INTRAHOSPITALNE

INFEKCIJE

Dr Zdenko Gajić, Prim.dr Sci Mila Vučić Janković, Prof.dr Dragoljub Đokić
CILJEVI PROGRAMA
1. upoznavanje sa osnovnim pojmovima iz oblasti
intrahospitalnih infekcija
2. upoznavanje sa merama za sprečavanje i suzbijanje
intrahospitalnih infekcija, značajem pojedinih mera i
načinomna koji se organizuje njihovo sprovođenje
3. upoznavanje sa obavezama i zadacima medicinskih
sestara i tehničara u vezi sa sprečavanjem i suzbijanjem
intrahospitalnih infekcija.
 DEFINICIJA INTRAHOSPITALNE
INFEKCIJE
Bolnička (intrahospitalna, nozokomijalna ili kućna) infekcija je
infekcija nastala kod pacijenata i/ili osoblja u bolnici ili nekoj drugoj
zdravstvenoj ustanovi.
Lokalizovano ili sistemsko oboljenje ili stanje koje je rezultat neželjene
reakcije organizma na prisustvo (jednog ili više) infektivnih agenasa ili
(njihovih) toksina, a koje nije bilo manifestno niti je pacijent bio u
inkubaciji u vreme prijema u bolnicu ili drugu zdravstvenu ustanovu.
U intrahospitalne infekcije spada recidiv infekcije pacijenta koji se
premešta izjedne bolnice u drugu, bez obzira da li je infekcija
manifestna ili se pacijent nalazi u inkubacionom stadijumu za vreme
prijema u novuzdravstvenu ustanovu.
Može nastati pojedinačno, biti stalno prisutna na odelenju ili se javiti u
obliku epidemija.
 DEFINICIJA EPIDEMIJE
INTRAHOSPITALNIH INFEKCIJA
Epidemija intrahospitalnih infekcija je pojavabolničkih
infekcija izazvanih istim uzročnikom u broju koji
prevazilazi uobičajenu učestalost kododređene grupe
pacijenata u određenom vremenskom periodu.

Intrahospitalne infekcije koje čine epidemiju

epidemiološki su povezane po uzročniku, mestu i
vremenu javljanja, kao i po preduzetim postupcima
u dijagnostici, lečenju i nezi bolesnika.
KRITERIJUMI (I)
Infekcija se SMATRA intrahospitalnom:
- ako je nastala u bolnici i postala evidentna nakon 48h posle prijema
pacijenta u zdravstvenu ustanovu ili kasnije. Najkraći inkubacioni period kod
većine intrahospitalnih infekcija traje 48h.
- ako se utvrdi da je povezana sa hirurškom intervencijom, a ispolji se u
toku 30 dana posle hirurške intervencije (kojom nije ugradjen implantat),
ili u toku jedne godine ukoliko je hirurškom intervencijom ugradjen
implantat
- ako se infekcija ispoljava posle otpusta pacijenta iz bolnice, ukoliko
epidemiološki podaci pokazuju da je nastala u bolnici
- ako predstavlja recidiv infekcije stečene prilikom prethodne
hospitalizacije u bolnici iz koje je pacijent premešten u drugu bolnicu, odnosno,
drugu zdravstvenu ustanovu, bez obzira što je infekcija bila manifestna ili je
pacijent bio u stanju inkubacije u trenutku prijema u (drugu) zdravstvenu
ustanovu radi daljeg ispitivanja i lečenja
- ako je infekcija nastala kao rezultat prolaza novorodjenčeta kroz
porođajni kanal majke.
KRITERIJUMI (II)
Infekcija se NE SMATRA intrahospitalnom:

