Sadržaj

UVOD ....................................................................................................................................................................... 1
1. NAČIN RADA BENZINSKE PUMPE .................................................................................................................... 2
2. FUNKCIJA STANICA ZA SNADBJEVANJE GORIVA ............................................................................................. 2
3. LOKACIJA BENZINSKE STANICE ........................................................................................................................ 2
4. PODJELA PO VELIČINI ...................................................................................................................................... 3
4.1. Manje benzinske stanice ......................................................................................................................... 3
4.2. Veće benzinske stanice............................................................................................................................ 3
5. PODJELA PO NAČINU PRISTUPA VOZILA ......................................................................................................... 3
6. SAOBRAĆAJNE POVRŠINE BENZINSKIH STANICA ............................................................................................ 4
7. PRATEĆE DJELATNOSTI NA BENZINSKIM STANICAMA .................................................................................... 5
8. POSEBNE ODREDBE ZA PROJEKTOVANJE STANICA ZA SNADBJEVANJE GORIVOM......................................... 5
9. PRIKLJUČAK NA JAVNI PUT .............................................................................................................................. 6
10. UREĐAJI ZA TOČENJE GORIVA .................................................................................................................... 6
11. REZERVOARI ................................................................................................................................................ 6
12. SAOBRAĆAJNA SIGNALIZACIJA NA PODRUČJU BENZINSKE STANICE .......................................................... 7
ZAKLJUČAK............................................................................................................................................................... 8
LITERATURA ............................................................................................................................................................. 9
UVOD
Stanice za snabdijevanje gorivom (benzinske stanice) su objekti koji služe za snadbijevanje motornih
vozila tečnim i gasnim gorivom, mazivom, vodom, zrakom, rezervnim dijelovima itd. Postrojenje
benzinske stanice se sastoji od sljedećih elemenata:
 rezervoar za čuvanje tečnog goriva,
 sistem cjevovoda,
 otvora za punjenje i pregled rezervoara,
 uređaja za istakanje sa opremom za mjerenje (pumpi),
 prostorije za osoblje stanice i uređaja za snadbijevanje pomoćnim materijalom, vodom i
zrakom podpritiskom
Kapacitet benzinske stanice zaviisi od toga da li se benziska stanica nalazi na auto-putu, van grada ili
na gradskim ulicama. Benzinske stanice na auto-putevima će imatinajveći kapacitet.Rezervoari sa
gorivom se ukopavaju u zemlju do dubine od 1,0 od 1,5m, računajućiod površine zemlje od gornjeg
dijela cisterne.

1
 1. NAČIN RADA BENZINSKE PUMPE
Dok motor ne proradi ili dok se ne ukopča "kontakt", pumpa nije u pogonu. Razlikujemo mehaničku i
električnu pumpu. Mehaničku imaju vozila. tj. njihovi motori koji su opremljeni karburatorom ili
rasplinjačem, dakle stariji modeli. Ona je smještena u bloku ili glavi motora, i radi na principu "usisaj -
pošalji", tj. u jednom položaju membrane zatvorene u kućištu crpi benzin iz rezervoara, a u drugom
ga pošalje karburatoru. Osim membrane, sastavni dijelovi mehaničke pumpe su i dva ventila, koja
se otvaraju i zatvaraju u zavisnosti od potrebe usisavanja ili tlačenja, te već spomenuta poluga, koja
se naslanja na brijeg osovine. Ono zbog čega se pumpa najčešće kvari je membrana. Ona je izrađena
od specijalnog, elastičnog materijala otpornog na benzin. Ona vremenom "omlohavi", tj. izgubi
elastičnost ili od silnog naprezanja gore - dolje, popuca. Ako se ne radi o potpunom pucanju
membrane, a motor je zagrijan i uzbrdo jednostavno počinje gubiti snagu, prva pomoć će biti u
polijevanju pumpe benzina, litrom hladne vode. Od takvog postupka membrana se ohladi i malo
zategne i opet je sposobna dobaviti i tlačiti gorivo.
Nije dobro poslije tog riješenog problema, stati na pedalu gasa do kraja, je će se ubrzo dogoditi isto,
nego vožnjom na niskim okretajima motora doći do prvog servisa ili bar trgovine rezervnih dijelova.
Što se tiče zamjene pumpe nije neki problem. Ono na što treba obratiti paznju je, da pumpa tačno
odgovara motoru, a prilikom namještanja dovodne i odvodne cijevi goriva ne smije biti nikakvog
propuštanja na spojevima, inače može doći do požara.

