Professional Documents
Culture Documents
Lygismos Ypostylomaton
Lygismos Ypostylomaton
Lygismos Ypostylomaton
Στην πράξη, δεν έχουμε ποτέ καθαρό αξονικό φορτίο χωρίς την συνδυασμένη παρουσία
ροπής. Ακόμη και όταν δεν έχουμε ροπή από την στατική επιρροή των φορτίων, πάντα
υπάρχει το ενδεχόμενο ύπαρξης αθέλητης εκκεντρότητας λόγω κατασκευαστικών
ατελειών, καθώς και από άλλα φαινόμενα όπως η ανομοιόμορφη συστολή ξήρανσης και
ερπυσμού των ορόφων, την στροφή των θεμελίων κ.ά.
Την αθέλητη αυτή εκκεντρότητα στην πράξη την λαμβάνουμε υπόψη ως ένα σταθερό
ποσοστό, τουλάχιστο 0.5%, επί της διάστασης του αστήρικτου μήκους του στοιχείου (/2)
στην κατεύθυνση της κάμψης.
Ορισμός Εκκεντρότητας: Είναι η απόσταση από το Κέντρο Βάρους της ∆ιατομής,
στην οποία πρέπει να μεταφέρουμε το αξονικό φορτίο, ώστε να προκαλεί
ισοδύναμη εντατική κατάσταση με τον συνδυασμό (Ν,Μ) που δρά στο Κ.Β. της
διατομής h
N, M e N
e=M/N
M=N·e
⊗
ea=0.5%ℓo/2
P P
Ncrush
Mο Mο e’ = eο + ∆
1/eο
P
1/e’ Μο/Ρ
∆
Mtotal
P Πρόσθετη
εκκεντρότητα λόγω
εγκάρσιου βέλους
Mο Μο
P
Μtotal M
Παρόλο που η εξωτερικά
επιβαλλόμενη ροπή είναι
σταθερή κατά μήκος του
παραδείγματος, η ροπή στο
μέσον του είναι αυξημένη σε
Μtotal λόγω εγκάρσιου βέλους ∆
1
Λυγισμός Υποστυλωμάτων
Θεωρητικώς, ένα στοιχείο με μεγάλο αξονικό φορτίο αναμένεται
να αστοχήσει από σύνθλιψη του σκυροδέματος (εc,top = 0.0035).
Τι είναι μεγάλο αξονικό φορτίο? Τιμές μεγαλύτερες του 0.2Ncrush
= 0.2Agfcd. Όταν ένα στοιχείο παρουσιάζει μεγάλο αξονικό
φορτίο, τότε αντιμετωπίζεται ως υποστύλωμα.
Το πόσο ευλύγιστο είναι ένα στοιχείο, εξαρτάται από το λόγο του μήκους του
προς τη μικρότερη διάσταση της διατομής του, ℓ/h.
Επειδή οι διατομές στοιχείων Ο.Σ. είναι κατά κανόνα πολύ μεγαλύτερες από ότι οι
διατομές των μεταλλικών στοιχείων σε ίδιο άνοιγμα, τα υποστυλώματα από Ο.Σ.
είναι κατά κανόνα πολύ λιγότερο ευλύγιστα από ότι τα μεταλλικά.
Λυγισμός Υποστυλωμάτων
Για παράδειγμα, ο πρόβολος του σχήματος θα μετατοπιστεί οριζοντίως κατά ∆,
λόγω της δύναμης V. Η ροπή στη βάση, Μο=VxL είναι η πρωτογενής ροπή. Η
τιμή του ∆ είναι:
3 Ρ
1 1 Mo 2 1 V ×L V ⎡L ⎤
∆ = φ ⋅ L2 = ⋅L = ⋅ ⋅ L2 = 4 ⋅ ⋅⎢ ⎥ ∆
3 3 EI 3 Ec ( bh 3 / 12 ) Ec b ⎣ h ⎦
V
Προσέχουμε ότι το μέγεθος της οριζόντιας μετάθεσης ∆ αυξάνει με
τον κύβο του λόγου (μήκος στοιχείου : διάσταση διατομής).