- ako je postojala u vreme prijema pacijenta u bolnicu ili

se on nalazio u fazi inkubacije prilikom prijema
- ako predstavlja komplikaciju ranije nastale infekcije
- ako nastane kod novorodjenčeta transplacentarno
(toksoplazmoza, rubela, sifilis).
 KLASIFIKACIJA INTRAHOSPITALNIH
INFEKCIJA PO ANATOMSKOJ LOKALIZACIJI
1. Infekcije operativnog mesta
2. Infekcije mokraćnog sistema
3. Pneumonije
4. Infekcije krvi
5. Infekcije koštano zglobnog sistema
6. Infekcije kardiovaskularnog sistema
7. Infekcije centralnog nervnog sistema
8. Infekcije oka, uha i nosa
9. Infekcije sistema za varenje
10. Infekcije sistema za disanje (sem pneumonije)
11. Infekcije polnog sistema
12. Infekcije kože i mekih tkiva
13. Sistemske infekcije
UČESTALOST
Stopa prevalencije:
U evropskim zemljama od 3,5 do 15% hospitalizovanih bolesnika
U SAD od 3,4 do 5% hospitalizovanih bolesnika
Studija SZO (55 bolnica u 14 zemalja) 9,9% hospitalizovanih bolesnika
U Srbiji (prva nacionalna studija-27 bolnica) 7,5% hospitalizovanih bolesnika.
Najčešće intrahospitalne infekcije:
- urinarne infekcije (30-40% svih, u 80-90% slučajeva povezane sa plasiranjem katetera),
- infekcije operativnog mesta (rizik se kreće od 1,5 za čiste rane, 7,7% za potencijalno
kontaminisane, 15,2% za kontaminisane do 40% za prljave rane),
- pneumonije (10-15%, najčešća bolnička infekcija u jedinicama intenzivne nege sa
letalitetom od 30-50%)
- infekcije krvi (5% bolničkih infekcija na dečijim odeljenjima 10-20% sa većim letalitetom
od infekcija krvi u opštoj populaciji).

Najčešći simptom kod obolelog:

Telesna temperatura; infekcije su najčešći uzrok iznenadne povišene telesne
temperature ležećihbolesnika.
 ČINIOCI KOJI DETERMINIŠU UČESTALOST
INTRAHOSPITALNIH INFEKCIJA

Karakteristike sva tri činioca epidemiološkog trijasa,

njihovih odnosa i interakcija

1. Domaćin
2. Agens
3. Sredina
DOMAĆIN
1. Uzrast
- najmlađi bolesnici, novorođenčad, posebno nedonoščad, odojčad i mala deca
(zbog svoje imunološke nezrelosti i/ili gubitka maternalnih antitela); imaju
realnu važnost zbog napretka medicine i preživljavanja prevremeno rođene dece;
- najstariji bolesnici (pad opšte otpornosti, involutivne promene u starosti); imaju
realnu važnost zbog produženja životnog veka (veći broj bolesnika sa
hroničnim degenerativnim bolestima, metaboličkim poremećajima, malignim i
sistemskim obolenjima)

2. Povećana osetljivost pacijenta

- stres
- konkomitantne bolesti (dijabetes, ciroza jetre, maligne bolesti, HNO)
- sistemske bolesti i poremećaji (gojaznost, pothranjenost, oštećenje imunog
sistema)
- upotreba "novih" terapija (imunosupresivne i citotoksične),
- široka primena antibiotika (poremećaj balansa mikrobiološke flore).
AGENS
Endogeni i egzogeni
- bakterije (ranije streptokoke, danas oportuni
mikroorganizmi), virusi, gljivice
- visoka incidencija bolničkih infekcija izazvanih gram
negativnim bakterijama zbog mnogobrojnosti
enterobakterija, velike sposobnosti prilagođavanja uslovima
spoljne sredine i otpornosti na dezinfekciona sredstva,
sposobnosti razvoja rezistencije prema velikom broju
antibiotika.
-najčešći izazivači: Staphylococcus aureus, Pseudomonas
aeruginosa, Enterococcus, Acinetobacter, Escherichia coli,
Enterobacteriaceae
SREDINA
Faktori:
- prenaseljenost prostora,
- aglomeracija obolelih,
- komunikacija sa opštom populacijom,
- primena invazivnih DG i TH procedura,
- mogućnost kontaminacije sredine

Posebno rizična odelenja:

- odelenja intenzivne nege, hirurška i urološka
odelenja
- neonatalna i pedijatrijska odelenja
- hematološka i onkološka odelenja
PRENOŠENJE INTRAHOSPITALNIH
INFEKCIJA
Kolonizacija
Prisustvo mikroorganizama na koži, sluznicama, u otvorenim ranama, u sekretima i
ekskretima, bez reakcije tkiva na njihovo prisustvo.

