Šta je LSD?

LSD je najpoznatija i najrasprostranjenija psihodelična droga, njeni

ulični nazivi su acid, kiselina, trip, dot… LSD ili dietilamid
lizergične kiseline je jedan od najjačih halucinogena. Lizerginska
kiselina je osnovno hemijsko jezgro koje se nalazi u svim alkaloidima
iz raževe glavice, gljivice koja živi na klasju raži. LSD je jedan od
mnogobrojnih polusintetskih derivata lizerginske kiseline. Proizvodi
se sintetski. LSD nema mirisa, boje i ima neznatno gorak ukus.

Pojavljuje se u raznim oblicima: bijeli prašak rastvorljiv u vodi i

alkoholu, u obliku malih bijelih pilula ili prašaka u različito obojenim
kapsulama, u obliku bombona ili obojenih kocki šećera, u obliku
drogom natopljenih komadića papira sa crtežima. Papirići su redovno
oslikani sa najrazličitijim motivima i crtežima kao npr. Bart Simpson,
Paja Patak, golub, indijskim slovom i simbolom 'om' itd.

Način upotrebe

U organizam se unosi gutanjem tableta, kapsula, praškova i tečnosti,

lizanjem papirića natopljenih drogom ili u vidu intravenskih injekcija.
Nakon oralnog unosa efekat se primjećuje nakon 15 do 45 minuta, kod
intravenskog unosa nakon 5 do 10 minuta. Djelovanje traje oko 12
sati, ponekad i do 24 sata, i ne može se zaustaviti. Dužina djelovanja
se ne može predvidjeti jer zavisi od individualnog raspoloženja
svakog pojedinca u trenutku uzimanja droge. Na tržištu se pojavljuje u
obliku obojenih kocki šećera, u kapsulama i tabletama, u obliku praha,
komadića papira sa crtežima. U organizam se unosi preko usta -
gutanjem tableta ili lizanjem drogom natopljenih listića.

Standardna doza LSD-a u proteklih 20 godina je između 50 i 150

mikrograma što LSD čini jednom od najjačih psihoaktivnih supstanci
poznatih čovjeku jer djeluje u vrlo malim dozama. Jedna sličica sadrži
dozu u spomenutom području, iako jačina varira zavisno o izvoru i
proizvođaču i prosječni korisnik nema mogućnost direktno provjeriti
jačinu, nego se uzdaje u iskustva prijatelja, dilera,.. Spomenuta doza
proizvodi veće vizualne, slušne i taktilne halucinacije, te su u klupskoj
sceni puno češće manje doze (četvrtina, trećina, polovina originalne
doze).

Historija LSD-ija

16. aprila ratne 1943. godine švicarski hemičar dr Albert Hofman je

osjetio “snoliko stanje” baveći se uobičajenim laboratorijskim
eksperimentima. Posumnjao je da to osjećanje ima veze sa novim
hemijskim spojem na kojem je radio i koji se zvao dietilamid tartrat
lizergične kiseline. Hofman je odlučio da djelovanje nove supstance
prvo isproba na sebi. Za početak eksperimenta unio je u sebe gotovo
neopisivo malu količinu, u kakvoj ni jedna do tada poznata supstanca
nije bila aktivna u ljudskom organizmu. Svega 0.25 miligrama.
Gledano današnjim mjerilima, švicarski naučnik je uzeo barem dva do
tri čitava LSD-a, količinu koja je mnoge druge poslala na višednevno
psihijatrijsko liječenje. No, doktor se nije predavao već je sjeo na
bicikl i uputio se kući sa zastrašujućim haosom u glavi, uvjeren da je u
potpunosti i nepovratno poludio. U tom trenutku nije mogao ni
pretpostaviti da će njegovo iskustvo, kao prvo psihodelično esid
iskustvo ikad, poprimiti kultni status, a zahvaljujući nadljudskom
postignuću vožnje bicikla na 250 µg LSD-a, događaj će postati poznat
kao “Dan bicikla”. Tako je nastala jedna od najviše uzdizanih i
najstrastvenije osuđivanih hemijskih supstanci u dvadesetom vijeku.

