Professional Documents
Culture Documents
V.I Lenin Leftwing (27.8.15) PDF
V.I Lenin Leftwing (27.8.15) PDF
uGefjrLepf0g' v_yf&Sm;r_twGif;&Sd
“vuf0J*% kd f;” oli,fem
'kw d, t}udr f
2015/ pufw ifb m
pmtky fx k w f a 0r_ orkd i f ;
yxrt}udrfyHkESdyfjcif;
1981 ckESpf
bmomjyefEiS fh pmyHkESdfyfXme
ArmjynfuGefjrLepfygwD
tkyfa& 2˜000?
'kwd,t}udrf yHkESdyfjcif;
2015 ckESpf/ pufwifbm
ArmjynfuGefjrLepfygwD
A[kd0g'jzef@csda&;Xme?
wkd i f; jynftm;vHk; &Sd ypPnf; rJhr sm; aoG; pnf; =uavmh
AD-tkdifvDeif
uGefjrLepf0g' v_yf&Sm;r_twGif;&Sd
“vuf0J*% kd f;” oli,fem
yxrt}ud r f y H k E S d y f j cif ;
1981 -Zef e 0g&D v
tkyfa & 2˜000
AD-tkdifvDeif
rmwd u m
(1)
5
(2)
aAmf & S D A pf r sm;. atmif y G J t wG u f tajccH
ta=umif;tcsufrsm;teufrS wck
9
(3)
16
(4)
27
(5)
*smreDjynf&Sd“vuf0J*dk%f;”uGefjrLepf0g'
acgif ; aqmif r sm;-ygwD - vl w ef ; pm;-vl x k r sm;
,ck u|efawmfwdk@ajymqdk&rnfh *smrefuGefjrLepfrsm;onf rdrdwdk@udk,f
rdrd“vuf0J*dk%fom;rsm;”[krac: odk@aomf tu,fI u|efawmf pum;rrSm;
ygv#if“rlt& twdkuftcH*dk%f;om;”[k ac:a0:=uonf? odk@aomf“vuf0Jol
i,fem”. a&m*gvuQ%mtm;vHk;udk olwdk@zGifhvSpfjyojcif;tm; atmufyg
tcsufrsm;t& od&SdEdkifayvdrfhrnf?
Ttwdu k tf cH &yfwnfrr_ aS eI a&;om;xm;+yD; “*smreD uGejf rLepfygwD
xJ&u dS +JG yJr”_ (pyg;wm;uyfpf tzG@J csKyf) [k acgi;f pOfwyfxm;aom pmwrf;udk “rde;f
jrpfteD;&Sd z&ifhzwfa'oE©&tpk”rS xkwfa0cJhum TtwdkuftcHtjrifrsm;.
tESpo f m&udk txif&mS ;qH;k / twdusq;kH / t&Si;f vif;qH;k ESihf tusO;f csKyf+yD; wifjy
vduk af yonf? ‚wd@k tjrifrsm;. tESpo f m&ESihf ywfouf+yD; pmzwfoel m;vnf
&ef udk;um;csuftcsKd@udk azmfjyv#if vHkavmufayvdrfhrnf?
“uGejf rLepfygwo D nf tjywfom;qH;k vlwef;pm;wdu k yf .
JG ygwjD zpfonf
æ ?”
“æ Edik if aH &;t&qdv k #if ul;ajymif;a&;umv (t&if;&Sipf epfEiS hf qd&k ,
S f
vpfpepft=um;) onf ypPn;f rJt h m%m&Sipf epf umvjzpf. æ ?”
“Ttm%m&Sifpepfudk rnfolu usifhoHk;rnfenf;? uGefjrLepfygwD
avm? ypPnf;rJhvlwef;pm;avm? rlt& uGefjrLepfygwD. tm%m&Sifpepf
twGuf u|efawmfwdk@ }udK;pm;rnfavm/ ypPnf;rJhvlwef;pm; tm%m&Sifpepf
twGuf u|eaf wmfw@kd }udK;pm;rnfavm[laom ar;cGe;f ay:vm. æ ?”
(tm;vHk;aom pmvHk;rJrsm;rSm rl&if;twdkif;jzpf.?)
xdk@jyif ‚pmwrf; a&;om;olonf *smreDuGefjrLepfygwD“A[dkaumf
rwD”tm; *smreDjynf tif'Dyif;'ifh qdk&S,f'Drdku&ufwpfygwDESifh !Gef@aygif;
28
zG J @ &ef enf;vrf;&Smaeonf[kvnf;aumif;/ ygvDref0g'tygt0if wdkufyGJ
.“Ed “Ed k i f i H a &;enf ; vrf ; tm;vH k ; ud k rl t & tod t rS w f jyKa&; jy\em”
udkwifjy jcif;onf tif'Dyif;'ifhrsm;ESifh !Gef@aygif;zGJ@&ef rdrd. tppftrSefESifh
t"du}udK;yrf; csufrsm;udk zHk;uG,fxm;jcif;om jzpfonf[kvnf;aumif;
pGyfpx GJ m;onf? xdkpmapmifu qufvufI qdkxm;onfrSm -
“twdu k t f cH*% kd ;f onf tjcm;vrf;a=umif;wckukd a&G;cs,cf . hJ ? olw@kd
,lqonfrmS um; uGejf rLepfygw. D tkypf ;kd r_EiS hf ygw.
D tm%m&Sipf epf jy\em
onf enf;y&d,m,fjy\emomjzpf.? rnfodk@yifjzpfap uGefjrLepfygwD.
tkypf ;kd r_onf &S&d o dS r#ygwt D yk pf ;kd r_. aemufq;kH o¿mefjzpfonf? rlt& u|eaf wmf
wd@k onf ypPn;f rJv h w l ef;pm; tm%m&Sipf epftwGuf }udK;yrf;&rnf? xd@k jyif ygw. D
tm;vH;k aom vkyaf qmifcsurf sm;/ ‚.pnf;±H;k a&;/ ‚.wdu k yf eJG nf;em/ ‚.
aoe*FAsL[mESifh enf;y&d,m,fwdk@onf T&nfrSef;csufqDodk@ OD;wnfxm;&
rnfjzpfonf? Todk@jzifh tjcm;ygwDrsm;ESifh aphpyfa&;tm;vHk;ukdvnf;aumif;?
ordkif;t&/ EdkifiHa&;t& acwfukefvmaom ygvDrefwdkufyGJo¿mefrsm;odk@ y&d
,m,fqifr_ESifh oabmwlaphpyfonfh ay:vpDtm;vHk;udkvnf;aumif; tav;
xm; uef@uGuf&rnf? æ twdtustm;jzifh ypPnf;rJhvlwef;pm;. awmfvSef
a&;wdkufyGJ enf;emrsm;udk txl;tav;xm;&rnf? uGefjrLepfygwD. acgif;
aqmifr_atmuf&Sd awmfvSefa&;wdkufyGJxJodk@ tus,fjyef@qHk; ypPnf;rJh todkif;
t0dik ;f ESihf tv$mrsm;udk tus,jf yef@q;kH yg0ifvm&eftwGuf tus,jf yef@q;kH aom
tajccHESifh tus,fjyef@qHk;aom twdkif;twm&Sdonfh pnf;±Hk;a&; o¿mefopf
rsm;udk zefwD;&rnf? awmfvSefa&;tiftm;pktm;vHk; pka0;&efae&monf
puf±HktzGJ@tpnf;rsm;tay: tajccHaom tvkyform;pkaygif;tzGJ@ jzpf&rnf?
‚wGi“f tvkyo f rm; or*~rsm;rS xGucf =hJ uavmh”[laom aºu;a=umfoaH emuf
od@k vdu k yf gaom tvkyo f rm;tm;vH;k pk±;kH vmayrnf? ‚wGif wdu k yf 0JG if ypPn;f
rJhvlwef;pm;udk tus,fjyef@qHk;aom wdkufyGJ0ifwyfzGJ@tjzpf pkpnf;xm;ay
vdrfhrnf? vlwef;pm;wdkufyGJ/ qdkAD,ufpepfESifh tm%m&Sifpepfwdk@udk tod
trSwfjyKolwdkif; yg0ifEdkifcGifh&Sdonf? aemifwGifvkyfaqmif&rnfh wdkufyGJ0ifvlxk
rsm;tm; Edik if aH &;ynmay;jcif;ESihf wdu k f yGt
J wGi;f &Sd olw@kd ukd Edik if aH &; vrf;!¸erf _
ay;jcif; tm;vH;k onf tvkyo f rm; pkaygi;f tzG@J . tjyifbufwiG &f adS om uGejf rL
29
epfygwD. vkyfief;wm0efjzpfonf æ?
“xdk@a=umifh uGefjrLepfygwDESpfckonf ,cktcg wOD;udkwOD; qef@usif
umwnf&Sdae.?”