Kontaminacija
Prisustvo mikroorganizama na neživoj sredini (odeći, površinama, predmetima, instrumentima)

Najčešće:
- kontakt preko prljavih ruku zdravstvenih radnika (direktnim kontaktom sa pacijentima, njihovim sekretima
i ekskretima ili putem kontakta sa kolonizovanim sopstvenim delovima tela ili kontaminisanom bolničkom sredinom)
- Fluggeove kapi
- kontakt preko predmeta zajedniče upotrebe (instrumenata i aparata)

Ređe:
- Wellsovi nukleusi
- prašina
- voda
- hrana.

Kruženjem mikroorganizama između bolesnika, bolničkog osoblja i bolničke sredine, mikroorganizmi stiču otpornost
prema antimikrobnim i dezinfekcionim sredstvima, stiču šansu za opstanak u bolničkoj sredini i endemizuju se.
 ZNAČAJ INTRAHOSPITALNIH
INFEKCIJA
1. Medicinski značaj
Bolničke infekcije imaju nepovovoljan uticaj na
- tok i ishod osnovne bolesti (komplikacije, povećanje letaliteta)
- trajanje hospitalizacije
- prenošenje na širu populaciju

2. Ekonomski značaj
Bolničke infekcije povećavaju troškove zdravstvene zaštite.
Direktni troškovi uvećavaju se zbog:
- produžene hospitalizacije,
- dodatne dijagnostike i terapije
Indirektvni troškovi povećavaju se zbog:
- odsustva s posla
- gubitka zarade.

3. Etički značaj
Bolničke infekcije ugrožavaju pacijentovo pravo na sigurnost u bolničkoj ustanovi.

4. Pravni značaj
Pravne implikacije bolničkih infekcija su čest predmet sudskih sporova.
PREVENCIJA INTRAHOSPITALNIH
INFEKCIJA
Nema bolnice bez rizika!

Zasnovani su na
1. Merama prevencije (mere za sprečavanja i suzbijanja bolničkih infekcija),
usmerenim ka:
- otkrivanju rezervoara zaraze Pravovremeno postavljanje dijagnoze infekcije, na
prijemu bolesnika, zatim preventivna izolacija ili prostorna separacija.
- sprečavanju transmisije mikroorganizama Eliminacija infektivnog agensa i
sprečavanje njegovog prodora do ulaznih mesta domaćina (sterilizacija, dezinfekcija, pranje
ruku, aseptički postupci pri izvođenju procedura)
- povećanju rezistencije bolesnika na infekciju (preoperativna antimikrobna
profilaksa)
2. Merama kontrole
- režim rada i postupci za lečenje i negu pacijenata (utvrdjivanje standarda rada i
postupaka za lečenje i negu bolesnika i njihova primena)
- epidemiološki nadzor.

Dobro organizovani programi prevencije mogu smanjiti stopu bolničkih infekcija do 20%.
PREVENTIVNA IZOLACIJA
Širenje bolničkih infekcija u nekoj populacionoj grupi zavisi
od osetljivosti kolektiva, više nego od osetljivosti pojedinca.
Otuda je smeštaj bolesnika veoma bitan faktor.

Preventivna izolacija je način zaštite pacijenata koje zbog

smanjene otpornosti organizma treba zaštititi od okoline.
Koristi se za zaštitu od infekcije posebno osetljivih bolesnika (deca,
oboleli od leukemije).
Velike sobe sa po deset kreveta koje se još uvek koriste u nekom
ustanovama pružaju veću mogućnost za pojavu i širenje infekcije.
Nemogućnost isključivanja kliconoša među bolesnicima zahteva da
se pacijenti, i bez vidljivih simptoma infekcije, smeštaju u što
manjim grupama. Preporučuju se prostorije sa po 4 ili 6 kreveta
međusobno udaljenih bar 1,5-2 metra.
ASEPSA i ANTISEPSA
Antisepsa je skup postupaka koji se sprovode na živom tkivu sa
ciljem da se spreči razvoj infekcije, ograniči ili izleči već postojeća
infekcija na tkivu ili koži.
Antiseptici su sredstva kojima se provode antiseptički postupci na
živom tkivu.

