Modelowanie drga stalowo-betonowych belek zespolonych metod elementów sko czonych

Stefan BERCZY SKI, Instytut Technologii Mechanicznej, Politechnika Szczeci ska

Tomasz WRÓBLEWSKI, Katedra Teorii Konstrukcji, Politechnika Szczeci ska

MODELOWANIE DRGA STALOWO-BETONOWYCH BELEK

ZESPOLONYCH METOD ELEMENTÓW SKO CZONYCH

Streszczenie. W referacie przedstawiono rozwi zanie zagadnienia drga

własnych dwóch stalowo-betonowych belek zespolonych. Stworzone zostały dwa
modele: model MES oraz model analityczny niniejszego zagadnienia. Model
analityczny został stworzony z wykorzystaniem teorii belki Timoshenki. Jako
obiekt rozwa a przyj to belki badane przez innych badaczy. S to belki o
schemacie belki swobodnej. Belki ró ni si mi dzy sob g sto ci
rozmieszczenia elementów zespalaj cych. Wyniki otrzymane na podstawie analizy
modeli teoretycznych: MES i modelu analitycznego porównano z wynikami bada
do wiadczalnych.

1. WST P

Przedmiotem rozwa a w przedstawionym referacie s stalowo-betonowe belki zespolone.

Przez stalowo-betonow belk zespolon rozumie si stalow spawan lub walcowan belk ,
na której spoczywa elbetowa płyta. Obydwa elementy, stalowa belka i elbetowa płyta,
poł czone s ze sob za pomoc specjalnie zaprojektowanych stalowych ł czników. Samo
poł czenie, nazywane równie zespoleniem, charakteryzuje si ró n sztywno ci na cinanie
w zale no ci od przyj tego rozwi zania konstrukcyjnego. Konstrukcje tego typu stosowane s
najcz ciej w budownictwie mostowym jako główne d wigary no ne oraz w budownictwie
ogólnym i przemysłowym jako stropy zespolone. W przypadku obiektów mostowych, ze
wzgl du na charakter wyst puj cych na nich obci e , znaczn uwag nale y zwróci na
dynamiczne wła ciwo ci projektowanych konstrukcji. Na wła ciwo ci te du y wpływ maj
mi dzy innymi charakterystyki mechaniczne materiałów u ytych podczas budowy, jak
równie podatno zespolenia. Du a liczba problemów technologicznych zwi zanych z
wykonywaniem konstrukcji zespolonych spowodowała, e problem analizy ich wła ciwo ci
dynamicznych nie był do tej pory zbyt obszernie poruszany w literaturze.
Jednymi z nielicznych przykładów prac o wy ej wymienionej tematyce s prace [1, 3, 4]
zespołu naukowców z Uniwersytetu w Udine we Włoszech. W pracach tych przedstawiono
wyniki szeroko zakrojonych bada do wiadczalnych stalowo-betonowych belek zespolonych
z pełnym i podatnym zespoleniem. Analizowano w nich równie wpływ uszkodzenia
powstałego w zespoleniu na cz stotliwo ci oraz postacie drga belek. Otrzymywane na
podstawie bada do wiadczalnych wyniki porównywano z wynikami uzyskanymi na
podstawie jednoosiowego modelu analitycznego, opartego na teorii belki Eulera.
Wyniki uzyskane na podstawie proponowanego w powy szych pracach modelu
analitycznego wykazuj niestety du e rozbie no ci w stosunku do rezultatów uzyskanych na
drodze do wiadczalnej. Rozbie no ci s szczególnie widoczne w przypadku wy szych postaci
2 S. Berczy ski, T. Wróblewski
drga . Skłoniło to autorów niniejszej pracy do opracowania jednoosiowego modelu
analitycznego opartego o teori belki Timoshenki. Wyniki tych analiz oraz wyniki uzyskane
za pomoc metody sztywnych elementów sko czonych (MSES) przedstawione zostały
w pracy [2]. Zgodnie z oczekiwaniami obydwa modele: analityczny, zbudowany w oparciu o
teori belki Timoshenki oraz model MSES odwzorowywały rzeczywiste zachowanie si
konstrukcji, du o lepiej ni modele analityczne proponowane w pracach [1, 3].
Pozytywne rezultaty prac zach ciły autorów niniejszego opracowania do dalszych analiz
z wykorzystaniem metody elementów sko czonych. Opracowane modele MES oraz
opracowany wcze niej model belki Timoshenki posłu yły do analizy dwóch belek
zespolonych badanych w pracy [4].