Posebno mjesto zauzima legendarni Timoti Liri, poznat kao "apostol"

LSD-a, inače profesor psihologije na Harvardu gdje je sprovodio
"istraživanja" na LSD-u . Zbog istih izbačen je s Harvarda, obzirom da
je čak i najfleksibilnije naučnike bilo teško uvjeriti u naučnu
opravdanost LSD partyja, koje je Liri organizovao, na trošak
univerziteta. Liri je narednu deceniju proveo kao duhovni vođa hipi
pokreta. Masovna upotreba LSD – ija u SAD obilježila je kraj 60tih,
početak 1970tih godina. Književnik Oldous Haksli, svojom knjigom
Vrata percepcije, (po kojoj Džim Morison nazvao svoju grupu “The
Doors”) veliča LSD, zagovarajući da se stavi u masovnu upotrebu radi
podizanja nivoa svijesti čovečanstva. Haksli podstaknut svojim
“pozitivnim” iskustvima na LSD-iju previđa činjenicu da ova
supstanca kod različitih ljudi izaziva različite efekte, od kojih kako će
historija LSD pokazati, neki dovode do najmonstruoznijih zločina.

Iako se sam Hofman uvijek trudio da njegovo otkriće ne dospije u

pogrešne ruke, to se ubrzo desilo jer se za njega počela zanimati CIA.
U opsežnom istraživačkom projektu pod nazivom MK
ULTRA američka tajna služba je drogirala hiljade američkih građana
LSD-om bez njihovog znanja i odobrenja. Nakon godina testiranja na
vojnicima, ratnim zarobljenicima, psihijatrijskim pacijentima, sitnim
kriminalcima, prostitutkama, gangsterima i vlastitim agentima, CIA
ipak odustaje – djelovanje LSD-a nije dovoljno predvidivo da bi se
moglo iskoristiti u vojne i obaveštajne svrhe.

Nakon neuspjelih pokušaja da iskoriste LSD u svoje svrhe, američke

vlasti nastoje da ga pošto poto uklone sa ulica. LSD je 1967. stavljen
van zakona u SAD. Ali i pored svih zabrana, LSD je nastavio da se
širom svijeta ilegalno proizvodi i dan danas.

Krvave stranice historije LSD-ija upisane se 1969. godine kada su

sljedbenici sekte Čarlsa Mejsona na njegov nagovor, a pod dejstvom
LSD-ija iskasapili sa 16 uboda nožem glumicu Šeron Tejt, ženu
Romana Polanskog, u 8. mesecu trudnoće. Masakre nad nevinim
civilnim stanovništvom u Vijetnamu američki vojnici najčešće su
izvodili pod djelovanjem halucinogenih droga, među kojima je i LSD.
Droga je u ovim slučajevima bila okidač za oslobađanje agresivnih i
sadističkih poriva koje već postoje u ličnostima.

Hemija

Do danas nisu jasni tačni mehanizmi djelovanja LSD-a, ali se

pretpostavalja da djeluje preko serotonergičkog sistema (preko 5-HT1
receptora). Eksperimenti su pokazali da LSD vrlo brzo nestaje iz
krvotoka te se apsorbuje po organima, a najmanje je LSD-a upravo u
mozgu, gdje se koncentriše u područjima koja regulišu emocije. LSD
takođe stimuliše vegetativni nervni sistem uzrokujući širenje zjenica,
porast temperature, porast nivoa šećera u krvi i pojačano izlučivanje
sline.
Psihodelični efekti LSD-a prisutni su i nakon što samu supstancu više
nije moguće detektovati u tijelu, što znači da LSD vrlo vjerovatno
samo pokreće psihičke mehanizme koji uzrokuju stanje tripa.

