Oscar Romérocollege

Domein Welzijn & Maatschappij

Van Duysestraat 11
9200 Dendermonde
Tel.: 052 25 88 72

Geïntegreerde proef
6de JAAR GEZONDHEIDS- EN
WELZIJNSWETENSCHAPPEN 1

Dossier: armoede

Namen groepsleden Naam begeleiders

Kelly Verhasselt Mevrouw Godefrood
Scarlet Tirez Mevrouw Neukermans
Mirte Smet Mevrouw Van Hoey
Yentl Lambrecht
Inhoud
1. Oriënteren ....................................................................................................................................... 2
1.1 Wat betekent (kans)armoede? ............................................................................................... 2
1.2 Bespreek de kringloop van armoede die in dit boek geschetst wordt.................................... 2
1.3 Bespreek de verklaringsmodellen van armoede (kort). .......................................................... 6
2. Voorbereiden................................................................................................................................... 8
2.1 Lees allemaal het boek “ik ben iemand/niemand” van Guy Didelez en Lieven De Pril, Uitg.
Manteau. ............................................................................................................................................. 8
3. Uitvoeren ......................................................................................................................................... 8
3.1 Vat het boek samen aan de hand van de belangrijkste, meest bepalende gebeurtenissen uit
het leven van het hoofdpersonage. .................................................................................................... 8
4. Reflectie (individueel)...................................................................................................................... 9
4.1 reflectie Scarlet........................................................................................................................ 9
4.2 reflectie Mirte........................................................................................................................ 10
4.3 reflectie Kelly ......................................................................................................................... 11
4.4 reflectie Yentl ........................................................................................................................ 11
Dossier: armoede

1. Oriënteren
1.1 Wat betekent (kans)armoede?
Mensen belanden in armoede wanneer ze niet meer in staat zijn om te voorzien in hun
basisbehoeften. Armoede kan bepaald worden in functie van het inkomen. Zo heeft de Europese
Unie de armoedegrens per land vastgesteld als 60 % van het mediaan inkomen (het middelste, dus
niet het gemiddelde, inkomen van alle burgers van dat land). Voor België is dat €973/maand voor
een alleenstaande en €2.044/maand voor een gezin met 2 kinderen. Ter vergelijking, het leefloon
bedraagt €785 voor een alleenstaande en €1.403 voor een gezin met 2 kinderen.

Maar armoede betekent ook kansarmoede. Armoede is een veel complexer probleem dan alleen
maar een gebrek aan inkomen. Wie in armoede leeft, zit verstrikt in allerlei vormen van sociale
uitsluiting die ook nog eens op elkaar inwerken en elkaar versterken. Enerzijds is er de materiële
kloof: mensen vinden geen betaalbare, kwaliteitsvolle woning, stellen doktersbezoek uit, vinden
moeilijk werk en kinderen uit kwetsbare gezinnen lopen een groter risico op schoolachterstand.

Die materiële uitsluiting vormt de buitenkant van armoede. De binnenkant van armoede wijst op
menselijke gevolgen. Gebrek aan zelfvertrouwen, schaamte, een negatief zelfbeeld. Een
armoedesituatie kan reële psychische schade veroorzaken, wat de zoektocht naar werk of naar een
geschikte opleiding nog verder bemoeilijkt.

1.2 Bespreek de kringloop van armoede die in dit boek geschetst wordt.
Mensen die in armoede leven merken dag in dag uit dat ze geen toegang hebben tot kansen
en mogelijkheden die andere wél krijgen. Armoede kan dus niet herleid worden tot alleen
maar een inkomensprobleem.
Armoede in onze samenleving is een samenhang van vele elementen, die vaak tegelijk
aanwezig zijn bij arme gezinnen: moeilijkheden in het onderwijs, slechte
tewerkstellingskansen, een te gering inkomen, ongezonde huisvesting, moeilijke
thuissituaties, … Dit alles vormt een kluwen dat we omschrijven en visualiseren als de
kringloop van de armoede.