“wckum; acgif;aqmifrsm;. ygwDjzpfonf?” ‚onf awmfvSef
a&;wdu k yf uJG kd txufraS eI pnf;±H;k &efEiS hf !$e=f um;&ef }udK;pm;+yD; vufxw J iG f
tm%m&Sipf epf &Sv d rd rhf nfjzpfaom !$e@f aygi;f tpd;k &xJ yg0ifEikd af pvdrfh rnfjzpf
onfh tajctaew&yfukd zefw;D Edik af &;twGuf aphpyfa&;rsm;ESihf ygvrD ef0g'udk
tm;xm;aeonf?
“tjcm;wck u m; vl x k y gwD j zpf o nf ? ””‚onf atmuf a jc jcrS
awmfveS af &;wdu k yf w
JG ck tHºk uvm&ef ar#mv f ifah eonf? yef;wdik o f @kd xif&mS ;pGm
a&S;±_aom wckwnf;aom enf;emudo k m od&u dS siohf ;kH +yD; ygvrD efEiS hf tacsmif
orm;enf;emtm;vH;k udk jiif;y,f.? Twckwnf;aom enf;emum; aemifwiG f
qd&k ,
S v f pfpepf +yD;pD;atmifjrifa&;twGuf ypPn;f rJv h w l ef;pm;. vlwef;pm;tm
%m&Sifpepf wnfaxmif&ef &nf&G,fcsufjzifh c|if;csufr&Sd "e&Sifvlwef;pm;udk
+zdKcsa&; jzpfay.?
“ æ xdu k m; acgi;f aqmifrsm;. tm%m&Sipf epf? Tum;vlxrk sm;.
tm%m&Sifpepf/ ,if;onf u|efawmfwdk@. aºu;a=umfoHaywnf;?”
‚wdk@um; *smreDuGefjrLepfygwDwGif;&Sd twdkuftcH*dk%f;tjrifrsm;udk
azmfjyaom ta&;}uD;qHk; tcsufrsm;jzpf.?
1903 ckESpfuwnf;u aAmf&SDApf0g'. jzpfay:wdk;yGm;r_wGif tod&SdpGm
yg0ifczhJ ;l aom od@k r[kwf eD;uyfpmG pl;prf;cJzh ;l aom rnfonfah Amf&ADS pfrqdk Tajym
qdck surf sm;udk ppfaq;+yD;aemuf rnfr#a[mifErG ;f +yD; =um;aeus Avmpum;rsm;yg
enf;/ rnfr# “vuf0”J usaom uav;uvm;Edik rf y_ genf; [lI csucf si;f ajymay
vdrfhrnf?
odk@aomf Tajymqdkcsufrsm;udk tenf;i,f ydkrdkeD;eD;uyfuyf ppfaq;
=unfh =upd@k ?
“ygwD. tm%m&Sifpepfavm odk@r[kwf vlwef;pm;tm%m&Sifpepf
avm? acgi;f aqmifrsm;. tm%m&Sipf epf (ygw)D avm/ od@k r[kwf vlxrk sm;.
tm%m&Sifpepf (ygwD) avm?” æ Todk@aom jy\emudkwifjyr_uyif
30
r,H=k unf Edik q f ;kH aom/ ar#mv
f ifch surf &Sq
d ;kH aom pdw±f y_ af xG;r_ukd azmfjyaeonf?
Tolrsm;onf topftqef;wckckudk wDxGif&ef vHk;yef;ae+yD; wwfodem;
vnfa=umif; jyo&ef }udK;yrf;&if;u rdrw d @kd u, kd u
f kd rdrw
d @kd &,fp&m jzpfomG ;ap
onf? vlwikd ;f od=uonft h wdik ;f vlxrk sm;onf vlwef;pm;rsm;tjzpf uGjJ ym;ae
onf? vlxEk iS hf vlwef;pm;E_id ;f ,SO&f efrmS vl@tzG@J tpnf;xkwv f yk af &;pepf&dS t
qifhae&mt& uGJjym;r_ESifh ywfoufjcif;r&Sdaom a,bk,s trsm;wumh
trsm;pk}uD;udk vl@tzGJ@tpnf; xkwfvkyfa&;pepf&Sd wdusaom tqifhae&m,l
xm;onfh tkyfpkrsm;ESifh E_dif;,SOfrSom vlxkESifhvlwef;pm;udk E_dif;,SOfEdkifay.?
jzpfavh&o dS nfrmS ,kwpf tG m;jzifh acwfr, D Ofaus;aom wdik ;f jynfrsm;rSmyif udpP
tawmfrsm;rsm;Y vlwef;pm;rsm;udk EdkifiHa&;ygwDrsm;u acgif;aqmifonf?
a,bk,s jzpfavh&SdonfrSm EdkifiHa&;ygwDrsm;tm; wm0eft&SdqHk;ae&modk@ a&G;
aumufjcif;cH&aom/ acgif;aqmifrsm;[ktac:cH&aom/ tm%mtydkifqHk;/
=oZmt&SdqHk;/ tawG@t}uHKt&ifhusufqHk; tzGJ@0ifrsm;yg0ifaom tawmf
twefwnf+idrfaom tpkrsm;u uGyfuJxm;onf? Tt&mtm;vHk;onf
tedrq hf ;kH odoifah om t&mjzpfonf? vG,u f +l yD; &Si;f vif;aom t&mjzpfonf?
Tonfukd tb,fa=umifh ,kwrdW ahJ ompum;jzifh tpm;xd;k &oenf;? Tonf
udk tb,fa=umifh tqef;xGix f m;aom Adv k v f mypf[al om Edik if w H umh pum;
opfjzifh tpm;xdk;&oenf;? wzufwGif cufcJaom tusOf;tusyfawG@&Sdaom
tcgwiG v f nf;aumif;/ ygw. D Oya'wGi;f rS Oya'yod@k ±kww f &uf ajymif;vJru _
acgif;aqmifrsm;/ ygwDrsm;ESifh vlwef;pm;rsm;t=um;&Sd xHk;wrf;pOfvm yHkrSef
vG,u f al om qufqaH &;rsm;udk aESmif, h u S v f ukd af omtcgwiG v f nf;aumif; T
olrsm;onf txift&Sm;yif ±_yfaxG;oGm;cJhay.? tjcm;aom Oa&my wdkif;
jynfrsm;rSmuJhodk@yif *smreDjynfwGif Oya'wGif; b0ESifhvnf;aumif;/ yHkrSef
usif;yaom ygwDuGef*&ufrsm;wGif“acgif;aqmifrsm;”udk vGwfvyfpGmESifh oifh
avsmfpGma&G;aumufjcif;ESifhvnf;aumif;/ ygvDrefa&G;aumufyGJrsm;/ vlxk
pnf;a0;yGJrsm;/ pme,fZif;/ tvkyform;or*~ESifh tjcm;tzGJ@tpnf;rsm;/
oabmw&m;rsm; ponfw@kd rw S qifh ygwrD sm;. vlwef;pm;yg0ifr_ tcsK;d tpm;udk
ppfaq;onfh vG,fulonfh enf;vrf;ESifhvnf;aumif; vGefpGmusifhom; &vm
cJhonf? Tvkyf±dk;vkyfpOf enf;emae&mwGif awmfvSefa&;. rkefwdkif; jzpfay:
31
wdk;yGm;r_ESifh jynfwGif;ppf jzpfay:wdk;yGm;r_wdk@a=umifh Oya'wGif;rS Oya'yodk@
vsifjrefpGm ul;ajymif;&efaomfvnf;aumif;/ ,if;wdk@ESpfckudk aygif;pyf&efaomf
vnf;aumif;“acgi;f aqmiftpkrsm;”udk a&G;xkw&f ef od@k r[kwf zG@J pnf;&ef od@k r
[kwf xde;f odr;f &ef[al om “rvG,u f al om” 'Dru kd a&pDrusaom enf;emrsm;udk
csrSwf&ef vdktyfaomtcgwGif vlrsm;onf ajcrudkifrd vufrudkifrdjzpf+yD; o
bm0xuf vGefuJaom ,kwWdrJhr_rsm;udk pwifpOf;pm;vm=uonf? Oya'wGif;
Y txl;cHpm;cGifh&&Sd+yD; txl;wnf+idrfr_&Sdaom tpOftvmrsm;ESifh tajctae
rsm; &&Sdxm;aom wdkif;jynfav;wGif uHraumif;ta=umif;rvSpGm arG;zGm;cJh&
aom/ Oya'wGi;f rS Oya'yod@k ajymif;vJru _ kd rnfonft h cgur# rjrifawG@c&hJ aom
'wfcsform"d*dk%f;om;rsm;onf ±_yfaxG;acgif;±_yfvm+yD; Todk@aom r[kwf
r[wf wDxGifr_rsm;udk ulnDzefwD;ay;=uayonf?
tjcm;wzufwGif ,cktcg“acwfpm;aeaom”toHk;tE_ef;rsm;jzpf
onfh“vlxkrsm;”ESifh“acgif;aqmifrsm;”[lI awG;awmjcif;r&Sdaom rqDavsmf
onfh toH;k jyKr_uo kd m u|eaf wmfw@kd awG@&onf? Tolrsm;onf“acgi;f aqmif
rsm;”tm; rnfuJhodk@xdk;ESuf&rnfudkvn;faumif;/ vlxkESifhacgif;aqmifrsm;udk
rnfuo hJ @kd qdik af y;&rnfuv kd nf;aumif;/ tpOft+rJ=um;cJ&h I wu,fyif wwf
ajrmufc=hJ uayonf? od@k aomf olw@kd onf jy\emudk aumif;pGmpOf;pm;Edik pf rG ;f
r&SdbJ jy\emu rnfonfht&mtm; qdkvdkonfudk &Sif;vif;pGm enf;rvnf
EdkifcJhay?
