Istorija Srpskog Naroda u Srednjem Veku I

Priprema za kolokvijum by Gira & Aleksandra Jaćimović

[prekucana, sređena i prepravljena neka već postojeća pisana skripta]
 KORIŠĆENA LITERATURA:
• Đorđe Bubalo – Srpska Zemlja i Pomorska u
doba vladavine Nemanjića, Knjiga 1: od sabora u
Rasu do sabora u Deževu
• Istorija Srpskog Naroda, Prva Knjiga: od
najstarijih vremena do maričke bitke (1371)

STVARANJE DINASTIJE, DRŽAVE I CRKVE

PREKRETNICA STEFANA NEMANJE

Zavida

Tihomir Stracimir Nemanja

Miroslav Ibar, Toplica,
udavio se u Zapadna
Zahumlje Rasina,
Sitnici Morava
Dubočica, Reke

-1163. – Nemanja dobija na upravu Dubočicu (u blizini današnjeg Leskovca)

od Manojla Komnina. Nemanja gradi crkve Presvete Bogorodice i sv. Nikole u
Kuršumliji → braća ga zarobljavaju, prema legendi oslobodio se uz pomoć sv. Đorđa
→ gradi Đurđeve stupove 1171.
-1166. – ratuje sa braćom.
-1168. – bitka kod Pantina, Stefan Nemanja postaje veliki župan.
-1171. – Manojlo se oslobađa Mlečana iz Carigrada, Nemanja ulazi u rat na
strani Mlečana, izostaje pomoć Ugarske ( na prestolu Bela III) → Manojlo paradira
Nemanjom kroz Carigrad.
 -1176. – Nemanja šalje pomoćni odred Manojlu kod Miriokefalona protiv
Seldžuka pod vođstvom Arslana 2 ( Vizantija gubi).

Vizantija: Manojlo Komnin († 1180.)

Aleksije II i majka Marija
Andronik Komnin (1184.)
Isak II Anđeo (1185.)
Aleksije III Anđeo (1195.)

-posle 1180. – Bela III zauzima: Srem, Hrvatsku, Dalmaciju i Bosnu u ime
svoje svastike Marije.
-1183. – Bela III i Nemanja zajedno stižu do Sofije.
-1183. – Nemanja osvaja: Veliku i Južnu Moravu, Kosovo, Metohiju, severnu
Albaniju i Duklju.
-1184-5 – Miroslav i Stracimir opsedaju Dubrovnik.
-1186. – mir sa Dubrovnikom, Kotor se predaje.
-1189. – Bar pada (napušta ga žena velikog kneza Mihaila i episkop Grgur).
-1185. – pad Soluna, pad Normane → pad Andronika Komnina → dolazak
Isaka II Anđela.
-1185. – u Bugarskoj ustanak pod vođstvom Teodora (Petra III) i Asena , što
dovodi do obnove Bugarskog carstva 1187.
-1186. – Bela III daje ćerku Margaritu, Isaku 2 Anđelu I u miraz daje teritorije
osvojene 1180. (Srem, Hrvatsku, Dalmaciju i Bosnu).
-1189. – sastanak Fridriha Barbarose i Stefana Nemanje u Nišu, Nemanja nudi
20,000 vojinika i vazalstvo, a traži potvrdu osvojenih terirorija → predlog venčanja
Miroslavljevog sina Toljena sa ćerkom jednog krstaša (neuspešno).
 -Krstaši osvajaju Filipolj, Jedrene, pljačkaju Trakiju i Makedoniju, → Fridrih
šalje sinu Henrihu zapovest da osvoji Carigrad.
-1190. – sporazum sa Vizantijom, prebacuju krstaše preko Mramornog mora
→ Barbarosa se udavio u Salefu.
-1190. – Nemanja osvojio Timok, Vranje, Binačku Moravicu, Skoplje, Polog
-Bitka na Moravi, Nemanja poražen - vraća deo teriorije → Stefan se ženi
Jevdokijom.