De problemen uit de kringloop van armoede kunnen zowel oorzaak als gevolg zijn. Mensen
in armoede worden geconfronteerd met vele samenhangende problemen, die elkaar
versterken, wat de kans om de kringloop te doorbreken bemoeilijkt.
http://acw-armoede.wikidot.com/armoede-algemeen
Armoede in verschillende levensdomeinen

Emilies’ moeder is 2 keer getrouwd, ze draagt de achternaam van de

2de vader. Ze heeft ook stiefbroers (Dave en Frank) die snel voor ruzie
zorgden, wanneer ze gedronken hadden werden ze opstandig en
verloren ze de controle. Thuis werd er veel geroepen en geslagen of
met voorwerpen naar elkaar gegooid, vooral door haar vader, haar
moeder keek hierop toe. Emilies’ moeder dacht toen ze nog kleiner
was ook aan zelfmoord, ze wou zichzelf ophangen in de garage
vanwege al de problemen en huiselijke ruzies waarin ze verzeild zat.
Emilie groeide op in een arm gezin met veel ruzies, hierdoor deed ze
haar best niet op school, trok ze met de verkeerde ‘vrienden’ op,
gedroeg ze zich zeer sletterig waardoor ze een bepaalde status kreeg
in haar omgeving.
Dit is een omschrijving van de thuissituatie van Emilie
Wanneer Emilie in het boek gaat samenwonen met Nico en ze
doorheen het boek kinderen krijgen gaat er ook zeer snel iets mis.
Nico wordt gewelddadig tegenover haar en later ook tegen hun
kinderen. Hij is drugsverslaafd en brengt uren door in lokale cafés. Hij
werd als kleine jongen thuis ook geslagen en mishandeld, hij weet
GEZINNEN met niet beter en neemt dit ook in zijn eigen thuissituatie op. Door hun
problemen jonge relatie had ook hij een slechte invloed op Emilie doordat ze in
dit drugs en handel milieu terechtkwam. Ze was zelf ook al
alcoholverslaafd, maar ze kickte voor hem af, soms keerde ze er op
moeilijke momenten weer op terug. Nico gaat in de loop van het
verhaal ook naar een instelling waar hij moet afkicken, hij wordt hier
meermaals opgenomen maar hervalt steeds weer. Ze hebben een
hele grote schuldenberg opgebouwd en kunnen enkel kleine,
afgelegen huisjes huren. Opknappen is geen optie aangezien ze hier
geen geld voor hebben, ze moeten het geld gebruiken voor de
verzorging van hun kinderen. Tijdens het verblijf van Nico in de
instelling, staat Emilie er alleen voor en krijgt ze ook nog enkele
deurwaarders over de vloer die de schulden komen opeisen. Telkens
ze een schuld afbetaald hebben, begint het hele verhaal opnieuw en
duiken ze terug in de schulden. Wanneer het voor de zoveelste keer
toch niet lijkt te klikken tussen Nico en Emilie, gaat Emilie bij hem
weg en komt ze via het ocmw in contact met een maatschappelijk
werkster die haar helpt bij het budgetbeheer.
Dit is een omschrijving van de thuissituatie van Emilie & Nico

Ze veranderden vaak van adres, huurden steeds huizen. De huizen

Slechte en ongezonde waren steeds afgeleefd, er waren vaak vochtplekken en allerlei
HUISVESTING lekken. Het was een ongezonde omgeving voor Emilie en Nico maar
eveneens voor hun 4 kinderen.
Emilie deed haar best niet op school, ze behaalde slechte punten,
was onbeleefd en grof tegenover medeleerlingen en leerkrachten. Ze
maakte weinig vrienden en degene met wie ze dan wel opttrok en
Weinig en/of
naar wie ze opkeek, hadden dan uiteindelijk ook geen goede invloed
onaangepast
op haar. Ze was vaak schaars gekleed waardoor ze de aandacht trok
ONDERWIJS
van jongens die slechte bedoelingen hadden met haar. Ze was echt
een buitenbeentje en hing het rebelse kind uit op school. Ze hoorde
nergens bij.
 Emilie zelf was lang werkloos, maar ging nadien aan de slag als oppas
voor andere kinderen. Dit verdiende niet veel. Nico was
vrachtwagenchauffeur en was doorheen de week steeds onderweg.
Geen, gevaarlijk of Hij kwam daardoor steeds heel vermoeid en uitgeput toe met een
minderwaardig WERK slecht humeur, wat leidde tot slagen tegenover Emilie of hij keek niet
naar haar om en gaf zijn eigen kinderen geen aandacht.

