស

ាំ រមឋរលពះទាវ នង
ិ ងអាាំ ររញពី

ទូក្បានរ ើយ រម ងងឹរឈង
ឹ រក្រមល
ើ ទិសរាំបន់អ្ម
ីឝ ន
ិ រ ើញ ក្៏បញ្ជជឲរ យរគ្នរផធៀងចាាំសាឋប់អាលសគាំលូ ។

រផធៀងសាំ រ ងខ្វកលូោក្់រាស់រ យ
ើ រៅពញាសន្តងាគម ុក្ គ្ន
ាំ ប ខ្ លវវងមក្រលរយ
ើ ភបរាំ ពញវញ
ិ ។ លុ ះដល់

រលរើយរ ើយ សរមឋរលពះទាវ យងរៅសលមក្លពះរយបនថិរ ក្បុងវរថលសររលញ រ ើយបនថលពះរជដាំរែើររៅ

រទៀរ, រៅពញាសន្តងាគម ុ ក្ បញ្ជ ិ ះសរមឋរលពះទាវ រ យ
ើ ឲរ យរគ្ន ងអាាំ អាលសគាំរដើររៅមុេ រលមង់រៅ

ឧរឋុងគឮជ័យ ។ ខ្ររពលរ ះ រម ងងឹររពក្ រៅពញាសន្តងាគម រមល

ើ ផវូវពុាំរាស់ ររញពីវរថលសររលញរៅ
រោយលពវ រៅដល់ បង
ឹ លរខ្បក្សពឝព្ថ្ងរនះ រ ញ
ើ ផវូវខ្បក្ យរគ្នងាក្មក្សួ ររៅហាឝយ យថា ររើលរូវរដើររៅ

តាមផវូវណា ? ។ រៅពញាសន្តងាគម ុក្ ក្៏បញ្ជជឲរ យរគ្ន ខ្បក្រៅសាឋាំ ។ ក្ខ្នវងខ្ដលមនផវូវខ្បក្រនះ មន

សភពទាំ បជាបង
ឹ រទប
ើ រៅថា "បង
ឹ លរង់ខ្បក្"2 ។ ពក្រថា "បង
ឹ លរង់ខ្បក្" រនះ អ្បក្លសុក្នយ
ិ យរ ័ស ក្៏ឮខ្រ
បង
ឹ លរខ្បក្ៗ រៅវញ
ិ ។ សាំ ដរី នះ ក្៏ររះខ្ររវយរៅៗ រ ូរដល់បារ់នយ
័ រដម
ើ របស់ពក្រដូររបះ ។ លុ ះភវរឺ ង
ើ រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 8
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដល់ សឹ ង
ធ ខ្លពក្រតាបរ រទប
ើ រៅពញាសន្តងាគម ដង
ឹ ថាវរងឝងផវូវ ។ រ យ
ើ គ្ន
ាំ ប ខ្បរមុេរៅរក្ទស
ិ រៅរន់ឧរឋុងគឮជ័យ
វញ
ិ ។ ទីរនះក្៏ជាប់រ្យះថា បឹងលរខ្បក្ រ ូរមក្ ។

រឥឿង រប្ឡងកុំ ឡង់មាច់ស

ររឿង រលពងក្ាំពង់េារ់ស (រៅរេរថព្លពខ្វង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១៣៥ - ១៣៨

រៅក្បុង ុាំរក្់ជយ
័ លសុក្បាភបាំ ខ្េលរព្លពខ្វង មនភូមម
ិ យ
ួ ខ្ដលរៅខាងលិររគ្នក្សខ្ែឋក្ រមងយលបមែ ៣ គ.

ម. រគរៅភូមរិ នះថា "ក្ាំពង់េារ់ស" ។ រលពីរដើម ក្ាំពង់េារ់ស ជាទីលបជុាំជនព្នសាលលសុក្បាភបាំ ។ រោយ

ទក្
ឹ ជនលិរជាញឹក្ញយរពក្ រជររក្៏ររសាលលសុ
ើ ក្អ្ាំពីក្ាំពង់េារ់ស រៅោក្់រៅសងាករ់រឈរ
ើ រ់វញ
ិ ។ ក្ាំពង់

េារ់ស សទិររៅជាប់នឹងមរ់បឹងដ៏ធាំមយ
ួ ខ្ដលមនទឹក្េួបលបាាំងេួបវសា លពមទាាំងសមផូែ៌រោយមរឆជារិផង

។ រៅខ្េវសា បឹងេារ់ស មនទក្

ឹ លាលាររលបៀបបាននង
ឹ បង
ឹ ទរនវសាប រដូវលបាាំង, ប៉ុខ្នថ រៅរដូវលបាាំង បឹងរនះ

រួមមក្រៅរូរវញ
ិ ។ មុនឆ្ងប ាំ ១៩៥០, ក្ាំពុងេារ់ស ជាផារមួយយ៉ងធាំមធរម លបក្បរសាយរសរក្ឋីសុេសបាយ

រុងររឿង ប៉ុខ្នថរោយលសុក្មនអ្សនថស
ិ ុ េ ក្បុងសម័យរ ះ អ្បក្ផារ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ររ់រ ង
ើ រៅរៅឯរគ្នក្សខ្ែឋក្េវះ រៅ
រៅពមរក្៍េះវ អ្ស់ រៅ ។ សពឝព្ថ្ង ក្ាំពង់េារ់ស រវយរៅជាភូមអ្
ិ ក្
ប លសុក្ធមយតា ។ បានជារៅថា "ក្ាំពង់េារ់

ស" រោយមនររឿងរលពងខ្ដលចាស់ៗ នទា

ិ នរៗ មក្ថា ៖ ក្បុងអ្ររ
ី រលយូរអ្ខ្ងឝងណាស់ មក្រ យ
ើ ឮថា មន
លក្រពើរ្យល ១ រៅឯភបរាំ ជើងមខ្ី ដងក្បុងលសុក្ក្ូសាាំងសុ ី ន មនម ិទិឫ
ន ទនិខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាស់ អាររោេវួនជា

មនុសេក្៏បាន ជារលក្សងឃក្៏បាន ។ ព្ថ្ងមយ

ួ លក្រពើរនះ បានររ់មក្រក្លបខាាំគ្នបនង
ឹ លក្រពើមយ
ួ រទៀររៅទរនវ

រហាះរ ៀវ ក្បុងសងាករ់ក្ាំពង់ភបាំ លសុក្រលើក្ខ្ដក្ (ក្ណា

ឋ ល) ។ លុ ះមក្ដល់ពម (បាណាម) ខ្ដលមនទរនវខ្បក្ជា

បី លក្រពើរ ះរក្៍ 2 ទរនវរហាះរ ៀវមន

ិ រ ើញ ។ លរង់រនះ រគសនយររៅថា "ពមរក្៍" រ ូរមក្ដល់ សពឝព្ថ្ង ។
រពលរ ះលក្រពើ ក្៏បានរ ញ
ើ ទូក្តានង
ឹ យយពរី ក្់ ខ្ដលក្ាំពុងអ្ុរាំ ធឝើដាំរែើររៅក្ាំពង់ភបាំ លក្រពើក្រ
៏ ោេវួនជារភទ

រលក្រនន សុាំ រោយសារទូក្តានិងយយរ ះរៅ ។ ក្បុងរពលខ្ដលតានិងយយក្ាំពុងអ្ុាំទូក្ រលក្រនន ក្៏សួរតា

ថា : លរង់ណារគរៅថាទរនវរហាះរ ៀវតា ? តារវវយ

ើ ថា បនថរ
ិ រទៀរដល់រ យ
ើ ។ រអ្ើរបើដល់រ យ
ើ សូ មតាលបាប់
អាតាយផង ។ មន
ិ អ្ីរទ ចាាំេុ ក្
ាំញ រុណាទូលពុទនដីរ ។ លុ ះតា និងយយ អ្ុាំទូក្ដល់ទរនវរហាះរ ៀវ ក្៏លបាប់ថា : លរង់

រនះរ យ
ើ រៅថា "ទរនវរហាះរ ៀវរលក្រៅ !” ។ រលខ្ដលបានដង
ឹ ថាទរនវរហាះរ ៀវរ យ
ើ រលក្រននរ ះ

ក្៏រោេវួនជាលក្រពើភវម រលររុះរៅក្បុងទឹក្ភវុងបានជួបនឹងលក្រពើរហាះរ ៀវរ ះ ក្៏ចាប់លបខាាំគ្នបយ៉ងសរមផម

ើ
អ្សាចររ, ដល់ទប
ី ាំផុរ លក្រពរើ ៅភបរាំ ជើងមខ្ី ដង លរូវលក្រពទ
ើ រនវរហាះរ ៀវខាាំោរ់ក្នធុយ នង
ិ ខាាំលរូវក្ខ្នវងឯរទៀរជា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 9
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដាំែាំ ។ លក្រពើលរូវរបួស ក្៏ខ្ លរគរមក្លក្់េួ នពួ

វ នអាតាយក្បុងបង
ឹ មួយ រៅខាងរក្រ
ើ ពមរក្៍ ។ លុ ះដល់ មនុសេ
រគរៅរ ើញលក្រពើក្ាំបុរក្នធុយរៅក្បុងបឹងរ ះ ក្៏ គ្ន
ាំ ប សនយរ មបឹងរ ះរៅថា "បឹងលក្រពើក្ាំបុរៗ" រ ូរដល់

សពឝព្ថ្ង ។ លុ ះរភៀសេវួនរួរពីអាសនបធាំរ យ
ើ លក្រពើរ ះក្៏វរលូ នរៅរទៀរ លបាថាបនង
ឹ វលរៅលាំ
ិ រៅេវួនឯភបរាំ ជង
ើ មី

ខ្ដងវញ
ិ រដើមផន
ី ឹងឲរបានជួបលបពននក្ូន ប៉ុខ្នថជាអ្ក្ុសល លូ នមក្ដល់ខាងរក្រ
ើ បឹងរ ះ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរគរៅថា

"េារ់ស" ក្៏ោរ់េរល់សាវប់រៅ ។ អ្បក្លសុក្ គ្ន

ាំ ប អារយក្សារ់ រ យ
ើ រលមញ់ យក្ខាវញ់ ។ រោយរ រុខ្រលក្រពើ

រ ះ មនឫទនិអ្ាំណារ អ្បក្លសុក្មន
ិ ហា៊នអាលស័យក្៏យក្រៅចាក្់រចាលរៅវលេារ់ ។ សារ់លក្រពើរ ះស ក្៏រគ

សនយររៅទីរ ះថា "េារ់ស" ។ ខាវញ់ លក្រពើខ្ដលរលមញ់ បានរ ះ រគយក្រៅចាក្់រចាលក្បុងបង

ឹ ១ ធាំ ក្បុង ុាំ

ពមរក្៍ លសុក្ពមរក្៍ រ ើយរគសនយររៅបឹងរ ះថា "បឹងចាក្់ខាវញ់ " ទាាំងភូមិ និងវរថរៅខ្ក្ផរមរ់បឹងរ ះ ក្៏

រៅថា "ភូមចា
ិ ក្់ខាវញ់ វរថចាក្់ខាវញ់ ខ្ដរ" រ ូរដល់ សពឝព្ថ្ងរនះ ។ រាំខ្ែក្លក្រពញ
ើ ី , រលរបបា
ើ រ់បីយ
ឋ ូររពក្ មន
ិ
រ ើញលរ ប់រៅវញ
ិ ក្៏លក្ូនមក្តាមបឋី ។ លុ ះមក្ដល់ ក្ណា
ឋ លផវូវ បានដឹងថាបឋីសាវប់រៅរ ើយ ក្៏រលទាមពួន
សាវប់េួ នរៅទ
វ រី ះរៅ, រខាយរលក្រពើរ ះឯង ក្៏រវយរៅជាថ្យរោយអ្ាំណារឫទនិ ។ ក្ខ្នវងរ ះ អ្បក្លសុក្សនយរ

រៅថា ថ្យលក្រពើរលទាម រ ូរដល់ សពឝព្ថ្ង ។ ឯក្ូនលក្រពើរទៀររសារ រលរបើបារ់រមបាយូររពក្ មន

ិ រ ើញលរ ប់

រៅវញ
ិ ក្៏តាមមក្រទៀរ, មក្ដល់ ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវក្៏បានដឹងថា : រម និងបាេវួនសាវប់អ្ស់ រ ើយ ក្៏លរាំងេវួនសាវប់
រៅទរី ះរទៀររៅ, ទលី រាំងេវួនរ ះ ក្៏រវយរៅជាថ្យអ្ាំណារឫទនិខ្ដរ ។ លរង់រ ះ អ្បក្លសុក្រៅថាភូមថ្
ិ លយ រាំង
រៅរវយមក្រទៀរថា ភូមថ្
ិ លយ ទាាំងរៅខ្រសពឝព្ថ្ងរនះ ។ រមងយពថ្
ី លយ ក្រពើរលទាម រៅភូមថ្
ិ យលទាាំងលបមែ ១ គ.ម.
រៅខាងរក្រ
ើ រវៀងអារគបយផ
៍ ាររគ្នក្សខ្ែឋក្ ក្បុងសងាករ់រក្់ជយ
័ លសុក្បាភបាំ ខ្េលរព្លពខ្វង ។

រឥឿង ប្ឡះពឞ់

ររឿង លពះពន់ (រៅរេរថព្លពខ្វង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១៣១ - ១៣៤

របើរគរធឝើដាំរែើរតាមផវូវជាររិ លេ ១ ពីភរបាំ ពញរៅសាឝយររៀង, ដល់ រៅផាររូរមួយ រគរៅថា ផារលឝ ក្បុង ុល

ាំ ឝ

លសុក្ក្ាំពង់លរខ្បក្ (ព្លពខ្វង) រុះរៅខាងសាឋាំព្ដ (រៅរផូង) តាមផវូវលាំ លបមែជា ៥ គ.ម. រុះរៅរៅខាងសាឋាំព្ដ

(រៅលិរ) តាមផវូវររទះ ឬក្៏រៅតាមភវខ្ឺ លសអ្បក្លសុក្ រមងយលបមែជា ៣ គ.ម. រទៀរ នឹងបានរ ើញរដើមរឈើ

េភស់ៗ "រ ះគឺជាលពះពន់" ។ របើរយង
ើ សួ រអ្បក្លសុក្រៅក្បុងភូមជ
ិ រ
ិ ខាង រគនង
ឹ លបាប់រយង
ើ ថា "រ ះគជា
ឺ លពះពន់"
។ លុ ះរយង
ើ រូលដល់បុរែោឌនរនះ នឹងបានរ ើញអាលសមមួយ សង់រោយរឈលើ បក្់រក្ផឿង ររបៀបជាសាល ។
រៅក្បុងសាលរនះមនរ ញ
ើ លពះពុទនរូប ខ្ដលរគរមកល់រលើបលវ័ងកយ៉ងររៀបរយ ។ រលៅអ្ាំពីលពះពុទរន ូបខ្ដលគង់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 10
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលើបលវ័ងក មនលពះពុទនរូបជារលរន
ើ រយអ្ងគរទៀរ ខ្ដលរគររ ឹ ដុាំថ្ម
ជាប់រៅនង យ យ
ួ ក្មភស់លបមែ ១ ម. ទាំ ាំ ១

ម. រងររៀវរៅរលើ, លពះពុទរន ូបរនះរ ើយ ខ្ដលរគរៅថា "លពះពន់" ។ បានជារគរៅថា "លពះពន់" រោយមន

ររឿងរលពង ខ្ដលចាស់ៗ ដាំណាលរៗ មក្ថា ៖ រលពអ្
ី ររ
ី រលក្នវងយូរអ្ខ្ងឝងណាស់ រ យ
ើ រ ះ មនលរក្ូល

មួយមន
ិ លបាក្ដថារ្យះអ្ឝី បានរស់រៅក្បុងទរី ះ ។ រលអ្ាំរែើះឥរអ្ាំពីបីរឋ ៅ លបពននបានរួមរស់ ជាមួយក្ូន

លបុសមបក្់ រក្សុី រញ្

ិ ច ឹ មជវី រ
ិ រោយរររធឝើខ្លស ជារបរលបចាាំលគួសារ ។ ររៀងរល់ លពក្
ឹ , មឋយខ្រងខ្រឲរក្ូនលបុសរនះ
រៅភជួររស់ឯខ្លស លុ ះដល់ព្ថ្ងបនថិរ រទើបមឋយទូលបាយសមវយក្រៅឲរក្ូនឯខ្លសរ ះ ជាខាងរលរយ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ

រោយមឋយមនជាប់រវល់ ក្បុងក្រ
ិ រ
ច រផធះជារលរន
ើ ផង រោយអាងថាក្ូន លបខ្ លជាមន
ិ ទាន់ឃ្លវនបាយណាស់
ណាផង ក្៏បខ្ងអបងអងឲ
់ រយឺរយូរបនថិរជាងរល់ ព្ថ្ង ។ រាំខ្ែក្ក្ូនលបុស ខ្ដលរៅភជួររស់ ឯខ្លសរ ះ ឃ្លវនបាយ

ណាស់ ទទង
ឹ រមល
ើ ផវូវមឋយ រសធើរលក្ មខ្ភបក្ មន
ិ រ ញ
ើ មឋយយក្បាយរៅឲររសាះ ក្៏បានរពលពក្រលបមថ្
រមល
ើ ងាយជារលរើន រោយពក្រពុាំសមរមរ ។ មឋយ រលខ្ដលបានរួររវល់ អ្ស់ រ ើយ ក្៏ររៀបរាំដស
ួ បាយោក្់

លររោក្ រ យ
ើ ញារ់ឲរខ្ែន រោយគ្នរ់គរ
ិ ថា : រលណាក្ូនគ្នរ់សុីបាយរួររ យ
ើ យក្លររោក្រនះដងទក្
ឹ
ផឹក្ខ្រមឋង ជាររងាយលសួលជាងោក្់បាយនឹងចាន, រលពះរបើយក្ចាន រ ើយយក្លររោក្ខ្ថ្មរទៀររ ះ ខ្រ

ឲររលរើន លាំ បាក្នឹងយក្មក្វញ

ិ ។ ក្ូនក្ាំរលះគ្នរ់ ខ្ដលក្ាំពុងឃ្លវនបាយខាវង
ាំ រលរបើបានរ ើញមឋយ ទូល
បាយខ្របនថរ
ិ ោក្់ក្ុ ងលររោក្
ប យក្រៅឲរេវួនដូរចាបះ នក្
ឹ េង
ឹ ណាស់ រោយសាយនថាេវួនសុ ី មន
ិ ខ្វអរ ក្៏នយ
ិ យ
ពក្រដ៏លទរគ្នះ ទាាំងលជុល ួសដល់វយដាំមឋយ លុ ះលតាមឋយសនវបបា
់ រ់សាយររីក្ុ ងរពលរ
ប ះ ។ លុ ះដល់ សុីបាយ

ក្បុងលររោក្រ ះរៅ វសុី មន

ិ អ្ស់ រទប
ើ ដង
ឹ ថា េវួនរធឝរើ នះេុសរ យ
ើ ងាក្មក្សុាំ េមរទាសមឋយវញ
ិ ។ មឋយ

រវវើយរបថា : មឋយគ្នយនរទាសឲរក្ូនរទ គឺជារទាសរបស់វដឋៈរទ របើក្ូនរង់បានរួរក្មយរពៀររនះ លរូវក្ូនក្សាងលពះ

ាំ ថ្យោមួយយ៉ងធាំ រលណារបើលពះពុទនរូបទាាំងរនះ ររបះរលុ បរលយបារ់រលណា

ពុទនរូប ១ ពន់ រៅរលើផធង

រពលរ ះ រទើបក្ូនរួរអ្ាំពីក្មយរពៀររនះ ។ មឋយផឋរាំ រ

ួ រលសររ ើយ ក្៏រធឝើមរែរលរៅរន់បររលក្រៅ ។ ក្ូន
លបុសរនះ ក្៏បានរធឝតា
ើ មបណា ាំ ម
ឋ ាំមឋយ រោយយក្ដុថ្ យ យ
ួ ធាំ មក្ររ ជាលពះពុទនរូបជុាំវញជាជាន់
ិ ៗ ជារលរន
ើ រយអ្ងគ
រ ើយរមកល់ទុក្ក្បុងក្ខ្នវងរនះ រ ូរមក្ដល់ សពឝព្ថ្ងរនះ ។ រៅររៀងរល់ ឆ្ងប ាំ អ្បក្លសុក្ជរ
ិ ខាង រគខ្រង គ្ន
ាំ ប រៅរធឝើ

បុែរទានរផេងៗ រៅក្ខ្នវងរនះ ពុាំខ្ដលខាន ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 11
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រប្ឡងអនឧុំ ឥឧងសសូឥឧងស

ររឿង រលពងភបវាំ រវងេសូ រវងេ (រៅរេរថក្ាំពង់សឺ )ភ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១១៣ - ១២៩

ឮសូ ររ្យះ ភបវាំ រវងេសូ រវងេ រយង

ើ សពឝព្ថ្ងដូរជារងឿងបនថិរខ្ដរ រលពះនឹក្រៅ ពុាំធ្លវប់បានឮរ្យះរនះ រៅទីណា
ឲរជាក្់រាស់រសាះ រលើក្ខ្លងខ្រអ្បក្ចាស់ទុាំ រ យ
ើ ធ្លវប់រៅជរ
ិ ខាងទីក្ខ្នវងរ ះផធល់ខ្រមឋង ។ តាមពរ
ិ រ្យះ
"ភបវាំ រវងេសូ រវងេ" មនជាប់រៅក្បុងររឿងរលពងរយើង គឺរគសាំ គ្នល់យក្ភបខ្ាំ វងអ្ វ យចាប់តាង
ាំ ពក្
ី ុ ងរេរថ
ប ក្ាំពង់សឺ ភ

រ ូរដល់ដរី េរថររះក្ុងសពឝព្ថ្ង ។ របើនយ

ិ យឲររាំរៅរទៀរ គឺភបាំ "គរិ រមរ"
ី រនះឯង ។ រ្យះគរិ រមរ
ី ជា មថ្យី

រទើបខ្រលបរិសាឌនរ ើង រវងឆ្ងប ាំ ១៩៣០ ប៉ុរណា

ត ះ ដូររបះរ ើយ បានជាអ្បក្ផង ខ្រងវងល់ថា រ្យះ "គិររមរ"
ី មន
ិ
សមជារ្យះពីបរមបុរែរសាះ សមខ្រជា មថ្យី ខ្ដលអ្បក្ររះភសាបាលី រទប
ើ ខ្រសនយររ ង
ើ ។ មរិរនះ
យល់ លរូវណាស់ រលពះតាមឯក្សារខ្ដលមនេវះ រៅលក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ និង តាមររសាក្សួ រចាស់ ៗ ខ្ដល

រៅររះចាាំររឿងរនះ បានបញ្ជជក្់ថា ពរី ដើម ភបគ

ាំ រិ រមរ
ី ទាាំងមូល រួមបញ្ចូ លទាាំងភបជ
ាំ ិរខាងផង អ្បក្លសុក្រៅថា "ភបវាំ រ

វងេសូ រវងេ" ទាាំងអ្ស់ ។ រទើបខ្រក្បុងរវង គ.ស. ១៩៣០–៣១ ប៉ុរណា

ត ះ រទើបមន មថា "គិររមរ"
ី រនះរក្ើររ ើង
។ រដើមរ រុ ឲ
ាំ ររក្រ
ើ រ្យះថ្យីរនះ គឺរលរ ះ លពះក្រុណាលពះបាទសរមឋរលពះមុនវី ងេ លទង់បានយងរៅលាំ ខ្

លពះរយ រៅរលើេង
ប ភបលាំ រង់ទីរ ះ រ ើយលពះអ្ងគលទង់សពឝលពះទ័យនឹងរទសភព អារសធ្លរុ រៅទីរនះ រទើប
លទង់លបទាន មថ្យីថា "គរិ រមរ"
ី ខ្ដលបានន័យថា "ភបជា
ាំ ទរី ក្រយ"
ី ជាប់រ ូរមក្2, ប៉ុខ្នថ មរនះ សាំ គ្នល់ ខ្រលរម
ឹ
េបងភបម
ាំ យ
ួ ក្ខ្នវងរនះឯង, ដូររបះ បានជាេបងភបរាំ ផេងៗ រៅជិរខាង សុ ទនខ្រមន មរោយខ្ ក្ៗ រៅរទៀរ ដូរភបាំ

ក្ូនសរឝ, ភបក្
ាំ មយជវ
ជ រ, ... ។ រឯរ្
ី យ ះរដើម ខ្ដលអ្បក្លសុក្ធ្លវប់រៅថា ភបវាំ រវងេសូ រវងេរ ះ គឺសាំរៅយក្រួជរួ ភបាំ

ទាាំងមូល រ យ
ើ រគមនទាាំងចាាំររឿងរលពងនទា ី ាំណាលថា : រលពីរលពង
ិ ន ពីរ្យះភបរាំ នះ ដូរររៅ ៖ រសរក្ឋដ
យ មនលពះរជា ១ លពះអ្ងគ លពះ មលពះបាទសូ រយ
ិ រសាយរជររៅលក្សន់នគរ ។ លពះមហាក្េលររនះ មន

លពះអ្គគមរ សីពរី លពះអ្ងគគឺ : ទី ១ លពះ មវងេធា មនលពះរជបុលរពរី លពះអ្ងគគឺ : វរវងេ និង សូ រវងេ, ទី ២ លពះ

ងម ធ មនលពះរជបុលរ ១ លពះអ្ងគគឺ ព្វវងា ។ ចាប់តាង ័

ាំ ពីលពះរជបុលរ ៣ លពះអ្ងគ មនលពះជនយរពញវយរល

ណា លពះ ងម ធ ជាមរ សីរុង រក្ើរមនរសរក្ឋលី រខ្ែន្បនស

ី រោយខាវររជរសមផរថិធ្លវក្់រៅរលើលពះរជ
បុលរព្នមរ សីរដើម ។ ដូររបះ លពះ ងម ធ ក្៏រក្ររឿងញុះញង់បាំខ្បក្បាំបាក្់ររៀងរល់ព្ថ្ង ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះរជក្ុមរ

សូ រវងេ នង
ិ វរវងេ ប
ាំ ងបអូនរដរើ រលងក្មានថតាមទធ្ល
ី វ , លសាប់ខ្រ ងម ធ ចាប់លពះរជក្ុមរទាាំងពរី យក្មក្គ្នម

ជាប់រៅររ វ ះរៅវ រ ើយខ្លសក្រៅរ ៉លបាប់ឲរអ្បក្ផងឮថា : លពះរជក្ុមរទាាំងពីរ លបមថ្រមល

ើ ងាយេវួន ហា៊ន
មក្ចាប់រធឝរ
ើ រមន
ិ គបផ ី រាំរពះមតារុងទាាំងក្មវង
ាំ ។ លពះបតា
ិ បានរ ញ
ើ ដូរចាបះ ខាញល់ យ៉ងខាវង
ាំ រ យ
ើ បញ្ជជឲរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 12
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រពជឈឃ្លដ យ
ាំ ក្ក្ុមរទាាំងពរី រៅសមវប់ រោយឥរបានពចា
ិ រណា ។ ប៉ុខ្នថរោយបុែរបារមព្ី នលពះរជក្ុមរ
ក្បុងរពលខ្ដលរពជឈឃ្លដររៀបនឹងសមវប់ លពះ ងវងេធាជាមតា បានរៅទាន់ អ្ងឝររពជឈឃ្លដសុាំ ក្ុាំឲរសមវប់

រពជឈឃ្លដមនររ
ិ ថរមតាថ ក្៏ជយ
ួ ពរងឝះរគរររញពលី ពះនគរ លពះមតាបានទាាំងលបគល់ ឲរលពះរជក្ុមរ នូវលពះ

ទលមង់រជរមួយៗ មបក្់ផង រ ើយសនាថា : ដល់គលមប់ ១០ ឆ្ងប ាំ ឲរវលមក្លពះនគរវ

ិ ញិ ។ លពះរជក្ុមរទាាំង ២

ពងេ បានទទួលបណា
ឋ ាំលពះមតា រ យ
ើ យងររ់ព្លពលពក្
ឹ ាផេងរលពងតាមវស , រោយលទង់អ្ស់លពះរយពល

ាំ ក្៏លទង់ផាំល
ខាវង ធ ក្់រលរមមវបរ់ ឈើ ព្លពដ៏សាងរ់លជងាំ ។ លាំ ោប់រ ះ លពះឥន្ត ធ ធិរជ បានទរយល់ លពះរជក្ុមរ

ភវម ក្៏នម
ិ រ
យិ ជាមន់ស ១ រមយ ១ រុះមក្រក្សុ ី រៅខ្ក្ផរលពះរជក្ុមរ រ យ
ើ និយយថា ៖ “េញុាំជាមន់រមយ របើអ្ក្
ប

ណាបានសុី សារ់េុ ាំញ ក្នវងខ្រ ៧ ឆ្ងប ាំ នឹងបានរសាយរជរ" ។ “រាំខ្ែក្េញុជា

ាំ មន់ស ក្៏ដូរចាបះខ្ដរ, របើអ្ក្
ប ណាបាន

សុី សារ់េុ ាំញ ក្នវងរៅខ្រ ៧ ខ្េ នង

ឹ បានរសាយរជរ" ។ មន់ទាង
ាំ ពរី ជខ្ជក្គ្នបរ យ
ើ ជល់ គ្នបរៅរាំរពះលពះភន្តក្ថ
លពះរជក្ុមររ ូរដល់ សាវប់ររៀងេវួន ។ លពះរជក្ុមរទាាំងពីរ នឹក្វងល់ក្ុ ងលពះទ័
ប យខាវង
ាំ ណាស់ រ ើយរោយឃ្លវន
អាហារខាវង
ាំ រពលផង, សូ រវងេ ក្៏ររសយក្មន់
ើ ស ឯវរវងេជាបអូន ក្៏ររសយក្មន់
ើ រមយ យក្រៅរមអន
ិ រសាយរោយ
សុ េសានថ ។ លុ ះរសាយសារ់មន់រ ះរួររ ើយ លពះរជក្ុមរទាាំង ២ ពងេ ក្៏រធឝើដាំរែើររៅរទៀរ អ្ស់ រយៈរល
៧ ខ្េគរ់ បានដល់រៅសាលសាំ ណាក្់មយ
ួ រៅក្បុងព្លព នគរគននពបុរ ី រ ើយសលមក្រៅទីរ ះ ។ និយយពី

នគររនះ រលរយខ្ដលលពះរជារសាយទវិ ងគររៅ មុន

ឺ រស មររ ររៀបរាំរធឝរ
ើ រផេងរក្អ្បក្មនបុែរ រដម
ើ ផី

លគងរជរសមផរថរិ ៅលបរទសេវួន ។ រលខ្ដលបានររៀបក្ផនរលសររ

ួ ើយ ក្៏រធឝើដាំរែើរររញរៅ រោយឲររជគរជ
ន្តនធខ្ដលតាាំងបុសេបុក្រៅមុេរគបងអស់ រ យ
ើ អ្ធោ
ិ ឌ នថា : របើអ្ក្
ប ណាជាអ្បក្មនបុែរ សូ មឲររជគរជន្តនធរនះ

ឈប់ភវមរៅរាំរពះមុេអ្បក្មនបុែររ ះ ។ រលខ្ដលរជគរជន្តនធ មក្ដល់ សាលសាំ ណាក្់ ខ្ដលលពះរជ

ក្ុមរទាាំងពរី ក្ាំពុងផធាំលក្់ ក្៏ឈប់រៅរសងៀម, លក្ុមរស មររ គ្ន

ាំ ប រ ង
ើ រៅរលើសាល រ យ
ើ សូ មយងលពះរជ
ក្ុមរ មសូ រវងេ ឲរយងរៅលគងរជសមផរថិរៅគននពបុររី ះ ។ លពះរជក្ុមរ ពុាំលពមទទួលរសាះ រោយលបខ្ក្ក្

ថាគ្នយនសមរទភព ខ្ររស មររមន

ិ លពម គ្ន
ាំ ប បីលរក្ងរលើក្ោក្់រលើបុសេបុក្ រ យ
ើ ខ្ រៅរន់រជធ្លនី ។

លពះក្ុមរ នឹក្អាល័យដល់វរវងេជាបអូនខាវង
ាំ ណាស់, សុាំ ឲររស មររយក្វរវងេជាបអូនរៅផង ខ្ររគពុាំលពមយក្ ។

លុ ះរៅដល់លពះនគរ ក្៏ររៀបរាំលពះរជអ្ភរិ សក្សូ រវងេ ជាមួយលពះ ងសបុបាព ជាលពះរជបុលរីព្នលពះអ្ររ

ី មហា
ក្េលរនគររនះ និង ថាឝយរជរជាលពះមហាក្េលររោយសុ េសានថ ។ រាំខ្ែក្លពះរជក្ុមរវរវងេ រលរលរក្រ ើង
បារ់លពះររៀមពុាំរ ញ
ើ ក្៏លទង់លពះក្ខ្នេងលពួយលពះរជ ឫទ័យយ៉ងខាវង
ាំ រដើរខ្លសក្ដរងាាយរៅពសរពញព្លព

ខ្រមន
ិ រ ើញរសាះ ។ វរវងេ អ្ស់ សងឃម ិ ដឹងរៅរក្ឯណា ក្៏យងររ់ព្លពតាមោនរជើងដាំររជរ
ឹ មន ី ះ រៅដល់

ាំ ព្នលពះររៀម សុាំ អ្ក្

វង ប យមទាឝររូលតាមរៅរក្ ខ្ររគពុាំលពមឲររូល រោយក្ាំខ្ ងគាំរមខ្ថ្មរទៀរ ។ លពះរជក្ុមរ

ក្៏រគរររញអ្ាំពីទរី ះរៅ តាមយថាក្មយ ។ លុ ះរដរើ ររ់ព្លពអ្ស់ ៥ យប់ ៥ ព្ថ្ង រទប

ើ បានរៅដល់ ផះធ ដូរចាស់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 13
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ាំ ព្នលពះរជា
មបក្់ រៅខ្ក្ផរវង មលពះបាទធរែិរ នគរមួយ រ យ
ើ សុាំ ដូនចាស់រ ះ រៅសាបក្់អាលស័យមួយ

យប់ផង ដូនចាស់ ក្ល៏ ពមឲរសាបក្់រៅរោយរក្រយ

ី ។ ខ្រដូនចាស់អ្លបិយរនះ បានរ ើញលពះទលមង់លពះរជក្ុមរ
នក្
ឹ សាយនថា ជារចារលួ ររបស់ លពះរជលទពរ ក្៏រូលរៅទូលលពះរជា ៗ លទង់លពះពរិ រធខាវង
ាំ បានបញ្ជជឲររស

ទាហាន ចាប់រងយក្រៅសួ រររមវយ

ើ រទាះបីលពះរជក្ុមររវវើយថា លពះទលមង់រនះ ជារក្រដថិ៍ ាំខ្ែល ពីលពះមតា

របស់ លពះអ្ងគក្រ៏ ោយ, ក្៏លពះរជា រៅខ្ររចាទថាជារចារ រ យ

ើ បញ្ជជរស ទាហាន ចាប់យក្រៅោក្់ក្ុ ងលទុ
ប ង

ខ្ដក្ ខ្សនទារុែ ។ ព្ថ្ងមយ

ួ , មនយក្េក្ាំណារ បានរូលរៅរររារនគរជ័យបូរ ី ខ្ដលមនលពះមហាក្េលរ

មលពះបាទរសាទរថ ជាមរ
ិ ស
ថ ិ ទសា
ន ប លជាមួយនង
ឹ លពះបាទធរែិរ បណា
ឋ លឲរនគររនះ លជួលលរបល់ យ៉ងខាវង
ាំ ,

មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ វរូលមក្ដល់ ក្ុ ងវ
ប ងាំ រដញក្មចរ់អារក្េ ខ្ដលយមទាឝរវង
ាំ រសឋរឲរររ់ខាចរ់ខាចយអ្ស់ , រ ើយ
លបាថាបសុី រសឋររសាទរថរទៀរ, ខ្រមន
ិ ទាន់បានរូលរៅចាប់រសឋររៅរ យ
ើ វរូលរៅពួនសមងរាំ ៅក្បុងគុហា

ក្ខ្នវងអារក្េរ ះរៅ ។ និយយពីរសឋររសាទរថ, រលរបើដូរចាបះ ភ័យណាស់ ក្៏លតាស់ បញ្ជជឲររស ររញសាំ រៅ

ី ឝ យដាំែឹងអ្ាំពីលពរ
រៅនគរលពះបាទធរែិរ រដើមផថា ឹ ិរ
ថ រែ៍រនះ រ យ
ើ សូ មឲរលពះអ្ងគជយ
ួ រលជាមខ្លជង ក្បុងររឿង

រនះផង ។ លពះបាទធរែិរ បានលជាបភវម ក្៏បងាគប់បញ្ជជឲររស រុញសាំ រៅទមវក្់ទឹក្នឹងរធឝើដាំរែើររៅនគរ

ជ័យបូរ ី ។ ប៉ុខ្នថរស ទាាំងអ្ស់ រុញសាំ រៅរ ះពុាំររ

ួ រសាះ ក្៏លបរសរក្អ្បក្ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ រដើមផឲ
ី ររុញសាំ រៅរនះរុះទឹក្
។ លពះរជក្ុមរវរវងេ ខ្ដលរៅក្បុងលទុងខ្ដក្ ក្៏ទទួលេវួនធ្ល នង
ឹ រុញសាំ រៅរនះបាន, លពះរជា ក្៏លទង់សនាថា
របើឯងរុញសាំ រៅរនះរួរខ្មន នឹងរោះខ្លងឲរជាអ្បក្ជា រ ើយនឹងលពះរជទានរងាឝន់យ៉ងរលរើន ។ រោយបុែរ
វស ពីរលពង ឹ បានរោយធូរ ។ លពះរជា ក្៏រធឝើដាំរែើរតាមសាំ រៅរឆ្ងភះ
យ លពះរជក្ុមរ ក្៏រុញសាំ រៅទមវក្់ទក្

រៅនគរជ័យបូរ ី រោយយក្ទាាំងលពះរជក្ុមរវរវងេ នឹងលពះ ងរក្សរក្សីជាលពះរជបុលរី លពមទាាំងរស មុេម

ាំ លពះបាទរសាទរថ, រ
ន្តនថីរៅផង ។ រៅដល់នគរជ័យបូរ ី បានបញ្ជជឲរពួក្ពលររ ៍ របាះលពះព វ រៅខ្ក្ផរវង យ
ើ
ាំ ។ ខ្ថ្វងពីលពះ
លពះអ្ងគរូលរៅលបាលស័យជាមួយនឹងលពះបាទរសាទរថ, ក្បុងលពះរជវង ងរក្សរក្សី, លទង់ផាំល
ធ ក្់

ក្បុងរលរី បានយល់ សបឋរិ ញ

ើ តាចាស់មបក្់ មក្លបាប់ថា : លពះរជក្ុមរវរវងេរនះរ យ
ើ ជាលពះសាឝមលី ពះ ងពី

អ្រីររល ។ រលលពះ ងរលរក្រ ើង ក្៏ររះខ្រនឹក្មព្មលពះរជក្ុមរ រ ូរទាល់ខ្រមនលពះទ័យលបរិពទ

័ ន

រសបហា រាំរពះលពះរជក្ុមរយ៉ងខាវង
ាំ ។ ឯលពះរជក្ុមរ ក្៏មនរសរក្ឋីរសបហា រាំរពះលពះ ងខ្ដរ ។ មួយព្ថ្ងៗ

លពះរជក្ុមរ និង លពះ ង ខ្រងនិយយោក្់ពក្រសាំ ដីរៅវញរៅមក្

ិ ។ រាំខ្ែក្លពះបាទធរែិរជាលពះបិតា

រលបានជខ្ជក្ពរិ លគ្នះនង
ឹ លពះបាទរសាទរថ ដឹងររឿងសពឝលគប់រ យ
ើ ក្៏នយ
ិ យថា : "រយង
ើ មនក្ុមរមបក្់ វជា
រចារលួ ររបស់លពះរជលទពរ រ ើយរយង
ើ បានចាប់យក្រៅរធឝើរទាសោក្់លទុងខ្ដក្, ប៉ុខ្នថក្ុមររនះ ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាស់

អាររុញសាំ រៅខ្ដលមនុសេជារលរន
ើ រុញមន
ិ រួររ ះ ឲររួរបាន, ឥ ូវជូនដាំរែើររយង
ើ មក្រៅក្បុងលពះព វ ខាង

ាំ ឯរណាះ គួរខ្រឲរក្ុមររនះលផងនង
រលៅវង ឹ យក្េរមល
ើ ររើវលពមឮមន
ិ លពម របើវលពមសាក្លផងនង
ឹ យក្េ រទាះបី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 14
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មន
ិ ឈបះយក្េ ក្៏រយង
ើ មន
ិ លពួយបារមមខ្ដរ, រលពះវជាមនុសេមនរទាសលសាប់មក្រ យ
ើ " ។ គរ
ិ ដូរចាបះ ក្៏ឲរបរលមើ
រៅរៅលពះរជក្ុមរវរវងេមក្ លបាប់ររឿងខ្ដលយក្េខាវង
ាំ ពូខ្ក្ លបាថាបមក្សុ ី រសឋររសាទរថ, ឥ ូវ សុ ាំ ឲរលពះរជ

ក្ុមររៅសមវប់យក្េរ ះ របើសមវប់បាន នង
ឹ ឲររងាឝន់យ៉ងរលើសលុ ប ។ លពះរជក្ុមរ ក្៏ទូលតាមលពះរជបញ្ជជ
, ប៉ុខ្នថ រដើមផក្
ី ុាំឲរយក្េសាគល់ថាជាមនុសេធមយតា លពះរជក្ុមរវរវងេ បានសុាំ រលគឿងលពះរជរលពះេ័នរជរ របស់
រសឋររសាទរថ, មក្ខ្រងលពះអ្ងគ ឲរដូររសឋររសាទរថខ្មនៗ រ យ
ើ រូលលបយុទនជាមួយនង
ឹ យក្េរៅក្បុងគុហា លុ ះ
លតាខ្រយក្េសាវប់បារ់បង់ជីវរ
ិ ក្បុងលគ្នរ ះរៅ ។ រាំខ្ែក្លពះបាទធរែិរ រ ើញលពះរជក្ុមរខាវង
ាំ ពូខ្ក្ មន

ឫទនិអ្ាំណារដូរចាបះ ក្៏រលើក្លពះ ងរក្សរក្សីជាលពះរជបុលរី ឲរជាលពះអ្គគជាយ រ យ

ើ លបគល់ រជសមផរថិ ឲរ
សបងរជរជាំនស
ួ លពះអ្ងគ ។ ឯលពះបាទរសាទរថ បានរ ើញលពះរជក្ុមរសមវប់យក្េបាន ជាររជួយលពះអ្ងគឲររួរ
ចាក្ពីភយនថរយ ក្៏រលើក្លពះ ងវរវរី ជាលពះរជបុលរី ជាលពះរជបុលរី ផេាំជាលពះអ្គគជាយ រ យ
ើ លបគល់ រជ
សមផរថិ ឲរសបងរជរក្បុងនគរជ័យបូរទាាំ
ី ងមូលខ្ដរ ។ លពះរជក្ុមរ លរូវបានរសាយរជរនគរទាាំងពីរ រ ើយមនលពះ
អ្គគមរ សីក្ព
៏ រី គឺលពះ ងរក្សរក្សី ជាលពះអ្គគមរ សីរដើម និង លពះ ងវរវរី ជាលពះអ្គគមរ សីរុង បានរៅ

រួមរស់ជាសុ េសានថ នគរជ័យបូរ ី ។ ឯអារក្េ ខ្ដលធ្លវប់ខ្ររៅរក្ានគរជ័យបូរ ី បានរភៀសេវួនរគរររញ ក្បុង

រពលយក្េរុក្រនរ ះ បានដឹងថាយក្េសាវប់រ ើយ ក្៏លរ ប់មក្រៅរក្ានគរជ័យបូរវី ញ

ិ បានទាាំង ម
ាំ ក្ថាឝយ

លពះរៅវរវងេមហាក្េលរថ្យី នូវខ្ក្វមែីររប ខ្ដលអារលគវរហាះរ

ី រើ បានផង ។ រលខ្ដលលពះ ងរក្សរក្សី

ឋ ាំលពះមតា ខ្ដលផឋាំ
លទង់មនគភ៌បាន ៣ ខ្េ, លពះបាទវរវងេ នឹក្ភបក្រង់រៅរលងនគរលពះវរបិតា-មតា តាមបណា

ថាគលមប់ ១០ឆ្ងបឲ
ាំ រវលរៅវ
ិ ញិ ។ លពះអ្ងគ ក្៏លលពះបតា
ិ រក្យក្ លពមទាាំងលពះជាយ ថានង
ឹ រៅរលងនគរលពះបតា
ិ -
មតា ខ្រ ១ អ្ងគឯងរទ ខ្រលពះ ងរក្សរក្សី មន
ិ លពមរៅរសាះ សុ េរិរថខ្ររៅតាមផង, រទាះបីអ្ងឝរក្រយ៉ងណា
ក្៏មន
ិ លពម លពះបតា
ិ រក្យក្ ក្៏លពមអ្នុញ្ជដរឲររៅ ។ លពះរជក្ុមរវរវងេ ក្៏ ាំ ងរក្សរក្សីលគវខ្ក្វរហាះរៅ
ី លុ ះ

ដល់ អាលសមសាលតាឥសី ក្៏រុះឈប់សលមក្ រ ើយរដើរក្មានថជាមួយលពះជាយ ។ រពលរ ះឥសីក្ល

៏ ួ រយក្

ខ្ក្វមែីររប រហាះរៅរលងក្មានថរលើអារស ។ រោយលរូវេរល់ខាវង

ាំ រពក្ ឥសីក្ោ
៏ រ់ក្ាលធ្លវក្់អ្នថរយជីវរ,
ិ

ឯខ្ក្វមែីររប បានធ្លវក្់រៅក្បុងគននពបុរ ី ជានគរលពះររៀម ។ ពួក្រសវរមររ បានររសយក្ខ្ក្វរ

ើ ះ រៅថាឝយលពះ

បាទសូ រវងេរៅ ។ រឯលពះរជក្ុ

ី មរវរវងេ នង
ិ លពះ ងរក្សរក្សី រលដឹងថាឥសីលួរខ្ក្វរហាះរ ះរៅបារ់

រ ើយ ទាាំងពីរអ្ងគក្យ
៏ ងរោយលពះបាទា, លុ ះដល់រៅរវបរជលសាមួយ ក្៏ លាំ ពះជាយខ្ លវវង រតាងក្ាំណារ់

រឈម ួ ដុាំ បា៉ក្់របុក្

ើ យ ើ ៗ ក្ណា
ឋ លមហាសាគរ ។ រោយអ្ក្ុសលក្មយ ព្នលពះរជក្ុមរ នង
ិ លពះ ង ក្៏លរូវេរល់ ពរុះ

សងឃររបាក្បក្់ ឲររបូរលពះ សថអ្ាំពីក្ាំណារ់រឈខ្ើ បក្ខ្េញក្គ្នបអ្ស់ ។ រាំខ្ែក្លពះ ងរក្សរក្សី រលបាន

រសារ់ដល់រលើមរ់លចាាំង ក្៏េាំយងរក្លពះសាឝមី ខ្រមន

ិ រ ញ
ើ រសាះ លពះ ងក្៏យក្ក្ខ្នេងរងរធឝជា
ើ ទង់ជយ
័

សលមប់ឲរសាឝមី ងសាគល់ ថា លពះ ងមន

ិ សាវប់រទ, រ យ
ើ លពះ ង ក្៏យងផេងរលពងររ់តាមដងព្លព យ៉ង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 15
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លនវងល
់ រ វ រ, លុ ះរៅដល់គននពបូរ ី បានជួបនង
ឹ លពនលបមញ់ មបក្់ ។ លពះ ង បានអ្ងឝរក្ររគ សុាំ រៅសាបក្់

អាលស័យជាមួយផង ។ លពនរ ើញដូររបះអាែិរណាស់ បានសួ រពីដាំរែើររដើមសពឝលគប់ បានដឹងអ្ស់ រ ើយ

រទប
ើ លាំ ពះ ងរៅលាំ រៅអាតាយ ។ ខ្រជាក្មយអ្ក្ុសលរបស់ លពះ ង លរូវបានលបពននលពនរជរបរញ្ជចររដៀលពូជ

អ្ាំបូរ រ ើយរចាទថា លពះ ងជាលសីមនពុររផុរ លួ រលសោញ់ បីរឋ បស់គ្នរ់រទៀរ ។ រទាះបីគ្នរ់លពមឲររៅរធឝជា

ើ
េញុាំក្ាំដរគ្នរ់រ យ
ើ គ្នរ់រៅខ្ររលបើអាក្បផក្រិ យរម
ិ លើ ងាយគាំ ក្ក្ាំខ្ ងររៀងរល់ព្ថ្ង ឯលពះ ង ក្៏េាំយក្ររ
ិ ទ
ថ ុក្

ោក្់រធឝើរររបាសលចាសផធះសខ្មផង ពុាំខ្ដលរធឝស វស័

ិ យដូរបាវលពវ ។ លុ ះលពះ ងរៅបាន ៧ ខ្េ, គភ៌លពះ ង

ក្៏លរូវលគប់ទសមស, លពះ ងឈព្ឺ ផធជាខាវង

ាំ ខ្លសក្យាំ ឈរ
ឺ ុក្ចាប់ឥរឧបម មន
ិ ដឹងបានអ្បក្ណាជួយឲរបានធូរ
រសផយ
ើ ។ ឯលបពននលពន បានបរែឋញឲរលពះ ងរៅសលមលក្ូនឯរលៅរបងផធះ រលពះខាវររព្លងដល់ ភូមឋា
ិ ន
របស់ គ្នរ់ ។ លពះ ង េាំលូនផង យក្ព្ដឱបព្ផធផង បានរៅដល់ផូ វធ្ល
វ វ ខាងរលៅរបង ។ រពលរ ះ លពះ ង ក្៏

លបសូ រិបុលររៅ ក្ណា

ឋ លទីវល, ក្ណា
ឋ លរភវៀងផគរយ៉ងសរមផម
ើ និងេរល់ បក្់របាក្យ៉ងខាវង
ាំ រៅខ្សនរវទ

។ េែៈរ ះ លពះឥន្ត ធ ធរ
ិ ជ បានទរយល់ លពះ ងលបសូ រិលពះរជបុលរដូរចាបះ ក្៏នម
ិ រ
យិ ជាយយចាស់មបក្់ មក្

យក្អាសាជួយបីបារ់ខ្ថ្រក្ាក្ូន ង រ ើយសនាថា ៖ របើ ងលរូវររយក្ក្ូនរនះវញ

ិ ក្៏យក្រុះ ផធះេញុាំរៅខាង

រក្ើរឯរ ះ រដើមផជា
ី ប ធ ល់ ឲរងាយសាគល់ថា ក្ូន ងខ្មន ឬមន
ិ ខ្មនរៅព្ថ្ងមុេរ ះ សូ ម ងឲរវរទុអ្ឝីមយ
ួ មក្

នង
ឹ ទុក្ជាភសថុតាង ។ លពះ ង ក្៏រោះលពះទលមង់ ខ្ដលជារបស់ លពះសាឝមី រងក្ឲរបុលរ ងរ យ
ើ ងវលរៅរធឝ
ិ ើ
ររ បរលមយ
ើ យចាស់លបពននលពនដូររដើមវញ
ិ ។ រល ងវលលរ
ិ ប់មក្ភវម លពះឥនធ ក្៏និមរ
យិ ជាតាយរមួយយ៉ង

ធាំ លក្ុងរលើទារក្, រ យ
ើ នម
ិ រ
យិ ជាសាំ ពរ់រររសយរពន្តសថទាង
ាំ ផបរយ
់ ៉ ងសាអរ លទាប់ទារក្ោក្់រលើផូ វធ្ល
វ វ ខ្ដលលពះ

រជានគរគននពបូរ ី ខ្រងយងជាធមយតា ។ ព្ថ្ងមយ

ួ លពះបាទសូ រវងេ លពះរៅនគរគននពបូរ ី រសឋរយងររញលបពរ

ព្លព បានទររ ញ
ើ តាយរក្ាំពុងលក្ុងទារក្រៅក្ណា
ឋ លផវូវធ្លវដូរចាបះ ក្៏បញ្ជជឲររជរសវរមររររសយក្មក្
ើ លទង់

បានទររ ើញលពះទលមង់ខ្ដលរងរៅក្ទារក្រ ះ សាគល់រាស់ ជាលពះទលមង់វរវងេ ជាលពះអ្នុជ ។ លពះអ្ងគ លទង់

លពះពភ
ិ ល់ក្ុ ងលពះរជ
ប ឫទ័យណាស់ លទង់ក្ល៏ រ ាំ វញ
ប់មក្លពះរជវង ិ បានបងាគប់ឲររធឝើសាលវទានមួយ ។

រៅក្បុងសាល លពះអ្ងគបញ្ជជឲរគូររូបររឿងលពះអ្ងគ តាាំងពីរដើមមក្ រ ូរបានរសាយរជររៅនគររនះ រ ើយលពះ

អ្ងគលទង់លបរសោក្់ទាន ដល់ សាធ្លរែជនទូរៅថា : របើអ្ក្
ប ណារង់បានរបស់អ្ីឝ លពះអ្ងគនង
ឹ លពះរជទានឲរ
ក្បុងសាលវ ទានរ ះ ។ ចាប់ពីព្ថ្ងរ ះមក្ មនុសេមបមហាជន ខ្រងរៅទទួលយក្លពះរជអ្ាំរណាយទាន យ៉ង

គលគក្
ឹ គរលគង រ យ
ើ រមល
ើ រូបគាំនូរខ្ដលគូររៅជញ្ជជាំងសាល យ៉ងសបាយរក្រយ
ី ។ នយ
ិ យពវី រវងេ, រលរយពី
េរល់ ពរុះរបាក្របូរព្ដ ខ្បក្ខ្េញក្គ្នបរ ះមក្ លពះអ្ងគបានរៅដល់រលរើយ រ ើយរដើរខ្សឝងរក្លពះជាយបានជួបនឹង
ក្ខ្នេង ខ្ដលលពះ ងរោរជាសញ្ជដរ ះ លពះអ្ងគក្ស
៏ ាំ គ្នល់ថា លពះ ងមន
ិ សាវប់រទ រ យ
ើ លពះអ្ងគេរាំ ដើររក្ អ្ស់

ើ ខ្េ ។ លុ ះបានដាំែឹងថា លពះរជាលពះអ្ងគលទង់រលបាសលពះរជទាន ដល់ សាធ្លរែជន នូវរាំែី

រលជារលរន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 16
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អាហារលគប់ខ្បបយ៉ង ក្៏យងរូលរៅក្បុងសាលវទាន លបាថាបទទួលយក្លពះរជអ្ាំរណាយ,រលរបើបានរ ញ

ើ
រូបគាំនូរ ខ្ដលគូរជាប់រៅជញ្ជជាំងសាល ដ៏មនដាំរែើរររឿង ដូរររឿងេវួនរលពរី ដើម, រូបគាំនូរទាាំងរ ះរសាររទៀរ

ក្៏ដូររូបលពះអ្ងគ នង
ិ លពះររៀម ។ រពលរ ះលពះអ្ងគ លទង់លពះក្ខ្នេងេេក្
ឹ េេល
ួ ដួលសនវប់ បារ់សាយរររី ៅទីរ ះ

លពះរជបរលមរើ ើញដូរចាបះ ក្៏រៅទូលលពះរជា ។ លពះអ្ងគ ក្៏លទង់ឲររជបរលមើ ប

ាំ ុរសរ ាំ , លពះ
ះរូលរៅក្បុងវង

រៅសូ រវងេ បានសាគល់ថាជាបអូន ក្៏លទង់លពះក្ខ្នេងររៀបរប់ ពីដាំរែើរខ្បក្គ្នបមក្, លពះបាទសូ រវងេ បានដង

ឹ រ យ
ើ
ឲររគ យ
ាំ ក្លពះរជបុលតា និងខ្ក្វមែីររប ខ្ដលលពះអ្ងគររសបានមក្បងា
ើ ា ញ, លពះបាទវរវងេ ក្៏បានសាគល់ លពះ

ទលមង់ នង
ិ ខ្ក្វរ ះ ថាពរ ាំ រដើមផន
ិ ជារបស់លពះអ្ងគ, រួរលពះបាទវរវងេ ររញរៅរលៅវង ី ង
ឹ រៅរក្លពះជាយ ។
ទទួលរពលរ ះ, រោយររលទាាំរៅជាមួយយយលបពននលពនមន
ិ បាន រលពះគ្នរ់រធឝបា
ើ បខាវង
ាំ រពក្ លពះ ងរក្ស

រក្សី ក្៏លបររ់ររញអ្ាំពីផះធ យយ បានរៅជួបនង

ឹ សាឝមយ
ី ៉ ងរក្រយ,
ី ទាាំងពរី លពះអ្ងគ បានរៅថាឝយបងគាំលពះររៀម

ររៀបរប់តាមដាំរែើររ ើយ ក្៏បានរៅជាសុ េសានថក្ុ ងវ

ប ងាំ រ ះ ។ លពះបាទវរវងេ បានបបួលលពះររៀមរៅនគរលពះ

មតា-បតា
ិ តាមបណា ាំ ដល់ គលមប់ ១០ ឆ្ងប ាំ ឲរលរ
ឋ ាំមតាខ្ដលផឋថា ប់វលរៅវ
ិ ញិ ។ លពះររៀម ក្៏នយ
ិ យថា : របើ
រយង
ើ រៅខ្រ ៤ ក្់សាឝមី និងលពះជាយប៉ុរណា
ត ះ មន
ិ សមដល់ ឋានៈរយង
ើ ជារសឋររសាយរជររទ, គបផរី យង
ើ
ររៀបរាំជាក្ផនទ័
ួ ពរជើងរគ្នក្-ទឹក្រៅ រទើបសមរមរ, រដើមផរ
ី រពររលគ្នះថាបក្់តាមផវូវផង ។ លពះបាទវរវងេ លពម
ទទួលបញ្ជជ ក្៏លរ ប់រៅនគរលពះបតា
ិ រក្យក្ទាាំងពរី រោយលគវខ្ក្វរហាះរៅ
ី រដើមផ ី ទ
ាំ ព
័ រជង
ើ រគ្នក្ រាំខ្ែក្លពះ

ររៀមឲរររៀបបលមុងទ័ពរជើងទឹក្ ។ រលបានទ័ពយ៉ងសរមផម
ើ រ ើយ លពះបាទវរវងេជារមទ័ពខាងរជើងរគ្នក្ ឯលពះ
បាទសូ រវងេជារមទ័ពរជង
ើ ទក្
ឹ រលើក្រឆ្ងភះរៅនគរលពះបតា
ិ -មតា ។ លុ ះរៅដល់នគរលក្សន់ ជានគរបតា
ិ ក្៏របាះ
ទ័ពលបុងរលបៀបព័ទននគររ ះ ។ រាំខ្ែក្លពះបាទសុ រយជាប
ិ ិតា រលរយខ្ដលបានបញ្ជជឲររពជឈឃ្លដ យ
ាំ ក្លពះ

រជក្ុមរទាាំងពរី រៅសមវប់ បានយក្លពះ ងវងេធារៅោក្់ ុាំឃ្លង

ាំ ក្បុងលទុងខ្ដក្យ៉ងខ្សនទារុែ រោយរចាទ

ថាជាលសីេូរ រ ើយបានលបគល់ រជសមផរថិឲរលពះរជក្ុមរព្វវងា រសាយរជរសបងលពះអ្ងគ ។ រលបានដឹងថា

មនព័ទនសលរូវរូលមក្ព័ទន
ន គររ យ
ើ លពះបាទព្វវងាភ័យញាប់ញ័រខាវង
ាំ ណាស់ ។ ឯលពះបាទវរវងេ ក្៏បានឲររជ

បរលមើ រៅថាឝយដាំែឹងដល់ លពះបាទព្វវងាថា "លរូវឲរនគររនះមក្រយង

ើ របើមន
ិ ឲររទ នឹងលរូវរាាំងគ្នប" ។ លពះបាទ
ព្វវងា រវវើយរបថា រយង
ើ មន ើ ៗ ឲរ ខ្រឲររសឋរអ្បក្ឯង លបជល់ ដាំរ ី
ិ ខាវររទ របើរៅហាឝយអ្បក្ឯងរង់បាននគររយង
ជាមួយនឹងរយង
ើ , របើរយង
ើ ចាញ់ រយង
ើ ឲរនគររនះ របើរយង
ើ ឈបះវញ
ិ រយង
ើ សុាំ រៅរសាយរជរនគររនះខ្រប៉ុរណា
ត ះ

។ លពះរជបរលមលើ រ ិ ទូ លលពះបាទវរវងេតាមដាំរែើរ, លពះបាទវរវងេក្៏លពមលបជល់ ដាំរតាមបាំ

ប់មក្វញ ី ែង ។ លុ ះ

រូលលបយុទនលរូវលពះបាទវរវងេ-សូ រវងេ លពមទាាំងពួក្ដាំរ ី សមវប់ព្វវងា និងដាំរលពះអ្ងគ

ី ឲរសាវប់ក្ុ ងសមរភូ
ប មិ ។ ឯ

លពះបាទសូ រយជាប
ិ តា
ិ លទង់ភយ
័ ណាស់ រោយលពះរជបុលតាជាទលី សោញ់ លរូវចាញ់ សន្តងាគម ក្៏រូលេវួនរៅសូ ម

រុះចាញ់ , លុ ះរូលរៅដល់ មន
ិ សាគល់ជាលពះរជបុលររទ រោយនក្
ឹ ថាលពះរជបុលរ លរូវលពះអ្ងគឲររពជឈឃ្លដ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 17
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សមវប់រៅរ យ
ើ រទាះបលី ពះរជក្ុមរទាាំងពរី លរបថាឝយបងគាំទូលយ៉ងណា ក្៏មន
ិ រជឿ, ទាល់ខ្រលពះរជក្ុមរទាាំង
ពីរនិយយររឿង រលខ្ដលរពជឈឃ្លដយក្រៅសមវប់រ ះ រ ូរដល់រពលរនះ រ ើយរោយមនលពះទលមង់ទាង
ាំ

រ ះ ជារលគឿងសាំ គ្នល់ផង រទប

ើ រជឿថា លពះរជបុលរខ្មន ។ រលលជាបជាក្ូនរ យ
ើ រទប
ើ សួ រររឿងរ៉ វខ្ដលរក្រ
ើ
រ ើងតាាំងពីរដើមមក្, លពះអ្ងគក្យ
៏ ល់ថាលពះ ងម ធ ជាលសីរព្លង ញុះញង់បាំខ្បក្រជបុលរ និង លពះ ងវងេធា

ររញពីលពះអ្ងគ ក្៏លទង់បញ្ជជឲររពជឈឃ្លដយក្លពះ ងម ធ រៅសមវប់រចាលរៅ, រ យ

ើ រោះខ្លងលពះ ងវងេ

ធា ឲរជាលពះអ្គគមរ សីរពញលក្ខែៈ បានលបគល់លពះរជសមផរថិរៅលពះរជបុលរទាាំងពីរសបងលពះអ្ងគររៅ ។

ទាាំងរនះឯង ជាររឿងរលពងលបចាាំភវបាំ រវងេសូ រវងេ រោយរគសាំ អាងរលើរូបសាំ ណាក្ថ្យមយ

ួ ជារូបន្តសថី ក្ាំបុរលរម
ឹ ក្
សនយរថា ជារូប ងម ធ ខ្ដលជាអ្បក្លទុសថររ រ ើយរពជឈឃ្លដយក្រៅលបហារជីវររចាលរ
ិ ះ ។ រូបរនះ តាាំង

រៅក្បុង ុាំរាំបក្់ លសុក្ភបលាំ សួរ ខ្េលរក្ាំពង់សឺ ភ រ យ

ើ ខ្ដលសពឝព្ថ្ង រជរររប់បញ្ចូ លជាសងាករ់ព្នលក្ុងគរិ រមររៅ
ី
រ ើយ ។ លរង់ក្ាំពូលភបម
ាំ យ
ួ ខ្ដលរគរៅថា ភបក្
ាំ មយជជវររ ះ រគសាំ គ្នល់ថា ជាក្ខ្នវងខ្ដលេរល់ បក្់របាក្ររ់ផឋរ់

ក្ឥសី ខ្ដលលួ រយក្ខ្ក្វមែីររបរបស់លពះបាទវរវងេ រៅរហាះរលងរ ះ ។ រលៅពរី នះ រៅមនក្ខ្នវងរលរន

ើ
រទៀរ ខ្ដលអ្បក្លសុក្សាំ គ្នល់ ថាទាក្់ទងនឹងររឿងរលពងរនះខ្ដរ ដូរជាក្ខ្នវង ថ្យបាង
ាំ រសក្លបណាាំង ឃ្លវង
ាំ រ ាំរសវ ជា

រដើម ។

រឥឿង ប្រពុំងសង
ឹ ររ

ររឿង លរពាំងបឹងររ (រៅរេរថក្ាំពង់សឺ )ភ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១០៥ - ១១២

រៅ ុស
ាំ ខ្ងកសាទប លសុក្ថ្ភង រេរថក្ាំពង់សឺ ភ មនលរពាំងមួយ អ្បក្លសុក្រៅថា "លរពាំងបង
ឹ ររ" ។ លរពាំងរនះ
មនលក្ខែៈខ្បវក្ ខ្ដល ាំ រអ្បក្លសុក្ជិរខាង និង អ្បក្ដាំរែើរណាខ្ដលបានរៅដល់ទីរ
ឲ ះ ចាប់អារមយែ៍លគប់

ៗ គ្នប ។ ទាំ លាំ រពាំង មន ត ះ ។ មរ់លរពាំងជុាំវញ

ិ ជាធាំបុ ៉ យ នរទ លបមែជាមរ់រងឝះ ១០០ ខ្ម៉លរប៉ុរណា ិ មនក្ក្់

ដុះខាបន់ខាបប់ ពុាំខ្ដលមនសរឝធ្លរុណាមួយ រូលរៅសុ ី រៅរុក្រនរ ើយ, ឯដីលរង់ដុះក្ក្់រ ះ មនសភពទន់

លជាយ លយមរដរើ បាន ឥរផុងរជង

ើ រទ ខ្ររៅដល់ក្ណា ឹ មួយដុាំ ដុះរមយេវះ ក្ក្់េះវ រ
ឋ លលរពាំង ខ្បរជាមនលរប យ
ើ
ដីរ ះ ជាភក្់មរមក្រសាយះ ។ របើរគរង់វង
វ លរឹបរនះ ទាល់ខ្រយក្រឈខ្ើ វងៗ ោក្់គង រួររដើរសួ ពីរលើរឈរើ ះ

រទប ិ យបខ្នទមរទៀរថា រលជាំ

ើ បាន ។ មនអ្បក្លសុក្នយ ន់បារាំង រៅជាអាណាពាបាលលបរទសខ្េយរ រល

រ ះ បារាំងរៅពិនិរររមល
ើ លបុងនឹងរធឝើសាភនវវង រ ើយបុក្សសរសាភនរាំក្ណា
ឋ លលរពាំង ។ រពលរ ះ រគរ ើញ
មនដូរខ្ផេងរាំហាយ ុយៗ ររញពីលរប
ឹ រនះមក្ ។ លុ ះរគពន
ិ រ
ិ រសរងករ ក្បុងលរប
ឹ ក្ណា
ឋ លរនះរៅ រ ញ
ើ មន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 18
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ថ្យដុាំមូលៗ ជារលរន
ើ ដុាំ សាំ បក្រលៅលក្ មៗ ររបៀបដូរជាថ្យបាយរលក្ៀម ឯសារ់ថ្ខា
យ ងក្បុងពែ៌សក្ផុស រ យ
ើ រៅ
ររ វ ះៗ ថ្យរ ះ មនទឹក្ថាវ ូររខ្ ងៗ ររញពីរននថ្ម
យ ក្ផង ។ គរលមងររសាទប សាភន ពីជាំ ន់រ ះ ក្៏ពុាំបាន

សរលមររ យ
ើ ។ រោយរ ញ
ើ មនលក្ខែៈខ្បវក្ រ យ
ើ ជាធមយតា រៅលសុក្ខ្េយររយង
ើ ខ្រមនទីក្ខ្នវងខ្បវក្ៗ
យ៉ងរនះ លបាក្ដជាមនររឿងរលពងនិទានលបចាាំទីក្ខ្នវងរ ះជាមន
ិ ខាន, រ រុរនះ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ខ្េយរ

ខ្ដលលរូវរវរក្ឯក្សាររមកល់ទុក្ ក្៏បានអ្ាំពវ វ រសុ ើ បសួ ររក្ររឿងរលពងសឋីពីលរពាំងបង

ឹ ររ រនះរ ង
ើ ។ ជាភ័ពល
ឝ អ

រលក្ ទា-ញ៉ុ ញ សបងររលក្ុមលពះនគរបាលជារិ រលក្បានយក្រិរថទុក្ោក្់ ជួយរវរក្ររឿងរនះផង រលពះរលក្

ធ្លវប់រៅរ ញ
ើ នង
ឹ ខ្ភបក្ រលខ្ដលរលក្រៅបាំរពញមុេរររៅរេរថក្ាំពង់សឺ ភ ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន រលក្យក្លបោប់
ថ្រសាំ រ ងមួយ មក្ចាក្់ជូនលក្ុមជាំនុាំសាឋប់ ខ្ដលរលក្បានថ្រសាំ រ ងរបស់ រលក្ ទូរ-វ៉ន់ ភបក្់ងារលក្ុម

នគរបាលលក្ុងក្ាំពង់សឺ ភ និទាន ូរខ្ អ្ាំពីររឿងរលពងរនះ ។ ដាំបូង រលក្ ទូរ-វ៉ន់ បញ្ជជក្់ពីរពលរវលថា រល

រ ះរលក្បានលរូវរជរររេរថ ចាប់ឲររៅបាំរពញរបសក្ក្មយ តាមលសុក្ ុាំ ក្បុងរេរថក្ាំពង់សឺ ភ ជាមួយដាំរែើរ

ពន
ិ រ
ិ រររព្នរលក្លបមុេរេរថ ។ រពលយប់មយ
ួ រៅសាំ ណាក្់ក្ុ ង
ប ុាំសខ្ងកសាទប រលក្ក្៏បានសួ ររៅអ្បក្លសុក្

ខ្ដលមក្រចាមររមថា : ពូ-មង
ី ណាររះចាាំររឿងរ៉ វអ្ឝី សុ ាំ និទានមក្ ខ្រក្ចាយគ្នបសាឋប់ខ្ក្អ្ផេុក្ ។ រលរ ះ មន

តាមបក្់ អាយុ ៧០ បាវយ បានរវវើយថា គ្នរ់ររះររឿងលរពាំងបឹងររ រលពះគ្នរ់ធ្លវប់សាឋប់មឋយគ្នរ់ និទានពីរដើម

មក្ ។ ររឿងរ ះ មនរសរក្ឋីសរងខប ដូរររៅរនះ ៖ រលពប

ី ុរែរលពងលពឹទន យូរយរណាស់ មក្រ យ
ើ មន
រសដឌីមបក្់ មនលទពរយ៉ងសឋុក្សឋមម មនភូមក្
ិ រ រស់ រៅលរង់លរពាំងបឹងរររនះ ។ រសដឌីទាង
ាំ ពីរ ក្់បីលឋ បពនន ពិរ

ខ្មនខ្រសមផូែ៌សមផរថិលទពរ ប៉ុខ្នថមនររ
ិ ក្
ថ ាំណាញ់ ពន់រពក្ណាស់ ។ រភគសមផរថិរូលមក្ទាាំងអ្មាលម៉ន

មន
ិ ងាយរាំណាយឲរររបះរៅវញរទ
ិ រទាះបីរររាំណាយរ ះ ជាររចាាំបារ់យ៉ងណាក្៏រោយ រ ើយពុាំសូវររះ
រយគយល់មុេអ្បក្លក្េេរ់ទាង
ាំ ោយផង ។ រសដឌី មនក្ូនពរី ក្់ លបុសបង លសីបូ ន
អ ខ្ដលជាទរី ពញរិរណា
ថ ស់

រៅណាមក្ណាមឋងៗ មនររទះពិរសស ខ្ដលបិទមសោាំរពលជ ោាំរផូងភវវ

ឺ ិន
អ រអអ ជាយនយ៉ងលបរសើរ ឲ
ាំ រអ្បក្

លសុក្ទូរៅ នក្
ឹ រសងើរដល់ រភគសមផរថិ ព្នរសដឌីរនះពន់រពក្ណាស់ មនមនុសេជាបរវររ
ិ ះ ៥០០ ក្់ លពម

ទាាំងរគ្នររទះរសះដាំរ ី ៥០០ មួយមុេ ជាធនធ្លនផង ។ រៅក្បុងលសះខាងរលរយផធះ ខ្ដលមនទឹក្ថាវវឝង់ សលមប់

ជាទស
ី លមក្លាំ ខ្ ទុក្ខរសាក្ព្នលគួសារ, រសដឌីរ ះ មនរញ្
ិ ច ឹ មលក្រពើមយ
ួ យ៉ងធាំ ។ លបបមរ់លសះ មនដីទល
ួ

មួយក្ខ្នវង ខ្ដលជាទីតាង
ាំ េធមអ្បក្តារក្ាលក្រពើ រក្ាភូមក្
ិ ររ ះទាាំងមូល ។ លគួសាររសដឌក្
ី ីឋ លគួសារអ្បក្

រលពៀងលនជិរខាងក្ឋី រខ្មងមក្ខ្បរបន់អ្ក្
ប តារនះ ឲរបានសរលមរសមលបាថាបររៀងៗ េវួន ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រសដឌីនយ
ិ យ
ពិរលគ្នះនឹងភរយថា
ិ ៖ ឱ ភែរអ្ើយ ! ក្ូនលបុសក្ូនលសីរយង
ើ ធាំលម
យ មនគូ លសក្រររៀងេវួនរ ើយ ប៉ុខ្នថេុ គ
ាំញ ិររៅ

រ ញ ើ រៅដែឋឹងក្ូនអ្បក្ដព្ទ មក្ផេាំផុ ាំន

ើ ថា របរើ យង គ ង
ឹ ក្ូនលបុសរយង
ើ ឬ ទុក្ក្ូនលសីរយង
ើ ជាគូនង
ឹ ក្ូនអ្បក្ដព្ទរៅ
រ ញ
ើ ថា រយង
ើ ពរ
ិ ជាលាំ បាក្ខារបង់ ខ្រក្រ ាំខ្លក្លទពរសមផរថិជាមន
ិ ខាន ។ រ រុរនះ ក្ុាំឲរលាំ បាក្ គួរខ្ររយង
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 19
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ររៀបផេាំផុ ាំក្
គ ូនលសីក្ូនលបុសរយង
ើ ទាាំងពរី ជាបឋីលបពននខ្រមឋងរៅ រដម
ើ ផរី ៅខ្ថ្ទាាំសមផរថិរយង
ើ ររៅ ។ រលរបលើ បពនន
បានសាឋប់បីរឋ ើយ សមនឹងរិរម
ថ រឆរយៈក្ាំ
ិ ណាញ់ របស់ គ្នរ់ផង ក្៏លពមរលពៀងតាមបឋី រ ើយក្៏ចារ់រររធឝើររង
លក្សាល អ្រញ្ជ ើ ញរភញៀវជរ
ិ ឆ្ងងយ មក្ក្បុងពធ
ិ ីអាព ៍ពព
ិ ៍ក្ូនលបុស-លសីរនះ ។ ររ់ខ្រជរ
ិ ដល់ ព្ថ្ងណាស់ រ យ
ើ
លបពននរសដឌី នឹក្សាឋយលបាក្់រស ខ្ដលនឹងរាំណាយទិញមាូបអាហារ ក្បុងរពលររៀបរាំររក្ូន រទើបគ្នរ់នឹក្រ ើញ
គាំនរ
ិ មួយ នយ
ិ យពរិ លគ្នះរៅវញថា
ិ ៖ - ឱ ភែរអ្យ
ើ ! ក្បុងរពលររៀបររក្ូនរយង
ើ រនះ េញុាំសាឋយលបាក្់ទញ
ិ មាូប
មាណាស់ របរើ យង
ើ រប់រគ្នលក្បី ក្៏រ ើញថានឹងខារបង់សរឝខ្ដលជួយរធឝើរររក្សុ ី រយង
ើ ខ្ដរ ។ ដូ ររបះ េញុាំយល់ ថា
របើរយង
ើ សមវប់លក្រពើ ខ្ដលរយង
ើ រញ្
ិ ច ឹ មរៅក្បុងលសះរលរយផធះ យក្សារ់វមក្រធឝម
ើ ូ បរលៀងរភញ
ា ៀវវញ
ិ េញុាំយល់ ថាមន
ិ
ខារបង់រ ើយ ។ រលពះសពឝព្ថ្ង លក្រពើគ្នយនបានជួយរក្សុ ី អ្ីរឝ យង
ើ រទ ។ រសដឌី ឮពក្រលបពនន រពញរិរណា
ថ ស់ រទើប

មបម
ី ប ចារ់ឲរអ្បក្បរលមរ
ើ រ សមវប់លក្រពើ យក្សារ់រធឝម
ើ ូប
ា តាមគាំនរ
ិ លបពននគរ
ិ ។ នយ
ិ យពបា
ី វលសីមបក្់ របស់
រសដឌី រ្យះ ងរី ខ្ដលជាអ្បក្ឲរអាហារដល់លក្រពើរល់ៗ ព្ថ្ង, យប់មយ
ួ ងយល់ សបឋិរ ើញអ្បក្តារក្ាលក្រពើ
មក្លបាប់ថា "រឯ
ី ងក្ុាំសុីររក្ូនរសដឌីឲររសាះហាប៎ ! រលពះរររនះរគរប់លក្រពើយក្សារ់រលៀងរភញៀវរ យ
ើ រ យ
ើ
រីឯងចាាំរមល
ើ រុះ អ្បក្ណាសុី រររនះេវះ នឹងរ ើញទាន់ ន់ភវមជាមន
ិ ខាន" ។ ងរី ភញក្់រ ើងសញ្ជ ឹ ងគិរខ្រ
មបក្់ឯង ។ លុ ះដល់ព្ថ្ងរគររៀបររគលគឹក្គរលគង មនរភញៀវជិរខាងមក្អ្៊ូអ្រ ងរី រគររវះររញពីផះធ បារ់រៅ ។

រពលក្ាំពុងសុី ផក្
ឹ អ្ុក្ ឹ ជួបជុាំគ្នបរ
ឹ ធក្ ះ លសាប់ខ្រលពះធរែីលសុរទាាំងខ្ផន រាំលរង់ផះធ រសដឌី ខ្ដលក្ាំពុងររក្ូន លិរ

បារ់អ្ស់ ។ ងរី រលរបើរ ើញរ រុអ្សាចររដូររបះ ងលពួយរិរថ រលឹក្អាល័យដល់ រៅហាឝយរក្យងៗ ទាាំងពីរ

ក្់ ខ្ដលធ្លវប់មនររ
ិ ស
ថ រ ឋ ស រមតាថដល់ េួ នរលព
វ ម
ី ុនររៀងមក្ ។ សាឝងពីរសាក្រ យ
ើ ងនក្
ឹ ដល់ គុែ
អ្បក្តា ខ្ដលបានមក្លបាប់ ង ឲររជៀសផុរពីរលគ្នះថាបក្់ ។ រមវ៉ះរ ើយ ងក្៏រៅរររសក្់ថាឝយអ្បក្តា ជាររ

របសបងសងគុែអ្បក្តាវញ
ិ ។ មុននង
ឹ រររ ងរុះរៅក្បុងលសះក្ក្់សក្់ឲររជាក្ គឺលសះជាលាំ រៅរបស់ លក្រពើលបប

នឹងេធមអ្បក្តា ។ រ រុ រនះរ ើយ បានជាលសះរនះ សពឝព្ថ្ង អ្បក្លសុក្រៅថា "លរពាំងក្ក្់" គឺជាលរពាំងខ្ដល ងរី

ក្ក្់សក្់ ។ រួរ ងរ ង
ើ រៅរលើទល
ួ រររសក្់រទៀរ បានជាទួលរនះ រគឲររ្យះថា "ទួលរររសក្់ ងរ"ី ខ្ដល

រៅរវយៗ មក្ថា "ទួលរររ ងរី" ជាប់រ ូរសពឝព្ថ្ង ។ រោយនឹក្អាល័យមចស់លសី-លបុសពុាំមនរភវរ ងរីក្៏

រៅតាាំងលាំ រៅខ្ក្ផរក្ខ្នវងលពះធរែីលសូបផធះរសដឌី ខ្ដលលសុររៅជាលរពាំងធាំមយ

ួ គឺជាលរពាំងខ្ដលរគរៅថា

"លរពាំងបឹងររ" សពឝព្ថ្ងរនះ ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន មនបុរសមបក្់មក្ទាក្់ទង ដែឹឋ ង ងរីរធឝើជាលបពនន បានរៅជា

មួយគ្នបជាសុ េសានថ លបក្បរបរដាំណាោ

ាំ ដ
ាំ ុះរផេងៗ ។ ដល់ ងរម
ី នព្ផធរពះបាន៦ខ្េ ឬបុរសរ ះ ក្៏នក្
ឹ រ ញ
ើ
រររនឿយណាយ ក្បុងក្ងទុក្ខ រលក្ីយ៍ ក្៏លួរររ់រចាលលបពនន រៅបួសរធឝើជាអ្បក្សរចាំ រៅឯភបរាំ ខាជល ។ រាំខ្ែក្

ងរី ងរៅខ្រមបក្់ឯង រ ូរដល់ លគប់ខ្េ រ យ

ខាងមក្ជួយអ្បអ្រសាទរ ក្៏សនយរ
ើ ក្៏សលមលបានក្ូនលបុសមួយ ។ រវលលបសូ រិបុលរ អ្បក្ភូមជ
ិ ិរ
មក្ូនរនះថា "បុរក្
ថ ុមរ" ។ រលរបើររលមន ័
ើ វយបាន ១៣ ឆ្ងប ាំ បុរថក្ុមរ ររះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 20
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្រសួ ររក្ឪពុក្ លុ ះសួ រញឹក្ញយរពក្ មឋយក្៏លបាប់តាមលរង់ថា "ឪពុក្ឯង រៅបួសររលមន

ើ រមតាថភវ រៅឯភបាំ

រខាជលរ ះរៅរ ើយ របើឯងរង់រ ើញ លរូវរដើរខ្សឝងរក្ក្បុងព្លពរ ះរៅ រលរបើរ ើញរ ើយ លរូវឯងរ ាំលឹក្ពីររឿង

រដម
ើ របស់មឋយ រៅរពលខ្ដលជួបនង ី ាំបូងរ
ឹ ឪពុក្ឯងរលពដ ះ លបាប់ឲរ ូរខ្ រទប
ើ រគសាគល់" ។ ងនយ
ិ យ
ររឿងរដើមរបស់េួ ន
វ លបាប់ក្ូនសពឝលគប់រ ើយ ក្ូនក្៏លររញរៅ ។ បុរថក្ុមរ ខ្សឝងរក្ឪពុក្ អ្ស់ រពលយ៉ងយូរក្បុង
ព្លព រទើបបានលបទះរ ញ
ើ តាបសមួយអ្ងគ គង់ភវ រៅរលរមរដម
ើ រឈើ រលើខ្ផនថ្យមយ ាំ ធាំ ។ ក្ុមរ ថាឝយបងគាំ
ួ ផធង

រ ើយ ក្៏រយរប់សពឝលគប់ ឲរតាបសសាឋប់ ។ តាបសពុាំទាន់រជឿជាក្ូនរទ ក្៏តាង

ាំ អ្ធិោឌនថា "លបសិនក្ុមររនះ ជា

ក្ូនេញុាំខ្មន រលណាេញុាំទះក្ុមរមួយព្ដរៅ សុាំ ឲរក្ុមរអ្ខ្ែឋរមក្រលើសាយេញុាំ" ។ ថារ យ

ើ តាបសយក្ព្ដសាឋាំទះ

រៅ លសាប់ខ្រក្ុមរអ្ខ្ែឋរមក្រៅរលើសាយរវឝង ដូររសរក្ឋីលបាថាប, រទើបតាបស រជឿថាជាក្ូនេវួនពិរ តាាំងពីរ ះ

មក្ ។ តាបស ចាប់បរលងៀនវជា

ិ ជ សិលផសាន្តសថ ដល់ ក្ូនជាររៀងរល់ព្ថ្ង ។ លុ ះលបមែជារលរន
ើ ឆ្ងបរ
ាំ មក្, ក្ូនក្៏សុាំ

លឪពុក្ រៅរក្មឋយវញ,
ិ ឪពុក្ គ្នយនអ្ឝីជាលបរសើរទុក្ជារក្ររថិ៍ ើយ មនខ្រលគ្នប់លរសក្់បីលគ្នប់ ុររៅឲរក្ូន

រ យ ាំ
ើ ផឋថា "លគ្នប់លរសក្់បីលគ្នប់រនះ នឹងផឋល់ក្រ
ិ ិយ
ថ សយ៉ងធាំ ឲរក្ូនរៅរពលមុេជាលបាក្ដ ដល់ ក្ូនោាំរៅ

រ ើយ បានខ្ផវជាដាំបូង លរូវខ្ររបះខ្ផវរ ះ យក្រៅថាឝយរសឋរក្ុាំខាន1, ឯទីក្ខ្នវងោាំ លរូវោាំរៅមរ់លរពាំង ខ្ដល

ជាលាំ រៅសាទនរបស់ មឋយឯង រ ើយលរូវសនយររៅក្ខ្នវង រ ះថា "បឹងរៗ

ី " តាមរ្យះមឋយឯងរ ូររៅ ។
ក្ុមរថាឝយបងគាំឪពុក្បដ
ី ង លរធឝើដាំរែើរររញរៅរក្មឋយ ខ្ដលរន់ខ្រចាស់ រ យ
ើ ក្៏លបាប់មឋយ ឲរសនយរ ម

លរពាំងខ្ក្ផរផធះរនះ រៅថាបឹងរីៗ តាមបណា

ឋ ាំឪពុក្, បានជាសពឝព្ថ្ងរនះ រវយរៅជា "បឹងររ" រៅវញ
ិ ។ ររឿងរ៉ វ

រដម
ើ ព្នបង
ឹ ររ មនប៉ុរែតះឯង គឺរក្រ
ើ មក្ពព
ី ក្រ បណា
ឋ ាំតាបសឫសី សនយរតាមរ្យះ ងរី ខ្ដលជាអ្បក្សទិរ

រៅលរង់មរ់លរពាំង គឺជាក្ខ្នវងខ្ដលលពះធរែី លសុរលសូបយក្ពួក្រសដឌីលទឹសិ ស

ឋ ូ រយ េុសលបព្ពែីរនះឯង ។

រឥឿង អនខ្ុំ សឞហាឞ

ររឿង ភបខ្ាំ សនហាន (រៅរេរថក្ាំពរ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ១០៣ - ១០៤

រៅរេរថក្ាំពរ ក្បុងលពះរជាណារលក្ក្មភុជា មនភបម

ាំ យ
ួ រ្យះ "ភបខ្ាំ សនហាន" តាាំងរៅទស
ិ ខាងលិរវរថអ្ងគរជ័យ
ុាំអ្ងគរជ័យ លសុក្អ្ងគរជ័យ (អ្រីរលសុក្ប ធ យមស) រេរថក្ាំពរ រមងយពីវរថរនះលបមែ ៣ គី ូ ខ្ម៉លរ ។ ភបាំ

រ ះ មនបរណា
ឋ យលបមែ ១០ គ.ម. ទទឹងលបខ្ លជា ៥ គ.ម. ក្មភស់តាមរមងយផវូវរដរើ រ ង
ើ ពរី ជង
ើ ភបដ
ាំ ល់

ក្ាំពូលលបមែ ២ គ.ម. រ ើយមនរដើមរុក្ជា

ខ រិលគប់មុេ ដុះរៅរលើភបរាំ ះខ្ែនណាន់តាន់តាប់ ។ រៅខ្ក្ផររជើង

ភបាំ មនរលជាះមួយ រ្យះរលជាះសាវ សទិររៅខាងលិរវរថអ្ងគពនវឺ ខ្ដលមនទក្

ឹ ពែ៌រេៀវថាវ ឝង់ គួរជាទរី ក្រយ
ី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 21
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សបាយ ជាលាំ រៅព្នពួក្មរឆជារិទាង

ាំ ោយ ។ ភបរាំ នះ បានជាមនរ្យះថា "ខ្សនហាន" រោយមនររឿងរលពង

ខ្ដលអ្បក្លសុក្និទានរៗ មក្ ថា ៖ សម័យពីរលពង យ ក្បុងលគ្នមួយ ខ្ដលអ្បក្លសុក្អ្ាំែរ់ណាស់ មនមនុសេ

ជារលរន
ើ ក្់ គ្ន
ាំ ប រៅរក្សុី រធឝើរររៅរជង
ើ ភបរាំ ះ ខ្ដលជាភបព
ាំ ុាំទាន់មនរ្យះថាអ្ឝរី ៅរ យ
ើ រ យ
ើ ភបរាំ ះ ពុាំ

ទាន់មនរដើមរឈរើ លរើនរៅរ ើយផង រគបាន ាំ ប ោាំដាំណាាំរផេងៗ ជារលរើន មន ររក្ រពរ លតាវ ដាំ
គ្ន ូ ង ដូង
សាវ ជារដម
ើ ។ ក្បុងលគ្នរ ះ មនតាមបក្់រ្យះ "ខ្សន" រៅរធឝរ
ើ មករក្បុងទរី ះខ្ដរ ។ រពលខ្ដលដាំណាាំក្ាំពុងខ្រ

លូ រលស់ លអ លយមរលបើររបាន លសាប់ខ្រមនដាំរសឋ

ី មយ
ួ រូលមក្ររ់ររក្ ដក្ដាំណារាំ ះ សុី ជាររឿយៗ ។ តា

ខ្សន គរ
ិ ថា "របើអ្ញមន ី មចរ់ដាំររនះររញមុ
ិ រក្មរធាបាយ រដើមផក្ ី ឹ សុ ី ដាំណាាំរនះអ្ស់ ជា
េ មុេខ្រព្ថ្ងណាមួយវនង

ិ ខាន" រទើបគ្នរ់ចាប់លាំខ្ពង និង រាំបិរលពរដញចាក្់-រប់ដាំររី

មន ះរសាះរ ើយ ។ រលខ្ដលតាខ្សនសមវប់
ដាំររី ះបានរ យ
ើ អ្បក្លសុក្ភូមទា
ិ ងាំ អ្ស់ គ្ន
ាំ ប រៅគ្នរ់ថា "តាខ្សនរវហានៗ" ។ លុ ះរាំរែររៗ មក្ រពលតា

ខ្សនគ្នរ់រធឝើមរែរលរ ើយក្ឋី ក្៏មនុសេអ្បក្លសុក្-ភូមិ គ្ន

ាំ ប រៅភបខ្ាំ ដលជាលាំ រៅតាខ្សនរ ះថា "ភបតា
ាំ ខ្សន

រវហាន" លុ ះយូរៗ រៗ មក្រទៀរ ក្៏រៅេវីមក្លរម

ឹ "ភបខ្ាំ សនហានៗ" រ ូរមក្ដល់ សពឝព្ថ្ងរនះ ។

រឥឿង ឧរតសុំរៅប្ាុំ

ររឿង វរថសាំរៅលបាាំ (រៅលក្ុងបូក្រគ្ន)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៩៧ - ១០១

វរថសាំរៅលបាាំ ឋរ
ិ រៅរលើេង
ភ រ
់ បព្នភបប
ាំ ូក្រគ្ន ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរនះ រជររបានខ្រងតាាំងជាទីលក្ុងរទសររែ៍មួយ

យ៉ងសាំ ខាន់ សលមប់យក្េរល់ អារសសាអរសអាំរៅមរ់សមុលទ ។ ភបរាំ នះ ឋរ

ិ រៅក្បុងពួក្ភបក្
ាំ ាំចាយ ពរី ដើមរៅក្បុង

ុាំររះរូរ លសុក្ក្ាំពរ រេរថក្ាំពរ ប៉ុខ្នថសពឝព្ថ្ង រគររ់ររញរោយខ្ ក្ ជាបុរមួ

ី យ, រោយមនររលគប់លគង
ពិរសស ោរ់ររញពីរេរថក្ាំពរ ។ សពឝព្ថ្ង ទីលក្ុងថ្យីរនះ បានររៀបរាំជាថ្យីឲរទាន់សម័យ, ឯផវូវថ្បល់ ខ្ដលលូ ន

លក្រវរលក្រវៀនតាមររងកះភបាំ ររ់រលជាះភបាំ រ ង
ើ រៅរន់េង
ភ ប
់ ពឝតារនះ ក្៏បានលរលថ្យចាក្់ជរ័ យ៉ងសាអរបារ រថ្

យនថរូរលគប់ធន់ របើក្បរបានគ្នយនលាំ បាក្រទ រលើក្ខ្លងខ្ររថ្យនថធាំខ្វងៗ របើក្បរពុាំបានរផរ

ិ បរ់ខ្បនពុាំរក្ើរ រលពះ
ផវូវរនះក្ងរ
ិ ក្ងក្រ់ ពក្ ។ ផវូវរ ង
ើ រនះ មនរមងយចាប់តាង
ាំ ពីលរង់ខ្បក្ររញពផ
ី ូ វជារ
វ រិ លេ ៣ (ផវូវក្ាំពររៅវល

ររញ) រៅ មន ៣២ គី ូ ប៉ុខ្នថរោយផវូវបរ់ខ្បន រ ើយលរូវរ ើងជាដរបផង រថ្យនថរបើក្ពុាំសូវបានរលឿនប៉ុ យ ន

រទ ។ ពីរដម
ើ េភងរ
់ បបូក្រគ្ន ជាក្ខ្នវងយក្េរល់អារស សលមប់ជនជារអ្
ិ រឺ ុប៉ ខ្ដលជាអាណាពាបាលលសុក្
រយង
ើ គឺរលក្ន្ត ឝង់ សាឝ-បូោឝង
ាំ ជាររសុ
៉ ី ដង់សុរប៉ររយ
ី រើ រៅលបរទសក្មភុជា បានចារ់សាង រ ើយសរមភធជាផវូវររ
រលពីឆ្ងប ាំ ១៩២៥ ។ រលពីសម័យក្សាងរ ះ រោយលទង់យល់ ថា បារាំងររៀបរាំរធឝើទីសាំណាក្់អាលស័យ យក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 22
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ធ្លរុលរជាក្់សលមប់ពក្
ួ រគដូរចាបះ លពះមហាក្េលរខ្េយររយង
ើ ក្៏លពះអ្ងគលទង់លពះរលមះិ ដល់លពះពុទនសាស ភវមខ្ដរ

គឺលពះអ្ងគលទង់សាងអារមមួយ រោយមនក្ូនវហាររូ
ិ រមួយ និង រររិយមួយរ ង
ើ ខ្ដរ ។ សាំ ែង់វរថរនះ តាាំងរៅ
រលើដេ
ី ស
ភ ់ ជាក្ាំពូលភបាំ ដ៏មនខ្ផនថ្យធាំៗ រៅពសរពញ រខ្មវក្ជាងរគ គឺខ្ផនថ្យជាបនធះៗ មនទាំ ាំបរណា
ឋ យ

លបមែជាង ១០ ខ្ម៉លរ និង ក្មភស់លបខ្ លជិរដប់ខ្ម៉លរខ្ដរ ។ លទង់លទាយខ្ផនថ្យរនះ មនភពសាំ ខ្ប៉រ េភស់លទ

ទុងរៅរ ញ
ើ រូបភពព្នថ្យទាង
ាំ ៥ ខ្ផនរនះ មនសណា
ឌ នដូរសាំ រៅ ៥ ក្ាំពុងរបក្
ើ ររឋង រ យ
ើ ររក្សាងវរថរនះ ក្៏
លរូវរធឝើរៅជាប់ខ្ផនថ្យរនះរទៀរ, រទើបអ្បក្ផងរៅទរី នះតាមសនយរថា "វរថសាំរៅលបាាំ" ។ រលរបើបានរ្យះរនះ

រ យ
ើ អ្បក្ផង ក្៏លបឌរ
ិ បានជាររឿងរលពងមួយរ ង
ើ ខ្ដលដក្លសង់ពរី រឿងមនលសាប់មក្រ យ
ើ គឺររឿងលពះរថាង

ង គរ ះឯង មនដូរររៅរនះ ៖ ក្បុងរលក្នវងយូរមក្រ ើយ2 រលរ ះមនរសឋរខ្េយររយង

ើ មួយអ្ងគ លពះ
មលពះរថាង ។ ររឿងរដើម ព្នក្េលរអ្ងគរនះ គឺលពះអ្ងគ ជាលពះអ្ងគមចស់មយ
ួ លពះអ្ងគ មនរររូរលពះទ័យនង
ឹ បតា
ិ
ខ្ដលលរូវឲរលពះអ្ងគរគ្នរពបូជាលពះអ្នុជរៅ, រមវ៉ះរ ាំ ជាមួយសយ័លគបក្េពួក្ ររញ
ើយ លទង់យងររញពីលពះរជវង
ាំ រៅដល់ រវបរេារ់មយ
ឆ្ងងយពីរជវង ួ ដ៏មនរដើមធវក្មួយរដើម ដុះ ក្ណា
ឋ លវលេារ់រ ះ ។ លពះអ្ងគ បញ្ឈប់

ពលររ ៍ រៅទីរ ះ សលមក្លពះរយរៅរលរមរដើមធវក្ ។ រពលលពលឹមសាឝងរ ើង លពះអ្ងគយងមួយលពះអ្ងគឯង

លាំ ខ្ លពះរយតាមមរ់សមុលទរន់ខ្រឆ្ងងយរៅៗ លសាប់ខ្រឮសូ រសាំ រ ងមនុសេអ្៊ូអ្រ លពះអ្ងគក្យ
៏ ងរៅជិរ

បានជួបនង
ឹ ង គ ខ្ដលក្ាំពុង ភ
ាំ រី លៀងមក្ក្មានថរវបរសមុលទរនះ ។ លពះអ្ងគបានលួ ងរលមលបរព
ិ ទ
័ ន ង

គក្៏លពមរលពៀង ខ្រសុាំ ឲរលពះអ្ងគរតាងក្នធុយ គ រដើមផខ្ី លជក្ទឹក្រៅរន់ឋាន គ ថាឝយបងគាំលពះបាទភុជងគ គ

ជាលពះវរបតា
ិ ។ លុ ះលពះអ្ងគ តាមលពះ ងរៅដល់ឋាន គ អ្ស់ រយៈរពលលបាាំពរី ព្ថ្ង ក្៏សុាំលលពះបតា
ិ រក្យក្ ាំ

មរ សីវលមក្ឋានមនុ
ិ សេវញ
ិ ។ រលរ ះ លពះបាទភុជងគ គ ក្៏បានររៀបរាំលបោប់លបោ ជាលទពរមនរព្មវ

រាំនន
ួ លបាាំសាំរៅ រដម
ើ ផដ
ី ខ្ងាលពះរជបុលរ មក្លគប់លគងរជររៅមនុសេរលក្ ។ សាំ រៅទាាំងលបាាំរនះ របើក្ររឋងសាំ រៅ
ដល់ មរ់សមុលទ ជាយខ្ដនលបរទសរ ើយ ក្៏រូលររររលមៀបគ្នប ររលបោប់
ើ លបោររញពីសាំរៅ រ ើយដឹក្ជញ្ជូ ន
យក្រៅ រក្ទណា
ី មួយមនដីទល
ួ េភស់ ររៀបរាំក្សាងជាទលី ក្ុងរ ង
ើ ។ ឯសាំ រៅទាាំង ៥ រ ះ ក្៏បញ្ឈរទុក្សលមប់

លពះអ្ងគមនដាំរែើររៅណាមក្ណា លទង់គង់លក្សាលតាមលពះរិ ឋ ។ ពលររ ៍ ទាង

ាំ ៥០០ ក្់ ក្៏ដខ្ងាលពះរថាង

នង
ិ ង គ រៅចាប់សាទប ទលី ក្ុង រជនរិ វសន៍ទាង
ាំ អ្ស់ គ្នបរៅ រៅសល់ខ្រសាំ បក្សាំ រៅ ។ លុ ះអ្ស់ រលជា

យូរលង់មក្រ ើយ រវបរសមុលទ ក្៏ររះខ្រលសុរលសក្ឆ្ងងយរៅៗ, ដក្

ី រ៏ ន់ខ្រដុះេភស់រ ើងៗ, សាំ រៅទាាំង ៥ រ ះក្៏

រក្ឿងជាប់នង
ឹ លចាាំង រ យ
ើ យូរៗ រៅ ក្៏រងរៅជាថ្យ
ឹ លិរបារ់រស
ួ ាំ រៅរៅក្បុងដី រៅសល់ខ្រររឋងទាាំង ៥ ខ្ដលរគ

រ ើញសពឝព្ថ្ងរនះ ។ រនះរ ើយ ជាររឿងរលពង ខ្ដលអ្បក្លសុក្លបឌិរភជប់នឹងសាទនភពវរថរៅរលើភប

បាំ ូក្រគ្ន ។ ប៉ុខ្នថ

របើតាមររលសាវលជាវវញ
ិ វរថរនះ ពុាំខ្មនជាវរថបុរែណាស់ណារទ គឺជាវរថថ្ីម
យ យ
ួ ខ្ដលលពះក្រុណា លពះបាទ

សរមឋរលពះសុី សុវរទិ-មុនវី ងេ លពះរៅលបរទសក្មភុជា លទង់ក្សាងរ ង

ើ រលពី គ.ស. ១៩២៤ គរឺ ៅរពលខ្ដល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 23
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រជររអាណាពាបាលបារាំង រគសាទប ទីរាំបន់បូក្រគ្ន រធឝើជាទល

ី ាំ ខ្ សលមក្យក្េរល់លរជាក្់ តាមធ្លរុ

អារសលសុក្អ្ឺរុប៉ ។ រលរ ះ រជររបារាំង រគបានថាឝយរាំរពះលពះក្រុណាជាអ្មចស់ ជីវរ

ិ នូវទីក្ខ្នវងមួយ

សលមប់លពះអ្ងគសាទប ជាលពះរជដាំណាក្់មយ
ួ រៅបូក្រគ្នរ ះ ដូររបះរ យ
ើ លពះអ្ងគក្ផ
៏ ួ ររផឋ
ឋ ម
ើ លពះទ័យ ក្សាង

ជាវរថមយ
ួ រនះរ ើង រោយរលជើសររសយក្ទ
ើ ទ
ី ល
ួ ខ្ដលរៅជាប់នឹងខ្ផនថ្យ ៥ សនវឹក្ធាំៗ រ ះ សង់ជាលពះវហារ
ិ

មួយរូរ ខ្រសាអរសអាំ នង
ិ រររយ
ិ រូរមួយរទៀរ រៅពម
ី ុេលពះវហាររនះ
ិ រ ើយសនយរយក្ មភរិ ធយរថា "វរថ

សាំ រៅលបាាំ" គយ
ឺ ក្តាមលាំ ាំ ទីក្ខ្នវងរលើទល
ួ រ ាំ ឋរ
ះ ខ្ដលមនសនវឹក្ខ្ផនថ្យធាំៗ ដូរជាររឋងសាំ រៅលបាាំផធង ិ រៅ

លរង់រ ះលសាប់ ។ សពឝព្ថ្ង បូក្រគ្ន ជាទីមរ ើ ាំរែើររៅលាំ ខ្

រមរមួយសលមប់រទសររែ៍រធឝដ សលមក្រយ រៅ

លគប់រពលខ្ដលឈប់សលមក្, រមវ៉ះរ ើយ វរថសាំរៅលបាាំ ក្៏រៅជារមែីយោឌនមួយ ខ្ដលរគសាគល់រលរើនខ្ដរ ។

រឥឿង អូឣស
ិ ស
ីដ វ
ិ ាស

ររឿង ភូមស
ិ ីប
ឋ ទ
ិ មស (រៅរេរថក្ាំពង់ធាំ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៩៣ - ៩៦

រៅក្បុង ុាំលរពាំងឫសេ ី លសុក្ក្ាំពង់សាឝយ រេរថក្ាំពង់ធាំ មនភូមម

ិ យ
ួ រ្យះភូមស
ិ ីប
ឋ ទ
ិ មស តាាំងរៅតាមមរ់សឹ ង
ធ

, បានជាមន មថា ភូមស ឋ ិទមស រោយមនររឿងរលពងដាំណាលថា ៖ រលក្នវងជាយូរអ្ខ្ងឝងឆ្ងបម

ិ ីប ាំ ក្រ ើយ
មនរមធបស់មយ
ួ លគួ គឺបលីឋ បពនន នង
ិ ក្ូនលក្មុម
ាំ យ
ួ មនរូបលសស់រវរ
ើ ឆ្ងយ, សាំ រររៅខ្លពក្ រធឝើរនសាទរៅខ្ក្ផរេធម
អ្បក្តារដើមសឋី ។ រររនសាទ របស់ រមរធ្លបះរនះ ររះខ្រររលមន
ើ ររៀងរល់ ឆ្ងប ាំ រ ូរទាល់ខ្របានរវយរៅជាអ្បក្មន
លទពរសមផរថិសុ ក្សឋ
ឋ មម រោយរបររនសាទរបស់ េួ ន
វ ។ រាំបន់រ ះ ជារាំបន់មនមូសរលរន
ើ ជាអ្រនក្, ព្ថ្ងមយ
ួ រៅ

រពលរទៀបរពលយប់រមធបស់ បានជួបជុាំនង
ឹ លគួសារេវួនផង នង
ិ ក្ូនឈបួលេវួនផង ក្៏នយ
ិ យរៅរន់ក្ូនឈបួលជា
ពក្ររលងថា : ក្បុងបណា
ឋ អ្បក្ទាាំងអ្ស់ គ្នប មនអ្បក្ណាអារហា៊នរដក្ហាលមូស ១ យប់រទ ។ រពលរ ះ មន

ក្ូនឈបួលក្ាំរលះមបក្់ លបក្បរោយរូបរឆ្ងម នង
ិ លបាជាញ្វសព្វ បានរវវើយទទួលេវួនថា : "េញុាំហា៊ន" របើេុ ាំរញ ដក្
ហាលមូស ១ យប់បាន ររើរលក្ដរខខឲរអ្ឝីេុ ាំញ ។ រមធបស់ ខ្បបអ្ន់រិរថ ក្៏និយយរបរៅវញថា
ិ : អារចាលរមេៀរ

ឯងររះខ្រអ្ួរ រគនយ
ិ យសួ រឯណារ ះក្៏ឯងរ៉ ប់រងខ្ដរ ។ ក្ូនឈបួលក្ាំរលះរ ះក្៏នយ
ិ យរបវញថា
ិ : "របេ
ើ ុ ាំញ
អ្ួររ ះ សុាំ ឲរដរខខភបល់ជាមួយេញុាំរៅ ហា៊នោក្់អ្ក្
ីឝ ហា
៏ ៊ នខ្ដរ" ។ ដរខខ ររខ្រេ
ឹ ឹង និយយថា "អ្ញោក្់របស់
លទពរខ្ដលអ្ញមនទាាំងអ្ស់ អ្ញរុះររញខ្រេវួនរទ ឲរខ្រឯងហា៊នឲរអ្ញរងឯង ទុក្ហាលមូសអ្ស់ ១ យប់

ទល់ ភ,វឺ រុះរបើឯងពុាំហា៊ន ឬ លទាាំមន

ិ បានវញ
ិ ររើឯងសុ េរិរថរៅបរលមអ្
ើ ញអ្ស់មយ
ួ ជីវរឬ
ិ ? ក្ូនឈបួលរវវើយថា េញុាំ

សុ េររ
ិ ថរធឝ,ើ ខ្ររបើដរខខសុ េររ
ិ ថ លរូវឲរក្ូនលក្មុដ
ាំ រខខមក្េញុរាំ ទៀរផង រលរបេ
ើ ុ ាំឈ
ញ ះប ។ ដរខខ ថា អ្ញសុ េររ
ិ ថ,

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 24
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មន
ិ ខាវររទ, របដ
ើ ូររបះ លរូវពពួក្ក្មយក្រទាាំងអ្ស់ ចាប់វរងភវមឲរជាប់នង
ឹ រដម
ើ សឋី រលរយេធមអ្បក្តារនះរុះ អ្ញ

សុ េរិរថរ ើយ, អ្ញរង់ឈះប អារនះមឋង, ក្មយក្រទាាំងអ្ស់គ្នបលរូវរធឝើប ធ ល់ អ្ញផង ។ ក្ូនឈបួលរ ះ ក្៏សុេរិរឲ

ថ រ

រគរងនង
ឹ រដម
ើ សឋី ។ ដល់រគទាាំងអ្ស់គ្នប លរ ប់មក្លាំ រៅវញ
ិ ក្ូនឈបួលក្ាំរលះរ ះ ក្៏បន់លសន់អ្ក្
ប តា ខ្ដលរៅ

ទីរ ះថា "សូ មឲររលក្តាជួយេញុាំផង េញុាំបានជាលជុលភបល់ជាមួយដរខខធបស់រៅរ ើយ សូ មក្ុាំឲរមនមូសខាាំេុ ាំឲ

ញ រ

រសាះ សូ មឲរេញុាំបានរស់ជវី រ
ិ រ យ
ើ ឲរបានក្ូនលក្មុរាំ មធបស់ នង
ិ មនលទពរសមផរថ,ិ របើបានដូរលបាថាបខ្មន េញុាំ
សនាថា នឹងទិញមសមក្បិទរដើមសឋីរនះ តាាំងពីគល់រ ូរដល់រុង រ ើយរធឝើេម
ធ រលគឿងរឈលើ បក្់រក្ផឿងថាឝយ

រលក្អ្បក្តារទៀរផង" ។ រាំខ្ែក្រមធបស់ នក្

ឹ ថា ៖ អាក្ូនឈបួល ខ្ដលវហា៊នឲររងវហាលមូសរនះ មុេជានង
ឹ
សាវប់រោយមូសខាាំ រោយរសាះ្មមន
ិ ខាន ។ ខ្ររបើវលទាាំមន
ិ បាន វរៅឲរលសាយពក្់ក្ណា
ឋ លអាលធ្លលរ

រ ះ វមុេជារៅរធឝេ
ើ ុ ាំប
ញ រលមអ្
ើ ញអ្ស់មយ
ួ ជីវរម
ិ និ ខាន ។ រៅរពលយប់រ ះ អ្បក្តារដើមសឋី រលងរបៀចាញ់ អ្ក្
ប តា

ឯរទៀរ យក្មូសរៅសងរគអ្ស់ , មូសខ្ដលធ្លវប់ខ្រមន ដូរជារគបារអ្ងាកម រវយរៅជាសាងរ់ឈង

ឹ ឥររសស
សល់បនថរ
ិ បនថួររ យ
ើ រ យ
ើ ឈបួលរនះរទៀរ ក្៏គ្នយនមូសខាាំបនថរ
ិ រសាះខ្ដរ រោយរ រុខ្រវមននស
ិ េ័យ លរូវជា
គូរលពងជាមួយក្ូនលក្មុរាំ មធបស់ រ ើយលរូវវរ ើងរធឝើជាអ្បក្មនផង ។ លុ ះភវរឺ ើង ដរខខធបស់ និង ក្ូ នឈបួលឯ
រទៀរនឹក្ថា "អាក្ូនឈបួលខ្ដលរងរៅរដើមសឋីរ ះ វសាវប់រលសររៅរ ើយ" ក្៏បបួលគ្នបរដើររៅរមល
ើ លសាប់ខ្រ

រ ញ
ើ អារ ះ រសើរោក្់ដរខខ នង
ិ ក្ូ នឈបួលឯរទៀររៅវញ
ិ ។ រពលរ ះ អ្បក្រ ញ
ើ ទាាំងប៉ុ យ នក្៏រររសញបខ្់ សញង
ខាវរអ្ាំណារក្ូនឈបួលរ ះលគប់គ្នប ។ ដរខខ នឹក្អ្ស់ សងឃម
ឹ និយយនឹងក្ូនឈបួលឯរទៀរថា : ក្ិរចសនាខ្ដល
អ្ញបាននយ
ិ យគ្នបពល
ី ង ររ ះ ឥ ូ វរនះ ទុក្ជាក្ូនឈបួលរនះឈបះអ្ញរ យ
ើ លរូវអ្ញរលើក្លទពរសមផរថិ និង

ាំ ញផេាំផុ ាំឲ
ក្ូនលក្មុអ្ គ រវ" ។ ក្បុងព្ថ្ងដខ្ដលរ ះ រមធបស់ ឲររប់លជូក្ មន់ ទា រធឝើមូ បអាហារររៀបររក្ូ
ា នឈបួល និង

ក្ូនលក្មុរាំ បស់េួ ន
វ រួរលបគល់ លទពរសមផរថិ នង
ិ មុេរបរដរខខធបស់ ឲរក្ូនលបុស-លសីរន់រប់ររៅ ។ ដរខខរ ះ ក្៏

លាំ បពននរុះររញរៅរៅលាំ រៅរដើមវញ

ិ ។ ដរខខធបស់ថ្ីយ (បឋីលបពនន) និយយគ្នបថា : "រយង
ើ លរូវឲររគទិញមស
សនវក្
ឹ មក្បទ
ិ រដើមសឋី រ យ
ើ រធឝើេម
ធ ឲរអ្បក្តា តាមខ្ដលបងបានបន់លសន់បង
ួ សួ ង" ។ លុ ះរធឝើរលសររ យ
ើ អ្បក្តាទី
រ ះ ក្៏មនឫទាននុភពពូខ្ក្ រ ើយមន
ិ លរឹមខ្ររមធបស់បុរ៉ ណា ប លសុក្ ឬអ្បក្ដាំរែើរ
ត ះរទ ខ្ដលរគ្នរព រទាះបីអ្ក្

តាមដងសធឹង ក្៏រគ្នរពអ្បក្តារ ះ យក្ជាទព

ី ង
ឹ ពាំ ក្់ខ្ដរ ។ អ្បក្តារ ះក្៏មនរ្យះថា "អ្បក្តារដើមសឋីបទ
ិ មស"
តាាំងពីលរឹមរ ះមក្ ។ ខ្រសម័យឥ ូ វរនះ រដើមសឋីរ ះ ងាប់បារ់រៅរ ើយ, ឯេធម ខ្ដលរមធបស់រធឝើរ ះ ក្៏ពុក្

បាក្់ខ្បក្បារ់រៅរ យ
ើ ខ្ដរ, រៅសល់ខ្រក្ខ្នវងរដើមសឋី នង
ិ េធមអ្បក្តាលបក្់សផូវប៉ុរណា
ត ះ ។ រលពះរ រុដូរ

ររៀបរប់រនះ បានជាភូមរិ ៅតាមមរ់សឹ ង

ធ ខ្ក្ផរេធមអ្បក្តាទាាំងអ្ស់ បានជាប់រ្យះថា : "ភូមរិ ដើមសឋីបិទមស"

រៅរវយមក្លរម
ឹ ខ្រ "ភូមស
ិ ីប
ឋ ទ
ិ មស, ជាប់រ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះឯង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 25
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រប្ឡងអនប្ុំ សឧី ិសុឦរកឥ តិ៍

ររឿង រលពងភបលាំ សីវប

ិ ុលរក្រ ថិ៍ (រៅរេរថរសៀមរប)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៨៥ - ៩២

ភបលាំ សីវបុ
ិ លរក្រ ថិ៍ ជារ្យះភបរ
ាំ ូរមួយ រងពងលក្រពើ មនក្មភស់ លបមែជាសាមសិបបាវយខ្ម៉លរ ។ សពឝព្ថ្ងភបរាំ នះ

សទិររៅក្បុង ុាំបលវ័ងក លសុក្សូ លទនគ

ិ ម (រសៀមរប) ។ រៅរជង
ើ ភបាំ មនវរថមយ
ួ អ្បក្លសុក្រៅថា "វរថលតារ" េវះ

រៅរួមទាាំងភបផ
ាំ ងថា "ភបវាំ រថលតារ ឬ ភបលាំ តារ" ក្៏មន រោយសនយរតាមទីក្ខ្នវងរនះ មនដុះរដើមលតារ ជារដើម ។

ដាំរែើររៅរន់ភរបាំ នះ លរូវរៅតាមផវូវជាររិ លេ ៦ ពភ
ី របាំ ពញ រឆ្ងភះរៅរសៀមរប រ យ
ើ ខ្បក្រូលលរង់ភូមរិ លួ ស
ខ្ដលមនផារមួយ, បរ់រូលរៅខាងរវឝងព្ដ សរសៀរតាមផវូវមុេសាលសូ លទនិគម ។ រមងយលបមែជា ៧

គី ូខ្ម៉លរ រៅទស
ិ ខាងរជង
ើ ព្នសាលលសុក្ ក្៏នង
ឹ បានដល់ ទីរនះ ។ ឯផវូវលាំ រនះរសារ មនសភពសាអរសអាំ រថ្
យនថលគប់ធុន អារររញរូលបានលគប់រដូវ ។ រលរបើរគបានរៅដល់ភបរាំ នះរ យ
ើ ជាបឋម រគលបទះរ ើញវរថមយ
ួ

មនរងសមរមរ រៅក្ណា
ឋ លធមយជារិយ៉ងលសស់ ។ តាមព័រម
៌ នពអ្
ី ក្
ប លសុក្នយ
ិ យថា វរថរនះ ពីរដើមរៅរលើ
ក្ាំពូលភបឯ
ាំ រ ះរទ, ប៉ុខ្នថរោយរ ិ ថអាលក្ក្់ លពះសងឃររះខ្រមនជាំងឺ រលក្លគូរៅអ្ធិររររះខ្រអារស
រុ មននិមរ ឹ
។ ដូររបះរ យ
ើ បានជារគរុះររក្ុ
ើ ដិ សាល យក្មក្សង់រៅរជើងភបវាំ ញ
ិ រលពីរវងជាង ៤០ ឆ្ងបម
ាំ ុនរនះ, ទុក្ខ្រ

លពះវហារមួ
ិ យ រៅរលើក្ាំពូលភបរាំ ូរមក្ ។ មនខ្រជរែឋើរពីរ រទរលសួល រ ើងរៅរន់ក្ាំពូលភបាំ គឺជរែឋើរខាងលិរ
នង
ិ ខាងរជើង ។ រៅក្ាលជរែឋើរខាងលិរ មនរខាវងទាឝរថ្យខ្បបររ ខ្េយរបុរែ រ យ
ើ មនរមវក្់រូបរផេងៗ
រៅជាប់នឹងថ្យរ ះផង, ជាពិរសស គឺរៅនឹងខ្ផឋ ។ បណា
ឋ រូបរមវក្់ទាង
ាំ រ ះ មនរូបមួយ ទាក្់ទងនឹងររឿងរលពង

លបចាាំភរបាំ នះ គឺរូបមនុសេលបុសរដក្លទមឈូ ស ខ្ដលរយង

ើ នឹងអ្ធិបាយររឿងជា ូរខ្ រៅខាងមុេ ។ រៅពីមុេលពះ

វហារ
ិ មនរងលបាសាទបាក្់ខ្បក្ ក្៏មនគង់រៅជាលបាងគរូរមួយ ជាមួយគាំនរថ្យ ខ្ដលធ្លវក្់លបគង
ី លបគងគ្នប រុះរយ
រៅជុាំវញរ
ិ ះ ។ រៅក្បុងលបាងគសិលរនះ រគរ ើញមនរមកល់សិវលិងគ និង រយនី ងឧមភគវរី ខ្ដលឥ ូ វរនះ

មនធូលីរុ ាំព័ទនរោយសារគ្នយននរណារគ្នរពបូជា ដូររលពីជាំ ន់រដម

ើ រ យ
ើ ។ ជរ
ិ ខាងលបាងគសិលរនះរទៀរ

មនរររិយចាស់ៗ ជារលរើន ទាំនងជាសាងរ ើងរប់រយឆ្ងបម

ាំ ក្រ ើយខ្ដរ ខ្រពុាំខ្មនលសក្រគ្នបនឹងលបាងគសិលរទ គឺ
រលរយមក្ជារលរន
ើ សរវរេ រលពះខ្បបររ ជាររ របស់ ខ្េយរជាំ ន់ឧរឋុងគ លក្ុងលខ្ងឝក្ប៉ុរណា
ត ះ ។ តាមអ្បក្លសុក្

ឲរព័រម
៌ នបខ្នទមថា ពីរដើម រៅរាំពីមុេលពះវហារ
ិ មនរូបថ្យមយ
ួ ធាំ ជារូបមនុសេលសី រដក្អាលររេវួន អ្បក្លសុក្

សនយររៅថា រូប " ាំ រវណាស់ ។ ចាស់ៗ ដាំណាលថា របើនរណាមួយ រដរើ រៅ-

ងសននម"2 ខ្ដលមនឫទនិខាវង

មក្ររ់មុេរនះ រ ើយមន
ិ បានរគ្នរពបូជារទ, រូបរនះ នឹងរធឝើឲររុក្រពះ ឈថា
ឺ ក រ់រផេងៗ មួយរ ាំរពរ ។ រ រុរនះ

រ យ
ើ បានជាមក្ដល់ សម័យរលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រ លពះ មរម (ជាង ៤០ ឆ្ងបរាំ យ
ើ ) រលក្ឲររគគ្នស់ រ ាំរលើង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 26
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យក្រូបរនះ រៅរបាះរចាលរៅឯក្បុងព្លពខាងរក្រ
ើ លពះវហារ
ិ រមងយលបមែជា ៥០០ ខ្ម៉លរ ។ ចាប់តាង
ាំ ពីរ ះ

មក្ រូបរនះ ក្៏ខ្លងបានរុក្ក្ួនដល់ អ្ក្

ប លសុក្អ្បក្ភូមរិ ទៀររៅ ខ្រអ្បក្លសុក្មន
ិ ខ្ដលហា៊នរៅរូលព្លព រាំក្ខ្នវង
រចាលរូបថ្យរ យ
ើ ។ ដូររនះ ព្លពមួយដុាំរនះក្៏រវយរៅជាព្លពររហាសាទនរ ូរមក្ ។ ឥ ូ វ រយង
ើ ងាក្ខ្បររៅ
អ្ធិបាយអ្ាំពីររឿងរលពងមឋង ។ ររឿងរលពងរនះ រយើងលសង់យក្តាមរសរក្ឋីឲរររែ៍របស់ រលក្ គុយ- ួរ រៅ

លសុក្សូ លទនគ
ិ ម (រសៀមរប) រោយផេាំជាមួយរររងចាាំ ព្នអ្បក្លសុក្េវះរទៀរ ខ្ដលរយង
ើ បានរសុើ បសួ រផធល់ ។

ី ាំណាលថា ៖ លពះមហាក្េលរមួយលពះអ្ងគ លពះ

មនរសរក្ឋដ មលពះបាទយសរក្រ3ថិ៍ លគងរជររៅខ្ដនសិមល
ភ ី មន

អ្គគមរ សី លពះ មសុ វែតមល ។ លពះអ្ងគ មនលពះទ័យលបក្បរោយធម៌លអណាស់ ។ ព្ថ្ងមយ

ួ មនក្េលរ

លបរទសជិរខាងមួយលពះអ្ងគ លពះ មភូរមវរលរជា

ិ មនក្ឋីរលភលន់រង់ពលងីក្អាណារលក្ ក្៏រលើក្ររ ៍ពល

មក្ លបាថាបវយដរែឋើមយក្លទពរសមផរថលិ ក្ុងសិមល

ភ ី រនះ ។ លពះរជាខ្ដនសិមល
ភ ី លទង់លជាបរ យ
ើ ក្៏ លាំ ពះ

មរ ាំ រៅគង់រៅព្លពឆ្ងងយ ទុក្រជសមផរថិថាឝយរៅលពះ
សីខ្ដលក្ាំពុងមនគភ៌ផង រភៀសលពះអ្ងគររញពលី ពះរជវង

បាទភូរមវរលរជារុ
ិ ះ ។ រសរក្ឋីសរលមរដូររបះ មក្ពីលពះអ្ងគលទង់រឈឝងយល់ ថា របលើ ទង់គង់រៅររបសន្តងាគម

រៅ នឹងបណា
ឋ លឲរសាវប់អ្ក្
ប លសុក្រលរើនជាអ្រនក្មន
ិ ខាន, រ រុរនះ លទង់រភៀសររញខ្រលពះអ្ងគឯង និង លពះរជ

ពនិតារៅរុះ ទុក្ឲររន្តសថលបជាបានសុ េសានថលតាែ ។ ដូររបះ លពះបាទភូរមវរលរជា

ិ ក្៏បានលគប់លគង រលើរជ

សមផរថិខ្ដនសិមល
ភ ី រនះរៅ ។ រាំខ្ែក្ឯលពះបាទយសរក្រ ថ ិ៍ និង លពះអ្គគមរ សី លទង់យងរភៀសលពះអ្ងគ រៅគង់

រៅក្បុងព្លព លរង់រាំបន់ភបរ
ាំ ូរមួយ (គឺភលបាំ សីវបុ
ិ លរក្ររនះឯង)
ថ ិ៍ ។ ប៉ុខ្នថ មន
ិ បានសុ េសានថលតាែរ ើយ ពពួក្
ររ ៍ពលលពះបាទភូរមវរលរជា
ិ រគតាមមក្ចាប់លពះអ្ងគបាន រៅរពលខ្ដលលទង់យងរក្ខ្ផវរឈើ រមម
ើ រឈរើ ធឝើ
លពះរសាងយ ។ រគ យ
ាំ ក្លពះអ្ងគរៅបងាខង
ាំ ទុក្ឯក្បុងលបរទស រលពះខាវរខ្លក្ងលពះអ្ងគ រៅបងកបានបក្េពួក្វយ

ដរែឋើមយក្រជរវញ
ិ ។ រពលរ ះ លពះអ្គគមរ សី ក្៏លទង់រៅលររមរលរមង់មយ
ួ លពះអ្ងគឯង ណាមួយលទង់ពព្ផធ

ជិរលគប់ខ្េរ ើយផង ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន លពះ ងក្៏លបសូ រិលពះរជបុលររៅក្ណា
ឋ លព្លព បានលពះរជបុលតាមួយ

មនលពះភន្តក្ថលសស់បស់លពះរូបរឆ្ងមសមរមរ ដូរលពះបតា
ិ រោយសារលពះរូបរឆ្ងមលអរវរ
ើ រនះ លពះ ង ក្៏ថាឝយ

លពះ មរជឱរសរនះថា "លសីវបុ

ិ លរក្រ ថិ៍ " ។ រាំរែររមក្ លបមែជាលពះជនយបាន ១៥-១៦ ឆ្ងប ាំ លពះរជក្ុមរ

ខ្រងសាក្សួ រររឿយៗ រក្លពះបតា

ិ ។ លពះវររជមតា ក្៏នទា
ិ នររឿងរបស់ េួ ន
វ ឲរលពះរជបុលរបានលជាបសពឝលគប់។

រលរបើលទង់លជាបថា លពះវរបិតាគង់លពះជនយរៅរ ើយ រ ើយក្ាំពុងខ្រជាប់ក្រីឋ ៅក្បុងក្ណា

ឋ ប់ព្ដសលរូវដូរចាបះ លពះ

រជក្ុមរ ក្៏សុាំលលពះមតារៅតាមរក្មួយរ ាំរពរ, ប៉ុខ្នថលពះ ង លទង់ឃ្លរ់យ៉ងមុង

ឺ ម៉រ់ រលពះខាវរលពះរជបុលតា
មនរលគ្នះថាបក្់ដល់ អាយុជីវររទៀរ
ិ ។ រទាះបីលពះមតាឃ្លរ់យ៉ងណា ក្៏លពះរជក្ុមររៅខ្រទទូរ លុ ះលតាខ្រលពះ

មតាលពមរបក្
ើ ឲររៅ រោយលបគល់ នូវលពះពន្តសថសលមប់រជរ ខ្ដលមនជាប់មក្នង
ឹ លពះអ្ងគ ឲររៅលពះរជបុលរ
រដម
ើ ផស
ី លមប់បងាាញជាប ធ ល់ ឲររសឋរបតា
ិ លទង់រជឿថា រនះពរ
ិ ជាលពះរជបុលររ យ
ើ ។ លពះ ាំ ខ្នទមរទៀរ
ង ផឋប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 27
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ថា "រូរក្ូនរៅ ក្ុាំឲរយូរ ស
ួ ពី ៧ ព្ថ្ង របើក្ាំែរ់ ៧ ព្ថ្ងរ យ
ើ ក្ូនមន
ិ រ ញ
ើ មក្វញរទ
ិ មឋយនង
ឹ ខ្បក្លទូងសាវប់

ិ ខាន" ។ លពះរជក្ុមរ ថាឝយបងគាំលលពះមតារួររលសរ ក្៏មម

មន បី ប រលមង់រៅ ខ្ដនពរែសី ខ្ដលជាទី ុឃ្ល
ាំ ងាំ

លពះបតា
ិ លពះអ្ងគ ។ ជួនជារពលរ ះ លពះបាទភូរមវរលរជា
ិ ចារ់ឲររពជឈឃ្លដ យ
ាំ ក្លពះបាទយសរក្រ ថិ៍ រៅ

សមវប់រៅក្ណា
ឋ លលពះលន, រ ើញដូរចាបះ លពះរជក្ុមរ សធុះរូលរៅជិរពួក្រពជឈឃ្លដ រ ើយសុាំ ឃ្លរ់ថា
"សូ មអ្បក្ខ្លងលពះវរបតា
ិ េញុាំរនះរុះ រ យ ញ ាំនស
ើ សមវប់េុ ាំជ ួ វញ
ិ េវួនេញុាំជាក្ូន សុាំ ធ្ល ទទួលរទាសទាាំងអ្ស់" ។

រពជឈឃ្លដទាាំងអ្ស់ ក្៏លសោាំងរាំងលគប់គ្នប ផអក្ខ្លងលបហារអ្បក្រទាសរនះសិន រ ើយជាំនុាំគ្នប រសរក្ឋីរៅ

លរបបងគាំលពះរជា សុាំ រសរក្ឋអ្

ី នុញ្ជដរ ឲររធឝើឃ្លរបុលតាជាំនស
ួ រុះ ។ រពជឈឃ្លដក្៏រោះខ្លងលពះបាទយសរក្រឲរ
ថិ៍

រួរេវួនរៅ រ ើយោក្់ក្ីក្ ិ លរក្រជថិ៍ ាំនស

ឋ ុមរលសីវបុ ួ វញ,
ិ ប៉ុខ្នថរពលរនះ ជាររអ្សាចររណាស់ ោវរបស់រពជឈឃ្លដ

ខ្លបលរ ប់ជាទន់ដូរសាំ ី ឥរមនរលគ្នះថាបក្់អ្ីឝ ដល់ លពះអ្ងគរ យ

ើ ។ រោយសាររ រុ រខ្មវក្ដូររបះ លពះបាទ

ភូរមវរលរជា
ិ លទង់យងររញរៅទររ រុអ្សាចរររនះ រោយផធល់លពះរនលរ, ខ្រជាអ្ក្ុសល រោយអ្ាំរពើអាលក្ក្់

ខ្ដលេវួនបានលបលពរ
ឹ ថមក្, រពលរ ះ លពះធរែី ក្៏លសូបយក្លពះរជាអ្ធម៌រនះបារ់រៅ ។ លបជានុរន្តសថ លពមទាាំង

មុន
ឺ សពឝមុេមន្តនថីទាង
ាំ អ្ស់ រររខ្សញងអានុភពឫទនិបារមី ព្នលពះក្ុមរលសីវបុ
ិ លរក្រលគប់
ថិ៍ ៗ គ្នប ។ រមវ៉ះរ ើយ,
អ្បក្លសុក្ទាាំងអ្ស់ ក្៏មូលមរិគ្នប ថាឝយរជសមផរថិរៅលពះរជក្ុមរ លពះអ្ងគក្ល៏ ទង់យល់លពមទទួល រទើបរផឋើមររៀបរាំ

លពះរជពធ
ិ រ
ី ជាភរិ សក្រ ង
ើ ក្បុងរពលរ ះ ។ ប៉ុខ្នថ រៅក្បុងរលរីសាងរ់, លពះរជក្ុមរ លរបទូលលពះវររជបតា
ិ អ្ាំពី
បណា ាំ ក្ុាំឲរ
ឋ ាំរបស់លពះមតា ខ្ដលលទង់ផឋថា ួសរវង ៧ ព្ថ្ង ឥ ូ វយប់រនះជាគលមប់ព្ថ្ងទី ៧ រ ើយ ។ លពះបាទ
យសរក្រ ថិ៍ និង លសីវបុ
ិ លរក្រ ថិ៍ ក្៏លទង់លពមរលពៀងគ្នប លួ ររភៀសលពះអ្ងគររញពីក្ុ ងវ
ប ងាំ ឥរឲរពួក្ពលមន្តនថីរយធ្លដង
ឹ

ោនរ ាំ រ
ើយ ។ ររញផុរពីវង ើយ លទង់េាំយងរោយលពះបាទាយ៉ងរលឿន ររ់ព្លព វវងវល លរូរររ់សាំរៅ
រៅរន់ទខ្ី ដលលពះ ងសុ វែតមលគង់រៅ ។ រោយសារផវូវលាំ បាក្ រ ើ មនរមងយឆ្ងងយផង លពះរជដាំរែើរ
យ

រនះ លរូវលបលពឹររថ ៅអ្ស់ រយៈមួយយប់មយ

ួ ព្ថ្ង ។ រ រុរនះរ ើយ បានជាទលមាំខ្ររៅដល់ លពះ ងោរ់េរល់ ផុរ

ួសរៅរ យ
ើ ។ លពះរជក្ុមរ និង លពះបតា
ិ លទង់រននរល់ ពះទ័យយ៉ងខាវង
ាំ លពះអ្ងគក្រ៏ រៀបរាំបូជាសពលពះ ងតាម

ររគួរ, ខ្ររោយលពះក្ុមរលទង់រលមះិ ថា "លពះមតាសុ គររៅ ក្៏រោយសារខ្រលពះអ្ងគ រ រុ រនះ គួរខ្រលពះអ្ងគរក្

វធ
ិ ីណាសខ្មឋងររបឋូរផឋរ់ ឲរបានសមនង
ឹ ទក្
ឹ លពះទ័យព្នលពះមតា ខ្ដលធងនខា
់ វង
ាំ បាំផុរមក្រលើលពះអ្ងគ" ។ លទង់

លពះរលមះិ ដូររបះ លទង់ក្រ

៏ មកល់លពះសពមតាក្បុងមឈូ ស រ ើយរលើក្មឈូ សរនះ ោក្់រលើលពះឱរ រោយលពះអ្ងគ
លទង់ផាំលធ ទមឈូ សរធឝើជារជើងថ្ករ ។ លុ ះបូជាលពះសពរនះរៅ លពះអ្ងគក្ក្
៏ េ័យលពះជនយរៅជាមួយខ្ដរ ។ ឯលពះបតា
ិ
លទង់យល់ដូររបះ ក្៏លទង់លពះវរក្ក
ិ រសាយរសាក្ពន់លបមែ ខ្រលពះអ្ងគេាំទប់លពះរិ ឋ លរ ប់មក្ទទួលលគប់លគង

រជសមផរថវិ ញ
ិ ។ រលរយខ្ដលលគងរជររ យ
ើ លទង់ក្ចា
៏ រ់ខ្រងរធឝើលបាងគសិល រដើមផរ
ី មកល់លពះបរមអ្ដឌិ ព្នលពះអ្គគ
មរ សី នង
ិ លពះរជបុលរ ។ ទីខ្ដលរមកល់លពះអ្ដឌិរនះរ យ
ើ ខ្ដលរគសនយររៅថា "ភបលាំ សីវបុ
ិ លរក្រ ថ ិ៍ " រ ូ រមក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 28
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សពឝព្ថ្ងរនះ ។ រសរក្ឋីអ្ធិបាយមក្រនះ ជាររឿងរលពង ខ្ដលអ្បក្លសុក្នទា

ិ នរគ្នប ពីមរ់មយ
ួ រៅមរ់មយ
ួ , ខ្ររបើ

តាមពិនិររសរងករ រក្រ រុផលវញ

ិ រយើងពុាំអារសនយរលបាក្ដលបជា ថាជាររឿងលរូវពិរបានរ ើយ រលពះធមយតា
ររឿងនទា
ិ ន ខ្រងរលអៀង ខ្រងរ វៀងឃ្លវរ រៅតាមសាំ ដអ្ ប លសុក្ តាមជាំរនឿអ្បក្លសុក្ ខ្ដលវវងររ់សរវរេជារលរន
ី ក្ ើ
មក្រ ើយ ។

រឥឿង រប្ឡងអនយ
ុំ ៉ ររៅបស៉ឦឞ
ិ

ាំ ៉ ររៅព្ប៉លិន (រៅរេរថបារ់ដាំបង)
ររឿង រលពងភបយ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៧៧ - ៨៣

មុននង
ឹ រូលរៅដល់ ររឿងរលពង រយង
ើ សូ មខ្ែ អ្
ាំ ក្
ប អាន ឲរសាគល់ ភូមភ
ិ គ បព្ប៉លិន បនថរ
ិ សិន រលពះភូមភ
ិ គ
ឋរ
ិ រៅឆ្ងងយពីរជធ្លនី រ ើយខ្ដលមនទាំរនៀមទមវប់ខ្បវក្ណាស់ផង ។ រដើមរ ើយ អ្បក្លសុក្ព្ប៉លិន សុ ទស
ន ឹង

ខ្រជនជារក្
ិ ុោទាាំងអ្ស់ មក្រស់រៅ រោយសារររលបាថាបមក្ជក្
ី យក្រផូង ខ្ដលមនរៅក្ប់ក្ុ ងដ
ប ី លរង់លជលង

ព្នភបាំ ភូមភ
ិ គរ ះ ។ តាមលបវរថិពងាវតារ ព្នលសុក្ព្ប៉លិនថា ពួក្ក្ុោទាាំងរនះ ចាប់រផឋើមមក្លបរិសាឌន ក្ជាភូមិ

លសុក្រៅរាំបន់រនះ តាាំងពី គ.ស. ២៨៧៦ មក្ ។ ប៉ុខ្នថដាំបូងរ ះ ពួក្ក្ុោទាាំងរនះ គ្នយនបង់ពននោររុះរូលក្បុង

រជរររទ រលពះពិរខ្មនខ្រដីលរង់រនះជាដីខ្េយរ ខ្ដលរលរ ះ រៅក្បុងអ្ាំណាររសៀមរៅរ ើយ ក្៏រជរររសៀម

ពុាំបានចាប់ភក្
វឹ នង
ឹ ពួក្អ្បក្លសុក្រនះខ្ដរ ។ លុ ះលតាខ្រមក្ដល់ គ.ស. ១៨៨១ រោយសារខ្រពួក្រនះទាស់ខ្ទងគ្នប
រទើប ឲ
ាំ ររលរឮររឿងរនះ រៅដល់ រជរររសៀម រៅរេរថរនធបុន
៊ (រនធបុរៈ), រជរររសៀម ក្៏ចារ់ឲរមនរមភសុ ី

ូ រពនន រលើអ្ក្
ប ជីក្រផូងទាាំងរនះ ។ រមភសុ ី រលរ ះមនរ្យះថា ម៉ុង- ុនទី ខ្ដលជារមលក្ុមពួក្ក្ុោ ខ្ដល

រធឝើដាំរែើរខ្សឝងមក្រក្រ ញ
ើ ក្ខ្នវងរៅទរី ះ ។ រដម
ើ រ រុ គឺ ម៉ុង- ុ នទី បាន យ
ាំ ក្រផូង រៅដល់លក្ុងបាងក្ក្

រ ើយទាក្់ទងនឹងក្ុងស៊ុលអ្ង់រគវស សុាំ ឲរក្ុងស៊ុ លរ ះ េ

ាំ ួ នរៅគ្នល់
វ លពះរៅរសៀម រទើបលពះរៅ ខ្រងតាាំងឲរ

រធឝើជារមភសុី ូរពនន រ យ
ើ ជារមលក្ុមព្នពួក្ក្ុោទាាំងអ្ស់ ផង រោយតាាំងងារជា ួ ងមែ
វ ី យុទន គឺ ួ ងមែ
វ ី
រនះរ ើយ ខ្ដលក្សាងវរថអារមជារលរើន ក្ខ្នវងរៅក្បុងរាំបន់ព្ប៉លិន ។ រ ូរមក្ដល់ គ.ស. ១៩០៤ ខ្ដលរជ
រររសៀម លរូវលបគល់ ដរី េរថបារ់ដាំបង មវូព្លព សធឹងខ្លរង ថាឝយមក្លពះរៅខ្ផនដខ្ី េយរ, លពះក្រុណាលពះបាទសរមឋរ

លពះសុី សុវរទិ វញរ

ិ ះ, ខ្ដនដីព្ប៉លិន ក្៏លរូវរជររបារាំងរគរៅរន់រប់ រោយតាាំងលបរិភូ ព្ន ររសុ
៉ ី ដង់ លបចាាំ

រេរថបារ់ដាំបង (Délégué du Resident la province) រ យ

ើ ឲរលបរិភូរនះ រមល
ើ រន់រប់ ូរពននោរ ក្បុងររ
លបក្បអាជីវក្មយយក្រផូងរនះ ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា ប ់ មក្រន់ទីលបជុាំជនបារ់ដាំបង គឺជាថ្បល់ខ្ដលមន
ត ះ រគក្៏ររៀបរធឝើថ្ល

រៅសពឝព្ថ្ង ។ ប៉ុខ្នថរលរ ះ រគលគ្នន់ខ្រយក្ពននោរ ពុាំបានគរ

ិ ពក្
ី សាងអ្ឝៗ
ី ជាឧរឋមលបរយជន៍ដល់អ្ក្
ប លសុក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 29
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ភូមភ
ិ គរនះរទ, រ ូរមក្ដល់ សម័យសងគមរន្តសថនយ ើ ទីលបជុាំជនព្ប៉លិនបានផវស់បូ ររូ
ិ ម រទប ឋ បយ៉ងឆ្ងប់រ ័ស

នរណាខានរៅខ្រពីរឆ្ងប ាំ លុ ះរៅមឋងរទៀរ រសធើរខ្រខ្លងសាគល់ ។ រគរ ើញលគឹះសាទនរជររក្៏សាអរៗ សង់ពី

បាយអ្ មនសាលររៀន មនធរី រឃ្លស ររ ផារក្៏សុទខ្ន ររធឝើពបា
ី យអ្ យ៉ងលអៗ ខ្ដរ ។ ផធះអ្បក្ផារ ក្៏ររៀបរយ
លអ គួរជាទីមរ រមរ ដូរជាទីលបជុាំជនធាំៗ ខ្ដរ ។ អាលស័យរោយររររៀបរាំសាអរសអាំរនះ ឲ
ាំ រមនរទសររររញ

រូលទសេ លាំ ខ្ រយរៅទរី ះ ររខ្ររលរ

ឹ ន
ើ រ ង
ើ ។ ដូររបះ រររង់ដង
ឹ រង់ឮ ពីលបវរថិពងាវតារ ព្នភូមភ
ិ គរនះ
ក្៏ររខ្ររលរ
ឹ ើ នរ ើងខ្ដរ ។ រសរក្ឋីពែ៌ របស់ រយង
ើ ទាាំងប៉ុ យ នរនះ ក្៏លគ្នន់ខ្រជារររវវើយរប នឹងរសរក្ឋីលរូវររ
ទាាំងរនះឯង ។ ប៉ុខ្នថជាធមយតាណាស់ រៅលសុក្ខ្េយររយង
ើ ខ្ររលណារពលពលី បវរថិលរង់ណាមួយ ពិរជារក្រ
ើ មន
ររឿងរលពង ផេាំជាមួយររពិរជាមន
ិ ខាន ។ របើទណា
ី មនរដើមក្ាំរែើរឆ្ងងយ, ររឿងរលពងរ ះ ក្៏ខ្បបយរឆ្ងងយ

សឹងខ្ររក្រជឿមន
ិ រក្រ
ើ ឯទណា
ី រទប
ើ នង
ឹ រក្រ
ើ ថ្យី ររឿងរលពងក្៏ថ្ីយ លយ រ
ាំ រពរ
ិ រូលក្បុងរ ះរលរន
ើ រទៀរ ដូរជា
ភូមភ
ិ គព្ប៉លិនរនះជាអាទិ រោយសារខ្រព្ប៉លិន រទើបខ្ររក្ើរមនរ្យះ មនសាំ រ ង ក្បុងរវង គ.ស. ១៨៨១

ប៉ុរណា ឹ ររឿងខ្មនខ្ទន លគ្នន់ខ្រមនលយជាំរនឿលពះឥនធ រទវតា រខាយរ

ត ះ, ររឿងរលពងរៅរាំបន់រនះ ក្៏លសរដៀងៗ នង

អារក្េ អ្បក្តា រូលលរបល់ ជាមួយផងប៉ុរណា

ត ះ ។ រយង
ើ រលើក្យក្ររឿងរលពងរៅភបយ
ាំ ៉ រ មក្អ្ធិបាយ មនដូរ

ររៅរនះ ៖ រលរណាះ មនបឋីលបពននពីរ ក្់ មនរ្យះយ៉រដូរគ្នប គប

ឺ ីឋក្រ៏ ្យះយ៉រ លបពននក្រ៏ ្យះយ៉រ
រស់ រៅលបក្បរបរជក្
ី រផូង រៅលសុក្ព្ប៉លិនរ ះ ។ លុ ះចាស់ជររ យ
ើ គ្នរ់ពុាំអាររៅរធឝើររធងនៗ
់ ដូរសពឝដង

បាន, គ្នរ់ក្រ៏ ៅរធឝើធម៌រលើភម

បាំ យ
ួ (ខ្ដលរយង
ើ រៅថាភបយ
ាំ ៉ រសពឝព្ថ្ង) ទាាំងពីរ ក្់បីលឋ បពនន ។ អ្បក្ផងក្៏ គ្ន
ាំ ប សនយរ

យក្រ្យះគ្នរ់រធឝើជារ្យះភបរាំ នះរ ង
ើ រលពះររសនយររនះ រគពុាំអារនក្
ឹ រក្ន័យយ៉ងណាៗរទ លគ្នន់ខ្រឲរ

លសួលរៅ លសួលសាំ គ្នល់បុរ៉ ណា

ត ះ រផរ
ិ រៅព្ប៉លិន មនក្ាំពូលភបេ
ាំ ស
ភ ់ៗ រ ើងជារលរើនក្ខ្នវង, ដូររបះ របើទីណា
មនភពសមគល់ដូររមឋរ រគក្៏ គ្ន
ាំ ប សនយរយក្តាមភន
ិ ភគរ ះ រធឝើជារ្យះរ ង
ើ ។ រៅរពលរ ះ អ្បក្លសុក្

ព្ប៉លិនេវះ ខ្ដលធ្លវប់យក្រផូងរៅលក្់ ឯលសុក្រសៀមញឹក្ញាប់ រ ើយរគធូរលបាក្់រសផង រគក្៏ទិញរាំរភវង

ើ ព្ដេវះ
រាំរភវង
ើ ខ្វងេវះ សលមប់យក្មក្ររពរសមផរថលិ ទពរ ភូមឋា
ិ នរបស់ រគ ។ ខ្ររៅរពលអ្ផេុក្ អ្បក្ទាាំងរ ះខ្រងយក្

រាំរភវង
ើ រៅបាញ់ សរឝរលងរពញព្លព រោយលសុក្រ ះសមផូែ៌ព្លពសឋុក្ៗ ណាស់ ផង ។ ររបរបាញ់ សរឝរនះ ាំ

ឲររផអើល ដល់ពពួក្អារក្េ អ្បក្តា រៅក្បុងព្លពរ ះ ។ ព្ថ្ងមយ

ួ អ្បក្តាមួយ ដ៏មនឫទនិជាងរគ បានរាំខ្ែងេវួនមក្

ី ឋ រាំ ផញើ ឲរនិយយនឹងពពួក្អ្បក្បាញ់ ទាង

ជួបជាមួយតាយ៉រ និង យយយ៉រ រដើមផផ ាំ រ ះថា ក្ុាំឲររដើរបាញ់ រទៀរ

ឲ
ាំ រពពួក្អារក្េ អ្បក្តាទាាំងអ្ស់ ភ័យររ់ខាចរ់ខាចយក្ូនរៅវរងឝងវងាឝន់គ្នបអ្ស់រ យ
ើ , ដូររបះ សុាំ ឲរខ្រខ្លងបាញ់
រុះ រយង
ើ នឹងជួយពួក្រនះ ឲររក្រ ើញរផូងថ្យយ៉ងព្ថ្វៗ ឲរបានរធឝើជាអ្បក្មនរលរើនគ្នបរ ើង ។ ប៉ុខ្នថ របើបានជាអ្បក្
មនរ យ
ើ លរូវ គ្ន
ាំ ប ក្សាងជាវរថមយ
ួ រៅរលើទក្
ី ខ្នវងភបរាំ នះ, មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ លរូវរលងរភវងរាំររងក្ ររៀងរល់ ព្ថ្ង

សីលផង ។ ផឋរាំ ផញរើ រ

ួ រ យ
ើ អ្បក្តា ក្៏អ្នថរធ្លនេវួនបារ់រៅវញភ
ិ វ ម ។ ឯយយយ៉រ តាយ៉រ ក្៏ រាំ រឿងរនះ រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 30
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ផាយលបាប់ពក្
ួ អ្បក្លសុក្ទាាំងអ្ស់ ឲរដង
ឹ លគប់គ្នប ។ អ្បក្លសុក្ ក្៏លពមរគ្នរពតាមបាំែងអ្បក្តារ ះរ ូរមក្ ។

រនះជាររឿងមួយ ខ្ដលទាក្់ទងនឹងភបយ
ាំ ៉ រ, ឯររឿងមួយរទៀរ ខ្ដលទាក្់ទងនឹងរ្យះ "ព្ប៉លិន" រ ះ មនរោយ

ខ្ ក្រផេងរៅរទៀរ ។ តាមអ្បក្លសុក្ឲរររថា ពក្រ "ព្ប៉លិន" រនះ រវយមក្ពីពក្រ "រភរលង" រលពះរគមន

និទានររឿងរដើមបញ្ជជក្់ផងថា ៖ រលរ ះមនអ្បក្លបមញ់ រដញតាមោនសរឝព្លព ររះខ្រឆ្ងងយរៅៗ រ ូរដល់

ភូមភ
ិ គព្ប៉លិនសពឝព្ថ្ង ខ្ដលលគ្នរ ះរៅជាព្លពរលសាង មនវលររ វ ះេវះខ្រលរង់លបោយទក្
ឹ ខ្ដលរៅថា

"អ្ូរ" មនអ្ូរទុងជារដើម ខ្ក្ផរមរ់អ្ូររនះ អ្បក្លបមញ់ បានលបទះរ ើញសរឝរភក្ាំពុងខ្ លទឹក្ លុ ះរ ើញមនុសេ

មក្ដល់ រភក្៏ររ់បារ់អ្ស់រៅ ។ អ្បក្លបមញ់ រូលទីរមល
ើ លរង់ក្ខ្នវងរភលបខ្ ងគ្នបរ ះ ក្៏រ ើ ដុាំថ្រ
ញ យ ូរៗ មន

ពនវឺរផវក្ៗ ក្៏ គ្ន

ាំ ប ររសយក្ម
ើ ួ ដុាំ ទុក្យក្រៅបងាាញញារិមរ
ប ក្់មយ ិ ឯ
ថ លសុក្េវួនវញ
ិ ។ លុ ះរៅដល់លសុក្ មនអ្បក្

លសុក្រ ះ (តាមនយ
ិ យថាពួក្ក្ុោ ខ្ដលមក្រស់រៅក្បុងរេរថរនធបុន
៊ លសុក្រសៀម) សាគល់ ថា ថ្យរនះមនរព្មវ រគ

ក្៏យក្រៅវយបាំខ្បក្ រួរព្វបជារផូងរ ើង ក្៏រ ើញថាមនទឹក្លអ ។ រលរបើដូររបះ រគក្៏ គ្ន

ាំ ប រៅសួ រទិញពីពក្
ួ

លបមញ់ រ ះរទៀរ ។ ពួក្លបមញ់ យល់ ថា ជាផវូវរក្សុ ី មយ

ួ រ យ
ើ ក្៏ពាយម គ្ន
ាំ ប រឆ្ងភះរៅយក្ថ្យរនះពីក្ខ្នវងមុន

ជាញឹក្ញាប់ ។ រររៅមក្ញឹក្ញាប់រនះរ ើយ រទើបអ្បក្ទាាំងរ ះ សនយររ្យះទីក្ខ្នវងលរង់រនះថា "ក្ខ្នវងរភ

រលង" យក្តាមសភព ខ្ដលគ្នរ់លបទះរ ើញជាដាំបូងរ ះ ។ ប៉ុខ្នថ រោយរ រុពក្

ួ អ្បក្ទាាំងរនះ រៅលសុក្រសៀម

ក្៏អានពក្ររនះ រវយរៅតាមសាំ រ ងរសៀមបនថរ

ិ រៅ គឺ "រភ" ទីជា "រផ" ឯ "រលង" រៅជា "រ នឬ ន
ិ " ដូររបះ
រួមមក្ រៅជា "រផ ិន" ។ លុ ះសម័យបារាំងរៅរន់រប់ទីរាំបន់រនះ រគក្៏សររសររ្យះរនះ ជាអ្ក្េររូម
៉ ុង
ាំ តាម

សាំ រ ងផង តាមរូបសាន្តសថពក្រផង ជា PHAI-LIN គឺ PH ជាអ្ក្េរ ផ, AI ជាលសៈរអ្, L ជាអ្ក្េរ ល, I ជាលសៈ

អ្ិ ផេាំនឹង N ជាអ្ក្េរ ន, រាំរែររមក្ រដើមផក្

ី ុាំឲរពិបាក្សររសរ រគក្៏ភជប់ខ្លងឲរមនស សញ្ជដ (Trait

d'union) ក្៏រវយរៅជា Phailin2 រ យ

ើ រៗ មក្ រោយបារាំងអានគ្នយនេរល់អ្ក្េរ H រគក្៏លប់ H រចាលរៅ រៅ
សល់ខ្រ PAILIN ។ រសរក្ឋីអ្ធិបាយមក្រនះ មនទាំនងជា រដើមក្ាំរែើរលសុក្ (Monographic) ជាជាងររឿង

រលពង រដើមផជា
ី លបរយជន៍ដល់ អ្ក្
ប លសាវលជាវរៅរពលមុេៗ រទៀរ ប៉ុខ្នថ មនទាំនងេវះ រង់រៅជាររឿងរលពងខ្ដរ

រផរ
ិ មនលយ ាំជាំរនឿរខាយរ អារក្េ អ្បក្តា លយ ជា
ាំ មួយផង ។ ររែ៍រនះ រយង
ើ សងឃម
ឹ ថា រលក្-អ្បក្អាន
ណា ររះចាាំររឿងរលពង រៅភូមភ
ិ គរនះ ខ្វងឆ្ងងយរៅរទៀរ ក្៏សូមបញ្ជូ នមក្ឲររយង
ើ ផង រដើមផខ្ី ក្សលមួលរៅរលើក្
រលរយ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 31
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ាសាវសនាឤឆ្មែឥ

ររឿង លបាសាទប ធ យឆ្ងយរ (រៅរេរថបារ់ដាំបង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៦៤ - ៧៥

លបាសាទប ធ យឆ្ងយរ សទិររៅក្បុង ុាំប ធ យឆ្ងយរ លសុក្ប ធ យឆ្ងយរ រេរថបារ់ដាំបង រៅរមងយផវូវលបមែ ១២០ គ.

ម. ទស ើ ព្នលក្ុងបារ់ដាំបង ។ ពីរដម
ិ ខាងរជង ើ មក្ រាំបន់រនះ សទិររៅក្បុងអាថ្៌ក្ាំបាង
ាំ ណាស់ រលពះផវូវរៅមក្ ជាផវូវ

ររទះ រថ្យនថពុាំអាររធឝើដាំរែើរបានរ ើយ មនខ្រអ្បក្លសាវលជាវេវះៗ ខ្ដលេិរេាំរស៊ូ រធឝើដាំរែើរឲរបានរៅដល់ទី

រ ះ ខ្ររៅបានរោយលាំ បាក្ គឺលរូវរលបើររទះរគ្ន ឬ ជះិ រសះ ។ រៅលគ្នសពឝព្ថ្ង, ទីរាំបន់រនះ ក្៏បានពលងក្
ី មុេមរ់

លសស់បស់ខ្ដរ រលរមររររៀបរាំព្នរោឌភបា
ិ លសងគមរន្តសថនិយម ខ្ដលមនសរមឋរឪលទង់ដឹក្ ាំ គឺរជររបាន

ខ្រក្រាំបន់រនះជាលសុក្មួយ រៅថា លសុក្ប ធ យឆ្ងយរ ខ្ដលពរី ដម

ើ រៅជា ុាំរូរ សទិររៅោរ់លសយល ។ ទី

ក្ខ្នវងរនះ រប់បានថាជាភូមភ
ិ គព្លពភបាំ រលពះរៅរមងយខ្រ ២៥ គ.ម. ប៉ុរណា
ត ះ ពីរជើងភបដ
ាំ ងខ្រក្ ។ ររលសាវលជាវ

រក្លបវរថិពងាវតារ និង ររឿងរលពង ខ្ដលទាក្់ទងរោយលបាសាទបុរែរនះ រ ើញមនរៅរោរ់ររោរ តាមសា

ឹ ះ តាមមរ់អ្បក្លសុក្េវះ ។ រយើងរលើក្យក្មក្រពលក្បុងទីរនះ តាមឯក្សារលក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់

ន្តសាថសវឹក្ររេវ

ខ្ដលសមជិក្រេរថរលៅសររសរមក្េវះ តាមសាន្តសាថសវឹក្រររៅវរថ
ឹ ថ្ព
យ ក្
ួ 2េវះ នង
ិ តាមសាន្តសាថបុរែ ររឿងលពះ
បាទយសរក្រ ខ្ដលមនរមកល់រៅបណា
ត ល័យពុទនសាសនបែឍិររ3េវះ លយមឲរលបមូលរសរក្ឋីបាន ដូរររៅរនះ

៖ មនរសរក្ឋន
ី ទា
ិ នថា រលពីអ្ខ្ងឝងរលពង យឆ្ងងយមក្រ យ
ើ មនក្េលរមួយលពះអ្ងគ លគងរជររៅរមាក្បុរ ី

(លរង់ប ធ យឆ្ងយរសពឝព្ថ្ង) មនលពះ មថាលពះបាទ "យសរក្រ" ។ លពះអ្ងគមនលពះទ័យសរ ឋ សរមតាថណាស់,

នគរជិរខាង ក្៏លពះអ្ងគមន
ិ ខ្ដលលទង់មនរ រុអ្ីឝ ជាមួយរ ើយ ។ លបជានុរន្តសថរបស់លពះអ្ងគ ក្៏បានរក្េមក្ានថ
សនថភ
ិ ពយ៉ងររៀបរយ ។ លពះក្រ
ិ ិថ មដ៏េង
ភ េ ភ ់ រនះ បានរលរឮដាំែឹងរៅដល់លពះរជាមួយលពះអ្ងគរទៀរ លពះ
់ ស

មលពះបាទ ៊ូលូ ខ្ដលលគងរជររៅលបាសាទរលៅ ឲ

ាំ ររង់រ ាំរលភអ្ាំណារមក្រលើខ្ដនរមាក្បុរ ី រទើបខ្ថ្វង

សារមួយ ទារយក្រជសមផរថិពីលពះបាទយសរក្រ ។ រោយលពះអ្ងគសពឝលពះទ័យ ខ្រងនង

ឹ ររសងបស
់ នថភ
ិ ព លពះ
ាំ ឲរផុរ ក្ុាំឲររក្ើរសឹក្សន្តងាគមបាន រលពះ
បាទយសរក្រ លទង់ពុាំលពមរសន្តងាគមរទ រភៀសលពះអ្ងគររញពីលពះរជវង

ឲ
ាំ រលាំ បាក្ដល់ លបជាពលរដឌលពះអ្ងគ ។ ដូររបះ ចាប់តាង
ាំ ពីរពលរ ះមក្ ប ធ យឆ្ងយរ ក្បុងខ្ដនរមាក្បុរ ី លរូវឋរ
ិ

រៅក្បុងររ ុាំលគងព្នលពះបាទ ៊ូលូ រ ូរមក្ ។ លុ ះរពលជារាំរែររមក្ លពះបាទ ៊ូលូ មនបាំែងរង់ពលងីក្

ទក្
ឹ ដខ្ី ថ្មរទៀរផង នង
ិ ខាវរខ្លក្ងលពះមហាក្េលរអ្ងគមុន មក្ដរែឋើមយក្លសុក្វញផង
ិ លពះអ្ងគក្ល៏ បរសដល់

មហាជនថា ឥ ូ វរនះ របើនរណាមួយ អារយក្ររែ៍ឲររាស់ ពីទីក្ខ្នវងលពះបាទយសរក្របាន លពះអ្ងគនឹង

លបទាននូវមស ១០០០ រមវង

ឹ ។ រពលរ ះ មនពួក្លពនខ្ដលរដើរបាញ់ តាមព្លពព្ផេឆ្ងងយៗ ក្៏រៅលបរមល
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 32
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ញ
ើ លពះបាទយសរក្រ ជាមួយលពះ ងបទុម ជាអ្គគមរ សី នង
ិ រជក្ុមរវបុ
ិ លរក្រ លទង់គង់រៅលបាសាទតា

មន់ ខ្ដលឋរ
ិ រៅរលើេង
ប ភបដ
ាំ ងខ្រក្ ។ រោយសាររង់បានរងាឝន់ជាមស ១០០០ រមវង
ឹ រ ះ ពួក្លពនក្ាំណារ ាំ

គ្នបលបចាប់លពះបាទយសរក្រ រៅរពលខ្ដលលពះអ្ងគគង់សឹ ង
យ សាយធិ៍ ខ្រមួយអ្ងគឯងរៅក្បុងព្លពសាងរ់, យ
ាំ ក្រៅ

ថាឝយលពះបាទ ៊ូលូ រដើមផរី បើក្យក្រងាឝន់ ។ រពលរ ះ លពះបាទ ៊ូលូ ក្៏លទង់លតាស់បញ្ជជឲររពជឈឃ្លដ យ

ាំ ក្

លពះអ្ងគរៅោក្់រទាស, យ៉ងទមងន់ ។ នង
ឹ ចាប់ខ្ថ្វងពីលពះ ងបទុម នង
ិ លពះរជបុលតាវញមឋ
ិ ង ។ លពះ ងរសាយ

រសាក្សរលងងសព្លងរោយបារ់សាឝមី រ ើយខ្ថ្មទាាំងបានទទួលដាំែឹងថា លពះបាទ ៊ូលូ ក្ាំពុងខ្រោក្់ក្ីជា

ឋ ទមងន់

រទៀរ ។ លពះ ងរក្ាបុលតាបែូ ឋ ល ឫទ័យ រៅក្បុងព្លពអ្ស់ រយៈរវលយ៉ងយូរ រ ូរដល់ លពះរជបុលតា មន

លពះជនយ ១២ វសា ។ លពះក្ុមរ រដញរោលពរី រឿងរ៉ វព្នលពះបិតា, ឯលពះ ងបទុម ជាមតា ក្៏រយរប់សពឝលគប់

លបទានបុលរសាឋប់ ។ តាាំងពលី ជាបររឿងរ រុរនះពរ

ិ មក្ លពះក្ុមរលសីវបុ
ិ លរក្រ ខ្រងខ្រនក្
ឹ រលឹក្លពះបតា
ិ រង់ខ្រ

សងសឹក្ ឲររ ើញទាន់ ន់តាមក្ាំ ឹង, ខ្រលពះមតាររះខ្រលពមនរ ាំលឹក្ោស់ររឿន ឲរបាំរភវរររឿងរនះរចាលរៅ

រលពះរយង
ើ ឥរគបគ្ន
ី ប រៅក្បុងព្លពដូររនះ គ្នយនសងឃម
ឹ នង
ឹ បានវលលរ
ិ ប់រៅរន់លសុក្ រក្េុសលរូវវញបានរ
ិ យ
ើ ។
រទាះបីលពះមតា ឃ្លាំងឃ្លរ់យ៉ងណាក្ឋី, លពះរជក្ុមរ រៅខ្រពុាំសុេលពះទ័យរ ើយ រពលមួយ លពះអ្ងគលលពះ
មតា រៅខ្សឝងសពឝទិសទី រក្រសុ ើ បដាំែឹងលពះបិតា ។ ររខ្សឝងរនះលបលពឹររថ ៅអ្ស់ រពលដ៏យូរ លសាប់ខ្ររៅ

លបទះរ ញ
ើ រៅលរង់ររ វ ះព្នប ធ យឆ្ងយរនូវក្ផនខ្
ួ អ្បក្រទាសរៅសមវប់ ។ លពះរជក្ុមរ លក្រ ក្រៅសាគល់អ្ក្
ប

រទាសរនះជាក្់ជាបិតាលពះអ្ងគ, លទង់ក្ខ្៏ ជក្ពពួក្ ូ ងមនុ

ឝ សេ រឆ្ងភះរៅដល់ ទរ
ី ាំរពះលពះភន្តក្ថព្នលពះបាទ ៊ូលូ
ខ្ដលក្ាំពុងខ្រគង់ទរក្ផនរនះខ្ដរ
ួ ។ លពះរជក្ុមរ មនលពះបនធូលខាវង
ាំ ៗ ថា ៖ - អ្បក្រទាសរនះ ជាបតា
ិ េញុាំ រលក្
គ្នយនរទាសេុសអ្ឝីរទ ។ ររខ្ដលបញ្ជូ នរៅសមវប់រនះ គ្នយនរ រុផលអ្ឝីជាសាំ អាងរ ើយ, ដូររបះ សុាំ ឲរខ្លងភវម
វ ុ ាំជាំនស
របើរង់សមវប់ណាស់ េញុាំសូ ៊ឲរសមវប់េួ នេញ ួ វញ
ិ ! លពះបាទ ៊ូលូ លទង់បានឮរ យ
ើ ក្៏ភញក្់យ៉ងខាវង
ាំ រ យ
ើ
លតាស់សួររៅវញថា
ិ ៖ - អ្បក្ឯងមក្ពីណា បានជាហា៊នមក្និយយយ៉ងរនះ ? រយើងនឹងឲរសមវប់រចាលក្បុង

ររឿែរងគឥ ូវរនះ រជក្ុមររបភវមថា ៖ - េញុាំជារជបុលរព្នលពះបាទយសរក្រ គឺអ្ក្

ប រទាសរនះឯង េញុាំមន
ិ ខាវរ
ថ ម៌ដូររបះរទ ! េញុាំហា៊នសាវប់ជាំនស
សាវប់ រោយសារអ្យុ រិធ ួ បិតាេញុាំ ។ លពះបាទ ៊ូលូ លទង់លតាស់រទៀរថា - ក្ុមរ

រវហាន ! អ្បក្រនះ ពិរជាឪពុក្អ្បក្ឬ ? របើដូររបះ អ្បក្រូលមក្ រយង

ើ នង
ឹ ោក្់ក្រីឋ លើរូបអ្បក្វញ
ិ ! រជក្ុមររវហាន ក្៏

យងរូលរៅទទួលរទាស ជាំនស
ួ លពះបិតាមួយរ ាំរពរ ។ រពលរ ះ លពះបាទ ៊ូលូ លតាស់ បញ្ជជឲររពជឈឃ្លដ

លបហារលពះរជក្ុមរ រៅរាំមុេបណា
ឋ ជន ខ្ដលក្ាំពុងខ្រមក្អ្៊ូអ្រ រដើមផទ
ី ុក្ជាបលមមដល់ ជនទូរៅ ។ អ្បក្លសុក្
ខ្ដលឈររមល
ើ ទាាំងប៉ុ យ ន សឹងរផអើលឈូ វររោយសាររ រុររែ៍រខ្មវក្រនះ។ ភ័យរននរ់ នឹក្អាសូ ររជក្ុមរ េវះ

សញបខ្់ សញងនង
ឹ ររ
ិ រថ ក្វៀវរវ របស់ លពះរជក្ុមររនះ ។ រោយអានុភពក្រញ្ដុ តាធម៌របស់ លពះអ្ងគ រាំរពះអ្បក្ដ៏មន
គុែ ោវដ៏មុររបស់រពជឈឃ្លដ ខ្លបលរ ប់ជាមូរមុេអ្ស់ រលីង ជារ រុអ្សាចររណាស់ ។ លពះបាទ ៊ូលូ លទង់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 33
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ពរិ រធយ៉ងខាវង
ាំ ខ្លសក្ស ន ប់ឲររពជឈឃ្លដបឋូរោវេយូរមុេរ ះររញ យក្ោវសាំ រលៀងមុរ រ យ
ើ រូលមក្រប់មង
ឋ

រទៀរ ។ ជារលរើនរលើក្រលរើនលគ្ន ោវរៅខ្រមូរមុេ ពុាំបានមុរោរ់សារ់ក្ុមរ សូ មផប

ី នថិររ ើយ ។ រ ើញថា ចាញ់
ររះរ យ
ើ លពះបាទ ៊ូលូ ឲររពជឈឃ្លដគរភបក្រ់ ភវង
ើ រ ះ យ៉ងសរៅន រ យ
ើ ចាប់រជក្ុមរ របាះរៅក្ណា
ឋ លភបក្់

រភវង
ើ រ ះ, ប៉ុខ្នថឥរលបរយជន៍រទៀរ រភវង
ើ ខ្លបជាលរជាក្់លឹ ម
ា ឥរមនរម យង ដល់ សារ់្មលពះអ្ងគក្ុមរបនថិរ

រ យ
ើ ។ លពះរជក្ុមរ លទង់រលរក្ររញពភ
ី ក្
ប រ់ ភវង
ើ រោយលពះភន្តក្ថញញឹមលបម
ិ លបយ
ិ រឆ្ងភះរៅរក្លពះបាទ ៊ូលូ

និង អាណាលបជានុរន្តសថទាង
ាំ អ្ស់ ។ រធឝើបុរ៉ ែតះរ ើយ ក្៏ពុាំទាន់អ្ស់លពះទ័យរទៀរ លពះបាទ ៊ូលូ លតាស់បញ្ជជឲរ
អ្មររ ាំ ក្ដាំររមាាំ
យ ី ង ខ្ដលររសាហាវមួយ ូ ង
ឝ ម
ាំ ក្ឲររលពរលពះរជក្ុមររទៀរ ។ ពួក្ យ បានបាំផយ

ឝ ាំរយ
ូ ងដ ី ៉ ងរលឿនរមវ រូលរលមង់លពះរជក្ុមរ, ខ្រអ្សាចររណាស់ ដាំរទាាំ
ី ងអ្ស់ លុ រជងគងរ់ សយើគ្នប រៅរមងយពីរ
ជាំហានពីមុេក្ុមរ ។ មន ត ះ ដាំររផងរៅមុ
ិ ខ្រប៉ុរណា ី េរគ បានរលើក្លរក្ងលពះអ្ងគ យ៉ងថាបក្់ថ្ម
ប ោក្់រលើក្ាលេវួន

ខ្ថ្មរទៀរ ។ រពលរ ះ អ្បក្លសុក្ទាាំងអ្ស់ រផអើលរឆ្ងរោ រូលរៅរចាមររមលពះរជក្ុមរ ថាឝយវរវ ធ លគប់ៗ គ្នប

។ រ ញ
ើ ម ទ
ិ ឫ
ិន ទនិលពះរជក្ុមរដូរចាបះ លពះបាទ ៊ូលូ លួ ររភៀសលពះអ្ងគររញបារ់ពី ូ ងមនុ
ឝ សេ ខ្ដលក្ាំពុងខ្រ

លជួលលរបល់ ។ រមវ៉ះរ ើយ រៅរពលខ្ដលអ្បក្ផងរួរពីររលជួលរលជើមវញ

ិ លសាប់ខ្ររក្រសឋរ ៊ូលូមន
ិ រ ើញរសាះ
ក្៏យល់ ថា លពះអ្ងគរភៀសររញបាំបារ់ោន រោយខាវរឫទនិបារមលី ពះរជក្ុមរវបុ
ិ លរក្រ ខ្ដលរ ើញជាក្់ខ្សឋងអ្សាច
ររយ៉ងរនះ ។ ប ធ ប់មក្ លពះរជក្ុមរវបុ
ិ លរក្រ បាន លាំ ពះបតា
ិ គង់រលើលពះទន ័ គរជន្តនធ យងដាំរែើររៅដល់
ី ង
លបាសាទតាមន់រលើភដ
បាំ ងខ្រក្ រួបរួមសុ េទុក្ខជាមួយលពះ ងបទុមយ៉ងសុ េសានថរៅ ។ ប៉ុខ្នថ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន
រោយសារលគ្នាំលគ្នក្បុងទារុែក្មយផង លពះបាទយសរក្រជាលពះបតា
ិ ក្៏សុគររៅទរី ះ ។ រៅរពលប ធ ប់មក្,

លពះរជក្ុមរររៀបរាំថាឝយលពះរភវង
ើ បញ្ចុ ះលពះធ្លរុ យ៉ងលសួលបួលក្បុងទីរ ះឯង ។ រៅរពលប ធ ប់មក្រទៀរ អ្បក្

លសុក្ប ធ យឆ្ងយរ មន មុន

ឺ សពឝមុេមន្តនថីជាអាទិ បាន គ្ន
ាំ ប ររៀបក្ផន
ួ រៅដខ្ងាលពះរជក្ុមរវបុ
ិ លរក្រ យ
ាំ ក្មក្

ាំ ប ធ យឆ្ងយរ, ឯលពះ
អ្ភរិ សក្ជាក្េលររពញយស រៅវង ងបទុម ក្៏រស់រៅយ៉ងសុ េសានថ ជាមួយរជបុលររ ូរ

រៅ ។ ររឿងរលពងរនះ លបខ្ លគ្នបនង

ឹ ររឿងរលពងរៅភបលាំ សីវបុ
ិ លរក្រ ថិ៍ រៅរេរថរសៀមរប ខ្បវក្គ្នបខ្រខាងរុង ខ្ដល

ររឿងភបលាំ សីវបុ
ិ លរក្រ ថិ៍ រៅរសៀមរបថា លពះរជក្ុមររនះ និង លពះវរមតាសុ គររៅវញ
ិ ។ ប៉ុខ្នថរបើរដញរោលរក្ឲរ

ឆ្ងងយរៅរទៀរ រគរ ញ
ើ ររឿងរនះ មនក្បុងគមភរី "បញ្ជដសជារក្" ខ្ដលជាគមភរី បាលីខ្រងលសុក្អាយ រៅរលជាយ
សុ វែតភូមរិ យង
ើ រនះ ។ ដូររបះអ្បក្លសាវលជាវ អារយល់បានពីរផវូវថា ៖ ១- ទាំនងជាអ្បក្លសុក្ខ្េយររយើង បានរ ើញ
ររឿងរនះ មនរៅក្បុងគមភរី បញ្ជដសជារក្រួររ យ ើ រគលសង់មក្ដាំណាល ភជប់នង
ើ រទប ឹ ទភ
ី របាំ នះរៅ ។ ២- លបខ្ ល

ជាមនររឿងរលពងបុរែរនះ ជាប់ដិររោយនឹងភបរាំ នះ ភបរាំ ះ រួរមក្រ ើយ រទើបអ្បក្លបាជញររះភសាបាលី យ

ាំ ក្

រៅខ្រងបញ្ចូ លក្បុងបញ្ជដសជារក្ ជារលរយ ។ មរិទី ២ រនះ សមរលរន

ើ ខ្ដរ រលពះមនររឿងរលពងលបចាាំភបាំ ភូមិ
លសុក្ រយង
ើ រលរន
ើ ណាស់ ខ្ដលរវយរៅជាររឿងក្បុងបញ្ជដសជារក្ ដូរជាររឿង វរវងេសូ រវងេ (ជួរភបគ
ាំ រិ រមរសពឝ
ី ព្ថ្ង),

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 34
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ភបាំ ងក្លងី (រៅក្ាំពង់ឆ្ងបង

ាំ ) ជារដម
ើ ។ រាំរពះពក្រថា "ប ធ យឆ្ងយរ" រនះវញ
ិ ក្៏ ឲ
ាំ រមនរររដញរោលសននក្
ឹ
ណាស់ខ្ដរ ។ តាមររយល់ របស់ អ្ក្ ាំ រូរ" ផធុយ
ប លសាវលជាវេវះ ថាប ធ យឆ្ងយររនះបានន័យថា "ប ធ យរូរ" ឬ "វង

គ្នបអ្ាំពីប ធ យធាំ ឬ នគរធាំ ។ មរិរនះ រ ើញថា សមរ រុផលខ្ដរ រលពះតាមលបវរថសា

ិ ន្តសថរយង
ើ ក្៏រ ញ
ើ មន
ប ធ យធាំជារជធ្លនី ខ្ដលរៅថា "មហានគរ" ខ្លបថា លក្ុងធាំ ។ ដូររបះ រលរបើមនបរងកើរលក្ុងមួយរទៀរខ្ដល

រូរលយម ឬ ជារជធ្លនីរូរ ខ្ដលសលមប់រសឋរអ្នុជ ឬ រសឋរលតាញ់ គង់រៅ, ក្៏អ្ក្

ប លសុក្អារសាំ គ្នល់រៅទីរ ះថា

លក្ុងរូរ ឬ ប ធ យរូរ ឬ ប ធ យឆ្ងយរ4 ដូររបះក្៏បានខ្ដរ ។ ឯក្ខ្នវងរនះ ពិរជាមនទីលក្ុងចាស់លបាក្ដខ្មន ដូរជា

ររលសាវលជាវ របស់ រលក្ ុ សល

គ ី រយ៉រ សររសរថា5 មនទីលបជុាំជនមួយរ្យះ ក្ាលអ្រនាង រៅរមងយ ២ គ.
ម. ពីទីរនះ ធ្លវប់មនមនុសេរស់ រៅដល់រៅលបមែជា ២០០.០០០ ក្់ សុ ទខ្ន រជាពួក្អ្បក្មនមុេងារ មក្

ក្សាងលបាសាទពីជាំ ន់រ ះ ។ ប៉ុខ្នថ រោយរាំរែររមក្ រៅរាំបន់រ ឹ ជាំនន់ជន់លិរ, មនរក្រ

ះ មនទក្ ើ ជាំងឺដ
ងាករ់រលរើន, ពួក្អ្បក្លសុក្ទាាំងរនះ ក្៏ររ់រៅរៅឯទីឆ្ងងយ ពីរនះបនថិររៅវញ
ិ ខ្ដលលយមរស់ រៅបានលសួល គឺទរី ម
ួ

លសុក្សុ រនធ
ិ សពឝព្ថ្ងរនះ ។ រ រុរនះរ យ
ើ បានជាសុ រនធ
ិ រ ើ រៅជាទីលបជុាំជនសាំ ខាន់មយ
ង ួ តាាំងពលី គ្នរ ះមក្ ។

មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ តាមរយបល់ រលក្ ព្អ្ម៉ូនិរញ ថា មក្ដល់ ឆ្ងប ាំ ១៨៨៤ ខ្ដលរេរថសុរនធ
ិ បានរៅរសៀមរ ើយ ក្៏
រៅហាឝយរេរថរនះ រៅខ្រមនងារថា ៖ ពញាសុ រនធ
ិ ភក្ឋីធីននគរប ធ យរសមរ6 ។ រយបល់ រនះ ក្៏បញ្ជជក្់ខ្ថ្ម
រទៀរថា ពួក្អ្បក្លសុក្សុ រនធ
ិ មនរដម
ើ ក្ាំរែើរពប
ី ធ យឆ្ងយររនះខ្មន ។ តាមររលសាវលជាវ របស់ រលក្ សឺខ្ដស7
បានបញ្ជជក្់ថា លបាសាទប ធ យឆ្ងយរ ក្សាងរ ើង ក្បុងរជជរលលពះបាទជ័យវរនយ ័ ទី ៧ គឺលពះអ្ងគសាង ឧទធិស
រាំរពះវញ្ជ
ិ ដ ែក្ខនន ព្នលពះរជបុលតាលពះអ្ងគ លពះ មលសិនក្
ធ ុមរ លពមទាាំងអ្បក្រួមអាវុធរបស់ លពះអ្ងគ ៤ ក្់រទៀរ

ខ្ដលសាវប់បារ់បង់ជីវររៅក្ប
ិ ុ ងសមរភូមិ រៅលគ្នលបយុទនជាមួយក្ងទ័ពរមា៉ ខ្ដលរូលមក្រុក្រន ។ ខ្ររបើតាម
ឯក្សាររផេងរទៀរ ថា លពះបាទជ័យវរនយ័ ទី ២ បានសាងក្បុងរដម
ើ សរវរេទី ៩8 ។ ដូររបះ សរុបរសរក្ឋីរៅ តាម

ឹ ី ក្៏បងាាញបញ្ជជក្់ថា ទលី បាសាទប ធ យឆ្ងយររនះ ជាទីលបជុាំជនចាស់ ក្ុ ងសម័

ររឿងរលពងក្ឋី សិលចារក្ក្ឋ ប យអ្ងគរ លយម

សមគួរតាមពក្រអ្បក្លសុក្រៅ តាមទមវប់ពក្រជាន់រ ាំ រូរ" ។ ឯ

ះ រៅថា "ប ធ យឆ្ងយរ" ខ្ដលបានន័យថា "វង

ររឿងរលពងបខ្នទមរលើររឿងរ៉ វដ៏ខ្វង ដូរបានររៀបរប់មក្ខាងរលើរនះ លគ្នន់ខ្រជាររលបឌិរយក្ទីក្ខ្នវង រៅភជប់ជា

មួយអ្ក្េរសាន្តសថ ឲរបានន័យពរី រះពសា

ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 35
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ាសាវអនុំជីសឥូ

ររឿង លបាសាទភបជ
ាំ ីសូរ (រៅរេរថតាខ្ក្វ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៥៣ - ៦៣

ាំ ីសូរ ជារ្យះទីក្ខ្នវងមួយ ខ្ដលរគសាគល់រលរើន ក្បុងមជឈោឌនអ្បក្រូលរិរថរធឝើដាំរែើរក្មានថតាមទីជិរ ឬ ឆ្ងងយ

ភបជ

ី ាំខ្ែលបុរែ រ
រលពះជាទដ យ
ើ ជារមែីយោឌនខ្ដលរទប
ើ នង
ឹ ររៀបរាំថ្ីៗ
យ ក្បុងលបរទសក្មភុជារយង
ើ ។ ររលផរី នធឺ
មដូររបះ ជារ រុ ឲ
ាំ រអ្បក្ផងរង់ដឹងអ្ាំពីភពរង ទីតាង
ាំ និង លបវរថិរដើមរបស់ ក្ខ្នវងរនះ ឲររងរ
ឹ របានរាស់
ឹ
លស់រ ង
ើ រលពះបណា
ឋ អ្បក្ខ្ដលពុាំទាន់បានរ ញ
ើ ក្៏មនគាំនរ
ិ វងល់ រង់រ ញ
ើ រង់ដង
ឹ ទាាំងលសុង, រាំខ្ែក្អ្បក្

ខ្ដលធ្លវប់បានសាគល់រ ើយ ក្៏រខ្មងរៅមនវងល់ពលី បវរថិ រដើមក្ាំរែើរទីរនះ ជាមន

ិ ខានខ្ដរ ។ អាលស័ យរ រុរនះ

រ ើ បានជាលក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ខ្េយរ មនភរៈរធឝរ
យ ើ រលសាវលជាវ រក្រ រុផលរាស់លស់ យក្មក្អ្ធប
ិ ាយ
បញ្ជជក្់ជូនក្បុងលគ្នរនះ រោយលបមូលឯក្សារ ខ្ដលសមជិក្រវវើយវវងរៅរេរថរលៅ សររសរឲរព័រម
៌ នមក្ និង

រោយររចារ់ឲរសមជិក្ ររញរៅពន
ិ រ
ិ រសរងករផធល់ដល់ ទក្
ី ខ្នវង លពមទាាំងសាក្សួ រអ្បក្លសុក្ ខ្ដលរៅជិរ
ខាងទីរ ះរទៀរផង ។ ភបជ
ាំ ីសូរសទិររៅក្បុង ុាំររវៀង លសុក្សាំ ររង រេរថតាខ្ក្វ គឺរៅជាប់នឹងផវូវជារិ ខ្ដលខ្បក្

ររញពីផូ វជារ
វ រិ លេ ២ (ភបរាំ ពញ-តាខ្ក្វ) ររ់រលមង់រៅឯផារព្លពលឝ លសុក្ព្លពក្បាស ។ ផវូវថ្បល់លរង់រជើងភបរាំ នះ

លជុងខាងរជើង មនខ្បក្ជា ៣ គឺមយ

ួ រូលពីវរថលបាសាទ ងរមយ, មួយខ្បក្ពីផូ វជារ
វ ិ ររ់មក្តាមផារបរ់ររ
(សាលលសុក្សាំ ររង) និង មួយរទៀរមក្ពីផារព្លពលឝ (សាលលសុក្ព្លពក្បាស) មក្លបសពឝគ្នបលរង់ក្ខ្នវងរនះ

។ ដូររបះ អ្បក្រធឝើដាំរែើររៅពីភរបាំ ពញ រោយរថ្យនថផធល់ េួ ន

វ អារបរ់រូលតាមផវូវខ្បក្ លរង់វរថលបាសាទ ងរមយក្៏

បាន ឬ ចាាំរៅបរ់តាមផវូវបាំខ្បក្រូលផវូវបរ់ររក្៏បាន ។ សពឝព្ថ្ង រៅរលើក្ាំពូលភបរាំ នះ មនលបាសាទបុរែមួយ

រូរលយម ប៉ុខ្នថមនររបៀបររៀបរយលបក្បរោយខ្ផនទី សមរមររៅរ យ

ើ ។ លបាសាទរនះរ យ
ើ ខ្ដលអ្បក្ផង

និយមរៅថា "លបាសាទភបជ
ាំ ីសូរ" រ ើយខ្ដលរយើងអ្ធិបាយពខា
ី ងរដើមថា អ្បក្ផងរគនិយមរៅទសេ ជាញឹក្

ញាប់ ។ តាមពរ
ិ រូបរងលបាសាទរនះ ពុាំមនភពសឋុក្សឋមម ដូរលបាសាទអ្ងគរ ឬ លបាសាទដព្ទរទៀរ រៅរាំរណាម
អ្ងគររ ើយ, រគលបទះរ ើញខ្រក្ាំខ្ពងព័ទនជុាំវញប៉
ិ ុរណា
ត ះ ខ្ដលរៅគង់លទង់ ។ ក្ាំខ្ពងរនះ រធឝើពីថ្ភ
យ ក្់ ឬ ថ្យបាយ

រលក្ៀម ររលមៀបគ្នបជាពរី រលមួរក្បុងរលៅ ឃ្លវរពគ្ន

ី ប លបមែជា ២ ខ្ម៉លរ រ យ
ើ ខាងរលើ មនររលមៀបថ្យដូរគ្នបរនះ
រធឝើជាដាំបូលលបក្់ពីរលើ អារឲរមនុសេលជក្រៅក្បុងរនះបានយ៉ងលសួល ។ លជុងទាាំងបួនរនះ មនទាឝរធាំៗ រៅលគប់

ទាាំងបួនទស
ិ រោយមនថ្យឆ្ងវក្់ជាក្ារ់លរបក្ឈូ ក្ បនថុបគ្នបជាក្ាំពូលលបាងគ ដ៏មនក្ារ់ខ្ផឋ នង
ិ ក្ារ់សុ ៊មយ៉ង
លសស់ គួរជាទទ
ី សេ ណាស់ផង ។ សងខាងទាឝរសាំ ខាន់រនះ មនទាឝររូរៗ ពីរ ខ្ដលមនររ វ ះ លយមខ្ររុះេវួន

មនុសេមបក្់ររញរូលបាន ។ រូបរមវក្់សាំខាន់ជាងរគ រៅក្បុងខ្ផឋព្នរខាវងទាឝរទាាំងរ ះ មនរូបលពះឥសូ រ គង់រលើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 36
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អាសនៈ ក្៏មនលសីសាំ គ្ន

ប ល់ រៅឝ នង
ិ ពពួក្សរឝរលក្ ឱនក្ាលរគ្នរព ដងកូវដខ្ងាខាវរលពះបារមី ។ សពឝព្ថ្ង ក្ាំខ្ពង
ជុាំវញរនះ
ិ រៅជាក្ាំខ្ពងលពះវហារលពះពុ
ិ ទនសាស ខ្ដលរទើបខ្រនឹងសង់រ ើងរៅលគ្នបរចុបផនបរៅវញ
ិ លគ្នន់ខ្ររៅ

សល់បណា
ត ល័យបុរែ ជាថ្យបាក្់ខ្បក្រៅសល់ សងខាងវហារប៉
ិ ុរណា
ត ះ ។ ដូររបះ មុននង
ឹ ជលមបលទង់លទាយ
រាស់ លស់ ហាក្់ដូរជាជួយបងាាញទីក្ខ្នវង ូរខ្ ដល់ រលក្អ្បក្អាន រយង
ើ សូ មជលមបអ្ាំពីលបវរថិពងាវតារព្ន
បុរែោឌនរនះ ជាមុនសិន ។ លបវរថិរនះឯង មនពរី សាទន គឺមយ
ួ តាមររលសាវលជាវ រោយយក្សិលចារក្រធឝ
ឹ ើជា
មូលោឌន និងមួយខ្បបរទៀរ ខ្ផអក្រៅរលើររឿងរលពងនិទាន ខ្ដលអ្បក្លសុក្និយយររ់មរ់រៗ គ្នប ជារលរើនរាំែ

មនុសេមក្រ យ
ើ ។ សិលចារក្
ឹ ខ្ដលអ្បក្លសាវលជាវ បានរក្រ ញ
ើ រៅរលើភជ ាំ ជា
បាំ ីសូរ ទាាំងអ្ស់ មន ៤ គឺ បីផធង

រគ្នលរោយេវួនៗ ពគ្ន ាំ រទៀរ ចារជាប់នឹងស៊ុមទាឝរ (Piédroit) ។ រសរក្ឋីក្ុ ងស

ី ប និងមួយផធង ប ិ លចារក្ទាាំ
ឹ ងអ្ស់

រនះមនរុះ មលពះមហាក្េលរ ៣ លពះអ្ងគ គឺលពះបាទសូ ររវរនទ

យ័ ី ១ (គ. ស. ១០០២-១០៤៩) លពះបាទធរែន្តនធ
ិ
វរនទ
យ័ ី ១ (គ. ស. ១១០៧-១១១៣) លពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ២ (គ. ស. ១១១៣- ១១៤៥) ខ្ដលជារ រុ ឲ
ាំ ររយង
ើ

ី នថា លពះរជាទាាំង ៣ លពះអ្ងគរនះ មនររទាក្់ទងក្បុងដាំរែើរសាងបុរែវរទុរនះ ជាលបាក្ដ ។

ចាប់រសរក្ឋបា

ើ លសង់យក្ន័យជាដាំរែើរសាងទីក្ខ្នវងរនះ មក្រុះក្បុងរសរក្ឋីលសាវលជាវបាន រោយសរងខបថា ៖ ចាប់

ដូររបះ រយង

រផឋើមរ ើង, សិលចារក្របស់

ឹ បែឍិរសិវចាររ សររសរថា រលរ ះ ៩៣៩ ស័ ក្ (គ. ស. ១០១៧) ក្បុងរជជរល

លពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ១, រលក្បែឍិរសិវចាររ បានរូលបពឝជាជក្បុងសាស លព យែ៍ សទិរក្បុងទីអាលសមបទមួយ

ក្ខ្នវងរ្យះ រយរគន្ត ធ ល័យ ខ្ដលពពួក្អ្បក្មនសទានជាំ ន់រ ះ បានរួបរួមគ្នបក្សាងរ ើង រៅរលើក្ាំពូលភបាំ (គឺ

ជស
ី ូ ររនះឯង) ។ ប ធ ប់មក្ មនមន្តនថជា
ី ន់េស
ភ ់ មបក្់ ម គខ្មឋងអ្ញ លសីវរិ ន្តនធ
ិ ខ្ដលជាអ្បក្ឧបរទមមអាលសមបទ

"រយរគន្ត ធ ល័យ" និងជាឧបោឌក្របស់បែឍិរសិវចាររផង រលក្បានរផឋើមគាំនិរ ររតាក្់

ើ ខ្រងទអា
ី លសមរនះ ឲរ
បានធាំថ្ុ ាំរក ថ្កង
ើ រុងររឿងរទៀរ ។ ក្រ
ិ រ
ច រដ៏ធាំរនះ នឹងរធឝរើ ៅបាន លុ ះណាខ្រមនមរធាបាយលគប់លគ្នន់ រមវ៉ះរ យ
ើ
បានជាសិវចាររ និង លសីវរន្តនធ
ិ បានមូលមរិគ្នបរធឝើជាគរលមងររមួយ ោក្់ថាឝយលពះមហាក្េលរលទង់ពិនិររ រដើមផ ី
សុាំ លពះរជានុញ្ជដរ នង
ិ សុាំ លពះរជូបរទមមក្ផ
៏ ង ។ រលរ ះ លពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ១ លពះអ្ងគក្ល៏ ទង់រមតាថរលបាស

តាមរររសបើរនះ រោយបានទាាំងរលបាសលបទាន នូវវរទុមនរព្មវ សលមប់ជារររាំណាយក្បុងក្ិរសា

ច ទប រនះរទៀរ

។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ លទង់រលបាសលបទាននូវដីលរង់រាំបន់ខ្ដលរៅថា រយរគន្ត ធ ល័យ និង ដីលសុក្ភូមម
ិ យ
ួ ជាប់នង
ឹ
ទីរនះ ខ្ដលមនរ្យះថា "រយរគន្តនធបុរៈ" ដល់ ររសាទប រនះរទៀរ ។ ចាប់តាង
ាំ ពីរ ះមក្ បែិឍ រសិវចាររ

នង
ិ គខ្មឋងអ្ញ លសីវរន្តនធ
ិ គ្ន
ាំ ប ចារ់ខ្រងសាទប រៅរនះ ឲររក្រ
ើ រ ង
ើ ជារួលបាសាទសឋុក្សឋមម រ យ
ើ ក្៏សុាំរលបាស
លពះរជទាន នូវ ៌ ខ្ដលបានន័យថា ភបព្ាំ នលពះបាទសុ ររ" ។
មទីសរករសង់ថ្ីយ រៅរលើភរបាំ នះឲររៅថា "សុ ររបវរ"

ក្រ
ិ រ
ច រសាទប រនះ ពុាំខ្មនរធឝើរ យ
ើ ភវមៗ រទ, រ រុរនះរ យ
ើ បានជា ផុរពរ
ី ជរ ព្នលពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ១ រៅ ក្៏

រៅខ្របនថក្រ
ិ រ
ច ររនះររៅ ក្បុងរជរលពះបាទធរែិន្តនធវរនរទៀរ
យ័ រ ូរដល់រជជរលលពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ២ រទប
ើ បាន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 37
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ យ
ើ រលសរ, លពះបាទសុ ររវរនយ័ លទង់យងរធឝើជាលពះរជាធប
ិ រី ក្បុងពធ
ិ ីសរមភធបូជនយ
ី ោឌនរនះជារលសរ ។ រោយ
មនដាំរែើរដូររបះ រទើបសិលចារក្ទាាំ
ឹ ងោយរៅរលើភជ
បាំ ីសូរ មនខ្រងអ្ាំពីលពះ មលពះរជាទាាំង ៣ អ្ងគរនះ ។

រលរបើបានជាបូជនីយោឌនសឋុក្សឋមរម យ
ើ ពពួក្លព យែ៍ ខ្ដលទទួលភរៈក្បុងក្រ
ិ រ
ច រសាទប រនះ បនថមក្ពី

គខ្មឋងអ្ញលសីវរន្តនធ
ិ រ ះមក្ ក្៏ក្សាងជាបដិមក្រសាំ ខាន់ៗ រមកល់រៅក្បុងទីរនះ រធឝើជាទីសរករបូជា សលមប់អ្ក្
ប

ផងទូរៅ ។ បដម
ិ ក្រសាំ ខាន់ជាងរគ ថាឝយ មថា "វ ឫសធឝជ" ខ្ដលជារាំណាងលពះឥសូ រ2 រ យ
ើ មនលពះ មមួយ

រទៀរ ខ្ដលនិយយក្បុងសិលចារក្ជាញ
ឹ ឹ ក្ញាប់ រៅថា "គខ្មឋង ជគរ លសី សុ ររវរនយ ័ រទវៈ" ។ រសរក្ឋីររៀបរប់មក្
ទាាំងរនះ បញ្ជជក្់តាមន័យក្បុងសិលចារក្ទាាំ
ឹ ាំ ខ្ដលរយង
ងប៉ុ យ នផធង ើ រងអុលបងាាញមក្រ យ
ើ ខាងរលើ ។ បនថរៅ
រទៀររនះ រយង
ើ ងាក្ខ្បររៅរលើក្យក្ររឿងរលពង តាមអ្បក្លសុក្ចាាំរៗ គ្នប មក្អ្ធិបាយមឋង, រលពះជាធមយតា អ្បក្
លសុក្ខ្ដលរៅតាមទក្
ី ខ្នវងខ្ក្ផរៗ រ ះ រខ្មងមនចាាំររឿងរ៉ វតាមលសុក្ តាមភូមរិ បស់េួ ន
វ ររៀងៗ េវួន រ យ
ើ ររឿង
ទាាំងរ ះ ជួនរល ក្៏មនសារៈ គួរយក្ជាររបានេវះខ្ដ ។ ររឿងរលពងរ ះ ដាំណាលថា ៖ រលរ ះ មនក្េលរ

មួយលពះអ្ងគ លពះ មសុ រយ-រទរវស

ិ រសាយរជរជាអ្ខ្ងឝងមក្រ យ
ើ បានក្សាងលពះរជនរិ វសន៍រៅខ្ក្ផររជើងភបាំ

មួយ (ភបជ
ាំ ីសូរសពឝព្ថ្ង) ខ្ដលមនបឹងធាំមយ
ួ រទៀរ រៅថា "ទរនវឱម" រៅជាប់ពីខាងរក្ើរ ។ រជនិរវសន៍រនះ សទិរ

រៅក្ណា ាំ "3 រលរយខ្ដលសាងលពះរជនិរវសន៍ររ

ឋ លព្លពមួយ រៅថា "ព្លពខ្សនភូវង ួ រ ើយ លពះរជាលទង់លបារពន
រធឝើពធ
ិ ីររលមន
ើ លពះរក្សលពះរជឱរសរបស់ លពះអ្ងគ ។ លពះរជពធ
ិ ីយ៉ងឧោរក្
ិ ក្៏រផឋម
ើ រ ង
ើ រោយមនពពួក្

លព យែ៍លពឹទនក្វ ី លពឹទានចាររ រូលថាឝយសពធសាធុររពរ រាំរពះលពះរជឱរស បនថប ធ ប់គ្នប ។ រពលរ ះ មន

លព យែ៍លពទា
ឹ ន ចាររមបក្់ ជាអ្ធប
ិ រីក្ុ ងព
ប ធ
ិ រី នះ បានរូលរៅថាឝយលពះពររលរយរគ មនរសរក្ឋី ៣ លបររ ខ្បវក្ពី
រគថា ៖ - សូ មឲរមនក្មវង
ាំ ដូរលសរមរ - សូ មឲរមនឫទនិដូររខាយរ - សូ មឲរមនរិរថមុរដូរមនុសេលសី រលរយ

ខ្ដលលទង់លពះសណា
ឋ ប់ឃ្លវរនះរប់ លពះរជាលទង់រលរធនង
ឹ លព យែ៍លពទា
ឹ ន ចាររមួយរ ាំរពរ, ប៉ុខ្នថ លព យែ៍ សុាំ លពះ

រជានុញ្ជដរ រធឝើជាពិរសាធយក្ជាប ធ ល់ ថាឝយលពះអ្ងគលទង់យល់ សិន ។ លពះមហាក្េលរលទង់រលបាសលបទានតាម

រសរក្ឋីសុាំ ។ ដាំបូង លរង់ពរថា "ឲរមនក្មវង

ាំ ដូរលសរមរ" លព យែ៍បងាគប់ឲររធឝើរូបខ្ដក្មួយ ប៉ុនេវួនមនុសេ

មបក្់ រ ើយរៅមនុសេមបក្់ ឲរមក្រលើក្រូបខ្ដក្រនះលផងរមល

ើ ខ្ររលើក្មន
ិ រួររសាះ ។ រួរលព យែ៍ឲរយក្មជុល

មួយប៉ុនេវួនលសរមរ មក្ររ់យក្លបខ្វងប៉ុនលសរមរ, លបោក្់ទក្

ឹ ុ ាំយ រ យ
ើ យក្រៅោក្់ឲរលសរមរររម, រពល
រ ះ លសរមរមួយក្៏ពក្
ាំ ណា
ាំ រ់មុ លរ
ជ ះបារ់រៅ ។ លព យែ៍ លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរថា "លរបទូល រនះ

រ យ
ើ ខ្ដលថា ក្មវង
ាំ ដូរលសរមរ" ។ ពរ ទី ២ ខ្ដលថា "មនឫទនិដូររខាយរ" លព ែ
យ ៍ ឲររគយក្រខាយរសាវប់

ព្ររហាង ៧ យ៉ង គឺ សាវប់រោយសលមលក្ូន ១, រោយពស់ រឹក្ ១, រោយលក្បីវធ័ ១, រោយរនធះបាញ់ ១,

រោយរគលបរប់ ១, រោយលង់ទក្
ឹ ១, រោយរងក្ ១, រ យ
ើ ឲរយក្រខាយរទាាំង ៧ រនះ រៅក្ប់រៅឆ្ងងយពភ
ី ូមិ
លសុក្ រួររ យ
ើ ឲរយក្ផថល
ិ លបាក្់លៗ
អ រៅក្ប់រៅរាំររ វ ះក្ាលរខាយររនះ ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះឲរយក្ខ្ពរួរ, ខ្ព

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 38
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

៊ុម, ខ្ពរជង
ើ លរុាំ, ខ្ពលរមុះលជូក្ ជារដម
ើ រៅររលមៀបរៅរលើក្ាំែប់ក្ាលរខាយររនះ រោយមនោក្់បាយស បាយ

លក្ ម ក្ាលលជូក្ មនឆ្ងកងរៅលរង់រ ះផង, លុ ះដល់ រពលយប់សាងរ់ លព ែ

យ ៍ ក្៏រលបើពក្
ួ អ្មររណាមបក្់ខ្ដល

រង់បានផថល
ិ លបាក្់ ខ្ដលក្ប់រ ះ ឲររៅជក្
ី យក្រុះ ។ រពលរ ះ គ្នយននរណាមបក្់ ហា៊នរៅយក្ផថល
ិ លបាក្់រ ះ

រសាះ ។ លរង់រនះ លព យែ៍ លរបទូលលពះរជាថា "រនះរ ើយ ខ្ដលរៅថា ៖ មនឫទនិដូររខាយរ" ។ រាំខ្ែក្ពរ

ទី ៣ ខ្ដលថា "មនររ
ិ ម
ថ ុរដូរមនុសេលសី" រ ះ, លព យែ៍លពទា
ឹ ន ចាររ បានរធឝរ
ើ រពរិ សាធន៍ខ្វងឆ្ងងយ ដូរររៅ
រនះ ។ ដាំបូងរៅបុរសក្មេរ់មបក្់ មក្និយយថា ៖ រមល
ើ ៍ ! សពឝព្ថ្ងរនះ អ្បក្ឯងក្មេរ់រតាក្យ៉ក្, របើេុ ាំប
ញ ងាគប់ឲរ

អ្បក្សមវប់លបពននអ្ក្
ប ឯងរចាល, ក្បុងរយៈបីព្ថ្ងរទៀរ េញុាំនង
ឹ តាាំងឲរអ្បក្រធឝើជាមន្តនថធ
ី ាំ ររើសុេររ
ិ ឬ
ថ រទ ? ។ បុរស

សញ្ជ ឹ ងគិរមួយសនធុះ ក្៏រងើបរ ើងរវវើយថា "េញុម

ាំ ន
ិ អាររធឝើបានរទរលក្ ! រលពះភរយេញ
ិ ុ ាំរនះ បានរួមសុ េ-ទុក្ខ
ក្មេរ់ក្លមនង
ឹ គ្នបយូរមក្រ យ
ើ េញុាំមន
ិ ងាយបាំរភវររសរក្ឋក្
ី មេរ់រនះបានរទ រ យ
ើ មួយរទៀរ ភរយេញ
ិ ុ ាំជាមនុសេ
លសី គ្នបខ្រងទន់ភន
វ ជា
់ និរច ដូររបះរ ើយបានជាេញុាំរក្ោរ់រិរស
ថ មវប់មន
ិ រក្ើរ" ។ ឮសូ ររវវើយដូររបះ លព យែ៍ ក្៏រលបើ

ឲរបុរសរនះលរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។ ព្ថ្ងប ធ ប់មក្ លព យែ៍ ឲរអ្មរររៅលបរៅ ងជាភរយមក្សួ
ិ រមឋង ។

ងរ ះ មក្ដល់ ភវម, លព យែ៍ ក្៏ចាប់សួរថា ៖ "ខ្ន ង" បឋី ងជាមនុសេលក្ណាស់ អ្ គរ ងក្៏ពុាំមន

សងឃម
ឹ អ្ឝីខ្ដរ, ដូររបះ េញុាំរសបើសាងរ់ៗ ជាមួយ ងថា របើ ងហា៊នសមវប់បីឋ ង ក្បុងរយៈរពលបព្ី ថ្ងរទៀរ េញុាំនឹងរលើក្

ងជាលបពននរពញយស រ យ
ើ េញុាំលបគល់ ោក្់ព្ដ ង នូវលទពរសមផរថិ មនរព្មវទាង
ាំ អ្ស់ ។ ងលសីរ ះ រៅ

រសងៀមមួយសនធុះ ពុាំររញសឋីរសាះ, លព យែ៍លពឹទានចាររ ក្៏អ្នុញ្ជដរឲរ ងយក្រៅររគិរមួយព្ថ្ងសិនរុះ ចាាំដល់ព្ថ្ង

ខ្សអក្ សឹមមក្លបាប់វញ
ិ ។ ងលសីក្ល
៏ ររញរៅ, លុ ះដល់ ព្ថ្ងខ្សអក្ លរ ប់ រ
ាំ រមវយ
ើ មក្វញ
ិ ។ ងរវវយ
ើ
ជលមបលព យែ៍ រៅរាំរពះលពះភន្តក្ថលពះមហាក្េលរថា "េញុាំលពមរធឝតា
ើ មរលក្រ ើយ រលពះេញុគ្ន
ាំ យ នសងឃម
ឹ រលើបីេ
ឋ ុ រាំញ ទ

របើរក្សុី រនសាទលរីយ៉ងរនះ" ។ លគ្នន់ខ្រ ងរនះរវវយ

ើ រប់ភវម, លព យែ៍លពទា
ឹ ន ចាររ ក្៏ងាក្ខ្បរយ៉ងលបញាប់
រៅលរបទូលលពះរជាមួយរ ាំរពរថា "លរបទូល រនះរ ើយជាប ធ ល់ ខ្ដលទូលលពះបងគាំលរបទូលថា ៖ មនរិរថ
មុរដូរលសី" ។ លពះមហាក្េលរ រលរបលើ ពះអ្ងគបានយល់ សពឝលគប់ប ធ ល់ តាមពក្រលព យែ៍លពទា
ឹ ន ចារររួរ
រ ើយ លពះអ្ងគក្រ
៏ មកល់លព យែ៍រនះជាអ្បក្លបាជញធាំ រ ើយលបទានពរតាមរសរក្ឋីលបាថាប ។ រពលរនះ លព យែ៍ក្៏

សុាំ លពះអ្ងគអ្នុញ្ជដរសាងអាលសមបទ សលមប់ពក្

ួ លព យែ៍ ឲរបានសឋុក្សឋមរម ៅរលើក្ាំពូលភបាំ ខ្ដលជាប់នង
ឹ លពះ
រជនិរវសនោឌនរនះ ។ រោយរង់របសបង សងគុែលព យែ៍រនះផង, លពះអ្ងគ ក្៏លទង់រលបាសលពះរជានុញ្ជដរ

តាមបាំែងលព យែ៍ រ យ
ើ ក្៏តាង
ាំ ជាលពះលគូព្នលពះរជបុលតារររៀងរៅ ។ រសរក្ឋីអ្ធប
ិ ាយ ូរខ្ មក្រនះ

សលមប់បញ្ជជក្់ឲររ ើញនូវលបវរថិរដើម ព្នលបាសាទបុរែរៅរលើភជ

បាំ ីសូរ គឺមនទាាំងខ្បបលបវរថិររែ៍ផង ទាាំង

ខ្បបររឿងរលពងផង ។ ប៉ុខ្នថ របើរយង

ើ ផធូរផធឹម តាមខ្បបលសាវលជាវលបវរថិសាន្តសថវញ
ិ រយង
ើ នយ
ិ មយក្សិលចារក្
ឹ រធឝើជា
មូលោឌនសាំ ខាន់ជាង រផរ
ិ សិលចារក្
ឹ ពុាំមនអ្បក្ណាខ្ក្ខ្លបបាន សូ មផប
ី នថិរបនថួររ យ
ើ រឯររឿងរលពងវ
ី ញិ រខ្មង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 39
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មនវបរថ
ិ ិរ វៀងឃ្លវរជាធមយតា រលពះអ្បក្ចាាំ ម
ាំ ក្នយ
ិ យរៗ គ្នប ខ្រងខ្រមនរលើសេឝះបនថរ
ិ មបក្់ៗ ជាររៀងរល់
គ្នប ។ ដូររបះរទើបរយង
ើ បញ្ជជក្់បានថា លបាសាទរៅរលើភជ
បាំ ីសូររនះ ក្សាងរ ើងតាាំងពីរជរលពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ១

រវង គ. ស. ១០០២ ដល់ ១០៤៩ រដម

ើ ផឧ
ី ទធស
ិ ថាឝយរទវរូប រាំណាងលពះសិវៈ ខ្ដលមនសមយរិ មមួយ ថាៈ

"គខ្មឋងជគរ លសី សុ ររវរនយ័ រទវៈ" ឬរៅររ់េីវឲររាំថា "លពះឥសូ រ" រ ើយទីរនះក្៏មន ៌ បាន

មថា "សុ ររបវរ"

ន័យថា ភបព្ាំ នលពះបាទសុ ររវរនយ័ ។

រឥឿង អនស
ុំ ឥូ -អន
ី ោុំ

ររឿង ភបប
ាំ ូរ-ភប
ី ោ ាំ (រៅរេរថតាខ្ក្វ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៦ ទាំពរ័ ៤២ - ៥១

ភបប
ាំ ូរ ី សទិររៅក្បុង ាំ ងគបូរ ី លសុក្ព្លពក្បាស រេរថតាខ្ក្វ ។ សពឝព្ថ្ង រគរធឝើដាំរែើររៅរន់ភរបាំ នះបាន រោយ
ុអ្

លាំ បាក្បនថិរ រលពះលរូវរៅតាមផវូវជារិ រៅដល់ផារព្លពលឝ (សាលលសុក្ព្លពក្បាស) រ យ

ើ លរូវខ្បក្រូលផវូវលាំ
រមងយ ២២ គី ូខ្ម៉លររទៀរ រទើបដល់ ផារអ្ងគបូរ ី ។ ខ្ដលជាទីតាង
ាំ ព្នរៅរាំបន់អ្ងគបូរ ី ។ លុ ះវវងសាភន រៅ

ើ ខាងរផូង រធឝើដាំរែើររៅតាមផវូវររទះ លបមែ ៥ ឬ ៦ គី ូខ្ម៉លររទៀរ រទប

រលរយ ើ រៅលបទះរ ញ
ើ ភបព
ាំ រី ទនធម
ឹ គ្នប គឺ
ភបោ
ាំ រៅខាងរក្ើរ ភបប
ាំ ូរ ី រៅខាងលិរ ។ មា៉ងរទៀរ ផវូវរនះ របើជារដូវវសាវញ
ិ លរូវទឹក្លិរលាលារ រតាងខ្រជិះ

ទូក្វវងរទប
ើ បាន ។ ភបទា
ាំ ង
ាំ ពរី រនះ មនទាំនងជាទសា ាំ ប ធ យ ខ្ដលមនរសសសល់តាង
ី ទ នវង ាំ ពប
ី ុរែរល គរឺ ៅ
ភបប
ាំ ូរ ី មនថ្យភក្់ររលមៀបបងគរគ្នបជាក្ាំខ្ពងប ធ យធាំទូលយ ខ្ដលសពឝព្ថ្ង បាក្់ខ្បក្រសធើរខ្របារ់រូបរឆ្ងមអ្ស់ រៅ

រ យ
ើ ឯរៅរលើភោ
បាំ រ ញ
ើ រៅសល់លបាងគសិលមួយ រៅមនជារូបរងរាស់លស់រៅរ យ
ើ រោយមនរ ាំរលរ
ក្ារ់ររ គួរជាទគ
ី យគន់ផង ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ រៅជរ
ិ ខាងភបទា
ាំ ង
ាំ ពរី រនះ មនបុរែោឌនរលរន
ើ រទៀរ លបក្ប
រោយខ្បបររ ពិរសសៗ ក្បុងជាំ ន់រ ះ ដូរជាខ្បបររ ខាងសាទបររក្មយ ខាងររបា៉ន់រូបភព និង ក្ារ់

រមវក្់ភវញី លវិ ឲ
ាំ រអ្បក្លបាជញខាងររលសាវលជាវគុហាសាន្តសថ (Archéologie) សនយររ្យះររររ ខ្េយររៅសម័យ

រ ះ រៅថា "ខ្បបភបោ
ាំ " ។ សពឝព្ថ្ង រទសររទាាំងោយ ពុាំសូវបានរៅដល់ទីរនះរទ រោយសារលាំ បាក្ខាង

គម គមន៍ ដូររយង
ើ ជលមបមក្រ យ
ើ ខាងរលើ ។ ប៉ុខ្នថ រទាះបព
ី ុាំបានរ ញ
ើ ផធល់ខ្ភបក្ក្៏រោយ ររអានអ្រទបទ
និងររសាឋប់ររឿងនិទាន ខ្ដលទាក្់ទងរោយររឿងរ៉ វ រៅទក្
ី ខ្នវងរ ះ ក្៏ហាក្់ដូរជា ឲ
ាំ ររយង
ើ បានរ ើញ បាន
យល់ ក្ុ ងរ
ប រ
ិ ខ្ថ ដរ ។ រដម
ើ ផប
ី ញ្ជជក្់ជូន ពីររឿងរលពងលបចាាំភរបាំ ះ រយង
ើ សូ មរលើក្យក្រសរក្ឋីឲរររែ៍របស់ រលក្
ឌង
ួ -អ្៊ូរ, អ្រីររៅសងាករ់ រៅសងាករ់អ្ងាកញ់ លសុក្ព្លពក្បាស រ ើយខ្ដលជាសមជិក្រវវើយវវង របស់ លក្ុមជាំនុាំ
រយង
ើ 2 មក្អ្ធប
ិ ាយជូនទាាំងលសុង រោយបានរផធៀងផធរ់ជាមួយនង
ឹ រររសុើ បសួ រពអ្
ី ក្
ប លសុក្ រៅលរង់ភូមរិ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 40
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្ថ្មរទៀរផង ។ ររឿងរលពងរ ះ មនរសរក្ឋីនទា

ិ នថា ៖ រលរ ាំ
ះ មនលពះរជាមួយលពះអ្ងគ គង់រៅលពះរជវង

លក្ុងរមា៉ស័ក្ ឬ បាសាក្់ គឺរៅខ្ផបក្ខាងរលើ តាមដងទរនវរមគងគ, លទង់មនលពះរជបុលរីមយ

ួ លពះអ្ងគ លពះ មលពះ

ង "អាក្់អ្" ។ លពះរជបុលរីរនះ មនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លសស់រវរ

ើ ឆ្ងយណាស់ រក្នរណាឲរលអលរម
ឹ រសយើពុាំបាន
រ ើយ ។ ប៉ុខ្នថ រោយលពះ ងមនលពះទ័យររវរវយក្ប
ើ ុ ងរមរគ ឲ
ាំ រលពះ ងសវុររិរថលបរិពទ
័ នរៅរលើបុរសទុគរ
៌

មបក្់ រភវរគរ
ិ អ្ាំពីក្រ
ិ យ
ិថ សរបស់ លពះរជវងានុវងេ ។ ដូររបះរ យ
ើ បានជាលពះបិតា លទង់លតាស់ឲរចាប់លពះ ងរនះ

លពមទាាំងលបុសសហាយ ោក្់រពងពយបាំបរបង់ បខ្ែឋររចាលតាមព្ផធទរនវ ទមវក្់រៅរន់សមុលទដ៏ធាំលរា លាវរៅ

។ ក្បុងរពងពយ ជាមួយរ ះ លពះរជាលទង់ចារ់ឲរោក្់ទាង

ាំ លសូវ អ្ងករ លង រពរ សខ្ែឋក្ អ្ាំបល
ិ លព ក្់ ជា

រសផៀងជាប់រៅជាមួយ លពមទាាំងរលគឿងលបោប់រលបើលបាស់ជារលរើនផង, លុ ះរពងពយរ ះ រសារ់អ្ខ្ែឋររៅៗ

ជាយូរព្ថ្ង ក្៏បានរៅប៉ះជាប់នង
ឹ ភបម
ាំ យ
ួ (គឺភបប
ាំ ូររនះឯង)
ី ខ្ដលរគពុាំទាន់បានរ ញ
ើ មនមនុសេណារៅរស់រៅ រៅ
រ ើយរទ ។ ងអាក្់អ្រ និង សាឝមី គ្ន
ាំ ប រលរក្អ្ររោយបានមក្ប៉ះរលរើយ ឲ
ាំ រេវួនរស់ររ
ួ ជីវរបាន,
ិ រទើប គ្ន
ាំ ប

មបម
ី ប ជញ្ជូ នរបស់ របរខ្ដលេវួនមនទាាំងប៉ុ យ ន រុះរៅអាលស័យរៅនង
ឹ ភបរាំ ះ ។ អ្បក្ទាាំងពរី ចាប់លបក្បរបរដាំណាាំ

ោាំដុះ និង ខ្សឝងរូលព្លពរក្រប់រឈរើ ធឝើឧស និង រធឝើជាេធមអាលសមសលមប់លជក្រៅផង ។ រលរយពីបានតាាំង

លាំ រៅឋាន បានលសួលបួលមក្ព្ថ្ងណា ងអាក្់អ្ ខ្រងលពួយលាំ បាក្ក្បុងលពះទ័យណាស់ រលពះបារមមនឹងសុ េ-ទុក្ខ

របស់ េួ នផង
វ នក្
ឹ រលឹក្ដល់ លសុក្ក្ាំរែើរផង និងសាឋយក្រ
ិ ិយ វ ប់ខ្រថ្កុាំរថ្កើងផង ។ រ
ថ សរបស់ េួ នខ្ដលធ្ល
វ រុរនះ

រ ើយ ររៀងរល់ យប់, មុននឹងរូលដាំរែក្ ងខ្រងអ្ុជធូបរទៀនបន់លសន់ បួងសួ ងដល់ អារុក្អា

ខ រក្ខអ្ក្
ប តារៅព្លព

ភបាំ លពមទាាំងរលមញគងាឝលខ្ដលរក្ារៅបង
ឹ បួទល
ួ ទរី ះថា ៖ សូ មឲររលក្ជួយបបា
ី រ់ខ្ថ្រក្ារយង
ើ ទាាំងពរី ក្់

ឲរបានសុ េសបាយ រក្សុី រិញ្ចឹមជីវរក្៏

ិ បានបរបូ
ិ ែ៌ ក្ុាំឲរមនរសរក្ឋីេះឝ ខាររ ើយ ។ រោយអានុភពព្នរសរក្ឋី
អ្ធោ
ិ ឌ នរល់ៗ ព្ថ្ងយ៉ងរនះ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន ក្៏មនអ្បក្សរចាំបាំបាង
ាំ បារ់មយ
ួ អ្ងគ3 មក្ពនរល់ សបឋលិ បាប់ ងថា

"ចាប់ពីព្ថ្ងរនះរៅ" រូរ ងក្ុាំភយ

័ ឲររសាះ រយង
ើ ជាអ្បក្សរចាំ នឹងជួយ ងឲរបានសុ េ ឲរបានថ្កុរាំ ថ្កើងលផរី ្យះរៅ

ក្បុងទរី នះ, ប៉ុខ្នថរយង

ើ មន
ិ បារ់ឲរ ងរ ញ
ើ រូបរយង
ើ រទ ។ រលរយពីសាឋប់បណា
ឋ ាំអ្ក្
ប សរចាំដូររបះ លពះ ងភញក្់េួ ន
វ

ភវម រ ើយលពះ ង ព
ាំ រ
័ ម
៌ នរនះ លបាប់សាឝមក្
ី មេរ់ឲរបានដឹងផង ។ ចាប់រដើមពីព្ថ្ងរ ះមក្ លពះ ងបានចារ់

បុរសជាបឋរី ៅរក្ឧសពីក្ុ ងព្លពរល់

ប ព្ថ្ងដូរធមយតា ។ ឯបុរសជាបឋរី ះ រៅរប់ឧសបានសុ ទខ្ន ររដើមរនធនល៍ ក្សាប

មនក្វិនលក្អ្ូប ខ្រក្ជញ្ជូ នមក្គរទុក្ជារលរើនគាំនរ ប៉ុខ្នថ មនលបាថាបយក្មក្រលបើលរឹមខ្រជាឧសដុរប៉ុរណា

ត ះ ឥរមន

យល់ ថា រនះជារឈម
ើ នរព្មវរ យ
ើ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ ងអាក្់អ្ ររញរៅរមល
ើ គាំនរឧស ក្៏សាគល់រាស់ជារឈរ
ើ នធន៍
លក្សាបខ្ដលមនរព្មវ លពះ ងក្៏ញញឹមលបាប់បថា
ីឋ "រក្រឈរើ នះឲរបានរលរើនមក្រទៀរ" ។ បឋីក្េ
៏ លាំ បឹងរក្តាមបណា
ឋ ាំ

លបពនន ។ រពលមួយ បុរសរ ះរៅក្បុងព្លព លបទះដុាំមសលក្ មរអអជារលរន

ើ ក្៏គិរថា "ថ្យរនះ មនសមផុរលអរខ្មវក្
ជាថ្យទាង ិ យក្រៅផធះឲរបាន ៣ ដុាំ សលមប់ឲរលបពននរមកល់រធឝើរជង
ាំ ពួង របើដូររបះ អ្ញគរ ើ លរន" ។ គរ
ិ ដូររនះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 41
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ យ
ើ បុរសរ ះ ក្៏រលើក្ថ្យោក្់ក្ុ ងលអ
ប ិ សាគល់ជាដុាំមសរ
ី ខ្រក្យក្រៅផធះ រោយមន យ
ើ ។ លុ ះលបពននបានរ ញ
ើ
ដុាំមសដូរចាបះរ ើយ សាគល់រាស់ ជាមស ខ្រមន ាំ ថា
ិ លបាប់បីរឋ ទ លគ្នន់ខ្រផឋប ីឋ "របើលបទះរ ើញថ្យលក្ មដូររបះរទៀរ

ឲរជញ្ជូ នមក្ទុក្ទាាំងអ្ស់ " ។ បឋីក្រ៏ ធឝតា

ើ មបណា
ឋ ាំ ងជាដរប ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះ ងគរ
ិ រ ញ
ើ ថា ឧសរនធនល៍ ក្សាប
និង មសរបស់អ្ញមនរន់ខ្ររលរើនរ ើងរ ើយ របើដូររបះ អ្ញគិររលើក្ទង់មយ
ួ េភស់ជាសញ្ជដ ខ្លក្ងមនសាំ រៅ

ពលី បរទសរលៅ រធឝើដាំរែើរជាំនញ

ួ លក្់ដូររបស់រផេងៗ រគរ ញ
ើ រ យ
ើ នង
ឹ រូលមក្ទាក្់ទង ។ គរ
ិ រ យ
ើ លពះ ងក្៏

ប
ាំ លីឋ បញាប់លបញាល់រធឝើតាមគាំនិររនះភវម ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន មនដរខខសាំ រៅរៅលសុក្សាវរ់លងាក របើក្សាំ រៅ
ទាាំង ៧ ក្
ាំ ាំណារ់សាំពរ់ នង
ិ ភសថុភរដព្ទរទៀរ មក្លក្់ដូរតាមរវបរសមុលទ ។ លុ ះសាំ រៅរនះ បានមក្ដល់ ជិរភបាំ
បូរ ី ក្៏រ ើញទង់សញ្ជដឲរដឹងថា ទីរនះមនមនុសេរស់រៅ ទាំនងជាមនរររង់ទាក្់ទងលក្់ដូររបស់ របរផង រគ ាំ

គ្នបរលមង់ក្ាលសាំ រៅរូលររលរង់ទីរ ះ។ យសាំ រៅទាាំង ៧ ក្់ រ ង

ើ រៅរលើដរី គ្នក្ លបទះរ ញ
ើ លពះ ង

អាក្់អ្ ពីរ ក្់បីលឋ បពននរស់រៅក្បុងទីរ ះ ក្៏រពលលបាលស័យទាក្់ទងរោយររគួរសម ។ លពះ ងអាក្់អ្ បបួល

យសាំ រៅដូរក្ាំណារ់សាំពរ់ លពមទាាំងភសថុភររផេងៗ ជាមួយនង

ឹ រឈរ
ើ នធនល៍ ក្សាបរបស់ លពះ ង។ យសាំ រៅ

យល់ លពមសុ េរិរថដូរគ្នប រ ើយរទើប ង ាំ យសាំ រៅទាាំងរ ាំ ដុាំមសរបស់ លពះ

ះ រៅបងាាញឃ្លវង ងរទៀរ ។

យសាំ រៅបបួលដូរក្ាំណារ់សាំពរ់ជាមួយមសរ ះ ប៉ុខ្នថ លពះ ងអាក្់អ្មន

ិ លពម ។ លពះ ងលបាប់រៅ យ

សាំ រៅថា "របរ

ើ ង់បានមសរនះ រូរអ្បក្រៅ យ
ាំ ក្ជាងមសរាំនន
ួ ១០០ ក្់លបុស ១០០ ក្់លសី ១០០ មក្ឲរ

េញុាំសិន" ។ លគ្នរ ះ យសាំ រៅក្៏លពមយ៉ងរពញរិរថ រ ើយក្៏ គ្ន

ាំ ប របើក្ររឋងសាំ រៅ វលលរ
ិ ប់រៅលសុក្ក្ាំរែើរ

េវួនវញ
ិ ។ ជាខាងរលរយមក្ រពលខ្ដលរៅដល់លសុក្រ យ
ើ យសាំ រៅនយ
ិ យបញ្ចុ ះបញ្ចូ លអ្បក្លសុក្ខ្ដលររះ
រធឝើជាងមស ទាាំងលបុសលសីរាំនន
ួ ២០០ ក្់ ដូរពក្រ ាំ ក្ ។ រលរបបា
ងលសីបានផឋម ើ នលគប់រាំនន
ួ រ ើយ យ

សាំ រៅរូររះរុះសាំ រៅ វលលរ

ិ ប់រៅលសុក្លពះ ងអាក្់អ្យ៉ងលបញាប់ ។ យសាំ រៅលបគល់ ឲរលពះ ងអាក្់អ្

លពះ ងក្៏លបគល់ មសឲររៅលគប់សាំរៅទាាំង ៧ ឲររគវលលរ

ិ ប់រៅលសុក្វញរៅ
ិ ។ រាំខ្ែក្លពះ ងអាក្់អ្ និង

ាំ ប៉ុ យ ន ខ្ដលមក្រស់ ជាមួយ ឲរអ្បក្េវះរៅជួយគ្នស់ជញ្ជូ នយក្ដុាំ

សាឝមី ក្៏បានចារ់ខ្រង ពួក្អ្បក្លសុក្សាវរ់ទាង

មសមក្ពភ
ី បាំ ឲរបានរលរើនរ ើងខ្ថ្មរទៀរ, អ្បក្េវះឲរដរាំ ាំលយមសខ្ផរធឝើជារលគឿងអ្លងាកររផេងៗ មនរធឝើជាក្ង
ររិ ញ្ច ៀន ជារដើម ។ លុ ះបានរបស់ របររលរន
ើ រ យ
ើ ខ្រងមនឈយួញលសុក្រលៅរូលសាំ រៅ មក្ររទាក្់ទងទញ
ិ ដូរ
របស់ របរទាាំងរនះជា ូរខ្ ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន ៥-៦ ឆ្ងបប
ាំ ុរ៉ ណា
ត ះ ក្៏មនអ្បក្លសុក្រលៅេវះៗ រទៀរ មក្សុាំ លជក្រៅរក្

សុី បានគ្នបរន់ខ្ររលរន
ើ ក្ុះក្ររ ង
ើ , ឯអ្បក្លសុក្លសីលបុសខ្ដលមក្រៅយូររ យ
ើ រ ះ ក្៏បរងកើរបានជាក្ូន ពូនជា

រៅ ខ្ថ្មរ ើងរទៀរ, រមវ៉ះរ ើយ ភូមលិ សុក្រ ះ ក្៏បានរក្ធាំ

ី រ ើង រ ើយអ្បក្លសុក្ទាាំងអ្ស់ ក្៏រគ្នរពដល់ លពះ ង

អាក្់អ្ នង
ិ សាឝមលី គប់ៗ គ្នប រលពះសាំ គ្នល់ថាជាមចស់ ទក្
ី ខ្នវង នង
ិ ជាដរខខព្នរបររក្សុ ី ក្ុ ងទ
ប រី ះ ។ រ រុរនះ

រ យ
ើ បានជាលពះ ងអាក្់អ្ ដក្
ឹ ឲ
ាំ រសាឝមលី បរសតាាំងេវួនជារសឋរមួយលពះអ្ងគ លគងរជរៅរាំបន់រនះរ ង
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 42
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រោយមនលពះ មថា លពះបាទ "សងខរលក្" និង លពះ ងអាក្់អ្ ជាអ្គគមរ សី ។ លគ្នរ ះ លពះបាទសងខរលក្

លទង់ចារ់តាង
ាំ ឲរមនជាមន្តនថីរជររ តាមលក្ុមតាមពួក្ រវងអ្បក្លសុក្ទាាំងអ្ស់រ ះរ ើង ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ លទង់

ចារ់ឲរររ ៍ពលទាាំងរ ះ សង់ប ធ យរធឝជា ិ ឥដឌ ព័ទនជុាំវញឲររក្

ើ ក្ាំខ្ពងថ្យ នង ិ រ
ើ ជាបររវែយ
ិ ៉ ងធាំមយ
ួ រ ង
ើ 4
រ ើយសនយរបររវែក្ាំ
ិ ខ្ពងរ ះ រៅថា "បូរ"ី បានន័យថាទីលក្ុង គឺថា ជ នុជន និង ភូមសា
ិ ទ នទាាំងោយខ្ដល
សទិររៅក្បុងបររវែរនះ
ិ ទុក្ជាអ្បក្លក្ុង សមផរថិលក្ុង ។ រ រុរនះឯង បានជាជាប់រ្យះទីភបរាំ នះដល់សពឝព្ថ្ង រៅ

ថា "ភបប
ាំ ូរ"5
ី ។ រលរបើសាងបានជាទប
ី ូរសមរមរ
ី មនក្ិរិយ
ថ សសមរមរ សមតាមលបាថាបរ ើយ លពះបាទសងខរលក្
នង
ិ លពះអ្គគមរ សី លទង់រ ាំលឹក្ដល់ គុែអ្បក្សរចាំ ខ្ដលបានសនាថាជួយពីព្ថ្ងមុនរ ះ, លពះអ្ងគក្ចា
៏ រ់ឲរសាងជា

លបាសាទថ្យរូរមួយ យ៉ងលអលសស់រៅរលើភបខា
ាំ ងរក្ើរ ខ្ដលសពឝព្ថ្ង រៅថា លបាសាទភបោ
ាំ រដើមផឧ
ី ទធិសថាឝយដល់
អ្បក្សរចាំ ខ្ដលមនគុែឧបររៈរលើលពះអ្ងគ ។ ដូររបះ រយង
ើ បញ្ជជក្់រ ង
ើ វញ
ិ តាមររឿងរលពងរនះ បានថា ភបប
ាំ ូរ ី

រក្ើររ ើងពីលពះបាទសងខរលក្ និង លពះ ងអាក្់អ្ រ ះឯង ដូរមនរសរក្ឋី ូរខ្ មក្រ ើយ ។ តាមរសរក្ឋី
សរងកររោយយក្លបវរថិសាន្តសថមក្សាំ អាងផង រ ញ
ើ ថា លបាសាទទាាំងោយខ្ដលក្សាងរ ង
ើ រៅក្បុងភូមភ
ិ គ
អ្ងគរបូរ ី អ្បក្លបាជញលសាវលជាវទាាំងប៉ុ យ ន បានរក្ោនរ ើញថា សុ ទស
ន ឹ ងជាលបាសាទចាស់ជាងរគ គឺក្សាងរ ើង
តាាំងពីមុនសម័យអ្ងគរ (Préangkir) ខ្ដលរលរ ះ លបរទសក្មភុជារយង
ើ រៅជាពីរខ្ផបក្រៅរ ើយ គឺខ្ផបក្ខាងរលើ
មន សមមុបុរៈ ជាទលី ក្ុង និងខាងមរ់សមុលទមន វាធបុរៈ ជារជធ្លនី ។ វាធបុរៈរនះរ យ
ើ ខ្ដលអ្បក្លបាជញលសាវ
លជាវ សនបិោឌនរាស់ លស់ ថា គឺអ្ងគរបូរ ី សពឝព្ថ្ងរនះឯង ។ ដូ ររបះ រ ើញថា ទីសាទនបុរែទាាំងោយរៅជិរៗ
គ្នបលរង់អ្ងគរបូរ ី លបាក្ដជាទសា
ី ទ នបុរចាស់
ី របស់ ខ្េយររយង
ើ សម័យក្សាងសញ្ជជរិ ក្សាងលបរទស ខ្ដលពុាំទាន់រក្ធាំ
ី
ទូលាំទូលយរៅរ ើយ ។ រ រុរនះ ររឿងរលពងភបប
ាំ ូរ ី លគ្នន់ខ្រជាឯក្សារមួយ បខ្នទមរលើឯក្សារសាំ ខាន់ទាង
ាំ ោយ

សលមប់ជយ
ួ បញ្ជជក្់តាមខ្បបររឿងរលពងប៉ុរណា
ត ះ។

រឥឿង អនស
ុំ ុ ឡណ៌កាឡី (រៅរមរតប្ករចះ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៨៩ - ១៩៣

របើរធឝើដាំរែើរពីភរបាំ ពញរៅតាមផវូវទរនវធាំ រោយទូក្ឬក្បា៉ល់ ដល់ រៅភបដ

ាំ ីលចាល រ ើយបរ់រៅដល់ខ្ផលក្ូរឆ្ងយរ
លសុក្លក្ូរឆ្ងយរ រេរថក្ាំពង់ចាម លក្រ ក្រចាលខ្ភបក្រៅទស
ិ ឦសាន ក្បុងលសុក្ខ្លពក្លបសពឝ រេរថលក្ររះ រលរយ
ើ ខាង
រជើង លរង់ ុាំរាំបក្់ រយង
ើ នឹងរ ើញភបម
ាំ យ
ួ េភស់ទទុងរៅខ្ក្ផរមរ់ទរនវរ ះ រ្យះ " ភបស
ាំ ុ ពែ៌រ ី " ជាភបស
ាំ ័ ក្ិឋ

សិទិន ។

ភបរាំ ះ មនររឿងរលពងដាំណាលដូរររៅរនះ :

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 43
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលពរី លពង យ មនលក្រពម

ើ យ
ួ រ្យះ " សុ ពែ៌រ ី " េវួនធាំម ម
ិ មនឫទាននុភពពូខ្ក្ណាស់ ឥរលក្រពើ

ណាលប ងឫទនិផងបាន អាលស័ យរៅក្បុងអ្នវងម

់ យ
ួ រ្យះអ្នវងសា
់ លី ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរៅ ភូមអ្
ិ នវងសា
់ លី ក្បុង

លសុក្សធឹងលរង់ រេរថក្ាំពង់ចាម ខាងរលរមភបាំ សុ ពែ៌រ ី រមងយលបខ្ ល ២០ គី ូខ្ម៉លរ ។

ក្បុងសម័យជាមួយគ្នបរ ះ រៅ ុ ាំមហាលភ លសុក្ររះសុ ទន

ិ ក្បុងរេរថក្ាំពង់ចាម មនលក្រពើមយ
ួ រ្យះ " ងឱព្រ ៉

" រៅអាលស័យក្បុងទឹក្ទរនវរូរ លរង់ក្ាំពង់វរថមហាលភ ជាលក្រពើរបស់ រលក្សងឃរិញ្ចឹម រពលរលក្និមនថរៅ

បែ
ិ ឍ បារ លក្រពើរ ះខ្រងបញ្ជ ិ ះរមវងរលក្រៅ ដល់ រលក្នម
ិ នថលរ ប់មក្វញជាធមយ
ិ តា ។

លក្រពរើ ះ មនមឌធាំណាស់ ក្ាល ៧ រទ រាំខ្ែងេវួនជាមនុសេបាន ។ រលវរាំខ្ែងេវួនជាមនុសេ បានឮ

ពក្រមនុសេនិយយគ្នបថា " លក្រពើរ្យះ ងឱព្រ ៉ ធាំអ្ីប

ឝ ុែ
៉ តឹ ង លក្រពើរ្យះ សុ ពែ៌រ ី រៅអ្នវងសា
់ លី ធាំជាង

រនះរៅរទៀរ " ។

ងឱព្រ ៉ បានឮមនុសេនិយយដូររបះ ក្៏រៅជាលក្រពដ

ើ ូរខ្ដលខ្ លរៅតាមទរនវរូរ មនរមងយរលរន
ើ គី ូ ខ្ម៉លរ
សាំ រៅរៅរក្លក្រពើ សុ ពែ៌រ ី រោយលបាថាបនឹងលប ងឫទនិគ្នប, លុ ះររញរៅដល់មរ់ពមផកយរលមរ លបទះនឹង

តាចាស់យយចាស់ ក្ាំពុងខ្រវទូក្វវងទរនវធាំ ងឱព្រ ៉ ក្៏គរ

ិ ថា " របើេួ នអ្ញរៅជាលក្រព
វ ន
ើ ង
ឹ សុ ាំ រោយសារតាយយ
រនះពុាំបានរទ រលពះគ្នរ់ខាវរ ដូររបះ គួរអ្ញនម
ិ រ
យិ េវួនជារលក្រនន រទប
ើ សុ ាំ រោយសារគ្នរ់បាន " ។ គិររ យ
ើ ក្៏
និមរ
យិ េវួនជារលក្រនន សុាំ រោយសារជាមួយតាយយបានដូរបាំែង ។ ងឱព្រ ៉ រលក្រនន មន
ិ បានឲរតាខ្រវ
ក្ព្នេទូក្រទ បងាគប់តាថា " សូ មតារៅអ្ងគុយរន់រជើងខ្រវខាងក្ាលទូក្ទប់េួ នឲរន
វ ង
ឹ រុ ះ " ។ ថាដូររបះរ យ
ើ
រលក្រននលក្រពើក្េ
៏ ាំខ្រវទូក្រលឿនបនថិរមឋងៗ យូររៅររខ្ររលឿនរ
ឹ ើងៗ រោយអ្ាំណារ ងឱព្រ ៉ និមរ
យិ យក្ក្នធុយ

ជួយរយទឹក្ផេាំផង រាំនន
ួ ក្នវះព្ថ្ងរទើបរៅដល់ ទក្
ី ខ្នវងលក្រពើ សុ ពែ៌រ ី ។ ងឱព្ររលក្រនន
៉ សួ រតាយយ

ថា " តារ ើងរលរើយខាងសាឋាំណា ? " ។ តារវវើយលបាប់វញថា

ិ " តារ ើងរលរើយខាងសាឋាំរនះបានរ ើយ " ។ លុ ះ
រូលទូក្រៅដល់ ក្ាំពង់ ងឱព្រ ៉ រលក្រនន ជួយអ្ូសទូ ក្តាយយផុរពីទក្
ឹ ។ តាថា ោក្់ទូក្លរង់ បឹ បានរ
ង យ
ើ "
។ ងឱព្រ ៉ រលក្រននថា "ពុាំបានរទ តា!” ថារ យ
ើ ក្៏អ្ូសទូ ក្រ ះ រៅោក្់ដល់រិរញ្ច ើ មលចាាំង រងរលក្ៀក្រោយ

លរវក្់ភជប់នង
ឹ បរងាគល រលពះ ងឱព្រ ៉ គរ
ិ ថា " រៅរពលលប ងឫទនគ្ន
ិ បរ ះរលក្ទក្
ឹ ខាវង
ាំ ណាស់ រពរដល់

រិរញ្ច ើ មលចាាំង របើលបខ្ លមន

ិ រងឲរជាប់មុេជានឹងអ្ខ្ែឋរទូក្រ ះបារ់ "គិររ ើយក្៏សាំខ្ដងឫទនិខ្លបេវួនជាលក្រពើ
រលររុះរៅក្បុងទក្
ឹ ខ្ លសាំ រៅរៅរក្លក្រពើ សុ ពែ៌រ ី បានជួបរ យ
ើ ក្៏លបខាាំគ្នបរោយឫទនយ
ិ ៉ ងអ្សាចររ
បញ្ឈរេវួនផុរពីទឹក្រផអើលអ្ស់ មនុសេមក្រមល
ើ រលរៀបលតា រលក្ទឹក្របាក្ ួសរិរញ្ច ើ មលចាាំង ។ លុ ះលបខាាំគ្នបយូររៅ

លក្រពើ ងឱព្រ ៉ មនឫទនជា

ិ ងខាាំលរូវរពះលក្រពើ សុ ពែ៌រ ៗ
ី ក្៏ធ្លវយរពះសាវប់មយ
ួ រ ាំរពររៅ រក្ើរជាភបម
ាំ យ
ួ រៅ

ថា " ភបស
ាំ ុ ពែ៌រ ី " តាមរ្យះលក្រពរើ ះដរបមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 44
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ភបរាំ នះ ពូខ្ក្ស័ក្ស
ិឋ ិ ទណា
ិន ស់ របអ្
ើ ក្
ប ណារៅររៀនមនថវជា
ិ ជ រៅទភ
ី របាំ ះ ក្ាំពុងអ្ងគុយសាឝធាយ ខ្រងមនពួក្បសា
ិ រ
មក្រផងរធឝើជាដុាំមសប៉ុនដូ ងទុាំ ឬលសីលក្មុម
ាំ ក្ពិរខ្អ្បសាយសងខាង របើអ្បក្ររៀនវជា
ិ ជរ ះ ភវរ់រាំណាប់ រង់បាន

របស់រ ះ មុេជាពួក្រនះវយបាំបាក្់ក្សាវប់ពុាំខាន ។

រលមនជ័យជមបះរ យ
ើ លក្រពើ ងឱព្រ ៉ រ ះ ក្៏លរ ប់មក្ទីលាំរៅវញ
ិ ។ លុ ះបានយូររៅបនថិររៅ លក្រពរើ ះ

ក្ាំពុងខ្របញ្ជ ិ ះរលក្រននវវងទឹក្ លសាប់ខ្រលបទះនឹងលក្រពើបចាចមរ

ិ ដ
ថ ព្ទរទៀរមក្របៀររបៀន ងឱព្រ ៉ ក្៏គិរថា "

ឥ ូវរនះនឹងទុក្រលក្រននរៅក្ខ្នវងណា ? " ។ រក្ក្ខ្នវងនង

ឹ ោក្់គ្នយន ងឱព្រ ៉ ក្៏រលបរលក្រននរូ លរៅក្បុង

រពះេវួនរ ើយលបយុ ទន
ន ឹងលក្រពើជាបចាចមរ
ិ ថ ។ លក្រពើបចាចមរ
ិ ថ ចាញ់ លក្រពើ ងឱព្រ ៉ រ ើយរគរេវួនររ់បារ់រៅ ។

លុ ះរួរក្ិរលច បយុទរន ើយ ងឱព្រ ៉ ក្៏ខាជក្់រលក្រននររញពីរពះតាមមរ់េួ នមក្វ

វ ញិ រ ើញរលក្រននរ ះសុ គរ

រៅរ យ
ើ ក្៏រក្ើររសរក្ឋរី សាក្សាឋយព្លក្រពក្ ។

រៅឱរសខ្ដលពួក្មហាជន ក្ាំពុងរធឝប
ើ ុែរ្បនក្រ
ិ រច ាំលយសពរលក្រននរ ះ, លក្រពើ ងឱព្រ ៉ ក្៏វររ ង
ើ
រៅរដក្រលើភក្
ប រ់ ភវង
ើ ខ្ដលក្ាំពុងរវះរពញអ្ាំណារ ។ រររជាធ្លរុក្រ៏ វះលក្រពើ ងឱព្រ ៉ រ ះបារ់បង់ជីវររៅមួ
ិ យ

រ ាំរពរខ្ដរ ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០៨៥ ររៀបររៀងរោយរលក្ សា៊ង-លិន រៅ ុ ាំរលឝ

លសុក្សុី ធរក្ណា
ឋ ល រេរថ ព្លពខ្វង ។

រឥឿង ប្ករឡរី ្ែះអាឝឞ (រៅប្សុ កសឣបឥូ រមរតប្ករចះ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៧៩ - ១៨៨

សម័យទីលក្ុងតាាំងរៅឧរឋុងគ រៅលសុក្សមផូរ រេរថលក្ររះ មនរៅអ្ធិររវរថមយ

ួ អ្ងគ ជាអ្បក្លបលពឹររថ រៀន នូវវជា
ិ ជ រវទ

មនថអាគម រ យ
ើ ជាអ្បក្ររះរញ្
ិ ច ឹ មលក្រពផ
ើ ង ។ ឯរាំរែះរបស់ រលក្លគូរៅអ្ធិររ ខ្ដលររះរញ្
ិ ច ឹ មលក្រពរើ ះ រធឝើ

ឲររលក្មនរ្យះលផល
ី ាញណាស់ ក្៏បុខ្៉ នថរាំរែះរ ះខ្បរជាបណា
ឋ លឲរមនរសរក្ឋីអ្នថរយដល់រូបរលក្

រៅវញ
ិ ។ រលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ ររ ះ រញ្
ិ ច ឹ មលក្រពម
ើ យ
ួ ទុក្ដូរជាក្ូនសិសេរបស់ រលក្ លក្រពរើ ះរៅក្បុងទរនវរមគ

ងគ ជាទរនវខ្ដលលបក្បរោយទឹក្រលៅមនលរីរលរើន ។ រលក្ឲររ្យះលក្រពើរ ះថា "អាធន" ។ រោយរលក្

លសោញ់ លក្រពរើ ះរពក្ រលក្រូ លររ

ិ ថគង់រលើថ្រយ ៅមរ់លចាាំងទរនវ ខ្លសក្រៅអាធនឲរមក្រលងសបាយ

ន ីររបស់ រលក្លគូរលណា ក្៏វលបញាប់មក្ថាឝយបងគាំរលងក្មានថ សបាយ

ជាមួយរលក្ ។ អាធនបានឮពុទដ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 45
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ជាមួយរលក្លគូវរលរ ះ រ យ
ើ តាាំងក្រិ យសុ
ិ ភពនង
ឹ ធង
ឹ រាំរពះភក្
ិ ុ សងឃទាាំ
ខ ងអ្ស់ នង
ិ អ្បក្លសុក្ទាាំងអ្ាំបាល
ម៉ន ខ្ដលរៅជិរខាងវ ។

សម័យមួយ រលលពះមហាក្េលរលទង់គង់លក្ុងឧរថុងគ លទង់មនលពះរជបុលរីមយ

ួ លពះអ្ងគ លទង់លបឈួ នជាខាវង
ាំ ។

រោយលពះអ្ងគលសោញ់ លពះរជបុលរយ
ី ៉ ងខាវង
ាំ ឥរឧបម លពះអ្ងគលទង់េេក្
ឹ េេួលរក្់សុ រជាពនវ
វ ឹក្ រ ើយលទង់ឲរ
រលជើសររសរក្រពទរ
ើ យ ខ្ដលពូខ្ក្មនរ្យះលផអ្
ី សាចររ មក្ពាបាលលពះរជបុលរីលពះអ្ងគ ក្៏បុខ្៉ នថគ្នយនលគូឯណា
មួយ អាររ ាំខ្លក្ទុក្លខ ពះរជបុលរបា
ី នរ យ
ើ ។រ រុ រនះ បានជាលពះមហាក្េលរ លទង់ឲរនម
ិ នថរៅអ្ធរ
ិ រវរថសមផូរ
ខ្ដលមនរ្យះលផព
ី ូខ្ក្ជាងលគូរពទរឯរទៀរ មក្ពាបាល ។

រររធឝើដាំរែើរតាមទរនវរមគងគរោយក្បា៉ល់ ពីលសុក្សមផូររៅឧរថុងគ ក្បុងសម័យឥ ូ វរនះ ខ្រ ២ ព្ថ្ងរទ ខ្រក្បុង

សម័យទលី ក្ុងតាាំងរៅឧរឋុងគរ ើ ាំរែើររោយទូក្ជាយូរព្ថ្ង រលពះទរនវរ

ះ រគរធឝដ ះ មុនរពលរៅដល់ លក្ររះ មន

ទឹក្ ូរលសួលលអរទ ខ្រពីលក្ររះលរូវវវងទឹក្ ូ រក្ួរខាវង

ាំ ៗ និងមនថ្យលសួរៗ ដុ ះរៅក្បុងទឹក្រោយអ្រនវើៗ ។

ើ ជាំងឺ ធូរលគ្នន់របើ ប៉ុខ្នថលពះមហាក្េលរ

រលក្លគូរៅអ្ធិររនិមនថមក្ពាបាលលពះរជបុលរីៗ ក្៏បានលសាក្រសផយ

លទង់ពុាំអ្នុញ្ជដរឲរលគូរៅអ្ធរ
ិ រវលរៅវ
ិ ញភ
ិ វ មរទ លទង់ឲររលក្រៅរងចាាំខ្ថ្ទាាំជាំងឺលពះរជបុលរី លតាខ្រជាលស ះ

ខ្មនខ្ទនសិន ។

នយ
ិ យពី អាធន ខ្ដលរៅលសុក្សមផូរ វទនធម
ឹ រមល
ើ ផវូវរលក្លគូរបស់ វ ជាយូរខ្េពុាំរ ញ
ើ វលមក្វ
ិ ញរសាះ
ិ វ

រក្ើរមនរសរក្ឋីលសងូ រលសងារ់រលឹក្ដល់ រលក្លគូវជាអ្រនក្ ។ ព្ថ្ងមយ

ួ វលពួយខាវង
ាំ វក្៏ខ្ លររញពីទីលាំរៅ

វ រៅតាមដងទរនវរមគងគ រឆ្ងភះលរង់រៅតាមរលក្លគូវរៅឧរឋុងគ ។ វរធឝើដាំរែើរពលី សុក្សមផូរ រៅដល់វូ ងគ្ន

វ យន

ជួបលបទះនឹងសលរូវ ឬគ្នយនអ្នថរយអ្ឝីដល់ េួ នវរសាះ

វ ប៉ុខ្នថលុះវរៅដល់ ដល់ ភបាំ ១ រ្យះ "ភបស
ាំ ុ ពែ៌រលី" វ

បានជួបនង
ឹ លក្រពើមយ
ួ ជាលក្រពសា
ើ ហាវរវហាន្វនពនណាស់ រោយលក្រពើរ ះរលក្វរលរធនង
ឹ អាធន ខ្ដល
ខ្ លររ់ទីលាំរៅវៗ ក្៏រក្ររឿងោលវលរ្វះ ប៉ុខ្នថរោយ អាធន មនក្ិរចរស
ួ រន់រង់ជួបនឹងរលក្លគូវៗ ក្៏

រោះព្ដររ់អ្ាំពលី ក្រពក្
ើ ាំណាររនះរៅ ខ្រវតាាំងររ
ិ ថា
ថ " ចាាំព្ថ្ងរលរយ សឹមអ្ញមក្រក្ររឿងនង
ឹ អាររិ ចាឆនរនះវញ
ិ "

។ អាធន រៅដល់ក្ាំពង់ ួ វងគ្នយននរណារ ើញវរសាះ វេាំលបុងរលបៀបលក្់េួ នពួ

វ នអាតាយ មន
ិ ឲរអ្បក្លសុក្រ ើញវ
រ យ
ើ ពរី លពះវយល់ថា មុេខ្ររគភ័យរផអើលររ់រចាលដីព្ដទរនវសាបអ្ស់ រ យ
ើ វលពួយបារមមខ្លក្ងរក្រលក្លគូវ
ពុាំរ ើញ រោយរលក្លគូវ រ ើយនឹងវេុសរភទគ្នបឆ្ងងយណាស់ ទាាំងរររិញ្ចឹមជីវរក្៏
ិ េុសគ្នបរទៀរ ប៉ុខ្នថលុះវជ

ញ្ជ ឹ ងគរ
ិ រៅ វតាាំងររ
ិ ថា
ថ " លរូវខ្រអ្ញលក្់េួ នពួ
វ នអាតាយ រៅក្បុងទឹក្រនះសិនរុះ រដើមផន
ី ឹងរវវៀរឈវបរមល
ើ រលក្
លគូ ខ្លក្ងរលក្រុះមក្ក្មានថរៅខ្ក្ផរមរ់លចាាំងតាមរាំណាាំរបស់រលក្ ដូររលមុនៗ មក្ " ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 46
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មន
ិ យូរប៉ុ យ ន រលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រ ក្៏នម
ិ នថរុះរៅមរ់លចាាំងទរនវរៅគង់រៅរលើខ្ផមួយ ។ ឯ អាធន រលរបើលប
រមល
ើ រ ើញលគូវរ ើយវក្៏បខ្ែឋរេវួនវមក្រលើទឹក្ឲរលគូវរ ើញ ។ រលក្លគូរៅអ្ធិររលក្រ ក្រ ើញវរ ើយ
ក្៏ភវរ់មរ់ខ្លសក្ថា " យី អាធន រៅតារទរររើ នះ " ។ អាធន មន
ិ បងអងយ
់ ូរ ក្៏យក្មរ់វរៅបាំបាក្់ខ្ផខ្ដលរលក្

លគូគង់ រ ើយលរក្ងរលក្លគូវោក្់រលើេង
ប វ យ
ាំ ក្រៅ រោយវនឹក្ថា " រទាះរបើរលក្លគូអ្ញ គ្នយនលពះទ័យ

លបាថាបនង
ឹ វលរៅទ
ិ ល
ី ាំ រៅរលក្វញរទ
ិ រពលរនះក្៏លរូវខ្រអ្ញ រាំ លក្រៅ " ។

ឱពុរទានរអ្ើយ ! រលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ ររ ះ លុ ះរៅដល់លសុក្សមផូររលក្ក្៏បារ់បង់ជីវរ
ិ ។ រពលខ្ដល អាធន ាំ

រលក្លគូវរៅពុាំទាន់ដល់ភស
បាំ ុ ពែ៌រលី វេាំលបុងលបយ័ររ
ប រពររលក្លគូវ មន
ិ ឲរលជមុជក្បុងទឹក្រសាះ វខ្ ល

រៅរសើៗរលើទក្
ឹ លុ ះរៅភបាំ សុ ពែ៌រ ី វជួបនឹងបចាចមរ
ិ វ
ថ ខ្ដលរក្ររឿងលបយុទជា
ន មួយវពីព្ថ្ងមុនដូ រពែ៌

មក្រ ើយរ ះ ។ រោយរសរក្ឋីគុាំក្ន

ួ លបណាាំងលបខ្ជងរៅដិរជាប់រៅក្បុងរិរថ សរឝពីរពុាំររះអ្ស់ ពុាំររះរ ើយ ក្៏ ាំ

ឲររក្រ
ើ ក្ឋីជរមវះរ ើងជាថ្យីមង
ឋ រទៀរ សរឝទាង
ាំ ពីរក្៏តាង
ាំ លបយុ ទគ្ន
ន ប ក្បុងេែៈរ ះភវម ។ មុននឹងលបយុទគ្ន
ន ប អាធន

គិររ ើញថា "លបសិនរបើអ្ញខាាំលក្រពើរនះ អ្ញរគររុ ះរគររ ើងលគវលគវរ់

ី ក្ុ ងទ
ប ឹក្ សមជារលក្លគូអ្ញធ្លវក្់ពីរលើ

េបងអ្ញរុះរៅបារទរនវរ យ
ើ របដ
ើ ូររបះអ្ញគរ
ិ យ៉ងណា នង
ឹ ររ់រភៀសេវួន ក្ុាំរ្វះនង
ឹ អាក្ាំណាររនះឬដូររមឋរ
?" ជញ្ជ ឹ ងគរ
ិ រៅ រទើប អាធន មនគាំនរ
ិ មួយថា "រទគរ
ិ យ៉ងរនះេុសរទ រធឝខ្ើ បបរនះជាររ ឲ
ាំ របរជ័យដល់វរថ

សមផូររពក្ អ្ញលរូវខ្រលបយុទរ
ន ាាំងនឹងអារព្លងរនះឲរវដឹងេវួនថា ខ្ររលណាអាណាមួយហា៊នរតាាំងនឹងលក្រពើ

រលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រវរថសមផូររ យ
ើ អារ ះឯងមុេជាអ្នថរធ្លនេវួនពុាំខ្លងរ ើយ" រ យ
ើ វគរ
ិ រ ញ
ើ មា៉ងរទៀរ
ថា" ដូររបះអ្ញលរូវខ្រយក្រលក្លគូអ្ញលក្់ទុក្ក្បុងរពះអ្ញសិន" ។ អាធន គិរដូររបះរ ើយ ក្៏ហាមរ់រលប
រលក្លគូវលក្់ទុក្ក្បុងរពះវបារ់រៅ ។ លុ ះលក្់រលក្លគូររ
ួ រលសររ យ
ើ រទើបវយុទន
ន ឹងបចាចមរ
ិ ថរបស់ វ មន
ិ
យូរប៉ុ យ ន អាធន មនជ័យជមបះឈបះរលើលក្រពើជាសលរូវ រ ើយអាធន ក្៏រធឝើដាំរែើររៅរទៀរទាល់ខ្រដល់លសុក្
សមផូរ ។ បណា
ឋ ភក្
ិ ុ សងឃក្ប
ខ ុ ងវរថរ ះ រវលខ្ដលរ ើញ អាធន រៅដល់ក្៏ គ្ន
ាំ ប ររ់មម
បី ប មក្ទទួល អាធនៗ ក្៏វ

រ ើងរៅរលើរគ្នក្រៅរាំក្ណា
ឋ លភក្
ិ ុ សងឃទាាំ
ខ ងោយ រ ើយក្៏ខាជក្់រលក្លគូវររញពីក្ុ ងរពះវមក្
ប ។

ឱពុរទានរអ្ើយ ! រពលរ ះរលក្លគូបារ់វញ្ជ

ិ ដ ែរវយរៅជារខាយរសុ ទសា
ន ធ ។ រ ើញអាររវ ិ សដូររបះរ ើយ
ភក្
ិ ុ សងឃលគប់
ខ អ្ងគ ខ្លសក្លទរហាយាំលទ ង
ឹ អ្ង
ឺ ក្ងសាឋយរលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រ រ យ
ើ ក្៏បរ ធ សរៅអាធនថា "អា
ឯងរនះអាលក្ក្់ណាស់ ហា៊នសលមប់រលក្លគូឥរពិចារណា" ។ អាធន នឹក្ថា "ឱអ្ញរអ្ើយ ! អ្ញសាយនថារពះ

អ្ញ អារលក្់រលក្លគូអ្ញ ឲររួរពក្

ី ីអ្
ឋ នថរយបាន ឥ ូ វរនះ ខ្បរលរ ប់រៅជាផបូរសលមប់ក្ប់រលក្លគូអ្ញរៅ

វញរសាះ
ិ ឱគាំនិរអ្ឝីក្ថ្
៏ យរថាក្រមវះ៉ !“ អាធន នឹក្រៅរពញរៅសាឋយរលក្លគូវណាស់ ខ្រពុាំដឹងរធឝើរមឋរឲររលក្

មនជីវររ
ិ ង
ើ វញ
ិ ។ រវលរគររៀបបូជាសពរលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រ អាធន មនរសរក្ឋរី អ្ៀនខាយសខាវង
ាំ រ យ
ើ នក្
ឹ ថា
"អ្ពមងគលខ្ដល ឲ
ាំ ររលក្លគូអ្ញដល់រសរក្ឋវី ិ សយ៉ងរនះ ររម
ើ ក្ពរី រុអ្ីឝ ?" ។ ជញ្ជ ឹ ងគរ
ិ យូររៅ វ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 47
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សនបោ
ិ ឌ នថា "អ្ញលបាក្ដជាេុសពរ
ិ ខ្មនរ យ
ើ រលពះអ្ញបានសមវប់រលក្លគូរោយេវួនអ្ញ ប៉ុខ្នថរ រុអ្ីឝ បាន

ជាអ្ញរលបរលក្លគូរៅក្បុងរពះអ្ញ ? រនះមក្អ្ាំពីអ្ញររពរសលរូវរៅ ភបស

ាំ ុ ពែ៌រ ី ក្បុងរពលខ្ដលលរ
ប់ពឧ
ី រឋុងគវញ"
ិ ។ ប៉ុខ្នថយូរបនថិររៅរទៀរ អាធន គរ
ិ រ ញ
ើ រាស់ ថា "រសរក្ឋអ្
ី នថរយខ្ដលរក្រ
ើ រ ង
ើ អ្មាល
រនះ បណា ើ ជាំងឺ
ឋ លមក្ខ្រអ្ាំពីលពះរជបុលរី របើលបសិនជារសឋរក្ុាំលតាស់ បងាគប់ឲររគនិមនថ រលក្លគូអ្ញឲររៅរមល

លពះរជបុលរលី ពះអ្ងគ រាស់ជារលក្លគូអ្ញរលក្ពុាំមនរលគ្នះថាបក្់ដល់ មរែៈដូររបះរ យ

ើ រ រុខ្ដលបណា
ឋ ល

ឲរលគូអ្ញដល់មរែៈ រោយសារខ្រលពះរជបុលរី ដូររបះ លពះរជបុលរីលរូវខ្រមនរទាស " ។ គិររ ើយ អាធន ក្៏

រងអាឃ្លរគាំនុាំគុាំក្ន
ួ លបុងសងសឹក្នង
ឹ លពះរជបុលរី ឲរដល់នូវរសរក្ឋម
ី រែៈ រ យ
ើ អាធន ក្៏វពរី លើរគ្នក្រុះរៅ
ក្បុងទឹក្ទរនវរមគងគ ។ ឱ! គួរឲរសាឋយវរថសមផូរណាស់ អ្ស់ បានរ ើញអាធន រទៀររ ើយ ។ មុននឹងខ្ លរៅ

ដល់ឧរឋុងគ អាធន ខ្ លសនេម

ឹ ៗ ជាយូរព្ថ្ង រៅក្បុងទរនវរមគងគ ។ ដល់ ឧរឋុងគ រទើបវឈប់សលមក្រយ បងអងចា
់ ាំ

រមល
ើ ឱរសលអ រដើមផស
ី ងសឹក្នឹងលពះរជបុលរី ។

ក្បុងររឿងរនះ រគមន
ិ បានរ៉ យរ៉ ប់អ្ាំពីក្ាំែរ់បុ ៉ យ នឆ្ងបឬ
ាំ ខ្េ ខ្ដលលក្រពើបងអងចា
់ មាំ នឱរសលអនឹងសងសឹក្រ ើយ
រគលគ្នន់ខ្រនយ
ិ យថា " មនព្ថ្ងមយ
ួ រវលខ្ដលលពះរជបុលររី ះ បានជាសះរសផយ
ើ រលាើយលសួលលពះអ្ងគរ យ
ើ
លពះ ងរុះមក្លក្សាលទឹក្ទរនវជាមួយនង
ឹ បរពររបស់
ិ លពះ ង ។ រវលខ្ដលលពះ ងក្ាំពុងក្រន្តញ្ជជងរបាក្បារ

រលងសបាយ រសើររអក្រអយជាមួយនឹងលពះរជបរពររៅក្ប
ិ ុ ងទឹក្លសាប់ខ្រលក្រពើរ្យះ អាធន មក្លរបាក្់យក្
លពះ ងរៅបារ់រៅ ។

នយ
ិ យពលី ពះមហាក្េលរ រលរបលើ ទង់លជាបរ រុថា លក្រពបា
ើ នលរបាក្់រលបលពះរជបុលររី យ
ើ ក្៏លទង់លពះក្ខ្នេង
េេក្
ឹ េេលអ្ួ
ួ លអាក្់ជាខាវង
ាំ ពន់រពក្ លទង់លតាស់ បងាគប់ឲរររៀបរាំទូក្រៅតាមលបហារជីវរលក្រព
ិ ើរ ះ។

រដើមផឲ
ី ររាស់នូវររឿងរនះ រយង
ើ គបផស
ី នបិោឌនថា "រៅក្បុងសម័យរ ះ លបរទសក្មភុជាលិរទឹក្ពក្់ក្ណា
ឋ ល

ក្ខ្នវងមួយធាំខ្ដលឥ ូ វរនះ ជារេរថក្ាំពង់ចាមនិងលក្ររះ លិរទឹក្រហាររ ម

ឹ ទាាំងអ្ស់ " ។ រ រុដូររបះបានជា

មនសរឝទឹក្រលរើនម ិម ។ រដើមផន
ី ឹងរៅលបហារជីវរ
ិ អាធន រ ះ រគលរូវររៀបសាំ រៅររៀបទូក្រឋរលរវខ្រវរលរើន ។

រៅទប
ី ាំផុរ លពះរជាលទង់លពះបញ្ជជឲររហារគន់គូររមល
ើ ឲរដឹងថាលក្រពរើ ះរៅទណា
ី រ យ
ើ ឲររក្ឧបាយក្ល
តាមចាប់លក្រពើរ ះឲរទាល់ខ្របាន ។ រហារបានឲររធឝើក្រ ធ ងសវឹក្ររក្ ១ បញ្ចុ ះយនថមនថអាគមគ្នថា ក្បុងក្រ ធ ង

រ ះរ យ
ើ បខ្ែឋររៅរលើទក្
ឹ ។ ក្រ ធ ងរ ះក្៏អ្ខ្ែឋររៅតាមោន អាធន ។ មុនដាំបូង ក្រ ធ ងអ្ខ្ែឋរររញ

ពីឧរឋុងគរលមង់រៅលសុក្សមផូរ រ ើយរៅសាំ ររក្បុងខ្លពក្មួយ ។ េែៈខ្ដលក្រ ធ ងសាំ ររលរង់ណា រគដឹងថា

ក្ខ្នវងរ ះរ យ
ើ ខ្ដលអាធន វលក្់េួ នពួ
វ នអាតាយវ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 48
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លុ ះលពះមហាក្េលរ លទង់បានលជាបទល
ី ាំ រៅ របស់ អាធន រ យ
ើ លទង់ក្ចា
៏ រ់ឲរររៀបលពួលរៅក្បុងទឹក្ រដម
ើ ផន
ី ឹងឃ្លាំង
ព័ទន អាធន ក្ុាំឲរវខ្ លរួររៅក្បុងទរនវ ។ ប៉ុខ្នថចារ់ររពុាំរ ័ សទាន់រពលរវល អាធន ក្៏ខ្ លររ់បារ់ពីក្ខ្នវង

រ ះរៅ ។ ខ្លពក្ខ្ដលបានរពលមក្រនះ មនរ្យះថា "ខ្លពក្ចារធបល់ " ខ្ដលមនរៅលុ ះដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។

រលរយរពលខ្ដលវបានខ្ លបរ់រុះបរ់រ ើងលគប់ៗក្ខ្នវង វរៅដល់លសុក្រខាន រ ើយវសាំ រររៅទីរ ះ ២–

៣ ព្ថ្ងរទប
ើ វខ្ លរុ ះមក្វញ
ិ ។ ឯក្រ ធ ងក្៏ររះខ្រអ្ខ្ែឋរតាមវជាដរប មនទាាំង វ ២–៣ តាមក្រ ធ ងរ ះ

ផង ។ រៅទីបាំផុរ ក្រ ធ ងរ ះ រុះមក្ដល់លសុក្វវូង អ្ខ្ែឋររូ លរៅក្បុងខ្លពក្វវូង ។

ខ្លពក្វវូងសម័យរ ះ ក្បុងរពះខ្លពក្មនរលរើនខ្រភក្់លាប់ មរ់ខ្លពក្មនរលរើនខ្រគុរមភរព្លពរឈើ អ្បក្លសុក្

សង់ផះធ រូរៗ តាមជួរមរ់ខ្លពក្រ ះ ក្បុងររ វ ះជលជារ នង

ិ គុរមភរព្លពរឈទា
ើ ងាំ រ ះ ។ រលខ្ដលអាធន វ

បានរៅដល់គុរមភរព្លពទាាំងរ ះ វសងឃម
ឹ ថាវមុេជានឹងរួរអ្ាំពីរលគ្នះថាបក្់ធាំរ ើយៗ វសាំ រររៅទីរ ះ ។

គុរមភរព្លពទាាំងរ ះ អារបងាខង
ាំ មន
ិ ឲរទូ ក្រឋរ រូលបាន ប៉ុខ្នថក្ខ្នវងរ ះរ យ
ើ ខ្ដល អាធន បានរសរក្ឋី
អ្នថរយជាទមងនរ់ ូរដល់សាវប់ ។

នយ
ិ យអ្ាំពីបណា
ឋ ជនខ្ដលរដញតាម អាធន រលរបដ
ើ ង
ឹ ថា វសាំ ណាក្់អាលស័ យរៅទរី ះរ យ
ើ រគក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅ

បញ្ជជន់រមមរ់ ខ្ដលជារូបសាំ ែឹងអ្បក្តាចាស់ លសុក្រៅទីរ ះ ដែឹឋ ងសួ របន់លសន់ឲរជួយចាប់ អាធន់ យក្មក្

លបហារជវី រឲរបាន
ិ របបា
ើ នដូររសរក្ឋលី បាថាប រគនង
ឹ ថាឝយខ្សផក្លក្រពើដល់ រមមរ់រ ះ ។ រពលរ ះ អាធន សាំ ររ

រៅក្ខ្នវងមួយ ខ្ដលរៅថាតាមសពឝព្ថ្ងរនះថា " រូង " ។ ឯពួក្អ្បក្រដញតាម អាធន លុ ះបានឱរសលអក្ម

៏ ុជក្បុង

ទក្
ឹ ចាប់រងលសាក្់េួ នវ
វ ។ ទខ្ី ដលរធឝរ
ើ រទាាំងរ ះ រៅមនរ ើ សាបមដាំខ្ែលរ ូ រដល់សពឝព្ថ្ង ។ រោយ អា
ញ

ធន មនទមងនរ់ លរើនហាបរពក្ រទើបរគយក្ខ្េេរងដងថ្វឹងយឹររយងថ្ភក្យ

់ ក្េវួនវរ ើងមក្សមវប់ ។

លុ ះសមវប់ អាធន បានរលសររ ើយ រគយក្ខ្សផក្រៅថាឝយរមមរ់ខ្ដលបានបន់ពីមុនមក្ ។ ក្ខ្នវងខ្ដលរគទុក្ដុាំ

សារ់លក្រពរើ ះ ជាប់រ្យះថា " ងលក្រព"ើ រមក្ ប៉ុខ្នថរោយដរី ៅក្ខ្នវងរ ះមនរងដូរជាេបងសរឝល (?) រគ

លរ ប់ជារៅថា " េបងលក្រពើ "វញ

ិ ខ្ដលជាក្ខ្នវងរធឝើរមកររៅស៊ូរៅរមមរ់សពឝព្ថ្ង ។ រវៀងខាងរក្ើរបនថិរមក្

ខាងសបួលមនក្ខ្នវងមួយរ្យះថា " វលហាលរងៀរ " លពះជាក្ខ្នវង ខ្ដលរគពនវះសារ់ អាធន លបោក្់អ្ាំបល

ិ
ហាលព្ថ្ង ។

រាំខ្ែក្លពះសពលពះរជបុលរី ខ្ដលរក្រ ើញរៅក្បុងរពះ អាធន រ ះ លពះរជាលទង់ចារ់ររបូជាលពះរភវង

ើ រៅ
លសុក្សមផូរ រ យ
ើ លទង់បញ្ចុ ះលពះធ្លរុក្ុ ងលពះរររ
ប ិយមួយ រៅក្បុងវរថសមផូររ ះឯង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 49
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ី ក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០០១ ររៀបររៀងរោយរលក្ ទុយ-ឌន

១- លសង់ពឯ ិ រលរៅជា
បាោរ់លសុក្ប ធ យមស រេរថក្ាំពរ ។

២- ឯក្សារេវះថារ្យះ អារថាង ។

ុំ ឞាុក (រៅរមរតកុំឡង់ឝុំ)
រឥឿង អនស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៧៣ – ១៧៧

ចាស់ៗ ដាំណាលរៗ គ្នបមក្ថា : រលពរី លពង យរៅលសុក្សនធុក្ រេរថក្ាំពង់ធាំ សពឝព្ថ្ងរនះ មនរសឋរមួយអ្ងគ

លទង់មនលពះអ្គគមរ សី លពះរជបុលរ លសីសាំ លប ក្មររ រស ទាហាន និង យឺនសពឝមុេមន្តនថី ជារលរើន រសឋរលទង់

ាំ និងគុក្ ភូមលិ បាសាទ រ ូ រមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។

មនលពះរជបញ្ជជឲរឆ្ងករព្លពមួយក្ខ្នវង សង់លបាសាទ លពះរជវង

លុ ះសង់បានលបាសាទរ ះរ យ
ើ លពះរជាលទង់លតាស់ បងាគប់ឲរឆ្ងករព្លពមួយក្ខ្នវងរទៀរ រវៀងខាងរជើងខាងលិរ

លបាសាទរ ះ រធឝើទីសលមប់លសីសាំ ប មនក្ាំខ្ពងជុាំវញ

ិ ទីរ ះ ជាប់មនរ្យះថា ភូមវ ាំ រ ូ រមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។
ិ ង

ាំ រ
លុ ះរធឝើលពះរជវង ើយ លទង់លតាស់ បងាគប់ឲររប់ឆ្ងករព្លពមួយក្ខ្នវងរទៀរ រៅខាងលិរលបាសាទ សង់ឃ្លវង
ាំ

សលមប់ោក្់លពះរជលទពរ សឹងមនគល់សសរក្ប់ក្ុ ងដ
ប ីដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ជាភសថុតាងលសាប់ ទរី ះ ជាប់មន

រ្យះថា ភូមស
ិ ង់ឃ្លវង
ាំ ខ្ររលរយពីរ ះ យូ រមក្រគរៅថា ភូមតា
ិ ងាំ លក្សាាំ ង វញ
ិ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរជររតាាំង

សាលលសុក្សនធុក្រៅទរី ះ។

តាមររឿងរ ះមនដាំណាលថា : រលរ ះ លពះរជាបានលតាស់ បងាគប់ឲររធឝក្

ើ ខ្នវងមួយរទៀរ រៅខាងលិររវៀង
ខាងរផូង ភូមតា
ិ ងាំ លក្សាាំ ង សលមប់ជាលាំ រៅពួក្អ្បក្ងារ ចាាំបក្់ថាឝយរសឋរ ទរី ះជាប់មនរ្យះថា ភូមចា
ិ បាំ ក្់

ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។

រៅខាងលិរ រវៀងខាងរផូងភូមចា
ិ បាំ ក្់រ ះមនបឹងមួយធាំ ជាទីខ្ដលលពះរជាខ្រង លាំ ពះអ្គគមរ សី និងលពះរជ

បុលរ លពះសបាំ លពមទាាំងររ ៍ពល រៅលក្សាលសបាយរោយររចាប់លរី ររសេរង

ើ ដក្លពលិរ របះលរក្ួន ជា

លក្យរសាងយ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះរជបុលរីខ្ដលលទង់យងរៅលក្សាលទីរ ះ មន
ិ លសួលលពះទ័យ លទង់លពះក្ខ្នេងពួក្
លសីសាំ ក្
ប រ៏ លរៀងបាំរពបីបមថ្បមថាបក្់របាសអ្ខ្ងអល ទរី ះជាប់មនរ្យះថា បឹងបាំរព នង
ិ បង
ឹ េរង ដល់មក្សពឝព្ថ្ង
រនះ ។ រៅខាងរជើងបឹងបាំរពរ ះ មនភបម
ាំ យ ាំ ាំ លសះរមច ភបរាំ ពនជុាំ ។ ភបទា
ួ រៅ ភបធ ាំ ង
ាំ រនះជាប់គ្នប ជាទីខ្ដលលពះ

រជាខ្រងលទង់ លាំ ពះអ្គគមរ សីរ ង

ើ រៅលក្សាលរបះខ្ផវរឈើ មនខ្ផវលសគាំ ភបខ្ាំ ភបង លពង
ី លពូស ពបិល រៅប បរខគ
សិរមន់ រជើងចាប និងខ្ផវរឈឯ
ើ រទៀរៗជារលរើន រោយរសរក្ឋីសបាយ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 50
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ព្ថ្ងមយ
ួ លពះរជាលទង់ លាំ ពះរជអ្គគមរ សី លពមទាាំងលពះរជបុលររៅលក្សាលរលើភរបាំ ះ លពះរជបុលរលទង់

លបឈួ នជាខាវង
ាំ លពះអ្ងគគង់រៅរលើភរបាំ ះពុាំបាន លទង់ចារ់ឲរឆ្ងករព្លពមួយអ្រនវើ រធឝើលពះព វ រៅរជើងភបាំ រ ើយក្៏ ាំ

បរណា
ឋ ះលពះអ្គគមរ សី លពះរជបុលរ នង
ិ លសីសាំ ប លពមទាាំងររ ៍ ពលរុះពរី លើភរបាំ ះ តាមផវូវលជុងខាងលិរ មក្

សាំ ររឈប់សលមក្រៅក្បុងព្លពមួយ ទីរ ះជាប់មនរ្យះថា ភូមប

ិ រណា
ឋ ះ រមក្ ខ្រសពឝព្ថ្ងរៅថាៗ មក្ថា ភូមិ

លក្ររះ វញ
ិ ។ ប ធ ប់មក្ លពះរជាលទង់ លាំ ពះរជបុលរ មក្គង់រៅលពះព វ ខ្ដលរធឝរើ ៅរជើងភបរាំ ះ បានលទង់រក្

រពទរ យ មក្ពាបាលលពះររគលពះរជបុលរ មន
ិ មនរធឝសលបខ្ សរសាះ ប៉ុខ្នថរទាះបីមនឱសថ្ និងរពទរ យយ៉ង

ពូខ្ក្ពាបាលយ៉ងណាក្៏លពះររគលពះរជបុលររ ះ រៅខ្រមន
ិ បានលសាក្លសានថរ យ
ើ ររខ្រលបឈួ
ឹ នខ្ថ្មខាវង
ាំ រ ើ
ងៗ ដរបដល់អ្ស់លពះជនយរៅទីរ ះ ។ លពះរជានិងលពះរជអ្គគមរ សី លទង់លពះក្ខ្នេង លសីសាំ ន
ប ិងពួក្ពលទាាំង

អ្ស់ យាំរសាក្លគប់គ្នប ។ លពះរជាលទង់ចារ់ខ្រងរធឝើ្បនក្រ

ិ ជា
ច ឱោរក្រៅទ
ិ រី ះ ។ ទរី ជើងភបខ្ាំ ដលលពះរជារធឝើ

លពះព វ ខ្ថ្រក្ាលពះររគលពះរជបុលរ លុ ះដល់អ្ស់លពះជនយជាអាសនបរ ះ ជាប់មនរ្យះថា ភបអា

ាំ សនបមនទុក្ខ

រមក្រគរៅយរៗ មក្ថា ភបស

ាំ នធុក្ នង
ិ ភូមស
ិ នធុក្ វញ
ិ មក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។ រលរយរពលខ្ដលលពះរជានង
ិ លពះអ្គគ
មរ ខ ទមងន់ លទង់ររញលពះរជដាំរែើរចាក្ទីរ
សី លទង់មនទុក្ជា ះ រៅឈប់សុាំរររៅមរ់សឹ ង
ធ ខ្សន រដើមផ ី

លាំ រ ើយលពះរជ ឫទ័យរ ាំរោះទុក្ខ ខ្រមន

ិ ដូរចាបះ ខ្បរជាររខ្ររក្
ឹ ើរទុក្ខផួ នរ
ធ ើង ។ លគ្នរ ះ សាមរែរមួយអ្ងគ

បាននម
ិ នថរៅជួបនង
ឹ លពះរជារៅទរី ះ ។ រលក្បានរ ញ
ើ លពះរជា នង
ិ លពះអ្គគមរ សីរសាយទុក្ខជាទមងន់

ដូរចាបះ បានថាឝយលពះពរសួ រ លពះរជាក្៏លទង់ខ្ថ្វងរសរក្ឋីទុក្ខ អ្ាំពីលពះរជបុលរខ្ដលរ ាំលរ់េននរៅរ ះ ។ រទាះបី

សាមរែរ បានអ្ធប
ិ ាយពនរល់ ធម៌អាថ្៌លិ រ
អ លអនយ
់ ៉ ងណា ក្៏លពះរជា នង
ិ អ្គគមរ សី រៅខ្រមន
ិ បារ់រសរក្ឋី
វរយគរសាក្សា
ិ ឋ យរ ើយ ។ សាមរែរលជាបររឿងរ ះ ក្៏ថាឝយលពះពរថា " របើលពះអ្ងគរង់រ ើញលពះរូបលពះរជ
បុលររបស់លពះអ្ងគ សូ មលទង់ឲរជាងយក្រមៅ ឬដម
ី ក្សូ ន រធឝជា
ើ លពះរូបលពះរជបុលរទុ ក្ លគ្នន់ទរលាំ ខ្ លពះទ័យ

រ ាំរោះទុក្ខ " ។ លពះរជាបានឮលពះពុទនដីរ រលក្សាមរែររ ះរ ើយ ក្៏មនលពះរជ ឫទ័យរលរក្អ្រ លទង់ចារ់

ឲរជាងរធឝស
ើ ាំ ណាក្លពះរូបលពះរជបុលរទុក្រៅទព្ី លពមួយ លុ ះរធឝលើ ពះរូបលពះរជបុលររួររ យ
ើ លពះរជាលទង់ទរ

លទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យ ក្៏លទង់បានលសាក្លសានថទុក្រខ សាក្រ ះ រោយសារបានទរសាំ ណាក្លពះរូបលពះរជបុលរ

ជារាំណាង ។ ក្ខ្នវងខ្ដលរធឝលើ ពះរូបលពះរជបុលររ ះ ជាប់រ្យះថា ភូមស

ិ ាំ ណាក្ មក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។ រលរយមក្
លពះរជាលទង់បាន លាំ ពះរជអ្គគមរ សី នឹងលពះសបាំ លពមទាាំងពួក្ពល រៅលក្សាលរៅទីមយ
ួ ខាងរជើងទីរមកល់

លពះរូបសាំ ណាក្រ ះ លទង់បានទររ ញ

ើ វអឹងក្ាលលក្រពធ
ើ ាំមយ
ួ ខ្ដលសាវប់យូររ យ
ើ រៅទរី ះ ។ ទខ្ី ដលលពះ

រជាលទង់ទររ ើញក្ាលលក្រពើរ ះជាប់រ្យះថា ភូមរ

ិ ផូងលក្រពើ ដរបមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។

១- លសង់ពីឯក្សារលក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់រលេ ២៧.០០៨ ររៀបររៀងរោយរលក្ រន់-ជូរ អាចាររ វរថពិធីលសះ

លសង់ ុាំបឹងលឝ រាំបន់បឹងលឝ លសុក្សនធុក្ រេរថក្ាំពង់ធាំ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 51
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឧរតសញ្ញាជី (រៅរមរតកុំឡង់ឝុំ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ៥ ទាំពរ័ ១៦៥ - ១៧១

រៅក្បុង ុាំរផូងលក្រពើ លសុក្ក្ាំពង់សាឝយ រេរថក្ាំពង់ធាំ មនភូមម

ិ យ
ួ រ្យះថា ភូមប
ិ ញ្ជដជី ។ រៅរាំក្ណា
ឋ លភូមរិ ះ

មនវរថមយ
ួ រៅថា វរថបញ្ជដជី ។ បានជារៅ វរថបញ្ជដជី រលពះរ្យះរនះ រក្រ
ើ ពសា
ី មរែរ ១ អ្ងគ ជាជម
ី ន

បញ្ជដ រៅវរថរ ះ ដូ រមនរសរក្ឋីររៀបរប់ររៅរនះ ៖

ក្បុងសម័យខ្ដលលបាក្់សុទនលក្ព្លក្ខ្លង គឺក្ុ ងសម័

ប យខ្ដលខ្េយររយង
ើ រលបើរសសាភន់ឬសាំ ែរៅរ ើយ រលរ ះ

មនពួក្ចាម (ខ្េយរឥសាវម) មួយលក្ុម ជាឈយួញរគ្ន គ្ន

ាំ ប រូលរេរថក្ាំពង់ធាំ រដម
ើ ផទ
ី ញ
ិ រគ្នលក្បី យ
ាំ ក្រៅលក្់ក្ុ ងដ
ប ី

ក្ូសាាំងសុី ន ។ លុ ះរធឝើដាំរែើរមក្ដល់វរថរ ះ ខ្ដលរទើបនឹងរផឋើមសាងថ្យី ពុាំទាន់ោក្់ មវរថរៅរ ើយ ពួក្ចាមក្៏

គ្ន
ាំ ប រូលរៅសាំ ណាក្់រៅវរថរ ះ។

រពលលពលប់ៗ ក្ូ នសិសេរបស់ រលក្លគូរៅអ្ធរ

ិ រ ក្៏ដក្
ឹ រគ្នរ្យលក្រលមៀវ ១នម
ឹ ខ្ដលមនសមផុរនង
ិ រងរ លអ
រលើសរគ្នឯរទៀរ មក្រងរលរមក្ុដិខ្ក្ផរសាល ខ្ដលពួក្ចាមសាំ ណាក្់ ។ រពលរ ះ ពួក្ចាមក្ាំពុងដណា
ឋ ាំបាយ

លក្រ ក្រ ញ
ើ រគ្នរលក្លគូរមវរថ ក្៏លសោញ់ រ យ
ើ នក្
ឹ ថា "របទ
ើ ិញរគ្នរនះពរី លក្លគូរមវរថរនះរៅ អ្ញមុេជា
បានលបាក្់ ១ ខ្ែនជារលសរ" ។ គិររមឈយួញមបក្់ ក្៏រដើររៅរន់ក្ុដិរលក្លគូរមវរថ រដើមផន
ី ិយយទិញ លុ ះរូ ល
៏ ងគុយបរ់រជើងថាឝយបងគាំរលក្ តាមទាំរនៀមខ្េយរ រ
រៅដល់ក្អ្ យ
ើ នយ
ិ យសររសើរសាស ខ្េយរថា " លពះសងឃលគប់

ប ដាំរែើរណាស់ មន
វរថ មនលពះទ័យក្រុណាដល់អ្ក្ ិ លបរន់ថា សាសន៍ណាជាសាសន៍រទ េញុាំលពះក្រុណាបានជា
លជុលរៅរក្ើរសាស ឥសាវមរៅរ យ
ើ លបសិនរក្ើរមក្ជាខ្េយរ លបខ្ លបួសមួយជីវរម
ិ និ ខាន " ។

រលក្លគូរមវរថ ពុាំបានលជាបនូវពក្របរញ្ជជររលើក្រជើងរបស់ ឈួញរ

យ ះក្៏រវវើយថា "លអខ្មន! សាស ខ្េយរ" រ ើយ
មនលពះភន្តក្ថញញឹម ហាក្់ដូរជាសបាយក្បុងលពះទ័យណាស់ រោយសារបានឮសាំ ដរី បស់ ពក្
ួ ឈយួញរ ះ យូរៗ

រលក្លគូរវវើយថា "ររលមន
ើ ពរ ! ពិរខ្មនខ្េយររយង
ើ "។

ពួក្ឈយួញទាាំងរ ះយល់ថា រលក្លគូចាប់លពះទ័យនឹងសាំ ដីេួ នរ

វ ើយ ក្៏និយយថា " រពលរលរយ របើេុ ាំលញ ពះ
ក្រុណារូលមក្ទិញរគ្នលក្បម
ី យ
ួ រលើក្រទៀរ នង
ឹ ទិញល័ក្ស
ឋ លមប់លជលក្់រីវរលបរគនមន
ិ ខាន" ។ រលក្លគូថា "
អាតាយអ្រណាស់ រលពះរៅលសុក្ខ្លសពុាំសូវសមផូរល័ក្រឋ ទ " ។ ពួក្ចាមរផឋើមនិយយរទៀរថា "សុ ាំ រទាសរលក្លគូ !

រគ្នរលក្លគូខ្ដលរងរលរមក្ុដិ សូ មទុ ក្ោក្់ឲរេញុាំលពះក្រុណាមក្ ! ទុក្រធឝអ្

ើ ីឝ ? រលក្លគូរក្ពក្
ី ូនសិសេរទៀរ
គង់ខ្របាន ជាវយក្បរចយ
័ សលមប់ក្សាងវរថរៅ េញុាំលពះក្រុណាលបរគន ១០ បាទ " ។ រលក្លគូគិរថា " រគ្នរក្

រទៀរបាន រ យ
ើ រគ្នរនះក្ូនសិសេរគលបរគនទរទផង ឥ ូ វពួក្ឈយួញរគឲរព្ថ្វដល់ ១០ បាទ គួរលក្់ណាស់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 52
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ យ
ើ រលពះគ្នយននរណាឲរព្ថ្វរលើសរនះរទៀររទ" ។ គរ
ិ រលសរ រលក្លគូមនពុ ទដ
ន រ
ី ថា " ររលមន
ើ ពរ ! មន
ិ អ្រី ទ
អាតាយទុក្ោក្់ឲរដរខខបាន" ។ ចាមរលរក្អ្រណាស់ ដក្លបាក្់ ២ររៀល ក្ក្់ ។ ឯរលក្លគូក្ម
៏ នរិរថរលរក្អ្រ

ណាស់ខ្ដរ រោយគិរថា " មុេជាបានលបាក្់រនះមក្ក្សាងវរថរ យ

ើ " ។ ចាមនយ
ិ យនង
ឹ រលក្លគូរមវរថថា "សុ ាំ
សនា ៧ ព្ថ្ងរទៀរ េញុាំលពះក្រុណានឹងវលមក្យក្រគ្ន
ិ រ ័ លគប់រាំនួន រលពះលរូវរររធឝើដាំរែើររ
ើយនឹងលបរគនបរចយ
រៅរទៀរ " ។

ួ ព្ថ្ង ជួនជាព្ថ្ងសីល ពួក្ឧបាសក្ឧបាសិររជើងវរថ មក្ជួបជុាំគ្នបក្បុងទវី រថ

រលរយព្ថ្ងខ្ដលពួក្ចាមររញផុរពវី រថមយ

រ ះ រលក្លគូមនពុទដ
ន ីរថា "អាតាយជាវរគ្នឲរពួក្ចាមរៅរ ើយ រព្មវ ១០ បាទ វបញ្ជចាំ ២ បាទ រៅេឝះ ៨ បាទ
៧ ព្ថ្ងរទៀរនង
ឹ មក្យក្រគ្ន លពមទាាំងលបគល់លបាក្់ឲរលគប់រាំនន
ួ អាតាយជាវរនះបានព្ថ្វណាស់ រលពះលរូវររយក្

លបាក្់ក្សាងវរថផង " ។ ពួក្ឧបាសក្ឧបាសិរ បរ ធ សរលក្លគូថា " រលក្លគូមចស់ គិរេុសរ ើយ រគ្នរនះលអ

ណាស់មន
ិ គួរលក្់រព្មវបុែ
៉ តឹ ងរសាះ របើលក្់ខ្បបរនះ រររើ លក្លគូរក្ពណា
ី បានរទៀរ ? " ។

រពលរ ះ រលក្លគូរៅអ្ធរ
ិ រមន
ិ វចាមួយម៉រ់រសាះនក្
ឹ ថា "អ្ញគិរេុសខ្មន ក្៏មរួ ៅ៉ ក្បុងរិរថា
ថ អ្ញធ្លវប់ខ្រសឋី

ឲររគ រពលរនះ រគរដៀលគាំនរ

ិ អ្ញវញបាន
ិ "។

លុ ះដល់ពួក្ឧបាសក្ឧបាសិរលរ ប់រៅផធះវញ
ិ រលក្លគូរមវរថ រូ លរៅក្បុងបនធបចា
់ ក្់រសាជរ
ិ មន
ិ ររញរលៅ
រសាះ ។ លពះសងឃក្បុងវរថមនរសរក្ឋីលពួយបារមមលគប់លពះអ្ងគ ។ រពលរ ះ សាមរែរមួយអ្ងគមនបញ្ជដព្វ ជា

សិសេសាំ ែប់របស់ រលក្លគូធាំ បានទូលលពះសងឃថា "េញុាំលពះក្រុណាមនឧបាយមួយ អារនង

ឹ ពុ ទដ
ន រ
ី រលក្លគូក្ុាំ

ឲរខាញល់បាន " ។ លពះសងឃឯរទៀរ ក្៏លពមឲរសាមរែររ ះរធឝើឧបាយក្ុាំឲររលក្លគូខាញល់ ។ រមក្ សាមរែរ

រ ះ រូលរៅរគ្នះទាឝរទូលរលក្លគូថា " សូ មលពះររជះលពះគុែនិមនថមក្ឆ្ងន់រុះ របខា

ើ វ រពួក្ចាមមក្យក្រគ្ន េញុាំ
លពះក្រុណាមនឧបាយក្ុាំឲរវយក្បាន ខ្រសូ មលពះលពះររជលពះគុែនិមនថរៅរន់ទីឆ្ងងយ យក្ទាាំងរគ្នរៅ

ជាមួយផង ទុក្ឲរពួក្ចាមមក្រទល់នឹងេញុាំលពះក្រុណារុះ " ។

រលក្លគូលជាបថា "គាំនរ
ិ រនះលរូវ " ក្៏របក្
ើ ទាឝរនម
ិ នថររញរៅរន់វរថឯរទៀរ យក្រគ្នរៅទុក្ក្ខ្នវងរផេង ។

លគប់ ៧ ព្ថ្ង ពួក្ចាមវលមក្ដល់

ិ រូលរៅរក្រលក្លគូ ។ សាមរែររ ះ និយយលបាប់ចាមថា " រលក្លគូមន

ររនិមនថនរ៍ ៅវរថដព្ទរៅរ ើយ រៅខ្ក្មនររអ្ឝី ? " ។ ចាមថា " េញុាំលពះក្រុណាមក្យក្រគ្ន ខ្ដលរលក្លគូលក្់

ឲរពព្ី ថ្ងមុន " ។ សាមរែររ ះលបាប់ថា " យក្រុ ះ ! ខ្រសូ មលបគល់លបាក្់ឲរខ្រលគប់រាំនន
ួ មក្ " ។ ចាមរប់លបាក្់

៨ ររៀល លបរគនសាមរែរៗ ថា " រទ ! រលរលក្លគូនិយយថា ១០ បាទរ ះ គឺវល់សារ់លបាក្់ឲររពញ ១០

បាលរខ្ដលរលក្សងឃោក្់រងាាន់ មន
ិ ខ្មន ១០ បាទ ជាលបាក្់ ១០ររៀល រ ះរទ លុ ះខ្ររៅខ្ក្វល់លបាក្់រពញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 53
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

១០ បាលររលក្សងឃ លបរគនរលក្រទប
ើ រលក្ទទួលយក្ " ។ ចាមលបខ្ក្ក្ថា " មន
ិ ខ្មនរទ ! េញុាំលពះក្រុណា
និយយនឹងរលក្លគូថា ១០ បាទ គឺ ១០ ររៀល បានទាាំងក្ក្់ ២ររៀលរ ើយ រៅេឝះ ៨ររៀលរទៀរ " ។
សាមរែរថា យក្សារ់លបាក្់មក្វល់នង
ឹ បាទរលក្បែ
ិ ឍ រទប
ើ បាន ពុាំខ្មន ១ បាទ គរ
ិ ១ ររៀលរទ លបាក្់លរម
ឹ
១០ ររៀលរធឝើរមឋរនឹងយក្រៅក្សាងវរថបាន ? របើរៅខ្ក្ពុាំលពមវល់លបាក្់នឹងបាទឲររលក្រទ អាតាយក្៏ពុាំលពមឲរ

ិ ថររញជាំនស
រគ្នខ្ដរ ឯលបាក្់ ២ ររៀលខ្ដលក្ក្់រនះ អាតាយសុ េររ ួ រលក្លគូ, ខ្ ប ! យក្រៅរុះ លបាក្់ ២ ររៀល " ។

ពួក្ចាមទាល់គាំនិរឥរមនអ្ឝជ
ី ខ្ជក្ររៅរទៀរ ក្៏ គ្ន ើ ាំរែើររៅ ។
ាំ ប រុះពរី លើក្ុដិរធឝដ

រលរបចា
ើ មររញផុរពវី រថរ យ
ើ សាមរែររ ះ ក្៏រៅនម ិ ទូ លតាមដាំរែើរ ។
ិ នថរលក្លគូមក្វញ

ឯរលក្លគូក្ន
៏ ម
ិ នថមក្រន់វរថវញ
ិ មនរសរក្ឋីរររសររសើរដល់លបាជាញសាមរែររ ះជារលរន
ើ ឈប់រៅ

សាមរែររ ះថា " រលក្រនន " រៅជារៅថា " ជីមនបញ្ជដ " វញ

ិ ។ ឯអ្បក្លសុក្ជិរឆ្ងងយ រៅយរៗ រវយ

មក្ថា " វរថបញ្ជដជី " ជាប់រ ូ រមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ រលពះទាំរនៀមខ្េយរថា បុរសណាបានបួសជាបពឝជិរ អ្បក្លសុក្ពុាំ

ហា៊នរៅ អា-មង
ឹ រ ើយ របើបស
ួ ជាសាមរែរ រគរៅថា " រលក្រនន " ជាភក្
ិ ុ ថា
ខ " រលក្ភក្
ិ ុ ខ " របើសឹក្ពីរនន
ឬ ភក្
ិ ុ ខ រៅថា " បែឍិរ " ខ្ដលរវយមក្ជា " អ្នធិរ " រ ះឯង រ យ
ើ ជាពរិ សសរទៀរ គស
ឺ ឹ ក្ពរី ននរគរៅថា
"ជី " ពភ
ី ក្
ិ ុ ខ រគរៅថា " អ្បក្ " ។

ី ក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០១៤ ររៀបររៀងរោយរលក្ មស-ហាាំ រលរៅជា

១- លសង់ពឯ

បាោរ់លសុក្ក្ាំពង់សាឝយ រេរថក្ាំពង់ធាំ ។

ុំ ងកប្ងី (រៅរមរតកុំឡង់ឆ្មនង
រឥឿង អនន ុំ )

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៦១ - ១៦៤

រៅ ុាំពលង លសុក្រលរបអៀរ រេរថក្ាំពង់ឆ្ងបង

សែូ ឋ ក្េវួន ។ រៅរលើភរបាំ
ាំ មនភបាំ ១ េភស់ ជាងរគ រមល
ើ ពរ
ី មងយរៅរ ញ
ើ ដូ រមនុ សេរដក្
ះ មនរុក្ជា ាំ រទៀររៅជុាំវញរ
ខ រិរូរធាំដុះជារលរើន ដូរភបឯ ិ ះខ្ដរ ខ្រខ្បវក្ជាងរគលរង់

ររងកះភបរាំ ើ ខ្ែនណាន់តាន់តាប់, អ្បក្លសុក្រៅជុាំវញភប

ះមនដុះមអមដុះរលរន ិ រាំ ះរគមន
ិ បររភគមអ
ិ មរ ះរទ រលពះ

រគឮចាស់ៗ ដាំណាលថា ភបរាំ ះរក្ើរពីរូប ង ក្លងីយក្ខិនី ជាមរ សី លពះពុ ទិខ្ន សន រ ើយរគសនយរថាមអមរ ះ

ជាររមរយនព្ី ន ង ក្លងី រ ះឯង ។ មន

ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះរៅរជង
ើ ភបរាំ ះ មនរាល់ ថ្យ ១ អ្ខ្លងថ្យ ១ ធាំតាង
ាំ ពប
ី ុរែ
មក្ មន
ិ ដឹងជានរណាសាងរទ ។ ពួក្ជនអ្បក្រ ើងរៅដល់ទីរ ះ លុ ះខ្រយក្អ្ខ្លងថ្យបុក្រាល់ ថ្រយ ះ រទើបមន
ិ
ចាញ់ រ យ ឹ បានសុ េសបាយ ។ (រនះជាជាំរនឿរបស់ អ្ក្
ើ នង ប លសុក្ខ្ដលមនតាាំងពប
ី ុរែរល) ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 54
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ររឿង ង ក្លងី មនរសរក្ឋីសរងខបដូរររៅរនះ ៖

រលពរី លពង យ មនរសដឌម

ី ប ក្់ រៅនគរមួយ ជាមនុសេឥរក្ូ ន បាន លាំ បពននរៅបន់សុាំក្ូនរៅរដម
ើ ព្លជមួយ ។

រលរយពីបន់មក្ លបពននមនក្ូន ១២ ក្់ សុ ទខ្ន រលសី ។ លុ ះបានក្ូ នរ ើយ រសដឌីធ្លវក្់េួ នជាអ្ប

វ ក្ទាល់ លក្រក្

អាហាររញ្
ិ ច ឹ មគ្នយន ក្៏ររទះដក្
ឹ ក្ូនទាាំង ១២ រៅរលបាសរចាលក្បុងព្លពរលៅ ។

រលរយពឪ
ី ពុក្រលបាសរចាល ក្ូនទាាំង ១២ ក្់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដរើ ក្បុងព្លពរៅដល់នគរមួយ ជានគរយក្េលសីរ្យះ ង

សននមរ ។ យក្េលសីរ ះ មនក្ូនលសីមយ

ួ រ្យះ ង ក្លងី ។ ង សននមរ បានរ ើញ ងទាាំង ១២ ក្៏រាំខ្ែង

េវួនជាមនុសេលសី យ
ាំ ក្ ងទាាំងរ ះ រៅទុក្លបាសាទរបស់ េួ ន
វ ឲរបរលមើ ង ក្លងី ជាក្ូន ។

រល ងទាាំង ១២ ដឹងថា នគររ ះជានគរយក្េ ង សននមរ ជាយក្ខិនី រ យ

ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ររ់ររញ ។ ង ស

ននមរ តាមរក្រៅរ ើញ ងទាាំង ១២ បានជាមរ សីលពះបាទ រថ្សិទន រៅនគរមនុសេ ក្៏រាំខ្ែងេវួនជាលសីលក្មុាំ

បានរធឝជា
ើ មរ សីលពះបាទ រថ្សិទន រ ះខ្ដររ យ
ើ ង សននមរ ពុររធឝជា
ើ ឈធឺ ងន់ ញុះញង់រពទរឲរទូ លលពះបាទ
រថ្សិទន ឲររវកៀលខ្ភបក្ ាំ ាបាលររគេវួន និងឲរយក្
ងទាាំង ១២ យក្មក្រធឝើជាថាបព ង ១២ ខ្ដលមនគភ៌លគប់

គ្នបរៅទុក្ក្បុងររដឋ មួយជាមួយគ្នប បងអរអា

់ ហារ រ យ
ើ ឲរយក្លគ្នប់ខ្ភបក្ ងទាាំង ១២ រៅទុក្ក្បុងឃ្លវង
ាំ ឯនគរ

របស់ េួ ន
វ ឲរ ងក្លងជា
ី ក្ូ នេវួនខ្ថ្រក្ា ។

បណា
ឋ ងទាាំង ១២ រ ះ ងបងៗ ១១ ក្់លរូវរគរវកៀលខ្ភបក្ទាាំងសងខាង ឯ ងរៅលរូវរគរវកៀលខ្ភបក្ខ្រ

មខង រោយមក្ពីជារិមុន ងរៅរវកៀលខ្ភបក្លរីមខងខ្ដរ ។ ងទាាំង ១២ ខ្ដលមនគភ៌រ ះ ងរៅមនលពះ

រពធស
ិ រឝមក្ចាប់ព្ផធ ។ រវល ងបងៗ រក្ើរក្ូនមក្ភវម រគខ្ ក្សារ់ក្ូនខ្រក្គ្នបសុ ី អ្ស់ ។ រាំខ្ែក្ ងរៅ

រក្ើរក្ូនមក្ឲររ្យះថា "ពុទិខ្ន សន" រ ើយលក្់ទុក្មន

ិ ឲរ ងបងៗដឹង ។

រាំរែររលមក្ខាងរលរយ រវល ពុ ទិខ្ន សន ធាំរពញជាំទង់រ ើង ង សននមរ ដឹងថាជាក្ូន ង ១២ ក្៏រលបើឲរជិះ

រសះ ស
ាំ ាំ បុលររៅឲរ ង ក្លងី រោយោក្់រសរក្ឋីថា "របើ ពុទខ្ិន សន មក្ដល់យប់ឲរសុ ី ទាង
ាំ យប់ ដល់ព្ថ្ងឲរសុ ី

ទាាំងព្ថ្ង " ។ ខ្រជាភ័ពរឝ បស់ ពុទិខ្ន សន រៅរពលជិះរសះរៅដល់ពក្់ក្ណា

ឋ លព្លព មហាឫសេបា
ី នរ ើញ ពុទិខ្ន សន
ក្ាំពុងផធាំលក្់ នឹងរ ើញសាំ បុលរខ្ដលរងរៅក្រសះក្៏ខ្ ក្សាំ បុលររចាល រ យ
ើ សររសរសាំ បុលរជាថ្យីថា "របើ ពុ ទិន
ខ្សន មក្ដល់យប់ឲរររៀបររទាាំងយប់ ដល់ព្ថ្ងឲរររៀបររទាាំងព្ថ្ង ជាមួយ ងជាក្ូន" ។ រពលខ្ដល ពុ ទិខ្ន សន

រៅដល់នគរយក្េ ង ក្លងី បានរ ញ

ើ សាំ បុលរក្៏ររៀបររជាមួយ ពុទិខ្ន សន ភវម ។ លពះ ពុទខ្ិន សន បានរសាយ
រជររៅនគរយក្េមន
ិ យូរប៉ុ យ ន រោយ ង ក្លងី ថាឝយដាំែឹងអ្ាំពីលបលសីខ្ភបក្មតារលក្ និងអ្ាំពីថាបស
ាំ លមប់ោក្់

ខ្ភបក្ឲរជា រ យ
ើ នង ាំ លមប់របាះរៅរក្រ
ិ ថាបស ើ ជាទក្
ឹ សមុលទ ជាភបបា
ាំ ន ក្៏លទង់លួរររ់រចាល ង ក្លងី ទាាំងអ្លធ្លលរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 55
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មក្នគរវញ
ិ ។ ាំ ររក្រ
ង ក្លងី តាមមក្ លពះ ពុទខ្ិន សន របាះថាបឲ ើ ជាទក្
ឹ សមុលទខាាំងផវូវ ។ ង ក្លងី ក្៏យរាំ សាក្

សាវប់េួ នរៅក្ណា
វ ឋ លព្លព រ ើយលពះ ពុទិខ្ន សន មក្ដល់នគរវញរោយសុ
ិ វរទិភព លទង់ោក្់ថាបខ្ាំ ភបក្មតា និងមតា

ធាំទាង
ាំ អ្ស់ឲរជារ ង
ើ រ យ
ើ លទង់សមវប់ ង សននមរ រៅ លទង់បាយរសាយរជរជាំនស
ួ លពះបិតាជាសុ េ

រក្េមក្ានថ រ ូរដល់លទង់លពះទិវងគរ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់រលេ ២៧.០៨២ ររៀបររៀងរោយ សា៊ង-លិន ។

២- ឯក្សារជារលរើន និយយលរូវគ្នបថា រខាយរ ងក្លងីខ្ដលសាវប់រៅមរ់ទឹក្រ ះ រក្ើរមក្ជាភបក្

ាំ លងី រ ើយថា
រៅជិរភបាំ ងក្លងីមនភូរម ២ រ្យះក្ាំពង់ហាវ ១ ក្ាំពង់ខ្លង ១ ។ ភូមក្
ិ ាំពង់ហាវ ជាទខ្ី ដល ងក្លងីខ្លសក្

រៅលពះពុទខ្ន សន ភូមក្
ិ ាំពង់ខ្លងជាទីខ្ដលលពះពុទិខ្ន សនខ្លងលរូវររ ងក្លងី ។

រឥឿង ប្រពុំងលាក់ ឞងគ័ឦ (រៅរមរតកុំឡង់ឆ្មនង

ុំ )

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៥៥ - ១៥៩

រៅ ុាំសាឝយលជាំ លសុក្រលរបអៀរ រេរថក្ាំពង់ឆ្ងបង

ាំ មនលរពាំង ១ រៅថា " លរពាំងលក្់នងគល
័ " ។ បានជាមន

រ្យះដូររបះ រលពះមនររឿងរលពងដាំណាលរៗគ្នបមក្ថា :

មនក្ុមរមបក្់ជារក្យងក្ាំលព គ្នយនមតាបិតា រសារ់លពរ់ អ្ ថាឥរញារិស ឋ នលគប់លគង ។ រៅក្ាំលពរ ះបាន

រៅរៅក្ឋី ពង
ឹ ពក្់សាំណាក្់អាលស័ យនង
ឹ រលក្លគូរមវរថ បា៉យម៉ក្ ។

រលក្លគូពិនរ
ិ ររ ញ
ើ រៅក្មេរ់រ ះជារក្យងសវូរលរង់ ក្៏មនលពះទ័យអាែិរអាសូ រក្រុណា ទទួលក្ុមររ ះឲរ

រៅររៀនអ្ក្េរ ។ ក្ុមររ ះ អាប់លបាជាញណាស់ ររៀនយូរឆ្ងបបា

ាំ នររះចាាំខ្រអ្ក្េរ ១១ រួ រលរលក្លគូោក្់រាប់

ឲររប់ ន រម ចាាំរ ឹ រទាះបីរលក្បងខាំយ៉ងណាក្៏

ើយ ដល់ោក្់ ពុ ទាន ឲរទរនធញររៅរទៀរ រភវរឯ ន រម ឈង
ររះចាាំបានខ្រ ន រម ដល់ ឥ ឦ ប៉ុរណា
ត ះ សូ មផរី លេនពឝនថគុែហារអ្ឝក្
ី គ្ន
៏ យ នររះបនថរ
ិ បនថួរណារសាះរ យ
ើ
រ ើយក្ុមរររះខ្រពាយមទរនធញអ្ក្េរថា ឥ ឦ ៗ ទាាំងយប់ឥរឈប់ឈរឮសូ រខ្ក្ឋងៗ រ រុដូររបះ បានជាអ្បក្

លសុក្អ្បក្ភូមរិ គរៅថា " រៅ ឥ ឦៗ " លគប់គ្នប ។

មនរលមួយព្ថ្ង រលក្លគូនក្
ឹ ភបក្ក្បុងររ
ិ ថា
ថ "រៅ ឥ ឦរនះមក្រៅក្ឋីយូរឆ្ងបរាំ យ
ើ គ្នយនររះរាំរែះអ្ឝប
ី នថិររសាះ
ខ្រវររះរគ្នរពលបែិប័រន៍អាតាយអ្ញមន
ិ ឲរមន យង ក្ិរយមរយទវក្៏
ិ សុរររសវ
ិ ូ រលរង់លណា
អ ស់ " ។ រទើប

រលក្រៅរៅ ឥ ឦ មក្ឲរដាំបូ យ ន រលបៀនលបរៅសពឝលគប់ អ្ាំពរ

ី ាប់រូលរៅរៅអាលស័ យនង
ឹ មន្តនថី ផគប់បុែរស
ក្ឋិ រ ើយរលក្មនពុទដ
ន ីររៅរន់រៅ ឥ ឦ ថា " ខ្នក្ុមរ ! រៅមក្រៅវរថ ររៀនអ្ក្េរទាាំងពីរក្យងរូ ររ ូ រដល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 56
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ធាំរពញក្ាំរលះរ យ
ើ មន
ិ ររះអ្ក្េររសាះ របដ
ើ ូ ររបះ អារក្ឋី នង
ឹ រាំ ៅឯងឲររៅរៅបរលមើ យឺ ធាំ រូ ររៅលរង់
ន

លតាប់តាមរាប់ខ្ដលអារក្ឋីលបរៅរនះរៅ ខ្លក្ងរលក្បានជាធាំ " ។

រលរៅ ឥ ឦ លពមទទួលតាមពុទដ
ន ីរ ឥរមនលបខ្ក្ក្ រ ើយរលក្លគូរ ះក្៏ រាំ ៅ ឥ ឦ រៅជូន ន
ឺយ ធាំមបក្់
សុាំ រផញឲ
ើ ររៅរធឝជា
ើ ក្ូនក្យួយបរលមរើ គ រ យ
ើ រលក្លគូមនពុទដ
ន រ
ី នឹងមន្តនថរី ះថា " អារក្ឋយ
ី ក្រក្យងរនះមក្រៅបរលមើ
រលក្ របើរក្យងរនះទាស់ េុសឆ្ងគវ
ាំ ង
គ យ៉ងណាៗ សូ មរលក្រមតាថអ្ភ័យរទាសលបខ្ដលបរៅឲរទានផងរុ ះ រលពះវ

ជាមនុសេក្ាំលពឥររមបារទ រៅខ្រនឹងអារក្ឋតា
ី ង ាំ ពីរូរមក្ " ។

មន្តនថរី ះក្៏ទទួលរៅ ឥ ឦ ឲររៅក្បុងផធះបរលមប

ើ លមស់ តាមធមយតា រ ញ
ើ រៅ ឥ ឦ មនគាំនរ
ិ មរយទសុ រររ
ិ
ពិរលរង់លអក្ល៏ សោញ់ ប៉ុខ្នថរោយរ រុរៅ ឥ ឦ មន
ិ ររះរលេ មន
ិ ររះអ្ក្េររសាះ រគនឹងឲររធឝើជា យឺនមន

យសស័ក្ថា
ិឋ ប ក្់ណាមួយក្៏មន
ិ រក្ើរ ។ លុ ះរាំរែររលរៅលបខ្ លជា ១០ ឆ្ងបបា
ាំ វ យ រៅ ឥ ឦ ក្៏លមន្តនថីរ ះវល
ិ

រៅសុាំ រលក្លគូរមវរថ បា៉យម៉ក្ បួស រលក្លគូរ ះក្៏បាំបស

ួ ឲរលរឹមជាសាមរែររក្ាសីល ១០ រលពះលងងរ់ មវ

ណាស់ នង
ឹ ឲរបួសជាភក្
ិ ុម
ខ ន
ិ រក្រ
ើ ។

លុ ះបានបួសជាសាមរែររ យ
ើ អ្បក្ផងរៅថា រលក្រនន ឥ ឦ ។ រាំរែររលជាលាំ ោប់មក្ រោយរលក្

រនន ឥ ឦ ជាអ្បក្េេរ់លភៈ សរករៈ ទាាំងក្ូនសិសេក្៏គ្នយនផង ក្៏រលក្លគូរៅបញ្ចុ ះបញ្ចូ លបបួលរក្យងមបក្់រ្យះ

រៅ រយ៉ក្ មក្រៅបរលមរើ ដើមផឲ

ី រលសួលក្បុងរររិញ្ចឹមជីវរ
ិ ។ រៅរដូវភជុប
ាំ ិែឍខ្ដលរលក្ក្ុដិឯរទៀរៗ រគបាននាំ

រាំែីរលរន
ើ រវលយប់សាងរ់ រៅ រយ៉ក្ រដរើ ររសសាំ
ើ បក្អ្នេម នាំគមរលរមក្ុដរិ គមក្ោក្់រលរមក្ុដរិ លក្លគូ ឥ ឦ

ឲររ ើញរលរើនជាងក្ុដិដព្ទ រដើមផប

ី ងអួររគថា រលក្លគូេួ នមននាំ
វ រាំែីរលរើនជាងរគ ។

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

ព្ថ្ងមយ
ួ រៅ រយ៉ក្ ជាក្ូនសិសេបានរ ើញអ្បក្ខ្លសមបក្់ក្ាំពុងភជួរខ្លសរៅខ្ក្ផរលរពាំងមួយ ខ្ដលរពលលងររគ
រោះរគ្នររញ ទុក្នងគល
័ ខ្ក្ផរលរពាំងរ ះរ យ
ើ រគដក្
ឹ រគ្នរៅផធះ ។ រលរគររញផុ ររៅ រៅ រយ៉ក្ យក្នងគល
័

រគរៅលក្់ក្ុ ងទ
ប ឹក្លរពាំង រ ើយរៅររៀបរប់លបាប់រលក្លគូ ឥ ឦ ថា "េញុាំក្រុណាបានយក្នងគល
័ រ ះខ្បរយម

រៅខាងរនះ ដងរៅខាងរ ាំ យតាមដាំរែើររ

ះ សូ មរលក្លគូចាទា ះរុះ របរើ គមក្រក្ឲរទាយ " ។

លពឹក្រ ង
ើ មចស់ នងគល
័ ដឹក្រគ្នមក្ភជួរ មន
ិ រ ញ
ើ នងគល
័ ក្៏េាំរដើររក្លគប់លរក្លាក្ បានជួបលបទះនង
ឹ រៅ រយ៉ក្ៗ
សួ រថា " រលក្ពូរៅណាមក្ណាក្៏រលាំងខាវង ័ លបាប់ថា " អាវ៉រអ្ើយ រចារវលួ រនងគល
ាំ រមវះ៉ ? " ។ មចស់នងគល ័ ពូ

បារ់រៅរ យ
ើ យប់មញ
ិ រក្មន
ិ រ ញ
ើ រសាះ " ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 57
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅ រយ៉ក្ លបាប់ថា "របើដូរចាបះ រលក្ពូយក្រទៀនធូបមវូសាវរៅលបរគនរលក្លគូេុ ាំរញ ្យះរលក្តា ឥ ឦ សុាំ ឲរ

រលក្ទាយឲររុះ រលក្លគូេុ ាំទា

ញ យវុរណាស់ " ។ មចស់ នងគល
័ ក្៏វលរៅផធ
ិ ះ យក្រទៀនធូ បមវូសាវរៅរក្រលក្តា ឥ

ឦ សុាំ ឲររលក្ទាយឲរ ។ ឯរលក្តារលបានទទួលរទៀនធូ បមវូសាវរ យ

ើ ក្៏គន់គូររមល
ើ រ យ
ើ សាសពធថា "
នងគល
័ រ ះ មនរចារ រាំ ៅលក្់ក្ុ ងទ
ប ឹក្លរពាំង រៅខ្ក្ផរលសះរ ះ ដងវខ្បររៅខាងរផូង, យមរៅខាងរជើង

រផបៀងរៅខាងលិរ " ។ មចស់ នងគល

័ រៅរក្តាមទាំ យរ ះ ក្៏បានរ ញ
ើ ពិរ ដូរទាំ យរលក្លគូ ឥ ឦ ទាយ

រ ះខ្មន ។ តាាំងពីរពលរ ះមក្ ក្៏លផរី នធឺឮរៅសពឝទិសថា រលក្តា ឥ ឦ ទាយវុរណាស់ មនុសេទាាំងរក្យង

ទាាំងចាស់ ខ្រមនអ្បក្អាសនបអ្ន់លក្ ក្៏ររ់រៅរក្រលក្លគូ ឥ ឦ ទាយឲរ ។

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .

រោយរ រុមនររឿងដូររបះ បានជារៅ ាំ ឝ យលជាំ លសុក្រលរបអៀរ រេរថក្ាំពង់ឆ្ងបង

ុសា ាំ មនលរពាំង ១ រ្យះថា "

លរពាំងលក្់នងគល
័ " ជាប់តាង
ាំ ពីរពលរ ះមក្ ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០០៦ ររៀបររៀងរោយរលក្ គឹម-សាន រៅភូមក្

ិ ាម
លសុក្រលរបអៀរ រេរថក្ាំពង់ឆ្ងបង
ាំ ។

២- ពក្ររវយមក្ពីភសាបាលីថា ក្ុដី សាំ រៅដល់វរថ ។

៣- លបខ្ លជាពក្រថា លបោយមគ៌ រទដឹង ? គឺលបោយ បានខាងទីមនទឹក្ ូរ, មគ៌ បានខាងផវូវ, រួម

រសរក្ឋរី ៅ លបោយមគ៌ ខ្លបថា លបោយផវូវទក្

ឹ ។

៤- អានថា អ្ក្
ឹ អ្ី ។

៥- ពក្របុរែ ដូ រគ្នបនង
ឹ ពក្រថា អាតាយ សពឝព្ថ្ង ជាពក្រលពះសងឃនយ
ិ យនង
ឹ ឧបាសក្ ។

រឥឿង សង
ឹ វុ ុំខ្ឦង (រៅរមរតារ់ដស
ុំ ង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៤៩ - ១៥៣

របើរយើងរធឝើដាំរែើរតាមដងផវូវជារិរលេ ៥ ពីភរបាំ ពញ រៅរន់រេរថបារ់ដាំបង ដល់រៅ ុ ាំគយ

ួ ជីក្ដី ក្បុងលសុក្រមង

ឫសេ ី រ យ
ើ រុះពថ្
ី លប ់ជារិតាមផវូវរជង
ើ ររញពសា
ី លលសុក្រមងឫសេ ី ឈមមុេរៅទស
ិ អារគបយរ
៍ មងយលបខ្ ល

១០ គី ូខ្ម៉លរ ឬរដើររុះពីថ្ល
ប ់ជារិរៅររ់លរង់សាទនីយរថ្រភវង
ើ រៅសាឝយព្លព ខ្ដលរៅខាងរក្ើរសាលលសុក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 58
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រមងឫសេ ី ៧ គី ូខ្ម៉លរ រួរឈមមុេរៅទស

ិ ទក្េែ
ិ រមងយលបខ្ លជា ៤ គី ូខ្ម៉លរ រយង
ើ នង
ឹ បានរ ញ
ើ បង
ឹ
១ រៅថា " បឹងទាំខ្លង " មនទាំ ាំទទឹងលបមែ ១០០ ខ្ម៉លរ បរណា
ឋ យ ៤០០ ខ្ម៉លរ ។

បឹងរ ះ សពឝព្ថ្ងរនះ ជាបឹងស័ ក្ិស

ឋ ិ ទិន មនមរឆជារិ គឺលរី អ្រែឋើក្ជារដើមរលរើនណាស់ រោយរ រុអ្ក្
ប លសុក្ពុាំ

ហា៊នរៅមក្រក្រធឝរើ នសាទក្មយ រ យ
ើ មនទាាំងលមគ
ឹ ជារិ គរឺ លបស ើ រៅក្បុងព្លពជុាំវញប
ើ រឋន់ ឈវូស រមាំងជារដម ិ ឹង
រ ះផងជាទីរូលរិរថដល់ពពួក្អ្បក្បរបាញ់ ព្លក្រពក្។

ររឿងរលពងទាក្់ទង នឹងរដើមក្ាំរែើរព្នបឹងរ ះ មនដាំណាលដូរររៅរនះ ៖

តាមចាស់ៗដាំណាលរៗ គ្នបមក្ ដរបដល់សពឝព្ថ្ងរនះថា :

រលពីរលពង យ មនលពះមហាក្េលរមួយលពះអ្ងគ មនបុែរបារមអ្

ី សាចររណាស់ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះអ្ងគគង់សរឝ

រមសជាលពះរជយន ជាមួយនឹងទម័ក្មបក្់រ្យះ យទុាំ រដើមផរី សឋររៅលក្សាលនង

ឹ ន្តសថីមបក្់រ្យះ ង មុេ

រ ុ៍ ។ លុ ះលទង់រធឝើលពះគម រររៅដល់ភូមម
ិ យ
ួ បានទរលពះរនលររៅរ ើញន្តសថីមបក្់ មនលាំ លាំ បខ្ ល ង

មុេរ ុ៍ ខ្រលទង់ទរបញ្ជជក្់រៅ រទប

ើ លទង់លជាបរាស់ ថាមន
ិ ខ្មន ង មុេរ ុ៍ រទ ក្៏លទង់ចាក្ររញទីរ ះ ួស

រៅរទៀរ ។ រលលទង់យង ួសរៅ លទង់ររ់សាំរៅរគ ោឌន ង មុេរ ុ៍ លុ ះដល់រ យ

ើ រសឋររុះអ្ាំពីេង
ប

រមស ឲរ យ ទុាំរងរមសរ ះរៅរលរមរដើមលក្សាាំ ង ១ រ ើយរសឋរយងរៅលក្សាលនឹង ង មុេរ ុ៍ រៅ

។ ឯ ងមុេរ ុ៍ រលបានសាំ រែះសាំ ណាលនង

ឹ លពះមហាក្េលរ តាមរររលក្យ
ិ រ ើ លរបបងគាំទូលសួ រលពះ
យ

មហាក្េលរថា "លពះអ្ងគរសឋរយងមក្រនះ រោយយនអ្ឝី? " ។ លពះរជាលទង់របថា " បងមក្រោយរមស បងរង

ទុក្រលរមរដម
ើ លក្សាាំ ង " ។ រមសសាឋប់មន
ិ រាស់ ឮខ្រថា "រមសលក្សាាំ ង" ក្៏រូលររ
ិ ថា
ថ "លពះមហាក្េលរថាេវួន"

ជាសរឝ-លក្សាាំ ង " រៅវញ

ិ ក្៏មនរសរក្ឋីរទាមនសេរោយនឹក្រ ើញថា "អ្ញមនរសរក្ឋីរសាយះលរង់នឹងរលក្
ាំ អ្លធ្លលរ អ្រ់ដាំរែក្រលសក្បងគុយរលក្រៅជាថាឯង លក្សាាំ ងរៅវញ"
យក្អាសារលក្ េាំជូនមក្ទាាំងយប់ទាង ិ

។ នឹក្រ ើយរមសក្៏របាលផឋរ់ខ្េេពីរដើមលក្សាាំ ងរៅ ។ ឯ យ ទុាំ ក្៏ររ់តាមជាប់ពីរលរយរមសរៅខ្ដរ ។ ឯ

លពះមហាក្េលរ រលរបលើ ទង់លជាបថា រមសរបាលផឋរ់ខ្េេដូរចាបះរ យ

ើ រសឋរក្៏រធឝលើ ពះគម ររយងតាមរៅ

ខ្ដរ ។ លុ ះ យ ទុាំ តាមទាន់លរង់វលមួយ ក្៏រតាងក្នធុយរមសជាប់ខ្ររមសពុាំលពមឈប់រសាះ ។ យ ទុាំ បាន

ឈរខ្លជងរជើងទប់ដីជាប់ ៗ ក្៏ររបក្ ាំ ៗ។ លពះមហាក្េលរលទង់ទររ

ើ ទាាំងផធង ើញដូររបះ ក្៏លទង់ខ្លសក្លបាប់រៅអ្ាំពី
រលរយថា " ទុាំ ខ្លងៗ ", រទើប យ ទុាំ ខ្លងរមសរ ះ ។ ឯរមសក្៏របាលរូ លព្លពបារ់រៅ ជាប់ទាង
ាំ អានខ្ដល

រងរលើេង
ប រ ះរៅផង ។ លពះមហាក្េលរលទង់ខាញល់ខាវង
ាំ ណាស់ លទង់ោក្់បណា
ឋ សាដល់សរឝរមសរ ះថា "ពូជ

អាឯង ចាប់តាង
ាំ ពីព្ថ្ងរនះរៅ លរូវសុី ខ្រប វ ជាអាហារ និងផឹក្ខ្រទឹក្លអក្ជា
់ ដរប " ។ រលពះរ រុដូរចាបះឯង បាន

ជារៅរលើេង
ប សរឝរមសទាាំងោយសពឝព្ថ្ងរនះ មនសារ់មយ
ួ លសទាប់រៅេបងសណា
ឌ នដូរជារគរងអានទុក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 59
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្សផក្លក្រ ងលក្ ូ ងជារលរន

ើ លសទាប់ ជាទលី ជក្ព្នពួក្សរឝខ្ក្អបនង
ិ េធួយ រ ើយសុ ី ខ្ររឈើ ឬវលវិណាខ្ដលមន
ប វ ជាអាហារ ផឹក្ខ្រទឹក្លអក្់ រទាះបីទឹក្ថាវ ក្៏វយក្រជើងក្ូរឲរទាល់ ខ្រលអក្ស
់ ិ ន រទើបបានផឹក្ រោយលរូវ

បណា
ឋ សាលពះមហាក្េលរ តាាំងពរី ពលរ ះឯង ។ លរង់ក្ខ្នវងខ្ដល យ ទុាំ រតាងក្នធុយរមសឈរខ្លជងរជង
ើ ធ្លក្់

ដីរ ះ ក្៏រវយរៅជាបឹងមួយ មនទាំ ាំដូររពលបីខាងរលើ រៅថា " បឹងទុាំខ្លង " ជាប់ដរបមក្ដល់ សពឝព្ថ្ងរនះ

។ ឯភូមជា
ិ ទីលាំរៅរបស់ ង មុេរ ុ៍ រ ះ ក្៏មនរ្យះលបាក្ដជាប់មក្ថា "ភូមម
ិ ុេរ ុ៍ " ដរបមក្ដល់សពឝព្ថ្ង
រនះខ្ដរ ។ ពី បឹងទុាំខ្លង រៅភូមិ មុេរ ុ៍ រនះ មនរមងយលបខ្ ល ៨ គី ូខ្ម៉លរ ។ របើលរូវរររៅពីបឹងទុាំខ្លង

រៅភូមម
ិ ុេរ ុ៍ រយង ើ ាំរែើរឈមមុេរៅទស
ើ លរូវរធឝដ ិ ខាងរក្រ
ើ រាំនន
ួ ៨ គី ូខ្ម៉លរ រទើបបានរៅដល់ភូមរិ ះ ។

រាំបន់ខ្ដលលពះមហាក្េលរ លទង់ទរលពះរនលររ ើញន្តសថីមបក្់លបខ្ ល ង មុេរ ុ៍ រ ះរៅថា " ភូមលិ បខ្ ល "

ជាប់រមក្ ប៉ុខ្នថសពឝព្ថ្ងរនះ រគរៅរវយមក្ថា " ភូមលិ បហាល ឬ បា៉ហារ " រៅវញ

ិ ។ ឯភូមលិ បហាល សពឝព្ថ្ងរនះ

រៅក្បុង ុាំតារល លសុក្បារន រេរថរពធិ៍សារ់ ។ របើរធឝើដាំរែើរពីភូមលិ បហាលរៅភូមម

ិ ុេរ ុ៍ លរូវររញដាំរែើរ
ឈមមុេរៅទស
ិ ពយ័ពរ លបមែជា ៧ ឬ ៨ គី ូខ្ម៉លរ រទប
ើ បានដល់រៅ ភូមម
ិ ុេរ ុ៍ រ ះ ។ ជាទាំរនៀមរៅ

បឹងទុាំខ្លង រ ះ អ្បក្លសុក្ខ្រងហាមឃ្លរ់អ្ស់ ពួក្មន្តនថី ខ្ដលរៅរៅលរួរលតារលើលសុក្រមងឫសេរី ះ មន

ិ ឲររដើរ
ររ់មុេ គឺពីខាងរក្ើរបឹងរ ះរ ើយ ឲររដើរបានខ្រពីរលរយ រោយរ រុថា របើមន្តនថីណារដើរររ់មុេបឹងរ ះ រគ

ថា មន្តនថរី ះនង
ឹ លរូវេូរបុែររថាវះយស ឬក្៏លរូវរជររផវស់ ររញពលី សុក្រ ះ រោយឆ្ងប់រ ័ ស រមវ៉ ះរ យ
ើ
អ្ស់រលក្ណា ខ្ដលនិយមរជឿតាមទាំរនៀមរ ះ មន
ិ ហា៊នលបលពឹរក្
ថ នវងពក្រហាមរ ះរ ើយ ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០០២ ររៀបររៀងរោយរលក្ សក្់-ខារ់ រលរៅជា

យរលមួរគុក្ រៅក្ាំពរ ។

រឥឿង អនា
ុំ ណឞ់ (រៅរមរតារ់ដុំសង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៤៣ - ១៤៧

៍ ីលក្ុងបារ់ដាំបង រមងយលបខ្
រៅខាងលិរសធឹងសខ្ងក លសុក្សខ្ងក លជុងអារគបយទ លជា ១០ គី ូខ្ម៉លរ មនភបម
ាំ យ
ួ

រ្យះ ភបបា
ាំ ែន់ ជាបូជនីយោឌនសក្ឋស
ិ ិ ទិន ខ្ដលអ្បក្លសុក្ខ្រងរធឝើពធ
ិ ប
ី ូជាតាាំងបុរែរល ។

ររឿងរលពងភបរាំ នះ មនដូរររៅ ៖

តាមចាស់ៗដាំណាលថា រលពរី លពង យ មនរសដឌម

ី ប ក្់មនក្ូនលសីមយ
ួ រ្យះ ង រ ាំសាយសក្់ ងរ ះររះ

ខ្រឈរឺ ោយជាំងឺរង ើ ជាំងឺ

ាំ រដូវជាយូរឆ្ងប ាំ ។ រលរយមក្មនតាបសមបក្់រ្យះតា លគ្នម បានទទួលរមល ងរ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 60
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លុ ះលតាខ្រជា រលជារ យ
ើ មហារសដឌជា
ី ឪពុក្ ង បានផេាំផុ ាំឲ
គ រជាភរយតាបសរ
ិ ះ ។ តាបស បងាារ់បរលងៀន

ឲរ ងររះមនថអាគមរផេងៗជារលរើន មនមនថរៅេរល់ពរុះជារដើម ។

តាបសនិងភរយរៅក្ប
ិ ុ ងរូងភបម
ាំ យ
ួ រៅថា លពះទឹក្ ឬ លបទឹក្ តាមសាំ ដីអ្បក្លសុក្ ។ រូងភបរាំ ះរៅខាងរផូង ភបបា
ាំ

ែន់ សពឝព្ថ្ង ខ្ររលរ ះ ភបបា

ាំ ែន់ រ ះរគរៅថា ភបលាំ បាសាទ ។ ខាងរលរយមក្ មនលពះរជបុលររសឋរមួយ

លពះអ្ងគ លពះ មរៅរជក្ុ ល មក្សុ ាំ ររៀនមនថវជា

ិ ជ រផេងៗ តា លគ្នម ។ តាបសសុ េរិរប
ថ ងាារ់បរលងៀនលពះរជបុលរ

រនះលុ ះលតាខ្រររះ ប៉ុខ្នថហាមលពះរជក្ុមរមន

ិ ឲររមល
ើ លបពននរសាះ រោយគ្នរ់ខាវររៅរជក្ុ ល លសោញ់ លបពនន
គ្នរ់ រលពះ ង រ ាំសាយសក្់ រូបលអណាស់ ។ ក្នវងជាយូរខ្េរលរយមក្, រពលមួយ រួនជាតាបសមន
ិ រៅរៅ រជ
ក្ុល រៅលួ ររមល
ើ លបពននគ្នរ់ រ ញ
ើ រូប ងលអរវើរ ក្៏រក្ើររសរក្ឋលី បរិពទ
័ ល
ន ួ រសាក្សួ រររ
ិ ថ ងៗ លសោញ់ រៅ

រជក្ុល ខ្ដរ ក្៏ទទួលលពម ។ ព្ថ្ងមយ

ួ តាបសរូលរៅក្បុងព្លពរដើមផរី ក្វរទុរផេងៗ អ្បក្ទាាំងពីរបានឱរសលអ ក្៏ គ្ន
ាំ ប

ជិះសាំ រៅររ់រចាលតាបសរៅ ។ រលតាបសលរ ប់មក្ពីព្លពវញ

ិ ពុាំរ ញ
ើ អ្បក្ទាាំងពរី រៅក្បុងរូងភបាំ គ្នរ់ក្ដ
៏ ឹងថា

រៅ រជក្ុលនិងភរយគ្នរ់
ិ ពលងរ់គ្នបរៅ គ្នរ់តាមរៅដល់មរ់សមុលទ បានរ ើញសាំ រៅឃ្លវរឆ្ងងយរៅដល់
ក្ណា
ឋ លសមុលទរៅរ យ
ើ ។ តាបសេង
ឹ ណាស់ ក្រ៏ សក្មនថវជា
ិ ជ រៅេរល់ ពរុះរដើមផប
ី ាំផវញសាំ រៅ រៅក្ណា
ឋ ល

សាគរ ។ ប៉ុខ្នថ រោយ ងរ ាំសាយសក្់ ររះមនថវជា

ិ ជ ខ្ដរ ក្៏រធឝឲ
ើ រេរល់ បក្់ផរ់េរល់ក្ាំណាររ ះផុរអ្ស់ ។ តាបស

ឈរ
ឺ ិរខា
ថ វង
ាំ រពក្ ក្៏ដល
ួ សាវប់រៅរវបរសមុលទរ ះរៅ ។ អ្បក្ទាាំងពីរដឹងរ រុដូរចាបះ ក្៏ គ្ន
ាំ ប លរ ប់សាំរៅមក្រន់

រូងភបលាំ បទក្
ឹ វញ
ិ រៅរួមសុ េទុក្ជា
ខ មួយគ្នប ។ ខាងរលរយមក្ រៅរជក្ុល លរ ប់មក្រក្ ង រ ាំសាយសក្់ វញ
ិ ង

លបពននរដើមេឹងណាស់ ក្៏រលបើលក្រពើ ងរ្យះ អាធន់ ឲររៅឃ្លាំងផវូវក្ុាំឲររៅរជក្ុ ល រៅវញបាន

ិ ។ ឯ ង

រ ាំសាយសក្់ លុ ះលក្រ ក្រ ញ

ើ សាំ រៅបឋរី ទៀបលិរ ក្៏បន់រទវតាខ្ដលរៅរក្ាភបលាំ បាសាទថា "សូ មឲរខ្រជួយបឋេ
ី ុ ាំឲ
ញ រ

រួរពីរលគ្នះថាបក្់រុះ េញុាំនឹងថាឝយភបរាំ នះ " ។ រោយអ្ាំណារបាំែន់រ ះ ងនឹងបឋីក្បា

៏ នសុ េសបាយ រ ើយថាឝយភបាំ
រ ះលបាំែន់ ។ តាាំងពី ងបន់រ ះមក្ រគរៅភបលាំ បាសាទរ ះថា ភបប
ាំ ាំែន់ ខ្រសពឝព្ថ្ង រគរៅរវយមក្ថា ភបាំ

បាែន់ វញ
ិ ។ រៅរជើងភបរាំ ះ មនរូងរលៅធាំទូលយ អារឲរមនុសេរូលរៅបានរោយលសួល ដាំបូលរូងររង

ដូរដាំបូលទូក្ មនក្ខ្នវងទក្
ឹ លសក្់មនរលមងទឹក្ថ្យរងដូររាល់បុក្អ្ងករ ទាំ ាំលបខ្ លជាប៉ុនលអី ។ រូងរ ះមន

ទាំ ាំលបខ្ ល ១២ ខ្ម៉លរបួនលជុង ជញ្ជជាំងថ្យ ពុាំមនរមវក្់អ្ីរឝ ទ ប៉ុខ្នថរៅខាងរផូងរលមងទឹក្ខ្ក្ផរជញ្ជជាំងមនលពះពុទន

រូបបាក្់ខ្បក្ជារលរន
ើ ។ ពនវលឺ ពះអាទិរររូ លរៅបាំភរវឺ ពញរូងរ ះ តាមលបរហាងមួយរៅរលើដាំបូល ។ ផវូវខ្ដលរូ ល

រៅក្បុងរូងរ ះរូ ររុ ះខ្រមនុសេមបក្់ងងឹរសូ នរ, របើរូលរៅតាមផវូវលុ ះខ្រអ្ុជរនវុះបាំភវឺ រ ើយរដើរជាជួរបនថគ្នប

រទប
ើ អាររូលរៅដល់ក្ខ្នវងលសក្់ទក្
ឹ រ ះបាន ។ តាមអ្បក្ភបបា
ាំ ែន់រ ះនិយយថា រួនរលរលមងរ ះមន

ទឹក្រពញ រួនរល់មនទឹក្លរឹមខ្រពក្់ក្ណា
ឋ ល, រគថារបើរលមងថ្យមនទឹក្រពញ ជាលបផបូលថា អ្បក្លសុក្បានលសូវ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 61
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បរបូ
ិ ែ៌, របទ
ើ ក្
ឹ ក្នវះ ថា អ្បក្លសុក្រធឝើលសូវពុាំសូវបាន ។ទក្
ឹ ខ្ដលរគរ ញ
ើ រៅក្បុងរលមងរ ះ ថាវរវឝង រ ើយជន់
ទាាំងោយខ្ដលរៅដល់ទីរ ះ មន
ិ ខ្ដលខានក្ផង់ទឹក្រ ះ មក្លុ បលងក្ាលសុ ាំ រសរក្ឋីសុេសបាយរទ ។

រល់ៗឆ្ងប ាំ អ្បក្លសុក្ខ្រងរធឝើពិធីបូជារៅភបបា
ាំ ែន់រ ះ, រពលរូលឆ្ងបថ្
ាំ ីយ រគរធឝើខាងរលើភបាំ នូវពិធីទាង
ាំ ោយ មន

ពធ
ិ ព
ី ូនភបេ
ាំ ារ់ នង
ិ និមនថរលក្ឆ្ងន់ជារដម
ើ រ យ
ើ មនរបាាំ មនលបោល់ និងមនខ្រក្ទានជាលបាក្់ ឬសាំ រលៀក្
បាំពក្់ដល់អ្ក្
ប លសុក្ផង ។ រៅព្ថ្ងទី ១ ជាព្ថ្ងរូលបុែរ រគខ្រងរធឝើពិធីបង
ួ សួ ងសូ មឲររទវតាថ្យីជួយឲរអ្បក្លសុក្

បានរសរក្ឋស
ី ុ េសបាយ ។ ពធ
ិ ប
ី ង
ួ សួ ងរ ះ រួនរលអ្បក្រជរររធឝើ រួនរលអ្បក្លសុក្រធឝើ ។ របរ
ើ លណារគ
ួ សួ ងនឹងរក្ើរជាំងឺរពញទាាំងភូមិ ។ ពិធីបង
រភវររធឝើពិធីបង ួ សួ ងមន សាវធម៌ បាយសី និងរភវងរលងបទបួងសួ ង ។

អ្បក្លសុក្បានឲរររែ៍ថា រលពរី ដើម ខ្ររលណារលងរភវងបទបួងសួ ង រគរមល

ើ រៅក្បុងលសះ តាខ្សន ខ្ដល
រៅជិររជើងភបាំ បាែន់ រ ះ រ ើញលក្រពើរងើបជារលរើន ។ លសះរ ះពីរដើមរលៅខ្រឥ ូ វរក្់រទ រ ើយរៅរពល
បួងសួ ងមន
ិ រ ញ
ើ លក្រពរើ ងើបរ យ
ើ ។

ី ក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៥/០៤១ ររៀបររៀងរោយ អ្បក្លសី អ្៊ុរ-ស៊ុន រលរៅជា

១- លសង់ពឯ

រលខាធរ
ិ រ ព្នពុទសា
ន សនបែឍិររ ។

រឥឿង អនស
ុំ ុំ រៅ (រៅរមរតារ់ដុំសង)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១៣៧ – ១៤២

រៅខាងលិរទលី ក្ុងបារ់ដាំបង រមងយលបមែ ១២ គី ូខ្ម៉លរ មនភបជា

ាំ រលរន
ើ រៅជិរៗគ្នប មនភបស
ាំ ាំ រៅ ភបលាំ ទុង

មន់ - លទុងទា និងភបរាំ ាំសាយសក្់ជារដើម ។

ររឿងរលពងនយ
ិ យរៗគ្នប លបចាាំភរបាំ ះ មនដាំណាលដូរររៅរ ះ៖

រលពរី លពង យ មនលពះមហាក្េលរមួយអ្ងគ លពះ ាំ

មរជក្ុ ល រសាយរជររៅលបរទសក្មភុជា តាាំងលពះរជវង

រៅរលើជរួ ភបដ
ាំ ងខ្រក្ ។ លពះបាទ រជក្ុល លទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យនឹងន្តសថីមបក្់រ្យះ ង សុ វែតមសា ងរនះ

ជាក្ូនលក្លី ក្រទ ប៉ុខ្នថ ងមនរូបរឆ្ងមសក្ឋស

ិ មលអរវរ
ើ ងរញ្
ិ ច ឹ មលក្រពម
ើ យ
ួ ក្៏មនឫទនរវហាន្វសព្វណាស់

រទាះបីរលបើឲរវរធឝើអ្ីបា
ឝ នទាាំងអ្ស់ ។ លក្រពើរ ះមនេវួនធាំរលើសលបមែ ងឲររ្យះ អាធន់ ។ តាមដាំណាល

ថា មុនដាំបូង ង សុ វែតមសា ររសបានពងសរឝ

ើ មយួ យក្មក្ទុក្ រោយ ងមន
ិ សាគល់ថាជាពងសរឝអ្រីឝ ទ ប៉ុខ្នថ
លុ ះដល់ព្ថ្ងខ្េនឹងញាស់ លសាប់ខ្ររ ើញររញជាក្ូនលក្រពើមក្ ។ ងក្៏ររះខ្រអាែិរ េាំរិញ្ចឹមខ្ថ្រក្ារោយ

រពញរិរណា
ថ ស់ ។ លក្រពរើ ះរទៀររសារ ក្៏ខ្បវក្ពលី ក្រពទា
ើ ងាំ ពួង ររះសាឋប់បងាគប់ ងដូរជាមនុសេសុ ទសា
ន ធ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 62
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឯលពះបាទរជក្ុល លុ ះបាន ង សុ វែតមសា មក្ជាគូរសបហារ យ

ើ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន ក្៏ខ្បរជាមនលពះទ័យពុាំសូវ
សយ័លគរសាយះរៅវញរោយលទង់
ិ លពះរលមះិ យល់រ ើញថា " នឹងរលើក្ ងជាអ្គគមរ សីរពញទីពុាំបាន រលពះ ងជា

រន្តសថ មនឋានៈពុាំរសយើ ពុាំសមនង

ឹ ររៀបអ្ភរិ សក្ជាអ្គគមរ សីរ យ
ើ " ។ លុ ះលទង់លពះរលមះិ ដូររបះរ ើយ លទង់
រសឋររៅលរបបងគាំលពះវរបិតាៗ ក្៏លទង់យល់តាមរ ើយចារ់រសុ ើ បសួ ររក្ន្តសថីណា ខ្ដលមនពូជពងេលរក្ូលេភងេ
់ ស
ភ ់

រដម
ើ ផរី រៀបអ្ភរិ សក្ជាមួយលពះរជបុលររបស់ លពះអ្ងគ ។

យូរបនថិរមក្ ឮដាំែឹងថា រៅលសុក្រនធបុរ ី មនរសឋរមួយលពះអ្ងគ មនលពះរជបុលរម

ី យ
ួ លពះ ម ង រ ាំសាយសក្់

រលពះលពះ ងមនសក្់ទិពឝ រង់បានអ្ឝីក្បា

៏ នដូ រលពះទ័យ គឺលពះ ងលគ្នន់ខ្រលរូរលពះរក្សីរៅ រង់ឲរទឹក្សមុលទ

េះរៅជាដីរគ្នក្ក្៏បាន រង់ឲរដីរគ្នក្រវយរៅជាទឹក្សមុលទក្៏បាន ។ លពះវររជមតាបតា

ិ ព្នលពះបាទ រជក្ុ ល
លទង់រលបើរស ឲរ សា
ាំ ររៅថាឝយរសឋរលក្ុងរនធបុរ ី រដើមផដ
ី ែឋឹង ងរ ះតាមលពះរជលបព្ពែី ។ រសឋរលក្ុងរនធ

បុរ ី ក្៏ពុាំលទង់យល់ទាស់រ យ
ើ លទង់របលពះរជសារមក្លពះវររជមតាបតា
ិ ព្នលពះបាទ រជក្ុ ល ថា "របលើ ទង់សពឝ
លពះរជ ឫទ័យ សូ មលទង់រលើក្បណា
ត ររមក្រុ ះ" ។ រស បានទទួលលពះរជឱងាកររ ើយ លរបបងគាំលលរ ប់

មក្លរបបងគាំទូល លពះរជមតាបតា លគប់តាមដាំរែើររ

ិ ព្នលពះបាទ រជក្ុល វញសពឝ
ិ ះ ។ លពះបាទរជក្ុល បាន

លទង់លពះសណា
ឋ ប់ដូរចាបះ ក្៏លទង់មនលពះទ័យរសាមនសេពន់រពក្ រទប
ើ លទង់លតាស់ បងាគប់ឲរររៀបរាំរលគឿងបណា
ត ររ

ិ ុ ក្ក្បុងសាំ រៅ រដើមផរី ធឝើលពះរជដាំរែើរររញរៅរន់លក្ុងរនធបុរ ី ។

យ៉ងឧោរក្ផធ

រាំខ្ែក្ ង សុ វែតមសា លុ ះបានដាំែឹងរនះរ ើយ ក្៏រក្ើររិររថ ៅឋលក្ហាយខាវង

ាំ ណាស់ រទើបរលបើលក្រពើឲររៅ

តាមក្ល់សាំរៅរ ះឲរលិរវ ិ សអ្នថរយ រដើមផម

ី ន
ិ ឲរលពះបាទ រជក្ុ ល រៅជួបនង
ឹ ង រ ាំសាយសក្់ ។ លក្រពើ

រ ះក្៏រលបើបានដូ ររិររថ ទៀរ វរបាះពួយក្បុងទឹក្រលឿនដូរលពួញ លុ ះរៅជិរដល់សាំរៅ លពះបាទរជក្ុ លៗ លទង់

លក្រ ក្រ ញ
ើ អាធន់ ក្៏លទង់មនលពះបនធូលខាវង
ាំ ៗ ថា " ព្ន អាធន់ ! អ្ញរទ ក្ុាំមក្រធឝរើ ផឋសផឋស " ។ អាធន់

រវវើយរបរៅវញថា
ិ " សុ ី បាយអ្បក្ណា យក្អាសាអ្បក្រ ះ"។

ពួក្ពលលក្រ ក្រ ើញលក្រពើធាំសរមផម

ើ ក្៏ភយ
័ ខ្លសក្រឆ្ងរោរពញទាាំងសាំ រៅ េវះរបាះលរោរ រពភ លពមទាាំងមន់

នង
ិ ទាទាាំងលទុងៗ រៅឲរ អាធន់សុី រដើមផឲ
ី រវឈប់ វឃ្លវរឆ្ងងយអ្ាំពស
ី ាំ រៅ ខ្រអាធន់ ពុាំទទួលសុ ី រសាះ ។
លពះបាទរជក្ុល ក្៏បង
ួ សួ ងអ្ស់ រទវតា សូ មឲររលក្ជួយឲរផុ រពីរលគ្នះថាបក្់ ។

រោយបុែរបារមលី ពះអ្ងគ រសរក្ឋីបង

ួ សួ ងរ ះ ក្៏រ ាំជួលរៅដល់លពះឥន្ត ធ ធិរជៗ ក្៏លទង់រលបើបរលមរើ ៅលបាប់លពះ

ង រ ាំសាយសក្់ ភវម ។ លពះ ង រ ាំសាយសក្់ ក្៏រផូរលពះរក្សី ឲរទឹក្សមុលទេះរងរៅជាដ

ឹ ីទាង
ាំ អ្ស់ ។ លក្រពក្
ើ ៏
ជាប់ក្ុ ងដ
ប ីរ ះ មុននឹងោរ់េរល់សាវប់ លក្រពើរ ះរគ្នះក្នធុយផង ដក្ដរងាើមធាំផង រមួលេវួនលរ ប់លរ ិន រ ើយ
រួេួ នលក្រព
វ រើ ះរគ្នះក្នធុយ នង
ឹ លរង់លរមុះលក្រពើ ក្៏រក្ើររៅជាបង
ឹ ២ រៅដល់សពឝព្ថ្ងរនះ រៅថា បង
ឹ ក្នធុយលក្រពើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 63
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង
ិ បឹងលរមុះលក្រពើ ។ ឯសាំ រៅរ ះ ក្៏រក្រ
ើ រៅជាភបធ
ាំ ាំមយ
ួ មនរងជាសាំ រៅសុ ទសា
ន ធរៅថា ភបស
ាំ ាំ រៅ ខ្ររផអៀង

បនថិររលពះរលក្របាក្ខាវង
ាំ ណាស់ ។ រៅរពលខ្ដលអាធន់ ជិររៅដល់សាំរៅ ររឋងសាំ រៅក្៏សែឋក្ធ្លវក្់រៅក្បុង

ទក្
ឹ រក្រ
ើ រៅជាភបម
ាំ យ
ួ រៅថា ភបរាំ រឋងសាំ រៅ ទាល់សពឝព្ថ្ង ។ លទុងមន់លទុងទាខ្ដលពួក្ពលរបាះរៅឲរលក្រពើ ក្៏

រក្ើររៅជាភបម
ាំ យ
ួ រៅថា ភបលាំ ទុងមន់លទុងទា ដរបដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។

លុ ះសមុលទរវយរៅជាដីរ ើយ លពះបាទ រជក្ុ ល លទង់រលបើពក្

ួ ពលឲរជញ្ជូ នលបោប់លបោទាាំងពួង យងរៅរន់

លក្ុងរនធបុរ ី រដើមផរី រៀបអ្ភរិ សក្ជាមួយនង

ឹ លពះ ង រ ាំសាយសក្់ តាមលពះរជលបព្ពែី ។ ក្ខ្នវងខ្ដលលពះ ង

រ ាំសាយសក្់ រផូរសក្់រ ះ ក្៏រក្ើររៅជាភបម

ាំ យ
ួ រៅខាងរផូងភបស
ាំ ាំ រៅ រៅថា ភបរាំ ាំសាយសក្់ ដល់សពឝព្ថ្ង ។

រលររៀបអ្ភរិ សក្រួររលសររ ើយ លពះបាទ រជក្ុល លទង់ លាំ ពះ ង រ ាំសាយសក្់ ជាអ្គគមរ សី លពមទាាំងពល

រស ជារលរន
ើ លរ ិ ។ លពះអ្ងគលទង់គង់រលើដាំរជាមួ
ប់រៅរន់រជបុរវី ញ ី យលពះ ង ជាលពះជាយ មនពលរស

ខ្ មមក្ជារលរើន ។ មក្ដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ លទង់លក្រ ក្រៅរ ើញភបស
ាំ ាំ រៅ ភបលាំ ក្រពើ លទង់នឹក្រទាមនសេជា

ខាវង
ាំ នង
ឹ ង សុ វែតមសា ថា "រលពះខ្រវររ
ិ អា
ថ លក្ក្់ បានជាឲររគសាវប់វ ិ សអ្ស់យ៉ងរនះ " ។ លពះអ្ងគរលបើ

រស ឲររៅចាប់ ង សុ វែតមសា យក្មក្សមវប់រចាល រស ក្៏រធឝតា

ើ មលពះរជបញ្ជជ ចាប់ ងសុ វែតមសា

មក្ររ់ក្ាលសងសឹក្វញ
ិ ក្ាលរ ះក្៏រក្ើរជាភបម
ាំ យ
ួ រៅថា ភបស
ាំ ងក្ាល រៅជិរលសុក្មងគលបុរសពឝ
ី ព្ថ្ងរនះ

ប៉ុខ្នថអ្បក្លសុក្រៅរវយមក្ថា ភបស
ាំ ងក្ាន រៅវញ
ិ ។ មនវលមួយរៅជរ
ិ ភបរាំ ះ សពឝព្ថ្ងរៅថា វលរន្តិ ញ្ជចាំ

រពះ រលពះពួក្រស រិន្តញ្ជចាំរពះរវៀន ងរចាលរៅទីរ ះ ។ ឯរយនីរបស់ ង រស បានលគខ្វងរចាល រ ើយ

រក្រ
ើ រៅជាភបម
ាំ យ
ួ រទៀរ រៅថា ភបលាំ ក្ពយ ង ខ្រសពឝព្ថ្ង រគរៅរវយមក្ថាភបាំ ប ធ យ ង។

រាំខ្ែក្លពះបាទ រជក្ុ ល នង
ិ លពះ ង រ ាំសាយសក្់ ជាលពះអ្គគមរ សី យងរូលរៅថាឝយបងគាំលពះវរបិតា-មតា

វញ
ិ រ ើយលទង់គង់រៅជាសុ េសានថរៅ ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០២៩ ររៀបររៀងរោយអ្បក្លសី អ្៊ូរ-សុ ន រលរធឝើ

រលខាធរ
ិ រ រៅពុទសា
ន សនបែឍិររ ។

២- តាមឯក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.១៧៦ ររៀបររៀងរោយរលក្ ររៀម-យម

ឹ រៅ ុ ាំលាំរង់

លសុក្សាំ ររង រេរថតាខ្ក្វ ថា ងរនះរ្យះ មរចាឆនព ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 64
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ាសាវប្ឡវែកិឦ (រៅរមរតរសៀឣរាស)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១២៩ - ១៣៦

រៅ ុាំរុងរល់ លសុក្សាំ ររងរុងរល់ រេរថរសៀមរប មនលបាសាទបុរែមួយលបាសាទរ ះ មនលសះពីររៅ

ខ្ក្ផរខាង រួលបាសាទក្មភស់លបខ្ ល ៥ ម,៥០ ទាំ ាំលបាសាទលបខ្ ល ១៥ ឬ ១៦ ខ្ម៉លរបួនលជុង ខាងក្បុង

លបាសាទ មនថ្យមយ
ួ ខ្ផនដូរជាបលវ័ងក ។

លបាសាទរ ះ រៅថាលបាសាទលព យក្ិល រៅខាងរជើងសធឹងមួយ រមងយលបខ្ លជា ១៥០ ខ្ម៉លរ រាំរពះ

លបាសាទថ្យខ្ដលរទៀបមរ់សឹ ង
ធ រនះ ចាស់ បុរែបានរងចាាំររឿងរលពងមួយដូរររៅ :

មនរសរក្ឋីដាំណាលថា រលរ ះ មនបុរសអ្បក្រដរើ រក្រដឋមបក្់ បានរដរើ រក្រដឋក្បុងព្លព លបទះរ ញ

ើ រដើមរររមយ
(?) មួយ យក្មក្រធឝើជាដាំបងយ៉ងមាំ រ ើយលអអ្សាចររ សនយររៅថា "ដាំបងលក្ញូង " ។

រលរយពីបានដាំបងរនះមក្រន់រប់ខ្ថ្រក្ា បុរសរ ះក្៏រវយរៅជាអ្បក្មនបារមយ

ី ៉ ងសរមផម
ើ រោយសារឫទន
អ្ាំណារដាំបងរបស់ គ្នរ់រ ះឯង ។ បុរសរនះដឹងថា េវួនមនររជះបារមខា
ី វង
ាំ ពូខ្ក្ដូរចាបះ ក្៏រក្រ
ើ មនររ
ិ រថ លភ
លន់ពន់លបមែ ហា៊នវយដរែឋើមយក្រជសមផរថិអ្ាំពីលពះបាទ រលក្ពរថិ ខ្ដលលគងរជសមផរថិរៅរជធ្លនីអ្ងគរ

វរថ រ យ
ើ រសាយរជរជាមចស់ ខ្ផនដីលបរទសខ្េយរ ជារាំែវងេអ្ាំពលី ពះបាទ រលក្ពរថិ រ ះមក្ បានោក្់ មលពះអ្ងគ

ថា "លពះបាទ ដាំបងលគញូង " រោយយក្តាមដាំបងរបស់ លពះអ្ងគ មក្ោក្់រដើមផរី ាំលឹក្ដល់ជយ

័ ជមបះរបស់ លទង់ ។

លុ ះលពះអ្ងគរសាយរជរសមផរថិបាន ៧ ឆ្ងប ាំ ៧ ខ្េ ៧ ព្ថ្ង, ក្បុងរលរីមយ

ួ លពះអ្ងគបានទររ ើញផកយមួយមនពនវឺភវឺ
រខ្ិ ញ្ច ង មនវលររួរ ៣ ជាន់ រះរ ង
ើ ជាក្់ខ្សឋងក្បុងវង់លពះរ័នធ ខ្ដលក្ាំពុងបរញ្ច ញរសយីភរ
វឺ ញ្ជ
ិ ច រ លគបរលើធមយជារិ
។ លពះបាទ ដាំបងលគញូង ទររ ញ
ើ រ រុអ្សាចររដូរររបះរ យ
ើ នក្
ឹ ពិភល់ក្ុ ងលពះរ
ប ិ ឋ ក្៏រៅរហារមក្ទ
សេន៍ទាយមួយរ ាំរពរ។ រហារ រលរយពីបានរបើក្ក្ផនរលមរម
ួ ល
ើ លក្ខែៈសពឝលគប់រៅ ក្៏បានទាយថា " រ រុអ្

សាចរររនះ ជាបូពន
៌ ម
ិ រ
ិ ឲ
ថ រដង
ឹ ថា "មនអ្បក្មនបុែរមក្ចាប់បដស
ិ ននព្ិ ផធន្តសថីណាមួយ ក្បុងលបរទសរបស់ រយង
ើ រនះ
រ ើយ អ្បក្មនបុែររនះ ឧបផរថិរ ើងនឹងបានលគងរជរៅលបរទសក្មភុជា " ។ លពះបាទដាំបងលគញូង បានឮ
ទាំ យរនះភវម ក្៏លទង់លពួយលពះ ឫទ័យឥរឧបម លទង់ចារ់ឲរពួក្រស មលរ រដើររប់សមវប់ន្តសថីណា ខ្ដល

មនព្ផធរពះឲរអ្ស់ រ ើយឲរយក្រៅដុររចាល ក្ុាំឲរមនសល់ ។ លគ្នរ ះលសីសាំ ប លពមទាាំងលសីជារលរើន ខ្ដល

មនគភ៌ទាង
ាំ ប៉ុ យ ន លរូវរស មលរសមវប់ រ យ
ើ យក្រៅដុររចាលទាាំងអ្ស់ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 65
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អ្សាចររណាស់ ! រ រុខ្រអ្បក្មនបុែរខ្មន ពួក្រស មលរ ក្ាំពុងដុ រសាក្សពន្តសថីព្ផធរពះទាាំងរ ះរ ើយយក្

ខ្ដក្សូ លចាក្់រុក្ន្តសថីមបក្់ ជាសបាំព្នលពះបាទ រលក្ពរថិ ខ្ដលរភវង
ើ ក្ាំពុងរវះ ក្៏ធ្លវក្់ទារក្មួយពីក្ុ ងព្ផធ
ប មក្រលើភក្
ប រ់ ភវង
ើ
ឲ
ាំ ររភវង
ើ រវះរលក្ព្ដរជើងអ្ស់ ខ្រមន
ិ ទាន់សាវប់ ពួក្អាមររក្៏យក្ទារក្រ ះរៅលក្់ទុក្ក្បុងគុមរភ ដឋខ្លក្ក្ ។

រពលសាយែាសម័យ រលក្លគូរៅអ្ធិររវរថនិមនថររញរៅបងេុក្ូ ល រន្តងកមភវ ក្បុង រជអាមររក្៏លបរគន

ទារក្រ ិ ច ឹ ម រលក្ក្៏យក្ទារក្រៅពាបាលរោយថាបរាំ ផេងៗ លុ ះលតាខ្របានសះ

ះមក្រលក្ ឲររលក្យក្រៅរញ្

ដាំរៅខ្ដលរភវង
ើ រលក្រ ះ ខ្រទារក្រ ះអ្វយវៈមន
ិ លអដូររដើមរទ ជាប់ព្ដរជើងេឝិនេឝង់ ។

័
លុ ះទារក្មនវយវឌណ ររររលមន
ើ ធាំរ ើង ក្៏បានសិក្ាររៀនសូ លរ អ្ក្េរសាន្តសថរផេងៗ ក្បុងសាំ ណាក្់រលក្លគូ
រៅអ្ធរ
ិ រវរថរ ិ រោយគូថ្ ជាជាំនស
ះ ។ រដើររៅណាមក្ណា ក្ុមរខ្រងក្ល ួ ដាំរែើរធមយតា ។ ចាប់តាង
ាំ ពរី ពល

រ ះមក្ អ្បក្េវះរៅគ្នរ់ថា " លព យក្ិល " េវះរៅថា " ពញាខ្លក្ក្ៗ" រោយរគសាំ គ្នល់តាមក្ាំរែើររដើមគ្នរ់

ក្ល
ិ ផង ខ្ដលរគររសបានព
ើ គ
ី ុមរភ ដឋខ្លក្ក្ផង ។

ព្ថ្ងមយ
ួ លពះបាទដាំបងលគញូង បានទររ ញ
ើ រ រុ អ្សាចររមួយរទៀរ រក្ើររ ង
ើ ក្ណា
ឋ លរលរី គលឺ ពះអ្ងគបានទរ

រ ញ
ើ ផកយរះទនធម
ឹ លពះរនធ រ យ
ើ មនពនវឺជះរៅរលើលពះរនធ រធឝឲ
ើ រលពះរនធអាប់រសយី ក្ណា
ឋ លនភល័យ ។ លពះ

រជា លទង់ឲររហារគន់គូររមល
ើ បូពន
៌ ិមរ
ិ រថ ះមឋងរទៀរ ។ រហារទាញរឋរឈបួនវយរលេគន់គូររមល
ើ រៅរ ើញ
រទៀរថា "អ្បក្មនបុែររ ះបានរក្រ
ើ រ ង
ើ រ យ
ើ មនឫទនបារមជា
ី ងលពះអ្ងគរៅរទៀរ រៅខ្រ ៧ ព្ថ្ងរទៀររទ អ្បក្
មនបុែររ ះ នឹងជិះរសះសរហាះមក្អ្ាំពីទិសឦសាន រ ើយនឹងបានរសាយរជរសមផរថិក្ុ ងនគររនះ
ប " ។

រសឋរដាំបងលគញូង រលលទង់ឮរហារទាយដូររបះ ក្៏មនលពះរជឱងាកររបថា " រទរហារ ! អ្ញមន

ិ ឲររជររនះរៅ
អ្បក្ណារទ អ្ញលរូវខ្រលផងឫទនសូ ៊ឲរអ្ស់ព្ដ-រជើង របើចាញ់ រគ រទើបអ្ញលបគល់រជររនះ ឲរ " ។

រឯលបជារន្តសថ
ី រលរបើឮដាំែឹងថា " អ្បក្មនបុែរបានឧបផរថិរ ើងរ ើយ នឹងជិះរសះសរហាះមក្ក្បុងព្ថ្ងទី ៧ "
ដូររបះ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រផអល
ើ ឈូ វរមរី រដរោស រៅរមល ាំ អ្ងគរវរថ ។
ើ អ្បក្មនបុែរ រៅឯលពះរជវង

ក្បុងរាំរណាមលបជាពលរដឌទាង
ាំ រ ះ រគរ ញ
ើ យលព ិ េាំលបរវលបវរៅថាឝយបងគាំលរលក្លគូរៅអ្ធរ
យក្ល ិ រ ជា
បិតារិញ្ចឹម រដើមផន
ី ឹងរៅរមល
ើ អ្បក្មនបុែរ ជាមួយនឹងអ្បក្លសុក្ទាាំងពួងខ្ដរ ។ រលក្លគូញញឹម លពមអ្នុញ្ជដរ
រ យ
ើ ឲរពរសពធសាធុររថា រៅរុះ ឲរបានរសរក្ឋីសុេ-ររលមន
ើ លគប់លបររ " ។

អ្បក្ផងទាាំងពួងខ្ដលរគរដើររោយរជើងបាន រគររះខ្រ គ្ន

ាំ ប រដើររលឿនរៅមុេបារ់អ្ស់រៅ ឯលព យក្ិល េាំក្ិល

រោយគូថ្យ៉ងអ្ង់អារ ខ្ររទាះបីយ៉ងណាក្៏រធឝើដាំរែើរមន
ិ ទាន់រគខ្ដរ គ្នរ់អ្ស់ ក្មវង
ាំ ជាខាវង
ាំ ក្៏ឈប់សលមក្

រៅរលរមមវបរ់ ឈម
ើ យ
ួ រដើម ព្លពសាងរ់ក្ណា
ឋ លផវូវ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 66
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្បុងេែៈរ ះ មនតាចាស់ មបក្់ ដក្

ឹ រសះសមួយរៅព្ដ សាភយក្ញ្ច ប់បាយសាំ ែុាំ ទក្
ឹ បាំពង់ នង
ិ បរងឝរសាំ រលៀក្
បាំពក្់រដើររលមង់រឆ្ងភះរៅរក្ លព យក្ិល រ ើយនិយយរផញើរសះថា " ខ្នរៅ ! តារផញើរសះនិងបរងឝររនះផង តាមនធុ
រៈរៅក្បុងព្លពមួយរ ាំរពរ " ។ លព យក្ល
ិ ទទួលរ យ
ើ នយ
ិ យថា "រុះឲររក្ារសះរលក្តាដូររមឋរបាន របើេុ ាំម
ញ ន

ព្ដ-រជើងេឝិនេឝងជា
់ ប់គ្នបដូររបះ ? " ។ គ្នរ់រវវើយថា " រៅ!តាសុ ាំ រងខ្េេវជាប់នឹងព្ដរៅឯងខ្រមឋង " ។ លព យក្ិល

ទទួលលពម រ យ
ើ តាក្៏រងខ្េេរសះរ ះជាប់នង
ឹ ព្ដសាឋាំ លព យក្ល
ិ រៅ ។ លុ ះរងរួររលសរ តាមចស់ រសះក្៏រូល

ន ុាំវញ
ព្លពបារ់រៅ រសះរដើរព័ទជ ិ លព យក្ិល រៅមក្ៗ មួយសនធុះ ក្៏ខ្លសក្ក្រញ្ឆ ៀវក្ន្ត ថ ក្់រពញទាំ ឹង ព្ដ លព យក្ិល

ខាងសាឋាំក្រ៏ លខ្លងជាប់គ្នប ។ លព យក្ល

ិ ក្៏នឹក្ថា " របវ
ើ រលខ្បបរនះ អ្ញគួរយក្ខ្េេរនះរៅរងព្ដសាឋាំមខង
រទៀរ" គិរក្៏លសាយពីព្ដសាឋាំយក្រៅរងព្ដរវឝងរទៀរ ព្ដរ ះក្៏រលលរង់រសយើគ្នបទាាំងពីរ រ ើយលព យក្ិល យក្រៅ

រងរជើងៗ ទាាំង ២ ក្៏រលដូរគ្នបរទៀរ ។ រពលរ ះ លព យក្ល

ិ នក្
ឹ ឃ្លវនបាយ នង
ឹ រៅរក្បាយបររភគពុ
ិ ាំបាន

រ ើញក្ញ្ច ប់បាយខ្ដលតាមចស់ រសះរផញើ ក្៏លសាយរមល

ើ រ ើញបាយរ ះមនក្វិនឈងុយឈងប់ លទាាំអ្រ់ឃ្លវនពុាំបាន

ក្៏យក្មក្បររភគទាល់
ិ ខ្រខ្វអរ ។

រពលរ ះលព យក្ល

ិ រង់ចារាំ មល
ើ មចស់ រសះពុាំរ ញ
ើ ក្៏លសាយបរងឝររមល
ើ រ ញ
ើ សាំ រលៀក្បាំពក្់ នង
ឹ រង់លរខាអាវ
ខ្ដលតារផញើទុក្ ររបា
ើ នសមនង
ឹ រូបរងអាតាយអ្ញយ៉ងរៅ រលពះតាាំងពយ
ី ូរមក្ពុាំខ្ដលបានរសវៀក្ពក្់រខាអាវលអៗ
ដល់មឋងណារសាះរ ើយ ។ គិររ ើយក្៏យក្រខាអាវមក្រសវៀក្ពក្់ លុ ះរសវៀក្ពក្់ររ
ួ រ ើយ គន់រមល
ើ េវួនលបាែ
រ ញ
ើ មនលាំ អ្យ៉ងលសស់ ក្៏នក្
ឹ រង់ជះិ លរមល
ើ រទៀរ រ យ
ើ ទាញរសះមក្បងាខប
ាំ រងាៀរជិះ រសះក្៏លពមរោយងាយ

ដូរលបាថាប រទើបខ្រនឹងរលើក្រជើងគងបានមខង រសះក្៏រហាះររវរៅមួ

៉ យរ ាំរពរ រៅលរង់ព្លពមួយ ខ្ដលរគខ្រងរៅថា

" ព្លពសរលមរ " សពឝព្ថ្ងរនះ រលពះព្លព បឹ រ

ង យ
ើ ជាព្លពខ្ដល លព យក្ិល សរលមរររជិះរសះដូរបាំែង រ យ
ើ
រសះក្៏រហាះខ្វឝលលបាសាទអ្ងគរធាំ ខ្ដលជារជធ្លនី លពះបាទដាំបងលគញូង ។ រាំខ្ែក្រសឋរដាំបងលគញូង ក្៏នឹក្

ាំ ថា "អាណាហា៊នមក្រហាះរលើលបាសាទរបស់ អ្ញ " ខាញល់ណាស់ ចាប់ទាញដាំបងលក្ញូង

រលក្វរលរធយ៉ងខាវង

ខ្ដលមនឫទនពូខ្ក្អ្សាចររ រចាលសាំ រៅរៅរក្អ្បក្មនបុែរ លព ិ លរូវ ដាំបងក្៏

យក្ិល ខ្រមន ួសលជួសរ ូ រធ្លវក្់

បារ់រៅក្បុងព្លពមួយ ខ្ដលរមក្ខាងរលរយ ព្លពរ ះ រគរៅថា " ព្លពបារ់ដាំបង " រ ើយខ្ដលរលរយមក្ជាទី

ួ រៅថា " បារ់ដាំបង " សពឝព្ថ្ងរនះ ។ រសឋរ ដាំបងលគញូង ដឹងថាេវួនអ្ស់ ឫទនអ្ាំណារ រោយបារ់
លក្ុងយ៉ងលអមយ

ដាំបងពូ ខ្ក្របស់េួ នរ
វ យ
ើ ក្៏រភៀសេវួនរៅលសុក្លវបារ់រៅ។

ឯអ្បក្មនបុែរ គលឺ ពះអ្ងគមចស់ លព យក្ល

ិ ក្៏បានរសាយរជររ ើ ជារាំែពលី ពះបាទដាំបងលគញូង លទង់ោក្់
ង

មលពះអ្ងគថា " លពះបាទសិនព

ន អ្នុ រជ (លព យក្ិល) រ ើយក្បុងរជររបស់ លពះអ្ងគ លទង់បានខ្ក្ព្លបទង់ជារិខ្េយរ
ោក្់រូបរសះសរៅរាំក្ណា
ឋ ល រដើមផរ
ី បឧបររគុែរាំរពះរសះស ខ្ដលលពះអ្ងគបានរសាយរជររោយសាររ ះ

ិ ជ័យជមបះរបស់លទង់ ក្បុងររដរែឋើមយក្រជរអ្ាំពីលពះបាទ ដាំបងលគញូង ជាអ្បក្ផេងរលពងមនឫទនមបក្់ ខ្ដល

នង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 67
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រសាយរជររាំែពលី ពះវរបិតារបស់ លទង់មក្ ។ លពះអ្ងគបានឲរសាងលបាសាទ ១ ទុក្ជាអ្នុសាវរយ៍

ី លរង់ទខ្ី ដល
តារផញើរសះនឹងលព យក្ិល រ ើយោក្់រ្យះថា " លបាសាទលព យក្ិល " រ្យះរនះ រៅជាប់រ ូ រមក្ដល់ សពឝព្ថ្ង គឺ

ជាលបាសាទរូររៅជាប់សឹ ង
ធ ខ្ដលរពលមក្ពខា
ី ងរដើមរ ះឯង ។

ី ក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ៩៤.០០៧ ររៀបររៀងរោយរលក្លគូ ចាប-រនធ វរថក្ីរឋ លៅ

១- លសង់ពឯ ុ ាំ

ខាបរស លសុក្លសីសននរ រេរថក្ាំពង់ចាម ។

២- ឯក្សារេវះថា លពះឥនធនិមរ
យិ េវួនជាតាចាស់ រនះ ។ រ ើយថា រសះស បាយ ទឹក្ និងសាំ រលៀក្បាំពក្់ទាង
ាំ រនះ

សុ ទខ្ន រលពះឥនធនិមរ
យិ ទាាំងអ្ស់ ។

៣- លពះរជពងាវតារ សិននពអ្មរនធ
ិ ។

រឥឿង អនប្ុំ សុសអនប្ុំ សី (រៅរមរតកុំឡង់ចាឣ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១២៥ – ១២៧

របើរយើងរធឝើដាំរែើរពីលក្ុងភបរាំ ពញរៅក្ាំពង់ចាម តាមផវូវជារិរលេ ៧ ដល់រៅរគ្នលគី ូ ខ្ម៉លរទី ១១៦ រ ើយ

រចាលខ្ភបក្រៅទស
ិ ឦសាន ខ្ដលរៅខាងរវឝងព្ដ រមងយពថ្
ី លប ់ជារិរៅលបមែជាមួយគី ូ ខ្ម៉លរ រយង
ើ នឹង
រ ើញភបាំ ២ រៅទនធឹមគ្នប ១ ខាងរក្ើរេភស់ ១ ខាងលិរទាប ។ ភបេ
ាំ ស
ភ ់ រ្យះភបលាំ សី, ភបទា
ាំ បរ្យះភបលាំ បុស។

ររឿងរលពងលបចាាំភរបាំ ះ មនដូរររៅរនះ ៖

រលពីរលពង យ មនរសឋរលសីមយ
ួ លពះអ្ងគលពះ ម " លសីអ្យុ ធា " រសាយរជររៅនគរខ្េយរ ។ រោយលពះ ង

ជារសឋររសាយរជរ គ្នយនបុរសណាមួយហា៊នដែឋឹងយក្ភរយរ
ិ យ
ើ រមវ៉ ះរ ើយ លពះ ងរក្ដែឋឹងបុរសដ៏មន

រូបជាទគ្ន
ី ប់លពះទ័យមក្រធឝើជាលពះសាឝមវី ញ
ិ រ យ
ើ រោយរ រុលពះរជន
ិ ី លសីអ្យុធា ដែឋឹងលបុសជាលពះសាឝមី

ដូរចាបះ លសីៗ ខ្ដលរៅរលរមលពះររជាវទលពះ ង ក្៏ដែឋឹងលបុសៗ រធឝើជាសាឝមតា

ី មខ្ដរ ។

ក្បុងរជជរលរ ះ មុេគួរឲររវទ នឹងលសីេះវ ខ្ដលមនរូបអ្ន់ៗ រៅរក្ដែឋឹងលបុសៗ រគ គ្ន

ាំ ប លបខ្ក្ក្មន
ិ យក្ រគ
ររសខ្រលស
ើ ី ៗមនរូបលអៗ រទប
ើ យក្រធឝជា
ើ ភរយ
ិ ។ រធឝើដូររបះ អ្ស់ មយ
ួ រជររសឋរលសីរនះ ។ លុ ះមក្ដល់រជររសឋរ

រលរយៗ រទៀរ ពួក្លសីៗ ជាំនុាំគ្នបថា " ឥ ូ វរនះ ដូរជាមន

ិ សមរសាះ េវួនរយើងជាលសី រ ើយរដើរដែឋឹងលបុសៗ
រធឝជា
ើ បឋី របដ
ើ ូររបះ រយង
ើ នង
ឹ គ្ន
ាំ ប រលើក្ដចា
ី ក្់ពូនជាភបភ
ាំ ប ល់គ្នបជាមួយនឹងពួក្លបុសៗ គលឺ បុសរលើក្ដរី ធឝជា
ើ ភបម
ាំ យ
ួ

រយង
ើ លសីរធឝើជាភបម
ាំ យ
ួ ភបល់គ្នប ។ របើលបុសៗ ចាញ់ រយង
ើ លរូវឲរលបុសៗដែឋឹងរយង
ើ ជាលសីវញ
ិ " ។ លុ ះគិរដូររបះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 68
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ យ
ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅបបួលពួក្លបុសៗ រធឝភ
ើ បាំ រុះេសនាភបល់គ្នប ដូ ររពលមក្រ យ
ើ រគក្៏បានចារ់រមក្ាំខ្ែន

រក្ែឍមនុសេលសីឲរបានរលរើន, ខាងលបុស មនរមក្ាំខ្ែនខាងលបុសរដើររក្ែឍ ខាងលសីមនរមក្ាំខ្ែនខាងលសី

រដរើ រក្ែឍ លុ ះរក្ែឍបានគ្នបរលរន

ើ លគប់រាំនួនខាងលបុស - លសី រួររ យ
ើ ក្៏និយយនង
ឹ គ្នបថា " រយង
ើ ទាាំងអ្ស់គ្នប
លរូវជញ្ជូ នដីដរបដល់ផកយលពឹក្រះ រទើបឈប់ទាង
ាំ អ្ស់ គ្នប, របើផកយលពឹក្មន
ិ ទាន់រះ មន
ិ លរូវឈប់រទ " ។ គិរលពម
គ្នបដូររបះរ យ
ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ជញ្ជូ នដី ខ្រក្ទូលតាមថាមភពររៀងេវួនរៅ ។

រពលរ ះជារពលរលរី ពួក្លសីៗ មនលបាជាញជញ្ជូ នដីអ្ស់ រវល ៣–៤ រម៉ង ក្៏ គ្ន
ាំ ប បងាូររគ្នមមួយរូរយ៉ងេភស់

រៅលជុងឦសានភបាំ ពួក្លបុសៗលក្រ ក្រមល

ើ រៅរ ើញរគ្នម ខ្ដលលសីបងាូរនឹងឫសេម
ី យ
ួ រដើមរ ះ សាយនថាផកយ

លពក្
ឹ រះ ក្៏បបួលគ្នបឈប់រធឝើររ គ្ន
ាំ ប នលិ ទាលក្់អ្ស់ រៅ គ្នយនសល់មបក្់ ពួក្លសីៗក្៏ គ្ន
ាំ ប ជញ្ជូ នដីដរបដល់ផកយ

លពឹក្រះខ្មនខ្ទន រទើបឈប់ ។

ដល់មន់រងាវក្ឺរៗ លបុសៗភញក្់រ ើង រ ើញផកយលពឹក្រះក្៏លន់មរ់ថា " រយើងទាាំងអ្ស់ គ្នបេុសរ ើយ ផកយលពឹក្

ខ្មនខ្ទនរទើបខ្រនង
ឹ រះរសាះ ", រ យ
ើ គ្ន
ាំ ប លក្រ ក្រមល
ើ រៅភបលាំ សីមនទាំ ាំធាំេស
ភ ់ជាងរបស់ េួ ន
វ ក្៏មនរសរក្ឋី

រអ្ៀនអ្ន់ក្ុ ងរ
ប រ
ិ ថ រោយចាញ់ ក្លលសី ។

តាាំងពរី ះមក្ លបុសៗ ក្៏ដែឋឹងលសីៗ រធឝជា

ើ ភរយដរបដល់
ិ សពឝព្ថ្ងរនះ ។

ី ក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០៨១ ររៀបររៀងរោយរលក្ សា៊ង-លីន រៅ

១- រង់ពឯ ុ ាំរលឝ

លសុក្សុី ធរក្ណា
ឋ ល រេរថព្លពខ្វង ។

២- វវងពីផារក្ាំពង់ចាម រៅខាងផាទរនវបិទ រ ើយ ួសរៅតាមផវូវជប់ ថ្បល់សួង លសុក្រផូង ុ ាំយ ខាងសាឋាំព្ដ មន

ភបម
ាំ យ
ួ រ្យះភបព ាំ ខ្ដលមនភពជាក្ាំពូល ១ េភស់ ១ ទាប ក្៏អ្បក្លសុក្រគរៅថា ភបលាំ បុស ភបលាំ សីខ្ដរ ។
ាំ នជាង

រឥឿង តាប្ឡវែរៅឧរតឞគឥាជ័ឤ (រៅរមរតកុំឡង់ចាឣ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១០៩ - ១២៤

តាមដងផវូវជារិរលេ ៧ ពីលក្ុងភបរាំ ពញរៅក្ាំពង់ចាម រមងយលបខ្ ល ៣ គី ូខ្ម៉លរ ពីទីលបជុាំជនក្ាំពង់ចាម មន

ផវូវមួយរូលរៅខាងលិរ លបមែជា ៣០០ ខ្ម៉លរប៉ុរណា

ត ះ មនក្ាំខ្ពងថ្យបាយរលក្ៀម លបក្បរោយររវងទាឝរបាក្់

ខ្បក្រុះធ្លវក្់អ្ស់ជារលរើន ។ បររវែក្ាំ
ិ ខ្ពងរនះ អ្បក្លសុក្រៅថា " វរថនគរបាជ័យ " ឬរៅេវីររ់ថា " វរថនគរៗ "

។ របរ
ើ ូលតាមផវូវពខា ិ ឆ្ងងយប៉ុ យ ន ក្៏បានរៅដល់ក្ាំខ្ពងមួយរទៀរ ដ៏មនររងទងរភជប់ជុាំ
ី ងរក្ើរលរង់រៅលិរមន
វញ
ិ និងមនរខាវងទាឝរជាបួនទិស ។ រខាវងទាឝរនិងររងទងរនះ រៅគង់លរង់លអរៅរ ើយ រោយអ្រនវើៗ ខ្រមនអ្រនវើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 69
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

េវះបាក្់ខ្បក្លជុះធ្លវក្់រៅរ យ
ើ ខ្ដរ ។ រូលផុ រពរី នះរៅបានរៅដល់រខាវងទាឝរទី ៣ ខ្ដលមនភជប់ទាង
ាំ ររងទង

លស ះលស ាំ រ ើយរៅលទង់សាអរបាររៅរ ើយ បាក្់ធ្លវក្់ខ្រក្ាំពូលរុងបាំផុរប៉ុរណា

ត ះ ។ រៅរាំក្ណា
ឋ លររងទង

ខ្ដលមនរខាវងទាឝរខ្បររៅរក្ទស
ិ ធាំទាង
ាំ ៤ មនលបាងគមយ
ួ ធាំ ទទង
ឹ ពម
ី ខ ងរៅមខង ខាងបាររលរមលបមែជា
១៥ ខ្ម៉លរ រងបួនលជុងរសយើ ក្ាំពូលរលើលសួរររៀវ មនសណា
ឌ នជារររិយ។ ក្បុងលបាងគរនះ មនលពះពុ ទរន ូប៤អ្ងគ ខ្បរ

លពះភន្តក្ថតាមររ វ ះទាឝររឆ្ងភះរៅទស
ិ ធាំទាង
ាំ បួន។

រៅររ វ ះក្ាំខ្ពងជាន់ទី ២ នង
ិ ទី ៣ ខាងរផូងមនវហាររូ
ិ រៗ ពរី ឯខាងរជើងក្៏មនពរី ខ្ដរ ។ បណា
ឋ វហាររូ
ិ រទាាំង

បួនរនះ មនវហារមួ
ិ យរៅខាងឦសានលបាងគរមកល់លពះពុទរន ូបបួនអ្ងគ គង់ខ្បរលពះភន្តក្ថរៅរន់ទិសធាំទាង
ាំ បួន

រ យ
ើ លពះបដ
ិ ិឌ ខ្ផអក្រៅនឹងរររិយធាំមយ
ួ រៅរាំក្ណា
ឋ ល ។ ពខា
ី ងរក្រ
ើ រាំព្នវហាររនះ
ិ មនគុហារូ រមួយរទៀរ

រមកល់រូបបដិម ៣អ្ងគ, ពីរអ្ងគឈររន់ដាំបងបញ្ឈរទាំនងជារស មួយអ្ងគអ្ងគុយខ្ពនរជើងរលើអាសនៈេភស់ ព្ដ

លបែមររឆ្ងភះរាំមក្រក្រររិយ ខ្ដលរពលខាងរលើ ។ រូបភពរខ្មវក្រនះរ យ ិ នមួយដាំណាល

ើ ខ្ដលមនររឿងនទា
រៗគ្នប ជាអ្ខ្ងឝងរ ើយមក្ថា ៖

អ្ាំ ុងជាយូរឆ្ងបក្
ាំ នវងផុររៅរ យ
ើ រៅលបរទសក្មភុជាមនរសឋរលរញ់ មួយលពះអ្ងគ ជាលពះអ្នុរជ បានយង

រលជើសររសរក្ទ
ើ ីក្ខ្នវងសាងឧទាន និងលពះរជដាំណាក្់ រដើមផទ
ី ុក្ជាទីក្មានថ លាំ ខ្ លពះរិ ឋ ក្បុងលគ្នខ្ដលលទង់

អ្ផេុក្លពះទ័យមឋងៗ ។ លពះអ្ងគបានយងមួយអ្រនវើ រោយពពួក្រស មររ មុេមន្តនថី សឹងខ្រសពឝទរី ៅក្បុងអាណា

រេរថ ខ្ដលរៅក្បុងបនធុក្លពះអ្ងគលរួរលតា ។ ព្ថ្ងមយ

ួ ក្ផនដខ្ងា
ួ រសឋរលរញ់ បានមក្ដល់ខ្លពក្មួយរៅជាប់នឹងដង

ទរនវធាំ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងជាទលី ក្ុងក្ាំពង់ចាម រ យ

ើ ខ្ដលរពលរ ះមនបណា
ឋ ជនជារលរន
ើ ក្ាំពុងរក្របររិញ្ចឹមជវី រ
ិ

រោយរធឝើ រធ្លបះ លពួល សលមះ ចាប់លរីក្ុ ងខ្លពក្រ

ប ះ ។ លពះអ្ងគលទង់លតាស់ បងាគប់ដល់ ក្ងរយធ្លឲររបាះជាំរ ាំ សង់

លពះព វ រៅរទៀបមរ់ខ្លពក្រ ះ រោយទីរ ះមនេរល់អារសលអ លពមទាាំងវរ

ិ លិ ររៅរោយធមយជារគ
ិ រួ ជាទី
រក្រយផង
ី ។ លពះអ្នុរជលទង់រវយៀងលពះរនលរទរឧទក្ធ្លរ អ្ប់សុគននរសសុ សសាយ រោយមនលសីសាំ លប ក្មររ

គ្នល់រៅឝរលរៀបលតា ។

រវលរ ះ ង រៅ ខ្ដលជាមចស់ រធ្លបះក្បុងខ្លពក្រ ះ បានដឹងថា លពះអ្នុ រជយងមក្របាះព វ ជ័យ រៅខ្ក្ផរ

ក្ខ្នវងេវួនដូរចាបះ ក្៏មម
បី ប ចារ់ខ្រងអ្ស់ ពក្
ួ បាវលពវ ឲរររៀបរាំលពះលរយរសាងយ លពមទាាំងវរទុដ៏លបែីររផេងៗ នង
ឹ
យ
ាំ ក្រៅថាឝយលពះអ្ងគ ។ ររៀបរាំជារលសរ ររនះក្៏
ី រលបាះលពាំអ្ស់ រូបរងរយ ឲរលក្អ្ូបរៅរោយក្វិនេវឹមរនធន៍

រ យ
ើ រសវៀក្ពក្់យ៉ងសមរមរ រដើរលឝសលឝនព
់ ម
ី ុេពួក្លសីបរលមើ ។ ព្ដ ងលទនូវពនរលគឿងលពះលសី យូរៗរគ

រ ើញមនពនវឺខ្េេមសរពលជរ ាំរលរពែ៌រផវក្ៗ រដញរសយីលពះអាទិររមឋងៗ ។ លុ ះរៅដល់រ ើយ ង រៅ លពម

ទាាំងពួក្លសីបរលមើ ក្៏ឱនក្ាលលរបវ ធ លពះររសាឋរោយរពលពក្រលរបបងគាំទូលថា "សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស !

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 70
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

េញុាំមចស់រទប
ើ នង
ឹ បានដឹងថា លពះអ្ងគយងមក្លក្សាលលពះរយរៅទរី នះ រទើបេញុាំមចស់ ររៀបអ្ស់ រលគឿងដងាឝយទាាំង
រនះ ម
ាំ ក្ថាឝយលពះអ្ងគ សូ មរលបាសលពះរជានុញ្ជដរទទួលរោយអ្នុរលគ្នះ " ។

លពះរជាលតាស់របថា " ង ! េញុាំរក្រយណាស់

ី ខ្ដលមនរិររថ សាយះលរង់នឹងេញុាំយ៉ងរនះ េញុាំអ្នុញ្ជដរឲរ ងរលើក្

រលគឿងដងាឝយទាាំងរនះមក្រុះ " ។

រលរបឮ
ើ លពះរជានុញ្ជដរយ៉ងរនះរ យ
ើ ង រៅ ក្៏រលើក្អ្ស់ រលគឿងបណា
ត ររទាាំងរ ះ មក្ោក្់រាំរពះលពះភ

ន្តក្ថលពះអ្នុរជ រ ើយឱនក្ាលលរបបងគាំមង
ឋ រទៀរ រោយវចាថា " េញុាំមចស់ សូមលរបបងគាំល " ។

លពះរជាលទង់ញញឹមរ ើយលតាស់ របវញថា

ិ " រៅរុះ ង ! ខ្ររូរ ងឧសា ៍ មក្រលងទីរនះ ឲរញឹក្ញាប់ហាប៎ !

"។

ងទទួលថា " ពរមចស់ " ។

រ យ
ើ ងលក្មុាំ លពមទាាំងលសីបរលមក្
ើ វ៏ រថ្យ លុ ះលតាខ្រផុរពីទលី ពះគាំ ល់ មក្ រទប
ើ រលមង់រៅរន់លាំរៅអាតាយខ្រ
ររៀងេវួនរៅ ។

រលរយខ្ដលលក្មុរាំ នះលររញផុ ររៅ លពះអ្នុ រជលទង់រសាយលពះលក្យរសាងយរោយលពះទ័យរក្រយពន់

ី រពក្ ។

លពះអ្ងគលទង់រសងើរក្បុងលពះរិ ឋ នឹងរូបរឆ្ងមរលមពែ៌របស់ ក្ញ្ជដ រៅ ខ្ដលលអស័ក្ិស

ឋ មឥររខាចះ នឹងរក្ រណា
ី
ខ្ដលតាាំងពីលពះអ្ងគបានយល់មក្ រលបៀបឲររសយើពុាំបានរ យ
ើ ។ រោយសារធបូលពះរមរទព បានរលមង់បាញ់

ក្ូនសរមក្រាំដង
ួ ឫទ័យលពះអ្ងគ បានជាក្បុងរលរីរ ះ លពះអ្ងគលទង់ផាំម
ធ ន
ិ លក្់សកបស
់ កល់រសាះ ។

លុ ះលពឹក្លពងសាឝងលពះសុ រយរលណា
ិ លពះអ្នុ រជបានលតាស់ បងាគប់ឲរ ួ ងវ
វ រិ ិលររវហារជាមហាមលរ រៅសឋី

ដែឋឹង ង ររី ះមក្រធឝើជាលពះសបាំលពះអ្ងគ ។ លគ្នរ ះ លពះរជបរលមបា

ើ នលបញាប់លបញាល់រ ័ សរ ួន រលមង់

រៅរន់លាំរៅរបស់ ង រៅ ខ្ដលឪពុ ក្មឋយ ងបានខ្រក្ឋានរចាលជាយូរឆ្ងបរាំ ៅរ ើយ ។ ងក្៏ររៀបរាំក្ខ្នវង

ដ៏សមគួររដើមផទ
ី ទួលលពះរជបរលមើ ។ រាំខ្ែក្ ួ ងវ
វ រិ លិ ររវហារក្៏ចាប់រ៉យរ៉ ប់សពឝរសរក្ឋជ
ី លមប ង លពមទាាំង

រពលសររសើរដល់ភព
័ វ
ឝ ស ង ខ្ដលនឹងលរូវបានរ ើងឋានៈជាលពះសបាំឯក្ក្បុងលគ្នឆ្ងប់ៗរនះ ។

ងលក្មុគ្ន
ាំ យ នយល់ទាស់រទ លពមតាមពក្ររជបរលមើ ។ ដូររបះរ ើយជាលពះអ្នុ រជអ្ងគរនះ លទង់សពឝលពះទ័យនឹង
ងរនះខាវង
ាំ ណាស់ ។ រល់ៗ លងរ លពះអ្ងគខ្រងយងមក្លក្សាលខាងរលៅលពះព វ ខ្ដលមនវង់រភវងមរហារ ី

ពីររះ បានលបគាំថាឝយជាទីក្មានថលពះទ័យលពះទ័យលពះអ្ងគ ។ លគ្នរ ះ លពះសបាំឯក្រនះបានរូលរៅជិរបរលមលើ ពះ

អ្ងគជាលបលក្រី ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 71
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មន
ិ យូរប៉ុ យ ន លពះអ្នុរជចារ់ឲរពួក្ជាងររ ចារ់ចាង
ាំ សាងប ធ យរោយថ្យបាយរលក្ៀម មនក្ាំខ្ពងបជា
ី ន់
រ ើយឲរមនទីលពះលន និងទីយមលារព័ទនជុាំវញ
ិ ។ ចាប់តាង
ាំ ពីសាងប ធ យរ ើយរលសរ លពះអ្ងគបាន ព
ាំ ក្
ួ

បរវររៅលបថាប់
ិ ក្ុ ងទ
ប ីរ ះជាសុ េរក្េមក្ានថ ។ លពះអ្នុរជបានលបរសសនយររ្យះប ធ យរនះ ថា " នគរបា

ជ័យ " លពះយក្តាមលពះ មលពះអ្ងគខ្ដលអ្បក្លសុក្ធ្លវប់សាគល់រាស់ថា " លពះបាទបាជ័យបាអាររ " ។

រាំនន
ួ ២ ឆ្ងប ាំ រមក្ លពះសបាំឯក្ រៅ មនគភ៌គលមប់ ១០ ខ្េ ក្៏លបសូ រិបានលពះរជឱរសមួយអ្ងគ មនលពះភន្តក្ថញញឹ

មលបម
ិ លបយ
ិ គួរជាទរី បរន
ី ឹងជាអ្បក្មនលបាជាញវងព្វ ។ លពះបតា
ិ សពឝលពះទ័យនឹងលពះរជបុលររនះណាស់ រល់ៗព្ថ្ង
លពះអ្ងគខ្រងលបខ្លងរលងជាមួយនឹងលពះរជបុលរសាំ ោញ់ ។

លុ ះលពះរជក្ុមរររលមន
ើ លពះជនយបាន ៤ ឆ្ងប ាំ រសឋរជាលពះបិតាក្៏លទង់លពះរលមះិ រង់ឲរលពះរជបុលរបានជាអ្បក្លបាជញ
មួយអ្ងគ លពមទាាំងឲរសាគល់វឌណនធម៌ព្នអាររលបរទស ផង ។ លពះអ្នុរជ ក្៏ចារ់ឲរលពះរជបរលមជ
ើ ូ នលពះអ្យរ
បុលររៅរផញើឲរសិក្ារៅឯមហាលបរទសរិន រលពះលគ្នរ ះមនខ្រលបរទសរិនមួយរទ ខ្ដលពូខ្ក្ខាងវទាសាន្តសថ
ិ

ីឝ ។ រជក្ុមរលរបបងគាំលលពះបតា
ជាងលបរទសឯរទៀរៗ ក្បុងអាសុ ី ទប ិ នង
ិ លពះមតា រោយបានទទួលពរសពធ
សាធុររជារលរន
ើ ផង ។ សាំ រៅធាំខ្ដល យ
ាំ ក្លពះរជបុលររបស់ រសឋរលរញ់ បានររញលបរទសក្មភុជាវវងររ់

មហាសាគរ រលមង់រៅដល់ខ្ដនរិន ។

រលរយលពះរជបុលរររញផុ ររៅ លពះមបង រៅ ពុាំរក្រយរសាះ

ី ទឹក្មុេលពះមបងខ្ដលធ្លវប់ខ្រលសស់ ញញឹ

មលបម
ិ លបយ
ិ ក្៏ខ្លបរវយរៅជាលសរពន បដ
ី ូរបុបាពលរូវក្រៅឋលពះសុ រយក្ប
ិ ុ ងគម
ិ ាៈរដូវ ។ រាំខ្ែក្លពះអ្នុរជជាលពះ
សាឝមលី ពះមបង ក្៏ពុាំសូវលសួលលពះរយដូរធមយតាខ្ដរ ររះខ្រមនលពះររគរផេងៗ ញាាំញីលពះអ្ងគសឹងខ្ររល់ព្ថ្ង ាំ

ឲរលពះអ្ងគមនលពះរយពលទន់រេាយជាលាំ ោប់ ។ រ រុរនះរ យ

ើ បានជារពលរលរយ ២ ឆ្ងប ាំ លពះអ្ងគបាន

រសាយទិវងគររៅ ។ ពិធីបុែររ ាំលយលពះសពក្៏បានចារ់ខ្រងរ ើង រោយរជបរវររបស់

ិ លទង់ មនទាាំងរសឋរ

លរញ់ ខ្ដលរៅលរួរលតាអាណារេរថ បានយងមក្ជួបជុាំជយ

ួ ញា
ុ ាំងពធ
ិ ីបុែររ ះឲរបានជាឧោរក្ផង
ិ ។

លុ ះពិធប
ី ុែរបានរប់សពឝលគប់រ យ
ើ រសឋរលរញ់ ថ្ខ្ីយ ដលរូ លមក្រន់រប់រេរថ (ក្ាំពង់ចាម) រ ះ បានរៅតាាំងទី

ក្ខ្នវងរៅឯរផូង ុ ាំយ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងបានរៅលសុក្ ជាទីលបជុាំជនមួយយ៉ងសឋុក្សឋមម ក្បុងរេរថក្ាំពង់ចាម ។ រមវ៉ះរ ើយ

ប ធ យចាស់ខ្ដល លពះបាទបាជ័យបាអាររ សាងរ ះ ក្៏រៅទាំរនរគ្នយនមនុសេអ្៊ូខ្អ្ដូរមុន លគ្នន់ជាបុរែោឌន

សលមប់អ្ក្
ប ទសេ ។ រាំខ្ែក្លពះសបាំរៅ ក្៏ឈប់រៅក្បុងប ធ យរ ះខ្ដរ លពះ ងលរ ប់រៅរៅឯលាំ រៅចាស់

របស់ លពះ ងវញ

ិ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 72
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នយ
ិ យពរ
ី ជក្ុមរខ្ដលរៅឯលបរទសរន
ិ ួ លទង់បានទទួលដាំែឹងថា
ព្ថ្ងមយ "លពះមតាលពះបតា
ិ រសាយទវិ ងគរ
អ្ស់រៅរ ើយ ទាាំងប ធ យជារក្រដថិ៍ ាំខ្ែលពីលពះបិតាសាងរ ះ ក្៏រគរបាះបង់រចាលខ្ដរ ខ្ថ្មទាាំងមនរសឋរ

លរញ់ ថ្បា
ីយ នតាមពាបាទលពះរជវងេរនះផងរលពះថា រលលពះបតា
ិ លគប់លគងអាណារេរថរនះ បានរធឝទ
ើ ុក្ប
ខ ុក្

រមបញលគួសាររគ បានជារគលរូវខ្រសងសឹក្ក្បុងលគ្នរនះវញ
ិ "។

ដាំែឹងទាាំងរនះ ជាពក្រមន
ិ ពិររ ើយ គឺពពួក្ យឺនរិនរគ គ្ន
ាំ ប និយយក្ុ ក្លទង់ រដើមផក្
ី ុាំឲរលទង់លរ ប់មក្

លបរទសខ្េយរវញ
ិ រោយរគយល់ថា លពះអ្ងគជាក្ុមរមួយមនលបាជាញ្វសព្វ ដល់ព្ថ្ងរលរយនង
ឹ បានជាបែឍិរមួយ
ខាងវទាសាន្តសថ
ិ និងយុទនសាន្តសថ ដផរ
ិ លពះអ្ងគខ្រងមនលពះទ័យរវហានជានិរច ។

លទង់ទទួលដាំែឹងអ្ក្ុសលរនះរ ើយ លពះរជក្ុមរសវុរលពះរិ ឋ ខ្រេាំទប់លពះរយរោយក្ឋីរវហាន ប៉ុខ្នថលទង់មន

ិ
រភវររទ មរុភូមជា
ិ ទស
ី ពឝលពះទ័យបាំផុររបស់ លទង់ លទង់សងាឝរសិក្ាវជា
ិ ជ គ្នយនហា៊នសលមក្រផឋសផឋសរ យ
ើ ។

ក្បុងរវងលពះជនយព្មមវសា លពះអ្ងគបានរ ើងឋានៈជាទីលបឹក្ា របស់ បញ្ជជររសឹក្រៅលបរទសរិន ។ លគ្នផុ ររពល

លបជុាំលបឹក្ា លទង់ខ្រងពាយមរូលរៅសិក្ាក្បុងដាំណាក្់អាចាររទសា
ិ បារមក្ខមយ
ួ ខ្ដលលផរី ្យះជាងរគជាយូរ

ឆ្ងបម
ាំ ក្រ យ
ើ ។

អ្ាំ ុង ១០ឆ្ងប ាំ រមក្រទៀរ លទង់បានជាបែឍិរខាងវទាសាន្តសថ

ិ នង
ិ យុទសា
ន ន្តសថ រ យ
ើ បានជាទលី បក្
ឹ ារបស់ លពះ
រៅលក្ុងរិន ។ ក្ិរិថ មរបស់ លទង់លផេ
ី រច ខាចយរពញខ្រមហាលបរទសរ ះ ។ លបជាជារិរិនទាាំងលបុសលសី គ្ន
ាំ ប

រគ្នរពរប់អានលពះអ្ងគ មន
ិ ខ្ដលរពលលបទូសថអ្រីឝ ើយ ។ ដូររបះរ យ
ើ បានជារគសនយរលពះ មលពះអ្ងគតាមភសា

រិនថា សាមបា៉វក្ុង ខ្លបថា "លពឹទានចាររររះសរន្តងាគះបីយ៉ង ឬអ្បក្លបាជញបីលបររ" ។ រវលរ ះលទង់បានេាំបាំរពញ

ក្រែីយក្ិរច រៅក្បុងលបរទសរន
ិ យ៉ងរពញក្មវង
ាំ លពះរយ ខ្ដលបណា
ឋ ជនជាររ
ិ ន
ិ គ្នយននរណាមួយអារសាយន
ថា លពះអ្ងគលះបង់លបរទសរិនរ ើយ ។

ី ឹងរធឝើដាំរែើររៅ
លុ ះដល់លពះជនយ ៣០ វសា លទង់បានរូលរៅគ្នល់លពះរៅលក្ុងរិន សុ ាំ លពះរជានុញ្ជដរ រដើមផន

លសុក្រលៅពន
ិ រ
ិ រអ្ស់ក្រ
ិ ចរររបស់ លទង់ ។ លពះរៅលក្ុងរិនក្៏លទង់លពះរជានុញ្ជដរតាមរសរក្ឋស
ី ុ ាំ របស់ សាមបា៉វ
ក្ុង ។ លទង់គ្នយនលរូវររនឹងររ ៍ ពលខ្ មតាមររពរលពះអ្ងគរ ើយ ។ លទង់លពះពន្តសថ (សាំ រលៀក្បាំពក្់) ដូរជា
អ្បក្ខ្លសសុ ទវន ស័
ិ យ ។ ពួក្ យឺ ធាំទាង
ន ាំ ោយ គ្ន
ាំ ប រររសររសើរក្លលផរ
ិ របស់ លពះអ្ងគ ខ្ដលររះខ្ក្វងលពះ
រយ រដើមផរី សុ ើ បសួ រសុ េទុក្រខ បស់ រន្តសថរៅនិគមជនបទ នឹងរធឝើអ្រងកររបស់ ពពួក្រជររ ររើរធឝើតាមបញ្ដ រថិរាប់

រោយររះលតាលបែីលបជានុរន្តសថឬរទ ? ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 73
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឱរសរ ះ ជាបរយរសដ៏
ិ ទូលយលអព្លក្រពក្ របក្
ើ លពះ ឫទ័យឲរនក្
ឹ ដល់លសុក្ក្ាំរែើររបស់ លទង់ ។ លុ ះ
រសឋរយងរៅដល់ក្ូនភូមរ
ិ ូរមួយ លទង់បានរូ លរៅរន់លពះអ្បក្លសុក្ រ ើយលទង់ខ្ថ្វងលបាប់រគថា "លពះអ្ងគររះ
ទាយ-គន់គូររមល
ើ រលពងវស ឬវស អ្ គរបានយ៉ងវុរ " ។ ពួក្អ្បក្រលរបបា
ើ នដឹងដូររបះរ យ
ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប

ទាាំង ូ ងទាាំ
ឝ ងលបុសលសី មក្រក្សុ ាំ ទាយពីលទង់ ។ រោយលពះអ្ងគមចស់ រនះ ររះសាធរ់ខាងរហារសាន្តសថខ្មនខ្ទន

ទាំ យទាាំងរ ះក្៏លរូវគ្នយនលាំ រអ្ៀង ។ រគ គ្ន

ាំ ប នយ
ិ យសររសើរពម
ី រ់មយ ួ អ្បក្លសុក្រន់ខ្រឮដាំែឹង
ួ រៅមរ់មយ

សុ សសាយរៅរទៀរ ។ យប់មយ
ួ លទង់ផាំរធ ៅក្បុងេធមរូរមួយ ជាមួយនឹងតាចាស់ មបក្់ រ ើយលទង់លពះរលមះិ ថា
"លពះមតាលពះបតា
ិ អ្ញសុ គរអ្ស់ រ យ
ើ ប៉ុខ្នថអ្ញលរូវខ្រលរ ប់រៅរ ញ
ើ មុេលបជាជារខ្ិ េយរ ជាជនរួមជារិ នង
ិ
រក្រដថិ៍ ាំខ្ែលលពះមតាបិតាអ្ញវញ
ិ " ។ រោយលពះអ្ងគនឹក្មរុ ភូមរិ ពក្ក្៏លទង់លជប់លពះភន្តក្ថលសពប់លសរពន ខ្រ

លទង់នឹក្រៅគ្នយនរ ញ
ើ ថា លបរទសក្មភុជារ ះខ្បបណារទ សូ មផខ្ី រវឌណនធម៌ខ្េយរក្៏ពុាំលជាបថា យ៉ងដូររមឋរបនថិរ

បនថួររសាះ រលពះលទង់ររញរៅរលលទង់រៅរក្យងណាស់ មន
ិ ទាន់សាគល់លពះភន្តក្ថលពះមតារៅរ ើយ ។

រោយលទង់លពះរលមះិ សពឝលគប់ដូររបះរ ើយ បានជាមហាបែឍិររនះលួ រររ់ររញចាក្លបរទសរិន មន

ិ ឲរជនណា
មបក្់បានដឹងបនថិររសាះ ។ លទង់បានលសូររូរមក្ដល់លបរទសខ្េយរ រ យ
ើ លទង់បានលជក្លក្់លពះអ្ងគរៅភូមរ
ិ ូរ
តារ រដម
ើ ផេ
ី ាំហារ់ររៀនភសាខ្េយរ ។ រោយលពះអ្ងគមនជារជា
ិ ខ្េយរលសាប់ មន
ិ យូរប៉ុ យ ន លទង់ក្បា
៏ នររះភសាខ្េយរ

សាធរ់ដូរខ្េយរធមយតា រ ើយបានសនយរ មលពះអ្ងគលបាប់អ្ក្

ប ភូមិ ថារ្យះ "លព យ" រដើមផឲ
ី ររគរជឿថាពិរជា
ខ្េយរខ្មន ។ រាំនន
ួ ៧ ខ្េ លពះអ្ងគមចស់ លព យ ក្៏បានរៅដល់លសុក្ (ក្ាំពង់ចាម) ខ្រលទង់ឥរបាននឹក្ រសុ ើ បសួ ររក្

ញារិអ្ីប
ឝ នថិររទ ដផរ
ិ លទង់លជាបថាខាចរ់ភវរ់លពរ់លបាសគ្នបអ្ស់រៅរ ើយ នឹងរោយខាវរអ្ាំណាររសឋរលរញ់ ថ្ីផ
យ ង

។ យ លព យ បានសុ ាំ រៅសាបក្់នង
ឹ ផធះយយចាស់ មបក្់ ខ្ដលគ្នរ់បារ់ញារិស ឋ នអ្ស់ រៅលរម
ឹ ខ្របាវលពវពរី បី
ក្់បុរ៉ ណា
ត ះ ។ យយរ ះរទាះបីគ្នរ់មនអាយុជាង ៥០ ឆ្ងបរាំ ៅរ ើយ ខ្ររូបរងគ្នរ់ខ្រសាអរបារខ្សផក្ពុាំទាន់
លជួញលជវី សក្់ពុាំទាន់សូ វក រធយញពុាំទាន់បាក្់រៅរ យ
ើ ។

រោយសារជួយឧបរទមដ
ម រ៏ សាយះ ក្៏បណា
ឋ លឲរលពះអ្ងគមចស់ លព យ នក្
ឹ ក្ួរលបរិពទ
័ រន លើរូបដូនចាស់ រនះជាខាវង
ាំ បាន

ពឹងរគឲរសឋីដែឋឹង ។ យយរនះក្៏ឥរលបខ្ក្ក្រ ើយ រោយគ្នរ់មន

ិ រង់រៅខ្រឯក្ឯង ខ្ាំ រនឹក្ដល់ក្ូនសាំ ោញ់

គ្នរ់ខ្ដលឃ្លវរចាក្រៅ និងសារ់សារល រ
ិ ខ្ដលធ្លវប់បារ់បង់អ្ស់ ។

ដូនចាស់ នង
ិ តាក្ាំរលះរនះ រៅសុ េសានថជាមួយគ្នបរ ូ រមក្ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ យយរក្រ
ើ ក្ឋអ្
ី ផេុក្ ក្៏ឲរតាវយរលេ
គន់គូររក្ក្ូនលបុសគ្នរ់ ខ្ដលឃ្លវររៅលសុក្រិនតាាំងពីអាយុ ៤ ឆ្ងប ាំ ។

តាសាឋប់សាំដីយយរប់ នឹក្វងល់ពន់រពក្ក្៏សួរថា " យយ ! ក្ូនយយ ឃ្លវរចាក្យយពីឆ្ងបណា

ាំ ? ររើបីយ
ឋ យមុន

មុេងារគ្នរ់ជាអ្ឝី ? " ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 74
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យយឱនមុេលជប់ នយ
ិ យររ
ិ ៗថា " ឱតារអ្យ
ើ ! ក្ូនលបុសេញុាំឃ្លវរចាក្េញុាំរៅជាង ៣០ ឆ្ងប ាំ រ យ
ើ ឯបឋីេុ ាំម
ញ ុនរ ះ

មន
ិ ខ្មនរូរតាររទ គឺជារសឋរលរញ់ មយ
ួ អ្ងគលរួរលតារេរថរនះ រ ើយបានទាាំងសាងប ធ យថ្យមយ
ួ យ៉ងរវើរ ទុក្

រៅមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះផង រូរតារមល
ើ រុះទីបង
ឹ ខ្ក្ផរផធះរយង
ើ រនះរ យ
ើ ខ្ដលលពះសាឝមធ្ល
ី វ ប់ េ
ាំ ុ ាំជ
ញ ះិ ទូ ក្រលង

ក្មានថរល់លងរ រ ើយខ្ដលលពះអ្ងគបានឲររ្យះទីរនះថា "ទរនវអ្ុាំ" ។

យ លព យ សាឋប់រប់ក្ស
៏ ុ វរសាយររី រ ើយឱនក្ាលលុ រជងគងរ
់ ុ ះរលើក្ព្ដទាាំងពីរ សាំ ពះលបែមរ រាំខ្ែក្យយក្៏

រៅជាលសោាំងរាំង ។ យ លព យ នយ
ិ យរ ង
ើ ថា" ឱអ្បក្មនគុែក្ូ នរអ្ើយ ! សូ មឲរក្ូនសុ ាំ េមរទាសយ៉ង
ធងនរ់ ៅរុះ គឺថាេញុាំរនះរ ើយ ខ្ដលជាក្ូនបានឃ្លវររៅលបរទសរិនតាាំងពីអាយុ ៤ ឆ្ងប ាំ រ ើយក្ូនបានឮរគថា លពះ
បតា
ិ មតាសុ គរអ្ស់រៅយូរឆ្ងបរាំ យ
ើ ក្ូ នគ្នយនដឹងថា លពះមតារៅគង់លពះជនយដូររបះរសាះ " ។

យយ រៅ ឮរ យ
ើ សធុះឱបបឋរី នះមឋងរទៀរ ខ្ររក្ខ្រហាមរ់ថា អ្ឝីមយ
ួ ម៉រ់ក្ព
៏ ុាំររ
ួ ។

យ លព យ នយ
ិ យរទៀរថា " របលើ ពះមតារង់ោក្់ទែឍក្មយក្ូនយ៉ងណា ក្៏ក្ូនសុ េររ
ិ ថរ៉ប់រងតាមទាាំងអ្ស់
សូ មមនលបសាសន៍មក្រុះ " ។

យយរវវយ
ើ វញថា
ិ "របើក្ូនឯងរង់ឲរររោះចាក្រទាសរលយើសរនះ រូរក្ូនរធឝតា
ើ មពក្រមឋយដូរររៅរនះ ៖ របរ
ើ ល
ណាមឋយសាវប់រៅលរូវក្ូនឯងសាងរររិយ ១រៅក្បុងប ធ យនគរបាជ័យ រ ើយយក្សពមឋយរៅោក្់ក្ុ ងរ
ប ះ

នង
ឹ លពះពុទនរូប ៤ អ្ងគ រមកល់រៅខ្ក្ផរសពមឋយរ ាំ ររគ
ះផង, លុ ះរលណាក្ូនឯងរទៀរសាវប់រៅរទៀរ លរូវផឋឲ

ជាសិសេគែ សាងរោយថ្យជារូបក្ូនឯងមួយមនបារព្ដសាំ ពះលបែមររៅរក្រររិយមឋយ លុ ះលតាខ្រផុរ

សាស លពះសមែរគ្នរម របើក្ូនរធឝយ

ើ ៉ ងរនះ រពៀររវរជាក្ាំ ុ សនង
ឹ បានររោះជាមន
ិ ខាន " ។

យ លព យ ឱនក្ាលទូ លថា " សូ មក្ុាំលពួយលពះមតា ! ក្ូនរធឝបា

ើ នទាាំងអ្ស់ " ។

ចាប់តាង
ាំ ពរី ពលរ ះមក្ ជនទាាំងពរី ក្់ ក្៏រម
ួ សុ េទុក្ជា
ខ មួយគ្នបតាមឋានៈជាក្ូននង
ិ មឋយរ ូ រមក្ ។ បាន
លបខ្ លពីរឆ្ងប ាំ យយ រៅ ក្៏សាវប់រៅ ក្ូនលបុសរ ះ ក្៏ចារ់ខ្រងសាងរររិយ បញ្ចុ ះសពមឋយលពមទាាំងសាងលពះ

ពុទរន ូប ៤ អ្ងគ រមកល់ជុាំវញរររ

ិ យ
ិ រ ះ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរគរ ញ
ើ មនសង់វហារមួ
ិ យលគបរលើរររិយរូររ ះផង ។

មន
ិ យូរប៉ុ យ ន រោយនឹក្អាល័យមឋយរពក្ តា លព យ ក្៏មនជាំងឺធងនសា
់ វ ប់រៅខ្ដរ ខ្រមុននង ាំ ពួក្
ឹ សាវប់គ្នរ់បានផឋព
ួ ជាជាំនស
សិសេគែឲរសាងរូបថ្យមយ ួ េវួន រៅអ្ងគុយខ្បរមុេរៅខាងលិរសាំ ពះរលមង់រៅសពមឋយ ខ្ដលរគ

រ ញ
ើ រូបរ ះរៅរ ូរដល់សពឝព្ថ្ង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 75
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នយ
ិ យពលី ពះរៅលក្ុងរន
ិ វញ
ិ រលរបបា
ើ រ់បែឍិរ សាមបា៉វក្ុង រ យ
ើ ក្៏ចារ់ យឺ ជារលរន
ន ើ រូបរសុ ើ បសួ ររក្ មន
យឺនមបក្់បានរធឝើដាំរែើររ ូ រមក្ដល់លបរទសខ្េយរ ប៉ុខ្នថទលមាំ យឺនរនះមក្ដល់ រលក្បែិឍ រ លព យបាន

ទទួលអ្នរ
ិ ចក្មយរៅរ យ
ើ ។ យឺ រ
ន ះ បានរធឝគ្ន
ើ រវក្រ
ិ រ
ច ាំរពះមុេរូបថ្យរនះ រ យ
ើ បានចារក្រ្
ឹ យ ះបដម
ិ ក្រ

រនះ ជាអ្ក្េររិនថា សាមបា៉វក្ុង ទុក្រ ូ រមក្ ។

សពឝព្ថ្ងរនះ អ្បក្លសុក្បានសង់គុហាមួយរោយបាយអ្លគបពីរលើបដិមក្ររនះ ។ រល់រពលរដូវបុែរខ្េយរ ឬបុែរ

រន
ិ មនមនុសេជារលរន
ើ រយ ក្់ បានរូ លរៅអ្ុជធូ បរទៀនបូជាដល់ បដិមក្ររ ះ រ យ
ើ មនជនេវះរទៀរ បាន
រធឝើជាក្ិរប
ច ូលខ្សបងលក្បី និងបូលរោយរលក្់ររងកើះ រ ើយរពលថា វុរពូខ្ក្ណាស់ ទុក្ជាមនរលគ្នះថាបក្់យ៉ង
ណា ឬរង់ដឹងពីផលអ្ឝម
ី យួ រគអារទាយលរូវភវម ។

មន ត ះ រលពរី វង ព. ស. ២៤៧០ បាវយ មនពួក្អ្បក្ជាំនួញរៅលក្ុងក្ាំពង់ចាម បាន

ិ ខ្រប៉ុរណា គ្ន
ាំ ប រៅបងឝិលរូប

ថ្យរ ះ ឲរខ្បរមុេមក្ខាងរផូងឲរលរូវតាមទាំនងផវូវរូ ល ខ្រដល់ខ្បរមុេរូបតា លព យ រនះរៅ លសុក្រ ះក្៏រក្ើរជាំងឺ

មនអ្បក្លសុក្សាវប់ជារលរើន ។

រលរ ះ រខាយរតា លព យ បានរូលរូបយយោម ជារូបបញ្ជជន់ រៅភូមស

ិ ណា
ឋ ន់ ុ ាំអ្មភល
ិ លសុក្ក្ាំពង់រសៀម រេរថ
ក្ាំពង់ចាម លបាប់អ្បក្លសុក្ថា " ក្ុាំខ្បរមុេរូបអ្ញរៅឯណា អ្ញលរូវខ្បរមុេរៅខាងលិរ សាំ ពះរឆ្ងភះរៅរររយ
ិ
រខាយរមឋយអ្ញ " ។

រលរយពីរខាយរតា លព យ រូលមក្រ ះ អ្បក្លសុក្រគបាំខ្បរមុេរូបតា លព យ រៅទិសខាងលិរដូរដល់សពឝវញ

ិ រៅ

រ ូរដល់សពឝព្ថ្ង ។

១- តាមរសរក្ឋរ
ី យររែ៍របស់ រលក្ លី-ធ្លមររង រៅពុទសា
ន សនបែឍិររ ។

២- សពឝព្ថ្ងរគសាងវហាររោយឥដឌ
ិ និងរបរុ ង បាំពក្់មយ
ួ រាំរ ៀងខាងលិររៅរលើលបាងគរនះ រ យ
ើ យក្លពះពុទរន ូប
ខ្ដលលពះភន្តក្ថមក្ខាងរក្ើររធឝើជាទីសរករសលមប់វហាររនះខ្រមឋ
ិ ង។

៣- រជសពធ ខ្លបថា េបង ។

៤- រដរ ១ អ្ងគ ស័ ក្ិរ

ឋ ូរ លរួរបានខ្រ ១រេរថ រៅថា រសឋរលរញ់ ( រលបើក្ុ ងលគ្នបុ
ប រែ ) ។

៥- រមះរទវតាខាងរម ( រសរក្ឋីរសបហា ) ។

៦- ពក្រថា ទរនវអ្ុាំ រនះ មនជាប់រ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 76
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ាសាវតាប្ឡុំ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ១០៣ - ១០៧

របើរយើងរធឝើដាំរែើរររញពីលក្ុងភបរាំ ពញរៅ តាមផវូវជារិរលេ២ រមងយ ៣២ គ.ម. ដល់រៅលរង់អ្ូររូង ក្បុងលសុក្

បាទី រេរថតាខ្ក្វ បរ់រៅសាឋាំព្ដរាំនន

ួ ២ គ.ម. ក្បុង ុ ាំលរាំងធបង់ លសុក្រេរថដខ្ដល នង
ឹ រ ញ
ើ ទរនវបុរែមួយ មន
មែឍលរងលទខ្វងបរណា
ឋ យព្ថ្ង មនទឹក្លារលាវ េួបលបាាំងេួបវសា រៅថា "ទរនវបាទី" ។ ខ្ក្ផររវបរខាងរផូងព្ន

ទរនវរ ះ មនលបាសាទ២ គឺ លបាសាទតាលពាំ១, លបាសាទយយរៅ១ ។

ើ ក្ាំរែើរព្នលបាសាទរនះ មនដាំណាលដូរររៅ ៖
ររឿងរលពងទាក្់ទងរោយរដម

រលរសឋរលពះ មលពះរក្រុមល រសាយរជររៅមហានគរជារសឋរមនបុែរអ្សាចររ ។ រវលមួយ រសឋរលទង់

អ្ផេុក្ក្បុងលពះរជ ឫទ័យ គង់លបាសាទពុាំបាន លទង់យងក្មានថលពះរជ ឫទ័យជាមួយនឹងររ ៍ ពល រោយផវូវ

វ តាមរវបរសមុលទរលរើយខាងរផូង ។ លុ ះយងរៅដល់ទរនវបាទី លទង់ររលពះទន

ី ង
័ វរៅរលរើយរ ះរោយ

រសាមនសេ រ ើយលទង់របាះលពះព វ ជ័យសលមក្លពះអ្ងគរៅក្បុងទីរ ះ ។ រពលរ ះ អ្បក្លសុក្លបុសលសីទាង

ាំ

អ្ស់បានឮដាំែឹងថារសឋរយងពន
ី គរវរថមក្ រោយមន
ិ ខ្ដលរ ញ
ើ រសឋររសាះ ក្៏ គ្ន ើ អ្៊ូខ្អ្មក្ថាឝយបងគាំ
ាំ ប រលរន

គ្នល់ យក្អាក្រសួ ព្រមក្ថាឝយលពះអ្ងគលគប់គ្នប ។ រលរ ះ មនយយមបក្់មនរភគសមផរថិសុ ក្សឋ

ឋ មជា
ម ងអ្បក្

លសុក្ទាាំងអ្ស់ គ្នរ់មនក្ូនលក្មុម
ាំ យ
ួ រ្យះ ង "រៅ" មនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអជាងលសីទាង
ាំ ពួង ។ គ្នរ់ ាំ

ក្ូនលក្មុម
ាំ ក្គ្នល់រសឋររល់ព្ថ្ង ។ លពះមហាក្េលរលទង់ទររ ើញរូប ងរ ះ ក្៏មនលពះរជ ឫទ័យលបរិពទ
័ ន លទង់

រាំអ្ន់រលងរល់រពលរវល ។ យយដឹងថា រសឋរសពឝលពះរជ ឫទ័យនឹងក្ូនលក្មុរាំ បស់ េួ ន

វ ក្៏រលើក្ ងថាឝយជា

លពះរទពី ។ រសឋរបាន ងរៅ រធឝជា

ើ អ្គគមរ សី លទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យនឹង ង រៅ ពន់រពក្ រលពះជាលសី

មនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអ ។ រសឋរគង់រៅទីរ ះបាន ៣ ខ្េ ងក្៏មនគភ៌ ។ លុ ះ ងមនគភ៌បាន ៣ ខ្េ លពះ

រជាលទង់មនលពះរជបនធូលថា " រូរបអូនរៅក្បុងទរី នះរុ ះ ពរី លពះមនមតារៅខ្ថ្រក្ា ឯបងសូ មលលរ ប់រៅ

មហានគរវញ"
ិ រ ើយលទង់លពះរជទានលពះទលមង់មយ
ួ ទុក្ជារក្រ ថ ិ៍ ថា "របើលពះរជបុលរលបសូ រិមក្ រលណាធាំដឹងក្ឋី

រ ង
ើ រង់រៅសួ ររក្បង រូ រឲរពក្់លពះទលមង់រនះយក្រៅជាសាក្េ ី " ។ ង រៅ បានសាឋប់លពះបនធូលដូររបះ ក្៏

រសាក្សរលងងអារោះអាល័យលពះសាឝមព្ី លក្រពក្រោយលទង់មន
ិ ឲរ ងរៅតាមផង ។ លពះរជាលទង់ផឋរាំ លសរ

រ យ
ើ លទង់រសឋរយងរៅរន់លពះមហានគរវញ
ិ ។

រលរយមក្ គភ៌ ង រៅ លគប់ខ្េ ក្៏លបសូ របា

ិ នលពះរជបុលរលបុសមួយមនរូបលអពស
ិ ី លទង់លទាយដូ រលពះវរបតា
ិ
មតាឲរ មថា "អ្ងគលពាំក្ុមរ " រោយរ រុថា លពះរជក្ុមរលបសូ រិរៅលពាំខ្ដនទរនវរ ះ ។ លុ ះលពះរជក្ុមរធាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 77
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ង
ើ បានលពះជនយ ១៦ ឆ្ងប ាំ សួ ររក្បតា
ិ ងរៅ ដាំណាលលបាប់សពឝលគប់ រ យ
ើ លពះរជក្ុមររង់រៅតាមលពះបតា
ិ
ឯមហានគរ មតាក្៏បានរោះលពះទលមង់មសឲររៅលពះរជបុលរពក្់រៅលមមលពះ សថខាងសាឋាំ រ ើយលពះរជ
បុលរថាឝយបងគាំលមតារ ង
ើ គង់រលើរសះយងតាមរវបរសមុលទរៅ ។ លុ ះបានដល់រខាវងទាឝរលពះមហានគរបានសួ រ
អ្បក្ចាាំទាឝររក្លពះវរបិតា ។ ាំ ឝ របានសាឋប់ ក្៏ចារ់មន្តនថីឲររៅលរបបងគាំទូលរសឋរៗលទង់លជាប លទង់មនលពះ
យឆ្ងយទា

រលមស់ឲររូលរៅ ។ អ្ងគលពាំ ក្៏រូលរៅលរបថាឝយបងគាំលពះវរបតា

ិ រ យ
ើ រោះលពះទលមង់ថាឝយ ។ រសឋរលទង់សាគល់
រាស់ជាលពះរជបុលរពិរខ្មន រោយលទង់បានរ ើញលពះទលមង់ រ ើយលទង់ចារ់អ្ងគលពាំឲរមក្រធឝើជារៅហាឝយលសុក្
រៅរលរយ
ើ ទរនវរ ះ ។ រោយរ រុថា អ្ងគលពាំ លបសូ រក្
ិ ុ ងទ
ប រី ះផង រោយទរី ះពុាំទាន់មន យឺ ណាឈរ
ន

លរួរលតាផង ក្៏លទង់រធឝើលពះរជសារមនលតាតាាំង អ្ងគលពាំ ជារសឋរលរញ់ មយ

ួ អ្ងគជាធាំក្ុ ងលសុ
ប ក្រនះ, រ ើយរោយ
រ រុ អ្ងគលពាំ ជារសឋរ ជារមបារៅលសុក្រ ះមុនរគ បានជាលសុក្រ ះរ្យះ លសុក្បាទី ទរនវរ ះរ្យះទរនវបាទី

គឺទីរបស់រសឋរជាបាពីលរឹមរ ះមក្ ។ លុ ះ អ្ងគលពាំ បានជារសឋរលរញ់ រៅលសុក្រ ះរ ើយលទង់បានចារ់ឲរសាង

លបាសាទ ២ មួយជូនមតា មួយគង់រៅផធល់លពះអ្ងគ រ យ
ើ ចារ់ខ្រងរធឝប ន ុាំវញផង
ើ ធ យព័ទជ ិ ។ ដាំណាក្់ឯរទៀរជា

រលរើនរៅខ្ក្ផរលបាសាទរ ះជាទីលក្សាល និងជាទីរធឝើរររជរររផេងៗ តាមមុេលក្សួ ង យឺនសពឝមុេមន្តនថី ។

ទប
ី ររវែព្នលបាសាទទាាំ
ិ ងរនះ សពឝព្ថ្ងជាទវី រថមយ
ួ រ្យះ វរថទរនវបាទី ជារមែីយោឌនមួយ ខ្ដលពួក្រទសររែ៍

រលរើនរូ លរិររថ ៅទសេ ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.០៦១ ររៀបររៀងរោយលគូ អ្៊ុ៊ុំ-ឈុ ាំ រៅ ុ ាំសុរភី លសុក្

បាទី រេរថតាខ្ក្វ ។

២- តាមឯក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.១៥៩ ររៀបររៀងរោយភក្

ិ ុ ខ ព្វ-សុ ភគ
័ សិសេថាបក្់ទី ៤

(ក្) ព្នពុទិក្
ន វទាល័
ិ យលពះសុ រលមរ
ិ និទានររឿងរនះរផេងពីរនះបនថិរថា ងរនះ រ្យះ " ងរមយ " ពូខ្ក្ោរ់

ខាងរបាក្រាំបាប់ ងបានលបរសថា "របអ្

ើ ក្
ប ណាមួយរបាក្ឈបះ ង ងនឹងទទួលជាបឋី រោយពុាំចាបា
ាំ រ់ររៀប

ររ" ។ លពះរក្រុមល លទង់យងមក្លផងរាំបាប់ឈះប ងរមយ រ ើយក្៏យក្ជាលពះសបាំ រទើបមនភបម

ាំ យ
ួ រ្យះថា "

ភបរ
ាំ ាំបាប់ " រៅក្បុង ុ ាំតាង
ាំ យ៉ប លសុក្ព្លពក្បាស រេរថតាខ្ក្វ រ ូ រមក្ដល់ សពឝព្ថ្ង ។ រ យ
ើ ថា " ងរៅ " ជា

មរ សីព្នលពះក្ុមរលពាំ ខ្ដលជាបុលរ ងរមយរៅវញ

ិ គឺរៅរពលខ្ដលក្ុមរលពាំ លរ ប់មក្ពីមហានគរបានជួប

លបទះ ងរៅជាក្ូនរសដឌីរៅមរ់ទរនវបាទី បានដែឋឹងរធឝើជាភរយ

ិ រសដឌីជាឪពុក្បងាគប់លពះក្ុមរលពាំ ឲរសាង

លបាសាទមួយជារាំែងព្ដដល់ ងរៅមុននឹងររៀបររ ។ រលរយមក្ ក្ុមរលពាំ បានរ ើងជារសឋរលរញ់ ក្សាង

លបាសាទធាំមយ
ួ រទៀររៅរបៀរគ្នបរ ះ សលមប់លពះអ្ងគ រទប
ើ រគរៅថា " លបាសាទតាលពាំ យយរៅ រ ូ រដល់សពឝ
ព្ថ្ងរនះ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 78
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ាសាវនងរមែ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ៩៥ – ១០២

របើរយើងរធឝើដាំរែើរពីលក្ុងភបរាំ ពញ រៅរន់រេរថតាខ្ក្វ ដល់រៅ ុ ាំររវៀង លសុក្សាំ ររង រយង

ើ នឹងរ ើញវរថបុរែ
មួយរៅ " វរថលបាសាទ ងរមយ " តាាំងរៅខាងរក្រ
ើ ជាប់នង
ឹ ថ្បល់ជារព
ិ លី ក្ុងភបរាំ ពញរៅ ។

បានជារៅថា វរថលបាសាទ ងរមយ រលពះក្បុងវរថរ ះមនលបាសាទបុរែពរី រ្យះលបាសាទ ងរមយ រៅខាង

លិរវហាររាំ
ិ រខាវងទាឝរវរថខាងទិសបសចិម ។ លបាសាទទាាំងពីររ ះ រធឝើពីថ្ផ
យ ង ឥដឌផង ទាំ ាំ ៤ ខ្ម៉លរ ៤ លជុង ក្មភស់

១០ ខ្ម៉លរ ក្ាំពូលលសួរដូររររយ
ិ េភស់លរខ្ដរ ។

ររឿងរលពងទាក្់ទងរោយរដម
ើ ក្ាំរែើរព្នលបាសាទរ ះ មនដាំណាលថា ៖

ក្បុងអ្រីររលក្នវងយូររៅរ យ
ើ មនរសឋរមួយលពះអ្ងគលទង់លពះ មលពះបាទ សុ រយរទវងេ
ិ គង់រៅរលើភជ
បាំ ស
ី ូរ

ជារសឋរមនម ិទិឫ
ន ទនិមនបុែររលរើន លទង់បានសាងលបាសាទ ៥ និងលទង់ឲរជីក្លសះ ៤ រៅរលើភរបាំ ះ លគប់

លជុងលបាសាទ លទង់មនលពះរជបុលរី ១ លពះអ្ងគលពះ ម ងរមយ ។

ភបជ
ាំ ីសូរអ្ាំពីក្ាំពូលរុះមក្ដល់ដីជលមលរជើងភបខា
ាំ ងរលរម លបខ្ ល ៧០០ ខ្ម៉លរ មនទរនវ ៤ គឺទរនវអ្ុាំ ១ ទរនវ

សវួរ ១ ទរនវសុ ក្
ថ ១ ទរនវលបលទុន ១ ។ ទរនវទាង
ាំ ៤ រ ះជាក្ខ្នវងសលមប់លក្សាលរបស់រសឋរអ្ងគរ ះ ។ លុ ះ

លពះរជបុលរម ័
ី នវយវឌណ ររររលមន
ើ រ ង
ើ បានលពះជនយ ១៦ ឆ្ងប ាំ លពះ ងមនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអោរ់លសីក្ុ ង
ប

លពះនគរ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះ ងនឹក្ភបក្រង់រៅរលងទរនវលបលទុន បានរូលរៅថាឝយបងគាំលលពះវរបិតា សុ ាំ រៅរលង

ទរនវរ ះ ។ លពះរជាក្៏លទង់លពះរជានុញ្ជដរ រ ើយលទង់ចារ់មនុសេបរលមឲ

ើ រររៀបរាំខ្ មលពះដាំរែើរលពះ ង

រៅលក្សាលក្បុងរវលព្ថ្ងររសៀល ។

លគ្នរ ះ មនបុរសមបក្់រ្យះ បែឍិរលសី រទើបនឹងសឹក្ពសា

ី មរែរ មនរូបរឆ្ងមលអលះអ សាអរបារជាងលបុស
ឯរទៀរ ររះមនថអាគមវជា
ិ ជ ររ ។ បែិឍ ររ ះ ទីលាំរៅៗ ភូមម
ិ យ
ួ ខាងលិរភបជ
ាំ ីសូរជិរផវូវខ្ដលរុ ះរៅទរនវលបលទុន

។ ព្ថ្ងរនះ បែឍិរ លសី មនរសរក្ឋអ្

ី ផេុក្ររញរៅរលងជរ
ិ ផវូវរ ះ បានរ ញ
ើ លពះ ងរមយ រុះពីរលើភបាំ ជាមួយ

នឹងលសីបរវរ
ិ ក្៏មនរសរក្ឋីលបរិពទ
័ ជា
ន ប់រិរន
ថ ឹងលពះ ងព្លក្រពក្ ។ បែិឍ ររ ះពិចារណាថា "ព្ថ្ងរនះជាព្ថ្ងមន

លភធាំណាស់រោយបានជួបលបទះនឹងលសីលគប់លក្ខែ៍ ខ្រអាតាយអ្ញជាក្ូនរន្តសថអ្ក្
ប ក្មេរ់ រធឝរើ មឋរនង
ឹ បាន ង

រ ះ ប! ងរនះមន
ិ ខ្មនជាលសីសាមញ្ដ រទ គឺជាលពះរជបុលរីរបស់ រសឋរ អាតាយអ្ញនឹង ងរនះពុាំសមស័ ក្ិគ្ន
ឋ ប

រសាះ របើដូររបះអ្ញលរូវរធឝយ
ើ ៉ ងណារៅខ្អ្ះ?" ។ បែឍិរររះខ្រលសោញ់ ខាវង
ាំ រ ង
ើ ៗ គរ
ិ ថា "នង
ឹ រូលរៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 79
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដែឋឹងតាមរាប់ក្ព
៏ ុាំសម នង
ឹ លបលពរ
ឹ ថេុសក្៏មុេជារសឋរយក្រទាសដល់សាវប់" ។ លុ ះរសរក្ឋលី សោញ់ រន់ខ្ររទឝ
រ ើងៗ ក្៏សូ ៊បូ រសា
ឋ វ ប់ថា "ទុក្ជារសឋរយក្រទាសយ៉ងណា ក្៏សុេរិរខ្ថ រសាវប់" រទើបបាននឹក្ដល់ មនថវជា
ិ ជ ររ

ើ ក្មក្សូ លរផវុាំមនថវជា
ខ្ដលររះទាាំងប៉ុ យ ន ក្៏របះសវឹក្រឈយ ិ ជ រររ ះ រ យ
ើ រ ង
ើ រដម ើ ុ ាំស
ើ រឈផ វ ឹ ក្
វ បនវរឺ ង
ើ ។ ឯ
សូ រសរមវងសវឹក្ខ្ដលបែឍិរផវុាំរ ះរៅរុររាំរបះដូងលពះ ងរ ះ លពះ ងក្៏ភន
័ ភ
ថ ង
ាំ សាយររី, លុ ះផងររ ើងគិរថា
"អាតាយអ្ញជាក្ូនរសឋរ ធ្លវប់សាឋប់រភវងដូរររន្តនថស
ី ពឝព្ថ្ងខ្រពុាំមនរភវងអ្ឝរី ធឝរ
ើ រ
ិ ថឲរអ្ញសវុរ ដូរសាំ រ ងសវឹក្រនះ

រសាះ"លពះ ងសមវង
ឹ គិរយូរៗរៅ សាំ រ ងររខ្រព
ឹ ីររះរ ើងៗ លពះ ងអ្រ់លទាាំពុាំបាន ក្៏លន់លពះឱសឌថា "យរី អ្ើ

ប! សាំ រ ងរនះជាសាំ រ ងខ្បវក្ណាស់ គួរខ្រអ្ញរៅតាមសាឋប់រមល

ើ ឲររ ញ
ើ រាស់ ររអ្
ើ ក្
ប រ ះដូររមឋរបានជា

ររះផវុាំពីររះដល់មុ ង
វឹ ? " ។ លពះ ងក្៏រៅរក្រមល
ើ ឲររ ើញរោយលពះអ្ងគឯង ។ លុ ះលពះ ងរៅជួបរ ើញរូប
រឆ្ងមបែឍិររ ះៗ ក្៏ររខ្រមនរសរក្ឋ
ឹ លី បរព
ិ ទ
័ ខា
ន វង
ាំ រ ង
ើ បានសាក្សួ រសនធ គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ តាមលបព្ពែី

របស់ លបុសនិងលសីខ្ដលលសោញ់ គ្នប ។ អ្បក្ទាាំងពីររូបបាននិយយមរ់គ្នបថា "ព្ថ្ងរលរយ រយើងនឹងមក្ជួបគ្នប

រទៀរ" រ យ
ើ លខ្បក្គ្នបររៀងេវួន ។ រាំខ្ែក្លពះ ង ចាប់តាង
ាំ ពខ្ី បក្បែឍិររ ះរៅ មនទក្
ឹ លពះភន្តក្ថខ្បវក្ពី
លបលក្រី ររះខ្ររលក្ៀមលក្ាំខ្លងរួសរយរក្ពួក្បរវរ
ិ ពួក្បរវរក្៏
ិ មនសនធិះសងេ័យ ។ ព្ថ្ងរលរយមក្ លពះ ងរូល

លលពះរជាមឋងរទៀរ ។ លពះរជាក្៏លទង់អ្នុញ្ជដរឲរលពះ ងរៅ លទង់ចារ់មនុ សេឲរខ្ មជូនលពះដាំរែើរលពះ

ងដូរព្ថ្ងមុន លុ ះរៅដល់ក្ខ្នវងរ ះ លពះ ងនិយយលបាប់បរវរថា

ិ " អ្បក្រល់គ្នបលរូវឈប់ចាេ
ាំ ុ ាំញ េញុាំមនក្រ
ិ ឯ
ច

រ ះបនថិរ " ។ និយយលបាប់រ ើយ លពះ ងរដើរសាំ រៅរៅក្ខ្នវងខ្ដលបែឍិរលសីមក្ជួប លុ ះបានជួបគ្នបរ ើយ

ទាាំងពរី រូបក្៏សរលមររសរក្ឋីលបាថាបរបស់ េួ ន
វ ។ ពួក្បរវរសងេ័
ិ យរៅលបរមល
ើ រ ញ
ើ ក្រិ យម
ិ និ លអ មនរសរក្ឋភ
ី រិ

ិ ក្៏ជាំនុាំពិរលគ្នះគ្នបថា "រយង
ភ័យ ខាវរខ្លក្ងរសឋរយក្រទាសដល់ជីវរ ើ គួរខ្រលរបទូលរសឋរក្ុាំខាន" ។ លុ ះលរ ប់

រៅវញ
ិ ិ រូលរៅគ្នល់សពឝលគប់តាមដាំរែើរ ។ រសឋរលទង់ខាញល់ ជាខាវង
ពួក្បរវរក្៏ ាំ ក្៏លទង់រៅពួក្រពជឈឃ្លដមក្

លបាប់ថា "លរូវយក្ក្ូនអ្ញរៅសមវប់ឲរឆ្ងប់ " ។

លពះមរ សីជាលពះមតា លរបទូលសុ ាំ រទាសលពះសាឝមថា

ី "សូ មលពះក្រុណាលទង់លពះរមតាថរលបាស លពះរជទាន

រទាសដល់ក្ូនរបស់រយង
ើ ខ្រមួយ របទ
ើ ុក្ជាមនរទាសេុសយ៉ងណាៗ សូ មលពះអ្ងគក្ុាំសមវប់ លគ្នន់ខ្របាំបរបង់
ររញអ្ាំពីទីរនះរុ ះ សូ មលទង់អ្នុញ្ជដរឲរទាន" ។ រសឋរក្៏លទង់អ្នុញ្ជដរតាមរសរក្ឋីសុាំរបស់ លពះ ងជាលពះមតា

រទប
ើ លទង់បងាគប់រៅរស ី ររធឝលើ បាសាទ ២ រមងយអ្ាំពលី ពះដាំណាក្់រៅ ៣ រយជន៍ ។ ពួក្រស
បរឲ បរីក្ទ
៏ ទួល

រធឝើតាមលពះរជបញ្ជជ រួររ ើយរសឋរលទង់បងាគប់ឲរ លាំ ពះ ងរមយ រៅរៅទីរ ះ លបាសាទរ ះរៅខាងលិរភបជ

ាំ ី

សូ រ ។ តាាំងពព្ី ថ្ងរ ះរៅ លពះ ងរក្ើរទុក្ជា

ខ ទមងន់ ណាមួយលពះបតា
ិ បាំបរបង់រចាលឲររៅខ្រមបក្់ឯង ណាមួយ
ខ្បក្ពីរសងារ ខ្លងបានមក្ជួបរសាះ រោយមន
ិ លជាបជារៅទីណា ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 80
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លគ្នរ ះ មនភក្
ិ ុ ខ ១ រូបរ្យះ ខ្ក្វ រលក្និមនថររញពលី សុក្រលក្ រៅររៀនមនថវជា
ិ ជ ររឯលសុក្រលៅ រលក្ររៀន

បានររះពូខ្ក្ណាស់ រលក្លរ ប់មក្លសុក្វញគង់

ិ រៅទីមយ
ួ (ក្បុងរេរថតាខ្ក្វ) ទីរ ះអ្រ់ទឹក្ អ្បក្លសុក្ គ្ន
ាំ ប ជីក្

លសះមួយលបរគនរលក្ ។ រោយលសះរ ះជារបស់ រលក្លគូខ្ក្វ រទើបមនរ្យះថា លសះ ខ្ក្វ ៗ រ ូ រដល់សពឝ

ព្ថ្ង ។

រលក្លគូអ្ងគរនះ គង់រៅយូរបនថិររៅ មនក្ិរិស

ថ ពធទរួ ៅលគប់លសុក្ភូមិ ។ លពះ ងបានឮដាំែឹងថា រលក្លគូ

រ ះរទប
ើ ខ្រនម
ិ នថមក្ពលី សុក្រលៅ ររះមនថវជា
ិ ជ ររលផល
ី ាញដូរចាបះ មនលពះបាំែងរង់ជួបនង
ឹ រលក្ រដើមផរ
ី ង់
ដឹងអ្ាំពីរសរក្ឋីទុក្រខ បស់ លពះ ងថា "ររើព្ថ្ងណានឹងលសាក្លសានថរសផយ
ើ រលាើយ " លពះ ងក្៏លបាប់ពួក្អ្បក្បរលមឲ
ើ រ
័ ដាំរ ី រដើមផរី ៅថាឝយបងគាំរលក្លគូ ខ្ក្វ ។ លុ ះរធឝលើ ពះដាំរែើររៅដល់ទក្
ររៀបលពះទីនង ី ខ្នវងរលក្លគូរ ះរ យ
ើ លពះ
ងរូលរៅថាឝយបងគាំរលក្តាមទាំរនៀម លទង់បានរ ើញលក្ខែៈរលក្លគូអ្ងគរ ះសពឝលគប់ ក្៏ខ្បក្រិររថ រញពី

សងារចាស់ មក្ជាប់នឹងរលក្លគូខ្ក្វរ ះវញ

ិ ពរី លពះរលក្អ្ងគរ ះ មនរូបសាអរជាងបែឍិរលសី រពញលក្ខ

ែៈជាលបុសគួរឲរលសោញ់ លពះ ងដាំណាលពីរសរក្ឋីទុក្ខរបស់ លពះ ងទូលរលក្លគូសពឝលគប់រ ើយ ក្៏សាំខ្ដង

អាររសបិទសា
ន ប លហាក្់ដូរជាទុក្ររ
ិ គ្ន
ថ ប យូរមក្រ យ
ើ ។ អាររខ្ដលលពះ ងពែ៌ ររឿងរ៉ វរបស់ លពះ ងរ ះ

ឲ
ាំ ររលក្លគូខ្ក្វ សាគល់បានថា លពះ ងជាប់ជាំពក្់នង
ឹ រលក្ ។ រលក្លគូ ខ្ក្វ អ្រ់លទាាំពុាំបានក្៏មនរិររថ ទារទន់
រៅរក្លពះ ង រ ើយមនពុទដ
ន ីរទន់ភន
វ រ់ ៅរក្ ។ រលរបើលពះ ងបានឮពុទនដីររលក្ខ្ផអមខ្លាមទន់ភវនម
់ ក្រ

ក្ដូររបះ ក្៏សងឃម
ឹ ថា "ររៅមុេអ្ញនង
ឹ មនអាង ខ្លងរក្ើរទុ ក្តាាំងពព្ី ថ្ងរនះររៅរ យ
ើ ... ។ ចាប់តាង
ាំ ពព្ី ថ្ងរ ះ

មក្ លពះ ងមនពែ៌សមផុរលសស់ បាំលពងដូរលសីរទពអ្បេរ ។ រាំខ្ែក្ឯរលក្លគូខ្ក្វវញ

ិ រលក្េាំលបឹងពិចារណា

ធម៌រដើមផដ
ី ក្ររ
ិ ថពលី ពះ ងរ ះខាវង
ាំ ណាស់ខ្ដរ ខ្ររលក្ដក្ពុាំររ
ួ រសាះ ។ រពលរលរយមក្ លពះ ងលរ ប់រៅ

ថាឝយបងគាំសុាំឲររលក្លគូរលសារទឹក្ រដើមផឲ
ី រមនសិរសួ
ី សី ឋ ។ រពលរៅរលសារទឹក្រ ះ លពះ ងក្៏ររខ្រសាំ
ឹ ខ្ដង

អារររក្់ទាក្់រៅរក្រលក្លគូ ខ្ក្វ ខាវង

ាំ រ ង
ើ ខ្ថ្មរទៀរ រ យ
ើ លពះ ងទូ លថា "សូ មឲររលក្មចស់ គង់រៅ

សបាយរុះ" ។ រលរបើឮពក្ររ ះ រលក្លគូខ្ក្វ ក្៏រលក្ៀមលក្ាំលសរពនមុេរក្ើរទុក្រខ ោយសាំ ដីលពះ ង ។ អាររ

របស់ រលក្ ជាអាររលបាប់លពះ ងឲរលជាបរាស់ ថា "រលក្រក្រ

ើ ទុក្ខពរី លពះលពះ ង" ។ លពះ ងក្៏ររខ្រមន
ឹ
រសរក្ឋីលសោញ់ ខាវង
ាំ រ ើងរទៀរ ដល់ លពះ ងលរ ប់រៅលពះដាំណាក្់វញ ខ ាំព
ិ រក្ើរទុក្ផ ធ ុាំលក្់ រសាយលក្យរសាងយ

ពុាំបាន អ្រ់លទាាំពុាំបាន ក្៏បរលមឲ

ើ រររៀបរាំលពះទន ័ ដាំរ ី រៅនម
ី ង ិ នថរលក្មក្ឯលពះដាំណាក្់លពះ ង ។ ឯរលក្លគូ ខ្ក្វ

រលរបើបានរ ើញអ្បក្បរលមរើ ៅនិមនថ ក្៏សបាយលពះទ័យណាស់ បានររៀបរាំដាំរែើរនិមនថមក្ជាលបញាប់ ។ លពះ

ងក្៏ទាំនុក្បលមុងបែីររភជន សុ ទខ្ន ររបស់ ខ្បវក្ៗ ។ លុ ះរលក្នម
ិ នថរៅដល់ លពះ ងរលើក្មក្លបរគនរលក្

ផធល់លពះអ្ងគ ។ រលក្លគូ ខ្ក្វ ឆ្ងន់ពុាំបាន ។ អាររខ្ដលរលក្ឆ្ងន់មន

ិ បានរ ះ ជាអាររលបាប់លពះ ងឲរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 81
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លជាបររខ្ររាស់
ឹ លពះ ងក្៏រក្ើរទុក្ខា
ខ វង
ាំ រ ង
ើ ៗ អ្រ់លទាាំរក្រខា
ថ ិ៍ យ សពុាំបានក្៏រូលរៅទូលរលក្ថា " សូ មរលក្

មចស់សឹក្ចាក្សិរខបទមក្រុះ " រ ើយលពះ ងលបរគនសាំ ពរ់រសវៀក្ពក្់លពមទាាំងលបោប់លបោសពឝលគប់ ។

រលក្ទទួលលពមតាមសាំ ដីលពះ ងនិមនថ រ ើយក្៏សឹក្ចាក្សិរខបទជា រវសរៅរួមសុ េជាមួយលពះ ងរមយ

រៅក្បុងលបាសាទរ ះ។

រោយមនររឿងដាំណាលដូ ររបះ បានជាលបាសាទរ ះ រគរៅថា " លបាសាទ ងរមយ " តាាំងពរី ះរ ូ រមក្ ។

រាំរែររលមក្ខាងរលរយ មនពុទនបរស័
ិ ទលជះថាវ សាទប វរថរៅទរី ះរ ង
ើ វរថក្ម
៏ នរ្យះថា " វរថលបាសាទ

ងរមយ " រ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។

១- លសង់ពីឯក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់រលេ ២៧.០៣២ ររៀបររៀងរោយ រឹក្-លបាក្់ រៅពុទនសាសន

បែឍិររ ។

ុំ ឤ៉ង់រកា
រឥឿង អនា

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ៧៧ - ៩៣

ក្បុងសម័យរលពង យ រៅលបរទសខ្េយរមនរសឋរមួយអ្ងគលទង់លពះ មលពះបាទ បាយ៉ង់ មនលពះដាំណាក្់រៅឯភបាំ

ដងខ្រក្ មនលពះអ្គគមរ សីលណា

អ ស់ លទង់លពះ ម លពះ ងសក្់លក្អ្ូប លបក្បរោយលពះរូបលពះរឆ្ងមលពះភន្តក្ថ

លអលបិមលបិយ សមផុរភវថា
ឺ វ ដូរ ងរទពធីតា ក្វិនលក្អ្ូបសាយររញជុាំវញលពះរយ
ិ ១ រយជន៍ លផក្
ី ិរិយ
ថ សសុ ស

សាយរៅដល់លពះរៅរសៀមៗ ចារ់ឲរមនុសេមក្រសុ ើ បអ្រងករពន

ិ រ
ិ រ បានដឹងពរ
ិ ថាលអរវរ
ើ ោរ់លសីទាង
ាំ ោយ

ខ្មន ជាលសីបរបូ
ិ ែ៌រោយលក្ខែៈលគប់យ៉ង ។

រសឋររសៀមរក្ឧបាយក្លរូលមក្ចាប់លពះ ងយក្រៅ រដម

ើ ផជា
ី ក្រ
ិ ិយ
ថ សលបរទសេវួន ។

រសឋរបាយ៉ងល់ ទង់លទាបររែ៍ដូរចាបះ ក្៏ លាំ ពះ ងអ្គគមរ សីនូវពួក្លសីសាំ បលក្មររ នង

ឹ ពលរស ទាាំងោយ

រុះសាំ រៅរភៀសលពះអ្ងគររ់ររញរចាលលពះដាំណាក្់ទាង
ាំ រវលយប់របើក្សាំ រៅសាំ រៅរៅទិសអារគបយ៍ ។ មុននឹង

រសឋរយងររញលទង់រលើក្លពះ សថលបែមរោក្់រលើលពះសិរសាសចាចបន់រទវតារក្ាទឹក្ថា " សូ មឲរបាន

សរលមររសរក្ឋីលបាថាប ៣ លបររ គឺ

១- សូ មឲរបានសុ េក្បុងដាំរែើរផវូវសាគរ ;

២- សូ មក្ុាំឲរពួក្រចាររសៀមតាមទាន់ ;

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 82
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

៣- សូ មឲរបានជួបលបទះក្ខ្នវងជាទគ្ន
ី ប់ររ
ិ ថ។

រសឋរលទង់លពួយលពះទ័យជាខាវង
ាំ លទង់របក្
ើ សាំ រៅទាាំងយប់ទាង
ាំ ព្ថ្ងគ្នយនឈប់ឈរ ។ លុ ះលទង់លបរមល
ើ រ ញ
ើ ថា
ររញមក្បានឆ្ងងយណាស់ រ ើយ រទើបលទង់ងាក្រររៅរក្រាំបន់មយ
ួ រដើមផរ
ី រសាំ រៅ ។ ជួបជាេែៈរ ះ េរល់

ពរុះមក្បក្់របាក្សាំ រៅឲរវលវល់
ិ បាក្់រងកូរ ។ រទើបទីលរង់រ ះមនរ្យះថា " ភូមបា
ិ ក្់រងកូរ " ជាប់មក្សពឝព្ថ្ង
រគរៅរៅរវយមក្ភូមបា
ិ ក្់ក្ូរ ។ រសឋរលទង់ភយ
័ រ ើយរលើក្លពះ សថអ្ាំពវ វបន់ថា "ឲរបារ់ពរុះេរល់ នឹង

សូ មខ្សនថាឝយដល់ពួក្អារក្េទក្
ឹ ទាាំងោយ " ។ លគ្នរ ះេរល់ពរុះក្៏សាបសូ នរអ្ស់ ។ សាំ រៅរៅបានបនថរ
ិ
រទៀរឈប់របាះយុថាកររ រទើបទីរ ះមនរ្យះថា " ក្ខ្នវងររ " ជាប់មក្ដល់ សពឝព្ថ្ង រគរៅរវយមក្ជា " ភូមិ

ក្ខ្នវងររ " ។ ររឈប់រររនះ គរឺ ដើមផន

ី ង
ឹ ររៀបរាំរាំែីអាហារខ្សនថាឝយអារក្េទក្
ឹ និងរធឝើរងកូរសាំ រៅថ្យី ។ លរង់
រាំបន់ខ្ដលថាឝយអាហាររ ះ រៅមនរ្យះជាប់មក្ដល់សពឝព្ថ្ងថា " ភូមខ្ិ សនបន់ " ។ ទាាំង ៣ ក្ខ្នវងរនះ រៅ

ក្បុង ុាំលយបូរ លសុក្លតាាំក្ក្់ រេរថតាខ្ក្វ ។

លុ ះសរលមរក្រ
ិ រច ៅក្ខ្នវងរនះសពឝលគប់រ យ
ើ លទង់ក្រ៏ រញសាំ រៅរៅរទៀរ សាំ រៅរៅទស
ិ អារគបយដ
៍ ខ្ដល ។ លុ ះ

រៅដល់ក្ខ្នវងមួយសាំ រៅធ្លវយ លទង់ក្ចា

៏ ប់រធឝស
ើ ាំ រៅបរែឋើរ របក្
ើ រៅបរែឋើរ ។ លរង់ក្ខ្នវងរ ះជាប់រ្យះរ ូ រ

មក្ដល់សពឝព្ថ្ងថា " សាំ រៅធ្លវយ " ។ របើក្បនថិររៅរទៀរដល់ក្ខ្នវងមួយរ ើញដីមនសផូវដុះជារលរើន ក្៏របារ

សផូវរ ះរុក្សាំ រៅខ្ដលធ្លវយ ។ លរង់ក្ខ្នវងរ ះ ជាប់រ្យះមក្ដល់សពឝព្ថ្ងថា " ភូមខ្ិ លពក្សផូវ " រ យ
ើ របក្
ើ
សាំ រៅរធឝើដាំរែើរររៅរទៀរ ដល់រៅក្ខ្នវងមួយរទៀរ លពះ ងសក្់លក្អ្ូប លទង់រក្ើរទុក្ខលពួយលពះ ឫទ័យរលរើន

លបររ គណា
ឺ មួយអ្ាំពស
ី ាំ រៅខ្ដលររះខ្ររៅៗ រក្ទីសាំណាក្់មន
ិ រ ញ
ើ ណាមួយអ្ាំពីពក្
ួ រសៀម ថាមុេជារគនង
ឹ
តាមមក្មន
ិ ខាន ។ លពះ ងលទង់អ្ុជរទៀន នមសាករបន់លសន់ដល់អារក្េទឹក្ អារក្េរគ្នក្ អ្បក្តាព្លពភបលាំ ក្ាំថ្យ សពឝទី

ក្ខ្នវងថា " សូ មឲរបានជួបនង

ឹ ទស
ី ុ េលបរសើរ សូ មឲររចាររសៀមររ
ិ អ្
ថ លបិយបរជ័យវ ិ សក្បុងសាគរ " ។ លរង់

ក្ខ្នវងខ្ដលលពះ ងអ្ុជរទៀនបន់រ ះ រៅជាប់រ្យះរ ូ រមក្ដល់សពឝព្ថ្ងថា " ភូមអ្

ិ នវងរ់ ទៀន " ។

ពិធីនមសាករអ្ាំពវរបស់ លពះ ងរ ះ បានសរលមរដូ ររសរក្ឋីលបាថាបខ្មន គឺសាំរៅរសឋររសៀម ខ្ដលបានបញ្ជូ ន

ពលរាំនន
ួ មួយខ្សន ក្់ឲរររញរៅតាមសាករ់រក្លពះ ងរ ះ លជួសផវូវគ្នបរោយសាំ រៅរសឋរបាយ៉ងរ់ រញផវូវ

រលរមខ្ផបក្ខាងរក្ើរ សាំ រៅពួក្ពលរសៀមររញផវូវរលើខ្ផបក្ខាងលិរ ។ រលរយខ្ដលលពះ ងបន់លសន់ររ

ួ រ ើយ
សាំ រៅរសឋរបាយ៉ង់ ក្៏ងាក្សាំ រៅរៅទស
ិ នរិ រប
ី នថរ
ិ ។ ប ធ ប់ពរី ះលសាប់ខ្រមនេរល់ពរុះយ៉ងខាវង
ាំ សរមផម
ើ អ្
សាចររ បក្់របាក្សាំ រៅរសៀមរេធរេធីលិរលង់សាវប់អ្ស់ ពក្
ួ ពលរៅក្បុងមហាសាគរ ។ លរង់ក្ខ្នវងរ ះមនរ្យះ

ថា " ភូមខ្ិ សនលង់ " ជាប់មក្ ខ្រសពឝព្ថ្ងរគរៅរវយមក្ថា " ភូមស

ិ នវុង " វញ
ិ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 83
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រាំខ្ែក្សាំ រៅរសឋរ បាយ៉ង់ រលរបរើ លឿនរៅលរង់ទស

ិ នរិ រី រសឋរទររ ញ
ើ ររះ នង
ិ ភបជា
ាំ រលរន
ើ រលរៀបលតា លពះ
អ្ងគក្រ
៏ ូ លរៅរបាះយុថាកររសាំ រៅរៅខ្ក្ផរររះមួយ រសឋរយងរ ើងរៅរលើររះរ ះ រដើមផរី ក្ទីក្ខ្នវងដ៏សមគួរ

នង
ឹ លជក្ លពះអ្ងកបានទររ ញ
ើ ក្ខ្នវងដ៏លៗ ិ សូ វគ្នប់លពះទ័យក្៏ឲរពួក្ពលជញ្ជូ នអ្ីវ៉ន់ររញពី
អ ជារលរើន ប៉ុខ្នថមន

សាំ រៅ លាំ ពះអ្គគមរ សីយងរូលរៅក្បុងព្លពលរក្បពឝតា រ ើយររសាំ រៅរៅលរង់ក្ខ្នវងរ ះ ។ លគ្នន់រសឋរ

យងររញផុរភវម មហារម ដ៏ងងរ

ឹ បណា
ឋ លរៅជាមនរភវៀងផគរយ៉ងខាវង
ាំ ។ រលរយពរី សឋរ នង
ិ លពះ ង លពម

ទាាំងលពះរជបរពររ
ិ ើងរគ្នក្រ ើយ លសាប់ខ្ររនធះបាញ់ សាំរៅលក្ោប់លិរលង់រៅក្ាំពង់រ ះ ។ លរង់ក្ខ្នវងរ ះ

ជាប់រ្យះថា " ភបរាំ នធះ " រ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។

ប ធ ប់ពរី ះ រសឋរបាយ៉ងរ់ រះខ្រេាំខ្សឝងរក្ទភ

ី ូមឋា ី នសង់លពះដាំណាក្់សាបក្់អាលស័ យ ។ លគ្នរ
ិ នរដើមផបា ះ លទង់

បានជួបទីទួលមួយេភស់លអជាទីគរួ រក្រយព្លក្រពក្
ី ក្៏លទង់រធឝើលពះព វ បរណា
ឋ ះអាសនបរៅទីរ ះ ។ លុ ះរសឋរបាន

សាបក្់អាលស័យលសួលបួលរ យ
ើ ក្៏លទង់សាំរែះសាំ ណាលជាមួយនឹងលពះអ្គគមរ សីអ្ាំពរី សរក្ឋក្
ី មេរ់ ទុក្រខ វទ
របស់ លពះអ្ងគនឹងលពះ ងតាាំងពីរដើមទីមក្ ។ លពះ ងលទង់រ ាំលឹក្លពះរជាពីររឿងខ្ដលលទង់បន់ថា "នឹងោក្់លពះ

រក្ស (រររសក្់ ) ថាឝយអារក្េទក្

ឹ រ ះ រពលរនះ លពះលរូវខ្រោក្់លពះរក្សលបាំែន់ " ។ លពះរជាក្៏លទង់ចារ់ឲរ

រធឝព
ើ ធ
ិ ោ
ី ក្់លពះរក្សលបាំែន់ក្ុ ងរវលរ
ប ះឯង ។

រលពះរសឋរ បាយ៉ង់ លទង់បន់រររ រ យ

ើ លទង់ររលពះរក្សថាឝយអារក្េទក្
ឹ លបាំែន់ដូររបះ បានជាប់លពះ មថា "

រសឋរបាយ៉ងរ់ ររ " រ យ
ើ នឹងដីទួលេភស់ ខ្ដលលទង់រធឝើលពះព វ រ ះជាប់រ្យះថា " ភបបា
ាំ យ៉ងរ់ ររ " រ ូ រមក្

ដល់សពឝព្ថ្ង ។ រសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ លទង់គង់រៅរលើភរបាំ ះ ជាមួយលពះ ង សក្់លក្អ្ូបជាលពះអ្គគមរ សីបាន

រសរក្ឋីសុេសានថជា ២ ឆ្ងប ាំ លពះអ្គគមរ សីលទង់លពះគភ៌ ។ លុ ះលគប់ទសមស លទង់បានលពះរជបុលរមួយលពះអ្ងគ

លទង់ោក្់លពះ មថា "លពះបាទព្ដេវ"ី (?) ។ លពះរជបុលរមន

ិ ខ្មន ខ្រមនលពះ មថា លពះបាទព្ដេវី ខ្រលទង់មន

លពះសររវយវៈរពញលក្ខ
ី ែៈទាាំងអ្ស់ ជាបុរសរវហាន អ្ង់អារ លពះរូបរឆ្ងមក្៏សាអរសក្ឋិសមឥររខាចះ ឲ
ាំ រលពះ

វរបតា
ិ លពះវរមតាសពឝលពះរជ ឫទ័យពន់រពក្ ។ តាាំងពរី សឋរ បាយ៉ងរ់ រ និងលពះ ងសក្់លក្អ្ូប រភៀសលពះអ្ងគ

មក្គង់រៅររះរ ះរវង ៧-៨ឆ្ងប ាំ ពុាំមនរលរឮដាំែឹងពីរសឋររសៀមបនថិរបនថួររសាះ លពះអ្ងគក្គ

៏ ង់រៅជាសុ េ

សបាយ ឥរមនទុក្ខភយ
័ ឥរនក្
ឹ ដល់រសឋររសៀមរ យ
ើ ។ រលរយពរី ះ ៥ ឆ្ងប ាំ រសឋររសៀមរក្លផរ
ិ រដើមផ ី
យក្លពះ ងសក្់លក្អ្ូបឲរទាល់បាន ក្៏ចារ់រររលជើសររសរក្លក្ុ
ើ មរភវងរលខនដ៏ពិរសស រ ើយនឹងរលជើសយក្ពួក្
មន្តនថអ្
ី បក្រជររជារលរើនរូបរទៀរ ខ្ដល្វសព្វក្បុងលផរ
ិ រសុ ើ បររែ៍រផេងៗ លពមទាាំងររពលជារលរន
ើ បញ្ជូ នឲររុះ
សាំ រៅសាំ រៅរៅទិសទក្េែ
ិ រដើមផខ្ី សឝងរក្លពះ ង សក្់លក្អ្ូប ជាលពះអ្គគមរ សី បាយ៉ងរ់ ររ មឋងរទៀរ ។ ពួក្

មន្តនថព
ី ួក្រលខន រ យ
ើ ពួក្ទាហានទាាំងអ្ស់ រគបានពភ
ិ ក្ាគ្នបដឹងក្ិររ
ច រជារលសរ រោយរគយល់ថា រសឋរបាយ៉

ង់រររ និងលពះ ង សក្់លក្អ្ូប លបាក្ដជារៅក្បុងររះមួយខាង យសមុលទ រគក្៏ររញសាំ រៅជារលរន

ើ ព្ថ្ងរលរន
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 84
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យប់ សាំ រៅរៅររះរ ះ ដល់រ យ

ើ ក្៏របាះយុថាកររ សាំ រៅរៅជរ
ិ រវបរររះ ខ្ដលរសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ គង់សាបក្់

អាលស័យ រៅរមងយលបមែ ១២ សិន ប៉ុរណា

ត ះ ។ លរង់ររះ ខ្ដលជាទីររសាំ រៅរបស់ ពក្
ួ រសៀមរ ះ ចាប់

ើ លបជុាំ" រមក្ ខ្រសពឝព្ថ្ងរគរៅរវយមក្ថា " រជើងក្ញ្ជុ ាំ " ។ ឯពួក្ពលរស

មនរ្យះ រៅថា "រជង ពួក្រសៀម

រលរគបាររសាំ រៅ របាះយុថាកលសួលរ ើយ រគក្៏ោក្់រឈរើ ធឝើជាសាភនរពីរលើសាំរៅរបស់ រគមក្ភជប់នឹងក្ាំពង់ព្ន

ររះរ ះរ យ
ើ ក្៏តាង
ាំ ររៀបពធ
ិ រី លងរលខនរៅក្បុងសាំ រៅរ ះរល់យប់ ។ មនុសេលបុសលសីខ្ដលរៅក្បុងររះទាាំង

ប៉ុ យ នរោយពុាំខ្ដលបានរមល
ើ អ្ឝីឲរសបាយរសាះ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅរមល
ើ រលខនរ ះយ៉ងក្ុះក្រ រ ើយបានទទួលបដិ
សណា
ឌ រក្រ
ិ យ
ច ៉ ងលបរសើរ អ្ាំពព
ី ក្
ួ ពលរជរររសៀមទាាំងរ ះ ។ លុ ះរលងយូរៗ រៅ រសរក្ឋីសបាយរក្រយរបស់
ី
មនុសេអ្បក្ររះរ ះក្៏រក្ើរមនរ ើង រោយសារសិលផរបាាំ របស់ រសឋររសៀម បណា
ឋ លឲរអ្បក្ររះនិងពពួក្ពល

រសៀម សបិទសា
ន ប លគ្នបយ៉ងលបព្ព ។ រាំខ្ែក្ពួក្រសៀមខាងអ្បក្រសុ ើ បររែ៍ ក្៏យក្ររបានយ៉ងរាស់ លស់ថា

រសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ ពិរជារៅសាបក្់ពន

ួ ក្បុងររះរ ះខ្មន ។ អ្បក្រមល
ើ រលខនទាាំងប៉ុ យ នរ ះ រលលរ ប់រៅផធះ

វញ
ិ ក្៏ គ្ន
ាំ ប នយ
ិ យអ្ួររររសររសើរអ្ាំពលី សីរបាាំ នង
ឹ ពួក្រលខនខ្ដលររះរាំយ៉ងទន់ភវន់ នឹងអ្ាំពរ
ី រររៀបទទួល
រភញៀវយ៉ងលបរសើររបស់ ពក្
ួ រសៀម ។ ឯពួក្ភរី លៀងនឹងពួក្ពលរសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ ខ្ដលបានរៅរមល
ើ រលខនរ ះ

ជាមួយនឹងអ្បក្ររះរ ះ ក្៏ គ្ន

ាំ ប មក្លរបទូលរសឋរបាយ៉ងរ់ ររ និងលពះ ងសក្់លក្អ្ូប ររៀងរល់ព្ថ្ងខ្ដលបាន

រៅរមល
ើ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះ ងអ្រ់លទាាំនង
ឹ រសរក្ឋស
ី បាយរក្រយរ
ី ះពុាំបាន រោយពួក្ភរី លៀងររះខ្រលរបទូល

ញឹក្ញយរពក្ លពះ ងក្៏លរបបងគាំទូលលពះសាឝមថា

ី "រង់រៅរមល
ើ រលខននឹងរគឲរបានរ ើញមឋង រលពះពួក្

ភរី លៀងនយ
ិ យអ្ួរថា លអរមល
ើ ណាស់ " ។ រសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ ក្៏លទង់រសងៀមមន
ិ អ្នុញ្ជដរឲររៅ នង
ឹ មន
ិ ឃ្លរ់
រ ើយ ។ លពះ ងក្៏ទុក្លពះរជបុលរ ខ្ដលមនលពះជនយរទើបខ្របាន ៦ វសាឲររៅជាមួយភរី លៀង ក្បុងលពះរជ

ដាំណាក្់ ។ រ យ
ើ លពះ ងលទង់យងររញរៅលសង់ទក្
ឹ រៅក្ាំពង់រ ះ លុ ះលសង់ររ
ួ ក្៏លទង់រលគឿងអ្លងាករ មន

បរវរលបុ
ិ សលសីជូនលពះដាំរែើរផង រៅទររលខនរ ះ ។ លុ ះរូលរៅដល់ពក្
ួ មន្តនថីនឹងពលរស រសៀម បាន

រ ញ
ើ ក្៏សាគល់ថា ជារួលពះ ងសក្់លក្អ្ូប ជាមរ សីរសឋរបាយ៉ងរ់ ររ ពរ
ិ ខ្ដលពួក្រគខ្សឝងមក្រក្យក្រៅថាឝយ
រសឋររគ តាមលពះរជបញ្ជជ ឥ ូ វលពះ ងបានយងរូលមក្ក្បុងក្លឧបាយរគរ ើយ រគក្៏បានររៀបរាំរធឝើបដិស
ណា
ឌ រក្រ
ិ យ
ច ៉ ងគួរសមរាំរពះលពះ ង និងបានររ អាសនៈយ៉ងវរ
ិ លិ រសលមប់លពះ ង ។ រលលពះ ងគង់

លសួលបួលរ ើយ រគបានលបគាំរភវងមួយយ៉ងពីររះ រ្យះថា " បទរលម ង " រួររគលបគាំបទរជើររទៀរ ជាក្ិរច

របក្
ើ ឆ្ងក្រលខនរបស់ជាលាំ ោប់ ូ រខ្ រៅ ។ អារមយែ៍របស់ លពះ ង បានដិរជាប់រៅក្បុងសារ់ររឿងនង
ិ បទរភវងដ៏
ពីររះព្នរលខនរ ះ ។ រាំខ្ែក្ខាងពួក្រសៀម ខ្ដលរគបាននិយយណារ់គ្នបរួររលសររ ើយរ ះ គឺរគណារ់គ្នប

រោយរងាឝក្់សគរនង
ិ ទាំនុក្រផេងៗ ។ សាំ រៅរបស់ រគ រគរងខ្េេយុថាក ១រៅទស
ិ ឦសាន រមងយលបមែ ៦-៧
សិន សលមប់រព្វឲរសាំ រៅថ្យ, ក្ខ្នវងរ ះ ក្ខ្នវងរ ិ ុថាក " (រៅលសុក្លពះបាទជាន់ជុាំ )
ះជាប់រ្យះថា " ភូមយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 85
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។ លុ ះរគដង
ឹ ថា លពះ ងក្ាំពុងខ្រជាប់លពះទ័យយ៉ងមាំរាំរពះសារ់ររឿងនិងបទរភវងរ យ
ើ រគក្៏

លបគាំបទមួយរទៀររៅថា " បទលសាវខ្េេយុថាក " រ ើយរគលបគាំបទមួយរទៀររ្យះ " បទសាំ រៅថ្យ " រួររគចាប់
រព្វខ្េេយុថាករ យ
ើ សាំ រៅក្៏ររះខ្រថ្យររញរៅបនថរ
ិ មឋងៗ ។ ឯលពះ ង សក្់លក្អ្ូប លពមទាាំងពួក្ភរី លៀងឥរដឹង

េវួនថា សាំ រៅថ្យររញរសាះរ ើយ រោយដក្់លពះទ័យនឹងររឿងរលខនរ ះយ៉ងព្លក្ខ្លង ។

សាំ រៅក្៏ថ្យររញឆ្ងងយរៅៗ ដល់យប់រន់ខ្ររលៅរៅ រទើបលពះ ងនឹក្រង់វលមក្លពះដ

ិ ាំណាក្់វញ
ិ ។ លុ ះលទង់

ងាក្រក្ផវូវយងរុះចាក្អាសនៈរលខន លសាប់ខ្ររ ញ
ើ សុ ទខ្ន រទឹក្លាលារ រក្ររះរលរយ
ើ មន
ិ រ ញ
ើ លពះ ងក្៏

លសោាំងរាំងភ័នភ
ថ ង
ាំ ញ័ ររាំលបប់ក្ណា
ឋ លមហាសាគរ ។ លពះ ងលទង់នឹក្រ ើញដល់ររឿងរដើម រលខ្ដលររ់ពីភបាំ
ដងខ្រក្ រដើមផឲ
ី រផុរពីក្ណា
ឋ ប់ព្ដរសៀម ឥ ូ វរនះរគរមន
ិ ផុរ លរ ប់ជាវលមក្រូ
ិ លក្បុងក្លឧបាយរបស់ រសៀម

រៅវញ,
ិ លទង់ក្ល៏ ពះក្ខ្នេងរសាក្រោយរលក្ៀមលក្ាំថា " ឱ! ព្ថ្ងរនះរ ើយខ្ដលអ្ញលរូវលពរ់លបាសពីបីក្
ឋ មេរ់និងក្ូន

ជាទរី សបហា " ។ ឯពួក្ពលរសៀមរគលចានអ្ស់ ពក្

ួ ភរី លៀងរបស់ លពះ ង សក្់លក្អ្ូប ឲររុ ះក្ផូនលរ ប់មក្វញ
ិ

វយក្ខ្រលពះ ងមួយលពះអ្ងគរៅប៉ុរណា
ត ះ ។ លុ ះវបានលពះ ងរ ើយ វយក្រៅថាឝយរសឋររសៀមតាមលពះរជ
បាំែង រសឋររសៀមលរក្អ្រណាស់ បានឲររងាឝន់ខាន់រម យ៉ងដល់ពួក្ពលរស ទាាំងរ ះ ។ រសឋររសៀមយក្

លពះ ង សក្់លក្អ្ូប រៅឲរគង់រៅក្បុងលបាសាទរោយខ្ ក្មួយលពះអ្ងគ ជាមួយនង

ឹ ពួក្លសីសាំ លប ក្មររអ្បក្បរលមខ្ើ រ
ប៉ុរណា
ត ះ ចាាំឲរលពះ ងបានលសាក្លសានថពីរសរក្ឋីទុក្សិន សឹមយក្មក្ឲរគង់រៅជាមួយលពះអ្ងគ ។

រាំខ្ែក្ខាងរសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ រលបានលទង់លជាបថា ពួក្ពលរសៀម យ

ាំ ក្លពះអ្គគមរ សីរៅរ ើយ លពះអ្ងគក្៏
រក្រ
ើ ទុក្រខ សាក្សរលងងសព្លងយ៉ងព្លក្ខ្លង ក្បុងមួយព្ថ្ងៗ លពះអ្ងគខ្លងរធឝក្
ើ ិររ
ច រអ្ឝរី ក្រ
ើ ទាាំងអ្ស់ មនទក្
ឹ លពះ
រនលរ ូរជាប់ជានិររ
ច ល ជាមួយលពះរជបុលរក្ាំលព ១ លពះអ្ងគ ។ លពះអ្ងគលទង់គង់គយគន់ខ្ររៅក្បុងមហាសាគរ

រសធើរខ្រខ្បក្លពះរនលរ ខ្រមន
ិ បានរ ញ
ើ អ្ឝរី លៅអ្ាំពីមហារម ដ៏ធាំលឹ ង
ឝ រលឝើយ នង
ិ រលក្របាក្ខ្បក្ផកខ្លរងរ ះ

រ ើយ លទង់ងាក្មក្រលើររះវញក្៏
ិ លទង់រ ើញខ្ររុរខលតាវលវិ ខ្ដលសុ ទខ្ន រជាធមយជារិរស់ ររវក្ហាក្់
ើ ដូរជារង់ជយ
ួ

រ ាំខ្លក្នូវរសរក្ឋីទុក្រខ បស់លពះអ្ងគខ្ដរ ។ លពះអ្ងគខ្ររពលថា " ក្មេរ់រអ្ើយខ្សនក្មេរ់! បងលសរណាះរលបង

អ្
ាំ ូនររ់ឲរផុរពីព្ដរសៀម ឥ ូ វមន
ិ ផុ រ គង់ភវរ់រសបៀរបាន ឲរបងទីមទាមរៅមបក្់ឯង " ។

រាំខ្ែក្លពះ ងសក្់លក្អ្ូប ខ្ដលគង់រៅក្បុងលបាសាទ ១ ខ្រ ១ លពះអ្ងគរ ះ មនលពះភន្តក្ថលសពប់លសរពនជា

នរ
ិ រច ទាះបលី សីសាំ លប ក្មររេាំយក្រិរទ
ថ ុក្ោក្់បរលមផ
ើ គ ប់ផុ នយ
គ ៉ ងណាក្៏មន
ិ លសាក្លសានថអ្ាំពរី សរក្ឋីទុក្ខ្ដរ លបាសាទ
ធាំលឹ ង
ឝ រលឝើយ ខ្រហាក្់ដូរជាររងអៀររក្ផវូវរដើរគ្នយន មួយព្ថ្ងៗលពះ ងខ្រងគង់រអ្ើរតាមបងអួរខាងរផូងជានិរច សមវង
ឹ
រក្រមល
ើ ខ្លក្ងបានរ ញ
ើ មនុសេ ខ្ដលលពះ ងធ្លវប់សាគល់ ។ រសឋររសៀមឲរទាហានយមទាឝរជានរ
ិ ច មន
ិ លពះ ង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 86
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យងររញរៅណាបានរទ លពះ ងរក្រ

ើ ទុក្ស
ខ រលងងសព្លងររៀងរល់ ព្ថ្ង ណាមួយនឹក្មក្លពះរជបុលររូរជាទី

លសោញ់ ណាមួយនឹក្លពះសាឝមជា
ី គូរក្មេរ់ ។

័
លុ ះ ១២ ឆ្ងប ាំ រលរយមក្ លពះអ្ងគមចស់ លពះបាទព្ដេវី ជាលពះរជបុលរក្៏មនវយវឌណ រររររលមន
ើ ធាំរ ើង សួ រលពះ
បតា
ិ រក្លពះមតាថា " លពះមតារៅណាបារ់ មន
ិ ខ្ដលរ ញ
ើ លពះភន្តក្ថរសាះ? " ។ រសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ ជាលបះបតា
ិ
ក្៏លបាប់តាមដាំរែើររ រុលគប់យ៉ង ។ លពះអ្ងគក្រ៏ ក្ើររសរក្ឋីរៅឋលក្ហាយជាខាវង
ាំ សូ មលលពះបិតារៅតាមរក្លពះ

មតាយក្មក្វញ
ិ ។ លពះបតា
ិ ក្៏មនលពះបនធូលថា "របក្
ើ ូនរទាតាមរក្លពះមតា នង
ឹ រៅព្ដទរទពុាំបានរទ រទាះក្ូន
យក្បានមឋយមក្វញ
ិ ក្៏នឹងមនរគរយុ ទគ្ន
ន ប ខាងផវូវសន្តងាគមជាមន
ិ ខាន, ដូររបះក្ូនក្ុាំអាលរៅចាាំឪពុក្រក្ែឍ

រស ររ ៍ ពលឲរបានរលរើនជាក្ាំដរ របម
ើ នអាសនបមក្ដល់ ក្ូ នអាររោះេវួនបាន" ។ រទប
ើ រសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ
លទង់រលជើសមនុសេខ្ដលរវហានសយ័លគរិររ
ថ ូ លេវួនរធឝើជាពលរស បានរាំនន
ួ រប់មន
ុឺ ក្់ ឲរមក្លបជុាំរៅក្ខ្នវង

មួយតាាំងសីលមនថវជា
ិ ជ ររ ហារ់ររៀនមនថអាគមគ្នថា រៅទលី ពះលនមួយ រទប
ើ ទរី ះជាប់រ្យះថា "ខ្លសរម

ពល" រ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ង ។ លុ ះលទង់យល់ថាបានររលយមជាទីទុក្រិរថរ ើយ រទើបលទង់ឲរលពះបាទព្ដេវី ជាលពះ

រជបុលររុះសាំ រៅរៅតាមផវូវទក្
ឹ សាំ រៅរៅទស
ិ ពយពរអ្ស់ រពលរវង ៣ សបាឋ ៍ រទប
ើ រៅដល់លពាំខ្ដនរសៀម ។

លពះអ្ងគមចស់ព្ដេវី ក្៏ឲរររសាំ រៅរៅក្ាំពង់ព្នររះមួយ ខ្ដលមនខ្ដនដីជាប់នឹងលពាំលបទល់ រសៀម លយមយងរូល

រៅលសុក្រសៀមបាន ។

ដូរបានរពលមក្រ យ
ើ ថា លពះអ្ងគមចស់ ព្ដេវី ពរ
ិ ខ្មនខ្រមនលពះ មថា ព្ដេវី ខ្រលពះអ្ងគមនលពះ សថលអ មន

លពះរូបសាអររវើរឆ្ងយ គួរជាទីពិរពិលរមល
ិ រមល
ើ ព្នពួក្លសីលក្មុៗ ាំ ក្
ាំ លពះអ្ងគបានផឋព ួ ពលទាាំងអ្ស់ ថា " ឲររៅចាាំ

សាំ រៅក្បុងទរី នះ រយង

ើ រៅខ្រមបក្់ឯងរ យ
ើ មន
ិ ក្ាំែរ់ព្ថ្ងណានឹងមក្វញរទ
ិ លុ ះខ្ររយង
ើ បានសរលមរតាមរសរក្ឋី
លបាថាប រទើបរយើងលរ ិ " ។ លពះអ្ងគមចស់ ក្រ៏ ធឝើលពះដាំរែើររូលរៅដល់លក្ុងរសៀម ក្បុងលពះទ័យររះ
ប់មក្សាំ រៅវញ

ខ្រគរ
ិ បរែឋើរថា "របលើ បសិនជាបានជួបនង
ឹ លពះមតាលបខ្ លជាមន
ិ សាគល់លពះភន្តក្ថរលក្រទ រាំខ្ែក្លពះមតា
វញ
ិ ក្៏លបខ្ លជាមន
ិ សាគល់លពះអ្ងគខ្ដរ រលពះខ្បក្គ្នបយូរឆ្ងបម
ាំ ក្រ ើយ " ។

គ្នប់ជន
ួ ព្ថ្ងមយ
ួ លពះមចស់លពះបាទ ព្ដេវី ក្ាំពុងខ្រសមវង
ឹ រមល
ើ យរមល
ើ អាយ លសាប់ខ្រជួបលបទះនឹងលពះ ងសក្់

លក្អ្ូប ជាលពះមតាខ្ដលគង់លរង់បងអួរលបាសាទ ទររមល

ើ មក្ខាងរលៅខ្រ ១ លពះអ្ងគ ខ្រលទង់មន
ិ សាគល់ជាលពះ
មតារសាះ លទង់សាំគ្នល់ថាជាលសីរសៀម មនរូបរឆ្ងមសាអរលសស់ បាំលពង មុេមូលលក្ ង់ដូរវង់រន
័ ធ បបូរមរ់

លក្ មរអអគួរជាទទ
ី សេ លទង់រក្រ
ើ លពះទ័យរសបហា ក្៏លទង់រពលបញ្ឆ ិ របរញ្ឆ ៀងរផឋះផឋងឲរ ។ ឯលពះ ងសក្់

លក្អ្ូប វញក្៏
ិ មនិ សាគល់លពះរជបុលរខ្ដរ សាំ គ្នល់ថាជាលបុសរសៀមសុ ទសា
ន ធ ក្៏រក្ើររិរលថ បរិពទ
័ យ
ន ៉ ងខាវង
ាំ រ ូ រ

ដល់បានជួបលបទះពក្រសាំ ដីខ្ររង់គ្នបតាមធមយតារបស់ ន្តសថីនង

ិ បុរស លពះ ងបានផឋលាំ ពះអ្ងគមចស់ ថា " ដល់រពល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 87
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពលប់ធាំឲររូលមក្ក្បុងទរី នះរទៀរ លពះ ងនង

ឹ រុះមក្ពលី បាសាទមក្ចាាំផូ វវ " លពះ ងបានបញ្ជជក្់ថា " ទរី នះ

សាងរ់លណា
អ ស់ ឥរមនមនុសេររញរូ លញឹក្ញាប់រទ " ។ លពះអ្ងគមចស់ លពះបាទ ព្ដេវី មនលពះទ័យរក្រយ
ី
ណាស់ រោយរសរក្ឋរី សបហាជាខាវង
ាំ លទង់គរ
ិ ថា "អ្ញរង់ក្ូនលក្មុរាំ សៀមរនះឲរបានរ យ
ើ ពលងរ់យក្រៅទុក្ឯ
សាំ រៅសិន សឹមរដើរមឋយអ្ញររៅរទៀរ " ។ លុ ះរពលលពលប់ធាំ លពះអ្ងគមចស់ ក្៏ ប់រៅរន់លបាសាទលពះ ង

វញ
ិ តាមបណា
ឋ ាំពរី ពលមុន ។ លពះ ងក្៏ររញមក្ជួប រាំ ើ រៅលពះដាំណាក្់ ។ រលក្ទាាំងពរី ក្៏នយ
ង ិ យ
សាំ រែះសាំ ណាលលួ ងរលមគ្នបរោយរសរក្ឋីរសបហា បានលបលពឹរស
ថ យនអ្
់ ននក្រនឹងគ្នប រ ើយក្៏ គ្ន
ាំ ប ររ់ររញពី

ដាំណាក្់សាំរៅរៅក្ាំពង់ជាទរ
ី រសាំ រៅ ។ លុ ះមក្ដល់សាំរៅ លពះ ងសាគល់ អាមររជាលក្ុមញារេ
ិ ះវ ជាអ្បក្បរលមើ
េវះ អ្បក្ទាាំងរ ះក្៏ភញក្់េួ ន
វ រ ើយសាក្សួ ររៅវញរៅមក្ភ
ិ វ មក្៏បានដឹងរាស់ ថា ន្តសថីរនះជាលពះ ងសក្់លក្អ្ូប

ជាលពះមតា លពះអ្ងគមចស់ លពះបាទ ព្ដេវី ជាលពះរជបុលរ ។ លពះ ងក្៏បានលជាបថាបុរសរនះជាលពះរជបុលរជាទី

ក្មេរ់របស់លពះ ង ខ្ដលលពះ ងលបាសចាក្រចាលមក្អ្ស់រយៈរល ជាង ១០ ឆ្ងប ាំ រ ើយ ។

លពះមតានិងលពះរជបុលរក្៏យឱ
ាំ បគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ រោយរសរក្ឋីនឹក្រលឹក្យ៉ងខ្សនក្មេរ់ ។ ឯរសរក្ឋីរសបហា

រោយរណា
ា ក្៏រលយបារ់ក្ុ ងរពលរ
ប ះគ្នយនសល់ ។ លពះរជក្ុមរក្៏មនរសរក្ឋរី ននរញា
់ ប់ញ័រជាពនវក្
ឹ រាំរពះ
អ្ាំរពព
ើ ុាំគបផខ្ី ដលលទង់បានរធឝរ
ើ ាំរពះលពះមតា រទាះលពះមតាអ្រ់រទាសឲរយ៉ងណា ក្៏មន
ិ សងបរ់ សរក្ឋីញាប់ញ័រ
រ ះរ ើយ ។

ពួក្ពលរស រលបានលពះ ងរ ើយក្៏ គ្ន

ាំ ប របើក្សាំ រៅយ៉ងរលឿនលន់រពញទាំ ឹងឥរមនបងអង់ រឆ្ងភះមក្
រន់លពះដាំណាក្់លពះបាទ បាយ៉ងរ់ ររ វញ
ិ ។ ៣សបាឋ ៍រលរយមក្សាំ រៅក្៏បានមក្ដល់លពះដាំណាក្់ ។ រសឋរ បា

យ៉ងរ់ ររ និងលពះ ង សក្់លក្អ្ូប បានជួបជុាំគ្នបរោយរសរក្ឋីរក្រយ

ី នឹងរសរក្ឋីរសាក្សរលងង ទងគឹះេេក្
ឹ េេល
ួ
រលពះរសរក្ឋន
ី ក្
ឹ រលឹក្ នង
ឹ រសរក្ឋរី សបហាជាទប
ី ាំផុរ ។ រលបានជួបលពះភសាឋ ជាទលី សោញ់ រ យ
ើ លពះ ងក្៏

លរបបងគាំទូលររៀបរប់តាមដាំរែើរ ខ្ដលលពះ ងលរូវរសឋររសៀមចាប់ថា " រគ យ

ាំ ក្េញុាំមចស់ រៅឲររៅក្បុង

លបាសាទមួយខ្រមបក្់ឯង មនពួក្លសីៗក្ាំដរចាាំបរលមលើ គប់រពល រសឋររសៀមឬក្ាំរលះណាមបក្់ឥរបានមក្ជិរ

របៀររបៀនេញុាំមចស់រទ រពលខ្ដលក្ូ នរៅដល់ េញុាំមចស់ មន

ិ សាគល់ជាក្ូនរបស់ រយង
ើ រសាះ នឹក្សាយនថាបុរសក្ាំរលះពី
ណា មក្រាំខ្ែក្ក្ូនរយង
ើ វញ
ិ ក្៏ពុាំសាគល់េុ ាំម
ញ ច ស់ ជាមឋយខ្ដរ បានជួបគ្នបក្៏រក្ើរររ
ិ លថ បរព
ិ ទ
័ រន សបហារ ូ រដល់បាន

សយ័លគសយនអ្
់ ននក្រ ជាមួយនឹងក្ូនរបស់ រយង
ើ រនះរៅរ ើយ សូ មលពះសាឝមអ្
ី ភ័យរទាស ដល់រូបេញុាំមចស់ លពមទាាំងក្ូន
ផង " ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 88
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រសឋរ បាយ៉ងរ់ ររ លទង់លជាបរ រុសពឝលគប់តាមពក្រទូលព្នលពះ ងរ យ

ើ ក្៏លទង់អ្នុញ្ជដរ ឥរមនខាញល់

រ ើយ រោយលពះអ្ងគលទង់ពិចារណាថា " ធមយតាមឋយនិងក្ូន រទាះបីយ៉ងណា ក្៏មន

ិ ហា៊នលបលពឹរថអ្ាំរពើពុាំគបផ ី
ររបៀបរនះខ្ដរ រនះគអ្
ឺ ាំពីអ្ាំរពរើ រុមន
ិ សាគល់គ្នបបានជាហា៊នលបលពរ
ឹ អ្
ថ ចារយ៉ងរនះ ។

ររឿងរនះ រសឋរបាយ៉ងរ់ ររ លពះអ្ងគរៅមនសនធះិ សងេ័យខ្លក្ងរលលពះរជបុលរមនបាបក្មយធងនធ្ល

់ វ ក្់ដល់អ្បាយ

រទើបលពះអ្ងគឲររៅអ្បក្លបាជញបែឍិរ ក្វ ី រហារ ជារដើម មក្ជួបជុាំពិរលគ្នះរមល

ើ ខ្លក្ងមនក្មយរពៀររវររៅជារិខាង
មុេ ។ លុ ះជាំនុាំពរិ លគ្នះរធៀបរមល
ើ រ រុផលសពឝលគប់រៅ ក្៏បានវន
ិ រ
ិ យ
ឆ័ សរលមរថា " លរូវខ្រលពះរជបុលរទទួល

ទែឍក្មយ គឺលរូវជីក្លសះអ្ងគរាំនន
ួ ១០០១ អ្ងគ" ។ រសឋរបាយ៉ងរ់ ររ ក្៏លទង់ឲរពលក្រ រាំនន
ួ ១០០១ ក្់ ជួយជី

ក្លសះលពះរជបុលរខ្ដរ ។ លុ ះជីក្រួររក្រ
ើ ជារលសររ យ
ើ ក្៏លទង់ចារ់ខ្រងរធឝប
ើ ុែរវវង រ យ
ើ លពះរជបុលរលទង់
អ្ធិោឌនថា " លសះអ្ងគទាង
ាំ ១០០១ ខ្ដលជាសាបព្ដេញុាំសាងរនះ េញុាំឧទធិសទុក្ជាលបរយជន៍ដល់សរថនិក្រ រដើមផន
ី ឹង
បានរលបទ
ើ ក្
ឹ ររៅដរបណាលសះអ្ងគរនះ ខ្លងដក្់ទក្
ឹ ជាប់ រ យ
ើ ដីដុះរ ង
ើ របរសយើដូរធមយតាវញ,
ិ ដរបរ ះ

សូ មឲររទាសរបស់េុ ាំរញ លយជាអ្រហាសិក្មយរៅ " ។

រ រុរនះរ យ
ើ បានជារៅក្បុងរេរថតាខ្ក្វទាាំងមូល មនទក្
ី ខ្នវង ខ្ដលមនរ្យះថា "អ្ងគៗ " រនះរលរន
ើ ណាស់
ដូរជា អ្ងគររ អ្ងគសឹងា ជារដើម ។

១- លសង់ឯក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.១៥៦ ររៀបររៀងរោយរលក្ វ៉ន់ គូ រៅ ុ ាំអ្ងគតារសាម

លសុក្លតាាំក្ក្់ រេរថតាខ្ក្វ ។

២- តាមឯក្សាររបស់លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.១៨០ រោយរលក្ ខ្ញ៉ ម េម

ឹ រៅពុទសា
ន សនបែឍិររ,

និយយពីររឿងរនះ មនទលមង់ររឿងជាមួយគ្នប ខ្បវក្ខ្ររ្យះរសឋរ រ្យះនគរ និងរសរក្ឋីេះវ ដូ រលសង់មក្រោយ

សរងខបថា : រៅនគរលសីអ្យុធា មនរសឋរ ១ លពះអ្ងគលពះ ម រសឋរគមវង់ លពះមរ សីលពះ មលពះ ង សក្់

លក្អ្ូប រសឋរគង់រៅភបលាំ ពះបាទជាន់ជុាំ មនលពះរជបុលរ ១ លពះ មរសឋរបា៉យង់រររ លពះរជបុលរទី ១ លពះ ម

សបូក្រៈ... រសឋររសៀមឲរពួក្របាាំរបក្
ើ សាំ រៅមក្រលងរលខនថាឝយរសឋរគមវង,់ ចាប់លពះ ងសក្់លក្អ្ូប រាំ ៅ

លសុក្រសៀម... រសឋរបាយ៉ងរ់ រជាលពះរជបុលររៅតាមរាាំងដរែឋើមបានមក្ យក្ជាលពះមរ សីរោយពុាំសាគល់

ជាលពះមតា... ដល់រសឋរលរ ប់មក្លពះនគរវញ

ិ លទង់លជាបថាលពះអ្ងគមនក្ាំ ុ សជាទមងន់ លទង់សាងលពះរររយ
ិ
១០០០ សាយរលរទាស... ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 89
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឧហាឥអដឋ
ិ ឥសស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ ទាំពរ័ ៦៩ - ៧៥

រៅលបរទសក្មភុជាទាាំងមូល ពុ ទសា
ន សនិក្ជនជារិខ្េយរខ្រងរធឝើវរថ រធឝើវហារ
ិ ខ្បរមុេរឆ្ងភះរៅទិសខាងរក្ើរ តាម

ទមវប់ខ្ដលរគនិយមលបរន់ទុក្តាាំងពីបុរែរល ប៉ុខ្នថរយង
ើ រ ញ
ើ មនវហារមួ
ិ យខ្បរមុេរឆ្ងភះរៅទស
ិ ខាងរជង
ើ

ខ្ដរ គឺវហារអ្ដឌ
ិ រសេ រៅរលើក្ាំពូលភបលាំ ពះរជលទពរ រៅលសុក្ពញាឮ រេរថក្ណា
ឋ ល ។ ររខ្បវក្រ ះរ ើយ ខ្ដលគួរ
ឲររង់ដង
ឹ ណាស់ ។

ររឿងវហាររ
ិ ី ាំណាលដូរររៅរនះ ៖
ះ មនរសរក្ឋដ

រលរៅលគស
ិ ថសរវរេទី ១៣ គរ
ឺ ុងសម័យអ្ងគរ លពះរជាលបរទសរិនបានចារ់របសក្ជនជារលរើនលក្ុមឲររដរើ មក្
រមល
ើ រដើររសុ ើ បសួ រ ក្បុងលបរទស រដើមផដ
ី ឹងថា ររើលបរទសណាមនអាររធម៌ដូររមឋរេវះ ? របើលបរទសណាមន
អាររធម៌រុងររឿងលរូវក្រ់លតា យក្រៅផាយក្បុងលបរទសរន
ិ រ យ
ើ លបរទសរិននង
ឹ យក្លបរទសរ ះជាមរ
ិ ថ របើ

លបរទសណាមនអាររធម៌ឱនអាប់ លបរទសរិននឹងជួយទាំនុក្បលមុង ឬមួយនឹងយក្រធឝើជាលបរទសរាំែុះ ។

រលរ ះ លក្ុមរបសក្ជនរិនរូ លមក្រមល

ើ មក្រសុ ើ បសួ រក្បុងលបរទសខ្េយរសពឝលគប់រ ើយ ក្៏លរ ប់រៅទូ លលពះ

រជាវញថា
ិ "លបរទសខ្េយរថ្កុាំរថ្កើងរុងររឿង ខ្រឱនអាប់ជាងរលមុនបនថរ
ិ រ ើយ អ្បក្លសុក្រៅរដើររជើងទរទ បររភគ
ិ
អាហារផធល់នឹងព្ដ ក្ាលទរទពុាំសូវមនរលបើលបាស់ អ្ីឲ
ឝ របានងាយលសួលរទ ប៉ុខ្នថមន
ិ យូរប៉ុ យ ន លបរទសមុេជាជួប
លបទះនូវរសរក្ឋីថ្ុ ាំរក ថ្កើងរុងររឿងអ្សាចរររ ង
ើ វញរល
ិ ើ សរដើម" ។ រោយរបសក្ជនទាាំងរ ះបានមក្រ ញ
ើ ទម
ី យ
ួ

ខ្ដលតាមក្ផនរ
ួ ិនខ្សថា "ទីរ ះនឹងឲរផលលអរផេងៗ ដល់លបរទស" ។ ឯទីរ ះគឺភលបាំ ពះរជលទពររៅក្បុងលសុក្

ពញាឮរេរថក្ណា
ឋ លសពឝព្ថ្ង ។ ពួក្របសក្ជនរិនបានរមល
ើ រ ើញភបរាំ ះ មនរងដូរសរឝមក្រ គឺេួ នមក្ររៅ
វ

លរង់លពះរររយ
ិ ព្លរលរង
ិ េ ក្ាលនង
ឹ ពុ ក្មរ់មក្ររៅលរង់លពះរររិយទនធម
ឹ ក្នធុយមក្ររៅលរង់លពះពុទរន ូបរូល

និពឝន មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះរៅរលើក្ាំពូលភបរាំ ះ ខ្ថ្មទាាំងមនរូបមួយរលៅលស ូ ងរៅរលរមផង ។ ពួក្រិនយល់រ ើញ
ថា "មន
ិ យូរប៉ុ យ នរទ សរឝមក្រនង
ឹ រុលររញតាមរូងរនះ" រ យ
ើ ក្ផនរ
ួ ន
ិ ខ្ស "របលើ បរទសឯណាឬទណា
ី មនសរឝ

មក្រផុសរ ើង លបរទសរ ឹ ិអ្ាំណារថ្កុាំរថ្កើងរុងររឿង ពុាំមនលបរទសឯណាអារស៊ូបានរទ " ។ ដូររបះ

ះនឹងមនរទន

រដម
ើ ផរី សរក្ឋស
ី ុ េដល់លបរទសរន
ិ រៅអ្ គរ មន្តនថីរន
ិ ទាាំងោយទូ លសុ ាំ រសឋរលក្ុងរន
ិ ថា " លរូវរលើក្ទ័ពរៅវយ
យក្លបរទសខ្េយររធឝើជាលសុក្រាំែុះឲររ ើយ" ។ រសឋរលក្ុងរិនលទង់លពះរលមះិ ថា "រធឝើយ៉ងដូរជារ ាំរលភរៅរលើ
ាំ ពូខ្ក្ ថ្កុរាំ ថ្កង
លបរទសរនះលជុលរពក្ មា៉ងរទៀរ លបរទសខ្េយររៅខាវង ើ រៅរ យ
ើ ពុាំអារនង
ឹ វយបានរោយងាយរទ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 90
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រទាះបលី បរទសខ្េយររាាំងចាញ់ លបរទសរន

ិ ៗ ក្៏មុេជាលាំ បាក្រោយអ្ស់ រពលរយធ្លរលរន
ើ នង
ឹ មនទុក្រខ វទ ដល់

បណា
ឋ ជនមន
ិ ខានរ ើយ " ។

រ រុរនះ រដើមផន
ី ឹងទប់ទល់ក្ុាំមក្ររនះនឹងរងើបរួរ រៅទីរ ះបានពួក្រិនរង់សននបរ់ ូងភបរាំ ះឲរជិររោយលបររ

ណាមួយ រ យ
ើ គរ ើ ក្ដុាំថ្ម
ិ ថា "របយ យ ក្សននបរ់ ូងរ ះរៅ ខាវរខ្លក្ងព្ថ្ងរលរយ ខ្េយរយល់ គាំនរ
ិ នង
ឹ គ្នស់ ររញវញ
ិ

បាន ដូររបះ គួររធឝើអ្ីខ្ឝ ដលជាទីរគ្នរពរបស់ ខ្េយរ " រទើបរិនយល់រ ើញថា "លបរទសខ្េយររន់លពះពុ ទសា
ន ស មាំ

ណាស់ រៅទណា
ី មនលពះពុទរន ូប មនវហារ
ិ ខ្េយរពុាំហា៊នរ ាំលងរ ាំរលើងទរី ះរទ " ។ រោយរ រុរនះ បានជារសឋរ

លក្ុងរិនឲរមន្តនថីមក្សុ ាំ រធឝើវហាររៅរល
ិ ើ ក្ាំពូលភបលាំ ពះរជលទពរ ។ រលបានអ្នុ ញ្ជដររ ើយ, រលើក្ដាំបូង ពួក្រិនចាប់
ក្សាងលពះពុទរន ូបមុនរគ តាមររ ខ្េយរ រួររ ើយរទើបរធឝវើ ហារលគបលពះពុ
ិ ទរន ូបរ ះតាមទាំរនៀមទមវប់ខ្េយរ លពមទាាំង

តាមក្ផនរហារសាន្តសថ
ួ រិនផង រលពះរ រុ រនះ បានវហាររនះខ្បរមុ
ិ េរឆ្ងភះរៅទិសខាងរជើង គឺរឆ្ងភះរៅរក្លបរទស

រន
ិ ។ ឯរ្យះវហាររ
ិ ះ ពុាំដឹងជាពួក្រិនរគរៅថារមឋររទ ខ្រជនជារខ្ិ េយរ រោយរ ញ
ើ ក្បុងវហាររ
ិ ះ មនលពះ

ពុទរន ូបមរវជ័
ិ យ ១ លពះអ្ងគអ្សាចររ ក្មភស់ ១៨ រទ ក្៏រៅថា " វហារអ្ដឌ
ិ រសេ " ខ្លបថា " វហារលពះ
ិ ១៨ រទ " ។

រមក្រសឋរលក្ុងរិនឲរមន្តនថីរន
ិ លាំ បសាប ៣ េ មក្ថាឝយលពះរជាខ្េយររោះលសាយ របលើ ពះរជាខ្េយររោះលសាយ

លបសាបទាាំង ៣េ រនះពុាំបាន រ ះលបរទសខ្េយរលរូវជារាំែុះលបរទសរិន លរូវយក្សួ យសារអាក្ររៅថាឝយរសឋរលក្ុង

រន
ិ រល់ឆ្ងប ាំ ។ ឯលបសាបរសឋរលក្ុងរន
ិ ទាាំង ៣ េ រ ះ មនរសរក្ឋដ
ី ូរររៅរនះ ៖

មុនដាំបូង មន្តនថរ
ី ិនមបក្់ខ្ដលជាអ្បក្ លាំ បសាបពីរសឋរលក្ុងរន
ិ មក្ថាឝយលពះរជាខ្េយររោះលសាយរ ះ រលរក្ឈរ

រ ើងរាំរពះលពះភន្តក្ថលពះរជា នឹងរាំរពះមុេមន្តនថីខ្េយរទាាំងោយរ ើយរធឝើអាររដូរររៅ :

លបសាបទី ១ មន្តនថីរិនរាំររងេបង លព្ដទាាំងពីរររបៀបដូ រជាឱបរបស់ អ្ីយ

ឝ ៉ ងធាំ;

លបសាបទី ២ មន្តនថីរិនររឋបព្ដរលើក្រ ើងក្មភស់មុេ ;

លបសាបទី ៣ មន្តនថីរិនរបាះព្ដរៅមុេ លលមមព្ដទាាំង ៥ លក្ញាងរ ើង ។ រ ើយថាឝយរលបរររឆ

ិ ទរាំរពះលពះរជា
ខ្េយរថា "៧ ព្ថ្ងនង
ឹ លរ ប់មក្គ្នល់សូមលពះរជទានរសរក្ឋរី ោះលសាយ" ។ លពះរជាលបរទសខ្េយរ លពួយលពះ

ឫទ័យ ក្៏លទង់លតាស់បងាគប់ឲរអ្ស់ យឺនមុេមន្តនថីេាំលរិះរះរក្លបសា

ិ ប ទាាំងរនះ ។ ក្បុងរាំរណាមមន្តនថីលទង់ទាង
ាំ

ប៉ុ យ នពុាំមននរណាមបក្់អាររោះលសាយលបសាបរ ះបានរ យ

ើ រទប
ើ លពះរជាលទង់លតាស់បងាគប់ឲរបា៉វគងរក្អ្បក្
មនលបាជាញរោះលសាយ ។

រៅសម័យរ ះ មនគងាឝលរគ្នមបក្់បានរ ើញរគលបឹក្ាគ្នបជុាំៗ ក្៏រូលរៅឈរសាឋប់រ ើយរវវើយថា លបសាបទាាំង

៣ េ រនះ ងាយរោះលសាយរសាះ គឺ ៖

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 91
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបសាបទី ១ ខ្ដលរធឝព្ើ ដទាាំងពរី វង់រូលរ ះ ខ្លបថា អ្លងុរលរី ;

លបសាបទី ២ ខ្ដលររឋបព្ដមខងរលើក្រៅរលើរ ះ ខ្លបថា សបខ្រមួយ;

លបសាបទី ៣ ខ្ដលលលមមព្ដរបាះលរង់រៅមុេរ ះ ខ្លបថា រក្បានលរី ៥ ។

អ្បក្ខ្ដលបានសាឋប់ឮទាាំងប៉ុ យ ន គ្ន
ាំ ប ពចា
ិ រណារ យ
ើ សួ របុរសរ ះថា " និយយរលងឬដូររមឋរ ? " ។ បុរស

រ ះរវវើយលបាប់រគវញថា
ិ " លបសាបទាាំង ៣ េ រនះ លបាក្ដជាខ្លបដូររបះ " ។ អ្បក្រ ះ ព
ាំ ក្ររៅលបាប់មន្តនថីខ្ដល

បា៉វគង មន្តនថី ក្៏ ប

ាំ ុរសគងាឝលរគ្នរ ះរៅថាឝយលពះមហាក្េលរ ។ រលលពះរជាលទង់មនលពះរជឱងាកសួ របុរស

រ ះ អ្ាំពីរសរក្ឋីរោះលសាយលបសាបទាាំង ៣ េ បុរសរ ះ ក្៏លរបបងគាំទូលរោយសាងរ់ថា :

លបសាបទី ១ ខ្លបថា មនខ្ផនដីមយ

ួ គឺលបរទសខ្េយររយង
ើ ,

លបសាបទី ២ ខ្លបថា មនរសឋរមួយអ្ងគរសាយរជសមផរថិរៅរលើខ្ផនដីរនះ;

លបសាបទី ៣ ខ្លបថា មនរស បរី ៥ ក្់រធឝើរររមល

ើ សុ េទុក្ខរន្តសថ រងពីលពះរជាមក្ ។

ដល់ព្ថ្ងខ្ដលបានក្ាំែរ់ មន្តនថីរិនរូ លគ្នល់លពះរជាខ្េយរទូ លសុ ាំ រសរក្ឋីរោះលសាយ ។ លពះរជាខ្េយរមនលពះរជឱ

ងាកមក្រោះលសាយលបសាប ។ រៅរវលរ ះ គងាឝលរគ្នលរបបងគាំលពះរជារួររ យ

ើ ក្៏រោះលសាយលបសាបទាាំង ៣ េ
រ ះ រាំរពះមុេមន្តនថខ្ី េយររិនថា :

លបសាបទី ១ គឺរក្កវ ១ បានដល់រក្កវ ខ្ដលរយង

ើ រៅសពឝព្ថ្ង ;

លបសាបទី ២ គឺរក្កវ រនះមនភបលាំ ពះសុ រមរុ១ ធាំព្លក្ខ្លង;

លបសាបទី ៣ គឺក្ុ ងរក្ក

ប វ រនះ មនលពះពុទនលតាស់ ៥ អ្ងគ ។

មន្តនថរ
ី ិនលពមទទួលថា " រសរក្ឋរី ោះលសាយលបសាបទាាំង ៣ េ រនះ លរូវរ យ ើ លរបបងគាំលលពះរជា
ើ " រួររទប
ខ្េយររៅទូលរសឋរេវួនវញ
ិ ។ លពះរជាលក្ុងរិនក្៏សូមរងមរ
ិ ថរមលរីនឹងលបរទសក្មភុជា តាាំងពីសម័យដរបមក្ ពុាំមន
រក្ររឿងរ រុអ្ម
ីឝ ឋងណារសាះរ យ
ើ ។

ឯបុរសគងាឝលរគ្ន លពះរជាលបរទសខ្េយរលទង់លពះរលបាសលពះរជទានសមផរថលិ ទពរជារលរើនរ យ

ើ តាាំងរគ្នរមងារជា
" ធនញ្ជ ័ យបែឍិរ " ។

រមក្ ជាយូរអ្ខ្ងឝង វហារអ្ដឌ

ិ រសេក្៏បាក្់ខ្បក្រេធរេធីអ្ស់ រៅ សល់ខ្រសីម និងពុ ទរន ូប ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 92
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លុ ះមក្ដល់សម័យលខ្ងឝក្ រទប
ើ លពះរនធរជា លពះមហាក្េលរលទង់ធម៌ លទង់លតាស់បងាគប់ឲរវហាររ
ិ ះជាថ្យី ។

រាំខ្ែក្លពះពុទរន ូបរៅដូររដើម ពុាំមនខ្ក្ខ្លបរ ើយ លគ្នន់ខ្រជួសជុលបនថិរបនថួរប៉ុរណា

ត ះ។

ប៉ុខ្នថរោយវហាររ
ិ ះលទុឌរលទាមរៅរទៀរ លពះក្រុណាលពះបាទសរមឋរ លពះនរររឋម លពះអ្ងគរាំណាយលពះរជលទពរ

នង
ិ លបាក្់រឃ្លស ពអ្
ី ក្
ប នគរសាទប ជាថ្យម
ី ងឋ រទៀរ រោយមនសរមឋរលពះមហាសងឃរជ រទៀង រន់រប់ររ

ផធល់លពះអ្ងគ ។ វហារថ្យ
ិ ីរនះបានរ ើយរលសរសពឝលគប់ បានរធឝើបុែរបញ្ចុ ះសីម រៅ គ. ស. ១៩១១ ក្បុង
រជជរលលពះបាទសរមឋរ លពះសុ ី សុវរទិ ។

១- រទលពះសុ គរ ។

រឥឿង ប្កុ ងឧរតុងគ (រៅរមរតកុំឡង់ស)

ឺព

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ៥ទាំពរ័ ៤៥-៦៧

ទីលក្ុងឧរថុងគចាប់រផឋើមក្សាងរ ើងក្បុងសរវរេទី ១៧ ព្នលគិសថសក្រជ ក្បុងរជជរលលពះបាទសរមឋរជ័យរជោឌទី២

ដូរមនខ្រងក្បុងលពះរជពងាវតារលបរទសក្មភុជាររៅរនះ៖
ក្បុងពុទស
ន ក្រជ ២១៦៤ លគស ិ ថសក្រជ ១៦២០ លពះបាទសរមឋរលពះជ័យរជជាឌជាមចស់ ជីវររល
ិ ើ រផូង រសឋរគង់រៅ
លពះរជវង ាំ លឝឯម លទង់ លាំ ពះអ្គគមរ សី លពះសបាំលក្មររ រស បរី និង មុន
ឺ សពឝមុេមន្តនថីេុ ាំរ
ញ ជររទាាំងពួង
រុះលពះរជទន
ី ង
័ វរសឋរយងរៅលបពររៅរាំបន់អ្ូរលក្ងលយ ក្បុងរេរថសាំររងទង លទង់លបថាប់រៅលពះព វ ជា
យូរព្ថ្ង រួររសឋរយងលក្សាលរៅទីតាដុង យយជ័យ លទង់ទររ ើញទីទួលមួយរៅរាំបន់លសះខ្ក្វ ជាទីមន
រទសភពលអ ក្៏លទង់ចាប់លពះរជ ឫទ័យ រ ើយលទង់មនលពះរលមស់ នឹងមន្តនថីេុ ាំរ
ញ ជររទាាំងពួង មនរហារធិបរី
ជារដើមថា " រយង ាំ គង់រៅទរី នះ ររអ្
ើ រង់សាងលពះរជវង ើ ស់ អ្ក្
ប ទាាំងពួងយល់ថារមឋរ ? “ ។ ឧក្ញា៉រហារធប
ិ រី មុ ាំ
គន់គូរពិនិរររមល
ើ ដីរ ះ រោយក្ផនរហារសាន្តសថ
ួ រ ើយលរបបងគាំទូលថា " ទីរនះជាទីជយភូមល
ិ ណា
អ ស់ លរូវតាម
ក្ផន
ួ ទាយថា នឹងមនឫទនរបៈររជះឈបះអ្ស់ សលរូវទាាំង ៨ ទស
ិ " ។ លពះរជាលទង់លជាបដូរចាបះ លទង់ចារ់ឧក្ញា៉
លក្ោរហាម ខ្ក្វ ឲរជា ាំ រៅរាំបន់លសះខ្ក្វរ
យក្ចារ់ររក្សាងលពះរជវង ះលទង់ចារ់រ យ
ើ រសឋរលរ ប់មក្
ាំ លឝឯមវញ
លពះបរមរជវង ិ ។ លាំ ោប់ពីរ ះ ឧក្ញា៉លក្ោរហាម ខ្ក្វ ក្៏បងាគប់រៅរៅហាឝយលសុក្ ឲររក្ែឍ
បណា
ឋ រន្តសថរប់រឈម
ើ ក្រធឝជា ាំ
ើ លពះរជវង តាមលពះរជបញ្ជជ ។ លុ ះលបមូលរលគឿងសមមរៈបានសពឝលគប់រ យ
ើ
ឧក្ញា៉លក្ោរហាម ខ្ក្វ បងាគប់រមររឲរចាប់រផឋើមចារ់រររលើក្ដីរធឝើជាប ធ យយមលារជុាំវញ
ិ សង់ជាលពះរជ
ាំ លពះរជមនធីរ លពះរជដាំណាក្់ធាំរូរនិងរុងលពះរជររង លបមែ ១០ ខ្េ រទើបរួររលសរ រ
វង ើយយក្រសរក្ឋី
លរបបងគាំទូលសូ មលទង់លជាបសពឝលគប់ររ ។ លុ ះលទង់លជាបរ យ
ើ លពះបាទសរមឋរលពះជ័យរជោឌជាអ្មចស់ ជីវរ
ិ
ាំ លឝឯម លទង់រ
រលើរផូង រសឋរររញចាក្ លពះបរមរជវង ើងគង់លពះទីនង
័ វរធឝើលពះរជដាំរែើរតាមទរនវសាប
មួយអ្រនវរើ ោយលពះអ្គគមរ សី លពះសបាំលក្មររ លពះរជវងានុវងេ រស បរី យឺ សពឝមុេមន្តនថេ
ន ី ុ ាំរ
ញ ជររលគប់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 93
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លក្ុមជារជបរពរ
ិ ដល់ក្ាំពង់តាដុង យយជ័យ លទង់លបថាប់ រៅទរី ះ ៣ រលរី លទង់លពះរជបញ្ដ រថឲររៅទរី ះ
ថា "ក្ាំពង់ ួ ង"
វ រ យ
ើ លទង់លពះរជបញ្ជជភបក្់មុេលក្សួ ង ឲរររៀបរាំរធឝលើ ពះរជពធ
ិ រី ង ាំ ថ្យី នម
ើ លពះរជវង ិ នថលពះ
សងឃរជាគែៈររលមន
ើ លពះបររថ
ិ ៣ ព្ថ្ង រូលលពះរជពិធីរៅព្ថ្ង ៥ រក្ើរ ខ្េផលគុន ឆ្ងបវាំ ក្រទាស័ក្ ពុទនសក្រជ
២១៦៤ លគស
ិ ថសក្រជ ១៦២០ រ យ
ើ លពះរជវងានុវងេ លពះអ្គគមរ សី លពះសបាំលក្មររ រស បរី មន្តនថេ
ី ុ ាំរ
ញ ជ
ររជារជបរពរ
ិ ខ្ រសឋររ ើងពីក្ាំពង់ ួ ងរូ
វ លរៅគង់ក្ុ ងលពះរជវ
ប ងាំ ថ្យី រួរលទង់ឲរររៀបរធឝើលពះរជពិធីសរមភធ
លពះនគរ ៣ព្ថ្ងរទៀរ រោយមនខ្លផងមរហាលសពលគប់ខ្បបជាឧោរក្អ្ធ
ិ ិក្អ្ធមព្លក្រពក្ រទើបលទង់តាង
ាំ លពះ ម
លពះនគរ (ទលី ក្ុង) ថ្យីរ ាំ មហានគរ ឧរថុងគមនជ័យបុររមរឧរឋ
ះថា " លពះបរមរជវង ី មរជនរិ វសនោឌនខ្ដលរៅេវី
ថា"លក្ុងឧរថុងគមនជ័យ" ។ ទីលក្ុងរនះ មនពក្រអ្បក្លសុក្និទានរៗ គ្នប ជាររឿងរលពងដូ រររៅរនះ ៖

ររឿង តាដុងយយជ័យ

រសរក្ឋីដាំណាលថា រលរ ះលពះមហាក្េលរមួយអ្ងគរសាយរជរៅនគរខ្េយរ បាន លាំ ពះអ្គគមរ សី ខ្ដលលទង់

គភ៌រៅលក្សាលព្លព រលយងរៅដល់ព្លព លពះអ្គគមរ សីលទង់លបឈួ នលពះឧទរ ខ្រលទង់ពុាំបានលជាបថា លពះអ្ងគ
លបឈួ ននង
ឹ លបសូ រលិ ពះរជបុលរ លពះ ងក្៏លទង់ លាំ ពះសាឝមយ
ី ងរូលព្លពរៅឆ្ងងយពព
ី លររ ៍ ។ លុ ះលពះរជបុលរ
លបសូ រិមក្ជាពង លពះអ្គគមរ សី និងលពះរជាទររ ើញដូរចាបះ នឹក្ខាយសអ្ស់អាណាលបជានុរន្តសថ ក្៏លទង់រយ
ដក្
ី ប់ពងរ ះទុក្រចាលក្បុងព្លពរៅ ។ លទង់ក្ប់រ យ
ើ មន
ិ សបាយលពះទ័យរសាះរោយនឹក្សាយនលពះរជបុលរ
ខ្ដលលទង់សងឃម
ឹ ក្បុងលពះរជ ឫទ័យថា របលើ បសូ រិមក្ជាក្ូនមនុសេ នង
ឹ បានរសាយរជរាំែលពះរជវងេររៅ
រលពះលពះអ្ងគគ្នយនលពះរជបុលររសាះ លុ ះលទង់រ ើញរ រុរខ្មវក្អ្សាចររដូររបះ លពះរជាក្៏ លាំ ពះអ្គគមរ សីយង
រូលក្បុងលពះមហានគរវញ។
ិ
ខ្ថ្វងពីលពនព្លពមបក្់រ្យះលពន វង
ិ ជាលពនរបស់ លពះរជា មនព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ លពនវងបានររញរដ
ិ ើរបរបាញ់ សរឝ
រៅក្បុងព្លព បានបរែឋើរខ្វករៅជាមួយផង លុ ះរៅដល់ព្លពក្ខ្នវងលពះរជាក្ប់ពងរ ះ ខ្វកលពនក្៏លពុសររះក្រយ
ដី លពនបានរ ញ
ើ ពងក្ប់ក្ុ ងដ
ប ី ក្៏ររសយក្មក្ទុ
ើ ក្រៅផធះរបស់ េួ ន
វ ។ រោយពងរ ះធាំរខ្មវក្ណាស់ លពនបាន
ខ្ថ្រក្ាភញស់ទុក្រមល
ើ ។ លុ ះលគប់ព្ថ្ងខ្េ លពះរជបុលរលបសូ រិររញពីពងរ ះមក្ ជាក្ូនមនុសេរភទលបុស ។ លពន
រ ញ
ើ រខ្មវក្អ្សាចររ ក្៏រិញ្ចឹមក្ូនរ ះលុ ះលតាខ្រធាំ បានោក្់រ្យះក្ូនរ ះថា " លបមញវងស៊
ិ ុង " ។
រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង លុ ះររលមន ័
ើ វយរ ង
ើ មនរូបរឆ្ងមពែ៌លអរវរ
ើ ឆ្ងយរលើសលុ បបុរសទាាំងពួង ន្តសថីណាបាន
រ ើញរូបរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ងររះខ្រលសោញ់ លគប់គ្នប ។ ឯរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង បានថ្បឹក្ហារ់ខាងរដើរបរបាញ់ សរឝ
ជាមួយលពនវងជាឪពុ
ិ ក្ អ្បក្លសុក្រគភូមរិ គបានសាគល់ថា រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុង ជាក្ូនលពនវងលគប់
ិ គ្នប ។
រសវះររឿងលពនវង
ិ និទានពីតាដុង យយជ័យ ។ តាយយ រនះគ្នរ់មនក្ូ នលក្មុលាំ សីមយ
ួ រ្យះ ង "លរររើល
រោះលរល" មនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអលសស់ រលើស រទាាំ
ី ងពួង សារ់ស បបូរមរ់ដិរសាវ ខ្ភបក្ទាាំងគូភដ
វឺ ូ រ
នល
ិ រញ្
ិ ច ឹ មដូររគវស ថាភល់របា៉ងរពញលក្ មរលបឿងៗ រោះទាាំងគូរ ង
ើ ខ្ែនក្ឋន់ លក្ មររលងហាក្់ដូរជា
បូសឲរមុេរ ើងលក្ មលចាល ដាំរែើរទន់ភន
វ ល
់ ឝនល
់ ឝ សសមឫក្ព ហាក្់ដូរជាលសីរទពអ្បេរបវរក្ញ្ជដ ។
តាដុង យយជ័យ បានសង់ផះធ រៅជាមួយនឹងក្ូនរលើដទ ឹ ព័ទនជុាំវញ
ី ួលមួយ មនទក្ ិ ររពរក្ុាំឲរបុរសររញរូល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 94
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដល់ទីលាំរៅគ្នរ់បាន ។ ទួលខ្ដលតាដុង យយជ័យសង់ផះធ រ ះ រៅមនជាដាំខ្ែលជាប់មក្ដល់ សពឝព្ថ្ង ឋរ

ិ
រៅមុេរខាវងទាឝររូលរៅវរថរទពលបែមរ ខាងរផូងផវូវជាររិ លេ ៥ រមងយពីផូ វជារ
វ លិ បមែ ៥០ ខ្ម៉លរ រៅក្បុង
ុាំវហារ
ិ ួ ងលសុ
វ ក្ពញាឮរេរថក្ណា
ឋ ល។
តាដុង យយជ័យមនបអូនលសីមយ
ួ រ្យះ ង ខ្ទន រៅភូមខ្ិ លសររ ង ។ តានង
ិ យយបាន ាំ ងលរររើលរោះ
លរលរៅរលងឯផធះ ងខ្ទនជាញឹក្ញាប់ ។ រពលខ្ដល ងរៅរលងឯផធះមឋយមង
ី ងខ្រងខ្ររដើរររ់ភូមិ
ររ់ក្ម
អ មក្ដងទឹក្ អ្បក្លសុក្បានរ ើញដាំរែើរ ាំ ប សររសើរថា ដាំរែើរ
ងរដើរ ក្៏ គ្ន ងរដើរខ្ញ៉ ងញ៉ ង ពក្រ
សររសើររ ះរល់រពល ងរដើរ បានជាក្ខ្នវងរ ះមនរ្យះថា ភូម-ិ ុាំ ខ្ញ៉ ងញ៉ ងដល់សពឝព្ថ្ង លុ ះ ងរដើរមក្
ដល់ទីក្ខ្នវងអ្ែូ ឋ ងទឹក្ មនុសេខ្ដលមក្ដងទឹក្ជាមួយ ង ខ្រងរពលសររសើរសារ់ ងថា សសគុស ពក្រ
សររសើររល់រពលរវលខ្ដល ងមក្ដងទឹក្ រទើបមនពក្ររៅមក្ដល់សពឝព្ថ្ងថា ុ ាំគុស ។ ឯ ុខ្ាំ ញ៉ ងញ៉ ង
និង ុាំគុសរនះរៅជិរជាប់គ្នបក្បុងលសុក្លតាាំក្ក្់រេរថតាខ្ក្វ។
រពលរនះ ងរៅរលងនឹងផធះមឋយមង
ី ពីរបីព្ថ្ង លុ ះតាដុង យយជ័យក្៏មក្យក្ ងវលរៅរន់
ិ ទីលាំរៅវញ
ិ ។
តាដុង យយជ័យនង
ឹ ង លរររើលរោះលរល ខ្ដលមក្ដល់រន់ផះធ ងខ្ទនរ ះលស់ ខ្េររ
ិ ណាស់ ។ មនព្ថ្ង
មួយ តានិងយយបាន ាំ ងមក្រលងផធះ ងខ្ទនរទៀរ លុ ះមក្ដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ បានជួបនឹងលពន វង
ិ
ក្ាំពុង រាំ ៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង រដរើ បរបាញ់ សរឝក្ុ ងព្លព
ប ។ រោយលពន វង
ិ នង
ិ តាដុង យយជ័យរ ះ បានសាគល់
រាស់ពម
ី ុនមក្ផង អ្បក្រ ះក្៏មនររសាក្សួ ររក្់ទាក្់រក្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ ។ ឯរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង នង
ិ ង
លរររើលរោះលរល រលរបើបានរ ើញគ្នបរ ើយ ក្៏ររះខ្រគយគន់រមល
ើ គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ ។ រោយររគយគន់រក្
គ្នបរ ះ រសរក្ឋរី សបហាក្៏ចាប់រផឋម
ើ ដុ ះោលរ ង
ើ រពញរពររៅក្បុងរបះដូ ងររៀងេវួន រ យ
ើ បរញ្ច ញឫក្ពរៅវញ
ិ
រៅមក្លុ ះលតាខ្រដឹងរិរថគ្នប ។ ឯតាដុង យយជ័យ ររះខ្រគយគន់រមល
ើ រ ើញរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ងមនរូបលអ ក្៏
នឹក្ក្បុងរិរថា
ថ របើបានរធឝើជាគូសាឝមភ
ី រយជាមួ
ិ យក្ូ នអ្ញស័ ក្ិស
ឋ មគ្នបណាស់ ។ តានិងយយក្៏សួរលពនវងថា
ិ "
អ្បក្ក្ាំរលះលរូវជាអ្ឝន
ី ឹងអ្បក្ ? " ។ លពនវងក្៏
ិ រវវើយលបាប់ថា " ក្ូន " ។ រោយរសរក្ឋរី ពញរិរន
ថ ង
ឹ រូបលអលសស់របស់
រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុង តានិងយយក្៏ទុក្ឱរសឲរគូរសបហាទាាំងពីរ ក្់រនះនិយយរវវើយវវងគ្នបបានតាមរិរថ ។
លុ ះរប់ររសនធ នង
ឹ គ្នបរ ើ អ្បក្ដាំរែើរទាាំងក្៏លខ្បក្ចាក្ររញពគ្ន
យ ី ប រៅ រោយពាំយក្ទាាំងក្ឋរី សបហាជាប់ររៀង
េវួនរៅផង ។
រៅលបមញ់ វងសុ
ិ ឹ ដាំរែើរ
ិ ង បានដង ង លរររើលរោះលរល មក្រលងរៅផធះ ងខ្ទនញឹក្ញាប់ ក្៏ររះរដើរររ់
ខ្សឝងមក្មក្រក្ជួបនឹង ងរៅផធះ ងខ្ទនរ ះជាញឹក្ញាប់ខ្ដរ ។ ឯលពនវងរមបាខាង
ិ ងក្៏រពញររ
ិ ន
ថ ង
ឹ គូ
រសបហាទាាំងពីររ ះចាាំខ្រដល់រពលរូ លដែឋឹងនិងររៀបររផេាំផុ ាំគ្ន
គ ប ឲរប៉ុរណា
ត ះ។
លុ ះរៅយូររៅ រសរក្ឋីរសបហាក្៏រក្ដុ
ី ះោលធាំរ ើងខ្ររល់ព្ថ្ង រោយតាដុងយយជ័យពុាំបានជូន ងមក្រលងផធះ
ងខ្ទន ជាញឹក្ញាប់ដូររលមុនៗ រលពះគ្នរ់មនររក្ងឝល់រលរន
ើ ងក្៏លបលួ រររ់មក្ផធះ ងខ្ទនខ្រមបក្់
ឯង ។ ខ្ថ្វងពីលពះរជាខ្ដលគង់សាំរររៅព្លពប ធ យលខ្ងឝក្ លពះអ្ងគរ ើងគង់រលើអ្សេព ៍ មនរស ៤ ក្់
ដខ្ងាលពះអ្ងគរៅផង លុ ះរូលដល់ក្ុ ងព្លពរលៅ
ប លសាប់ខ្រលបទះ ង លរររល
ើ -រោះលរល រដរើ លតារ់ខ្រមបក្់ឯង ។
លរង់ព្លពខ្ដលរសឋរលបទះ ងរ ះ អ្បក្លសុក្រគរៅថា ព្លពលបទះ ង ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរគរៅរវយមក្ថា លបទះោ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 95
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ង រៅវញ
ិ ។ លពះអ្ងគបានទររ ញ
ើ ងមនរូបរឆ្ងមរលងពែ៌លអដូរ ងរទពធតា
ី ក្៏លទង់រលររុ ះពល
ី ី េង
ប
រសះ យងសាំ រៅរៅរក្ ង លទង់លួងរលម ងរោយរសរក្ឋរី សបហា ។ ង លរចាលរោះលរល ក្៏មនរសរក្ឋី
ភរ
ិ ភ័យ ងមន
ិ មនអ្ឝីរវវើយរបរៅលពះរជារទ ងខ្បរជាររ់លរ ប់មក្រលរយវញ
ិ ។ រពលរ ះ លពះរជានិង
រស បួន ក្់ ក្៏ររ់រដញតាម ង ។ រោយក្មវង
ាំ ងជាលសីររ់មន
ិ សូ វរលឿន រ យ
ើ រោយ ងលពះរជារដញ
លបក្ិរជិរណាស់មក្ផង ើញដាំបូក្ ១ រៅក្បុងព្លពពីមុេ ង ក្៏រលើក្ព្ដបួងសួ ងថា " របើេួ ន
ងបានរ វ ងពិរជា
គូនឹងរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង សូ មឲររូលរៅពួនលក្់េួ នរៅដ
វ ាំបូក្រនះឲរបារ់ " ។ បួងសួ ងរ ើយ ងររ់រូលរៅពួន
លក្់េួ នរៅដ
វ ាំបូក្រ ះ ។ លពះរជានង
ិ រស បួន ក្់ ក្៏ទររមល
ើ ពីរមងយមក្ ងររ់រូលរៅក្បុងដាំបូក្រ ះខ្ដរ
ខ្រលុ ះមក្ដល់ខ្បរជារក្ ងពុាំរ ើញវញ
ិ បានជាពក្ររៅទីរ ះថា "ដាំបូក្មនលក្ខែ៍" ។ ក្ខ្នវងរនះរលរយ
មក្ អ្បក្លសុក្បានសាងវរថរៅវរថដាំបូក្មនលក្ខែ៍ រៅក្បុង ុ ាំទាំនប់ធាំ លសុក្ពញាឮ រេរថក្ណាឋ ល ខ្រតាមពក្រ
ចាស់ៗជាន់រដើម ទីលរង់រនះរគរៅថា "លររពក្មនលក្ខែ៍" ។ រពលរ ះ លពះរជាលទង់វល ង ់ នឹងដរាំ ែើរខ្ដល
ងររ់មក្ពួនបារ់េួ នរៅដ
វ ាំបូក្រ ះ ក្៏លទង់ពិរលគ្នះជាមួយរស , រស ៤ ក្់ទូលរបវញថា
ិ " ន្តសថីខ្ដលមន

ិ រនះ បានជាររ់មក្ពួនបារ់រៅដាំបូក្ខ្ដលជាក្ខ្នវងមន
រូបលអអ្មាញ់ មញ ិ គួរឲរនង
ឹ លក្់េួ នបារ់
វ យ៉ងដូររបះរោយ
លពះអ្ងគរដញចាប់បងខាំរិរថ ង លបខ្ លជាមនរទវតាជួយយក្អាសា ងជាមន
ិ ខាន" រ ើយរស ទូលខ្ថ្មរទៀរ
ថា "របលើ ពះអ្ងគសពឝលពះរជ ឫទ័យនង
ឹ រូប ង សូ មលពះអ្ងគរូលរៅសឋីដែឋឹង ងដល់ ឪពុក្មឋយ ងតាម
លបព្ពែីវញ"
ិ ។ លពះរជាលទង់មនលពះបនធូលថា "រុះរធឝរើ មឋរនឹងបានសាគល់ទក្
ី ខ្នវងឪពុក្មឋយ ង ?" ។ រស
លរបបងគាំទូលថា "របើ ងរ ះពិរជាមនុសេរលក្ខ្មន ទូ លលពះបងគាំសួររក្ទីក្ខ្នវងឪពុក្មឋយ ង ថាឝយលពះអ្ងគ
នង
ឹ បានសរលមរតាមលពះរជបាំែងជាមន
ិ ខាន " ។ លពះរជាលទង់លពះសណា
ឋ ប់ពក្ររស ទាាំង ៤ ក្់សពឝលគប់
រ ើយលទង់យងរូលលពះព វ វញ។
ិ
ចាប់តាង
ាំ ពីព្ថ្ងរ ះមក្ រស ៤ ក្់ក្ល៏ តារ់រសុ ើ បសួ ររក្ទីក្ខ្នវងផធះឪពុក្មឋយ ង លរររើលរោះលរល រក្រពល
អ្ស់យូរព្ថ្ងពុាំរ ើញរសាះ ក្៏ ាំ ប រូលរៅថាឝយបងគាំលពះរជា ទូលតាមររលសាវលជាវរក្មន
គ្ន ិ រ ញ
ើ រ ះ ។ លពះរជា
ក្៏លបជុាំអ្ស់ពក្
ួ រស លទង់មនលពះរជបញ្ជជថា "ឲរររៀបរធឝើពិធីបុែរលបណាាំងទូក្ង ឲរអ្បក្លសុក្រផអើលឈូ វរមក្
រមល
ើ ខ្លក្ងបានជួបលបទះនឹង ងរ យ
ើ ពួក្រយង
ើ តាមរមល
ើ ងឲរសាគល់ ទល
ី ាំ រៅរបស់ ង"។
រស ទទួលលពះរជបញ្ជជរ ើ ក្៏ចារ់ខ្រងផាយដាំែឹងដល់អ្បក្លសុក្ជនបទជិរឆ្ងងយ ឲរមក្រមល
យ ើ លបណាាំងទូក្
អ្បក្លសុក្ក្៏រផអើលឈូ វរមរី រដរោសរដើរពពក្់ពពូ នគ្នបរៅរមល
ើ រោយរសរក្ឋីរក្រយ។
ី
រាំខ្ែក្ ង លរចាលរោះលរល រលរសឋររដញចាប់ ង ងពុាំបានសាគល់ជារសឋររទ, លុ ះរសឋរយងផុររៅ
ងរ ើញសាងរ់ក្រ៏ រ់ររញដាំបូក្លរ ប់មក្ផធះឪពុក្មឋយ ងវញ
ិ ងបានររៀបរប់លបាប់មឋយឪពុក្នូវរ រុខ្ដល
រក្ើរមនដល់រូប ងតាមលរង់ រ ើយខ្ថ្វងលបាប់ពីរសរក្ឋីរសបហារបស់ ង ដ៏រលើសលុ បរៅរលើរៅលបមញ់
វងស៊
ិ ុ ង ។ មឋយឪពុក្បានដឹងរិរក្
ថ ូ នសពឝលគប់រ យ
ើ ក្៏មនររ
ិ អា
ថ ែិរក្ូន រោយរ ញ
ើ ទក្
ឹ មុេក្ូនលសពប់
លសរពនខាវង
ាំ រពក្។
រពលខ្ដលអ្បក្លសុក្រផអល
ើ ឈូ វររៅរមល
ើ លបណាាំងទូ ក្ តាដុង យយជ័យក្៏ ាំ ង លរររើលរោះលរល រៅរមល
ើ
នង
ឹ រគខ្ដរ លុ ះរដើររៅដល់ក្ខ្នវងលបណាាំងទូក្ អ្បក្លសុក្ភូមក្
ិ រ៏ រះខ្របបួលគ្នបគយគន់រមល
ើ សលមស់ របស់ ង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 96
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លរររើលរោះលរល រ យ
ើ រគសររសើរលគប់គ្នប ។ រសរក្ឋស
ី ររសើរលាំ អ្ ងពម
ី រ់មយ
ួ រៅមរ់មយ
ួ ក្៏រលរឮដល់
រស របស់លពះរជា ខ្ដលក្ាំពុងរដើរលតារ់រងាគរ់រក្រមល
ើ ង ។ រស ទាាំង ៤ បានរដើរមក្រ ញ
ើ សាគល់រាស់
រ ើយ ក្៏លបជុាំគ្នបចាាំរមល
ើ ដាំរែើររបស់ ងលរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។ លុ ះពិធីលបណាាំងទូក្រប់រ ើយ អ្បក្លសុក្ក្៏លរ ប់
រៅទល
ី ាំ រៅររៀងេវួន ។ រស ៤ ក្់ក្ល ើ ាំរែើរតាមរលរយ តាដុងយយជ័យ លុ ះបានសាគល់ទីលាំរៅ
៏ ួ ររធឝដ ង
នឹងឪពុ ក្មឋយ ងរ ើយ ក្៏លរ ប់រូលរៅថាឝយបងគាំលពះរជាទូ លតាមរសរក្ឋីពិរ ។ លពះរជាក្៏រសឋរយងមក្ផធះ
តាដុងយយជ័យជាមួយនឹងរស ៤ ក្់ ។ តាដុងយយជ័យ បានរ ើញលពះរជារសឋរយងមក្ដល់ផះធ ង ក្៏
ររៀបទីក្ខ្នវងទទួលលពះអ្ងគ លពះរជាលទង់មនលពះបនធូលផធល់លពះអ្ងគនង
ឹ តាដុងយយជ័យ សូ មដែឋឹងយក្ ង
លរររើល-រោះលរល មក្រធឝើជាអ្គគមរ សីរ ើយលពះអ្ងគបញ្ជជក្់ថា "សូ មឲរតានិងយយបងាគប់យ៉ងណាៗ ក្៏
បងាគប់រុះលពះអ្ងគហា៊នទទួលទាាំងអ្ស់"។
រពលរ ះ តាដុងយយជ័យ បានសាគល់ ទឹក្រិរក្
ថ ូ នរាស់ ខ្រមន
ិ ទាន់ហា៊នសរលមរថាថាឝយឬមន
ិ ថាឝយលពះរជារទ
ចាាំសួររិរក្
ថ ូនសិន ។ លុ ះរៅសួ រ ង លរចាលរោះលរល លបខ្ក្ក្រាំរពះឪពុក្មឋយ ងថា " ងមន
ិ ទទួលយក្
រសឋររទ ងស៊ូសាវប់ជាមួយនង
ឹ រៅលបមញ-វងស៊
ិ ុ ងជាគូបែូ ឋ លររ
ិ ថ ងរ ើយ"។
តាដុងយយជ័យឮក្ូនលបខ្ក្ក្រឹងរុងដូ
ឹ រចាបះ ក្៏ពិរលគ្នះគ្នបពីរ ក្់បីលឋ បពននថា "របើរយើងមន
ិ ថាឝយ ងរៅ
រសឋរ រយង
ើ មុេជាមនទុក្រខ ៅព្ថ្ងរលរយជាមន
ិ ខាន ខ្ររបើរយង
ើ រលើក្ ងថាឝយរសឋរ រយង
ើ អាែិររិររថ យង
ើ
ខ្ដលគ្នបបានលសោញ់ រៅរលើរូបរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង ជាទរី ពញររ
ិ រថ យង
ើ ខ្ដររៅរ យ
ើ របដ
ើ ូររបះរយង
ើ បងាគប់លពះ
រជាជាឲរធងនក្
់ ុាំឲរលពះអ្ងគទទួលរួរ ទុក្ជាលពះអ្ងគហា៊នទទួលក្៏លពះអ្ងគចារ់រររធឝើមន
ិ ទាន់ខ្ដរ ។ លុ ះពិរលគ្នះគ្នប
ពរី ក្់បលីឋ បពននររ
ួ រ យ
ើ តានង
ិ យយក្៏ទទួលលពះរជាថា " មន
ិ ហា៊នបងាគប់លពះអ្ងគរទ ខ្លក្ងលពះអ្ងគមន
ិ ហា៊ន
ទទួល " ។ លពះរជាមនលពះបនធូលថា " លពះអ្ងគហា៊នទទួលទាាំងអ្ស់ ឲរខ្ររលើក្ ងថាឝយលពះអ្ងគរុះ " ។ តានិង
យយក្៏បងាគប់លពះរជាថា " សូ មលពះអ្ងគរលើក្ផវូវពីលពះព វ លពះអ្ងគមក្ដល់ ផធះទូលលពះបងគាំឲរបានរលសរខ្រមួយ
រលរី របម
ើ ន
ិ រ ើ ទូ លលពះបងគាំមន
យ ិ រលើក្ ងថាឝយរទ " ។ លពះរជាលទង់លពះសណា
ឋ ប់រ យ
ើ រ ញ
ើ ថារររនះមន
បនធុក្ធងនណា
់ ស់ ខ្ររោយលពះរជាលទង់ទសពិធរជធម៌ផង លទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យរលើរូប ង លរររើលរោះ
លរល ខាវង
ាំ រលើសលុ បផង លពះអ្ងគក្ទ
៏ ទួលរធឝើផូ វតាមបងា
វ គ ប់របស់ តាដុងយយជ័យ ។ លុ ះលពះអ្ងគយងថ្យរៅ
ិ លទង់លបាប់ររ ៍ ពលឲរមក្លបជុាំគ្នប រ
វញ យ
ើ លពះអ្ងគលតាស់ បងាគប់ថា " រូររស ររ ៍ពលទាាំងអ្ស់ រលើក្ផវូវថ្បល់
មួយចាប់លពះព វ រ ូររៅដល់ផធះឪដុ ងខ្ម៉ជយ
័ រធឝើ១យប់ឲររ ើយរលសរ " ។ ពក្រខ្ដលរៅថា លសុក្ឧរឋុងគសពឝ
ព្ថ្ង គរឺ ៅតាមបនធូលរសឋរមុនដាំបូងខ្ដលរៅថា ឪ ដុង ខ្ម៉ ជ័យ ខ្ររលរយមក្រគរៅរវយជា ឧដុងម
គ នជ័យ ។
លគ្នរស ររ ៍ពល រលើក្ផវូវថ្បល់ក្ុ ង១រលរ
ប ីរ ះមន
ិ រ ើយរសាះ លុ ះដល់ភសា
វឺ ឝ ងរ ើង ផវូវថ្បល់រ ះរៅោរ់មន
ិ
ជួបគ្នបបានជាមនពក្ររៅថា ភូមថ្
ិ បល់ោរ់ រៅលសុក្ប ធ យលខ្ងឝក្ លសុក្ក្ាំពង់លរោរ រេរថក្ាំពង់ឆ្ងបង
ាំ សពឝព្ថ្ង
រនះ ។ ឯតាដុងយយជ័យបាន លាំ គួសាររុះទូក្ជារលសរ តាមរមល
ើ រស ររ ៍ ពលរបស់ រសឋររលើក្ផវូវថ្បល់
រោយមនបាំែងថា "របើលពះអ្ងគ រលើក្ផវូវថ្បល់ ១ យប់ រ ើយខ្មននឹង ាំ ងររ់រៅខ្រមឋង" លុ ះរ ើញផវូវថ្បល់
រ ះ រសឋររលើក្មន
ិ រ ើយ តានង
ិ យយរលរក្អ្រណាស់ ក្៏រូលររទូក្លរង់ក្ខ្នវងផវូវថ្បល់ោរ់មន
ិ ជួបគ្នបរ ះ
រ យ
ើ តាដុង យយជ័យ រ ង
ើ រៅរមល
ើ ផវូវថ្បល់ ។ គ្នរ់ក្ាំពុងខ្រពន
ិ ិរររមល
ើ ថ្បល់រ ះ រស ក្៏រៅលរបបងគាំទូល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 97
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះរជា តាមរ រុររឿងខ្ដលរលើក្ផវូវថ្បល់មន

ិ រ យ
ើ រ ះខ្ដរ លពះរជាក្៏រសឋរយងមក្ទររមល
ើ ។ តាដុ ងយយ
ជ័យឮដាំែឹងថា រសឋរយងមក្រ យ
ើ ក្៏បបួលគ្នបររ់រុះទូក្ក្ុាំឲររសឋររ ញ
ើ មុេ ។ រពលរ ះយយជ័យលបពនន
តាដុងភ័យញញីញញ័ រររ់រុះរៅទូក្មន
ិ រក្ើរក្៏វររុ ះតាមលចាាំងជងាុក្ ទទួលជួនជារស មក្ដល់ក្ខ្៏ លសក្ឃ្លរ់ថា
"យយក្ុាំវររុះរៅទូក្អ្ី រសឋរយងមក្ដល់ឥ ូ វរ យ
ើ " ។ យយជ័យមន
ិ សាឋប់រសាះក្៏ររះខ្រវរុះទូ ក្ ដល់ទូក្
រ ើយក្៏លចានទូក្ររញរៅ ។ ក្ខ្នវងខ្ដលយយជ័យវររ ះ ពីរដើមរគរៅក្ាំពង់យយជ័យវរ ខ្រសពឝព្ថ្ងរគរៅ
រវយថា ក្ាំពង់ជវរ ឋរ
ិ រៅក្បុងប ធ យលខ្ងឝក្ លសុក្ក្ាំពង់លរោរ រេរថក្ាំពង់ឆ្ងបង
ាំ ។
លុ ះរសឋរយងមក្ដល់ទររ ញ
ើ ទូក្តាដុង យយជ័យររញពក្
ី ាំពង់ឆ្ងងយរៅរ យ
ើ លពះអ្ងគក្គ
៏ ិរសាយនក្បុងលពះទ័
យថា ឪដុងខ្ម៉ជយ
័ មុេជាេឹងនឹងលពះអ្ងគរលើក្ផវូវថ្បល់មន
ិ រ ើយ បានជាមន
ិ ចាាំជប
ួ នឹងលពះអ្ងគ លពះរជាក្៏ចារ់
រស ៤ ក្់ឲររូលរៅអ្ងឝរឪដុងខ្ម៉ជយ
័ នង
ឹ សូ មឲរយក្ ង លរររើលរោះលរល មក្រធឝជា
ើ រទពរី បស់ លពះអ្ងគ
។ រស ៤ ក្់ក្តា
៏ មរៅជួបនឹងតាដុងយយជ័យ ខ្ដលក្ាំពុងបរែឋើរ ងលរររើលរោះលរលរ ើងសាំ រៅមក្
ផធះ រ ើយរស ទាាំងរ ះនិយយអ្ងឝរតាដុងយយជ័យ តាងលពះ មលពះមហាក្េលរថា "លពះអ្ងគសូមយក្ ង
រៅរធឝជា
ើ លពះរទពរី បស់លពះអ្ងគ" ។ លគ្នរ ះ ងលរររល
ើ រោះលរល ខ្ដលជាលសីលដ
អ ូរ ងរទពធតា
ី ក្៏លុរជងគង់
សាំ ពះលបែមររៅរស ៤ ក្់វញថា
ិ ងេញុាំសូមលរបបងគាំទូលលពះរជាថា
" ងេញុាំមន
ិ សុ េរិរថរៅរធឝើជាលពះ
ាំ ក្រូបេញុាំ
រទពរី បស់លពះអ្ងគរទ រលពះរូបេញុាំជារន្តសថ របលើ ពះអ្ងគរៅខ្របងខយ ងេញុាំនង
ឹ សមវប់េួ នជាម
វ ន
ិ ខាន " ។ េ
ែៈរ ះតាដុងយយជ័យ នយ
ិ យរៅរន់រស ៤ ក្់ថា "សូ មរលក្ទូលលពះរជាផង ក្ុាំឲរលពះអ្ងគបងខាំរពក្
ចាាំេុ ាំល
ញ ួ ងរលមរិរក្
ថ ូនលសីេុ ាំឲ
ញ របានលសួលសិន" ។ រស ៤ ក្់ ក្៏លថ្យលរ ប់រៅវញ
ិ ។ រាំខ្ែក្តានិង
យយក្៏ គ្ន
ាំ ប រូលរៅក្បុងផធះ ។ រពលរលររី ះ តាដុងយយជ័យ ាំ ងលរររល
ើ រោះ-លរលររ់បរណា
ឋ ះរៅទុក្
រៅផធះ ងខ្ទនឯភូមខ្ិ លសររ ង រ ើយតាដុងយយជ័យ និយយលបាប់ ងខ្ទនជាបអូនតាមររឿងសពឝលគប់ នឹង
លបាប់ឲររៅលពនវងឲរ
ិ ក្
ាំ ូនរ្យះរៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង មក្ររសរក្រពលររឲររ
ើ ើយ ។ តាយយផឋាំ ងខ្ទន
សពឝលគប់រ យ
ើ ក្៏វលថ្យមក្ផធ
ិ ះវញចាាំ
ិ ទូលរោះសានង
ឹ រសឋរ។
លរង់ក្ខ្នវងខ្ដលរស ៤ ក្់ មក្អ្ងឝរតាដុងយយជ័យ សូ ម ងលរររើលរោះលរល រៅរធឝើជាលពះរទពីរបស់
លពះរជា រ យ
ើ ងសាំ ពះលបែមររៅរស វញថា
ិ ងមន
ិ សុ េររ
ិ រថ ៅរទ រ ះរគរៅថា រទពធតា
ី លបែមរ
ខ្ដលឥ ូវរនះមនវរថមយ
ួ ឋរ
ិ រៅក្បុងក្ខ្នវងរ ះ រ្យះវរថរទពលបែមរ គព
ឺ រី ដើមរគរៅវរថរទពធតា
ី លបែមរ
ខ្ររលរយមក្រៅជាវរថរទពលបែមរ រៅ ុាំវហារ
ិ ួង
វ លសុក្ពញាឮ រេរថក្ណា
ឋ ល សពឝព្ថ្ង ។
លគ្នរ ះ លពះរជាលុ ះលតាបានលទង់បានសណា
ឋ ប់រស ៤ ក្់ថា ចាាំឪដុងខ្ម៉ជយ
័ អ្ងឝរលួ ងរលមរិរថ ងក្ូនឲរ
បានលសួលសិន ដូររបះ តាាំងពីព្ថ្ងរ ះមក្លពះអ្ងគលទង់ចារ់រស ឲរមក្សាឋប់ដាំែឹងរៅផធះឪដុងខ្ម៉ជយ
័ ជារល់ព្ថ្ង
។ឯតាដុងយយជ័យររះខ្ររោះសារថា"រិរថ ងពុាំទាន់លសួលរៅរ ើយរទ" ។ រាំខ្ែក្ ងខ្ទនរលរបើបាន
ទទួលរងចាាំតាមសាំ ដីបងសពឝលគប់រ យ
ើ ក្៏ចារ់រររៅលពនវងន
ិ ង
ិ រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុង ឲររូលមក្សឋីដែឋឹង
ងលរររើលរោះលរល រួរឲរអាចារររមល
ើ រពលររ បានរ ើយក្៏ដាំែឹងរៅបងឲរមក្ររៀបររក្ូន ។ តាដុង
យយជ័យមន
ិ ទាន់បានមក្ភវមរទ រលពះរៅជាប់រោះសារនង
ឹ រសឋរ លុ ះដល់ ព្ថ្ងរូលររង តា នង
ិ យយ ក្៏លួរ
លបរធឝើដាំរែើរមក្តាមផវូវក្បុងព្លពមនរសរក្ឋលី ពួយជានរ
ិ ច ខ្លក្ងរសឋរមក្តាម ។ ររគរ
ិ របស់ តានង
ិ យយរលរន
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 98
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រពក្ រ ូរ ឲ
ាំ ររគទាាំងពរី ក្់វរងឝងផវូវអ្ស់ ១ព្ថ្ងរក្ផវូវរៅផធះ ងខ្ទនមន
ិ រ ញ
ើ ។ ទទួលរពលរ ះ តាយយ
បានជួបនង
ឹ រក្យងគងាឝលលក្បម
ី ប ក្់ តាយយក្៏ខ្លសក្សួ រថា " អ្អា ាំ ពនវុស ផវូវណា
ឺ វ៉ ! ផវូវរៅណារៅលទាាំង រៅវង
រៅគុស រៅខ្លសររ ង ? “ ។ រក្យងគងាឝលលក្បីក្ន
៏ ិយយថា " របើអ្ញបងាាញរងអុលលបាប់ផូ វខ្រមឋ
វ ងរៅ វគ្នយន
បានលបរយជន៍អ្ីម
ឝ ក្ដល់អ្ញរសាះ របអ្
ើ ញលបាប់ឲរតានង
ិ យយរនះបន់អ្ក្
ប តារនះរទប
ើ អ្ញបានសាំ ខ្ែន
អាលស័យផង ឲរទីព្លពខ្ដលអ្ញធ្លវប់ឃ្លឝលលក្បីរនះបានក្ុះក្រផង "រក្យងគងាឝលលក្បីគិរដូរចាបះរ ើយ ក្៏រវវើយរប
រៅនឹងតាយយថា " របើតានិងយយរង់រក្ផវូវឲររ ើញដូរបាំែង សូ មរ ើងរៅបន់អ្បក្តាេបងភបរាំ ៅ រួរលរូវមន
សាំ ខ្ែនមក្ថាឝយ រ យ
ើ មនទាាំងរក្យងលបគាំរភវងបទ រខាធរ - េបងភបាំ - របងមស - ប ធ យលបាសាទ - ទក្
ឹ ទប់ - លជង
- លជងសមងរ់ - រោះលរល - ក្ខ្នធនលទាាំងផង រទើបតានិងយយរក្ផវូវរ ើញ " ។ តាដុងយយជ័យ ឮពក្ររក្យង
គងាឝលលក្បីបងាគប់ឲររធឝើដូររបះ ក្៏រជឿរធឝតា
ើ មរ យ
ើ តានង
ិ យយក្៏រ ង
ើ រៅបន់អ្បក្តារលើេង
ប ភបាំ ។ លុ ះរុះមក្វញក្៏
ិ
រក្ផវូវរ ើញរធឝើដាំរែើររៅដល់ផធះ ងខ្ទន ។ រលរៅដល់ ជិររបងផធះ ងខ្ទនលក្រ ក្រ ើញបង សធុះមក្
ទទួល តាសុ ងយយជ័យក្៏និយយលបាប់រ រុវរងឝងផវូវ រ ើយបានបន់អ្ក្
ប តា រទើបរក្ផវូវរ ើញ ។ រពលរ ះ
រលក្អាចាររបានឮថា តាដុងយយជ័យជារមបាខាងលសី រូលមក្ក្បុងររងមងគលររ ខ្ដលជិរបរងាើយ មន
បាំែន់ដូរចាបះ ក្៏ផអក្ដាំរែើរតាយយឲរឈររៅខាងរលៅរបងសិន មន
ិ ឲរអ្បក្ជាប់បាំែន់រូលក្បុងររងមងគលររ
រ ះរ យ
ើ ។ រលក្អាចាររលបាប់រមបាទាាំងសងខាងថា "ឲរររៀបសាំ ខ្ែន មនទាាំងរភវងយក្រៅលបគាំលបាំែន់
អ្បក្តាឲររ យ
ើ សិន រទប
ើ អាររូលមក្ក្បុងររងមងគលរររនះបាន" ។ ងខ្ទនក្៏បានចារ់ខ្រងររៀបរាំសាំខ្ែន
មនបខ្ងអមរមអបលពមទាាំងរភវងយក្រៅលបគាំលបាំែន់អ្ក្
ប តាេបងភបាំ ។ េែៈរ ះ រក្យងក្៏ចាប់លបគាំបទ េធរ - េបងភបាំ
- របងមស - ប ធ យលបាសាទ - ទក្
ឹ ទប់ - លជង - លជងសមងរ់ - រោះលរល -ក្ខ្នធនទាាំង។ រភវងទាាំង ៩ បទរនះ
ក្៏បានរូលមក្រៅក្បុងទមវប់រភវងររចាប់តាង
ាំ ពីរពលរ ះ រ ូ រមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។ លុ ះរធឝើក្ិរល
ច បាំែន់ររ
ួ
រ ើយ តាដុងយយជ័យ ក្៏រូលមក្រួមក្បុងមងគលរររ ះ អាចាររ ក្៏បានឲរក្ូ នលបុសលសីយក្ផធឹមឲរពរជ័យ ។
ខ្ថ្វងពលី ពះរជាខ្ដលគង់រៅលពះព វ ឯប ធ យលខ្ងឝក្ លុ ះលទង់លជាបរ រុររថា តាដុងយយជ័យ លួ រពលងរ់
ង លរររើលរោះលរល យក្រៅររៀបរររៅផធះ ងខ្ទនឯខ្លសររ ងរ ះរ ើយ លពះអ្ងគក្យ
៏ ងជាមួយរស
សាំ រៅរៅផធះ ងខ្ទន លុ ះរសឋរដល់ រ យ
ើ លពះអ្ងគបានទររ ញ
ើ ង លរររល
ើ រោះលរល នង
ិ រៅលបមញ់
វងស៊
ិ ុ ង ក្ាំពុងខ្រលរបសាំ ពះផធឹមរួមរេបើយជាមួយគ្នប ។ រោយលទង់ទររ ញ
ើ គូសាឝមភ
ី រយទាាំ
ិ ងពរី ក្់រ ះមនរូប
សមពសេលអស័ក្ិស
ឋ មគ្នប លទង់ក្ប
៏ រណា
ឋ យឲររគរធឝើក្ិរផ
ច ឹម
ធ រ ះឲររ ើយរលសរ រួរលពះអ្ងគលតាស់បងាគប់ឲររស
រៅរមបាទាាំងសងខាងលពមទាាំងសាមេ
ី ួ នទាាំ
វ ងពីរ ក្់ មក្ជួបជុាំរាំរពះលពះភន្តក្ថលពះអ្ងគ ។ អ្បក្ទាាំងរ ះក្៏មន
រសរក្ឋីភរ
ិ ភ័យញាប់ញ័ររននរល់ គប់គ្នប លពះរជាក្៏លតាស់ សួររៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ងថា "អ្បក្ឯងជាក្ូនអ្បក្បានជាហា៊ន
ររៀបររនឹង ងលរររើលរោះលរល ជាគូដែឋឹងរបស់ រយង
ើ ?" ។ រពលរ ះ រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ងក្៏រវវើយទូលរប
វញថា
ិ "ទូលលពះបងគាំជាក្ូនលពនវង"
ិ រ យ
ើ រងអុលរៅលពនវងជាឪពុ
ិ ក្របស់ េួ ន
វ ។ លពះរជាទររ ញ
ើ លពនវងជា
ិ
លពនរបស់លពះអ្ងគ ក្៏លទង់សួររៅថា " លពនឯងមនក្ូនលបុសពីរលណាមក្ បានជារយង
ើ មន
ិ ខ្ដលរ ើញ ? " ។
លពនវងឱនស
ិ ិ រសាលរបថាឝយបងគាំរោយភ័យរក្់សុ រជាខា
វ វងាំ បានររៀបរប់ទូលលពះរជាថា "ក្ូនលបុសរនះ មន
ិ ខ្មន
ជាក្ូនបរងកើររបស់ទូលលពះបងគាំរទ គជា
ឺ ក្ូនរញ្
ិ ច ឹ ម រលពះរលមួយព្ថ្ងរ ះ ទូ លលពះបងគាំរៅបាញ់ សរឝក្ុ ងព្លព
ប បាន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 99
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបទះរ ើញស៊ុរសរឝមយ
ួ ធាំរខ្មវក្រលើសស៊ុ រទាាំងអ្ស់ រៅទម
ី យ
ួ ខ្ដលមនរយដក្
ី ប់ថ្ៗ
ីយ ទូលលពះបងគាំរ ញ
ើ
រ យ
ើ ក្៏យក្មក្ទុក្រមល
ើ លុ ះលគប់ព្ថ្ងខ្េ ស៊ុ រញាស់ រ ង
ើ លសាប់ខ្ររ ញ
ើ ររញមក្ជាក្ូនមនុសេខ្រមឋង គឺរាំរពះ
រូបក្ូនរិញ្ចឹមរបស់ ទូលលពះបងគាំរនះរ ើយ ខ្ដលទូ លលពះបងគាំឲររ្យះថា រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ងខ្ដលអ្ងគុយលរបរៅ
រាំរពះមុេលពះភន្តក្ថលពះអ្ងគ ។ រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ង ក្៏ភញក្់េួ នរពលរ
វ ះថាេវួនរក្រ
ើ ររញពីពង ។ េែៈរ ះ លពះ
រជាក្៏សុ ះរៅឱបលក្រសាបរៅលបមញ់
ធ វងស៊
ិ ុ ងលទង់រៅថា " ក្ូនសាំ ោញ់ ឪពុក្ ! ៗ រនះរ ើយជាឪពុក្របស់ ក្ូន "
។ លពះអ្ងគខ្ថ្វងររៀបរប់តាង
ាំ រលលពះអ្ងគ អ្
ាំ គគមរ សីយងរៅលក្សាលព្លព រ ើយលបសូ រិលពះរជបុលររៅជា
ស៊ុរក្៏រយដីក្ប់រចាលក្បុងព្លពរៅ ។ លទង់ររៀបរប់សពឝលគប់រ យ
ើ លពះរជាក្៏លទង់ចារ់ខ្រងឲរដខ្ងាលពះរជបុលរ
លពមទាាំង ងលរររើល-រោះលរល រូ លរៅក្បុងលពះនគរ រធឝើលពះរជពិធីអ្ភរិ សក្រៅលបមញ់ វងស៊
ិ ុ ងនិង ង
លរររើល-រោះលរល ឲររ ង
ើ រសាយរជរជារសឋរមចស់ ខ្ផនដរ
ី ាំែពលី ពះអ្ងគក្ុ ងរពលរ
ប ះរៅ រ យ
ើ លពះអ្ងគលទង់
លតាស់រៅតាដុងយយជ័យថា"ឪដុងខ្ម៉ជយ
័ "ជាប់រ ូរមក្។
ទីលក្ុងឧរឋុងគមនជ័យ មនលពះមហាក្េលរគង់រៅអ្ស់ រថ្រៈរវលជាង ២ សរវរេ គឺ ២៤៣ឆ្ងប ាំ ។ បណា
ឋ រជជរល
ទាាំងរ ះ រាំរពះរជជរលលពះបាទអ្ងគជយ
័ (រៅលពះសតាទ) ខ្ដលលទង់រសាយរជរ រៅពុទស
ន ក្រជ ២២៧៣ -
២២៧៩ លគិសស
ថ ក្រជ ១៧៣០ -១៧៣៦ រសឋរររញចាក្ទីលក្ុងឧរឋុងគមនជ័យរៅគង់ទីលក្ុងលខ្ងឝក្ ជាទីលក្ុង
ខ្ដលធ្លវប់មនមក្រ យ
ើ ។ មុនរពលលពះបាទអ្ងគជយ
័ រសឋររៅគង់រៅប ធ យលខ្ងឝក្រ ះ ទលី ក្ុងឧរឋុងគទាំរនរ ពុាំ
មនលពះមហាក្េលរគង់លបមែ ២០ឆ្ងប ាំ រលរយពី ២០ឆ្ងបរាំ ះមក្ រទប
ើ មនលពះមហាក្េលរគង់រៅរ ង
ើ វញ។
ិ
បណា
ឋ លពះមហាក្េលរខ្ដលគង់រៅលក្ុងឧរឋុងគ លពះក្រុណាលពះបាទសរមឋរលពះ ររក្េរម
ិ លពះអ្ងគឌួង (លពះ
បរមររដឌ) នង
ិ លពះក្រុណាលពះបាទសរមឋរ លពះនរររថម (លពះសុ វែតររដឌ) លទង់បានសាទប ឧរឋមវរទុជារលរន
ើ គឺ
លពះក្រុណា លពះបរមររដឌ លទង់បានសាទប ផវូវថ្បល់មយ
ួ ពីឧរឋុងគរៅរម ជាក្ាំពង់សមុលទ លពះក្រុណាសុ វែតររដឌ
លទង់បានសាទប លបាសាទ លពះរជដាំណាក្់ នឹងលគឹះសាទនជារលរើន មនលគឹះសាទនមរហាលសព និងបណា
ត ល័យជា
រដម
ើ រោយរលគឿងរឈខ្ើ រឥ ូ វរនះបាក្់ខ្បក្អ្ស់ រ យ
ើ ។
ដល់មក្ពុទស
ន រវរេទី ២៥ លគិសថសរវរេ ទី ១៩ លពះក្រុណាលពះបាទសរមឋរលពះនរររថម រសឋរររញចាក្លពះរជ
ធ្លនឧ
ី រឋុងគមនជ័យមក្គង់រៅលពះរជធ្លនីភរបាំ ពញក្បុងពុទស
ន ក្រជ ២០៤៦ លគស
ិ ថសក្រជ ១៨៦៣ ។
ទលី ក្ុងឧរឋុងគមនជ័យ ជាទលី ក្ុងចាស់ មុនប ធ ប់លក្ុងភបរាំ ពញ ឋរ
ិ រៅររ វ ះទស
ិ ពយពរនង
ិ ទស
ិ ឧរថរព្នទីលក្ុង
រមងយ៤០គី ូ ខ្ម៉លរ។
សពឝព្ថ្ង ទលី ក្ុងឧរឋុងគ រៅជាលសុក្មួយ រៅថា " លសុក្ឧរឋុងគ " រួមរូលក្បុងរេរថក្ាំពង់សឺ ភ ជាទម
ី នរទសភពរបទាប
ររៀបរយ រោយមនភបលាំ ពះរជលទពរ ខ្ដលមនលពះរជលទពរ ខ្ដលមនវហារអ្ដឌ
ិ រសេ និងលពះរររិយព្លរលរិងេជា
រដើម ជាលាំ អ្ រមល
ើ ពីរមងយរ ើញក្ាំពូលភបទា
ាំ ង
ាំ រ ះលរូងលចាងេភស់លរខ្ដរលរដឹមគួររក្រយ
ី ។ រៅរលើក្ាំពូលភបលាំ ពះ
រជលទពរ មនមហារររិយជារលរន
ើ សុ ទខ្ន រវរ
ិ លិ ររោយក្ផូរក្ារ់ររ ជាសាបព្ដព្នសិលផក្រខ្េយរដ៏ជាំ ញៗ ក្បុង
សម័យបូរែ ជាលពះរររិយបញ្ចុ ះលពះអ្ដឌិធ្លរុព្នលពះរជា លពះអ្គគមរ សី លពះវងានុវងេ ក្េលតាក្េលរី ខ្ដលជា
បុពប
ឝ ុរសលពះរជវងានុវងេខ្េយរ ។ បណា
ឋ លពះរររិយទាាំងរ ះ លពះរររិយចាស់ ៗជាងរគ គលឺ ពះរររិយបញ្ចុ ះអ្ដឌិ
ធ្លរុ ព្នលពះលសីសុររយពែ
ិ ៌ ខ្ដលលពះទិវងគរពព
ី ុ ទស
ន ក្រជ ២១៦៣ លគស
ិ ថសក្រជ ១៦១៩

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 100
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ាំ លសះសាររពយ
លរង់ទលី ពះបរមរជវង ើ ុរថ ខ្ដលជាលពះរជនរិ វសនោឌនសម័យឧរឋុងគមនជ័យ, ឥ ូវរវយជាទវី រថ
រៅតាមពក្រសាមញ្ដ ថា " វរថក្ុ ងវ
ប ងាំ " រៅតាមផវូវររថា " វរថ ររក្េរជជនន
ិ ី"រ យ
ើ មនវរថអារមជារលរន
ើ
រៅជិរៗទីរ ាំ ចាស់ ជារដើម ខ្ដលជាអាវសព្នពួក្បពឝជិរពុទនជិរ
ះ មនវរថលបាងគែ៍ និង វរថវង រសរបស់ជារិ
ខ្េយរ ។

១- រសៀវរៅពងាវតារព្នលបរទសក្មភុជា របស់ លក្សួ ងសិក្ាធរ

ិ រ របាះពុមភក្ុ ងឆ្ង
ប ប ាំ ១៩៥២ ទាំពរ័ ៨៥ ោក្់
វង់លក្រក្ថា(លសុក្ព្លពលឝខ្ផអម)។
ាំ ុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧.១៧៣ ររៀបររៀងរោយ រលក្ សុ ះ-រៅ រៅ
២- តាមឯក្សាររបស់ លក្ុមជន ុ ាំក្ាំពង់ ួ ង
វ
លសុក្ពញាឮរេរថក្ណា
ឋ ល។
៣- រសៀវរៅពងាវតារលបរទសក្មភុជា របស់ លក្សួ ងសិក្ាធិររ របាះពុមក្
ភ ុង
ប គ. ស. ១៩៥២ ទាំពរ័ ១៨៨ ថា រៅ
គ. ស. ១៨៦៣ ដូរខាងរលើរនះ ។ រសៀវរៅលបវរថិវរថឧណា
ត រលម របស់លពះសងឃរជ ជួន ណារ គែៈមហា
នរ
ិ យ របាះពុមភក្ុ ង
ប គ. ស. ១៩៦៣ ទាំពរ័ ៩ ថា រៅ គ. ស. ១៨៦៥ ។ រសៀវរៅក្មភុជាវតារ របស់លក្សួ ងអ្ប់រ ាំ
ជារិ របាះពុមភក្ុ ង
ប គ. ស. ១៩២៩ ទាំពរ័ ១១០ ថា រៅ. គ. ស. ១៨៦៧ ។
៤-សពឝព្ថ្ងទភ
ី របាំ នះរៅក្បុងរេរថក្ណា
ឋ ល។
៥- រសៀវរៅពងាវតាព្នលបរទសក្មភុជា របស់ លក្សួ ងសិក្ាធរ
ិ រ របាះពុមភក្ុ ង
ប គ. ស. ១៩៥២ ទាំពរ័ ៨៦ ថា លពះ
លសីសុររយពែ
ិ ៌ ជាលពះវរបិតា លទង់ោក្់លពះរជរទានដល់លពះជ័យរជោឌ ជាលពះរជបុលរ រៅ គ. ស. រ ើយលពះ
លសីសុររយពែ
ិ ៌ លទង់លពះទវិ ងគរ រៅ គ. ស. ១៦១៩ ។

រឥឿង ឧរតឧហាឥសួ
ិ ឥ (រៅរមរតកណ្ដ
ដ ឦ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៥ ទាំពរ័ ៣៧-៤៣

វរថវហារសួ
ិ រ ជាបូជនយ
ី ោឌនដ៏ស័ក្ស
ិ ឋ ិ ទន ១ ឮក្ិរិថ មរពញលបរទសក្មភុជា តាាំងពអ្
ី ររ
ី រលរ ូរមក្ដល់
បរចុបផនបរលរនះ អ្បក្ផងសឹងបានលជាបជារលរើន ។ ររៀងរល់ឆ្ងប ាំ ក្បុង ១ ឆ្ងបៗ
ាំ ខ្រងមនមហាជនរប់ពន់ ក្់រៅ
បូជាខ្បរបន់តាមលបាថាបរផេងៗ ទាាំងលពះរជាលពះរជវងា-នុវងេ យឺ សពឝមុេមន្តនថី ក្៏ខ្រងរសឋរយង ខ្រង
ន
អ្រញ្ជ ើ ញរៅបូជាបួងសួ ងរៅទីរ ះខ្ដរ។
វរថវហារសួ
ិ រ មនរដម
ើ ក្ាំរែើរជាលពះរជលទពរ ខ្ដលលពះរជាបក្េចា
ី លាំ ក្ុងលទង់សាង ទុក្ជាអ្នុសាវរយ៍
ី លរង់ទី
ខ្ដលតាគរ ៊ររើនលពះអ្ងគរ ង
ើ សួ រ សឹងមនខ្រងទុក្ជាលបវរថព្ិ នវហារដូ
ិ រររៅ

តាមរបាក្េលរខ្ដលមនចារក្ទុ
ឹ ក្មក្ ក្បុងលពះរជពងាវតារលបរទសក្មភុជា ថា "វរថវហារសួ
ិ រ" រក្រ
ើ រ ង
ើ ក្បុង
រជជរលទី១៩ គឺរជជរល លពះបាទបក្េចា
ី លាំ ក្ុង ជាលពះរជាលបរទសក្មភុជាគង់រៅនគរវរថ ក្បុងពុទស
ន ក្រជរវង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 101
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

១៥៧២ លគស
ិ ថសក្រជរវង ១០២៨ ឬ ២៩ លពះអ្ងគបានរផឋម
ើ ក្សាងទុក្ជាអ្នុ សាវរយ៍
ី រ ាំលឹក្រពលខ្ដលលពះអ្ងគ
ររ់ទព
័ ជាមួយតាគរ ៊ ។
ររឿងរ៉ វរដើមរឲ រុ
ាំ រមនររររ់ទព ័ រនះមនដាំណាលថា រលខ្ដលលពះបាទរលក្ពលរ លពះរជាលបរទសក្មភុជា
ាំ ងលគញូងមនរទន
រជជរលទី ១៦ លទង់លពះទវិ ងគររៅ បុរសមបក្់រ្យះដប ឹ ិខាវង
ាំ ពូខ្ក្បានរសាយរជរជារជជរលទី
១៧រ ើងបងាគប់ឲររធឝើគុរលពះរជវងានុវងេមុន។
រលរ ះ មនលពះមបងមបក្់លទង់លពះគភ៌ពុាំទាន់លគប់ខ្េ រភៀសេវួនជារន្តសថសាមញ្ដ ររញរៅរៅលសុក្រលៅ
សាំ ណាក្់ជាមួយតាគរ ៊ នង
ិ យយលក្់ ជាសាឝមភ
ី រយ
ិ ។ លុ ះលពះគភ៌លគប់ ខ្េ ១០ ក្៏សមមពលពះរជបុលតា ១
លពះអ្ងគ លបក្បរោយលក្ខែៈលអ មនលយលក្ខែ៍ក្ងរលក្រៅបារលពះ សថនិងបារលពះបាទ ។ តាគរ ៊ និង
យយលក្់លសោញ់ ណាស់ ថាបក្់ថ្ម
ប ដូរក្ូនបរងករ
ើ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ តាយយនង
ឹ លពះមបងរៅលរូរលសូវ បានរផឋក្លពះ
រជក្ុមររលរមមវបរ់ ឈើ ១រដើម ។ លុ ះក្រៅឋព្ថ្ងចាង
ាំ មក្លរូវលពះរជក្ុមរ មនសរឝបក្េ ី ១ មក្រងសាវបលក្ុងបាាំង
ពីរលើមន
ិ ឲរលរូវព្ថ្ង ។ តាគរ ៊ សាយនថាសរឝរឹក្រៅ ររ់រៅរមល
ើ បក្េរី ះរ ើរបារ់រៅ ។ តាគរ ៊ នឹក្សររសើរថា
ក្ូនរ ះមនបុែរអ្សាចររណាស់ក្ថា
៏ ឝ យលពះ មថា "បក្េចា
ី លាំ ក្ុង"។
រមក្ រលលពះបាទលព យក្ិល (ពញាខ្លក្ក្) រជជរលទី ១៨ លទង់រសាយរជររ ើង លទង់បានលជាបទាំ យតាមពួក្
រហារទាយថាឝយថា " មនអ្បក្មនបុែររក្រ
ើ ក្បុងលរក្ូលក្េលរ បានលពះជនយ ៧ ឆ្ងប ាំ រ យ
ើ រភៀសេវួនជារន្តសថរៅ
ក្បុងលពះរជាណារលក្រនះ អ្បក្មនបុែររ ះមនក្ងរលក្រៅបារព្ដបាររជើង " លទង់ក្យ
៏ ក្រក្យងៗ អាយុ ៧ ឆ្ងប ាំ
ខ្ដលមនក្បុងលពះនគរទាាំងប៉ុ យ ន មក្ផឋិរព្ដរលើរមៅររងអរ រដើមផលី ទង់ពិនិរររក្ក្ង់រលក្ ។ តាគរ ៊ភយ
័ ក្៏ពបក្េចា
ី ាំ
លក្ុងររ់ររញ។លពះរជាលទង់ចារ់ទព
័ តាមចាប់។
រ រុខ្របុែរបារមប
ី ក្េចា
ី លាំ ក្ុង ក្ងទ័ពរដញតាមពុាំទាន់ រក្ពុាំរ ើញ ។ តាគរ ៊ បញ្ជ ិ ះបក្េចា
ី លាំ ក្ុងរលើសាយ រដើរ
ររ់ព្លពរៅផធះគ្នរ់ ដល់រ ើយគ្នរ់ទូលបក្េចា
ី លាំ ក្ុងថា " បាគង់រៅទីរនះរុះ ចាាំតារៅរក្ៀងរគ្នបញ្ចូ លរលរល
សិន " រ ើ គ្នរ់រចាលដាំបងរដញរគ្ន ដាំបងបារ់ក្ុ ងទ
យ ប ក្
ឹ អ្ូរ រក្ពុាំរ ើញបានជារ ះមនរ្យះថា " អ្ូរដាំបង "
រៅក្បុងរេរថបារ់ដាំបងសពឝព្ថ្ងរនះ។
ប ធ ប់ពរី នះ តាគរ ៊ ពបក្េចា
ី លាំ ក្ុងររ់ររ់ព្លពរៅដល់ទល
ួ ១ មនរដម
ើ រលួ សមវបល់ រព្ឈលអ ក្៏ឈប់សលមក្រដក្
រៅទរី ះ បានជាទរី ះរៅថា " ភូមរិ លួ ស " រៅក្បុងលសុក្សូ លទនគ
ិ ម រេរថរសៀមរបសពឝព្ថ្ងរនះ ។
លុ ះលពឹក្រ ើងររ់រោះពីទីរ ះ រូលរៅក្បុងព្លពលបទះនឹងខ្លពក្ ១ មនទឹក្េែឍផវូវ តាគរ ៊បានរ ើញមបក្់រ្យះ
ជខ្ី លក្ង ជះិ ទូក្សធូរលរីក្ឲ
៏ ររមវង បានជាជាប់រ្យះទរី ះថា "ភូមជ
ិ ខ្ី លក្ង" លសុក្ជខ្ី លក្ង " រៅក្បុងរេរថរសៀមរប
សពឝព្ថ្ងរនះ។
រលរយពីរ ះមក្ ររ់មក្ដល់ភម
បាំ យ
ួ ជួបនឹងតាមបក្់រ្យះ មុង
ឹ តាមុង
ឹ សួ រតាគរ ៊ ថា "តា រាំ ៅរៅណា?“ ។ តា
គរ ៊ លបាប់ថា "េញុាំមនអាសនប មនទុក្ធ
ខ ាំណាស់ អ្រ់ទាង
ាំ រសផៀងអាហារផង" ។ តាមុង
ឹ ឲរតាគរ ៊ ពន
ួ រៅចាាំភរបាំ ះ
េវួនគ្នរ់រៅយក្អាហារមក្ឲរបររភគ
ិ រ ើយឲរជារសផៀងតាមផវូវផង បានជាភបរាំ ះរ្យះថា "ភបអា
ាំ សនបទុក្"ខ
ខ្ដលរវយមក្ជា ភបស
ាំ នធុក្ ក្បុងលសុក្សនធុក្ រេរថក្ាំពង់ធាំ សពឝព្ថ្ងរនះ ។
រពរី ះ តាគរ ៊ នង
ិ បក្េចា
ី លាំ ក្ុង រោយសារទូក្រគវវងររ់ទទ
ី ាំ បទក្
ឹ មក្ដល់រេរថរជើងព្លព ក្ងទ័ពរលើក្មក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 102
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

តាមជរ
ិ ទាន់ តាគរ ៊ក្៏ ប
ាំ ក្េចា
ី លាំ ក្ុងរវះពួនក្បុងព្លព ១ រវលយប់ ព្លពរ ះមនមូសរលរន
ើ បក្េចា
ី លាំ ក្ុងបួងសួ ងថា
"របេ
ើ ុ ាំម
ញ នបុែរសូ មក្ុាំឲរមនមូសក្បុងទរី នះ" ។ រោយអានុភពលពះរជក្ុមរ មូសក្៏បារ់អ្ស់រៅ រទើបទរី ះ
មនរ្យះថា " ទួលគរ ៊ " រៅក្បុងរាំបន់ររររង លសុក្មុេក្ាំពូល រេរថក្ណា
ឋ លសពឝព្ថ្ងរនះ ។
លុ ះលពឹក្រ ង
ើ តាគរ ៊ ក្៏ ប
ាំ ក្េចា
ី លាំ ក្ុងររ់រៅរទៀរ ដល់មរ់ទរនវលបុងនង
ឹ វវងរៅរលរយ
ើ ខាងរផូង ខ្ររក្ទូក្វវង
គ្នយន បក្េចា
ី លាំ ក្ុងផេងបារមថា
ី "របើេុ ាំលញ រូវបានរសាយរជររ ើយបានទាំនុក្បលមុងពុទសា
ន ស ខ្មន សូ មឲររដើមររ
រៅរលរើយខាងរជើងររងរៅ រដើមលឝរៅរលរើយខាងរផូងរទរមក្ " ។ រដើមរឈទា
ើ ងាំ ពីររ ះក្៏ររងរៅ រទរមក្ដូ រ
លបែិធ្លន ។
តាគរ ៊ ក្៏បក្េចា
ី លាំ ក្ុងវវងតាមរឈទា
ើ ងាំ ពីរ ះរៅ រដើមរឈទា
ើ ងាំ ពីរក្៏រងើបរ ើងដូររដើមវញ
ិ រទើបទីរលរើយខាង
រជង
ើ រ្យះថា “ររររង“ រៅលសុក្មុេក្ាំពូល រេរថក្ណា
ឋ ល ទរី លរយ
ើ ខាងរផូងរ្យះថា " លឝរទរ " រៅលសុក្លសី
សននររៅរេរថក្ាំពង់ចាមសពឝព្ថ្ងរនះ។
លុ ះតាគរ ៊ រាំ រ់រៅរលរើយខាងរផូងដល់ ទល
ួ ១ លបបរវបរបឹងបានរប់ខ្មក្ព្លជរោររធឝើសលមប់លសប់សលមក្
ក្មវង
ាំ រៅទរី ះ បក្េចា
ី លាំ ក្ុងក្៏និលទាលក្់រលរមមវបស
់ លមប់រ ះ ។ ក្ាំពុងខ្រលក្់លសួលលសាប់ខ្រ ូ ងសរឝ
ឝ តាដក្់
រ លទុងជារលរើន ខ្ដលរុះរក្សុ ី ក្ុ ងប
ប ឹងរ ះ វរផអើលអ្៊ូរ ើងឮសននឹក្ជាខាវង
ាំ តាគរ ៊ឮសពធសាយនថាជាក្ងទ័ព ក្៏
សធុះររន
ើ លពះក្ុមរសួ រថា " ខ្នរៅ! ឮសូ រអ្ឝខា
ី វងាំ រមវះ៉ ?” ។ លពះរជក្ុមរររន
ើ រ ង
ើ ភ័យណាស់ សាយនក្ងទ័ព ក្៏សុ ះធ
រ ង
ើ ខ្មក្ព្លជខ្ដលរោររធឝស
ើ លមប់រ ះ ឈររមល
ើ លគប់ទស
ិ មន
ិ រ ញ
ើ ក្ងទ័ព រ ញ
ើ ខ្រសរឝរ រើ រដរោស ក្៏បារ់
ភ័យរៅវញ
ិ ។ ខ្មក្ព្លជរ ះរស់ រៅររៀងរបដរបមក្ រៅខាងរផូងវរថវហារសួ
ិ រសពឝព្ថ្ងរនះ ។ លាំ ោប់ពីរ ះ តាគ
រ ៊ ប
ាំ ក្េចា
ី លាំ ក្ុងររ់វវងទរនវរោយទូ ក្រៅរលរើយខាងលិររៅពួនរៅគុហាភបលាំ បសិទិន រេរថសាំររងទងចាស់ ខ្ដល
ជាលសុក្ពញាឮ រេរថក្ណា
ឋ ល សពឝព្ថ្ងរនះ ។ ក្ងទ័ពតាមរៅរបៀររបៀនពុាំបានរ ើយ ។
លុ ះលពះបាទលព យក្ិល (ពញាខ្លក្ក្) រសាយរជបាន ២០ ឆ្ងប ាំ លទង់លពះទិវងគររៅ យឺនសពឝមុេមន្តនថីដឹងថា បក្េ ី
ចាាំលក្ុងរជក្ុមរមនបុែរអ្សាចររ គង់ភលបាំ បសិទិន ក្៏អ្រញ្ជ ើ ញលទង់មក្រសាយរជសមផរថរ
ិ រៅ ។
រលបក្េចា
ី លាំ ក្ុងរជក្ុមរបានរសាយរជររ ើង លទង់តាង
ាំ តាគរ ៊ នឹងយយលក្់ជាលពះអ្យរររលពះអ្យររ
ិ
ធម៌ ។ លទង់ឲរសាងលបាសាទ១ លទង់ទខ្ី ដលរ ័ ខ្វងលព្លព្នក្ងទ័ព ខ្ដលរលើក្រដញតាមជាដាំបូង
ើញទង់ជយ
រៅថា " លបាសាទលព្ល " ។ លទង់ឲរសាងលបាសាទ ១ លរង់តាគរ ៊ ថា "បាគង់សិន" រៅថា "លបាសាទបាគង់"
ខ្ដលរវយមក្ជា "លបាសាទបាគង" រៅរេរថរសៀមរប សពឝព្ថ្ងរនះ ។ លទង់ឲរសាងលបាសាទ ១ រទៀររៅរលរល
រគ្នរបស់តាគរ ៊រៅថា "លបាសាទបារគ្ន" រៅរេរថរសៀមរប សពឝព្ថ្ងរនះ ។ លទង់ឲរសាងលពះវហារ
ិ ១ នង
ឹ លពះ
ពុទបា
ន ទ ១ រៅភបអា
ាំ សនបទុក្រខ លើក្តាមុង
ឹ ជារៅហាឝយលសុក្រក្ាទីរ ះ ។ លទង់ឲរសាងវហារ១
ិ រមកល់លពះពុទន
បដិមក្រ ១ លពះអ្ងគ លរង់ទីខ្ដលរោរខ្មក្ព្លជរធឝើសលមប់ គឺទីខ្ដលតាគរ ៊ ររើនលទង់សួរពីសូរសពធ ូ ងសរឝ
ឝ សាយន
ថាក្ងទ័ពរ ះ រៅថា " វរថវហារសួ
ិ រ " រទប
ើ ជាប់មន មថា " វរថវហារសួ
ិ រ " ជាបូជនីយោឌនដ៏ស័ក្ស
ិឋ ិ ទដ
ន របមក្
ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។
ឯតាគរ ៊ នង
ិ យយលក្់រ ះ លុ ះចាស់ ជរទទួលមរែភពតាមលាំ ោប់គ្នបរៅ លពះរជាលទង់ឲររធឝប
ើ ុែរ
រ ាំលយសពឝ រ យ
ើ លទង់ឲរយក្ធ្លរុតាគរ ៊ រៅបញ្ចុ ះរៅទខ្ី ដលផេងមន
ិ ឲរមនមូស រទប
ើ ទរី ះមនរ្យះថា "

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 103
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ទួលគរ ៊ " រៅរាំបន់ររររង លសុក្មុេក្ាំពូលរេរថក្ណា

ឋ ល សពឝព្ថ្ងរនះ ។ ឯធ្លរុយយលក្់ លទង់ឲរយក្រៅ
បញ្ចុ ះរៅលបាសាទបារគ្ន ក្បុងរេរថរសៀមរប រលពះភូមរិ ះជាទភ
ី ូមរិ បស់គ្នរ់រៅ ។

១- លរូវសររសរ ថា សួ រ ក្ុាំសររសរថា សួ គ៌ ឬ សូ រ យ
ើ ។

រឥឿង ប្កុ ងអនុំរឡញ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៥ ទាំពរ័ ២៧-៣៦

រលើក្ដាំបូងបងអស់រៅពុទស
ទីលក្ុងភបរាំ ពញ ចាប់រផឋើមសាទប ន រវរេទី ២១ លគិសថសរវរេទី ១៥ ក្បុងរជជរលលពះ
បរមរជា (ពញាយ៉រ) គឺលពះលសីសុររយពែ
ិ ៌ រៅរពលខ្ដលលរង់របាះបង់រចាលលពះរជវង ាំ អ្ងគរ មក្ក្សាងលពះ
ាំ ថ្យី រៅទួលបាសាែ ក្បុងរេរថលសីសឈរ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរៅថាលសុក្លសីសននរក្បុងរេរថក្ាំពង់ចាម ។ ប៉ុខ្នថ
រជវង
រោយទីទួលបាសាែរនះ ក្បុងរដូវរភវៀងមនទឹក្លិររល់ឆ្ងប ាំ លទង់សាងលបាសាទលពះរជវង ាំ រ ើយ គង់រៅបានខ្រ
មួយឆ្ងបក្
ាំ ល៏ ទង់រសឋរយងមក្សាងទលី ក្ុងថ្យី រៅរវបរទរនវបន
ួ មុេ គលឺ ក្ុងភបរាំ ពញសពឝព្ថ្ងរនះរៅ គ.ស. ១៤៣៤ ។

ររសាទប ាំ រៅទីលក្ុងភបរាំ ពញមន២រលើក្ រលើក្ទី ១ រៅលគិសថសរវរេទី ១៥ រជជរលលពះបាទពញា

លពះរជវង
យ៉រ ខ្រមន
ិ ឋរ
ិ រថ្រ រលើក្ទី ២ រៅលគស
ិ ថសរវរេទី ១៩ រជជរលលពះបាទនរររថម រទប
ើ ឋរ
ិ រថ្រ ។
បានជាររសាទប ាំ រៅទីលក្ុងភបរាំ ពញ មន ២ រលើក្ រលពះពីរលរយសាទប
លពះរជវង រលើក្ទី១ អ្ាំពី គ. ស.
១៤៣៤ ដល់ ១៤៩៧ រ ាំ បានសាទប
ះ លពះរជវង រៅអ្ងគរវញ...
ិ រលរយពីអ្ងគរ រៅរពធិ៍សារ់ ... រៅបរបូ
ិ ែ៌
... រៅលខ្ងឝក្... រៅឧរថុងគ, រ យ ាំ លរ
ើ រលរយពីឧរថុងគ លពះរជវង ប់មក្សាទប រៅលក្ុងភបរាំ ពញវញជារល
ិ ើ ក្ទី ២
រៅគ.ស.១៨៦៥រទើបបានឋរ
ិ រថ្រដល់សពឝព្ថ្ង។
ររឿងរដើមក្ាំរែើរទលី ក្ុងភបរាំ ពញ
ភបខ្ាំ ដលសនយរជា មទីលក្ុងរបស់ ខ្េយរ គឺទីលក្ុងភបរាំ ពញសពឝព្ថ្ង រក្ើរមនតាាំងពីមុនរពលសាទប ាំ រោយ
លពះរជវង
មនររឿងដាំណាលថា ក្បុងរលក្នវងរៅរ យ
ើ (គ.ស. ១៣៧២) មនយយចាស់មបក្់រ្យះ " រពញ " ជាអ្បក្
មនរភគសមផរថប
ិ របូ
ិ ែ៌ មនទល
ី ាំ រៅៗ ខ្ក្ផរមរ់លចាាំងទរនវបន
ួ មុេ ។ ផធះគ្នរ់សង់រៅរលើទួលមួយខាងរក្រ
ើ ភបាំ
រូរមួយ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ ទីរ ះមនរភវៀងធ្លវក្់ខាវង
ាំ ទឹក្ទរនវជន់លិររហាររ ឹម ដូនរពញគ្នរ់រុះរៅក្ាំពង់ទឹក្
លសាប់ខ្ររ ញ
ើ រដម
ើ គគរី មួយធាំអ្ខ្ែឋរមក្ខ្ក្ផរលចាាំង រ យ
ើ រោយអ្ាំណារទក្
ឹ ូ រសងរុះរ ើង រដើមគគរី រ ះ
ររះខ្រអ្ខ្ែឋរវលវល់
ិ រៅខ្ក្ផរមរ់លចាាំងរ ះ ។លុ ះដូនរពញរ ញ
ើ ដូ រចាបះ ក្៏លបញាប់ររ់រៅអ្ាំពវ វរៅអ្បក្ជិរ
ខាងឲរមក្ជួយទាញយក្គគីររ ះ ។ អ្បក្ជិរខាងក្៏ គ្ន
ាំ ប យក្ពួររៅរង រ ើយអ្ូសរ ាំក្ិលបនថិរមឋងៗ ទាល់ខ្រមក្
ដល់រលើមរ់លចាាំង ។ រពលខ្ដលដូនរពញ យក្ក្ាំណារ់រឈរើ ៅររសរក្ៀរសាំ អារភក្់ររញ គ្នរ់បានរ ញ
ើ ក្បុង
លបរហាងរឈគ
ើ គីររ ះមនលពះពុទរន ូប ៤ លពះអ្ងគរូរៗ រធឝើអ្ាំពីសាំរទន
ឹ ិ នឹងរទវរូបមួយអ្ងគរទៀរ រធឝើអ្ាំពីថ្យ រទវរូបរ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 104
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លទង់ឈរ លពះ សថមខងលទង់ដាំបង លពះ សថមខងរទៀរលទង់ស័ងខ លពះរក្សាបួង ។ ដូនរពញនង

ឹ អ្បក្ជិរខាងខ្ដល
រៅជួយមនរសរក្ឋរី លរក្អ្រណាស់ រោយររសបានរបស់
ើ ជាទរី គ្នរព ក្៏ គ្ន
ាំ ប ដខ្ងាលពះបដិមក្រទាាំងរ ះមក្ដល់
ផធះដូនរពញ រ ើយដូនរពញចារ់ររសង់េម
ធ មួយរូ រ រមកល់ជាបរណា
ឋ ះអាសនប ។ ព្ថ្ងរលរយមក្ដូនរពញអ្ាំពវ
វឲរអ្បក្ជរ
ិ ខាង ជួយរលើក្ដីពូនភបខ្ាំ ដលរៅខាងលិរផធះគ្នរ់រ ះឲររៅភបធ
ាំ ាំខ្មនខ្ទន ។ ប ធ ប់ពរី ះគ្នរ់ឲរ
អាររឈគ
ើ គីររធឝើជាសសរវហារ
ិ ខ្ដលគ្នរ់បលមុងនឹងសង់រលើភរបាំ ះ ។ ក្បុង គ.ស. ១៣៧២ ដូនរពញនឹងអ្បក្លសុក្
ជារលរើនអ្បក្លសុះលសួលបបួលគ្នបសាងវហារមួ
ិ យេបង លបក្់សផូវភវង
ាំ រៅរលើក្ាំពូលភបរាំ ះ រ ើយគ្នរ់ដខ្ងាលពះពុ ទន
រូបសាំ រទន
ឹ ិ ៤ លពះអ្ងគ រៅរមកល់ទុក្ក្បុងវហាររ
ិ ះ ។ រាំខ្ែក្រទវរូបថ្យ ១ អ្ងគ គ្នរ់ដខ្ងារៅរមកល់ទុក្រលើអាសនៈ
មួយរៅរជើងភបខា
ាំ ងរក្ើរ រ ើយរោយគ្នរ់យល់ថា រទវរូបរ ះអ្ខ្ែឋរទឹក្រសារ់មក្ពីលសុក្លវ នឹងមនខ្បប
ភពដូរជាលវ គ្នរ់ក្បា
៏ នសនយរ មថា " អ្បក្តាលពះរៅ " ។ មចាប់មក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។
រលសាងវហាររួ
ិ ររ ើយ គ្នរ់និមនថលពះសងឃមក្គង់រលើរជើងភបរាំ ះក្បុងទិសខាងលិរ រទើបរក្ើរមនរ្យះថា "
វរថភដ
បាំ ូនរពញ " ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរនះ រៅររ់េីថា
វ " វរថភបាំ " រ ើយទីភូមរិ ះ រគរៅថា " ភបរាំ ពញ " តាាំងពីរពល
រ ះមក្រ ូរដល់សពឝព្ថ្ង។
ឯលពះពុទរន ូប ៤ លពះអ្ងគ និងអ្បក្តាលពះរៅរ ះបានបរញ្ច ញឥទនិឫទនីឲររ ើញពូ ខ្ក្ស័ ក្ិស
ឋ ិ ទណា
ន ស់ អ្បក្ណាបន់
លសន់ក្បា ិ (រនះជាំរនឿរបស់ អ្បក្លសុក្)។
៏ នសរលមរដូរបាំែងពរ
រនះរ យ
ើ ជារដើមក្ាំរែើរលក្ុងភបរាំ ពញ ខ្ដលរលរយពីរ ះរវង ៦០ ឆ្ងប ាំ បានរក្រ
ើ ជាទលី ក្ុងរបស់រសឋរខ្េយរយ៉ង
សឋុក្សឋម។
ម
ររសាទប ាំ រៅទលី ក្ុងភបរាំ ពញរលើក្ទី១ លពះរជពងាវតារលបរទសក្មភុជា ខ្រងថា លពះបាទសរមឋរលពះ
លពះរជវង
បរមរជា (ពញាយ៉រ) លទង់លគប់លគងរជសមផរថិគង់រៅក្បុងលពះបរមរជវង ាំ មហានគរ (នគរធាំ) បាន ១៥ ឆ្ងប ាំ លុ ះ
មក្ដល់ឆ្ងបគ
ាំ លមប់ ១៦ ព្នរជជរលរបស់លពះអ្ងគ រទើបលទង់មនលពះរយបល់ថា នឹងលទាាំរៅក្បុងមហានគររនះររៅ
ាំ ថ្យីរៅទួលបាសាែ ក្បុងរេរថលសីឈរ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរៅថាលសុក្
រទៀរពុាំបាន ក្៏មនលពះបញ្ជជឲរក្សាងលពះរជវង
លសីសននររេរថក្ាំពង់ចាម។
រៅព្ថ្ងទី ១៣រររ ខ្េមគ
ិ សិរ ឆ្ងបជ
ាំ ូរ រតាឝស័ ក្ ព. ស. ១៩៧៦ រ.ស. ៧៩៤ គ. ស. ១៤៣២ លពះបាទសរមឋរ
បរមរជា (ពញាយ៉រ) លទង់រសឋរយងររញចាក្មហានគរ មួយអ្រនវរើ ោយរជរសវរមររ យឺ សពឝមុេមន្តនថី
ន
ជារដើម រោយលពះទីនង
័ វតាមជលមគ្ន៌មក្ លុ ះព្ថ្ង ១៥ រក្ើរ ខ្េបុសេ ឆ្ងបជ
ាំ ូ ររតាឝស័ ក្ រសឋរយងដល់ទល
ួ បា
សាែ រសឋរគង់រៅជាសុ េសលមនថក្ុ ងលពះរជវ
ប ងាំ បាសាែរ ះ បានលរម
ឹ ខ្រជាង ១ ឆ្ងបប
ាំ ុរ៉ ណា
ត ះ រោយទក្
ឹ
ទរនវររះខ្ររ ើងលិរទីរ ះរល់ឆ្ងប ាំ រទើបលពះអ្ងគមនលពះរជបញ្ជជឲរសរមឋររៅពញា ខ្ក្ នឹងឧក្ញា៉រហារធិបរី
រេៀវ លពមរោយមន្តនថីឯរទៀរេវះផង ខ្ដលសាគល់ទីដីមនជយភូមិ ឲររៅពិនិរររមល
ើ ទីដីរៅជិរភបដ
ាំ ូនរពញ រ ើញ
ថា ទដ
ី ីរៅទស
ិ អារគបយភ
៍ ដ
បាំ ូនរពញមនជយភូមល
ិ អ លពះអ្ងគក្ម ាំ ថ្យីរៅលរង់
៏ នលពះរជបញ្ជជ ឲរក្សាងលពះរជវង
រ ះ ។ រៅព្ថ្ង ៩ រក្ើរ ខ្េពិសាេ ឆ្ងប ាំ ខាលវស័ក្ ព. ស. ១៩៧៨ រ. ស. ៧៩៦ គ. ស. ១៤៣៤ លពះបាទ
ាំ បាសាែ, រៅព្ថ្ង ១៥ រក្រ
សរមឋរលពះបរមរជា (ពញាយ៉រ) រសឋរយងចាក្ររញលពះបរមរជវង ើ ខ្េពសា
ិ េ
នុះ៎ ឯងរសឋរយងរូ លគង់ក្ុ ងលពះរជវ
ប ងាំ ថ្យី ទស
ិ អារគបយភ
៍ ដ
បាំ ូនរពញ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 105
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅព្ថ្ង ១១ រររ ខ្េពសា

ិ េ ឆ្ងបម
ាំ ាញ់ នពឝស័ក្ ព. ស. ១៩៨១ រ. ស. ៧៩៩ គ. ស. ១៤៣៧ លពះលបទានលក្ុងថ្យី
រនះថា លក្ុងររុមុ េមងគ
យ ល ។ ឯទរនវ ៤ មុេ ខ្ដលរគធ្លវប់រៅថា ទរនវលចាប្ម មក្យូររ យ
ើ រ ះ លទង់លបទាន
រ្យះថា ទរនវររុមុ េបូ
យ ព៌ វញ
ិ ។ល។ លពះអ្ងគមនលពះរជបញ្ជជឲរឧក្ញា៉រររជា លសីរៅហាឝយលសុក្សាំ ររងទង
ជាអ្បក្រន់រររលើក្ដចា
ី ប់លុបបាំរពញភបដ
ាំ ូនរពញឲររក្ធាំ
ី េស ភ ់រ ង
ើ ផង ។ ទលី ក្ ូ ងរលៅខ្ដលរក្ើរពរ
ី រជីក្យក្ដី
រ ះជាប់មនរ្យះថា បឹងរររជា ររៀងមក្ គឺទីដីលរង់ផាថ្យីសពឝព្ថ្ងរនះ ។ល។ លទង់មនលពះរជបញ្ជជឲរឧក្ញា៉
ផវុង រៅហាឝយលសុក្បាទីរន់ររជីក្ខ្លពក្១ រៅខាងរផូងភបដ
ាំ ូនរពញ ខ្ដលជាប់មនរ្យះថា ខ្លពក្ឧក្ញា៉ផវុង
រ យ
ើ រាំរែររលរមក្រៅថា ខ្លពក្ពមផវុង គលឺ រង់ក្ខ្នវងសួ នខ្វងសនវម
ឹ រៅខាងរក្រ
ើ លពះសក្រមុនរី ររយ
ិ សពឝ
ព្ថ្ងរនះ។ល។
លពះបាទសរមឋរលពះបរមរជា (ពញាយ៉រ) លទង់មនលពះរជបញ្ជជឲរក្សាងវហាររល
ិ ើ ទដ
ី េ
ី ស
ភ ់ ខ្ដលចាក្់ខ្ថ្មថ្យី
លរង់ក្ខ្នវងវហារចាស់
ិ របស់ ដូនរពញ ឲរក្សាងលពះរររិយធាំៗ ពីខាងរលរយវហារ
ិ ។ល។ លទង់បញ្ដ រថឲររៅវរថ
ភបដ
ាំ ូនរពញថា វរថលពះរររិយបព៌រ ដូររបះវញ
ិ (លុ ះរាំរែររលរមក្មហាជនខ្បរជារៅវរថរនះថា វរថភដ
បាំ ូនរពញ
អ្បក្េវះរៅថាវរថភរបាំ ពញ ឬថា វរថភបាំ ជាប់រររៀងមក្ ) លទង់មនលពះរជបញ្ជជឲរក្សាងវរថ ៦ ដព្ទរទៀរ គឺ ៖
១-វរថររះ រៅលរង់ទិសខាងរក្ើររវៀងអារគបយភ
៍ ដ
បាំ ូ នរពញ,
២-វរថលងាក រៅលរង់ទស
ិ ខាងរក្រ
ើ រវៀងឦសានភបដ
ាំ ូ នរពញ,
៣-វរថលពះពុទរន ឃ្លសារៅលរង់ទស ិ ដាំខ្ដក្
ិ ខាងរផូងខ្លពក្រន ទស
ិ ខាងរជើងភបរាំ ពញបានជាលទង់លពះរជទាន ម
វរថទាង ី រសមនឹងដាំរែើរររឿងខ្ដលថា លពះរឃ្លសាចារររៅរមវងគមភរី អ្ាំពីររះលងាក ។
ាំ ៣ រនះដូររបះ រដើមផឲ

៤- វរថពមផវុង រៅលរង់ទិសអារគបយភ
៍ របាំ ពញ ជិរជាប់នឹងមរ់ខ្លពក្ឧក្ញា៉ផវុង ឆ្ងងយបនថិរពីវរថររះ ។ លពះពុទនរូប
អ្ងគធាំខ្ដលរមកល់ក្ុ ងវ
ប ហារវរថ
ិ ពមផវុងរ ះ មនលពះ មថា លពះលសររលញ រលពះរគបទ
ិ មសរ ាំរលរមន
សណា
ឌ នលសរដៀងនង
ឹ លសរលររី លញ ។

៥- វរថឧណា
ត រលម ខ្ដលមន មរនះរលសរលសាប់មក្ពីយូររ យ
ើ ជា មព្នលពះរររយ
ិ ខ្ដលបញ្ចុ ះលពះឧណា
ត
រលម (ររមលបជុាំរិរញ្ច ើ ម) ព្នលពះអ្សេជិរររទរ រៅរាំក្ណា
ឋ លលពះរររិយទាន ៥ ខាងលិរវរថឧណា
ត រលមសពឝព្ថ្ង
រនះ
៦- វរថេប
ភ តាយ៉ង រោយយក្ មតាមបក្់រ្យះយ៉ង ខ្ដលជាអ្បក្រៅនង
ឹ េភបរ ះមុនរគ លុ ះរាំរែររលមក្ វរថ
េភបតាយ៉ងគឺវរថបទុមវរីសពឝព្ថ្ងរនះ។
ប ធ ប់ពរី ះ លពះបរមរជា (ពញាយ៉រ) លពះអ្ងគមនលពះរជបញ្ជជឲរជក្
ី ខ្លពក្មួយរទៀររៅទស
ិ ខាងរផូងលពះ
ាំ រ
បរមរជវង ើយឲររលើក្ក្ាំខ្ពងព័ទនជុាំវញលក្ុ
ិ ង ។ ខ្លពក្រៅខាងរផូងរ ះឲររ្យះថា ខ្លពក្តាខ្ក្វ រៅខាងលិរ
ខ្លពក្រ ះ មនអ្ូរ ១ រៅថា អ្ូរគរ ។ មនខ្លពក្ ១ រៅខាងរជើងភបរាំ ៅថា ខ្លពក្ពុាំពយ ប៉ុខ្នថរោយរ រុលរង់
ក្ខ្នវងរ ិ ដាំខ្ដក្វញ។
ះមនររងរន ិ
រៅតាមមរ់ទរនវ ៤ មុេ លពះរជាលទង់មនលពះរជបញ្ជជឲររលើក្ដីជាក្ាំខ្ពងរដើមផរ
ី រពរទឹក្ទរនវក្ុាំឲររ ើងលិរទី
លក្ុង ។ ខាងក្បុងក្ាំខ្ពងទលី ក្ុងថ្យរី នះ ពួក្អ្បក្រជររនង
ិ អ្បក្លសុក្សង់ផះធ សខ្មផងបានតាមររ
ិ ថ ។ ឯភូមភ
ិ គខាង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 106
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លិរទលី ក្ុងសុ ទខ្ន រជាវលខ្លស ។ បួនឆ្ងបរាំ លរយមក្ លពះ រយែ៍រជាជាលពះរជបុលររផងព្នលពះបរមរជា

(ពញាយ៉រ) បានលរូវតាាំងជាលពះឧបរជ រ ើយលទង់រៅសាងលបាសាទគង់រៅឯរលជាយរលួ ស ។ ក្បុងរពលជាមួយ
គ្នបរ ះ លពះលសីរជា ជាលពះរជបុលរប ធ ប់ព្នលពះបរមរជា (ពញាយ៉រ) លទង់រៅគង់រៅទីខាងលិរអ្ូរគរ រលើ
ទួលមួយខ្ដលជាប់ មរៅថាទួលលពះលសីរៅខាងរជង
ើ វរថលពះពុទម
ន នបុែរ។
ររសាទប ាំ រៅទីលក្ុងភបរាំ ពញរលើក្ទី២ រៅព្ថ្ងលព
លពះរជវង សផរិ៍ ៤ រក្ើរ ខ្េបុសេ ឆ្ងបវ
ាំ ូ វសបឋ
វ ស័ក្ ព. ស.
២៤០៩ ម. ស. ១៧៨៧ រ. ស. ១២២៧, គ. ស. ១៨៦៥(១) រម៉ង ៩ លពឹក្ លពះបាទសរមឋរលពះនរររថម បរម
ាំ លសះសាររពយ
រមរទវវតារ (លពះសុ វែតររដឌ) រសឋរយងររញចាក្លពះបរមរជវង ើ ុរថ លក្ុងឧរថុងគមនជ័យ មក្
គង់លក្ុងភបរាំ ពញររុមុ េនគរ។
យ
ររក្សាងលក្ុងភបរាំ ពញ ក្បុងរជជរលលពះក្រុណានរររថមរនះ ជាររក្សាងរលើក្ទី ២ រពីទី ១ ក្បុងរជជរលលពះ
បរមរជា (ពញាយ៉រ) បានលបក្បរោយរជាគជ័យ សិរមងគ
ី ល រុងររឿង ររលមន
ើ ឋរ
ិ រថ្ររ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ង
សម័យបរចុបផនប ។

១- រសៀវរៅពងាវតារព្នលបរទសក្មភុជា របស់ លក្សួ ងសិក្ាធិររ របាះពុមក្

ភ ុ ងឆ្ង
ប ប ាំ ១៩២៥ ទាំពរ័ ទី ១០ ថា លទង់
លពះ មលពះបាទសរមឋរលពះបរមរជាធរ
ិ ជរមថ្ប
ិ រី លពះលសីសុររយពែ
ិ ៌ ធមយក្
ិ មហារជា បរម ថ្បរមបពលិ រ
។

២- លពះលសីសុររយពែ
ិ ៌ រ ង
ើ លគងរជពី គ. ស. ១៣៨៤, ខ្រ ១២ ឆ្ងបរាំ លរយមក្រទើបអ្ភរិ សក្រៅ គ. ស.
១៣៩៦ ។ លពះក្បុងរជរថា លពះបាទសរមឋរ រសឋរលពះរជឱងាករលពះបរមរជាធិរជ រមធិបរី លពះលសីសុររយ
ិ
ពែ៌ ធមយក្
ិ មហារជាធរ
ិ ជលពះបរម ថ្បរមបពិលរ ( សូ មអាន : Histoire du cambodge, A. Leclère P. 218
)។

៣- រសៀវរៅលបវរថិឧណា
ត រលម របស់សរមឋរលពះសងឃរជ ជួន ណា គែមហានរ
ិ យ របាះពុ មក្
ភ ុ ងឆ្ង
ប ប ាំ ១៩៦៣
ទាំពរ័ បញ្ជជក្់ពីររឿងលពះបាទ ពញាយ៉រ ថាជារសឋរររញចាក្មហានគររៅ គ. ស. ១៤៣២ ដូរខាងរលើរនះ,
រសៀវរៅក្មភុជាវតាររបស់លក្សួ ងអ្ប់រ ាំជារិ របាះពុមភក្ុ ងឆ្ង
ប ប ាំ ១៩២៩ ទាំពរ័ ៤៨ ថា រៅ គ. ស. ១៤២១ ។

៤- លពះលសររលញអ្ងគរនះរ ើយខ្ដលរៅពញាភក្ថីសន្តងាគម ុ ក្ ជារមទ័ពមនរក្ររ្

ថ ិ៍ យ ះ បានរូលរៅបួងសួ ង
រៅរពលយប់មុននឹងរុះខ្ លទក្
ឹ ទរនវរៅលបអ្រញ្ជ ើ ញរសឋរសរមឋរលពះទាវក្េលរជា
ី លពះជននី ថ្ ព្នលពះបាទ
សរមឋរលពះជ័យររសាឋឲរបានរួរផុរក្ណា
ឋ ប់ព្ដសលរូវរៅរលជាយរងាឝក្បុងពុទនសរវរេ ទី ២៣ ។ លុ ះរាំរែរមក្
ខាងមុេ លពះពុទរន ូបលសររលញអ្ងគរនះបានលបរសា
ិ ឌ នក្បុងវរថឧណា
ត រលម គលឺ ពះពុទរន ូបអ្ងគធាំ ក្បុងវហារវរថ
ិ ឧណា
ត
រលមសពឝព្ថ្ងរនះ ខ្ដលលរូវបានជួសជុលអ្ស់វរៈ ៣ ដងរ យ
ើ ។ ឯលពះ មថា លពះលសររលញរ ះក្ាំពុង
រលុ បបារ់រៅឥរមនរលរឮរ ើយ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 107
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

៥- រសៀវរៅលបវរថឧ
ិ ណា
ត រលម របស់សរមឋរលពះសងឃរជ ជួន ណារ គែមហានរ
ិ យ របាះពុមភក្ុ ង
ប គ. ស.
១៩៦៣ ទាំពរ័ ៩ បញ្ជជក្់ររឿងសាទប លក្ុងភបរាំ ពញរលើក្ទី ២ ថា រៅ គ. ស. ១៨៦៥ ដូរខាងរលើរនះ ។ រសៀវរៅ
ក្មភុជាវតាររបស់ លក្សួ ងអ្ប់រ ាំជារិ របាះពុ មក្
ភ ុង
ប គ. ស. ១៩២៩ ទាំពរ័ ១១០ ថា រៅ គ. ស. ១៨៦៧ ។ រសៀវរៅ
ពងាវតារព្នលបរទសក្មភុជា របស់ លក្សួ ងសិក្ាធិររ របាះពុមភក្ុ ង
ប គ. ស. ១៩៥២ ទាំពរ័ ១៨៨ ថា រៅ គ. ស.
១៨៦៣ ។

រឥឿង ប្ាសាវអងគឥ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៥ ទាំពរ័ ១-២៦

រលពី គ.ស ៦០០ មនរិនមបក្់រ្យះ លឹម រសង រៅក្បុងរេរថរសៀងព្ ។ លឹម រសង អាយុលបមែ ៥០ ឆ្ងប ាំ
ជាមនុសេក្មេរ់ទុគរ
៌ ណាស់ , គ្នរ់បានេចលី បាក្់អ្ក្ ាំ ញ
ប ជន ួ មបក្់ រាំនន
ួ ៦ ខ្ែនរ យ
ើ រៅសុ ី ឈួលបរលម
ប មើ ច ស់
បាំែុលរ ះ ។ មចស់បាំែុលបានរលមូវឲរគ្នរ់រប់ឆ្ងករព្លពមួយក្ខ្នវង រៅខ្ក្ផរមរ់ទរនវ រដើមផោ ាំ ាំណាាំ ។ រៅរ
ី ដ
ដូវខ្ដលបុបជា
ព រទា
ិ ង ី ក លឹម រសង ខ្រងរបះផលដាំណាាំ ខ្ដលគ្នរ់បានោាំជាររៀងរល់ព្ថ្ង យក្រៅ
ាំ ោយលរូវរក្ផ
ជូនមចស់គ្នរ់។
ព្ថ្ងមយ
ួ , មន ងរទពធីតា ៥ ក្់ ឋរ
ិ រៅឯលបាសាទលពះឥន្តនធបានរហាះមក្ររ់លបខ្លងគ្នបរលងឋានរលរម បាន
រ ញ
ើ ផកក្បុងសួ នរារតា លឹម រសង រក្សគ
ី ុ សសាគយរលពងលពរ ក្៏បបួលគ្នបរូលរៅក្បុងសួ នរ ះ ។ រទពធតា
ី
មបក្់រ្យះ ង ទិពស
ឝ ុ តារនធ ក្៏បានរបះផករបស់ តា លឹម រសង ៦ ទង រលពះផករ ះមនក្វិនលក្អ្ូបសាយលអ ។
រាំខ្ែក្រទពធីតាឯរទៀរ បានរដើររលងពសរពញក្បុងសួ នរាររ ះខ្ដរ ខ្រឥរបានររ់ផករលងរទ ។

លុ ះលរ ប់រៅដល់ឋានរទវតាវញ
ិ រទពធីតាសវូរលរង់ក្បា
៏ នលពះឥន្តនធររឿង ងទិពស
ឝ ុ តារ័នធ លួ ររបះផករគ ។ លពះ
ឥន្តនធក្ល៏ ទង់សួររៅ ងខ្ដលមនរទាស រ យ
ើ ផឋ ធ រទាសថា " លរូវឲររុះមក្ឋានក្ណា
ឋ លជាមួយមនុសេរលក្
រាំនន
ួ ៦ឆ្ងបន
ាំ ឹងលរូវជាលបពននតាលឹមរសងរ ះ"។
ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ ខាយសរគណាស់ អ្ស់ សងឃម
ឹ ក្បុងររ
ិ ថ ក្៏រហាះរុះមក្ឋានរលរមជួបនង
ឹ តា លឹម រសង រ យ
ើ
ងនយ
ិ យលបាប់គ្នរ់ថា " ងលួ ររបះផកគ្នរ់ ៦ ទង ឥ ូ វលពះឥន្តនធោក្់រទាស ឲរ ងរុះមក្រធឝជា
ើ លបពននគ្នរ់
រាំនន
ួ ៦ឆ្ងប"ាំ ។
តា លឹម រសង រវវយ
ើ ថា "េញុាំលក្ណាស់ េញុាំពុាំអារទទួល ងរធឝជា
ើ លបពននបានរទ រលពះរៅហាឝយេញុាំរិរអា
ថ លក្ក្់ណាស់
គ្នរ់ឲរបាយេញុាំទទួលទានលគ្នន់ខ្រឲររស់ ខ្រមួយេវួន"។
ងរទពធីតារវវើយថា "យ៉ងរម៉រក្៏រោយ ចាាំេុ ាំជ
ញ យ
ួ រលក្តា េញុាំនឹងបរលងៀនវជា
ិ ជ សិលផៈ ខ្ដលគ្នយននរណាររះ
ដល់រលក្តា របរើ លក្តាមន
ិ លពមទទួលេញុាំរធឝជា
ើ លបពនន រររើ ធឝើរមឋរេញុាំនង
ឹ បានទទួលទែឍក្មយតាមររវន័
ិ យព្នលពះ
ឥន្តនធ,សូ មរលក្តាអាែិរេញុាំផង"។
តា លឹម រសង ក្៏លពមទទួល ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ មក្រៅជាមួយនង
ឹ គ្នរ់ ។ គ្នរ់រពញរិរន
ថ ឹងរទពធតា
ី រនះណាស់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 108
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលពះជាន្តសថីមនរូបសមផរថល
ិ រអ លើសន្តសថី មន
ិ យូរប៉ុ យ នគ្នរ់ក្ម
៏ នរសរក្ឋរី សបហារលើរូប ង។
ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ រលរបបា
ើ នរៅជាមួយតា លឹម រសង យូរមក្ ងសរងកររ ញ
ើ រសរក្ឋល
ី ាំ បាក្រវទ របស់ តា
នឹងរិរថរសាយះលរង់របស់ គ្នរ់ ក្៏រក្ើរមនរិរអា
ថ ែិរតាជាខាវង
ាំ រទើប ងសួ រគ្នរ់ថា " រលក្តាបានេចីលុយរគ
ប៉ុ យ ន?"។
តារវវើយថា"៦ខ្ែន"។ ងលបាប់តាថា "របើរលក្តាេចីរគខ្រ ៦ ខ្ែន ដូររបះ រលក្តានឹងលរូវរៅបរលមរើ គខ្រមបក្់
ឯងរទ ឥ ូវរនះសូ មរលក្តារៅេចីឲរបាន ៤ ខ្ែនខ្ថ្មរទៀរ រទើបរៅនឹងបានរៅជាមួយរលក្តាផង លុ យ
ខ្ដលនឹងរៅេចរី គខ្ថ្មរទៀររ ះរយង
ើ នង
ឹ យក្មក្ចាយវយរលបរ
ើ រឲរបានផលលបរយជន៍រលរន
ើ "។
តា លឹម រសង ក្៏រៅេចីលុយពីមចស់ បាំែុលេវួនបាន ៤ ខ្ែន រទៀរយក្មក្ឲរ ង ទិពស
ឝ ុ តារ័នធ ។ ងក្៏សុាំឲរ
រលក្តាយក្លបាក្់ទាង
ាំ ៤ ខ្ែន រ ះរៅទញ
ិ សូ លរយក្មក្ ង ។ តាក្៏ទញ
ិ បានសូ លររៅជាសាំ បុក្រាំនន
ួ ២០

ិ។ ង ទិពស
ឝ ុ តារ័នធ ក្៏រព្វសូ លររ ះរ ើយរាញជាសាំ ពរ់រផេងៗ មនសាំ ពរ់បាក្់ជារូបសវឹក្រឈើ រូបសរឝ
និងជារូបគាំនូររផេងៗ រទៀរជារលរើនរប់មន
ិ អ្ស់ ។ ងរាញសាំ ពរ់លៗ
អ ណាស់ ខ្ដលសម័យរ ះគ្នយននរណារធឝើ
បានដូរ ងរ យ
ើ ។ រលរបរ
ើ ាញបានសាំ ពរ់រលរន
ើ រ យ
ើ ងក្៏រលបប
ើ ីឋ ងឲរយក្សាំ ពរ់ទាង
ាំ រ ះរៅជូន
រៅហាឝយេវួន ។ អ្បក្មចស់បាំែុលយក្ព្ដសាធបសាំ ពរ់រមល
ើ មនរសរក្ឋីរសងើរក្បុងរិរថព្លក្ខ្លង រលពះគ្នយននរណា
មួយអារររះរាញដូររបះបានរ យ
ើ ។ អ្បក្មចស់ បាំែុលរពលសររសើរតា លឹម រសង ជារលរន
ើ រ យ
ើ រោយ
អ្ាំណារគ្នរ់រក្រ
ើ រសរក្ឋីសបាយពន់រពក្ គ្នរ់ក្បា
៏ នឲរលុ យ ៥០ ខ្ែនរៅតា លពមទាាំងឈប់ទារយក្វញ
ិ នូវ
លបាក្់ខ្ដលតាបានជាំពក្់គ្នរ់ពីមុនមក្ទាាំងអ្ាំបាលម៉នផង ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ អ្បក្មចស់ បាំែុលបានទាាំងបញ្ជូ ន
មនុសេរៅររៀនវជា
ិ ជ រាញសូ លរពី ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ ផង ។ ង ទិពស
ឝ ុ តារ័នធ ក្៏បានទញ
ិ សាំ បុក្សូ លរ (សាំ បុក្ដងកូវ
ង)ជារលរើនហាបយក្មក្បរលងៀនបរលមរើ ៅហាឝយតាឲររព្វឲររាញរល់ព្ថ្ង។
មន
ិ យូរប៉ុ យ ន តា លឹម រសង ក្៏បានរ ើងជាអ្បក្មនមបក្់មនអ្ាំណារ នឹងមនរប់រក្ជារលរើន ។
លបមែជាមួយឆ្ងបរាំ លរយមក្ ង ទិពស
ឝ ុ តារ័នធ បានបុលរលបុសមបក្់ ។ ទារក្រនះរពស
ឹ ពន់រពក្ រៅរពលខ្ដលវ
ររះវរ វររះជីក្ដីរធឝើជាក្ាំខ្ពងររពរ រពលររះអ្ងគុយ វគូររលងរលើដីរធឝើជារូបសរឝ រូបមនុសេ គឺថាវរូ លរិរថគូរ
ដរី លង ឥរររះេជិល ឥរឈប់ឈរ វជារក្យងពុាំររះរៅរសងៀមមួយលសបក្់ណារសាះរ យ
ើ ។ អាលស័យរ រុដូររបះ
រទប
ើ មឋយោក្់រ្យះថា លពះពស
ិ ុ ររ។លុ
ណ ័ នួន ៥ ឆ្ងប ាំ
ះក្ុមរមនវយរាំ ង ទព
ិ ឝសុតារ័នធ ក្៏លរូវផុរក្ាំែរ់ ៦ ឆ្ងប ាំ
ខ្ដលលពះឥន្តនធបានផឋ ធ រទាសរលមូវឲរ ងមក្រធឝើជាលបពននតា លឹម រសង ។ ដូររបះ រដើមផរី ាំឭក្ររឿងរ ះដល់តា
ងក្៏របះផករាំនួន ៦ទង យក្រៅោក្់រៅរលើរេបើយរដក្ រួរក្៏រហាះរៅរន់ឋានលពះឥន្តនធវញ
ិ ។
លុ ះដល់រពលបាយ តាលឹម រសង រោយមនរសរក្ឋីរងឿងវងល់ នឹងមន
ិ រ ើញលបពននររញមក្បររភគបាយ
ិ ក្៏
រូលរៅក្បុងបនធបរ់ ក្រមល
ើ រ ើញផក ៦ ទង ោក្់រចាលរលើរេបើយក្៏យល់នយ
័ មួយរ ាំរពរ ។ តា លឹម រសង ក្៏ទួញ
រសាក្សាឋយរឭក្លបពននរក្យង ខ្ដលររ់រចាលបារ់រៅរ ះពន់រពក្ ។ អ្បក្ជិរខាងបានដឹង រគជួយអាែិរគ្នរ់លគ
ប់ៗ គ្នប ។ រាំខ្ែក្លពះវសណ
ិ ុ វញ
ិ ក្៏ររ់រក្មឋយលគប់លរក្លាក្ទាាំងអ្ស់ ខ្លសក្បងកូក្រៅមឋយលន់ឮរ ាំពងរ ើយយាំ
រសាក្របាក្េវួនជាមួយឪពុក្ ។ លគ្នរ ះ រៅក្បុងលពះរជអាណារលក្ក្មភុជា លពះបាទលបរទសរជលទង់រសាយលពះ
ទវិ ងគររៅ លពះអ្ងគឥរមនលពះរជបុលតាបុលរី ១ អ្ងគណា រដើមផរី សាយរជសបងលពះអ្ងគរ យ
ើ ។ លពះញារវិ ងេ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 109
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះរថាងក្៏ផុររលរ់លរម
ឹ រនះ ។ រគសរងកររ ញ
ើ មនរៅសល់ខ្រ លក្ុង ៊ូ វ នង
ិ លរយ ៊ូ វ ពរី រូបប៉ុរណា
ត ះរទ ខ្ដល
ជាអ្បក្ជាប់លពះរល រ
ិ ក្េលរ ។ រលរបដ
ើ ូររបះ លពះរជបលវ័ងក្
ក ទ៏ ាំរនរ ។ ដាំណាលពប
ី ុរសក្មេរ់មបក្់ ខ្ដលលបក្ប
រររិញ្ចឹមជីវររោយរប់
ិ ឧសលក្់រៅក្បុងព្លព ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រៅរពលខ្ដលបុរសរ ះក្ាំពុងលបក្បក្ិររ
ច រតាមធមយតា
របស់ េួ ន
វ លសាប់ខ្រមនរភវៀងធ្លវក្់រុះយ៉ងខាវង
ាំ បុរសបានររ់រៅលជក្រៅក្បុងេធមអ្បក្តាមួយ ។ នយ
ិ យពីឥន្ត ធ ធិ
រជខ្ដលជារសឋរព្នរទវតា រៅរពលរ ះលពះអ្ងគបាននិមរ
យិ រធឝើជាមន់គក្ពីរ មួយសមផុរស មួយសមផុររមយ ។ មន
រមយមក្ទុាំរៅសសរក្រ វ ងព្នេធម មន់សមក្ទុាំរលើដាំបូលេធម ។ មួយសនធុះមក្មនសរងាវ ។ ឯមន់រមយខ្ដលររះ
នយ
ិ យភសាមនុសេក្៏និយយថា "នរណាហា៊នមក្រងាវរលើក្ាលអ្ញដូររបះ?ររអ្
ើ បក្ឯងមនឫទនអ្
ិ ាំណារយ៉ង
ណារៅ?" ។ មន់សរវវើយ "រយង
ើ មនឫទនិអ្ាំណារខាវង
ាំ ណាស់ លបសិនរបើនរណាមួយបានសុ ី សារ់រយើង អ្បក្រ ះ
នង
ឹ បានជារសឋរខ្ផនដី" ។ មន់រមយក្៏រវវយ
ើ ថា "របើមនុសេលបុសណាមួយបានសុ ី ក្ាលរយង
ើ អ្បក្ឯងនឹងបានជា
រសឋរសងឃ របើមនុសេលសីណាបានសុ ី សារ់រៅវរយង
ើ លសីរ ះនឹងបានជាអ្គគមរ សីរសឋរ របើមនុសេលបុសណា
បានសុី សារ់លទូងរយើង អ្បក្រ ះនឹងរសាយរជរដូររបះលរូវអ្បក្ក្ុាំរមល
ើ ងាយរយង
ើ ឲររសាះ" ។ រមក្ មន់សក្៏រ ើរ
បារ់រៅ ។ ឯមន់រមយរៅទាំនង
ឹ សសរក្រ វ ងដខ្ដល ។ បុរសក្មេរ់ក្ល
៏ បៗ រូលរៅចាប់មន់រមយបាន រ យ
ើ
សមវប់ភវមយួរយក្រៅផធះេវួន ។ បុរសក្៏និយយររសមងរ់រនះលបាប់លបពននៗ មនរសរក្ឋីរក្រយព្លក្ខ្លង
ី យក្
មន់រ ះរៅរមអន
ិ រធឝើមូ ប
ា រួរដួសោក្់ចាន ោក្់ថាស រលើក្យក្មក្បលមុងនឹងបររភគ
ិ ។ ប៉ុខ្នថរៅរពលរ ះ
បុរសបឋន
ី យ
ិ យរៅរន់លបពននថា "រយង
ើ ជិរបានមក្ុ ដពក្់រ យ
ើ ដូររបះលរូវរយង
ើ យក្មាូបវរសសរនះរៅឯមរ់
ិ
សធឹង រយើងនឹងមុជទឹក្ដុ សេវួនឲរសាអរ យក្សាំ រលៀក្បាំពក្់ថ្ីៗ
យ មក្រសវៀក្ពក្់ឲរ ុ ឺហា រួរសឹមរយង
ើ ចាប់
បររភគមា
ិ ូ បមន់រនះ " ។ បុរសបឋលី បពននក្ជ
៏ ញ្ជូ នមាូបអាហាររៅោក្់មរ់ទក្
ឹ មុជទក្
ឹ ក្បុងសធឹងរលងយ៉ងសបាយ
លុ ះរងើបពីទឹក្រ ើងបុរសបឋីលបពននរមល
ើ ថាសោក្់មូ បពុ
ា ាំរ ើញ រោយរលក្ទឹក្បានក្ួរយក្ថាសរសារ់រៅតាមខ្េេ
ទឹក្បារ់រៅ ។ រៅព្ថ្ងរ ះ, មនទម័ក្ដាំរម
ី ប ក្់រ្យះ ទា គ្នរ់បាន ាំ ាំរគ្នរ់
ដ ី ជារលរើនរៅឲររុះលតាាំទឹក្សធឹងរ ះ
បានរ ញ
ើ ថាសរ ះអ្ខ្ែឋរមក្រក្គ្នរ់ៗ រលើក្យក្រ ះរៅលបរគនលពះសងឃជារមវរថមយ
ួ អ្ងគ ។ រលក្សងឃ
បានសាគល់រាស់នូវគុែភពព្នសារ់រ ះ ក្៏ចាប់ក្ាលមន់ឆ្ងន់រៅ រួររលក្លបទានសារ់លទូង រៅរ្យះ ទា
សារ់រៅវរៅ ង វង ជាលបពននរ្យះ ទា ប៉ុខ្នថរលក្ឥរមនពុទនដរ
ី ថាអ្ឝរី យ
ើ ។ ទា និង វង ក្៏បបួលគ្នបលរ ប់
រៅផធះវញ
ិ ។ នយ
ិ យពប
ី ុរសបឋលី បពនន គ្នរ់បានេាំរដើររក្ថាសមាូបរ ះលគប់ក្ខ្នវងទាាំងអ្ស់ ប៉ុខ្នថពុាំរ ញ
ើ គរ
ិ ថា
លបាក្ដជានរណាមក្លួ រយក្របស់ គ្នរ់រ ើយ ក្៏លបរទសផឋសាជនពុាំសាគល់មុេរ ះជារលរើនរប់ពុាំអ្ស់ ។ ប ធ ប់
ពរី ះមក្បព្ី ថ្ង រៅក្បុងលបរទសក្៏មនររលបជុាំគែៈរដឌមន្តនថី, រៅក្បុងសម័យលបជុាំរ ះ រដឌមន្តនថទា
ី ង ាំ ោយបានបឋូរ
រយបល់គ្នបថា "លពះរជាណារលក្រយង
ើ ពុាំទាន់មនលពះមហាក្េលរលគងរជររៅរ ើយរទ " ដូររបះលរូវបរញ្ច ញដាំរ ី
មក្ក្ូប រ ើយបួងសួ ងដល់រទវតា សូ មឲរ ាំ ាំរររញរៅលរ់
ដ ី ជងគងេ
់ ួ នឯង
វ រាំរពះមុេជនណាមួយខ្ដលអារ
អ្ងគុយរលើរជបលវ័ងបា
ក ន រ ើ សូ មឲរដាំររល
យ ី ើ ក្បុរសរ ះោក្់រលើក្ាល ម
ាំ ក្ទរី នះ រដើមផរី យង
ើ នង
ឹ ររៀបរធឝលើ ពះ
រជពិធីអ្ភរិ សក្ឲរបុរសរ ះរ ើងរសាយរជរក្បុងលពះនគរ ។ លុ ះជាំនុាំរ ើយ រគយក្ដាំរមក្ររៀបរាំ
ី រងក្ូប នឹង
រលគឿងលាំ អ្ឯរទៀរជារលរន
ើ រ ើយខ្លងឲរវរដរើ រៅតាមររ ថ ។ ដាំរក្៏
ិ វ ី រដើរសាំ រៅរៅរក្ យ ទា នង
ិ ង វង រ យ
ើ
លុ រជងគងរ់ ៅមុេជនទាាំងពរី ក្់ រួររលើក្ជនទាាំងពីររ ាំ ។ េែៈ
ះោក្់រលើក្ាល បញ្ជ ិ ះមក្រន់លពះបរមរជវង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 110
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ះ ពួក្រដឌមន្តនថក្
ី រ៏ រៀបរាំរធឝលើ ពះរជពិធរ
ី ជាភរិ សក្ភវម តាមរជលបព្ពែី។ យទាក្៏បានទទួលលពះបរម មថារទវ
ងអ្សាចររ។
ឯលក្ុង ៊ូវ និង លរយ ៊ូវ មនរសរក្ឋីអាក្់អ្ន់លពះទ័យមន
ិ លពមរុះរូ លលពះមហាក្េលរថ្យី ក្៏បានររ់រៅរៅឯលសុក្
បារនរេរថរពធិ៍សារ់រ យ
ើ លទង់បានសង់លបាសាទមួយរៅទរី ះ ។ ដាំណាលពលី ពះឥន្ត ធ ធិរជ លទង់សរងករ
រ ើញលពះអ្គគមរ សីព្នលពះមហាក្េលរថ្យី ពុាំទាន់មនលពះរជបុលតារៅរ ើយ ក្៏លទង់លពះរិ ឋ ថា "រយង
ើ នឹងផឋល់
លពះរជបុលរមួយអ្ងគដល់លពះ ងវង លពះរជបុលររនះមនសញ្ជជរិជាជាលពះឥន្តនធសុទរន ដើមផឲ
ី រជាប់ជាលពះញារិវងេ
រសាយរជរក្បុងលបរទសខ្េយរជានរិ នថរររៅ" ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រៅរពលខ្ដលលពះមហាក្េលរយ
ិ នវី ង លទង់យងររញពី
មហាលបាសាទ លពះឥន្តនធលទង់រហាះររញមក្ឋរ
ិ រៅរលើអារស ។ មនុសេរលក្រមល
ើ លពះអ្ងគពុាំរ ើញរទ រ ើញ
ខ្រពនវឺមយ
ួ យ៉ងធាំរេៀវសននង
ឹ ររ់អារស ។ អ្បក្លសុក្ខ្លសក្រឆ្ងរោរ ង
ើ ថា "ពនវធ្ល
ឺ វ ក្់! ពនវធ្ល
ឺ វ ក្់!" ។ លពះឥន្តនធ
ក្៏ទមវក្់ក្លមងផកមក្រលើលពះរយលពះ ង វង រ ើយលទង់លរ ប់រទាឋានលពះអ្ងគវញបារ់
ិ រៅ ។ លពះ ងអ្គគ
មរ សីវង លទង់មនលពះគភ៌ពីលរឹមរពលរ ះមក្ រ ើយលបសូ រិបានលពះរជបុលរមួយលពះអ្ងគថាឝយលពះ មថា "
លពះរក្រុមល " មនន័យថា ពនវឺក្លមងផក ។ សូ មដាំណាលពលី ពះវសណ
ិ ុ វញ
ិ អ្បក្េាំររ់រក្មឋយលគប់លរក្លាក្អ្ស់
រ ើយ ប៉ុខ្នថឥរបានដឹងថាមឋយរៅឯណារសាះ ។ ក្ុមរក្៏រក្ើរទុ ក្រខ ក្ទីបាំផុរគ្នយនរទើបព្ថ្ងមយ
ួ សួ រឪពុក្ថា"មឋយេញុាំ
ជាអ្ឝី?" ។ ឪពុក្រវវយ
ើ ថា "មឋយក្ូនឯងជារទពធតា
ី ងលរូវមក្រៅក្បុងឋានមនុសេរយង
ើ រនះ ខ្រលរម
ឹ ៦ ឆ្ងបរាំ ទ
ឥ ូវ ងលរ ប់រៅឋានរទវតាវញរ
ិ យ
ើ ឋានរ ះរៅឆ្ងងយណាស់ ឪពុក្ពុាំដឹងជាមឋយក្ូនឯរៅលរង់ណារទ" ។
ក្ុមររៅរសងៀម ប៉ុខ្នថររះខ្រនឹក្មក្រក្មឋយឥរមនរភវរ ក្៏សរលមររិរថា
ថ នឹងររញរៅរក្មឋយឲរទាល់ ខ្ររ ើញ
រទាះបឪ
ី ពុក្េាំនយ
ិ យឃ្លរ់យ៉ងណា ក្៏ក្ុមរពុាំយល់លសបតាជាោរ់ខារ ។ លពះពស
ិ ុ ររក្ុ
ណ មរបានរធឝើដាំរែើរ
ររញរៅ រដើរររ់ព្លពរលរវល រលរវលរូ លព្លព រពលឃ្លវនរបះខ្ផវរុក្ជា
ខ រិ រធឝើជាអាហារ សាំ រលៀក្បាំពក្់
រខ្ ក្រយុរី ព្យ៉អ្ស់ ។ ប៉ុខ្នថរោយរ រុក្ុមររនះ មនវស លអ ព្ថ្ងមយ
ួ ពួក្រទពធីតា បានរុះមក្រលងរៅរលើភបាំ
មួយ រ យ
ើ ក្បុងបណា
ឋ រទពធតា
ី ទាាំងរ ះ មន ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ មួយផង ។ ងក្ាំពុង គ្ន
ាំ ប រដរើ ររ់ផកតាម
ដងព្លពរងជាបារ់ៗ ។ រលលពះពិសុ ររបានរ
ណ ើញន្តសថីលៗ
អ ដូរចាបះក្៏នឹក្ថា " អ្ស់រពលជារលរើនឆ្ងបណា
ាំ ស់ មក្
រ យ
ើ ខ្ដលអ្ញរដរើ ររញពទ
ី ីភូមម
ិ យ
ួ ខ្ដលមនមនុសេរលក្រៅ អ្ញឥរខ្ដលបានជួប នង
ឹ មនុសេណាមបក្់
ណារសាះសាំ រលៀក្បាំពក្់អ្ញក្៏រខ្ ក្ោរ់ោរ រ យ
ើ អ្ញពុាំអាររក្អ្ឝីមក្ផវស់ បានរទ រលៅពយ
ី ក្សវឹក្រឈម
ើ ក្
រងបិទបាាំងេវួនដូររបះ មនុសេលសីទាង
ាំ ោយដ៏លៗ
អ ព្លក្ខ្លងរនះ មក្ពីឋានណា ? មន
ិ ខ្មនជាពួក្រទពធីតារទឬ ?
" ។ គរ
ិ ដូររបះរ យ
ើ លពះពិសុ ររររ់
ណ ពនួ ។ ន្តសថីទាង
ាំ រ ះបានរដរើ មក្ជរ
ិ ដល់ក្ុមរៗ ក្៏រលើក្ព្ដបួងសួ ងរ ង
ើ ថា "
របើក្ុ ងន្តសថ
ប ី ជារទពធីតាទាាំងអ្ស់ រនះ ឥរមនមឋយេញុាំរៅក្បុងរនះផងរទ សូ មឲររហាះរ ើររៅរន់ឋានលាំ រៅរគវញ
ិ
ក្ុាំបីមនសល់រ ើយ ប៉ុខ្នថ របើមនមឋយេញុាំមក្រៅក្បុងទីរនះផង េញុាំសូមក្ុាំឲរមឋយេញុាំរហាះរ ើររៅជាមួយរគរួរ " ។
លុ ះបួងសួ ងដូររបះរប់រ យ
ើ លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ ររ់ររញសាំ រៅរៅទក្
ី ខ្នវង ខ្ដល ងរទពធតា
ី ទាាំងរ ះក្ាំពុងរលង ។
ងរទពធីតាទាាំងោយ រលរបើរ ើញក្ុមរមនុសេរលក្ក្៏ភញក្់រផអើលរហាះរៅឋានរលើអ្ស់ រៅសល់ខ្រ ង
ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ រហាះរៅនង
ឹ រគពុាំររ
ួ ។ លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ ររ់រៅចាប់ឱបររ
ឹ ងយ៉ងសបិទសា
ន ប លជាទប
ី ាំផុរ ។ ងទព
ិ ឝ
សុ តារ័នធ ខ្លសក្យ៉ងខាវង
ាំ ៗថា "ររក្
ើ មយអ្តា
ីឝ មមក្លគបសងកររ់ លើរូបេញុាំរទៀររ យ
ើ េញុាំបានរសាយទុក្រខ សាយរទាស