2. FUNKCIJA STANICA ZA SNADBJEVANJE GORIVA

Benzinska stanica je prateći objekat pored puta, čija je osnovna djelatnost opskrbljivanje motornih
vozila pogonskim gorivom. Zona za snabdijevanje gorivom je saobraćajna površina sa ostrvima na
kojima se nalaze uređaji za točenje goriva. Zona za udruživanje saobraćajnih tokova je saobraćajna
površina na kojoj se saobraćaj iz zone snabdijevanja pridružuje glavnom saobraćajnom toku koji se
priključuje na glavni put. Izlaz je mjesto na putu gdje vozila na ulazu u benzinsku stanicu napuštaju
saobraćajnicu. Ulaz je mjesto na putu gdje se vozila koja dolaze iz pravca benzinske stanice uključuju
na put. Uređaji za točenje su uređaji koji služe za snabdijevanje vozila gorivom.

3. LOKACIJA BENZINSKE STANICE

Benzinske stanice je potrebno graditi na preglednim mjestima, jer bi u suprotnom u pitanje bila
dovedena saobraćajna bezbjednost. Prilikom planiranja benzinskih stanica potrebno je misliti na
bezbjednost koja mora biti obezbjeđena za okolinu Prema pravilu, u urbanoj okolini benzinske stanice
treba postavljati za svaki saobraćajni smjer posebno, tako da je upotreba moguća samo za jedan
smjer vožnje. U suprotnom, potrebno je imati na umu da je potrebna dodatna izgradnja najmanje
jedne (uglavnom dvije) trokrake raskrsnice. Kada je rijec o brzim autoputevima i autoputevima
pristup je drugačiji. Ukoliko se benzinska stanica nalazi samo na jednoj strani, potrebno je izgraditi

2
nadvožnjak ili podvožnjak, kako bi se povezala oba saobraćajna smjera. Međutim, navedeno rješenje
je potrebno izbjegavati i to izgradnjom dvije benzinske stanice, po jedna za svaki saobraćajni smjer.
Potrebno je razlikovati benzinsku pumpu od benzinske stanice. Na benzinskoj pumpi se obavlja samo
osnovna djelatnost. Ta osnovna djelatnost jeste tocenje goriva. Benzinska pumpa je manja od
benzinske stanice. Benzinska stanica pruža korisnicima mnogo više usluga od točenja goriva.

4. PODJELA PO VELIČINI

4.1. Manje benzinske stanice

Nalaze se u gradovima i naseljima sa manje saobraćaja, te služe prije svega lokalnom stanovništvu i
putnicima. Takve benzinske stanice su opremljene osnovnim potrošnim materijalom, kao što su: ulja,
maziva, automobilski potrošni materijal, itd. Takva stanica je opremljena prostorijom za osoblje,
parkiralištem za osoblje, toaletima za osoblje i korisnike, kao i manjim skladištem. Širina manje
benzinske stanice iznosi približno 5 m, dok visina iznosi 2.78 m

4.2. Veće benzinske stanice

Nalaze se na brzim autoputevima i autoputevima. Takvi objekti sadrže prostoriju za osoblje,
parkiralište za osoblje (za 4 automobila), prostoriju za korisnike, toalete za osoblje, toalete za
korisnike, prostoriju za prvu pomoć i skladište. Pored toga, moguće je predvidjeti i bife, trgovinu,
autoservis i autopraonicu. Veće benzinske stanice moraju imati mogućnost alternativnog pristupa
sa drugih puteva, tj. ne samo sa autoputeva ili brzih autoputeva. Na ovaj način je omogućeno da
benzinska stanica bude dostupna osoblju, servisnim službama, urgentnim službama, itd.