2. ANALIZOWANE BELKI ZESPOLONE. WYNIKI BADA DO WIADCZALNYCH

W pracach [3, 4] przedstawiono wyniki bada oraz wyniki analiz teoretycznych czterech
belek zespolonych. Dwie z nich były belkami z zespoleniem podatnym (stalowe kołki
zespalaj ce rozmieszczone, co 0.22 m) a dwie z zespoleniem pełnym (kołki rozmieszczone co
0.15 m). Z pracy tej zaczerpni to wyniki bada do wiadczalnych dla dwóch belek, jednej
z zespoleniem podatnym, oznaczonej przez badaczy jako T1PR oraz jednej z zespoleniem
pełnym T2CR. Wyniki te b d w dalszej cz ci niniejszej pracy porównywane z wynikami
analiz teoretycznych.
Rysunek 1 przedstawia belk T1PR. Belka T2CR ró ni si tylko rozmieszczeniem kołków
zespalaj cych. Jak wida na rysunku, belki składaj si ze stalowego dwuteownika
walcowanego IPE 140 wykonanego ze stali Fe430 oraz elbetowej płyty o grubo ci 60mm
i szeroko ci 500mm zbrojonej siatkami stalowymi wykonanymi z pr tów o rednicy 5 mm w
rozstawie 0.20 m. Stalowe kołki o rednicy 12.5 mm ł cz ce stalow belk z elbetow płyt
wykonane s równie ze stali Fe430. Kołki zostały zamocowane w pasie górnym stalowej
belki, po czym wykonana została płyta elbetowa. Belki badane były jako belki swobodne tj.
zostały na czas bada podwieszone do stalowej ramy za pomoc czterech podatnych lin
stalowych.

stalowy ł cznik kołkowy płyta elbetowa

x1
belka stalowa IPE140
x2

100 220 220 11 x 220 220 220 100

3500
y 1 ,y 2
500

z1
60
70 30
100

z2
140

y 1 ,y 2
73
Rys.1. Analizowana belka T1PR (dla belki T2CR kołki rozmieszczone co 150 mm)
Modelowanie drga stalowo-betonowych belek zespolonych metod elementów sko czonych
Tabela 1. Parametry badanych belek zespolonych
Belka T1PR Belka T2CR
parametr
Płyta elbetowa Belka stalowa Płyta elbetowa Belka stalowa
L 3.50 m 3.50 m 3.50 m 3.50 m
-2 2 -3 2 -2 2
A 3⋅10 m 1.64⋅10 m 3⋅10 m 1.64⋅10-3 m2
J 9⋅10-6 m4 5.41⋅10-6 m4 9⋅10-6 m4 5.41⋅10-6 m4
E 4.229⋅1010 N/m2 2.1⋅1011 N/m2 4.098⋅1010 N/m2 2.1⋅1011 N/m2
ρ 2440 kg/m3 7850 kg/m3 2528 kg/m3 7850 kg/m3
G 1.813⋅1010 N/m2 8.08⋅1010 N/m2 1.757⋅1010 N/m2 8.08⋅1010 N/m2
χ 1.2 2.49 1.2 2.49
8 8
Kx 2.367⋅10 N/m 2.055⋅10 N/m
8
Ky 8.590⋅10 N/m 8.590⋅108 N/m

W tabeli 1 przedstawiono parametry badanch belek: L – długo belki, A – pole przekroju,

J – moment bezwładno ci, E – moduł Younga, ρ − masa wła ciwa, G – moduł odkształcenia
postaciowego, χ − współczynnik kształtu przekroju poprzecznego, Kx – sztywno poprzeczna
kołka, Ky – sztywno osiowa kołka.
Cz stotliwo ci pierwszych siedmiu postaci gi tnych drga własnych belek uzyskane przez
autorów [3, 4] podczas bada do wiadczalnych i analiz teoretycznych przedstawia tabela 2.