Podela teritorija: Vukan: Duklja i Dalmacija;

Rastko: Zahumlje do 1192., posle opet Miroslav.
-1192-3. – Ugarska privremeno osvaja delove Nemanjine zemlje
-1195. – prevrat u Vizantiji, Aleksije 3 Anđeo dolazi na vlast → Stefan
Nemanjić dobija titulu sevastokratora → Vukan kao kralj Duklje i Dalmacije.
-1196. – sabor u Rasu, Nemanja se odriče titule u korist dva sina, a on i žena
su se zamonašili i uzeli imena Simeon I Anastasija.
NESLOŽNA BRAĆA LATINI U CARIGRADU ’’VENČANI’’ PRVI KRALJ
-1196. – Stefan Nemanjić dolazi na vlast.
Protivnici Vizantije: Nemci, Bugari i Ugari
Rimsko-Nemačko carstvo: Fridrih Barbarosa
Henrih VI (car i sicilijanski kralj)

Bugarsko carstvo: Teodor i Asen

Kalajan (1197-1207., car do planine Balkan)
Ugarska: Stefan III
Bela III
Emerik († 1204.)
Andrija II
 -1198. – Andrija, herceg Hrvatske I Dalmacije, osvaja delove Huma.
-1199. – Emerik i Vukan se udružuju protiv Stefanovog krunisanja.
-početak 13.veka – Stefan se razvodi od Jevdokije, Vukan je otpratio do Drača
gde je bila pod zaštitom.
-1202. – Vukan zbacio Stefana, Emerik unosi u titulaturu rex derbiae.
-1203. – papa javlja da šalje arhiepiskopa i da pokatoliči sve i kruniše Vukana,
arhiepiskop to nije uradio, ne zna se što.
-1205. – završen građanski rat, Vukan opet u Duklji, braća se pomirila nad
Nemanjinim moštima, koje je sveti Sava doneo iz Hilandara u Studenicu 1207.
-1202. – krstaši osvajaju Zadar od Ugarske, Aleksije i Isak 2 traže pomoć od
Mlečana i krstaša da se vrate na presto.
-1203. – Isak 2 i Aleksije 4 opet na prestolu Vizantije.
-1204. – Mlečani i krstaši osvajaju Carigrad, povod je naplata duga, ali u
suštini žele podelu Vizantijskih teritorija među sobom, Mlečani, krstaši i Romeji
(Latini).

1.) Latinsko carstvo – Balduin Flandrijski

↓ 1/4 ↓
Bosfor Henrih Flandrijski 1205.
Trakija ↓
Sev. zap. M. Azija Robert Kurtene 1216.

2.) Krstaške države – Solunsko kraljevstvo (Bonifacije Monferatski)

3/8 Atinsko vojvodstvo
Ahajska kneževina

3.) Mlečanske 3/8 – trgovački put Venecija–Carigrad i dalje ka Levantu

- Nikeja: despot Teodor I Laskaro 1204.
Jovan III Vatac 1222.

-Epir I Akarnanija: Mihailo Anđeo

Teodor Anđeo
-Bugarska: Teodor i Asen
Kalojan
Boril 1207.
1218.
Jovan Asen II

-1205. – bitka kod Jedrena – Kalojan pobeđuje latinskog cara Balduina

umesto koga dolazi njegov brat Henrih.
-Henrih Flandrijski nameće vlast krstaškim državama u Makedoniji, Tesaliji i
u Grčkoj.
-1207. – umire Kalojan, na vlast se izborio Boril, Aleksije Splav.
-(pretendent) prišao Henrihu , a Strez Borilu protiv Latina i zajedno napadaju
Solunsku kraljevinu
- 1213. – Boril i Henrih sklapaju savez, Strez nezadovoljan obraća se za
pomoć Stefanu Nemanjiću.
- 1213/4. – Henrih i Boril dolaze do Niša, ali se povlače , Strez se učvrstio
u Praseku, posle se okrenuo protiv Stefana i 1214. ubijen.
- 1215. – Andrija II i Henrih napadaju Srpsku zemlju, Stefan se odbranio
kod Ravnog (Ćuprija).

-Stefanova sestra udata za brata epirskog vladara .