“acgi;f aqmifrsm;”ESi“hf vlxrk sm;”t=um;uGjJ ym;r_rmS e,fcs@J ppfyJG tqH;k
ydik ;f ESihf ppf+yD;umvY wdik ;f jynftm;vH;k wGif txl;&Si;f vif;jywfom;pGm ay:xGuf
vmcJhayonf? Ttjcif;t&m. t"duta=umif;&if;udk rmhufpfESifh tdef*,f
onf 1852 ckEpS Ef iS hf 1892 ckEpS rf sm;twGi;f t*Fvefjynfukd OyrmjyI }udrzf ef
rsm;pGm &Si;f vif;jycJ. h ? xdw
k ikd ;f jynf. vuf0g;}uD;tkyf tqifah e&monf“vlxk
rsm;”rSaeI "e&Sifaygufpwydkif; tacsmiform;“tvkyform; rif;nDrif;om;
rsm;”uGJxGufoGm;jcif;udk jzpfapvdkufonf? Ttvkyform; rif;nDrif;om;
acgif;aqmifrsm;onf "e&Sifvlwef;pm;bufodk@ tqufrjywf cGJxGufoGm;+yD;
wdu k ±f u kd f od@k r[kwf oG,0f u kd I f ‚xH c,0yfwmG ;cJ=h uayonf? rmhupf o f nf
Tvlqdk;rsm;udk opPmazmufrsm;[k twdtvif;wHqdyfcyfESdyfjcif;jzifh olwdk@.
32
rke;f wD;jcif;udk *k%&f pdS mG &&Scd o
hJ nf? acwfopf (20 &mpkEpS )f e,fcs@J 0g'onf a&S@wef;
a&muf wdik ;f jynftcsK@d twGuf vuf0g;}uD;tkyf tcGix hf ;l cHtqifah e&mudk zefw;D
ay;vdu k of nf? xd@k jyif Ttcsuaf =umifh 'kw, d tifwmae&Sief ,fxw J iG f ae&m
wdkif;Y rdrdudk,fydkif vkyfief;tusKd;pD;yGm;ESifh rdrdudk,fydkif tvkyform; rif;nD
rif;om; tpdwt f ydik ;f udk umuG,af om/ wpHw k ckaom opPmazmuftrsK;d tpm;
tacsmiform; qdk&S,fa&SmfAif acgif;aqmifrsm;udk ay:xGufvmapvdkufonf?
tacsmiform; ygwDrsm;udk“vlxkrsm;”rS qdkvdkonfrSm vkyfom;jynfolrsm;.
tus,jf yef@q;kH aom tv$mrSvnf;aumif;/ ‚wd@k . trsm;pk}uD;rSvnf;aumif;/
vkycf tenf;qH;k tvkyo f rm;rsm;rSvnf;aumif; uif;uGmoGm;aponf? Tuyf
qdk;udk rwdkufzsufv#if tacsmiform; qdk&S,fopPmazmuf acgif;aqmifrsm;
udkzGifhcsjcif;/ t,Hkt=unfrJhapjcif;/ xkwfy,fypfjcif; r&Sdv#if awmfvSefaom
ypPn;f rJvh wl ef;pm;onf atmifyJG rcHEikd af y? TonfrmS wwd, tifwmae&Sif
e,fu vkyfaqmifonfh ay:vpDyifjzpfonf?
TonfEiS hf qufpyfI vlxrk sm;. tm%m&Sipf epfukd acgi;f aqmifrsm;
. tm%m&SifpepfESifh a,bk,stm;jzifh qef@usifbufxm;I E_dif;,SOfonf
txdvyk jf cif;rSm &,fp&maumif;atmif r[kwrf [wfEikd rf E_ iS hf rdu k rf rJ j_ zpfonf?
omrefudpPrsm;tay:wGif olvdkigvdktjrifrsm;&Sdonfh acgif;aqmifa[mif;rsm;
ae&mwGif wu,fyifr[kwfr[wfESifh tcsnf;ESD;pum;rsm;udkajymqdkaom
acgif;aqmifopfrsm;tm; wifjcif;onf (“acgif;aqmifrsm;udkjzKwfcs”[laom
aºu;a=umfoHudk tumtuG,f,lI) txl;yif &,fzG,faumif;vS.? TuJh
odk@aom acgif;aqmifrsm;um; *smreDjynfrS vlZifbwf/ 0kzf[def;/ a[mem;/
um;&S±dk;'g;/ z&uf'&pf0if',fESifh um;tmvm · wdk@jzpfonf? tmvmu
jy\emudk ydkrdk “euf±_dif;pGm”wifjy&efESifh EdkifiHa&;ygwDrsm;onf a,bk,s
tm;jzifrh vkt d yf? “"e&Si”f jzpfonf[k a=unm&ef }udK;pm;jcif;onf tvGew f &m
————————————
· 1920 ckEpS f azazmf0g&D 7 &uf [if;buf+rdK@xw k f “uGejf rLepftvkyo f rm; owif;pm”
trSwf 32 wGif um;tmvm. ygwzD suo f rd ;f a&; aqmif;yg;Y “tvkyo f rm;vlwef;pm;
onf "e&Si'f rD u
kd a&pDukd rzsuq
f ;D bJEiS hf "e&Sif Edik if aH wmfudk rzsuq
f ;D Ekid /f ygwrD sm;ukd rzsuf
33
&,fp&maumif;aoma=umifh oufjyif;cs±Hkom &Sdawmhonf? ao;i,faom
trSm;ukd qufvufqyk u f idk x
f m;ygu ‚trSm;twGuf ta=umif;jycsurf sm;ukd
wqifw h ;dk &SmazGygu ‚.“avmh*spu f saom ed*;kH csKyfcsurf sm;”qDo@dk qufvuf
,laqmifoGm;ygu ao;i,faomtrSm;onf {&mrtrSm;}uD;okd@ tpOfojzifh
ajymif;vJoGm;Edkifonf [lonfrSm trSefyifjzpfayawmhonf?
ygwDrlESifh ygwDpnf;urf;ukd jiif;qkdjcif;onfum; twkduftcHbuf.
tom;wif&v'f yifjzpf.? xkd@jyif TonfrSm "e&Sifvlwef;pm;. tusdK;
pD;yGm;twGuf ypPnf;rJhvlwef;pm;ukd vHk;0vufeufrJhapjcif;ESifh nDr#ay.?
TonfrSm "e&Sifaygufpwkd@. jyef@usJr_/ rwnf+idrfr_ESifh }udK;yrf;tm;xkwfa&;/
nDnw G af &;ESihf pnf;±H;k v_y&f mS ;a&; vkyEf idk pf rG ;f r&Srd w
_ @dk yifjzpfonf? ‚ukd cGijhf yKxm;
ygu ypPn;f rJah wmfveS af &; v_y&f mS ;r_widk ;f ukd rv$rJ aoG zsuq f ;D vdrrhf nfjzpfonf?
uGejf rLepf0g'&yfwnfrt _ &qdv k #if ygwrD ul jkd iif;y,fjcif;onf t&if;&Si0f g' ysupf ;D
jcif;t}udKumv (*smreDjynfY) rSaeI uGejf rLepf0g'. atmuftqifh od@k r[kwf
tv,ftvwfqifo h @kd wufvrS ;f jcif;r[kwb f J jrifrh m;aomtqifo h @kd wufvrS ;f
&ef}udK;pm;onft h "dym` ,fyifjzpfonf? u|eaf wmfw@dk onf ±k&mS ;jynfwiG f ("e&Sif
vlwef;pm;ukd +zdKcs+yD;aemuf wwd,ESpfwGif) t&if;&Sif;pepfrS qkd&S,fvpfpepf
------------------
qD;bJ ‚onf "e&Si'f rD u kd a&pDudk rzsuqf ;D Ekid af y”[ka&;om;xm;.?