Tabela 2. Cz stotliwo ci drga własnych. Badania do wiadczalne. Model belki Eulera

Belka T1PR Belka T2CR
Numer
Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna
postaci do wiadczalna Model belki Eulera do wiadczalna Model belki Eulera
drga
fexp [Hz] fan [Hz] ∆% fexp [Hz] fan [Hz] ∆%
1 60,56 60,53 0,0% 62,03 62,00 0,0%
2 143,68 137,54 -4,3% 146,53 139,16 -5,0%
3 241,90 244,40 1,0% 246,59 246,34 -0,1%
4 345,68 377,52 9,2% 351,25 380,14 8,2%
5 455,88 532,53 16,8% 460,25 537,14 16,7%
6 566,88 702,04 23,8% 568,63 711,89 25,2%
7 688,88 877,93 27,4% 677,50 896,71 32,4%

3. MODELOWANIE. WYNIKI ANALIZ

3.1. Model belki Timoshenki

Przeprowadzona analiza wy ej opisanych belek z wykorzystaniem modelu analitycznego

zbudowanego z wykorzystaniem teorii belki Timoshenki dała znaczn popraw uzyskiwanych
wyników. Poprawa wyników jest spowodowana uwzgl dnieniem w modelu wpływu sił
poprzecznych na odkształcenia belki oraz wpływu sił bezwładno ci w ruchu obrotowym.
Uzyskane wyniki przedstawiono w tabeli 3. W tpliwo ci mo e budzi niezgodno
w wynikach uzyskiwanych dla pierwszej cz stotliwo ci drga własnych. Spowodowane jest to
faktem, e warto ci sztywno ci kołków zespalaj cych oraz modułu Younga dla betonu, które
podane s w tabeli 1, uzyskane zostały przez autorów [3] na drodze identyfikacji tak, aby
4 S. Berczy ski, T. Wróblewski
uzyska jak najlepsz zgodno wyników modelowania z wynikami bada dla cz stotliwo ci
pierwszej postaci drga . St d idealna zgodno modelu belki Eulera dla pierwszej postaci
drag , która nie jest obserwowana w przypadku modelu belki Timoshenki. Uzyskanie równie
dobrej zgodno ci jest mo liwe równie dla tego modelu. Nie zrobiono tego, aby porówna
wyniki uzyskane przy tych samych parametrach.

Tabela 3. Cz stotliwo ci drga własnych. Model belki Timoshenki

Belka T1PR Belka T2CR
Numer
Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna
postaci do wiadczalna Model belki Timoshenki do wiadczalna Model belki Timoshenki
drga
fexp [Hz] fan [Hz] ∆% fexp [Hz] fan [Hz] ∆%
1 60,56 58,96 -2,6% 62,03 58,56 -5,6%
2 143,68 139,17 -3,1% 146,53 139,94 -4,5%
3 241,90 238,36 -1,5% 246,59 240,17 -2,6%
4 345,68 351,16 1,6% 351,25 353,45 0,6%
5 455,88 475,67 4,3% 460,25 477,99 3,9%
6 566,88 609,28 7,5% 568,63 611,84 7,6%
7 688,88 750,88 9,0% 677,50 753,90 11,3%

3.2. Modele MES

Prace nad modelami MES prowadzone były z wykorzystaniem systemu COSMOS/M.