Η ροπή που δίνει το αξονικό φορτίο P, που έχει τώρα μετατοπι-
σθεί οριζοντίως κατά ∆, σε σχέση με τη βάση, είναι Px∆. Αυτή η L
h
ροπή είναι δευτερογενής, ή ροπή δευτέρας τάξεως, επειδή, για να
b
εκτιμηθεί, πρέπει πρώτα να βρούμε το ∆ που προκύπτει από την διατομή
τέμνουσα. Η συνολική ροπή στη βάση του στοιχείου είναι τώρα:
2
Λυγισμός Υποστυλωμάτων M1=VxL
Χωρίς Ρ-∆
Η ροπή ∆Μ = Px∆ που δημιουργείται μπορεί να πάρει
μεγάλες τιμές ανάλογα με τις γεωμετρικές ιδιότητες του
στοιχείου Ρ Ρx∆
Η ύπαρξη της ροπής μειώνει την διαθέσιμη αντοχή του
στοιχείου. Όσο μεγαλύτερη η επιβαλλόμενη τέμνουσα V, με Ρ-∆
τόσο μεγαλύτερη και η δευτερογενής ροπή. Έτσι, στο
διάγραμμα Ροπής – οριζόντιας μετακίνησης ∆ που θα
κατασκευάσουμε για να χαρακτηρίσουμε την αντοχή του
προβόλου, αντί της πλάστιμης συμπεριφοράς που ∆
θέλουμε, θα έχουμε ένα πτωτικό κλάδο, η κλίση του
οποίου εξαρτάται από το αξονικό φορτίο Ρ.
Ρ
Τα υποστυλώματα που θα έχουν προβλήματα
λυγισμού τα ξεχωρίζουμε από την λυγηρότητά τους.
Λυγηρότητα
Ορίζεται ως ο λόγος του αστήρικτου
lo
λ=
μήκους του στοιχείου, ℓo, προς την
ακτίνα αδρανείας της διατομής του στην
κατεύθυνση της κάμψης.
i
i: ακτίνα αδράνειας διατομής: ορίζεται ως:
όπου Ι η ροπή αδράνειας της διατομής και I
Α το εμβαδόν της διατομής. i=
A
Για ορθογωνικές διατομές, καλή προσέγγιση
είναι: i=h/3, όπου h η διάσταση της διατομής
στην κατεύθυνση όπου λαμβάνει χώρα η κάμψη. M
b
⊗ P
3
Μήκος Λυγισμού ή Αστήρικτο Μήκος ℓo
Το ℓo στη σχέση ονομάζεται βασικό μήκος
λυγισμού και εξαρτάται από τις ακραίες
συνθήκες στήριξης του υποστυλώματος
l o = β ⋅ l col
ℓcol: ύψος υποστυλώματος
β: σταθερά συνθήκης στήριξης που για τις περιπτώσεις του σχήματος:
Α→ β=0,5,
Β→ β=0,7,
C→ β=1.0 ,
D→ β=1.0 ,
E→ β=2.0 ,
F→ β=1.0
4
Παράδειγμα
Υποστύλωμα τετράγωνης διατομής 500 mm, C25,
S500, βρίσκεται σε αίθριο ξενοδοχείου ύψους 7 m,
όπου οι όροφοι είναι 3.5 m. Τα ανοίγματα
εκατέρωθεν του υποστυλώματος είναι 6m. Η
διατομή των δοκών είναι σχήματος Τ, όπως
δίνεται κάτωθι:
beff=1000mm
πάχος πλάκας 150mm
h=600mm
EIcol=Ecx500x5003/12=Ecx5.2x109mm4
K.B. διατομής δοκού:
bb=250mm y=[750x150x(150/2)+250x600x300]/
[750x150+250x600] = 203mm από πάνω.