vufwifwikd ;f jynfrsm;&Sd tvkyo f rm;or*~0g'orm;rsm;ESihf rif;rJ0h g' orm;rsm;.
ydrk Okd ;D aESmuf±y_ af xG;ae olrsm;onf “auseyfEpS o f rd rhf ”_ &SEd ikd af y+yD? tb,fa=umifh qdak omf
rdrw d @kd bmom rmhupf 0f g' orm;[k txift&Sm; ,lqae=uaom (au tmvm/ au
a[mem;wd@k onf txuf azmfjyyg owif;pmxJ&dS olw@kd . aqmif;yg;rsm;t& olw@kd onf
rmhupf 0f g'orm; ppfppfjzpfonf[k tvGecf ikd rf mpGmazmfjy=uonf? od@k aomf &,fp&m
taumif;qH;k r,HEk ikd pf &m Avmpum;rsm;udk ajymqd=k ujcif;jzifh rmhupf 0f g'. u}uD;cauG;
uked m;rvnfa=umif; zGiv hf pS jf yo=u.?) x,f0gcef@nm;onfh *smrefrsm;onfvnf; Tod@k
vH;k 0rqDavsmf rtyfpyfaom a&;om;ajymqdrk r_ sK;d udk azmfxw k cf =hJ uaom a=umifjh zpfonf?
rmhufpf0g'udk vufcH±Hkoufoufjzifh trSm;rsm;udk ra&SmifuGif;Edkifay? u|efawmfwdk@
±k&mS ;rsm;onf Ttcsuu f kd txl;aumif;pGm em;vnf=uonf? tb,fa=umifh qdak omf
u|eaf wmfw@kd wdik ;f jynfY rmhupf 0f g'onf r=umc%yif “acwfpm;”aeaoma=umifjh zpf.?
34
(0g) uGefjrLepfpepftedrfhqifhodk@ ul;ajymif;&ef yxrajcvSrf;udk vSrf;aeonf?
vlwef;pm;rsm; wnf&adS eao;onf? xd@k jyif ypPn;f rJv h w l ef;pm;u tm%modr;f
,l + yD ; aemif E S p f r sm;pG m =umonf h w d k i f ae&mwd k i f ; Y vl w ef ; pm;rsm;onf
wnf&SdaevdrfhOD;rnf? v,form;vlwef;pm; r&Sdonfh (odk@aomf ypPnf;ydkif&Sif
uav;rsm;&So d nf)h t*FvefjynfYqdyk grl Tumvonf wdak umif;wkad yvdrrhf nf?
vlwef;pm;zsuo f rd ;f a&;qdo k nfrmS ajr&Sirf sm;ESihf t&if;&Sirf sm;udk armif;xkwjf cif;
oufoufr[kwaf y-Tonfukd u|eaf wmfw@kd E_id ;f ,SOjf cif;t& vG,v f ,G uf u
l l
ES i f h +yD ; ajrmuf c J h . ?-uk uk e f p nf x k w f v k y f o l u av;rsm;tm; zsuf o d r f ; a&;
udv k nf; qdv k akd yonf? od@k &mwGif olw@kd ukd armif;xkwjf cif; rjyKEdik f/ zd ESyd jf cif;
vnf; rjyKEdkif? u|efawmfwdk@onf ‚wdk@ESifhtwl oifhjrwfpGm aexdkif &rnf?
tvGefwm&Snfaom/ jznf;aES;aom/ owd}uD;aom pnf;±Hk;a&;vkyfief;jzifh
omv#if olwdk@tm; jyefvnfjyKjyifI jyefvnfynmay;Edkifonf? (ay;&rnf)?
olwdk@onf "e&Sifaygufpywf0ef;usifjzifh ypPnf;rJhvlwef;pm;tm; tzufzufrS
0kid ;f &Hxm;onf? ‚u ypPn;f rJv h wl ef;pm;xJwiG f pdr0hf ifys@H E@HS um ypPn;f rJh vlwef;
pm;tm; v_u d pf m;+yD; ypPn;f rJv h wl ef;pm; twGi;f wGif "e&Sif aygupf ausm±d;k rJrh /_
rnDnGwfr_/ wOD;csif;0g'ESifh pdwf"mwf wufvdkufusvdkufjzpfr_wdk@jzifh tquf
rjywf edrfhusoGm;r_ jzpfaponf? ypPnf;rJhvlwef;pm;. EdkifiHa&;ygwDxw J Gif T
onfukd qef@usi&f eftwGuv f nf;aumif;/ ypPn;f rJv h w l ef;pm; pnf;±H;k a&; a&;tcef;
(xdk@jyif‚rSm t"dutcef;jzpf.) udk rSefuefpGm/ xda&mufatmifjrifpGm xrf;
aqmif&eftwGuv f nf;aumif;/ wif;usyaf om A[dck sKyfuikd rf E_ iS hf pnf;urf;&S&d ef
vdt k yfonf? ypPn;f rJt h m%m&Sif pepfqo kd nfrmS tzG@J tpnf;a[mif;. tiftm;
pkrsm;ESihf tpOftvmrsm;udk qef@usio f nfh }uh}H uHch ikd w f u kd yf JG jzpfonf? aoG;xGuf
oH,Ekd iS hf aoG;xGuo f , H rkd ahJ om/ t=urf;zufEiS hf +idr;f csr;f aomwdu k yf /JG ppfa&;ESihf
pD;yGm;a&;/ ynma&;ESihf tkycf sKyfa&;buf&dS wdu k yf jJG zpfonf? oef;aygi;f rsm;pGmaom
vlw@kd .tusi"f avh tiftm;onf a=umufp&mtaumif;qH;k tiftm;wck jzpf
.? wdkufyGJtwGif; xkom;ayom;&aom oHr%dygwDw&yfr&Sdygu rdrdvlwef;
pm;xJrS t±d;k om;qH;k aomol tm;vH;k . ,H=k unfru _ &kd &Sad om ygww D &yfr&Syd gu
vlxrk sm;. pdw"f mwfukd tuJcwf+yD; =oZmoufEikd pf rG ;f &Sad om ygww D &yfr&Syd gu
Tod@k aomwdu k yf uJG kd atmifjrifpmG rqifEEJ$ ikd af y? pkpnf;r_&adS om "e&Si}f uD;rsm;udk
35
zsufodrf;a&;rSm oef;aygif;rsm;pGmaom ypPnf;ydkif&Sifuav;rsm;udk zsufodrf;
a&;xuf tqaygi;f axmifaygi;f rsm;pGm vG,u f . l ? od@k aomf olw@kd . omrefjzpf
aom/ ae@pOfjzpfaom/ ao;zGaJ om/ rodomaom/ pdw"f mwfysuaf om jyKrlrr_ sm;
a=umifh olw@kd onf "e&Siv f wl ef;pm;u tvd&k adS om "e&Siv f w l ef;pm; jyefvnf
v$rf;rdk;&ef OD;wnfaom T tusKd;oufa&mufr_udk jzpfaponf? ypPnf;rJh
vlwef;pm;ygwD (txl;ojzifh ‚.tm%m&Sipf epf umvtwGi;f ) . oHr%d
pnf;urf;udk tenf;i,fr#yif tm;enf;atmifvkyfolonf wu,fyif ypPnf;
rJhvlwef;pm;tm; qef@usifum "e&Sifvlwef;pm;udk ulnDjcif;yifjzpf.?