Predoziranje, zavisnost, testovi

Kod LSD-a ne postoje klasični simptomi predoziranja, ali kod vrlo
jakih doza (preko 150 mikrograma) vjerovatnost paranoje i trajnih
psihičkih posljedica značajno je povećana. Smrtonosna doza LSD-a
kod ljudi nije poznata i u svijetu nije zabilježen ni jedan slučaj smrti
povezane s intoksikacijom LSD-ijem, mada su poznati slučajevi
samoubistava izazvanih psihozom ili halucinacijama na LSD-u.
Smrtonosna doza za šimpanze je 5 mg po kilogramu, a neposredan
uzrok smrti bio je prestanak rada respiratornih organa.

Testovi na LSD nisu uključeni u standardne testove na droge, zbog

svoje složenosti i visoke cijene. Nakon najviše 48 sati od uzimanja
više se ne može detektovati u urinu, a u krvi već nakon najviše 24 sata
od konzumacije.
Za LSD nije dokazano razvijanje fizičke zavisnosti, ali moguće je da
ljudi postanu psihički naviknuti na redovno uzimanje LSD-a.
Učestalim uzimanjem ne razvija se tolerancija, što znači da s
vremenom nisu potrebne sve jače doze, kao što je slučaj kod npr.
ekstazija. Tolerancija postoji jedino 2-3 dana nakon uzimanja, kada će
ponovno uzimanje LSD-a izazvati slabe ili nikakve efekte.
Nije dokazana nikakva hemijska šteta uzrokovana LSD-om, kao npr.
uništavanje neurona i sl., ali negativne psihičke promjene koje su
posljedice loših iskustava na LSD-iju mogu biti trajne.

Djelovanje

LSD djeluje vrlo sporo a cijeli trip može trajati i preko 12 sati. Počeci
djelovanja osjećaju se tek 20-90 minuta nakon uzimanja, zavisno
koliko je vremena prošlo od posljednjeg obroka. Česta je greška da
neiskusni konzumenti zaključe kako doza nije dovoljna, te žele uzeti
još. U tom periodu, LSD uzrokuje osjećaj iščekivanja i napetosti, a
ponekad i iznenadnog priliva energije te povećane osjetljivosti na
svjetlo.
Narednih 15-30 minuta efekti LSD-a se pojačavaju (coming up), da bi
dostigli vrhunac na platou, koji traje od 2 do 8 sati, zavisno od doze.
Na platou, konzument ima vizualne efekte i halucinacije kod
otvorenih i zatvorenih očiju (OEV - open eye visuals i CEV - closed
eye visuals), promijenjeni tok svijesti i razmišljanja, mentalnu i
fizičku stimulaciju, osjećaj uvida u "nešto više" od običnog stanja
svijesti, pojačano kreativno razmišljanje, povećanu osjetljivost na
spoljne podražaje, dublju percepciju muzike te opšte poboljšanje
psihičkog stanja konzumenta. Vizuelni doživljaji se mogu pretvarati u
čulne, i obrnuto. Osoba može opažati pulsirajuću ekscitaciju zraka
oko sebe i vidjeti male, izvijugane, treperave i iskričave vestice svjetla
koje kovitlaju tamo –amo.

Na LSD-iju se mogu doživljavati ozbiljni poremećaji u oblasti tjelesne

šeme, koja se obično definiše kao trodimenziona šema sopstvene
tjelesnosti: poremećaji doživljaja sopstvenog tijela najčešće se odnose
na veličinu, težinu i druga njegova obilježja. Ponekad osobe na tripu
mogu da dožive i ekstremna iskustva kao što su doživljaji pretvaranja
u neku životinju ili predmet u njihovoj okolini. Takođe, osoba pod
dejstvom LSD- ija može doživjeti smanjenje svog tijela na
subatomske strukture ili pak ekspanziju do veličine galaksije. Uz sve
ovo ide i osjećanje bezgranične moći. Neke osobe na tripu opisivale su
doživljaj tzv. “unutrašnje” svijesti o tjelesnim funkcijama, kada
osjećaju kako krv protiče kroz srce i vene, ili prate signale nervnog
sistema i aktivnosti mozga. Osoba pod dejstvom LSD- ija može
doživjeti i intenzivni erotski nadražaj.
Jedan od najkonfuznijih i najneprijatnijih efekata je istovremeno
osjećanje dvije suprotstavljene emocije, kao što su na primjer, strah i
opuštenost, ljubav i mržnja prema istoj osobi, depresija i razdraganost.
Osoba u stanju afektivne dezorijentacije, zapada u panično stanje kada
nisu isključeni antisocijalni postupci prema okolini ili autoagresivne
reakcije.