W pierwszym podej ciu stworzono stosunkowo prosty model, w którym nie uwzgl dniano
wpływu podatno ci elementów zespalaj cych. Nazywany b dzie on w dalszej cz ci pracy
modelem MES-1. Cz stalowa przekroju modelowana była za pomoc czterow złowych
elementów powłokowych a cz betonowa za pomoc o miow złowych elementów
obj to ciowych. Poł czenie obydwu cz ci uzyskano poprzez uwspólnienie ich w złów.
Zarówno w przypadku cz ci stalowej jak i betonowej zastosowano liniowo-spr ysty model
materiału izotropowego. Wybór takiego modelu materiału dla betonu jest w pełni
uzasadniony, ze wzgl du na wyst puj cy, podczas przeprowadzonych bada , niski poziom
napr e , dla którego beton nie wykazuje nieliniowego zachowania si .
Ten prosty model, znajduj cy zastosowanie w przypadku analiz statycznych belek o
pełnym zespoleniu, wyra nie nie nadaje si do analizy dynamicznego zachowania si takich
konstrukcji. Wyniki przedstawione w tabeli 4 wykazuj dobra zgodno jedynie dla ni szych
cz stotliwo ci drga .
Tabela 4. Cz stotliwo ci drga własnych. Model MES-1
Belka T1PR Belka T2CR
Numer
Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna
postaci do wiadczalna Model MES - 1 do wiadczalna Model MES - 1
drga
fexp [Hz] fan [Hz] ∆% fexp [Hz] fan [Hz] ∆%
1 60,56 61,35 1,3% 62,03 61,35 -1,1%
2 143,68 157,32 9,5% 146,53 157,32 7,4%
3 241,90 279,72 15,6% 246,59 279,72 13,4%
4 345,68 414,04 19,8% 351,25 414,04 17,9%
5 455,88 553,35 21,4% 460,25 553,35 20,2%
6 566,88 696,54 22,9% 568,63 696,54 22,5%
7 688,88 844,81 22,6% 677,50 844,81 24,7%
Modelowanie drga stalowo-betonowych belek zespolonych metod elementów sko czonych
W kolejnym podej ciu stworzono model MES-2, w którym cz ci betonow i stalow
rozdzielono. Poł czenie pomi dzy nimi uzyskano modeluj c kołki zespalaj ce. Ka dy kołek
modelowany był za pomoc dwóch elementów belkowych. Rozmieszczenie, przekrój i
materiał kołków w modelu, dokładnie odpowiadały rzeczywistym wielko ciom. Przyj ty
model wraz z podziałem na elementy sko czone pokazano na rysunku 2. Wyniki uzyskane na
podstawie tego modelu zostały przedstawione w tabeli 5.
500
60

BEAM3D
SOLID
140

SHELL4T

Rys.2. Model MES-2. Geometria. Podział na elementy sko czone

Tabela 5. Cz stotliwo ci drga własnych. Model MES-2

Belka T1PR Belka T2CR
Numer
Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna
postaci do wiadczalna Model MES - 2 do wiadczalna Model MES - 2
drga
fexp [Hz] fan [Hz] ∆% fexp [Hz] fan [Hz] ∆%
1 60,56 61,21 1,1% 62,03 60,45 -2,5%
2 143,68 149,77 4,2% 146,53 149,66 2,1%
3 241,90 255,56 5,6% 246,59 257,10 4,3%
4 345,68 367,39 6,3% 351,25 370,46 5,5%
5 455,88 482,60 5,9% 460,25 486,46 5,7%
6 566,88 602,34 6,3% 568,63 606,32 6,6%
7 688,88 729,41 5,9% 677,50 732,82 8,2%