-hteo Radoslava da oženi ćerkom Mihaila Anđela , ali je ohridski arhiepiskop
Jovan Kalatir to zabranio jer je Teodora Radoslavu tetka. Stefan je onda hteo da se
oženi vanbračnom ćerkom Mihaila Anđela ali je novi ohridski arhiepiskop, Dimitrije
Hamatin to zabranio.
-1217. – Stefan se ženi unukom mletačkog dužda, Anom Dandolo.
-1218-9 – Radoslav se ozenio ćerkom Teodora Anđela, Anom.
-Teodor Anđeo osvaja oblasti do Strume; Latinski kralj Henrih umire; Borila
smenjuje Jovan Asen II; Andrija II ide u Svetu zemlju.
-1217. – Stefan traži krunu od pape Honorja VI, on je šalje do legata i kruniše
ga u Petrovoj crkvi u Rasu
AUTOKEFALNA ARHIEPISKOPIJA
-Veći deo srpske zemlje pod Ohridskom arhiepiskopijom; u primorju
Dubrovnik i Bar koji se bore oko jurisdikcije.
-1216-7 – Sava ide na Atos kao korak ka osamostaljenju.
-1218. – ide u Nikeju kod Teodora 1 Laskarisa i patrijarha Manojla Sarantena
koji je Teodora 1208. krunisao za cara.
-1219. – Sava izdejstvovao autokefalnost srpske arhiepiskopije uz ustupak da
se na bogosluženjima uvek prvo pominje ime vaseljenskog patrijarha; arhiepiskopi
ubuduće ustoličeni na Saboru srpskih episkopa.
-u Solunu izvršen prevod novokanonskog zbornika - “Zakonopravilo”.
-delovi Novokanona: “Zakoni gradski” + pravila hrišćanske crkve:
1. svetih otaca
2. apostola
3. vaseljenskih sabora
4. pomesnih sabora

Episkopije: 4 nasleđene: Raška, Lipljanska, Prizrenska, Niška;

8 osnovanih: Žiča, Zeta, Hvosno, Morava, Toplica, Dabar, Braničevo;
+ delovi: Beograd, Sirmij(um), Braničevo.
 -1221. – Savin crkveni sabor kojim osuđuje jeres, utvrđuje pozitivne dogme
pravoslavlja I možda kruniše Stefana.
-Ohridski arhiepiskop Dimitrije Homatin se buni protiv osnivanja srpske
arhiepiskopije jer je lišen velikog dela nad kojim je imao uvid.

NASLEĐE STEFANA PRVOVENČANOG

ČETIRI CARSTVA OD TRNOVA DO CETINE

-Borba za obnovu Vizantije- Nikeja, Epir, Bugarska; latinski car: R.Kurtene.