Vrlo su vjerovatne nagle promjene raspoloženja koje mogu varirati od

duboke depresije do euforije. Zbog pojačane osjetljivosti na spoljne
nadražaje, vrlo je značajan ambijent u kojem se LSD konzumira i
muzika koja ga prati. Moguće je da i jedan bezazlen zvuk skrene misli
u pogrešnom smjeru, uzrokujući osjećaj paranoje, kao i da najsitniji
vizualni detalji uzrokuju depresiju kod konzumenta.
Ključno je stanje svijesti u kojem osoba konzumira LSD . Prošli
događaji, preživljene traume i potisnuta sećanja mogu se ponovo
proživeti, uzrokujući strah, izgubljenost i konfuziju. Stoga, osobe koje
su psihički nestabilne, nezrele, nesigurne nikako ne bi smele
konzumirati LSD. Isto važi i za maloljetne, jer duboka i jaka emotivna
iskustva pokazuju se kao prevelik teret na još neizgrađenu ličnost
maloljetnika. Eksperimenti rađeni 1950.-ih pokazali su da je tadašnja
terapija LSD-om na maloljetnicima neprimjenjiva, te da su negativni
efekti puno izraženiji.

Moguće štetne posledice

Nemoguće je predvidjeti kakvo će biti djelovanje LSD-a. Moguće je
da sve prođe u redu i da konzument proživi dobar trip, a opet moguća
su stanja duboke paranoje, psihoze i konfuzije, koja ostavljaju duboke
psihičke posljedice, od kojih se osoba oporavlja mjesecima.
Zabilježeni su slučajevi osoba koje se nikada nisu spustile s tripa, te su
ostale "zarobljene" u tom stanju, na dugotrajnom liječenju u
odgovarajućim ustanovama.

Flash back

Čest fenomen koji prati uzimanje ove droge je i “flash back”, povratna
psihotična reakcija, koja se karakteriše ponovnim javljanjem dijela ili
svih efekata droge ili “tripa”- danima, mjesecima, pa i godinama
poslije posljednje uzete doze. Ovaj fenomen traje nekoliko sekundi
tokom kojih se nevoljno, spontano, vraćaju halucinatorni efekti i
obično se javlja nakon jačeg uzbuđenja ili prilikom uzimanja neke
druge psihoaktivne supstance. Iako je obavljeno dosta istraživanja na
ovu temu nije razjašnjeno na koji način se dešavaju fleš bekovi. Ideja
da LSD ostaje u organizmu do kraja života, koju su pojedini krugovi u
Americi zagovarali, odbačena je jer za nju nema naučnih osnova. Fleš
bekovi se javljaju i kod osoba koje su LSD uzele samo jednom u
životu. A istraživanja su pokazala različite podatke vezane za procenat
osoba koje doživljavaju fleš bak u populaciji korisnika LSD-ija i on se
kreće od 15% do 77%. Istraživanja su utvrdila da postoje tri tipa
 vizuelnih fleš bekova: iskrivljena vizuelna percepcija, intenzivirani
vizuelni doživljaji i neželjene slike u glavi – halucinacije.

Upozorenje

· Ekstremno je opasno je dati nekome LSD bez njegovog znanja.

Osoba tada nije svjesna da su halucinacije posljedica LSD-a, već ih
doživljava kao stvaran svijet ili zaključi da gubi razum, što može
ostaviti ozbiljne posljedice na njeno mentalno zdravlje ili izazvati
opasne situacije.

· Osobe s porodičnom historijom psihičkih bolesti, posebno

šizofrenije nikako ne smiju konzumirati LSD.

· Trudnice ne bi smjele uzeti LSD.

· Nikako ne konzumirati LSD za vrijeme vožnje, ili obavljanja neke

druge radnje koja može biti potencijalno opasna.