5. PODJELA PO NAČINU PRISTUPA VOZILA

Uporedni pristup:
Benzinska stanica sa uporednim pristupom je ona kod koje je saobraćajnica, na kojoj se nalaze
uređaji za točenje goriva, uporedna sa objektom benzinske stanice.
Dijagonalni pristup:
Benzinska stanica sa dijagonalnim pristupom je ona kod koje je saobraćajnica, na kojoj se nalaze
uređaji za točenje goriva, dijagonalna na objekat benzinske stanice.
Čeoni pristup:
Benzinska stanica sa čeonim pristupom je ona kod koje je objekat benzinske stanice pod pravim
uglom postavljen na pristupnu saobraćajnicu na kojoj se nalaze uređaji za točenje goriva.

3
Obostrani pristup:
Benzinska stanica sa obostranim pristupom je ona kod koje postoje dvije paralelne saobraćajnice na
kojima se nalaze uređaji za točenje goriva, dok se objekat benzinske stanice nalazi između navedenih
saobraćajnica.

6. SAOBRAĆAJNE POVRŠINE BENZINSKIH STANICA

U saobraćajne površine na užem području benzinske stanice u pravilu spadaju sljedeće saobraćajne
površine:
 površine za dolaženje i odlaženje vozila;
 površine za snabdijevanje i održavanje vozila;
 u posebnim slučajevima, parkirališta za osoblje i korisnike benzinske
 stanice.
Organizacija saobraćaja između pojedinih funkcionalnih cjelina benzinske stanice (zona odvajanja,
zona snabdijevanja, zona pružanja dodatnih usluga, zona priključivanja) je riješena jednosmjerno sa
smanjenom mogućnošću fleksibilnosti i najmanjom mogućom slobodom kretanja vozila unutar
saobraćajnih površina.
Prema pravilu, redoslijed gore navedenih zona je sljedeći:
 zona odvajanja od saobraćajnice (ili zona ulaska u benzinsku stanicu),
 zona snabdijevanja,
 zona priključivanja na saobraćajnicu (ili zona napuštanja benzinske stanice).
Za zonu snabdijevanja i zonu pratećih aktivnosti na samoj benzinskoj stanici, predviđena su
parkirališta za automobile kao i područja za razne servisne djelatnosti. Na užem području benzinske
stanice saobraćaj se izvodi u vidu odvajanja od glavnog saobraćajnog toka i priključivanja na glavni
saobraćajni tok u tri zone:
 zona za podjelu saobraćajnih tokova,
 zona za snabdijevanje gorivom i pružanje usluga,
 zona za udruživanje saobraćajnih tokova.

4
 7. PRATEĆE DJELATNOSTI NA BENZINSKIM STANICAMA
Svaka benzinska stanica bi po pravilu trebalo da sadrži sljedeće:
 kancelariju za osoblje sa telefonskim priključkom,
 manje skladište za potrošni materijal (rezervne dijelove);
 toalet i garderobu za osoblje;
 sanitarni čvor za korisnike (korisnike puta);
 trgovinu sa širokom ponudom.

Skoro svaka benzinska stanica danas sadrži najmanje jednu od sljedećih pratećih djelatnosti:
 trgovinu sa širokom ponudom;
 auto servis;
 autopraonicu;
 vulkanizerski servis;
 bife,
 bankovni automat,
 telefonsku govornicu.

