Organizacione alatke

Adam Smith – utvrdio je da specijalizacija povećava ekonomsku aktivnost i stvara šanse

za odvijaje razmjene. Tvrdio je da specijalizacija povećava produktivnost resursa,
omogućava veće količine autputa i povećava životni standard.

Kauzova teorema – efikasan ishod je moguć čak i kada tržište zakaže , ukoliko ne
postoje transakcioni troškovi.

Transakcioni troškovi – troškovi iznad i mimo ugovorene cijene tj. troškovi koji
optereuju transakciju ali nisu dio nje. Odnose se na informacije, praćenje performansi ,
specifičnosti imovine.

Osnivanje preduzeća je način da se transakcioni troškovi smanje.

Za tržište se kaže da obezbjeđuje savršene informacije ako je svakom učesniku bez

troškova dostupna informacija o svakoj cijeni, karakteristikama proizvoda i lokaciji
kupca i prodavca. Savršena informacija ne znači besplatno procesuiranje ovih informacija
već samo da su one besplatno na raspolaganju svima onima koji žele da je imaju.

Ako postoji bar jedan kupac ili prodavac koji ima informaciju koja nije potpuno savršena
onda se za sporazum kaže da se dešava u uslovima nesavršenih informacija.
Ako prilikom sklapanja ugovora jedna strana posjeduje podatke koja druga strana nema,
onda se kaže da ugovarajuće strane rade u uslovima informacione nesavršenosti.
Vjerovatno ne postoji tržište za koje bi se moglo reći da ima savršene informacije.

Tipičan primjer je kupac korišćenog automobila koji ne može imati iste informacije kao
prodavac.

Dolaženje do informacija košta. I zbog toga se većina poslovnih razmjena dešava u

uslovima u kojima su dostupne nesavršene informacije.

Koncept ograničene racionalnosti – pošto su pojedinci ograničeno racionalni , postoje

transakcioni troškovi. Učesnici u transakciji moraju da procjenjuju koristi koje imaju od
prikupljanja dodatni informacija u odnosu na troškove koje to prikupljanje izaziva.

Troškovi koordinacije – zahtijevaju određivanj cijenu, oni proizilaze iz kompleksne

aktivnosti koja se mora obaviti.

Troškovi motivacije su manje direktni. Kod njih postoje nesavršena predanost. ( kada
dođe do takvog sporazuma koji će kasnije željeti da napusti jedna od njih ili obje, i
nesavršene informacije.
Specifičnost imovine
- Odnosi se na stepen u kojem je neka imovina namijenjena za neki specifičan zadatak,
tako da ne može biti korišćena u alternativne svrhe.

-Specifičnost lokacije – odnosi se na imovinu čija je posebna namjena određena njenom

lokacijom ( BATERIJE I POZLAĆENI LAP TOP)

- Specifičnost fizičke imovine – predstavlja investiciju u mašine ili opremu koja ima
jednu usko-definisanu svrhu. ( FILMSKA KOMPANIJA I PRSTEN)

- Specifičnost ljudskih resursa – pojedinci razvijaju vještine koje imaju usku primjenu
kao rezultat obuke ( KOŠARKAŠ NE MOŽE RADITI KAO RUDAR)

-Specifičnost namijenjenih sredstava – zahtijeva investiciju u objekte opšte namjene na

zahtijev konkretnog klijenta.

- Specifičnost brand name-a – odnosi se na to kada se neko pridruzi brand name-u,

smanjuje svoju slobodu da koristi ostale šanse.

Ugovorna razmjena ostvaruje se tako što su sve strane uvjerene da će im određeni

dogovor poboljšati poziciju.
U realnim okolnostima strana A će sumnjati da li će strana B ispuniti svoja očekivanja.

Kompleksnost i neizvjesnost su direktna posledica ograničene racionalnosti, jer se ne

ispituju sve moguće posledice.

Ograničena racionalnost kao posledica ima transakcione troškove.

Generalno govoreći kada bar jedna strana očekuje da će biti uključena u više sličnih
transakcija onda je u njenom interesu da kreira instituciju preko koje će upravljati tom
transakcijom.
U situacijama kada su transakcije česte i kada se ponavljaju tokom dugog vremenskog
period , srane imaju mogućnosti da povuku ili garantuju pogodnosti da bi pomogle ( ili
naškodile jedna drugoj )

Proizvoditi ili kupovati – firma upoređuje potencijalnu korist od specijalizacije u

proizvodnji i troškove korišćenja tržišnih resursa za zadovoljavanje određenih potreba.

Odnos sa drugim transakcijama

Kako transakcije postaju sve više ispreprletene i povezane, dramatično se povećavaju

troškovi procjenjivanja i podržavanja njihovog ostvarivanja.

Kauzova teorema – imala je veliki doprinos u povećanju efikasnosti sistema i

eliminisanja pogrešno uvedenih korektivnih poreza.
KAUZOVA TEOREMA GLASI : Ukoliko su vlasnička prava definisana i ne postoje
transakcioni troškovi dvije strane , u pregovorima će uvijek doći do najefikasnijeg ishoda
bez obzira na primarnu raspodjelu prava.

Organizacija proizvodnje

Ekonomija obima – smanjenje prosječnih jediničnih troškova, povećanje broja

proizvedenih jedinica.

Ekonomija širine – smanjenje jediničnih troškova zahvaljujući proizvodnji povezanih

proizvoda

Virtuelna korporacija – privremena mreža kompanija koje se brzo nađu na okupu da bi

iskoristile šanse koje se brzo mijenjaju.