-1224. – Teodor Anđeo osvaja Solun, Tesaliju I Makedoniju.
-1225. – Teodor Anđeo se proglasio carem.
-1227. – krunisao ga Dimitrije Homatin
-1225. – Jovan III Vatac prelazi u Trakiju i zauzima Jederene, a posede Latina
u Maloj Aziji svodi na Nikomediju; Teodor ga isteruje iz Jedrena.
-Ugarski kralj Andrija II se vratio iz Svete zemlje i ne moze da se izbori sa
aristokratijom, pa izdaje Zlatnu bulu 1222. godine.
-1227-8 – Stefan Prvovenčani umire kao monah Simon, sahranjen u
Studenici, pa ga Sava preneo u Žiču, danas se njegove mošti nalaze opet u Studenici.
-Radoslav dolazi na vlast – prvi srpski kralj krunisan rukom srpskog
arhiepiskopa u Žiči; vizantijski uticaj preko majke.
-Epir se nije mešao u srpske poslove, samo održavao prijateljske odnose.
-Dimitrije Homatin mu šalje pismo sa pitanjima oko objašnjenja crkvenih
dogma, Radoslav to shvatio veoma ozbiljno.
-1229. – Sava ide na hodočašće, u povratku se sreo sa nikejskim carem
Jovanom III Vatacem, pa otišao u Solun kod Teodora Anđela.
-Radoslav se potpisivao kao Stefan Duka da bi istakao carsko poreklo i
povezanost sa Duka, Komnin i Anđeo.
-prvi počeo da kuje novac, kovači bili Grci, došli posle 1230.
 -Latinski presto – 1228. umire Robert Kurtene, dolazi Balduin II koji je oženjen
ćerkom Jovana Asena II; 1229. sklopljen ugovor o regenstvu sa jerusalimskim
kraljem Jovanom od Brijena, da ne bi zavladao bugarski car Latinima, u Perući.
-1230. – bitka na Klokotnici – Jovan Asen II pobeđuje Teodora Anđela i
zarobljava ga, a usput zauzima Trakiju i Makedoniju.
-1231. – Jovan od Brijena se krunisao carem; borba za Carigrad se vodi
između Latina, Nikejaca i Bugara.
-Epir – Mihailo II (sin osnivača države) oduzima Epir novom solunskom kralju
Manojlu Anđelu i 1236. dodaje Krf.
-1234. – vlastela zbacuje Radoslava i postavlja Vladislava, a Radoslav sa
ženom beži u Dubrovnik, pa u Drač.
-1236. – Nikeja i Bugarska zajedno napadaju Latine, ali se Jovan Asen II
povlači, zbog epidemije koja mu je odnela ženu i sina i zbog Mongola.
-1234. – Vladislav se sukobljava sa Dubrovnikom, ali 1235. sklapa mir u kojem
se navodi da ne smeju Dubrovčani primati kraljeve neprijatelje i da plaćaju godišnji
danak od 1000 perpera i 50 lakata, skerletne tkanine u vidu Svetodmitarskog
dohotka.
-Bugarska se nije mešala u srsku unutrašnju politiku, a jedini susret Jovana
Asena II i Vladislava bio je kad je ovaj drugi išao u Trnovo po Savine posmrtne
ostatke gde je ovaj umro 1236. i sahranjen u crkvi svetih 40 mučenika; u Srbiji je
sahranjen ponovo 1237. godine u Mileševi.
-Vladislav uzima titulu ’’kralj sve Srpske zemlje i Pomorske’’.
-Jovan Asen II se posle smrti žene oženio ćerkom Teodora Anđela kog je tom
prilikom oslobodio.
-Teodor Anđeo se vratio u Solun, zbacio brata Manojla i postavio sina Jovana,
ali se Manojlo 1239. vraća i tada dele kraljevstva:
▪ Teodor i Jovan – Solun sa okolinom
▪ Manojlo – Tesalija
▪ Konstantin (treći brat) – Etolija i Akarnanija
 U SENCI MONGOLA

-Seobe Kumana – sa severne obale Crnog mora na Balkan i u Panonsku niziju.

-1241. – Mongoli uništavaju ugarske pogranične tvrđave u Karpatima, pod
vođstvom Batua; Bela IV je poražen i beži u Trogir koji Mongoli opsedaju, ali ne
uspevaju da ga osvoje, posle čega se povlače da bi izabrali novog vođu, preko Srpske
zemlje i Bugarske.
-1241. – umire Jovan Asen II, nasleđuje ga maloletni Kaliman i regenstvo,
država počinje da se rasipa; 1242. napadaju ih Mongoli, car priznaje njihovu
vrhovnu vlast i počinje plaćati danak.
-Jovan III Vatac kreće na Solun i porobljava Teodora, njegov sin Jovan pristaje
na pregovore, a uslovi su da se odrekne carske titule u zamenu za despotsku,
ostanak na vlasti i sobodu svog oca.
-Vladislavljeva smena uzrokovana je prolaskom Mongola; njegova žena se
povukla u Dubrovnik, a pošto ju je Uroš smatrao opasnom, veruje se da Vladislav
nije dobrovoljno odstupio s vlasti.
-Vladislava nasleđuje polubrat Uroš I, sin Ane Dandalo.
CRKVENI SPOROVI

KUMERK SOLSKI (trg za prodaju soli) – četiri mesta na primoru:

-Drijeva na ušću Neretve
-Dubrovnik
-Kotor
-Sveti Srđ na Bojani
-Kotor od XI veka podređen arhiepiskopu u Bariju.
-Dubrovačka arhiepiskopija – Zahumlje, Travunija, Bosna, Srbija, dijaceje u
južnom Jadranu, od Budve do Kroje, donji tok Drima i jugoistočna obala Skadra.
 -Bar – 1199. na saboru papski legati dali episkopu Jovanu nadležnosti
arhiepiskopa i jurisdikciju nad nekim dubrovačkim oblastima.
- Inoćentije III i Honorije II priznaju Barsku arhiepiskopiju.
-Grgur IX na stranu Dubrovnika, dva puta potvrđuje privilegije, čak se i Ulcinj
pokorava Dubrovniku 1242.
-Inoćentije III i Uroš I zajedno potvrđuju Bar.
-1247. – Dubrovčani hoće da postave arhijereja u Baru, ali bezuspešno.
-1249. – Barski arhiepiskop Jovan hoće pomirenje sa Dubrovnikom, ali
uzalud.
-1251. – pozvani da idu kod pape, Dubrovčani uhvate Barane u putu i ponize
ih, pa se Barani žalili papi za odštetu od 2000 perpera.
-1252. – dolaze papski legati da ispitaju stvar i da uzmu iskaze uz prisustvo
druge strane; Uroš sedi za to vreme pod zidinama Dubrovnika, spalio okolinu,
demonstrira silu; nije dao slobodan prolaz do Bara i preti da će odrati athiepiskopa
Dubrovnika ako pokuša da dođe.
-1254. – Uroš i Dubrovnik sklapaju mir.
-1255. – Dubrovčani se povlače iz spora i Barani pobeđuju.

JAČANJE KRALJEVE VLASTI

KRALJ ’’I POMORSKIH ZEMALJA’’ POŽELJAN SAVEZNIK
Vukanovi sinovi u Zeti – Đorđe (poslednji put se pominje oko 1242), Stefan
(izgradio manastir Moraču), Dimitrije (kao monah David sagradio Davidovicu),
Rastko i Vladin.
-1246. – umro bugarski car Kaliman, nasledio ga maloletni brat Mihajlo,
carstvo vraćeno na teritorije pre bitke na Klokotnici.
-Nikejsko carstvo – došli na sever do Marice, trajno osvojili Andrijanopolj, na
zapadu do Vardara, zauzeli Melnik, Ser, Skoplje, Prilep i Kostur.
-Epir – Mihailo II zauzeo zapadnu Makedoniju sa Ohridom i graniči se sa
Nikejcima na Vardaru, a severno sa Srpskom zemljom.
 -1246. – Jovan II Vatac osvaja Solun od Dimitrija, sina Teodora Anđela, koje
je na upravu dobio Anadoliju; 1254. Jovana nasleđuje Teodor II Laskaris.
-1256. – ubijen bugarski car Mihailo II, smenio ga 1257. Konstantin Tihi.
-Epirsko-Nikejski rat. Uroš I saveznik Nikeje, pa Epira 1257, kada osvaja
Kičevo i dolazi do Prilepa.
-Epir i Sicilija postaju saveznici kada 1258. sklope brak između Sicilijanskog
kralja Manfreda i Mihajlove ćerke Jelene.
-Nikejski car Teodor II Laskaris umire i nasleđuje ga maloletni sin Jovan, a
pegent mu je namesnik Sera i Melnika, Mihailo Paleolog.
-1259. – bitka kod Pelagonije – Mihajlo II Anđeo napustio logor, u susret
Nikejcima, otišla samo Manfredova konjica koja je izgubila; Nikejci stižu do
prestonice Epira, Arte; Uroš I učestvuje na strani Nikeje sa Ugarskim Kraljem.
PONOVO IZMEĐU VIZANTIJE I UGARSKE
-1261. – Mihailo VIII Paleolog ulazi u Carigrad i obnavlja Vizantiju
-1264. – Mihailo II Abđeo prinuđen da se zakune caru na vernos.
-1266. – na Siciliji dolazi do smena kada Karlo Anžujski pobeđuje Manfreda
Hoenštaufovca kod Beneventa i hoće obnovu Latinskog carstva.
-1267. – Karlo Anžujski sklapa savez sa Balduinom II i Viljemom Vilarduenom
(ahajskim knezom) i obećao da če osvojiti Carigrad ako dobije egejska ostrva; Viljem
ga priznao za gospodara i pravo na Ahajsku kneževinu.
-Mihailo VIII veri ćerku Anu za Uroševog sina Milutina, a uz to i Dragutin je
oženjen ugarskom princezom Katalinom, pa je zbog toga, a i siromaštva srpskog
dvora, veridba sa Anom raskinuta.
-1267/8. – Uroš napada teritoriju Ugarske između Drine, Save, Kolubare i
Valjeva; Ugari dobijaju bitku i porobljavaju kralja; Uroš obnavlja vazalni odnos,
prihvata ugarski sistem nasleđivanja prestola i privremeno se povukao.
 NEUMOLJIVI VLADAR I NESTRPLJIVI NASLEDNIK