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 111
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បានរួរពឋា
ី នមនុសេរលក្រ យ
ើ រមឋររ យ
ើ ក្៏មនមនុសេរលក្មក្ចាប់រររួ
ឹ រេញុាំជាថ្យម
ី ងឋ រទៀរដូររបះ?" ។ លពះ
ពស
ិ ុ ររ
ណ ខ្លសក្រ ង
ើ ថា " ខ្ម៉! ខ្ម៉! េញុាំរនះលរូវជាក្ូនខ្ម៉ " ។ រលខ្ដលខ្ម៉ររ់ររញពផ
ី ះធ បារ់រៅ ក្ូនយាំទញ
ួ រសាក្េាំ
រដើររក្លគប់ទីក្ខ្នវងពុាំរ ើញរសាះ រលក្ឪពុក្បានរូលរៅរក្ខ្ម៉ក្ុ ងបនធ
ប ប់ រ ើយរ ើញខ្រផកលបាាំមយ
ួ ទងោក្់រលើ
រេបយ
ើ គ្នរ់ក្យ
៏ ល់ភវមថា "ខ្ម៉លរ ប់រៅឋានរទវតាវញរ
ិ យ
ើ " គ្នរ់រក្ើរទុក្ខពន់លបមែ រក្អ្ឝីមក្រលបៀបពុាំបាន
រទ រៅក្បុងរលក្រយង
ើ រនះ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ អ្បក្ជិរខាងក្៏បានមក្ជួយយាំរសាក្សាឋយ លសរណាះអារោះអាល័យ
ខ្ម៉ជាមួយនឹងរយើងខ្ដរ តាាំងពីរពលរ ះមក្ េញុាំររះខ្រនឹក្មព្មមក្ខ្ម៉ពុាំមនរភវររសាះរ ើយ លុ ះេញុាំធាំដឹងក្ឋីបនថិរ
រ ង
ើ េញុាំក្ស
៏ ុ ាំ លរលក្ឪពុ ក្ររញរដើរផេងរលពងតាមរក្ខ្ម៉ រ យ
ើ ក្ូនសាយនថា " ក្ូនមុេជាសាវប់រោយអ្ស់ ក្មវង
ាំ
បាក្់ជរ័ បាយពុាំខាន " ខ្រឥ ូ វរនះ េញុាំបានមក្ជួនខ្ម៉រ ើយ,េញុាំសូមអ្ងឝរខ្ម៉ឲរលរ ប់រៅវញជាមួ
ិ យនឹងក្ូ ន ! "។
ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ សាគល់ក្ុមរថាក្ូនរបស់ េួ នព
វ រ
ិ រោយសារសាំ ដក្
ី ុមរនយ
ិ យ ។ ដូររបះ ងក្៏យាំទួញរសាយ
រសាក្អាែិរក្ូនជាខាវង
ាំ រ ើយវចារៅក្ូនថា "ខ្ម៉ឥរមនសអបរ់ េភើមឪពុក្ក្ូនឯងរទ ខ្ម៉ខ្រងនឹក្មក្ក្ូននឹងឪពុក្
ឯងពុាំមនរភវរ លពមទាាំងអ្បក្ភូមផ
ិ ងរបងជាមួយឯងរទៀរ ខ្ដលមឋយធ្លវប់រៅជាមួយរគ ប៉ុខ្នថខ្ម៉ជារិជារទពធីតា
ពុាំអាររៅជាមួយមនុសេរលក្បានយូររទ រល់ព្ថ្ងខ្ម៉ខ្រងរៅបាំរពញក្រ
ិ រច ៅរាំរពះមុេលពះភន្តក្ថលពះឥន្ត ធ ធរ
ិ ជ គឺ
សុាំ អ្ងឝរឲរលពះអ្ងគលបទានពរដល់ក្ូនឯងនិងឪពុក្ក្ូនឯងក្ុាំបីខាន មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ មឋយបានទាាំងទូលសុាំ លពះឥន្តនធ
ឲរលពះអ្ងគរមតាថផាយនូវសុ ភមងគល ដល់មនុសេរៅឋានរនះទូរៅផង ក្ូនលបុសពនវក្មឋយ! មឋយពុាំអាររៅ
ជាមួយនង
ឹ ក្ូនបានរទៀរ ខ្រមឋយយក្ក្ូនឯងរៅរលងលបាសាទមឋយឯឋានរលើមយ
ួ ដង មឋយនង
ឹ ក្
ាំ ូនឯងរៅ
មុជទឹក្ក្បុងអាងលក្អ្ូបរៅក្បុងសួ នលពះឥន្តនធរ ើយទឹក្រ ះនឹងជលមះរយក្ូនឯង ឲរបារ់ធាំក្ិន
វ មនុសេរលក្
ប ធ ប់ពរី ះមក្ មឋយនង
ឹ ក្
ាំ ូនឯងរូលរៅក្បុងលបាសាទ រួរ ាំ ូ នឯងរៅថាឝយបងគាំលពះឥន្តនធ " ។
ក្ ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តា
រ័នធ ក្៏ ុរលក្មរៅលពះពិសុ ផ
ណ វ ស់ រួរ ងរលើក្បុលររ ើងរហាះររ់អារស ។ ងយក្បុលររៅឲរមុជទឹក្
លក្អ្ូប រ
ាំ ូលក្បុងលាំ រៅ ង ងយក្សាំ រលៀក្បាំពក្់សាអរ ។ មក្រសវៀក្ពក្់ឲរយក្មាូបសួ គម
៌ ក្ឲរបររភគ
ិ រួរ
រ
ាំ ូលរៅក្បុងលបាសាទលពះឥន្តនធ ។ លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ រក្ើររសរក្ឋស
ី បាយអ្សាចររណាស់ ប៉ុខ្នថដល់ក្ុមររូ លរៅក្បុង
បនធប់ សលមប់ជប
ួ នឹងលពះឥន្តនធរោយអ្បក្មនរសរក្ឋីចាប់អារមយែ៍ព្លក្រពក្ រាំរពះលាំ អ្ព្នបនធបរ់ ះក្៏រៅជាញ័ រ
ព្ដញ័ ររជង
ើ (ចាញ់ បុែរ) រៅទរី ះ ។ រៅរពលលពះឥន្ត ធ ធិរជយងររញមក្តាមរ ះ លទង់ទររ ើញក្ុមរ
លទង់សួររៅ ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ ថា " ររម
ើ នុ សេរនះជាអ្ឝី បានជា ង ម
ាំ ក្ដល់លបាសាទរយង
ើ ?" ។
ង ទិពស
ឝ ុ តារ័នធ ទូលថា " ជាបុលរេញុាំមចស់ រលខ្ដលេញុាំមចស់ រុះរៅរៅឯឋានមនុសេរលក្ ររៀបររជាមួយនឹង
រលក្តាលឹមរសង" ។ លពះឥន្តនធមនបនធូលថា"ខ្នក្ុមរដ៏លបរសើរ!រូរឯងរលរក្រ ង
ើ "។ លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ បានដង
ឹ
សាយររីរ ើង លុ រជងគងប
់ នធនេ
់ ួ នរៅរាំ
វ រពះលពះភន្តក្ថព្នរសឋររទវតា ។ លពះឥន្តនធក្៏ ក្
ាំ ុមររូ លរៅក្បុងបនធប់
លបាសាទលពះអ្ងគ រ ើយលទង់លតាស់ សួរក្ុមរជារលរើនបញ្ជា អ្ាំពីឋានមនុសេរលក្ខ្ដលក្ុមររស់រៅ ។ ររមវយ
ើ ព្ន
លពះពស
ិ ុ ររ
ណ បានរធឝលើ ពះអ្ងគសពឝលពះទ័យពន់រពក្ ។ រៅរពលរ ះ ង ទព
ិ ស
ឝ ុ តារ័នធ បានទូ លលពះឥន្តនធបខ្នទមថា
" បុលរេញុាំមចស់ មនររបុិនលបសប់ណាស់ គឺររះក្ូរ ររះឆ្ងវក្់ ឲ
ាំ រមនុសេរលក្មនរសរក្ឋីរររសររសើរសញប់
ខ្សញងជាព្លក្ខ្លង ប៉ុខ្នថទាស់ ខ្រក្ូនេញុាំមចស់ ររះរាំរែះទាាំងរនះ រោយឥរបានររៀនពលី គូណារសាះ គវ
ឺ ររះ
រោយសារគាំនរ
ិ វខ្រមឋង " ។ លពះឥន្តនធរវវយ
ើ ថា " ខ្មនរ យ
ើ ! មនុសេណា ខ្ដលររះវជា
ិ ជ ឥរលគូរលក្លបដូរនង
ឹ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 112
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មនុសេវកួរ របើដូររបះ រូរឯង ក្

ាំ ុមររនះរៅជួបនង
ឹ រទវបុរថ ខ្ដលជា យររងជាងរឈើ រគនង
ឹ បរលងៀនក្ុ មរ ឲរ
ររះមុេវជា
ិ ជ ខ្បវក្ៗសិន រួរនង
ឹ ឲរក្ុមរលរ ប់រៅឋានមនុសេវញ
ិ រលពះក្ុ មរមនសញ្ជជរជា
ិ មនុសេរលក្ ពុាំ
អារមក្រៅក្បុងទីរនះរ ូររៅបានរទ " ។ លពះពិសុ ណររក្៏រៅរៅជាមួយរទវបុរថ ខ្ដលជាអ្បក្បររចក្រទសខាងវជា
ិ ជ
សិលផៈនង
ឹ ខាងសាំ ែង់ ។ យុវជនេាំររៀនគូរ ររៀនឆ្ងវក្់ ររៀនរលងរភវង អ្ាំពស
ី ាំ ណាក្់រទវបុរជា
ថ លគូទាង
ាំ រ ះ បាន
ររះចាាំសាធរ់សពឝលគប់ទាង
ាំ អ្ស់ គឺររះសង់ វអាររបើក្បររលើរគ្នក្បាន ររះឆ្ងវក្់លបាក្់ ឆ្ងវក្់មស ររះសវខ្ដក្
លគប់យ៉ង ររះវជា
ិ ជ លយទឹក្ រ ើយទឹក្រ ះ របើរលណារគចាក្់រយរលើដីឥដឌ ដីរ ះនឹងរវយជាថ្យ ។ សរុប
រសរក្ឋរី ៅ គក្
ឺ ុមរបានររះចាាំទាង
ាំ អ្ស់ នូវមុេវជា
ិ ជ ទាាំងោយណា ខ្ដលរទវបុរថបានបរលងៀន រ យ
ើ រទវបុរបា
ថ ន
និយយរលើក្ទឹក្រិរថក្ុមរដូររបះរទៀរផងថា ក្ិររ
ច រខ្ដលអ្បក្ររះរធឝើទាង
ាំ ប៉ុ យ នរនះ អារគង់ឋរ
ិ រថ្ររៅបាន អ្ស់
រពលរលរន
ើ ពន់ឆ្ងប ាំ ឯរាំខ្ែក្ររងាររបស់ េុ ាំវញ ញ
ិ មនមនជវី រលរ
ិ ឹមមួយរជជរលរសឋរមួយលពះអ្ងគៗ ប៉ុរណា
ត ះរទ,
ឧបមថា របើលពះមហាក្េលរអ្ងគណាមួយ បានរសាយរជសមផរថិ រ ើយលទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យ ឲរេញុាំសង់
លបាសាទថាឝយេញុាំអារសង់បានមួយរ ាំរពរប៉ុខ្នថរៅរពលលពះមហាក្េលរអ្ងគរ ះលទង់រសាយលពះទិវងគររៅ លបាសាទ
ក្៏លរូវរលយបារ់ក្ុ ងរពលរ
ប ះខ្ដរ ដូ ររបះ រ ញ
ើ ថា ឫទនអ្
ិ ាំណាររបស់ ឯងមនអានុភពខាវង
ាំ រលើសលប់រលើឫទនិ
អ្ាំណាររបស់រយើង" ។ រទវបុរថក្៏ រាំ សរក្ឋីលរបទូ លលពះឥន្ត ធ ធិរជ អ្ាំពីលទនផលដ៏លបរសើរព្លក្ខ្លង ខ្ដលរក្ើរ
មនអ្ាំពរ
ី រអ្ប់រ ាំលពះពស
ិ ុ ររ
ណ ។ លពះឥន្តនធក្ល៏ ទង់សពឝលពះទ័យជាខាវង
ាំ រ យ
ើ លទង់ទទួលសាគល់ថា " លពះពិសុ ររន
ណ ង
ឹ
រវយរៅជាអ្បក្អ្ប់រ ាំអ្បក្បងាារ់បរលងៀនមនុសេរលក្ទាាំងអ្ស់ ខ្ដលរន់លពះពុទនសាស " ។ ប ធ ប់មក្ លពះឥន្តនធ
ក្៏មនលពះឱងាករថា "ជាងសាំ ែង់ទាង
ាំ អ្ស់ ខ្ដលជារិជាមនុសេរលក្ មុននឹងក្សាងអ្ឝីៗ លរូវខ្រររៀបដងាឝយលពះ
ពស
ិ ុ ររស
ណ ិ ន ឯលបោប់ដងាឝយមនដូរររៅរនះ គលឺ សា ១ ដប លបាក្់ ១ បារ (១ ររៀល) រដម
ើ ររក្ ៤ ក្ង់ មន
រោរមវូនិងសាវរលើរ ះផង, សាំ ពរ់ស ៤ រទ អ្ងករ ១ ផថិល និងរទៀន ១ របើជនណាមួយចាប់រធឝើក្ិររ
ច រអ្ឝីៗ មន
ិ
បានររៀបដងាឝយរនះ ថាឝយលពះពិសុ រររទ
ណ អ្បក្រ ះឯង នឹងរបើក្ខ្ភបក្ពុាំររ
ួ រ ើយ រទាះបីរបើក្រួររមល
ើ រ ើញពនវឺព្ថ្ង
ក្៏រៅមនពពក្
ឹ ខ្ភបក្លគបខ្ភបក្(ខ្ភបក្រអ្ៀសុ ី )ខ្ដរ ។ រលលពះឥន្តនធមនលពះបនធូលមក្ដល់លរង់រនះ លពះអ្ងគនឹក្រ ញ
ើ
ដល់រក្រុមល រ ើយលពះអ្ងគក្ល៏ ទង់រហាះរុះមក្លបរទសក្មភុជា ។ រពលរ ះជារលរីរល មនុសេទាាំងោយ
មនរសរក្ឋភ
ី ញ ក្់រផអល
ើ ជាខាវង
ាំ រោយរ ញ
ើ ពនវឺភលវឺ ររះលររង់រៅរលើរម រ យ
ើ រគដែឋឹងសួ រគ្នបថា "ររន
ើ រណា
រធឝអ្
ើ ីឝ បានជាពនវស
ឺ រ ន រលើរម ដូររបះ ?" ។ លពះឥន្តនធក្បា
៏ នរុះមក្ដល់ក្ុ ងលបាសាទរសឋ
ប រ។ ពួក្អ្បក្យមក្៏រៅ
ទូលលពះបាទរទវង់អ្សាចររថា " មនសរឝពុាំខ្ដលសាគល់ រុះមក្ពីឋានរទវតា មនភពដូរមនុសេ ប៉ុខ្នថមនពែ៌
រេៀវមនពនវចា
ឺ ង ាំ ដូររភវង
ើ បានរូលមក្ក្បុងលបាសាទ"។ លពះបាទរទវង់អ្សាចររយងលបញាប់ រលមង់រៅលបាសាទ
លពះអ្ងគ រ ់ ឝ យបងគាំលពះឥន្តនធៗសួ រថា"ររើលពះមន
ើយលទង់បានសាគល់ថាជាលពះឥន្តនធ លពះរជាលទង់ឱនលុ រជងគងថា
សាគល់លពះរជបុលរេញុាំឬរទ?"។
លពះបាទរទវង់អ្សាចររទូលថា"ទូលលពះបងគាំពុាំខ្ដលសាគល់រទ"។
លពះឥន្តនធសួរថា"រលខ្ដលលពះរក្រុមលលទង់លពះសមមពររើមនអារភទដូររមឋរ?"។
លពះបាទរទវង់អ្សាចររទូលថា " រ ញ
ើ ពនវរឺ េៀវលរសននង
ឹ រៅរលើរម រួរលសាប់ខ្រមនក្លមងផក ធ្លវក្់មក្រលើអ្គគ
មរ សីទូលលពះបងគាំ រ ើយរមក្ អ្គគមរ សីទូលលពះបងគាំមនព្ផធរពះ ឥ ូ វលបសូ រប
ិ ុលរមក្ សនយរ មថា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 113
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

័
រក្រុមលឥ ូវមនវយររលមនើ ធាំរ យ
ើ "។
លពះឥន្តនធមនលពះបនធូលថា" បឹ រ
ង យ
ើ !គក្
ឺ ូនេញុាំវរុ ះមក្ចាប់បដិសនន"ិ ។ ឮដូរចាបះ លពះបាទរទវង់អ្សាចររ ក្៏លទង់
លតាស់ឲររៅលពះរក្រុមលឲររូលមក្ ។ លពះឥន្តនធក្ចា
៏ ប់រលើក្លពះរជក្ុមរ ឲរអ្ងគុយរលើលពះឧរូ ( រៅវ ) រួរលទង់
មនលពះបនធូលថា " ពរី ដើមេញុាំរ្យះថាម មែព េញុាំបានសាទប ផវូវថ្បល់ សាទប ទាំនប់ទក្
ឹ សង់សាល សង់
សាភន េញុាំបានរធឝើបុែរោក្់ទានដល់អ្បក្លក្ីលក្លាំ បាក្ រោយផលរនះ េញុាំបានរក្ើររៅជាលពះឥន្តនធ ដូរេញុាំមនរិរន
ថ ឹក្
ដល់លបរទសក្មភុជាណាស់ រលពះលបរទសរទើបនឹងរក្ើររ ើងថ្យីៗ រ ើយតាាំងពីរពលរ ះ មក្ទល់ឥ ូវរនះ គ្នយន
មនុសេខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាមបក្់មក្រៅក្បុងលបរទសរនះរសាះ ដូររបះរយង
ើ ជួយរធឝើឯងឲរបានសបាយ រ ើយឲរមន
អាយុខ្វងផង រផរ
ិ មនុសេរលក្សម័យរនះ អាយុេីណា
វ ស់ ក្លមមននរណាអាយុបានមួយរយរ ើយ រយង
ើ នឹង ាំ
យក្ឯងរុះមុជទឹក្ក្បុងអាងមួយរដើមផឲ
ី របានអាយុខ្វង"។
លពះឥន្តនធក្រ៏ លើក្លពះរក្រុមល រហាះរៅរន់ឋានរទវតា ។ រៅក្បុងសួ នរារព្នលពះឥន្តនធ មនអាទឹក្មួយ លពះឥន្តនធ
ក្៏យក្លពះរក្រុមល រៅឲរមុជទឹក្អាងរ ះមួយព្ថ្ង ៧ ដង លុ ះលតាខ្រលគប់ ៧ ព្ថ្ង ។ ប ធ ប់មក្ លពះឥន្តនធ លាំ ពះ
រក្រុមល រូលរៅក្បុងលបាសាទលពះអ្ងគ រួរលពះឥន្តនធអ្រញ្ជ ើ ញរទវតាជាលព ែ
យ ៍ ៧ ក្់ ឲរមក្សូ លរខ្សក្មនថ
គ្នថានឹងរលបាះលពាំទឹក្មនថរៅរលើលពះរក្រុមលរដើមផឲ
ី របានអាយុជាងរយឆ្ងប។
ាំ
រលរបព
ើ ធ
ិ ីរនះ បានរប់សពឝលគប់រ យ
ើ លពះឥន្តនធលទង់បងាគប់ឲររគទម
ឹ លពះរជរថ្បញ្ជ ិ ះលពះរក្រុមល បររហាះ
ន ុាំវញលបសាទលពះអ្ងគ
ព័ទជ ិ រដើមផឲ
ី រលពះរក្រុមល អាររមល
ើ រ ញ
ើ លាំ អ្លបាសាទសពឝលគប់ទាង
ាំ អ្ស់ ។
រលរបើលពះរក្រុមលរៅរមល
ើ រលរលរគ្នសួ គរ៌ ទៀរ។
លពះឥន្តនធក្ស
៏ ួ រលពះរក្រុមលថា"អ្បក្រពញររ
ិ ថនង
ឹ វរទុអ្ឝៗ
ី ខ្ដលបានរ ញ
ើ ឬរទ?"។
លពះរក្រុមលទូលថា"េញុាំមនរសរក្ឋីសញបខ្់ សញងណាស់ "។
លពះឥន្តនធមនបនធូលថា " ដូ ររបះេញុាំលបគល់អាណារលក្ក្មភុជារនះឲរឯង រ រុរនះ របើឯងរពញរិរន
ថ ឹងលបាសាទណា
មួយ ខ្ដលឯងបានរ ញ
ើ រ យ
ើ រង់សង់លបាសាទណាមួយរៅលបរទសក្មភុជាឲរលអដូររបះរូរឯងលគ្នន់ខ្រនក្
ឹ ក្បុង
រិររថ ើង រយង
ើ នឹងបញ្ជូ នសាទបនិក្មបក្់ ឲររៅសង់ឲរឯង រៅក្បុងលបរទសឯងមួយរ ាំរពរ" ។ រៅរពលរ ះលពះ
រក្រុមល រទើបខ្រនង
ឹ មនលពះជនយ ១២ ឆ្ងប ាំ ។ ដូររបះ លពះក្ុមរមនរសរក្ឋីរក្់សុ រខា
វ វ រលពះឥន្តនធពន់លបមែ
លទង់គិររ ញ
ើ ថា "រៅក្បុងលបរទសអ្ញ អ្ញពុាំលរូវឲរលអជាងលបាសាទលពះឥន្តនធរទ របស
ើ ិ នជាអ្ញរធឝឲ
ើ រលអជាង ឬ
លបខ្ លលពះអ្ងគរ ះលពះអ្ងគមុេជាអាក្់អ្ន់លពះទ័យពុាំខាន"។
លទង់គិរដូររបះរ យ
ើ លពះរក្រុមលលទង់រវវើយថា "ទូ លលពះបងគាំរង់ឲរសង់លបាសាទមួយ ខ្ដលមនលាំ អ្លបខ្ ល
រលរលរគ្នលពះអ្ងគ"។
លពះឥន្តនធក្ល៏ ទង់លពះសលមួលថា "រលរលរនះជារបស់ លអរាំរពះខ្ភបក្រៅឯងរ ើយឬ?" រ ើយលទង់មនបនធូលរៅលពះ
ពស
ិ ុ ររថា
ណ "រៅជាជារម
ិ នុសេរលក្ ពុាំអារឋរ
ិ រៅឋានរលើរនះបានរ ូ ររទរយង
ើ បញ្ជូ នរៅឯងរៅលបរទសក្មភុ
ជា រ ើយលរូវឯងសង់លបាសាទឲរលពះរជបុលររយើងមួយេបង ឲរមនរសាភ័ែភពលអជាងរលរលរគ្នរយើង រល
របរើ ៅឯងសង់ររ
ួ រលសររ យ
ើ រយង
ើ រុះរៅរធឝជា
ើ អ្ធប
ិ រក្
ី ុ ងព
ប ិធរី រៀបរាំអ្ភរិ សក្លពះរជបុលររយង
ើ ឲររ ើងរសាយ
រជរ" រលរបលើ ពះពស
ិ ុ ររ
ណ បានពន
ិ រ
ិ ររមល
ើ រលរលរគ្នលពះឥន្តនធបានសពឝលគប់រ យ
ើ លពះឥន្តនធលទង់លពះរជបញ្ជជ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 114
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឲររគររៀបរាំទឹមលពះរជរថ្លពះអ្ងគបញ្ជ ិ ះលពះរក្រុមល នង
ិ លពះពស
ិ ុ ររ
ណ រុះមក្រន់ខ្ផនដលី រង់លបរទសក្មភុជា ។
លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ ចាប់សង់លបាសាទភវម រៅ ព. ស. ៦២០ ។ រលក្បងាគប់ឲរជីក្សាបមរភវះ យក្អារម៍ដីចាក្់គរ
រលើគ្នបយ៉ងេភស់ររ
ួ រទើបពិសុ ណររយក្រូបរមវក្់រផេងៗរទាផឋិររលើដីរ ះលគប់ទិសទាាំងអ្ស់ ។
ដាំណាលពីក្ូនរមភូមម
ិ ប ក្់រ្យះ សុ វែត ។ អ្បក្ក្ាំរលះរ ះបានរូលរធឝជា
ើ ក្មយក្រលពះពស
ិ ុ ររ
ណ ។ លុ ះសុ វែតបាន
យល់ររថ្បឹក្លយមរធឝើររេវួនឯងរក្ើរ លពះពិសុ ររក្៏
ណ ជិះទូ ក្រៅរន់សមុលទរដើមផរី ក្សាំ បក្េរងមក្ដុ ររធឝើជាក្ាំរបារ
រដើមផប
ី ូក្លបាសាទ ។ លុ ះលរ ប់មក្វញ
ិ មក្ដល់សាំររងខ្សន លសុក្ក្ាំពង់ខ្លង ទូក្ក្៏លរូវលិរទឹក្ ។ លពះពិសុ ររ
ណ
ក្៏បានសាឋរយនជាំនះិ រ ះរ ង
ើ ប៉ុខ្នថឥររក្ប
ើ យក្សាំ បក្េរងរទ ។ អាលស័ យរ រុរនះរ យ
ើ បានជាសពឝព្ថ្ង រគ
រ ើញមនសាំ បក្េរងជារលរើនគាំនរ ក្ប់រៅក្បុងភូមស
ិ ាំ ររងខ្សន ។ ចាប់តាង
ាំ ពីរលរើនឆ្ងបណា
ាំ ស់មក្រ ើយ, អ្បក្
លសុក្ក្បុងភូមរិ ះ ខ្រងបបួលគ្នបររសសាំ
ើ បក្េរងរ ះមក្ដុររធឝជា
ើ ក្ាំរបារ ប៉ុខ្នថសាំបក្េរងរៅខ្រមនរាំនួនជារលរន
ើ
ព្លក្ខ្លងរ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ។
រធឝើដាំរែើររៅរន់សមុលទរដើមផរី រសសាំ
ព្ថ្ងរលរយមក្រទៀរ លពះពិសុ ររក្៏
ណ ើ បក្េរងរទៀរ ។ ប៉ុខ្នថមង
ឋ រនះ មនទូក្
សាំ រៅរលរន
ើ ណាស់ រ យ
ើ ក្៏បានសាំ បក្េរងមក្ជារលរើនព្លក្ខ្លង ។ ប ធ ប់មក្រទៀរ លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ ររញសាំ រៅបី
រដើមផរី ៅរក្លគ្នប់លង ប៉ុខ្នថលុះលរ ប់មក្ មនយល់ ពរុះរបាក្បក្់សាំរៅលរង់ររះក្ាំញាន ខាងលិរដូនលទី ។ លពះ
ពស
ិ ុ ររចាក្់
ណ លគ្នប់លក្
ង ុ ងសាំ
ប រៅរ ះរចាលទាាំងអ្ស់ រួរក្៏រធឝលើ គ្នប់លរង ះឲររងរ
ឹ វ យរៅជាររះមួយ រ រុរ ះ
រ យ
ើ បានជាសពឝព្ថ្ងរនះ រគសរងកររ ញ
ើ ក្បុងររះក្ាំញាន មនពែ៌រមយដូរលគ្នប់លង គ្នយនដីអ្ីរឝ ទៀររៅជាមួយ
រ ើយ ។ រាំខ្ែក្ឯលគ្នប់លរង ៅក្បុងសាំ រៅពីររទៀរ លពះពិសុ ររក្៏
ណ យក្រៅលយបូក្ពីរលើលបាសាទដី ខ្ដលរលក្
បានសង់រ ះ ។ ដរី ះក្៏បានរវយរៅជាថ្យមយ
ួ រ ាំរពរ ។ រលសង់លបាសាទ លពះពស
ិ ុ ររឥរចាាំ
ណ បារ់រងរ ធ ោាំ
ាំ យរៅលប
សសរមួយមឋងៗ ដូររយើងរទ គឺរលក្យក្ដីមក្សង់ជាលបាសាទ ៥ ជាន់ ខ្រមឋង រទើបយក្ទឹក្ថាបល
ពីរលើរួលបាសាទដីទាង
ាំ មូល។លបាសាទរ ះក្៏រវយរៅជាថ្យ ។ អាលស័ យរ រុរនះរ ើយ បានជារយើងរ ើញលរង់
វង់ររងព្នដាំបូលលបាសាទឥរមនរនូ រ ឬសសរលទពីរលរមរទ ។ លុ ះររសាទប បានរួររលសររលណា លពះ
លបថាបរាំ លើរូបរមវក្់ទាង
ពិសុ ររក្៏
ណ ាំ រ ះ, រលមូវរៅតាមពែ៌រផេងៗ រធឝឲ
ើ រលបាសាទមនលាំ អ្យ៉ងលររះលររង់គឺ
លអដូរជារលរលរគ្នលពះឥន្តនធ ។ លពះរក្រុមលរពញររ
ិ ន
ថ ង
ឹ លបាសាទរ ះណាស់ បានរពលសររសើរលពះពស
ិ ុ ររ
ណ
ជារលរន
ើ រ យ
ើ បានសុ ាំ ឲរលពះពស
ិ ុ ររសង់
ណ លបាសាទឯរទៀរជារលរន
ើ តាមរោយមនរូបរមវក្់យ៉ងរវរ
ើ ឆ្ងយ។
លពះឥន្ត ធ ធិរជរោយមនពួក្រទវតាជារលរើនតាមដខ្ងាផង បានយងរុ ះមក្ឋានរលរម លបសិទិព
ន រអ្ភរិ សក្លពះរជ
បុលរលពះអ្ងគ រ ើយលពះអ្ងគថាឝយលពះ មថា អ្រដប
ិ ពលព រ (លពះរក្រុមល ) រួរលទង់លបរទសខ្េយររយង
ើ ថា
ក្មភុជាដូរសពឝព្ថ្ងរនះ ។ រពលរលរយមក្ លពះរក្រុមលលទង់បានសរងកររ ើញក្ាំពូលលបាសាទមួយពុាំសូវលរង់
លទង់ក្ម
៏ នលពះបនធូលលបាប់លពះពិសុ ររឲររ
ណ ើងរលមង់ក្ាំពូលរ ះ ។ លពះពិសុ ររបានរវវ
ណ ើយថា " សូ មលពះអ្ងគលទង់
រលបខ្ើ រន្តសថីមបក្់ឲរយក្ខ្ផវរឃ្លវក្ទុាំរៅវយក្ាំពូលរ ះៗនង
ឹ រងើបលរង់រ ង
ើ វញរ
ិ យ
ើ "។
លទង់លពះសណា
ឋ ប់ដូររបះ លពះរក្រុមល ក្៏លទង់លពះពិររធជាខាវង
ាំ លពះអ្ងគលទង់បានបរញ្ច ញនូវសូ រខាវង
ាំ ៗ ថា "រម៉រ
ក្៏នយ
ិ យដូររបះ ក្ាំពូលលបាសាទរធឝស
ើ ុ ទខ្ន រអ្ាំពីថ្យ រមឋរក្៏ឯងលបាប់ថាឲរន្តសថីយក្ខ្ផវរឃ្លវក្ទុាំរៅវយរលមង់ ? " ។
រាំខ្ែក្ឯលពះពស
ិ ុ ររ
ណ ក្៏េឹងនង
ឹ លពះរជាខ្ដរ ខ្ររោយរគ្នរពលពះររសាឋ រលក្ក្៏រលបន្តើ សថីមបក្់ ឲរយក្ខ្ផវរឃ្លវក្ទុាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 115
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅរគ្នះក្ាំពូលលបាសាទក្ាំពូលលបាសាទរ ះបានលរង់រ ង
ើ វញ
ិ ។ រលរយពរី ះបនថរ
ិ មក្រទៀរ លពះរក្រុមល
លទង់បានលបគល់ខ្ដក្ទមងន់ ៣ហាបរដើមផលី ពះពស
ិ ុ រររធឝ
ណ លើ ពះេ័នមួយ ជានម
ិ រ
ិ រថ ូបព្នររជានុភពលពះអ្ងគថាឝយលពះ
អ្ងគ ។ លពះពិសុ ររបានយក្ខ្ដក្រៅសវ
ណ រ ាំលយរៅសល់លម
យ ខ្ររធឝើលពះេ័នរូរមួយ មនមុេរសឋើងជាងសវឹក្លសូវ
រៅរទៀររ យ
ើ មុរព្លក្ខ្លង គថា
ឺ របរើ គយក្លពះេ័នរនះរៅរប់េួ នមនុ
វ សេណាមបក្់ជាពរី ក្ាំណារ់ រគពុាំអាររមល
ើ
ដឹងថា េវួនមនុសេោរ់រ ើយ រគសាយនថារប់ឥរលរូវេវួន រ ើយមនុសេរៅនិយយបានដូររដើម លុ ះខ្ររគព្ដរៅ
លចាន រទើបរ ើញេវួនមនុសេរ ះោរ់ធ្លវក្់ជាពីរក្ាំណារ់ភវម មា៉ងរទៀរ របើរគយក្ពងមួយរធឝើអ្ាំពីដីមនោក្់ទឹក្
រពញ រ យ
ើ រគអារររ់ពងរ ះ ឲរោរ់ជាពរី ក្ាំណារ់មន
ិ ឲរទឹក្ក្បុងពងរ ះ ូ រររញបាន លុ ះខ្ររគយក្ព្ដ
លចានពងរ ះរទើបពងខ្បក្ោរ់ជាពីរ រ ើយទឹក្ក្៏ក្ាំពប់ររញ ។ លពះពិសុ ររបានយក្លពះេ័
ណ នខ្ដលរទើបនឹងរធឝើ
រ យ
ើ រ ះ រៅលរ់ទក្
ឹ យ៉ងលរម
ឹ លរូវ រួរយក្រៅថាឝយលពះរក្រុមល ។ លពះរក្រុមលរលរបលើ ទង់ទររ ញ
ើ
ទាំ ាំលពះេ័នភវម ក្៏លទង់លពះពិររធខាវង
ាំ ព្លក្ខ្លង, លពមទាាំងលទង់បានបរ ធ សលពះពិសុ ររ
ណ យ៉ងគាំររះគាំររយរៅ
ើ
រាំរពះមុេ មុន
ឺ សពឝមុេមន្តនថីទាង
ាំ អ្ស់ ថា " អ្បក្ឯងលួ រខ្ដក្រយង
ើ យក្រៅរលបើជាលបរយជន៍ផធល់េួ ន
វ បានជាខ្ដក្
៣ ហាប រធឝលើ ពះេ័នឲររយង
ើ បានខ្រមួយរូរប៉ុរណា
ត ះ " ។ លពះពស
ិ ុ ររក្៏
ណ លររោររូងតាងខ្ដររ យ
ើ រវវយ
ើ ថា "េញុាំ
ខ្លងរៅលបរទសក្មភុជារទៀររ ើយ េញុាំនឹងលរ ប់រៅរៅឯលបរទសរិនឯរណាះវញ
ិ " ។ ថារ ើយ លពះពិសុ ររក្៏
ណ
រលរក្រដរើ ររញ រោយអ្ូសមុេលពះេ័នរលើរឋរ ។ លុ ះលពះពស
ិ ុ រររដ
ណ រើ ររញរៅ រគក្៏សរងកររ ញ
ើ រឋរោរ់ជាពរី
រោយអ្ាំណារមុេលពះេ័នខ្ដលលពះពស
ិ ុ ររបានអ្ូ
ណ សពរី លើ ។ លពះរក្រុមលលទង់ទររ ញ
ើ ដូរចាបះ ក្៏លតាស់បងាគប់
ឲររគររ់តាមខ្លសក្រៅលពះពិសុ ររ
ណ ទារយក្លពះេ័នមក្ថាឝយលពះអ្ងគវញ
ិ ។ ប៉ុខ្នថលពះពិសុ ររលបខ្ក្ក្ពុ
ណ ាំលពមឲរ
រ យ
ើ លគខ្វងរចាលរៅក្ណា
ឋ លទរនវសាប រួរក្៏រុះសាំ រៅរបក្
ើ ររឋងសាំ រៅរៅលសុក្រន
ិ ខ្ដលជាលសុក្ក្ាំរែើររបស់
គ្នរ់រៅ ។ រនះរ ើយជាររឿងលពះពិសុ ររ
ណ ខ្ដលមនុសេភគរិរណាស់ បានដឹង រ ើយរោយសារខ្រមនររឿង
រលពងរនះ បានជាអ្បក្លសុក្រគរជឿរគយល់ថា លបាសាទអ្ងគរជាសាបព្ដរទវតាសាង ។

១-លពះវសឝ
ិ ក្មយ។
២- របតា
ើ មពក្ររដម
ើ ខ្ដលថាបឋរី ្យះទា លបពននរ្យះ វង គួរខ្រសររសរថា " ទាវងអ្សាចររ " ខ្ររបតា
ើ មន័យខ្ដល
ថា លពះឥន្តនធ បានជួយឧបរទមឲ ៍
ម របានជារសឋរគួរខ្រសររសរថា " រទវងេអ្សាចររ " ឬសររសរថា " រទវវងេអ្សាច ររ "
ដូររបះ រទើបបានន័យលអ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 116
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសវុំខ្ឡក៤នក់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៤ ទាំពរ័ ១២៣–១៤០

រលពីរលពង យ រៅភូមម
ិ យ
ួ មនបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ រ្យះ ុន ១ សុ ឹ ម ១ គាំ ១ សុ េ ១ បុរសទាំខ្ពក្ ៤
ក្់រនះ ជាមនុសេក្មេរ់ទុគរ
៌ ណាស់រក្យងៗ នឹងអ្បក្លសុក្អ្បក្ភូមខ្ិ រងខ្លសក្រៅគ្នរ់ថា តាបុិទាំខ្ពក្ ! តាបុិ
ទាំខ្ពក្!ជារល់រពល ។ ព្ថ្ងមយ
ួ បុរសខ្ថ្ភក្ទាាំងបួន ក្់ បានជាំនុាំលសុះលសួលមូលមរគ្ន
ិ ប ថា រយង
ើ ទាាំងអ្ស់ គ្នប ពុាំ
អាររស់រៅក្បុងក្ខ្នវងរនះយូររៅរទៀរបានរទ ខាយសអ្បក្នគរខាវង
ាំ ណាស់ រលពះអ្បក្ផងរគរមល
ើ ងាយរយង
ើ ពន់
រពក្លបមែ ដូររបះលរូវរយង ើ ជាំងឺ រដម
ើ ររញរៅរក្លគូរមល ើ ផរី ធឝឱ
ើ រសក្់ក្ាលរយង
ើ ដុ ះរ ង
ើ ដូរជនឯរទៀរ ។ ជន
ទាំខ្ពក្ ៤ ើ ាំរែើររួរក្៏រធឝដ
ក្់ក្ល៏ សុះលសួលលពមរលពៀងគ្នប លបុងរលបៀបររៀបរាំរលគឿងលបោប់លបោរធឝដ ើ ាំរែើរររញរៅ
ររ់លសុក្ធាំរូរ ររ់ភូមរ
ិ រ់ខ្លស ខ្សឝងរក្រពទរ យរមមរ់ដប
៏ ុិនលបសប់ ខ្ដលអាររធឝើឱរក្ាលេវួន ដុះសក្់រ ើង
វញបានប៉
ិ ុខ្នថបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ឥរបានជួបនឹងជនខ្ដលមនរទន
ិ អ្
ិ ាំណារដូររបះរសាះ ។ ជនទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្រ៏ ធឝើ
ដាំរែើរររៅរទៀរ រលរវលរូលព្លពរលរព្លពរូល លុ ះលតាខ្ររៅដល់ ព្លពរ មពនថ ខ្ដលជាក្ខ្នវងមហាឫសី
មួយ ។ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្រ
៏ ូ លរៅក្បុងអាលសមតាឫសីរ ះឱនរយថាឝយបងគាំរោយរសរក្ឋីគួរសម តាឫសីសួរ
ថាររអ្
ើ ក្
ប ទាាំង ៤ ក្់អ្រញ្ជ ើ ញមក្ពលី បរទសណា? មនររអ្ឝី? បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្រ៏ វវយ
ើ លបាប់ថាតាឫសីថា
"ជលមបរលក្តា រយង
ើ េញុាំទាង
ាំ អ្ស់ គ្នបមក្ពីលបរទសឆ្ងងយណាស់ រោយរ រុខ្ររយង
ើ េញុាំ ទាំខ្ពក្ទាាំងអ្ស់ គ្នប ពួក្អ្បក្
លសុក្ទាាំងោយ ររះខ្ររសើររាំអ្ក្ ក្រ យ
ើ ឱរជារល់រពល រល់រវល រទប
ើ រយង
ើ េញុាំអ្រ់លទាាំពុាំបានររញមក្
ខ្សឝងរក្លគូរពទរ ខ្ដលររះរធឝើក្ាលរយង
ើ េញុាំឱរដុះសក្់ដូរជាជនឯរទៀររ ង
ើ ប៉ុខ្នថរយង
ើ េញុាំឥរបានជួបលបទះលគូ
រពទរណាមួយរសាះ អាលស័យរ រុរនះ ើ េញុាំេាំរធឝើដាំរែើរទាល់ខ្រមក្ដល់អាលសមរលក្រនះ
បានជារយង សូ ម
រលក្តាអាែិរអាសូ ររយង
ើ េញុាំ ជួយរធឝរើ យង
ើ េញុាំឱរបានដុះសក្់ដូររគឯងរទៀររ ង
ើ " ។ តាឫសីក្រ៏ វវើយថា "រុះ
មនលាំ បាក្អ្ឝី រៅទាាំងោយរអ្ើយ ! រៅទីរនះមនលរពាំងទឹក្ស័ក្ិស
ឋ ិ ទម
ន យ
ួ រូលទាាំងោយរៅមុជទឹក្លរពាំង
រ ះរុះ ប៉ុខ្នថលរូវអ្បក្ទាាំងអ្ស់គ្នបមុជខ្រមឋងបានរ ើយ ក្ុាំមុជរលរើនដងឱររសាះ " ។ រលរបើឮតាបសលបាប់ដូរចាបះ
រ យ
ើ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្រ៏ ក្ើររសរក្ឋរី ក្រយជាព្លក្ខ្លង
ី រ យ
ើ រុះរៅមុជទក្
ឹ ក្បុងលរពាំងរ ះទាាំងអ្ស់ គ្នប ។
មួយសនធុះរលរយមក្បុរស ៤ ក្់ក្រ៏ ងើបររញពីលរពាំងទឹក្រ ើង រ ើយរៅរលើក្ាលររៀងេវួនក្៏មនដុះសក្់
យ៉ងលរស់រមយររលង ។ រលក្តាទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់ក្េ
៏ ាំរមល
ើ ក្ាលគ្នបរៅវញរៅមក្រ
ិ យ
ើ លន់មរ់សររសើរ
ខ្រររៀងេវួន ។ រៅេែៈរ ះបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្រ៏ ក្ើរមនរិរថរលភពន់លបមែ រទើបជាំនុាំគ្នបថា រយង
ើ ទាាំងអ្ស់
គ្នបបានមុជទឹក្រនះលរឹមខ្រមឋងប៉ុរែតះ រ ើញថាបានលអបុរ៉ ែតះរ ើយ រុះទលមាំរបើរយើងមុជរលរើនដងរៅរទៀរ ររើ
រយង
ើ នឹងលអយ៉ងណារៅ តាបសលបខ្ លជាមន
ិ រង់ឱររយង
ើ លអណាស់ រទរមល
ើ រៅ បានជាបងាគប់ឱររយង
ើ មុជ
ទឹក្ខ្រមឋងមបក្់ដូររបះគួរខ្ររយង
ើ រៅមុជទឹក្ឱរបានមឋងមបក្់រទៀរ " ។ ប ធ ប់មក្ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្ល៏ សុះលសួល
គ្នបរ យ
ើ បបួលគ្នបរៅមុជទក្
ឹ សាជាថ្យរី ទៀរ ប៉ុខ្នថមង
ឋ រនះរលណារបរើ ងប
ើ រ ង
ើ ពទ
ី ក្
ឹ ភវមបុរសក្មេរ់រយង
ើ លជុះ
បារ់សក្់អ្ស់រៅសល់ខ្រលលក្ាលខ្ថ្ភក្រលីងវិញដូររលពរី ដើមវញ
ិ ។ អាលស័យរ រុរនះបុរសទាំខ្ពក្ ៤
ក្់ក្រ៏ ក្ើររសរក្ឋីឈចា
ឺ ប់លពួយរិរព្ថ លក្ខ្លងរ ើយក្៏បបួលគ្នបមុជទឹក្មឋងរទៀរ ប៉ុខ្នថលុះរងើបរ ើងក្ាលរ ះររ
ឹ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 117
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្រទាំខ្ពក្ រលីងជាងមុនរៅរទៀរ ថាងសក្៏រន់ខ្រររលងរ ង

ើ ។ រលពរី ពលមុនបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់លគ្នន់មន
សក្់ពរី បស
ី រព្សដុះរៅរលើក្ាល ប៉ុខ្នថរលភរបើមុជទឹក្អ្ស់ រាំនន
ួ ៣ រលើក្ដូរចាបះរ យ
ើ ក្ាលបុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤
ក្់រ ើងររលងលសិលដូរជាក្ាលសរឝលរដក្់ ។ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់អ្ស់ សងឃម
ឹ ក្៏រដើរររញពីទីរ ះយាំរូ ញខ្រអ
អ រ
ថា "រររនះបណា
ឋ លមក្ពរី យង
ើ មន
ិ លបរប
ិ រថតា
ិ មតាបសដូររបះ លរូវខ្ររយង
ើ លរ ប់រៅជួបតាបសវញរ
ិ យ
ើ អ្ងឝរ
លន់រស
ួ ូ មឱរគ្នរ់ជួយរធឝើក្ាលរយង
ើ របើមន
ិ បានរៅជាលអរទ លគ្នន់ខ្ររៅលបខ្ លពីរដើមវញរុ
ិ ះ ក្ុាំឱរ
រលីងររលងលសិលដូរក្ាលលរដក្់ដូររបះ វអាលក្ក្់ណាស់ " ។ លុ ះជាំនុាំគ្នបដូរចាបះរ ើយ បុរសទាំខ្ពក្ទាាំងោយ ក្៏
ើ ាំរែើរលរ
រធឝដ ប់រៅរន់ទល
ី ាំ រៅតាបសវញ
ិ ។ តាបសសួ រថា "ររម
ើ នររអ្រី ៅទាាំងោយ? " ។ រៅទាំខ្ពក្ក្៏
រវវើយថា" រលក្តាជាទីរគ្នរព រយើងេញុាំសូមអ្ងឝររលក្តា សូ មរលក្តារមតាថលតាលបែីរទាសដល់រយង
ើ េញុាំផង
រផរ
ិ រយង
ើ េញុាំពុាំបានរធឝតា
ើ មបងាគប់រលក្តា បានជាក្ាលរយង
ើ េញុាំររខ្ររល
ឹ ី ងជាងថាងសរៅរទៀរ រយង
ើ េញុាំសូមអ្ងឝរ
រលក្តា ឲរជួយរធឝើយ៉ងណា ឲរក្ាលរយើងេញុាំទាង
ាំ អ្ស់ គ្នប របើមន
ិ បានលអក្ស
៏ ូ មឱរខ្ររៅលបខ្ លពីរដើមវញក្៏
ិ
បានខ្ដរ" ។ តាបសរវវើយរបវញថា
ិ "ឱរៅរអ្ើយ អាតាយពុាំអារញា
ុ ាំងេវួនអ្បក្ ឱររៅជាយ៉ងរម៉ររទៀរបានរទ
ក្ាំ ុសរបស់អ្ក្
ប ជាភសថុតាងបងាាញឱរដង
ឹ ថា អ្បក្ទាាំងោយពុាំអារលបរប ិ មដាំបូ យ នពបា
ិ រថតា ិ ក្ៗបានរទ ខ្ររូរអ្បក្
ពិចារណាដូររបះថា រសរក្ឋីលបាថាប ួសលបមែបណា
ឋ លឱរ ិនរហារ ។ រែាើយ ! រូរអ្បក្លរ ប់រៅលសុក្វញ
ិ
រៅគ្នយនមរធាបាយអ្ឝអា
ី រផវស់បូ ររូ
ឋ បអ្បក្បានររៅរទៀរ" ។ បុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់ក្ល៏ រ ប់រៅលសុក្វញ
ិ
រ យ
ើ មឋងរនះអ្បក្លសុក្ររខ្ររពលរាំ
ឹ អ្ក្ ក្រ យ
ើ ឱរជាងមុនរៅរទៀរ។
បុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់ក្រ៏ រខ្រខា
ឹ យ សរលើសរដើមរ ើយរក្រមមរ់យ៉ងណាពូ ខ្ក្ៗ លផល
ី ាយឱររធឝើរលបងលក្មួន
ិ ថាបលាំ តាាំរមយ ឬរឈក្
នង ើ ម៏ នគុែភពយ៉ងលបរសើរៗ មក្លបមក្ររលរបារ់
ឹ រលើសារ់ក្ាលរបស់ េួ នលពមទាាំ
វ ង
សូ លរមនថអាគមគ្នថាថាផេាំជាមួយផង ខ្ររទាះបីេាំរធឝើយ៉ងណាក្៏ក្ាលរៅខ្រគ្នយនដុះ សក្់ខ្ដលររលងលសិលដូរ
ជាលគ្នប់លក្ូសសមុលទ ។ រនះគឺជាផលក្មយពិរលបាក្ដ រោយគ្នរ់បានលបលពឹរថអ្ាំរពើក្ាំ ុ សអ្ឝីមយ
ួ ពីជារិមុន ឬមួយ
រលពជា
ី រម
ិ ុន គ្នរ់លបក្បរបរក្សុី ររ់សក្់រ យ
ើ បាំរពញក្រែីយក្រ
ិ រច បស់ េួ នពុ
វ ាំបានលរម
ឹ លរូវ ។ រទាះបម
ី នអ្រថ
ភព គួរឱរអាម៉ស់ដូររពលរ ើយក្៏រោយក្៏បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់រ ះមនរិរថដូរជាជនឯរទៀរខ្ដរ គឺគ្នរ់មន
ររ
ិ លថ បាថាបជាខាវង
ាំ រង់យក្ក្ាលគ្នរ់រៅរក្ើយរលើលទូង រជាទ
ី ស
ី បាយ ប៉ុខ្នថគ្នយនលសីណាមបក្់លពមលសោញ់
បុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់រ ះរសាះរោយរ រុមបក្់លពមលសោញ់ បុរសខ្ថ្ភក្ទាាំង ៤ ក្់រ ះរសាះ រោយរ រុ
ខ្រគ្នរ់មនលលដ៍ក្ាលរលីងររលងដូរលររោក្ខ្ដលរគខារ់រដើមផទ
ី ុក្ដួសទឹក្ផឹក្ ។ រ រុរនះរ ើយបានជា
រគរ ញ ័
ើ បុរសទាំខ្ពក្មនវយចាស់ ៗណាស់រ យ
ើ ប៉ុខ្នថពុាំទាន់មនលបពននរៅរ យ
ើ រទាះបគ្ន
ី រ់មនអាយុចាស់ បុន
៉
ណាក្៏រោយ គ្នរ់រៅខ្រេាំខ្សឝងរក្លបពននឥរឈប់ឈរ ប៉ុខ្នថមឋងរនះបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ររញខ្សឝងរក្លបពនន
រោយរិរង
ថ ប់ឈប
វ ខ្់ រមឋង រគពុាំដឹងថាររើមនរ រុ យ៉ងណារទ រគលគ្នន់ខ្រដឹងថារនះគឺជាវរទុបាំែងរបស់ គ្នរ់យូរ
ណាស់មក្រ យ
ើ គជា
ឺ ទមវប់របស់ពក្
ួ គ្នរ់ ។ រលពងវស បាន គ្ន
ាំ រ់ទាង
ាំ ៤ ក្់ឱរមក្ជួបគ្នបរ យ
ើ លសោញ់
គ្នបណាស់ បានសផថ្ខ្សផគ្នបថាមន
ិ លរូវរស់ រៅខ្បក្គ្នបរ ើយ ។ របើមយ
ួ ណារៅណាអ្បក្ឯរទៀរក្៏លរូវរៅតាមខ្ដរ។
រ រុរនះរ យ
ើ បានជារគឥរខ្ដលរ ញ
ើ រលរបុរស ទាំខ្ពក្មួយររញពលី រក្ររងអៀរ រោយឥររ ញ
ើ ទាំខ្ពក្បី ក្់
រទៀរមក្តាមរលរយរ ើយ រគខ្រងរ ញ
ើ រ្យះ ុរ ខ្ដលគ្នរ់មនរងេភស់សគមរសវៀក្រខាេវរី ដើរមុេរគ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 118
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ យ
ើ រដរើ រលឿនោរ់មរ
ិ ថគ្នរ់ទាង
ាំ អ្ស់ រទាះបគ្ន
ី រ់េាំលបយ័រក្
ប ុាំឱររដរើ រលឿនរចាលរគក្៏រោយ ។ ប ធ ប់មក្រគ
រ ញ
ើ រ្យះសុឹ ម ខ្ដលមនមឌធ្លរ់េាំរដើរទង
ី ទាាំងៗ តាម ុ រដូរសរឝអ្រែឋើក្ ។ ប ធ ប់មក្រទៀររគរ ើញ គាំ
និង សុ េ រដើរទនធឹមសាយគ្នប ពីរ ក្់រនះជាមនុសេជខ្ជក្ ូ ោោក្់លរររៀក្គ្នប រលពះលរររៀក្ពុាំសូវបាន ។ ព្ថ្ងមយ
ួ
ុរនយ
ិ យរៅរន់សាំោញ់ េួ នថា
វ រយង
ើ ពុាំអាររក្លបពននរៅ ក្បុងលសុក្រនះបានរទ រទាះចាស់ ក្ីឋ រក្យងក្ឋី លសីៗ
រៅក្បុងលសុក្រនះរគមក្់ងាយមក្់រថាក្ រយង
ើ ទាាំងអ្ស់ រោយរ រុខ្រក្ាលរយង
ើ គ្នយនដុ ះសក្់ ប៉ុខ្នថ របើរយង
ើ រៅ
រន់រាំបន់មយ
ួ រទៀរលបខ្ លជារយង
ើ មនសាំ ណាងជាងរនះ រ ើយរបើមននរណាថា រយង
ើ ចាស់ រយង
ើ អាររវវើយ
រៅវញថា
ិ សក្់រយង
ើ វលជុះរលពះជាធមយតារបស់ ជន ខ្ដលមនអាយុរលរន
ើ នឹងមនររពាយមគរ
ិ រលរន
ើ រលរបើ
ដូររបះអ្បក្លសុក្មុេជា យល់ថារយង
ើ ជាអ្បក្មនររសិក្ារលរើន រ ើយរជឿថារយង
ើ ជាអ្បក្លបាជាញផង" ។ រៅរពល
រ ះបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ ក្៏ពភ
ិ ក្ាគ្នបអ្ស់ រយៈរពលយ៉ងយូរ រ យ
ើ លពមរលពៀងយល់ថា រយង
ើ ក្ុាំនក្
ឹ លពួយថា
ខ្លក្ងលសីរៅលសុក្ឯរទៀរមន
ិ សាអរ ដូរជាលសីរៅក្បុងលសុក្ក្ាំរែើររបស់ រយង
ើ ។ សុ ី មខាវរអ្ស់ ក្មវង
ាំ រោយរធឝើ
ដាំរែើរឆ្ងងយ បាននិយយអ្ងឝរ ុ រ ក្ុាំឱររដើររលឿនរពក្ ។ សុ េបានរ ាំលឹក្យ៉ងមុង
ឺ ម៉រ់នូវពក្រសមផថ្ថា រយង
ើ
មន
ិ លរូវខ្បក្គ្នបឲររសាះ មន
ិ លរូវមនលបពននរចាលគ្នប ឬក្៏លរូវខ្រមនលបពននទាង
ាំ អ្ស់គ្នបរៅក្បុងលសុក្ណាមួយ
ជាមួយគ្នប" ។ អាលស័យរ រុរនះ រវលលពឹក្មួយ រពលមុនព្ថ្ងរះរពញពនវឺរគរ ើញបុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់មនព្ដរន់
ដាំបងនិងសាភយព្ទមួយៗ មបក្់រសវៀក្សាំ ពរ់ថ្ៗ
ីយ រដរើ ររញពីភូមរិ ៅរន់ផូ វលបបមរ់
វ ើ ាំរែើររៅទិសខាង
ទរនវ រធឝដ
រជើង ។ មឋងរនះរ ញ
ើ បុរសទាំខ្ពក្រដើរមួយៗ រដើមផអ្
ី នុរលគ្នះដល់សុឹម ឱរទាន់ផង ។ បុរសទាំខ្ពក្មនេបងររង
រ ើយរដើរទប់េួ នន
វ ឹងរឈលើ ររ់ ប៉ុខ្នថគ្នរ់រៅមនរិរថរង់សបាយពន់លបមែ រ ើយជាធមយតា រគខ្រងរ ើញ ុ រ
រដរើ រលឿនរចាលរគទាាំងអ្ស់ រួរមួយសនធុះរលរយមក្រទើបរលររ ញ
ើ សុ ឹ មេាំរដរើ ខាឝសៗខ្លសក្រៅ ុរឱរបងអង់
ជាំហាន ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ នបុរសទាាំង ៤ ក្់បានរដើររៅដល់ ភូមម
ិ យ
ួ បបួលគ្នបរូលរៅក្បុងភូមរិ ះ ។ ជា
រទសរលអ្ឝីក្ុ ងព្ថ្ង
ប រ ះ រៅក្បុងភូមរិ ះមនរក្ើរររឿងរ រុមយ
ួ យ៉ងធាំ គឺលសីរមម៉យមបក្់ចាប់បានបុរសមបក្់
ក្ាំពុងរដក្ជាមួយនង
ឹ ក្ូនលក្មុគ្ន
ាំ រ់ រ យ
ើ គ្នរ់ក្ប
៏ ង
ឹឋ ពុាំសុេររ
ិ ន
ថ ឹងបុរសរ ះ ។ រដម
ើ ផន
ី ង
ឹ សលមលក្ាំ ុ សរបស់ េួ ន
វ
បនថិរ បុរសេិលបានរវវើយរោះសាររៅនិងរៅលក្មថា ងលក្មុរាំ នះជាសហាយរបស់ េួ នយូ
វ រណាស់ មក្រ ើយ
" ប៉ុខ្នថ ងរនះបានរវវើយបដរិ សធជាោរ់អ្ ងាករថា េញុាំឥរបានសាគល់អាមនុសេពលរនះរទ វរនះជាមនុសេ
ក្ុ ក្ឥរខាយស វបានលួ រលបមក្ក្បុងបនធបេ
់ ុ ាំដ
ញ ូរជារចារ រៅរពលេញុាំក្ាំពុងរគងលក្់រ យ
ើ បានរលបើក្មវង
ាំ បាយ
បងខាំេុ ាំឱ
ញ រលពមរធឝើតាមបាំែងវរទាះបីេុ ាំន
ញ ិយយអ្ងឝរយ៉ងណាក្៏វពុាំលពមសាឋប់រសាះរ ើយ" ឮដូររបះ រៅលក្មក្៏មន
ររ
ិ អ្
ថ ស់ឯក្ពុាំអាររក្រសរក្ឋព
ី រ
ិ បាន ។ ប៉ុខ្នថរៅេែៈរ ះលសាប់ខ្ររលរ ុ រ គាំ សុ ឹ ម សុ េ រដរើ រូ លមក្យ៉ងមួ
យៗ រ ើយខ្បបសលងួមេវួន ដូរលពះសងឃនិមនថរៅរលបាសសរឝ រ ើយមហាជនខ្ដលឈររៅជុាំវញររងជ
ិ ាំនុាំ ក្៏របើក្
ផវូវយ៉ងធាំឱរបុរសទាំខ្ពក្រូ ល លពមទាាំងសាំ ខ្ដងរសរក្ឋីគរួ សមដល់បុរសទាំខ្ពក្ទាាំងរ ះផង រលពះរគយល់ថា
បុរសទាំខ្ពក្រនះជារបសក្ជនរបស់ លពះពុទនរ យ
ើ ជារៅលក្មធាំផង។
រលរបើរគសមវង
ឹ រមល
ើ សារ់្ម នឹងក្ាលទាំខ្ពក្សពឝលគប់រៅរគក្៏រជឿ បុរសទាំខ្ពក្ ជាមនុសេររះដឹងយ៉ង
រលៅលជះរទើបរៅលក្មលបគល់ក្ខ្នវងេវួនឱរគ្នរ់អ្ងគុយវញ
ិ ។ រលរបអ្
ើ ងគុយលសួលបួល រ យ
ើ បានដង
ឹ ក្ិរចរររ ះ
សពឝលគប់ បុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់ក្អ្
៏ ងគុយរៅរសងៀមសញ្ជ ឹ ងគរ
ិ មួយសនធុះ រួរ ុ រក្៏ចាប់ នយ
ិ យមុនរគរ ង
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 119
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ថា ៖
-ទាំពក្់វរៅរទប
ើ រៅបវមក្។
-ប ធ ប់មក្គាំនិយយថា៖
-មនលបោយរទប
ើ ទឹក្វ ូរ។
ប ធ ប់មក្រទៀរសុ ឹ មនិយយថា៖
-ខ្រក្ខ្នវងណាមនដុះលរោរវមនដុះរឃ្លវក្ ។
រៅទប
ី ាំផុរសុ េនយ
ិ យថា៖
-ក្ខ្នវងណាខ្វកវធុាំក្ិន
វ ទឹក្រ ម,វរលើក្រជើង ។
រលរបរើ ពលពក្រមួយឃ្លវមបក្់ រោយពុាំមនអ្រទនយ
័ ដូររបះរួររ យ
ើ បុរសទាំខ្ពក្ក្៏បងាកប់ឱរររៀបររបុរសន្តសថីពរី
ក្់រ ះរៅ ។ រៅរពលរ ះ អ្បក្លសុក្និងរៅលក្មទាាំងោយ ក្៏រសងើរសររសើរ នូវគរិបែឍិរនិងររ្វសព្វ
ព្នរៅលក្មទាំខ្ពក្ជារលរើន រ ើយក្៏បបួលគ្នបជូនវរទុជារងាឝន់ ដល់គ្នរ់ទាង
ាំ អ្ស់ គ្នបជារលរើន ។ ឯមឋយព្នន្តសថី មន
ររឿងក្៏រពញររ
ិ ន
ថ ឹងររររ់រសរក្ឋរី នះ រ យ
ើ ក្៏រូលរៅសាំ ពះសាំ ខ្ដងអ្ាំែរគុែដល់បុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ។
ប៉ុខ្នថ រទាះបម
ី នលផរី ្យះដូររបះ ក្៏រៅខ្រលសីៗ ពុាំលពមលសោញ់ បុរស ទាំខ្ពក្រទៀរ ។ រទើបបុរសទាំខ្ពក្ទាាំងអ្ស់
គ្នបនក្
ឹ រ ញ
ើ ដល់លសីរមម៉យ ខ្ដលេវួនបានររ់ក្ីឱ
ឋ រពព្ី ថ្ងមុន រ ើយ ុ នក្៏រផឋើមនយ
ិ យថា៖ គជា
ឺ លសីខ្ដលមន
ររយសមរមរណាស់
ិ ។ គាំបនថថា ៖
-ជាលសីមនររអ្ប់រ ាំលបក្បរោយខ្បបបទលអ។សុ េបខ្នទមថា៖
-ពរ
ិ ខ្មនខ្រសគមបនថរ
ិ ប៉ុខ្នថមនសលមស់ ។
សុឹ មបញ្ច ប់ថា ពុាំដឹងជារ រុអ្ីឝ រលរបើរ ើញគ្នរ់េុ ាំរញ រះខ្រនឹក្ដល់មឋយេញុាំ ខ្ដលជាររអារឱរេញុាំទាយបានថា
គ្នរ់ជាលសីលបសប់ចារ់ខ្រងក្ិររ
ច រក្បុងផធះ មនរិរថសរ ឋ ស រ ើយមនសាំ ដីទន់ខ្ផអម ររះថាបក្់ថ្ម
ប បមបាំរពផង ។
ប ធ ប់ពម
ី នរយបល់ររៀងេវួន ដូរចាបះរ យ
ើ ទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្៏សរលមររិរថា
ថ លរូវរៅដែឋឹងលសីរមម៉យរ ះរធឝជា
ើ
លបពនន ។ លសីរមម៉យរ ះរ្យះយយរអ្ៀង ។ គ្នរ់ចាស់ ណាស់ រៅរ ើយរធយញ ក្៏បាក្់ សារ់ក្រ៏ ើងលជីវលជួញ
យុរយរសមផុរលសអាប់រមល
ើ រៅរ ញ
ើ ដូរសាំ បក្មងឃុរសងួរ។
នយ
ិ យពយ ើ នឮដាំែឹងដូររបះគ្នរ់ក្ន
ី យរអ្ៀងរមម៉យរលរបបា ៏ ឹក្ក្បុងររ
ិ ថថា៖ អ្ញរនះជាលសីដាំបូងបងអស់ក្ុ ង
ប
លបរទសខ្េយរ ខ្ដលលរូវបានជួបររសបាយអ្សាចររដូររបះ ។ ពីរដើម អ្ញសាយនថាអ្ញរនះជាមនុសេចាស់រយក្
រ យ
ើ អាលក្ក្់ព្លក្ខ្លង អ្ស់ មននរណាមក្រសបហាអ្ញរ យ
ើ រលពះមនខ្រខ្វករទ ខ្ដលរៅរដញតាមលពុសអ្ញ
របើរាំខ្ែក្ឯរក្យងអ្ ថាវញ
ិ រលណាវរ ើញអ្ញ វបបួលគ្នបររ់ររញឆ្ងងយរោយវខ្លសក្ថា អ្ញជាយយ
ចាស់ក្ាំណារ ឥ ូវលសាប់ខ្រឮដាំែឹងទាាំង ៤ ក្់លពមគ្នបខ្រមឋង ររើអ្ញលរូវររសនរណារអ្ះ
ើ ? របើគ្នយនអ្បក្ណា
មួយលអជាងរគរសាះគឺ ៖
-ជនទីមយ
ួ មនមឌធាំបុខ្៉ នថសគមដូរជាសាំ បក្សខ្ែឋក្សងួរ"។
-ជនទីពរី ធ្លរ់បុខ្៉ នថរជើងេវដ
ី ូ រជាសរឝទុង "។
- រាំខ្ែក្ពរី ក្់រទៀរ មនរងសមសួ នបនថរ
ិ ប៉ុខ្នថថ្វង់ រមល
ើ ខ្រគល់រឈើ មា៉ងរទៀរ របអ្
ើ ញទទួលយក្មួយរធឝប
ើ ីឋ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 120
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មុេជាអ្បក្ឯរទៀរេង
ឹ សមានង
ឹ អ្ញពុាំខាន អ្ញមន
ិ រងរធឝើឱររគអាក្់អ្ន់រិរន
ថ ឹងអ្ញរសាះ ដូររបះ អ្ញលរូវទទួល
យក្ទាាំង៤ ក្់ "។
រទើបគ្នរ់នឹក្រទៀរថា ៖ មួយ ក្់សលមប់ដងទឹក្ឱរអ្ញ មួយ ក្់រទៀរសលមប់ពុះឧស ជនទីបីសលមប់រៅរក្
ដាំ ូ ងនង
ឹ បខ្នវ ជនទប
ី ន
ួ សលមប់បងាករ់រភវង
ើ ោាំបាយរាំខ្ែក្អ្ញៗ អ្ងគុយរៅរសងៀម រធឝរ
ើ រខ្របនថិរបនថួរ ។
ដូររបះ ុរ ខ្ដលមនរជើងខ្វងៗ យយរអ្ៀងរលមូវឱរខ្រក្ទឹក្ពីទរនវមក្ោក្់ពង សុ ឹ ម ខ្ដលមនទាំនងជាអ្បក្
រលយភ រលមូវឱររធឝើបាយ ។ រាំខ្ែក្ឯ គាំ និង សុ េ ជាអ្បក្មនលរររៀក្ធងន់ រ ើយខ្ដលយយរអ្ៀងយល់ថា ជា
មនុសេរធឝឱ
ើ រគ្នរ់រនឿយ រ់ក្មវង
ាំ រលពះលរូវនយ
ិ យខាវង
ាំ ៗ រទប
ើ សាឋប់បានគ្នរ់បានរលមូវឱររៅព្លពរក្ឧសរក្វលវិ
និងជីក្ដាំ ូង។
រទាះបចា
ី រ់ររដូររបះក្៏រោយ ក្៏រគរៅខ្រឮមរ់យយរអ្ៀងខ្លសក្សននបរ់ ជរបឋីគ្នរ់ទាង
ាំ ៤ តាាំងពលី ពលឹមទល់
លពលប់គ្នរ់បរ ធ សថា រធឝើរររលឝើយៗ ទីមទាមៗ រ ើយគ្នរ់ដក្ដរងាើមធាំឥរឈប់ឈររសាះ ។ គ្នរ់រពលថា
រលគ្នរ់រៅពីរក្យង មនុ សេលបុសលសោញ់ គ្នរ់ខាវង
ាំ ណាស់ រ ើយរគជាមនុ សេបុិនលបសប់លគប់យ៉ង ។ ដូររបះ
តាចាស់ៗ ទាាំង ៤ ឥរសាគល់រពលសលមក្រសាះ ។ យយរអ្ៀងខ្រងរះរក្ររឿងរលប
ិ ប
ើ ុរសទាំខ្ពក្ឥរមនខ្លា ។
អាលស័យរ រុរ ើយបានជា ុ ររៅដងទឹក្រៅអ្ងគុយខ្លររលររៗ ឯមរ់ទរនវរាំខ្ែក្គាំនិងសុ េរៅរៅដាំអ្ក្់ដាំ
ខ្អ្ក្បុងព្លព ។ អ្បក្ខ្ដលអ្ភ័ពជា
ឝ ងរគគស
ឺ ឹ ម រលពះសឹមរៅផធះជានរ
ិ ច ។ យយរអ្ៀងសឋីបរ ធ សលចាសរវអះឱរគ្នរ់
តាាំងពលី ពលឹមទល់លពលប់ឥរឈប់ឈរ ។ រ រុរនះ សុ ឹ មក្៏រៅជាមនុសេរគរមល
ើ ខ្លងសាគល់េួ នរ
វ ង
ើ សគម សារ់
ខ្សផក្ មុេ រ ើងសងួររលក្ៀមរោយសារក្រៅឋរភវង
ើ រ ើយរៅជារក្ើរជាំងឺ ឺរ រោយេាំផុ ាំរវ ភវង
ើ ឱររវះឥរឈប់ឈរ
ខ្ភបក្រ ង
ើ លក្ មរោយសារខ្ផេងរូ ល រសធើរខ្ររមល
ើ អ្ឝព
ី ុាំរ ើញ ។ ទុក្លខ រួររលើទុក្ខ ខ្រគូក្នរបស់ គ្នរ់ ក្៏រក្រ
ើ
រសរក្ឋីលរខ្ែននឹងគ្នរ់ រលពះគ្នរ់រៅផធះរល់ព្ថ្ងជាមួយនិងលបពនន ។ គូក្នគ្នរ់បានលពួរគ្នបលបឆ្ងាំងនឹងគ្នរ់
រ ើយតាមពាបាទគ្នរ់ឥរឈប់ឈរ ។ រលណាសុ ឹ មងាក្ខ្បរមុេររញរៅណា គូក្នគ្នរ់ក្ល
៏ បបង់អ្ាំបិលមួយ
រឋប់ធាំរៅក្បុងឆ្ងបង
ាំ រ យ
ើ បបួលគ្នបលួ ររសើររលពះដឹងថា ដល់រពលបាយយយរអ្ៀងនង
ឹ រជរមនុសេគ្នយនរទាស
រនះពុាំខាន ។ រោយអ្ាំណាររិរក្
ថ ាំ ឹងគាំនិរសុ េ បបួលគ្នបរក្រប់ខ្មក្រឈរើ ៅលសស់ ៗ រ ើយមនជ័រផងយក្
មក្ឱរសឹមដុរោាំបាយ ។ លុ ះដុរឧសរ ះរៅខ្ផេងក្៏ ុ យរពញក្បុងផធះ យយរអ្ៀងក្៏ររ់ររញរៅមរ់ទាឝរ
រ យ
ើ រគឮសូ រគ្នរ់ខ្លសក្រជររុងរៅក្មេរ់ពីរមងយរប់ពុាំឈះប ។
ររ រ់រនឿយនិងររលាំ បាក្លគប់យ៉ង រ ើយជលមុលរៅរក្ខ្ររសរក្ឋីសាវប់ បានរធឝើឱរបុរសទាាំង ៤ ររខ្រឆ្ងប់
ឹ
ចាស់លគ្នាំលគ្នរៅរទៀរ គ្នរ់ពុាំអាររៅលទាាំលទនង
ឹ យយរអ្ៀង ដូររបះររៅរទៀរ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រៅរពលខ្ដលយយ
រអ្ៀងរៅផារ យក្សាឝយខ្ដលេវួនរបះបានរៅលក្់ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្ល៏ បជុាំជាំនុាំគ្នបរួរសរលមររិរថា
ថ នឹងររញ
ពីទីរនះរៅទាាំងអ្ស់ គ្នប ខ្សឝងរក្េញុាំក្ាំដរឱរមក្បរលមលើ បពននេួ នររៀងេវ
វ ួន ។ ុ នក្៏បាននិយយថា រយង
ើ ទាាំងអ្ស់ គ្នប
រន់ខ្រចាស់ រ យ
ើ រន់ខ្ររេាយមួយព្ថ្ងបនថរ
ិ ៗ រយង
ើ មុេជានង
ឹ សាវប់បង់អ្សារ របរើ យង
ើ ឥរបានសលមក្រសាះ
ដូររបះ ។ គិរដូរចាបះរ ើយបុរសខ្ថ្ភក្ ៤ ក្់ក្រ៏ ធឝើដាំរែើរររញ រោយឥរចាាំឱរយយរអ្ៀងលរ ប់មក្ពីផារវញ
ិ
ទាន់រ យ
ើ ។ រ យ
ើ រៅព្ថ្ងជាមួយគ្នបរ ះ គាំនរ
ិ រង់បានេញុាំបរលមរើ ក្ើរមនរៅក្បុងររ
ិ ថព្នរៅចាក្់សុ គម
យ ប ក្់ខ្ដរ ។
រៅចាក្់សុ គរ
យ ះ ជាអ្បក្បុិនលបសប់ណាស់ខាងរធឝស
ើ ុគ
យ រធឝក្
ើ ន្តនថក្អ្ាំពក្
ី ាបរតាបរ ។ ដូររបះគ្នរ់ក្រ៏ ង
ើ រៅរលើរុង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 121
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រតាបរមួយេភស់ រ យ
ើ នក្
ឹ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ "អ្ញមន
ិ លរូវរុ ះរៅរធឝស
ើ ុ គរនះឯដ
យ រី ទ រលពះខាវររគលបរមល
ើ សាគល់រាំរែះ
អ្ញ ដូររបះលរូវខ្រអ្ញរៅរធឝស
ើ ុគ
យ រៅរលើរុងរតាបររនះ រលរបអ្
ើ ញរធឝបា
ើ នរលរន
ើ រ យ
ើ អ្ញនង
ឹ រុះពីរុងរតាបរ
យក្សយុគរៅលក្់ រ ើយអ្ញនឹងទិញមនុសេបរលមម
ើ ប ក្់មក្រលបើ ។ រៅរពលខ្ដលក្ាំពុងរលរៀក្សវឹក្រតាបររ ះ គ្នរ់
ក្៏នក្
ឹ ដូ ររបះរទៀរ ថារបម
ើ នុសេបរលមរើ ះលរូវរធឝរ
ើ រធងន់ របលើ បសិនជាវបរលមអ្
ើ ញ មន
ិ សូ វគ្នប់លបរសើររទ រ ះ
លបយ័របលរូវនិងខ្ក្ងរជើងអ្ញ" ។ ក្ាំពុងខ្រគិរដូ ររបះ បុរសក្៏រលើក្រជើងធ្លក្់រ ើយក្៏រអ្ិលេវួនធ្លវក្់ពីរដើមរតាបរ ប៉ុខ្នថ
សាំ ណាងលអរៅរៅរពលធ្លវក្់រ ះ បុរសមនសាយររី បានចាប់រុងសវឹក្រតាបរជាប់ រៅរយងខ្រលរតាលៗ
ក្ណា
ឋ លវល រមល
ើ រៅដូ រជាសរឝលជឹង ។ រៅរពលរ ះ មនលទមក្់ដាំរររ់
ី តាមរ ះ រៅចាក្់សុ គលក្រ
យ ក្រៅ
រ ាំ ថា "រលក្បងលទមក្់ដាំរ ី ! របើលបសិនជាបងអារជួយោក្់េុ ាំញពីរលើរុងរតាបររនះបាន
ើញ ក្៏ខ្លសក្រៅយ៉ងខាវង
េញុាំនង
ឹ រៅបរលមរើ លក្អ្ស់មយ
ួ ជវី រ"
ិ ។
រលរបើឮដូររបះ បុរសលទមក្់ដរាំ ក្៏ ី មនរិរថរលរក្អ្រជាខាវង
ាំ ។ គ្នរ់េាំបរដាំរគ្នរ់
ី យ៉ងរលឿនរូលរៅរលរមរដើម
រតាបរ រ ើយបញ្ឈប់ដាំររៅរលរមរ
ី ះ រួរគ្នរ់ក្រ៏ ើងឈររៅេបងដាំរ ី េាំលបឹងរាំរអ្ើរចាប់រជើង រៅចាក្់សុ គ យ ប៉ុខ្នថរៅ
រពលខ្ដលគ្នរ់រលរក្ឈររ ះ គ្នរ់េាំលបង
ឹ ទប់េួ នរ
វ ង
ើ ញ័ រលគប់សរព្ស ហាក្់ដូរជាសញ្ជដរគ្នះជន ាំ ះិ គ្នរ់ឲររដរើ
រៅមុេរទៀរ ។ ដាំរយល់
ី ដូរចាបះ ក្៏រដើររៅមុេរទៀរ រចាលលទមក្់ខ្ដលក្ាំពុងរតាងរជើងរៅចាក្់សុ គជាប់
យ ។
បុរស ២ ក្់ក្រ៏ ៅរតាងសវឹក្រតាបររ ះជាប់ រមល
ើ រៅរ ញ
ើ ហាក្់ដូរជាខ្ផវរឈព
ើ រី យ៉ងធាំខ្វង ។ សរឝខ្ក្អក្
ទាាំងោយភញក្់រផអើលនង
ឹ ទសេនយ
ី ភពយ៉ងរខ្មវក្រ ះ ក្៏រ រើ លក្រ ក្ឆ្ងបរ យ
ើ ខ្លសក្លនឮលទ ង
ឹ អ្ង
ឹ ក្ង ។
រៅចាក្់សុ គក្៏
យ រន់ខ្រធងនេ
់ ួ នខា
វ វងាំ រ ើងរៅរទៀរ រ ើយេាំលបឹងរតាងសវឹក្រតាបរ លុ ះលតាខ្រក្ាបវមុររូ លរៅក្បុង
សារ់ លសក្់្មមក្រលើមុេបុរសលទមក្់ដាំរ ី ជារ រុរធឝឲ
ើ របុរសខាងរលរយរនះររខ្រភ័
ឹ យញាប់ញ័ររៅរទៀរ ។
យល់រ យ អ្ងឝរក្ររៅលទមក្់ដាំរដូ
ើញថាេវួនពុាំអារេាំលបឹងរតាងធ្លងរតាបរបានរទៀររទ រៅចាក្់សុ គក្៏ ី ររបះថា រូរអ្បក្
ខ្លងរជើងេញុាំរៅ េញុាំអ្ស់ ក្មវង
ាំ ណាស់ រ ើយ ! រូរខ្លងរជើងេញុាំរៅរបើមន
ិ ដូររបះរទ រយង
ើ នឹងធ្លវក្់រៅសាវប់ទាង
ាំ អ្ស់
គ្នប ។ មន ិ ខ្រប៉ុរណាត ះ រៅចាក្់សុ គបានខ្លសក្រជរ
យ រ យ ើ រសាឋះទឹក្មរ់ោក្់ក្ាលលទមក្់ដាំរជារលរ
ី ន
ើ រទៀរផង
ប៉ុខ្នថរៅលទមក្់ដាំរលរ
ី ប់ជាខ្លសក្អ្ងឝរក្ររៅរៅចាក្់សុ គវ
យ ញថា
ិ "ឱរលក្បងរអ្ើយ ! សូ មរលក្ក្ុាំខ្លងព្ដ
ឱររសាះ ។ របើលបសិនជារលក្មចស់ លទាាំរតាងលុ ះលតាខ្រមនជនណា រគមក្ជួយោក្់រយង
ើ ឱររួរពីរុងរតាបរ រ ះ
េញុាំនង
ឹ រធឝជា
ើ េញុាំបរលមរើ លក្វញលុ
ិ ះលតាខ្រក្េ័យជីវរ"។
ិ
រៅរពលរ ះ លសាប់រលរបុរសទាំខ្ពក្រយើង ៤ ក្់ខ្ដលខ្សឝងរក្ទាសៈសលមប់បរលមលើ បពននេួ នរៅដល់
វ បុរស
អ្ស់សងឃម
ឹ ទាាំងពរី ក្់ ខ្លសក្រៅបុរសទាំខ្ពក្ទាាំងោយឱររូ លមក្ រ ើយនិយយថា ឱរលក្ឪពុក្ទាាំងោយ
សូ មរលក្ឪពុក្ជួយយក្អាសាេញុាំផង េញុាំនឹងរៅរៅរធឝើជាេញុាំបរលមរើ លក្ លុ ះលតាអ្ស់ ១ ជីវរ
ិ ។
បានឮដូរចាបះ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្រ៏ លរក្អ្រជាខាវង
ាំ រទើប ុ រនិយយរៅរន់គូក្នេវួនថា "រយើងពុាំដឹងមន
មរធាបាយអ្ី នង
ឹ រក្មនុសេបរលមឱ
ើ របាន ឥ ូ វរយង
ើ បានជួបពរី ក្់រនះរ យ
ើ ។ រូររយង
ើ សននង
ឹ សាំ ពរ់រ ង
ើ
រ ើយមបក្់ ៗ រន់មយ
ួ លជុង ឈរពីរលរមមនុសេរយលរទាងរនះ ។ លុ ះរធឝើដូររបះរ ើយ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្៏
ខ្លសក្រៅឲរបុរសពរី ក្់ទមវក្់េួ នរុ
វ ះមក្ ។ ប៉ុខ្នថបុរសខាងរលរយរនះ ពុាំទាន់ោរ់ររ
ិ ហា
ថ ៊ នទមវក្់េួ នមក្
វ
រ យ
ើ ខ្លសក្លបាប់មក្រៅទាំខ្ពក្ដូរចាបះថា " ឱរលក្ឪពុក្រក្យក្ ! រររើ លក្ឪពុ ក្មនក្មវង
ាំ លគប់លគ្នន់រទ ? រលក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 122
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឪពុក្សននង
ឹ សាំ ពរ់លសួលរ យ
ើ ឬ.?....លបាក្ដរ យ
ើ ឬ?" រដម
ើ ផជា
ី ររលបយ័ររប ៅរទៀរ តាទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ក្យ
៏ ក្
លជុងសាំ ពរ់រងជាប់រៅនង
ឹ ក្ររៀងៗេវួន រួរេាំលបង
ឹ ទប់េួ នទាញសាំ
វ ពរ់យ៉ងអ្ស់ ទាំ ង
ឹ រួរខ្លសក្រៅរន់បុរស
ខ្រងរតាងពីរ ក្់រ ះថា"មឋងរនះតារធឝើលសួលបួលរ ើយរូររៅទមវក្់េួ នមក្រុ
វ ះ! យ ិងរៅលទមក្់ដាំរ ី
រៅចាក្់សុ គន
ក្៏ទមវក្់េួ នមក្រាំ
វ ក្ណា
ឋ លសាំ ពរ់ ប៉ុខ្នថអ្នចា
ិ ច រអ្យ
ើ ទមងនម
់ នុសេពរី ក្់រ ះ បានក្ន្ត ធ ក្់ទាញក្ាលទាំខ្ពក្ ៤
ក្់ឱរមក្ទងគិរគ្នបលន់សូរខ្រផូស ។ រសរក្ឋីរ រុរនះ ុ រ គាំ សុ ឹ ម និងសុ េ ក្៏ក្េ័យជីវររៅរពលជាមួ
ិ យគ្នប
រ ះអ្ស់រៅ ។

១- ដក្លសង់ពីសាន្តសាថសវឹក្រររលេ
ឹ ៦១៣ និង ៦៤៧ រៅបណា
ត ល័យពុ ទសា
ន សនបែឍិររជាពក្ររពរ ។
ររៀបររៀងជាពក្ររយរោយរលក្ សក្់ ខារ់ ខ្ដលមនរុះផាយក្បុងរសៀវរៅលបលក្រិទន
ិ ក្មភុជា រលេ ម / ១៤៨
េ របាះពុមផ
ភ ាយរោយ សមគម សុ ធ្លរសពឆ្ង
ី ប ាំ ១៩៤៦ ទាំពរ័ ១៥៩ ។ មនរមកល់រៅបណា
ត ល័យពុទសា
ន សន
បែិឍ ររ ។

រឥឿង ចចក (កាឡយ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ១០១- ១២២

បទរក្គរិ

រនះបទររ គររ ិ យ ដាំរែើរអ្ភលិ បាយ ពស

ិ រចា ខ្រងរងររឿងរយ តាមពក្រពរី លពងរខ្រងនយ ី រឝររក្ ។
រយនយក្ក្ាំរែើរ ក្ាំណារ់រលរក្រ
ើ ពង
ឹ ពួនរលជៀរលជក្ ក្បុងរូងថ្យភបាំ ធ្លរធាំរសៀរស៊ ក្ សពឝព្ថ្ងររក្ ខ្សឝងរក្
រភជ ។ លបបរវបរអ្ូរសធឹង លរពាំងបួរបឹង រលជាះរលជាយបពឝតា លុ ះយប់ផធល់ផធប់ រុ ះចាប់មចាឆ ខ្រងបររភរ
ិ ឋ
សពឝព្ថ្ងលបលក្រី ។ រូបទាបលក្ញិញ បាទបួនររឿរទញ ររេូរអ្លបយ
ិ ខ្រងរដរើ លក្លះ ខ្សឝងសឝះរក្សុ ី លពួញ
រនឿយឥន្តនធីយ៍ សាគាំងសគមអាតាយ ។ ពីរលរក្យងរៅ រមសាវប់រចាលរៅ រៅខ្រនឹងបា រាំ ដើររក្សុ ី លបបទីជលសា
លុ ះធាំរលណា បាសាវប់បង់បារ់ ។ ររក្រ ះរៅ ទល់ទុក្រ
ខ ឋ រ់រៅឋ ក្បុងរថ្វម
ើ លបមរ់ ឥររមឥរបា ក្ាំលពលព
ក្លពរ់ សងបស
់ ួ ររសង
ង ៀមសាងរ់ លររមរមបក្់ឯង ។ ររក្គន់គិរ រ ាំពង
ឹ ក្បុងររ
ិ ថ រងរ
ឹ ររាំ
ឹ ខ្បង រដើររក្រភជ រភរឋក្
ឋ រឯក្ឯង ឥរមនគបីគ្នប ។ រវលរូលរដក្ ក្បុងទីដាំរែក្ លរូវរភវៀងរងា េរល់ បក្់សងបស
ខ្ែឋង ក្រណា ់ ួរ
ង រថ្វើមសួ រ
លគ្នាំលគ្ន រលក្ៀមលក្ាំក្ាំលព ក្ាំរលបានរពក្ពន់ ។ ររក្រះគ
ិ ិរ បានរ ញ
ើ គាំនិរ មួយរ ះជាលន់ ថាអ្ញលរូវរក្ លរូវយក្
លបពនន រទប
ើ បាននឹងលសន់ នង
ឹ លសាលទុរខ ។ លគ្នន់ជាគូរៅ រសបហាខ្នបរៅ ក្បុងរូងបពឝតា ររក្គរ
ិ រចាបះ រលរក្
រសាយះយលតា លតារ់ក្ុ ងលព
ប ឹក្ា លសងូរលសងារ់ ។ រដើររលររខ្រឯង ក្រណា
ឋ រក្ខ្ែឋង ក្ាំលពលពក្លពរ់ លររមរ
លរមង់រៅក្បុងព្លពសាងរ់ លបទះ ូ ងសរឝ
ឝ ិ ា ។ ទរនាងទនាយ ដរាំ រលប
រគ្នររគ្នម ង ី ស
ើ លទាយ ឈវូសរឋន់សូក្រ
រមសរមាំង េធីងខាវង
ាំ រខាវងខាវ រដើររក្រភរឋ សឹងសរឝយង
៉ បង ។ ររក្រ ើញសរឝ សាហាវរងាគរ់ រលរើនព្លក្ក្នវង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 123
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រក្ៀងរល់គូវ រេៀវខាញរអ្ឹងក្ង គរ
ិ ភ័យក្នវងរសធើរបារ់សាយររី ។ េាំរដរើ រ ាំលង ររៀសសរឝយង់ បង បានដល់ទស
ី ឹង
ធ
មួយថាវលជះ លររះយល់ដី ររក្ចាប់លរី រខ្មអររយយ ។ រ យ
ើ ខ្ លឆ្ងវស់ វង
វ សធឹងរ ះរ ាំលង ដល់រលរយ
ើ គងាគ
រលររក្បុងររបាះ ររ វ ះអ្ធ្លឝ មនរូងគុហា ជិររជើងគិរ ី ។ ររក្រូ លជិរ លបុងលបាែមូលមរ
ិ ថ រមៀងរមល
ើ រក្ញី ឱន
រុះរងើបរងើរ រាំរអ្រ
ើ រមល
ើ ទី ក្េែ
ិ រ ះមនញី ររក្មួយណា ។ រៅក្បុងរូងថ្យសិលដ៏លអ ក្ាលសមរយយ
ររក្រ្យលគិរក្បុងរិរខ្ថ ថ្ថា គួរអ្ញសួ រ សាបនថិររទើបបាន ។ រទើបរ្យលហារក្ ថាបអូនពនវក្ មរ
ិ ម
ថ ុក្
ាំ លាែ
រៅក្បុងរូងថ្យ លអះលអរថ្កើងថាកន សពឝព្ថ្ងររើមន បឋីជាគូលគង ។ ឬរៅឯក្ឯង បអូនរអ្ើយរូរខ្ថ្វង លបាយលបាប់បងផង ឱរ
បងរសាយ ក្បុងរយរនះរហាង របឥ
ើ រគូលគងបងសុ ាំ រសបហា ។ ររក្ញីសាឋប់ ងាក្រ យ
ើ ខ្ថ្វងលបាប់ ថាអ្បក្រសាភ
បអូនរៅសពឝព្ថ្ង អាលស័ យគុ ហា មន
ិ មននរណា ជាគូរ ើយព្ន ។ រលរដើមមនរម មនបាបាំរព ឱបលក្ុងសពឝព្ថ្ង
ឥ ូវរមបា មរណាក្េែ
ិ ក្េ័យ បអូនរៅសពឝព្ថ្ង ក្ាំលពរពក្ពន់ ។ រ្យលឮដូ រចាបះ លពលឺ ពួរពុ ងរពះ ឫទ័យរទារ
ទន់ រទើបរវវើយរបថា បអូនភងសងួនរន់ បអូនរអ្ើយបងគន់ បងគិរអ្និចាច ។ អាសូ របអូនសងួន មសមលិ រេវឹមេវួន ក្ាំលព
ឯរ ដូរក្លេវួនបង រម យងរិ ឋ សពឝព្ថ្ងបងមហា លពួយណាស់ បូ នរអ្
អ ើយ ។ ររក្ញីសាឋប់ ពក្ររ្យលខ្ថ្វង
លបាប់ រវវើយថាអ្បក្រអ្យ
ើ បអូនសាឋប់ពក្រអ្បក្ រជៀងជាក្់រៅរ យ
ើ ក្បុងររ
ិ ថឥររសផយ
ើ រក្ើរទុក្ខរទៀរថ្យី ។ បអូនរង់
សូ មសួ រ រៅមហាមន
ិ គួរ រផរ
ិ េវួនជាលសី អ្បក្ថាលពួយរិរថ រលពះគិរររឿងអ្ឝី លបុសលបាជញលបិមលបិយ លបាយលបាប់បូ ន
អ
រ៉ ។ រ្យលថាមសមលិ រ បងលពួយរលពះគិរ ដល់គូររសបហា គ្នយនគ្នបជាពរី រាំរែរអ្ គរបងរៅមហា ថ្ប់
ណាស់មសបង ។ ញីថាលបុសរអ្ើយ ក្ុាំថ្ប់អ្រីឝ យ
ើ បអូនធ្ល រង រះរក្ជួ
ិ យគរ
ិ តាមររ
ិ អ្
ថ ក្
ប បង លរង់តាមបាំែង
រិរអ្
ថ ក្
ប លបាថាប ។ រ្យលថាមសមលិ រ បងប៉ងរផញើរិរថ រផញើដង
ួ ជីវ រៅរលើបូ នសង
អ ួ ន សូ មនួនរមតាថ បងមន
ិ លបាថាប
ដព្ទពរី ៅ ។ ញីរវវើយថាអ្បក្ ររ
ិ ថរង់រម
ួ រក្េ មួលមួយលាំ រៅ រផញដ
ើ ួងរិ ឋ រសបហាររៅ នង
ិ បអូនរនះក្ូវ រពញមហា
អ្ររពក្ ។ ប៉ុខ្នថបូ នយល់
អ បអូនគិររៅដល់ ឆ្ងងយវងល់រាំខ្ ក្ ឋានអ្បក្ យ សបាយអ្រនក្ មនញីយ៉ងឯក្ គូគួរ
រសបហា ។ រមឋរអ្បក្មន
ិ មន រិរចា
ថ ប់រង់បាន ជាគូជីវ រ ើយខ្លបលក្លះ ខ្សឝងសឝះយលតា ក្បុងព្លពអ្ធ្លឝ មក្ដល់
ឋានអាយ ។ រ្យលសាឋប់រវវយ
ើ ឆ្ងវស់ ថាព្ បអូនមស មនរូបរឆ្ងមឆ្ងយ រឆ្ងមរវរ
ើ ទងវង ឋានបងឯ យ ខ្មន
រ ើយសបាយ ដូរពក្របអូនថា ។ គឺរមះបងរក្ គូគ្នប់នឹងយក្ ជារិជាពនិតា នឹងរផញើរិរេ
ថ ួន
វ ដូ រសងួនរនះណា
គ្នយនរសាះបងមហា ថ្ប់រពក្ ងរអ្យ
ើ ។រ រុរ ះបងសឝះ បងខ្សឝងលក្លះ មក្ដល់ឋានអាយ បងប៉ងរផញេ
ើ ួន
វ
រលើនន
ួ រឆ្ងមឆ្ងយ លពួយរនឿយអ្ងគរយ រមឋរៗមន
ិ គរ
ិ ។ ខ្លងខ្របអូនលសី មសមនរមលរី រមតាថមូលមរ
ិ ថ មូល
មួយរិ ឋ រសបហាជួបជិរ ជួបចាប់លបលពឹរថ ជាគូវស ។ ញីសាឋប់រវវើយរវវៀរ រវវើយវវងវញរទៀរ
ិ ថាលបុសរសបហា
ពក្ររលៅលអលះអ គួរសះសងាក លួ ងរលមរិ ឋ បានរ យ
ើ របាះបង់ ។ រ្យលរវវើយថាព្ បអូនមនរថ្វម
ើ ព្ថ្វ
បែូ ឋ លសារ់ស- ងារសមរសាភ រយវរវងេ វរវសអ្ស់អ្ងគ អ្ស់ឥរសងេ័យ ។ បងមហាលសោញ់ បអូនមស
ឈងុយឆ្ងងញ់ ចាប់រិរអា
ថ ល័យ អារោះរលើសលន់ រពក្ពន់លរសព្លក្ ពុាំបានបងក្េ័យ ជីវរជាមឋ
ិ ង ។ រ្យលថា
ខ្ររមវ៉ ះ រូលជិររាំរពះ ផធឹមផធប់រ យ
ើ រហាង រថ្ើបថាភល់ឮេេរ
ឺ រាំរិរវអង
ឹ េបង ថាព្ មសបង ងក្ុាំរេេឹ
ង។ បាំណារ់បងមក្ រក្បអូនពនវក្ វវងអ្ូរវវងសធឹង មន
ិ សាឋយជីវរ
ិ រលពះរិររថ ាំពឹង ទុ ក្បអូនលពលឹង ជាដួងរសប
ហា។ ញីរអ្ៀនអ្ន់អាក្់ ឱនមុេទុក្ភន្តក្ថ រូលររ
ិ ថរិ ឋ រសពសុ េរក្េមក្ានថ ក្បុងឋានគុហា រទប
ើ រ្យលរលមថា
លពលឹងបងណា ។ បងរង់ រាំ ៅ ឱះឱរពញរៅឋ ក្បុងររ
ិ រ
ថ ិ ឋ អ្ញរង់ខ្រអ្រ់ សងករេ
់ រល់រ៉ ឱរសាវប់មរណា ក្ុាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 124
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឱររវទ ។ ដល់គរ
ិ ខ្វងរៅ ខ្លក្ងរក្រ
ើ យងរម រក្ើររក្រនថ ិ៍ ិ ធ ថាឱរររក្ ក្ាំលពក្រមហា ក្េែ
ី ក្េ័យជ យ រលពះ
ញីបរញ្ជឆរ ។ របន
ើ ង
ឹ សាវប់រស់ ឱរឮរក្រយស
ថ ិ៍ រគមនក្ាំរែើរ មនពក្រសររសើរ ថារ ញ
ើ រររ ររក្រនះរសារ
រពញរៅហានរវ ។ គិររ ើយរបាលរៅ ជិរទឹក្ររដឋ ថារយង
ើ នរណា បរងកើរជារៅឋ យងរមរិ ឋ រងើយរមល
ើ
រម ថា រយរើ ៅឋរលពះព្ថ្ង ។ រអ្អ្
ើ ញជាររិ នះ លាំ បាក្ទាាំងរមវះ៉ រលពះររឿនទាបព្លក្ រក្រ
ើ ជាររក្ ក្ាំលពក្រព្លង ជារិ
រលរយអ្ញព្រប អ្ញសូ មសចាច ។ រទាះបីក្បរក្ើរ រយនយក្ក្ាំរែើរ ជារិណាភពណា អ្ញសូ មសរលមរ
រសរក្ឋីលបាថាប រក្ើរជាសុ រយ
ិ រុងររឿងរងេ ី ។ រលរ ះមនយក្េ រលបរមួយសាំ ណាក្់ ឋរ
ិ ឋានលបលក្រី រៅរលើប
ពឝតា រទៀប វថ្
ិ ី យក្េឮសាំ ដី ររក្លបាថាប ។ យក្េគិរថារអ្ើ មហាលភណាស់ ររើ នង
ឹ បានរភជ លររលរាំែី
លអព្លក្ព្ថ្វថាវ នឹងបររភរ
ិ ឋ នូវសារ់ររក្ ។ គួរអ្ញរោ ជាអ្ងគឥន្ត ធ លបាប់វឱរយក្ សារ់្មជាទាន នឹង
បានរះរក្
ិ ក្ាំរែើរបានមក្ រក្រ
ើ ជាសុ រយ
ិ ។ យក្េគិរដូរចាបះ រោរាំរពះ ជាអ្ងគឥន្ត ធ រ
ិ រហាះរលរៀវព្លរ រលើ
ព្ផធរវហា រ ើយមនវចា សាក្សួ ររមលរី ។ ថាព្ ររក្ អ្បក្រលរររដើរមក្ ពីណារក្អ្ឝី ររក្លក្រ ក្ រឈយៀងខ្ភបក្
រ ាំព្ព សាយនអ្ងគររសិយ រទើបទូលរៅថា ។ បពិលរលពះឥ-ន្ត ធ រលទើសនរនធ
ិ ឥសូ រសុ ជាតា េញុាំមក្សាយនរសាយះ រាំរពះ
លបាថាប យក្រៅឱរញី រផរ
ិ មនព្ផធរពះ ររ
ិ រថ សាយះរង់សុី លរក្
ី ុ ងជលធ
ប ី រទើបឆ្ងងញ់ ណាស់ ណា ។ រ រុរនះេញុាំមក្
រុក្រនរះរក្
ិ សមុលទមចាឆ រដើរជាន់រលគ្នះរៅឋ យងរមរិ ឋ ពុរពងបាទា រននរអ្
់ ងគលបាែ ។ ខ្បក្រញើស ូរ រ់ រៅឋ
ណាស់លបាក្ដ ពុាំអារអ្រ់បាន រលពះព្ថ្ងចាង
ាំ ខ្រង សូ ររខ្សងរថ្កង
ើ ថាកន រទប
ើ េញុាំលបែិធ្លន អ្ធោ
ិ ឌ នថា ។ របេ
ើ ុ ាំន
ញ ង
ឹ
រក្រ
ើ យក្ជារក្
ិ ាំរែើរ រលរយេញុាំលបាថាប តាាំងររ
ិ រ
ថ ង់បាន ដូរភបនរិ ឋ រក្ើរជាសុ រយ
ិ លបាក្ដដូរប៉ង ។ បពលិ រ
ឥន្ត ធ សូ មរសឋររមតាថ ជួយេវួនេញុាំផង រធឝើរមឋរនឹងបាន ដូរភបនបាំែង រលបរយក្េរវវើយវវង ថាងាយណាស់ណា ។
របរើ ៅរង់បាន ដូរររ
ិ ថរាំណាន បាំែងលបាថាប រូររៅផថល
ិ ផឋរ់ សរលមរជ យ យក្សារ់ឱរជា ទានយក្េបសា
ិ រ។
រ រុអានិសងេ ជួយជូនលទលទង់ រក្ើរមនអ្ាំណារ ជាខ្សងសុ រយ
ិ រសយីរិញ្ជចរ រិខ្ញ្ច ងលរោរ ដូររិរលថ បាថាប ។
ររក្សាឋប់គិរ រជឿជាក្់រូលរិរថ រទើបទូលរៅថា េញុាំរង់ឱរទាន សារ់លបាែរ ើយណា រលបរយក្េរវវើយថា សាធុ
ពរី ដង ។ រលបរយក្េថារមវ៉ះ នម
ិ រ
យិ រាំរពះ បាាំងបារ់រៅរហាង ររក្ររ់ររញ របាលខាយញ់ ជាមឋង គិរថាអ្ញប៉ង
បានដូររសរក្ឋី ។ ររក្គិររចាបះ របាលដល់ ទឹក្រុះ លុ យលបចាប់លរី លុ ះចាប់លរីបាន ដូរភបនរសរក្ឋី លបាថាបពាំ
លរី ឱរញីរភរឋ ។ ញីរ ញ
ើ រ្យលដល់ បានលរខា
ី ឝ យេឝល់ ទទួលមចាឆ បររភគផាយផេពឝ
ិ សកបស
់ កល់រិ ឋ រទប
ើ
រ្យលលបាប់ថា ព្ បអូនពិសី រលបងរៅយក្ មចាឆ ម
ាំ ក្ ឱរបអូនលបម
ិ លបយ
ិ រៅមហាលពួយលបាែ ពុាំក្ានថណា
លសី រសធើរខានបានលរី មក្រផញើបូ នភ
អ ង ។ បអូនរអ្ើយព្ថ្ងរៅឋ រជើងបងពងរៅ រអាមអ្ងាគ រៅឋដល់ក្ុ ងរថ្វ
ប ើម ដរងាើមទយ
ដល់ដួលរលរន
ើ លគ្ន រសធើរវលរលរយខាន
ិ ។ បងេាំរបាលរៅ បអូនរអ្ើយរងរៅ
ឹ ឋ រននរអ្
់ ងគលបាែ បងរបាលរ យ
ើ គរ
ិ
ក្បុងរិរថា
ថ សាយន លបខ្ លទាហាន រាាំងសឹក្មួយរសាះ ។ ររជះសាំ ណាង សាំ ែូមសូ មសាង ពីមុនមក្រ ះ បាន
ជួបឥន្ត ធ យលតារាំរពះ រ ើយរសឋរអ្នុរលគ្នះ រសាយះសាយនរមលរី ។ លបរៅទូ យ ន ជា
ាំ និទាន ឱរដឹងរសរក្ឋី
បុែរបាបលរូវេុស រ យ
ើ រហាះររញេយី បងររញចាក្ទី ររ់ចាប់មចាឆ ។ ររក្លបាប់ញី សុ សសពឝរសរក្ឋី គ្នយនេឝះ
លរង់ណា រ ើយរលមថាបអូន េវឹមេវួនរសបហា អ្ញបងរង់ល រៅក្េ័យជីវរ
ិ ។ យក្សារ់ជាទាន លបាថាបឱរបាន
ជាលពះអាទរ
ិ រ ររើបូ នន
អ ឹងថា រមឋរមឋមសមរ
ិ ថ ញីសាឋប់រ យ
ើ គរ
ិ ធុញខ្ថ្មថ្ប់ថា ។ អ្បក្មសបអូនរអ្ើយ បអូនថា
រមឋររ យ
ើ ររ
ិ ថអ្ក្
ប លបាថាប មន
ិ ហា៊នខាាំងឃ្លរ់ ឱរភវរ់សចាច ខ្លក្ងរក្ើររទាសា ជាប់ដិរដល់លបាែ ។ គរឺ មះបអូន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 125
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅ រលរយអ្បក្លបុសរៅ របាះបងរចាលឋាន បអូនរក្រ

ើ ទុក្ខលពួរ ពរី លរួរពុាំក្ានថ ទុក្ម
ខ យ
ួ រលពះមន ទមងនរ់ ពញ
រពះ ។ ទុក្ម
ខ យ
ួ រលពះលពរ់ រលពះលបាសសូ នរសាងរ់ សូ នររសងៀមរលក្ៀមរលរះ រលក្ៀមលក្ាំក្ុ ងរ
ប រ
ិ ថ ខ្វអរវអិរអារោះ
អាល័យលសរណាះ អ្បក្លបុសលបាសរៅ ។ សពឝព្ថ្ងរ ាំពឹង អ្បក្មសលពលឹង សាយនថាអ្បក្រៅ ខ្នបនិររឱរ រសបហា
ររៅ បអូនឥរញាររិ ដ សងឃម
ឹ ខ្រអ្បក្ ។ ជាគូរសបហា ទុក្រខ សយើបតា
ិ មតារួមរក្េ រួមរស់ រសប ៍ សបង បអូនប៉ងទុក្ោក្់
រផញើេួ នរល
វ ើ អ្បក្ លុ ះអ្ស់ជ យ ។ រ រុរ ះបអូនសឝះ បអូនខ្សឝងលភលះ រចាលទីគុហា ដិររោយតាមអ្បក្ វរលក្ខែ៍
រសាភ រមឋររ ើយឃ្លវរឃ្លវ ពីលទូងបអូនរៅ ។ ញីថាខ្ររមវ៉ះ ឱនមុេទុក្រ
ខ ុ ះ ឱរឈួ លរៅឋ ហាក្់ដូរអ្គគី រវះពី
រពះរៅ ទល់ទុក្ខ យងរម រជារជល់រនលតា ។ រសងៀមសងួរសាងរ់សងប់ ពុាំររញសារសពធ សារសងវចា រងរៅ
ឹ ឋ ក្បុង
រថ្វើម ដរងាើមឱរ រទើបរ្យលរលមថា សាំ ោញ់ បងរអ្ើយ ។ ក្ុាំ ងអារោះ អាល័យរសាក្រសាះ រសាយរសាក្
ឥររលរើយ របប
ើ ងបានរក្រ
ើ ក្ាំរែើររចាបះរ យ
ើ បងមន
ិ រតាះររើយ ទព្ី ទរចាលរៅ ។ សឹមបងមក្យក្ បអូនសងួន
ពនវក្ បីបមថ្បមរៅ ោក្់រលើពិមន ទិពឋា
ឝ នវអិនរអអ មូលមួយលាំ រៅ ខ្នបនិរររសបហា ។ រូរបអូនលសីលសួល លសី
លសស់ទទួល អ្នុរមទ លពមលពឹះនឹងបង ដូរប៉ងលបាថាប ក្ុាំ ងរួញរ របើក្បងតាមរិរថ ។ ញីសាឋប់រ្យលថា
ហាក្់ធូរឱរ៉ រសាររសផយ
ើ សផរ
ិ បរ ធ ទុ ក្លខ សាល លសយលក្បុងររ
ិ ថ រទើបរវវើយលបឌិរ ថាតាមរិ ឋ ។ អ្បក្នឹង
ផថិលផឋរ់ ជីវរយក្សារ់
ិ ជាទានលបាថាប រយនយក្ក្ាំរែើរ រក្ើរជាសុ រយ
ិ បអូនរសារលជះថាវ សាធុនឹងអ្បក្ ។
ដរាំ ែើរររក្ រមរហាក្ាំលពក្ ឈប់រសវះរជៀងជាក្់ រនះនង
ឹ ចាប់និ ទានពរី លបរយក្េ ឋរ ិ ឋានសាំ ណាក្់ រៅរលើប
ពឝតា ។ យក្េនម
ិ រ
យិ មក្ លបរមល
ើ ររក្ យក្េសាឋប់ឮថា ររក្ផថិលផឋរ់ សរលមរជ យ យក្េអ្ររ យ
ើ ថា បរម
រលភរពក្ ។ រ ើយយក្េនិមរ
យិ បញ្ចូ លក្បុងរិរថ ររក្ឱររលរក្ ររ់រិរថឱរទាន សារ់គ្នយនអ្ល់ខ្អ្ក្ រ ើយរលបរយ
ក្េខ្លសក្ សាធុររ។ ររក្រ្យលញី លុ ះឮសាំ ដី រលបរយក្េឱរសា- ធុររដូរចាបះ លសុះលសួលរិ ឋ លង់លុះ
សុ រយ
ិ អ្័ពអ្
ធ សឋងគរ ។ ាំ ី រូលរដក្ ក្បុងរូងដាំរែក្ ដូររដើមក្ាំែរ់ នឹងខ្ថ្វងឯព្លព ធាំព្លក្លបាក្ដ លបបរវបរស
ញ
មុលទ គ្នប់រលរ ះណា ។ មនយក្ខិនី រលបរលបាសឥរបឋី រៅក្បុងលពឹក្ា យក្េរលរររក្បឋី ឃ្លយរេយីយលតា បាន
ដល់បពឝតា ខ្ដលយក្េលបុសរៅ ។ យក្េលសីរ ញ
ើ មវប់ លរជាក្់រូលឈប់ បនថិរបារ់រៅឋ យក្េលសីថាអ្ញ ឃ្លយរ
ខាយញ់ ររញរលៅ រដើរហាលព្ថ្ងរៅឋ រម យងភន្តរថ ។ យក្េលសីគិររចាបះ រដើររក្ទឹក្រលជាះ វវុះរមល
ើ មុខា រ ើញ
រ យ
ើ រផអៀងផអង រឈយៀងឈយងរនលតា យក្េរសើររ យ
ើ ថា រៅលអខ្ដររទ ។ អ្ញងូ រទក្
ឹ លប លងខ្ក្អលរវអះឆ្ងអប
ឱរលគ្នន់ជាងរគ ថារលសរយក្េលសី ឃ្លយរេយងា
ី ក្ររ រក្រលជាះងូរខ្ថ្ ដុសសពឝរយ ។ រ យ
ើ យក្េរ ង
ើ យក្
សាំ ពរ់បានមក្ រសវៀក្រ ើយយលតា រដើររៅរ ើយគិរ ក្បុងរិរយ
ថ ក្ថា រង់រលរៀងសិនរ៉ ឱរបានរសផយ
ើ ទុ ក្ខ ។ យ
ក្េលសីគរ
ិ រចាបះ ចាប់ក្ផន
ិ រងរុះ ររក្ាលរងើបមុេ គន់រមល
ើ រូបរង ដូ រពងលព ក្់ រមវ៉ះេាំញុិក្ញ៉ ក្់ ញា
ុ ាំរញើរដរើ
រលង ។ រររខ្រក្រាំ បាទាទ ធ ាំ ទរនធើរទរនធង អ្ងគុយភវមរុះ រជើងរគ្នះជារភវង ទះព្ដរលរៀងរលង រងក្រងាក្សិរសា ។
លក្រ ក្សាឋាំរវឝង សាវប់រៅសាំ រ ង ដូរ ុ ីងរសារ គរលគ្នរគលគ្នក្់ រលក្់ញាក្់សាយ ឮដល់ យក្ា រលបរឋរ
ិ រលើ
ភប។
ាំ យក្េថាសាំ រ ង នរណារលរៀងរលង លន់ឮរងាំ ថារ យ
ើ យក្េលបុស រររុះរជើងភបាំ រ ើ យក្េសាំ ងាំ លបលួ រ
យ
រមល
ើ រមៀង ។ រមល
ើ មញ
ិ សាគល់ជាក្់ ថាអ្ះឱរយក្េ លសីរទខ្លសក្រលរៀង យក្េលបុសរង់សិ ទ
ប ន របៀរជិរបរញ្ឆ ៀង ផធឹម
ផធប់ផធល់រផធៀង សាក្សួ ររៅថា ។ ងលសីលក្មុ ាំ រូបរងឧរឋម ងមក្ពណា
ី យក្េលសីថាេញុាំ េរ
ិ េាំយលតា ររញពី
លពក្
ឹ ា រដើររក្រាំែី ។ យក្េលបុសថារអ្យ
ើ លភលន់លុះរលើ បាំែងរសរក្ឋី លបាថាបអ្ញប៉ង រង់រងរមលរី នឹង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 126
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ងបអូនលសី ជាគូរសបហា ។ យក្េលសីថាក្ុាំ រលងស៊ុនរពក្េាំ រហាខ្ម៉អ្ញរ៉ រយង

ើ មន
ិ ជាលសី អ្លបិយរទណា រយង
ើ
មនរមបា ពូជពងេលគ្នន់របើ ។ យក្េលបុសថាឱ អ្ញរង់ខ្ររក្ ពុរទានរទររើ នរណារធឝអ្
ើ ីឝ បអូនលសីលគ្នន់របើ យក្េលសី
ថារអ្ើ គ្នយនរធឝើអ្ីរឝ ទ ។ ប៉ុខ្នថមក្់ងាយ ហា៊នហានិយយ លសដីរង់ខ្រ េាំរលងពក្ររលៅ អ្ញរៅលបាប់ខ្ម៉ យក្េលសី
គរ
ិ ខ្រ រររក្ររថិ៍ ខ្ិ ញ្ច ង ។ លបុសថាព្ប៉អ្ញ រលពះបងលសោញ់ រទើបហា៊នរលង បុរសន្តសថី រសរក្ឋរី របះឯង មស
មរ
ិ ម
ថ ន
ិ រវឝង សងាររសាះឬ ។ យក្េលសីថាសអប់ ពក្រលបុសលបសប់ លសដីរពលរលើ រថាយងថ្យីលសោញ់ អ្ស់អ្ញ
ឥររសយើ បានរ ើយរធឝសរធឝើ ររើយរស់របាះបង់ ។ ឯយក្េលបុសរ ះ បានឮដូ រចាបះ រសាមនសេអ្ស់ អ្ងគ អ្រឯក្
លសួលរសើរ សាំ រែើររាំែង់ ថាបអូនវរវងេ ខ្ក្វក្ុាំសងេ័យ ។ ររ
ិ ប
ថ ងលសោញ់ ពិរៗរពក្រពញ ររ
ិ ជ
ថ ប
ួ ភស
ិ ម័យ
បងរផញើរូបេវួន រលើនួនរថ្វើមព្ថ្វ លង់លុះក្េែ
ិ ក្េ័យ មរែមួយមូលមរ
ិ ថ ។ រ ើយយក្េលបុសរ ះ រររូ លជិររុះ
រក្ៀក្ក្រួរររ
ឹ ព្ដដល់ ថ្ យួរយទម
ឹ ផចរ
ិ យក្េលសីភង
ាំ ភរ
ិ រអ្ៀនឱនភន្តរថ ។ លពលឺ ពួញលបាែ រួមរស់រសាយះសាយន
ជិររជើងបពឝតា អ្សាចររក្នវង់ លតារ់លរង់លរឹបផក រសាយបុបាព រក្សររក្រុ
ី ះ ។ ពរុះសងឃរ ពិរុែរ ាំល លសក្់រលសារ
រលមុះ គរជរពនពង លក្ួញអ្ងគលរដុស ឱនក្ាលលូ នរុះ រូលរូងបពឝតា ។ លពួសពិសអ្ង់អារ សាំ ខ្ដងអ្ាំណារ
ឥរខាវរនរណា ខ្ក្អពស
ិ រពរពស ទទា
ី សរលរៀបលតា រពញរូងបពឝតា រ យ
ើ សមងលាំ ជក្ ។ រសវះររឿងយក្េទុក្ ខ្ថ្វងរ
រៅមុេ អ្ាំពីររក្ រដក្ក្បុងគុហា ដូរពែ៌ មក្ ភញក្់រ ើងរះរក្
ិ គិរក្បុងរិ ឋ ។ របើអ្ញោស់ ញី លបាយលបាប់អ្ាំពី
ដរាំ ែើរអ្ញណា ខ្លក្ងញីឃ្លរ់លបាែ រ ាំខានអាតាយ ស
ាំ ុ នយលតា
ក មនិ ដូ របាំែង ។ គួរអ្ញលបររ់ ររញចាក្
លបាក្ដ រសាះរក្ើររម យង ររក្គរ
ិ រចាបះ លបសធុះររញរហាង រដើរលសូររ ាំលង ដល់លជុងបពឝតា ។ រ ញ
ើ យក្ខិ
នី ខ្លបលបាែឥន្តនធីយ៍ ជារខាយរមយ ភរ
ិ ញ័ ររាំលបប់ ខ្សញងសញបរ់ រម ររក្មបម
ី ប រ ើងរលើថ្ោ
យ ។ រធយរខ្ភបក្រលរ
រុះ ធ្លវក្់ក្ុ ងបាររលជាះ
ប បាក្់ក្អាតាយ ក្េែ
ិ ក្េ័យជីវ ី យក្េលសីរ ះណា រ ញ
ើ រ យ
ើ លជះថាវ រលរក្ឈររ ង
ើ រាំ ។
រនះបទលព យគីរិ ពិរពិនិររពិនយ
័ ាំ រសរក្ឋីខ្ក្ពក្រពាំ ពក្រពីរលររក្រ ះ ។ ក្េែ
ិ ក្េ័យជីពជ យ យក្េ
មបម
ី ប លរលររុះ ររសរខា
ើ យ រររក្រ ះ លាំ បពននបររភរ
ិ ឋ សុ ី សារ់ខ្ ក្ ុ រ្ម ូ ររហាមរពញមុខា ្ម
លសក្់រៅលរង់ណា យក្េឱនលិទនឥរមនសល់ ។ វអឹងខ្វអងយក្េទាំព លរង់លលក្ាលសាំ ែល់ បររភគខ្វអ
ិ រ
សកបស
់ កល់ លាំ បពននវលឋានឋ
ិ រិ ។ រឯរខា
ី យ រររក្ សាវប់រៅយក្ជារិដូររិរថ រក្ើរជាលពះអាទិររ រុងររឿងរះលររះ
ថាវ ។ ទុាំខ្ទងរងលចាលរអអ ភវស
ឺ រៅនទាាំងរលរ សក្ឋស
ិ ិ ទរិន ទន
ិ រិ រសាឋ បរវររចាមសលមប់
ិ បុែរ ។ រ រុផលររក្
បាន សារ់ឱរទានមក្ពម
ី ុន ជួយជូនរក្រ
ើ រោយគុ ែ បុែរររ
ិ រ
ថ រ់ឥរសងាក ។ សុ រយររក្គ
ិ រ
ិ អ្រក្បុងរិរឥ
ថ រ
ឧបម ថាឱក្ឋីលបាថាប អ្ងគអ្ញរអ្ើយឆ្ងប់វុរព្លក្ ។ រមវះ៉ រ ើយគ្នយននរណា ផធឹមររសាឋមនររជព្ដ រុងររឿងរថ្កើង
ិ យដាំរែើររនះ នង
រជាគជ័យព្នអ្ងគអ្ញរពញរក្វៀវរវ ។ វន័ ឹ ឈប់រសវះពុាំររចា ររក្ខ្សងសុ រយ
ិ េែឍខានទុក្ព
ខ ុាំ
លសដី ។ រទើបនឹងនិទានពី ររក្ញីភញក្់រ ើងេយី រ្យលបារ់អ្ងគឺក្ីឋ ញីររ់រក្រក្កម ។ លសង់ក្ិន
វ រក្តាមផវូវ ដល់
រលជាះរលៅរ ើញសិរសា សាំ ែល់យក្េរភរឋ ញីលបះលបាែដួលសនវប់ ។ ភន់ភង
ាំ គ្នាំងសាយររី អ្ស់ ឥន្តនធីយញ
៍ ី
រាំលបប់ ដរងាើម ូរលបសប់ លបរដញេរល់សល់ខ្សនទឝី ។ រ យ
ើ រ ៀបហាក្់នឹងក្េ័យ ក្េែ
ិ លបល័ យជនយជីវ ី សូ នរ
សុ ងសវុងរៅទី រលជាះខ្ដលរ្យលក្េ័យរ ះណា ។ លុ ះបានដឹងសាយររី ភញក្់ឥន្តនធីទញ
ួ រៅថា ឱអ្បក្លបុសរសបហា
រមឋរអ្បក្មក្ក្េ័យបង់បារ់ ។ ចាក្រចាលបអូនរងា រៅក្ាំលពរសងៀមសងបសា
់ ង រ់ នរ
ិ សលបាសលពក្លពរ់ ផុរពលី ទូងបអូន
រៅរ យ
ើ ។ តាាំងពព្ី ថ្ងរនះរៅ សមបអូនរៅឯក្ឥររលរយ
ើ អ្បក្លបុសព្ថ្វបូ នរអ្
អ ើយ បអូនរៅរក្អ្បក្ឯណា ។ ឱរដូរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 127
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបុសវរមរ
ិ ថ មរ
ិ េ
ថ ឹម
វ ររ
ិ ថឥរសងាក បអូនប៉ងរផញរើ ូបា ដួងជវ
ី នង
ិ អ្បក្ព្ថ្វ ។ រមឋរអ្បក្រចាលបអូនរៅ ឲរបអូនរៅក្ាំលពព្លក្
ឥរពង
ឹ ឥរអាលស័យ របាះបង់បារ់សាងរ់រៅរហាង ។ សូ វក្េ័យជីវររៅ
ិ ជាជាងរៅរក្រ
ើ រម យង ទល់ទុក្ៗ
ខ
រមផង រងលាំ បាក្លុ ះអ្ស់រល ។ ធ្លវប់ផឹក្ធ្លវប់រភរឋ ធ្លវប់ររចារធ្លវប់សិ រ
ប សាបល ធ្លវប់ខ្នបធ្លវប់លរអាល ធ្លវប់រម
ួ
រស់រម
ួ មែឍល ។ ឥ ូ វអ្បក្លបុសលបាស លបាសនរ
ិ សពរ
ិ ពុាំយល់ អ្បក្រអ្ើយសមបអូនទល់ ទុក្ក្
ខ ខ្ែឋងក្រណា
ឋ រព្លព
។ តាាំងទួញពីលពលប់ លុ ះជួនរប់រូលដល់ព្ថ្ង ររឿងរះរាស់ លពឹក្េព្លព លពឹក្លពងសាឝងខ្សងសុ រយ
ិ ។ ររក្រ ើញ
ព្ថ្ងជាក្់ ថាឱអ្បក្លបុសរសបហា អ្បក្បានជាសុ រយ
ិ រុងររឿងរះលររះរអអ ។ អ្បក្យក្បអូនរៅផង សបិទរន សប ៍ សបង
ខ្នបនិរររៅ រលើឋានទព
ិ ឝសរៅន រសាះ យងរមខ្សនទុរខ ។ ររក្ញីទញ
ួ រទៀរ រឹងររងអៀរក្បុងឱរ៉ លបះលបាែ
ខ្សនរសាក្រ ខ្សនអារោះអាល័យលន់ ។ ពីលពឹក្លុ ះដល់លរង់ រសាក្សូ នរលសង់ទល់ ទុក្ធ
ខ ងន់ លុ ះព្ថ្ងរទរទាប
ទន់ ទាបរៅរទៀបរុងលពក្
ឹ ព្លព ។ រភវរផឹក្រភវររភរឋ អ្រ់រភជ សគមសព្នន សននក្
ឹ នក្
ឹ អាល័ យ រទៀងទួញដួល
លបះលបាែ ។ ថានលពះសុ រយ
ិ សងួនរសបហាមរ
ិ ក្
ថ លាែ រលជៀងរលជខ្បររបៀរបាន របៀនរៅរទៀររូ លសននិយ ។
អ្បក្រអ្ើយបអូនរៅឋរឋរ់ រថ្វើមលបមរ់ឈវ
ឺ ល
ួ ផា ដូរអ្បក្យក្ខាន់ថាវ រប់ររ់បូ នអ្ស់
អ ពុងរពះ ។ ររក្ញីសនវប់
ញ័ ររាំលបក្់ សូ នរសុ ងរសាះ ដួលរដក្រៅទរី ះ លុ ះលពលប់រូលសននយ
ិ ។ សរនេម
ើ ធ្លវក្់រុះលរង់ លជាបរជាក្អ្ងគ
សពឝររម លរជាក្់អ្ស់អ្ងាគ ភញក្់រ ើងទួញខ្សនសល់ ខាបរ ។ ទួញតាាំងពីលពលប់ លុ ះរួបរប់រូលអាលធ្លលរ តារ
រះរលពងលពរ ភវលឺ ររះរពញរមឃ្ល ។ ររក្រមៀងរមល
ើ ផកយ ពុាំសបាយខ្ថ្មទុរខ ថាឱផកយរនះណា បរវអ្ប
ិ ក្
លបុសរន់ ។ បអូនរ ញ
ើ ខ្របរវរ
ិ បារ់សងារលបុសលឝសលឝន់ អ្បក្រអ្យ
ើ បអូនគយគន់ រក្រមៀងរមល
ើ មន
ិ រ ញ
ើ អ្បក្ ។
ររក្ទួញទល់ទុក្ខ គ្នយនសានថសុេអ្ួលអ្ន់អាក្់ លុ ះលពឹក្លពងសាឝងជាក្់ រទៀងទួញរទៀរសពឝរវល ។ មួយព្ថ្ងទញ
ួ
បដ
ី ង រងរ
ឹ ររងរុ
ឹ ក្រខ វទ មួយយប់ទួញបលី គ្ន ជានរិ នថររររៀងរៅ ។ ពុាំផក្
ឹ ពុាំបររភគ
ិ សគមរងារងាក្រជាក្ជារាំ ៅ
ាំ ថ្យរិររៅ ។ រេាយទាបទន់ពន់លបមែ ។ រដើរដួលទាាំងជាំ
ក្មវង រ នឹងលទាាំឈររដក្ពុាំបាន ក្េែ
ិ ក្េ័យ
ចាក្រចាលឋានទាាំងទមងនរ់ ពររពញរពះ ។ ដាំរែើរររក្ញី ក្េ័យជីវក្ប
ី ុ ងលគ្នរ ះ ឈប់រសវះរៅរនះរុះ នឹងនិទាន
ឯសុ រយ
ិ ។ រុងររឿងរទន
ិ រិ ងេ ី សាឝងរសយីភរវឺ លរ ជួបជួនបួនមសា មនពពក្មក្បាាំងបទ
ិ ។ ចាាំងខ្រងខ្សងសុ រយ៍
ី
អ្បផរសយីជុាំជុក្ជិរ បារ់វង់លពះអាទិររ រពញមែឍលទល់រមឃ្ល ។ ក្េែ
ិ រ ះអ្ងគសុរយ
ិ ររក្ណាលទង់រលរធ្ល
ថារ យ
ើ រលើក្ តាទសធុះលក្ទាចាក្ពម
ិ ន ។ រនះបទពាំរ ិ ន ដាំរែើររោយោន ឯអ្ងគររក្សុ រយ
លនទា ិ ។
រលក្វរលរធរលរសធុះសាធ រប់ទះ តាទ លក្រ ក្លក្រៅលបង
ឹ លបាែ ។ ថារយន
ើ រណារៅហាន បាាំងមុេអ្ញបាន
ទទឹងទខ្ទងមរី មក្ ។ រមល
ើ ជាក្់ថារយព
ើ ពក្ ។ ហា៊នោសពសមក្ របរប៉ះនឹងអ្ញ ។ រអ្ើរយង
ើ មន
ិ ញ៉ មរុះ
ចាញ់ រយុទវន លវ ិ ញ
ិ ឱរដង ឹ ររជព្ដឥ ូវ ។ សុ រយលប
ិ ឹងខ្រងចាាំងរៅ ពពក្នង
ិ រៅ ពុាំមនក្រលក្ើក្រៅណា ។ បាាំង
ាំ ិរសុ រយ
បិទជុជ ិ រងរលក្វរលរធ្ល
ឹ ថាអ្ះអ្ងគអ្ញសពឝព្ថ្ង ។ មន
ិ មននរណាមួយព្លក្ ផធឹមរសយើររជព្ដ លប ងអ្ាំណារ
េះខ្េង ។ មនខ្រអ្ងគអ្ញឯក្ឯង ជាធាំរិខ្ញ្ច ង រិញ្ជចរឥរគូផឹម
ធ បាន ។ ឥ ូ វពពក្សាមនរ បាាំងខ្សងសូ នរ
ធ្លន ជុាំជិរងងឹររមឃ្ល ។ អ្ះអ្ញខ្លងជិរសុ រយ
ិ រ យ
ើ សូ មលបាថាប រក្រ
ើ ជាពពក្វុរឆ្ងប់ ។ រដរោស់រពញ
ពសខាបន់ខាបប់ សុ រយអ្ន់
ិ អាប ងងឹរងងល់ណាស់ ណា ។ ពពក្ររក្រោ អ្រឯងម ិម លសួលរសើរសាំ រែើរ
រអក្រអយ ។ ថារអ្ើយរនះរៅសបាយ រលើសរលងសពឝសាយ ស័ ក្ស
ិឋ ិ ទរន ងរ
ឹ ទន
ិ ិររសាឋ ។ អ្ញបាាំងសូ នរខ្សងលពះ
អាទរ
ិ រ រដរោសងងឹរ គ្នយនរទន
ិ រិ សយើអ្ញរ យ
ើ ណា ។ រលរ ះរដូវវសា មនពរុះរពាម សននក្
ឹ ស ន ប់ខាវង
ាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 128
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ព្លក្ ។ បក្់របាក្រលក្ជលស័ យ បាក្់ខ្មក្រឈព្ើ លពរលាំ ររលើងររៀមលតា ។ ផរ់ផយផុយផង់ពសុ ធ្ល ខ្ផេងផេពឝ

ម ម
ិ ដរងាគលដងគុាំមរី មក្ ។ បក្់ដល់សុរយពពក្
ិ ផរ់ផយបាររបាក្ បារ់បង់ពុាំគង់បុន
៉ លអង ។ សុ រយ
ិ
ពពក្រ ះរហាង រលរធព្លក្ក្នវង ថារយើងអ្ងគអ្ញសពឝព្ថ្ង ។ មន
ិ មននរណារព្ដ ឥ ូ វរនះព្លក្ មនេរល់ដ៏
ខាវង
ាំ បក្់ផរ់ ។ រក្ើរជាពពក្រេាយរឋរ់ អ្ញរង់គិរររ់ ជាពពក្រចាលររញ ។ លបាថាបរក្រ
ើ ជាេរល់វញ
ិ េរល់
រនះគ្នយនចាញ់ គ្នយនខាវរអ្ាំណារនរណា ។ រលរ ះពពក្សុ រយ
ិ តាាំងរិរថលបាថាប រក្ើរជាវរយផរ់ផយ ។
ផរ់ផង់ធូលីខាចរ់ខាចយ លពឹក្ាអ្នថរយ រលីងរលាំ គ្នយនសល់ ។ ញាប់ញ័រលបឹថ្ពីមែឍល របាក្បក្់រៅដល់ ដាំបូក្ធាំ
ភ ់ ។ េរល់បក្់ឆ្ងប់វក្់លរូវលរង់ ដាំបូក្រៅគង់ ជាំ
សឋូក្េភស់េង រជាំរ ម
ើ ទប់ទល់ ។ រៅនង
ឹ បលី ទមង
ឹ ដូរដល់ ឥរ
មនអ្ាំពល់ ក្រលក្ើក្រ ាំរពើក្រ ើយណា។ វរយពពក្គិរថា រយើងមននរណា មក្ទល់អ្ងគអ្ញជាេរល់ ។ អ្ញបក្់
លពក្
ឹ េព្លពគ្នយនសល់ លបឹថ្ពម
ី ែឍល ញាប់ញ័ររននរណា
់ ស់ ណា ។ រទាះទក្
ឹ សមុលទគងាគ អ្ញបក្់ខ្បក្ជា រលក្
រលមគ្នយនសល់ ។ រលរ ថ ឝ យេឝល់ ថាអាងដាំបូក្សឋូក្សឋឹង ។ ជាំហាមលគមមបី
ះវរយគិរវងល់ ក្បុងរិរខា
លទមង
ឹ លទមក្
ឹ សភឹក្សភឹង រទន
ិ ិរងម
ឹ និ ចាញ់ នរណា ។ ឈបះអ្ញជាមហាវតា រចាបះអ្ញលបាថាប រក្ើរជាដាំបូក្វញរុ
ិ ះ។
វរយពពក្គរ
ិ រចាបះ ខ្លងជារេ
ិ រល់រ ើ ជាដាំបូក្សឋូក្សឋឹង ។ លពរងើយលទរមយ
ះ រក្រ ើ លទមង
ឹ េរល់ បក្់រៅនឹង មន
ិ
មនក្រលមក្ ាំ រិរដាំបូក្ក្៏រៅនឹងថ្កល់ ។ ដាំបូក្ររក្ឥរវងល់ ថា
ើ ដល់ រិរ ។ រទាះបីេរល់ ពរុះរមឋរៗ បក្់របាក្ខាវង
រនះលរូវក្ល់ ររ ថ ញលបាថាបមួនមាំ ។ េរល់ពរុះបក្់រុះគលគ្នាំ រភវៀងឱររជាគជាាំ អ្ញលទាាំអ្ញលទលទង់បាន ។ រល
ិ អ្
រ ះមនសរឝររិ ចាឆន រឋន់រលតាសមួយមន ឝ ឋ ន់រដើរតាមរលរៀបលតា ។ រឋន់ដល់ដាំបូក្រ ះណា រូលលិទន
ូ ងរ
័ ះជល់រ
រភរឋ េវះវធេវ មជុះ ។ េវះរយរលយរលុ ះដាំបូក្ធាំរ ះ ពុាំអារលទាាំលទរៅបាន ។ ដីលជាយធវុះធ្លវយររញ
ថាកន រឋន់រលងជាលន រលាំ ដាំបូក្រ ះរៅ ។ ររក្ដាំបូក្រ ឹ លក្ញូវ លក្ខ្ញងអ្លងួនសិរសា ។ ដាំបូក្
ះក្ូវ រេេង
ររក្គិរថា អ្ញរង់លបាថាប រៅរក្ើរជារឋន់រ ះវញ
ិ ។ គិររ ើយខ្លបលបាែចាក្ររញ ពីដាំបូក្មញ
ិ រៅរក្ើរជា
រឋន់ដូររិរថ ។ រឋន់រដើររក្សុ ី ឆ្ងងយជិរ ឥរមនភ័យភរ
ិ ក្បុងរិរថរលរក្អ្រគិរថា ។ អ្ញបានដូររិរលថ បាថាប រមវះ៉
គ្នយននរណា ជាពរី នង
ឹ អ្ញរទៀររទ ។ លបទះរឋន់រលតាសរៅឯ ព្លពជល់ទាល់ខ្រ ចាលចាញ់ ររ់ខាយញ់ រូលព្លព ។
ដាំរែើររឋន់រលតាសរ ះព្ន ឈប់រសវះវលព្វ
ិ ពុាំមននិទានរ ើយណា ។ រនះនឹងខ្លបបទ- រក្គរិក្ាំែរ់ ក្ាំណាពរ
ររចា រក្ររលរ ះមន លពនព្លពមួយណា លតាប់លរង់យលតា រុក្រក្បរបាញ់ ។ រូបរងក្ាំរប៉ះ ក្ាំរបា៉ងលក្រញស លក្
ញិសលក្ញាញ់ លក្ញូវលក្រញើរ ខ្ភបក្រសវើរសក្់លចាញ់ ក្ួរចាក្់ក្ណា
ឋ ញ់ ក្ែូ ឋ បពក្ពស ។ លពនរដើររលរុក្ ព្លព
សាររនរុក្ រក្បាញ់ រមស រមាំងរលបើសរឋន់ រប់រន់ររញពស រក្សុ ី រដរោសលក្ មទាាំងព្លព ។ ររ ី ឋ ន់ដាំបូក្
រុងរងធាំសូ ក្
ឋ ររ ូ ងរឝ ាំព្ព មនរឋន់រ ង ័
ើ ក្ រូលមក្វធព្វ រឋន់រដញភរ
ិ ភ័យ រូលជិរពុាំបាន ។ រឯលពនព្លព
ី
រ ើញរឋន់ធាំព្លក្ អ្រពន់លបមែ ដរាំ ើងសាបលក្ឺរ លក្អ្ឺរលបុងលបាែ លុ រជងឃឈរ្ន រដើរទារិររៅ ។ លូ នវ
រូលជិរ ខ្ភបក្មខងលពនបិទ មខងរបើក្លក្រៅ លក្រ ក្មរ
ិ រមៀវ លសរងៀវសាំ រៅ សលមុក្លរង់រៅ រលះព្ក្សាបភវរ់
។ លរូវលរង់ជាន់រ ង
ើ រឋន់ដល
ួ បះរជើង សធុះរលរក្រ ង
ើ ថាឝរ់ ឈរឺ វៀបផាយផា ឱររៅឋរឋរ់ ជ័រវក្់វររ់ រថ្វើម
ធវុះធ្លវយររញ ។ ្ម ូរលចាស់ លចាល់ ទុាំខ្ទងរ ធ ល រជារជន់ពសរពញ លបឹងខ្លបខ្បររបាល ដួលរតាយលរុះវញ
ិ
ដរងាម
ើ លបរដញ ញាក្់ញ័រអ្ងាគ ។ រឋន់គរ
ិ រ ាំពឹង ថាអ្ញរនះនឹង ក្េ័យរចាលរូបា របន
ើ ង
ឹ ក្េ័យ លបល័ យជ យ សូ ម
ចាប់ជារជា
ិ បរ វ ះសាបវញ
ិ ។ រឋន់គិរខ្ររមវ៉ះ ក្េែ
ិ ក្េ័យសូ នររសាះ លក្ោប់ជាររិ រញ ពរ
ី ឋ ន់ររក្ រផវះផវក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 129
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

វលវ
ិ ញិ វលវ
ិ ងមក្ម
ឹ ញ
ិ រក្រ
ើ ជាលព័លរសាប ។ រឯលពនព្លព
ី រ ញ
ើ រឋន់ក្េែ
ិ ក្េ័យ លពនរូ លមបម
ី ប ពនវះយក្
សារ់ សរលមររភជ វអឹងខ្វអងរល ក្ាលលពនរចាលររញ ។ រួររ យ
ើ លពនរៅ ផធះទីលាំរៅ លពនដូររដើម
វញ
ិ មនរលមួយព្ថ្ង លពនព្លពររររញ រៅរក្បរបាញ់ សរឝដូរសពឝលគ្ន ។ ពុាំបានសរឝរសាះ វលមក្ព
ិ ីរ ះ
លពនគរ់គិរថា អ្ញរដរើ ររររញ រក្បាញ់ លមគ្ន
ឹ សពឝព្ថ្ងហាក្់ជា មនជ័យមនលភ ។ អ្ះឱអ្ញសាឋយ រល
អ្ញសុី បាយ រភវរថាឝយបាយប រ រុរនះអ្ញខ្សឝង វខ្វបងឥរលភ រែើា យរុះបាយប ព្ថ្ងរលរយសឹមថាឝយ ។
រ ើយរទើបលពនព្លព រវៀងខ្ភបក្រ ាំព្ព លពឹក្ាទាាំងោយ មនខ្មក្សាខា បុបាពរក្រយ
ី ភបក្នឹក្សបាយ ក្បុងរិរគ
ថ ិរថា
។ ឱអ្ស់ផកផង លក្អ្ូបក្នវង សបាយណាស់ណា អ្ញរង់រលរៀងលជង បានមឋងរៅរ៉ រ យ
ើ លពនរលរៀងថា ទាំនុក្
សបិទរន សប ៍ ។ លជងរអ្ើយ ងលជង បងររញបាញ់ មឋង លររលជាងរគ វខ្វបងអ្លបិយ បានអ្ឝីរផញើរម វលវ
ិ ញទរទ
ិ
លិទរន ផះរជើងលរន ។ ខ្លសក្រលរៀក្បរែឋើរ ររក្ាលរងរងើ រមល
ិ េវួនលបាែ មុេសញូញមរ់រសញញ សរធយញដូរចាន
លពនរលរៀងក្មានថ រដើររោយមគ្ន៌ ។ លុ ះបានដល់មប
វ ់ ព្លជមួយរូលឈប់ រូលររនិន្ត ធ រៅរលរមមវបព្់ លជ
លពនព្លពខ្ផអក្សាប លបគល់លពឹក្ា រដក្លង់លក្់រៅ ។ ខ្មនមនររក្ ក្ាំលពយក្ាំលពក្ ក្ាំលពឹង យងរម ររញពីលពឹក្េ
មបម
ី ប រូលរៅ លរង់លពនរដក្រៅ រលរមមវបព្់ លជរ ះ ។ ររក្ថាលពន វបាញ់ មន
ិ បាន សរឝមយ
ួ ដល់រសាះ អ្ញ
ចាាំរភរឋ រោយសារលពនរ ះ ព្ថ្ងរនះខ្វបងរសាះ គ្នយនអ្ឝីរភរឋ ។ ររក្រមល
ើ រៅ រ ើញសាបខ្ផអក្រៅ គល់ព្លជ
សាខា ររក្ថាឱ លរភលភ អ្ញរៅទាំព បរ វ ះសាបរ ះ ។ អ្រងកៀមសុ ី រលង ក្ុាំឱរវខ្វបង វបង់រជើង
រសាះ ររក្ទាំព លព័លរសាបរលក្ៀមរលរះ ទាល់លជាយោរ់រសាយះ សុ ី ជារភជ ។ ឯរឋន់ធាំរ ះ លបាថាបរាំរពះ
រក្ើរជាលព័រសាប លុ ះដល់ររក្ ក្ាំលពក្រមរហា ទាំពលព័លរសា ោរ់រៅដូរចាបះ ។ រងេ
ឹ ឹងគ្នបន់របញ់ គិរថាអ្ងគអ្ញ
រក្រ
ើ ជាបរ វ ះ សាបរនះមនរទន
ិ ិ ស័ ក្ស
ិឋ ិ ទរ
ន ាំរពះ ឥររគរសយើរសាយះ ផធឹមនង
ឹ អ្ញបាន ។ ឥ ូ វររក្ រនះររវ
ើ មក្ ពី
ណារៅហា៊ន រូលមក្ទាំព លព័លរសាបោរ់បាន ររក្រនះមន អ្ាំណារជា ។ របើរចាបះគួរអ្ញ លបាថាបវលវ
ិ ញិ
រយនយនជារិជា ររក្រទើបបាន ខ្មនមនឫទាន គិររលសររោ លក្ោប់ជារិរៅ ។ រក្ើរជាររក្ ក្ាំលពយ
ក្ាំលពក្ ក្ាំរលពើល យងរម ដូររដើមខ្ដលវញ
ិ ររឿរទញរទប
ើ រៅ រលពះរលភក្រៅវ ក្មវង
ាំ រមហា ។ រលភលន់
រលើសខ្លង រ រុក្មយរ ះឯង ឱ
ាំ រលបាថាប រក្ើរជាររក្ ក្ាំលពក្រ ះណា ឥររគរសបហា ជាមរ
ិ ន
ថ ិរររៅ ។ រ រុ
រ ះពក្ររលពង លពទ
ឹ លន បាជញទុក្ខ្រង ទូ យ នក្ូនរៅ ឱរខ្លបលះលភ ររញចាក្រចាលរៅ ក្ូនរអ្យ
ើ រនះរៅ គាំនិរ
ខ្វកររឿ ។ ទុក្រជារាប់ រៅមុេលគ្នន់លតាប់ លគ្នន់លរង់ក្ុាំរធឝើ ក្ុាំឱររូ លរិរថ គាំនរ
ិ ខ្វកររឿ គួរចាាំក្រួ រជឿ គួរររៀស
ឱរឆ្ងងយ ។ ក្ុាំលតាររក្ រមហាក្ាំលពក្ ក្ាំរលពើលអ្នថរយ រលភរលៅគនវង អ្បក្ផងទាាំងោយ រលភលុ ះអ្នថរយ
ជារជ
ិ រួ អ្លបិយ ។ រនះបទលព ី ិ រប់ជាំជរ
យគរ ិ ជួនរសរក្ឋី លផរ
ិ រលផក្ ី ាំរែើរសរឝររក្ ។ ខ្រងរប់
ើ រលើក្ជាថ្យី ពដ
លគប់និទាន ពីបុរែមនររៀងមក្ និយយរយរប់រក្ ជារាំណាងរៅមុេ ។ រលើក្លគ្នន់រមល
ើ ក្មានថ លគ្នន់នឹង
បានខ្ក្អ្ផេុក្ ជារក្រររៅមុ
ថិ៍ េ មនលបររដូររបះលសាប់ ។ លពះពុទស
ន ក្រជលគ្នន់ លគប់ពីរពន់បន
ួ រយរប់ វសា
បាវយឯក្សបឋ ខ្េក្នវងដប់មសា ។ ព្ថ្ងបានព្មមលបាាំក្៏ ក្បុងឆ្ងបរ
ាំ វសរ រ មនថរដូ វជា ខ្េផលគុនខាងឯរេបើរ ។ ព្ថ្ង
លព សផរិ៍ រវលទីដប់ពីររក្ើរ ពក្ររពរន៍រពលពុាំរវើរ េុសខារជួនផធួនមន
ិ សម មេញុាំរ្យះរសារសឹង
អ្បក្ផងដង
ឹ មន
ិ លរ ាំ អ្ក្េររួមធាំ រជង
ើ បុក្រលរមោក្់ ក្ មុេ ។ រ យ
ើ គូសរលើពរី ផង តាមទាំនងអ្បក្លបាជញទុក្ខ ឱរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 130
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ររៀនជាទាំនុក្ ររ
ិ ស
ថ ាំ គ្នល់រួអ្ក្ខរ ។ របរើ លក្ណារមល
ើ រមៀង ក្ុាំក្ួនរដៀងរដៀលនិ ធ ឆ្ងគវ
ាំ ង
គ ពក្រលរង់ណា ជួយ
រលមង់ផងឱរទាន ។ សូ រររបទបរយយ
ិ ជានយ
ិ យពីបុរែ ររៀងមក្មននទា
ិ ន លបររដូររបះឯងរហាង ។

១- រាប់សាលតាសវឹក្រររ
ឹ ររៅពុ
ឹ ទសា
ន សនបែឍិររ ររៀបររៀងរោយ សននរម៉ុក្ ។ រលក្ ចាប ពន
ិ ខ្ក្សលមួលរពរ
ខ្ដលរ វៀងឃ្លវរេវះ។ក្មភុជសុ រយ១០ទាំ
ិ ពរ័ ១០៦៩។
២-ព.ស.២៤១៧គ.ស.១៨៧៤។
៣- ម៉ុក្ ។

រឥឿង សរេឥន្រឞាីឥសស់ប្ឡះឥសូឥ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៩៥-៩៩

មនសរឝឥន្តនធី ១ ជាទីគ្នប់លពះទ័យព្នលពះឥសូ រ របើសរឝឥន្តនធីរនះ វរង់បានអ្ឝី ៗ ក្ឋី ឬរង់សុីសារ់សរឝណាក្ឋី វ

ទូលលពះឥសូ រថាវយល់សុបន
ិ លរូវសុ ី សារ់សរឝរ ះ លពះឥសូ រក្៏ររះខ្ររជឿតាម រៅសរឝមក្ឱរវសុ ី ខ្រររឿយៗ ។
សរឝទាង
ាំ ោយ មនរគ្ន លក្បជា
ី រដើម រក្ើររៅឋលក្ហាយនង
ិ សរឝឥន្តនធរី នះម ម
ិ ខ្រពុាំហា៊នថាអ្ឝី រលពះខាវរ
អ្ាំណារលពះឥសូ រជាមចស់រលើសរឝរលក្រ ះ។
ព្ថ្ង ១ សរឝឥន្តនធរី នះ វរង់សុីសារ់រសឋរដាំរ ី រទើបវទូ លលពះឥសូ រថា វយល់សុបន
ិ លរូវសុី សារ់រសឋរដាំរស
ី ។ លពះ
ឥសូ រក្៏រជឿតាមរទើបឱរបរលមរើ ៅលបាប់ដាំរសម
ី ឋ យនិងក្ូនថា ឱររៅលងេវួនឱរសាអររ ើយឱររូលមក្ក្បុងរវល

ិ រគយល់សុបិនលរូវលរង់រូបេវួនរ ើយ ។ ឯដាំរសម
លពឹក្រនះ ឱរសរឝឥន្តនធីរគសុី រផរ ី ឋ យនិងក្ូន រលណារបើឮថា
លពះឥសូ រឱររៅេវួនេវួនរៅឱរសរឝឥន្តនធស
ី ុ ី ដូរចាបះ ក្៏ភរ
ិ ភ័យនឹងរសរក្ឋសា
ី វ ប់រ ះម ម
ិ គ្ន
ាំ ប យាំរសាក្វរយគ
ិ
រៅរផេង ៗ ពុាំដឹងរបើនិងរក្ រលក្អ្បក្ណារមតាថជួយរោះជីវរព្នអាតា
ិ យ បាន រ ើយក្៏ គ្ន
ាំ ប រដើររុះរៅក្បុងលសះ
រដម
ើ ផន
ី ឹងងូរទក្
ឹ ដុសលងរយ ។

លគ្នរ ះមនសរឝទទ
ី ុយ ១ ទាំរៅរលើខ្មក្រឈើ បានរ ើ ដាំរសម
ញ ី ឋ យនង
ិ ក្ូ ន រដើរយាំរសាក្ដូ រចាបះ ក្៏សួររៅថា "ខ្ន
ដាំរស
ី ! អ្បក្មនទុក្រខ ទាមនសេរលពះរ រុអ្ីឝ ?" ។ ដាំរសម
ី ឋ យនង
ិ ក្ូន ក្៏ខ្ថ្វងរសរក្ឋទ
ី ុក្លខ បាប់ទទ
ី ុយតាាំងពរី ដើម
ដល់រប់សពឝលគប់លបររ ទីទុយឮដូរចាបះក្៏ថា "ឱលពះឥសូ ររលក្រមឋរក្៏លបក្បរោយវ ធ គរិ គឺលាំរអ្ៀងរាប់

ី រយយរី គឯរទៀរដូរចាបះ" ។ ដាំរសរ

លាំ រអ្ៀងរសរក្ឋរី ៅតាមរសរក្ឋលី សោញ់ រៅរជឿសាឋប់ ខ្រពក្រសរឝឥន្តនធឱ ី
បថា " ឱរអ្បក្ទទ
ី ុ យរអ្យ
ើ ! េញុាំរនះឥរទព
ី ង
ឹ ពាំ ក្់រសាះរ យ
ើ សូ មអ្បក្រមតាថជួយសរន្តងាគះរោះដូរជីវរេញ
ិ ុ ាំឱររួរ ពី
ភ័យមឋងរនះរៅរលក្មចស់ េញុាំមឋយនិងក្ូនរៅជាេញុាំបរលមអ្
ើ បក្" ។ ឯទីទុយរក្ើររិររថ មតាថក្រុណា ក្៏រវវើយទទួលថា
"រអ្រើ បដ
ើ ូរចាបះអ្បក្ឯងរវវើយទទួលសារភពថាជាបាវេញុាំរុះ េញុាំឯងនង
ឹ រៅនយ
ិ យខ្ក្តាមក្លឧបាយរនង ិ លពះឥសូ រ
ើ មឋង " ។ ដាំរសក្៏
រមល ី លពមតាម រ ើ ឱរទីទុយជិះទាំរលើក្ាលក្ូ នដរាំ សរររៅ
យ ី ាំ
រន់ដណា ក្់លពះឥសូ រឰដ៏ភបាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 131
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ព្ក្លសមហាសាទនដល់រ យ ី ុយក្៏រុះចាក្ក្ាលដាំរស
ើ ទទ ី រូលរៅរទៀបបលវ័ងទ
ក ន
ី ង
័ លពះឥសូ ររ យ
ើ ទូលថា
"បពលិ រលពះអ្ងគជាក្ាំពូលរលក្ លពះអ្ងគមនររអ្ឝីបានជាលទង់រៅដាំរសជាបាវេញ
ី ុ ាំទូលលពះបងគាំមក្រនះ មនរ រុ
រភទយ៉ងណាលពះក្រុណា ? លពះឥសូ ររវវើយថា "រអ្ើទីទុយ ! បាវឯងរនះលរូវដល់រសរក្ឋី សាវប់រ ើយក្បុងព្ថ្ងរនះ
រផរ
ិ សរឝឥន្តនធី រគយល់សុបន ដាំរ ី រ
ិ ថា លរូវបររភគសារ់
ិ ើ ឱររៅដាំរសជាបាវឯងមក្ឱររគសុ
រុរទើបរយង ី ី" ។
ទីទុយរបថា "សូ មទាន ឯក្ិរយយល់
ិ សុបិនរបស់ សរឝឥន្តនធីរ ះជារទៀងពិរលបាក្ដ លពះអ្ងគយក្ជាលបមែ
ណាស់រៅឬយ៉ងណាដូររមឋរ។
"រអ្ទ
ើ ទ
ី ុយ សរឝឥន្តនធរី ះរគយល់សុបិនរ យ
ើ សុ បិនរ ះនម
ិ រ
ិ រថ ទៀងពរ
ិ ណាស់ រ យ
ើ យក្ជាលបមែបាន" ។
"លរបទូល ទូលលពះបងគាំជាេញុាំរជឿតាមលពះបនធូល ខ្ដលលទង់រជឿសុ បិនសរឝឥន្តនធីរ ះ ដាំរសបាវេញ
ី ុ ាំលពះក្រុណាវរសស
ិ
ក្៏គរួ សាវប់ រ យ ាំ ក្ថាឝយឱរលទង់លបទានដាំរសឱរសរឝ
ើ េញុាំមចស់
ម ី ឥន្តនធីរគបររភគរុ
ិ ះ ខ្រេញុាំលង
អ ធូលីលពះបាទយប់មិ
ញរនះមនធុរៈរដើរចាប់រឋមបររភគ
ិ ពុាំបានទទួលទានដរាំ ែក្រសាះ របើដូររបះសូ មរមតាថអ្រ់រទាស សូ ម
ទទួលទានដាំរែក្បានមួយលសរ រសិន រ ើយសឹមេញុាំ បា
ាំ វរៅឱរសរឝឥន្តនធីរ ះសុ ី " ថារ ើយទីទុយក្៏រធឝើជា
រធយរខ្ភបក្សមងរាំ ដក្បនថិរ ទីទុយក្៏រធឝជា
ើ ភញក្់រ ង
ើ រ យ
ើ ពរ់េួ នពរ់
វ លបាែសិរសាវប រធឝើក្រិ យរ
ិ ក្រយ
ី រ យ
ើ ទូល
លពះឥសូ រថា "សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស ទូលលពះបងគាំជាេញុាំទទួលទានដាំរែក្អ្មាញ់ មញ
ិ រនះរៅយល់ សុបិនលអ
ណាស់ ជាសុ បន
ិ មងគលរៅ សុ ភនម
ិ រ
ិ "ថ ។ លពះឥសូ រក្៏សួរថា "បាឯងយល់សុបន
ិ រ ះដូ ររមឋររូរនិយយរៅ
រមល
ើ ?” ។ ទទ
ី ុយក្៏ទូលថា ិ ទូលលពះបងគាំជាេញុាំរនះមនរសរក្ឋខ្ី បវក្ណាស់ រសធើរខ្រមន
"សុ បន ិ ហា៊ន
និយយ" ។ "រមល
ើ ឯងនិយយរៅរមល
ើ សុ បិនឯងរ ះយ៉ងណា? " ។ "សូ មទានសុ បិនរ ះរ ើញថា សរមឋរ
ងឧមភគវរជា
ី លពះរជមរ សីលង
អ ធូលីលពះបាទរនះ លសោញ់ េួ នេញ
វ ុ ាំលពះក្រុណាវរសស
ិ លអងធូ លី លពះបាទក្៏
រលបាសលបទានឱរមក្ជាភរយេញ
ិ ុ ាំ សុ បិនេញុាំរនះរទៀងពិរលបាក្ដណាស់ យក្ជាលបមែបាន របើដូរចាបះសូ មលអង
ធូលីលពះបាទរៅលពះ ងឧមភគវរីរ ះលពះរជទានឱរទូ លលពះបងគាំជាេញុាំ ទុក្ជាលពះរក្ររបស់
ថ ិ៍ លពះក្រុណាវរសស"
ិ
។ លពះឥសូ រឮដូរចាបះក្៏រូរលពះរជ ឫទ័យ រទប
ើ លតាស់ ថា "អាឯងយល់សុបន
ិ រនះខ្រផឋសរទ រយង
ើ នឹងយក្ជា
លបមែពុាំបាន នឹងរជឿសាឋប់ពុាំបានរទ អាទីទុយរអ្ើយ! " ។ ទីទុយរបថា "ររយល់សុបិនខាងទូ លលពះបងគាំជាេញុាំ !
លពះអ្ងគយល់ជាលបមែពុាំបាន នង
ឹ រជឿសាឋប់ពុាំបាន រុះខាងសរឝឥន្តនធីរ ះរមឋរក្៏លពះអ្ងគរជឿសាឋប់យក្ជាលបមែ

ើ ុ បិនទូ លលពះបងគាំជាេញុាំមន
បាន ! រអ្រើ បស ិ ពរ
ិ សុ បិនសរឝឥន្តនធរី ះក្៏មន
ិ ពរ
ិ ដូរគ្នប រលពះជាវស័
ិ យសក្ុែជារដ
ិ ូរ
គ្នប សូ មលពះអ្ងគររ់រសរក្ឋីរនះឱរបានលបក្បរោយយុរិធ
ថ ម៌ទាង
ាំ សងខាងឱរទាន" ។ លពះឥសូ រឮទីទុយសឋីដូរចាបះ
រូរឯង ាំ ក្ដាំរសជាបាវឯង
យ ី វលរៅរន់
ិ ទលី ាំ រៅឯងវញរុ
ិ ះ រររនះរយង
ើ រលើក្ខ្លងគ្នបខ្រប៉ុរែតះ " ។
ទីទុយលរបថាឝយបងគាំល ាំ រាំ សម
ដ ី ឋ យនិងក្ូនរៅរន់លាំរៅវញ
ិ ដាំរទាាំ
ី ងមឋយទាាំងក្ូនក្៏បានរួរជីវររៅជាសុ
ិ េ
សបាយររៅ រលពះបានជួបនឹងទីទុយជាក្លាែមលិ រជាអ្បក្លបាជញ អារជួយរោះទុក្បា
ខ នរោយលបព្ព ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 132
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្សបឡណីបឞសរេសុឞម

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៨៧-៩៣

រលក្អ្បក្ធ្លវប់រ ើញរទ?សរឝសុនេវរន់លបព្ពែី២លបររគឺ៖
១-ខ្ររលណាវជួបគ្នបរៅទីណាៗ ក្៏រោយ មន
ិ ថាញីមន
ិ ថារ្យលរទ វខ្រងខ្រ ិរគូថ្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ ។
ក្រ
ិ រច នះរទៀងទារ់ខានរធឝម
ើ និ បាន។
២- សរឝសុនេរ្យល រលណាវបរ ធ បង់បសាវៈខ្រងខ្ររលើក្រជើងមខងជាដរប ក្ិររច នះវលះបង់មន
ិ បាន
ដូរគ្នប ។ រលក្អ្បក្យល់ រទ ក្រ
ិ វច រថទាង
ាំ ២ លបររ ខ្ដលសុ នេខ្រងលបលពឹរម
ថ ក្មន
ិ ខ្ដលខានរ ះ ររប
ើ ណា
ឋ លមក្
អ្ាំពអ្
ី ីឝ ? មនពលី រម
ឹ ណាមក្ ? ក្រ
ិ វច រថខ្ដលសុ នេខ្រងលបលពឹរថ ២ លបរររ ះគឺ ៖ ក្រ
ិ វច រថលបររទី ១ គឺរលពី
បឋមក្បផ ខ្ដលរទើបរក្ើរមនមនុសេ មនសរឝ មនសាស (ពក្រលបរៅ) បនថិរបនថួររលើព្ផធខ្ផនដីរ ះ ។
មនររឿងដាំណាលថា ក្បុងសម័យរលពង ពក្រសរច លបជុាំ
យ មនវរថអារម មនអ្បក្បួសរន់សីលធម៌ សុ ររររន់
ិ
គ្នបរោយពួក្ ៗ រៅក្បុងវរថនីមយ
ួ ។ មនសុ នេជារលរើនលជក្ររនរៅក្បុងវរថចាប ាំ ររភគអាហាររសសសល់
ិ អ្ាំពីអ្ក្
ប
បួស ខ្ររលណារលក្លបជុាំឆ្ងន់រងាាន់រៅរលើសាល ពួក្សុ នេក្៏ គ្ន ាំ ប រ ើងរៅលរបគ្នល់រលក្ចាាំបររភគិ
អាហារសាំ ែល់ ខ្រររៀងរល់ព្ថ្ងខ្េឆ្ងបព
ាំ ុាំខ្ដលោរ់ខាន ។ ឯភូមផ
ិ ះធ អ្បក្លសុក្ឥរមនសុ នេអាលស័ យរៅដូរសពឝព្ថ្ង
រនះរទ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ បណា
ឋ ពួក្សុ នេទាាំងរ ះ មនសុ នេមួយររញេរល់អារម៍ (រផម) ធុាំក្ិន
វ អាលក្ក្់ដល់
រលក្រមវរថ ខ្ដលក្ាំពុងឆ្ងន់ ។ រលក្ក្៏សួររៅពួក្សុ នេខ្ដលរៅជួបជុាំគ្នបរ ះ ឱររវវយ
ើ តាមពរ
ិ លរង់ ខ្រគ្នយនសុ
នេណាមួយទទួលថាេវួនរផមរសាះ ។ ឯរលក្លគូរមវរថរលក្លជាបរាស់ ថា មនសុ នេមួយក្បុងរាំរណាមរ ះ
ររញរផមជាលបាក្ដ រទើបរលក្រពលថា " រអ្ើរបើឯងរៅខ្រលក្់បិទបាាំង មន
ិ សាំ ខ្ដងរទាសក្ាំ ុ សរបស់ េួ ន
វ
ដូររបះ រូ រឯងទាាំងោយវ ិ ស ចាក្វរថក្ុ ងរលឥ
ប ូ វរនះរុះ " រោយពក្រសរចៈរបស់ រលក្លគូ ពួក្សុ នេក្៏
អ្នថរធ្លនចាក្វរថក្ុ ងរពលមួ
ប យរ ាំរពរពុាំអារទប់ទល់ បានរ ើយ ។ តាាំងអ្ាំពីរពលរ ះមក្ សុ នេទាាំងោយក្៏រវយ
រៅជាសរឝអ្ ថាររញរៅ លក្់េួ នពួ
វ នអាតាយរោយព្លពេវះ រោយផធះសខ្មផងរគេវះ អ្រ់ឃ្លវនពន់រពក្ រក្ើរក្ឋី
សរងឝគអាែិរខ្រររៀងេវួន ។ តាាំងពព្ី ថ្ងរ ះមក្ពួក្សុ នេទាាំងរ ះ ក្៏តាង
ាំ ររ
ិ ថខ្សឝងរក្ភសថុតាងឱរលបាក្ដថា សុ
នេណាវរផមរ ើយលក្់បិទបាាំងទុ ក្បណា
ឋ ល ឱរពួក្សុ នេខ្ដលសុ រររសវ
ិ ូ រលរង់ទទួលរសរក្ឋីលាំបាក្រវទ
។ រ រុរនះបានជាពួក្សុ នេ លបរន់ខាជប់ក្ុ ងក្
ប រិ ចវរថរ ះររៀងៗមក្ ខ្របានជួបគ្នបរវលណា ក្៏តាង
ាំ រផឋម
ើ ក្រ
ិ វច រថ
មួយមុនក្ិរចឯរទៀរ ៗ គឺរូលរៅ ិរគូថ្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ រ ើយបានធុាំក្ិន
វ អ្រសារដូរគ្នប សុ នេមួយក្៏រញញ
រធយញបរញ្ច ញសាំ រ ងរ ើងថា ខ្ង៉ង ៗ សុ នេមខងរទៀរ ក្៏រចាទមក្វញថា
ិ ខ្ង៉ងៗ ដូរគ្នបរទើបបរងកើររទាសរ ើង
លពម ៗ គ្នប ក្៏រលបើក្មវង
ាំ រយលបយុទគ្ន
ន ប រៅវញរៅមក្
ិ រពញទាំ ង
ឹ រ ង
ើ ។ ក្ិរវច រថលបររទី ២ គស
ឺ ុ នេរ្យល
មនលបរន់ក្ិរវច រថមយ
ួ ខ្បបរទៀរគឺ រពលបរ ធ បង់បសាវៈ ខ្រងខ្ររលើក្រជើងមខងជាដរប ។ ររឿងទី ២ រនះ ក្៏
រក្រ
ើ រ ង
ើ ក្បុងសម័យជាមួយគ្នបនង
ឹ ររឿងទី ១ ខ្ដរ ។ ក្រ ី ាំណាលរ ៗ គ្នបមក្ថា សម័យរ
ិ វច រថដូរមនរសរក្ឋដ ះ
មនបុរសន្តសថីបលីឋ បពននមយ
ួ លគួ មនទីលាំរៅមន
ិ ឆ្ងងយអ្ាំពីទអា
ី រមណាស់ ណារទ លុ ះដល់េួ នរន់
វ ខ្រចាស់ៗរៅ
មនរសរក្ឋីសរងឝគ រទើប គ្ន
ាំ ប សាឝមភ
ី រយព
ិ ិចារណាថា "រយង
ើ ចាស់ ៗណាស់រ ើយ រូ លក្បុងរសរក្ឋីមន
ិ រទៀង ខ្រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 133
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រយង
ើ ទាាំងពីរ ក្់ជាអ្បក្ទុគរ
៌ លក្េេរ់គ្នយនអ្ឝន
ី ង
ឹ រធឝប
ើ ុែរឱរទានដល់ មង
ឋ រសាះ យល់ជានង
ឹ សាវប់រៅទរទ ឥរផល
លបរយជន៍អ្ីឝ រ ញ
ើ ថានង
ឹ បង់ជារក្
ិ ាំរែើរ ខ្ដលបានរក្រ
ើ មក្ជាមនុសេរនះមន
ិ ខាន" ។ រទប
ើ យយចាស់ រវវយ
ើ
រ ើងថា " ថ្ឝីរផរ
ិ ខ្រលក្ របើលបឹងលរដររៅក្៏គង់រធឝើបានេវះមន
ិ ខ្លង លគ្នន់ខ្រជាទុ គរ
គ បណា
ឋ រររៅរុះ" ។ តារបថា
រអ្យ
ើ យ ! យយ ឯងថារធឝបា
ើ ន ររបា
ើ នអ្ឝរី ធឝើ ? ។ យយថា " របគ្ន
ើ រ់តាមេញុាំ រទប
ើ រធឝបា
ើ ន " ។ រទប
ើ យយ
អ្ធិបាយថា 'សពឝព្ថ្ងរនះ មនខ្លសរគរៅជុាំវញភូ
ិ មរិ យង
ើ រគរទើបនឹងលរូរដឹក្ យ
ាំ ក្រៅ ខ្លងអ្ឝីនឹងលជុះលគ្នប់លសូ
វេវះ របើរយង
ើ គ្ន
ាំ ប រៅររសមួ
ើ យព្ថ្ង គង់ដណា
ឋ ាំបាយបានជារងាាន់មង
ឋ ខ្ដរ " តាថា "យយ
ី យថារនះរៅរពញជាលរូវ
រែាើយយយលបញាប់រៅខ្លក្ងវបានខ្លក្លបនថិរ" ។ ថារ យ
ើ យយនង
ិ តាក្៏រន់លី ម
អ យ
ួ មបក្់ ររញរៅររសលសូ
ើ វ
រៅក្បុងខ្លសខ្ដលរគរទើបលរូរររ់រ ើយ ។ ររសមួ
ើ យព្ថ្ងវល់លងរបានលសូវលបមែមួយលររោក្មបក្់ យយតា
ក្៏ គ្ន
ាំ ប វលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ ។ លុ ះបររភគអាហាររួ
ិ ររ យ
ើ ក្៏បបួលគ្នបបក្លគ្នប់លសូវ រាំខ្ែក្ខាងតាគ្នរ់យក្រាំបរ
ិ
សាវររសលគ្នប់អ្ងកររ ះ មនសមផុរសភវថា
ឺ វ ដូរពងសងាអរ ជិរភវយ
ឺ យយក្អ្ងកររ ះរៅលងទឹក្រ ើយលរក្ក្បុង
ឆ្ងបង
ាំ ដណា
ឋ ាំបាយតាមធមយតា ។ និយយពីរលក្លគូ រលក្មនញាែយល់ររែ៍ជាក្់រាស់រោយអ្ាំណារ
រលក្រន់ធម៌សរចៈ រលក្បានលជាបរ រុពយ
ី យនង
ិ តា លបាថាបរធឝម
ើ ហាទានក្៏រលក្រៅភក្
ិ ុ សាមរែរមក្លបជុ
ខ ាំ
លបាប់ថា" យប់រនះលរូវ គ្ន
ាំ ប របាសសាំ អារវរថរោរទង់ឱររង់សុ ៊ មឱររុងររឿង រលពះលពឹក្រនះ មនមហាទានរូលមក្
វរថរបស់រយង
ើ ដូររបះលរូវរយង
ើ រធឝឱ
ើ រគួរសមនឹងទទួលមហាទាន" ។ លគ្នរ ះ ភក្
ិ ុ សាមរែរទាាំ
ខ ងោយ ក្៏
េឝល់ខាឝយរបាសលចាសសាំ អារវរថ រងស៊ុម ដូរជារររធឝទ
ើ ទួលមហាក្ឋន
ិ មួយ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ អ្រុែររៀបរះ
លសាប់ខ្ររ ើញយយនិងតាបរែឋើរគ្នបរូលរៅក្បុងវរថ ។ ឯយយគ្នរ់ក្រែឋៀរលអីមយ
ួ មនបាយមួយចានោក្់

ឹ ៗ លបជុាំភក្
ក្បុងលអីរដរើ រូលសាំ រៅរៅក្ុដរិ លក្លគូធាំៗ វយរគ្នាំងមុង ិ ុ មួ
ខ យរូបសាមរែររធឝភ
ើ តាថនុរមទ ។ រៅ
រវលលគ្នរនះ មនភក្
ិ ុ មួ
ខ យរូបរៅឋរិរណា
ថ ស់ សធុះររញរៅឈរចាាំរមល
ើ ផវូវ ។ លុ ះយយនិងតាបរែឋើរគ្នបររញរៅ
ដល់លពាំវរថ ភក្
ិ ុ រខ ះក្៏និយយថា " ខ្នយយនិងតា រលរយៗយក្រងាាន់របស់ យយនិងតារៅវរថឯណារទៀររៅ
ក្ុាំ រ
ាំ ូលមក្វរថរនះរទៀរ សពឝរបើបាយមួយចាន ឱររគលាំ បាក្អ្ស់ មយ
ួ យប់"ថារ យ
ើ ភក្
ិ ុ រខ ះរគរររញរៅ ។ រឯ
ី
យយនិងតា លុ ះបានឮសាំ ដីភក្
ិ ុ រខ ះ និយយដូរចាបះរ ើយក្៏មនរសរក្ឋីវរក្ក
ិ ក្ុ ងរ
ប ិរព
ថ ន់រពក្ គ្ន
ាំ ប សរងឝគក្បុង
ររ
ិ ថា
ថ " ឱក្មយរអ្យ
ើ ! ក្មយ ! រ រុខ្ររយង
ើ លក្លី ក្រធឝទា
ើ នមន
ិ ដិរដល់បានជា ឱ
ាំ ររលក្មន
ិ សបាយរិរថ ' ។ តាថា
" រុះយយគរ
ិ យ៉ងណាដូររមឋររទៀរ ? " យយថា "តាក្ុាំលពួយមន
ិ អ្ឝរី ទ សពឝព្ថ្ងេុ ាំរញ ើញសុ នេខាចរ់ភវរ់ មក្
រៅខ្ក្ផរផធះរយង
ើ រលរើនណាស់ (ជាន់រ ះលបខ្ លជារគសមគល់ថា សមវប់សរឝរៅរធឝើបុែរ មន
ិ បាប លរ ប់ជា
បានបុែររលរន
ើ រៅវញរទដ
ិ ង
ឹ ?" ។ តាថា " ឱខ្មនរ យ
ើ យយ ! មក្យយយក្រ ធ ស់ទាឝរមួយមក្" ។ ថា
រ ើយ តាដក្ោវររញពីរលសាមបរែឋើរយយររញផុ រពីផះធ រៅ ក្៏លសាប់ខ្រលបទះ សុ នេ ៤-៥ រៅខ្ ៗ ខ្ក្ផរព្លព
។ តាថា "យយសាធក្់ពីមុេ" យយសធុះរដញវយលរូវសុ នេមួយដាំបងតាសធុះរៅលរក្ងនិងោវោរ់ក្សុ នេមួយ
រៅ ។ សាធក្់រុះ សាធក្់រុះសាធក្់រ ង
ើ សមវប់សុនេបាន ៤-៥ ។ យយថា "លយមរ យ
ើ តា ! លយមរធឝរ
ើ ងាាន់រលក្
បានមួយវរថរ ើយ " រ ើយយក្ខ្េេរងខ្សងជញ្ជូ នយក្រៅផធះ យយគ្នរ់ចារ់ររបានរលរើនមុេ គ្នរ់រធឝើជាសារ់
លរនួររោរជារងាកក្់ៗ ឱរតាអាាំង គ្នរ់ហាន់ជាដុាំ ៗ ោក្់ថាវងមួយ រ យ
ើ គ្នរ់ហាន់រូរៗ រធឝជា
ើ សមវមូ ររលគឿង
ជ ។
ក្បុងរលររី ះ រលក្លគូរឈឝងយល់រទៀរ ក្៏លបជុាំភក្
ិ ុ សាមរែរមក្លបាប់
ខ ថា "លពក្
ឹ ខ្សអក្មនទានមក្ដល់វរថរយង
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 134
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រទៀររ យ
ើ ប៉ុខ្នថទានរ ះថាធាំក្បា
៏ ន ថារូរក្៏បាន មន
ិ ចាាំបារ់ររៀបវរថទទួលរទ " ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ ភវរ
ឺ ាស់
រ ញ
ើ យយទូលថាវងមួយ តាខ្រក្អ្ខ្លមក្មួយរូលរៅក្បុងវរថ ។ រលក្លគូក្វ
៏ យរគ្នាំងមុង
ឹ ៗ ី ទលបជុាំភក្
បប ិ ុខ
សាមរែររធឝើភតាថនុរមទ រួររ
ើយរលក្លគូហាមថា "ភក្ ខ ី សាមរែរក្ឋី របើបានទទួលរងាាន់មនដុាំសារ់ ក្ុាំ
ិ ុ ក្ឋ
អាលឆ្ងន់លរូវ យ ាំ រ់ រ ះមក្លបគល់ ឱរអាតាយក្ុាំខាន " លុ ះរធឝើភតាថនុរមទ រួររ យ
ាំ ក្សមវ ខ្ដលមនដុសា ើ
យយនិងតា ក្៏ដស
ួ សមវខ្រក្រលក្លគប់ក្ុដិ ។ ឯភក្
ិ ុ សាមរែររលបានទទួ
ខ លមាូបរលសររ ើយ ពិចារណា
រមល
ើ ពុាំរ ើញមនលរី មនសុ ទខ្ន រសារ់ក្៏ គ្ន
ាំ ប យក្មាូបរ ះរៅលបរគនរលក្លគូធាំ រៅសល់ខ្រភក្
ិ ុ មួ
ខ យរូប ពុាំបាន
ាំ ុក្ឆ្ងន់ខ្រមបក្់ឯង ។ ឯរលក្លគូធាំសាយនថាអ្ស់ រលក្យក្មក្ជុាំគ្នបរ
យក្សមវរៅលបរគនរលក្លគូធាំ សមងទ យ
ើ
ក្៏សូលរគ្នថាផេាំធ្លរុរក្ើររ ើងជាសរឝសុនេ ។ ឯសុ នេ ខ្ដលរក្ើររោយអ្ាំណារគ្នថារ ះ រក្ើររ ើងជារូបសុ ន
េសុ ទសា
ន ធ ខ្រមនរជើងខ្របី ។ រទប
ើ រលក្លគូធាំចារ់រលក្សូ លរឱររដរើ រមល
ើ លគប់ក្ុដិ រៅរ ញ
ើ ក្បុងក្ុ ដិភក្
ិ ុ មួ
ខ យ
រូបរះមន សារ់លរនួរមនេ មនសមវមូ ររលគឿងសុ ជ ទខ្ន រសារ់ ក្៏បងាគប់ឱរភក្
ិ ុ រខ ះ យ
ាំ ក្រៅលបរគនរលក្លគូធាំ
។ លុ ះរលក្លគូធាំបានទទួលមាូបថ្យីរទៀរក្៏រលក្ខ្សក្គ្នថាផវុាំមង
ឋ រទៀរ រទើបរក្ើរជាសុ នេមនលគប់រជើង ៤ ដូរ
រដម
ើ រ ង
ើ វញ
ិ ។ តាាំងពរី ះសរឝសុនេរក្ើរមនរសរក្ឋក្
ី រញ្ដូ ដល់រលក្លគូជាប់ជានរ
ិ ក្
ច ុ ងរ
ប រ
ិ ថ ខ្ររលណា
បរ ធ បង់បសាវៈក្៏នឹក្រឭក្ដល់ គុែរបស់ រលក្លគូថា ក្ុាំខ្របានរលក្លគូក្ុាំរអ្ើយរយើងេឝះរជើងមួយ គិររ ើយក្៏
រលើក្រជង
ើ រលរយមខងរ ង
ើ គាំ ប់រ ាំឭក្គុែ រៅរពលបរ ធ បង់បសាវៈគរឺ លើក្រជង
ើ ខ្ដលរលក្លគូបរងកើរឱររលើក្
រលរយបងអស់រ ះឯង ។

រឥឿង រដីឣកុំ រណីរឥឞាះ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ទាំពរ័ ៨៣-៨៦

រលពីរលពង យ មនបិសារមួយ រ្យះរមសូ រ និង ងអារក្ខរទវមួ

ី យ រ្យះរមេល ។ អ្បក្ទាាំងពីរបានរៅ
បរលមម
ើ ហាឫសីដម
៏ នឫទនិមបក្់ រដម
ើ ផន
ី ង
ឹ ររៀនវជា
ិ ជ មនថអាគមគ្នថា ។ បសា
ិ រនឹង ងអារក្ខរទវបានេាំ
ី ររៀនលបណាាំង
លបខ្ជងគ្នប រដើមផប
ី ាំរពញរិរលថ គូររៀងេវួន រ ើយអ្បក្ទាាំងពីរលបក្បរោយបញ្ជដព្វ ព្លក្ខ្លងដូរគ្នប ។ តាបសក្៏
លសោញ់ អ្ក្
ប ទាាំងពីររ ះរសយើគ្នប ។ រលរបើតាបសបានបរលងៀនសិសេរលក្រប់លគប់មុេវជា
ិ ជរ ើយ រលក្ក្៏រង់
លផងវជា
ិ ជ សិសេរមល
ើ ថា ររន
ើ រណាបុិនលបសប់ជាងគ្នប ។ រទប
ើ រលក្នយ
ិ យរៅរន់សិសេថា "របអ្
ើ ក្
ប ណាមួយ
យក្ខ្ក្វមួយមនទឹក្ សរនេម
ើ រពញមក្ឱរេញុាំបាន រ ះេញុាំនឹងរធឝើទឹក្រ ះឱររវយរៅជាខ្ក្វមរ រ រ ើយរោយ
គុែភពព្នររនវរទុរ ះ អ្បក្មចស់ ខ្ក្វអារលបាថាបរធឝអ្
ើ ឬីឝ រង់បានអ្ឝី ររះខ្របានសរលមរទាាំងអ្ស់ " ។ រមសូ រក្៏
យក្ខ្ក្វមួយរៅលរង់ទក្
ឹ សរនេម
ើ ខ្ដលរទរើ រៅសវឹក្រឈន
ើ ង
ិ រមយរផេង ៗ វបានេាំពាយមរធឝដ
ើ ូររបះជារលរន
ើ លពក្
ឹ
ប៉ុខ្នថឥរបានលទនផលលអរសាះ។ រាំខ្ែក្ឯ ងរមេល ខ្ដលជាលសីររះគិរខ្វងឆ្ងងយក្៏ររសយក្បែ
ើ ូ ឋ លរឈើ
មួយយ៉ងទន់រសាថក្ ៗ រ យ
ើ យក្រៅោក្់ផិល
ថ រលើទក្
ឹ សរនេម
ើ ខ្ដលដក្់រៅរលើសឹ ក្
វ រឈើ នង
ឹ រៅរលើរមយ
ទាល់ខ្រដុាំរឈរើ ះជក្់ទឹក្រៅរពញទាាំងអ្ស់ ។ ប ធ ប់មក្ ងអារក្ខរទវ ី បានយក្ដុាំរឈរើ ះរៅលរបារ់ទឹក្ោក្់
រៅក្បុងខ្ក្វ ។ អាលស័យរោយរ រុដូររបះ ងរក្ទឹក្សរនេម
ើ ោក្់ខ្ក្វបានរពញ រ ើយក្៏យក្ខ្ក្វរ ះរៅជូន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 135
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មហាតាបស ។ រ រុដូររបះបានជា ងអារក្ខរទវលរូ

ី វតាបសសាំ គ្នល់ថាបុន
ិ លបសប់ជាងបសា
ិ រ ។ តាបសជប់ទក្
ឹ
សរនេម
ើ រ ះរក្រ
ើ រៅជាខ្ក្វ រ យ
ើ លបគល់រៅឱរ ងរមេល រោយលបាប់ថា " ខ្ក្វរនះមនគុែភពខាវង
ាំ ពូខ្ក្
ណាស់ របើអ្ក្
ប មនបាំែងអ្ឝីមយ
ួ លគ្នន់ខ្ររលើក្ខ្ក្វរនះលគវរី ើងរ ះមួយរ ាំរពរ រសរក្ឋីលបាថាបរបស់ អ្ក្
ប នឹងបាន
សរលមរភវម មួយរទៀររោយគុែភពព្នខ្ក្វរនះ អ្បក្អាររហាះររ់អារសពពក្ លជក្អារម៍ជរនវន រៅរន់
ក្ខ្នវងណាក្៏បានទាាំងអ្ស់ " ។ ងអារក្ខរទវក្៏
ី ទទួលយក្ខ្ក្វរ ះមក្ រលើក្លគវរី ើងរលើ លសាប់ខ្ររហាះវងរៅ
ឹ
រលើរម រលមង់រៅមហាសាគរ ។ រាំខ្ែក្ឯអាមសូ រ អាលស័ យរោយររពាយមដ៏យូរ ក្៏រក្ទឹក្សរនេម
ើ ោក្់
បានរពញខ្ក្វ រ យ
ើ យក្រៅថាឝយមហាឫសី ៗ រពលថា "រៅឯង យក្របស់ រនះ មក្យរ
ឺ យូររពក្ ួសរពលតា
លរូវររ ឥ ូវតាបានឱរររនវរទុរ ះរៅ ងរមេលរៅរ ើយ មនថអាគមគ្នថារបស់ តាអារជប់វរទុខ្បបរនះរក្ើរ
បានខ្រមួយដងគរ់រទ " ។ រលរបបា
ើ នឮមហាតាបសថាដូររបះ រមសូ រក្៏រក្រ
ើ រសរក្ឋីរទាមនសេពន់រពក្
លបមែ រ ើយក្៏ខ្លសក្យាំអ្ែឋឺរអ្ែឋក្យ៉ងខាវង
ាំ ។ រដើមផល
ី ួ ងរិរថបិសារតាបសក្៏លបាប់ថា "រូររៅក្ុាំរក្ើរទុ ក្ខ
ខាវង
ាំ រពក្ ចាាំតាឱរពូរៅមួយ ពូរៅរនះអ្បក្អារយក្រៅរ្វះដរែឋើមយក្ខ្ក្វពី ងអារក្ខរទវរមេលបាន
ី ង
រមេលរនះ រូលរិររថ ហាះរ រើ រលងរៅរលើអារសរដម
ើ ផម
ី ុជទឹក្រភវៀង រៅរពលខ្ដលមនរភវៀងមឋង ៗ រូរអ្បក្
រចាលពូរៅរ ះរៅរលើវនឹង របាះរចាលខ្ក្វដ៏មនរព្មវរ ះ ប៉ុខ្នថរបើរៅរពលលបយុទគ្ន
ន បរ ះ រៅឯងរ ើញវ
រលើក្ខ្ក្វរ ង
ើ លគវ ី រូររៅឯងបិទខ្ភបក្ភវមមុននង
ឹ រចាលពូរៅរៅរលើវ" ។ រលរបរ
ើ មសូ របានពូរៅមក្រន់
រៅនង
ឹ ព្ដរ យ
ើ វក្៏រហាះខ្សឝងរក្ ងរមេល រដើមផដ
ី រែឋើមយក្ខ្ក្វមរ រ ប៉ុខ្នថរបបា
ើ នរ ញ
ើ ងរល
ណា ងក្៏យល់រ ើញភវមថា បិសាររនះលបាក្ដជាមក្មនបាំែងរធឝើអាលក្ក្់មក្រលើ ងពុាំខាន រទើប ងរលើក្
ខ្ក្វលគវរី ង
ើ រហាះរៅរលើអារសរវហាេភស់ព្លក្ខ្លងេភស់ ។ រលរបលើ ក្រ ក្រ ញ
ើ ពនវចា
ឺ ង ាំ ព្នខ្ក្វមនសិលផ
ភវម បិសារក្៏បិទខ្ភបក្ជិររួរ លគខ្វងអាវុធវរៅ អាវុធរ ះក្៏រហាះយ៉ងរលឿនឮសូ រសរមផម
ើ ព្លក្ខ្លងប៉ុខ្នថឥរលរូវ
ងអារក្ខរទវ ី ។ ចាប់តាង
ាំ ពីរពលរ ះមក្ រទើបរៅរពលមនរភវៀងផគរ រគរ ើញចាាំងពនវឺខ្ក្វរ ើយឮសូ រសាំ រ ង
យ៉ងខាវង
ាំ ព្នអាវុធរ ះ ។ អាលស័ យរ រុរនះរ ើ បានជាក្បុងភសាខ្េយរឱររ្យះដុាំថ្ទា
យ យ ងាំ ោយ ណាខ្ដលមន
រងដូរខ្ផវពូរៅ ឬរបរប់ក្ាលលសួរ ឬដូររាំបិរថា " រាំរនធះ " រ ើយសនយររបស់ ទាង
ាំ រនះថា ជាលពួញរបស់យ
ក្េបាញ់ រៅរលើរម ធ្លវក្់មក្ដី ។

រឥឿង ឧកញ៉ រយឣរាជ ឞង

ិ ឧកញ៉ ឡឦរវឡ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៧៣-៨១

រលពរី លពង យ មន មុន

ឺ ពរី ក្់ មបក្់ជាទឧ
ី ក្ញា៉រយមរជ មបក្់រទៀរជាឧក្ញា៉ពលរទព ។ ឯឧក្ញា៉ពល
រទពជាមនុសេរលភបុែរសក្ឋិ រង់បានទីរយមរជគិរខ្សឝងរក្រទាសោក្់និងលរបទូលរសឋរទមវក្់ចាក្ទី
រយមរជអាតាយឯង នង
ឹ បានសឋីទរី យមរជរ ះររៅ ។ ឧក្ញា៉ពលរទពខ្សឝងរក្រទាស រលក្រយមរជរ ះជា
ួ មនអ្បក្រទាសមបក្់ជាប់រទាសធងន់ លក្ុមជាំនុាំររ់រទាសដល់ លបហារជីវរ
យូរខ្េមក្។ ព្ថ្ងមយ ិ ។ ឯអ្បក្រទាសរ ះ
ដឹងថាព្ថ្ងលពឹក្រនះ ខ្សបងរគនឹង អា
ាំ តាយរៅសមវប់ជាលបាក្ដ ក្៏តាង
ាំ រមរសាក្វរយគ
ិ សាឋយជីវរ
ិ ម ិមយាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 136
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ពែ៌ ថា” ឱ ! ជវី រអ្ញរអ្

ិ យ
ើ ! លពក្
ឹ ខ្សអក្រនះរ យ
ើ នង
ឹ បង់ចាក្លបាែ រអ្លើ រង់ក្សា
ីឋ វ ប់ ១ រនះនរណារ យ
ើ នង
ឹ
រវៀរបង់បាន ខ្ររក្ើររ ង
ើ រ យ
ើ រខ្មងខ្រសាវប់ជាធមយតា ខ្រថាលរង់ជីវរ
ិ ១ រនះរទាះបង់បារ់រៅក្ឋី ក្៏មន
ិ សូ វជា
រសាក្សាឋយប៉ុ យ ន មក្សាឋយខ្រវជា
ិ ជ ១ ខ្ដលេវួនបានររះរ ើយពុាំទាន់បានបងាារ់បងាាញនរណា ១ របើលពឹក្រនះ
េវួនសាវប់រ យ
ើ វជា
ិ ជ រនះយល់នឹងជាសូ នររសាះ អ្ស់ មននរណាមួយ ក្បុងរលក្រនះ អារររះររៅរទៀរបាន
រ ើយ" ។ រលរ ះមន យឆ្ងយព
ាំ នន គ្នរមបក្់ បានឮរៅរ ះពែ៌ រសាក្សាឋយវជា
ិ ជ ដូរចាបះ ក្៏រូលរៅសាក្
សួ រថា "រៅឯងលពឹក្រនះដល់ទីសាវប់លបាក្ដរ ើយ រៅយាំររៀបរប់ថាលរង់ជីវរ
ិ រូបរងរយ មន
ិ សូ វជាសាឋយប៉ុ យ ន
មក្សាឋយវជា
ិ ជ ១ ខ្ដលររះមក្ ររវើ ជា
ិ ជរ ះរ្យះវជា
ិ ជ អ្ឝី រៅររះវជា
ិ ជ អ្ឝី រូរលបាប់រយង
ើ រមល
ើ " ។ អ្បក្រទាសក្៏លបាប់ថា
"េញុាំបាទររះវជា
ិ ជ សាឋប់ភសាសរឝ វជា
ិ ជ រនះវរសសរបស់
ិ េុ ាំបា
ញ ទណាស់ ក្បុងរលក្រនះគ្នយននរណាររះរសាះ ខ្រេញុាំបាទ
ដល់ទសា
ី វ ប់រ យ
ើ វជា
ិ ជ រនះសូ នរខ្រមឋង រលពះពុាំមននរណាបានមក្ររៀនររៅរ យ
ើ " ។ យឆ្ងយព
ាំ នន គ្នរ
ឮដូរចាបះ ក្៏ រាំ សរក្ឋីរ ះរៅជលមបរលក្ឧក្ញា៉រយមរជសពឝលបររ ។ ឧក្ញា៉រយមរជនឹក្ក្បុងរិរថថា វជា
ិ ជ
រនះវរសសព្លក្រពក្
ិ គួរររៀនយក្ រទើប ាំ យឆ្ងយព
ាំ នន គ្នររៅរោះអ្បក្រទាសចាក្ទី ុ ាំឃ្លង
ាំ រ ើយសួ របញ្ជជក្់ថា
ពរ
ិ ឬពុាំពរ
ិ ។ អ្បក្រទាសក្៏ជលមបថា "រនះពរ
ិ លបាក្ដខ្មន " ឧក្ញា៉រយមរជថា "របរើ យង
ើ សុ ាំ ររៀនពរី ៅឯង ររើ
បានឬមន
ិ បាន ? រ យ
ើ វជា
ិ ជ រនះរព្មវបុ ៉ យ ន?" ។ អ្បក្រទាសថា "េញុាំបាទជូនលពះររជលពះគុែបាន សូ ម
លពះររជលពះគុែររៀនររៅរុះ ខ្រអ្រ់អ្ាំពីេុ ាំលញ បបាទរនះរ ើយវជា
ិ ជ រនះនង
ឹ សូ នរជាលបាក្ដ ខ្រររនង
ឹ ររៀនរ ះ
រតាងរៅតាាំងពធ
ិ រី រៀន រៅក្បុងលពះវហាររាំ
ិ រពះលពះភន្តក្ថលពះបដិមក្រជាលបធ្លន ឯរលគឿងរមកល់លគូរ ះមន
ិ មនអ្ឝី
រលរើនរទ លរូវររខ្ររទៀន ៥ ធូប ៥ លជ ៥ ផក ៥ ប៉ុរណា
ត ះឯង អ្រញ្ជ ើ ញលពះររជលពះគុែររៀបររៀនឱរឆ្ងប់រុះ ខ្រ
លពក្
ឹ ខ្សអក្េញុាំលបបាទលលពះររជលពះគុែរៅលសុក្រខាយររ យ
ើ " ។ ឧក្ញា៉រយមរជរធឝតា
ើ ម រទប
ើ ឱរ យឆ្ងយ ាំ
ពនន គ្នរ េ
ាំ ួ នអ្ប
វ ក្រទាសរៅវរថ ក្៏ រ
ាំ ូលរៅក្បុងលពះវហារ
ិ ឱរបិទទាឝរវហារជ
ិ ិរទាាំងអ្ស់ ពុាំឱរមនុសេណាមួយ
ឮរ ើយ ឧក្ញា៉រយមរជក្៏តាង
ាំ ររៀបរទៀនធូប លជផក រៅរាំរពះលពះភន្តក្ថលពះ រ ើយថា "ពិធីររៀនរ ះររើដូរ
រមឋរេវះ រូររៅបងាគប់រៅរមល
ើ រយង
ើ នង
ិ រធឝតា
ើ ម" អ្បក្រទាសបងាគប់ឱរអ្ុររទៀនធូបរ យ
ើ យរលក្រយមរជនិង
េវួនវលរបថាឝយបងគាំលពះ សូ លរនមសាករ ពុទគ
ន ុែ ធមយគុែ សងឃគុែ រប់រុះ រ ើយអ្បក្រទាសលបែមរព្ដរពល
ដរងាាយរ ង
ើ ថា "ឱ! លពះដ៏មនបុែរលពះគុែរោយមហាក្រុណា ខ្រងរលបាសរមតាថសរឝខ្ដលរក្ើរមនក្ឋី វបរថ
ិ ិ
រូលមក្ពង
ឹ រពធស
ិ មមរជួយរោះទុក្ស
ខ រឝឱរសរឝបានក្ឋស
ី ុ េសលមនថទាង
ាំ រលក្រនះនង
ិ បររលក្ លពះពុទជា
ន មចស់
រអ្ើយ! េញុាំលពះក្រុណារនះលរូវរទាសធាំណាស់ លពឹក្ខ្សអក្រនះរ ើយ រលក្ឧក្ញា៉រយមរជនឹងឱរ រាំ ៅលបហារជីវរ
ិ
េញុាំលពះក្រុណា ៗ មនក្ឋភ
ី រិ ភ័យខាវរក្ឋសា
ី វ ប់រ ះជាបាំផុរ សាឋយជវី រព្លក្រពក្ណារអ្
ិ យ
ើ ! សូ មលពះអ្ងគលទង់រលបាស
បិែឍបារជីវរេញ
ិ ុ ាំលពះក្រុណា អ្ាំពីរលក្ឧក្ញា៉រយមរជរនះ ឱររលក្រលបាសខ្លងេញុាំឱររួរចាក្ក្ឋីសាវប់ ក្បុងលគ្នមឋង
រនះ " ថារ ើយអ្បក្រទាសវរៅលរបរទៀបបាទរជើងរលក្រយមរជ រ ើយដរងាាយថា "ឱលពះររជលពះគុ ែរអ្ើយ
! សូ មរលបាសអ្រ់រទាសេញុាំលពះបាទរនះ រ រុខ្ដលេញុាំលបបាទរសាក្រពលថា "សាឋយវជា
ិ ជ ររះភសាសរឝរ ះេញុាំមន
ិ
ររះវជា
ិ ជរ ះរទ គឺេុ ាំរញ សាក្សាឋយជីវរព
ិ ិរៗ គិរបរញ្ជឆរឱរលពះររជលពះគុែអ្រញ្ជ ើ ញមក្រន់លពះវហាររនះឯង
ិ
រដម
ើ ផឱ
ី រលពះសមយសមភុទនជាមចស់ គលឺ ពះពុទនរូបរនះលទង់បែ
ិ ឍ បារជវី រេញ
ិ ុ ាំលបបាទអ្ាំពលី ពះររជ-លពះគុែ ឱ
លពះររជលពះគុែរអ្ើយ ! រលបាសថាឝយជីវរេញ
ិ ុ ាំលបបាទ ដល់លពះសមយសមភុទនជាមចស់ រៅ ឥ ូ វលពះអ្ងគលទង់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 137
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បែ
ិ ឍ បាររ យ
ើ លពះគុែរអ្យ
ើ ! ររបូជារោយរលគឿងអាមស
ិ ទានឯរទៀរ ៗ រ ះមនផលនស
ិ ងេពុាំរសយើនង
ឹ ររ
បូជាជីវរេញ
ិ ុ ាំលពះបាទដល់លពះពុទជា
ន មចស់ ក្ុ ងលគ្នរនះរ
ប យ
ើ ផលរនះរ យ
ើ ជាផលយ៉ងធាំបាំផុរ លពះររជលពះគុែ
និងលបាថាបសាងជាពុទភ
ន ូមឬ
ិ អ្រ នថ ភូមក្
ិ អា
៏ រសរលមរដូរក្ឋីលបាថាបរៅអ្ គររល "រលក្ឧក្ញា៉រយមរជលុ ះ
ឮពក្រអ្បក្រទាសរពលដរងាាយដូរចាបះ ក្៏ដូរជារគខាធស់ ខ្ែនឱរនក្
ឹ រ ញ
ើ ថា ចាញ់ ក្លឧបាយអ្បក្រទាសជា
លបាក្ដ រទើបនិយយរៅរន់ យឆ្ងយព
ាំ នន គ្នរថា " រអ្ើរយង
ើ ចាញ់ ក្លអ្បក្រទាសរនះរ ើយ ឥ ូវវរពលពក្រ
ដរងាាយសូ មជីវរវន
ិ ឹងលពះពុទន ថាឱរលទង់បិែឍបាររទាសវឯងជាមឋង រររនះខ្ររយង
ើ មន
ិ ខ្លងវ ក្៏ដូរជារយង
ើ
មន
ិ យល់ដល់លពះពុទជា
ន មចស់ ហាក្់ដូរជារយង
ើ ឥរសទាន ក្បុងលពះពុ ទសា
ន ស របដ
ើ ូររបះ យឆ្ងយឯ
ាំ ងនង
ិ េញុាំ រយង
ើ
ពីរ ក្់រូលសទានរលើក្ជីវរវ
ិ ថាឝយដល់លពះសមយសមភុទនជាមចស់ រុះ រ ើយរយើងពីរ ក្់ទទួលខ្ក្ព្េជារលរយ គឺ
រយង
ើ បិទបាាំងឱរជរ
ិ ក្ុាំឱរេចរខាចយឮដល់លរររៀក្អ្បក្ដព្ទឯរទៀររ យ
ើ " ។ ឯ យឆ្ងយក្
ាំ ល៏ ពមតាម រទប
ើ រលក្
រយមរជឱរ យឆ្ងយលាំ សាយរាំែងរ ើយថា " រយើងខ្លងរៅឯងរ ើយ រូររៅររ់រៅរៅទីណាមួយ ខ្ដលជាទី
រក្ាជីវរឯងរុ
ិ ះរ ើយក្ុាំនិយយលបាប់រគថា រយើងរោះខ្លងរៅឯង រៅឯងរូ រថាររ់លរវក្់ររ់ចាក្គុក្រៅរុះ រ
រៅមុេរទៀររៅក្ុាំលបលពរ
ឹ ថររលមក្យ៉ងរនះរទៀររ ើ " ។ ឯអ្បក្រទាសក្៏លរបថាឝយបងគាំលពះ រ
យ យ
ើ លរបល
រលក្រយមរជ និង យឆ្ងយ ាំ រ ើយក្៏ររ់ររញរៅលសុក្រលៅ លក្់េួ នពុ
វ ាំឱរពួក្រជររដឹងឮរ ើយ ។ ឯឧក្ញា៉
រយមរជ ក្៏ ាំ ាំ ឝ យបងគាំ លលពះពុ ទរន ូបរ
យឆ្ងយថា ើយវលរៅរន់
ិ លាំរៅៗ ជាសុ េសបាយ ក្ាំចាយខ្រសពធលបាប់
រគថា អ្បក្រទាសរ ះររ់លរវក្់ ររ់ររញចាក្គុក្រៅបារ់រ យ
ើ ។ លុ ះក្នវងរលយូរ ររឿងរ ះពុាំសាងរ់បារ់រៅ
រ ើយ ជារ រុដឹងឮរៅដល់ឧក្ញា៉ពលរទព ៗ ។ មនរិររថ លរក្អ្ររោយសមតាមគាំនិរ ខ្ដលគិររក្ឱរសនឹង
លរបទូលលពះរជាឱរដក្ងារឧក្ញា៉រយមរជរនះ អាតាយគង់នង
ឹ បានទរី ះ ។ សម័យព្ថ្ងមយ
ួ ជារពលលពក្
ឹ
លពះរជារសឋរររញអ្ងាគសភរថោក្់បាលររលក្សងឃ រសឋរក្ាំពុងទុក្បាលរមន ូ ងខ្ក្អ ឝ ក្ទាាំងោយរ ើរមក្ខ្លសក្
ាំ ខ្ក្អក្ពួក្េវះរ ើរខ្លសក្យាំ ទាំតាមរដើមរឈទ
ក្រញ្ឆ ៀវក្ងរ ាំពងទាាំងព្ផធវង ើ ាំតាមដាំបូលលបាសាទ ដាំបូលដាំណាក្់ទីព្ទ ៗ
។ ឯលពះបរមរលក្ី លុ ះរសឋរទុក្បាលររលសររ យ
ើ លទង់លតាស់ ថា អាសរឝខ្ក្អក្អ្ស់ រនះ មនរ រុរភទអ្ឝី បានជា
ព្ថ្ងរនះវ គ្ន
ាំ ប មក្ខ្លសក្គឹក្ក្ងររល លយ៉ងរនះរធឝើរមឋរនឹងបានដឹងភសាវរអ្ះ ! " ។ ឯឧក្ញា៉ពលរទព
អ្ងគុយគ្នល់រៅទរី ះ លុ ះបានឮលពះបនធូល ដូរចាបះបានឱរសរទប
ើ លរបទូ លរ ង
ើ ថា "សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស
មនុសេរយង
ើ ទាាំងោយ ក្បុងលពះនគររនះពុាំមននរណាមួយអារររះភសាសរឝរ យ
ើ ឮថាអ្បក្ឧក្ញា៉រយមរជ
រគររះភសាសរឝ រោយរគបានររៀនរអ្ាំពីអ្ក្
ប រទាសដល់ទីលបហារជីវរម
ិ ប ក្់ រ ើយបានខ្លងអ្បក្រទាសជាលគូរគ
រ ះបង់ សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស ឱររៅមក្សួ រគង់លទង់លជាប" ។ លពះរជាបានលទង់លពះសណា
ឋ ប់ដូររបះ ក្៏រលបើ
រជបរលមម
ើ ប ក្់ ឱររៅរៅឧក្ញា៉រយមរជរូលមក្គ្នល់ ។ ឧក្ញា៉រយមរជ ឮថាលទង់មនលពះរជឱងាករឱររៅ
រៅគ្នល់ដូរចាបះ ក្៏នឹក្ពិភល់ក្ុ ងរ
ប ិរថា
ថ លទង់ឱររក្េវួនរូ លរៅរនះ មុេជាមនររខ្បវក្លបាក្ដ រទើបសួ ររៅរន់
រជបរលមរើ ះថា " យឺ ណាគ្នល់រៅក្បុងទរី
ន ះេវះ?" រជបរលមជ
ើ លមបថា "រលក្ឧក្ញា៉ពលរទព គ្នល់រៅទី
រ ះ" ។ ឧក្ញា៉រយមរជឮដូរចាបះ ក្៏ដឹងេវួនថាអាពលរទព វគង់លរបទូល រពលរទាសអ្ញជាលបាក្ដ គិរ
រ យ
ើ ឧក្ញា៉រយមរជររៀបអាតាយមបម
ី ប រៅជាមួយនង
ឹ រជបរលមរើ ះ លុ ះដល់រ ើ ក្៏រូលរៅលរបបងគាំអ្ងគុយ
យ
គ្នល់ក្ុ ងទ
ប ីដគ
៏ រួ សម។ ឯលពះរជាទរយល់ឧក្ញា៉រយមរជរូ លមក្គ្នល់រ យ
ើ ក្៏លតាស់ ថា "រអ្អ្
ើ ក្
ប រយមរជ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 138
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឥ ូវឧក្ញា៉ពលរទព រគលបាប់រយង
ើ ថា អ្បក្ឯងបានររៀនភសាសរឝអ្ាំពីអ្ក្
ប រទាសមបក្់ រ យ
ើ អ្បក្ឯងបានខ្លង
អ្បក្រទាសរ ះររញចាក្គុក្រៅ ឥ ូ វ ូ ងសរឝ
ឝ ខ្ក្អក្ទាាំងោយវមក្ខ្លសក្ក្រន្តញ្ជ ៀវ ក្ងរ ាំពងជាររល ល
យល់ថានឹងមនរ រុអ្ីម
ឝ យ
ួ ពុាំខាន របើដូររបះអ្បក្ឯងររះភសាសរឝ រូរសាឋប់វ និយយគ្នបវរៅរមល
ើ " ។ ឧក្ញា៉
រយមរជក្៏ទទួល លពះឱងាករទូលអ្នុរលមតាមថា "េវួនបានររៀនររះដឹងភសាសរឝពរ
ិ លបាក្ដខ្មន" លុ ះឮលពះឱ
ងាកររលបើឱរ សាឋប់សរឝខ្ក្អក្ដូរចាបះ ក្៏រធឝើជាខ្បររផធៀងលរររៀក្សាឋប់សរឝខ្ក្អក្មខង រ ើយខ្បររៅសាឋប់សពធខ្ក្អក្មខង
់ ពធខ្ក្អក្បនថិរ ក្៏លរបបងគាំទូលថា "សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស
រទៀរ លុ ះសងបស ូ ងខ្ក្អ
ឝ ក្ខ្ដលទាំរលើរដើមរឈរើ នះ ជា

ូ ងខ្ក្អ
ឝ ក្ខ្ដលទាំរលើដាំបូលមហាលបាសាទរ
ក្លសុក្រលៅ ឯ ូ ងខ្ក្អ
ឝ ះ ជា ូ ងខ្ក្អ
ឝ ក្រៅក្បុងរនះ " ។ លពះរជា
ឮដូរចាបះ ក្៏លតាស់ សួររៅវញថា
ិ " រុះខ្ក្អក្លសុក្រលៅវមក្យាំក្ង ររើវយាំដូររមឋរ ? ខ្ក្អក្ក្បុងលក្ុង ររើក្រន្តញ្ជ ៀវថាដូរ
រមឋរ? " អ្បក្ឧក្ញា៉លរបទូលថា "ខ្ក្អក្លសុក្រលៅ មនក្ឋរី ៅឋលក្ហាយ រោយអ្បក្លសុក្រលៅពុាំបានរធឝប
ើ ុែរឱរទាន
ដូរអ្ាំពីឆ្ងបម
ាំ ុន ៗ គឺឆ្ងបម
ាំ ុន ៗ លបជារន្តសថសមផូរលសូវអ្ងករ រគ គ្ន
ាំ ប រធឝើបុែរនិមនថរលក្សងឃឆ្ងន់ តាមភូមល
ិ ាំ រៅ ឯ
រាំែីអាហារខ្ដលរសសសល់រ ះ រគរបាះឱរទានខ្ក្អក្ឬសរឝឯរទៀរៗផង បណា
ឋ សរឝទាង
ាំ ោយមនខ្ក្អក្ជា
រដម
ើ សឹងបានបររភគរាំ
ិ ែីខ្ដលរសសសល់រ ី ុ េសបាយក្៏មនលគប់ដាំបន់ ឥ ូវឆ្ងបរាំ នះរលក្
ះទូរៅ រសរក្ឋស
ឧក្ញា៉ពលរទពជា យរក្េលរ ចារ់រមក្ងអាជាញ ួ ងររញរៅក្រ់
វ លសូវមន
ិ លរូវតាមលបព្ពែី គឺយក្ពននរន្តសថ
រលើសលបមែ រន្តសថគ្នបមនលសូវខ្រលរម ាំ ក្៏ក្រ់គ្នបឱរជាប់ពននខ្ដរ ឧក្ញា៉ពលរទពឱរក្រ់ដល់រៅលសូ
ឹ ៤-៥ ថាង
វពូជ លសូវដាំរែើប លសូវរមករលបាាំងយក្ជាពននទាង
ាំ អ្ស់ មួយរទៀរលសូវគ្នបមនខ្រលរម
ឹ ៥០-៦០ ក្៏ទារយក្បរងកើរ
ោក្់ថា ៩០-១០០ រន្តសថគ្នបរវ៉ក្៏មន
ិ បាន យក្បុែរស័ ក្ិឋ សងករប
់ ន្តងាកបគ្នបរៅតាមអ្ាំរពើរិររថ ផេង ៗ ពួក្លបជារ
ន្តសថរក្រ
ើ ក្ឋលី ក្លាំ បាក្បានក្ឋីរៅឋលក្ហាយខ្ររល់ៗគ្នប បានជាឆ្ងបរាំ នះមន
ិ មននរណាអាររធឝប
ើ ុែរឱរទានដូរឆ្ងបម
ាំ ុ
នៗបាន ពួក្ខ្ក្អក្ទាាំងោយពុាំបានទទួលទានបាយសមវ ខ្ដលរសសសល់អ្ាំពីរររធឝើបុែរទានរ ះឯង រទើបវ ាំ
គ្នបរូលមក្ក្បុងលក្ុង រាំ សរក្ឋីរៅឋលក្ហាយរ ើងលរបបងគាំទូលលពះក្រុណាជាអ្មចស់ ព្ផធរលរមលទង់លជាប ររ
ឧក្ញា៉ពលរទពលបលពឹរេ
ថ ុសលពះរជបញ្ដ រថមនសភពយ៉ងរនះ សូ មលអងធូ លីលពះបាទរសឋរលទង់លជាប " ។ លពះ
បរមរជា បានលទង់លពះសណា
ឋ ប់ពក្រឧក្ញា៉រយមរជដូររបះក្៏លរូវលពះទ័យ រទើបលទង់ខាញល់នឹងឧក្ញា៉ពលរទពថា
ររងររវរបាក្រន្តសថ រធឝឱ
ើ រលបជារន្តសថរៅឋលក្ហាយទាាំងលពះរជអាណារេរថ រសឋរលទង់ឱរដក្ងារឧក្ញា៉ពល
រទពររញចាក្មុេងារមន្តនថី រលបាសលបទានឧក្ញា៉រយមរជរ ង
ើ ទជា
ី សរមឋរជហាឝទ ា អ្គគមហារស សឋីទរ
ី ជ
ររជាអ្ធិបរីលក្សួ ង ររៅ ។

រឥឿង រដឣ
ី កុំ រណីរសរេឣស
ូ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៦៧ -៧១

រៅក្បុងបឋមក្បផ លពះឥសូ រជាអ្បក្បរងកើររលក្ មនបរងករ

ើ ទាាំងសរឝលគប់យ៉ង រៅរលើខ្ផនដជា
ី រដម
ើ គលឺ ទង់បាន
បរងកើរសរឝមូសមុនរគបងអស់ ។ សម័យរ ះ សរឝមូសមនេវួនធាំៗ ជាងសរឝតាយររៅរទៀរ រ ើយវខ្រងរ ើរជា
រលរើនឥរឈប់ឈរ ខ្សឝងរក្សុ ី មនុសេរលក្ជាអាហារ មនុសេណាខ្ដលលរូវជារាំែីសរឝមូស រគរ ើញរៅសល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 139
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្ររងវអង
ឹ គ្នយនសារ់្មរ យ
ើ ។ មនុសេមបមហាជនមនរសរក្ឋរ
ី ក្់សុ រជាព្លក្ខ្លង
វ ខ្រគ្នយននរណាមបក្់ រក្
មរធាបាយររពរសរឝមូសបានរ យ
ើ ក្៏ោក្់រវនគ្នបឱរមូសសុ ី ររៀងរល់ យប់ ។ ចាប់តាង
ាំ ពព្ី ថ្ងរ ះមក្ ជនខ្ដល
ដឹងថា រវនេវួនជិរមក្ដល់រ ើយក្៏យរាំ សាក្របាក្េវួនរបាក្លបាែ ។ គ្នប់ជន
ួ ជារពលរ ះ មនក្ូនលក្មុរាំ សដឌី
មបក្់លបក្បរោយបញ្ជដវងព្វ ងអាែិរអាសូ រអ្បក្លសុក្ខ្ដលបានោក្់រវនគ្នបរៅឱរសរឝមូសសុ ី រ ះព្លក្រពក្
ងគិរក្បុងរិរថា
ថ របើអ្ញមន
ិ ជួយរក្មរធាបាយរលសារលសង់មនុសេទាាំងអ្ស់ រោយឥរររសមុ
ើ េរទ អ្បក្ទាាំងអ្ស់
រ ះលបាក្ដជារគរពីរាំែីមូសពុាំបាន រ ើយររៅលបាក្ដជាគ្នយនមនុសេរស់ រៅរទៀររ ើយ ។ រលរបើបាននឹក្
រ ញ
ើ យ៉ងរនះ ងក្ញ្ជដក្៏រូលរៅជួបនង
ឹ ឪពុ ក្មឋយនយ
ិ យថា " េញុាំរង់រៅឱរមូសសុ ី ជាមួយនង
ឹ ជនឯរទៀរខ្ដរ
" ។ រលរបើឮរសរក្ឋីរសបើដូររបះ ឪពុក្មឋយរបស់ យុវរី ក្៏រក្ើររទាសៈជាខាវង
ាំ គ្នរ់រវវើយមក្រន់ យុវរីវញថា
ិ
"រ រុរមឋរបានជាក្ូនឯងរភវវ
ើ ួ រដូ
ក រចាបះ ? មនុសេក្បុងនគររនះ រគមនខ្រពីរគរររ់ឱរផុ រពរី សរក្ឋសា
ី វ ប់ រុ ះក្ូនឯង
រមឋរក្៏រលងើពក្ថាងសរៅជារង់រៅងាប់វញ"
ិ ។ រទាះបីឪពុក្មឋយថាដូ រចាបះ ក្៏យុវរីមន
ិ លពមឈប់ សុ ាំ អ្ងឝរឪពុក្
មឋយរៅឱរមូសសុី រ ះរ ើយ ។ ឪពុក្មឋយរលរបើរ ើញក្ូនលសីេួ ន
វ រៅខ្ររងរររសម
ឹ និ លពមសាឋប់ដាំបូ យ ន
គ្នរ់រសាះដូរចាបះ ក្៏រក្ើររទាសៈវួលរវះឥរឧបមរទប
ើ នយ
ិ យថា "រអ្ឥ
ើ ូ វរបឯ
ើ ងរង់ងាប់ មន
ិ លពមសាឋប់អ្ញ
រៅ រៅឱរបារ់ពីមុេមរ់អ្ញរៅ " ។ ងក្ញ្ជដក្ូនរសដឌីឮដូរចាបះ ក្៏រពររពញរៅរោយរសរក្ឋីសបាយ រ ើយ
រដរើ សាំ រៅរៅក្ខ្នវងខ្ដលមនុសេលរូវរៅរៅឱរមូសសុ ី ។ រ យ
ើ នយ
ិ យថា "របអ្
ើ ក្
ប រល់គ្នបរង់រគរឱរ រួរពី
រសរក្ឋសា
ី វ ប់រូរអ្បក្រធឝតា
ើ មេញុាំ ៗ នង
ឹ បងាគប់ឱររធឝើ រ ះអ្បក្លបាក្ដជារគររួរពីរសរក្ឋសា
ី វ ប់ពុាំខាន គលឺ រូវអ្បក្ទាាំង
អ្ស់គ្នបរៅរក្លបមូល សវឹក្រឈងាើ ប់ៗ សងួរៗ ឱរបានរលរើនយក្មក្ទីរនះ រ ើយរលរបើសរឝមូសវរ រើ ជិររយង ើ
ៗ លរូវដុររភវង ើ ឱររវះ ុ យខ្ផេងរៅជុាំវញរយ
ិ ងើ រ យើ រយងើ បបួលគ្នបរៅក្បុងរងឝងក្
់ ណា
ឋ លរភវង
ើ រ ះ រធឝដ
ើ ូររបះ
សរឝមូសមន
ិ ហា៊នរ ើរវវងរភវង
ើ ខ្ផេងមក្សុ ី រយង
ើ រទ " ។ មនុសេទាាំងោយយល់នូវបាំែងព្ន ងក្ញ្ជដ រ ើយក្៏
លពមរធឝើតាម ងទាាំងអ្ស់ ។ លុ ះរវលយប់ ពួក្សរឝមូសក្៏មក្ដល់តាមទមវប់រដើមផស
ី ុ ី មនុសេ ។ រៅរពលរ ះ
ពួក្អ្បក្លសុក្ក្៏ដុររភវង
ើ រវះសរ ន សរៅនរ ង
ើ មន
ិ ឱររលរ់តាមបងាគប់បុលររី សដឌី ។ សរឝមូសរ ញ
ើ ដូរចាបះពុាំហា៊ន
រ ើរវវង ររ់រភវង
ើ ខ្ផេងរៅខាាំសុីមនុសេរ ើយ រ ើយវក្៏លបមូលគបីគ្នបមក្ក្ក្ក្ុញជាំនុាំគ្នបថា "របើរយើងរៅខ្រមន
េវួនធាំដូររបះររៅរទៀរ រ ះរយង
ើ លបាក្ដជាខាាំមនុ សេរលក្សុ ី ពុាំបាន ពរី លពះរលណារគដុររភវង
ើ ឱររវះរ ង
ើ
ដូរចាបះ រយង
ើ ពុាំអាររូ ល រៅជិររគបានរ យ
ើ អាលស័ យរ រុរនះ រូ ររយង
ើ រូលរៅទូ លលពះឥសូ រខ្ដលជាអ្បក្
បរងកើររយង
ើ មក្ សូ មឱរលពះអ្ងគរធឝើេួ នរយ
វ ងើ ឱររៅជារូរៗវញ
ិ លបរយជន៍រយើងនឹងលសួលលបវយក្ខា
់ មាំ នុ សេបាន
ក្ុាំឱរមនុសេរលក្រមល
ើ រយង
ើ រ ញ
ើ របើដូរចាបះរ ើញថាលសួលជាង " ។ ប ធ ប់មក្ពួក្មូស ក្៏មូលមរគ្ន
ិ បរ រើ រៅ
រន់សាទនសួ គ៌ រគ្នរពវ ធ លពះឥសូ រ រួររ ើយវក្៏សុាំលពះឥសូ រ ឱររធឝើេួ នវរៅជារូ
វ រ ៗ លអិរ ៗ សមរៅតាម
បាំែងរបស់វ ។ រៅរពលរ ះ លពះឥសូ រក្៏រធឝើេួ នសរឝ
វ មូសឱររូរៗដូរជាសរឝមូសសពឝព្ថ្ងរនះ ។ រលរបើបាន
េវួន រូរដូរបាំែងរ យ
ើ សរឝមូសក្៏ខ្ថ្វងអ្ាំែរគុ ែលពះឥសូ ររួរលលពះអ្ងគលរ ប់មក្សាទនមនុសេរលក្វញ
ិ
រ ើយវក្៏រ ើយរលររពីភូមរិ ៅភូមម
ិ យ
ួ ខ្សឝងរក្ខាាំមនុសេរលក្ ។ ប៉ុខ្នថមនុ សេរលក្ររះខ្រយក្ព្ដទះ វសាវប់
អ្ស់េះវ ក្៏រៅរស់ ខ្របាក្់សាវបបាក្់រជង
ើ ។ ដូររបះមនុសេរលក្ក្៏បានធូរររ
ិ រថ យ
ើ មនរសរក្ឋស
ី បាយរលរន
ើ
រលើសមុន ។ ពួក្មូសក្៏លបជុាំគ្នបសាជាថ្យីរទៀរថា "ឥ ូ វមនុសេរលក្រគរធឝើបាបរយង
ើ ខាវង
ាំ ណាស់ រគទះរគវយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 140
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រយង
ើ រ យ
ើ រគនឹងសមវប់រយង
ើ ឱរអ្ស់ ពូជ រយង
ើ ពុាំអារខាាំមនុសេរលក្បានរទៀររ យ
ើ រ រុដូររបះ លរូវរយង
ើ ាំ
គ្នបរៅរក្លពះឥសូ រមឋងរទៀរ រដើមផស
ី ុ ាំ លពះអ្ងគរធឝម
ើ រ់រយង
ើ ឱរលសួរៗ ដូរមជុលរដើមផរី យង
ើ អារខាាំមនុសេរលក្បាន
ើ ខាាំរគ" ។ រលជាំនុាំបានមូលមរិជាឯក្រឆនធ រទើបសរឝមូសបបួលគ្នប
ឆ្ងប់រ ័ស ក្ុាំឱរមនុសេរលក្ដឹងថារយង
រ យ
ើ រៅរន់សាទនសួ គ៌ លុ ះរៅដល់ រលរយពបា
ី នគាំ បគ្នប់គរួ លពះឥសូ ររ យ
ើ សរឝមូសក្៏ទូលសុ ាំ លពះឥសូ រ
ឱររធឝើមរ់េួ នឱររូ
វ រៗ រដើមផលី សួលខាាំមនុសេរលក្ ។ លពះឥសូ រក្៏លទង់រវវើយរបមក្វញថា
ិ "ខ្នមូស ! មរ់ខ្ដល
រយង
ើ បានរធឝើឱរអ្បក្ឯងរនះវលសួរលយមណាស់ រៅរ ើយ ប៉ុខ្នថរបើអ្ក្
ប ឯងរង់ខាម
ាំ នុសេរលក្ឱរបានរ ័ សរ ើយ
មុររទៀររ ះ រូ រអ្បក្ឯងរៅរក្លពនង់មយ
ួ ៗមបក្់ រដើមផជ
ី យ
ួ សាំ ពងពរី លើខ្ថ្មរទៀរ ប៉ុខ្នថរូរអ្បក្ដឹងថាមនុ សេរលក្
រគមនលពនង់រនះរលសររ ើយ ដូររបះរូរអ្បក្លរ ប់រៅវញរុ
ិ ះ " ។ ពួក្មូសក្៏រ ើរលរ ប់មក្សាទនមនុសេរលក្
វញ
ិ រ យ
ើ វរ រើ រលរររក្ខាាំមនុសេរលក្ទាាំងយប់ព្ថ្ង រៅលរង់ររ វ ះរក្ៀនររះ លគប់នគររោយយក្សាវបរធឝជា
ើ
អ្នវូងក្ាលសាឝ រ ើយវវយមនុសេរលក្រោយរ ើរខាាំយ៉ងរ ័ សបាំផុរ ដូរលពះឥសូ របានបងាគប់វ ។

១- ដក្លសង់ពីក្ុ ងរសៀវរៅ
ប លបរទ
ិ ន
ិ ក្មភុជា របាះពុមផ
ភ ាយរោយលក្ុមសមគមសុ ធ្លរស រលពឆ្ង
ី ប ាំ ១៩៥៦
ររៀបររៀងរោយ រលក្ សក្់ ខារ់ រមកល់រៅវជា
ិ ជ សាទនពុទសា
ន សនបែឍិររ ។ រលេ ម ១៤៨ ទាំពរ័ ១១៥ ។ មន
ររខ្ក្សលមួលពីរាប់រដម
ើ េវះ ។

រឥឿង សន្រគគឣឥវាងគីងគក់ ឞង
ិ តាប្ឡវែ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៦១-៦៥

សម័យរលពង យ រវលមួយពភ
ិ ពរលក្រក្ើរទុរក្េ
ិ ម រៅឋ ួរខ្ ង លគប់ទស
ិ ទលី ពះពរិ ុែមន
ិ បងអុររភវៀងរសាះ សធឹង
លរពាំង ថ្វុក្បឹងខ្លពក្ ទរនវរងទ
ី ឹក្អ្ស់ ។ សរឝទាង
ាំ ោយសាវប់គរវអឹងរលើគ្នបរុក្ជា
ខ រិ សឝិររលក្ៀម
លក្ញង់ ។ ពួក្មែុ ឍ ក្សរឝមនគង
ី ក្
គ ់ ុង
ី ក្ខ្ងកបជារដម
ើ ខ្ដលជាសរឝបន
ុិ អ្រ់ធន់ ក្៏សគមរៅខ្រខ្សផក្នង
ឹ វអង
ឹ ។
ព្ថ្ងមយ
ួ គីងក្
គ ជា
់ រមលបរសដល់លក្ុមញារិ និង ុីងក្ខ្ងកបជាមរ
ិ ថា
ថ ព្ មរ
ិ ទា
ថ ងាំ អ្ស់ គ្នប ! រមល
ើ រៅតាលព យមន
ិ
បងអុររភវៀងមក្ ឱររយង
ើ រៅរបរើ យង
ើ រៅរសងៀមមុេជាោរ់រពះសាវប់ មក្វុម
ី រ
ិ រថ យង
ើ រក្ែឍគ្នបរៅរយុ ទន នឹងតាលព យ
យក្រភវៀងឱរបាន អាសនបដល់រ យ
ើ រសងៀមក្៏សាវប់រាាំងក្៏សាវប់ របព្ើ មងន
៉ ង
ឹ សាវប់ៗក្បុងរមាាំងយក្ជ័យឱរលក្ុមញារិ
និងមលិ រលបរសើរជាង មក្ ! មក្ ! រៅលបយុទន ។ រលរយខ្ដលបានលបរសយ៉ងរនះ ពលគីងក្
គ ន់ ិងមលិ រទាាំងអ្ស់ ក្៏
រលើក្ពរុ យលតារៅរយុទន
ន ង
ឹ តាលព យ ក្បុងវមនរលក្ឰដ៏
ិ អារស ។ ក្ងទ័ពមែុ ឍ ក្សរឝរដរើ ររ់ទវ
ី ល បនថរ
ិ
មក្លសាប់ខ្រលបទះទ័ពមួយ ូ ងធាំ
ឝ រទៀរ ។

រមបញ្ជជររធាំព្នទ័ពគីងក្
គ រ់ ញ
ើ ូ ងពលលរ
ឝ ីអ្ខ្ែឋងធាំៗ ខាបន់ខាបប់េួ នលបោក្់
វ លសមក្រោយក្រមធរធូ លីនិងខ្ផះព្ន
វលខ្លស ។ រមគីងគក្ស
់ ួ រថា " ខ្នវុររ
ី ើក្នឯងរៅណា បានជាលបរមៀលេវួន ុយដីលទរលមររ់មុេឱររ ាំខានដល់
ក្ងទ័ពអ្ញរនះ? " ។ លរអ្
ី ខ្ែឋងជារមទ័ពរបថា ' រភឿនរអ្យ
ើ ! ពួក្មចាឆបានបញ្ជូ ន រយង
ើ ឱរមក្ជាមួយបង
លរញ់ ដប
៏ ុិនលបសប់ខាងររ់វង
វ ភបាំ និងបារយែ៍ រដើមផរ
ី ាាំងនឹងតាលព យយក្រភវៀងមក្បាំរពញបឹងសធឹងរយង
ើ រៅ !

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 141
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រភឿន ! ។ គង
ី ក្
គ ឮ់ ដូរចាបះអ្រណាស់ ក្ល៏ បាប់ក្ងទ័ពេវួន មួយរ ាំរពររ ះសពធជរយបានលន់ឮររញពទ
ី ព
័ ទាាំងពរី
លក្ុម រ យ
ើ ទ័ពទាាំងរ ះក្៏លបមូលគ្នបយលតារៅតាមវលរៅឋ ួរខ្ ងរៅ បនថិររៅលសាប់ខ្ររ ញ
ើ បាែក្ជារិ
មួយ ូ ងធាំ
ឝ រ ើររមយខាបប់សូរងូងៗ រលើអារស រ ើយឮ ុ ាំន
យ ិងឪម៉ល់ជារមទ័ពបនវឺមក្ ខ្នគីងគក្់ ុ ីង ក្ខ្ងកប លរី
អ្ខ្ែឋង លរលី រញ់ ឯងរៅណាលសមក្យ៉ងរនះ ? គង
ី ក្
គ រ់ បថា មក្វុយ
ឺ ! បង ុ ាំយ ! រយង
ើ រ យ
ើ នង
ិ លក្ុមបងរលើក្
ទ័ពរៅរាាំងរលពះអ្រ់រភវៀងេឝះរឈព្ើ លពផឋល់រធឝើសាំបុក្ដល់លក្ុមបង មក្ក្ុាំបងអង់ រយង
ើ លពួរគ្នបរៅរយុទននឹងតាលព យ
ក្ុាំខាវរខាវរ សាវប់រៅ ! រៅ ! ។ ទ័ពរគ្នក្និងអារស រហា៊យក្ជ័យ រ ើយក្៏រលើក្ររៅរទៀរ ។ លុ ះដល់ជិរ
រមករសងួរមួយ ខ្រទ័ពរនះលបទះនឹងខ្ផវលរសក្់លសូវដួលរខ្ែលរលើខ្ផនដី ោរ់របះទងគួរឱរអាសូ រ ។ លរសក្់មយ
ួ
ខ្លសក្រោយមនសងឃម
ឹ ថា "រភឿនរអ្ើយឱរគ្នបរយើងរោយសាររៅផង ខ្រេាំរយង
ើ សងួរ សាវប់អ្ស់ រ ើយរភឿនរៅ
ើ ក្៏សូ ៊ សាវប់ជាំនួសលគួសាររយង
រាាំង រយង ើ ខ្ដរ មន
ិ ឱររៅរវទ រទ " រមទ័ពទាាំងបី ក្៏យល់លពមឱរលរសក្់លសូវ
លបរមៀលេវួនរៅតាមក្ផន
ួ លុ ះផុ រពីវល ក្៏បានដល់ព្លពមួយខ្ដលរុក្ជា
ខ រិទាង
ាំ ោយរលក្ៀមរញមសាវប់ជិរអ្ស់ ។
ក្ងទ័ពបានរៅដល់រ ើញវលវិរដឋធាំ ៗ ពីររដើមរៅនឹងគល់រឈងា
ើ ប់មយ
ួ រដើម ។ រដឋសូ រថា "ខ្នរភឿន ! រៅណា
បឹ សននក្
ង ឹ រមវះ៉ រភឿនមន
ិ អាសូ រមរ
ិ រថ ុក្ជា
ខ រគ្ន
ិ ប រយង
ើ រទឬ? រ ញ
ើ រទសាវប់រដក្ពពូនរោយព្ដតាលព យអ្ស់ រ យ
ើ
ឱររយើងរៅរាាំងផង រយើងរៅយ៉ងរនះ ក្៏រវទ ណាស់ រយង
ើ ស៊ូ រៅសាវប់ក្ុ ងសន្តងា
ប គ ម រដើមផដ
ី រែឋើមយក្ជ័យ
មក្ផឋល់ជវី រសរឝ
ិ រលក្" ។ ទ័ពទាាំងអ្ស់ក្យ
៏ ល់លពមឱររដឋរគ្នរររៅតាមផង។ រលរយមក្ទ័ពទាាំងអ្ស់ក្បា
៏ ន
ដល់ឋានតាលព យ ។ គង
ី ក្
គ បា
់ នបញ្ជជឱរ ុ ាំយ លបុងវយសលមុក្រៅទាឝខាងមុេនិងខាងរលរយ លរអ្
ី ខ្ែឋង លរលី រញ
ខ្ដលេវួនលបោក្់រៅរោយក្ផុង និងខ្ផះឱររូលរៅក្បុងពងនិងរផើងទឹក្រៅមរ់ទាឝរលបាសាទ លរសក្់លសូវឱរ
លបរមៀលរៅរទៀបរជើងលរបអាសនៈតាលព យគង់ ។ ឯលក្ុមគង
ី ក្
គ ់ ុង
ី ក្ខ្ងកបជាទ័ពលសួរអ្បក្រូលលុ ក្ ។ លុ ះចារ់
រលសររ ើយ ទ័ពមែុ ឍ ក្សរឝក្រ
៏ ូលលសរលមង់អាសនៈតាលព យអាលស័ យរៅរោយរហា៊សននបយ
់ ៉ ងខាវង
ាំ រធឝើ
ឱរររ ៍ ពល អ្ស់ទាង
ាំ រទវតា រមនាំ រម ង រៅជិររៅរម ម៉ម េុ នណាងជាំទាវ ររ់ររញពី លបាសាទសវនរ់ សាវរៅ
លរូវទក្
ឹ ខ្ផះ ទក្
ឹ ក្ផុងខ្ដលលរអ្ ាំ រក្ទិសរាំបន់ពុាំរ
ី ខ្ែឋងលរលី រញបារមក្រលើខ្ភបក្ ផាលសវង ញ
ើ ខ្ថ្មទាាំងលរូវពួក្

ុ ាំយ ឪម៉ល់ទិរ រុក្ឈរឺ មួល ខ្លសក្យាំរ ាំពងតាលព យរក្លរក្ររញពុាំទាន់ខ្លសក្សួ រថា "ខ្នរវយ

ើ ! អាពួក្គីងក្
គ ់ ុ ីង
ក្ខ្ងកបរព្លងឯងរៅណា?” ពួក្មែុ ឍ ក្សរឝ របថា "រយង
ើ មក្រាាំង ៗ" តាលព យរុះចាក្អាសនៈឥររមល
ើ រលរយ
ក្៏ជាន់រលើលរសក្់លសូវរអ្ិលដួលផងរ លសទាង លរូវរដឋទាាំងពរី បនធនេ
់ ួ នលបញាប់
វ សងករក្
់ ជាប់ ុ ាំក្
យ ទ៏ ិ រ ឈផ
ឺ ា
ខ្លសក្រុះញ៉ មពួក្សរឝ និងរុក្ជា
ខ រិថា "ចាញ់ រ ើយ ! " ។ ឮដូររបះ រមបញ្ជជររគីងក្
គ ក្
់ ឃ្ល
៏ រ់ទព
័ ឱរឈប់ រដើមផរី ោះ
លសាយបញ្ជារុះចាញ់ ។ គង
ី ក្
គ ស់ ួ ររៅតាលព យបរជ័យថា "រម៉រក្៏រលក្បងអររ់ ភវៀងដល់សរឝរលក្ រធឝឱ
ើ រសាវប់
លគប់ក្ខ្នវង ដូរចាបះ ? គ្នបរយង
ើ មន
ិ សុ េរិររថ ទ របើរលក្មន
ិ បងអុររភវៀងរុះរៅរ ះ រយង
ើ នឹងក្រមធរវមនរលក្
ិ
សមវប់ទាង
ាំ ពល ទាាំងរលក្ពុាំខាន" ។ តាលព យនឹក្ភ័យក្៏និយយអ្ងឝរអ្ស់ ពលសរឝនឹងរុក្ជា
ខ រិថា "សូ មពួក្
លពះខ្សឋងក្ុាំេង
ឹ រយង
ើ ខាវររ យ
ើ រយង
ើ នង
ឹ ផឋល់ទក្
ឹ រភវៀងឱរឥ ូ វរនះរ យ
ើ សូ មអ្ស់ រលក្អ្រញ្ជ ើ ញរៅវញរុ
ិ ះ ក្ុាំ
េឹងអ្ី " ។ គីងក្
គ រ់ បថា "រទ ! ក្នរយង
ើ មន
ិ លពមរទ របើរយង
ើ រៅ រ ះរលក្នឹងផឋល់រភវៀងឱររយើងខ្រមួយរម
រ យ
ើ លពរងើយក្រនថយ
ើ រៅ ឱ
ាំ រពបា
ិ ក្រយង
ើ រលើក្ទ័ពរ ង
ើ មក្រទៀរ ដូរចាបះសូ មរលក្សនាឱរពរពរិ សសដល់
រយង
ើ សិន រទប
ើ ក្នរយង
ើ សុ េររ
ិ "ថ ។ លុ ះជញ្ជ ឹ ងមួយសនធុះ តាលព យរពលថា "រអ្ើ ! រយង
ើ លពមឱរពរដល់អ្ក្
ប រល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 142
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

គ្នប រ យ
ើ របដ
ើ ូរចាបះរពលណា អ្បក្លរូវរររភវៀង រាំខ្ែក្គង
ី ក្
គ ់ ុង
ី ក្ខ្ងកបលរូវសរងកៀររធយញ បនវស
ឺ ាំ រ ងពរី លរម
មក្ រពលរ ះរយង
ើ នឹងបងអុររភវៀងឱរអ្បក្ភវម ។ រលសនារួររលសរ ទ័ពមែុ ឍ ក្សរឝបាែក្សរឝ នង
ិ រុក្ជា
ខ រក្
ិ ៏
ថ្យ មក្លាំ រៅររៀង ៗ េវួន ។ តាាំងពីរ ះមក្រពលណាគីងក្
គ ់ ុ ីង ក្ខ្ងកប លរូវរររភវៀង ក្៏សរងកៀររធយញ បនវឺ
សាំ រ ងលក្រ ៗ ! ខ្អ្ប ៗ ! រអាក្ ៗ ! ុង
ី ុង
ឹ ៗ ! រភវៀងក្៏ធ្លវក្់មក្ ។

១- លសង់ពទ
ី សេ វដឋក្
ី មភុជសុ រយ
ិ រលេ១១ ឆ្ងប១
ាំ ៩៦០ ររៀបររៀងរោយរលក្ លង ហាប់អាន សាន្តសាថចាររ
រៅពុទក្
ិន វទាល័
ិ យលពះសុ រលមរ
ិ លក្ុងភបរាំ ពញ ។

រឥឿង ារឤីង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៣១- ៦០

បទរក្គរិ

អ្ញេញុាំលក្ួញលក្ប សិរសាលសបា៉ប លុ ររលើក្ តាទ ទសងគុលី អ្ភវិ ធ ព្នលពះពុ ទជា

ន ឥសូ រភពលរី ។ លពះអ្ងគឧរឋម
រលើសរលើឥនធលព យ មូលមក្ភក្ឋី លបក្បលបររ សមមររទន ិ ែ៌បារមី ពិរសសរថ្កើងថាកន ។ បងគាំលពះធម៌ ពិរសស
ឹ ី បរបូ
មនអាថ្៌ រលៅពន់លបមែ រសាយះរសយើរភលតា ព្ថ្វថាវខ្មនមន បវរទព ឝ ដ ែ ផធឹមផធុក្សពឝសរឝ ។ បងគាំលពះលបរសើរ
ិ ញ្ជ
ឧរថុងគឧរឋមរពក្រឋន់ អារ ស វ រ ាំលងវលវដឋ ដល់ឋានអ្ម័រ បូរ ី យណាយ ។ រទើបេញុាំបងគាំទិពឝរទព ឧរឋម
ាំ រឝវង
រសា សសួ គ្ន៌ សូ មសុ េសួ សី ឋ សិរទ
ី ឃ្ល
ី យុយរ
ឺ សុ េសា- បាយបរបូ
ិ ែ៌បុែរ ។

រលសរេញុាំនឹងខ្ថ្វង ដាំរែើរដាំខ្ែង ដាំណាលពីមុន មនក្េលរមួយព្ថ្វ លបព្ពរលើសលន់ លគប់លគង មហាជន លក្ុងពរ

ែសី ។ លពះ មលពះបាទ លព យទរថនរ ថ្ រលើសរលើរលក្ិយ លបក្បជាយ អា អ្
ិ គគមរ សី ក្បក្លាែី
រូបររបរសាភ ។ លពះសបាំសាវព្ជ ពិរសសរលរើនព្លក្ សលមប់ក្េលរគ្នល់សពឝព្ថ្ង លរស់ ព្លក្គែ លបដូរតារ ក្រ
ររៀបររៀងរយ ។ មន្តនថរី យធ្ល លសមែ៍លព ែ
យ ៍ គណា -ចាររររះលបាជញលបាយ សលមប់មហាក្េលរ លព យទរថរទន
ឹ ី
សាយ ពលពលទាាំងោយ អ្រនក្សាំ រេយា ។ រសឋររសាយរជរសកល់ ឥរររល ល រដឌរន្តសថលបជា លទង់
ទសពិធរជ អ្ង់អារអាសា អាសូ រក្រុណា រិញ្ចឹមររៀបរង ។ ក្េលរក្ានថរសាយរជរ រថ្កើងលពះអ្ាំណារ ឥរបីផឹម
ធ
ផង រសឋរផចញ់ សលរូវ អាលសូវយង់ បង ពុាំអារលប ង សុ េសល់រលើសលន់ ។ រលរ ះមនម- ែពរៅភរ
ក្េលរព្ថ្វមនបុែរ ជាអ្បក្ទុគរ
៌ ក្េែ
ិ េេរ់លទពរធន ខ្របឋីលបពនន និរររៅសពឝព្ថ្ង ភរយរ
ិ ះណា មនរូប
រសាភ សក្ឋស
ិ មលយមព្លយ ខ្រររ
ិ រថ ះមញ
ិ ក្ាំណាញ់ រពក្ព្លក្ រលពៀងលនទីឯព្ទ រគពុាំរូលរិរថ ។ មនរលមួយ
ព្ថ្ង រៅមែពព្ន រៅរក្ជញ្ជជរ់ នង
ឹ ភរយលបាែ
ិ រោយោនក្មេរ់ ពបា
ិ ក្រពក្រឋរ់ ទុ គរ
៌ លក្ព្លក្ ។ ក្រញ្ជ ើ រសារ
ធវុះ ោរោរ់រលុ ះ រោយមុរាំ ះព្ន រឯភរ
ី យិ ឥរអ្ធាលស័ យ ពុាំគន់រ ាំព្ព ខ្ថ្ទាាំរ ើយរហាង ។ បឋីខ្រងជញ្ជជរ់ ោក្់
រៅលជុះបារ់ តាមមុរាំ ះផង ឥរសពឝឥរសារ ឥរររជាមឋង រ រុឥររិររ
ថ ង រ ាំពង ព
ាំ ។ ជញ្ជជរ់ររៀងរៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 143
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដួរដល់សាំរៅ ធ្លរធាំម ម
ិ រ ី យសាំ រៅ នរ
ិ ររៅភរយ
ិ រមល
ើ ពរី ភលតា យល់ក្រញ្ជ ើ ធុ ះវ ។ ង យរភលតា លសដី
រៅថា ងជញ្ជជរ់រ ះ រមឋរមុគ
ាំ ិររធឝើ ក្រញ្ជ ើ ងធវុះ យក្អ្ីរុក្រុ ះ រសាះវលិរបាន ។ ក្េែ
ិ យសាំ រៅ រលរធ
ព្លក្ថារៅ នឹងភរយលបាែ
ិ របើររះដូរចាបះ មង
ឹ រុះរៅថាកន រន់ក្រញ្ជ ើ បាន ជាលបពននវ ។ អ្ញនឹងបឋូរយក្ លបពននវ
មក្ រៅរលើរភលតា ជាលបពននអ្ញ វងវ
ឹ ញរហាងណា
ិ រផរ
ិ រៅជាងវ បងាគប់ធន
ួ ខ្ថ្ ។ ងសាឋប់បថា
ីឋ នង
ឹ ដូ រភរយ
ិ
ឯងឱររៅរគ រោយពក្រពុាំលសួល ពុាំគរួ របើរជរ េវួនគ្នយនរទាសរទ រមឋររងរទាសា ។ រទើប ងរវវើយរៅ រន់ យ
សាំ រៅ ជាបឋីអាតាយ ពក្រេញុាំលទរគ្នះ រលើសលស់ លរង់ណា ក្៏ដល់ អ្ក្
ប ជា បឋីពុាំរូលរិរថ ។ និងយក្េញុាំរៅ ដូ រមែព
រៅ រន់្បងជញ្ជជរ់ របអ្
ើ ក្
ប ដូ ររៅ េញុាំរៅនង
ឹ គ្នរ់ េញុាំរសារគ្នយនមរ់ លបខ្ក្ក្ថាអ្ឝី ។ រទប
ើ យសាំ រៅ រលសរ
ខ្លសក្រៅរៅ បុរសរ ះេយី ថារៅហា៊នដូរ លបពននឬអ្ឝី មក្អាយលសដី ឱរជាក្់នឹងគ្នប ។ មែពជញ្ជជរ់ ឮ យ
រ ះគ្នរ់ សឋីដូរភរយ
ិ ខាវរេវួនពុាំហា៊ន រៅថាកនរភលតា យរ ះខ្រងជា រៅខាជន់ៗរៅ ។ រទប
ើ មែពរ ះ
ទនធបរូ លរសាយះ រ ើងរលើសាំរៅ ទាាំងបឋីលបពនន អ្ងគុយនិរររៅ រទៀប យសាំ រៅលសដីរទៀងថា ។ រៅរអ្ើយក្ុាំយូរ
មក្រយើងនឹងបឋូរ លបពននផងគ្នប អ្ញរៅរៅណា រៅឱរភរយ
ិ រៅមក្អ្ញរហាង ។ មែពក្មេរ់ សាឋប់យល់
ទាស់បទ ពុាំហា៊នសាសង យរ ះខ្រងរួន ផធួនៗរលរើនដង ថារ យ
ើ ថាផង ជារលរន
ើ ភសា ។ រទើបមែពរ ះ
ថាតាមរាំរពះ រិរអ្
ថ ក្
ប រហាងណា
៎ េញុាំជាអ្បក្រហារ លររមរក្ាំលព ឥររបើនឹងថា ទាស់ ខ្ទងរសរក្ឋី ។ យសាំ រៅ
សាឋប់ អ្ស់អាថ្៌សារសពធ រលរក្អ្ររបរី រក្េមក្ានថក្នវង ដរែឋើមឃ្លយរេយី ថាព្ បអូនលសី ឯរណាះរសាររហាង ។
ថា ងបអូនសបិទន រសប ៍សាបលរូលររ
ិ ថ លពមមូលនឹងបង ឬមួយពុាំមូល ពុាំរូលរិរប
ថ ង រូ ររៅសាសង ឥ ូ វរនះ
ណា
៎ ។ ឯរមបញ្ជ ី ធវុះអ្រលរលើ រង់ យ វ រសើររ ើយញញឹម រមល
ើ រុងរនលតា ឱនរ ើយរទើបថា គូពីរលពង
រហាង ។ ឯ ងភរយ
ិ រៅ យរភលតា ខ្សឋងសាឋប់សាសង បឋប
ី ូ រខ្ផឋ
ឋ ផឋរ់ ពក្ររពរន៍ជាមឋង ងរររុ ះផង ពីរលើ
រភលតា ។ ខ្រព្សផរៅក្ ងរដើររុះមក្ រន់បីក្
ឋ ាំលព លទពរធនពុាំយក្ ដិរមក្អាតាយ ងរ្ងលបវ ក្រញ្ជ ើ រន់
រៅ។ របារបានសាំ រម មក្រុក្ជិរភវម ពិរពុាំឱររម ងរន់តាមបឋី ជញ្ជ ក្់តាមរមយ បានរលសររទើបរៅ ឋានបឋី
រ ះណា ។ លុ ះដល់លាំរៅ ងដែឋឹងរៅ រន់បីឋ ងថា អ្បក្រអ្ើយអ្ស់ ផះធ ររៀងខាងរនះណា
៎ ជាញាររ
ិ រស
ថ នរដពែ៌ ។ ឬជារលពៀងលន រផរ
ិ េញុាំពុាំមន ដឹងញារិនិមល របើអ្បក្ឯណា ជាញារិបវរ រលពៀងលនរសាយះស
អ្បក្លបាប់េុ ាំរ
ញ ៉ ។ បឋរី វវើយវងរៅ
ឹ ងរអ្យ
ើ ញាររិ ដ បងគ្នយនរទណា
៎ សឹងខ្ររលពៀងលន រៅឋានរទៀបគ្នប សពឝព្ថ្ង
ក្ាំលព គ្នយនបងបអូនរ យ
ើ ។ ងឮបឋថា
ី ឥរញារវិ ងា ក្ាំលពរ យ
ើ រ រុ ងសបផុរស យក្រគជារលរើយ ងពុាំ
គិររ ើយ ក្មេរ់អាតាយ ។ ងយក្លរីរ ះ ឱរបឋី ងរសាយះ ជូនខ្រក្លគប់គ្នប រិរៗលគប់មុេ អ្បក្លសុក្រៅ
រលពៀងលនសាគល់គ្នប រេរថខាងលាំ រៅ ។ បឋរី សាររៅរសាយះ រោយលបពននរ ះ បងាគប់លបរៅ រលរ ះ
រលពៀងលន ខាងឋានលាំ រៅ សឹងគិរថារៅ រនះខ្ដលឯណា ។ សបផុរសដូររបះ រផអើលអ្ឝីមង
ឋ រនះ ជូ នរយើងលគប់គ្នប
សពឝដងក្ាំណាញ់ ក្ន្តនធឹសឫសា ឥ ូ វរមឋរជា សបផុរសរពក្ព្លក្ ។ អ្បក្ផងគិររ ើយ ពិរពុាំលងរ ើយ មនរល
មួយព្ថ្ង រគរដើររៅរលង និងមែពព្ន យល់ ងលបព្ព មនរូបរសាភ ។ រទប
ើ រគគរ
ិ ព្វប ថារៅរនះព្ន គ្នរ់បាន
ភរយ
ិ រទៀររទើបសបផុរស ពុាំដូរសពឝលគ្ន ងរនះលក្ខណា មរយទ យរ់ យង ។ មនរលមួយព្ថ្ង មែពរៅ
ព្លព រក្រប់ឧសរង បារ់បានខ្រក្មក្ ដូររលសពឝដង ររឈ
ី រើ ះផង ពុាំរឈេ
ើ ខា
ីជ ជ ។ សឹងរឈលើ បព្ព ខ្មនមន
រព្មវ រវព
ាំ ក្់លក្សា
ិ ប ងយល់ឧសបឋី បានពលី ពឹក្ា សឹងរឈជា
ើ ៗ មនៗរព្មវ ។ ងគរ
ិ ឯងថា បឋីអ្ញរនះណា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 144
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បានរឈលើ បព្ព ពុាំសាគល់ជារឈើ រ ះមនរព្មវ យក្មក្សពឝព្ថ្ង ដុរដូររបះណា ។ សមរ យ

ើ រនះមន លរស់ ព្លក្
ឋាន អាយឯងរទប
ើ ជា ឱអ្ស់ អ្ក្
ប ផង ពុាំសាគល់លក្សាប រវព
ាំ ក្់យក្ជា ឧសឥរគរ
ិ រ យ
ើ ។ រទប
ើ ង រ ី ដែឋឹង
រៅបឋី ថាព្ អ្បក្រអ្ើយ ឧស ព្លពអាយ អ្ស់ ខ្ររមវះ៉ រ ើយ ឬមួយរៅរ ើយ អ្បក្លបាប់េុ ាំរ
ញ ៉ ។ បឋីរវវើយវងរៅ
ឹ មន
រលរន
ើ រឋរ់រៅ ព្លពលពក្
ឹ ា យក្បានជារយ ររទះក្ឋីណា ពុាំអ្ស់ ក្ណា
ីឋ ពុាំអ្ស់ បូ នភ
អ ង ងនង
ឹ គរ
ិ ថ្ឝី ។ ងឮ
រចាបះណា អ្រឥរគែ សាំ រែះនឹងបឋី រចាបះអ្បក្រៅរក្ យក្មក្រទៀរេយី ឱរអ្ស់ អ្ាំពី ព្លពរ ះរហាង ។ នឹងជួល
ររទះ ញារិជិររៅរនះ ដឹក្ទុក្ជាមឋង បឋីថា ងនឹង យក្ឧសថ្ឝីផង របើអ្ស់ សឹមបង រក្មក្រទៀរណា ។ រទើប ង
ឆ្ងវស់រវវយ
ើ ថាអ្បក្បឋរី អ្ើយ រឈរើ នះរឈជា
ើ សឹងមនរព្មវ រវព
ាំ ក្់លក្សា
ិ ប អ្ស់ អ្បក្រភលតា រគទញ
ិ យក្រៅ ។ រឈើ
រនះេញុាំសាគល់ ជាក្់ឥរពិភល់ អ្ស់ អ្ក្
ប សាំ រៅ រគទិញមន
ិ ខ្លង េញុាំឯងរ ើញរៅ ។ រឈរើ នះេញុាំសាគល់ ជាក្់ឥរ
ពភ
ិ ល់ អ្ស់អ្ក្
ប សាំ រៅ រគទញ
ិ មន
ិ ខ្លង េញុាំឯងរ ញ
ើ រៅ រគទញ
ិ រាំ ៅ លសុក្រន
ិ យណា
៎ ។ របរើ យង
ើ បាន
រ ើយ រយង
ើ គិរអ្ឝីរ ើយ លក្់ខ្រលក្ិសាប រវព
ាំ ក្់លបព្ព យក្ព្ថ្វមក្ណា
៎ ទិញខ្លពរសាយ៍ សាំ ពរ់ជារី ។ តាមខ្រ
រិររថ លជើស រិរថនឹងលសាល់ររស
ើ យក្លបាក្់មសក្ឋី រោយរិរលថ សោញ់ រង់ទិញអ្ឝីៗ អ្បក្រៅវងេយ
ឹ ី តាមពក្រេញុាំថា ។
បឋឮ
ី រចាបះព្ន អ្រឯងរពក្ព្លក្ លក្ទីលក្ទា បានអ្ខ្លមក្សខ្លងក្ ខ្រក្រៅមបម
ី ប ដង
ឹ រាំបរ
ិ លព រូ លរៅក្បុងព្លព ។ ររ់គរ
ទុក្រលសរ រង់រចាលជាបារ់ ខ្រក្មក្ពីព្ថ្ង រ ើយលបាប់ភរយ
ិ បអូនរអ្ើយឧសព្ថ្វ ររ់គររៅព្លព រលរើនព្លក្របរ់ណា
៎ ។
ខ្រក្មក្រនះរហាង តាមក្មវង
ាំ បង រទើប ងភរយ
ិ រក្ជួលររទះ ដក្
ឹ លាំ ក្សា
ិ ប រវព
ាំ ក្់ជាៗ ពព្ី លពរ ះព្ន ។ គរទុក្
សាទន រ ះរ យ
ើ រទប
ើ មន ពែិជជទព្ី ទ មក្ទិញលក្សា
ិ ប រវព
ាំ ក្់លបព្ព ងថ្វឹងររ់ព្ថ្វ ឥររលអៀងរ យ
ើ
ណា
៎ ។ រ រុ ង រ ី ដឹងអ្ស់ អ្ាំពី រល ងរៅជា លបពននព្នរៅ យភររភលតា ឥរឈយួញណាៗ បរញ្ជឆរ
បានរ យ
ើ ។ លុ ះឈយួញទិញបាន ពី ងក្លាែ រគយក្រៅរ យ
ើ ងររៀបទុក្លទពរ ផគូផគប់ជារលរើយ ពរ
ិ ពុាំ
លង់រ ើយ រណា
ឋ ប់លគឹះសាទន ។ ចាយចារ់ររៀបរក្៍ រលះេញុាំក្ាំដរ លបក្បធនធ្លន អ្បក្ផងររញរូ ល ងរសាររថ្កើង
ថាកន សមផរថិមូលមន អ្រនក្លទពា ។ បឋី ងរនះព្ន បានសាគល់រៅព្ទ សាគល់លពះសាគល់ពញា អ្បក្ផងរប់អាន
រផរ
ិ បានលទពា ក្បនូវលក្ខណា ងរ ះលបព្ព ។ រទប
ើ ង រ ី លសដន
ី ង
ឹ បឋី ថាអ្បក្សពឝព្ថ្ង េញុាំរង់ឱរអ្បក្ ររៀនររ់
ឲរព្វ ឲររួសឆ្ងប់ព្លក្ ដូររិររ
ថ ិ ឋ ។ បឋីរសារឆ្ងវស់ រវវើយ ថាព្ ងរអ្ើយ បងឥររបើថា តាមរិរប
ថ ូ នរហាង
អ អ្ញ
បងបានជា រមវះ៉ រផរ
ិ នរណា មន
ិ រផរ
ិ បអូនលសី ។ លុ ះព្ថ្ងមយ
ួ ណា ងររៀបលក្យ សាំ ែុាំរវរេយី ទឹក្មួយបាំពង់ ង
ផចងឱ
់ របឋី ពុនខ្រក្ររ់េីយ សពឝៗរវល ។ រដើមរ យ
ើ ររ់ រ់ ដរងាើមផុរៗ រសធើរោរ់េរល់ណា ររ់វលមក្វ
ិ ញ
ិ លបាប់
លបពននថា វ រ់រឋរ់ណា ដូរនឹងសាវប់រហាង ។ លុ ះដល់ពីព្ថ្ង រទើបររ់រទៀរព្រ រោយរិរប
ថ ាំែង នឹងរង់ឱរបាន
ដូរក្ឋប
ី ុន
៉ ប៉ង លបាថាបរ ះរហាង ររ
ិ ថរង់សងាឝរ ។ ររ់រទៀរដល់ ទី រដម
ើ រលររ់េីយ រោយររ
ិ េ
ថ ឃ្ល
ីយ យ រ រផរ
ិ លបពននថា
រង់ចាព
ាំ ុាំឃ្លវរ ខ្េងេាំសងាឝរ ដូ រក្ឋីលបាថាប ។ លុ ះបឋី ងររ់ ររ់ររ
ួ ពុាំ រ់ រោយរិររថ សាះសា ឯ ង រ ី យល់បីឋ
អាតាយ បរបូ
ិ ែ៌រ ើយណា រទើប ងឆ្ងប់ព្លក្ ។ រៅថាកនមន្តនថី ឱររគថាឝយបឋី ជាេញុាំក្េលរព្ថ្វ មន្តនថី ថា
ាំ ឝ យ ដូររិរថ ង
ព្វ បរលមស
ើ ពឝព្ថ្ង ជាេញុាំរជា ។

បទភុជងគលីល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 145
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង
ឹ ខ្ថ្វងសខ្មឋងររចា ឯមហាក្េលតា លព យទរថធិបរី ។ សម័យមួយព្ថ្ងរលក្ី ឱរលបាប់រសនយ
ី ៍ រស ពលផង ។
រផរ
ិ ក្េលរលព យទរថជារផង មនលពះបាំែង លបពរលពក្
ឹ ា ។ ឱរររៀបលបុងរលបៀបបណា
ត ររក្បយសា- ធរ
ិ ជ
រសឋរខ្សឋង ។ ភបក្់ងារខាយន់ររតាក្់ខ្រង ររៀបលគប់ដាំខ្ែង ដាំរែើរក្េលតា ។ ឯរៅរ ះរៅលគឹហា លបាយលបាប់
ភរយ
ិ ងរអ្យ
ើ ឥ ូវ ។ លពះបាទនរ ថ្ឥរគូ រសឋរខ្រងពលពរូ ៍ លបពរលពក្
ឹ ា ។ រូររៅបអូនរៅពុាំងារ
លបោប់លបោ ឱរបងឆ្ងប់ថាឝរ់ ។ នឹងរៅខ្ រៅរលក្វរថិ លពះបាទលព យទរថ ឥសូ រសិរសា ។ ងសាឋប់សាសពធបីឋ
ថា ងររៀបលក្យ ឲរបឋីរសប ៍ សាបល ។ អ្ងគរសារលអលររល អ្ប់ផកលររល លបរ ើរឈងុយឈងប់ ។ អាហារ
លររលសាយសពឝ រណា
ឋ ប់លគ្នន់លគប់ ឱរបឋរី សបហា ។ រុ ាំជាសាំ ែុាំរ យ
ើ ណា ផចងជា
់ លក្យ រសាងយមហាក្េលរព្ថ្វ
។ ងដឹងដាំែឹងរ ះព្វ ថាក្េលររៅព្លព នឹងលពរ់គ្នបគបី ។ នឹងឃ្លវរអាមររមន្តនថី មនប៉ុខ្នថបីឋ ងនឹងពុ នរៅ ។
ឯមហាក្េលររមរៅ លពឹក្លពងលចាលរអអ លបោប់លពះអ្ងគ ។ លទង់រលគឿងរុងររឿងបញ្ច ង់ លពះពន្តសថទព
ិ លឝ ទង់ បា៉ក្់ឆ្ងឝក្់
មល ។ លទង់រលសរសរមឋររជា ខ្សឋងរសឋរយលតារ ើងរលើអ្សេររ ។ ររញរៅដល់រលៅនគរ លពះអ្ងគរបើក្
បរ រដឌរជអ្សេព ៍ ។ ក្វាំក្ស
វ ់ េង
ភ េ
់ ស
ភ ់ រសាភ វលររួរជួរចា មរមសររៀបរយ ។ អ្ភរិ មរលរសុ ាំ លរសាយ លរខ្សរ
រ ាំភយ រ ាំរភយ
ើ សាក្់ខ្សង ។ រស រយថាេះខ្េង ក្ររន់លាំខ្ពង ខ្ ៗលរូងលចាង ។ ោវខ្េលលរស់ខ្លក្ល
សងខាង រស រន់រង ទួនទាាំងចាមរ ី ។ មហាក្េលរលព យទរថរលក្ី ឯក្ឯងពិសី ពលរពញរល ។ ដល់ក្ុ ងក្ាំ
ប

ុងលពក្
ឹ ា រសឋរអ្សេព ៍ រលឿនលន់ក្នវង ។ រស រយធ្លពលផង ខ្េងេាំរឋរ់រហាង ពុាំទាន់ក្េលតា ។ ដរ
ិ
រោយតាមរលរយ អ្សេព ៍ ប៉ុខ្នថរៅម -ែពរ ះឯងរហាង ។ រផរ
ិ គ្នរ់ររ់សាធរ់ក្នវង ទាន់ក្េលររាស់រផង
រមរលក្រជា ។

បទរក្គរិ

លពះបាទក្េលរព្ថ្វ ដល់រដើមលពះព្លជ បញ្ឈប់អ្សេព ៍ លពរ់មុេមន្តនថី រសនីយរ៍ ស យល់ខ្ររៅម- ែពរ ះ

ឯងរហាង ។ រទើបក្េលររមរៅ ឈប់រង់យូររៅ ពុាំយល់មនុសេផង រសឋរឃ្លវនលក្យ រសាងយមហាក្េលររហាង
លររមរក្នវង ខ្រនឹងមែពវ ។ រទប
ើ លពះលព យទរថ ធរ
ិ ជរមក្េលរ រលើសរលើរលរ សនយរ មព្ន មែព
រ ះណា ឱររៅរៅម រយង
ើ យសពែតរយ ។ រសឋរសពឝ ទ័យ លក្សាលរៅព្ន ក្ាំ ុ ងព្លព យ រសឋរលីល
រលង លពឹក្ាពែតរយ សានថសុេសបាយ ទរព្លពលពក្
ឹ ា ។ រសឋរលតារ់ក្ុ ងព្លព
ប ឥរអ្បក្ណាព្ន នង
ឹ ទាន់ក្េលតា
សឹងរក្ក្េលរព្ថ្វ សពឝព្លពលពក្
ឹ ា ខាវរេវួនរឋរ់ណា រក្មន
ិ រ ញ
ើ រ យ
ើ ។ រឯលពះបាទ
ី លព យទរថនរ ថ្ លីល
រ ើងរ ើយ បនធូលនឹងម រយើងថារៅរអ្ើ ព្ថ្ងពន់រពក្រ ើយ អ្ងគអ្ញឃ្លវនបាយ ។ ទនធឹងអ្ស់ គ្នប មន្តនថីរយធ្ល
ររុរងគទាង
ាំ ោយ សឹងខ្រពុាំយល់ ររ ៍ ពលលពរ់លពយ ខ្បក្ផវូវខាចរ់ខាចយ អ្ស់ ពុាំយល់ណា ។ មរយង
ើ ទូលរៅ
បពិលររមរៅ រលើសរលើរលរ បាយអ្ញេញុាំមន គឺរមះេជីខាជ ពុាំគរួ ក្េលតាធិរជរសាយសល់ ។ រសឋរសាឋប់រ យ
ើ
ណា ថាយក្មក្រ៉ ក្ុាំគិរសល់វល់ រទាះលអមន
ិ លអ រមយសតាមក្ល អ្ញឃ្លវនណាស់ សល់ អ្រ់ឯណាបាន ។ ទឹក្
ររញា
ើ ាំងរៅ បានសាំ ព្ររៅ ឬមួយពុាំបាន មរយង
ើ ទូ លរៅ បពិលរក្េលរក្ានថ រទ
ី ក្
ឹ រសារមន គរឺ មះខ្រថា ។ ោក្់
នឹងបាំពង់ ពុាំគរួ លពះអ្ងគ រសឋររសាយរ ើយណា រសឋរសាឋប់ថារៅ រយង
ើ រៅក្ុាំថា រចាបះរៅមបម
ី ប យក្មក្ឆ្ងប់ៗ
ក្េែ
ិ រៅមរយង
ើ មបម
ី ប រោះរ ង
ើ រៅយក្លបោប់ ោក្់ទក្
ឹ បាំពង់ សាំ ែុាំបាយលសាប់ រលសរលសាយផគូ ផគប់ថាឝយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 146
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មហាក្េលតា ។ រសឋររសាយអាហារ មរយង

ើ លររល មនរសពសា
ិ បាយបរសុ
ិ ទស
ន អ្ងកររ ះណា ដូរលពះ
លក្យ រសឋររសាយលបលក្រី ។ អាហារពសា
ិ គ្នប់លពះឱសឌមហា ក្េលរក្ានថរលក្ី បនធូលសររសើរ ថារនះខ្មនលសី
លបោប់រាំែី ពិរសសពិសា ។ លបពននមរយង
ើ ររះររៀបថ្កល់រថ្កើង មុេរៅខ្មនណា រៅរអ្ើយអាហារ លររល
ពសាិ សឹងជារឱ ិ ជា រសលររលព្លក្ ។ ជួនរលើគមវន ឯណាមក្មន អាហារក្បុងព្លព និងថារផរ ិ ឃ្លវន ក្ូវពសា
ិ
ព្លក្ មន
ិ រចាបះរ ើយព្ន រាំែីរនះជា ។ មរយងើ បងគាំ មហាក្េលរឧរឋម ឥសូ រសិរសា លុ ះរសឋររសាយសល់ សកល់
មហាក្េលតា រសឋររសាយគងាគ បាំពង់រ ះព្ន ។ ទឹក្រសារពិសា អ្ប់អ្ស់ ក្ិន
វ ផក ពិរោរលបព្ព រសឋរថាទឹក្រៅ រស
ពសា
ិ ព្លក្ ឱ ងគ្នប់ព្រ ររះររៀបឱរបឋី ។ មរយង
ើ រ ះណា បងគាំក្េលតា រលើក្ខ្ដលមក្វី វរី រ
ួ សកបស
់ កល់ បរបូ
ិ ែ៌
អ្ស់ក្ីឋ រទើបលពះរលក្ី បនធូលរៅថា ។ រៅមរយង
ើ រអ្ើយ អ្ញ ូ បបាយរ ើយ មន
ិ ររះអ្រ់សាវ រៅឱរថ្ង់រៅ មក្ឯ
អាយរ៉ អ្ញនឹងសុី សាវ ឥ ូ វរនះព្ន ។ រៅមរយង
ើ ថាឝយ ក្េលរព្ថ្វពែតរយ រោយលពះ ឫទ័យ រសឋររសាយសាវ
រៅ មរយង
ើ រ ះព្ន មនសពឝលគប់ព្លក្ ឥរេឝះរ ើយណា ។ ទាាំងរទពទារូ លក្វញរវព
ាំ ូ សាវេចីរសារណា លក្មួន
មរ់ផង
ច ់ លពះអ្ងគរសាយសាវ រ ើយរទើបលតាស់ ថា សាវរៅរនះព្ន ។ សពឝលគប់មនមញ
ិ ដូរក្លសាវអ្ញ ខ្រងវី
សពឝព្ថ្ង ភពឝអ្ញឯងរ យ
ើ រៅរអ្ើយគ្នប់ព្រ អ្ញបានអាលស័ យ រៅសពឝលគប់រហាង ។ របអ្
ើ ញបានដល់ ទឋា
ី ន
មែឍល ឯ យរ
ើយរហាង អ្ញឱរយសរៅ ជាធាំក្នវង រៅក្មេរ់ផង អ្ញអាសូ ររៅ ។ បនធូលរមវ៉ះរ ើយ ក្េ
ើ លពះផធរាំ លើរៅវ មរយង
លតាលតាែរលរយ ើ រ ើយថា រៅរអ្យ
ើ ខ្នរៅ សាឋប់អ្ញនង
ិ រៅ នយ
ិ យមួយរហាង ។ សាឋប់
ណារៅអាយ ដាំរែើរនិយយ រលពងលពទ
ឹ នក្នវង អ្ញរៅថាវខ្ថ្វង សាំ ខ្ដងទាំនង នទា
ិ នមួយរហាង ពរី លពងអ្រតា
ី ។
ពុាំទាន់និយយ ដាំរែើរអ្ភលិ បាយ សណា
ឋ ប់ដល់ម ើ រសឋរផធាំលក្់ សានថសុេម
រយង ិម រលរមរដើមព្នមហា
នរិ លគ្នធរ ះព្ន ។ ររលរ
ី ះណា ខ្មនមនរទវតា រក្ាលពះព្លជ ឮលពះលព យទរថ មហាក្េលររជៀសឌជយ
័ រសឋរ
បនធូលព្វ នឹងមរយើងថា ។ រសឋរនឹងនិយយ រទពតាទាាំងោយ បបួលគបីគ្នប មក្មរី រលើព្លជ សាឋប់សពធក្េលតា យល់
រសឋរនិន្ត ធ ពុាំបនធូលរៅ ។ រទពតាេឹងរឋន់ នឹងលពះលព យទរថ ធិរជរមរៅ ថាក្េលររនះណា មុសាព្លក្រលៅ រពល
ពក្រអារម ពុាំរន់ពក្រសររ ។ រចាបះរយង
ើ អ្រ់ថ្ីឝ រសឋររពលអ្លបិយ ររ់ខ្មក្ព្លជថាឝរ់ ទមវក្់រលើ សងករម
់ ហា
ក្េលរ ឲររសឋរបង់បារ់ លពះជនយជីវ ី ។ ថារបើពុាំទាន់ រៅរនះព្លក្ខាន រសឋររៅបុរ ី រយើងររ់រខាវងទាឝរ សងកររ
់ លក្ី
លព យទរថររិ យ
ិ ទ ឱរក្េ័យជ យ ។ ថារបបា
ើ នរៅ លុ ះរសឋររូលរៅ ដល់រលើលក្ោ បនធាំរមរររន៍
័ ខ្រសាងរ់នលិ ទា រយង
ើ
ខ្លបលក្ោ ជាពស់រៅខាាំ ។ សអបរ់ សឋរក្ុ ក្ ថារ យ
ើ រដក្លក្់ ឱរខ្ររយង
ើ ចាាំ មរយង
ើ ងងុ យ អ្ងគុយខ្រចាាំ ឮ
ពក្រងាុៗ
ាំ ងា៉ៗរ ះណា ។ មរយង
ើ ោស់ រសឋរ ឆ្ងប់មយ
ួ រ ាំរពរ រទើបទូលរៅថា បពិលររសឋររ ើង ជវនអ្សា ឆ្ង
ប់ៗមបមី ប ឥ ូវរនះព្ន ។ រផរ
ិ មនរទវតា នរ ិ ររៅរក្ា រលើរដើមលពះព្លជ េឹងថារសឋរនង
ឹ នយ
ិ យរ ើ ព្ន ផធាំលក្់
យ
វងព្វ
ឹ រសងៀមសាងរ់ភសា ។ េញុាំចារាំ សឋរផធាំ រលីវរៅេញុាំ ឮពក្ររទពតា រសថរសាឋប់មរយង ើ សធុះរ ើងអ្សេព ៍
បាំផយមបម
ី ប មរយង
ើ រោយដិរ ។ ក្េែ
ិ ខ្មក្លពះព្លជ ធ្លវក្់ផុរក្េលរព្ថ្វ លពះបាទលព យទរថ រសឋររៅរ ាំលង ពីភយ
័
មរែថាឝរ់ រទប
ើ មរយង
ើ គិរ ទូលរៅរទៀរថា ។ បពិលរលពះភូ ធររជឥសូ រ រនះមួយលគ្ន មួយរទៀរេញុាំឮ ពក្រអ្ស់
រទពតា ថាដល់សីម លពះអ្ងគ យរ ះ ។ នឹងរររខាវងទាឝរ សងករភ
់ ូបាល វងវ
ឹ ញរទៀររសា
ិ យ ះ ថារបើក្នវង រ ាំលងពី
រ ះ លុ ះលពះអ្ងគរឆ្ងភះ រូ លក្បុងបនធាំ ។ នង
ិ ខ្លបរោ ជាពស់ ម ិ ខាាំក្េលតាឧរឋម រទពតាជាំនុាំ ដូរចាបះរនះេញុាំ ឮ
ម
ជាក្់ជាមឋង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 147
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បទពាំរ ល

មហាក្េលរលព យទរថរាស់ រផង រសឋរសាឋប់ទាំនង ទាំនូលព្នរៅមរយង

ើ រទើបមហាក្េលរថ្កល់រថ្វើង ថារចាបះមរយង
ើ
លបយ័របនូវរខាវងទាឝររ ះ ។ រៅរន់រ ាំពរ់វរ់រគ្នះ ររៀសជួយររឿនរសាយះ ឱររួរពីភយ
័ ទាឝរធាំ ។ រសឋរមន
ឫទ័យបារមម បររសះខ្េងេាំ លុ ះរទៀបព្នរខាវងទាឝររ ះ ។ ក្េលររថ្កើងមរយើងវរ់រគ្នះ រសះរសាររលររផវះ
រលរៀវលរួរលគលួ រម ម
ិ ។ បាក្់រខាវងទាឝររជសីម ផុរមហាក្េលតា ក្៏ររ
ួ រ ាំលងពភ
ី យ
័ ។ លុ ះដល់ មែឍលទព
ិ ព្ឝ ថ្វ
រៅមរយង
ើ ព្វ លរបលរៅថាកនលគឹះឋាន ។ លពះបាទលព ាំ ក ន ថារូលរៅរៅរហាងណា
យទរថលទង់មន បនធូលផឋថា
។រ ើយរៅវលវ
ិ ញយលតា
ិ មក្ឆ្ងប់មម
បី ប រៅចាាំដូររៅឮរហាង ។ មរយង
ើ លក្ួញលរបទូ លសបង បពិលររនះមឋង ក្ុាំ
លពួយលពះរជ ឫទ័យ ។ បានរៅរៅវលវ
ិ ងព្វ
ឹ ចាាំក្េលររជៀសឌជយ
័ ដ៏ជាមក្ុដសិរសា ។ ទូលរលសរមរយង
ើ មបម
ី ប
មក្ផធះអាតាយ លបាយលបាប់ភរយអ្ស់
ិ ក្ីឋ ។ ដាំណាលលបាប់រលរលក្ី លពរ់មុេមន្តនថី រៅផធាំរលរមរដើមលពឹក្ា ។ លបាប់
ពរី សឋររសាយលក្យ សររសើរ ិ ួ នលគង ។ លបាប់អ្ស់ ដាំរែើរទាំនង
ងថា ភរយបានររះសង ងរលរក្អ្រផង រផរ
ិ
បានដូរររ
ិ ថរិ ឋ ។ មរយង
ើ រ ះនង
ិ ភរយ
ិ ូ បបាយរ យ
ើ ណា ក្៏រន់ោវរ ង
ើ រៅចាាំ ។ អ្ងគុយជិររៅគយឃ្លវាំ
ក្បុងរុងររងរាំ លពះបាទសរមឋរលព យទរថ ។ មន្តនថីលរស់ ព្លក្រលរើនរឋន់ លបុងលបាែលបយ័រប ដ៏រពញរៅរជររងរមរ
។ លុ ះដល់អ្លធ្លលរោស់ ទាំ រដក្សាងរ់លជងាំ ពុាំភញក្់ដល់ មបក្់រ យ
ើ ណា ។ រលរ ះឯងឯរទវតា លបាែខ្លបរោ
ជារិជាពស់វររៅរហាង ។ ទាំ ាំពស់ ធាំក្នវង ប៉ុនរដើមរតាបរផង ក្៏រលើក្ពពរគួរខាវរ ។ មនខ្ភបក្រ ះធាំលរោរ
រងកូមសសាងរ នឹងខាាំលពះមហាក្េលតា ។ មរយង
ើ រោះរ ើងមបម
ី ប រលើក្ខាន់មុរថាវ ក្៏វរ់លរូវសិរសាសល់ ។ ្ម
ពស់ខាចរ់ខាចយរៅដល់ រទពន
ី ម
ិ លក្៏រពញ លពះថ្ ។ រទើបរៅមរយង
ើ គរ
ិ ថា ពស់ រនះមរណា អ្សាររសាះ
សូ នរជីវ ី ។ ្មដូរដល់លពះរទពី វរររន៍
័ ក្េលរី ររបះររើនឹងរធឝើរមឋរបាន ។ លជះ្មពី ងក្លាែ នឹងោស់
ក្េលរក្ានថ យល់ ក្ព
ីឋ ុាំគរួ រឋរ់ណា ។ នឹងយក្ព្ដជូរឱរ៉ រសារសឹងពុាំជា រក្ើរក្ឋព
ី ុាំគរួ រពក្ព្លក្ ។ រទើបយក្រខាយរ
ពស់រ ះព្វ ោក្់រៅរលរមឰ លក្ោបនធាំរមរររន៍
័ ។ រលសររ យ
ើ រទប
ើ ររ់ហារមរ់ លិទ្
ន មខ្ដលដិរ រៅ
លពះសគនក្
់ េលរី ។ ង ថ្ភញក្់ឥន្តនធីយ៍ រទើបោស់ ភូមី ដ៏ជាគខ្មឋងលក្ោ ។ ងេេប
ឹ លបាយលបាប់ថាម រយើងយក្
ជវ
ី ា មក្លិទន
ន ូវរោះេញុាំរហាង ។ រសឋរសាឋប់រលរធព្លក្ក្នវង លតាស់ រលបព
ើ លផង ថាមបលរពជឈឃ្លដមបម
ី ប ។ រូ រ
ឆ្ងប់ចាប់រងយក្វ ក្ាំណារម ិម រនះ យ
ាំ ក្រៅសមវប់ ។ ក្េែ
ិ រ ះរពជឈឃ្លដរូ លចាប់ រងមរយង
ើ ខាជប់
ក្៏ យ
ាំ ក្រៅមបម
ី ប ។ រ រុរសឋរឥរពិចារណា ពុាំគិរគុែម រយង
ើ យក្ខ្រពក្ររទវ ី ។ រពជឈឃ្លដ ទា
ាំ ង
ាំ រលរី
រៅបូពទ
៌ ស
ិ ទី ក្៏ថានង
ឹ អ្បក្ យទាឝរ ។ ឱររបើក្រផរ
ិ លពះភូបាល មនលពះឱងាករ ឱរ អ្
ាំ ក្
ប រទាសរៅរប់ ។ ក្េែ
ិ
រ ះ យទាឝរខ្សឋងសាឋប់ យល់េុសនិងរាប់ សមវប់អ្ក្
ប រទាសទាាំងយប់ ។ ថារទាសរនះរមឋរអ្បក្ឈប់ លបាយ
លបាប់សពឝលគ្នប់ ដាំរែើរដាំណាលរសរក្ឋី ។ អ្
ាំ ក្
ប រទាសទាាំងរលរី ពុាំលរូវរាប់ពី បុរែគនវងរ យ
ើ ណា ។
រពជឈឃ្លដឆ្ងវស់ រវវយ
ើ វងថា
ឹ អ្ញដឹងឯណា ជារទាសធងនល់ សាលអ្ឝៗ
ី ។ រសឋររលបអ្
ើ ញទាាំងរលរី រៅមក្រក្ក្ឋី រលើ
លពះបរលមរើ មឋរបាន ។ អ្ាំណារអ្ឝីៗឯងមន ក្៏អ្ញនឹងហា៊ន រាំ គមក្សមវប់រលង ។ អ្មាលរៅរយង
ើ ឯង រមឋរពុាំ
រររខ្លក្ង ក្៏ទាស់លពះរជអាជាញ ។ យទាឝររសាររវវយ
ើ វងថា
ឹ របលើ ពះអាជាញ លុ ះលរូវនង
ឹ រាប់ រទើបបាន ។ របេ
ើ ុស
នឹងរាប់បុរែ រយើងឃ្លរ់ខាង
ាំ ខាន បានរផរ
ិ រយង
ើ ជា យទាឝរ ។ របើរយង
ើ លរបទូល រល រ ះលពះភូបាល
នឹងរធឝើរមឋរៗ តាមក្ល ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 148
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បទរក្គរិ

យទាឝររ ះណា បងាខនអាជាញ ឈរឈប់ររល់ រទើប ន

ាំ ទា
ិ ន ខ្មនមនមនុ សេសល់ លបាយលបាប់អ្ស់ ក្ល នឹង
រពជឈឃ្លដរហាង ។ រៅរអ្យ
ើ នយ
ិ យ រលពរី លពង យ ទុ ក្ជាទាំនង មុនមនលសីមបក្់ មនក្ូនមួយរហាង
រិញ្ចឹមសាករផង លសោញ់ រក្ា ។ លសីរ ះរៅផារ ទុក្រៅខ្រសាករ និងក្ូនរ ះណា រផឋក្ក្បុងអ្លងឹង រទើបររ
យលតា រលរយរ ះពស់អា- សិរពស
ិ យង់ បង ។ ក្េែ
ិ ពស់ លលាំ វរមក្រក្
ឹ ខាាំ ក្ូនរ ះមរែរហាង សាករ
យល់ពស់ពិស លទុសថលទឹសិ ក្
ឋ នវង សាករលបខាាំផង នឹងពស់ រ ះណា ។ រលរ ះពស់ ពលលបខាាំនឹងសាករ សាករខាាំ
មរណា មចស់ មក្ពីផារក្េែ
ិ សាកររ ះវ ររ់រោយមគ្ន៌ រៅទទួលរហាង ។ រលស
ី ី មចស់ សាករ យល់្មរ ធ ល
រៅេវួនរ ះផង លបមែគរ
ិ ថា សាករររក្នវង ខាាំក្ូនជាមឋង មន
ិ ្មអ្ឝរី ើយ ។ េង
ឹ វុលរវៀបឆ្ងប់ វយសាករ
សមវប់ របាះបង់រសៀររ ើយ រូលរៅរមល
ើ ក្ូ ន រ ើញសូ នរឥរ រលរើយ ពិរពុាំរទរ ើយ យល់ ពស់ មរណា ។ រទើប
គរ
ិ ឯងយល់ ថាពស់ ររសល់ េង
ឹ ខាាំបុលរភង សាករររបុលររ ះ លបខាាំរសាះសា យល់សាបមជាក្់ជា ប ធ ល់រទៀង
ពរ
ិ ។ រទើបគិរសាឋយសាករ សាឋយក្ូនសងារ រសាះសូ នរជីវរ
ិ រសាក្ឯងផាឯង សាឋយអ្ស់ ពីររ
ិ ថ អ្ញខាវរមហា
ក្េលរ នឹងសាឋយរចាបះរហាង ។ រ រុ រនះអ្ញពុាំ របើក្របើេឹងេាំ េុសរាប់ក្នវង រៅរៅទាឝររទៀរ រអ្ញរនះមឋ
ី ង មន
ិ
របក្
ើ រ យ
ើ រហាង នយ
ិ យរសារមន ។

រពជឈឃ្លដសាឋប់រ ើយ េាំពុាំបានរ យ
ើ រទប
ើ រាំ ៅថាកន យទាឝរទក្េែ
ិ ឱររបក្
ើ រផរ
ិ មន លពះបនធូលថាកន រលបើ
រយង
ើ រនះណា
៎ ។ ម
ាំ នុ សេរៅរប់ រៅរបក្
ើ ឆ្ងប់ៗ ដូរលពះអាជាញ យទាឝរទក្េែ
ិ រ ះរសាររវវយ
ើ ថា រលក្
ខ្ដលឯណា ទា
ាំ ង
ាំ រលរី ។ រពជឈឃ្លដរវវើយថា លពះរអ្ើយអ្ញណា លបខ្ក្ក្ថាអ្ឝី របើក្រៅឆ្ងប់ៗ នឹងរប់មបមបី រៅ
ទាស់រសរក្ឋី រលើលពះអាជាញ ។ រយង
ើ រនះមន
ិ លពង ក្ុាំរៅអ្ួរអាង ឃ្លរ់ខាង
ាំ រាំងរ របរើ ៅមន
ិ រជឿ រៅទូ លក្េលតា
រយង
ើ ពុាំមុសា វទរវៀររ ើយរហាង ។ យទាឝររវវើយថា រជឿជាក្េលតា រលបើជាក្់ខ្មនរហាង រាំ ៅសមវប់ ខ្ររាប់
សពឝដង សមវប់មនុសេផង សឹង រាំ ៅព្ថ្ង ។ រនះ ទា
ាំ ង
ាំ យប់ រយើងនឹងឱរឈប់ លុ ះលសាងឧទយ របើរៅនឹងេាំ
រយង
ើ ពុាំរបក្
ើ ព្វ រាប់រយង
ើ ទព្ី ទ ររះចាាំសាធរ់រៅ ។ រ យ
ើ មននយ
ិ យ អ្ាំពរី លពង យ អ្ញនង
ឹ លបាប់រៅ រៅសាឋប់
អ្ញខ្ថ្វង សាំ ខ្ដងសាំ រៅ រោយនិទានរៅ ដាំរែើរអ្រីតា ។ មុនមនរសដឌី មនលទពរលបាាំបី ររដិឃ្លវង
ាំ រសាះសា
រញ្
ិ ច ឹ មខ្វកចាាំ ខ្វកលបាាំរយណា សឹងខ្វកជាៗ បានដូរនូវរិរថ ។ រទាះមនុសេជារចារ រ ញ
ើ ខ្រលសរមល បរែឋញ
រោយដិរ លពូសលពមនង
ឹ ខាាំ លបចាាំគ្នបសាធរ់ រក្ាសមផរថិ ព្នមហារសដឌី ។ រសដឌីរនះណា
៎ សឹងឱររក្ា ខ្វកជាលបលក្រី
មនេញុាំដណា
ឋ ាំបាយឱរខ្វកវី សពឝទិនរលរី ពុាំរសាះរ ើយណា ។

មនរលមួយព្ថ្ង រចារលបាាំរយព្រ គប់គិរនឹងគ្នប វជីក្ឧមយងគរ ើង លូ រលទពរមហា រសដឌីរ ះណា អ្ស់ ពីឃ្លវង

ាំ
រហាង ។ ខ្វកលបាាំរយយល់ លគជូររដញដល់ លពមលពូសេង
ឹ ខាវង
ាំ រដញក្បុងឧមយងគ ក្បុងឋានក្ាំបាង
ាំ ខាាំរចារសាវប់ទាង
ាំ
លបាាំរយអ្ស់ព្វ ។ លុ ះលពក្
ឹ រសដឌី យល់លទពរបារ់ពី មែឍលឃ្លវង
ាំ ជ័យ លបាាំមយ
ួ ររដិគរ់ អ្ស់ ឥរសងេ័យ រសដឌី
រលរធព្លក្ ថាអ្ះអ្សារ ។ រិញ្ចឹមខ្វកថ្ីឝ ឱរបាយវវី វរដក្ឥរររ រចារលួ រលទពរអ្ស់ ខ្វករពញទាាំងវល ឥរសពធ
ឥរសារ នង
ឹ ទុក្ថ្ឝីវ ។ រសដឌឱ
ី រចាប់ ខ្វករៅសមវប់ ឥរសាំ ែល់ណា លង់លុះរខាយររចារ ធុាំក្ិន
វ ដល់ មហា រសដឌី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 149
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ះណា
៎ ដ៏ជាមចស់លទពរ ។ រសដឌថា
ី រយើ អ្ស់ រក្យងរនះររើ យក្ខ្វករៅរប់ លរង់ឋានឯណា វសអុយរសធើរសាវប់ រៅ
យក្ឆ្ងប់ៗ អ្ូសររញឱរឆ្ងងយ ។ េញុាំមហារសដឌី បឋឹងលបាប់វងេយ
ឹ ី ថាខ្វកទាង
ាំ ោយ រយង
ើ េញុាំសមវប់ ក្ណា
ឋ លព្លពឆ្ងងយ
មន
ិ ធុាំដល់អាយ រនះរ ើយមចស់ ព្ថ្វ ។ រទើបមហារសដឌី ថាដូរចាបះរខាយរអ្ឝី ធុាំសុ អយរពក្ព្លក្ អារក្ ិររមល
ើ ខ្បវក្ព្លក្
វស័
ិ យេញុាំរ ះព្វ ៗ រ
ិ រក្រហាងណា ។ ដល់មរ់ររដឋ រ ះធាំសុ យរលៅ
អ វស័
ិ យរសាះសា េញុាំរ ះវលមក្
ិ លបាប់
រសដឌីថា ររដឋ មួយណា ធុាំសុ យរពក្សល់
អ ។ រទើបរសដឌីថា របើដូរចាបះអ្ស់ គ្នប រៅជីក្ឱរយល់ ក្េែ
ិ េញុាំរសដឌី រន់
របររល់ ជីក្រៅយង់យល់ រខាយររចារមរណា ។ របួសរទៀររទ សឹងរងកូមខ្វក រ ះលគប់អ្ស់គ្នប លទពរក្បុងឧមយងគ
សឹងគង់រៅជា អ្ស់េុ ាំរញ ះវ មក្លបាប់រសដឌី ។ រសដឌីគន់គរ
ិ ខ្រក្បុងគាំនរ
ិ ដឹងរដើមរសរក្ឋី ថារអ្ះអ្ញរធ្លវយ ឯង
ឱរសមវប់ ខ្វករ ះពុាំគ្នប់ េុសរៅរហាងណា ។

រៅរអ្ើយមហាក្េលរ លពះបាទលព យទរថ រលើសរលើរលរ អ្ញថានឹងរធ្លវយ សាឋយរលរយដូរមហា រសដឌីរនះណា

មន
ិ ខ្លងរ យ
ើ រហាង ។ អ្ញពុាំរបក្
ើ រៅ រៅ យ
ាំ ក្រៅ ទាឝរឯរទៀរផង ទាឝរអ្ញមនរាប់ ររះលសាប់ក្នវង អ្ញ

ើ រហាង ក្ុាំបងខាំអ្ញ ។ រពជឈឃ្លដរ

ពុាំរបក្ ះសាឋប់ អ្ស់អាថ្៌សារសពធ រ ះរទប
ើ រាំ រញ រៅទាឝរបសចិម រលលគ្ន
រ ះវញ
ិ អ្បក្ទាឝរ ះមញ
ិ ពុាំរបើក្រ ើយរហាង ។ រពជឈឃ្លដថារបើ រៅពុាំរបើក្ររើ មនរាប់ទាំនង ដាំរែើររនះរមឋរ
រូររៅសាសង លបាយលបាប់អ្ញរហាង អ្ស់ អាថ្៌សារសពធ ។ រទប
ើ អ្បក្ទាឝរថា រលក្ខ្ដលឯណា ម
ាំ នុសេរៅរប់
ទាាំងយប់រលរី េុសពីក្ផនរាប់
ួ រៅរអ្ើយរូរសាឋប់ និយយអ្ញមន ។ មុនមនមហាក្េលរ រសាយរជរសមផរថិ
សមផូរធនធ្លន រិញ្ចឹមរសក្សរឝ រសក្ររន៍ក្លាែ រ ើយរៅ ិមពនថ រក្ភសថុរាំែី ។ រសក្មនសមផុរ រ ះ
លអនម
ិ ល ក្បបញ្ច ិ ន្តនធយ
ិ រលរ ះរសឋរយល់ សមផុរបក្េ ី រសក្សួ គរ៌ សាភ លអលះអ លបព្ព ។ រសឋរអ្រក្នវង បនធូល
រៅផង រសក្សួ គរ៌ ះព្វ រសក្រអ្ើយសមផុរ អ្បក្យល់លព្អ លក្ រ រុរមឋររូរព្ល លក្លបាប់អ្ញរ៉ ។ រសក្រសារ
រទៀរទូ ល បពលិ រឥសូ រ ជាមក្ុដសិរសា សមផុរេញុាំលអ រផរ
ិ េញុាំរភរឋ ខ្ផវសាឝយរៅ ព្លពលពះ ម
ិ ពនថ ។ រសា
ី ឝ យរនះ
ណា របចា
ើ ស់ជរ អាលក្ក្់បុ៉ យ ន បានបររភរ
ិ ឋ ផលរ ះក្ានថក្េែ
ិ រ ះខ្លបលបាែ ក្ាំរលះវងព្វ
ឹ ។ រសឋរសាឋប់
សាសររ រសក្សួ គទ
៌ ូលថាឝរ់ បនធូលថាព្ រសក្រអ្ើយរបើរចាបះ អ្បក្រៅឆ្ងប់ព្វ ពាំ ព
ាំ ព្ី លព រផញើរយង
ើ នឹងវី ។ រសក្
រសារទទួល លពះបនធូលលសួល លសុះរលសរអ្ស់ ក្ីឋ រ យ
ើ រ រើ រផវក្រផវះ រៅរសាយះឃ្លយរេយី រក្ភសថុរាំែី រាំែង់
រភរឋ ។ លុ ះនឹងវលថា
ិ ក ន រទើបរសក្ពាំបាន មួយរ ះណា មក្រផញើមហាក្េលរ រសឋរអ្ររឋរ់ណា ទទួលផលវ ពី
បក្េស
ី រឝ ។ រសឋរគិរថាសាឝយ រនះរិរអ្មាយ បានពីរបីម៉រ់ របើអ្ញនឹងវី ឱរលអេួ នថា
វ ឝ រ់ ខ្រអ្ញឯងក្េលរ នូវ
បុលរភរយ
ិ ។ នង
ិ ញារទា
ិ ងាំ ោយ របរើ ចាបះយក្សាឝយ រនះរៅោាំ ឋានមួយរបដ
ើ ល់ បានផលលពឹក្ា សឹមរយង
ើ
គ្ន
ាំ ប វីឱររហាង ។ នឹងមនរូបររន៍
័ លបព្ពលអរឋរ់ រពក្ពន់ក្នវង រទើបរសឋរបែុ ឋ ះ សាឝយរ ះជាមឋង ដុ ះដូររសឋរ
ប៉ង បាំែងលបាថាប ។ រសឋរឱររៅោាំ មនអ្បក្ផងចាាំ ពភ
ិ ក្
័ ិរឋ ក្ា លុ ះសាឝយរ ះធាំ បានផលខ្ផវផក រ រុោរាំ ះ
ណា រលើរនន គព្ន ។ ពិស គសពឝសាយ លជួរលជាបខ្ផវសាឝយ ពស
ិ ពស់ វស័
ិ យ លុ ះសាឝយរ ះធាំ រទប
ើ ក្េលរ
រជៀសឌជយ
័ ឱររបះរលរើនព្លក្ យក្មក្រហាងណា ។ រសឋរឱរអ្មររ ជាំនិរលពះបាទ វីមុនក្េលតា អ្មរររ ះវី
ពុលពស
ិ មរណា រៅលពះភន្តក្ថមហា ក្េលរក្ានថរ ះព្វ ។ រសឋរយល់ អ្មររ ពុ លពស
ិ សល់ខាបរ លទង់លពះរលរធ
ព្លក្ ពុាំពិចារណា រ ើយមហាក្េលរព្ថ្វ ថារសក្រព្លង នឹងសមវប់អ្ញ ។ ភ័ពឝអ្ញរនះមឋង អ្ញឱរវីលង រមល
ើ មុន
ខ្មនមញ
ិ របើអ្ញវីឯង ឥរខ្លក្ងសមអ្ញ អ្ស់ ជីវរវ
ិ ញិ មន
ិ ខ្លងរ ើយណា ។ រសឋរខាញល់វុរឆ្ងប់ វយរសក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 150
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ិ រណា ដាំែពរី
សមវប់ ឥរពចា ះ សាឝយរ ះខ្ផវផក ឥរនរណា នង
ឹ ហា៊នរបះវី ។ លុ ះរាំែររៅ គរ ះនរ
ិ រ
រៅ ពុាំបានថ្យពី លាំ រៅរ ះររញ ពស
ិ រពញធរែី ខ្លបជាសាបេយី ពុាំពុលរ ើយណា ។ អ្ខ្ងឝងរៅណាស់ តា
ចាស់ដូនចាស់ ពិបាក្រក្ា ដាំរមហាក្េលរ
ី មក្គិរគ្នបថា រយង
ើ រនះជរ ចាស់ ណាស់ រៅរ ើយ ។ ទនធឹងខ្រសាវប់ វ
មន
ិ ឆ្ងប់សាវប់ ដូររិររថ សាះរ ើយ របរើ ចាបះរយង
ើ រស់ ជាមនុសេថ្ឝរី អ្យ
ើ ពបា
ិ ក្ឥររលរើយ មក្រយង
ើ រៅវី ។ សាឝយ
ខ្ដលរសថរោាំ ឱរសាវប់រៅចាាំ រស់ រូបរធឝើអ្ីឝ ពិបាក្អាតាយ រក្ាដាំរ ី គ្នរ់គិរលពមបឋី លបពននរ ើយរៅ ។ របះបានមក្វី
ក្េែ
ិ រ ះឯបឋី ខ្លបសក្់ជារមយ សមផុរជាររវះ ឥររខាចះ យងរម លក្រ ក្រមល
ើ រៅ លបពននរ ះណា ។ ខ្លបជាលក្មុាំ
សមផុរគួរសម រោះដូរបទុម បឋថា
ី ងលអ ងមក្ពណា
ី លបពននរវវើយថា រយង
ើ ខ្បវក្អ្ញរ យ
ើ ។ បឋីឮភរយ
ិ
ចាាំខ្រពក្រថា មុេមន
ិ សាគល់រ ើយ រទើបរវវើយរៅថា ឱលភអ្ញរអ្ើយ ពក្រលបខ្ លរ ើយ រូបរងទីព្ទ ។
លបពននរវវយ
ើ ថា លពះរអ្យ
ើ អ្ញណា ខាវវរងឝងព្លព លក្រពវើ រងឝង បង
ឹ ឯងសពឝព្ថ្ង នរណារ យ
ើ ព្ន អ្ញឯងដូនចាស់
។ រៅឯងសក្់ស េបងររងមន
ិ លអ ឥ ូ វខ្លបផវស់ ជាសក្់រមយញាប់ រាំណាប់ធាំណាស់ មុនមញ
ិ រសារ ចាស់ ឥ ូ វ
ក្ាំរលះ ។ បឋីថាយរី អ្ើ ឱរសាវប់មញ
ិ ររើ មក្វីសាឝយរ ះ រមឋរអ្ញនឹងរម ខ្លបខ្េឝងជាររវះ រមរអ្ើយរបើរចាបះ ជាភ័ពឝ
រយង
ើ ឯង ។ ដូនតាខ្លបលបាែ រលសរវលវ ឹ ក ន លាំ រៅឥរខ្លក្ង រក្ាដាំរ ី ដូរពីមុនរលពង រោយជាអ្ញឯង ពរ
ិ ងថា ិ ពុាំ
ឃ្លវរឃ្លវ ។ រលរ ះរសឋរយល់ ក្ាំរលះនិមលរូប រងរសាភ រសឋរលតាស់ ដែឋឹង ថាមនុសេពីណា មក្រៅ
រក្ា ដាំរអ្ញរហាង
ី ។ រទើបតាក្ាំរលះ ទូលរៅតាមរសាយះ បពលិ ររាស់ រផង េញុាំគតា
ឺ ចាស់ រៅរ ះឯងរហាង រផរ
ិ
វសា
ី ឝ យផង ខ្លបលបាែររបះណា
៎ ។ រសឋរសាឋប់ថារយើ សាឝយពុលមញ
ិ ររើ រមឋរខ្លបជា ររបះរូ រអ្បក្ផង រៅរបះ
មបម
ី ប យក្មក្ឆ្ងប់រ៉ អ្ញនឹងឱរវី អាមររលរបល រៅរបះមបម
ី ប យក្មក្ឆ្ងប់រ៉ អ្ញនឹងឱរវី ។ អាមររលរប
ល រៅរបះផលវ មក្ថាឝយភូមី រទប
ើ រសឋរឱរអា- មលរមុេមន្តនថី វីមុនរលក្ី រង់ដង
ឹ អ្ក្ខរ ។ អាមររមួយវី លអអ្ស់
ឥន្តនធិយ លបព្ពរសាភ រសឋរយល់ រចាបះព្វ លពះទ័យសងាក លតាស់ រលបើឱរមហា មររមួយវីរទៀរ ។ ខ្រងលអនិមល
សួ រសមសមផុរ រ ើងដូរររមៀរ រសឋរលតាស់ ឱរអា មលរមួយវីរទៀរ រទើបរសឋរបានរបៀរ លទង់នឹងលពះ សថ ។
ឯងឱរបុលរី បុលតាមរ សី លទង់រសាយទាាំងអ្ស់ សឹង មនលពះអ្ងគ រ ះខ្លបលបាែផវស់ ចាក្រចាលឯចាស់ លក្
ះបានជាពល ។ រសឋរយល់រចាបះរ ើយ រទើបក្េលរលតាែរលរើយ រសាយផលអាហារ លអអ្ស់ លពះអ្ងគ រុងររឿង
លររល សរមឋរភូបាល ខ្បវក្នង
ឹ សពឝលគ្ន ។ រទប
ើ ក្េលររជៀសឌជយ
័ គិរក្បុងលពះទ័យ អ្ងគក្
ឺ ណា
ីឋ រ រុ អ្ីសា
ឝ ឝ យពុល
បានខ្លបជាៗ រសឋរលតាស់ ឱរអា មរររមល
ើ អ្ស់ ក្ីឋ ។ អាមរររៅរមល
ើ ររដឋ រ ះរ ញ
ើ គរៅអ្ាំពី មុនមន
ដូរចាបះ រទើបទូលរលក្ី រសឋរមនលពះពិ ចារណាយង់យល់ ។ ជាពស់ គ្ន លជួរលជាបលពឹក្ា ពិសពស់ អ្ស់ ក្ល
ពម
ី ុន គមញ
ិ ពស
ិ រពញសពឝសល់ អ្ញឯងោលដល់ សមវប់រសក្សរឝ ។ រសឋរខ្សននឹក្សាឋយ រសក្សួ គ៌
ពែតរយ អ្សារបង់បារ់ ខ្នរៅរពជឈឃ្លដ លពះបាទលព យទរថ អ្ញខាវរមហាក្េលរ នឹក្សាឋយរលរយព្លក្ ។
រ រុរចាបះឯងអ្ញ ពុាំរបើក្រៅររញ រៅទាាំងយប់ព្វ របើរទាសខាវង
ាំ សល់ រៅចាាំដល់ព្ថ្ង រាប់មនក្េលរព្ថ្វ នឹង
ខាញល់ពុាំបាន ។ រពជឈឃ្លដសាឋប់ខ្សឋង យទាឝរសាំ ខ្ដង ដាំណាលនទា
ិ ន រទប
ើ រៅឯទាឝរ ឧរថរទឋា
ី ន រពជឈឃ្លដ
រៅហាន ខ្លសក្លបាប់រៅថា វុយអ្ស់
ឺ យទាឝរ រក្ាសពឝរល របើក្អ្ញមបម
ី ប លតាស់ រលបើអ្ញ ាំ អ្បក្រទាសរនះ
ណា រៅរប់រសាះសា រៅរបក្
ើ អ្ញឆ្ងប់ ។ យទាឝររវវយ
ើ រៅ ថារៅរវុយរៅ
ើ មន
ិ ខ្ដលមនរាប់ អ្
ាំ ក្
ប រទាស
រៅ ទាាំងយប់សមវប់ អ្ញយល់ពុាំគ្នប់ េុសលពះមលតា រពជឈឃ្លដេង
ឹ េាំ ថារមឋរក្៏ពុាំ របក្
ើ លពះអាជាញ ឃ្លរ់អ្ញរអ្ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 151
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ភន ឯងមនរាប់ណា ឱរឯងរាំងរ រលើលពះបរលមើ ។ យទាឝររវវយ

ើ រៅ ថារពជឈឃ្លដរៅ ងារអ្ញឯងរបើ អ្ញ
ឃ្លរ់រមវះ៉ េុស រាប់ដូរចាបះររើ រៅេឹងេាំរលបើ ឱររបើក្រៅបាន ។ អ្ញជា យទាឝរ ពរី មពបា
ី ររឿងពីបុរែ មន
ិ
ខ្ដលឮថា ដូរចាបះនឹងមន របើរទាសប៉ុ យ ន ក្េលរមនបុែររថ្កើង ។ រលបើ រាំ ៅផគង រៅរៅរនះហាង ទលមាំលពឹក្
រ ង
ើ សឹម រាំ រញថាឝរ់ រយង
ើ ឃ្លរ់តាមររឿង របើវង
គ រទាសរយង
ើ សឹងមនលគប់គ្នប ។ យល់ខ្ររសឋររលបើ រយង
ើ របើក្
រ ិ េុសមលតា ដាំែនឹងរ
ើយររើ មន វៀង លាំ រអ្ៀងរាប់លបាក្ដរក្ើរអ្ ទរ ព្ផធរលរមព្លក្ ។ លសដីរជររ រោយ
មុេភបក្់ងារ រន់ខាជប់ទីព្ទ យល់ខ្រអ្ាំណារ លយមខាវរៗព្លក្ របើពុាំលម
យ ព្ន ទាស់ សិនរោយរាប់ ។ មុេមន្តនថីធាំ របើ
បានជាំនុាំ លពមរលបស
ើ មវប់ ឮខ្រក្េលតា ពុ ះពររលបរ
ើ ប់ រលរធព្លក្វុរ ឆ្ងប់ នង
ឹ លពះអ្ាំណារ រៅរអ្ើយរាប់មន
ក្េលរពីបុរែ បរមររឿងរជ របើពុាំលទង់ធម៌ សមយឯងអារ អាងលពះអ្ាំណារ េុ សរាប់រ ើយណា
៎ ។ មុេមន្តនថីធាំ
អ្បក្លបាជាញជាំនុាំ គរ
ិ លពមគបីគ្នប បរែឋញរសឋរបង់ ពក្
ី ុ ងនគរ
ប រផរ
ិ រសឋរពុះពរ បាំពក្់បាំពន ។ របរ
ើ ន្តសថមន្តនថី ពុាំ
រោយរាប់ពី បរមបុរែ លយមលក្់លយមព្ពប លយមឱរក្េ័យបាន រៅេាំបុ ៉ យ ន អ្ញពុាំរបើក្រ ើយ ។

បទលព យគីរិ

រលរ ះឯមហាក្េលរ លព យទរថររន

ើ រ ង
ើ រ ើយ ទ័យរសារពុាំរសផយ
ើ គិររៅដល់មរយង
ើ ថា ។ មរយង
ើ មន
គុែព្លក្ រលរៅព្លពមនខ្រម រយង
ើ ឥរនរណា រលៅអ្ាំពីមរយង
ើ រ ើយ ។ ឥ ូ វរនះអ្ញរលបើ ឱររគរធឝើគុរគ្នរ់
រ យ
ើ រគរប់ឬរៅរ យ
ើ អ្ះអ្ញសាឋយរពក្ណាស់ ណា ។ រសឋរលតាស់ ឱរអាមររ ររ់េឃ្ល
ីយ យ ររួសមបម
ី ប រៅតាម
យក្រៅម រយង
ើ មក្វញក្ុ
ិ ាំពឃ្ល
ិ ដ ។ រលរ ះអ្មចាច លក្ួញលរបលររ់សងាឝរ តាមទាន់រពជឈឃ្លដ រៅ ទាឝរ
ឧរថររ ះ ។ រទើប ម
ាំ រយង
ើ មក្ វលវ
ិ ងមក្ថា
ឹ ឝ យក្េលររសាយះ រទើបរសឋរបនធូលរឆ្ងភះ ដែឋឹងរៅមរយង
ើ ថា ។ ព្
មរយង
ើ រអ្ើយរៅ រលអ្ញរៅរលងលពក្
ឹ ា អ្ញយល់មឯងជា មនគាំនរ
ិ គាំនូរ ព្លក្ ។ ឥ ូ វរមឋររៅគរ
ិ លបាែ
ខ្លបរិរថរៅទីព្ទ រូ ររៅខ្រងសម័យ ររចាមក្ឥ ូ វរ៉ ។ មរយង
ើ ទូលពិនិររ ថាបពិលរលពះរជា ក្បុងរលយប់មិ
ញណា ពស់វមក្ខាាំក្េលរព្ថ្វ ។ េញុាំរប់ពស់ អ្នថរយ រល ិរខាចយពី រលរមព្លក្ រពញលពះថ្ ព្ន វររទវព
ី ិរសស
សល់ ។ េញុាំពុាំហា៊នលបមថ្ ោស់ លពះបាទឱរអ្ាំពល់ នង
ឹ យក្ព្ដដិរដល់ រសារពុាំគរួ រទើបេញុាំេាំ ។ យក្អ្ណា
ឋ រលិទន
្ម ក្ូវរក្ើយខាឝមពិរពុាំសម លជាបដល់លពះអ្ងគអ្- មចស់ ឱររងយក្រៅរប់ ។ េញុាំនឹងទូ លក្េលរក្ានថ ទាស់ពុាំ
ហា៊នខ្លក្ងេុសគ្នប់ អ្ាំពល់របន
ើ ឹងសាវប់ តាមរវរអ្ាំរពក្
ើ មយ ។ ររជះរ រុ អ្ាំរពើ លរង់ពុាំរធឝរើ វរក្មយ រទប
ើ ខាន
រោយសារឆ្ងយ ាំ ទាឝរជាំទាស់ពុាំឱររៅ ។ របព
ើ ុាំពចា
ិ រណា គអ្
ឺ សាររសាះសូ នររម ក្េែ
ិ ក្េ័យជីវររៅ
ិ ធរែី យ
ឥរររ ។ រសឋរសាឋប់ដែឋឹងរឆ្ងភះ ថារបើរចាបះរខាយរពស់ ពល រៅទុក្ឯណារល ឥ ូ វរៅលបាប់អ្ញរហាង ។ ម
រយង
ើ ទូ លរៅថា េញុាំទុក្ជាប ធ ល់ផង ទាាំង ៣ ក្ាំែរ់រហាង រលរមមនធរី ទព
ិ ភ
ឝ ូបាល ។ រទើបរសឋរឱររៅយក្ រខាយរ
ពស់មក្ខ្មនដូរសា- សពធរៅមរយង
ើ រល រ ះលពះអ្ងគរជឿជាក្់ខ្សឋង ។ ក្េលរព្ថ្ងេភងេ
់ ស
ភ ់ យល់រខាយរពស់ លទង់
សញបខ្់ សញង លពឺលពួរលបឹងលគខ្ញង លពះសិរសីបនធូលថា ។ ភ័ពជា
ឝ មរយង
ើ រអ្ើយ ក្ុាំអ្ីរ ើយលុ ះមរណា ឱមរយង
ើ មហា
គុែអ្រនក្អ្ននថព្លក្ ។ អ្បក្ផងសឹងសញបខ្់ សញង លពលឺ គខ្ញងទីព្ទ យល់គុែមរយង
ើ ព្លក្ លរស់ ឥរនឹងថាវខ្ថ្វង ។
រសឋរឱររលសរលសាយរាំែង មរយង
ើ រហាងរលបាសលះខ្លង រទាសទុក្ប
ខ ង់រខ្វង រ ើយបនធូលរោះសាថា ។ រៅ
រអ្យ
ើ រ រុអ្ញរមវ រធឝរើ ទាសរៅឥរក្រុណា ក្ុាំរៅយក្រទាសា អ្ញទទួលថាេុសរ យ
ើ រទប
ើ រសឋរគិរគុែព្លក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 152
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឱរយសព្ថ្វឥររសយើរ យ
ើ ដល់មរយង
ើ ជារលរយ
ើ ជាមន្តនថធ
ី ាំក្នវង ។ នរៈអ្បក្សឹងរុះរ ង
ើ រៅមរយង
ើ ឥរផធម
ឹ ផង
រ រុបានភរយលគង
ិ ក្បលក្ខណាសួ គស
៌ ល់លសី ។

បទរក្គរិ

នទា ើ បានយក្ថ្កុាំរថ្កង
ិ នមរយង ើ សានថសាំរទន ើ ខ្ថ្វង សាំ ខ្ដងលសដី ដាំណាលអ្ាំពី អ្បក្
ឹ ី រសវះទុក្រទប យរភលតា ។ បាន
រមក្រញ្ជ ើ ធវុះអ្រលរលើ រៅជាភរយ
ិ រោយវពុាំមន ធនធ្លនលទពា លុ ះបានរ ើយវ រធឝើរវយើងធាំព្លក្ ។ រសវៀក្រេៀន
រសវៀក្ខ្លព សាអងេវួនបខ្នទ ផចិរផចងស
់ ពឝព្ថ្ង អាងបឋម
ី នលទពរ លបោប់រលរើនព្លក្ ថាេវួនវព្ថ្វ ឥររគផធឹមផង ។ វពុាំលសដី
លទពរធនអ្ឝី ៗ ពុាំបានសងួនលគង សុ ី ចាក្់សុីរចាល បារសារជាមឋង មនក្ូនមួយផង នង
ឹ យរ ះព្ន ។ របក្
ើ ូន
រ ះជុះ រមក្រញ្ជ ើ ធុ ះវ ពុាំលងវស័
ិ យ ដូរអ្បក្ទាាំងលគប់ អាងលទពររលរើនព្លក្ ខ្ ក្ខ្លពព្ថ្វៗ ជូរអារម៍រចាលរៅ ។
លង់លុះខ្វងឆ្ងងយ ក្េែ
ិ េេរ់អ្នថរយ លទពរទាាំងសាំ រៅ ខ្លបជាអ្បក្េេរ់ ទុគរ
៌ អារម លក្់ទាង
ាំ សាំ រៅ សុ ី ចាយ
អ្ស់រហាង ។ រ រុលសីខារលក្ខែ៍ ពុាំររះទុក្ោក្់ រក្ាសងួនលគង ឱរអាប់យសបឋី អ្លបិយក្នវង សពឝព្ថ្ងរនះ
រហាង សុាំ ទានរគសុ ី ។ ក្រមាយក្មេរ់ អ្លបិយក្នវង ិនរហារទុគរ
៌ រដើររោយលបឹថ្ពី ខ្សឝងរក្សុ ាំ ទាន សពឝឋាន
ទស
ិ ទី រញ្
ិ ច ឹ មជវី ី ជវី រសពឝ
ិ ព្ថ្ង ។ សុ ាំ ទានររៀងរៅ ដូរដល់ លាំរៅ ផធះមរយង
ើ ព្វ ងយល់អ្បក្េេរ់ ទុគរ
៌ លក្ព្លក្
សាយនអ្បក្ដព្ទ រ ើយឱរទានរៅ ។ លុ ះគន់ជាក្់លក្់ ងសាគល់ជាអ្បក្ រៅ យសាំ រៅ បឋីរដើមព្ន ង រទើប ង
ថារៅ ឱ យសាំ រៅ រមឋររដរើ សុ ាំ ទាន ។ បឋូរផឋរ់របាះបង់ អ្ញឥរមនស- ងេ័យអ្ញរសាយះសាយន នង
ឹ រក្ើររបស់
ស័ក្យ
ិឋ សធនធ្លន ឥ ូវរមឋរលបាែ ខ្លបេវួនទរទ ។ លអរពក្មុេរៅ រៅ យសាំ រៅ រដើរសុាំ ទានរគ លសោញ់
លបពនន លអលន់មុេរម ក្រញ្ជ ើ ធុ ះរទ
វ លអរពក្លបាក្ដ ។ រនះរ រុលក្ខែ៍លសី រគររលមន
ើ បឋី បរបូ
ិ ែ៌បានបទ លសីរយង
ើ
រព្លង រពក្ព្លក្លបាក្ដ រៅនង
ឹ អ្បក្េេរ់ ខ្លបជាអ្បក្មន ។ មនុសេេេរ់ទាង
ាំ ពរី ឮរ យ
ើ រមល
ិ រមល
ើ ងក្លាែ
សាគល់ជាក្់រ ើយខាយស អាលសូវភសភន ររៀសររញរៅឋាន លាំ រៅអាតាយ ។ មរយង
ើ មនយស ឧរឋមេភងេ
់ ស
ភ ់
រផរ
ិ ភរយយសយ
ិ នឺ ពែតរយ រក្រឆ្ង
ថ ិ៍ ង យរសាះសា លបាក្ដលបុះលបា -ក្បរក្រខ្វងឆ្ង
ថិ៍ ងយ ។ រឯសភព
ី ដាំរែើរក្ិរ
រពរ មនពរី លពង យ បរមបុរែ នទា
ិ ននយ
ិ យ អ្ស់ អាថ្៌បរយយ
ិ ខ្រងរប់រមវះ៉ រហាង ៕

១- រាប់សាន្តសាថសវឹក្ររ
ឹ រមកល់រៅបណា
ត ល័យព្នពុទនសាសនបែឍិររ រលេ ១៤៥៩ ។

២- ឋានមន
ិ សាវប់ គឺលពះនិពឝន ។

៣- អ្រនក្សាំ រេយា រលរើនរប់ពុាំបាន, រប់ពុាំអ្ស់ ។

៤- ពក្របុរែ គឺក្ាំរលះ ។

៥- រក្យង ។

៦- រាប់េះវ ថាសននិយ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 153
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

៧- ររមន
ិ រអ្ើរពើ ។

៨- ខ្ផនដី ។

រឥឿង កូឞ៤នក់ ឣឞ
ិ សរប្ឣឪ
ី ឡុ ក

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ២៣ - ២៩

ក្បុងរលក្នវងរៅរ យ
ើ មនបុរសមបក្់ជាអ្បក្រក្សុ ី លក្់ដូរ មនធនធ្លនលគ្នន់របើ គ្នរ់មនក្ូ នលបុស ៤ ក្់មន
អាយុលគប់ររទាាំងអ្ស់ ។ រលរយពីរពលខ្ដលលបពននអ្និរក្
ច មយរៅ គ្នរ់លទាាំរៅជារពះម៉យពុាំយក្លបពននរទៀររទ
រៅជាមួយនង
ឹ ក្ូ នលបុសៗអ្ស់ ១ ឆ្ងបម
ាំ នររលាំ បាក្រោយេឝះលសីរមផធះ ជាអ្បក្រមអន
ិ អាហារ នង
ិ ជួយរមល
ើ ខ្ថ្ទាាំ
របស់ លទពរ ក្ាំបុិក្ក្ាំបុក្
៉ ក្បុងផធះ គ្នរ់ក្រ៏ រៀបររលបពននឱរក្ូនរផង រ យ
ើ យក្ក្ូនលបសាលសីមក្រៅជាមួយ ខ្រក្លទពរ
អ្ស់មយ
ួ រាំខ្ែក្ ឱរោរ់លស ះរៅក្ូនរផងរួររៅ ។ លុ ះរ ាំលងមួយឆ្ងបរាំ លរយមក្រទៀរ គ្នរ់រក្លបពននឱរក្ូនទី
២ ខ្រក្លទពរ ១ រាំខ្ែក្ឱរក្ូនដូរគ្នប ។ រមក្ គ្នរ់ររៀបររក្ូនទី ៣ ខ្រក្លទពរ ១រាំខ្ែក្ឱររទៀរ ។ ដល់ឆ្ងប ាំ
ជាគលមប់ ៤ ក្៏ររៀបររឱរក្ូនទី ៤ ខ្រក្លទពរ ១ រាំខ្ែក្រទៀរខ្ដរ ។ រៅសល់ខ្រផធះ ១ េបងពុាំបានខ្រក្ គ្នរ់ទុក្
រៅទាាំងអ្ស់គ្នប ។ ខ្ដលគ្នរ់ខ្រក្លទពររបស់ ឱរអ្ស់ រលីងពីេួ នដូ
វ ររបះ មក្ពីគិរថា "ឱរលស ះេវួនគ្នរ់ រ ើយរៅ
ទាំរនររសងៀម ចាាំឱរក្ូនរក្សុ ី រញ្
ិ ច ឹ មវញ
ិ រ ូ រដល់ សាវប់" ប៉ុខ្នថគាំនិរគ្នរ់គរ
ិ រនះេុសលស ះ ។ រលខ្ដលគ្នរ់រៅ
ជាមួយក្ូនលបុស ៤ ក្់ ក្ូនទាាំងរ ះលសោញ់ បងបអូនណាស់ ពុាំខ្ដលខ្បក្រិរថគាំនិរពីឪពុ ក្ និងបងបអូនរ ើយ ។
លុ ះបានលបពននមក្ររៀងេវួនរ យ
ើ ក្៏ខ្បក្ររ
ិ ថគាំនរ
ិ រផេងៗ ពគ្ន
ី ប រៅរួមជាមួយគ្នបពុាំសូវសុ េររះខ្ររសកៀបរមស់
បនថរ
ិ ទាស់ រនះ បនថរ
ិ ទាស់ រ ះ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រុះររញពផ
ី ះធ ក្ាំរែើរ រៅរក្សង់ផធះរៅទព្ី ទពគ្ន
ី ប ទាាំងអ្ស់ រចាលតាឪពុក្
រពះម៉យឱររៅឯររអ្ ថា ។ រលក្ូនទាាំង ៤ ក្់រទើបនឹងរុះររញ ពីផះធ ឪពុក្រៅថ្យីៗ រៅ ុ របាយ ុរ
រាំែីតាឪពុក្បនថិរបនថួររល់ៗ ព្ថ្ងលុះមនក្ូនេចលី គប់គ្នប ជួនបឋរី វល់រដរើ រៅជួញលសុក្ឆ្ងងយ ភរយរៅផធ
ិ ះអាងខ្របឋី
មន
ិ រៅ និងអាងមនក្ូនេចីផង ក្៏បងអងជ
់ ូ នបាយទឹក្ឪពុក្រក្យក្ រោយរមេវះគិរថាលបខ្ លបអូនរគឱររ ើយ រមេវះ
គរ
ិ ថាបងឯរណាះរគឱររ យ
ើ ក្ូនលបសា គ្ន
ាំ ប គរ
ិ ដូរចាបះខ្រររៀងេវួន យូរៗព្ថ្ងរៅ តារ ះអ្រ់បាយ ១ រពលក្៏
មន ២ រពលក្៏មន ។ រវលបឋម
ី ក្ពរី ក្សុ ី វញដ
ិ ឹងររឿងរនះ បានសឋីបរ ធ សលបពនន ងភរយេវ
ិ ះរោះសារថា ក្ូន
ឈឺ េវះថា េវួនពុាំរៅរវល់រៅជួយញារិជិរខាង រលសរខ្ររមលបពនន វដឹក្មុេឯណា បឋីតាមវទាាំងអ្ស់ ។
រាំខ្ែក្តារពះម៉យ អ្រ់បាយ គ្នយនសាំ ពរ់អាវរសវៀក្ពក្់ដល់ថាបក្់រដរើ សុ ាំ ទានរគបររភគ
ិ រងទុក្ខរវទ ពន់រពក្
នឹងលក្់ផះធ ៗ ចាស់ លគ្នាំលគ្ន ពុាំបានព្ថ្វបុ៉ យ នផង រ ើយគ្នយនលជក្រៅផង ។ រលរ ះ មនបុរសមបក្់ រៅ
ក្ាំរលះមនរិរស
ថ បផុរស រ ើយជាអ្បក្ររៀនសូ លរ ររះដឹងរាប់ទមវប់ សាគល់ គុែរទាសរលរើន ផធះរៅភូមជ
ិ ិរគ្នប
រដរើ មក្រ ញ
ើ តារ ះ រវទ ដូរចាបះមនររ
ិ ថ អាែិរព្លក្រពក្ក្៏សាក្សួ រថា "រលក្តា ! េញុាំធ្លវប់រ ញ
ើ រលក្តាពី
រដើម ជាអ្បក្មនលគ្នន់របើឪពុក្មឋយេញុាំក្ធ្ល
៏ វ ប់ទីពឹងរលក្តាេវះខ្ដរ រម៉រឥ ូ វរនះរលក្តារវទ ខាវង
ាំ រមវះ៉
ខ្លក្ងរលក្តាមនក្ូនលបុសៗ ដល់រៅ ៤ ក្់ខ្ដរឬ? រមឋរក្៏ក្ូនរ ះ វរមល
ើ បាំណាាំ មន
ិ ខ្ថ្ទាាំរលក្តារសាះ ?