ΕΙbeam=Ecx[250x6003/12+750x1503/12+
250x600x(300-203)2+750x150x(203-75)2]=
=Ecx7.9x109mm4
Ακραίου υποστυλώματος:
Πάνω και κάτω άκρο υποστυλώματος: K A = KB =
⎡ 1 1 ⎤
Ec × 5.2 x109 × ⎢ + ⎡ 1 1 ⎤
⎣ 7000 3500 ⎥⎦ Ec × 5.2 x109 × ⎢ +
K A = KB = = 0.84 ⎣7000 3500⎥⎦
⎡ 1 1 ⎤ = = 1.69
Ec × 7.9 x109 × ⎢ + ⎡ 1 ⎤
⎣6000 6000 ⎥⎦ Ec × 7.9 x109 × ⎢
⎣6000⎥⎦
β=0.75 Î ℓο=0.75x7m = 5.25m β=0.84 Î ℓο=0.84x7m = 5.88m
Αστήρικτο Μήκος ℓo
l o = β ⋅ l col
ℓcol: ύψος υποστυλώματος
Α→ β=0,5,
Β→ β=0,7, ∆ηλαδή, ℓο = 0.75x7m = 5.25 m. Συνεχίζοντας το παράδειγμα,
η ακτίνα αδρανείας της διατομής του υποστυλώματος είναι,
C→ β=1.0 ,
i=(5.2x109/5002)1/2= 144 mm ≈ 500/3 = 166 mm (κοντά)
D→ β=1.0 ,
E→ β=2.0 , και η αντίστοιχη λυγηρότητα,
λυγηρότητα, λ = 5.25/0.144 = 36.45
F→ β=1.0 Να ελεχθεί το υποστύλωμα για τους κάτωθι συνδυασμούς δράσεων:
Σήμανση: (-) πρό- ∆ράση:
∆ράση: Ν MA MB
σημο στο φορτίο =
θλίψη Μόνιμα -350 kN +95 kN-m -65 kN-m
∆εξιόστροφη ροπή Κινητά -200 kN +19 kN-m -30 kN-m
θετική
5
Λυγισμός Υποστυλωμάτων
Υποστυλώματα με μεγάλη λυγηρότητα πρέπει να ελέγχονται έναντι φαινομένων
δευτέρας τάξεως. Πότε η λυγηρότητα θεωρείται «μεγάλη»? Όταν ξεπερνάει το
όριο:
⎧⎪ 15 ⎫⎪ Όπου νSd το ανηγμένο
λ ≥ max⎨ , 25⎬ αξονικό φορτίο της
⎪⎩ vSd ⎪⎭ διατομής vSd = ΝSd/Αgfcd
NSd
VSd e2 eο
eο = η εκκεντρότητα του στοιχείου,
στοιχείου, πρώτης τάξης
e2= η εκκεντρότητα δευτέρας τάξεως
etotal = eο+e2+ea = η συνολική εκκεντρότητα (όπου ea η ℓ=0.5ℓο
αθέλητη εκκεντρότητα).
εκκεντρότητα).
Τότε η ροπή σχεδιασμού του πραγματικού μας
είναι, ΜSd,total = NSd × etotal ≥ NSd × eο
στοιχείου είναι,
Mtotal
6
Ορισμός συνιστωσών ολικής εκκεντρότητας, eο, e2, ea:
Πρωτογενής εκκεντρότητα,
εκκεντρότητα, eo
eo = 0.6 ⋅ e02 + 0.4 ⋅ e01
eo = 0.4 ⋅ e02 , για e02 ≥ e01
eo=0.6x0.2+0.4x0.17=0.188m
Αθέλητη Εκκεντρότητα,
Εκκεντρότητα, ea
α≥0.5%
0.5% (=1/200) τα φαινόμενα 2ας τάξης ∆ΕΝ είναι αμελητέα
1 5.25
α= rad ≤ 0.5% ⇒ α = 0.5% ⇒ ea = 0.5% = 0.013 m;
100 7 2
ύψος υποστυλώματος σε m
7
οριζόντια Μεταθετότητα Κτηρίων
δύναμη, π.χ.
σεισμός, V W W W
V V
v1 v2 v3 v4
w1 w2 w3 w4 Μ1 Μ2 Μ3 Μ4
F1 F2 F3 F4 ∆ιάγραμμα ροπών.
Εσωτερικές δυνάμεις. Η Αυτές είναι οι ροπές
∆
W οριζόντια δύναμη V προ- πρώτης τάξης, των
σπαθεί να ανατρέψει το υποστυλωμάτων.
κτίριο. Η ροπή ανατροπής, Κάθε μία από αυτές
πρώτης τάξης,
τάξης είναι V×H ισούται με την
αντίστοιχη τέμνουσα
του υποστυλώματος
x το διατμητικό του
Ροπή «P-Delta» W×∆. Η ροπή
Delta» = W× άνοιγμα.
αυτή προσπαθεί να ανατρέψει το
∆ηλ., M3≈V3xH/2
κτίριο, και είναι 2ας τάξης.
τάξης Εάν είναι
«μεγάλη» το κτίριο χαρακτηρίζεται
ως «μεταθετό». Εάν είναι «μικρή», Ζητούμενο είναι να συγκρίνουμε τη ροπή
τότε το κτίριο ονομάζεται ανατροπής 2ας τάξης,
τάξης, με τη ροπή
«αμετάθετο». ανατροπής πρώτης τάξης.
τάξης.