8. POSEBNE ODREDBE ZA PROJEKTOVANJE STANICA ZA SNADBJEVANJE

GORIVOM
Između glavne saobraćajnice i saobraćajnih površina benzinske stanice potrebno je predvidjeti
razdjelno ostrvo. Minimalna širina razdjelnog ostrva iznosi 1.20 m, ukoliko na datom području nema
pješaka, ili 2.5 – 3.5 m, uključujući trotoar na koji je moguće postaviti saobraćajne znakove i stubove
javne rasvjete. Minimalna dužina razdjelnog ostrva između glavne saobraćajnice i saobraćajnih
površina benzinske stanice iznosi 16.0 m u gusto naseljenom području, i 20.0 m izvan naselja. Na
rubovima razdjelnog ostrva, na kojem je zasađeno nisko rastinje, potrebno je predvidjeti betonske ili
kamene ivičnjake visine 0.15 – 0.30 m, na udaljenosti od 0.25 ili 0.50 m od ruba kolovoza. Na taj način
se saobraćajne površine benzinske stanice fizički odvajaju od puta, te se uređuje odvodnjavanje puta.
Ivičnjaci se postavljaju na udaljenosti od 0.25 – 0.50 m od desnog ruba ivične trake ili rigola.
Minimalna udaljenost uređaja za točenje goriva od desnog vanjskog ruba glavne saobraćajnice iznosi
do 5.0 m; a od vanjskog ruba kolovoza iznosi 3.0 m, s tim da se ova druga proteže po kolovozu.
Podzemni rezervoari mogu biti postavljeni na minimalnu udaljenost od 1.0 m od ruba putnog pojasa,
ili 5.0 m od desnog ruba kolovoza državnog puta, pod uslovom da je obezbjeđena stabilnost kolovoza
i trupa puta.

5
 9. PRIKLJUČAK NA JAVNI PUT
Priključak benzinske stanice na glavnu saobraćajnicu treba da bude prilagođen saobraćajnom
uređenju i uslovima postojećeg puta na cjelokupnoj dionici. Prilikom projektovanja priključaka
(priključnih tačaka) projektant treba da uzme u obzir mogućnost obnove ili rekonstrukcije glavne
saobraćajnice na određenoj dužini. Rekonstrukciju ili obnovu glavne saobraćajnice je u tom slučaju
moguće izvesti istovremeno sa izgradnjom priključka (priključne tačke), ili naknadno, prema dogovoru
sa organom koji je zadužen za upravljanje putevima. Prilikom projektovanja uređenja priključka
benzinske stanice, potrebno je obezbijediti, saobraćajno uređenje puta tako da, usljed ulaska ili
izlaska sa benzinske stanice, ne bi došlo do ometanja odvijanja saobraćaja i ugrožavanja saobraćajne
bezbjednosti na glavnoj saobraćajnici.

10. UREĐAJI ZA TOČENJE GORIVA

Minimalna udaljenost uređaja za točenje goriva od desnog vanjskog ruba glavne saobraćajnice iznosi
5.0 m. Uređaji za točenje goriva treba da budu postavljeni paralelno jedan sa drugim. Time je
vozačima omogućena optimalna preglednost. Preporučuju se sljedeće dimenzije ostrva sa uređajima
za točenje goriva:
 75 cm – minimalna udaljenost između uređaja za točenje i ose stuba
 nadstrešnice,
 75 cm – minimalna udaljenost između uređaja za točenje i drugih elemenata
 opreme na ostrvu,
 120 cm – udaljenost od ose stuba do ruba ostrva,
 75 cm – udaljenost između ose stuba i elemenata opreme na ostrvu,
 80 cm – maksimalna dužina elemenata opreme na ostrvu,
 75 cm – udaljenost elemenata opreme od ruba ostrva,
 125 cm – standardna širina ostrva na kojem se nalaze uređaji za točenje goriva