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 154
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្លក្ងលទពររបស់ រលក្តាមនសល់ទុក្េវះខ្ដរឬ រមឋរបានជារលក្តាមន

ិ យក្រៅទញ
ិ រលគឿងបររភគរគរលប
ិ ើលបាស់
? ។ តាចាស់លបាប់រៅវញថា
ិ "ឱ ៎ ប ! រលក្រៅរអ្យ
ើ ! លក្់បាង
ាំ អ្ព
ី រី ដើមតាមនលទពរលគ្នន់របព
ើ រ
ិ ខ្មន ប៉ុខ្នថតា
អាែិរលសោញ់ ក្ូនរពក្ ក្៏ខ្រក្ឱរវលគប់គ្នបអ្ស់ រលីងពីេួ នរៅ
វ គិរថាឱរវរិញ្ចឹមតាវញ
ិ ឥ ូ វពួក្វមនលបពនន
រ យ
ើ ខ្ថ្មទាាំងមនក្ូ នរទៀរ វរ ើញឯងអ្ស់ លទពររលីងពេ
ី ួន
វ វឥរនក្
ឹ រក្តារសាះ វតាមខ្រលបពនន ទាញ
រៅរូលរននរឋម ក្៏វរូលខ្ដរ េវួនតាសពឝព្ថ្ងឈផ
ឺ ង រៅខ្រមបក្់ឯងម៉ងៗ
់ រវទ ជាទីបាំផុររដក្សលមក្់ខ្រទឹក្ខ្ភបក្
រជាក្រេបើយអ្ស់រ ើយ បាយលពឹក្ជាបាយលងរជួនរល អ្រ់មយ
ួ រពលក្៏មន នឹងរធឝើរររក្សុ ី អ្ីក្
ឝ ម៏ ន
ិ រក្ើរ ពីរលពះ
ចាស់ជរលគ្នន់ខ្ររដើររសធើរខ្រមន
ិ រួររៅរ យ
ើ ដូររលក្រៅរ ញ
ើ លសាប់ តារដក្ចាាំខ្រដល់ព្ថ្ងសាវប់រទ" ។ រៅ
ក្ាំរលះលន់មរ់ថា : "យីរអ្ើ ! ក្ូ នតាមនរិរអា
ថ លក្ក្់ដល់មុ ង
វឹ ៎ ប ! របើអ្ីរឹងរលក្តាក្ុាំភយ
័ េញុាំមនឧបាយមួយ រធឝើ
ឱររលក្តាបានសុ េរយ សបាយរិរដ
ថ ូរពរី ដើមវញ
ិ រលក្តារធឝតា
ើ មេញុាំ រលក្តារក្ពងមនមរ់រូរលយមមួយ
ជុះអារម៍នឹងរ មឱររពញ រ ើយរក្ក្ាំណារ់សាំពរ់ រុ ាំបិទមរ់ឱរជិរ ជីក្ក្ប់ក្ុ ងដ
ប ីជិររជើងសសរលទូងផធះ រ ើយរបើ
មនអ្បក្ណារដើរមក្ លរូវរលក្តានិយយលបាប់រគថា "េញុាំរៅសល់ក្ាំែប់លបាក្់មស ១ ពងក្ប់ទុក្ ពុាំទាន់ខ្រក្
ឱរក្ូនណារៅរ យ
ើ ចាាំរមល
ើ ក្ូ នណាររ
ិ បា
ថ ន ដង
ឹ គុែរបេ
ើ ុ ាំរញ ទៀបសាវប់ នង
ឹ លបគល់ ឱររៅក្ូនរ ះ រលក្តា
និយយលបាប់មនុសេខ្ដលជួបក្ុាំខានក្បុងរវងប៉ុ យ នព្ថ្ង ខ្េខាងមុេរនះ ក្ុាំឱររលក្តារដើរសុ ាំ ទានរគរទៀរ ចាាំេុ ាំយ
ញ ក្
បាយទក្
ឹ មក្ជូនពសា
ិ ក្ុាំលពួយ" ។ តាចាស់ ក្៏តាង
ាំ រធឝតា
ើ មរៅររ
ិ ស
ថ បផុរសទាាំងអ្ស់ ។ លុ ះបានលបខ្ ល ៥ ព្ថ្ង
សាំ ដីតារ ះបានដឹងដល់ក្ូនលបុសនង
ិ ក្ូនលបសាទាាំង ៨ ក្់វមនររ
ិ រថ លភរង់បានក្ាំែប់ររៀងេវួន ក្៏ គ្ន
ាំ ប យក្
បាយទឹក្មាូបរាំែីខ្ផវរឈទ
ើ ុាំេីលច គប់មុេ នឹងរខាអាវលក្មមក្ផគប់ផុ នជូ
គ នតាឪពុក្ររៀងរល់ព្ថ្ង ពុាំមនេឝះព្ថ្ងណាមួយ
រ យ
ើ តាចាស់បានសះជាររគ មនសារ់្មលសស់ បស់ មនក្មវង
ាំ ពលាំ សុេរយសបាយររ
ិ តា
ថ ងាំ ពីព្ថ្ងរ ះ
មក្រ ូ រមក្ដល់អ្ស់អាយុ ។ លុ ះតាសាវប់រ ើយ ក្ូនក្៏ គ្ន
ាំ ប រធឝើបុែរអ្ធក្
ិ អ្ធមតាមទាំរនៀមរួររលសរ ។ ក្ូន
ទាាំង ៤ ក្់និងក្ូនលបសាគិរ គ្ន
ាំ ប គ្នស់ពងក្ាំែប់ខ្រក្គ្នប ប៉ុខ្នថខ្លក្ងខ្រក្មន
ិ រសយើភគ រាំ ្វះលបខ្ក្ក្គ្នប ក្៏
រៅរក្លគូ យមបក្់ឱរមក្ជួយខ្រក្ រលក្លគូរ ះទទួលលពម ប៉ុខ្នថគ្នរ់ឮថា ក្ាំែប់មសលបាក្់រលរន
ើ ដល់ រៅ ១ ពង
គ្នរ់រង់បាន ១ រាំខ្ែក្ខ្ដរ រ ើយគ្នរ់គិរក្បុងរិរថថា "គ្នរ់រធឝើរមរាំខ្ែក្លរូវបានរលរើនជាងក្ូនរាំខ្ែក្ផង"
គ្នរ់ក្រ៏ ដរើ រូររះមក្ដល់ផធះក្ាំែប់ភវម តាាំងយក្ភួយមួយមក្រុ ាំជួរក្ាលធាំរទង
ើ រមង
ើ រធឝើឱរេូ ងក្ណា
ឋ លដូររគទូល
រជើងឆ្ងបង
ាំ ផងរ ក្៏តាង
ាំ អ្ងគុយខ្ពនខ្ភបន រលើព្ផធដីរបរលីង រធយរខ្ភបក្សលងួមសយឹងសាយធិ៍ ឈមមុេលរងរៅទិសខាងរក្រ
ើ
រ ើយគ្នរ់លបាប់ក្ូនទាាំង ៤ ក្់ឱររៅគ្នស់យក្ពងក្ាំែប់មក្ ប៉ុខ្នថគ្នរ់ហាមថា ក្ុាំអាលមរ់លសាយមរ់ពង
ខ្លក្ងេុសលរែមចាាំគ្នរ់បងាគប់សិន លុ ះយក្ពងមក្ដល់រ យ
ើ គ្នរ់ឱរក្ូនទាាំង ៤ ក្់ឈរលគប់ទិសទាាំង ៤
រធយរខ្ភបក្យក្ព្ដទាាំងអ្ស់គ្នបចាប់រលើក្ពង លទសធួយបិទទទួលរលើក្ាល រ ើយសឹមលសាយរាំែងមរ់ពង គ្ន
ាំ ប
រផអៀងមរ់ពង រលសារក្ាំែប់មក្រលើក្ាលគ្នរ់ របើក្ាំែប់លជុះធ្លវក្់រៅទិសណាប៉ុ យ នៗ លរូវបានរៅអ្បក្ឈរ
ក្ាំណាន់ទស
ិ រ ះៗ ក្ាំែប់ណារៅសល់រទរើ រលើឈួរក្ាលគ្នរ់
ប លរូវបាន ជារងាឝន់រលក្លគូទាង
ាំ អ្ស់ ។ ក្ូនទាាំង
៤ ក្់ក្ចា
៏ ប់រធឝើតាមបងាគប់រលក្លគូ មន
ិ ហា៊នឱររលអៀង ភរយទាាំ
ិ ង៤ ក្់ឈររន់ក្រញ្ជ ើ ររៀងេវួនចាាំរក្ើប ។ ក្បុង
រពលខ្ដលខ្រក្ក្ាំែប់រ ះ មនអ្បក្លសុក្ជរ
ិ ខាងរៅចាាំរមល
ើ ខ្ដរ។ នម
ិ រ
ិ ខ្ថ ររគរលើក្ពងបទ
ិ ទូ លរួរ លសាយមរ់
ពងរផអៀងចាក្់ឈូរមក្ ទឹក្មុលាំ តាាំលមក្រលរន
ើ េួប ូ រវរ រលសាររលើក្ាលរលក្លគូរពញក្ាំពុង រ យ
ើ ខាចរ់បារ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 155
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សារររញរៅលគប់ទស
ិ លបោក្់លប ូ សពសរពញមុេមរ់នង
ិ សាំ ពរ់អាវ រ ូ រដល់ ងលបពននទាង
ាំ ៤ ក្់រទៀរ
រលក្លគូបានរាំខ្ែក្រលរើនជាងរគ ធុាំក្ន
ិវ រខាយះថាមន
ិ លរូវ រគរ ញ
ើ រលក្លគូលសមូវៗ បារ់មុេមរ់រូបរងអ្ស់ េាំ
រលរក្រ ើងរសាះក្រលរះខាយសអ្ស់ ពក្
ួ បរស័
ិ ទខ្ដលឈរចាាំរមល
ើ ពួក្បរស័
ិ ទក្៏រផអើលេាំររ់លបញាប់ររញលបរដញគ្នប
រៅផធះររៀងៗ េវួនរទប
ើ រលក្លគូខ្លសក្រជរខ្ក្សាំ នួនរៅក្ូនទាាំង ៤ ក្់និងក្ូនលបសាថា "រខាយររមខ្ដង អាខ្ដង
ទាាំងអ្ស់ គ្នប អារមអ្ស់រនះ បានរធឝើបាបរខាយរឪពុ ក្វរលរើនណាស់ រ ើយរមល
ើ រៅ បានជាក្ាំែប់មសលបាក្់
អ្ ថ យ រវយរៅជាអារម៍រ មលបោក្់េួ នអ្ញអ្ស់
វ ដូររបះ យី ! រខាយរអាខ្ផះ រមក្ាំខ្ផះអ្ស់ រនះេូ រខ្មន" ។
រលក្លគូនិងក្ូនសិសេ គ្ន
ាំ ប ររ់រ ័ ស រលរទមវក្់េួ នរៅក្ប
វ ុ ងទរនវលបូងេាំលតាាំទក្
ឹ លងបាបអ្ស់ ១ រម៉ងមបក្់ៗ
រួរ គ្ន
ាំ ប រ ើងរៅរលើផះធ ររៀងៗ េវួនបានរសរក្ឋីរៅឋលក្ហាយសាឋយរលរយខាយសរគរក្ូនររៅ ។

រឥឿង រដឣ
ី កុំ រណីរសរេរហារ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ៩-២១

រលពរី លពង យ ជាយូរអ្ខ្ងឝងណាស់ មក្រ យ

ើ មនរដម
ើ ព្លជធាំមយ
ួ មនខ្មក្លរសុ ាំ លរសាយសាខា មហាជនរៅ
ភូមជ
ិ ិរខាងរគរប់រររខាវររុក្ជា
ខ ររិ នះណាស់ ក្បុងសម័យរ ះ ។ រគរធឝេ
ើ ធមមនរូបរមវក្់ថ្ជា
យ រភទលបុស ១ លសី
១ ោក្់ឱរអ្ងគុយរលើខ្ផនថ្យក្ុ ងេធ
ប មរ ះ រគខ្រងខ្របួងសួ ងបន់លសន់ថាឝយលក្យបូជាសុ ាំ រសរក្ឋីសុេ ក្៏ធ្លវប់បាន
សុ េររៀងមក្រគសនយរថា អ្បក្តាចាស់លសុក្ ។ មនរុក្ជា
ខ រម
ិ យ
ួ មនអាយុ ខ្វងមន
ិ ដង
ឹ ជាប៉ុ យ នឆ្ងបម
ាំ នុសេរយង
ើ រទ
ឋរ
ិ រៅរលើរដើមព្លជធាំរ ះជារសឋរព្នរឈើ ។ យូររៅមនន្តសថីមបក្់មក្ចាប់បដិសននិ ជាក្ូនអ្បក្លសុក្ខ្ដលរប់អាន
រដើមរុក្ជា
ខ រិរ ះ លុ ះធាំរពញជាំទង់រ ើងដល់រដូវខ្ដលលរូវខ្សនរលពនថាឝយលក្យបូជាអ្បក្តាចាស់ លសុក្ ងរ ះ
ក្៏ទូលថាសនាំរាំែីថារៅខ្សនជួសឪពុក្មឋយ ។ រុក្រខ ទវតាលក្រ ក្រ ញ
ើ ររះខ្រមនររ
ិ អា
ថ ែិរអាសូ រ
លសោញ់ ងរ ះហាក្់ដូរជាលពរ់គ្នបពីរលណាមក្ រ ើយរទើបនឹង បានជួបមុេគ្នបថ្យីៗ រុក្រខ ទវតារ ះរន់ខ្រ
វរក្ក
ិ រិរអា
ថ ែិរ ងខាវង
ាំ ណាស់ លទាាំពុាំបានក្៏រហាះរៅសួ រលពះឥន្តនធលទង់រ ាំពង
ឹ រោយញាែទព
ិ រឝ ៅរ ញ
ើ ថា ង
រ ះរលពីជារិមុនជាលបពននរុក្រខ ទវតារនះបានក្សាងលបាថាបជាមួយគ្នបមក្ថា "រទាះបីរៅរក្ើរជារិណា ភពណា
សុាំ ឱរជួបបានជាបឋីលបពនននឹងគ្នបពុាំឃ្លវរលគប់ៗជារិ លុ ះចាស់ ររៀងៗេវួនរុក្រខ ទវតារ ះ សុាំ លរៅបួសជាតាបស
អ្ស់មយ
ួ ជវី ររោយេវ
ិ ួ នពីគ្នបរៅ ។ តាបសមក្រក្ើរជារុក្រខ ទវតារនះ លបពននរៅរក្រ
ើ ជា ងរទពធតា
ី មក្រក្រ
ើ ជរ
ិ ទី
ក្ខ្នវងខ្ដលរទវតាជាបឋីរៅ ។ មក្ពីមននិសេ័យពីជារិមុនយ៉ងរនះ រទើបបណា
ឋ លឱររុក្រខ ទវតាររះខ្រលសោញ់
អាែិរអាសូ រ ង ។ ខ្រមក្ពរី ុក្រខ ទវតារ ះមនរពៀរ ខ្ដលរគររៅបួសរចាលលបពនន ឱរលពួយទុក្រខ វទ លុ ះ
អ្ស់សងាខររៅមន
ិ ឱរជួបមុេ បានជាររុររៅរក្រ
ើ ជាមនុសេវញ
ិ មន
ិ ជួបគ្នប ។ លពះឥន្តនធសាំខ្ដងលបាប់រុក្រខ ទវតាដូរ
ររៀបរប់មក្រ ះ ។ រុក្រខ ទវតាបានដឹងសពឝលគប់រ ើយ ក្៏លលពះឥន្តនធមក្វញ
ិ គិរពិចារណាថា "ឥ ូ វនឹងរៅ
ថាឝយបងគាំលលពះឥន្ត ធ ធរ
ិ ជសុ ាំ ររុររៅរក្រ
ើ ជាមនុសេរ ញ
ើ ថាជាររមន
ិ គួររលពះ លបពននរៅរក្រ
ើ ធាំរពញលក្មុរាំ ៅ
រ ើយៗ សងាខររបស់ មនុសេេវីណាស់ មន
ិ ដូររទវតារទ" ។ រទវតាគិររុះគិររ ើងមន
ិ ធវុះមន
ិ ធ្លវយលរង់ណារសាះ
រ រុខ្រមនរពៀរខ្ដលរគររៅបួសជាតាបស មន
ិ ឱររ ើញមុេលតាខ្រសូ នរសងាខរររៀងេវួន ។ រុក្រខ ទវតាលពួយខាវង
ាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 156
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ណាស់ក្ល៏ បថ្ុយលបាែលបថានរលពងថា រែាើយរុះអ្ញរៅលបាប់លបពននឱរដង

ឹ ថា េវួនអ្ញជាបឋជា
ី គូររលពងរៅចាប់
ជារិ រុក្រខ ទវតា ងឥរមនគូររលពងរទៀររទ របើ ងបានដឹងថាេវួនអ្ញជាបឋី ង មុេជាខ្លងយក្បឋម
ី យួ ជាររិ នះ
រ ើយគិររលសររពលរលរីសាងរ់ ក្៏និមរ
យិ េវួនរធឝើជាពស់ថាវន់រូលរៅឱបររ
ឹ ង ៗ ភញក្់រ ើងបលមះពុាំររ
ួ ពស់ថាវន់
នយ
ិ យលួ ងរលមសពឝលគប់មន
ិ រជឿថា របប
ើ ជា
ីឋ រុក្រខ ទវតារ រុរមឋរក្៏មក្ជាពស់ ថាវន់ដូររបះវញ។
ិ រុក្រខ ទវតាជាបឋថា
ី
របើ ងមន
ិ រជឿបងៗ នឹងខ្លបរូបឱរ ងរមល
ើ ។ រុក្រខ ទវតាក្៏ផវស់ រូបជារទវតាវញភ
ិ វ មៗ ងលក្រ ក្រ ើញក្៏
លសោញ់ រពញរិររថ ជឿជាក្់ថា បឋីេួ នជារទវតាខ្មនរលពះរក្មនុ
វ សេណានឹងឱរលអដូរពុាំបាន ។ រុក្រខ ទវតានិយយ
លបាប់ ងថា េវួនបងរបើមន
ិ នម
ិ រ
យិ េវួនជាសរឝខ្បបរនះរទ មន
ិ អារមក្រៅជិរ ងបានរ យ
ើ លរូវនម
ិ រ
យិ រូបជាសរឝ
រផឋសផឋស រទើបរៅជាមួយ ងបាន ។ និយយរប់និមរ
យិ េវួនជាពស់ ថាវន់វញ
ិ ។ ពស់ថាវន់រនះលគ្នន់ខ្ររៅជាមួយ
ងប៉ុរណា
ត ះរទ ។ ប៉ុខ្នថមន
ិ ខ្ដលរួមសាំ វសជាមួយនឹង ងរ ះរ យ
ើ រ យ
ើ ហាមលបពននថា ក្ុាំនយ
ិ យលបាប់ខ្ម៉ឪ
បងបអូននិងអ្បក្លសុក្ឱរដឹងថា ជារទវតាឱរថាខ្រពស់ ថាវន់ ។ រពលព្ថ្ងបងមន
ិ រៅជាមួយ ងរទ បងមក្រលងខ្រយ
ប់ៗ សឹមផវស់រូបជារទវតាឱររ ើញមឋងៗ ។ ជិរភវរឺ ើយ ឮមរ់និយយគ្នប ឪពុក្មឋយរូ លរៅរមល
ើ រ ើញពស់
ថាវន់រពនរលទលរពញខ្លឝងផធះ ក្៏ភញក្់លររោរខ្លសក្ រុក្រខ ទវតារភៀសេវួនបារ់រៅ ។ ឪពុក្មឋយរៅក្ូនលសីមក្
សួ រក្ូននិយយសារសពធលបាប់តាមររឿងពីរដើមរប់ដល់រុង ។ ឪពុក្ទាល់ លបាជាញមន
ិ ដឹងរធឝើរមឋរក្៏ដក្ដរងាើមធាំ សួ រ
ក្ូនថា "ឥ ូវពស់ ថាវន់រទវតារ ះរៅណាបារ់រៅរ យ
ើ " ។ ក្ូនលបាប់ថា រពលព្ថ្ងមន
ិ មក្រទ យប់រទប
ើ មក្ ង
លបាប់ឪពុក្មឋយថា "រទវតាជាបឋហា
ី មមន
ិ ឱរនយ
ិ យលបាប់រគថារទវតារទ ឱរថាខ្រពស់ ថាវន់រ យ
ើ " ។ លុ ះរពល
រលរីសាងរ់ រុក្ខរទវតាមក្ដល់លបពនន និមរ
យិ រូបជារទវតាឱរ ងរមល
ើ តាមរសរក្ឋីសនា ងក្៏អ្ុជរភវង
ើ ភវរឺ ើងសធុះ
រៅឱបបឋី រោយរសរក្ឋរី មលររី សបហាគ្នប ឪពុក្មឋយរូលរៅលបរមល
ើ រ ើញរទវតាលអណាស់ ក្ល៏ សោញ់ រពញរិរថ
នឹងរុក្រខ ទវតារ ះព្លក្ខ្លងរុក្រខ ទវតាដឹងឪពុ ក្មឋយលបរមល
ើ ផវស់រូបរៅជាពស់ថាវន់វញភ
ិ វ មរ ើញធាំរលទលរពញ
បនធបផ
់ ធះ ។ រទៀបភវរឺ ុក្រខ ទវតាលបាប់លបពននឱរ ឪ ប ាំបូក្មួយបានមស លបាក្់ រពលជ ខ្ក្វ
ាំ ពុក្មឋយរៅជីក្ក្ាំែប់ក្ុ ងដ
ក្ង រុ ថាស ចាន ជញ្ជូ នមក្ោក្់រពញផធះ រ ង
ើ រៅជាអ្បក្មនធាំ ។ យូររៅដឹក្លជួរលជាបដល់ អ្ក្
ប លសុក្ៗ មក្
រមល
ើ ឈូ វររ ើញពិរជាពស់ ថាវន់រពនរលទលរៅជាមួយនឹង ង។ និយយពីបុរសបឋីលបពនន មនក្ូនលក្មុម
ាំ យ
ួ រៅ
ភូមរិ ផេង ពី ងមនបឋព
ី ស់ ថាវន់រទវតារ ះ ររះខ្ររ ាំរភប
ើ ក្បុងរិរថ ប
ាំ លីឋ បពននសររសើរថា "វស អ្ឝរី គក្៏លរអ មវះ៉ ពី
រដើមជាអ្បក្លក្ដូររគឯងរសាះ ឥ ូ វមនផធះធាំខាឝរ់ខ្េឝងលរឈង
ឹ លរព្ឈមន រគ្នលក្បី ដាំរ ី រសះ េញុាំក្ាំដររលបើ
គលគឹក្គរលគងលផរី ្យះថា រៅសួ សី រឋ សដឌី រនះមក្ពីក្ូនរគមនបឋីពស់ថាវន់ ថាវន់ឱរក្ាំែប់រលពង" ។ បុរសរ ះ
រូរររ
ិ ថនង
ឹ េវួនឯងណាស់ ររះខ្រដក្ដរងាម
ើ ធាំ ររះខ្រទរនធញទាាំងយប់ទាង
ាំ ព្ថ្ង ។ លបពននរ ញ
ើ បឋរី ក្ើរទុក្ខដូរចាបះ ក្៏
និយយលបាប់បីថា
ឋ "េញុាំបានឮចាស់ទុាំថានិយយររៀងៗ មក្ថាសរឝពស់ ថាវន់មន ាំ ពួងរទ ខ្រមនដាំបូក្
ិ ដូរពស់ ទាង
ធាំៗ ក្បុងព្លពរ ើយរលរើន មនពស់ ថាវន់រៅព័ទរន ពនរៅទីរ ះ រគថាពស់ រក្ាក្ាំែប់រលពង" ។ បឋីថា របើដូរចាបះលពឹក្
ខ្សអក្ឯង ោាំបាយឱរបងពីលពក្
ឹ ក្ុាំឱរនរណាដឹងបង នង ័ នដាំបូក្ក្បុងព្លពធាំៗ របរើ
ឹ រដើរខ្សឝងរក្ពស់ ថាវន់ពទ ញ
ើ បងនង
ឹ
ចាប់យក្មក្រធឝើបីឱ
ឋ រក្ូនរយង
ើ ” ។ លបពននរពញរិរថក្ល៏ ពមរលពៀងគ្នប លពឹក្រ ើងោាំបាយរវរជា សាំ ែុាំលពមទាាំងទឹក្
បាំពង់ លបគល់ឱរបឋៗ
ី ក្៏រដើរខ្សឝងរក្ពស់ថាវន់ ។ បុរសរ ិ យូរប៉ុ យ ន ក្៏បានលបទះដាំបូក្មួយធាំក្ុ ង
ះរូលក្បុងព្លពធាំមន ប
ព្លពទួលមនប វ សអិរ នង
ិ វលវិរវមរវម
ី វរពក្់ពន
័ រន លើគ្នប ។ បុរសរូលរៅរអ្ើររ្ងក្រមល
ើ រ ញ
ើ ពស់ ថាវន់រពន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 157
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលទលរលើក្ាលដាំបូក្ ។ ពស់ រ ះ តាាំងពរី ៅក្បុងព្លពដាំបូក្រ ះ អ្ស់រលជាយូរអ្ខ្ងឝងណាស់ មក្រ ើយ វមន

ិ
ខ្ដលរៅរន់ទណា
ី រសាះ រទាះបអ្
ី រ់ឃ្លវនយ៉ងណាក្៏សូ ៊ ខ្រលទាាំរៅក្បុងទរី ះ រូបពស់រ ះក្៏រៅជាសាគាំងសគម
អ្ស់ក្មវង
ាំ រសធើរខ្រក្រលមក្
ើ េវួនមន
ិ រួរ ។ បុរសយក្រឈរើ គ្នះរមល
ើ ក្៏មន
ិ ក្រលមក្
ើ េវួនផងបុរសរ ះ នឹក្រលរក្អ្រក្បុង
ររ
ិ ណា
ថ ស់ គរ
ិ ថាពស់ថាវន់រនះរាស់ជាមនក្ាំែប់រ យ
ើ បានជាសវូររមវះ៉ " ក្៏របារវលវិរងទាាំងរភបនលសាក្់លសួរ
ជាប់ ។ ពស់ក្ម
៏ ន
ិ ររប៉
ើ ុ យ នរលពះវសាគាំងសគមរោយអ្រ់អាហារមក្យូ ររ ើយ ។ បុរសរលើក្សាភយទាាំងរភបនមក្
រោយធងនខា
់ វង
ាំ រពក្ ក្៏ររះខ្រឈប់សលមក្តាមផវូវ ទាល់លពលប់រទើបមក្ដល់ផះធ ខ្លសក្រៅលបពនននឹងក្ូនលក្មុព
ាំ ី
រលៅរបងឱររៅជួយទទួល ។ លបពនននង
ឹ ក្ូនលក្មុក្
ាំ រ
៏ ុ ះររ់រៅទទួលរ ញ
ើ បឋឪ
ី ពុ ក្សាភយពស់ ថាវន់ទាង
ាំ រភបន ក្៏រលរក្
អ្រឥរឱបម ។ លុ ះយក្មក្ោក្់ដល់រលើផះធ អ្ួរលបាប់លបពននថា "ពស់រនះសវូរណាស់ លរូវរិរថបងរ ើយ របើរន់
ឯងមន
ិ រជឿរៅចាប់អ្ខ្ងអលរមល
ើ រុ ះរសធើរខ្រមន
ិ ក្រលមក្
ើ េវួនលបាែផង" ។ លបពននលូក្ព្ដរៅពល់រមល
ើ រ ញ
ើ មន
ិ
ក្រលមក្
ើ ខ្មនក្៏ររះខ្របរបាសអ្ខ្ងអលសររសើរថា "ក្ូនរអ្ើយពែ៌សមផុរអ្បក្ក្៏លរអ មវះ៉ រទ ដូរជារគរទើបនឹងទីបមស
ថ្យីៗ ។ ទុក្ជា ូ លខ្ដលជាងររះរងគ្នរយ៉ងណា ក្៏លអមន
ិ ដូ រអ្បក្ខ្ដរ" ។ ពស់ថាវន់រោយជាប់រាំែងផង
រ យ
ើ រ វក្មវង
ាំ នង
ឹ អ្រ់អាហារយូរព្ថ្ងផង ក្៏រធឝខ្ើ រខ្ភបក្ភវៗ
ឺ លទនិអ្ណា
ឋ រខ្ភវមៗ លបខ្ លជាក្បុងររ
ិ ថវខ្ដលឃ្លវន
លបុងខ្ររលបមនុសេ ។ បឋីតាង
ាំ បងាគប់លបពនននិងក្ូនលក្មុឱ
ាំ រវយមន់សវដណា
ឋ ាំបាយឱរឆ្ងប់ នឹងររៀបខ្សនរលពន បឋី
ជដ ី ររៀបផេាំផុ ាំគឱរក្ូ នយក្បឋីពស់ ថាវន់ ។ បឋរី រ់រៅទញ
ី ូនជតា ិ លសាបានមក្ លបពននោបា
ាំ យសវវន
ិអ ដួសោក្់ រុ ថាស
រៅបងបអូនជិរខាងឱរមក្ជួយខ្សនរលពន ាំ រររៀបរាំដាំរែក្បងគុយ
បងាគប់ក្ូនលក្មុឱ អ្បក្លសុក្ជិរខាងខ្ដលមន
បញ្ជដវងព្វ រគលន់មរ់នឹងបុរសរ ះថាវកួរ ថារលពើលលគប់ៗគ្នប អ្បក្េវះក្៏រក្ពុរទាន អ្បក្េវះខ្ដលលរូវលសា អ្រឱររគ
រៅឱររូលរៅខ្សននង
ឹ បានសុ ី ផក្
ឹ សបាយ ។

លុ ះរៅជួបជុាំគ្នបរ យ
ើ ក្៏រលើក្ពស់ថាវន់រៅោក្់រលើក្ក្លមលសាំ ពរ់ស លសាយរាំែងឱរក្ូនលក្មុរាំ ៅអ្ងគុយទនធម
ឹ
ពស់រ ះក្៏រៅរសងៀមរោយគ្នបអ្រ់អាហារមក្យូរព្ថ្ងរ យ
ើ ។ បុរសបងាគប់រគឱររលើថាសបាយសមវរៅោក្់ អ្ុជ
រទៀនធូ បសាំ បូងសលងូងបឋឹងជីដូនជីតា លរូរលសា ៣ ដងរួរចាប់សាំខ្ែននាំរាំែីបាយសមវលគប់មុេ ោក្់លរ ូក្រូល
គ្នបមួយចានយក្រៅចាក្់រៅមុេផធះ រៅពួក្អ្លងឹងរជង
ើ ខ្សបង ឱរសុ ី រលពះជីដូនជតា
ី ពសា
ិ រួររ យ
ើ ៗ រលើក្រុថាស
ររញមក្រលៅលរ់រភវង
ើ ទុក្ក្ូនលក្មុរាំ ៅមួយពស់ ថាវន់ក្ុ ងបនធ
ប ប់ ។ ងរ ះលបខ្ លជាខាវរពស់ ខ្ដរ ប៉ុខ្នថនឹងររញ
មក្រលៅខាវរឪពុក្មឋយ រលពះរគផេាំដាំរែក្ឱរពស់ ថាវន់រ ើយ ក្៏ររះខ្រអ្រ់លទាាំរៅក្៏មន
ិ ដឹងឬ រលរក្អ្រជាមួយ
នង
ឹ ពស់រ ះខ្ដរក្៏មន
ិ ដឹង ។ រាំខ្ែក្ឪពុក្មឋយ ញា
ាំ រម
ិ លិ រសុ ី មន់ ផឹក្លសាឯខ្លឝងខាងរលៅ ។ ពស់ រ ះរល
មនុសេរៅសុី ផឹក្មរ់អ្ូរខ្អ្វរៅរសងៀមរធឝើហាក្់ដូរជាមន
ិ ដឹងេវួន ។ លុ ះរគសុ ី ផឹក្រួរសាងរ់អ្ស់ លបខ្ លជា
ពក្់ក្ណា
ឋ លអាលធ្លលរ វលេវួនេាក្វឥររបរួ
ឹ រ ងរ ះរទ រលពះពស់រ ះវធាំ លយមរលប ងរ ះបានខ្រមឋង
វលគ្នន់ខ្រយក្ក្នធុយ រុ ាំក្ព្ដ ងរ ះជាប់ងាក្ក្ាលមក្រលរម រក្ៀវរជើងលបមូលផធឹមគ្នប វហាមរ់រលបរជើង ង
ទាាំងពីរខ្រមឋង ។ ពីដាំបូង ងរ ះសាយនថា ពស់ ថាវន់លបុងរួមបរវែីនឹងេវួន បានជា ងរៅរសងៀម មន
ិ មរ់រលពះ
រដក្ជាមួយគ្នបតាាំងពល
ី ង រ មន
ិ អ្រី សាះខ្បបជាទុក្រិរព
ថ ស់ បនថរ
ិ រៅរ យ
ើ លុ ះវរលបលសឺរៗ ដល់ ក្ាលជងគង់
ងនឹក្សងេ័យថា ពស់ថាវន់រាស់ ជារលបអ្ញពិររ ើយ គិរនឹងរលរក្ៗមន
ិ រួរ ក្នធុយពស់ វររព្ដ
ឹ ងជាប់
ងភ័យណាស់ខ្លសក្រៅមឋយថា "ពស់ ថាវន់វរលបេញុាំរ ើយ" ។ មឋយឮមរ់ក្ូនខ្លសក្រៅក្៏ខ្លសក្ស ន ប់រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 158
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

វញថា
ិ "រខាវររមរាំក្រ
ួ បឋលី បខ្ ងរលងផងបានខ្ររលពល
ើ ៗ" ។ ឪពុក្លសវងលសារដក្សនវ
ឹ បរ់ ៀរទឹក្មរ់ក្ខាវក្់ ។
លុ ះពស់រលបដល់ររងកះ ងរ ះខ្លសក្រៅមឋយថា "ខ្ម៉ៗ ជួយក្ូនផងពស់ រលបដល់ររងកះរ ើយ" ។ មឋយររ
ឹ
ខ្ររជរបរញ្ជជរពីរលៅមក្សឋីបរ ធ សថា "ក្ូនអ្ីក្រ
៏ ព្លងមន
ិ ររះខាយសរគឯង មន
ិ លរ ាំនឹងអ្បក្លសុក្រិរអ្ញរូលរៅ
វយក្ាលក្បុងដាំរែក្ខ្បក្ឥ ូ វ" ។ ងរនះររះខ្រខ្លសក្ថា ខ្ម៉រអ្ើយជួយក្ូនផង ពស់ រលបទល់រុងដរងាើម
រ ើយ" បនថិរខ្លសក្ថា "រលបដល់រ ើយ" ។ មឋយឮក្ូនខ្លសក្ញយៗ រពក្មន
ិ េចីទាង
ាំ មរ់របផងគិរខ្រពីសមងាំ
រដក្ លុ ះរលបដល់បបូរមរ់ ក្៏ខ្លសក្លឪពុ ក្មឋយថា "របើឪខ្ម៉មន
ិ ជួយក្ូ នរទ ក្ូនសូ មលសាវប់រ ើយ" ។ មឋយ
សាឋប់រៅឮមរ់ក្ូនង៉ុលៗ ក្បុងមរ់ពស់ ថាវន់ខ្ដលវរលបលគបបបូរមរ់រ យ
ើ រ ះ ។ លុ ះបារ់ឮមរ់ក្ូនមឋយ
សងេ័យ ក្៏អ្ុជរភវង
ើ រូលរៅរមល
ើ បារ់ក្ូនរ ើញខ្ររពះធាំក្ាំពីងតាាំងពីរលរមមក្រ ូ រ ដល់ ជិរពក្់ក្ណា
ឋ លេវួន។
ងមឋយរ ះ ក្៏ខ្លសក្ទួញរងា៉ងរផអើលរឆ្ងរោ ដល់អ្ក្
ប លសុក្អ្បក្ភូមផ
ិ ធះជរ
ិ ខាងទាាំងពក្់ក្ណា
ឋ លអាលធ្លលរ ។
ឪពុក្ភញក្់រ ើងរៅអ្បក្លសុក្មក្ជួប ជុាំរចាមចាប់ពស់ ថាវន់ ទាក្់ក្រងសននឹង យក្រាំបិរលពវះយក្ក្ូ នបានមក្
សនវបស
់ ូ នរឈង
ឹ ដូរជាសាវប់ ខ្រេវួនរៅរៅឋ លបោក្់សុទខ្ន ររ ាំអ្ិលពស់ រពញទាាំងេវួនទាាំងក្ាល និងព្ដរជើង ឆ្ងអប
ក្េឝក្់ គ្ន
ាំ ប ដងទក្
ឹ មក្លងៗ មន
ិ លជះោាំទាង
ាំ ទក្
ឹ រៅឋមក្លង ក្៏មន
ិ លជះ លុ ះរគរលសារទឹក្រៅឋឧែាៗ លងឱរ
មួយលសបក្់ ងក្៏ដឹងេវួនរ ើងវញ
ិ រមល
ើ រ ើញបងបអូនមមង
ី មក្ជួបជុាំគ្នបរលរៀបលតា រមល
ើ មក្េវួនឯងសុ ទខ្ន រ
រ ាំអ្ល
ិ ពស់ឆ្ងអបគលគុក្ នឹក្រូររិរខា
ថ យ សរគណាស់ រលរក្រ ង
ើ ក្ន្ត ធ ក្់បានផថល
ិ ទឹក្មួយរលើក្លគបក្ាលរដរើ រៅ
មរ់ក្ាំពង់ ដងទឹក្ងូរលងដូររមឋរក្៏មន
ិ លជះរ ាំអ្ល
ិ ពស់ រ ះ គរ
ិ ថា ឱេវួនអ្ញរអ្យ
ើ ! រមវះ៉ រៅរ យ
ើ នង
ឹ រៅជា
មនុសេ ក្៏ខាយសរគរបើសាវប់រៅវញលបរស
ិ ើ រជាង ក្៏យក្ផថិលទទូរក្ាលរដើររៅលរង់មរ់លចាាំងអ្នវងរ់ លៅ នឹក្ប៉ងក្បុង
ររ
ិ ថា
ថ "អ្ញនង
ឹ រលរទក្
ឹ សមវប់េួ នឯងរចាល"
វ ។ គរ
ិ ដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏រលរលបូងរៅ រវយេវួនរៅរក្ើរជារផារ
ញីភវមមុជក្បុងទឹក្ ខ្ លចាប់លរីសុីលពរងើយ ។ ឪពុ ក្មឋយររ់តាមរៅរមល
ើ ក្ូន ឯមរ់ក្ាំពង់ទឹក្រក្ពុាំរ ើញក្៏ គ្ន
ាំ ប
យាំរសាក្អារោះអាល័យររៀបរប់ររឿងរផេងៗរៅមរ់ទឹក្ ។ លុ ះលរ ប់មក្ផធះវញ
ិ បបួលបឋីលបពននអ្ូសពស់ ថាវន់
យក្រៅរចាលក្បុងព្លពធាំមយ
ួ រោយសាយនថាពស់ថាវន់វសាវប់រលពះវះរពះរយះជាពរី រៅរ យ
ើ ខ្រធមយតាពស់ថាវន់
ខ្រងមនលបមរ់រស់ លគ្នន់ខ្រវះរពះប៉ុរណា
ត ះមន
ិ សាវប់រទ លុ ះខ្ររប់ោរ់ជាពីជាបីក្ាំណារ់រទើបសាវប់ ។ យូ រៗរៅ
ពស់ថាវន់សះជា រស់ រ ង
ើ វញរ
ិ យ
ើ តាាំងររ
ិ ថខ្លងសុ ី មនុសេ និងសរឝណាខ្ដលគ្នយនររមគ្នយនមមស
ី ។ ររខ្ដល
ពស់ថាវន់ខ្លងសុី មនុសេនិងសរឝគ្នយនររម ក្៏ជាប់ទាំរនៀមពលី រម
ឹ រ ះ មក្រ ូ រដល់ឥ ូ វរនះ ។
ឯសរឝរផារក្៏រក្ើរមន ពីលរឹម ងលបពននពស់ ថាវន់ រ ូរមក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះ ក្ាលរផារក្៏លររងាលដូរជា
ររបៀបទទូរផថល
ិ សររអ្វយវៈរបស់
ី រផារ មន
ិ េុសគ្នបពម
ី នុសេប៉ុ យ នរទ ដូរជារោះ ដូរជាលបោប់រក្រខា
ថ ិ៍ យ ស នង
ឹ
សររអ្វយវៈឯរទៀរេវ
ី ះសឹង ខ្រដូ រមនុសេទាាំងអ្ស់ គ្នយនខ្រព្ដរជើងប៉ុរណា
ត ះរទ ។

១- ឯក្សារទាំរនៀមទមវប់រលេ ២៧.០៤៩ ររៀបររៀង រោយរលក្ គង់ រែឍនៈ ុាំព្លជរវៀន លសុក្ព្លពឈរ រេរថ

ក្ាំពង់ចាម ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 159
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រដីឣកុំ រណីរសរេប្គឦង

ី ប្គរលាង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៤ ទាំពរ័ ១-១០

មនបក្េម
ី ា៉ងរៅថាសរឝក្ូនរលក្ រូបរងលសរដៀងនឹងសរឝលគលីងលគរលង ខ្រមឌធាំជាងលគលីងលគរលងខ្រ
មនមឌធាំជាងលគលីងលគរលងបនថិរ សមផុរវលក្ មរទុះៗរលរើនអាលស័យរៅក្បុងព្លពភបាំ ឬព្លពភបរាំ លសាងលសឹង ។
សរឝរនះចាស់ៗ ខ្េយររយង
ើ បាននយ ី នុ សេ ដូរមនដាំណាលររៅរនះ :
ិ យរៗមក្ថា មនរដើមក្ាំរែើរមក្ពម
រលពីរលពង យមនក្សិក្រពីរ ក្់បីលឋ បពនន ជាមនុសេលក្លាំ បាក្ មនក្ូនលសីរូរៗ បី ក្់ ។ ក្ូនទី ១ ររះដង
ទក្
ឹ ោាំបាយ ក្ូនទី ២ ររះ ប
ាំ ូ នរដ
អ រើ រលង ក្ូនទី ៣ ររះររ់រលង រលរយពរី ពលខ្ដលបឋសា
ី វ ប់រចាលរៅ ។ ង
លបពននរៅរមម៉យជាមួយនង
ឹ ក្ូនលសី ៣ ក្់ខ្រងខ្ររៅរប់ឧស របះបខ្នវ ទូលរៅលក្់ឯផាររល់ព្ថ្ង ។
ព្ថ្ងមយ
ួ ប ដាំរែើរឆ្ងងយជិរ បានលុ យរក្់យក្
ងបានរៅជួបអ្បក្រលងសុ ី ផឹក្មបក្់ ខ្ដលខ្រងខ្ររដើរលួ រ វក្់អ្ក្
មក្សុី ផក្
ឹ ុហា
ឺ រ ។ អ្បក្រលងរ ះរលរបលើ ក្រ ក្រ ញ
ើ អ្បក្រមម៉យ ក្៏សាំខ្ដងអាក្បផក្រិ យជាអ្ប
ិ ក្គួរសមសួ រ
ងថា រុះ ងរៅភូមឯ
ិ ណា ? ឆ្ងងយឬជិរ ? រ រុអ្ីក្
ឝ ម៏ ន
ិ ឱរបឋីជួយខ្រក្ លបឹងផធុក្ទូ ល មបក្់ឯងយ៉ងរមវះ៉ ? " ។
ងក្៏លបាប់រោយលរង់ថា េញុាំជាលសីរមម៉យ បឋីសាវប់រចាលរៅ សពឝព្ថ្ងលក្លាំ បាក្ណាស់ លបឹងរប់ឧសរបះបខ្នវលក្់
លគ្នន់បានលបាក្់រស បនថួរយក្រៅទិញអាហាររាំែីឱរក្ូនលសី ៣ ក្់ បររភគ"
ិ ។ ឮដូររបះ អ្បក្រលងនឹក្អ្រ
លពួរក្បុងរិរថា
ថ ងរនះរមម៉យខ្មន ប៉ុខ្នថមនរូបសាអរលគ្នន់របើ គួរអ្ញតាមរៅសួ រដល់ផះធ យក្ជាលបពននឱរបាន"
រ យ
ើ ក្៏គរ
ិ នយ
ិ យថា " ង! េញុាំមនររ
ិ អា
ថ ែិរ ងណាស់ េញុាំសូមជូន ១០ ក្ហាបែៈ សលមប់ទញ ី ៉ ន់រផញើ
ិ អ្វ
ក្ូន"។ ងរមម៉យក្៏ទទួលយក្ភវម រោយរសរក្ឋីរលរក្អ្រ លុ ះលក្់ឧសនង
ិ បខ្នវអ្ស់ រ យ
ើ ងលរ ប់មក្ផធះ
វញ
ិ ។ ឯអ្បក្រលងក្៏លបរដើរតាមរលរយ រដើមផគ
ី ន់រមល
ើ ផធះវញ
ិ លុ ះរពលលពលប់ក្រ៏ ៅជួបឯផធះ ងនិយយគ្នប
លរូវមរ់រ យ
ើ ក្៏យក្គ្នបជាបឋលី បពននររៅ។ ចាប់តាង
ាំ ពព្ី ថ្ងរ ះមក្ អ្បក្រលងខ្រងររញរៅបវនអ្
់ បក្លសុក្ ២-៣ ព្ថ្ង
មក្ផធះមឋងក្៏មន ក្នវះខ្េមក្មឋងក្៏មន ។ ងរ ះមនមសលបាក្់ចាយ បរបូ
ិ រែ៍រសវៀក្ពក្់សុទខ្ន ររបស់ លៗ
អ
ក្៏រៅជាធាំរិររថ ើងចាងក្៏រដើររលងជាមួយបឋី រៅតាមផាររភវរគិរដល់ក្ូនក្មេរ់ទាង
ាំ បី ក្់ មនរិររថ ៅឋលក្ហាយ
សអបក្
់ ូនលសីរបស់េួ ន
វ រ ញ
ើ មុេក្ូនរពលណា រង់ខ្រយក្រាំបិរមក្រប់ឱរោរ់ក្ទាាំង ៣ ក្់ រពលោាំសវវន
ិអ
រ ើយ ប
ាំ ប
ីឋ ររភគខ្រព
ិ ី ក្់ ។ សល់បាយក្បុងឆ្ងបង
ាំ បនថិរបនថួរ ក្ូនទាាំង ៣ ប
ាំ ងបអូនរក្ះរយសុ ី េវះរដក្លក្់
ខ្ក្ផររជើងលរន េវះរដក្លក្់រៅខ្លឝងផធះខាងរលៅមូសសុ រខាាំពងេវួន ។ រពលលពឹក្ៗ ងរ ះតាាំងខ្រងេវួន
លបាែ រៅសុី ផឹក្រៅឯផារជាមួយបឋីរល់ព្ថ្ង ។ ព្ថ្ងមយ
ួ បឋីបាននិយយរ ាំឭក្ថា : បងមនរសរក្ឋីរអ្ៀនខាយសមរ
ិ ភ
ថ ក្ថិ
ខាវង
ាំ ណាស់ រលពះបអូនររះខ្រតាមបងរៅសុ ី ផឹក្ឯផារ ដូររបះបងសូ មអ្ងឝររិរអ្
ថ ូន សូ មរៅផធះខ្ថ្ទាាំក្ូនលសីទាង
ាំ ៣
ក្់រុះ។ ឮបឋន
ី យ
ិ យយ៉ងរនះ ងរ ះនយ
ិ យគរ
ិ ថា "បឋអ្
ី ញគ្នរ់ ុ ហា
ឺ ណាស់ ពួក្ន្តសថីេូរក្បុងផារសាគល់
គ្នរ់ទាង
ាំ អ្ស់ របើអ្ញបរណា
ឋ យររៅព្ថ្ងមុេគ្នរ់នឹងរបាះបង់រចាលអ្ញពុាំខាន គួរអ្ញរក្ឧបាយសមវប់ក្ូនលសី
ទាាំង ៣ ក្់ រចាលក្ុាំឱរគ្នរ់មនពក្រចាក្់រោរថា ឱរអ្ញរៅផធះរលពះខ្រក្ូនរ យ
ើ ។ លុ ះដល់ខ្េពិសាេមន
រភវៀងធ្លវក្់រជាក្ជាាំ ងរ ះនយ
ិ យបរញ្ជឆរក្ូនថា 'ក្ូនរអ្ើយ ! រលឪពុ ក្ឯងរៅរស់រៅ ខ្រដល់រដូ វរនះរ យ
ើ
គ្នរ់ខ្រង ម
ាំ ឋ យរៅសាប រលពះលសូវរៅលរពាំងទឹក្ក្បុងព្លពជិររជើងភបម
ាំ នេធមលាំ រដក្ចាាំលសូវខ្សអក្រនះ មឋយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 160
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង
ឹ យក្លសូវពូជរៅសាបរលពះ រូរក្ូ នរៅរដក្ចាាំចាបលពបលលក្ ក្ុាំឱរសុ ី លសូវ " ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ ងរ ះ ាំ
ាំ ូនថា "ខ្ន
ក្ូនរៅក្បុងព្លពរហាឋានជិររជើងភបាំ យក្លសូវរៅបារសាបក្បុងលរពាំងរួរផឋក្ ងរល់គ្នប! លរូវរៅចាាំលសូវ
ក្ុាំរៅណាឆ្ងងយ ក្ុាំរៅផធះ របើរៅអ្ញវយសមវប់ " ផឋរាំ ើយ ងរ ះទុក្បាយឱរ ១រាំខ្ែក្មបក្់អ្ងគរ ៣ ចាន
រពរបួនដប់លគ្នប់ ក្ូនឆ្ងបង
ាំ ដម
ី យ
ួ នង
ឹ អ្ាំបិលលប ុ ក្ បនថរ
ិ បនថួររោយគរ
ិ ថា "យប់រនះខាវវនង
ឹ មក្ខាាំសុី របម
ើ ន
ិ
សាវប់រោយខាវសុ ី ក្គ ាំ ូនរលសររ
៏ ង់ សាវប់រោយអ្រ់បាយពុាំខាន" ។ លុ ះផឋក្ ើយ ក្៏លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ រដក្ចាាំរមល
ើ
បឋីមក្ពីរក្សុ ី ។ លុ ះបឋីមក្ដល់ក្ស
៏ ួ រថា "ក្ូ នលសីទាង
ាំ ៣ ក្់រៅរដើររលងឯណាពុាំរ ើញមក្ផធះ " ។ លបពននលបាប់
ថាេញុាំរលបវ
ើ ឱររៅចាាំលសូវជាមួយចាស់ ទុាំជារលរើនលុ ះលសូវទុាំរទប
ើ វលរ ប់មក្វញ។
ិ
រាំខ្ែក្ក្ុមរទាាំ
ី ង៣ ក្់ ប
ាំ ងបអូនយក្លគ្នប់រពររៅក្ប់តាមភវលឺ រពាំង រពលយប់ គ្ន
ាំ ប រ ើងរៅរដក្រលើេម
ធ ។
ឮសូ រខ្រមរ់ដាំរ ី ររក្ សាឝនសាឝខ្លសក្លទ ង
ឹ អ្ង
ឹ ក្ងរពញព្លពសយសាន ងបងមនរសរក្ឋភ
ី រិ ភ័យ ញ័ រេវួនដូរ
សរឝរសធើរ គ្នយនលពលឹងរៅក្បុងេវួន លួ ងបអូនៗក្ុាំឱរយាំខាវរសរឝសាហាវទាាំងរ ះវមក្ខាាំសមវប់ ។ លគ្នរ ះអារក្ខ
រទវតាខ្ដលឋរ
ិ រៅក្បុងព្លពសយសានគិរថា " ងមឋយរ រុអ្ីក្
ឝ យ៏ ក្ក្ូនរូ រៗមក្រលបាសរចាលក្បុងព្លពដូររបះ របើ
អ្ញមន
ិ ជួយក្ុមរទាាំង៣ រនះផងមុេជាលមគ
ឹ ពទរយង់ បងសុ ី ពុាំខាន គួរអ្ញសរន្តងាគះក្ុមរទាាំងរនះទលមាំផុររពល
រលរីរនះ រ ើយអ្ញនឹងលរបទូលសរមឋរឥន្ត ធ ធិរជ " ។ គិររលសរអារក្ខរទវតាសខ្មឋងឫទនិខ្លសក្គាំរមពួក្សរឝ
សាហាវឱរររ់ខាចរ់ខាចយរៅ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ ក្៏រូលរៅរន់សាំណាក្់រទវរជរ្យះវរុែ រៅទស
ិ ឦសាន រដម
ើ ផឱ
ី រ
រទវរជរនះ ដ ាំ ឹ ងរៅលរបទូលលពះឥន្ត ធ ធិរជ។ វរុែរទវរជរ ាំពង
ាំ ែ ឹ រ ញ
ើ ថា "រររនះមន
ិ ចាាំបារ់រៅលរបទូល
លពះឥន្ត ធ ធិរជរទ រលពះក្ុ មរទាាំ
ី ង ៣ រនះលរូវរវយេវួនរៅជាសរឝបក្េ ី " រ ើយបងាគប់ថា "លរូវអ្បក្ឯងជួយររពរ
ក្ុមរទាាំ
ី ង ៣ ឱរមធរ័រក្ុាំឱរសរឝសាហាវរបៀររបៀនបាន ទលមាំវរវយេវួនរៅជាសរឝ របវ
ើ ឃ្លវនអាហារលរូវនម
ិ រ
ិ ថ
ជាលរីលក្ឹមទនាយ េរង រមច ោក្់ក្ុ ងលរពាំ
ប ងមួយឱរវសុ ី រៅ " ។ អារក្ខរទវតាលរ ប់មក្វញក្៏
ិ រធឝើតាមបងាគប់វរុែ
រទវរជ ។ ឯក្ុមរទាាំ
ី ង៣ ក្់រ ះរៅចាាំលសូវបាន ៣ យប់ ៣ ព្ថ្ង ក្៏អ្ស់អ្ងករ ៣ ចានខ្ដលមឋយទុក្ឱរសុ ី បអូន
យាំរក្បាយសុី បងបានរដរើ រៅរបះសវឹក្ ថ្បង
ឹ រូ លរៅក្បុងថ្វុក្ក្ឋរ
ិ លរួយលរក្ួន នង
ិ រដម
ើ អ្ាំរៅរដៀប យក្មក្ខ្រក្គ្នប
សុី ។ បអូនបងអស់ររះខ្រខ្លសក្យាំ បងក្៏ គ្ន
ាំ ប រុះរៅចាប់លរីលក្ឹមទនាយធាំមយ
ួ បានមក្ លបុងដុរសុ ី ខ្ររភវង
ើ ខ្ដល
មឋយបងាករ់ទុក្ឱររលរ់អ្ស់រៅ ក្៏ ប
ាំ ងបអូនខ្ ក្សុី រអបនថរ
ិ មបក្់ ។ បអូនររះខ្រយាំក្នធក្ក្
់ រនធញរង់រៅផធះ បងថា
មន
ិ ហា៊នរទខាវរខ្ម៉វយខ្របអូនទាាំងពរី ខ្លសក្យាំខាវង
ាំ រពក្បងលទាាំមន
ិ បានក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅផធះ ។ ឯមឋយរលរបរើ ញ
ើ
ក្ូនបរែឋើរគ្នបមក្ដូរចាបះ ក្៏មរួ រៅ៉ ខ្លសក្រជរពីរលើផះធ រមក្ូនរព្លង ! អ្ញថាយក្វរៅរលបាសរចាល ឱរសាវប់លពរ់
លបាស់អ្ស់ រៅឥ ូ វ មន
ិ សាវប់ខ្បរជា គ្ន
ាំ ប លរ ប់មក្វញ
ិ អ្ញវយសមវប់ឥ ូ វរ យ
ើ ក្ុាំឱរអ្ញរ ើញមុេមរ់
អ្ញមន
ិ ឱរ ងរ ើងផធះសខ្មផងរទ " ។ ងបងអ្ងឝរថា "សូ មអ្បក្មឋយអាែិរក្ូនផងរុះ រលពះបអូនររះខ្រយាំ
ឃ្លវនបាយអ្រ់ ២-៣ ព្ថ្ងរ យ
ើ សុ ី ខ្រសវឹក្រឈជើ ាំនស
ួ បាយរភវង
ើ ក្៏រលរ់អ្ស់ របើខ្ម៉មន
ិ ឱររៅក្ូនសូ មខ្រអ្ងករនិងរភវើ
ងលរ ប់រៅវញ
ិ សូ មមឋយក្ុាំរធឝបា
ើ បក្ូន ក្ូនសូ មរទាស " ។ ឯក្ូនបអូននយ
ិ យលបាប់មឋយថា "ខ្ម៉ ! បងចាប់បាន
សាយសុី ខ្អ្រ " ។ មឋយឮក្ូនលបាប់ថា "ចាប់បានទនាយសុ ី ខ្វអរ' ក្៏ររមួ
ឹ ររៅ៉ ខាវង
ាំ ណាស់រៅរទៀរ រជរបរញ្ជចរថា
"រមក្ូនរព្លង! វបានទនាយខ្រក្គ្នបសុ ី រមឋរមន
ិ យក្ឱរអ្ញសុ ី ផង " ។ នយ
ិ យខ្រប៉ុរណា
ត ះក្៏សុ ះរៅវយក្ូ
ធ នទាាំង
៣ ក្់ធ្លក្់លរាំបរែឋញឱររៅព្លពវញ
ិ របស់ អ្ប
ីឝ នថរ
ិ បនថួរក្៏មន
ិ ឱររសាះ ប៉ងឱរខ្រសាវប់បារ់បង់រៅ។ គួរឱរអាសូ រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 161
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្ុមរទាាំ
ី ង ៣ ក្់រនះពន់រពក្មឋយវយខ្បក្្ម ូរសលសាក្់ ក្៏រៅខ្រមន
ិ បារ់វចាថា "ខ្ម៉ៗ !" ឥរដង
ឹ ថា
មឋយលបុងសមវប់េួ នរចាលរសាះ
វ ។ ឯក្ុមរបអ
ី ូ នររះខ្រអ្ួរលបាប់មឋយថា "បានសាយសុ ី ខ្អ្រៗ " ។ មឋយឮដូរចាបះ
ររខ្រវយខា
ឹ វងាំ ខ្ថ្មរទៀរ ។ ងបងលបឹងទាញបអូនទាាំងពីរ ក្់រៅរោយគិររ ើញថា របើលទាាំរៅមុេខ្រមឋយ
សមវប់មន
ិ ខាន រ យ
ើ គ្ន
ាំ ប រៅរៅក្បុងេធមដខ្ដល រោយលគ្នាំលគ្ននង
ឹ មឋយវយសាំ ពង់ក្ស
៏ នវបបា
់ រ់សាយររទា
ី ងាំ
៣ ក្់ ។ អារក្ខរទវតារលរបើរ ើញដូរចាបះ ក្៏យក្ទឹក្មក្រលបាះលពាំក្ុមរទាាំ
ី ង ៣ ក្់ឱរមនសាយររីរ ើងវញ
ិ
។ ក្ុមរទាាំ
ី ង៣ ក្់លុះដឹងសាយររីរ ើងខ្លសក្លទរហាយាំទាង
ាំ អ្ស់ គ្នប ឯ ងបងក្៏រុះរៅចាប់លរីលក្ឹមទនាយ និង
រវរក្េរងរមចមក្ខ្ ក្ខ្រក្បងបអូនសុ ី ជាំនស
ួ បាយជានរ
ិ រ
ច ល់ព្ថ្ង លរន
ី ិងេរងរមចររះខ្រមនមន
ិ អ្ស់ រលពះរទវតា
និមរ
យិ ឱររលណាព្ថ្ងរៅឋលអ លសង់មក្ហាលព្ថ្ងឱរខ្ររលក្ៀមៗ វយបាំខ្បក្ ខ្ ក្ខ្រក្គ្នបសុ ី រៅ ។ ងបងនិយយ
រក្ៀក្ក្បអូនលួ ងរលមថា “'អ្ូនរអ្ើយ ! រយង
ើ ទាាំង ៣ ក្់រនះពុាំបានជួបមុេខ្ម៉រទៀររទ រលពះគ្នរ់មនបឋថ្
ី ីរយ ទៀរ
បានជាគ្នរ់សអបរ់ យង
ើ រ ើយរក្ររឿងសមវប់រយើងរចាល រយង
ើ ក្ុាំសងឃម
ឹ ថាមនជីវររស់
ិ រៅររៅមុេរទៀរ ណា
មួយសាំ ពរ់អាវមនខ្រមួយមបក្់សលមប់រសវៀក្ដែឋប់ ឥ ូ វរនះោរ់អ្ស់ រៅរ ើយ ររៅមុេរយង
ើ នឹងរងាឱប
ក្ាលជងគងរ់ យ
ើ នង
ឹ អាលរររយរៅខ្រេវួនទរទដូ រសរឝររិ ចាឆន" ។ អ្ាំពរី ពរខ្ដល ងបានោាំជុាំវញភវ
ិ ឺ លរពាំង
រ ះបាន ៣ ខ្េមនខ្ផវចាស់ េីច សរឝ លជូក្ រឋន់ សាឝ ក្ាំលបុក្ ពុាំហា៊នសុ ី រ ើយ រលពះអារក្ខរទវតាខ្រងខ្ថ្រក្ា ង
បងខ្រងរៅរបះយក្មក្បររភគជាមួ
ិ យ នឹងលរលី ក្ម
ឹ ទនាយរ ើយនង
ឹ េរងរមច ។ លុ ះបាន ៦ ខ្េ ក្ុមរទាាំ
ី ង ៣
ក្់លសាប់ខ្រដុះររមររញរពញេវួន ព្ដសងខាងដុះររញរៅជាសាវបទទះរ រើ រៅដល់រុងរឈើ ចាប់លបរតាងរបះ
ខ្ផវរឈបា
ើ នទាាំងអ្ស់គ្នប ខ្ររ ើររៅឆ្ងងយពុាំររ
ួ បបូរមរ់ដុះររញរៅជារាំពុះ រងមរ់
ឹ និយយភសាមនុ សេពុាំរក្ើរ
លគ្នន់ខ្រដង
ឹ េវួនថា េវួនរៅជាមនុសេខ្រនយ
ិ យរៅជាសាំ រ ងសរឝររិ ចាឆន យូ រៗរៅរន់ខ្ររ រើ បានឆ្ងងយបនថិរមឋ
ងៗ រលពះតាាំងពីបបូរមរ់ដុះររញរៅជារាំពុះ មន
ិ ខ្ដលនិយយភសាមនុសេរសាះ ខ្ររបើមនុសេនិយយរៅរក្
រៅសាឋប់បាន។ ឯបឋីរុងរបស់ ងជាមឋយព្នក្ុមរទាាំ
ី ងរ ះ ខ្រងលបលពឹរថអ្ាំរពើរចារក្មយជានិរច ។ ព្ថ្ងមយ
ួ មនអ្បក្
ជរ
ិ ខាងរគបឋង
ឹ ដល់អ្បក្រជររៗក្៏ចាប់យក្រៅោក្់គុក្មួយជវី ររៅ
ិ ។ រពលរ ះ ងជាមឋយរដក្លពួយរិរថ នក្
ឹ
អាែិរដល់ក្ូនក្មេរ់ទាង
ាំ ៣ ក្់ខ្ដលេវួនបានរធឝើទុក្ប
ខ ុក្រមបញ រ ើយរដើររៅក្បុងព្លពរ ើញក្ូនរៅរញង់ក្ុ ងេធ
ប ម
សាគល់រាស់លស់ជាក្ូន រលពះមនទលមង់ជាមនុសេរៅរ យ
ើ ខ្រដុះសាវបមនរាំពុះដូ រសរឝររិ ចាឆន ក្៏ខ្លសក្
រៅថា "ក្ូនរអ្យ
ើ ! ឥ ូ វមឋយមក្ទទួលក្ូ នរៅវញ
ិ មឋយខ្លងឱរក្ូនរៅក្បុងព្លពរទៀររ យ
ើ "។
ក្ូនទាាំង ៣ ក្់ឮមរ់មឋយរៅ សាគល់ជាក្់ ជាមឋយក្៏គិរគ្នបថា "ខ្ម៉រយើងមក្រក្សមវប់រទៀររ ើយ លរូវរយើងក្ុាំ
ទុក្ររ
ិ គ្ន
ថ រ់ រយង
ើ គ្ន
ាំ ប រ រើ រៅលអជាង" គរ
ិ ដូ រចាបះក្៏ គ្ន
ាំ ប រ រើ លរសងរៅទាំរលើរឈេ
ើ ស
ភ ់ ១ រដម
ើ ខ្លសក្លបាប់មក្
មឋយរោយបាំែងនិយយថា "រយង
ើ ផុ រនិសេ័យជាក្ូនរលក្រ ើយ រយង
ើ រៅជាសរឝរិរចាឆនលអជាង អ្បក្ក្ុាំមក្
ជិររយើង" ប៉ុខ្នថសាំដីខ្ដលខ្លសក្លបាប់មឋយរ ះ មន
ិ រាស់ លស់ ជាសាំ ដីរបស់ មនុសេរទរៅ ជាខ្លសក្ថា "ក្ូន
រលក្ៗ" រៅវញរលរប
ិ ើមឋយរូលរៅជិរក្៏ គ្ន
ាំ ប រ រើ រៅទាំរលើរដើមរឈដ
ើ ព្ទរទៀរខ្លសក្ថា "ក្ូនរលក្ៗ" ។
មឋយររះខ្ររដើរខ្លសក្រៅក្ូន ទាល់ ខ្រអ្ស់ ក្មវង
ាំ រដើរពុាំររ
ួ ណាមួយអ្ស់ អាហារបររភគផង
ិ ក្៏ដល
ួ សាវប់រៅ ។
រៅលបរទសក្មភុជា សរឝរនះវខ្រងខ្ររ រើ មក្ររសេរងរម
ើ ច សុ ី តាមវលខ្លស ខ្ក្ផររជង
ើ ភបាំ ឬព្លពរលសាង រលណាវ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 162
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រផអល
ើ នឹងមនុសេ ឬសរឝដូរគ្នបវសធុះរ រើ ខ្លសក្យាំឮថា ក្ូនរលក្! ក្ូនរលក្! លុ ះរលរសា
ី ង រ់វថ្ងូរមុេគួរឱរ
លសរណាះពន់រពក្ ។

១- ឯក្សារទាំរនៀមទមវប់រលេ ២៧.១៤០ ររៀបររៀងរោយរលក្ គង់ រែឍនៈ រៅ ុាំព្លជរវៀន លសុក្ព្លពឈរ

រេរថក្ាំពង់ចាម ។ រុះផាយ ក្បុងក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ២ ឆ្ងប១
ាំ ៩៦០ ។

រឥឿង សុ ឥសាាស់ហះ
ា ឞង
ិ សុ ឥសសុុំ សុំចរ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៧៣-១៧៥

ិ នមួយដាំណាលថា : មនបុរសមបក្់រទើបនឹងសង់ផះធ រ
មននទា យ
ើ ថ្យី ៗ គ្នប់រន
ួ មនបុរសមបក្់រទៀរ រូលមក្សុាំ
សាំ ណាក្់នង
ឹ ផធះរ ះ ។ ឯរៅមចស់ផះធ ក្៏លពមឲរសាំ រររ យ
ើ រៅរួមគ្នបក្បុងផធះរ ះរៅ ។ រៅសុ ាំ សាំររ លុ ះរៅ
បានយូរបនថិរ ក្៏រប់អ្ស់រលគឿងផធះ គឺរនូរ រ ប រែប បងកង់ ព្ដរខ្ែង រផធង ផវន មនដាំែ ឥរដាំែ នូវសវឹក្
លបក្់ េបួរសពឝលគប់ ក្រ់សមគល់ទុក្ជារាំណាាំ ។ លុ ះរៅជាអ្ាំ ុ ងបាន ១ ខ្េរៅរៅមចស់ផះធ ក្៏នយ
ិ យថា “ រៅមក្
រៅសាំ ររនឹងអ្ញរនះ យូរអ្ខ្ងឝងរ ើយ រូររៅរៅលសុក្រៅវញរុ
ិ ះ អ្ញនឹងមឋយឪពុ ក្ យក្បងបអូនអ្ញមក្រៅ ”
។ ឯរៅសុាំ សាំរររវវើយថា “ ផធះរនះជាផធះរបស់ អ្ញរមឋរក្៏រៅថា ជាផធះរបស់ រៅវញ?”
ិ ។ រៅទាាំង ២ ក្់រ្វះ
ទាស់ខ្ទងដរែឋើមផធះគ្នប ក្៏ គ្ន
ាំ ប រ ើ រៅបឋឹងរៅលក្មឲរជាំនុាំជលមះ ។ រៅមចស់ ផះធ បឋង
ង ឹ ថា “ ផធះរ ះជាផធះរបស់ េុ ាំញ
លបបាទរទើបសង់ថ្ីយ រៅរនះរូលមក្សុ ាំ សាំររ អ្ស់ អ្ាំ ុ ង ១ ខ្េ ពុាំលពមររញ សូ មផេ
ី ុ ាំលញ បបាទលបាប់ឲរររញ ក្៏រៅខ្រ
ពុាំលពមររញ ខ្ថ្មទាាំងរៅរនះលបរន់យក្ផធះរបស់ េុ ាំលញ បបាទថាជាផធះរបស់ េួ នផងរទៀរ”
វ ។ រៅសុ ាំ សាំររបឋង
ឹ ថា
“ផធះរ ះេញុាំលបបាទ រទប
ើ សង់ថ្ីយ រៅរនះមក្សុ ាំ សាំររអ្ស់ អ្ាំ ុ ង ១ ខ្េ រ យ
ើ ដរែឋើមយក្ផធះរ ះអ្ាំពីេុ ាំលញ បបាទ
សូ មទានរមតាថរលបាស របើរៅរនះលបរន់ថាជាផធះរបស់ េួ ន
វ ររើរៅរនះដឹងរទ អ្ស់ ទាង
ាំ រលគឿងផធះរ ះ គឺរនូ រ រ ប
បងកងេ
់ ួ រសវ
ប ឹ ក្លបក្់ផះធ មនប៉ុ យ ន?” ។ រៅមចស់ ផះធ រវវយ
ើ របរៅរៅលក្មថា “ េញុាំលបបាទអ្មចស់ ពុាំបានរប់រទ ខ្រផធះ
រនះពិរជាផធះរបស់ េុ ាំលញ បបាទលបាក្ដខ្មន” ។ រៅលក្មក្៏ដែឋឹងសួ ររៅរៅសុ ាំ សាំររថា “របើរៅលបរន់ថា ជាផធះ
របស់ រៅ រររើ ៅដង
ឹ រទ រលគឿងផធះរ ះមនប៉ុ យ ន ? ” ។ រៅសុាំ សាំររ រ រុខ្របានក្រ់សមគល់រាំណាាំទុក្ពម
ី ុន
មក្រលសរ ក្៏រវវយ
ើ លរូវទាាំងអ្ស់ ។ រៅលក្មយល់ថា “លបខ្ លជារៅរនះ ជាមចស់ផះធ ខ្មន បានជាចាាំបានសពឝលគប់
ទាាំងរលគឿងផធះ” រទើបររ់រសរក្ឋីឲរបានរៅរៅសុ ាំ សាំរររ ះ ។ ឯរៅមចស់ ផះធ ពុាំសុេរិររថ ើយ រទើប រាំ រឿងរ ះ
រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ ។ លពះមហាក្េលរ លទង់លពះរិ ឋ ថា “រ រុអ្ក្
ីឝ រ៏ ៅមួយរនះ ចាាំអ្ស់រលគឿងផធះសពឝ
លគប់រមវះ៉ ? រ ើយលទង់លតាស់ សួរថា “រអ្ើ ! រៅចាាំរលគឿងផធះបាន យររ
់ រ់លណា
អ ស់ ខ្រឯរជើងសសរខាងក្បុងររដឋ
រ ះ ររើមនអ្ឝីឬរទ ?” ។ រៅសុាំ សាំររលរបបងគាំទូលថា “ គ្នយនអ្ឝីរៅក្បុងររដឋ រទ ” ។ រទើបលទង់លតាស់ សួររៅ
មចស់ផះធ ថា “របរើ ៅថាផធះរ ះជារបស់ រៅ រររើ ៅបានោក្់អ្រីឝ ៅរជង
ើ សសរេវះខ្ដរឬរទ ?” ។ រៅមចស់ផះធ លរប
ទូលថា “ររដឋ ខាងលជុងអារគបយរ៍ ះ ជាទីមនភក្់ទន់លជាយ រទើបទូលលពះបងគាំ ជាេញុាំយក្រឈើ ១ ក្ាំណារ់ ោក្់
រៅបារ់សសររដម
ើ ផក្
ី ុាំឲរវលសុរ” ។ លទង់លតាស់ថា “ របដ
ើ ូរចាបះ លរូវរៅជក្
ី ជក្
ី សសររ ះរមល
ើ ររម
ើ នខ្មនឬរទ ”

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 163
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

។ លុ ះជក្
ី រៅ ក្៏បានរ ញ
ើ ក្ាំែល់ក្ល់រជង
ើ សសររ ះខ្មន រទប
ើ លតាស់ វន
ិ រ
ិ ឆយថា “ រ រុខ្រផធះរ ះជារបស់រៅ
រ ះខ្មន បានជាចាាំបានដល់ក្ុ ងដ
ប ី, ឯរៅ ១ រ ះ មន
ិ ខ្មនជាមចស់ រទបានជាចាាំខ្ររលគឿងខាងរលើ ពុាំដឹងដល់ខាង
ក្បុងដីរ រុរនះលរូវបានផធះរៅរៅខ្ដលដឹងដល់រលគឿងផធះរៅក្បុងដី, ឯរៅ ១ រ ះជាអ្បក្វរបាក្រគលរូវមនរទាស
នង
ឹ លរូវពន
ិ យ
័ តាមរាប់ ” ។ រៅទាាំង ២ ក្់សុេររ
ិ ថ រ ើ លរបថាឝយបងគាំលរៅរន់លាំរៅរបស់ េួ នទ
យ វ ព្ី ទៗ
រហាង។

រឥឿង អាារយឥការៅន ប្ឡះរាជា

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៦៩ - ១៧១

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនអាមររមបក្់ខ្រងរក្ានិងរប់ខ្ផវរៅបលពះរជលទពរ របស់ លពះមហាក្េលរមួយអ្ងគ

រលណាខ្ផវរៅបរ ះទុាំ ក្៏របះយក្រៅថាឝយជានរ
ិ ព
ច ុាំខ្ដលខាន គ្នប់ជន
ួ ព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ បុរសមបក្់រន់ទាំពក្់រៅរបះ
ខ្ផវរៅប រដើររៅខ្ក្ផរខាងរដើមរៅប ខ្ដលអាមរររៅខ្ថ្រក្ារ ះ ។ អាមរររមល
ើ រៅ យល់ បុរសរ ះរន់ខ្ផវរៅប
រៅថ្បក្់ ទាំពក្់រៅព្ដ ក្៏រៅរប់ខ្ផវរៅបរៅរដើមរ ះរមល
ើ រ ញ
ើ ខ្រទងទរទរទើបគរ
ិ ថា “ សមជាអាលីទាំពក្់នង
ឹ ខ្ផវ
រៅបរដើររៅអ្មាញ់ មញ
ិ រនះឯង ជារចារលួ រ ” ។ អាមររក្៏ររ់រៅតាមរៅរ ះ រ ញ
ើ មនខ្ផវរៅបរៅថ្បក្ទ
់ ាំពក្់
រៅព្ដខ្មន រ ើយក្៏ចាប់ររះយក្រៅបឋឹងរៅលក្មថា “ រៅរនះឯង ជារចារលួ រខ្ផវរៅបលពះរជលទពរ េញុាំចាប់បានខ្ផវ
រៅបរៅថ្បក្ទ
់ ាំពក្់រៅព្ដ ” ។ រៅលក្មដែឋឹងសួ រថា “ រៅឯងជារចារលួ ររបះខ្ផវរៅបលពះរជលទពរខ្មនឬរទ ? ” ។
រៅរ ះរវវើយថា “ េញុាំមន
ិ ខ្មនជារចារលួ ររទ, ឯខ្ផវរៅបរនះេញុាំរបះមក្ពីព្លពដព្ទរទៀររទ ” ។ រទើបរៅលក្ម រាំ សរក្ឋី
រ ះ រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាមដាំរែើររសរក្ឋីរ ះសពឝលគប់ ។ លពះមហាក្េលរមនបនធូលថា “ក្ុអា ាំ ល
ឲរគ្នបវរ យ
ើ ”រ យ
ើ លតាស់បងាគប់ឲរយក្ខ្ផវរៅបអ្ាំពីរៅរ ះ រៅោក្់ផធប់ទល់នង
ឹ ទង ខ្ដលខ្ផវរៅបលជុះររញរៅ
រ ះ ររើលរូវឬមន
ិ លរូវ រួរសឹមទមវក្់ខ្ផវរៅបរ ះរៅដី រ ើយពិចារណារក្រដើមរ រុឲររ ើញពិរលបាក្ដសិនរបើ
រ ញ
ើ ថា គួរមនរទាសសឹមរធឝរើ ទាសវ ” ។ អាមររទទួលលពះរជឱងាករ រ យ
ើ យក្ខ្ផវរៅបរ ះរៅោក្់លនង
ឹ ទង
រៅប រ ើញថាមន
ិ លរូវទាំនងគ្នបរសាះ រ ើយទមវក្់រៅដី ខ្ផវរៅបរ ះក្៏លជុះរៅក្បុងថ្វុក្ក្ប់ភក្់រៅ ។ លពះអ្ងគឲរយក្
ខ្ផវរៅប ខ្ដលលជុះអ្ាំពីមុនរ ះរៅោក្់ផធប់លរមល
ើ ក្៏រ ើញលរូវនឹងទងរ ះខ្មន រ ើយលតាស់ បងាគប់ឲរយក្ខ្ផវរៅប
េុសនង
ឹ ទងវឲររៅបុរសលីទាំពក្់វញ
ិ រ យ
ើ ឲររបើក្ខ្លងរៅ ។ រៅរ ះក្៏យក្ទាំពក្់នង
ិ ខ្ផវរៅបរបស់ េួ នរៅរន់
វ
ទីលាំរៅអាតាយវញ
ិ ។ លពះមហាក្េលរលទង់រក្រសរក្ឋីពិរ បានរ ើញជាក្់ខ្សឋងដូររបះរៅសុ គរិគមនាំ លរូវតាមគនវង
ធម៌រហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 164
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសាញ់វង់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ៣ ទាំពរ័ ១៦៥ - ១៦៧

មននិទានមួយដាំណាលថា : រៅលសុក្មួយរ ះ មនបុរស ២ ក្់ មបក្់រ្យះរៅរសាខ្ក្ មបក្់រទៀររ្យះរៅ

ពរល ៗ រៅរក្ររៀនមនថអាគមររះសពឝលគប់ រ ើយខ្រងរក្ឧបាយក្លរាំ ូ វយក្លទពររបស់ រគមក្ជារបស់ េួ ន
វ ។
ព្ថ្ងមយ
ួ រៅរសាខ្ក្ររញរៅបាញ់ ទុងបានមួយ ។ រៅពរលគរ
ិ ថា “ រសាខ្ក្គ្នរ់នង
ឹ ឲរសារ់ទុងអ្ញសុ ី ផងឬរទ
? របើគ្នរ់មន
ិ ឲរសារ់ទុងអ្ញសុ ី រទ អ្ញនឹងរក្ររឿងគ្នរ់ឲររក្ើរជាក្ឋីរ ើងបានមឋង ” ។ ឯរៅរសាខ្ក្សវអាង
ាំ សារ់
ទុងរួររលសរក្៏បររភគរៅ
ិ ពុាំបានឲររៅរៅពរលរ យ
ើ ។ រៅពរលក្៏បង
ឹឋ រៅរៅលក្ម ឲរររះរៅរសាខ្ក្
យក្រៅជាំនុាំជលមះ រ យ
ើ រៅពរលបឋង
ឹ រៅលក្មរ ះថា “រលឪពុក្េញុាំលពះបាទឈថា
ឺ ក រ់រ ាំ ង
ះ គ្នរ់ផឋន ឹ េញុាំលពះបាទ
ថា “របើគ្នរ់សាវប់រៅនឹងរៅយក្ក្ាំរែើរជាសរឝទុង រោយជួររាំបរួ រមបាររៀង ៗ មក្ សឹងសាវប់រៅរក្ើរជាទុ ងទាាំង
អ្ស់ របម ឹ រៅលក្មឲរចាប់យក្រៅជាំនុាំពិចារណាលក្់ពន
ើ នអ្បក្ណាមួយរៅបាញ់ ទុង ឲរបឋង ិ យ
័ តាមរោយនូវ
រាប់សាវប់រគ ឥ ូ វរនះ រៅរសាខ្ក្សមវប់ឪពុក្េញុាំសុី រ រុរនះសូ មលពះបាទមចស់ ររ់រសរក្ឋីឲរទានេញុាំលពះបាទ
រហាង ” ។ ឯរៅរសាខ្ក្រវវើយរោះសារថា “ឪពុក្មឋយេញុាំលបាប់ររៀង ៗមក្ថា “ រមបាជីដូនជីតាឪពុក្មឋយ
អ្មាលខ្ដលសាវប់រៅសឹងយក្ក្ាំរែើរជាលរី រ យ ាំ
ើ ផឋថា របម
ើ នសាររពើសរឝអ្រីឝ ៅសមវប់សរឝលរស
ី ុ ី ឲរេញុាំលប
បាទបាញ់ សមវប់សរឝអ្ស់រ ះសុ ី វញ
ិ របើសរឝអ្ស់ រ ះមនក្ូនរៅរដពងេរៅជាមនុសេ ឲរបឋឹងរៅលក្មឲរចាប់
យក្មក្ជាំនុាំជលមះលក្់ពន
ិ យ
័ ក្ូនរៅរដពងេអ្ស់ រ ះ ឥ ូ វរនះ ូ ងទង់
ឝ គ្ន
ាំ ប រៅបវនចា
់ ប់លរជា
ី ជីដូនជតា
ី ឪពុក្
មឋយេញុាំលបបាទសុី រទប
ើ េញុាំលបបាទបាញ់ ទុងអ្ស់ រ ះ, ឥ ូវរបរើ ៅពរលថាទុងរ ះជាឪពុក្រគដូររបះ សូ ម
អ្ស់រលក្ជារៅលក្មជាំនុាំជលមះ ពិចារណារសរក្ឋីរនះឲរទានេញុាំលបបាទរុ ះ ” ។ រៅលក្មជាំនុាំពិចារណារសរក្ឋីរនះ
មន
ិ ោរ់រលសរ រទប
ើ រាំ ៅទាាំង ២ ក្់ រ ើ រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាមដាំរែើររសរក្ឋរី
ង ះសពឝលគប់
លបររ ។ រៅពរលរ ើញថាក្ឋីរបស់ េួ នចាញ់
វ រលបៀបក្ឋីរបស់ រៅរសាខ្ក្ រទើបនិយយរោះសាេវួនថា “ រៅរសាខ្ក្
ពុាំបានបាញ់ ទុងរៅអាយរ ើយបាញ់ ទុងពី យរទ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ លបរន់លរង់រនះឯង ” ។ លពះមហាក្េលរ
មនលពះបនធូលដែឋឹងសួ ររៅរៅពរលថា “ ឯទុងឪពុក្រៅរៅឯអាយសុ ី អ្ីឝ សុ ី រឋមេរងឬសុ ី លរី ? ” ។ រៅ
ពរលលរបទូលថា “ សុី លរី ” ។ លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូលថា “ របើដូររបះទុងជាឪពុក្ឯងចាប់លរីជាឪពុក្រៅ
រសាខ្ក្សុ ី ដូរពក្ររៅរសាខ្ក្ខ្មន ” រ យ
ើ លទង់បងាគប់ឲររៅពរលរៅជាេញុាំរៅរសាខ្ក្ ។ រៅទាាំង ២ ក្៏សុេ
រិររថ ើយលរបថាឝយបងគាំលលរលប់រៅរន់លាំរៅអាតាយវញរហាង
ិ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 165
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ពឞឥឦួឞប្ឡះឣកុ ដ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៥៩-១៦៤

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនលពះមហាក្េលរមួយលពះអ្ងគ ខ្រងរសឋរយងរៅលបពរព្លពឧទាន រ ើយរោះ

មក្ុដក្បុងលបអ្ប់មសឲរលសីមបក្់ខ្ថ្រក្ារៅលពះព វ ភក្់ រ ើយលពះអ្ងគរសឋរររញរៅបរបាញ់ ជាមួយនឹងរស
រយធ្លផង ។ លសីចារាំ ក្ាមក្ុដរ ះ ងុយរដក្ក្៏រដក្លក្់រៅ ។ រលរ ះមនពនរមួយរុះពីរលើរដើមរឈម
ើ ក្
រ ើញលសីរ ះរដក្រ ះពុាំដឹងេវួនលបាែ ក្៏លួររបើក្លបអ្ប់យក្លពះមក្ុ ដរៅ ពក្់រប
ាំ ងអួរគ្នបរលងរលើខ្មក្រឈើ
រួរលក្់ទុក្រៅ ។ លសីរ ះភញក្់រ ង
ើ រ ញ
ើ លបអ្ប់របក្
ើ បារ់ទាង
ាំ លពះមក្ុ ដផង ក្៏ភរ
ិ ភ័យព្លក្រពក្ គរ
ិ ថា “ េវួន
មុេជាសាវប់រោយលពះរជអាជាញជាលបាក្ដ ក្៏េាំររ់រក្លពះមក្ុដពុាំរ ញ
ើ រ យ
ើ រ យ
ើ ខ្លសក្លទរហាយាំ ” ។ លពះ
មហាក្េលររសឋរមក្អ្ាំពីបរបាញ់ លសីរ ះក្៏លរបបងគាំទូលរោយដាំរែើរ អ្ាំពីងងុ យរដក្ ៗ លក្់រៅមនរចារលួ រ
លពះមក្ុដបារ់ ។ លពះអ្ងគឲររស រយធ្លមរររដរើ រក្សពឝអ្រនវើ លសាប់ខ្រលបទះរ ញ
ើ រៅរនសាទមបក្់ រន់សាប
រដើរបាញ់ សរឝរដើមផល
ី ក្់រិញ្ចឹមជីវរ
ិ ។ រស រយធ្លមររក្៏រចាមចាប់រៅរនសាទរ ះ ាំ រែឋើរមក្លរបបងគាំ
ប
ទូលលពះរជាថា “វរនះជារចារលួ រលពះមក្ុដ” រ ើ ោក្់ឲររៅលក្មជាំនុាំជលមះ ។ រៅលក្មពិចារណា សួ ររៅ
យ
រនសាទរ ះ ៗ រវវយ
ើ ថា “ េញុាំពុាំបានលួ រលពះមក្ុដរទ េញុាំខ្សឝងរក្បាញ់ សរឝក្ុ បងព្លពរទររើ “ េញុាំពុាំបានមក្ជិរលពះព វ
រនះរ យ
ើ ” ។ រៅលក្មលរបបងគទ ាំ ូ លលពះមហាក្េលរថា “វរនះឯងជារចារក្ាំណារ ឥរមននរណាមួយហា៊នមក្
ជាន់ព្លពរនះរទ ររឿងរនះចាាំបារ់ជាំនុាំថ្លីឝ គ្នន់ខ្រគ្នបវសួ ររក្លពះមក្ុ ដឲររ ញ
ើ ប៉ុរណា
ត ះបានរ យ
ើ ” ។ លពះអ្ងគ
បងាគប់ឲរគ្នបរៅរនសាទរ ះ ។ រៅរនសាទរ ះពុាំខ្មនជារចារលួ ររទ ខ្រឈណា
ឺ ស់ អ្រ់លទាាំពុាំបាន ក្៏ខ្លសក្ថា
“ មចស់េុ ាំរញ អ្ើយ ! េញុាំជារចារលពះមក្ុដខ្មន េញុាំយក្រៅឲរមហារសដឌី រផរ
ិ មហារសដឌី រលបើេុ ាំឲ
ញ រមក្លួ រ គ្នរ់នឹងឲរ
រងាឝន់េុ ាំញ ” ។ លពះមហាក្េលរបានលជាប ឲរទចា
ី ប់មហារសដឌយ
ី ក្មក្ពចា
ិ រណា ។ មហារសដឌរី វវើយថា “ េញុាំលពះបាទ
អ្មចស់ពុាំបានរលបើរៅរនសាទរនះឲរលួ រលពះមក្ុដរទ ” ។ ពួក្រៅលក្មលរបបងគទាំ ូ លឲរគ្នបមហារសដឌី ។ លុ ះ
មហារសដឌីលរូវឃ្លបបឈខា ឺ វង
ាំ រពក្ អ្រ់លទាាំពុាំបាន ក្៏រវវើយថា “ មចស់េុ ាំរញ អ្ើយ ! េញុាំរលបើរៅរនសាទរនះឲរលួ រលពះ
មក្ុដរនះខ្មន ខ្រេញុាំយក្រៅឲររងាឝន់រៅបុររ រ ិ រៅរ យ ើ ” ។ រៅលក្មលរបបងគាំទូលឲរចាប់បុររ រ ិ រ ះ
ពិចារណារទៀរ ។ បុររ ិររវវើយថា “ មចស់ េុ ាំរញ អ្ើយ ! មហារសដឌីរនះពុាំបានយក្លពះមក្ុដមក្ឲរេញុាំរទ” ។ រៅលក្ម
ក្៏លរបបងគាំទូលឲរគ្នបបុររ រ
ិ រ ះរទៀរ ។ បុររ រ
ិ ពុាំដង
ឹ េវួនរសាះ ខ្រលុ ះលរូវឃ្លបបឈខា
ឺ វង
ាំ រពក្ អ្រ់លទាាំពុាំ
បាន ក្៏ខ្លសក្ថា “ សូ មឲរមចស់បននូរបនថិរ” រ ើយរវវើយថា “មចស់ េុ ាំរញ អ្ើយ ! មហារសដឌីយក្លពះមក្ុ ដមក្ឲរេញុាំខ្មន
ខ្រេញុាំយក្រៅទុក្ឯព្លពឧទានរៅរ ើយ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់បងាគប់ឲររៅរក្ឯព្លពឧទាន ក្៏ឥរនរណារក្
រ ញ
ើ រសាះ លទង់ឲរគ្នបរទៀរ ។ លគ្នរ ះ លពះពលរទពរស បរី រ ើ រៅលរបបងគាំគ្នល់ឮសខ្លមក្ បុររ
ង រ
ិ
មហារសដឌី និងរៅរនសាទខ្លសក្យាំរ ាំពងដូរចាបះ ក្៏រ ាំពឹងគិររោយលបាជាញថា “របើរៅខ្រគ្នបដូររបះ បុររ ិរ មហា
រសដឌី នង
ិ រៅរនសាទរនះ មុេជាសាវប់មន
ិ ខាន ឯលពះមក្ុ ដក្៏បារ់ពុាំរ ញ
ើ ើ លរបបងគាំទូលសូ មយក្រសរក្ឋី
” រទប
រ ះរៅពចា
ិ រណា ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរជានុញ្ជដរឲរលពះពលរទពរស បរី យក្ររឿងរ ះរៅជាំនុាំ
ពិចារណា ជាមួយនឹងពលរស បរី លពះពលរទពរស បរីក្៏ ជ
ាំ នទាាំង ៣ ក្់រៅ ុ ាំក្ុ ងររងមួ
ប យមនជញ្ជជាំង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 166
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ជរ
ិ លុ ះរវលយប់ ឲររសយៀនមបក្់រៅលបលក្់េួ ន
វ ពួនចាាំសាឋប់ពរី លៅជញ្ជជាំង ក្ុាំឲរអ្បក្ទាាំង ៣ ក្់ដង
ឹ ។ លគ្ន
រ ះមហារសដឌីនយ
ិ យ“រ រុខ្ដលអ្ញលរូវឃ្លបបឈដ
ឺ ល់រមវះ៉ រលពះខ្ររៅរនសាទរនះឯង រអ្ើរៅរនសាទ ! រុះ
អ្ញរលបើរៅឲរលួ រលពះមក្ុ ដពីអ្ងាកល់បានជារៅរវវើយោក្់អ្ញ ឲ
ាំ ររលក្រធឝើក្ីល
ឋ ាំ បាក្ដល់អ្ញដូ ររបះ ? ” ។ ឯ
រៅរនសាទរវវយ
ើ ថា “រលក្រអ្យ
ើ ! េញុាំពុាំបានលួ រលពះមក្ុដមក្ឲររលក្រទ ខ្ររគគ្នបេញុាំឈណា
ឺ ស់ អ្រ់លទាាំពុាំបាន
រទើបេញុាំរវវើយោក្់រលក្ឲរខ្របានរួរេវួនមួយលគ្នសិនរៅ” ។ បុររ ិរក្៏និយយរៅនឹងមហារសដឌីថា “អ្បក្ឯង
បានយក្លពះមក្ុ ដរៅឲរអ្ញពីអ្ងាកល់បានជារវវើយោក្់អ្ញ ?” ។ មហារសដឌីរវវើយថា “មចស់េុ ាំរញ អ្ើយ ! រគគ្នបេញុាំ
ឈណា
ឺ ស់ អ្រ់លទាាំពុាំបាន រទប
ើ េញុាំរវវយ
ើ ោក្់រលក្” រ យ
ើ សួ ររៅបុររ រ
ិ វញថា
ិ “រាំខ្ែក្ខាងរលក្ េញុាំពុាំបានឲរ
លពះមក្ុដរទ រមឋរក្៏រលក្ថាឲរ រ ើយថាយក្រៅទុ ក្ឯព្លពឧទាន ឲររគរៅរក្ពុាំរ ើញដូ ររបះ ? ” ។ បុររ ិរ
រវវយ
ើ ថា “ អ្បក្រអ្យ
ើ ! រលក្ពុាំពចា ិ រណាឲរអ្ស់ រសរក្ឋី លសាប់ខ្រគ្នបឈណា
ឺ ស់ េញុាំររះខ្រថាឲរខ្ររួរពម
ី រ់រៅ
ឲរខ្ររលក្បននូរជង ាំ ឺបនថិរប៉ុរណា
ត ះរទ ” ។ រសយៀនសាឋប់ឮជាក្់ ក្៏ក្រ់ពក្ររៅរនសាទ មហារសដឌីនិងបុររ ិរ
យក្រៅជូនលពះពលរទពរស បរី ៗ ជាំនុាំជលមះថា “រៅរនសាទ មហារសដឌី និងបុររ ិររ ះពុាំខ្មនជារចារ
រ យ
ើ ” រ យ
ើ លពះពលរទពរស បរឲ
ី រជាងរធឝលើ ពះមក្ុដមសមួយដូរលពះមក្ុដពម
ី ុន យក្រៅថាឝយលពះមហា
ក្េលរ រ ើយយងរសឋររៅលបពរព្លពឧទានមឋងរទៀរ ទុក្លពះមក្ុដរៅទីដខ្ដលឲរលសីដខ្ដលរ ះរៅខ្ថ្រក្ា
ាំ
ផឋថា “ឲររធឝជា
ើ រដក្លក្់រ យ
ើ រមល
ើ បាំណាាំ” រលណាមនរចារមក្លួ រលពះមក្ុដមឋងរទៀរ ឲរខ្លសក្អារលរស
រ ើ ” ។ ផឋលាំ សីរ
ង ះរលសរ លពះពលរទពរស បរក្
ី ឲ៏ ររស រយធ្លមលរពួនចាាំឃ្លវរាំ មល
ើ រ យ
ើ លពះមហា
ក្េលររសឋរររញរៅបរបាញ់ ដូរមុន ។ ពនរដខ្ដលរ ះ រុះអ្ាំពីរុងរឈរើ ៅគន់រមល
ើ លសីរ ះយល់រដក្លក្់ពុាំ
ក្រលមក្
ើ ក្៏របក្
ើ លបអ្ប់លួរលពះមក្ុដយក្រៅពក្់រប
ាំ ងអួរគ្នបរៅរលើរុងរឈើ រទប
ើ លសីរ ះខ្លសក្ថា “ពះអាសាឝលួ រ
លពះមក្ុដ” ។ អ្ស់រស រយធ្លមលរខ្ដលចាាំយមក្៏លបញាប់លគប់គ្នប ខ្លសក្ថា “ សាឝលួ រលពះមក្ុដ រៅលក្់ក្ុ ង
ប
រូងរឈើ ” ។ លុ ះលពះមហាក្េលរលទង់យងដល់ លពះព វ ភក្់ លសីនូវអ្ស់ រស រយធ្លមលរ លរបបងគាំទូលតាម
ដាំរែើររ ះសពឝលគប់ ។ លពះមហាក្េលរលទង់បងាគប់ឲររ ង
ើ រៅរមល
ើ រូងរឈើ រ ញ
ើ លពះមក្ុ ដទាាំងចាស់ ទាង
ាំ ថ្យី
យក្មក្ថាឝយលពះអ្ងគ ។ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ឱសាឝរនះរទររើ ខ្ដលលួ រលពះមក្ុ ដរនះ រសរក្ឋីរនះ របើក្ុាំបាន
លពះពលរទពរស ី ក្ជាំនុាំពចា
បរម ិ រណា សមរៅលក្មរក្ពុាំរ ើញរ យ
ើ មុេជាគ្នបបុររ រ
ិ នូវមហារសដឌី និង
រៅរនសាទលតាខ្រសាវប់ពុាំខានឯលពះមក្ុដអ្ញក្៏នង
ឹ បារ់អ្សារបង់” ។ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលដូរចាបះរ ើយ លទង់
លពះរជទានពរសពធសាធុររដល់លពះពលរទពរស បរី ជាអ្សាចររ ឋ លជាំនុាំរហាង ។
ក្ណា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 167
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្សី២នក់ រ្លះដរណដីឣរឝែញរឈី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៥៧-១៥៨

មននិទានមួយថា : មនលសី ២ ក្់ លសីមបក្់មឋយឈធ

ឺ ន
ង ់ បីមឋយោក្់រលើរៅវ យក្ទឹក្ក្ផរ
ិ មុេ រទើបមឋយដឹង
េវួន ។ លសីមបក្់រៅសួ រជួលរធឝើរធយញរឈើ ។ លសីមឋយឈធ
ឺ ន
ង ថា
់ “រធយញរឈម
ើ ន ខ្រឥរអ្បក្ណារៅយក្ឲរ រលពះ
អ្ញរវល់នឹងមឋយឈធ
ឺ ន
ង ់ ” ។ លសីខ្ដលរង់បានរធយញរឈរើ ះថា “ របអ្
ើ ញជួល ងររបា
ើ នឬរទ ? ” ។ លសីមឋយ
ឈរឺ ះ រ រុខ្ររង់បានឈបួលរធយញរឈើ ក្៏លពមជួលឲររៅ រ ើយក្៏ឲរលសីខ្ដលជួលរ ះបីមឋយឲរ, េវួនឯង
រូលរៅយក្រធយញរឈើ អ្ាំពក្
ី ុ ងផធ
ប ះ ។ ឯមឋយឈរឺ ះ ោរ់េរល់សាវប់រលើរៅវលសីជល
ួ រធយញរឈរើ ះ រ យ
ើ លសី
រ ះបទ
ិ មរ់លរ ប់ខ្ភបក្ឲរ ។ លសីជាក្ូនរ ះយក្រធយញរឈម
ើ ក្ឲរលសីខ្ដលជួលរ ះ រ យ
ើ រលើក្រខាយរមឋយរធឝើ
បុែរ រួររទើបលសីជល
ួ រធឝើរឈរើ ះយក្រធយញរឈម
ើ ក្ឲរ ឲរឈបួលខ្រ ួង ១ ។ លសីមចស់ រធយញរឈថា
ើ “ អ្បក្ឯង
ជួលអ្ញយក្រៅរាញយូ ររ យ
ើ តាាំងអ្ាំពម
ី ឋ យអ្ញសាវប់រមវះ៉ លុ ះអ្ញរលើក្រខាយររធឝប
ើ ុែររួររ យ
ើ រទប
ើ ឯង
យក្រធយញរឈម
ើ ក្ឲរអ្ញ ឲរឈបួលអ្ញខ្រ ួង ១ អ្ញពុាំយក្រ ើយលុ ះខ្រឲរឈបួលអ្ញសវឹង ១ រទើបអ្ញយក្ ”
។ លសីជល
ួ រធយញរឈថា
ើ “ រមឋរក្៏ ងរលបើឲរអ្ញឲរឈបួលសវឹង ១ របើមឋយ ងសាវប់រលើរៅវអ្ញៗ បានបិទមរ់
លរលប់ខ្ភបក្ឲរ ររើ ងបានជជុះលស់ឲរអ្ញឬ? ” ។ លសីទាង
ាំ ២ ក្់ក្រ៏ ្វះគ្នបរ យ
ើ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ៗ
ររ់រសរក្ឋីរ ះពុាំបាន ក្៏ លាំ សីទាង
ាំ ២ ក្់រ ើងរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយដាំរែើរទីព្ទ ៗ លពះអ្ងគ
លទង់ពចា
ិ រណាថា “ លសីជល
ួ រធយញរឈរើ រុខ្រជាក្ូ នបុរែរទើបបានមឋយរ ះសាវប់រលើរៅវបានបទ
ិ មរ់លរ ប់
ខ្ភបក្ឲរ ” លពះអ្ងគទុក្ ងរ ះជាក្ូនបរងកើរ រ យ
ើ ឲរខ្រក្របស់ អ្ាំពរី ខាយរមឋយរ ះជា ៣ ភគ, ឲររៅលសីជល
ួ
រធយញរឈើ ២ ភគ លសីជាក្ូន ១ ភគ ។ លពះអ្ងគបងាគប់ដូររបះ លសីទាង
ាំ ២ រ ះលពមទទួលយក្រាំខ្ែក្ទីព្ទ ៗ
រ ើ លរបថាឝយបងគាំលរៅរោយលាំ រៅទព្ី ទ ៗ រហាង ។
យ

រឥឿង រុ រលារសដឋី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៥៣ - ១៥៥

មននិទានមួយថា : មនរសដឌីមយ
ួ រ្យះ រុរលរសដឌី អាយុ ៤០ ឆ្ងប ាំ គ្នយនក្ូនដល់មយ
ួ ណារ ើយ រទើបមហា
រសដឌីឪពុក្ចាយវយលទពររបស់ រធឝើបុែរឲរទានអ្ធិោឌនឲរបានក្ូន លុ ះអាយុ ៤១ ឆ្ងប ាំ រទើបបានក្ូនលបុសមួយ
ក្ូនរ ះររះរដើរ រសដឌីឲរលបាបដីរធឝជា
ើ ទខ្ី លផងក្ូ នរ ាំ រៅ ១០ សិន របរសយើសុទខ្ន រេារ់ ឥរ
ះ រមងយអ្ាំពីវង
ជងាុក្រ ើយ ។ ដល់ ក្ូនរ ះបាន ៦ េួបរពលរភវៀង វររ់រលងទឹក្រភវៀងរោយេារ់រ ះ លុ ះរៅដល់ ថ្ុ ក្ជងា
វ ុ ក្
ក្ូនរ ះលង់ទក្
ឹ សាវប់ រទើបរសដឌរី ះរ ង
ើ រៅលរបទូលលពះមហាក្េលរថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឲរលបាបដីរបរសយើ
សុ ទខ្ន រេារ់ ជាទខ្ី លផងក្ូនេញុាំ លពះបាទអ្មចស់ រ ះគ្នយនថ្វុក្ជងាុក្រ យ
ើ ឥ ូ វរនះមនថ្វុក្ដក្់ទក្
ឹ រលៅ លង់ក្ូនេញុាំ
លពះបាទអ្មចស់សាវប់ សូ មលពះអ្ងគលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណារហាង” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ឲរអាមរររៅពិនិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 168
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រររមល
ើ ។ អាមរររៅរមល
ើ រ យ ាំទូលថា “ រ
ើ វលមក្លរបបងគ
ិ ើ សាបមរជើងដាំរ ី ” ។ លទង់ឲររៅចាប់ដាំរ ី យក្មក្
ញ
ពចា
ិ រណាថា “ ទរី ះរសដឌីបានលបាបដី របរសយើទុក្ជាទខ្ី លផងក្ូន ៗ ខ្រងរលងជាលបលក្រី រ រុ អ្ក្
ី ល៏ ពះខ្សឋងរៅ
ជាន់បាក្់ជាថ្វុក្ជងាុក្ររ់ទឹក្ លង់ក្ូនរសដឌីរ ះសាវប់ ?” ។ ដាំររវវ
ី ើយថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅតាមោនរមស”
។ លទង់ឲររៅតាមចាប់រមសយក្មក្ពចា
ិ រណា។ រមសរវវយ
ើ ថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅតាមោនលក្បី” ។ លទង់
ឲររៅតាមចាប់លក្បី យក្មក្ពិចារណា ។ លក្បីរវវើយថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅតាមោនលជូក្” ។ លទង់ឲររៅចាប់
លជូក្យក្មក្ពិចារណា ។ លជូក្រវវើយថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅតាមោនររងក្” ។ លទង់ឲរចាប់ររងក្យក្មក្
ពចា
ិ រណា ។ ររងក្រវវយ
ើ ថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅតាមោនមន់” ។ លទង់ឲរតាមចាប់មន់យក្មក្ពចា
ិ រណា ។
មន់រវវើយថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ បប
៉ ុក្
៉ តាមោនទទា ” ។ លទង់ឲរចាប់ទទាយក្មក្ពិចារណា ។ ទទារវវើយថា “េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់បប
៉ ុក្
៉ តាមោនលក្ួរ ” ។ លទង់ឲរចាប់លក្ួរយក្មក្ពចា
ិ រណា ។ លក្ួររវវើយថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់
ប៉បុក្
៉ ខ្ដលរមេារ់ ” ។ លទង់ឲរចាប់រមេារ់មក្ពិចារណា ។ រមេារ់រវវើយថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យល់ផូ ក្េារ់
ប
លអ រ ើយរធឝើជាលាំ រៅ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ខ្មន ៗ ” ។ អ្ស់ សរឝលមគ
ឹ បក្េអ្
ី មាលរនះ សឹងមនររមវយ
ើ ដូររបះ ។
លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណាយល់ថា រដើមអាទរិ ៅរមេារ់រនះខ្មន ក្៏លទង់ររ់រសរក្ឋរី នះឲររមេារ់
សងភគ ១ លក្ួរភគ ២ ទទាភគ ៣ មន់ភគ ៤ ររងក្ភគ ៥ លជូក្ភគ ៦ លក្បីភគ ៧ រមសភគ ៨ ដាំរភគ
ី
៩ ។ លពះអ្ងគបងាគប់រសរក្ឋដ
ី ូររបះ អ្ស់ លមគ
ឹ បក្េទា
ី ងាំ រ ះ យល់លពមទទួល រ យ
ើ មហារសដឌី នូវអ្ស់ សរឝលមគ
ឹ
បក្េទា
ី ងាំ ោយលរបថាឝយបងគាំលរៅរន់លាំរៅេវួនទព្ី ទ ៗ រហាង ។

រឥឿង រសដឋ៣
ី នក់ រៅវិសទុំង៣

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៤៩-១៥១

មននិទានមួយដាំណាលថា : រៅក្បុងលសុក្មួយមនរសដឌី ៣ ក្់ ។ រសដឌីមយ

ួ រៅទិសខាងរក្ើរ រសដឌីមយ
ួ រៅ
ក្ណា
ឋ ល រសដឌម
ី យួ រទៀររៅទស
ិ ខាងលិរ ។ រសដឌរី ៅក្ណា
ឋ លមនក្ូនលក្មុម
ាំ យ
ួ រូបរឆ្ងមលអលះអ រសដឌរី ៅទស
ិ
ខាងលិរ ចារ់ខ្រងបណា
ឋ ររឲរមនុសេរៅដែឋឹងក្ូនលក្មុរាំ សដឌីរ ះ រួនជាព្ថ្ងខ្ដលរៅដែឋឹងរ ះ រសដឌីជា
ឪពុក្មន
ិ រៅ ៗ ខ្រមឋយៗ ក្៏លសុះលសួលឲរក្ូនរៅរសដឌីរៅទិសខាងលិរ។ រលរយមក្រសដឌីរៅទិសខាងរក្ើរ
ចារ់ខ្រងបណា
ឋ ររឲរមនុសេរៅនយ
ិ យដែឋឹង ក្ូនលក្មុរាំ សដឌីរ ះខ្ដរ ខ្ររួនជាព្ថ្ងរ ះរៅខ្រឪពុក្ មឋយរៅ
រន់ទីព្ទ ឪពុក្ក្៏យល់លពមឲរក្ូន រៅរសដឌីរៅទិសខាងរក្ើរ ។ លបពននមន
ិ ដឹងជាបឋីរលើក្ក្ូ នលក្មុឲ
ាំ ររៅរសដឌីរៅ
ទស
ិ ខាងរក្រ
ើ រទ ។ លុ ះដែឋឹងរលសររ យ
ើ ក្៏ក្ាំែរ់ព្ថ្ងររៀបមងគលររជាមួយគ្នប រ យ
ើ រសដឌទា
ី ង ាំ ២ ក្់ ចារ់
ឲរអ្បក្ផវូវរៅមហាររៀបរលគឿងបណា
ឋ ររ មនលក្យសាំ ពះសពឝលគប់ រាំ ៅជូនឪពុក្រក្យក្មឋយរក្យក្ លសាប់ខ្ររៅ
ជួបលបទះគ្នបរៅផធះឪពុក្មឋយរក្យក្ រ ើយក្៏ដរែឋើមគ្នបមួយថា “លសីរនះជាលបពននអ្ញ មឋយរលើក្ឲរអ្ញ” ។
រសដឌម
ី យួ រទៀរថា “ លសីរនះជាលបពននអ្ញ ឪពុ ក្អ្ញរលើក្ឲរអ្ញ ” ។ រសដឌទា
ី ង ាំ ២ ក្់ដរែឋើមគ្នបដូរចាបះរ យ
ើ
ក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្ម សូ មឲរររ់រសរក្ឋីរនះ ររើលរូវបានរៅខាងណា? ។ រៅលក្មអាររ់រសរក្ឋីរ ះពុាំបាន
រទើបរសដឌីទាង
ាំ ២ ក្់ គ្ន
ាំ ប រ ើងរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ ៗ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ខ្នរសដឌី ! មន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 169
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ រុដាំរែើរអ្ឝបា
ី នជាលពះខ្សឋង គ្ន
ាំ ប មក្បឋង
ឹ រយង
ើ ?” ។ រសដឌរី ៅទស ើ លរបបងគាំទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្
ិ ខាងរក្រ
មចស់បានឲររគ រៅដែឋឹងក្ូនលក្មុរាំ សដឌីរនះដល់មឋយឪពុ ក្ ខ្ររពលរ ះពុាំរួបនង
ឹ មឋយរ ញ
ើ ខ្រឪពុក្ ៗ ក្៏លពម
ឲរក្ូនមក្េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ោរ់លស ះរ ើយ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ររៀបរលគឿងបណា ឋ ររលក្យសាំ ពះ រ
ាំ ូលរៅ
លបទះគ្នប រៅមុេផធះមឋយឪពុក្រ ះ រទប
ើ ដរែឋើមគ្នបរក្រ
ើ ជាក្ឋី រ យ
ើ គ្ន ាំ ូ ល សូ មលទង់លជាបរលរម
ាំ ប មក្លរបបងគទ
ួ រៅទិសខាងលិរ ៗ ក្៏លរបបងគាំទូលថា “េញុាំលពះបាទអ្
លអងធូលីលពះបាទ ” ។ លពះអ្ងគលទង់ដែឋឹងរៅរសដឌីមយ
មចស់ឲររគរៅដែឋឹងក្ូនលក្មុរាំ សដឌីរនះដល់មឋយឪពុ ក្ ខ្ររួនជាពុាំរ ើញឪពុក្ រ ើញខ្រមឋយ ៗ រលើក្ក្ូ នឲរេញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ជាលជះលស ះរ យ
ើ រទប
ើ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ររៀបរណា
ឋ ប់រៅរធឝើមងគលររលសាប់ខ្រលបទះគ្នបរៅមុេ
ផធះមឋយឪពុក្ ក្៏ដរែឋើមគ្នបរក្ើរជាក្ឋីរ ើង ាំ ប មក្លរបបងគាំទូល សូ មលទង់លជាបរលរមលអងធូ លីលពះបាទ” ។ លពះ
គ្ន
មហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណាថា "គួរឲររសដឌខ្ី ដលមឋយរលើក្លបគល់ឲរ រផរ
ិ មឋយបានបីបមថ្បមរោយ
រសរក្ឋីរនឿយ រ់ជាងឪពុ ក្" រទើបលទង់លពះវន
ិ ិរយ
ឆ័ ថា "លរូវឲរក្ូនលក្មុរាំ ៅជាលបពននរសដឌីទិសខាងលិរ ឯរសដឌី
ខាងរក្ើរខ្ដលឪពុក្រលើក្ឲររ ះ មន
ិ លរូវបានរទ រលពះក្ូនលសីឪពុ ក្មន
ិ សូ វបានខ្ថ្ទាាំដូរមឋយ រ យ
ើ លពះអ្ងគ
លទង់ផេះផាឲររសដឌទា
ី ង ាំ ២ រ ះរងរមលរន
ី ង
ឹ គ្នបររៀងរៅ ។ រសដឌទា
ី ង ាំ ២ ក្់ ក្៏លរបថាឝយបងគាំលរៅរន់
លាំ រៅេវួនរហាង ។

រឥឿង ដង
ឹ សងដង
ឹ អុំខ្សងសងអុំខ្សង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៤៥-១៤៨

មននិទានមួយថា : មនបុរសបឋីលបពនន មនក្ូនលបុសមបក្់ ។ បុរសជាបឋីរ ះរៅេចីដឹង អ្ាំពីរសដឌីមបក្់យក្រៅរប់

ឧស លុ ះរលើក្រ ង
ើ នង
ឹ សាំ ពងរប់ លសាប់ខ្រដឹងរ ះររងាគះខ្ផវខាធររៅលរូវរលបស
ើ មួយ ក្ប់បារ់រៅក្បុងេវួនរលបស
ើ
រ ះ ៗ របាលរូលព្លពរៅ តាមរក្ពុាំរ ើញ ។ បុរសរ ះក្៏វលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ លបាប់លបពននក្ូន រ ើយរៅលបាប់រសដឌី
រោយនូវដាំរែើរដង
ឹ បារ់រ ះ ។ រសដឌថា
ី “ដង
ឹ រ ះជារបស់ ក្មេរ់ក្លម ពរី មបាអ្ញ របឥ
ើ រអ្ាំពីដង
ឹ រនះរ ើយ អ្ញ
គ្នយនអ្ឝីរលបើរររ ើយ” ។ បុរសរ ះអ្ងឝរសុាំ សងជាដឹង ១ ថ្យីវញ
ិ រសដឌីពុាំលពមថា “ លុ ះខ្របានដឹងរដើមរទើបយក្ ” ។
ទុក្ជាបុរសរ ះអ្ងឝរសុាំ សង ១ ជា ២ ក្៏រសដឌីពុាំលពមយក្ ។ បុរសរ ះវលរៅគ
ិ ិរនឹងលបពនន រួរលរលប់រៅរក្
រសដឌរី ទៀរ អ្ងឝរសុាំ សង ១ ជា ៤រសដឌរី ៅខ្រមន
ិ លពមយក្ សង ១ ជា ១០ រសដឌក្
ី ព ៏ ុាំយក្រទៀរ រៅខ្រទទូរ
និយយថា “ ឲរបានដឹងរដើមរ ះរទើបយក្” ។ បុរសរ ះលរសដឌីវលរៅគ
ិ ិរនឹងលបពននលពមរលពៀងគ្នបថា “ លរូវ
យក្ក្ូនក្ាំរលះរធឝជា
ើ សាំ ែងវញ
ិ ” ។ លុ ះគិរគ្នបដូររបះរ ើយ បុរសរ ះក្៏ ក្
ាំ ូនក្ាំរលះ រៅលបគល់ ឲររសដឌជា
ី
សាំ ែងដឹងរ ះ ។ រសដឌីលពមទទួលយក្ ។ បុរសរ ះក្៏វលរៅផធ
ិ ះអាតាយវញ
ិ រ យ
ើ រៅរក្ឧសក្បុងព្លពរទៀរ
លសាប់ខ្ររ ើញរលបើសរ ះសាវប់រលួ យ រ ើយរ ើញទាាំងដឹងរៅរ ះផង ក្៏មនរសរក្ឋីរលរក្អ្រឥរឧបម យ
ាំ ក្
មក្ផធះសាគល់ជាក្់ជាដង
ឹ របស់ មហារសដឌី ដុសលងសាអររ ើយយក្រៅជូ នរសដឌី លបាប់តាមដាំរែើររ ះសពឝលគប់
រ ើយសុាំ យក្ក្ូនមក្វញ
ិ ។ ឯរសដឌីសាគល់ដឹងរ ះ ជាក្់ក្ទ
៏ ទួលយក្រ ើយ ឲរក្ូនក្ាំរលះរៅបុរសរ ះៗ ក្
ាំ ូន
រៅរន់លាំរៅរបស់ េួ ន
វ ។ រាំរែររលរលរយមក្ ដល់រដូ វលសូវទុាំ បុរសបឋីលបពននោល់អ្ាំបុក្សុ ី ។ ក្ូ នលសីរសដឌី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 170
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ះធុាំក្ន
ិវ អ្ាំបុក្នក្
ឹ រង់សុី អ្ងឝរមឋយឪពុក្ឲររក្អ្ាំខ្បងឲរ រសដឌរី ក្អ្ាំខ្បងពុាំបាន ក្៏រូលរៅេចីអ្ាំខ្បងបុរសរ ះ លុ ះ
ោល់អ្ាំបុក្រួររ យ
ើ រួនជាមនខ្វកលបខាាំគ្នបពររលើអ្ាំខ្បងរ ះខ្បក្រេធរអ្ស់ ។ រសដឌីឲររៅលបាប់បុរសរ ះ ៗ យាំ
គក្់លទូងថា “ អ្ាំខ្បងរនះជារបស់ ក្មេរ់ក្លមពីរមបាមក្ លរូវខ្ររក្អ្ាំខ្បង រដើមមក្សងវញរទ
ិ ើបបាន ” ។ ទុក្ជា
រសដឌអ្
ី ងឝរថា “នង
ឹ សង ១ ជា ២ ក្ឋី បុរសរ ះក្៏ពុាំលពមយក្រ ើយ គទ
ឺ ទូរយក្ឲរបានខ្រអ្ាំខ្បងរដើមរ ះឯង របើ
មន
ិ បានអ្ាំខ្បងរដើមរ ះមន
ិ លពមរទ” ។ ទុក្ជារសដឌីឲររៅនិយយថា នឹងសង ១ ជា ៤ ក្ឋី ១ ជា ១០ ក្ឋី បុរស
រ ះក្៏ពុាំលពមយក្ ។ រសដឌីេឹងរៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ ឲររៅបុរសរ ះមក្ដែឹឋ ងសួ ររោយដាំរែើរ រ ើយរៅលក្ម
បងាគប់ឲររសដឌីរ ះសងអ្ាំខ្បងខ្រ ១ បុរសរ ះក្៏ពុាំលពមយក្ ។ រៅលក្មេង
ឹ ថា “បុរសរនះរលយើសនង
ឹ បងាគប់េួ ន”
វ ។
រសដឌីរ ើញបុរសរ ះពុាំសុេរិរថ ក្៏ រាំ សរក្ឋីរ ើងរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយដាំរែើររ ះ ។ លពះអ្ងគ
ឲររៅបុរសរ ះមក្ មនលពះបនធូលដែឋឹងសួ រថា “ដរាំ ែើររនះដូ ររមឋរបានជារៅលក្មបងាគប់រ យ ើ លពះខ្សឋងពុាំ
ាំ ូ លថា “រផរ
សុ េរិរថ ?” ។ បុរសរ ះលរបបងគទ ិ រសដឌីេីអ្
ច ាំខ្បងេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅោល់អ្ាំបុក្ ទុក្ឲរខ្វកលបខាាំគ្នប
ពររលើ ខ្បក្របស់េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ឯអ្ាំខ្បងរ ះជារក្រពថ ិ៍ ីរមបាមក្ ខ្រងខ្ររិញ្ចឹមជីវររោយសារអ្ាំ
ិ ខ្បងរ ះ
ដូរចាបះលុ ះខ្របានអ្ាំខ្បងរដើមរទប
ើ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យក្ របើពុាំបាន េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំយក្រ យ
ើ ” ។ លពះមហា
ក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណាថា “ររអ្ស់ រនះ សមជាមនរ រុនឹងគ្នបអ្ាំពីមុនមក្ បានជាលបរន់ខាវង
ាំ រមវះ៉ ” រទើប
លតាស់ដែឋឹងសួ រថា “ លពះខ្សឋងមនដាំរែើររ រុដូររមឋរអ្ាំពរី ដើមបានជាលបរន់គ្នបខាវង
ាំ រមវះ៉ ” ។ បុរសរ ះលរប
បងគាំទូលថា “ដាំរែើររដើម េញុាំលពះបាទអ្មចស់ េដ
ីច ឹងរសដឌី រៅរប់ឧស រ យ
ើ ររងាគះខ្ផវបារ់រៅលរូវរលបស
ើ មុរជាប់
នឹងេវួនវ ៗ របាលបារ់រៅ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រក្ពុាំរ ើញ រៅលបាប់រសដឌី ៗ ថា ”ដឹងរនះជាដឹងក្មេរ់ក្លមពីរមបា
“ េញុាំលពះបាទអ្មចស់សុេរិរស
ថ ង ១ ជា ២ ដល់ ១ ជា ១០ រសដឌក្ ី ព
៏ ុាំយក្ថាឲរបានដង
ឹ រដើមរទើបយក្ របើពុាំបានដង
ឹ
រដើមពុាំយក្រ ើយ” រសដឌីលបរន់ដូររបះ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ក្យ
៏ ក្ក្ូនក្ាំរលះឲររៅរៅបរលមជ ាំ ស
ើ ន ួ េវួនរទើបរសដឌី
ទទួលយក្ ព្ថ្ងរលរយេញុាំលពះបាទអ្មចស់រៅរក្ឧសក្បុងព្លពលសាប់ខ្ររ ើញរលបើសរ ះងាប់រលួ យរៅ រ ើយ ៗ
រ ញ
ើ ខ្ផវដឹងរៅក្បុងរលបស
ើ រ ះ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ សាគល់ជាក្់ជាដង
ឹ រសដឌីរ យ
ើ រលរក្អ្រណាស់ យក្រៅឲររស
ដឌីៗ សាគល់ជាក្់ជារបស់ េួ ន
វ ក្៏ទទួលយក្រ ើយឲរក្ូនេញុាំលពះបាទអ្មចស់ មក្វញ?”
ិ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះ
សណា
ឋ ប់រ យ ី “ ដាំរែើររ
ើ ដែឋឹងសួ ររសដឌថា ះដូរចាបះខ្មនឬអ្ឝី ? ” ។ រសដឌលី របបងគាំទូលថា “ ដូររបះខ្មន ” ។
រទើបលពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ របដ
ើ ូរចាបះ រសដឌីលរូវឲរក្ូនេវួនរៅរៅបរលមរើ គវញ
ិ រទើបរោយគនវងធម៌ ” ។ រសដឌី
និងបុរសរ ះ ក្៏ថាឝយបងគាំទទួលលពះបនធូលពិរសសទាាំងអ្ស់ គ្នប រ ើយលរបថាឝយបងគាំលរៅរន់លាំរៅទីព្ទ ៗ
រហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 171
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ឡះរាជឧឞ
ិ ិច័ឤ
ឆ កដី ទុំង៤

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៣ ទាំពរ័ ១៣៧ - ១៤៤

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនបុរស ២ ក្់ជារក្វើនឹងគ្នប ។ ព្ថ្ងមយ

ួ រក្វើមបក្់បានរៅេចីរគ្នរក្វើមបក្់ រដើមផទ
ី ឹម
ររទះរៅលក្់ទាំនិញ ។ ក្បុងរវលខ្ដលេចីរគ្នមចស់ រគ្នរ ះជួបជុាំគ្នបទាាំងបឋីលបពនន ។ លុ ះរក្វើេីរច គ្នទឹមបររៅលក្់
ទាំនញ
ិ រួររ យ
ើ បាន រាំ គ្នរៅជូនរក្វវើ ញ
ិ ខ្រពុាំរ ើញរក្វើ រ ើញខ្រលមក្់ ក្៏ជូនរគ្នរៅលមក្់ ៗ ទទួលយក្រគ្នរ ះ
រ ើយ ។ រលរយពីរ ះ រគ្នរ ះងាប់រៅ ។ លុ ះរក្វើមចស់ រគ្នលរលប់មក្ដល់ផធះវញ
ិ រ ើញរគ្នរ ះងាប់ ក្៏នឹក្េឹង
រ យ
ើ រៅលបាប់ឲររក្វខ្ើ ដលេចរី គ្នសងរគ្នរ ះវញ
ិ ។ ឯរក្វេ
ើ រីច គ្នរវវយ
ើ ថា “ រលអ្ញយក្រគ្នរៅសង ពុាំរ ញ
ើ រក្វើ
ឯងរ ញ
ើ ខ្រលមក្់ ៗ ទទួលយក្រគ្នរ ះលជះលស ះរ ើ ឥររវ៉អ្ឝីរទ រមឋរក្៏រក្វប
យ ើ ងាគប់អ្ញឲរសងរគ្នរទៀរ ” ។
រក្វើមចស់រគ្នថា “ រមឋរក្៏រក្វើមន
ិ រងចាាំអ្ញមក្ដល់ ផះធ សិន រ ើយរមឋរក្៏ជូនរគ្នរៅលបពននអ្ញវញ
ិ ដូររបះ លរូវខ្ររក្វើ
សងរគ្នអ្ញខានមន
ិ បានរទ” ។ រក្វេ
ើ រីច គ្នរវវើយថា “អ្ញបានយក្រគ្នរៅជូនលមក្់ជាលជះលស ះរ យ
ើ ើ ងខាំ
របរើ ក្វប
អ្ញឲរសងរទៀរចាាំអ្ញរៅរៅសូ មលពះរជលទពរឲរបានសិនរទើបសង” ។ បុរសទាាំង ២ ក្់ពុាំសុេរិរថខ្រររៀង
េវួន ក្៏បរែឋើរគ្នបរៅបឋឹងរៅលក្ម លុ ះរដើរបនថិររៅ លរូវព្ថ្ងរៅឋណាស់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រូលរៅលជក្មវបរ់ ឈម
ើ យ
ួ ។ គ្នប់រន
ួ
រវលរ ះ មនបុរសជាមចស់ នង
ឹ េញុាំបរែឋើរគ្នបមក្ដល់ ខ្ដរ េញុាំដឹក្រសះរដើរមុន មចស់ រសះរដើរពរី លរយឆ្ងងយ ។ រៅ
ដឹក្រសះបានរួបនឹងបុរស ២ ក្់ខ្ដលរក្ើរក្ឋីនឹងគ្នប អ្ងគុយរលរមមវបរ់ ឈរើ ះ ក្៏និយយថា “រូររៅរដញរសះ
ឲរផង” ។ បុរសរ ះរដញរ យ
ើ រសះរៅខ្រមន
ិ លពមរដរើ ក្៏នយ
ិ យថា “ រៅរអ្យ
ើ ! រសះឯងមន
ិ លពមរដើររទ ” ។
រទប
ើ រៅដឹក្រសះរ ះថា “ រូររៅរចាលវឲរផង ” ។ បុរសរក្រ
ើ ក្ឋថា
ី “ អ្ញមន
ិ ហា៊នរចាលរទខាវរបាក្់រជើងរសះ
រៅឯង ” ។ រៅដឹក្រសះថា “រចាលរុះមន
ិ អ្ីរទ ” ។ បុរសេចីរគ្នរគក្៏រចាលរៅ លរូវរជើងរសះរ ះបាក្់ ។ រៅ
មចស់រសះរដរើ មក្ទាន់ ក្៏សួរថា “រ រុអ្បា
ីឝ នជារៅរចាលរសះអ្ញឲរបាក្់រជង
ើ ? ដូររបះលរូវសងរសះអ្ញវញ
ិ ”។
បុរសេចីរគ្នរវវើយថា “ ចាាំអ្ញរៅសូ មលពះរជទានលពះរជលទពរបានសិន សឹមអ្ញសងរៅ ” រ ើយក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅ
ដល់ផធះ របស់បុរសជារក្វើនឹងបុរសខ្ដលេចីរគ្នរ ះ,បុរសេចីរគ្នរគ ក្៏រដើររូលរៅក្បុងផធះរក្វើរ ះ ខ្រមន
ិ បានរ ើញ
រក្វើ រ ញ
ើ ខ្រលបពនន ៗរ ះមនព្ផធរពះជាង ៧ ខ្េ រ យ
ើ បុរសេចរី គ្នរគរ ះនិយយសុ ាំ ទក្
ឹ រគថា “លមក្់រអ្យ
ើ !
អ្ញសុាំ ទឹក្ផឹក្ផង” ។ ងរ ះក្៏រៅសិរទឹក្រួរក្៏រុះជរែឋើរមក្ នឹង ុ រទឹក្ឲរ លសាប់ខ្ររាំជរែឋើរបាក្់ធ្លវក្់ដល់
ដី រលូ រក្ូនរៅ ។ ឯបឋម
ី ក្ដល់រ ញ
ើ រ យ
ើ នយ
ិ យថា “រ រុអ្ក្
ីឝ រ៏ ក្វរើ លបលើ បពននអ្ញឲរសិរទឹក្ផក្
ឹ ទាល់ខ្រធ្លវក្់ពី
រលើជរែឋើររលូ រក្ូន ដូររបះរក្វើឯងលរូវសងក្ូ នអ្ញ” ។ បុរសេចីរគ្នរវវើយថា “ ចាាំអ្ញរៅសូ មលពះរជទានលពះរជ
លទពរសិន សឹមអ្ញសង រៅឯងវញ”
ិ រ ើយក្៏ររះគ្នបបរែឋើររៅ រៅដល់ទី ១ មនរដើមរឈរើ លរើន បុរសេចីរគ្ន
នយ
ិ យថា “ រូរអ្បក្រងចាាំអ្ញរៅជុះមួយរ ាំរពរសិន” រ យ
ើ រគររៅរ ង
ើ រដើមរឈើ ១ រដម
ើ នក្
ឹ របញ់ ថា “េវួនរនះ
អ្ភ័ពណា
ឝ ស់នឹងរលរទមវក្់សមវប់េួ នរចាលរៅ
វ លអជាងរៅរស់ ” ។ ជួនជារៅខាងរលរមរដើមរឈរើ ះ មន
បុរស ២ ក្់ ឪពុក្នង
ិ ក្ូនក្ាំពុងរាញក្រនធល។ បុរសរ ះរលររៅ ក្៏ធ្លវក្់រៅរលើឪពុក្ខ្ដលក្ាំពុងរាញ
ក្រនធលរ ះសាវប់រៅ ឯេវួនអ្បក្រលរមន
ិ សាវប់រទ ។ បុរសជាក្ូនរ ញ
ើ ឪពុ ក្សាវប់ ក្៏េង
ឹ ខាវង
ាំ ណាស់ និយយថា
“លរូវរៅឯងសងឪពុក្អ្ញវញ”
ិ ។ បុរសរលរពីរុងរឈរើ វវើយថា “ របើរៅឲរអ្ញសងឪពុ ក្ឯងអ្ញក្៏សងខ្ដរ ខ្រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 172
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ចាាំអ្ញរៅសូ មលពះរជទានលពះរជលទពរបានសិន” ។ បុរសទាាំង ៥ ក្់ជាគូវវទគ្ន

ិ ប ក្៏បរែឋើរគ្នបរៅរក្រៅលក្ម
រ យ ឹ រោយនូវដាំរែើរទព្ី ទ ៗ ពគ្ន
ើ បឋង ី ប ។ ឯរៅលក្មជាំនុាំជលមះររ់រសរក្ឋថា
ី “ លរូវឲរបុរសេចរី គ្នរគរ ះសងរគ្ន
រគវញ,
ិ លរូវឲរបុរសេចីរគ្ន ខ្ដលរចាលបាក្់រជើងរសះរគរ ះសងរសះរគវញ
ិ លរូវឲរបុរសេចីរគ្នខ្ដលរលបើលបពននរគ
ឲរសិរទក្
ឹ ឲរផក្
ឹ ជារ រុ ឲររលូ រក្ូ នរគរ ះសងក្ូ នរគវញ
ិ លរូវឲរបុរសេចរី គ្នខ្ដលរលរសមវប់េួ ន
វ ជារ រុឲរ
សាវប់ឪពុក្រគរ ះ សងឪពុក្រគវញ
ិ ” ។ បុរសេចីរគ្ន ខ្ដលជាប់រចាទទាាំង ៤ ររឿងរ ះ ពុាំសុេរិរក្
ថ ៏ គ្ន
ាំ ប រ ើង
រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ លរបបងគាំទូលសូ មលពះរជលទពរ ។ លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូលដែឋឹងថា “រ រុអ្ីក្ ឝ ៏
ាំ ូលថា “ សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស េញុាំលពះបាទ
លពះខ្សឋងមក្សូ មលបាក្់អ្ញដូររបះ ?” ។ បុរសេចរី គ្នលរបបងគទ
អ្មចស់ បានេចីរគ្នរក្វើរនះ ទឹមបរដឹក្ ទ
ាំ ាំនិញរៅលក្់ រួរ យ
ាំ ក្រគ្នរ ះរៅជូនវញ
ិ ខ្ររពលរ ះជួបខ្រនឹងលមក្់
ពុាំជប
ួ នឹងរក្វើ បានលបគល់រគ្នរ ះរៅឲរលមក្់ ៗ ក្៏ទទួលរគ្នរ ះលជះលស ះរ យ
ើ ៗ វលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ ” ។ រលរយ
មក្ រក្វើរនះមក្លបាប់េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ថា “ រគ្នរ ះងាប់រៅរ ើយ ៗ បរ ធ សេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ថា “ រវលរក្វើរៅ
សងរគ្នវញ
ិ រមឋរក្៏មន
ិ រងចាាំអ្ញសិន រ ើយរមឋរក្៏រៅជាយក្រគ្នរៅជូនលបពននអ្ញវញ
ិ មន
ិ ជូ នអ្ញ? ដូររបះលរូវ
ើ ងសងរគ្នអ្ញ សូ មលទង់លជាបដាំរែើរក្ឋរី បស់ េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ដូរលរបបងគាំទូលរនះ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់
រក្វឯ
លតាស់ដែឋឹងរៅបុរសជាមចស់ រគ្នថា “ ដាំរែើរក្ឋីរនះ ដូររបះខ្មនឬពុាំខ្មនរទ?” ។ បុរសមចស់ រគ្នលរបបងគាំទូលថា
“ សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស ដូររបះខ្មន ” ។ រទប
ើ លពះអ្ងគលតាស់ សួររទៀរថា “ររលើ ពះខ្សឋងនង
ឹ ឲររគសងរទៀរឬអ្ឝី
?” ។ មចស់រគ្នលរបបងគាំទូលថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឲរសង ” ។ រទប
ើ លពះអ្ងគលតាស់ ថា “របលើ ពះខ្សឋងឲររគសងរគ្ន
លរូវលពះខ្សឋងឲរលបពននរៅរក្វើលពះខ្សឋង រទើបលពះខ្សឋងបានរគ្ន រផរ
ិ លបពននលពះខ្សឋងទទួលយក្រគ្នពីរគលជះលស ះ
រ យ
ើ ររឥ
ើ ូវរនះលពះខ្សឋងសុ េររ
ិ ឲ
ថ រលបពននរៅរក្វលើ ពះខ្សឋងឬរទ?” ។ បុរសរ ះលរបបងគាំទូលថា “ សូ មលទង់
លពះរមតាថរលបាស, េញុាំលពះបាទអ្មចស់ពុាំលពមឲរលបពននរៅរក្វើរនះរទ ” ។ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “របើលពះខ្សឋងមន
ិ
លពមឲរលបពននរៅរគរទ លពះខ្សឋងក្៏មន
ិ លរូវបានសាំ ែងរគ្នរ ះខ្ដរ រលពះលបពននលពះខ្សឋងទទួលយក្រគ្នរ ះលជះ
លស ះរ យ
ើ រមឋរក្៏លពះខ្សឋងមក្ទារសាំ ែងពរី គរទៀរ ? ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរជវន
ិ ិរយ
ឆ័ ក្ឋរី រឿងរគ្នរួរ
រ ើយ លទង់ដែឋឹងសួ រររឿងរសះររៅរទៀរ ។ ឯបុរសេចីរគ្នជារដើមរ រុខ្ដលរចាលរសះរគឲរបាក្់រជើងរ ះ
លរបបងគាំទូលថា “ សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឈប់រៅរលរមមវបរ់ ឈើ ១ គ្នប់ជួនជាបុរសរនះ
ដឹក្រសះមក្ដល់ ទរី ះខ្ដរ បានរលបេ
ើ ុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ឲររដញរសះ ៗមន
ិ លពមរដើរ ក្៏បងាគប់េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់
ឲររចាល េញុាំលពះបាទអ្មចស់ លបខ្ក្ក្ថា “មន
ិ ហា៊នរចាលរទ ខ្លក្ងបាក្់រជើងរសះ” បុរសដឹក្រសះថា “ រចាលរៅរុះ ”
េញុាំលពះបាទអ្មចស់ក្រ៏ ចាលរៅលរូវរជង
ើ រសះបាក្់” ។ រទប ើ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលនង ឹ រសះថា “ដរាំ ែើរក្ឋរី នះ
ឹ អ្បក្ដក្
ដូររបះខ្មនឬដូររមឋរ?” ។ បុរសរ ះលរបបងគទ ាំ ូ លថា “ពិរដូរចាបះខ្មន” លពះអ្ងគលតាស់ថា “របើលពះខ្សឋងឲររគសង
រសះ លរូវលពះខ្សឋងលបគល់េុ ាំលញ ពះខ្សឋងឲររៅរគ រលពះេញុាំលពះខ្សឋងរលបើរគឲររចាល ទាល់ខ្ររសះលពះខ្សឋងរនះបាក្់
រជើង លពះខ្សឋងលពមឬមនិ លពម ? ” ។ បុរសមចស់ រសះរ ះលរបបងគទ ាំ ូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំលពមរទ រផរ
ិ មន
េញុាំខ្រមបក្់” ។ លពះអ្ងគលតាស់ថា “ របើដូរចាបះមន
ិ លរូវឲររគសងរសះលពះខ្សឋងខ្ដរ រលពះលពះខ្សឋងមន
ិ លពមឲរេញុាំរៅរគ
” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់ក្រីឋ រឿងរសះរ ើយ លទង់សួរររឿងលសីរលូ រក្ូ នររៅរទៀរ ។ បុរសេចរី គ្នរគលរបបងគាំ
ទូលថា “ រលខ្ដលេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រដើរមក្តាមផវូវរ ះ រលសក្ទក្
ឹ ខាវង
ាំ ណាស់ បានរូលរៅសូ មទក្
ឹ រៅផធះរក្វើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 173
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រនះ ជួនជាព្ថ្ងរ ះ រក្វម

ើ និ រៅៗ ខ្រលមក្់ ៗ រុះជរែឋើររៅសិរទក្
ឹ បាក្់រជ
ាំ រែឋើរធ្លវក្់រៅដី រលូ រក្ូ នរៅ លុ ះរក្វើ
មក្ដល់យល់លមក្់រលូ រក្ូនដូរចាបះ ក្៏េង
ឹ ខាវង
ាំ ណាស់ បងាគប់ឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ សងក្ូន” ។ រទប
ើ លពះអ្ងគលតាស់
សួ ររៅបឋីរ ះថា “ដាំរែើរក្ឋីរនះររើពិរដូររបះ ឬពុាំខ្មនរទ ?” ។ បុរសបឋីលរបបងគាំទូលថា “ពិរដូរចាបះខ្មន” ។ លពះ
អ្ងគលតាស់សួរថា “ លពះខ្សឋងនង
ឹ ឲររគសងក្ូនរ ះឬអ្ឝី?” សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស េញុាំលពះបាទអ្មចស់ សុាំឲររក្វើ
សងក្ូនរ ះវញ
ិ ។ “លបពននលពះខ្សឋងរផើមបានប៉ុ យ នខ្េរ ើយ?” ។ “សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស រផើមបាន ៧ ខ្េ
រ ើយ” លពះមហាក្េលរលទង់លពះរជវន
ិ ិរយ
ឆ័ ថា “របើលពះខ្សឋងឲររគសងក្ូនរ ះ លរូវលពះខ្សឋង ឲរលបពននលពះខ្សឋង
រៅរធឝជា
ើ លបពននរគទុក្ឲររផើមបាន ៧ខ្េសិន សឹមលពះខ្សឋងយក្មក្រធឝជា
ើ លបពននលពះខ្សឋងវញរុ
ិ ះ ររលើ ពះខ្សឋងលពម
ឲរ ឬរទ ?” បុរសបឋីលរបបងគាំទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ មន
ិ លពមឲររទ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លតាស់ ថា របើ
លពះខ្សឋងមន
ិ លពមឲរលបពននរៅរគ រុះឲររគយក្ក្ូនពីណាមក្សងលពះខ្សឋងវញបាន
ិ ? ” ។ លពះមហាក្េលរសួ រ
ដាំរែើរក្ឋី ររឿងសាវប់ឪពុក្ររៅរទៀរ ។ បុរសេចីរគ្នលរបបងគាំទូលថា “ រដើមរ ើយេញុាំលពះបាទអ្មចស់លអ្បក្រដើម
រចាទទាាំង ៣ ក្់ថា “សូ មរៅបរ់រជើងមួយរ ាំរពរសិន លុ ះរូលរៅក្បុងព្លពយល់រដើមរឈម
ើ យ
ួ ធាំ រោយនឹក្អ្ន់រិរថ
នង
ឹ ភ័ពស
ឝ ាំ ណាងរបស់េួ នខា
វ វងាំ រពក្ ក្៏រ ង
ើ រៅរលើរុងរឈរើ ះលបុងនង
ឹ រលររៅសមវប់េួ នបង់
វ ដល់ រលររុះ
មក្ លសាប់ខ្រលរូវរលើឪពុ ក្បុរសរនះសាវប់រៅ ឯេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំសាវប់, រវលរលររុះមក្ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ពុាំ
បានរ ញ
ើ បុរសឪពុក្នង
ឹ ក្ូន រៅខាងរលរមរដម
ើ រឈរើ ះរទ បុរសជាក្ូនរ ញ
ើ ឪពុក្សាវប់ ក្៏លបចាប់េុ ាំលញ ពះបាទអ្
មចស់ថា “លរូវសងឪពុក្រគវញ”
ិ ដាំរែើរក្ឋរី នះប៉ុរែតះ សូ មលទង់លជាបរលរមលអងធូលីលពះបាទ” ។ រទប
ើ លពះមហា
ក្េលរលតាស់សួររៅបុរសជាក្ូនរ ះថា “ ររើលពះខ្សឋងនឹងឲររគសងឪពុ ក្លពះខ្សឋងវញឬអ្ឝ
ិ ី ?” ។ បុរសជាក្ូនរ ះ
លរបបងគាំទូលថា “សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស, សូ មឲររគសងឪពុ ក្េញុាំលពះបាទអ្មចស់ វញ”
ិ ។ “របដ
ើ ូររបះ មនខ្រ
ី ររគបានជាឪពុក្របស់លពះខ្សឋង ជាំនស
លពះខ្សឋងឲរមឋយលពះខ្សឋងរៅរធឝើលបពននរគ រដើមផឲ ួ ឪពុ ក្ខ្ដលសាវប់រៅររើ
លពះខ្សឋងលពមរទ ?” ។ “េញុាំលពះបាទអ្មចស់នឹងឲរមឋយរៅរធឝើជាលបពននបុរសរនះ ដូ ររមឋរបាន របើមឋយេញុាំលពះបាទ
អ្មចស់រវលរនះ ក្ាំពុងរក្ើរទុក្ធ
ខ ងនផ
់ ង េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំលពមរទ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរជវន ិ ិរយ
ឆ័ ថា “
របើលពះខ្សឋងពុាំលពម ររើនឹងឲររគយក្ឪពុ ក្ពីណា មក្ជន ាំ ស
ួ ឪពុក្លពះខ្សឋងបាន របើឪពុ ក្លពះខ្សឋង សាវប់រៅរ ើយ
រោយផលក្មយរបស់ គ្នរ់ នង
ឹ បរ ធ សនរណា ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរជវន
ិ រ
ិ យ
ឆ័ ក្ឋទា
ី ង ាំ ៤ ររឿង រោយលបររ
ដូររបះរ ើយ បុរសទាាំង ៥ ក្់ ខ្ដលរក្ើរក្ឋន
ី ឹងគ្នប ក្៏រូលររ
ិ សា
ថ ឋ ប់បានខ្លងរចាទលបរន់គ្នប រ យ
ើ លរប
ថាឝយបងគាំល រៅរន់លាំរៅអាតាយទីព្ទ ៗ ររៀងេវួនរហាង ។

១- ពក្របុរែរៅលសីជាលបពននរបស់ រក្វើ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 174
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រាជអាារយ២នក់ សរប្ឣរី សដច

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៣៥-១៣៦

មននិទានមួយថា : មនរជអាមររ ២ ក្់ មបក្់រុះមក្ពីបរលមលើ ពះមហាក្េលរនឹងលរលប់រៅផធះ មបក្់មក្ពីផះធ

រ ើងរៅបរលមើ លបទះគ្នបរៅពក្់ក្ណា
ឋ លសាភន លបខ្ក្ក្គ្នបពុាំលពមររៀសគ្នបខ្រររៀងេវួន ។ អាមររខ្ដលរុះពីអ្ាំពី
បរលមថា
ើ “ សូ មរៅររៀសររញរផរ
ិ អ្ញរទើបខ្ររុះមក្អ្ាំពប
ី រលមើ ួ ង
វ អ្ញនង
ឹ លរ ប់រៅផធះវញ
ិ ” ។ អាមររមួយ
ថា “ រូរររៀសអ្ញ ៗ រៅបរលមើ ួ ងវ ” ។ អាមររទាាំង ២ រ ះ ពុាំលពមររៀសគ្នប គ្ន
ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្មរោយនូវ
ដរាំ ែើរទព្ី ទ ៗ រៅលក្មនិយយឃ្លរ់ថា “ អ្បក្រៅបរលមក្
ើ រ៏ ៅបរលមរើ ៅ, អ្បក្រៅផធះក្៏រៅផធះរៅ ក្ុាំរ្វះគ្នប ” ។
អាមររទាាំង ២ ក្់ពុាំសុេរលិ រតាមរៅលក្មររ់រ ះរ យ
ើ ក្៏ ាំ ប រៅលរបបងគាំគ្នល់លពះមហាក្េលរតាម
គ្ន
ដាំរែើរររឿងទីព្ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណារ ើយ លទង់លពះរជបញ្ជជឲរអាមររអ្បក្រ ើងរៅ
បរលមរើ ះ យក្រភជ ហាររៅសាយលរទាសនង
ឹ អាមររ ខ្ដលរុ ះមក្ពប
ី រលមលើ ទង់លពះរជបញ្ជជដូររបះ អាមររ
ទាាំង ២ ក្់លពមរូលរិរថលគប់គ្នបរហាង ។

រឥឿង ប្សរី សា
ែ ះឞង
ឹ សា
េ ឣី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៣១ - ១៣៤

មននិទានមួយដាំណាលថា : រៅក្បុងនគរ ១ រ ះ មនរសដឌី ២ ក្់ រសដឌីមបក្់មនក្ូនលសី រសដឌីមបក្់រទៀរមន

ក្ូនលបុស ។ រសដឌទា
ី ង ាំ ២ ាំគ ូនលបុសលសីរបស់ េួ នឲរបានជាសា
ក្់ផេាំផុ ក្ វ ឝ មភ
ី រយ
ិ ។ គ្នប់រន
ួ ជានគររ ះរក្រ
ើ
រលរលបះរបារ រ ើយរសដឌីទាង
ាំ ២ ក្់ ក្៏ខ្បក្ខាចរ់ខាចយររញរៅរៅក្ខ្នវងទីព្ទ ៗ ពីគ្នប ។ រមក្រសដឌីមន
៏ េាំផុ ាំក្
ក្ូនលសីក្ផ គ ូនលសីរ ះឲរមនបឋន
ី ង
ឹ បុរសដព្ទរៅ ក្ូនលសីក្ល៏ ពមយក្បឋរី ះមន
ិ លបខ្ក្ក្ ។ ងរ ះបានរៅ
រៅនង
ឹ បឋរី យ
ើ លបាប់បថា
ីឋ “ ឪពុក្េញុាំបានផេាំផុ ាំឲ
គ រមនបឋព
ី ម
ី ុនរួរមឋងរ យ
ើ ខ្រមន
ិ ទាន់ទាង
ាំ បានរៅរួមគ្នបផង
លសាប់ខ្រអ្បក្មក្បានេញុាំជាភរយ
ិ ” រោយេញុាំមន
ិ ទាន់បានរោះពក្ររបឋជាញនឹងបឋីមុនរ ះរៅរ ើយ ឥ ូ វរនះេញុាំសូម
លអ្បក្រៅរោះពក្ររបឋជាញនង
ឹ បឋរី ដម
ើ រ ះសិន ខ្ររបើអ្ក្
ប របើក្ឲររៅ រទប
ើ េញុាំហា៊នរៅ របអ្
ើ ក្
ប ពុាំរបើក្ឲររៅរទ េញុាំក្៏
មន
ិ ហា៊នរៅខ្ដរ ” ។ បឋីរ ះរវវើយថា “ រយង
ើ សាយនថា ងរៅទាំរនរ ឥរបឋីរទ, របើ ងមនសាឝមអ្
ី ាំពីមុនរួរមក្
រ ើយដូរចាបះ រូរ ងរៅរោះរបឋជាញនឹងបឋីរដើមឲរលជះលស ះសិនរុះ រយង
ើ មន
ិ ឃ្លរ់ឃ្លង
ាំ ងរ ើយ ” លុ ះ ង
បានអ្នុញ្ជដរពប
ី ីដ
ឋ ូរចាបះ រ យ
ើ ក្៏តាក្់ខ្រងសអិរសាអងរងរយ រោយរលគឿងលបោប់សលមប់អាតាយ រួររលសររ យ
ើ
ក្៏លីលររញរៅ សាំ រៅរៅរក្ក្ូនរសដឌីជាបឋីរដើមរ ះ លសាប់ខ្ររពើបពះលបទះនឹងខាវធាំខ្ដលអ្រ់អាហារ ៧ ព្ថ្ងមក្
រ យ
ើ ។ ខាវរលររៅ លបុងនង
ឹ ចាប់ ងវរ
ី ខ្មអររពះអាតាយ ។ ងរ៉ យរ៉ ប់ររឿង ងឲរខាវសាឋប់សពឝលគប់ ខាវក្៏
របក្
ើ ខ្លង ងឲរលតារ់រៅរោយលសួល ។ ឯ ងេាំលសូររដើររៅអ្ាំពរី ះ បនថរ
ិ រៅបានជួប នង
ឹ រចារ ៧ ក្់ ។
រចាររ ើញ ងរ ះមនរលគឿងលបោប់សលមប់អាតាយ សុ ទខ្ន រជារបស់ មនរព្មវ ក្៏គិរគ្នបនឹងរៅចាប់ ងយក្អ្ីវ៉ន់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 175
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អ្ស់រ ះ ។ ិ យសាសពធលបាប់រចារតាមដាំរែើររ
ងក្៏នយ ះសពឝលគប់ ។ ពួក្រចារបានសាឋប់ដូរចាបះ មន
ិ យក្
លទពរទាាំងរ ះរ យ
ើ របក្
ើ ឲរ ងរៅរោយលសួល ។ រល ងបានរបូរពក្
ី ណា
ឋ ប់ព្ដរចាររ ះរ យ
ើ ក្៏េាំរដើរ
លតារ់រងាគរ់រៅរ ូរដល់ទីលាំរៅបឋីរដើម ៗ រ ះសាគល់រាស់ សួ រថា ងមក្មនររអ្ឝី ? ” ។ ងអ្ងគុយ
លបែិប័រន៍ក្ុ ងទ
ប សា ី ពុក្េញុាំ បានផេាំផុ ាំេ
ី ង រ់ ជលមបថា : រសដឌឪ គ ុ ាំឲ
ញ រជាភរយអ្ប
ិ ក្អ្ាំពម
ី ុនរួរមក្រ យ
ើ ឥ ូ វរនះឪពុ ក្
រលើក្េញុាំឲរមនបឋីនឹងបុរសដព្ទរទៀរ, ឯេញុាំមន
ិ ទាន់បានជលមបលពក្ររបឋជាញរបស់ អ្ក្
ប ជាសាឝមរី ដើម ឲរបានលជះ
លស ះដូររបះ របើសាឝមរី បើក្ឲរេញុាំរៅ េញុាំក្រ៏ ៅ របើសាឝមព
ី ុាំលពមរបើក្ឲរេញុាំរៅរទ េញុាំក្ព
៏ ុាំហា៊នរៅខ្ដរ ” ។ រៅរ ះរវវើយ
រ ង
ើ ថា “
ងមនររ ិ រថ សាយះរាំរពះមក្ដល់ េុ ាំញ ៗ លរក្អ្រណាស់ រក្អ្ឝរី លបៀបពុាំបាន ខ្រឥ ូ វរនះរបឪ
ើ ពុក្ ងរលើក្
ងឲរមនបឋីរ ើយ េញុាំនឹងរៅរវ៉លបាថាប ងជាលបពននពុាំបានរ ើយ រូរ ងរៅរន់បីឋ ងរុះ ” ។ ងសាំ ពះល
រៅរ ះលរលប់រៅផធះវញ
ិ ។ រល ងរដរើ តាមផវូវមក្ គ្នប់រួនជារពប
ើ ពះលបទះនង
ឹ រៅមបក្់ ក្ាំពុងរដរើ រទសរក្
លបពនន បានរ ើញ ងមនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអសាអរ មនទាាំងរលគឿងលបោប់ដល
៏ រអ ៅេវួនផង ក្៏និយយខ្ររង់
លបាថាបនឹងយក្រធឝើលបពនន ។ ងបានខ្ថ្វងលបាប់រោយដាំរែើរររឿងតាាំងពីរដើមររៀងមក្ ។ រៅរ ះក្៏ពុាំជខ្ជក្រវ៉
លបាថាប ងរ ះរ យ
ើ ។ លុ ះ ងរៅដល់ លាំរៅបឋរី យ
ើ ក្៏រៅរួមគ្នបជាសុ េរក្េមក្ានថរររៀងរៅ ។ ររឿងរនះ ជា
ររឿងពិរសាធន៍រិរថ របើអ្បក្ណាសររសើររិរប
ថ ីរឋ បស់ ងរ ះ គឺអ្បក្រ ះជាមនុសេរលរើនលបរ័ែឍ, របើអ្ក្
ប ណា
សររសើរររ
ិ ខា
ថ វ គអ្
ឺ បក្រ ះជាមនុសេគ្នប់ររ
ិ រថ បៀររបៀនបាំបារ់ជវី ររគ,
ិ របអ្
ើ ក្
ប ណាសររសើរររ
ិ រថ ចារទាាំង ៧ ក្់ គឺ
អ្បក្រ ះជាមនុសេមនររ
ិ ថរលភរង់បានខ្រលទពររគ, របអ្
ើ ក្
ប ណាសររសើរររ
ិ ថបុរសរដើររទសរក្លបពនន គឺអ្បក្រ ះ
ជាមនុសេរូលរិរលថ បលពឹរថបរទារក្មយនឹងភរយរគ,
ិ របើអ្ក្
ប ឯណារវៀរចាក្ អ្ាំរពើទាង
ាំ ៤ រាំពូក្រនះបាន អ្បក្រ ះនឹង
បានសាទនសួ គព
៌ រ
ិ លបាក្ដរហាង ។

រឥឿង ប្សី២នក់ ដរណដីឣកូឞគ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១២៧-១២៩

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនលសី ២ ក្់មនក្ូនដូរគ្នប ។ បណា

ឋ ងទាាំង ២ ក្់រ ះ លសី ១ ក្ូនសាវប់
លសី ១ រទៀរក្ូនរស់ លសីរ ះពក្ូនរៅផងូរទឹក្ ។ ឯលសីក្ូនសាវប់រ ះរដើរមក្ជួប រ ើយនិយយថា “ ងរអ្ើយ !
ក្ូន ងដូរក្ូនអ្ញ អ្ញសុាំ រថ្ប
ើ ក្ូន ងបនថរ
ិ ” ។ លសីមឋយក្៏ឲរក្ូនរ ះរៅ លសីរ ះទទួលយក្មក្រថ្ើបបាំរៅ
រ ើយរ ើងរដើរនឹងក្ូនរ ះរៅរន់លាំរៅរបស់ វ ។ លសីមឋយខ្លសក្ថា “ ងរអ្ើយ ! ងយក្ក្ូនអ្ញរៅណា
? ” លសីរ ះថា “ ក្ូនអ្ញរទររើ រមឋរថាក្ូនឯង ” ។ លសីទាង
ាំ ២ រ ះរ្វះលបខ្ក្ក្ដរែឋើមក្ូនគ្នប រៅវញរៅមក្
ិ
មន
ិ ោរ់រលសររសាះ រ ើយក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ។ លសីខ្ដលដរែឋើមក្ូ នរគរ ះបឋង
ឹ ថា “ សូ មទាន ! ងេញុាំព
ក្ូនមក្ រមរ ះរ ើញក្ូន ងេញុាំ ក្៏រដើរតាមមក្ថាជាក្ូនរបស់ វ ” ។ លសីជាមឋយបឋឹងថា “ ងេញុាំពក្ូ នមក្ផងូរទឹក្
រមរនះរដរើ មក្អ្ាំពឯ
ី ណាមន
ិ ដង
ឹ រ ើញក្ូន ងេញុាំ ថាដូរក្ូនវ ៗ នយ
ិ យសុាំ អ្ាំពី
ងេញុាំយក្រៅរថ្ប
ើ លព្ដមក្រ
ក្េញុាំ ៗ ក្៏ឲរក្ូនរៅរថ្ើបរ ើយវពបាំរៅ ក្
ាំ ូន ាំ ុាំ
ងេញុាំររ់រៅ សូ មរលក្ពិចារណាឲរេញុាំរហាង ” ។ ឯរៅលក្មជន
ពិចារណាអ្ស់រលរី ៣ ក្៏ពុាំយល់លបាក្ដជាក្ូន ងណារ ើយ នឹងររ់រសរក្ឋីរនះពុាំបាន រទើប លាំ សីទាង
ាំ ២ ក្់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 176
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ើ រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយនូវដាំរែើររ
ង ះ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លជាប សពឝលគប់រោយដាំរែើរ
រ ះរ យ
ើ រទើបលពះអ្ងគលទង់លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណា រោយនូវលពះលបាជាញពរិ សស លុ ះរឈឝងយល់រ ើយ លទង់លតាស់ឲរ
យក្ក្ូនរ ះរៅោក្់រៅក្ណា
ឋ ល ឲរលសីទាង
ាំ ២ ក្់ដរែឋើមគ្នបវ “ របើនរណាដរែឋើមយក្បាន ឲរអ្បក្រ ះយក្
ក្ូនរ ះរុះ ” រលរបដ
ើ ូរចាបះលសីទាង
ាំ ២ ក្៏រូលរៅដរែឋើមគ្នប ។ លសីក្ូនសាវប់ក្ចា
៏ ប់យរួ យក្ភវម ពុាំគិរបាក្់ខ្បក្
រខ្ ក្ព្ដរជើង រោយឥររមតាថក្រុណារក្យងរ ះរ ើយ ។ ឯលសីជាមឋយេឹងនឹងរមរ ះខាវង
ាំ ណាស់ ខ្រមនរិរថ
អាែិរអាសូ រក្ូនរ ះព្លក្រពក្ ក្៏រដើររូលរៅថ្បមឱបលក្រសាបយក្ក្ូនរោយបបក្់លពលឹង, លុ ះរ ើញលសីរ ះវ
េាំពុះពរលបវចាប់ក្ូនពុាំគរ
ិ បាក្់វង
ឹអ ដូរចាបះ ក្៏ខ្លងក្ូនររញ បានក្ូនរៅលសីមបក្់រ ះរៅ ។ លពះមហាក្េលរមន
លពះបនធូលថា “ ងខ្ដលខ្លងក្ូនឲរបានរៅរគរ ះ ជាមឋយពិរ រ រុ រផរ
ិ មនរិរអា
ថ សូ រក្រុណាក្ូ ន, លសីខ្ដល
ដរែឋើមក្ូនបានរៅរ ះ ពុាំខ្មនជាមឋយពិររទ រលពះឥរមនរិរអា
ថ ែិរអាសូ រក្ូនបនថរ
ិ រសាះ េាំដរែឋើមយក្ខ្រ
ឈបះព្ដ ” លទង់មនលពះបនធូលដូរចាបះរ ើយ ក្៏លទង់ររ់រសរក្ឋីឲរបានក្ូនរ ះរៅលសីជាមឋយវញ
ិ ។ ឯលសីខ្ដល
ដរែើឋ មក្ូនរ ះ លពះអ្ងគឲរផឋ ធ រទាសផចញ់ ផចលឲររងចាលរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស២នក់ រៅាញ់សរេ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១២៥ - ១២៦

ិ នមួយដាំណាលថា : មនបុរស ២
មននទា ក្់រៅរក្បាញ់ សរឝ ។ លុ ះរដរើ រូលរៅក្បុងព្លពបានរ ញ
ើ សរឝរ យ
ើ
ក្៏បាញ់ លពមគ្នប លរូវសរឝរ ះងាប់ រ ើយគិរអារសារ់ខ្រក្គ្នប ។ បុរសទាាំង ២ ក្់សឹងរក្ើររិរថរលភលន់រង់
បានរាំខ្ែក្រលើសគ្នបខ្រររៀងេវួន លបខ្ក្ក្គ្នបរៅវញរៅមក្ម
ិ និ ោរ់រលសររ ើយ រ ើយបបួលគ្នបខ្សងសរឝរ ះ
រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ។ ដល់រ យ
ើ បុរស ១ នយ
ិ យថា “ សូ មជលមបរលក្ រផរ
ិ រយង
ើ េញុាំទាង
ាំ ២ ក្់បាញ់ សរឝរនះ
លពមគ្នប លរូវដាំណាលគ្នប លុ ះសរឝរនះងាប់រ ើយ គិរនឹងអារសារ់ខ្រក្គ្នប លសាប់ខ្រមនពក្រវវទរៅវ
ិ ញរៅមក្
ិ
រោយរង់យក្រាំខ្ែក្រលើសខ្រររៀងេវួន រសរក្ឋីរនះសូ មរលក្ខ្រក្ឲររយង
ើ េញុាំផង ” រៅលក្មដែឋឹង សួ រថា “
នរណាបាញ់ លរូវមុន នរណាបាញ់ លរូវរលរយ ? ” ។ បុរសមួយថា “ បាញ់ លរូវលពមគ្នប ខ្រេញុាំលពះបាទបាញ់ លរូវលរង់
លទូង រៅរនះបាញ់ លរូវលរង់រជើងទាាំង ២ ” ។ បុរសមួយរទៀររវវើយថា “ បាញ់ លរូវលពមគ្នបខ្មន ខ្រេញុាំលពះបាទបាញ់
លរូវបាក្់រជើងទាាំង ២ រៅរនះបាញ់ លរូវលរង់លទូង ” ។ ឯរៅលក្មថា “ របតា
ើ មពក្ររៅទាាំង ២ ក្់រនះ រវវយ
ើ ឲរ
ររែ៍រ ើញថា បាញ់ លរូវដាំណាលគ្នប, របើដូររបះអ្ញបងាគប់ឲររៅទាាំង ២ ក្់ររ់ក្ាលទុក្ោក្់ខាឝរ់, ឯេវួន
សរឝរ ះលរូវ ពុះជា ២ អ្ញនង
ឹ ពចា
ិ រណារមល
ើ ររើគរួ ខ្រក្គ្នបមខងមបក្់ឬយ៉ងណា ? ” ។ រៅទាាំង ២ ក្់ពុាំលពម
រធឝតា
ើ មរៅលក្មបងាគប់រ ះរ យ
ើ រទប
ើ រៅលក្ម រាំ ៅទាាំង ២ ក្់រ ះរ ង
ើ រៅលរបទូលលពះមហាក្េលរ ៗ
លទង់លជាបរោយដាំរែើរសពឝលគប់រ ើយ លទង់មនលពះបនធូលថា “ រោយសារលពះខ្សឋងបាញ់ លរូវរដើមលទូង បានជា
សរឝរ ះងាប់ឆ្ងប់, ឯលពះខ្សឋងបាញ់ លរូវរជើងទាាំង ២ រ ះ, លុ ះខ្រសមវប់ខ្ថ្មរទៀរ រទប
ើ សរឝរ ះអ្ស់អាយុ ” ។
លពះមហាក្េលរលទង់ឲរយក្សារ់សរឝរ ះរៅអារសារ់ខ្រក្ជា ៣ ភគ ២ ភគឲរបានរៅរៅខ្ដលបាញ់ លរូវរដើម

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 177
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លទូង, ១ ភគឲរបានរៅ រៅខ្ដលបាញ់ លរូវបាក្់រជង

ើ ទាាំង ២ រ ះ ។ រលរបលើ ពះមហាក្េលរលទង់បញ្ជជឲរខ្រក្
ដូរចាបះ រៅទាាំង ២ ក្់រ ះ ក្៏រូលររ
ិ លថ ពមរលពៀងគ្នប រ ើ លរបបងគាំលវលរៅទ
យ ិ ល
ី ាំ រៅទព្ី ទ ៗ រហាង ។

រឥឿង រចាឥឦួចប្កោស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១២១ - ១២៣

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនបុរស ២ ក្់បីលឋ បពនន អាលស័យរៅក្បុងភូមម

ិ យ
ួ ។ បុរសជាបឋីខ្រងទីសិរ
លក្ោសសពឝ ៗ ព្ថ្ង ។ ឯលបពននរៅផធះមនសយនអ្
់ ននក្រ យប់មយ
ួ អាសហាយរមរ ះមក្ ខ្រពុាំទាន់រ ង
ើ រៅរលើផះធ
រៅរ ើយ ជួនជាបឋីរ ិ ក្បុងរវលេុសលបលក្រី ទុក្លក្ោសរលើខ្លគរលរមផធះ យក្ដុាំថ្យ
ះលរលប់មក្ពីសិរលក្ោសវញ
សងករល់ សួលបួល រ ើយក្៏រ ើងរៅរលើផះធ ។ លបពននរ ើញរ ើយ ភញក្់េួ នរលព
វ ើរ សួ របឋីថា “ រុះអ្បក្រៅណាបារ់
មន
ិ ខ្ដលរ ញ
ើ រៅផធះ ដល់មយ
ួ ព្ថ្ងរសាះ រថ្យើររនះរទើបរ ង
ើ មក្ ? ” ។ បឋថា
ី “ ឯងរអ្ើយ ! អ្ញេាំសងាឝររៅសិរ
លក្ោស រដើមផល
ី ក្់យក្លបាក្់រិញ្ចឹមជីវរ
ិ ” ។ លបពននថា “ ឥ ូវរនះលក្ោសរ ះអ្បក្ទុក្ឯណា ? ” ។ បឋីថា “ អ្ញ
ទុក្រលើខ្លគរលរមផធះ យក្ថ្យសងកររ់ លើលក្ោសរ ះផង ” ។ ឯសហាយរៅរលរមផធះឮដូ រចាបះ ក្៏មនរិររថ លរក្អ្រ
គរ
ិ ថា “ លក្ោសទាាំងរនះ មុេជាបានមក្ព្ដអ្ញមន
ិ ខានរ យ
ើ ” រ យ
ើ ក្៏លួរយក្លក្ោសរ ះទាាំងអ្ស់ រៅ ។
លុ ះលពឹក្រ ើងបុរសបឋី លាំ បពននរៅយក្លក្ោសពុាំរ ើញដល់ មយ
ួ ពុមរភ ើយ ។ រលរបើរក្ពុាំរ ើញ លបពននក្រ៏ ជរបឋី។
រទប
ើ បុរសរ ះយក្ខ្េេរងថ្យរ ះអ្ូសយក្រៅបឋឹងរៅលក្មថា “ េញុាំទុក្លក្ោស រលរមផធះ យក្ថ្យរ ះសងករ់ ឥ ូ វ
រនះលក្ោសេញុាំបារ់ េញុាំថាថ្យរនះឯងលួ រលក្ោសេញុាំ សូ មឲររលក្ពិចារណារសរក្ឋីរនះឲរទាន ” ។ រៅលក្មថា “រៅ
រនះវកួរ ឬជា បានជាថាថ្យលួរលក្ោសដូររបះ ?” រ ើយរៅលក្មពុាំជាំនុាំពិចារណាឲររ ើយ ។ បុរសមចស់លក្ោស
រ ះរក្រ
ើ ទុក្ព
ខ ុាំសុេរិរថ ក្៏ រាំ សរក្ឋរី ះរ ើ លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយនូវដាំរែើររ
ង ះ ។ លពះអ្ងគ
លតាស់ដែឋឹងថា “ លពះខ្សឋងមនលបពនន ឬឥរលបពនន ? ” បុរសរ ះលរបបងគាំទូលថា “ មនលបពនន ” ។ លពះមហា
ក្េលរលទង់លតាស់ថា “ របើដូរចាបះរូររៅថ្យរៅសិនរុះ ចាាំរយង
ើ ពចា
ិ រណារសរក្ឋរី ះរមល
ើ ” ។ បុរសរ ះ
ថាឝយបងគាំល វលរៅរន់
ិ លាំរៅេវួនវញ
ិ ។ រទើបលពះមហាក្េលរចារ់មនុសេឲរយក្គងរៅបា៉វលបាប់អ្ស់ មន្តនថីរស
បរីធាំរូរ នូវរន្តសថផង ឲរបានដឹងថា “ លពះអ្ងគមនររលក្ណាស់ របើនរណាមនលក្ោសឲរយក្រៅថាឝយលពះអ្
ងគៗ នង
ឹ រញ្
ិ ច ឹ មអ្បក្រ ះ ” ។ រចារលួ រលក្ោសរ ះ រលរបបា
ើ នឮអាជាញបា៉វគងដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏មម
បី ប យក្លក្ោស
ខ្ដលេវួនលួ ររគរ ះ រ ើងរៅថាឝយ, រ ើយលពះមហាក្េលរលតាស់ ឲររៅរៅមចស់ លក្ោសមក្រមល
ើ ក្៏សាគល់ជាក្់
ជាលក្ោសរបស់ េួ នខ្មន
វ រ យ
ើ លទង់លតាស់ដែឋឹងរៅរចារខ្ដលលួ ររគរ ះថា “ លក្ោសរនះររលើ ពះខ្សឋងបានពី
ទឯ
ី ណា ? ” រចារលរបទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រធឝេ
ើ ួ នឯង
វ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ឲររធឝលើ ក្ោសលរមល
ើ ។
រចាររ ះរធឝើពុាំរក្ើរ ក្៏លរបទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ បានពីលបពនន ” ។ លពះអ្ងគឲររៅយក្លបពននមក្ ។ ឯរចារ
លរបទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់នង
ឹ រៅយក្ពុាំបានរទ រផរ
ិ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ លួររគ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់
ដែឹឋ ងថា “ លពះខ្សឋងលួ រខ្រលក្ោស ឬលួ រទាាំងលបពននរគផង ? ” ។ រចាររ ះនឹងលក្់ពុាំបានក្៏លរបទូលថា “ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ លួ រទាាំងលបពននផង ” ។ រទើបលពះមហាក្េលរលទង់ឲរលក្់អាលបុសនិងរមលសីរ ះោរ់សុរលរហា
ិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 178
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ង។ រសរក្ឋរី នះ ជាអាថ្៌ក្ាំបាង
ាំ ឥររៅលក្មឯណាពិចារណាបានរ យ
ើ មនខ្រលពះមហាក្េលរ រទប
ើ រឈឝងយល់
សពឝលបររអ្មាលរ ះបាន ។

រឥឿង សុ ឥសរដកកនុ ងសាលា

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១១៩-១២០

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនបុរសមបក្់រដក្លក្់រលើសាល, មនរចារមបក្់លួររគ្នរគ ៗ រដញវ ៗ ររ់រៅ

រន់សាលរ ះ ។ ឯបុរសខ្ដលរដក្រលើសាលភញក្់រ ង
ើ រ ញ
ើ រចាររ ះ ក្៏រុះរៅចាប់បាន ។ លុ ះមចស់រគ្ន
តាមរៅទាន់រចារលបាប់រៅមចស់រគ្នថា “ រៅរនះឯងលួ ររគ្នអ្បក្ ” ។ បុរសរដក្រលើសាលថា “ រៅឯងលួ ររគ្នរគ
អ្ញចាប់បា រទររើ ! រមឋរក្៏ថាអ្ញលួ ររៅវញ
ិ ” ។ ឯមចស់ រគ្នរ ើញដូរចាបះ នឹងចាប់ខ្រ ១ ខាវរលរូវរលើអ្ក្
ប ខ្ដលពុាំ
ខ្មនជារចារ រទើបចាប់ទាង
ាំ ២ ឹ រៅលក្ម ៗ ជាំនុាំពចា
ក្់រៅបឋង ិ រណារៅ រ ញ
ើ ថា មនពក្រលបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នបរៅ
វញរៅមក្
ិ រសយើគ្នប ពុាំរលើសមខង ៗ ពុាំអារជាំនុាំជលមះររ់រសរក្ឋីរនះបាន ក្៏ រាំ ើងគ្នល់លពះមហាក្េលរតាម
ដាំរែើររ ះ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណា រ យ
ើ ឲរយក្រៅទាាំង ២ ក្់រ ះ រៅរងឲរមូសខាាំ ឲរ
អាមរររៅលបចាាំសាឋប់ពក្ររៅទាាំង ២ ក្់រ ះ ។ ឯបុរសរដក្រលើសាលរ ះថា “ រលពះខ្រឯងជារចារលួ រ
រគ្នរគ បានជារគរងអ្ញឲរមូសខាាំ ” ។ រចារថា “ អ្ញលួ រខ្មន ខ្រអ្បក្ឯងរដក្រៅសុ េ ៗ រមឋរក្៏មក្ចាប់អ្ញ
រលពះខ្ររៅឯងចាប់អ្ញ បានជារគចាប់រងទាាំងអ្ញទាាំងឯង របរើ ៅក្ុាំចាប់អ្ញ លបខ្ លជារគមន
ិ ចាប់រងដូររបះ
រទ រៅនឹងបរ ធ សនរណា ” ។ អាមររក្៏ក្រ់តាមដាំរែើរពក្ររៅទាាំង ២ ក្់រ ះរ ើយ រាំ ើងលរបទូលលពះ
មហាក្េលរ លទង់លពះបញ្ជជឲរពិនយ
័ ១ ជា ៤ ឲរយក្លទពររដើមររញ រ ើយខ្រក្លក្យពិនយ
័ រ ះជា ៣ ភគ, ១
ភគ ឲរបានរៅរៅមចស់រគ្ន, ២ ភគឲរបានរៅរៅខ្ដលរដក្រៅរលើសាលចាប់បានរចាររ ះ រោយលទង់យល់
ថា រលពះខ្របុរសរ ះចាប់ជាប់រទើបមចស់ រគ្នតាមទាន់ រ រុរនះលរូវឲរបានលក្យពិនយ
័ ២ ភគ ។
លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋលី បក្បរោយសុ រររយុ
ិ រធ
ិថ ម៌ដូររបះ រ យ
ើ បុរសទាាំងរ ះលរបបងគាំល គ្ន
ាំ ប រៅផធះ
អាតាយទីព្ទរហាង ។

រឥឿង ឈែួញានក់ ាឞរដឣ

ី វុ ឞខ្រ១វួង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១១៥-១១៧

មននិទានមួយថា : មនបុរសមបក្់រៅជួញ មនរដើមទុនខ្រ ួងមួយ បានរាំរែញលបាក្់មយ

ួ ពន់ ។ លគ្នរ ះ
មនបុរសក្មេរ់មបក្់រួនរលមួយព្ថ្ងបាន ូបបាយមឋង រួនរល ២ ព្ថ្ងបាន ូបបាយមឋង សាំ ពរ់ពុាំមនរសវៀក្ ។
ព្ថ្ង ១ មនរគឲរសាំ ពរ់រសវៀក្ ក្៏រសវៀក្សាំ ពរ់រ ះរដើររៅលបបសធឹង ។ បុរសអ្បក្ជួញបានលបាក្់មយ
ួ ពន់រ ះ ពុន
លបាក្់និងបាយសាំ ែុាំ រដើររៅដល់មរ់សឹ ង
ធ រ ះគិរនឹងវវង ។ សធឹងរ ះមនទឹក្ជន់វវងពុាំររ
ួ រទើបបុរសរ ះ
នយ
ិ យនង
ឹ បុរសក្មេរ់ថា “ មរ
ិ រថ អ្ើយ ! រមវងអ្ញផង អ្ញឲរឈបួល ” ។ បុរសក្មេរ់ថា “ អ្ញមន
ិ រមវងរទរលពះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 179
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ទទក្
ឹ សាំ ពរ់អ្ញ ៗ សាឋយសាំ ពរ់ណាស់ ” ។ បុរសពុ នលបាក្់រ ះនយ
ិ យរលមថា “ មរ
ិ រថ អ្ើយ ! របម
ើ រ
ិ ថរមវងអ្ញ
ៗ នង
ឹ ឲរឈបួលជាលទពរសមវញ់ រពញររ
ិ ថ” ។ រទើបបុរសក្មេរ់រ ះលពមរមវងបុរសពុនលបាក្់រ ះរួរដល់រលរើយ
រ ើយក្៏ទាឈបួលថា “ឯណាមរ
ិ ថា
ថ ឲរលទពរសមវញ់ រពញរិរថអ្ញរ ះ ? ” ។ បុរសពុនលបាក្់ថា “ មនខ្របាយ
រនះឯងជាលទពរសមវញ់ ” ។ បុរសក្មេរ់រវវយ
ើ ថា “រៅឯងបានមរ់នឹងអ្ញថា នង
ឹ ឲរលទពរសមវញ់ ដល់អ្ញ រទប
ើ
អ្ញរមវងរៅ រផរ
ិ អ្ញពុាំខ្ដលបានសាំ ពរ់រសវៀក្ អ្ញខាវរទទឹក្សាំ ពរ់អ្ញ ” ។ រលរបើដូរចាបះរៅទាាំង ២ ក្់ក្៏
គ្ន
ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ ជលមះថា “ រគឲរបាយរ ះជាលទពរសមវញ់ របស់ រគរ ើយ គួររៅយក្បាយរ ះរៅរុះ
។ បុរសក្មេរ់រ ះពុាំលពមយក្បាយ ។ រទប
ើ បុរសទាាំង ២ ក្់ ាំ ប រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ ៗ លទង់
គ្ន
លជាបរោយដាំរែើររ ះសពឝលគប់ រ ើយមនលពះបនធូលថា “ បាយរ ះទុក្ជាលទពរសមវញ់ រ រុអ្ីក្
ឝ ល៏ ពះខ្សឋង
មន
ិ លពមយក្ ” ។ បុរសក្មេរ់លរបទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ សុាំយាំ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់សួរថា “ រ រុអ្ក្
ីឝ ៏
លពះខ្សឋងសុាំ យាំ ? ” បុរសក្មេរ់លរបទូលថា “ សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស រផរ
ិ េញុាំលពះបាទអ្មចស់រធ្លវយគាំនិរ ” ។
លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូលថា “ របើលពះខ្សឋងរង់យាំក្យ
៏ តា
ាំ មរិរលថ ពះខ្សឋងរុះ ” រទើបបុរសរ ះយាំងូ វ៉ ៗ ឮដល់
រៅលពះវររជមតា ៗ មនលពះសវនីយដ
៍ ែឋឹងសួ រថា “ រគនង
ឹ ឲរលទពរសមវញ់ វ ឥ ូវរនះរគពុាំលពមឲរវ រគឲរឯ
បាយវញ
ិ ” ។ រទើបលពះវររជមតា ឲររៅទូលសូ មយក្រសរក្ឋីរ ះអ្ាំពីលពះរជបុលរមក្ នឹងលទង់ពិចារណា ។ លពះ
រជបុលរក្៏របក្
ើ រសរក្ឋីរ ះថាឝយរៅសរមឋរលពះវររជមតា ។ សរមឋរលពះវររជមតាមនលពះសវនីយល៍ តាស់
ដែឋឹងសួ របុរសទាាំង ២ ក្់ថា “ រ រុអ្ក្
ីឝ ល៏ ពះខ្សឋងរក្រ
ើ ក្ឋន
ី ង
ឹ គ្នប ? ” ។ បុរសទាាំង ២ ក្់រ ះ លរបទូលតាម
ដាំរែើរទីព្ទ ៗ រលសររ ើយ រទើបសរមឋរលពះវររជមតាមនលពះសវនីយរ៍ ៅបុរសពុនលបាក្់ថា “ ព្នលពះខ្សឋង ! របើ
លទពរឯណាជាទលី សលញ់ រពញរិរលថ ពះខ្សឋង រូរលពះខ្សឋងយក្រៅ លទពរឯណាលពះខ្សឋង មន
ិ លសលញ់ រូរទុក្
រៅទីរនះរុះ ” ។ បុរសរ ះរលរក្រ ើងរដើររៅយក្ខ្រសាំ ពយលបាក្់ ឯដាំបងនិងបាយទុ ក្រៅទីរ ះ ។ រទើប
សរមឋរលពះវររជមតាមនលពះសវនីយថា
៍ “ អ្ញរលបើលពះខ្សឋងឲរយក្លទពរសមវញ់ រ រុដូររមឋរក្៏លពះខ្សឋងពុាំ

ិ ដាំបងរៅផង យក្ខ្រលបាក្់រៅ របើដូររបះអ្ញយល់ថាលពះខ្សឋង ទុក្លបាក្់រនះជាលទពរសមវញ់ រពញ

យក្បាយ នង
រិររថ ៅ រូររៅយក្លបាក្់រនះមក្ឲរអ្ញ ៗ នឹងខ្បងជាភគ ខ្រក្រៅទាាំង ២ ក្់ឲរសុ េរិរលថ ពមគ្នប ក្ុាំឲរ
រះិ រដៀលគ្នបរៅវញរៅមក្រ
ិ យ
ើ ” ។ រទប
ើ សរមឋរលពះវររជមតាយក្លបាក្់រ ះមក្ខ្រក្ជា ៣ ភគ ភគ ១ ឲរ
រៅមចស់លទពរ ភគ ២ ឲររៅរៅអ្បក្រមវងរ ះ ។ រៅទាាំងពីរ ក្់ រូលររ
ិ លថ ពមរលពៀងគ្នប រ យ
ើ លរបលរៅ
រន់ទីលាំរៅទីព្ទ ៗ រហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 180
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥស២នក់ ទស់គ្ននឡកា

ី ឥជីកអណូដ ង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១១៣-១១៤

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនបុរស ២ ក្់ គ្ន

ាំ ប រៅជីក្អ្ែូ ឋ ង លុ ះជីក្រលៅរៅលបទះរ ើញមសមួយពិនធង
គឺបុរសមួយជីក្លរូវមរ់ពិនង
ធ មខង បុរសមួយរទៀរ ក្៏ជីក្លរូវមរ់ ពិនង
ធ មខងខ្ដរ រ ើយបារយក្មសមក្ខ្រក្រសយើ
គ្នប រៅខ្រពន
ិ ង
ធ ខ្ដលោក្់មស ខ្រក្គ្នបមន
ិ ោរ់រលសររសាះ រៅមួយថា “ លរូវឲរពន
ិ ង
ធ រនះមក្អ្ញ ” ។ ឯរៅមួយ
ថា “ អ្ញជីក្លរូវរសយើគ្នបខ្ដរ រមឋរក្៏លរូវបានខ្រមបក្់ឯង គួរបានអ្ញផង ” ។ រៅទាាំងពីរ ក្់លបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នបពុាំោរ់
រលសរ រទើប ឹ រៅលក្ម ៗ ជលមះជាំនុាំរៅថា “ លរូវបាំខ្បក្ពន
រាំ សរក្ឋរី ៅបឋង ិ ធងរនះ ខ្រក្គ្នប ” ។ រៅទាាំងពរី ក្់ពុាំ
សុ េររ
ិ ថ រទប
ើ រៅលក្ម រាំ ៅទាាំង ២ ក្់ រ ើ រៅលរបទូលលពះមហាក្េលរតាមរោយដាំរែើររ
ង ះ ។ លពះមហា
ក្េលរលទង់មនលពះបនធូលដែឋឹងរៅរៅទាាំង ២ ក្់រ ះ ថា “ មសនិងពិនង
ធ រនះ លពះខ្សឋងបានមក្ពីណា ? ” ។
រៅទាាំងពរី ក្់លរបបងគាំទូលលពមគ្នបថា “ សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស រផរ
ិ េញុាំលពះបាទ អ្មចស់ ទាង
ាំ ២ ក្់រនះ ាំ
គ្នបរៅជីក្អ្ែូ ឋ ងលរូវរលើមរ់ពិនង
ធ មសលពមគ្នប ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លតាស់ ដែឋឹងរៅរទៀរថា “ រល
លពះខ្សឋងរៅជីក្អ្ែូ ឋ ងរ ះ ររើនរណាបបួលរៅជីក្មុន ? ” ។ រៅមួយលរបទូលថា “ រៅរនះបបួលេញុាំលពះបាទ
អ្មចស់មុន ” ។ ឯរៅមួយក្៏លរបទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ បបួលរៅរនះខ្មន ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់យល់ថា
“ រៅអ្បក្បបួលមុនរ ះ លរូវបានរាំខ្ែក្រលើសរគ ” រ ើយលពះអ្ងគឲរយក្មសរ ះមក្ខ្រក្ជា ៣ ភគ ភគ ២
នង
ិ ពន
ិ ធងរ ះ ឲរបានរៅរៅខ្ដលបបួលរ ះ ១ ភគរទៀរឲរបានរៅរៅខ្ដលរគបបួលរ ះ ។ លពះមហាក្េលរ
លទង់វន
ិ ិរយ
ឆ័ រសរក្ឋដ
ី ូររបះរ យ
ើ រៅទាាំងពរី ិ ថ ក្៏ថាឝយបងគាំលរៅផធះអាតាយទព្ី ទ ៗ រហាង ។
ក្់សុេររ

រឥឿង សុ ឥស២នក់ សឥឥរវះទស់គ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១១១-១១២

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនបុរស ២ ក្់ មបក្់រៅសងគុែរគ មបក្់រៅរធឝើបុែរ ។ រៅមបក្់បរររទះរៅ

រៅមបក្់បរររទះមក្ ។ រៅទាាំង ២ ក្់បរររទះមក្លបទះគ្នប ពុាំលពមររៀសគ្នប ក្៏រ្វះគ្នបជាយូរទាល់ខ្រេូរបង់
រាំែីរាំែុក្ខ្ផវរឈទ
ើ ីព្ទ ៗ អ្ស់ រ ើយ ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ ពុាំអារជាំនុាំជលមះឲររៅទាាំង ២
គ្ន ក្់បាន រទើប ាំ
រៅទាាំង ២ ក្់រ ើងរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាមដាំរែើរររឿងរ ះ ។ លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូល
ដែឋឹងរៅទាាំង ២ ើ នដាំរែើររដើមដូររមឋរ ? ”
ក្់ថា “ បានជាលពះខ្សឋងទាាំង ២ បរររទះពុាំលពមររៀសគ្នបរនះ ររម
។ បុរសលរបបងគាំទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រនះបរររទះរៅរធឝើបុែរ បានលបទះនឹងរៅរនះ ៗ ពុាំលពមររៀសេញុាំ
លពះបាទអ្មចស់រ យ
ើ ” ។ មបក្់រទៀរលរបទូលថា “ រដម
ើ រ យ
ើ មនមនុសេមបក្់រៅទឯ
ី រណាះ រគមនគុ ែនង
ឹ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ឥ ូ វរនះរគមនទុក្ធ
ខ ាំ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ក្ប
៏ រររទះរៅសងគុ ែរគវញជាលបញាប់
ិ បានមក្លបទះ
នឹងររទះរៅរនះ ៗ ពុាំលពមររៀសេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រ ើយ ” ។ លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូលររ់រសរក្ឋីថា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 181
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

“លពះខ្សឋងខ្ដលរៅរធឝើបុែរ លរូវសងរបស់លពះខ្សឋងខ្ដលរៅសងគុែរគ រលពះលពះខ្សឋងខ្ដលរៅរធឝប

ើ ុែរ
រ ះ គរឺ ៅរោយររ
ិ ស
ថ ទាន មន
ិ ខ្មនរធឝប
ើ ុែរលបាំែន់អ្រីឝ យ
ើ , ឯលពះខ្សឋងខ្ដលរៅសងគុែរគរ ះ រលពះ
រលេវួនមនទុក្ខ រគរោះទុក្េ
ខ ួន
វ ឥ ូ វដល់រពលរគមនទុក្វខ ញ
ិ លរូវខ្ររៅរោះទុក្រ
ខ ប សបងសងគុ ែរគវញ
ិ
រោយរ រុខ្រលពះខ្សឋងមួយរនះ បរររទះពុាំលពមររៀស រទប
ើ លពះខ្សឋងរនះខានបានរៅសងគុែរគរ ះ ” ។ លពះ
មហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅទាាំង ២ ក្់រូលរិរថ រ ើយថាឝយបងគាំល គ្ន
ាំ ប រៅរន់ទីលាំរៅអាតាយទីព្ទ ៗ
រហាង ។

រឥឿង សុ ឥស២នក់ តាឣម្ុឥុំ រ់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១០៩ - ១១០

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរស ២ ក្់ មបក្់តាមេញុាំររ់ មបក្់តាមរគ្នររ់ រៅលបទះគ្នបរលើសាភន ។ បុរសមបក្់
និយយថា “ លរូវឯងររៀសអ្ញ ៗ តាមេញុាំររ់បារ់ ” ។ បុរសមបក្់ថា “ លរូវឯងររៀសអ្ញ ៗ តាមរគ្នររ់បារ់ ” ។
បុរសទាាំង ២ ក្់ពុាំររៀសគ្នបរ យ
ើ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ៗ មន ិ អារជន ាំ ុាំជលមះរសរក្ឋរី ះបាន ក្៏បរែឋញរៅ
ទាាំង ២ ក្់ថា “ ឯងជាមចស់ េុ ាំរញ រ់ លរូវរៅតាមេញុាំរៅ ឯមចស់ រគ្នររ់ លរូវរៅតាមរគ្នរៅ ” រៅទាាំង ២ ក្់ពុាំសុេ
រិររថ ើយ រទើបរៅលក្ម រាំ ើងរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ រោយនូវដាំរែើររ ះ ។ លពះមហាក្េលរមនលពះ
បនធូលសួ រថា “ រ រុអ្ក្
ីឝ ល៏ ពះខ្សឋង ទាាំង ២ ក្់រក្រ ឹ គ្នប ? ” ។ រៅមបក្់លរបបងគាំទូលថា “ សូ មលទង់លពះរមតាថ
ើ ក្ឋីនង
រលបាស ! េញុាំលពះបាទអ្មចស់តាមេញុាំររ់ ” ។ រៅមបក្់រទៀរ លរបបងគាំទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ តាមរគ្នររ់ ” ។ លទង់
សួ ររទៀរថា “ រលរគ្នលពះខ្សឋងររ់ ររើវសួ រលើសាភន ឬវខ្ លទឹក្ ? ” ។ បុរសរ ះលរបបងគាំទូលថា “ រគ្នេញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ ខ្ លទក្
ឹ ” ។ “ រុះេញុាំលពះខ្សឋងរនះ ររវ
ើ រដើររលើសាភនឬខ្ លទឹក្ ? ” ។ បុរសរ ះលរបបងគាំទូល
ថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ វសួ ររលើសាភនរដើររៅ ” ។ រទើបលទង់លតាស់ បងាគប់ឲររៅតាមរគ្នរ ះសងេញុាំរគ រផរិ េញុាំររ់
រ ះវរដរើ សួ ររលើសាភនរៅ ឯរគ្នររ់រ ះវសួ រលើសាភនពុាំបានរ យ
ើ ។ រៅទាាំង ២ ក្់រូលរិររថ យ ើ លរបបងគាំ
ល គ្ន
ាំ ប រៅរន់ទីលាំរៅទីព្ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស២នក់ ខ្ឥកប្សូឧ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១០៧ - ១០៨

មននិទានមួយថា : មនបុរស ២ ក្់ មបក្់ខ្រក្ពូ ជលសូវធងន់ មបក្់ខ្រក្ពូ ជលសូវលសាល រ ើយមបក្់ខ្រក្រដើររៅពី

អាយ មបក្់ខ្រក្រដើរមក្ពី យ លបទះគ្នបរៅរលើសាភន ១ ពុាំលពមររៀសគ្នប លបចាប់រាំបាប់គ្នបក្ាំពប់ខាចយលសូវអ្ស់
រ ើយ ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ យល់ថាក្ាំពប់ខាចយរសយើគ្នបនឹងជាំនុាំជលមះររ់រសរក្ឋីពុាំបាន រ
គ្ន ើយក្៏ ាំ ាំរែើររ
ដ ះ
រៅ លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ ។ លពះរជាមនលពះបនធូលដែឋឹងសួ ររៅរៅ ១ ថា “ លសូវពូជលពះខ្សឋងររើលសូ
វអ្ឝី ជាលសូវធងន់ ឬលសូវលសាល ? ” ។ រៅរ ះលរបទូលថា “ លសូវធងន់ ” ។ រទប
ើ លទង់សួររៅរៅមខងរទៀរថា “ រុះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 182
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ពូជលសូវលពះខ្សឋង ជាលសូវលសាល ឬលសូវធងន់ ? ” ។ បុរសរ ះលរបបងគាំទូលថា “ លសូវលសាល ” ។ លពះមហាក្េលរ

លទង់លតាស់បងាគប់ថា “ អ្បក្ខ្រក្ពូជលសូវធងនល់ រូវសងអ្បក្ខ្រក្ពូ ជលសូវលសាល រផរ
ិ អ្បក្ខ្រក្ពូជលសូវលសាល រគលបញាប់
រៅសាបរលពះឲរបានសុី ឆ្ងប់ទាន់មរ់ ឯលសូវធងនន
់ ឹងបងអងយ
់ ូររៅរទៀរក្៏បាន ” ។ រៅទាាំង ២ ក្់ ក្៏លពមរ ើយ
លរបថាឝយបងគាំលរៅរន់ទល
ី ាំ រៅទព្ី ទ ៗ រហាង ។

រឥឿង សុ ឥស២នក់ ាឞរប្គ្នះថ្ននក់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១០៥-១០៦

មននិទានមួយថា : មនបុរស ២ ក្់រៅរលរើយសធឹងមខងមបក្់ ។ បុរសមបក្់មឋយសាវប់, បុរសមបក្់រភវង

ើ រវះផធះ ។
បុរសមឋយសាវប់ររ់រៅរក្មឋយ, បុរសរភវង
ើ រវះផធះ ររ់រៅលរ់រភវង
ើ ។ រៅទាាំង ២ ររ់រៅលបទះគ្នបក្ណា
ឋ លសាភន
។ រៅ ១ ថា “រូរឯងរបក្
ើ ផវូវឲរអ្ញ ៗលបញាប់ណាស់ រផរ
ិ រភវង
ើ រវះផធះអ្ញ” ។ រៅ ១ ថា “ រូរឯងរបក្
ើ ផវូវឲរអ្ញ
ៗ ក្៏លបញាប់ខ្ដរ រផរ
ិ មឋយអ្ញសាវប់ ” ។ រៅទាាំង ២ ក្់ពុាំលពមររៀសគ្នប រ ើយលបចាប់គ្នបធ្លវក្់ក្ុ ងទ
ប ឹក្លបូងរៅ
រទប
ើ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ៗ ររ់រសរក្ឋឲ
ី ររៅទាាំង ២ ក្់រ ះពុាំបាន រទើបរៅទាាំង ២ ក្់ គ្ន
ាំ ប រៅគ្នល់លពះ
មហាក្េលរ លរបបងគាំទូលតាមដាំរែើរទព្ី ទៗ ។ រៅ ១ លរបបងគាំទូលថា “ រភវង
ើ រវះផធះេញុាំ លពះបាទអ្មចស់ ៗ ររ់
ើ រៅរនះពុាំលពមររៀស ” ។ រៅ ១ រទៀរលរបបងគាំទូលថា “ មឋយេញុាំលពះបាទអ្មចស់ សាវប់ េញុាំ
លបញាប់រៅលរ់រភវង
លពះបាទអ្មចស់ររ់រៅរក្មឋយ រៅរនះពុាំលពមររៀស រ រុរនះរទើបេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ទាង
ាំ ២ ក្់ រាំ សរក្ឋរី នះ
មក្លរបបងគាំទូលលពះអ្ងគ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណា ថា “ បុរសខ្ដលមឋយសាវប់រ ះ នឹងបងអង់
យូរបនថិរបានខ្ដរ, ឯបុរសខ្ដលរភវង
ើ រវះផធះរ ះ នឹងបងអងរ់ ៅយូរពុាំបាន រផរ
ិ លបញាប់រៅលរ់រភវង
ើ នឹងយក្របស់
លទពរររញពរី ភវង
ើ រ ះ ” លុ ះលទង់លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណាដូររបះរ ើយ រទប
ើ លទង់បងាគប់ឲរខ្បងលទពរជា ៣ ភគ ឲររៅ
ខ្ដលមឋយសាវប់រ ះសង ១ ភគ រ ើយលពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ ឯរៅមឋយសាវប់ នឹងបងអងរ់ ៅយូរបនថិរក្៏
បាន រលពះរសរក្ឋសា
ី វ ប់រនះ ក្ុាំថាខ្រមនុសេរលក្រនះរ យ
ើ រទាះទាាំងរទវតាឥនធលព យយមយក្េផងក្ឋី ក្៏ខ្រង
សាវប់ជាធមយតា រ រុរនះបានជាលទង់ររ់ឲររៅខ្ដលមឋយសាវប់រ ះសង ១ ភគ ។ រសរក្ឋីខ្ដលលពះមហាក្េលរ
លទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅថា សុ គរិគមនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥសកឣសរ់រចញរៅជួញ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១០១-១០៤

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរសក្មេរ់មបក្់ររញរៅជួញបានមសលបាាំខ្ផន ម
ាំ ក្ដល់ផះធ អាតាយ យក្មសរ ះរៅ
ក្ប់រលរមរជើងជរែឋើរ រ ើយយក្ថ្យនិងរាំបិរោក្់រលើ ។ លបពននបុរសរ ះមនសយនអ្
់ ននក្រ រៅសយនអ្
់ ននក្ររ ះ
លបសាឋប់រលរមផធះ រលខ្ដលបឋីរ ើងរៅរលើផធះ លបពននដែឋឹងសួ រថា “ អ្បក្មក្ពីជួញររើបានអ្ឝីេះវ ? ” បឋីរ ះ
លបាប់លបពននថា “ អ្ញបានមស ៥ ខ្ផន ” ។ លបពននដែឋឹងថា “ មសទុក្ឯណា ? ” ។ បឋលី បាប់ថា “ អ្ញក្ប់រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 183
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រជង
ើ ជរែឋើរ រ យ
ើ យក្ថ្យ នង
ិ រាំបរ
ិ សងកររ់ លើ ” ។ ឯអាសយនអ្
់ ននក្ររមរ ះ វឮរ យ
ើ វរៅរយយក្មស រៅ
រលរមរជើងជរែឋើររ ះបារ់រៅ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ បុរសរ ះរៅរមល
ើ ក្ាំែប់មសរ ះរ ញ
ើ បារ់ រ យ
ើ បុរស
រ ះថា “ ឯងរអ្ើយ ! អ្ញក្ប់មសរនះយប់ពន់រវល ណាស់ រ ើយឥរអ្បក្ឯណាដឹងផងរទ មនខ្រថ្យនិងរាំបិរ
រនះឯង ឥ ូវរនះមសអ្ញបារ់ អ្ញមន
ិ ថានរណារទ អ្ញថាថ្យនិងរាំបរ
ិ រនះវលួ រមសអ្ញ របើដូររបះអ្ញមន
ិ
អ្រ់រ ើយ ” ។ រទើបបុរសរ ះ រាំ ៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ ររ់រសរក្ឋីរ ះពុាំបាន ក្៏បុរស រាំ សរក្ឋីរ ះ រៅគ្នល់លពះ
មហាក្េលរ លរបបងគាំទូលរោយដាំរែើរថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ក្ប់មស ៥ ខ្ផន រៅរលរមរជើងជរែឋើរ ឥរមន
នរណាដឹងរទ មនខ្រថ្យនង
ិ រាំបរ
ិ រនះឯង រៅក្បុងទរី ះ ឥ ូ វរនះមសរ ះបារ់ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ មន
ិ ថានរណា
រ ើយ ថាថ្យនិងរាំបិររនះឯង លួ រមសរ ះ រទើបេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ថ្ យ ិងរាំបិររនះ មក្លរបបងគាំទូលលទង់
ាំ ន
លពះក្រុណាពរិ សស ពុាំរររ សូ មលទង់ពចា
ិ រណារសរក្ឋីរនះរហាង ” ។ រទប
ើ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណា “
សមជាលបពននបុរសរនះ ពុាំសូ រលរង់
វ ”រ ើយលទង់មនលពះបនធូលថា “ របើដូររបះរៅរក្េួរបាន ១ មក្ឲររយង
ើ ”។
បុរសរ ះរក្េួរបាន ១ មក្ថាឝយ ។ លពះអ្ងគឲរយក្រលបងអ្ប់លរលប់គននពិរោរ លរក្ក្បុងេួររ ះរពញរ យ
ើ ឲរ
បុរសរ ះយក្រៅរក្ាទុក្រៅក្ាលដាំរែក្ឲរលសួលបួលលទង់ផឋថា ាំ “ របរើ លបងរនះរៅរពញេួរដូរខ្ដល រៅក្ុាំ
អាលមក្រន់សាំណាក្់រយើង ចាាំរលបងរនះបារ់ សឹមរៅមក្លបាប់រយើង ” ។ បុរសរ ះក្៏យក្រលបងរៅទុក្រៅ
ក្ាលដាំរែក្តាមលពះរជបញ្ជជ យូរបនថិររៅអាសយនអ្
់ ននក្ររ ះមក្រក្រមរ ះ រមរ ះរ ញ
ើ រលបងរ ះក្៏លប
ឲរអាសយនអ្
់ ននក្ររ ះ លសក្រុះក្នវះេួរ ។ បុរសសួ រលបពននថា “ ងរអ្យ
ើ ! អ្ញទុក្រលបងរៅទរី នះ ររអ្
ើ បក្ណាយ
ក្បានជាក្នវះេួរ ? ” ។ លបពននថា “ េញុាំមន
ិ ដឹងរទបង របើេុ ាំល
ញ ប រមវះ៉ សមក្ាលេញុាំររលើបររលងរ ើយ ” ។ បុរស
រ ះរៅលរបបងគទ ាំ ូ លលពះមហាក្េលរ ៗ លទង់បងាគប់អ្ក្ ប របាាំឲរមក្រលងមរហាលសព រ យ ើ ឲរយក្គងរៅបា៉វ
លបាប់អ្ស់មហាជនឲររៅរមល
ើ របាាំលគប់គ្នបក្ុាំខាន ។ អ្បក្ផង គ្ន
ាំ ប រៅរមល
ើ របាាំរ ះជារលរើន ប៉ុខ្នថគ្នយនពិរោរលក្អ្ូប
ឈងុយឈងបខ្់ បបរនះរទ មនខ្រអាសយនអ្
់ ននក្ររមរ ះ រទើបមនរលបងខ្បបរនះលបរដើររូ លរៅរមល
ើ របាាំ ។
អាមររធុាំរលគឿងពរិ ោរអ្ាំពីអារ ះរ យ
ើ ក្៏ចាប់ យ
ាំ ក្េវួនរៅថាឝយលពះមហាក្េលរ ។ លពះអ្ងគមនលពះបនធូល
ដែឹឋ ងថា “ រលបងខ្ដលរៅឯងលបរនះររើជារបស់ រៅឯង ឬរៅឯងបានមក្ពីណា ? ” ។ រៅរ ះរៅរសងៀមឥរ
មនររមវយ
ើ អ្ឝន
ី ង
ឹ លរបទូលលពះមហាក្េលររ ើយ ។ រទប
ើ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ រៅរអ្យ
ើ ! រមឋរមន
ិ រវវយ
ើ
រៅរង់រវវើយថារមឋរ ក្៏រូររវវយ
ើ មក្រុះ ” ។ ររៅរ
ី ះរ រុខ្រជារចារនង
ឹ លក្់ពុាំបាន ក្៏រវវយ
ើ រោយពរ
ិ ថា “ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់បានរលបងពីផះធ រៅរនះឯង ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ដែឋឹងថា “ របើរៅបានអ្ាំពីផធះរៅរនះ ររើ
នរណាឲររៅ ឬរៅយក្េវួនឯង ? ” ។ រៅរ ះលរបទូលថា “ លបពននរៅរនះឲរ ” ។ រទប
ើ លពះអ្ងគឲររៅរៅ
លបពននរៅរ ះមក្ដែឹឋ ងសួ រ ។ លបពននរវវើយលរបទូលថា “រលបងរនះេញុាំមចស់ ពុាំបានឲររទ រៅរនះយក្លបេវួន
ឯង ” ។ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “រៅរនះលួ រមស រ ើយលួ រទាាំងលបពននរៅឯងផង ឥ ូវវលួ រទាាំងរលបងរៅ
ឯងរទៀរ រផរ
ិ រៅមក្ពីជួញរ ះ ក្ប់មសរៅរជើងជរែឋើរ រ យ
ើ នយ
ិ យលបាប់លបពនន, អារនះវឮពក្ររៅឯង
និយយ រ ើយវរៅរយយក្មសរៅឯងរៅ” រ ើយលពះអ្ងគបងាគប់អាសយនអ្
់ ននក្រថា “ របើដូររបះលរូវរៅឯងរៅ
យក្មស មក្ឲររគវញ
ិ ” ។ រទប
ើ អារ ះរៅយក្មសមក្ឲរបុរសជាមចស់ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់ឲរបុរស
រ ះឈបះ រ យ
ើ លទង់បងាគប់ឲរលក្់អារចារលបុសនិងរមលសីរ ះោរ់សុរលរហាង
ិ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 184
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រចាឥឦួចរគ្ន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៩៩-១០០

មននិទានមួយថា : មនបុរសមបក្់ទិញរគ្ន ១ ដឹក្មក្ដល់ផះធ េវួន រ ើយររៀបរាំនាំរាំែីរងព្ដជារលសរ រួរបុរស

រ ះដឹក្រគ្នររញរៅរងឯរលៅឲរវីរមយ រ ើយរៅរដក្រលរមមវបរ់ ឈ,ើ ក្ាំពុងខ្ររដក្លក្់លសួល មនបុរសមបក្់
រដើរមក្រ ញ
ើ រគ្នរ ះក្៏លសាយយក្រៅ ។ បុរសមចស់ រគ្នភញក្់រ ង
ើ ពុាំរ ញ
ើ រគ្ន ក្៏រលរក្ឈរ រមល
ើ រៅរ ញ
ើ
រចារក្ាំពុងដឹក្រគ្នរ ះ រាំ រ់រៅ, បុរសមចស់ រគ្នតាមរៅរ ៀបនឹងទាន់ក្ខ្៏ លសក្រៅថា “ រវុយរៅដ
ើ ឹក្រគ្នអ្ញរៅ
ណា ? ” ។ រចាររ ះមន
ិ សឋី ។ បុរសមចស់ រគ្នររ់រៅចាប់ខ្េេរគ្នអ្ាំពព្ី ដរចារ ។ រចារថា “ យរី អ្ើ ! អ្ញរង់អ្ស់
សាំ រែើរនង
ឹ រៅរនះរពក្ណាស់ រគ្នអ្ញដឹក្ពផ
ី ធះអ្ញមក្រមឋរក្៏រៅឯងមក្រចាទថាអ្ញលួ ររគ្នរៅ ? ” ។ រៅ
ទាាំង ២ ដរែើឋ មរគ្នគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ សុ ទខ្ន របានររៀងៗ េវួនរទើបរៅទាាំង ២ រ ះដឹក្រគ្នរៅបឋឹងរៅលក្មរោយ
ដរាំ ែើរទព្ី ទ ៗ ពគ្ន
ី ប ។ រៅលក្មររ់រសរក្ឋឲ ី ររៅទាាំង ២ ក្់រ ះពុាំបាន ក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរលរប
បងគាំទូលតាមដាំរែើររ
ះ ។ ឯរៅមចស់រគ្នលរបបងគាំទូលថា “ រគ្នរនះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រទើបនឹងទិញពីរគមក្ដល់
ផធះ រងឲរទទួលលពះរជទានរមយ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅទទួលលពះរជទានដាំរែក្លក្់ លសាប់ខ្ររៅរនះមក្លួ រ

ី ាំរែក្រៅតាមយក្រគ្នពរី ៅរនះ ៗ
ដឹក្រគ្នេញុាំលពះបាទេញុាំលពះបាទអ្មចស់ យក្រៅ លុ ះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រលរក្ពដ
ពុាំលពមឲរ ររះដរែើឋ មរគ្នពីេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ដែឋឹងថា “ រគ្នរនះរៅឲរសុ ី អ្ីឝ ? ” ។ រៅ
មចស់រគ្នលរបទូលថា “ ឲរទទួលលពះរជទានរមយ ” ។ រចាររវវយ
ើ ថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ដក្
ឹ រគ្នមក្អ្ាំពផ
ី ះធ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ លសាប់ខ្ររៅរនះ រដើរមក្ពណា
ី មក្ដរែឋើមរគ្នេញុាំ លពះបាទអ្មចស់ ក្ណា
ឋ លផវូវ ” ។ លពះមហា
ក្េលរលទង់សួរថា “ រគ្នរនះរៅឯងឲរសុី អ្ីឝ ? ” ។ រចាររវវើយថា “ ឲរទទួលលពះរជទានសខ្ែឋក្ ” ។ លពះមហា
ក្េលរឲរអាមររយក្សវឹក្លបយងគុបងអក្រគ្ន រ យ
ើ រគ្នរ ះវររររញមក្
ើ រ ញ
ើ ខ្ររមយ ពុាំរ ញ
ើ សវឹក្សខ្ែឋក្ដល់
មួយទងរៅក្បុងរពះរគ្នរ ះរ ើយ ។ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ អារនះលួ ររគ្នខ្មនរ ើយ ” រទើបលពះអ្ងគររ់
ឲររៅមចស់ រគ្នរ ះឈបះ ។ លពះអ្ងគររ់ដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស៤នក់ ជីកកុំ ណស់ាស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៩៧

ិ នមួយដាំណាលថា : មនបុរស ៤
មននទា ក្់បបួលគ្នបរៅជីក្ក្ាំែប់មសជាមួយគ្នប លុ ះជីក្រៅបានមស ១
លក្ រ ើយយក្មសរ ះមក្ខ្រក្ទាាំង ៤ ក្់រសយើគ្នប សល់ខ្រមស ១ ដុាំ រ ើយរៅទាាំង ៤ ក្់ដរែឋើមគ្នប
ជខ្ជក្គ្នបពុាំោរ់រលសរក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅរក្រៅលក្ម ៗ ររ់រសរក្ឋរី នះពុាំបាន, រទប
ើ ាំ ប រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ
គ្ន
រោយដាំរែើរទព្ី ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ឲរយក្របរៅទាាំង ៤ ក្់រ ះមក្ថ្វឹង របរៅទាាំង ៣ ក្់មន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 185
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ង រ់ លើសរគ រទើបលពះអ្ងគឲរមស ១ ដុាំរ

ទមងនរ់ សយើគ្នប ខ្បវក្ខ្ររបរៅមបក្់ធន ះរៅរៅរន់របធងនរ់ ះ ។ រៅទាាំង
៤ ក្៏លម
យ រូលររ
ិ រថ រៀងេវួន ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋដ
ី ូររបះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស២នក់ កាស់រឈីរឝេអ

ី ងគស់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៩៥-៩៦

មននិទានមួយថា : មនបុរស ២ ក្់បបួលគ្នបរៅរប់រឈរើ ធឝើអ្ងគប់ រៅមបក្់រ ាំលាំ រៅមបក្់លក្ខ្បលរុង រលសរ

រ យ
ើ ក្៏ខ្សងរឈរើ ះរៅ ។ រៅខ្ដលរប់រដើមរឈរើ ះខ្សងខាងរដម
ើ រៅខ្ដលលក្ខ្បលរុងរឈរើ ះខ្សង
ខាងរុង រលខ្សងរៅដល់ផះធ រធឝើជាអ្ងគបរ់ ះ សឹងលពួយរសយើគ្នប លុ ះលរូវសរឝក្ព
៏ វ រ់ពនវះសារ់ខ្រក្រសយើគ្នប រៅ
សល់ខ្រក្ាល រទើបរៅទាាំង ២ ដរែឋើមក្ាលសរឝផងគ្នប រ ើយ រាំ ៅដល់រៅលក្ម ៗ ររ់រសរក្ឋីរៅទាាំង ២
ក្់ពុាំបាន រទើបរៅទាាំង ២ ាំ ប រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ លរបបងគាំទូលរោយដាំរែើរទព្ី ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរ
គ្ន
លទង់ដែឋឹងថា “នរណាខ្សងខាងរដើម នរណាខ្សងខាងរុង ? ” ។ រៅមបក្់ទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ខ្សងខាង
រុង ” រៅមបក្់ទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ខ្សងខាងរដម
ើ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់ឲរបានក្ាលសរឝរ ះ រៅ
រៅខ្សងខាងរដើម ។ លពះអ្ងគររ់ដូររបះ រៅទាាំង ២ ក្់ក្ល
៏ ម
យ ររ
ិ លថ គប់គ្នប ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋី
ដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស៤នក់ រដឥី ឥកអូឣោ

ិ រុំ ដឣ
ី ដូង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៩៣-៩៤

ិ នមួយដាំណាលថា : មនបុរស ៤
មននទា ក្់គិរគ្នបរក្ភូមន
ិ ង
ឹ ោាំរដម
ើ ដូង បុរសទាាំង ៤ ក្់ ក្៏បរែឋើរគ្នបរៅ
ដល់ភូមម
ិ យ
ួ មនលសះ ៤ រទើបបុរសទាាំង ៤ យក្ដូ ងរៅោាំក្ណា
ឋ ល ភូមរិ ះ រ ើយបុរសទាាំង ៤ រៅរក្ាដូង
រ ះ បុរសមបក្់រៅខាងរក្ើររដើមដូង បុរសមបក្់រៅខាងលិររដើមដូង បុរសមបក្់រៅខាងរជើងរដើមដូ ង បុរសមបក្់
រៅខាងរផូងរដើមដូង រ ើយបុរស ៤ រ ះខ្រងរៅដងទក្
ឹ មក្រលសាររដើមដូងរ ះសពឝព្ថ្ង ។ បុរសរៅឯរក្រ
ើ រៅ
ដងទឹក្ពីលសះខាងរក្ើរ បុរសរៅឯលិររៅដងទឹក្ពីលសះខាងលិរ បុរសរៅឯរជើងរៅដងទឹក្ពីលសះខាងរជើង
បុរសរៅឯរផូងរៅដងទក្
ឹ ពលី សះខាងរផូង លសះទាាំង ៤ រ ះសឹងមនរមងយរ ះរសយើគ្នប ។ លុ ះដូងខ្ផវ ៥ បុរស
ទាាំង ៤ របះខ្ផវដូង ៥ រ ះមក្ខ្រក្គ្នប ១ មបក្់រៅសល់ខ្ផវដូង ១ ក្៏បរែឋើរគ្នប រ យ
ើ គ្ន
ាំ ប រៅគ្នល់លពះមហា
ក្េលរ លរបបងគាំទូលរោយដាំរែើរទីព្ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណាថា “រៅទាាំង ៣ ក្់ រនះសឹងលពួយ
រសយើគ្នប ខ្ររៅមបក្់រៅខាងរក្រ
ើ រដើមដូ ងរ ះ លពួយរលើសរគ ពបា
ិ ក្រលើសរគបនថរ
ិ រលពះលពក្
ឹ លពហាមរ ង
ើ បុរស
រ ះររញរៅដងទឹក្លសះ លពះអាទិររចាាំងពីមុេ លុ ះដងទឹក្បានរ ើយវលមក្ខាងល
ិ ិ រព្ថ្ងររសៀលចាាំងពីមុេ
បុរសរ ះរដើរលចាស់ ព្ថ្ងរៅវញរៅមក្ដូ
ិ ររបះ រទើបខ្ផវដូង ២ លរូវបានរៅរៅរៅខាងរក្ើររ ះឯង ” ។ លពះអ្ងគររ់
រសរក្ឋដ
ី ូររបះ បុរសទាាំង ៤ ក្់លពមរូ លរិរថ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋដ
ី ូរចាបះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 186
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ដូឞចាស់ោរុំ ដីឣរលល កសារដៀឧ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៩១-៩២

ួ ោាំរឃ្លវក្សារដៀវដុាំរ
មននិទានមួយថា : មនដូនចាស់ មយ ើង រទើបនឹងខ្បក្សនវឹក្ ២ មនបុរសមបក្់មក្ដែឋឹង
ទិញរឃ្លវក្រ ះឲរព្ថ្វ ១ ក្ហាបែៈរ ើយរដើររៅលាំ រៅវញបារ់
ិ ។ ដូនចាស់រក្ារឃ្លវក្រ ះ លុ ះរឃ្លវក្ខ្ផវ មន
បុរសមបក្់ដព្ទមក្ដែឋឹងទញ
ិ រឃ្លវក្រ ះរទៀរ ដូនចាស់ថា “រឃ្លវក្រនះរគទិញអ្ស់ រ យ
ើ អ្ញលក្់ឲររៅរមឋរ
បាន” ។ បុរសរ ះថា “រគទិញពីរលណា ? ” ។ ដូនចាស់ថា “រលដុះខ្បក្សនវឹក្ ២” ។ បុរសរ ះសួ ររទៀរថា
“រគទញ
ិ ដូនរ ះររឲ
ើ រព្ថ្វបុ ៉ យ ន ? ” ។ ដូនថា “ រលរគមក្ទញ
ិ រ ះរគឲរព្ថ្វ ១ក្ហាបែៈ ” ។ បុរសរ ះថា “
រគទញ
ិ ខ្ររដើមរទ ឥ ូ វេញុាំយក្ព្ថ្វរឃ្លវក្ជូន រលពះបានទញ
ិ រ ើយ ”។ ដូនចាស់ថា “រៅរអ្យ
ើ ! អ្បក្ទិញមុនរគយក្
ខ្ផវរ ះឯង” ។ រៅរ ះថា “ខ្លងខ្រលក្់ឲរេញុាំរុះ េញុាំឲរព្ថ្វជូន ២ ក្ហាបែៈ” ។ ដូនចាស់ អ្រនឹងលបាក្់រ ះ ក្៏
លក្់រឃ្លវក្រ ះរៅ ។ បុរសរ ះទញ
ិ បានខ្ផវរឃ្លវក្រ យ
ើ ក្៏រៅចាាំរក្ារឃ្លវក្រ ះ លុ ះដល់ធាំក្រ៏ បះយក្រៅរធឝើ
សារដៀវ រ ើយរដញរលងរៅលាំ រៅអាតាយឯង ។ ឯបុរសទិញរដើមរឃ្លវក្អ្ាំពីមុន រដើររៅឮបុរសរ ះរដញសារដៀវ
ពីររះ ក្៏រូលរៅដែឋឹងថា “បានរឃ្លវក្សារដៀវរនះពីណា ?” ។ បុរសរដញសារដៀវថា “អ្ញទិញរគ” ។ រៅមួយ
ដែឋឹងរទៀរថា “រៅទញ
ិ ពណា
ី ? ”។ រៅមចស់សារដៀវថា “ទញ
ិ អ្ាំពដ
ី ូ នចាស់ ”។ រៅទញ
ិ រដើមរឃ្លវក្មុនថា “
រមឋរក្៏រៅលួ រខ្ផវរឃ្លវក្អ្ញ ? ” ។ ឯរៅមចស់សារដៀវថា “ អ្ញទិញពីដូនចាស់ រ ះ លរឹមលរូវតាមរាប់ រមឋរក្៏
រៅថា “អ្ញលួ ររឃ្លវក្រៅឯង ? របដ
ើ ូររបះរយង
ើ នឹងគ្នបរៅដែឋឹងដូនចាស់ មចស់ រឃ្លវក្រ ះ ” រទប
ើ រៅទាាំង ២
ក្់ គ្ន
ាំ ប រៅដល់ដូនចាស់ រ ះរ យ
ើ សួ រថា “ ដូនលក្់ខ្ផវរឃ្លវក្ឲររៅរនះខ្មនឬ ? ” ។ ដូនចាស់ថា “ លក្់ខ្មន
” ។ រៅមចស់រឃ្លវក្ខ្ដលទិញពីមុនរ ះថា រមឋរក្៏ដូនលក្់ខ្ផវរឃ្លវក្េញុាំ ? ។ រលរបើដូររបះរៅទាាំង ២ គ្ន
ាំ ប រៅ
គ្នល់លពះមហាក្េលរ សូ មលទង់ររ់រសរក្ឋរី ះ ។ រទប
ើ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណារ យ
ើ មនលពះ
បនធូលថា “លពះខ្សឋងទិញមុនរគរ ះ ទិញខ្ររដើមរទ រ ើយរដើររៅបារ់រៅពុាំរៅរក្ាខ្ផវរឃ្លវក្រ ះ លរូវបានរៅ
លពះខ្សឋងខ្ដលទិញរលរយរ ះឯង ” ។ លទង់លពះវន
ិ ិរយ
ឆ័ ដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។ បុរសទាាំង ២ សុ េរិរក្
ថ ៏
លរបបងគាំលរៅរន់ផះធ អាតាយទព្ី ទៗ ។

រឥឿង សុ ឥសឪឡុ កឞិងកូឞជួសប្ករឡី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៨៩ - ៩០

មននិទានមួយថា : មនបុរសឪពុក្និងក្ូ ន បរររទះររញរៅជួញ ជួបនឹងលក្រពើមយ

ួ ខ្ដលរភវង
ើ ព្លពររលរលក្
រជង
ើ ទាាំង ៤ នឹងរដើររក្វីពុាំបាន អ្រ់អាហារសគមរងព្រ
ី ។ បុរសឪពុ ក្នង
ិ ក្ូនបានរ ញ
ើ លក្រពរើ ះរលក្រជង
ើ ទាាំង ៤
សគមទាាំងេវួននង
ឹ វពុាំបានដូ ររបះរ យ
ើ បុរសរ ះអាសូ រលក្រពបា
ើ នរប់រឈម
ើ ក្រងអ្បលក្រពរើ ះរងជាប់
ឹ រលើក្ោក្់
ររទះបររៅ លុ ះដល់ បឹងមួយធាំជាទីសុេសបាយ បុរសរ ះោក្់លក្រពើរុះក្បុងទឹក្ លក្រពើរ ះបានផឹក្ទឹក្អ្ក្ភក្់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 187
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្វអររ យ
ើ គិរនង
ឹ ខាាំរ ះវញ
ិ បុរសរ ះថា “លពះខ្សឋងក្ុាំខាអ្
ាំ ញ ៗ មនគុ ែរលើលពះខ្សឋង” ។ លក្រពរើ ះថា
“មនគុែនង
ឹ អ្ញឯណា របរ
ើ ងអ្ញរសធើរសាវប់ ដូ ររបះអ្ញវលី ពះខ្សឋង ឲរទាល់ ខ្របាន” ។ ឯបុរសថា “លពះខ្សឋងក្ុាំ
អាលខាាំអ្ញ មក្រយង
ើ នឹង គ្ន
ាំ ប រៅរក្លបាជញរលក្ររ់រសរក្ឋីរនះឲររយើង ”រទើបបុរសនិងលក្រពើរៅ ាំ ប លរបបងគាំ
គ្ន
ទូលលពះមហាក្េលរ រោយនូវដាំរែើរទព្ី ទ ៗ ។ លក្រពលើ របបងគាំទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅទម
ី យ
ួ រសងៀម ៗ
លសាប់ខ្ររៅរនះមក្រងអ្បេវួនេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ជាប់ រលើក្ោក្់រលើររទះបររៅេញុាំលពះបាទអ្មចស់ បលមះពុាំររ
ួ
រលពះខ្ររធឝើទុក្េ ាំ ុរសរនះវី” ។ បុរសលរបបងគាំទូលថា “លក្រពើរនះរភវើ
ខ ុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ បានជាេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ខាប
ងព្លពររលរលក្រជើងទាាំង ៤ វរពុាំបាន េញុាំលពះបាទអ្មចស់អាសូ ររទប
ើ យក្រឈរ
ើ ងអ្បរ យ
ើ រលើក្ោក្់រលើររទះ
បររៅដល់បឹង រទើបលសាយខ្លង រ ើយលក្រពើរនះរុះរៅក្បុងទឹក្ បានផឹក្ទឹក្អ្ក្ភក្់មនក្មវង
ាំ រ ើយ គិរខាាំេុ ាំញ
លពះបាទអ្មចស់វញ
ិ រ រុ រនះបានជាេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ទាង
ាំ ២ ាំ ប មក្លរបបងគាំទូលលពះអ្ងគ សូ មលទង់ររ់
គ្ន
រសរក្ឋីរនះ, របើលពះអ្ងគពុាំរជឿសូ មលទង់ទររជើងលក្រពើទាង
ាំ ៤ រុះ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណាថា “ លក្រពើឥរ
ធម៌ ពុាំដឹងគុែរគរ ើយ ” រទើបលពះអ្ងគររ់ថា “ របើដូរចាបះខ្មនមនខ្រលពះខ្សឋងឲររគរងលពះខ្សឋងដូរអ្ាំពីមុន
រ ះសិន រ យ
ើ សឹមអ្ញពចា
ិ រណាឲរលពះខ្សឋង ” រទប
ើ លពះអ្ងគឲរបុរសរ ះរៅរងលក្រពរើ ះជាប់ដូរអ្ាំពម
ី ុន
រ ើយលទង់មនលពះបនធូលថា “លពះខ្សឋង រាំ ៅផធះរុ ះ ព្ថ្ងរលរយលពះខ្សឋងក្ុាំរធឝើគុែនឹងសរឝរិរចាឆន រលពះរលក្
ថា ពុាំលរូវទុក្ររ
ិ ស
ថ រឝមនរងកូម មនពស
ិ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ បុរសរ ះរូ លររ
ិ ថរហាង ។

រឥឿង សុ ឥសានក់ ប្សោញ់ប្សឡឞធរគ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៨៥-៨៨

ិ នមួយដាំណាលថា : បុរសមនលបពននលក្មុរាំ ូបរឆ្ងមលអ មនបុរសមបក្់លសលញ់ លបពននបុរសរ

មននទា ះ ខ្រងមក្
ចាាំឃ្លវរាំ មល
ើ រៅក្ាំពង់ទឹក្ខ្រសពឝព្ថ្ង ។ ងរ ះយល់បុរសរ ះររះខ្រមក្ឃ្លវរាំ មល
ើ រក្ខ្រងូរទឹក្ពុាំបានដូរចាបះ ក្៏
នយ
ិ យថា “រៅរអ្យ
ើ ! រមឋរមក្ចាាំរៅរនះរក្ខ្រអ្ញងូរទក្
ឹ ពុាំបាន” ។ រៅរ ះថា “រផរ
ិ អ្ញលសលញ់ ងរទប
ើ
អ្ញមក្ចាាំ ងរៅរនះ” ។ ងរ ះថា “អ្ញមនបឋីរ ើយក្ុាំរៅមក្ចាាំអ្ញរធឝើអ្ីឝ រូររៅផធះវញរៅ
ិ អ្ញនឹងងូរ
ទឹក្” ។ រៅរ ះថាអ្ញលសលញ់ ងរពក្ នឹងរដើរររញពុាំបានរ ើយ លុ ះខ្រ ងរោយអ្ញ រទើបអ្ញរដើរររញពី
រនះ របើ ងពុាំរោយអ្ញៗ ពុាំរដើរររញពទ
ី ីរនះរ យ
ើ , អ្ញចាាំ ងលតាខ្របាន”។ ងរ ះគរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ “អ្ញនង
ឹ
រធឝើដូររមឋរខ្អ្ះ របើដូររបះអ្ញរោយគ្នរ់រៅរុះ” រ ើយ ងរ ះក្៏រោយគ្នរ់រៅរុះ ។ លុ ះបានជាសយនអ្
់ ននក្រ
រ យ
ើ ងរ ះថា “រៅរអ្យ
ើ ! រែាើយរៅលាំ រៅវញរុ
ិ ះ” ។ រៅរ ះថា “ ងរអ្យ
ើ រលពុាំទាន់បានេវួន ងរមឋរ
អ្ញពុាំរៅ រាំែង់របឥ
ើ ូវរនះអ្ញបាន ងសយនអ្
់ ននក្ររ យ
ើ រក្ពណា
ី អ្ញរៅ អ្ញពុាំរៅរ យ
ើ ” ។ រមរ ះថា “
រលរៅពុាំទាន់បានអ្ញជាសយនអ្
់ ននក្ររ ះរៅរដើរររញពុាំបាន ឥ ូ វរនះអ្ញរោយរៅរ ើយ ររើរៅរៅចាាំអ្ញ
រធឝអ្
ើ រីឝ ទៀរ” ។ រៅរ ះថា “អ្ញយក្ ងជាភរយ
ិ អ្ញឲរបាន ក្ុាំ ងសនធះិ រ យ
ើ ងរ ះថា “អ្ញមនបឋី
រ ើយ អ្ញខាវរបឋីអ្ញណាស់” ។ រៅរ ះថា “ ងខាវរបឋី ង រ ះឯង ៗ រទអ្ញនឹងរក្ក្លក្ុាំឲរបឋី ងដឹង
ងក្ុាំខាវររ ើយ” ។ រទើបរៅរ ះរដើរររញ រៅរ ើញរខាយរលសីមយ
ួ រគរចាលរ ះព្លព លុ ះដល់យប់ រៅរ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 188
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យក្រខាយររ ះមក្ទុ ក្មួយអ្រនវជ

ើ ិរផធះរ ះ លុ ះបឋរី ដក្លក្់ រទប
ើ រៅរ ះយក្រខាយររ ះរៅរផឋក្ខាងបឋីរមរ ះ
រ យ
ើ លាំ បពននរៅរ ះរុះអ្ាំពផ
ី ះធ លស ះររញ រទប
ើ វយក្រភវង
ើ ដុរផធះរៅរ ះ ។ បឋដ
ី ឹងក្៏រលរក្រ ង
ើ ោស់រខាយរ
រោយសាយនថាលបពនន ថា “ខ្ន ! រលរក្រ ើងរភវង
ើ រវះផធះរមឋរក្៏រដក្រធឝើលពរងើយ ” រៅបឋីរ ះរក្ើរព្ដរខាយររ ើង
រខាយររ ះរងសឋ
ឹ ូ ក្រៅក្រនធលលុ ះរភវង
ើ រវះរៅឋនង
ឹ រៅពុាំបាន រៅរ ះរលររុះពផ
ី ះធ រៅឈរលទរហាយាំថា “ ឱ
លបពននអ្ញរអ្ើយ រមវះ៉ រ ើយ រភវង
ើ ររលសាវប់រហាង ឱអ្បក្លសុក្រអ្ើយ ! ជួយអ្ញរិររ៉ ” ។ រោយរៅរ ះរជឿរសាយះ
ថាជាលបពននឯង បានជាយាំរសាក្ព្លក្រពក្ ។ លុ ះលពឹក្រ ើងបុរសរ ះ រៅរក្មនុសេោក្់រខាយររ ះ រ ើយបុរស
រ ះររ់េលីច បាក្់រគរលើក្រខាយរ រួររ យ
ើ រទើបរៅរ ះ រណា
ឋ ប់ររទះលក្បីរគ្នបរររញរៅជួញ បានលបាក្់មក្សងរគ
េវះរៅេវះរៅរ ើយ ។ លុ ះបុរសរ ះរៅជួញឯលសុក្ដព្ទរទៀរ បានរួបនឹងលបពននរ ះឯង រ ើយនិយយថា
“ ងរនះជាលបពននអ្ញ រមឋររៅ ព
ាំ លងរ់លបពននអ្ញមក្ ?“ ។ បុរសសយនអ្
់ ននក្ររ ះថា “រមឋររៅមក្រាំ ូវអ្ញ
ថាអ្ញ ព
ាំ លងរ់លបពននរៅឯងមក្ ? ខ្លក្ងលបពននរៅឯងរភវង
ើ រវះរៅរ ើយឬ” ។ រមវះ៉ រ ើយរៅទាាំង ២ ដរែឋើម
គ្នប គ្ន
ាំ ប រៅដល់រៅលក្ម ៗ ពិចារណាពុាំបាន រទើប រាំ សរក្ឋីរ ះរ ើងលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយដាំរែើរ
ទព្ី ទ ៗ ។ រៅមួយទូលថា “រៅរនះរាំ ូ វលបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ថាជាលបពននគ្នរ់ លបពននគ្នរ់រភវង
ើ រវះរៅរ យ
ើ ”
។ ឯបុរសជាបឋីថាទូលថា ”លសីខ្ដលរភវង
ើ រវះរ ះ មន
ិ ខ្មនលបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ រទ ងរនះរទររើជាលបពននេុ ាំញ
លពះបាទអ្មចស់សូមលពះអ្ងគលទង់លពះពចា
ិ រណា” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ពចា
ិ រណាថា “ រសរក្ឋរី នះ ក្លមអ្បក្ឯណា
រក្បាន លុ ះខ្ររក្រោយក្លលបាជាញរទប
ើ បាន ក្៏លទង់ឲរអាមររមបក្់រូលក្បុងសគរ ចាាំសាឋប់សមឋលី សីនង
ឹ លបុសរ ះ ឲរ
បឋីនឹងលបពននរ ះខ្សងសគររៅ លុ ះខ្សងសគររៅ រមរ ះឥរថាអ្ឝីរ ើយ រួរឲរបុរសសយនអ្
់ ននក្រនិងរមរ ះខ្សងវញ
ិ
រទប
ើ រមរ ះថា “ របអ្
ើ ញរៅនង
ឹ បឋអ្
ី ញ មន
ិ ពបា
ិ ក្ដូ ររបះរទ ” ។ បុរសសយនអ្
់ ននក្ររ ះថា “ ក្ុាំនយ
ិ យខាវររគឮ ” ។
រមរ ះថាអ្ញមន
ិ និយយឯណាបាន អ្ញខាវរអ្ឝី របើធន
ង រ់ សធើរបាក្់សាយ ដូររបះរៅឯងបារមមអ្ីឝ របើរៅរទើបខ្រខ្សងខ្រ
មឋង ឯអ្ញពីរដងរ ើយ ធងនរ់ សធើរសាវប់” ។ អាមរររៅក្បុងសគរសាឋប់ឮពក្ររមរ ះនិយយដូរចាបះ រ ើយក្៏ក្រ់លតា
តាមពក្ររ ះ ។ លុ ះខ្សងបានដល់ក្ាំែរ់រ ើយរូលមក្ រគយក្អាមរររ ះររញពក្
ី ុ ងសគ
ប រ រ យ
ើ អាមររ
យក្រលមរ ះមក្សូ លរថាឝយលពះមហាក្េលរ រទើបលពះអ្ងគបងាគប់ឲរបឋីឈះប រ ើយលទង់ឲរលក្់អាលបុសនឹងរមលសី
រ ះ ោរ់សុរល១
ិ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋរី នះបានរោយលបាជាញទព
ិ វឝ រសសរហាង
ិ ។

រឥឿង សុ ឥស២នក់ ដរណដីឣតាុំងឤូគ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៨១ - ៨៣

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរសមួយបាាំងតាាំងយូ រដើររៅតាមផវូវ ។ មនបុរសមួយរទៀររដើរមក្ជួបនយ
ិ យរៅរន់
មចស់តាង
ាំ យូថា “អ្បក្រអ្ើយ ! ព្ថ្ងរៅឋណាស់ អ្ក្
ប ឲរេញុាំរដើររោយសារមវបតា
់ ងាំ យូ ផង បានឬរទ ?” ។ រៅមចស់តាង
ាំ យូ
រវវយ
ើ ថា “រូរអ្បក្មក្រដរើ ផងគ្នបរុះ” ។ រទប
ើ រៅរ ះរដរើ រូ លមក្រលរមមវបតា
់ ងាំ យូរ យ
ើ ថា “អ្បក្រអ្យ
ើ ! ឲរមក្េញុាំ
រន់ឲរអ្បក្” ។ រៅមចស់តាង
ាំ យូក្ឲ
៏ រតាាំងយូរៅរៅរ ះរន់រ ើយរដើររៅផងគ្នប លុ ះដល់ផូ វខ្បក្រដ
វ ើរខ្បក្ររញ
ទីព្ទពីគ្នប ។ ឯរៅមចស់ តាង
ាំ យូមុននឹងរដើរទីព្ទពីគ្នបនិយយថា “រូរឲរតាាំងយូមក្អ្ញវញ”
ិ ។ រៅរ ះថា “ អ្ញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 189
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង
ឹ ឲរតាាំងយូអ្ញរៅរៅរមឋរបាន របតា
ើ ងាំ យូជារបស់ អ្ញរន់ពីផះធ អ្ញមក្ ” ។ រៅមចស់ តាង
ាំ យូរ ះេង
ឹ រ យ
ើ
ដរែឋើមតាាំងយូអ្ាំពរី ៅរ ះអ្ស់ ររ
ិ ព
ថ ុាំបានរ ើយ រទើបរៅទាាំង ២ ក្់ គ្ន
ាំ ប រៅដល់រៅលក្ម រ យ
ើ ក្៏បឹង
ឋ រោយ
ដាំរែើរទីព្ទ ៗ រៅ ១ រវវើយថា “តាាំងយូេុ ាំរ
ញ ន់អ្ាំពីផធះេញុាំមក្ រៅរ ះមក្ដរែើឋ មតាាំងយូរនះពីេុ ាំញ” ។ ឯមចស់តាង
ាំ យូ
រវវយ
ើ ថា “របស់ េុ ាំៗ
ញ រន់រដរើ មក្ពផ
ី ះធ រៅរនះរដរើ មក្ជួបនឹងេញុាំ បានសុ ាំ រដរើ រោយសារមវបតា
់ ងាំ យូ េុ ាំញ រ យ
ើ យក្
តាាំងយូពីេុ ាំរញ ៅរន់ លុ ះដល់ផូ វខ្បក្
វ មុននឹងរដើរខ្បក្ររញពីគ្នប េញុាំយក្តាាំងយូេុ ាំវញ ញ
ិ រៅរនះពុាំឲរេញុាំរ ើយ រទើបេញុាំ
ទាាំង ២ គ្ន
ាំ ប មក្បឋឹងរលក្មចស់សូមរលក្ពិចារណាក្ឋីរនះឲររយង
ើ េញុាំរហាង” ។ រៅលក្មររ់ក្ីរឋ នះពុាំបាន រទើប
រាំ ៅទាាំង ២ រនះរ ើ លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយនូវដាំរែើររ
ង ះសពឝលគប់ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះ
រិ ឋ ពិចារណារឈឝងយល់ រោយនូវលបាជាញទិពវឝ រសស
ិ ក្៏លទង់ឲរពុះតាាំងយូរ ះ ខ្រក្គ្នប ១ រាំរ ៀងមបក្់ រ ើយ
រទប
ើ លពះអ្ងគឲររៅផធះទីព្ទ ៗ រួរលទង់ឲរអាមររ រៅតាមសាឋប់ពក្រសមឋរី ៅទាាំង ២ រ ះដល់ផធះររៀងេវួន ។ ឯ
បុរសមចស់ តាង
ាំ យូរលរបើរៅដល់ផះធ លបពននខ្លសក្សួ រថា “ តាាំងយូបារ់រៅណាមួយរាំរ ៀង ? ” ។ បឋីរវវើយថា “
រមរអ្ើយ ! អ្ញរដើររៅជួបនឹងរៅមបក្់មក្រោយសារមវបតា
់ ងាំ យូ អ្ញ រ ើយវយក្រៅរន់រដើរផងគ្នប រៅដល់ផូ វវ
ខ្បក្ មុននង
ឹ ខ្បក្រៅតាមផវូវទព្ី ទពគ្ន
ី ប អ្ញយក្តាាំងយូវញ
ិ វពុាំឲរ រទប
ើ គ្ន
ាំ ប រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ ៗ លទង់
បងាគប់ឲរពុះតាាំងយូរនះខ្រក្គ្នប ” ។ អាមររឮពក្រលបពននបុរសមចស់ តាង
ាំ យូសួរ រ ើយបឋីលបាប់លបពននដូរចាបះ ក្៏
ក្រ់ពក្ររ ះ ម
ាំ ក្ថាឝយលពះមហាក្េលរ ។ បុរសមបក្់រទៀរ រដរើ រៅដល់ផះធ លបពននខ្លសក្សួ រថា “ រយើ ! បាន
តាាំងយូ ១ រាំរ ៀងមក្ពីណា ? ” ។ បឋលី បាប់រៅលបពននថា “ ឯងរអ្ើយ ! អ្ញរដើររៅរលង ៗ បានតាាំងយូ ១
រាំរ ៀងលពរងើយ ” ។ អាមររបានឮពក្របុរសរ ះនិយយ រ ើយបានក្រ់លតាពក្ររ ះ ថា
ាំ ឝ យលពះមហាក្េលរ
ៗ លទង់ឲររៅរៅទាាំង ២ រ ះមក្ដល់រ យ
ើ រទប
ើ លទង់ឲរសូ លររលមពក្ររ ះឲររៅទាាំង ២ សាឋប់ ។ រៅខ្ដល
ដរែើឋ មតាាំងយូរ ះ យល់ថាេវួនេុសពិររ ើយ ក្៏ឥរររមវយ
ើ អ្ឝីនឹងរវវើយរ ើយឱនមុេរអ្ៀនអ្ន់សាងរ់បារ់មរ់រៅ
ទីរ ះ ។ រទើបលពះមហាក្េលរលទង់លពះរជបញ្ជជឲរបុរសរ ះសងតាាំងយូរគ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរជបញ្ជជ
ដូររបះ រៅទាាំង ២ រ ះរូ លររ
ិ រថ ើយ ក្៏លរបបងគាំលរៅលាំ រៅទព្ី ទៗ រហាង ។

រឥឿង ឈែួញរឥសាឞកុំ
ី ណស់ាស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៧៩ - ៧៩

មននិទានមួយថា : មនឈយួញររទះ ៥០០ រៅជួញក្បុងនគរ ១ ោក្់ររទះក្ណា

ឋ លព្លពរៅរាំបន់ជាទីឥរទឹក្
រ យ
ើ ឈយួញទាាំងរ ះបរែឋើរគ្នបរៅរក្ទក្
ឹ រៅដល់ សឹ ង
ធ ១ ជួបនង
ឹ ក្ាំែប់មសក្បុងសធឹងរ ះ ។ លគ្នរ ះមន
រថ្យើរព្លពមបក្់ រដើរមក្រ ើញមសរ ះខ្ដរ រទើបអ្ស់ ឈួញ
យ ុ
ាំ ុមសរ ើ រៅថាឝយលពះមហាក្េលរលរបបងគាំទូល
ង
រោយដាំរែើរថា “ រលរៅរក្ទឹក្បានរ ើញមសរនះ ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លជាបលទង់មនលពះបនធូលថា “
ខ្េលរខ្ដនដីរនះជារបស់ រយង
ើ ពិររ យ
ើ ខ្ររយង
ើ ពុាំដង
ឹ ថា មនមសរៅទរី ះ រ រុខ្រលពះខ្សឋងឈយួញទាាំងរនះ
រ ើញ រទើបបានមសរនះមក្ របើដូររបះរូរលពះខ្សឋងខ្បងមសរ ះជាភគ ២ ឲរមក្រយើងភគ ១ អ្ស់លពះខ្សឋង
ឈយួញយក្ភគ ១ រៅខ្រក្គ្នបរហាង ” ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 190
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឈែួញចរវូករៅារ់ប្ចាុំង ប្ចាុំងាក់ សង ករ់ឦិចវូក

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៧៧-៧៨

មននិទានមួយថា : មនបុរសមបក្់រុះទូក្រៅជួញ ដល់នគរដព្ទ រៅរងទូក្រររដក្ឈប់សលមក្ក្មវង

ាំ រៅលបប
មរ់លចាាំងមួយអ្រនវើ លចាាំងរ ះបាក្់រលាំ រៅរលើទូក្លិរលង់បង់លទពររបស់ ឈួញរ
យ ះ រទើបឈយួញរ ះរៅបឋឹង
រៅលក្មឲរជាំនុាំពចា ិ រណា ។ រលឈយួញបឋង ឹ រោយដាំរែើររ ះរ យ ើ រៅលក្មជាំនុាំជលមះពុាំបាន ។ ឈយួញរ ះអ្ងឝរ
រៅលក្មឲរ េ ាំ ួ នរៅគ្នល់
វ លពះមហាក្េលរ រ ើយលរបបងគទ ាំ ូ លថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ មក្ជួញក្បុងលពះនគរលពះ
អ្ងគបានរងទូក្រររៅមរ់លចាាំង រលាំ រលើលិរលង់ទូក្របស់ េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ៗ មក្លរបបងគទ ាំ ូ លសូ មលពះបាទ
ជាអ្មចស់លទង់លពះរមតាថពិចារណា” ។ លពះមហាក្េលរលទង់មនលពះបនធូលថា “លពះខ្សឋងមក្ជួញក្បុងរេរថនគររនះ
ជាខ្ផនដីរយង
ើ ពិរលបាក្ដ រូរលពះខ្សឋងលតារប់លទពរទាាំងអ្ស់របស់លពះខ្សឋងខ្បងជាភគ ២ រយង
ើ នឹងសង
លពះខ្សឋងភគ ១ ” រ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូលថា “ បានជាឲរសងភគ ១ រ ះ រោយរ រុលពះខ្សឋងពុាំពន
ិ រ
ិ រ
ពិចារណាឲរដឹងថាទីគរួ ររទូក្ឬមន
ិ គួរ, ដូររបះ លពះខ្សឋងលរូវបង់ភគ ១ រហាង ” ។

រឥឿង សុ ឥសរឆ្មរ៤នក់ ដរណដីឣប្សា

ី ន ក់ រឝេជា
ី ប្សឡឞធ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៧១ - ៧៥

មននិទានមួយថា : មនបុរសរឆ្ងរ ៤ ក្់ បបួលគ្នបរៅចាប់ន្តសថីលក្មុម

ាំ ប ក្់ បានរ ើយ បុរសរឆ្ងរទាាំង ៤ ក្់
រ ះក្៏វវទគ្ន
ិ ប លបាថាបរង់យក្ជាភរយអាតា
ិ យ ទព្ី ទ ៗ ។ លសីរ ះរវវយ
ើ ថា “ព្ រៅទាាំង ៤ ក្់រអ្យ
ើ ! ឥ ូ វរនះ
រៅវវទគ្ន
ិ ប រោយរង់យក្អ្ញជាលបពននរ ះ អ្ញពុាំទាន់យក្រៅណានីមយ
ួ រ ើយ របើនរណារឆ្ងរ រទើបអ្ញរធឝើជា
លបពននអ្ក្
ប រ ះរហាង ” ។ បុរសរឆ្ងរទាាំង ៤ ក្់រ ះ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ៗ ពចា
ិ រណាររឿងបុរសរឆ្ងរទាាំង ៤
ក្់ នង
ិ ន្តសថីរ ះពុាំបាន រទប
ើ ន្តាំ សថី នង
ិ បុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ រ ើ រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរលរបបងគាំទូលថា
ង
“សូ មលពះរជទានបុរសរឆ្ងរទាាំង ៤រនះ ចាប់ន្តសថីលក្មុម
ាំ ប ក្់រនះបានមក្រ ើយវវទគ្ន
ិ ប លបាថាបនិងយក្ជាភរយ
ិ
អាតាយទព្ី ទ ៗ” ។ ន្តសថីរនះពុាំយក្អ្បក្ណារ យ
ើ លគ្នន់ខ្ររវវយ
ើ ថា “របរើ ៅឯណារឆ្ងរណាស់ រទប
ើ យក្រៅរ ះឯង”
។ បុរសទាាំង ៤ និងន្តសថីរនះ គ្ន
ាំ ប បឋឹង េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឲរពិចារណាឲរ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពិចារណាពុាំបាន រទើប
ន្តាំ សថីនិងបុរសរឆ្ងរទាាំង ៤ ក្់រនះមក្លរបបងគាំទូលលពះបាទអ្មចស់ សូ មលទង់លពះរលមះិ ពិចារណារហាង” ។
រទប
ើ លពះមហាក្េលរលតាស់ដែឋឹងថា “ខ្នរៅរឆ្ងរទាាំង ៤ ក្់! រៅរឆ្ងររមឋរេវះ ? រូរលពះខ្សឋងខ្ថ្វងដាំរែើររឆ្ងរ
រ ះ មក្អ្ញនិងសាឋប់ផងរមល
ើ ” ។ រទើបបុរសមបក្់រ ះលរបបងគាំទូលសខ្មឋងរឆ្ងរថា “ មនបុរសជាសយនអ្
់ ននក្រ
នង
ិ លបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ៗ ពុាំដង
ឹ រ យ
ើ ព្ថ្ងមយ
ួ អាសយនអ្
់ ននក្រវរាញជាលជារូបលសីមបក្់រសវៀក្ដែឋប់ឲរ
រ យ
ើ បរែឋើរមក្សុាំ រដក្រលរមផធះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ៗ ក្៏របើក្ឲរបុរសរ ះរដក្ លុ ះដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លអាលធ្លលរ
លបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ រធឝើជាឈព្ឺ ផធ ោស់ ឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឲរអ្ុជរនវុះជូនរៅដល់រជើងជរែឋើរផធះ លបពននេុ ាំញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 191
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះបាទអ្មចស់ រដើររៅដល់របង លរលប់វលមក្រដក្ន

ិ ង
ិ សយនអ្
់ ននក្ររៅរលរមផធះវញ,
ិ លុ ះយូ របនថិរ រទប
ើ លបពននេុ ាំញ
លពះបាទអ្មចស់មក្រន់េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ វញ
ិ លុ ះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ គន់រមល
ើ រាំណាាំររៀង ៗ រៅ រទប
ើ ដឹងជាក្់ថា
លបពននរៅរដក្និងសយនអ្
់ ននក្រ រៅរលរមផធះរ ះរហាង ដូ ររបះឯង េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ថាេវួនរឆ្ងរព្លក្ខ្លងរឆ្ងរ ”
។ បុរសលរបទូលររឿងរឆ្ងរថាឝយថា “ មនរលព្ថ្ង ១ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ នង
ិ លបពននរៅដក្សាំ ណាបក្បុងខ្លស សយន់
អ្ននក្ររបស់លបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ វរ ើងរៅរលើរដើមរឈើ រ ើយខ្លសក្មក្ថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ទាង
ាំ ២ េូរ
នឹងគ្នប ” េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ថារៅរន់វវញថា
ិ “ រយង
ើ ពុាំេូរនឹងគ្នបរ ើយ ” វសាឋប់ពក្រេញុាំលពះបាទអ្មចស់ថា
ដូរចាបះរ យ
ើ វររខ្រខ្លសក្អារលរសមក្ជាព
ឹ រី ដងបីដង រទប
ើ លបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ថា “ របវ
ើ រៅរលើរដើមរឈើ
វថារយង
ើ រនះេូរនឹងគ្នប ” ដូររបះរូរអ្បក្រៅវរុ ះមក្រៅខាងអ្ញ រ ើយអ្បក្រ ើងរៅរលើរដើមរឈខ្ើ ដលវរ ើង
រ ះ រួរអ្បក្រមល
ើ មក្អ្ញររយ
ើ ល់ដូរពក្រវថា ឬដូ ររមឋរ ? ” លុ ះលបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ថាដូរចាបះ រទប
ើ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់រៅវរុះមក្រៅខាងលបពននេុ ាំបា
ញ ទអ្មចស់ រ ើយេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រ ើងរៅរៅរលើរដើមរឈខ្ើ ដល
វរ ើងរ ះ, លុ ះវរុ ះមក្វញវេូ
ិ រនឹងលបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ៗ រមល
ើ រៅរ ើញវេូ រនឹងគ្នប រ ើយេញុាំលពះបាទអ្
មចស់គរ
ិ យល់ថាខ្មនដូរពក្រវថា រទើបេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រុះអ្ាំពរី លើរដើមរឈរើ ះមក្រន់លបពននវញ
ិ លុ ះរាំរែរ
រៅ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ចាឃ្ល
ាំ វ រាំ មល
ើ រាំណាាំររៀង ៗ ររៅរទៀរ រទើបយល់ថាវេូ រនឹងលបពននេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ពិរ
ខ្មនដូររបះ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យល់ថាេវួនរឆ្ងរ ព្លក្ខ្លងរឆ្ងរ ” ។ បុរសមបក្់លរបទូលររឿងរឆ្ងរថាឝយថា “ រល
េញុាំលពះបាទអ្មចស់រៅក្ាំរលះ រគរៅេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅ ូ បបាយ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រ ញ
ើ លសីលក្មុរាំ លរន
ើ រពក្
េញុាំលពះបាទអ្មចស់ខាយសរគ ពុាំបាន ូ បបាយ ខ្រេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឃ្លវនបាយណាស់ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យក្អ្ាំបុក្
មក្អ្ក្រពញមរ់ រង
ឹ ថាភល់ទាង
ាំ សងខាង អ្ាំបុក្រ ះរក្ររញរ
ី ញ
ើ ដូរបូស នង
ឹ រលបរូ លពុាំររ
ួ នឹងខាជក្់ររញពុាំ
បាន លុ ះរគររឿនឲរ ូ បបាយ ូ បនឹងរគពុាំបានរ ើយ រគរ ើញេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រសងៀមដូរចាបះ រទើបរគយក្រនវុះ
មក្វវុះរមល
ើ ថាភល់ទាង
ាំ សងខាងរ ើញដូរបូស េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ររខ្រខា
ឹ យ សលសីលក្មុទា
ាំ ង
ាំ រ ះណាស់ រៅរទៀរ
ដូររបះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ យល់ថាេវួនរឆ្ងរព្លក្ខ្លងរឆ្ងរ” ។ បុរសមបក្់រទៀរ សខ្មឋងរឆ្ងរលរបទូលថា “មនរល
ព្ថ្ងមយ
ួ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រវរបាយ ១ សាំ ែុាំរងពុនរៅខ្ផវលាំខ្ពង រដើរររញរៅ រូលក្បុងព្លព េញុាំលពះបាទអ្មចស់
បញ្ឈរលាំ ខ្ពងរៅរលរមរឈើ ១ រដម
ើ លុ ះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឃ្លវនបាយ រ្ងយក្បាយសាំ ែុាំពុាំបានរ យ
ើ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ក្ប
៏ ញ្ឈរលាំ ខ្ពង រុះខ្ក្ផររដើមរឈើ រ ើយរ ង
ើ រឈរើ ះសួ តាមខ្មក្នង
ឹ យក្ក្ញ្ច ប់បាយមក្
លសាយ ូប េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ភវរ់រជើងធ្លវក្់រុះរលើខ្ផវលាំខ្ពងមុរធវុះថាភល់ទាង
ាំ ពីរខាង ពុាំបានលសាយបាយររញ
មក្ ូបរ យ
ើ រ រុ ដូររបះ រទើបេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រនះ យល់ថាេវួនេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រឆ្ងរព្លក្ខ្លងរឆ្ងរ ” ។
រលលពះមហាក្េលរលទង់លពះសណា
ឋ ប់ បុរសទាាំង ៤ ក្់ សខ្មឋងរសរក្ឋីរឆ្ងររបស់ អាតាយទីព្ទ ៗ ដូររបះរ ើយ
លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “លពះខ្សឋងរឆ្ងរទាាំង ៣ ក្់ ឥរប ធ ល់សាក្េអ្
ី ីជា
ឝ លបាក្ដរ ើយ, ឯលពះខ្សឋងរឆ្ងរ
ខ្ដលលរូវលាំ ខ្ពងធវុះថាភល់រ ះ រ ញ
ើ ថាជាក្់លបាក្ដលគ្នន់របើ ” រ យ
ើ លទង់បងាគប់ឲរបានន្តសថីរ ះជាលបពននបុរស
រ ះឯង ។ លពះមហាក្េលរលពះអ្ងគររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅថា សុ គរិគមនាំរហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 192
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ឡះរាជកុ ាឥ៤អងគប្រូឧរប្ជីសឤកឣួឤអងគរសាឤរាជយ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៦៧-៦៩

មននិទានមួយថា : មនលពះរជក្ុមរ ៤ អ្ងគររញរៅររៀនសិលផសាន្តសថឯលក្ុងរក្កសិលមហានគរ លុ ះររៀន

សិលផរប់សពឝលគប់រ ើយលរលប់វលវ
ិ ងមក្ឈប់
ឹ សលមក្ រៅឧទានមួយ ។ រលរ ះមនលពះមហាក្េលរនគរ
ដព្ទមួយរសាយលពះទវិ ងគរ រ យ
ើ ឥរអ្បក្ណានង
ឹ រធឝើជារសឋររសាយរជសបងលពះមហាក្េលររ ះ រទប
ើ លព យែ៍
អ្បក្លបាជញបុររ ិរមុេមន្តនថីរស បរីក្វបែ
ី ឍិ រលពឹទានមលរ ទឹមបុសេរថ្អ្ធិោឌនផេងរក្អ្បក្មនបុែរ រដើមផទ
ី ទួល
យក្មក្ឲររសាយរជសមផរថលិ គប់លគងលពះនគររ ះ ។ រលផេងរៅ បុសេរថ្រ ះពុាំរៅរ ាំលងឧទានរ ះរ ើ
យ។ ពួក្បុររ រ
ិ រូលរៅរមល
ើ យល់រជបុលរទាាំង ៤ លពះអ្ងគគង់រៅទីរ ះ ក្៏យក្ទឹក្លសង់ទាង
ាំ ៤ លពះអ្ងគ
រលសររ ើយអ្រញ្ជ ើ ញររញមក្ រទើបអ្ស់ លព យែ៍អ្បក្លបាជញបុររ ិរ នឹងមុេមន្តនថីរស បរីក្វបែ
ី ឍិ រលពឹទានមលរ
ទាាំងរ ះពចា
ិ រណាគ្នបថា “ រជក្ុមរទាាំង ៤ លពះអ្ងគរនះរយង
ើ នង
ឹ យក្លពះអ្ងគណាជាមចស់ រយង
ើ ? ” ។ រទប
ើ
លព យែ៍អ្បក្លបាជញបុររ ិរអ្មាលរ ះ គិររធឝើជាលបសាបពិរសាធរជក្ុមរទាាំង ៤ ថា “ អ្ងគឯណាមនបុែរ
លបក្បរោយលក្ខែៈលរូវបានជារសឋរ” គិរដូររបះរ ើយក្៏លព យែ៍អ្បក្លបាជញទាង
ាំ រ ះលរបបងគាំទូលថា “ បពិលរ
លពះរជក្ុមរទាាំង ៤ លពះអ្ងគ ! រយង
ើ េញុាំនង
ឹ នទា
ិ នររឿងមួយ ថាឝយលពះអ្ងគ សូ មលពះអ្ងគលទង់លពះសណា
ឋ ប់” រ យ
ើ
លព យែ៍និទានថា “ មននគរ ១ មនរជធីតា ៤ លពះអ្ងគ ង ១ មនរូបរឆ្ងមលអលបព្ព ង ១ ររះវរថលបរិបរថិ
រ យ
ើ ររះលបោប់រភជ ហារដ៏មនរសឆ្ងងញ់ ពសា
ិ , ង ១ ររះផគរផ
់ ង
ធ សា
់ ររពលើ ទពរផង រក្ាទុក្មន
ិ
ឲរខាចរ់ខាចយ ងមួយររះលបរៅេញុាំក្ាំដរផង ររះចាយលទពរឲរទានសមែលព យែ៍ ភណាចាររនង
ិ សយូមយរក្
ផង, របើ ងទាាំង ៤ សុ ទខ្ន រលបក្បរោយលក្ខែៈទីព្ទ ៗ ដូររបះ ររើលពះអ្ងគទាង
ាំ ៤ សពឝលពះរជ ឫទ័យ និងយក្
ងណាជាលពះរជរទពព្ី នលពះអ្ងគនម
ី យ
ួ ៗ ? ” ។ លពះរជក្ុមរ ១ ថា “ ងខ្ដលមនរូបលអរ ះគួរជារជរទពី”
។ លពះរជក្ុមរ ១ ថា “ ងខ្ដលមនវរថលបរិបរថិររះលបោប់រភជ ហារ ដ៏មនរសឆ្ងងញ់ ពិសារ ះ គួរជារជ
រទពី ” ។ រជក្ុមរ ១ ថា “ ងខ្ដលររះផគរផ
់ គងសា
់ ររពើលទពររក្ាទុ ក្មន
ិ ឲរខាចរ់ខាចយរ ះគួរជារជរទពី ” ។
លពះរជក្ុមរ ១ ថា “ ងខ្ដលររះលបរៅេញុាំក្ាំដរផង ររះរាំណាយលទពរផគរផ
់ គងស
់ មែលព យែ៍ភណាចាររនង
ិ
ឲរទានសយូមយរក្ផងរ ះ គួរបានជារជរទពី ” ។ រទើបអ្ស់លព យែ៍អ្បក្លបាជញ រជបុររ ិរមុេមន្តនថីរស បរី
ក្វបែ
ី ឍិ រលពទា
ឹ ន មររទាាំងរ ះ ទទួលយក្លពះរជក្ុមរអ្ងគរលរយខ្ដលសពឝលពះរជ ឫទ័យ រាំរពះ ងខ្ដល
ររះបងាគប់បញ្ជជលបរៅេញុាំក្ាំដរផង ររះរក្ាលទពរផគរផ
់ ង
គ ស
់ មែលព យែ៍ភណាចាររ និងឲរទានសយូមយរក្ផង
រ ះឯង អ្ភរិ សក្រ ើងជារសឋរ សរលមររោយនូវលបររអ្មាលរនះរហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 193
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្ឡះរាជសុ ប្រ៣អងគរឥៀឞសិឦប៣យ

៍ ៉ ង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៦៥ - ៦៦

-មួយអ្ងគររៀនសិលផធបូ ,

-មួយអ្ងគររៀនរហារសាន្តសថ ,

-មួយអ្ងគររៀនយក្ររ
ិ ថររ ៍ ពល ។

មននទា
ិ នមួយថា : មននគរមួយ លពះមហាក្េលរជាអ្មចស់ នគររ ះមនលពះរជបុលរសុ ទខ្ន រលបុសទាាំង ៣ លពះ
អ្ងគរលររលមន
ើ ធាំរ ើងសុ ទខ្ន រររញរៅខ្សឝងរក្ររៀនសិលផសាន្តសថទាង
ាំ អ្ស់ គឺបូ នបងអ
អ ស់ររៀនសិលផធបូ, បងប ធ ប់
ររៀនរហារសាន្តសថ, បងបងអស់ររៀនយក្រិររថ រ ៍ពលសក្លរយធ្ល ។ លពះរជបុលរទាាំង៣អ្ងគរនះសុ ទខ្ន របានររៀន
ររះរប់សពឝលគប់លបររទព្ី ទៗ រ យ
ើ វលមក្នគរលពះវរប
ិ តា
ិ វញ។
ិ លពះវរបតា
ិ លទង់លពះរិ ឋ ថា “របដ
ើ ូររបះអ្ញនង
ឹ ឲរ
ក្ូនណារសាយរជសបងអ្ញ”។ លទង់លពះរិ ឋ ពិចារណាពុាំរលសរក្បុងលពះរជ ឫទ័យរ ើយ រទើបឲរលព យែ៍អ្បក្
លបាជញរជបុររ រ
ិ នង
ិ មុេមន្តនថរី ស បរក្
ី វបែ
ី ឍិ រលពទា
ឹ ន ចាររ រៅដែឋឹងសួ រមហាឫសីថា “រជបុលរទាាំង ៣ អ្ងគ
រនះ គួរឲរអ្ងគណា រសាយរជរសបងឪពុក្?”។ រទើបលព យែ៍អ្បក្លបាជញបុររ រ
ិ នង
ិ មុេមន្តនថី រស បរក្
ី វបែ
ី ឍិ រ
ន ីររោយនូវដាំរែើរថា “ បពិលរមហាឫសីរអ្ើយ លពះមហាក្េលរជា
លពឹទានចាររ អាមរររៅដល់មហាឫសីពិរពុទដ
អ្មចស់រយង
ើ េញុាំមនលពះរជបុលរ៣លពះអ្ងគ សុ ទខ្ន រររះសិលផសាន្តសថគឺ មួយររះសិលផធបូ, មួយររះរហារសាន្តសថ,
មួយររះយក្រិរថររ ៍ពលសក្លរយធ្ល, បណា
ឋ អ្ងគទាង
ាំ ៣រនះ ររើអ្ងគណាគួរលគងរជសមផរថិបាន?”។ មហាឫសី
រវវើយថា “ អ្បក្ររះយក្រិររថ រ ៍ពលសក្លរយធ្លគួរបានជារសឋរ, អ្បក្ររះសិលផធបូគួរទុក្ជារស បរី, អ្បក្ររះ
រហារគួរទុក្ជាឧបរជ រដើមផរ
ី ខ្លមរលមង់រសរក្ឋគ្ន
ី ប់េុសសបងអ្ងគរសឋរ សរលមរររេុសលរូវរោយនូវលបររ
អ្មាលរនះឯងរហាង។

រឥឿង សរេឥន្រឞាឞ
ី ង
ិ ប្ករឡដ
ី រណដីឣគ្ននសុ ី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៦៣-៦៤

មននទា
ិ នមួយថា : មនសរឝឥន្តនធម
ី យួ រៅរលើររះ ក្ណា
ឋ លសមុលទ រ យ
ើ មនលក្រពើមយ
ួ រធឝរើ ូងរៅរលើររះរ ះ
ផង ។ សរឝឥន្តនធរី ះខ្រងរៅឆ្ងបដាំរអ្ាំ
ី ពរី លរើយសមុលទយក្មក្វី រៅខាងរូងលក្រពជា
ើ លបលក្រី ។ ព្ថ្ងមយ
ួ លក្រពើ
រមល ាំ ាំរន
ើ យល់ឥន្តនធីពដ ី ិងវីរ ើយ លក្រពើរ ះគិរគ្នបន់ក្ុ ងរ ថ “ អ្ញនឹងដរែឋើមសារ់ដាំរអ្ាំ
ប ិរថា ី ពីឥន្តនធីវី ។ លុ ះឥន្តនធី
ពាំដាំរមក្ោក្់
ី ដល់ឋានខ្ដលធ្លវប់ខ្របររភគររៀងរល់
ិ ព្ថ្ងរ ះ លក្រពរើ ះវររញអ្ាំពរី ូងរ ង
ើ រៅរក្ឥន្តនធរី យ
ើ សួ រ
ថា “ មបលឥន្តនធី ! រមឋរក្៏លពះខ្សឋងមក្លួ រសារ់ដាំរជាអាហារអ្ញ
ី ? ” ។ ឥន្តនធីរវវើយថា “ ដាំររនះអ្ញឆ្ងបយក្មក្
ី
អ្ាំពីរលរើយសមុលទជាលបាក្ដរទើបខ្រអ្មាញ់ មញ
ិ រនះឯង រមឋរក្៏លពះខ្សឋងថាអ្ញលួ រអាហារលពះខ្សឋង ? ” ។ លក្រពើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 194
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង ិ ប លបាថាបរង់បានសារ់ដាំររៅវ
ិ ឥន្តនធវី វទគ្ន ី ញរៅមក្
ិ ពុាំោរ់រលសររ យ
ើ រទប
ើ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រពធស
ិ រឝជាតាបស
រៅទរី ះ ។ លក្រពើនង ិ ឥន្តនធបឹឋ រោយដាំរែើរទព្ី ទ ៗ ។ លក្រពថា
ី ង ើ “ េញុាំខាដាំ ាំរន
ី ង
ឹ វរី ៅរូងខាងរូងលាំ រៅេញុាំ ឥន្តនធរី នះ
មក្ដរែឋើមសារ់ដាំរ ី នឹងយក្វីជាអាហារវ ” ។ ឥន្តនធីថា “ ដាំររនះេញ
ី ុ ាំឆ្ងបអ្ាំពីរលរើយសមុលទជាលបាក្ដ រទើបខ្រម
ក្ដល់ េញុាំគរ
ិ នង
ឹ វី លសាប់ខ្រលក្រពរើ នះវវររ
ង
ើ អ្ាំពរី ូង រៅថា “ េញុាំលួររាំែីអាហារវ ” ទាាំងរនះសូ មលពះអ្ងគ
ើ ដល់ ទីក្ខ្នវងដរាំ រី ើញខ្រសាបមលក្រក្ឥន្តនធី ពុាំរ ើញរងកូមលក្រពើរ ះ
ពិចារណាឲរេញុាំរហាង ” ។ រទើបតាបសមក្រមល
រ ើយ លពះអ្ងគយក្លក្រក្ឥន្តនធីមក្ផធប់រមល
ើ យល់ថាខ្មន ។ តាបសថា “ឥន្តនធីរនះយល់ជាមនសាក្េខ្ី មនពិរ ឯ
លក្រពឥ
ើ រសាក្េអ្
ី រីឝ យ
ើ " រទប
ើ ររ់រសរក្ឋរី ះឲរលក្រពចា
ើ ញ់ ឥន្តនធី ។ តាបសររ់រសរក្ឋដ
ី ូររបះ រៅថាសុ គរគ
ិ ម
នាំរហាង ។

រឥឿង ប្សា
ី ឞសហាឤៗ សា
ល ស់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៥៩ - ៦១

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរសមបក្់នង
ិ លសីមបក្់ជាសយនអ្
់ ននក្រផងគ្នប លួ ររៅមក្រក្គ្នប មឋយឪពុ ក្ពុាំដឹងរ យ
ើ ។
មនរលមួយព្ថ្ង ខ្េវងឆ្ងបពស់ ខ្វក្វី វរ រើ មក្លជុះពស់ រលើដាំបូលផធះលសីរ ះ ។ ក្បុងរលររី ះឯងបុរសរ ះរៅ
រន់ផះធ រមសយនអ្
់ ននក្រ គ្នប់រន
ួ រភវៀងធាំ បុរសរ ះខ្លសក្ទឹក្រលបើរមសយនអ្
់ ននក្ររៅសិរទឹក្ឲរ ។ រមសយនអ្
់ ននក្រពុាំ
រៅសិរទក្
ឹ អ្ាំពក្
ី អមយក្រសៀនរៅលរងទក្
ឹ រភវៀងរៅរងសផូវ លរូវវអង
ឹ ពស់ ខ្វក្រ ះ ទក្
ឹ រភវៀងដូ ររគលងពស
ិ ពស់
ូររូលរៅក្បុងរសៀន ។ រមសយនអ្
់ ននក្រមន
ិ បានដឹង ក្៏យក្មក្ឲរបុរសរ ះផឹក្ ។ ក្មវង
ាំ ពិសពស់ខាវង
ាំ បុរសរ ះ
ក្៏ ល់ព្ផធសាវប់រៅ ។ រមសយនអ្
់ ននក្របីរខាយរបុរសរ ះយក្រៅោក្់រៅក្ណា
ឋ លផវូវ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង ឪពុក្មឋយ
បុរសសាវប់រ ះ ដឹងថាក្ូនបារ់រ យ
ើ រដើរេយឃ្ល
ី យ ររៅរក្ បានរ ញ
ើ រខាយរក្ូនរៅក្ណា
ឋ លផវូវក្៏ភរ
ិ ភ័យរលះរលាំ ង
រៅបឋឹងរៅលក្ម ។ ឯរៅលក្មដែឋឹងថា “ក្ូនរ ះសាវប់រោយមនរ រុឬឥររ រុ ?” ។ មឋយឪពុក្រវវើយថា “ េញុាំ
ពុាំរ ញ
ើ រ រុអ្រីឝ ទ ” ។ រៅលក្មថា “ របឥ
ើ ររ ើ នឹងជាំនុាំជលមះឲរពុាំបាន ” ។ រទប
រុដូរចាបះ រយង ើ ឪពុ ក្មឋយបឋង
ឹ
រៅលក្ម ឲរ េ
ាំ ួ នរ
វ ើងរៅគ្នល់លពះមហាក្េលររ ើយលរបបងគាំទូលថា “ សូ មលទង់លពះអ្ងគរមតាថរលបាស, ក្ូនេញុាំ
លពះបាទអ្មចស់រនះសាវប់រៅក្ណា
ឋ លផវូវ រៅលក្មពិចារណារក្ឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំបានរ ើយ រទើបេញុាំលពះបាទអ្
មចស់មក្លរបទូលលពះបាទអ្មចស់ ពុាំរររ សូ មលទង់លពះពចា
ិ រណា” ។ រទប
ើ លពះមហាក្េលរលទង់មនលពះបនធូលថា
“របើអ្ស់រៅលក្មទាាំងអ្មាលម៉នរ ះជាំនុាំពិចារណាក្ឋីរនះពុាំបាន ក្៏អ្ញនឹងពិចារណាេវួនឯង” រទើបលពះអ្ងគឲរ
រៅក្ាំរលះរជានុក្ូលមបក្់មក្ រ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូលថា “រូរលពះខ្សឋងយក្រខាយរបុរសរ ះរៅោក្់រលើផធះ
ឪពុក្មឋយ រ យ
ើ លបាប់អ្ស់ ទាង
ាំ លសីផងឲររៅយាំរសាក្ខ្ក្ផររខាយរបុរសរ ះ រ យ
ើ លពះខ្សឋងចាាំសាឋប់ទាំនញ
ួ អ្ស់
លសីទាង
ាំ រ ះវយាំទួញថារមឋរៗ េវះ ? លសីណាយាំរសាក្សាឋយថារមឋរ លពះខ្សឋងក្រ់លតារ្យះអ្ស់ លសីអ្មាល
រ ះសពឝលគប់យក្មក្ឲរអ្ញ” ។ ឯរៅក្ាំរលះរជានុក្ូលរ ះ លរបថាឝយបងគាំទទួលលពះបនធូលររញរៅយក្
រខាយរបុរសរ ះរៅោក្់រលើផះធ មឋយឪពុក្ រ ើយលបាប់អ្ស់ លសីផងឲរមក្យាំរសាក្ រខាយររ ះដូរលពះបនធូល ។
អ្ស់លសីឯរទៀរមក្យាំរ ើយរៅផធះទីព្ទ ៗ រៅរៅខ្ររមមបក្់យរាំ សាក្អាល័ យពុាំអ្ស់ រសរក្ឋីពុាំរៅផធះ ឱបរខាយរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 195
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ទួញយាំរៅទរី ះ ។ ក្ាំរលះរជានុក្ូល ក្រ់រោយដាំរែើររ យ

ើ យក្រៅទូលលពះមហាក្េលរ លពះអ្ងគលជាបរោយ
ដាំរែើររ ះរ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូលឲររៅដែឋឹងរមរ ះថា “ លរូវជាសារ់ញាររិ មឋរនិងរខាយររ ះ បានជាឱប
ទួញយាំពុាំរៅផធះ” ។ រមរ ះរវវើយថា “ ពុាំជាសារ់ញារិរទ រផរ
ិ រៅរនះជាសយនអ្
់ ននក្រនឹងេញុាំ រៅរក្េញុាំ រួនរភវៀងធាំ
រៅរនះខ្លសក្ទឹក្ េញុាំយក្រសៀនលរង់ទឹក្រភវៀងឲររៅរនះ ៗ រនះផក្
ឹ រ យ
ើ លសាប់ខ្រ ល់ព្ផធសាវប់យប់រ ះឯង េញុាំ
យក្រខាយររៅោក្់រៅក្ណា
ឋ លផវូវ េញុាំលសរណាះបុរសរនះឯងរទើបេញុាំយាំ ” ។ ក្ាំរលះរជានុក្ូលក្៏ ពាំ ក្រទាាំងរនះ
រៅលរបទូលលពះមហាក្េលរ ។ លពះអ្ងគបានលជាបអ្ស់ ដាំរែើរដូរចាបះរ យ ើ រទើបលពះអ្ងគឲរមក្រមលើ រលើដាំបូលផធះ
សយនអ្
់ ននក្ររ ះរ ញ
ើ មនវអង
ឹ ពស់ ខ្វក្រៅទខ្ី ដលរមសយនអ្
់ ននក្រលរងទក្
ឹ រភវៀងឲរបុរសរ ះផឹក្ រទប
ើ លទង់មនលពះ
បនធូលថា “រនះរ រុ ក្មយបុរែេវួនឯងមក្ផឋល់ ” ឯរមសយនអ្
់ ននក្ររ ាំ ាំពុលរ
ះពុាំរធឝើថាបប ើយ” ។ លពះអ្ងគពុាំឲរឪពុក្
មឋយបុរសសាវប់រ ះ រាំ មសយនអ្
់ ននក្ររ ះជាក្ឋរី យ
ើ របឲ
ើ ររមសយនអ្
់ ននក្ររ ះរៅលាំ រៅអាតាយទព្ី ទ ៗ រហាង ។

រឥឿង សុ ឥសកឣសរ់រៅខ្កបឥហាះរសដឋប្ី សង់កិ ល ឞអាហាឥរសដឋី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៥៥-៥៧

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរសក្មេរ់មបក្់រៅខ្ក្ផរខាងផធះរសដឌី របេ
ើ រល់បក្់ពខា
ី ងលិរ រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពខា
ី ង
រក្ើរ របើេរល់បក្់ពីខាងរក្ើរ រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពីខាងលិរ របើេរល់បក្់ពីខាងរជើង រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពីខាងរផូង របើ
េរល់បក្់ពខា
ី ងរផូង រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពខា
ី ងរជង
ើ ។ រសដឌរី ញ
ើ ដូរចាបះរលបើេុ ាំរញ ៅដែឋឹងថា “ បុរសរ ះររះខ្ររុះររ ើ
េធមរៅមក្ ៗ រធឝើអ្ីដ
ឝ ូររបះ ? ” ។ េញុាំរៅដែឋឹង បុរសរ
ះលបាប់ថា “ អ្បក្រអ្ើយ ! អ្បក្លបាប់រលក្ផងថា “ ខ្ដលេញុាំ
រុះរររៅមក្
ើ រផរ
ិ េញុាំលសង់ក្ិន
វ រាំែីអាហាររលក្រនះឯង ” ។ េញុាំក្វ៏ លមក្លបាប់
ិ វញរោយដ
ិ ាំរែើររ ះ ។ រសដឌីគិរ
ថា “ របវ
ើ រស់រោយក្វន
ិ អាហារអ្ញ ដូររបះអ្ញយក្វជាេញុាំបានរហាង ” គរ
ិ ដូររបះរ ើយក្៏ ប
ាំ ុរសរ ះរៅបឋង
ឹ
រៅលក្ម ឲរជាំនុាំពិចារណារោយដាំរែើររ ះ រៅលក្មថា “ របើដូរចាបះអ្បក្យក្ជាេញុាំបានរហាង ” ។ បុរសរ ះថា
របដ
ើ ូរចាបះអ្បក្
េ ឹ លរបបងគាំទូលសុាំ លពះរជលទពរឲរព្ថ្វេួ នេញ
ាំ ុ ាំរញ ៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ េញុាំនង វ ុ ាំ ” ។ រទប
ើ រសដឌី ប
ាំ ុរស
រ ះរៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ ។ បុរសរ ះលរបបងគាំទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅខ្ក្ផរផធះរសដឌីរនះ របើេរល់
បក្់ពីខាងលិរ រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពីខាងរក្ើរ របើេរល់បក្់មក្ពីខាងរក្ើរ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពីខាង
លិរ របើេរល់បក្់ពខា
ី ងរជើង េញុាំលពះបាទអ្មចស់រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពខា
ី ងរផូង, របេ
ើ រល់បក្់ពខា
ី ងរផូង េញុាំលពះបាទអ្
មចស់រុះររេធ
ើ មរៅសង់ពីខាងរជើង, េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រុះរររៅមក្
ើ ៗ ដូររបះ រដើមផលី សង់ក្ិន
វ រាំែីអាហារ របស់ រសដឌី
រនះ, រសដឌរី នះថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់រស់រៅរោយសារក្វន
ិ រាំែីអាហាររបស់ គ្នរ់ ” រ យ
ើ គ្នរ់ចាប់េុ ាំលញ ពះបាទអ្
មចស់យក្រៅបឋង ឹ រៅលក្ម ៗ បងាគប់ឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅជាេញុាំរសដឌីរនះ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ មក្លរបទូលសុាំ លពះ
វ េញុាំលពះបាទអ្មចស់” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ដែឋឹងរៅរសដឌីថា “ មបលរសដឌី ! ដរាំ ែើររសរក្ឋី
រជលទពរឲរព្ថ្វេួ ន
រនះខ្មនពិរដូររបះ ឬដូ ររមឋរ?” រសដឌលី របបងគាំទូលថា “ដាំរែើររនះពរ
ិ ដូររបះខ្មន” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ
យល់ថារៅលក្មរ ះពុាំរទៀងលរង់ រទើបលពះអ្ងគឲរយក្សាំ ពរ់មក្លរលក្ណា
ឋ លព្ថ្ងឲរយក្លបាក្់មក្ចាក្់គររលើ
សាំ ពរ់សរ ះ រ ើយលទង់មនលពះបនធូលថា “រូរលពះខ្សឋងរសដឌីរៅយក្លបាក្់ព្ថ្វរប
ួ ុរសរ ះរុ ះ ។ រសដឌីទទួល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 196
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះបនធូលរ យ
ើ រៅនង
ឹ រ្ងយក្លបាក្់អ្ាំពស
ី ាំ ពរ់សរ ះ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ របប
ើ ុរសរ ះបានវរ
ី ាំែី
អាហារលពះខ្សឋងខ្មន រទប
ើ គួរលពះខ្សឋងយក្លបាក្់រលើសាំពរ់សរ ះ ឥ ូ វបុរសរនះលសង់យក្ខ្រក្វន
ិ អាហាររទ
មនខ្រលពះខ្សឋងយក្លសរមលលបាក្់រ ះរទើបលយមនឹងរព្មវក្ិន
វ អាហារលពះខ្សឋង ” ។ បុរសនឹងរសដឌីរ ះរូលរិរថ
រ ើ លរបថាឝយបងគាំលរៅលាំ រៅអាតាយទព្ី ទរហាង ។ ”
យ

រឥឿង គ្នឣណីរសដឋីឦច
ួ វឹកឃែុក
ុំ ណឌឦរសដឋី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៥១-៥៤

មននិទានមួយថា : មនរសដឌី ២ ក្់ មបក្់រ្យះក្ុែឍលរសដឌី មបក្់រ្យះគ្នមែីរសដឌី អ្បក្ទាាំង ២ លសលញ់

គ្នបណាស់ យក្គ្នបរធឝើរក្វើ ។ ឯក្ុែឍលរសដឌីយក្ទឹក្ ុ ាំលយ បាាំរយពិនង
ធ រៅរផញើទុក្រៅផធះ គ្នមែីរសដឌី ៗ ជារក្វើ
ទទួលយក្ទក្
ឹ ុ ាំរយ ះទុក្រ យ
ើ ក្ុែឍលរសដឌីលរៅជួញជាអ្ាំ ុ ងយូររៅ ។ គ្នមែីរសដឌីរចាះបារពន
ិ ង
ធ បងាូរ
យក្ទឹក្ ុ ាំរយ រញអ្ាំពីពិនង
ធ ទាាំងលបាាំរយរ ះ ។ យូររៅ ក្ុែឍលរសដឌីមក្អ្ាំពីជួញវញបានយក្រាំ
ិ ែីខ្ផវរឈផ
ើ ងរៅ
ជូនរក្វើ រ យ
ើ នយ
ិ យថា “េញុាំសុាំយក្ពិនង
ធ ទឹក្ ុ ាំអ្
យ ាំពរី ក្វើ” ។ រទប
ើ គ្នមែីរសដឌលី បាប់ថា “រក្វរើ អ្យ
ើ ឥ ូវរនះ ក្ែុ ឋ រវ
រចាះបារពន
ិ ង
ធ ផឹក្ទឹក្ ុ ាំរយ ក្វើ អ្ស់ រៅរ យ ើ ” ។ ក្ុែឍលរសដឌីនង
ិ គ្នមែីរសដឌីលបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នប រ យ
ើ ក្
ាំ រីឋ ះ
រៅបឋឹងរៅលក្ម ជាំនុាំពុាំបានក្៏ គ្ន ាំ ប រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ ។ ឯក្ុែឍលរសដឌីលរបទូលថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់
យក្ទឹក្ ុ ាំលយ បាាំរយពន
ិ ធង រៅរផញគ្ន
ើ មែីរសដឌជា
ី រក្វើ រ យ
ើ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅជួញ លុ ះេញុាំលពះបាទអ្មចស់ វលមក្
ិ
វញរៅសុ
ិ ាំ យក្ទឹក្ ុ ាំព
យ ីរក្វើ ៗ លបាប់េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ ថា “ក្ែុ ឋ រវរចាះបារពិនង
ធ ទាាំងលបាាំរយផឹក្ទឹក្ ុ ាំអ្
យ ស់ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់ពុាំសុេរិររថ ទើបមក្លរបទូលសូ មលពះអ្ងគលទង់ពិចារណារហាង” ។ ឯគ្នមែីរសដឌីលរបបងគាំទូល
ថា “រក្វរើ នះបានយក្ពន ិ ធងទក្
ឹ ុ ាំយលបាាំរយមក្រផញើនង
ឹ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពរ
ិ ខ្មន, ខ្រក្ែុ ឋ រវរចាះពិនង ធ ទាាំងលបាាំរយ
ផឹក្ទឹក្ ុ ាំអ្
យ ស់ េញុាំលពះបាទអ្មចស់លបាប់ដូររបះ គ្នរ់ពុាំរជឿបានជា េញុាំលពះបាទអ្មចស់ មក្លរបបងគទ ាំ ូ លលពះអ្ងគ សូ ម

ិ រណារហាង” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លជាបនូវដាំរែើរររែ៍រសដឌីទាង
លទង់លពះរិ ឋ ពចា ាំ ២រ ះរ យ
ើ រទប
ើ លទង់
មនលពះបនធូលថា “ព្ រសដឌីទាង
ាំ ២ រអ្ើយ ! ក្ុាំលពះខ្សឋងក្ឋីនឹងគ្នបរ ើយ ខ្ដលលពះខ្សឋងលសលញ់ គ្នបអ្ាំពីរដើមដូរ
រមឋរ រូរលពះខ្សឋងលសលញ់ គ្នបឲរដូរខ្ដររ ះរៅ” ។ ឯគ្នមែីរសដឌីឮលពះបនធូលដូរចាបះក្៏លរបលរៅលាំ រៅ
អាតាយ ។ រលរយរ ះលពះមហាក្េលរ មនលពះបនធូលដែឋឹងរៅក្ុែឍលរសដឌីថា “ គ្នមែីរសដឌម ី នក្ូនឬឥរក្ូន
?” ក្ុែឍលរសដឌីលរបបងគាំទូលថា “មនក្ូន” ។ រទើបលពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “ របម
ើ ន, រូរលពះខ្សឋងរៅលួ ង
រលមរៅមក្ របបា
ើ នមក្រ យ
ើ លពះខ្សឋងលរលប់វលរៅលពមនគ្នមែ
ិ ី ថា ក្ូនរក្វើឯងខ្េវងឆ្ងបយក្រៅរ យ
ើ
អ្ញបរងអើល វពុាំទមវក្់រសាះ” ។ ក្ុែឍលរសដឌីសាឋប់លពះបនធូលដូរចាបះថាឝយបងគាំលរៅលាំ រៅអាតាយ រ យ
ើ រៅ
លបរលមលួ ងរលមបានក្ូ នគ្នមែីរសដឌីយក្រៅលក្់ទុក្រៅទីក្ាំបាង
ាំ រ ើយវលរៅលបាប់
ិ ថា “រក្វើរអ្ើយ ! អ្ញ
យក្ក្ូនរក្វរើ ៅ ឥ ូ វខ្េវងវឆ្ងបយក្រៅអ្ញរដញបរងអល ើ វពុាំទមវក្់រ យ
ើ ” ។ រលរបឮ ើ ដូរចាបះ គ្នមែីរសដឌី
េឹងពន់រពក្ រ ើយ ក្ ាំ ូ លលពះមហាក្េលរថា
ាំ ុែឍលរសដឌីរ ើងរៅលរបបងគទ “ក្ុែឍលរសដឌីរនះយក្ក្ូ នេញុាំ
លពះបាទអ្មចស់រៅរៅផង លុ ះអ្ាំ ុ ងយូររៅគ្នរ់ថា ខ្េវងវឆ្ងបក្ូនេញុាំលពះបាទអ្មចស់, សូ មទានលពះអ្ងគលទង់លពះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 197
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ិ រណា” ។ ឯក្ុែឍលរសដឌលី របបងគាំទូលថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យក្ក្ូ នរក្វរើ នះមក្ពរ

ពចា ិ ខ្មន េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំ
លក្់រទ ខ្រខ្េវងវឆ្ងបយក្រៅ គ្នរ់ពុាំរជឿេញុាំលពះបាទអ្មចស់រ យ
ើ រសរក្ឋរី នះពុាំរររ សូ មលទង់លពះពិចារណា
រហាង” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លជាបដាំរែើររររសដឌីទាង
ាំ ២ រ ើយលទង់មនលពះបនធូលថា “រសដឌីរអ្ើយ ! របើខ្េវង
ឆ្ងបយក្ក្ូនលពះខ្សឋងរៅដូរចាបះ លរូវលពះខ្សឋងទាាំង ២ ក្់រធឝស
ើ ចាចធោ
ិ ឌ ននង
ឹ គ្នបថា “សូ មឲរគ្នមែីរសដឌបា
ី ន
ទឹក្ ុ ាំរយ ពញពិនង
ធ ដូរខ្ដលវញ
ិ ឲរខ្េវងទមវក្់ក្ូនមក្ឲរក្ុែឍលរសដឌីដូរខ្ដលវញ
ិ ”របើលពះខ្សឋងទាាំង ២ លសលញ់
គ្នបខ្មននឹងបានរសរក្ឋីសរលមរលបាថាបពុាំខាន, របើបានដូរសចាចធិោឌនលពះខ្សឋងទាាំង ២ រ ើយ រូរលពះខ្សឋង គ្ន
ាំ ប
មក្រន់អ្ញវញ”
ិ ។ រលលពះមហាក្េលរ មនលពះបនធូលដូររបះរ យ ាំ ២ លរបបងគាំលរៅលាំ រៅទព្ី ទ
ើ រសដឌីទាង
ៗ ។ គ្នមែីរសដឌីយក្ទឹក្ ុ ាំចា
យ ក្់រពញពិនង
ធ ទាាំងលបាាំរយ ដូរខ្ដលរ ើយ រាំ ើងថាឝយលពះមហាក្េលរ ។
ក្ុែឍលរសដឌឮ
ី ថាគ្នមែីរសដឌយ
ី ក្ទឹក្ ុ ាំរយ ៅថាឝយ ក្៏យក្ក្ូនរៅថាឝយខ្ដរ ។ លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូល ឲរ
យក្ទឹក្ ុ ាំយរៅឲរក្ុែឍលរសដឌី រ ើយឲរយក្ក្ូនអ្ាំពីក្ុែឍលរសដឌីមក្ឲរគ្នមែីរសដឌី រ ើយមនលពះបនធូលថា “
លពះខ្សឋងទាាំង ២ ក្ុាំអាក្់អ្ន់រិរន
ថ ឹងគ្នប រូរលសលញ់ គ្នបដូររដើមវញរៅ
ិ ” ។ រសដឌីទាង
ាំ ២ ទទួលលពះបនធូលរ ើយ
លរបថាឝយបងគាំលរៅរន់លាំរៅ ទព្ី ទ ៗ រហាង ។

១ -រ្យះពងមួយខ្បប បារ នង
ិ មរ់រូរ រក្អងធាំ ។

រឥឿង សុ ឥសកឣសរ់សង់មឣ
ា ខ្កបឥហាះរសដឋី រឝេប្ី តាស់តាឣរសដឋី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៤៧-៥០

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរសបឋលី បពនននង
ឹ ក្ូនលសីមយ
ួ ជាអ្បក្លាំ បាក្ ក្មេរ់ទុគរ
៌ រក្លពក្
ឹ បានសុ ី ខ្រលពក្
ឹ រក្លងរ
បានសុី ខ្រលងរ ពុាំមនលទពររបស់ អ្លមស់ អ្លមអ្ឝីរ ើយ រទើបបុរសបឋីលបពននរ ះគិរគ្នបថា “ លាំ រៅរយង
ើ សពឝព្ថ្ងរនះ
លាំ បាក្ណាស់ មក្រយង
ើ រៅរក្រលក្ឯណាមនលទពរសមផរថរិ លរន
ើ រយង
ើ រៅរៅខាងរលក្ ើ ដាំរែើរ
លបរមល
រលក្ ៗ រធឝរ
ើ ររមឋរេវះបានជាមនលទពររបស់ រលរន
ើ ” ។ អ្បក្ទាាំង ២ ក្់បលីឋ បពននរ ះ គិរគ្នបដូរចាបះរ ើយ ក្៏រុះ
ររេធ
ើ មរៅសង់រៅខ្ក្ផរខាងផធះរសដឌី ។ រសដឌីរ ះឯង ខ្រងរលបើេុ ាំឲ
ញ ររៅជួញខ្លប រធឝើខ្លសរមករ បានលទពររបស់
បាំរពញឃ្លវង
ាំ ពុាំខ្ដលោរ់រ យ
ើ ។ ឯបុរសបឋលី បពនន នង
ិ ក្ូនមួយ បានរធឝលើ តាប់តាមអ្ាំពរ
ី រទាាំងអ្មាលរ ះរបស់
រសដឌី ។ រាំរែរលង់រៅ រក្ើរផលលបរយជន៍ បានលទពររបស់រលរើន រទើបបុរសរ ះដឹងគុែមហារសដឌី រ ើយក្៏
យក្មសមួយសធក្ម
់ ក្ជូនមហារសដឌី ។ មហារសដឌី ដែឋឹងថា “រ រុរមឋរបានជារៅយក្មសឲរអ្ញ ?” ។
បុរសលបាប់ថា “រផរ
ិ េញុាំបាទរនះ ជាអ្បក្ក្មេរ់ទុគរ
៌ េញុាំបាទរុះររេធ
ើ មមក្រៅខ្ក្ផរផធះរលក្ េញុាំបាទរមល
ើ រ ញ
ើ រលក្
ខ្រងរលបើអ្ស់េុ ាំក្
ញ ាំដរឲររៅជួញខ្លបរធឝើខ្លសរប់រមករឲរបានជាលទពររបស់ មក្ េញុាំបាទបឋីលបពនននិងក្ូន មួយរធឝើលតាប់
អ្ាំពរ
ី រទាាំងរ ះតាមរលក្ ក្៏បានជាអ្បក្មនលទពររបស់ រលះេញុាំក្ាំដរ ទញ
ិ រគ្នលក្បបា
ី នរលបជា
ើ រលរន
ើ រទប
ើ េញុាំបាទ
រលឹក្ដល់គុែរលក្ រ ើយេញុាំបាទយក្មសមួយសធក្ម
់ ក្ជូ នរលក្រហាង” ។ រសដឌីថា “រៅបានលទពរអ្មាល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 198
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រនះ អ្ញសាយនថា រៅបានពណា

ី របើរៅបាន រផរ
ិ រៅរធឝតា
ើ មរាំរែះអ្ញខ្រងរធឝើដូររបះរ ើយ រូររៅរៅយក្លទពរ
អ្មាលរ ះមក្ឲរអ្ញ ៗ នង
ឹ ខ្រក្រ ាំខ្លក្ឲររៅេវះ” ។ បុរសរ ះរវវយ
ើ ថា “ រផរ
ិ េញុាំលពះបាទរធឝើអ្ាំពរ
ី រលតាប់តាម
រលក្ បានលទពររបស់អ្មាលរនះ េញុាំបាទរលឹក្គុ ែរលក្ រទើបេញុាំយក្មសមួយសធក្ម
់ ក្ជូ ន េញុាំបាទយល់ថា
រលក្នង
ឹ យក្ខ្រប៉ុរែតះ របរើ លក្រលបើេុ ាំបា
ញ ទឲររៅយក្របស់ េុ ាំបា
ញ ទទាាំងអ្ស់ មក្ េញុាំបាទពុាំយក្មក្ជូនរទ” ។
រសដឌី និងបុរសរ ះលបខ្ក្ក្ដរែើឋ មលទពរគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ រទើបរសដឌី ប
ាំ ុរសរ ះរៅដល់រៅលក្មជន ាំ ុាំពិចារណា
រៅលក្មជាំនុាំជលមះររឿងរ ះពុាំបាន រទើប រាំ សដឌីនិងបុរសរ ះរៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ ។ បុរសរ ះលរបបងគាំទូល
ថា “ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រនះរៅខ្ក្ផរផធះរសដឌីរនះ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យល់គ្នរ់ខ្រងខ្លបេញុាំក្ាំដរគ្នរ់ឲររៅជួញខ្លប
រធឝើខ្លសរមករបានលទពរជាផលលបរយជន៍ផធល់ េួ នគ្នរ់
វ រ ើយេញុាំលពះបាទអ្មចស់ បីលឋ បពនននិងក្ូនមួយ យក្េវួនរធឝើ
នូវអ្ាំរពរ
ើ រលតាប់តាមគ្នរ់ បានលទពររបស់ រលះេញុាំទិញរគ្នលក្បី រទប
ើ េញុលាំ ពះបាទអ្មចស់គរ
ិ ដល់គុែគ្នរ់ រ យ
ើ
យក្មសមួយសធក្រ់ ៅឲរគ្នរ់ ៗ ពុាំយក្ខ្រមសមួយសធក្រ់ នះរ ើយ គ្នរ់រលបើេុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ រៅយក្លទពរ
របស់ មសលបាក្់ មក្ឲរគ្នរ់ទាង
ាំ អ្ស់ រ ើយគ្នរ់នឹងខ្រក្ឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ វញ
ិ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ ពុាំយក្លទពរ
ទាាំងរ ះមក្ឲរគ្នរ់ រទប
ើ គ្នរ់ េ
ាំ ុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ រៅបឋង ឹ រៅលក្មឲរជាំនុាំជលមះពចា
ិ រណា រៅលក្មជាំនុាំពុាំបាន
រសរក្ឋីទាង
ាំ រនះពុាំរររ សូ មលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណាឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រហាង” ។ រទើបលពះមហាក្េលរលទង់លតាស់
ដែឋឹងរៅរសដឌថា
ី “ មបលលពះខ្សឋង ! ដាំរែើរលពះខ្សឋងររដ
ើ ូររមឋរ ? ” ។ រសដឌលី របទូលថា “ ដាំរែើររសដឌព្ី ន
េញុាំលពះបាទអ្មចស់រនះ ដូ រពក្របុរសលរបទូលរនះរហាង” ។ លពះមហាក្េលរលទង់យល់ថា រសដឌីរលភខ្មនពរ ិ
រទើបលពះអ្ងគមនលពះបនធូលដែឋឹងថា “ មបលរសដឌី ! លពះខ្សឋងមនក្ូ នឬឥរក្ូន” ។ រសដឌីលរបបងគាំទូលថា “ េញុាំ
លពះបាទអ្មចស់មនក្ូនលបុសមួយ ” ។ រទប
ើ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលដែឋឹងរៅបុរសរ ះវញថា
ិ លពះខ្សឋងមនក្ូន
ឬឥរក្ូន ?” ។ បុរសលរបបងគាំទូលថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ មនក្ូនលសីមយ
ួ ” ។ លពះមហាក្េលរមនលពះបនធូល
ថា “មបលលពះខ្សឋងទាាំង ២ រអ្ើយ ! រមវះ៉ រ ើយក្ុាំេឹងនឹងគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ អ្ញឲរលពះខ្សឋងទាាំង ២ រងពនននឹងគ្នប
ឲរក្ូនលបុសរសដឌន
ី ិងក្ូនលសីអ្ក្
ប ជាបឋលី បពនននង
ឹ គ្នបរៅ រដម
ើ ផឲ
ី រលទពររបស់លពះខ្សឋងទាាំង ២ ក្់មូលរៅរលើក្ូន
រ ះឯង ។ រសដឌីនិងបុរសសាឋប់លពះបនធូលដូរចាបះរ ើយ រូលរិរថក្ល៏ របថាឝយបងគាំលរៅលាំ រៅអាតាយ រះរក្លបោប់
ិ
ររក្ូនទាាំង ២ សរលមររោយលបររអ្មាលរនះរហាង ។

រឥឿង ឝឞញ្ជ ឤរសដឋីឦច

ួ ាសឥសស់រុរតរលារសដឋី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៤១-៤៥

មននទា
ិ នមួយថា : មនរសដឌី ២ ក្់ មបក្់រ្យះធនញ្ជ យរសដឌីមបក្់រ្យះរុ ររថ លរសដឌី អ្បក្ទាាំង ២ លសលញ់
គ្នបណាស់យក្គ្នបជារក្វើ ។ ឯរុ ររថ លរសដឌី យក្មសមួយពន់រមវង
ឹ ោក្់ក្ុ ងថ្ង់
ប យក្ខ្េេរងដាំលតាជាសមគល់ររ
ួ
រ យ
ើ រផញទ
ើ ុក្រៅផធះធនញ្ជ យរសដឌជា
ី រក្វើ ។ ធនញ្ជ យរសដឌរី ៅជួញយក្មសទុក្រ យ
ើ រុររថ លរសដឌល
ី ធន
ញ្ជ យរសដឌីរៅជួញជាអ្ាំ ុ ងរៅ ។ ធនញ្ជ យរសដឌីឲររៅរក្ជួលជាងជួលបានរ ើយ រទើបររ់ថ្ង់ទាង
ាំ ពីរ យក្
មសមួយពន់រមវង
ឹ ររញមក្រ ើយ ក្៏យក្ទង់ខ្ដងមក្ថ្វឹងទមងនរ់ សយើនឹងមសរ ះរ ើយ យក្រៅលរក្ទុ ក្ក្បុងថ្ង់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 199
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មសរ ះវញ
ិ រួរជួលជាងឲរជុលថ្ង់រ ះឲរបានដូ ររដម
ើ ។ ជាងទទួលឈបួលជុលថ្ង់ររ
ួ រ យ
ើ ឲរធនញ្ជ យ
រសដឌីទទួលទុក្ជាអ្ាំ ុ ងរៅ ។ រុររថ លរសដឌីមក្អ្ាំពជ
ី ញ
ួ រទប
ើ លបោប់រាំែីខ្ផវរឈផ
ើ ងយក្មក្ជូនធនញ្ជ យរសដឌី
ជារក្វើរ ើយនិយយថា “អ្ញមក្សុាំ មសអ្ាំពីរក្វើ” ។ ឯធនញ្ជ យរសដឌីយក្ថ្ង់លរក្ទង់ខ្ដងឲររុ ររថ លរសដឌី ៗ
រមល
ិ ររមល
ើ ថ្ង់រ ះសពឝលគប់ ជាក្់ជារបស់ឯង ពុាំខ្បវក្រ យ
ើ ខ្រទទួលយក្មក្លសាយពុាំរ ញ
ើ មសរ ះរ យ
ើ
រ ើញឯទង់ខ្ដងវញ
ិ រុររថ លរសដឌីសួរថា អ្ញរផញើមសអ្ញរៅរក្វើ មសអ្ញបារ់រៅណាក្៏មក្រ ើញឯទង់ខ្ដង
ដូររបះវញ
ិ ។ ធនញ្ជ យរសដឌីរវវើយថា “នរណានឹងយក្មសរក្វើ របើរក្វើមន
ិ រជឿអ្ញរក្វើរមល
ើ ខ្រថ្ង់ រាំែងខ្េេថ្ង់
នង
ឹ លតារ ះរុះ ” រមវ៉ ះរ យ
ើ អ្បក្ទាាំង ២ លបខ្ក្ក្គ្នបរៅវញរៅមក្ម
ិ និ ោរ់រលសរ រក្រ
ើ រៅជាក្ឋន
ី ង
ឹ គ្នបក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅ
បឋឹងរៅលក្មៗ ជាំនុាំឲរពុាំបានរទើប ាំ ប រៅដល់លពះមហាក្េលរ ។ ឯរុរថរលរសដឌីលរបបងគាំទូលថា “ រផរ
គ្ន ិ េញុាំលពះបាទ
អ្មចស់ ឹ លរក្ក្បុងថ្ង់រងមរ់ខាជប់ដាំលតារ
យក្មសមួយពន់រមវង យ
ើ រផញន
ើ ឹងរក្វរើ នះឯង រមឋរក្៏មសរបស់ េុ ាំញ
លពះបាទអ្មចស់ខ្លបជាទង់ខ្ដងរៅវញ
ិ សូ មលពះបាទអ្មចស់ លទង់លពះពិចារណារហាង” ។ ឯធនញ្ជ យរសដឌីលរប
បងគាំទូលថា “រផរ
ិ រក្វើរនះឯងយក្ទង់ខ្ដងលរក្ថ្ង់ដាំលតាខាជប់ រ ើយរផញើនឹងេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឲរទុក្ឲរ េញុាំលពះបាទអ្
មចស់ពុាំដង
ឹ ជាទង់ខ្ដងសាយនថាជាមសពរ
ិ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ក្ទ
៏ ទួលទុក្ លុ ះយូររៅរក្វរើ នះមក្យក្អ្ាំពីេុ ាំលញ ពះបាទ
អ្មចស់ ៗ យក្ឲររ ើយ រក្វើរនះលសាយររញពុាំរ ើញមសរ ើយ រ ើញឯទង់ខ្ដងវញ
ិ រក្វើរនះថា “េញុាំលពះបាទអ្
មចស់យក្មសរ ះ” សូ មលពះអ្ងគលទង់ពចា
ិ រណា លពះរជទានេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រហាង ” ។ លពះមហាក្េលរ លពះ
អ្ងគ បានលជាបនូវដាំរែើរររែ៍រសដឌីទាង
ាំ ២ រ យ
ើ រទប
ើ មនលពះបនធូលថា “ព្ រសដឌីទាង
ាំ ២ រអ្យ
ើ ! ក្ុាំលពះខ្សឋង
ក្ឋីនឹងគ្នប របើលពះខ្សឋងលសលញ់ គ្នបអ្ាំពីរដើមដូររមឋរមញ
ិ រូរលពះខ្សឋងលសលញ់ គ្នបដូរខ្ដលរហាង”។ ឯធនញ្ជ យ
រសដឌរ
ី លរបឮ
ើ លពះបនធូលដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏លរបលរៅលាំ រៅអាតាយវញ
ិ ។ រលរយមក្លពះអ្ងគលតាស់ ដែឋឹងរៅរុរថ
រលរសដឌីថា “ ធនញ្ជ យរសដឌី មនក្ូនឬឥរក្ូន ? ” ។ រុ ររថ លរសដឌីលរបទូ លថា “ មនក្ូន ” ។ រទើបលពះអ្ងគ
មនលពះបនធូលថា “របើមនក្ូនខ្មនដូរចាបះ រូ រលពះខ្សឋងលបរលមលួ ងរលម យក្ក្ូ នរ ះមក្រៅនឹងលពះខ្សឋង
បាន ៣ ព្ថ្ង រ យ
ើ លពះខ្សឋង យក្សាឝ ១ រៅឲរវញ
ិ រ យ
ើ លបាប់ថា “ ក្ូនរក្វខ្ើ លបអាតាយជាសាឝរៅរ យ
ើ ” ។ រុររថ ល
រសដឌី ទទួលលពះបនធូលដូរចាបះរ ើយ ក្៏រៅលបរលមលួ ងរលមយក្ក្ូ នធនញ្ជ យរសដឌីបានមក្រៅជាអ្ាំ ុ ងព្ថ្ង ៣
យក្ក្ូនរ ះលក្់រ យ
ើ ចាប់បានសាឝ ១ យក្រៅឲរធនញ្ជ យរសដឌី រ យ
ើ លបាប់ថា “ រក្វើ ! ឥ ូវរនះ ក្ូ នរក្វឯ
ើ ង
ខ្លបរៅជាសាឝរៅរ យ
ើ ” ។ ធនញ្ជ យរសដឌីថា “ រក្វយ
ើ ក្ក្ូ នអ្ញរៅរៅផង រ រុអ្បា
ីឝ នជាពុាំយក្ក្ូ នមក្ឲរអ្ញ
យក្ឯសាឝមក្ឲរអ្ញដូររបះ ? ” ។ រុររថ លរសដឌីថា “រនះឯងក្ូនរក្វើរ ើយ រមឋររ ើយរក្វើថាអ្ញយក្សាឝមក្ឲរ ”
។ រមវ៉ះរ យ
ើ រសដឌទា
ី ង ាំ ២ ក្៏លបខ្ក្ក្គ្នបរៅវញរៅមក្ពុ
ិ ាំររះអ្ស់ ពុាំររះរ ើយ រទប
ើ គ្ន
ាំ ប រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ
។ ធនញ្ជ យរសដឌីលរបបងគាំទូលថា “ រុររថ លរសដឌី យក្ក្ូនេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រៅរៅផងជាអ្ាំ ុ ងព្ថ្ង ៣ ពុាំយក្ក្ូន
មក្ឲរេញុាំ លពះបាទអ្មចស់វញរ
ិ ើយ យក្ឯសាឝមក្ឲរថាក្ូនេញុាំអ្មចស់ វញ
ិ សូ មលពះរជទាន លពះអ្ងគលទង់ពិចារណា
ឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ” ។ ឯរុររថ លរសដឌីលរបបងគាំទូលថា “េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យក្ក្ូ នរនះរៅពរ
ិ ខ្មន ខ្ររ រុ
រមឋរបានជាក្ូនរនះខ្លបអាតាយជាសាឝវញ
ិ ររឿងរនះសូ មលពះអ្ងគលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណារហាង” ។ លពះមហាក្េលរ
ឋ ប់ដាំរែើររសដឌទា
លទង់លពះសណា ី ង ាំ ២ រ យ
ើ ក្៏លទង់មនលពះបនធូលថា “ រសដឌរី អ្យ
ើ ! របវ
ើ បានជារវយដូ ររបះរៅ
រ យ
ើ លពះខ្សឋងទាាំង ២ ក្់លរូវរធឝស
ើ ចាចធោ
ិ ឌ នររៀងេវួន រ យ
ើ ធនញ្ជ យរសដឌីលរូវយក្ទង់ខ្ដងលរក្ក្បុងថ្ង់ទុក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 200
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដូរខ្ដលអ្ស់ក្ាំ ុងព្ថ្ង ៣ រុររថ លរសដឌី ក្៏លរូវយក្សាឝរៅទុក្រក្ារធឝជា

