Trình bày vắn gọi về thuyết một ý muốn và giáo lý của Công đồng Constantinôpôli III (680–681).
Nơi Đức Kitô có mấy loại hành động ? Tại sao ? Phải hiểu thế nào về hành động thần-nhân
Bạn có nhận định gì về giáo lý của Công đồng này ?
Thuyết một ý muốn do Sergiô, thượng phụ thành Constantinôpôli (610–638) khởi xướng. Chủ ý
của Sergiô là nhằm dung hòa giữa nhất tính thuyết và giáo lý chân truyền của Giáo Hội. Đây là
những nét chính trong chủ trương của Sergiô :
 Công nhận Đức Giêsu Kitô có 2 bản tính phân biệt nhau.
 Nhưng nơi Ngài chỉ có một loại hành động (mono energy).
 Thế mà, ý muốn là nguyên lý phát khởi ra hành động. Do đó, nơi Đức Kitô chỉ có một ý
muốn là ý muốn thần linh. Ý muốn nhân loại có chăng chỉ đóng vai trò khí cụ hoàn toàn
thụ động dưới sự điều khiển của ý muốn thần linh
Ở đây Sergiô đã dựa vào truyền thống các giáo phụ trước đó, vốn diễn tả nhân tính Đức Kitô như là
khí cụ của thiên tính (thánh Cyrilô). Tuy nhiên, ông đã hiểu không đúng về ý nghĩa của nguyên
nhân khí cụ. Nhân đây, cũng cần nói thêm rằng, thánh Tôma sau này đã xây dựng một học thuyết
chuẩn xác về nguyên nhân khí cụ để áp dụng cho nhân tính của Đức Kitô. Về cơ bản, nguyên nhân
khí cụ là movens motum. Khi được nguyên nhân chính sử dụng, thì khí cụ cũng được thông dự vào
năng lực của nguyên nhân chính. Mặt khác, đang khi bị lay động bởi nguyên nhân chính, thì chính
khí cụ cũng hoạt động theo mô thể riêng của nó. Toàn bộ công hiệu làm ra, được quy về cho cả hai
nguyên nhân theo những tư cách khác nhau.
Xét riêng về nhân tính của Đức Kitô, cần xác định thêm rằng, nhân tính của Ngài là nguyên nhân
khí cụ sinh động (animate) và gắn kết (conjoint) của thiên tính.
Công đồng Constantinopôli III (680 – 681)
Công đồng được triệu tập để giải quyết vấn đề lạc thuyết Một ý muốn. Giáo lý của Công đồng có
thể được tóm tắt trong những điểm chính như sau :
 Nơi Đức Kitô, vì có 2 bản tính phân biệt, nên cũng có 2 ý muốn tự nhiên : thần linh và
nhân loại. Tự nhiên là cái đương nhiên có do bản tính, và do đó, nơi Ngài cũng có 2 loại
hoạt động tự nhiên.
 Hai ý muốn và hai loại hoạt động này không bị phân chia, không biến đổi, không tách rời,
không trộn lẫn vào nhau.
 Hai ý muốn tự nhiên không đối nghịch nhau, nhưng ý muốn nhân loại luôn thuận phục ý
muốn thần linh mà không bị gượng ép hay do dự. Sau này thánh Tôma đưa ra cách giải
thích về sự vâng phục của ý muốn nhân loại nơi Đức Kitô. Ngài phân biệt ý muốn nhân
loại của Đức Kitô theo 2 khía cạnh : (1) Voluntas ut natura (ý muốn xét như khuynh
hướng tự nhiên hướng đến điều thiện và né tráh điều dữ) đôi khi có sự bất đồng với ý
muốn thần linh, (2) Voluntas ut ratio (ý muốn xét như tác động tự do và được lý trí soi
sáng) thì luôn thuận theo ý muốn thần linh.
Thí dụ trong vườn Giệtsimani (Mt 26,39), những lời xin cất chén này xa con thể hiện
voluntas ut natura, thế còn những lời xin đừng theo ý con một theo ý Cha thì thể hiện
voluntas ut ratio.
Nhận định
Qua định tín của mình, Công đồng Constantinôpôli III đã muốn làm nổi bật vai trò nền tảng của ý
muốn nhân loại của Đức Kitô trong công trình cứu độ nhân loại, đồng thời chỉ ra mối liên hệ giữa ý
muốn nhân loại tự do của Đức Kitô và ngôi vị thần linh của Ngôi Lời : chính Ngôi Lời đã muốn
cứu độ chúng ta thông qua một ý muốn nhân loại tự do đích thực. Chính ý muốn nhân loại này làm
nguyên lý điều phối các hoạt động nhân loại của Ngài để lập công phúc cứu độ chúng ta.