Wyniki uzyskane na podstawie modelu MES-2 wykazuj du o wy sz zgodno

z wynikami bada do wiadczalnych w porównaniu do modelu MES-1. Nadal jednak
widoczna jest tendencja do zawy ania cz stotliwo ci dla wszystkich postaci drga . Powodem
tego jest przesztywnienie konstrukcji spowodowane sposobem modelowania kołków. Sposób
modelowania opisany powy ej nie uwzgl dnia, bowiem kilku zjawisk zachodz cych w
obr bie współpracy kołka zespalaj cego z betonem. W rejonie poł czenia z kołkiem, beton z
jednej strony poddawany jest du ym napr eniom dociskowym z drugiej natomiast nast puje
odspajanie si betonu od kołka. Podatno takiego poł czenia jest wi ksza ni wynika
z przedstawionego modelu, w którym elementy modeluj ce kołek i beton posiadaj te same
w zły. W celu poprawy uzyskiwanych wyników, bez konieczno ci znacznej rozbudowy
modelu, postanowiono, na drodze identyfikacji, tak dobra parametry modelu poł czenia, aby
uzyska jak najlepsz zgodno wyników z wynikami bada do wiadczalnych. Uzyskane
wyniki, przedstawione w tabeli 6, osi gn ły bardzo dobr zgodno , co potwierdza
poprawno i przydatno modelu.
6 S. Berczy ski, T. Wróblewski
Tabela 6. Wyniki dla modelu MES-2 po identyfikacji własno ci poł czenia
Belka T1PR Belka T2CR
Numer
Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna Cz stotliwo Cz stotliwo analityczna
postaci do wiadczalna Model MES - 2 do wiadczalna Model MES - 2
drga
fexp [Hz] fan [Hz] ∆% fexp [Hz] fan [Hz] ∆%
1 60,56 60,56 0,0% 62,03 60,02 -3,2%
2 143,68 145,53 1,3% 146,53 146,55 0,0%
3 241,90 244,89 1,2% 246,59 248,63 0,8%
4 345,68 348,34 0,8% 351,25 354,68 1,0%
5 455,88 454,41 -0,3% 460,25 462,46 0,5%
6 566,88 565,83 -0,2% 568,63 574,37 1,0%
7 688,88 687,03 -0,3% 677,50 694,38 2,5%

4. WNIOSKI KO COWE

Przedstawione w pracy wyniki modelowania drga belek zespolonych potwierdzaj

skuteczno metody elementów sko czonych w badaniach wła ciwo ci dynamicznych tego
typu konstrukcji. Podczas modelowania szczególn uwag nale y zwróci na modelowanie
elementów zespalaj cych. W tym kierunku prowadzone b d dalsze prace wraz
z przeprowadzeniem własnych bada wła ciwo ci dynamicznych belek zespolonych
z uwzgl dnieniem podatno ci ró nych typów zespolenia.

LITERATURA

1. Biscontin G., Morassi A., Wendel P.: Vibrations of steel-concrete composite beams.
Journal of Vibration and Control 2000, nr 5, vol. 6, s.691-714.
2. Berczy ski S., Wróblewski T.: Modelowanie drga stalowo-betonowych belek
zespolonych. Wybrane zagadnienia analizy modalnej konstrukcji mechanicznych.
Kraków, grudzie 2004. s. 21-27.
3. Morassi A., Dilena M.: A damage analysis of steel-concrete composite beams via
dynamic methods: Part II. Analitical models and damage detection. Journal of Vibration
and Control 2003, nr 5, vol. 9, s.529-565.
4. Morassi A., Rocchetto L.: A damage analysis of steel-concrete composite beams via
dynamic methods: Part I. Experimental results. Journal of Vibration and Control 2003, nr
5, vol. 9, s.507-527.

MODELLING OF STEEL -CONCRETE COMPOSITE BEAMS BY

FINITE ELEMENT METHOD

Summary. This paper presents the solution of the problem of free vibrations of
two composite beams. Two models were created: the model of the finite elements
method and the analytical model of the presented problem. The analytical model
was based on the Timoshenko beam theory. Those models were used to analyze
two composite beams researched by others. Beams are different from one another
concerning the number of used stud connectors. The results achieved on the basis
of the analysis of the theoretical models: MES and the analytical model are
compared to the results of the experimental research.