-oko 1250. Sasi pod naletom Mongola dolaze iz Erdelja i obnavljaju rudnike i
doneli odlike gradskog uređenja karakterističnog za rudarske gradove; Brskovo – 1
-1268. – sklopljen konačni sporazum između Dubrovnika i Uroša;
Svetodmitarski dohodak povećan na 2000 perpera i utvrđen rok plaćanja.
-Karlu Anžujskom prilazi Uroš I, bugarski car i tesalijski gospodar.
-1273. – Mihailo VIII poveljom osporava postojanje Srpske arhiepiskopije i
Bugarske patrijaršije.
-Mihailo VIII traži pomoć od pape, ali papa hoće da potčini Vaseljenskog
patrijarha.
-1274. crkvena unija u Lionu – carev naslednik Geogrije Akropolit i papa
potpisuju, ali od nje na kraju nije bilo ništa.
-1275. – Uroš opet napada Dubrovnik, ali odmah sklapa mir.
-1276. – Dragutinu iz Ugarske stiže odred za pomoć preuzimanja prestola;
Uroš se povlači u manastir gde umire 1277. i sahranjen je u Sopoćanima; Dragutin
dolazi na vlast.
NA STRANI VIZANTIJSKIH NEPRIJATELJA SABOR U DEŽEVU
-Dragutin majci Jeleni ustupa na upravu Zetu sa Trebinjem.
-rudarstvo se razvija u Brskovu i u Rudniku (kovanica novca).
-1272. – na bugarski presto dolazi Georgije Terter umesto Konstantina.
-1281/2. – Dragutin je povredio nogu i bio primoran da se povuče sa prestola
u korist brata Milutina.
-1282. – Sabor u Deževu – Milutin dolazi na vlast, dogovor je da posle
Milutina presto naslede Dragutinova deca, Dragutin je zadržao titulu kralja i oblasti
Rudnika, Arilja i Dabra na Limu.
 POSLE BUBALOVE KNJIGE, DEO IZ ’’ISTORIJE SRPSKOG NARODA’’
MILUTIN

-1282. – Mulutin zauzima Skoplje, oba Pologa, Ovče polje, Zletovo i Pijanec.
-1283. – Dragutin i Milutin zajedno stižu do Egejskog mora.
-1284. – Milutin osvaja Kičevo, Dabar i Poreč od Vizantije; Dragutin od
Ugarskog kralja dobija Mačvu sa Beogradom, Usore i Soli.
-1292. – Dragutinov sin dobija Slavoniju na upravu i ženi Konstancu Marozini.
-1301. Dragutin napada Milutina, a 1302. sklapaju primirje.
-1309. – Milutin Zetu predaje sinu Stefanu, ubeđuje Jelenu da se povuče.
-1312. – konačni sporazum između Milutina i Dragutina.
-1317. – Milutin vodi kratkotrajni rat sa Dubrovnikom.
Milutinove žene:
-Jelena, srpska vlastelinka
-ćerka Jovana Anđela, sevastokratora Tesalije
-Jelisaveta, ugarska princeza
-Ana Terter, bugarska princeza
-Simonida, vizantijska princeza

ZADUŽBINE NEMANJIĆA
-Stefan Nemanja – crkve Presvete Bogorodice i sv. Nikole u Kuršumliji, Đurđevi
stupovi, Bogorodica Bistrička, Studenica, Hilandar, sv. Pantelejmon kod Niša
-Stefan Prvovenčani – Žiča
-Radoslav – priprata sv. Đorđa u Studenici
-Vladislav – Mileševa
-Uroš I – Sopoćani -Jelena Anžujska – Gradac na Ibru
-Dragutin – sv. Ahilije Lariski u Arilju, Rača, Tronoša, Papraća
-Milutin – Bogorodica Ljeviška, Gračanica, kraljeva crkva u Studenici, glavna crkva
u Hilandaru, manastir sv. Arhanđela u Jerusalimu, sv. Đorđe u Starom Nagoričanu,
Banjska...
-Stefan Dečanski – Dečani, Gorioč
-Dušan – Matejča (dovršio Uroš V Nejaki)