ើ ក្ូនអ្ស់ ក្ាំ ុ ងព្ថ្ង ៣ ខ្ដរ, របលើ ពះខ្សឋង
ទាាំងពរី លសលញ់ គ្នប តាមសភពរដើមពរ
ិ ខ្មនរ យ
ើ ទង់ខ្ដងមុេជារក្ើរជាមសវញ,
ិ សាឝក្៏មុេជាខ្លបេវួនជាក្ូន
វញខ្ដរ
ិ របើបានដូរក្ឋីសចាចធិោឌនរបស់ លពះខ្សឋងទាាំងពីរ ក្់រ ើយ រូរលពះខ្សឋង ម
ាំ ក្រន់អ្ញ” ។ រសដឌីទាង
ាំ ពីរ
ទទួល លពះបនធូលរ យ
ើ លរបលរៅលាំ រៅអាតាយទព្ី ទ ៗ ។ ដល់រលរីព្ថ្ងទី ៣ ធនញ្ជ យរសដឌីយក្មសលរក្ក្បុង
ថ្ង់ រាំ ើងរៅថាឝយ ។ ឯរុររថ លរសដឌីឮថា ធនញ្ជ យរសដឌីយក្មសរៅថាឝយ ក្៏យក្ក្ូនរៅថាឝយខ្ដរ ។ លពះ
មហាក្េលរលទង់មនលពះបនធូលឲរយក្មសឲរ រុររថ លរសដឌី, យក្ក្ូនអ្ាំពីរុររថ លរសដឌី មក្ឲរធនញ្ជ យរសដឌីវញ
ិ
រ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូលថា “ លពះខ្សឋងទាាំង ២ ក្់ក្ុាំអ្ន់ររ
ិ ថនង
ឹ គ្នបរ យ
ើ រូ រលសលញ់ គ្នបដូររដើមវញរៅ
ិ ” ។
រសដឌីទាង
ាំ ២ ទទួលលពះបនធូលលពះមហាក្េលររ ើយ ក្៏លរបបងគាំលរៅលាំ រៅអាតាយទីព្ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរលទង់
ររ់រសរក្ឋដ
ី ូររបះ រៅសុ គរគ
ិ មនាំរហាង ។

រឥឿង តាសសឦួចាស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៣៥-៤០

មននទា
ិ នមួយថា : មនអាលសមបទមួយរៅទីមយ
ួ មនតាបស ៤ រូប គង់ររលមន
ើ រមតាថភវ ក្បុងអាលសមបទ
រ ះ សុ ទខ្ន រយក្េបងរូលក្បុងខ្បរមុេររញរលៅដូរគ្នប លគប់ទិសទាាំង ៤ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ មនលព យែ៍មបក្់ យក្មស
១ មុន
ឺ រមវង
ឹ រៅសុាំ រផញន
ើ ង
ឹ តាបសទាាំង ៤ ៗ ឲរលព យែ៍យក្មសរៅទុក្ក្ណា
ឋ លអាលសម រួរលព យែ៍រ ះរដរើ
ររញរៅ ។ ឯតាបសទាាំង ៤រូប ខ្ដលខ្លបរលរយឲរគ្នបររលមន
ើ រមតាថភវ រ ះ លុ ះយូរបនថិររៅ តាបស ១ រូប
រូលរៅលួ រ យក្មសរ ះររញមន
ិ ឲរតាបសទាាំង ៣ រូបដឹង ។ ខាងរលរយមក្ លព យែ៍មចស់មសរូលរៅ
រក្តាបសទាាំង ៤ សុាំ យក្មសវញ
ិ ។ តាបសឲរលព យែ៍រូលរៅយក្មសលរង់ក្ខ្នវងខ្ដលទុក្រ ះ លសាប់ខ្រ
បារ់មស ពុាំរ ើញ រទើបលព យែ៍ ាំ បសទាាំង ៤ រូបរៅបឋឹងរៅលក្មតាមដាំរែើរ ។ រៅលក្មររ់រសរក្ឋីរនះ
តា
មន
ិ ោរ់រលសរ ក្៏ លាំ ព យែ៍នង
ិ តាបសទាាំង ៤ រូបរ ះរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាមររឿងលគប់លបររ
រ ើយលព យែ៍លរបបងគាំទូលថា “សូ មលពះរជទាន េញុាំលពះបាទអ្មចស់ យក្មស ១ មុន
ឺ រមវង
ឹ រៅរផញើនឹងតាបស
ទាាំង ៤ ខ្ដលររលមន
ើ ភវ រៅអាលសមបទមួយរ ះ តាបសទាាំង ៤ រ ះទទួលបរញ្ដ ើ េុ ាំលញ ពះបាទអ្មចស់ រ ើយឲរ
យក្មសរៅទុក្រៅក្ណា
ឋ លអាលសម រ យ
ើ េញុាំលពះបាទអ្មចស់ រដរើ ររញរៅ ” ។ លុ ះយូរបនថរ
ិ រៅេញុាំលពះបាទអ្
មចស់វលមក្សុ
ិ ាំ យក្មសអ្ាំពីតាបសវញ
ិ ពុាំរ ើញមសរ ះរ ើយ រទើបេញុាំលពះបាទអ្មចស់ ឲរតាបសរក្មសឲរ
តាបសរក្មសពុាំរ ញ
ើ បានជាេញុាំអ្មចស់ ាំ បសទាាំង ៤ មក្លរបបងគាំទូលលពះបាទអ្មចស់ សូ មលពះអ្ងគលទង់
តា
លពះរិ ឋ ពចា
ិ រណារក្មសឲរេញុាំលពះបាទអ្មចស់ រផរ
ិ លពះធរែីលពះអ្ងគលួរមសេញុាំលពះបាទអ្មចស់ បារ់ ” ។
លពះមហាក្េលរលទង់លតាស់ដែឋឹងរៅតាបសទាាំង ៤ ថា “ ព្ លពះខ្សឋងមហាឫសី ទាាំង ៤ រអ្ើយ ! ដាំរែើររសរក្ឋី
លពះខ្សឋងរ ះដូររមឋរ? ” ។ តាបសទាាំង ៤ លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរថា លព យែ៍យក្មសរៅរផញន
ើ ង
ឹ អាតាយ
ទាាំង ៤ ទុក្រៅក្ណា
ឋ លអាលសមរ ះ ដូរលព យែ៍លរបទូលខ្មន ប៉ុខ្នថអាតាយភពអ្ងគុយសយិងសាយធិ៍ខ្បរមុេ ររញ
រផេង ៗ ពីគ្នប ពុាំដឹងនរណារូលរៅលួ រមសរ ះរ ើយ រសរក្ឋីទាង
ាំ រនះ សូ មលពះអ្ងគលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 201
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រហាង ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពចា

ិ រណា ជាមួយនង
ឹ មុន
ឺ មុេមន្តនថី នូវរសរក្ឋវី ន
ិ រ
ិ យ
ឆ័ រក្មសរ ះពុាំ
រ ញ
ើ លពះអ្ងគថ្ប់ររងអៀរក្បុងលពះរជ ឫទ័យមព្មពុាំរភវររ ើយ ។ រលរ ះមនលពះរជបុលរីមយ
ួ លពះអ្ងគ លទង់
លពះ មវរ
ិ ិលរសារ ី មនលបាជាញ្វសព្វ យល់ធម៌អាថ្៌លគប់លបររ លពះ ងទូ លលពះវរបិតាថា “ រសរក្ឋីរនះ សូ ម
លពះអ្ងគក្ុាំលពួយលពះរជ ឫទ័យរ យ
ើ េញុាំមចស់ វន
ិ រ
ិ យ
ឆ័ រក្មសថាឝយបានដូរលពះរិ ឋ រទប
ើ លពះ ងឲររៅតាបស
ទាាំង ៤រ ះមក្ រ ើយលពះ ង ន
ាំ ទា
ិ នឲរតាបសទាាំង ៤ សាឋប់ថា “រលពីរលពង យ មនលសីលក្មុម
ាំ ប ក្់ រៅ
ររៀនសិលផសាន្តសថ មនថអាគមនឹងតាបស ១ រូប លុ ះររៀនបានររះរលសររ ើយ រលខ្ដល ងលលគូរៅផធះមឋយ
វញរ
ិ ះ ងនយ
ិ យនង
ឹ តាបសជាលគូថា “ េញុាំឥរអ្ឝីនង
ឹ របសបងគុែរលក្ជាលគូរ យ
ើ េញុាំសូមមរ់របឋជាញនង
ឹ រលក្
លគូថា របើមឋយេញុាំឲរេញុាំមនបឋីរលណា េញុាំនឹងលបឋីេុ ាំម
ញ ក្ឲររលក្លគូមក្លបរិពទ
័ ន
ន ឹងេញុាំ រ ើយរទើបេញុាំវលរៅរន់
ិ បីេ
ឋ ុ ាំញ
វញ
ិ ”។ ងមរ់ដូររបះរ យ
ើ ងលលគូមក្រៅនង
ឹ មឋយ លុ ះមឋយឲរ ងមនបឋី ងរៅរៅនង
ឹ បឋព
ី ុាំបានរួមសុ េ
ទុក្រខ ើយ ងលបាប់បីឋ ង រោយនូវដាំរែើរពក្រខ្ដល ងបានរបឋជាញនឹងតាបសរ ះរ ើយ ងលបឋីនឹងរៅ
រន់តាបសរ ះ ឯបឋីរសារពុាំឃ្លរ់ខាង
ាំ រ ើយ របើក្ឲរ ងរៅ រទើប ងរសវៀក្ពក្់ខ្រងរលគឿងលបោប់សាអងអាតាយ
រ យ
ើ លីលរៅ ជួនជាជួបនង
ឹ ខាវរទាល ១ លបុងខាាំ ងជាអាហារ រទប
ើ ងលបាប់រោយដាំរែើរ ខ្ដល ងលបឋី
រៅរក្តាបសជាលគូរ ះ រ ើយ ងថា “របើអ្ញមក្អ្ាំពីតាបសជាលគូអ្ញរ ើយ អ្ញនឹងមក្ឲរលពះខ្សឋងសុ ី អ្ញ
រហាង” ងថាដូរចាបះ ខាវពុាំហា៊នសុី ងរ យ
ើ របក្
ើ ឲរ ងរៅ ។ ងរដរើ អ្ាំពរី នះរៅបានលបទះនង
ឹ រចារ, រចារ
ប៉ុនប៉ងនង
ឹ យក្រលគឿងលបោប់អ្ាំពី ង ី ាំរែើរខ្ដល
ងលបាប់អ្ាំពដ ងនយ
ិ យនង
ឹ ខាវរ ះរ យ
ើ ងថា “ របអ្
ើ ញ
មក្អ្ាំពីតាបសជាលគូេុ ាំញរ ើយ េញុាំនឹងរោះរលគឿងលបោប់អ្ាំពីេុ ាំឲ
ញ រអ្បក្រហាង” ។ ងថាដូរចាបះរចារពុាំហា៊នយក្រលគឿង
លបោប់អ្ាំពី ងរ ះរ យ
ើ របក្
ើ ឲរ ងរៅ លុ ះ ងរៅដល់តាបសជាលគូរ យ
ើ ងខ្ថ្វងរ ាំលឹក្អ្ស់ ពក្រ សររ
មរ់របឋជាញនឹងតាបសរ ះ ។ តាបសលបាប់ ងថា “ ព្ ងរអ្ើយ ! អ្ញអ្រណាស់, ឯពក្រសររខ្ដល ងមរ់
របឋជាញនឹងអ្ញរ ះរទៀងលបាក្ដខ្មន ខ្រអ្ញពុាំមនរិរលថ បរិពទ
័ ននឹង ងរ ើយ រផរ
ិ ងមនបឋីរ ើយ រររមសុ
ី
មចា
ិ ឆ ចារអ្ញពុាំលបាថាបរទ រូ រ ងរៅរន់បីឋ ងវញរុ
ិ ះ ” ។ រទប
ើ ងលរបលតាបសវលមក្
ិ រដើរតាមផវូវដខ្ដល
មន
ិ លបទះរចារនឹងខាវរ ះរ ើយ ងមក្ដល់បីឋ ងរោយលសួល ។ ងវរ
ិ ិលរសារ ី និទានលបសាបទាាំង ៤ រាំពូក្
រនះ ឲរតាបសសាឋប់រ យ
ើ រទប
ើ ងដែឋឹងរៅតាបសទាាំង ៤ ថា “េញុាំនទា
ិ នលបសាបទាាំង ៤ រ ះដូររបះ ររើរលក្
យល់ថាររ
ិ ថអ្ក្
ប ឯណាលបរសើរ ? ” ។ តាបសមួយរវវយ
ើ ថា “អារក្ឋយ
ី ល់ថា រិរប
ថ ខ្ីឋ ដលរបើក្ឲរលបពននរៅរ ះឯង
លបរសើររលើស” ។ តាបសមួយរវវើយថា “អារក្ឋីយល់ ថារិរខា
ថ វ ខ្ដលមនអ្ាំែរ់សូ ៊ខ្រអ្រ់អាហារពុាំខាាំ ងរ ះឯង
លបរសើររលើស” ។ តាបសមួយរវវើយថា “ឯអារក្ឋីយល់ថា រចារខ្ដលមនរិររថ លភ យល់រលគឿងពន្តសាថភរែៈ
របស់ ខ្ដលគួរនឹងយក្ រ យ
ើ ខ្លបខ្េឝងជាមនអ្ាំែរ់អ្រ់ពុាំយក្រ ើយ រ ះឯងលបរសើររលើស” ។ តាបសមួយរវវើយ
ថា “ រល ងរៅដល់តាបសជាលគូរ ើយ តាបសរ ះគួរខ្ររលរក្អ្រសាទរទទួល ងដូរពក្រសររមរ់របឋជាញ
រ ះខ្រតាបសរ ះមនអ្ាំែរ់អ្រ់ពុាំទទួលយក្របក្
ើ ងឲររៅរន់បវីឋ ញ”
ិ ។ លពះ ងវរ
ិ លិ រសារ ី លទង់លពះ
សណា
ឋ ប់តាបសទាាំង ៤ រ ះរ ើយក្៏ក្រ់សមគល់ ថា តាបសសររសើររិរប
ថ ីរឋ ះ ជាអ្បក្មនរិររថ លរើនលបរ័ែឍ,
តាបសខ្ដលសររសើរររ
ិ ថខាវ ជាអ្បក្មនររ
ិ រថ លរន
ើ លបមថ្អាយុសរឝពុាំគរ
ិ ខាវរបាប, តាបសខ្ដលសររសើរររ
ិ រថ ចារ
រ ះ ជាអ្បក្មនររ
ិ រថ លភរង់យក្លទពររបស់ រគ រ យ
ើ លពះ ងយល់ រាស់ថា តាបសរ ះឯងលួ រមស

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 202
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លព យែ៍, ឯតាបសមួយសររសើរររ
ិ តា
ថ បសជាលគូរ ះ ជាអ្បក្មនររ
ិ រ
ថ ង់លួរលបពននរគ ។ លពះ ងយល់ដូររបះ
រ ើយមនលពះបនធូលថា “ បពលិ រតាបសទាាំង ៤ រអ្ើយ ! របន
ើ រណាមនលទពររបស់ មសលបាក្់ររនៈរលរន
ើ រូរឲរមក្
េញុាំរុះ េញុាំនឹងរោយជាលបពននអ្ក្
ប រ ះ” ។ ឯតាបសមួយខ្ដលលសលញ់ រិរថរចាររ ះ គិរសាយនថានឹងបានលពះ ង
ជាលបពនន ក្៏រៅមសមួយមុន
ឺ រមវង
ឹ ខ្ដលលព យែ៍រផញរើ ះមក្ថាឝយលពះ ង ៗ ថា “តាបសរ ះឯង លួ រមស
លព យែ៍ខ្មនពិររហាង” ។ លពះ ងក្៏យក្មសរ ះ រៅថាឝយលពះមហាក្េលរ ជាលពះវរបិតា រទើបលពះអ្ងគឲររៅ
លព យែ៍ជាមចស់មសរ ះមក្ លពះអ្ងគឲរយក្មសទាាំង ១ មុន
ឺ រមវង
ឹ រ ះ លពះរជទានរៅលព យែ៍រ ះ ។
លព យែ៍រ ះលរបថាឝយបងគាំ ទទួលយក្ខ្រមស ៤ ពន់រមវង
ឹ រ យ
ើ លរៅលាំ រៅអាតាយរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស៤នក់ រ្លះដរណដីឣខ្ហលសា

េ ឤ១ ឞិងាស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៣១ - ៣៤

មននិទានមួយថា : មនបុរស ៤ ក្់រៅរក្ររៀនសិលផសាន្តសថ ឯលក្ុងរក្កសិលមហានគរ ។ លុ ះររៀនសិលផសា

ន្តសថរ ះរប់សពឝលគប់ រ យ
ើ ក្៏លលគូ រដរើ លរលប់មក្លសុក្វញ
ិ លុ ះមក្ដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ បុរសទាាំង ៤ រ ះ
បានរ ញ
ើ ទក្
ឹ មួយក្ខ្នវង យល់ថាទក្
ឹ លអ ពុាំដឹងថាទឹក្រ ះមនពស
ិ ។ បុរសទាាំង ៤ យក្ទក្
ឹ រ ះលប់លងមុេ
មរ់ ក្៏ខាឝក្់ខ្ភបក្អ្ស់នឹងរដើររៅលាំ រៅអាតាយឯងទីព្ទ ៗ ពុាំបាន ។ បុរសមបក្់និយយថា “របើរយើងងងឹរអ្ស់ ទាង
ាំ
៤ ក្់រ យ
ើ រររើ ធឝរើ ម៉រនឹងបានអាហារសុ ី ?” ។ បុរសមបក្់រវវយ
ើ ថា“ រលអ្ញភវអ្
ឺ ញយល់លពះរជឧទានរបស់
រសឋរមួយក្ខ្នវង មនសាឝយខ្ផវ ” ។ បុរសមបក្់ថា “របើរៅដឹងថា លពះរជឧទានរៅទីណាជាលបាក្ដ រយើងលរូវ ាំ
គ្នបសាំ រៅរៅទីរ ះ” ។ បុរសមបក្់រវវើយថា “របើរៅយល់សាឝយរ ះ អ្ញក្៏យល់សាឝយរ ះខ្ដរ ប៉ុខ្នថសាឝយរ ះ
មនខ្ផវខ្រខ្មក្មួយ ” ។ បុរសមបក្់រវវយ
ើ វងថា
ឹ “របរើ ៅយល់ខ្មក្សាឝយមនខ្ផវពរ
ិ ខ្មន ទុ ក្ងារឲរអ្ញ ៗ នង
ឹ
រចាលឲរលជុះខ្ផវសាឝយរ ះ” ។ បុរសមបក្់រវវើយរ ើងថា “ឲរខ្ររៅរចាលឲរលជុះមក្រុ ះ អ្ញនឹងទទួលខ្ផវសាឝយ
រ ះឲរបាន ក្ុាំឲរលជុះដល់ដី ” ។ បុរសខាឝក្់ទាង
ាំ ៤ រ ះលុ ះគិររូ លររ
ិ លថ ពមគ្នបរៅវញរៅរ
ិ យ
ើ ក្៏បរែឋើរគ្នបរៅ
រក្រ ើញសាឝយក្បុងលពះរជឧទានលពះមហាក្េលររ ះខ្មន រទើបបុរសមួយរចាលរ ើងលរូវខ្ផវសាឝយរ ះលជុះរុ ះ
មក្, បុរសមួយទទួលចាប់បានខ្ផវសាឝយរ ះ មន
ិ ឲរលជុះដល់ដីរ ើយ រមវ៉ះរ ើយ សាឝយក្៏ខ្បក្ទឹក្ខាចយ លរូវបុរស
ទាាំង ៤ ក្់រ ះ ពស
ិ ក្៏លជះររញអ្ាំពខ្ី ភបក្ ។ ខ្ភបក្បុរសទាាំង ៤ រ ះខ្លបជាភវឺ ដូ ររលខ្ដលេវួនរៅពីក្ាំរលះ
រ ើងវញ
ិ ។ បុរសទាាំង ៤ រលរបើបានភវខ្ឺ ភបក្ បានរ ើញបានខ្ផវសាឝយរ ះរ ើយ ដរែឋើមខ្ផវសាឝយគ្នប រទើប ាំ

ឹ រៅលក្មរោយដាំរែើរទព្ី ទ ៗ ។ រៅលក្មពចា
គ្នបរៅបឋង ិ រណាររ់រសរក្ឋឲ
ី របុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះពុាំបាន ក្៏ ាំ
រ ើ រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយនូ វដាំរែើររសរក្ឋរី
ង ះ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ ពិចារណា
រោយលពះលបាជាញរឈឝងយល់រ ើយ លទង់មនលពះបនធូលថា “លពះខ្សឋងខ្ដលទទួល ខ្ផវសាឝយបានរ ះលរូវបានមួយ
រាំរ ៀង, ឯលពះខ្សឋងទាាំង ៣ ក្់រ ះរផរ
ិ ពុាំបានទទួលខ្ផវសាឝយរ ះ លរូវបានមួយរាំរ ៀង ៣ ក្់ គប
ឺ ុរស
ខ្ដលបានមួយរាំរ ៀងមបក្់ឯងរ ះ ពីរលពះខ្រទទួលចាប់បានខ្ផវសាឝយរ ះឯង ” ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់រូលរិរថ
រ ើយ ក្៏លពមរលពៀងគ្នបទទួលរធឝើតាមលពះបនធូលលពះមហាក្េលរលទង់បងាគប់ បានបររភគខ្ផវ
ិ សាឝយរលសររ ើយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 203
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លរបថាឝយបងគាំលលពះមហាក្េលរររញរៅ ។ លុ ះបុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ គ្ន

ាំ ប រដរើ រៅ បុរសមបក្់បានរ ញ
ើ
ក្ាំែប់មស រទប
ើ គ្ន
ាំ ប ជីក្ក្ាំែប់រ ះ ទាាំង ៤ ក្់ ជីក្ជិរបានក្៏លបខ្ក្ក្គ្នបថា “ អ្ញលពួយជីក្រលើសរៅទាាំង
៣ ” ។ បុរសមបក្់ថា “អ្ញក្៏លពួយជីក្ខ្ដរ ” ។ បុរសមបក្់និយយរៅរន់រៅរ ះថា “អ្ញក្៏លពួយជីក្ដូរគ្នប” ។
បុរសខ្ដលបានរ ញ
ើ ក្ាំែប់ថា “ របន
ើ យ
ិ យពីលពួយអ្ញលពួយរលើសអ្បក្ទាាំងអ្ស់ រផរ
ិ អ្ញបានរ ញ
ើ ក្ាំែប់
មុន រ ើយអ្ញលពួយជួយជីក្មស មសរនះរទៀរផង ដូររបះគួរអ្ញបានរលើសរគ” ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់ជខ្ជក្គ្នប
មន
ិ ោរ់រលសររសាះ រទើប ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្មរោយនូវដាំរែើរទីព្ទ ៗ ។ រៅលក្មមន
គ្ន ិ អារខ្រក្ឲរបុរសទាាំង ៤
ក្់រ ះយល់លពមគ្នបបានរ យ
ើ ក្៏ ប
ាំ ុរសទាាំង ៤ ក្់រ ើ រៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយនូវដាំរែើរ
ង
។ លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណារឈឝងយល់ រោយដាំរែើររសរក្ឋី បុរសទាាំង ៤ រ ះរ ើយ លទង់ឲរខ្រក្មសជា
៥ ភគ ឲររៅបុរសខ្ដលបានរ ញ
ើ ក្ាំែប់រ ះ ៣ ភគ រផរ
ិ អ្បក្រ ះសវូរលរង់ពុាំលក្់នឹងគ្នប, ២ ភគរទៀរលទង់
ឲរខ្រក្រៅបុរសទាាំង ៣ ក្់រសយើគ្នប ។ បុរសទាាំង ៤ រ ះលពមទទួលយក្រាំខ្ែក្មសរ ះ ដូរលពះបនធូលលពះ
មហាក្េលរលទង់លពះបញ្ជជរ ើយលរបថាឝយបងគាំលរៅលាំ រៅទីព្ទរហាង ។

រឥឿង អនរុំ ជីងបប្ឡ (រៅរមរតកុំឡង់ចាឣ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៦ ទាំពរ័ ៣៣-៤១

រៅលសុក្រជង
ើ ព្លព រេរថក្ាំពង់ចាម ខាងរជង
ើ ថ្បល់ជាររិ លេ ៦ លរង់ខាងរក្ើរផារផអវ លបមែ ៣ គ.ម. ខ្ដលមន
ផវូវលាំ ១ រូលរៅខាងរជើង លបមែ ១៥០០ ម. មនភបព
ាំ ីរ ឃ្លវរគ្នបលបខ្ លជា ១០០ ម. ពីគ្នប ។ មួយរៅខាង
រក្ើរ រៅ ភបលាំ សី ឬ ភបធ
ាំ ាំ, មួយរទៀរ ទាបរៅខាងលិរ រៅ ភបលាំ បុស ឬ ភបលាំ ពះបាទ, ភបទា
ាំ ង
ាំ ពីររនះ រគរៅរួមគ្នបថា
"ភបរាំ ជើងព្លព" បានជារគរៅដូររបះ រលពះមនររឿងរលពងនទា
ិ នថា មនុសេលសី នង
ិ លបុស ភបល់គ្នបរលើក្ភបរាំ នះ ដូ រ
"ភបលាំ សីភលបាំ បុស" រៅជិរក្ាំពង់ចាមខ្ដរ ខ្បវក្ខ្រខាងភបរាំ ជើងព្លពរនះ ររដឋ ដីរៅភបលាំ សី ខ្ដលខាងលសីជីក្យក្មក្រធឝើជា
ភបរាំ នះ រវយរៅជាលសះធាំ ១ មនទក្
ឹ េួបលបាាំងេួបវសា រៅថា លសះទក្
ឹ លពះ ឯររដឋ រៅជរ
ិ ភបលាំ បុស ខ្ដលខាង
លបុសជីក្ដីយក្មក្រធឝើជាភបរាំ នះ រវយរៅជាលសះធាំ ១ គ្នយនទឹក្េួបលបាាំងេួបវសា រៅថា ក្ាំខ្ពងសងួរ ។ ឯផវូវលាំ
រៅខាងរក្ើរផារផអវ លបមែ ៣ គ. ម. ខ្ដលខ្បក្ពីថ្បល់ជារិ ររ់រៅភបរាំ ជើងព្លពរនះ ជាផវូវរបរសយើរធង រថ្យនថ
រូរធាំររញរូលបានលសួល ។ លសះទក្
ឹ លពះរ ះ ឋរ
ិ រៅទស
ិ ឦសានភបលាំ សី ឬ ភបធ
ាំ ាំ រមងយលបមែជា ១០០ ម.
ទាំ ាំលបមែជា ១០០ ខ្ម៉លរ ៤ លជុង, ជរលៅលបមែជា ១០ ម. ទទឹងេបងរលើព្នមរ់លសះជុាំវញ
ិ ៥ ម. របរសយើ
រធង ។ សពឝព្ថ្ង រៅលអរៅរ យ
ើ , មនទក្
ឹ ថាវរឈឝង ជាទអា
ី លស័ យរៅព្នពួក្បចាឆជារិ រ យ
ើ មនទាាំងវរជារ
ី ិ
ដុះពសរពញលសះរ ះផង បរញ្ច ញខ្ផវផករក្សគ
ី ុ ះសាគយ រដរោស អាររលបៀបរៅនឹងបង
ឹ រូរមួយបាន ដ៏ជា
ទីមរ រមរព្លក្រពក្ ដល់អ្បក្ទសេ ។ ឥរមនពួក្អ្បក្រនសាទណាមួយ ហា៊នរៅរងសនធូរ រៅលបបក្់ ឬ រៅ
ោក្់លបលយអ្ឝី ក្បុងលសះរ ះរ យ
ើ រោយរគខាវររអាលគប់ៗ គ្នប, សូ មផខ្ី របខ្នវបងាករ នង
ិ ខ្ផវផកព្នវរជាររផេ
ិ
ងៗ មនផកឈូ ក្ជារដើម ក្៏រគហាមក្ូ នរៅរគ មន
ិ ឲររបះរបាររសាះរ ើយ ។ លសះរនះ ពីរដើមរគរៅថា "លសះ
ទឹក្លពះ" ដូរជលមបខាងរដើម, ខ្រសពឝព្ថ្ង រគរៅខ្រ "ទឹក្លពះ" ។ បានជារគរៅថា "ទឹក្លពះ" រលពះទឹក្ថាវ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 204
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ណាស់, រ យ
ើ រៅរពលខ្ដលរគលរូវរររ ង
ើ រៅរលើភរបាំ ះមឋងៗ រោយមនររអ្ឝក្
ី ីឋ រោយក្មានថក្ីឋ រគខ្រងខ្រ
យក្ដប ថ្ូ ខ្ក្វ ផថិល រុះរៅដងទក្
ឹ ក្បុងលសះរ ះ យក្រៅលសង់លពះ រៅរលើក្ាំពូលភបព
ាំ ុាំខ្ដលខាន ។ ពក្រថា "ទក្
ឹ
លពះ" បានដិរជាប់នឹងមរ់អ្ក្
ប លសុក្ ខ្ដលរៅជិរទីរ ះលគប់ៗ គ្នប, រពលណា រគលរូវររតាមរគ្ន លក្បី ខ្ដលបារ់
ឬ លរូវរររៅរក្ឧស រគខ្រងខ្រសួ រគ្នបថា រក្រ ញ
ើ រៅខាងណាទក្
ឹ លពះ ? ឬ រៅរក្ឧសខាងណាទក្
ឹ លពះ ? ។
បុរែវរទុ ខ្ដលមនរៅបររវែព្នភប
ិ រាំ ះ បាក្់ខ្បក្រៅក្៏រលរើន រៅសល់ ក្រ៏ លរើន, ខ្ដលរៅសល់សពឝព្ថ្ង គឺ
លពះពុ ទរន ូបរូលនិពឝន លពះពុទរន ូបលទង់លពះខ្ភបន លទង់រលគឿងឈរ និង សាបមលពះពុទបា
ន ទ ។ លពះពុទរន ូបលទង់លពះខ្ភបន
មនក្មភស់ជាង ១ ម. ខ្បរលពះភន្តក្ថរាំរៅទស
ិ អារគបយ៍ លបរសា
ិ ឌ នរៅក្បុងគុក្គុ ហា ១ ជាមួយលពះពុទរន ូបលទង់រលគឿង
ឈរ និង សាបមលពះពុ ទនបាទ ។ លពះពុទនរូបនិពឝន លពះរក្សខ្បររៅទិសបូព៌ លពះភន្តក្ថខ្បររៅទិសឧរឋរ ញញឹ
មលសស់ លបរសា
ិ ឌ នរៅក្បុងសាលងគមយ
ួ 2 លបក្់ស័ងស
ក ី ខ្ដលជនជាន់រលរយសាងថាឝយ រៅទស
ិ នរិ រព្ី នគុក្គុ ហា។
គុក្គុហាខ្ដលរមកល់បូជនីយវរទុទាាំងរ ះ លទុឌរលទាមលគ្នាំលគ្នណាស់ រៅរ ើយ, អ្បក្ខ្ដលរូលរៅនមសាករបូជាលពះ
ក្បុងគុក្គុហារ ះខ្រងខ្រមនរិរលថ ពួយបារមមខ្លក្ងបាក្់ធ្លវក្់សងកររ់ លើេួ ន។
វ
រៅរលើមរ់ទាឝរខាងលិរ នង
ិ ខាងរក្រ
ើ ព្នគុក្គុហារ ះ មនសិលចារក្យ
ឹ ៉ ងរាស់ លស់ , អ្បក្រមល
ើ ពរ
ី មងយ
រៅ សាំ គ្នល់ថា អ្ក្េរខ្េយរ ខ្រលុ ះរូលរៅដល់ អ្បក្ររះអ្ក្េរខ្េយរសម័យបរចុបផនបរមល
ើ ពុាំបាន អានពុាំររញថារម៉រ
រ យ
ើ រលពះជាអ្ក្េរខ្េយរបុរែ ។ ឯររដឋ ក្ឋី ខ្ដលខ្ប៉ក្ខាងលបុសជក្
ី យក្មក្រធឝជា
ើ ភបាំ រ យ
ើ រវយរៅជាលសះ ១
ធាំ រ្យះ "ក្ាំខ្ពងសងួរ" រ ះ មនទាំ ាំ លបមែជា ១០០ ម. ៤ លជុងរសយើ ជរលៅលបមែជា ១០ ម. ឋរ
ិ រៅខ្ប៉ក្
ខាងរក្ើរ រវៀងខាងរផូង ព្នលសះទឹក្លពះ របស់ ពក្
ួ ខាងលសី ខ្ដលមនទឹក្េួបលបាាំងេួបវសា ។ លសះក្ាំខ្ពងសងួរ
រ ះ សងួរមន
ិ សាគល់លបាាំងវសារទ រទាះបខ្ី េវសាមនរភវៀងធ្លវក្់រលរន
ើ យ៉ងណា ក្៏ទក្
ឹ មន
ិ ដក្់រៅក្បុងលសះរ ះ
ខ្ដរ, ខ្ររលណារភវៀងរាំងភវម ក្៏រងសង
ី ួរ ួរទឹក្អ្ស់ មយ
ួ រ ាំរពរ ហាក្់ដូរជាមនរននយ៉ងធាំបងាូរទឹក្ររញ ។ គួរ
ឲរវងល់ណាស់ លសះទាាំងពីរគឺខាងលសី និង លសះខាងលបុសរនះ ឋរ
ិ រៅរមងយពីគ្នបមន
ិ ទាាំងដល់ ១០០ ម. ផង
រម៉រក្៏លសះមួយខាងលសី មនទក្
ឹ រពញរលពៀបេួបលបាាំងវសា រ យ
ើ លសះមួយរទៀរខាងលបុស ក្៏ខ្បរជាសងួរ ួរ
ខ្ ងរៅវញ
ិ ? តាមចាស់ៗ រៅជិរលសះរ ះ និទានថា បានជាលសះខាងលបុសសងួរដូររបះ រលពះលរូវបណា
ឋ សា
ខ្ដលពួក្ខាងលសីោក្់ឲរពួក្ខាងលបុស ។ រៅខាងទស
ិ ពយ័ពរ ជិរលសះទឹក្លពះ មនក្ូនលសះមួយរូរ ទាំ ាំ
លបមែជា ៥ ម. បួនលជុងរសយើ ជរលៅលបមែជា ៤ ឬ ៥ ម., រគរៅថា លសះលងរជើង ។ ចាស់ ៗ រាំណាលថា
លសះរនះ បានជារគរៅដូរចាបះ រលពះចាស់បុរែ បានជីក្ទុ ក្រុ ះរៅលងរជើង មុននឹងរ ើងរៅរលើភទា
បាំ ង
ាំ ២ ។
សពឝព្ថ្ង, រៅរល់ព្ថ្ង ៨ រក្រ
ើ ៨ រររ ១៥ រក្រ
ើ ១៤-១៥ រររ ជាព្ថ្ងសីល ពួក្ពុទនបរស័
ិ ទ រៅភូមផ
ិ អ វេវះ ភូមិ
រជើងព្លពេវះ ភូមទ
ិ ាំនប់លរក្ភបេ
ាំ ះវ រគខ្រងនិមនថលពះសងឃរ ើងរៅរលើភរបាំ ះ រដើមផរី ធឝើក្ិរស
ច មទានសីល, រលរបើ
រគសមទានឧរបាសថ្សីលរ ើយ េវះក្៏លរ ប់មក្លាំ រៅឋានវញ
ិ េវះក្៏រៅអ្ស់ រយៈរពល ១ ព្ថ្ងរ ះទល់លងរ,
េវះរទៀរ រៅរ ូរអ្ស់រយៈរពល ១ ព្ថ្ង ១ យប់ រទប
ើ វលមក្លាំ
ិ រៅរបស់ អាតាយវញ
ិ ។ អ្បក្ខ្ដលរៅអ្ស់រយៈរពល
១ ព្ថ្ង ១ យប់រ ះ គឺរគរៅរធឝើសមធិក្មយោឌន, លុ ះលពឹក្រ ើង រគរធឝើរងាាន់លបរគនលពះសងឃ ក្ិរប
ច ាំរពញទានក្បុង
រវលលពក្
ឹ រ ះរទៀរ ។ អ្បក្ខ្ដលបានរធឝរ
ើ ងាាន់ លបរគនលពះសងឃរ ះ រគរធឝខ្ើ រសមវបស
ួ មន
ិ រធឝស
ើ មវលរី-សារ់រទ,
រោយរជឿថា របរើ ធឝស
ើ មវលរី-សារ់ នង
ឹ មនរ រុ ឲ
ាំ ររ ាំខានក្បុងរររធឝស
ើ មែធម៌ រខ្មងមនលសរមរ សងាអរ ខ្ក្អប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 205
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

េធួយ មក្ររម ខាាំ ទរ

ិ រក្ខ្ររដក្មន
ិ បាន អ្ងគុយរធឝើសមែធម៌មន
ិ រក្រ
ើ រោយររទទួលទានលរី-សារ់ ឲ
ាំ ររវអះ
ឆ្ងអបសអុយ ។ មនរលក្ធុរងគជារលរន
ើ អ្ងគ នម
ិ នថមក្គង់រៅរលើភរបាំ ះ ខ្រលទាាំរៅឲរជាប់រប់ខ្េមន
ិ បាន រៅខ្របនថិ
ាំ សិល
រៗ ក្៏និមនថរៅបារ់ ។ ឧបាសក្ ឧបាសិរេវះ យក្ទឹក្រៅលសង់លពះ េវះរៅរលសារសាបមលពះបាទរៅផធង
ធាំ, លុ ះទក្
ឹ ូររ ៀរមក្វញ
ិ រគយក្ផថល
ិ ឬ ចានលរងយក្មក្ចាក្់ោក្់ដប ទុក្យក្រៅផធះរផញើក្ូនរផញរើ ៅ លគ្នន់បាន
លុ បមុេ និង ទទួលទានជារដើម, រនះជាជាំរនឿមា៉ង របស់អ្បក្ខ្ដលរ ើងរៅសុ ាំ សីលរលើភបាំ ។ រលៅអ្ាំពីបុរែវរទុ
ដូរបានររៀបរប់មក្រ ាំ រគរៅថា ក្ី
ើយរនះ រៅមនបុរែវរទុេវះរទៀរ ជាខ្ផនថ្យតាងផធង ងទាវ, ខ្រសពឝព្ថ្ង
រ ញ
ើ រៅខ្ររគ្នលៗ ប៉ុរណា
ត ះ រលពះបាក្់ខ្បក្េវះ សឹក្រលុ បបារ់េវះរៅរ យ
ើ ។ តាមព័រម
៌ នពអ្
ី ក្
ប លសុក្រៅទី
រ ះថា រលបារាំងរៅរៅទីរ ះ វបានគ្នស់ យក្សសរក្ី ងទាវរ ះ រៅរធឝើជាជរែឋើររុះរៅលសះខាងលសី ។
រៅរលើភលបាំ សីពខា
ី ងមុេ មនខ្ផនថ្យសាបមរជើងមនុសេ, អ្បក្លសុក្រៅថា "ោនរជើងតារលពង" ។ ខាងរលើភរបាំ នះ លរង់
លជុងឦសាន មន ទីដីរបរសយើរធង សាអរបារ រគរៅថាក្ខ្នវង ុ នឆ្ងងទារ់សី ។ ខាងទិសបសចិមគុក្គុហា
មនរននថ្យ ១ ប៉ុនលបាក្់ររៀលពីរដើម គឺលម
យ ោក្់លបាក្់ររៀលរុ ះ រគថារននថ្រយ ះ ជារនន ូ តារលពង ខ្ដលគ្នរ់ខ្រងរលង
រៅរពលលងរៗ ។ មួយរទៀរ ជុាំវញបរ
ិ រវែភប
ិ រាំ ះ មនក្ាំខ្ពងរធឝរើ ោយថ្យបាយរលក្ៀម ខ្ដលមួយដុៗាំ មនទាំ ាំ
លបខ្ លជា ០ម៤០ x ០ម៦០ ។ ក្ាំខ្ពងថ្យរ ះ តាមចាស់បុរែរលក្ថា មនដល់រៅ ៧ ជាន់ សុ ទស
ន ឹ ងជាថ្យ

ើ ក្សាងបខ្នទមជាខាងរលរយ ជាំ
ខ្ដលជាសាបព្ដព្នបុពឝបុរសខ្េយររយង ន់រលក្ "យមរជសិងៈា " រដម
ើ ផរ
ី រពរ
អ្សនថស ី ា៉ង របស់រលក្ក្បុងជាំ
ិ ុ េ ឬ ររពរអ្ឝម ន់រនះ ។ ក្ាំខ្ពងរនះ បាក្់ខ្បក្ជារលរន
ើ រៅរ យ
ើ ខ្ររៅសល់ក្៏
រលរើនខ្ដរ, អ្បក្ទសេ អារសនបិោឌនបានថា មន ៧ ជាន់ខ្មន ។ ភបរាំ ជើងព្លព ជាទីលបរិសាឌនព្នបុរែវរទុ
មនលសះទក្
ឹ លពះ ជារដម
ើ ដូរររៀបរប់មក្ខាងរលើរ ះ, សពឝព្ថ្ង បានរវយរៅជារមែីយោឌនមួយសលមប់អ្ក្
ប
រទសររ , ពិរសស សលមប់ជនជារិខ្េយររយង
ើ ខ្ដលរៅក្បុងលសុក្រជើងព្លព និង លសុក្ព្លពឈរ ទាាំងរន្តសថ ទាាំង
ឺ រៅរលងក្មានថសបាយ រៅរដូ វរូលឆ្ងបខ្ាំ េយរ ឬ រៅដាំណារ់ខ្េររលរ, ប៉ុខ្នថភគរលរើន រូលរិររថ ៅរលងរៅ
មុន
ព្ថ្ងោរ់ខ្េររលរ, មបក្់ៗ រគរង់ចាឲ
ាំ រខ្រដល់ោរ់ខ្េររលរព្ថ្ងណា រគនង
ឹ បាន គ្ន
ាំ ប រៅរលង រៅភបរាំ ជើងព្លពរនះ
រោយរក្រយ
ី ។ រគរៅរោយយនជាំនិះផធល់ េួ ន
វ ដូរជារទារលក្យន, រទារលក្យនយនថ, ររទះរគ្ន, ររទះលក្បី
ឬ រថ្យនថក្ម
៏ ន, ជួលរទារលក្យនសរណា
ឋ ង, រវសាក្ង់បី ឬ ជួលរថ្យនថឈួ លក្៏
ប បាន ។ រៅរពលរ ះ មន
យនរផេងៗ ររររលមៀបរលរៀបលតា នង
ឹ គែ លតារប់ពុាំបាន ។ មនុសេអ្៊ូអ្រ លបរលជៀរគ្នបរក្មវបល់ ជក្ររៀងៗ េវួន,
េវះខ្ដលបានរ ើងរៅរលើភរបាំ ើយ ក្៏ គ្ន
ាំ ប លរ ប់រុះមក្វញ
ិ េវះខ្ដលរទើបនឹងរៅដល់ ក្៏េាំលបញាប់លបញាល់រ ើង
រៅរលើភបាំ ។ បណា
ឋ អ្បក្រៅទាាំងប៉ុ យ ន មបក្់ៗ រគមនទក្
ឹ ដប និង ផក រទៀន ធូប រដម
ើ ផយ
ី ក្រៅលសង់លពះ និង រធឝើ
សរករបូជា រាំរពះលពះពុទនរូបទាាំងរ ះ ។ រលបានរធឝើសរករបូជារ ើយ េវះក្៏រលរៀងរាំវង់, េវះលសស់ លសូបមាូប
អាហារ េវះរលងអ្ងគញ់ េវះរលងឈូ ង, េវះរលងខ្លផងរផេងៗ តាមពួក្តាមលក្ុម រៅរលរមមវបរ់ ឈ,ើ ជាពិរសស
រៅរលរមមវបរ់ ដើមសាឝយជាជួរៗ រ ូរដល់លងរលរជាក្់រទប
ើ រគ គ្ន
ាំ ប លរ ប់មក្រគ ោឌនររៀងៗ េវួនវញ
ិ ។ អ្បក្
ខ្ដលរៅរលងក្មានថក្ីរឋ ៅមនររក្ឋីរគខ្រងលបយ័រ២
ប យ៉ងគឺ៖
១- រៅភបរាំ ះ មនេធមរូរ ១ ឋរ
ិ រៅរលរមរដម
ើ សាំ ររង ១ រដម
ើ ជាេធមអ្បក្តាលក្ មក្ ។ អ្បក្តារ ះ ពូខ្ក្
ណាស់ អ្បក្លសុក្រគរៅថា អ្ស់ រលក្ភបាំ ។ ពីរដើម អ្បក្ររះមនថអាគម, លសីមនព្ផធរពះ, អ្បក្រជររ, អ្បក្មន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 206
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បណា
ឋ សក្ឋិ រដើរររ់មុេមន
ិ បាន, ខ្រហា៊នរដរើ ររ់មុេ មុេជាសាបមនថអាគម, រលូ រក្ូន, ធ្លវក្់បុែរសក្ឋព
ិ ុាំខាន ។
ប៉ុខ្នថសពឝព្ថ្ង ថ្យឫទនអ្
ិ ាំណារេវះរៅរ យ
ើ , ខ្ររទាះបថ្
ី យឫទនេ
ិ វះ ក្៏រគរៅលបយ័រខ្ប ដរ ។
២- រគមន
ិ ហា៊នរដញសាឝខ្ដលរៅរលើរដើមសាំ ររង ជាក្ូនរៅរបស់អ្ក្
ប តាលក្ មក្រ ះរទ, របើរដញវយ នឹងលរូវ
ទទួលរលគ្នះថាបក្់ រោយរ ម
ើ ព្ដ រ ម
ើ រជង
ើ រ ើ េវួនយ៉ងដាំែាំ
ម ។
សូ មជលមបថា របើលរូវរររលងក្មានថ រៅរជើងព្លព សូ មអ្រញ្ជ ើ ញរៅរៅដាំណារ់ខ្េររលរ រទើបបានសបាយ ។

1: ររឿងរនះ លសង់ពីឯក្សាររបស់ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ រលេ ២៧-១៣៦ ររៀបររៀងរោយរលក្ រោក្-រថ្ង

រលខាធរ
ិ រ ស ក្រែ៍ ឧបរភគ បររភគ
ិ រៅលសុក្រជើងព្លព រេរថក្ាំពង់ចាម ។
2: សាល + អ្ងគ = រួររង, ររង, តាមធ្លវប់ឮរលរើនអានថា សា ុ ង គឺយរពីសាលងគ ។

រឥឿង ប្ាសាវឞគឥឧរត (រៅរមរតកុំឡង់ចាឣ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៦ ទាំពរ័ ២១–៣២

រៅខាងលិរ ព្នលក្ុងក្ាំពង់ចាម, តាមដងផវូវជារិរលេ ៧ រៅពីលក្ុងភបរាំ ពញ មនលបាសាទបុរែមួយ ខ្ដលអ្បក្

លសុក្សាំ គ្នល់រ្យះថា "លបាសាទនគរវរថ" ។ រមងយរូលពផ
ី ូ វជារ
វ ិ ខ្រលបមែ ២០០ ខ្ម៉លរប៉ុរណា
ត ះ មនលរល
ថ្យសាអរសអាំ លសួលងាយរធឝើដាំរែើរលគប់រដូវ ។ អ្បក្លសុក្ ខ្រងររញរូ លក្បុងបុរែោឌនរនះ ររៀងរល់ព្ថ្ង ពុាំមនោរ់
ិ ទលី បជុាំជនរេរថ ខ្ដលមនមនុសេរលរន
រលពះរៅជរ ើ ផង នង
ិ រោយមនលបាសាទបុរែ, វរថពរី លពមទាាំងបូជនីយ
ោឌនដព្ទរទៀរផង ។ អាលស័ យរ រុរនះ អ្បក្រៅជិរខាងព្នលបាសាទរនះ ឬ ជាអ្បក្រទសរររៅក្មានថក្ាំពង់ចាម
រខ្មងធ្លវប់សាគល់លបាសាទរនះ រាស់លស់ណាស់ ប៉ុខ្នថលបវរថិពងាវតារព្នបុរែោឌនរនះ រលរើនពុាំសូវបានរាស់
ក្បុងស ឋ នររ
ិ អ្
ថ បក្ទាាំងរ ះរៅរ យ ើ រផរ ិ រគរលរន
ើ ខ្រនយ
ិ យតាមឮរៗ គ្នបមក្ រក្រ រុ ផលពុាំបានជាក្់លក្់ ។
ដូររបះរ ើយ លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ខ្េយរ ជាមជឈមែឍលរក្ា និង លបមូលឯក្សារបរមបុរែ ខ្ដលរក្ើរមនរ ើង
ជាង ៣០ ឆ្ងបម
ាំ ក្រ ើយរ ះ លរូវខ្រអ្ធប
ិ ាយរ ង
ើ វញ
ិ ឲរជនរួមជាររិ យង
ើ បានយល់ រ យ
ើ លសោញ់
របរក្ ើ រធឝើដាំរែើរពភ
ិ ភែឍជារិ ខ្ដលមនសឹងពសរពញក្បុងលបរទស ។ របរើ យង ី របាំ ពញរៅ រយង
ើ នង
ឹ បានដល់
លបាសាទរនះ មុននឹងដល់លក្ុងក្ាំពង់ចាម គឺរៅេឝះខ្របីគី ូ ខ្ម៉លរ រ ើយខ្បរខាងលិរផវូវជារិខាងសាឋាំព្ដ, រយង
ើ នឹង
លបទះផវូវលាំ មយ
ួ យ៉ងសាអរ លរង់ភង
វឹ តាមររ វ ះរដើមរុក្ជា
ខ រស
ិ ងខាង គួរជាទម
ី រ រមរ ។ សពឝព្ថ្ង ទតា
ី ងាំ ព្ន
លបាសាទរនះ សទិររៅ ុ ាំអ្ាំពិល លសុក្ក្ាំពង់រសៀម (ក្ាំពង់ចាម) ។ រួលបាសាទ និងបររវែលបាសាទទាាំ
ិ ងមូល ខ្បរ
មុេរឆ្ងភះរៅទិសខាងរក្ើរ លរង់រៅផវូវជារិ ។ រលណារូលមក្រន់បុរែោឌនរនះ រយង
ើ លបទះជាបឋម នូវ
រខាវងទាឝរមួយ រធឝអ្
ើ ាំពថ្
ី បា
យ យរលក្ៀម មនររ វ ះលរក្ លបមែជា ៣ ខ្ម៉លរប៉ុរណា
ត ះ ។ រៅខាងរលើ ពុាំមនក្ាំពូលអ្ឝី
ជារវើរឆ្ងយរទ ទាំនងជារុះធ្លវក្់អ្ស់ រោយសារររចាស់ លទុឌរលទាមក្បុងភពជរ រៅសល់ខ្រថ្យសនវឹក្ក្បួនលជុងខ្វ
ងៗ បាំពក្់គងគ្នក្់រលើគ្នប លគ្នន់ខ្ររៅសល់សណា
ឌ នជារងរខាវងទាឝរ ឬ រៅតាមពក្រអ្បក្លសាវលជាវថា "រគ្នបុរៈ"

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 207
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

។ ភជប់នង
ឹ រគ្នបុរៈរនះ សងខាងមនក្ាំខ្ពងថ្យ ខ្ដលមនក្មភស់លបមែជា ៣ ខ្ម៉លរ ក្លមស់ ០ម៦០, សពឝព្ថ្ង
រនះ លជុះធ្លវក្់អ្ស់រលរើនអ្រនវណា
ើ ស់ រៅរ យ
ើ ។ រៅពរី លើក្ាំខ្ពងរនះរទៀរ មនលាំ អ្រោយថ្យសាំរលៀង ខ្ដលឆ្ងវក្់
ជាសនវឹក្រុងលសួរ ររបៀបជាសវឹក្រឈើ ររលមៀបដខ្ងាគ្នបជាជួររមញ
ិ ។ រខាវងទាឝររនះ រថ្យនថរូរតារ ររញរូលបាន
យ៉ងលសួល ឯរថ្យនថធាំ រតាងមនររលបយ័រលប បខ្យងបនថរ
ិ រលពះររងអៀរសងខាងផង ពីរលើផង ខ្លក្ងប៉ះ ឲ
ាំ រ
មនរលគ្នះថាបក្់ ។ រូលផុ រពីរខាវងទាឝររនះភវម រយង
ើ លបទះរ ើញខាងរវឝងព្ដ មនលសះមួយធាំមនទឹក្ថាវ ដល់េប
ួ
ឋ ់តាមរសរក្ឋីលរូវរររលបើលបាស់ បានលគប់រពល ។ ជុាំវញលសះ,
លបាាំងេួបវសា សលមប់ផល ិ មនរេឿនថ្យពទ ន ុាំ ខ្រ
័ ជ
រយង
ើ រ ញ
ើ ររៀបថ្យ រោយមនបាយអ្បូក្ភជប់ផង, មនខ្រជរែឋើរពរី គខា
ឺ ងរជើងមួយ ខាងរផូងមួយប៉ុរណា
ត ះ
ខ្ដលរៅជាប់ជារាំថ្ប
យ ុរែ ឥរមនលយបាយអ្រទ មរ់លសះ រាំរ ៀងខាងរផូង មនរដើមដូងដុះរលរៀប រចាល
មវបល់ រព្ឈ គួរជាទម
ី រ រមរ លគបដែឋប់រលើដវ
ី លយ៉ងលស ះទូលយ ។ លរង់វលរនះ មនវរថមយ
ួ
លបក្បរោយលពះវហារ
ិ ក្ុដិ សាលយ៉ងររៀបរយ, អ្បក្លសុក្រៅថា "វរថនគររលៅ" រយង
ើ ងាក្ខ្បរមក្ខាងសាឋាំព្ដ
មឋង ។ ខាងរនះ មនគុហាមួយ សង់ររបៀបជាផធះអ្បក្តារិន ដ៏មនរខាវងទាឝររូរមួយ សធួយលទនូវអ្ក្េររិនជាលាំ អ្
។ ក្ូនធ្លវរូរមួយ លរលឥដឌយ៉ងសាអរ សលមប់ ជ ាំ នរទសររទាាំងោយ ឲររដរើ រូ លរៅក្បុងគុហារនះ បាន
ាំ ហា
យ៉ងលសួល ។ ពិរខ្មនរ ើយ ខ្រគុហារនះខ្បរមុេខាងរផូង ប៉ុខ្នថរូបបដិមក្រធាំទាង
ាំ បីរៅក្បុងរនះ មន
ិ ខ្បរមុេលរង់
មក្រផូងទទួលអ្បក្រដរើ រូលរៅរទ ខ្បរជារឆ្ងភះមុេរៅខាងលិរវញ,
ិ ដូររបះ អ្បក្រដរើ រូលរៅ លរូវលរ ប់េួ នមក្សា
វ ឋ ាំ
ព្ដរទៀរ រទប
ើ បានលបទះនឹងរូបរនះ ។ បដិមក្របអ្
ី ងគរនះ មនទាំ ាំធាំជាងមនុ សេធមយតា រ យ
ើ រៅក្ាល មន
ក្ាំពូលលសួរបនថិរ ទាំនងដូរជាមូលីលពះពុទនរូប ។ រូបរៅរាំក្ណា
ឋ ល រមកល់េស
ភ ់ រលើអាសនៈ អ្ងគុយខ្ពនខ្ភបន ព្ដសាំ
ពះលបែមររឆ្ងភះរៅខាងមុេ គទ
ឺ ស
ិ ខាងលិររាំ ។ រូបទាាំងពរី សងខាង រៅទាបគ្នយនអាសនៈរទ រ យ
ើ ជារូបឈរ
រន់ដាំបងបញ្ឈររាំពីមុេ ។ រូបទាាំងបីរនះ រធឝើរោយថ្យដូរគ្នប ខ្រសពឝព្ថ្ង រគទឹបមសភវរ
ឺ ិញ្ជចរ បារ់សារ់ថ្រយ ៅរ ើ
យ។ អ្បក្លសុក្រៅបដិមក្ររនះថា "តាលព យៗ" សឹងមនររឿងរលពងមួយ និទានពីលបវរថិតាលព យរនះ ដូររយង
ើ នឹង
នទា
ិ នជូនជាប ធ ប់រៅខាងរលរយ គគ្ន
ឺ រ់អ្ងគុយសាំ ពះមឋយ ខ្ដលរគបញ្ចុ ះអ្ដឌក្
ិ ុ ងរររ
ប ិយមួយ រៅរាំខាងលិរ គឺពី
មុេគ្នរ់រ ះឯង ។ ួសពីគុហារនះបនថិរ មនផវូវមួយខ្បក្រៅសាឋាំព្ដ សរសៀរខ្អ្បនឹងគុហាតាលព យ ។ ដងផវូវ
រនះររងដ៏មនរររិយររលមៀបគ្នប និងគុហារូ រមួយរទៀរ លជក្រលរមរដើមរពធិ ខ្ដលក្បុងរ ះ មនរមកល់លពះ
ពុទប
ន ដិមក្ររធឝទ
ើ ុក្រក ក្ិរយមួ
ិ យអ្ងគ, រៅដខ្ងាគ្នបជាប់ខាងរជើងផវូវផង ។ រយង
ើ រមល
ើ រៅរាំផូ វលរង់
វ វញិ រនះពរ
ិ ជាផវូវ
បុរែមក្ រ ើញមនសភពលរង់ភង
វឹ រឆ្ងភះរៅរន់រខាវងទាឝរក្ាំខ្ពងមួយជាន់រទៀរ ។ មុនដល់រខាវងទាឝរ មនវល
របរសយើ រៅខាងសាឋាំព្ដ លបក្បរោយរេឿនថ្យបាយរលក្ៀមព័ទនជុាំវញ
ិ លពមទាាំងមនក្ារ់ថ្យ ឆ្ងវក្់ជារូប គ សននង
ឹ េវួន
ជាបងាកន់ព្ដផង ។ រតាថ្យធាំៗ រៅរអ្ើរក្រសងើន ររលមៀបគ្នបលរង់រនះ ។ រគ្នបុរៈជាន់ទី២ រនះ មនទាំ ាំលបខ្ លគ្នប
នឹងជាន់ទី១ ខ្ដលរយើងរពលរួរមក្រ ើយពីខាងរដើមខ្ដរ ប៉ុខ្នថរៅមនសភពគង់លទង់ក្ារ់ក្ផូររលរើនជាង ។
រូលធវុះរៅរទៀរ រយង
ើ លបទះនង
ឹ សាលសងខាងផវូវ រៅលជក្រលរមរដើមរពធធ
ិ ាំ មខងមួយ ។ ក្ូនសាលទាាំងរនះ
រគរទើបខ្រសង់ក្ុ ងរវង
ប ៥០-៦០ ឆ្ងបក្ ត ះ សលមប់ឲរអ្បក្រធឝើដាំរែើរទាាំងោយឈប់សលមក្ រលពះជា
ាំ នវងរៅប៉ុរណា
ទរ
ី ាំ ឥរមនជញ្ជជាំងរទ មនខ្រដាំបូលរក្ផឿង នង
ិ ព្ផធរលរម លរលឥដឌក្ខ្នេងសាអរបារ ។ រៅបាាំងសារជុាំវញ
ិ
ខ្ផបក្ខាងក្បុង មនគាំនូរនិទានររឿងរផេងៗ ក្បុងទសជារក្ យ៉ងលអរមល
ើ ។ រៅជាប់នង
ឹ សាលទាាំងពរី រនះ មន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 208
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លសះធាំៗ ពរី រទៀរ រៅមខងមួយ ខ្ដលមនលទង់លទាយ ដូរលសះមួយរៅពម

ី ុេគុ ហាតាលព យ ខ្ដលរយង
ើ និយយរួរ
មឋងមក្រ យ
ើ ខ្ដរ ខ្រលសះពរី នះ រូរជាងបនថិរ រ ើយមនទក្
ឹ ខ្រក្បុងរដូវវសាប៉ុរណា
ត ះ ។ រយង
ើ រដើររឆ្ងភះរៅមុេខ្រ
បនថិរ ក្៏ដល់រគ្នបុរៈមួយជាន់រទៀរ ជាជាន់ទី ៣ ខ្ដលមនសណា
ឌ នខ្បបរងដូ រជាទី ១ និង ទី២ ខ្ដរ ខ្រមនរៅ
រសសសល់ក្ាំពូលលបាងគ េភស់ជាងរគ្នបុរៈមុនៗ រ ើ ក្ាំខ្ពងក្៏រៅលអសាអរព័ទនជុាំវញ
យ ិ ។ ក្ាំខ្ពងរនះ មនសណា
ឌ ន
ជាររងទង គឺមនជញ្ជជាំងសងខាង សលមប់ទុក្ររ វ ះក្ណា
ឋ លឲររៅរាំ អារឲរមនុសេរៅលជក្បាន ។
បររវែរងទងរនះ
ិ រងបួនលជុងលទខ្វង មនលរក្ដ៏ជាក្ាំពូលខ្រពីររទ គឺខាងរក្ើរ និងខាងលិរ ។ ខាងក្បុង ឬ ខាង
រលៅក្ាំខ្ពងរនះ ទីដីលស ះលស ាំ ជាទរី ក្រយដល់
ី អ្បក្រទសររទាាំងោយ ។ រូ លផុរពក្
ី ាំខ្ពងរនះភវម រគរ ញ
ើ
រៅរាំក្ណា
ឋ លទីមនលបាងគមយ
ួ េភស់ លបមែជា ១៥ ខ្ម៉លរ បាររលរមរងបួនលជុង មនទាំ ាំមយ
ួ លជុងៗ
លបមែ ៨ ខ្ម៉លរ ។ រៅរលើក្ាំពូល គ្នយនររ រធឝជា
ើ មុេរលរក្សឝរៈរទ លគ្នន់ខ្រមនជាក្ារ់លសទាប់ថាបក្់ៗ
ទាំនងជាលរបក្ផកឈូ ក្ ឯរុងលសួរបាំផុរ លជុះធ្លវក្់បារ់ ពុាំដឹងជាខ្បបណា លគ្នន់ខ្ររៅរ ើញោន ជាសណា
ឌ នមូល
លបខ្ លក្ាំពូលរររិយ ។ រុះពីថាបក្់រលើ ខ្ដលមនក្ារ់ជាលរបក្ផកឈូ ក្ រងមូលរ ះមក្, ថាបក្់រលរមៗ ខ្បរជា
មនរងបួនលជុង រ ូ រដល់ដី ។ លរង់ផធល់នង
ឹ ដីរនះ មនស៊ុមលបក្បរោយក្ារ់ ខ្បបររ អ្ងគរ រ យ
ើ រៅនង
ឹ
ផធង ាំ ថ្យជាខ្ផឋ ព្នស៊ុមទាឝរទាាំង ៤ ទិស គឺខាងរក្ើរ ខាងរជើង ខាងរផូង និង ខាងលិរ មនឆ្ងវក្់ររឿងពុទប
ន វរថិលគប់
ទាាំងបួន ។ គខ្ឺ ផឋរលើសុ ៊ មទាឝរទស ាំ
ិ បូព៌ ឆ្ងវក្់រូបភព ដណា លរលលពះពុ ទន លទង់ផចញ់ មរធរ ិ ជ, ខ្ផឋខាងរជង ើ
ដាំណាលរលរៅសិទរ ទ ុ មរ យងចាក្លពះរជនរិ វសន៍ គង់រលើក្ែឌក្អាជារនយរ, ខ្ផឋខាងរផូង ដាំណាលរល
ន ក្
លពះរពធិសរឝ លទង់ររ់លពះផបួង រៅខ្ក្ផររវបរសធឹងរនរញ្ជ រ និងខ្ផឋទី ៤ រៅខាងលិរ ដាំណាលលរង់លពះពុទន លទង់គង់
័ ឍ រូបរមវក្់ខ្ផឋនម
មនអ្គគសាវក្អ្មអ្ងគ ។ ក្ារ់លក្បវែ ី យ
ួ ៗ ឆ្ងវក្់ជារូប គពរី សននង
ឹ េវួនព័ទតា
ន មរងលររី រែ
លបទាក្់ក្នធុយគ្នបរៅរលើ ក្ាលសាំ យុងរុះរលរម រអ្ើរររញរៅរុងមខងមបក្់ ។ រៅររ វ ះស៊ុ មទាាំង ៤ រនះ មន
រមកល់លពះពុទរន ូប មរវជ័
ិ យមួយអ្ងគៗ លគប់ររ វ ះទាឝរទាាំង ៤ ។ សពឝព្ថ្ង លពះពុទប
ន ដិមក្រទាាំង ៤ រនះទឹបមសភវឺ
រញ្ជ
ិ ច រ ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ អ្បក្លសុក្សម័យរលរយ បានក្សាងលពះវហារមួ
ិ យ រាំពខា
ី ងរក្រ
ើ លបាងគ រ យ
ើ យក្
ដាំបូលមខង រៅបាំពក្់រលើលបាងគរ រោយបាយអ្ ដាំបូលលបក្់រក្ផឿងពែ៌ភវរឺ ផវក្វអិនរអអ
ះផង ។ លពះវហាររនះសង់
ិ
ខ្រឥរមនជញ្ជជាំងរទ។ រៅរលរមដាំបូលវហារ
ិ ខ្ផបក្ខាងរក្រ
ើ មនសិលចារក្មួ ាំ រមកល់យ៉ងសាអរបារ
ឹ យផធង
ដូរជាសនវឹក្សីម រងបួនលជុងសាំ ខ្ប៉រ ។ អ្ក្េររៅរាស់ ឥរមនរបក្ររបះរ យ
ើ គរឺ ៅខ្ផបក្ខាងមុេ ជាអ្រទបទ
ភសាបាលី រ ើយរៅខ្ផបក្ខាងរាំរ ៀង ជាអ្រទបទភសាខ្េយរ ។ ប ធ ប់ពីលបាសាទ ខ្ដលមនវហារសង់
ិ ថ្ីភ
យ ជ ប់
ជាមួយរនះមក្, រៅរាំក្ណា
ឋ លបររវែ
ិ ើ ាំរែើរបាន តាមធ្លវព័ទជ
ខ្ដលរពលមក្រនះ, រទសររ អាររធឝដ ន ុាំវញ
ិ
រ ើយររញតាមររ វ ះរខាវងទាឝរខាងលិរ ព័ទរន ៅរវឝងក្៏បាន រៅសាឋាំក្បា
៏ ន គឺររញផុរពីបររវែក្ាំ
ិ ខ្ពងទី ៣
រ ើយ ។ ឥ ូវរយង
ើ រៅក្បុងបររវែទ
ិ ី ២, របើងាក្ខាងរវឝងមុន រយង
ើ លបទះគុ ហាពីររៅទនធឹមគ្នប គឺមយ
ួ ខាងលិរ
មនខ្រលពះពុទរន ូបរូរធាំជារលរន
ើ រមកល់ក្ុ ងរ
ប ះ ឯមួយរទៀរ ខាងរក្ើរ មនជញ្ជជាំងជិរដិរលសួលបួល រមកល់លពះ
ពុទរន ូបបរន
ិ ិពឝន លបខ្វងពីលពះសិរដល់លពះបាទ លបមែជា ១០ ខ្ម៉លរ ។ លុ ះរដើរ ួសពីរនះ ព័ទរន ៅខាងរាំរ ៀង
ខាងសាឋាំវញ
ិ រយង
ើ រ ញ
ើ គុ ហាពរី ទនធម
ឹ គ្នបខ្ដរ គម
ឺ យ
ួ ខាងលិរ លគ្នន់ខ្រជាទរ
ី មកល់លពះពុ ទរន ូបរូ រធាំបុរ៉ ណា
ត ះ, ឯ
មួយរទៀរ ខាងរក្រ
ើ រទប
ើ រ ញ
ើ មនរររយ
ិ រងទាបទទារ លបលនពែ៌លក្ មលក្រៅ នង
ិ មនលពះពុ ទរន ូប ៤

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 209
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះអ្ងគ ក្បុងមួយអ្ងគៗ មនទាំ ាំខ្ភបន លបមែជាជាង ១ ខ្ម៉លរ គង់ពទ ន ុាំវញ

័ ជ ិ ខ្បរលពះភន្តក្ថរឆ្ងភះរៅរន់ទស
ិ ធាំ
ទាាំងបួន ។ រលណា រយង ើ ាំរែើរររញពទ
ើ រធឝដ ី រី នះរៅរទៀរ សរសៀរតាមក្ាំខ្ពងថ្យជាន់ទី ២ លរង់លជុងខាងរជើងរាំ
រយង
ើ អារររញបានតាមររ វ ះថ្យ ខ្ដលរុះធ្លវក្់មក្រៅទាបនឹងដី, រ ើយរយើងលបទះលសះបុរែយ៉ងធាំមយ
ួ រទៀរ
ប៉ុនគ្នបនង
ឹ លសះរៅពីមុេគុហាតាលព យខ្ដរ ។ ចាប់ពម
ី រ់លសះរនះរៅលិរ មនក្ុដិ សាល ជាអារមមួយរទៀរ
ខ្ដលអ្បក្លសុក្រៅថា "វរថនគរក្បុង" ។ រាំរពះរូបបដិមក្រ ខ្ដលមនរ្យះតាលព យរ ះ មនររឿងរលពងមួយ
និទានថា1 មនអ្បក្រមករពី ក្់បីលឋ បពនន រស់ក្ុ ងភូ
ប មទិ ល
ួ សផូវ (ក្បុងលក្ុងក្ាំពង់ចាមសពឝព្ថ្ង) គ្ន
ាំ ប រៅភជួរដីរមករ ។
រពលរ ះ យក្ទាាំងក្ូ នខ្ង៉រ ខ្ដលរទប
ើ ខ្ររក្ើរ បានជាងបខ្ី េ រៅជាមួយផង, យក្ក្ូនរ ះរៅរផឋក្រលរមរដើម
រៅប រ ើយទាាំងពីរ ក្់បីលឋ បពនន គ្ន
ាំ ប លបក្បររយ៉ងេិរេាំ ។ រពលរ ះ មនសរឝមក្សុ ី ខ្ផវរៅប រចាះរឹក្ គ្ន
ាំ ប
ខ្លសក្ឮរេញៀវខាញរ, លសាប់ខ្រជុះោក្់រលើក្ូនរូររ ះ លបោក្់អ្ស់ រ យ
ើ ខ្ផវរៅប ក្៏ធ្លវក្់លរូវរាំក្ាល បណា
ឋ លឲរ
ួ ដុាំ
ោរ់សារ់មយ ូ រ្មសលសាក្់ ។ មឋយឪពុក្រ ើញដូរចាបះ ក្៏ យ
ាំ ក្ក្ូនរុះរៅក្ាំពង់ទឹក្ងូរលងេវួន រៅ
លរង់ក្ាំពង់រៅថា រលជាយថ្យ ។ រោយពុាំសូវជាលបយ័រប ក្៏របូរក្ូនរ ះពីព្ដរៅ មនលរីធាំមយ
ួ មក្រលបយក្ក្ូ នរ ះ
រ យ
ើ ខ្ លរៅបារ់ ។ ឪពុក្-មឋយ យាំរសាក្សាឋយជាខាវង
ាំ ខ្រពុាំដង
ឹ រធឝើរមឋរ ក្៏វលលរ
ិ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។

នយ
ិ យពលី ររី ះខ្ លរុះតាមទរនវធាំ ធ្លវក្់រៅក្បុងមហាសមុទរ
ធ ន
ិ រ ូ ររៅដល់លបរទសរន
ិ ។ មនអ្បក្រនសាទ
មបក្់ បានបង់សាំណាញ់ ជាប់បានលរធ
ី ាំរ ះ យក្រៅវះរពះលរី លសាប់ខ្ររ ញ
ើ ក្ូនរក្យងរូរមួយ រៅរស់ រៅរ យ
ើ
។ យរនសាទ ក្៏យក្ក្ូ នរនះរៅថាឝយលពះរៅលក្ុងរិន ខ្ដលលពះអ្ងគថាបក្់ថ្បម ទុក្ដូរជាបុលររបស់លពះអ្ងគផធល់
រ ូរដល់ក្ូនរនះធាំ ក្៏លពះអ្ងគឲរររៀនសូ លរររះដង
ឹ យ៉ងមុរមាំ2 ។ ធាំរ ង
ើ រ យ
ើ ក្ុមររនះ ក្៏សុាំអ្នុញ្ជដរពលី ពះ
រៅលក្ុងរិន រដើមផរី ធឝើដាំរែើរមក្រលងលសុក្សួ ររសុើ បរក្ឪពុក្-មឋយ រួរសឹមវលរៅវ
ិ ញិ ។ លពះរៅលក្ុងរិន លទង់
លពះក្រុណាសរ ឋ សរលបាសរមតាថ ឲរររៀបសាំ រៅមួយ មនបរលមលើ បាាំរយដខ្ងាក្ុមររនះដល់លសុក្ខ្េយរ ។ សាំ រៅរៅ
រូលររដល់ក្ាំពង់ចាមរ យ
ើ ក្ុមររុះរៅដល់ភូមអ្
ិ បក្លសុក្លរង់រ ះរ យ
ើ ក្៏បញ្ជជឲរសាំ រៅ វលលរ
ិ ប់រៅលសុក្
រិនវញរៅ
ិ ។ យក្ាំរលះរនះ សនយររ្យះេវួនឯងថា "រៅលព យ" រ ើយរៅសាំ ណាក្់ រៅនឹងផធះន្តសថីរមម៉យ
មបក្់ ។ រោយរៅជាមួយគ្នបយូរៗ រៅ ន្តសថីរមម៉យនង
ឹ រៅក្ាំរលះរក្រ
ើ លបរព
ិ ទ
័ ន
ន ង
ឹ គ្នប ក្៏ទទួលយក្គ្នបជាបឋលី បពនន
រៅ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ បុរសរដក្រក្យ
ើ ក្ាលរលើរៅវលបពនន រ យ
ើ លបពននខ្វក្សក្់បីរឋ លង តាមររ
ិ ថលាំខ្ លសាប់ខ្ររ ញ
ើ
ក្ាល មនសាបមមួយដុាំ ឥរមនដុះសក្់ ក្៏សួរបឋីពីរដើមរ រុ, បឋីក្ន
៏ ិយយលបាប់ថា ៖ េវួនជាមនុសេអ្ភ័ពឝណាស់
សឹងរក្នរណាដូ រគ្នយន រ យ
ើ រទប
ើ បុរសលព យ រយរប់អ្ាំពរី រឿងរដើមសពឝលគប់ ឲរលបពននសាឋប់ គឺររឿងខ្ដលធ្លវប់
បានឮពីអ្ក្
ប រនសាទរិន ជាឪពុក្-មឋយរិញ្ចឹម ធ្លវប់និទានលបាប់តាង
ាំ ពីេួ នរៅព
វ ីរូរមក្ ។ រលរបើបានសាឋប់
រសរក្ឋីនិទានរនះសពឝលគប់រ ើយ ងភរយ
ិ ក្៏អ្ងគុយលជបមុេខ្លងររញសឋី, រួរលសក្់ទឹក្ខ្ភបក្បរែឋើរផង ។
បុរសសាឝមរី ញ
ើ ដូរចាបះ វងល់ណាស់ ក្៏េាំអ្ងឝរសួ រលបពននថា រររើ រឿងអ្ឝី បានជាយាំ ? ងភរយ
ិ និយយទាាំង
េេក្
ឹ េេល
ួ លបាប់មក្បឋីវញ
ិ អ្ាំពីររឿងរដើម ខ្ដលេវួនយក្ក្ូនរៅផងូរទឹក្ រ ើយរបូរព្ដ លរីរលបបារ់រៅ រ ើយ
រលរយមក្ សាឝមក្ ៏ នជាំងសា
ី ម ឺ វ ប់រៅរទៀរ ។ បុរសបឋី បានសាឋប់ររឿងរនះរប់ ក្៏សនបោ ិ ឌ នយល់ថា គជា
ឺ េវួនឯងរនះ
រ យ
ើ ខ្ដលលរូវជាក្ូន, ប៉ុខ្នថឥ ូវ រោយមន
ិ បានដឹងរសាះជាមុន រៅជាេក្េវួន លសោញ់ គ្នបជាបឋលី បពនន ដូររបះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 210
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅរ យ
ើ ក្៏សាំពះសុ ាំ េមរទាសមឋយ រ យ
ើ សុ ាំ ឲរមឋយបញ្ជជោក្់ទែឍក្មយឲរេវួន រដម
ើ ផរី ធឝយ
ើ ៉ ងណា ឲរបាន
រ ាំរោះទុក្រខ ទាស រពៀររវររនះ ។ លគ្នរ ះ មឋយក្៏បញ្ជជថា ៖ ឲរសង់ជារររិយរមកល់សពគ្នរ់ រលណាគ្នរ់
សាវប់រៅ រ ើយដល់លគ្នខ្ដលក្ូនសាវប់រៅរទៀរ ឲររធឝើជារូបរាំណាងរូបក្ូ ន អ្ងគុយលបែមររៅធ្លរុមឋយ ឲរលគប់
រលក្ាំែរ់លពះពុទសា
ន ស ៥០០០ លពះវសា ។ បុរសលព យ រោយសារមនរាំរែះមុរមាំ ក្៏រ ង
ើ ជាលគូអាចា
ររ រៅក្បុងភូមលិ សុក្រ ះ រមវ៉ះរ ើយ ក្៏មនសិសេគែជារលរើន ជួយចារ់ខ្រងគ្នរ់ រធឝើតាមបណា
ឋ ាំមឋយរនះ
ទាល់ខ្របានសរលមរទាាំងអ្ស់ គឺរររិយមួយរមកល់ធ្លរុមឋយ និង រូបតាលព យ សាំ ពះរឆ្ងភះរៅរន់ធ្លរុរ ះ ។
ររទសេ លបាសាទបុរែរនះ ពុាំខ្មនជាររ រ់រនឿយប៉ុ យ នរទ រលពះបររវែរូ
ិ រលយម រ យ
ើ គ្នយនថាបក្់រធបរើ ឲរ
រយង
ើ លាំ បាក្រ ើងរុះរ ើយ ។ ដូ ររបះ រយង
ើ អាររូ លរៅទសេ បានលគប់រពល ឲរខ្រជារវលព្ថ្ង, ប៉ុខ្នថ របើជួនជា
រដរើ រមល
ើ រៅរពលររសៀលទាបវញ
ិ រយង
ើ នង
ឹ មនររ
ិ អ្
ថ ខ្ែឋរអ្ែូ ឋ ងខ្បវក្ រលពះលបទះនង
ឹ លពះសុ រយ
ិ ខ្ដល
រ ៀបនឹងអ្សឋងគរ រ ើយបារសារក្រមធររសយី ជះមក្ររយរលើលបាងគ និង ក្ាំខ្ពងថ្យ ជាប់ជាមួយក្វិនលបរ ើរ ព្នរដើម
ន ុាំវញបុ
លសូវ ខ្ដលរៅក្បុងវលខ្លស ព័ទជ ិ រែោឌនរនះ ហាក្់ដូរជាក្វិនលក្អ្ូបព្នក្ិរិថ មខ្េយរ ខ្ដលធ្លវប់មនមក្ពី
យូរអ្ខ្ងឝងរ យ
ើ ។

ើ រុ ះក្បុងរសៀវរៅលបជុាំររឿងរលពងភគ ៥ រ
១- ររឿងរលពងមួយខ្ដលរយង ះ មនន័យខាងរដើមខ្បវក្ពរី នះ ប៉ុខ្នថរយង
ើ
យល់ថា គួរខ្រលបមូលឲរបានរលរន
ើ ខ្បប ទុក្ជាឯក្សារ រលពះររឿងរលពងនទា
ិ នពុាំសូវដូរគ្នបរទ ។

២- តាមឯក្សាររបាះពុ មភផាយក្បុងរសៀវរៅភគ ៥ ថា ក្ុមររនះជារជបុលររសឋរលតាញ់ ខ្ដលបតា

ិ ឲររៅររៀន
រៅលបរទសរិន ខ្រថារៅក្បុងសាំ ណាក្់លពះរៅលក្ុងរិន ដូររបះខ្ដរ ។

រឥឿង ប្ាសាវប្ឡះធារុ វក
ឹ ឆ្ម (រៅរមរតកុំឡង់ចាឣ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៦ ទាំពរ័ ៩-២០

រោយលបរទសខ្េយររយើង ជាលបរទសមនអាររធម៌បរបូ
ិ ែ៌, រលអ្ាំពីរលពង យ បានជាមនលបាសាទបុរែ រៅ
ពសរពញក្បុងព្ផធអាណារលក្ទាាំងមូល ។ រលៅអ្ាំពរី េរថរសៀមរប ខ្ដលមនបុរែវរទុខ្បបរនះ រលរន ើ ជាងរគ,
រយង
ើ លបទះរ ើញរៅរេរថដព្ទៗ រទៀរ ក្៏មនរលរើនណាស់ ខ្ដរ ដូរជារេរថក្ាំពង់ធាំ, ក្ាំពង់ចាម, បារ់ដបាំ ង, និង
តាខ្ក្វ ។ រដម
ើ ផឲ
ី របានសាគល់ទក្
ី ខ្នវងបុរែៗ ក្បុងលបរទសជាររិ យង
ើ រន់ខ្ររាស់ រ ើ , លក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់
ង
ខ្េយរ សូ មរធឝរើ សរក្ឋរ
ី យររែ៍អ្ាំពលី បាសាទបុរែមួយរ្យះ "វរថលពះធ្លរុ ទក្
ឹ ឆ្ង" សទិរក្បុង ុ ាំរមករសាឝយ លសុក្
រមកររលើ រេរថក្ាំពង់ចាម ។ រ រុខ្ដល ឲ
ាំ ររយើងរលើក្លបាសាទរនះមក្អ្ធិបាយ រលពះសពឝព្ថ្ង រ្យះ "ទឹក្ឆ្ង"
បានរវយរៅជារមែីយោឌនមួយ សលមប់រទសររជាររិ យង
ើ ើ ាំរែើររៅក្មានថរៅរពលបុែរទានអ្ឝម
រធឝដ ី យួ
ខ្ដលបានទាំរនរពីររងារមមញឹក្ ។ រទសររទាាំងរនះ មន
ិ លរឹមខ្រអ្បក្រៅក្បុងរេរថក្ាំពង់ចាមប៉ុរណា
ត ះរទ, អ្បក្រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 211
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រជធ្លនភ ី ាំរែើរក្មានថក្ុ ងរេរថ

ី របាំ ពញក្ឋី រៅរេរថដព្ទរទៀរក្ឋី ខ្ររលណារពលពដ ប ក្ាំពង់ចាមរ យ
ើ រគពុាំខ្ដល
រភវររ្យះ "ទក្
ឹ ឆ្ង" រទ ។ ររទ
ើ ីរ ះមនអ្ឝេ
ី វះ បានជារលរឮរ្យះខាវង
ាំ រមវះ៉ ?តាមពរ
ិ មន
ិ មនភូមអ្
ិ ក្
ប លសុក្ផារ
រផាអ្ឝីរ ើយ, ពីរដើមមក្ មនខ្ររួលបាសាទថ្យបាក្់ខ្បក្រសធើរខ្រអ្ស់ គ្នយនសល់ សទិររៅជាពីរក្ខ្នវងខ្ក្ផរគ្នប រ ើយ
រៅលបបលបាសាទទាាំងពរី រនះ មនរលជាះលបោយទឹក្អ្ាំពប
ី ុរែមក្ ក្៏មនទក្
ឹ ូ រេួបលបាាំងេួបវសា គឺរដូវវសា
សឹងមនទឹក្រពញរលពៀប រដូវលបាាំងរៅសល់លរឹមក្ាលជងគង់ ឬ រលើក្ាលជងគងប
់ នថិរ ។ ទឹក្រនះថាវរឈឝង រ ើយ
ូររុរៗ
ិ មន
ិ ររះឈប់ ជារ រុ ឲ
ាំ រអ្បក្ផង រៅងូររលងលាំ ខ្ លបាែយ៉ងសបាយរក្រយ
ី ។ សងខាង
លបោយទឹក្ថាវេរងរនះ មនរុរខលតាវលវិ ដុះេភស់រលសាងលសឹង លបទាក្់លបទិនគ្នបខ្បបជាព្លពលារ, ខ្រសពឝព្ថ្ងរគ
បានរប់រ ាំលីង ឲរបានជាវលមួយក្ខ្នវងយ៉ងធាំ រៅលរង់ផូ វទ
វ ឹក្រនះខ្បក្ជាធ្លបរធាំលល
ា ា រ គឺរាំលរង់រលួ បាងគថ្ខ្យ ដល
រយង
ើ អ្ធប
ិ ាយខាងរលើរនះ ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ រជររបានក្សាងជាទាំនប់ទឹក្មួយសាំ ខាន់ រដម
ើ ផយ
ី ក្លបរយជន៍
អ្ាំពីលបោយទឹក្បុរែ យ
ាំ ក្ទឹក្រៅខ្រក្ឲររៅវលខ្លសយ៉ងធាំទូលយក្បុងលសុក្ព្លពឈរ រេរថក្ាំពង់ចាម និង
លសុក្បារយែ៍ រេរថក្ាំពង់ធាំ ។ អាលស័ យរោយទីក្ខ្នវងលរជាក្់លរជាំ, រោយធ្លបរទឹក្, រោយមវបរ់ ឈលើ រឈង
ឹ
លរព្ឈ និង រោយទដ
ិ ភ
ឌ ពសយុគសាយញ ព្លពរលសាង ដុះព័ទនលបាងគសិលបុរែដូរចាបះរ យ
ើ , បានជារទសររ គ្ន
ាំ ប
រៅទសេ ក្មានថ ក្បុងរពលសលមក្មួយដងមួយរល ឲ
ាំ ររលរឮរ្យះទីឋានរនះរ ើងយ៉ងេធរខាធរ ។ មា៉ង
រទៀរ គម គមន៍ រៅរន់ទក្
ី ខ្នវងរនះក្៏ជាររងាយផង រផរ
ិ រថ្យនថរូរ-ធាំ លគប់ម៉ក្ លគប់ធុន រៅមក្បានទាាំង
អ្ស់ គថា
ឺ របរើ គរង់រៅរន់ទក្
ី ខ្នវងរនះ រតាងរៅតាមផវូវជាររិ លេ ៧ (ផវូវពីភរបាំ ពញរៅក្ាំពង់ចាម) រៅដល់លរង់
ផារព្លពទទឹង ខ្ដលជាទីតាង
ាំ លសុក្ព្លពឈរ មនផវូវបាំខ្បក្ រូលតាមផវូវរេរថ ខាងរវឝងព្ដរឆ្ងភះរៅទិសខាងរជើង ។
រៅសងខាងផវូវរេរថរនះ មនភូមអ្ ិ ក្
ប លសុក្ជាប់រ ូ រមនិ សាងរ់រ យ
ើ រ ើយសុ ទជា ិ អ របារ, ផធះរក្ផឿងដាំបូល
ន ភូមសា
លក្ មរអអ ថ្បល់ក្ចា
៏ ក្់ថ្រយ ូរមន
ិ លពួយ នឹងភក្់ជាប់ផុងរ ើយ ។ រូលពីផូ វជារ
វ ិលបមែជា ១៣ គី ូ ខ្ម៉លរ ដល់
ភូមលិ ក្ូរ ុាំលក្ូរ លរូវខ្បក្ររញពីថ្ល
ប ់រេរថ ងាក្រៅសាឋាំព្ដ តាមផវូវលាំ សរសៀរបរណា
ឋ យតាមលបោយទឹក្ (ជា
លបោយខ្ដលរជរររទប
ើ ខ្រខ្ក្ររៀបរាំជាថ្យយ
ី ៉ ងសាអរ) លបមែជា ៥ គី ូខ្ម៉លររទៀរ រទប
ើ ទល់រៅក្ខ្នវងធ្លបរ
ទឹក្ធាំ មនបុរែវរទុ ខ្ដលរគរៅថា "ទឹក្ឆ្ង" រ ះ ។ ពិរខ្មនរ ើយ ខ្ររយើងសាគល់សពឝព្ថ្ងថា ក្ខ្នវងរនះ បាន
ជារមែីយោឌនដ៏សាំខាន់ សលមប់រទសររជារិ, ប៉ុខ្នថលបវរថិពងាវតារ របស់ទីឋានរនះ ឋរ
ិ រៅក្បុងសភពងងរ
ឹ
រៅរ យ
ើ ពុាំដឹងថា ររទ
ើ រី នះ ពប
ី ុរែជាទអ្
ី ីឝ ? រក្រ
ើ មន ពលី រឹមណាមក្ ? រដើមផជ ិ ទាាំងរនះេវះ លក្ុមជាំនុាំ
ី លមះមនធល
ទាំរនៀមទមវប់ បានលបខ្មលបមូលឯក្សារ ខ្ដលមនរមកល់ទុក្យូរមក្រ ើយផង រ ើយចារ់ឲរសមជិក្រៅពិនិររ
សរងករដល់ទក្
ី ខ្នវងផង ក្៏ររៀបរាំរធឝជា
ើ រសរក្ឋរ
ី យររែ៍ អ្ាំពទ
ី ក្
ី ខ្នវងរនះរ ើង ោក្់រាំែងរជើងថា "លបាសាទ
លពះធ្លរុ ឬ វរថលពះធ្លរុ" តាមរ្យះបុរែព្នលបាសាទ ខ្ដលរៅថា "គុក្លពះធ្លរុ ឬ វរថលពះធ្លរុ" រៅលរង់
ក្ខ្នវងទឹក្ឆ្ងរនះ ។ ពក្រ "ទឹក្ឆ្ង" រនះរទៀរ ក្៏ពុាំខ្មនជាពក្ររទើបខ្របរងកើរថ្យីខ្ដរ គឺមនតាាំងពីយូរណាស់ រ ើយ
រទប
ើ បានជាមនជាប់រៅ រៅក្បុងរសៀវរៅ "សិលចារក្រៅលបរទសក្មភ
ឹ ុ ជា" របស់ រលក្ េ-សឺខ្ដស
(Inscription du Cambodge par G. Cœdès) សររសរក្ាំែរ់រ្យះក្ខ្នវងរនះថា "វរថលពះធ្លរុរៅទឹក្ឆ្ង"
(Vat Parh That de Tuk-C'a) ។ រដម
ើ ផន
ី ឹងយក្ជាសាំ អាង រយង
ើ រតាងខ្រងនយ
ិ យតាមសិលចារក្មួ
ឹ យ ខ្ដល
អ្បក្លសាវលជាវបានរក្រ ើញ រ យ
ើ ម
ាំ ក្រមកល់ទុក្រៅសារមនធរី ជារិ2 លក្ុងភបរាំ ពញសពឝព្ថ្ង ។ សិលចារក្រនះ
ឹ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 212
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅមនរួបរងលអសាអរ អ្ក្េររៅរាស់ ជាបនធះលរស់ ក្មភស់ ១ ខ្ម៉លរ (មន

ិ គរ
ិ រជើងរមកល់) ទទឹងមុេ ០ម៥០,
ខាងក្ាំពូលរលើ មនឆ្ងវក្់ជារូបលពះគរែស ។ អ្ក្េរចារក្
ឹ មនទាាំងសងខាង គម
ឺ ខ ងមន ២៣ ប ធ រ់ ជាភសា
សាំ ន្តសកឹរ នឹងមខងរទៀរ មន ១៦ ប ធ រ់ ជាភសាខ្េយរ ។ រសរក្ឋីក្ុ ងស
ប ិ លចារក្រនះរ
ឹ ើយ ជាទាឝររបើក្រាំ ឲរ
រយង
ើ រមល
ើ ផវូវរ ញ
ើ នូវលបវរថសា
ិ ន្តសថដខ្៏ វងឆ្ងងយ ព្នទីក្ខ្នវងរនះ ។ សិលចារក្ឲរររែ
ឹ ៍ ថា ទក្
ី ខ្នវងរនះក្សាង
រ ើង តាាំងពី ៩៤៧ ស័ក្3 (គ.ស.១០២៥) ក្បុងរជជរលលពះបាទសុ ររវរនទ យ ័ ី ១ ។ រលរ ះលពះរជា លទង់ទទួល
រលបាសលពះរជទាន តាមរសរក្ឋីលរបបងគាំទូលរសបើអ្ាំពីអ្ក្
ប លបាជញមបក្់រ្យះ "ជងាល" រ ើយខ្ដលមនសនយរ ម
មួយរទៀរថា លក្េន្តយ ិ នធបែឍិរ ។ រលក្ ជងាល បានរក្រ ញ
ើ ទដ
ី ីមយ
ួ ក្ខ្នវងក្បុងរាំបន់មយ
ួ រៅថា សិទប
ិន ុរ (លរង់
ក្ខ្នវងទឹក្ឆ្ងសពឝព្ថ្ង) មនទាំនងលស ះលស ាំលអ ក្៏ទូលរសបើរាំរពះលពះរជា សុ ាំ ទីរនះរធឝើជាអារម សលមប់រធឝើ
សរករបូជារាំរពះសាស លព យែ៍ រោយថាឝយទាាំងរសរក្ឋលី ពងសពឝលគប់ សលមប់ររៀបរាំក្ខ្នវងរនះ ទុក្ជា
សាបព្ដដ៏សាំខាន់ផង ។ លគ្នរ ះ លពះបាទសុ ររវរនយ័ លពះអ្ងគលទង់រលបាសលពះរជានុញ្ជដរ តាមរសរក្ឋីសុាំ លពមទាាំង
លបទាន នូវលទពរសមផរថិជារលរើនរទៀរ រដើមផជា
ី មរធាបាយ ក្បុងររក្សាងរនះផង ។ បែឍិរជងាល ឬ លក្េន្តយ ិ នធ
បែឍិរ ចាប់រធឝក្
ើ រិ រ
ច រសាទប រនះរ ង
ើ តាមក្មវង
ាំ លពះរជលទពរ នង
ិ តាមលបាជាញរបស់ រលក្ក្បុងររបញ្ចុ ះ
ាំ ួយអ្ាំពីអ្ក្
បញ្ចូ ល រក្ជន ប លសុក្ លុ ះលតាខ្របានរ ើយរលសរសពឝលគប់ តាមគរលមងខ្ដលោក្់ថាឝយលពះរជាលទង់ទរ
។ គរឺ ៅក្បុងលបាសាទធាំ មនរមកល់សិវលិងគមយ
ួ រៅក្ណា
ឋ ល សនយរ មលិងរគ ះថា "លសីភរលទសឝរៈ" នង
ិ រទវរូប
ពរី អ្មសងខាង, មួយមន មថា "បររមសឝរៈ) មួយរទៀរថា "សរសឝរ"ិ ។ រាំពម
ី ុេ, ទស
ិ ខាងរក្រ
ើ មនគុហាមួយ
រទៀរ ជារទវសាទន មនទាំ ាំរូរ ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរយើងរ ើញបាក្់ធ្លវក្់ថ្គ
យ រជាគាំនរ ក្ប់ក្ុ ងព្លពខ្ក្ផរលបោយទ
ប ឹក្រលជាះ
មនខ្រស៊ុមទាឝរមួយរៅសល់ លគ្នន់ជាររបងាាញរ រុ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ ។ សាទបររក្រ បានចារ់ររជក្
ី លសះមួយយ៉ង
ធាំទូលយ រៅរាំរ
ៀងខាងសាឋាំព្នលបាសាទ ឲររ្យះថា "លក្េន្តយ ិ នធោក្" រ ើយលបរិសាឌនលិងម
គ សមួយ រមកល់
រៅក្ណា ន ុាំវញព្នទ
ឋ លលសះផង ។ ព័ទជ ិ ីបររវែរនះ
ិ មនររររៀបរាំបានជាលសុក្ភូមម ិ យ
ួ យ៉ងសឋុក្សឋមម រោយ
លបជុាំអ្បក្លសុក្ជរ
ិ ខាង ឲរមក្រស់ រៅជួបជុាំក្ុះក្ុាំគ្នបរ ង
ើ ក្បុងសម័យរ ះ ។ ដូររបះ បរយរសលក្ុ
ិ ងថ្យីរនះឯង ក្៏
បានជាសភពអ្ុឹក្ធឹក្រ ើង ។ រលរយខ្ដលររៀបរាំររ
ួ រលសរ លក្េន្តយ ិ នធបែឍិរ បាន ព
ាំ រ ៌ នរូលលរបបងគាំទូល
័ ម
លពះបាទសុ ររវរនទ
យ័ ី ១, លពះអ្ងគក្ល៏ ទង់រសឋរយងលបារពនពធ
ិ ស
ី រមភធទក្
ី ខ្នវងរនះ យ៉ងមរហាោរក្
ិ រៅក្បុងឆ្ងប ាំ
៩៤៧ ស័ក្ (គ. ស. ១០២៥) ខ្ដលរយង
ើ រងអុលមឋងមក្រ យ
ើ ពខា
ី ងរលើ ។ ក្បុងលពះរជពិធស ី រមភធរនះ លពះរជា
លទង់រលបាសលបទាននូវធនធ្លន ជាលបោប់រលបើលបាស់ , ពួក្ពលលពះ ២៩ ក្់, ដីខ្លសរៅជុាំវញលបាសាទ
ិ នងិ លសះ
ទក្
ឹ រនះទាាំងអ្ស់ លពមទាាំងទល
ី នធាំៗ សលមប់លបក្បពធ
ិ ី ឬ ជារលគឿងលាំ អ្, ទុក្ជាលទពរផធល់ព្នគុហារនះផង ។
មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ លពះអ្ងគបានរលបាសលពះរជទាន មទីក្ខ្នវងរនះ ថា "លក្េន្តយ ិ នធបថ្" រោយនិយមតាម មបែិឍ រ
អ្បក្ក្សាង ។ រសរក្ឋី ូ រខ្ ដូរអ្ធិបាយមក្រនះរ ើយ ជាលបវរថិរដើមព្នលបាសាទ និង ទីក្ខ្នវងទឹក្ឆ្ង ។ ឥ ូ វ
រយង
ើ អ្ធប
ិ ាយពីលទង់លទាយ ខ្ដលរៅជារលមយ សល់មក្ដល់សពឝព្ថ្ងរនះមឋង រលពះសលមប់ជយ
ួ ខ្ែ ផ
ាំ ូ វពពួ
វ ក្
រទសរររយើងខ្ដលលរូវររទសេ ទីក្ខ្នវងរនះផង ។ សពឝព្ថ្ង លសះបុរែ ខ្ដលរយើងរពលខាងរលើថា ជាសាបព្ដ
បែឍិរជងាលរ ះរ យ
ើ ខ្ដលជាធ្លបរទក្
ឹ ដ៏ធាំមយ
ួ រៅរាំមុេទាំនប់ ខ្ដលលក្សួ ងក្សិក្មយ រទើបនង
ឹ សាទប រ ង
ើ
ក្បុងបរចុបផនបរនះ ។ រឯលបោយទ
ី ក្
ឹ រនះរសារ ូ រធ្លវក្់ពស
ី ី សលបភពរៅទស
ិ ខាងរជើង ក្បុងខ្េលរក្ាំពង់ធាំឯរណាះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 213
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ យ
ើ ូ រលរង់មក្រផូង, លុ ះមក្ដល់រាំរ ៀងលបាសាទរនះ ក្៏ធ្លវក្់ទក្
ឹ រូ លក្បុងរងឝះធាំមយ
ួ ខ្ដលរយង
ើ រៅថា "ធ្លបរ"
ខាងរលើរនះឯង ។ ពីបុរែមក្ ទក្
ឹ ដក្់រពញរលពៀបរៅលរង់រនះ ខ្រមនក្ូ នរលជាះរូរ ។ ខ្បក្ខ្មក្ធ្លង ប
ាំ ងាូរ
យក្ទឹក្រៅចាក្់បញ្ចូ លដីខ្លស ភូមជ
ិ ិរខាងរនះ មនភូមលិ ក្ូរ ក្បុងលសុក្ព្លពឈររ ះជារដើម ។ អាលស័យ
លបោយចាស់ដូររបះរ យ
ើ បានជារជររខាងក្សិក្មយ ចារ់ខ្រងក្បុងរពល ៥-៦ ឆ្ងបក្
ាំ នវងរៅរនះ រធឝជា
ើ ទាំនប់មយ
ួ
រក្ាទឹក្ក្បុងធ្លបររនះ ឲរររខ្ររលរ
ឹ ើនរ ើង សលមប់បខ្នទមក្មវង
ាំ ឲរ ូររៅតាមលបោយ ខ្ដលរគជីក្រធឝើសាំអារជាថ្យី
ទ
ាំ ក្
ឹ រៅចាក្់ខ្រក្ឲរខ្លសអ្បក្លសុក្ បានជារលរើនពន់ ិក្តារ ក្បុងលសុក្ព្លពឈរ និង លសុក្បារយែ៍ ។
លបោយទឹក្ ខ្ដល ូរ ទ
ាំ ក្
ឹ លរង់មក្ពទ
ី ស
ិ ខាងរជើង ររ់មក្ខាងរផូង ធ្លវក្់រូលធ្លបរធាំររ
ួ រ យ
ើ ក្៏រឆ្ងភះរៅលិរ
លរង់រៅវញ,
ិ ដូររនះ លបោយទឹក្លរង់ទឹក្ឆ្ង មនសណា
ឌ នបីដូរជាខ្ក្ងជាងរឈើ ជាក្ខ្នវងខ្ដលរគងូរទឹក្រលង
សពឝព្ថ្ង គរឺ ៅរាំលរង់ខ្ក្ងរ ះឯង, របន
ើ រណារូលររ
ិ ទ
ថ ក្
ឹ រក្់ ក្៏ងូរក្បុងលបោយចាស់ ខាងរជង
ើ ទាំនប់ រលពះ
លបោយរនះ បាររលរមមនទទឹង លបមែជា ៤ ឬ ៥ ខ្ម៉លរខ្ដរ ។ ទឹក្ថាវរឈឝង រមល
ើ រ ើញបាររបរសយើ ខ្ដល
មនក្ូនថ្យដុាំរូរៗ ររលមៀបរលរៀបលតា គួរឲររង់ររសយក្មក្រម
ើ ល
ើ ឬ អ្ខ្ងអលរលង ។ ក្ូនលរីមយ
ួ ូ ងៗ
ឝ ររ់លចាស
ទក្
ឹ ូរ លបរដញគ្នប ។ ឯអ្បក្ខ្ដលររះខ្ ល រូលររ
ិ ថខ្ លរលងក្បុងព្ផធទក្
ឹ រលៅ ខ្ផបក្ខាងរផូងរាំបន់ ខ្ដលជាធ្លបរ
ា ា រ ។ ជុាំវញរងឝ
ទឹក្ធាំលល ិ ះទឹក្រនះ មនរដើមរឈេ
ើ ស
ភ ់ ៗ រលសាងលសឹង ដុះខាបន់ខាបប់ ឲ
ាំ របានជាជលមក្ ព្ន
រទសររ ខ្ដលរៅរលងក្មានថផង នង
ិ ជាទលី ជក្រៅព្នសរឝបក្ាបក្េ ី ខ្ដលខ្លសក្រវវយ
ើ វវងគ្នប បរញ្ច ញសូ ររខ្មវ
ក្ៗ ររខ្របរងក
ឹ ើនដួងររ
ិ ព
ថ ួក្រទសររ ឲរអ្ខ្ែឋរអ្ែូ ឋ ងខ្ថ្មរ ង
ើ រទៀរផង ។ រលរយពង
ី ូរទក្
ឹ ជលមះរយរ យ
ើ
ើ ដាំខ្ែលលបាងគលបាសាទបុរែ ដូរមនលបវរថិ ខ្ដលរយង
រទសររ អាររដើររៅរមល ើ អ្ធិបាយមក្ខាងរលើររ
ួ
រ ើ ។ ជាដាំបូង, រគរៅរមល
យ ើ រទវសាទនខាងរក្រ
ើ សិន រលពះរៅជាប់នង
ឹ លបោយ លរង់ទខ្ី ដលរគងូរទក្
ឹ រនះខ្រ
មឋង រមងយពីវលរៅ លបមែជា ៥០ ខ្ម៉លរប៉ុរណា
ត ះ, គឺរដើរតាមផវូវរជើងទក្់ៗ លរង់រៅរក្ើរងាក្ខាងសាឋាំ រមល
ើ
ក្បុងក្ន្តនថបព្់ លព ខ្ដលមនវលវិដុះពក្់ពទ
័ គ្ន
ន ប លបរតាងរៅរដើមរឈលើ គបជិរពីរលើ ។ លបសិនជារដូវលបាាំងជាររលសួល
ងាយ ខ្ររបើរដូវវសា មនរដម
ើ ប វ សអិរដុះខាបន់ខាបប់ ឲ
ាំ រពបា
ិ ក្រុក្រុលរូ ល រៅណាស់ ។ ទរី ះមនខ្រគាំនរថ្យ
បាយរលក្ៀមបួនលជុងលទខ្វងៗ លបគងលបគ្នក្់រលើគ្នប មនទាាំងដីជាប់ជិរពីរលើ ឲ
ាំ រដុះក្ូនរឈរ
ើ ូរតារ លគបដែឋប់
ដាំខ្ែលរនះផង លគ្នន់ខ្រមនរងជារខាវងទាឝរមួយ គម
ឺ នថ្យដាំខ្វងៗ បញ្ឈរពរី នង ួ សល់ជាដាំខ្ែល
ិ គងពរី លើមយ
អារឲរសាំ គ្នល់បានថា ជារខាវងទាឝរខ្រប៉ុរណា
ត ះ ។ រមល
ើ ទរី នះរួររ យ
ើ រគថ្យមក្តាមផវូវដខ្ដលវញ,
ិ រដើរតាម
លបោយទឹក្បរ់ខ្ក្ងងាក្រៅសាឋាំ គឺរៅលិរលបមែជា ២០០ ខ្ម៉លរ មនសាភនរបរុង ខ្ដលជាទាំនប់ សលមប់ទប់
ក្ុាំឲរទក្
ឹ ូរខាវង
ាំ រពក្ រលណារបម
ើ នទឹក្ររ
ិ រ ើយមរ់រងឝះរនះ អាររបើក្ឲរ ូ រខាវង
ាំ បាន, រលណារបម
ើ ន
ទឹក្រលរើនបរបូ
ិ ែ៌ គឺថាលរង់រនះ ជារាំបន់មរ់រងឝះរបើក្-បិទលបោយទឹក្ តាមរគលរូវររ រមវ៉ះរ ើយបានជាពីខាង
រលើ លរូវរធឝើឲរមនសណា
ឌ នដូរជាសាភន ខ្ដលអារឲររគរដើរវវងបាន ។ វវងពីក្ូនសាភនរនះរៅ រយើងនឹងលបទះផវូវ
លាំ លស ះលស ាំ រៅបរណា
ឋ យខ្អ្បលបោយរនះឯង ។ រយង
ើ ខ្បរសាឋាំ រដើរតាមផវូវលាំ រនះ លបមែជា ២០០ ខ្ម៉លរ
រៅរទៀរ លសាប់ខ្រលបទះរៅខាងរវឝងព្ដរយង
ើ នូវគាំនរថ្យបាយរលក្ៀម ខ្ដលរុះធ្លវក្់របា៉រ់របា៉យបងគរគ្នបេវះ រៅជាប់
ររលមៀបគ្នបជាក្ាំខ្ពងប ធ យេវះ ប៉ុខ្នថគ្នយនក្ារ់ររ រវរ
ើ ឆ្ងយរទ ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ មនរដើមលសរៅ, រដម
ើ
រឈទា
ើ ល, រដើមសាំ ររង ដុះចាក្់ឫសលរវរ់លរខ្វងដូ រពស់ លូនលបពក្់លបព័ននគ្នប ពរី លើគាំនរថ្យ ឬ រលើក្ាំខ្ពងថ្យរនះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 214
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មនទាំ ាំពរី ឱប ឬ បីឱបមនុសេ េភស់លព្ល រងយ

ើ រមល
ើ លជុះឈបួរពក្
ី ាល ។ លរង់រនះ ឲ
ាំ ររយង
ើ នឹក្រសងើររននរ់
ររ
ិ ថ រលពះទាំ ាំរដើមរឈដ
ើ ធ
៏ ាំម ម
ិ ទាាំងរ ះ ពុាំគរួ ណាដុះរលើគាំនរថ្យទាង
ាំ រនះរក្រ
ើ រសាះ រ យ
ើ ថ្យរនះរទៀរ ក្៏ពុាំគួរ
ណានឹងលទទមងនរ់ ដើមរឈដ
ើ ស
៏ រមផម
ើ ៗ ទាាំងរនះរួររ ើយ ។ ក្ាំពុងខ្រគិរយ៉ងរនះ រយង
ើ លសព្មខ្ភវរ រៅដល់
លបាសាទតាលព យរៅវង់អ្ងគរ ខ្ដលមនភពលទុឌរលទាម រ យ
ើ មនរដើមរឈធ
ើ ាំ ដុ ះលគបសងករជា
់ រលរើនក្ខ្នវង ពស
រពញខ្របររវែលបាសាទ
ិ ខ្ដលមនទាំ ាំធាំទូលយ ជាងគុក្លពះធ្លរុ ខ្ដលរយើងអ្ធិបាយរនះរៅរទៀរ ។ រយង
ើ
្នរជើងរូលរៅ ក្បុងបររវែគុ
ិ ក្គុហាបុរែរនះ រយើងលបទះរ ើញរងរ ជាបួនលជុងលទខ្វង ខ្បរមុេរឆ្ងភះរៅ
ខាងរក្រ
ើ រាំ មនខ្រទាឝររូ លពរី ខាងរក្រ
ើ មក្, ឯខាងរជើង នង
ិ ខាងរផូង មនខ្របងអួរបីធាំខ្វង លបក្បរោយរលមង ឹ ថ្យ
លក្ ឹងជាក្ារ់រជើងរទៀន, រាំខ្ែក្ខាងលិររាំ ពុាំមនទាឝរបងអួររទ ។ សពឝព្ថ្ង ជញ្ជជាំងជុវាំ ញ
ិ រៅគង់លទង់រៅរ ើយ
ខ្ដលរយង
ើ នយ
ិ យមក្រ យ
ើ ថា មនរដម
ើ រឈធ
ើ ាំៗ ដុះពរី លើរ ី ាំបូល ឬ ក្ាំពូលលបាងគវញ
ះឯង ។ រឯដ ិ គ្នយនរៅ
សល់បនថិររទ, សពឝព្ថ្ង រៅតាលហាលរក្ឲររយើងសនបិោឌនថា ររើលបាងគគុហារនះ ពីរដើមរ ើយ មនក្ាំពូលដូររបះ
ឬ ដូរចាបះពុាំបានរ ើយ, រ ើញមនខ្រថ្យ ធ្លវក្់មក្គររៅក្ណា
ឋ លបររវែ
ិ ខ្រមនថ្យេះវ មនរងរ ទាំនងជាថាបក្់
ក្ាំពូល គក្
ឺ ារ់លរបក្ឈូ ក្ ខ្ដលរគសលមប់បនថុបរធឝើជាក្ាំពូលលបាងគ ធ្លវក្់មក្គរលយ ាំជាមួយថ្យដព្ទរទៀររលរន
ើ
ផង ។ ទាំ ាំរលួ បាសាទរនះ មនបរណា ត ះ ។ ដុាំថ្ទា
ឋ យលបមែ ២០ ខ្ម៉លរ ទទឹង ១៥ ខ្ម៉លរប៉ុរណា យ ងាំ រ ះ ភគ
រលរន
ើ ជាថ្យបាយរលក្ៀម ពុាំសូវមនថ្យសាំរលៀង ខ្ដលឆ្ងវក្់ជាក្ារ់ក្ផូររវរ
ើ ឆ្ងយអ្ឝរី យ
ើ លបទះរ ញ
ើ ខ្រខ្ផឋ
(Linteau) មួយ ខ្ដលមនឆ្ងវក្់ជារូបលពះ រយែ៍ រៅរាំក្ណា
ឋ ល និង ក្ារ់សឹ ក្
វ ភញរី ៅព័ទនពន ន ុាំវញ
័ ជ ិ ។ ររទសេ
បុរែោឌនរនះ រធឝើបានលសួលខ្ររៅរដូវលបាាំង ជាជាងរដូវវសា រ ើយរពលរថ្យើរម៉នក្៏មន
ិ ទាស់ រលពះមនរដើម
រឈធ
ើ ាំៗ លរជាក្់លរព្ឈ មន
ិ លពួយពរី ៅឋរ យ
ើ , ប៉ុខ្នថរពលលងរ ឆ្ងប់ងងរ
ឹ បនថិរ រោយសារមវបរ់ ឈធ
ើ ាំទាង
ាំ រ ះ។
ភគរលរើន អ្បក្ទសេ ទីក្ខ្នវងរនះ រគរូ លរិររថ ៅរៅរពលលពឹក្ លបមែជារម៉ង ៨-៩ រលពះបានឱរសខ្វង
បនថិរ គឺរៅដល់រ ើយ រគទសេ ពីបុរែទាាំងរនះ ឲរសពឝលគប់រ ូ រដល់រម៉ង ១១-១២ ព្ថ្ងលរង់, ប ធ ប់មក្ រគ
ររៀបមាូបមាអាលស័យតាមខ្បបរដរើ ព្លព, អាលស័យរួរ រគសលមក្រដក្រលង រលរមរដម
ើ រឈដើ ល៏ រជាក្់លរព្ឈរ ូ រ
រម៉ង ២-៣ រទើបរលរក្រ ើង ងូរទឹក្រលង លុ ះដល់រម៉ង ៤-៥ ររសៀល រទើបររញដរាំ ែើរលរ ប់មក្លាំ រៅវញ ិ
។ របជ ួ ជាដាំរែើរវលលរ
ើ ន ិ ប់រនះ ជារពលររសៀលទាបខាវង ិ ផង, សខ្លមក្បក្េ ី និង ជាំរ
ាំ បនថរ ររពលលងរ រែឋាំ
សវឹក្រឈើ លពមជាមួយក្មយរសយីដល៏ សទន់ព្នលពះសុ រយរ
ិ ៀបនង
ឹ អ្សឋងរ
គ រាស់ ជាររ់មក្បរបាសអ្ខ្ងអលដួងររ
ិ ថ ព្ន
រទសររមន
ិ ឲរោរ់អាល័ យបានរ ើយ ហាក្់ដូរជាបែុ ឋ ះរសរក្ឋីនឹក្រលឹក្មួយ ឲរមក្រលងទីរនះ រៅរពលណា
មួយរទៀរជាមន
ិ ខាន។
1:ស .លី-ធ្លមររងររៀបររៀង។
2:រលេសាំ គ្នល់ CoteD.61.។
3: G. Cœdès, Inscription du Cambodge, Tome V, pp 222-228 ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 215
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង អនប្ុំ សសវ

ិ ធិ (រមរតកណ្ដ
ដ ឦ)

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៦ ទាំពរ័ ១-៨

ខ្ដលអ្បក្លសុក្រៅថា "ភបលាំ បសិទិ"ន គឺសាំរៅយក្ភបព

ាំ ីររៅទនធឹមគ្នប ។ ប៉ុខ្នថរោយររខ្រក្លពាំលបទល់លសុក្ រៅរេរថ
ក្ណា
ឋ ល ភបព
ាំ ីររនះក្៏រគលរូវរ ាំខ្លក្រធឝើជាេែឍលពាំលបទល់លសុក្ រាំក្ណា
ឋ លលជលងភបាំ គឺភខា
បាំ ងលិរ រូលក្បុង ុាំមកក្់
លសុក្អ្ងគសួ ល,
ប ឯភបខា
ាំ ងរក្ើរ រៅក្បុង ុ ាំ្ឝាំង លសុក្ពញាឮ រេរថក្ណា
ឋ លដូ រគ្នប ។ ភបទា
ាំ ង
ាំ ពរី រនះ ភបខា
ាំ ងលិរ មន
ិ
មនររឿងរ៉ វ ឬ ក្ខ្នវងបរមបុរែអ្ឝី គួរគបផន
ី ឹងរលើក្យក្មក្អ្ធិបាយរទ គឺមនខ្រភបខា
ាំ ងរក្ើរប៉ុរណា
ត ះ ខ្ដល

ើ មនដាំខ្ែលចាស់ ៗ ទាក្់ទងរោយររឿងរលពង រលរន

មនររឿងរ៉ វរលរន ើ យ៉ង ។ រលពរី ដើម អ្បក្លសុក្រលរន
ើ ទុក្ភបាំ
រនះ ជាទក្
ី ខ្នវងសក្ឋស
ិ ិ ទិស
ន លមប់អ្ក្
ប ខ្សឝងបន់លសន់ឲរសរលមរលបាថាបណាមួយ ឬ រធឝរ
ើ រសាងសីលភវ រៅទី
រ ះ, ខ្ររៅសម័យបរចុបផនប ជាំរនឿទាាំងរ ះ ក្៏រេាយបនថិរមឋងៗ រៅតាមររវបរថ
ិ ិព្នអាររធម៌ ។ រ រុរនះ ទីភបាំ
រនះឯង រៅជាទរី ទសររែ៍មួយ សលមប់អ្ក្ ិ ឆ្ងងយ រធឝើដាំរែើររៅក្មានថ រៅរល់រពលខ្ដលបានទាំរនរ
ប លសុក្ជរ
លាំ ខ្ វ ីភរបាំ ពញរៅបារ់ដាំបង លុ ះរៅ
ពីររងារ ។ សពឝព្ថ្ង របើរៅតាមរថ្យនថ លរូវរៅតាមផវូវជារិរលេ ៥ គឺផូ វព
ដល់គី ូខ្ម៉លររលេ ៣៨ ជិរដល់ផារឧរឋុងគ មនផវូវជារិរលេ ២៦ ខ្បក្រូ លរៅខាងរវឝងព្ដ ។ រូ លរៅតាមផវូវ
រនះ អ្ស់រមងយ ១៦ គី ូ ខ្ម៉លររទៀរ រទប
ើ លរូវបរ់រូលតាមផវូវលាំ មយ
ួ រៅខាងរវឝងព្ដ បនថរៅរទៀរ រទើបដល់រជើង
ភបរាំ នះ ។ រៅនឹងររងកះភបាំ ខ្ផបក្ខាងរជើង មនលពះវហារមួ
ិ យ លគបលបក្់រលើលពះពុទប
ន ដិមក្ររូ លនិពឝនមួយអ្ងគ
សាងរោយថ្យយ៉ងធាំ មនបរណា
ឋ យលបមែជា ២៧ ខ្ម៉លរ ។ លរង់រនះអ្បក្លសុក្រៅថា "ក្ខ្នវងលពះនិពឝន" ។
រៅខាងរលរមក្ខ្នវងលពះនិពឝនរនះបនថរ
ិ មនរូងដីមយ
ួ ក្ខ្នវងទទង
ឹ លបមែ ៥ ខ្ម៉លរ បរណា
ឋ យ ៦ ខ្ម៉លរ ជារូង
ទាល់ ខ្រមនមក្ពីអ្ខ្ងឝងរលរ ើយ ។ ខាងរក្ើររូងដីរនះបនថិរ មនថ្យមយ
ួ ខ្ផនយ៉ងធាំ រ ើយមនសភពរខ្មវក្
លរង់មនសាបមរជើងរសះ និង សាបមរជើងមនុសេ លទុឌជាប់រៅនង
ឹ ថ្យរ ះ, ប៉ុខ្នថ រោយសាររពលរវលយូរលង់រពក្,
សពឝព្ថ្ង ក្៏រលប់េះវ ៗ រៅរ ើយ ។ ខាងរផូងថ្យោមនសាបមរនះ មនរេឿនថ្យមយ
ួ ក្ខ្នវង អ្បក្លសុក្រៅថា "ឥសីរ
ន្តងកម" ។ លុ ះរ ើងដល់ក្ាំពូលភបាំ មនលពះវហារមួ
ិ យ ជាសាំ ែង់ចាស់បុរែខ្ដរ មនទទឹង ៨ ខ្ម៉លរ, បរណា
ឋ យ
១៥ខ្ម៉លរ,អ្បក្លសុក្សនយរ មលពះវហាររនះរៅថា"វ
ិ ហារព្លរលរ
ិ ិងេ"។
អ្ាំពីររឿងរលពង ខ្ដលទាក្់ទងនឹងទីក្ខ្នវងទាាំងរ ះ មនរោយខ្ ក្ៗ ពីគ្នប ខ្ដលរយង
ើ រលើក្យក្មក្អ្ធិបាយ
មួយមឋងៗដូរររៅ៖
១- អ្ាំពីរូងដី និង ឥសីរន្តងកម រាំរពះទីក្ខ្នវងទាាំងពីររនះ មនររឿងរលពងខ្រមួយ គឺ ររឿង "បក្េចា
ី លាំ ក្ុង" ។រសរក្ឋី
ពិសាឋរព្នររឿងរលពងរនះ រយង
ើ បានរបាះពុ មក្
ភ ុ ងរសៀវរៅលបជុ
ប ាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ៥ លរង់ររឿងលពះវហារសួ
ិ រួរសពឝ
លគប់រ យ
ើ , ឥ ូ វ រយង ើ រចាះយក្ខ្រលរង់អ្រនវើ ខ្ដលមនទាក្់ទង នង
ឹ ទីក្ខ្នវងលរង់រនះ មននយ
ិ យបញ្ជជក្់ ខ្រ
ប៉ុរណា ាំ
ត ះ ។ រសរក្ឋីដណា លថា ៖ រលខ្ដលរសឋរដាំបងលគញូងខ្លជក្រជររ ះ ក្៏បានរ ើងលគប់លគងរជររ ូ រ
មក្ ។ ប៉ុខ្នថ រជសមផរថិរនះ ពុាំបានសុ េសានថរទ រៅរយៈរពលខ្រ ៧ ឆ្ងប ាំ និង ៧ ខ្េប៉ុរណា
ត ះ មនអ្បក្មនបុែរ

ឺ ញាខ្លក្ក្ មក្ដរែឋើមរជរជាបនថរៅរទៀរ ។ ដាំរែើរររឿង មុននង

មបក្់ គព ឹ បានរជររៅលពះបាទពញាខ្លក្ក្រ ះ,
លពះបាទដាំបងលគញូងបានរធឝើទុក្រខ ទាស ដល់ញារិវងេក្េលរអ្ងគមុន សននឹក្ណាស់ , រ រុរនះ បានជារពៀររវរមក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 216
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដល់លពះអ្ងគវញ
ិ គរឺ លរយខ្ដលលពះបាទពញាខ្លក្ក្រ ង
ើ រសាយរជររ ើយ ក្៏ររញបញ្ជជឲររងអាឃ្លរពាបាទ
វញខ្ដរ
ិ ។ ប៉ុខ្នថរៅរពលរ ះ មនអ្បក្មបងមួយរ ះ មនគភ៌ ររ់រៅពួនសាបក្់រៅនង
ឹ លាំ រៅញារស
ិ ឋ នជារន្តសថ
។ ព្ថ្ងមយ
ួ មនរ រុរខ្មវក្ជាលបផបូល, លពះបាទពញាខ្លក្ក្ ក្៏ឲររហារគន់គូររមល
ើ , រហារលរបទូលថា មនអ្បក្
មនបុែរមបក្់រទៀរ ចាប់បដស
ិ ននក្ របស់ អ្បក្មបង ព្នរសឋរដាំបងលគញូងឋរ
ិ ុ ងព្ផធ
ប ិ រៅទស
ិ ណាៗ ក្៏លរបទូលសពឝ
។ រវលរ ះ លពះពញាខ្លក្ក្ ក្៏ឲររពជឈឃ្លដ តាមរក្រ ើញ យក្មក្រប់សមវប់រចាលរៅ ។ ខ្ររពលរប់រ ះ
ទារក្រ ះឯង ក្៏ររ់រ ើងពីរពះ រៅរៅក្បុងលទូងមឋយ លុ ះលតាខ្ររពជឈឃ្លដរៅផុរ រទើបទារក្ររញចាក្ព្ផធមតា
មក្រៅក្ណា
ឋ លវល ។ រពលរ ះ ក្៏រុះមក្រងសាវប លគបដែឋប់ទារក្ក្ុាំឲររៅឋ, ជួនជាមនបុរសចាស់មបក្់
រ្យះរគ្នរ គ្នរ់ភួ រដ
ជ ីរ ើយរដើររូររះរៅផធះ លបទះរ ើញទារក្រនះ គ្នរ់ក្ប
៏ ីក្ុមររៅទុក្ខ្ថ្រក្ា ។ អ្ស់រយៈ
រពល ៧ ឆ្ងប ាំ រសឋរឲររហារគន់គូរមឋងរទៀរ លពះអ្ងគលជាបថាអ្បក្មនបុែររ ះពុាំទាន់សាវប់រទ លទង់លតាស់ឲរ
លបមូលយក្រក្យងអាយុ ៧ ឆ្ងប ាំ ទាាំងអ្ស់ មក្ផឋិររមល
ើ លក្រៅព្ដ ។ រពលរ ះតារគ្នរ ក្៏លរូវរគរក្ែឍឲរយក្រៅ
រិញ្ចឹមគ្នរ់មក្ផឋិរខ្ដរ លសាប់ខ្រមនរូបក្ងរលក្រៅបារព្ដរៅគ្នរ់ ខ្ដលលរូវរគយក្រៅលបហាររចាល រលពះ
សាំ គ្នល់ថា ជាអ្បក្មនបុែរ ។ ប៉ុខ្នថ តារគ្នរ លួ រក្ញ្ឆ ក្់រៅពររ់រគរ រោយមនសរឝរងសាវបលគបពរី លើ
រ ូរទាល់ខ្របារ់ផុរពីមុេបណា
ឋ ជនអ្៊ូអ្ររៅ ។ រស អ្មររ គ្ន
ាំ ប តាមក្ិរៗ ខ្ដរ ខ្រពុាំទាន់ ។ តារគ្នរ ាំ
ក្ុមររនះ ពលី សុក្មួយរៅលសុក្មួយ ដូរជាររ់ទរនវធាំ លរង់ររររងវវងរៅលឝរទរ ដល់វហារសួ
ិ 2 ខ្រពុាំបារ់ភរ
ិ
ភ័យរសាះ រផរ
ិ ទ័ពរគររះខ្ររដញតាមពុាំឈប់ឈរ ។ រលរ ះ គ្នរ់ ក្
ាំ ុមរររ់ពវី ហារសួ
ិ វវងទរនវមក្ខាងលិរ
រ ើយវវងររ់ភូមខ្ិ ក្ផរមរ់ទរនវ រៅរក្ទីភបាំ រដើមផងា
ី យលសួលពួនសាបក្់អាលស័ យ ។ គ្នរ់រៅពួនរៅភបម
ាំ យ
ួ ក្បុង
រេរថសាំររងទង (ខ្ដលសពឝព្ថ្ងរៅថាភបលាំ បសិទរិន នះ) ។ ទភ
ី របាំ នះ ពុាំមនជនសាមញ្ដ ណារៅដល់រទ រលពីសម័យ
រ ះ, ដូររបះរ ើយ បានជាតារគ្នរ យល់រ ើញថា ជាទីសុេសានថ ។ មន
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ ទីរ ះឯង ជាទីអាលសម
បទ ព្នពពួក្ឥសីទាង
ាំ ោយ រធឝើរន្តងកមភវ រល់ព្ថ្ងផង3 ។ តាាំងពីមក្រៅក្ខ្នវងរនះ ក្៏បានលបក្បនឹងរសរក្ឋី
សុ េលសួលខ្មន ។ លុ ះដល់លពះបាទពញាខ្លក្ក្រសាយរជរអ្ស់រលដ៏យូរមក្ ក្៏រសាយលពះទវិ ងគររៅ រទប
ើ មន្តនថី
រជររទាាំងអ្ស់ រសុើ បសួ ររក្រជក្ុមរ ជាបុលរអ្រីរមហាក្េលរ រដើមផដ
ី ខ្ងារ ើងលគងរជរ ។ ទទួលរពលរ ះ
រលរឮលផលី ពះ មក្ុមរលពះរជបុលរមួយលពះអ្ងគ ខ្ដលរៅជាមួយតារគ្នរ រ យ
ើ ខ្ដលអ្បក្លសុក្សាគល់ លពះ ម
ថា "បក្េចា
ី លាំ ក្ុង" រលពះតារគ្នរ បានថាឝយ មរនះ តាាំងពគ្ន
ី រ់បានរ ញ
ើ បក្េ ី តាមរងសាវបរលើរជក្ុមរ ពី
រូររ ះមក្រមវះ៉ ។ អ្ស់ពួក្សពឝមុេមន្តនថី គ្ន
ាំ ប រៅដខ្ងាយក្លពះរជក្ុមរ បក្េចា
ី លាំ ក្ុង រ ើយររៀបអ្ភរិ សក្លគង
រជរសមផរថិរៅ ។ រលរយពបា
ី នរ ង
ើ លគងរជររ ើយ លពះអ្ងគក្ចា
៏ រ់ឲរសាងលពះពុទនរូប លពះវហារ
ិ ទុ ក្ជាទរី គ្នរព
រៅរលើភរបាំ នះ រ ើយសនយរ មទីភរបាំ នះថា "ភបឫ
ាំ សីសិទិ"ន បានន័យថាភបរាំ បស់ ឥសី សឹងលបក្បតាមលបាថាប, រលពះ
រលខ្ដលរស់រៅរលើភរបាំ នះ តារគ្នរ ខ្រងខ្របន់លសន់ជាររឿយៗ សុ ាំ បង
ួ សួ ងឲររជក្ុមរបានរ ើងលគងរជរ,
លុ ះឥ ូវរនះក្៏បានសរលមរដូរលបាថាបខ្មនរទប
ើ បានជាសនយរទរី នះថាដូររបះ។
២-អ្ាំពីខ្ផនថ្យមនសាបមរជើងរសះរាំរពះសាបមរជើងរសះ រៅរលើខ្ផនថ្យ តាមចាស់ទុាំនិយយថា ៖ ទាក្់ទងមក្ពី
ររឿងរៅឫទនិខ្សន និង ងក្លងី លរង់ខ្ដលឫទនខ្ិ សនយក្សាំ បុលរ ងសននម រៅឲរ ងក្លងី រ យ
ើ រៅរដក្សាបក្់
រៅខ្ក្ផរទអា
ី លសមបទព្នមហាឥសី ។ រពលរ ះ មហាឥសីលួររមល
ើ សាំ បុលររ ញ
ើ ងសននម បងាគប់ឲរ ងក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 217
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លងជា
ី ក្ូន សមវប់ក្ុមររនះរចាលរៅ រៅរពលខ្ដលរៅដល់ , ឥសីក្ល
៏ ួ រខ្ ក្សាំ បុលររចាល ខ្ក្វងសាំ បុលរសាជាថ្យី
ឲរ ងក្លងី ទទួលយក្បុរសរនះរធឝជា
ើ បឋី រលរបរើ ញ
ើ ក្ុមររនះរៅដល់ 4 ។ គលឺ រង់ក្ខ្នវងរនះរ យ
ើ ខ្ដលមន
ខ្ផនថ្យធាំ រៅរទៀបក្ខ្នវងឥសីរន្តងកម ។ គឺរៅរពលក្ុមរឫទនិខ្សន លរ ប់មក្វញ
ិ រោយលបញាប់លបញាល់ ររ់
រចាល ងក្លងរី ះ ក្៏មក្ររ់ទក្
ី ខ្នវងរនះរទៀរ បានជួបនឹងឥសី, ឥសីឲរទានសវឹក្រឈើ រ យ
ើ ឲររហាះររ់ ។ គឺ
រលើខ្ផនថ្យរនះរ ើយ ខ្ដលឫទនិខ្សនចាប់បាំផយរសះ រលររផវះរហាះរ ើង បានជាមនសាបមរជើងរសះ លទុឌជាប់
ាំ ថ្យ លរង់រ
នឹងផធង ះឯង ។ របើរពលរោយសរងខបរៅ បុរែោឌនរនះ ជាទីដាំខ្ែល អ្ាំពីមហាក្េលរអ្ងគណាមួយ
ក្បុងអ្រីររលខ្មន ប៉ុខ្នថពុាំមនោឌន ខាងអ្ក្េរចារក្ឲររាស់
ឹ លស់ ជាព័រម
៌ នពរ
ិ លបាក្ដលបជាបានរ យ
ើ , រយង
ើ
យល់បានលរឹមខ្ររសរក្ឋីសនបិោឌនប៉ុរណា
ត ះ រោយសរងករយក្តាមរូបភព ទីក្ខ្នវង និងរសរក្ឋីនិទានេវះ របស់ អ្បក្
លសុក្ ខ្ដលររះខ្រចាាំរៗ គ្នបប៉ុរណា
ត ះ ។ ដូររបះ, របរើ យង
ើ សនយរក្ាំែរ់ឲរជាក្់រលសរ ថាក្េលរអ្ងគណាជាអ្បក្
ក្សាង ឬ ររក្សាងរនះ ពីក្ុ ងរជជ
ប រលណារ ះ ពុាំទាន់បានរៅរ ើយរទ ។ ររងាររនះ រៅក្បុងររលសាវលជាវខ្រ
រល់ព្ថ្ង ។ រលៅអ្ាំពីរសរក្ឋីពិចារណារះររខាងទ
ិ ីតាង
ាំ និងលបវរថិពងាវតារខ្ដលរយង
ើ រលើក្យក្ររឿងរលពងមក្បញ្ជជក្់
តាមលាំ អានអ្បក្លសុក្ររះចាាំរៗ គ្នបមក្រនះ, រយង
ើ ងាក្ខ្បររៅខាងរទសភព ព្នព្លពលពក្
ឹ ារៅរលើទរី នះមឋង ។
តាមពិរ, ភបរាំ នះ ពុាំខ្មនជាព្លពរលសាង លបក្បរោយរឈរើ ើយ, សភពព្លព ជាសភពព្លពររបាះ ខ្ដលមនខ្រក្ូន
រឈរ ី ារ់សៗ រៅររ វ ះៗ ដុាំថ្ធ
ើ ូរៗ លគបដែឋប់រលើដេ យ ាំៗ រ យ
ើ ថ្យទាង
ាំ រ ះ ភគរលរន
ើ ក្៏មនពែ៌សខ្ដរ ។
រ រុរនះ បានជាភបរាំ នះរៅជាក្ខ្នវងយក្ថ្យសលមប់រធឝផ
ើ ូ វរថ្រភវ
វ ង
ើ នង
ិ យក្មក្រលបើលបាស់ សពឝយ៉ងរៅក្បុងលក្ុង
ភបរាំ ពញសពឝព្ថ្ង ។ រួមរសរក្ឋីមក្ ភបលាំ បសិទិស
ន ពឝព្ថ្ង ជាទីរទសររែ៍ សលមប់ជនរួមជារិរយង
ើ មួយក្ខ្នវងយ៉ង
សាំ ខាន់ខ្ដរ, បានជាមនរថ្យនថរទសររ ររញរូលជាញឹក្ញាប់ ររៀងរល់ព្ថ្ងអាទរ
ិ រ និង ព្ថ្ងបុែររផេងៗ ខ្ដល
អ្បក្រធឝើររងារបានឈប់សលមក្ ។

1:អ្រទបទរនះស .លីធ្លមររងររៀបររៀងតាមលាំ ឯ
ាំ ក្សារទាំរនៀមទមវប់។
2:សូ មអានររឿងរនះ រៅក្បុងលបជុាំររឿងរលពងភគ ៥ លរង់ទាំពរ័ ៣៩ ខ្ដលផាយររញពីលក្ុមជាំនុាំទាំរនៀមទមវប់ខ្េយរ
ពុទសា
ន សនបែឍិររ ។
3:រ រុរនះបានជាសពឝព្ថ្ងសល់ក្ខ្នវងមួយជារេឿនថ្យ រៅរលើភរបាំ នះ អ្បក្លសុក្រៅទីរនះថា "ឥសីរន្តងកម" ។

ើ រសៀវរៅលបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៥ លរង់ររឿងរនះផង ។
4:សូ មរមល

រឥឿង សុ ឥសានក់ រៅជួញ រអលង

ី រឆះវុំឞញ
ិ កនុ ងសុំ រៅ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ២៧ - ២៩

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរសមបក្់មនលទពរសមផរថរិ លរន
ើ រុះសាំ រៅរៅជួញ មនក្ូនក្យួយសុ ាំ រោយសារសាំ រៅ
រៅជួញជាមួយជារលរើន ក្់ ។ ឯមចស់ សាំរៅរ ះរិញ្ចឹមឆ្ងយ ១ ទុក្ជាមងគលក្បុងសាំ រៅ រ ើយឲរក្ូនក្យួយ ៤ ក្់
រក្ារជើងឆ្ងយទាាំង ៤ មួយៗ មបក្់ ។ ឆ្ងយរ ើ ដាំរៅរៅរជង
ះរក្រ ើ ឆ្ងយដាំរៅរ
ើ មខង ។ រៅអ្បក្រក្ារជង ះយក្សាំ ពរ់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 218
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លជលក្់រលបងរុ ាំរជើងឆ្ងយ ៗ រ ះរៅមន

ិ រសងៀមរសាះរដរើ ជាន់រដរើ រៅជាន់រលើរភវង
ើ រវះសាំ ពរ់រៅឋដល់រជើង ឆ្ងយរ ះ ាំ
រភវង
ើ ររ់រៅក្បុងសាំ រៅរវះអ្ស់ លទពរនង
ឹ ទាំនិញទាាំងពួងរៅក្បុងសាំ រៅរ ះឥរសល់ររ
ិ រ ើយ ។ មចស់ សាំរៅលបាប់
រៅទាាំង ៤ ក្់ខ្ដលរក្ារជើងឆ្ងយរ ះឲរសងលទពរទាាំងអ្ស់ ។ រៅរក្ារជើងឆ្ងយ៣ ខ្ដលគ្នយនដាំរៅរវវើយថា “េញុាំពុាំ
បានឲររវះលទពររទ រៅខ្ដលរក្ារជើងឆ្ងយដរាំ ៅយក្សាំ ពរ់លជលក្់រលបងរុ ាំរជង
ើ ឆ្ងយ រ យ
ើ ឆ្ងយរ ះរដរើ រៅរលើរភវង
ើ
បានជារវះអ្ស់ទាំនិញទាាំងរ ះ ដូររបះ លរូវឲរខ្ររៅរក្ារជើងឆ្ងយដាំរៅរ ះសងមបក្់ឯងរុះ” ។ ឯរៅរក្ារជើងឆ្ងយ
ដាំរៅរវវើយថា “ រយង
ើ រក្ារជើងឆ្ងយមួយមបក្់ដូរគ្នប មក្ពីរយើងរធឝសលបខ្ សទាាំងអ្ស់ គ្នប បានជាឆ្ងយ រាំ ភវង
ើ រៅឲរ
រវះអ្ស់លទពរក្បុងសាំ រៅ រ រុរនះឲរអ្ញសងខ្រមបក្់ឯងដូ ររមឋរបាន ” ។ រៅទាាំង ៤ ក្់បរ ធ សគ្នបរៅវញរៅ
ិ
មក្លបខ្ក្ក្មន
ិ លពមរក្លទពរសងមចស់ សាំរៅរ ើយ រទើប ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្មតាមដាំរែើររល់ េួ ន
គ្ន វ ។ រៅលក្មររ់
រសរក្ឋរី ះពុាំបាន ក្៏ ប
ាំ ុរសទាាំង ៤ ក្់រៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ លរបបងគាំទូលតាមដាំរែើរខ្ដលរៅទាាំង ៣
ក្់និងរៅមបក្់រផេងពីរគ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណារឈឝងយល់រ ើយ លទង់មនលពះបនធូលររ់រសរក្ឋីថា
“លពះខ្សឋងរក្ារជើងឆ្ងយដាំរៅយក្សាំ ពរ់លជលក្់រលបងរុ ាំរជើងដាំរៅ រជើងដាំរៅមន
ិ អាររដើររៅដល់រភវង
ើ បានរ ើយ, ឯ
លពះខ្សឋងទាាំង ៣ ើ ឆ្ងយទាាំង ៣ ខ្ដលគ្នយនដាំរៅរ
ក្់រក្ារជង ះរធឝសលបខ្ ស បានជារជង
ើ ទាាំង ៣ ើ ដាំរៅ
រាំ ជង
មួយរៅជាន់រភវង
ើ រវះសាំ ពរ់លជលក្់រលបង គឺរជើងជាទាាំង ៣ រ ះ រាំ ភវង
ើ ររ់រៅឲររវះអ្ស់ លទពរផងទាាំងរ ះ, ឯ
ើ ដាំរៅ ១ នឹងររ់
រជង រាំ ភវង
ើ រៅឲររវះអ្ស់ លទពរទាាំងរ ះ យល់ជាពុាំបានរ យ
ើ ប៉ុខ្នថវរធឝេ
ើ ុសខ្ដរ រផរ
ិ យក្សាំ ពរ់
លជលក្់រលបងមក្រុ ាំរជើងឆ្ងយរ យ
ើ មន
ិ ចាាំរក្ា រ ញ
ើ ថារធឝសលបខ្ សដូរគ្នបទាាំង ៤ ក្់ ” រទប
ើ លទង់ឲរខ្បងខ្រក្
លទពរខ្ដលរភវង
ើ រវះទាាំងអ្ស់ រ ះជាភគ ៣ ឲររៅរក្ារជើងឆ្ងយដាំរៅសងភគ ១ ឲររៅទាាំង ៣ ក្់ខ្ដលរក្ា
ើ ឆ្ងយឥរដាំរៅរ
រជង ះសងភគ ២ ” ។ លពះមហាក្េលរររ់ក្យ
ីឋ ៉ ងរនះ រៅសុ គរគ
ិ មនាំរហាង ។

រឥឿង កុ ដុឣពីានក់ ាឞកូឞប្សុស៣នក់ រ្លះដរណដីឣឣរ៌កគ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ២៥ - ២៦

មននិទានមួយថា : មនក្ុដុមម
ភី ប ក្់ មនក្ូនលបុស ៣ ក្់, ក្ូនរផងរៅបរលមរើ សឋរ, ក្ូនប ធ ប់រៅជួញខ្សឝងរក្
លទពរសមផរថិមក្រិញ្ចឹមេវួនឯង ឯបអូនរៅរៅបួសក្បុងសាំ ណាក្់សាស លពះរថាគរ ។ លុ ះរាំរែរយូរមក្ឪពុក្
រ ះអ្ស់អាយុរៅ ក្ូនទាាំង ៣ ក្់រ្វះលបខ្ក្ក្គ្នបដរែឋើមសមផរថរិ បស់ ឪពុក្ខ្ររល់ េួ ន
វ ជខ្ជក្គ្នបមន
ិ ោរ់
រលសររសាះ រ ើយក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ ររ់រសរក្ឋីខ្រក្សមផរថិរ ះឲរក្ូនទាាំង ៣ ក្់ ។ ក្ូនទាាំង ៣
ក្់មន
ិ សុ េររ
ិ ថ ក្៏ រាំ រឿងរ ះរៅលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ តាមដាំរែើរ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋី
ថា “លពះខ្សឋងក្ូនរផងររញរៅរៅបរលមរើ សឋរ លបាថាបឲរបានយសស័ ក្ជា
ិឋ លបរយជន៍ផធល់េួ ន,
វ នង
ិ លពះខ្សឋងបអូន
ប ធ ប់ ខ្ដលររញរៅជួញខ្សឝងរក្លទពរមក្រិញ្ចឹមេវួនឯងរ ះ លរូវបានភគ ១ មបក្់រសយើគ្នប, ឯលពះខ្សឋងបអូនរៅ
ខ្ដលររញរៅបួស យក្ផលនស
ិ ងេ ររលមន
ើ ជូនរៅមឋយឪពុក្រ ះ លរូវបានភគ ២ មបក្់ឯង ។ ក្ូនទាាំង ៣
ក្់សុេរិរទ
ថ ទួលរាំខ្ែក្តាមលពះបនធូលលគប់គ្នប រ ើយលរបថាឝយបងគាំលរៅលាំ រៅទីព្ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរ
លទង់ររ់រសរក្ឋីខ្រក្សមផរថិឲរក្ូនទាាំង ៣ ក្់យ៉ងរនះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 219
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឣហារសដឋា
ី ឞកូឞ៣នក់ រ្លះដរណដីឣឣរ៌កគ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ២៣-២៤

មននិទានមួយថា : មនមហារសដឌីមបក្់ មនក្ូនលបុស ៣ ក្់ ក្ូនរផងនិងក្ូ នប ធ ប់ ២ ក្់ មនលបពននរ ើយ

ររញរៅរធឝើផះធ រៅរោយេវួនពីគ្នប ឆ្ងងយពីផះធ ឪពុក្, រាំខ្ែក្ក្ូនរៅរៅផធះជាមួយឪពុក្ជាប់រ ូរមក្ ។ លុ ះឪពុក្
មនជាំងឺឈធ
ឺ ន
ង ក្ ាំ ាំងឺបរលមឪ
់ ូនរៅខ្ដលរៅផធះជាមួយ ខ្រងខ្ថ្ទាាំចាជ ើ ពុក្រល់ព្ថ្ងរ ូ រដល់ ឪពុក្ក្េ័យជីវរ
ិ ។ ឯក្ូន
បងពីរ ិ បានរៅខ្ថ្រក្ាជាំងឺឪពុក្រទ ប៉ុខ្នថលុះឪពុក្ក្េ័យផុររៅរ
ក្់ មន ើយ រទើបបានមក្ជួយរធឝើបុែររខាយរ
ឪពុក្ ។ ក្ូនទាាំង ៣ ក្់រ្វះលបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នបដរែឋើមរក្រមរ៌
ថ ិ៍ ក្ឪពុក្ នយ
ិ យមន
ិ ោរ់រលសរ គ្ន
ាំ ប រៅបឋង
ឹ រៅ
លក្មៗ ររ់រសរក្ឋព
ី ុាំបាន ក្៏ ប
ាំ ុរសទាាំងរ ះរ ើ លរបបងគាំទូល លពះមហាក្េលរតាមដាំរែើរលគប់លបររ ។ លពះ
ង
មហាក្េលរលទង់ពិចារណាលជាបរ ើយលទង់ររ់រសរក្ឋីថា “លពះខ្សឋងជារផងទាាំង ២ ក្់ខ្ដលមនលបពននរ ើយ
ររញរៅសង់ផះធ រៅរោយេវួនឆ្ងងយពីឪពុក្រ ះលរូវបាន ១ ភគមបក្់រសយើគ្នប, ឯបអូនរៅខ្ដលរៅផធះជាមួយឪពុ ក្
រ ើយបានខ្ថ្រក្ាជាំងឺឪពុក្រ ះ លរូវបាន ២ ភគ” ។ ក្ូនមហារសដឌីទាង
ាំ ៣ ក្់សុេរិរលថ ពមរលពៀងទទួលតាម
លពះបនធូលរ ះរ ើយ ថាឝយបងគាំលរៅយក្លទពររក្រមរ៌
ថិ៍ ក្តាមរាំខ្ែក្លគប់គ្នប រ ើយរៅទីលាំរៅព្នេវួនទីព្ទ ៗ។
លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋយ
ី ៉ ងរនះ រៅសុ គរគ
ិ មនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស៣នក់ រ្លះដរណដីឣដុំរណកគ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ២១ - ២២

មននិទានមួយថា : មនបុរស ៣ ក្់វវទជខ្ជក្លបខ្ក្ក្

ិ ដរែើឋ មដាំរែក្គ្នប រង់រដក្ក្ណា
ឋ លខ្រររៀងេវួន ។
បុរសទាាំង ៣ ក្់រ ះលក្រវនខ្រ
ើ លបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ ក្៏ខានបានរដក្យប់រ ះ ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ ក្៏ ាំ
គ្នបរៅរក្រៅលក្ម បឋឹងរោយដាំរែើរទីព្ទ ៗ ។ រៅលក្មពចា
ិ រណាក្ឋរី នះពុាំោរ់រលសរ ក្៏ ប
ាំ ុរសទាាំង ៣ ក្់រៅ
លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរ រោយដាំរែើររ ះ ។ លពះអ្ងគលទង់លពះសណា
ឋ ប់រ ើយ លទង់លពះរលមះិ រោយលពះ
លបាជាញ រឈឝងយល់ក្ុ ងលពះវ
ប ចារែញ្ជ
ិ ដ ែ រ យ
ើ លទង់លតាស់ បងាគប់ថា “រូរលពះខ្សឋងទាាំង ៣ ក្់រដក្យក្ក្ាល
ឈមជុាំរូលរក្គ្នប រនះឯងរៅថារដក្ក្ណា
ឋ លលគប់គ្នបរហាង ” ។ បុរសទាាំង ៣ ក្់ទទួលលពះបនធូលរ ះរ ើយ
ក្៏លរបថាឝយបងគាំលលពះមហាក្េលររៅលាំ រៅររៀងេវួន ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំ
រហាង ។

១ លក្រវនខ្រ
ើ ក្រិ យសពធ
ិ ខ្លបថា េាំខ្រ ឧសា ៍ ខ្រ ។ ពក្ររនះ ជារវវរនៈនង
ិ ពក្រថា អារ់ខ្រ ខ្ដលជានបា
ិ រសពធ
ខ្លបថា រវល់ខ្រ អាល័យខ្រ ឧទា រែ៍ដូរលបរយគថា អារ់ខ្រសាឋប់រគនិយយ រភវរេវួន ខារររអ្ស់ ។ អ្បក្ផង
រលរើនរលបើរវល់ខ្រ ឬអាល័ យខ្រ ជាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 220
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥស៣នក់ រឝេីវក

ូ ឈែួញឱ្យឦិច

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៩-២០

មននិទានមួយថា : មនបុរស ៣ ក្់សុាំរោយសារទូក្ឈយួញរៅ បុរសមបក្់យក្រឈដ

ើ ូរជាដងសារដៀវមក្
រដញរធឝើជារភវង បុរសមបក្់រទៀររលរបើឮរគរដញសារដៀវរធឝើជារភវងដ៏ពីររះដូរចាបះរ ើយ ក្៏ទះព្ដឮសូ រលសួយ
ពរី រះ, បុរសមបក្់រទៀរឮរគទះព្ដពរី រះដូ រចាបះក្៏រលរក្ឈររ ង
ើ រាំរ ាំរពនបរ់ខ្បនររ់រៅមក្រលើទូក្ ។ ទូក្រ ះក្៏
រ វងរឃ្លវងរផអៀងលក្ោប់លិររៅ េូរបង់របស់ របស់ លទពរឈយួញអ្ស់ ។ ឈយួញបនថឹងឲរបុរសទាាំង ៣ ក្់សង
លទពរសមផរថខ្ិ ដលលិរលង់រៅក្បុងទឹក្បារ់អ្ស់ រ ះ ។ ឯបុរសទាាំង ៣ ក្់រ្វះលបខ្ក្ក្បរ ធ សគ្នបរៅវញរៅ
ិ
មក្រក្លទពរសងឈយួញ ។ បុរសមបក្់នយ
ិ យថា “រលពះរ រុខ្ររៅរនះរាំបានជាទូក្រ វងរឃ្លវងទាល់ខ្រលក្ោប់
លិររៅ លរូវឲររៅរនះឯង រក្លទពរសងរគ ” ។ បុរសអ្បក្រាំរ ះរវវើយរ ើងថា “រលពះរ រុខ្ររៅរនះទះព្ដឮសូ រ
លសួយពរី រះ បានជាេញុាំរលរក្ឈររ ង
ើ រាំ លរូវឲររៅរនះរក្លទពរសងរគ” ។ បុរសអ្បក្ទះព្ដបរ ធ ស រៅបុរសមបក្់
រទៀរថា “រលពះរ រុខ្ររៅរដញសារដៀវ រធឝើបទរភវង ឮសាំ រ ងពីររះ បានជាេញុាំទះព្ដ តាមរងាឝក្់រភវង លរូវឲររៅ
រនះឯងរក្លទពរសងរគ” ។ ឯបុរសអ្បក្រធឝើរភវងរវវើយរ ើងថា “េញុាំរធឝើរភវងខ្មនពិរ ប៉ុខ្នថទូក្ឥរក្រលមក្
ើ រ វងរឃ្លវង
រសាះ មក្ពរី ៅរនះទះព្ដឮសូ រពរី រះ បានជារៅមបក្់រទៀររលរក្ឈររាំ រធឝឲ
ើ រទូក្លិរលង់េូរបង់របស់ លទពររគ
អ្ស់ដូររបះលរូវខ្ររៅទាាំងពីរ ក្់រនះរក្លទពរសងរគ”។ បុរសទាាំង ៣ ក្់ររះខ្របរ ធ សគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ គ្នយន
អ្បក្ណាសុ េររ
ិ រថ ក្លទពរសង ឈយួញមចស់ ទូក្រ យ ើ រទើប គ្ន ឹ រៅលក្ម ៗ ជាំនុាំជលមះ មន
ាំ ប រៅបឋង ិ ោរ់រលសរក្៏ ាំ
ររឿងរនះ រៅលរបបងគទ ាំ ូ លលពះមហាក្េលរ តាមដាំរែើរតាាំងពរី ដើមរ ូ រដល់ រប់ ។ លពះមហាក្េលរលទង់លពះរិ ឋ
ពិចារណាររ់ក្ីប
ឋ ុរសទាាំង ៣ ក្់រធឝើជាភគ ៗ ខ្រក្ឲរសងឈយួញរ ះ លពះអ្ងគមនលពះបនធូលថា “លពះខ្សឋងជា
អ្បក្រធឝើបទរភវងរ ះ ឲរសងភគមួយ , ឯលពះខ្សឋងអ្បក្ទះព្ដឲរសងភគពរី , រាំខ្ែក្លពះខ្សឋងខ្ដលរលរក្ឈរ
រ ើងរាំឲរសងភគបី” ។ បុរសទាាំង ៣ ក្់ទទួល លពមសុ េរិរថ តាមលពះបនធូលរ ះរ ើយ ក្៏លរបថាឝយបងគាំល
រៅលាំ រៅទីព្ទៗ ។ លពះមហាក្េលរររ់រសរក្ឋីយ៉ងរនះ រៅសុ គរិគមនាំរហាង ។

រឥឿង ប្សី៤នក់ ដរណដីឣរចាឥានក់ រឝេស

ី ដី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៧-១៨

មននទា
ិ នមួយថា : មនលសី ៤ ក្់បានរ ញ
ើ រចារមបក្់ខ្ដលលពះមហាក្េលរលទង់លតាស់ បងាកប់ឲររជបុរសរោរ
រៅលរង់ទាឝរប ធ យ, ប៉ុខ្នថមន
ិ ទាន់សាវប់ រទើបលសីទាង
ាំ ៤ ក្់គិរលពមរលពៀងគ្នបរូលរៅសូ មរលះរចាររ ះ អ្ាំពី
លពះមហាក្េលរ លពះអ្ងគលទង់លពះរជានុញ្ជដរឲររលះយក្រ ះ ខ្រលទង់ឲរយក្មសមួយពន់រមវង
ឹ ោក្់ឃ្លវង
ាំ ។
ឯលសី ៣ ក្់គ្នយនមសថាឝយ មនខ្រលសីមបក្់បានមសមួយពន់រមវង
ឹ ថាឝយជាព្ថ្វរចារ ។ រលះរួរលជះលស ះ
រ ើយយក្រចាររ ើ ជាំងឺ, លសីមបក្់េាំសងាឝររដក្ឱបលក្ុងរក្ា
ះមក្រៅផធះជាមួយគ្នប, លសីមបក្់េាំសងាឝររក្ថាបរាំ មល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 221
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រមល
ើ ដុសលងេធុះសមអុយសពឝព្ថ្ង, លសីមបក្់េាំសងាឝររក្សុី លក្់ដូរយក្លបាក្់មក្រញ្
ិ ច ឹ ម ។ លុ ះរាំរែរយូររៅរចារ
រ ះបានសះជាជាំងឺ រ យ
ើ លសីទាង
ាំ ៤ ក្់រ្វះលបខ្ក្ក្គ្នបដរែឋើមរចារមបក្់រ ះរធឝប
ើ ខ្ីឋ រសពឝេួ ន
វ ប៉ុខ្នថជខ្ជក្មន
ិ
ោរ់រលសរ រលពះគ្នយនអ្បក្ណាសរលមររសរក្ឋីឲរ រទើប ងទាាំង ៤ ក្់ គ្ន
ាំ ប រៅដល់រៅលក្មជលមបបឋឹងតាម
ដាំរែើរររៀងេវួន ។ រៅលក្មជាំនុាំជលមះក្ឋរី ះពុាំបាន ក្៏ ាំ ងទាាំង ៤ ក្់រ ើ លរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាម
ង
ដាំរែើរទីព្ទ ៗ ។ លសីទាង
ាំ ៤ ក្់លរបទូលថា “ របើរសរក្ឋីដូររបះ ររើរចាររនះនឹងបានជាបឋីរបស់ លសីណា ? ” ។
លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណា ក្បុងលពះរជ ឫទ័យរឈឝងយល់ រលសរ រ ើយរទើបលទង់មនលពះបនធូលបងាគប់ថា “
ងខ្ដលមនខ្រមសឲររៅរលះរចារយក្រ យ
ើ មន
ិ បានខ្ថ្រក្ារក្ថាបចា ាំ ាំងឺមន
ាំ ជ ើ ជាំងឺ
ិ បានរដក្ឱបលក្ុងរក្ារមល
រ ះលរូវទុក្ជាមឋយ, ឯ ងខ្ដលេាំសងាឝររដក្ឱបលក្ុងរក្ាខ្ថ្ទាាំជាំងឺដុសលងសមអុយអ្រសារិ៍សពឝព្ថ្ងរ ះ លរូវ
បានជាលបពននលពះខ្សឋងរចាររ ះ, រាំខ្ែក្ ងខ្ដលេាំសងាឝរលក្់ដូរយក្លបាក្់មក្រញ្
ិ ច ឹ មរចាររ ះលរូវបានជាបង
” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំលលអ បព្ពរហាង ។

រឥឿង ប្ពវែណ៍៣នក់ ដរណដីឣប្សា

ី ន ក់ រឝេប្ី សឡឞធ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១៣-១៦

មននិទានមួយថា : លព យែ៍មបក្់រ្យះរិនសាឝមី មនក្ូនលសីមបក្់រ្យះ ងម ធ វរី រូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអ

រលើសខ្លងលសីទាង
ាំ ពួងគ្នយនលសីណារលបៀបផធម
ឹ រសយើរ យ
ើ របលើ បុសណារ ញ
ើ ងរនះ ខ្រងលសលញ់ រង់បាន ង
រធឝើជាលបពននលគប់ ៗ គ្នប រ ើយលបាប់ឪពុក្មឋយឲររៅសឋីដែឋឹងដល់លព យែ៍រិនសាឝមជា
ី ឪពុក្ ។ លព យែ៍រន
ិ
សាឝមម
ី ន
ិ លពមឲរដល់អ្ក្
ប រូលរៅសឋីដែឋឹងអ្ស់ រ ះរ ើយ ។ រាំរែរមក្ខាងរលរយ មនលព យែ៍ ៣ ក្់រៅ
ក្បុងនគររ ះខ្ដរ សុ ទខ្ន រជាក្ាំរលះមនរូបរងលអលអះរ យ
ើ ររះសិលផសាន្តសថលគប់គ្នប ។ លព យែ៍មបក្់រ្យះ
វទារក្ស
ិ ី , លព យែ៍មបក្់រ្យះវទាសុ
ិ នរន , លព ែ
យ ៍ មបក្់រទៀររ្យះវទាសា
ិ ឝ មី ។ លព យែ៍ទាាំង ៣ ក្់រនះ
លបាប់ឪពុក្មឋយរូលរៅសឋីដែឋឹង ងម ធ វរី ក្ូនលសីរន
ិ សាឝមលី ព យែ៍ដូរគ្នប ។ រន
ិ សាឝមលី ព យែ៍ មន
ិ ឲរ
ក្ូនលសីរៅលព យែ៍ណារ ើយ រលពះគិររ ើញថា “ របើឲររៅមបក្់ មុេជាពីរ ក្់រទៀរេឹង ” ។ លុ ះរាំរែររមក្
ពួក្លព យែ៍ក្ាំរលះ ៗ ជារលរើនខ្ដលលសលញ់ រង់បាន ងម ធ វរីរធឝើជាលបពននរល់គ្នបរ ះ ក្៏រៅរចាមររម
នយ
ិ យខ្ររង់ ងម ធ វរីតាមអ្ាំរពរ
ើ ិររថ រៀងេវួន ។ ឯ ងម ធ វរដ
ី ង
ឹ ថាពួក្លព យែ៍ក្ាំរលះៗរចាមលសលញ់
ដូរចាបះ ក្៏រក្ើរទុក្រខ លក្ៀមលក្ាំ រៅជាឈរឺ ងព្រសា
ី គ ាំ ងសគមទាល់ខ្រក្េ័យជីវររៅ
ិ ។ ឪពុក្មឋយក្៏រធឝើបុែររខាយរក្ូនលសី
រ ះតាមទាំរនៀម ។ ឯលព យែ៍ទាាំង ៣ ក្់ដូរររញរ្យះខាងរដើម ខ្ដលលសលញ់ រង់បាន ងម ធ វររី ធឝជា
ើ
លបពននលគប់គ្នបរ ើ នដឹងដាំែឹងថា
ះ រលរបបា ងម ធ វរក្
ី េ័យជីវររៅរ
ិ យ
ើ ក្៏រៅខ្រជាប់ររ
ិ អា
ថ រោះអាល័យ
ងរ ះឥររភវរ រមវ៉ះរ ើយលព យែ៍រ្យះវទារក្ស
ិ ី លបមូលវអឹងធ្លរុ ងម ធ វរី យក្រៅក្ប់រៅព្លពមួយ
រ យ
ើ ទួញយាំចាយ
ាំ មលារររៀងរៅ ។ ឯលព យែ៍រ្យះវទាសុ
ិ នរន រ រុខ្រមនររ
ិ អា
ថ រោះអាល័យ ងរពក្
ក្៏រៅយាំរបាក្េវួនលបាែ លបះរដក្នរនៀលរៅផបូររខាយរ ងរ ះឯង ។ រាំខ្ែក្លព យែ៍រ្យះវទាសា
ិ ឝ មី ក្៏រក្ើរ
ទុក្ស
ខ រលងងសព្លងឥររសផយ
ើ រសាះរ ើយ រមវ៉ះរ ើយក្៏រដើររៅពឹងពក្់សាំណាក្់អាលស័ យរៅនឹងលព យែ៍មបក្់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 222
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រុរសា
ិ ឝ មី រលើក្ព្ដសាំ ពះសូ មររៀនសិលផសាន្តសថមនថអាគមវជា
ិ ជ ររ ។ ឯរុរសា
ិ ឝ មលី ព យែ៍ជាលគូអាចាររអាែិរ ក្៏
បរលងៀនវទាសា
ិ ឝ មលី ព យែ៍ឲរររះសិលផរលបាះ នង
ិ សិលផជបពូខ្ក្វុរឆ្ងប់ដូរររ
ិ ថ ។ លុ ះវទាសា
ិ ឝ មលី ព យែ៍
ក្ាំរលះររៀនសិលផសាន្តសថររះមនថរលបាះជបរលសររ ើយ ក្៏សាំពះលរុរិសាឝមលី ព យែ៍ជាលគូវលមក្រក្លព
ិ យែ៍
ពរី ក្់ រ យ
ើ រាំ ៅដល់ផូ ររខា
ប យរ ងម ធ វរី លបមូលអ្ស់ វង
ឹអ ងរ ះរ ង
ើ រទប
ើ វទាសា
ិ ឝ មលី ព យែ៍បានសូ លរ
ខ្សក្មនថជបវអឹងឲររស់ ជារូបរង ងរ ះលអលបព្ពឥរវគងរ ើងវញ
ិ ។ លព យែ៍ទាាំងបី ក្់រ ះយល់ ងម ធ វរី
មនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអលបរសើរដូ រចាបះក្៏រ្វះលបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នបដរែឋើមយក្ ងរ ះជាភរយរបស់
ិ រល់េួ ន។
វ
វទារក្ស
ិ ី ថា “អ្ញយក្វអឹង ងរនះរៅក្ប់រៅព្លពសយសាន រ យ
ើ អ្ញចាាំយមលារ ឥរអ្បក្ណាជួយអ្ញរសាះ
ងរនះគួរខ្របានជាភរយអ្ញ”
ិ ។ រាំខ្ែក្វទាសុ
ិ នរន ថា “ អ្ញរៅទួញយាំរសាក្រក្ាផបូររខាយរ ងរនះរៅព្លព
សយសានខ្រមបក្់ឯង ងរនះគួរខ្របានជាភរយរបស់
ិ អ្ញ” ។ វទាសា
ិ ឝ មថា
ី “ អ្ញសាឝររៅររៀនសិលផសាន្តសថររះ
រ ើយមក្រលបាះ ឲរ ងរនះរស់ ដូររដើម ងរនះគួរខ្របានមក្ជាភរយរបស់
ិ អ្ញ” ។ លព យែ៍ទាាំងបី ក្់
ជខ្ជក្រ្វះលបខ្ក្ក្គ្នបរង់យក្ ងជាលបពននខ្រររៀងេវួន មន
ិ ោរ់រលសរក្៏ ាំ ប រៅដល់រៅលក្ម បឋឹងតាមដាំរែើរទី
គ្ន
ព្ទៗរ យ
ើ សួ រថា“របដ
ើ ូររបះររើ ងរនះគួរបានជាលបពននរបស់អ្ក្ ឹ ជាំនុាំជលមះររឿងរនះមន
ប ណា?” ។ រៅលក្មនង ិ បាន
ក្៏ លាំ ព យែ៍ទាាំង ៣ ក្់រ ើងលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាមដាំរែើរសពឝលគប់លបររ ។ លពះមហាក្េលរលទង់
ពចា
ិ រណារឈឝងយល់ក្ុ ងលពះរជ
ប ឫទ័យរលសររ យ
ើ លទង់លតាស់ ថា “ឯគុែលពះខ្សឋងទាាំង ៣ ក្់រនះ សឹង
លបរសើរលគប់គ្នប គួរជាឪពុក្, គួរជាបឋី គួរជាក្ូន គវឺ ទាសា
ិ ឝ មខ្ី ដលបានររះសិលផសាន្តសថពូខ្ក្វុរឆ្ងប់ មក្រលបាះ ង
ឲររស់ រូបលអលអះដូររដើមរ ះ គួរឲរបានជាឪពុ ក្, រាំខ្ែក្វទាសុ
ិ នរន ខ្ដលរៅចាាំខ្ថ្រក្ារខាយរ ងរ ះ គួរឲរបាន
ជាបឋី, ខាងវទារក្ស
ិ ី ខ្ដលមនររ
ិ ស
ថ បផុរសបានយក្ធ្លរុ ងរៅក្ប់រ ះ គួរឲរបានជាក្ូន ងរហាង, រ រុ
រមឋរក្៏ឲរបានជាក្ូន រ រុខ្ររគបានយក្ធ្លរុ ងរៅក្ប់ ឧបមដូរក្ូនរលើក្រខាយរមឋយ រ ើយយក្ធ្លរុមឋយ
រៅក្ប់ឰដ៏ព្លពសយសានរ ះឯងរ រុដូររបះលរូវខ្រទុក្ជាមឋយរហាង” ។ លព ែ
យ ៍ ទាាំង ៣ ក្់បានឮលពះបនធូល
ដូររបះរ ើយ ក្៏សុេរិរលថ គប់គ្នប លរបថាឝយបងគាំទទួលលពះបនធូលព្នលពះមហាក្េលររ ើ លរបថាឝយបងគាំលរៅ
យ
លាំ រៅអាតាយទីព្ទ ៗ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំ សុ រររ
ិ យុ រិធ
ថ ម៌ លអលបព្ពរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស៤នក់ រឥៀឞសឦ

ិ ប៤ខ្សស
៍

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៩ - ១១

-មបក្់ររៀនរធឝឲ
ើ ររក្រ
ើ ជារូបមនុសេ;

-មបក្់ររៀនរធឝើឲរមនអ្វយវៈ;

-មបក្់ររៀនរធឝើឲរមនសារ់្មពែ៌សមផុរ ;

-មបក្់ររៀនរធឝើឲរមនជីវរររះន
ិ ិយយសឋី ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 223
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មននទា
ិ នមួយថា : មនបុរស ៤ ក្់ រៅខ្សឝងរក្ររៀនសិលផសាន្តសថឯរក្កសិលមហានគរ, លុ ះររៀនបានររះ
រប់សពឝលគប់រ យ
ើ ក្៏លរលក្លគូអាចាររលរលប់មក្លសុក្វញ,
ិ រលមក្ដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ ក្៏ឈប់សលមក្រៅ
ទីមយ
ួ ក្បុងព្លព ទីរ ះមនខាវររសាហាវជារលរើននឹងរដក្មន
ិ លក្់រសាះ ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះគិរគ្នបថា “គួរ
ខ្ររយង
ើ យក្រឈម
ើ ក្រធឝជា
ើ រូបន្តសថីមបក្់ ឲររដក្ក្ាំដររយង
ើ ” ។ លុ ះគិរលពមរលពៀងគ្នបរ យ
ើ បុរសមបក្់យក្រឈម
ើ ក្
រធឝើជារូបរងេវួនលបាែ បុរសមបក្់ឆ្ងវក្់ររ សរលមរជារូបអ្ងគឲរលអលះអ លររះលររង់សពឝសព៌ងគរយ មនទាាំង
រក្រខា
ថិ៍ យ សផង, បុរសមបក្់សូលរខ្សក្មនថឧបរទស បនធនសា
់ រ់ឲរមនពែ៌សមផុរលអិរលអ លពមទាាំងឲរមនសាំ រលៀក្
បាំពក្់ដែឋប់ព្សផ វស័
ិ យជាមនុសេពរ
ិ ៗ, បុរសមបក្់សូលរខ្សក្មនថវរសសឧបរទសជបឲររសជាមនុ
ិ សេររះ
និយយសឋី ។ រលបុរសទាាំង ៤ ក្់យក្រឈម
ើ ក្រធឝើឲររក្ើរជារូបមនុសេន្តសថីបានរលសររ ើយ ក្៏ដរែឋើមគ្នបយក្
ន្តសថីរ ះរធឝជា
ើ ភរយខ្រររៀងេវ
ិ ួ ន លបខ្ក្ក្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ គ្នយនអ្បក្ណាជាំនុាំជលមះសរលមរឲររសាះ រទើប គ្ន
ាំ ប រៅ
បឋឹងរៅលក្មតាមដាំរែើរទីព្ទ ៗ ។ ឯរៅលក្មជាំនុាំជលមះឲររោយនូ វគនវងធម៌ពុាំបានក្៏ ប
ាំ ុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ
រ ើងលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលរតាមដាំរែើរលគប់លបររ ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់លរបទូលសួ រថា “សូ មលទង់លពះ
រមតាថរលបាស, របរើ សរក្ឋីដូររបះ ររលើ សីរនះគួរបានជាលបពននអ្បក្ណា ? ” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណា
រឈឝងយល់រលសររ ើយ លទង់មនលពះបនធូលថា “បុរសខ្ដលយក្រឈម
ើ ក្រធឝើជារូបរងសាងរ ើងជាអ្ងគរ ះលរូវ
បានជាមឋយ, បុរសខ្ដលឆ្ងវក្់សរលមររូបអ្ងគផិរ
ច ផចងល់ គប់លបររឲរលអលអះសពឝសព៌ងគ មនទាាំងរក្រខា
ថ ិ៍ យ សផងរ ះ
លរូវបានជាលបពនន, បុរសខ្ដលសូ លរខ្សក្មនថឧបរទស បនធនសា
់ រ់សមផុរខ្សផក្ឲរលអិរលអ ឲរមនសាំ រលៀក្បាំពក្់
ដែឋប់ព្សផវស័
ិ យមនុសេពិររ ះ លរូវបានជាបង, ឯបុរសខ្ដលសូ លរខ្សក្មនថឧបរទស ជបឲររស់ជាមនុសេមន
វញ្ជ
ិ ដ ែររះនយ
ិ យររះសឋីរ ះ លរូវបានជាឪពុ ក្” ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់ក្ីដ
ឋ ូររបះ រៅសុ គរគ
ិ មនាំរហាង ។

រឥឿង សុ ឥស៤នក់ រឥៀឞសិឦបសាន្រសត

៍

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ៥-៧

-មបក្់ររៀនទាយ;
-មបក្់ររៀនបាញ់ ;
-មបក្់ររៀនមុជទឹក្;
-មបក្់ររៀនជប

មននិទានមួយថា : មនបុរស៤ ក្់រៅខ្សឝងររៀនសិលផសាន្តសថ អ្ាំពីលព យែ៍មបក្់ជាទិសាបារមរខចាររ រៅ

រក្កសិលមហានគរ ។ បណា
ឋ បុរសទាាំង៤ ក្់រ ះ, បុរសមបក្់ររៀនទាយ បុរសមបក្់ររៀនបាញ់ បុរសមបក្់ររៀនមុជ
ទក្
ឹ បុរសមបក្់រទៀរររៀនជបឲររស់ រ ង
ើ វញ
ិ ។ អ្បក្ទាាំង៤ ក្់ សឹងររៀនទព្ី ទៗពគ្ន
ី ប លុ ះររៀនរប់រ យ
ើ លរបល
ទិសាបារមរខចាររជាលគូរៅលសុក្វញ
ិ លុ ះររញរដើររៅដល់រពលលងរ ឈប់សលមក្រដក្រៅរវបរសមុលទ ។ លពឹក្
រ ង
ើ បុរសររះរហារនយ
ិ យនង
ឹ បុរសទាាំង៣ ក្់ថា អ្បក្រអ្យ
ើ ! រពលរនះរយង
ើ នឹងមនលភរោយសរឝឥន្តនធព
ី ាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 224
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្
ាំ ូនរសឋរមួយលពះអ្ងគ អ្ាំពព
ី រែសីមហានគរ រ រើ មក្រទៀបលាំ រៅរយង
ើ រនះឯង ។ បុរសទាាំង៤ ក្់គរ
ិ គ្នប
រ យ
ើ ក្៏ឃ្លវចា
ាំ រាំ មល
ើ រោយទស
ិ ទព្ី ទៗ ។ ឰដ៏រលរ ះ ពុាំយូររ ើយសរឝឥន្តនធីក្៏ ាំ ងរ រើ មក្ រទៀងលបាក្ដវុរ
ដូររហារទាយរ ៏ ាំរ
ះខ្មន, បុរសររះបាញ់ ក្ដ ើងធបូបាញ់ លរូវសរឝឥន្តនធីរ ះ ធ្លវក្់ ងអ្ាំពីមរ់ រុះរៅក្បុងទឹក្ស
មុលទ, អ្បក្ររះមុជទក្
ឹ ក្៏មុជរុះរៅលសង់យក្ ងរ ង
ើ មក្បានដូ របាំែង, ឯអ្បក្ររះជប បានជប ងរ ះឲររស់
រ ើងវញ
ិ ។ រល ងមនជីរិររស់ រ ើងវញរ
ិ ើយ អ្ស់អ្ក្
ប ទាាំង៤ ក្់រ ះ ដរែើឋ មគ្នបរង់យក្ ងជាភរយខ្រ
ិ
ររៀងេវួន ។ អ្ស់អ្ក្
ប ទាាំង៤រ ាំ ប រៅបឋឹងរៅលក្ម រោយដាំរែើរេវួនទីព្ទៗ
ះ រ្វះលបខ្ក្ក្គ្នបពុាំោរ់រលសរ ក្៏ គ្ន
រ យ
ើ សួ ររៅលក្មថា “ ើ នជាលបពនននរណា? ” ។ រៅលក្មជាំនុាំពិចារណាររឿងរនះពុាំបាន ក្៏ អ្
ងរនះររបា ាំ ក្
ប ទាាំង
៤ រ ើងលរបបងគាំទូលលពះមហាក្េលររោយដាំរែើរសពឝលគប់លបររ។ លពះមហាក្េលរលទង់ពិចារណារឈឝងយល់
ក្បុងលពះរជ ឫទ័យថា លពះខ្សឋងទាាំង៤រនះ សឹងមនគុែលបរសើរដូរៗគ្នប រ យ
ើ លទង់លតាស់ បងាគប់ថា “ បុរស
ររះរហារលរូវទុក្ជាលគូ, បុរសររះបាញ់ ទុក្ជាឪពុក្, បុរសររះរលបាះឲររស់លរូវទុក្ជាមឋយ, បុរសររះមុជទឹក្ខ្ដល
រគបានសាធបបានរន់អ្ស់ អ្ងគ ងបានបីបមថ្បមលទ យក្ ងរ ើងមក្អ្ាំពីទឹក្ លរូវបាន ងជាលបពនន ” ។
លុ ះរាំរែររៅមុេ បុរសជាបឋបា
ី នជារសឋរក្៏រញ្
ិ ច ឹ មរក្ាអ្បក្ទាាំងបរី ោយនូ វគនវងលពះមហាក្េលរលទង់លតាស់ បងាគប់
រ ះ ។ លពះមហាក្េលរលទង់ររ់រសរក្ឋីដូររបះ រៅសុ គរិគមនាំ រហាង ។

រឥឿង ឣហាឫសសរប្ាះខ្ល
ី ល

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ៣ ទាំពរ័ ១-៤

មននិទានមួយដាំណាលថា : មនខាវរទាល ១ រៅរដក្រលើរូងពស់ ៗលូ នររញមក្រឹក្ខាវរ ះសាវប់រៅមរ់រូង ។

ព្ថ្ងរ ះជួនជាមហាឫសីមយ
ួ អ្ងគនម
ិ នថរគ្នររ រៅរ ញ
ើ ខាវរ ះសាវប់ ក្៏រមតាថរលបាះខាវរ ះឲររស់ រ ង
ើ វញ
ិ ។ ខាវ
រស់ដឹងេវួនរ ើយនិយយថា ˝ អ្ញក្ាំពុងខ្ររដក្លក្់ជាសុ េសបាយក្បុងព្លពជាលាំ រៅរបស់ អ្ញ រមឋររ ើយក្៏
លពះខ្សឋងហា៊នមក្រធឝឲ
ើ រអ្ញភញក្់ រម៉ះវ រ យ
ើ អ្ញខាាំលពះខ្សឋង សុ ី ពុាំខ្លងរ យ
ើ ˝ ។ មហាឫសីរវវយ
ើ ថា ˝លពះខ្សឋង
រដក្រលើរូងពស់ ៗ រឹក្សាវប់ អ្ញរលបាះ លពះខ្សឋងឲររស់ រ ើងវញ
ិ គួរខ្រលពះខ្សឋងសងគុែអ្ញ រមឋររ ើយក្៏
លពះខ្សឋងគិរខាាំអ្ញវញ˝
ិ ។ មហាឫសីនិងខាវលបខ្ក្ក្ជខ្ជក្គ្នបមន
ិ អ្ស់ មន
ិ រ ើយ រទើប រាំ ៅបឋឹងររក្ ខ្ថ្វងលបាប់
តាមដាំរែើរររៀងេវួន ។ ររក្ជញ្ជ ឹ ងគិរថា ˝ អ្ញរៅក្បុងព្លពសពឝព្ថ្ងរនះពង
ឹ ពក្់អានុភពខាវ របអ្
ើ ញររ់ក្រីឋ នះឲរ
ខាវចាញ់ សមអ្ញនឹងពឹងពក្់ខាវរៅ ព្លពរនះពុាំបានរ ើយ˝។ ររក្គិរដូររបះរ ើយ ក្៏ររ់ក្ីឲ
ឋ រខាវសុ ី មហាឫ
សី។ ឯររក្ររ់ក្យ
ីឋ ៉ ងរនះរៅថា វ ធ គរិ ។ មហាឫសីមន
ិ សុ េររ
ិ ថ លបខ្ក្ក្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ រ យ
ើ ខា
ាំ វ រៅ

ឹ រគ្ន ខ្ថ្វងលបាប់តាមដាំរែើរររៀងេវួនដូរមុន ។ រគ្នគរ

បឋង ិ ថា ˝ របអ្
ើ ញររ់ក្ីឲ
ឋ រខាវចាញ់ សមខាវរនះសអបអ្
់ ញ វ
នឹងខាាំអ្ញមន
ិ ខានរ ើយ˝ ។ រទើបរគ្នររ់ក្ីឲ
ឋ រខាវសុី មហាឫសី ។ រគ្នររ់ក្ីយ
ឋ ៉ ងរនះរៅថា ភយគរិ ។
មហាឫសីមន
ិ សុ េររ
ិ ថ ខា
ាំ វ រៅបឋង
ឹ សាឝៗ គរ
ិ ថា ˝រលមុនមនបុរសមបក្់ធ្លវក្់រៅក្បុងអ្ែូ ឋ ង ឪពុក្អ្ញជួយស
រន្តងាគះរយងរ ើងមក្រលើមរ់អ្ែូ ឋ ងបាន មនខាវមួយគិរមក្សុ ី បុរសរ ះ ឪពុក្អ្ញ ប
ាំ ុរសរ ះ ឲររ ើងរៅ
រលើរដើមរឈើ បានរួរពីភយ
័ បុរសរ ះខ្បរជារិរអា
ថ លក្ក្់សមវប់ឪពុក្អ្ញវញ˝
ិ ។ សាឝគិរដូ ររបះរ ើយ រទើបររ់ក្ីឋ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 225
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឲរខាវសុី មហាឫសី ។ សាឝររ់ក្យ

ីឋ ៉ ងរនះរៅថារទាសាគរិ ។ មហាឫសីមន
ិ សុ េររ
ិ ថ ខា
ាំ វ បឋង
ឹ តាយរ ៗ គរ
ិ ថា ˝
សពឝព្ថ្ងរនះអ្ញបានរ ាំពសាំ ែល់អ្ាំពខា
ី វ ជាអាហាររាំែីលបលក្រី មន
ិ ខ្ដលោរ់រ យ
ើ របអ្
ើ ញររ់ក្រីឋ នះឲរខាវចាញ់
មុេជាខាវេឹងនឹងអ្ញ រមឋររ ើយអ្ញនិងបានសុ ី រ ាំពខាវរនះរទៀរ˝ ។ តាយរគិរដូររបះរ ើយ ក្៏ររ់ក្ីឲ
ឋ រខាវសុ ី មហា
ឫសី ។ តាយរររ់ក្យ
ីឋ ៉ ងរនះរៅថារលភគរិ ។ មហាឫសីមន
ិ សុ េររ
ិ ថ ខា
ាំ វ រៅបឋង
ឹ រទលពក្េៗគិរថា ˝មនុសេ
ទាាំងពួងរដើរ ព្លពអាលស័យរោយមវបរ់ ឈផ
ើ ងទាាំងោយ ររះខ្រររ់ខ្មក្ ខ្ ក្សនវឹក្ រសាធះសមផក្ វវក្ររ់រដើម˝
។ រទលពក្េគិរដូររបះរ ើយក្៏ររ់ក្ីឲ
ឋ រខាវសុ ី មហាឫសី ។ រទលពក្េររ់ក្ីយ
ឋ ៉ ងរនះរៅថារមហាគរិ មន
ិ រទៀង
លរង់រ យ
ើ ។ មហាឫសីមន
ិ សុ េររ
ិ ថ ខា
ាំ វ រៅបឋង
ឹ ទនាយលបាប់ថា ˝ខាវរ ះរដក្រលើរននពស់ខ្វក្ ៗ ររញមក្រក្
ឹ
សាវប់ អាតាយសូ លរមនថរបាសពិសពស់ឲរខាវរស់ រ ើងវញ
ិ ។ រោយគិររ ើញថាខាវរនះនឹងរបគុែអាតាយ, ឥ ូ វរនះ
រមឋរខាវក្៏លបាថាបសុ ី អាតាយវញ?
ិ តាមខ្រពចា
ិ រណាឲរអាតាយរុះ˝ ។ ឯខាវបឋង
ឹ ថា ˝េញុាំក្ាំពុងខ្ររដក្លក្់ជាសុ េសបាយ
ក្បុងព្លព លសាប់ខ្រលពះខ្សឋងឫសីរនះរធឝើឲរេញុាំភញក្់ រ រុរនះលរូវេញុាំសុាំសុីលពះខ្សឋងឫសីរនះ ៗ ពុាំសុេរិរថ េ
ាំ ុ ាំរញ ៅបឋឹង
ររក្ ៗ ររ់ឲរេញុាំសុីឫសីរនះ ៗ មន
ិ សុ េរិរថ េ
ាំ ុ ាំរញ ៅបឋឹងរគ្ន ៗ ររ់ឲរេញុាំសុីឫសីរនះៗ មន
ិ សុ េរិរថ េ
ាំ ុ ាំរញ ៅបឋឹង
សាឝៗ ររ់ឲរេញុាំសុីឫសីរនះៗ មន
ិ សុ េររ
ិ ថ េ
ាំ ុ ាំរញ ៅបឋង
ឹ តាយរៗ ររ់ឲរេញុាំសុីឫសីរនះៗ មន
ិ សុ េររ
ិ ថ េ
ាំ ុ ាំរញ ៅបឋង
ឹ
រទលពក្េ ៗ ររ់ឲរេញុាំសុីឫសីរនះ ៗ មន
ិ សុ េរិរថ េ
ាំ ុ ាំម
ញ ក្បឋឹងរលក្ តាមខ្ររលក្ពិចារណាឲរេញុាំរុះ ˝ ។ ទនាយ
សាឋប់ពក្រមហាឫសី នង
ិ ពក្រខាវរ យ
ើ ក្៏ពចា
ិ រណារោយលបាជាញ្វសព្វ រឈឝងយល់អាថ្៌រសរក្ឋរី យ
ើ លបាប់
ថា ˝របដ
ើ ូរចាបះរូរមហាឫសី នង
ិ បងខាវ គ្ន
ាំ ប រៅដល់ទខ្ី ដលរក្រ
ើ រ រុរ ះរ យ
ើ ឲរបងខាវរដក្លក្់ជាសុ េដូរពី
រដើមរុះគឺឲរមហាឫសីជូនរៅដល់ក្ខ្នវងខ្ដលខាវរដក្រ ះឲរអ្ញបានយល់រ ើយនិងពិចារណារោយលបរររ ះ
˝ ។ រទប
ើ មហាឫសី នង
ិ ខាវបបួលគ្នបរៅ ទា
ាំ ង
ាំ ទនាយរៅផង ។ លុ ះរៅដល់ក្ខ្នវងរ ះរ ើយ ខាវក្៏លបះរដក្
រៅទីដខ្ដលរ ះ យូរបនថិរពស់ ខ្វក្ររញមក្រឹក្ខាវសាវប់រៅមរ់រននរ ះឯង ។ រលរបើខាវរ ះសាវប់រ ើយ
ទនាយលបាប់មហាឫសីថា ˝សូ មរលក្រមល
ើ ខាវរ ះរុះ រ រុខ្រឥរធម៌ វរងឝងរភវរគុែរគ ឥ ូវពុាំរ ាំលងនិងរវរ
ក្មយរ យ
ើ , តាាំងពរី ពលរនះរៅមុេ រលក្ក្ុាំរធឝើគុែនង
ឹ ខាវឲររសាះ ˝ឯទនាយររ់ក្យ
ីឋ ៉ ងរនះរៅថាសុ គរគ
ិ ម
នាំ (ដាំរែើរលអ) គឺសុរររ
ិ យុរិធ
ថ ម៌រហាង ។

រឥឿង រកែ ងកុំ ប្ព

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១៤៨-១៥៨

រលពរី លពង យ មនបុរសអ្បក្ខ្លសមបក្់ លបក្បរបររញ្

ិ ច ឹ មជវី រខ្រន
ិ ង
ឹ ោក្់ជុរយក្លរី មក្លក្់ដូរប៉ុរណា
ត ះ ។
បុរសរ ះ មនក្ូនលបុសពរី ក្់ ក្ូនបង អាយុ ១៣ ឆ្ងប ាំ ក្ូនបអូនអាយុ ១១ ឆ្ងប ាំ ។ លបពននសាវប់រៅ គ្នរ់រៅ
រពះម៉យជាមួយនឹងក្ូនទាាំងពីរ រ ើយរក្សុី រិញ្ចឹមក្ូនខ្រនឹងោក្់ជុរដខ្ដល ។ រវលខ្ដលបុរសរ ះរៅព្លព រក្
វលវិរដឋរធឝជ
ើ ុរ ខ្រងយក្ក្ូនបងរៅជាមួយ, ឯក្ូ នបអូនទុក្ឲររៅចាាំផះធ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ ក្ូនបអូនមនរសរក្ឋស
ី ងេ័យនង
ឹ
ឪពុក្រៅព្លពរបារវលវិរដឋរធឝើជុររពក្ណាស់ រលពះរង់ដឹងថា ររើឪពុ ក្រធឝើជុរយ៉ងណា េវួនមន
ិ ខ្ដលរ ើញរសាះ
ក្៏និយយលបាប់ឪពុក្ថា «ឪ! េញុាំមន
ិ ហា៊នរៅផធះខ្រមបក្់ឯងរទ េញុាំខាវរណាស់ ! សូ មយក្េញុាំរៅព្លពជាមួយផង» ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 226
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឪពុក្ក្៏លពមយក្ក្ូនបអូនរៅជាមួយ ។ លុ ះរៅដល់ព្លពឪ ពុក្ក្៏េាំលបង

ឹ រក្របារវលវិរដឋបានរ យ
ើ យក្មក្ពុះរលរៀក្
ជាររលមៀក្រូរ ៗ លយមនឹងរធឝជា
ើ សរព្សជុរ គ្នរ់ក្ខ្៏ រងរធឝជា
ើ ជុររៅ ។ ក្ូនបងខ្ដលធ្លវប់ខ្រតាមឪពុក្រៅព្លពរធឝើ
ជុរសពឝ ៗព្ថ្ង មន
ិ ដឹងជាឪពុក្រធឝើជុរយ៉ងណារ ើយ រលពះមន
ិ យក្រិរទ
ថ ុ ក្ោក្់នឹងររងាររ ះរសាះ លគ្នន់ខ្រ
បានរ ញ
ើ ជុរជាប់លរីបុរ៉ ណា
ត ះ ។ ឯក្ូនបអូនខ្ដលរទប
ើ ខ្រនង
ឹ បានតាមរៅក្បុងព្ថ្ងរ ះ ក្៏េាំពន
ិ រ
ិ ររមល
ើ ឪពុក្រធឝើជុរ
ចាប់តាង
ាំ ពីរន់រប
ាំ ិរយក្រៅរប់វលវិរដឋ រ ូ រដល់ រក្ើរជារងជុរ យក្រៅោក្់លរី ជាប់បានលរីរ ើយ យក្លរី
មក្ដុរមក្អាាំងរមអន
ិ ជារាំែីអាហារ ។ ជួនជាព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ ឪពុក្រភវរមន
ិ បានយក្ខ្ដក្រភវង
ើ រៅ គ្នយនអ្ឝីនឹងបងាករ់
រភវង
ើ អាាំងលរឲ
ី រក្ូនបររភគ
ិ ក្៏រៅរប់ឫសេស
ី ួ រមួ
ង យក្ាំណារ់ យក្មក្ក្ូ រនឹងគ្នបឲរទាល់ខ្ររៅឋ រក្រ
ើ ជារភវង
ើ រវះ
បាន រ ើយគ្នរ់បងាករ់អាង
ាំ លរី ឲរក្ូនទាាំងពីរ ក្់បររភគរខ្មអ
ិ រព្ផធមយ
ួ រពលរៅ ។ រាំរែរររររលមក្ខាង
រលរយ ឪពុក្មនជាំងជា
ឺ ទមងន់ សាវប់រៅ ។ ក្ូនទាាំងពរី រៅក្ាំលពរញង់ ឥររមបានង
ឹ រញ្
ិ ច ឹ មបបា
ី រ់ខ្ថ្រក្ា រស់រៅ
រោយលទពរបនថិរបនថួរខ្ដលសល់ពីឪពុក្ មន
ិ យូរព្ថ្ងខ្េប៉ុ យ នក្៏អ្ស់ លទពររ ះរៅ រទើបបអូននិយយនឹងបងថា «ឱ
បងរអ្ើយ! រលពីរដើមរយង
ើ បានឪពុក្ទាំនុក្បលមុង រក្សុ ី រិញ្ចឹមរយង
ើ ទាាំងពីរ ក្់រយើងឥរមនរសរក្ឋីលពួយ
លាំ បាក្អ្ឝរី យ
ើ ចាាំខ្របររភគលសាប់
ិ ៗ ឥ ូ វរនះឪពុក្រយង
ើ សាវប់រចាលរៅរ យ
ើ ឯរយង
ើ ទាាំងពរី ក្់រសារ
រទៀរ ក្៏មន
ិ ទាន់រពញក្មវង
ាំ លយមនឹងរក្សុ ី រិញ្ចឹមជីវរបានរោយេវ
ិ ួ នឯង ទាាំងបងក្៏រៅរូរ ទាាំងេញុាំក្រ៏ ៅរូរនឹងរៅ
រក្សុី ឈួលជួ
ប លព័ទអ្
ន បក្ជិរខាង ខ្លក្ងរគមន
ិ លពមទទួល ពរី លពះរយង
ើ ជាមនុ សេក្ាំលពអ្ ថា រក្ទព
ី ង
ឹ គ្នយន រគមន
ិ
ហា៊នឲររៅជាមួយ រគមន
ិ ទុក្ររ
ិ ថរយង
ើ រ រុខ្ររយង
ើ គ្នយនរមបាខ្ថ្រក្ា របដ
ើ ូររបះ ររប
ើ ងគរ
ិ យ៉ងណា ឲរបានរស់
រៅជាមួយនឹងរគឯង បង! អ្ងកររយង
ើ ព្ថ្ងរនះរៅខ្រ ១ ទូក្ព្ដ លយមខ្រលងររនះ ព្ថ្ងខ្សអក្គ្នយនអ្ងករោាំបាយបររភគ
ិ
រទ, បង! រដរើ សូ មទានរគឬដូររមឋរ ៎ ះ! េញុាំមន
ិ រៅសូ មរទខាយសរគណាស់ ស៊ូខ្រពសា
ី វ ប់» ។ បងសួ របអូន «រមឋរក្៏
អ្ូនថាយ៉ងរនះ?» ។ បអូនរវវើយរបរៅនឹងបងថា «េញុាំមនព្ដពីររជើងពីរ គាំនិរមរយទ ដូរអ្បក្ទាាំងពួងខ្ដរ»។ «ឱ!
បអូនឯងគិរយ៉ង បឹង? ពិរខ្មនខ្រមនព្ដពីររជើងពីរ គាំនិរមរយទដូរអ្បក្ទាាំងពួងខ្មនរ ើយ ខ្រេវួនរយើងរៅរូរ
ណាស់ មន
ិ អារនង
ឹ ពុនខ្រក្ រប់គ្នស់ លីខ្សងអ្ឝបា
ី នរ យ
ើ » ។ «ឱ! បងរអ្ើយ សរឝចាបវខ្ដលរៅពុនខ្រក្ លី
ខ្សងឯណាខ្ដរឬ? រមឋរក្៏វរិញ្ចឹមក្ូនវរស់ រ ើយក្ូនវរទៀរ ធាំរ ើងរក្សុ ី ដូររមវរទៀរបាន, រុះបង រមឋរក្៏មន
ិ
គរ
ិ ដល់ររងាររបស់ឪពុក្រយង
ើ ផង?» ។ «បអូន! លក្់បាង
ាំ អ្ឝ!ី រលពរី ខាយរឪរយង
ើ រៅរស់ រៅរ យ
ើ គ្នរ់រក្សុ ី
រញ្
ិ ច ឹ មរយង
ើ ខ្រនឹងោក្់ជុរ ប៉ុខ្នថបងមន
ិ ដឹងថាគ្នរ់រធឝើជុរ យក្រៅោក្់លរយ
ី ៉ ងណារទ បងចាាំខ្រវអន
ិ ខ្រមា៉ង ។
មា៉ងរទៀររលគ្នរ់យក្របស់ អ្ីម
ឝ ក្រធឝើជុរ ក្៏បងមន
ិ ចាាំ រ ើយគ្នរ់រធឝើជុររ ះមនសណា
ឌ នខ្បបណា ក្៏បងមន
ិ
ដង
ឹ ទាាំងអ្ស់ របើដូរចាបះ ឲរបងរធឝើដូររមឋររក្រ
ើ រ ញ
ើ ខ្រររសុ ាំ ទានរក្សុ ី ឈួលរគ
ប បឹ រ
ង យ
ើ ដូរជាលសួល
លគ្នន់របើ បអូន! រែាើយរុះ! ររ់រក្រខា
ថ ិ៍ យ សសិនរៅរុះ ទលមាំរយើងធាំលម
យ រក្សុ ី េួ នឯងបាន!
វ ។ «រទ! បង េញុាំមន
ិ រៅ
សូ មទានឬសុី ឈួលរគរទ
ប ខាយសរគណាស់ ពីរលពះពូជរយង
ើ មន
ិ ខ្ដលសុ ាំ ទាន ឬសុ ី ឈួលរគរប
ប ើទុក្ជាពីជីតាទួរ
លួ រលមក្ ធ្លវប់សុាំទាន ឬសុ ី ឈួលឲរក្ម
ប វង
ាំ រគរលបើដូរជាសរឝររិ ចាឆនក្៏រោយ េញុាំមន
ិ លពមលបលពឹរតា
ថ មបរវែីវងេ
លរក្ូលរ ះខ្ដរ ព្នបង! បអូនគិររ ើញថា «រលរបើមនអ្បក្សបផុរសរិរថលអ ោក្់ទានឲររយង
ើ ឬ ក្៏បានរៅលរក្
ររននង
ឹ រៅហាឝយ យ រយង
ើ ក្៏បានលសួលបនថិររៅ, ខ្ររបលើ បទះពររៅរលើអ្ក្
ប ររ
ិ រ
ថ ក្់មក្
៉ អា
់ លក្ក្់សមវក្ខ្់ ភបក្ខ្សវ
ដូរខ្ភបក្រមៀម គាំ ក្គាំរមរយង
ើ ដូ រសរឝររិ ចាឆន រររើ យង
ើ យក្មុេរៅទុក្ឯណា? មា៉ងរទៀរ អ្បក្ររ
ិ ថលក្
អ ីឋ អ្បក្ររ
ិ ថ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 227
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អាលក្ក្់ក្ីឋ រលរគ ុ ររបស់ មក្ឲររយង

ើ រោយព្ដរគ រយង
ើ យក្ព្ដរៅទទួលទានរគ រុះព្ដជាព្ដ រជង
ើ ជារជង
ើ មរ់
ជាមរ់ ដូរគ្នបទាាំងអ្ស់ រមឋរក្៏ព្ដរគគ្នយនសាំ ពះសុាំ អ្បក្ណា? មរ់រគមន
ិ ហានិយយសុាំ អ្ក្
ប ណា? អ្ន់អ្ខ្ីឝ រព្ដរជើង
មរ់រយង
ើ ជាងរគរមវះ៉ ? បងគិររមល
ើ រុះ បអូនថាប៉ុរែតះេុសឬលរូវ?» ។ «របើដូរចាបះ បអូនររះចាាំររងាររបស់ ឪពុក្
រយង
ើ ខ្ដរឬ? »បងសួ ររៅបអូនវញ
ិ ។ «រអ្!ើ មន
ិ អ្រី ទបង! បអូនចាាំទាង
ាំ អ្ស់ បងក្ុាំលពួយ! ក្ុាំគិររៅសូ មទាន ឬសុ ី
ឈបួលឲរក្មវង
ាំ រគរលបើ វរថាក្េវួនណាស់ រយើងរនះមន
ិ ខ្មនជាសរឝរិរចាឆន រគវយឯរក្ើរវយឯលិរដូ រសុ នេ
រពក្រទ ឪពុក្គ្នរ់ទុក្រាំបិរលពឲរមួយខ្ដរររើ! រយើងរៅលពួយអ្ឝី សពឝរបើលគ្នន់រិញ្ចឹមជីវរមួ
ិ យប៉ុែតឹង ។ «រអ្ើ! របើ
យ៉ង បឹ បអូនគិរររងារឪពុក្រៅរុ ះ ។ ឯបអូនជារក្យងមនលបាជាញ ក្៏លបារពនរធឝើជុររក្ើរ យក្រៅោក្់លរីបានដូរ
ង
បាំែង ។ លុ ះព្ថ្ងរលរយក្នវងមក្រទៀរ បអូនអ្ងគុយគិរខ្រមបក្់ឯង មន
ិ ររញវចាលបាប់បងរសាះថា «ឪពុក្អ្ញ
គ្នរ់ររះរធឝើជុរោក្់លរប
ី ុរ៉ ណា
ត ះ ឯសរឝឯរទៀរៗ គ្នរ់ោក្់ជុរមន
ិ បានរ ញ
ើ ថា លបាជាញគ្នរ់រៅរេាយណាស់, របើ
ដូរចាបះ អ្ញរក្ឧបាយនឹងរធឝើជុរោក្់សរឝលមគ
ឹ មនសរឝលជូក្ព្លព ឈវូស រមាំងជារដើម ។ លុ ះគិររ ើញដូរចាបះ
រ ើយ ក្៏និយយលបាប់បង «បង! រយង
ើ គិររៅរក្ោក្់ជុរឯព្លពវញ
ិ ខ្លក្ងបានជាប់លជូក្ព្លព ឈវូស រមាំង ជាសរឝធាំ
ៗ មនសារ់រលរន
ើ » ។ បងក្៏សុេរិរតា
ថ មបអូនទាាំងអ្ស់ រលពះយល់រ ញ
ើ ថា បអូនររះចាាំក្រ
ិ រ
ច ររបស់ ឪពុក្ពរ
ិ
លបាក្ដខ្មន, រ ើយក្៏បរែឋើរគ្នបពីរ ក្់បងបអូន រូលរៅក្បុងព្លពរលសាងជាទីររហាសាទន ។ រៅដល់ពក្់ក្ណា
ឋ ល
ព្លព បងរលសក្ទឹក្យ៉ងខាវង
ាំ ក្៏នយ
ិ យលបាប់បូ នថា
អ «បអូន! បងរលសក្ទក្
ឹ ណាស់! រក្ទក្
ឹ ឯណាផក្
ឹ បាន?» ។ បអូន
រវវយ
ើ ថា «រលឪពុក្រយង
ើ រស់រៅ របរើ ដើររៅទណា
ី ខ្ដលគ្នយនទឹក្ គ្នរ់ខ្រងជីដីលរង់ក្ខ្នវងណារសើមៗ យូ រៗរៅ
ររញទឹក្បាន, របើដូររបះ បងជីក្លរមល
ើ !» ។ «ជីក្ឯណារក្ើរ របើអ្ស់ ក្មវង
ាំ យ៉ងរនះ» ។ «រអ្ើ! របើដូរចាបះ ចាាំរដើរ
រៅខាងមុេបនថរ
ិ សិន ខ្លក្ងជួនលបទះទក្
ឹ » ។ រដរើ បានបនថរ
ិ រៅ ក្៏ជប
ួ លបទះលរពាំងមួយមនទក្
ឹ ថាវ ពសរពញ
រោយផកឈូ ក្ខ្ផវឈូក្ បងបអូនទាាំងពី ក្់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ងូរទឹក្ ផឹក្ទឹក្ របះខ្ផវឈូក្សុ ី តាមសបាយរ ើយក្៏រៅ
សលមនថរៅខ្ក្ផរមរ់លរពាំងរ ះមួយលសបក្់ ។ លុ ះមនក្មវង
ាំ លយមនឹងរដើររៅរទៀរបាន ក្៏ ប
ាំ ងបអូនរដើររៅ រៅ
ដល់ព្លពធាំមយ
ួ រ្យះព្លព ម
ិ ពនថ មន
ិ ខ្ដលមនមនុសេណារៅដល់រសាះ បានរ ញ
ើ ពួក្សរឝលមគ
ឹ ជារលរន
ើ រៅ
អាលស័យក្បុងព្លពរ ះ បអូននិយយនឹងបងថា «បង! រយង
ើ ឈប់រៅក្បុងព្លពរនះរ ើយ រមល
ើ រៅព្លពរនះសមផូែ៌
សរឝលមគ
ឹ លី មគ្ន
ឹ ណាស់ , រយង
ើ គិររធឝជា
ើ ធបះមួយរៅរលើរុងរឈើ រ យ
ើ េញុាំរក្រដឋមក្រធឝជ
ើ ុ រោក្់សរឝទាង
ាំ រ ះ យក្
មក្រធឝជា
ើ រាំែីអាហារ» ។ បអូនរធឝរើ ើយ ឲរបងរៅអាលស័ យរលើធះប រ ះរៅ េវួនរៅរក្របាររដឋ យក្មក្រធឝជ
ើ ុរ
ោក្់សរឝព្លព ររៀបរធឝើជារាំណារចារជុាំវញព្លព
ិ រ ើយទុក្ខ្រផវូវ១ លយមសរឝរ ះរដើររូលបាន ដូ រជារធឝើក្ខ្នវងោក្់លរី
ខ្ដរ ។ រពលរ ះ មនលជូក្ព្លពមួយរដរើ សាំ រៅពី យមក្ ហាក្់ដូរជាគ្នយនរររខ្លក្ងដល់អ្រីឝ សាះ រដរើ មក្តាម
ររ វ ះផវូវខ្ដលក្ុមររ ះចារ រៅដល់លរង់ក្ខ្នវងោក្់ជុរ ក្៏លសាប់ខ្រជាប់ក្ុ ងជុ
ប រក្ុមរ ។ លជូក្រ ះេាំបលមះ
នរនៀលររយ
ើ ៉ ងណាក្៏មន
ិ រួរ ជុររររួ
ឹ រលជូក្ព្លពរ ះយ៉ងរឹង រសធើរខ្រដក្ដរងាើមមន
ិ រួរ ។ មន
ិ យូរប៉ុ យ នលជូក្រ ះក្៏
ោរ់េរល់សាវប់រៅ ។ ក្ុមរទាាំងពរី រ ញ
ើ លជូក្ព្លពជាប់ជុរសាវប់ដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏រលរក្អ្ររពក្ណាស់ គ្ន
ាំ ប រោះ
អ្ូសររញពីជុរ គិរយក្មក្អាាំងរវអើរ រធឝើជាអាហារបររភគ
ិ ។ ជួនជារវលរ ះ ខ្ដក្រភវង
ើ ខ្ដលោក្់ក្ុ ងរហារៅ៉
ប
អាវបង ក្៏អ្ស់លបរវះរលីង គ្នយនអ្ឝរី ធឝរើ ភវង
ើ នឹងបងាករ់អាង
ាំ រវអរើ លជូក្, បងទាល់គាំនរ
ិ មន
ិ ដឹងគរ
ិ រធឝយ
ើ ៉ ងណា ។ ឯ
បអូនជារក្យងមនគាំនរ
ិ បានដឹងជាក្់លបាក្ដពរ
ី លឪពុ ក្រៅ រាំ ៅព្លព របគ្ន
ើ យ នរភវង
ើ បងាករ់រមអន
ិ អ្ឝៗ
ី គ្នរ់ខ្រងរៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 228
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រប់ឫសេស
ី ួ រមក្ក្ួ
ង រគ្នប ឲររក្រ
ើ ជារភវង
ើ ដុ រអាាំងបានតាមលបាថាប រ យ
ើ បានចាាំទុក្ក្បុងរិររថ រ
ួ រលសរ ។ រវលរ ះ
បអូននយ
ិ យលបាប់បងថា «រលពឪ
ី ពុ ក្រយង
ើ គ្នរ់រៅ របគ្ន
ើ រ់រៅព្លពគ្នយនរភវង
ើ ដុ រអាាំងអ្ឝៗ
ី គ្នរ់រប់ឫសេយ
ី ក្មក្
ក្ួរគ្នប ឲររក្ើរជារភវង
ើ បាន, របើដូរចាបះ បងរៅចាាំសរឝក្ុ ងទ
ប ីរនះរុ ះ េញុាំរៅរក្រប់ឫសេស
ី ួ រយក្មក្ក្ួ
ង ររធឝើរភវើ
ងអាាំង» ថាខ្រប៉ុរែតះរ ើយ ក្៏រៅរក្រប់ឫសេបា
ី នយក្មក្ រធឝតា
ើ មរលមឪពុ ក្រក្រ
ើ ខ្មន អាាំងរវអរើ លជូក្រ ះរៅ
តាមបាំែង វអិនបានបររភគក្ប
ិ ុ ងរវលរ ះរៅ ។ ក្ុមរទាាំងពីររៅអាលស័យក្បុងព្លពរ ះអ្ស់ រលជាយូរបាន
រសរក្ឋីសុេសបាយ រក្សុ ី ខ្រនឹងោក្់ជុរសរឝព្លពប៉ុរណា
ត ះ ។ ពួក្សរឝខ្ដលរដើរមក្ជាប់ជុរក្ុមរទាាំងពីររ ះ

ី រឝលជូក្ព្លព រមាំង ឈវូស រ ូរដល់ដរាំ ី ។ រលរម

តាាំងខ្រពស ី យ
ួ ក្ុមរបអូនបានរ ញើ ដាំរសឋ
ី មយ ួ យ៉ងធាំ រដើរខ្ក្ផរធបះ
រ ះ ក្៏មនបាំែងរង់សុីសារ់ដរាំ ី រទើបនិយយលបាប់បងថា «េញុាំរង់សុីសារ់ដាំរណាស់
ី ិ មនដាំរសឋ
រផរ ី មយួ យ៉ងធាំ
ធ្លរ់ រដរើ មក្ខ្ក្ផរធបះរយង ិ ោក្់ជុរយក្ដាំររនះឲរបាន»
ើ រល់រលរី េញុាំគរ ី ។ បងនិយយឃ្លរ់ថា «រែាើយបអូន ក្ុាំ!ដាំរ ី
រនះធាំណាស់ បអូនោក្់វមន
ិ ជាប់រទ ឬថា លបសិនជាវរដើរមក្ជាប់ជុរបអូនរ ើយ វបលមះលរដររួររៅរ ះ វេឹង,
រលរបើវេឹងរ ើយ ព្ថ្ងរលរយវមក្រលពរធបះរយង
ើ , លអិររលអររេធរេធី រ ើយវជាន់សមវប់រយង
ើ សុ ី ជារាំែី
អាហារ ពុាំខ្លងរ យ
ើ » ។ «រទ មន
ិ អ្រី ទបង ក្ុាំលពួយ! រៅឲរខ្ររសងៀមរៅរុះ ចាាំរមល ើ ុរោក្់ដាំររនះឲរ
ើ េញុាំរធឝជ ី
ទាល់ខ្របាន » ។ បអូនថាដូរចាបះរ ើយ ក្៏រក្រប់រដឋខ្លក្ក្យ៉ងធាំៗ យក្មក្ខ្រងរធឝើជុរ ោក្់លរង់ក្ខ្នវងខ្ដលដាំរ ី
រគ្នររ ។ ឯដរាំ ខ្ដលរដ
ី រើ មក្សពឝរលរី ឥរមនគរ ិ ខ្លក្ងអ្ឝីរសាះរ យ
ើ រោយគរ ិ ថា «ព្លពរនះ រលសររលើអ្ញ
រ យ
ើ គ្នយនអ្បក្ណាជារមផងរលើអ្ញរទៀររទ» ក្៏រដើររលមង់លរង់មក្ក្ខ្នវងខ្ដលក្ុមរោក្់ជុរ លសាប់ខ្ររូលរៅ
ក្បុងជុរ ជាប់េួ នររងអ
វ ៀរខ្ែនក្ឋន់ េាំបលមះនរនៀលខ្លសក្ររទ៍រ ាំពងព្លពធាំយ៉ងណា ក្៏មនិ រួរ, មន ិ យូរប៉ុ យ នោរ់
េរល់សាវប់រៅ ។ ក្ុមរទាាំងពរី ក្់ បានរ ញ ើ ដរាំ ជាប់
ី ជុរសាវប់រ យ ើ បបួលបងបអូនបាំពក្់រភវង
ើ ភបក្យ
់ ៉ ងធាំ ដុរ
រវអើរដាំរ ី ។ រវលរ ះ ក្វិនឈងុយសារ់ដាំរ ី ក្៏ផាយរ ូ រភពជាទីអាលស័យព្នយក្េ ខ្ដលមនអ្ាំណារលគបសងករព
់ ួក្
យក្េឯរទៀរៗ ។ យក្េរ ះលន់មរ់ថា ព្ថ្ងរនះធុាំក្ិន
វ អ្ឝី ក្៏ឈុយឈង
ង បរ់ មវះ៉ ? មនអ្បក្ណារវអើរសារ់ឯណារអ្ះ?
របដ
ើ ូររបះ អ្ញនង
ឹ រៅរក្រមល
ើ ខ្លក្ងបានមួយរខ្មអរ ពីរលពះសារ់រនះក្វិនឆ្ងងញ់ ណាស់ រ យ
ើ រោយសាយនរៅ
លបខ្ លជារលរើនផង បានជាធុាំក្ិន
វ ផាយមក្ដល់ទីអ្ញយ៉ងរនះអ្ញរៅគាំរមយក្សុ ី ទាង
ាំ អ្ស់ ក្ុាំឲរអ្បក្រវអើររនះ
រ ះវបានសុី » គរ
ិ ដូររបះរ យ
ើ ក្៏ចាប់យក្ដាំបងរពលជ លគវរហាះរ
ី ង
ើ រលើអារសរវហា ងាក្រមល
ើ រុះរ ង
ើ
រ ញ
ើ រផេង ុយៗ លរង់ព្លពធាំ ក្៏រហាះរុះសាំ រៅរៅលរង់ក្ខ្នវងខ្ផេងរ ះ លក្រ ក្រមល
ើ រៅរ ញ
ើ រក្យងរូ រពរី ក្់
ក្ាំពុងរវអើរដាំរ,ី គិរថា «ព្ថ្ងរនះ រពញជាមហាលភរ ើយ បានទាាំងរាំែី បានទាាំងមចស់, របើដូររបះ ររើអ្ញនឹងសុី ដាំរ ី
ើ ុី ដាំរមុ
មុន ឬសុី រក្យងមុនរអ្ះ? របស ី ន ខ្លក្ងរក្យងរនះវភ័យនឹងអ្ញ ររ់ពន
ួ បារ់រៅ ឥ ូវនង
ឹ សុ ី រក្យង គ្នយនអ្ឝលី គ្នន់រធឝើ
ជាបខ្ងអម សលមប់លងមរ់ខាងរលរយ» ។ រៅទីបាំផុររ ះ យក្េសរលមររិរថា ថ «រែាើយ! អ្ញសុ ី ដរាំ មុ ី នរុះ
ទុក្រក្យងសុ ី រលរយជាបខ្ងអមវញ
ិ រទើបលជះមរ់លសួល, រក្យងរនះ វមន
ិ ខ្មនររ់ពួនរៅឯណារ ើយ ទុក្ជាវររ់ពួន
ក្ខ្នវងណាក្៏មន
ិ ក្ាំបាង
ាំ នង
ឹ ខ្ភបក្អ្ញខ្ដរ, វមក្ពីលសុក្ភូមរិ បស់ មនុសេរលក្ រូ លមក្ដល់ព្លពរនះរមវះ៉ រ ើយ វររ់
រៅណានឹងរួរ» រទើបយក្េរូលរៅគាំរមក្ុមរខ្ដលក្ាំពុងរវអើរដាំររី ះថា « វុអារក្យ
ី ងលរមក្់! អាឯងមក្ពីណា? រដើរ
ររញឲរឆ្ងប់» ។ ក្ុមរទាាំងពរី រដើរររញពទ
ី ីរ ះរៅ ។ ប៉ុខ្នថ ក្ុមរបងមនរសរក្ឋភ
ី រិ ភ័យរក្កម រលពះេវួនសាគល់
រាស់ជាយក្េរ យ
ើ បានដឹងលបាក្ដអ្ាំពស
ី មបក្់ចាស់ ៗ រគនយ
ិ យលបាប់ថា «យក្េេវួនធាំ មនរងកូមពរី សលមប់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 229
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សុី មនុសេរលក្» ខ្រមន

ិ ររញវជាលបាប់បូ នរ
អ យ
ើ ។ រាំខ្ែក្ខាងក្ុមរបអូនគិរថា «មនុសេរនះមក្ពីណា រូបរង
ធាំគលមាំង រធយញធាំៗ សសាងរប៉ុនៗរបរប់ ខ្ភបក្រ ង
ើ លក្រោរៗ លក្ មខ្រវរ ដូរខ្ភបក្អាអ្ូរ ខ្សផក្មុេរ ង
ើ
គលគីរគលគ្នរ ដូរខ្សផក្គីងក្
គ ់ ដងេវួនដូរលក្បីរដក្ភក្់ សាំ រ ងឮលគក្់ៗ ដូ រជាទឹក្ដក្់ក្ុ ងរនន
ប រឈើ ដុះពុក្មរ់
ពុក្រងាកលសរមមលសមម ដូរបសា
ី ររជភូរ, អារនះលបខ្ លជាមន
ិ ខាវររររញរញើរររ
ិ ថអ្ញរទ បានជាហា៊ន
មក្និយយក្ាំខ្ ងអ្ញដូររបះ មន
ិ អ្ីរទ! អាឯងលពរ ើនហា៊នសុ ី ដាំរ»ី ។ ក្ុមរបអូនថ្យររញពីក្ខ្នវងរ ះមន
ិ ឆ្ងងយ
ប៉ុ យ ន រៅឈររមល ើ យក្េសុ ី ដាំរ ី ខ្រក្បុងរិរន
ថ ឹក្របញ់ រពក្ណាស់ មន
ិ ទាន់ររញសឋី ថាដូររមឋរៗរ ើយ លគ្នន់ខ្រ
នក្
ឹ ក្បុងរពះប៉ុរណា
ត ះ ។ រពលរ ះយក្េសួ រថា «ខ្នអារក្យង! អាឯងរធឝដ ើ ូររមឋរ បានជាបានដរាំ រនះយក្មក្រវអ
ី រើ ?»
។ រពលរ ះក្ុមររូរបានឱរស ក្៏រវវើយរបរៅយក្េវញថា
ិ «ពូឯងសួ ររង់ដឹងអ្ឝី? គិរខ្របររភគរៅរុ
ិ ះ! ក្ុាំ
ចាាំបារ់ដង
ឹ រ រុររែ៍អ្ឝរី យ
ើ » ។ «រយ!ើ អាលរមក្់! លបាប់ឲរឆ្ងប់ៗ អ្ញសុ ី អាឯងឥ ូ វរនះរ យ
ើ » យក្េសួ រ
គាំរមក្ុមររូរ ។ «រអ្ើ! ដាំររនះ
ី វរដើរមក្ជាប់ជុរេញុាំ» ក្ុមររវវើយរបនឹងយក្េ ។ «យរី អ្ើ! អាឯងរធឝើជុរដូ ររមឋរក្៏
ោក្់ដាំរបាន
ី អាឯងនិយយក្ុ ក្រទឬ? ខ្លក្ងដាំរវសា
ី វ ប់េួ នវរទដ
វ ឹ ង? រ ើយអាឯងនិយយបរញ្ជឆរអ្ញយ៉ងរនះ
រៅ រមល
ើ អាឯងនយ
ិ យឲរលរង់ ខ្រក្ុ ក្ អ្ញសុ ី ឯងរទៀរ ឥ ូ វរនះមន
ិ ខាន» ។ «េញុាំមន
ិ ររះនយ
ិ យក្ុ ក្រទ,
ពូឯងរមល
ើ រុះ ! ជុរេញុាំរៅឯរណាះ ប» ។ «លបាក្ដជាអាឯងោក្់ជុរដរាំ រនះបានខ្មន?»
ី យក្េសួ រសងករស
់ ងកិន
ក្ុមរ ។ «ខ្មន» ក្ុមររវវយ
ើ របយ៉ងយក្ជុ រមក្រ យ
ើ លបាប់យក្េថា «ពូឯងរងដឹង រូលរៅក្បុងជុ រេញុាំលង
រមល
ើ !» ។ រោយរ រុខ្ររររមល
ើ ងាយថា «សរឝរបើជុរសរព្សររុងៗប៉
ើ ុរណា
ត ះ អ្ញលគ្នន់ខ្រក្រលមក្
ើ ក្៏ោរ់រេធរេធី
ខ្ដរ» ថារ ើយក្៏រផុរក្ាលរូលរៅក្បុងជុ រ ផុ រព្ដផុររជើងទាាំងអ្ស់ លសាប់ខ្រជុររររួ
ឹ ររឹងេវួនដូររគចាក្់ខ្លសះ
បលមះនរនៀលបាក្់រឈព្ើ លពលអិររលអរ ខ្លសក្លទរហារ ាំពងព្លព រទន
ឹ យ
ិ ក្េខ្ដលធ្លវប់ពូខ្ក្យ៉ងណា ក្៏លបមូលយក្មក្
អ្ស់ ខ្ថ្មទាាំងនឹក្សូ ធរមនថររបៀនសិលផសាន្តសថ ខ្ដលធ្លវប់ររះធ្លវប់ររៀនមក្ប៉ុ យ ន ក្៏រៅខ្រររម
ើ ន
ិ រួរពីជុររ ះ ររ
ឹ
ខ្ររឹងរ ើងៗ រសធើរនឹងោរ់េរល់ រក្ខ្រសឋីនិយយរសធើរខ្រមន
ិ រួរ ។ យក្េរទើបដឹងថា «ជុររក្យងរនះ ពូខ្ក្ខ្មន របើ
អ្ញមន
ិ នយ
ិ យអ្ងឝរឲរវលសាយជុររនះររញរទនង
ឹ សាវប់អ្សារឥរររមន
ិ ខាន» រទប
ើ នយ
ិ យអ្ងឝរក្ុមរថា «ឱ
រលក្រអ្ើយ! រលពីរដើម េញុាំរមល
ើ ងាយជុររលក្រោយ គិររ ើញថា រមល
ើ រៅមន
ិ លយមនឹងក្មវង
ាំ េញុាំរសាះ រ រុ
ខ្ររសរក្ឋរី មល
ើ ងាយរនះរ យ
ើ បានជាេញុាំរសធើរខ្រសាវប់េួ នយ
វ ៉ ងរនះ រ រុរនះ សូ មរលក្អាែិរេញុាំមង
ឋ រៅរុះ
េុសមឋងវគងមួយព្ថ្ង សូ មរលក្អ្ធាលស័ យឲរខ្ររស់ ជីវរ
ិ ក្ុាំឲរខ្រេញុាំសាវប់» ។ ឯក្ុមរ បានរ ញ
ើ យក្េបលមះ
នរនៀលមន
ិ រួរអ្ាំពីជុររបស់េួ នរ
វ ើយ ខ្ថ្មទាាំងឮនិយយអ្ងឝររទៀរ រាំបិររៅព្ដ និយយររៅនឹងយក្េវញថា
ិ «
រម៉រអាឯងរជឿអ្ញរទ? ឥ ូវ មក្រធឝជា
ើ នយិ យអ្ងឝរ, ឯសារ់ដាំរអ្ញ
ី ឯងសុ ី អ្ស់ រ យ
ើ គរ
ិ នឹងសុ ី អ្ញរទៀរ អា
ឯងរថ្វើមធាំណាស់ អ្ញមន
ិ យក្អ្ងឝរអាឯងរទ, លងររនះ អ្ញគ្នយនអ្ឝីសុីរសាះ មឋងរនះអ្ញសុី រថ្វើមអាឯងរ ើយ រុះ
មក្បង! រៅរក្រប់ឫសេម
ី ក្រធឝើលររណារ រោររថ្វើមអាេូររនះអាាំងសុ ី » ។ បងក្៏រុះពីធះប មក្ទាាំងភ័យញញីញញ័ រ
ដល់មក្ជិរបអូនរ ញ
ើ យក្េគួរសរមផម
ើ ក្៏រងរ
ឹ រខ្រញាប់
ឹ ញ័រ ។ បអូននយ
ិ យថា «ឈប់បង! ក្ុាំញ័ររង់សុីសារ់វរពក្
ឈប់សិន! ចាាំវិន
អ សិន, ៎ះ! ញ័ ររង់អ្ីរឝ ទៀររ ើយ! ក្ុាំញ័រអ្ឝីរពក្ រ ើយសុ ី រអមន
ិ ឆ្ងងញ់ រទ រ ើមរពះពុងណា
៎
បង!» ។ យក្េឮសមឋក្
ី ុ មរនយ
ិ យនង
ឹ បងដូរចាបះរ យ
ើ រងរ
ឹ រខ្រភ
ឹ រ
ិ ភ័យសវុរលពលឹង រ យ
ើ នយ
ិ យអ្ងឝរក្ុមរ
រទៀរថា «ឱរលក្មចស់ព្ថ្វរអ្យ
ើ ! សូ មរលក្អាែិរេញុាំ យក្ខ្របុែរមឋងរៅរុះ, េញុាំនង
ឹ ជូនក្ខ្នវងបក្់ក្ខ្នេង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 230
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

របាយមួយ ឲរខ្ររលក្ខ្លងេញុាំឲរបានរស់ មនជវី រ,

ិ រផរ
ិ េញុាំជារសឋរយក្េ លគប់លគងអាណាលបជានុរន្តសថ របរើ លក្
ឲរេញុាំសាវប់រៅសមជាលសុក្រទសរបស់ េុ ាំអ្
ញ នថរធ្លនមន
ិ ខាន ទាាំងក្ូនលបពននេុ ាំញ ក្៏ពុាំមនទព
ី ង
ឹ » ។ ក្ុមរបអូនសួ របញ្ជជក្់
យក្េថា «រុះឯងឲរក្ខ្នេងបក្់ក្ខ្នវងរបាយដល់រយើង ក្ខ្នវងរ ះ របើបក្់របាយរៅ អារឲរសរលមរលបរយជន៍
ដូររមឋរេវះ?» ។ «តាមខ្ររលក្រង់បានអ្ឝី បក្់មក្ បានតាមលបាថាប របរ
ើ ង់ឲរបារ់រៅវញ
ិ លគ្នន់ខ្ររបាយថា រៅ
វញរុ
ិ ះ ក្៏លសាប់ខ្របារ់អ្ស់ រលីង» ។ «លបាក្ដជាឯងឲររយង
ើ ខ្មនឬ?» ។ «ខ្មន» ។ «ខ្លក្ងក្ុ ក្អ្ញរទដឹង?»
។ «មន
ិ ក្ុ ក្រទរលក្» ។ «របើក្ុ ក្ ររើឲររយង
ើ រធឝើដូររមឋរ? រយង
ើ មន
ិ ទុ ក្រិររថ ទ ពីរលពះឯងជារសឋររសាយ
រជរ ខ្លក្ងរួរពីក្ណា
ឋ ប់ព្ដរយង
ើ រៅ បបួលររ ៍ ពលមក្រាាំងនង
ឹ រយង
ើ វញ?
ិ បង! យក្រាំបិរមក្ពនវះសារ់វ អាាំង
សុី សលមន់រសរក្ឋីឃ្លវន១លសបក្់ សិន» ។ បងរ ះរៅខ្រមន
ិ ទាន់បារ់ភយ
័ នឹងយក្េ ។ យក្េឮក្ុមររូរឲរបង
យក្រាំបរ
ិ មក្ពនវះសារ់េួ នដូ
វ រចាបះ ក្៏ញាប់ញ័ររសធើរបារ់សាយររី រ យ
ើ នយ
ិ យអ្ងឝរក្ុមររ ះរទៀរថា «សូ ម
រលក្ទុក្ខ្រជីវរឲររុ
ិ ះ េញុាំនឹងលបគល់រជរទាាំងអ្ស់លពមទាាំងលសុក្សួ យទាាំងអ្មាលម៉ន ជូនរលក្រទៀរ េញុាំសូម
រួរខ្រេវួននឹងភរយបុ
ិ លរីបុលតា រ ើយរៅរធឝើជារស រក្ារលក្រទៀរ » ។ ក្ុមរបអូនក្៏សួរបញ្ជជក្់យក្េថា «របើឯង
នយ
ិ យរទៀរលរង់ខ្មន រែាើយ! រយង
ើ អ្រ់រទាសឲរបាន, ខ្ររយង
ើ មន
ិ ដង
ឹ ជាឯងរសឋររសាយរជររៅនគរណា រុះ
រធឝើរមឋរឲររយើងរៅតាមយក្នគរឯងបាន? » ។ «ឱរលក្ មន
ិ សល់លក្អ្ឝីនឹងអ្រញ្ជ ើ ញរៅឯនគរេញុាំរ ះរទ ឲរខ្រ
រលក្ខ្លងេញុាំរុះ េញុាំនង
ឹ រធឝើរលមុយជាលាំ អានរ ូ រដល់រៅនគរេញុាំឯរណាះ » ។ «ឯងរធឝរ
ើ លមុយខ្បបណា?» ។ េញុាំ
ររ់ខ្មក្រឈលើ សស់ របាះ ខ្ ៗ តាមផវូវរៅរលរបរើ លក្អ្រញ្ជ ើ ញរៅ សូ មរៅតាមខ្មក្រឈខ្ើ ដលេញុាំររ់របាះរនះ
រុះ »។ ក្ុមរទាាំងពីរក្៏លពមរោះយក្ររញពីជុរ ។ ឯយក្េបានរួរេវួនពីជុររ ើយ ក្៏លរបថាឝយបងគាំក្ុមរទាាំងពីរ
រដរើ រៅនគរេវួនវញ
ិ រ យ
ើ ររ់ខ្មក្រឈជា
ើ រលមុយ រដម
ើ ផជា
ី ទស
ី មគល់ដល់ ក្ុមរទាាំងពរី លបាែ ឥរមនក្ុ ក្ភូរ
ភរអ្ឝីរ ើយ លុ ះដល់រៅនគររ ើយរូ លរៅនិយយលបាប់ពក្
ួ ពលរស រយធ្លទាហាន ខ្ដលរៅចាាំររវងទាឝរទាាំង
៧ ជាន់ថា «ខ្នវុយ!
ឺ ព្ថ្ងខ្សអក្រនះមនរក្យងរូ រៗ ពីរ ក្់ ជារក្យងមនុសេរលក្ មក្ដរែើឋ មរជរអ្ញ របើឯងរ ើញ
វមក្រ យ
ើ លរូវឃ្លរ់ក្ុាំឲរវរូល ខ្រក្ុាំរធឝើទុក្បុក្រមបញវរ យ
ើ លគ្នន់ខ្រខ្លសក្ឃ្លរ់បុរ៉ ណា
ត ះបានរ យ
ើ ពរី លពះ
រក្យងរ ះពូខ្ក្ណាស់ អ្មាលអ្ញខ្ដលមនរទន
ឹ ិ មនអ្ាំណាររាាំងដរែឋើមយក្នគរឯរទៀរៗ បានមក្រធឝើជា
លបរទសរជទាាំងប៉ុ យ ន ក្៏វោក្់ជុរអ្ញជាប់រសធើរខ្រនង
ឹ សាវប់អ្សារឥរររ, ខ្រពួក្ឯងរល់គ្នបឃ្លរ់វលផងរមល
ើ
សិនរុះរបើវមន
ិ ខាវររទ របក្
ើ ផវូវឲរវរូ លមក្រុះ» ។ យក្េបានលបាប់លគប់រស អ្បក្ចាាំររវងទាឝរទាាំង៧ ជាន់សពឝ
លគប់រ ើយ ក្៏រូលរៅក្បុងលបាសាទ សមងរាំ ដក្លក្់ លសមុក្ក្រលក្ើក្លបឹថ្ពី ។ ឯក្ុ មរបងបអូនទាាំងពីរ ក្់ ក្៏បរែឋើរគ្នប
រៅនគរយក្េតាមរលមុយខ្មក្រឈើ លុ ះបានរៅដល់ រ យ
ើ ក្៏ជប
ួ លបទះនង
ឹ ពួក្ក្ងទ័ពមួយក្ង ខ្ដលរៅចាាំររវង
ទាឝរទី ៧ រ ះក្ុមរបង រលបានរ ើញយក្េរលរើនដល់រមវ៉ះ ក្៏ភយ
័ ញាប់ញ័ររសធើរនឹងបារ់សាយររី, បអូននិយយ
ក្មវបងរ ើងថា «ខ្នបង ក្ុាំញ័ររង់រពក្! ឈប់! ក្ុាំអាលរង់ចាប់រប់រធឝើបាបវ ឈប់ៗ ក្ុាំៗ រយប
ើ ង! រសធើរខ្រឃ្លរ់
មន
ិ ឈបះរែាើយ ក្ុាំញ័ររង់រពក្ វខាវរបងឯងរ យ
ើ » ។ ពួក្ទាហាន យក្េបានឮក្ុមរនយ
ិ យដូ រចាបះ ក្៏ខាវររួញ
េវួន ឥរហា៊នមរ់ក្អ្ឝីរសាះ របើក្ផវូវឲរក្ុមររៅរោយលសួយរ ូ រដល់ រៅទាឝរក្បុងគលមប់៧ជាន់ យក្េខាវរទាាំង
អ្ស់ ។ រទើប ប
ាំ ងបអូនរ ង
ើ រៅរលើលបាសាទយក្េ រ ញ
ើ យក្េក្ាំពុងរដក្លសមុក្េធរ័ លបាសាទ រ ញ
ើ ពួក្លសីសាំ ប
ក្ាំពុងខ្រអ្ងគុយបក្់ខាងសាឋាំមយ
ួ រយ ខាងរវឝងមួយរយ ។ ឯបងរ ើញយក្េរលរើនសរមផម
ើ ណាស់ រពក្ ក្៏ភយ
័ សវុរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 231
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សាយររី បអូនខ្លសក្រៅយក្េថា «ខ្ន! អារនះរលរក្រ ង

ើ ! អ្ញមក្ដល់រ ើយរដក្ដល់ណារទៀរ» ។ យក្េឮ
សាំ រ ងក្ុមររូរខ្លសក្រៅេវួន ខ្ដលក្ាំពុងរដក្លក្់ដូរចាបះ ក្៏ភញក្់ដឹងេវួនរ ង
ើ លក្រ ក្រមល
ើ រៅ សាគល់ជាក្់ជា
ក្ុមរមចស់ ជុរ ក្៏ភរ
ិ ភ័យម ី ប លរបថាឝយបងគាំក្ុមររូ រទាាំងពីរ រ
ិម សធុះមក្មបម ើយលបាប់ពក្
ួ លសីសាំ ខ្ប ដលក្ាំពុង
អ្ងគុយគ្នល់ រលបអ្
ើ មររឲររៅពួក្រស បរី យឺ មុេមន្តនថី លព
ន យែ៍លពទ
ឹ ន បុររ រ
ិ បែឍិរក្វ ី ឲររូលមក្ក្បុង
ី ៉ ងឆ្ងប់ព្វៗ ។ លុ ះពួក្រជរសវរមររមក្ជួបជុាំគ្នបសពឝលគប់រ
បុរយ ើយ យក្េខ្លសក្លបរសថា «អ្បក្រល់គ្នបរូរ
លរបថាឝយបងគាំរសឋរមនុសេទាាំងពីរ ក្់រនះ រ ើយលរូវរគ្នរពរររខាវរយក្រិរទ
ថ ុក្ោក្់ឲរដូ រជាេវួនអ្ញ រផរ
ិ
អ្ញលបគល់រជរ ឲររសឋរមនុសេរលក្រនះរសាយរ យ
ើ ។ អ្ញសូ មរួរខ្រេវួនប៉ុរណា
ត ះរទ, ឯអ្បក្ទាាំងអ្ស់លរូវរៅ
់ ុែររសឋរមនុសេរលក្រនះរុះ» ។ ពួក្រជរសវរមររទាាំងអ្ស់ លរបថាឝយបងគាំក្ុមរទាាំងពីរ
លជក្រលរមមវបប
លគប់គ្នប ឥរមននរណាមួយហា៊ននយ
ិ យថាដូ ររមឋររ យ
ើ ិ ីអ្ភរិ សក្ជាឯក្មងគល លបជុាំ
។ យក្េក្៏បានររៀបពធ
ពួក្ពលរយធ្លជាអ្រនក្លបររ រ ើយលបគល់ ធីតារបស់ េួ នឲរជាមរ
វ សី ។ ប៉ុខ្នថក្ុមរបអូនមន
ិ រសាយរជរេវួនឯង
រទ ឲរបងរសាយរជរវញ
ិ រលពះយល់ រ ើញថា បងបានរិញ្ចឹមបីបារ់ខ្ថ្រក្ាេវួន ។ ក្ុមរទាាំងពីរ សឹងរៅជាសុ េ
សបាយក្បុងនគរយក្េរ ះរ ូ រអ្វសានរលរៅរហាង។
គិរលគប់សពឝរោយផវូវ ក្ឋីររ វ ះក្ុាំបីមន

១- លសង់ពីក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ១ ទាំពរ័ ២៨ ឆ្ងប ាំ ១៩៥០ (ម ៥២,២២) ររៀបររៀងរោយ ុ ន បុររក្េបរ
ី ភ័
ិ ែឍ ឈម
ឹ -
ណាក្

រឥឿង រហាឥ ឞិងតាចាស់ដឞ

ូ ចាស់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១៤៦-១៤៧

រលពីរលពង យមនរហារមបក្់ជាអ្បក្ទាយ គន់គូររមល

ើ វុរណាស់ រហាររ ះរៅលសុក្ជាមួយនឹងតាចាស់
យយចាស់ ។ មនរលព្ថ្ង ១ តាចាស់ដូនចាស់គ្នរ់ គ្ន
ាំ ប ទាាំងពីរ ក្់រៅរនសាទលរីរៅបឹងខ្ក្ផរភូមគ្ន
ិ រ់ ។
រពលរ ះគ្នរ់រុរបានលររី ស់ ១ រ យ
ើ នង
ិ បានទនាយលង់ទឹក្១ ដល់លងរគ្នរ់លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ គ្នរ់យក្
ទនាយលគបនឹងអ្លងុរទុក្រៅក្ណា
ឋ លរារបខ្នវ ខាងមុេផធះគ្នរ់, លរីរស់
៉ គ្នរ់ោក្់លទុងរលបាះ ទុ ក្ក្បុងលរពាំងរៅ
ជរ
ិ រារបខ្នវគ្នរ់ ខ្ក្ផរក្ខ្នវងទុក្ទនាយ ។ ដល់លពក្
ឹ រ ង
ើ តាចាស់ យយចាស់ គរ
ិ គ្នបថា «រយង
ើ រៅរក្រហារ
ទាយរមល
ើ ថាលពឹក្រនះរយង
ើ បានមាូបអ្ឝីសុី? របើរហាររ ះទាយលរូវ សឹមរជឿថាពូខ្ក្ខ្មន រលពះចាប់បានលរីរស់
៉ ១
ទនាយ១ បលមុងនឹងទុ ក្រធឝើមូ បអាហារសុ
ា ី លពឹក្រនះរ ើយ» ។ ដល់លពមរលពៀងគ្នបរលសររ ើយ ក្៏រដើររៅលុ ះរៅ
ដល់មុេផធះរហាររ ះ តាចាស់ក្ខ្៏ លសក្សួ ររៅមចស់ផះធ ថា « រអ្អ្
ើ ក្
ប រអ្យ
ើ ! រលក្លគូរៅៗ បឹ ឬ? ។ មចស់ផះធ ក្៏
ង
លបាប់មក្តាចាស់ដូនចាស់ថា «គ្នរ់រៅរនះ មនររអ្ឝី? តាយយអ្រញ្ជ ើ ញរូលមក្! » ។ តាចាស់យយចាស់រ ះ
គ្នបរូលរៅ បនថិរ រហារដែឋឹងសួ រមក្តាយយថា «រុះអ្រញ្ជ ើ ញមក្រនះ មនររអ្ឝី?» ។ តាចាស់យយចាស់
ជលមបរៅរហារវញថា
ិ «េញុាំមក្រនះ មនររបនថរ
ិ សូ មរលក្ លគូរមតាថក្រុណារុ ះ» ។ រហារសួ រថា «មនររអ្ឝ?
ី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 232
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រូរថាមក្រុះ! » ។ តាចាស់យយចាស់ថា «ឱរលក្លគូរអ្ើយ! រយង

ើ េញុាំទាង
ាំ ពរី ក្់រនះ អ្រ់មូ បអាហារទទួ
ា លទាន
ពរី បព្ី ថ្ងរ យ
ើ , ររលើ ពក្
ឹ រនះ នង
ឹ បានអ្ឝីទទួលទានឬរទ?» ។ រហារចាប់រឋរវបួនរ ង
ើ វយរលេរមល
ើ ឲរតាយយ
រមល
ើ រួររលសរ ក្៏ជលមបតាយយថា «លពឹក្រនះ តាយយឯង មុេខ្រលិទលន ប ុ ក្ក្បុងពង!» ។ តាយយឮរហារថា
ដូរចាបះ ក្៏នក្
ឹ ក្បុងរិរថា
ថ «រហាររនះ គ្នយនពូខ្ក្រទ ទាយរផឋសផឋសរសាះ, រយង
ើ ក្ុាំរជឿ!» គរ
ិ ខ្រប៉ុរណា
ត ះក្៏ គ្ន
ាំ ប ល
រហារមក្ផធះវញ
ិ រ ើយយយក្៏រលបើតាឲររៅចាប់យក្លរីពីលទុង រៅរធឝើខ្ក្ផរលរពាំងជិរផធះ តាលូ ក្ចាប់លរីយក្មក្
រលៅ លរីវបលមះរួរ រលររុះលរពាំងរៅ ។ តាក្៏សុ ះរៅយក្អ្លងុ
ធ រ ខ្ដលលគបទនាយមក្រដញរុរលរី ។ ឯ
ទនាយរៅក្បុងអ្លងុររ ះ ក្៏រផអើលររ់បារ់រៅរទៀរ ។ យយរមល
ើ ពរី លើមក្រ ញ
ើ ទនាយររ់រូលរៅក្បុង ព្លព ក្៏
ខ្លសក្លបាប់ថា «តា ៗ! ទនាយរួររៅរ ើយ!» ។ តាលបាប់រៅវញថា
ិ "យយរអ្ើយ ! លរីវបលមះរួរពីព្ដរៅរ ើយ
ខ្ដរ" ។ យក្៏បរ ធ សតាថា "តាឯង សមខ្រសុ ី លប ុ ក្ក្បុងពង ដូររគទាយពីលពឹក្មញ
ិ រ ះឯង » ។ តាឮយយថា
ដូរចាបះ ក្៏នឹក្រ ើញថា «លគូទាយវុរខ្មន» ដល់រពលបាយលពឹក្ តាមចាស់ ដូនចាស់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប សុ ី លប ុ ក្ក្បុងពងដូរ
រហារទាយឲររ ះឯង ។ រទើបតាចាស់ ដូនចាស់ដូនចាស់រជឿថា «រហារររះដឹងលរឹមលរូវតាមក្ផនរលមលបាក្ដ
ួ
ខ្មន» ។ ក្ុាំអាងអ្ួរអាតាយ រយះរលមលបាជញរលពង យ

១- ដក្លសង់ពីទសេ វដឋក្
ី មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ រលេ ១០ ទាំពរ័ ២៨០ ។

រឥឿង អាា៉ងនងរី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១៤៤-១៤៥

ក្បុងសម័យមួយរ ះ ជារដូ វលសូវទុាំ អាបា៉ងរៅរដក្ចាាំលសូវវ ទាាំងយប់ទាង

ាំ ព្ថ្ង មនទាាំងចាបុម
ី យ
ួ រៅផង, រវលព្ថ្ង
រ ើង ខ្ថ្ទាាំលសូវ ដល់រពលយប់ទាំរនរ ខ្រងរដញចាបុី រ ើយខ្លសក្រលរៀងផង។ លុ ះរលរៀងរប់យប់រៅ មនរខាយរ
លសីលក្មុម
ាំ ប ក្់ឮសូ រររលមៀងរលរៀងចាបុីពរី រះរពក្ក្៏រដរើ រៅសាឋប់ រៅអ្ងគុយអាាំងរភវង
ើ រលរមេធមអាបា៉ង យូរបនថរ
ិ រៅ
អាបា៉ងលក្រ ក្រៅរលរមផធះ រ ញ
ើ រខាយរខ្ដលរាំខ្ែងេវួនរ ះអ្ងគុយអាាំងរភវង
ើ អាបា៉ងសួ ររៅថា «អាណាអ្ងគុយ
រលរមេធមរនះ?» ។ រមរខាយរលបាប់ថា «េញុាំ» ។ អាបា៉ងថា «លបខ្ លជារខាយររទ» ។ រមរខាយររវវើយថា «រខាយរថាមន
ិ
រខាយរ»។ អាបា៉ងសួ រថា « ងឯងរ្យះអ្ី? មក្រក្អ្?
ី » ។ រមរខាយររវវយ
ើ ថា «េញុាំរ្យះរី, េញុម
ាំ ក្សាឋប់ចាបុ»ី ។ អា
បា៉ងថា «រ ើងមក្! របើមក្សាឋប់ចាបុី» ។ រមរខាយររ ើងរៅអ្ងគុយជិរអាបា៉ងៗ ក្៏លសោញ់ គ្នបយក្ជាបឋីលបពននរៅ
។ ដល់ររ
ួ លសូវ រមរខាយររ ះ សួ ររៅអាបា៉ងថា «ឥ ូវរួរលសូវរ យ
ើ ររឯ
ើ ងលពមយក្អ្ញឬរទ? របឯ
ើ ងមន
ិ យក្អ្
ញៗ នង
ឹ ររ់យក្ឯង» ។ អាបា៉ងថា «អ្ញលពមយក្ ប៉ុខ្នថចាអ្
ាំ ញដឹក្លសូវរៅទុក្ផធះសិន» ។ លុ ះអាបា៉ងដឹក្លសូ
វយក្រៅទុក្រួររ ើយ ក្៏លរ ប់មក្យក្រមក្នថីរ ះវញ
ិ ។ រមក្នថី ក្៏ អា
ាំ បា៉ងរៅជលមបសួ រពួក្បងបអូនរខាយរទាាំង
ប៉ុ យ ន រួរក្៏រៅជាមួយគ្នបរៅ ។ លបខ្ លជាងមួយខ្េ ពួក្រខាយរទាាំងប៉ុ យ នបបួលគ្នប លពមទាាំងអាបា៉ងឲររៅរក្
បាញ់ សរឝមក្រធឝើជាអាហារ ។ អាបា៉ងក្៏រៅជាមួយនឹងពួក្រខាយររ ះ លុ ះរៅដល់ក្ណា
ឋ លព្លពរដើមលរថ្ុក្ ខ្ដល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 233
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រខាយរទាាំងពួងសមគល់ថា រដម
ើ រឈទា
ើ ល បានលបទះនង
ឹ ក្ខ្ងកបមួយ រខាយរទាាំងរ ះខ្លសក្ថា «លបយ័របវក្នរយ
ុី ងើ !
ដាំរធាំ
ី ណាស់ រៅរ ើ ! »។ អាបា៉ងឮរគខ្លសក្ថាដាំរ ី ក្៏លបឹងរក្រមល
យ ើ មន
ិ រ ើ ដាំររសាះ
ញ ី រ ញ
ើ ខ្រក្ខ្ងកបរលរមក្
លរង់មុេអាបា៉ងៗ ក្៏ចាប់ោក្់ក្ុ ងថ្ប
ប ក្ស់ ាំ ពរ់រៅ ។ រខាយរអ្ស់រ ី ាំរសឋ
ះ ររះខ្រខ្លសក្ថា «លបយ័រវប ុដ ី មយ
ួ ធាំណាស់»
រ យ
ើ ខ្លសក្សួ រអាបា៉ងថា «រ ើ ដាំរឬរទ?»
ញ ី ។ អាបា៉ងខ្លសក្ថា «មន
ិ រ ញ
ើ រទ!» ។ ពួក្រខាយរក្៏ គ្ន
ាំ ប រដរើ មក្
ដល់ជិរអាបា៉ងរ ើយថា «រៅអាបា៉ងរៅផធះរយង
ើ រក្សរឝមន
ិ បានរទ» ។ អាបា៉ងថា «អ្ញបានក្ខ្ងកបមួយ» ។
រខាយរទាាំងរ ះ សួ ររៅអាបា៉ងថា «យ៉ងដូររមឋរអាបា៉ងក្ខ្ងកបរ ះ? ឯងខ្រក្ឲររយង
ើ រល់គ្នបសុ ី ផង» ។ អាបា៉ង
យក្ក្ខ្ងកបររញពថ្
ី ក្
ប ់ រ ើយបងាាញរៅពួក្រខាយររ ះ ។ រខាយរអ្ស់ រ ះរ ញ
ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ររ់រលពងលពរអ្ស់រៅ
រ ើយវមនវចាថា «ទុក្បឋីមក្
ី នថីឲររៅមន ាំ ពូខ្ក្ណាស់ វហា៊នចាប់ដាំរយក្រៅោក្់
ិ បានរទ រលពះវខាវង ី ក្ុ ងថ្ប
ប ក្វ់ ,
របដ
ើ ូរចាបះ រយង
ើ ឲរអាបា៉ងរនះរៅមន
ិ បានរទ ឲរវរៅវញរៅ!»
ិ អាបា៉ងក្៏បានរួរេវួន រ យ
ើ លរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។

លងងរ់ មល
ើ ខ្ររខាយរ

១- ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ រលេ ១០ ទាំពរ័ ២៧៨, ។

រឥឿង អាសុំ គឣាញ់ឦឦក

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១៤០-១៤៣

មនមនុសេមបក្់ ជាក្ូនព្នអ្បក្លរក្ូលលក្ីលក្, បុរសរនះ តាាំងពីររលមន

ើ ធាំរ ើង គ្នយនរក្សុី អ្ីរឝ សាះ េាំលបឹងសងាឝរខ្រ
ខាងររបរបាញ់ ទាល់ខ្រសាធរ់ជាំ ញ, របប
ើ ុរសរ ះបាញ់ រលមង់សពឝណា រង់ឲរលរូវក្ាល លរូវក្ ឬលទូង រខ្មង
លរូវតាមបាំែង, ខ្ររូបរឆ្ងមរលមពែ៌បុរសរ ះ អាលក្ក្់មឌសគមក្ាំលពឹង សក្់លក្ញាង មុេលក្ញុះ អ្បក្លសុក្រគ
ោក្់រ្យះរៅថា «អាសាំ គមបាញ់ លលក្» រលពះវខ្រងរដរើ បាញ់ លលក្រល់ព្ថ្ង ។ ព្ថ្ងមយ
ួ អាសាំ គមបាញ់
លលក្ លីសាបរដើររៅខ្សឝងរក្បាញ់ លលក្ បានលបទះរ ញ
ើ ភូមរិ សដឌី១ ើ ុះលរសាយលរសុ ាំ ដងគុាំ
មនរដើមរឈដ
ដរងាគល ជាទីលាំរៅព្នបក្េម
ី នលលក្ជារដើម ។ រសដឌីរ ះជាអ្បក្សមផូែ៌សាំ បុក្សមផរថិ លពមទាាំងមនក្ូនលក្មុាំ
ពរី ក្់ផង ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ លីសាបរដរើ រសៀរតាមរបងភូមរិ សដឌី ក្៏ជប
ួ ជាក្ូនលសីរសដឌទា
ី ង ាំ ពរី បរែឋើរគ្នប
រលងតាមសួ នរារ ក្បុងភូមរិ បស់ េួ ន
វ ដ៏រដរោសរោយផករក្សគ
ី ុ សសាគយផាយក្វិនលក្អ្ូបឈងុយឈងប់ រៅរពល
លពក្
ឹ លពហាម ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្រដរើ រសៀរតាមភូមិ រងប
ើ រមល
ើ រលើ ខ្លក្ងមនសរឝលលក្ទាំរៅរុងរឈើ ។
រលរបអា
ើ សាំ គមបាញ់ លលក្ ងាក្ខ្ភបក្រុះរ ង
ើ រចាលក្នធុយខ្ភបក្រៅក្បុងភូម,ិ ខ្េេខ្ភបក្ក្៏ររ់រៅប៉ះទងគិរនង
ឹ រូប
រង ងលក្មុទា
ាំ ង
ាំ ពីរ ខ្ដលលបក្បរោយរលគឿងខ្រងលបាែ មនលាំ អ្លសស់ លសរខ ទាាំងមនលពលឹងសារ់លទលុ ក្
លទលន់ ឲ
ាំ រភញក្់ក្ន្ត ធ ក្់ដង
ួ ររ
ិ ថលបុសរៅរវលរ ើ ដាំបូង ។ ឯអាសាំ គមបាញ់ លលក្ លគ្នន់ខ្ររចាលខ្ភបក្រៅប៉ះ
ញ
រូប ងរ ះភវម ក្៏លសោាំងរាំងភាំងសាយររី រភវរេវួន លជុះទាាំងសាបទាាំងលពួញដល់ដី ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ តាាំង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 234
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ពបា
ី នរ ញ
ើ ក្ូនរសដឌី ក្៏លសោញ់ ជាប់ក្ុ ងរ
ប រ
ិ ថ នក្
ឹ ឥររភវរ រ យ
ើ ក្៏រៅដល់ ផះធ ខ្ថ្វងលបាប់ឪពុក្មឋយ នយ
ិ យ
នង
ឹ មឋយឲររៅដែឋឹងក្ូ នរសដឌីឲរ ។ មឋយនយ
ិ យនង
ឹ ក្ូនថា «ព្នក្ូន! រមឋរក្៏ឯងរៅលសោញ់ ក្ូនរសដឌីអ្រី រះ!
របើឯងលក្ីលក្រភគសមផរថិ ទាាំងរូបឯងរទៀរក្៏អាលក្ក្់ មន
ិ សមនឹងក្ូនរគ រធឝើរមឋររគនឹងឲរឯង ?» អាសាំ គមបាញ់
លលក្ ក្៏នយ
ិ យនង
ឹ មឋយថា «ខ្ម៉! របខ្ើ ម៉មន
ិ រៅដែឋឹងឲរេញុាំរទ េញុាំក្អ្
៏ ស់ រ ញ
ើ មុេខ្ម៉, ខ្ម៉ក្ខ្៏ លងបានរ ញ
ើ មុេេញុាំ
តាាំងពីព្ថ្ងរនះរៅរ ើយ» ។ មឋយខ្ដលមនរិរអា
ថ ែិរក្ូន ឮក្ូ ននិយយដូរចាបះ ក្៏សូ ៊ ររ់រក្រខា
ថ ិ៍ យ ស រៅនិយយ
រសបើររនឹងរសដឌី ៗ ក្៏របវញថា
ិ «េញុាំឥររបើសអបរ់ េភើមអ្ីក្ូន ងរទ ប៉ុខ្នថក្ូនេញុាំៗ នឹងឲរពុាំបាន រផរ
ិ មន
ិ ទាន់លគប់ររ,
រែាើយ ង! ប៉ុរែតះទុក្ជារលសររុះ ក្ុាំបារ់រៅមក្រទៀរ» សាំ ដីបុរ៉ ែតះ ជាសាំ ដីបខ្ងឝងោនមន
ិ រង់ឲរ ។ មឋយអា
សាំ គមបាញ់ លលក្ ទញ់ រុះគាំនិររក្ឧបាយក្លនិយយរទៀរគ្នយន ក្៏លរសដឌីលរ ប់រៅផធះលបាប់ក្ូន ។ អាសាំ គម
បាញ់ លលក្ លគ្នន់ខ្រមឋយលបាប់ដូរចាបះភវម ក្៏ផវស់ ទក្
ឹ មុេរលក្ៀមលក្ាំ អ្ងគុយលររបាមក្ាលជងគង់ ដរងាម
ើ ូ រៗ
បាយរលងនឹក្ ទឹក្រលងរលសក្ររះខ្រនឹក្មព្មៗ ហាក្់ដូរជាក្ូនរសដឌីរៅរាំរពះមុេលសស់ ៗ រោយក្មវង
ាំ រសរក្ឋី
រសបហាខាវង
ាំ រពក្ រ ើយខ្បរជាមន
ិ បានដូរបាំែង ។ រៅរវលខ្ដលអាសាំ គមបាញ់ លលក្រូ លរដក្ ក្៏រូលរៅ
ទាាំងនក្
ឹ អាល័យរៅជាមរមខ្ើ លសក្រលរៀងទាាំងយប់ថា៖
«រឆ្ងមរអ្ើយរឆ្ងមរវើរទាាំងពីរលបាែ រធឝើរមឋរនឹងបានមក្រក្ៀក្រក្ើយ
ឲរដូរជាពូក្នង
ិ េបល់រេបើយ របរើ មវះ៉ រៅរ យ
ើ អ្ស់ សងឃម
ឹ »។
អាសាំ គមបាញ់ លលក្ ទុក្ជាដឹងថា រគខ្លងឲររ ើយដូរចាបះ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ ក្៏រៅខ្រលីសាប នង
ិ សាភយបាំពង់លពួញ
រដើររៅសាំ រៅភូមរិ សដឌីរល់ព្ថ្ងឥរខានរសាះពួនចាាំលបរមល
ើ ក្ូ នរសដឌី ។ ខ្ថ្វងពីបុរសមបក្់រទៀរ ជាក្ូនអ្បក្មន
សមផរថិ ទាាំងរូបរឆ្ងមរ ះក្៏ស័ក្ស
ិឋ ម ទឹក្មុេរ ង
ើ លសស់ បាំលពង ជាទរី ពញរាំែង់ព្នន្តសថីភព ។ បុរសរ ះក្៏
លសោញ់ ក្ូនរសដឌីរ ះខ្ដរ លុ ះរៅដែឋឹង រសដឌីក្ម
៏ ន
ិ លពមឲរ ។ បុរសរ ះ ទុក្ជាដឹងថារគមន
ិ លពមឲរ ក្៏រៅខ្រ
លបរមល
ើ ក្ូនរសដឌីរល់ព្ថ្ង ។ រួនជារពលមួយ បុរសរ ះក្៏រៅអាសាំ គមបាញ់ លលក្ក្៏រៅ រ ើយបានជួបគ្នប អា
សាំ គមបាញ់ លលក្សួ រថា «អ្បក្ឯងរៅណា?» ។ បុរសរ ះរវវើយថា «េញុាំមក្លបរមល
ើ ក្ូនរសដឌី» រវវយ
ើ រ យ
ើ សួ រ
ថា «រុះឯងមក្រធឝើអ្ីខ្ឝ ដរ?» ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ថា «េញុាំក្ម
៏ ក្រមល
ើ ក្ូនរសដឌីខ្ដរ» ។ បុរសរ ះថា «រយើ !រង
រនះ អ្ួរឯងរង់បានក្ូនរសដឌផ
ី ង ! ប៉ុនអ្មាលរូបេញុាំ រគរៅខ្រមន
ិ ឲរ» ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ថា «បងឯងចាាំ
រមល
ើ េញុាំយក្ទាល់ខ្របាន» ។ ជួនជាព្ថ្ងរ ះ រសដឌីបីលឋ បពនន គ្ន
ាំ ប រៅវរថ រៅខ្រក្ូនលក្មុព
ាំ រី ក្់ចាផ
ាំ ះធ ។ អាសាំ គម
បាញ់ លលក្ដឹងដូរចាបះ ក្ាំពុងខ្រគិររក្ឧបាយ ក្៏រន
ួ ជាលក្រ ក្រៅរ ើញសរឝលលក្មួយទាំរៅរុងរឈម
ើ ុេផធះ
រសដឌី ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ បានឱរសក្៏យរ
ឺ សាបបាញ់ ឮសូ រក្វង
ឹ បា៉ប់ លសាប់ខ្រលលក្ទធ្លក្់រផង
ើ ទទះសាវប
រៅទីធ្លវមុេផធះ ។ លាំ ោប់រ ះ ក្ូនលក្មុរាំ សដឌីមបក្់រុះរៅដី រ ើញលលក្រ ះរ ើយ ក្៏ខ្លសក្លបាប់បងថា «អ្បក្
បង ! អ្បក្ណាបាញ់ លលក្ធ្លវក្់មក្រនះ?» ថារ ើយក្៏ររសលលក្រៅ
ើ ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្រធឝើដូរជាមន
ិ ដឹង
ដល់រគរបាររួររ យ
ើ លសាប់ខ្រ ូោរក្លលក្ ខ្ដលេវួនបាញ់ រ ះថា «នរណាលួ រលលក្អ្ញរៅណា? ខ្រ
អ្ញរក្រ ើញមុេជាបឋឹងរជររឲរយក្រៅោក្់គុក្ពុាំខាន» ។ ងលក្មុទា
ាំ ង
ាំ ពីរ ក្់ ឮដូរចាបះក្៏ភយ
័ ខ្លសក្លបាប់ថា
«លលក្បងឯងេញុាំយក្មក្រនះរ យ
ើ » ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្សឋីគាំរមថា «រមឋរក្៏ហា៊នលួ រលលក្អ្ញ លរូវយក្
មក្ឲរអ្ញ» ក្ូនលសីរសដឌីក្យ
៏ ក្លលក្មក្ឲរ ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ថា «រទ! លលក្អ្ញរៅររមរៅសាវប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 235
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឥ ូវ ងឯងយក្រៅរបារររមសាវបអ្ស់ រ យ
ើ ខ្លក្ងខ្រអាាំងឲរវអន
ិ ឲរអ្ញបានអ្ញយក្ ។ « ងលក្មុទា
ាំ ង
ាំ ពរី
ក្់ ក្៏យក្រៅអាាំង វអន
ិ រ យ
ើ យក្មក្ឲរ ។ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ថា «នរណាសុ ី ខ្រសារ់លលក្ ខ្លក្ងខ្រមន
លសាផឹក្ផង រទើបសុ ី រក្ើរ» ។ ងទាាំងពីរ ក្់ រ រុខ្រេវួនជាលសីលបក្បរោយរសរក្ឋីភយ
័ រលរើន ក្៏រៅយក្លសា
មក្ឲរ ឲរមួយខ្ពងរ យ
ើ ថាមួយខ្ពងរទៀរទាល់ខ្រលសវងដួ
ឹ លរដក្រលើផះធ រ ះរៅ ។ ឯ ងលក្មុទា
ាំ ង
ាំ ពីរ ក្់គរ
ិ
គ្នបថា «របើរយើងបរណា
ឋ យឲរវរៅក្បុងទី បឹង ខ្រឪខ្ម៉មក្វញរ
ិ ើញ រយង
ើ មុេជាមនររឿង «គិររ ើយ មន
ិ ដឹងយក្
រៅណា ក្៏ គ្ន
ាំ ប ខ្សងអាសាំ គមបាញ់ លលក្ យក្រៅលក្់ក្ុ ងផធ
ប ះ ។ ដល់រពលយប់ អាសាំ គមបាញ់ លលក្ដឹងេវួន
ក្៏ខ្លសក្ថា «មូសខាាំណាស់ » ។ ក្ូនរសដឌីភយ
័ ខ្លក្ងឪពុ ក្ដឹង ក្៏ គ្ន
ាំ ប ខ្សងរៅោក្់រលរមខ្លគរដក្របស់ េួ ន
វ ។
អាសាំ គមបាញ់ លលក្ខ្លសក្រទៀរថា «សរងកើរខាាំណាស់ » ។ ងទាាំងពីរ ក្់ក្រ៏ លើក្មក្ឲររដក្រលើខ្លគ ក្បុងមុង
ជាមួយ រោយគិរថា វលសវងលសា
ឹ នង
ឹ រធឝអ្
ើ !ីឝ ។ រពលរ ះ អាសាំ គមបាញ់ លលក្បានឱរស ក្៏តាង
ាំ លូ ក្លបខ្ ង
សាធបអ្ខ្ងអល រោយរសរក្ឋីលសោញ់ ដរបដល់បានរួមដាំរែក្ ជាមួយនឹង ងលក្មុទា
ាំ ង
ាំ ពីរ ក្់រ ះរៅ ។
ររះដប់មន
ិ រសយើលបសប់មយ
ួ

១- ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៤៨ រលេ ១០ ទាំពរ័ ៧៥៤, ភក្
ិ ុ ខ ឈម
ឹ -សារររ ររៀបររៀង ។

រឥឿង រៅឝុ ង រៅសាញ់

ពក្ររពរ
លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១១៦-១៣៩

បទរក្គរិ
បពិលរអ្ញេញុាំ តាទបងគាំ លបែមរវ ធ សូ មមនររជះ ដូរលពះរម សូ មមនលបាជាញ ដូរលពះមរហាសថ្ ។ េញុាំ
ថាឝយបងគាំ លពះពុទឧ
ន រឋម លបាជាញរមះមុរ ខ្រង ស
ាំ រឝផង ឆ្ងវស់វង
វ សមុលទ សងាររាំ ុរ ោក្់ដល់សួគ្ន៌ ។ លពះអ្ងគ
លតាស់រលររ សាងសមមររលសរ ផឋរ់សងារ រលើសខ្លងព្លរភព សាយសពឝទិសា លពះអ្ងគផចញ់ មរ ដល់នព
ិ ឝន
រហាង ។ បងគាំលពះពុទន បារមព
ី ិសុទន ពិរសសឥរ យង ពនវឺរសយី ភវព្ឺ លក្ក្នវង ដល់សួគ៌ យរហាង ភវរឺ ផវក្សពឝសាទន ។
បងគាំលពះធម៌ ពិររសសមនអាថ្៌ រលៅពន់លបមែ អារខ្រងលរងរង សរឝផងសពឝសាទន ជាេវម
ឹ លបធ្លន លរព
ី ធ
ិ
សមផរថិ ។ បងគាំលពះសងឃ លបរសើរសឹងលទង់ សីលសុ ទម
ន ធរ័រ ជាលសូវខ្លសបុែរ មនគុែគ្នប់រឋរ់ តាមផវូវ
លបរប
ិ រថិ លពះសងឃទាាំងោយ ។ រលក្េាំសងាឝរ យក្បែ
ិ ឍ បារ រលបាសសរឝសមជយ ឲរអ្ស់ ទុក្ភ
ខ យ
័ រទាសព្ពរ ៍
ក្បុងរយ សរឝផងទាាំងោយ តាមសទានរហាង ។

រនះនឹងលសដី បុរសលបុសលសី ពរី ក្់ជាមឋង បឋីនង

ិ លបពនន ឲរធនធ្លនផង ឥរញាររិ សាររហាង ឥររដស ថ ន ។
រក្សុី រៅ ក្បុងព្លពលពឹក្ា យូររៅរទើបបាន រប់រឈរើ រព្លព
ើ រៅព្លពសយសាន បនថិររទើបបាន រមករមួយរហាង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 236
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ះឯងធាំព្លក្ លបមែរ ះព្ន លបាាំសិនជាមឋង ជាអ្បក្ក្មេរ់ ទុ គរ

៌ ក្នវង ទាាំងពរី ក្់រហាង រលរក្អ្ររពក្ព្លក្ ។
លុ ះោាំលសូវរៅ ក្បុងរមករក្ូវ លសូវរ ះលបព្ព នឹក្ថាលសូវអ្ញ រនះរពញលអព្លក្ គុមធ
ភ ាំណាស់ព្ន រលើសលសូវអ្បក្ផង
។ ជាយូរលង់រៅ រឯរដ
ី ើមលសូវ រ ះក្ូវរសាររហាង លអ ៗ ព្លក្ខ្លង ក្ួរខ្វងក្នវង ោក្់គរួ លគយលគង ទន់ ៗ តាម
គ្នប ។ លអលអះលបព្ព រលសូ
ី វរ ះព្ន ទុាំរពញរមករ រ ធ លលចាលរអអ ខ្ផវលសូវរ ះណា
៎ ពសរពញរមករ បរបូ
ិ ែ៌ជា
រលរើយ យក្លសូវមក្រ ើយ ោក្់រលើផះធ រហាង ។ លុ ះដល់រដូវ គ្ន
ាំ ប យក្លសូវ រៅោាំរទៀរផគង ដូររលសពឝលគ្ន ពី
រដើមរ ះផង លសូវរ ះឯងរហាង លអដូររដើមព្ន ។ យូរលង់រៅណា បានរភជរផល ររខ្ររលរ
ឹ ើនព្លក្ រពញបរបូ
ិ
ែ៌ណាស់ ឥរេឝះរ យ
ើ ព្ន រលរក្អ្ររពក្ព្លក្ រធឝជ
ើ លងុក្ឯង ។ មួយរ ះធាំព្លក្ រ យ
ើ ខ្វងផងព្ន លបាក្ដជាក្់ខ្សឋង
រធងធាំទូលយ េភស់ព្លក្គួរខ្សញង ជលងុក្លបាាំ ខ្លឝងឥរខ្លក្ងអ្បក្ផង ជាយូររៅណា ងមនក្ូនងា៉ មួយលអក្នវង ឲរ
រ្យះអាសាញ់ ធាំរពញរិររថ ហាង សុ ី បាយរលរើនដង មួយឆ្ងបង
ាំ មួយព្ថ្ង ។ លុ ះដល់គលមប់លបាាំមយ
ួ ដែឋប់ ឆ្ងបរាំ យ
ើ
រសារព្នបររភគអាហាររន់
ិ ខ្ររលរើនព្លក្ ាំ អ្ងករ ។ រម
ក្បុងមួយព្ថ្ង បីថាង ី ឋ យឪពុ ក្ ររះខ្ររក្ើរទុ ក្ខ ភ័យខ្រពីរលក្
រលសូ
ី វក្បុងខ្លសរន់ខ្រមន
ិ លអ ភ័យខ្រពីរលក្ រធឝើលសូវមន
ិ ទាន់រទើបមក្គិរគ្នប របើេាំទុក្វ រ ើញថាមន
ិ លគ្នន់ ពីរដើម
រយង
ើ មន ឥ ូវរយង
ើ រន់ ខ្រថ្យជាក្់សាន់ សមផរថិ ន
ិ លក្ ។ រលសូ
ី វរមករ យូរឆ្ងបរាំ យ
ើ ណា រន់ខ្រមន
ិ លអ ទុក្
វរធឝើអ្ីឝ ឲ
ាំ រខ្រលក្ សមវប់ឲរមរែ អារចាររព្លង ។

បទលព យគីរិ

ឪពុក្រៅក្ូ នរ ើយ អាសាញ់ រអ្ើយមក្ឲរឆ្ងប់ !

រផរ
ិ អ្ញរង់រៅគ្នប់ រឈព្ើ លពភបរាំ ះណា
៎ ។
អាសាញ់ បានឮរ យ
ើ រដើរលពរងើយលបាប់រឈផ
ើ ង។
ថាខ្ម៉ោបា
ាំ យរ៉ ោាំបាយឆ្ងប់រពក្ក្នវង
េចបឲ
់ រអាសាញ់ រហាង រ យ
ើ អាសាញ់ សាឋយរដរើ ព្វ ។
ឪពុក្ថាអាសាញ់ េាំរដើរខាយញ់ អារព្លង
រ ើយខ្លក្ងមន
ិ ទាន់ព្ថ្វ នឹងវលវ
ិ ងម
ឹ ន
ិ ទាន់រហាង ។
លុ ះររយលតារៅ ដល់ព្លពរលៅដុងខ្ដនដង
រ ើញរឈម
ើ យ
ួ ធាំផង ធាំរាំនួនបីឱបរឹង ។
អាសាញ់ ពររបាយរ
ួ យ
ើ ឈរលពរងយ
ើ រធឝម
ើ និ ដង
ឹ
ឪពុក្លបង
ឹ សមវង
ឹ រធឝលើ ទមង
ឹ លទមក្់រៅ ។
ឪពុក្រៅថាព្ន អាក្ុាំខ្លបឈររមរៅ
អ្ញរប់រឈន
ើ ង
ឹ រៅ ចាាំទទួលរវយេាំ
ើ លបង
ឹ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 237
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឪពុក្លបឹងខ្ររប់ លបុងសមវប់អាសាញ់ បឹ ង
អាសាញ់ ឈរសមវង
ឹ សធុះរៅលទរឈរើ ះណា
៎ ។
ឪពុក្ខ្លសក្ថាវុ ី ៎ អាវ៉
េាំឃ្លយរេយីណា
រឈរើ នះរធឝទ
ើ ូក្រឋរ ក្ុាំឲរខ្បក្បាក្់រ យ
ើ វុ ី ។
ឯរឈបា
ើ ក្់សងករ់ អាសាញ់ លសុរលិរក្បុងដី
ឪពុក្ខ្លសក្ថាថ្ឝី រមឋរក្៏លិរបារ់រៅរ ើយ ។
គរ
ិ រលសររ យ
ើ យលតា រដើរមបម
ី ប មក្ក្រនថយ
ើ
ថាវសាវប់រៅរ យ
ើ រលណានឹងរស់ រ ើងវញ
ិ ។
រដរើ មក្រធឝលើ ពរងើយ រភវរបាយរ ើយពុាំនឹក្មញ
ិ
ពុាំលរ ប់វលវ
ិ ញិ រៅយក្បាយមក្សុ ី រ ើយ ។
គ្នរ់រដើររិរន
ថ ឹក្គិរ ក្បុងគាំនិរគ្នរ់ជារលរើយ
ពុាំបាននក្
ឹ បាយរ យ
ើ ររះខ្រគរ
ិ ក្បុងឥន្តនធិយ ។
រលពីរដើមមក្ព្ន អ្ញនឹក្ភ័យខ្រពីសុី
ឥ ូ វគ្នយនគ្នបគបី មក្តាមសុ ី បាំផវញរ យ
ើ ។
ពុាំដឹងេវួននង
ឹ សាវប់ រពៀរសមវប់រគរ ះរ យ
ើ
រគពុាំសាវប់រសាះរ ើយ រពៀររ ះរ ើយសាវប់េួ នឯង
វ ។
រដរើ មក្រក្លាំ រៅ វរងឝងផវូវោរ់សខ្ងឝង
អ្រ់បាយសឝិររពះរធង លបាាំពីរព្ថ្ងក្េ័យជ យ ។
នឹងខ្ថ្វង ក្់រៅវញ
ិ ឯរៅសាញ់ រៅក្ាំលព
រងប
ើ រួររ ង
ើ មបម
ី ប រក្បតា
ិ ពុាំរ ញ
ើ រ យ
ើ ។
លបឹងខ្លសក្ដរងាាយរៅ ថាឱឪ! រៅណារ ើយ
អ្រញ្ជ ើ ញមក្ឪរអ្ើយ ! មក្បររភគអាហាររហាង
ិ ។
ខ្លសក្រៅពុាំឮរវវើយ ទុក្ព
ខ ុាំរសផយ
ើ ឱររង
រទើបវលមក្វ
ិ ងផគ
ឹ ង យក្អាហារបររភរ
ិ ឋ ។
រួររ យ
ើ រទប
ើ រលរក្រដរើ រៅមក្រឈល
ើ ី រលើសាយ
ទាំ ាំបីឱបណា
៎ លីរលើសាយរ ើយរដើររៅ ។
រររក្ផវូវរទៀរណា
៎ ឯក្អ្ងាគមបក្់ឯងក្ូវ
ឥរគ្នបជាពរី រៅ លគ្នន់រដើររៅរក្មែឍល ។
រផវ
ី ូ វខ្ដលរដើរមក្ ឥ ូវរក្ក្៏ពុាំយល់
ររះខ្ររដរើ វលវល់
ិ អ្ាំពល់ក្ុ ងព្លពលព
ប ឹក្ា ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 238
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បទមរណា
ឍ ក្គរិ

រៅសាញ់ រដើររៅ រក្ទល

ី ាំ រៅអាតាយ
ពុាំរ ើញរ ើយណា
៎ វរងឝងក្បុងព្លពវក្់វ ី ។
នង
ឹ ខ្ថ្វងររៅ ឯមឋយនរ
ិ ររៅផធះេយី
ចាាំរមល
ើ ផវូវបឋី ពុាំរ ើញបារ់ទាល់លងរណា
៎ ។
ររះខ្រទនធឹង សញ្ជ ប់សញ្ជ ឹ ងរខាវរផា
លពួយក្បុងរិ ឋ ពុាំបាននលិ ទាររ
ិ រ ើយ ។
ឮមន់រងា សាយនថាបឋីរៅគិររវវើយ
របក្
ើ ទាឝររ ង
ើ រ យ
ើ រក្រមល
ើ ពុាំរ ើញរ យ
ើ ណា
៎ ។
សាឋប់ជាក្់ជាមន់ ក្បុងររ
ិ រ
ថ ប ញ់ គ្នបន់រសាះសា
ថា! ឱអ្និចាច អ្បក្ជាសាឝមេ
ី ុ ាំរញ នះ ។
ក្េ័យឬយ៉ងណា បានជាអ្បក្បារ់ដល់រមវះ៉
ព្ថ្ងមញ
ិ យប់រនះ ក្៏ពុាំទាន់រ ើញមុេមរ់ ។
រមល
ើ ផវូវបារ់រ ើយ ងរៅលពរងើយរសងៀមសាងរ់
រ រុរផរ
ិ បឋបា
ី រ់ រសងៀមសាងរ់រក្សុ ី រៅណា ។
រនះនឹងថាវខ្ថ្វង និទានចាយខ្រងររចា
រៅរៅសាញ់ ណា
៎ ឯរររដរើ ខ្រក្បុងព្លព ។
ររះខ្ររដើររៅ ពុាំខ្ដលដឹងផវូវរ យ
ើ ព្ន
រដើរលតារ់ក្ុ ងព្លព
ប រក្ផធះពុាំរ ើញរ ើយណា
៎ ។
រ ញ
ើ ខ្រពួក្សរឝ ក្បុងររ
ិ ស
ថ ងបសា
់ ង រ់រសាះសា
ថាឱអ្និចាច! អ្ញរអ្ើយក្ាំលពមបក្់ឯង ។
ឱ! សរឝទាង
ាំ ោយ រៅសុ េសបាយឥរខ្លក្ង
អ្ញរអ្ើយខ្រឯង រៅមហារាំខ្បងពុាំរសផយ
ើ ។
មន
ិ ដូរសរឝផង រលរើនព្លក្ក្នវងជារលរើយ
មូលនង
ឹ គ្នបរ យ
ើ រដរើ រៅឯណារលរើនព្លក្ ។
អ្ញរដើរខ្រឯង គរ
ិ លគប់សញបខ្់ សញងណាស់េីយ
ខ្លក្ងសរឝអ្ីៗ
ឝ វមក្យយព
ី ធ្ល ។
រឯរដ
ី ម
ើ រឈើ ខ្ដលអ្ញលីរលើសាយណា
៎
បងាករទុក្ជា រដើរខ្រក្បុងព្លពឯក្អ្ងគ ។
រនះនឹងលសដី រៅឯបុររជរុ
ី ង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 239
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មួយ មឧរថុងគ នគរលពះបាទលព យទរថ ។

លពះអ្ងគរសាយរជរ ខ្មនមនអ្ាំណាររពក្រឋរ់
លគងអ្ស់រន្តសថរដឌ រៅក្បុងនគរភូមលិ សុក្ ។
រសឋរសុ េសបាយ អ្ស់រន្តសថទាង
ាំ ោយឥរទុក្ខ
លពះអ្ងគសឹងសុ េ ពុាំខ្ដលមនទុក្ខភយ
័ រសាះ ។
មនុសេផងរលរើនព្លក្ សបាយសរឝព្ថ្ងទាង
ាំ អ្ស់
រទាះលសីរទាះលបុស លសួលលសុះរក្េមក្ានថរិ ឋ ។
េវះលក្់ទាំនិញ អ្បក្េវះរសារទិញគ្នបណា
៎
េវះររ់ព្ថ្វថា បរី ទៀនសាមសិបលយមព្ថ្វ ។
លក្់ដូររៅមក្ រខ្អ្ក្ររអាក្សពឝព្ថ្ង
ពុាំខ្ដលមនភ័យ ធ្លវប់សុេររៀងៗមក្ណា
៎ ។
មនរលមួយព្ថ្ង យក្េមួយររព្លក្រសាះសា
រិរវ
ថ រមរហា វនឹងមរណាមន
ិ ខាន ។
យក្េរ ះឯងណា
៎ ររ
ិ វ
ថ ហានរវក្បុងលបាែ
រង់សុីក្េលរក្ានថ មន
ិ ដឹងេវួនសាវប់រ យ
ើ រហាង ។
រទើបយក្េរមរហា លបាយលបាប់ក្េលតាជាមឋង
ឲររក្មនុសេផង មក្ោក្់សួយឲរអ្ញថាឝរ់
របើពុាំលពមោក្់ សួ យឲរអ្ញជាក្់មធរ័រ
រទាះទាាំងមហាក្េលរ អ្ញសុ ី ពុាំខ្លងរ ើយណា ។
យក្េលបាយលបាប់រ យ
ើ វលវ
ិ ងលពរង
ឹ ើយរសាះសា
ដល់សាទនរ ើយណា
៎ មបម
ី ប រូលរៅព្វៗ ។
រលរលរយយក្េរៅ លពះបាទរចាមរៅរសឋរភ័យ
ទាាំងរន្តសថមន្តនថី ប៉ុ យ នសឹងភ័យពុាំរសផយ
ើ ។
េវះររ់មម
បី ប លបាប់គីលប បាប់គ្នបជារលរើយ
ថាព្នរវយរអ្
ើ ើយ ក្ុាំរៅណាឆ្ងងយរ យ
ើ ណា
៎ ។
អ្ស់មនុសេទាាំងោយ ភរ
ិ ភ័យលបញាយរសាះសា
ថាឱអ្និចាច ជារ រុលបររក្លអ្ឝី ។
គ្ន
ាំ ប រក្រ
ើ ទុក្ខ ពុាំបានទញ
ិ លក្់រ ើយព្ន
ររះខ្រភរ
ិ ភ័យ ខាវរក្េ័យជីវររល់
ិ គ្នប ។
រសឋរលតាស់ឲររៅ អាធុងរូលរៅមបម
ី ប
លតាស់ បនធូលថា អាធុងអ្ញរង់រលបើឯង ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 240
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅខ្ថ្វងលបាប់យក្េ ថាអ្ញលពមោក្់សួយខ្សបង
ចាាំរធឝក្
ើ ខ្នវង លបាាំពរី ព្ថ្ងរទៀរសិនរហាង ។
រផរ
ិ ឯងជាអ្បក្ លបាជាញរជៀងជាក្់ជាមឋង
ឯងលបាប់វផង រោយនូវដាំរែើរអ្ញថា ។
អាធុងរងចាាំ នូវលពះបណា
ឋ ាំរជា
រទើបបងខាំល យលតាវលវ
ិ ងរៅថា
ឹ កន។
ដល់មក្ផធះរ យ
ើ ជាទុក្ពុាំរសផយ
ើ ក្បុងលបាែ
រទើបរះគ
ិ ិរធាន អ្ញយក្លបាជាញបទណា ។
គរ
ិ រលសររ យ
ើ ព្ន រុះរដរើ រៅព្វរសាះសា
រះរក្លបាជា
ិ ញ រោយនូវឧបាយក្លរហាង ។
រដើររៅរ ើយណា
៎ ដល់សាទនយក្ាដូរប៉ង
រររូលរៅផគង ដល់ទល
ី ាំ រៅយក្េរលសរ ។
រទើបយក្េសួ រថា ឯងមក្មនររដូររមឋរ
ដាំរែើររសររលគរ ដូររមឋរលបាប់អ្ញឲររ យ
ើ ។
អាធុងរវវយ
ើ ថា បពលិ របតា
ិ េញុាំរអ្ើយ
អ្បក្ឯងជារលរើយ េញុាំសូមជាឪពុក្េញុាំ ។
ឥ ូ វរនះព្ន លពះមហាក្េលរព្ថ្វឧរឋម
លពះអ្ងគរលបើេុ ាំញ ឲរមក្ជលមបរលក្ឪ ។
លពះអ្ងគលពមោក្់ សួ យឲររយង
ើ ោក្់រ ើយក្ូវ
ប៉ុខ្នថឲរឪ ចាាំលបាាំពរី ព្ថ្ងរទៀររហាង ។
ចាាំរធឝើសាល រួររលសររ ើយណា
៎ ជាមឋង
សូ មឪរៅរហាង លពះអ្ងគរសឋរោក្់សួយឲរ ។
យក្េសាឋប់ពក្ររពរន៍ អ្ស់អាថ្៌រលសរដូររបះរ ើយ
អាឯងក្ុាំរសផយ
ើ រ រុរពៀររវរអាតាយ ។
នង
ឹ ក្េ័យជីវរ
ិ េវួនឯងពុាំគិរណា
៎
រ រុរិររថ មរហា ខ្ដលវលបមថ្រសឋររហាង ។
រទើបយក្េរមរហា លបាប់អាធុងរ ើយថាជាមឋង
អ្ញលពមខ្ដររហាង ឯងវលរៅទូ
ិ លរសឋររុះ ។
យក្េលបាប់រលសររ ើយ គិរពុាំលង់រ ើយរលរ ះ
រទប
ើ អាធុងរឆ្ងភះ លយក្េមក្ផធះអាតាយ ។
មក្ដល់ផះធ រ យ
ើ ពរ
ិ ពុាំលង់រ យ
ើ មបម
ី ប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 241
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រររុះយលតា រៅទូលលពះមហាក្េលរព្ថ្វ ។
រៅដល់រ យ
ើ ណា
៎ លរបទូលក្េលតារជៀសជ័យ
ឥ ូ វរនះព្ន យក្េរ ះវលពមរ ើយណា
៎ ។
រសឋរលទង់លជាបរ យ
ើ ពរ
ិ ពុាំលង់រ យ
ើ ក្េលតា
លបាប់អ្ស់រស ឲរររៀបអ្ស់រលគឿងលបោប់ ។
នឹងសង់សាល លបាាំពីរព្ថ្ងណា
៎ ឲរឆ្ងប់
ឲរបានលបញាប់ រៅក្បុងក្ាំែរ់បុរ៉ ណា
ត ះ។

បទពាំរ ល

រលរ ះលពះបាទក្េលតា បងាគប់រស រលសររ យ

ើ ក្៏យងរូលរៅ ។ រស ថ្យររញរៅរលៅ រទប
ើ បងាគប់រៅ
អ្ស់ទាង
ាំ ភបក្់ងារទាាំងោយ ។ ឲរ រាំ ឈរ
ើ ូលមក្ថាឝយ រផរ
ិ លពះរឆ្ងមឆ្ងយ លពះអ្ងគឲររធឝើសាល ។ ភបក្់ងារ
សាឋប់លពះអាជាញ រៅគ្នបមបម
ី ប រាំ ឈរ
ើ ូលមក្ឆ្ងប់ព្វ ។ រទប
ើ រធឝឲ
ើ រឆ្ងប់ឲររួរដូ រលពះអាជាញ ។ េាំរធឝលើ បញាប់មម
បី ប លុ ះ
រួរសាល រទើបរូលរៅលរបទូលរហាង។ លពះបាទលព យទរថរាស់ រផង លទង់លជាបរ ើយរហាង ឲររៅអាធុង
រូលរៅ ។ អ្មររររ់ដល់លាំរៅ អាធុងរ ើយរៅ លបាប់រៅដូរលពះឱងាករ ។ លទង់មនលពះបនធូលថា ឲររៅមបម
ី ប
ឥ ូវដូរលពះលបញបឋិ ។ អាធុងរ ះបានខ្សឋងសាឋប់លពះបនធូលលបាប់ លបញាប់ររៀបអ្ងគអាតាយ ។ រររុះរដរើ រៅមបម
ី ប
៎ លរបថាឝយបងគាំក្េលរព្ថ្វ ។ លទង់ទរលទង់រលរក្អ្រព្លក្ លទង់បនធូលព្វ ថាឯងរក្មនុសេោក្់សួយ ។
ដល់រុងររងណា
មនុសេខ្ដលមនរទាសដល់មយ
ួ ជវី រក្ុ
ិ ាំលពួយោក្់សួយមួយព្ថ្ងមបក្់រហាង ។ អាធុងលរបលជាមឋងយក្មនុសេ
រទាសផង ោក្់សួយដូរលពះបងាគប់ ។ រួររ យ
ើ ថ្យររញលបញាប់ វលវ
ិ ងលក្ោប់
ឹ រដើរមក្ផធះទាាំងភ័យភញក្់ ។
នឹងខ្ថ្វងរខ្រងរជៀងជាក្់ រទៀររៅឯយក្េ អ្បលក្ខែ៍រចាររររពក្ព្លក្ ។ លុ ះដល់គលមប់លគប់ព្ថ្ង យក្េរចារ
រព្លង រមរហារវររអ្លបយ
ិ ។ មក្ដល់សាលរ ើយេយី រូលឆ្ងប់មបមបី ខ្ ក្សុ ី សារ់មនុសេរ ះរៅ ។ ខ្រសពឝ
ៗ ព្ថ្ងនិរររៅ លុ ះបានដល់រៅ លបាាំព្ថ្ងរ ះឯងរហាងណា
៎ ។ រយើងរសវះពុាំទាន់ររចា រនះនឹងខ្ថ្វងថា រៅឯរៅសា
ញ់ ជារលរើយ ។ មក្ដល់រុងលសុក្រ ះរ ើយ លពួយលបាែពុាំរសផយ
ើ បីខ្េលបាក្ដជាមឋង ។ អ្រ់បាយរដើរខ្រឯងផង
បខ្ី េរ យ
ើ រហាង រដើរខ្រក្បុងព្លពជាក្់ខ្សឋង ។ គន់គិរក្បុងររ
ិ ថេួ នឯង
វ ថាអ្បក្ណាខ្រង សាលោក្់ទានរៅរនះ ។
រ ើយនឹក្ថាភ័ពឝអ្ញរអ្ះ បានសាលរនះ លគ្នន់ឈប់អាលស័ យជាមឋង ។ លុ ះរដើរដល់សាលរហាង ទមវក្់រឈើ
ផគង ក្៏ឮសននក្
ឹ ខាវង
ាំ ព្លក្ ។ នង
ឹ ខ្ថ្វងរៅអាធុងព្ន ឮសពធលន់ព្លព នក្
ឹ ថាសននក្
ឹ សពធអ្ីឝ ។ គិររលសររទប
ើ រុ ះរៅដី
រដើររៅឆ្ងប់េីយ ក្៏រ ញ
ើ អាសាញ់ លក្រអ្ះ ។ រ យ
ើ នក្
ឹ ថាអារចាររនះ មក្ពណា
ី រអ្ះ គួរអ្ញដែឋឹងសួ រវ ។ គរ
ិ
រលសររ ើយររយលតា រៅដល់សាល ក្៏រ ើញនូវរឈរើ ះរហាង ។ រ ើញធាំពន់រពក្ក្នវង គួរខាវរជាមឋង គួរ
យក្រគជារក្វអ្
ើ ញ ។ គរ
ិ រលសររ ង
ើ រៅឃ្លយរខាយញ់ រៅថាសាំ ោញ់ ឯងមក្ពីសាទនឯណា ។ អាសាញ់ ឮរ យ
ើ
រវវើយថា រោយនូវក្ិចាច អាតាយក្៏ឃ្លវនបាយផង ។ រឯេវ
ី ួ នអ្ញរនះរហាង ពុាំដឹងលសុក្ផង រដើរខ្រក្បុងព្លពរទណា
៎ ។ បី
ខ្េលាំ បាក្អាតាយ រទាះទាាំងរភជ រ ះក្៏ពុាំបានបររភគ
ិ ។ ពុាំដឹងទីសាទនផវូវលជក្ ររះខ្ររដើរមក្ រទើបរ ើញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 242
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សាលរនះណា
៎ ។ រនឿយណាស់ រូលឈប់សិនរ៉ រៅក្បុងសាល សលមក្ក្មវង
ាំ សិនរហាង ។ ចាាំខ្របារ់រៅឋ
ររយេបង នឹងយលតាផគង រៅរក្លាំ រៅជារលរយ
ើ ។ រឯអាធុ
ី ងឆ្ងវស់ រវវយ
ើ ថាសាំ ោញ់ រអ្ើយ រូរឯងរៅរៅនង
ឹ អ្ញ
។ រទាះទាាំងបាយទឹក្រនះមញ
ិ ធ្ល នូវអ្ញ នឹងរិញ្ចឹមឯងជាមឋង ។ អាសាញ់ ឆ្ងវសរវវើយវងសប
ឹ ង ថាអ្ញរនះ
រហាង បររភគអាហាររលរ
ិ ន
ើ ព្លក្ ។ អាធុ ងថាអ្ញសងេ័យ ឯងសុ ី សពឝព្ថ្ង មួយព្ថ្ងររអ្
ើ ស់បុ ៉ យ ន ។ អាសាញ់ ឆ្ងវស់
រវវើយវងថា ាំ ។ អ្ងករសលមរ
ឹ ក ន អ្ញសុ ី លបមែ រិររទមួយព្ថ្ងបីថាង ាំ រ
ិ សលមាំង មួយព្ថ្ងបីថាង ះឯងរទើបបានលគ្នន់
អ្ញ ។ អាធុងរវវើយថាអាសាំ ោញ់ ធ្ល នូវអ្ញ រិញ្ចឹមរក្ាឯងរហាង ។ អាសាញ់ លពមតាមជាមឋង រ ើយរុះរៅ
ផគង ជាមួយនង
ឹ អាធុងណា
៎ ។ រលើក្រឈល
ើ ី រៅរសាះសា រ យ
ើ ររយលតា មបម
ី ប រៅផធះអាធុង ។ ដល់រ ញ
ើ ទមវក្់
ឮក្បុង មុេផធះអាធុង ក្៏ខ្បក្ខាចរ់ខាចយពីគ្នប ។ អាធុងលបាប់រៅភរយ
ិ នូវអ្ស់ មនុ សេមប ឲររក្បាយបីេះធ រតាបរ ។
អ្ស់េុ ាំដ
ញ ណា
ឋ ាំបាយរសារ បានបេ
ី ះធ រតាបរ រលសរឲរអាសាញ់ បររភគ
ិ ។ សមវសវបខ្នវរឃ្លវក្ អាសាញ់ បររភគ
ិ បេ
ី ះធ
ក្៏អ្ស់រៅរហាង ។ រមនុ
ី សេមបរ ះផង ។ សឹងខ្សញងក្នវង រលពះបររភគរលរ
ិ ើនព្លក្ ។ លពឹក្លងរលុ ះបានពីរព្ថ្ង
ក្មវង
ាំ រលរើនព្លក្ ។ ដូររលពីរដើមរជៀងជាក្់ ។
នង
ឹ ខ្ថ្វងខ្រងរៅឯយក្េ ក្ាំែរ់វជាក្់ ជាក្េ័យក្បុងព្ថ្ងរ ះព្ន ។ ររសៀលលពះសុ រយទ័
ិ យ រអាសាញ់
ី ព្ន បររភគ
ិ
បាយរួររ ើយរហាង ។ រទើបអាធុងលបាប់រដើមទង អាសាញ់ ជាមឋង អ្ញរលបើឯងរៅទារលបាក្់ ។ រផរ
ិ ឪអ្ញគ្នរ់
ជាំពក្់ ឯងរៅទារលបាក្់ យក្មក្លគ្នន់ទញ
ិ លសូវសុី ។ បនថរ
ិ គ្នរ់មក្ឯទី សាលរ ះេយី ឯងរៅចាាំគ្នរ់មុេណា
៎ ។
អាសាញ់ បានសាឋប់បញ្ជជ រទប
ើ ររយលតា រៅឯសាលរ ះព្ន ។ លុ ះព្ថ្ងបល៉ បះមរ់ព្លព យក្េរចាររព្លង រហាះមក្
ចាប់មនុសេរភរឋ ។ យក្េយង់មក្ដល់សាល រ ើងឆ្ងប់មម
បី ប ដល់រៅមរ់ទាឝររ ះរ ើយ ។ អាសាញ់ ពុាំ
ផេូរផេងរ ើ ថាព្នឪរអ្ើយ អាធុងវឲរទារលបាក្់ ។ យក្េថាជាំពក្់លបាក្់អ្ីឝ អ្ញពុាំមនក្ឋី ជាំពក្់លបាក្់រស
យ
នរណា ។ អាសាញ់ ឆ្ងវស់រវវើយរៅថា អាធុងររចា ថាឪជាំពក្់ជាមឋង ។ លបាក្់មយ
ួ ក្ ថ ង
ាំ រ ះរហាង រ រុរ ះជា
មឋងរទើបវរលបើេុ ាំម
ញ ក្ទារ ។ យក្េសាធប់ពុាំររញររចា សធុះរៅលបវ ចាប់នូវអាសាញ់ ខាជប់រ ើយ ។ លរបារ់ក្មន
ិ ខ្លង
រ យ
ើ រទប
ើ អាសាញ់ រវវយ
ើ ថាឪខ្លងអ្ញររញរ៉ ។ រលងអ្ឝព្ី ដធងនរ់ មវះ៉ ណា
៎ ខ្លងអ្ញឆ្ងប់រ៉ រលងរមឋរព្ដធងន់
អ្មាយ ។ ឲរខ្លងមន
ិ ខ្លងរគងាយ លរបារ់រសធើរធ្លវយ បាំពង់ក្រគជាមឋង ។ អាសាញ់ លបាប់រៅរលរើនដង មន
ិ
ខ្លងរ យ
ើ រហាង ថាព្នឪខ្លងអ្ញររញ ។ បនថរ
ិ លរូវក្ាំរផវៀងមញ
ិ មន
ិ ខ្លងក្ររញ អ្ញទះក្ាំរផវៀងឥ ូវ ។ ក្ុាំ
រលងព្ដធងនរ់ ពក្ក្ូវ រទប
ើ ថាព្នឪ ខ្លងអ្ញឲរឆ្ងប់មម
បី ប ។ យក្េសាឋប់ពុាំខ្លងរ យ
ើ ណា
៎ េាំខ្រលបវ ររ់ក្ឲរបាក្់
ជាមឋង ។ អាសាញ់ រលរធព្លក្ក្នវង អ្រ់ពុាំបានរហាង ក្៏ទះនូវក្ាំរផវៀងយក្េ ។ រ ះសាវប់រៅលបាក្ដជាក្់ អាសាញ់
រលរធ្លក្់ ខ្ថ្មលរូវមួយរុ ងរជង
ើ រទៀរ ។ រទើបអាសាញ់ វរៅរវវៀរ សាឋប់ដរងាម
ើ រទៀរ ក្៏ផុរដរងាើមជារលរយ
ើ ។
េវួនក្៏លរជាក្់អ្ស់រ ើយរទើបគិររៅរ ើយ ថាអារនះសាវប់រ ើយណា
៎ ។ គិររលសររុះពីសាល ដល់ដីមម
បី ប
យលតារៅទាាំងអាលធ្លលរ ។ រដើររៅេាំលសូរេយីឃ្លយរ របើក្ទាឝរឲរអ្ញរៅផង ។ អ្ញវលមក្វ
ិ ញរ
ិ ើយរហាងរបើក្
ទាឝរឲរផង រផរ
ិ មូសវខាាំអ្ញណាស់ ។ រៅពរី បដ
ី ងលស ះ អាធុងពុាំរាស់ ភញក្់រ ង
ើ េាំរផធៀងេយឃ្ល
ី យ រ ។ នរណា
រៅទាាំងអ្លធ្លលរ មនររអ្ឝីរទៀរ ក្៏រៅទាាំងរលរីណា
៎ ។ អាសាញ់ ឮរ ើយរវវើយថា អ្ញរៅរទណា
៎ របើក្ទាឝរឲរ
អ្ញរៅផង ។ អាធុងសាឋប់ជាក្់រ យ
ើ រហាង រទើបគរ
ិ ក្នវង ថាអ្ញរលបរើ ៅឲរសាវប់ ។ រមឋររ យ
ើ វខ្លបលក្ោប់
រៅរ យ
ើ មន
ិ សាវប់ ក្៏រស់មក្វញជាមឋ
ិ ង ។ ឬមួយរខាយរអាសាញ់ លងឬមួយរមឋរមឋង ក្៏យក្អ្ងករបាររៅ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 243
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អាសាញ់ ររះខ្រខ្លសក្រៅ រៅឯខាងរលៅ មូសខាាំទះរសធើររួយព្ដ ។ អាធុ ងបារអ្ងគរព្វ ទាាំងអ្ាំបល

ិ ព្ន ក្៏អ្ស់ មយ
ួ
ពងរៅរ យ
ើ ។ អាសាញ់ មន
ិ ខ្លងរៅរ យ
ើ ររះខ្ររៅរ យ
ើ រលរន
ើ ដងរលរើនលគ្នព្រ ៗ ។ ខ្វកលពុសលូ ៗ ព្
។ អាសាញ់ ថាខ្វក អ្ញរទឯងលពុសអ្ញថ្ឝី ។ អាធុងបានឮសាំ ដី អាសាញ់ រ ើយព្ន ក្៏រជឿជាក្់ថារស់ ខ្មន ។ របើក្
ទាឝរមបម
ី ប ខ្មនខ្ទន រុ ះរៅអ្នខ្អ្ន រន់រនវុះបាំភរវឺ យ
ើ ។រ ញ
ើ អាសាញ់ ជាក្់ជារលរយ
ើ អ្រឯងឥររសផយ
ើ នឹក្ថា
អ្ញបានជាធាំ ។ រទើបរបើក្ទាឝររបងធាំ រួររ ើយក្៏សុាំ អាសាញ់ ឲររ ើងលគឹហា ។ រទើបសួ ររៅអាសាញ់ ថា ដូ ររមឋរ
ឬអា សាញ់ ឯងរៅទារលបាក្់រ ះ ។ អាសាញ់ លបាយលបាប់រៅរសាយះ ថាឪឯងរ ះ រមឋរក្៏ររព្លក្ក្នវង ។ អ្ញ
លបាប់រៅគ្នរ់រលរន
ើ ដង ថាពឯ
ី ងរហាង ឲរមក្ទារលបាក្់រ ះណា
៎ ។ គ្នរ់សាឋប់រ យ
ើ គ្នរ់រវវយ
ើ ថា រោយនូ វវចា
សាំ រ ងគ្នរ់រ ះធាំ ៗ ។ គ្នរ់ថាឯអ្ញរនះពុាំ ខ្ដលធ្លវប់រៅជាំ- ពក្់លបាក្់របស់ នរណា ។ ថារ ើយសធុះមក្លបវ
ចាប់ក្អ្ញណា
៎ លរបារ់រសធើរខ្រនង
ឹ ខ្បក្ ។ បាំពង់ក្រសធើររខ្ ក្ អ្ញលបង
ឹ ខ្រខ្លសក្ គ្នរ់លបង
ឹ លរបារ់ខាវង
ាំ លន់ ។
អ្ញរលក្វរលរធ ព្លក្រពក្ពន់ គ្នរ់ររព្ដធង
ឹ ន់ អ្ញអ្រ់ពុាំបានរ ើយណា
៎ ។ អ្ញទះក្ាំរផវៀងដួលផងរ រៅរលើសាល
ក្៏សាវប់តាយរហាងរៅរ ើយ ។ អាធុងសាឋប់ជាក្់ជារលរើយ អ្រឯងរពក្រ ើយ រទើបបរញ្ជឆររៅអាសាញ់ ។ ថាព្ន
អាឯងនង
ឹ អ្ញ រនះជាសាំ ោញ់ នង
ឹ គ្នបលបលក្រីមក្ព្ន ។ យក្េរ ះរបស់ក្េលរព្ថ្វ រមឋរក្៏ហា៊នព្លក្ ដល់វយឲរវ
មរណា ។ រែើា យរុះរបើរចាបះរូរអា រៅអ្ូសយក្ា រ ះរចាលររញឲរបារ់រៅ ។ ក្ុាំបីអាទុក្វរៅ ក្បុងលសុក្រនះ
ក្ូវ ខ្លក្ងរគរដរើ រៅរ ញ
ើ ណា
៎ ។ សឹមអ្ញរៅទូ លក្េលតា ឲរលទង់រមតាថ ក្រុណាអ្រ់រទាសអាមឋង ។ រទាះលពមមន
ិ
លពមក្ឋរី ហាង អ្ញនង
ឹ ទូលសបង រោយនូវរសរក្ឋីរនះណា
៎ ។ អាសាញ់ សាឋប់រ យ
ើ យលតា រៅឯសាល អ្ូសរខាយរ
យក្ារៅរៅ ។ រទើបយលតាវលវ
ិ ញក្ូ
ិ វ ដល់ផធះខ្ដលរៅ រ ើងរៅនិលទារ ើយណា
៎ ។ លុ ះដល់រសយីសុរយ
ិ រះ
រ ង
ើ រលណា អាធុងភញភញក្់រ យ
ើ រហាង ។ លប់មុេរួររលសរខ្រមឋង រទើបខ្រងេវួនផង រលសររ យ
ើ រុះពីផះធ រៅ
។ រដើរដល់រៅរុងររងរលៅ លពះបាទរមរៅ លពះអ្ងគយងររញមក្រហាង ។ អាធុងលរបទូលជាមឋង បពិលរ
រាស់រផង តាមខ្រលទង់លពះរមតាថ ។ រឯលក្ុ
ី ងយក្េរមរហា រ ះេញុាំក្រុណា បានវយវសាវប់រៅរ ើយ ។ លពះអ្ងគ
លតាស់វញជារលរ
ិ យ
ើ របដ
ើ ូរចាបះរ យ
ើ ឯងរធឝជា
ើ រៅហាឝយរុះ លពះអ្ងគលបទានលតារសាយះ ទរី ៅហាឝយរ ះ មក្ឲរអា
ធុងរ ើយណា ញី ក ថាឝយបងគាំងារ ទទួលលតាតាាំងជាមឋង ។ បរបូ
៎ ។ អាធុងររៀបអ្ស់ភផ ិ ែ៌សូ ររររ ើយរហាង រទើបវល
ិ
វងផគ
ឹ ង រន់ផះធ អាតាយវញណា
ិ ៎ ។រ យ
ើ លបាប់រៅអាសាញ់ ថា លពះមហាក្េលតា លពះអ្ងគពុាំលពមរ យ
ើ ព្ន ។ ដូររបះឯង
រវះរៅព្លព ចាាំយប់សិនព្ន សឹមឯងវលមក្ផធ
ិ ះណា
៎ ។ អាសាញ់ បានសាឋប់វចា អាធុងរ យ
ើ ណា
៎ រទប
ើ យលតារៅ
ពួនព្លព ។ ពួនជិររននសរឝបក្េ ី សមយរតាមព្ន រៅសរឝឥន្តនធីរ ះណា
៎ ។ លុ ះដល់លពលប់សុរយ
ិ វលមក្រគហា
ិ រក្
បាយបររភគរលសររ
ិ យ
ើ ។ រូលរៅនលិ ទាជារលរើយ លុ ះព្ថ្ងរ ង
ើ រ យ
ើ យក្បាយរៅសុ ី ក្ុ ងព្លព
ប ។ លុ ះរៅបាន
លបាាំពីរព្ថ្ង ឯបុលរីព្ថ្ងលពះបាទលព ាំ ពុាំជា លទង់រង់រលើលរលងព្លព ។
យទរថរជា ។ រក្ើររៅឋលក្ហាយអ្ងាគរ រៅវង
រលពះគូនឹងអាសាញ់ ព្ន គិររលសរលសីព្ថ្វ រៅលមតាបិតា ។ លពះអ្ងគលពមរបើក្រ ើយណា
៎ បងាគប់រស ឲរររៀប
អ្ស់ពលរសនយ
ី ៍ ។ រស សាឋប់រលមស់ េីយ ថ្យររញព្វ ៗ រៅបងាគប់អ្ស់ រយធ្ល ។ រ យ
ើ ររៀបលពះរជរថ្ នូវរជ
អ្សា ទាហានពលផងសល់ខ្សន ។ អាមររជាអ្បក្ព្វខ្ក្ឝន រួរររ់ខ្មនខ្ទន រៅលបាប់ទាហានឆ្ងប់ព្វ ។ ទាហាន
ររៀបរួររ យ
ើ ព្ន េវះរន់ទង់ជយ
័ េវះរសាររន់លាំខ្ពងោវ ។ អ្មររជាធាំរូលរៅ ទូលលពះរមរៅ បពលិ ររួរ
រ យ
ើ ក្េលរព្ថ្វ ។ លពះអ្ងគលទង់លជាបរ យ
ើ ព្ន លតាស់ រៅឆ្ងប់ព្វ នង
ឹ រជបុលរីពនវក្ ។ ងរៅរូរឆ្ងប់មក្ ណា
៎ សងួន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 244
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ពនវក្ សាំ ោញ់ ព្នបតា

ិ រហាង ។ ងសាឋប់រ យ
ើ ងទូលសបង ដល់ររសៀលរហាង េញុាំមចស់យលតាមក្វញ
ិ ។
ទូលភវមរទើប ងយងររញ ពលទាហានមញ
ិ អ្រញ្ជ ើ ញគង់រជរថា ។ រអ្ស់
ី សាំ ស
ប ិទ
ប រន សបហា សឹងជិះរថា េវះជិះ
ររទះទឹមរគ្ន ។ រលសររ ើយអ្ស់ពលផងរហា៊ឮសពធរឆ្ងរោ រលើក្ររញរៅព្លពជាមឋង ។
រនះនឹងថាវខ្ថ្វងរៅលរង់ ររៅដល់អ្ងគ រៅសាញ់ នរ
ិ ររៅក្ាំលព ។ រ ញ
ើ អ្ស់ ទាង
ាំ ពលរយធ្លភ័យព្លក្ម ិម
ខ្លក្ងខ្ររគរលើក្មក្ចាប់ ។ ភ័យណាស់ ររ់រៅលបញាប់ សមងព
ាំ ន
ួ ថាកប់ រននសរឝឥន្តនធីរ ី ាំរែើរន័យរនះ
ះរអ្ះ ។ រឯដ
រយង
ើ នឹងឈប់រសវះ រៅរនះពុាំទាន់លសដី។
នង
ឹ ខ្ថ្វងឯរជបក្េ ី ខ្ដលរៅក្បុងព្លព រមល
ើ យល់ក្េលរីរសាភ ។ គង់រលើលពះរជរថា រ រើ មក្មបម
ី ប រុះឆ្ងបយក្ ង
រៅរហាង ។ រឯសប
ី ាំ សិ ទ
ប ព
ន លផង យល់ដូរចាបះរហាង ក្៏ខ្លសក្លបាប់រៅរស ។ រអ្ើអ្ស់ រលក្អ្បក្រល់គ្នប បសរឝ
អ្ឝណា
ី ៎ ឆ្ងបរជធតា
ី រៅរ យ
ើ ។ រស ភរ
ិ ភ័យធុាំរសផយ
ើ រលើក្គ្នបតាមរ យ
ើ ក្៏ពុាំទាន់សរឝរ ះណា ។ លបង
ឹ
ខ្លសក្លបរទរផឋសា រោយនូវរលរធ្ល េវះ គ្ន
ាំ ប អ្ងគុយយាំ ។ ថាឪមចស់ ព្ថ្វឧរឋម រមវះ៉ សមរយើងេញុាំ នឹងក្េ័យជីវរពុ
ិ ាំ
ខាន ។ រផរ
ិ ខ្រសរឝរចារសាមនរ យក្មចស់ ក្លាែ រៅបររភគម
ិ និ ខ្លងរ ើយ ។ រស លរ ប់មក្រ ើយ
វលវ
ិ ងជារលរ
ឹ យ
ើ មក្ដល់ក្ុ ងវ
ប ងាំ រជា ។ រសឋរទររៅយល់រ យ
ើ ណា
៎ រទប
ើ លតាស់ សួរថា រមឋរក្ូនពុាំងារថ្វើមព្ថ្វ ។
ក្ូនអ្ញ ងរៅរលងព្លព សបាយឬអ្ឝី រ រុរមឋររទើបឆ្ងប់វលមក្
ិ ។ រស ផងសឹងយាំរសាក្ រខ្អ្ក្ររអាក្នឹក្ថា
នង
ឹ ក្េ័យជវី រ
ិ ។ រទើបទូលរៅទាាំងភ័យភរ
ិ ខាវរក្េ័យជីវរ
ិ ញ័ រមរ់ញ័រក្ប៉បា៉ប់ ។ រទាះបលី ពះអ្ងគសមវប់ រ ះេញុាំ
សូ មសាវប់, ទុក្រស់ជាេញុាំបាទា ។ រឯ
ី ង ថ្ធតា
ី លរូវសរឝបក្ា មួយរ ះរ្យះសរឝឥន្តនធី ។ វមក្ឆ្ងបយក្រៅ
សុី េញុាំ គ្ន
ាំ ប គបី រលើក្តាមរៅមន
ិ ទាន់វ ។ លពះអ្ងគលទង់សាឋប់វចា ញ័ រលពះអ្ងាគ រសាក្សាឋយលពះរជបុលរី ។ រទើប
លតាស់ដែឋឹងរៅេយី ថាលពក្
ឹ រ ង
ើ ព្វ ឯងរៅបា៉វគងមបម
ី ប ។ រក្អ្បក្ណាមនរទា
ឹ ន រៅយក្ធតា
ី ក្ូ នអ្ញរ ះបានមក្
រ ើយ ។ អ្ញនឹងអ្ភរិ សក្ជារលរើយ ឲររសាយរជររ ើយ ក្ូនអ្ញឲរជាភរយ
ិ ។ លុ ះលពឹក្លពងលពះសុ រយ
ិ អ្ស់
ទាាំងរស ចារ់មនុសេឲរបា៉វគងផង ។ ខ្លសក្ដូរបងាគប់ជាមឋង ររៀង ៗ រៅរហាង ពុាំមននរណារវវើយថា ។ នឹង
រសវះទុក្រៅសិនរ៉ រយង
ើ នឹងររចា រៅឯរៅសាញ់ រ ះរហាង ។ រ ៀបនង
ឹ លរ ប់ជាមឋងរទើបយលតាផគង មក្រក្
លាំ រៅវញណា
ិ ៎ ។ រទើបអាធុងសួ ររៅថា អាសាញ់ រលលគ្ន ឯងរៅបានរ ើញឬអ្ឝី ។ ង ថ្ខ្ដលសរឝឥន្តនធី ឆ្ងប
យក្រៅសុ ី ឯងបានរ ញ
ើ រទអាសាញ់ ។ អាសាញ់ ឆ្ងវស់ រវវយ
ើ រៅវញ
ិ វឆ្ងបព្ថ្ងមញ
ិ រូលរននលរង់មុេអ្ញឯង ។
អាធុងសួ ររសាក្ឥរខ្លក្ង របដ
ើ ូរចាបះឯង រៅយក្បានឬពុាំបាន ។ អាសាញ់ ឆ្ងវស់ រវវយ
ើ រៅថាកន អ្ញរៅយក្បាន
អ្ញបានរាំណាាំរននវ ។ អាធុងឆ្ងវស់ រវវើយរៅថា របើដូរចាបះណា
៎ ខ្សអក្ អ្
ាំ ញរៅយក្ព្ន ។ លុ ះលពឹក្លពះសុ រយទ័
ិ
យ អាធុងឆ្ងប់ព្វ រៅទូលលពះមហាក្េលតា ។ ថាធ្ល េញុាំក្រុណា រៅយក្ធតា
ី មក្ថាឝយលពះមហាក្េលរព្ថ្វ ។ លពះ
អ្ងគលទង់លជាបរ ើយព្ន លទង់លតាស់ថាព្ អាធុងរបើឯងរៅយក្ ។ ង ថ្ធីតាពនវក្ ក្ូនអ្ញបានមក្ អ្ញឲរ
ឯងរសាយរជររហាង ។ រក្ូ
ី នអ្ញរ ះជាមឋង អ្ញឲរឯងផង ជាក្់ជាភរយឯងលបាក្ដ
ិ ខ្លងខ្របានដូរថា ទាាំង
រន្តសថលបជាក្៏ឲរឯងលគងលបាក្ដ ។ អាធុងសាឋប់រ ើយអ្ររឋរ់ បងគាំលថាឝរ់ មក្ផធះអាតាយវញរហាង
ិ ។ មក្ដល់
លាំ រៅដូរប៉ង រទើបលបាប់រៅផគង ថាព្ អាសាញ់ រូរបា ។ អ្
ាំ ញរៅយក្ធីតា របើបានដូរថា ក្េលតាលពះអ្ងគខ្លង
រទាស ។ ខ្ដលអាសមវប់យក្េរ ះ លពះអ្ងគលតាស់រឆ្ងភះ ថាឲរអាឯងរៅយក្ ។ របបា
ើ ន ង ថ្រ ះមក្លពះអ្ងគ
ពុាំយក្ រទាសខ្ដលខ្ដលឯងវយយក្េសាវប់ ។ លបាប់រលសររក្ររៀបលបោប់ សខ្លងក្សលមប់ លបោប់លទបារក្រញ្ជ ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 245
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

។ មនខ្េេោក្់រយងពរី លើ បងាូរក្រញ្ជ ើ ោក្់រៅក្បុងររដឋ ណា

៎ ។ ររៀបរលសររទើបររយលតា រលើក្ពលរស រៅ
ក្បុងលពឹក្ារ ះព្ន ។ ដល់រៅមរ់រននបក្េ ី រទើបលបាប់រៅេយី ថារវុយអាធុ
ើ ងរ ះរ យ
ើ ។ អាធុងសាឋប់ជាក្់ជារលរយ
ើ
ររៀបសខ្លងក្រ ើយ រងខ្េេោក្់ក្រញ្ជ ើ រៅ ។

បទលព យគីរិ

រឯរជបក្េ
ី ី វឆ្ងបេយី ងយក្រៅ
ជួនរ្យលវមន
ិ រៅ វពុាំបានបររភរ
ិ ឋ ។
ក្បុងររ
ិ រ
ថ ជបក្េ ី វចាាំបវ
ីឋ រ ះណា
៎
វពុាំទាន់រភរឋ រផរ
ិ អាហារលររលរឋរ់ ។
មន
ិ គជា
ឺ សារ់អ្ីឝ គសា
ឺ រ់លសីជារជា
ិ ក្េលរ
បឋីអ្ញរមឋរក្៏បារ់ គ្នរ់មន
ិ ទាន់រ ើញមក្េយី ។
អាសាញ់ រុះរៅដល់ ក្បុងមែឍលរជបក្េ ី
ខ្ភបក្គយគន់រ ាំព្ព យល់ បក្េរី ៅរ ះណា
៎ ។
រឯរជបក្េ
ី ី សាយនជាបឋីព្នអាតាយ
ទទួលឆ្ងប់សួររ៉ រ យ
ើ លបាប់ថាេញុាំរៅព្លព ។
លបទះនឹងក្ូនរសឋរ យលតាលតារ់មក្រលងព្លព
េញុាំសុ ះរៅឃ្ល
ធ យ រេយី ឆ្ងបក្េលរីយក្មក្ណា
៎ ។
េញុាំទុក្ចាាំអ្ក្
ប ឯង មក្ពខ្ី សឝងរក្រភជ
េញុាំមន
ិ ទាន់រភរឋ ចាាំខ្រអ្បក្ឯងមក្រទ ។
អាសាញ់ សាឋប់រ ើយណា
៎ រទើបលបាប់ថារមល
ើ រមៗ
ងសាវប់មន
ិ ខ្លងរទ ថាព្នរមសាវប់រចាលបឋី ។
បក្េរី សារសាឋប់ជាក្់ រទើបភញភញក្់េួ នថាយ
វ ី
មន
ិ ខ្មនបឋរី ទវុ ី រនះជាក្់ជាមនុសេរទណា
៎ ។
ជាភ័ពអ្
ឝ ញរពក្ព្លក្ អ្បក្ដព្ទរគសទាន
ោក្់មនុសេមក្រទៀរណា
៎ ជាអាហារអ្ញឆ្ងងញ់ ព្លក្ ។
គរ
ិ រលសរសធុះរៅឆ្ងប់ រៅសាញ់ ចាប់បានរជង
ើ ព្ដ
ក្ន្ត ថ ក្់មក្ឆ្ងប់ព្វ រ ើយក្៏ររ់បាំបាក្់រៅ ។
រៅសាញ់ រុះរៅដល់ ងនិមលរូបឥររម
ខ្បររបក្
ើ ខ្ភបក្រមល
ើ រៅ រ ញ
ើ ងរៅអ្ងគឯរ ។
លពះភន្តក្ថក្េលរីព្ថ្វ រលក្ៀមលក្ាំព្លក្ឥរឧបម
នង
ឹ ដល់លពះមតា លពះបតា
ិ រៅឯ យ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 246
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅសាញ់ រ ាំពង
ឹ ដល់ ងនម
ិ លមន
ិ សបាយ
រទប
ើ មនពក្រអ្ភលិ បាយ រលក្ក្ុាំឲរ ងភ័យ ។
ថាព្ បអូនពនវក្ បងរនះមក្យក្បអូនភង
រៅថាឝយលពះបតា
ិ លពះមតាបអូនឯ យ។
រូរបអូនមសក្លាែ ងក្មានថឲរសបាយ
បងយក្បអូនរៅថាឝយ រូរ ងរៅនឹងបងរ៉ ។
ងសាឋប់រ យ
ើ រលរក្អ្រ មនអ្ាំែរឥរឧបម
រង់ជប
ួ នឹងបិតា រិររថ សបហារៅសាញ់ ពិរ ។
ងរវវយ
ើ រោយទាំនង ររ
ិ ថ ងប៉ងយក្ជាមរ
ិ ថ
ង ថ្រ ាំពឹងគិរ ខ្រក្បុងរិរថ ង ថ្រៅ ។
ងថាឱអ្បក្រអ្ើយ អ្បក្ឯងរ ើយជាក្់ជាគូ
នង
ឹ េញុាំមក្លង់យូរ ជាគូរលពងនង
ឹ គ្នបរ យ
ើ ។
រទើបបានអ្បក្មក្ជួយ េញុាំមន
ិ ឲរដល់ សាវប់រ ើយ
រួរពស
ី លរូវរ យ
ើ យក្េញុាំរៅនគរ ។
ងថាឱអ្បក្ព្ថ្វ មនគុែព្លក្ឥរគែ
ឥរអ្ឝីនឹងឧបម រលបៀបនឹងគុែអ្បក្រ ះបាន ។
ថារបរើ យង
ើ រៅដល់ ទម
ី ែឍលលពះរជសាទន
បានជួបនឹងក្េលរក្ានថ ឯធនធ្លនមន
ិ េឝះអ្ឝី ។
ក្ុាំថាលទពរធនរ ះ រទាះលទពរេភស់បុ៉ យ នក្ឋី
លបាថាបរង់បានអ្ឝី តាមខ្រអ្បក្លបាថាបយក្ ។
រៅសាញ់ ឆ្ងវស់រវវើយរៅ ថាព្ រៅលសស់ពនវក្
េវួនបងលបាថាបមក្ យក្បអូនរៅថាឝយបតា
ិ ។
មតា ងទនធង
ឹ រមវះ៉ សម ងរសាយរសារ
រ ះរទើបបងយលតា មក្យក្បអូនរៅថាឝយរហាង ។
ក្ុាំឲររសឋរបារមម រក្រ
ើ ទុក្ខធាំព្លក្ក្នវង
លពះទ័យក្េលររាស់រផង រសាក្អាល័យសងួនពុាំងា ។
ក្ុាំបូ នសង
អ ួ នឧរឋម គិរបារមមបងរ ើយណា
៎
ឲរបានរសឋរយល់ភន្តក្ថ បអូនវរលក្ខែ៍លសស់ រឆ្ងមឆ្ងយ
ឲររសឋរបានសបាយ ក្បុងលពះរយសុ េលបរសើរ ។
រទប
ើ រលើក្ ងោក្់រៅ ឲរឋរ
ិ រៅក្បុងក្រញ្ជ ើ
ងថាមក្ពរី លើ រួររ យ
ើ ររអ្
ើ ក្
ប ចាាំអ្ីឝ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 247
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅសាញ់ រវវយ
ើ រៅថា ព្ បអូនភងមសពស
ិ ី
ងរៅមុេរុះេយី បងរៅរលរយបអូនលបរសើរ ។
ងរវវើយថារទអ្បក្ ខ្លក្ងរគោក្់ខ្រក្រញ្ជ ើ
មន
ិ យក្អ្បក្រ ើយររើ បាននរណារគមក្យក្ ។
រៅសាញ់ ឆ្ងវស់រវវើយរៅ ថាព្ រៅលសស់ពនវក្
ថារបើរគពុាំយក្ បងរនះរៅក្៏រ ើយរុះ ។
ឲរខ្រ ងបានរៅ ក្ុាំបូ នរៅគ
អ ិររររុើ ះ
ឯបងជាក្ូនលបុស យ៉ងយូរណាស់ លរឹមបីខ្េ ។
រៅសាញ់ រុញក្រញ្ជ ើ អ្បក្ឯរលើចាប់ទាញខ្េេ
បានដល់មក្រលើឯ រៅសាញ់ រៅក្បុងរូងសរឝ ។
រលើក្ ងមក្ោក្់មក្រលើ រោះក្រញ្ជ ើ លបញាប់រឋរ់
ង ថ្លបាប់រៅថាឝរ់ ថាខ្នអ្បក្រមឋរដូរចាបះ ។
គ្នបរៅក្បុងរ ះព្ន លសាវមក្អ្ឝីទរទរ ះ
រមឋរមន
ិ ទមវក្់រុះ រយងយក្គ្នបមក្លបញាប់ ។
អាធុងរវវយ
ើ រៅថា រយងថ្ឝីអារចារមុេងាប់
ទុក្ឲរវរៅសាវប់ រ ើយខ្លសក្ថារយង
ើ ឃ្លយរេយី ។
រូររៅឲរឆ្ងប់រ៉ រួសមបម
ី ប រៅចាាំអ្ីឝ
រូលគ្នល់លពះរលក្ី ឲរក្េលរព្ថ្វលទង់រមតាថ ។
អាសូ ររលបាសលបែី រយង
ើ ទីព្ទរល់ៗគ្នប
រទាះនង
ឹ រង់បានងារ ឬលទពរអ្ឝីក្ស
៏ ឹ ងបាន ។
រទើបរលើក្ពលវលរៅ
ិ ដល់លាំរៅរជសាទន
រ យ
ើ ាំ ងក្លាែ រូលរៅគ្នល់លពះរជា ។
លពះអ្ងគទរមក្យល់ ងនម
ិ លបុលរពុាំងា
លទង់រលរក្អ្រមបម
ី ប ឱបលបវធីតាព្ថ្វ ។
លទង់លពះក្ខ្នេងរសាក្ ខ្សនអ្រមក្េពន់រពក្ព្លក្
ថាឱក្ូនមសព្ថ្វ រយង
ើ នឹងថាក្េ័យរៅរ ើយ ។
ឥ ូ វក្ូនពនវក្ ងវលមក្បានលសាក្រសផ
ិ យើ
បានជួបបតា
ិ រ យ
ើ នូវមតាសងួនមសព្ថ្វ ។
រអ្ស់
ី សាំ រប សបហា សឹងរសាររល់គ្នបព្ន
រោយររ
ិ គ
ថ រ
ិ អាល័យ យាំរសធើរក្េ័យជនយជវី រ
ិ ។
ឱមសព្ថ្វឧរឋម សពឝព្ថ្ងេុ ាំលញ ពួយររ
ិ ថគិរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 248
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដល់មចស់ ព្ថ្វវរមលិ រ ទន់លសយុរអ្ស់រយ ។