Qua thành tựu của công đồng này, Giáo Hội cho thấy mình có khả năng soi sáng những vấn đề Kitô
học chưa được đề cập trong Công đồng Calxêđônia. Đối diện với những vấn nạn Kitô mới nảy sinh,
Giáo Hội sẵn sàng cứu xét dựa trên nền tảng giáo lý của những Công đồng trước đó và muốn tìm
hiểu ngày càng sâu xa hơn nữa những gì Kinh Thánh trình bày về mầu nhiệm Đức Giêsu Kitô.
nơi Đức Kitô ?
Dựa trên giáo huấn của Công đồng Constantinôpôli III (680–681), chúng ta xác quyết :
 Nơi Đức Kitô, vì có 2 bản tính phân biệt, nên cũng có 2 ý muốn tự nhiên : thần linh và
nhân loại. Tự nhiên là cái đương nhiên có do bản tính, và do đó, nơi Ngài cũng có 2 loại
hoạt động tự nhiên.
 Hai ý muốn và hai loại hoạt động này không bị phân chia, không biến đổi, không tách rời,
không trộn lẫn vào nhau.
Kiểu nói hành động thần-nhân xuất hiện dưới ngòi bút của một tác giả vô danh ở vào thế kỷ VI,
nhưng trong một thời gian dài người ta lầm tưởng là ông Dionysius (một đồ đệ của thánh Phaolô),
vì vậy sau này ông được gọi là pseudo-Dionysius. Kiểu nói hành động thân-nhân của tác giả này đã
bị những người chủ trương thuyết Một ý muốn vận dụng cách sai lạc khi họ cho rằng, nơi Đức Kitô
chỉ có một loại hành động duy nhất (mono energy) là hành động thần-nhân.
Cần lưu ý rằng, hành động thần-nhân ở đây hoàn toàn không có nghĩa là một hành động tổng hợp
có tính chất pha trộn – một nửa thần linh, một nửa nhân loại – theo kiểu thuyết Một ý muốn (thuyết
đơn hành). HÀNH ĐỘNG THẦN-NHÂN VỀ CƠ BẢN LÀ HÀNH ĐỘNG NHÂN LOẠI CỦA
ĐỨC KITÔ. Vấn đề đặt ra là, tại sao một hành động nhân loại lại được gọi là thần-nhân. Vấn đề có
thể được xem xét theo 2 khía cạnh :
 Hành động thần-nhân theo nghĩa rộng : bao gồm mọi hành động nhân loại của Đức Kitô.
Nơi Đức Kitô có 2 loại hành động (thần linh và nhân loại), tương ứng với hai bản tính
phân biệt nơi Ngài. Tuy nhiên, nơi Ngài chỉ có một ngôi vị duy nhất là Ngôi Lời, Đấng
làm chủ thể của mọi hành động, và chịu trách nhiệm về mọi hành động của mình. Vì vậy,
nơi Đức Kitô, không những các hành động thuần túy thần linh (tạo dựng, quan phòng),
nhưng cả các hành động nhân loại cũng được quy về cho Ngôi Lời như chủ thể. Vì lẽ đó,
mọi hành động nhân loại của Đức Kitô nói chung đều có thể được gọi là hành động thần-
nhân, dù là những hành động thuần túy nhân loại như ăn uống, ngủ nghỉ, đi lại (“thần,” vì
chủ thể hành động là Ngôi Lời thần linh ; còn “nhân,” vì hành động được thực hiện thông
qua bản tính nhân loại).
 Hành động thần-nhân theo nghĩa chặt : theo nghĩa chặt, khái niệm hành động thần-nhân
được dành riêng để chỉ những hành động nhân loại của Đức Kitô trong vai trò là khí cụ
của thiên tính ở nơi Ngài. Hay nói cách khác, đó là những hành động nhân loại được
Ngôi Lời thông ban năng lực thần linh để thực hiện những công hiệu vượt quá khả năng
tự nhiên của bản tính nhân loại. Ví dụ các hành động làm phép lạ, tha tội, ban ân sủng,
v.v., thông qua một cử chỉ nhân loại (nói năng, đụng chạm) và nhờ vào năng lực của thiên
tính nơi mình Đức Kitô thực hiện một công hiệu vượt quá khả năng tự nhiên của một
hành động nhân loại.
Tóm kết : theo nghĩa chặt, chỉ những hành động nhân loại của Đức Kitô trong tư cách là khí cụ của
thiên tính và đem lại những công hiệu vượt trên năng lực của nhân tính mới được coi là những hành
động thần nhân. Tuy nhiên, vì nơi Đức Kitô, chỉ có một ngôi vị thần linh duy nhất làm chủ thể của
mọi hành động, nên mọi hành động nhân loại của Ngài, dù là thuần túy nhân loại, cũng được coi là
hành động của Thiên Chúa, và vì thế, xét cách chung, mọi hành động nhân loại của Ngài đều được
gọi là thần-nhân.