PERSAMAAN DIFERENSIAL

ORDE PERTAMA

by : Yuni Kurniati
 FAKTOR INTEGRASI

dy
Bentuk umum :  y P(x)  Q(x)
dx
Persamaan ini mempunyai faktor integrasi :

e  P ( x ) dx

Solusi umum dari PD ini adalah :

y e  P ( x ) dx
  Q( x ) e  P ( x ) dx
dx  c
Contoh :
dy
1.  y  2  e 2x
dx

P(x) = 1, Q(x) = 2 + e2x

Faktor Integrasi : FI = e  dx
 ex
maka solusinya :
1 3x
ye   (2  e )e dx   (2e  e )dx  2e  e  c
x 2x x x 3x x

3
1 2x
Jadi , y  2  e  ce  x
3

2. xy '2 y  x 3 e x 3. y ' y  x  1 , y (0)  3

2
Post Test..
1. y '2 y  e  x
2. ( x  1) y ' y  x 2  1
3. y ' y tan x  sec x
2y
4. y '  ( x  1) 2
x 1
5. y '2 y  x 2
6. xy '(1  x) y  e  x , y (1)  0
 
7. sin x y '2 y cos x  sin 2 x, y   2
6
PD Bernoulli :
Bentuk Umum :

dy
 P( x) y  Q( x) y n atau
dx
 n dy
y  y  n 1 P( x)  Q( x)
dx

Contoh :

dy
  y  xy 5
dx
Penyelesaian :
dy
 y  xy 5
dx
Persamaan Bernoulli dengan n  5
P( x)  1
Q( x)  x
dy
y 5  y 4  x
dx

1. Substitusi v  y 1 n
v  y 1 n  y  4
2. Turunkan v terhadap x
dv dy
 4 y 5
dx dx
dy 1 dv
y -5   kembali ke soal
dx 4 dx
 1 dv
 v  x
4 dx
dv
 4v  4 x  PD Linier
dx
P( x)  4  e 
P ( x ) dx
 e4x
Q ( x)  4 x
 v  e 4 x    4 x  e 4 x dx  C

 4  x  e 4 x dx  C
1 1 4x 
 4  x  e 4 x  e C
4 16 
1
 x  e4x  e4x  C
4
1
v   x   Ce  4 x
4
1 1 4 x
  x   Ce
y4 4
Post Test..
dy
1.  ( x  1) y  e y
x2 3

dx
2. e 2 x (2 cos y dx  sin y dy )  0, y (0)  0
dy 2 y
3. x  y  2 x sin
3

dx x
dy
4. x  2 y  x 2
dx
PD Eksak

atau

•Step : 1. Cek eksak tidak? Eksak jika :

2. cari ϕ dari integral M terhadap x :
𝝋= 𝑴 𝒅𝒙 = hasil integralnya harus … + g(y)
3. sama dengankan = turunan ϕ (dari step no.2), supaya
ketemu turunan g(y)  g’(y)
4. Dari g’(y) diintegralkan , jadi diperoleh g(y) = ….. + c
5. nilai g(y) (dari step 4) di subtitusikan ke ϕ (dari step no.2),
diperoleh ϕ = f(x,y)
6. ϕ = f(x,y) = konstanta baru, f(x,y) = C baru
7. otak-atik (pindah2kan f(x,y)) supaya dapat y = …….
11
12
Post Test..
1. (2 xy  sin x) dx  x 2 dy  0
2. (3  y e xy ) dx  (3 y  x e xy ) dy  0