ឥ ូ វមចស់ មក្ដល់ េញុាំបានយល់ជាក្់រ យ
ើ ណា
៎
សឹងបានរសផយ
ើ ទុរខ បានបរលមរើ ៅផគរផ
់ ង
គ ់។
លុ ះរសផយ
ើ ក្ឋីរសារ ងយលតារៅឯក្បុង
លបាសាទខ្ដល ងគង់ រៅជាសុ េសបាយព្លក្ ។
ឯលពះបាទលព យទរថ បនធូលថាឝរ់នឹងមន្តនថី
ឲរសង់រជររងជ័យ នង
ឹ អ្ភរិ សក្ធីតាសងួន ។
ឲរមនរបាាំណា
៎ រោយភសាខ្េយររិនយួន
ររៀបឲរនង
ឹ ក្ផន
ួ តាមររបៀបរាប់រលពងព្ន ។
រស សាឋប់បនធូល អ្រលសុះលសួលទទួលព្វ
ររររញមក្ទីព្ទ លបាប់ភបក្់ងាររររោយខ្ ក្ ។
ឲរររៀបររងរបាាំ តាមរាំណាាំអ្ភរិ សក្
ព្ថ្ងរនះនូវព្ថ្ងខ្សអក្ រៅគ្នបមក្រធឝើរៅរហាង ។
បទពាំរ ល
អ្ស់ទាង
ាំ រស អ្ង
ឺ ក្ង ររៀបរធឝើររងផង ទាាំងយប់ទាង
ាំ ព្ថ្ងរសាះសា ។ រយង
ើ រសវះពុាំទាន់ររចាខ្ថ្វងររៅណា
៎ ឯ
រៅសាញ់ វញជាមឋ
ិ ង ។ រៅក្បុងរននសរឝរ ះរហាង យូរព្លក្ក្នវង ជិរដល់បីខ្េរ ើយណា
៎ ។ រទើបបានរៅឋដល់
អាស សរមឋរឥន្ត ធ - ធរ
ិ ជរមរៅក្េលរក្ានថ ។ រទើបរសឋររបក្
ើ ទព
ិ រ
ឝ ក្ខុវញ្ជ
ិ ដ ែ លពះរនលរ រថ្កង
ើ ថាកន ក្៏ទរមក្
ដល់ខ្ផនដី ។ ទរសពឝភូមភ
ិ ពបុរ ី ពុាំមនយល់អ្ីឝ យល់ខ្ររៅសាញ់ ជាមឋង ។ បុែរមនបានរសាយរជររហាង
បារមក្
ី នវង នឹងបានជាមឋងលបាក្ដ ។ អាធុងរ ះឯងក្ាំែរ់ អាយុសនយរ នឹងអ្ស់ ជ យ រ ះរហាង ។ គិររលសរ
រសឋររហាះរុះផគង ដល់ដីជាមឋង ក្៏ខ្លបរោឆ្ងប់ព្លក្ ។ រ ាំរពររក្រ
ើ ជាពួរព្លជសាំ យុងរៅព្ន ក្បុងររដឋ រ ះឯងណា
៎
។ រៅសាញ់ រ ើញរ ើយលបវ ពួរព្លជរ ះណា
៎ ក្៏រតាងរ ើងមក្ដល់រលើ ។ យល់ព្ថ្ងររសៀលរ ើយររើ រទើបររ
ររញរដរើ សាំ រៅផធះអាធុងពិរ ។ រឯពួ
ី រព្លជនម
ិ រ
យិ លពះឥន្តនធលបសិទិន ក្៏បារ់ពុាំរ ញ
ើ រ យ
ើ រហាង ។ រដរើ មក្ដល់ ទាឝរ
របង ផធះអាធុងរហាង ក្៏រ ង
ើ រៅរលើលគហា
ឹ ។ រទប
ើ លបាប់រៅអាធុងថា អាធុងរអ្ើយអា អ្ញឃ្លវនបាយរពក្ណាស់
ឋ លជាំនុាំរ
ព្ន ។ មនុសេមបរលរៀបលតារលរើនព្លក្ មន្តនថីផងព្ន ក្៏សឹងខ្ររៅពសរពញ ។ ក្ណា ះមញ
ិ យឺនគ្នល់
រពញ មន
ិ ខ្លក្ងមន
ិ ខាវរេវួនរ យ
ើ ។ អាធុងរលរធព្លក្ពុាំរសផយ
ើ ខ្សឋងសាឋប់ជាក្់រ យ
ើ រទប
ើ លបាប់រៅអ្ស់ភបក្់ងារ
។ ថាចាាំអ្ីម
ឝ ន
ិ ចាប់រ អ្ស់ ទាង
ាំ ភបក្់ងារ សាឋប់រ ើយក្៏សុ ះរៅចាប់
ធ ។ រៅសាញ់ រ ះឯងរងខាជប់ រទើបអាធុងលបាប់
ថាឲរ រាំ រញរៅឆ្ងងយ ។ លបាប់រៅភបក្់ងារទាាំងោយ ឲរោក្់រខាបះវយ រ ើយោក្់លរវក្់ឃ្លបងផង ។ ទលមាំខ្រ
លពក្
ឹ ខ្សអក្រហាង រូរគ្នបរយង
ើ ផង វ
ាំ យក្រៅសមវប់ ។ ក្ូនក្យួយរ ះរសារបានចាប់ ោក្់លរវក្់ខាជប់ ឃ្លបងរខាបះ
រជើងព្ដផងណា
៎ ។ រយង
ើ រសវះទុក្រៅរនះណា
៎ ខ្ថ្វងឯរមររ លបញាប់រធឝើររងរ ះព្ន ។ រួររលសរបរបូ
ិ ែ៌លបព្ព
លគ្នរ ះព្ន ររៀបរងនូវរគ្នមខ្ក្វផង ។ រយង
ើ រសវះរៅរនះសិនរហាង នង
ឹ ខ្ថ្វងរ ាំលងរៅឯរៅសាញ់ វញព្ន
ិ ។ លុ ះ
ព្ថ្ងបរបូ
ិ ែ៌លបព្ព រាំ រញរៅព្វររៀបរលគឿងលាំ ខ្ពងជុាំរៅ ។ ដខ្ងារៅសាញ់ ររញរៅ បរែឋើរតាមផវូវ ឲរខ្លសក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 249
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អារលរសរៅរហាង ។ រយង
ើ រសវះរៅរនះសិនរហាង នង
ឹ ខ្ថ្វងរៅផគង ឯអ្ងគអ្មរន្តិ ធ ព្ថ្វ ។ រក្រ
ើ រៅឋលក្ហាយរពក្
ព្លក្ នឹងក្បុងលពះទ័យ ថាមនរ រុអ្រីឝ របះណា
៎ ។ គិររលសរសរមឋរឥន្ត ធ របើក្ទព
ិ ឝររខ ទរយល់នូវរូបរៅសាញ់ ។
នឹក្ថាអ្បក្រនះខ្ដលអ្ញ ជួយពីមុេមញ
ិ ឥ ូ វរមឋរលរូវរៅរទៀរ ។ ររះនឹងសាវប់រចាលបង់រសៀរ អ្ញជួយមឋង
រទៀរ ឲររួរអ្ាំពរី ទាសា ។ គរ
ិ រលសររហាះរុះមក្ណា
៎ រទប
ើ ខ្លបរោ ជាតាចាស់មយ
ួ ក្់ព្ន ។ រន់សាយរដៀវ
មួយលបព្ព រលមង់រៅឰ លរង់មុេរៅសាញ់ រ ះណា
៎ ។ រៅសាញ់ លក្រ ក្រ ើញតា រន់សាយរដៀវណា
៎ ក្៏មន
រិររថ លរក្អ្រព្លក្ ។ រទើបអ្ងឝររៅថា ព្ អ្បក្រពជឈឃ្លដព្ថ្វ រូរអ្បក្អាែិរេញុាំរ៉ ។ េញុាំសាវប់ឥ ូ វរ ើយណា
៎ សូ មអ្បក្
រមតាថ របក្
ើ ឲរេញុាំរលងសិនរហាង ។ េញុាំររ់ពុាំររ
ួ ជាមឋង េញុាំសាវប់រ យ
ើ រហាង ឲរេញុាំរលងសិនរៅរ៉ ។ រពជឈឃ្លដសាឋប់
នូវវចារៅសាញ់ រ ើយណា
៎ ក្៏លពមរបើក្ឲររលងរហាង ។ រទើបលបាប់អ្ស់ ទាង
ាំ គ្នបផង របើដូររបះរហាង រូរអ្ស់ទាង
ាំ
គ្នបមក្លសាយ ។ ឲរវរលងឲរសបាយ អ្ស់គ្នបទាាំងោយ ឈរ ុ ាំឲរជុាំេួ នវ
វ ។ ក្េែ
ិ រ ះសរមឋរឥន្ត ធ រររូ ល
ព្នអ្បក្តារមតាថ ។ ឲរេញុាំេីសា
វ យរដៀវរ៉ េញុាំរលរៀងរិរណា
៎ ឲរបានសបាយសិនរហាង ។ តាចាស់ ុរសាយរដៀវ
ផគង រៅសាញ់ រដញរលង រលសររដញជាសារ់រភវងរ ើយ ។ រលរៀងរៅរជើងវង ាំ ជារលរើយ តាាំងចាប់រដើមរ ើយ ពី
រលខ្ដលវយយក្ា ។ លុ ះរៅពួនក្បុងព្លពណា
៎ រ ញ
ើ ពលរយធ្ល ដខ្ងា ងរៅរលងព្លព ។ េញុាំខាវររ យ
ើ េញុាំភរ
ិ
ភ័យ ររ់រៅពួនព្វ ខាងរននបក្េរី ះណា
៎ ។ បក្េរី ើររក្អាហារ វរ ើញធីតា វឆ្ងបយក្ ងរៅរហាង ។ លុ ះេញុាំ
រៅយក្ជាមឋង ង ថ្រ ះរហាង បានរួរពក្
ី េ័យជវី រ
ិ ។រ យ
ើ េញុាំរៅក្បុងរូងសរឝ រគ ាំ ងថាឝរ់ មក្ថាឝយលពះ
មហាក្េលរព្ថ្វ ។ នង
ឹ ខ្ថ្វងរៅឯក្េលរី ង ថ្រ ះព្ន បានឮសាំ រ ងរៅសាញ់ ។ ង ថ្មបម
ី ប សធុះររញ មក្ឯ
រលៅមញ
ិ បានរ ើញរៅសាញ់ រ ះណា
៎ ។ ងនឹក្ខ្រក្បុងរិ ឋ ថាអ្បក្រនះណា
៎ ខ្ដលរៅយក្អ្ញឯងព្ន ។ គិរ
រលសរសរមឋរក្េលរីរសឋររូ លរៅព្វ លរបទូ លលពះវរបិតា ។ បពលិ រសូ មលទង់រមតាថ េវួនេញុាំរនះណា
៎ បានរួរពីក្េ័យជវី ី
។ រោយអ្បក្រទាសរ ះលបែី សូ មលពះរលក្ីបិតាលទង់រលបាសេញុាំផង ។ គ្នរ់រៅយក្េញុាំជាមឋង រអាធុ
ី ងរហាង ។ រៅ
ខ្រឯរលើរទណា
៎ ។ លពះអ្ងគលជាបរ ើយក្េលតា លតាស់ រលបើរស ថារៅឃ្លរ់ជាលបញាប់ ។ រ
ាំ ូលមក្គ្នល់អ្ញ
ឆ្ងប់ដូរពក្រអ្ញលបាប់ ក្ុាំអាលសមវប់រ យ
ើ ព្ន អ្ញនង
ឹ សួ រពក្រសមឋី ឲរដង
ឹ រសរក្ឋក្
ី រនវៀរគរ វ ងគាំនរ
ិ ។ រូរ
ឯងលបាប់អ្ញរោយពិរ ក្ុាំបីឯងបិទ មរ់ជិររៅរសងៀមរធឝើអ្ីឝ ។ រ ះទាាំងវយយក្េរ ះព្ន ឯងលក្់រធឝើអ្ីឝ លបាប់
អ្ញឲរលរង់មក្ណា
៎ ។ អាធុងសាឋប់លពះឱងាករ លពះមហាក្េលរ លតាស់ សួរមក្េវួនឯងព្ន ។ នក្
ឹ ថាសមអ្ញនិងក្េ័យ
ជីវរលបល័
ិ យ, ក្បុងព្ថ្ងរនះឯងខ្មនពរ
ិ ។ រទប
ើ រូលរៅទាាំងភ័យរសរក្ឋរី នះពរ
ិ គឺរៅសាញ់ រ ះខ្មនរ យ
ើ ។ លពះ
អ្ងគលតាស់បនធូលរវវើយ របើដូរចាបះរ ើយ យក្អាធុងរៅសមវប់ ។ វ
ាំ ររញរៅឲរឆ្ងប់ សមវប់ឲរសាវប់ ឥ ូ វរនះ
ឲរឆ្ងប់ណា
៎ រផរ
ិ វរចារររ
ិ ថរមហា លពរ ន
ើ មុសា ទុ ក្វររៅពុាំបាន ។ អ្មររសាឋប់បនធូលថាកន រលរក្លសុះលគប់
លបាែ រចាមចាប់អាធុងយ៉ងមាំ រ ើយរងរាំែងទាាំងលបាាំ លបរររួរ ាំ យក្រៅរប់ឯវលលផញ
ិ ។ ឯអ្បក្ផធះវ
រ ះមញ
ិ លទង់ឲររុះររញ បរែឋញរៅរៅលសុក្ឆ្ងងយ ។ អ្ស់លទពរសមផរថិទាង
ាំ ោយ លពះបាទពែតរយ លពះ
អ្ងគឲររបយក្ណា
ឹ ៎ ។ បញ្ចូ លក្បុងឃ្លវង
ាំ រជររ ញារិស ថ នវ បញ្ចូ លជាអ្បក្ងារអ្ស់ ។ អ្ភរិ សក្រៅសាញ់ រ ះ
រសាយះ ឲររសាយរជររឆ្ងភះ លគប់លគងនគររ ះណា
៎ ។ ឯអ្ងគលពះបាទក្េលតារសឋរោក្់រជរណា
៎ ឲររៅសាញ់ លគង
វញរហាង
ិ ។ ឯរជបុលរីរសប ៍សបង លពះបាទរាស់រផង អ្ភរិ សក្ជាអ្គគជាយ ។
បទរក្គរិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 250
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រសឋរររៀបអ្ភរិ សក្ បុលរទាាំងពរី ឯក្ ឲររសាយរជា មនទាាំងរបាាំរលរៀងរាំ សពឝលគប់ភសា ខ្េយរចាមរន

ិ
យួន ។ ររៀបរលងរោយសាសន៍ រលរន
ើ ព្លក្រដរោស រពញពសតាមក្ផន
ួ េវះរលរអ្ ធ ក្់ េវះលក្់រលងពួន
ខ្លងខ្លផងរោយេវួន រោយសាសន៍តាមធ្លវប់ ។ រលខនរខាលរូលររញ តាាំងចាប់រផឋើមមញ
ិ គឺសាឝលបចាប់ សាឝរមយ
សាឝ-ស ក្ារ់លអរាំណាប់ ក្ារ់សាឝលបចាប់ ររញរបក្
ើ ររងណា
៎ ។ មនទាាំងរលខនយនថ រូបរងទន់ភន
វ ់ វស័
ិ យមនុ
សា ងីវរិនលអលន់ គួរគន់ ទសេ រលរៀងតាមភសា រោយបទរភវងរគ ។ មនទាាំងងីវយនថ រូបរងលអលន់ដូរ
រលខនយនថខ្េយរ រលងររឿងសាមក្ុក្ ព្សហាន់បខ្នវ លុ ះលពះសុ ររយ
ិ លពលប់ពន់រពក្ ។ របាាំរេមរ រលងណាាំងររ
មន
ិ រលងងីវខ្សផក្ក្ារ់ក្ផូរលអៗ ររៀបអ្ភរិ សក្ រៅសាញ់ ជាឯក្ នគររ ះណា
៎ ។ ទាាំងយប់ទាង
ាំ ព្ថ្ង សបាយរពក្
ព្លក្លបាាំពីរទិវ យប់រសារអ្ជុរគ្នម តាមលពះរន្ត ធ លុ ះដល់សុរយ
ិ ភវលឺ សាងរលសរលសាប់ ។ អ្ភរិ សក្រលសររ ើយ
រសឋរពុាំលពរងយ
ើ លបរៅក្ឋរ
ី ាប់ ដល់បុលរទាាំងពរី តាមរវែីលសាប់ ឲរដង
ឹ សណា
ឋ ប់ លក្មលក្ឹរររជា ។ អាសាញ់
រសាយរជរ ខ្មនមនអ្ាំណារ រលើសលពះបិតា សឹងបានសានថសុេ ឥរទុក្ភ
ខ យ ទាាំងរន្តសថលបជាឥរមនទុក្ខ
រសាក្ ។ េវះលក្់ទាំនិញ ដូរពីមុេមញ
ិ ទិញគ្នបរៅមក្ គលគឹក្គរលគងរខ្អ្ក្ររអាក្ ទិញដូរគ្នបយក្ តាមធមយតា
រហាង ។ ឥរទុក្ឥ
ខ រភ័យ រក្សុី សពឝព្ថ្ងសបាយឥរ យង រៅសាញ់ រសាយរជរ អ្ាំណារក្នវង ពុាំរផអើលដល់ មង
ឋ
សុ េសងបព្់ លក្ខ្លង ។
ររឿងរលពងនទា
ិ ន ខ្ដលអ្ញេញុាំបាន ម
ាំ ក្ចារខ្រង តាមខ្បបទាំនងចាស់ ផងថាវខ្ថ្វង អ្ស់ បុរ៉ ែតះឯង សូ ររររប់
រហាង ។
គូរគរមន
ិ រួរ អាយុមន
ិ អ្ស់ មន
ិ សាវប់

រឥឿង អនកដុំរណីឥឡឥី នក់ ដរណដីឣគ្ននរដកកណ្ដ

ដ ឦ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១១២-១១៥

រលពរី លពង យ មនមនុសេពរី ក្់រដរើ រៅផវូវឆ្ងងយ រួនយប់ក្ុ ងព្លពងង

ប រ
ឹ រដើររៅមន
ិ រួរ បបួលគ្នបរដក្ក្បុងព្លព។
អ្បក្ទាាំងពីរ ក្់ រង់រដក្ក្ណា
ឋ លខ្រររៀងេវួន ប៉ុខ្នថមន
ិ ដឹងគិររធឝើដូររមឋរនឹងបានរដក្ក្ណា
ឋ ល ។ បុរសទាាំងពីរ
ក្់គិរគ្នបថា " របើដូរចាបះ រយង
ើ រដក្យក្រជើងទល់គ្នប " រ ើយបុរសទាាំងរ ះ ក្៏រដក្យក្រជើងទល់គ្នបទាាំងពីរ ក្់
រៅ ។ រលរយមក្មនខាវមក្រ ញ
ើ មនុសេរដក្យក្រជង
ើ ទល់គ្នប រ យ
ើ ទទូរសាំ ពរ់ជរ
ិ រមល
ើ មន
ិ ដង
ឹ ជាសរឝអ្ខ្ីឝ វង
ដូរចាបះ វងល់ណាស់រផរ
ិ មន
ិ ខ្ដលរ ើញ ក្៏បបួលអ្ស់សរឝឯរទៀរជារលរើន មនទាាំងដាំរ ី លក្បី រគ្ន រមស រមាំង
រឋន់រលបស
ើ លទាយ ររក្ សាឝន សាឝ លគប់សរឝទាង
ាំ អ្ស់ មក្រមល
ើ គ្នយនសរឝណាមួយសាគល់រសាះ ។ រលរយមក្
រទៀរ សរឝទាង
ាំ អ្ស់រ ះគិរគ្នបថា "ឥ ូ វរនះ នង
ឹ មនអ្បក្ឯណាសាគល់សរឝរនះ? ពួក្រយង
ើ បបួលគ្នបមក្រមល
ើ សរឝ
រនះ រលរើនភសាណាស់ រ ើយ រៅសល់សរឝអ្ីរឝ ទៀរ ខ្ដលមន
ិ ទាន់បានមក្រមល
ើ ?" ។ អ្ស់ សរឝទាង
ាំ រ ះគិរគ្នប
រៅ រ ញ
ើ រៅសល់ខ្រទនាយពុាំបានមក្ មួយរទៀរ ឮលផថា
ី "ទនាយរ ះជាអ្បក្មនលបាជាញ ររះនិយយក្ផន
ួ
ើ រលបើបងដាំរឲររៅអ្រញ្ជ
រាប់ទមវប់ ររះក្លមយ ចាាំទាំនឹមទាំរនៀមរលរើនរបើដូររបះ រយង ី ើ ញបងទនាយរ ះរទើប
បាន រផរ
ិ បងទនាយរបើមននរណារៅពឹងររអ្ឝីគ្នរ់ៗ រន់េួ នណាស់
វ " ។ សរឝទាង
ាំ រ ះគិរគ្នបរ ើយ ឲរដាំររៅ
ី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 251
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អ្រញ្ជ ើ ញទនាយ ។ ដាំរក្៏

ី រៅ រ ើ ទនាយអ្ងគុយរៅរលើក្ាលដាំបូក្ ។ ទនាយរ
ញ ើ ដាំររដ
ញ ី រើ រយក្រយក្មក្ពី
យ ក្៏សួរថា "បងដាំរ ី ! មនរ រុអ្ីឝ បានជារលះរលាំ ងមក្? " ។ ដាំររវវ
ី យ
ើ ថា "បងទនាយ! រផរ
ិ មនសរឝអ្ម
ីឝ យ
ួ
រខ្មវក្ណាស់ គ្នយននរណាសាគល់រសាះ បានជាអ្ស់សរឝក្ុ ងព្លពរនះ
ប ឲរេញុាំមក្អ្រញ្ជ ើ ញបងទនាយឯងរៅរមល
ើ
ខ្លក្ងបងទនាយឯងសាគល់សរឝរ ះ" ។ ឯទនាយឮដូរចាបះ រ យ
ើ សួ រថា សរឝរ ះដូររមឋរ រូរឬធាំ ខ្វងឬេវី ? ។
ដាំរថា
ី "សរឝរ ះ ធាំរុង ធាំគល់ រូរក្ណា
ឋ លរ ើយខ្វងលបមែលបាាំ រទ " ។ ទនាយឮដូ រចាបះរវវើយរ ើងថា " ឱ
របើដូរចាបះ បងដាំរក្ុ
ី ាំលពួយរិរថ ចាាំេុ ាំរញ ៅរមល
ើ ឲរសាគល់ សរឝរ ះ ប៉ុខ្នថបងដាំរឯង
ី ឲរេញុាំជិះរលើក្ាលបងឯងរៅ" ។ ដាំរ ី
ឮដូរចាបះរ យ
ើ រដើររូលរៅឱនក្ាលឲរទនាយជិះរលើក្ាល ទនាយរធឝជា
ើ រក្អងរអង លុ ះរៅដល់រ ើយ រុះពី
ក្ាលដាំរ ី យក្សវឹក្រឈខ្ើ ដលមនសាបមដងកូវវរដូ រជាអ្ក្េរ រន់រលើក្រ ើងរធឝើជាសាំ បុលរថា "អ្ស់បងបអូនសាឋប់េុ ាំញ
រផរ
ិ េញុាំជាបរលមលើ ពះឥន្តនធៗ រលក្រលបឲ
ើ រ ស
ាំ ាំ បុលរមក្ " រ យ
ើ ទនាយរ ើ រលើដាំបូក្រធឝជា
ង ើ អានសាំ បុលរថា "សរឝ
រនះ លពះឥន្តនធរលក្រលបើមក្ រ្យះសរឝរយគីរយគ្ន យក្ទាាំងអ្ស់ គ្នប យក្ទាាំងអ្ញ យក្ទាាំងឯង " ។ អ្ស់សរឝ
ឮទនាយរមល
ើ សាំ បុលរថា "លពះឥន្តនធឲរមក្យក្ទាាំងអ្ស់គ្នប" ក្៏សុ ះរបាលជាន់
ធ គ្នបសាវប់ បាក្់ព្ដបាក្់រជើងពស
រពញ ខ្លសក្លន់ទាង
ាំ ព្លព ។ មនុសេ២ ក្់រ ះ ដឹងថាសរឝទាង
ាំ រ ះ រផអល
ើ ភញក្់ររ់ជាន់គ្នបសាវប់ដូរចាបះ រលរក្
រ ើងរលើក្ព្ដសាំ ពះទនាយថា "បងទនាយ មនគុែនឹងរយង
ើ ខាវង
ាំ ណាស់ របើលបសិនជារយង
ើ មន
ិ បានបង
ទនាយមក្រធឝឧ
ើ បាយក្លឲររយង
ើ រទ រ ះសមខាវវនង
ឹ ខាាំរយង
ើ សុ ី ជារាំែីវរៅរ យ
ើ បងទនាយឯងមន
លបាជាញលយមរធឝជា
ើ សុ ភបាន" ។ ឯមនុសេទាាំងពរី ក្់ រមល
ើ រៅរ ញ
ើ អ្ស់ សរឝជាន់គ្នបសាវប់រពញព្លពដូរចាបះ បបួល
គ្នបអារយក្សារ់ខ្រក្ទាាំងពីរ ក្់ រដើររៅបនថិរ រ ើញខាវសាំ គមមួយដាំរជាន់
ី បាក្់រជើង រដើរបានរិរៗ ក្៏បបួលគ្នប
យក្ខ្េេរងដឹងយក្រៅ លុ ះរដើររៅបនថរ
ិ ជួបនង
ឹ អ្បក្បរររទះរគ្ន ។ ឯអ្បក្បរររទះរគ្នរ ះ រ ញ
ើ អ្បក្ទាាំងពរី ខ្រក្
សារ់មក្ដូរចាបះក្៏បញ្ឈប់ររទះសួ រថា "អ្បក្រធឝើដូររមឋរ ក្៏បានសារ់រលរើនរមវះ៉ ? ។ អ្បក្រ ះបរញ្ជឆរថា "ខ្វកក្ាំបាក្់
រជើងេញុាំរនះឯង វរដញខាាំ រផរ
ិ ខ្វករនះ ជាខ្វកលបរដញ វខ្រងខ្ររដញសរឝមក្ មន
ិ ខ្ដលសងួរឆ្ងបង
ាំ ដល់ មយ
ួ រពលរទ
ខ្លក្ងខ្រគ្នយនសរឝ របព្ើ លពឯណាមនសរឝរ យ
ើ មន
ិ ខ្ដលរួរពអា
ី ក្វក្
ឹ ខ្វកលបរដញេញុាំរនះរទ ឲរខ្រវរ ញ
ើ សាបមរជង
ើ
រ ះ សងឃម
ឹ ថាបានឲរលងឆ្ងបង
ាំ ចាាំឲររ ើយរៅ មុេជានឹងបានមន
ិ ខ្ដលខានរទ" ។ ឯអ្បក្បរររទះរគ្ន ឮអ្បក្រ ះ
នយ
ិ យអ្ួរលបាប់ដូរចាបះ រ រុខ្រជាមនុសេលងងម
់ ន
ិ សាគល់ក្រ
៏ ង់បានខាវក្ាំបាក្់រជង
ើ សាំ គមរ ះគិរថា ជាខ្វកខ្មន
ខ្ទន រ យ
ើ នយ
ិ យអ្ងឝរលួ ងរលមថា "របដ
ើ ូ រចាបះអ្បក្អាែិរេញុាំៗ សុ ាំ ទញ
ិ ខ្វកអ្បក្យក្រៅលបរដញរផរ
ិ លសុក្េញុាំមន
សរឝរលរើនណាស់ " ។ អ្បក្ខ្រក្សារ់រវវើយថា " របើេុ ាំល
ញ ក្់ខ្វករនះឲរអ្បក្រៅ ផធះេញុាំសមនឹងសងួរឆ្ងបង
ាំ រ ើយ រក្អ្ឝីសុី
គ្នយនរទ ប៉ុខ្នថអ្បក្បានជួបនឹងេញុាំមង
ឋ របើមន
ិ នយ
ិ យគ្នបក្៏មន
ិ បាន, ខ្វកេុ ាំរញ នះ េញុាំលសោញ់ វរក្អ្ឝរី លបៀបគ្នយនរទ របើអ្ក្
ប
រង់ទិញ ររើអ្ក្
ប ឲរព្ថ្វបុ៉ យ ន ? " ។ អ្បក្បរររទះរគ្នរវវើយថា " េញុាំមនខ្ររគ្នមួយនឹមរនះឯង រ ើយរគ្នរនះ េញុាំ
លសោញ់ រក្អ្ឝីរលបៀបគ្នបរទ រផរ
ិ បរមួយព្ថ្ងរល់លងរមន
ិ ឈប់រសាះក្៏បាន ក្បុងមួយព្ថ្ងឲរទឹក្ផឹក្ខ្រមឋង ទាាំង
រលផឿនរទៀរក្បុងលសុក្អាយរនះ គ្នយនរគ្នណារលឿនរសយើរទ, ខ្រឥ ូ វរនះ រិរេ
ថ ុ ាំរ
ញ ង់បានខ្វកអ្បក្ឯង យក្រៅរដញ
សរឝឯលសុក្េញុាំៗ សុាំ ដូរថ្បូររគ្នមួយនឹម លពមទាាំងក្ែឋឹង រន្តងកង់ លររោក្ ខ្េេទាម ខ្េេររ ធ លលគប់លបោប់ លសាប់ខ្រ
រ ង
ើ ជះិ បរខ្រមឋង, េញុាំសុាំខ្រេវួននង
ិ លបពននរុះររញ" ។ អ្បក្ខ្រក្សារ់ឮអ្បក្បរររទះថា "ដូរជារគ្នមួយនឹងលគប់លបោប់
លសាប់ខ្ររ ង
ើ បរ" ក្៏នក្
ឹ អ្រក្បុងរិរណា
ថ ស់ រោយសារខ្រក្សារ់វធងនផ
់ ង រ ើយរធឝជា
ើ មនិ រង់ដូររទ ខ្រក្បុងររ
ិ ដ
ថ ូរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 252
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ណាស់ នយ
ិ យថា "ខ្វកេុ ាំរញ នះេញុាំលសោញ់ ណាស់ , ឥ ូវអ្បក្មក្សុ ាំ ដូរពេ
ី ុ ាំរញ ៅ េញុាំេាំររ់ររ
ិ ដ
ថ ូ រឲរអ្បក្រៅរុ ះ, ប៉ុខ្នថ
អ្បក្ថ្បមវឲរលអ ក្ុាំឲរវអ្រ់ឃ្លវន រ យ
ើ អ្បក្យក្សារ់រនះ ទុក្ឲរវសុ ី តាមផវូវរៅ " ។ ឯអ្បក្ខ្រក្សារ់ ឲរសារ់រៅ
អ្បក្រ ះលយមខាវសុ ី ខ្វអរ រ ើយយក្សារ់ោក្់រលើររទះបររៅ ។ អ្បក្មចស់ ររទះរគ្នរ ះ ក្៏ដឹក្ខាវសាំ គមក្ាំបាក្់រជើង
រទ រៅបនថិររៅ ឲរសារ់រៅខាវសុី ជាររឿយៗ ។ ខាវរ ះបានសារ់សុី មនក្មវង
ាំ ក្៏លរញមន
ិ រង់រៅ លតាខ្រោរ់
ខ្េេ រ ើយរដើររូ លក្បុងព្លពរៅ, អ្បក្រ ះដឹងថាខាវរបាលរូលរៅក្បុងព្លពរ ើយ ក្៏ររ់រៅតាមចាប់ រ ើយរៅថា
"បឺសៗ ! អាក្វឹក្មក្ឯអាយ" ។ ខាវរ ើញមនុសេរៅជិរ ខ្បរមក្គាំរមរធឝើខ្ ៊ ៗ ៊ ៗ ស ន ប់ឲរអ្បក្រ ះ ។ អ្បក្
រ ះ រ ញ
ើ ខាវគាំរមមុេគួរឲរខាវរដូរចាបះ ក្៏ថ្យមក្រលរយវញ
ិ មន
ិ ហា៊នតាមរៅរទៀរ ប៉ុខ្នថនឹក្សាឋយ រមល
ើ រៅ
ររទះបររៅបារ់ មន
ិ ដឹងជារៅដល់ណា ។ អ្បក្មចស់ ខាវបានររទះរគ្នរ ះរ ើយ ក្៏មម
បី ប ោក្់អ្ខ្លមក្រលើររទះ រ ើង
ជះិ ទាាំងពរី ក្់ បរជាលបញាប់រៅ ឲរខ្រ ួសពម
ី ុេមចស់ ររទះរ ះ ។ ឯអ្បក្មចស់ ររទះដល់ខាវរបាលរូ លព្លពរៅ
រ ើយ នឹក្សាឋយណាស់ មន
ិ ដឹងគិររធឝើដូររមឋរ ក្៏បបួលលបពននលរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។

យក្រ ះរៅដូររហាះ

១-ដក្លសង់ពក្
ី មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ រលេ ៦ ទាំពរ័ ១៦៥ ។

រឥឿង រៅចាក់ សែុគ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១១០-១១១

រលពរី ដើមមបក្់ររះចាក្់សុ គ
យ ។ បុរសរ ះ រង់បានេញុាំរលបើ ក្៏រ ង
ើ រៅចាក្់សុ គរល
យ ើ រុងរតាបរ រ យ
ើ គិរខ្រមបក្់ឯង
ថា " របើអ្ញចាក្់សុ គបាន
យ ១ លក្់បាន ១០ រសន, របើចាក្់សុ គបាន
យ ១០០០ នឹងលក្់រៅបាន ១០០ ររៀល រួរ
អ្ញរលះមនុសេរលបើ, របរើ លបម
ើ ន
ិ បានដូររិរថ អ្ញនឹងធ្លក្់វយវ" ។ បុរសរ ះមន
ិ លគ្នន់ខ្រគរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថ ក្៏យរព្ដ
រលើក្ទាាំងរជើង ធ្លក្់ធ្លងរតាបរ ក្៏របូរេវួនធ្លវក្់ពីរលើរុងរតាបរ ខ្របានព្ដលបវចាប់សឹ វក្រតាបរជាប់ទាន់ ក្៏រៅខ្រក្
រតាក្ៗ ដូរជារគពររួ ។ លគ្នរ ះ មនលទមក្់ដាំរម
ី ប ក្់ ជិះដាំរមក្ជ
ី ិររ ះ ។ បុរសរ ះខ្លសក្ថា " របើអ្ក្
ប ណាជួយ
ោក្់េុ ាំព
ញ រ
ី ុងរតាបរបាន េញុាំសុេររ
ិ រ ិ " ។ លទមក្់ដាំរឮរ
ថ ូលរៅបរលមរើ លក្អ្ស់ ១ ជវី រ ី ើយ មនររ ិ រថ លរក្អ្រ បរដាំរ ី
រូលរៅដល់រលរមរដើមរតាបរ ឈររលើេបងដរាំ ព្ដរតាងរជី ើងបុរសរ ះជាប់ ដូរជាអ្លងួនេបងដាំររី ះ ដាំរក្៏
ី រដើររៅ ។
លទមក្់ដាំរក្៏
ី ពររជាមួ
ួ យនង
ឹ បុរសរ ះ ។ លគ្នរ ះមនមនុសេទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ រដរើ ខ្សឝងរក្មនុសេរៅបរលមលើ បពនន
លគប់គ្នប លុ ះរដើររៅដល់រលរមរដើមរតាបររ ះ លទមក្់ដាំរន
ី ិងបុរសចាក្់សុ គខ្លសក្ថា
យ "របរើ លក្អ្បក្ណាជួយេញុាំឲរ
បានរួរពីរុងរតាបររនះ េញុាំទាង
ាំ ពីរ ក្់ សុ េរិររថ ៅរៅបរលមរើ លក្អ្ស់ ១ជីវរ
ិ ។ ទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់រ ះឮរ ើយ
រលរក្អ្រណាស់ គរ
ិ ថាបានដូររសរក្ឋលី បាថាប ក្៏ខ្លសក្ថា " រយង
ើ ទាាំង ៤ ក្់នង
ឹ ជួយអ្បក្ឲររួរ" ។ ទាំខ្ពក្ទាាំង ៤
ឈរលរមរដើមរតាបរ យក្សាំ ពរ់រងក្ខ្េឝងទល់ មុេគ្នបជា ៤ លជុង រ ើយខ្លសក្លបាប់រៅបុរសចាក្់សុ គ
យ និងលទមក្់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 253
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដាំរថា
ី " រូរអ្បក្ទាាំងពរី ក្់ទមវក្់េួ នព
វ ីរលើរុងរតាបររ ះមក្រុះ ! " ។ បុរសចាក្់សុ គនិ លទមក្់ដាំរទម
យ ង ី វ ក្់េួ នទាាំ
វ ង
បី ក្់ មក្រលើសាំពរ់ខ្ដលបុរសទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់រងរ ះ ដូ រជារគទាញសាំ ពរ់ជាប់នង
ឹ ក្ទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ជល់
ក្ាលគ្នបសាវប់ទាង
ាំ បួន ក្់រៅ ។ ឯលទមក្់ដាំរន
ី ិងបុរសចាក្់សុ គ
យ រ ើញទាំខ្ពក្ទាាំង ៤ ក្់សាវប់ដូរចាបះ ភ័យ
ណាស់ រៅនយ
ិ យនង
ឹ យយចាស់ មបក្់ថា "របន
ើ ិយយគរ
ិ ដូររមឋរឲរបានសុ េ រយង
ើ ទាាំងពរី ក្់ នឹងរៅបរលមើ
យយ ទាល់អ្ស់ជីវរ"
ិ ។ យយចាស់ មនរិររថ លរក្អ្រ រោយបឋីេួ នរៅរប់
វ រមករឯព្លព រ ើយនិយយថា " របើ
ដូរចាបះ អ្បក្រៅយក្រខាយរទាាំង ៤ រ ះមក្ោក្់ក្ុ ងផធ
ប ះ រងរុ ាំឲររលសរ " រួរយយចាស់ឲរយក្រខាយរ ១ ររញពីផះធ
មក្ គ្នរ់ខ្លសក្យាំ ។ អ្បក្លសុក្សួ រ, គ្នរ់លបាប់ថា " បឋគ្ន
ី រ់សាវប់" អ្បក្លសុក្ក្៏ជួយយក្រខាយររ ះរៅដុរ, យយ
ចាស់លបាប់ថា "សូ មអ្បក្ទាាំងអ្ស់ ដុររធឝើឲរលអ រផរ
ិ បឋីេុ ាំគ្ន
ញ រ់ លសោញ់ េុ ាំណា
ញ ស់ រលខ្ដលគ្នរ់រៅរស់ " ។ លុ ះ
រគយក្រខាយរ ១ រៅដុររ យ
ើ យយចាស់ ខ្លសក្ថា " បឋគ្ន
ី រ់រៅផធះរទៀររ ើយ " ។ អ្បក្លសុក្ ក្៏រៅយក្មក្ដុរ
រទៀរ ។ លុ ះដុររៅគលមប់ ៤ រលើក្ រទើបរ ើញតាចាស់ បីយ
ឋ យរ ះររញមក្ពីព្លពរមករ មនេវួនរ ះលបោក្់
សុ ទខ្ន រធរូង ពួក្អ្បក្លសុក្រ ើញ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដញចាប់តាចាស់ រ ះ យក្រៅដុរទាាំងរស់ ឲរសាវប់រៅ ។
ររយងដូរសមវក្ាំពស
ឹ

១-ដក្លសង់ពក្
ី មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៥ ខ្េេ១.២ រួមគ្នប ទាំពរ័ ៦៩ ។

រឥឿង ប្សក
ី ណុ ដ ឥរលា
ោ ច គក
ឺ ណុ ដ ឥសុំផ្លលញ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១០៩

រលពរី ដើម មនបុរសមបក្់មនលបពនន ។ បុរសរ ះខ្រងរៅរប់រមករសពឝព្ថ្ង លុ ះរប់រមកររៅដល់រដើមព្លជមួយ

រសឋរក្ែុ ឋ រស ខ្ដលរៅនឹងរដើមព្លជរ ះ មនរសរក្ឋីភរ
ិ ភ័យ រ ើយរ ើយរៅអ្ងឝរបុរសខ្ដលរប់ព្លពរធឝើរមករ
រ ះថា "សុាំ ឲរបុរសទុក្ខ្ររដម ួ ដុាំ" ។ បុរសរ
ើ ព្លជមួយរនះ េញុាំនឹងឲររងាឝន់ជាមស ក្បុងមួយព្ថ្ងមយ ះ ក្៏លពមទុក្
រដើមព្លជឲរ ។ រសឋរក្ែុ ឋ រស បានយក្មសមក្លបគល់ឲរបុរសរ ះខ្ររល់ព្ថ្ង ។ បុរសបានមសរ យ
ើ យក្រៅ
លបគល់ឲរលបពននខ្ររល់ព្ថ្ង ។ លបពននសួរថា " អ្បក្បានមសពីណា? " ។ បឋីថា " ងក្ុាំរង់ដឹងអ្ី ររះខ្រទុក្រៅ" ។
លបពននថា "របអ្
ើ ក្
ប មន
ិ លបាប់េុ ាំញ េញុាំនង
ឹ រៅបឋង
ឹ អ្បក្រជរររៅព្ទ ឬរៅទូលរសឋរថា អ្បក្លួ រលពះរជលទពរ" ។ បុរស
រ ះ ឮលបពននថាដូរចាបះ ក្៏ភយ ័ រ ើយបានខ្ថ្វងលបាប់រៅលបពនន តាមដរាំ ែើរខ្ដលបានមសពីរសឋរក្ែុ ឋ រសរ ះ
។ ងលបពននបានដង
ឹ ដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏លបាប់រៅបឋវី ញថា
ិ " អ្បក្រនះ រៅរពញជារឆ្ងរ ចាញ់ លបាជាញសរឝ របអ្
ើ ក្
ប រប់
រដើមព្លជរ ះឲរ រលាំ រ យ
ើ ពុះបាំខ្បក្យក្មសពក្
ី ុ ងរដ
ប ើមព្លជរ ះ នឹងបានរលរើន រលពះរសឋរក្ែុ ឋ រស វយក្មស
ខ្រពីក្ុ ងរដ
ប ើមព្លជរ ះ " ។ បុរសបានឮសាំ ដីលបពននរ ើយ ក្៏រជឿ លុ ះលពឹក្រ ើង រៅរប់រលាំ រដើមព្លជរ ះរលាំ រៅ
រ យ
ើ ក្៏ពុះរមល
ើ ពុាំរ ញ
ើ មនមសអ្ឝប
ី នថរ
ិ រសាះ ។ រសឋរក្ែុ ឋ រសក្៏ររ់រចាលរដម
ើ ព្លជរ ះរៅ ។ រវលយប់
រសឋរក្ែុ ឋ រស គ្ន
ាំ ប រៅលួ រយក្មសពីផះធ បុរសរ ះអ្ស់ មក្វញ។
ិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 254
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រង់សុីក្ុាំតាមឃ្លវន

១-ដក្លសង់ពទ
ី សេ វដថក្
ី មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ ២២៦ ។

រឥឿង អារឡឧ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៨៨-១០៨

រលពីរលពង យ មនបុរសមបក្់រ្យះអ្បក្រង៉ះ លបពនន ងរងា៉ះ មនក្ូនលបុសមបក្់រ្យះ អារ វ ។ ក្ូនរ ះ

លុ ះធាំរ ើងអាយុ ៧ ឆ្ងប ាំ ជារក្យងមនលបាជាញដឹងថាមឋយឪពុក្លងង់ មន
ិ ររះរធឝើរររក្សុ ី ជាអ្បក្លក្លាំ បាក្ វក្៏
នយ
ិ យនង
ឹ មឋយ ឪពុក្ថា «ខ្ម៉រអ្ើយ! ឪរអ្ើយ! ឥ ូ វរនះ រយង
ើ គ្នយនរបររធឝរ
ើ ររក្សុ ី អ្ន
ីឝ ង
ឹ រគបានជារយង
ើ លក្ របើ
ដូររបះ ខ្េវសារយង
ើ រធឝើខ្លស ខ្េលបាាំងរយង
ើ រៅរធឝើរមករ ឯេញុាំរៅរធឝើខ្លសជាមួយនឹងឪឯង របើរយើងអ្រ់សាវមវូអ្ងករមាូប
រាំែីអ្ឝី សឹមេញុាំមក្រក្យក្ពផ
ី ះធ រនះ រៅសុ ី » ។ អារ វនង
ិ ឪពុក្មឋយ គិរគ្នបលពមរ យ
ើ ក្៏ររៀបលបោប់លបោរ ង
ើ
រៅរធឝខ្ើ លស ។ លុ ះរៅខ្លសយូររៅ អារ វនក្
ឹ រង់សុីនាំ រ យ
ើ វគរ
ិ ថា «របដ
ើ ូររបះអ្ញនឹងបរញ្ជឆរខ្ម៉ឪអ្ញយក្នាំ
សុី » គិររើយលបាប់ឪពុក្វថា «ឪៗ! េញុាំរៅផធះយក្សាវមវូមក្សុ ី » ។ ឪពុក្ក្៏ឲរក្ូនរៅផធះ ។ អារ វ រដើររៅដល់
ឋ លផវូវបានរ ើញវរថរលក្ ក្៏រូលរៅថាឝយបងគាំរក្រលក្រររសក្់ឲរ, លុ ះររររួររ យ
ក្ណា ើ លរបថាឝយបងគាំល
រលក្រៅ ។ លុ ះរៅដល់ជិរផធះ អារ វ មក្សាំ ពរ់ទទូ រក្ាលរ ើយរធឝើជាយាំ រដើររូលរៅក្បុងផធះ ។ ឯមឋយ
រ ើញក្ូនយាំដូរចាបះ ក្៏សួររៅក្ូនថា «ថ្ឝីក្ក្
៏ ូនយាំ?» ។ អារ វ រធឝើជាយាំខាវង
ាំ រ ើងរទៀរ ។ មឋយរ ើញក្ូនររខ្រយាំ
ឹ
ខាវង
ាំ រ ង
ើ ដូរចាបះ ក្៏សុ ះរៅឱប
ធ រ យ
ើ របក្
ើ សាំ ពរ់អ្ាំពក្
ី ាលក្ូ នររញ រ ញ
ើ ក្ាលររររលីង ររខ្រសងេ័
ឹ យរ យ
ើ
សួ ររទៀរថា «រ រុអ្ីឝ ក្៏បានជារររសក្់រ ើយយាំដូររបះ?» ។ អារ វលបាប់មឋយថា «ឪគ្នរ់សាវប់រ ើយ!» ។ ង
រងា៉ះ លុ ះឮក្ូនថាដូរចាបះ ក្៏គក្់លទូងខ្លសក្ទួញយាំអារោះអាល័យ ររៀបរប់ពីរលចាប់ព្ដគ្នបបានជាបឋលី បពននររៀង
របដរបមក្ ។ អារ វ រ ញ
ើ មឋយយាំសរលងងសព្លងដូរចាបះ ក្៏អ្ងឝរលួ ងរលមមឋយថា «អ្បក្ខ្ម៉រអ្យ
ើ ! អ្បក្ក្ុាំយ!ាំ
របើអ្ក្
ប ររះខ្រយាំ ររើរធឝើដូររមឋរនឹងបានរធឝើបុែរទានបញ្ជូ នរៅឲរឪ!» ។ ងរងា៉ះជាមឋយ ឮអារ វឃ្លរ់មន
ិ
ឲរយាំ រ យ
ើ សួ ររៅអារ វថា «បានររៀបបញ្ចុ ះរខាយរឪឯងរួររ យ
ើ ឬរៅ?» ។ អារ វលបាប់មឋយថា «េញុាំបានពង
ឹ
អ្បក្លសុក្ ឲររគជួយររៀបបញ្ចុ ះរខាយរឪរួរលអលិ រ
អ រ ើយ» ។ ងរងា៉ះឮក្ូនថាដូរចាបះ ក្៏មម
បី ប ររៀបរធឝើអ្នេមនាំគម
រាំែីរាំែុក្ រ យ
ើ នយ
ិ យនង
ឹ អារ វថា «ក្ូនរអ្ើយ! ឯងយក្នាំរាំែីរនះ រៅរធឝប
ើ ុែរឲរឪឯងរុះ! អ្ញមន
ិ រៅ
រទ, របអ្
ើ ញរៅរ ញ
ើ ខ្លសខ្ដលឪឯងរធឝើ ក្ខ្នវងខ្ដលឪឯងរៅ នង
ិ ផបូររខាយរឪឯងរ ះ មឋយររជារក្
ឹ រ
ើ ទុ ក្រខ លរន
ើ
រ ើងរទៀរ របើដូរចាបះ ឯងរៅរុះ» ។ អារ វឮមឋយថាដូរចាបះ ក្៏នឹក្អ្រក្បុងរិរថណាស់ រផរ
ិ លរូវនឹងគាំនិរេវួនខ្ដល
ក្ុ ក្មឋយរ ះរ យ
ើ ក្៏មម
បី ប ររៀបសខ្លងក្ រួររ យ
ើ ក្៏ខ្រក្រៅ លុ ះរៅដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ ោក្់អ្ខ្លមក្ពរី លើសាយ
រ ើយអ្ងគុយសុី នាំនិងរាំែីរាំែុក្លុ ះលតាខ្រខ្វអរ រៅសល់េះវ អារ វររៀបទុក្យក្រៅរផញើឪវ ។ លុ ះរៅដល់ជិរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 255
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

េធមឪវៗ រធឝជា
ើ យាំរទៀរ ។ អ្បក្រង៉ះជាឪពុក្ រ ញ
ើ ក្ូនយាំ រ យ
ើ សក្់រទើបនឹងរររថ្យៗ
ី ដូររបះ ក្៏សួររៅថា «ក្ូន
រអ្យ
ើ ! ថ្ឝីក្ឯ
៏ ងយាំ រ យ
ើ រររទាាំងសក្់ក្ាលដូររបះ» ។ អារ វលបាប់ឪពុក្ថា «ឪរអ្យ
ើ ! ឥ ូ វរនះ ខ្ម៉គ្នរ់សាវប់រៅ
រ ើយ បានជាេញុាំរររសក្់, អ្ស់ បងបអូនរគររៀបរធឝើបុែរឲរខ្ម៉ បានជាមនទាាំងនាំ ឥ ូ វរនះ េញុាំយក្មក្រផញើឪពិសា!»
។ ឯឪពុក្ជាមនុសេរឆ្ងរលងងណា
់ ស់ ឮក្ូនលបាប់ដូរចាបះ ក្៏យអា
ាំ ែិរលបពនន រ យ
ើ ក្៏នយ
ិ យនឹងអារ វថា «ក្ូន
រអ្ើយ! អ្ាំពីព្ថ្ងរនះរៅ ឪពុ ក្ខ្លងរៅទរនវរទៀររ ើយ» ។ អារ វឮថាឪពុក្ខ្លងរៅលសុក្ដូរចាបះ ក្៏នឹក្អ្រក្បុងរិរថ
ណាស់ រលពះលរូវនឹងគាំនិរេវួនគិរ។
លុ ះយូរបនថិររៅ អារ វនយ
ិ យនង
ឹ អ្បក្រង៉ះជាឪពុក្ថា «ឪរអ្យ
ើ ! ឥ ូ វរនះ ឪរៅខ្រពរី ក្់នង
ឹ េញុាំ ដូរសពឝព្ថ្ងរនះ
លាំ បាក្ណាស់ , គ្នយនអ្បក្ណានឹងដណា
ឋ ាំបាយសុ ី គ្នយនអ្បក្ណានឹងរដរសាំ ពរ់អាវរសវៀក្ដែឋប់, របើដូរចាបះ ឪឯងរក្
ដែឋឹងលបពននយក្មក្ លគ្នន់នង
ឹ ោាំបាយ ដងទឹក្ បុក្លសូវ រទប
ើ រយង
ើ មន
ិ សូ វរនឿយ រ់ដូរសពឝព្ថ្ងរពក្» ។ អ្បក្
រង៉ះជាឪពុក្ រវវើយរ ើងថា «ក្ូនរអ្ើយ! មឋយឯងសាវប់រៅ ពុាំទាន់បានមួយខ្េរទ, ឥ ូវរនះ ឯងឲរឪយក្លបពនន
រទៀរ ក្ូនមន
ិ អាែិរខ្ម៉ឯងរទ? ឬមួយរទៀរឪខាយសរគ ខ្លក្ងរគថាលបពននសាវប់ពុាំទាន់បានប៉ុ យ នព្ថ្ង បឋីគិររក្
លបពននថ្ីយ ឪខាយសរគណាស់មន
ិ យក្លបពននរទៀររទ» ។ អារ វររះខ្រអ្ងឝរឪពុក្ខ្រសពឝព្ថ្ង ។ ព្ថ្ងមយ
ួ អារ វរ ញ
ើ
ឪពុក្មក្ពីខ្លសរនឿយ រ់ណាស់ វក្៏និយយថា «ឪរអ្ើយ! ឥ ូ វរនះ ឪឯងរនឿយណាស់ រលពះគ្នយនលបពនននឹង
ជួយក្មវង
ាំ មួយរទៀរ ពក្របុរែរលក្ថា មនុសេគ្នយនលបពននដូរជាឪឯងរនះ របរើ ៅរធឝរ
ើ រឯព្លព បារ់ររឯផធះ
រធឝរ
ើ រផធះ បារ់ររឯព្លព, រធឝដ
ើ ូររមឋរ នង
ឹ បានលបាក្់ចាយបាយសុ ី នង
ឹ រគ រ យ
ើ េវួនក្៏រនឿយណាស់ផង» ។ អ្បក្រង៉ះ
ឮក្ូនអ្ងឝរដូរចាបះ ក្៏សួររៅថា «បាននរណារគរៅដែឹឋ ងលបពននឲរឪ? ។ អារ វរវវើយរ ើងថា «ឪក្ុាំលពួយ សឹមេញុាំ
រៅរក្ដែឋឹងជូន ឪរៅចាាំខ្រររៀបរបស់ នង
ឹ រៅរររុះ» ។ អ្បក្រង៉ះជាឪពុក្ឮក្ូនថា ដូរចាបះ ក្៏ថា «តាមខ្រក្ូនគរ
ិ
រុះ!» ។ អារ វឮឪពុក្លពមដូរចាបះរ ើយ ក្៏ររៀបេវួនមបម
ី ប រៅផធះ ងរងា៉ះជាមឋយ រៅបានពីរបីព្ថ្ង រទើបវនិយយ
នឹង ងរងា៉ះជាមឋយថា «ខ្ម៉រអ្ើយ! រយើងរៅខ្រពីរ ក្់, េញុាំក្រ៏ ក្យង មន
ិ ររះរក្សុ ី រធឝើររ ខ្ម៉ជាលសីរ ើយរមម៉យផង
ឥ ូវមនរគរង់បានខ្ម៉ៗ យក្បឋរី ៅ លគ្នន់រគនឹងរិញ្ចឹម រសាះអ្រ់ឃ្លវន, រយង
ើ ក្៏មន
ិ សូ វលាំ បាក្» ។ ឯ ងរងា៉ះឮ
អារ វជាក្ូនថាដូរចាបះ ក្៏រវវើយថា «ក្ូនរអ្ើយ! ឪឯងរទើបខ្រងនឹងសាវប់បាន ៥-៦ ព្ថ្ង ឥ ូ វរនះ ក្ូ នឲរមឋយយក្បឋី
រទៀរដូ ររបះ មន
ិ លរូវរទ អ្បក្ផងរគនង
ឹ រសើររិះរដៀលនិ ធ ថា «លសីររក្
ើ អាស បឋីសាវប់ពុាំទាន់បានប៉ុ យ នព្ថ្ង រង់បានបឋី
រទៀរ» ។ អារ វឮមឋយថាដូរចាបះ ក្៏រវវើយរ ង
ើ ថា «ខ្ម៉រអ្យ
ើ ! របទ
ើ ុ ក្ជាខ្ម៉ខាវរពក្រអ្បក្ផងរគនិ ធ ដូរចាបះ រគក្៏
មន
ិ បានមក្រក្រិញ្ចឹមរយង
ើ ខ្ដរ រគបានលបាក្់រស រគមន
ិ ឲរចាយរទ រលេញុាំរៅឯខ្លស មនលបុសមបក្់ មុេមរ់េួ ន
វ
លបាែដូររខាយរឪ រ យ
ើ គ្នរ់លសោញ់ េុ ាំដ
ញ ូរជាក្ូនគ្នរ់ សួ រេញុាំថា «ឯងមនខ្ម៉ឪខ្ដរឬរទ? េញុាំលបាប់គ្នរ់ថា «គ្នយន
ឪរទ មនខ្រខ្ម៉ រ ើយគ្នរ់និយយនឹងេញុាំថា «រង់បានខ្ម៉ជាលបពនន ររើខ្ម៉ឯងលពមដូ ររមឋរ?» របើខ្ម៉លពមគ្នរ់នឹង
ររៀបរណា
ឋ ប់មក្ខ្ររូវ មនអ្បក្ផវូវរៅមហា មនខាន់សាវលក្យសាំ រពះ តាមរាប់សណា
ឋ ប់លបព្ពែីពីបុរែមក្,
របខ្ើ ម៉មន
ិ លពម េញុាំក្ម
៏ ន
ិ ដឹងខ្ដរ តាមខ្រខ្ម៉គិរ រធឝរ
ើ ររក្សុ ី រុះ» ។ ងរងា៉ះជាមឋយ ឮក្ូននយ
ិ យអ្ងឝរផធញ់ផធល់
ដូរចាបះ ក្៏រវវើយរបរៅវញថា
ិ «តាមខ្រក្ូនគិររុ ះ» ។ អារ វ ឮមឋយថាតាមខ្ររិរថដូរចាបះ ក្៏អ្រណាស់ គិរថា«
រពលរនះ អ្ញបាននាំសុីរទៀររ យ
ើ »រ យ
ើ ក្៏ររៀបរាំផះធ សខ្មផងរួរលបាប់ ងរងា៉ះជាមឋយថា «រផរ
ិ រគរង់ររៀបររ
ឆ្ងប់ៗ េញុាំលខ្ម៉រៅខ្លស រដើមផរី ក្មន់ទាបខ្នវបងាករ រ យ
ើ នង
ឹ លបាប់អ្បក្ខ្ដលរង់បានខ្ម៉ជាលបពននរ ះផង រដើមផឲ
ី រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 256
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រគរក្រណា
ឋ ប់ររៀបររ» ។ អារ វ ក្៏មម
បី ប ររៀបេវួនរៅខ្លស រៅដល់រ យ
ើ ក្៏នយ
ិ យលបាប់អ្ក្
ប រង៉ះជាឪពុក្ថា «
ឪរអ្យ
ើ ! េញុាំរៅរក្លបពននឲរឪបានរ យ
ើ ងរ ះមុេមរ់សាំដីសាំរៅក្មភស់ក្ាំពសមផុរសាំ បក្ដូរខ្ម៉របះបទ
ិ ឥ ូ វេញុាំ
ឲរគ្នរ់រៅរលើផះធ រយង
ើ រ ើយ របើដូររបះឪររៀបរណា
ឋ ប់រៅររឲរឆ្ងប់» ។ អ្បក្រង៉ះឮអារ វលបាប់ថារគឲរររៀបររ
ជាឆ្ងប់ដូរចាបះ ក្៏មម
បី ប ពឹងអ្បក្លសុក្ជរ
ិ ខាង ឲរជួយរធឝន
ើ ាំខ្នក្រាំែីរាំែុក្ រ យ
ើ េវួនគ្នរ់រៅរក្ទិញមន់ទា
បខ្នវបងាករបានសពឝលគប់មុេ ។ ឯអារ វររះខ្រសុ ី នាំរល់ព្ថ្ង រ ើយនិយយនឹងឪពុ ក្ថា លបពននខ្ដលេញុាំដែឋឹង
ឲររ ះ រមបារបើក្ឲរររៀបររខ្រយប់ របើមន
ិ លពមដូរចាបះ រមបាមន
ិ របើក្ឲររររទ» ។ អ្បក្រង៉ះឮអារ វថាដូរចាបះ
រ រុខ្រជាមនុសេរឆ្ងរលងង់ តាមខ្រពក្រអារ វបងាគប់ដូររមឋរ ក្៏តាមទាាំងអ្ស់ រទប
ើ រក្រវលរៅររៀបររឲរខ្រ
រវលយប់ ។ រពលលងរ អ្បក្រង៉ះក្៏ពឹងអ្ស់ បងបអូន ខ្ដលរៅជិរខាង ឲរជួយជញ្ជូ នអ្ស់បណា
ត ររ រាំ ៅររៀប
មងគលររ ។ លុ ះរៅដល់ក្ខ្នវងររក្៏ររៀបដណា
ឋ ាំបាយសវសុ ក្
វ អ្បក្េវះក្៏ររៀបខ្ផវរឈរ
ើ ាំែីរាំែុក្រៅជូនរមបាតាម
ទាំរនៀម ។ ងរងា៉ះពឹងអ្ស់ បងបអូន មក្ររៀបបណា
ត ររទទួលតាមរាប់ ។ ឯអារ វ គិរខ្រសុ ី នាំឲរខ្វអរ ។ ង
រងា៉ះឮមរ់អ្ក្
ប រង៉ះ នឹក្វងល់ក្ុ ងរ
ប ិរថា
ថ «មរ់និយយរ ះ ដូរជាសាំ រ ងអ្បក្រង៉ះបថីអ្ញ» ។ អ្បក្រង៉ះឮមរ់ ង
រងា៉ះក្៏វល
ង ់ក្ុ ងរ
ប ិរថា
ថ «សាំ រ ងនយ
ិ យរ ះ ដូ រជាសាំ រ ង ងរងា៉ះលបពននអ្ញ» ។ អ្បក្រង៉ះសងេ័យណាស់ ក្៏
រ ើងរៅរលើផះធ រ ើញ ងរងា៉ះក្៏ថា « ងរនះដូរជា ងរងា៉ះលបពននអ្ញ » ។ ឯ ងរងា៉ះថា «អ្បក្រនះ ដូរជា
អ្បក្រង៉ះបថអ្
ី ញ» ។ អ្ស់បងបអូនអ្បក្លសុក្រគថា «អ្បក្រង៉ះរ យ
ើ ថាមន
ិ អ្បក្រង៉ះ ងរងា៉ះរ យ
ើ ថាមន
ិ ងរងា៉ះ » ។
លុ ះអ្បក្រង៉ះនង
ិ ងរងា៉ះ រ ញ
ើ គ្នបជាក្់ខ្មនខ្ទនរ យ
ើ រទើបដឹងថាអារ វវបរញ្ជឆរ ក្៏រអ្ៀនររ់រៅរោយេវួនទី
ព្ទៗ ។ អារ វដឹងថាមឋយឪពុក្ដឹងដូរចាបះ ក្៏រវះពួន លុ ះលពឹក្រ ើង អារ វររ់រៅរៅវរថ រធឝើជាក្ូនសិសេរលក្
។ ឯអ្បក្រង៉ះនង
ិ ងរងា៉ះ ក្៏រៅជាបឋលី បពនននង
ឹ គ្នបដូររដម
ើ រៅ ។ អារ វរៅររៀនអ្ក្េរ នង
ឹ រលក្លគូសន្តងាគជ ។
លុ ះរៅយូររៅ អារ វគិរថា «អ្ញនឹងបរញ្ជឆររលក្សងឃណាខ្ដលមនលបាក្់រលរើន យក្រៅឲរខ្ម៉ឪអ្ញ» ។
អារ វគិរដូរចាបះរ ើយក្៏រៅនិយយនឹងរលក្ភក្
ិ ុ ក្ាំ
ខ រលះមួយអ្ងគ ខ្ដលមនលបាក្់រលរើនថា «មនលសីមបក្់
លសោញ់ រលក្លគូ លសីរ ះលក្មុល
ាំ ល
អ អ រ់ណាស់ » ។ រលក្ឮអារ វថាដូរចាបះអ្ររង់បាន រ យ
ើ នយ
ិ យនង
ឹ អា
រ វថា «របើលបាក្ដដូរឯងថាខ្មន អ្ញនឹងឲរលបាក្់ឯងមួយបាទ» ។ អារ វថា «ចាាំដល់រពលយប់ងងឹរ រលក្
លគូរៅចាាំរៅក្ខ្នវងរ ះ េញុាំក្រុណានឹង លាំ សីរ ះមក្» រ យ
ើ វលរលក្រុ ះពរី លើក្ុដិ រដរើ រលមង់រៅផធះរន
ិ គរ
ិ
រៅនយ
ិ យបរញ្ជឆររិនរទៀរ លុ ះរៅដល់រ យ
ើ រដើររូលរៅក្បុងផធះ នយ
ិ យនឹងរន
ិ ថា «រក្
ិ ៗ! រង់បានលសីលក្មុ ាំ
លអខ្ដរឬរទ?» ។ រិនរវវើយថា «រអ្ើអ្ញរង់បាន» ។ អារ វថា «របើរិក្រង់បាន ររើឲរលបាក្់អ្ញប៉ុ យ ន?» ។ រិន
ថា «អ្ញឲរមួយបាទ» ។ អារ វថា «ររ
ិ ណាស់ របើឲរពរី បាទរ ះអ្ញរក្លសីលក្មុស
ាំ ៗលអៗ ឲររក្
ិ ឯង» ។ រន
ិ
ថា «រអ្ើ!» ។ អារ វថា «របើដូរចាបះចាាំរពលយប់ងងឹរ អ្ញនឹង ម
ាំ ក្ឲររិក្ឯង» រ ើយអារ វក្៏លរ ប់រៅវរថវញ
ិ
លុ ះដល់រវលយប់ងងឹររមល
ើ គ្នបមន
ិ សាគល់ វក្៏ រាំ លក្រ ះ ឲររៅអ្ងគុយចាាំក្ុ ងររងមួ
ប យសាងរ់ រ ើយវនិយយ
ផករាំ លក្ថា «របេ
ើ ុ ាំក្
ញ រុណា លាំ សីរ ះមក្ដល់ រលក្យក្រីពរទទូរលពះរក្សឲរជិរ» ។ អារ វផឋរាំ លក្រ ះរួរ
រ ើយ ក្៏រដើររូលរៅក្បុងផធះរិន រៅរិនរ ះររញមក្ រ ើយនិយយ «ឥ ូ វអ្ញរក្លសីលក្មុាំ ឲររិក្ឯងបាន
រ យ
ើ » ។ អារ ាំ ន
វវផឋរ ិ ថា «របរ
ើ ិក្ឯងរូលរៅរដក្នង
ឹ លសីរ ះ លរូវទទូរក្ាលឲរជរ
ិ » រទប
ើ រ
ាំ ិក្រ ះរៅ
ររៀបររងខ្ដលរលក្រៅចាាំ រ យ
ើ វេេប
ឹ លបាប់រន
ិ ថា «លសីរៅក្បុងរនះរ យ
ើ ឲរលបាក្់មក្» ។ រន
ិ រមល
ើ រៅក្បុង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 257
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ររងរ ញ
ើ រលក្អ្ងគុយទទូររព
ី ររៅរ ះ គរ
ិ សាយនថាជាលសីខ្មន ក្៏ឲរលបាក្់រៅអារ វ ។ អារ វបានលបាក្់
រ យ
ើ ក្៏រវះជាលបញាប់លរ ប់រៅវរថវញ
ិ ។ លុ ះរន
ិ នង
ិ រលក្បានជួបគ្នបរ យ
ើ រន
ិ គិរថា «រលក្ជាលសី» រលក្
ក្៏គិរថា រិនជាលសីក្ល៏ បចាប់គ្នបផឋួល រោយរលក្អ្រ់រងាាន់លងរមន
ិ មនក្មវង
ាំ ក្៏ដល
ួ រដក្រៅ ។ រិនពល់លរូវ
សាឝសរលក្ ក្៏ដង
ឹ ថាអារ វក្ុ ក្ ។ ទាាំងរលក្ទាាំងរន
ិ លុ ះដង
ឹ ថាអារ វបរញ្ជឆរក្៏រអ្ៀនរៅក្ុ ដិ រៅផធះរោយ
េវួនៗរៅ ។ អារ វរៅចាាំរលក្ឯក្ុដិ លុ ះរលក្មក្ដល់ក្ុដិរ ើយ វក្៏ទារលបាក្់អ្ាំពីរលក្ៗរ ះថា «អារ វ
ឯងបរញ្ជឆរអ្ញ រ ើយឯងមក្ទារលបាក្់ពីអ្ញរទៀរ អ្ញមន
ិ ឲរឯងរទ» ។ អារ វថា «របើរលក្មន
ិ ឲរលបាក្់រទ េញុាំ
ក្រុណានង
ឹ រៅពិររលក្លគូធាំថា «រលក្រៅរដក្នង
ឹ លសី» រ យ
ើ នង
ឹ រៅលបាប់អ្ស់ ឧបាសក្ ទាយក្ អ្បក្លសុក្ ក្បុង
ភូមទា
ិ ងាំ អ្ស់ឲររគដឹងរទៀរ របើរគដឹងរ ើយ រគមន
ិ ឲរបាយរលក្ឆ្ងន់រទ រ ើយរលក្ក្៏នឹងខាយសរគ រៅវរថ
ជាមួយរគពុាំបាន» មួយរទៀរ របេ
ើ ុ ាំក្
ញ រុណារៅដល់លក្ុមសងឃររ ី មុេជារគមក្ចាប់រលក្យក្រៅជាំនុាំជលមះ
ពិចារណា តាមដាំរែើរខ្ដលរលក្ជួលេញុាំក្រុណាឲររក្លសី រ ើយរលក្ថា ឲរលបាក្់េុ ាំក្
ញ រុណាមួយបាទ ឥ ូ វរនះ
រលក្បានរដក្នឹងលសីរ ើយ រលក្រគរថា មន
ិ ឲរវញ
ិ េញុាំក្រុណាមន
ិ ខ្លងរលក្រទ! មុេជារៅពិររលក្លគូធាំ
រ យ
ើ » ។ រលក្រ ះ ឮអារ វថាដូរចាបះ ក្៏ភរ
ិ ភ័យខាវង
ាំ ណាស់ យក្លបាក្់មយ
ួ បាទឲររៅអារ វជាលបញាប់ ។
អារ វមន
ិ លពមទទួលយក្វថា «រលរលក្និយយរ ះថា ឲរលបាក្់មយ
ួ បាលរខ្ដលឆ្ងន់បាយសពឝព្ថ្ង ឥ ូ វ លរូវ
រលក្យក្លបាក្់វល់រពញបាលររទប
ើ េញុាំក្រុណាទទួលយក្» របរើ លក្មន
ិ រក្ឲររទ នង
ឹ រៅពរ
ិ រលក្លគូធាំថា រលក្
រៅរដក្នង
ិ លសីពយ
ី ប់មញ
ិ .. រលក្លគូធាំលជាបរ យ
ើ នង
ឹ ចាប់រលក្យក្រៅវយបរែឋញមន
ិ ឲររៅក្បុងវរថមយ
ួ
រទៀរ េញុក្
ាំ រុណានឹងរៅបឋឹងរលក្ឧក្ញា៉លពះរសឋរជាធាំក្ុ ងលក្ុ
ប មសងឃររ ី ឲរមក្ចាប់យក្រៅ ពួក្សងឃររន
ី ឹងយក្
សាំ ពរ់របាក្ក្ាលរលក្ផេក្
ឹ ររញពស
ី ងឃរ យ
ើ ោក្់ជាពលរជនម
ិ នថ ពុាំរ ះរសាររគនង
ឹ ោក្់ជាពលរបាររមយ
ដាំរ»ី ។ រលក្ឮអារ វថាដូរចាបះ ក្៏ភយ
័ ណាស់អ្ងឝរថា «ចាាំរក្លបាក្់ឲរក្ុាំរៅពិររលក្លគូធាំ! និងរៅបឋឹងលក្ុមសងឃ
រររី ើយ» រ ើយេាំរក្លបាក្់លក្់ទាង
ាំ សផង់រីពរខ្ផេផេាំឲរអារ វ ។ អារ វរ ើញរលក្លក្់សផង់រីពរខ្ផេផេាំ
លបាក្់ឲរដូរចាបះ ក្៏នយ
ិ យនង
ឹ រលក្ថា «រែាើយរុះ! រលក្រក្លបាក្់ឲរេញុាំក្រុណាលយមខ្រសាភយរៅផធះរួរបាន
រ ើយ» ។ រលក្ឮអារ វថាដូរចាបះ ក្៏មនរិររថ លរក្អ្រណាស់ ររៀបរវរលបាក្់ររ
ួ សមភយឲរអារ វរ ើយនិយយ
អ្ងឝរថា «ក្ុាំឲរនយ
ិ យលបាប់ឲររគដឹង, ដង
ឹ អាែិរយក្ខ្របុែររៅរុះ» ។ អារ វថា «រលក្ក្ុាំលពួយលពះទ័យ េញុាំ
ក្រុណាមន
ិ លបាប់រគរទ»រ យ
ើ ទទួលយក្លបាក្់ពរី លក្រដើររៅផធះ ។ លុ ះរៅដល់ផះធ ជួបនឹងមឋយ អារ វក្៏ខ្លសក្
លបាប់មឋយថា «ខ្ម៉រដរថ្ង់ៗ» ។ ងរងាះឮរ ើយសួ ររៅថា «រដររធឝើអ្ីឝ?» ។ អារ វបងាាញលបាក្់ខ្ដលសាភយ ។
ងរងា៉ះជាមឋយរ ញ
ើ អារ វបានលបាក្់មយ
ួ សមភយដូរចាបះ ក្៏សធះរៅលបាប់អ្ក្
ប រង៉ះជាបឋី ។ អ្បក្រង៉ះមក្រ ញ
ើ អា
រ វបានលបាក្់មយ
ួ សមភយ ក្៏បារ់េឹងនឹងអារ វខ្ដលបរញ្ជឆរអ្ាំពីមុនរ ះ អ្រនឹងអារ វទាាំងមឋយឪពុក្ រ ើយ
អ្បក្រង៉ះសួ ររៅអារ វថា «ក្ូនបានលបាក្់រនះពីណា! ក្ូនរធឝើរមឋរបានជាបាន? ។ អារ វលបាប់ឪពុក្វថា «លក្អ្ី
សពឝរបលើ បាក្់ លគ្នន់ខ្របងាាញរក្រខា
ថ ិ៍ យ សឲរអ្បក្ផារមល
ើ លគប់គ្នប េវះរគឲរមួយបាទ េវះពរី បាទ ខ្ររល់ គ្នបដូររបះរៅ
ក្៏បានរលរើនរ ើយ របើឪរង់បានលបាក្់រលរើនរៅបងាាញរក្រខា
ថ ិ៍ យ សឲរអ្បក្ផាររមល
ើ មឋងមបក្់រៅ ឪយក្លបាក្់មន
ិ អ្ស់ »
។ អ្បក្រង៉ះជាឪពុក្ឮអារ វថាដូរចាបះរ យ
ើ រ រុខ្រជាមនុសេរឆ្ងរលងងក្
់ រ៏ ៅរធឝតា
ើ មពក្រអារ វ លុ ះរៅដល់
ផារ ក្៏ឈររៅមរ់ទាឝរផធះរគ រ ើយលសាររខាបងាាញរក្រខា
ថ ិ៍ យ ស ។ អ្បក្ផធះរ ញ
ើ ដូរចាបះ ក្៏រអ្ៀនខាយសបបួលគ្នប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 258
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រដញវយ ។ អ្បក្រង៉ះររញពផ
ី ះធ មួយរូ លរូ លរៅផធះមួយរទៀរ រ យ
ើ បងាាញរក្រខា
ថិ៍ យ សរគ រគរដញវយរសធើរខ្រនង
ឹ
សាវប់ អ្បក្រង៉ះភ័យក្៏ររ់រៅផធះ ។ ឯអារ វចាាំរមល
ើ ឪពុក្ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ រ ើញឪពុ ក្ររ់មក្ពីផារ រ យ
ើ ជួនជា
មនជាឝសាភយទាំនិញខ្លព ូ លលបអ្ប់លបាក្់ មស ជារលរើនមក្អ្ាំពីរមងយ ក្៏លបាប់រៅអ្បក្ក្៏លបាប់រៅអ្បក្រង៉ះជា
ឪពុក្ថា « បឪ! អ្បក្ផាររគតាមមក្វយឪរ យ
ើ របដ
ើ ូរចាបះឪររ់ររ់វលរនះរៅរទប
ើ រួរេវួន» ។ អ្បក្រង៉ះឮក្ូន
លបាប់ដូរចាបះ ក្៏លក្រ ក្រមល
ើ រៅរ ើញមនុសេរដើរអ្ាំពីរមងយរលមង់មក្ខ្មន គ្នរ់គិរសាយនថាជាអ្បក្ផាររគតាម
មក្វយរទៀរភ័យខ្ដលសាភយទាំនិញ រ ះ ក្៏មក្ដល់ ។ អារ វគិរបរញ្ជឆរជាឝរ ះរទៀរ វនិយយលបាប់ថា «
បងធមរអ្ើយ! មនរគរដញរឋន់បាក្់រជើងមខង ប៉ុខ្នថអ្បក្រដញរ ះ ខ្រមបក្់ឯងនឹងសាធក្់ចាប់ពុាំបាន របដ
ើ ូរចាបះ បងធ
មឯងររ់រៅជួយចាប់ របើបាននឹងយក្មក្ខ្រក្គ្នបសវសុី» ។ ជាឝឮអារ វលបាប់ដូរចាបះ ក្៏លក្រ ក្រមល
ើ រៅតាមពក្រ
អារ វរ ញ
ើ មនុសេររ់ គរ
ិ សាយនថាជាមនុសេរដញរឋន់ខ្មន ក្៏យក្សមភយរផញទ
ើ ុ ក្នឹងអារ វទាាំងអ្ស់ រ យ
ើ
បបួលគ្នបររ់រៅតាមអ្បក្រង៉ះៗ ររ់បរែឋើរលក្រ ក្រមល
ើ មក្រលរយបរែឋើរ រ ើញជាឝររ់តាមរលរយ គិរសាយនថាជា
រគរដញចាប់េួ នក្៏
វ លបឹងររ់រៅរទៀរ ។ ឯអារ វបានសមភយលទពររបស់ ជាឝរ ើយ ក្៏ជញ្ជូ នយក្រៅលក្់ទុក្ឲរខ្ម៉
វ រ យ
ើ វរវះររ់អ្ាំពទ
ី រី ះរៅរទៀរ ។ ឯជាឝដល់ ដឹងថាអារ វបរញ្ជឆរដូរចាបះ ក្៏លរ ប់មក្វញរក្សម
ិ ភ យទាំនិញ
និងអារ វពុាំរ ើញ នឹក្សាឋយរបស់ ណាស់ នឹងរក្ចាប់អ្ក្
ប ឯណាពុាំបាន ក្៏េាំរដើររៅរក្អារ វ ។ សូ មរសវះលរឹម
រនះសិន ។ សូ មខ្រងពីររឿងអារ វខ្ដលររ់រៅរ ះវញ
ិ ។ អារ វ រលរលរយរ ះ ររ់រៅដល់លសុក្មួយឆ្ងងយ
ណាស់រ យ
ើ បានជួបនង
ឹ ដូរចាស់ មបក្់ នង
ិ រៅលក្មុម
ាំ ប ក្់ក្ាំពុងររៀបទូក្ផធុក្របស់ លទពរ រដើមផរី ៅរៅលសុក្ឯរទៀរ
ឲរជិរជួបជុាំនឹងអ្ស់ បងបអូនញារិស ថ ន រផរ
ិ រៅគ្នរ់ធាំរពញលក្មុល
ាំ ម
យ ឲរមនបឋីរ ើយ ។ អារ វរ ើញរៅដូន
ចាស់រ ះ ក្៏មនររ
ិ លថ សោញ់ រ យ
ើ ជួយជញ្ជូ នរបស់ លទពរោក្់ទូក្ ។ ដូនចាស់រ ញ
ើ អារ វជួយឈឆ្ង
ឺ អល
ដូរចាបះ គ្នរ់សួរ «រៅរៅណា?» ។ អារ វលបាប់ថា «េញុាំសូមរោយសារយយរៅផង»! ។ ដូនចាស់រ ះសួ រថា «
រៅឯងរ្យះអ្ឝី?» ។ អារ វជលមបថា«េញុាំរ្យះជីរៅលបសា ររើយយរៅណា? េញុាំសូមរោយសាររៅផង » ។
យយចាស់ឮអារ វសុាំ រោយសារដូរចាបះ ក្៏មនរិរអ្
ថ រនឹក្ថាបានវជាគ្នប លគ្នន់នង
ឹ ជួយខ្រវទូក្រៅ ។ លុ ះររៀប
របស់លទពររួររលសររលណា អារ វក្៏សុាំេួ នខ្រវទូ
វ ក្ ។ ឯដូនចាស់ អ្ងគុយអ្ុាំក្ាល រៅលក្មុអ្
ាំ ងគុយក្ណា
ឋ ល ។
អារ វនង
ិ រៅលក្មុរាំ រះ ខ្ររ ាំព្ពរមល
ើ មុេគ្នប រ យ
ើ ញញឹមរៅមក្រក្គ្នប ។ លុ ះខ្រវបនថិររៅ អារ វរធឝជា
ើ រភវរ
រាំបរ
ិ ក្៏នយ
ិ យថា «ឱយយរអ្យ
ើ ? េញុាំរភវររាំបិររចាលរៅរលើរគ្នក្ឯរលរយរ ះ រផរ
ិ េញុាំរវល់ខ្រជញ្ជូ នរបស់
យយ បានជាេញុាំរភវររាំបិរេញុាំ, រាំបិររ ះ ជារបស់រក្រររះព
ថ ិ៍ ីខ្ម៉ឪដូនតាមក្ដូររបះេញុាំសុាំលរ ប់ទូក្រៅយក្វញ»
ិ ។
ដូរចាស់ ក្ល៏ ពមលរ ប់ទូក្រៅវញ
ិ លុ ះដល់ក្ាំពង់អារ វនយ
ិ យនង
ឹ ដូរចាស់ ថា «យយអាែិររ ង
ើ រៅយក្
រាំបិរឲររៅបនថិរ េញុាំទុក្លរង់គល់រឈខា
ើ ងរលើលចាាំងរៅលបបផវូវ ខ្ដលរយង
ើ ជញ្ជូ នរបស់ មក្រ ះ» ។ អារ វវ
បរញ្ជឆរ យចាស់ ឲរខ្រគ្នរ់រ ើងរៅផុររលណា នឹងររញទុក្អ្ុាំររ់យក្រៅលក្មុាំ ។ លុ ះដូនចាស់ រ ើងដល់
មរ់លចាាំងលយមបាាំងខ្ភបក្ អារ វក្៏មម
បី ប ថ្យទូក្ជាលបញាប់ រចាលដូនចាស់ រ ះរ យ
ើ េាំខ្រវតាមបរណា
ឋ យទក្
ឹ ូរ
រៅ ។ យយចាស់រ ះ លុ ះរក្រាំបិរពុាំរ ើញក្៏លរ ប់មក្ទូក្វញ
ិ បារ់ទាង
ាំ អារ វ បារ់ទាង
ាំ ទូក្ ។ បារ់ទាង
ាំ
រៅលក្មុាំ លក្រ ក្រមល
ើ រៅរលរមទក្
ឹ រ ញ
ើ អារ វក្ាំពុងេាំលបឹងខ្រវទូក្ ។ ដូនចាស់ភយ
័ ណាស់ យក្ព្ដគក្់លទូង
ខ្លសក្លទរហាយាំបរែឋើរ ខ្លសក្បរែឋើរ ឲរអ្បក្លសុក្រគជួយរដញតាមថា «សូ មជួយផង រផរ
ិ ជីរៅលបសា វលួ រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 259
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ពលងរ់រៅលក្មុេ
ាំ ុ ាំរញ ៅរ យ
ើ !» ។ អ្ស់អ្ក្
ប លសុក្រគឮថា «រៅលបសា ព
ាំ លងរ់រៅលក្មុដ
ាំ ូរចាបះ,, គ្នយននរណារគជួយ
រគគរ
ិ ថា «លបពននរបស់អារ ើ រយដាំរែើរលបាប់អ្ក្
វ» ។ លុ ះដូនចាស់ររ់តាមពុាំទាន់ រទប ប លសុក្ថា «អាខ្ដលលួរ
រៅលក្មុេ
ាំ ុ ាំរញ ះ វរ្យះជីរៅលបសា វលួ រពលងរ់រៅលក្មុន
ាំ ិងលទពរេញុាំរៅរទររើ» ។ រទើបអ្បក្លសុក្រគដឹងលគប់គ្នបថា
«អារ វវបរញ្ជឆរលួ រពលងរ់រៅលក្មុន
ាំ ង
ិ របស់ លទពរយយ,, ដូរចាបះ ក្៏រគមន
ិ ដឹងរធឝដ
ើ ូ ររមឋរនង
ឹ រៅតាមក្៏មន
ិ ទាន់
រផរ
ិ វរៅយូរណាស់រ ើយ ។ ឯអារ វ េាំខ្រវលុ ះដល់រវលយប់និយយលួ ងរលម ងលក្មុរាំ ះថា «បានជា
បងេាំពលងរ់មក្ រផរ
ិ បងលសោញ់ ងណាស់ ! ឥ ូ វរនះបងយក្ ងរធឝើជាលបពនន» ។ ងលក្មុរាំ ះ ររះខ្រ
ក្នធក្ទ
់ រនធញរឭក្ជីដូន រផរ
ិ ធ្លវប់រៅខ្រពរី ក្់ រ យ
ើ នយ
ិ យលបាប់អារ វថា «រមវះ៉ សមយយគ្នរ់រក្េញុាំមន
ិ រ ញ
ើ
គ្នរ់នឹងរលរទឹក្សមវប់េួ នក្៏
វ មន ិ ដឹង? មួយរទៀរ សមគ្នរ់នឹក្រឭក្េញុាំ គ្នរ់សរលងងសព្លង អ្រ់ទាង
ាំ បាយរៅជា
ឈសា
ឺ វ ប់អ្សារឥរររ, របជា
ើ ដូរចាបះសូ មអ្បក្ជួយេញុាំរៅវញ
ិ របអ្
ើ ក្
ប មន
ិ ជូនរៅរទ េញុាំនង
ឹ រលរទក្
ឹ សមវប់េួ ន»
វ ។
អារ វឮ ងរ ះនិយយដូរចាបះក្៏វរទូក្រូលក្បុងព្លពសាងរ់ លួ ងរលម ងរ ះថា «បងលសោញ់ ងណាស់
រ ើយ បានជាបងេាំពលងរ់យក្មក្រធឝើជាលបពនន របើ ងរលរររ់សមវប់េួ នដូ
វ រចាបះ ររើបងបាននរណាជាលបពនន» ។
ងរវវយ
ើ ! រ ង
ើ ថា «របអ្
ើ បក្លសោញ់ រមឋរក្៏អ្ក្
ប មន
ិ ដែឋឹងតាមរាប់?,,, ។ អារ វរវវយ
ើ ថា «ឱ ងរអ្ើយ! របើ
ចាាំដែឋឹងតាមរាប់ រធឝើរមឋរនឹងឆ្ងប់បានទាន់រិរថ របើរគឲររ ះក្៏បាន របើរគមន
ិ ឲររ ះនឹងទរទឥរអ្ាំរពើ, ដូររបះ
រ យ
ើ បានជាបង ព
ាំ លងរ់ ងសិន, រៅដល់លសុក្ខ្ម៉ឪដូនតានង
ឹ ររៀបររតាមរាប់ ងក្ុាំរូរររ
ិ ថ បងនង
ឹ ជូនរៅ
សួ រជីដូន ងជាលបញាប់ ងពុាំថ្ប់បារមមរ យ
ើ » ។ ងលក្មុក្
ាំ ល៏ ពមរលពៀងសុ េររ
ិ ថ រធឝជា
ើ លបពននអារ វរៅ ។
លុ ះលពឹក្រ ើងអារ វក្៏ខ្រវទូក្រៅរទៀរ លបទះនឹងរចារ ៥០០ ក្់ ។ រចារទាាំង ៥០០ រ ះខ្រងខ្ររៅចាាំបន
វ អ្
់ ក្
ប
ទូក្ អ្បក្ដាំរែើរខ្ដលរដរើ រៅរក្សុ ី ខ្រសពឝព្ថ្ង ។ លុ ះរ ញ
ើ ទូក្ខ្រវរៅដល់ ក្៏គរ
ិ បវនយ
់ ក្លទពររបស់ ។ អារ វដង
ឹ
ថា រចាររង់បន
វ យ
់ ក្លទពររបស់េួ នដូ
វ រចាបះ ក្៏រូលទូក្រៅក្បុងក្ណា
ឋ លពួក្រចារ រ ើយរ ើងរៅនិយយនឹងរមរចារ
ប រល់គ្នបហា៊នបវនខ្់ រអ្បក្ទូក្-អ្បក្ដាំរែើរខ្ដលរដើររក្សុី ោរ់រោរ ឆ្ងងយពីលសុក្ពីភូមរិ គ រ
ថា «អ្ស់អ្ក្ ើយរលើក្គ្នប
រៅទាាំង ូ ងៗ
ឝ ផង, ឯេវួនេញុាំមន
ិ ររះបវនអ្
់ ក្
ប រដរើ រក្សុ ី ោរ់រោរដូររបះរទ េញុាំបវនខ្់ រអ្បក្លសុក្អ្បក្នគរ រ យ
ើ េវួនេញុាំខ្រ
មបក្់ឯង, បានជាេញុាំហា៊នដូររបះ រោយេញុាំររះអាគមរប់មន
ិ មុរដុ រមន
ិ រវះ រ ើយររះទាាំងអាគមបឋមាំ បឋមុន
ឺ ខ្ប៉
រោន សាោន មហាលស ប់ មហាលសោយ រយែ៍ខ្បងភគ រយែ៍រោ េញុាំររះអ្ស់ មន
ិ សល់ រនះេញុាំ
រទប
ើ នឹងមក្ពប
ី ន
វ ល់ សុក្រគ យក្បានទាាំងក្ូនលក្មុរាំ គមបក្់មក្ផង របអ្
ើ ក្
ប ឯងមន
ិ រជឿ អ្បក្សួ រលសីរ ះរុះ » ។ អ្ស់
ពួក្រចារបានសាឋប់អារ វអ្ួរលបាប់ពីសិលផសាន្តសថអាគមវជា
ិ ជ ររដូរចាបះរ ើយ ក្៏រង់ររៀនរទើបនិយយនឹងអារ វ
ថា «របដ
ើ ូរចាបះ សូ មអ្បក្បងាាញអាគមសិលផសាន្តសថដល់រយង
ើ រល់គ្នបផង! រយង
ើ សុ ាំ អ្ក្
ប រធឝជា
ើ លគូបងាាញលបរៅ
រ ើយរៅរក្សុី ជាមួយគ្នប» ។ អារ វថា «របើអ្បក្រល់គ្នបរង់ររៀន េញុាំក្ប
៏ ងាាញបាន ប៉ុខ្នថ រររក្ទីរធឝើពិធីរូល
លរែមរ ះលក្ណាស់ មនខ្ររក្ររះោរ់ពីលសុក្ពីភូមរិ គ រ ើយរៅក្ណា
ឋ លទរនវឆ្ងងយពីរលរើយ រ ះរទើបរធឝើ
បាន «រ យ
ើ អារ វនង
ិ រចារក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅរក្ររះក្ណា
ឋ លសមុលទ បានរ ញ
ើ ររះមួយមនផបូក្េារ់លអ ក្៏រ ង
ើ រៅ
រលើររះរ ះ រក្រមល
ើ ទីក្ខ្នវងសមគួរឆ្ងងយពីក្ខ្នវងររសាំ រៅ ។ អារ វលបាប់ថា «របើអ្បក្រង់ររះអាគមឲរពូខ្ក្
រ ះលរូវសាឋប់េុ ាំញ របេ
ើ ុ ាំប
ញ ងាគប់ឲររធឝអ្
ើ ីឝ លរូវរធឝតា
ើ មពក្រេញុាំទាង
ាំ អ្ស់ រ ះ រទប
ើ បានអាគមពូខ្ក្វុរឆ្ងប់» ។ អ្ស់រចារ
ទាាំង ៥០០ ក្៏ទទួលលពមរធឝតា
ើ មទាាំងអ្ស់ រ យ
ើ អារ វបងាគប់ឲររធឝរើ រងពធ
ិ ី មនបាយសី មនរទៀនធូ ប ភញផ
ី ក

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 260
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ើ មនរជវរ័ ិវលរទង់ សង់ជារន ៧ ថាបក្់ រ

យ យ
ើ វឲរជីក្ក្រយដីេារ់ជាអ្ែូ ឋ ងធាំរលៅ ឲរមនទក្
ឹ លយមមុជ
លិរក្ាល លុ ះរធឝរើ លសរ រ យ
ើ វបងាគប់រចារ ៥០០ ក្់ឲររររសក្់ ឲរលសារសាំ ពរ់ររញទាាំងអ្ស់ គ្នប រ យ
ើ វ
និយយបរញ្ជឆររចារតាាំង ៥០០ រ ះថា «រអាគមេញ
ី ុ ាំរនះខ្ដលនឹងររៀបរ ះ លរូវមុជទឹក្ រ ើយនឹងសូ លរអ្រ់ដរងាើម
រៅក្បុងទក្
ឹ បាន៧រប់ រទប ើ ពូខ្ក្ខ្មនខ្ទន» ។ ពួក្រចារក្៏ គ្ន
ាំ ប ហារ់មុជទក្
ឹ សូ លរអាគម ។ ឯអារ វរុះរៅសាំ រៅ
និយយេេប ឹ លបាប់លបពននឲរររៀបេវួន រ ើយទាញពួរយុថាកឲរេវី, វផឋលាំ បពននថា «របើអ្ញររ់រុះពីរលើរគ្នក្មក្លរូវ
ទាញពួរយុថាករ ើងឲរឆ្ងប់ » ។ ផថរាំ លសរ រ ើយក្៏លរ ប់រៅវញ
ិ លុ ះដល់លពលប់យប់ងងឹរ វឲរពួក្រចារមុជទឹក្
រ យ
ើ បងាគប់ថា «របម
ើ ុជ លរូវមុជឲរលពមគ្នប របរើ ងើបៗ ឲរលពមគ្នប រទើបអាគមពូខ្ក្» ។ លុ ះពួក្រចារមុជលពមគ្នប
រ ើយ អារ វក្៏ររ់រុះរៅសាំ រៅដក្យុថាក លររឋង ជួនជាេរល់ ជាំរ រមក្ដល់ អារ វរបើក្ររឋងរយងទាាំង
សាំ បា៉នរៅ រចាលរចារទាាំង ៥០០ ឲររៅរលើររះរ ះ ។ ឯរចារទាាំង៥០០ រងប
ើ អ្ាំពីទក្
ឹ រ ង
ើ រក្រមល
ើ អារ វពុាំ
រ ើញក្៏សួរគ្នបថា «រលក្លគូរៅណា? » គ្ន
ាំ ប រក្ឯក្ាំពង់មន
ិ រ ើញ ក្៏រ ើងរៅរមល
ើ លងររងពិធី ក្៏មន
ិ រ ើញ
បារ់ទាង
ាំ សាំ រៅទាាំងមនុសេ ។ ពួក្រចារទាាំង ៥០០ ក្៏ដឹងថា អារ វបរញ្ជឆរ រ ើយរទើប គ្ន
ាំ ប រក្រឈឫ
ើ សេរី ធឝើក្ផូន
វវង ។ អារ វ របក្
ើ សាំ រៅយក្លទពររបស់ រចារទាាំង ៥០០ ខ្ដលរៅក្បុងសាំ រៅរ ះខ្រពរី ក្់បលីឋ បពនន លុ ះរបើក្
ររឋងរៅអ្ស់មយ
ួ យប់មយ
ួ ព្ថ្ង ក្៏បានដល់លសុក្មួយ រ ើយវរក្រមល
ើ មនុសេក្បុងលសុក្រ ះ ពុាំរ ើញមនមនុសេ
លបុស មនខ្រមនុសេលសី រទប
ើ ដង
ឹ ថា ជាលសុក្រចារខ្ដលវបរញ្ជឆររ ះ រទប
ើ វរបាះយុថាកឈប់ ។ អ្ស់លបពននរចារ
ទាាំងរ ះ នង
ឹ បានដឹងសាគល់ថាជាសាំ រៅរបស់ បក្
ីឋ រ៏ ទ រផរ
ិ រលខ្ដលបឋរី រញរៅអ្ាំពផ
ី ះធ ខ្រេវួនទរទ លុ ះបានជួប
នឹងឈយួញសាំ រៅ ក្៏បន
វ យ
់ ក្ បានជាលបពននក្ូនមន
ិ ដឹងមន
ិ សាគល់ ។ លុ ះអារ វរបាះយុថាករួររលសររ ើយ ក្៏យក្
ដស
ី នង
ិ រឋរវបួនររញមក្រលៅ រ យ
ើ រធឝជា
ើ គូសវសចាប់យម ។ អ្ស់លបពននក្ូនរៅរចារ រមល
ើ មក្រ ើញអារ វ
គូសវសដូរចាបះ ក្៏នឹក្សាយនថា វររះចាប់យម រទើបសួ រថា «អ្បក្រអ្ើយ! អ្បក្ររះចាប់យមអាែិររមល
ើ ឲរបឋីេុ ាំញ
បនថិរ រផរ
ិ គ្នរ់រៅរក្សុ ី ជាយូរខ្េរ ើយ» ។ អារ វឮដូរចាបះរ ើយក្៏ដឹងរាស់ ថា លសីទាង
ាំ រ ះជាលបពននរចារ
ខ្ដលអ្ញបរញ្ជឆររ ះជាលបាក្ដរ យ
ើ វរវវយ
ើ រ ង
ើ ថា «លក្អ្ឝស
ី ពឝរបចា
ើ ប់យមរ ះ រទាះបស
ី មភងេសមមរភវក្
ឹ អ្
រថៈ រលេយនថអ្ីឝ េញុាំក្រ៏ រះទាាំងអ្ស់ , អ្បក្រង់រមល
ើ អ្ាំពីររឿងអ្ឝី យក្ខ្ររទៀនធូប សាវ មវូ មក្បូជាលគូ ក្ុាំឲរសាបអាគម
យមេញុាំ តាមលគូលបរៅមក្» ។ ឯលបពននរចារ ឮអារ វថាដូរចាបះ ក្៏មម
បី ប រ ង
ើ រៅផធះជាលបញាប់ លបាប់លបពននរចារឯ
រទៀរៗ ឲររក្រទៀន ធូប ភញី ផក ថាវ មវូ ររក្ អ្ាំរៅ យក្រៅជូ នលគូ ។ អារ វទទួលយក្ជាំនូនរ យ
ើ តាាំងយក្
រឋរវបួនមក្គូសវសរធឝើជាចាប់យម គិរលបមែក្បុងរិរថ ឲរលរូវរពលលយមខ្រពួក្រចារទាាំង ៥០០ រ ះមក្ដល់
ផធះ គវ
ឺ គរ
ិ លបមែរគបររមងយផវូវ រ យ
ើ លបាប់លបពននរចារថា «បឋអ្
ី ស់ អ្ក្
ប រល់គ្នបនង
ឹ មក្ដល់ ក្ុ ងព្ថ្ង
ប ខ្សអក្រនះ, ប៉ុខ្នថ
ក្បុងរវលយប់រនះ នឹងមនលពយក្ាលលររងាល អាលរររយ ររ់រូលមក្ក្បុងផធះ បរងកើរជាឧរារធាំណាស់ , របើ
ដូរចាបះ មនខ្រអ្បក្រល់គ្នបគិររ ាំងាប់ឧរារររញរទើបជា« ។ ឯអ្ស់លបពននក្ូនរចារទាាំង ៥០០ ឮអារ វថាដូរចាបះ
ក្៏ភរ
ិ ភ័យរ យ
ើ សួ រថា «គរ
ិ រធឝើដូររមឋរ នង
ឹ រ ាំងាប់ឧរារររញបាន?» ។អារ វរវវយ
ើ ថា «វងាយរទ រររ ាំងាប់
ឧរាររ ះ គឺដល់រវលលពលប់រលណា លរូវអ្ស់អ្ក្
ប រល់គ្នប ាំ ូនរៅរន់ដាំបងលពនង់ចារាំ ៅមរ់ទាឝរផធះ របើ
ក្
រ ញ
ើ លពយក្ាលលររងាលអាលរររយររ់រូលមក្ក្បុងផធះ លរូវវយក្ុាំឲរវរូ លបាន» ។ ឯពួក្រចារទាាំង ៥០០
រ ះ លុ ះវវងរួរដល់រលរើយរលណា រពលព្ថ្ងពន
ួ ព្លព យប់ គ្ន
ាំ ប រដើរររ់រលមង់មក្ផធះ រលពះគ្នយនសាំ ពរ់រសវៀក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 261
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បានជាមន
ិ ររញរដរើ រពលព្ថ្ង លុ ះដល់ព្ថ្ងក្ាំែរ់ខ្ដលអារ វចាប់យម រពលលពលប់ពួក្រចារក្៏មក្ដល់ផះធ េវួន ។
ឯក្ូនលបពននខ្ដលរន់ដាំបងលពនង់ចារាំ ៅមរ់ទាឝររ ញ
ើ បឋរី រ់រូលមក្ក្បុងផធះ គរ
ិ សាយនថាជាលពយក្ាលលររងាល
ខ្មន ក្៏ពឺរខ្រវយ ទាល់ខ្រដួលសនវបេ
់ ះវ របួសពិររេវះ រលរយមក្រទើបបានដឹងជាបឋី ជាឪពុក្េវួន រ ើយនិយយ
តាមដាំរែើរលបាប់បស
ីឋ ពឝលគប់ ។ ពួក្រចារទាាំង៥០០ េង
ឹ នង
ឹ អារ វខាវង
ាំ ណាស់ ខ្រមន
ិ ដង
ឹ គិររធឝើដូររមឋរ រលពះ
េវួនលរូវដាំបងដាំែាំទាាំងអ្ស់ គ្នប រ ើយមន
ិ ដឹងជាអារ វរៅឯណា ។ រវលរ ះ អារ វរៅចាាំលបសាឋប់លបពននក្ូន
រចារវយបឋីេួ ន
វ ដល់ឮមរ់ខ្លសក្លទ ឹងរពញពសទាាំងលសុក្ ក្៏របើក្សាំ រៅររ់រៅលសុក្លបពននវញ,
ិ លុ ះរៅដល់
រ យ
ើ អារ វនង
ិ លបពននរ ង
ើ រៅរក្ជីដូន បានជួបនង
ឹ ជីដូនក្៏សាំពះសូ មរទាស រ យ
ើ លបគល់របស់ លទពរក្បុងសាំ រៅ
ទាាំងប៉ុ យ ន ជូនជីដូនទាាំងអ្ស់ ។ ជីដូនបានរ ើញសមផរថិអារ វ អារ វរពញសាំ រៅ ក្៏បារ់េឹង ខ្បរជាលសោញ់
រប់អានអារ វជារៅលបសាខ្មនខ្ទន ។ អារ វររៀបសង់ផះធ រលះេញុាំក្ាំដរពសរពញក្បុងផធះ ឲរបរលមជ
ើ ដ
ី ូនរក្យក្និង
ាំ
លបពនន, លុ ះរៅយូរបនថិរមក្ ក្៏លជីដូននិងលបពននរៅសួ រមឋយឪពុក្វ ។ ជីដូនរក្យក្ផឋថា «របើរៅរៅក្ុាំរៅយូរ
រពក្ ឆ្ងប់លរ ប់មក្រក្ជីដូនវញ
ិ រផរ
ិ សពឝព្ថ្ងរនះ ជីដូនក្ាំលពឥរមនអ្បក្ឯណាជាទីពឹងរទ!»។
ឯលបពននអារ វ រង់តាមអារ វរៅខ្ដរ ក្៏នយ
ិ យថា «េញុាំរង់រៅជាមួយនង
ឹ អ្បក្ ឲរសាគល់ខ្ម៉ឪ បងបអូន ញារស
ិ
ថ ន លសុក្រទសអ្បក្ មួយរទៀរ េញុាំមន
ិ រង់ឃ្លវរឆ្ងងយពីអ្ក្
ប រទ រលពះថា ន្តសថីបីរឋ ៅឆ្ងងយរ ើយ ក្លមនឹងទុ ក្ោក្់រក្ា
េវួនណាស់ , អ្បក្ផងរគខ្រងនិ ធ ថា ដូរជាលសីរមម៉យរាំណាយមរ់រគ រ រុ ដូររបះ បានជាេញុាំមន
ិ រង់រៅ រង់រៅ
តាមអ្បក្ជាបឋី» ។ អារ វរវវយ
ើ រ ង
ើ ថា « ងរអ្យ
ើ ! បងរង់បាន ងរៅជាមួយខ្ដរ ប៉ុខ្នថអាែិរជីដូន រផរ
ិ គ្នរ់
ចាស់ជរណាស់ រ ើយ ខ្លក្ងឈចា
ឺ ប់យប់ព្ថ្ង គ្នយននរណាខ្ថ្ទាាំ បីបមរក្ាដុះថាបចា ាំ ាំងឺ នឹងទុ ក្រិររថ លើមនុសេមប
ាំ ជ
េញុាំក្ាំដរមន
ិ បានរទ ដូ ររលរយង
ើ គ្ន
ាំ ប ររ់រៅរ ះ គ្នរ់សននក្
ឹ សព្ននឈរឺ ងព្រសា
ី គ ាំ ងសគម រទប
ើ នង
ឹ បានលគ្នន់របើ ឥ ូ វ
រនះ របើរយើងរៅរចាលគ្នរ់រទៀរ គ្នរ់នឹងឈសា
ឺ វ ប់ពុាំខានរ ើយ ពីមុន បានជាេុ សរធ្លវយមឋងរៅរ ើយ ឥ ូ វរនះ
រយង
ើ គិរក្ុាំឲរេុស រធ្លវយមឋងរទៀរ» ។ ឯលបពននឮបឋីថាដូរចាបះ នឹក្អាែិរជីដូន ក្៏លពមឲរបឋីរៅរទើបររៀបរសផៀង
ររៀងេវួន សលមប់បររភគតាមផវ
ិ ូ វសពឝលគប់រ ើយ សួ របឋថា
ី «អ្បក្នង
ឹ យក្មនុសេមប ររទះសាលី រៅប៉ុ យ ន?» ។ អា
រ វរវវើយថា «បងមន
ិ យក្រៅរទ បងរៅខ្រមបក្់ឯង» ។ ឯគាំនិរអារ វ បានជាមន
ិ រង់យក្មនុសេមបរៅ
ពរី លពះគរ
ិ រង់បានលបពននរទៀរ របយ
ើ ក្មនុសេតាមខ្លក្ងរគដង
ឹ ថាេវួនមនលបពននរ យ
ើ នឹងរៅដែឋឹងក្ូនរគ
រទៀរ ខ្លក្ងរគមន
ិ ឲរ រ យ
ើ វនយ
ិ យនង
ឹ លបពននថា «បងធ្លវប់រដើរខ្រមបក្់ឯង ខ្រមនមនុសេមប លក្បីរគ្ន ររទះរៅ
ជាមួយផង នឹងរធឝើដាំរែើរមន
ិ រ ័ សទាន់រិរថ, រ រុដូររបះបានជាបងមន
ិ រង់យក្រៅ» ។ អារ វរវរខ្រលបាក្់និង
រសផៀង លគ្នន់នង ី ូនផឋរាំ
ឹ សុី តាមផវូវ ។ ឯជដ ើ ផឋរាំ ទៀរថា «របរើ ៅរៅដល់មឋយឪពុ ក្រៅជាសុ េសបាយ រូររៅ
យ
ឆ្ងប់លរ ប់មក្វញណា
ិ ៎ រៅណា
៎ !» ។ អារ វក្៏លជីដូននិងលបពននរ ើយររញដាំរែើររៅ លុ ះរៅដល់ អ្ក្
ប រង៉ះនិង
ងរងា៉ះជាឪពុក្មឋយរ ើយក្៏យក្លបាក្់រៅជូនមឋយឪពុ ក្ៗ មនរិររថ លរក្អ្រសួ រថា «ក្ូនរៅណាបារ់យូររម៉វះ?
មឋយឪពុក្ររះខ្រទនធឹងរមល
ើ ផវូវក្ូ នខ្រសពឝព្ថ្ង» ។ អារ វលបាប់ថា «េញុាំរៅគរ
ិ រររក្សុ ី រផរ
ិ ខ្ម៉ឪឯងមន
ិ គរ
ិ រក្សុ ី
នឹងរគ» ។ អ្បក្រង៉ះនិង ងរងា៉ះរវវើយថា «តាមខ្រក្ូនគិររុ ះ រាំខ្ែក្ខាងមឋយនិងឪពុក្ រក្សុ ី លគ្នន់ខ្រមរ់
រ យ
ើ នង
ិ រក្ាលទពរទុក្ឲរក្ូន រូរក្ូនគិររក្អ្លមស់ អ្លមរោយេវួនឯងរុ ះ » ។ អារ វ រៅនង
ឹ មឋយឪពុ ក្បានពរី បី
ព្ថ្ង ក្៏លររញរដើររៅរទៀរ លុ ះរៅដល់លសុក្ធាំ វរូលរៅរមល ាំ សពឝលគប់រ
ើ ក្បុងវង យ
ើ ររញមក្រក្រមល
ើ ផធះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 262
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យឺ រសដឌី ក្៏រ
ន ញ
ើ រសដឌីមបក្់មនផធះធាំលទនាំេស ើ មនររងររទះរគ្នលក្បីដាំររសះ
ភ ់ មនលទពរសមផរថរិ លរន ី មនុសេមប
េញុាំក្ាំដរពសរពញ មនរារដាំណាាំជាឧទាន មនរជើងផកលគប់ជាំពូក្លគប់ពែ៌ោក្់ខ្ ជាជួរក្បុងសួ នរារ មនលរី
លបាក្់លរីមស មនលសះោាំរដើមឈូ ក្សឈូ ក្លក្ មលពលិរលាំ រង់សផងកជ
័ ដុះពសរពញ រ ើយមនក្ូ នលក្មុម
ាំ ន
ិ
ទាន់មនបឋី ។ អារ វមនររ
ិ លថ សោញ់ រង់បាន ក្៏រូលរៅរន់ផះធ រសដឌី រ យ
ើ ជលមបសុ ាំ េួ នរៅរធឝ
វ ជា
ើ ក្ូនក្យួយ ។
រសដឌី រ ើញអារ វមក្សុាំ េួ នរៅរធឝ
វ ើជាក្ូនក្យួយដូរចាបះ ក្៏មនរិរអា
ថ ែិរលសោញ់ រ ើយសួ រថា «ឯងរៅលសុក្
ណា? មឋយឪពុក្រៅលសុក្ណា?» ។ អារ វជលមបរសដឌីថា «េញុាំបាទរៅលសុក្ឆ្ងងយណាស់ ឪពុក្មឋយេញុាំបាទ
មនលទពររបស់របរេញុាំក្ាំដរ រគ្នលក្បី ដាំររសះ
ី ាំ ឺ ឈសា
ផធះសខ្មផងដូររលក្ខ្ដរ ប៉ុខ្នថគ្នរ់មនជង ឺ វ ប់អ្ស់ រ ើយ េញុាំ
បាទរូររិរណា
ថ ស់ មន
ិ រង់រៅ រផរ
ិ ធ្លវប់មនខ្ម៉ឪ ឥ ូវរៅខ្រមបក្់ឯងបានជាេញុាំបាទរចាលផធះសខ្មផង លទពរ
របស់ ,, ។ មក្សុ ាំ រៅជាមួយនង
ឹ រលក្ តាមខ្ររលក្រលបរើ ធឝរ
ើ រងារអ្ឝៗ
ី េញុាំបាទទទួលទាាំងអ្ស់ រសដឌក្
ី ល៏ ពមទទួល
យក្អារ វឲររៅ ។ ចាប់រដើមតាាំងពីព្ថ្ងខ្ដលមក្រៅនឹងរសដឌី អារ វខ្រងភញក្់អ្ាំពីលពឹក្ របាសផធះខ្ថ្ទាាំរបស់
លទពរររៀបទុក្ោក្់តាមទីក្ខ្នវង រ ើយេាំរធឝើររដូរជារបស់ េួ ន
វ ។ រសដឌីរ ើញអារ វឧសា ៍ រធឝើររ ខ្ថ្ទាាំរបស់
លទពរមន
ិ មនឲររ បើសររ
ិ ថ ក្៏ររខ្រលសោញ់
ឹ រ ង
ើ ឲរអារ វលរួរលតាោស់ ររឿនមនុសេមបេញុាំក្ាំដរទាាំងអ្ស់ រល់
ខ្ររវលរសដឌីរៅគ្នល់រសឋរ បានយក្អារ វរៅផង លុ ះរៅជាញឹក្ញយ អារ វសាគល់ពក្
ួ លក្មររនិងក្ូនក្យួយ
ទាាំងអ្ស់ រមក្រទៀរ វសាគល់ដល់ យឺ ធាំរូរ តាាំងពរី លក្លក្ោរហាម យមរជ រលក្វ
ន ាំ និង
ី ង យឺ ធាំរូរ
ន
ឯរទៀរ ប៉ុខ្នថ អារ វរធឝរ
ើ ិរជា
ថ ទុក្ជានរណារយះរិះរដៀលរដៀលដូររមឋរ ក្៏មន
ិ ររះេឹងនង
ឹ រគ សូ មផក្
ី ូនក្យួយផងគ្នប
រធឝើដូររមឋរៗក្ឋីអារ វក្៏មន
ិ ររះរបមន
ិ ររះេឹងរ ើយ ។ រលអារ វតាមរសដឌីរៅគ្នល់រសឋររ ើយមនរគសួ រ
ថា «ឯងរ្យះអ្ី? » វលបាប់ថា «េញុាំរ្យះអារ វររវ» ។ពួក្ យឺ ខ្ររ
ន ញ
ើ អារ វរៅរ យ
ើ ក្៏រៅថាអារ វ
ររវ ខ្ររល់គ្នបដូររបះឯង ។ រលរមមក្ អារ វររវរៅរលងរៅសាលជាំនុាំ សាឋប់រៅលក្មជាំនុាំជលមះក្ឋីខ្រសពឝព្ថ្វក្៏
ររះរាប់ទមវប់រលរើន រ យ
ើ អារ វររវររសយក្មក្សាំ
ើ បុលរ ខ្ដលរគរបាះរចាលមនទាាំងសាបមលតា របាះរៅរ ះ
ផង តាាំងពលី តារលក្លក្ោរហាម យមរជ នង
ិ យឺ ធាំរូរទាាំងអ្ស់ ខ្ដលមនមសលបាក្់រលរន
ន ើ រ យ
ើ វយក្
លក្មួនមក្សូ នរធឝើជាលតា រ ើយវស់ នឹងរងឝងល់ តារក្សាំ បុលរចាស់ រ ើយធ្លវក្់រធឝើឲរលរូវតាមសាបមលតាចាស់ ទាង
ាំ
អ្ស់ររ
ួ វរធឝជា
ើ សាំ បុលរ សឹងមនរ្យះ យឺ អ្ស់រ
ន ះជាំពក្់លបាក្់េវះ ១០០ ខ្ែន េវះ ២០០ ខ្ែន េវះ ៥០០
ខ្ែន លគប់ខ្រ យឺ ធាំរូរខ្ររល់គ្នបទាាំងអ្ស់ រ
ន ើយបរ់ទុក្ក្បុង ប
ឹ មួយរពញ, របេ
ើ ួ នវម
វ និ រៅ រៅរធឝរ
ើ រទណា
ី
ក្ឋី ឬរៅរលងក្ឋីវយក្ ឹបរ ះរៅរផញើនឹងលបពននរសដឌី រ ាំ «ក្ុាំឲរនរណារបើក្ឲររសាះដល់វវលមក្
ើយផឋថា ិ ក្៏រៅ
យក្ ប
ឹ រ ះមក្វញ
ិ រធឝដ
ើ ូ ររបះជាររឿយៗ ។ លុ ះដល់ព្ថ្ងរលរយរទៀរ អារ វររវររៀបរៅរធឝរ
ើ រ ក្៏យក្ ប
ឹ រៅរផញើ
នឹងលបពននរសដឌី រ ាំ «អ្បក្លបយ័របរក្ាទុក្ឲរលអ ក្ុាំឲរនរណារបើក្រមល
ើយផឋថា ើ រលង» រ ើយវក្៏រៅរធឝើរររៅ ។
ឯលបពននរសដឌី នឹក្វងល់នឹង ឹបអារ វររវណាស់ ក្៏យក្ ឹបរ ះមក្របើក្រមល
ើ រ ើញសាំ បុលររពញក្បុង ឹប
រ យ
ើ លរមល
ើ សាំ បុលរអ្ស់ រ ះ បានរ ញ
ើ រសរក្ឋស
ី ាំ បុលរថា «ពួក្ យឺ ជាំពក្់លបាក្់» សឹងមនរាំនន
ន ួ លគប់គ្នប
អ្ស់ រ ើយរបាះលតាផង ។ លុ ះរររម
ើ លើ សាំ បុលរទាាំងអ្ស់ រ ើញសុ ទខ្ន រ យឺនជាំពក្់លបាក្់ជារលរើនណាស់ ដូរចាបះ
ក្៏យក្ ប
ឹ សាំ បុលររៅបងាាញរសដឌជា
ី បឋី ។ ឯរសដឌីបានរ ញ
ើ សាំ បុលរអារ វររវសពឝលគប់រ យ
ើ ក្៏និយយនង
ឹ
លបពននថា «រលអារ វររវវមក្រៅនង
ឹ រយង
ើ រ ះ អ្ញបានសួ រពម
ី ឋ យឪពុ ក្រៅឯណា វលបាប់ថា គ្នយនមឋយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 263
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឪពុក្រទ សាវប់អ្ស់រ យ
ើ ៗ វលបាប់អ្ញថា រលខ្ដលមឋយឪពុក្វរៅរស់ រៅរ យ
ើ រ ះ មនលទពរសមផរថដ
ិ ូរ
ជារយង
ើ រនះខ្ដរ ឥ ូវរនះ មក្រ ញ
ើ សាំ បុលរអ្ស់ យឺ ជាំពក្់លបាក្់វរលរើនរម៉វះរនះ សឹងលរូវនឹងពក្រវនិយយពី
ន
មុនរ ះលបាក្ដខ្មន គាំនិរលបាជាញវ សមជាមនុសេមនពូជ មួយរទៀរ ររងារទាាំងអ្ស់ ក្ុ ងផធ
ប ះរយង
ើ សពឝព្ថ្ងរនះ ក្៏
បានវជួយោស់ ររឿនខ្ថ្ទាាំរមល
ើ រក្ា ដង
ឹ បារ់ ដង
ឹ គង់ដង
ឹ េូរ ដង
ឹ ជា មនខ្រវ បឹ រ
ង យ
ើ ទុក្ដូរជាក្ូន ឥ ូ វក្ូន
លសីរយង
ើ មួយរនះ រពញលក្មុល
ាំ យមមនបឋីរ ើយ ពួក្រសឋរ យឺនមក្ដែឋឹងរង់បានជារលរើនណាស់ រ ើយ រយើង
មន
ិ លរូវរិរថ បានជារយង
ើ មន
ិ លពមឲរ ឥ ូ វរនះរបើរយើងឲរអារ វររវរ ះ រយើងខាយសរគណាស់ រផរ
ិ អារ វររ
វរ ះ វជាមនុសេក្ាំលពក្ាលមួយ មក្រៅលសុក្អាយ គ្នយននរណាសាគល់ពូជពងេវងាជាលអ ឬអាលក្ក្់ រយង
ើ នឹង
ឲរក្ូនរយើងជាលបពននរៅ ខ្លក្ងខាយសរគ របើរយង
ើ មន
ិ ឲរក្ូនរយើងជាលបពននវ ដូ រជានឹក្សាឋយ រផរ
ិ គាំនិរមរយទ
វជាមនុសេលអ ជួយឈឆ្ង
ឺ អ លក្បុងររងាររយង
ើ ដូរជាររងាររបស់ េួ នវខ្ដរ
វ ដាំរែើររនះលក្របគ
ើ ិរណាស់ » ។ ឯ
លបពននរសដឌីរវវើយរ ើងថា «លរង់ក្ិរខ្ច ដលរធឝើមន
ិ ឲរខាយសរគរ ះវងាយរទ រយើងនឹងររៀបររក្បុងរវលយប់ រ ើយ
ើ ផេាំផុ ាំឲ
ររៀបបនថិរបនថួររសាះខ្រខាន ក្ុាំឲររខាយរព្លពេឹង រយង គ រជាបឋីលបពនននឹងគ្នបរៅ! របើយូររៅរ ើយរទើបរគដឹង
រ ះ រយង
ើ ក្៏អ្ស់ខាយសរគរ យ
ើ ! ពរី លពះវមនបាំែុលវក្៏រលរន
ើ ខ្ដរ» ។ រ រុខ្ររលពងមន សាំ ណាងរបស់អា
រ វនឹងក្ូនលក្មុរាំ សដឌីរ ះ លរូវបានគ្នបជាបឋីលបពនន រសដឌីគិររ ើញលពមដូ រពក្រលបពននពនរល់ ក្៏លពមឲរក្ូនលក្មុាំ
ជាលបពននអារ វររវ រ ើយរៅអារ វររវលបាប់ថា តាាំងពព្ី ថ្ងខ្ដលឯងមក្រៅនង
ឹ អ្ញៗរមល
ើ រៅគាំនិរមរយទ
ររ
ិ រថ ថ្វើមឯង ឈឆ្ង
ឺ អ លក្បុងររងារអ្ញដូរជាក្ូន, អ្ញបរងកើររបើដូរចាបះ អ្ញឲរក្ូនលក្មុអ្
ាំ ញជាលបពននឯង» ។ អា
រ វររវឮរសដឌីលបាប់ថា ឲរក្ូនលក្មុជា
ាំ លបពននដូរចាបះ ក្៏មនរិររថ លរក្អ្រណាស់ ។ រសដឌីក្រ៏ ៅក្ូនលក្មុម
ាំ ក្ររៀបសាំ
ពះរមបាចាស់ទុាំ ររៀបខ្សនរលពនតាមសណា
ឋ ប់បុរែ ផេាំផុ ាំអា
គ រ វររវនង
ិ ក្ូនលក្មុជា
ាំ បឋលី បពននគ្នបរៅ ។
លុ ះរររួរបានពីរបីព្ថ្ង លបពននអារ ាំ បាននិយយលបាប់អារ
វររវរៅគ្នល់រសឋរឯក្បុងវង វររវជាបឋីឲរដឹង ។ ឯអា
រ វក្៏និយយផឋលាំ បពននថា «អ្ញរៅចាាំរៅសាលជាំនុាំ របើ ងឯងរ ើញអ្ញរបាយព្ដរៅ លរូវ ងឯងរលើក្
រជង
ើ ពនសាវ មក្លុ រជងគង់ ុរពនសាវរ ះឲរអ្ញ, អ្ញទទួលយក្រ ើយ ងឯងសាំ ពះលរ ប់រៅវញរុ
ិ ះ»។
អារ វររវ លុ ះនិយយផឋលាំ បពននសពឝលគប់រ ើយ ក្៏រសវៀក្សាំ ពរ់ចាស់ ពក្់អាវចាស់ ដូររលរធឝើររពីមុន រ ើយ
រៅអ្ងគុយរលងរៅសាលជាំនុាំ ។ ពួក្ យឺ សពឝមុេមន្តនថី រៅលក្មសាល ភបក្់ងារលក្មររ
ន ុន យឺ មហារលិក្
ន
មក្ពសរពញ រ ញ
ើ អារ វររវអ្ងគុយរៅសាល យឺ េវះរផក្ក្ាល េវះទះេបងេវះទាញព្ដ េវះឲរអារ
ន វរធឝើ
រវុក្លក្មរ់រលង រផរ
ិ ធ្លវប់រលងពីមុនមក្ដូររបះឯង ។ ឯអារ វររវជាមនុសេមនលបាជាញ លក្មរ់ក្ាំខ្បវងរលងឲររគ
រូលរិរថ មន
ិ ររះេង
ឹ នង
ឹ នរណារទ រទាះ យឺ សពឝមុេមន្តនថី
ន ុន យឺ មហារលិក្ នូវលក្មររភបក្់ងារ រលបវ
ន ើ ដូ រ
រមឋរក្ឋី រលងដូររមឋរក្ឋី ក្៏មន
ិ ររះេឹង មន
ិ ររះលបខ្ក្ក្ឲរអ្បក្ណាអាក្់អ្ន់រិរថ តាាំងខ្រពីរដើមមក្ដូររបះឯង រ ើយ
ពួក្ យឺនមន
ិ ដឹងជាអារ វររវបានក្ូនលក្មុរាំ សដឌីមក្រធឝើជាលបពននផង សាយនថាអារ វររវជាមនុសេរផឋសផឋស
រដើរសុាំ ទានរគសុី រក្ទីលាំរៅគ្នយន បានជា គ្ន
ាំ ប មក្់ងាយវ ។ លុ ះដល់ក្ូនរសដឌី ជាលបពននអារ វររវជិះអ្លងឹង
ខ្សបង រ ើយមនមនុសេមបេញុាំក្ាំដរ រន់លបអ្ប់មសលបាក្់ រដើរពសរពញផវូវមក្ យឺនទាាំងអ្ស់ ក្ន
៏ ិយយថា « យ
! រមល
ើ ក្ូនលក្មុរាំ សដឌល ាំ »
ី អណាស់ រដរើ រូលក្បុងវង យឺ េវះលន់មរ់ថា «លអខ្មន! ក្ូនរសឋរក្ូន
ន យឺ ដែឋឹងជា
ន
រលរន
ើ រ យ
ើ ខ្រមន
ិ បាន» ។ ឯអារ វររវឮ យឺ និយយគ្នបថា «ក្ូនរសឋរ ក្ូ ន
ន យឺ ដែឋឹងក្ូនលក្មុ ាំ រសដឌីមន
ន ិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 264
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពមឲរ» ដូរចាបះ ក្៏រវវើយរ ង

ើ ថា «របអ្
ើ ស់រលក្ថា ដែឋឹងក្ូនលក្មុរាំ សដឌឲ
ី រក្ូនរលក្មន
ិ បាន រលក្ចាាំរមល
ើ េញុាំ
បាទវញរុ
ិ ះ រវលក្ូនលក្មុរាំ សដឌីររញមក្ អ្ាំពក្
ី ុ ងវ
ប ងាំ េញុាំបាទនង
ឹ រៅឲររូលមក្ រ យ
ើ ឲរយក្សាវមក្ឲរេញុាំបាទ
ទទួលទាន រលក្ហា៊នភបល់រទ?» ។ ពួក្ យឺន ឮអារ វររវថាដូរចាបះ មន
ិ រជឿ រផរ
ិ មន
ិ ដឹងជារសដឌីឲរក្ូនលក្មុ ាំ
រៅជាលបពននអារ វររវរសាះ ។ មួយរទៀរពួក្ យឺ ទាាំងរ
ន ះ ធ្លវប់ខ្រដង
ឹ ថា អារ វររវជាមនុសេលក្មររលង
រផឋសផឋសខ្ររោយផធះ យឺន បានជាមក្់ងាយវខាវង
ាំ ណាស់ រ ើយមន
ិ ដឹងជាអារ វររវមនលបាជាញរលរើនដល់
មវុង
ឹ រសាះ រទើបហា៊ន គ្ន
ាំ ប និយយភបល់នឹងអារ វររវថា «របើឯងរៅក្ូនលក្មុរាំ សដឌីរូលមក្យក្សាវមវូមក្ឲរឯង
សុី បាន អ្ញហា៊នភបល់ នឹងឯង ប៉ុខ្នថឯងគ្នយនអ្ឝោ
ី ក្់ភបល់នង
ឹ អ្ញរទ» ។ អារ វររវ ឮពួក្ យឺ ថាដូរចាបះ ក្៏
ន
រវវើយរ ើងថា «រលក្ក្ុាំលពួយលបសាសន៍នឹងេញុាំបាទ របើេុ ាំបា
ញ ទចាញ់ រលក្ េញុាំបាទរធឝើសាំបុលររៅបរលមជា
ើ េញុាំរលក្
ដល់អ្ស់ជវី រ
ិ តាមររ
ិ ថរលក្រលបរើ ធឝើអ្ីឝ េញុាំបាទទទួលរធឝទា
ើ ង ាំ អ្ស់ » ។ យឺ សពឝមុេមន្តនថទា
ន ី ង ាំ អ្ស់ ឮអារ វររវថា
ដូរចាបះ ក្៏អ្រលគប់គ្នប រោយរង់បានអារ វររវមក្រធឝើជាេញុាំខ្រររៀងៗេវួន រផរ
ិ វររះនិយយភូរភរលក្មរ់ក្ាំខ្បវង
រលង លគ្នន់សបាយរោយសារវ, មួយរទៀរមក្់ងាយអារ វររវថា ជាមនុសេរចាលរមេៀររធឝើរមឋរនឹងរៅក្ូន
រសដឌឲ
ី ររូលមក្បាន រ យ
ើ នយ
ិ យគ្នបថា "រយង
ើ យក្អារ វររវរធឝជា
ើ េញុាំ លគ្នន់នយ
ិ យភូរភរលក្មរ់រលង រ យ
ើ
រយង
ើ ខ្រក្គ្នបរលបើរលងសបាយ, រិរវ
ថ រុះ រផរ
ិ វមុេជាចាញ់ រយង
ើ រ ើយ" ។ អារ វររវនិងពួក្ យឺនរធឝើសាំបុលរ
បងាកន់ព្ដភបល់តាមដាំរែើរសពឝលគប់រ យ
ើ រទប
ើ ពួក្ យឺ លបាប់អារ
ន វររវថា "ឯងរង់បានមសលបាក្់បុ ៉ យ ន? ដាំរ ី
រងក្ូប រសះរងអាន ទាាំងរលគឿងខ្ដលជិះមក្ប៉ុ យ ន រូរោក្់ក្ុ ងសាំ
ប បុលរតាមរិរឯ
ថ ងរុ ះ" ។ អារ វររវក្៏សររសរ
ប ក ន់ព្ដខ្ដលភបល់គ្នបឲរខាងខ្ររលរើន ទាាំងមសទាាំងលបាក្់ ទាាំងដាំរ ី ទាាំងរសះ លគប់រលគឿង រ
ោក្់ក្ុ ងបងា ើយជូនរៅ
ពួក្ យឺ ឲររបាះលតា រួរទទួលយក្មក្រវរមួយសមភយលក្វរ់ទក្ រ
ន យ
ើ រៅអ្ងគុយចាាំរៅមរ់ទាឝរសាល បនថរ
ិ
រ ើញក្ូនរសដឌីជាលបពននវររញពីក្ុ ងវ
ប ងាំ វក្៏របាយព្ដរៅថា " ងយក្សាវមក្ឲរបងសុ ី " ។ ក្ូនរសដឌី ឮបឋីរៅ
ឲរយក្សាវមក្ដូរចាបះក្៏មម
បី ប រុះពីអ្លងឹងខ្សបង រ ើយោក្់សាវរលើរជើងពនយក្មក្ឲរបឋី ។ អារ វររវក្៏ទទួលយក្
សាវសុ ី រ យ
ើ លាំ បពនននូវក្ាំដរ រ ើ ជះិ រសះដាំរខ្ដលខ្រងរលគឿងលគប់
ង ី លសាប់ រៅរន់ផះធ រសដឌជា
ី ឪពុក្រក្យក្ ។ អា
រ ាំ ុ ាំញក្ាំដរថា "របើរលក្ឪពុក្រលក្មឋយ ឬអ្បក្ឯណាជាមនុ សេរៅក្បុងផធះក្ថី ឬអ្បក្ជិរខាងក្ឋី រគ
វររវនិយយផឋេ
សួ រថាបានរសះដាំរព
ី ណា
ី មក្? ឲរជលមបឲរលបាប់រគថា «ទារបាំែុលអ្ាំពរី គ" ។ ឯពួក្ យឺ សពឝមុេមន្តនថី
ន
លក្មររ ភបក្់ងារ នូវ ុន យឺ មហារលិក្ ខ្ដលភបល់ចាញ់ អារ
ន វររវ លសាប់ខ្រភ័យ ខ្ភបក្សររៀងេវួន សាឋយ
របស់លទពរ និងដាំររសះជាជ
ី ាំនិះ ធ្លវប់ជិះជាលមអលរូវរិរថ សុ ទស
ន ឹ ងខ្ររលគឿងមសនិងលបាក្់ពន់រពក្ រ ើយនិយយ
គ្នបថា «រយង
ើ បង់គាំនរ
ិ អារ វររវរ យ
ើ ជាន់រនះ" ? ឯអារ វររវនង ញ ាំដរ ជះិ ដាំររសះមនក្ូ
ិ លបពននេុ ាំក្ ី បមនអាន នូវ
រលគឿងលបោប់សុទស
ន ឹ ងខ្រមសនិងលបាក្់ ។ លុ ះរៅដល់ផធះរ ើយ រសដឌីជាឪពុ ក្រក្យក្មឋយរក្យក្ នូវអ្ស់ មនុសេមប
ភបក្់ងារក្បុងផធះរ ើញដាំររសះពសរពញដូ
ី រចាបះ ក្៏នឹក្វងល់រ ើយរសដឌីរលបើមនុ សេឲររៅសួ រអារ វររវៗ ក្៏លបាប់
ថា "ទារបាំែុលអ្ាំពីរគមក្" ។ រសដឌីជាឪពុក្រក្យក្មឋយរក្យក្ក្៏នយ
ិ យគ្នបថា "រយង
ើ អ្ស់ ខាយសរគរ យ
ើ " ។ ចាប់
រដើមពីព្ថ្ងរ ះមក្ រសដឌីបីលឋ បពនន ក្៏ររខ្រលសោញ់
ឹ អារ វររវរលើសអ្ាំពីមុនរទៀរ ។ អារ វររវ ក្៏រៅទារលបាក្់ពី
ពួក្ យឺ សពឝមុេមន្តនថីខ្រសពឝព្ថ្ង ជញ្ជូ នយក្មក្ រ យ
ន ើ វគរិ រធឝរ
ើ ររក្សុី ជួសរសដឌជា
ី ឪពុក្រក្យក្មឋយរក្យក្ មន
ិ
ាំ ូ ក្ ។រៅយូរមក្ រសដឌីចាស់ ជរ អ្ស់ អាយុរៅ អារ វររវ ក្៏បានជារសដឌីធាំក្ុ ងនគររ
ឲរលពួយរិរលថ គប់ជព ប ះឯង។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 265
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លរុក្ៗ អ្បក្លសុក្រមល
ើ ងាយរលស់ គូថ្ខាជយ មនឱដឌមនភ័នថ

១ ដក្លសង់អ្រទបទភសាខ្េយរ ពីរសៀវរៅរលក្ រអ្ អាយម៉ូនរី យ គ-២ ទាំព័ ៩ ។

រឥឿង អឞាង់ខ្ឧងឆ្មនខ្ុំ ឧង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៨៧

ក្បុងរលក្នវងរៅរ ើយ មនមនុសេពីរ ក្់ ជាបឋីលបពនន ។ ព្ថ្ងមយ

ួ បឋីររញរៅរក្អ្នធងរ់ ដើមផជា
ី អាហារ បានអ្នធង់
១ យក្មក្លបគល់ឲរលបពនន លបាប់ថា «រូរឯងយក្អ្នធងរ់ នះរៅសវសុី» ។ លបពននរវវើយថា «រុះរបើអ្នធងរ់ នះខ្វងរមវះ៉
បានឆ្ងបង
ាំ ខ្វងពណា
ី នឹងយក្មក្រសាងរអ្នធងរ់ នះបាន?» ។ បឋឮ
ី រ យ
ើ នក្
ឹ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ «លបពននអ្ញលងងអ្
់ រី មវះ៉ !»
រ ើយលបាប់លបពននថា «របើឯងរក្ឆ្ងបង
ាំ ខ្វងពុាំបានរទ ឯងយក្អ្នធងរ់ នះរៅពររទុ
ួ ក្រៅ!» ។ លបពននក្យ
៏ ក្អ្នធងរ់ ៅ
ពររទុ
ួ ក្ រ យ
ើ រគររៅរដក្បាំរៅក្ូនក្បុងមុងរៅ ។ បឋក្
ី យ ៏ ក្អ្នធងរ់ ះមក្រប់រន្តិ ញ្ជចាំ រ យ
ើ យក្ឆ្ងបង
ាំ មក្ោក្់ស-វ
ក្ក្ូរ, លុ ះវអន
ិ ក្៏រោះដួស រួររៅលបពននឲរមក្សុ ី ៗ រួរលងចានទុក្ ខ្រសមវអ្នធងរ់ ះសល់បនថរ
ិ រៅបារឆ្ងបង
ាំ ,
បឋីមន
ិ លងឆ្ងបង
ាំ រ ះរទ រ ើយររញរៅភជួរខ្លសបារ់រៅ ។ ឯលបពនន ដឹងថាបឋីររញរៅបារ់រ ើយ នឹក្ដល់សមវ-
ក្ក្ូរអ្នធងខ្់ ដលឆ្ងងញ់ ក្៏សុ ធះរលរក្រ ង
ើ រៅយក្ឆ្ងបង
ាំ រ ះមក្លិទន, ដល់េាំលិទនណាស់ រៅ ក្ាល ង
ាំ រ ះ រូល
រៅក្បុងឆ្ងបង
ាំ ៗ លគបជាប់ពីរលើ, មន
ិ ដឹងរធឝើដូររមឋរនឹងយក្ឆ្ងបង
ាំ រ ះររញបាន ក្៏វរៅពួនក្បុងមុង ។ លុ ះបឋីលរ ប់
មក្ពីភួ រខ្លសវ
ជ ញិ រក្លបពននពុាំរ ើញក្៏ខ្លសក្រៅ ឮសូ ររវវើយសាំ រ ងរ ះលក្ងូរងល់ ហាក្់ដូរជារខ្មវក្ណាស់ , បឋី
រដើររូ លមក្រក្រមល
ើ ើ រក្ដាំបងវយឆ្ងបង
រទប ាំ រ ះបាំខ្បក្រៅ ។ លបពននលន់មរ់ខ្លសក្ថា «យ៉! អ្ញពួននង
ឹ គ្នរ់
ឯងរសាះ»។បឋីនឹក្អ្ស់សាំរែើរក្៏រដើរររញរៅ។

រឥឿង ប្សឡ
ី រ
ិ ាដឤឡរ
ិ ឪឡុ កឡរ
ិ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៧៥-៨៦

រលពរី លពង យ មនបុរសមបក្់ ជាអ្បក្ក្មេរ់លក្លាំ បាក្, មឋយឪពុក្សាវប់រចាលពរ

ី ូ រ រៅខ្រមបក្់ឯង ខ្រងរក្សុ ី
រញ្
ិ ច ឹ មអាតាយលគ្នន់ខ្រខ្វអររពះ ។ ដល់បុរសរ ះររលមន
ើ ធាំដឹងរសរក្ឋីរ ង
ើ ក្៏រង់ដឹងថា «ក្បុងនគររ ះ នង
ឹ មន
ន្តសថីពិរ មឋយពិរ ឪពុក្ពិរ ឬរទ? » ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រសឋរក្បុងនគររ ះ លទង់គិររធឝើបុែរក្មានថសបាយមួយ ។
រសឋរលទង់មនលពះបនធូលរៅ យឺ ធាំមបក្់ ឲររូលមក្គ្នល់ ។ មក្ដល់លទង់បងាគប់ឲរ
ន យឺ រ
ន ះ ររញរៅរធឝើ
ររងសង់សាលបុែររៅរលរើយសធឹងមខង ។ ឯសធឹងរ ះ មនសាភនសួ រវវងរទ ។ យឺនរ ះ រៅរធឝើររងសង់
សាលរួររលសរវលមក្លរបទូ
ិ លរសឋរ ៗ លទង់ឲរររៀបភញផ
ី ក សាវមវូ លគប់បររ
ិ ខ រ ជារណា
ឋ ប់បុែរ រ ើយរសឋរយង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 266
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ររញរន់រុងលពះរជររង រោយជួនជុាំមន្តនថីរូរធាំខ្ រសឋរយងរូលររងបុែរ ។ ឯបុរសរ ះ ឮថារសឋររធឝើ

បុែរដូរចាបះ ក្៏មនរសរក្ឋលី រក្អ្រ រោយរង់ដឹងថា «ក្បុងនគររ ះ មនន្តសថីពរ
ិ -មឋយពរ
ិ -ឪពុក្ពរ
ិ ឬរទ? »
រ ើយបុរសរ ះរដើររៅរៅរលរមសាភន រធឝើជាអ្ងគុយសធូរលរី ។ រសឋរលទង់យងរៅឯសាលបុែរមុនរគ រៅខ្រ
អ្ស់អ្ក្
ប នង
ិ លពះរជបុលររី សឋរ ។ ដល់រវលររសៀល អ្ស់អ្ក្
ប នង
ិ លពះរជបុលររី សឋររ ះ ក្៏ររៀបេវួននឹងរៅរូល
ររងបុែរ ។ ឯលពះរជបុលរីរសឋររ ះ ក្ាំលព ពុាំមនលពះមតា ៗ ក្េ័យលពះជនយរចាល ង តាាំងអ្ាំពីរូររមវះ៉ លុ ះ
អ្ស់អ្ក្
ប និងពួក្លសីសាំ លប ក្មររវវងសាភន ួសអ្ស់រៅ រៅខ្រលពះរជបុលរីក្ាំលពជារលរយរគ ដល់ ងយងរៅ
ដល់សាភន ងទររៅ រ ញ
ើ បុរសក្មេរ់អ្ងគុយសធូរលររី ៅរលរមសាភន ងឈប់ ពុាំហា៊នយង ួសរៅ, អ្ស់ពក្
ួ
លសីបរវរសួ
ិ រថា «មចស់ ដូររមឋរបានជាឈប់?» ។ រទើប ងមនលពះបនធូលសវនីយល៍ បាប់រៅអ្ស់ ពួក្លសីៗថា «
បានជាេញុាំឈប់រផរ
ិ មនបុរសមបក្់រៅអ្ងគុយរលរមសាភន រៅដូររមឋរនឹងបាន!» ។ អ្ស់លសីសាវ ក្
ិ ថា «មចស់
យងរៅ! មន
ិ អ្ីរទ! ខាវរថ្ឝី! មនុសេក្មេរ់ដូរមនុ សេវកួរ» ។ ងរវវើយរ ើងថា «ក្ុាំលសដីដូរចាបះ មន
ិ លរូវរទ ធមយ
តារគជាលបុស ទុក្ជារគវកួររលពើលលងងរ់ មវដូររមឋរ ក្៏រយង
ើ ជាលសីមន
ិ លរូវរដើររ ាំលងក្ាលរគរទ!» ។ អ្ស់ ពក្
ួ លសីៗ
វសឋីឲរថា «ព្នអ្បក្ក្ាំរោះអ្ងគុយសធូរលររី លរមសាភន! រដរើ ររញ! មចស់ រយង
ើ យងរៅរធឝប
ើ ុែរ» ។ បុរសរ ះ ឮ
លសីៗលសដីថាដូររមឋរ ក្៏មន
ិ រដើរររញ រធឝើជាមន
ិ ឮ ។ ឯ ងជាបុលរី រសឋរក្៏លសដីឲរបុរសរ ះថា «ព្នអ្បក្សធូរលរី
អ្រញ្ជ ើ ញររញពរី លរមសាភនរៅ ឲរេញុាំសុាំផូ វរៅផង»!
វ ។ បុរសរ ះឮ ងជាបុលររី សឋរនយ
ិ យដូ រចាបះ ក្៏រលរក្រដរើ
ររញរយង៉យរៅផធះអាតាយវញ
ិ ។ ឯ ងបុលររី សឋររ ញ
ើ រៅបុរសរ ះរដើរ ួសរៅ រទប
ើ ងហា៊នវវងរៅរធឝើ
បុែរជាមួយនឹងរសឋរជាឪពុក្ ដល់រពលរធឝើបុែររួររលសរបរបូ
ិ ែ៌ រសឋរក្៏វលមក្លពះដ
ិ ាំណាក្់វញ
ិ ។
លុ ះព្ថ្ងរលរយ បុរសរ ះ គរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថនក្
ឹ រង់រូលរៅគ្នល់រសឋរ ក្៏ររៀបេវួនរោយនូវភពេវួនជាអ្បក្ក្មេរ់លក្
ាំ ក្៏រូលរៅរោយបាំែងនឹងគ្នល់រសឋរ ។ ឯពួក្ទាហាន
លាំ បាក្ ររៀបរួរររញរដើរពីផះធ អាតាយរៅ ដល់មរ់ទាឝរវង
ាំ វឃ្លរ់មន
ចាាំទាឝរវង ិ ឲររូ លថា «រៅបុរសឯង រូបក្៏អាលក្ក្់ សាំ ពរ់ក្ចា
៏ ស់ោរ់ោរ មន ាំ រសឋរ
ិ គួរនឹងរូលក្បុងទីវង
រទ!» ។ បុរសរ ះ គរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ «អ្ញគរ
ិ រធឝដ
ើ ូ ររមឋរ ឲរបានលជាបដល់រសឋរ ៗ នង
ឹ ឲររៅអ្ញរូ ល» រ យ
ើ
និយយរៅនឹងពួក្ទាហានចាាំទាឝរថា «អ្បក្ក្ុាំឃ្លរ់េុ ាំញ រផរ
ិ េញុាំរ ើញក្បុងនគររសឋរ ឥរមនន្តសថីពិរ-មឋយពិរ-ឪពុក្
ពរ
ិ រទ» ។ រៅបុរសនយ
ិ យខ្រប៉ុរណា
ត ះ ក្៏អ្ងគុយរសងៀមរៅនង
ឹ មរ់ទាឝររ ះរៅ ពុាំនយ
ិ យសឋីនង
ឹ អ្បក្ឯណារទៀរ
រ យ
ើ ។ លុ ះរសឋរររញរន់រុងលពះរជររង អ្ស់ យឺ ធាំរូរក្៏មក្ជួបជុាំគ្នបគ្នល់រសឋរ ។
ន យទាហានចាាំទាឝរ
សងេ័យណាស់ ក្៏រូលរៅលរបទូលរសឋរថា «មនរៅបុរសក្មេរ់មបក្់ មន
ិ ដឹងមក្ពីណា រង់រូលមក្គ្នល់ខ្រ
ទូលបងគាំជាេញុាំឃ្លរ់មន
ិ ឲរ រូលរផរ
ិ បុរសរ ះរសវៀក្សាំ ពរ់ោរ់ោររលរមុេរលររលរយ ខ្ររៅបុរសរ ះ
និយយនឹងទូលលពះបងគាំជាេញុាំថា«អ្បក្ឯងមន
ិ លរូវឃ្លរ់េុ ាំរញ ទ រផរ
ិ េញុាំយល់រ ើញថា ក្បុងនគររនះ គ្នយនន្តសថីពិរ-មឋយ
ពិរ-ឪពុក្ពិរ» រៅបុរសរ ះ និយយខ្រប៉ុរែតះក្៏រៅរសងៀមរៅ ។ រសឋរលទង់លជាបដូរចាបះ លទង់សួររៅ យ
ទាហានថា «រុះឥ ូវរៅបុរសរ ះ រៅឯណា?» ។ ាំ » ។ រទប
យទាហានទូលថា «រៅឯមរ់ទាឝរវង ើ រសឋរមន
លពះបនធូលថា «របើដូរចាបះអាមររឯង រៅរៅវមក្រមល
ើ !» ។ អ្មររររ់រៅរៅបុរសអ្ងគុយរៅមរ់ទាឝរលបាប់ថា
«ព្នរៅបុរស រសឋរមនលពះបនធូលឲររៅបុរសឯងរូ លរៅ» ។ រៅបុរសរ ះ ក្៏រដរើ រៅជាមួយនង
ឹ អ្មរររៅដល់
រ យ
ើ លរបថាឝយបងគរាំ សឋររ យ
ើ អ្ងគុយគ្នល់ក្ុ ងទ
ប ីដស
៏ មគួររៅ ។ រសឋរទររ ញ
ើ អ្មររ រាំ ៅបុរសរ ះ មក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 267
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដល់លទង់មនបនធូលថា «រៅបុរសឯងនយ
ិ យថាក្បុងនគរអ្ញរនះ គ្នយនន្តសថីពរ
ិ -មឋយពរ
ិ -ឪពុក្ពរ
ិ រទ, រររើ ៅ
បុរសឯងថាដូរចាបះខ្មនឬដូររមឋរ? » ។ រៅបុរសលរបទូលថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! ក្បុងទីលពះនគររបស់
លអងធូលីលពះបាទរនះ គ្នយនន្តសថីពិរ-មឋយពិរ-ឪពុក្ពិររទ, ទូលលពះបងគាំជាេញុាំថាខ្មន ក្បុងទីលពះរជវង
ាំ មនខ្រញី
ទូលលពះបងគាំជាេញុាំថាខ្មន មឋយពរ ិ គ្នយន ទូលលពះបងគាំជាេញុាំថាខ្មន» រ
ិ -ឪពុក្ពរ យ
ើ រៅបុរសទូលរបរៅនង
ឹ រសឋរ
រទៀរថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! ឯលសីពិរ មនខ្រមួយគឺជាលពះរជបុលរីរៅលពះក្រុណាពិរសសរនះ រទើបរៅ
ន្តសថីក្បនរល័ក្ែ
ខ ៍ ជាក្់ជាន្តសថីពិរខ្មន» ។ រសឋរលទង់យល់ដូររៅបុរសរ ះ ថាខ្មន រទើបមនលពះបនធូលសួ រថា «
ព្នរៅបុរស/ ដូររមឋររៅថាន្តសថីពរ
ិ ? ដូររមឋររៅថាមឋយពរ
ិ ឪពុក្ពរ
ិ ? មឋយពរ
ិ ឪពុ ក្ពរ
ិ រ ះ មនខ្រលអង
ធូលីលពះបាទយងររញពីលពះនគររៅរសុ ើ បរក្ផធល់លពះអ្ងគរទើបបាន របើលង
អ ធូលីលពះបាទ រក្បានរៅទីណា
លសុក្ណា ភូមណា
ិ សូ មលអងធូ លីលពះបាទលទង់រធឝើតាមសពឝលពះរជ ឫទ័យ ខ្ដលលទង់គរ
ិ រ ញ
ើ ដូររមឋរ លុ ះ
លទង់ពិរសាធលគប់ជាំពូក្រៅរ ើយ ពុាំមនថាអ្ឝី រទើបរៅរពញជាន្តសថីពិរ-មឋយពិរ-ឪពុក្ពិរ » ។ រសឋរលទង់លជាប
សពឝលគប់លបររ រ ើយលទង់នឹក្ក្បុងលពះរិ ឋ ថា «រៅបុរសរនះ និយយលរូវលបាក្ដរ ើយ លទង់លពះរជទាននូវមស
លបាក្់សាំពរ់អាវ ឲររៅបុរសរ ាំ «រៅបុរសឯងក្ុាំរៅណាឆ្ងងយ រៅចាាំអ្ញរបអ្
ះ លទង់ផឋថា ើ ញរក្ន្តសថីពរ
ិ -មឋយពរ
ិ
ឪពុក្ពិរបានរ ើយ អ្ញវលមក្វ
ិ ញព្ថ្ង
ិ ណា អ្ញនឹងឲររៅបុរសឯងរធឝើជាធាំរលើសរគទាាំងពួង» រ ើយរសឋរលទង់
បងាគប់ យឺ ធាំមបក្់ ឲររធឝើផះធ មួយឲររៅបុរសរ
ន ះរៅ លទង់ផឋាំ យឺ រ
ន ះ ឲរជប់រលៀងរញ្
ិ ច ឹ មរៅបុរសរ ះររៀង
រៅ ។ ក្បុងរពលខ្ដលរសឋរលទង់យងររញចាក្លពះនគរ រៅរក្ន្តសថីពិរ មឋយពរ ិ ឪពុ ក្ពរ
ិ រ ះ រសឋរមនបនធូល
រៅ យឺនធាំមបក្់ ខ្ដលជាអ្បក្សរលមររជររក្បុងលពះនគរ ឲររមល
ើ រក្ាលពះរជវងាំ រផរ ិ លទង់នឹងយងររញរក្
ន្តសថីពរ
ិ មឋយពិរ ឪពុក្ពិរ រ ើ លទង់ររៀបដាំរែើររភៀសលពះអ្ងគជាបុរសក្មេរ់មបក្់ យងររញរៅក្បុងរវលយប់
យ
សាងរ់ ពុាំឲរនរណាមួយដឹងរ ើយ ឲរដឹងខ្របុលរីខ្ដលជាធាំនិងរៅបុរសរ ះប៉ុរណា
ត ះ រ ើយរសឋរយងរៅរធឝើជា
អ្បក្ក្មេរ់លាំបាក្ ពុាំឲរអ្បក្ណាសាគល់ជារសឋររ ើយ ។ រសឋរយងរៅដល់លសុក្មួយជាលពាំលពះនគរ រ ើញតា
ចាស់យយចាស់ បន
ីឋ ង
ិ លបពនន រសឋរក្៏រូលរៅសុ ាំ សមបក្់រៅផង ។ ដូនតារ ះ ក្៏លពមឲររៅដល់រៅយូរបនថរ
ិ រៅ
រ ើញក្ូនរគក្បុងលសុក្រ ះ មនរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអ ក្៏មនរិរថនឹក្រង់បាន រទើបនិយយនឹងតាយយថា «តា
យយរអ្យ
ើ ! ឥ ូវ រៅរ ញ
ើ ក្ូនរគមួយរូបរឆ្ងមរលមពែ៌លអសមជាលបពននេុ ាំញ ដូរចាបះ សូ មតាយយរៅដែឋឹង
ឲរេញុាំ» ។ តាយយរវវើយថា «ឱរៅរអ្យ
ើ ! េវួនតាយយសពឝព្ថ្ងរនះ ជាអ្បក្ក្មេរ់អ្រ់ឃ្លវនលក្លាំ បាក្ណាស់ នឹងរៅ
ដែឹឋ ងក្ូនរគ ររើនរណារគនឹងឲរ!» ។ រសឋរលបាប់ថា «តាយយរៅដែឋឹងរគរុះ លបាប់ថាេញុាំឲរមក្សុ ាំ ដែឋឹង រគ
មន
ិ ថាអ្រី ទ! » ។ តាយយរ ះ ក្៏រៅដែឋឹងក្ូនលក្មុរាំ គ តាមពក្ររៅរលបើ ។ តាយយ រៅដល់ផធះអ្បក្ខ្ដលមន
ក្ូនលក្មុរាំ ះ ក្៏រ ើងរៅអ្ងគុយរលើផះធ ។ អ្បក្រ ះសួ រថា «តាយយមក្រក្អ្ឝី? » ។ តាយយរវវើយថា «េញុាំមក្សូ ម
ជលមបអ្បក្, លក្់បាង
ាំ អ្ីនឹងអ្បក្ រៅេញុាំឲរមក្សុ ាំ ដែឋឹងក្ូនលក្មុ»ាំ ។ ឯមឋយឪពុ ក្ ងលក្មុរាំ ះ នឹក្ក្បុងរិរថា
ថ «តា
យយរនះរមឋរក្៏គ្នរ់ហា៊នដែឋឹងក្ូនអ្ញឲររៅគ្នរ់?» រ យ
ើ អ្បក្ខ្ដលមនក្ូនលក្មុរាំ ះ នយ
ិ យរៅនង
ឹ តា
យយរ ះ ថា «តាយយ! េញុាំឲរ ! ប៉ុខ្នថតាយយឯង រាំ ៅក្ាំរោះមក្ឲររយើងរមល
ើ សិន របើលស
អ មនឹងក្ូ នរយង
ើ
ៗ ឲរមន
ិ ថាអ្ឝរី ទ» ។ តាយយ លរគវលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ នយ
ិ យលបាប់រៅថា «របរើ ៅឯងលអសមនង
ឹ ក្ូ នរគ ៗ ឲរប៉ុខ្នថ
រគឲររៅឯងរៅឲររគរមល
ើ រូបសិន របស
ើ មនង
ឹ ក្ូ នរគ ៗមន
ិ ថាអ្រី ទ? ។ ឯរសឋរ ឮតាយយលបាប់ដូរចាបះ ក្៏មន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 268
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះទ័យរលរក្អ្រ សួ ររៅវញថា
ិ «រុះឲររៅព្ថ្ងណា? » ។ តាយយរវវយ
ើ ថា «លពក្
ឹ ខ្សអក្ រយង
ើ នឹងរៅ» ។ លុ ះលពឹក្
រ ង
ើ តាយយនង
ឹ រសឋររៅ គ្ន
ាំ ប រៅផធះអ្បក្មនក្ូនលក្មុរាំ ះ ក្៏រ ង
ើ រៅអ្ងគុយសាំ ពះរគ រ យ
ើ ថ្យមក្អ្ងគុយ
ក្បុងទីដស
៏ មគួរ ។ អ្បក្ផធះរ ះ ក្៏មនរិរលថ សោញ់ ក្ូនលបសា ប៉ុខ្នថ មន
ិ ដឹងជារសឋរខ្ក្វងរភទរទ គិរសាយនថា ជា
មនុសេទាាំងផឋស ។ រសឋររៅបរលមម
ើ ឋ យរក្យក្ឪពុក្រក្យក្ររៀងរល់ព្ថ្ងរៅ ។ រវលរូលរដក្ មឋយរក្យក្ខ្រងលបាប់
ក្ូនលសីលក្មុរាំ ះថា «អ្បក្មសមឋយ! រូរឯងសិរទឹក្ោក្់រុងរជើងបឋីររៀបសាវ៥ មរ់ោក្់ឲរបឋី ខ្លក្ងជួនយប់ បឋី
រលរក្រ ើងរក្សាវសុ ី ទឹក្ផឹក្ ឲរមនលសាប់» ។ ក្ូនរ ះ ក្៏លពមរធឝើតាមពក្រមឋយរលបើ ជួនក្៏ពុាំរធឝើតាម ។ ដល់ព្ថ្ង
មួយរសឋររធឝជា
ើ រៅងូរទក្
ឹ ។ មឋយក្៏លបាប់ក្ូនថា « ង! រមឋរមន
ិ យក្ផថិលរៅតាមបឋង
ី ូរទក្
ឹ ?» ។ ងជាក្ូន
លក្មុរាំ ះ ក្៏ពុាំរៅតាមពក្រមឋយរលបើ ។ រសឋររ ះរៅយូរបនថិរ ក្៏វលមក្វ
ិ ញិ ។ ដល់រវលលងរ រសឋររធឝើជាផក្
ឹ
លសាលសវងពុ
ឹ ាំដង
ឹ េវួន ក្អួរខ្ក្អខ្លបលបះេវួន នរនៀលពសពសខ្លឝងផធះ ។ ឯមឋយរក្យក្ រ ញ
ើ ក្ូនលបសាលសវង
ឹ ក្៏សី គ
លបាប់រៅក្ូនលក្មុថា
ាំ « ងឯង រមឋរមន
ិ យក្ទឹក្រៅលងក្មអួរ? » ។ ក្ូនលក្មុរាំ វវើយថា «រទ! មនុសេអ្ីលបមក្
ឹ លសា
ដូរចាបះ» ។ រសឋរឮដូរចាបះ លពឹក្រ ើង រសឋរលមឋយរក្យក្ឪពុ ក្រក្យក្រៅផធះយយចាស់ តាចាស់ លបាប់យយតាអ្ាំពី
ដាំរែើរក្ូនលក្មុរាំ គ ខ្ដលយយរៅដែឋឹងឲររ ះថា តាយយរអ្យ
ើ ! ងរ ះនង
ិ េញុាំមន
ិ បានជាគូរលពងសាំ ណាង
នឹងគ្នបរទ, សូ មតាមយយលបគល់ក្ូនរ ះ រៅរគវញរុ
ិ ះ! » ។ តាយយក្៏រៅជូនរលពងសាំ ណាងក្ូនរគ តាមពក្រ
រៅរលបើ រៅដល់រលើផះធ និយយថា «េញុាំសុាំជូនរលពងសាំ ណាងក្ូនអ្បក្ផង រផរ
ិ រៅេញុាំថា «ពុាំមនរលពងនឹងក្ូ នអ្បក្រទ!»
រួរតាយយក្៏លរគមក្ផធះអាតាយវញ
ិ ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ រសឋរលតាយយ រដើររៅរទៀរ ដល់លសុក្មួយជារុងលសុក្
រេរថរលៅ រៅសុ ាំ សមបក្់នឹងផធះដូនចាស់តាចាស់ៗ ក្៏យល់លពម, រសឋរក្៏រៅរធឝើរររក្សុី នឹងតាយយខ្រសពឝព្ថ្ង
ររៀងរៅ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រសឋររដរើ រៅរលង បានរ ញ
ើ ក្ូ នលក្មុអ្
ាំ ក្
ប លសុក្ ខ្ដលជាអ្បក្មនធាំក្ុ ងលសុ
ប ក្រ ះ ពុាំមនអ្បក្ឯ
ណាមនរសយើរ ើង អ្បក្រ ះមនក្ូនលសីមយ
ួ ក្ូនលបុសមួយ ទាាំងពីរ ក្់ មន
ិ ទាន់មនបឋីលបពននរទ, រសឋររដើររៅ
រលងបានរ ើញមនរិរគ
ថ ិររង់បាន លុ ះវលមក្ផធ
ិ ះអាតាយវញ
ិ និយយលបាប់តាយយថា «តា! យយេញុាំរង់បានក្ូន
រគខ្ដលមនក្ូនលបុសមួយលសីមយ
ួ សូ មតាយយរៅដែឋឹងក្ូនរគរ ះឲរេញុាំផង» ។ តាយយរវវយ
ើ ថា «រៅរអ្យ
ើ
របើយយលក្រមវះ៉ ! ររើនរណារគនឹងឲរក្ូនរគមក្រៅ! » ។ ឯរសឋរឮតាយយនិយយដូរចាបះ ក្៏មនបនធូលរៅនឹងតា
យយថា «សូ មតាយយអ្រញ្ជ ើ ញរៅដែឋឹងក្ូនរគរុះ ថាេញុាំមក្ដែឋឹង រគមន
ិ ថាអ្រី ទ! ។ តាយយរ ះ ក្៏លពម
តាមពក្ររៅរលបើ ប៉ុខ្នថយយនង
ិ តាពុាំដឹងថារៅរ ះជារសឋររ ង
ើ គរ
ិ សាយនថាជាមនុសេទាាំងផឋសដព្ទ ក្៏រៅ
ដែឹឋ ងក្ូនរគ ៗក្៏លពមឲរ ។ រសឋរក្៏រៅបរលមម
ើ ឋ យរក្យក្ឪពុក្រក្យក្ខ្រសពឝព្ថ្ងររៀងរៅ ។ ឯ ងជាលបពននរ ះ ក្៏
បដប ើ របៀក្សាវ ៥ ម៉រ់ោក្់ខ្ក្ផរដាំរែក្បឋី ខ្រសពឝព្ថ្ងររៀងរៅ ។ រវលរសឋរយងរៅ
ិ រថិបីឋ លងរោក្់ទឹក្រុងរជង
ងូរទឹក្ ងរន់ផិល
ថ និងសាំ ពរ់ងូរតាមរៅផង ។ រពលរសឋរងូ រទឹក្ ងរ ះដុះខ្ក្អលឲរបឋី ។ ផវស់សាំពរ់ងូរ
ងទទួលយក្សាំ ពរ់ពូរ រួរដងទឹក្ោក្់ផិល
ថ រន់រដើរតាមបឋីទ, ដល់ផះធ លងរជើងឲរបឋី ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រសឋររធឝើជាឈឺ
មឋយរក្យក្ឪពុក្រក្យក្ រ ញ
ើ ក្ូនលបសាឈឺ ក្៏មនរិរភ
ថ រ
ិ ភ័យ លបាប់រៅក្ូនលក្មុថា
ាំ «ក្ូន! មក្រមល
ើ គក្់លរបារ់ឲរបឋី
ផង » ងរ ះ ក្៏គក្់លរបារ់ឲរបឋី ប៉ុខ្នថ រសឋរនឹង ងពុាំទាន់ររៀបរររៅរ ើយរទ ។ ឯឪពុក្រក្យក្នឹងមឋយរក្យក្ ក្៏
ពុាំដង
ឹ ជារសឋរ គរ
ិ សាយនថាជាមនុសេរន្តសថទាង
ាំ ផឋស ។ រៅយូរបនថរ
ិ រៅ បានរពលលអមឋយរក្យក្ឪពុក្រក្យក្រ ះ
ក្៏ររញលបាក្់របស់េួ នររៀបររក្ូ
វ នលក្មុន
ាំ ង
ឹ រសឋរ រៅអ្ស់ ញារម
ិ រ
ិ ជ
ថ ិរឆ្ងងយមក្ររៀបររ សុ ី ផឹក្ជាសូ រររ, រសឋរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 269
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង
ិ ងក្៏រម
ួ សុ េទុក្រខ ៅជាមួយគ្នប តាាំងអ្ាំពរី ះររៀងមក្ ។ លុ ះរៅយូរបនថរ
ិ រៅ រសឋររង់ពិរសាធររ
ិ ថលបពនន នង
ិ
ររ
ិ ម
ថ ឋ យរក្យក្ឪពុ ក្-រក្យក្ឲររ ញ
ើ ពរ
ិ ឬពុាំពិរ រសឋរក្៏រធឝជា
ើ ផឹក្លសា រលៀងរបៀចាញ់ រគ ៗ មក្ទារលបាក្់នង
ឹ រក្
លបាក្់ឲររគគ្នយន ។ មឋយរក្យក្ ឪពុក្រក្យក្ ក្៏ររញលបាក្់ឲររគខ្រសពឝព្ថ្ង ទាល់ ខ្រអ្ស់ លបាក្់ ធ្លវក្់េួ នជាអ្ប
វ ក្លក្ ។
មឋយរក្យក្ ឪពុក្រក្យក្ នង
ិ លបពននរ ះ ពុាំមនសឋីថាអ្ឝី ។ អ្ស់ញារស
ិ ថ នជរ
ិ ខាង រគលសដថា
ី «ឲរផឋរ់រៅ ក្ុាំឲរ
ក្ូនរៅអារព្លងរនះ វមន
ិ គិររធឝើរររក្សុ ី ដូររគទាាំងពួង វគិរខ្ររលងរបៀ ផឹក្លសាដូររបះ ររើនឹងទុក្វរធឝើអ្ី»ឝ រគសឋី
ប៉ុនរគផធប់ មឋយឪពុក្រ ះ ក្៏មន
ិ អ្ឹះ ។ ឯរសឋររ ះ យល់រ ើញថា មឋយរក្យក្ ឪពុក្រក្យក្លក្លាំ បាក្សមផរថិ មន
ខ្រេវួនរ ើយ ក្៏ឈប់រលងខ្លផង ររះខ្ររដក្ មន
ិ មនគរ
ិ រក្សុ ី អ្ីឝ រលបើខ្រលបពននឲររធឝន
ើ ាំលក្់ លគ្នន់ខ្រខ្វអររពះ ។
ឯមឋយរក្យក្ ឪពុក្រក្យក្ លពមទាាំងលបពនន នឹងមនលសដីអ្ីឲ
ឝ រធងនព
់ ក្រឲរក្ូនលបសារូររិរថក្គ្ន
៏ យ ន ។ រសឋរលទង់នឹក្
ក្បុងលពះរិ ឋ ថា «ឱ រៅបុរស មនលបាជាញយល់រររលៅលជះ ថាឲរអ្ញរក្មឋយពរ
ិ -ឪពុក្ពិរលបពននជាន្តសថីពរ
ិ រនះ
រៅរពញជាលរូវ ឥ ូ វអ្ញរក្បានរ ើយ លយមអ្ញខ្រងលពះបនធូលលបាប់រៅរស បរីឲរររៀបរជយន នូវពល
រថ្យើររជើង តាមមុេងារដាំររសះ
ី រជរថ្មក្ទទួលអ្ញរុះ!» ។ លទង់ក្ខ្៏ រងលពះបនធូលលបាប់រៅរស បរី មនរសរក្ឋី
ថា «ឲរររៀបដាំរ ី រសះររទះ រជយន ពលរថ្យរើ រជង
ើ រៅទទួលរសឋរ រផរ
ិ រសឋររក្លបពននជាន្តសថីពរ
ិ មឋយពិរ ឪពុក្
ពិរបានរ ើយ ឲរយក្រលគឿងឥសេរយយសរៅថា
ិ ឝ យជាឆ្ងប់ៗ ។ មួយរទៀររបើបរលមើ លាំ ពះបនធូលមក្ដល់ ឲរររៀប
ទទួលជប់រលៀងតាមឋានៈជាបងព្ថ្វរសឋរ ។ » រសឋរខ្រងរួររលសរលទង់ោក្់ក្ុ ងបាំ
ប ពង់ បទ
ិ មរ់បាំពង់ជរ
ិ ពុាំឲរបងព្ថ្វ
រ ះដឹងរសរក្ឋី រ យ
ើ រសឋរលបាប់រៅបងព្ថ្វថា «អ្បក្បងរអ្ើយ! អ្រញ្ជ ើ ញមក្អាយ! េញុាំរង់ឲរអ្បក្ ស
ាំ ាំ បុលររៅឲរ
ាំ
យឺ ខ្ដលជាធាំរៅក្បុងវង
ន ួ ងរ
វ ះ, ររើអ្បក្បងហា៊នរៅឬរទ? » ។ បងព្ថ្វ ឮបអូនរលបើដូរចាបះ ក្៏លពមរៅតាមរ យ ើ
ររញដាំរែើររៅ សួ ររគចាប់ខ្រតាមផវូវ រៅដល់លសុក្មួយ សួ ររគថា «អ្បក្រអ្ើយ! ផវូវណារៅវងាំ រសឋរ? » ។ អ្បក្
លសុក្រ ះលបាប់ថា «ផវូវរនះរ ើយ! រៅវង ាំ រសឋរ» ។ បងព្ថ្វរសឋររ ះ ក្៏ររះខ្ររដើរសួ ររគខ្រររៀងៗរៅ ។
ាំ ក្៏សួរ
លុ ះដល់រៅមរ់ទាឝរវង យទាហានយមទាឝរថា «អ្បក្ ! បឹងរ ាំ
ើយឬ ខ្ដលរគរៅថាវង ួ ង?
វ »។ យ
ទាហានសងេ័យ ក្៏សួរថា «អ្បក្ឯងមក្ពណា ី ាំ
បានជាមក្សួ ររក្វង ួ ង?»
វ ។ បងព្ថ្វរសឋររវវយើ ថា «េញុាំ ស
ាំ ាំ បុលរ
បអូនេញុាំ មក្ឲរ ាំ រនះ» ។ យទាហានឮដូរចាបះ ក្៏ រ
យឺនធាំខ្ដលរៅក្បុងវង ាំ ូលរទាដល់ យឺនខ្ដលរៅចាាំវង ាំ ។
យឺ ធាំ ក្៏ទទួលយក្សាំ បុលររបើក្មរ់បាំពង់រ
ន ង
ើ អានដង
ឹ រសរក្ឋព្ី នលពះបនធូលថា «រយង
ើ រក្មរ សីជាន្តសថីពរ
ិ
បានរ យ
ើ ឲរ គ្ន
ាំ ប ររៀបរាំរៅទទួលរយង
ើ ឯបរលមខ្ើ ដល លាំ ពះបនធូលរនះ លរូវជាបងព្ថ្វរយង
ើ របបា
ើ នមក្ដល់ឲរ
អ្បក្ទទួលររៀបជប់រលៀងតាមភពជាលពះញារិរសឋរ» ។ យឺនធាំរ ះ ក្៏ចារ់សាំបុលរឲររក្ែឍដាំរ ី រសះ ររទះ រជ
យនពលរថ្យរើ រជើង ខ្រងរោយមុេងារ-មុេលក្សួ ងរផេងៗ ។ ឯបងព្ថ្វរសឋរ រគររៀបទទួល តាមរោយខ្បបយ៉ងជា
លពះញារិ មនពូក្ខ្លពលពាំររៀមរាំរេបើយេបល់រមកល់ររមកង
ើ រុងររឿងព្លក្រពក្ រ ើយរគររៀបរភជ ហារសុ ទស
ន ឹ ងលអ
សាអងសាអរ ោក្់នឹងភជន៍មស រលើក្យក្មក្ជូនអ្បក្ជាបងព្ថ្វរសឋរ ខ្ដល ស
ាំ ាំ បុលររសឋររ ះមក្ ។
ឯអ្បក្ជាបងព្ថ្វរសឋររ ះ រ រុខ្រេវួនជាអ្បក្រៅលសុក្រលៅឆ្ងងយ ពុាំខ្ដលសាគល់រសឋរ រសធើរខ្រពុាំហា៊នបររភគ
ិ
រភជ ហារ ខ្ដលជារបស់លព្អ ថ្វរ ះរ ើយ លុ ះខ្រ យឺនធាំរគបងខាំឲរបររភគ
ិ រទើបហា៊នបររភគ
ិ ខ្រចាាំគន់រមល
ើ
របរើ គខ្បរមុេររញ ព្ដលូ ក្បនវាំយក្នាំរាំែី លក្់ទុក្រផញប
ើ ូន
អ រផរ
ិ េវួនមន
ិ ខ្ដលបានរាំែីលអបររភគ
ិ គរ
ិ ខ្លក្ងរសឋរ
បអូនព្ថ្វរ ះ មន
ិ ខ្ដលបានដូរេវួនខ្ដរ ។ លុ ះបររភគរួ
ិ រ យឺ រ
ន ះររឿនថា «អ្បក្រនឿយលពួយ សូ មអ្រញ្ជ ើ ញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 270
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សលមនថរៅ!» ។ អ្បក្បងព្ថ្វរសឋរ ក្៏រសធើរពុាំហា៊នរដក្ ។ លុ ះលពក្

ឹ រ ង
ើ នយ
ិ យនង
ឹ យឺ ថា «េញុាំរង់លរៅវញ
ន ិ
រផរ ាំ របើដល់ ឲរឆ្ងប់វលរៅ»
ិ បអូនេញុាំផឋថា ិ ។ យឺ រ
ន ះ ក្៏ចារ់ខ្រងឲរររៀបរភជ ហារឲរ ។ បររភគរួ
ិ រ ក្៏ល
យឺនខ្ដលជាធាំរ ះ លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ លុ ះមក្ដល់ រសឋរជាបអូនព្ថ្វសួរថា «រម៉រអ្បក្បង! អ្រញ្ជ ើ ញរៅជួបនឹង
យឺ រគរទ?» ។ ឯបងព្ថ្វ លបាប់រសឋរជាបអូនព្ថ្វថា «ជួប!» ។ រសឋរថា «រុះរគរប់អានឬរទ?» ។ បងព្ថ្វថា «រគ
ន
រប់អានបងណាស់! » ។ រសឋរឮថា យឺនរគរប់អានណាស់ ក្៏លទង់ញឹមៗ ។ រ ើយបងព្ថ្វរ ះ យក្នាំរាំែី
ខ្ដលលក្់យក្មក្រ ាំ រសឋរយក្មក្រផញើបូ ន,
ះ ឲររសឋរជាបអូនព្ថ្វ រោយវចាថា «ព្នបអូន! បងលក្់នាំរគពីវង អ បអូន
ឯងពសា
ិ រមល
ើ ឆ្ងងញ់ ណាស់ !» ។ រសឋរថា «បងពិសារុះ!» ។ បងព្ថ្វថា «រទ! បអូនពសា
ិ រមល
ើ !» ។ ឯរសឋរ លទង់
លពះរលមះិ ថា «របើមន
ិ រសាយ ខ្លក្ងបងព្ថ្វរ ះ ដឹងថាេវួនជារសឋរ» លទង់រសាយខ្របនថិរ លទង់ខ្លងរៅ លទង់ញញឹ
មថា «ឆ្ងងញ់ ខ្មនរ យ
ើ អ្បក្បង!» លុ ះដល់ក្ាំែរ់ ៧ ព្ថ្ង អ្ស់ រស បរម
ី ន្តនថរ
ី ូរធាំ ភជុជ ួ ជុាំរៅទទួលរសឋរ ររៀបជា
ាំ ប
ក្ផនខ្
ួ មក្ដល់ ទីរសឋរគង់រ ះ ។ អ្ស់អ្ក្
ប លសុក្ក្៏រផអើលរលរលរវល់ ភរ
ិ ភ័យ ក្
ាំ ូនជញ្ជូ នរៅររ់ទីពឹងពួន
រោយគិរសាយនថាទ័ព ពុាំដឹងជារគមក្ទទួលរសឋររសាះ ។ លុ ះ យឺនរគរូ លមក្ជិរផធះខ្ដលរសឋរគង់រៅរ ះ
មឋយរក្យក្ឪពុក្រក្យក្ ក្៏ភរ
ិ ភ័យររ់រូលរៅលបាប់ក្ូនលបសាឯក្បុងផធះថា «ក្ូនរអ្ើយ! ទ័ពមក្ពណា
ី រលរន
ើ ណាស់ ! ឬ
រគមក្ចាប់ក្ូន រផរ
ិ ក្ូនរលងរបៀរាំពក្់រគរទដឹងរអ្ើយ?»។ រសឋរឮមឋយរក្យក្លបាប់ដូរចាបះ ក្៏លទង់មម
បី ប ររញរៅ
រនហាលមុេផធះ ។ អ្ស់ ន ាំ ជារដម
យឺ ទាាំងពួង មនលក្ោរហាម យមរជ រលក្ីវង ើ រ ញ
ើ រសឋរលទង់ឈររៅ
រនហាល ក្៏សុទខ្ន ររដើរឱនរតា ៗ រូលមក្លរបថាឝយបងគាំរសឋររល់គ្នប ។ រសថរមនលពះបនធូលថា «រអ្!ើ អ្ស់អ្ស់
ាំ សុ េសបាយរល់គ្នបរទឬ? » ។ អ្ស់
យឺនលក្ោរហាម យមរជ រលក្ីវង យឺនរវវើយលពមគ្នបថា «លពះក្រុណា
ព្ថ្វវរសស!
ិ សុ េសបាយជារទ» ។ ឯមឋយរក្យក្ឪពុ ក្រក្យក្រលខ្រភញក្់េួ នរលព
វ ើរ នយ
ិ យគ្នបេេប
ឹ ៗ ថា «ក្ូនលបសា
រយង
ើ រសឋររទររើ! » ។ ឯពួក្បងបអូនញារិស ថ ន ខ្ដលរៅជិរខាងក្៏ភញក្់េួ នរល់
វ គ្នបលន់មរ់ថា «យី រវុយ!
ើ
រលងមន
ិ បានរទ រសឋររទររើ!» រ ើយមនរិរគ
ថ ិរបារមមភយ
័ ខ្រររៀងេវួន ៗ ខ្លក្ងរសឋរយក្រទាស រផរ
ិ េវួនយល់
ទាស់មន
ិ រូលររ
ិ ថនង
ិ រសឋរថា រសឋរររះខ្ររលងរបៀផក្
ឹ លសាមន
ិ រក្សុ ី ដល់ដឹងជារសឋរ ក្៏ភយ
័ រលរយរល់គ្នប
។ អ្ស់ យឺនលរបទូលសួ ររសឋរថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! លពះរជរទពីខ្ដលលអងធូលីលពះបាទថារក្បាន
រ យ
ើ រ ះ រររើ ៅឯណា? ។ រទើបរសឋរលទង់មនលពះបនធូលលបាប់ថា «ឲររៅលក្់នាំលររៅរ យ
ើ !» ។ អ្ស់
យឺ ឮរសឋរថា រលបរើ ៅឲរលក្់នាំលរ ក្៏ញញឹមរល់ គ្នប រ
ន យ
ើ លរបទូលថា «លទង់រលបឲ
ើ ររៅលក្់នាំលរឯណា?» ។
រសឋរលទង់មនលពះបនធូលថា «រៅលក្់នាំលររៅភូមរិ គខាងរជើង» ។ អ្ស់ យឺនបានដឹងដូរចាបះ ក្៏ររៀបយនរៅ
តាម ។ រសឋរលទង់មនលពះបនធូលថា «របរើ ៅតាម លរូវរមល
ើ ខ្រអ្បក្ណាពក្់អារក្ាំបុរព្ដ ទូលលអីចាស់ យួរឆ្ងបង
ាំ សករ
រររមរ់ បឹងរ ើយ លបពននរយង
ើ » ។ យឺនទាាំងរ ះ ក្៏ចារ់ យឺនមួយពួក្ឲរ លាំ ពះរជយនរៅតាម ជួបនឹង
ងមក្ពីលក្់នាំលរ ក្៏ខ្លសក្រៅថា « ងមចស់ ឈប់សិន!» ។ ងឮ យឺនខ្ដលរៅទទួល ងខ្លសក្រៅ
ដូរចាបះ គរ
ិ សាយនថាជារគមក្ចាប់េួ ន
វ រ យ
ើ ងក្៏ររ់រូលព្លពររ់រលមង់មក្រក្ផធះ លបាក្់រសខ្ដលលក្់នាំលរ
រ ះ ក្៏លជុះបារ់េះវ ក្បុងព្លពរៅ រៅសល់ខ្របនថិរបនថួរ ដល់មក្ផធះរមល
ើ រៅមុេផធះ រ ើញមនុសេរលរើនរលរៀបលតា
គរ
ិ ថារគមក្ចាប់បទា
ីឋ រព្ថ្វរបៀរគរ យ
ើ ងក្៏រលះរលាំ ងរ ង
ើ រៅសួ របឋថា
ី «រគមក្ពណា
ី រលរន
ើ រមវះ៉ ?» ។ រសឋរបឋី
លទង់លបាប់ ងថា «រគមក្ទទួលបងរទ! ង» ។ មឋយរៅក្ូនរៅេេប
ឹ លបាប់ថា «បឋី ងជារសឋររទររ!ើ » ។ ង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 271
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្ូនឮមឋយលបាប់រទប
ើ ដង
ឹ បឋីជារសឋរ ។ ឯមន្តនថីខ្ដលរៅតាម ង វលមក្គ្នល់
ិ រសឋរ ៗ លទង់សួរថា «មន
ិ រ ញ
ើ រទ
ឬ?» ។ មន្តនថទ
ី ូលថា «រ ញ ិ ខ្មន ទូ លលពះបងគាំរៅមន
ើ ! ប៉ុខ្នថ ខ្លក្ងមន ិ ឈប់រសាះ ររះខ្រររ់» ។ រសឋរលទង់មន
លពះបនធូលថា «មក្ដល់ រ ើយ!» ។ មន្តនថីទាង
ាំ រ ះ យក្រលគឿងលបោប់សលមប់លទង់រមកល់រលើរជើងពនមស រលើក្
យក្រៅថាឝយទាាំងទក្
ឹ អ្ប់រង
ួ រនធនព
៍ រិ ោរឈងុយឈងប់ ។ រសឋរនង
ឹ ង លទង់លសង់ជលមះលពះអ្ងគររ
ួ លទង់លពះពន្តសថ
រលសរសងាឝរក្ងក្រលអលះអ ព្លក្រពក្ ។ រួររលសររសឋរនឹង ង អ្រញ្ជ ើ ញមឋយឪពុ ក្និងបងលបុស ឲររ ើងជិះដាំររសះ
ី
រៅ ។ អ្ស់ យឺន ក្៏ខ្ ាំ ដល់រ
រសឋររៅរូលលពះរជវង ើយ» លទង់គង់រៅរុងលពះរជររងលទង់ឲររៅបុរស
រ ះមក្លបាប់ថា «រៅបុរសឯងរមល
ើ ? រនះរៅជាន្តសថីពរ
ិ មឋយពិរ ឪពុក្ពរ
ិ ខ្មនឬមន
ិ ខ្មនរទ?» ។ រៅបុរស
រ ះលរបបងគាំទូលថា «រនះរ ើយរៅរពញជាន្តសថីពិរ មឋយពិរ ឪពុក្ពិរ សូ មលទង់លជាប ។ រទើបរសឋរឲរររៀប
អ្ភរិ សក្ ងរ ង
ើ ជាអ្គគមរ សី ឯបងលបុសរ ះ លទង់តាង
ាំ ឲររធឝជា
ើ អ្គគមហារស មឋយលទង់តាង
ាំ ជាសរមឋរវរ
រជជននី ឪពុក្លទង់តាង
ាំ ជាលពះវររជជនក្ រួរជាសូ រររ រសឋរឲររៅយក្យយចាស់តាចាស់ ខ្ដលដែឋឹង ង
ថាឝយរសឋររ ះ មក្រធឝើផធះឲររៅ រ ើយលទង់ឲររិញ្ចឹមខ្ថ្រក្ាររៅ ។ យូរបនថិររៅ រសឋរលទង់នឹក្ភបក្ថា រៅបុរស
រនះ មនគុែនឹងអ្ញ រ យ
ើ មនលបាជាញយល់រររក្់រលៅ សាគល់លក្ខែៈលសី-លបុស រ យ
ើ លទង់ឲររៅមន្តនថម
ី ក្
លទង់បងាគប់ឲរសង់ររងររអាព ៍ ពិព ៍ សរលមរមងគលររផេាំផុ ាំលគ ពះរជបុលរីនិងរៅបុរសរ ះ ។ ររៀបរាំររ
ួ
រលសរ រសឋរលទង់អ្ភរិ សក្បុរសរ ះនង
ិ លពះរជបុលរី ឲរជាមហាឧបរជ ក្៏រៅជាសុ េសបាយររៅ ។ ដល់រសឋរ
លទង់លពះជរ លទង់ោក្់រជរ ឲរមហាឧបរជជាលពះរជបុលររសាយរជរសបងលពះអ្ងគ រក្ាអាណាលបជានុរន្តសថ ជា
សុ េសបាយររៅរហាង។

លបាជាញបុែរផង រក្ើររោយលបែិប័រន៍

១ ដក្លសង់ររញពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១១ ឆ្ងប ាំ ១៩៤៣ ។

រឥឿង សុ ភាវឞាឤ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៦៥-៧៤

ពក្ររយរពីពក្ររពរ
ដាំណាលពរី រឿងទនាយ រលខ្ដលររ់ពអ្
ី ែូ ឋ ងរៅរ ះ រៅឈប់ជរ
ិ ភូមម
ិ យ
ួ មនយយចាស់មបក្់ទូលររក្រៅ
លក្់ ទនាយរ ះរ ញ
ើ គរ
ិ ថា «ឥ ូ វអ្ញអ្ស់ក្មវង
ាំ រម៉ះវ រធឝរើ មឋរនឹងបានររក្រ ះសុ ី មនខ្ររធឝជា
ើ សាវប់» គរ
ិ
រ ើយលូ នរៅរដក្រៅផវូវ ។ ឯយយចាស់ រ ះទូលររក្រដើរមក្ដល់ រ ើញទនាយគិរសាយនថាជាសាវប់ខ្មន
រ យ
ើ លន់មរ់ថា «អ្ះអ្ញមក្លក្់ររក្ព្ថ្ងរនះ រៅរពញជាមនលភសុ នរធ ពន់រពក្ណាស់ អ្ញនង
ឹ យក្អា
ទនាយរនះ រៅសវសុីបានមឋង» រ ើយក្៏រលើក្ទនាយរ ះោក្់ក្ុ ងលអ
ប ី រដើររៅ ។ ឯទនាយរលរបើយយចាស់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 272
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ោក្់រៅរលើលី រអ រក្រ យ
ើ ក្៏បក្សុ ី ៗ ។ លុ ះយយចាស់រ ះដល់រៅផធះរគ ៗ រៅទញ
ិ ររក្ គ្នរ់ោក្់ក្រញ្ជ ើ ររក្
ពរី លើក្ាលមក្ ទនាយវរលររបាលរៅ រមល
ើ រៅររក្រៅសល់ខ្រសាំ បក្ ។ យយចាស់ រ ះថា «ខ្ម៉ អា
ទនាយរនះវរស់រទររើ អ្ញសាយនថាវងាប់» ។ ររក្រ ះ ក្៏អ្ស់ខានលក្់, ទនាយរ ះក្៏វរបាលរួររៅ ។
ឯទនាយ រលរបាលពភ
ី ូមរិ ះរូលរៅក្បុងព្លព រុះរៅក្បុងលរពាំងមួយលបុងនឹងផក្
ឹ ទឹក្ ។ រលរ ះ មនេរង
ក្បុងលរពាំងរ ះវឃ្លរ់ថា «អាទនាយឯងរមឋរក្៏មក្ផឹក្ទឹក្អ្ញ» ។ ទនាយរវវើយថា « ថ្ឝី! របើអ្ញផឹក្ទឹក្ផង,
ទឹក្ខ្ម៉ឪអាណា? » ។ េរងថា « រអ្ើទឹក្ផងអ្ញ!» ។ ទនាយរវវើយថា « របើរចាបះឯងរបាលភបល់នឹងអ្ញ អ្ញ
របាលរលើរគ្នក្ ឯងខ្ លក្បុងទក្
ឹ របើឯងខ្ លរលឿនជាងអ្ញ ៗ ខានផឹក្ទឹក្លរពាំងរនះ របើអ្ញរបាលរលឿន
ជាងឯង អ្ញផឹក្ទឹក្លរពាំងរនះ» ។ េរងក្៏លពមភបល់ រទើបេរងវគិរគ្នបវថា «រយង ឋ ក្់គ្នប ឲរជុាំវញមរ់
ើ បណា ិ
លរពាំងរនះ របើទនាយវខ្លសក្រៅ ក្ុាំឲរអ្បក្ឯរលរយរវវើយរ យ
ើ ឲរអ្បក្ណាខ្ដលរៅឯមុេរ ះរវវយ
ើ រ ង
ើ » ។
គិរគ្នបរួររលសររ ើយខ្លសក្លបាប់រៅទនាយថា «ទនាយរពលរៅរុះ!» ។ ទនាយរបាលរៅៗ ខ្លសក្រៅរៅ
េរង ៗ ឯមុេរវវើយថា «ក្ូក្
៎ !» ។ ទនាយថា «ខ្ម៉! អារនះខ្ លរលឿនរៅឆ្ងងយណាស់ » ។ ទនាយរបាលរៅ
រទៀរ រ យ
ើ រៅរទៀរ េរងមុេរ ះរវវយ
ើ រ ង
ើ រទៀរ របាលពុាំររះទាន់រ យ
ើ ។ ទនាយទទួលចាញ់ លបាជាញេរង
ពុាំហា៊នផឹក្ទឹក្លរពាំងបឹងបួឯណា
៎ រ ើយ ផឹក្ខ្រទឹក្សរនេម
ើ តាាំងពីរ ះមក្ ។ ឯទនាយរបាលពីរ ះរៅរទៀរ
គរ
ិ នង
ឹ វវងរលរយ
ើ មខង ពុាំដឹងគរ
ិ រធឝដ
ើ ូររមឋរនង
ឹ វវងរៅបាន ។ រលរ ះ មនលក្រពើមយ
ួ ខ្ លរុះខ្ លរ ង
ើ ។
ទនាយរ ញ
ើ រ យ
ើ គរ
ិ ថា «អ្ញរធឝដ
ើ ូ ររមឋរ នង
ឹ បានអាលក្រពរើ នះរមវងអ្ញរៅោក្់រលរយ
ើ យ? » គិររ យ
ើ រធឝើ
ជាសួ រថា «បងលក្រពើ! បងឯងរក្ើរអ្ឝីបានជាគលគ្នរអ្ស់ ទាង
ាំ េវួន? » ។ លក្រពើរ ះលបាប់រៅវញថា
ិ «រគរៅរក្ើរ
ខ្លសង» ។ ទនាយថា «បងឯងរមវងអ្ញឲរខ្រដល់រលរយ
ើ យរុះ អ្ញនង
ឹ រមល
ើ ខ្លសងបងឯងឲរជា» ។ ឯលក្រពើ
ឮរគថានឹងរមល
ើ ខ្លសងឲរជាដូរចាបះ ក្៏អ្រណាស់ រ ើងមក្បរងកើលេវួនរលើរគ្នក្ រ ើយថា «អ្ញរមវងអ្បក្ឯងរៅ,
អ្បក្ឯងរមល
ើ ខ្លសងអ្ញឲរជារុះ ។ ទនាយថា «រអ្ើ! ក្ុាំភយ
័ » ។ ទនាយវរេភើមេវួនលក្រពើ វររ់សឹ ក្
វ រឈលើ ទាប់
អ្ងគុយ ។ លក្រពស
ើ ួ រថា «ចាាំលទាប់សឹ ក្
វ រឈរើ ធឝអ្
ើ ី?ឝ ?» ។ ទនាយថា «បងឯងមនគុែនង
ឹ េញុាំខ្លក្ងវបាបេញុាំ» ។
រ ើយទនាយរ ើងជិះរលើក្ាលលក្រពើរ ះ ។ ឯលក្រពើរជឿរសាយះ រាំរពះថាជាលរង់ពិរខ្មន េាំខ្ លរមវងបានដល់
រៅរលរយ
ើ យ ។ ទនាយរុះពរី លើក្ាលលក្រពើ របាលរ ង
ើ រៅរលើរគ្នក្ រ យ
ើ ខ្លសក្ថា «ខ្លសងអាឯង រក្រ
ើ
តាាំងពជ
ី ីដូនជីតាអាឯងមក្អាណារមល
ើ ជា» ។ លក្រពើេង
ឹ ណាស់ គរ
ិ ថា «អាទនាយរនះ វបរញ្ជឆរអ្ញដល់ខាបរ
រ ើយ ពុាំដឹងរធឝើដូររមឋរនឹងខាាំវបាន» គិររ ើយរធឝើដូរគល់អ្ខ្ែឋរទឹក្រសារ់រុះរ ើង ។ ទនាយរ ះ វរបាល
រៅរបាលមក្ រ ញ
ើ ឯលក្បម
ី យ
ួ ងាប់រៅមរ់លរពាំង តាយរវរូងរពះលក្បរី ះ ទនាយវក្៏រៅរូលរលង, ដល់លរូវ
ព្ថ្ងរៅឋគូទលក្បីរ ះវេជឹបជិរ ទនាយររញវញពុ
ិ ាំររ
ួ វលវល់
ិ រៅក្បុងរពះលក្បីរ ះ ទាល់ខ្រលងរ ។ លុ ះលងរ
មនមនុសេមក្ដងទឹក្ ទនាយថា «ឱអ្ស់ អ្ក្
ប លសុក្អាែិរដងទឹក្មក្រលសារគូទលក្បីរនះឲរទានផង រមតាថ
រលបាសយក្ខ្របុែររៅរុះ រលក្បានបុែររលរើនណាស់ ។ អ្បក្ដងទក្
ឹ រគឮរលរន
ើ ដង ក្៏ដងទឹក្រៅរលសារគូទ
លក្បីរ ះក្៏រក្រ
ី ើង ។ ទនាយវររញមក្ខាងរលៅ រួររ ើយវរបាលរៅវខ្លសក្ថា «គ្នយនបានគុែលបរយជន៍អ្ីឝ
រទ អ្ញបរញ្ជឆរឲរខ្ររួរេវួនអ្ញរទ» ។ ទនាយវរបាលរៅរទៀរ រ ញ
ើ លក្រពប
ើ ខ្ែឋរេវួន ក្៏មនធិលក្បុងររ
ិ ថា
ថ «
រនះជាលក្រពើ ឬមួយជាគល់រទរអ្ះ?» ។ ទនាយគរ
ិ ដូ រចាបះរ យ
ើ រទប
ើ ខ្លសក្រៅថា «របជា
ើ លក្រពើរទ ឲរអ្ខ្ែឋរប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 273
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រណា
ឋ យទក្
ឹ របជា
ើ គល់ឲរអ្ខ្ែឋរលចាស់ទក្
ឹ រ ង
ើ រៅវញ»
ិ ។ ឯលក្រពើ ឮរគថាដូរចាបះរ យ
ើ គរ
ិ ថា «អ្ញថារធឝជា
ើ
គល់ ឥ ូវរគថា របគ
ើ ល់ឲរអ្ខ្ែឋរលចាសទក្
ឹ របដ
ើ ូររបះអ្ញរធឝជា
ើ អ្ខ្ែឋរលចាសទក្
ឹ រៅវញរុ
ិ ះ» គរ
ិ រ ើយក្៏ខ្
លលចាសទឹក្រៅវញ
ិ ។ ទនាយរ ើញរ ើយថា យ!ី រមល
ើ ន៎! អាលក្រពើ អាឯងមក្បរញ្ជឆរអ្ញ ក្ុាំអាបរញ្ជឆរមន
ិ
បានរទ» ។ លក្រពើឮរ យ
ើ គរ
ិ ថា «អ្ញចាញ់ លបាជាញទនាយរទៀររ យ
ើ » រទប
ើ គិររទៀរថា «របដ
ើ ូររបះ អ្ញរ ង
ើ
រលើរគ្នក្ រធឝើជាងាប់វញរទ
ិ ើបលសួល» គិរដូរចាបះរ ើយ ក្៏រ ើងរៅរដក្រលើរគ្នក្ ហាមរ់ដូរជាងាប់ ។ ឯទនាយ
រដើររៅរដើរមក្ រ ើញលក្រពើរដក្ដូរចាបះ គិរថា «អារនះងាប់រ ើយររើ» ។ រួររដើររូលរៅមរ់លក្រពើរ ះ រ ើយក្៏
អ្ខ្ងអលរងកូមរលងថា «រអ្ើរងកូមធាំរនះ រធឝដ
ើ ងរាំបិររសបៀរអ្ញ រងកូមរូររ ះរធឝដ
ើ ងរាំបរ
ិ សាវ ឲរលបពននអ្ញវ
ររ់គ្នរ» ។ ក្ុាំពុងខ្រររៀបរប់ លក្រពើលរបាក្់ ុ ប
វ ។ ទនាយរបាលបវូររូ លរៅក្បុងរពះ រ ើយខ្លសក្ថា «ឱ! ជា
ណាស់រ យ
ើ រនះ អ្ញក្ាំពុងខ្ររង់សុីរពះរវៀនបរ់រ ធ សផង ឥ ូ វបានមក្ដល់ ក្ុ ងរពះរ
ប យ
ើ អ្ញលសាវ
រពះរវៀនបរ់រ ធ សអាឯងសុ ី ឲរអ្ស់» ថារ ើយក្៏ផធរ់លក្រក្ឮខ្លបះៗ ។ ឯលក្រពើឮរ ើយភ័យណាស់ អ្ងឝរថា «
បងទនាយ អាែិរររញរៅរុះ! េញុាំមន
ិ ហា៊នខាាំបងឯងរទ» ។ ទនាយថា «រអ្ើ! របើអាឯងអ្ងឝរអ្ញ ៗ អាែិរ
អ្ញខ្លងអាឯង» ។ លក្រពើហាមរ់រ ង
ើ រ យ
ើ ទនាយរ ះរបាលររញរៅ ។ ទនាយរបាលរៅ ៗ រ ញ
ើ អ្ងគរ់
រឈម
ើ យ
ួ រៅមរ់លរពាំង រ ើងរៅអ្ងគុយរលើដងគររ់ ឈរើ ះ ។ ដល់ព្ថ្ងរៅឋរ ើង ជ័ររឈរើ លយជាប់ឯគូ ទទនាយ
រៅដងគររ់ ឈរើ ៅ ។ ជូនមនក្ូនដាំរមួ
ី យមក្ផឹក្ទក្
ឹ លរពាំងរ ះ ។ ទនាយរ ញ
ើ រ យ
ើ ថា «រយឯ
ើ ង! រមឋរក្៏មក្
ឹ អ្ញ? រទវតារលក្ឲរអ្ញចាាំរៅរនះ» ។ ក្ូនដាំរភ័
ផឹក្ទក្ ី យណាស់ ក្៏របាលរៅលបាប់រម រមឮក្ូនលបាប់ដូរចាបះ
េឹងណាស់មក្រក្ទនាយសួ រថា «អាទនាយ ឯងរមឋរក្៏មន
ិ ឲរក្ូ នអ្ញផឹក្ទឹក្?» ។ ទនាយថា «រអ្ើអ្ញមន
ិ
ឲរផក្ ិ រទពតារលក្ឲរអ្ញចាាំ» ។ រមដាំររី
ឹ រផរ ះេង
ឹ ណាស់ បង
ួ ក្ន្ត ថ ក្់ឯទនាយរ ះរចាលរៅ ។ ទនាយអ្រ
ណាស់ រផរ
ិ បានរួរេវួន ពីជរ័ រឈរើ ះ របាលពីរ ះរៅរូលក្បុងរមករតាចាស់មបក្់ ។ ឯតាចាស់រ ះ គ្នរ់ោាំ
លរសក្់រពញខ្ររមករ ។ ទនាយរ ះ លួ រលរសក្់គ្នរ់សុីខ្រសពឝព្ថ្ង ។ តាចាស់េឹងណាស់ គិររធឝើអ្ ធ ក្់ោក្់ ។
ដល់យប់មយ
ួ រ ះ ទនាយរៅសុ ី លរូវអ្ ធ ក្់តាចាស់ ។ ទនាយភ័យណាស់ ខ្លក្ងតាចាស់មក្ទាន់ ។ រពលរ ះ
មនគីងក្
គ ម់ យ
ួ រលររុះរលររ ើង ។ ទនាយរ ើញរ ើយអ្រណាស់ ក្៏រធឝើជាសួ រថា «រអ្ើបងគីងក្
គ !់ បងឯងរក្ើរ
អ្ឝ?
ី ។ គង
ី ក្
គ ល់ បាប់រៅវញថា
ិ «េញុាំរក្រ
ើ ខ្លសង» ។ ទនាយនយ
ិ យថា «ឱអ្បក្បង! បងឯងរោះអ្ ធ ក្់ឲរេញុាំ ៗ នង
ឹ
ធ្ល រមល
ើ ខ្លសងបងឯងឲរជា ក្ុាំឲរបងឯងលពួយររ
ិ ថ» ។ គង
ី ក្
គ ឮ់ ទនាយថា «រមល
ើ ខ្លសងឲរជា» ក្៏អ្រណាស់ េាំ
រោះអ្ ធ ក្់ ឲរទាល់ខ្ររួរ ។ ឯទនាយបានរួរពីអ្ ធ ក្់រ ើយ ក្៏និយយថា «ខ្លសងពីជីដូនជីតាអាមក្ ។ អាណា
រមល
ើ ជា» ។ គង
ី ក្
គ េ់ ង
ឹ ណាស់ េាំរលររដញតាមទនាយក្៏មន
ិ បានទាន់រ យ
ើ ។ ពរី នះនង
ឹ នយ
ិ យពតា
ី ចាស់
គ្នរ់ភញក្់រ ើងពីលពឹក្ ររៀបរវរសាវមវូរួររ ើយ ក្៏រដើរជាលបញាប់ រៅរក្រមល
ើ រមករលរសក្់គ្នរ់ រ ើយរូលរៅរមល
ើ
រ ើញសាបមខ្ដលលរូវទនាយរួររៅរ ះ ។ តាចាស់សាឋយណាស់ គក្់លទូងគក្់សាយថា «អ្ញខានសវសារ់ទនាយ
រសាះ» ។ គ្នរ់ក្រ៏ រៀបោក្់ជាថ្យី ដល់ យប់ឯរលរយរទៀរ ទនាយនក្
ឹ ភបក្រង់សុីលរសក្់ ក្៏របាលរូលរៅក្បុងរមករ
រភវរនឹក្អ្ាំពីអ្ ធ ក្់ រោយសារឃ្លវនរង់សុីលរសក្់ រៅជាន់រលើអ្ ធ ក្់ ជាប់ឯរជើង ទនាយភ័យណាស់ មន
ិ ដឹងគិរ
រធឝើដូររមឋរ នឹងបានរួរពីអ្ ធ ក្់ ។ ឯសរឝគីងក្
គ ់រ ញ
ើ ទនាយជាប់អ្ ធ ក្់ ក្៏អ្រណាស់ រលររ ង
ើ ទះព្ដផឋ ធ ថា «
ឯងធ្លវប់ខ្របរញ្ជឆរអ្ញ ឥ ូ វរនះមក្ជាប់អ្ ធ ក្់លក្រញានរធឝម
ើ ុេភវះឹ ៗ ដូរជាមុេរខាយរ នរណានឹងជួយឯងរទៀរ»

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 274
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

។ ឯទនាយ ឮគង
ី គក្ផ
់ ធ ន់ផធន់ផចញ់ ផល
ធ ់ នក្
ឹ េង
ឹ ក្បុងររ
ិ ណា
ថ ស់ ប៉ុខ្នថ ជាសរឝមនលបាជាញ រធឝជា
ើ មនិ េឹង នយ
ិ យ
លួ ងរលមគង
ី ក្
គ ថា
់ «ពម ិ ររះថាបរាំ មល
ី ុនេញុាំបរញ្ជឆរបងឯង ពរី លពះេញុាំទាល់រាំរែះ មន ើ ខ្លសងបងឯង មឋងរនះ េញុាំ
និយយលបាក្ដលបជាខ្មនខ្ទន រផរ
ិ េញុាំរ ើញក្ូនលក្មុរាំ គលអណាស់ មុេក្ាំបង
វ ៗ
់ ថាភល់បាំផូរដូ រផកក្ុលប េញុាំនឹងរៅ
ដែឋឹងឲរបងឯងៗ ក្ុាំលពួយររ
ិ ថ រផរ
ិ េញុាំបាននយ
ិ យមឋងរួររ ើយ រគថានង
ឹ ឲរជាលបពននបងឯង ។ បងឯងជួយរោះ
េញុាំឲររួរររញពីអ្ ធ ក្់មង
ឋ រនះ េញុាំរៅដែឋឹងឲរ ក្ុាំលពួយរិរថ» ។ គីងក្
គ ់ រ រុខ្រជាសរឝវួ រន
ក ឹងលសី បានឮទនាយ
និយយពីក្ូនលក្មុរាំ គដូរចាបះ អ្រណាស់ អ្រ់មន
ិ បាន ញញឹមញខ្ញមក្រនវះក្រ វ ញរង់បានក្ូនលក្មុរាំ គ រ ើយ
នយ
ិ យថា «បងទនាយឯងនយ
ិ យឲរខ្មនខ្ទន ក្ុាំបរញ្ជឆរេញុាំដូរពម
ី ុនរទៀរ» ។ ទនាយរវវើយថា «រទ! បរញ្ជឆរអ្ី
រលរើនដងរមវះ៉ ពីមុនវទាល់រាំរែះេញុាំរទ បានជាេញុាំក្ុ ក្ មឋងរនះងាយរទ រផរ
ិ រៅលសុក្អ្ងគរមនក្ូនលក្មុរាំ លរើន
ណាស់ រទាះបេ
ី ុ ាំម
ញ ន
ិ រៅ បងឯងរៅដែឋឹងេវួនឯងក្៏រគឲរខ្ដរ រផរ
ិ ឥ ូ វលក្មុរាំ ថាក្ណាស់ លក្មុដ
ាំ ប់មយ
ួ សវឹង
(បានជាមនពក្ររគរលរៀងជាប់ដល់សពឝព្ថ្ងថា «លក្មុដ
ាំ ប់មយ
ួ សវឹង» រោយសាររ ើញគីងក្
គ ខ្់ លទឹក្រៅយក្
លបពននលសុក្អ្ងគរ) ។ គីងគក្់ ក្៏រោះអ្ ធ ក្់ឲរទនាយរទៀរ ។ ទនាយបានរួរពីអ្ ធ ក្់រ ើយ ក្៏សុ ះរលររផ
ធ វរ
របាលរៅ រ យ
ើ ថា «គង
ី ក្
គ ឯ់ ង ខ្លសងគលគ្នរណាស់ នរណារគនឹងឲរក្ូនលក្មុរាំ គ អ្ញបរញ្ជឆរឯងរទ » ។
ឯគីងក្
គ ់ ឮទនាយថាដូរចាបះ េឹងណាស់ រង់ខ្ររបាក្េវួនឲរសាវប់នឹងភវខ្ឺ លស ប៉ុខ្នថ មក្គិរមនៈក្បុងរិររ
ថ ង់បានក្ូន
លក្មុលាំ សុក្អ្ងគររ យ
ើ ក្៏រៅសួ រ ជួបបង
ឹ សរឝក្ាំពូលអារម៍ ៗ សួ រថា «បងគង
ី គក្រ់ ៅណា?» ។ គង
ី ក្
គ ល់ បាប់ថា «េញុាំរៅ
រក្លបពននលសុក្អ្ងគរ» ។ សរឝក្ាំពូលអារម៍ថា «បងឯងរៅដល់ឬ? រថ្យើររនះរៅរ យ
ើ ! ។ គង
ី ក្
គ រ់ ះ រ រុខ្ររង់
បានលបពននរពក្ ក្៏លបាប់រៅក្ាំពូលអារម៍ថា «េញុាំរៅរ ើយ េញុាំលរ ប់មក្សុ ី បាយលពឹក្វញ
ិ ។ គីងក្
គ រ់ ើញក្ាំពូល
អារម៍រធឝង
ើ ូងៗ ក្៏សួរថា «បងឯងរធឝអ្
ើ ីឝ?» ។ ក្ាំពូលអារម៍លបាប់ថា «េញុាំលក្ ឹ ដុាំររទះ» ។ គង
ង ី ក្
គ ស់ ួ រថា «ឯងរធឝើដុាំ
ររទះអ្ឝីេីដ
វ ល់រមវះ៉ ? ។ ក្ាំពូលអារម៍រវវើយថា «មន
ិ េវីរទ េញុាំគិរនឹងររ់ឲរបានជាពីរក្ាំណារ់ផង ឲរលគប់មយ
ួ
សលមប់ខ្រមឋង» ។ (បានជាក្ាំពូលអារម៍ថាដូររបះរនះ ឲរទាន់លបាជាញខ្ដលគីងគក្ន ់ ិយយជាំ រថា «លរ ប់មក្សុ ី
បាយលពក្
ឹ វញ»)
ិ ។ គង
ី គក្់ ក្៏ខ្ លទក្
ឹ ពីលសុក្ទរនវធាំ គរ
ិ រៅយក្លបពននពលី សុក្អ្ងគរ របើជប
ួ នឹងសរឝឯណារគសួ រ
សុ ទខ្ន រលបាប់រគថា «រៅយក្លបពននឯលសុក្អ្ងគរ» លុ ះជួបនឹងលរីទីរព វក្៏លរបាក្់សុីរលបរៅ ។ រអ្ាំពីរនះ នឹង
នយ
ិ យអ្ាំពីទនាយ រលរួរពអ្
ី ធ ក្់តាចាស់ រ ះរ យ
ើ ក្៏របាលរៅពូននង
ឹ គុមរភ ពក្់មយ
ួ ។ រពលរ ះ មនខាវ
មួយ មក្រ ញ
ើ ទនាយពួនរៅគុមរភ ពក្់រ ះ វក្៏លបមក្រង់ខាទ
ាំ នាយសុ ី ។ ឯទនាយ ដឹងថាខាវលបរង់ខាស
ាំ ុ ី
េវួនរ ើយ រធឝើជាលគខ្ មថា «ខ្អ្៊ម! អ្ញសុ ី ដាំរលបាាំ
ី មន ិ សាកាំព្ផធ សុី លគប់ខារប៉ុនរមព្ដ សាអបាំពង់ក្ទល់លងរ រធឝើរមឋរ
បានរថ្វម
ើ ខាវមក្សុ ី រសាះវសាអបាំពង់ក្» ។ ខាវឮទនាយថាដូរចាបះ ក្៏គរ
ិ ខាវរមន
ិ ហា៊នខាាំ រ យ
ើ រៅរក្បបួលសាយ
លុ ះរៅជួបនឹងសាឝរ ើយ និយយលបាប់សាឝថា «អាខ្ដងសរឝអ្ីរូរមួយ វថាសុ ី ដាំរលបាាំ
ី មន ិ សាកាំព្ផធ សុ ី លគប់ខារប៉ុនរម
ព្ដ សាអ-ក្ទល់លងរ រធឝើរមឋរនឹងបានរថ្វើមខាវសុ ី ក្ុាំឲរសាអក្, េញុាំឮដូរចាបះរ ើយ េញុាំភយ
័ ខាវរណាស់ » ។ សាឝឮខាវ
នយ
ិ យលបាប់ដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏សួររៅវញថា
ិ «សរឝរ ះប៉ុនណា រូបវដូររមឋរ?» ។ ខាវលបាប់រៅសាឝថា «សរឝរ ះ

ើយមនសវឹក្លរររៀក្ខ្វង ក្នធុយេវី» ។ សាឝរវវើយថា «ឱ!រនះ រគរៅសរឝទនាយ អារនះវជាំ រ

រូរប៉ុនក្ព្ដេញុាំ រ
ណាស់ បងឯងក្ុាំខាវរវ» ។ ឯខាវឮសាឝថាដូរចាបះរ យ ើ ក្រមធរភវុក្ខ្ដលវសុ ី ដរាំ សល់
ើ ថា «រទ! បងសាឝ េញុាំរ ញ ី រៅ
រ ះ មនពសរពញលបបេវួនវ» ។ ឯសាឝថា «រទ មន
ិ ខ្មនរទ! បងខាវឯងរៅនឹងេញុាំៗ ជូនបងឯងរៅរមល
ើ ឲររាស់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 275
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្មនខ្ទន» ។ ខាវលបខ្ក្ក្ថា «រទេញុាំខាវរវណាស់ វថារង់សុីរថ្វម

ើ េញុាំ របប
ើ ងឯងជូនេញុាំរៅ របវ
ើ រដញខាាំេុ ាំញ រ យ
ើ បង
ឯងររ់រ ង
ើ រដើមរឈបា
ើ រ់រៅ វនង
ឹ ខាាំេុ ាំយ
ញ ក្រៅសុ ី ឥរអ្ាំរពើ» ។ សាឝថា «ឱ! បងឯងរឆ្ងរអ្ដ
ី ល់រមវះ៉ ! របើបងឯង
មន
ិ រជឿេញុាំ បងឯងយក្វលវិមក្រងររងកះេញុាំ ភជប់នឹងបងឯង ឲរជាប់ទាង
ាំ ពីរ ក្់រ ើយសឹមរៅ» ។ ខាវឮសាឝថា
ដូរចាបះ ក្៏របារវលវិមក្រងររងកះទាាំងពរី ក្់ជាប់ រ យ
ើ បបួលគ្នបរដរើ រៅ។ ឯទនាយរលខ្ដលខាវរៅវញ
ិ ក្៏រៅ
អ្ងគុយរលើដាំបូក្ ១ លបបទីរ ះ ។ លុ ះទនាយលក្រ ក្រមល
ើ រៅរ ើញខាវនិងសាឝរងររងកះជាប់គ្នប រ ើយរដើររូល
មក្ដូរចាបះ ក្៏រអ្ើររ ើងលគខ្ មថា «ខ្អ្៊ម ៗ! អាសាឝលក្ញាាំ ជាំពក្់បាំែុលអ្ញ ២-៣ ឆ្ងបយ
ាំ ក្ឯអាខាវក្ញ្ជចស់
សាំ គមមក្ឲរអ្ញ» ។ ខាវឮទនាយថា «សាឝយក្េវួនមក្ផរ់បាំែុលឲរវដូរចាបះ ក្៏ភយ
័ ណាស់ សធុះរបាលដូ ររគក្
ន្ត ធ ក្់សាឝដួលផកប់ផងរហាមរ់ នឹងសឋីក្ម
៏ ន
ិ រួរ ខាវលបឹងខ្ររបាលដូរជារគរបាក្សាឝរៅរលើដងគររ់ ឈសា
ើ វ ប់មរ់
រសញញ រ យ
ើ ខាវរបាលរៅឆ្ងងយ ខ្បររមល
ើ មក្រលរយរ ញ
ើ មរ់សាឝរសញញដូរចាបះ គរ
ិ សាយនថាជាសាឝរសើរ ក្៏េាំ
លបឹងក្ន្ត ធ ក្់ ទាញផឋរ់ខ្េេរាំែងររញពីរររងកះ រ ើយរបាលខ្រមបក្់ឯងរៅ ។ ឯទនាយ លុ ះដល់លពលប់យប់
ងងឹរ គិររង់សុីលសូវសាំ ណាបលាស់េីច រ ើយរៅជិរលសុក្រគ រ ើញសាំ ណាបលស់ រេៀវេចី ក្៏សុ ះរលររូ
ធ លរៅ
សុី លសូវសាំ ណាបខ្វអរ រ យ
ើ រូលរៅពួនក្បុងព្លពវញ
ិ ។ លពក្
ឹ រ ង
ើ មចស់ សាំណាបមក្រមល
ើ រ ញ
ើ សាបមទនាយសុ ី
សាំ ណាបេូរអ្ស់ មចស់សាំណាបរ ះ ។ លុ ះយប់ ទនាយររញមក្រក្សុ ី សាំណាបរទៀរ ក្៏លរូវអ្ ធ ក្់ខ្ដលោក្់
រ ះ ។ ទនាយ ជាប់អ្ ធ ក្់រ យ
ើ ភ័យណាស់ មន
ិ ដឹងគរ
ិ រៅអ្ងឝរអ្បក្ឯណាឲរមក្ជួយរោះ រ យ
ើ គរ
ិ រធឝើពុរជា
ងាប់រងសឋ
ឹ ូ ក្ ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ មចស់ អ្ ធ ក្់ ភញក្់ពលី ពលឹម រលរក្ជាលបញាប់ ររៀបេវួនលបាែរដើររៅរមល
ើ អ្ ធ ក្់
រ ើញទនាយ ជាប់អ្ ធ ក្់ងាប់រងសឋ
ឹ ូ ក្ ។ មចស់ អ្ ធ ក្់អ្រណាស់ រូ លរៅរោះទនាយរ ះរ ើយររៀបោក្់អ្ ធ ក្់
រ ះរៅវញ
ិ ។ ទនាយដឹងថារគោក្់េួ នរៅដ
វ រី ើយ ក្៏សុ ះរូ
ធ លរៅព្លពបារ់រៅ ។ មចស់ អ្ ធ ក្់ រមល
ើ រៅរ ញ
ើ
ទនាយរបាលរូ លរៅក្បុងព្លព រទើបភញក្់េួ ន
វ រ ើយរលរក្រ ើងគក្់លទូងថា «ឱអារចារទនាយពុ រេូរ រស់ រទររើ!
អ្ញសាយនថាវងាប់ ឥ ូវវរបាលរៅក្បុងព្លពលពរងើយ រអ្ើ! អ្រ់ឲរមឋង ព្ថ្ងរលរយគង់ខ្រវរភវរលរររៀក្ មក្លរូវ
អ្ ធ ក្់អ្ញរទៀរមន
ិ ខានរទ» ។ លុ ះពីរបព្ី ថ្ងរលរយមក្ទនាយនក្
ឹ រង់ សុ ី លសូវសាំ ណាបរទៀរ រ យ
ើ របាលរូល
រៅក្បុងខ្លស រភវរគិរពីអ្ ធ ក្់រ ះ អាល័យខ្រនឹក្រង់សុីសាំណាប ក្៏រៅជាប់អ្ ធ ក្់រ ះរទៀរ ។ ទនាយលុ ះជាប់
អ្ ធ ក្់រ យ
ើ ភរ
ិ ភ័យណាស់ មន
ិ ដឹងរបន
ើ ឹងគិររធឝរើ មឋរឲររួរ ទាល់លបាជញរធឝើមុេលសរមះ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ មចស់
អ្ ធ ក្់ មក្រ ញ
ើ ទនាយជាប់អ្ ធ ក្់ អ្រណាស់ សុ ះមប
ធ ម ី ប រូលរៅរោះទនាយររញពីអ្ ធ ក្់ រ យ
ើ ថា «ឯងធ្លវប់
ខ្រមនពុររធឝើជាងាប់ មឋងរនះ ឯងរធឝើរមឋរក្៏អ្ញមន
ិ ខ្លងអាឯងរទៀរខ្ដរ, អ្ញទុក្ឯងលគ្នន់ខ្រនឹងរមល
ើ មុេ រផរ
ិ
ឯងមនពុរររះរធឝងា
ើ ប់» រ យ
ើ យក្ទនាយរៅផធះ ។ លុ ះដល់ផធះរ ើយ ក្៏យក្អ្លងុរលក្ុងទនាយចាប់ ។ ជួនជា
លពឹក្រ ះ អ្បក្រ ះបានលរីរស់ មយ
ួ ផង យក្មក្រលបាះទុក្ក្បុងថាវងោក្់លបបគ្នបនឹងទនាយ រ ើយនឹក្ភបក្រ ើងថា «
រលក្សងឃរៅវរថ រនះចាប់យមពូខ្ក្ ទាយវុរណាស់ , របើដូរចាបះ អ្ញនឹងរៅលផងឲររលក្ចាប់យមរមល
ើ ជា
វុរខ្មនឬដូររមឋរ?» រ យ
ើ អ្បក្រ ះផឋលាំ បពននថា «ឯងរមល
ើ ទនាយនិងលរីផង ខ្លក្ងវរួរ» រ យ
ើ រដើររូលរៅក្បុង
វរថ រ ើងរៅរលើក្ុដិ លរបថាឝយបងគាំរលក្ ពិរពុ ទនដីរថា «េញុាំលពះក្រុណា ឮលផថា
ី រលក្លគូររះចាប់យមវុរ
ណាស់» ។ ឯរលក្មនពុទដ
ន រ
ី ថា «ររះខ្មន ប៉ុខ្នថវុរ មន
ិ វុរមន
ិ ហា៊នអ្ួររទ» ។ អ្បក្រ ះរវវើយរ ង
ើ ថា «សូ ម
រមតាថរលបាសទាយឲរេញុាំក្រុណាបនថរ
ិ ក្បុងរវលលពក្
ឹ រនះឯង ររេ
ើ ុ ាំលញ ពះក្រុណានង
ឹ មនលភអ្ឝទ
ី ទួលបាន?» ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 276
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលក្រ ះរវវយ
ើ រ ង
ើ ថា «រទ! អារក្ឋម
ី និ ហា៊នទាយរទ! ។ អ្បក្រ ះថា «សូ មរមតាថរលបាស ទាយឲរទានបនថរ
ិ , េញុាំ
ក្រុណារង់ដឹងថានង
ឹ បានអ្ឝទ
ី ទួលទានក្បុងរវលលពក្
ឹ រនះ» ។ រលក្សន្តងាគជរវវយ
ើ រ ង
ើ ថា «រទ! ខ្លក្ងរញាមអ្ន់
រិរថ» ។ អ្បក្រ ះគិរក្បុងរិរថា
ថ «របើរលក្រនះទាយលរូវ អ្ញឲរសារ់ទនាយនិងលរីរស់
៉ ឆ្ងន់, របើរលក្ទាយមន
ិ
លរូវរទ អ្ញមន
ិ ឲរឆ្ងន់រសាះ, អ្ញសុ ី ខ្រពរី ក្់នឹងលបពននអ្ញ «នក្
ឹ ខ្រក្បុងរិររថ យ
ើ ពរ
ិ ពុទដ
ន រ
ី រលក្ថា រទ! េញុាំ
ក្រុណាមន
ិ អ្ន់រិររថ ទ» ។ រលក្ក្៏យក្រលមមក្រមល
ើ រ ើយទាយថា «រញាមគ្នយនលភអ្ឝីរទ!» ។ អ្បក្រ ះល
រលក្លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ រ ើយនឹក្ថា «រលក្រនះចាប់យមមន
ិ វុររទ អ្ញគិរសាយនខ្លក្ងរលក្ទាយលរូវ នឹង
លបរគនសមវរលក្ឆ្ងន់, ឥ ូ វរនះ រលក្ទាយមន
ិ លរូវ ដូររបះអ្ញសុ ី ខ្រពីរ ក្់នង
ឹ លបពននអ្ញ» គរ
ិ ដូររបះរ យ
ើ
រដើរមក្ដល់ផះធ បងាគប់លបពននឲរដណា
ឋ ាំបាយ ។ ឯទនាយនឹងលរីរស់ គិរគ្នបថា បងលរឯ
ី ងរធឝើជាងាប់ផងររពះ របើរគ
មក្ចាប់ បងឯងរៅរប់សវសុី រ យ
ើ រគោក្់បងឯងរៅលបបទឹក្ បងឯងរលររុះខ្ លបនថរ
ិ រៅ រួររធឝជា
ើ ផងរ
រពះរទៀរ ឲររគយក្អ្លងុរ ខ្ដលរគលគបេញុាំរៅរុរចាប់បងឯង បងឯងរ ើញរគយក្អ្លងុររៅ សឹមបងឯងសធុះខ្
លឲរបារ់រៅ ។ ឯជនទាាំងពីរ ក្់បីលឋ បពនន លុ ះលបពននដណា
ឋ ាំបាយវអិនរ ើយ បឋីយក្លរីរៅលសររៅលបបមរ់
លរពាំង រៅមុេផធះ ។ លរីរធឝជា
ើ ងាប់ផងររពះរងសឋ
ឹ ូ ក្មន
ិ ក្រលមក្
ើ េវួនរសាះ ។ បុរសរ ះគរ
ិ សាយនថាជាងាប់ ចាប់
យក្លរីរៅោក្់លបបមរ់ទឹក្ លរីក្ស
៏ ុ ះរបា ាំ ពឝលគប់ ។ ឯបុរសរ
ធ វ ររលររុ ះរៅក្បុងទឹក្ រធឝើតាមពក្រទនាយផឋស ះ
លុ ះរ ញ
ើ លររី លររូលរៅក្បុងទឹក្ខ្ លខ្ផលៗដូរចាបះ ក្៏រលររៅចាប់ ។ លរស
ី ុ ះរៅរទៀរ
ធ រ យ
ើ រធឝើជាផងររពះ
ខ្ផលៗ ដូររបះពរី បដ
ី ង អ្បក្រ ះចាប់មន
ិ បាន ខ្លសក្រៅលបពននឲរយក្អ្លងុររៅជាលបញាប់ ។ លបពនន មន
ិ បានជា
គិរដល់ទនាយ ក្៏សុ ះក្ញ្ឆ
ធ ក្់យក្អ្លងុររៅឲរបឋីរុរលរីក្ុ ងលរពាំ
ប ង ទាាំងពីរ ក្់បីន
ឋ ឹងលបពននទទឹក្សាំ ពរ់អាវអ្ស់ ។
លររី ញ
ើ អ្លងុរក្៏សុ ះខ្
ធ លរៅក្បុងទឹក្រលៅបារ់រៅ ។ បុរសបឋលី បពនន េង
ឹ ណាស់ េាំរុររក្លរីពុាំរ ញ
ើ រសាះ រងា
ណាស់លទាាំមន
ិ បាន ពីរលពះលរូវរដូវេរល់ពីឯរជើង រ ើយលពឹក្លពហាមផង ញ័ រទាាំងព្ដរជើងរែឋាំទាាំងរធយញ ។ ទាាំង
ពីរ ក្់បីលឋ បពនន ររ់រ ើងមក្អាាំងរភវង
ើ រជើងលរន ខ្ដលដណា
ឋ ាំបាយរ ះ អ្ងគុយលររហាងទាាំងពីរ ក្់ទល់ មុេគ្នប ក្៏
នក្
ឹ រ ញ
ើ ទាំ យខ្ដលរលក្សន្តងាគជចាប់យមថា «គ្នយនលភអ្ឝរី ទ» លរូវតាមរលក្ចាប់យមឲររ ះខ្មន ។ អ្បក្
រ ះ ក្៏រជឿរលក្លគូរ ះថា «ចាប់យម វុរពូខ្ក្ខ្មន» ។
លររី ស់
៉ ក្រ៏ រ
ួ ទនាយក្៏ររ
ួ

១ ខ្ដលរេវះរខាវះ មរម៉ះមរម៉ះញយៗ ដខ្ដលៗ ។

២ រ្យះលបាក្់សលមប់ចាយក្បុងក្មភុជរដឌរយង
ើ បុរែសម័យ មួយសវឹងមន ២០ រសន ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 277
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រឣលង់៧សនដឞ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៥០-៥២

រលពីរលពង យ មនបុរសបឋីលបពនន គ្ន

ាំ ប រៅសួ របងបអូនរៅភូមព្ិ លរសខ្ែឋក្រដើរ ៗ រៅលបទះនឹងអារមវង់ ៧ ស
ថ ន ក្ាំពុងខ្រទឹមរគ្នភជួរខ្លស ។ បុរសបឋីលបពននរ ះ សួ រថា «អ្បក្រអ្ើយអ្បក្! ផវូវណាររ់លរង់រៅរលើភូមព្ិ លព
សខ្ែឋក្ រផរ
ិ េញុាំខានមក្យូរឆ្ងបរាំ យ
ើ មន
ិ ដឹងជាផវូវណាគ្នរ់រៅឲរលរង់ ?» ។ ក្ូនរលរលបរងាគលសបឹង អាលក្ ម
មួយរនះ មឋយរក្យក្គ្នរ់ខ្រក្ ឯអាខ្សបងក្ខ្នធក្ឪអ្ញគ្នរ់ឲរ អ្ញមន
ិ លួ ររគ្នរបស់ អាណាមក្ទឹមរទ» ។ ឯបុរសបឋី
លបពននខ្ដលសួ រផវូវរ ះ ឮរ យ
ើ នយ
ិ យគ្នបថា «អ្បក្រនះ រយង
ើ សួ រផវូវគ្នរ់ ៗនិយយពរី គ្ន រ យ
ើ សឋីគាំររះគាំររយ
ើ
ឲររយង
ើ ផង រែាើយរគ ៍! រយង
ើ ក្ុាំេស
ីច ួ រវ យូរឆ្ងប់គង់ខ្រនឹងរៅដល់ ផះធ បងបអូនមន
ិ ខាន» រ យ
ើ ក្៏បរែឋើរគ្នប ួស
រៅ ។ ឯអារមវង៧
់ ស ថ នរ ះ ក្៏េាំភួ រខ្លសម
ជ និ ឈប់ ដល់រពលព្ថ្ងជិរលរង់ រមរមវងជា
់ លបពននក្ទ
៏ ូលបាយរៅឲរបឋី
បររភគ
ិ លុ ះរៅដល់ក្ោ
៏ ក្់លី បា
អ យរលរយមវបរ់ ឈើ រៅភវខ្ឺ លស ។ បឋរី ញ
ើ លបពននយក្បាយមក្ឲរ ក្៏ឈប់ភួ រខ្លស
ជ
បររភគបាយ
ិ និយយទាាំងេឹងលបាប់លបពននថា «មនបុរសបឋីលបពននបរែឋើរគ្នបមក្ពីណារចាទលបរន់ថា អ្ញលួ រ
រគ្នវ ឯរគ្ន ១ នឹមរនះ លបាក្ដជាខ្ម៉ឪឯងខ្រក្មក្» ។ លបពននរ ើញមរ់បីន
ឋ ិយយមាបៗ នឹក្សាយនថាសឋីឲរេវួន
លសាប់ខ្រេឹង រ យ
ើ រវវើយរបរៅវញថា
ិ «អ្ញគិរថាបឋម
ី ក្ភជួរខ្លសទាន់ព្ថ្ងលរង់ េាំលបញាប់លបញាល់ទូលបាយមក្
ឲរសុី ឥ ូវរៅជាថា ឯងមនសហាយ អ្ញសហាយនឹងរ្យះអាណា គ្នរ់រក្មុេឲររ ើញ» ។ ឯបឋីមន
ិ ទាល់ខ្រ
ពមបាយអ្ស់មយ
ួ ក្ូនលអី លបពននថាអ្ឝក្
ី ម ៏ ន
ិ ឮផង ។ លុ ះបឋីបររភគរួ
ិ រ លបពននក្ន្ត ថ ក្់យក្លអី ។ បឋស
ី ួ រថា «ឯងមន
ររអ្ឝឯ
ី ផធះ បានជាលបញាប់រមវះ៉ ?» លបពននថា «អ្ញមុេជាលបាប់ខ្ម៉ឪអ្ញមន
ិ ខាន» រ យ
ើ ក្រែឋៀរលអីលរ ប់រៅ
ដល់ផធះ ជួបនឹងមឋយ និយយទាាំងេឹងមុេលក្ មលបាប់មឋយថា «ក្ូនលបសាខ្ម៉ឯងវលអរ ើយ! េញុាំទូលបាយរៅ
ឲរសុី ោក្់លី រអ សធើរខ្រមន
ិ ទាន់ វសឋីឲរេញុាំថាមនសហាយ» ។ រាំខ្ែក្មឋយរ ះ េង
ឹ ញ័ ររ ង
ើ ថា « ងឯង ដូររបះ
រទររើ បានជាមុេលក្ ាំ យក្រៅដូរដូ ង រមអ្នថរធ្លន
ម អ្ញថាក្ូនថារៅ បានជាចាាំផះធ ឲរវ ឥ ូ វវថាឯងលួ រថាបវ
ឯងរលរយៗ ក្ុាំនិយយដូររបះ មន ាំ វបុក្ ក្៏អ្ញមន
ិ លរូវរទ សូ មផខ្ី រថាប១ ិ លួ រយក្ផង របើទុក្ជាអ្ញយក្ខ្មន មឋយ
នង
ឹ ក្ូនមន
ិ លរូវ ងឯងរពលឲរអ្ញខាយសរគទ ចាាំឪ ងឯងមក្ អ្ញលបាប់ឲររជរវយលបរៅ ងឯងមន
ិ ខាន» ។
លុ ះយូរបនថិរ បឋីមក្ពីរប់បរងាគលរធឝើរបងបងាករមន
ិ ឲររគ្នលក្បីរូលសុ ី សាំណាបសនធូង លបពនននិយយលបាប់បីថា
ឋ «
ក្ូនលសីរយង
ើ វយក្បាយរៅឲរបឋី េញុាំចាផ
ាំ ះធ ឲរវ លុ ះមក្វញ
ិ ាំ ដូរដូង េញុាំេង
វថាេញុាំជាមឋយលួ រថាបវ ឹ ណាស់» ។
បឋីសាឋប់មន
ិ ឮ េឹងនឹងលបពននក្រ៏ ជរថា «រមរចារលគ រ! ងឯងលបរែឍអ្ញអ្ីរមវះ៉ ! អ្ញមនរសវៀក្ពក្់ខ្រងរួរដើរ
រលងរង់លសីឯណា អ្ញរៅរប់រឈរើ ធឝើបរងាគលរបងរទររើ! អ្ញអ្រ់ខ្រមឋងរនះ រលរយៗរបើ ងឯងរៅខ្រសឋី
លបរែឍអ្ញរទៀរ មុេជាអ្ញធ្លក្់ឲរដួលទាាំងជាំ រមន
ិ ខាន» ហាមលបពននរ ើយ បររភគបាយ
ិ រួររៅរងសនធូរ
បានលរី លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ រវលព្ថ្ងលងរ លបពននក្រ៏ ធឝើលរីសវអាង
ាំ ឲរបឋីបររភគេវ
ិ ះ រ ាំខ្លក្ទុ ក្លពឹក្េវះ រដើមផន
ី ឹងរធឝើ
សលមប់យក្រៅលបរគនរលក្ក្ូនឯវរថ នង
ិ ក្ូនលបុសរូរមបក្់ឲររៅររៀនអ្ក្េរជាមួយនង
ឹ រលក្បងរ ះ ។ លុ ះ
លពក្
ឹ រ ង
ើ មឋយរ ះោាំបាយដួសោក្់ចាន មនមាូបពល
ី ង រលសាប់ ទូលយក្រៅដល់ក្ុដិលបរគនរលក្ក្ូ ន រ យ
ើ
និយយថា « េញុាំលពះក្រុណារលឹក្រលក្ក្ូនណាស់ ! មួយរទៀរបអូនរូរវររៀនអ្ក្េរលគ្នន់របើរទ?» ។ រលក្ក្ូនរ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 278
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបាប់ថា «ររលមន
ើ ពររញាម! អាតាយសពឝព្ថ្ងរនះ ក្ាំពុងលសោញ់ សីលផបួសណាស់, អាតាយមន
ិ សឹក្រទ» ។ មឋយក្៏រៅ
ក្ូនរូរខ្ដលរៅបរលមប
ើ ងរ ះថា «អា ង! លរលក្បងរៅផធះនង
ឹ មឋយបានមួយព្ថ្ងសិន រផរ
ិ ឪពុ ក្ឯងរឭក្
ណាស់» ។ ក្ូនរូររវវើយលបាប់មឋយថា «លរីរងៀររលក្បង រៅពីរក្នធុយទុក្ក្បុងក្ុដិ, រពលលងរ េញុាំយក្ពីរ
ររលមៀក្ ដុរសុី បាយ ខ្ដលសល់ពរី លក្ឆ្ងន់រពលលពក្
ឹ រ ះ» ។ ឯរលក្សងឃ ខ្ដលគង់រៅជរ
ិ ក្ុ ដទា
ិ ងាំ ប៉ុ យ ន
បានឮមឋយនឹងក្ូននិយយខ្ររោយេវួន មន
ិ ទទួលសលមុងគ្នបដូររបះ រលក្ទាាំងអ្ស់ ទប់ពុាំបាន ក្៏រសើរលទ ឹង
អ្ឺងអាប់ ។ សិររ ះ ក្៏សាំពះលរលក្ក្ូនលរ ប់មក្ដល់ផះធ វញ
ិ រ ើយលុ រជងគងជ
់ ូ នបុែរបឋីថា «េញុាំជូនបុែរ
អ្បក្ផង» ។ បឋរី វវយ
ើ ថា «រអ្!ើ អ្ញរ ញ
ើ បាយសមវេអាាំង ពររទុ
ួ ក្រៅសខ្លងក្ អ្ញសុ ី អ្ស់ រៅរ យ
ើ » ។ លបពននក្៏
រមល
ើ មុេបថី ៗ រមល
ើ មុេលបពនន ប៉លបិរខ្ភបក្ម៉ក្ៗ
់ រធឝើវ ឺខ្ររោយេវួន ។ លុ ះយូរបនថិរ លសាប់ខ្របអូនលសីបរងកើរខាង
បឋី រៅភូមដ
ិ ព្ទឆ្ងងយមក្ដល់ បានខ្ផវពលងមួយផថល
ិ និងសវឹក្លបស់ សាឝមួយសាំ ែុាំមក្រផញើបង នយ
ិ យសួ របងថា «បង
បានភជួររស់ដក្សធូងបានខ្លសប៉ុ យ នរ ើយ?» ។ បងទាាំងបឋីលបពននរវវើយលបាប់រៅបអូនលសីវញថា
ិ «រអ្ើ ង! លយម
ទុក្ោក្់ឲរវមនបឋីរៅរុ ះ ខ្រ ងរមល
ើ ក្ុាំឲរខ្រររះរលងរបៀផឹក្លសាជក្់អារភៀន» ។ បអូនលសីសាឋប់មន
ិ ឮរទៀរ ក្៏
លបាប់រៅបងទាាំងពរី ក្់ថា «េញុាំសាឋយលរោរេញុាំមយ
ួ រលទើងណាស់ ក្ាំពុងខ្រផកក្ផប
ិ រូរ ៗ លសាប់ខ្ររមលជូក្វរៅ
ឈយុសគល់ោរ់ងាប់អ្ស់ » ។ បងទាាំងពីរ ក្់ថា «រអ្ើ ង! លយមរៅផធះក្៏រៅរុះ លងរណាស់ រ ើយ ខ្លក្ងក្ូនវយាំ
រក្» ។ បអូនលសីរ ះ ក្៏លរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។ រលពះអ្បក្ទាាំង ៧ ក្់ គឺបុរស-ន្តសថី បឋលី បពនន, មឋយឪពុក្, រលក្ភក្
ិ ុ -ខ
ក្ុមរជាក្ូននង
ិ បអូនលសី សុ ទខ្ន រថ្វងន
់ យ
ិ យមន
ិ រុះសលមុងគ្នប បានជាររឿងរនះរគរៅថា ររឿងរមវង៧
់ ស ថន ។

សាឋប់មន
ិ ជាក្់ ក្ុាំអាលញាក្់ររិ ញ្ច ើ ម

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ រលេ ៧-៨-៩ ទាំព័ ៩៩ ឧក្ញា៉ អ្ក្ខររលខា ែុប ររៀបររៀង ។

រឥឿង រៅផ្លកស់ប្រោច

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៤៥-៤៩

រលពរី លពង យ មនរសដឌប

ី លីឋ បពនន មនក្ូ នលក្មុម
ាំ យ
ួ ក្់ រូបរឆ្ងមលអណាស់ ។ ពួក្ក្ាំរលះ ៗជារលរន
ើ សយ័លគ
រិរលថ សោញ់ បានលបាប់មតាបិតាឲររូលរៅដែឋឹងក្ូនលក្មុម
ាំ ហារសដឌី ៗរ ះ ក្៏លពមឲរឥរលបខ្ក្ក្ ខ្រមនរធឝើេ
សនាថា «របក្
ើ ាំរលះរ្យះណារង់បាន លរូវសង់ផះធ ៥ខ្លឝងខ្រមួយព្ថ្ងឲររ យ
ើ របរើ ធឝម
ើ និ រ យ
ើ រសដឌរី ះផឋរ់

ិ ឲរក្ូនលក្មុរាំ ទ»។ ក្ាំរលះដព្ទ ៗ ប៉ុ យ ន ៗ េូរខារជាំនូនជារលរន

មន ើ ក្់ រោយរធឝផ
ើ ះធ មួយព្ថ្ងមន
ិ រ យ
ើ រសដឌីក្៏
ផចរ់ មន
ិ ឲរក្ូនលក្មុ ាំ ។ េែៈរ ះ មនក្ាំរលះមបក្់ជាអ្បក្មនគាំនិរ មនឧបាយក្លលបាជាញ រ្យះថា «រៅផកប់
លររោក្» ជាក្ូនអ្បក្មនលគ្នន់របើ បានសុាំ លបាក្់មតាបតា
ិ យក្រៅទញ
ិ រឈើ លបរធឝផ
ើ ធះលបុងរលបៀបលគប់លបោប់ជា
រលសរ រួរររសរូសខារ់លររោក្១យ៉ងសាអរ រ ើយលបាប់មតាបិតាឲររៅដែឋឹងក្ូនលក្មុម
ាំ ហារសដឌីរ ះ។ឯ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 279
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មតាបតា
ិ ក្៏ទញ
ិ ខ្ផវរឈើ រមម
ើ រឈបា
ើ នរលរើនរុ រ ើយពង
ឹ ញារស
ិ ថ នឲរជួយរន់ជាំនូនរ ះ រៅដល់ផធះ មហា
រសដឌីរលើក្ព្ដជលមបថា «េញុាំបាទ ងេញុាំ មក្សូ មដែឋឹងក្ូនលក្មុរាំ លក្ ផេាំផុ ាំន
គ ង
ឹ ក្ូនលបុសក្ាំរលះេញុាំបាទ ងេញុាំ
រទាះបីេុសលរូវ សូ មរលក្មហារសដឌីអ្ភ័យរទាស សូ មឲរបានជាសារ់ស ថ នសាភនរមលរីររៀងរៅ» ។ រសដឌីទាង
ាំ
បឋលី បពននសាឋប់រ យ
ើ រវវយ
ើ ថា «រយង
ើ ឥរលបខ្ក្ក្ថាអ្ឝរី ទអ្បក្! ខ្រថា ព្ថ្ងខ្សអក្រនះអ្បក្រធឝើផះធ ៥ ខ្លឝងឲររ ើយរលសរ
រទើបរបើរធឝើមន
ិ រ ើយរយង
ើ និងផឋរ់ មន
ិ ឲរក្ូនលក្មុរាំ ទ» ។ មតាបិតារៅផកប់លររោក្ឮរ ើយ ជលមបថា «របើក្ូនេញុាំ
ើយរលសររទ សូ មរលក្រសដឌីផឋរ់ក្ូនលក្មុរាំ លក្រុះ ជាំនូនប៉ុ យ នរុរនះ េញុាំបាទ ងេញុាំក្៏
រធឝើផះធ ព្ថ្ងខ្សអក្រនះមន
ិ រ
សុ េររ
ិ ជ
ថ ូនរលក្ទាាំងអ្ស់ ឥរគរ
ិ យក្ព្ថ្វពរី លក្រ យ
ើ »រ យ
ើ ជូនជន ាំ ូ នទាាំងអ្ស់ រៅរសដឌី ៗ ក្៏ឲរេញុាំក្ាំដររលើក្
រៅរផធរទុក្រពញមួយខ្លឝងផធះ រ ើយយក្សាំ បក្រុ ថាស មក្ឲរវញ
ិ ។ មតាបិតារៅផកប់លររោក្ ទទួលរុថាស
លគប់រាំនន
ួ រ យ
ើ ក្៏សាំពះលមហារសដឌី គ្ន
ាំ ប លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ រលរយរ ះ មហារសដឌន
ី ង
ិ ភរយ
ិ គ្ន
ាំ ប រៅ

ើ ជាំនូនរៅរលើផះធ រ
រមល ើញសុ ទខ្ន រខ្ផវរឈម
ើ នរព្មវខ្បវក្ៗ ពីលបរទសឆ្ងងយេវះ រៅលសុក្អាយេវះ រសដឌីក្ញ
៏ ញឹម
ញាក្់មុេោក្់លបពននថា «ជាំនូនរនះ រយង
ើ មុេជាបានសុ ី ទរទរទៀររ ើយ» ។ រាំខ្ែក្មតាបិតារៅផកប់លររោក្
រៅដល់ផះធ ក្៏នយ
ិ យលបាប់ក្ូនថា «រសដឌលី ពមឲររ យ
ើ » ខ្ររគថា «ឲរក្ូនរធឝើផះធ ខ្រក្បុងព្ថ្ងខ្សអក្រនះ ឲររ យ
ើ
រលសរ» ។ រៅផកប់លររោក្ ឮមតាបិតានិយយលបាប់ដូរចាបះ មនរិររថ លរក្អ្រណាស់ ជលមបមតាបិតាថា «
រលក្ខ្ម៉រលក្ឪពុក្ក្ុាំលពួយបារមម មុេជាបានដូរគាំនរ
ិ ខ្ដលក្ូនគរ
ិ ទុក្ពព្ី ថ្ងមុេ» រ យ
ើ រៅផកប់លររោក្ ក្៏រៅ
នយ
ិ យពង
ឹ បងបអូនអ្បក្ររះររជាងផធះបានគ្នបរលរន
ើ ឲររគជួយសង់ផះធ ខ្រក្បុងព្ថ្ងខ្សអក្រនះឲររ យ
ើ ។ បងបអូនរគ
ជួយទាាំងអ្ស់គ្នប រ ើយរៅផកប់លររោក្លរ ប់មក្ផធះ រសវៀក្ពក្់ខ្រងេវួនសាអរបារ ពង
ឹ ក្ាំរលះផងគ្នបឲរជូនរៅ
ផធះរសដឌរី ះ លុ ះរ ង
ើ រៅដល់រលើផះធ រសដឌស
ី ួ រថា «រៅឯងមក្មនររអ្ឝី?» រៅផកប់លររោក្លុ រជងគង់
លបែមរជលមបថា «ខ្ម៉ឪពុក្បាទរលបើេុ ាំបា
ញ ទជាក្ូន ឲរមក្សូ មលរបលបែិប័រន៍រលក្ឪពុ ក្អ្បក្មឋយ សូ មទាន
លបាប់ទីក្ខ្នវងលរង់ណា ឲរទានេញុាំបាទនឹងសង់ផធះ េញុាំបាទនឹងអាលរៅចារ់រររធឝើខ្លក្ងមន
ិ រ ើយ ជូនរលក្ឪពុក្
រលក្មឋយ ក្បុងរវលព្ថ្ងខ្សអក្រនះ » ។ រសដឌទាី ង
ាំ បឋលី បពនន គន់រមល ើ រូបឫក្ពរៅផកប់លររោក្ នក្
ឹ សររសើរក្បុង
រិរថា
ថ «ក្ូនលបសាអ្ញលគ្នន់របើខ្ដរ ខ្រមុេជាេូរខារជន ាំ ូនដូ រអ្បក្មុន ៗ រទៀររ ើយ» រ ើយរសដឌីលបាប់ទីក្ខ្នវង
ឲរសង់រៅខាងរជង
ើ ឆ្ងងយពផ
ី ះធ ធាំ រាំនន
ួ ៥ ពាម ។ រៅផកប់លររោក្បានឮរសដឌលី បាប់រ យ
ើ ក្៏លបាបសាំ ពះល
គ្ន
ាំ ប លរ ិ លុ ះរៅដល់លបមូលបងបអូនជួបជុាំយក្រលគឿងផធះ ខ្ដលធងន់ ៗ ផធុក្ររទះរលសរពីយប់ របស់
ប់រៅផធះវញ
ណាលយមលីខ្សង ក្៏ចារ់ខ្រងផគូផគងោក្់មុេគ្នបរលសរ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង េវះដឹក្នឹងររទះ េវះលីខ្សង រៅដល់ផធះ
រសដឌី េវះរប់ដី េវះជីក្ររដឋ សសរ តាមខាបរទាំ ាំផះធ ៥ ខ្លឝង េាំរធឝើលសុះគ្នបមន
ិ ឈប់ ឈប់ខ្ររពលបររភគបាយ
ិ
បររភគបាយរួ
ិ រ គ្ន
ាំ ប រធឝើរទៀរ ទាល់ខ្ររ ើយរលសរក្បុងរវលព្ថ្ងរ ះ រួររៅផកប់លររោក្រ ើងរៅលុ រជងគងស
់ ាំ
ពះជូនផធះមហារសដឌីជាមតាបិតារក្យក្ រ ើយ គ្ន
ាំ ប លរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។ លុ ះដល់ព្ថ្ងខ្េ បានឫក្េលអ មតាបតា
ិ
ទាាំងពរី ខាង ក្៏ររៀបវវ
ិ មងគលររក្ូ នរួររលសរ ។ ឯរៅផកប់លររោក្ លក្់ខ្រលររោក្រ ះ មន
ិ ឲរនរណា
រ ើញរសាះ ដល់រពលយប់ររៀបផេាំដាំរែក្រួររ ើយ ក្៏រដក្ក្បុងផធះជាមួយគ្នប ។ រៅផកប់លររោក្ យក្លររោក្
រ ះ រៅផកប់លគបពីរលើសាឝស រួររសវៀក្សាំ ពរ់រងក្ផន
ិ លបយ័របមន
ិ ឲរលររោក្ធ្លវក្់បាន រ យ
ើ រដក្ឃ្លវរពភ
ី រយ
ិ
រធឝក្
ើ រិ យសមង
ិ ម ាំ ន
ិ បានពល់ដល់ រុងព្ដរជើងភរយរ
ិ ះរ យ
ើ រលបឧ
ើ បាយយ៉ងរនះ អ្រ់ធន់បាន ៣ យប់ ។ យប់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 280
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលរយរទៀរ ងភរយរ
ិ ះ រសាប់រសល់េល
ឝ ់ ររ
ិ ថគរ
ិ សងេ័យថា «បឋអ្
ី ញរនះ រដក្ជាមួយគ្នបយូ រយប់រ យ
ើ គ្នរ់
រធឝលើ ពរងើយក្រនថើយ ហាក្់ដូរជាគ្នយនលរូវររនង
ឹ អ្ញរសាះ ជាគ្នរ់រេធយ
ើ ក្េ័យលិងគ?» គរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏
រង់ដឹងលបថ្ុយលបលូ ក្សាធបរមល
ើ ឲររាស់ ។ រៅផកប់លររោក្រដក្ពុាំលក្់រទ ខ្ររធឝើជាលសមុក្េុ ល ៗ ។ ង
លបពននរ ះ លូ ក្ព្ដសាធបលរង់សាឝសរ ះ ពនរៅរលើលររោក្ផកប់រលីងែិល ដក្ព្ដមក្វញគ
ិ ិរថា«បឋអ្
ី ញរនះ
នឹងថា រេធើយក្េ័យលិងក្
គ ម៏ ន
ិ ខ្មន សណា
ឌ នហាក្់ដូរជារភទលសីខ្រ រពះគ្នយនលបោយ មុេគួរឲរវងល់ណាស់!» ។
លុ ះលពឹក្រ ឹ លបាប់មឋយ តាមដាំរែើរ ខ្ដលលបសាធបបឋីសពឝលគប់ ។ មឋយឮរ
ើង េេប ើយ ដក្ដរងាើមធាំថា «ឱ ក្ូន
អ្ញរអ្ើយ! បានបឋអ្
ី ក្
ីឝ ម
៏ ន
ិ ដូរបុរសទាាំងពួង រ យ
ើ នឹក្បរ ធ សក្ូនលបសាលបុសរ ះថា «របវ
ើ គ្នយនលបោប់ដូរលបុស
ទាាំងពួងរទ រ រុរមឋរក្៏លសោញ់ ក្ូនអ្ញរមវះ៉ ?» គិររ ើយ ក្៏លបាប់រសដឌីថាជាបឋីតាមដាំរែើរក្ូនលសីលបាប់សពឝ
លគប់ ។ រសដឌសា
ី អ ប់រ យ
ើ គរ
ិ ថា «របអ្
ើ ញនយ
ិ យខាវង
ាំ ខាយសអ្បក្ជរ
ិ ខាង» រ យ
ើ នយ
ិ យេេប
ឹ រេេៀវខ្រពីរ ក្់បីឋ
លបពននថា «ក្ូនលបសារយើងរនះ វលគ្នន់របើខ្ដរ រែើា យរគ ៍ រអ្ើយ! អាែិរវ ឲរលបាក្់ភសថុភរបណា
ត ររនិងព្ថ្វផធះ
មួយពន់លបាាំរយខ្ែនរៅវ រ ើយលបាប់វ ឲររៅរៅខ្ម៉ឪវវញរុ
ិ ះ» គិរលពមគ្នបរ ើយរៅក្ូនលបសាថា «ជីឯង
មក្រនះ» ។ រៅផកប់លររោក្ឮរសដឌឪ
ី ពុ ក្រក្យក្រៅេវួនរ យ
ើ ក្៏រៅអ្ងគុយជរ
ិ សាំ ពះរសដឌី ៗ លបាប់ថា «ឯងហាក្់
ដូរជាមន
ិ លសោញ់ ក្ូនអ្ញរសាះ! រែើា យរុះ អ្ញឲរលបាក្់មយ
ួ ពន់លបាាំរយខ្ែន ឯងយក្រៅផធះឪពុក្មឋយឯង
វញរុ
ិ ះ» រួរក្៏រប់លបាក្់លបគល់ឲរលគប់រាំនន
ួ ។ រៅផកប់លររោក្ទទួលយក្លបាក្់រ យ
ើ ជលមបថា «រលក្ឪពុក្!
េញុាំបាទសុ ាំ ប
ិ ធាំ ១ ោក្់លបាក្់យក្រៅឲរដល់ ផះធ េញុាំបាទផង» ។ រសដឌីក្ឲ
៏ រ ប
ឹ ោក្់លបាក្់ ចារ់បាវលពវឲរខ្សង
តាមរៅផកប់លររោក្រៅដល់ផធះ រ ើយជូនលបាក្់មយ
ួ ពន់លបាាំរយខ្ែនរៅក្បុង ិបរៅមតាបិតា ជលមបររឿង
សពឝលបាប់ ក្៏លរ ប់មក្ផធះរសដឌវី ញ
ិ ។ លុ ះដល់រ ើយ រៅផកប់លររោក្រធឝឫ
ើ ក្ក្រិ យសញ្ជ
ិ ប់សញ្ជ ឹ ង ហាក្់ដូរជា
រឭក្អាល័យរសដឌីនិងភរយរ
ិ ះពន់រពក្ ។ រសដឌីរ ើញរ ើយសួ រថា «ឯង! អ្ញឲរលបាក្់រៅរៅផធះខ្ម៉ឪឯងវញ
ិ
រ ើយ រ រុរមឋរក្៏មន ិ រៅ?» ។ រៅផកប់លររោក្រវវើយជលមបរសដឌីថា «េញុាំបាទរឭក្អាល័ យរលក្ខ្ម៉រលក្ឪពុក្
នង
ិ ងជាភរយខា
ិ ាំ ណាស់ សុាំ រៅទទួលទានដរាំ ែក្ខ្រមួយយប់រនះរទៀរលពក្
វង ឹ រ ងើ េញុាំបាទសូ មលបែិប័រន៍ល
រៅផធះវញ»
ិ ។ រសដឌីបីលឋ បពនននិយយគ្នបថា «រយើងឲរវរដក្មួយយប់រទៀរ រុះវមន
ិ ទាន់ជាអ្ឝីរទ ដូ រជារដក្
ជាមួយនង
ឹ លបុសផងគ្នប» ។ លុ ះរពលយប់បររភគបាយរួ
ិ រ រៅផកប់លររោក្ក្៏រូលរៅរដក្ជាមួយនឹងភរយ
ិ
លររោក្រៅផកប់ដខ្ដល, ដល់យប់រៅ ងភរយគ
ិ ិរថា «យប់ខ្សអក្រនះ បឋអ្
ី ញរៅរៅផធះគ្នរ់វញរ
ិ យ
ើ , អ្ញ
រង់សាធបសរងករឲររាស់ » ។ ឯរៅផកប់លររោក្រដក្ផងររដក្ពុាំលក្់ រលពះរក្ើរររលមក្ខាវង
ាំ ដូរជារគទូល
លររោក្ ។ ងភរយរ
ិ ាំ រូលរៅ
ះ លូ ក្ព្ដរៅប៉ះលររោក្ៗ ធ្លវក្់ឮសូ រខ្រេឝស់ ។ រៅផកប់លររោក្ងាក្ផង
រួមរសនឹង ងភរយរ
ិ ះរោយក្មវង
ាំ ដ៏ខាវង
ាំ រវ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង ងរ ះនិយយជលមបមឋយ «ខ្ម៉រអ្ើយ! របើបីឋ
េញុាំលរៅផធះវញ
ិ សូ មខ្ម៉អាែិរក្ូន ឃ្លរ់ក្ុាំឲរគ្នរ់រៅ» ។ មតាសងេ័យណាស់ សួរក្ូន ៗ និយយេេប
ឹ ជលមប
មតាថា «ខ្ម៉! បឋេ
ី ុ ាំគ្ន
ញ រ់មនលបោប់ដូរលបុសទាាំងពួង មន
ិ ខ្មនជារេធើយរទ» ។ មឋយដឹងរិរក្
ថ ូនក្៏េេប
ឹ ជលមបរសដឌី
ជាបឋីរោយសាងរ់ថា «ក្ូនរយង
ើ ទាាំងពីរ វលរូវរិរថវរ ើយ» ។ រសដឌីឮភរយន
ិ ិយយលបាប់ររឿងក្ូនសពឝលគប់ ក្៏រប
ថា «រលមុន ឯងនយ
ិ យលបាប់អ្ញ ៗ ក្៏រជឿថាពរ
ិ ខ្មន អ្ញបានសងព្ថ្វភសថុភរបណា
ត ររនង
ិ ព្ថ្វផធះ មួយពន
លបាាំរយខ្ែន ឲររៅវ ឥ ូវថាក្ូនលបសារយង
ើ មនលបោប់ដូរបុរសទាាំងពួង រែាើយរុះរគ ៍ រអ្យ
ើ ! របលើ រូវររ
ិ គ្ន
ថ ប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 281
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

វរ យ
ើ លបាក្់ខ្ដលរយង
ើ ឲរក្ូនលបសារ ះ ដូ រជាឲររៅក្ូនរយង
ើ រទ បឋលី បពននវមន លក្ជាមួយគ្នបរុ ះ «រ យ
ើ
រសដឌីក្រ៏ សងៀមសាងរ់រប់អានជាក្ូនរររៀងរៅ ។ លុ ះដល់រសដឌីបន
ីឋ ង
ិ ភរយចាស់
ិ ជរ ទទួលមរែភពរៅរវល
ណា រសឋរក្បុងលពះនគររ ះ លទង់លពះរមតាថរលបាស តាាំងរៅផកប់លររោក្ និងភរយឲររធឝ
ិ ើជារសដឌីតាងបិតាលុ ះ
អ្ស់ជវី រ
ិ ។

លរោររមឋរមនបែូ ឋ ល មនុសេមួយទាាំងមូល ណាក្៏គ្នយនលបាជាញ

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ រលេ ៤-៥-៦ ទាំព័ ២០៧ ។

២ រក្រខា
ថិ៍ យ សរបស់មនុសេលបុស ។

រឥឿង រៅរស់ប្សឣឦ់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ៤២-៤៤

រលពរី លពង យ មនបុរសពរី ក្់ បានរធឝើក្ងររក្ុសលជាមួយគ្នប លុ ះបុរសទាាំងពរី រ ាំលងេននរៅ បុរសមបក្់

បានរៅរក្រ
ើ ជាលពះឥន្តនធ. បុរសមបក្់រទៀររៅរក្ើរជាបុរសក្មេរ់ មនលបពនន លក្លាំ បាក្ណាស់ រក្សុ ី រនសាទោក្់
លបយក្លរី ជាអ្លមស់ អ្លមរិញ្ចឹមជីវរ
ិ ។ លគ្ន១ លពះឥន្តនធបានរបើក្ទិពឝរក្ខុ ទររ ើញបុរសរ ះ រវទ លាំ បាក្

ី សូ រក្រុណា រវលយប់លពះឥន្តនធយក្មស៣ដុាំ រៅោក្់ក្ុ ងលបបុ

ដូរចាបះ មនរសរក្ឋអា ប រសរ ះ ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ
បុរសរ ះរៅរលើក្លបរមល
ើ រ ើញមសមន
ិ សាគល់ជាមស សមគល់ថាជាថ្យ ក្៏រចាលរៅក្បុងទឹក្ រ ើយោក្់លប
រៅក្បុងទឹក្វញ
ិ ។ បុរសបានរមល ើ លបរទៀរគលមប់៣ ដង ។ លពះឥន្តនធយក្មសោក្់ក្ុ ងលបដូ
ប រមុនរទៀរ ។
បុរសរ ញ ើ ដូរចាបះ នក្ ឹ ក្៏រងមសទាាំង៣ ដុរាំ ះពុនយក្រៅរធឝជា
ឹ េង ើ ថ្យរជើងលរនោាំបាយ ។ លបពននបុរស មន
ិ
សាគល់មស ក្៏យក្ដុាំមសរ ះរៅរធឝើជាថ្យរជើងលរនតាមបងាគប់បីឋ ។ រលរយរ ះ មនលពះរជអាជាញមក្ទារពនន
រមល
ើ រៅរ ើ ដុាំមស ខ្ដលបុរសរ
ញ ះរធឝើថ្រយ ជើងលរន ក្៏ឲរបុរសយក្មស ៣ ដុាំរ ះបង់ពនន ខ្ដលបុរសរ ះ
ជាំពក្់រជររ ។ បុរសរ ះ នក្
ឹ អ្រណាស់ រោយេវួនទ័លលក្ រ យ ាំ រយ ជើងលរនដូ រចាបះ ក្៏លពម
ើ លពះរជអាជាញ យក្ដុថ្
តាម បានលបគល់ថ្យរជើងលរនទាាំង ៣ ដុាំរ ះរៅឲរលពះរជអាជាញភវម ។ លុ ះលពះអាជាញបានដុាំមសពីបុរសរ ះ
រ ើ ក្៏យក្ ១ ដុាំរៅ ថាឝយលពះមហាក្េលរ ។ លុ ះលទង់សាក្សួ រពរី
យ រុផលបានមសរ ះ លពះរជអាជាញទូល
តាមដាំរែើរ ។ រសឋរលទង់លជាបថា មនមសពីបុរសដូរចាបះ លទង់ឲររៅបុរសរ ះ ៗ រៅដល់លទង់សាក្សួ ររទៀរ
វ ៣ ដុាំបានជូនមក្លពះរជអាជាញរ
។ បុរសលរបទូលថា «មសរបស់េួ ន ើ » ។ រសឋរឲរទារយក្មស ២ ដុាំពលី ពះ
យ
រជអាជាញរ ះរ យ
ើ លទង់បងាគប់ឲរបុរសរ ះ រក្មសមក្ថាឝយលពះអ្ងគខ្ថ្មរទៀរ ។ បុរសរ ះលរបទូលថា «រក្
មសរទៀរពុាំបានរទ» ។ រសឋរលទង់ឲរយក្បុរសរ ះ រៅ ុ ាំ ។ លពឹក្រ ើង យរលមួរខ្ដលជាអ្បក្រក្ារ ះ រលបើ
ឲររធឝរ
ើ ររោយរជរសឋីបុរសរ ះ ។ លុ ះលទង់លជាបដល់រសឋរ ៗ លទង់ឲររៅបុរសរ ះ មក្សួ រពរី រុរធឝរ
ើ រឲរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 282
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មនទាស់ររ
ិ ថ យរលមួរ ។ បុរសរ ះលរបទូ លថា « ទូលលពះបងគាំមនរសរក្ឋរ
ី ប់លបមល់រៅក្បុងេវួនខាវង
ាំ
ណាស់» ។ រសឋរក្៏មនលពះបនធូលថា «របដ
ើ ូរចាបះ លរូវរៅឯងរក្សរឝរប់លបមល់រ ះមក្ឲរអ្ញ របឯ
ើ ងរក្ពុាំបានរទ
អ្ញនឹងឲរពិឃ្លដឯង ក្បុងលគ្នរនះ» ។ បុរសឮដូរចាបះក្៏ភយ
័ គិរថា «មុេជាសាវប់រ ើយក្បុងលគ្នរនះ មន
ិ ដឹងជារៅ
រក្សរឝរប់លបមល់ឯណារទ» ខ្រមន
ិ ហា៊នលបខ្ក្ក្ រោយខាវរអ្ាំណាររសឋរ ក្៏លរបបងគាំលរសឋររដរើ ររញរៅ
រោយបាំែងថា នឹងរដើរឲរសាវប់ក្ុ ងព្លព
ប លុ ះរដើររូ លព្លពឆ្ងងយរៅ ។ លពះឥន្តនធ របើក្លពះរនលរទិពម
ឝ ក្រ ើញបុរស
រ ះមនរសរក្ឋីរវទ លាំ បាក្ដូរចាបះ ក្៏និមរ
យិ ជាអាលសម ១ រៅខាងមុេទីខ្ដលបុរសរដើររៅ រ ើយលពះឥន្តនធ
រោេវួនរធឝជា
ើ លពះមហាឥសី ។ បុរសរមល
ើ រៅរ ញ ិ រថ លរក្អ្រ រដើររូ លរៅថាឝយបងគាំ
ើ អាលសមដូរចាបះ ក្៏មនររ
ឥសីក្ុ ងអាលសមរ
ប ះ ។ ឥសីសួរថា «រៅមនរ រុអ្ី?
ឝ » ។ បុរសរ ះ ទូលឥសីតាមដាំរែើរ ខ្ដលរសឋរឲររក្
សរឝរប់លបមល់ យក្រៅថាឝយ ។ ឥសីថា «រៅក្ុាំលពួយ» រួរឥសីបានយក្បាំពង់ពក្ ១ មក្ខ្សក្មនថវជា
ិ ជ សិលផសា
ន្តសថរក្ើរជាខាវ សិងា ដាំរ ី ពស់ រមស សុ ទខ្ន រជាសរឝសាហាវទាាំងអ្ស់ រ ើយឥសីខ្ដលជប់បលងួញសរឝទាង
ាំ រ ះ
លរក្ក្បុងបាំពង់ពក្ លបគល់ បាំពង់ពក្រ ាំ
ះ ឲររៅបុរស រួរផឋថា «ឲរយក្រៅថាឝយរសឋរ ប៉ុខ្នថមុននឹងរបើក្វបុក្ ឲរ
រសឋរលបមូលលពះរជវងានុ វងេមក្ជួបជុាំ រ យ
ើ បទ ាំ ឲរជរ
ិ ទាឝរវង ិ សឹមរបក្
ើ វបុក្រមល
ើ រលពះសរឝរ ះររ់រ ័ ស
ណាស់» ។ លុ ះបុរសរ ះទទួលបណា
ឋ ាំឥសីរលសររ ើយ ក្៏ យ
ាំ ក្សរឝខ្ដលលរក្ក្បុងបាំពង់ពក្ រៅថាឝយរសឋរ
លរបទូលថា «ទូលលពះបងគាំរក្សរឝរប់លបមល់បានរ យ
ើ រៅក្បុងបាំពង់ពក្រនះ « រ ើ ក្៏ទូលតាមដាំរែើរ ខ្ដល
យ
ាំ ក្ ។ រសឋរឲរលបមូលលពះរជវងានុវងេជួបជុាំរ
ឥសីផឋម យ
ើ លទង់ចារ់ររបទ ាំ រលសរ លទង់ឲរអ្មររ
ិ ទាឝរក្ាំខ្ពងវង
របើក្វបុក្បាំពង់ពក្រ ះ ។ ខាវ ដាំរ ី សិងា រមស ពស់ ក្៏ររញពីក្ុ ងបាំ
ប ពង់ពក្មក្ខាាំ រសឋរនិងលពះរជវងានុ វងេទាាំង
រ ះ ឲរដល់នូវមរែភពអ្ស់រៅ ។ រលរយមក្ ពួក្អ្បក្នគរបានរ ញ
ើ បុរសរ ះមនរទា
ឹ ន នុភពដូរចាបះ ក្៏ររៀប
អ្ភរិ សក្បុរសរ ះ ឲររ
ើងរសាយរជសមផរថិ ជាលពះមហាក្េលរក្បុងនគររ ះរៅ ។ សរឝទាង ាំ ោយ ក្៏លរសឋរ
បុរសរ ាំ
ះ រូលរៅរៅព្លព ផឋថា «របើរសឋរមនភ័យ ឬមនររអ្ឝី លគ្នន់ខ្រនឹក្ដល់ នឹងមក្ជួយយក្អាសាជា
ដរប»។

ក្មវង
ាំ អ្ឝី មន
ិ រសយើក្មវង
ាំ ក្មយ

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ រលេ ១-២-៣ ទាំព័ ២៧៥ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 283
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រៅកាុំសិរសរនាះ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ២ ទាំពរ័ ២៤-៤១

រលរដើមរ ើយ មនបុរសពីរ ក្់ ជាបងបអូននឹងគ្នប មឋយឪពុក្សាវប់អ្ស់ រៅរៅខ្រពីរ ក្់បងបអូន ក្៏បបួលគ្នប

រៅរៅវរថ ររៀនអ្ក្េរ ធម៌អាថ្៌ សាន្តសាថបាលីនឹងរលក្សងឃរជ រលក្ក្៏រមតាថក្រុណារលបៀនលបរៅឲរររៀនសូ លរ
។ រក្យងទាាំងពរី ក្់ពាយមណាស់ រក្រក្យងណារសយើគ្នយន ដល់ររៀនររះរប់ រលក្លគូបាំបស
ួ រនន ។ រននទាាំងពរី ពុាំ
េជិលរសាះ េាំររៀនសូ លរនិងបរលមលើ គូពុាំឲរលគូអាក្់អ្ន់លពះទ័យរ ើយ ។ រននទាាំងពីរបួសបាន ៥ វសា នឹក្រង់សឹក្
ាំ ុរសបង ឲររៅរៅរក្សុ ី លសុក្រន
ក្៏រូលរៅវ ធ លលគូសឹក្ ។ លគូក្ល៏ ពមឲរសឹក្ៗរួររលក្លគូផឋប ិ នង
ឹ បានជារៅ
សួ ធាំក្ុ ងលសុ
ប ក្រន ាំ រីឝ
ិ ។ ឯបុរសបអូន លគូពុាំបានផឋអ្ ើយរផរ
ិ លគូរមល
ើ ឲររ ញ
ើ ថា បុរសបអូននង
ឹ បានរសាយរជរជាស
ាំ
រមឋរនគរពីរ រទើបរលក្លគូផឋថា «រៅឯងរៅរក្សុ ី របើរនឿយណាស់ ក្ុាំរដក្ យក្លបពននលរូវរមល
ើ មឋយរក្យក្ រូល
ដាំរែក្ក្ុាំនយ
ិ យនង
ឹ លបពនន របឯ
ើ ងរក្ាពក្រទាាំង ៣ម៉រ់រនះបាន រសយើបាននគរពរី អ្ញគ្នយនអ្ឝឲ
ី រឯងរទ» ។
បុរសទាាំងពីរ ក្់បងបអូន ក្៏លលគូរដើររៅ ។ បុរសបងរៅរក្សុ ី ឯលសុក្រិនតាមពក្រលគូផឋាំ ក្៏បានជារៅសួ ធាំខ្មន
។ បុរសបអូនមន
ិ ដឹងរក្សុ ី អ្ីឝ រៅរៅនឹងបងបអូនញារិស ថ ន រគក្៏អាែិរដែឋឹងលបពននររៀបរររធឝើផះធ ឲររៅ ។
បុរសរ ះរភវរពក្រលគូផឋាំ ក្៏រៅរក្សុី នង
ឹ លបពនន ជួនមនសុ ី ជន
ួ អ្រ់ បានលពក្
ឹ អ្រ់លងរ បានលងរអ្រ់លពក្
ឹ សាំ ពរ់
រសវៀក្ក្៏គ្នយន មនខ្ររខាក្ញ្ជចស់ពក្់ក្ណា
ឋ លរៅវមួយ ោរ់រលរមុេរលររលរយ ។ បុរសរ ះខ្រងរដើររៅក្ាំពង់
ទក្
ឹ ខ្លក្ងមនរគមក្ពលី សុក្រន ឹ បានសួ រដាំែឹងពប
ិ នង ី ងេវួន ។ ព្ថ្ង១មនសាំ រៅមួយមក្ពលី សុក្រន
ិ បុរសរ ះក្៏
រុះរៅសួ ររគថា «អ្បក្ យសាំ រៅរអ្យ
ើ ! អ្បក្ខ្ដលបានលបទះខ្េយរមបក្់ខ្ដរឬរទ ? គ្នរ់រៅរៅរក្សុី លសុក្រន
ិ ៥ឆ្ងប ាំ
រ ើយ» ។ យសាំ រៅលបាប់ថា «រ ើញខ្េយរមបក្់ខ្ដរ ឥ ូវរគបានជារៅសួ មនងារធាំក្ុ ងលសុ
ប ក្រិន គ្នយនអ្បក្ណា
មនរសយើរទ?» ។ បុរសសួ ររៅ យសាំ រៅរទៀរថា «អ្បក្ យសាំ រៅអ្រញ្ជ ើ ញរៅវញព្ថ្ង
ិ ណា?» យសាំ រៅថា «៣
ព្ថ្ងរទៀរេញុាំវលរៅវ
ិ ញរ
ិ ើយ» ។ បុរសនិយយនឹង យសាំ រៅថា «អ្បក្ យសាំ រៅ របើអ្ក្
ប អ្រញ្ជ ើ ញរៅវញ
ិ សូ មអ្បក្
អាែិរឲរេញុាំសូមរោយសាររៅផង»។ យសាំ រៅលពមឲររៅ។ បុរសរ ះ ក្៏ល យសាំ រៅមក្ផធះវញ
ិ ។ រៅ
ដល់ផធះ បុរសនយ
ិ យនង
ឹ លបពននថា « ងរអ្យ ើ សពឝព្ថ្ងរនះ លក្លាំ បាក្ណាស់ ឥ ូ វរនះឮដាំែឹងថាបងអ្បក្
ើ ! រយង
ខ្ដលរៅរៅលសុក្រិនរគមន រគបានជារៅសួ ធាំក្ុ ងលសុ
ប ក្រិនឥ ូ វបងរង់រៅសួ រ ខ្លក្ងបងរគរ ើញឯងលក្ រគ
អាែិរឲរលបាក្់រសចាយ សាំ ពរ់អាវរសវៀក្ពក្់េះវ » ។ លបពននឮបឋថា
ី ដូរចាបះ សួ រថា «រុះអ្បក្រៅជាមួយអ្បក្
ណា?» ។ បុរសជាបឋីលបាប់ថា បងសុ ាំ រោយសារសាំ រៅរគ រគលពមឲររៅ៣ព្ថ្ងរទៀរ រគររញសាំ រៅរ ើយ» ។
លបពននថា «របើអ្ក្
ប រៅក្៏រៅរុះ» ។ លុ ះដល់៣ព្ថ្ង បុរសក្៏រុះរៅ ។ យសាំ រៅរ ើញបុរសរ ះរៅ ក្៏រគរៅរុះ
សាំ រៅររញរៅ ។ រលរបស
ើ ាំ រៅររៀងរៅ បុរសរ ះរមល
ើ ខ្ថ្ទាាំ ជួយរក្ារបស់ លទពរ យសាំ រៅដូររបស់ េួ ន
វ ។
យសាំ រៅរ ើញបុរសរ ះមនគាំនិរមរយទលអ ក្៏លសោញ់ រប់អានអាែិរ ឲរបាយទឹក្សុី ខ្រសពឝព្ថ្ងររៀងរៅ
។ ឯលបពននបុរសរ ះ រលរលរយបុរសជាបឋរី ៅលសុក្រន
ិ ក្៏លួរមនសហាយយក្មក្រដក្យប់ ព្ថ្ងឲររៅវញ
ិ ។
នយ
ិ យពប
ី ុរសខ្ដលរៅជាមួយនង
ឹ យសាំ រៅ លុ ះដល់លសុក្រន
ិ ក្៏សួរ យសាំ រៅថា «វលរៅលសុ
ិ ក្ខ្េយរវញព្ថ្ង
ិ
ណា លបាប់េុ ាំផ
ញ ង» ។ យសាំ រៅលបាប់ថា «៣ព្ថ្ងរទៀរនឹងររញរៅ»។ បុរសឮដូរចាបះក្៏រៅសួ ររក្បង រៅដល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 284
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មរ់ទាឝរផធះបង រ ញ
ើ មនុ សេចាាំទាឝរសួ ររគថា «រនះរ យ
ើ ឬ ផធះរលក្រៅសួ ខ្េយរ ?» ។ អ្បក្ចាាំទាឝរលបាប់ថា «រនះ
រ យ
ើ ផធះរលក្រៅសួ » ។ អ្បក្ចាាំទាឝរសួ របុរសវញថា
ិ «អ្បក្ឯងមក្ពណា
ី មក្សួ ររក្ផធះរៅសួ ?» ។ បុរសលបាប់ថា «
េញុាំមក្ពីលសុក្ខ្េយររលក្រៅសួ រនះ ជាបងេញុាំបរងកើរ» ។ មនុសេចាាំទាឝររមល
ើ រៅបុរសរ ះ រូបអាលក្ក្់ រសវៀក្រខា
ពក្់ក្ណា
ឋ លរៅវ សាំ ពរ់គ្នយនដែឋប់ រលរមុេររញរលរយ មន
ិ សមបអូនរលក្រៅសួ េួ នរសាះ។
វ អ្បក្ចាាំទាឝរមន
ិ
រសងៀម រៅលបាប់រលក្រៅសួ ៗមន
ិ រៅ រៅគ្នល់រសឋរ ក្៏ជលមបលបពននថា «អ្បក្រៅហាឝយលសី! មនមនុ សេមបក្់
មក្ពីលសុក្ខ្េយរ រូបអាលក្ក្់រសវៀក្រខាពក្់ក្ណា
ឋ លរៅវ គន់រៅរខាោរ់ោររលរមុេរលររលរយ រ ើយលបាប់េុ ាំថា
ញ
«លរូវជាបងបអូនរលក្រៅហាឝយលបុសបរងកើរឥ ូ វេញុាំបានឲរចាាំរៅមរ់ទាឝរ» ។ ងជាលបពននរៅសួ រ ះ នក្
ឹ េង
ឹ ថា
«អាមនុសេក្មេរ់ទុគរ
៌ រនះមក្ពីណា ក្៏ហា៊នមក្បងាករ់រក្រថា
ថ ិ៍ បឋីអ្ញជាបងវបរងកើរ» ក្៏រលបើមនុសេឲររៅចាប់
បុរសរ ះ ោក្់លរវក្់ទុក្រៅររងរសះថា «ចាាំបម
ីឋ ក្នង
ឹ ឲរយក្រៅសមវប់» ។ បុរសរ ះ លុ ះរគយក្រៅោក្់
លរវក្់ក្ន
៏ ឹក្ថា «ឱអ្ញរអ្ើយ! សងាឝរមក្ពីលសុក្ខ្េយរ ដល់លសុក្រិនរលពះខ្របង ឥ ូ វរគមន រគពុាំគិរអាែិរ
្ម ខ្ដលរក្ើរមក្រពះជាមួយគ្នបរសាះ រគរវយើងមន រគហា៊នចាប់ឯងមក្ោក្់លរវក្់នឹងសមវប់ផង «ឱអ្ញ
រអ្យ
ើ !របើរៅលសុក្ខ្េយរវញ
ិ រក្សុ ី តាមេវួនលក្គ្នយននរណាហា៊នរធឝបា
ើ នរទ» ។ បុរសរ ះពុាំដង
ឹ ជាបងរៅគ្នល់រសឋរ
។ លុ ះរៅសួ ជាបងវលមក្ដល់
ិ ផធះ លបពននលបាប់ថា «មនបុរសក្មេរ់មបក្់មក្ពីលសុក្ខ្េយរនិយយថា រលក្ជាបង
បរងករ
ើ ខ្រេវួនរ ះអាលក្ក្់ រសវៀក្រខាពក្់ក្ណា
ឋ លរៅវោរ់ោររលរមុេរលររលរយ ឥ ូវេញុាំឲរោក្់លរវក្់ទុក្
រៅររងរសះ ចាាំរលក្អ្រញ្ជ ើ ញមក្ ឲរ រាំ ៅសមវប់» ។ រៅសួ ជាបងឮរ យ
ើ ថា «រៅយក្វមក្រមល
ើ ខ្លក្ងបអូន
បរងកើរខ្មន» រ ើយរៅសួ ឲររោះលរវក្់បុរសរ ះ ។ លុ ះបុរសរ ះមក្ដល់ សាគល់ជាបអូនបរងកើរខ្មន ក្៏ររៀបបាយ
ឲរសុី រមល
ើ រៅបអូនរ ញ
ើ រសវៀក្រខាពក្់ក្ណា
ឋ លរៅវរៅសួ ក្ឲ
៏ ររខាមួយរសវៀក្ រ យ
ើ សួ របអូនថា «បអូនរៅឯ យ
មន
ិ ដឹងរក្សុ ី អ្ីរឝ ទ លក្ណាស់ រ ើយមនលបពននផងបានអ្ីសុី» ។ បងឮបអូននិយយក្៏នឹក្អាែិរបអូន មន
ិ ររញសឋី
រ ើយសួ រថា «បអូនមក្ជាមួយអ្បក្ណា?» ។ បុរសបអូនជលមបថា «េញុាំមន
ិ នឹង យសាំ រៅ រគឲររោយសារមក្» ។
រៅសួ បងថា «រុះរគរៅវញព្ថ្ង
ិ ណា» ។ បុរសបអូនលបាប់បងថា «៣ព្ថ្ងរទៀរ រគររញសាំ រៅរៅវញ»
ិ ។ រៅសួ បង
ដឹងដូរចាបះ ក្៏រសងៀមរៅឲររលើក្បាយមក្ រៅបុរសជាបអូនសុ ី ជាមួយគ្នប លុ ះសុ ី ររ
ួ លបាប់បូ នថា
អ «បអូនរៅរដក្ផធះរនះ
រុះ បងរៅរលងផធះរិនខ្ស» ។ រៅសួ រៅផធះរន ិ ខ្ស រន
ិ ខ្សរ ញ ើ ក្៏ររៀបរៅអ្ី ថាបរ ាំ ន
ិ រេេៀទក្
ឹ ខ្រទទួល រ យ ើ
រៅសួ នយ
ិ យនង
ឹ រន
ិ ខ្សថា «អ្បក្រិនខ្សេញុាំមក្រក្រមល
ើ ឲរបអូនេញុាំបនថិរ វររះខ្រលក្លី ក្អ្ីរង
ឹ រៅ ឬវនង
ឹ លគ្នន់របន
ើ ឹង
រ ើងខ្ដរ?» ។ រិនខ្សទាញរសៀវរៅរក្រមល
ើ សពឝៗ រៅទាយថា «បអូនរលក្មន
ិ ជាអ្បក្លក្រ ូ ររទ ៧ឆ្ងបរាំ ទៀរ នឹង
បានរសាយរជរជារសឋរនគរពរី រលក្នង
ឹ បានជាធាំក្ុ ងរជរររោយសារបអ
ប ូ ន ប៉ុខ្នថឥ ូ វរនះលាំ បាក្ណាស់ ដល់
វលរៅលសុ
ិ ក្វញពក្់
ិ ក្ណា
ឋ លផវូវ និងបានលទពររព្មវនគរពីរជាសលមប់េួ ន
វ ខ្រថាឃ្លវររៅវញ
ិ ដល់ក្ាំែរ់បាន
រសាយរជរ នឹងបានលទពររ ងអ្ស់ »។ រៅសួ បានដឹងដាំែឹងបអូនដូរចាបះ ក្៏លរិន
ះមក្ជាសលមប់បុែរវញទាាំ
ិ
ខ្សរៅផធះវញ
ិ ។ ដល់៣ព្ថ្ង យសាំ រៅរគផធុក្សាំ រៅ ររៀបនឹងររញរៅព្ថ្ងរ ះ រៅសួ ជាបងយក្ផឌិបមក្ ខ្ ក្
មួយរផូង ុ ររៅឲរបុរសជាបអូន ។ បុរសជាបអូន ក្៏ទទួលយក្ផឌិបមួយរផូងលបងរុះរៅ រដើរបរែឋើរគិរ
បរែឋើរ នក្
ឹ រូររិររថ សធើរមន
ិ រង់រន់ផឌប
ិ រ ះរសាះ ររះខ្រនក្
ឹ រូររិរថា
ថ «ឱ! បងបអូននង
ឹ គ្នប តាាំងពឪ
ី ពុ ក្មឋយ
សាវប់រចាលរៅ រៅក្ាំលពខ្របងបអូនពរី ក្់ រលរវលលក្ ររះលសោញ់ រប់អានគ្នប ដល់រវលមនទារ់គ្នបរចាល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 285
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រវយង
ើ មន រសធើរមន
ិ រប់គ្នប មសលបាក្់ ោក្់ឃ្លវង
ាំ គររគ្នក្ មន
ិ ហា៊នយក្ឲរគ្នបមួយសវឹង យក្ខ្ររខាយរផឌប
ិ ឲរគ្នប
មួយរផូង» ។ លុ ះបុរសរ ះរដើររៅដល់ ក្ាំពង់ ក្៏រ ង
ើ រលើសាំរៅ យសាំ រៅ ឲរក្ូនឈបួលលសាវយុ ថាកសាររឋង
របើក្រៅ រ ើយ យសាំ រៅសួ របុរសរ ះថា «បអូនរៅឯរលក្រៅសួ ររើរលក្ឲរអ្ឝីេះវ ?» ។ បុរសលបាប់ យ
សាំ រៅថា «គ្នយនឲរអ្ឝរី ទឲរខ្រផឌប
ិ មួយរផូងនង
ិ រខាមួយ» ។ យសាំ រៅបានដង
ឹ រ យ
ើ ក្៏រៅរសងៀម ។ លុ ះរបក្
ើ
សាំ រៅរៅដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ យប់ងងឹរនឹងរៅពុាំររ
ួ ក្៏ឲររបាះយុថាករដក្ ។ រ រុខ្របុែរដល់បុរសក្៏នឹង
រ ាំ «រនឿយណាស់ក្ុាំរដក្ ឥ ូវអ្ស់ អ្ក្
ើញពក្រខ្ដលលគូផឋថា ប សាំ រៅរនះរដក្អ្ស់ ដូររបះអ្ញក្ុាំឲររដក្» ក្៏អ្ងគុយ
រៅខ្ក្ផរដងររឋង ពុាំហា៊នរដក្ ។ លុ ះដល់អ្លធ្លលរ មនយក្ខ១ រហាះមក្រ ញ
ើ សាំ រៅ វរុះមក្ប៉ងនង
ឹ សុី មនុសេ
រ ើយវរ្ងក្រមល
ើ រៅក្បុងសាំ រៅ ធ្លវក្់ពុក្មរ់រៅរលើបុរសរ ះៗ ក្៏សុ ះរៅលសវចាប់
ធ ជាប់រ ើយខ្លសក្ថា «អា
ឯង សាវប់នង
ឹ ព្ដអ្ញឥ ូវរនះរ យ
ើ » ។ យក្ខឮបុរសថាដូរចាបះ ភរ
ិ ភ័យណាស់ ខ្រសធុះរៅមន
ិ រួរ ដផរ
ិ បុរសរ ះ
ចាប់ពុក្មរ់ជាប់ យក្ខភយ
័ ខ្លក្ងសាវប់ ក្៏និយយនឹងបុរសរ ះថា «អ្បក្បុរសរអ្ើយ! របើអ្ក្
ប អាែិរខ្លងេញុាំៗនឹង
របគុែអ្បក្ ជាខ្េេរងព្ដ ដាំបងវយឯង ឆ្ងបង
ាំ វអិនឯង ។ ខ្េេនិងដាំបងរនះ របើមនបចាចមរ
ិ ព
ថ ីណាមក្លបមថ្ ឲរ
ខ្រខ្េេរៅរងដាំបងរៅវយ បចាចមរ
ិ រថ ះ នង
ឹ សាវប់វ ិ សអ្នថរយអ្ស់ ។ ឯឆ្ងបរាំ នះ របឃ្ល
ើ វ នអាហាររាំែី រ យ
ើ
និងរង់បររភគអាហាររាំ
ិ ែីអ្ឝី លបាប់ឆ្ងបង
ាំ ថា «វអិនរ ើងអ្ញសុី » ក្៏វិន
អ ឯងរ ើងបានបររភគ
ិ មន
ិ បារ់ោរាំ ើយ»
។ បុរសឮដូរចាបះក្៏ថា «របដ
ើ ូរចាបះយក្ខឯង ឲរមក្អ្ញសិន សឹមអ្ញខ្លង» ។ យក្ខក្៏ ុរលបោប់ទាង
ាំ រ ះមក្
បុរស បុរសរ ះទទួលយក្ រ យ
ើ ខ្លងយក្ខរ ះរៅ យក្ខក្រ៏ ហាះរៅលាំ រៅវវញ
ិ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ បុរស
និយយលបាប់ យសាំ រៅថា «អ្បក្ យសាំ រៅ! យប់មញ
ិ មនយក្ខមយ
ួ មក្គិរនឹងសុ ី រយង
ើ រល់គ្នប ក្ុាំខ្របានេញុាំ ក្ុាំអ្ី
យក្ខវសុី អ្ស់រៅរ យ
ើ របអ្
ើ ក្
ប យសាំ រៅមន
ិ រជឿេញុាំ សូ មរមល
ើ សាំ ែូក្យក្ខខ្ដលវលូ ក្េញុាំរនះ មនខ្េេរងឯង
ដាំបងវយឯង ឆ្ងបង
ាំ វអិនឯងផង» ។ យសាំ រៅឮដូរចាបះ សួ រថា «រៅឯណាបអូន? យក្មក្ឲរបងរមល
ើ ផង!» ។
បុរសរ ះ រ រុខ្រជាមនុសេលរង់ ក្៏យក្របស់ទាង
ាំ រ ះមក្បងាាញ យសាំ រៅ ។ យសាំ រៅរ ើញរបស់ទាង
ាំ
រ ះ នក្
ឹ ថា «របស់ទាង
ាំ រនះមនរព្មវ ឥររសឋរ យឺ ណាមនរ
ន យ
ើ បុរសរនះមនសាំ ណាងេភស់អ្រី មវះ៉ បាន
លទពរយ៉ងរនះ » ។ យសាំ រៅ នឹក្រទៀរថា «បុរសរនះលងងរ់ ឆ្ងរណាស់ , អ្ញគិរបរញ្ជឆរថាទុ ក្រក្ាឲរ របើ
សាំ រៅរៅដល់រគ្នក្លរង់ណាអ្ញនឹងបរញ្ជឆរឲរវរ ង
ើ រ យ
ើ អ្ញរបក្
ើ សាំ រៅរៅរចាល អ្ញនង
ឹ យក្លទពរទាាំង
អ្ស់រនះ» ។ យសាំ រៅគរ
ិ ដូរចាបះរ យ
ើ នយ
ិ យថា «សូ មបអូនឲរលទពររបស់ ទាង
ាំ រនះ មក្បងរក្ាទុ ក្ រផរ
ិ បអូន
ឯងគ្នយន ិបោក្់» ។ បុរសគិរសាយនថា « យសាំ រៅ រគយក្មក្រក្ាទុក្ឲរតាមលរង់» មន
ិ ដឹងជារគទុ ររច រន
ិ ឹង
េវួនរ យ
ើ រទប
ើ យក្របស់ លបគល់ រៅ យសាំ រៅទាាំងអ្ស់ ។ យសាំ រៅ ក្៏របក្
ើ សាំ រៅរៅដល់ រុងររះមួយ
ខ្ដលមនរដើមលឝមួយរដើមដុះក្បុងទឹក្ យសាំ រៅឲរចាប់រដើមលឝរនះឈប់ រ ើយនិយយនឹងបុរសថា «បងរង់
រលបើបូ នឲររ
អ ើងរបះខ្ផវលឝសុ ី » ។ បុរសឮ យសាំ រៅរលបើ ក្៏រ ើងរដើមលឝរបះខ្ផវ មន
ិ ដឹងជារគនឹងររញសាំ រៅរៅ
រចាលរសាះ រ យ
ើ យសាំ រៅរងអុលថា « ៍! បអូនរ ង
ើ រៅខ្មក្រលើ បអូនរបាះអាររងាកមធាំរ ះឲរបង!» ។ បុរសក្៏
រ ើងរៅរលើខ្មក្រលើ ។ យសាំ រៅឲរក្ូនឈបួលលចានសាំ រៅ របើក្រចាលបុរសរ ះរៅ ។ បុរសខ្លសក្រៅរគ
ឲរមក្យក្ រគក្៏ពុាំមក្ ។ បុរសគរ
ិ ថា «ឱអ្ញរអ្យ
ើ ! រគបរញ្ជឆរឲររ ង
ើ រដម
ើ លឝ រគររញសាំ រៅរៅរចាល, រគគរ
ិ
យក្របស់ឯង េវួនឯងរគរចាលឲរសាវប់មបក្់ឯងក្ណា
ឋ លសមុលទ របើនង
ឹ សាវប់នង
ិ រស ឲរខ្រឆ្ងបង
ាំ វអន
ិ ឯងរៅរៅរ៉

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 286
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លគ្នន់នង
ឹ ឲររមអន
ិ បាយរាំែីសុី ទលមាំមនសាំ រៅរគមក្ នឹងសុ ាំ រោយសាររគរៅ ឥ ូ វបាយក្៏អ្រ់សាំពរ់ដែឋប់ក្៏
គ្នយន សមនង
ឹ សាវប់ពុាំខ្លង ។ បុរសរ ះ នឹក្អាែិរអាតាយ ក្៏យរាំ សាក្ ។ លុ ះយប់មនលជូក្មួយខ្រងមក្សុ ី ខ្ផវលឝ
ទុាំ លជូក្រ ះមនខ្ក្វពាំរដើររលើទឹក្បាន លុ ះអ្លធ្លលរសាងរ់ លជូក្រ ះពាំខ្ក្វរដើររលើទឹក្មក្នឹងររសខ្ផវ
ើ លឝសុ ី ។
បុរស រ ញ
ើ លជូក្ោក្់ខ្ក្វរៅគល់លឝ ក្៏របះខ្ផវលឝរចាលរៅឆ្ងងយ ឲរលជូក្តាមរៅសុ ី េវួននង
ឹ វក្់យក្ខ្ក្វលជូក្
រ ះ ។ រ រុខ្រក្ុសលរ ះលរូវមនបុែរ លជូក្រ ះក្៏រៅសុី ឆ្ងងយពីខ្ក្វ ។ បុរស ក្៏សលមូររុះមក្វក្់ខ្ក្វលជូក្
បាន ររ់ររញរៅេាំរដើររៅទាាំងយប់ ។ លុ ះលពឹក្ ក្៏បានរៅទាន់សាំរៅ ក្៏ខ្លសក្រៅថា «អ្ី!អ្បក្ យសាំ រៅ ចាាំេុ ាំញ
ផង!» ។ យសាំ រៅឮមរ់ ខ្បររមល
ើ រៅរ ញ
ើ សាគល់ថាបុរស ក្៏ឲរមូរររឋងឈប់ចាាំ ។ បុរសរៅដល់ រ ង
ើ រលើ
សាំ រៅ និយយថា «ឱ! អ្បក្បង យសាំ រៅ មន
ិ គួរគិរអាលក្ក្់ មក្រចាលេញុាំ ឲរសាវប់ក្ណា
ឋ លសមុលទរសាះ, ក្ុាំខ្រ
ក្ុសលេញុាំមន ក្ុាំអ្សា
ី វ ប់បង់អ្សារខ្រមបក្់ឯង» ។ យសាំ រៅរវវយ
ើ រោះថា «ឱបអូនរអ្ើយ! បងសាយនថាបអូនរុះមក្
ខាងក្ាលសាំ រៅរ ើយ បងមន
ិ មនគិររង់រចាលបអូនរទ» រ ើយ យសាំ រៅថា «រអ្ើ! បអូនបានអ្ីក្រ៏ ដើររលើទឹក្
បាន? » ។ បុរសថា «េញុាំមនខ្ក្វលជូក្ បានជាេញុាំរដើររលើទឹក្បាន» ។ យសាំ រៅ រ រុខ្រមនរិរថអ្ក្រញ្ដូ ក្៏ថា «
បអូនឲរបងទុក្ឲរ» ។ បុរសគរ
ិ រ ញ
ើ ថា « យសាំ រៅរនះ វគិរបរញ្ជឆរអ្ញរទៀររ យ
ើ » ក្៏នយ
ិ យថា «សូ ម
អ្បក្ យសាំ រៅយក្របស់ទាង
ាំ រ ះមក្ឲរេញុាំសិន េញុាំលបមូលឲរមូល សឹមជូនរៅអ្បក្វញ
ិ រផរ
ិ របស់ រនះមន
លបរយជន៍អ្ដ
ី ល់េុ ាំញ គង់ខ្រេញុាំជូនអ្បក្ទាាំងអ្ស់ រទ!» ។ យសាំ រៅឮដូរចាបះនក្
ឹ ថា «បុរសរនះវជាអ្បក្លងង់ គង់ខ្រ
ិ ងអ្ស់ រទ» ក្៏យក្ខ្េេរង ដាំបងវយឯង ឆ្ងបង
បានមក្ព្ដអ្ញវញទាាំ ាំ វអន
ិ ឯង និងផឌប
ិ មួយរផូង លពមទាាំងរខាមក្
ឲរបុរសៗទទួល ររៀបរវររួរសពឝលគប់ ក្៏សាំពះល យសាំ រៅ រុះរដើររលើទឹក្រៅ ។ យសាំ រៅនឹក្សាឋយរលរយ
មន
ិ ររញសឋីមយ
ួ ម៉រ់ ។ បុរសេាំរដរើ រោយអ្ាំណារខ្ក្វ ផវូវរដើរ ៧ យប់ បុរសរដរើ ខ្រមួយព្ថ្ង ទាល់លពលប់ដល់ផះធ ។
លុ ះបុរសរៅដល់ផះធ ក្៏ខ្លសក្រៅលបពននថា « ងរអ្ើយ ង! របើក្ទាឝរឲរបងរៅផង បងមក្ដល់ រ ើយ!» ។
ឯលបពនន ជាលសីអាលក្ក្់ ក្ផរ់រិរប
ថ ីឋ ក្ាំពុងខ្ររដក្ឱបសហាយ ឮមរ់បីរឋ ៅ រធឝើជាថា «អ្បក្ណារៅអ្ី? បឋីអ្ញមន
ិ
រៅរទ ក្ុាំមក្រៅអ្ញ!» ។ បុរសឮលបពននថាដូរចាបះ នក្
ឹ ថាលបពននររ
ិ លថ រង់នឹងេវួន ក្៏រវវយ
ើ ថា «បងមក្រ យ
ើ ង!»
។ លបពននថា «យ!ី អ្បក្រទឬ? េញុាំគិរថាមនុសេរផឋសផឋសវរៅេញុាំ» រ ើយរមរ ះថា «អ្បក្ចាាំេុ ាំអ្
ញ ុជរនវុះសិន!» ខ្រវ
បរណា
ឋ ះសហាយវរសាះ ។ បុរស ក្៏ជក្ ិ ខ្េេរងដាំបងវយឯងឆ្ងបង
ី ដរី លរមជរែឋើរ ក្ប់ខ្ក្វនង ាំ វអន
ិ ឯងរួរ លប់ដី
រៅ ។ រមរ ះបរណា
ឋ ះសហាយវរួរ វអ្ុជរនវុះមក្ទទួលបឋរី ង
ើ រៅរលើផះធ ររៀបបាយទក្
ឹ ឲរបឋស
ី ុី ររ
ួ វ ប
ាំ រ
ីឋ ូ ល
រដក្ រពលរដក្ វនិយយថា «អ្បក្រៅលសុក្រិន បានអ្ីមក្រផញើេុ ាំេ
ញ វះ? » ។ បុរសជាបឋីលបាប់លបពននថា «បងគ្នយនបាន
អ្រី ទ បងរគឲររខាមួយ ផឌប
ិ មួយរផូង» ។ រមរ ះ រធឝជា
ើ ខ្លសក្យាំថា «មន
ិ ខ្មនរទ! អ្បក្ក្ុ ក្េញុាំ មន
ិ ខ្ដលអ្បក្
ណារៅដល់បងរ ាំ
ើយ រគមនក្៏នឹងឲរផឌិបមួយរផូង រខាមួយដូររបះរទ» ។ បុរសនឹក្ពក្រលគូផឋថា «រូល
ដាំរែក្ក្ុាំនិយយនឹងលបពនន» បុរសរ ះក្៏ថា «រែើា យ ង ចាាំលពឹក្សឹមបងលបាប់» ។ ឯសហាយរមរ ះ វលប
សាឋប់រលរមផធះ ។ រមរ ះ សួ របឋរី ទៀរ ។ បុរសសាយនថា លបពននររ
ិ លថ រង់នឹងេវួន អាែិរលបពនន នង
ឹ រង់លបាប់ខ្រ
ខ្លក្ងេុសនឹងបណា
ឋ ាំលគូ ក្៏រខ្រក្ក្បុងរិរថ ។ ដល់រមរ ះររះខ្រទទូ រសួ រ បុរសក្៏រភវរ រោយយល់រ ើញថា យប់
រនះសាងរ់ នង
ិ រោយមន
ិ ដឹងជាសហាយលបពននរ ះរៅរលរមផធះ ក្៏លបាប់លបពននថា «បងក្ប់ខ្ក្វលជូក្១ ខ្េេរងឯង
១ ដាំបងវយឯង១ ឆ្ងបង
ាំ វអិនឯង១ រៅរលរមជរែឋើរមុេផធះ» ។ សហាយឮក្៏មក្គ្នស់យក្អ្ស់ ។ បុរសនង
ិ លបពនន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 287
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្៏រដក្លក្់រៅ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ បុរសរ ះរៅរក្របស់ បារ់អ្ស់ រ ញ
ើ ខ្រសាបម ។ បុរសរ ះមន
ិ ររញសឋី រោយ
ដឹងរាស់ថា «លបពននមនសហាយ» ក្៏រធឝឃ្ល
ើ ប ងោក្់ជរែឋើរយក្ខ្េេរងអ្ូសរៅបឋង
ឹ រៅលក្ម ។ រៅលក្មទទួល
ជលមះ វយជរែើឋ រពិចារណាសួ រថា «ជរែឋើរឯងទទួលបរញ្ដ ើ បុរសរនះ រមឋរឯងឲរមនុសេលួ ររបស់រគអ្ស់ ?» ។
រៅលក្ម រ រុខ្រជាអ្បក្ឥរលបាជាញ មន
ិ យល់រររក្់រលៅអាថ្៌ក្ាំបាង
ាំ ក្៏បបួលគ្នបរសើរនង
ឹ បុរស សឋីឲរបុរសថា ាំ
បរងកើរក្ឋីថា «បុរសឯងវកួរ គ្នយនជីដូនជីតានរណារគក្ឋីនឹងជរែឋើរ ដូ ររៅឯងរទ រៅឯងរៅរក្នរណារគជលមះ
ាំ ។ រពលរ
ឲររុះ» ។ បុរសក្៏រងជរែឋើរអ្ូសរូលរៅក្បុងលពះរជវង ះ ជួនជារសឋរលទង់ររញលបថាប់រៅរុងលពះ
រជររង លទង់បានទររ ញ
ើ ។ រសឋរលទង់ឲរអាមររររ់រៅរៅបុរសរ ះមក្ រ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូលសួ រ
បុរសថា «ដាំរែើរដូររមឋរ បានជាអ្បក្ោក្់ឃ្លបងជរែឋើរ រ ើយរងអ្ូសដូរចាបះ! ររើមក្ពីរ រុអ្ីឝ?» ។ បុរសរ ះ
លរបបងគាំទូលថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! រលរដម
ើ រ យ
ើ ទូលលពះបងគាំ បានយក្របស់ រៅជក្
ី ក្ប់រលរម
ជរែើឋ ររនះ រផញើនឹងជរែឋើរឲរជរែឋើររក្ាឲរ ជរែឋើររនះ ឲរមនុសេលួ រយក្អ្ស់ បានជាទូលលពះបងគាំពុាំសុេររ
ិ ថ
នឹងជរែឋើររនះ» ។ រសឋរមនលពះបនធូលសួ របុរសថា «របស់ អ្ីេ
ឝ ះវ ?» ។ បុរសលរបទូលថា «ខ្េេរងឯង ឆ្ងបង
ាំ វអិន
ឯង នង
ិ ខ្ក្វរដរើ រលើទឹក្បាន» ។ រសឋរលទង់លជាប លទង់ឲរបុរសយក្ជរែឋើររ ះមក្ថាឝយលពះអ្ងគ ។ លទង់ឲរ
អាមររយក្ទុក្ រ ើយលទង់មនបនធូលថា «លបពននរៅឯងមនសហាយ រៅឯងរៅនឹងរយង
ើ រុ ះ» រួរលទង់ក្ល៏ ពះ
រជទានសាំ ពរ់អាវឲរបុរសរ ះរសវៀក្ពក្់ ។ បុរសរ ះ ក្៏រៅគ្នល់បរលមរើ សឋរលបមែ ៣ព្ថ្ង ។ រសឋរលទង់លពះ
រជទានលពះភូសាឲរបុរសរ ាំ «រូរឯងយក្សាំ ពរ់ខ្ដលរយង
ះ លទង់ផឋថា ើ ឲររនះ រៅផធះ របម
ើ នរគបបួលថា ឲរមក្
រមល
ើ របាាំ រូរឯងក្ុាំមក្ ឯងឲរខ្រសាំ ពរ់រនះ រៅលបពននឯងរសវៀក្ពក្់មក្រមល
ើ របាាំរុះ» ។ បុរសរ ះ ទទួលលពះរជ
ឱងាកររ ើ ក្៏ថាឝយបងគាំលវលរៅផធ
យ ិ ះវញ
ិ ។ ឯលបពននរ ញ
ើ បឋបា
ី នសាំ ពរ់លរអ ធឝឫ
ើ ក្ជាលសោញ់ បណា
ីឋ ស់ លុ ះលពឹក្
រ ើង រសឋរឲរបា៉វគងថា «ឲរអ្ស់អាណាលបជានុរន្តសថទាង
ាំ អ្ស់ រមល
ើ របាាំ រផរ
ិ រសឋរចារ់ខ្រងរបាាំឲរអ្ស់ រន្តសថ
រមល
ើ !» ។ អ្ស់អ្ក្
ប លសុក្ ក្៏បបួលគ្នបរៅរមល
ើ រលខនលទ ឹងអ្ឺងក្ង ។ រមលបពនន វបបួលបុរសរ ះថា «អ្បក្រៅ
រមល
ើ រាំនង
ឹ រគឬរទ?» ។ បុរសថា « ងឯងយក្សាំ ពរ់រនះរសវៀក្រៅរមល
ើ រាំនង
ឹ រគរុះ បងមន
ិ រៅរទ» ។ រមរ ះ
ឮបឋីឲរសាំ ពរ់លអរៅរសវៀក្រមល
ើ រាំ ក្៏នឹក្អ្រ រង់យក្រៅឲរសហាយវរសវៀក្ រផរ
ិ បឋីមន
ិ រៅរមល
ើ រទ ។ រមរ ះបាន
សាំ ពរ់ ក្៏រលះរលាំ ងរុ ះរដើររៅសាករ់រក្សហាយ រ ញ
ើ រ យ
ើ ក្៏ឲរសាំ ពរ់រ ះ រៅសហាយរសវៀក្ រួរបរែឋើរគ្នប
ាំ រូលរៅរមល
រៅក្បុងលពះរជវង ើ រលខន ឈរទនធម ាំ រដើរលាររមល
ឹ គ្នប ។ រសឋរលទង់ឲរទាហានលក្ុមវង ើ របរើ ញ
ើ
នរណារសវៀក្សាំ ពរ់ ខ្ដលលទង់លពះរជទានឲររៅបុរសរ ះ លទង់ឲររៅមក្ទាាំងលបុសទាាំងលសី ។ អ្ស់ពក្
ួ
ាំ ក្៏រៅអារ
ទាហានលក្ុមវង ះរមរ ះមក្ថាឝយរសឋរៗទររ ញ
ើ មន
ិ ខ្មនបុរស រទប
ើ លទង់ឲររៅរៅបុរសរ ះ
មក្ លទង់សួរថា «ឯណា លបពននរៅឯង?» ។ បុរសលរបទូលថា « ងរនះរ ើយជាលបពននទូលលពះបងគាំជាេញុាំ» ។
រសឋរលទង់មនលពះបនធូលថា «រុះលបុសរនះ រៅឯងសាគល់រទ?» ។ បុរសលរបទូលថា «មន
ិ សាគល់រទ!» ។ រសឋរ
លទង់ឲរយក្សាំ ពរ់ក្ញ្ជចស់ មក្ ឲរអាសហាយរ ះផវស់សាំពរ់ថ្ីរយ រញរ ើយលទង់សួរថា «សាំ ពរ់រនះ រៅឯងបាន
មក្ពីណា?» ។ អាសហាយភរ
ិ ភ័យ ក្៏លរបទូ លថា « ងរនះឲរទូលលពះបងគាំជាេញុាំរសវៀក្» ។ រសឋរលតាស់សួរថា «
ឯងលួ រលបពននបុរសរនះខ្មនរទ?»។ អាសហាយលរបទូលថា «ទូលលពះបងគាំជាេញុាំលួរខ្មន» ។ លទង់សួរថា «ឯង
លួ ររបស់ខ្ដលបុរសរនះ រគក្ប់រលរមជរែឋើរខ្មនឬរទ?» ។ អារ ះលរបទូលថា «ខ្មន» ។ រសឋរលទង់ឲរបរែឋើរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 288
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អារ ះរៅយក្របស់ទាង
ាំ រ ះមក្ លទង់សួរបុរសរ ះថា «របស់រនះ ជារបស់រៅឯងរ យ
ើ ឬ?» ។ បុរសលរប
ទូលថា « បឹ រ
ង យ
ើ រែាើយ! សូ មលទង់អ្ភ័យរទាសវ ឲរវយក្គ្នបជាបឋលី បពននរុះ ។ រសឋរនិង យឺ រររររ
ន ិ ថ
បុរសរ ះ ក្៏លទង់រលើក្ខ្លងរទាសតាមពក្រសុ ាំ ។ បុរសរ ះ រលើក្របស់ ទាង
ាំ អ្ស់ ថាឝយរសឋរ រោយលរបទូលថា

ិ ដាំបងរនះ របម
«ខ្េេនង ិ ថ សូ មលទង់រលបខ្ើ េេឲររងដាំបងឲរវយ បចាចមរ
ើ ននរណាមក្ជាបចាចមរ ិ រថ ះសាវប់វ ិ ស
អ្ស់បាន ឯឆ្ងបង
ាំ រនះ របើលទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យនឹងលពះរសាងយអ្ឝី លគ្នន់ខ្រលទង់លបាប់ថា «ឆ្ងបង
ាំ វអិនរ ើង!» លពះ
រសាងយរ ះក្៏វិន
អ ដូរលពះរជ ឫទ័យ ខ្ក្វលជូក្រនះរទៀររបើសពឝលពះរជ ឫទ័យយងរលើទឹក្ ក្៏លទង់យងបាន»
។ រសឋរនក្
ឹ ក្បុងលពះទ័យថា លទពរទាាំងរនះជាលទពរមនរព្មវនឹងរក្លទពរអ្ឝី ឲររសយើនង
ឹ រព្មវរបស់ បុរសរ ះគ្នយន
ទុក្ជាេវួនអ្ញក្ឋី មរ សីក្ីឋ បុលរីក្ីឋ ទាាំងលទពររពញនគរក្ឋី ក្៏ពុាំរសយើនឹងរបស់ បុរសរ ះខ្ដរ» រ ើយលរង់មនលពះ
បនធូលរៅនឹងបុរសថា «អ្ញគ្នយនអ្ឝន
ី ឹងរបព្ថ្វលទពររៅរទ មនខ្របុលរន ី ង
ិ រជសមផរថិ អ្ញរលើក្ឲរជារព្មវលទពរ
រៅ» ។ បុរសលរបទូលថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! ទូលលពះបងគជា ាំ េញុាំ ជាមនុសេក្មេរ់ ពុាំលបាថាបរជសមផរថិ
និងលពះរជបុលរីលធ
អ ូ លីលពះបាទរទ របើលទង់លពះរមតាថរលបាស សូ មលពះរជទានខ្ររាំបិរបរ ធ ះ១រុះ» ។ រសឋរលទង់
លជាបដូរចាបះ លទង់មនលពះបនធូលឲរជាងយក្ខ្ដក្១០ហាប រៅសិររធឝរ
ើ បាំ រ
ិ បរ ធ ះ១ ។ រាំបរ
ិ បរ ធ ះរ ះ យក្
រឋរោក្់លរួរ ៧ជាន់លគ្នន់ខ្រអ្ូសររ់ក្ោ
៏ រ់មន
ិ ដឹងេវួន លទង់ឲររធឝើរលសាមោក្់រ ើយ លទង់លពះរជទានរៅបុរស
រ ះ ។ រោយរ រុរសឋរលពះរជទានលពះរជបុលរីនិងរជសមផរថិ បុរសរ ះមន
ិ យក្ រៅយក្ឯរាំបិរបរ ធ ះដង
មួយ បានជាអ្បក្លសុក្រគសនយររៅថា «រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយ» តាមរ រុរ ះ ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះរ ះរដើរ
រៅដល់នគរមួយរទៀរ ក្៏រៅសុាំ សមបក្់រៅផធះមហារសដឌី១ ។ រសដឌីរ ះ មនក្ូនលសី១ គ្នយនក្ូនលបុស រលរបើ
រ ញ
ើ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយមក្សុ ាំ សមបក្់ដូរចាបះ ក្៏មនររ
ិ អា
ថ ែិរលសោញ់ ឲររៅរធឝជា
ើ ក្ូន ។ រៅរាំបរ
ិ
បរ ធ ះដងមួយ តាាំងពីបានមហារសដឌីរធឝើឪពុក្ព្ថ្ងណា ក្៏ខ្ថ្ទាាំរក្ាលទពររបស់ ោស់ ររឿនេញុាំក្ាំដរឲររធឝើរររក្សុ ី
មន
ិ ឲរមហារសដឌីលពួយរិរថរ ើយ ។ មហារសដឌីក្ម
៏ នរិរអា
ថ ែិរលសោញ់ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយរលើសក្ូន
បរងករ
ើ ។ ជួនជារពលរ ះ រសឋរលទង់រង់ពរិ សាធរក្ យឺ មនលបាជាញ ររះរក្ាទក្
ន ឹ ដីជស
ួ លទង់បាន លទង់ក្ឲ
៏ រររៀប
ាំ ឲរសុ ី រដក្ររៀងរៅ ។ អ្ស់
ទីលពះខ្ទនលរលពូក្ខ្លពលពាំ ោក្់រាំែីអាហារ របើមន្តនថីណាលរូវរវនចាាំវង យឺន ក្៏រៅ
បររភគរាំ
ិ ែីរ ះរ យ
ើ រដក្រៅទលី ពះខ្ទនរ ះ ។ រសឋរលទង់លបររញមក្ទររ ញ
ើ រដក្ពុាំភញក្់ ក្៏លទង់ឲរោស់
រ ង
ើ ចាប់យក្រៅរប់រចាល ។ ខ្រលរូវ យឺ ណារដក្រវន
ន យឺ រ
ន ះសាវប់ ។ ដល់រវនរសដឌី រសដឌីក្ឲ
៏ រលបពនន
ររៀបរាំរធឝើបុែរេវួនរោយនឹក្ថា ខ្ររៅរដក្រវនរ ើយ មន
ិ ខ្ដលនរណារស់ មយ
ួ រទ ។ អ្ស់ លបពននក្ូន បងបអូន
ញារស
ិ ថ ន េញុាំក្ាំដរ យាំលទ ង
ឹ អ្ង
ឺ ក្ង ។ រសដឌរី ដក្សននក្
ឹ សព្នន អាហាររាំែីក្៏ពុាំបររភគ
ិ ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដង
មួយ ឮរគយាំរល់គ្នប ក្៏រៅសួ រមហារសដឌីជាឪពុក្ថា «រលក្ឪពុក្! រ រុអ្ីបា
ឝ នជារគយាំលទ ឹងអ្ឺងក្ង រ ើយ
រលក្ឪពុក្សលមនថសននឹក្សព្នន អាហាររាំែីក្៏មន
ិ ពិសាដូររបះ ររើមនររែ៍អ្ឝី? សូ មរលក្ឪពុក្លបាប់េុ ាំឲ
ញ របាន
ដឹងផង!»។ មហារសដឌីឮរៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយសួ រដូរចាបះ ក្៏លបាប់ក្ូនថា «ឱក្ូនរអ្ើយ! ឪពុក្បានអ្បក្មក្រធឝក្
ើ ូន
ព្ថ្ងណា ឪពុក្គ្នយនទាស់ រិររថ ទ ឪពុក្នឹក្ថានឹងបានរៅរក្ាអ្បក្ នឹងទាំនុក្បលមុងអ្បក្ឲរសបងឪពុក្ ឥ ូ វឪពុក្សាវប់
លងររនះរ យ ើ រផរ
ិ រសឋរឲររៅរដក្ចាាំវង ាំ ខ្រ យឺ ណារៅរដក្ មុេជាសាវប់ពុាំខានរ យ
ន ើ របអ្
ើ រ់ពឪ
ី ពុក្រៅ
ក្ូនរៅលរូវអ្បក្រក្ាមឋយនិងបអូនលសីផង!» ។ ឯរៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយ ឮឪពុក្នយ
ិ យលបាប់ដូរចាបះ ក្៏ជលមប