11. REZERVOARI
Podzemni (zakopani) rezervoari treba da budu postavljeni na udaljenosti od najmanje 1.0 m od ruba
putnog pojasa, ili 5.0 m od desnog ruba kolovoza glavne saobraćajnice, uz uslov da je obezbjeđena
stabilnost kolovoza ili trupa puta. U području razdjelnih ostrva nije dozvoljeno postavljanje
rezervoara. U cilju ispunjavanja zahtjeva koji se odnose na tehnološku i ekološku opremljenost,
potrebno je poštovati postojeće važeće propise. Upotrebljavaju se podzemni rezervoari sa
dvostrukim zidom, zatvoreni sistem točenja goriva, sistemi za separaciju otpadnih voda, uljni

6
separatori, te sistemi za centralno točenje goriva. U današnje vrijeme, sve gore navedeno predstavlja
standardnu opremu benzinskih stanica.

12. SAOBRAĆAJNA SIGNALIZACIJA NA PODRUČJU BENZINSKE STANICE

Horizontalna signalizacija zajedno sa vertikalnim saobraćajnim znakovima predstavlja funkcionalni
integritet koji omogućava najudobnije i bezbjedno odvijanje saobraćaja. Osnovu jedinstvenog
uređenja saobraćajne signalizacije predstavljaju propisi koji se odnose na saobraćajnu signalizaciju,
koje je potrebno strogo poštovati. Saobraćajna signalizacija predstavlja integralni dio trupa puta i
benzinske stanice, te je stoga potrebno projektovati detaljno kao i druge elemente benzinske stanice.
Isto kao i benzinska stanica, tako se i saobraćajna signalizacija treba uklapati u okolinu. Saobraćajnu
signalizaciju je potrebno održavati na odgovarajući način, ne samo zbog bezbjednosti saobraćaja već i
zbog odgovarajućeg odnosa prema okolini. Na benzinskim stanicama je potrebno projektovati i
horizontalnu i vertikalnu signalizaciju. Navedena signalizacija treba biti postavljena tako da
učesnicima u saobraćaju nudi pouzdano vođenje i sigurnu vožnju. Stoga, treba biti projektovana tako
da učesnicima u saobraćaju omogući da na jednostavan način shvate značaj saobraćajnog znaka, te
da se na osnovu postavljene saobraćajne signalizacije ponašaju i da poštuju zahtjeve koji su izraženi
saobraćajnom signalizacijom.

7
ZAKLJUČAK
Iz svega navedenog mozemo zakljuciti da su stanice za snabdijevanje gorivom (benzinske stanice)
objekti koji služe za snadbijevanje motornih vozila tečnim i gasnim gorivom, mazivom, vodom,
zrakom, rezervnim dijelovima...

Benzinska stanica je prateći objekat pored puta, čija je osnovna djelatnost opskrbljivanje motornih
vozila pogonskim gorivom. Benzinske stanice je potrebno graditi na preglednim mjestima, jer bi u
suprotnom u pitanje bila dovedena saobraćajna bezbjednost. Između glavne saobraćajnice i
saobraćajnih površina benzinske stanice potrebno je predvidjeti razdjelno ostrvo. Priključak
benzinske stanice na glavnu saobraćajnicu treba da bude prilagođen saobraćajnom uređenju i
uslovima postojećeg puta na cjelokupnoj dionici. Prilikom projektovanja uređenja priključka
benzinske stanice, potrebno je obezbijediti, saobraćajno uređenje puta tako da, usljed ulaska ili
izlaska sa benzinske stanice, ne bi došlo do ometanja odvijanja saobraćaja i ugrožavanja saobraćajne
bezbjednosti na glavnoj saobraćajnici.

8
LITERATURA

1. Kemal Jaganjac, dipl. ing. saobr.; Midhat Tatić, dipl. ing. saob.; ”Osnovi drumskog
saobraćaja”, Sarajevo – publishing, Sarajevo 1997. Godina
2. http://www.jpdcfbih.ba/ba/o_nama/Smjernice/1-1-4%20Funkc%20elementi%20i%20povrsin
e%20puta.pdf