Asepsa je postupak profilaktičkog uništavanja svih

mikroorganizama i njihovih spora sa predmeta materijala i
instrumenata koji dolaze u dodir sa ranom.
Asepsa je princip rada i postupci kojima se sprečava kontakt
mikroorganizama s ranom ili drugim potencijalnim mestima
ulaska mikroorganizama u živi organizam (telo). Najčešći je
princip rada u hirurgiji kojim se sprečava ulazak mikrorganizama u
makroorganizam.
STERILIZACIJA
Postupak kojim se eliminišu ili uništavaju svi
mikroorganizmi, uključujući i sporogene oblike bakterija.

Sterilizacija se može provesti samo na neživom materijalu,

koji je sterilan samo do prve upotrebe.

Stepen sterilnosti-nivo bezbednosti

- za hiruške rukavice i katetere SAL (Sterility
Assurance Level) 1:1000
- za endoproteze, implante, špriceve, hiruške
instrumente, infuzione rastvore 1:1.000.000
METODE STERILIZACIJE
Odabir metode zavisi od vrste i metode predmeta koji se sterilišu.

1. STERILIZACIJA VODENOM PAROM POD PRITISKOM U AUTOKLAVU

Za predmete i materijale koji podnose povišenu temperature, pritisak i paru. Najčešće korišćena metoda, u medicinskom,
mikrobiološkom ili parazitološkom radu.
- Sterilizacija tečnosti i rastvora: 121C pod pritiskom od 1 bara u trajanju od 15 minuta.
- Prioni: temperatura 134C, duže trajanje sterilizacije.

2. STERILIZACIJA SUVIM VAZDUHOM

Za predmete koji su termostabilni, ali ih uništava vlaga (160C, u trajanju od 2 sata).
Dugo traje, nedovoljno efikasan način.

3. STERILIZACIJA JONIZUJUĆIM ZRAČENJEM

Za predmete koji se ne mogu izlagati visokoj temperaturi (materijali za jednokratnu upotrebu)

4. STERILIZACIJA ETILENOKSIDOM
Manje se koristi zbog toksičnosti i kancerogenosti, pa se zamenjuje vodonik peroksidom.

5. GAS PLAZMA – STERILIZACIJA

Manje se koristi, jer visokoreaktivni atomi sa slobodnim elektronima koji se oslobađaju imaju interakciju sa enzimima i
nukleinskim kiselinama i uništavaju metabolizam ćelije.
USLOVI ZA EFIKASNU STERILIZACIJU

- adekvatna priprema materijala

- stalna kontrola svih parametara (temperature, vremena
sterilizacije, pritiska)
- redovna kontrola procesa sterilizacije i kontrola
sterilnosti
- uredna evidencija o sterilizaciji (vreme započete i
završene sterilizacije)
- ispravna, validno instalirana i redovno servisirana
oprema edukovan i stručan kadar
KONTROLA STERILIZACIJE
- Fizička kontrola
Termostati.
- Hemijska kontrola
U hemijskoj kontroli sterilizacije koriste se razne hemikalije koje
na određenim i poznatim temperaturama usled hemijskih procesa
menjaju neka svojstva, najčešće boju (Mikulićev papir).
- Biološka kontrola
Najpouzdanija metoda. Načešće se koriste:
- spore antraksa,
- spore Bacillusa subtillisa
- spore B.Stearotermophillusa, soja ATCC9753 (3
M test, ATEST ili STERIKON); spore mogu da prežive max 15 min na 121 C
i na 2 atmosfere pritiska vodene pare; metod funkcioniše kao zatvoren
sistem.
DEZINFEKCIJA
Postupak kojim se uništavaju ili odstranjuju vegetativni oblici patogenih i
uslovno patogenih mikroorganizama u spoljnjoj sredini, ali ne i bakterijske spore.

Zasniva se na upotrebi hemijskih dezinfekcionih sredstava visokog, srednjeg ili

niskog stepena delovanja.