Κριτήριο Μεταθετότητας
Ως κριτήριο θεωρούμε το λόγο της ροπής 2ας τάξης προς αυτή της πρώτης
τάξης: Συντελεστής Μεταθετότητας, θ :
Κρίσιμη ερώτηση:
ερώτηση: Πώς υπολογίζουμε το ∆?
Το ∆ προκύπτει από ελαστική ανάλυση του κτιρίου (π.χ. με το LINPRO), αφού επιβληθεί
το σύνολο των πλευρικών και κατακορύφων δυνάμεων.
Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας θα είναι η ελαστική σχετική μετακίνηση, ∆el.
Επειδή η κατάσταση που εξετάζουμε είναι στην οριακή αστοχία, το πραγματικό,
ανελαστικό ∆ = q·∆el (όπου q: ο συντελεστής πλαστιμότητας του κτιρίου).
8
∆ιευκρινήσεις για το Συντελεστή Μεταθετότητας:
Μεταθετότητας:
Στον υπολογισμό του ∆el (π.χ. με το LINPRO) χρειάζεται να δώσουμε τιμές για τις
δυσκαμψίες των μελών της κατασκευής, ΕI. Η τιμή του ΕΙ, σε αντίθεση με τις
κατασκευές από άλλα υλικά, στα στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα ∆ΕΝ είναι
σταθερή, αλλά μειώνεται με το μέγεθος και την έκταση της ρηγμάτωσης. Έτσι, η
δυσκαμψία της αρηγμάτωτης διατομής, ΕΙgross=Εcbh3/12, /12 είναι μεν εύκολο να
εκτιμηθεί υπολογιστικά, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική τιμή του ΕΙ:
EIgross
Μ EIy Για λόγους ευκολίας, ο κανονισμός μας επιτρέπει
Μy = να χρησιμοποιήσουμε τη δυσκαμψία της αρη-
όριο
EI sec
γμάτωτης διατομής στους υπολογισμούς μας.
διαρροής
Όμως, προς αναγνώριση του γεγονότος ότι με αυτό
Μcr = τον τρόπο, το ∆el που θα εκτιμήσουμε θα είναι
όριο μικρότερο από το πραγματικό, περιορίζει σε αυτή
ρηγμά-
τωσης
την περίπτωση αντίστοιχα και το κριτήριο
μεταθετότητας στο 6% αντί του 10% που είδαμε
φcr φy φ προηγουμένως:
όριο μεταθετότητας εάν οι υπολο-υπολο-
W ×∆
θ= ≤ 6% γισμοί του ∆ έχουν γίνει με την θεώ- θεώ-
V ×H ρηση της αρηγμάτωτης διατομής.
διατομής.
Εάν από τον έλεγχο προκύψει ότι το κτίριό μας είναι μεταθετό, σημαίνει ότι δεν έχει
αρκετή δυσκαμψία έναντι οριζόντιας μετάθεσης. Το κτίριο μπορεί να γίνει αμετάθετο
αυξάνοντας την δυσκαμψία των υποστυλωμάτων και των τοιχείων
Στο παράδειγμα,
παράδειγμα, έστω
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ,
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ, Κεφ.
Κεφ. 14
πλάκα διαστάσεων
18mx5mx0.2m
18mx5mx0.2m
Îgιβ=0.2x25=5kN/m2, με
gεπ=1.5kN/m
=1.5kN/m2, &
q=4kN/m2.
5m
9
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ,
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ, Κεφ.
Κεφ. 14
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ,
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ, Κεφ.
Κεφ. 14
10
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ,
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ, Κεφ.
Κεφ. 14
Συμπήρωση Παραδείγματος
∆ιόρθωση: Για τον έλεγχο μεταθετότητας
πρέπει να δούμε και τις αθέλητες κλίσεις:
α=0.0053. Αυτή προστίθεται στη στροφή του
ορόφου που είναι ο λόγος ∆/Η. Άρα,
θ=693x[(0.0175/3.5)+0.0053]/104=0.068>6%
Fεξ Fεσωτ
κρίσιμο!
5m
Για διόροφο,
διόροφο, όπου θα είχαμε περίπου διπλάσιο αξονικό φορτίο στο υποστύλωμα,
υποστύλωμα, το όριο
λυγηρότητας θα ήταν 31.9, οπότε θα είταν οριακά τα πράγματα,
πράγματα, και θά έπρεπε να κάνουμε
τον έλεγχο του προτύπου υποστυλώματος.
υποστυλώματος.
11