acgif;aqmifrsm;-ygwD-vlwef;pm;-vlxkrsm; jy\emESifh ,SOfwGJI
“azmufjyefaom”tvkyform;or*~rsm; jy\emudk u|efawmfwdk@ aqG;aEG;&
rnf? odk@aomf OD;pGmtm;jzifh u|efawmfwdk@ygwD. tawG@t}uHKtay: tajccH
aom ed*;kH csKyfcsuwf csK@d ukd jyKvky&f ayvdrrhf nf? u|eaf wmfw@kd ygww D iG ;f wGi“f acgi;f
aqmifrsm;. tm%m&Sifpepf”udkwdkufcdkufr_rsm; tpOfojzifh&SdcJhonf? u|ef
awmfrw S rf o
d a&G@qykd gv#if Tod@k aom wdu k cf ukd rf r_ sK;d udk yxrqH;k t}udrf =um;&
onfrSm 1895 ckESpfu jzpfonf? xdktcsdefu w&m;0iftm;jzifh ygwD˜ rwnf
axmif&ao;ay? od@k aomf +rdK@e,ftpkrsm;udk acgi;f aqmifrnfh A[dt k pkukd pdeyf D
wmZbwf+rdK@wiG f pwifz@JG pnf;onfh tcsed jf zpfonf? u|eaf wmfw@kd ygw. D 9 }udrf
ajrmufueG *f &uf (1920 ck {+yDv) wGiv f nf;“acgi;f aqmifrsm;. tm%m&Sipf
epf”udk qef@usiI f vnf;aumif;/“vltenf;i,fu pd;k rd;k xm;r_”ponfw@kd ukd qef@
usifIvnf;aumif; ajymqdkcJhaom rajymyavmufonfh twdkuftcHwck&SdcJh
onf? xdk@a=umifh *smrefrsm;twGif;&Sd“vuf0J*dk%f;uGefjrLepf0g' oli,fem”rSm
tH=h op&mr[kw/f topfr[kw/f a=umufp&m r[kwaf y? Tzsm;emr_onf rnf
onfh tEW&m,frS rjzpfapbJ zsm;+yD;aemufwiG f cE<mud, k o
f nf ydI k yif awmifw h if;
vmvdrrhf nf? tjcm;wzufwiG f Oya'wGi;f ESihf Oya'yvkyif ef;rsm;tm; vsijf ref
pGm wvSnphf D ajymif;vJro _ nf twdtustm;jzifh ppfO;D pD;XmecsKyf qdv k okd nfrmS
acgif;aqmifrsm;udk zHk;uG,fxm;&ef txl;v#Kd@0SufpGm uG,f0Sufxm;&ef vdktyf
vmaponf? u|eaf wmfw@kd .udpw P ek ;f uqdv k #if wcgw&H tvGet f E©&m,f&adS om
tusKd;qufudk ay:xGufapcJh.? tqdk;0g;qHk;rSm 1912 ckESpfwGif olv#Kd rmvif
aemfpuDonf aAmf&ADS pf A[dak umfrwDxo J @kd a&muf&v dS mcJjh cif;jzpfonf? olonf
36
opPmazmuf+yD; q,faygif;&maygif;rsm;pGmaom taumif;qHk;/ opPmt&SdqHk;
&Jabmfrsm;udk tvky=f urf;ESihf axmif'%fusa&mufapum ‚wd@k txJrS rsm;pGm
udk ydkIjrefjref aowGif;ydk@cJhonf? olonf xdkxufydkI }uD;rm;aomtE©&m,f
rjyKEdik cf o
hJ nfrmS u|eaf wmfw@kd wiG f Oya'wGi;f ESihf Oya'yvkyif ef;. rSeu f efaom
aygif;pyfr_ &Sdaoma=umifhjzpf.? rmvifaemfpuDonf u|efawmfwdk@,Hk=unfr_udk
&&Sd&eftwGuf ygwD.A[dkaumfrwD0ifESifh 'l;rm;v$wfawmf udk,fpm;vS,f w
a,muftjzpfEiS hf Oya'wGi;f owif;pmwnfaxmifa&;wGif rwwfombJ u|ef
awmfwdk@tm; ulnDcJh&.? Towif;pmrsm;u ZmpepfatmufrSmyif rif&SDApf
tacsmif0g'udk wdu k yf q
JG ifEEJ$ ikd cf +hJ yD; oifah wmfpmG ±kyzf sux
f m;aom o¿mefjzifh
aAmf&ADS pf0g'. tajccHrsm;udk 0g'jzef@Eikd cf o hJ nf? rmvifaemfpuDonf wzufwiG f
taumif;qH;k aAmf&ADS pf q,faygi;f &maygi;f rsm;pGmudk tvky=f urf;/ tusO;f axmif
ESifh aowGif;ydk@cJhonf? tjcm;wzufwGif olonf Oya'wGif; owif;pmrsm;rS
wqifh axmifaygi;f rsm;pGmaom aAmf&ADS pftopfrsm;udk ynmay;&mwGif rwwf
ombJ ulncD &hJ onf? azmufjyefaom tvkyo f rm;or*~rsm;twGi;f wGif awmf
vSefa&; vkyfief;rsm; rnfodk@vkyfukdifoenf; qdkonfudkoif,l&rnfh vkyfief;
wm0efESifh &ifqdkifae&aom *smref (+Adwdef/ tar&duef/ jyifopfESifh tDwvD
tygt0if) &Jabmfrsm;onf Ttcsufudk av;eufpGm pOf;pm;zkd@aumif;.?·
a&S@wef;ta&mufq;kH wdik ;f jynfrsm;tygt0if wdik ;f jynfrsm;pGmwGif "e&Sif
vlwef;pm;onf uGejf rLepfygwrD sm;xJo@kd ,cktcg olv#Krd sm;apv$waf ea=umif;
Ttwdkif;qufvufIvnf; apv$wfvdrfhOD;rnfjzpfa=umif;udk oHo,jzpfp&m
rvdkay? TtE©&m,fudk wdkufcdkuf&ef enf;vrf;wckrSm Oya'wGif;ESifh Oya'y
tvkyfudk usifvnfyg;eyfpGm aygif;pyfay;jcif;yifwnf;?
————————————————————————
· rmvifaemfpuDonf *smreDjynfwGif ppfoHk@yef;jzpfoGm;onf? aAmf&SDApfrsm; tkyfpdk;
r_atmuf&dS ±k&mS ;jynfo@kd oljyefvmaomtcg ol@uckd sujf cif; cH±k ;kH wifppfaq;+y;D u|eaf wmfw@kd
tvkyform;rsm;u ypfowfcho J nf? rif&SDApfrsm;onf olv#Kdwa,mufu u|efawmf
wd@k ygw. D A[dak umfrwDtzG@J 0if jzpfonf[al om u|eaf wmfw@kd . trSm;twGuf jyif;xefpmG
wdu k cf u
kd cf .
hJ ? od@k aomf u&ifpuDvufatmufwiG f u|eaf wmfw@kd u 'l;rm; v$waf wmfOuUÏ
a&mhwifut kd m; zrf;qD;I ±H;k wifppfaq;&ef awmif;qdck o
hJ nf? tb,fa=umifq h akd omf
37
(6)
51
(7)
65
(8)
100
(10)
121
aemuf q uf w G J
· tem*wfwiG f “vuf0*J %
kd ;f ” uGejf rLepfrsm; (0g) ygvrD efqef@usiaf &;orm;
rsm;ESifh a,bk,suGefjrLepfrsm; aygif;pyfrd=urnfh jy\emESifhywfoufI atmufyg
tcsufrsm;udk u|efawmf!¸efjyvdkayao;onf? u|efawmf zwfcJh&or#aom *smreD&Sd
“vuf0*J % kd ;f ” uGejf rLepfrsm;ESihf a,bk,sueG jf rLepfrsm;. owif;pmrsm;t&qdak omf
“vuf0o J rm;rsm;”. wyef;omr_onfum; olw@kd onf a,bk,s uGejf rLepfrsm;xuf
pmaomf vlxt k wGi;f Y v_@H aqmfynmay;onfh vkyif ef;vkyaf qmifru _ kd ydrk pkd rG ;f aqmifEikd jf cif;
jzpfayonf? u|efawmfonf aAmf&SDApfygwD. ordkif;xJY tvm;wltjzpfrsm;udk
xyfwvJvaJ wG@cahJ yonf? od@k aomfvnf; twdik ;f twmydrk akd o;i,fI a'oE©&tpnf;t±H;k
wckcsi;f Yjzpf+yD; wjynfv;kH twdik ;f twmt& r[kwaf y? Oyrmqdak omf 1907-1908
ckEpS t
f wGi;f wGif “vuf0*J % kd ;f ”aAmf&ADS pfrsm;onf wcgw&H tcsK@d aomae&mrsm;wGif vlxu k kd
v_@H aqmf ynmay;&mY u|eaf wmfw@kd xuf ydrk akd tmifjrifrr_ sm; &S=d uayonf? wpdww f ydik ;f
tm;jzifh Tonf awmfveS af &;umvtwGi;f od@k r[kwf awmfveS af &;ESihf ywfoufI ylyl
aEG;aEG; trSw&f ae=uao;onfh umvtwGi;f Y jiif;y,fr“_ oufouf”enf;y&d,m,f
rsm;jzifh vlxx k H csO;f uyf&ef ydrk I
kd vG,uf al oma=umifh jzpfayonf? rnfo@kd yifjzpfap ‚onf
TuJo h @kd aom enf;y&d,m,frsK;d rSeu f efa=umif;udk jyoonhf taxmuftxm; r[kwaf y?