Zowel Emilie als haar dochter Audrey waren vaak ondervoed. Er was
een zeer laag inkomen waardoor Emilie zelf moest overleven op zeer
geringe maaltijden, ze produceerde minder melk aan en kon haar
dochter nauwlijks voeden. Ze was ook omgeven door een ziekelijk en
Vaak ZIEK
onhygiënisch milieu, doordat er een voortdurende drugsgeur
aanwezig was. Emilie had ook vaak stress vanwege de
omstandigheden waardoor ze vermoeid en futloos dag in dag uit
doorging.
Nico had enorm hoge schulden waaraan nooit een einde leek te
komen, er kwamen voortdurend deurwaarders die er hen het niet
makkelijker op maakten. Ze veranderden in het boek ook een aantal
Onvoldoende
keer van adres omdat ze niet anders konden, ze konden niets
INKOMEN
renoveren maar probeerden steeds weg te vluchten naar iets dat
voor hen degelijk was om in te overleven.

Soms moesten ze een week overleven met enkel een brood omdat er
geen geld was voor meer. Ze hadden een zeer eentonige, ongezonde
Ongezonde en eentonige
en niet diverse voeding. Ze kregen beiden niet de nodige vitaminen
VOEDING
binnen en konden dit ook hun kinderen niet aanbieden.
1.3 Bespreek de verklaringsmodellen van armoede (kort).
situeren van de termen

Modaliteit

Schuld (intern) Ongeval (extern)

Plaats van de
oorzaak

1. 2.

Individu individueel schuldmodel individueel

ongevalmodel

3. 4.

maatschappelijk maatschappelijk
schuldmodel ongevalmodel
Maatschappij
of of

structureel model conjunctureel model

1. Sommigen leggen de schuld van de armoede bij de armen zelf. We spreken dan van het
“individuele schuldmodel”. Ofwel laat men dan de armen gewoon aan hun lot over of kan men
overgaan tot disciplinering, verplichte integratie of verwijdering uit de samenleving. Op deze wijze
wil men de “hinder” die armen -door hun eigen schuld- veroorzaken aan de samenleving beperken
of ongedaan maken.

2. Anderen tonen iets meer begrip en wijten de armoede aan situaties die de arme overkomen
buiten zijn of haar wil, bijvoorbeeld ziekte, een handicap of het overlijden van een kostwinner in
het gezin. Volgens dit “individuele ongevalmodel” hebben de armen tegenslag gehad in hun leven.
De neiging bestaat hier om een onderscheid te maken tussen de zogenaamde “goede” armen (zij
die een individuele tegenslag hebben gekend) en de “slechte” armen, die toch zelf “schuld” hebben
aan hun toestand.
Armoede heeft maatschappelijke oorzaken.
Maar armoede is niet in de eerste plaats aan de arme zelf te wijten. Bij deze individuele
benaderingen wordt voorbijgegaan aan de maatschappelijke context waarbinnen armoede zich
situeert. Armoede wordt voor een belangrijk deel bepaald door economische en sociale
ontwikkelingen in de samenleving, die niet vanuit zogenaamde individuele tekorten of tegenslagen
verklaard kunnen worden.

3. Zo kunnen plotse veranderingen in de maatschappij slachtoffers maken. Er zijn economische

crisisperiodes, automatiseringen die bepaalde beroepen overbodig maken, migraties van
arbeidskrachten maar ook van bedrijven, oorlogen, enzovoort. Wie op die manier naar armoede
kijkt, hanteert bewust of onbewust een “maatschappelijk ongevalmodel”. Hierbij veronderstelt men
dat zodra de maatschappelijke situatie terug “normaal” wordt, de armoede zal verdwijnen. In
afwachting moet de samenleving een opvangsysteem uitwerken. Dit gebeurt ook hier via de sociale
zekerheid, maar op een grotere schaal.