RODOVSKE LINIJE NA PRESTOLU

SRBIJA VIZANTIJA UGARSKA BUGARSKA

Stefan Nemanja Manojlo Komnin Stefan III Teodor i Asen
Stefan Aleksije Bela III Kalajan
Prvovenčani
Radoslav Andronik Komnin Emerik Boril
Vladislav Isak II Anđeo Andrija II Jovan Asen II
Uroš I Aleksije III Bela IV ⁞
Kaliman
Milutin Isak II Andrija III Mihailo II
Dragutin Aleksije IV Karlo Robert Konstantin Tihi
Stefan Dečanski Aleksije V Lajoš I Geogrgije Terter
1204. 1261. ⁞
Dušan Silni Mihailo VIII Mihajlo Asen
Paleolog
Uroš Nejaki Andronik II
Paleolog
Andronik III
Jovan V
EPIR / SOLUN NIKEJA LATINSKO CARSTVO
Mihailo I Teodor I Laskoris Balduin Flandrijski
Teodor Anđeo /Mihailo II Jovan III Vatac Henrih Flandrijski
Manojlo Teodor II Laskaris Robert Kurtene
Jovan Jovan (maloletan) Balduin II
Manojlo ⁞
Mihailo VIII Paleolog Jovan od Brijena
Jovan Anđeo
 TATARSKI UPADI

-1241. – prvi nalet Mongola koji, jureći ugarskog kralja Belu IV, pustoše
srpske teritorije uključujući Dubrovnik, Kotor, Svač i Drivast i oko 1242. se povlače
preko srpske zemlje i Bugarske do Crnog mora.
-posledice: smena na bugarskom prestolu (umro Jovan Asen II, novi car Kaliman
plaća danak Mongolima), smena na srpskom prestolu (na vlast dolazi Uroš I umesto
Vladislava).
-1285. – Tatari pod kanom Nogajem prodiru u Bugarsku, Ugarsku i Srbiju.
-Drman i Kudelin – polusamostalni feuadlci, tatarski vazali, ustoličeni u
Ždrelu, drže Braničevo, podržavaju ih Kumani i Tatari, opustošili Dragutinovu
zemlju, oko 1291. Dragutin i Milutin zajedno dejstvuju protiv njih i pripajaju
Braničevo.
-Šišman – vidinski knez, tatarski vazal; hoće da osvoji celu Rašku; upada u
Milutinovu zemlju, verovatno spaljuje Žiču; Milutin u kontranapadu osvaja Vidin, a
Šišman napušta Bugarsku; Milutin daje Šišmanu ćerku svog Velikaša, a svoju ćerku
daje Šišmanovom sinu; Milutin kanu Nogaju šalje poslanstvo da neće napadati
Bugarsku i poslao Stefana kao zalog; sve se smiruje kad umire kan Nogaj.
KOTANIC TORNIKIJE