rnfo@kd yifjzpfap oHo,enf;enf;uav;rS &Spd &mrvdo k nfrmS awmfveS af om vlwef;pm;
(0g) ypPn;f rJh vlwef;pm;. ppfreS o f nfwh yfO;D / a&S@wef;a&muf wyfz@JG jzpfvo dk nfh xk@d jyifxyfI
124
2? *smreD j ynf & S d uG e f j rLepf r sm;ES i f h tif ' D y if ; 'if h r sm;
od@k aomf &Jabmf abmf'*D gEiS hf ol.“vuf0”J rdwaf qGrsm;wd@k onf vl}uD;
rif; wl&yfwED iS hf taygi;f tygw@kd EiS hf ywfoufI olw@kd .rSeu f efonfh a0zefcsuf
xJrS ygvrD efxyJ g0ifvyk u f ikd af &;onf a,bk,stm;jzifh tE©&m,f &Sad yonf[k
rSm;,Gi;f aom ed*;kH csKyfcsuuf kd qGx J w
k cf =hJ uavonf? tDwvD “vuf0o J rm;rsm;”
onf TtjrifudkaxmufcH&mY av;eufonfh jiif;qdkcsufESifh ywfoufonfh
t&dyfta&mifyif rwifjyEdkif=uay? olwdk@onf ypPnf;rJh awmfvSefa&;twGuf
jyifqif&mY rjiif;Edik af vmufatmif wefz;dk &Scd o hJ nfh "e&Siyf gvrD eftm; wu,f
wrf; awmfveS af &;qefI wu,fwrf; uGejf rLepfrqefaom toH;k jyKyHEk iS hf ywf
oufonfh Edik if w H umherlemrsm;udk olw@kd rod&mS =uay? (od@k r[kwf arhypf&ef
}udK;pm;ae=uayonf?) olwdk@onf ygvDreftm; toHk;jyKonfh enf;“opf”udk
rod em;rvnfEikd =f ubJ aAmf&ADS pfrqefonfh enf;“a[mif;”udk rd;k rqH;k ajrrqH;k
xyfjyefwvJvJ ajymqdkatmf[pfIom ae=uonf?
130
TonfrmS olw@kd . tajccHtrSm;yif jzpfawmhonf? uGejf rLepf0g'onf
ygvDrefpepf e,fy,fwGifomruao; v_yf&Sm;r_e,fy,f tm;vHk;wGif 'kwd,
tifwmae&Sife,f. tpOftvmrsm; ('kwd,tifwmae&Sife,f. aumif;rGef
csufrsm;udk xdef;odrf;I jzpfay:wdk;yGm;ap&if;)ESifh jywfom;pGm; tqufjzwfr_
udk ud, k pf m;jyKvdrrhf nfjzpfaom rlt& topfjzpfaomt&mrsm;udk rkcsay;tyf
&rnf (=um&Snpf mG rav#mah omZGjJ zifh acgi;f rmrm vH;k yef;f tm;xkwjf cif;r&Syd gu
‚udkay;tyf&ef jzpfEdkifvdrfhrnf r[kwfayy)?
pme,fZif;vkyfief;udk =unfh=uygpdk@? owif;pmrsm;/ pmapmifrsm;ESifh
a=unmpmwrf;rsm;jzifh 0g'jzef@csad &; v_@H aqmfa&;/ pnf;±H;k a&;wd@k twGuf vdt k yf
aom vkyif ef;udv k yk u
f ikd cf ahJ yonf? tenf;ESit hf rsm; ,Ofaus;=uonfh wdik ;f jynf
wdkif;&Sd rnfonfhvlxkv_yf&Sm;r_rqdk pme,fZif;qdkif&m ,E©&m;udk vufv$wf
rxm;Edkif=uay? “acgif;aqmifrsm;”tm; atmf[pfjypfwifjcif;onfvnf;
aumif;/ vlx}k uD;tm; acgi;f aqmifrsm;. v$r;f rd;k r_rS uif;a0;apa&;udk xde;f odr;f
&ef av;eufpGmt"dÏmef jyKjcif;onfvnf;aumif;/ "e&Sifynmwwf ywf0ef;
usifrSvmonfh olrsm;udk Tvkyfief;twGuf toHk;cs&efvdktyfr_udk z,f&Sm;
ypfvrd rhf nf r[kwaf y? od@k r[kwf t&if;&Sipf epfatmufY Tvkyif ef;udk vkyu f idk f
ae&aom "e&Sif'Drdkua&pD yk*~vduydkifqdkifr_pepf ywf0ef;usif tajctaeESifh
todik ;f t0dik ;f xJrS vGwx f u G Ef ikd af pvdrrhf nf r[kwaf y? "e&Siv f w
l ef;pm;udk wGe;f
vSe+f yD; ypPn;f rJvh w l ef;pm;u Edik if aH &;tm%mudk &&S+d yD;onfah emuf 2 ESp=f um
onfhwdkif u|efawmfwdk@.ywfvnfY Tywf0ef;usif tajctaersKd; T"e&Sif
'Dru kd a&pD yk*v ~ u d ydik f qufqaH &;. xkvu kd x f nfvu
kd &f adS om (v,form;ESihf
vufr_ynmonfrsm;) ywf0ef;usifrsKd;onf qufvuf&Sdaeayao;onf?
ygvrD efpepfonf jyKrlaqmif&u G cf su. f o¿mefwrsK;d jzpf+yD; pme,fZif;
vkyfief;onf tjcm;aomo¿mefwrsKd; jzpfavonf? tu,fI Tbuf
ESpzf ufpvH;k Y yg0ifvyk u f ikd af eolrsm;onf uGejf rLepfppfppfrsm; jzpf=uygu ypPn;f
rJhvlwef;pm;. vlxkvuQ%maqmifaom ygwD.tzG@J 0ifppfppfrsm; jzpf=uygu
‚vkyfief; 2 ckpvHk;. twGif;oabmonf uGefjrLepfjzpfEdkifonf? jzpfvnf;
jzpfoifhonf? odk@aomfjim;vnf; yxrwzufwGifjzpfap 'kwd,zufwGifjzpfap
xdkr#ru t&if;&SifpepfatmufwGifvnf;aumif;/ t&if;&Sif0g'rS qdfk&S,fvpf0g
131
'odk@ ul;ajymif;onfh umvwGifvnf;aumif; rnfonfhbuf&Sd vkyfief; t
wGif;YYjzpfap rkcsrvGJraoGyif ausmfeif;&rnfh tcuftcJrsm;ESifh xl;jcm;onfh
vkyfief;wm0efrsm;udk ypPnf;rJhvlwef;pm;onf ra&SmifuGif;Edkifay? ‚"e&Sif
vlwef;pm;rS vm=uaomolrsm;udk rdrw d @kd .&nf&, G cf suo f @kd a&muf&&dS ef toH;k cs
a&;/ "e&Sifvlwef;pm; ynmwwftpGJtvef;rsm;ESifh =oZmrsm;udk tEdkifwdkuf
ypfa&;/ "e&Siaf ygupf vlwef;pm; ywf0ef;usi. f ckcrH u_ ckd snehf @J apa&; (tqH;k owf
tm;jzifh vH;k 0jyKjyifajymif;vJypfa&;) [laom ypPn;f rJv h w l ef;pm;u ajz&Si;f &rnfh
xl;jcm;onfh vkyfief;wm0efrsm;udk a&SmifuGif;Ir&Edkifay?
1914-1918 ck E S p f ppf } uD ; rwd k i f r D t vG e f “ vuf 0 J q ef o nf h ” rif ; rJ h
0g'Drsm;/ qif'Du,f0g'Drsm;ESifh tjcm;olrsm;onf ygvDrefpepfudk jypfwifqaJ &;
jcif;/ "e&Sifvlwef;pm;. v_dufpm;r_udkcH&aom qdk&S,fvpfygvDref trwfrsm;
udk oa&mfcjhJ cif;/ olw@kd . tqifah e&m vdu k pf m;r_ukd ±_wcf swu kd cf ukd jf cif; ponf
wd@k ukd vkycf ahJ omfvnf; olw@kd u, kd wf ikd rf mS rl pme,fZif;vkyif ef;rS wqi wqif/h tvkyf
orm;or*~vkyfief;rSwqifh tvm;wl "e&Sifvlwef;pm;. tqifhae&mvkduf
pm;r_rsKd;udk vkyfudkifae=ur_ tyHktyifudk wdkif;jynftm;vHk;wGif u|efawmfwdk@
awG@jrifc+hJ yD;+yD r[kwyf gavm? tu,fI jyifopfjynfwjynfxu J okd m ajym&rnf
qdku vl}uD;rif;*sLa[mESifh rm[def;wdk@onf pHxm;avmufonfh Oyrmrsm;yif
r[kwfygoavm?