Postupak (dezinfekcija) i sredstvo (dezinficijens)

- potpuno uništavaju izazivače (baktericidno, mikrobicidno,
germiocidno, virucidno svojstvo)
-zaustavljaju rast, ali ne ubijaju izazivače (bakteriostatsko,
mikrobiostatsko, germistatsko, virostatsko)
- imaju inhibitorno delovanje (smanjuju virulenciju i usporavaju rast
mikroorganizama, uzročnika zaraznih bolesti na telu, u vodi, hrani, na
predmetima ili u prostorijama, da bi se sprečio nastanak ili širenje zaraznih
bolesti).
IZBOR DEZINFICIJENSA
Efekat dezinficijensa zavisi od
- vrste i brojnosti mikroorganizama,
- koncentracije dezinfekcionog sredstva,
- temperature na kojoj se dezinfekcija sprovodi,
- Ph sredine,
- prisustva, odnosno, odsustva organskih materija,
- vremena kontakta između dezinfekcionog sredstva i
mikroorganizama.

Odabir sredstva zavisi

- od toga šta se dezinfikuje
- od zaraznog oboljenja zbog koga se vrši dezinfekcija.
MEDICINSKI INSTRUMENTI,
OPREMA I POVRŠINE
Mogu biti:
- visokog rizika: kritični instrumenti - instrumenti koji ulaze u tkivo ili vaskularni sistem
(hirurški instrumenti, kardijalni kateteri i implantati moraju biti sterilni)
- srednjeg rizika: polukritični predmeti - predmeti koji dolaze u dodir sa sluznicama i
oštećenom kožom (endoskopi i respiratorni pribor). Ne smeju biti kontaminisani ni jednim
mikroorganizmom izuzev bakterijskih spora. Dezinfikuju se uz upotrebi
dezinficijensa visokog stepena delovanja, ispiraju sterilnom dodom ili alkoholom.
- niskog rizika: niskokritični predmeti - predmeti koji dolaze u kontakt sa intaktnom
kožom (bolnički nameštaj, pribor za jelo) realno povećavaju rizik od kontaminacije ruku
bolničkog personala. Za dezinfekciju se koriste dezinficijensi niskog stepena efikasnosti a
prednost se daje mehaničkom pranju i čišćenju. Površine u bolesničkim prostorijama
dovoljno je samo redovno održavati, a dezinficijensi se koriste kada se kontaminiraju krvlju
ili telesnim tečnostima.

(Kontaminisanu površinu prekriti gazom, pamučnom ili papirnom vatom, preliti

dezinfekcionim sredstvom, ostaviti da stoji pola sata i pažljivo odstraniti koristeći zaštitne
rukavice, a kontaminisanu površinu oprati i dezinfikovati).
PRANJE I DEZINFEKCIJA RUKU
Kontaminisane ruke imaju najveći značaj u prenošenju bolničkih infekcija.
Pranje ruku najvažnija i najefikasnija mera prevencije!

Tri stepena pranja ruku:

1. Obično pranje
Pranje ruku tekućom toplom vodom i sapunom uz trljanje svih površina najmanje 10 sekundi,
ispiranje i sušenje papirnim ubrusom. (Primer: pranje ruku pre manipulisanja hranom, pre
hranjenja bolesnika, nakon nege - pranja i kupanja bolesnika, pre i posle upotrebe toaleta i uvek kad su
prljave).
2. Higijensko pranje ruku
Efikasnije od običnog pranja u uništavanju tranzitornih mikroorganizama. Podrazumeva
pranje ruku antiseptičkim deterdžentom u trajanju 10-15 sekundi, ispiranje i sušenje kao i pri običnom
pranju. )Primer: Pranje ruku pre i posle stavljanja rukavica, pre nege osetljivih imuno kompromitovanih
bolesnika i nakon svake situacije kada je moglo doći do kontaminacije ruku).
Može se zameniti nanošenjem i utrljavanje na suve ruke etanola i izopropranola koji
inaktivišu vegetativne oblike bakterija, većinu gljivica i virusa.
3. Hiruško pranje ruku
Uništava tranzitornu i redukuje rezidentnu mikrobiološku floru. Traje 2-3 minuta, uključuje
pranje šaka, ručnih zglobova i podlaktice antiseptičkim deterdžentom, sušenje i nanošenje alkoholnog
rastvora. Sterilne četke za jednokratnu upotrebu koriste se samo za nokte prilikom prvog hiruškog pranja
u toku dana.
BAKTERIOLOŠKA ISPITIVANJA
KONTAMINACIJE RUKU
 Sprovode se metodama:
 - metod vlažnih briseva (uvid samo u kvalitativni sastav
bakterijske flore i orjentaciono u kvantitativni sastav),
 - metod otisaka s prsta ili sa dlana (uvid samo u kvalitativni
sastav bakterijske flore i orjentaciono u kvantitativni sastav),
 - metod ispiraka s jedne ili obe ruke (jedini dobar metod za
kvantitativno ispitivanje kontaminacije ruku).