-1280. – Kotanic beži iz Vizantije kod Dragutina u Srpsku zemlju; ne znaju se

razlozi prebega; Kotanic je bio u iz velikaške porodice
-Dragutin mu je dao uporište i vojne odrede i on više godina četuje na srpsko-
vizantijskoj granici; jednom došao do Sera.
-car na Kotanica šalje sina Konstantina koji ga ubeđuje da se preda i da će biti
siguran, ali car to ne ispunjava i umesto da ga oslepi, tera ga da se zamonaši.
IRINA, SIMONIDINA MAJKA
-žena Andronika II Paleologa; u vreme ženidbe Milutina i Simonide 1299. bila
u sukobu sa mužem i boravila u Solunu.
-predlagala caru da podeli carstvo trojici sinova, ali se to kosilo sa tradicijom
i pravilima, pa je tražila druge načine da obezbedi Jovana, Teodora i Dimitrija.
 Jovan je 1308. umro; Teodor je poslat da nasledi monferatsku grofoviju;
Dimitrije je doveden u Srbiju kao potencijalni naslednik jer je Simonida bila
nerotkinja, ali je Dimitrije ubrzo napustio Srpsku zemlju jer mu se nije sviđao život
tu.
-oko 1317. – Irina zove Teodora da dođe iz Italije u Srbiju, ali ni njemu se nije
svidelo, pa je i on otišao.
-Milutin se nije bunio protiv njenih ideja da njegovoj i deci njenog brata
preuzme presto.
-posledice Irininog delovanja: ugroženi ovakvom politikom kralja Milutina,
lokalna vlastela podstiče i uslovljava Stefana Uroša III da deluje i podigne pobunu
protiv oca.
NEMANJIĆI OD MILUTINA
-po rečima Milutinovog hagiografa Danila, vlastela podstiče Stefana na
pobunu protiv oca, čak ga i uslovljava; Stefan pridobija velikaše odane Milutinu, ali
ovaj vojno interveniše u Zeti.
-Stefan beži preko Vojane u okolinu Skadra gde ima dvor.
-Milutin se nalazi sa Stefanom i navodi ga da mu se potčini i traži oproštaj, a
onda ga vezao gvozdenim uzdama i poslao u Skoplje da ga oslepe, odakle je sa
ženom i dvoje dece predat caru Androniku II da živi u Carigradu narednih sedam
godina kao izgnanik
-pobuna se najverovatnije odigrala 1314.
-Za vreme pobune Dragutin i Milutin izgleda opet nisu u dobrim odnosima,
ali su izgladili to ubrzo.
-1316. – umire Dragutin, nasleđuje ga Vladislav koji uz to nasleđuje i
razmirice sa stricem Milutinom koji ga je zatvorio i oduzeo mu zemlju, dobivši
Rudnik, Lipnik i celu Mačvu.
-1318. – Karlo Robert organizuje koaliciju protiv Milutina iz Tarenta, Hrvatske
i Rima, a i sam kreće u vojne akcije dogodine.
 -1319. – ugarski kralj prelazi Savu, zauzima Mačvu i prodire dolinom
Kolubare, ali kratkog je uspeha jer je Milutin po njihovom povlačenju opet osvojio
sve do Save.
-1320. – opet akcije ugarskog kralja koji uz teže vremenske uslove ponovo
zauzima Mačvu i delove Dragutinove države.
Milutin za naslednika određuje Konstantina, jer je Stefan oslepljen i izgnan,
Vladislav zarobljen, a drugi Dragutinov sin mrtav.
-1320. – Milutin dozvoljava Stefanu da se vrati posle njegovih pisama žalbe i
zauzimanja monaha sa Svete gore i dobio župu Budimlju
-1321. – Milutin umire; počinju borbe; Vladislav se oslobađa i dobija podršku
određene vlastele i ugarskog kralja, ima svoj dvor, novac i izdaje povelje; bosanski
ban se od 1323. naziva gospodarem Usore i Soli; ne zna se šta je sa Rudnikom.
-1322. – ’’bog mu vraća vid’’ i na presto dolazi Stefan Uroš III Dečanski.
-Konstantin se posle Stefanovog krunisanja pobunio i poginuo u izazvanoj bici.
-bugarski kralj Mihailo je raskinuo brak sa Stefanovom sestrom Anom i oženio se
udovicom svog predhodnika, sestrom Andronika III, ali se ne zna da li je Stefan
nešto tim povodom preduzeo.
-1323. – sukob oko Rudnika između Stefana i Vladislava – trgovci iu Rudniku
daju Vladislavu poklone, Stefan zauzima trgove, a onda se dubrovački trgovac blizak
Vladislavu, Menče Menčević, zatvara se u tvrđavu Ostrovicu; Stefan zamera
Dubrovčanima, ovi se izvinjavaju iako to nema veze sa njima, ali džabe.
-1324. – Stefan zatvara dubrovačke trgovce i oduzima im imovinu,;
Dubrovčani u pregovore uključuju Veneciju, obustavlja se sva trgovina sa srpskim
zemljama, ali na kraju kralj pušta trgovce i vraća im imovinu, a Dubrovčani opet
šalju robu.
-1326. Stefan izdaje novu povelju Dubrovčanima.
¯\_(ツ)_/¯