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 289
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឪពុក្ថា «សូ មរលក្ឪពុ ក្រលរក្រ ង

ើ ពសា ាំ រលក្ឪពុក្ក្ុាំថ្ប់ ទុក្ងារឲរេញុាំ េញុាំសុាំរៅ
ិ លក្យរុះ! រររដក្ចាាំវង
រដក្សាវប់ជស
ួ រលក្ឪពុក្» ។ មហារសដឌីថា «រែាើយក្ូន! េវួនអ្បក្រៅរក្យង េវួនឪពុ ក្ចាស់ រ យ
ើ ក្៏លយមសាវប់
ខ្ដរ»។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយជលមបមហារសដឌីជាឪពុក្ថា «រររៅរដក្ចាាំវង ាំ រនះ របើនរណារៅរដក្មនិ ដឹង
ក្ល ក្៏សាវប់ របដ
ើ ឹងក្ល មន
ិ សាវប់រទ ឯ យឺ ទាាំងអ្ស់ ខ្ដលសាវប់រ
ន ះ សុ ទខ្ន រគ្នយនដង
ឹ ក្លរទ មនខ្រេញុាំរទប
ើ
ដឹងក្លរសឋរ» ។ មហារសដឌីឮរៅរាំបិរបរ ធ ះនិយយដូរចាបះ ក្៏រលរក្រ ើងបររភគបាយងូ
ិ រទឹក្ លុ ះដល់លងរ
រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយក្៏រន់រប ាំ អ្ស់ពក្
ាំ ិរបរ ធ ះរុះរដើររៅ លុ ះដល់ វង ួ លពះលរលលបគល់របស់ ខ្ដលររៀប
បលមុងរ ះឲររៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយៗ នក្
ឹ ថា «ឱ! រសឋររនះ លទង់សពឝលពះទ័យររសរក្
ើ យឺ ណាមនគាំនរ
ន ិ លអ
អាររក្ាទឹក្ដីបាន បានជាលទង់ពិរសាធយ៉ងរនះ» ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយ ពុាំរដក្រសាះថ្យរៅអ្ងគុយ
រមងយពរី ពាមពីទរី ះ ។ លុ ះអ្លធ្លលរសាងរ់ រសឋរខ្ក្វងលពះអ្ងគររញមក្ ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះរ ញ
ើ សាគល់ជា
រសឋរ ក្៏សមងព
ាំ ន
ួ បាំបាង
ាំ រៅសសរ ។ រសឋរយងមក្ដល់ លទង់ទររ ើញរាំែីរៅដខ្ដល ក្៏លរង់លពះសែឌិរខ្ក្ផរ
សសរ ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយខ្លសក្ថា «ពះ! រប់អារចារមក្ពីណា មក្គិរលួ រលទពររបស់ រសឋរ» ។ រសឋរ
ភញក្់រ យ
ើ លទង់ររ់រៅ ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះ ក្៏សុ ះររ់
ធ ររញបរណា
ឋ យ ។ រសឋរលទង់រគរនង
ឹ សសររុះលពះរជររង ។
រៅរាំបិរបរ ធ ះរធឝើជារប់ផុរៗ មន
ិ ឲរលរូវ ឲរលរូវខ្រសសររុងលពះរជររង ។ រសឋរលទង់រគរពីសសរមួយរៅ
សសរមួយ លគប់ខ្រសសរ ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះ រប់បងខុសពរី សឋរ ឲរលរូវសសរ លគប់ខ្រសសររុងលពះរជររង
រោយមន
ិ ដឹងថាោរ់រ យ
ើ ។ ទាល់ខ្ររសឋរខ្លសក្ថា «អ្ញរទៗ! អ្ញជារសឋររទ!» រទប
ើ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដង
មួយខ្លងរដញ ។ រសឋរក្៏រូលរៅក្បុងលពះរជដាំណាក្់ ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះ ក្៏វលមក្ក្ខ្នវ
ិ ងដខ្ដល ។ លុ ះលពឹក្
រ ង
ើ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះរៅដល់ផធះ មនេរល់ បក្់មក្ឯរលរយ ក្៏រលាំ រុងលពះរជររងទាាំងអ្ស់ ។ រសឋរលទង់ឲរសួ រ
ាំ យប់មញ
ថា «រវននរណារដក្ចាាំវង ិ ?» ។ អាមររលរបទូលថា «លរូវរវនមហារសដឌី» ។ រសឋរលទង់ឲរអ្មរររៅ
ាំ យប់មញ
សួ រមហារសដឌីថា «រលក្! អ្បក្ណារដក្ចាាំវង ិ ?» ។ មហារសដឌីលបាប់ថា «ក្ូនេញុាំ!» ។ អ្មររថា «ឥ ូ វ
សលរូវរប់រុងលពះរជររងរលាំ អ្ស់ បានជារសឋរលទង់ឲររៅរលក្រៅ» ។ មហារសដឌឮ
ី អាមររលបាប់ដូរចាបះ ក្៏
ភរ
ិ ភ័យនឹក្ថា «ឱក្ូនរអ្ើយ! សុាំ េួ នរៅរដក្ចាាំ
វ វង ាំ ជួសឪពុក្ នឹក្ថាឲរបានរសរក្ឋីសុេ ឥ ូវរមឋរក្៏ឲរសលរូវរូល
រប់រុងលពះរជររងបាន?» ។ មហារសដឌក្
ី បា៏ រមមេួ នខ្លក្ងសា
វ វ ប់ ។ លុ ះរដរើ រៅដល់ទីរុងលពះរជររង រ ញ
ើ រុង
លពះរជររងរលាំ អ្ស់ ក្៏ររខ្រភ័
ឹ យជាថ្យីរទៀរ ។ អាមររ ម
ាំ ហារសដឌីរៅដល់ រសឋរលទង់សួរថា «មហារសដឌី! លរូវ

ិ ?» ។ មហារសដឌីលរបទូលថា «លរូវរវនទូ លលពះបងគាំជាេញុាំ!» ។ រសឋរមនលពះបនធូលថា

រវនអ្បក្ឬ អ្បក្ណាយប់មញ
ាំ ?» ។ រសដឌទ
«នរណារដក្ចាាំវង ី ូលថា ក្ូនទូលលពះបងគាំជាេញុាំ ទទួលលពះរជទានដាំរែក្ចាាំវង
ាំ » ។ លទង់មនលពះ
បនធូលថា «មហារសដឌ!ី អ្បក្មនក្ូនលបុសពីរលណា? ខ្លក្ងអ្បក្មនខ្រក្ូនលសីរទឬ?» ។ មហារសដឌីលរបទូ លថា
«សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! ក្ូនរបស់ ទូលលពះបងគាំជាេញុាំរនះ ក្ាំលព មន
ិ ដឹងជាមក្ពីណា ទូលលពះបងគាំជាេញុាំរ ើញ
ក្ាំលព ក្៏សុាំជាក្ូន រផរ
ិ គ្នយនក្ូនលបុស» ។ រសឋរមនលពះបនធូលថា «របដ
ើ ូរចាបះ ឲររៅរៅមក្» ។ អាមររ ក្៏ររ់រៅ
រៅរៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយ ។ មហារសដឌីររខ្រភ័
ឹ យ នឹក្ថា «ឱក្ូនរអ្ើយ! សមសាវប់ជាមួយឪពុក្ព្ថ្ងរនះ ជា
លបាក្ដពុាំខ្លង» ។ អាមររខ្ដលរៅរៅរៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះ លុ ះរៅដល់លបាប់លបពននមហារសដឌថា
ី «អ្បក្លសី! រសឋរ
លទង់ឲររៅក្ូនលបុសអ្បក្ ។ ងជាលបពននមហារសដឌីថា «ឱអ្បក្អ្មរររអ្យ
ើ ! ឥ ូវវរដក្រៅរ យ
ើ រលពះយប់មិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 290
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ាំ អ្រ់ងងុយទាល់លពឹក្» ។ អាមររថា «រទអ្បក្! របទ

ញរៅរដក្ចាាំវង ើ ុក្ជាអ្រ់ងងុយយ៉ងណា ក្៏ោស់ រ ង
ើ រផរ
ិ
រសឋរលទង់រៅលបញាប់» ។ លបពននមហារសដឌីលបែីក្ូ នមន
ិ ហា៊នោស់ បញ្ជូ នក្ូ នលសីឲររៅោស់ថា « ងឯងរៅ
ោស់បងរ ើង» ។ ឯ ងក្ូនលសីលបខ្ក្ក្ថា «រទខ្ម៉! េញុាំមន
ិ ហា៊នរៅោស់ រទ រលពះគ្នរ់រទើបនឹងសលមនថ
អ្ាំបាញ់ មញ
ិ » ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះឮរគមរ់ ក្៏រឭក្រ ើងររញរៅរលៅ ។ មឋយរ ញ
ើ ក្ូនរឭក្ លបាប់ក្ូនថា «ក្ូន!
រសឋរលទង់រៅក្ូនរៅ ឥ ូ វរជបរលមរើ គអ្ងគុយខ្រចាាំ» ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះ ក្៏លុបមុេ សិរសក្់ វវុះក្ញ្ច ក្់ រសវៀក្
សាំ ពរ់ រុះរៅជាមួយអាមររ រៅដល់រសឋរមនលពះបនធូលសួ រថា « បឹងរ ើយឬក្ូនអ្បក្ឯងមហារសដឌី?» ។
មហារសដឌីទូលថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស! បឹ រ
ង ើ ក្ូនទូ លលពះបងគាំជាេញុាំ» ។ រសឋរលទង់សួរថា «នរណា
យ
ាំ យប់មញ
រដក្ចាាំវង ិ ?» ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយ លរបបងគាំទូលថា «ទូលលពះបងគាំជាេញុាំទទួលលពះរជមន
ដាំរែក្យប់មញ
ិ » ។ រសឋរលទង់លពះសណា
ឋ ប់រ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូលរៅនង
ឹ មហារសដឌថា
ី «មហារសដឌ!ី ររ
ខ្ដលោរ់រលាំ លពះរជររងអ្ញអ្ស់ រនះ អ្ញពុាំមនរិរេ
ថ ឹងរទ រធឝើរ ើងជាថ្យីរទៀរបាន ខ្រររសរក្មនុ
ើ សេដូរក្ូនអ្បក្
រនះមន
ិ បានរទ រនះរ ើយ រទើបរគរៅមនុសេរពញលក្ខែៈ» រ ើយលទង់សួរថា «រៅឯងរ្យះអ្ឝី?»។ រៅ
ិ បរ ធ ះដងមួយលរបទូលថា «ទូលលពះបងគាំជាេញុាំរ្យះ រៅរាំបរ
រាំបរ ិ បរ ធ ះដងមួយ»។ រសឋរមនលពះបនធូលថា
«រៅរាំបិរបរ ធ ះ! យប់មញ
ិ ខ្ដលឯងរដញរប់អ្ញរ ះ ររើរប់នឹងអ្ឝី?» ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយលរបទូល
ថា «ទូលលពះបងគាំរប់នង
ឹ រាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយ» ។ លទង់មនលពះបនធូលថា «រៅឯងយក្រាំបិរបរ ធ ះរ ះមក្
រមល
ើ ! របថា
ើ ឯងរប់នង
ឹ រាំបរ
ិ បរ ធ ះរ ះខ្មន» ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយទូ លថា «សូ មលទង់លពះរមតាថរលបាស!
ិ មុរ លទង់ឲរយក្រឋរមក្ោក្់រលមួរគ្នប ៧ ជាន់ ទូលលពះបងគាំលគ្នន់ខ្រ
របើលទង់រង់លជាបថា រាំបិរបរ ធ ះរនះមុរឬមន
អ្ូសថាឝយទរ» ។ រសឋរពុាំរជឿ លទង់បងាគប់អាមររឲរយក្រឋរមក្ោក្់លរួរគ្នប ៧ជាន់ រ យ
ើ លទង់ឲររៅរាំបរ
ិ
បរ ធ ះដងមួយយក្រាំបិរបរ ធ ះរៅអ្ូស រដើមផលី ទង់ទរ ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយ ក្៏យក្រាំបិរបរ ធ ះរៅអ្ូស
ររ់ទទឹង រួររសឋរលទង់សួរថា «ោរ់រ ើយឬរៅ?» ។ រៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយ លរបទូលថា «ោរ់រ ើយ» ។
រសឋរមនលពះបនធូលថា «របោ
ើ រ់រ យ
ើ រមឋរក្៏គ្នយនសាបម?» ។ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយ លរបទូ លរទៀរថា «សូ ម
លទង់លពះរមតាថរលបាស! របើលទង់ពុាំរជឿ ឲរមនុសេទាញរុងទាញរដើមរមល
ើ រទើបលទង់លជាបថាោរ់ឬមន
ិ ោរ់» ។
រសឋរឮរៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយលរបទូលដូរចាបះលទង់ឲរអាមររចាប់ទាញរុងរដម
ើ រ ញ
ើ ោរ់ររញពីគ្នបដូររគ
ររ់ ។ រលលទង់ទររ ញ
ើ រឋរោរ់ររញពគ្ន
ី ប ដូរចាបះ រទប
ើ លទង់ភយ
័ ជារលរយ រោយលទង់នក្
ឹ ក្បុងលពះទ័យថា «
យប់មញ
ិ របើលបសិនជារៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយ វរប់លរូវអ្ញ សមអ្ញសាវប់បងអ្សារ គ្នយននរណាសមរសាះ
រនះរ រុខ្របុែរអ្ញមន បានជាមន
ិ សាវប់! ។ លពះមហាក្េលរ លទង់ទរយល់ ដូរចាបះរ យ
ើ លទង់មនលពះបនធូល
លបាប់មហារសដឌីថា «ក្ូនអ្បក្រនះ រទើបរពញជាមនុសេររះរក្ាទឹក្ដីខ្មន អាររធឝើជាមន្តនថីរក្ារសឋរបាន មន្តនថីអ្ញ
ទាាំងអ្ស់ ខ្ដលសាវប់រៅរ ះ គ្នយននរណាមួយររះដឹងេុសលរូវ រក្ាទឹក្ដីរក្ារសឋរបានរទ ទីក្ខ្នវងអ្ញ វហាន
រដក្ រាំែីអ្ញវហា៊នសុី របរ ិ ដាំរែក្អ្ញ វហា៊នរធឝយ
ើ ាំែីនង ើ ៉ ងរនះរៅរ យ
ើ របលើ បសិនអ្ញមន
ិ រៅ រមល
ើ
រៅរិរថ យឺន ខ្ដលអ្ញសមវប់រនះ លបខ្ លជាវហា៊នរ ើងរដក្នឹងលបពននក្ូនអ្ញ មន
ិ ខ្លងរ ើយ» រ ើយ
ី «មហារសដឌ!ី ក្ូនលសីរបស់អ្បក្លរូវអ្បក្ររៀបផេាំផុ ាំគ ឲរជាលបពននរៅរាំបរ
លទង់បងាគប់មហារសដឌថា ិ បរ ធ ះដងមួយរៅ
។ ឯមហារសដឌី នង ិ បរ ធ ះដងមួយ ក្៏ថាឝយបងគាំលរសឋរវញមក្ផធ
ិ រៅរាំបរ ិ ះវញ
ិ ។ មហារសដឌី ឲរររៀបរធឝរើ រងផក

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 291
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សាវ រដមើ ផរី រៀបររក្ូនលសី ផេាំផុ ាំន

គ ង
ឹ រៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះដងមួយរ ះ រ យ
ើ មហារសដឌអ្
ី រញ្ជ ើ ញអ្ស់ អ្ក្
ប មុេអ្បក្ររ
ឧក្ញា៉ ពញាលពះ ជទា ាំ វ េុនណាង ញារសា ិ រ់ជិរខាងមក្ពសា
ិ ររ ។ ដល់បានឫក្េពររពលលអ ក្៏ររៀបពធ ិ ី
មងគលរររងព្ដឲរពរជ័យសួ សី ឋ ផេាំរៅរាំបិរបរ ធ ះដងមួយនឹងក្ូនលសី ជាបឋីលបពននរលសរបរបូ
ិ ែ៌ ជាសុ េ
សបាយរៅ ។ ឯរៅរាំបរ
ិ បរ ធ ះ លុ ះមនលបពននរលណា ពុាំមនេជល
ិ លរអ្ូសរ យ
ើ ខ្រងរៅគ្នល់រសឋរខ្រសពឝ
ព្ថ្ងររៀងរៅ ។ លុ ះលពះរជារន់ខ្រចាស់ជរ លទង់នឹក្ក្បុងលពះរិ ឋ ថា «អ្ញចាស់ ជររ ើយ នឹងរក្បុលតាគ្នយន មន
ខ្របុលរីអ្ាំរែើះពីអ្ញរៅ នគរអ្ញនឹងសូ នរ រលពះគ្នយនក្ូនណានឹងរសាយរជរសបងអ្ញរនះបាន ឥ ូ វរ ញ ើ ខ្រ
រៅរាំបរ ិ បរ ធ ះរនះ វមនរាំរែះលបាជាញក្រិ យមរយទលអ
ិ ាំគ ុលរអ្
ណាស់ ដូររបះ គួរអ្ញផេាំផុ ប ី ញឲររៅវ ឲរវ
រសាយរជរសបងអ្ញ រក្ាអ្ស់អាណាលបជានុរន្តសថរុះ» ។ រសឋរលទង់លពះរលមះិ ក្បុងលពះរិ ឋ ខ្រប៉ុរណា
ត ះ ក្៏លទង់លពះ
បញ្ជជឲរសង់ររងមងគលអាព ៍ ពព
ិ ៍ លទង់ឲររហារគន់គូររក្ឫក្េរពលលអរ យ
ើ លទង់ឲរមហារសដឌរី ៅរាំបរ
ិ
បរ ធ ះដងមួយរៅថាឝយលពះអ្ងគៗ លទង់អ្ភរិ សក្ឲររសាយរជសមផរថិជារសឋរ រក្ាអ្ស់អាណាលបជានុរន្តសថជា
សុ េសបាយររៅ ។ ឯ ងជាក្ូនលសីមហារសដឌី ក្៏លទង់ឲរយក្មក្រៅជាមួយគ្នប ។ រសឋររាំបិរបរ ធ ះ លទង់ឲរ
មហារសដឌរី ធឝជា
ើ អ្គគមហារស សលមប់រធឝរ
ើ ជរររក្ាលពះនគរសបងលពះអ្ងគ, រលរយមក្លពះមហាក្េលរជាលពះវរ
បិតា លទង់ចាស់ជរ លទង់លពះទិវងគររៅ ។ រសឋររាំបិរបរ ធ ះឲររធឝើសាល សង់រមរុលបាសាទ បូជាលពះបិតាមតា
រធឝប
ើ ុែរវវង រ យ
ើ រធឝលើ ពះរររិយបញ្ចុ ះលពះធ្លរុទាង
ាំ ពរី លពះអ្ងគ ។ រសឋររាំបរ
ិ បរ ធ ះក្៏គង់រៅជាសុ េ ឥរទុ ក្ខ
រសាក្ររគ្នរបៀររបៀនរ យ
ើ រ យ ឹ រង់រៅថាឝយបងគាំរសឋរ ខ្ដលលទង់ឲររធឝរ
ើ លទង់នង ើ បាំ រ
ិ បរ ធ ះលពះរជទានមក្
រល ខ្ដលជាបុរសរៅរ ើយ រួរលទង់ឲរឲរមន្តនថីររៀបរក្ែឍពលរថ្យើររជើង ររៀបលពះទីនង
័ គរជន្តនធ លពះទីនង
័ អ្សេព
៍ររ
ួ រ យ
ើ ាំ គគមហារស
លទង់ផឋអ្ ាំ រមល
ឲរខ្ថ្រក្ាលពះរជវង ើ លពះអ្គគមរ សីទាង
ាំ ពរី រ យ
ើ រសឋរយងរ ង
ើ
លពះទីនង
័ គរជន្តនធ បរររញរៅ ៣ខ្េ រទើបដល់ ។ លុ ះរសឋរយងដល់ រ ើយ ក្៏លទង់ឲរអ្មរររូលរៅទូ លថា «
ិ រសឋររាំបិរបរ ធ ះដងមួយ ខ្ដលរលពីរដើមបានថាឝយខ្េេរង ដាំបងវយឯង ឆ្ងបង
រផរ ាំ វអិនឯង និងខ្ក្វលជូក្រដើរ
រលើទក្
ឹ រ យ
ើ លទង់ឲររធឝើរប ិ បរ ធ ះដងមួយលពះរជទានរៅ ឥ ូ វបានរសាយរជរជារសឋរ រូលមក្ថាឝយបងគាំ
ាំ រ
លពះអ្ងគ» ។ អ្មររទទួលលពះបណា ឋ ាំ ក្៏ថាឝយបងគាំទូលរសឋររ ះតាមលពះរជបញ្ជជ ។ រសឋររ ះលទង់លជាប ក្៏លទង់
ឲរររៀបទទួលយ៉ងមរហាោរក្
ិ ។ អ្មររវលរៅទូ
ិ លរសឋររាំបរ
ិ បរ ធ ះវញថា
ិ «រសឋរមចស់នគរសុាំ លពះអ្ងគរសឋរ
យងរូលរៅជាឆ្ងប់ រផរ
ិ លទង់រឭក្ណាស់ » ។ ឯរសឋររាំបរ
ិ បរ ធ ះ ក្៏លទង់ឲរពួក្ររ ៍ ពលរយធ្លដខ្ងាលពះអ្ងគ
យងរូលរៅ ។ រសឋរមចស់នគរទររៅរសឋររាំបិរបរ ធ ះ រ ើញខ្បវក្ណាស់ រសធើរពុាំសាគល់ ក្៏លទង់រុះរុងលពះរជ
ររង មក្ទទួលចាប់លពះ សថ រាំ ង
ើ រៅ រ យ
ើ លទង់ររៀបជប់រលៀងអ្ស់ពក្
ួ ពល យឺ សពឝមុេមន្តនថី ឲរសុ ី ផក្
ន ឹ
សបាយ រ ើយរសឋរមចស់ នគរលទង់គិរក្បុងលពះទ័យថា «េវួនអ្ញចាស់ រ ើយ, គ្នយនបុលតានឹងរសាយរជរសបង
ឥ ូវ រៅរាំបិរបរ ធ ះរនះ មនបុែរណាស់ បានរសាយរជរជារសឋរ អ្ញមនបុលរីមយ ួ រនះ មនិ ដឹងឲររៅអ្បក្
ណា» លទង់លពះរលមះិ ដូររបះរ យ
ើ លទង់ក្ឲ
៏ រររៀបមងគលអាព ៍ ពព
ិ ៍ ផេាំផុ លាំគ ពះរជបុលរី នង
ឹ រសឋររាំបរ
ិ បរ ធ ះ
រ ះ អ្ភរិ សក្ឲររសាយរជរជារសឋររៅ ។ ឯខ្េេរងដាំបងវយ ឆ្ងបង
ាំ វអិនឯង ខ្ក្វលជូក្ រសឋរជាលពះបិតារលើក្លពះ
រជទានឲរលពះរជបុលរទាាំងអ្ស់ ។ រសឋររាំបិរបរ ធ ះ លុ ះបានរសាយរជរនគរពរី រ យ
ើ នក្
ឹ ដល់បងរៅលសុក្
រន
ិ លទង់ក្រ៏ លបឲ
ើ ររៅយក្ពលី សុក្រន
ិ មក្ ឲររធឝអ្
ើ គគមហារស សឋីរររជររជាធាំក្ុ ងនគរ
ប ។ រ យ
ើ រសឋររាំបរ
ិ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 292
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បរ ធ ះថាឝយបងគាំលលពះមតាបតា
ិ ាំ ងឲររមល
ផឋប ាំ រ
ើ រររជរររក្ាវង យ
ើ រសឋរយងវលរៅនគររដ
ិ ើមវញ
ិ ខ្រង
យងរៅយងមក្ទរររេុសលរូវ ខ្ថ្ទាាំរក្ាអ្ស់អាណាលបជានុរន្តសថ ជាសុ េសបាយររៀងរៅ។
រនឿយណាស់ក្ុាំរដក្
យក្លបពននឲររមល
ើ មឋយរក្យក្
រដក្យប់ក្ុាំនិយយនិងលសី

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ រលេ ១-២-៣ ទាំព័ ៦៥ ។

រឥឿង រវឧតាខ្សករសាឤ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១៨-២៣

រលពីរលពង យ មនមនុសេក្មេរ់ពីរ ក្់បីលឋ បពនន មនក្ូ នលបុសមួយ ។ ក្ូនរ ះរក្ើររ ើងរវលណា មនរទវ
តាអាលក្ក្់មក្ខ្ថ្រក្ាខ្សក្រសាយ ។ តាាំងពរី ទវតាអាលក្ក្់មក្ខ្សក្រសាយរក្យងរ ះ ឪពុក្មឋយក្៏សាវប់រចាលអ្ស់
រៅ ។ រក្យងរ ះរៅជាមួយនង
ឹ ជីដូន ៗ ក្៏ខ្ថ្រក្ាដរបដល់អាយុ ២០ ឆ្ងប ាំ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រក្យងរ ះរូ លរៅក្បុងព្លព
រដើមផរី ក្ឧស ក្ាំពុងខ្ររប់ឧស មនរទវតាមួយអ្ងគរទៀរ ជារទវតាលអ ជួយឲររលមុងររលមន
ើ យសស័ ក្ិរឋ ភគ
សមផរថិ ។ រទវរ ះនយ
ិ យនង
ឹ រទវតាអាលក្ក្់ថា «តាាំងពអ្
ី ក្
ប ឯងរូ លមក្រក្ាមនុសេរ ះរលណា មឋយអាពុក្
គ្នបសាវប់រចាលអ្ស់ រ ើយ គ្នបលក្លាំ បាក្ពន់រពក្ រ ើយថារទន
ឹ ិអ្ក្
ប ឯងពូខ្ក្ខ្មន » ។ រទវតាអាលក្ក្់និយយរបរៅ
វញថា
ិ « អ្បក្រជឿថាអ្ាំណារេញុាំពូខ្ក្រទ? » ។ រទវតាលអរវវើយថា « េញុាំរជឿរ ើយ ប៉ុខ្នថេុ ាំស
ញ ូ មរក្ាមនុសេរនះមឋង» ។
រទវតាអាលក្ក្់ លពមរបក្
ើ អ្ាំណារឲររទវតាលអខ្ថ្រក្ារ យ
ើ រហាះរៅ ។ រទវតាបណា
ឋ លឲរមនុសេរ ះក្ាំពុងខ្រ
រប់ឧស ក្៏ោក្់ដឹងរុះរ ើយភញក្់េួ នរលព
វ ើររលគិរថា «ឱ អ្ញ របើអ្ញរស់រៅ លគ្នន់អ្ញនឹងរក្សុ ី រិញ្ចឹមជីវរ
ិ
ជដ
ី ូនអ្ញ របលើ បសិនជាអ្ញសាវប់រៅ ររបា
ើ នអ្បក្ណានង
ឹ រក្សុ ី រញ្
ិ ច ឹ មជីដូនអ្ញរទៀរ របដ
ើ ូ ររបះ អ្ញគរ
ិ រៅ
នយ
ិ យបបួលយយអ្ញរៅរៅរធឝេ
ើ ុ ាំរញ សដឌី លគ្នន់ខ្រសុ ាំ បាយរគសុ ី លបខ្ លជារគលពមរ យ
ើ » គរ
ិ ខ្រប៉ុរែតះក្៏
ខ្លងរប់ឧស លរ ិ រៅដល់និយយលបាប់ជីដូនតាមដាំរែើរសពឝលគប់ ខ្ដលេវួនគិររលរៅរប់ឧស
ប់រៅវញ
។ ជដ
ី ូនបានសាឋប់រ យ
ើ ក្៏រូលរិរលថ ពមតាមរៅ បុរសក្មេរ់ទាង
ាំ ពរី ក្់ គជ
ឺ ីដូននង
ិ រៅ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដរើ រៅផធះមហា
រសដឌី ដល់រូលរៅក្បុងក្ាំខ្ពងរបងរ ើយ រៅអ្ងគុយបរ់រជើងរៅមរ់ជរែឋើរមហារសដឌី ។ លុ ះបនថិររៅ មហា
រសដឌប
ី លីឋ បពនន គ្ន
ាំ ប ររញមក្រលៅលក្រ ក្រៅរ ញ
ើ អ្បក្ទាាំងពរី ក្់អ្ងគុយក្៏សួរថា «ឯងមក្រនះមនលបាថាបអ្ឝី?»
។ បុរសក្មេរ់រ ះរវវើយជលមបរៅរសដឌីថា «េញុាំពរី ក្់ជីដូននិងរៅរនះ មក្សុ ាំ រៅរធឝជា
ើ េញុាំបរលមរើ លក្ លគ្នន់ខ្រ
យក្បាយរិញ្ចឹមជីវរ»
ិ ។ មហារសដឌីសាឋប់រ ើយរវវើយថា « រអ្ើឯងរៅរុះ » ។ បុរសរ ះជលមបរៅមហារសដឌីថា
«សូ មរលក្រមតាថឲរេញុាំរៅបរលមខា
ើ ងរលើផះធ បាយរ យ
ើ នង
ិ ផធះធាំ» ។ មហារសដឌលី ពម រទប
ើ យយចាស់រ ះ សុាំ
លគ្នន់ខ្ររដញមន់ទា ក្ុាំឲរសុ ី លសូវ រលណារគយក្លសូវរៅហាល ។ បុរសរ ះ េាំយក្រិរទ
ថ ុ ក្ោក្់បរលមរើ សដឌី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 293
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មន
ិ ឲរទាស់ររ
ិ ប
ថ នថិររសាះ ។ មហារសដឌម
ី នររ
ិ អា
ថ ែិរលសោញ់ រប់អាន ។ លុ ះយូររៅលបមែជា ៣-៤ ឆ្ងប ាំ
បុរសរ ះ សុាំ មហារសដឌីរៅរៅឃ្លឝលលក្បវី ញ
ិ ដល់ រៅឃ្លឝលលក្បី ផវស់ អ្ស់ខ្េេពួរចាស់ៗទាាំងប៉ុ យ ន ជួសជុល
រលរលឲរសាអរលអរ ើង លក្បីទាង
ាំ អ្ស់ រាំនួន ១០០ ក្ាល ។ ដល់យូររៅ មហារសដឌីបីលឋ បពនននិយយគ្នបថា «តាាំង
ពអា
ី រនះរៅឃ្លឝលលក្បី រយង
ើ មន
ិ ខ្ដលរៅរមល
ើ វមឋងរសាះ ដូររបះលរូវរយង
ើ គ្ន
ាំ ប រៅរមល
ើ វមឋង» ក្៏ ប
ាំ លីឋ បពននរៅ
លុ ះរៅដល់រមល
ើ រៅលក្បី ខ្េេពួរ និងរលរល រពញរិរទា
ថ ងាំ អ្ស់ ក្៏លរ ប់មក្វញន
ិ ិយយគ្នបថា «អារនះជាមនុសេ
លអ រលខ្ដលរយើងរ ើញមុន មន
ិ ខ្ដលមនលបោប់សលមប់លក្បីថ្ីយ យ៉ងរនះរទ ឥ ូ វរនះមនលពម អារនះជា
មនុសេររ
ិ លថ រង់នង
ឹ រៅហាឝយ យ» ។ បុរសរ ះរៅឃ្លឝលលក្បរ
ី ល់ព្ថ្ង មនរលព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ រពលលងររដញ
លក្បីលរ ិ មក្ដល់លរពាំងមួយ រដញលក្បីរុះរៅលរពាំងទឹក្ រៅជាន់ដុាំមសរៅក្បុងលរពាំងរ
ប់មក្រលរលវញ ះ
ខ្បររៅខាងណា ក្៏សុទខ្ន រដុាំមស រពញលរពាំងទាាំងអ្ស់ ។ បុរសរ ះថា «ដុាំថ្អ្
យ ក្
ីឝ រ៏ លរន
ើ រមវះ៉ ប៉ះរជើងរសធើរសាវប់
រ ើយ » ថារ ើយក្៏យក្ដុាំមសមួយដុាំមក្ គិរថា «អ្ញយក្ដុាំថ្រយ នះរៅរផញើយយអ្ញ រលពះថ្យរនះលអ» ។ បុរស
រ ះ រដញលក្បីមក្រូលរលរល រួររ ើយក្៏យក្ដុាំមសរ ះរៅឲរជីដូនៗ បានរ ើញដុាំមសរ ើយ សួ រថា «រៅ
យក្ពណា
ី មក្ យក្រៅវញរៅយយម
ិ និ ហា៊នយក្រទ ដុាំមសធាំរមវះ៉ » ។ បុរសដង
ឹ ជាដុាំមសដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏យក្
រៅទុក្ក្បុងលរពាំងវញ
ិ រាំណាាំក្ខ្នវងទុក្ រួរលរ ប់មក្វញ
ិ ។ ព្ថ្ងរលរយមក្ លពះមហាក្េលរ លទង់លផងរិរព
ថ ួក្
រស បរី លទង់មនលពះបនធូលរៅនង
ឹ អាមររថា « អ្បក្ឯងរៅលបាប់រស បរទា
ី ងាំ ៤ ថា « លងររនះ ឲររដក្ចាាំ
ាំ រៅរុងលពះរជររង» ។ អាមររ
លពះបរមរជវង យ
ាំ ក្លពះបនធូលរៅជលមបរស បរទា
ី ងាំ ៤ តាមដាំរែើរ ។
រស បរីទាង
ាំ រ ះ ក្៏ររៀបេវួនមក្រដក្តាមលពះរជឱងាកររពលមក្រដក្រ ះ មន
ិ គិរលបុងលបយ័ររប សាះ គិរខ្រពី
រដក្ទាល់ភវឺ ។ លុ ះយប់រលៅសាងរ់ រសឋរលទង់យងមក្ទររស បរទា
ី ងាំ ៤ រ ះរ ញ
ើ រដក្ទាាំងអ្ស់ គ្នប ក្៏លទង់
យងលរ ប់រៅលក្ោលពះបនធាំវញ
ិ ដល់លពឹក្រ ើង លទង់មនលពះបនធូលឲរចាប់រស បរីទាង
ាំ រ ះ យក្រៅរប់
រចាលរៅ ។ លុ ះលងររលរយរទៀរ លទង់មនលពះបនធូលឲររៅមហារសដឌីទាង
ាំ ៤ ឲរមក្រដក្ដូរមុនរទៀរ ។
មហារសដឌខ្ី ដលជារៅហាឝយបុរសក្មេរ់រ ះ ភ័យណាស់ រលពះមន
ិ ដង
ឹ ជាមនររឿងអ្ឝី បានជារសឋរឲរសមវប់
រស បរីទាង
ាំ ៤ មុនរ ះ ឥ ូវដល់មក្េវួនរទៀរ គិរថាមុេជាសាវប់រ ើយ ក្ូនលបពននទាង
ាំ ប៉ុ យ នយាំរសាក្ទាាំង
អ្ស់គ្នប ។ លុ ះបនថិររៅ ឮរៅដល់បុរសក្មេរ់ៗ ក្៏រ ង
ើ មក្សួ រថា « រ រុរមឋរ បានជាយាំរសាក្យ៉ងរនះ? » ។

ើ ូររបះ េញុាំសូមរៅរដក្ជាំនស
មហារសដឌីលបាប់រៅតាមររឿង ។ បុរសថា « របដ ួ » ។ មហារសដឌីឮដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏អ្រ
ណាស់ ឲររក្សាំ ពរ់អាវលអៗ យក្មក្ឲរបុរសក្មេរ់រ ះរសវៀក្រោយគិរថា មុេជាសាវប់រ ើយ ។ លុ ះបុរសររៀប
េវួនរលសរ នង ាំ ជាមួយពួក្មហារសដឌឯ
ឹ រៅរដក្ចាាំវង ី រទៀរ ខ្ររពលរៅ បុរសរ ះយក្ទាាំងោវមួយរៅផង រៅ
ដល់រ ើយក្៏រដក្ ។ ពួក្មហារសដឌីឯរទៀរ រគអ្ងគុយនិយយគ្នបរលង លុ ះដល់យប់រលៅ រទើប គ្ន
ាំ ប រដក្អ្ស់ រៅ
។ បុរសរ ះ ដឹងថារគរដក្សាងរ់ ក្៏រលរក្រ ើងអ្ងគុយមបក្់ឯង ។ លុ ះយប់រលៅសាងរ់ រសឋរលទង់ររញមក្ដូរមុន
រទៀរ មក្ដល់រុងលពះរជររង បុរសរ ះលក្រ ក្រ ើញទាញោវបាន រដញរប់រធឝជា
ើ រប់ផុរៗ រសឋរររ់ររ
ួ រៅ
។ ក្បុង ១ យប់រ ះ រសឋរររញមក្ ៣ ដង ។ បុរសរដញរប់ទាង
ាំ ៣ ដងរសឋរលទង់ររ់រៅវញ
ិ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង
រសឋរលទង់មនលពះបនធូល ឲរចាប់រសដឌទា
ី ង ាំ ៣ ក្់ ខ្ដលរដក្រ ះ យក្រៅរប់រចាល រ យ
ើ លទង់មនលពះ
បនធូលឲររៅបុរសក្មេរ់រ ះរៅ លទង់មនលពះបនធូលសួ របុរសក្មេរ់ថា «ឯងជារសដឌីរ្យះអ្ឝី?» ។ បុរសក្មេរ់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 294
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លរបទូលថា «ទូលលពះបងគាំជាេញុាំ ជាក្ូនមហារសដឌរី ្យះរ ះ» ។ រសឋរមនលពះបនធូលឲររៅរៅមហារសដឌី

ខ្ដលជារៅហាឝយបុរសក្មេរ់រ ះមក្លទង់មនលពះបនធូលសួ រថា «រនះជាក្ូនអ្បក្ខ្មនឬអ្ឝី? » ។ មហារសដឌីលរប
ទូលរវវើយទទួលថា «ក្ូនខ្មន» ។ រសឋរមនលពះបនធូលថា «របើក្ូនមហារសដឌីឯង អ្ញសុ ាំ រធឝើជាក្ូ នអ្ញ» ។ មហា
រសដឌក្
ី ថា៏ ឝ យបុរសរ ះរៅរសឋរ រ ើ លរបបងគាំលរៅផធះវញ
យ ិ ។ រសឋរមនលពះរជបុលរម
ី យ
ួ លពះអ្ងគ លទង់ក្រ៏ រៀប
ផេាំផុ ាំន
ឋ ឹងបុរសក្មេរ់រ ះ ជាបឋីលបពននរៅ រ ើយអ្ភរិ សក្ឲររ ើងរសាយរជរយូររៅ រសឋរបុរសនឹក្រ ើញរៅ
ដល់មស ខ្ដលរៅក្បុងលរពាំង ក្៏លតាស់ បងាគប់រៅមហារសដឌីឪពុក្ ឲររៅដឹក្មសមក្ោក្់ឃ្លវង
ាំ ទុក្ ។ មនមួយ
ព្ថ្ង រសឋរបុរសរ ះ រង់ររញរៅរន់រុងលពះរជររង ឲររស បរគ្ន
ី ល់ ក្៏រៅទូលរសឋរឪពុក្ៗ លទង់ហាមថា «
ឯងជារិជារន្តសថ របើររញរៅលរូវយក្មរ សីរៅផង » ។ រសឋរបុរសលទង់យងររញរៅរន់រុងលពះរជររង
ជាមួយអ្គគមរ សី ពួក្ យឺ ទាាំងពួងគ្នល់រលរៀបលតា ។ រវលរ
ន ះ រទវតាអាលក្ក្់ ខ្ដលរក្ាបុរសរ ះអ្ាំពរី ដើម
លរ ប់មក្វញក្៏
ិ ជបួ រទវតាលអ រ ើយនិយយថា «ឥ ូវរនះអ្បក្រក្ាមនុសេរនះ តាាំងពីរៅលាំ បាក្ ទាល់ខ្របានរធឝើ
ជារសឋរខ្ថ្មរទៀរ រ ះរ ើញថាអ្ាំណារអ្បក្ពូ ខ្ក្ខ្មន របើរបើដូររបះអ្បក្ររញរៅ ឲរេញុាំរក្ាមឋង» ។ រទវតាលអ
លបគល់ រសឋរក្មេរ់ឲររៅរទវតាអាលក្ក្់រ យ
ើ រហាះ រៅ ។ រពលរ ះ មនរភវៀងផគរ រទវតាអាលក្ក្់ក្ប
៏ ណា
ឋ លររ
ិ ថ
រសឋរបុរសរ ះមួយរ ាំរពរ រសឋររ ះមន
ិ បានគិរ រលមនលពះបនធូលរាំរពះពួក្ យឺន ខ្ដលគ្នល់រលរៀបលតាថា
អ្ញឮផគរលន់ លសរណាះរលរៅឃ្លឝលលក្បព
ី ីរដម
ើ ណាស់ » លគ្នន់ខ្រប៉ុរណា
ត ះ មរ សីឮក្៏សុ ះរៅរក្លពះប
ធ តា
ិ
រ យ
ើ លរបទូលថា «លពះវរបតា
ិ មន
ិ គួរឲរេញុាំមចស់ រៅអាមនុសេឃ្លឝលលក្បរី នះ រសាះេញុាំមចស់ ខ្លងយក្រ យ
ើ
រលពះវនិយយរាំមុេ យឺន ខ្ដលគ្នល់រលរៀបលតាថា « ឮផគរលន់ លសរណាះរលរៅឃ្លឝលលក្បីពីរដើម េញុាំមចស់
ខាយសពួក្ យឺ សពឝមុេមន្តនថណា
ន ី ស់ េញុាំមចស់ មន
ិ យក្ជាបឋរី ទ» ។ រសឋរបតា
ិ ឮដូ រចាបះ ក្៏ឲរចាប់រសឋររ ះយក្រៅ
ោក្់គុក្រៅ ។ ោក្់គុក្បានពក្់ក្ណា
ឋ លព្ថ្ង រទវតាលអខ្ដលរក្ាមុនរ ះលរ ប់មក្វញ
ិ រ ើយនិយយរៅនឹង
រទវតាអាលក្ក្់ថា «អ្បក្មនរទន
ឹ ិណាស់ រូ លមក្រក្ាភវម រសឋរបុរសបានជាប់គុក្ភវម ដូររបះអ្បក្អ្រញ្ជ ើ ញរៅរុះ ទុក្
ឲរេញុាំរក្ាវញ»
ិ រួររ យ
ើ រទវតាលអក្ប
៏ ណា
ឋ លររ
ិ រថ សឋរបុរសៗនក្
ឹ រ ញ
ើ ភវមថា « អ្ញមន
ិ គួរភវរ់សាំដឲ
ី រទាល់ខ្រ
ជាប់គុក្រសាះ ប៉ុខ្នថគ្នយនអ្បក្ណាដឹងថា អ្ញជាប់គុក្រៅរ ើយរទដូររបះអ្ញបងាគប់រៅរសដឌីឪពុក្អ្ញ ឲរយក្
មសខ្ដលមក្ពីក្ុ ងលរពាំ
ប ងរ ះ ដាំរធឝជា
ើ រូបលក្បី ១០០ ោក្់រជង
ើ ពនមស ១០០ យក្មក្ឲរអ្ញក្បុងព្ថ្ងខ្សអក្រនះ
ពលី ពក្
ឹ » គរ ត ះក្៏រលបរើ មគុក្ឲររៅលបាប់រសដឌីថា «រសឋរមនលពះបនធូលថា ឲរយក្មសដាំរធឝរើ ូបលក្បី ១០០
ិ ខ្រប៉ុរណា
ោក្់រលើរជើងពនមស ១០០ រ ើយយក្រៅថាឝយរសឋរដល់ក្ខ្នវងលទង់» ។ រសដឌីឮរ ើយ ក្៏រៅជាងទាាំងពួង
ឲររធឝក្
ើ ុ ងមួ
ប យយប់ឲររ ើយលុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ ឲរេញុាំលសីរសដឌី ១០០ ាំ ។
ក្់ ទូលយក្រៅថាឝយរសឋរក្បុងលពះរជវង
រសឋរបិតារក្យក្ទរមក្រ ើញ ឲរអ្មររររ់រៅរមល
ើ ។ អាមររមក្លរបទូ លវញលទង់
ិ មនលពះបនធូលឲររៅអ្បក្
ទូលលក្បីរ ះមក្ រ ើយលទង់មនលពះបនធូលថា « ងឯងរល់គ្នប យក្លក្បីមសរនះរៅណា?» ។ លសីទាង
ាំ រ ះ
ថា « េញុាំមចស់យក្មក្ថាឝយលពះអ្ងគ» ។ រសឋរលទង់លជាប លទង់ឲររៅលពះរជបុលរីថាមរ សីរសឋរក្មេរ់ ឲរររញ
មក្រមល
ើ រ ើយមនលពះបនធូលថា «ក្ូនរអ្ើយ ! ខ្ដលបឋីឯងវថាលសរណាះរលឃ្លឝលលក្បីរ ះ មន
ិ ខ្មនលក្បីសរឝ
រទ គរឺ ូបលក្បម
ី សរនះឯង ក្ូនរមល
ើ លក្បរី នះរុះ រែាើយក្ូនក្ុាំេង
ឹ នង
ឹ បឋី យក្បឋវី ញរៅ
ិ » មនលពះបនធូលខ្រប៉ុរណា
ត ះ
ក្៏លទង់ឲររៅរោះរសឋរបុរសក្មេរ់មក្ រ យ
ើ លទង់អ្ភរិ សក្នង
ឹ ងជាលពះរជបុលរឲ
ី ររ ង
ើ រសាយរជសមផរថិ ជា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 295
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សុ េសបាយររៀងរៅលពមទាាំងយយជដ
ី ូនព្នបុរសរ ះផង។

រទន
ិ ិរៅរទវតា លបាជាញរៅមនុសេ

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៥ រលេ ៦-៨ ទាំព័ ៧១ ។

រឥឿង សុ ឥសដណដឹងប្សឡឞធ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ២ ទាំពរ័ ១៦-១៧

រលពីរលពង យ មនបុរសមបក្់រង់បានលបពនន រៅដែឹឋ ងក្ូនរគមបក្់ ។ មឋយឪពុក្រគថា «របើរង់បានក្ូនរយើង

ជាលបពនន លុ ះខ្រឲររយង
ើ រង់លតាាំទក្
ឹ បានបីយប់ រទប
ើ រយង
ើ ឲរក្ូ នបាន» ។ បុរសរ ះ ក្៏លពមឲររគរងលតាាំទឹក្ ដល់
លតាាំទឹក្បានពីរយប់បុរសរ ះរ ើញរភវង
ើ រវះរលើក្ាំពូលភបាំ ក្៏រលើក្ព្ដរ ើងអាាំងរលង ។ រគរមល
ើ មក្រ ើញរគថា
បុរសរ ះអាាំងរភវង
ើ រគមន
ិ ឲរក្ូនរគជាលបពននរ យ
ើ ។ បុរសរ ះ េង
ឹ ណាស់រៅបឋង
ឹ រៅលក្ម រៅលក្មឲររៅររះ
មឋយឪពុក្ខាងលសីរ ះមក្ជាំនុាំជលមះ ។ រៅលក្មយក្សាំ ែូក្ពអ្
ី បក្រុងក្ឋី ក្៏ររ់ថា «រៅឯងលរូវចាញ់ រគរ យ
ើ
មន
ិ លរូវបានក្ូនរគរទរបើដូររបះ រៅឯងរៅររៀបបាយមក្ឲររយង
ើ សុ ី » ។ ឯរៅរ ះ ឮរៅលក្មររ់ថាមន
ិ លរូវបាន
ក្ូនរគជាលបពនន រ យ
ើ រគរលបរើ ៅររៀបបាយមក្ឲររគសុ ី ផង ក្៏រូរររ
ិ ណា
ថ ស់ រដរើ បរែឋើរយាំបរែឋើរ រៅលបទះនឹង
សុ ភទនាយ ៗសួ រថា «ថ្ឝីបងក្៏បានជាយាំ?» ។ បុរសរ ះលបាប់តាមដាំរែើរសពឝលគប់លបររ ។ សុ ភទនាយសួ រ
ថា « រគឲរបងឯងរៅណា? » ។ បុរសរ ះថា «ឥ ូវរគរលបើឲររៅររៀបបាយ » ។ សុ ភទនាយថា « រអ្ើបងររៀប
រួរ មក្យក្អ្ញរៅផង អ្ញរៅជួយជាំនុាំឲរ ខ្រអ្ញរៅមុេជាឈបះរ យ
ើ របប
ើ ងឯងររៀបបាយមក្ សវក្ុាំោក្់
អ្ាំបិលលប ុក្ ។ អ្ាំបិលលប ុ ក្ោក្់ខ្ក្ផរខាងរ ះសវខ្រលរីនិងបខ្នវរ ើយ » ។ បុរសរ ះឮសុ ភទនាយអ្ួរ
ដូរចាបះក្៏អ្រណាស់ េាំរៅររៀបបាយដូរបងាគប់សុភទនាយ រ យ
ើ ក្៏យក្មក្ជូនរគពរី ក្់នង
ឹ សុ ភទនាយ ។
រៅដល់ រៅលក្មរ ើ សុ ភទនាយមក្ ក្៏សួរថា « បងទនាយមក្រក្អ្ឝី?» ។ សុ ភទនាយថា « មក្ជួយជាំនុាំក្ីឋ
ញ
រលក្» ។ រៅលក្មថា «រអ្ើចាស
ាំ ុ ី បាយរួរសិន» ។ ឯរៅលក្ម ដល់សុីបាយរ ះរៅសួ រថា សវអ្ីក្
ឝ សា
៏ បរម៉ះវ ? » ។
សុ ភទនាយរវវើយរ ង
ើ ថា « រភវង
ើ រវះរលើក្ាំពូលភបថា
ាំ រៅឋដល់, រុះអ្ាំបល
ិ លប ុ ក្ោក្់ខ្ក្ផររ ះ រមឋរក្៏បានជាមន
ិ
ព្លបដល់ ? » ។ សុ ភទនាយរវវើយខ្រប៉ុរណា
ត ះ រៅលក្មទាល់លបាជាញ រទើបររ់រសរក្ឋីឲរបុរសរ ះឈបះ ឲរបាន
លបពននបុរសរ ះ។
ររះឯង ឲរខ្លក្ងររះរគ

១ ដក្លសង់ពីអ្រទបទខ្េយរ លបមូលរោយរលក្ រអ្-អាយម៉ូនរី យ គ./២ ទាំពរ័ ១៥៦ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 296
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ចាសប្សុ ក ឞិងចាសបប្ឡ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ២ ទាំពរ័ ១៤-១៥

រលពីរលពង យ មនចាបលសុក្និងចាបព្លព រដើររក្សុ ី រោយពួក្ជារល់ព្ថ្ង ។ ខាងចាបលសុក្មនរមបាលបរៅថា

«របើរក្សុ ី ក្ុាំជខ្ជក្រ្វះគ្នប ឲរឮមរ់គឹក្ក្ងរ ើយ ឲរលបយ័របេួ នរប
វ ើលពនវវយលប់លរូវឲរបបួលគ្នបេាំរ ើរទូល
លប់ឲរររបក្
ើ រដើមផន
ី ង
ឹ ឲររួររស់ ជីវរ ើ មដាំបូ យ នរមបាលបរៅ ខ្រងរដើររក្សុី មន
ិ ។ ពួក្ចាបលសុក្ ក្៏រធឝតា ិ សូ វហា៊ន
មរ់ឲរឮជាគឹក្ក្ងរទ ជួនរលរបើលពនវយលប់លរូវ ក្៏បបួលគ្នបេាំរ ើរទូ លលប់លពន បានរួរជីវរខ្រររៀងៗមក្
ិ
។ មនរលព្ថ្ង១ពួក្ចាបព្លពនង
ិ ចាបលសុក្រ រើ ររញរៅរក្សុ ី ជួបលបទះ ូ ងគ្ន
ឝ ប រៅរដម
ើ ខ្លរង១ គុមភ ។ ពួក្ចាប
ព្លពទាំរៅខាងរលរម ពួក្ចាបលសុក្ទាំរៅខាងរលើ ក្៏បាក្់ខ្មក្ខ្លរងពរី លើមក្លរូវក្ាលចាបព្លពៗ នយ
ិ យលបរន់
រៅចាបលសុក្ថា «រ រុអ្ីក្រ
៏ រ់ខ្មក្ខ្លរងទមវក្់មក្ឲរលរូវក្ាលពួក្រយើង?» ។ ចាបលសុក្ក្៏បានលបាប់រៅចាប
ព្លពវញថា
ិ «រយង
ើ មន
ិ បានររ់ខ្មក្ខ្លរងឲរបាក្់លរូវអ្បក្ឯងរទ គខ្ឺ មក្ខ្លរងវបាក្់ឯងធ្លវក្់មក្រទររើ» ។ ពួក្ចាប
ព្លពជាពួក្ឥររន់ដាំបូ យ ន មន
ិ ពិចារណាឲររ ើញេុ សលរូវ ក្៏បបួលគ្នបបងករ រុ បរងកើរជាជរមវះនឹងពួក្ចាបលសុក្
ឮមរ់ជាគឹក្ក្ងរ ាំពងរ ើង ។ ពួក្លពនឮមរ់ចាបរៅគុមខ្ភ លរងរ ះរលរើន ក្៏យក្លប់រៅវយលរូវទាាំងអ្ស់គ្នប ។
ចាបទាាំងពរី ពួក្រនះ បានលរូវលប់រ យ
ើ ក្៏រៅខ្រជាប់រ្វះគ្នបរទៀរ ។ ចាបលសុក្រពលរៅចាបព្លពថា «របព
ើ ក្
ួ
ឯងលគ្នន់របើ រ រុរមឋរក្៏មន
ិ បលមះឲររួរពីលប់រៅ» ។ ចាបព្លពក្៏រពលមក្រក្ចាបលសុក្វញថា
ិ «របើពក្
ួ ឯង
លគ្នន់របើ រ រុរមឋរក្៏មន
ិ បលមះឲររួរពល
ី ប់រនះរៅ» បានខ្រពក្របញ្ជូ នគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ មន
ិ គរ
ិ បលមះឲររួរជវី រ
ិ
រសាះ» ។ ក្ាំពុងខ្ររ្វះគ្នប លសាប់ខ្រលពនលក្រសាបរ ង
ើ ចាប់បានចាបទាាំងអ្ស់ ក្៏ពឃ្ល
ិ ដក្េ័យអ្ស់ ។ រនះ
រ ើយចាបលសុក្ ជាពួក្ចាបលអ ខ្រេក្េវួនមក្រក្សុី ជប
ួ រូលនឹង ូ ងចាបព្លព
ឝ ជាពួក្ចាបលបលពឹរអា
ថ លក្ក្់ ក្៏មន
ររឿងរ្វះគ្នបទាល់ខ្រលពនវយលប់លរូវសាវប់ទាង
ាំ អ្ស់គ្នប។

រចាទរគរោយសាយន លរ ប់បានក្ឋីទុក្ខ

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៥ រលេ ២-៣ ទាំពរ័ ៦៧ ខ្រក្បុងទសេ វដឋី ោក្់រ្យះររឿងថា
ររឿងចាបពួក្លបរ្វះនង
ឹ ចាបក្ាលទាំខ្ពក្ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 297
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឣឞុ សសរមពឣ

ី អាចឣ៌ជិះដុំឥ ី រមពីឣកដី រឡង
ី ចុ ងរតានរ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ២ ទាំពរ័ ១១-១៣

រលពីរលពង យ មនបុរសមបក្់រេភើមក្ឋី រៅរ ើងរុងរតាបររ ើយយក្សវឹក្រតាបរចាក្់សុ គ

យ ចាក្់រធឝើរូបសរឝរផេងៗ
រ ើយគិរថា «អ្ញលក្់សុ គទាាំ
យ ងអ្ស់ រនះ យក្លបាក្់រៅទិញសាំ រលៀក្បាំពក្់និងទិញលក្បីរធឝើខ្លស រ ើយនឹងរលះ
េញុាំរលបើ របរ
ើ លណាអ្ញរលបវ
ើ មន
ិ បាន អ្ញនង
ឹ វយធ្លក្់វ» ថាខ្រប៉ុរណា
ត ះក្៏យក្រជើងធ្លក្់សុ គរ
យ ះ ធ្លវក្់មន
ិ រិរ
រួរធ្លវក្់ទាល់ខ្រភវរ់រជើងធ្លវក្់ពីរលើរុងរតាបរ ខ្របុរសរ ះលបវចាប់រុងសវឹក្រតាបរជាប់ ដូរជារគរង់ពររខ្រក្រតាក្
ួ
រៅរ ះ ។ បុរសរ ះភ័យណាស់ មន
ិ ដង
ឹ របើនង
ឹ គែ រ យ
ើ ។ រពលរ ះ បុរសមបក្់រទៀរខ្ដលរេភើមអារម៍ ជះិ
រៅខ្ររលើេបងដាំរ ី ក្៏បរដាំររី ះរៅ លុ ះដល់រលរមរដើមរតាបរ បុរសរេភម
ើ ក្ឋលី ក្រ ក្រ ញ
ើ ក្៏ខ្លសក្រៅថា «ឱ អ្បក្
ជិះដាំរ ី រមតាថជួយយក្អាយុេុ ាំផ
ញ ង» ។ បុរសជិះដាំរលក្រ
ី ក្រ ើញបុរសរេភើមក្ឋីរតាងធ្លងរតាបរពររេវ
ួ ួ នរៅរ ះ ក្៏
រវវយ
ើ របរៅវញថា
ិ «មន ឹ ជួយដូររមឋររទ» ។ បុរសរៅរលើរុងរតាបរថា «អ្បក្ឯងបរដាំរមក្ទ
ិ ដង ី ខា
ី ងរលរមេញុាំ
រ ើយអ្បក្ឯងឈរទាញរជើងេញុាំរុះ» ។ បុរសជិះដាំរឮរ
ី ើយ ក្៏បរដាំររៅព
ី ប ដាំរ ី រលើក្
ីខាងរលរម រួររលរក្ឈររលើេង
ព្ដលបវចាប់រជើង ក្ាំពុងខ្រចាប់រជើង ដាំររី ះដូររគទរទាក្រដញវៗ រដើររៅ ។ បុរសពីរ ក្់ក្រ៏ ៅពររខ្រក្រតាក្រៅ
ួ
រ ះ ។ បុរសខាងរលើភយ
័ រពក្ រគអារម៍ោក្់ក្ាលបុរសខាងរលរម ។ បុរសពរី ក្់ភយ
័ ណាស់ មន
ិ ដឹងរធឝើដូរ
រមឋរ ។ ក្បុងរវលរ ះ មនបុរសទាំខ្ពក្ទាាំង៤ ក្់រដើររក្សុី រន់ក្ីឋ លុ ះរដើររៅដល់ក្ខ្នវងរ ះបុរសពីរ ក្់ខ្ដល
រតាងធ្លងរតាបររ ះ ខ្លសក្ថា « ខ្នរលក្ទាាំង ៤ ក្់ខ្ដលរដរើ រ ះរមតាថជួយយក្ឲរេញុាំផង សឹមេញុាំរៅរៅជាេញុាំ
បរលមរើ លក្» ។ បុរសទាំខ្ពក្ ៤ ក្់ឮរងើបរមល
ើ រៅ រ ញ
ើ បុរសពរី ក្់រ ះ ក្៏ជាំនុាំគ្នបថា «រយង
ើ ទាាំង៤ ក្់តាង
ាំ
ពីរដើររក្សុី រន់ក្ីម
ឋ ក្ យូរព្ថ្ង-ខ្េ-ឆ្ងប ាំ រ ើយមន
ិ ខ្ដលបានេញុាំរលបើរសាះ ឥ ូវរយង
ើ គិរយក្អាពីរ ក្់រនះរធឝើជាេញុាំ
រយង
ើ » គរ
ិ ដូរចាបះរ យ
ើ បុរសទាាំង៤ ក្់រដរើ រូលរៅរលរមរដម
ើ រតាបរ ក្៏និយយថា «រយង
ើ មន
ិ ដង
ឹ រធឝើរមឋររទ»
។ បុរសពីរ ក្់ថា «ឱ រលក្រអ្ើយ! រលក្យក្សាំ ពរ់រ ះរងនឹងក្រលក្ មបក្់ ១ លជុង រ ើយឈរទាញឲររឹងពី
រលរមេញុាំៗ នឹងទមវក្់េួ នរៅរល
វ ើ សាំពរ់រ ះ» ។ បុរស ៤ ក្់ សាឋប់រ ើយក្៏រធឝើតាមពក្របុរសពីរ ក្់ រលសរ
រ យ
ើ បុរសពរី ក្់ទមវក្់េួ នមក្រាំ
វ សាំពរ់រ ះ ។ ឯបុរសទាាំង ៤ ក្៏ទងគិរក្ាលគ្នបសាវប់អ្ស់ រៅ ។ បុរសពរី ក្់
ដឹងថាអ្បក្ទាាំង ៤ ក្់ សាវប់រ ើយភ័យណាស់ លុ ះយប់មនផធះយយចាស់ មបក្់បីគ្ន
ឋ រ់មន
ិ រៅ រៅរធឝើរមករបុរស
ពរី ក្់ក្៏ គ្ន
ាំ ប ខ្សងរខាយរបុរសទាំខ្ពក្ទាាំង៤ យក្រៅោក្់រៅរនហាលផធះរ ះ រ យ
ើ គ្ន
ាំ ប ររ់បារ់រៅ ។ លុ ះ
លពឹក្រ ើង យយចាស់ភញក្់ពីរដក្ររញរៅលុ បមុេខាងរលៅ រ ើញរខាយររ ះរ ើយ ភញក្់រលពើរថា «យរី ខាយរអ្ឝីមក្
សាវប់រៅរនះ?» ថារ ើយក្៏អ្ូសរខាយររ ះមួយមឋង ៗ យក្រៅោក្់ក្ុ ងផធ
ប ះ រ ើយយក្រខាយររ ះមក្រុ ាំសាំ ពរ់ស
យក្មក្ោក្់ខាងរលៅផធះ យាំទញ
ួ ថាបឋសា
ី វ ប់ រ យ
ើ រដរើ រៅរក្អ្បក្លសុក្ឲររគជួយយក្រៅក្ប់ អ្បក្លសុក្មក្ជួយ
យក្រខាយររ ះរៅក្ប់ រ ើយលរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ លុ ះខ្សអក្រ ើងយយចាស់រធឝើដូរមុនរទៀរ លបាប់រគថា «បឋីេួ ន
វ
លរ ប់មក្វញ»
ិ ។ អ្បក្លសុក្រគក្៏ជួយរទៀរ លុ ះខានខ្សអក្រ ង
ើ យយរធឝយ
ើ ៉ ងរនះរទៀរ ទាល់ខ្រលគប់រខាយរទាាំង
៤ ។ អ្បក្លសុក្គរ
ិ គ្នបថា «រយង
ើ រៅវយរខាយររ ះ ខ្លក្ងមក្រទៀរ» គរ
ិ រ យ
ើ គ្ន
ាំ ប រៅចាាំរៅផវូវខ្ដលយក្រខាយរ
រ ះរៅក្ប់ ។ លុ ះលពលប់តាបឋីយយរ ះអ្ស់ អ្ងករ លរ ប់ពីរមករមក្យក្អ្ងករសុ ី លីឆ្ងបង
ាំ មួយផង មក្ដល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 298
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបទះនង
ឹ ពួក្អ្បក្លសុក្ខ្ដលរគចាាំរ ះ រគខ្លសក្ថា «ក្នរយង
ើ មក្រទៀររ យ
ើ » រគ គ្ន
ាំ ប រដញវយតាខ្លសក្ថា «េញុាំ
រទ េញុាំមក្ពីរមករ »។ រគថា «អាឯងសាវប់រៅរ យ
ើ មក្វញ
ិ ៤-៥ ដងឲរខ្ររគលាំ បាក្» រគក្៏វយតារ ះទាល់ខ្រ
សាវប់រៅ។

រេភើមអារម៍ជិះដាំរ ី រេភើមក្ឋីរ ើងរុងរឈើ

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយឆ្ង

ិ ប ាំ ១៩៣៥ រលេ ៦-ទាំពរ័ ១៧១

រឥឿង អាខ្លេក់ អាមេឞ

ិ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរ ភគ ២ ទាំពរ័ ៣-១០

រលពីរលពង យ មនមនុសេពីរ ក្់ មបក្់ខាឝក្់ មបក្់េិន

ឝ រៅេញុាំរិនទាាំងពីរ ក្់ អ្ស់ អ្ក្
ប លសុក្រគរៅអាខាឝក្់អា
េឝន
ិ ប៉ុខ្នថរៅមចស់ រោយេវួន អាខាឝក្់រៅនង
ឹ រិនផធះមួយ អាេឝន
ិ រៅនង
ឹ រិនផធះមួយរទៀរជរ
ិ គ្នប។ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ យក្
គ្នបជាសាំ ោញ់ ។ ឯអាខាឝក្់ៗ ខ្ភបក្ទាាំងពរី រមល
ើ មន
ិ រ ញ
ើ អាេឝន
ិ ៗរជើងទាាំងពរី រដើរមន
ិ រួរ របន
ើ ឹងរៅណាបានខ្រ
ក្ិលនឹងគូថ្។ រិនជាមចស់រលបើអាខាឝក្់អាេឝិន គ្នយនលបែីអាែិរថាខាឝក្់ថាេឝិនរសាះ។ អាខាឝក្់អាេឝិនរនឿយលាំ បាក្
ណាស់ ក្៏គរ
ិ គ្នបថា «រយង
ើ រនឿយ រ់លាំបាក្ណាស់ នង
ឹ លទាាំរៅជាេញុាំរិនរនះមន
ិ បានរទ មនខ្ររយង
ើ គិរររ់»
រ ើយអាខាឝក្់សួរអាេឝិនថា « របើដូរចាបះ រយើងនឹងគិរដូររមឋរ?»។ អាេឝិនរវវើយរ ើងថា « អ្ញរ ើញទូក្រគរៅ
ក្ាំពង់រ ះមន រយើងលរូវររ់រៅរោយទូក្រ ះ រទើបរួរ»។ អាខាឝក្់អាេឝិនគិរគ្នបលពមរ ើយ លុ ះយប់ក្ប
៏ បួលគ្នបរុះ
រៅក្ាំពង់រ យ
ើ ររញទូក្ពីក្ាំពង់រៅ ប៉ុខ្នថអាខាឝក្់អាេឝន
ិ ជាមនុសេមន
ិ ររះអ្ុាំទូក្ ក្៏អ្ងគុយមបក្់ឯក្ាល មបក្់ឯក្ព្នេ
ឈមមុេទល់គ្នប លបឹងអ្ុាំទូក្រៅ។ អាខាឝក្់រមល
ើ មន
ិ រ ើញអាេឝិនជាមនុសេមន
ិ ខ្ដលអ្ុាំទូក្រសាះ រ ើយយប់ងងឹរ
រមល
ើ មន
ិ រ ញ
ើ គរ
ិ សាយនថា ទូក្រលឿនរៅមុេ ខ្រទូក្ររះខ្រវលរៅលរង់
ិ ក្ាំពង់រ ះឯង លុ ះអ្ុាំយូររៅដល់
ពក្់ក្ណា
ឋ លអាលធ្លលរ ឮសាំ រ ងសរឝអ្ក្យាំ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ នយ
ិ យគ្នបថា «រយង
ើ លបឹងអ្ុាំទូក្រ ង
ើ ដល់ ក្ខ្នវងអ្នវង់
អ្ក្រ ើយ»។ អាខាឝក្់អាេឝិន េាំអ្ុាំរៅរទៀរ លុ ះដល់រពលមន់រងាវ រ ើយនិយយគ្នបថា « រយង
ើ ជិរដល់លសុក្រគ
រ យ
ើ លបឹងអ្ុាំរ ង
ើ ខ្លក្ងរគតាមទាន់»។ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ ក្៏លបង
ឹ អ្ុាំ លុ ះលតាខ្រមនរងាវក្ុះ ឮសាំ រ ងតារៅយាំ ភវលឺ ព
ងៗពីឯរក្ើរ អាេឝិនក្៏និយយលបាប់រៅអាខាឝក្់ថា « ដូរជាក្ាំពង់ផះធ រយង
ើ »។ លុ ះភវប
ឺ នថិររ ើងមចស់រុះមក្ដងទឹក្
រ ញ
ើ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ អ្ងគុយអ្ុាំទូក្ឈមមុេទល់គ្នប រ យ
ើ រគរៅឲរអ្ុាំទូក្រូ លមក្ រគដឹងថា « អាខាឝក្់អាេឝន
ិ ររ់
ប៉ុខ្នថរគគរ
ិ ថា វនង
ឹ ររ់រៅឯណា របវ
ើ ខាឝក្់េន
ិឝ ដូររបះ» រគក្៏ឲររ ង
ើ រៅផធះវញ
ិ រគមន
ិ បានរជរវយរទ។ អាខាឝក្់អា
េឝិនរៅរៅដូរពីរដើមវញ
ិ ។ លុ ះរៅយូររៅ អាខាឝក្់អាេឝិនបបួលគ្នបររ់រទៀរ អាេឝិននិយយនឹងអាខាឝក្់ថា « រយង
ើ
ររ់មង
ឋ រនះរទៀរ ក្ុាំឲរមចស់ រគតាមទាន់ រយង
ើ ក្ុាំរៅរជង
ើ ទឹក្ រៅរផង
ើ រគ្នក្វញ»។
ិ អាខាឝក្់រវវយ
ើ ថា «រៅដូររមឋរ
នឹងបានរជើងរគ្នក្រ ះ របើអ្ញខាឝក្់ ឯងេឝិននឹងររ់រៅឯណារួរ»។ អាេឝិនរវវើយរ ើងថា « ឯងក្ុាំលពួយរិរថ ឯងឲរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 299
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អ្ញជិះរលើឯង រ យ
ើ អ្ញបងាាញផវូវ »។ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ គរ
ិ គ្នបលពមរ យ
ើ លុ ះដល់យប់សាងរ់រគរដក្លក្់អ្ស់ អា
ខាឝក្់រលើក្អាេឝន
ិ ឲរជិះរលើសាយ រដើមផឲ
ី របងាាញផវូវនឹងរដើររៅ។ ឯមចស់ លុះលពក្
ឹ រ ង
ើ មន
ិ រ ញ
ើ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ ដឹង
ថាអាខាឝក្់អាេឝិនររ់ ប៉ុខ្នថគិរថា«មនុសេខាឝក្់េិន
ឝ វនឹងររ់រៅណារួរ» រគក្៏មន
ិ រៅតាម។ អាខាឝក្់អាេឝិនេាំររ់រៅពីរ
បព្ី ថ្ងបានដល់លសុក្មួយ លសុក្រ ះ មនខាវសាហាវអ្បក្លសុក្រគហាមលបាម ក្ូនរៅរគថា «លពលប់យប់ងងឹររ យ
ើ
ក្ុាំរលងរៅដីខាវរខាវ»។ អាខាឝក្់អាេឝិនរៅដល់លសុក្រ ះ ជួនជាលពលប់យប់ងងឹររ ើយគិរគ្នបថា « រយង
ើ ដល់
លសុក្រគរ ើយ របើដូររបះ រយង
ើ គិររធឝើខ្លស ររើរយង
ើ បាននងគល
័ រ ស់ លក្បីរគ្នពីណា នឹងរធឝើខ្លសនឹងរគមនខ្ររយើង
គរ
ិ លួ ររគរទប
ើ បាន »។ អាេឝន
ិ បរញ្ច ះអាខាឝក្់ឲររដើររូលរៅភូមរិ គ អ្ស់ អ្ក្
ប លសុក្រគរ ញ
ើ រគលបាប់ថា « លសុក្
រនះមនខាវសាហាវណាស់»។ អាេឝិនរវវើយរ ើងថា « រ វមន
ិ ខាវររៅខាវរខាវ»។ ខាវក្៏ជន
ួ ជាមក្លបខាាំរគ្នរពល
រ ះខ្ដរ ដល់ឮអាខាឝក្់ថា « រ វមន
ិ ខាវររៅខាវរខាវ» ក្៏គរ
ិ គ្នបថា « ពរី ដើមរគខាវរខ្រអ្ញ ឥ ូ វមនរ វរផេង រគ
ខាវរជាងអ្ញរៅរទៀរ អ្ញមន
ិ ខ្ដលរ ើញមន
ិ ខ្ដលឮរសាះរទរ វរ ះ របើដូររបះអ្ញចាាំលបរមល
ើ ឲររ ើញ
រាស់លបាក្ដ» ។ អាេឝិនរ ើញរលរលរគ្នរគ រ ើយលបាប់អាខាឝក្់ថា « ឯងរៅលួ ររគ្នរុះ អ្ញចាាំឯងរៅរលរយ
របងរនះ »។ អាខាឝក្់ោក្់អាេឝន
ិ រុះ រ យ
ើ រដើរសាធប! រូលរៅជួនជាជួបនង
ឹ ខាវ ។ ខាវរ ញ
ើ អាខាឝក្់ គរ
ិ សាឝនថាជា
រ វ ក្៏ខាវរមន
ិ ហា៊នក្រលមក្
ើ េវួនអាខាឝក្់សាធប់អ្ស់ ទាង
ាំ េវួនខាវគិរសាយនថារគ្ន រ ើយសាធបរៅរលើក្ាលខាវ មន
ិ
រ ញ
ើ ខ្សបងនក្
ឹ អ្រថា «រគ្នរនះខ្សបងនប់ធ្លរ់លអណាស់ អ្ញទុក្ជាអានប់ក្ូនរលរល» អាខាឝក្់ក្ចា
៏ ប់ទាញខាវដក្
ឹ
យក្មក្នង
ឹ េវុះ ។ ឯខាវគរ
ិ ខាវរអាខាឝក្់រោយសាយនថារ វ អាខាឝក្់រធឝរើ មឋរក្៏ររះខ្ររៅតាមអាខាឝក្់ដឹក្មក្ដល់រលៅ
របង រ ើយលបាប់រៅអាេឝិន ឲរយក្ក្នវុះមក្នឹងេវុះអានប់ក្ូនរលរល អាេឝិនរ ើញរ ើយលបាប់អាខាឝក្់ថា «អាខាឝក្់!
ខាវរទ! » ។ អាខាឝក្់រវវយ
ើ ថា « របឯ
ើ ងខាវរ ឯងឲរក្នវុះមក្អ្ញ ៗ នង
ឹ ចាក្់លរមុះយក្រៅភជួរខ្លស» ។ អាេឝន
ិ ក្៏ ុ រ
ក្នវុះរៅឲរអាខាឝក្់ ។ បានក្នវុះរ ើយចាក្់លរមុះខាវ ។ ខាវឈលឺ រមុះលទាាំមន
ិ បាន ក្៏សុ ះលររោរខ្លសក្ឮខ្ររ
ធ ូម៉ ៗ
រ ើយររ់រៅ ។ ក្បុងរពលរ ះ អាេឝិនខាវររសធើរនឹងសាវប់ ប៉ុខ្នថអាខាឝក្់មន
ិ លពម ររះខ្រទរនធញថា « សាឋយអានប់ក្ូន
រលរលអ្ញធ្លរ់លណា
អ ស់ » រ យ
ើ ក្៏រៅតាម ។ លុ ះរៅដល់ក្ណា
ឋ លខ្លស បានរ ញ
ើ េធមខ្លសរគមួយ មនទាាំង
រ ស់រ ើយ រ ើញអ្រែឋើក្មួយ អាេឝិនរ ើញរ ើយនិយយលបាប់អាខាឝក្់ថា « រវុយអាខា
ើ ឝ ក្់មនេធមខ្លសរគ
រ យ
ើ មនខ្េេពួរ នង
ិ ររងអរ សននក្
ឹ ផង » ។ អាខាឝក្់ថា « ររះខ្រយក្ឲរអ្ស់ » ។ អាេឝន
ិ លបខ្ក្ក្ថា « យក្រធឝអ្
ើ ធីឝ ងន់
ឥរអ្ាំរពើ » ។ អាខាឝក្់ថា « ធងនអ្
់ ឯ
ី ង ធងនខ្់ រអ្ញរទ ររះខ្រយក្រៅ » ។ រ យ
ើ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ យក្របស់ទាង
ាំ អ្ស់
មនបាយមួយឆ្ងបខ្ាំ ដលរគោាំទុក្រៅរជើងលរនផង អាេឝិនរលរន់យក្របស់សពឝលគប់អ្ស់ រ ើយ ក្៏រ ើងជិះរលើ
អាខាឝក្់រទៀរ ។ អាខាឝក្់ជាមនុសេមនក្មវង
ាំ ខាវង
ាំ ក្៏យក្របស់ទាង
ាំ អ្ស់ រៅ លុ ះរដរើ រូ លព្លពរលរវលរៅលតាខ្រភវឺ
បានជួបមនុសេមបក្់រគមក្យក្ ុ ាំយ ។ អាេឝិនរ ើញលបាប់អាខាឝក្់ថា « ព្នរវុយមនរគមក្យក្
ើ ុ ាំយ» អាខាឝក្់ឮរ ើយ
ខ្លសក្រៅរៅអ្បក្យក្ ុ ាំថា
យ « រវុយខ្រក្
ើ ុ ាំគ្ន
យ ប សុ ី ផង» អ្បក្យក្ ុ ាំរយ វវើយថា «គ្នបសុ ី ខ្រទឹក្រទ ទុ ក្រក្ឲរឯង»
រ យ
ើ អ្បក្យក្ ុ ាំរយ ោះទុក្ខសរឝធាំោក្់បាំពង់រុក្ជិរយក្រៅឲរអាខាឝក្់អាខាឝក្់រន់យក្រៅ លុ ះរដើររលរវលរូ ល
ព្លព ព្ថ្ងណាស់រ ើយឃ្លវនបាយ រទើបនិយយគ្នបថា «រយង
ើ សុ ី បាយសិន ឲរមនក្មវង
ាំ សឹមរៅរទៀរ» ។ អាខាឝក្់
ោក្់អាេឝន
ិ រុះ រ យ
ើ ោក្់របស់ ររញពីេួ ន
វ យក្បាំពង់ឫសេខ្ី ដលអ្បក្យក្ ុ ាំឲ
យ ររ ះ រោយសាយនថាជាសារ់ ុ ាំម
យ ក្
សុី នង
ឹ បាយ ដល់ដក្វបុក្រ ង
ើ ធាំសុ យលមក្
អ អាខាឝក្់ថា ក្ខ្នវងសាំ ណាក្់រនះសអុយលមក្រ ើយរយង
ើ រៅរក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 300
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ដាំណាក្់ឈប់ឯមុេរទៀរ» ។ អាខាឝក្់រុក្បាំពង់លមក្រ យ
ើ ក្៏បបួលអាេឝិនរៅឈប់ឯមុេរទៀរដល់បនថរ
ិ រៅអា
ខាឝក្់ថា «អ្ស់ក្មវង
ាំ ឃ្លវនបាយណាស់ រក្ក្ខ្នវងឈប់សុីបាយ» អាេឝន
ិ ក្៏រមល
ើ រ ញ
ើ មវបល
់ អរ យ
ើ មនទក្
ឹ លរពាំង
លយមសុ ី បាយបាន អាេឝិនទះក្ាំរផវៀងអាខាឝក្់ឲររលមង់រូលរៅក្ខ្នវងមវបរ់ ឈរើ ះឯង ដល់រ ើយអាខាឝក្់ដក្វបុក្
បាំពង់រ ះរ ង
ើ ធុាំសុ យរទៀរ
អ អាខាឝក្់លបាប់រៅអាេឝន
ិ ដូរមុន អាខាឝក្់អាេឝន
ិ ររះខ្រសអុយដូររបះឯងពរី បីដង ។
រលរយរទៀរអាខាឝក្់ឃ្លវនបាយណាស់ បបួលអាេឝិនឈប់ រ ើយដក្វបុក្បាំពង់យក្ព្ដលូ ក្រៅធុាំសុ យលមក្ដ
អ ឹងថា
លមក្ក្៏លបាប់រៅអាេឝិនថា «រវុយអាេឝ
ើ ិន ! អាខ្ដលយក្ ុ ាំរយ ះវបរញ្ជឆររយង
ើ ជុះលមក្ោក្់បាំពង់រ ើយរុក្
មរ់បាំពង់ឲរមក្រយង
ើ » ។ អាខាឝក្់េង
ឹ ណាស់ លងព្ដរួររ យ
ើ សុ ី បាយពរី ក្់នង
ឹ អាេឝន
ិ នយ
ិ យគ្នបថា» រយង
ើ សុ ី
បាយឲរមនក្មវង
ាំ រួររ ើយរយើងរៅតាមសមវប់អារព្លង ខ្ដលវបរញ្ជឆរឲរលមក្រយើង ឲរវសាវប់ក្ុាំឲរវធ្លវប់
ខ្របរញ្ជឆររយង
ើ ដូររបះ» ។ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ សុី បាយរ យ
ើ លបញាប់រៅរក្អ្បក្យក្ ុ ាំរយ ះ លុ ះរៅវរងឝងផវូវមន
ិ ដង
ឹ ជា
រៅឯណា ។ អាខាឝក្់ឮសរឝសរសះរចាះរដើមរឈយ
ើ ក្ក្រែឋៀសុ ី គិរសាយនថាអ្បក្យក្ ុ ាំយ ក្៏ខ្លសក្រៅថា « ឯង
មនរិរថ ឯងរុះពីរលើរដើមរឈម
ើ ក្ ។ លុ ះរដើររៅដល់អាេឝិនលបាប់ថា «សរឝសរសះរចាះរដើមរឈរើ ទ មន
ិ ខ្មន
មនុសេរទ» ។ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ រដរើ រលរវលរូលព្លព រលរព្លពរូ លវល រៅឆ្ងងយណាស់ក្បា
៏ នដល់លសុក្រគមួយ
លសុក្រ ះឯងមនរសឋរគង់រៅរ ះរ ើយមនយក្ខខ្រងមក្សុ ី មនុសេរៅសាល។ ព្ថ្ងខ្ដលអាខាឝក្់អាេឝិនរៅ
ដល់រ ះ រសឋរឲរយក្ ងរៅជាលពះរជបុលរលី ក្មុខ្ាំ រមួយ ជាបុលរស
ី មវញ់ ប៉ុខ្នថយក្ខវរង់សុី របម
ើ ន
ិ ឲរ ងរៅ
រៅយក្ខសុី រ ះយក្ខវនង
ឹ សុី មនុសេក្បុងនគរ ទាាំង យឺ ទាាំងរសឋរ ។
ន ងរៅអាែិរអ្ស់ រន្តសថ នូវ យឺ នង
ន ិ
រសឋរ បានជាមក្ឲរយក្ខសុី ។ ជួនជាព្ថ្ងរ ះឯងអាខាឝក្់េិន
ឝ រៅដល់សាលរ ះ រ ើយអាេឝិនលបាប់អាខាឝក្់ថា «
រយង
ើ ដល់សាលសាំ ណាក្់ខ្ដលរគឈប់ រយង
ើ ក្៏លម
យ រពលនឹងឈប់» រ យ
ើ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ រូលរៅក្បុងសាល ។
ឯ ងរៅរៅក្បុងសគរ ឮមរ់អាខាឝក្់អាេឝិនរូលរៅក្បុងសាល ។ ឯ ងរៅរៅក្បុងសគរ ឮមរ់អាខាឝក្់អាេឝិន
និយយរ ើយសួ ររៅថា «អ្បក្មក្ពីណា រផរ
ិ សាលរនះ រសឋររធឝើសលមប់ោក្់មនុសេឲរយក្ខវសុ ី សពឝព្ថ្ង ខ្រដល់
លពលប់យក្ខវរហាះមក្ឮសននឹក្ដូរជាផគរ វមក្សុី មនុសេរៅសាលរនះ ឯេវួនេញុាំមក្ឲរជារាំែីយក្ខ ដូ ររបះរូរអ្បក្
ររញរៅជាឆ្ងប់ េាំខ្ររៅមុេជាយក្ខវសុី ជារាំែីវមន
ិ ខានរទ» ។ ឯអាខាឝក្់រ រុខ្រជាមនុសេខាឝក្់ពីក្ាំរែើរមន
ិ
ររះខាវរអ្ឝីផង មនក្មវង
ាំ មនក្មវង
ាំ មនរទន
ឹ ផ
ិ ង ឮរ យ
ើ ក្៏រវវើយថា ខាវរអ្យ
ី ក្ខរ ះ របើវមក្ រយង
ើ មន
ិ ររះរប់វ
ឲរសាវប់រៅ ងឯងរៅឲរខ្ររសងៀម យក្បាយរាំែីរាំែុក្មក្ឲររយង
ើ សុ ី មនក្មវង
ាំ នង
ឹ រប់យក្ខរ ះឲរសាវប់
ងឯងរក្ខ្រោវឲរមុរលអ រយង
ើ នឹងរប់យក្ខរ ះ» ។ ងរៅឮអាខាឝក្់ថាដូរចាបះ ក្៏លបាប់រៅថា «របើអ្បក្សមវប់
យក្ខរ ះបាន របស់លទពរទាាំងប៉ុ យ នខ្ដលរគយក្ឲរយក្ខរ ះ េញុាំជូនអ្បក្ទាាំងអ្ស់ » ។ អាខាឝក្់បានឮដូរចាបះអ្រ
ណាស់ បងាគប់រៅអាេឝិនថា «ឲរយក្បាយរាំែីរាំែុក្មក្សុ ី ឲរមនក្មវង
ាំ នឹងអាលសមវប់យក្ខ» ។ អាេឝិនឮ
ងរៅថា «យក្ខវនឹងមក្សុី » ក្៏ភយ
័ រសធើរនឹងសាវប់ ។ អាខាឝក្់សុីបាយខ្វអររ ើយ បិទទាឝរសាលទាាំងអ្ស់ ។
លុ ះដល់លពលប់ងងឹរបនថរ
ិ លយមរវលយក្ខមក្សុ ី មនុ សេ យក្ខរហាះមក្ឮសននក្
ឹ ដូរពរុះលន់េរធ ទាាំងដី ។ អាេឝន
ិ
ភ័យណាស់ រសធើរនឹងរលរអារម៍រលររ ម, ងរៅក្៏សនវបរ់ ៅក្បុងសគរ ។ អាខាឝក្់ឮសននឹក្យក្ខមក្មន
ិ ខាវរ
រសាះ អ្ងគុយចាាំរៅមរ់ទាឝរ លុ ះដល់ យក្ខមក្រ យ
ើ រ ញ
ើ ទាឝរសាលបទ
ិ យក្ខខ្លសក្ស ធ ប់ដូររនធះថា « នរណា
បទ
ិ ទាឝរសាលអ្ញ? ។ អាខាឝក្់គ្នយនខាវរខ្លសក្របវញថា
ិ «អ្ញបទ
ិ ទាឝរសាលអ្ញខាវរអ្ីឯង» ។ យក្ខរវវើយថា «

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 301
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មនុសេមក្ពណា
ី រិរធ
ថ ាំដល់រមវះ៉ ? » អ្ញសុ ាំ រមល
ើ រថ្វម
ើ ឯងប៉ុនណា បានជាឯងររ
ិ ធ
ថ ាំដល់ រមវះ៉ ? » ។ អាខាឝក្់របាះ
ររងអរលគ្នងធាំរៅឲរ យក្ខវរមល
ើ រ ញ
ើ ររងអរលគ្នងរ យ
ើ គរ
ិ ក្បុងរិរថា
ថ « រថ្វើមអារនះធាំណាស់ សមេវួនវធាំជាងេវួន
អ្ញ «រ ើយយក្ខថា « របើរថ្វើមឯងធាំបុរ៉ ែតះព្រឯងធាំបុន
៉ ណា? ។ អាខាឝក្់របាះអ្រែឋើក្រៅឲរយក្ខរមល
ើ ។ យក្ខ
សាយនថា ជាព្រខ្មន រ យ
ើ គរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ « ព្រវធាំបុរ៉ ែតះសមេវួនវធាំខ្មន» យក្ខសួររៅរទៀរថា «ររមរជើងឯងធាំ
ប៉ុនណា»? ។ អាខាឝក្់របាះពួរខ្ដលរគទាក្់លក្បីរៅឲរយក្ខរមល
ើ រ ើយថា «ររមរជើងអ្ញប៉ុរែតះ» ។ យក្ខភរ
ិ ភ័យ
ររ់លរ ប់រៅវញ
ិ ។ អាខាឝក្់អាេឝិនលបាប់រៅ ងរៅថា « យក្ខវលរ ប់រៅវញ
ិ ។ រផរ
ិ វខាវររយើងរបើដូររបះនឹង
មនយក្ខមក្រទៀរឬរទ? » ។ ងរៅរលរក្ពភ
ី យ
័ សនវបរ់ ង
ើ លបាប់រៅអាខាឝក្់ថា « រៅមនយក្ខញីមយ
ួ រទៀរ
យប់បនថិរវនឹងមក្» ។ អាខាឝក្់ឮ ងរៅលបាប់ដូរចាបះ ក្៏លបាប់រៅអាេឝិនថា «ឯងរៅររសថាវមួ
ើ យ ឲរមុរធាំខ្វង
លយមនឹងក្មវង
ាំ អ្ញ» ។ អាេឝន
ិ រៅររសោវឲរអាខា
ើ ឝ ក្់ ។ លុ ះយប់យូរបនថរ
ិ រៅ យក្ខញីវរហាះមក្ឮសននក្
ឹ ដូរផគរ
។ អាខាឝក្់ឮសននឹក្យក្ខមក្ដូរចាបះ ក្៏ឈររន់ោវចាាំរៅមរ់ទាឝរ រ ើយបិទទាឝរទុក្ លុ ះយក្ខរ ះមក្ដល់ រ ើយ វ
លចានទាឝររអ្ើរក្រូលមក្ អាខាឝក្់ឮសននឹក្យក្ខលចានទាឝររប់សាយនរៅ លរូវយក្ខោរ់ក្សាវប់រៅទីរ ះឯង ។ អាខាឝក្់
អាេឝន
ិ ដង
ឹ ថា យក្ខសាវប់រ យ
ើ ក្៏បបួលគ្នបយក្លទពរមសលបាក្់រ ះរៅ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ អាខាឝក្់ោក្់អាេឝន
ិ រលើក្
រ ើយរដើររៅ រ ើញរដើមលក្សាាំ ងមួយលបាប់អាខាឝក្់ឲររូលរៅនឹងខ្រក្របស់ គ្នប លុ ះដល់រ ើយ អាខាឝក្់ោក្់អាេឝិន
រុះពីរលើក្យក្របស់ មក្ខ្រក្គ្នប អាេឝន
ិ ជារមរាំខ្ែក្ររសរបស់
ើ លរអ ៅមុេេវួន អាលក្ក្់ោក្់រៅមុេអាខាឝក្់ រ យ
ើ
សួ ររៅអាខាឝក្់ថា «ឯងយក្របស់ខាងមុេឯង ឬរបស់ខាងមុេអ្ញ?» ។ អាខាឝក្់មនលបាជាញគរ
ិ ថា អាេឝន
ិ វយក្
របស់ អាលក្ក្់ោក្់មុេេវួន ក្៏លបាប់រៅអាេឝិនថា «អ្ញយក្របស់រៅមុេឯង» ។ អាេឝិនដឹងថាអាខាឝក្់យក្របស់លក្
អ ៏
លបាប់រៅអាខាឝក្់ថា «ខ្រក្មឋងរទៀរ ខ្រក្មុនរ ះមន
ិ រសយើរទ» រ យ
ើ អាេឝន
ិ យក្របស់ខ្រក្មឋងរទៀរ ដល់ខ្រក្
រលរយរទៀរ អាេឝិនយក្របស់លោ
អ ក្់រៅមុេអាខាឝក្់រ ើយសួ រថា «អាខាឝក្់ឯងយក្របស់ខាងណា?» ។ អាខាឝក្់
គិរថា «មឋងរនះអាេឝិនយក្របស់លម
អ ក្ោក្់រៅមុេេវួន» រ ើយយក្ព្ដសាធប់របស់ រៅមុេរ ះក្៏លបាប់អាេឝិនថា «
អ្ញយក្របស់រៅមុេអ្ញ» ។ អាេឝន
ិ រ ញ
ើ អាខាឝក្់បានរបស់ លក្
អ រ៏ វវើយរ ង
ើ ថា «ខ្រក្មន
ិ លរូវរទ ខ្រក្មឋងរទៀរ»
។ អាខាឝក្់រវវើយថា «ឯងខ្រក្េវួនឯងរ ើយឯងថាមន
ិ លរូវ» ។ អាេឝិនយក្របស់ ខ្រក្ជាថ្យីរទៀរ រ ើយឲរអាខាឝក្់ថា
ដូរពម
ី ុន ។ អាខាឝក្់ថាលរូវខ្ររលើរបស់ លអ ។ អាេឝន
ិ លបាប់អាខាឝក្់ថា «មន
ិ លរូវរទ ខ្រក្មឋងរទៀរ» ។ អាខាឝក្់អាេឝន
ិ
លបខ្ក្ក្គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ រពលរ ះខ្ផវលក្សាាំ ងលជុះមក្លរូវក្ាលអាខាឝក្់ៗគរ
ិ សាយនថាអាេឝន
ិ វយក្៏រវវយ
ើ ថា «
និយយខ្រលរឹមមរ់មន
ិ អ្ស់រិរថ ព្ដដល់ផងរទៀរ»រ ើយអាខាឝក្់សុ ះរៅធ្លក្់
ធ ោល់អាេឝិនទាល់ខ្រអាេឝិនលរង់ព្ដ
លរង់រជើងទាាំងអ្ស់ ឯអាេឝន
ិ សធុះរៅោល់អាខាឝក្់លរូវខ្ភបក្ៗក្៏ជាភវទា
ឺ ងាំ ពរី រ ង
ើ អ្បក្ទាាំងពរី ក្៏បបួលគ្នបខ្រក្របស់
តាមលអតាមអាលក្ក្់រសយើគ្នបទាាំងពីរ ក្់ រ ើយបបួលគ្នបរដើររៅរទៀរ ។ និយយពី ងរៅ រលរលរយអាខាឝក្់អា
េឝិនរៅ ដល់លពឹក្ភវខ្ឺ មនខ្ទនរ ើងអ្ស់ មនុសេមបរគមក្រមល
ើ ងរៅរៅសាល រ ើញ ងរៅរស់ យក្ខពុាំសុីបាន
រ ើ ឯយក្ខសាវប់រន្តងាគងរៅមរ់ទាឝរ អ្ស់ មនុសេមបរគរៅលរបទូលរសឋរតាមដាំរែើរ រសឋរលទង់ឲររៅយក្
ញ ង
រៅពីក្ុ ងសគ
ប រមក្ លទង់មនលពះទ័យរលរក្អ្រណាស់ រលពះលពះរជធីតាបានរួរពីសាវប់ លទង់មនលពះបនធូលសួ រ ង
រៅថា «ដូររមឋរបានជាក្ូ នរួរពសា
ី វ ប់ រ យ
ើ រ ញ
ើ ឯយក្ខសាវប់រៅវញ?»
ិ ។ ងរៅលរបទូលលពះបិតាតាម
ដាំរែើរសពឝលគប់ ។ លពះរជបតា
ិ បានឮលពះរជធតា
ី លរបទូលដូ ររបះ លទង់ឲរបា៉វគងរក្អ្បក្ណាខ្ដលសមវប់យក្ខ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 302
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ះ លទង់នង
ឹ លពះរជទានលពះរជធតា
ី ជាលបពនន រ ើយឲររសាយរជរ ។ ឯអ្បក្បា៉វគងរៅក្បុងលសុក្រូរធាំជប
ួ នឹង
រៅខាឝក្់រៅេឝន
ិ រ យ
ើ រៅខាឝក្់រៅេឝន
ិ សួ រថា « មនក្លិយុគក្លិយក្អ្បា
ី នជារសឋរឲរបា៉វគង?» ។ អ្បក្បា៉វគង
លបាប់ថា «រសឋរឲរបា៉វគងរក្អ្បក្សមវប់យក្ខនឹងយក្រៅឲររសាយរជរ» ។ រៅខាឝក្់រៅេឝិនឮក្៏រលរក្អ្រណាស់
លបាប់ថា « េញុាំរនះរ យ
ើ សមវប់យក្ខ រលរដម
ើ េញុាំខាឝក្់េន
ិឝ ឥ ូ វជារ យ
ើ មន
ិ រជឿរសារមនទាាំងរបស់ ខ្ដលេញុាំយក្
មក្ជាសមគល់ផង» ។ អ្បក្បា៉វគង រាំ ៅខាឝក្់រៅេឝិនរៅថាឝយរសឋរលុ ះរៅដល់រ ើយរៅខាឝក្់រៅេឝិន យក្ទាាំង
របស់ ខ្ដលយក្អ្ាំពីសាលរូលរៅគ្នល់រសឋរលគ្នន់ជាសមគល់ ៗ រៅខាឝក្់រៅេឝិនលរប់ថាឝយបងគាំរសឋរ រសឋរលទង់

ិ លរបទូ លតាមដាំរែើរសពឝលគប់ ។ រសឋរ

មនលពះបនធូលសួ រថា «រៅឯងឬខ្ដលសមវប់យក្ខ? » ។ រៅខាឝក្់រៅេឝន
លទង់ឲររៅ ងរៅមក្ឲររមល
ើ រ ើយលទង់សួរថា «រៅរនះឬខ្ដលសមវប់យក្ខ?» ។ ងរៅលរបទូលថា «អ្បក្
រនះរ យ
ើ ខ្ដលសមវប់យក្ខ ប៉ុខ្នថរលពីមុេគ្នរ់ខាឝក្់េន
ិឝ ឥ ូវរនះមន
ិ ខាឝក្់រទ» ។ រសឋរលទង់លជាប លទង់ផេាំ ង
រៅឲរជាជាយរៅខាឝក្់ ឲររសាយរជរជន ាំ ស
ួ លពះអ្ងគ ។ ដល់រៅខាឝក្់បានរសាយរជររ ើយ ឲររៅេឝិនរធឝើជា
ឧបរជ រផរ
ិ ជាមនុសេក្មេរ់ក្លមផងគ្នប ក្៏បានរសរក្ឋីសុេររៀងរបដរបរៅ ។

ខ្ភបក្សារ់មន
ិ សរលមរដូរខ្ភបក្លបាជាញ

រឥឿង ឣឞុ សសរលាអ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ២ ទាំពរ័ ១-២

រលពីរលពង យ មនររឿងមួយថា មនក្ុមរម ី ប ក្់អាយុ ១៤ ឆ្ងប ាំ មឋយរលបើឲររៅជីក្ដាំ ូង ។ រក្យងរនះ ររៀបរប

រួររលសរ ររញរដើររៅរក្ដាំ ូ ង រៅដល់ព្លពធាំមនដប ាំ ូក្មួយមនរូងរលៅ ។ ងក្ុមររៅជី ីក្ដាំ ូ ង រៅរជង
ើ
ដាំបូក្រ ះ ក្៏របូរខ្ផវរបលជុះធ្លវក្់រៅក្បុងរូងរ ះ ។ ងមន
ិ ដឹងរធឝើដូររមឋរ ក្៏ខ្លសក្លបរសថា «រលក្ណា អ្បក្
ណារអ្យ
ើ ជួយយក្ខ្ផវរបឲរេញុាំបាន េញុាំនង ួ ដាំរៅក្ាល
ឹ សងគុែរលក្ » ។ ខ្លសក្ខ្រប៉ុរែតះ មនខាវចាស់មយ
រុយខ្បង ដងកូវរុ ះគលគិរររញពីពីក្ុ ងព្លព
ប លបាប់រៅ ងរ ះ ថា « ង! តាយក្ឲរបានខ្ផវរបរ ះ ខ្ររបើតាយក្
បានតាលគ្នន់ខ្រឲរ ងឯង រក្ព្រឲរតាបានរ ើយ តាមន
ិ បារ់យក្គុែពីរៅរទ» ។ ងឮខាវថាដូរចាបះក្៏និយយ
រៅថា «ឱរលក្តារអ្យ
ើ !ឲរខ្ររលក្តាជួយយក្ឲរបានរុះ» ។ ខាវយក្ខ្ផវរបបានពក្
ី ុ ងរូ
ប ងឲររៅ ង រ យ
ើ ឲរ
ងរក្ព្រឲរ » ។ ងរ ះយក្ប វ មក្វកឹះដងកូវ រៅក្បុងដាំរៅក្ាលខាវ ។ ខាវររះខ្រសួ រ ងថា « ង ដាំរៅតា
សអុយឬលក្អ្ូប? » ។ ដាំរៅរ ះសអុយណាស់ ប៉ុខ្នថ ងរវវយ
ើ លបាប់រៅវញថា
ិ « លក្អ្ូបណាស់រលក្តា » ខាវររះខ្រ
សួ រ ងររះខ្រថាលក្អ្ូប ។ លុ ះវកឹះដងកូវអ្ស់ រៅ ខាវបារ់ឈឺ បារ់រមស់ រ យ
ើ នយ
ិ យលបាប់ ងថា « ង! ង
យក្ជាលមួយមក្ តានឹងោក្់ដាំ ូ ងឲរ» ។ ងរ ះ យក្ជាលមួយមក្ឲរខាវ ៗោក្់សុទខ្ន រមសលបាក្់រពញ
ជាល រងមរ់ជាលជាប់ឲររៅ ង រួរលបាប់ ងរ ះថា «
ងយក្ជាលរនះរៅផធះ រៅបងបអូន ងមក្ជុប ាំ ទ
ិ
ទាឝរឲរជិរសឹមរបើក្» ។ ងរ ះលខាវ រដើររៅដល់ផះធ រៅបងបអូនមក្ជុាំ រួរក្៏របើក្ជាល ដល់ របើក្រៅបាន
សុ ទខ្ន រមសនិងលបាក្់ខ្រក្គ្នប ។ លុ ះយូរបនថិរ ដឹងរៅដល់លសីឯរទៀរ ខ្ដលមនក្ូនលក្មុ ាំ លសីរ ះបញ្ជជក្ូនលក្មុាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 303
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ថា « ងឯងរមល ី ដាំ ូ ងបានមសលបាក្់ យក្មក្ខ្រក្បងបអូនរគ

ើ ក្ូ នរគ ៗ រៅជក្ ងរៅជក្ី បានខ្រដាំ ូ ង
គ្នយនបានរខាយរអ្ឝរី ទ» ។ ព្ថ្ងរលរយ លសីរ ះរលបឲ ើ រក្ូនរៅជីក្ដាំ ូង លុ ះបានរៅជួបលបទះនឹងខាវ ដូរ ងមុន
រទៀរ ក្៏រធឝើជាលជុះរបដូ រ ងមុនរ ះខ្ដរ រ ើយថា « រលក្ណាយក្របឲរេញុាំបាន េញុាំនឹងសងគុែរលក្» ។ ខាវ
ឮរ យ
ើ ក្៏យក្មក្ឲររួរឲរ ងរ ះ ចាប់ដងកូវឲរ ។ ខាវសួ រដូរពម
ី ុនថា « ង! ដរាំ ៅតាសអុយឬលក្អ្ូប? » ។
ងរ ះរវវើយថា «សអុយណាស់» ខាវឮដូររចាបះថា « ងយក្ជាលមួយមក្ តានឹងោក្់មសលបាក្់ឲរ» ។ ង
យក្ជាលឲរខាវ ៗចាប់សុទខ្ន រពស់ ខ្វក្ ោក្់រពញជាល រ ើយឲររៅ ងរ ះ លបាប់ថា « ងយក្រៅផធះរៅ
បងបអូនមក្ជុាំ បទ
ិ ទាឝរឲរជិរសឹមរបក្
ើ » ។ ងរ ះរៅដល់ផធះ រ ើ លបាប់មឋយ ៗ អ្រណាស់ ឲរបងបអូនមក្ជុាំ
យ
តាាំងបិទទាឝរ រួររបើក្ជាលរមល
ើ ។ ពស់ខ្វក្ររញមក្រឹក្មនុ សេទាាំងរ ះសាវប់អ្ស់ រៅ ។
រររង
ើ រង់លភ ខ្រងបារ់ធនរៅ

១ ដក្លសង់ពីទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយឆ្ង

ិ ប ាំ ១៩៣៥ ទាំពរ័ ១០៩

ួ ៗ ររៅក្បុងរសៀវរៅរនះ បខ្នទមរលមូវតាមសារ់ររឿងរោយគែៈក្មយររលក្ុមជាំនុាំ
២ សុ ភសិររៅរុងររឿងនិមយ
ទាំរនៀមទមវប់ ។

រឥឿង អឞតរាឤឥវធ
ិ បិ ឞសរេអសសរឥ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១៤៤- ១៤៦

រលក្អ្បក្ខ្ដលបានឮឬរទ? ចាស់ ៗខ្រងនយ

ិ យរៗគ្នបមក្ថា «សរឝអ្សេររ គរឺ សះ ពរី ដើមមក្ជាសរឝវរសស
ិ
ររះរហាះរ ើររដើររលើអារសបាន ខ្ររមក្ខាងរលរយ ក្៏លរូវរគររ់សរព្សរហាះរចាលរៅ» ដូរមនសាបមរៅ
រជង
ើ អ្សេររជាភសថុតាងលសាប់ ខ្រពុាំដង
ឹ ជាអ្បក្ឯណាររ់ រ ើយររ់រ ះ រររើ ោយរ រុអ្ីឝ ពុាំមនខ្រងរាស់ ។
រលក្អ្បក្ ខ្ដលបានរ ើញឬរទ ? សរឝអ្សេររ រន់រររមួ
ិ យយ៉ងជាប់ជានិរច គឺថា សរឝពពួក្រនះខ្រជួបគ្នបរវល
ណា ខ្រងរូលរៅ ិរមរ់គ្នបជាដរប ខ្ដលវលបលពឹរដ
ថ ូររបះ រោយមនរ រុររឿងរដើមដូររមឋរ ? ។ ចាស់ៗបាន
ដាំណាលមក្ថា : ក្បុងសម័យបឋមក្លផរ ះ សរឝអ្សេររទាាំងោយ ររះរហាះរលរៀងខ្លររលើអារស ឥររទស
ើ
ទាល់ខ្រសរឝទាង
ាំ រ ះ ពុាំទាន់រក្ើរសមផូែ៌ដូរសពឝព្ថ្ងរនះរទ មនរៅខ្រក្បុងវរថ ជាយនជាំនិះរបស់ អ្ក្
ប បួសខ្ដល
រន់ធម៌សុរររ
ិ សលមប់ជិះរហាះរៅយក្រងាាន់ រៅឧរថរក្ុរុទប
ីឝ មឋងៗ ។ មនសម័យព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ លពះមហាក្េលរ
ចារ់អាមររោាំបាយមធុបាយសយក្រៅលបរគនរលក្អ្បក្បួសទាាំងរ ះ ។ រលក្ក្៏ទទួលទុក្ រដើមផឆ្ង
ី ន់ដល់
រៅរពលព្ថ្ងលរង់ខ្រមឋង រ ើយបានទុក្ោក្់យ៉ងលបយ័រប គឺរលក្ោក្់ក្ុ ងសខ្លងក្
ប រ ើយរងពររទុ
ួ ក្យ៉ងេភស់
ិ ដល់រៅដាំបូលក្ុដិ រួររលក្
ជរ អ្
ាំ ក្
ប បួសជាបរស័
ិ ទរូលរៅសយឹងសាយធរិ ៅក្បុងវហារ
ិ រដម
ើ ផថា
ី ឝ យលពះរជក្ុសល
ដល់លពះមហាក្េលរខ្ដលជាមចស់ទាន លុ ះរប់ក្ិររច ើយ រលក្ក្៏ ប
ាំ រស័
ិ ទមក្រន់ក្ុដិវញ
ិ ។ រៅឱរសខ្ដល
រលក្លបជុាំសឹ ង
យ សាយធរិ ះ សរឝអ្សេររធុាំក្ន
ិវ លក្អ្ូបបាយមធុបាយស លទាាំពុាំបានក្៏រហាះរូលរៅក្បុងក្ុដិ រ យ
ើ
គយគន់រក្លសង់តាមក្វន
ិ រៅរ ញ
ើ បាយមធុបាយសពររទុ
ួ ក្រលើសខ្លងក្ ក្៏យក្មក្បររភគអ្ស់
ិ រលីង ឥររសស

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 304
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សល់ រ យ
ើ រហាះររញរៅរន់ទក្
ី ខ្នវងរបស់ េួ នវ
វ ញិ ។ លុ ះដល់រពលព្ថ្ងលរង់ រលក្លបជុាំពក្
ួ អ្បក្បួសជាបរស័
ិ ទ
រដើមផខ្ី រក្បាយមធុបាយសរ ះ រលពះជាបាយលររលណាស់ មនខ្រលពះមហាក្េលរ រទប
ើ មនរសាយ ។ លុ ះ
រលក្អ្បក្បួសមក្លបជុាំរ ើយ ក្៏បងាគប់ឲរសាមរែរមួយរូបឲររ ើងរលើធឹម
ប បងាូរសខ្លងក្រុះមក្ លសាប់ខ្រ
សាមរែររ ះខ្លសក្រ ង
ើ ថា «ពុាំរ ញ
ើ មនអ្ឝរី ៅក្បុងក្រញ្ជ ើ រលើសខ្លងក្» ថារ យ
ើ ក្៏លសាយខ្េេបងាូរសខ្លងក្
រ ះរុះមក្ ។ រលក្លគូរៅអ្ធិររនឹក្ ួសរិរថណាស់ ក្៏លន់លពះឱសឌថា «យរី អ្ើ ! ឯងអ្រ់រងាាន់តាង
ាំ ពីលពឹក្ ថា
ទុក្រពះឲរទាំរនរ ដល់ព្ថ្ងលរង់នឹងឆ្ងន់បាយមធុបាយសឲររពញទាំ ឹងខ្រមឋង រលពះក្បុងមួយជារិក្លមបានបាយ
លររលខ្បបរនះឆ្ងន់ណាស់ ឱក្មយរអ្ើយ ! ឥ ូវនង
ឹ ឲរដណា
ឋ ាំបាយក្៏មន
ិ ទាន់ រលពះព្ថ្ងរលជពលី រង់រៅរ យ
ើ
រែើា យ ! អ្ស់រលក្និមនថរៅវញរុ
ិ ះ ចាាំខ្សអក្សឹមបិែឍបារឆ្ងន់រៅ » ។ ពួក្អ្បក្បួសនិមនថរុះពីក្ុដិរលក្លគូ
រៅអ្ធរ
ិ រអ្ស់រៅ ។ រឯរលក្លគូ
ី រៅអ្ធរ
ិ រ រលមនរ រុ ឲ
ាំ រមនវរក្ក
ិ ដូររបះរ យ
ើ ក្៏រលក្និមនថរូល
រៅក្បុងក្ុដិ សមងស យ សាយធិ ដាំរ
ាំ ឹ ង ើងរម ចាឆយរមល
ិ រមល
ើ រ រុរភទរៅរ ើញរាស់ ថា មនសរឝអ្សេររមួយ
រហាះរូលមក្ បររភគបាយមធុ
ិ បាយសរ ះអ្ស់ រៅ រទើបរលក្រៅលបជុាំពួក្អ្សេររទាាំងប៉ុ យ នមក្ពិរសាធ ។
ក្បុងរាំរណាមអ្សេររទាាំងរ ះ អ្សេររជារួរចារ ក្៏រូលមក្លបជុាំខ្ដរ ខ្រអ្សេររទាាំងប៉ុ យ នបាន គ្ន
ាំ ប បដរិ សធ
ពក្ររចាទទាាំងអ្ស់ ។ រលក្លគូរៅអ្ធិររក្៏លជាបរាស់ ថា រួអ្សេររណាក្៏រចារខ្ដរ ខ្រមន
ិ ខ្មនបានផចញ់ ផចល
រទ រោយរលក្ពចា
ិ រណារៅយល់រ ញ
ើ ថា «រួអ្សេររ រាំរែររៅមុេ របរើ ៅខ្រមនរទន
ឹ រិ ហាះរ រើ រលើអារស
បានដូររបះ មុេជានង
ឹ រធឝអ្
ើ នថរយរផេងៗ ដល់ពក្
ួ មនុសេខាវង
ាំ ណាស់» រទប
ើ រលក្មនពុទដ
ន ីរថា «ចាប់រដើមពព្ី ថ្ង
រនះររៅ អ្ញនឹងបនទយរទន
ឹ ិឯងរល់គ្នបឲរសមនឹងសភពរបស់ ឯង ខ្ដលលយមរៅរួមជាមួយនឹងពួក្មនុសេរលក្
បាន » ។ លុ ះរលក្បានលបាប់ដូររបះរ យ
ើ រទប
ើ រលក្យក្រាំបិរររ វះររ់សរព្សរហាះរបស់ សរឝអ្សេររទាាំង
រ ះររញ រ ើយរលក្លបាប់ថា «តាាំងពីព្ថ្ងរនះរររៀងរៅ លរូវឯងរល់គ្នបរៅជាសរឝបរលមម
ើ នុសេរលក្ រដើមផ ី
រោះព្ថ្វបាយមធុបាយស ខ្ដលមនុសេទាាំងោយរគរិញ្ចឹមអ្បក្បួស» ។ ចាប់រដើមពីរ ះមក្ សរឝអ្សេររទាាំង
ោយ ខ្លងររះរហាះរ រើ បានរទៀរ ក្៏មនរសរក្ឋរ
ី ូ រររ
ិ រថ ទាមនសេនង
ឹ អ្សេររ ខ្ដលរក្មុេមន
ិ រ ញ
ើ ក្បុងក្រ
ិ ច
លបលពឹរថរចារក្មយរ ះ រទើប គ្ន
ាំ ប តាាំងរបឋជាញថា «នឹងរសុ ើ បរក្មុេឲររ ើញលបាក្ដ រ ើយនឹងលពួរគ្នបរធឝើទែឍក្មយឲរ
ធងនរ់ ពញក្មវង
ាំ ខ្រមឋង » ។ រ រុរនះរ យ
ើ បានជាអ្សេររទាាំងោយ ខ្ររលណាបានជួបគ្នប វខ្រង រ
ិ គ្នបរៅ
វញរៅមក្
ិ លុ ះ រ
ិ បានក្វន
ិ រៅវញរៅមក្រ
ិ ញ
ើ ដូ រជាក្វន
ិ បាយមធុបាយស ក្៏រចាទគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ រ យ
ើ
ខ្លសក្លបខ្ក្ក្រោយសាំ រ ងយ៉ងខាវង
ាំ ៗថា«រទៗ»។

លួ ររគវលគ្នន់ខ្ររគទាន់វខ្លក្ល
1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ២ ឆ្ងប ាំ ១៩៤៧ ទាំពរ័ ៨៩ ររៀបររៀងរោយអ្បក្ឧក្ញា៉ ឥសេរវងា សាំ - ស៊ុ ន រៅលក្មលបឹក្ា
សាលឧទនរែ៍ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 305
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង តាចឞាឥរឦៀក
ុំ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១៣៩- ១៤៣

មនររឿងមួយដាំណាលថា : រលរ ះ មនព្លពមួយធាំមនខាវសាហាវ ខ្រងខាាំមនុសេជារលរើន នឹងរូ លរៅរក្

របាររដឋវលវិពុាំបាន ។ លគ្នខ្ដលតារនធគ្នរ់រូលរៅរបារវលវិក្ុ ងព្លពរ
ប ះ ខាវវលបររញពីក្ុ ងព្លព
ប ប៉ងនឹងខាាំតា
រនធខ្ដលរូលរៅរបារវលវិ ។ តារនធរ ញ
ើ វមុន រ យ
ើ គ្នរ់រក្ពុរទានថា ឱ ! ពុរទានៗ រអ្ើយ !
ឆ្ងបរាំ នះឆ្ងបខា
ាំ ល ទឹក្ខ្បក្ពសវល សាវប់ខាវដាំរ ី សាវប់អ្ស់បក្ា លមគ្ន
ឹ បក្េ ី សាវប់ខាវដាំរ ី គ្នយនគង់
រូរមួយ ។ រដឋអ្ញរនះ អាណាខ្វងៗ អ្ញពររក្ូ
ួ នរៅ អាណាេវៗ
ី អ្ញពរររាល់
ួ អ្ខ្លង ឱសរឝទាង
ាំ ោយរអ្ើយ !
ក្បុងឆ្ងបខា
ាំ លរនះ នង
ឹ សាវប់អ្ស់ រ យ
ើ គ្នយនគង់រទ ។ តារនធនយ
ិ យរក្ពុរទានយ៉ងរនះជារលរើនដង ខាវសាឋប់បាន
ឮរាស់ គិរថា «គួរអ្ញសួ រតារនះរង់ដឹងរមល
ើ » ។ រទើបខាវសួ ររៅតារនធវញថា
ិ «តារអ្ើយតា ! ក្បុងឆ្ងបខា
ាំ លរនះ
ទក្
ឹ ធាំខ្មនឬ? » ។ តារនធ រធឝភ
ើ ញ ក្់នយ
ិ យរៅនឹងខាវថា «ឱ ! រៅ ! ឆ្ងបរាំ នះទក្
ឹ ធាំណាស់ បានជាតាភ័យនឹងក្ូនរៅ
រទើបតារក្រដឋ រដើមផរ
ី ងពររក្ូ
ួ នរៅឲរផុរពីទឹក្ » ។ ខាវក្៏មនរិរភ
ថ រ
ិ ភ័យនឹងពក្រតារនធ, គិរខាវរសាវប់ ក្៏រូល
មក្ជិរ រ ើយនិយយនឹងតារនធថា « តារអ្ើយ អាែិររងពរួរេញុាំ ឲរផុរពីទឹក្ផងបានឬរទ ? » ។ តារនធរវវើយថា
« បាន មន
ិ អ្រី ទរៅ ! អ្ងគុយមក្ចាាំតារៅទរី នះសិនរុះ » ។ ខាវក្៏រូលមក្អ្ងគុយចាាំ ។ លុ ះតារនធរបារវលវិរដឋបាន
ក្៏លរក្ួញរធឝើជារ ាំងក្ រ ើយរូលរៅរងររងកះខាវ ។ តារនធរន់គល់រដឋរ ើងរៅរលើរដើមរឈេ
ើ ស
ភ ់រ ើយបងាគប់ខាវ
ឲររលររ ង
ើ ។ តារនធក្ល៏ សាវទាញរ ង
ើ ឲរផុររជង
ើ ខាវពដ
ី ី រួរគ្នរ់រុះមក្វញ
ិ ។ ខាវសួ រថា «តា!ប៉ុរែតះផុរពី
ទក្
ឹ រ យ
ើ ឬអ្ឝី ?» ។ តារនធរវវយ
ើ ថា «ផុររ យ
ើ រៅ ! ។ តារនធក្រ
៏ ន់រប
ាំ រ ើ ដាំបូង ។ ខាវរ
ិ រៅរប់រឈជា ញ
ើ សួ
ថា «តា ! តារប់ដាំបងរធឝើអ្ីឝ ?» ។ តារនធថា «រប់យក្រៅផធះ ខ្លក្ងលបទះនឹងសរឝឯរទៀរ វលបមទតា » ។ ខាវ
រវវយ
ើ ថា «គ្នយនខាវឯណារទតា ! មនខ្រេញុាំរនះឯង ខ្រងខ្រខាាំរគរល់ព្ថ្ង» ។ តារនធដង
ឹ ថា «ឱ ! អារនះជាសរឝររ
របើដូររបះ អ្ញនឹងវយឲរអ្ស់រិរក្
ថ ុ ងលគ្នរនះ
ប » ។ រទើបតារនធរន់ដាំបងរូលរៅដល់ខាវថា «រៅរៅឲររសងៀមតា

ើ រាំែងឲរ ខ្លក្ងវរបូរលង់ទឹក្សាវប់» ។ ខាវក្៏រៅរសងៀម រទើបតារនធរលើក្ដាំបងវយខាវៗ ក្៏លបឹងររបលមះ

នឹងរមល ើ
ខ្លសក្ររទ៍ រលក្រលួ រខ្សផក្រ ម
ើ េវួនជាខាវង
ាំ មុេគួររវទ រ យ
ើ ខាវក្៏លបឹងររបលមះ
ើ លក្ ះខាាំខ្េេរដឋោរ់ រគរ
ររ់រៅ ។ តារនធ ក្៏វលរៅេធ
ិ មចាាំខ្លសវញ
ិ ។ និយយពីខាវខ្ដលររ់ររ
ួ រៅរ ះ បានរៅជួបនឹងដាំរមួ
ី យ ដាំររី ើញខាវ
របាល ក្៏ខ្លសក្សួ រថា «បងខាវឯងភ័យនង
ឹ អ្ឝី ក្៏បានជារបាលមន ើ រលរយរសាះ» ។ ខាវលបាប់រៅដាំរវី ញថា
ិ រមល ិ «
បងរអ្ើយ ! អារនធរ ាំរលៀក្ បរញ្ជឆរវយេញុាំរ ើមេវួនអ្ស់ » ។ ដាំរសួ
ី រថា «អារនធរ ាំរលៀក្រ ះរៅឯណា?» ។ ខាវ
លបាប់ថា «វរធឝើខ្លសរៅមរ់បឹងឯរ ះ ។ ដាំរថា
ី «អ្ញនឹងរលពរឲរវលអិរ ក្ុាំឲរវរធឝើបាបរគ» ។ ខាវរបាល ួសរៅ
ដាំរក្៏
ី រដើររក្តារនធនង
ឹ រលពរ ជួបនឹងតារនធរ ើ ខ្រដាំរម
យ ី ន
ិ សាគល់សួរថា «តាៗសាគល់អារនធរ ាំរលៀក្ខ្ដរឬ ?» ។ តា
រនធសួរដាំរថា
ី «រៅឯងសួ ររក្គ្នរ់រធឝើអ្ីឝ ? ដាំរថា
ី «េញុាំេឹងណាស់ វបរញ្ជឆរវយខាវរ ើមេវួនអ្ស់ » ។ តារនធរវវើយថា
«តារនធ គ្នរ់រៅេធមខ្លសរលរយ
ើ ខាងរក្ើរមរ់បង
ឹ , ប ! េធមគ្នរ់សៗនុះឯង » ។ ដាំរថា
ី «តាអាែិរជូនេញុាំរៅ របេ
ើ ុ ាំញ
រលពរវសាវប់ បានរបស់អ្បីឝ ុ៉ យ នេញុាំជូនតាទាាំងអ្ស់ » ។ តារនធរវវើយថា «តាអ្រណាស់ រៅរអ្យ ើ ! ប៉ុខ្នថទឹក្បងឹ រនះ
រលៅណាស់ តារៅមន ិ រួររទ» ។ ដាំរថា ី «របើទឹក្រលៅ តាជិះរលើក្ាលេញុាំមក្» ។ តារនធរវវើយថា «រអ្ើ របើដូរចាបះ រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 306
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្៏រៅ» ។ តារនធក្រ
៏ ន់រប ិ លពមួយរៅផង លុ ះរៅបានរមងយមួយខ្លសតារនធ ក្៏រប់ក្ាលដាំរ ី ៣ –៤ រាំបរ
ាំ រ ិ
មុរររញ្ម ។ ដាំរក្៏
ី រគររបាលមក្វញ
ិ ដល់រគ្នក្រលស់ ទមវក្់តារនធ រ ើ ដាំរក្៏
យ ី របាលរៅជួបនឹងខាវ ុ ាំៗ
យ
ខ្លសក្សួ រថា «បងដាំររបាលអ្ឝ
ី ីក្គ្ន
៏ យ នរមលើ រលរយរសាះ» ។ ដាំរលបាប់ ី ថា «បងខាវ ុ ាំរយ អ្ើយ ! អារនធរ ាំរលៀក្បរញ្ជឆរ
រប់ក្ាលេញុាំ្មអ្ស់ » ។ ឯខាវ ុ ាំក្ យ ជ ួ េឹងដរាំ ី រ យ
៏ យ ើ សួ ររៅដរាំ វី ញថា
ិ « អារនធរ ះ វរៅឯណា ?»» ។ ដាំរ ី
លបាប់ថា «វរៅរធឝើខ្លសរៅមរ់បឹងធាំឯរ ះ » ។ ដាំរក្៏
ី របាលបារ់ ។ ខាវ ុ ក្
ាំយ ម
៏ នរិរេ
ថ ឹងគុាំក្ួន លបមថ្ នឹងខាាំ
បាំខ្បក្ក្ាលតារនធឲរសាវប់ ។ លុ ះព្ថ្ងរលរយ ខាវ ុ ាំរយ ដើរៗរៅ រ ើញតារនធភួ រខ្លសរពលលព
ជ ឹក្ ។ ខាវ ុ ាំន
យ ឹក្ថា «រនះ
រ យ
ើ ររអា
ើ រនធរ ាំរលៀក្រ ះ ដូររបះអ្ញពួនចាាំរៅរនះរុ ះ ចាាំវមក្ជិរ អ្ញរលររៅខាាំវឲរបាន» ។ ខាវ ុ ាំក្
យ ៏
លបាប់ចារាំ ៅសាំ យបព្លព ។ តារនធមន
ិ ដឹងេវួន ។ តារនធភួ រខ្លសយូ
ជ រ លក្រ ក្រៅខាវ ុ ាំរយ លរក្រអ្ើររមល
ើ មក្ តារនធ
រ ញ
ើ ខាវ ុ ាំរយ អ្រ
ើ ដូរចាបះ គ្នរ់គរ
ិ ថា «សរឝរនះ វរង់មក្លបមថ្រធឝើទុក្អ្
ខ ញរទៀររ យ
ើ » ។ តារនធលបុងេវួន រ យ
ើ
វយរដញលក្បីថា « ី ! អា ងេាំទាញរ ើង តាយក្ ុ ាំឲ
យ រសុ ី ុ ាំខ្យ រពីរសមផុក្ ក្ាំពុងរពញទឹក្ខ្ផអម » ។ តារនធ
គ្នរ់ថាយ៉ងរនះជារលរើនដង ។ ខាវ ុ ាំឮ
យ រាស់ ក្៏មនរិររ
ថ ង់សុី ុ ាំយ រ ើយរវវើយមក្នឹងតាថា « តាៗ ! ខ្រក្េញុាំសុី
ផង» ។ តារនធរវវយ
ើ លបាប់រៅខាវ ុ ាំវយ ញថា
ិ «រៅរអ្យ
ើ ុ ាំតា
យ ខ្រពរី សមផុក្រទ ទុក្ឲរលក្បីវសុ ី មយ
ួ មបក្់ រសាះញ័ រ
េវួន របើរៅរង់សុី រូលមក្និយយគ្នបសិន» ។ ខាវ ុ ាំយ ក្៏រូលមក្អ្ងគុយ ។ តារនធថា «របើរៅរូលរិរស
ថ ុ ី ខ្ដរ នឹងឲរ
សុី ទាង
ាំ អ្ស់ ខ្រមឋងរៅ ខាវរខ្លក្ងលក្បីវេង
ឹ រលពះវធ្លវប់សុីខ្ដរ ខ្រតាគរ
ិ ថា រៅឯងឲរតាទម
ឹ ភជួរខ្លស បានមួយ
ពាមរុះ តានង
ឹ ឲររៅសុ ី ទាង
ាំ ពរី សមផុក្ខ្រមឋង ឯលក្បតា
ី ឲរវអ្រ់សិនរៅរុះ សឹមរក្រទៀរ» ។ ខាវ ុ ាំសា
យ ឋ ប់លរូវរិរថ
នឹងរាំែីរ ះ រលពះលរូវរាំែង់របស់ េួ ន
វ ក្៏អ្រណាស់ ថា «របើដូររបះ ឲរតារោះលក្បីររញរុះ » ។ តារនធ ក្៏រោះ
លក្បរី រញមួយរ ាំរពរ ។ ខាវ ុ ាំក្
យ រ៏ ូលរៅឲរតារនធទឹម ោក្់ខ្េេទាមរងរររួ
ឹ ររលសរ ។ តារនធគ្នរ់សុ ះរៅរន់
ធ
ក្នធុយយមនងគល
័ រ ើយរដញថា ី ! អា ងេាំរ ើងតាយក្ ុ ាំឲ
យ រសុ ី ុ ាំខ្យ រពីរសមផុក្ ក្ាំពុងរពញទឹក្ ។ ខាវ ុ ាំេ
យ ាំ
លបឹងទាញនងគល
័ ពុាំក្រលក្ើក្រ ើយ ។ តារនធគ្នរ់េឹង ក្៏ខ្លងក្នធុយយមនងគល
័ ខ្បររៅវយឯខាវ ុ ាំៗ
យ ក្៏េាំលបឹងររបលមះ
ើ
តារនធវយខាវង
ាំ ណាស់ ដល់រៅខ្បក្រ ម
ើ េវួនទាាំងមូល ។ លុ ះខាវ ុ ាំរយ ររួើ រ របាលរៅជួបនឹងររក្ៗ សួ រខាវ ុ ាំថា
យ :
បងខាវ ុ ាំរយ បាលអ្ីគ្នយនរមល
ើ រលរយរមវះ៉ ? ។ ខាវ ុ លាំយ បាប់រៅវញថា
ិ « បងររក្រអ្ើយ ! អារនធរ ាំរលៀក្ វបរញ្ជឆរ
វយេញុាំ រ ម
ើ េវួនអ្ស់ » ។ រ យ
ើ ខាវ ុ ាំរយ បាលរៅ ។ ររក្ក្៏អ្រ
ួ ថា «របដ
ើ ូរចាបះ ទុក្ឲរអ្ញរៅខ្ ក្លបតារនធ
យក្លរីខ្រក្គ្នបសុ ី ឲរអ្ស់ ក្ុាំទុក្ឲរវរ យ
ើ » ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ តារនធគ្នរ់រន់រប
ាំ រ
ិ លពមួយនង
ិ លរវមួយ រៅ
រលើក្លបគ្នរ់ក្ុ ងប
ប ឹង ។ និយយពីររក្មក្ដល់ក្ណា
ឋ លផវូវជួបនឹងខាវលរីមយ
ួ ។ ររក្ក្៏បបួលខាវលរីថា «បងខាវ
លររី ៅសុី លរន
ី ង
ឹ អ្ញ » ។ ខាវលររ
ី បថា « បងររក្ឯង បានលរព
ី ណា
ី ? » ។ ររក្ថា « អ្ញរៅខ្ ក្លបអារនធ
រ ាំរលៀក្ខ្រក្គ្នបសុ ី » ។ ខាវលពមតាមររក្ ក្៏មក្អ្ងគុយរៅមរ់បឹង យូរបនថិររ ើញតារនធអ្ុាំទូក្មក្ ររក្សួ រថា «
តាសាគល់អារនធរ ាំរលៀក្ខ្ដរ » ។ តារនធថា « សាគល់ខ្ដរ ខ្រអារនធរ ះ វរៅរលរើយបឹងខាងឯរណាះរទ » ។ ររក្
ថា របដ
ើ ូររបះអាែិរជូនេញុាំរៅ របេ
ើ ុ ាំខ្ញ ក្លបវបានលរី េញុាំខ្រក្តាពក្់ក្ណា
ឋ ល ។ តារនធថា « រៅក្៏រៅ រផរ
ិ លប
តា ក្៏វពុាំលរូវផង » ថារ យ
ើ ររក្ក្៏រលរទាំក្ាលទូ ក្ ។ តារនធថា «រៅក្ុាំរៅអ្ងគុយក្ាលទូក្ វលិរណា ! មក្
អ្ងគុយេធងម
់ ុេតាឯរែះ រទប
ើ វមន
ិ លិរ» ។ ររក្ក្៏មក្អ្ងគុយរៅមុេតារនធ រ យ
ើ រៅខាវលរថា
ី «មក្បង
លបញាប់នង
ឹ អាលរៅ» ។ ខាវលរថា
ី «បងររក្ អ្ញមន
ិ ហា៊នរៅរទ អ្ញខ្លក្ងតារនធរ យ
ើ រនះ» ។ ររក្ខ្បររមល
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 307
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលរយថា «មន
ិ ខ្មនរទ» ។ តារនធគ្នរ់រៅរសងៀម ។ ខាវលរក្
ី រ៏ ង
ើ មក្អ្ងគុយទម
ឹ គ្នបនង
ឹ ររក្ ។ តារនធគ្នរ់អ្ុាំទូក្
រៅលបមែ ១០ ពាមពលី ចាាំង គ្នរ់រប់ក្ាលររក្មួយរាំបិរ ។ ររក្រលរធ្លវក្់ទក្
ឹ ខាវលរក្
ី រ៏ លរធ្លវក្់ទក្
ឹ
ទាាំងអ្ស់ គ្នប ខាវលរីបរ ធ សររក្ថា « អ្ញថាតារនធរ ើយ ឯងថា មន
ិ ខ្មនតារនធរទ » ។ ររក្ថា «ក្ុាំមរ់ េាំខ្រ
ខ្ លរៅ » ។ សរឝទាង
ាំ ពរី ក្៏ខ្ លដល់រគ្នក្ រ យ
ើ របាលរៅ ។ តារនធរៅរធឝខ្ើ លសលសូវរួររ យ
ើ ក្៏រៅផធះ បាន
រសរក្ឋីសុេសបាយ ។ រលរយមក្តារនធ មនរិរថសរងឝគថា «ឱ ! សរឝទាង
ាំ ៤ រនះនឹងរងរវរនឹងអ្ញររៅមុេ
ពុាំខ្លង រ ើយវនឹងរធឝើបាបអ្ញរនះមន
ិ ខាន ដូររបះគួរអ្ញទិញខ្ដក្ឲររលរើន រធឝើរប
ាំ ិររររដងខ្ដក្ឲរបាន ៥០ ឬ
៦០ ទុក្បលមុងររពរេវួនខ្ដលសាវប់រៅ» ។ តារនធ រធឝរ
ើ បាំ រ
ិ បានរលសររ យ ាំ «របើ
ើ គ្នរ់ក្រ៏ ៅក្ូនរៅមក្ផឋថា
អ្ញសាវប់រៅរ ើយ យក្អ្ញរៅក្ប់ ឲរយក្រាំបិរទាាំងអ្ស់ រនះរៅោក្់រលើផូ រក្ុ
ប ាំខាន រូក្ដីលប់ឲរជិរ លុ ះដល់
៥ – ៦ ព្ថ្ង ឲរក្ូនរៅរមល ាំ ូនរៅរួររ
ើ ផបូរអ្ញក្ុាំខាន » ។ តារនធ ផឋក្ យ ៏ នជាំងឈ
ើ គ្នរ់ក្ម ឺ ក្
ឺ េ័យរៅ ក្ូនរៅក្៏
យក្រខាយរតារនធរៅក្ប់ រធឝើដូរបណា
ឋ ាំគ្នរ់មន
ិ ហា៊នខាន ។ និយយពីសរឝទាង
ាំ ៤ ខ្ដលមនរវរនឹងគ្នបរ ះ រល
យ លបាប់ដាំរៗ
តារនធសាវប់រៅបាន ៣ ព្ថ្ង សរឝររក្រសុ ើ បដឹងថា តារនធសាវប់ ក្៏រៅលបាប់ខាវ ុ ាំៗ ី លបាប់ខាវធាំ ភជុប
ាំ បួល
គ្នបរូលមក្រយរខាយរតារនធរ ាំរលៀក្សុ ី ។ ររក្រយរុងរជើង ខាវ ុ ាំរ
យ យក្ាល ខាវធាំរយក្ណា ឋ លេវួន ។ ឯដរាំ ី
ឈរចាាំរមល
ើ រ ើញសរឝទាង ាំ ដួលរដក្អ្ស់ ។ ដាំរេ
ាំ ៣ មុររជើងពិររជាខាវង ី ឹងនឹងរខាយរតារនធថា « រជើ ! អារនធ
ររតាាំងពរី ស់ទាល់ខ្រសាវប់ មន ើ រខាយរមក្រៅរលើរគ្នក្ » ។ ដាំរ ី
ិ ខ្លងរររសាះ ទុក្ឲរអ្ញឈូ សខ្រមឋងឲររបុង
េង
ឹ ណាស់ រលើក្រជើងឈូ សជាខាវង
ាំ លរូវនង
ឹ រាំបរ
ិ មុររពញរជើង ក្៏រដក្ដួលទាាំងអ្ស់ គ្នប ។ ដល់ក្ាំែរ់ព្ថ្ង ៧
ក្ូនរៅតារនធ គ្ន
ាំ ប រៅរមល
ើ រខាយរ លសាប់ខ្ររ ើញដាំរ ី ខាវ ររក្សាវប់ខាងផបូរ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ពនវះយក្សារ់ ខ្សផក្ វអឹង
ភវុក្ មក្លក្់យក្លបាក្់រធឝើបុែរឧទធស
ិ បញ្ជូ នឲររខាយរតារនធរ ាំរលៀក្ជាសូ ររររហាង ។

េង
ឹ ខារ លបមថ្េុស
1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ៤ – ៥ – ៦ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៤ – ៥ ទាំពរ័ ៥៣ ររៀបររៀងរោយ ុន អ្ក្ខរឯក្ ។

រឥឿង ប្សា
ី យដកម្ី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១៣៦- ១៣៨

មនបុរសមបក្់និងលសីមបក្់ ជាបឋីលបពនន រៅក្បុងលសុក្មួយ បឋីជាមនុសេរិរលថ រង់ ខ្រគ្នយនលបាជាញ ឯ ងលបពននរ ះ

ជាលសីររ
ិ ម
ថ ន
ិ លរង់នង
ឹ បឋី ខ្រររះមយរលរើន ។ ព្ថ្ងមយ
ួ ងលបពនន មនររ
ិ លថ បាថាបរង់ជប
ួ នង
ឹ សហាយណាស់
រោយឃ្លវរគ្នបយូររ ើយ ខ្រមន
ិ ដឹងជារធឝើរមឋរនឹងរៅជួបបាន រលពះភូមរិ ះរៅឆ្ងងយពីគ្នប របើរដើររៅខាវររខាយរ
លង ។ ងលបពននក្ន
៏ ិយយនឹងបឋីេួ នថា
វ «អ្បក្! លងររនះរយង
ើ គិររៅរក្ទិញមន់មយ
ួ មក្រធឝើសុីបាយមឋង អ្បក្
រង់សុីរទ ?» ។ បឋរ
ី បវញថា
ិ «រង់សុីខ្ដរ » ។ លបពននថា «េញុាំរង់សុីេរួ េញី» ។ បឋថា
ី « រអ្!ើ អ្ញក្៏រង់សុីេរួ េញីខ្ដរ» ថា
រ ើយ ក្៏បបួលគ្នបរុះរដើររៅទិញមន់អ្ក្
ប លសុក្ រៅភូមជ
ិ ិរផធះសហាយរ ះ ។ បឋីនិងលបពននបបួលគ្នបសួ ររក្ទិញ
លគប់ខ្រផធះ ។ ងលបពននរដរើ ខ្បក្ពប
ី រីឋ ៅជួបសហាយ វនយ
ិ យក្រ
ិ ចក្លរផេងៗ រួរមក្ជួបនឹងបឋវី ញ
ិ រ យ
ើ លបាប់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 308
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បឋថា
ី «អ្បក្ ! ផធះឯរណាះរគមនមន់លក្់ រគលបាប់េុ ាំអ្
ញ មាញ់ មញ
ិ » ។ បឋលី ពមរៅតាមលបពននលបាប់ ក្៏ទិញបានរម
មន់មយ
ួ យួរលរ ប់មក្ផធះវញ
ិ រពលរ ះជារពលពន់លពលប់ រៅដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវ លសាប់ខ្រ ងលបពននរធឝើ
មយគក្់រដើមលទូង រ ើយថា «ឱ ! អ្បក្រអ្ើយ ! រភវរដូ ររគលរ់រៅរ ើយ » ។ បឋីសួរថា «រភវរអ្ី ?» ។ លបពននថា «
រភវរេញរី ៅរ យ
ើ អ្បក្ ! របើដូរចាបះអ្បក្ឯងរៅៗរនះសិនរុះ េញុាំររ់រៅវឆ្ងប់» រ យ
ើ ងរ ះររ់រៅ ។ បឋីក្ឈ
៏ រចាាំ
លបពនន ឯ ងលបពនន រលឃ្លវរពីបីរឋ ើយ ក្៏រគររៅជួបនឹងលបុសសហាយេវួន រ រុខ្ររឭក្សហាយខាវង
ាំ ណាស់
ក្៏លបះរដក្រៅដី មន
ិ រក្ផធះសខ្មផងរទ រោយលបញាប់រៅជួបបឋីវញ
ិ ។ ឯបុរសសហាយរ ះ ក្៏ទទួលភរៈ ងរ ះ
រៅ រួរ ងរ ះយក្េញព
ី ីសហាយ រ យ ាំ «លងររនះ ឲរអ្បក្បងចាាំរមល
ើ ផឋថា ើ របម
ើ នរពលលសួល រូ លរៅរដក្
មឋងរទៀររុះ » និយយក្ិររ
ច រសពឝលគប់រ ើយ ងរ ះក្៏លរ ប់មក្ឯបឋីរដើមវញ
ិ ។ ដីខ្ដលលបះរដក្រ ះ ក្៏រៅ
ជាប់នង
ឹ េបង មន
ិ ទាន់របាសរៅរ យ
ើ រលពះរដរើ មក្រោយលបញាប់ លុ ះរដើរមក្ដល់បីេ
ឋ ួ នរ
វ យ
ើ ក្៏រសើររអក្រអយ
និយយរៅរន់បីថា
ឋ « របើអ្ក្
ប រ ើញអ្ាំមញ
ិ លបខ្ លជារសើរោរ់េរល់សាវប់រ ើយ » ។ បឋីសួរថា «រសើរអ្ី ? »។
លបពននរបថា « ខ្ន ! អ្បក្រមល
ើ េបងេញុាំ របាសឲរបនថិរមក្៍ ! បឹងរ ើយេញុាំដក្េញី វរបូរព្ដទាាំងអ្ស់ េញុាំដួលផងររៅ
រលរយបះរជង
ើ រលចាង បានជាដលី បោក្់េបងេញុាំអ្ស់ » ។ បឋម
ី និ ដង
ឹ ក្៏របាសេបងឲរលបពននរៅ រួររ យ
ើ គ្ន
ាំ ប រដរើ រៅ
ផធះ រធឝើបាយនិងមន់សុី រធឝើររ
ួ រ ាំ ុីរៅ េញុាំនឹងសាឋប់» បឋី
ើយរពលងងឹរសុ ី បាយរួរ លបពនននិយយនឹងបឋីថា «អ្បក្ ! ផវុប
ី ក្ផវុាំ ។ លបពននរដក្សាឋប់ៗបនថរ
ក្៏យក្បុម ិ រៅ ក្៏ក្ល
ិ មក្រដក្រលើរៅវបឋី រ យ
ើ ថា « ពរី រះណាស់ អ្ក្ ប ! អ្បក្ផវុាំបុី ខ្ភបក្
រមល
ើ រននខ្ដរឬរទ ? របអ្
ើ ក្
ប មន
ិ រមល
ើ រនន រធឝរើ មឋរនឹងចាប់របក្
ើ បទឲរលរូវទាំនុក្ ? បឋរ
ី បថារទ ! « មន
ិ បារ់រមល
ើ រននរទ
រលពះព្ដចាាំសាធរ់ រ
ើយរាំណាាំរននផង » ។ លបពននថា « របើដូររបះ េញុាំបិទខ្ភបក្អ្បក្ទាាំងពីររមលើ អ្បក្រៅខ្រផវុាំពីររះ
ដូរខ្ដលឬរទ ? ។ បឋរ
ី បថា « បទ ិ រុះ ក្៏រៅខ្រផវុាំពរី រះដូរមុនខ្ដរ » ។ លបពនន យក្ព្ដបទ ិ ខ្ភបក្បឋីេួ នទាាំ
វ ង២ រួរ
រ ើយក្៏ក្ខ្ននក្រជើងឲរសហាយរ ះរ ើញ ។ បុរសសហាយរ ើញលសីសហាយេវួនបិទខ្ភបក្បឋីបាន រ ើយក្ខ្ននក្
រជើងឲរសញ្ជដដូរចាបះ ក្៏រូលរៅរួមសាំ វសនឹង ងរ ះរៅ ។ លុ ះសហាយរ ះថ្យររញ រទើបលបពននខ្លងបិទ
ខ្ភបក្បឋី ។ បឋី ងក្៏មន
ិ អារដង
ឹ ដល់ក្រ
ិ ចក្លរ ះរ យ
ើ ។ រលពះរ រុរនះ បានជាមនពក្របុរែថា « មយ
ដក្េញី»មនទាាំងទាំនុក្រលរៀងផងថា:

លសីរៅដក្េញី លសីរអ្យ
ើ ងលសី
លសីរៅដក្េញី ដក្ដួលទាាំងេវួន។
រលដក្រលើក្មុន រូររន់លក្់ពន
ួ
ដក្រលរយសាំ នន ួ ផធួញឲរបឋីសាវប់។
បឋី ងអ្បក្ផវុាំ ងសុាំ រធឝើលតាប់
បនធរអ្ឺងអាប់ រប់បទអ្ុាំទូក្។

ក្ុាំពរ់លសរៅ ក្ុាំលបរៅលសីេូរ

1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១ – ២ ផធួន ឆ្ងប ាំ ១៩៣៥ ទាំពរ័ ១៣១ មន
ិ រ ើញមនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 309
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសជីកកា
ដ ឣ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគទី ១ ទាំពរ័ ទី ១៣០- ១៣៥

និទាន ១ ថា : មនបុរសបឋីលបពនន មនក្ូនលបុសមួយ ក្ូនរ ះអាយុបាន ១២ ឆ្ងប ាំ មតាសាវប់រៅ រៅខ្រឪពុក្

រពះម៉យ ។ ឪពុក្ក្៏រធឝើរបរលក្់ដូរខ្រពីរ ក្់នឹងក្ូ ន លក្់មន
ិ ោរ់ររខ្រលក្រៅៗ
ឹ រលរយមក្ ឪពុ ក្អ្និរក្
ច មយរៅ
រទៀរ រៅខ្រក្ូនមបក្់ឯងរក្ាផធះសាំ ខ្បង ។ ឪពុក្សាវប់រៅបាន ៥ព្ថ្ងក្ម
៏ ក្ពនរល់សបឋថា
ិ «ក្ូនឯងលក្លាំ បាក្
ណាស់ រយង
ើ ជាឪពុក្គ្នយនរបស់ អ្ីន
ឝ ឹងឲររទ ដូររបះឲរក្ូនរៅជីក្រឋមរៅរលរមេធមអ្បក្តា ទិសឦសានផធះរយើង
យក្រៅលក្់រញ្
ិ ច ឹ មជវី រររៀងរល់
ិ ព្ថ្ងរុះ រវលលពក្
ឹ ព្ថ្ងរះរ ង
ើ រលណា ឲរក្ូនរៅជក្
ី យក្រល់ព្ថ្ងក្ុាំខាន » ។ លុ ះ
ភវរ
ឺ ាស់ ក្ូនរ ះភញក្់រ ើង ចាាំជាក្់នូវនម
ិ រ
ិ ស
ថ ពឝលគប់ ក្៏ចាប់យក្របរដើររលមង់រៅេធមអ្បក្តា ជីក្រៅរ ញ
ើ រឋម
មួយលបាក្ដខ្មន រួរយក្រឋមរ ះរៅលក្់ឲរអ្បក្ផារៗ ក្៏ទិញយក្ ។ បុរសរ ះបានលបាក្់រ ើយលរ ប់មក្វញ
ិ
។ ព្ថ្ងរលរយរវលលពក្
ឹ បុរសរៅជក្
ី រឋមរៅក្ខ្នវងដខ្ដលរ ះ បានរឋមមួយយក្រៅលក្់ឲរអ្បក្ផារ រគក្៏ទញ
ិ
យក្រៅរទៀរ ។ បុរសរ ះលរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ រៅទីរ ះ មនមហារសដឌីមបក្់មនក្ូនលសីលក្មុរាំ លរើន ក្ូ នលសីប
ងៗទាាំងប៉ុ យ ន មហារសដឌីររៀបឲរមនបឋីអ្ស់ រៅខ្រក្ូនលសីរៅមបក្់ រ្យះ ងរៅលបខ្ក្ក្មន
ិ លពមយក្បឋី សូ មផ ី
មហារសដឌីជាឪពុក្មឋយ បងខាំឲរមនបឋរី មឋរមឋ ក្៏ ងមន
ិ លពម ។ រឯបុ
ី រសរ ះ លុ ះព្ថ្ងរលរយ រៅជីក្រឋមរៅទី
ក្ខ្នវងដខ្ដលបានមួយរទៀរ រ ើយរន់យក្រៅលក្់ ។ ងរៅ ក្ូនលក្មុម
ាំ ហារសដឌីបានរ ើញ ក្៏រៅមក្សួ រថា
« អ្បក្ក្ាំរោះ យួររឋមរៅណា ? » ។ បុរសរ ះជលមបថា « េញុាំយក្រៅលក្់ » ។ ងរៅក្៏ទញ
ិ យក្ រ យ
ើ ង
លបាប់ថា « ពព្ី ថ្ងរនះរៅ របើអ្ក្
ប បានរឋម ក្ុាំលក្់ឲរអ្បក្ណា លរូវអ្បក្យក្មក្លក្់ឲរេញុាំ រល់ព្ថ្ងក្ុាំខាន » ។ ខ្ដលរៅ
ជាយ៉ងរនះ រោយ ងរ ះមនរិរលថ បរិពទ
័ ននឹងបុរសរ ះណាស់ ខ្រអ្បក្រ ះមន
ិ ដឹងេវួនរទ ។ បុរសរ ះបាន
លបាក្់រ យ
ើ លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ ព្ថ្ងរលរយបុរសរ ះ រៅជក្
ី រឋមរៅទក្
ី ខ្នវងដខ្ដលបានរទៀរ រួរយក្មក្លក្់
ឲរខ្រ ងរៅរ ះរល់ៗព្ថ្ង ។ ងរៅក្៏ររះខ្រទទួលទិញយក្រឋមមន
ិ ខ្ដលខាន រ ើយមនរិររថ រខ្រលសោញ់
ឹ
បុរសរ ះខាវង
ាំ រ ើង ក្៏រធឝើឫក្ពក្ិរយឲរបុ
ិ រសរ ះដឹង ។ បុរសរ ះដឹងជាក្់ថា « ងរ ះលសោញ់ េួ នលបាក្ដ
វ
» ខ្ររោយពចា
ិ រណាថា សពឝព្ថ្ងរនះេវួនជាអ្បក្លក្លី ក្លាំ បាក្ណាស់ រ យ
ើ ក្ាំលពផង ក្៏មន
ិ ហា៊ននយ
ិ យថារមឋរ
រ ើយ ។ រាំខ្ែក្បងលសីៗប៉ុ យ ន ក្់ បានរ ើញ ងរៅជាបអូន រធឝើឫក្ពក្ិរយលសោញ់
ិ បុរសលក្់រឋមរ ះ
ពន់រពក្ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅជលមបមហារសដឌជា
ី មតាបតា
ិ « ងរៅជាបអូន រធឝើឫក្ពលសោញ់ បុរសជក្
ី រឋមរ ះ
ព្លក្រពក្ បុរសរ ះបានរឋមយក្មក្លក្់ឲរខ្រ ងរៅ ឯ ងរៅររះខ្រទទួលទិញរល់ខ្រព្ថ្ង រួររធឝើឫក្ពក្ិរយ
ិ
លសោញ់ បុរសរ ះណាស់ រទាះបីេុ ាំទា
ញ ងាំ អ្ស់ គ្នប និយយទូ យ នដូ ររមឋរ ក្៏មន
ិ សាឋប់មន
ិ តាម ររខ្ររធឝ
ឹ ើខាវង
ាំ » ។
រសដឌជា
ី បតា
ិ មតា ឮដូរចាបះេង
ឹ លររោរឲររៅ ងរៅមក្រជរបរ ធ ស រយះរះិ រដៀលថា « ងរនះ ជាមនុសេ
រងរអ
ឹ ឹងទទឹងនឹងរិរម
ថ តាបិតា អ្ញឲរមនបឋីរៅមនុ សេមនលទពរសមផរថិ ងឯងលបខ្ក្ក្មន
ិ លពមយក្ ឥ ូ វ ង
លសោញ់ អាមនុសេក្មេរ់លក្់ខ្ររឋមវញ
ិ ងឯងរនះអាលក្ក្់ណាស់ រុះររញពផ
ី ះធ អ្ញឲរឆ្ងប់រៅយក្អាក្មេរ់
លក្់រឋមរ ះរុះ, ចាប់ពព្ី ថ្ងរនះរៅ ងឯង ក្ុាំមក្រ ង
ើ ផធះអ្ញ សូ មផខ្ី រក្បុងភូមក្
ិ រ៏ ូ លមន
ិ បាន អ្ញររ់រចាល
រ ើយ » ។ រាំខ្ែក្មតាររ់រិរម
ថ ន
ិ ោរ់ពីក្ូនរៅ ក្៏លបរវររបស់ លសាលៗ ខ្ដលមនរព្មវឲរ ងរៅជាក្ូន ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 310
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ងរៅក្៏សាំពះលមតាយក្បរងឝរខ្ដលមតាឲររ ះ រុះររញពផ
ី ះធ សាំ រៅរៅផធះបុរសលក្់រឋម នយ
ិ យពរី រឿង
ខ្ដលបតា
ិ េឹងបរែឋញសពឝលគប់ លបាប់បុរសរ ះៗ បានសាឋប់រ យ
ើ រវវយ
ើ របថា « សពឝព្ថ្ង េវួនេញុាំរនះលក្ីលក្ជាទី
បាំផុរ រ ើយក្ាំលពខ្រមបក្់ឯងផង ងលរ ប់រៅវញរុ
ិ ះេញុាំមន
ិ ហា៊នទទួលយក្ ងរទ េញុាំខាវរមហារសដឌីជាបិតា
ងចាប់រទាស យក្េញុាំរៅសមវប់» ។ ងរៅរបថា «េញុាំមន
ិ រៅវញរទ
ិ ស៊ូ សាវប់នង
ឹ អ្បក្រ យ
ើ ! » ។ បុរសរ ះ
សួ រថា « របើដូររបះ រយង
ើ គិរដូររមឋរ ? » ។ ងរៅរវវើយថា « របើអ្ក្
ប គិររ ើញយ៉ងណា េញុាំទទួលរធឝើតាមយ៉ង
រ ះទាាំងអ្ស់ » ។ បុរសរ ះ ាំ ងរៅររញរចាលផធះ រៅរៅលសុក្រលៅ រ ើយរធឝើផះធ ១ េបងសលមប់ លុ ះលពឹក្
រ ង
ើ មក្ជីក្រឋមរៅទដ
ី ខ្ដល យក្រៅលក្់ដូរព្ថ្ងមុនរទៀរ បានលបាក្់រ យ
ើ ទញ
ិ វរទុរផេងៗរផញើលបពនន រ យ
ើ
លបលពឹរយ
ថ ៉ ងរនះជារលរើនព្ថ្ង ។ រ រុខ្រជាលសីលគប់លក្ខែ៍ ងរៅរ ះ ក្៏លបែិប័រន៍បីម
ឋ ន
ិ ឲរទាស់ រិរថ រវល
យប់រូលដាំរែក្ ងរៅនយ
ិ យនង
ឹ បឋថា
ី «េញុាំសូមរិរប
ថ ីឋ ! តាាំងពព្ី ថ្ងរនះររៅ សូ មអ្បក្ក្ុាំរៅជក្
ី រឋមរទៀររ យ
ើ
រលពះលបាក្់រសរយង
ើ មនរលរើនរ ើយ របើអ្ក្
ប រង់ទិញរបស់ អ្ីៗ
ឝ ក្៏ទិញតាមរិរអ្
ថ ក្
ប រុ ះ » ។ បឋីមន
ិ លពមតាម ។
លុ ះលពឹក្រ ើង បឋីរន់របរៅជីក្រឋមរទៀរ ។ លបពននរ ើញដូរចាបះក្៏លបរដើរតាមរៅរមល
ើ ដល់ទីក្ខ្នវង ឲររ ើញ
រាស់មន
ិ ឲរដឹង លុ ះរ ញ
ើ រាស់រ យ
ើ ក្៏លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ រាំខ្ែក្បឋីជីក្បានរឋមរ យ
ើ យក្រៅលក្់ រួរ
ទិញមាូបរាំែីរផញើលបពនន ។ ព្ថ្ងរលរយ បឋីរៅរប់ឧសក្បុងព្លពឆ្ងងយ ងរៅបានរ ើញបឋីរៅរក្ឧស ក្៏រន់របរៅ
ជក្
ី រ ាំរលើង រៅទក្
ី ខ្នវងខ្ដលបឋជ
ី ីក្រឋមរ ះអ្ស់ រួរលរ ប់មក្ផធះោាំបាយរធឝម
ើ ូ បរាំ
ា ែីទុក្ឲរបឋប
ី ររភគ
ិ , ព្ថ្ងលងរ
លរជាក្់ បឋម
ី ក្ពព្ី លព ក្៏បររភគបាយជាមួ
ិ យគ្នប ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ បឋរ
ី ន់របរៅជីក្រឋមរទៀរ រ ញ
ើ ទក្
ី ខ្នវងដីរ ះ
ធវុះធ្លវយររលើងរលុ ះខាចរ់ខាចយអ្ស់ រ ើយបានរ ើញសាំ បក្រឋមមួយធាំខ្បវក្សងួរសាអរ ដូរជាហាលព្ថ្ងយូររ ើយ
អ្បក្រ ះ ក្៏រន់សាំបក្រឋមយក្មក្ទុក្រលរមផធះ មន
ិ បានលបាប់ភរយឲរដ
ិ ង
ឹ រទ ភរយក្៏
ិ សួរបឋថា
ី ដូររមឋររ យ
ើ ។
ដល់រវលយប់រូលដាំរែក្ ងរៅរន់លបាក្់របូរពីព្ដលជុះមួយខ្ែនរៅរលរមផធះ ធ្លវក្់រៅរលើសាំបក្រឋមរ ះ
ងមន
ិ ហា៊នលបាប់ឲរបឋីដឹង រោយគិរថា « ចាាំលពឹក្ភវរ
ឺ ាស់ រ ើង សឹមរុះរៅយក្លបាក្់មក្ទុក្វញ»
ិ ។ លុ ះលពឹក្
រ ង
ើ ងរុះពផ
ី ធះរៅយក្លបាក្់មយ
ួ ខ្ែនខ្ដលធ្លវក្់រ ះ លសាប់ខ្ររ ញ
ើ លបាក្់ខ្ែនរពញសាំ បក្រឋម ងអ្រ
ណាស់ យក្មក្ឲរបឋីៗសួ រថា « ងបានលបាក្់ពីណារលរើនរមវះ៉ ? ។ ងរៅជលមបបឋីថា « រលពីយប់មញ
ិ េញុាំ
រន់លបាក្់រដម
ើ ផយ
ី ក្រៅទុក្ខាងក្បុង ក្៏របូរមួយខ្ែនពព្ី ដ ធ្លវក្់រៅរលរមផធះ េញុាំពុាំបានរុះរៅយក្ ពរី លពះគរ
ិ
រ ញ
ើ ថា «ផធះរៅឆ្ងងយពរី គ គ្នយននរណាដឹងឬរ ញ
ើ ចាាំលពក្
ឹ ភវរ
ឺ ាស់ សឹមរុះរៅយក្មក្ទុ ក្ េញុាំរុះរៅយក្
លសាប់ខ្ររ ើញលបាក្់ខ្ែនរពញសាំ បក្រឋម េញុាំក្យ
៏ ក្មក្ជូ នអ្បក្»។ បឋីមនអ្ាំែរពន់លបមែ រ ើយនិយយ
លបាប់លបពននថា «ពព្ី ថ្ងរនះររៅ បងឈប់ជក្
ី រឋមរ ើយ » ។ លបពននអ្រណាស់ រល់ខ្ររវលយប់ អ្បក្ទាាំងពរី ក្់បីឋ
លបពនន គ្ន
ាំ ប ទមវក្់លបាក្់រៅរាំសាំបក្រឋមធាំ លពឹក្រ ើងរុះរៅរមល
ើ រ ើញលបាក្់រពញសាំ បក្រឋមរ ះ ក្៏យក្មក្ទុក្
ររៀងរល់ព្ថ្ង រទើបទមវក្់លបាក្់ររៀល លពឹក្រ ើងរ ើញលបាក្់ររៀល រទើបទមវក្់លបាក្់ខ្ែន លពឹក្រ ើងរ ើញលបាក្់
ខ្ែនរទប
ើ ទមវក្់រលគឿងមសរពលជ លពក្
ឹ រ ង
ើ រ ញ
ើ រលគឿងមសរពលជ រពញសាំ បក្រឋម ។ អ្បក្ទាាំងពីរលបលពឹរថ
យ៉ងរនះរាំនន
ួ មួយឆ្ងបម
ាំ នលបាក្់មស និងរលគឿងលបោប់រលបើលបាស់ រលរើនណាស់រប់មន
ិ អ្ស់ រទើបលបឹក្ាគ្នបថា «
រយង
ើ មនលបាក្់មស និងរលគឿងលបោប់រលរន
ើ រមវះ៉ រររើ យង
ើ បានអ្ឝីនង
ឹ ទុ ក្របស់ ទាង
ាំ អ្ស់ រនះ ?» លុ ះគរ
ិ រ ើញ ក្៏ ាំ
គ្នបយក្លបាក្់ នង
ិ រលគឿងមសរពលជទាាំងអ្ស់ រៅជីក្ក្ប់ទុក្រលរន
ើ អ្រនវើ ។ រលរយពរី ះមក្ ទាាំងពរី ក្់បលីឋ បពនន ាំ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 311
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

គ្នបរៅសួ រមហារសដឌជា
ី មតាបិតា រៅដល់បងលសីទាង
ាំ អ្ស់ បានរ ញ
ើ រជរថា «រមរចាររព្លងឯង ប
ាំ ក្
ីឋ មេរ់លក្់
ខ្ររឋមមក្រក្អ្ឝី ? ងឯងបានឮឬរទ រលក្ឪពុក្បរែឋញររ់រល់រចាលរ យ
ើ សូ មផខ្ី រក្បុងភូមិ ក្៏រលក្ហាម
មន
ិ ឲររូលខ្ដរ ? រមរព្លងឯងររញពីភូមឲ
ិ រឆ្ងប់ >> ។ ងរៅរវវើយថា « បងទាាំងអ្ស់ ក្ុាំរមល
ើ ងាយេញុាំៗមក្រនះ
រដម
ើ ផស
ី ួ រមតាបតា
ិ រលពះរលក្មនគុែរលើេុ ាំៗ
ញ មន
ិ មក្សុាំ លទពរសមផរថរិ លក្រទ, សមផរថប
ិ ងឯងទាាំងអ្ស់ ក្៏េុ ាំញ
មន
ិ សុាំ ខ្ដរ េញុាំរមល
ើ រៅលទពរសមផរថិបងទាាំងអ្ស់ មនប៉ុរណា
ត ះ េញុាំមន
ិ រររ មន
ិ លពឺរ ើយ សូ មផខ្ី រររមរជើងេញុាំ ក្៏វ
មន
ិ លពឺផង >> ។ បងទាាំងអ្ស់េឹងណាស់ រជរលបរទរថា « ងឯងរនះអ្ួរណាស់ អ្ញមន
ិ រជឿរទ» ។ ងរៅថា
«របម
ើ ន
ិ រជឿ ភបល់គ្នបរុះ» ។ បងទាាំងរ ះថា «ភបល់ដូររមឋរ?»។ ងរៅថា «ឲរបងទាាំងអ្ស់ រប់លបាក្់េុ ាំរញ មល
ើ
ឲរអ្ស់ក្ុ ងមួ
ប យព្ថ្ង របើរប់អ្ស់ េញុាំខ្បងខ្រក្ឲររល់គ្នប របើរប់មន
ិ អ្ស់ េញុាំមន
ិ ឲររទ ខ្រេញុាំយល់ថា ក្ុាំថារ ើយរប់មយ
ួ
ព្ថ្ង រទាះជារប់ពរី ឬបព្ី ថ្ង ក្៏មន
ិ អ្ស់ ខ្ដរ» ។ បងទាាំងរ ះរវវើយថា «អ្ញលពមរៅរប់ ខ្រ ងក្ុាំក្ុ ក្ អ្ញវយ
ងសមវប់ » ។ ងរៅលបាប់ថា « តាមរិរថ » ។ បងៗ គ្ន
ាំ ប រៅរប់លបាក្់ ងរៅ រប់តាង
ាំ ពីលពឹក្ទល់លងរក្៏មន
ិ
អ្ស់ គ្ន
ាំ ប លរ ប់មក្ផធះវញជលមបរសដឌ
ិ ីជាមតាបិតាថា « ងរៅជាបអូនវអ្ួរថាេវួនវមនលបាក្់រលរើន េញុាំទាង
ាំ
អ្ស់គ្នបមន
ិ រជឿ រ យ
ើ វថារបម
ើ ន
ិ រជឿ ឲររៅរមល
ើ ឯផធះវរុះ េញុាំទាង
ាំ អ្ស់ គ្នបក្៏រៅរមល
ើ រ ញ
ើ វមនលបាក្់រលរើនខ្មន
ក្៏ភបល់នឹងវៗថា របើេុ ាំទា
ញ ងាំ អ្ស់ គ្នបរប់លបាក្់វអ្ស់ ក្ុ ងមួ
ប យព្ថ្ង វនឹងឲរេញុាំយក្ខ្រក្គ្នបរុះ របើរប់មន
ិ អ្ស់ វមន
ិ ឲររទ
រទាះេញុាំទាង
ាំ អ្ស់គ្នប ចាប់រប់តាង
ាំ ពលី ពក្
ឹ ទាល់លងរ ក្៏មន
ិ អ្ស់ លបាក្់វ បានជាលរ ប់មក្ជលមបមតាបតា
ិ សូ ម
លជាប» ។ មហារសដឌីបានសាឋប់ ក្៏ចារ់លក្មររឲររៅរមល
ើ លបាក្់ ងរៅឲរជាក្់រាស់ ។ ងរៅក្៏ រាំ ៅរមល
ើ
លគប់ក្ខ្នវង ។ លក្មររទាាំងរ ះបានរ ើញលបាក្់ ងរៅ មនរលរើនលបាក្ដខ្មន ក្៏លរ ប់មក្ជលមបមហារសដឌី
តាមដាំរែើរសពឝលគប់ ។ មហារសដឌបា
ី នលជាបមនររ
ិ រថ លរក្អ្រណាស់ ក្ចា
៏ រ់បរលមឲ
ើ ររៅរៅ ងរៅ នង
ិ ក្ូន
លបសាមក្លបាប់ថា «ក្ូនឯងមក្រៅជាមួយនឹងមតាបិតាវញរុ
ិ ះ» រទើបមហារសដឌីបងាគប់លក្មររឲររក្ែឍររទះលក្បី
រគ្នជារលរើន រៅដឹក្ជញ្ជូ នលបាក្់និងលទពរសមផរថិ ងរៅ យក្មក្ទាាំងអ្ស់ ោក្់រលើផធះពសរពញខ្លឝង ។ មហា
រសដឌរី ញ
ើ លបាក្់ ងរៅរលរន
ើ ខ្មន មនអ្ាំែរពន់លបមែ ក្៏សររសើរថា « ក្ូនអ្ញរនះរពញជាមនបុែរ
អ្ាំែឹះររៅក្ូនទាាំងពីរនឹងបានរធឝើជារសដឌីដាំែវងេពុាំខាន ឯររែ៍ខ្ដលបិតាេឹងបរែឋញក្ូនរ ះ អ្បក្ក្ុាំលបរន់
េង
ឹ នង
ឹ បតា
ិ » ។ ងរៅនង
ិ បឋក្
ី រ៏ ៅផធះជាមួយមតាបតា
ិ ដូររដើមវញ
ិ ។ រាំខ្ែក្បងលសីទាង
ាំ ប៉ុ យ នក្៏រររខាវរ
ងរៅ នង
ិ បអូនព្ថ្វរ ះណាស់ ។ លុ ះមហារសដឌីជាបតា
ិ ទទួលមរែភពរៅរវលណា បឋរី ះនង
ិ ងរៅ
ភរយ
ិ ក្៏បានរ ើងរធឝើជារសដឌីជាំនស
ួ បិតាររៅ ។

រឈព
ើ ុក្ ក្ុាំោក្់គូថ្អ្ងគុយ

1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ៧ – ៨ – ៩ ឆ្ងប១
ាំ ៩៣៩ទាំពរ័ ២៥៧ ររៀបររៀងរោយ ឧក្ញា៉ លបាជាញធិបរី ចាងហាឝងយន
ិ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 312
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសកាស៣០

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១២៦- ១២៩

រលពីរលពង យ មនបុរសមបក្់ រៅលសុក្មួយ អាពុក្មឋយសាវប់រៅ រៅក្ាំលពខ្រមបក្់ឯង រ ើយលក្លាំ បាក្

ណាស់ គ្នយនលទពរសមផរថិអ្ីរឝ ទ មនខ្ររស ៣០ លរក្ក្បុងព្ទ លក្វរ់ជាប់រៅររងកះជានិរច ។ បុរសរ ះពិចារណា
ថា «អ្ញរៅទព
ី ង
ឹ អ្បក្ណានង
ឹ បានសុ េ» គរ
ិ រៅរ ញ
ើ ថា «គួរអ្ញរៅលជក្ររន នង
ឹ រលក្លក្ោរហាមរុះ »។
រ ើយក្៏រដើរររញពីផធះរៅ រៅដល់លរបសាំ ពះតាមសមគួរ ។ រលក្លក្ោរហាមសួ រថា « ជីឯង មក្ពីលសុក្ណា
មនររអ្ឝី ? » ។ បុរសរ ះជលមបថា «េញុាំបាទ មក្ពលី សុក្ឆ្ងងយ អាពុក្មឋយសាវប់រចាលអ្ស់ រ យ
ើ រៅក្ាំលពខ្រ
មបក្់ឯង, េញុាំបាទមក្រនះ នង
ឹ សូ មលជក្ររនរៅបរលមើ ជាក្ូនក្យួយររៅ សូ មលពះររជលពះគុែរមតាថ » ។ រលក្
រ ះសួ រថា «ជីឯងររះអ្ក្េរលយមរធឝើជារសយៀនបានឬរទ ?» ។ បុរសជលមបថា « អ្ក្េរេញុាំបាទមន
ិ ររះរទ » ។ រលក្
លក្ោរហាមលបាប់ថា « រយង
ើ ទទួលឲររៅបាន ខ្រលរូវឲរជឯ
ី ងរបាសសាំ រមរលរមផធះរយង
ើ ររៀងរល់ព្ថ្ងក្ុាំខាន» ។
បុរសរ ះក្៏រៅបរលមើ របាសរលរមផធះរល់ ព្ថ្ង ដល់រាំនន
ួ ៣ ឆ្ងប ាំ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ បុរសរស៣០ សួ រមតារលក្
លក្ោរហាមថា « រលក្យយ ! ររើរលក្លក្ោរហាម ជាក្ូនរលក្យយ រក្ើរឆ្ងបខ្ាំ េព្ថ្ងអ្ីឝ បានជារលក្មន
បុែរមនលទពរសមផរថរិ លរន
ើ រមវះ៉ ?» ។ យយរ ះលបាប់ឆ្ងបព្ាំ ថ្ងខ្េ និងរពលខ្ដលរក្រ
ើ សពឝលគប់ ។ បុរសរ ះបាន
សាឋប់ចាលាំ បាក្ដ ពិចារណាថា « គួរអ្ញក្រ់ឆ្ងបខ្ាំ េព្ថ្ងនិងរពលរបស់ រលក្រនះ ោក្់ក្ុ ងព្ដឲរជាប់
ប » គិររ ើយ ក្៏
យក្ក្ាំណារ់សាំពរ់ចាស់ ក្រ់ឆ្ងបព្ាំ ថ្ងខ្េនង
ិ រពលខ្ដលរលក្រ ះរក្រ
ើ រ យ
ើ ោក្់ក្ុ ងព្ដ
ប មន
ិ ឲរអ្បក្ឯណាដង
ឹ ឬ
រ ញ
ើ រ យ
ើ ។ ព្ថ្ងរលរយរលក្លក្ោរហាម សួ របុរសរស ៣០ «ជីឯងមក្រៅនង
ឹ រជើងយូរឆ្ងបរាំ យ
ើ ពុាំទាន់
បានរធឝើរជររនឹងរគ រុះេវួនជីឯង រក្ើរឆ្ងបព្ាំ ថ្ងខ្េអ្ឝី » ។ បុរសរ ះជលមបថា « េញុាំបាទមន
ិ ចាាំ ខ្ររលឪពុ ក្មឋយេញុាំ
បាទរស់រៅរ យ
ើ បានឲរក្ាំែរ់ក្រ់នង
ឹ ក្ាំណារ់សាំពរ់សមួយ មក្េញុាំបាទៗក្៏ទុក្រៅសពឝព្ថ្ង ខ្រមន
ិ ដឹងជាររឿងអ្ឝី
ពីរលពះេញុាំមន
ិ ររះអ្ក្េរ»។ រលក្លក្ោរហាមថា «របើដូររបះ ជីឯងឲរក្ាំែរ់រ ះមក្អ្ញរមល
ើ ! បុរសរ ះក្៏ជូន
ក្ាំណារ់រៅរលក្ៗ រមល
ើ រ ើញ រក្ើរព្ថ្ងខ្េឆ្ងប ាំ និងរពលដូរជារលក្ខ្ដរ ក្៏គិរក្បុងរិរថា
ថ « រៅរនះ រក្ើរឆ្ងបព្ាំ ថ្ងខ្េ
ដូរអ្ញខ្ដរ គន់រមល
ើ រៅរូបរងឫក្ពវ ក្៏សមសួ ន រៅរនះនង
ឹ បានរធឝជា
ើ ន
យឺ ធាំដូរអ្ញមន
ិ ខាន» រ យ
ើ រន់
ក្ាំែរ់រ ះរូលរៅក្បុង បងាាញរួរេេប
ឹ លបាប់ភរយថា
ិ «រគ ៍ រអ្ើយ ! បុរសជាក្ូនក្យួយរយង
ើ ខ្ដលរបាសសាំ រម
រលរមផធះសពឝព្ថ្ងរនះ វរក្ើរឆ្ងបខ្ាំ េព្ថ្ងដូរអ្ញ រមល
ើ រៅឫក្ពសារ់្មវ ក្៏សមសួ នផង, រៅមុេវនឹងបានរធឝើ
ជារស បរីដូររយង
ើ » រ ើយរលក្រ ះលបឹក្ានឹងលបពននថា «ក្ូនលសីរយើងមួយរនះគួរឲររៅវរធឝើជាភរយរុ
ិ ះ
េវួនវនឹងបានរធឝើជា យឺនធាំ រវងេរយង
ើ » ។ ភរយក្៏
ិ យល់ លពម ។ រលក្រ ះ ររញមក្វញលបាប់
ិ បុរសរ ះថា «
ពព្ី ថ្ងរនះររៅ ឯងឈប់របាសសាំ រមរលរមផធះរុះ លរូវឯងរ ង
ើ មក្របាសខាងរលើផះធ វញ
ិ » ។ ក្នវងមក្មួយខ្េ
រលក្លក្ោរហាមររៀបវវ
ិ មងគលររ ផេាំផុ ាំក្
គ ូ នលសីនឹងបុរសរស ៣០ ជាសាឝមភ
ី រយ,
ិ រួររលសររលក្
លក្ោរហាមក្៏បងាារ់បងាាញក្ូនលបសា ឲររធឝរ
ើ ជររជាមួយ ខ្រងរូលគ្នល់បរលមរើ សឋរររៀងរល់ព្ថ្ង ដរបមក្ ។
លុ ះក្នវងមក្បានបខ្ី េ មនរគជលមបថា « ក្ូនលបសារលក្ មន
ិ ខ្មនរក្រ
ើ ឆ្ងបខ្ាំ េព្ថ្ងដូររលក្រទ, ររឿងរនះគប
ឺ ុរស
រ ះសួ រឆ្ងបខ្ាំ េព្ថ្ងរបស់រលក្អ្ាំពីសាំណាក្់រលក្យយជាមតា ឯរលក្យយក្៏បានលបាប់រោយសពឝលគប់, ក្ូន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 313
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបសារលក្បានសាឋប់ដង
ឹ អ្ស់ រ យ
ើ ក្៏សររសររុះក្បុងក្ាំណារ់សាំពរ់សទុ ក្ លុ ះដល់រលក្សួ រឆ្ងបខ្ាំ េព្ថ្ងេួ ន
វ ក្៏ជូន
ក្ាំែរ់រ ះមក្រលក្ៗរមល
ើ រៅរ ញ
ើ ថា រក្ើរឆ្ងបខ្ាំ េដូររលក្ ក្៏ឲរក្ូនលក្មុរាំ ធឝជា
ើ ភរយ
ិ ររឿងរនះ មន
ិ ខ្មន
ដូរចាបះរទ គឺខ្ក្វងសររសរទុ ក្ជាលបាក្ដ » ។ រលក្លក្ោរហាម ក្៏រជឿជាក្់ឥរសងេ័យ រ ើយមនរិររថ ទាមនសេ
ជាខាវង
ាំ គរ
ិ ថា « មន
ិ គួរនង
ឹ ចាញ់ លបាជាញអាមនុសេក្មេរ់រនះរសាះ » ក្៏រក្ឧបាយនង
ឹ ផឋរ់ក្ូន បរែឋញរចាល
ររញ ។ រលរយរ ះមនទ័ពរចារ បះរបាររៅរេរថរលៅជារលរើន ។ រសឋរលទង់លជាបលទង់លតាស់ រលបើរលក្
លក្ោរហាម ឲរ រាំ ស ទាហានរៅបន្តងាកប ប៉ុខ្នថពួក្ទ័ពរចារ មន
ិ បានរបរទ រលរបើដូរចាបះ រលក្លក្ោរហាម
ក្៏រលើក្ទ័ពលរ ប់មក្លរបបងគាំទូលរសឋរវញ
ិ ។ រសឋរលតាស់រលបឲ
ើ រ រាំ ស ទាហានរៅបន្តងាកបទ័ពរចាររទៀរ ក្៏
រៅខ្រមន
ិ របរទៀរ រលក្លក្ោរហាម ក្៏រលើក្ទ័ពលរ ប់យក្រសរក្ឋីមក្លរបបងគាំទូលថា « ទូលលពះបងគាំជាេញុាំ
រលើក្ទ័ពរៅបន្តងាកបទ័ពរចារពរី ដង រ យ
ើ រៅខ្រមន
ិ ឈបះវ រលពះពួក្វមនរស ទាហានរលរន
ើ រ យ
ើ ពូខ្ក្ផង
ទូលលពះបងគាំជាេញុាំនឹង រាំ ស ិ មនជាំងឺក្ុ ងេវ
ទាហានរៅរទៀរពុាំបាន រផរ ប ួ នរលរើន សូ មលទង់ចារ់មន្តនថីណាខ្ដលមន
សាឝហាប់ ឲរ រាំ ស ទាហានរៅបន្តងាកបទ័ពរចារទាាំងរ ះឲរឆ្ងប់ , ឯក្ូនលបសាលបុសមបក្់របស់ ទូលលពះបងគាំជាេញុាំ
ជាមនុសេមនររ
ិ ទា
ថ ហានហានរវខ្ដរ រាំរែះវជា
ិ ជ ក្បុងេវួនវក្៏មនរលរើន, របលើ ទង់ចារ់ឲរវរៅវនង
ឹ ហា៊នរៅមន
ិ
ខាវរ» ។ ររខ្ដលរលក្លក្ោរហាមទូលដូររបះ គឺជាឧបាយរោយសអបក្
់ ូនលបសារ ះណាស់ រលពះយល់ថា របើ
វរលើក្ទ័ពរៅរ យ
ើ ទ័ពរចារទាាំងរ ះ នង
ឹ សមវប់វមន
ិ ខាន ។ រសឋរលទង់លពះសណា
ឋ ប់ ក្៏ឲររៅក្ូនលបសារ ះ
មក្ លទង់មនលពះរជឱងាករលបាប់ថា « រៅរេរថរលៅ មនទ័ពរចារបះរបាររលរន
ើ , ឥ ូវ រយង
ើ រលបអ្
ើ បក្ឯងឲរ រាំ ស
ទាហានរៅបន្តងាកបទ័ពរចារទាាំងរ ះ អ្បក្ឯងហា៊នរៅឬរទ ? របើហា៊នរៅ រ ើយឈបះរចារផង រយង
ើ នឹងឲររងាឝន់
» ។ បុរសរ ះទូលថា « ទូលលពះបងគាំជាេញុាំ ហា៊នទទួលរៅរធឝរ
ើ ជររថាឝយ» ។ លទង់មនលពះរជឱងាករថា « របើ
ដូរចាបះ រូលអ្បក្ឯង រាំ ស ទាហានរៅជាឆ្ងប់ » ។ បុរសថាឝយបងគាំលមក្ផធះជលមបរលក្លក្ោរហាមជាបិតា
រក្យក្ តាមររឿងលគប់លបររ រួររលើក្ទ័ពររញរៅ ទ័ពរចារបានដឹង ក្៏រលើក្ទ័ពមក្តាាំងរាាំងគ្នបជាខាវង
ាំ រវ ។ ទ័ព
រចារលទាាំពុាំបានក្៏បរជ័យ បាក្់បបេវបខាវរររ់ខាចរ់ខាចយវ ិ សអ្ស់ រៅ ។ បុរសរលើក្ទ័ពបន្តងាកបរបលគប់អ្រនវើ រួរ
រាំ ស ទាហានលរ ប់មក្វញ
ិ លរបបងគាំគ្នល់ ទូ លររឿងរាាំងនឹងទ័ពរចារលគប់រសរក្ឋី ។ រសឋរលជាបលទង់លពះ
អ្ាំែរពន់លបមែ ។ ឯរលក្លក្ោរហាម ដឹងថា «ក្ូនលបសា រលើក្ទ័ពរៅបន្តងាកបរចាររបទាបអ្ស់ ដូរចាបះ ក្៏
មនររ
ិ រថ ទាមនសេររខ្រខា
ឹ វងាំ រ ង
ើ ពរី លពះគរ
ិ ថា ខ្ដលឲរវរៅបន្តងាកបទ័ពរចាររ ះ រដើមផឲ
ី រពួក្រចារសមវប់វ
ឥ ូវរៅជាវមនជ័យជមបះវញ»
ិ ។ ឯររគរលក្លក្ោរហាមរងរ
ឹ រខ្រររ
ឹ ខា
ើ វង
ាំ រ ើងរលើសរដើម រពទររមល
ើ ពុាំជា ក្៏
ទទួលមរែភពរៅ ។ រសឋរលជាបលទង់លពះរិ ឋ ថា «នង
ឹ ឲររ្យះណារធឝលើ ក្ោរហាម ?» លទង់លពះរិ ឋ រៅ
រ ើញខ្របុរសខ្ដលវយទ័ពរចារ របទាបរ ះឯងមនគុែបាំណារ់នឹងរជររ គួរខ្រឲររធឝើជាលក្ោរហាមបាន »
លទង់លពះរិ ឋ ដូរចាបះរ ើយ ក្៏លតាស់ឲររៅបុរសរ ះមក្គ្នល់ រ ើយលទង់លពះរមតាថរលបាស តាាំងឲររធឝើទី
លក្ោរហាមរាំណាងបតា
ិ រក្យក្រៅ។
មនុសេ ក្ុាំរមល
ើ ងាយមនុសេ

1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០- ១១- ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ ទាំពរ័ ១១៧ ររៀបររៀងរោយ ឧក្ញា៉ លបាជាញធិបរីចាងហាឝងយិ
ន។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 314
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ប្សរី កា
ោ កាស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១២៤ - ១២៥

រដើមរ ើយ មនបុរសមបក្់ បានទទួលបណា

ឋ ាំពីឪពុ ក្លបរៅថា « ក្ុាំឲរយក្លសីបីខ្ឋ លង និងលសីរមខ្ក្ ឲរយក្ខ្រ
លសីលក្មុលាំ ព យចារ ី និងរមម៉យបឋីសាវប់ រធឝើជាលបពនន រ ើយក្ុាំឲរយក្រក្វើនឹងមនុ សេលគូបី » ខ្រមន
ិ ដូរចាបះ បុរសរ ះ
បានយក្លសីទាង
ាំ ៤ ក្់រ ះជាលបពនន និងយក្មនុ សេលគូបីជារក្វើ រដើមផល
ី ផងរមល
ើ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ ររងក្មសរបស់
រសឋរ រៅរក្សុី ខ្ក្ផរផធះបុរសរ ះ, ឯបុរសរ ះ គិរពិរសាធរមល
ើ ក្៏ចាប់ររងក្មសរ ះយក្រៅរងលក្់ទុក្ក្បុង
លទុងមួយ រ យ
ើ ោក្់រាំែីបាយទក្
ឹ ឲរររងក្រ ះសុ ី រួរបុរសយក្មន់គក្មួយ រៅរប់រធឝម
ើ ូ បបរ
ា រភគ
ិ ។ រពល
នង
ឹ បររភគបុ
ិ រសរ ះ បានយក្លបពននទាង
ាំ ៤ នង
ិ រក្វរើ ះ រៅបររភគទាាំ
ិ ងអ្ស់ គ្នប ។ ក្ាំពុងខ្រសុ ី ក្រ៏ ធឝជា
ើ ភវក្់
និយយថា «រនះគឺជាសារ់ររងក្មសរសឋរ ខ្ដលអ្ញបានលួ ររប់យក្មក្សុ ី » ។ រលរយពីរ ះ ដល់បារ់
ររងក្ រសឋរឲរបា៉វគងសួ ររក្ររងក្រ ះ ។ ងលសីបខ្ីឋ លង និង ងលសីរមខ្ក្ នយ
ិ យរៅ ងលក្មុ ាំ និង ងបឋី
សាវប់ថា «ឲរលបាប់រៅពួក្អ្បក្បា៉វគងរៅ ! ថាបឋីរយើងបានលួ ររប់ររងក្របស់ រសឋរ យក្សារ់សុីក្ុាំរៅជួយបិទ
បាាំងថ្ឝី ឲរវងាប់រៅរុះ រលពះវរធឝើបាបវយរជរ រយើងខាវង
ាំ ណាស់ » ។ លសីលក្មុន
ាំ ិងលសីបីសា
ឋ វ ប់អ្ងឝររៅវញថា
ិ «ក្ុាំ
រធឝបា
ើ បបឋរី បស់េួ នដូ
វ រចាបះមន
ិ លអរទ » ។ លសីរមខ្ក្ នង
ិ លសីបខ្ីឋ លងថា «រទាះបី ងមន
ិ រូ លគាំនរ
ិ នឹងរយង
ើ ក្៏
គង់ខ្ររយង
ើ បឋឹងអ្បក្បា៉វគងខ្ដរ» ថារ ើយ លសីទាង ះបឋឹងអ្បក្បា៉វគងតាមដាំរែើរថា «បឋីេួ នលួ
ាំ ពីរ ក្់រ វ រររងក្
រសឋរយក្សារ់សុី» លគ្នន់ខ្រឮដូរចាបះភវម ពួក្អ្បក្បា៉វគង ក្៏ចាប់យក្បុរសរ ះ រៅថាឝយរសឋរទូលតាមដាំរែើរ
។ រសឋរឲរ ប
ាំ ុរសរ ះរៅពឃ្ល ាំ អ្បក្ចាាំទាឝរ ពុាំលពមរបើក្ទាឝរ សួ រថា «អ្បក្
ិ ដ , លុ ះរៅដល់មរ់ទាឝរវង ម
ាំ នុសេ
រទាសរនះមក្ ររើបានជាំនុាំជលមះរ ើយឬរៅ?» រ ើយបាននិយយររឿងមួយលបាប់អ្ក្
ប ថា
ាំ : រលរ ះមនរសដឌី
មបក្់ រញ្
ិ ច ឹ មខ្វក ៥០០, រវលយប់មយ
ួ មនរចារជក្
ី ឧមយងរ
គ ូ លរៅលួ រយក្លទពរសមផរថរិ បស់ រសដឌរី ះ រ យ
ើ
រូលរៅក្បុងឧមយងគវញទាាំ
ិ ងអ្ស់ ។ ខ្វករបស់ រសដឌីដឹង បាន គ្ន
ាំ ប វរៅខាាំរចារក្បុងឧមយងរគ ះសាវប់ទាង
ាំ អ្ស់ , លុ ះលពឹក្
រ ើងមហារសដឌី រ ើញបារ់លទពរសមផរថិដូរចាបះ នឹក្េឹងនឹងខ្វកថា «មន
ិ ររះចាាំរបស់ ក្៏ឲររគសមវប់ខ្វកទាង
ាំ រ ះ
រចាលអ្ស់រៅ» លុ ះធាំអ្រសារិ៍រខាយររចាររ ង
ើ រៅរមល
ើ រ ញ
ើ រចារសាវប់ដូរចាបះ ក្៏នក្
ឹ សាឋយរលរយ ។ ក្ាំពុងខ្រ
និយយ រ ើញបរលមរើ សឋរ ខ្ដលលទង់លពះរជបញ្ជជ ឲររៅយក្បុរសរ ះមក្ជាំនុាំជលមះវញ
ិ ។ លុ ះរសឋរសួ របុរស
រ ះ ពរី រឿងសមវប់ររងក្មស, បុរសលរបទូលថាររងក្រ ះ ទូ លលពះបងគាំមន
ិ បានសមវប់រទ គបា
ឺ នទុក្រៅក្ខ្នវង
មួយរោយលអ , ឯសរឝខ្ដលទូលលពះបងគាំជាេញុាំសមវប់ ទទួលលពះរជទានរ ះគឺមន់គក្រទ » ។ រសឋរលទង់ឲររៅ
យក្ររងក្រ ះមក្វញ
ិ រ ើយលទង់រលើក្ខ្លងរទាសបុរសរ ះ ។ ឯលសីទាង
ាំ ពីរ ក្់ខ្ដលបឋឹងពីបុរសជាបឋី ថា
សមវប់ររងក្រ ះ លរូវបុរសជាបឋរី ះខ្លងរចាលរៅ ។

រង់ដង
ឹ ផលពរ
ិ លរូវពិនរ
ិ ររក្រ រុ

1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១- ២ – ៣ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៥ ទាំពរ័ ៧៩ មន
ិ រ ញ
ើ មនរ្យះ អ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 315
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង រៅអាចឣ៌រសះ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១២១- ១២៣

មនបុរសមបក្់ អ្បក្លសុក្រគរៅថា «រៅអារម៍រសះ » រលពះរៅេញុាំរសដឌីរគឲរឃ្លឝលរសះលបខ្ លជា ៥០ ក្ាល

រគឲររៅសង់េម
ធ រៅរបៀរមរ់ទរនវ ។ បុរសរ ះពាយមរ ាំឭក្គុែលពះពុទន រទាះឃ្លឝលរសះក្ឋី រធឝើររអ្ឝីក្ីឋ ខ្រង
ទរនធញជាប់ «អ្ញរៅរដញរសះ សមយសមភុរទាន អ្ញរៅរលើក្អារម៍រសះ សមយសមភុរទាន » រធឝរ
ើ រអ្ឝៗ
ី ក្៏ទរនធញថា
សមយសមភុរទានដូររបះដរបរៅ ។ ឯអារម៍រសះរ ះរទៀរបុរសមន
ិ រលើក្រចាលរទ ខ្រងរក្ើបលរក្ររុងទុ ក្បានជា
រលរន
ើ ។ព្ថ្ងមយ
ួ មនសាំ រៅ ៥០០ មក្ពីលសុក្រន
ិ ទ
ាំ ាំនញ
ិ មក្លក្់ ។ បុរសខ្លសក្រៅថា « ឲររូលមក្រនះសិន»
។ លុ ះសាំ រៅរូលមក្សួ រថា « អ្បក្រល់គ្នបរបើក្សាំ រៅមក្ពណា
ី ?» ។ យសាំ រៅថា « មក្ពលី សុក្រន
ិ » ។ បុរស
ថា « អ្បក្សាគល់រសឋរលក្ុងរិនរទ ?» ។ ាំ ខ្ដរ » ។ បុរសថា «
យសាំ រៅថា «សាគល់ រលពះេញុាំរៅជិរលពះរជវង
រសឋរលក្ុងរិនរ ះជារក្វអ្
ើ ញ រ យ
ើ ជាមលិ រសមវញ់ ព្ថ្ងមុនររៀងមក្ របើអ្ក្
ប លរ ប់រៅលសុក្រន
ិ វញ
ិ អ្ញរផញរើ បស់
រៅរក្វើអ្ញផង» យសាំ រៅរ ះរវវើយថា បាទ ! រ ើយ គ្ន
ាំ ប ររញសាំ រៅរៅលក្់ដូរ, មន
ិ យូរប៉ុ យ ន យសាំ រៅ
លរ ប់មក្វញ
ិ រូលរៅរក្បុរសរ ះ សួ រថា «អ្បក្ឯងមនអ្ឝីរផញើរៅ? យក្មក្េញុាំរៅឥ ូ វរ ើយ » ។ បុរសថាេឝះអ្ឝី
េញុាំររៀបោក្់ក្ុ ងររុ
ប ងបលមុងរផញើរៅ» យសាំ រៅក្៏រលបរើ ជើងឈបួលឲរជញ្ជូ នោក្់សាំរៅ នូវរបស់លបខ្ ល ៤00ររុង
ខ្ដលសុ ទខ្ន រររុងរពញរោយអារម៍រសះ រ ើយក្៏លបុរសរ ះ ររញសាំ រៅរៅលសុក្រិន, ដល់រៅដាំណាក្់ខ្ផ
រសឋរលក្ុងរិន រ យ
ើ ក្៏របាះយុថាក រ ង
ើ រៅលរបទូលថា «មនរក្វលើ ពះអ្ងគ រផញរើ បស់ ពលី សុក្ខ្េយរមក្ថាឝយ ោក្់នង
ឹ
ររុងរលរន
ើ ណាស់ » ។ រសឋរលក្ុងរិនវងល់ថា « អ្ញមន
ិ ខ្ដលរៅលសុក្ខ្េយររទ អ្ញមនរក្វើឯណារៅលសុក្ខ្េយរ?»
ក្៏មនលពះបនធូលឲររៅជញ្ជូ នររុងអារម៍រសះរ ះ មក្ោក្់គររៅមុេលពះលន លទង់ឲរលសាយមរ់ររុងចាក្់
រមល
ើ ររជា
ើ របស់អ្េ
ីឝ ះវ » ដល់លសាយរៅ រ ើ សុ ទខ្ន រដុាំមសលគប់ររុង ។ រសឋរមនលពះទ័យរលរក្អ្ររក្ទប
ញ ី ាំផុរ
គ្នយន ក្៏លទង់គិរក្បុងលពះរិ ឋ ថា «នឹងបានអ្ឝីរផញើរៅរគវញ,
ិ មនខ្រលពះរជបុលរីមយ
ួ លពះជនយ ១៨ ឆ្ងប ាំ លពះរូប លពះ
រឆ្ងមលអរលើសលសីទាង
ាំ អ្ស់ គិររផញើរៅឲររគ, រ ើយក្៏លទង់ចារ់ឲរជាងរធឝើសគរមួយយ៉ងធាំពសខ្សផក្សរឝទាង
ាំ
សងខាង ខ្រឲរមនក្ខ្នវងរបក្
ើ ររញរូ លមខងបាន រ យ
ើ ក្៏ោក្់លពះរជបុលររី ះរៅក្បុងសគរ មនទាាំងក្ខ្នេងបក្់
របាយមួយផង រ ើយចារ់បរលមឲ
ើ ររបើក្សាំ រៅយក្រៅឲររៅអារម៍រសះ បរលមរើ ៅដល់រ ើយក្៏ខ្លសក្រៅបុរស
រ ះថា «រសឋរលក្ុងរន
ិ ជារក្វើ រផញស
ើ គរមួយមក្ឲរអ្បក្ឯងវយរលង» ។ បុរសឮដូរចាបះក្៏រលរក្អ្រណាស់ ។ អ្បក្បរលមើ
យក្សគររៅរងក្បុងររងរសះរ ះ ។ បុរសរ ះក្៏ររះខ្រវយរលងទាាំងនិយយផងថា «រក្វើអ្ញលសោញ់ អ្ញរផញើ
សគររនះមក្ឲរអ្ញវយរលង»។ ព្ថ្ងមយ
ួ បុរសរ ះវយសគរ រ ើយររញរៅឃ្លឝលរសះ ។ ងខ្ដលរៅក្បុងសគរ
ររញមក្ ររៀបបាយទឹក្ទុក្បលមុងឲរបុរសរ ះរ យ
ើ រូលរៅក្បុងសគរ ររញមក្ររៀបបាយទក្
ឹ មក្វញរ
ិ ញ
ើ បាយ
គិរថា «នរណារអ្ះ មក្ររៀបបាយឲរអ្ញៗឃ្លវនបាយ អ្ញសុ ី រ ើយ» ។ ឯ ងរ ះរធឝើដូររបះជារលរើនព្ថ្ង បុរស
រ ះសងេ័យនក្
ឹ ថា «នរណាយក្បាយឲរអ្ញសុ ី រល់ព្ថ្ងរមវះ៉ ?» ចាាំលបរមល
ើ ក្៏រ ញ
ើ ងដ៏មនរូបលអឯក្ ររញ
ពក្
ី ុ ងសគ
ប រមក្ រ យ
ើ បក្់របាយក្ខ្នេង ឲររក្រ
ើ ជាអាហាររ ង
ើ មួយរ ាំរពរ ។ បុរសរ ះក្៏ភយ
័ ខ្លសក្ថា « សមយស
មភុរទាន មក្ពីណាលអរមវះ៉ ? រ ើយក្៏ររ់រៅ» ។ ងរ ះររញតាមបុរសរ ះខ្លសក្ថា «សមយសមភុរទាន ក្ុាំចាប់អ្ញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 316
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អាែិរអ្ញ ខ្លងអ្ញរៅ » ។ ងថា « េញុាំមន

ិ ខ្លងរទ អ្បក្ឯងជាបឋេ
ី ុ ាំរញ យ
ើ ឪពុក្េញុាំឲរេញុាំមក្រៅរធឝជា
ើ លបពននអ្ក្
ប
ឯង រលពះអ្បក្ឯងបានរផញើមសលបាក្់ រៅឲរឪពុក្េញុាំរលរន
ើ ណាស់ » ។ បុរសថា «រទ ! េញុាំមន
ិ យក្រទ» ។ ងរ ះ
និយយលួ ងរលមរលរើនដង បុរសក្៏រសងៀម, ងដឹក្ព្ដបុរសរ ះមក្ររងរសះវញ
ិ ។ ក្បុងរវលយប់រ ះ ង
អ្ធោ
ិ ឌ នក្ខ្នេងបក្់របាយ រ យ ាំ មនមនុ សេគក្
ើ បក្់រៅ រក្ើរជាលបាសាទរជវង ឹ ក្ងរ ាំពងរៅក្បុងរ ះ ។ រៅ
អារម៍រសះរ ើយនិង ងរ ះ ក្៏រៅរលើលបាសាទ មនមនុសេបរលមរើ វឝងសាឋាំ ។ អ្បក្លសុក្ទាាំងពួងរ ើញរ ើយ
ភញក្់រផអើលលគប់គ្នប ក្៏ររ់រៅលបាប់រសដឌីជារៅហាឝយបុរសរ ះថា ាំ
«មនរក្ើរលបាសាទរជវង លរង់េម
ធ រៅ
អារម៍រសះរ ះរលរើនណាស់ » ។ រសដឌីសងេ័យ ររ់រៅរមល
ើ រ ញ
ើ រ យ
ើ ក្៏ភរ
ិ ភ័យ ររ់រៅទូលរសឋរតាមររឿង ។
រសឋរលទង់លជាប លទង់ចារ់បរលមើ ឲររៅពិនិរររមល
ើ រ ើញពិរដូរចាបះខ្មន ក្៏មនលពះទ័យរទាមនសេជាខាវង
ាំ ថា «
ាំ ក្បុងនគរអ្ញ
រ្យះណាហា៊នមក្សាងលបាសាទរជវង មនខ្រអ្ញរទជារសឋរក្បុងនគររនះ» ើ លទង់លបជុាំ
រទប
យឺនសពឝមុេមន្តនថី មនលពះបនធូលចារ់ឲរររៀបររ ៍ ពល រលើក្រៅចាប់ទាង
ាំ លពះអ្ងគក្រ៏ សឋរយងជាមួយផង ។
រវលរ ះមនបរលមរើ ៅលបាប់រៅអារម៍រសះរ ើយ នឹងលបពននរៅអារម៍រសះបានឮ ក្៏មនរសរក្ឋីភរ
ិ ភ័យណាស់
។ ងលបាប់បថា
ីឋ «ក្ុាំឲរភ័យទុ ក្ងារឲរេញុាំរាាំងនឹងរសឋររនះវញ
ិ ងក្៏ររៀបេវួនររញរៅ រ យ
ើ អ្ធោ
ិ ឌ នក្ខ្នេង
បក្់ ក្ខ្នេងរបាយឲររសឋរបរជ័យ លពមទាាំងររ ៍ពល ។ រៅអារម៍រសះនិង ងរ ះបានរសាយរជរជារសឋរ
រោយអ្ាំណារដឹងគុែលពះពុទន ។

ររេាំលបឹងខ្លបង ខ្រងមនផលរលរើន
1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០ – ១១ – ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ១៤៩ មន
ិ មនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង សុ ឥសាឞកូឞ៤នក់ រឥៀឞឧជា

ិ ជ ៤ខ្សស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១១៥- ១២០

មនបុរសមបក្់មនក្ូនលបុស ៤ ិ ជ ៤ បទ សាធរ់ជាំ
ក្់បានសិក្ាវជា ញររៀងេវួន គឺមបក្់ររះសុ ី , មបក្់ររះរដក្,
មបក្់ររះររ់ក្ីឋ មបក្់រទៀរររះរង់លសី ។ ឪពុក្ក្៏យក្ក្ូនទាាំង ៤ ក្់រៅថាឝយរសឋរ លរបអ្ាំពីវជា
ិ ជ នម
ី យ
ួ ៗ ក្បុងេ
ែៈខ្ដលថាឝយរ ះ ។ រសឋរលទង់រក្ាទទួលទុក្ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រសឋរលទង់ពរិ សាធបុរសមបក្់ ខ្ដលររះសុ ី ជាមុន, ឲរ
រគររៀបរភជ ហារជារលរើនមុេ រសឋរដួសទឹក្រអមួយលក្រក្ ោក្់រៅក្បុងចានសមវមយ
ួ រ ើយលទង់លបាប់រៅ
បុរសរ ះថា «ឲរសុ ី រភជ ហារលគប់មុេ» ។ បុរសរ ះក្៏បររភគតាមលពះរជបញ្ជ
ិ ជ , ដល់រៅសមវមយ
ួ មុេ ខ្ដល
រសឋរបានោក្់ទឹក្រអមួយលក្រក្រូលរ ះ បុរសរ ះមន
ិ បររភគ
ិ ។ រសឋរសួ របុរសរ ះថា «រ រុរមឋរបានជា
រៅឯង មន
ិ បររភគសមវ
ិ រនះ ?» ។ បុរសរ ះលរបទូលថា «សមវរនះមនទឹក្រអមួយលក្រក្រៅក្បុងរ ះ បានជា
ទូលលពះបងគាំជាេញុាំ មន
ិ ទទួលលពះរជទាន» ។ រសឋរនក្
ឹ ក្បុងលពះទ័យថា« បុរសរនះររះវជា
ិ ជ ខាងសុី សាធរ់ខ្មន » ។
អ្ាំពីរ ះរៅ រសឋរលទង់ពិរសាធបុរសររះរដក្រទៀរ លទង់ឲរររៀបទីក្ខ្នវងយ៉ងសាអរ មនពូក្ក្លមលលរលពីរលើ
។ រសឋរយក្សក្់មយ
ួ សរព្ស រៅោក្់រលរមក្លមលពូក្រ ះ ដល់រពលយប់ លទង់រៅបុរសរ ះឲររៅរដក្ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 317
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បុរសលបះរដក្រៅរលរក្រ ង
ើ វញភ
ិ វ ម ។ រសឋរលទង់សួរថា «រ រុរមឋរបានជារដក្រ យ
ើ រលរក្រ ង
ើ វញ
ិ ?» ។
បុរសរ ួ សរព្សរៅក្បុងដាំណាក្់រ
ះលរបទូលថា «មនសក្់មយ ះ បានជាទូលលពះបងគាំជាេញុាំរលរក្»រសឋរលទង់នក្
ឹ
សររសើរក្បុងលពះទ័យថា «បុរសរ ះសាធរ់ខាងវជា
ិ ជ រដក្លបាក្ដខ្មន» ។ ព្ថ្ងមយ
ួ មនបុរសមបក្់សាវប់រៅក្ណា
ឋ ល
វល គ្នយនភន
ិ ភគសាវក្សាបមអ្ឝី រៅរូបរយរ ះរសាះ។ រសឋរលទង់បងាគប់ឲររុលររមុេលក្សួ ង រសុ ើ បសួ ររក្
រ រុរ ះ ក្៏ពុាំរ ើញ, លទង់លពះវរក្ក
ិ ក្ុ ងលពះរជ
ប ឫទ័យ លទង់នឹក្រ ើញបុរសខ្ដលររះវជា
ិ ជ ខាងផវូវរុលរររ ះ
ក្៏មនលពះរជឱងាករ ឲររៅរូលមក្ រ ើយលទង់ចារ់រលបើឲររៅរសុ ើ បរក្ររឿងពិរុទរន ះ។ បុរសរ ះ សូ មលពះរជ
អ្នុញ្ជដរអ្ាំណារ ក្បុងរវលខ្ដលរសុ ើ បសួ រយក្ររែ៍រ ះ ។ រសឋរក្៏លពះរជទានពរតាមសុាំ បុរសរ ះររញ រៅ
ដល់ទីក្ខ្នវងមនុសេសាវប់រ ះ ចារ់រររៅអ្បក្លសុក្មក្លបជុាំ មន
ិ ឲរមនសល់ មបក្់ រ ើយបុរសរ ះហាមលបាម
ថា « ក្បុងរវលព្ថ្ងខ្សអក្រនះ មន
ិ ឲរអ្បក្ណារៅណាមក្ណា រលៅពីភូមេ
ិ ួ នរទ
វ ឲរទាាំងអ្ស់គ្នប ទាាំងលបុសទាាំងលសី
ចាស់រក្យងរូលរៅរមល
ើ រគរធឝើបុែររ ាំលយសពបុរសអ្ ថា ខ្ដលសាវប់រៅក្ណា
ឋ លវលខ្លស រលើក្ខ្រមនុសេ
ខាឝក្់េិន
ឝ ររញ ។ េែៈខ្ដលររៀបរាំរ ាំលយសពរ ះ បុរសជាអ្បក្រសុ ើ បសួ របានចារ់មនុសេជារលរើន ក្់ខ្ដលបាន
ពនរល់ ពក្
ី ិររច រុ ខ្ដលយក្ររែ៍ក្បុងររឿងរ ះ របរើ ញ
ើ រ្យះណាលបក្បនង
ឹ ក្រ
ិ ចខ្ដលបានពនរល់រ ះ ឲរ
យក្រ្យះរ ះមក្លបគល់ ឲរេវួនជា យមួយរ ាំរពរ ។ រពលរភវង
ើ រវះរពញក្មវង
ាំ មនលសីរក្យងមបក្់លសក្់ទឹក្ខ្ភបក្
រលចាក្ ។ បុរសជាអ្បក្គយគន់រមល
ើ រ រុ ក្៏ យ
ាំ ក្េវួន ងរ ះ រៅលបគល់ឲរ យេវួន ។ បុរសជា យយក្េវួន
ងរៅរសុើ បសួ រដាំរែើរខ្ដល ងយាំរ ះ រោយរយបល់ដល
៏ ិរ
អ ។ ងរ ះរក្ផវូវរគរខ្ក្រោះសារៅពុាំបានក្៏
លបាប់បុរសរ ះ តាមលរង់ថា «េវួន ងបានសហាយនឹងបុរសខ្ដលសាវប់ រទើបនឹងបានគ្នបក្បុងយប់ខ្ដលសាវប់រ ះ
រ ើ ថាដាំរែើរខ្ដលសាវប់រ
យ ះ គ្នយនអ្បក្ណាវយដាំរធឝបា
ើ បអ្ឝរី ទ គរឺ វលរូ លដាំរែក្ បុរសរ ះរលបើ ងឲររៅរក្
ទឹក្មក្ឲរផឹក្ ងមន
ិ ហា៊នររញរៅដងទឹក្ឯរលៅ រោយខាវរឪពុក្ដឹងក្៏យក្ផថិលលរងទឹក្រភវៀងខ្ដល ូ រធ្លវក្់
តាមរងសផូវលបក្់ផះធ រ ះឲរផឹក្, លុ ះផឹក្រ ើយ ក្៏បណា
ឋ លឲរដល់ មរែៈក្បុងេែៈរ ះរៅ ។ បុរសខ្ដលជាអ្បក្
រសុើ បសួ រ ក្៏យល់រាស់ ក្ុ ងរ
ប រ
ិ ថា
ថ « ងរនះ មន
ិ មនស ឋ នររ
ិ ជា
ថ ទុររច រ
ិ នង
ឹ បុរសខ្ដលសាវប់រ ះរទ រលពះរទប
ើ
ិ អ្ឝី រៅរលើដាំបូលផធះរ
លសោញ់ គ្នប បានជួបគ្នបក្បុងេែៈរនះ ររែ៍រនះលបាក្ដជាមនសរឝអាសិរពស ះ បានជា
បណា
ឋ លឲរបុរសរ ះសាវប់» ។ រទប
ើ បុរសជា ើ រលើដាំបូលផធះរ
យចារ់ឲររៅរមល ះរ ញ
ើ ពស់ គរជមួយរៅ
រាំពរី លើខ្លឝង ខ្ដល ងរ ះរដក្ ។ បុរសជា យក្៏ឲរវយពស់ គរជរ ះ យក្មក្ថាឝយរសឋរ លរបទូលតាម
ដាំរែើរ រ ើយរោះខ្លង ងរ ះរៅ រោយវន
ិ ិរឆយ
័ ថា «រ រុខ្ដលបណា
ឋ លឲរបុរសរ ះសាវប់ មក្អ្ាំពីផឹក្ទឹក្
រភវៀងលយរោយពស
ិ ពស់ គរជ ខ្ដល ងរ ះលរងមក្ឲរផឹក្ រោយឥររររ »។ រសឋរក្៏លទង់សររសើរថា
បុរសជា យររះសាធរ់ក្ុ ងរររសុ
ប ើ បសួ រខាងផវូវរុលររខ្មន ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រលរយមក្ មនរសដឌីមបក្់សាវប់ រសដឌី
រ ះមនលបពននរក្យងលអ ។ ងរ ិ យក្បឋីរទៀររទ» ។ ដាំែឹងរ
ះរបឋជាញថា «មន ះលជាបដល់រសឋរៗលទង់ឲរ
យឺ សពឝមុេមន្តនថី រៅរង់
ន ងរមម៉យជាលបពននរខាយររសដឌីរ ះ។ យឺ ទាាំងអ្ស់ រៅរង់មន
ន ិ បាន រសឋរលទង់គរ
ិ
ថា « ងរនះលបខ្ ិ យក្បឋីដូរដាំែឹង ខ្ដលលទង់លជាបរ
លជាមន ះខ្មន » ខ្រលទង់គិរក្បុងលពះរជ ឫទ័យថា «
យឺ សពឝមុេមន្តនថទា
ន ី ង ាំ រ ះលបខ្ លជាមន
ិ រពញរសរក្ឋលី បាថាប ងរមម៉យរទ របអ្
ើ ងគអ្ញលបខ្ លជា ងរនះ
លពម»។ ក្៏លទង់យងរៅផធះរមម៉យរ ះ រ យ
ើ លទង់ឲរលបាប់ ងថា «លងររនះ លទង់នឹងមក្ផធាំនង
ឹ ង ឲរ ង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 318
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ររៀបរាំទក្
ី ខ្នវងចាាំទទួល» ។ ងរមម៉យក្៏ទទួលលពះរជឱងាករ ។ រពលលងរ ងររៀបលក្ោលពះបនធាំ រ យ
ើ ខ្រង
លសីបរលមម
ើ ប ក្់ខ្ដលមនរក្ើរខ្លសងរៅេវួន ររ រោយរលគឿងលបោប់ សលមប់តាក្់ខ្រងរូបរយលសី គឺរលគឿងមស
រពលជ និងរលគឿងលក្អ្ូបលគប់លបោប់រ ើយឲរ ងរ ះរូលរៅក្បុងទីលក្ោលពះបនធាំ ខ្ដលររៀបរាំទទួលរសឋរតាម
លពះរជឱងាករ ។ ដល់រសឋរយងមក្ រោយលទង់មន
ិ បានគរ
ិ ពន
ិ ិររសពឝលគប់ លទង់ក្យ
៏ ល់ថា «ទរី នះជាទីសលមប់
ងរមម៉យខ្មន បានជាមនុសេទាាំងោយ មន
ិ ហា៊នមក្រៅទីរនះ » លទង់ក្ោ
៏ ក្់លពះអ្ងគគង់ខ្អ្ប រោយសាំ គ្នល់
ថា « ងរមម៉យ» លទង់ផាំជា
ធ មួយ ងរ ះ រួររ ើយលទង់ក្ាំែរ់លពះរិ ឋ ថា «អ្ញមក្រង់ ងរនះបានរ ើយ» ។
រដើមផឲ
ី របានជាភសថុតាងដល់ខ្ភបក្អ្បក្ផងទាាំងពួង, រសឋរក្៏លទង់ខាថា
ាំ ភ ល់ ងរ ះជាសាំ គ្នល់ រួរលទង់យងមក្លពះ
ាំ វញ
បរមរជវង ាំ «លពឹក្ខ្សអក្រនះឲរ
ិ លទង់មនលពះរជឱងាករផឋថា ងរូ លរៅគ្នល់រសឋរក្ុាំខាន» ។ លទង់យងរៅ
ាំ លទង់ក្ម
ដល់លពះបរមរជវង ៏ នលពះរជឱងាករ លបាប់អ្ស់ យឺ សពឝមុេមន្តនថីថា លពះអ្ងគយងរៅរង់
ន ងរ ះ
បាន មនទាាំងសមគល់សាបមលពះទនថរៅថាភល់ ងរ ះផង រ ើយលទង់បានលបាប់ឲររូលមក្គ្នល់ ក្បុងរវលលពឹក្
រនះផង ឲរ យឺនសពឝមុេមន្តនថីទាង
ាំ អ្ស់ ចារាំ មល
ើ ។ ដល់ ងរមម៉យរូលមក្គ្នល់ យក្ទាាំងលសីបរលមខ្ើ ដល
តាក្់ខ្រងរយ ទទួលរសឋរពយ
ី ប់រ ះមក្ជាមួយផង, លុ ះរូលមក្គ្នល់ ក្៏អ្ងគុយតាមមុេរលរយ ងរមម៉យ
អ្ងគុយមុេ លសីបរលមអ្
ើ ងគុយរលរយ ។ រសឋរឲរ យឺនរៅពិនិរររមល
ើ រៅក្ខ្នវងសាំ គ្នល់ ខ្ដលលទង់បានលបាប់
រ យ
ើ រ ះ ។ លុ ះភបក្់ងារខ្ដលទទួលលពះរជឱងាកររៅពន
ិ រ
ិ រ លរ ប់មក្លរបទូលរសឋរវញថា
ិ « ងអ្ងគុយ
រលរយមនសាបមរៅថាភល់ជាសមគល់រោយរធយញ ឯ ងរមម៉យគ្នយនសាបមអ្ឝីជាសមគល់រទ » ។ រសឋរក្៏រូរលពះ
រជ ឫទ័យរោយរសរក្ឋីមន
ិ បានពិនិររជាមុន ក្៏លពះអ្ងគលទង់រិ ឋ លរិះរះរៅរ
ិ ើញថា « ងរនះជាលសីមន
លបាជាញ នង
ឹ រក្អ្បក្ណារៅរង់ ងពុាំបាន» លទង់នក្
ឹ ដល់បុរសខ្ដលជាអ្បក្សាធរ់ខាងវជា
ិ ជ រង់លសី ក្៏មនលពះរជឱងាករ
ឲររូលរៅគ្នល់ ។ រសឋរក្៏មនលពះរជឱងាករសួ ររៅបុរសរ ះថា «ឯងរៅរង់ ងរមម៉យជាលបពននរខាយររសដឌី
បានឬរទ ? របើបងឯងលរូវររវរទុអ្ឝី រយង
ើ ឲរឯងទាាំងអ្ស់ » ។ បុរសរ ះលរបទូល «ទទួលតាមប ធ ល់ រោយមន
ិ
បារ់យក្វរទុជាឧរឋមរៅរទ សុ ាំ ខ្រសាំ ពរ់ផឌប
ិ សចាស់ យក្រៅរសវៀក្ពក្់ រ យ
ើ នង
ឹ វអឹងរគ្នមួយរថារវរេចបជា
់ ប់
នឹងេវួនប៉ុរណា
ត ះបានរ ើយ» ។ ឯ ងរមម៉យជាលបពននរខាយររសដឌី រវលខ្ដលលរ ប់ពីគ្នល់រសឋររៅវញ
ិ ក្៏ររៀប
សាលរធឝប
ើ ុែររខាយររសដឌជា
ី បឋី រ ាំលយសពជារលសរ ររសធ្លរុ
ើ យក្មក្េចបរ
់ មកល់រលើសាលរធឝើបុែរវវង ។
រវលយប់រ ះបុរស ខ្ដលទទួលលពះរជឱងាករ បានរៅដល់រលើសាល ខ្ដល ងរមម៉យរធឝប
ើ ុែររខាយរបឋី ខ្ដល
នឹងរ ើយរលសររៅរវលលពឹក្ខ្សអក្រ ះ ដល់រ ើយរធឝើជាយាំរសាក្នឹងរខាយរលបពននេួ នសា
វ វ ប់ មនរសរក្ឋីទុក្យ
ខ ៉ង
ខាវង
ាំ រោយមនទាាំងធ្លរុសាភយជាប់នង
ឹ េវួន ជាសាំ គ្នល់ផង, បណា
ឋ លឲរអ្ស់អ្ក្
ប ជាពួក្លក្ុម ងរមម៉យ ខ្ដល
រៅរលើសាលរ ះទាាំងប៉ុ យ ន មនរសរក្ឋីវល
ង ់ ភន
័ ថភង
ាំ លគប់គ្នប សួ ររៅបុរសរ ះថា រ រុអ្ីឝ ក្៏អ្ក្
ប មក្យាំរសាក្
របាក្េវួនលបាែរលើទីរនះខាវង
ាំ រមវះ៉ ? ។ បុរសរ ះលបាប់រៅអ្បក្រក្ាសាលរ ះថា «េញុាំរ ើញរគរធឝើបុែររខាយរ
រលក្រសដឌីរ ះ េញុាំនឹក្ដល់រខាយរលបពននេុ ាំញ ខ្ដលសាវប់ជាយូរ រ យ
ើ រ ះភវម ក្៏បណា
ឋ លឲរសរងឝគនង
ឹ ទុ ក្រខ វទ
និងររលពរ់លបាសជាថ្យីមយ
ួ ជាន់រទៀរ, តាាំងពីលបពននសាវប់រៅរ ះេវួនេញុាំលះបង់ររងាររចាលអ្ស់ សាភយខ្រធ្លរុ
លបពននរដរើ រោយរសរក្ឋីអារោះអាល័យ » រ យ
ើ បុរសរ ះ សុាំ អ្ក្
ប ចាាំសាលអ្បក្សាបក្់មយ
ួ យប់ ។ បុរសខ្ដល
ចាាំសាល មន
ិ ហា៊នសរលមររោយេវួនឯង ក្៏យក្រសរក្ឋរី ះរៅជលមប ងរមម៉យជារៅហាឝយតាមដាំរែើរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 319
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្ដលបុរសរ ះអ្ធប
ិ ាយអ្ាំពរី សរក្ឋីក្មេរ់របស់ េួ ន
វ រ យ
ើ សុ ាំ សាលសាបក្់ ។ ងរមម៉យមនរិរអា
ថ ែិរដល់
បុរសក្មេរ់ ខ្ដលមនទុក្លខ ពរ់លបាសលបពននរ ះ ក្៏យល់ លពមឲរសាបក្់ រ ើយបងាគប់រៅមនុសេបរលមើ ឲរររៀប
អាហាររភជន ឲរទានបុរសរ ះផង ។ លុ ះយប់ ងរមម៉យ រៅសាឋប់ធម៌រទស វវងបុែររខាយរបឋី រៅរលើ
សាលខ្ដលរមកល់ធ្លរុរៅរ ះ ។ ឯបុរសរង់លសី ក្៏សមងរាំ ធឝជា
ើ រដក្លក្់រៅ ។ ងរមម៉យរ ះសាឋប់ធម៌
រទស រប់លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ បុរសជាអ្បក្រង់លសី រ ើញឱរសសាងរ់លអ ក្៏លួរយក្ធ្លរុលបពននេួ ន
វ រៅោក្់
លបបធ្លរុរសដឌីជាបឋី ងរមម៉យ ។ លុ ះដល់លពឹក្រ ើង ងរមម៉យរូលដល់សាល បុរសរ ះក្៏ខ្លសក្យាំយ៉ង
ខាវង
ាំ ថា «អ្បក្ណាលួ រធ្លរុលបពននេុ ាំបា
ញ រ់ ? » ។ ងរមម៉យវងល់ ក្៏សួរបុរសរ ះថា «រ រុអ្ីឝ ក្៏អ្ក្
ប ឯងយាំខាវង
ាំ
រមវះ៉ ?» ។ បុរសរ ះលបាប់រៅ ងរមម៉យវញថា
ិ « អ្បក្ឯណាលួ រធ្លរុលបពននេុ ាំរញ ៅបារ់» រ ើយរចាទលបរន់
រៅរលើរូប ងរមម៉យថា «រខាយរបឋី ងរមម៉យលួ រធ្លរុលបពននរៅ» ។ ងរមម៉យមនរសរក្ឋអ្
ី ន់ររ
ិ ន
ថ ឹងបុរស
រចាទលបរន់រខាយរបឋីថា «លួ រធ្លរុលបពននដូរចាបះ, ក្៏ ប
ាំ ុរសរ ះឲររៅរមល
ើ រ ើញរៅជិរគ្នបខ្មន ។ បុរសក្៏
រចាទលបរន់រាំរពះេវួន ងរមម៉យថា «បឋី ង យក្លបពននគ្នរ់រៅរធឝើជាលបពននេួ នរ
វ ើយ លុ ះខ្រ ងលពមទទួល
រធឝជា
ើ លបពននគ្នរ់វញ
ិ រទប
ើ លពមសុ េរិរថ» ។ រសរក្ឋរី ចាទរាំរពះេវួន ងរមម៉យរ ះ ជាដាំែាំរលរន
ើ េណាស់
រោយឧបាយយ៉ងលអិរ ។ ងរមម៉យរក្ផវូវរោះសាគ្នយន ក្៏ចាញ់ ក្លរ ះជាទមងន់ ខ្ថ្មទាាំងមនរសរក្ឋីអ្ន់រិរថ
រខាយរបឋេ
ី ួ នខ្ដលសា
វ វ ប់រ ះ ថាជាមនុសេគ្នយនររ
ិ ស
ថ បផុរសរាំរពះលបពននបនថិរបនថួររសាះ គ្នបក្ាំពុងរក្ើរទុ ក្ខនង
ឹ េវួន
ៗ ហា៊នរៅលួ រលបពននរគ យក្មក្បរញ្ច ើ រៅមុេ ងជាអ្ុក្ជាទុក្គ
ខ រ
ិ សពឝៗ រៅក្៏ទទួលលពមយក្បុរសរ ះរធឝជា
ើ
បឋី ជារសរក្ឋីរផគើន របឲរទល់ពុររៅនឹងរខាយរបឋីេួ នវ
វ ញខ្ដលហា
ិ ៊ នេូរ លួ រលបពននបុរសរ ះ ។ រាំខ្ែក្បុរសរ ះ
ដល់បាន ងរមម៉យជាលបពនន ៣ – ៤ ព្ថ្ងក្ប
៏ បួលគ្នបរៅគ្នល់រសឋរ ។ ឯរសឋរនង
ឹ យឺ សពឝមុេមន្តនថីបានទរ
ន
បានរ ើញ ក្៏មនរសរក្ឋីសររសើររាំរពះបុរសរ ះថា ជាអ្បក្មនវជា
ិ ជ ររះរង់លសីលបាក្ដខ្មន ។

ព្មងន
៉ ង
ឹ ររះ ឲររគរររ ព្មងន
៉ ង
ឹ រឆ្ងរ ឲររគអាែិរ
1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០ – ១១ – ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ១១៨ – ២០ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង សុ ឥសកឣជឦ
ិ ាឞប្សឡឞធប្គស់ឦកខ ណ៍

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១១៣- ១១៤

មនររឿងរលពងមួយដាំណាលថា : មនបុរសក្មជល
ិ មបក្់ មនលបពននលគប់លក្ខែ៍ មនក្រិ យមរយទលអ
ិ ររះ
រគ្នរពលបែិប័រន៍បីឋ ។ តាាំងពីបានគ្នបជាបឋីលបពននមក្ , បុរសក្មជល
ិ ររះខ្រពីរដក្ ដល់ឃ្លវនបាយ រទើបរលរក្រ ើង
សុី ៗ រួររដក្រៅវញ
ិ សូ មផថា ាំ ក្់ ក្៏លបពននមូរឲរខ្ដរ ។ លបពននជាមនុសេរគ្នរពលបែិប័រន៍បីឋ មន
ី បជ ិ មនពក្រ
អាលក្ក្់រៅរលើបរីឋ សាះ រលើក្បាយទឹក្នង
ិ របស់ អ្ឲ
ីឝ របឋី សុ ទខ្ន រសាំ ពះ , ដល់រៅយូររៅ មនរសរក្ឋលី ក្លី ក្ខាវង
ាំ
ណាស់ ងរ ះរក្អ្ឝីរិញ្ចឹមពុាំបានរសាះរ ើយ, ព្ថ្ងមយ
ួ ងររៀបសាវ ៥ ម៉រ់ បារ ី ៥ រូលរៅលរបសាំ ពះបឋី
រ យ
ើ ថា « េញុាំសុាំរទាសអ្បក្បឋី រផរ
ិ រយង
ើ សពឝព្ថ្ងលក្ណាស់ រយង
ើ មន
ិ បានរក្សុី គ្នយនទទួលទានរទ សុាំ ឲរអ្បក្រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 320
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រប់រឈើ រធឝន
ើ ងគល
័ រ ស់រធឝខ្ើ លសនង
ឹ រគ រផរ
ិ ដល់រដូ វរធឝខ្ើ លសរ យ
ើ » ។ បឋថា
ី របដ
ើ ូរចាបះ ឲរ ងោាំបាយ រវរជា
សាំ ែុាំរុះ បឋន
ី ឹងរៅរក្រប់រឈើ រធឝន
ើ ងគល
័ រ ស់ ។ លបពននរលរក្ពយ
ី ប់ោបា
ាំ យ រវរជាក្ញ្ច ប់ មនទាាំងដឹង ពូរៅ
រៅផង ។ បុរសក្មជល
ិ រដក្ទាល់ខ្រព្ថ្ងរះ លបពននពុាំហា៊នោស់ ចាាំឲររលរក្េវួនឯង, ដល់រលរក្រ ើយ លបពននដង
ទក្
ឹ រៅលប់មុេឲររួររលសរ ងក្៏ ុ រសាវបារ ី នង
ឹ បាយក្ញ្ច ប់ លពមទាាំងរលគឿងលបោប់រៅឲរបឋី ។ បុរសរ ះក្៏រុះ
ពីរលើផធះរៅរូលក្បុងព្លពរក្រឈ,ើ បានរ ើញរឈម
ើ យ
ួ រដើម មនខ្មក្សាខាមវបជា
់ ក្់ ក្៏ោក្់បាយសាំ ែុាំ ដឹង ពូរៅ
រ ើយរដក្គងអ្ ធ ក្់ខាវ រមល
ើ រៅរលើនិយយខ្រមបក្់ឯងថា «ខ្មក្រឈរើ នះ លរូវរធឝើជារផបៀងនងគល
័ , ខ្មក្រនះលរូវរធឝើ
ជាយម , ខ្មក្រនះលរូវរធឝើជាដង ខ្មក្រនះលរូវជានម
ឹ ខ្មក្រនះលរូវរធឝជា
ើ រ ស់ ។ លគ្នន់ខ្ររដក្ថាប៉ុែតឹង រពល
ឃ្លវនបាយរលរក្រ ើងលសាយបាយសាំ ែុាំសុ ី ៗរួរ រដក្ថាដូ រមុនរទៀរ , ព្ថ្ងររសៀលលរ ប់មក្ផធះវញ»
ិ ។ លបពនន
រ ញ
ើ ររ់ទទួលយក្រលគឿងលបោប់ ប
ាំ រីឋ ង
ើ រៅរលើផធះ យក្ទក្
ឹ លងរជង
ើ ឲរបឋី រ យ
ើ សួ រថា «អ្បក្រៅបានររដូរ
រមឋរេវះ ? បឋីថាមន
ិ ទាន់បានរទ ង ! ចាាំខ្សអក្សឹមរៅរទៀរ ដល់ ក្ខ្នវងរដើមរឈរើ ះរ ើយ, រុក្រខ ទវតាខ្ដល
អាលស័យរៅទីរ ះ ឮបុរសក្មជល
ិ ថាដូរចាបះ ក្៏ភយ
័ ខាវររក្ក្ខ្នវងរៅគ្នយន ក្៏គិរគ្នបនឹងតាមរៅវយសមវប់បុរស
ក្មជល
ិ រ ះ ឲរសាវប់រៅមរ់ជរែឋើរផធះ ក្ុាំឲរវមក្រប់រឈរើ នះបាន ។ បុរសរ ះក្៏លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ។ រុក្រខ ទវ
តា តាមមក្ដល់មរ់របង រ ើញលបពននររ់រៅទទួលបឋីដល់មរ់ជរែឋើរ យក្ទឹក្លងរជើងបឋី ។ រោយសិរសួ
ី សី ឋ
លបពននរ ះ រទវតារូ លមន
ិ រុះ មន
ិ ហា៊នវយ ។ បុរសរ ះរួរពអ្
ី នថរយ ក្៏រ ង
ើ រៅរលើផះធ លបពននសួរ នយ
ិ យដូរ
មុនរទៀរថា « បានសពឝលគប់អ្ស់ រ យ
ើ លពក្
ឹ នង
ឹ រៅរប់» ។ រទវតាភ័យណាស់ថា «បុរសរ ះ មុេជារប់រ យ
ើ
លពឹក្រនះ » ក្៏ គ្ន
ាំ ប មក្និយយអ្ងឝរថា «សុាំ ក្ុាំរប់រឈរើ ះ»។ បុរសថា « អ្ញមន
ិ លពមរទ លពឹក្រនះអ្ញរៅរប់
រ យ
ើ » ។ រទវតាភ័យណាស់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប នយ
ិ យសូ ក្ រោយលបាប់ទក្
ី ខ្នវងក្ាំែប់មសលបាក្់ឲរបុរស ៗសួ រថា « ឲរ
ក្ាំែប់បុ៉ យ នក្ខ្នវង ? » ។ រទវតាថាពីរក្ខ្នវង បុរសថា « មន
ិ លពមរទ, របើ ៤ ក្ខ្នវងរទើបលពម រ ើយឲរោក្់រឈើ
សមគល់ឲរផង » ។ រទវតាក្៏លពមរធឝើតាម ក្ុាំឲរខ្ររប់រដើមរឈរើ ះ ។ បុរសថា « របើដូរចាបះ េញុាំខ្លងរប់ , ខ្រថា
លពក្
ឹ រនះ េញុាំរៅគ្នស់ក្ាំែប់រ ះរ យ
ើ » ។ រទវតាថា « រៅរុះេញុាំរោររឈស
ើ មគល់ទុក្ឲរ » ។ លពក្
ឹ រ ើងបឋលី បពនន
គ្ន
ាំ ប រៅគ្នស់ក្ាំែប់ខ្ដលរទវតាឲរ, ក្បុងក្ាំែប់មយ
ួ ៗទាាំងពីរ ក្់បីលឋ បពនន លរូវជញ្ជូ នបីព្ថ្ង បានសុ ទខ្ន រមសនិង
លបាក្់ចាក្់គររពញផធះ ។ ងរ ះ ក្៏ររៀបរាំោក្់ ប
ិ ោក្់ោង
ាំ មន
ិ ឲរអ្បក្ណារ ញ
ើ រ យ
ើ ក្៏ជួលជាងឲររធឝើ
រលគឿងលបោប់ លក្់ជាជាំនួញររខ្រមនរ
ឹ ង
ើ ៗ បានជារសដឌី មនមនុសេក្ុះក្រមូលមក្រៅពង
ឹ ពក្់ជារលរន
ើ រប់
មន
ិ អ្ស់ ។

លទពរគង់រផរ
ិ លសី ររះសាំ ព្រទុក្
ផធះធាំលសែុក្ រផរ
ិ ល័ក្ខែ៍លសីជា
1-ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ៨ – ៩ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣- ៤ ទាំពរ័ ១៧៦ មន
ិ រ ញ
ើ មនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 321
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសកុ វក៤នក់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១១០- ១១២

រលពីរលពង យ មនបុរសក្ុ ក្ ៤ ក្់ មក្ជួបជុាំគ្នប រួមគាំនិរ គិររដើររៅរក្វររបាក្បរញ្ជឆរ យក្លទពរ

សមផរថិរគ រៅរគ ោឌន ឆ្ងងយពីលាំរៅរបស់ េួ ន
វ លពមរលពៀងគ្នបរលសររ ើយ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដើររៅ លុ ះរៅយូរបនថិរបាន
ជួបលបទះនឹងតាចាស់ដូនចាស់ ពរី ក្់ ជាអ្បក្រធឝរ
ើ មករក្បាស រៅខ្ក្ផរមរ់ទរនវមយ
ួ ោរ់ឆ្ងងយពលី សុក្ភូមរិ គ ។
បុរសក្ុ ក្ ៤ ក្់រ ះបានដឹងដាំែឹងថា តាចាស់ ដូនចាស់ ជាអ្បក្មនលទពរសមផរថិរលរើនលគ្នន់របើ ក្៏គិរគ្នបថា
«រយង
ើ លរូវ គ្ន
ាំ ប ឈប់រៅទរី នះ រដម
ើ ផភ
ី ូរក្ុ ក្ យក្លទពរសមផរថតា
ិ ចាស់ ដូនចាស់រនះឲរបាន» បុរស ៤ ក្់
រ ះ រៅដល់សួរតាចាស់ដូនចាស់ថា «ឱ ! តាយយរអ្ើយ ! រយង
ើ េញុាំទាង
ាំ ៤ ក្់រ ះមក្ពលី សុក្ឆ្ងងយណាស់ េាំ
លតារ់រដើររក្អ្បក្ឯណាខ្ដលររះដឹង រលពះរយើងេញុាំរង់ដឹងររឿងរលពងពីបុរែ យមក្, ខ្ររវលរនះ បានមក្ជួប
នង
ឹ តាយយ ៗ លបខ្ លជាររះដង
ឹ ររឿងបុរែមក្េវះមន
ិ ខាន របើដូររបះ សូ មតាយយរមតាថនទា
ិ នររឿងរលពងអ្ឝី
មួយ ឲររៅសាឋប់បនថិរ » ។ តាចាស់ដូនចាស់ ក្៏រវវើយរបរៅបុរសទាាំង ៤ ក្់វញថា
ិ « រៅរអ្ើយរៅ ! តាាំងពី
រក្យងដល់រាំណាស់បុរ៉ ែតះរ ើយ តាយយគ្នយនររះររឿងរលពងអ្ឝីរទ សូ មរៅអ្រញ្ជ ើ ញរៅរក្សួ រអ្បក្ឯរទៀររុះ » ។
បុរសទាាំង ៤ ក្់ ក្៏ជលមបរៅតាយយវញថា
ិ « ឱ តាយយរអ្យ
ើ ! របលើ បសិនជាមនរគររះររឿងរលពងរ ះ តា
យយរង់សាឋប់ឬរទ ? ។ « ឱ ! រៅរអ្ើយ ! តាយយរង់សាឋប់ណាស់ ខ្ររក្អ្បក្ណាររះគ្នយន » ។ បុរសទាាំង ៤
ក្់ ក្៏ជលមបរៅតាយយវញរោយក្
ិ រ
ិ ចក្ល ប៉ងនង
ឹ របាក្យក្លទពរសមផរថិ តាចាស់ ដូនចាស់ រ ះ ឲរបាន
រោយងាយថា « រយង
ើ េញុាំទាង
ាំ ៤ ក្់រនះ ររះេវះខ្ដរ រលពះបានដឹងពជ
ី ីតាេញុាំគ្នរ់នទា
ិ នលបាប់ ខ្រររឿងរនះ របើ
និយយរៅរលណា តាយយលរូវខ្ររជឿរទើបេញុាំនិទានលបាប់បាន» ។ តាយយក្៏លពមរលពៀងឲរបុរសទាាំង ៤ ក្់
រ ះនយ
ិ យ ។ បុរសទី ១ ចាប់អ្ធប
ិ ាយររឿងក្ុ ក្ជាដាំបូងរ ង
ើ ថា : រលេញុាំរៅក្បុងព្ផធមឋយេញុាំបានរាំនន
ួ ៣ ខ្េ
មឋយេញុាំ គ្នរ់រង់ពសា
ិ ខ្ផវទុររនរៅមុេផធះេញុាំ រដើមវមនក្មភស់លបខ្ ល ៨ ពាម រ ើយមនខ្ផវខ្រមួយផង គ្នរ់មន
ិ
ដឹងជាគិរដូររមឋរ នឹងបានខ្ផវរឈរើ ះមក្ពិសា ។ លុ ះេញុាំបានដឹងថា គ្នរ់រង់ពិសាខ្ផវរ ះេញុាំក្រ៏ រញពីព្ផធគ្នរ់
តាមទាឝរមស រៅរ ង
ើ របះទុររនរ ះ យក្មក្ជូ នគ្នរ់ពសា
ិ , រួររលសរ េញុាំលរ ប់រូលរៅក្បុងព្ផធគ្នរ់វញ
ិ ។
បុរសទី ២ ថា : រលេញុាំរៅក្បុងព្ផធមឋយេញុាំបានរាំនន ួ ៦ ខ្េ រ ើញគ្នរ់រនឿយ រ់លាំបាក្នឹងរធឝើខ្លស រមករ រារ
ាំ
ដណា ាំរពក្ េញុាំររញពព្ី ផធគ្នរ់មក្ រៅរធឝខ្ើ លសរមករ ឃ្លឝលរគ្ន លក្បី ដណា ឹ ជាំនស
ឋ ាំបាយ ដងទក្ ួ គ្នរ់ ពលី ពឹក្លពហាម
លុ ះលងរ អ្ស់រររធឝើ េញុាំរូលរៅក្បុងព្ផធមឋយេញុាំវញ
ិ ជាររៀងរបដរបមក្ ។ បុរសទី ៣ ថា « ឱ ! តាយយរអ្ើយ
េវួនេញុាំរនះ ជារទវបុរថររុររុះមក្ចាប់បដិសននិនឹងមឋយេញុាំសពឝព្ថ្ងរនះ េញុាំររញពីទាឝរមសរវលណា បានមក្បរលមើ
គ្នរ់សពឝសាររពើ, ដល់ េុ ាំចា
ញ ស់ រទៀបនង
ឹ សាវប់ េញុាំសុាំរូលរៅក្បុងព្ផធមឋយេញុាំវញ
ិ រដម
ើ ផក្
ី ុាំឲរសាវប់ទាន់ រ យ
ើ រក្រ
ើ មឋង
រទៀរឲរបានជារក្យងរ ើងវញ
ិ » ។ បុរសទី ៤ ថា : េវួនេញុាំរនះ ចាប់តាង
ាំ ខ្រររញពីព្ផធមឋយរលណាមក្ េញុាំរក្ា
សីល ៥ ចាាំសីល ៨ ខ្រសីលេញុាំ ខ្បវក្ពស
ី ី លអ្បក្ទាាំងពួងរង់ផក្
ឹ លសា ជក្់អារភៀន សមវប់ជវី ររគក្៏
ិ បាន , លុ ះដល់
េញុាំសាវប់រៅ ៗ រក្រ
ើ ជារទវតា រសាយរជសមផរថរិ ៅឋានសួ គ៌ ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ នយ
ិ យភូរក្ុ ក្លគប់គ្នប
រ ើយ ក្៏សួររៅតាចាស់ដូនចាស់ ថា « ររឿងេញុាំនិទានជលមបទាាំងប៉ុ យ នរនះ ររើតាយយរជឿឬរទ ? តាយយ រវវើយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 322
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

របរៅវញថា
ិ « ររឿងរ ះតាយយ រជឿរ យ
ើ រៅ ! » ។ ខ្រក្បុងគាំនរ
ិ គ្នរ់ទាង
ាំ ២ ក្់ គរ
ិ រ ញ
ើ ជារលសរថា «
បុរសទាាំងរនះ សុ ទខ្ន រនិយយក្ុ ក្ទាាំងអ្ស់ » ។ ដល់បុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ ទាល់លបាជាញ ក្៏ឲរតារ ះ
និយយររឿងលបាប់មង
ឋ វញ,
ិ ប៉ុខ្នថមុននឹងនិយយររឿងតាចាស់ រ ះ គ្នរ់បានសនាដូរបុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះខ្ដរ ,
លុ ះលពមរលពៀងទាាំងអ្ស់ គ្នប រទប
ើ តាចាស់ នយ
ិ យ ។ តាថា « ឱ ! រៅរអ្យ
ើ ! រលតានង
ិ យយមក្រធឝរ
ើ មករ
ក្បាសរនះបាន ៥ -៦ ឆ្ងប ាំ មនលទពរសមផរថិលបាក្់មស លយមនឹងរិញ្ចឹមរៅទាាំង ៤ ក្់រនះបាន ខ្ររៅឆ្ងបម
ាំ យ
ួ
មុនរ ះ ក្បាសមន
ិ ខ្ផវរសាះ មន
ិ ដឹងជាររឿងរ រុ អ្ី,ឝ មនមួយព្ថ្ង តារដើររុក្ក្បុងរមកររៅ រ ើញរដើមក្បាស ១
រដើម ទាំ ាំបុន
៉ រដើមរតាបរ មនខ្ផវមយ
ួ ធាំ តាក្៏រ ង
ើ របះយក្មក្ផធះ, ដល់តានិងយយ គ្ន
ាំ ប បក្រមល
ើ រ ញ
ើ មន
លគ្នប់ ៤ ក្បុងមួយលគ្នប់ ៗ មនក្ុមរមបក្់ៗ លគប់លគ្នប់ទាង
ាំ ៤, តាបានឲរយយគ្នរ់បាំរៅបីបារ់រក្ា, លុ ះដល់
ក្ុមរទាាំង ៤ ក្់រ ះ ធាំរវលណារ ង
ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ររ់រចាលតានង
ិ យយទាាំងអ្ស់ រៅ, ឥ ូវតារ ញ
ើ រៅទាាំង ៤
ក្់រនះលរ ប់មក្វញរ
ិ ើយ ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់ ភរ
ិ ភ័យខាវង
ាំ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រវវើយលបខ្ក្ក្រៅនឹងតាចាស់ ដូនចាស់
វញថា
ិ « មន
ិ ខ្មនរទ » ។ តាយយសួ ររៅវញថា
ិ «រ រុអ្ីក្
ឝ រ៏ ៅថាមន
ិ ខ្មន, របើរៅររះខ្រលបខ្ក្ក្យ៉ងរនះ នុះ
រ ញ
ើ ថាទាស់េុសនង
ឹ ក្រ
ិ ស
ច នារ យ
ើ , របដ
ើ ូររបះ លរូវរៅទាាំង ៤ ក្់មក្រៅបរលមតា
ើ រទប
ើ លរូវនឹងពក្រសនា »
។ បុរសក្ុ ក្ ៤ ក្់រគរមន
ិ រួរ ក្៏រៅបរលមតា
ើ យយរៅ ។

ពក្ររលរើនភូរ ចាញ់ អាតាយ

1-ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ៧ – ៨ – ៩ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ ១២២ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង សងបលលឞង
ិ សោូឞបលល

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១០៨- ១០៩

មនមនុសេពរី ក្់ជាបងព្ថ្វ បអូនព្ថ្វនង

ឹ គ្នប បងព្ថ្វជាអ្បក្លក្ បអូនព្ថ្វជាអ្បក្មនលទពរសមផរថិ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ ឪពុក្រក្យក្
មនក្ិររច វល់លរូវលបាប់បងបអូន ក្ូនរៅឲររៅសុ ី ផឹក្រៅផធះគ្នរ់ បអូនព្ថ្វរ ះបានមក្ជួបនឹងបង បបួលរៅសុ ី ឯផធះ
ឪពុក្រក្យក្, បងព្ថ្វនយ
ិ យលបាប់តាមលរង់ថា «មន
ិ ហា៊នរៅសុ ី រទ« រលពះេវួនជាអ្បក្លក្ មន
ិ ធ្លវប់សុីមូ បរាំ
ា ែីលអ
ខ្លក្ងមន
ិ លរូវខ្បបរទ ខាយសរគ បអូនព្ថ្វរ ះជាមនុសេរិរស
ថ បផុរសនង
ឹ បង ក្៏លបាប់រៅវញថា
ិ « មន
ិ អ្ីរទ រៅពរី ក្់
រុះ របើមន
ិ ដឹង ឲរខ្ររធឝើតាមេញុាំៗសុ ី អ្ី សុ ី បឹងរៅ មន
ិ លក្ប៉ុ យ នរទ បងរៅជាមួយនឹងេញុាំរុះ » ។ បងក្៏លពមរៅ, លុ ះ
រៅបររភគរៅទ
ិ រី ះ បបួលគ្នបសុី បាយតាមធមយតារៅ ដល់រគរលើក្សមវរមចមក្ បអូនក្៏យក្រងកឹះចាប់មយ
ួ មក្ពម
រួរជញ្ជ ក្់អ្ស់ ខាជក្់សាំបក្រមចរ ះោក្់រៅនឹងក្ខ្នវង រ ើយរគរចាលសាំ បក្រ ះរៅ ។ ឯបងរ ះមន
ិ ដឹង រោយ
មន
ិ បានរ ើញរគរធឝើដូរចាបះ ក្៏េាំជញ្ជ ក្់រ ើយេាំទាង
ាំ ទាំពសាំ បក្រមចរ ះទាល់ខ្រលអិរ េាំរលបរៅ ។ បអូនរ ើញ
ដូររបះ ក្៏ខ្លងសុ ី រមចរ ះរៅចាប់យក្ឯអ្ាំរៅ ខ្ដលរគរៅទុក្រៅចានរ ះមក្សុ ី ៗ រួររគយក្ក្ខ្នេងេចបោ
់ ក្់
រ ើយរចាលរៅរទៀរ ។ បងរ ើញរគសុី អ្ាំរៅ ក្៏យក្អ្ាំរៅរ ះ មក្សុ ី នឹងរគរទៀរ េាំទាំពអ្ាំរៅទាល់ខ្រលអិររក្
រលបរៅរទៀរ, បអូនខ្លងសុី អ្ាំរៅ វរៅសុី សមវមស
ី ួ រទៀរ រទប
ើ ខ្រនឹងពមរូលក្បុងមរ់ នក្
ឹ រ ញ
ើ បងសុ ី អ្ាំរៅទាាំង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 323
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រក្រ ះរ យ
ើ អ្ស់សាំរែើរទប់មន
ិ ឈបះ ក្៏ររញសាំ រ ងមក្ឮខ្រ ក្
ឹ ។ រោយរ រុេរល់ ទប់ ក្
ឹ រ ះ មស
ី ួវ
សធុះរ ង
ើ រៅរូលឯរននលរមុះទាាំងពរី ររញមស
ី ួរ ះមក្រលៅរោយអ្ាំណារេរល់ ។ បងព្ថ្វរ ញ
ើ ដូរចាបះ ក្៏រចាលរ
រងកើះរៅក្បុងថាសថា « រទ ! ខ្លងសុ ី រ ើយ សុ ី ឯរទៀររធឝើតាម សូ មផរី មចនិងអ្ាំរៅទាាំងសាំ បក្ ទាាំងរក្ ក្៏សុីបាន
ទាាំងអ្ស់ ដល់មស
ី ួ េវុះនឹងលរមុះដូររបះរធឝតា
ើ មមន
ិ បានរទ បអូនឯងសុី ខ្រឯងរុះ បងខ្លងសុ ី រ យ
ើ សុ ី រៅរទៀរមន
ិ
រក្ើររទ»។

ពុរលគូក្ុាំលតាប់ រាប់លគូឲរយក្

រឥឿង ដងឧឞ
ូ ក ិងខ្កោ ក

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១០៥- ១០៧

មននិទានមួយថា សរឝដងកូវក្ាំពុងសុ ី សឹ ក្
វ រឈើ មនសរឝខ្ក្អក្មួយរ ើររក្រាំែីរៅលបទះនឹងដងកូវរ ះ ។ ខ្ក្អក្ថា «
រពលរនះមនលភបានដងកូវសុ ី » ក្៏រ រើ រៅជរ
ិ ដងកូវ ។ ដងកូវលក្រ ក្រ ញ
ើ ខ្ក្អក្ក្៏នឹក្ថា «េវួនអាខ្ក្អក្រនះ ររ
ិ ថ
រឃ្លររៅ នង
ឹ រឹក្អ្ញសុី ឥ ូវរ យ
ើ » ។ ដងកូវសួ រខ្ក្អក្ថា « មក្រក្អ្ឝី ? » ។ ខ្ក្អក្លបាប់រៅដងកូវវញថា
ិ « អ្ញមក្
សុី ដងកូវឯង » ។ ដងកូវថា « លុ ះខ្រខ្ក្អក្ឯង រក្លបសាបអ្ញរ ើញរទើបសុ ី អ្ញបាន, របើរក្លបសាបអ្ញមន
ិ រ ើញ សុ ី
អ្ញមន
ិ បានរទ » ។ ខ្ក្អក្សួ រថា « លបសាបដងកូវឯងយ៉ងដូររមឋរសួ រមក្រុះអ្ញនង
ឹ រក្ឲររ ញ
ើ » ។ ដងកូវសួ ររៅ
ខ្ក្អក្ដូរមនររៅរនះ:
១ - ដូររមឋរ ខ្ដលរគរៅថា ខ្ផអមជាងរគបាំផុរ ?
២ - ដូររមឋរ ខ្ដលរគរៅថា ជូរររ់ជាងរគបាំផុរ ?
៣ - ដូររមឋរ ខ្ដលរគរៅថា សអុយជាងរគបាំផុរ ?
៤ - ដូររមឋរ ខ្ដលរគរៅថា លក្អ្ូបជាងរគបាំផុរ ?
រលរបើខ្ក្អក្ បានឮដងកូវសួ រលបសាបទាាំង ៤ បទរនះរ ើយ មនរសរក្ឋីរលរក្អ្រជាទីបាំផុរ ក្៏ខ្លសក្រហា៊ក្រន្តញ្ជ ៀវ
រលង រោយគិរថា «លបសាបដងកូវទាាំង ៤បទរនះ អ្ញមុេជារក្រ ើញឥ ូ វរ ើយ នឹងបានសុ ី ដងកូវរនះមន
ិ ខាន»
រទប
ើ ខ្ក្អក្រវវើយរោះលសាយលបសាបដូរមនររៅរនះ។
១-ខ្ដលរគរៅថាខ្ផអមរ ះគឺមនសករនិង ុ ាំខ្យ ផអមជាងអ្ឝីទាង
ាំ ពួង។
២-ខ្ដលរគរៅថាជូរររ់រ ះគម
ឺ នមជូរលក្ូរឆ្ងយរ,អ្មភល
ិ ,មជូរសណា
ឋ ន់,មជូរលក្សាាំ ងនង
ិ ទក្
ឹ រេយះ។
៣-ខ្ដលរគរៅថាសអុយជាងរគរ ះគអា
ឺ រម៍នង
ិ គាំរង់រខាយរសរឝទាង
ាំ ពួង។
៤-ខ្ដលរគរៅថាលក្អ្ូបជាងរគរ ះគឺផករ ាំដួលផកមវះិ និងទឹក្អ្ប់។
៥–ខ្ក្អក្បានរោះលសាយលបសាបទាាំង ៤ បទរនះ លបាប់រៅដងកូវ ។ ដងកូវថា « ខ្ក្អក្ រោះលបសាបរនះ មន
ិ លរូវរទ » ។
ខ្ក្អក្ក្៏ោក្់មុេលសងូរ និយយរៅដងកូវវញថា
ិ «របើដងកូវឯងថាេុស សុ ាំ ឲរដងកូវលបាប់លបសាបរនះមក្អ្ញឲរបានដឹង
ផង » ។ ដងកូវលបាប់រៅខ្ក្អក្វញថា
ិ « លបាប់បាន ខ្រខ្ក្អក្ឯងក្ុាំសុីអ្ញរទើបអ្ញលបាប់ » ។ ខ្ក្អក្ថា « ឲរខ្រលបាប់រុះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 324
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អ្ញមន
ិ សុ ី ដងកូវឯងរទ » ។ លុ ះបានេសនាលពមរលពៀងគ្នបយ៉ង បឹ រ
ង យ
ើ , ដងកូវក្៏រោះលសាយលបសាបលបាប់រៅ
ខ្ក្អក្ ដូរមនពក្រររៅរនះ :

១ - ខ្ដលរគរៅថា ខ្ផអមរ ះ មន
ិ ខ្មនខ្ផអមសករទឹក្ ុ ាំរយ ះរទ គឺខ្ផអមពក្រសមឋី ខ្ដលនយ
ិ យរៅមក្រក្គ្នប រោយ
ពក្រពីររះរសាយះលរង់រក្គ្នប, រនះរ ើយរៅថា ខ្ផអមជាទីបាំផុរ ។

២ - ខ្ដលរគរៅថា ជូរររ់រ ះ មន
ិ ខ្មនជូរររ់ អ្មភល
ិ សណា
ឋ ន់ លក្ូរឆ្ងយរ ទឹក្រេយះរ ះរទ គឺពក្រផរុសវទ
រឃ្លររៅ ឥរគួរ ឥរសម ខ្ដលនយ
ិ យរន់គ្នបរៅវញរៅមក្,
ិ រនះរ យ
ើ រៅថា ជូរររ់រលើសជូរររ់អ្ទា
ីឝ ង
ាំ ពួ
ង។
៣ - ខ្ដលរគរៅថា សអុយរ ះ មន
ិ ខ្មនសអុយអារម៍ ឬសអុយគាំរង់រ ះរទ គឺសុ យរក្រ
អ ថ ិ៍ សអុយរ្យះ ខ្ដលលបលពឹរថ
អាលក្ក្់ក្ុ ងរលក្,រនះរ
ប ើយរៅថា«សអុយលចាសេរល់ »។
៤ - ខ្ដលរគរៅថា លក្អ្ូបរ ះ គឺមន
ិ ខ្មនលក្អ្ូបក្វិនផក ឬទឹក្អ្ប់រ ះរទ គឺលក្អ្ូបរក្ររ្
ថ ិ៍ យ ះ ខ្ដលលបរិបរថិលអ,
រនះរ ើយរៅថា«លក្អ្ូបជាងរលគឿងលក្អ្ូបទាាំងពួង»។ ខ្ក្អក្បានសាឋប់លបសាបទាាំងរនះរ ើយ ឈប់សុីដងកូវរៅ ។

រូរខ្មនពិរ ដូររពលជពែតរយ
1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១ – ២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៥ ទាំពរ័ ៦៣ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង អរណដីកឞិងសា
េ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១០៣- ១០៤

មនររឿងនទា
ិ នមួយថា អ្រែឋើក្ និងសាឝ វសុ ាំ រធឝដ
ើ នវងគ្នប ខ្រគ្នយនក្ូ នរៅរៅរងពននអ្រីឝ ទ លគ្នន់ខ្រនយ
ិ យថា សុ ាំ គ្នប
រធឝើដនវង ។ សរឝទាង
ាំ ពីរ លសោញ់ រប់អានគ្នប ដូរដនវងអ្បក្ទាាំងពួងរ ះខ្ដរ ។ លុ ះរាំរែរយូ ររៅ ដនវងខាងសាឝ
រ ះ រគមនក្ូនលរូវររៀបររ រគរៅរភញៀវពួក្សាឝ សនយរព្ថ្ងនឹងសុ ី ររ រទប
ើ នឹក្រ ញ
ើ អ្រែឋើក្ជាដនវងថា « រយង
ើ
ររក្ូនរនះ រៅរភញៀវអ្ស់ រ ើយ រៅខ្រអ្រែឋើក្ជាដនវង មន
ិ ទាន់បានរៅលបាប់ឥ ូវ ជិរព្ថ្ងររណាស់ រៅរ ើយ
របដ
ើ ូរចាបះឲរបរលមរើ ៅអ្រញ្ជ ើ ញគ្នរ់ផង បាំណារ់រយង
ើ រប់អានគ្នប យូរឆ្ងបណា
ាំ ស់ មក្រ យ
ើ » គរ
ិ រ យ
ើ ក្៏ចារ់បរលមើ
ឲររៅអ្រញ្ជ ើ ញ ។ ព្ថ្ងខ្ដលរគលបជុាំញារស
ិ ុ ី រររ ះ អ្រែឋើក្ក្៏រៅដល់ខ្ដរ ខ្រនឹងរ ង
ើ រៅសុ ី ផឹក្នង
ឹ រគមន
ិ រួរ ។
ពួក្សាឝបានរ ើញ ក្៏រៅលបាប់ដនវងសាឝថា « រផរ
ិ ដនវងអ្រែឋើក្មក្ដល់រ ើយ រៅឯរលរមរដើមរឈើ » ។ ដនវង
សាឝរុះមក្ រ ញ
ើ អ្រែឋើក្ក្៏លបាប់ថាដនវងឯងរ ង
ើ មន
ិ រួរនឹងរគ មនខ្រដនវងឯងខាាំវលវិរនះរុ ះ រយង
ើ នឹងលសាវ
រ ង
ើ ប៉ុខ្នថរបម
ើ ន
ិ ទាន់ដល់រៅក្ខ្នវងខ្ដលរយង
ើ អ្ងគុយរទ ដនវងឯងក្ុាំនយ
ិ យឲររសាះ រទាះបរី ញ
ើ អ្ឝី ឬរគថាអ្ឝក្
ី ៏
រោយ, ខ្រនិយយធ្លវក្់មក្សាវប់រ ើយ ។ អ្រែឋើក្ទទួលបណា
ឋ ាំដនវងរ ះសពឝលគប់រ ើយ ក្៏ទទួលខាាំវលវិ ។ ពួក្
សាឝទាាំងប៉ុ យ ន ក្៏លសាវវលវិរ ះរ ង
ើ អ្
ាំ រែឋើក្រៅឯថាបក្់រលើ ។ លុ ះរៅជរ
ិ ដល់ក្ខ្នវង ខ្ដលរគនង
ឹ ោក្់រ ះ
ជួនជាដនវងលសីសាឝ រ ើញអ្រែឋើក្ ក្៏សួររោយរប់អានថា « ដនវង ! សុ េសបាយរទឬ ? » ។ អ្រែឋើក្រភវរពក្រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 325
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បណា
ឋ ាំ ហាមរ់សី រឋ ៅនង
ឹ ដនវង ក្៏របូរមរ់ ធ្លវក្់េួ នដល់
វ ដខ្ី បក្សបូក្ដូ ររគរបាក្នង
ឹ ថ្យ សាវប់រៅរវលរ ះ ខានសុ ី
រររ ះរៅ។

មរ់អ្រែឋើក្
1-េវះថា អ្រែើឋ ក្ និងក្ាំលបុក្ ។ ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ៧ – ៨ – ៩ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ១៥២ មន
ិ រ ើញមន
រ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង ខ្លល សា
េ ឞង
ិ វឞាឤ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៩៨- ១០២

មនសរឝខាវមួយ វោរ់សខ្ងឝង រដើររក្ចាប់អ្ម

ីឝ ន
ិ បានរសាះ េាំរដើរខ្សឝងណាស់ ៗ រៅលបទះនង
ឹ សរឝអ្ក្មួយ ក្ាំពុង
ខ្រយាំឮសូ រអ្ក្អ្ូៗ ទាំរលើរដើមលពឹក្ាមួយរៅមរ់លរពាំង ខាវលក្រ ក្រមល
ើ រៅរ ើញគិរក្បុងរិរថា
ថ « រធឝើរមឋរនឹង
ចាប់អារនះបាន ប ! របវ
ើ រៅេភស់រមវះ៉ ? របអ្
ើ ញរ ង
ើ រៅ មុេជាវរ ញ
ើ រ យ
ើ រ ើររៅរលណានង
ឹ ចាប់វ
បាន?»។ ខាវអ្ងគុយចាាំរមល
ើ ក្រ
ិ ចក្លសរឝអ្ក្រ ះ ។ ឯសរឝអ្ក្រ ះរលណាទាំរ យ
ើ ខ្ភបក្វខ្រងរ ាំព្ពរមល
ើ រៅ
បខ្ងាលរី ខ្លក្ងមនលរីបរនវៀក្េវួនរ ើងនឹងចាប់ ។ យូរបនថិរមនលរីមយ
ួ ផុសរ ើងពីក្ុ ងទ
ប ឹក្ , អ្ក្សធុះរៅចាប់បាន
លររី ះ យក្មក្រធឝជា
ើ រាំែីវរៅ ។ ខាវរ ញ
ើ អ្ក្រធឝដ
ើ ូរចាបះ ក្៏គរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ «រយើ ! អាអ្ក្រនះវអ្ងគុយខ្ររសងៀម
រសាះ លសាប់ខ្រមនលរីខ្ លក្បុងលរពាំងរ ះ វសធុះរៅចាប់បានមួយរ ាំរពរយក្មក្លក្ខ្អ្ះ មន
ិ រនឿយ រ់បុ ៉ យ ន
រសាះ មន
ិ លពួយដូ រជាេវួនអ្ញ េាំរដើរខ្សឝងរក្រសធើរសាវប់មន
ិ ងាយបាន , អារនះអ្ងគុយរធឝើលរងុ ក្ ៗ ចាប់បានភវមៗ
រ យ
ើ វមន
ិ លាំ បាក្លបលាំ បាក្ឱនលរបរទៀរផង, របើដូររបះអ្ញគរ
ិ រធឝើដូរសរឝអ្ក្រនះវញលសួ
ិ លជាង » ។ ខាវគរ
ិ
ដូរចាបះរ ើយក្៏រដើររៅរទៀរ រដើមផខ្ី សឝងរក្បឹង ឬលរពាំងជាទីសាងរ់ រ ើយខ្ដលមនលរីរលរើនរ ះ ។ វរដើររៅដល់
បង
ឹ មួយជាទសា
ី ង រ់, រៅមរ់បង
ឹ រ ះមនរដម
ើ រឈធ
ើ ាំ ៗដុះលរូងលចាង ដ៏មនមវបល់ រព្ឈលយមវពង
ឹ ពួនេវួនវបាន ។
រពលរ ះមនបុរសមបក្់រៅរងសនធូរក្បុងបឹងរ ះ មុនខាវរៅដល់ ។ រោយរង់រមល
ើ ឲររ ើញសនធូរេវួន ខ្ដល
រយរៅឯ យឆ្ងងយបានលសួល បុរសរ ះរយសនធូររ ើយ មន
ិ ឈររៅនឹងដីរទ រៅរ ើងរលើរដើមលពឹក្ាមួយធាំ
េភស់រៅសមងខ្ាំ រមបក្់ឯង មន
ិ មរ់ក្រ យ
ើ ។ ឯខាវរ ះ រលបានរៅដល់រ យ
ើ ក្៏រដរើ ភវូក្រុ ះភវូក្រ ង
ើ រក្រដម
ើ រឈើ
នឹងរ ើង រធឝើដូរជាសរឝអ្ក្ ។ បុរសឮសូ ររមល
ើ រៅរ ើញខាវក្ាំពុងខ្ររដើរ រួររៅរ ើងអ្ងគុយលជ ម ៗរលើរុងរឈើ
រ យ
ើ រធឝស
ើ ាំ រ ងលតាប់តាមសរឝអ្ក្ថា « អ្ក្អ្ូរៗ » គ្នរ់មន
ិ ហា៊នមរ់ថាអ្ឝរី ទ ចាាំខ្ររមល
ើ រ យ
ើ គិរថា « ខាវរនះ
វរ ង
ើ រុងរឈរើ ៅក្បុងបង
ឹ ដូររបះ ររើវគរ
ិ រធឝអ្
ើ ីរឝ អ្ះ ? » យូរបនថរ
ិ មនលររី ងើបរ ង
ើ លសាប់ខ្រខាវរ ះ សធុះរលរ
លបូង រួរផុសរ ើងវញឈវ
ិ ក្ទ
់ ឹក្ឮសូ រេក្់ ៗ ។ បុរសរ ះរ ើញរ ើយរសើរ រួរខ្លសក្ថា « សាវប់រៅ ! អារខាយរ
រធឝអ្
ើ ដីឝ ូរចាបះ»។ ខាវឮរមល
ើ រៅរ ញ
ើ បុរសរៅរលើរុងរឈើ ក្៏មនរសរក្ឋរី អ្ៀនខាយសខាវង
ាំ ណាស់ រសធើរនង
ឹ សាវប់េួ ន
វ
រលពះមន
ិ ខ្ដលបង់គាំនិរដល់មុ ង
វឹ រសាះ រួរខាវនឹក្ថា « ឥ ូវបុរសរនះរ ើញអ្ញខ្រមបក្់ឯង របើគ្នរ់រៅដល់ផះធ
សមគ្នរ់នឹងនិយយលបាប់រគខ្ថ្មរទៀរ រគនឹងរន់ខ្រដឹងរលរើនរ ើង រក្ើរមនរក្ររ្
ថ ិ៍ យ ះអាលក្ក្់ណាស់ របើដូរចាបះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 326
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

អ្ញសូ ក្គ្នរ់ ក្ុាំនយ

ិ យលបាប់នរណាររៅរទៀររ យ
ើ » ។ ខាវបាននយ
ិ យអ្ងឝរបុរសរ ះ ជាពក្រឱនលាំ រទាន
ថា « ឱ ! អ្បក្រអ្ើយ ! េញុាំបានជាចាប់លររី ធឝដ
ើ ូរជាសរឝអ្ក្រៅ វមន
ិ បានឯលរី រៅបានឯលង់ទក្
ឹ រសធើរនឹងសាវប់ េញុាំ
មនរសរក្ឋីខាយសរអ្ៀនរលរើនណាស់ របើដូរចាបះសុ ាំ អ្ក្
ប អាែិរេញុាំ ក្ុាំនិយយរៅណាមក្ណារៅរទៀរ េញុាំនឹងរប
គុែឧបររៈអ្បក្» ។ បុរសរបវញថា
ិ « ខាវឯងឲរអ្ឝអ្
ី ញ »។ ខាវថា «េញុាំសនារក្សរឝ មួយលពក្
ឹ មួយៗ យក្មក្ជូន
អ្បក្រៅទីរនះរល់ខ្រព្ថ្ង» ។ បុរសរ ះក្៏លពមរលពៀងទទួលពក្រខាវ រួររ ើយវលរៅផធ
ិ ះអាតាយវញ,
ិ លុ ះលពឹក្រ ើង
មក្ទទួលយក្សរឝអ្ាំពីខាវរៅក្ខ្នវងសនា ។ ខាវក្៏ខាស
ាំ រឝយក្មក្ឲរបុរសរ ះ ជាលបលក្រីមន
ិ ហា៊នខាន ។ រល
របប
ើ ុរសរ ះបានសរឝ យ
ាំ ក្រៅផធះអាតាយ រលរន
ើ ព្ថ្ងរពក្ណាស់ ងភរយវង
ិ ល់ លុ ះរវលយប់ក្ស
៏ ួ ររោយសាងរ់
ថា « អ្បក្ឯងរធឝើដូររមឋរ ក្៏បានសរឝរល់ព្ថ្ងរមវះ៉ ? មឋងសរឝរនះមឋងសរឝរ ះ លជូក្ក្៏មន រឋន់ក្ម
៏ ន ឈវូសក្៏មន
» ។ បឋថា
ី « អ្ញោក្់អ្ ធ ក្់ » ។ លបពននថា « អ្ ធ ក្់អ្ក្
ីឝ បា
៏ ន មន
ិ ខ្ដលខានដូ ររបះ ? អ្បក្រអ្ើយ ! បអូនឲរលរង់រៅ
រមល
ើ » ។ បុរសរ ះក្៏រភវរពក្រសនារោយសាយនថា ខាវរលណាវនឹងមក្ ក្៏លបាប់លបពននតាមររឿងរ រុពីរដើម
ដល់រុង ។ លបពននរ ះក្៏រជឿ ។ លុ ះលពឹក្រ ើងបុរសរៅយក្សរឝអ្ាំពីខាវដូ រសពឝដង លុ ះរៅដល់លសាប់ខ្ររ ើញ
ខាវអ្ងគុយលជ ម ៗចាាំរៅក្ខ្នវងរ ះ ។ លុ ះបុរសរដរើ រៅដល់ខាវលបាប់ថា « រអ្ើ ! បុរសឯងមក្រ យ
ើ អ្ញរៅចាាំ
រទររើ ! អ្ញនិងសុ ី ឯង រផរ
ិ រលនិយយគ្នបមុនរ ះ អ្ញហាមថា ក្ុាំឲរនិយយលបាប់រគររៅរទៀរ អ្ញសូ ក្ឲរ
សរឝមយ
ួ ៗរល់ខ្រព្ថ្ង, ឥ ូ វរមឋរក្៏នយ
ិ យលបាប់រគ ? »។ បុរសរ ះក្៏ភយ
័ ខ្ភបក្រសាវ ឥរលបខ្ក្ក្ថាអ្ឝរី ទ លគ្នន់ខ្រ
អ្ងឝររៅខាវវញថា
ិ « បងខាវឯង សុី ក្ស
៏ ុី រុះ េញុាំមន
ិ លបខ្ក្ក្រទ បានជានយ
ិ យរៅរ យ
ើ ខ្ររបព្ើ មងន
៉ ង
ឹ សាវប់រស់ េញុាំសូម
រៅជួបលបពននសិននឹងបានលបាប់ឲររគដឹងផង» ។ ខាវក្៏លពមថា « រអ្ើ រៅក្៏រៅរុះ ខ្រឲរឆ្ងប់លរ ប់មក្វញអ្ញ
ិ
រសាឋះទក្
ឹ មរ់ចាាំ ខ្រសងួរទឹក្មរ់អ្ញតាមរៅសុ ី ទាង
ាំ បឋទា
ី ង ាំ លបពនន, ទុក្រធឝើអ្ី មនុសេនយ
ិ យមន
ិ រទៀង » ។ បុរស
រ ះក្៏រៅទាាំងរសាក្រមក្បុងរិរថ រលពះខ្រមរ់មន
ិ ជិរ បានជាខាវវសុ ី , រៅដល់ក្ល៏ បាប់លបពននតាមររឿងរ រុរ ះ
រ ើយថា « ឥ ូវរៅមន
ិ បានរទ រផរ
ិ ខាវវចាាំខ្រយូរ វនឹងមក្សុ ី ទាង
ាំ អ្ស់ គ្នប » ។ លបពននក្យ
៏ រាំ សាក្លសរណាះគ្នប
រៅវញរៅមក្សា
ិ ឋ យគាំនរ
ិ ។ បឋក្
ី ល ៏ ភរយររញចាក្លគ
ិ ះឹ សាទន រដរើ មក្តាមផវូវយាំបរែឋើរផង, ដល់ពក្់ក្ណា
ឋ ល
ផវូវ លបទះនឹងទនាយ ៗសួ រថា « បុរសឯងរដើររៅណាយាំផងដូររបះ មនរទាសទុក្ដ
ខ ូររមឋរ ? ។ បុរសរ ះ ខ្ថ្វង
ឲរទនាយសាឋប់សពឝលគប់លបររតាមរ រុរ ះ ។ ទនាយរវវយ
ើ ថា " ឱ ! របើដូរចាបះ ភ័យអ្ឝី បុរសឯងរៅរក្ខ្រ
ររក្ ១ សបិរមក្ រៅខាវរអ្ឝី អាខាវក្ាំរលពើលរ ះ »។ បុរសរ ះរលរក្អ្រក្៏មម
បី ប ររ់រៅរក្បានររក្មួយសបិរ រ យ
ើ
ជូនរៅរលក្សុ ភទនាយថា « េញុាំជូនរលក្ ! សុាំ ឲរខ្ររលក្សុ ភជួយេញុាំឲររស់ជីវរផងរុ
ិ ះ ខ្របនថិរ ខាវវតាម
មក្សុី េុ ាំរញ យ
ើ »។ សុ ភទនាយថា « រអ្ើ ! អ្បក្ឯងរៅជាមួយនង
ឹ រយង
ើ ចាាំរមល
ើ ខាវរ ះឲរជាក្់ » ។ រួរសុ ភ
ទនាយរក្ដាំបូក្មួយយ៉ងេភស់ រ ើងរៅអ្ងគុយរលើដាំបូក្រ ះ រដើមផរី មល
ើ រៅឲរបានឆ្ងងយ ។ ឯខាវ រលចាាំបុរស
រ ះយូររពក្ ក្៏តាមមក្ លបាថាបនឹងខាាំសុីទាង
ាំ ពីរ ក្់ រលពះេុសសនាគ្នបពីររលើក្រ ើយ, វរដើរមបក្់ឯងតាមផវូវ
ររលះរលាំ ងមក្ដល់រទៀបដាំបូក្ ។ បុរសរ ះរ ញ
ើ ក្៏បង
ឹឋ សុ ភទនាយថា « ប ! មក្រ យ
ើ រលក្ » ។ សុ ភ
ទនាយលបាប់ថា« ក្ុាំមរ់ ! ចាាំវមក្ជិរសិន » ។ ខាវរដើរមក្រន់ខ្រជិរ សុ ភទនាយពមររក្មួយក្បុងមរ់ រ ើយ
ខ្លសក្លគខ្ មរ ើងថា «ខ្អ្៊ម ៗសុ ី ខាវ ៥ មន
ិ សាកាំព្ផធ សុ ី លរប់ខារប៉ុនក្ូនព្ដ សាអក្រសធើរខ្បក្ ខ្អ្៊ម ៗ» ។ ខាវឮ
សាំ រ ងធាំលក្អ្ួនថា «សុី ខាវ៥ មន
ិ សាកាំព្ផធ» ក្៏សុ ះថ្យរលរយ
ធ ។ សុ ភទនាយលគខ្ មខ្ថ្មមឋងរ យ
ើ មឋងរទៀរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 327
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

យ៉ងផធួនៗ ។ ខាវសធុះររ់ខ្លងទាាំងរមល
ើ រលរយ ររ់ឆ្ងងយរៅលបទះសាឝមួយរៅរលើរុងរឈើ សាឝរ ញ
ើ ខាវររ់ខ្លសក្
សួ រថា «បងខាវ ររ់មនររែ៍អ្ឝី ?» ។ ខាវឮរ យ
ើ ឈប់ រវវយ
ើ របរៅវញ
ិ «រទ ! រទ !វុ ី រអ្ើយ ! អាណាក្៏ធាំរមវះ៉ សុ ី
ខាវដល់រៅ ៥ មន
ិ ខ្វអរ បានជាអ្ញភ័យ ររ់មក្ខ្លក្ងវសុ ី »។ សាឝសួ រថា « បងឯងរ ើញខ្ដរឬអ្ឝី ? ។ ខាវថា « រទ !
ឮខ្រមរ់ » ។ សាឝសួ រថា « មរ់លរង់ណា ? »ខាវរបថា «រៅរបៀរដាំបូក្ឯរដម
ើ ពលងរ ះណា» ។ សាឝថា « ខ្លក្ង
បងសុ ភរទដឹង ? រាំណាាំខ្ររ ើញរៅលរង់ បឹង » ។ ខាវរបថា «មន
ិ ខ្មនរទ សមឋស
ី ុ ភណាដូរចាបះ» ។ សាឝថា «រទ
! លបាក្ដជាសុ ភរ ើយ , របើដូរចាបះរៅមឋងរទៀររមល
ើ េញុាំជូនរៅ » ។ ខាវមន
ិ លពមរៅថា « ខ្លក្ងបងសាឝឯងររ់
រចាលអ្ញ ខ្រឯងភ័យររ់រ ង
ើ រុងរឈរើ ៅ, រៅខ្រអ្ញមបក្់ឯង សាវប់អ្ញរ យ
ើ » ។ សាឝនយ
ិ យមឋងរទៀរថា របើ
បងឯងខាវរេញុាំររ់រចាល រយង
ើ រងក្នធុយភជប់គ្នបេញុាំរ ើងរៅរុងរឈឯ
ើ ណារួរ របើបងជាប់នឹងេញុាំរ ើយ » ។ ខាវថារអ្ើ
! របដ
ើ ូរចាបះរៅក្៏រៅ ក្ុាំររ់រចាលគ្នបវុ ី ! ។ ខាវនង
ិ សាឝរងក្នធុយជាប់គ្នបរ ើ រដរើ រលមង់រៅដាំបូក្រ
យ ះ ។ បុរសរ ះ
រ ើញបឋឹងសុ ភទនាយរទៀរថា « រលក្រអ្ើយ ! មក្រទៀររ ើយមឋងរនះ មនសាឝមក្ផង េញុាំខាវរណាស់ រលក្! »
សុ ភទនាយថា « ក្ុាំបារមមអ្ីឝ ! រៅមរ់ឲររសងៀម ចាាំវមក្ជិរបនថិរ នឹងរមល
ើ វ»។ សុ ភទនាយ ក្៏លបុងបក្ររក្
មួយនឹងពមឲរមាំ ។ ដល់ មក្ជរ
ិ សាឝសួ រថាលរង់ណាបងខាវ ? ។ ខាវថា « ប លរង់ បឹ ,
ង ប ! មរ់ខ្លសក្ពលី រង់
រ ះ » ។ សុ ភទនាយពមររក្រៅក្បុងមរ់ខ្លសក្ថា « រយើ ! អាសាឝលក្ញាាំ ជាំពក្់បាំែុលអ្ញ ៤ – ៥ ឆ្ងប ាំ ដឹក្
អាខាវសាំ គមមួយឲរអ្ញ ខ្អ្៊ម ! រមល
ើ មរយទអាសាឝរនះ ! » ។ ខាវឮដូរចាបះ ក្៏សុ ះររ់
ធ ភង ី រៅ សាឝឃ្លរ់ពុាំសាឋប់
រ យ
ើ គរ
ិ ក្បុងររ
ិ ថា
ថ « រយអា
ើ សាឝរនះ វ អ្
ាំ ញមក្ផរ់បាំែុលរទររើ ! » ។ សាឝខ្លសក្ថា « បងខាវ ឈប់សិន ៗ
ខាវក្៏មន
ិ លពម រោយរូលរិរថា
ថ រាស់ ជាសាឝយក្េវួនមក្ផរ់ឲររគ » រ ើយររ់រៅឆ្ងងយ ទាល់ខ្រសាឝរ ះរែឋាំនឹង
រឈើ នង
ឹ ដី សាវប់េួ នេូ
វ រអ្សារឥរររ ។

មរ់មនលគប ដបមនវបុក្

១- ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ៤- ៥ – ៦ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ២០១ ររៀបររៀងរោយលពះរមលរីរររជា សុ គរតា
លក្មរររដើមខ្េេរលេ ២ ។

រឥឿង ខ្លលចាញ់ប្ាជ្គីងក
គ ់ ឞិងអរណដីក

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៩២- ៩៧

មនសរឝខាវមួយ រដើរខ្សឝងរក្សុ ី តាមទមវប់វ លុ ះរដើររៅលបទះនឹងសរឝគង

ី គក្ម
់ យ
ួ ក្ាំពុងរលររផវរ ៗ ក្៏ខ្លសក្សួ រ
រៅថា «រយើ ! បងមុង
ាំ ររយ (េវះរៅថាមាំងរជា) ឯងរដើររក្សុ ី អ្ីឝ បឹង ?» ។ គីងក្
គ រ់ បថា «រុះបងខាវឯងរដើរ
មក្រក្អ្ឝខ្ី ដរ ?» ។ ខាវថា «រយង
ើ រដរើ រក្សុី » ។ គង
ី ក្
គ រ់ បថារយង
ើ ក្៏រដរើ រក្សុី ដូ របងឯងខ្ដរ» ។ ខាវថា «រុះរដរើ រក្
សុី អ្ីន
ឝ ឹងបាន របើបងឯងរលរមឋងបានមួយសុ ញដូររបះ ររើចាប់សរឝអ្ីន
ឝ ឹងបាន?»។ គីងក្
គ ក្
់ អ្
៏ រួ អាតាយ លបាថាបខាវ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 328
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រររខាវរថា «រយើ ! ថ្ឝរី បរើ ញ

ើ រយង
ើ រលរររ
ិ ៗដូររបះ របរ
ើ ង់រលរយ៉ងណាក្៏បាន រង់ចាប់សរឝរូរក្ឋី ធាំបុ៉ យ ន
ក្ឋី ក្៏បានទាាំងអ្ស់ មន
ិ ចាញ់ បងឯងរទ » ។ ខាវថា របប
ើ ងឯង ពូខ្ក្ដូរសាំ ដីថារនះ រយង
ើ រលរលប ងគ្នប ពរី លរើយ
ខ្លពក្មខងរៅរលរើយមខងរមល
ើ , របើបងឯងរលរវវងដល់ រយង
ើ រជឿថាពូខ្ក្ខ្មន ។ គីងក្
គ ជា
់ សរឝមនលបាជាញ គិរ
រ ញ
ើ ថា «សរឝខាវរនះ ខ្ររលណាវររៀបនង
ឹ រលររខ្មងរចាលក្នធុយរៅខាងរលរយ, របដ
ើ ូររបះអ្ញចាាំខាក្
ាំ នធុយ
វ រលមុនវនឹងរលររៅរ ះ» រទើបគីងក្
គ រ់ បរៅថា « ខាវរអ្ឝីបងខាវឯង ! របើរង់រលរ ពីលរឹមណារៅលរឹមណា
ក្៏បានខ្ដរ រ ើយរយង
ើ ហា៊នឲរបងឯងរៅឈរពីមុេរយង
ើ រទៀរផង, ខ្ររលណារយង
ើ ខ្លសក្ថា ៍ ! លរូវបងឯង
រលររៅរុះ » ។ ខាវជាសរឝរឆ្ងរ មន
ិ អារគរ
ិ ដឹងគាំនរ
ិ គីងក្
គ ់ វនង
ឹ ខាាំក្នធុយេវួនរ ះរសាះ, ឯេវួនរទៀរក្៏មន
ិ
បានគិររ ើញពីររបៀបេវួន ខ្ដលររៀបនឹងរលររៅរ ះ រធឝើក្ិរយយ
ិ ៉ ងណាៗខ្ដរ ក្៏លពមសនារៅឈររៅពីមុេ
គង
ី ក្
គ ់ ។ ឯគង
ី ក្
គ រ់ លខាវមក្ឈរពម
ី ុេ រ ញ
ើ រពលលអរ យ
ើ ក្៏លបាប់ថា « បងឯងលបុងសាឋប់ » ។ រឯខា
ី វ រវល់ខ្រ
លបុងលរររៀក្សាឋប់ រចាលឯក្នធុយរ ះរៅលរង់ពីមុេគីងក្
គ ់ ៗ ខ្លសក្ថា ៍ ! រ ើយខាាំក្នធុយជាប់ ។ ខាវរលរ
រផវររៅភវមដល់រលរើយមខងមួយរ ាំរពរ ។ អ្ាំណារក្នធុយខាវវរ់រៅមុេរ គ រ់ ៅផង ដូរជាដុាំដី
ះ រោយទាាំងគីងក្
ខ្ដលរគរចាលនឹងរឈដ
ើ ងាក្់ ធ្លវក្់ ួសរៅមុេខាវរសធើរខ្រនង
ឹ សាវប់ ។ ខាវក្៏មន
ិ អារដង
ឹ បាន ខ្លបលបាែរៅខាង
រលរយវញ
ិ ខ្លសក្រៅថា « បងមុង
ាំ ររយរអ្ើយ ! មក្ » ។ គីងក្
គ រ់ វវើយ «គូក្ ! រៅឯរនះរ ើយ» ។ ខាវឮគីងក្
គ ់
រវវយ
ើ ពីមុេដូរចាបះក្៏ថា « បងមុង
ាំ ររយ ! ពូខ្ក្ខ្មនរ យ
ើ ប៉ុខ្នថខាងររចាប់សរឝរ ះ រយង
ើ មន
ិ ទាន់រ ញ
ើ រទន
ឹ ប
ិ ង
ឯងរៅរ យ
ើ , របដ
ើ ូររបះ រយង
ើ នឹងចាប់សរឝលផងគ្នបរទៀរ » ។ គង
ី ក្
គ ល់ ពមក្៏របវញថាបងរៅចាប់
ិ សរឝរុះ បានសរឝ
ប៉ុ យ ន ៗ មក្ជួបគ្នបរៅក្ខ្នវងរនះ រយើងនឹងររសារ់
ើ រ ះលផងគ្នបរមល
ើ ររើអ្ក្
ប ណារលរើនជាង ? » ។ ខាវលពមក្៏
ររញរៅរក្ចាប់សរឝរផេងៗ បានរលរន
ើ ។ ឯគង
ី ក្
គ ់ រលរយខាវររញរៅរ ះ េាំសងាឝររលររៅមន
ិ ដង
ឹ នង
ឹ រៅ
ចាប់សរឝណាបានរទ រលពះធ្លវប់ខ្រចាប់ជរនវននឹងលសរមរសងាអរ, រលរបនថិររៅរ ើញមនធរូងមួយដុាំបុន
៉ លគ្នប់
សខ្ែឋក្ ក្៏រលបធរូងរ ះរូលរៅ, រលរបនថិររៅរទៀររ ើញវអឹងលរីសាវរមួយរូ ររៅក្ណា
ឋ លផវូវ រលបខ្ថ្ម
រៅរទៀរ រលរបនថរ
ិ រៅរទៀរ រ ញ
ើ លគ្នប់អ្រន្តងកមអ្ន្តងកមមួយ ក្៏រលបរៅរទៀរ, បានជា ៣ មុេលយមខ្ររពញរ ះ
រួរក្៏លរ ប់វលមក្ចាាំ
ិ ខាវខាងទីដខ្ដលវញ
ិ ។ ឯខាវ រលរបើខ្សឝងរក្សរឝបានសពឝលគប់រ ើយ ក្៏លរ ប់មក្ឯ
ក្ខ្នវងរដម
ើ តាមសនា, លុ ះមក្ដល់ រ ញ
ើ គង
ី ក្
គ អ្
់ ងគុយចាាំ លរប៉ុក្ប៉ុក្ក្៏សួរថា «រយើ ! បងមាំងររយមក្ដល់
រ យ
ើ រ ះ» គង
ី ក្
គ រ់ បថា រយង
ើ មក្ចាាំឯងយូរណាស់ រ យ
ើ , រមល
ើ ៍ ! បងខាវឯងបានប៉ុ យ នមុេ ? បងឯងររររញ
ើ
មក្រមល
ើ ! រយើងនឹងក្រ់លតា ។ ខាវររសសារ់
ើ ជារលរើនមុេ លបាប់គីងគក្,់ ររសររញអ្ស់
ើ រទើបលបាប់ថា« អ្ស់ខ្រ
ប៉ុរែតះរ យ
ើ »។គង
ី ក្
គ រ់ ររាំ
ើ ខ្ែក្របស់ េួ នវ
វ ញឲរខា
ិ វ រមល
ើ មឋង។
ទី ១ ររបរញ្ច
ើ ញធរូងមក្មុន ។ ខាវសួ រថា « សរឝអ្ីបង ! » ។ គីងក្
គ ថា
់ : បឹងរគរៅថា គ្នសរម៉ុយ " េ ្»សាឋប់
មន
ិ បានអ្ងឝរថា ក្ុាំនិយយបាលីបាគូបង ! សូ មលបាប់ជាសលមយមក្រុះ ។ គីងគក្ល់ បាប់ថា « រនះក្ុយរមស » ។
ខាវក្៏រររថា«រយ!ើ ខាាំដល់រៅរមសផង»។
ទី ២ ររវអ គ ល់ បាប់ថា « ផវដាំរស៊
ើ ឹងលរីសាវរររញមក្រទៀរ ។ ខាវសួ រថា « សរឝអ្ីសសគុះដូររបះបង ? គីងក្ ី ុ ក្» ។ ខាវ
ថា « អាែិររៅ ក្ុាំនយ
ិ យបាលីបាគូអ្ីឝ » ។ គង
ី ក្
គ ថា
់ « បឹ រគរៅភវុក្ដាំរស
ង ី » ។ ខាវររខ្ររររថា
ឹ «ព្អ្យ៉ !
វ ាំរសរទៀរផង,
រលងដល់ភុ ក្ដ ី រុះអ្ស់បុែ
៉ តឹ ងរ យ
ើ ឬរៅរទៀរបង ? » ។ គង
ី គក្ថា
់ « រយើ ! អ្ស់ បុែ
៉ តឹ ងអ្បក្ខ្ម៉ !