 Za dezinfekciju ruku koriste se preparati na bazi alkohola
(dezderman i dr.) ili 70% etil-alkohol.
 Većina sredstava za higijenu ruku na bazi alkohola sadrži izopropanol,
etanol, n-propanol ili njihove kombinacije. Antimikrobno dejstvo
alkohola povezano je sa sposobnošću denaturacije proteina. Alkoholni
rastvori u koncentraciji od 60% do 80% su najefikasniji; veće
koncentracije su manje potentne s obzirom da su proteini manje
rastvorljivi u vodi.
HIGIJENA RUKU - KADA?
Vrši se:
- pre aseptičnih procedura,
- pre kontakta sa pacijentom,
- nakon kontakta sa telesnim tečnostima i
izlučevinama,
- nakon kontakta sa pacijentom,
- nakon kontakta sa predmetima iz pacijentove
okoline.
HIGIJENA RUKU - KAKO?
Sredstvo za dezinfekciju
- nanosi se samo na čiste i suve ruke
Dezinficijens se ne sme nikad stavljati na mokre ruke! Posledica toga je
razređivanje dezinficijensa i štetni uticaj na kožu.
- nanosi se na zdravu, glatku i neoštećenu kožu
Zbog toga je za održavanje zdravlja ruku važna njihova redovna nega.
- ne dosipa se u ispražnjeni dispenzer, jer može doći do
kontaminacije istog. Ispražnjen dispenzer treba zameniti novim ili oprati, pa tek
nakon toga usuti sredstvo.

Brisanje ruku
- završni korak u higijeni ruku
Vlažnim rukama se mikroorganizmi lakše prenose. Treba da bude
obavljen na način na koji neće dovesti do ponovne kontaminacije ruku (papirnim
ubrusima).
KORIŠĆENJE ZAŠTITNIH RUKAVICA
Korišćenje rukavica se preporučuje da bi se smanjio rizik
prenošenja infekcije:
- sa zdravstvenog osoblja na pacijente
- sa pacijenata na zdravstvene radnike

Oprez kod korišćenja nekih losiona i krema za ruke -

mogu uticati na očuvanost rukavica.
EDUKACIJA I KONTROLA
Važno je sprovoditi edukaciju zdravstvenih radnika
- o načinima kontaminacije ruku tokom nege
pacijenata,
- o prednostima i nedostacima različitih načina
higijene ruku zdravstvenog osoblja.

Pridržavanje preporuka za higijenu ruku potrebno je

svakodnevno kontrolisti.
PREOPERATIVNA PROFILAKSA
Smanjuje učestalost postoperativnih infekcija, ukoliko se
antibiotik nalazi u tkivima u delotvornoj koncentraciji u
vreme operacije.

Nije zamena za hiruški rad i aseptički postupak.

 EPIDEMIOLOŠKI NADZOR NAD
INTRAHOSPITALNIM INFEKCIJAMA (I)
Važan elemenat programa kontrole bolničkih infekcija (dobro organizovan epidemiološki
nadzor sa definisanim standardima, može smanjiti stopu bolničkih infekcija za najmanje
20% i svakako sprečiti njihovo epidemijsko javljanje).

Zakonska obaveza (Zakon o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti)

Definicija
Organizovano prikupljanje, obrada, tumačenje i dostavljanje podataka o
učestalosti bolničkih infekcija od strane posebno osposobljenog tima u cilju
sprečavanja i suzbijanja bolničkih infekcija.
Aktivno i trajno prikupljanje (otkrivanje i registrovanje), obrada, analiza i
tumačenje, kao i dostavljanje podataka o bolničkim infekcijama