ygvDrefwGif;0ifa&mufr_udk“jiif;y,f”=uonfholrsm;. uav;qefr_
onfum; tvkyform;v_yf&Sm;r_twGif;&Sd "e&Sif'Drdkua&pD. =oZm*,ufESifh
wduk yf qJG if&onfh cufco J nfv
h yk if ef;wm0efukd Tod@k “±d;k ±d;k jzpfonf”h “vG,u f l
onfh”awmfvSefonf[k ,lqxm;onfhenf;jzifh“ajz&Sif;”Edkifonf[k awG;
xif=ur_tay:wGif wnf&adS eayonf? vufawG@wiG u f m; olw@kd onf ud, k t hf &dyf
udk udk,fvef@aejcif;r#om jzpfavonf? tcuftcJrsm;udk r=unfhrlI rsufpd
rSw
d xf m;jcif;r#om jzpfavonf? tajymoufoufjzifh tcuftcJrsm;udk a&Smif
&Sm;jcif;om jzpfavonf? t&Suu f if;rJq h ;kH aom tqifah e&m vdu k pf m;a&;0g'
ygvDreftrwfae&mrsm;tm; "e&SifqefqeftoHk;csr_/ ygvDrefvkyfaqmifr_rsm;
tay: txift&Sm; jyKjyifa&;qefaom tjrifvrJG mS ;r_rsm; ,kwn f o hH rd zf si;f onfh
"e&Sifaygufpwdk@. or±dk;ustavhtusifhrsm;onfum; t&if;&Sifpepf a=umifh
132
tvkyform;v_yf&Sm;r_. tjyifbufwGifomru tvkyform;v_yf&Sm;r_.
twGif;ydkif;wGifyg ae&mwumY jzpfyGm;apcJhonfh/ rjiif;Edkifavmufonfh
tpOft+rJ jrifawG@ae&onfh tjyef@ESH@qHk;aom xl;jcm;csufrsm; jzpfavonf?
odk@aomf t&if;&SifpepfESifh ‚uzefwD;cJhaom "e&Sifvlwef;pm;ywf0ef;usif
(TuJhodk@ ywf0ef;usifrsKd;onf "e&Sifvlwef;pm;udk wGef;vSef+yD;onfh aemuf
wGiyf if csKyf+idr;f r_onf tvGeaf ES;ayonf? tb,fa=umifq h akd omf v,form;
rsm;onf "e&Sifvlwef;pm;udk tqufrjywf jyefvnfaygufzGm;apaoma=umifh
jzpfayonf) wd@k u jyKrlvy_ &f mS ;r_EiS hf b0e,fy,ftm;vH;k Y o¿meft& tenf;
i,fom jcm;em;r_&+dS yD; tESpo f m&vH;k 0wlno D nfh "e&Siv f w l ef;pm; tqifah e&m
vdu k pf m;r_0g'/ trsK;d om;a&SmAf if0g'/ "e&Siaf ygupf ,kwn f ohH rd zf si;f r_ ponfw@kd ukd
jzpfyGm;apavonf?
cspv f pS mG aomygvrD efukd oydwaf rSmufol qef@usio f l vl}uD;rif;rsm;cif
Asm;/ oifwdk@udk,fudkoifwdk@ “tvGefawmfvSefa&;qefonf” [k ,lqxm;=u
aomfvnf; wu,fhvufawG@Y oifwdk@onf tvkyform; v_yf&Sm;r_twGif;&Sd
"e&Sifvlwef;pm;. =oZm*,ufrsm;ESifh wdkufyGJqif&mrSm ay:aygufvmonfh
E_dif;,SOfjcif;t& r}uD;rm;onfh tcuftcJrsm;a=umifh oif w d k @ a=umuf & G H @
cJh=uon
uonf? oifwdk@.atmifyGJ qdkvdkonfrSm "e&Sifvlwef;pm;udk+zdKcsI ypPnf;rJh
vlwef;pm;u tm%mudkodrf;ydkufjcif;wdk@onf ydkI}uD;rm;+yD; wdkif;wmI
r&atmif }uD;rm;onfh Todk@aom tvm;wl tcuftcJrsKd;udk zefwD;ay;
vdrrhf nf? oifw@kd onf uav;oli,fuo hJ @kd yif ,ae@&ifqikd af e&onfh tcuftcJ
uav;. ajcmufveS @f r_ udck cH &hJ +yD; eufjzefobufwiG f tvm;wltcuftcJrsK;d
rrS e f ; qEd k i f a vmuf atmif } uD ; rm;onf h twd k i f ; twm&S d a om tvm;wl
tcuftcJrsK;d udk ausmv f m$ ; &efyikd Ef ikd af tmif avhvmoif,=l u&OD;rnf qdo k nfukd
oifwdk@ rod=uao;ay?
qdkAD,uftm%matmufwGif ydkrdkrsm;jym;onfh "e&Sifynmwwfrsm;
onf oifw@kd EiS hf u|eaf wmfw@kd . ypPn;f rJyh gwx D o
J @kd wd;k 0ifvm=uvdrhf OD;rnfjzpf
onf? olwdk@onf qdkAD,ufrsm;xJodk@vnf;aumif;/ w&m;±Hk;rsm;xJodk@ vnf;
aumif;/ tkycf sKyfa&; tzG@J tpnf;rsm;xJo@kd vnf;aumif; wd;k 0ifvm=uvdrrhf nf?
tb,fa=umifq h akd omf u|eaf wmfw@kd onf t&if;&Si0f g'u zefw;D xm;onfh vl[l
133
aom±ky0f wˆK. tultnDryg&b dS u
J eG jf rLepf0g'udk rwnfaqmufEikd af oma=umifh
jzpfonf? tb,fa=umifhqdkaomf "e&Sifynmwwfrsm;udk armif;xkwfjcif;/
zsuq f ;D jcif;rjyKEdik af oma=umifh jzpfavonf? u|eaf wmfw@kd onf olw@kd uw kd ukd ,f l
odrf;oGif;&rnf? jyefvnfyHkoGif;&rnf? jyKjyif&rnf? jyefvnf ynmay;&rnf?
ypPnf;rJhrsm;udk,fwdkifonf rdrdwdk@. "e&Sifaygufp tpGt J vef;rsm;udk ewfwdk@.
wefcdk;jzifhvnf;aumif;/ r,fawmfrm&D. Asm'dwfpum;jzifhvnf;aumif;/ aºu;
a=umfo/H qH;k jzwfcsuf od@k r[kwf trde@f jyefwrf;csrw S f vduk jf cif;jzifh vnf; aumif;
wcsuw f nf;razsmufzsuEf ikd =f uay? us,jf yef@onfh "e&Siaf ygupf =oZm*,uf
rsm;udk qef@usifonfh/ &Snf=umIcufcJonfh us,fjyef@aom wdkufyGJ twGif;Y
omv#if azsmufzsufEdkifayonf? ypPnf;rJhtm%m&Sifpepf. tajccH tkwfjrpf
ay:wGif &Snf=umonfh wdkufyGJtwGif;Y ypPnf;rJhvlwef;pm;onf rdrdudk,frdrd
xyfrHI ynmay;&ouJhodk@yif olwdk@udkvnf; xyfrHarG;jrLynmay;&rnf? ,ck
tcg qdAk , D uftm%matmufY ygvrD efqef@usiaf &;orm;rsm;u vufwcsuf
&rf;vdkuf±Hkr#jzifh z,f&Sm;ypfEdkifonf[k rme}uD;pGm/ b0ifjrifhpGm/ ayghwefpGm/
uav;qefpGm pOf;pm;xm;onf? TuJhodk@aomtvm;w aomtvm;wl vkyfief;wm0ef
rsm;onf qd k A D , uf r sm;twG twG i f ; wG i f v nf ; aumif ; / qd k A D , uf t k y f c sKyf a &;
tzGJ@tpnf;rsm;wGifvnf;aumif; qdkAD,uf “Oya'tusKd;aqmif”(±k&Sm;jynfY
u|eaf wmfw@kd onf "e&Siv f w
l ef;pm; a&S@aepepfukd zsuo f rd ;f cJo
h nf? TpepfrsK;d udk
zsuo f rd ;f jcif;onfvnf; tvGerf eS u f efayonf? od@k aomfvnf; ‚onf “qdAk D
,uf”“Oya'tusK;d aqmif”trnfjzifx h yfrH touf0ifvmjyefayonf) twGi;f
wGif vnf;aumif;/ xyfraH y:ayguv f mayonf? qdAk , D uf tif*sief , D mrsm; t
wGif;wGifvnf;aumif;/ qdkAD,uf ausmif;q&mrsm; twGif;wGifvnf;aumif;/
qdkAD,ufpuf±Hkrsm;xJ&Sd tcGifhxl;rsm;udk &cHaeonfh/ qdkvdkonfrSm u|rf;usifr_
tjrifhrm;qHk;ESifh taumif;qHk; cHpm;cGifhudk&aeonfh tvkyform;rsm; twGif;
wGifvnf;aumif; "e&Sifvlwef;pm; ygvDrefpepfrSm&SdcJhonfh raumif;r_tm;
vH;k onf tqufrjywfjyefvnf ayguzf mG ;aer_ukd u|eaf wmfw@kd awG@jrifEikd o f nf?
ypPnf;rJhvlwef;pm;. pnf;±Hk;r_/ pnf;urf;&Sdr_wdk@jzifh rarmryef;tqufrjywf
a&&Snt f av#mh ray;onfh wdu k yf q JG ifErJG o
S m Tqd;k 0g;onft h EW&m,fukd wjznf;
jznf; tEdkifwdkufEdkifayvdrfhrnf?