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 329
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅរលរន
ើ មុេណាស់ បងឯងចាាំខ្ររប់រុះ»។
ទី ៣ ររទម
ើ វ ក្់លគ្នប់អ្រន្តងកមអ្ន្តងកមររញមក្ ។ ខាវសួ រថា « សរឝអ្លីឝ ក្ មផង រមយផងដូររបះ ? ។ គង
ី ក្
គ រ់ បថា «
ផបអាខ្ វក្ » ។ ខាវថា « សុាំ និយយជាសលមយរៅវញរម
ិ ល
ើ ! » គីងក្
គ រ់ បថា បឹងរ ើយ រគរៅថា « ខ្ភបក្អាខាវ
ឯង » ។ ខាវឮថា ខ្ភបក្របស់េួ ន
វ ក្៏សុ ះររ់
ធ ភវម មន
ិ ហា៊នរៅ ។ គង
ី គក្ខ្់ លសក្ថា « ឈប់សិន ឯងរៅណា ចាាំអ្ញ
យក្ខ្ភបក្ឯងសុី សិន » ។ ខាវររភ័
ឹ យខាវង
ាំ រ ើងរទៀរ ររះខ្រររ់រៅ ។ គីងគក្េ
់ ាំរដញតាមពីរលរយ, លុ ះឆ្ងងយបនថិរ
រៅលសាប់ខ្រលបទះនឹងអ្រែឋើក្ ៗសួ រថា « បងមាំងររយររ់រៅណា ? » គីងគក្ថា
់ « បងជាបុរល
ិ ! េញុាំរដញតាមខាវ
វររ់រៅមញ
ិ ៗបងលបទះខ្ដរឬ ? ។ អ្រែឋើក្ថា « រ ញ
ើ វររ់រៅរ យ
ើ របើដូររបះេញុាំជួយតាម » ។ គង
ី ក្
គ ន់ ង
ិ
អ្រែើឋ ក្ក្៏ គ្ន
ាំ ប តាម, រដើរបនថិររៅ រ ើញខាវសមងព
ាំ ួនរលើគុមឫ
ភ សេ ី ។ អ្រែឋើក្រ ើញខ្លសក្លបាប់រៅគីងគក្ថា
់ «វ
រៅ ៗរនះរទ » ។ គង
ី ក្
គ ថា
់ « បងឯងចាាំរៅលរង់ទរី នះរុះ េញុាំនឹងរ ង
ើ រៅចាប់វ» ។ គង
ី គក្េ
់ ាំរ ង
ើ តាមវលវិ និងខ្មក្
រឈរើ ៅបានពក្់ក្ណា
ឋ លគុមឫ
ភ សេ ី លសាប់ខ្ររបូរព្ដធ្លវក្់មក្ដីឮសូ ររលបាក្ ។ អ្រែើឋ ក្ថា « រអ្ើបង ? » ។ គីងក្
គ ់
ថា « េញុាំរុះមក្របារវលវិយក្រៅរងវខ្រមឋង » ។ ខាវឮដូរចាបះសធុះរលររុ ះ ររ់រៅរទៀរ រៅរ ើញរដើមរឈម
ើ យ
ួ
រដម
ើ ធាំ ក្៏រលរក្អ្រេាំរ ង
ើ រៅរៅសមងាំ មន
ិ ឲរសរឝទាង
ាំ ពរី ដឹង ។ ឯគីងក្
គ ់ នង
ិ អ្រែឋើក្េាំតាមោនរៅ បារ់ោនលរង់
រដើមរឈរើ ះ រមល
ើ រលើ រ ើញឯខាវពួនលរបរៅរលើខ្មក្រឈលើ គមមៗ រទើបខ្លសក្លបាប់គ្នបថា « ក្នរយើង ! វរៅ
ៗរនះរទ » ។ គង
ី ក្
គ ល់ បាប់ថា « បងជាបុរលឯង
ិ ចាាំរៅគល់រនះរុះ េញុាំនឹងរ ង
ើ រៅចាប់វឯរលើ» ។ គង
ី ក្
គ េ់ ាំលបរវ
លបវរ ង
ើ រៅជិរលបគ្នបខ្មក្រឈើ លសាប់ខ្រសមផក្រឈរើ របះធ្លវក្់រុះមក្ រោយទាាំងេវួនវមក្ដល់ ដី ។ អ្រែឋើក្
រ ើញសួ រថា « រមឋរដូររបះ ? » ។ គីងក្
គ ថា
់ « រយង
ើ គិររលាំ រឈរើ នះវញ
ិ ឲរដួលមក្នឹងចាប់ »។ អ្រែឋើក្របាល
ទងគរ
ិ គល់រឈរើ ះឮសូ រប៉ូក្ៗ រួរគង
ី ក្
គ រ់ ធឝប
ើ រញ្ច ញសាំ រ ងឮខ្រលក្រៗ រ យ
ើ ខ្លសក្បនធររទៀរថា « ៍ ! រលាំ រឈើ
រ ើយ » ។ ខាវឮថាវរលាំ ទទួលលក្រ ក្រមល
ើ រៅរលើ រ ើញពពក្រសារ់រលឿនរមវសាយនថារលាំ ខ្មន ក្៏សុ ះររ់
ធ រុះ
រៅរទៀរ ។ សរឝទាង
ាំ ពីរររះខ្ររដញតាមរៅ ។ ឯខាវររ់រន់ខ្រឆ្ងងយបានលបទះនឹងតាចាស់ មបក្់ រធឝើជាងខ្ដក្ខាវ
រូលរៅសាំ ពះតាចាស់រ ះថា « សូ មឲរជួយយក្អាយុេុ ាំផ
ញ ង រផរ
ិ គីងក្
គ ន់ ង
ិ អ្រែឋើក្វរដញចាប់េុ ាំន
ញ ឹងលបហារជវី រ
ិ
» ។ តាចាស់ របរៅនឹងខាវថា «រៅរុះ សឹមអ្ញជួយឯងឲររួរពីសាវប់ ក្ុាំឲរអាគីងក្
គ អ្
់ រែឋើក្រធឝើអ្ីបា
ឝ ន » ។ យូរ
បនថរ
ិ រ ើញអ្រែឋើក្រៅដល់មុន ។ ខាវលបាប់តាចាស់ថា « អ្ុញ ប មក្រទៀររ យ
ើ តា » តាចាស់ថា «មន
ិ អ្រី ទរបើ
ខាវរណាស់លរូវេាំសប់ខាវង
ាំ ៗរៅ ។ ខាវររខ្រសប់
ឹ ខាវង
ាំ រ ង
ើ ៗ ។ តាចាស់ចាប់អ្រែឋើក្រ ះបានយក្លទាប់គូថ្
អ្ងគុយ រ ើយថា « ជារ យ
ើ ចាាំខ្ររធឝើខ្ដក្រួរសឹមរសាងរ » ។ បនថិររ ើញគីងគក្រ់ ៅដល់រទៀរខាវថា « អា បឹងរ ើយ
វលបាថាបខ្រខ្ភបក្េញុាំរទ » ។ តាចាស់លបាប់ថា «របឯ
ើ ងខាវរណាស់ លរូវយក្ខ្េេរងសបបផ
់ ធ ប់នង
ឹ ររងកះរៅ ។ ខាវរធឝើ
តាម ។ ឯតាចាស់ រ ះគ្នរ់រសវៀក្រខារជើងធាំ ៗរពក្ អ្ងគុយរលើអ្រែឋើក្ក្ាំពុងខ្ររពើររូសររសរាំបិរ រភវរគិរឯ
លបោប់របស់េួ នខាងរលរមធ្ល
វ វ ក្់រសាថក្រៅក្ណា
ឋ លវល ។ គីងក្
គ ល់ ក្រ ក្រ ើញលបាប់រៅអ្រែឋើក្ថា « បងជាបុរ ិ
លឯង រមល
ើ ខាងរលរម ។ អ្រែឋើក្លក្រ ក្រៅ រ ញ
ើ លបោប់តាចាស់ រ ះទាាំងអ្ស់ ក្៏មនររ
ិ អ្
ថ រលពួរ រ យ
ើ
រអ្ើរក្ាលរូលរៅក្បុងរជើងរខាខាាំលគឹបរោយរងកូម ោរ់លរឹមគល់រៅទាាំងអ្ស់ ។ តាចាស់ដល
ួ បះរជើងរលចាង ។
គង
ី ក្
គ ខ្់ លសក្ថា « រៅ ! ក្នរយង
ើ ដួលមួយរ យ
ើ » ។ ខាវរ ញ
ើ តាចាស់ ដល
ួ ក្៏សុ ះររ់
ធ រៅ រោយទាាំងសបបរ់ ះរៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 330
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ផង ។ គង
ី ក្
គ រ់ ដញតាមរៅដល់ជិរមរ់សឹ ង
ធ មួយ មនទក្
ឹ រលៅ គង
ី ក្
គ ខ្់ លសក្ឲរអ្រែឋើក្ថា « បងលបយ័រប ! េាំសាធក្់ក្ុាំ
ឲរវរលរទក្
ឹ ខ្លក្ងបារ់ោន » ។ ខាវឮក្៏រលររៅក្បុងទក្
ឹ ៗ រូ លក្បុងសបប,់ ទឹក្ ូ រខាវង
ាំ ក្៏ ខា
ាំ វ លិរសាវប់រៅ។

ផចញ់ ក្មវង
ាំ រយរោយក្មវង
ាំ លបាជាញ

ផចញ់ មនុសេរក្វៀវរវរោយររអ្ង់អារ
1-ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ៤- ៥–៦ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ១៩១ ររៀបររៀងរោយលពះរមលរីរររជាសុ គរតា លក្មររ
រដម
ើ ខ្េេថាបក្់រលេ ២ ។

រឥឿង សួសី ដ ឞង
ិ អឡឣងគឦ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៨៧- ៩១

សម័យមួយ សិរសួ
ី សី ឋ នង
ិ អ្ពមងគល ជួបនយ
ិ យគ្នប ។ អ្ពមងគលសួ ររៅសិរសួ
ី សី ថា
ឋ << រលក្មនរទន
ឹ អ្
ិ ាំណារ
ដូររមឋរេវះ ? » ។ សិរសួ
ី សី ឋ លបាប់រៅអ្ពមងគលថា << រទន
ឹ ិអ្ាំណារអ្ញជាសិរសួ
ី សី រឋ នះ ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាស់ សូ មផខ្ី រ
មនុសេេញុាំរគ រទាះរគសអប់ រគមន
ិ រមតាថ ខ្រអ្ញរៅសែឌិររលណា នង
ឹ បណា
ឋ លឲររគរសបហាទាំនុក្បលមុងដរប
ដល់បានរជសមផរថិ » ។ ឯសិរសួ
ី សី ឋ សួ ររៅអ្ពមងគលវញថា
ិ «រទន
ឹ អ្
ិ ាំណារ ដូររមឋរេវះ ?» ។ អ្ពមងគលរវវយ
ើ ថា
«រទន
ឹ ិអ្ាំណារេញុាំរនះ របើេុ ាំរញ ៅសែឌិររៅរ្យះណាបណា
ឋ លឲររគសអបរ់ គេឹង េូរខារសមផរថិលទពរវ ិ សអ្នថរយ
សូ មផខ្ី របានរជសមផរថរិ យ
ើ ក្៏គង់រថាវះរធ្លវយ ធ្លវក្់េួ នរៅជាេញ
វ ុ ាំរគបាន» ។ អ្ពមងគលរង់ដង
ឹ រទន
ឹ ស
ិ ិ រសួ
ី សី ឋ ក្៏លបាប់
ថា «េញុាំរ ើញេញុាំរសដឌីមបក្់រ្យះអារុល សពឝព្ថ្ងរនះ រសដឌីរលបើឲរឃ្លឝលរគ្នលក្បី រសដឌីេឹងនឹងអារុ ល រជរវយខ្រ
សពឝព្ថ្ង ថាពុាំរមល
ើ ខ្ថ្រក្ារគ្នលក្បី ឲរសគមអ្ស់ េញុាំរង់ឲររលក្សិរសួ
ី សី រឋ ៅសែឌិររៅរលើរូបអារុ លេញុាំរសដឌីរ ះ,
របវ
ើ បានរជសមផរថិ េញុាំក្រ៏ ជឿថា រលក្មនរទន
ិ ខា
ិ វង
ាំ ពូ ខ្ក្លបាក្ដខ្មន » ។ សិរសួ
ី សី លឋ បាប់អ្ពមងគលវញថា
ិ « ឯងចាាំ
មក្គន់រមល
ើ រុះ ព្ថ្ងខ្សអក្រនះ អ្ញរូ លរៅសែឌិររៅរលើរូបអារុល េញុាំរសដឌីរ ើយ, ខ្ររលណាអ្ញរូលរៅរៅ
រ យ
ើ មន
ិ យូរប៉ុ យ នមុេជាអារុលេញុាំរសដឌរី ះ វបានរសាយរជសមផរថម
ិ និ ខាន » ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ ដល់រពល
អារុលបរញ្ច ញរគ្នលក្បព
ី រី លរល យក្រៅឃ្លឝល, សិរសួ
ី សី រ
ឋ ូលរៅសែឌិររៅរលើរូបអារុ ល ៗ ក្៏រក្រយ
ី
សបាយក្បុងរិរខ្ថ បវក្ពីព្ថ្ងមុន ។ ដល់រពលលងរ អារុលរក្ៀងរគ្នលក្បី លរ ប់មក្បញ្ចូ លរលរលឯផធះវញ
ិ ។
រសដឌទា
ី ង ាំ បឋលី បពននឈររមល
ើ រគ្នលក្បី រ ញ
ើ អារុលរាំងទាឝររលរលរគ្នលក្បខា
ី ជ ប់រ យ
ើ រទប
ើ រ ើងរៅអ្ងគុយរលើផះធ
រសដឌីជារៅហាឝយ រៅលរង់ក្ខ្នវងេវួន ដូរសពឝដង ។ រលរសដឌីទាង
ាំ បឋីលបពនន រ ើញអារុលរ ើយ ក្៏នឹក្ក្បុងរិរថ
អាែិរថា «ឱអារុលរអ្ើយ ! រៅឃ្លឝលរគ្នលក្បី អ្រ់បាយលក្ហាយទក្
ឹ ទាល់លងរ រទប
ើ បានបាយបររភគ
ិ រមវះ៉
សមវឃ្លវនយ៉ងណារៅ ? គរ
ិ រ យ
ើ ក្៏ោស់ររឿនេញុាំក្ាំដរលសីៗ ឲររោះដួសបាយសុ ី រល់គ្នប ។េញុាំលសីៗក្៏រោះ
ដួសរភជ ហារណា ខ្ដលមនឱជារសយក្រៅោក្់ជូនរសដឌី រ ើយលបជុគ្ន ាំ ប បររភគ
ិ ។ រសដឌីបីលឋ បពនន រៅអា
រុលឲរមក្ជរ
ិ ចាប់មូ បខ្ដលមនឱជារសឲរបរ
ា រភគ
ិ ៗរួរ រសដឌប
ី លីឋ បពននគន់រមល
ើ ក្រិ យឫក្រូ
ិ បអារុ លរ ះ ក្៏
រ ើញថាសមរមរឥររខាចះ រក្ទាស់ រិរលថ រង់ណាគ្នយន ។ បណា
ឋ ជនទាាំងលសីលបុស ឲរខ្ររ ើញរូបអារុលរ ះរល

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 331
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ណា ក្៏មនររ
ិ រថ សបហារមតាថពន់លបមែ ។ ឯរសដឌីបលីឋ បពននជារៅហាឝយអារុលរ ះ នយ
ិ យគរ
ិ គ្នបថា « សពឝព្ថ្ង
រនះ រយង
ើ ឥរក្ូន, លទពរសមផរថក្
ិ ម ៏ នរលរើន, អ្ាំរែើះររៅរបឥ
ើ រពរី យង
ើ លទពរសមផរថិនង
ឹ អ្នថរយអ្សារឥរររ,
គួររលើក្អារុលរ ើងររមកង
ើ រធឝើជាក្ូន ក្ុាំឲរវឃ្លឝលរគ្នលក្បីរទៀរ រផរ
ិ អារុលរនះ សារ់្មឫក្ពលអណាស់
លយមសមគួរជាក្ូនរយង
ើ បាន » ។ ដល់រពលលងរ អារុលលរ ប់មក្ពឃ្ល
ី ឝ លរគ្នលក្បវី ញ
ិ រសដឌទា
ី ង ាំ បឋលី បពនន
រ ើញអារុលររខ្ររសប
ឹ ហារមតាថពន់រពក្ ក្៏រៅឲរបររភគបាយជាមួ
ិ យមន
ិ ឃ្លវរឆ្ងងយពីេួ ន
វ ឈប់ឲរឃ្លឝលរគ្ន
លក្បី ចាប់តាង
ាំ ពីព្ថ្ងរ ះររៅ ។ រសដឌីទាង
ាំ បឋីលបពនន យក្សាំ រលៀក្បាំពក្់ រលគឿងមសលបាក្់មក្រុបខ្រងឲរអារុល
រ យ
ើ លបាប់ថា «ពព្ី ថ្ងរនះរៅ អ្ញទុក្ឯងជាក្ូ ន, អ្ាំរែើះពអ្
ី ញរៅ លទពរសមផរថអ្
ិ ញទាាំងប៉ុ យ ន រៅរលើព្ដក្ូន
ឯងទាាំងអ្ស់ » ។ អារុលក្៏រក្រយសបាយជាទ
ី ីបាំផុរ ។ រោយអ្ាំណារសិរសួ
ី សី ឋ សែឌិររលើេួ ន
វ លុ ះអារុលរាំររ ើ
នអាយុរពញរូបរងរ ង
ើ ក្៏ររខ្រលអ
ឹ រក្បុរសឯណានង
ឹ រលបៀបផធឹមរសយើពុាំបាន ។ រល់លពក្
ឹ លងរ រសដឌខ្ី រងរូល
គ្នល់លពះមហាក្េលរ ពុាំខ្ដលលស់ខាន ក្៏ យ
ាំ ក្អារុលជាក្ូនរៅគ្នល់ផង ។ លពះរជាលទង់មនលពះរជបុលរីមយ
ួ
លពះអ្ងគ រសឋរររញលបថាប់រៅលក្ោលពះរៅវងល់ លពះរជបុលរី ក្៏ដិររោយរលរយលពះអ្ងគមក្ ។ រលមហារសដឌី
ាំ ូនរូលលរបបងគាំគ្នល់លពះមហាក្េលរ លទង់រវយៀងលពះរនលរ រ
ក្ ញ
ើ រសដឌន
ី ង
ិ ក្ូ នអ្ងគុយគ្នល់ទនធឹមគ្នប លទង់លតាស់
សួ រថា « ក្ូនរសដឌីឬ ? រសដឌីទូលថា « ក្ូនទូ លលពះបងគាំជាេញុាំ » ។ រសឋរលទង់សររសើរថា « ក្ូនរសដឌីមនរូបមនឫក្
លអណាស់ »។ លពះរជបុលរី ក្៏នក្
ឹ ក្បុងលពះទ័យថា « ក្ូនរសដឌរី ះមនលាំ អ្នង
ឹ រក្បុរសណាផធម
ឹ ពុាំបាន រធឝើរមឋរនឹង
បានជាសាឝមអ្
ី ញ ? ដល់រពលគួរ រសឋរនង
ិ លពះរជបុលររី ះ យងរូលរៅខាងក្បុងវញ,
ិ រសដឌីលរបថាឝយបងគាំល
ក្
ាំ ូនលរ ប់មក្ផធះ, ដល់ផះធ ក្ូននិយយនឹងរសដឌីថា «សូ មរលក្ឪរលក្ខ្ម៉រមតាថក្ូន រៅដែឹឋ ងលពះរជបុលរី
រសឋរឲរេញុាំ រផរ
ិ រលេញុាំរូលរៅគ្នល់ជាមួយរលក្ឪពុក្រ ះ, េញុាំបាទរ ញ
ើ រាស់លពះរជបុលរីរ ះលអណាស់ របើ
មន
ិ ដែឋឹងឲរេញុាំរទ េញុាំមុេជាសាវប់មន
ិ ខាន» ។ រោយរសបហាក្ូនរពក្ រសដឌីបីលឋ បពននក្ល៏ បថ្ុយេវួនររៀបរុ មសលបាក្់
ោក្់រលគឿងបណា
ត ររជារងាឝយសុ ទខ្ន ររពលជនិងមសរពរពសរលរើនរុ, លុ ះលពឹក្រ ើង រ
ាំ ងាឝយរ ះរៅររៀបរាំ
ក្បុងទលី ពះរជររង ។ លពះមហាក្េលរ រសឋរររញមក្ឲរ យឺ ធាំរូរគ្នល់ ។ រសដឌទា
ន ី ង ាំ បឋលី បពនន ក្៏គ្នល់រៅជរ
ិ
រលគឿងបណា
ត រររងាឝយរ ះ ។ រសឋរលតាស់សួរថា « រសដឌី ! រងាឝយរនះ ខ្បវក្ណាស់ មនររអ្ឝី ? » ។ រសដឌីបីឋ
លបពននលរបបងគាំទូលថា « សូ មលពះរជររជះរមកល់រលើរផូង សូ មលទង់លជាបរលរមលអងធូ លីលពះបាទ សូ មលទង់

ឹ ក្ូនទូ លលពះបងគាំជាេញុាំ » ។ រសឋរលទង់លជាប លទង់លពះរជអ្នុញ្ជដរ លទង់ចារ់

រលបាសលពះរជទានលពះរជបុលរី ផេាំនង
មុេលក្សួ ង ឲរររៀបលពះរជពិធីសរមសរ, រហារថាឝយឫក្េ លទង់ផេាំលពះរជបុលរីនឹងក្ូ នរសដឌី រ ើយរផធរទាាំងរជ
សមផរថឲ
ិ រលគប់លគងផង ។ លុ ះបានរជសមផរថរិ យ
ើ រសឋររុលនិងលពះ ងមរ សី ក្៏បានលបក្បរសរក្ឋីសុេឥរ
ទុរខ មហាលបរសើរររៀងរៅ ។ និយយពីររឿងអ្ពមងគលវញ
ិ រលជួបនឹងសិរសួ
ី សី ក្
ឋ ថា
៏ «រលក្សិរសួ
ី សី េ
ឋ ុ ាំរញ ជឿ
រ ើយរ ើញថា រលក្មនរទន
ឹ ិ ជួយរសឋររុលឲរបានរជសមផរថិខ្មន, ដូររបះរលក្ចាាំរមល
ើ រទន
ឹ ិេុ ាំវញ ញមឋ
ិ ង សូ ម
រលក្ខ្លងសែឌិររៅរលើរូបរសឋររុលរៅ » ។ សិរសួ
ី សី ក្
ឋ ថ្
៏ យររញពីរូបរសឋររុល, អ្ពមងគលក្៏រូលរៅ
សែិឌ ររលើរូបរសឋររុលមឋង ។ ឯរសឋររុលររះខ្រមួរៅ៉ រៅឋលក្ហាយ, លពះ ងមរ សីលសីបរវរ
ិ ក្៏ពុាំសូវយក្រិរថ
ទុក្ោក្់រគ្នរពលបែិប័រន៍ បណា
ឋ លររ
ិ ឲ
ថ រខ្រេង
ឹ សអបរ់ សឋររុល អ្ស់ រលក្ររុសថមទា
ម ងាំ ប៉ុ យ ន ៗ ក្៏ពុាំសូវរូល
ររ
ិ គ
ថ រ
ិ រង់ឲរខ្រលពះវររជបតា
ិ រក្យក្ យក្រជរសមផរថិរៅវញ
ិ ។ រាំខ្ែក្រសឋររុល ររះខ្ររៅឋលក្ហាយអ្នធះអ្ខ្នធង

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 332
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រង់រៅលក្សាលទទ
ី ាំ បមរ់បង
ឹ ព្លក្រពក្ ក្៏ លាំ ពះ ងមរ សី លសីបរវរររញរៅ,
ិ លុ ះរៅដល់ក្ឲ
៏ ររធឝលើ ពះព វ
សាបក្់លក្សាល ។ រៅទីមរ់បង
ឹ រ ះ ឮខ្រសពធសូរលររោក្រគ្ន លររោក្លក្បី, រសឋររុលក្៏ភបក្នក្
ឹ អាែិរេវួន
រលរៅជាេញុាំមហារសដឌី ខ្ដលរគរលបើឲរឃ្លឝលលក្បី រ ើយក្៏លទង់លពះក្ខ្នេងេេក្
ឹ េេល
ួ ។ លពះ ងមរ សីសួរថា
«លពះអ្ងគ ! រ រុអ្ក្
ីឝ ល៏ ទង់េេក្
ឹ េេលរមវ
ួ ះ៉ ?»។ រសឋររុលលបាប់លពះ ងមរ សីតាមលរង់ថា «លក្់បាង
ាំ អ្ី មចស់ អ្ូន
រអ្ើយ ! េវួនបងរនះ មន
ិ ខ្មនក្ូនរសដឌីរទ, ពីរដើមបងជាេញុាំរសដឌី ៗ រគរលបើឲរឃ្លឝលរគ្នលក្បី ឥ ូ វឮលររោក្លក្បីរគ្ន
បងនឹក្លសរងះលសរងារអាែិរេវួន បានជាបងយាំ » ។ លពះ ងមរ សីបានឮថាជាេញុាំរសដឌី ក្៏មនរិរថ
រទាមនសេក្បុងលពះទ័យពន់រពក្ថា « ឱលពះវរបតា
ិ ពុាំគរួ ផេាំផុ ាំគក្ូន រផធរទាាំងរជសមផរថឲ
ិ ររៅេញុាំរគរសាះ » ខាញល់
រ ើយក្៏ រាំ សឋររុលនឹងលសីបរវរ
ិ ខ្ដលតាមខ្ រៅទាាំងប៉ុ យ ន លរ ប់រូលលពះរជវង ាំ វញ
ិ រូ លលរបទូ លវររជ
បតា
ិ មតា តាមររឿងខ្ដលរសឋររុលយាំលគប់លបររ ។ រសឋរជាលពះវររជបតា
ិ មតាលទង់លជាបរ យ
ើ លទង់រលរធពន់
លបមែ លទង់លតាស់ឲររៅរសដឌីទាង
ាំ បឋីលបពននមក្រដៀលរយះជាទមងន់ រ ើយលបគល់រសឋររុ ល ឲររៅរសដឌីបីលឋ បពនន
យ
ាំ ក្រៅផធះវញ
ិ ។ ឯរជសមផរថិ រសឋរលទង់លគប់លគងវញ
ិ ។ រសដឌីបីលឋ បពនន អា
ាំ រុលរៅដល់ផះធ រ ើយរជរវយ
រយះរិះរដៀលខ្លងរប់អានជាក្ូនឲរអារុលឃ្លឝលរគ្នលក្បទ
ី ុ ក្ជាេញុាំដូររដម
ើ ។

មរយទព្ថ្វឲរយក្មរយទរថាក្ឲររវៀរ
1-ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ១- ២ -៣ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ១៦២ ររៀបររៀងរោយលពះអ្ក្ខររលខាែុប រៅលក្ុមលពះ
រជនិពនន ។

រឥឿង សុំ ោញ់ឡឥី នក់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៨៣- ៨៦

រលពរី លពង យ មនបុរសពរី ក្់ ជាសមវញ់ នង

ឹ គ្នប នយ
ិ យសនាគ្នបថា « រលរបរើ យង
ើ មនលបពននរ យ
ើ
ឯងក្ឋី អ្ញក្ឋី របើមនលទពរសមផរថិលរូវរយង
ើ រិញ្ចឹមគ្នបរៅវញរៅមក្
ិ >> ។ សនាគ្នបរ ើយ យូរបនថិររៅ សមវញ់
ួ រទៀរមនលបពននខារលក្ខែ៍ ។ រវលយប់រូលដាំរែក្ សមវញ់ ខ្ដល
មួយមនលបពននលគប់លក្ខែ៍ សមវញ់ មយ
មនលបពននលគប់លក្ខែ៍រ ះ នយ
ិ យគរ
ិ គ្នបបឋីលបពននថា « រយង
ើ រក្សុ ី អ្ឲ
ី រមនឆ្ងប់ ?» លបពននថា « អ្បក្រង់រក្សុ ី អ្ី
ឬរលបើេុ ាំឲ
ញ ររាញរព្វលក្់ដូរ េញុាំទទួលតាម មន
ិ ហា៊នទទឹងទាស់ រិរអ្ ប រទ» ។ លុ ះក្នវងមក្ រពលរូលដាំរែក្យប់
ថ ក្
រលរយរទៀរ បឋីនយ
ិ យនឹងលបពននថា « ងរអ្យ
ើ របគ
ើ រ
ិ រ ញ
ើ របរមួយមុេ របបា
ើ នដូរគាំនរ
ិ នឹងបានមសលបាក្់
ផថិល រុថាស រោយងាយ» ។ លបពននសួរបឋីថា « គិររធឝើរមឋរក្៏បានងាយរមវះ៉ ? » ។ បឋីលបាប់លបពននថា «ជារលរើនឆ្ងប ាំ
មក្រ ើយរៅក្បុងសមុលទ មនសាំ រៅអ្បក្ជាំនញ
ួ លគប់លបរទស េវះសុ េសបាយ េវះលិរលង់របស់ លទពរសពឝសាររពើ
មសលបាក្់ ក្ប់រៅបារសមុលទរ ះរលរន
ើ រយង
ើ គរ
ិ គ្ន
ាំ ប រៅបារទក្
ឹ សមុលទរ ះឲររង
ី លក្អ្ឝី មសលបាក្់ របស់
លគប់មុេរ ះ, របើបានលរីធាំរូររយង
ើ រធឝើរងៀរ រធឝើផអក្លប ុ ក្, លពឹក្លពហាមលសាងរនះ ងឯងោាំបាយដួសោក្់
ក្រញ្ជ ើ ឲរមនមាូបនង
ិ សាវមវូផង រយង
ើ រៅបារទក្
ឹ សមុលទឲររង
ី » ។ លបពននឮបឋលី បាប់រ យ
ើ ក្៏រធឝតា
ើ មបងាគប់ ។ លុ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 333
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពក្
ឹ រ ង
ើ ររៀបលគប់លបោប់ររ
ួ ក្៏ រាំ ៅមរ់សមុលទ រ យ
ើ ទុក្ោក្់បាយមាូបរាំែីរោយលសួល រទប
ើ បឋរ
ី ន់ក្រញ្ជ ើ ១
េាំបារទក្
ឹ រៅរលើរគ្នក្ បារទាល់ខ្រដល់ រពលបាយ រទើបឈប់បររភគ
ិ លុ ះបររភគបាយរួ
ិ រ ប
ាំ លីឋ បពននបារ
រទៀរដល់លងររទើបរៅផធះ, លពឹក្រ ើង គ្ន
ាំ ប រៅបាររទៀរទាល់លងរ រទើប គ្ន
ាំ ប មក្ផធះវញ
ិ ។ បារបានរាំនន
ួ ៥
ព្ថ្ង បឋក្
ី ឈ ៏ របាាំងព្ដរមល
ើ ទឹក្សមុលទ រ យ
ើ លបាប់លបពននថា «ទក្
ឹ លសក្សែឋក្រ យ
ើ ង » ។ លបពននរវវើយថា «របើ
ដូរចាបះ រយើងេាំបាររៅ របើយូរណាស់ លរឹមក្នវះខ្េរទៀរមុេជារងរ
ី ើយ រយើងចាប់យក្លរីធាំរូរវះរធឝើរងៀរផអក្
លប ុ ក្ថ្វឹងលក្់យក្លបាក្់, មួយរទៀរ រយើងលរូវរក្រយយក្លបាក្់មស រុ ថាស ចានក្ាន ដ៏មនរៅក្បុងសាំ រៅ
ទាាំងប៉ុ យ ន ខ្ដលលិរលង់មក្យូរឆ្ងបរាំ ះ មន
ិ ដឹងរបើយក្រៅណាអ្ស់ រទ» ថារ យ
ើ ដល់លងរ គ្ន
ាំ ប លរ ប់មក្ផធះ
វញ
ិ ។ លពឹក្រ ើង គ្ន
ាំ ប រៅបាររទៀរ រ ើយនិយយខ្រពក្រដខ្ដលៗដូរព្ថ្ងមុន ។ ូ ងមចា
ឝ ឆ ក្បុងសមុលទសាឋប់ឮ
ឹ ដាំរែើរសពឝលគប់ ភ័យបារមមណាស់ ជាំនុាំគ្នបថា «រយង
ដង ើ មុេជាសាវប់មង
ឋ នឹងរ យ
ើ គួរខ្ររយង
ើ គ្ន
ាំ ប រៅទូលរសឋរ
លរីអ្នាសមុលទរទើបរស់ ជីវរ
ិ » គិររ ើយ គ្ន
ាំ ប មុជខ្ លរៅដល់រសឋរលរី ទូ លតាមដាំរែើរ ខ្ដលបុរសបឋីលបពនន
មក្បារទឹក្សមុលទរ ះ ។ រសឋរលរីដឹងរ ើយបងាគប់លរីទាង
ាំ ប៉ុ យ នខ្ដលរៅទូលរ ះថា «ឯងរល់គ្នបពាំយក្មស
៥ លក្ លបាក្់ ៥ លក្ នង
ិ រុ ថាសផថល
ិ ចានរៅឲរបុរសបឋលី បពនន អ្ងឝររគឲរខ្លងបារទឹក្សមុលទរៅ » លរទា
ី ងាំ
រ ះក្៏យក្វរទុលគប់រាំនន
ួ តាមរសឋរលរីបងាគប់ រួរ គ្ន
ាំ ប ពាំខ្ លមក្ដល់ បុរសបឋីលបពនន អ្ងឝរសូ មឲរខ្លងបារទឹក្ស
មុលទ លរទា
ី ងាំ រ ះក្៏ហាមរ់ខាជក្់លក្ មសលបាក្់ រុថាសផថល
ិ ចានឲរបុរសបឋលី បពនន ។ បុរសបឋលី បពនន មនរសរក្ឋី
រលរក្អ្រពន់រពក្ ក្៏ឈប់ខ្លងបារទឹក្ពព្ី ថ្ងរ ះ ប
ាំ លីឋ បពននខ្រក្ទូលជញ្ជូ នរៅទុក្ផធះលតាខ្រអ្ស់ ។ បុរសបឋលី បពនន
ក្៏មនលទពរសមផរថិរលរើនរថ្កើងរុងររឿង បានរសរក្ឋីសុេររៀងរៅ ។ ពែ៌ ពីសមវញ់ ខ្ដលមនលបពននខារលក្ខែ៍
គ្នរ់ភក្
ប នក្
ឹ រឭក្ដល់សាំោញ់ រ យ
ើ លាំ បពននរៅរលងផធះសាំ ោញ់ ខ្ដលមនលបពននលគប់លក្ខែ៍, លុ ះរ ង
ើ ដល់
រលើផះធ រ ើញរគរៅរប់អានចាាំរិរស
ថ ិទ
ប សា
ន ប លដូ រពីរដើម, គ្នរ់គន់រមល
ើ របស់លទពរលបោប់លបោក្បុងផធះរគ រ ើយ
នឹក្ក្បុងរិរថា
ថ «ពីរដើម សាំ ោញ់ រគមនលទពរសមផរថិលម
យ គួរសមរទ ឥ ូ វរនះរគរក្របរអ្ឝី ក្៏មនលទពរសមផរថិរលរើន
រមវះ៉ » គរ
ិ រ យ
ើ រអូញលបាប់សមវញ់ ខ្ដលមនលទពរសមផរថិថា « សាំ ោញ់ រអ្យ
ើ ! អ្ញសពឝព្ថ្ងរនះលក្លាំ បាក្ណាស់,
រុះសមវញ់ ឯងរក្សុី ជាំនញ
ួ អ្ឝី , ក្៏មនលទពរសមផរថិរលរើនរមវះ៉ » ។ សមវញ់ ខ្ដលមនលបពននលគប់លក្ខែ៍ថា «សាំ
ោញ់ រអ្យ
ើ ! អ្ញរក្សុ ី បារទក្
ឹ សមុលទខ្រពរី ក្់នង
ឹ លបពននអ្ញ, រពលលពក្
ឹ រទៀបភវលឺ បពននអ្ញោាំបាយលគប់
លបោប់ លុ ះភវរឺ ង
ើ គ្ន
ាំ ប រៅបារទក្
ឹ សមុលទ, លងរលរ ប់មក្ផធះវញ
ិ រសឋរលរីភយ
័ បងាគប់លរជា
ី បរវរឲរពាំ
ិ មស
លបាក្់ នឹងរបស់ លគប់មុេឲរអ្ញ » ។ ឯសាំ ោញ់ មនលបពននខារលក្ខែ៍ដឹងរ ើយ ក្៏លសាំ ោញ់ ខ្ដលមន
លបពននលគប់លក្ខែ៍ ។ រគក្៏ឲរលបាក្់យក្រៅរញ្
ិ ច ឹ មជីវរ
ិ ។ លុ ះលរ ិ រពលរូ លដាំរែក្ បុរសរ
ប់រៅផធះវញ ះ
និយយនឹងលបពននថា « លពឹក្រនះឯងោាំបាយពីយប់ររៀបលបោប់ឲរមនសពឝលគប់, ភវរឺ ើងរយើងនឹង គ្ន
ាំ ប រៅបារ
ទឹក្សមុលទ ឲរបានមសលបាក្់របស់ លទពរដូ រសាំ ោញ់ រយើង ។ លុ ះភវរ
ឺ ាស់ រមខារលក្ខែ៍ជាលបពនន បានរលរក្
បងាករ់រភវង
ើ រវះរ យ
ើ បានរបក្
ើ ខាប់វល់អ្ងករៗ ក្ាំពប់មង
ឋ មួយទូក្ព្ដ យក្អ្ងកររៅលងក្ាំពប់មយ
ួ ទូក្ព្ដរទៀរ
លរក្អ្ងកររៅក្បុងឆ្ងបង
ាំ ក្ាំពប់រទៀរដល់ពុះជារ់បាយក្ាំពប់រទៀរ លរក្អ្ងកររាំនន
ួ លយមវអិនរពញឆ្ងបង
ាំ បាយរៅខ្រក្នវះ
ឆ្ងបង
ាំ , ទាល់ខ្រព្ថ្ងណាស់រ យ
ើ រទប
ើ ដួសោក្់ក្រញ្ជ ើ រ យ
ើ បរែឋើរបឋលី បពននរៅបារទក្
ឹ សមុលទ បារទាាំងេឹងទាាំងជា
។ បាររាំនន
ួ ៥ ព្ថ្ង អ្ស់ ូ ងមចា
ឝ ឆ រូរធាំ រផអើលភរ
ិ ភ័យ និយយគ្នបថា « បុរសបឋលី បពននពណា
ី មក្បារទឹក្សមុលទ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 334
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រទៀររ យ
ើ » ពួក្លរក្
ី ស៏ មវង
ឹ ទាាំង ូ ងចាាំ
ឝ រមលើ ចាាំសាឋប់ ។ លបពននខារលក្ខែ៍របាក្លអីខ្ដលបារទក្
ឹ រ ះរ យ
ើ ថា
«បារយូរព្ថ្ងរ យ
ើ មន
ិ បានរ ញ
ើ របស់ អ្ីឝ អ្ញមន
ិ េចរី ទ អ្ញខ្លងបាររ យ
ើ » រ្វះបឋលី បពននរជរមឋយបឋី បឋី
បរញ្ជចរលបពនន លបររ់រាំបាប់គ្នប លបទាញសាំ ពរ់គ្នបរៅវញរៅមក្
ិ ទាល់ខ្រអាលសារទាាំងបឋីទាង
ាំ លបពនន រលររក្រ ថិ៍
ខាយសរៅមរ់សមុលទ រ យ
ើ អ្បក្ទាាំងពរី ក្់ថា « េញុាំរគក្៏េុ ាំរ
ញ ុ ះ ខ្លងបាររ យ
ើ » ។ លរទា
ី ងាំ រ ះឮថាខ្លងបារក្៏
រលរក្អ្រធូររិរថ ខ្លងសូ ក្ឲរមសលបាក្់របស់ទាង
ាំ ពួង ។ លរីទាង
ាំ រ ះបានរ ើញរក្រខា
ថ ិ៍ យ សបុរសបឋីលបពនន ក្៏រលរ
រសើរទាាំង ូ ង
ឝ ។ ឯលរីសណា
ឋ យរសើរទាល់ខ្ររយះមរ់ បានជាមរ់ធាំដូររគខ្ ក្ រ ូ រដល់ បរចុបផនបរនះ ។
បុរសបឋលី បពននគ្នយនបានអ្ឝរី សាះ ក្៏ខ្លងរ្វះគ្នប គ្ន
ាំ ប ដក្សារយ ។ បឋម
ី យួ អ្ខ្លមក្, លបពននមយ
ួ លទនូល លរ ប់
មក្ផធះវញ
ិ ចាក្់សារយរចាលរៅរក្ៀនជញ្ជជាំង ឲររលួ យេូរអ្ស់រៅ ។

ងររ់រក្អ្បក្ រមខារលក្ខែ៍ ររ់រក្អាបាក្់ទនា

1-ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ១-២-៣ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ -៤ ទាំពរ័ ១៦២ ររៀបររៀងរោយលពះអ្ក្ខររលខាែុប រៅលក្ុមលពះរជ
នព
ិ នន ។

រឥឿង អាសុ មសលរ

ូ អាសុ មកាច

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៧៤- ៨២

រលពីរលពង យ មនរក្យងលបុស ២ ក្់ រៅភូមជា

ិ មួយគ្នប មួយរ្យះអាសុ េសវូរ មួយរ្យះអាសុ េររ ។ ឯ
អាសុ េរររិរអា
ថ លក្ក្់ របើរលងខ្លផងអ្ឝីៗនឹងរក្យងផងគ្នប រក្ខ្រររឿងរ្វះរជរវយរគមន
ិ ខ្ដលខាន ។ មឋយឪពុ ក្
អាសុ េរររ ះជាអ្បក្លគ្នន់របើ មនសុ ី មនចាយ រន់រជើងអាសុ េររណាស់ បណា
ឋ ជនក្បុងភូមរិ ះេង
ឹ សអបអា
់
សុ េររពន់រពក្ ។ ឯអាសុ េសវូរក្ាំលពឥរមនមតាបិតា មនខ្រជីដូន ៗ ក្៏ចាស់ជរ លក្លាំ បាក្រពក្ព្លក្ ។ អា
សុ េសវូររ ះ របរើ លងខ្លផងអ្ឝៗ
ី នឹងរក្យងផងគ្នប ក្បុងភូមរិ ះពុាំខ្ដលរ្វះលបខ្ក្ក្ដល់មឋងរ យ
ើ ។ បណា
ឋ ជន
ក្បុងភូមរិ ះ អាែិរលសោញ់ ឲររាំែីសុ ី េុសអ្បក្រនះ អ្បក្រ ះឲរ មន
ិ ខ្ដលសល់ខាន រមវ៉ះរ យ
ើ អាសុ េររ
រ ះលរខ្ែនទាាំងមួរៅ៉ រៅឋរិរថ ររខ្ររររ
ឹ ើង រជរវយក្ូនរគឥររររញរញើរ ចាស់ និងចាស់ រ្វះគ្នបរលពះ
ខ្ររន់រជង
ើ ក្ូនររៀងេវួន ។ លុ ះអាសុ េសវូរនង
ិ អាសុ េរររាំររនអាយុ
ើ ធាំរ ង
ើ អាសុ េររបបួលអាសុ េសវូរថា «វុ ី
រយង
ើ រង់ គ្ន
ាំ ប រៅរប់ឫសេ ី លួ សរ ប រផរ
ិ ផធះអាសុ េសវូរឯង បាក្់ពុក្អ្ស់ រ ើយ » ។ អាសុ េសវូរថា « អ្ញ
គ្នយនលបោប់រប
ាំ រ
ិ ឲរជាមុរមាំរទ ទាាំងអ្ងករ លរសា ាំ ក្់ក្គ្ន
ី រ់ ថាបជ ៏ យ នផង ។ សពឝព្ថ្ងរក្បានលពឹក្េឝះលងរ» ។ អាសុ េ
ាំ ក្់ រាំបរ
ររថា «ក្ុាំបារ់យក្មាូបរាំែី ថាបជ ិ លគប់លបោប់រៅរ យ
ើ ធ្ល រលើអ្ញទាាំងអ្ស់ ឯងមនខ្រេវួនរុះ»
រ ើយក្៏បរែឋើរគ្នបរៅដល់ ផះធ អាសុ េសវូរ រ ើយអាសុ េសវូរក្៏និយយលបាប់ជីដូនថា «បងសុ េ រគបបួលេញុាំរៅ
រប់ឫសេល
ី ួ សរ បលបោប់លបោ អាហាររភជន រៅរលើរគទាាំងអ្ស់ េញុាំមនខ្រេវួនរទ» ជដ
ី ូនឃ្លរ់ថា « រៅក្ុាំរៅ
! ព្លពឫសេរី ះសាងរ់ណាស់ » ។ អាសុ េថា « មន
ិ អ្ីរទយយ ! ផធះយយបាក្់ពុក្អ្ស់ រ ើយ បានរ បមក្លគ្នន់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 335
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង ាំ « រៅរៅ ក្៏រៅរុះ ខ្ររៅរមល

ឹ ជួសជុល ក្ុាំឲរផុងយយ ! » ។ ឯយយផឋថា ើ ខ្ថ្ទាាំបូ នផង
អ » ។ អាសុ េសវូរ
អាសុ េរររវរបាយសាំ ែុាំលគប់លបោប់សលមប់រប់ឫសេ ី លួ សរ ប ររញទាាំងពរី ក្់រៅ ដល់ព្លពឫសេរ
ី ប់
បានរ ើយលួ សរ ប ។ អាសុ េររបានរ បរិរ អាសុ េសវូរបានរ បរលរើន រ ើយឈប់សលមក្សុ ី បាយ
ទាាំងពរី ក្់ អ្ងគុយទល់មុេគ្នប, អាសុ េររគរ
ិ ថា «ជវី រអាឯង
ិ មុេជាសាវប់នឹងព្ដអ្ញឥ ូ វរនះ » គរ
ិ រ យ
ើ ក្៏
ចាប់យក្រាំបិរបរ ធ ះចាក្់រាំខ្ភបក្អាសុ េសវូរខ្ដលក្ាំពុងសុ ី បាយ ។ អាសុ េសវូរខ្លសក្យាំថា « រ រុដូររមឋរ ក្៏
មក្ចាក្់េុ ាំញ ? ។ អាសុ េរររវវើយថា « អាឯងរក្របររបស់ឯង រ ើយមក្សុ ី បាយអ្ញទាាំងរ បក្៏បានរលរើនជាង
អ្ញរទៀរ » ។ អាសុ េសវូររវវយ
ើ ថា « រលបងឯងបបួលេញុាំមក្រប់ឫសេ ី លួ សរ ប េញុាំលបខ្ក្ក្ថាេញុាំគ្នយនអ្ឝរី ទ បង
ឯងធ្ល ថា បាយមាូបលគប់លបោប់រៅរលើបងឯងទាាំងអ្ស់ បានជាេញុាំមក្, ឥ ូវបងឯងរង់យក្រ បទាាំងអ្ស់ ក្៏
យក្រុះ ក្ុាំខ្រសមវប់េុ ាំញ » ។ អាសុ េរររវវយ
ើ ថា «អាឯងរនះមរ់រងណាស់
ឹ អាភវ រៅ » ។ ថារ យ
ើ អាសុ េ
ររ ក្៏ចាប់រប
ាំ ិរបរ ធ ះចាក្់ខ្ភបក្អាសុ េសវូរមខងរទៀរ ្មបាញ់ ូ រលសក្់រជាក្មុេ រជាក្រដើមលទូង ខាឝក្់ខ្ភបក្
ទាាំងពីរ ឈចា
ឺ ប់ខាវង
ាំ ណាសាឋយជីវរេវ
ិ ួ នណាគិរដល់ជីដូនចាស់ ជរ ក្ាំលពរៅផធះខ្រមបក្់ឯង ។ អាសុ េររថា «
អាឯងរៅ ឲរលរវ
ី សុី រៅ » ថារ យ
ើ លចានអាសុ េសវូររៅជរ
ិ មរ់សឹ ង
ធ រ យ
ើ ធ្លក្់ទមវក្់រៅក្បុងទក្
ឹ សធឹងក្ាំពុង ូ រ
រោយគិរថា « អាសុ េសវូរមុេជាសាវប់រ ើយ » ក្៏លបមូលរ បទាាំងអ្ស់ រងបារ់វលមក្ផធ
ិ ះ, ោក្់រ បរ ើយ
ួសរៅនយ
ិ យខ្ថ្វងក្ុ ក្លបាប់ជដ
ី ូ នអាសុ េសវូរថា « រៅយយឯងខាវខាាំសាវប់រៅរ យ
ើ » ។ យយឮអាសុ េ
ររលបាប់ថា ខាវខាាំរៅសាវប់ ក្៏ទួញយាំរសាក្របាក្េវួនរ ៀបនង
ឹ ក្េ័យជីវរ
ិ ។ ឯអាសុ េររ រក្រយសបាយរ
ី ិ រថ
រ ថ វ ហាន រក្ខ្រររឿងរ្វះនឹងរគ ។ រពីរនះ ដាំណាលពីអាសុ េ
ើយក្៏រដើររលងជិរ ៗ ផធះដូរធមយតា រោយរិររ
សវូរ លគ្នខ្ដលអាសុ េររ ចាក្់រវកៀលខ្ភបក្ទាាំងពីរខាងរ យ
ើ វធ្លក្់ទមវក្់ទក្
ឹ សធឹងក្ាំពុង ូ ររៅរ ះ អាសុ េសវូរ
ខ្ លបខ្ែឋរេវួនតាមខ្េេទឹក្ ូ ររៅ ក្៏ភវ រក្ពុរទាន ៗ ពុាំោរ់ពីមរ់ ។ លគ្នរ ះអ្បក្តាមួយ មនម ិទិឫ
ន ទនិ
ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ណាស់ ខ្ដលមនអាលសម រៅក្បុងព្លពរ ាំរលងជិរមរ់សឹ ង
ធ រ ះ, អ្បក្តាមនលក្រពើធាំមយ
ួ រដក្រៅរលរម
អាលសម អាររាំខ្ែងជាមនុសេបាន ។ ដល់រពលឃ្លវនអាហារ លក្រពរើ ះ ក្៏វរុះមក្ក្បុងសធឹង ខ្សឝងរក្អាហារ វ
ខ្ លលចាសទឹក្, ខ្ លរៅ ៗលបទះនឹងអាសុ េសវូរ ខ្ដលក្ាំពុងខ្ លបខ្ែឋរេវួនតាមខ្េេទឹក្ លក្រពើលន់មរ់ថា
«ព្អ្យ៉ លភធាំណាស់ ររើ ! អ្ញមក្រក្អាហារព្ថ្ងរនះ លបទះបានមនុសេសុ ី » រ យ
ើ លបង
ឹ សធុះខ្ លរៅជិរឮមរ់
ថាពុរទាន ៗក្៏សងេ័យក្បុងរិរថ រមល
ើ រៅខ្ភបក្ទាាំងពរី រ ញ
ើ ធវុះរក្លបលសីគ្នយន, លក្រពគ
ើ រ
ិ ថា «គួរអ្ញយក្រៅថាឝយ
រលក្តាអ្ញ ៗ ក្ុាំសុីមនុ សេរនះ » រ ើយក្៏មុជរក្ៀងអាសុ េសវូរឲររៅពីរលើេង
ប ខ្ លលរ ប់មក្ដល់ អាលសម
វញ
ិ រ យ
ើ រាំខ្ែងេវួនជាមនុសេ ដក្
ឹ ព្ដ េ
ាំ ួ នអាសុ
វ េសវូររៅថាឝយអ្បក្តា ៗសួ រ, អាសុ េសវូររ ះក្៏ថាឝយបងគាំ
រយររឿងតាមដាំរែើរលគប់លបររ, អ្បក្តាសាឋប់សពឝលគប់រ ើយមនរិររថ មតាថអាសុ េសវូររ ះពន់រពក្ រលក្ថា «ឱ
! អាសុ េរររអ្ើយ រិរអ្
ថ ីអាលក្ក្់រមវះ៉ ?រែាើយ ! រៅសុ េសវូរឯងក្ុាំភយ
័ សឹមតាជួយសរន្តងាគះឲររៅរស់ ជីវរ
ិ ខ្ភបក្
ក្៏ឲរភវដ
ឺ ូររដើមបានរៅជួបនង
ឹ ជីដូនឯផធះវញ»
ិ ថារ យ
ើ ក្៏ផេាំថាបោ ិ ឝមនថផុ ាំវខ្ភបក្ឲរ, រៅសុ េសវូរ
ាំ ក្់ខ្ភបក្ សូ លរទព
រ ះ ក្៏បានភវខ្ឺ ភបក្ដូររដើម រទើបអ្បក្តារឋប់ដីេារ់មយ ឝ នថផុ ាំដ
ួ ព្ដ ខ្សក្ទិពម ាំ «រៅ !
វ ីេារ់ោក្់ព្ដឲររៅសុ េ ផឋថា
រូរឯងរឋប់ឲរជាប់ក្ុាំលព្ដ របរើ ៅដល់ផះធ រៅ ៗលបាប់ជដ
ី ូនឲរលរលក្រនធលក្បុងផធះរ យ
ើ សឹមរៅោក្់ដីេារ់រនះ
រៅរលើក្រនធល » អ្បក្តាផឋរាំ យ
ើ រហាលក្រពើមក្ឲររៅសុ េសវូរជិះរលើេបង ខ្ លតាមសធឹងរៅ ។ បានរៅដល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 336
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្ខ្នវងខ្ដលអាសុ េររធ្លក្់ទមវក្់ក្ុ ងទ
ប ក្
ឹ រ ះ រៅសុ េ រ ញ
ើ ព្លពឫសេខ្ី ដលរប់លួសរ បក្៏ចាជា
ាំ ក្់, លក្រពើ
ោក្់រៅសុ េឲររ ង
ើ រលើរគ្នក្, រៅសុ េក្៏លលក្រពរើ ដើរដរបរៅដល់ ផះធ , រ យ
ើ រូលរៅយាំសាំពះជីដូន ៗ រ ញ
ើ
រៅរ ើយ សធុះមក្យាំេេក្
ឹ េេល
ួ និយយលបាប់រៅថា « រគលបាប់យយថា ខាវខាាំរៅសាវប់រៅរ ើយ មចស់ ជីវរ
ិ
រអ្យ
ើ ! ជីដូនយាំរសាក្របាក្េវួនអាសូ ររៅ រ ៀបនឹងក្េ័យជវី រ,
ិ រៅមន
ិ សាវប់ ជដ
ី ូនអ្រណាស់ រក្អ្ឝម
ី ក្រលបៀបផធម
ឹ
ពុាំបាន» ។ ឯរៅសុ េនិយយលបាប់ជីដូន តាាំងពីរៅរប់ឫសេ ី លួ សរ ប លរូវអាសុ េររ វចាក្់ខ្ភបក្ធ្លក្់ទមវក្់
ទឹក្ រ ើយបានលក្រពើ រាំ ៅថាឝយអ្បក្តា, លុ ះររៀបរប់ររឿងលបាប់ជីដូនលគប់លបររ ជីដូនរងរ
ឹ រខ្រអាែ
ឹ ិ ររៅរពក្
រ យ
ើ វលបាប់ជីដូនថា «យយ ! លរលក្រនធលក្បុងផធះរៅ » ជីដូនលរលតាមពក្ររៅ ៗសុ េសវូរក្៏លព្ដ ោក្់
ដីេារ់រលើក្រនធល រក្ើរជាលបាក្់គរក្បុងផធះ អ្រណាស់ ខ្រពីរ ក្់ជីដូននិងរៅ បានចារ់ខ្រងទិញសាំ រលៀក្បាំពក្់
លគប់លបោប់រលបលើ បាស់ សង់ផះធ ថ្យី លផម
ី នោរ់រគក្បុងភូមរិ ះ ។ ឯអាសុ េររ រ ញ
ើ អាសុ េសវូរ ក្៏នក្
ឹ វងល់ក្ុ ង
ប
រិរថា
ថ «អ្ញចាក្់ខ្ភបក្វទាាំងពីរខាងធ្លក្់ទមវក្់ទឹក្ សាយនថាវសាវប់ ឥ ូ វវរស់ រ ើងវញ
ិ ខ្ភបក្ក្៏ភដ
វឺ ូ ររដើម មន
ទាាំងសមផរថិសមផូរែ៍រលបើលបាស់ គ្នយនេឝះអ្ឝី ខ្បវក្អ្ាំពីរដើម » ។ លុ ះដល់រវលសាងរ់មយ
ួ វបានជួបនឹងអាសុ េសវូរ
ក្៏សួរថា «រលឯងនង
ិ អ្ញរៅរប់ឫសេល
ី ួ សរ បរ ះ បសា
ិ រមក្បណា
ឋ លររ
ិ ថអ្ញ ឲរចាក្់ខ្ភបក្ទាាំងពរី ខាង
ធ្លក្់ទមវក្់រៅក្បុងទឹក្សធឹង អ្ញសាយនថាឯងសាវប់ រ រុរមឋរ ក្៏ឯងរស់រ ើងវញ
ិ រ ើយមនទាាំងលទពររលរើនជាង
រគផង » ។ អាសុ េសវូររវវយ
ើ ថា « បានគុែបង ក្ុាំអ្ីេុ ាំលញ ក្លី ក្លាំ បាក្រតាក្យ៉ក្ ដូរបងឯងដង
ឹ លសាប់» ។ រ យ
ើ
នយ
ិ យលបាប់អាសុ េររតាមលរង់ថា « រលខ្ដលបងចាក្់ខ្ភបក្េញុាំទាង
ាំ ពរី ខាងធ្លក្់ទមវក្់ក្ុ ងសធ
ប ឹ ងរៅរ ះ េញុាំ
ភវ រក្ខ្រពុរទាន ៗ ក្៏បានជួបនឹងលក្រពើ ៗ រាំ ៅថាឝយអ្បក្តា ៗ ជប់ខ្ភបក្ជប់ដីេារ់ឲរេញុាំ, លុ ះេញុាំមក្ដល់ផះធ ោក្់
ដេ
ី ារ់ រក្រ
ើ ជាលបាក្់មស បានជាេញុាំមនសពឝព្ថ្ងរនះ » ។ អាសុ េររ ឮអាសុ េសវូរ រយររឿងដូរចាបះ ក្៏បណា
ឋ ល
រិររថ លភលន់ពន់លបមែគិរថា «អ្ញនឹងរធឝើឲរបានដូរអាសុ េសវូរ » ព្ថ្ងរលរយជួបនឹងអាសុ េសវូរ ក្៏និយយ
ថា «អាសមវញ់ រអ្ើយ ! អ្ញរង់រៅរប់ឫសេ ី លួ សរ បរៅព្លពខ្ដលរយើងរៅរប់លរង់ក្ខ្នវងមុនរ ះ , ឯបាយ
ទក្ ាំ ក្់ រាំបរ
ឹ អាហាររភជន ថាបជ ិ រូរធាំ លបោប់រប់ឫសេ ី លួ សរ ប រលសររៅរលើអ្ញទាាំងអ្ស់ ឯងមនខ្រេវួន
រៅបានរ ើយ » ។ អាសុ េសវូរថា «ខ្លក្ងសមវប់អ្ញរទៀរ » ។ អាសុ េររថា «មុនរ ះរខាយរក្ាំររលវរូលឲរ
អ្ញងងរ
ឹ មុេ អ្ញចាក្់ឯង រោយមន
ិ ដឹងេវួនរសាះ ឯងក្ុាំលបរន់េឹងនឹងអ្ញ » ។ អាសុ េសវូរថា «ចាាំេុ ាំជ
ញ ូនរៅ
រផរ
ិ បងសុ េឯង មនគុែរលើេុ ាំរញ លរន
ើ េញុាំមនសមផរថលិ ទពរក្៏រលពះបង » ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ អាសុ េររ សាភយ
បាយសាំ ែុាំ មនលគប់លបោប់ដូរមុន រ ើយបរែឋើរគ្នបដល់ព្លពឫសេ,ី លុ ះរប់បាន ពុះលួ សរ បរ ើយ គ្ន
ាំ ប
អ្ងគុយសុី បាយ ។ អាសុ េររ ុ ររាំបរ
ិ បរ ធ ះរៅអាសុ េសវូរ លបាប់ថា « ឯងចាក្់ខ្ភបក្អ្ញមខងរៅ » អាសុ េ
សវូរលបខ្ក្ក្ពុាំលពមចាក្់ ។ អាសុ េររថា « រជើ ! ចាក្់មក្ ៗ, ុ ី ! រមឋរមន
ិ អាែិរគ្នបផងរសាះ » ។ អាសុ េសវូរ
ក្៏ចាក្់រវកៀលដូររគរវកៀលលក្សាាំង ឲរខាឝក្់ខ្ភបក្មខងរៅ ។ អាសុ េររឈរឺ ពើរខាវង
ាំ ណាស់ ខ្ររិររ
ថ ង់លបញាប់ឲរ
បានលបាក្់ ដូរអាសុ េសវូរ ក្៏ឲរអាសុ េសវូរចាក្់ខ្ភបក្មខងរទៀរ រ យ
ើ បងាគប់ឲរអាសុ េសវូរលចានរៅជិរមរ់សឹ ង
ធ
ទាាំងបងាគប់ឲរធ្លក្់ផង ។ អាសុ េសវូរក្៏ធ្លក្់ទមវក្់ក្ុ ងទ
ប ឹក្សធឹង ។ អាសុ េររសួ រថា «រលខ្ដលអ្ញចាក្់ឯងមុន
រ ះ ឯងរធឝរើ មឋរេវះ ? » ។ អាសុ េសវូរថា «អ្ញរក្ខ្រពុរទានជាប់រៅមរ់ » ។ អាសុ េររលបង
ឹ ខ្លសក្រក្ខ្រពុរទាន
មន
ិ ឈប ឮរ ាំពងព្លពមរ់សឹ ង
ធ ទនធង
ឹ រក្លក្រពក្
ើ ព៏ ុាំជប
ួ រសាះ ណាមួយវឈចា
ឺ ប់ ខ្ លបខ្ែឋរេវួនយូរបនថិររៅអ្ស់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 337
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្មវង
ាំ ឈវក្ទ
់ ឹក្សាវប់រៅ រ ម
ើ រលួ យររលះ លរស
ី ុ ី រៅខ្រលលដ៍ក្ាល ។ រខាយរអាសុ េររក្៏អ្ខ្ែឋរតាមខ្េេ
ទក្ លងរគឮខ្រពុរទាន ៗ ដរបដល់ក្ាំពង់ទក្
ឹ មហារសដឌី ។ រវលរ ះក្ូនលក្មុម
ាំ ហារសដឌី េ
ាំ ុ ាំលញ បុសលសីរុះរៅងូរ
ទឹក្ក្ាំពង់, ក្ាំពុងខ្រក្រន្តញ្ជជក្ទឹក្រលងសបាយ លសាប់ខ្ររ ើញលលដ៍ក្ាលអាសុ េរររ ះអ្ខ្ែឋរមក្ជិរ
លងខ្លសក្ថា « ពុរទាន ៗ ! » ។ ក្ូនលក្មុម
ាំ ហារសដឌី ឈប់រលងទាាំងអ្ស់ គ្នបនក្
ឹ សងេ័យ ក្៏រលបេ
ើ ុ ាំលញ បុសមបក្់ឲររៅ
លសង់យក្លលដ៍ក្ាលរខាយររ ះ មក្ោក្់រលើរគ្នក្រៅមរ់ក្ាំពង់រ ះ, លលដ៍ក្ាលរខាយររ ះ វមន
ិ បារ់
សាងរ់រសាះ ររះខ្រលងរគរក្ខ្រពុរទាន ៗ ។ ក្ូនលក្មុម
ាំ ហារសដឌី ក្៏ េ
ាំ ុ ាំលញ បុសលសីរ ើងពីងូរទឹក្មក្ រលបើឲរេញុាំលបុស
រន់យក្ក្ាលរខាយរអាសុ េរររ ះមក្ផធះ រ យ
ើ ងជលមបមហារសដឌីជាឪពុក្ ងថា « រលក្ឪពុក្ ! េញុាំររស
ើ
លលដ៍ក្ាលរខាយរមួយអ្ខ្ែឋរទឹក្រៅក្ាំពង់រយង
ើ វលងខ្លសក្រក្ពុរទាន ៗ» ។ រសដឌីជាមតាបិតាសាឋប់រ ើយ ក្៏
សធុះមក្រមល
ើ រ ញ
ើ ក្ាលរខាយររ ះក្ាំពុងខ្លសក្រក្ពុរទាន ៗ ខ្មនអ្សាចររណាស់ ក្៏ឲរលងដុសខារ់ោក្់រលើរតាក្
លលដក្ាលរ ះ ក្៏រៅខ្រខ្លសក្រក្ពុរទាន ៗជានិរច គ្នយនឈប់ ។ លពឹក្ៗ រសដឌីរ ះខ្រងរៅគ្នល់លពះមហាក្េលរ
រៅទីរុងលពះរជររងជួបជុាំអ្ស់ មន្តនថីររុសថមរ
ម ល់ រពលពុាំខ្ដលខាន ។ រសដឌីជលមបអ្ស់ រលក្ថា « េញុាំបានលលដ៍
ក្ាលរខាយរមួយ ររះខ្លសក្រក្ពុរទាន ៗជានរ
ិ »ច ។ អ្ស់ រលក្ររុសថមសា
ម ឋ ប់រ យ
ើ រវវយ
ើ ថា «រសដឌក្
ី ុ ក្រទ មន
ិ
ខ្ដលមនលលដ៍ក្ាលរខាយរណា ររះខ្លសក្រក្ពុរទានរទ រយង
ើ មន
ិ រជឿរ ើយ» ។ រសដឌីថា « ពិរលបាក្ដណាស់
របអ្
ើ ស់ រលក្មន
ិ រជឿេញុាំ ៗ ហា៊នភបល់រោយមសមួយរយរមវង
ឹ » ។ អ្ស់រលក្ររុសថមទា
ម ងាំ ៤ថា «រយង
ើ ហា៊ន
ភបល់» ។ រ យ
ើ រធឝស
ើ ាំ បុលររុះក្រ
ិ ស
ច នា ។ រសដឌីរៅដល់ផធះ ឮលលដ៍ក្ាលរខាយរខ្លសក្រក្ពុរទានររក្ៗនក្
ឹ ថា «
អ្ស់រលក្មុេជាចាញ់ អ្ញរ ើយ » រសដឌីយក្មសមួយរយរមវង
ឹ ឲរក្ូនក្យួយរន់រតាក្ខ្ដលោក្់លលដ៍ក្ាល
រខាយររ ះយ៉ងរ ័សរៅ លុ ះរូលរៅដល់ទាឝរក្ាំខ្ពងខាងរលៅ លលដ៍ក្ាលរខាយរបារ់សាំរ ងឈង
ឹ ពុាំឮខ្លសក្
រក្ពុរទានរសាះ, រលរូលដល់រុងលពះរជររង ោក្់លលដ៍ក្ាលរខាយររាំរពះមុេអ្ស់រលក្ររុសថមទា
ម ងាំ ៤រ ះ
រ ើយ រសដឌីបងាគប់ថា «ចាាំអ្ីរទៀរក្៏មន
ិ ខ្លសក្រក្ពុរទានៗរៅ» ។ លលដ៍ក្ាលរខាយរបារ់សូនរឈង
ឹ មន
ិ ឮរក្
ពុរទានរសាះ ។ មហារសដឌីចាញ់ ក្ជ
៏ ូនមសមួយរយរមវង
ឹ រៅអ្ស់ រលក្, ឯអ្ស់រលក្រាំអ្ក្ថា « រសដឌយ
ី ក្ក្ាល
រខាយរមក្វរក្ពុរទានថ្វងរ់ យើងរល់គ្នប » រ ើយទះព្ដរសើរលន់រៅទីលពះរជររង ។ រសដឌីេឹងនឹងក្ាលរខាយរ
ណាស់ លអ្ស់រលក្ររញមក្រលៅដល់ក្ាំខ្ពង លសាប់ខ្រលលដ៍ក្ាលរខាយរខ្លសក្ថាពុរទាន ៗ ។ រសដឌរី រខ្រេ
ឹ ង
ឹ
ណាស់, ដល់ផធះរលបបា
ើ វឲរយក្ពូរៅ យ
ាំ ក្លលដ៍ក្ាលរខាយររៅសាំ ពងរចាលឯក្ាំពង់ទឹក្ ។ បាវយក្រៅមន
ិ
សាំ ពងឲរលអិរ លរ ប់ជារបាះលលដ៍រខាយរទាាំងមូលរចាលរៅក្បុងទឹក្ ។ ឯលលដ៍ក្ាលរខាយរអាសុ េរររ ះ
អ្ខ្ែឋរតាមទក្
ឹ សធឹង ូ ររសារ់រៅរលរម វលងរក្ពុរទាន ៗររៀងរៅដល់ ក្ាំពង់វរថ ។ រវលរ ះរលក្សងឃនម
ិ នថ
រៅលសង់ទឹក្ បានរ ើញលលដ៍ក្ាលរខាយរលងរក្ពុរទាន ៗ, រលក្ក្៏លសង់យក្រៅក្ុដិ និមនថរលក្សងឃផងគ្នប
បងេុក្ូល រួរដុរក្ាលរខាយររ ះសុ ស រ ើយរលក្ពិចារណាថា «គួរយក្ក្រមធរវអឹងរនះ លយនឹងលម័ក្េែ៍ េយុក្
សសរលពះវហារ
ិ បញ្ជូ នផលឲរបានដល់អ្ក្
ប ខ្ដលសាវប់ រ យ
ើ រលក្ក្៏យក្េយុក្លបតាមសពឝលពះទ័យរលក្រៅ,
សល់បនថិរបនថួរ យក្រៅលបលនររទះរលក្, រលខ្ដលលម័ក្េែ៍េយុក្ររទះរ ះសងួររ ើយ រលក្ភបក្លពះទ័យ
រង់ទម
ឹ ររទះបររៅសួ រញាររិ ញាម, រលក្ក្៏ឲរសិសេដក្
ឹ រគ្នមក្ទម
ឹ ររទះរ ង
ើ គង់ បរររញពីក្ុដរិ ៅ ។ រវល
សាងរ់ពម
ី នុសេររទះរ ឹ ដុាំសរងកៀរគ្នប, ដូរររទះធមយតា ខ្រដល់ជួបនង
ះលន់រៅវនង ឹ ឧបាសក្ឧបាសិរ ររទះរ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 338
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លន់ឮដូររលក្រជរបរញ្ជចររគថា «រមរចារ ៗ » ញាប់ញិញ ។ ឧបាសក្ឧបាសិរឮេង

ឹ នង
ឹ រលក្ រលពះថា
រលក្រជរបរញ្ជចរលបពននក្ូនរគ ក្៏រដៀលរយះជាពក្រទមងន់ ៗ, រលក្លបខ្ក្ក្ដូររមឋរ ក្៏ពុាំសាឋប់ររខ្រលបមថ្រលក្
ឹ
ឥររររញរញើរ, រលក្បរ ួសរៅរទៀរ ជួបនឹង យឺនរគក្ាំពុងរដើរ មនគ្នបរលរើន, ឯររទះលន់ឮរទៀរ ដូរជា
រលក្រជរមឋយ យឺ ទាាំងរ
ន ះថា «រចារមឋយ យឺ »
ន យឺ េង
ន ឹ នង
ឹ រលក្ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដញវយរលក្ ៗ ភ័យ
វយរគ្នបាំរបាលរួររៅ ។ រលក្រនះ គិរថា « ពីរដើមររទះអ្ញ បរមក្មន
ិ ខ្ដលឮសូ ររជរបរញ្ជចររគរទ, ររឿងរនះ
រ ើញខ្រក្រមធរវអឹងក្ាលរខាយរខ្ដលេយុក្បិទសសរលពះវហារ
ិ សល់ពីរនះអ្ញយក្មក្លបលនររទះរនះ » ។ លុ ះ
លរ ប់មក្ពស
ី ួ រញាររិ ញាម មក្ដល់វរថវញ
ិ រលក្រប់ររទះដុររៅក្ខ្នវងខ្ដលដុរលលដ៍ក្ាលរខាយរអាសុ េ
ររ រវះជារផះ, ក្ខ្នវងរ ះរោយមនជារិអាសុ េររ ក្៏ដុះរក្ើរជារមយក្រន្តនថើយ ខ្ដលជាប់សាំពរ់រខាមនុសេ
សពឝព្ថ្ងរនះឯង។

រិរម
ថ ន
ិ អ្ប់រ ាំ ឲ
ាំ រវ ិ ស
1-ក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ១- ២ –៣ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៣៤ ទាំពរ័ ១៧៤ ររៀបររៀងរោយលពះអ្ក្ខររលខាែុប រៅលក្ុម
លពះរជនិពនន និងឯក្សារទាំរនៀមទមវប់រលេ ២៧ – ០៣៩ ររៀបររៀងរោយភក្
ិ ុ រន់
ខ - សុ ី នន
ួ សិក្ាសាលបាលី
ជាន់េស
ភ ់ថាបក្់ទី ២ ។

រឥឿង ឪឡុ ករកែ ករឥសកូ

ី ឞប្សសា

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៦៥ - ៧៣

រលពរី លពង យ មនតាចាស់ មបក្់ នង

ិ ដូនចាស់ មបក្់ រៅលសុក្មួយ ។ តាចាស់យយចាស់រ ះ មនក្ូនលក្មុាំ
មបក្់ រូបលអណាស់ អ្បក្ណារៅដែឋឹងក្៏គ្នរ់មន
ិ លពមឲរគ្នរ់ថា « អ្បក្ណារមមន
ិ រជរមឋយរគបាន រទើបគ្នរ់ឲរ
ក្ូនជាលបពននអ្ក្
ប រ ះ » ។ ជួនជាព្ថ្ងមយ
ួ រ ះ មនក្ាំរលះមបក្់រូបរងសាអរបារ រូលរៅដែឋឹងក្ូនគ្នរ់ ៗ ថា «
រអ្ើអ្ញឲរឯងៗ ក្ុាំលពួយរិរថ ប៉ុខ្នថឯងលរូវរមរជរមឋយរគ រ ើយទទួលបរលមអ្
ើ ញតាមពក្រអ្ញ រទើបបានអ្ញ
ឲរឯង របើរមមន
ិ បានអ្ញផឋរ់មន
ិ ឲរឯងរទ អ្ញលបាប់ឯងឲរដឹងជាមុន, លុ ះរលរយរៅ ឯងក្ុាំថាអ្ញររណា»
។ ក្ាំរលះរ ះថា «េញុាំបាទរមរជរមឋយរគបាន រ យ
ើ រធឝរ
ើ រអ្ឝៗ
ី ក្៏បានទាាំងអ្ស់ េញុាំបាទទទួលសពឝលគប់លបររ
តាមលបសាសន៍រលក្ឪពុក្ » ។ តារ ះថា « រអ្ើរបើឯងរមរជរមឋយរគបានខ្មន ឯងរៅសិនរុះ លពឹក្លរូវឯងមក្
វញព
ិ លី ពលឹម »ក្ាំរលះរ ះ ក្៏លវលរៅផធ
ិ ះវញ
ិ ។ លពក្
ឹ រ ង
ើ ក្ាំរលះរ ះមក្វញ
ិ រូ លរៅបរលមឪ
ើ ពុ ក្មឋយរក្យក្
ៗរ ះ រលបក្
ើ ូ នលក្មុគ្ន
ាំ រ់ឲរររៀបបាយទឹក្ ឲរអ្បក្ក្ាំរលះរ ះសុ ី ៗ រួររ យ
ើ តារ ះ ក្៏លបាប់រៅក្ូនលបសាថា « ខ្ន
ក្ូន ! រូរក្ូនរៅចាប់លក្បីរៅភជួរខ្លស, ក្ូនឯងភជួរដរបដល់ ថ្រយ ៅឯខ្លសរ ះយាំររវៗ រ ើយសឹមឯងរោះលក្បី» ។
អ្បក្ក្ាំរលះរៅចាប់លក្បម
ី ក្ទម
ឹ រ យ
ើ រៅភជួរខ្លសតាាំងពលី ពលឹមដល់ព្ថ្ងលរង់ក្ថ្
៏ យពុាំយាំ, លក្បរី ដរើ ពុាំររ
ួ ក្៏ថ្រយ រះខ្រឈង
ឹ
ពុាំយរាំ សាះ ។ អ្បក្ក្ាំរលះឃ្លវនបាយណាស់លទាាំពុាំបានរជរមឋយថា «មឋយអាថ្យរនះរលណានឹងយាំរ ើង» ។
ក្ាំរលះរ ះរជរខ្រប៉ុរណា
ត ះតារ ះក្៏សុ ះររញព
ធ ីរលរយថ្យមក្ថា «រែើា យរុះ ! ឯងរោះលក្បីខ្លង រ ើយរៅផធះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 339
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឯងរុះ អ្ញផឋរ់ក្ូនរ ើយ រផរ

ិ ឯងរមរជរមឋយមន
ិ បាន » ។ ក្ាំរលះរ ះក្៏រោះលក្បខ្ី លង រ យ
ើ រៅផធះវញ
ិ ។
ព្ថ្ងរលរយមក្ មនក្ាំរលះមបក្់រូលរៅដែឋឹងក្ូ នតារ ះរទៀរ គ្នរ់ក្ប
៏ ងាគប់ដូរក្ាំរលះមុន, ខ្រអ្បក្ក្ាំរលះ
រលរយរគមនលបាជាញ រគរៅភជួរខ្លសរវរបាយរៅសុ ី ផង លុ ះភជួរដល់ព្ថ្ងេស
ភ ់ ឃ្លវនបាយ ក្៏បញ្ឈប់លក្បីសុីបាយ, រួរ
រ យ
ើ ក្៏ភួ ររទៀរទល់
ជ ព្ថ្ងរលជពលី រង់ក្ថ្
៏ យពុាំយាំ លក្បក្
ី អ្
៏ ស់ រជង
ើ រដរើ ពុាំររ
ួ ។ រលរបអ្
ើ ក្
ប ក្ាំរលះបរលក្បីរៅដល់ជរ
ិ ថ្យ
រ ះអ្បក្រធឝើជាសឋីថា « ! រលក្ថ្យរអ្ើយ យាំរ ើង, លក្បីរដើរពុាំររ
ួ រទ អាែិរលក្បីផងរៅ, េវួនេញុាំឥររបើអ្ីរទ េញុាំមន
បាយសុី រ ើយ ភជួរដល់យប់ក្បា
៏ នខ្ដរ, របើមន
ិ អាែិរេញុាំអាែិរខ្រលក្បីរុះ រផរ
ិ វជាសរឝ» ។ ក្ាំរលះរ ះអ្ងឝរ
ដូររមឋរក្៏ថ្យពុាំយាំ, អ្បក្ក្ាំរលះរ ះក្៏ពុាំរជររផរ
ិ វដឹងថាតារ ះរៅពួនរលរយថ្យ លុ ះនយ
ិ យយូរ ៗ រៅតារ ះ
រមល
ើ មក្រ ើញលក្បីរដើរពុាំររ
ួ ខ្មន គ្នរ់នឹក្អាែិរលក្បីគ្នរ់ ក្៏យរាំ លរយថ្យរ ះឮខ្រររវៗ, អ្បក្ក្ាំរលះរ ះក្៏រោះ
លក្បឲ
ី រសុ ី រមយ រ យ
ើ មក្ផធះឪពុ ក្រក្យក្វញ
ិ ។ តារ ះក្៏ឲរក្ូនគ្នរ់រលើក្បាយមក្ឲរអ្បក្ក្ាំរលះរ ះសុ ី ។ លុ ះ
លងរតារ ះលបាប់ថា « ក្ូនរអ្ើយ ! រៅផធះឯងរុះ, លពឹក្សឹមឯងមក្វញ
ិ » ។ ក្ាំរលះរ ះក្៏លរៅផធះ លុ ះយប់
មក្លបចាាំសាឋប់យក្ររែ៍ រៅរលរមដាំរែក្តារ ះ រលពះគ្នរ់និយយគិរគូរនឹងលបពននគ្នរ់ទាល់ខ្ររដក្លក្់
។ រវលយប់តាចាស់រូលរដក្ ក្៏នយ
ិ យនឹងយយថា « ដូន ! អារនះវរមរជរមឋយបាន ប៉ុខ្នថរូបរងវអាលក្ក្់
មន
ិ សមនឹងក្ូនរយង
ើ ដូររបះ រយើងរក្ឧបាយយ៉ងណាឲរវេឹងរជរមឋយ រ ើយរយង
ើ នឹងផឋរ់វរៅ ? »។ ដូនរវវើយ
ថា «ងាយរទ, របដ
ើ ូររបះរូ រតាឯងរូលក្បុងររុងមួយ ររុងមួយរទៀរោក្់អ្ងករ, លពក្
ឹ រ ង
ើ វមក្េញុាំលបាប់វថា តារៅ
រប់ឧសរលើភម
បាំ ុន រ យ
ើ េញុាំឲរវខ្រក្តាឯងនង
ិ អ្ងកររៅរលើភប,ាំ របវ
ើ ធងន់ វេង
ឹ វរជររ ះ តាឯងរៅក្បុងររុងលសាប់
នឹងឮ រ ើយមក្វញផ
ិ ឋ រ់វបានរោយងាយ » ។ តាយយគិរគ្នបដូរចាបះរ ើយ ក្៏រដក្រៅ ។ ឯអ្បក្ក្ាំរលះលប
សាឋប់រលរមផធះឮដង
ឹ ររែ៍រ យ
ើ ក្៏វលរៅរដក្ឯផធ
ិ ះ ។ លពឹក្រ ង
ើ អ្បក្ក្ាំរលះ រ ះរៅបរលមម
ើ ឋ យរក្យក្ឪពុក្រក្យក្
ក្៏លសាប់ខ្ររ ើញយយចាស់ បងាាញអ្ខ្លមក្រ ើយលបាប់ថា « ក្ូនរអ្ើយ ! ឪឯងរៅរប់ឧសរលើភរបាំ ើយ គ្នរ់ផឋាំ
ថាឲរក្ូនឯងខ្រក្អ្ងកររនះ រ ើងរៅតាមឲរឆ្ងប់ រផរ
ិ គ្នរ់រៅតាាំងខ្រពីលពឹក្ មន
ិ ទាន់ទាង
ាំ ូ បបាយផង មនខ្រក្ូន
ឯងខ្រក្រៅឲរឆ្ងប់ នង
ិ អាលដណា
ឋ ាំបាយឲរឪឯង ូ ប» ។ ក្ាំរលះរ ះទទួលអ្ខ្លមក្រ យ
ើ ក្៏ខ្រក្រៅតាមរជង
ើ ភប,ាំ
ដល់ខ្រក្រ ើងបនថិររៅធងនណា
់ ស់ ក្៏ខ្រក្រុ ះមក្វញ
ិ រ ើយសឋីថា ឱ ! ឪរអ្ើយ, េញុាំឃ្លវនបាយណាស់ េញុាំខ្រក្រ ើងរៅ
ឲរឆ្ងប់មន
ិ បានរទ របវ
ើ ធងនរ់ មវះ៉ នរណានង
ឹ ខ្រក្រ ង
ើ រៅវញរួ
ិ រ របឪ
ើ មន
ិ អាែិរគ្នរ់រជរបរ ធ សដូររមឋរក្៏ទទួល »
។ នយ
ិ យរ យ
ើ ខ្រក្រុះមក្វលវញ,
ិ លុ ះខ្រក្រៅដល់ក្ខ្នវងមួយរ ញ
ើ សផូវសងួរលអ ក្៏ខ្រក្រៅោក្់ឈប់ក្ណា
ឋ ល
សផូវរ ះ រ ើយរដើររៅបារ់មយ
ួ លសបក្់ រទើបរដើរលរ ប់មក្វញ
ិ យក្រភវង ើ រវះសផូវជុាំវញ
ើ ដុរអ្ខ្លមក្, លុ ះរភវង ិ
រ យ
ើ រៅឋដល់តាចាស់ ខ្ដលរៅក្បុងអ្ខ្លមក្រ ះ គ្នរ់ក្ប
៏ លមះញ័ រររងគទា
ើ ង ាំ ររុង ភ័យខ្លក្ងរភវង
ើ រវះសាវប់ ប៉ុខ្នថ
ររញមន
ិ រួរ ។ អ្បក្ក្ាំរលះរធឝើជាររ់មក្ពីណាខ្លសក្ថា «រជើ ! នរណាដុររភវង
ើ រវះអ្ខ្លមក្អ្ញអ្ស់ រធឝើដូររមឋរអ្ញ
ើ រវះជុាំវញដូ
នឹងរូ លរៅបាន របើរភវង ិ ររបះ រូលមន
ិ រុ ះរទ » ថារ ើយឈរខ្លសក្រៅរលៅ, លុ ះរភវង
ើ រវះដល់ ររុងដឹង
ថា តាចាស់រៅឋណាស់រ យ
ើ រទប
ើ សធុះរូលរៅអ្ូសអ្ខ្លមក្ររញពរី ភវង
ើ រួររ យ
ើ រភវង
ើ ក្៏រវះោរ់ខ្េេររុង រលក្
តាចាស់បលមះញ័ រ ៗ រទើបអ្បក្ក្ាំរលះលសាយររុងររញ រ ើញតាឪពុ ក្រក្យក្រលក្រភវង
ើ រវះទាាំងសក្់ក្ាលក្៏
ជលមបថា « រជើ រលក្ឪ ! រមឋរក្៏មន
ិ លបាប់ក្ូន ក្ុាំអ្រី ភវង
ើ រវះសាវប់រចាលខ្ម៉ឲររៅរមម៉យ » ។ តាចាស់ េង
ឹ ណាស់
ខ្រពុាំដឹងជារធឝដ
ើ ូររមឋរ រ ង
ើ រដើររយង៉យមក្ផធះវញ
ិ លទមេវួនមួយព្ថ្ង ណាមួយរោយវអ្ូសររញពរី ភវង
ើ ណាមួយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 340
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រោយរលក្រភវង
ើ ។ មក្ដល់ផះធ វញគ្ន
ិ យ នសឋីមយ
ួ ម៉រ់, ដល់ផធះរ យ
ើ លបាប់ក្ូនលបសាថា «រៅផធះរុះ, លពក្
ឹ សឹមមក្»
។ ឯក្ូនលបសាលរៅផធះ, ដល់យប់ក្ម
៏ ក្ពួនរលរមផធះលបចាាំសាឋប់រទៀរ ។ លុ ះយប់ តាចាស់ដូនចាស់ រូលរដក្
ក្៏និយយគិរគ្នបរទៀរ ។ តាថាគិរដូររមឋរនឹងផឋរ់វបាន ? អារនះមនលបាជាញណាស់ ខ្ររបើឲរក្ូនរយើងរៅវ វ
មន
ិ សមនង
ឹ ក្ូនរយង
ើ , ពព្ី ថ្ងមញ
ិ វដង
ឹ ថាឯងរៅក្បុងររុង វខ្រក្រៅដល់ក្ណា
ឋ លផវូវវថាធងនណា
់ ស់ ខ្រវមន
ិ រជរ
មឋយរទ វរក្ទីណាមនសផូវសងួរ វខ្រក្អ្ខ្លមក្រៅោក្់ក្ណា
ឋ លសផូវ រ ើ មក្ដុ រជុាំវញ,
ើយវរដើររៅរក្រភវង ិ លុ ះ
ដល់រភវង
ើ រវះវរធឝើជាខ្លសក្ថា «នរណាដុររភវង
ើ រនះរវះអ្ខ្លមក្វអ្ស់ » ។ រ ើយវឈរខ្លសក្មន
ិ រូលយក្ទុ ក្
ទាល់ខ្ររភវង
ើ រវះដល់រៅឋរលក្ឯង រៅរ យ
ើ រទប
ើ បានវររ់រូលរៅអ្ូសររញមក្, អ្ញភ័យណាស់ ប៉ុខ្នថររញ
មន
ិ រួររលពះវរងមរ់ររុងជាប់ អ្ញរលក្អ្ស់ ទាង
ាំ េវួន, ឥ ូវរនះរយង
ើ គិរដូររមឋរនឹងផឋរ់វបាន ? ។ យយ
ថា «ឥ ូវរនះ រយង
ើ គរ
ិ ថា តាឯងរធឝម
ើ ច ស់ ឲរវរធឝើខ្វក រាំ ៅបរែឋើររក្អ្រែឋើក្ឲរវវរដូរខ្វក, របវ
ើ រក្អ្រែឋើក្មន
ិ
បាន ឬវរបាលមន
ិ ទាន់រទ រ ះរយង
ើ ផឋរ់វបាន » ។ តាចាស់ថា «រអ្ើ ! ដូនគិរដូររបះលរូវ, លពឹក្អ្ញរធឝើដូរជាឯង
ថា » ។ តាយយគិរគ្នបរ ើយ រដក្រៅ ។ ឯអ្បក្ក្ាំរលះរ ះ សាឋប់ដឹងររែ៍អ្ស់ រ ើយ វលរៅរដក្ឯផធ
ិ ះវញ
ិ ,
ដល់មន់រងាវរទើបពុនអ្រែឋើក្យក្រៅរងទុក្ក្បុងគុ រមភររមយវល ឯរនះ ឯរ ះ ពសរពញខ្រវល ខ្ដលតាចាស់
គ្នរ់គិររៅរក្អ្រែឋើក្រ ះរ ើយវលមក្ផធ
ិ ះ រដក្រធឝើលពរងើយរទៀរ ។ លុ ះលពឹក្លពហាមរ ើង រៅរ ះរៅដល់ផធះ
ឪពុក្រក្យក្មឋយរក្យក្ ៗ ក្៏ឲរក្ូនលក្មុគ្ន
ាំ រ់ររៀបបាយរលើក្យក្មក្ឲរសុ ី ៗ រួររ យ
ើ ក្៏លបាប់ថា «ក្ូន ! ឥ ូ វរនះ
រយង
ើ រៅបរែឋើរអ្រែឋើក្ ប៉ុខ្នថរយង
ើ គ្នយនខ្វក ក្ូនឯងរធឝខ្ើ វក ឪរធឝម
ើ ច ស់ រយង
ើ រៅរក្ខ្លក្ងបានមួយពរី យក្មក្សុ ី » ។
រៅរ ះរវវើយបាទ ! រ ើយតាចាស់ ពុនបាយសាំ ែុាំ ទឹក្បាំពង់ រដើរររញពីផះធ រៅ ។ រៅរ ះក្៏របាលរជើង ៤ តាម
រលរយ រៅដល់វលក្ខ្នវងវរងអ្រែឋើក្រ ះ វក្៏របាលរៅមុេរូ លគុរមភររមយមួយ រធឝើជាររះង៉ុងៗ ។ តាចាស់
ររ់រៅដល់វខាាំបានអ្រែឋើក្មួយ រ ើយរៅរទៀរ ខាាំបានអ្រែឋើក្លបាាំមយ
ួ លបាាំពីរ, ដល់ព្ថ្ងលរង់តាចាស់ឃ្លវនរពក្
ណាស់ ក្៏អ្ងគុយគិរនឹងលសាយបាយសុ ី ។ ខ្វករមល
ើ រៅខាងរ ើញលក្បីមយ
ួ ូង
ឝ ក្៏របាលរៅរដញខាាំលក្បី ៗ
របាលរូលសុី លសូវខ្លសអ្បក្លសុក្ ។ តាចាស់ រ ញ
ើ រ យ
ើ ររ់រៅរដញលក្បរី រញពខ្ី លស, ខ្វករបាលមក្សុី បាយអ្ស់
រ ើយរបាលរៅបារ់ ។ ឯឪពុក្រក្យក្ជាមចស់ ខ្វកវលមក្វ
ិ ញិ រក្បាយសុ ី គ្នយន រលពះខ្វកសុីអ្ស់ េឹងណាស់ រដញវយ
វពុាំទាន់ ណាអ្ស់ក្មវង
ាំ ឃ្លវនបាយ ណាផវូវឆ្ងងយ ក្៏េាំរដរើ មក្ផធះវញទាាំ
ិ ងអ្រ់បាយ រដរើ ពុាំរង់ររ
ួ បរ ធ សខ្វកមន
ិ
បាន រផរ
ិ វរាំណាាំអ្រ
ី ង
ឹ ។ ដល់ផះធ សុ ី បាយរួររ យ
ើ លបាប់ក្ូនលបសាថា «រៅផធះរុះលពក្
ឹ សឹមមក្វញ»
ិ ដល់យប់
ក្ូនលបសាមក្សាឋប់តាយយគិរគ្នបរទៀរ ។ លុ ះដល់យប់ តាយយរូលរដក្, តាលបាប់យយពីររឿងខ្ដលក្ូ ន
លបសារ ះរធឝស
ើ ពឝលគប់ រ យ
ើ តាឲរយយជួយគិររទៀរ ។ ដូនចាស់ លបាប់ថា « ពម
ី ុនវរធឝខ្ើ វក តាឯងរធឝើមចស់ បាន
ជាវរធឝើបាបតាឯងបាន ដូ រចាបះលពឹក្រនះ តាឯងឲរវរធឝើមចស់ មង
ឋ ឯតាឯងរធឝើខ្វកវញ
ិ » ។ តាយយគិរគ្នប រ ើយរដក្
រៅ ។ រៅរ ះលបសាឋប់បានររែ៍រ ើយ ក្៏រៅរដក្ឯផធះវ ី ។ លពឹក្រ ើងរៅរ ះ រៅបរលមឪ
ើ ពុក្រក្យក្មឋយ
រក្យក្រទៀរ ។ តាយយឲរក្ូនលក្មុរាំ លើក្បាយមក្ឲរវសុ ី ។ រួររ យ
ើ តាក្៏លបាប់ថា « ក្ូនរអ្ើយ ! ពម
ី េល
ិ មញ
ិ ឯង
រធឝើខ្វក, ព្ថ្ងរនះឯងរធឝើមចស់អ្ញមឋង អ្ញរធឝើខ្វកវញ
ិ » ។ រៅរ ះរវវើយបាទ ! រ ើយពុនបាយនិងទឹក្រៅ ឯតាវររធឝើ
ជាខ្វករបាលតាមរលរយ ។ លុ ះ ួសពផ
ី ធះបនថិររៅ វេាំរដរើ យ៉ងរលឿនក្ុាំឲរឪពុ ក្រក្យក្វរបាលទាន់ ។ តារបាលពុាំ
ទាន់ រផរ
ិ េវួនចាស់ រដើរលរុក្ៗតាមរលរយវ, ឯវក្៏ខ្បរមក្ថា «ខ្វកអ្ស
ី ុី ខ្របាយបងអស់ រៅមុេមន
ិ រៅ រដើរខ្រ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 341
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលរយមចស់ រក្អ្រែឋើក្រមឋរបាន ? ថារ យ

ើ វយខ្វកឲររបាលរៅមុេ ។ តារបាលក្បុងរមយមន
ិ រួរររះខ្ររដរើ តាម
រលរយ រក្អ្រែឋើក្ក្៏មន
ិ បាន, ក្ូនលបសាវយរសធើរសាវប់ រ់រសធើរោរ់េរល់ ខ្រពុាំហានសឋី រលពះខាយសក្ូនលបសា
។ លុ ះរៅឆ្ងងយដល់ ព្ថ្ងលរង់ វលសាយបាយសុ ី រ ើយវថា «ខ្វកអ្ីរក្អ្រែឋើក្មន
ិ បានរដើរ ខ្ររលរយមនុសេ សុ ី ខ្រ
បាយបងអស់» រ យ
ើ វបងអរម
់ ន
ិ ឲរបាយសុី វឲរខ្រវអង
ឹ ខ្វអង, ខ្វកចាស់អ្រងកៀមក្៏មន
ិ ខ្បក្ រផរ
ិ គ្នយនរធយញ ឃ្លវន
ណាស់អ្ងគុយរមល
ើ ខ្រមុេវ ទាល់ខ្រវសុី រ ើយវវយមួយលពនង់រទៀរវថា «រែាើយ ! រៅផធះរុះ របើមន
ិ រផះរទ ខ្វក
អ្ីខ្វបងយ៉ង បឹង » រ ើយវរ ើងរដើរវលរៅផធ
ិ ះវញ
ិ ។ តាចាស់ រ់ណាស់ វរមន
ិ រួររ ើងរដើររៅតាមរលរយក្ូន
លបសា រធឝើមុេលសរមះ ។ លុ ះរៅដល់រៅក្ាំរលះលបាប់មឋយរក្យក្ថា « ខ្ម៉ ! រក្អ្រែឋើក្មន
ិ បានរទ រលពះខ្វកមន
ិ
សាឝក្់ » ។ តាចាស់េឹងណាស់ លបាប់ក្ូនលបសាថា « ឯងរៅផធះរុ ះ លពឹក្សឹមមក្វញ
ិ » ។ រៅរ ះក្៏លរៅ, ដល់
យប់មក្ពួនលបសាឋប់រលរមផធះរទៀរ ។ លុ ះដល់យប់ តាយយរូលរដក្, តានយ
ិ យលបាប់យយពរី រឿងក្ូ នលបសា
បាប រ ើយបងអរទា
់ ងាំ បាយផង ។ ដូនថា « រែាើយ ! ឲរក្ូនរៅវរៅ ផឋរ់វមន
ិ បានរទ, អារនះមនលបាជាញណាស់
ឯងគិរអ្ីក្វ
៏ ដឹងមុនទាាំងអ្ស់ , វរធឝើបាបរសធើរខ្រសាវប់ រមឋរក្៏មន
ិ រង » ។ តាចាស់ រវវើយថា « នឹងឲរវរៅរមល
ើ រៅ
រូបរងវ មន
ិ សមនង
ឹ ក្ូ នរយង
ើ រសាះ, ប៉ុខ្នថរយង
ើ រធឝើក្លឲរវេឹង ឲរវរជរមឋយ វមន
ិ រជរ ដូររបះដូ នជួយគរ
ិ អ្ញ
មឋងរទៀរ របើវរធឝើតាមមន
ិ បានសឹមផឋរ់វ » ។ ដូនចាស់ថា « រអ្ើ ! ឥ ូវរនះ មនខ្រដល់ រពលមន់រងាវ តាឯង
លុ បមុេ សុី សាវ ូបបាយ រូលរៅក្បុងររុងមួយ ររុងមួយរទៀរលរក្អ្ងករ របើលពក្
ឹ រ ង
ើ វមក្េញុាំនឹងលបាប់វថា តា
ឯងរៅផារទញ ី ៉ ន់, រ
ិ អ្វ យ
ើ េញុាំលបាប់ឲរវខ្រក្រៅតាមឲរទាន់ រៅរវលសុ ី បាយលពក្
ឹ រផរ
ិ ផវូវផារ ក្៏ឆ្ងងយខ្ដរ, របើ
វខ្រក្រៅមន
ិ ទាន់រទរ ះ លុ ះមក្វញន
ិ ឹងផឋរ់ក្ូនពីវបានងាយ មួយរទៀរខ្ររៅដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លផវូវវមុេជាធងន់
វលបខ្ លជាវគិររ ញ
ើ ថាសាងរ់រ យ
ើ វរជរមន
ិ ខាន » ។ តាចាស់ នង
ិ យយគរ
ិ គ្នបរ យ
ើ ក្៏រដក្រៅ ។ ឯក្ូន
លបសាលបសាឋប់រៅរលរមផធះដឹងររែ៍រ ើយ ក្៏រៅរដក្ផធះ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង រៅរ ះររៀបេវួន រដើរររញរៅ
បរលមឪ
ើ ពុក្រក្យក្រទៀរ, ដល់រ ើយមឋយរក្យក្ឲរក្ូ នលក្មុរាំ លើក្បាយ យក្មក្ឲររៅរ ះសុ ី រទៀរ, សុ ី រ ើយក្៏
លបគល់អ្ខ្លមក្ឲរក្ូនលបសា ខ្រក្រៅតាមឪពុក្រក្យក្ឯផារ ដូរគិរគ្នបពល
ី ង ររ ះ ។ រៅរ ះខ្រក្រដរើ រៅរ យ
ើ គរ
ិ
ថា «មឋងរនះអ្ញរធឝើឲរឪពុក្រក្យក្អ្ញរនះ ឲរក្ូនមក្អ្ញ ក្ុាំឲរគ្នរ់រក្ក្លរធឝើបរញ្ជឆរអ្ញរលរយរទៀរ» ។ រ ើយ
គរ
ិ ខ្រខ្រក្រដរើ រៅដល់ក្ណា
ឋ លផវូវ ោក្់អ្ខ្លមក្រុ ះ រ យ
ើ ថា ររុងរនះរងមរ់មន
ិ ជាប់ ។ វយក្ខ្េេរងខ្ថ្មរទៀរ
, លុ ះខ្រក្រៅដល់ក្ខ្នវងមនខ្លពក្ មនសាភន ក្៏ោក្់អ្ខ្លមក្រលើសាភន ឲរលបរបះលរង់រុងរឋរ រៅខ្របនថរ
ិ នឹងធ្លវក្់ពី
សាភន រ ើយថា «អ្ញរអ្ើយ ព្ថ្ងណាស់ រ ើយ រមវះ៉ សមឪអ្ញរជរមន
ិ ខាន អ្ខ្លមក្ធងន់ ខ្រក្រមឋរឲរទាន់ ! រែាើយ ឪ
រជរក្៏រជររុះ អ្ញោក្់រៅរនះ រៅវលសិនរួរសឹមរៅរទៀរ » ។ នយ
ិ យបរែឋើររដរើ បរែឋើរ ។ មួយលសបក្់ក្៏
រន់រឈម
ើ យ
ួ ធាំរដើរមក្ពី យ បុក្រឋរសាភនឮលគ្នាំៗ រធឝើហាក្់ដូរជាដាំរវវ
ី ងសាភន រ ើយខ្លសក្ថា « នរណាោក្់អ្
ខ្លមក្រៅរលើសាភន ដាំរអ្ញវជាន់
ី េូរអ្ស់ រ ើយ យក្ររញឲរឆ្ងប់ ខ្លសក្រ ើយបុក្រឋរលគ្នាំងៗរដើររូ លមក្ ។ ឯ
ិ សាយនថាដាំរខ្មន
តាចាស់រៅក្បុងររុងគរ ី ភ័យខ្លក្ងជាន់សាវប់ ក្៏េាំបលមះរជៀសផវូវដាំរ ី ួសពរ
ី ឋ រធ្លវក្់រៅក្បុងទក្
ឹ ៗ
រូលររុងគ្នរ់ឈក្
វ ទ់ ឹក្លរដរញ័ រទាាំងររុង រសធើរខ្រនឹងសាវប់ ។ ឯក្ូនលបសារ ើញដូរចាបះ ក្៏ទុក្ឲរផឹក្ទឹក្បនថិរ
ឲរអ្ស់េូររទៀរ រ ើ រធឝើជារដរើ មក្ពីវលខ្លសក្ថា «នរណាហា៊នបរដាំរឆ្ងយអ្ខ្លមក្អ្ញ
យ ី ឲរធ្លវក្់ក្ុ ងទ
ប ឹក្ ទទឹក្
អ្ងករអ្ញអ្ស់ ! ឱអ្ញរអ្ើយ ! ឱរជរខ្ថ្មរទៀររ យ
ើ ព្ថ្ងក្រ
៏ ន់ខ្រេភស់រ យ
ើ អ្ងករទទឹក្ខ្ថ្មរទៀរ» ។ អ្បក្ក្ាំរលះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 342
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ញ
ើ ឪពុក្រក្យក្បលមះញ័ រក្បុងររុង ក្៏ថា «ឱ ! មនលរម
ី ក្លបរបះផង, រែាើយ ! អ្ញរុះរៅលសង់មក្រមល
ើ » ថា
រ យ
ើ ក្៏រលររៅលសង់រ ង
ើ មក្រមល
ើ រ យ
ើ ថា «រអ្យ
ើ ! របវ
ើ ទទក្
ឹ នង
ឹ លសាយហាលព្ថ្ង រ យ
ើ ខ្រក្យក្រៅឲរខ្ម៉
រធឝើនាំបញ្ចុ ក្ទុក្ឲរឪ» ។ ថារ ើយលសាយរមល
ើ រ ញ
ើ តារៅក្បុងររុងក្៏ថា ឪរអ្ើយ ! រមឋរមន
ិ ខ្លសក្លបាប់េុ ាំញ ក្ុាំអ្ី
សាវប់រៅរ ើ រគបរដាំរមក្ព
យ ី ណា
ី មន ឹ រគឲរដាំរឆ្ងយធ្ល
ិ ដង ី វ ក្់រៅក្បុងទក្
ឹ » ។ តាឮរ យ
ើ រ ង
ើ ឈរ រដរើ វលមក្ផធ
ិ ះ
វញម
ិ និ មនសឋីមយ
ួ ម៉រ់ ដល់រៅផធះអ្ស់ រាំរែះ ពុាំហានគិររទៀរ ក្៏ររៀបររក្ូនលក្មុឲ
ាំ ររៅអ្បក្ក្ាំរលះរ ះរៅ ។

នយ
ិ យយប់ផប
ធ ព្់ លព នយ
ិ យព្ថ្ងព្លពមនលរររៀក្

1-រាប់សររសរព្ដរៅបណា
ត ល័យពុ ទសា
ន សនបែឍិររ រលេ G 20 B របស់រលក្ E. Aymnier ទាំពរ័ ៤១ ខាង
ភសាខ្េយរនិងក្មភុជសុ រយរលេ
ិ ១- ២ – ៣ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ ទាំពរ័ ១២៧ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង រចាឥចរ
ិ តជា

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៥៧ - ៦៤

ក្ិរដូរបានឮរៗមក្ថា : រលរ ះ មនរក្យងលបុសមបក្់ រៅលសុក្មួយ អ្បក្លសុក្រគរៅថា « អារចារររ

ិ ជា
ថ »។
លុ ះរក្យងរ ះ ររលមន
ើ ធាំរ ង
ើ ឪពុក្សាវប់រៅ រៅខ្រមឋយ ។ រៅរ ះមន
ិ គិររធឝរ
ើ ររក្សុ ី អ្រីឝ សាះ ខ្ររវលយប់
រលណា រដើររក្លួ រលទពរសមផរថិអ្ក្
ប លសុក្ទាាំងពួង ។ មតាទូ យ នលបរៅដូររមឋរ ក្៏មន
ិ លពមរធឝើតាម រទើបមតា
យក្រៅឲររៅវរថ ររៀនអ្ក្េរ ។ រៅរ ះក្៏មន
ិ េាំររៀនសូ លររ យ
ើ លបលពរ
ឹ ខ្ថ ររដរើ លួ រលទពររគ យក្មក្រញ្
ិ ច ឹ មមតា
នង
ិ អាតាយ ។ លគូរ ាំលឹក្លបរៅដូររមឋរមឋ ក្៏មន
ិ លពមសាឋប់ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រសឋរក្បុងនគររ ះ លទង់ររញលបថាប់រុងលពះរជ
ររង ឲររស បរី យឺនសពឝមុេមន្តនថីរូលគ្នល់ លទង់មនលពះរជឱងាករថា « មនរេរថមយ
ួ រៅទាំរនរ ពុាំទាន់មន
រ្យះណារៅឈររក្ា របអ្
ើ ក្
ប ណាយក្លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈ មក្ោក្់ឃ្លវង
ាំ រយង
ើ នឹងឲររៅឈរជារៅហាឝយ
លសុក្ក្បុងរេរថរ ះ ។ លតាស់ រ ាំ វញ
ើយរសឋរយងរូលលពះបរមរជវង ិ ។ លគ្នរ ះមន្តនថីរូរមបក្់វលមក្ផធ
ិ ះរដក្

ើ ទុក្ខ រង់រធឝរើ ៅហាឝយលសុក្ពន់រពក្ ។ លុ ះដល់រវលយប់រូលដាំរែក្នយ

រក្រ ិ យនឹងភរយថា
ិ « ងរអ្យ
ើ
ឥ ូវរនះរសឋរមនលពះរជឱងាករថា របរើ ្យះណាមនលបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈ ថាឝយលពះអ្ងគោក្់ឃ្លវង
ាំ លទង់នង
ឹ
ឲររធឝើរៅហាឝយលសុក្រៅរក្ាលសុក្ក្បុងរេរថមយ
ួ ខ្ដលរៅទាំរនរ » ។ ភរយរវវ
ិ ើយថា « ឱ ! អ្បក្រអ្ើយ ! រិរេ
ថ ុ ាំរ
ញ ង់ឲរ
អ្បក្រធឝរើ ៅហាឝយលសុក្ណាស់ ខ្រសពឝព្ថ្ង រយង
ើ លក្លាំ បាក្រតាក្យ៉ក្រពក្ នឹងរក្លបាក្់ថាឝយរសឋរពុាំបានរទ »
នយ
ិ យរ យ
ើ បន់រទវតាថា « សូ មរទវតាជួយេញុាំឲរបានលបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈថាឝយរសឋរ េញុាំនង
ឹ បានរធឝជា
ើ
រៅហាឝយលសុក្លគ្នរនះ » ។ រពលរ ះអារចាររិរថជា វរដើរលួ ររគ រ ើយមក្អ្ងគុយរលរមផធះមន្តនថីរ ះ វបាន
ឮដូរចាបះ មនរិរអា
ថ ែិរ ក្៏យក្លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈពផ
ី ះធ វ រវរនឹងក្ាំណារ់សាំពរ់ជារី មក្លូ ក្ព្ដតាម
លបរហាងជញ្ជជាំងរៅទុក្ឲរមន្តនថីរ ះ រួរលរ ប់មក្វញ
ិ ។ លុ ះភវរ
ឺ ាស់មន្តនថីរ ះភញក្់រ ើងលក្រ ក្រៅរ ើញ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 343
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បរងឝរសាំ ពរ់ជារី ក្៏ចាប់រលើក្លសាយរមល

ើ រ ញ
ើ លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈ អ្រណាស់ លបាប់លបពននថា « រយង
ើ បាន
លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈរ យ
ើ គរឺ ទវតាឲរ » ។ លបពននសុ ះមក្រម
ធ ល
ើ រ ញ
ើ រាស់ ក្៏មនររ
ិ រថ លរក្អ្រពន់រពក្ ។
លុ ះដល់ព្ថ្ងររសៀល មន្តនថីរ ះយក្លបាក្់ ៤០ក្ហាបែៈ រៅថាឝយរសឋរោក្់ឃ្លវង
ាំ ។ លពះរជាក្៏តាង
ាំ មន្តនថីរ ះ
ឲររធឝជា
ើ រៅហាឝយលសុក្រៅរក្ាក្បុងរេរថរ ះររៅ ។ ឯអារចារររ
ិ ជា
ថ រលបានដង
ឹ ថាមន្តនថរី ះ បានរធឝជា
ើ
រៅហាឝយលសុក្រ ើយ ក្៏រដើរខ្សឝងរក្លួ រអ្បក្លសុក្ក្បុងរេរថរ ះ រធឝើដាំរែើរឲររគចាប់េួ នវបាន,
វ ឯពួក្មចស់លទពរ
ក្៏ អា
ាំ រចាររិរជា
ថ រ ះ រៅជូនរៅហាឝយលសុក្ ៗបងាគប់រមគុក្ឲរោក្់លរវក្់ ុាំទុក្រលរមផធះរលក្ ។ រវលយប់
សាងរ់អារចារររ
ិ ជា
ថ នយ
ិ យរអ្៊ូខ្រមបក្់ឯងថា « ឱ ! រ រុខ្រឯងមនររ
ិ អា
ថ ែិររគ, រលរគរង់រធឝរើ ៅហាឝយ
លសុក្េវួនឯង លបឹងយក្លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈរវរនឹងក្ាំណារ់ជារី មក្ឲររគទាាំងយប់, ឥ ូវរគបានរធឝើរៅហាឝយ
លសុក្រ យ
ើ រគមន
ិ រមតាថក្រុណាឯងបនថរ
ិ រសាះ រគោក្់លរវក្់ ុ ាំឯងទុ ក្ឲររវទ » ។ អារចារររ
ិ ជា
ថ នយ
ិ យខ្រ
ពក្រដខ្ដលៗមបក្់ឯងមន
ិ ឈប់ ។ ឯរៅហាឝយលសុក្ និងលបពនន បានឮរចារនិយយដូរចាបះ ក្៏លបឹក្ាគ្នបថា « គួរឲរ
វងល់ណាស់ រចារវនិយយរនះលរូវដូរររឿងេវួនរយើង គួរខ្ររយើងរុ ះរៅសួ រវឲរជាក្់រមល
ើ » ។ រទើបរៅហាឝយ
លសុក្ រុះពផ
ី ះធ រៅសួ ររចាររ ះថា « ឯងនយ
ិ យររឿងអ្ឝី រយង
ើ ឮ ខ្រសាឋប់បានេវះ មន
ិ បានេវះ រូ រឯងនយ
ិ យររឿង
រ ះ ឲររយង
ើ សាឋប់ក្ុ ងរវលរនះ
ប តាមពិរមក្រមល
ើ » ។ រទើបអារចាររិរជា
ថ និយយថា «េវួនេញុាំរនះ ជាមនុសេ
លបលពរ
ឹ ថរចារក្មយ រដរើ ខ្រលួ រលទពររគរល់យប់ យក្មក្រញ្
ិ ច ឹ មជវី រ,
ិ រលខ្ដលរលក្រៅជាមន្តនថរ
ី ូរ ពុាំទាន់បានរធឝើ
រៅហាឝយលសុក្រៅរ យ
ើ រវលយប់មយ
ួ រ ះ េញុាំរដើរលួ ររគ រ យ
ើ មក្អ្ងគុយរលរមផធះរលក្ ឮរលក្នង
ិ លបពនន
និយយថា «រយង
ើ នឹងរក្លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈពីណាបានយក្រៅថាឝយរសឋរ រដើមផឲ
ី របានរធឝើរៅហាឝយលសុក្
ក្បុងរេរថមយ
ួ » ។ លបពននរលក្ថា « រយង
ើ លក្លី ក្រមវះ៉ នង
ឹ បានលបាក្់ពណា
ី ? » ។ េញុាំឮដូរចាបះមនររ
ិ ថអាែិរ
រលក្ ក្៏រៅយក្លបាក្់ ៤០ ក្ហាបែៈពីផះធ រវរនឹងក្ាំណារ់សាំពរ់ជារី មក្ោក្់ជិរក្ាលដរាំ ែក្ ទុក្ជូន
រលក្ រួរេញុាំលរ ប់រៅវញ,
ិ ព្ថ្ងរលរយឮរគនិយយថា « រលក្បានរធឝើរៅហាឝយលសុក្ េញុាំក្ម
៏ ក្លួ ររគក្បុងខ្េលរ
រនះ រគចាប់េួ នេញ
វ ុ ាំបាន ម
ាំ ក្ជូនរលក្ ៗ ក្៏រធឝរើ ទាសេញុាំ មន
ិ លបែី » ។ រៅហាឝយលសុក្ បានសាឋប់ ក្៏រជឿជាក្់ឥរ
សងេ័យរ ើយថា ឱ ! អាសមវញ់ រអ្ើយ ឯងនិយយរនះពិរលបាក្ដខ្មន, ខ្ដលអ្ញបានរធឝើរៅហាឝយលសុក្
ពរី លពះខ្រឯងជួយ, រវលរនះឯងក្ុាំភយ
័ ក្ុាំរូរររ
ិ ថ, អ្ញនឹងរោះឯងឲររួរររញពរី ទាស, មួយរទៀរឯងនង
ិ អ្ញ
លរូវយក្គ្នបជាសមវញ់ ររៅ ។ រៅហាឝយលសុក្សួ រថា « ឯងរ្យះអ្ី ? ។ បុរសរ ះជលមបថា « េញុាំរ្យះអារចារ
រិរជា
ថ » ។ សួ ររួររ ើយ រលក្រៅហាឝយលសុក្ក្៏រ ើងរៅរលើផះធ វញ
ិ ។ លុ ះភវរ
ឺ ាស់រៅហាឝយលសុក្ បងាគប់រម
គុក្ឲររោះអារចារររ
ិ ជា
ថ រួរពរី ទាស រ យ
ើ នយ
ិ យថា «អាសមវញ់ ឯងរៅនឹងអ្ញរុះ អ្ញរញ្
ិ ច ឹ មឯងពព្ី ថ្ងរនះ
ររៅ ឯងក្ុាំលួររគរទៀរ» ។ អារចាររិរជា
ថ រវវើយថា «ររឿងលួ ររ ះ អ្ញមន
ិ ឈប់រទ ខ្ដលអ្ញលួ រលទពររគរនះ
លគ្នន់យក្រៅរិញ្ចឹមមតារមម៉យ » ។ រៅហាឝយលសុក្ ក្៏ឲរលបាក្់ ៣០ ក្ហាបែៈឲររៅឲរមតា ។ អារចាររិរថ
ជាមន
ិ លពមយក្ ។ រៅហាឝយលសុក្សួ រថា ផធះសមវញ់ ឯងរៅឯណា ? រូរឯងលបាប់អ្ញឲរលរង់ ។ អារចារររ
ិ ជា
ថ
លបាប់ថា «អ្ញរៅផធះរ ះ» រ ើយលរៅហាឝយលសុក្រៅផធះវញ
ិ ។ លគ្នរ ះ រលក្យមរជ និងមន្តនថីរូរមបក្់
រក្រ
ើ ក្ឋវី វទទាស់
ិ ខ្ទងគ្នប ជាយូរខ្េរ យ
ើ , មន្តនថរ
ី ូររ ះ គុាំគរ
ិ សមវប់រលក្យមរជរ ះឲរបាន ។ មន្តនថីរូររ ះ
មនលសីបរលមម
ើ ប ក្់ជាទទ
ី ុក្ររ
ិ ថ រលបើដូររមឋរបានទាាំងអ្ស់ ។ លសីបរលមរើ ះេាំផគប់ផុ នរៅហា
គ ឝ យមន
ិ ឲរទាស់ ររ
ិ ថ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 344
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រវលយប់សាងរ់មន្តនថរី ះនិយយនង
ឹ លសីបរលមថា
ើ « រវលរនះ រូរឯងអាែិរអ្ញ ពរី លពះអ្ញសអបរ់ លក្យមរជ
ណាស់ អ្ញរង់សមវប់រចាល ខ្រមន
ិ ដឹងរក្អ្បក្ណាជួយររឿងរនះ, សពឝព្ថ្ងអ្ញរ ញ
ើ ខ្រឯងមនលបាជាញ រ យ
ើ ម
ន្តនថីរ ះបងាគប់លសីបរលមថា
ើ « រូរឯងររញពីអ្ញរៅយក្លបាក្់រលក្យមរជ រៅនឹងរគរុះ រួរឯងេាំផគប់ផុ នរគ
គ ឲរ
ដូររលរៅនង
ឹ អ្ញ, របើឯងបរលមខា
ើ ងរលៅ ដល់រលក្យមរជរ ះរគទុក្រិរស
ថ ិទ
ប សា
ន ប ល លរូវឯងរូលបរលមខា
ើ ង
ក្បុង, លុ ះបានរ ើយឯងចាាំរមល
ើ រល់រវលយប់សាងរ់រលណាយមរជរ ះរដក្លក្់ រូរឯងរ ាំលយសាំ ែឲររៅឋ
ពុះ រួរយក្រៅចាក្់ក្ុ ងមរ់
ប រៅ រលក្យមរជនឹងសាវប់មន
ិ ខានគ្នយនអ្បក្ណាដឹងរ ើយ របើឯងរធឝើបានដូរគាំនិរ
រនះ អ្ញនង
ឹ ររញលបាក្់រលះឯងមក្វញឲររួ
ិ រពីេុ ាំរញ គ» ។ លសីបរលមរើ ះទទួលររសពឝលគប់ ។ រវលយប់រ ះ អា
រចាររិរជា
ថ រដើរលួ ររគ រ ើយវមក្អ្ងគុយរលរមផធះមន្តនថីរ ះ, រលមន្តនថីរ ះក្ាំពុងនិយយបងាគប់លសីបរលមើ ឲរ
សមវប់យមរជដូររមឋរ ៗ ក្៏វសាឋប់ររែ៍បានទាាំងអ្ស់ ។ ព្ថ្ងរលរយ លសីបរលមរើ ះ លមចស់រៅរក្លបាក្់
រលក្យមរជ រ ើយសុ ាំ រៅផង រលក្យមរជក្៏ទទួលររញលបាក្់ រលះឲររៅបរលមរើ រៀងមក្ ។ ងរ ះេាំបរលមើ
ផគប់ផុ នរលក្យមរជ
គ និងរលក្ជាំទាវមន
ិ ឲរទាស់ រិរថ ។ រលក្យមរជនិងជាំទាវ ក្៏ទុក្រិរស
ថ ិទ
ប សា
ន ប ល ឲរររញ
រូលក្បុងរលៅ បរលមជ
ើ រ
ិ ដិរររៀងមក្ ។ រវលមួយរ ះ រពលយប់សាងរ់លសីបរលមរើ ះវដង
ឹ ថា រលក្យមរជ និង
រលក្ជាំទាវសលមនថលក្់រ ើយ វដុររភវង
ើ រ ាំលយសាំ ែឲររៅឋពុះ រ ើយវរលើក្សាំ ែរ ះចាក្់ក្ុ ងមរ់
ប រលក្
យមរជ ៗ សាវប់រៅរួរលរ ប់រៅរដក្តាមក្ខ្នវងវញ
ិ ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ើ រលក្ជាំទាវភញក្់ បានដង
ង ឹ ថាបឋីេួ នសា
វ វ ប់
ក្៏ខ្លសក្លទរហាយាំ ។ មនុសេរផអើលមក្រមល
ើ រ ញ
ើ រលក្យមរជសាវប់ខ្មន ខ្រមន
ិ ដឹងជាសាវប់រោយររគអ្ឝី
រលពះគ្នយនសាវក្សាបមបនថិររសាះ ។ រលក្ជាំទាវរ ះ រៅលរបថាឝយបងគាំទូលរសឋរតាមររឿងខ្ដលសាវប់ ។ លពះ
រជាលទង់ចារ់ឲរមន្តនថម
ី ក្រមល
ើ ខ្រមន
ិ ដង
ឹ ជាសាវប់រោយររគអ្ឝី រលពះគ្នយនរ រុសាវក្សាបម ក្៏រៅលរបបងគាំទូល
តាមររឿង ។ លពះរជាលទង់ឲរយក្សពរៅបញ្ចុ ះទុ ក្តាមសមគួរ ។ រលរយរ ះជារដូវបុែរទាឝទសមស យឺន
សពឝមុេមន្តនថី រូ លគ្នល់លពះមហាក្េលរ ៗ លទង់មនលពះរជឱងាករថា របើអ្បក្ឯណារក្រ្យះមនុសេខ្ដលសមវប់
យមរជ បានដង
ឹ រាស់ លបាក្ដ រយង
ើ ឲររធឝទ
ើ ីយមរជ, រួរលទង់រសឋរយងរូ លរៅខាងក្បុងវញ
ិ ។ រស បរី
យឺនសពឝមុេមន្តនថី ក្៏រៅផធះររៀងេវួន ។ លគ្នរ ះ រៅហាឝយលសុក្ ខ្ដលជាសមវញ់ នឹងអារចាររិរជា
ថ រង់រធឝើយមរជ
ណាស់បានរៅរក្អារចារររ
ិ ជា
ថ ៗសួ រថា « អាសមវញ់ ឯង មក្រក្អ្ឝី ? » ។ រៅហាឝយលសុក្លបាប់ថា « អ្ញមក្
មនររសួ រឯងបនថរ
ិ រផរ
ិ រលក្យមរជសាវប់ រោយឥរមននរណាដឹងថាជាសាវប់រលពះររគអ្ឝី ឥ ូ វរសឋរមន
លពះរជឱងាករថា : របើអ្ក្
ប ឯណារក្រ្យះមនុសេខ្ដលសមវប់រលក្យមរជរ ើញពិរលបាក្ដ លទង់នឹងឲររធឝើទី
យមរជ, ររឿងរនះ អាសមវញ់ ឯងបានដង
ឹ ឬរទ ? រផរ
ិ អ្ញរង់រធឝើយមរជណាស់ » ។ អារចារររ
ិ ជា
ថ រវវយ
ើ ថា ររឿង
រនះអ្ញបានដឹងរាស់ រលពះរៅរវលរលរីមយ
ួ រ ះ អ្ញរដើរលួ ររគរ ើយអ្ញមក្អ្ងគុយរលរមផធះមន្តនថីរូរមបក្់
រៅខាងរជើងផធះរលក្យមរជ ឆ្ងងយពីគ្នបបនថិរ, មន្តនថីរ ះលបាប់លសីបរលមម
ើ ប ក្់ថា « អ្ញសអបរ់ លក្យមរជរពក្
រង់សមវប់រចាល រលពះជាសលរូវនង
ឹ អ្ញ, ក្បុងលគ្នរនះ លរូវឯងជួយអ្ញជាលបាក្ដ ដូររបះលរូវឯងររញពផ
ី ះធ អ្ញ
រៅរក្ផធះរលក្យមរជរៅ របើរគលពមទទួលឲររៅ លរូវឯងេាំបរលមឲ
ើ រលរូវរិររថ គ របើរគទុក្រិរស
ថ ិទ
ប នសាបល រលបើ
ររញរូ លខាងក្បុងរវលណា លុ ះដល់យប់សាងរ់ ឯងលរូវដុររភវង
ើ រ ាំលយសាំ ែឲររៅឋពុះ រ យ
ើ យក្រៅចាក្់ក្ុ ង
ប
មរ់រលក្យមរជក្ាំពុងរដក្លក្់ គង់សាវប់មន
ិ ខាន ។ ររឿងរនះអ្ញលបសាឋប់បានចាាំលបាក្ដ, រូរសមវញ់ ឯងរៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 345
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ទូលរសឋរតាមររឿងរនះរុះ ខ្រលរូវឲរគ្នស់ រខាយររលក្យមរជរ ះយក្មក្វះរមល

ើ របរើ ញ
ើ សាំ ែរៅក្បុងរពះ
រខាយររ ះខ្មន អាសមវញ់ ឯងនង
ឹ បានរធឝយ
ើ មរជមន
ិ ខាន » ។ រៅហាឝយលសុក្សាឋប់យក្ររែ៍បានរ យ
ើ លរ
ប់រៅផធះវញ
ិ ។ ព្ថ្ងរលរយរៅហាឝយលសុក្ រៅទូលរសឋរតាមររឿង, រសឋរលទង់ឲរភបក្់ងាររៅចាប់មន្តនថី និងលសី
រ ះ យក្មក្ ុាំទុក្ រ យ
ើ លទង់ឲរគ្នស់រខាយររលក្យមរជយក្មក្វះរមល
ើ រ ញ
ើ សាំ ែរៅក្បុងរពះខ្មន រទប
ើ
លទង់ឲរជាំនុាំជលមះររឿងរ ះ ឯរមលសីរ ះរវវើយថា «េញុាំសមវប់រលក្យមរជពិរលបាក្ដ » លទង់ឲរលបហារជីវរទាាំ
ិ ង
ពីរ ក្់រចាលរៅ រ ើយលទង់ក្តា
៏ ងាំ រៅហាឝយលសុក្រ ះ ឲររធឝើទីយមរជ ។ ឯរៅហាឝយលសុក្ រលរបើបានរធឝើទី
យមរជរ យ
ើ ឲរបរលមរើ ៅរៅអារចារររ
ិ ជា
ថ ជាសមវញ់ , លុ ះវមក្ដល់ លបាប់ថា អាសមវញ់ រអ្យ
ើ ! ឯងមន
គុែនឹងអ្ញរលរើនណាស់ ឥ ូ វរនះអ្ញបានរធឝើយមរជរ ើយ , ខ្ដលអ្ញបានរធឝើយមរជរនះ គឺរោយសារឯង
ជួយអ្ញ ពព្ី ថ្ងរនះរៅឯងក្ុាំលួររទៀរ អ្ញរញ្
ិ ច ឹ មមតាឯង នង
ិ សមវញ់ ឯងលុ ះអ្ស់ ជវី រ
ិ » ។ អារចារររ
ិ ថជារវវយ
ើ
ថា « អ្ញសុាំ លួរខ្រមឋងរទៀរ » ។ ថាខ្រប៉ុរណា
ត ះវក្៏លរ ប់រៅផធះវញ,
ិ លុ ះយប់អារចាររិរជា
ថ រៅលួ រដរខខមបក្់
បានលបាក្់និងសាំ ពរ់អាវជារលរើនយក្មក្ជូនមតា ។ លុ ះលពឹក្រ ើង អារចាររិរជា
ថ មក្លបាប់រលក្យមរជថា « អា
សមវញ់ យប់មញ
ិ អ្ញលួ ររគ បានលបាក្់នង
ិ សាំ ពរ់អាវរលរន
ើ ណាស់ , ពព្ី ថ្ងរនះររៅ អ្ញលះរចាលររឿងរក្សុ ី លួរ
រគរ ើយ អាសមវញ់ ឯងរជឿរុះ » ។ រលក្យមរជរបថា «របើឯងឈប់រក្សុ ី លួររគរ ះ អ្ញអ្រណាស់ របើេះឝ
ខារអ្ឝម
ី ក្រក្អ្ញ ៗ ឲរឯងក្ុាំរទស
ើ ទាល់ អ្ញរញ្
ិ ច ឹ មឯងលុ ះអ្ស់ ជវី រ»
ិ ។ អារចារររ
ិ ជា
ថ ក្៏លរលក្យមរជរៅ
ផធះវញ
ិ រៅរៅរក្ាមតាជាសុ េសបាយ ។ រលក្យមរជ នង
ិ អារចារររ
ិ ថជាលសោញ់ រប់អានគ្នប រញ្
ិ ច ឹ មគ្នប
ដរបអ្ស់ជីវរ
ិ ដូរបានសនាគ្នបមក្ ។

មនុសេរិរជា
ថ ខ្រងមនគ្នបជាទីពឹង

1-ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១ – ២ – ៣ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៣ – ៤ ទាំពរ័ ១៦២ ររៀបររៀងរោយឧក្ញា៉បញ្ជដធិបរី យន
ិ ចាង
ហាឝងលពះរជនិពនន ។

រឥឿង ជារខ្ល
ិ ល ឝុំ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៥៤ - ៥៦

រលពរី លពង យ មនលពះមហាក្េលរមួយលពះអ្ងគ រសាយរជសមផរថិរៅនគរមួយ មនអ្គគមរ សី ជារមន្តសថី

មនមន្តនថីររុសថមម ៤ ក្់ មនរហារមួយ ក្់ ជារាំណាងលពះរនលរ លពះរែ៌លពះអ្ងគ មនមន្តនថីនិងលសីសាំ ជា
ប រជ
បរពរ
ិ រពញក្រ
ិ ិយ
ថ សជាមចស់ខ្ផនដី តាមលពះរជលបព្ពែីអ្ាំពីបុរែររៀងមក្ ។ ប៉ុខ្នថលពះមហាក្េលរនិងររុសថមម
ទាាំង ៤ ក្់ ពុាំបានររៀនរវទមនថ ខាងររពជ
ិ យ
័ សន្តងាគម ដូរលពះរជាមុន ៗមក្រ យ
ើ លពះអ្ងគខ្រងលទង់លពួយបារមម
នឹងលពះមហានគរជាអ្រនក្ ។ រោយលពះរជានុភពរបស់លពះអ្ងគ ររះខ្រទន់ទាបរុះលទង់ក្រ៏ ាំពឹងថា «របើលបសិនជា
មនសឹក្សលរូវ រូលមក្លុ ក្លុ យដរែឋើមលពះនគរ អ្ញមុេជាលពះនគរនង
ឹ បានរៅក្បុងក្ណា
ឋ ប់ព្ដព្នបចាចមរ
ិ ថ
រោយងាយពុាំខានរ ើយ »។ ព្ថ្ងមយ
ួ រវលរម៉ង ៨ លពឹក្ លពះអ្ងគលទង់យងររញរន់រុងលពះរជររង រោយមន

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 346
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លពះអ្គគមរ សីគង់ខ្អ្បខ្នបជរ
ិ លពះអ្ងគ រ យ
ើ រោយមនរហារររុសថមទា
ម ងាំ ៤ ក្់ នង ី រទៀរ លរបបងគាំ
ិ មន្តនថឯ
គ្នល់តាមធមយតា ។ រពលរ ះលទង់ភក្
ប លពះទ័យ រង់រៅររៀនសិលផសាន្តសថក្ុ ងសាំ
ប ណាក្់អាចាររទសា
ិ បារមក្ខ ឯ
៏ ាំនុាំជាមួយលពះអ្គគមរ
នគររក្កសិល ។ លទង់ក្ជ សី ក្៏សុាំតាមរៅផង ។ ឯរហារនិងររុសថមទា
ម ងាំ ៤ ក្់ ក្៏សុាំ
តាមខ្ លពះអ្ងគរៅខ្ដរ រដម
ើ ផន ិ ជ ឲរជាំ
ី ឹងររៀនមនថវជា ញរដម
ើ ផរី ក្ាលពះនគរ ។ លពះអ្ងគក្ល៏ ទង់លពះរជានុញ្ជដរ ។
ជាំនុាំរលសររ ើយ មនព្ថ្ងមយ
ួ លពះអ្ងគ អ្
ាំ គគមរ សី រហារ និងររុសថមទា
ម ងាំ ៤ ក្់ររញចាក្លពះនគរ ។ គលមប់
៧ ព្ថ្ង ដល់នគររក្កសិល បានជួបនឹងអាចាររទិសាបារមក្ខ ក្៏សុាំររៀនសិលផរវទ ។ អាចាររទិសាបារមក្ខទទួលភ
រៈបរលងៀនលពះអ្ងគ ។ លពះអ្គគមរ សី នង
ិ រហារលពមទាាំងររុសថមម បានររៀនររះរប់សពឝលគប់ រទាះនង
ឹ រង់ខ្ក្វងេវួន
ជាសរឝរិរចាឆន ឬជាយក្េគននពឝ សុ បណា
ត ក្៏បានរោយងាយ ។ ររៀនររះរប់រលសរ រសឋរសុាំ លរលក្អាចាររ វល
ិ
លរ ប់មក្លពះនគរវញ
ិ ។ អាចាររក្៏អ្នុញ្ជដរលពះរជា នង
ិ លពះអ្គគមរ សីបានរធឝលើ ពះរជដាំរែើរលរ ប់មក្វញ
ិ
លពមរោយរហារ នូវររុ សថមទា
ម ងាំ បួន ក្់ ។ លទង់ររញចាក្លក្ុងរក្កសិលមក្បាន ៣ ព្ថ្ង រ រុខ្រផលក្មយ ឲ
ាំ រ
វរងឝងផវូវ លទង់យងលតារ់ររ់ព្លព អ្ស់ រសផៀងអាហារ រសាយខ្ររមម
ើ រឈើ និងខ្ផវរឈើ ។ លពះរជាលទង់សាឋយលពះ
៏ ាំនុាំគរ
ជនយ លទង់ក្ជ ិ ជាមួយរហារ ររុសថមទា
ម ងាំ ៤ ក្់លពមទាាំងលពះអ្គគមរ សីថា «ឥ ូវរនះ រយង
ើ ជិរដល់នូវ
ររអ្ស់អាយុសងាខរលគប់គ្នបរ ើយរលពះគ្នយនអាហារនឹងរិញ្ចឹមជីវរ
ិ ររើអ្ស់ រលក្យល់រ ើញដូររមឋរ ?» ។
រហារទូលលពះអ្ងគថា «ទូ លលពះបងគាំជាេញុាំយល់រ ញ
ើ ថាមនថវជា
ិ ជ ខ្ដលរយង
ើ បានររៀនមក្ សឹងររះសពឝលគប់ដូរគ្នប
រ រុរនះ របរ
ើ ោេវួនជាសរឝខាវធាំ រ យ
ើ នង
ឹ ចាប់សរឝឯរទៀររធឝជា
ើ អាហារទលមាំខ្ររៅដល់លពះនគរ សឹមរោ
េវួនជាមនុសេវញក្៏
ិ បាន» ។ លពះរជា លពះមរ សីនូវររុសថមម ក្៏លពមតាមរហារ ។ លទង់មនលពះបនធូលសួ រថា «
ឥ ូវរូបខាវទាាំងមូលរនះ រលក្ណាលរូវរោេវួនរធឝើជាអ្ឝី ?» ។ ររុសថមស
ម ុ ាំ រធឝើជារជង
ើ ខាវទាាំងបួន ។ រហារសុ ាំ រធឝើ
ជាក្នធុយ ។ លពះអ្គគមរ សីសុាំរធឝើជាេវួនខាវ ។ រូបខាវទាាំងមូលរនះរ ើញរៅសល់ខ្រក្ាល គឺរលួ ពះមហាក្េលរ ។
ជាំនុាំររ
ួ រលសរក្៏សូលរមនថវជា
ិ ជ រោេវួនរក្ើរជាពរគឃរជ (រសឋរខាវ) បានដូររសរក្ឋីលបាថាប សធុះរបាលរដញចាប់សរឝ
រលបស
ើ រឋន់ជាអាហារ ។ លុ ះអ្ាំ ុងរៅ ក្៏រក្ើរមនរសរក្ឋស
ី បាយ រភវររជសមផរថិ នង
ិ លពះមហានគរពុាំសាឋយ
រសាះ ។ រ រុរនះ បានជាសរឝខាវ មនក្មវង
ាំ ជាងសរឝឯរទៀរ រ ើយសរឝខាវរនះ រលនឹងចាប់សរឝជាអាហារ គឺ
ដង
ឹ រោយសារក្នធុយជាមុនរលពះជារហារ ។ ដងេវួនខ្ដលទន់ភន
វ គ
់ លឺ ពះអ្គគមរ សីជាន្តសថីភព ។ ឯក្ាលខ្ដល
រមល
ើ រ ញ
ើ សរមផម
ើ អ្សាចររ គរ
ឺ ួអ្ងគលពះមហាក្េលរ ខ្ដលមនម ទ
ិ ឫ
ិន ទនជា
ិ ងរគទាាំងអ្ស់ ។ ឯរជើងទាាំង ៤ ខ្ដល
មនក្មវង
ាំ ខាវង
ាំ រ ើយមនលក្រក្មុរ គឺររុសថមទា
ម ងាំ ៤ ។

លបខ្ សបារ់ លបយ័របគង់

1-រាប់សររសរព្ដ រៅបណា
ត ល័យពុទសា
ន សនបែឍិររ រលេ G 20 B របស់រលក្ E. Aymonier ទាំពរ័ ៣២
ខ្ផបក្ភសាខ្េយរ និងក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០ – ១១ – ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ ៤៧ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 347
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសឡឥី នក់ ចង់ាឞប្សឡឞធរគ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៥១ - ៥៣

មនររឿងមួយថា មនបុរសមបក្់ មនលបពននលអ រទើបខ្រររៀបររថ្យីៗ បរែឋើរគ្នបរៅសួ រញារិ មនក្ាំរលះពីរ ក្់

បានរ ើញ ក្៏លសោញ់ រង់បាន វគិរថា «រយង
ើ រធឝើដូររមឋរនឹងបានរអ្ះ ?» ។ រៅមបក្់ រវវើយថាងាយរទ ឯងគិរ
រៅរក្េចរី រទះរគ្នមក្បរ ប៉ុខ្នថឯងមន
ិ សាគល់អ្ញ របើអ្ញសួ រឯងៗ ក្ុាំលបាប់ថាររទះ រូរឯងលបាប់ថាររ ធ ល ថានម
ឹ
រៅវញ
ិ ។ រទើបក្ាំរលះមបក្់រៅេចីររទះរគមក្បរឲរជួបនឹងបុរសបរែឋើរលបពននរ ះរដើរមក្ដល់ , ក្៏ក្ាំរលះមបក្់
រ ះវសួ រថា « ខ្នអ្បក្ ! អ្រញ្ជ ើ ញមក្អាយ ឈប់នយ
ិ យគ្នបរលងបនថរ
ិ សិន» ។ បុរសររលបពននថ្ីយ ក្៏រូលរៅ
អ្ងគុយរលង ។ លុ ះក្ាំរលះមបក្់បរររទះមក្ដល់វរធឝើជាសួ រថា «រនះរៅអ្ឝី ? អ្បក្ !»។ បុរសបឋលី បពនន រវវើយលបាប់
ថា «រគរៅររទះ» ខ្មនឬអ្បក្ ? ។ បុរសរ ះថា «ខ្មន » « របើខ្មនអ្បក្ហា៊នភបល់នឹងេញុាំរទ»។ បុរសរ ះសួ រថា «
អ្បក្ឯងមនលទពរអ្ឝភ
ី ប ល់នឹងរយង
ើ ? ។ ក្ាំរលះរ ះថា « របេ
ើ ុ ាំចា
ញ ញ់ េញុាំរៅជាេញុាំអ្ក្
ប របើេុ ាំឈ
ញ ះប « សុាំ ខ្រលបពននអ្ក្
ប »
។ បុរសរ ះគិរថា លបាក្ដជារគរៅររទះខ្មននឹងខាវរអ្ឝី ក្៏លពមភបល់ នឹងរគរៅ ។ រទើបក្ាំរលះខ្ដលឈរ សួ រ
រៅអ្បក្បរររទះរងអុលរៅសួ ររៅររ ធ ល, ក្ាំរលះអ្បក្បរររទះលបាប់ថា « រនះរគរៅររ ធ ល»។ រងអុលសួ ររៅនឹម
ថា «រនះរគរៅនឹម» « រនះរគរៅទូក្» «រនះរគរៅលទាយ» « រនះរគរៅខ្លបក្» «រនះរគរៅក្ង់» «រនះរគ
រៅេបងក្ង់» «រនះរគរៅលទពង» ដល់រវវើយរួរសពឝលគប់ ក្ាំរលះរ ះសួ ររៅបុរសជាបឋីថា«ឥ ូវ រគមន
ិ រៅររទះ
រទ របើដូរចាបះររើអ្ក្
ប ឯងលពមចាញ់ រយង
ើ ឲរលបពននមក្រយង
ើ ឬរមឋរ ? បុរសជាបឋរី ះមន
ិ លពម, ដល់លបខ្ក្ក្រៅមន
ិ
ឈបះរគ ៗ ដរែឋើមយក្លបពននរៅបាន ។ បុរសរ ះមន
ិ សុ េររ
ិ រថ ៅបឋឹងរៅលក្ម ៗ ឲររៅររះរៅទាាំងពរី រ ះ
មក្ជាំនុាំ, ក្ាំរលះទាាំងពីរ ក្់រ ះវសូ ក្រៅលក្ម ៗ ររ់រសរក្ឋីថា «លរូវចាញ់ រគរ ើយ លរូវឲរលបពននរៅរគ
រ យ
ើ » ។ បុរសរ ះេង
ឹ ណាស់ រផរ
ិ រគយក្លបពននរៅបាន រដរើ ផង យាំផង, រដរើ បនថិររៅលបទះសុ ភទនាយ ៗ
សួ រថា «ថ្ឝីបានជាយាំបង ? » ៗ បុរសរ ះលបាប់តាមដាំរែើរសពឝលគប់ ។ សុ ភទនាយថា « របើដូរចាបះបងឯងក្ុាំ

ើ រៅជួយជាំនុាំឲរបានលបពននមក្វញ»
ភ័យ រក្ខ្រររក្មក្ឲររយើងសុ ី សិន រយង ិ ។ បុរសរ ះអ្រណាស់ េាំរៅរក្ររក្
មក្ឲរសុ ភទនាយ ៗ សុី ររក្រួររ យ
ើ រដើររៅជាមួយបុរសរ ះ រៅដល់សួររៅលក្មថា «រលក្ររ់រសរក្ឋរី គ
រ ះ ររើដូររមឋរេវះ ?»។ រៅលក្ម រវវើយលបាប់តាមដាំរែើរសពឝលគប់ ។ សុ ភទនាយថា «រលក្ររ់រសរក្ឋី មន
ិ
ទាន់អ្ស់រទ របដ
ើ ូររបះេញុាំសូមររ់រសរក្ឋរី នះផង ឲរសុ េររ
ិ ទា
ថ ងាំ ពរី ខាង» ។ សុ ភទនាយ សួ រក្ាំរលះខ្ដលយក្
លបពននរគមក្រ ះថា « អ្បក្ទាាំងពីរ ក្់រលភបល់ គ្នបថាោក្់អ្ីឝ ?» ។ បុរសរ ះរវវើយថា «ោក្់លបពនន » ។ សុ ភ
ទនាយ សួ ររៅក្ាំរលះរ ះថា « លរង់ណារៅលបពនន » របើអ្ក្
ប រក្រ ើញយក្រៅរុះ របើរក្មន
ិ រ ើញរទ ឲរលបពនន
រៅរគវញរៅ»។
ិ ក្ាំរលះរ ះចាប់លរង់ព្ដ, សុ ភទនាយលបាប់ថា រនះរគរៅថាព្ដរទ វចាប់លរង់រជង
ើ សុ ភ
ទនាយថា « រនះរគរៅរជើងរទ» វចាប់លរង់រនះ ក្៏ថាមន
ិ ខ្មន, លរង់រ ះក្៏ថាមន
ិ ខ្មន រ ើយលបាប់ថារួមទាាំង
អ្ស់គ្នបរៅរទប
ើ រគរៅ «លបពនន» ឯររទះក្៏ដូរគ្នបគរឺ គរៅររ ធ ល នម
ឹ ទូ ក្ លទាយ ខ្លបក្ ធបងល់ ទពង រួមទាាំងអ្ស់
រនះរៅ រទើបរៅថា «ររទះ» របដ
ើ ូររបះ ឯងយក្លបពននរគ មន
ិ បានរទ ឲរមក្រគវញ»
ិ ។ សុ ភទនាយឲរក្ាំរលះ
រ ះ យក្លបពននមក្វញ
ិ ។ សុ ភទនាយសឋីឲររលក្រៅលក្មថា «បងររ់រសរក្ឋីរនះសុ ី ខ្រសាំ ែូក្រគ គ្នយនលរង់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 348
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

តាមលពះរាប់រសាះ» ។ បុរសរ ះលបាប់លបពននមក្វញ

ិ ក្៏អ្រណាស់ រលើក្ព្ដសាំ ពះសុ ភទនាយថា « រលក្បង
ររ់រសរក្ឋរី នះ រពញរៅលរង់រ យ
ើ ឲររលក្បានសមផរថស
ិ ួ គន
៌ ព
ិ ឝន»។

លបាជញឯង ឲរខ្លក្ងលបាជញរគ

រឥឿង ប្គូឞិងសិសស

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៤៦- ៥០

មនររឿងមួយ ដាំណាលថា : មនភក្

ិ ុ មួ
ខ យអ្ងគ គង់រៅវរថមយ
ួ មនក្ូ នសិសេខ្រមបក្់ រ្យះអាផវូញ ។ អាផវូញេិល
ណាស់ លគូក្ល
៏ ងងណា
់ ស់ រឆ្ងរណាស់ គ្នយនឧបាសក្បាសិរណារប់អាន យក្រងាាន់ សាវ បាររៅលបរគន
ី ឬនម
ិ នថ
រលក្រ ះ រៅឆ្ងន់ឯផធះដល់មឋងរ យ
ើ , រលក្រ ះលក្លាំ បាក្ពន់រពក្ ខ្ររលក្មនដាំរមួ
ី យ ។ ព្ថ្ងមយ
ួ រលក្
រ ះពិចារណាថា «សពឝព្ថ្ងរនះ គ្នយនឧបាសក្រគលបរគនវរទុអ្ឝីរសាះ, របើដូររបះ គួរខ្រអ្ញទិញវរទុរផេងៗយក្មក្ទុក្
ឆ្ងន់ ក្ុាំឲរលាំ បាក្ ។ គរ ើ ក្៏លបាប់ក្ូនសិសេថា «អាផវូញ ឯងចាប់ដាំរមក្
ិ ដូរចាបះរ
យ ី រ យើ ឯងរៅផារនង ឹ អ្ញ
រក្ទិញវរទុរផេងៗ យក្មក្ទុក្ឆ្ងន់ » ។ ក្ូនសិសេរៅចាប់ដរាំ បានមក្,
ី ើ ជិះដាំរបររៅផារ
លគូនិងក្ូនសិសេ ក្៏រ ង ី
។ លុ ះរៅដល់ លគូលបាប់ក្ូនសិសេថា «ឯងទិញវរទុអ្ឝីខ្ដលរគទុក្សុ ី បានយូរ មន
ិ េូរ » ។ អាផវូញជាសិសេ ក្៏ទិញ
អ្ាំបល
ិ មួយរុងលរក្ររុងរលសរ ។ លគូរ ញ
ើ សួ រថា រ រុរមឋរ ក្៏ឯងទិញខ្រអ្ាំបិល មន
ិ ទិញលររី វអរើ លររី ងៀរផង ?
។ ក្ូនសិសេទូលថាអ្ាំបិលទុក្បានយូរ មន ិ ររះេូ រ បានជាេញុាំលពះក្រុណាទិញ ។ លគូរឆ្ងរលងងណា
់ ស់ ក្រ៏ សងៀម ។
លគូរ ងើ បរដរាំ មក្វ
ី ញិ សិសេខ្រក្អ្ាំបល
ិ ពរី លរយ, ដល់ពក្់ក្ណា ឋ លផវូវលគូរមល
ើ រៅសិសេ ឮសូ រដងខ្រក្ដូរជា
លសួល ក្៏សួរថា «អាផវូញ ! អ្ញរមល
ើ រៅឯងខ្រក្អ្ាំបិលដូរជាលសួលឬយ៉ងណា ? ។ សិសេទូលថា «លពះក្រុណា !
លសួលណាស់ រ ើយលសាលផង » ។ រលក្លគូលបាប់សិសេថា « ឯងជិះដាំរវី ញរុ ិ ះ អ្ញខ្រក្អ្ាំបិលរដើររលរយ » ។
រលក្លគូថារ យ
ើ រុះពរី លើដាំរមក្,
ី សិសេក្៏រ ើ ជះិ ដាំររៅ
ង ី ។ រលក្លគូលបាប់ថា « ឯងបរដាំររៅចាាំ
ី អ្ញរៅមវប់
រឈឯ
ើ មុេ » សិសេបររដើររៅដល់មប
វ រ់ ឈើ ក្៏មន
ិ ឈប់ចាលាំ គូ បររ ូររៅវរថ ។ ។ រលក្លគូ ខ្រក្អ្ាំបិលរដើរតាម
រលរយ, រោយអ្ាំបិលរ ះធងនណា
់ ស់ , រលក្លគូខ្រក្ឈប់ ៗ រក្រមល
ើ រៅសិសេមន
ិ រ ញ
ើ ក្៏គរ
ិ ថា « ចាាំរលរយ
សឹម ស
ាំ ិ សេមក្យក្ » រ យ
ើ យក្អ្ាំបល
ិ រៅលក្់ក្ុ ងព្លពមុ
ប ននង
ឹ លក្់ រលក្គរ
ិ ថា «ទរី នះលបសិនជាមនរគ
រដើរមក្រាំរ ើញ រគនឹងយក្អ្ាំបិលរនះអ្ស់ មន
ិ ខាន គួរខ្ររក្ទីណាខ្ដលក្ាំបាង
ាំ ខ្ភបក្អ្បក្ទាាំងពួង គឺមនក្បុងទឹក្
រទប
ើ រគរមល
ើ មន
ិ រ ើញ » រ យ
ើ ក្៏យក្អ្ាំបិលទាាំងពរី ររុងរៅលក្់ទុក្ក្បុងទក្
ឹ រ យ
ើ រដរើ រៅ ។ លុ ះដល់វរថសួរ
សិសេថា «រ ិ ចាាំអ្ញ ? ។ សិសេទូលថា េញុាំលពះក្រុណាបរដាំរមក្
រុរមឋរក្៏ឯងមន ី លបុងចាាំរលក្លគូខ្ដរ ខ្រដាំរម
ី ន
ិ
លពមចាាំរសាះ អ្ងឝរដូររមឋរ ក្៏វមន
ិ លពម វលបឹងខ្ររដើរដល់វរថ រទើបឈប់ ។ សិសេសួ រលគូថា « រលក្លគូ ទុក្អ្ាំបិល
ឯណា ? ។ លគូលបាប់ថា អ្ញលក្់ទុក្រៅទឯ
ី រណាះ អ្ញររ់រដើមឈូ ក្រោរជាសាំ គ្នល់ » ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ
រលក្ក្៏ ក្
ាំ ូនសិសេ រៅយក្អ្ាំបិលវញ
ិ លុ ះដល់លបាប់សិសេថា « អ្ញលក្់ក្ុ ងទ
ប ឹក្លរពាំងរនះ» ។ សិសេលន់
មរ់ថា « ខ្ម៉រអ្ើយ វរលយអ្ស់ រៅរ យ
ើ » ។ អាផវូញជាសិសេ ក្៏រុះរៅយក្អ្ាំបល
ិ ចាប់រលើក្ររុងទាាំងពរី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 349
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ង
ើ គ្នយនរ ញ
ើ អ្ាំបល
ិ សល់រសាះ រលពះវរលយអ្ស់ រ យ
ើ , ឯរាំែងខ្ដលរងមរ់ររុងក្៏រ ញ
ើ ោរ់អ្ស់
លបទះរ ើញឯលរីក្ញ្ចុ ះមួយរៅក្បុងររុងរ ះ ។ សិសេទូលរលក្លគូថា «មនលរីក្ញ្ចុ ះមួយរៅក្បុងររុង វសុ ី
អ្ាំបិលអ្ស់រៅរ ើយ» រ ើយយក្លរីនិងររុងមក្លបរគនលគូរមល
ើ ។ រលក្លគូរ ើញលរីេឹងណាស់ ក្៏ទះក្ាំរផវៀងលរី
មុរដន
ី ឹងធយុងលរជា
ី ប់ ។ ពិសលរចា
ី ប់រពរ
ើ ឈខា
ឺ វង
ាំ រពក្ រលក្លគូថា « ឯងចាប់ដក្ធយុងលររី រញឲរឆ្ងប់ រផរ
ិ ឈអ្
ឺ ញ
ណាស់ » ។ សិសេក្៏ចាប់ដក្ទាញរសធើរខ្រមន
ិ រួរ ។ លុ ះដក្រួរ្ម ូរខាវង
ាំ ពិសលរីក្រ៏ រខ្របណា
ឹ ឋ លឲររលក្
ឈខា
ឺ វង
ាំ រ ើង, រលក្លគូ ក្
ាំ ូនសិសេរៅវរថវញ
ិ យក្ទាាំងររុងលរីក្ញ្ចុ ះរៅផង, រៅដល់វរថលបាប់សិសេថា « អាផវូ
ញ ឯងោាំបាយមួយឆ្ងបង
ាំ អាាំងលរក្
ី ញ្ចុ ះរនះឲរវអន
ិ ជាឆ្ងប់អ្ញនឹងឆ្ងន់ » ។ លុ ះពស
ិ អ្ន់ចាប់រពរ
ើ រលក្លគូ ក្៏សមងាំ
សឹងលក្់រៅ ។ ឯអាផវូញក្៏ោបា
ាំ យ អាាំងលរីវិន
អ រ ើយ បររភគអ្ស់
ិ ទុ ក្ខ្របាយមួយពាំនូរនិងវអឹងលរីក្ុ ងចានលគប
ប
ខ្រវលគបមន
ិ ឲរជរ
ិ ។ រលក្លគូភញក្់រ ង
ើ លបាប់សិសេថា « ឯងយក្បាយនង
ិ លរីមក្ឆ្ងន់ » ។ អាផវូញក្៏រធឝើក្រិ យ
ិ
ដូរជារូលរៅយក្បាយលបរគន ររញមក្វញទូ
ិ លថា បាយនិងលរីរុយសុ ី អ្ស់ រ ើយ រៅសល់ខ្រមួយពាំនូរ និង
វអឹងលរី » រលក្លគូរជឿឥរសងេ័យ រោយរឆ្ងរលងង់ ក្៏ ុ ររ ាំពរ់រដឋមួយឲរមក្សិសេ រ ើយថា « ឯងវយរុយ ក្ុាំ
ឲរវរៅរលើក្ុដិ » ។ អាផវូញជាសិសេក្៏វយរុយមន
ិ ឈប់ ។ លគ្នរ ះ មនរុយមួយទាំរុងលរមុះលគូ ៗ លបាប់ថា «
រុយវទាំលរមុះអ្ញ ឯងវយឲរឆ្ងប់» ។ ក្ូនសិសេក្៏វយតាមពក្រលគូ វយរៅ ៗ មន
ិ លរូវរុយ លរូវឯលរមុះលគូ ខ្បក្
្ម ូ រខាចយ ។ សិសេភ័យណាស់ ររ់រៅដល់ ផធះនយ
ិ យលបាប់ឪពុក្មឋយតាមររឿង ។ ឪពុក្មឋយលបាប់ក្ូន
ឲរមក្វរថវញ
ិ ក្ូនលបខ្ក្ក្មន
ិ លពមមក្ ។ រលក្លគូរៅតាម ក្៏វមន
ិ ហា៊នមក្រោយខាវរលគូវយ ។ ព្ថ្ងរលរយ
រលក្លគូតាង
ាំ ពិធីសូលរមនថអាគមរសប ៍ បនធនរ
់ ិរស
ថ ិ សេឲរមក្ ។ អាផវូញជាសិសេបានដឹងថា លគូតាង
ាំ ពិធីមនថ
អាគមរសប ៍ដូរចាបះ ក្៏មក្វរថវញ
ិ រដម
ើ ផឲ
ី រលគូរជឿថា រសប ៍ ពូខ្ក្, លុ ះដល់វរថរដើរលបៗរូលរៅ រ ញ
ើ លគូក្ាំពុងខ្រ
អ្ងគុយសូ លរមនថអាគមរសប ៍ ក្៏សួររលក្ថា « រលក្លគូរធឝើអ្ីឝ ? » លគូក្ុ ក្ថា «អ្ញសូ លរមនថអាគមបាំបាង
ាំ េវួន
រលពះអ្ញរទើបររៀនពីរគ » ។ ជាប ធ ន់រ ះរលក្លគូគិរថា «រន ៍ អ្ញពូខ្ក្ខ្មន បានសិសេអ្ញវមក្ » ។ លុ ះ
លពក្
ឹ រ ង
ើ សិសេោាំបាយ រធឝម
ើ ូ បរលសរទូ
ា លថា « រងាាន់វន
ិអ រ យ
ើ » រលក្លគូថា «របដ
ើ ូររបះឯងរលើក្មក្ឲរអ្ញ
ឆ្ងន់ » ។ អាផវូញ ក្៏រលើក្មក្លបរគនរធឝើជារមល
ើ មន
ិ រ ើញ ោក្់ថាសរៅរលើក្ាលលគូ ៗខ្លសក្ថា អាផវូញ ! រ រុ
រមឋរ ក្៏យក្ថាសមក្ោក្់រលើក្ាលអ្ញ ? » ។ សិសេទូលថា «េញុាំលពះក្រុណារមល
ើ មន
ិ រ ញ
ើ »។ រលក្លគូងាក្
ររញ អាផវូញក្៏ោក្់ថាសរលើក្ាលលគូរទៀរ ៗ រលក្លគូថា «អាឯងោក្់ថាសរលើក្ាលអ្ញរទៀររ យ
ើ » ។
សិសេថា «េញុាំលពះក្រុណាសុ ាំ រទាស រលពះរមល
ើ មន
ិ រ ើញ ។ រលក្លគូរជឿថាអ្ញររៀនរសប ៍ ៗពូខ្ក្លបាក្ដ, ឥ ូ វ
អ្ញក្ុ ក្វថាតាាំងពធ
ិ ម
ី នថអាគមបាំបាង
ាំ េវួនវញ
ិ ក្៏រៅជាពូខ្ក្ រគរមល
ើ មន
ិ រ ញ
ើ លបាក្ដខ្មន, គួរទរនធញឲរចាាំ ក្ុាំ
ឲររភវរ » ។ ឯអាផវូញ លុ ះលបរគនរងាាន់លគូ លគូឆ្ងន់ររ
ួ រ ើយ វក្៏រលើក្មក្បររភគេវ
ិ ួ នវ ។ ព្ថ្ងរលរយ មន
ឧបាសក្ រគនិមនថរលក្រៅឆ្ងន់ឯផធះ ។ អាផវូញទូ លថា «របើរលក្លគូ និមនថរៅឆ្ងន់ឯផធះរគ សូ មក្ុាំរសវៀក្សផង់
រលពះ ខ្ាំ រចាស់ សផង់េូរឥរអ្ាំរពើ ុ ាំខ្វ ររព
ី របានរ យ
ើ រគរមល
ើ មន
ិ រ ញ
ើ រទ រផរ
ិ រលក្លគូររះមនថអាគមបាំបាង
ាំ
េវួនពូខ្ក្ណាស់ អ្បក្ណានឹងរមល
ើ រ ើញ » ។ លគូរជឿក្៏រធឝើតាមពក្រសិសេ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង រលក្លគូលបាប់សិសេ
ថា «ឯងតាមអ្ញរៅឆ្ងន់ឯផធះឧបាសក្» រួររលក្ ុ ាំខ្វ ររព
ី រ មន
ិ រសវៀក្សផង់ រោយគរ
ិ ថា « ុ ាំខ្វ ររីពរបាន
រ យ
ើ រលពះមនថអាគមអ្ញពូខ្ក្ណាស់ នរណានឹងរមល
ើ រក្រខា
ថ ិ៍ យ សរ ញ
ើ » រួរក្៏ ក្
ាំ ូនសិសេរៅ ។ លុ ះរៅដល់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 350
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ឧបាសក្នម
ិ នថរ ង
ើ រលើផះធ រ យ
ើ រគរលើក្រងាាន់មក្រដម
ើ ផលី បរគនរលក្ឆ្ងន់, រោយរលក្មន
ិ បានរសវៀក្សផង់
អ្ងគុយមន
ិ លសួលងាក្រវឝងងាក្សាឋាំ ក្៏រលររក្រខា
ថ ិ៍ យ ស១ ក្ណា
ឋ លវល ។ ឧបាសក្រ ញ
ើ ដូរចាបះ រគ គ្ន
ាំ ប រសើររហា៊
លន់ ។ រលក្លគូពុាំទាន់បានឆ្ងន់រងាាន់ មនរិរថខាយសណាស់ ក្៏រុះពីផះធ លរ ប់មក្វរថវញ
ិ រជរបរ ធ សសិសេថា
« អាឯងមន
ិ ឲរអ្ញរសវៀក្សផង់ ឥ ូ វអ្ញខាយសរគណាស់ » ។ អាផវូញទូលថា« រលក្លគូ ក្ុាំខាញល់នង
ឹ េញុាំលពះ
ក្រុណា ររឿងរនះលបខ្ លេុសលរែមរទឬ ? »។ រលក្លគូសួរថា «ឯងរ ើញអ្ញរធឝើេុសលរែមដូ ររមឋរ ? អា
ផវូញសួ រថា «រលរលក្លគូនិមនថរៅឆ្ងន់ឯផធះឧបាសក្ និមនថរៅផវូវខាងណា ? រលក្លគូលបាប់ថា «រលអ្ញរៅ
អ្ញរូលផវូវខាងរក្រ
ើ » សិសេថា «ឱ ! រាស់ ជារលក្លគូេុសលរែមរ យ
ើ ។ ព្ថ្ងមុនរលក្លគូលបាប់េុ ាំលញ ពះ
ក្រុណាថា របើររៀនមនថអាគមទាាំងពួងលរូវរមសុ ី ខ្ផវសឺ ភ សូ មផម
ី ុជរលរមរដើមសភឺ ក្៏មន
ិ បាន វសាបមនថអាគម, ឥ ូ វ
រលក្លគូមុជរលរមរដើមសភឺ បានជាេុសលរែម សាបអាគមអ្ស់ រ រុរនះបានជារគរ ញ
ើ រក្រខា
ថ ិ៍ យ សរលក្លគូ»
។ រលក្លគូបានសាឋប់ដូរចាបះ ក្៏ថា «ឱ ! អាផវូញ ! អ្ញរភវររម បានជាយ៉ង បឹង, ឯងថារ ះពិរលបាក្ដរ ើយ
» ។ រលក្លគូរ ះ រោយរឆ្ងរលងង់ ក្៏រជឿជាក្់ឥរសងេ័យ ។ តាាំងពីរលរ ះមក្អាផវូញជាសិសេ រៅបរលមើ
រោយសុ េសបាយរៅ ។

សវូរសាវប់ រវៀររវរមនភ័ពឝ អាយុយន

ឺ យូរ

១ ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ៤- ៥ – ៦ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៩ ទាំពរ័ ៧១ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង រៅសុ ប្កឞង

ិ រៅរៅឥ ៍

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៤៣ - ៤៥

រលពរី លពង យ មនបុរសពរី ក្់ ជាសមវញ់ នង

ឹ គ្នប មួយរ្យះរៅសុ លក្ មួយរ្យះរៅរមរ ៍ បានបួសរៅវរថ
ជាមួយគ្នប ។ បួសយូរបនថិររៅ ក្៏សឹក្មក្វញ
ិ សឹក្មក្រ ើយក្៏ជាសមវញ់ នឹងគ្នបរទៀរ សនានឹងគ្នបថា« របើ
នរណាលក្ លរូវជួយគ្នប » រ យ
ើ បុរសទាាំងពរី ក្់ក្ម
៏ នលបពននក្ូន រៅរក្សុ ី ទព្ី ទពគ្ន
ី ប ។ រៅសុ លក្រក្សុ ី រៅមន
លទពររបស់ រលរន
ើ ។ ឯរៅរមរលង
៍ ងរ់ មវលក្លាំ បាក្ រ យ
ើ លបពននក្ម
៏ នសហាយផង ។ រៅសុ លក្ដឹងថា លបពននរៅ
រមរមនសហាយ
៍ រ ើយលក្លាំ បាក្ដូ រចាបះ ក្៏រៅសួ ររៅរមរ,៍ រៅដល់រ ើញរៅរមរលក្លាំ
៍ បាក្ណាស់ ខ្មន ក្៏
បបួលរៅរមររៅរក្សុ
៍ ី រ យ
ើ នយ
ិ យថា «លរូវឯងតាមពក្រអ្ញ » ។ រៅរមរក្៏៍ លពមតាមពក្ររៅសុ លក្ ។
រៅសុ លក្បបួលរៅរមររៅរប់
៍ រឈើ រធឝរ
ើ ឋ រមឈូ សលក្់ ។ រៅរមរតាមពក្ររៅសុ
៍ លក្ ក្៏លពមរៅជាមួយគ្នប ។
ឯក្ូនរសដឌីខ្ដលសហាយនឹង ងបុិរឮ ជាលបពននរៅរមរ ៍ រ ើញរៅរមរម៍ ន
ិ រៅផធះ ក្៏រៅរដក្នឹងលបពននរៅ
រមរ ៍ រួររ យ
ើ វលរៅផធ
ិ ះវ ញ
ិ ។ រៅសុ លក្នង
ិ រៅរមររធឝ
៍ រ
ើ ឋ រមឈូ សបានមួយ ក្៏យក្មក្ោក្់ក្ុ ងផធ
ប ះ រ យ
ើ រៅ
រធឝើរឋរមឈូ សរទៀរ ។ ក្ូ នរសដឌីក្រ៏ ៅរដក្នឹង ងបុិររទៀរ ។ ដល់ពក្់ក្ណា
ឋ លអ្លធ្លលររៅសុ លក្និងរៅរមរ ៍

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 351
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

មក្ផធះវញ
ិ ។ រៅសុ លក្េាំរដរើ លបញាប់មក្មុន ខ្លសក្រៅលបពននរៅរមរឲររប
៍ ើក្ទាឝរ ។ ឯក្ូនរសដឌក្
ី ភ ៏ រ
ិ ភ័យររ់ពុាំ
រួរ ងបុរ
ិ លបាប់សហាយឲររូលរដក្ក្បុងរឋរមឈូ ស រ យ
ើ រៅរបក្
ើ ទាឝរ ឲររៅសុ លក្រៅរមររូ៍ លរៅក្បុងផធះ ។
ងបុិរសួ រថា «ដូររមឋរក្៏បានជាវលមក្វ
ិ ញ
ិ ? រៅរមរលបាប់
៍ ថា « រៅសុ លក្ ឈក្
ឺ ាលរៅវលមក្វ
ិ ញិ »រ ើយ
រៅរមរលបាប់
៍ រៅ ងបុរ
ិ ឲរដណា
ឋ ាំបាយសុ ី , សុ ី បាយរួររ យ
ើ រោយរៅសុ លក្ដង
ឹ ថា សហាយ ងរដក្រៅក្បុង
រឋរមឈូ ស ក្៏លបាប់រៅរៅរមរថា
៍ « រក្រដឋមក្រងរឋរមឈូ សទុក្ខ្លក្ងរចារលួ រ » ។ រៅរមរ ៍ ក្៏យក្រដឋរៅ
រងរួររលសរ រ ើយយក្ខ្ដក្រគ្នលរបាះខ្ថ្មរទៀរ ។ ឯរៅរមរពុ៍ ាំដឹងជាលបពននមនសហាយ ក្៏រធឝើតាមពក្ររៅ
សុ លក្បងាគប់ ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ រៅរមរ ៍ រលបើ ងបុរ
ិ ជាលបពននឲររៅទញ ី ៉ ន់,
ិ អ្វ ងបុរ
ិ ក្៏ ួសរៅលបាប់រសដឌីថា «
ឲររសដឌីចាទ
ាំ ិញមឈូ ស រផរ
ិ ក្ូនរសដឌី រៅរដក្នឹងេញុាំ បឋីេុ ាំម
ញ ក្ទាន់ បានររ់រូលរដក្ក្បុងមឈូ ស, ឥ ូ វរនះបឋីេុ ាំញ
ខ្សងយក្មក្ដល់លពឹក្រនះរ យ
ើ »។ លបាប់រ យ
ើ ងបុរ
ិ ក្៏លរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។ លុ ះរៅសុ លក្ នង
ិ រៅរមរ ៍ សុ ី
បាយរួរ ក្៏ខ្សងមឈូ សយក្រៅលក្់ ។ រសដឌីឲរេញុាំមយ
ួ ក្់ចារាំ មល ាំ
ើ ផវូវ ផឋថា «របើរ ើញអ្បក្ណាខ្សងរឋរ
មឈូ សមក្ដល់ ឲរររ់រៅរៅរយង
ើ » ។ រៅសុ លក្ និងរៅរមរ ៍ ខ្សងរឋរមឈូ សមក្ដល់ផធះរសដឌី ខ្លសក្
ពពយ យថា «អ្បក្ណាទញ
ិ រឋរមឈូ សរទ » ។ រសដឌឮ
ី សួ រថា «លក្់រព្មវបុ ៉ យ ន ? រៅសុ លក្លបាប់ថា «ឲរចាក្់
លបាក្់ពីដីរ ើង រសយើនឹងមឈូ ស » ។ រសដឌីសុាំរព្ថ្វ ក្៏រៅសុ លក្មន
ិ លពម ។ រសដឌីក្រ៏ លបើេុ ាំក្
ញ ាំដរឲរយក្លបាក្់មក្ចាក្់
រសយើនង
ឹ មឈូ ស រ យ
ើ រៅសុ លក្ នង
ិ រៅរមរយក្លបាក្់
៍ រៅខ្រក្គ្នប ។ រសដឌគ្ន
ី ស់ មឈូ សយក្ក្ូនររញ ។
រលរយមក្រៅរមរ ៍ យក្ ងបុរ
ិ ជាលបពននដូរខ្ដលវញ
ិ ។

អ្ូសទូក្មន
ិ ឲរលអន ចាប់លរបា
ី ន មន
ិ ឲរលអក្ទ
់ ក្
ឹ

1- រាប់សររសរព្ដ រលេ C.20B របស់រលក្ E. Aymonier ទាំពរ័ ៣៨ ខ្ផបក្ខាងភសាខ្េយរ រៅបណា

ត ល័យពុទន
សាសនបែិឍ ររ និង ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១- ២- ៣ ឆ្ងប១
ាំ ៩៣៦ ទាំពរ័ ៧៩ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង ខ្កោ កឣួឤជាខ្កោ កដស់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៣៨ - ៤២

រលពីរលពង យ មនបុរស ២ ក្់ មបក្់រ្យះអាេិល មបក្់រ្យះអាេូរ រៅលសុក្ទីព្ទពីគ្នប គាំនិររោយេវួន

។ អាេូរជុះអារម៍ោក្់រពញពង ១ រ យ
ើ យក្អារម៍ល័ក្ឋបទ
ិ ភជរ
ិ យ៉ងលអ មន
ិ ឲរក្វន
ិ ររញរលៅបាន ។ អាេល
ិ រធឝើ
រាំបិរ ១ មនខ្ផវបុន
៉ ររងកើះអ្ក្ក្ាំរបារដងប៉ុនក្ព្ដ រលសាមធាំខ្វងលបខ្ ល ១ លូ ក្ អាេិលសាភយរាំបិររ ះរដើររៅ
លក្់ ឯអាេូរក្៏ពុនពងអារម៍រ ះរដើររៅលក្់ខ្ដរ ។ អាេល
ិ រៅពរី នះ អាេូរមក្ពរី ះ ជួបគ្នបក្ណា
ឋ លផវូវ អា
េូរពពយ យថា អ្បក្រអ្យ
ើ ទិញផអក្យក្រៅពសា
ិ ផអក្ចាវយ៉ងលអ រសាងរក្៏បាន រាំ ុ យក្៏បាន ឆ្ងងញ់ របស់ េុ ាំញ
ណាស់ ។ អាេិលរវវើយថា ទាស់ខ្រលក្់ោវេញុាំមន
ិ ោរ់ គ្នយនលុ យទិញ របើដូរជាោវរនះលពមដូរឬរទ ? អាេូរ
រ ញ
ើ ោវរ ះខ្វងក្៏រវវយ
ើ ថា « ដូរក្៏ដូរ » ។ អាេល
ិ លបគល់ឲរអាេូររ ើយអ្ួរថាោវេញុាំរនះ មុរបាំផុរ រមខ្ដក្
របស់ េុ ាំផ
ញ ង របើលរូវររសឹម ូ ររប់ខ្រមឋង អ្បក្ឯងក្ុាំលបញាប់ ូ ររមល
ើ របើ ូ រលរលពើល ៗស៊ ក្រៅវញម
ិ ន
ិ រុះរទ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 352
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ោវេញុាំពូខ្ក្ េញុាំសាឋយរបស់េុ ាំណា

ញ ស់ របក្
ើ ុាំខ្រខ្េរនះលក្មាូបរពក្ ក្ុាំអ្េ
ី ុ ាំម
ញ ន
ិ ដូររទ » ។ អាេូរក្៏លបគល់ពងអារម៍ឲររៅ
អាេល
ិ រ យ
ើ ហាមថា «ផអក្េញុាំ បឹ ក្៏ខ្ដរ ដល់រពលសុ ី សឹមរបក្
ង ើ យក្មក្រាំ ុ យ ក្ុាំអាលរបក្
ើ រមល
ើ ខ្លក្ងវសអុយ
រុយខ្បងខ្លក្ងវធុាំរខាយះ សុី មន
ិ ទាន់អ្ស់ វរៅជាខានឆ្ងងញ់ នឹក្រ ើញជីដូនជីតា បានខ្រខាឝរសុ ី រៅ » ។ អាទាាំងពីរ
ខ្បក្គ្នបរៅដល់ផធះរល់េួ ន
វ រ យ
ើ ររឿនលបពននក្ូនថាដណា
ឋ ាំបាយរៅអ្ញបានផអក្ ។ លបពននថា «បានផអក្ពណា
ី ?
អាេិលថា «ដូរោវរគ ៗថាផអក្ចាវរគឆ្ងងញ់ ពិសាណាស់ » ។ លបពននក្អ្
៏ ររពញរិរន
ថ ឹក្ថា «បឋីររះរធឝើរប
ាំ ិរដូរផអក្
» សធុះខ្ភវររៅលងចានដួសបាយ រ ើយរន់រប
ាំ ិរយ៉ងគាំរល
ឹ ក្ក្ិលរៅជិរពងផអក្ យក្រាំបិរគ្នស់ អារម៍
ល័ក្រឋ ះរបក្
ើ រ ង
ើ រ យ
ើ លូ ក្ខាឝរបាន ១ រឋប់ោក្់ផវប់រៅក្បុងចាន សល់រៅព្ដប៉ុ យ នក្៏លិទផ
ន វបភ
់ វក្រ់ មល
ើ រងើប
មុេរ ើងថា «យី ! ផអក្ចាវអ្ីក្ស
៏ ុ យដូ
អ រអារម៍ គ្នយនវអឹងនិងសារ់ក្េឝិក្ក្េឝក្់ ម៉ដឌផង់យ៉ង បឹង ររើផក្
អ លរីអ្ី?» បឋថា
ី
«ខ្លក្ងលររី ព » ។ លបពននក្ល ឋ លក្អួរររងាអរ ២០ វក្៉ ដង
៏ ូ ក្ក្ូររវរក្ក្ាល លូ ក្បានពក្់ក្ណា ឹ ជាក្់ជាអារម៍ មន
ិ
ខ្មនផអក្ មក្បរ ធ សរៅមចស់ រដើម រវអើមរលបបាយមន
ិ រួរ ។ និយយអ្ាំពីអាេូរ រលរក្អ្រណាស់ រដើររៅផធះអ្ួរ
លបាប់លបពននថា «អារម៍មយ
ួ ពងដូរបានោវមួយខ្ដរ» ទទួលេឹងនឹងខ្វកវរ មលចាសសវឹក្ព្លគ ក្ន្ត ធ ក្់ោវរលររៅ
ដល់ដី បលមុងនង
ឹ រប់ខ្វកសមវប់ ក្៏ចាប់ដងោវ ូ រេឝរ
ិ រ ញ
ើ ខ្ផវោវរ ះក្ាំបុិរ រគររ ង
ើ រលើផះធ បងាាញលបពនន
រមល
ើ រ ើយរសើរទាាំង ២ ក្់ រសើររ ើយលបាប់លបពននថា «លបាជាញអារ ះរសយើនង
ឹ អ្ញ ៗ រៅបបួលវរធឝើសាំោញ់
លគ្នន់រក្សុ ី ពរី ក្់ នង
ឹ បានមសលបាក្់រោយងាយ» ។ លុ ះរៅលបទះនង
ឹ អាេល
ិ រដើរមក្ពី យរសើរពលពយ
នយ
ិ យសួ រថា « ឯងរៅណា ! » ។ អាេល
ិ រវវើយថា «អ្ញមក្សុ ាំ ឯងរធឝស
ើ ាំ ោញ់ » អាទម
ី យ
ួ ក្៏ថា «អ្ញសុ ាំ ឯងរធឝើ
រក្វើខ្ដរ » រ ើយក្៏សុេរិររថ ដើរពីរ ក្់ រៅដល់ផធះមហារសដឌីមបក្់ចាស់ ជរ ឈសា
ឺ វ ប់ រគោក្់ក្ុ ងរ
ប ឋ រមឈូ ស
បលមុងបូជាព្ថ្ងខ្សអក្ ។ រាំខ្ែក្ក្ូនរៅនង
ិ លបពននយរាំ សាក្លគប់គ្នប រវលរ ះអាទាាំងពរី រសុើ បសួ រអ្បក្រដរើ ខាងរលៅ
ថា «អ្បក្ណាសាវប់ បានជារគយាំ !» ។ រគលបាប់ថា « មហារសដឌីសាវប់» ។ អាទាាំងពីរ ក្់គិរគ្នបថា ឯងលរូវខ្ក្វង
សាំ បុលរមួយរាប់រៅលបាប់ថា សាំ បុលររសដឌីឲរមក្យក្លទពររបស់ អ្ញបនវាំលបរូលរដក្ក្បុងមឈូ ស អ្ាំពីរលើរខាយរ
រសដឌស
ី ីរ
ឋ បនង
ឹ ឯង » ។ រ យ
ើ យក្៏បនវាំរដក្ដូរគាំនិរ ។ អ្បក្រៅជរ
ិ មន
ិ បានរ ញ
ើ មន
ិ បានដឹង រផរ
ិ ខ្ភបក្េាំសមវង
ឹ
លបឹងរ្ងក្រមល
ើ លរាំងសូ លរលពះធមយ ក្ូនរៅរូរធាំរវល់ខ្រយាំរសាក្ ។ អាេូររដើររៅរក្លក្ោសបានរធឝើសាំបុលរខ្ក្វង
រន់រដរើ រៅ សខ្មឋងសូ លរឲររគសាឋប់ «សាំ បុលរអ្ាំពីមហារសដឌលី បាប់ថារៅេូរក្មេរ់តាង
ាំ ពីរូរជាក្ូនធម៌ ឥ ូ វ
អាពុក្ជររ យ
ើ ក្ូនរអ្យ
ើ ! រូររៅយក្របស់ លទពរទុ ក្ចាយឲរសបាយររ
ិ រ
ថ ុ ះ » ។ ក្ូនរៅលបុសលសី រគមន
ិ សុ េ
រិររថ លពះរផរ
ិ គ្នយនលតា រទរលខារសដឌី ។ អាេូររវវើយថា «េញុាំសូមសនានឹងអ្ស់ ក្ូនរៅអ្រញ្ជ ើ ញរៅរៅរៅសួ រ
រលក្រុះ របរើ លក្សឋី នុះេញុាំលរង់ពរ
ិ របរើ លក្រសងៀមនុះេញុាំខ្ក្វងបរញ្ជឆររទ» ។ ក្ូនរសដឌរ
ី ូលភវមរៅខ្លសក្រៅ
ឪពុក្ ។ អាេិលរវវើយថា «រអ្ើ» !។ ក្ូនសួ រថា «ឪពុក្បានឲរសាំ បុលររៅក្ូនធម៌ មក្យក្របស់ខ្មនឬ » ។ អាេិល
ថា រអ្ើ ! ក្ូនអ្ញរ្យះេូរ វមក្រ ើយឬ ! » ។ ក្ូ នរវវើយថា «ទានរលបាស ! មក្រ ើយ ។ អាេិលថា រអ្ើ ! រមល
ើ
យក្ររទះមួយធាំ លក្បីមយ
ួ នម
ឹ ទម
ឹ ររទះរ ះរ យ
ើ យក្មស លបាក្់ ខ្ក្វ ក្ង សាំ ពរ់ អាវ វល់ផុ ក្ក្ប
ធ ុ ងររទះឲរលយម
ខ្រលក្បីរ ះអ្ូសរួរបានប៉ុ យ ន ឲរវយក្រៅរុះ » ។ ក្ូនរៅលសីលបុស ចាញ់ ឧបាយក្លអាេិលអាេូ រ ក្៏េឹងរខាយរ
រសដឌី សាវប់រ យ
ើ ររះសឋី រៅរពញជាអ្សាចររ ឥ ូ វនង
ឹ របើក្រឋររមល
ើ ឲររាស់ ចាស់ ៗហាមលបាមថា រមល
ើ មុេ
រខាយរមន
ិ បាន ខាវររដក្យប់រៅមរមម
ើ មយ រមវ៉ ះរ ើយក្៏រជឿជាក្់យក្មសនង
ិ លបាក្់ សាំ ពរ់ អាវ សាំ រលៀក្បាំពក្់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 353
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

នង
ិ ក្រនធល ពូ ក្ រេបយ
ើ រ ើយខ្ថ្ម រុ ថាស ចានលអ ៗ អ្ាំបិលលប ុក្ ៤ លក្ អ្ងករ ៥ ររុង ោក្់ផុ ងរៅឲរអាេូ
វ រ
អាេល
ិ បងឝិលររទះយ៉ងធាំ ជខ្ជក្ យាំ ទឹក្ខ្ភបក្ឲរដឹងេង
ឹ រោយបរញ្ជជះ ទាាំងលសីទាង
ាំ លបុស រ យ
ើ ក្៏ដឹក្លក្បម
ី យ
ួ
នឹម ទឹមររទះលបគល់ឲរអាេូររៅ ។ អារនះរលរក្អ្ររ ើងបរររទះររញរៅ អ្បក្ទាាំងអ្ស់ ខ្ដលរៅររះខ្រលជួល មន
ិ
លសួលរលពះរផរ
ិ េង
ឹ នង
ិ សាឋយ ។ អាេល
ិ លួ ររមល
ើ យអាយលបររញលបិរ ររ់តាមរៅបនថរ
ិ ក្៏ទាន់ររទះ រ យ
ើ
និយយគ្នបថា «រយង
ើ បានលទពររបស់ខ្រទាស់ ឃ្លវនបាយ របើឈប់ដណា
ឋ ាំបាយ រៅររៀងអាយ ខ្លក្ងមន
ិ សាងរ់ខាវរ
រចារតាមមក្សាធក្់បន
វ យ
់ ក្លទពរមួយររទះ, របើដូររបះឯងឈប់ចាអ្
ាំ ញ ៗ រៅសុ ាំ បាយរគសុ ី េះវ យក្េវះមក្ឲរឯង »
។ អាមួយលពមរ យ
ើ ាំ មផវូវយក្មក្នង
អាមួយក្៏រដើររៅរក្ថាបតា ឹ លយបាយ ឲរពុលសាវប់អ្នថរយ នង
ឹ យក្លទពរ
របស់ទាង
ាំ អ្ស់ខ្រមបក្់ឯង ។ អាមួយខ្ដលរៅចាាំររទះ ក្៏រធឝើខាបរោក្់សាធក្់ផូ វបលមុ
វ ងឲរលរូវអារ ះសាវប់ នឹងយក្
លទពរខ្រមបក្់ឯងខ្ដរ ។ រវលរ ះអាមួយរៅសុ ាំ បាយរគសុ ី ៗ រួររ យ
ើ សុ ាំ មយ
ួ ចានរផញស
ើ ាំ ោញ់ រគមន
ិ ក្ាំណាញ់
ក្៏រក្សវឹក្ររក្េចបឲ
់ រមនទាាំងលរីអាង
ាំ ផង ។ អារ ះក្៏លរគរដើរររញមក្ រ ើយយក្ថាបលាំ បោក្់បាយ មក្ដល់
ខាងអាយ ក្៏លរូវនឹងខាបររ ះសាវប់ អាមួយរដើរលបញាប់ចាប់បាយសុ ី រទើបនឹងសាកាំអាសិរពិសថាបាំ ក្៏ពុលសាវប់ប ធ ប់
គ្នប ។ ឯលក្បីរ ះ ក្៏អ្ូសររទះរូ លព្លព រខ្រក្ររតាក្រៅលជក្ក្បុងទក្
ឹ លរពាំង លបឆ្ងាំងោរ់ខ្េេទាម រដក្លតាាំទក្
ឹ រៅ ។
ដល់រវលលពឹក្មនបុរសមបក្់ រដើររៅរ ើញលទពររបស់ ទាង
ាំ អ្ស់ រៅក្បុងព្លពនឹក្មឋងភ័យ នឹក្មឋងអ្រថា ឯងអ្បក្លក្
មន
ិ ខ្ដលលបទះលទពររលរន
ើ ណាស់ ដូររបះរបើព្លលក្យក្រៅជារបស់ េួ ន
វ ខ្លក្ងពុាំបានសុ េ ក្៏រុញររទះសលមុក្រៅ
ទុក្ក្បុងព្លព រងលក្បជា
ី ប់ លរ ប់រៅផធះវញ
ិ រ យ
ើ ក្៏ពរិ សាធន៍មរយទលបពននរោយគរ
ិ ថា «របលើ បពននមរយទលអ
នឹងយក្លទពររ ះរៅជារបស់ េួ ន
វ របើនិយយរៅមន
ិ ររះលក្់នឹងយក្របស់ ទាង
ាំ អ្ស់ រៅជូនរជររខ្ផនដី ជា
លបរយជន៍រដម
ើ ផឲ
ី រខ្រសុ េេវួន» ។ គរ
ិ រ យ
ើ រដរើ ដល់ផះធ ក្៏ក្ុ ក្លបាប់លបពននថា អ្ញជុះអារម៍មញ
ិ មនសរឝ
ខ្ក្អក្មួយរ ើរររញអ្ាំពីក្ិរ
ឋ ខ្រឯងអាែិរបិរមរ់ឲរឈង
ឹ ក្ុាំឲរនរណារគដឹងមួយជាពីរ ខ្ររូលលរររៀក្រគវខ្បក្
ររអាលក្ក្់ណាស់ រក្ើរមនជាំនុាំជលមះ សួ ររៅសួ រមក្ រ ើយគ្នយនទាាំងសាក្េបា
ី នដឹងនឹងអាង ខ្លក្ងរគយក្អ្ញ
រៅឆ្ងកង ឬយក្រៅោក្់គុក្ លបពននមន
ិ លក្់ទុក្ ក្៏រដរើ រៅលបាប់រគថា « មនខ្ក្អក្រ រើ ររញពក្
ី ិរ
ឋ បឋីអ្ញ ខ្រឯងក្ុាំ
មរ់ » ។ រមមួយរទៀរមន
ិ អ្រ់រៅ លបាប់រគខ្ថ្មរទៀរ ខ្ក្អក្ ៥ លបាប់រលើសមួយៗរគ្នប ដរបដល់ខ្ក្អក្ដប់ ។ ររឿង
រ ះក្៏លជួរលជាបរៅដល់លពះមហាក្េលរ ៗ លទង់ចារ់រលបរ
ើ ជអាមររ ឲរលសាវលជាវរក្ដល់បុរសរ ះ ៗ ក្៏
ថាឝយបងគាំគ្នល់ រសឋរលទង់វល ិ ខ្មន» ។ បុរសលរបទូលថា ទូលលពះបងគាំជាេញុាំ ក្ុ
ង ់ លតាស់ សួរថា « ខ្មនឬមន ក្
លបពននរង់ដឹងរិរថរលពះរផរ
ិ រ ើញលទពររលរើន ។ បុរសរ ះររៀបរប់លរបទូលដូរខាងរលើ រ ើយលរបបងគាំលរៅ
ទម
ឹ ររទះយក្លទពរមក្ថាឝយរសឋរ ៗ លទង់លពះរជទានឲរបុរសរ ះពក្់ក្ណា
ឋ ល ពក្់ក្ណា
ឋ លោក្់ឃ្លវង
ាំ ។

រធឝផ
ើ ះធ ក្ុាំោក្់ជរែឋើរ
រលះេញុាំរលបើ ក្ុាំឲរបាយសុី

1- ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០- ១១ – ១២ ឆ្ងប១
ាំ ៩៣៥ ទាំពរ័ ១១៩ មន
ិ រ ញ
ើ មនរ្យះ អ្បក្ររៀបររៀង រទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 354
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឣឞុ សសសួឞនក់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៣៤ - ៣៧

រលពីរលពង យ មនបុរសរឆ្ងរ ៤ ក្់លពមរលពៀងគ្នបរដើរររៀនក្ឋី ។ លុ ះរដើរបនថិររៅចាប់បានអ្រែឋើក្ ៥ បុរស

ទាាំង ៤ ក្់រ ះ ក្៏យក្អ្រែឋើក្រ ះមក្ខ្រក្គ្នប ដល់ខ្រក្រៅខ្រក្មក្ រៅសល់អ្រែឋើក្មួយ ។ មនុសេទាាំងអ្ស់
រ ះ មន
ិ សុ េររ
ិ ថខ្រររៀងេវួន ក្៏ខ្រក្គ្នបមឋងរទៀរ ខ្រក្រៅខ្រក្មក្ សល់អ្រែឋើក្មួយដខ្ដល មន
ិ ដឹងគរ
ិ រធឝើដូរ
រមឋរ ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ ទាល់គាំនិរក្៏អ្ងគុយរមល
ើ មុេគ្នប រធឝើខ្ភបក្ ិង ង់ ៗ ។ ក្បុងរវលរ ះ មនបុរស
មបក្់រទៀររដរើ រៅរន់ទរី ះ លបទះនឹងមនុសេទាាំង ៤ ក្់រ ះ ក្៏ឈររមល
ើ រគខ្រក្អ្រែឋើក្គ្នប រ យ
ើ បុរសមបក្់
រ ះ រ ញ
ើ រឆ្ងរដូរចាបះក្៏រសើរ រ យ
ើ នយ
ិ យនង
ឹ បុរស ៤ ក្់រ ះ «រមល
ើ រៅអ្បក្ដូរជាមន
ិ សូ វលបសប់រសាះ»
។ បុរស ៤ ក្់លគ្នន់ខ្រឮសមឋប
ី ុរ៉ ណា
ត ះក្៏និយយថា : ឱរលក្ ! របើរលក្ររះអាែិរមក្ខ្រក្ឲររយង
ើ បនថិរ ។
បុរសមបក្់រ ះឮដូរចាបះ ក្៏រដរើ រូលអ្ងគុយជិរចាប់អ្រែឋើក្ ៥ រ ះមក្ រ យ
ើ ររសរម
ើ លើ អ្រែឋើក្ណាខ្ដលធាំជាង
រគ យក្មក្លទាប់អ្ងគុយ រៅសល់អ្រែឋើក្ ៤ ខ្រក្ឲរបុរស ៤ ក្់រ ះមួយមបក្់ ។ បុរស ៤ ក្់ក្ស
៏ ុ េរិររថ រៀង
េវួន រ ើយទាាំងអ្ស់គ្នបសួ ររគរ ះថា «អ្បក្ ! រមល
ើ រៅអ្បក្លបខ្ លជាររះក្ឋី ?» ។ បុរសរ ះរវវើយថា េញុាំររះ ។
បុរសទាាំង ៤ ក្់ក្រ
៏ បរៅវញថា
ិ «ឱ ! របអ្
ើ ក្
ប ររះក្ឋី សូ មរមតាថលបាប់រយង
ើ ផង» ។ បុរសមបក្់រ ះរវវើយថា «របើ
អ្បក្រូ លរិរឲ
ថ រេញុាំលបាប់ លរូវអ្បក្ទរនធញតាមេញុាំ ។ បុរស ៤ ក្់រវវើយថា «បាទ» រ ើយបុរសរ ះលបាប់ឲរអ្បក្ទាាំង
៤រ ះ ឲរទរនធញររៀងេវួនគឺ :

លបាប់បុរសទី ១ ថា : ទាំពក្់វរៅ រទើបរៅបវលជុះ ។

បុរសទី២ថា: មនលបោយរទើបទឹក្វ ូ រ,

បុរសទី ៣ ថា : មនសាំ រម រទើបខ្វកវជុ ះ,

បុរសទី ៤ ថា : ខ្មន រទើបរគថា ។

បុរស ៤ ក្់ ក្៏ទរនធញពក្ររនះ ររះចាាំលគប់ ៗគ្នបរៅ, រ យ

ើ បុរស ៤ ក្់រ ះ គ្ន
ាំ ប រៅឆ្ងងយរៅ បានដល់ ភូមិ
មួយ នឹងរក្ផធះសខ្មផងសាំ ណាក្់ក្គ្ន
៏ យ ន ។ លុ ះបនថិររៅបានលបទះនឹងយយចាស់ រមម៉យមបក្់ ក្៏និយយសុ ាំ ផះធ
យយចាស់រ ះសាំ ណាក្់ គ្នរ់ក្ល៏ ពមឲររ យ
ើ បុរសរ ះ គ្ន
ាំ ប ទាាំង ៤ ក្់សាំណាក្់រៅផធះយយរ ះរៅ ។
យប់រ ះអ្បក្ទាាំង ៤ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ទរនធញពក្រក្ឋី ខ្ដលបុរសមបក្់រ ះលបាប់ទរនធញមន
ិ ឈប់ឈរទាល់ខ្រភវឺ ។ យយ
ចាស់េង
ឹ ណាស់ លពក្
ឹ រ ង
ើ គ្នរ់រៅបឋង
ឹ រមលសុក្ ! យប់មញ
ិ រ ះ មនបុរស ៤ ក្់មក្សុ ាំ ផះធ េញុាំសាំណាក្់ បុរសទាាំង
៤ ក្់ររះខ្រនយ ិ យទរនធញទាល់ខ្រភវឺ ខ្រមន
ិ ដឹងពក្រថាដូររមឋរ សាឋប់មន ិ បានរសាះ េញុាំខានរដក្វល់លពក្ ឹ ,
រ រុរនះេញុាំមក្បឋឹងរលក្ សូ មរលក្រៅមនុសេទាាំង ៤ ក្់រ ះ មក្ជន ាំ ុាំជលមះឲរេញុាំ ។ រមលសុក្បានសាឋប់ក្ឲ
៏ រ
បរលមរើ ៅរៅបុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះមក្ រ យ
ើ សួ រថា «រ រុដូររមឋរបានជាឯងទរនធញអ្ឝទា
ី ល់ខ្រភវឺ រក្ខ្រយយ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 355
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ចាស់គ្នរ់រដក្ពួនមន
ិ បាន, រុះខ្ដលឯងទរនធញរ ះររទ
ើ រនធញពក្រអ្ឝី ?» បុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះរវវើយថា «េញុាំ
ទរនធញពក្រក្ឋី» ។ រមលសុក្បងាគប់រៅរទៀរថា រូរឯងរល់គ្នបសូ លរពក្ររ ះ មឋងមបក្់រៅរមល
ើ ! អ្ញនឹងសាឋប់»
។ បុរសទី ១ ថា : ទាំពក្់វរៅ រទើបរៅបវលជុះ,
បុរសទី ២ ថា : មនលបោយ រទប
ើ ទក្
ឹ វ ូ រ,
បុរសទី ៣ ថា : មនសាំ រម រទើបខ្វកវជុ ះ,
បុរសទី ៤ ថា : ខ្មន រទើបរគថា ។ សាឋប់ពក្ររ ះរ ើយ «រមលសុក្ ក្៏ររ់រសរក្ឋីថា ឯងទាាំង ៤ ក្់លរូវរៅជា
េញុាំបរលមយ
ើ យចាស់ រនះ» ។ បុរសអ្ស់រ ះ ក្៏រៅរៅរធឝជា
ើ េញុាំបរលមយ
ើ យរ ះរៅ ។ យយរ ះគ្នរ់រលបើឲររធឝរ
ើ រ
សពឝសាររពើខ្ររល់ព្ថ្ង ។ លុ ះរៅនឹងយយរ ះបាន ២- ៣ ខ្េរៅ យយគ្នរ់រលបើបុរសទាាំង ៤ ក្់រ ះ ឲររៅ
រប់រឈរើ ធឝទ
ើ ូក្ ។ អ្បក្ទាាំង ៤ ក្់ក្៏ គ្ន
ាំ ប រូលរៅដល់ព្លពធាំ រ យ
ើ រដើររក្រឈណា
ើ មនលបរហាងរទប
ើ រប់ ។
លុ ះរូ លរៅដល់ ក្ុ ងព្លពរលៅបានលបទះរឈ
ប ធ
ើ ាំ ១ រដើម មនលបរហាងបុរសទាាំង ៤ និយយគ្នបថា «រយង
ើ បានលបទះ
រឈលើ បរហាងរ ើយ រយង
ើ លរូវ គ្ន
ាំ ប រប់រឈរើ នះ» ។ បុរសទាាំង ៤ ក្់មូលមរ់គ្នបក្៏រប់រលាំ រឈលើ បរហាងរ ះ
លុ ះរឈជ
ើ ិររលាំ បុរសទាាំង ៤ ក្់ខ្លសក្ថា «ក្នរយង
ើ ! ជរ
ិ រលាំ រ យ
ើ អាណាមបក្់ររ់រៅចាាំលទក្ុាំឲរខ្បក្រឈើ
រយង
ើ ខ្លក្ងរធឝើទូក្មន
ិ រក្ើរ » ។ បុរសមបក្់ក្ស
៏ ុ ះរៅចាាំ
ធ លទ ដល់រឈរើ ះបាក្់មក្សងករសា
់ វ ប់រធឝើមរ់រសញញ ។
បុរស ៣ ក្់រ ញ
ើ ដូរចាបះ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រសើរថា «រយអា
ើ រនះ ខាវង
ាំ ណាស់ វុ ឺ ! រឈទ
ើ ាំ ាំបុែ
៉ តឹ ងរររខ្រវលទាាំបាន រ យ
ើ
វរសើរខ្ថ្មរទៀរ » ។ បុរស៣ ក្់ គ្ន
ាំ ប រមល
ើ បុរសមបក្់ខ្ដលសាវប់, ដល់យូររពក្ក្៏ខ្លសក្រៅថា «យី ! មក្ឆ្ងប់
រ ើងនឹងអាលរៅ ឃ្លវនបាយណាស់ » ។ លុ ះរ ើញរៅរសងៀម ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដើររូ លរៅរមល
ើ ។ រលដឹងថា បុរស
រ ះសាវប់, បុរស ៣ ក្់ភយ
័ ណាស់ នយ
ិ យគ្នបថា «រយង
ើ រៅមន
ិ បានរទ ខ្ររយង
ើ េាំរៅ មុេជារគបឋង
ឹ ថារយង
ើ
វយសមវប់អារនះ, របើដូររបះលរូវរយើង គ្ន
ាំ ប ររ់» ថារ ើយ ក្៏លពមរលពៀងគ្នបររ់រៅ ។ ដល់រពលយប់វរងឝងផវូវមន
ិ ដឹង
ររ់រៅឯណា ក្៏លសាប់ខ្រវលវល់
ិ រៅលរង់ក្ាំពង់ផះធ យយ រ ើយ គ្ន
ាំ ប លួ រទូក្យយរ ះអ្ុាំរៅរលរើយមខង ។ បុរស
ទាាំង ៣ ក្់ គ្ន
ាំ ប រុះទូក្, មបក្់រៅខាងក្ព្នេខ្បរមុេរៅខាងក្ព្នេ, មបក្់រៅខាងក្ាលក្៏ខ្បរមុេរៅខាងក្ាល,
មបក្់រទៀរអ្ងគុយក្ណា
ឋ លបារទឹក្ទូក្ខ្រមន
ិ បានលសាយខ្េេរាំែងទូ ក្រ ះររញ ររះខ្រ គ្ន
ាំ ប អ្ុាំ ៗមួយយប់ទាល់
ភវរឺ ៅខ្រដខ្ដល ។ លុ ះភវលឺ សាងរ ង
ើ យយចាស់ រុះដងទក្
ឹ លបទះបុរស៣ ក្់រ យ
ើ ខ្លសក្ថា «រយអា
ើ រនះ ររ់រៅ
ណា ?» បុរស ៣ ក្់លក្រ ក្រ ញ
ើ យយចាស់ ជារៅហាឝយេវួន ក្៏ទាល់លបាជាញមន
ិ ដឹងរបរើ រ់រៅណា ក្៏រៅរៅ
បរលមយ
ើ យចាស់វញដខ្ដលរៅ
ិ ។

ររះ ររបះក្ារ់

1ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០- ១១ – ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 356
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង សុ ឥសរចះថ្ននឡ
ុំ ិសឡស់

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ៣២- ៣៣

មនព្ថ្ងមយ
ួ បុរសរ្យះសុ េ រធឝើដាំរែើររៅរប់ឧសក្បុងព្លព ។ លុ ះរៅដល់ ព្លព ជាក្ខ្នវងរប់ឧសរ ះរ ើយ
រ ួ សាវប់រៅរជើងដាំបូក្ខ្ក្ផរលរក្ផវូវរូល ។ រៅសុ េពិនិរររមល
ើញខាវធាំមយ ើ រ រុសពឝលគប់រៅរ ើញថា ខាវរនះ
សាវប់រោយពស់ រក្
ឹ រលពះរៅខាងរលរមខាវរ ះមនរននពស់មយ
ួ ។ បុរសរ ះមនររ
ិ ស
ថ បផុរសរាំរពះសាក្សព
សរឝរ ាំ ក្ដុះលបលសោបឲរ ។ លុ ះបានមួយលសបក្់ ខាវដឹងេវួនរ
ះណាស់ ក្៏លសាយថ្ង់យមយក្ថាបម ើង
រ ើ េវួនលបោក្់សុទខ្ន រថាបខ្ាំ ដលលប ក្៏មនរសរក្ឋរី ទាមនសេនង
ញ ាំ រ រ
ឹ បុរសខ្ដលលបថាបឲ យ
ើ សឋីឲរថា រ រុ
ដូររមឋរបានជាអ្បក្ឯងហា៊នយក្អ្ឝម
ី ក្លបោក្់េួ នអ្ញយ
វ ៉ ងរនះ ! ។ បុរសរ ះរវវយ
ើ ថារយង
ើ រដើរមក្ បានរ ញ
ើ
បងឯងសាវប់រោយពស់ រឹក្ រ ើយរយើងដុះថាបលាំ សោបលបឲរបងឯងរស់ ររើ ! ។ ខាវថាអ្ញមនសាវប់អ្ី ពស់ រឹក្
អ្ញរលណា ! អ្ញក្ាំពុងរដក្លក្់លសួលរទររើ ! របើដូរចាបះ អ្ញលរូវលបហារជវី រឯងរធឝ
ិ ជា
ើ អាហារ ។ រៅសុ េមន
រសរក្ឋីរក្់សុ រ
វ នឹងរសរក្ឋីសាវប់ជាខាវង
ាំ ក្៏អ្ងឝរខាវថាបងរអ្ើយ ! អាែិររយង
ើ ផង ក្ុាំអាលពិឃ្លដរយង
ើ ក្បុងលគ្ន
ើ រៅរក្អ្បក្លបាជញណាឲររគជាំនុាំជលមះឲរ របើរក្រៅរ
រនះ ចាាំរយង ើញថារយង
ើ េុ ស សឹមបងលបហារជីវររយ
ិ ងើ របើ
រយង
ើ លរូវ លរូវទុក្ជីវររយ
ិ ង
ើ ។ ខាវក្៏លពមតាមរសរក្ឋីអ្ងឝររបស់ រៅសុ េ ៗវលមក្វ
ិ ញិ លបទះរសះនឹងលក្បរី ៅខ្ក្ផរ
ផវូវក្៏និយយថា បងទាាំងពីរអាែិរជួយយក្អាយុរយង
ើ ផង រលពះខាវខ្ដលពស់ រឹក្បានរស់ រ ើង ខ្ដលរយង
ើ ោក្់
ាំ រ ខ្រវលបាថាបលបហារជីវររយ
ថាបឲ ិ ង
ើ ថារយង
ើ រធឝឲ
ើ រវភញក្់ រ យ
ើ រធឝឲ
ើ រលបោក្់េួ នវអ្ស់
វ ។ សរឝទាង
ាំ ពរី ដង
ឹ រសរក្ឋី
សពឝលគប់ ក្៏ពចា
ិ រណារៅរ ញ
ើ ថា តាមពរ
ិ លរូវខ្ររៅររ់រសរក្ឋឲ
ី របុរសរនះឈបះខាវ ប៉ុខ្នថរបអ្
ើ ញឲរបុរសរនះ
ឈបះរៅ មុេជាខាវគុាំអ្ញ សុ ី អ្ញជាអាហារពុាំខ្លង ក្៏លបាប់រៅរៅសុ េថា បងឯងេុសខ្មនរ ើយលរូវឲរខាវសុី រៅ
។ រៅសុ េររខ្រភ័
ឹ យរ ង
ើ ក្៏លរសះនង
ិ លក្បី រដរើ យ៉ងរលឿនរៅរទៀរ លុ ះលបទះនង
ិ សុ ភទនាយ រៅសុ េក្៏បង
ឹឋ
តាមដាំរែើរ ។ សុ ភទនាយដឹងររឿងសពឝលគប់ ក្៏លបាប់សុេថាឲររៅនិយយអ្ងឝរខាវរទៀររៅ សឹមរយើងរៅជួប
។ លគ្នខ្ដលបុរសរ ះ ក្ាំពុងជខ្ជក្នឹងខាវ សុ ភទនាយរៅដល់ ក្៏រធឝើជាសួ រថាបងឯងទាាំងពីរ ក្់ទាស់ គ្នបពីររឿង
អ្ឝី ! ។ ខាវនង ឹ តាមដាំរែើរររៀង ៗេវួន ។ សុ ភទនាយ ររ់រសរក្ឋថា
ិ រៅសុ េ ក្៏បានបឋង ី របដ
ើ ូររបះលរូវបងខាវឯង
រៅរដក្រៅលរង់ក្ខ្នវងដខ្ដល ឲរយូរដូ រពីមុន របើដល់រពលលរូវភញក្់ រ ើយពុាំសាវប់រទ សឹមបងឯងមក្ពិឃ្លដ
មនុសេរនះរធឝជា
ើ អាហាររុះ ។ ខាវរៅរដក្តាមបងាគប់, ពស់ក្រ៏ រញពរី ននមក្រក្
ឹ ខាវរ ះសាវប់រៅ ។ សុ ភទនាយ
រ ើញខាវសាវប់រ ើយក្៏លបាប់រៅបុរសរ ាំ រវរទៀរលបាប់រ
ះថា បងឯងក្ុាំលបថាបឲ ើយ ក្៏លរៅសុ េរៅលាំ រៅវ ិ
ញ។

រធឝើគុែ បានរទាស

1- ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០- ១១ – ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ ២០១ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 357
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង អាកុ វកសុ ី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ២៨ - ៣១

រលពីរលពង យ មនរក្យងមបក្់រៅជាមួយមឋយ រិញ្ចឹមលជូក្ក្រលមៀវ ១, ដល់លជូក្រ ះធាំរ ើង រក្យងរ ះរង់សុី

សារ់លជូក្ ក្៏និយយនឹងមឋយថា «ខ្ម៉ ! េញុាំរង់សុីសារ់លជូក្ សូ មខ្ម៉ឲរេញុាំរប់លជូក្រយង
ើ រ ះសុ ី ផឹក្លសារៅ ?» ។
មឋយឃ្លរ់ថា «ក្ុាំ ! ឯងសុ ី អ្ក្
ី រ៏ លរើនរមវះ៉ ទុក្វនង
ឹ លក្់យក្លបាក្់រសចាយ» ។ ក្ូនឮមឋយឃ្លរ់ដូរចាបះ ក្៏នក្
ឹ ខ្រ
ក្បុងរិរថរង់សុីសារ់លជូក្ខ្រសពឝព្ថ្ងពុាំមនរភវរ ។ មនរលមួយព្ថ្ងក្ូនរ ះភញក្់រ ើងពីរដក្ និយយលបាប់មឋយថា
«រផរ
ិ រទវតាលបាប់េុ ាំថា
ញ មនមសលបាក្់រលរន
ើ ណាស់ ខ្ម៉ សូ មខ្ម៉ជូនេញុាំរៅយក្» ។ មឋយឮក្ូ ននយ
ិ យលបាប់ដូរចាបះ
សួ រថា «មសលបាក្់រៅឯណា» ។ ក្ូនរវវយ
ើ ថា «ខ្ម៉រៅនង
ឹ េញុាំរុះ របេ
ើ ុ ាំប
ញ ងាគប់ដូររមឋរខ្ម៉រធឝតា
ើ មេញុាំ» ក្ូនយក្ក្រញ្ជ ើ ាំ
មឋយរដើររៅក្បុងព្លពឆ្ងងយអ្ាំពីលសុក្ រ ើយក្ូនយក្ក្រញ្ជ ើ រៅលគបរលើដី លបឹងសងកររ់ ើយខ្លសក្លបាប់មឋយថា «ខ្ម៉
! ជួយសងករផ
់ ង មសលបាក្់រៅក្បុងដរី នះរលរន
ើ ណាស់ ខ្ម៉សងករឲ
់ រជាប់រុះ េញុាំនង
ឹ រៅរក្របជក្
ី មក្ជីក្យក្មស
លបាក្់, ខ្ម៉ឯងរៅសងករឲ
់ រជាប់ក្ុាំខ្លង របើខ្ម៉ខ្លង មសលបាក្់និងបារ់អ្ស់ រៅ» ឯមឋយឮក្ូនថាដូរចាបះក្៏េាំសងករ់
ក្រញ្ជ ើ រ ះឲរក្ូន, ឯក្ូនរ ះក្៏ររ់លរ ប់មក្ផធះវញ
ិ ចាប់លជូក្រ ះយក្មក្រប់រមអន
ិ ជាអាហារ បបួលអ្ស់ បងបអូន
អ្បក្ផធះជិរខាងមក្សុ ី ផឹក្លសារលងសបាយ ។ មឋយរៅចាាំក្ូនឯព្លព ទនធឹងពុាំរ ញ
ើ មក្ឃ្លវនបាយអ្ស់ ក្មវង
ាំ
ររយព្ដររយរជើង របូរររញពីរលើក្រញ្ជ ើ ពុាំរ ើញមនអ្ឝីរសាះ ។ លុ ះមឋយចាាំក្ូនយូររពក្ នឹក្ថាក្ូនបរញ្ជឆររ ើយ
ក្៏ខ្លងក្រញ្ជ ើ រចាលលរ ប់រៅផធះវញ
ិ រ ញ
ើ ក្ូនក្ាំពុងខ្រសុ ី សារ់លជូក្ផក្
ឹ លសារលងសបាយដូរចាបះ ក្៏េឹងនង
ឹ ក្ូ ន
ណាស់ រ យ
ើ នយ
ិ យនង
ឹ បអូនេវួនថា «រផរ
ិ ក្ូនរ ះវេូរណាស់ ទុក្រញ្
ិ ច ឹ មមន
ិ បានរទ លរូវឯងលរក្ររុងយក្រៅ
ប ឹក្សមវប់រៅ» ។ បអូនឮដូរចាបះ សួ ររៅបងថា «ដាំរែើរដូររមឋរ បានជាយក្ក្ូនលរក្ររុងរៅរចាល
ទមវក្់ក្ុ ងទ
ក្បុងទក្
ឹ សមវប់ ?» ។ បងនយ ិ យលបាប់រៅបអូនតាមដរាំ ែើរសពឝលគប់ថា «វររះបរញ្ជឆរអ្ញឲររៅក្បុងព្លព ថារៅ
យក្មសលបាក្់ រ ើយឲរអ្ញរៅចាាំក្ុ ងព្លព
ប លុ ះលតាខ្រដល់ព្ថ្ងឃ្លវនបាយរសធើរខ្រនឹងោរ់រពះ, ឯវមក្រប់លជូក្
សុី ផឹក្លសារលងសបាយ, លជូក្អ្ញខ្រមួយទុក្លក្់ឲររគ យក្លបាក្់ចាយរទររើ » ។ បអូនរ ះក្៏រៅចាប់អាក្ុ ក្
សុី លរក្ក្បុងររុងធាំ ។ រងមរ់ររុងជាប់លអ រ យ
ើ រលើក្លីយក្រៅនង
ឹ រចាលក្បុងទក្
ឹ ទរនវ, លុ ះរៅដល់មរ់ទរនវ
អាក្ុ ក្សុី និយយនឹងមវថា «រលក្មអាែិរេញុាំ ៗមុេជាសាវប់រ ើយ របើដូររបះសូ មរលក្មអាែិររៅយក្
ក្ផនក្ុ
ួ ក្ មក្ឲរេញុាំបនថរ
ិ រផរ
ិ េញុាំសាវប់រៅនឹងរៅរៅឯឋានរខាយរ របគ្ន
ើ យ នក្ផនក្ុ
ួ ក្នង
ឹ ក្ុ ក្រខាយរសុ ី ពុាំបាន
រទ រ ះនឹងោរ់រពះសាវប់ » ។ ឯមឮក្យួយអ្ងឝរដូរចាបះ ក្៏សួររៅក្យួយវញថា
ិ «ក្ផនក្ុ
ួ ក្រ ះ ឯងទុក្រៅ
ឯណា? ។ ក្យួយលបាប់រៅមថា «េញុាំោក្់រៅរលើធឹម
ប » ។ មក្៏ោក្់អាក្ុ ក្សុ ី ទុក្រចាលរៅមរ់ក្ាំពង់ទឹក្ រ ើយ
លរ ប់រៅរក្ក្ផនន
ួ ង
ឹ យក្មក្ឲរអាក្ុ ក្សុ ី វញ
ិ ។ រលរ ះមនមនុសេរក្រ
ើ វងម
់ ប ក្់ រដរើ មក្ជរ
ិ អាក្ុ ក្សុ ី
។ ក្៏រធឝើនិយយថា «អ្ញមក្រម វងក្
់ ុ ងររុ
ប ងរនះ យូរព្ថ្ងរ ើ យ មន
ិ ដឹងជារ ើយឬរៅ រ ើញហាក្់ដូរសះជា
រ យ
ើ » ។ មនុសេ វងឮ
់ អាក្ុ ក្សុ ី ថា រម វងក្
់ ុ ងររុ
ប ងដូរចាបះរោយេវួនរក្ើរ វងក្
់ ស៏ ួ រថា «រម វងក្
់ ុ ងររុ
ប ង
រនះបានជាឬ ?» ។ អាក្ុ ក្សុ ី លបាប់ថារផរ
ិ េញុាំរក្រ
ើ វង់ រគឲររបក្បុងររុងរនះយូរព្ថ្ងរ យ
ើ មន
ិ ដឹងជារ យ
ើ ឬ
រៅរទអាែិរលសាយមរ់ររុងឲរេញុាំបនថិរ »មនុសេ វងក្
់ ល៏ សាយមរ់ររុងឲរអាក្ុ ក្សុ ី ររញមក្ ។ អាក្ុ ក្

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 358
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សុី ររញពរ
ី រុងរបាសេវួនរមល
ើ រ យ
ើ លបាប់ថាជា វងរ់ យ
ើ ! អាគមវងឮ
់ ពក្រអាក្ុ ក្សុ ី ថារម វងក្
់ ុ ងររុ
ប ងជា
ដូរចាបះ ក្៏នយ
ិ យថាឲរគ្នបរម វងផ
់ ង ។ អាក្ុ ក្សុ ី ឮដូរចាបះអ្រណាស់ គរ
ិ ថា «អ្ញអ្ស់ សាវប់រ យ
ើ »បានជាអា
គមវងសា
់ វ ប់ជស
ួ ។ អាក្ុ ក្សុ ី លបាប់អាគមវងថា
់ របើឯងរង់ជា វងឆ្ង
់ ប់ លរូវរន់លរែមឲរជាប់ក្ុាំនិយយសឋីនឹង
អ្បក្ណាឲររសាះ, របន
ើ រណាមក្សួ រក្ឋី មក្រជរ មក្វយដូ ររមឋរ ៗក្ឋី លរូវក្ុាំនិយយ ក្ុាំសី ឋ េាំរន់លរែមឲរខាជប់
រទើបបានជាឆ្ងប់ ។ អាគមវងឮ
់ អាក្ុ ក្សុ ី ថាដូរចាបះ ក្៏ទទួលចាាំរ ើយរូលរៅក្បុងររុង ។ អាក្ុ ក្សុី រងមរ់
ររុងជាប់រ ើយររ់បារ់រៅ ។ មរ ះ រក្រលមអាក្ុ ក្សុ ី ពុាំរ ើញ ដឹងថា អាក្ុ ក្សុ ី បរញ្ជឆរេវួន េឹងណាស់
ក្៏នក្
ឹ ក្បុងរិរថា
ថ របអ្
ើ ញរៅដល់អ្ញនង
ឹ ទមវក្់វរៅក្បុងទក្
ឹ ឲរសាវប់ភវម រ យ
ើ េាំរដើររៅ ដល់រ ើយក្៏សុ ះរូ
ធ ល
រៅោល់វយអាគមវង់ រោយសាយនថាជាអាក្ុ ក្សុ ី ។ អាគមវងេ
់ ាំអ្រ់រលពះរង់ជា វង់ លុ ះវយធ្លក្់អ្ស់ រិរថ
រ យ
ើ មរ ះក្៏រលើក្ររុងរបាះរៅក្បុងទឹក្ឲរសាវប់ ។ ឯអាក្ុ ក្សុី ររ់ររ
ួ ពរី នះរៅ ៗ ជួបនង
ឹ មនុ សេក្ុ ក្
មបក្់ ររះក្ុ ក្ដូរគ្នបក្ាំពុងខ្រមុជទឹក្ ។ អាក្ុ ក្រ ះ រ ើញអាក្ុ ក្សុ ី ក្ាំពុងរដើររៅពីរមងយ ក្៏រធឝើជាមុជទឹក្
យូរបនថិររងើបរ ើង រ ើយរលើក្រសរ ើងបងាាញថា «អ្ញមុជទឹក្រៅខាងរលរម មនរគរលងរបៀអ្ញរលងឈបះ
បានរសលបាក្់រលរន
ើ ប៉ុខ្នថយក្មក្មន
ិ រួរ យក្បានខ្រមួយលររណារមក្ » ។ អាក្ុ ក្សុ ី ឮដូរចាបះក្៏រជឿគិរសាយន
ថាខ្មន រ ើយក្៏ផវស់ សាំពរ់រលររុះរៅក្បុងទឹក្ េាំមុជរៅទងគិរក្ាលនឹងគល់រឈខ្ើ បក្្ម ដឹងេវួនថា រគជា
មនុសេក្ុ ក្ក្៏នក្
ឹ ក្បុងររ
ិ ថរ ញ
ើ ឧបាយក្ុ ក្វញ
ិ រ យ
ើ រងប
ើ រ ង
ើ នយ
ិ យរៅនង
ឹ អាខ្ដលបរញ្ជឆររ ះថា «អ្បក្
រអ្យ
ើ ! េញុាំមុជទក្
ឹ រៅតាមពក្រអ្បក្ឯងអ្មាញ់ មញ
ិ បានរ ញ
ើ រគរលងរបៀ របា៉ ធួក្ាំតារ់រលរន
ើ ណាស់ រ យ
ើ េញុាំ
រលងឈបះរគ បានលបាក្់រសរលរើន េញុាំទារពីរគ ៗថាឲរមក្ទារយក្ពីអ្បក្ឯងរនះ ខ្រេញុាំមន
ិ លពម េញុាំរង់ខ្រទារ រគេឹង
នង
ឹ េញុាំរគវយេញុាំខ្បក្ក្ាល រ យ
ើ រគថា ឲរេញុាំមក្យក្ពអ្
ី ក្
ប ឯង របអ្
ើ បក្មន
ិ រជឿអ្បក្រមល
ើ ក្ាលេញុាំខ្ដលខ្បក្រនះរុ ះ ។
អាក្ុ ក្រ ះ ដឹងថាអាក្ុ ក្សុី មនលបាជាញ ររះក្ុ ក្ទល់នឹងក្ុ ក្មន
ិ ចាញ់ េួ ន
វ ក្៏លសាយរសខ្រក្
ឲរពក្់ក្ណា
ឋ លរ ើយសុាំ គ្នបរធឝើជាបងបអូន រដើររក្សុ ី ក្ុ ក្រគតាាំងពីព្ថ្ងរ ះរៅ ។

ប វ មុរ យក្ប វ រជាះ

1- រាប់សររសរព្ដ រៅបណា
ត ល័យពុ ទសា
ន សនបែឍិររ រលេ C. 20. B របស់រលក្ E. Aymonier ទាំពរ័ ២៩
ខ្ផបក្ភសាខ្េយរនិងក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ១០ – ១១– ១២ : ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ ២៩ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង ាយប្សី

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ២៣ – ២៧

រលពរី លពង យ មនបុរសមបក្់ មនលបពននរៅជាមួយគ្នប ខ្រពុាំមនក្ូ ន លុ ះយូររៅ លបពននរ ះមនសហាយ

ម ួ បឋីរៅជីក្ដាំ
ាំ ក្រដក្ក្បុងផធះខ្រសពឝព្ថ្ង ។ ព្ថ្ងមយ ូ ងក្បុងព្លព ដល់ព្ថ្ងរៅឋរូ លរៅអាលស័ យរៅេធមអ្បក្តា ១ ។
ី ៉ ន់រៅបន់អ្ក្
លបពននររៀបរាំអ្វ ប តារ ះ ឲររៅរធឝប
ើ ឲ
ីឋ រសាវប់នង ឹ យក្សហាយរធឝើបី,ឋ ររៀបរលសររ យ ើ ក្៏យក្អ្ីវ៉ន់
រ ះរដើររូលរៅក្បុងេធមអ្បក្តារ ះ ។ បឋីរ ើញលបពននរដើររូ លរៅេធមអ្បក្តា ក្៏នឹក្វងល់ថាលបពននអ្ញ វមក្រក្អ្ឝី

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 359
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្បុងេធមអ្បក្តារនះ ? គរ
ិ រ យ
ើ ក្៏រូលរៅពួនរលរយេបងអ្បក្តា លបសាឋប់លបពនន ។ ឯលបពនន ក្៏រូលរៅអ្ុជរទៀន
ធូប រ យ
ើ បន់អ្បក្តាថា «េញុាំមន
ិ រង់យក្បឋីេុ ាំរញ ទ េញុាំយក្បឋរី ទៀរ សូ មអ្បក្តាររ់បេ
ីឋ ុ ាំឲ
ញ រសាវប់រៅ េញុាំនឹងថាឝយលជូក្
មួយ» ។ បឋីឮដូរចាបះ ក្៏រវវើយរ ើងពីរលរយេបងអ្បក្តា «រអ្ើ របើ ងមនសហាយរ ើយរបើរង់ឲរររ់បីឋ ងឯងឲរ
សាវប់រ ះ ងាយរទ វលរៅផធ
ិ ះវញ
ិ លរូវរក្មន់លរបទាាំងរមទាាំងពងមួយសាំ បុក្ រសាងរឲរបឋី ងឯងសុ ី រៅ វសាវប់
រ ើយ» ។ រមរ ះឮដូរចាបះ សាយនថាអ្បក្តាបងាគប់ ក្៏លបញាប់វលមក្ផធ
ិ ះវញរក្ទ
ិ ិញបានរមមន់លរបមួយសាំ បុក្
រសាងរទុក្ឲរបឋីសុី រដើមផន
ី ឹងឲរសាវប់ រ ើយនឹងបានយក្សហាយ ។ លុ ះដល់លពលប់ បឋីមក្ពីជីក្ដាំ ូ ង ដល់ផះធ
រ យ
ើ សូ រថា «រគ ៍រអ្ើយ ! បានអ្ស
ី ុ ី បាយ ?» ។រមរ ះរវវយ
ើ ថា «េញុាំបានរមនង
ិ ពងមន់លរបមួយសាំ បុក្រសាងរ
ទុក្ឲរអ្បក្» ។ បឋីថា «ររៀបបាយមក្សុី » ។ លបពននក្រ៏ លើក្បាយ លពមទាាំងរម និងពងមន់លរប មក្ឲរបឋីសុី ។ បឋីសុី
អ្ស់រ យ
ើ រធឝជា
ើ ឈឺ រដក្ថ្ងូរ ុ ឹ ៗ ។ រមរ ះ អ្រណាស់ គរ
ិ សាយនថា បឋឈ
ី ខ្ឺ មន លរូវនឹងពក្រអ្បក្តាបងាគប់រ យ
ើ
រផរ
ិ ឮថ្ងូរ ។ ឯបឋីក្រ៏ ធឝើជារដក្រៅ ។ រមរ ះគិរសាយនថាបឋីសាវប់ ក្៏របើក្ទាឝរ យ
ាំ ក្សហាយរូលរៅរដក្ជាមួយ ។
អ្បក្ទាាំងពីរក្ាំពុងខ្រនិយយគ្នប បឋីក្រ៏ លរក្រ ើងអ្ងគុយរៅលបពននមក្លបាប់ថា «រងាណាស់ » ។ ឯលបុសសហាយ
រ ញ
ើ បឋរី មរ ះ រលរក្រ ើ អ្ងគុយដូរចាបះសធុះររ់ពុាំទាន់ ក្៏រូលរៅពួនក្បុងពងធាំ ១ រៅខាងដាំរែក្ សមងចា
ង ាំ ប
ាំ ីឋ
រ ះរដក្ េវួននឹងររញពីពងរៅរដក្នឹងរមរ ះរទៀរ ។ បឋីបានរ ើញ ខ្ររធឝើមន
ិ រ ើញមន
ិ ដឹង លបាប់លបពននថា «
រងាណាស់ ឯងោាំទក្
ឹ ឲរគ្នបងូរបនថរ
ិ នង
ឹ អាលសាវប់» ។ រមរ ះ ឮថារង់សាវប់ដូរចាបះ អ្រណាស់ រផរ
ិ លរូវនង
ឹ
ពក្រខ្ដលលរូវបន់អ្ក្
ប តា ។ លុ ះលបពននោទ
ាំ ក្
ឹ ពុ ះរ យ
ើ បឋថា
ី «រៅដងទក្
ឹ លរជាក្់បាន ១ ក្អមមក្យក្មក្លយ
នឹងទឹក្រៅឋរនះ» ។ លបពននឮបឋីរលបើដូរចាបះ ក្៏យក្ក្អមររញរៅដងទឹក្ ។ បឋីរ ើញលបពននររញរៅបារ់ ក្៏រលរក្
រ ង
ើ រដរើ រៅរលើក្ទក្
ឹ ពុះ ១ េធះ រ ះយក្រៅរលសាររលើសហាយ ខ្ដលរៅក្បុងពងរ ះសាវប់រៅ រ ើយរូលរៅ
រដក្វញ
ិ រធឝើជាថ្ងូរ ុឹ ៗរទៀរ ។ រមរ ះវលព
ិ ីដងទឹក្មក្វញ
ិ រមល
ើ រៅរ ើញសហាយលរូវទឹក្រៅឋរួញសរព្សដូររគ
ដក្ររញពីពងមក្ ក្៏ឱនេេប
ឹ ថា «ថ្ឝីក្ម
៏ ន
ិ ឱនរៅវមន
ិ ទាន់រទ» ។ អារ ះវងក្ដ
់ ខ្ដល ។ រមរ ះយក្ព្ដរៅចាប់
លជមុជរៅ លរូវសវឹក្លរររៀក្ ររលះលជុះទាាំងសក្់ រមល
ើ បានដង
ឹ ជាបឋរី លសារទក្
ឹ រៅឋសាវប់សហាយរៅរ យ
ើ ក្៏ពុាំសី ឋ
យក្គលមបពងមក្លគប រ ើយយក្ទឹក្ឲរបឋីងូរ ។ ឯបឋីក្ម
៏ ន
ិ សឋី ទឹក្ក្៏មន
ិ ងូរ លបាប់លបពននថា អ្ញលគ្នន់របើរ ើយ
។ រ យ
ើ រៅលបពននរូលរៅរដក្រៅ ។ លុ ះលពឹក្លពហាមរ ង
ើ រមរ ះ ពុាំដង
ឹ របគ
ើ រ
ិ ដូ ររមឋរ នង
ិ យក្រខាយរឲររួរ
ររញផុ រពីផះធ ក្៏នក្
ឹ រ ញ
ើ ថា «ក្បុងលសុក្រនះ មនរចារ ៤ ក្់ ខ្រងខ្រលបលួ រអ្ីវ៉ន់អ្បក្ផងសពឝព្ថ្ង សពឝយប់
លគប់ភូម,ិ ដូររបះអ្ញនឹងគិរឲររចារទាាំង ៤ ក្់រ ះ យក្រខាយរររញពីផះធ អ្ញរៅរចាលក្បុងព្លពឲរបាន» គិរ
រ យ
ើ ក្៏រដរើ េចី សាំ ពរ់ ូល អាវខ្លពរគ យក្មក្ហាលជុាំវញផធ
ិ ះ ។ ឯរចារទាាំង ៤ ក្់រ ះរ ញ
ើ រ យ
ើ គិរគ្នបថា «
រជើ! រមរ ះមនណាស់ររើ! យប់រនះ រយង
ើ រៅលបលួ រវឲរបានក្ុាំខាន, សពឝព្ថ្ងរយើងសាយនថាវលក្»
រមរ ះក្៏ហាលសាំ ពរ់ ូលអាវខ្លពរ ះ លុ ះដល់រពលលងរយក្រៅជូនរគវញ
ិ រ ើយយក្ខ្េេរងរររូ
ឹ រពងរខាយរ
រ ះឲរជាប់ ទុក្ឲររចាររូលលួ រមក្ខ្សងយក្រៅ ។ ឯរចារទាាំង ៤ ក្់ លុ ះយប់ក្ប
៏ បួលគ្នបរៅលួ រ រូលរៅរក្
របស់ ទាង
ាំ រ ះពុាំរ ើញ លបទះរ ើញខ្រពងមួយ រងមរ់ជាប់ របើក្ពុាំររ
ួ ។ រចារទាាំង ៤ ក្់ និយយគ្នបថា «
របស់ អ្ស់រ ះវោក្់ក្ុ ងពងរនះរ
ប យ
ើ , របដ
ើ ូររបះលរូវរយង
ើ ខ្សងពងរនះ» ថារ យ
ើ ក្៏ គ្ន
ាំ ប ខ្សងពងរនះរៅ
ដល់ព្លពឆ្ងងយក្៏លសាយលូ ក្រមល
ើ ។ អាមួយលូ ក្ព្ដរៅ លរូវសក្់ថា «រវយ
ើ សូ លរ» ដក្ព្ដររញ ។ អាមួយលូ ក្ព្ដ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 360
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រៅលរូវសវឹក្លរររៀក្ លរូវខ្ភបក្ លរមុះ ខ្លសក្ថា រវយរខា

ើ យ ររទ ។ អាមួយ មន
ិ រជឿ លូ ក្ព្ដរទៀរ លរូវរដម
ើ លទូង ដឹងថា
រខាយរខ្មន ក្៏សុ ះររ់
ធ រចាលរ យ
ើ េង
ឹ ណាស់ ថា រផរ
ិ រមរ ះ បរញ្ជឆរឲរខ្សងរខាយររចាលបាន ។ រចារទាាំង ៤ ក្់
គិរគ្នបថា «រយើងឃ្លវរាំ មល
ើ រមរ ះ របើរ ើញវរដើររៅណាខ្រមបក្់ឯង លរូវគ្នបរយើងរចាមររម ចាប់វវយ ឲរវរង
ក្ុាំឲរវបរញ្ជឆររយង
ើ រទៀរ ។ ជួនជាព្ថ្ងមយ
ួ រមរ ះរុះរៅក្ាំពង់រក្ទិញអ្ីវ៉ន់ រផរ
ិ មនសាំ រៅរទប
ើ នឹងមក្ដល់ ពី
លសុក្រលៅ ។ រមរ ះ រដើរដល់ក្ណា
ឋ លផវូវក្៏ជួបនឹងរចារទាាំង ៤ ក្់រ ះ រចាររ ើញក្៏ គ្ន
ាំ ប លពួរចាប់នឹងវយ
រ ើយរជរពីររឿងខ្ដលវបរញ្ជឆររ ះ ។ រមរ ះ រវវើយថា «រែាើយអ្បក្ របើអ្ក្
ប វយេញុាំ ក្៏ឥរលបរយជន៍ខ្ដរ រផរ
ិ េញុាំ
រៅទារលបាក្់ពី យសាំ រៅ, ដូររបះរូរមក្ ! អ្រញ្ជ ើ ញរៅនង
ឹ េញុាំៗ ទារលបាក្់បាន ខ្រក្គ្នបចាយរលង »។ រចារទាាំង ៤
ក្់ឮថាវរៅទារលបាក្់ដូរចាបះ ក្៏រូលរិរប
ថ បួលគ្នបរៅ រមរ ះផឋរាំ ចារទាាំង ៤ ក្់ថា «អ្ស់អ្ក្
ប ឈរចាាំេុ ាំញ រៅរលើ
លចាាំងរុះ របរ
ើ លណារ ើញេញុាំរបាយព្ដរ ះ អ្បក្ គ្ន
ាំ ប រុះរៅរុះ បានលបាក្់រ យ
ើ » ។ រមរ ិ យផឋរាំ ចារ
ះ នយ
ទាាំង ៤ ក្់ រ ើយក្៏រុះរៅសាំ រៅនិយយនឹង យសាំ រៅ លក្់រចារទាាំង ៤ ក្់, វថារចាររនះជាេញុាំរបស់វ
រ ើយរងអុលបងាាញ យសាំ រៅថា «នុះន៍ ! វទាាំង ៤ ក្់ របើវរុះមក្ េញុាំរ ើងរៅរលើរគ្នក្ សូ មអ្បក្ចាប់ោក្់
លរវក្់វឲរជាប់រៅ ក្ុាំឲរវររ់បាន» ។ យសាំ រៅលពមរ យ
ើ សួ រថា «េញុាំ ងឯងទាាំង ៤ ក្់លក្់ព្ថ្វបុ ៉ យ ន ? ។
រមរ ះថា «មបក្់ព្ថ្វពីរខ្ែន» ។ យសាំ រៅឲរមួយខ្ែនក្នវះ វក្៏លពមលក្់ រ ើយររញមក្រលៅ បក្់ព្ដរៅ
រចារទាាំង ៤ ក្់ ។ រចារទាាំង ៤ ក្់គរ
ិ សាយនថា វរៅឲររៅយក្លបាក្់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រុះរៅ, ដល់រ យ
ើ លសាប់ខ្រ
យសាំ រៅរលបម
ើ នុសេឲរោក្់លរវក្់ រៅបារសាំ រៅទាាំងអ្ស់ គ្នប ។ រមរ ះក្៏យក្លបាក្់រ ង
ើ មក្បារ់ ។ បាន
លបាក្់រ ើយ រមរ ះ រដើរវលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ ដល់ក្ណា
ឋ លផវូវរួនជាយប់ពុាំហា៊នរដើររៅរទៀរ ក្៏រ ើងរៅរដក្ រលើរដើម
រឈម
ើ យ
ួ រៅលបបផវូវរ ះ ។ ឯរចារទាាំង ៤ ក្់ លុ ះ យសាំ រៅោក្់លរវក្់ជាប់រ យ
ើ ក្៏នយ
ិ យគ្នបថា រជរើ មរនះ
រៅរពញជាលបាជាញធាំ វបរញ្ជឆរឲររយង
ើ ខ្សងរខាយររៅរចាលក្បុងព្លពរ ើយ ឥ ូ វវលក្់រយង
ើ បានរទៀរ» ។ រចារ
ទាាំង ៤ ក្់េឹងណាស់ ររ់លរវក្់បាក្់ររ់ររញពីសាំរៅ រដើររ ើងមក្រលើរគ្នក្ ររ់មក្ទាាំងយប់រ ះ ជួនជាយប់
យូរណាស់ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រ ង
ើ រៅរដក្រលើរដម
ើ រឈធ
ើ ាំ ខ្ដលរមរ ះរដក្ ។ រចារបី ក្់រ ង
ើ រៅរដក្រលើខ្មក្រោយេវួន
ពីគ្នប ។ រចារមបក្់រ ើងរៅក្៏ជប
ួ ងរ ះ រៅរលើរុងរឈ,ើ អារចាររ ះថា «អ្ី ! ងឯងសាវប់រ ើយមឋងរនះ !
ងឯងធ្លវប់បរញ្ជឆររយង
ើ ឥ ូវ ងឯងររ់រុះរបរើ រ
ួ !» ។ រមរ ះរលើក្លបាក្់បងាាញ រ យ
ើ ឱនេេប
ឹ ថា «រែាើយ
អ្បក្ ! អ្បក្ក្ុាំសី ក្
ឋ ុាំឲរអ្បក្ទាាំងបី ក្់រទៀរដឹង, រ យ
ើ រយង
ើ លរូវយក្គ្នបជាបឋលី បពនន នឹងយក្លបាក្់រនះរៅចាយរក្សុ ី
លសួលជាងអ្បក្ក្ុាំរធឝើបាបេញុាំរធឝើអ្ីឝ» ។ អារចារឮដូរចាបះ ក្៏មន
ិ សឋីេិររូលរៅជិរ លូ ក្ឱបរក្ៀក្រមរ ះរ ើយថា រអ្ើ
បអូនឯងរៅលបាជាញធាំ បរញ្ជឆរេញុាំពរី បីដងរ យ
ើ ឥ ូ វបងបាន ងជាលបពនន រោយសាររលពងសាំ ណាងរយង
ើ
និយយរ ើយក្៏ឱបតាមរិររថ មលរី ។ រមរ ះពុាំបលមះរ ើយថា «េញុាំខាវរខ្លក្ងអ្បក្លសោញ់ េុ ាំម
ញ ន
ិ រសាយះ, ឯេញុាំ
លសោញ់ អ្ក្
ប រសាយះ រិរម
ថ យ
ួ រ ើយ» ។ អារចាររ ះថា «បងលសោញ់ រសាយះរ ើយ ងពុាំដឹងរិរប
ថ ង រង់ឲរបង
សផថ្ ឬឲរបងរធឝរើ មឋរ ?» ។ រមរ ះថា «បងលសោញ់ ររ
ិ ម
ថ យ
ួ នឹងគ្នប មនខ្រលិទនអ្ណា
ឋ រគ្នប» រទប
ើ រមរ ះ
រលៀនអ្ណា
ឋ រ រ ើយឱនរៅរក្អារចាររ ះ ។ ឯអារចារលិទអ្
ន ណា
ឋ ររមរ ះ រ ើយរលៀនអ្ណា
ឋ រឲររមរ ះ
លិទវន ញ,
ិ រមរ ះខាាំអ្ណា
ឋ រអារចាររ ះោរ់អ្ស់មយ
ួ ក្ាំណារ់ រ យ
ើ លចានទមវក្់ពរី លើរុងរឈធ្ល
ើ វ ក្់ដល់ដី ខ្លសក្
ឮខ្រ ុ លៗ ។ ឯរចារបី ក្់ គរ
ិ សាយនថា យសាំ រៅរចាមចាប់ ក្៏រលរពរី លើខ្មក្រឈរើ រ់រៅរ យ
ើ ខ្លសក្រៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 361
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

គ្នបថា «វុយ
ឺ ! គ្នបរយង
ើ ររ់ យសាំ រៅរដញរ យ
ើ » ។ អារចារខ្ដលោរ់អ្ណា
ឋ ររ ះ ខ្លសក្រៅគ្នបវថា «រមរ ះ
រៅរលើរុងរឈើ លរូវមក្ចាប់» ប៉ុខ្នថវោរ់អ្ណា
ឋ រដូរចាបះ នយ
ិ យមន
ិ រាស់ ឮខ្រ ុ លៗ , គ្នបវគរ
ិ សាយនថារគ
រដញចាប់ររះខ្រលបឹងររ់យក្ខ្រលពះអាយុររៀងេវួន ។ ឯរមរ ះរុះពីរលើរុងរឈើ យក្លបាក្់រៅផធះឲរបឋី រៅរក្
សុី ជាមួយនង
ឹ បឋជា
ី សុ េសបាយររៅ ។

អ្បក្មនលបាជាញ ខ្រង អា
ាំ តាយឲរសុ េររលមន
ើ

1- រាប់សររសរព្ដ រៅបណា
ត ល័យពុទសា
ន សនបែឍិររ រលេ G. 20. B របស់រលក្ E. Aymonierទាំពរ័ ៥៧
ខាងភសាខ្េយរនង
ិ ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ៧ – ៨ – ៩ : ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ ទាំពរ័ ៣២៩ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង ពកយសុ ភាសិររបឣល៣០រឣលង

ឹ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១៥ – ២២

រលពីរលពង យ មនជនពីរ ក្់បីលឋ បពនន, បុរសជាបឋី បានរ ើញរគររៀនររបៀនពូខ្ក្ រង់ររៀនណាស់ យក្លបាក្់

៣០រមវង
ឹ លលបពននរដរើ រៅរក្ររៀន រដរើ ពីលសុក្មួយដល់ខ្េលរមួយឮរគថា ទលី រង់ណា មនអ្បក្ររះររបៀនអាគម
គ្នថាពូខ្ក្ ក្៏រៅរក្លរង់រ ះ ដល់រៅជួបនង
ឹ លគូណាពូខ្ក្ រគសូ លរឲរសាឋប់រគរធឝឲ
ើ ររមល
ើ ដូររមឋរៗ ក្៏ររះខ្រមន
ិ
រូលរិរថ, លុ ះរដើរឆ្ងងយរៅៗ ក្៏បានជួបនឹងតាចាស់ មបក្់ ។ តាចាស់ សួរថា «អ្បក្ឯងរៅណា រដើរមក្ខ្រមបក្់ឯង
សឝះខ្សឝងរក្អ្ឝី ? » ។ បុរសរ ះរវវយ
ើ ថា «ឱ ! តារអ្យ
ើ ! េញុាំមក្រនះ រផរ
ិ ឮរគថារៅទរី នះ មនលគូររះររបៀនពូខ្ក្
បានជាេញុាំេាំសងាឝរមក្ ខ្លក្ងតាររះដឹង លបរៅរៅផង»។ តាចាស់រវវើយថា តាមនររបៀនបីបទ រព្មវ ៣០ រមវង ឹ
របើរៅឯងរន់ជាប់ រៅឯងមន ិ រផុររទ គង់បានដូររិរថ របើមនក្ិរច មនដាំរែើរអ្ឝីឲរសូ លរររបៀនតារនះរុះ ពូខ្ក្
ណាស់ » ។ បុរសរ ះថា «តាសូ លរឲរេញុាំសាឋប់រមល
ើ ! របេ
ើ ុ ាំរ
ញ ូ លរិរថ េញុាំយក្» តារ ះសូ លរឲរសាឋប់ថា <«ពស
ឹ ព្ដ
ព្ផធខ្វអរ, រដក្យប់ក្ុាំនិយយនឹងលសី, ឃ្លវនក្ុាំអាលសុី » ។ បុរសរ ះសាឋប់បាន រូលរិរថ ក្៏លបគល់លបាក្់ ៣០
រមវង
ឹ ឲរតារ ះ រ យ
ើ ទរនធញររបៀនទាាំងបីបទរ ះ ចាាំសាធរ់ររ់មរ់ ។ ឯតាចាស់លបាប់ថា «របរើ ៅរន់ររបៀន
ទាាំងបប
ី ទរនះបាន តាឲរទរទ មន
ិ យក្រព្មវរទ » ។ រ យ
ើ តាចាស់ លបគល់លបាក្់ឲរបុរសរ ះវញ
ិ ។ បុរសរ ះក្៏
លតាចាស់រ ះ វលមក្លសុ
ិ ក្វញ
ិ ។ មរ់បុរសរ ះររះខ្រទរនធញររបៀនបីបទរ ះ រប់ខ្រតាមផវូវមក្ ពុាំមនរភវរ
។ លុ ះរដរើ ឆ្ងងយបនថរ
ិ មក្ ជួបនង
ឹ សាំ រៅឈយួញមួយ បុរសរ ះ ក្៏សុាំសាំរៅរគរោយសារមក្លសុក្, ដរខខសាំ រៅក្៏
លពមឲររោយសារ ។ បុរសរ ះតាាំងពីរុះមក្រៅក្បុងសាំ រៅព្ថ្ងណា ក្៏ររះខ្រទរនធញររបៀនបីបទរ ះ រ ើយររះ
ខ្រជួយលង ជួយខ្ថ្ទាាំ ជួយជួសជុលសាំ រៅដូរជារបស់ េួ ន
វ ។ យសាំ រៅនក្
ឹ ក្បុងរិរថា
ថ «អ្បក្រនះតាាំងខ្រពរ
ី ុះ
រោយសារសាំ រៅអ្ញរលណាមក្ គ្នរ់ររះខ្ររធឝើររដូរជារបស់ គ្នរ់ នក្
ឹ រ យ
ើ ក្៏លសោញ់ បុរសរ ះ ឲរររៀប
បាយទឹក្ឲរសុី ខ្ររល់ព្ថ្ងររៀងមក្ ។ ឯបុរសរ ះពុាំេិល
ជ រសាះ ររះខ្រេាំរធឝើររក្បុងសាំ រៅ ដូរជាក្ូនឈបួលឯរទៀរៗ
។ យសាំ រៅនក្
ឹ ខ្រក្បុងររ
ិ ថា
ថ «របរ
ើ លណាបានដល់លសុក្អ្ញនឹងខ្រក្របស់ លទពរឲររៅរនះរក្សុ ី ររៅ» ។
លុ ះរបើក្សាំ រៅមក្ដល់ក្ណា
ឋ លលសុក្មួយ បានរ ើញវហារមួ
ិ យរគររៀបអ្ណា
ឋ ប់រពរពស សុ ទខ្ន ររាំែី លសា

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 362
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

បាយ ទុក្ឲរយក្េវមក្សុ ី ។ ឯអ្បក្សាំ រៅ រលដល់ វហាររ

ិ ះ ក្៏ររសាំ រៅ រ ង
ើ រៅរលងរ ញ
ើ រាំែីទាាំងរ ះ
ពុាំមនមនុសេ ក្៏ គ្ន
ាំ ប សុី ផឹក្លសាលសវងរដក្រៅក្ប
ឹ ុ ងវហាររ
ិ ះទាាំងអ្ស់គ្នប ខានខ្របុរសមបក្់រ ះ មរ់គ្នរ់ររះខ្រ
ទរនធញថា «រពឹសព្ដព្ផធខ្វអរ រដក្យប់ក្ុាំនិយយនឹងលសី ឃ្លវនក្ុាំអាលសុ ី » រោយគិរថា «រាំែីអ្ស់ រនះមនរ រុ
អ្ឝម
ី យួ រ ើយ បានជារគររៀបទុក្រៅទរី នះ, ឥ ូវអ្បក្ទាាំងអ្ស់រនះសុ ី គង់ខ្រមនភ័យមន
ិ ខាន» គរ
ិ ដូ រចាបះរ យ
ើ ពុាំ
ហា៊នសុី រ ើងរៅពួនរលើធឹម
ប វហារ
ិ រោយរសងៀមសាងរ់ចាល
ាំ បរមល
ើ ។ លុ ះដល់ព្ថ្ងលរង់ យក្េមក្ដល់ រ ើយវ
េឹងខាវង
ាំ ណាស់ថា «នរណាហា៊នមក្សុ ី រាំែីអ្ស់ រនះ» ។ យក្េថារ ើយ ក្៏រលបើដាំបងមក្វយមនុសេខ្ដលរដក្
រ ាំ អ្ស់ រៅ ។ ឯដាំបងក្៏វលមក្ខាងយក្េវ
ះ សាវប់ទាង ិ ញិ រ យ
ើ យក្េររ់ក្អ្ស់មនុសេទាាំងរ ះសុ ី អ្ស់រៅ រួរ
លក្រ ក្រមល
ើ លក្រ មលក្ ឺម ។ បុរសរ ើញយក្េភ័យណាស់ មរ់ររះខ្រទរនធញររបៀនបីបទ រ ើយគិរថា «របើ
អ្ញខ្លសក្ ខ្លក្ងយក្េឮវរ ញ
ើ អ្ញ រ យ
ើ វនង
ឹ សុ ី អ្ញរទៀរ» គរ
ិ រ យ ប ខ្លសក្វ៉សរ
ើ ក្៏រលររុះពរី លើធឹម ង
ើ
យក្េភ័យណាស់ ររ់រចាលដាំបងរៅបារ់រៅ ។ បុរសរ ះ បានដាំបងវយឯងរ ើយ ក្៏រដើរលរ ប់មក្លសុក្
រចាលសាំ រៅរៅក្ាំពង់វហាររ
ិ ះឯង ។ លុ ះរដើរមក្ដល់ផធះ ក្បុងរវលយប់ បុរសរ ះ យក្ដាំបងរៅលក្់រលរម
ជរែឋើរយក្ថ្យសងកររ់ លើ រ យ
ើ រ ង
ើ រៅរដក្រលើផះធ ។ លបពននសួរ លបាប់លបពននថា ចាាំលពក្
ឹ សឹមនយ
ិ យលបាប់ ។
រលរយរពលខ្ដលបឋីរៅ លបពននរៅផធះ វមនសហាយ រវលយប់ខ្ដលបឋីមក្ដល់ ផះធ សហាយរ ះ វមក្សាឋប់រៅ
ឹ ររឿងឆ្ងប់ វឲររមលសីសហាយវ សួ រថា ដាំរែើរដូររមឋរ ក្៏ចាលាំ ពក្
រលរមផធះ វរង់ដង ឹ រទប
ើ នយ
ិ យបាន ? ។
លបពននររះខ្រឱបអ្ខ្ងអល ។ លទាាំពុាំបានបឋក្
ី ន ៏ យ
ិ យលបាប់ថា : អ្ញនយ
ិ យនង
ឹ ឯងរនះេុសលគូរ យ
ើ រផរ ាំ «
ិ លគូផឋថា
រដក្យប់ក្ុាំនិយយនឹងលសី » ឥ ូ វរនះអ្ញនិយយេុ សបណា
ឋ ាំលគូរ ើយ ។ លបពននសួរថា «អ្បក្រៅបានរបស់ អ្ីម
ឝ ក្
េវះ» ។ បឋថា
ី «បានខ្រររបៀនបប
ី ទរ យ
ើ លរ ប់មក្វញ ឋ លផវូវ បានដាំបងវយឯងរទៀរ » ។ លបពនន
ិ ដល់ពក្់ក្ណា
សួ រថា «ឯងរ ះទុក្រៅឯណា ឥ ូវរនះ ? េញុាំរង់រ ើញ » ។ បឋីថា « អ្ញទុ ក្រលរមជរែឋើរ យក្ថ្យលគប » ថា
រ ើយក្៏រដក្លក្់រៅ ។ សហាយ លបសាឋប់ឮរ ើយ ក្៏រៅរលរមជរែឋើរ ររសយក្ដ
ើ ាំបងរ ះរៅបារ់រៅ ។
លុ ះលពឹក្លពហាមលសាងៗ រ ង
ើ បុរសរ ះ រឭក្ពរី ដក្ រុះរៅរក្ដាំបងពុាំរ ញ
ើ ក្៏លបាប់លបពននថា «អ្ញលបាប់មន
ិ រជឿ
អ្ញថា េុសលគូរ ើយ ឯងររះខ្រលួ ងអ្ញ ទាល់ខ្រអ្ញលបាប់ ឥ ូ វរនះ មនុសេឮ វលួ រយក្ដាំបងបារ់រ ើយ »
។ លបពននឮរ យ
ើ ដង
ឹ ថាសហាយលួ រ ក្៏មន
ិ សឋី ដណា
ឋ ាំបាយឲរបឋស
ី ុ ី ៗរួររ យ
ើ បុរសរ ះក្៏យក្ខ្េេមក្រងថ្យខ្ដល
លគបរលើដាំបងរ ះ ឹ រមលសុក្ ឲរជាំនុាំជលមះរក្រចារឲរ ។ រមលសុក្ ពុាំដឹងរបជ
រាំ ៅបឋង ើ ាំនុាំជលមះដូររមឋរ ពរី លពះថ្យមន
ិ
ររះសឋី រគរជរថា «អាក្ាំរលពើល ! តាាំងពីដូនតាមក្ នរណាខ្ដលរ ើញដាំបងវយឯង » រគគាំរមរ ើយរគរដញររញ
រៅ ។ បុរសរ ះររះខ្រអ្ូសថ្យរៅបឋង
ឹ តាាំងខ្រពីរមលសុក្ ដល់រៅរលក្យមរជ អ្បក្រជររលគប់លក្សួ ង រគររះ
ខ្ររដញររញ រគថា មនុសេវកួរ រគមន
ិ ឲររូ ល ។ បុរសរ ះអ្ូសថ្យរៅថាឝយរសឋរៗលទង់សួរសពឝលគប់រ ើយ លទង់
មនលពះបនធូលលបាប់អ្ស់ មុន
ឺ ថា «ខ្មនបានរគថា, មនលបោយបានទឹក្វ ូរ មនសាំ រមបានខ្វកវជុះ, អ្ស់
មុន
ឺ ក្ុាំថាវវកួររសរក្ឋរី នះខ្មនរ ើយបានជាវហា៊នថា រសឋរមនបនធូលលបាប់បុរសថា «រែាើយ វលរៅផធ
ិ ះរុះ
រលណាអ្ញរលបើឲររគរៅរៅសឹមមក្ » ។ បុរសរ ះទទួលថា «លពះក្រុណាព្ថ្វវរសស
ិ »រ ើយលរបថាឝយបងគាំ
លរៅវញ
ិ ។ រលរយរពលបុរសរ ះរៅ រសឋរលទង់លពះរជបញ្ជជ ឲរលបាប់បណា
ឋ រន្តសថថា រផរ
ិ រសឋរឲរអ្ស់ លពះ
សបាំររញរាំបីព្ថ្ងបីយប់ ឲរបណា
ឋ រន្តសថរមល
ើ តាមររ
ិ ថពុាំមនឃ្លរ់ឃ្លង
ាំ រ យ
ើ » រ យ
ើ លទង់ឲរររៀបរលងរលខន ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 363
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលរ ើ លគប់គ្នប ។ រសឋរលទង់យងរូ លរៅ ក្បុងលពះរជដាំណាក្់ រលជស

ះអ្ស់រន្តសថសឹងខ្ររូលរៅរមល ើ ររសរលបង
ើ
លក្អ្ូបយ៉ងឯក្មួយដបខ្ដលសលមប់ខ្ររសឋរ អ្ស់រន្តសថនង
ិ មុន
ឺ ពុាំខ្ដលមន លទង់រលបអា
ើ មររមបក្់ យក្រៅឲរ
បុរសរ ះរ ើយលបាប់ថា «រសឋរលទង់លពះរជទានឲរអ្បក្ឯង និងលបពននអ្ក្
ប ឯងលប ប៉ុខ្នថឲរអ្បក្ឯងរៅផធះ ក្ុាំរៅ
រមល
ើ រលខនឲរខ្រលបពននរៅរមល
ើ បានរ យ
ើ » ។ អាមររអ្បក្យក្រៅឲរលបាប់សពឝលគប់រ យ
ើ ាំ
វលរៅលរបបងគ
ិ
ទូលរសឋរវញ
ិ ។ បុរសរ ះបានរលបង ក្៏រៅលបពននមក្ ុររលបងរៅឲរលបាប់ថា «លពះក្រុណាជាអ្មចស់ ជីវរ
ិ លទង់
លពះរជទានរលបងរនះមក្ រលពះលទង់អាែិរលសោញ់ រយង
ើ ឲររយង
ើ លបរៅរមល
ើ រលខននឹងរគ ខ្រឥ ូ វរនះ
អ្ញឈក្
ឺ ាល ឯងយក្រៅលប រ យ
ើ រៅរមល
ើ រលខននង
ឹ រគរុះ ។ ឯលបពននឮបឋរី បក្
ើ ឲររៅ រ យ
ើ ឲរទាាំងរលបង
រៅលបផងដូរចាបះអ្រពន់រពក្ រោយពុាំបានដឹងក្លជារគចាប់ ក្៏យក្រលបងរៅឲរសហាយលបផង រ ើយ
បរែឋើរគ្នបរៅរមល
ើ រលខនឈរទនធម
ឹ គ្នប លុ ះបនថិររៅរសឋរលទង់ធុាំលក្អ្ូបរលបងរ ះ លទង់េេប
ឹ លបាប់ មុន
ឺ មបក្់ «រូរ
អ្បក្រៅ ិរក្វិនអ្ស់បណា
ឋ រន្តសថ ខ្ដលរមល
ើ រលខនទាាំងប៉ុ យ ន របើធុាំក្ិន
វ រលបងលក្អ្ូបយ៉ងរ ះ ប៉ុ យ ន ក្់ រូរអ្បក្
យ
ាំ ក្មក្ឲរអ្ញជាឆ្ងប់ »។ មុន
ឺ រ ះ លរបថាឝយបងគាំរ ើយ រៅ ិរមនុ សេឯរទៀរ មន
ិ ធុាំរសាះ ធុាំខ្រលបុស
មបក្់ លសីមបក្់ ខ្ដលឈរទនធម
ឹ គ្នប លបរលបងលក្អ្ូបទាាំងពរី ក្់រ ះ ក្៏ ទា
ាំ ង
ាំ លបុសទាាំងលសី យក្រៅថាឝយរសឋរៗ
ឲរខ្លងរាំរៅ រ ើយលទង់ឲររៅទាាំងលបុសទាាំងលសី មក្ដល់រ ើយលទង់សួរថា « រនះជាលបពននរៅឯងខ្មនឬ ?»
បុរសរ ះលរបទូលថា «ខ្មន»។ លទង់មនលពះបនធូលសួ រ រៅលបុសសហាយរ ះថា ឯងបានរៅលួ រដាំបងរៅ
រនះខ្មនឬ?» ។ សហាយរ ះលរបបងគាំទូលថា «លួ រខ្មន » ។ លទង់ឲររៅយក្ដាំបងរ ះមក្ ឲរយក្សហាយ
ទាាំងលបុសលសីរ ះ រៅោក្់លរវក្់រធឝើរទាស ។ បុរសជាមចស់ ដាំបងលរបថាឝយបងគាំសូមរទាស រ ើយក្៏លបគល់ទាង
ាំ
ផធះសខ្មផង ទាាំងលបពននឲររៅសហាយរ ះទាាំងអ្ស់ រោយពុាំមនេង
ឹ អ្ឝីរ យ
ើ ។ លបុសសហាយរ ះអ្រណាស់សាំ
ពះសូ មរទាសរួរវលរៅវ
ិ ិ ។ ឯបុរសមចស់ ដាំបង ថាឝយដាំបងរៅរសឋរ រ
ញ ើយលរបលរៅរទៀររសឋរឃ្លរ់ក្ព
៏ ុាំ
លពម លទង់មនលពះបនធូលថា «ដាំបងវយឯងរនះព្ថ្វណាស់ លទង់លពះរជានុញ្ជដរឲររបើក្ឃ្លវង
ាំ មស លបាក្់ឲរបុរស
រ ះយក្តាមរិរថ ។ បុរសរ ះររសអ្ស់
ើ ទាង
ាំ ឃ្លវង
ាំ មសលបាក្់អ្មាលរ ះរៅ រ ើញរាំបរ
ិ បរ ធ ះមួយចាស់ រៅ
រលរមឃ្លវង
ាំ ក្៏យក្រាំបិររ ះនិងលបាក្់បនថិរបនថួរលគ្នន់ចាយតាមផវូវ រ ើយរូលរៅលរបថាឝយបងគាំលរសឋរ រដើរ
ររញរៅរទៀរ ។ រសឋរពុាំមនលពះបនធូលអ្ឝរី ទ , ខ្រអ្ស់ យឺ រគរយះរិះរដៀលបុរសរ
ន ះ ថាជាមនុ សេរឆ្ងរ
លបាក្់មសមន
ិ យក្រៅយក្ឯរាំបរ
ិ ខ្លរះសុ ី ។ បុរសរ ះ ក្៏រដើរររញអ្ាំពន
ី គររ ះ បានរៅដល់នគរមួយដព្ទ
រទៀរ ។ ជួនជាព្ថ្ងរ ះ រសឋរនគររ ះលទង់មនលពះបនធូលបងាគប់រសដឌីមបក្់ថា «លពឹក្ខ្សអក្ លទង់នឹងរៅលក្សាល
ព្លព ឲរមហារសដឌរី ធឝរើ រទះមួយយ៉ងលអលះអ ឲរឆ្ងវក្់ក្ារ់លបលនឲររ យ
ើ ឲរទាន់ក្ុ ងរពលលព
ប ឹក្ខ្សអក្រនះ របរើ ធឝើ
ពុាំទាន់ នឹងយក្រទាសដល់ ជវី រ
ិ »។ រឯមហារសដឌ
ី ីរ ះរធឝើពុាំទាន់ រ ើយពុាំរធឝើររទះ ខ្បរជារធឝើមឈូ សរៅវញ
ិ ។
ព្ថ្ងរ ះ ជួនជាបុរសរ ះរដើររៅរ ើញរសដឌីរ ះ ក្ាំពុងខ្ររធឝើបុែរក្៏សួរថា «រុះរលក្មនររអ្ឝី បានជារធឝើ
បុែរមនរឋរមឈូ សផងដូរចាបះ ?» ។ រគលបាប់ថា «រសឋរឲររធឝរើ រទះមួយ លបលនយ៉ងលអ ឲរទាន់លពក្
ឹ រនះ
រសឋរលក្សាលព្លព របើរធឝើពុាំទាន់រសឋរនឹងយក្រទាសដល់ជីវរ
ិ ឥ ូវរនះមហារសដឌីរធឝើពុាំទាន់ដឹងេវួនថាសាវប់ បាន
ជារធឝម
ើ ឈូ សរធឝប
ើ ុែរវញ»
ិ ។ បុរសរ ះរវវយ
ើ ថា «លក្អ្ប
ី ុែ
៉ តឹ ង ឲរខ្របាយេញុាំសុីេុ ាំន
ញ ឹងរធឝឲ
ើ រៗ ទាន់លពក្
ឹ រនះ»
មហារសដឌីបានឮដូរចាបះអ្រណាស់ រ យ
ើ ក្៏ឲរររៀបបាយទក្
ឹ សុ ី ខ្វអរ រួរលបគល់រឈឲ
ើ ររធឝរើ រទះ ។ បុរសរ ះក្៏រធឝើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 364
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្រនង
ឹ រាំបិរ ១ខ្ដលយក្ពរី លរមបារឃ្លវង
ាំ មក្រ ះ បានរួររលសរក្បុងយប់រ ះ រ យ
ើ លបលនយ៉ងលអ លពក្
ឹ
រ ង
ើ ក្៏អ្ូសររទះរៅថាឝយរសឋរៗលទង់ទររ ញ
ើ លទង់ឲរររៀបលបោប់លបោរៅលក្សាលព្លព ។ ឯមហារសដឌីលុះរួរ
ពីសាវប់រ ើយ ក្៏នឹក្ក្បុងរិរថា
ថ <<អ្បក្រនះមនគុែធងនណា
់ ស់ ឥ ូវរនះនឹងរក្អ្ឝីសងឲររសយើគ្នយន មនខ្រក្ូនលក្មុាំ
១ លយមឲរមនបឋី ដូរចាបះមនខ្រអ្ញររឲរអ្បក្រ ះ» គរ
ិ រ យ
ើ ក្៏រៅមក្ររឲររៅ ។ លុ ះរររួររ ើយក្បុងយប់
រ ះ រពលផេាំដាំរែក្ បុរសរ ះ គិរលផងរិរថលបពនន រ ើយរធឝើជាផឹក្លសាលសវងរដក្រៅ
ឹ លុ ះយប់យូរបនថិរក្៏រធឝើ
ជាក្អួរលបោក្់លបពននអ្ស់ ។ ក្ូនរសដឌីរ ើញក្មអួរបឋីលបោក្់េួ នដូ
វ រចាបះ ក្៏ខ្លសក្រ ើងក្បុងយប់រ ះថា «រលក្
ឪពុក្រក្បឋឲ
ី រេញុាំជាមនុសេលបមក្
ឹ ក្អួរលបោក្់េុ ាំអ្
ញ ស់ រ យ
ើ េញុាំលទាាំមន
ិ បានរទ» ។ មហារសដឌីឮក្ូនខ្លសក្ដូរចាបះ ក្៏
ឃ្លរ់ថា «ក្ូនរដក្រៅ ក្ុាំនិយយ រផរ
ិ បឋីក្ាំពុងលសវង
ឹ រ ើយរគមនគុែផង»ឃ្លរ់ដូររមឋរ ក្៏ក្ូនលសីមន
ិ សាឋប់
រ យ
ើ វររះខ្ររអ្៊ូថា «របឲ
ើ ររៅខ្វកឆ្ងយលទាាំបាន ឯមនុសេលបមក្
ឹ េញុាំលទាាំមន
ិ បានរទ» ។ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ បុរសរ ះរលឹក្
ពីរដក្ ក្៏រូលរៅរក្រសដឌីលបគល់ ក្ូនឲរវញ
ិ លបាប់ថា «មន
ិ លពមយក្រទ» រ ើយថា មន
ិ បានពល់ព្ដរជើងរ ើយ ។
មហារសដឌីឃ្លរ់សុាំរទាសឲរក្ូនយ៉ងណា ក្៏បុរសរ ះពុាំលពមរៅ ពុាំលពមយក្ រ ើយលមហារសដឌីយក្ខ្ររាំបិរ
រដរើ រៅរទៀរ ។ លុ ះរសឋរយងមក្ពព្ី លព លទង់ឲររៅរក្ជាងខ្ដលរធឝរើ រទះរ ះពុាំរ ញ
ើ លទង់សាឋយណាស់ លទង់ឲរ
អ្ស់ យឺនចារ់សាំបុលររក្លគប់រេរថ ក្៏ពុាំរ ើញរ ើយលទង់រសងៀមរៅ ។ បុរសរ ះ លរសដឌីរដើររៅឆ្ងងយ ក្៏បាន
រៅដល់នគរមួយដព្ទរទៀរ ។ រសឋរនគររ ះ លទង់ឲរ យឺ មបក្់ៗរៅរដក្រវន ចាាំយមរៅរុងលពះរជររងរល់
ន
យប់ ។ រសឋរលទង់ររញរប់ខ្ររល់យប់ ចាប់តាង
ាំ ពព្ី ថ្ងខ្ដលលទង់បងាគប់មក្រ ះសាវប់អ្ស់ ជារលរន
ើ ។ រៅព្ថ្ងខ្ដល
បុរសរ ះ រៅដល់ជួនលរូវរលើរវនរៅហា៊ឝ រៅរដក្ថាឝយរសឋររប់រៅហា៊ឝរ ះ ក្៏រធឝើបុែរទានក្បុងព្ថ្ងរ ះ ។
បុរសរ ះរៅដល់សួររគថា «រលក្មនររអ្ឝបា
ី នជារធឝប
ើ ុែរទាន រ យ
ើ រ រុដូររមឋរ ក្៏បានជាក្ូនលបពនន
រលក្យាំរល់គ្នបដូររបះ» ។ រគលបាប់ថារលក្ រលក្លរូវរៅរដក្រវន ថាឝយរសឋររប់ក្ុ ងរពលល
ប ង ររនះ បានជា
រលក្រធឝើបុែរមុនសាវប់» ។ បុរសរ ះថា «ឲរខ្របាយេញុាំសុីរុះ េញុាំរៅរដក្ថាឝយរសឋររប់ជស
ួ » ។ រគឮដូរចាបះ ក្៏
រៅជលមបរៅហា៊ឝឲររៅបុរសរ ះរៅ រ យ
ើ ឲរររៀបបាយទក្
ឹ ឲរសុ ី ។ រួររ យ
ើ សួ រថា «របអ្
ើ ក្
ប រៅរដក្រវន
ថាឝយរសឋរជួសេញុាំ េញុាំនឹងរធឝើបុែរឲរអ្បក្» ។ បុរសរ ះក្៏ទទួលរៅរដក្ជួសរ ើយសុ ាំ រលគឿងលបោប់ខ្ដលរៅហាឝ
រ ះពក្់ យក្មក្ពក្់ រួររ យ
ើ ក្៏លីរប
ាំ រ
ិ បរ ធ ះរូ លរៅរដក្រៅរុ ងលពះរជររងចាាំរសឋរររញរប់ ។ លុ ះរៅ
ដល់រុងលពះរជររង បុរសរ ះពុាំរដក្រ យ
ើ ចាាំរមល
ើ រសឋរ រពលយប់រលៅសាងរ់ រសឋរលទង់របក្
ើ ទាឝរររញមក្លទង់
រន់លពះេ័ន យងរូលមក្និងរប់បុរសរ ះ រ ញ
ើ រសឋរយងរូ លមក្ជិរ ក្៏សុ ះរូ
ធ លរៅចាប់រសឋររ ះជាប់
រ យ
ើ ក្៏ចាក្់នង
ឹ រាំបិរបរ ធ ះបងខុសពរី បដ
ី ង ។ រ ើយសួ រថា «នរណារូលមក្ទាាំងយប់រ ះ? រសឋរលទង់ឲរអ្ញ
ចាាំយមក្បុងយប់រនះ ? រសឋរលទង់ឲរអ្ញចាាំយមក្បុងយប់រនះ» ថារ ើយ ក្៏ចាក្់បងខុសរទៀរ ។ រសឋរលទង់មន
លពះបនធូលថា «រទអ្ញរទ» ។ «នរណាអ្ញរទៗ ! អ្ញជារសឋរ» ។ «រសឋរអ្ីមក្រពលរនះ, អ្ញមន ិ ដឹងរទ ! រផរ ិ
រសឋរលទង់ឲរអ្ញចាាំរជររងយប់រនះ» ។ សួ ររដញរោលដូរចាបះរ ើយ បុរសក្៏លុរជងគងថា ់ ឝ យបងគរាំ សឋរសូ ម
រទាស ។ រសឋរលតាស់សួរថា «រៅរៅឯណា!»។ បុរសរ ះថា «េញុាំរៅផធះរៅហា៊ឝ» ។ រសឋរលទង់លជាប លទង់ញញឹម
រ យ
ើ លទង់រូលរៅវញ
ិ ។ លុ ះលពឹក្រ ង
ើ បុរសរ ះ លីរបាំ រ
ិ ររញពីក្ុ ងវ
ប ងាំ មក្ផធះរៅហា៊ឝ ។ អ្បក្ផងរ ញ
ើ
រ យ
ើ វងល់ថា «បុរសរ ះរៅរដក្រវនថាឝយរសឋររប់ រមឋរក្៏មន
ិ សាវប់លរ ប់ជាមក្វញ»
ិ ។ រៅហា៊ឝសួ រ បុរស

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 365
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រ ះក្៏ជលមបតាមដាំរែើរសពឝលគប់រ យ
ើ ជលមបខ្ថ្មថា «រសឋរសពឝព្ថ្ងរនះមន
ិ ខ្មនជារររទ រផរ
ិ លទង់ពរិ សាធ
រក្មនុសេលបាជញររះដឹងក្បុងនគរ រដើមផរី ក្ារសឋរបានជាលទង់ចារ់មនុសេឲរយម ខ្រអ្បក្ខ្ដលរៅយមររះខ្ររដក្
លក្់ រទើបរសឋរលទង់រប់ រុះរបើសលរូវរូលរៅលុ ក្លុ យរសឋររ ើយរយង
ើ រដក្លក្់រ ះ ររើនឹងជាយ៉ងណារៅ?»
។ បុរសរ ះនយ
ិ យររឿងលបាប់សពឝលគប់ រទប
ើ ភញក្់េួ នលគប់
វ គ្នប ។ រៅហា៊ឝរ ះ មនក្ូនលក្មុម
ាំ យ
ួ ក្៏ឲរជាលបពនន
បុរសរ ះ រោយគិរថា បុរសរនះមនគុែធងនណា
់ ស់ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង រសឋរលទង់ឲររៅបុរសរ ះមក្ លទង់
ឲររធឝើជា យឺនធាំរក្ាលពះនគរ ប ធ ប់ពីលពះអ្ងគ ។ រវលរសឋរលទង់លពះជររៅ លទង់ពុាំមនលពះរជបុលរនឹងរសាយ
រជរសបង មនខ្រលពះរជធីតាមួយអ្ងគ ក្៏លទង់លពះរជទានលពះរជធតា
ី នង
ិ រជសមផរថឲ
ិ របុរសរ ះរសាយរជរជា
រសឋរររៅ ។

ពក្រពិរមន
ិ ររះសាវប់

- រាប់សររសរព្ដ រៅបណា
ត ល័យពុ ទសា
ន សនបែឍិររ រលេ G. 20. B របស់រលក្ E. Aymonier លបមូលលក្ង
ទាំពរ័ ៤៨ ខាងភសាខ្េយរ ។

រឥឿង គង់ហា
៊ ឞ

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ១១ - ១៤

រលពរី លពង យ មនមនុសេមបក្់ រ្យះគង់ មនលបពននពរី ។ មួយរ្យះអាងអាាំ មួយរ្យះ ងគាំ ។ ព្ថ្ងមយ

ួ
អ្បក្គង់ លាំ បពននទាង
ាំ ពីរ ក្់រៅសួ របងបអូនរៅលសុក្ឆ្ងងយ ។ តាមផវូវរៅលសុក្រ ះ មនខាវសាហាវ ។ អ្បក្គង់
បរែើឋ រលបពននទាង
ាំ ពីរ ក្់ រៅដល់ព្លពធាំមយ
ួ ជិរលសុក្រគ, ព្លពរ ះខ្រងមនខាវរដញខាាំមនុសេលក្បីរគ្ន សុ ី ខ្រររឿ
យៗ ។ លុ ះអ្បក្គង់រៅដល់ក្ខ្នវងរ ះ ខាវក្៏សុ ះរដញ
ធ ខ្លសក្ស ន ប់ពរ
ី មងយមក្ ។ អ្បក្គង់ររ់រូលរូងរឈើ ញ័ រ
ព្ដញ័ ររជើង រគរ មរលពះភ័យណាស់ ។ ងអាាំនិង ងគាំ េាំលពួរគ្នបវយខាវរ ះសាវប់រៅ ។ ឯអ្បក្គង់ រ ើញ
លបពននវយខាវសាវប់រ យ
ើ បានសធុះមបម ើ ក្ យក្ដាំបងវយខាវសាវប់លសាប់រ
ី ប ររញពរី ូងរឈម ះខ្ថ្មរទៀរ ។ លបពនន
ទាាំងពរី បរ ធ សបឋថា
ី «ខាវរគវយងាប់រ យ
ើ រធឝជា
ើ មក្វយខ្ថ្មរទៀរ លបុសអ្ក្
ី ាំសាក្ញីដូររបះ » ។ អ្បក្គង់រជរ
បាំពនរៅលបពននថា «មន
ិ ខ្ដលមនលសីណាវយខាវសាវប់រទមនខ្រលបុស រទើបហា៊នវយខាវទាល់ខ្រសាវប់» រ ើយ
អ្បក្គង់ក្បា
៏ នរបារវលវិរងខាវរ ះ លាំ បពននខ្សងរូ លរៅក្បុងលសុក្ ។ អ្ស់អ្បក្លសុក្រ ញ
ើ អ្បក្គង់ខ្សងខាវមក្ រគ
បបួលគ្នបរៅរមល
ើ ពសរពញ រ ើយរគសួ រថា «ឯងរធឝើដូររមឋរបានជាបានខាវរនះ រផរ
ិ ខាវរនះសាហាវណាស់ វ
ខ្រងខ្រខាាំមនុសេមបលក្បរី គ្ន សុ ី រលរន
ើ ណាស់ រ យ
ើ » ។ លបពននអ្ក្
ប គង់ក្ន
៏ យ
ិ យលបាប់អ្ក្
ប លសុក្ថា «អ្បក្គង់គ្នរ់
រ ញ
ើ ខាវវរបាលមក្ គ្នរ់ររ់រូលក្បុងរូងរឈើ េញុាំពរី ក្់ជាលសីៗលពួរគ្នបវយខាវទាល់ខ្រសាវប់» ។ អ្បក្គង់ឮលបពនន
និយយលបាប់រគដូរចាបះ ក្៏បរញ្ជចររ ាំរលភរៅរលើលបពននថា «មន
ិ ខ្ដលមនលសីណាខាវង
ាំ ពូខ្ក្ ហា៊នវយខាវសាវប់រទ
មនខ្រលបុសរទប
ើ ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ ហា៊នវយខាវឲរសាវប់បាន» ។ អ្បក្គង់ក្អ្
៏ រួ លបាប់អ្បក្លសុក្ថា «រលខ្ដលខាវវសធុះមក្
នឹងខាាំដូររបះ េញុាំោក្់រសបៀរគុនដូររបះ បានជាវយវបាន» រ ើយអ្បក្គង់រធឝើជារលរគុនវយខាវ ឲរអ្បក្លសុក្រមល
ើ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 366
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

។ ឯអ្ស់អ្ក្
ប លសុក្រររខាវរអ្បក្គង់រល់គ្នប រ យ
ើ ឲររ្យះថា « គង់ហា៊ន» តាាំងពព្ី ថ្ងរ ះមក្ ឮលផរី ្យះគង់
ហា៊ន ជាអ្បក្ពូខ្ក្ ររះគុនវយខាវសាវប់ ។ ររឿងរនះលជាបដល់រសឋរៗ ក្៏ឲរយក្រៅរញ្
ិ ច ឹ មរធឝជា
ើ រស សលមប់
រាាំងសន្តងាគម ។ លុ ះយូរបនថិររៅ រួនជាមនសឹក្រគរលើក្មក្រាាំងយក្នគរ រសឋរលទង់រលបើគង់ហា៊នឲររៅរាាំង
។ គង់ហា៊ន ឮរសឋរលទង់រលបឲ
ើ ររៅជួយរាាំងសឹក្ដូ រចាបះ ភ័យណាស់ ពុាំដង
ឹ របើគរ
ិ ដូររមឋរ នង
ឹ មន
ិ រៅរាាំងមន
ិ
បាន រផរ
ិ រសឋរលទង់រលបើរ ើយ រ ើយេវួនបានទាាំងលផរី ្យះជាអ្បក្ខាវង
ាំ ពូខ្ក្ផង លរ ប់មក្វញ
ិ រដក្សននឹក្សព្នន
អ្រ់បាយ ។ លបពននទាង
ាំ ពីរ ក្់រូលរៅសួ រថា រមឋរបានជាអ្បក្រដក្អ្រ់បាយដូ ររបះ មនរបើរ រុ រភទអ្ឝី លបររដូរ
រមឋរ ? ។ គង់ហា៊នលបាប់ថា រផរ
ិ រសឋរលទង់រលបប
ើ ងឲររៅរាាំងសឹក្ ឥ ូ វរនះ បងខាវរសឹក្រ ះណាស់ មន
ិ ដឹង
របើគិរដូររមឋររទ លបពននរវវើយរ ើងថា អ្បក្ក្ុាំលពួយរិរថធ្ល រលើេុ ាំទា
ញ ងាំ អ្ស់ អ្បក្រលរក្រ ើង ពិសាបាយឲរខ្វអរ ងូរ
ទក្
ឹ ឲរលសួលេវួនរុះ ។ គង់ហា៊នឮលបពននលួងរលមដូរចាបះ បានធូរក្បុងររ
ិ ថ រលរក្រ ង
ើ ងូរទក្
ឹ សុ ី បាយ ររៀប
រលគឿងលបោប់រៅរាាំង, លុ ះររៀបរួររ ើយដល់បានរពលលអ ក្៏រូលរៅលរបបងគល ាំ រសឋរររញរៅរាាំង, យក្
ទាាំងលបពននរៅផង ។ គង់ហា៊នជិះខាងក្ាលដាំរ ី លបពននជិះខាងរលរយ មនររ ៍ពលខ្ មអ្មមុេរលរយជា
ក្ផនទ័
ួ ពរលរៀបលតាពសរពញ លុ ះជិះរៅជរ
ិ ខាយង
ាំ សលរូវរមល
ើ រ ញ
ើ រាស់ លបាក្ដ គង់ហា៊នភ័យណាស់ រលរ
អារម៍រលររ មញ័ រព្ដរជើងដូររគអ្លងួនក្ាលដាំរ ី ។ ឯដាំរគ
ី ិរសាយនថា រគអ្លងួនឲរេវួនរបាលរូលក្៏ររះខ្ររបាល
សលមុក្រូលរៅ មុនររ ៍ពលទាាំងអ្ស់គ្នយននរណាតាមទាន់ ។ ឯខាយង
ាំ សលរូវរ ើ គង់ហា៊នបាំរបាលដាំររូ
ញ ី លដូរចាបះ
គរ
ិ សាយនថារមទ័ពរនះពូខ្ក្ណាស់ ក្៏បាក្់ទព
័ ចាញ់ ររ់យក្ខ្រលពះអាយុរោយេវួនរៅ ។ គង់ហា៊នរ ើញខាយង
ាំ ររ់
រៅអ្ស់ក្រ៏ ធឝើជាអ្ួររក្អងរអង ឲរអ្ស់ យឺននិងររ ៍ ពលរររខាវរ ។ អ្ស់ យឺនរ ើញគង់ហា៊នរលរអារម៍
ោក្់ក្ាលដាំរ ី សអុយពសរពញដូររបះ រគសួ រថា «រលក្រមទ័ព ថ្ឝីក្រ៏ លរលមក្ដូររបះ ?» ។ គង់ហា៊នរវវយ
ើ រ ង
ើ
ថា «របើក្ាំពុងខ្ររាាំងនឹងសលរូវរ ើយឈព្ឺ ផធ និងរុះរៅរោះទុក្ស ខ រឝរលើក្ាលដាំរ ី
ខ រឝឯណាបាន មនខ្ររោះទុ ក្ស
ដូររបះឯង របើរវល់ខ្ររោះទុក្ស
ខ រឝ ខាយង
ាំ វមន
ិ រប់សាវប់ឥរអ្ាំរពើរៅរ ើយឬ ? »អ្ស់ យឺននិងររ ៍ ពល ឮគង់
ហា៊ននយ
ិ យដូរចាបះ អ្បក្េវះមនលបាជាញ រគដង
ឹ ថាគង់ហា៊នខាវរ, អ្បក្េវះមន
ិ សូ វមនលបាជាញ ក្៏រររខាវរគង់ហា៊ន
ណាស់ ។ ឯគង់ហា៊នបានឈបះទ័ព លរ ប់រូលមក្ក្បុងនគរវញ
ិ រ ើយរូ លរៅលរបថាឝយបងគាំរសឋរ ។ រសឋរលទង់
លជាបថា គង់ហា៊នរៅរាាំងឈបះ រដញខាយង
ាំ ររ់ខាចរ់ខាចយអ្ស់រៅ លទង់រលរក្អ្រណាស់ លទង់លពះរជទានយសសក្ឋិ
ជា យឺ ធាំ រ
ន យ
ើ លពះរជទានលពះរជលទពររលគឿងបណា
ត ររជារលរន
ើ ។ តាាំងអ្ាំពព្ី ថ្ងរ ះមក្ គង់ហា៊ន ររខ្រអ្ួ
ឹ រ
ខាវង
ាំ ពូខ្ក្រក្អងរអងរ ើងរទៀរ ។ លុ ះរលរយមក្រទៀរ មនលក្រពើសាហាវមួយ ររះខ្ររដញខាាំអ្ស់ មនុសេមប អ្បក្
ឈយួញជួញលក្់ដូរ រដរើ រក្សុ ី ខាងរជង
ើ ទក្
ឹ រជង
ើ ក្ាំពង់ រគខាវររអាលគប់គ្នប មន
ិ មនអ្បក្ណាហា៊នរុ ះមុជទក្
ឹ ឬរដរើ ងូរ
រសាះ ។ អ្ស់រន្តសថលាំបាក្រិរណា
ថ ស់ ។ ររឿងរ ះក្៏លជាបរៅដល់ រសឋរៗ លទង់លតាស់ រលបើឲរគង់ហា៊នរៅចាប់
លក្រពើ ។ ឯគង់ហា៊នឮលពះបនធូលដូរចាបះនឹក្ភ័យណាស់ ប៉ុខ្នថមន
ិ ហា៊នទទឹងលពះបនធូល ក្៏ទទួលថា នឹងយក្អាសា
សូ មលទង់ក្ុាំលពួយលពះរជ ឫទ័យ ។ គង់ហា៊នលរ ប់មក្ដល់ផធះនយ
ិ យនង
ឹ លបពននថា «រគ ៍ រអ្ើយ ! ឥ ូ វរនះ
រសឋរលទង់រលបើរយើងឲររៅចាប់លក្រពើក្ុ ងទរនវ
ប រផរ
ិ លក្រពើសាហាវណាស់ , មឋងរនះរ ើញជាមន
ិ រួរេវួនរទ មុេជា
លក្រពខា
ើ សា
ាំ វ ប់មន
ិ ខាន, ពម
ី ុនរៅរលើរគ្នក្លគ្នន់នង
ឹ រមល
ើ រៅរ ញ
ើ ឥ ូ វរនះរៅក្បុងទក្
ឹ រធឝដ
ើ ូ ររមឋរនង
ឹ រគររួរ ?
ប៉ុខ្នថរសឋរលទង់រលបរើ យ
ើ នឹងមន
ិ រៅក្៏មន
ិ បាន របដ
ើ ូររបះមនខ្ររៅរលរទក្
ឹ ឲរលក្រពខា
ើ សា
ាំ វ ប់ខ្រមឋងរៅ » គង់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 367
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ហា៊នគរ
ិ គ្នបនង
ឹ លបពននដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏រៅអ្ស់ ក្ូនក្យួយមក្រធឝជា
ើ រៅចាប់លក្រពើ ។ អ្ស់មនុសេមប មហាជន បានឮ
ថាគង់ហា៊នបានរៅចាប់លក្រពើ ក្៏បបួលគ្នបរៅរមល
ើ ពសរពញ ។ លុ ះគង់ហា៊នរៅដល់ក្ាំពង់ទឹក្ បានរ ញ
ើ លក្រពើ
ខ្ លមក្លបបលចាាំង លរង់ទីខ្ដលមនរដើមរឈព
ើ ីររដើមដុះជិរគ្នប មនលបគ្នប គ្នរ់ក្ស
៏ ុ ះរលររុ
ធ ះរៅក្បុងទឹក្លរង់
ទរី ះ រោយគរ
ិ ថា រលររៅឲរលក្រពវ
ើ ខាាំឲរសាវប់រៅរទ ប៉ុខ្នថលក្រពវ
ើ ឮសូ រសននក្
ឹ គង់ហា៊នរលររុះក្៏ភញក្់
រលពើរ លបឹងរលររ ើងដូររគលប ក្ក្បុងលបគ្នបរឈើ ជាប់ពក្់ក្ណា
ឋ លេវួនរុញរៅមុេ ក្៏មន
ិ រួរ ថ្យមក្រលរយក្៏
មន
ិ រួរ ។ គង់ហា៊នមុជរៅក្បុងទឹក្រងើបរ ើងរ ើញលក្រពើជាប់នឹងរដើមរឈដ
ើ ូរចាបះ ខ្លសក្បងាគប់ក្ូនក្យួយ ឲរយក្
លាំ ខ្ពងមក្ចាក្់ រប់លក្រពើរ ះសាវប់រៅ ។ ឯអ្បក្ខ្ដលរមល
ើ ទាាំងប៉ុ យ ន រគគរ
ិ សាយនថាគង់ហា៊នចាប់លក្រពរើ បាះ
មក្ឲរជាប់នឹងរដើមរឈើ ក្៏រររខាវរគង់ហា៊នព្លក្រពក្ ។ គង់ហា៊ន បានរ ើញលក្រពើសាវប់ដូរចាបះ ក្៏ររខ្ររក្អ
ឹ ងរអង
អ្ួរខាវង
ាំ ពូខ្ក្រ ង
ើ រទៀរ រ យ
ើ រូលរៅលរបទូ លរសឋរ តាមេវួនបានចាប់លក្រពរើ ចាលរ ង
ើ មក្រលើរគ្នក្ ។ រសឋរ
ក្៏លទង់សពឝលពះរជ ឫទ័យ រលបាសលពះរជទានយសសក្ខី ឲរគង់ហា៊នរ ើងជាធាំរលើសពីមុនរទៀរ រ ើយលទង់
លពះរជទានទាាំងអ្ាំណារ ទាាំងរងាឝន់ជារលរើន ។

សាំ ណាបរយងដី លសីរយងលបុស

1- រាប់សររសរព្ដ រៅបណា
ត ល័យពុ ទសា
ន សនបែឍិររ រលេ C. 20 B របស់រលក្ E Aymonier ចារ់ររ
លបមូលលក្ង ទាំពរ័ ២៦ ខាងភសាខ្េយរ នង
ិ ក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ៤៤៦ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៧ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង ឡស់រកងកង

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ទី ៧-១០

រលពរី លពង យ រៅរលើដីរយង

ើ រនះ លគប់លសុក្ទាាំងអ្ស់ មន
ិ មនពស់ ពស
ិ នង
ិ ពស់ឥរមនពស
ិ រទ មនខ្រពស់
រក្ងក្ង ។ មននិទានថា : រលរដើមរ ើយ មនមនុសេ ២ ក្់បីលឋ បពនន, លបពននរ្យះ ងនីមនក្ូនលសីមយ
ួ
រ្យះ ងរអ្រ ។ បឋរី ះរៅជួញអ្ងាកាំ បារ់ជាយូរអ្ខ្ងឝង ។ ព្ថ្ងមយ
ួ អ្ស់ បងបអូនជរ
ិ ខាង រគបបួលគ្នបរៅរក្ឧស
។ ឯ ងនឮ
ី រគថាបបួលគ្នបក្៏រៅជាមួយនង
ឹ រគខ្ដរ យក្ ងរអ្រជាក្ូនរៅផង លីដឹងរូលព្លពបានរ ញ
ើ ឧស
មួយធាំ ។ ងនីយក្ដឹងពុះឧស លុ ះពុះយូរបនថិររៅដឹងក្៏ររងាគះធ្លវក្់រៅក្បុងរននពស់ ។ ងនីរមល
ើ រៅរ ើញដឹង
នង
ិ ពស់រក្ងក្ង ក្៏នយ
ិ យនង
ឹ ពស់ រ ះឲរ ុ រដង
ឹ ឲរ ។ ឯពស់ រក្ងក្ងរវវើយរ ង
ើ ថា «រអ្ើ ! របើ ងឯងរោយ
អ្ញ រធឝើលបពននអ្ញរទើបអ្ញឲរដឹង របើ ងឯងមន
ិ រោយអ្ញ មន
ិ រធឝើជាលបពននអ្ញរទរ ះ អ្ញមន
ិ ឲរដឹងរទ» ។
ងនឮ
ី ពស់រក្ងក្ងថាដូរចាបះរ យ
ើ រ រុខ្រជាលសីេូរ ក្៏ទទួលលពមថា រអ្ើ ! ខ្លងខ្រអ្បក្ឲរដង
ឹ មក្េញុាំរុះ ចាាំ
លងរ សឹមេញុាំឲររមរអ្រមក្រៅ » ។ ពស់ រក្ងក្ងឮ ងនថា
ី ដូរចាបះក្៏ឲរដឹងមក្ ។ ងនផ ាំ «ដល់លងរ សឹម
ី ឋ ថា
ឲររមរអ្រមក្រៅ » រ ើយ ងនីក្ទ
៏ ូលឧសរៅផធះជាមួយនឹង ងរអ្រ ។ លុ ះដល់លពលប់ ងនី ក្៏រលបើរមរអ្រ
ជាក្ូនឲររៅរៅពស់រក្ងក្ង ។ ងរអ្ររៅដល់ឈររៅមរ់រននពស់ រៅថា «ពស់រក្ងក្ងរអ្ើយ ងនី
ឲររៅ ! » ។ ឯពស់រក្ងក្ងឮរ ើយលូ នររញមក្ ។ ងរអ្ររ ើញពស់ ក្ភ
៏ យ
័ ខាវរលពឺរសញើបអ្ស់ ទាង
ាំ េវួន ប៉ុខ្នថ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 368
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខាវរមឋយរលពះមឋយរលបម
ើ ក្ ក្៏េាំសងកររ
់ រ
ិ ថ ព
ាំ ស់ រៅផធះ ។ ពស់រ ះធាំណាស់ លូ នរៅរលើរមយបាក្់របអ្ស់
ដល់ផធះរ យ
ើ ក្៏រ ង
ើ រៅរដក្ជាមួយនង
ឹ ងនី ។ ងនន
ី យ
ិ យនឹងពស់ រក្ងក្ងថា «េញុាំមនបឋី ឥ ូ វរនះគ្នរ់រៅ
ជួញអ្ងាកព
ាំ ីរ បីឆ្ងបម
ាំ ក្មឋងៗ » ។ ពស់រក្ងក្ងសួ រថា «បឋី ងឯងរៅប៉ុ យ នព្ថ្ង ប៉ុ យ នខ្េ រទៀរនឹងមក្ដល់ ?» ង
នរី វវយ
ើ ថា«មន
ិ ដឹងជាប៉ុ យ នខ្េ ប៉ុ យ នព្ថ្ងរទៀរ នង
ឹ មក្ដល់រទ» ពស់រក្ងក្ងនិង ងនី ក្៏រដក្លក្់ជាមួយគ្នបរៅ
ដល់ជិរភវរឺ ទើបពស់ រក្ងក្ងល ងនីរៅរូងវញ
ិ ។ ាំ «របើបីេ
ងនីផឋថា ឋ ុ ាំម
ញ ក្ េញុាំមន
ិ ឲររមរអ្ររៅរៅរទ អ្បក្ក្ុាំមក្
, របើបីេ
ឋ ុ ាំម
ញ ន
ិ ទាន់មក្រ ះ េញុាំរលបើរមរអ្រឲររៅរៅអ្បក្ សឹមអ្បក្មក្»។ពស់រក្ងក្ងក្៏រៅឯរូងេវួនវញរៅ
ិ ។ រល់
ខ្រលងរ ងនរី លបរើ មរអ្រឲររៅរៅពស់ រក្ងក្ង ។ ងរអ្រខាវរមឋយក្៏រៅរៅតាមពក្រមឋយរលបើ ប៉ុខ្នថក្ុ ង
ប
រិរខា
ថ វ រពស់រ ះណាស់ រផរ
ិ ពស់ រ ះធាំណាស់ រ ើយខ្វងផង ។ មួយរទៀរ េឹងក្បុងរិរថ រផរ
ិ មឋយសហាយនឹង
ពស់ ។ ងរអ្ររៅដល់មរ់រូងរ យ
ើ រៅថា «ពស់រក្ងក្ងរអ្យ
ើ ងនឲ
ី ររៅ» ពស់រក្ងក្ងឮក្៏លូនររញមក្
រ ើយរវវើយថា «រអ្ររអ្ើយ! ថាអ្ញមន
ិ រៅឪពុក្រអ្ររៅររ់ក្ាលអ្ញោរ់» ងរអ្ររវវើយថា «ឪពុក្អ្ញរៅ
ជួញអ្ងាកាំ ពីរ បីឆ្ងបម
ាំ ន
ិ ទាន់មក្ដល់ » ។ ពស់ រក្ងក្ងឮ ងរអ្រលបាប់ដូរចាបះ ក្៏លូនររញអ្ាំពីរននមក្ រ យ
ើ ររះខ្រ
រៅមក្ៗខ្រសពឝព្ថ្ង ។ ងនស
ី ហាយនង
ឹ ពស់ រក្ងក្ងទាល់ខ្ររផម
ើ ។ លុ ះយូរបនថិររៅបឋី ងនីមក្ពីជញ
ួ អ្ងាកាំ
វញ
ិ រ ើញ ងនីរពះធាំនឹក្សងេ័យ ក្៏សួរ ងរអ្រជាក្ូន ។ ងរអ្រលបាប់ឪពុក្ថា «ខ្ម៉គ្នរ់សហាយនឹងពស់
រក្ងក្ង ខ្ររវលលពលប់រលណាឲរេញុាំរៅរៅខ្រសពឝព្ថ្ង»។ ឪពុក្ឮ ងរអ្រលបាប់ដូរចាបះក្៏នយ
ិ យនឹង ងរអ្
រថា «ដល់លងរ ងឯងរៅរៅពស់រ ះរទៀរ អ្ញចាាំរប់វរៅមរ់ទាឝរ រ យ
ើ ងឯងក្ុាំឲរមឋយ ងឯងដឹង»
។ ឯ ងរអ្រលុ ះដល់លពលប់ក្រ៏ ៅរៅពស់រក្ងក្ងថា «ពស់រក្ងក្ងៗ ! ងនីឲររៅ » ។ ពស់រក្ងក្ងឮ
រ យ
ើ រវវយ
ើ ថា «រអ្ររអ្ររអ្យ
ើ ! ថាអ្ញមន
ិ រៅ ឪពុ ក្រអ្ររៅររ់ក្អ្ញោរ់» ។ ងរអ្ររវវើយថា «ឪពុក្អ្ញ
រៅជួញអ្ងាកព
ាំ ីរ បីឆ្ងបម
ាំ ន
ិ ទាន់មក្ដល់ » ។ ពស់ រក្ងក្ងឮ ងរអ្រលបាប់ដូរចាបះសាយនថា ឪពុក្ ងមន
ិ ទាន់មក្ពី
ជួញអ្ងាកខ្ាំ មន ក្៏រៅដូរសពឝព្ថ្ង ។ ឯឪពុក្ ងរអ្ររន់ោវពួនរៅមរ់ទាឝរចាាំរប់ ។ ពស់រក្ងក្ងលូ នរូលក្បុង
ទាឝរបនថរ
ិ ឪពុក្ ងរអ្រររ់ក្ោរ់ រ យ
ើ ររ់មយ
ួ ក្ាំណារ់ខាងក្នធុយយក្រៅោក្់រលើសាកក្ មួយក្ាំណារ់ខាង
ក្ាលយក្រៅោក្់រលើខ្មក្ពុលទា ឯក្ណា
ឋ លេវួនយក្រៅពនវះព វ រ់ខ្សផក្រចាល រ ើយផឋាំ ងរអ្រថា «ក្ុាំឲរ
មឋយ ងឯងដង
ឹ ខ្រលរូវទុ ក្សារ់សវឲរមឋយ ងឯងសុ ី » ។ ឪពុក្ ងរអ្រក្៏លង្មពស់ លជះអ្ស់ មន
ិ ឲរមន
សល់ ។ ឯ ងនព
ី ុាំបានដឹងជាបឋរ
ី ប់ពស់ សហាយសាវប់រទ រលពះរពលរ ះ ងនម
ី ន
ិ រៅ រៅសួ របងបអូនរៅផធះ
ឆ្ងងយ ។ លុ ះលពឹក្រ ើង ងរអ្រយក្សារ់ពស់ មក្សវទុក្ឲរ ងនីជាមឋយសុ ី ។ ងនីរ ើញសមវខាវញ់ ររលើប
ទាាំងចានទាាំងឆ្ងបង
ាំ ក្៏សួរ ងរអ្រថា «បានសារ់អ្ស
ីឝ វមរី អ្រ !» ។ ងរអ្រលបាប់ថា «សារ់លជូក្ » ។ ងនគ
ី រ
ិ
សាយនថាសារ់លជូក្ខ្មន ក្៏ឲរមរី អ្រដួសសមវយក្មក្សុ ី បាយ ។ រល ងរអ្រដួសសមវមក្ឲរ ងនីជាមឋយសុ ី
រ ះ មនខ្ក្អក្មួយវរ ើញក្ាលពស់ ោក្់រលើខ្មក្ពុលទា វរង់សុីសារ់ពស់ វបូលថា « ក្ ូវៗរក្វមក្វមរលប
សារ់បឯ
ីឋ ង » ។ ងនក្
ី ាំពុងសុី បាយឮខ្ក្អក្បូលដូរចាបះ ក្៏រមល
ើ រៅរលើខ្មក្ពុលទារ ញ
ើ ក្ាលពស់ រក្ងក្ងរលើខ្មក្
រឈើ រ ើយ ងនីនឹក្អាែិរលសក្់ទឹក្ខ្ភបក្ ខ្រ ងពុាំហា៊នយាំរលពះខាវរបឋីខ្ដលអ្ងគុយសុ ី បាយជាមួយគ្នប ។ បឋី
រ ញ
ើ ងនលី សក្់ទក្
ឹ ខ្ភបក្ក្៏សួរថា « រ រុដូររមឋរបានជាលសក្់ទក្
ឹ ខ្ភបក្ ? » ។ ងនរី វវយ
ើ ថា «សុ ី បាយរៅឋ
សមវរៅឋរឭក្ក្ូនរៅ ររលងទក្
ឹ ខ្ភបក្ »។ ឯខ្ក្អក្រ ះររះខ្របូលថា «ក្ ូវៗ រក្វមក្វមរលបសារ់បឯ
ីឋ ង ក្ាលោក្់

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 369
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រលើរដើមពុលទា ក្នធុយោក្់រលើសាកក្» ។ ងនរី មល

ើ រៅរលើសាកក្រ ញ
ើ ក្នធុយពស់ រក្ងក្ងរលើរ ះ ។ ឯបឋី ងនី
ដឹងថាលបពននសហាយនង
ឹ ពស់ រក្ងក្ងពរ
ិ លបាក្ដរ យ
ើ ក្៏នក្
ឹ ភបក្ក្បុងររ
ិ ថេង
ឹ រង់សមវប់ ងនី ប៉ុខ្នថរធឝើមន
ិ ឲរ ង
នីដឹងេវួន ។ ដល់ ងនីរផើមចាស់ ព្ផធ ជិរនឹងសលមលបឋីបបួលរៅក្ក្់សក្់រៅមរ់បឹង លុ ះរដើររៅដល់ មរ់បឹង
លបាប់លបពននថា «រៅរទៀរឲរឆ្ងងយពលី សុក្រគ រយង
ើ នឹងក្ក្់សក្់រលងឲរសបាយខ្រពីរ ក្់មង
ឋ » ។ ងនម
ី ន
ិ ដឹង
េវួនឯងថាបឋីសមវប់ សាយនថាបឋី រាំ ៅក្ក្់សក្់ខ្មន ក្៏រដើររូ លរៅក្បុងព្លពឆ្ងងយរៅ ។ លុ ះរ ើញក្ាំពង់មយ
ួ របសាអរ
វលលអ បឋីលបាប់លបពននថា «ក្ាំពង់រនះរបសបាយ រយង
ើ ឈប់ក្ក្់សក្់រៅរ ះរុះ» ឯ ងនីមន
ិ ដឹងេវួនជាបឋីគិរ
សមវប់ក្អ្
៏ ងគុយក្ក្់សក្់រៅមរ់លចាាំង ។ បឋីរ ះក្៏ ូ រោវរប់ ងនព
ី រី លរយេបងមន
ិ ឲរដឹងេវួន ោរ់
ពក្់ក្ណា
ឋ លេវួនសាវប់រៅ ។ រពលរ ះរ ើញសុ ទខ្ន រក្ូនពស់ លូនររញមក្អ្ាំពីរពះ ងនីមក្ ។ បឋី ងនីក្រ
៏ ប់
ក្ូនពស់នង
ឹ ោវ េវះរប់មន
ិ ទាន់ ក្៏លូនរូលរៅក្បុងលក្ខ្ ងដី េវះមុជក្បុងទឹក្ េវះរូលរៅក្បុងព្លព ។ រលពះរ រុ
រនះបានជាមនពស់ រលរើនខ្បបរលរើនយ៉ង មក្ដល់ឥ ូ វរនះ ។

ឃ្លវរឆ្ងងយ ណាយរិរថ

1- រាប់សររសរព្ដរបស់ E. Aymonier ទាំពរ័ ៣៤ ខាងខ្ផបក្ភសាខ្េយរនិងរុះក្មភុជសុ រយ

ិ រលេ ១ . ២ .៣ ឆ្ងប ាំ
១៩៣៧ ទាំពរ័ ៥៥ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

រឥឿង ចចក

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ទី ៤- ៦

រលពីរលពង យ មនររក្រលតាសធាំមយ
ួ ដល់ខ្េលាំ រ ើយ វរដើររក្លរពាំងបឹងបួខ្ដលរងទ
ី ឹក្ រដើមផចា
ី ប់លរីសុី ។
លុ ះរៅដល់លរពាំងមួយរងទ
ី ក្
ឹ អ្ស់ រៅខ្រលប ង់មយ
ួ រ ញ
ើ សុ ទខ្ន រភក្់ មនលរី ក្ាំពស
ឹ បងកង រឋម ជារលរន
ើ
ណាស់ ។ ររក្រ ើញរ ើយមនរិររថ លរក្អ្ររក្រយគ
ី ិរថា «ព្ថ្ងរនះអ្ញមនលភធាំណាស់ ជាលភរខ្មវក្ជាង
សពឝព្ថ្ង» ។ ឯក្ាំពស
ឹ មនលបាជាញ ឮររក្ថាដូរចាបះរ យ
ើ ក្៏នយ
ិ យលួ ងរលមររក្ថា «រយង
ើ ទាាំងអ្ស់ គ្នបសុ ទខ្ន រ
រាំែីបងររក្ឯងទាាំងអ្ស់ រ យ
ើ ប៉ុខ្នថរយង
ើ លបោក្់ភក្់ណាស់ បងឯងសុ ី រយង
ើ ទាាំងភក្់ដូររបះ មន
ិ ឆ្ងងញ់ ពសា
ិ រទ»
។ ររក្រវវើយថា «រធឝើដូររមឋរនឹងឆ្ងងញ់ ពិសា ?» ។ ក្ាំពឹសរវវើយថា «លរូវបងររក្យក្រយើងរៅលងទឹក្ឲរលជះ
សាអរ រ យ
ើ សឹមសុ ី រ ះរទប
ើ ឆ្ងងញ់ ពសា
ិ » ។ ររក្ថា «ដូររមឋរនង
ឹ យក្រៅលងបានរបរើ លរើនដល់រមវះ៉ ?»។
ក្ាំពឹសថា «បងររក្ក្ុាំលពួយរិរថ េញុាំធ្ល គិរឲរបងបានលសួលប៉ុខ្នថលរូវបងឯងតាមេញុាំ»។ ររក្រវវើយរ ើងថា «បង
ឯងរធឝើដូររមឋរក្៏េុ ាំតា
ញ មទាាំងអ្ស់ » ។ ក្ាំពស
ឹ ថា «រធឝើដូររបះរូរបងឯងរូលមក្រដក្នរនៀលក្បុងភក្់រនះ រ យ
ើ រយង
ើ
រល់គ្នបនង
ឹ បានរតាងខាាំររមបងឯង បងឯង រាំ យង
ើ រៅរក្សធឹងបង
ឹ បួឯណា ខ្ដលមនទក្
ឹ ថាវរលរើន បងឯងលង
រយង
ើ ឲរសាអរ រ ើយសឹមបងឯងសុ ី ឆ្ងងញ់ ពីសាតាមរិររ
ថ ុះ» ។ ឯររក្ជាសរឝរលភរ ើយលងង់ ក្៏រធឝើតាមពក្រ
ក្ាំពស
ឹ ។ ក្ាំពស
ឹ នង
ិ លរី ក្៏បបួលគ្នបរតាងររមររក្រៅ លុ ះរៅដល់បង
ឹ មួយធាំខ្វង មនទឹក្ថាវលអ ររក្រដើររុះរៅ
ក្បុងទឹក្ អ្ស់លរីក្ាំពឹសរលររៅក្បុងទឹក្ រ ើយលបាប់ថា «បងររក្ឯងរៅជញ្ជូ នមក្ឲរអ្ស់ សិន សឹមមក្សុ ី ឲរ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 370
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ខ្វអរខ្រមឋង រយង
ើ រៅចាាំបងរៅទរី នះ» ។ ររក្ក្៏រៅជញ្ជូ នលរន
ី ង
ិ ក្ាំពស
ឹ មក្ លុ ះលតាខ្រអ្ស់ ពលី រពាំងរ ះ ។ ពួក្
លរី ក្ាំពស
ឹ រឋម េរង ដឹងថា ររក្ជញ្ជូ នអ្ស់ រ ើយក្៏ គ្ន
ាំ ប មុជក្បុងទក្
ឹ បារ់អ្ស់ រៅ ។ ឯររក្ ដឹងថាក្ាំពស
ឹ
បរញ្ជឆរដូររបះរ ើយេឹងណាស់ រដើររៅបបួលអ្ស់ សរឝធាំ រូរ ដាំរ ី រមសខាវ លគប់ភសាសរឝ ទាាំងពស់ថាវន់ ពស់ធាំ
ពស់រូរ ទាាំងសរឝរ រើ គ្នយនរសសសល់ដល់ររ
ិ បបួលគ្នបមក្បារទក្
ឹ បង
ឹ រ ះឲររង
ី និងបានចាប់លរក្
ី ុ ងប
ប ង
ឹ រ ះ
សុី ឲរអ្ស់ បានឲរពស់ ថាវន់រធឝើជាទាំនប់ អ្ស់ សរឝឯរទៀរក្៏បបួលគ្នបបារ ។ សរឝក្ុ ងប
ប ឹងដឹងថា ររក្បបួលគ្នបបារ
ទឹក្ឲររងទាាំ
ី ងបឹងភ័យណាស់ ក្៏គិរគ្នបថា «រយង
ើ រធឝើរមឋរនឹងបានឲរសរឝទាង
ាំ អ្ស់ រនះខ្លងបារទឹក្?» រលរ ះ
លរលី រញ់ រវវើយរ ង
ើ ថា «េញុាំឮរគនយ
ិ យថា បងសុ ភទនាយជាអ្បក្មនលបាជាញ ររះរោះទុក្ម
ខ នុសេសរឝផង ជា
រលរើនណាស់រ ើយ របើដូររបះេញុាំនឹងរៅពឹងបងសុ ភទនាយ ឲរមក្ជួយរោះទុក្ខអ្ស់ រយង
ើ » ។ ពួក្លរីគិរគ្នបរ ើយ
ក្៏រលបលើ រលី រញ់ រៅអ្រញ្ជ ើ ញសុ ភទនាយ ។ លរលី រញ់ លបង
ឹ នរនៀលរៅលុ ះដល់លរូវព្ថ្ងក្រ៏ លក្ៀមលសរអ្ស់ ដល់យប់
សុ ភទនាយររញមក្រក្សុ ី បានរ ើញលរីលរញ់ នរនៀលដូរចាបះក្៏សួរថា «បងលរីលរញ់ រៅណា?»។ លរីលរញ់
រ ើញសុ ភទនាយរ ើយមនរិររថ លរក្អ្រណាស់ និយយអ្ងឝរថា បងសុ ភទនាយអាែិរេញុាំរផរ
ិ លរីទាង
ាំ អ្ស់
ក្បុងបង
ឹ រគរលបេ
ើ ុ ាំម
ញ ក្ ឲរអ្រញ្ជ ើ ញបងសុ ភទនាយរៅ រផរ ិ ឮទាាំងសរឝទាង
ាំ មនុ សេនយិ យថា បងជាអ្បក្មនលបាជាញ
ររះររ់រសរក្ឋីរោះទុក្ខ របើអ្ក្ ប ឯណារក្ើរទុក្ប
ខ ងខ្រងរៅជួយរោះទុ ក្រខ គមនិ ខ្ដលខាន ឥ ូ វមនដរាំ ី លក្បី រគ្ន
រមស រមាំង រលបស
ើ រឋន់ លជូក្ ពស់ ធាំ ពស់ រូរ ទាាំងសរឝរ រើ គក្
ឺ ុក្ រលក្ៀល បរងកៀលេរង ទុង រទាម ខ្ក្អក្ទក្
ឹ
លបវក្
ឹ រសាយញ ទាាំងប៉ុ យ ន បានបបួលគ្នបមក្បារទក្
ឹ បង
ឹ ឲររងន
ី ង
ឹ បានចាប់អ្ស់ លរី អ្រែឋើក្ ក្ ន យ សុ ី ជារាំែីឲរ
អ្ស់ពីបឹងរនះឯង ។ របើដូររបះ បងសុ ភទនាយអាែិរជួយរោះទុ ក្អ្
ខ ស់ បងបអូនេញុាំ ឲរបានរួរពីភយ
័ មឋងរនះ នឹង
បានលផរី ក្ររ្
ថិ៍ យ ះររៅ អ្ស់រយង
ើ នង
ឹ របគុែបងសុ ភទនាយឯង រយង
ើ មន
ិ រភវរគុែដរបដល់ អ្ស់ ជវី រ
ិ ។ឯ
ទនាយឮលរីលរញ់ និយយអ្ងឝរដូរចាបះក្៏រវវើយថា «បងលរីលរញ់ រៅមុនរុះ រៅលបាប់អ្ស់ បងបអូនក្ុាំឲរភរ
ិ ភ័យ ចាាំ
េញុាំជយ
ួ រោះឲររួរក្ុាំមនរិរថបារមមរ ើយ» ។ លរីលរញ់ ក្ល៏ រ ប់រៅវញ
ិ ឯទនាយលុ ះលពឹក្លពហាម រ ើងរៅមរ់
បង
ឹ រ ញ
ើ អ្ស់សរឝក្ាំពុងបារទក្
ឹ ក្៏យក្សវឹក្រឈខ្ើ ដលដងកូវសុ ី ធុ ះៗមក្រធឝ
វ ជា
ើ សាំ បុលរ រ យ
ើ ខ្លសក្រៅអ្ស់ សរឝ
ទាាំងរ
ះថា ខ្ន ! បងបអូនទាាំងអ្ស់ ចាសា ាំ ឋ ប់េុ ាំរ
ញ ផរ
ិ លពះឥនធរលក្ឲរេញុាំ សាំ ាំ បុលរមក្លបាប់លគប់គ្នបថា «លពះឥន្តនធ
ើ អ្ក្ រប់ក្ាលខ្វកររក្ ដក្ភវុក្ដរាំ ស»
រលក្មក្ររ់រជើងលរុាំ លបមុរាំ ជង ី ។ អ្ស់សរឝឮថាសាំ បុលរលពះឥន្តនធដូរចាបះ
ភ័យណាស់រផអើលរបាលជាន់គ្នប ពនរលើដាំរ ី លក្បី រមស រមាំងៗ សធុះរបាលរៅជាន់រលើពស់ ថាវន់ជាទាំនប់ ោរ់េួ ន
វ
ជាពីរជាបីក្ាំណារ់ ធ្លវយទាំនប់លិរទឹក្សាវប់អ្ស់ ។ សរឝទាង
ាំ រ ះក្៏រៅជារាំែីលរីវញ
ិ ។ តាាំងពីព្ថ្ងរ ះមក្អ្ស់
សរឝទាង
ាំ ពួងរររខាវរលបាជាញសុ ភទនាយ ទុក្សុ ភទនាយជាលគូបាអាចាររទាាំងអ្ស់ ។

អ្ណា
ឋ រជាអាទក្
ិ នវង សាវប់ផង រស់ ផង ពរី លពះអ្ណា
ឋ រ

១- ទសេ វដឋី ក្មភុជសុ រយ

ិ រលេ ១០ - ១១ - ១២ឆ្ងប ាំ ១៩៣៦ ទាំពរ័ ១៤៣ គ្នយនរ្យះអ្បក្ររៀបររៀងរទ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 371
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រឥឿង ឣឞុ សសឡីឥនក់ រៅហាះជិរគ្នន

លបជុាំររឿងរលពងខ្េយរភគ ១ ទាំពរ័ ទី ១- ៣

រលពីរលពង យ មនមនុសេពីរ ក្់រៅផធះជិរគ្នប ។ ព្ថ្ងមយ

ួ រៅទាាំងពីរ ក្់រ ះបបួលគ្នបរៅោក្់អ្ ធ ក្់សរឝ
។ បបួលគ្នបរ ើយ ដល់ព្ថ្ងររសៀលគងភបាំ ក្៏ គ្ន
ាំ ប រដើរររញរៅ ។ លុ ះដល់ព្លពជាក្ខ្នវងោក្់អ្ ធ ក្់ អ្បក្មួយថា « េញុាំ
នង
ឹ ោក្់រៅគល់រឈរើ នះ រផរ
ិ រឈរើ នះមនខ្ផវ យប់ៗសរឝរាំណាាំខ្រមក្សុ ី ខ្ផវរឈរើ នះ» ។ អ្បក្មួយរទៀរ រវវើយថា
«េញុាំក្រ
៏ ង់ោក្់ក្ខ្នវង បឹងខ្ដរ ប៉ុខ្នថឥ ូ វ របើអ្ក្
ប ោក្់រៅគល់រឈើ មនខ្រេញុាំោក្់រៅរុងរឈើ រួររយង
ើ ចាាំរមល
ើ លពឹក្
រ ង
ើ របស់អ្ក្
ប ណាជាប់សឹមដង
ឹ » នយ
ិ យគ្នបរ យ
ើ មបក្់ោក្់រៅគល់រឈរើ លសររ យ
ើ វលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ លគ្នបរៅ
ផធះខ្រររៀងេវួន ។ ឯអ្បក្ោក្់អ្ ធ ក្់រៅរុងរឈរើ ះ លុ ះវលមក្ដល់
ិ ផះធ រ យ
ើ យប់រ ះគិរគ្នបពរី ក្់បលីឋ បពននថា
តាាំងពីដូនតាមក្ មន
ិ ខ្ដលឮថាអ្បក្ឯណាោក្់អ្ ធ ក្់រលើរុងរឈើ ឲរជាប់សរឝរជើងបួនខ្ដលរដើររៅរលើដីរទ ឥ ូ វ
រនះ អ្ញោក្់រៅរលើរុងរឈើ រររើ ធឝរើ មឋរនឹងបានសរឝ? ដូររបះ លរូវអ្ញរឭក្ពីរពលមន់រងាវរៅរមល
ើ របរើ ញ
ើ
សរឝជាប់អ្ ធ ក្់រគរៅដី អ្ញរោះយក្រៅរងនឹងអ្ ធ ក្់អ្ញឯរុងរឈើ ដល់លពឹក្រ ើងអ្ញរៅរមល
ើ ជាមួយអ្បក្
រ ះរ ើយអ្ញរោះយក្សរឝរៅជូនរលក្សុ ភរសក្ របើវមន
ិ សុ េរិរដ
ថ ូររមឋរៗ មុេជារក្ើរក្ឋី គង់ខ្រដល់សុភ
រសក្មន
ិ ខាន សុ ភរសក្នង
ិ ររ់ក្ឲ
ីឋ រវចាញ់ ជាលបាក្ដ ។ បឋលី បពននគិរគ្នប រ យ
ើ រដក្រៅ ដល់មន់រងាវរឭក្ពី
រដក្លប់មុេសុី សាវ រ ើយររញពីផធះរដើរដល់អ្ ធ ក្់បានរ ើញអ្ ធ ក្់រៅដីជាប់រឋន់ ១ក្៏រោះយក្រ ើងរៅរង
នង
ឹ អ្ ធ ក្់របស់េួ ន
វ រួរដាំរ ង
ើ អ្ ធ ក្់រៅដដ
ី ូររដម
ើ ក្៏លបញាប់វលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ ។ លុ ះលពក្
ឹ លពហាមលសាងៗរ ង
ើ
អ្បក្មួយខ្ដលោក្់អ្ ធ ក្់រៅដី មក្ខ្លសក្រៅឲររៅរមល
ើ អ្ ធ ក្់អ្ក្
ប មួយ រវវើយថា ក្ុាំរលះរលាំងថ្ឝី អ្ ធ ក្់េុ ាំញ េញុាំមន
ិ
សងឃម
ឹ រទ រផរ
ិ រៅរលើរុងរឈើ ខ្លក្ងខ្រអ្ ធ ក្់អ្ក្
ប រៅដីរ ះ េញុាំមន
ិ ហា៊នថា របើបានខ្រក្គ្នបសុ ី ផង ។ ពក្ររនះជា
ពក្ររាំអ្ក្ឲរអ្បក្មួយ រផរ
ិ ដង
ឹ ររែ៍មុនរ ើយ ។ អ្បក្ទាាំងពរី នយ
ិ យរ យ
ើ រុះពផ
ី ធះរដើរររញរៅ លុ ះរដរើ រៅ
ដល់មន
ិ រ ើញអ្ ធ ក្់រៅដីជាប់សរឝ រ ើញខ្រអ្ ធ ក្់រៅរលើរុងរឈជា
ើ ប់វញ
ិ ។ រៅខ្ដលជាមចស់អ្ ធ ក្់រៅរុង
រឈថា
ើ « ប រមល
ើ រុះ មន
ិ រជឿេញុាំ េញុាំថាក្ុាំោក្់រៅគល់ឲរោក្់រៅរុងឥ ូ វ រមល
ើ របស់ អ្ក្
ប ណាជាប់ ៈ?» រ ើយ
រ ង
ើ រៅរោះយក្សរឝរុះមក្ គ្ន
ាំ ប វលមក្ផធ
ិ ះវញ
ិ ក្៏លគ្នបរៅផធះរោយេវួនរៅ ។ ឯរៅខ្ដលបានរឋន់ ក្៏លបញាប់
យក្រៅជូនសុ ភរសក្រ ើយជលមបថា «េញុាំរ ើយនឹងរៅមួយរ ះ រៅោក្់អ្ ធ ក្់ផងគ្នប េញុាំោក្់រៅរុងរឈើ
អ្បក្មួយរ ះោក្់រៅគល់រឈើ េញុាំរនះជាមនុសេរវៀរ ក្ឋរី នះគង់ខ្រមក្ដល់រលក្ដូររបះ តាមខ្ររលក្រមតាថរក្
រសរក្ឋីយ៉ងណា ឲរខ្រក្ឋីេុ ាំឈ
ញ ះប វរុ ះ េញុាំនឹងដឹងគុែរលក្រៅព្ថ្ងមុេ» ។ សុ ភរសក្បានសារ់រឋន់រ យ
ើ រវវើយ
ថា «ឯងរៅរក្សាវមវូមក្ឲរឆ្ងប់ឲរទាន់លពឹក្រនះ របើវមក្បឋឹងអ្ញៗបងាគប់អ្ីរឹងខ្ដរ របើវមក្មន
ិ ទាន់ អ្ញនិងររ់
រសរក្ឋឲ
ី រវចាញ់ បានរោយងាយ ឯងលបញាប់រៅរុះ» ។ ឯអ្បក្ខ្ដលោក្់អ្ ធ ក្់រលើគល់រឈើ លុ ះវលមក្ផធ
ិ ះ
រ ើយ ដរងាើមរូ រដរងាើមធាំមន
ិ សុ េរិរក្
ថ យ៏ ក្រសរក្ឋីរៅបឋឹងសុ ភរសក្ ។ ក្៏បងាគប់រសរក្ឋីដូរបងាគប់រៅមុន ។ លុ ះ
លពក្
ឹ រ ើ អ្បក្ខ្ដលោក្់អ្ ធ ក្់រៅរលើរុងរឈើ ក្៏យក្ឥវ៉ន់រៅដល់មុន ។ ឯអ្បក្ខ្ដលោក្់អ្ ធ ក្់រៅដី រោយេវួន
ង

ី ៉ ន់ពុាំបានពុាំទាន់ ភ័យខ្លក្ងេវួនចាញ់ រគ រ
ជាអ្បក្លក្លាំ បាក្រតាក្យ៉ក្ រដើររក្ទិញអ្វ យ
ើ រគយក្រទាសផង ក្៏ររ់ពី
ភូមម
ិ យ
ួ រៅភូមម ួ បានជួបនឹងសុ ភទនាយៗសួ រថា «មនដាំរែើរអ្ីបានជាររ់ដូររបះ ? ឈប់សិន » ។ រៅរ
ិ យ ះ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 372
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

រវវយ
ើ ថា «រលក្រអ្យ
ើ អាែិររោះទុក្េ
ខ ុ ាំផ
ញ ង រផរ
ិ េញុាំរ យ
ើ នង
ឹ អ្បក្មួយរៅោក្់អ្ ធ ក្់ផងគ្នប េញុាំោក្់រៅគល់រឈើ
រគោក្់រៅរុងរឈើ លពឹក្រ ង
ើ រៅរមល
ើ ពុាំរ ញ
ើ អ្ ធ ក្់រៅដីជាប់សរឝ រ ញ
ើ ខ្រអ្ ធ ក្់រៅរុងរឈជា
ើ ប់រឋន់មយ
ួ េញុាំ
មន ថ នយក្រសរក្ឋីរៅបឋឹងសុ ភរសក្ៗ រគថា អ្បក្ណាយក្អ្ីវ៉ន់រៅដល់មុន អ្បក្រ
ិ សុ េរិរបា ះឈបះ រ រុរនះ
បានជាេញុាំភយ
័ ឥ ូ វរគរៅដល់មុនេញុាំរ យ
ើ ដូររបះតាមខ្ររលក្អាែិរេញុាំផង» ។ សុ ភទនាយរវវើយថា «រែាើយ
! ក្ុាំភយ
័ ចាាំព្ថ្ងររសៀលេញុាំនឹង រាំ ៅ»។ រៅរ ះក្៏អ្រ ។ លុ ះដល់ព្ថ្ងររសៀល សុ ភទនាយរៅដល់ផះធ សុ ភរសក្ ៗ
ខ្លសក្សួ រមក្ថា «ដូររមឋរក្៏យូររមវះ៉ ? ក្ឋីចាញ់ រគរ ើយ» ។ សុ ភទនាយរវវើយថា «រយើងេញុាំបានជាយូររនះ
ពរី លពះអាល័យខ្ររមល
ើ លរីលរញ់ រ រើ រ ង
ើ សុ ី សឹ ក្
វ អ្ាំពល
ិ » ។ សុ ភរសក្ថា «ពជ
ី ីដូនជីតាមក្គ្នយននរណាខ្ដល
រ ើញខ្ដលឮថា លរីលរញ់ រ ើងសុ ី សឹ ក្
វ អ្ាំពិលរទ» ។ សុ ភទនាយរវវើយថា «ពីជីដូនជីតាពីខ្ម៉ពីឪបរងកើរមក្
នរណាខ្ដលរ ញ
ើ ខ្ដលឮថា អ្ ធ ក្់រៅដម
ី ន
ិ ជាប់សរឝរៅជាប់ឯអ្ ធ ក្់រៅរុងរឈវើ ញ
ិ រ ើយសរឝរជើងបួនផង,
ខ្ដលឮរទអ្ស់អ្បក្លសុក្ ? រ ះសុ ភរសក្រសងៀមពុាំហា៊នសឋីរបរទៀរ ។ សុ ភទនាយក្៏ររ់រសរក្ឋីឲររៅខ្ដល
ោក្់អ្ ធ ក្់រៅដីឈះប ។ ឯសុ ភរសក្ខ្ដលអ្ងគុយរធឝើជាសុ ភរ ះ ក្៏ខាយសរោយសារេវួនជាអ្បក្រលយភជាំនូនសារ់
រឋន់ ក្៏រសងៀមខ្បរមុេផធបរ់ ៅខាងជញ្ជជាំងដូរឆ្ងយលបក្ែុ ឋ រ ។

លភឥរខាយស វ ិ សរាប់

1-ទសេ វដឋីក្មភុជសុ រយ
ិ រលេ ១០ - ១១- ១២ ឆ្ងប ាំ ១៩៣៦ ទាំពរ័ ១៤៩ មន
ិ មនរ ើញរ្យះអ្បក្ររៀបររៀង
រទ។

ែ ះប្រង់ឞឹងសា
រឥឿង ន្រសដរី សា េ ឣី

មននិទានមួយដាំណាលថា រៅក្បុងនគរមួយរ ះ មនរសដឌីពីរ ក្់ រសដឌីមបក្់មនក្ូនលសី រសដឌីមបក្់រទៀរមន

ក្ូនលបុស រទប
ើ រសដឌទា
ី ង ិ ផេាំផុ ាំក្
ាំ ពរី គរ គ ូនលបុស-លសីរបស់ េួ នបានជាសា
វ ឝ មភ
ី រយ
ិ ។ គ្នប់ជន
ួ ជានគររ ះរក្រ
ើ
រលរល បះរបាររ ង
ើ រ យ
ើ រសដឌីទាង
ាំ ពរី ក្់ ក្៏បាក្់ខ្បក្ខាចរ់ខាចយររញរៅរៅទព្ី ទៗពគ្ន
ី ប រមក្រសដឌីមន
ក្ូនលសីរ ះ ក្៏ផេាំផុ ាំក្
គ ូនលសីឲរមនបឋីនឹងបុរសដព្ទរៅ ក្ូនលសីក្ល៏ ពមទទួលយក្បឋីពុាំលបខ្ក្ក្ លុ ះ ងបានរៅរៅ
នង
ឹ បឋរី យ
ើ រទប
ើ ងលសដន
ី ង
ឹ បឋថា ិ អាពុ ក្េញុាំបានផេាំផុ ាំេ
ី ដផរ គ ុ ាំឲ
ញ រមនបឋអ្
ី ាំពីមុនរួររ យ
ើ ខ្រ ពុាំទាន់បានមូលលាំ រៅ
សាទន លសាប់ខ្រអ្បក្បានេញុាំមក្ជាភរយ
ិ រ ើយេញុាំពុាំទាន់បានរោះរបឋជាញនឹងបឋីមុនរ ះរៅរ ើយ ឥ ូ វរនះេញុាំសូមល
អ្បក្ រៅរោះរបឋជាញនង
ឹ បឋរី ដម
ើ រ ះសិន របអ្
ើ មចស់ របើក្រទើបេញុាំហា៊នរៅ របអ្
ើ មចស់ ពុាំរបក្
ើ ឲររៅទររេញុាំពុាំហា៊នរៅ
រ យ
ើ ។ ឯបឋរី ះរវវយ
ើ ថា អ្ញគិរថា ងលជះលស ះទាំរនរឥរបឋរី ទ របើ ងមនសាឝមអ្
ី ាំពីមុនរួរមក្រ ើយដូរចាបះ
រូរ ងរៅរោះរបឋជាញនឹងបឋីរដើមឲរលជះលស ះសិនរុះ អ្ញពុាំឃ្លរ់ ងរ ើយ ។ លុ ះ ងបានអ្នុញ្ជដរពីបីដ
ឋ ូរចាបះ
រ យ
ើ ក្៏តាក្់ខ្រងសអិរសាអងរងរយ លបោប់រលគឿងសលមប់អាតាយរួររលសររ យ
ើ ក្៏លីលររញរៅ សាំ រៅរសាយះ
រាំរពះរក្ក្ូនរសដឌីជាបឋីរដើមរ ះ លសាប់ខ្ររៅរពើបលបទះនឹងខាវធាំអ្រ់អាហារមក្ ៧ ព្ថ្ងរ ើយ រទើបខាវរលររៅ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 373
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

លបុងចាប់ ងធរ
ី ាំខ្អ្រអាតាយ ។ ងក្៏រ៉យររឿង ងឲរខាវសាឋប់សពឝលគប់ ខាវក្៏ខ្លងរបក្
ើ ឲរ ងរលរររៅរោយ
លសួល ។ ឯ ងេាំលសូររដើរ រអ្ាំពរី ះបនថរ
ិ មក្ក្ូវ លសាប់ខ្ររួបលបទះននឹងរចារ ៧ ក្់ រចារយល់ ងរ ះមន
រលគឿងលបោប់សលមប់អាតាយសឹងដ៏ជារបស់ មនដាំព្ រទើបរចារគិរគ្នបនិងរៅចាប់ ងយក្អ្ីវ៉ន់អ្ស់ រ ះ ។ ង

ិ យសារស័ពលធ បាប់រចារតាមដាំរែើរសពឝលគប់
ក្៏នយ ពួក្រចារបានសាឋប់ដូរចាបះ ក្៏មន
ិ យក្លទពរទាាំងរ ះរ យ
ើ
រ ើយរបើក្ឲរ ងរៅរោយលសួល ។ ងបានរួររបូរពីក្ណា
ឋ ប់ព្ដរចារដូរចាបះរ ើយ ក្៏េាំរដើររលរររងាករ់រៅរ ូ រ
ដល់លាំរៅបឋីរដើមរ ះៗ ក្៏សួរថា ងមក្អ្ាំពីទីរាំបន់ណា ? ងអ្ងគុយ សាទនដ៏សមគួររ ើយ ជាំរបថា អាពុក្េញុាំ
ជារសដឌីបានផេាំផុ ាំេ
គ ុ ាំឲ
ញ រជាភរយអ្ប
ិ ក្អ្ាំពីមុនរួរមក្រ យ
ើ ឥ ូ វរនះ អាពុក្េញុាំរលើក្េញុាំឲរមនបឋន
ី ឹងបុរសដព្ទរទៀរ ឯ
េញុាំពុាំបានលរប់ល របឋជាញនឹងអ្បក្ជាបឋីរដើម ឲរបានលជះលស ះ ដូររបះរបើអ្មចស់របើក្ឲរេញុាំរៅេញុាំក្រ៏ ៅ របើអ្មចស់ ពុាំ
លពមរបើក្ឲររៅរទ េញុាំពុាំហា៊នរៅរ យ
ើ ។ ឯរៅរ ះរវវយ
ើ រ ង
ើ ថា ងមនរិររថ សាយះរាំរពះមក្ដល់អ្ញ ៗ អ្រ
ណាស់ ខ្រឥ ូ វរនះអាពុក្ ងរលើក្ ងឲរមនបឋីរ ើយ អ្ញនឹងរៅរវ៉លបាថាប ងជាលបពននពុាំបានរ ើយ រូ រ
ងរៅរន់បីឋ ងរហាង ។ រទើប ងលរបលរៅរ ះលរ ប់រៅផធះវញ
ិ ។ គ្នប់រន
ួ ជា ងរដើរមក្ តាមផវូវ
លសាប់ខ្ររពើបពះលបទះនឹងរៅមបក្់ក្ាំពុងរដរើ រទសរក្លបពនន បានយល់ ងមនរូបរឆ្ងមសាអងសាអរមនទាាំងរលគឿង
លបោប់ដល
៏ អរៅនឹងេវួន រទើបរៅរ ះនិយយខ្ររង់លបាថាបនឹងយក្ ងជាលបពនន ។ ឯ ងក្៏ខ្ថ្វងរសរក្ឋីលបាប់
រោយដាំរែើរររឿងតាាំងពរី ដម
ើ ររៀងមក្ រៅរ ះក្៏ពុាំជខ្ជក្រវ៉លបាថាប ងរ ះរ យ
ើ លុ ះ ងបានរៅដល់លាំរៅបឋី
រ យ
ើ ក្៏រៅរួមគ្នបជាសុ េរក្េមក្ានថររៀងរៅ ។ រៅទប
ី ាំផុរព្ននទា
ិ នររឿងរនះ មនរសរក្ឋរី ពលទុក្ថា របអ្
ើ ក្
ប ឯ
ណាសររសើររិរប
ថ ីឋ ងរ ះ រ រុខ្រអ្បក្រ ះជាមនុ សេរលរើនលបរែឍ របើអ្ក្
ប ឯណាសររសើររិរខា
ថ វ រ រុខ្រអ្បក្
រ ះជាមនុសេគ្នប់ររ
ិ រថ បៀររបៀនបាំបារ់ជវី ររគ
ិ ។ របអ្
ើ ក្
ប ឯណាសររសើររិររថ ចារទាាំង ៧ រ ះរ រុខ្រអ្បក្រ ះជា
មនុសេមនរិររថ ាំរលភរង់បានខ្រលទពររគ ។ របើអ្ក្
ប ឯណាសររសើរបុរសរដើររទសរក្លបពននរ ះរ រុខ្រអ្បក្រ ះ
ជាមនុសេរូលរិរថ លបលពឹរថបរទាក្មយនឹងភរយរគ
ិ ។ របើអ្ក្
ប ឯណានិមយ
ួ រវៀរក្ឋីទាង
ាំ ៤ រាំពូក្រនះបានអ្បក្រ ះនឹង
បានវវងរ ាំលងរៅដល់ -សាទនសួ គ៌ យរហាង ។

រប់ររឿងន្តសថីរសាយះលរង់នង
ឹ សាឝមខ្ី រប៉ុរណា
ត ះ។

រឥឿង ប្ាជ្ សុំ ណ្ដង ហឦ ទុំង៣ អួរឥវធ

ិ ខ្រសឡេមួ ឞ
ល

មនរពល ១ លបាជាញ- សាំ ណាង- ផលទាាំង ៣ ក្់បានមក្លបជុាំគ្នប លបាជាញអាងអ្ួររ ើងថា លបាជាញមនរទន

ិ ិពូខ្ក្ជាង
សាំ ណាងនង
ឹ ផល សាំ ណាងអាងអ្ួររ ង
ើ ថា សាំ ណាងថាមនរទន
ិ ធ
ិ ាំពូខ្ក្ជាងលបាជាញនង
ឹ ផល ផលអាងអ្ួររ ង
ើ ថា
ផលមនរទន
ិ ជា
ិ ងលបាជាញនង
ឹ សាំ ណាង រ ះអ្បក្ទាាំង ៣ ក្់អាងអ្ួរខ្រសពឝររៀងេវួនមន
ិ ដឹងជាអ្បក្ខាងណាមនរទន
ិ ិ
អានុភព ជាងខាងណា មនរសរក្ឋីអ្ាំនរ
ួ ខ្រសពឝររៀងេវួន រ ះអ្បក្ទាាំង ៣ ក្់ថារបើរង់ដឹងឲរលផងរទន
ិ គ្នបរមល
ើ
ឲរដង
ឹ ជាអ្បក្ណាពូខ្ក្ជាងអ្បក្ណា រ ះលបាជាញ- សាំ ណាង- ផល ទាាំង ៣ ក្់ជាំនុាំលពមតាាំងលផងរ
ួ ទន
ិ ទា
ិ ងាំ ៣ ក្់
បរែើឋ រគ្នបរៅ ក្៏រមល
ើ រៅរ ើញមនមនុសេ ១ ក្់ជាអ្បក្លក្ក្ាំសរ់រៅេញុាំរសដឌី ៗ ឲរបុរសរ ះឃ្លឝលរគ្នលក្បី
រក្ខ្រសាំ ពរ់អាវនឹងរសវៀក្ពក្់គ្នយន មនុសេរ ះលងងម
់ ន
ិ សាគល់េុសលរូវ ររះដឹងខ្រឃ្លឝលលក្បី រ ះលបាជាញ-

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 374
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

សាំ ណាងទាាំងពរី ក្់ របើផលអាងអ្ួរថាេវួនលគ្នន់របើឲរផលរៅជួយមនុសេរៅេញុាំរសដឌី រ ះ ររបា

ើ នលគ្នន់របយ
ើ ៉ង
ដូររមឋររ ង
ើ រ ះក្៏ផលក្៏បានរៅជួយមនុសេរ ះ ៗ តាាំងពព្ី ថ្ងខ្ដលផលរៅជួយរ ះ ក្៏អ្បក្ទាាំងពួងររះខ្រនឹក្
អាែិរមនុសេរ ះ ក្៏យក្រាំែីរៅឲរមនុសេរៅេញុាំរសដឌីរ ះសុ ី ពុាំមនេឝះរាំែីអ្ឝី រសាះរ ើយ ខ្រផលជួយក្ាំ
ោាំងដល់បានខ្រលរម
ឹ សុ ី ពុាំមនេឝះរ យ
ើ ផលនឹងគិរជួយមនុសេរ ះអ្ឝរ
ី រៅមន
ិ បាន រ ះលបាជាញ- សាំ ណាង-
បានសួ ររៅផលថា ផលជួយមនុសេបានយ៉ងណាររៅរទៀរ ផលរវវើយលបាប់រៅសាំ ណាងលបាជាញវញថា
ិ អ្ាំណារ
ផលជួយមនុសេរនះបានខ្រប៉ុរណា
ត ះរទ រ ះសាំ ណាងបានរៅជួយមនុសេរ ះរទៀរ ឯមនុសេរ ះលុ ះសាំ ណាង
បានរៅជួយរទៀរ ក្៏លក្បខ្ី ដលឃ្លឝលទាាំងប៉ុ យ ន ជុសអារម៍មក្ោក្់ក្ុ ងរលរលរ
ប ះ ក្៏សុទខ្ន រដុាំរពលជទាាំងអ្ស់ ភវឺ
រពញរលរល ខ្របុរសខ្ដលឃ្លឝលលក្បីរ ិ សាគល់ជាដុាំរពលជរសាះ ររសបានអារម៍
ះមន ើ លក្បីរ ះ ១ ដុាំយក្មក្រង
នង
ឹ រុងខ្េេលក្បលី គវរលងភវ
ី រឺ លពងលពររដញលក្បីរៅ ឃ្លឝលជារល់ព្ថ្ង ដល់រដញលក្បរី ៅផក្
ឹ ទក្
ឹ រៅបាងសមុលទ
ក្៏លគវខ្េេលក្ប
ី ីរ ះរលងជាធមយតា និយយពី យសាំ រៅខ្ដលរបើក្សាំ រៅក្បុងសមុលទវលរូវខ្ភបក្នឹងអ្ាំណារ រនធះ
រពលជខ្ដលបុរសរ ះលគវរលង
ី ក្៏លក្រ ក្រដញតាមអ្ាំណាររពលជខ្ដលភវរឺ ះមក្រ ើញបុរសលគវរលង
ី យ
សាំ រៅក្៏របក្
ើ សាំ រៅរូលមក្ក្៏សួររៅបុរសរ ះថា បុរសឯងបានរបស់ រនះពីណាមក្ បុរសរ ះក្៏លបាប់រៅ យ
សាំ រៅវញថា
ិ របស់ រនះជាអារម៍លក្បីខ្ដលេញុាំឃ្លឝលរនះ យសាំ រៅក្៏គិរថា មនុសេរនះលងងម ឹ សាគល់ដុាំរពលជ
់ ន
យសាំ រៅក្៏បានសួ ររៅបុរសរ ះរទៀរថា បុរសឯងខ្ដលឃ្លឝលរ ះលក្បប
ី ុរសឯង ឬលក្បរី បស់អ្ក្
ប ណា បុរស
រ ះបានរវវយ
ើ លបាប់រៅ យសាំ រៅថា េញុាំរៅជាេញុាំរសដឌីតាង
ាំ ពជ
ី ីដូនជីតារ ូ រដល់មក្អាពុក្មឋយដល់ មក្េញុាំជា
ក្ូនរទៀរ រ ះ យសាំ រៅបានសួ ររៅបុរសរ ះថា ជាំពក្់រសដឌីលបាក្់បុ ៉ យ នររៀល បុរសរ ះបានលបាប់រៅ យ
សាំ រៅវញថា
ិ េញុាំឮអាពុក្មឋយេញុាំនយ
ិ យលបាប់េុ ាំថា
ញ ជដ ី េញុាំគ្នរ់ជាំពក្់រលក្រសដឌលី បាក្់រដម
ី ូនជតា ើ ១០០០៛,០០
យសាំ រពក្៏បានសួ ររៅបុរសរ ះវញរទៀរថា
ិ រុះលក្បីខ្ដលជុសអារម៍រៅក្បុងរលរលអ្បក្ឯងរ ះមនប៉ុ យ ន
ខ្ដលមន ពនវឺដូររបស់អ្ក្
ប ឯងរន់រលងរនះ បុរសរ ះបានលបាប់រៅ យសាំ រៅវញថា
ិ អារម៍លក្បីខ្ដលដូរជាដុាំ
ខ្ដលេញុាំរន់មក្រនះ គរឺ ពញខ្ររលរលលក្បខ្ី ដលឃ្លឝលរ ះ យសាំ រៅក្៏គរ
ិ ថា បុរសរនះជាមនុសេមន
សាំ ណាង ខ្រមន
ិ សាគល់រពលជរលពះរោយលងង់ យសាំ រៅបានសួ ររៅបុរសរ ះថា អ្បក្ឯងលពមរធឝើជាក្ូ នរយង
ើ ៗ
នង
ឹ យក្អ្បក្ឯងរៅខ្ថ្រក្ារធឝក្
ើ ូន រ ះបុរសរ ះបានលបាប់រៅ យសាំ រៅវញថា
ិ េញុាំរៅរៅនង
ឹ រលក្មន
ិ បានរទ
រលពះេញុាំរៅជាំពក្់លបាក្់រលក្រសដឌី យសាំ រៅថា មន
ិ អ្រី ទឲរខ្របុរសឯងលពមរៅរៅរធឝើក្ូនរយង
ើ រុះរយង
ើ យក្
លបាក្់ ១០០០៛,០០ រៅរលះពីរលក្រសដឌី ឯអារម៍លក្បីខ្ដលជុសមក្ក្បុងមក្ក្បុងរលរលទាាំងប៉ុ យ ន រយង
ើ លរូវ
យក្ោក្់ក្ុ ងសាំ
ប រៅរយង
ើ រៅ បុរសរ ះក្៏លពមតាម យសាំ រៅ ៗ ក្៏បានយក្លបាក្់ ១០០០៛,០០ រៅរលះពី
រសដឌីររ
ួ ក្៏បានរៅរក្ើបរពលជយក្ពីក្ុ ងរលរលលក្ប
ប ីផុ ក្ោក្់
ធ សាំរៅរពញរបើក្រៅ ដល់ទីលាំរៅផធះ យសាំ រៅ ៗ

ើ ចារ់រៅរធឝើជាំនួញគិរគូររបស់ អ្ីឝ ៗ មន
គិរពិចារណាបឋីលបពននថា ក្ូនរយើងរនះជាមនុសេលងងរ់ ម៉ះវ ឥ ូ វរយង ិ រក្ើរ
របដើ ូរចាបះគួររយង
ើ រៅដែឋឹងក្ូនរសឋរឲរ ធមយតារសឋររៅខ្ររសងៀមគ្នយនគិរគូរអ្ឝី របើក្ូនរធឝើរសឋរនង
ឹ រធឝើបាន ជន ាំ ុាំ
លពមបឋីលបពននក្៏ គ្ន
ាំ ប រៅដែឋឹងក្ូនរសឋរ ៗ ក្៏លពមរលពៀងឲរក្ូ នលក្មុម
ាំ ក្ក្ូន យសាំ រៅ ក្៏គិរគូរគ្នបររងាររ ើយ
ជារលសរ យសាំ រៅក្៏វលរៅផធ
ិ ះវញ
ិ រៅខ្របុរសបុរសជាក្ូន យសាំ រៅ ដល់រពលយប់ក្ូនលក្មុរាំ សឋរតាាំងររៀប

ើ ដាំរែក្ បងគុយបឋី នង
ពូក្ក្រនធលេបល់រេបយ ឹ រួមរវែីជាមួយដូរធមយតាអ្បក្ទាាំងពួង ឯបុរសរ ះជាមនុសេលងងរ់ មវ

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 375
 ប្សជុ រុំ ឥឿងរប្ឡងខ្មែឥ

ក្៏មន
ិ គិររៅរដក្នង ាំ រសឋររ
ឹ ក្ូនលក្មុរាំ សឋរ រៅរដក្ឯរជើងក្ាំខ្ផងវង ះវញ
ិ លុ ះលពក្
ឹ រ ង
ើ រដរើ រលង ូ រលងឈូ ង
ជាមួយនង
ឹ ក្ូនរក្យង ៗ គ្នយនរន់គាំនរ
ិ សណា
ឋ ប់ជាក្ូ នរសឋរ លងងម
់ យ
ួ ព្ថ្ងជា ២ព្ថ្ង ងរ ះក្៏ររះខ្រររៀបក្រនធល
រេបើយជាររៀងរល់ព្ថ្ងពុាំរ ើញបឋីរៅរដក្ ជាមួយរសាះ រ ើយ ងឲរបរលមរើ ៅពិនិរររមល
ើ រ ើញបុរសរ ះរដើររៅ
រដក្រោយរជង ាំ រ
ើ ក្ាំខ្ផងវង យ
ើ ងក្ូនលក្មុរាំ សឋរគរ
ិ រៅេង
ឹ នង
ឹ រសឋរអាពុក្ ឲរមនបឋម
ី នក្រិ យម
ិ និ លរ ាំនង
ឹ
រគ គ៏រៅទូ លរសឋរអាពុក្តាមដាំរែើរ រសឋរអាពុក្រលណារបើបានសាឋប់ពក្រក្ូនទូលសពឝលគប់រ ើយ ក្៏ខាញល់
ណាស់គិរថា បុរសរនះខ្ដលលបដិបរថិក្ិរយយ
ិ ៉ង បឹង ជាមន
ិ ខ្មនពូ ជលរក្ូ លអ្បក្េភស់ គឺ យសាំ រៅអាងខ្រេវួន
មនសមផរថរិ ៅយក្មនុសេេញុាំរគមក្ដែឋឹង ក្ូនអ្ញរដើមផន
ី ង
ឹ រមល
ើ ងាយ របដ
ើ ូររបះនឹងលរូវឲររៅរៅយក្ក្ូ ន
លបសារ ះមក្រមល
ើ រឯផធ
ី ះ យសាំ រៅរទៀរលរូវចារ់ឲរទាហានរៅព័ទរន បយក្លទពរ
ិ សមផរថិទាង
ាំ អ្ស់ រសឋររក្រៅ
រ ញ
ើ ថាមន
ិ ខ្មនជាក្ូន យសាំ រៅរទ នង
ឹ យក្ក្ូនលបសានង
ឹ យសាំ រៅទាាំងបឋលី បពននរៅសមវប់រចាលទាាំងអ្ស់
ឯលទពរសមផរថិលរូវរបអ្ូ
ិ សោក្់លពះរជលទពរទាាំងអ្ស់ ។ រ ះសាំ ណាងនឹងផលបានដឹងថា រសឋរមុក្ជាយក្រៅរធឝើ
រទាសបុរសរនះ ឥ ូ វរនះក្៏គិរភរ
ិ ភ័យនឹងគិរជួយបទណាឲរបុរសរនះបានរួរពីជីវរ
ិ ឯអ្ាំណារផលគឺររ
ួ បាន
លរឹមខ្រសុី ឯសាំ ណាងបានជួយដល់លរឹមរសាយរជរ ខ្រលរង់រោះេវួនឲររួរពីជវី ររទៀរពុ
ិ ាំបាន រ ះសាំ ណាងនង
ឹ
ផលទាាំងពីរ ក្់បានជាំនុាំគ្នបថា រយង
ើ លរូវររ់រៅពឹងលបាជាញនិយយលបាជាញថា បុរសគងាឝលលក្បីរយង
ើ ទាាំងពីរ ក្់
ជួយបានរសាយរជររៅរ យ
ើ ខ្រឥ ូវរសឋរអាពុក្គរ
ិ យក្រៅសមវប់ សុ ាំ ឲរលបាជាញរៅជួយឲររួរពសា
ី វ ប់ លបាជាញ
រលណារបបា
ើ នឮសាំ ណាងនង
ឹ ផលមក្ពង
ឹ េវួនយ៉ងដូររបះ រ យ
ើ ថារទរបលើ បាជាញរៅជួយលុ ះខ្រសាំ ណាងនង
ឹ ផល
រុះចាញ់ ទុក្លបាជាញជារផង សាំ ណាងជាក្ណា
ឋ ល ផលជាបអូន លបាជាញបានរៅដល់ជួយបុរសរ ះ ៗ បានភញក្់
សាយររដ
ី ង
ឹ េវួនថា អ្ញបានរធឝជា
ើ រសឋររសាយរជរមន
ិ លរូវរដរើ មក្រលង លរូវខ្ររន់សណា
ឋ ប់េួ នជារសឋ
វ រ បុរសរ ះ
ក្៏រដើររៅរក្ ង ១ រ ាំរពរ លបាជាញព្វរវៀងរដើររៅលទួរលតារលើមនុសេបាវលពវទាាំងប៉ុ យ ន ក្៏ ងក្ូនរសឋរនឹក្វងល់ថា
ាំ ខ្បបជាមនុសេមន
បឋីអ្ញពីមុន តាាំងពីព្ថ្ងរររួរមក្រដើររដក្រោយរជើងក្ាំខ្ផងវង ិ ដឹងេុសលរូវ ឥ ូវដល់រពលរនះ
ក្៏រមល
ើ រៅរ ញ
ើ មនលបាជាញវវុះឆ្ងវររក្អ្បក្ឯណារសយើគ្នប ងក្៏សួររៅបឋស
ី ូ មទូលលពះអ្ងគ ពព្ី ថ្ងខ្ដលរររួរមក្
រ ឝ ល៏ ពះអ្ងគរៅរដើរផធាំរោយរជើងក្ាំខ្ផងវង
រុអ្ីក្ ាំ មន
ិ មក្ទីក្ខ្នវង លក្ោបនធាំ ររើយ៉ងដូររមឋរ ក្៏រសឋរបុរសរ ះបាន
លបាប់រៅ ងវញថា
ិ ាំ ងថារបរើ រៀបររលបពននថ្ីយ ឲរសរងកររមល
លគូបងផឋប ើ ក្រិ យលស
ិ ី សិន ថារបលើ រម
ឹ លរូវសិមយក្រធឝើ
ជាលបពនន របម
ើ ន
ិ បានលរឹមលរូវរទយក្រធឝជា
ើ លបពននមន
ិ បាន រ រុរនះបានជាបងសរងកររមល
ើ បអូនឯងសិន ក្រិ យបអ
ិ ូន
ឯងរ ើញថាលរឹមលរូវរទើបបងបានមក្រក្ ងរនះ ងក្៏បានរៅទូលរសឋរអាពុក្ ៗ ក្៏បានពិនិរររមល
ើ រ ើញជា
មនុសេរនះមនដាំររះលបាជាញនង
ឹ រក្អ្បក្ឯណា រសយើគ្នយន ក្៏រលើក្រជរឲររសាយរៅ ។

នុំឣកជូឞរោឤៈ វុំឡ័ឥរវេសស៊ុក “កាឥអស់ឥសប្ាស់

ុំ សវគឣឞ៍ -Education for Community” Page 376