Professional Documents
Culture Documents
Είδη προτάσεων
Είδη προτάσεων
Είδη προτάσεων
1. Απλή. Ονομάζεται η πρόταση που αποτελείται μόνο από τους κύριους όρους, τους οποίους
δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε, δηλαδή από:
α) Υποκείμενο και ρήμα (Υ+Ρ). Τα παιδιά έπαιζαν. Οι νέοι διασκεδάζουν. Απαγορεύεται το
κάπνισμα. Ο καθηγητής απουσιάζει. Ο ήλιος λάμπει. Εσύ κοιμόσουν.
β) Υποκείμενο, ρήμα και αντικείμενο (Υ+Ρ+Α). Εσύ έχεις το λόγο. Ο Κώστας αγόρασε
αυτοκίνητο. Οι γεωργοί οργώνουν το χωράφι. Η υπηρέτρια καθάρισε την κουζίνα.
γ) Υποκείμενο, ρήμα και 2 αντικείμενα (Υ+Ρ+Α+Α). Το πρώτο αντικείμενο απαντά στην
ερώτηση τι; και το άλλο στην ερώτηση σε ποιον-α-ο ή από ποιον-α-ο; Οι πρόσκοποι τους
έδωσαν χρήματα. Ο Πέτρος μου έστειλε γράμμα. Η Αυγή μου έδειξε κάτι. Η γιαγιά χάρισε στη
Μαρία ένα δαχτυλίδι. Ο καθηγητής εξετάζει το Γιώργο μαθηματικά. Εγώ του ζήτησα χρήματα. Η
τράπεζα του πήρε τα πάντα.
δ) Υποκείμενο, ρήμα και κατηγορούμενο (Υ+Ρ+Κ). Η γη είναι σφαιρική. Ο Αλέξανδρος ήταν
φιλότιμος. Ο Αριστείδης έγινε στρατηγός. Ο Κώστας υπηρετεί στρατιώτης. Ο Στεφανίδης
εκλέχτηκε βουλευτής. Ο Παύλος φαίνεται καλός. Ο ουρανός ήταν καταγάλανος.
ε) Υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο και κατηγορούμενο (Υ+Ρ+Α+Κ). Εμείς θα ορίσουμε
εσένα διευθυντή. Οι πολίτες έχουν εκλέξει τον Κώστα δήμαρχο. Εγώ θεωρώ το γείτονα
συμφεροντολόγο.
2. Σύνθετη. Ονομάζεται η πρόταση που έχει περισσότερα από ένα υποκείμενα, αντικείμενα ή
κατηγορούμενα.
α) Υποκείμενα. Ο πατέρας, η μητέρα, ο παππούς και η γιαγιά ξύπνησαν. Οι μαθητές και οι
μαθήτριες τραγουδούσαν. Ο Αριστείδης και ο Παύλος είναι δίκαιοι. Ο διευθυντής και ο
υποδιευθυντής βράβευσαν τους μαθητές.
β) Αντικείμενα. Οι πρόσκοποι πρόσφεραν χρήματα, τρόφιμα και ρούχα. Ο καθηγητής εξετάζει
το Γιώργο μαθηματικά και φυσική. Η υπηρέτρια καθάρισε την κουζίνα, το σαλόνι και την
κρεβατοκάμαρα.
γ) Κατηγορούμενα. Ο Αριστείδης ήταν άφοβος, τίμιος και δίκαιος. Το βουνό είναι ψηλό και
απόκρημνο. Εγώ θεωρώ το γείτονα συμφεροντολόγο και εγωιστή.
3. Επαυξημένη. Ονομάζεται η πρόταση στην οποία οι κύριοι όροι της (δηλ. το Υ, το Ρ, το Α και
το Κ) συνοδεύονται από προσδιορισμούς, δηλαδή από συμπληρωματικές λέξεις.
Τα παιδιά παίζουν → Τα μικρά παιδιά παίζουν πολύ στην αυλή.
Ο διευθυντής είναι οικονομολόγος → Ο διευθυντής του εργοστασίου είναι έξοχος οικονομολόγος.
Ο Σταύρος είναι ο υπεύθυνος → Ο Σταύρος, ο φίλος του Γιώργου, είναι ο υπεύθυνος για τη
σύγκρουση των αυτοκινήτων.
Ο μαθητής καθόταν ανήσυχος → Ο αδιάβαστος μαθητής καθόταν ανήσυχος στο θρανίο του.
4. Ελλειπτική. Ονομάζεται η πρόταση στην οποία είναι δυνατόν να απουσιάζει κάποιος ή κάποιοι
από τους κύριους όρους της (συνήθως το Υ, το Ρ ή το Α), επειδή εννοούνται εύκολα χωρίς η
απουσία τους να επηρεάζει το νόημά της.
Καλημέρα → Εγώ εύχομαι σε σένα καλημέρα. Το θεωρείς σωστό;→ Εσύ το θεωρείς σωστό;
Για πού;→ Για πού πηγαίνεις; Προσοχή κίνδυνος →Προσοχή υπάρχει
κίνδυνος.
Εκπτώσεις 50%→ Εδώ γίνονται εκπτώσεις 50%. Ψώνισες;→ Εσύ ψώνισες τα προϊόντα;
Προσοχή! Μία πρόταση μπορεί να είναι συνδυασμός των παραπάνω: π.χ Ο πατέρας, η
μητέρα, ο παππούς και η γιαγιά ξύπνησαν ξαφνικά από το θόρυβο (Σύνθετη και επαυξημένη).
Πήραμε καινούργια βιβλία και τετράδια (Ελλειπτική επειδή λείπει το εμείς, σύνθετη γιατί έχει
δύο αντικείμενα και επαυξημένη επειδή έχει τον προσδιορισμό καινούργια).
Καταφατική Αρνητική
Κύρια Δευτερεύουσα
1. Κύρια. Μια πρόταση που μπορεί να σταθεί μόνη της στο λόγο λέγεται κύρια ή ανεξάρτητη.
Ήρθαμε χθες βράδυ. Προσπάθησα πολύ στις εξετάσεις. Δεν κατάλαβα τίποτα.
2. Δευτερεύουσα. Μια πρόταση που δεν μπορεί να σταθεί μόνη της στο λόγο, αλλά χρειάζεται
μια άλλη πρόταση για να το πετύχει, λέγεται δευτερεύουσα ή εξαρτημένη.
Δεν πήγε σχολείο, γιατί ήταν άρρωστος. Πρόβαλε ένας άντρας, που φορούσε σκούφο. Όταν
ζούσε ο πατέρας, ζούσαμε ευτυχισμένοι. Οι προτάσεις με τα σκούρα γράμματα είναι δευτε-
ρεύουσες, γιατί δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο.
Επιμέλεια: Νικολάου Γεώργιος