134
"rRwmyif "e&Sifvlwef;pm;. tkyfpdk;r_atmufYqdkv#if u|efawmfwdk@
onf u|efawmfwdk@ygwDtwGif;&Sd qdkvdkonfrSm tvkyform;rsm;. ygwDwGif;&Sd
"e&Siftusifh"avhrsm;udk ausmfeif;&ef“tvGefcufcJ”ayonf? "e&SiftpGJt
vrf;rsm;a=umifh ar#mv f ifph &mr&Sad tmif ysupf ;D cJ=h uonhf awG@aeus ygvrD efacgi;f
aqmifrsm;tm; ygww D iG ;f rS armif;xkwyf pfa&;onf“tvGecf ufc”J ayonf? u|ef
awmfwkd@ tºuif;rJhvdktyfaom "e&Sifvlwef;pm;rS xGufvm=uonfh olrsm;
tm; (tvGeef nf;onfh ta&twGuyf ifjzpfygap) ypPn;f rJv h w l ef;pm;. pnf;urf;
udk emcHapa&;onf “tvGecf ufc”J ayonf? "e&Siv f w l ef;pm; ygvrD eftwGi;f Y
tvkyo f rm;vlwef;pm;udk wu,fwrf;ud, k pf m;jyKonfh uGejf rLepftpkukd zG@J pnf;
a&;onf “tvGecf ufc”J ayonf? uGejf rLepftrwfrsm;tm; "e&Siyf gvrD ef. +iD;
aiG@z, G &f m upm;r_rsK;d udk rjyKvkyaf pbJ vlxt k wGi;f tvGet f a&;w}uD; vdt k yf
aom 0g'jzef@csda&;/ v_H@aqmfa&;/ pnf;±Hk;a&;vkyfief;rsm;udk vkyfudkifap&efrSm
“tvGecf ufc”J ayonf? Tt&mtm;vHk “cufco J nf” qdo k nfrmS rSeaf yonf?
Tt&monf ±k&Sm;jynfY tcuftcJjzpfcJhI "e&Sifvlwef;pm;rsm;pGm awmifh
wif;ae+yD; "e&Si'f rD u kd a&pD tpOftvmrsm; ydrk t kd m;aumif;aeonfh taemuf
Oa&myESifh tar&duwGifqdkaomf rE_dif;,SOfEdkifavmufatmif ydkrdkcufcJayawmh
onf?
odk@aomfjim;vnf;“tcuftcJ”rSefor#tm;vHk;onf ypPnf;rJhvlwef;
pm; awmfvSefa&;umvtwGif;wGifvnf;aumif;/ tm%modrf;,l+yD; aemuf
wGiv f nf;aumif;/ ypPn;f rJrh sm;u awmfveS af &; atmify&JG a&;twGuf rvGrJ aoG
ajz&Sif;ypf&rnfjzpfaom tvm;wlwrsKd;wpm;wnf; jzpfonfhvkyfief; wm0ef
rsm;ESifh E_dif;pmvdkufonf&Sdaomf uav;upm;p&mr#om jzpfayawmhonf?
ypPnf;rJhtm%m&SifpepfatmufwGif oef;aygif;rsm;pGmaom v,form;rsm;ESifh
vkyif ef;ydik &f iS u
f av;rsm;/ &maygi;f axmifaygi;f rsm;pGmaom±H;k tr_xrf; vkyo f m;
rsm;/ t&m&Srd sm;/ "e&Siyf nmwwfrsm;udk rkcsyifjyefvnf ynmay;a&;/ ‚wd@k
tm;vH;k tm; ypPn;f rJEh ikd if aH wmfEiS hf ypPn;f rJah cgi;f aqmifru _ kd emcHapa&;/ ‚wd@k .
"e&Sit f usi"hf avhrsm;ESihf tpOftvmrsm;udk tEdik w f ukd yf pfa&;wd@k onf wu,f
wrf;tm;jzifh tvGe@f tvGe}f uD;rm;onfh vkyif ef;wm0efjzpfonf? Tonfw@kd EiS hf
E_id ;f pmvdu k of nf&adS omf "e&Sit f yk pf ;kd r_atmufY "e&Siyf gvrD eftwGi;f wGif ppfreS f
135
aom ypPnf;rJhygwD. uGefjrLepftpkppfppfudk zGJ@pnf;wnfaxmifa&;qdkonfrSm
uav;rsm;upm;ouJhodk@yif vG,fulvSayonf?
tu,fI u|efawmfwdk@. “vuf0J”&Jabmfrsm;ESifh ygvDrefqef@usif
onfh &Jabmfrsm;onf ,cktcgY Todk@ao;i,fonfh tcuftcJuav;udkyif
ausmv f m$ ;ajz&Si;f &ef ravhvm rwwfajrmufEikd =f uygv#if olw@kd onfaemiftcgY
ypPn;f rJth m%m&Sipf epfukd taumiftxnfazmfEikd pf rG ;f &Sv d rd rhf nfr[kw/f }uD;rm;
onfh twdkif;twmt& "e&Sifynmwwfrsm;ESifh "e&SiftzGJ@tpnf;rsm;tm;
emcHvmap+yD; jyefvnfyo kH iG ;f Edik pf rG ;f &Svd rd rhf nfr[kw?f od@k r[kwf olw@kd . oif,l
r_ukd t&ifpvdk +yD;ajrmufap &vdrrhf nfjzpfonf? xd@k jyifTod@k t&ifpvdjk zpfru _
ypPnf;rJhvlwef;pm;. ta&;awmfyHkudk t}uD;tus,f xdcdkufepfemapvdrfhrnf
jzpf+yD; olwdk@onf omrefxufydkrsm;aom trSm;rsm;udk usL;vGefrd=uvdrfhrnf?
omrefxufydkrsm;aom csnfheJ@r_udk azmfjyvm=uvdrfhrnfponfjzifh cdkifrmpGm
ajymEdkifayonf?
"e&Sifvlwef;pm;onf twGef;vSefrcH&ao;or# xdk@aemufwGifvnf;
pD;yGm;a&;uav;ESihf ukepf nfxw k v f yk rf _ uav;wd@k onf vH;k 0 ruG,af ysmufao;
or# umvywfv;kH "e&Siv f w l ef;pm;. todik ;f t0dik ;f / yk*v ~ ud ydik q
f ikd o
f l tusihf
"avhrsm;ESihf "e&Siaf ygupf tpOftvmrsm;wd@k onf ypPn;f rJv h wl ef;pm; v_y&f mS ;
r_. twGi;f tjyif 2 &yfpvH;k &Sd ypPn;f rJv h wl ef;pm;. vkyif ef;udx k cd u
kd f ysupf ;D ap
vdrfhrnf? xdk@jyif xdcdkufysufpD;onfh t0ef;t0dkif;onf jyKrlaqmif&Gufcsuf.
bufwzuf (0g) ygvrD efqikd &f m jyKrlaqmif&u G cf suf bufwzufwnf;omv#if
r[kwfao;bJ rvGJraoGyif,Ofaus;r_ESifh EdkifiHa&;e,fy,frsm;ygrusef vl@tzGJ@
tpnf;. jyKrlaqmif&Gufcsuf. e,fy,ftm;vHk;txd jzpfayonf? xdk@jyif
jyKrlaqmif&u G cf su.f e,fy,fwcktwGi;f &Sd “rcsr;f ajrhz, G &f m”aom jy\emrsm;
od@k r[kwf tcuftcJrsm;xJrS wckcu k kd a&Smif&mS ;&ef uif;&Si;f pGmae&ef }udK;yrf;
r_onf tvGew f &m}uD;av;onfh trSm;jzpfawmhonf? ‚twGuf aemifqv kd #if
jyefvnfay;qyf&rnfrmS aocsmvSayonf? u|eaf wmfw@kd onf vkyif ef;ESihf jyKrl
aqmif&Gufcsufwdk@. e,fy,fwdkif;udk c|if;csufr&Sd ydkifEdkifu|rf;usifaeap&efESifh
ae&mwumwGif tcuftcJrsm;tm;vH;k / "e&Sit f avhtusirhf sm; "avhx;kH pHrsm;/
tpOftvmrsm; tm;vH;k wd@k ukd ausmv f m$ ;ajz&Si;f &ef wwfajrmufatmif avhvm
136
&rnf? jy\emudk tjcm;enf;jzifh wifjycsufrSefor#onf ao;odrfI uav;
qefayonf?
1920 - arv 12 &uf?
5?
tif - vD e iif
137
0d k i f u k y f x H r S a y;pm
('wfcsu
f ,
kd pf m;vS,t
f zG@J .ud,
k pf m;)
139
&S i f ; vif ; csuf r sm;
147
trnf t !¸ e f ; rsm;