Preduslovi:
- postojanje programa
- postojanje stručno osposobljenog kadra
- obezbeđenje povratne informacije sa podacima iz epidemiološkog nadzora radi
preduzimanja mera za sprečavanje i suzbijanje bolničkih infekcija
EPIDEMIOLOŠKI NADZOR NAD
BOLNIČKIM INFEKCIJAMA (II)
Ciljevi
- utvrđivanje realne epidemiološke situacije
- blagovremeno otkrivanje porasta učestalosti
bolničkih infekcija
- smanjenje njihove učestalosti
- evaluacija efikasnosti mera za sprečavanje i
suzbijanje bolničkih infekcija
- motivisanje osoblja da stalno sprovode mere za
sprečavanje i suzbijanje bolničkih infekcija
VRSTE EPIDEMIOLOŠKOG NADZORA
Prema načinu prikupljanja podataka:
- aktivan (posebno edukovane i angažovane osobe ciljano prikupljaju podatke)
- pasivan (podatke dostavljaju osobe koje učestvuju u lešenju i nezi bolesnika)
Prema obimu prikupljenih podataka:
- ciljan (služi za prikupljanje podataka koji su potrebni za rešavanje unapred definisanog
problema, na određenim odelenjima, kod određenih kategorija bolesnika ili u vezi sa
primenom medicinskih postupaka). Stanje opisuje stopama incidencije.
- sveobuhvatan (prikupljaju se podaci o svim infekcijama, kod svih bolesnika u celoj
bolnici)

Prema trajanju:
- neprekidan (zahteva mnogo vremena, angažuje veliki broj osoba, često sam sebi cilj jer se
svodi na prikupljanje brojnih podataka. Prednost: blagovremenovremeno otkrivanje
epidemija bolničkih infekcija.Stanje opisuje stopama incidencije.
- ograničen (rotirajući) (podaci se prikupljaju u trajanju 1-3 meseca na jednom odelenju pa
se sukcesivno prelazi na sledeća odelenja bolnice) Stanje opisuje stopama incidencije.
- povremen (presek trenutnog stanja ili studija prevalennce, u toku jednog ili nekoliko dana,
brz, jeftin i jednostavan, nedostatak: ne doprinosi razjašnjenju faktora rizika, ne omogućava
blagovremeno otkrivanje epidemije. Stanje opisuje stopama prevalencije).
PRIKUPLJANJE, OBRADA I
PRIKAZIVANJE PODATAKA
Prikupljanje podataka o bolničkim infekcijama
- dnevni nalazi o uzročnicima izolovanim u mikrobiološkoj laboratoriji
- podaci iz medicinske dokumentacije (temperaturne liste, opetativne liste,
istorija bolesti) direktan u stanje pacijenta

Obrada podrazumeva izračunavanje:

- stope incidencije (za opisivanje nalaza sveobuhvatnog neprekidnog i rotirajućeg
sveobuhvatnog nadzora, kao i ciljanog nadzora)
- stope prevalencije (za opisivanje nalaza povremenog sveobuhvatnog nadzora)
- proporcije učestalosti.

Analiza podataka vrši se po:

- obeležjima bolesnika (starost, pol, predisponirajući faktori, primena antibiotika)
- topografskoj distribuciji (u odnosu na odelenje, hirušku salu, korišćenje aparata)
- hronološkoj distribuciji (po danima obolevanja)

Korisno ukrštati i analizirati podatke po vremenu, mestu i događaju.

DRUGI ELEMENTI KONTROLE
Režim rada i postupci za lečenje i negu pacijenata

Važan deo programa kontrole bolničkih infekcija.

Podrazumeva:
- utvrđivanje režima rada i postupaka za lečenje i negu
bolesnika (standarde)
- njihovu primenu.
KOMISIJA ZA SPREČAVANJE I SUZBIJANJE
INTRAHOSPITALNIH INFEKCIJA
Zakonska obaveza svake zdravstvene ustanove
- Zakon o zaštiti od zaraznih bolesti Republike Srbije (Sl.glasnik
R.S.br.125/2004), čl.33
- Odluka o merama za zaštitu od širenja zaraznih bolesti unutar
zdravstvenih ustanova, drugih pravnih lica i preduzetnika koji vrše
zdravstvenu delatnost

Članovi Komisije za bolničke infekcije:

- direktor ustanove,
- mikrobiolog,
- epidemiolog,
- specijalista higijene,
- glavna sestra i
- lekari drugih specijalnosti (po potrebi).