4. Toch kunnen we met dit model niet uitleggen waarom ook in periodes met een goede
economische conjunctuur armoede blijft bestaan. Armoede zit ingebakken in de maatschappelijke
ordening zelf en die ordening zou haar eigenheid verliezen als armoede eruit zou verdwijnen.
Armoede zou zelfs “positieve functies” vervullen in onze samenleving. Deze hebben dan betrekking
op de voordelen die de beter gesitueerden halen uit het voortbestaan van armoede. Zo geraakt
bijvoorbeeld het vuile, onaantrekkelijke en laagbetaalde werk in de samenleving gedaan. De prijzen
van deze goederen en diensten blijven laag omdat de armen een arbeidsreserve vormen. Armen
vormen ook een afzetmarkt voor tweedehands goederen of producten van slechte kwaliteit.
Bovendien vervullen armen ook een morele functie. Ze dienen als educatief voorbeeld om mensen
op het rechte pad te houden of kunnen beter begoeden hun sociaal gevoel door liefdadigheid
bevestigen.
Deze analyse toont aan dat armoede niet enkel als onrecht bestreden kan worden, niet enkel als een
falen van maatschappelijke structuren. Armoede is ook een fenomeen dat in de huidige samenleving
voor sommige groepen een positieve rol vervult in de maatschappelijke ordening. Dit onderstreept
het belang van structurele veranderingen, omdat toevallige bijsturingen aan deze ongelijkheden niets
veranderen. Bij dit “maatschappelijk schuldmodel” of structureel model is niet de armoede het
sociale probleem, maar wel de samenleving die armoede voortbrengt.

Deze benadering vereist een andere beleidsreactie. Een beleid dat de negatieve gevolgen opvangt en
een systeem van sociale zekerheid blijven noodzakelijk, maar zijn onvoldoende. Armoede kan alleen
opgelost worden, wanneer deze maatschappij op alle vermelde niveaus wordt heringericht, dit wil
zeggen wanneer de positieve functies, de functionaliteit van armoede in een samenleving ongedaan
wordt gemaakt. Het armoedebeleid is dan geen louter residueel beleid meer. De vraag wordt of de
beter begoeden - niet alleen afstand willen doen van een deel van hun privileges, maar bijdragen tot
een reële en rechtvaardige herverdeling van maatschappelijke rijkdom. De waarneming en
beoordeling van armoede in de samenleving zijn bijgevolg onlosmakelijk verbonden met de evaluatie
van de eigen maatschappelijke positie.

Deze vier verklaringsmodellen kunnen dienst doen als kader waartegen men percepties van mensen,
organisaties en maatschappelijke actoren kan duiden. Het maakt eveneens een toetsing van
beleidsmaatregelen mogelijk op hun uitgangspunten. Belangrijk is wel om daarbij voor ogen te
houden dat deze modellen een ideaaltypische opdeling van de werkelijkheid geven en niet steeds
 zomaar eenduidig herkenbaar zijn. Dit schema geeft ook niet weer hoe we individueel en concreet
met armoedesituaties kunnen omgaan.

Uit ‘Een kijk op armoede en beleid. Adventscampagne Welzijnszorg 1995’, pp.17-18

2. Voorbereiden
2.1 Lees allemaal het boek “ik ben iemand/niemand” van Guy Didelez en Lieven De Pril, Uitg.
Manteau.

3. Uitvoeren
3.1 Vat het boek samen aan de hand van de belangrijkste, meest bepalende gebeurtenissen uit
het leven van het hoofdpersonage.
Het boek Ik ben iemand/niemand van Guy Didelez en Lieven De Pril gaat over Emilie Winkelmans
haar leven. Emilie haar ouders leven in armoede, wonen te Wieze en hebben een groot gezin van 7
kinderen. Al vanaf haar geboorte groeit Emilie op in een ongezonde situatie. Haar vader is namelijk
heel agressief wanneer hij boos is en dat reageert hij dan af op zijn omgeving. Ook haar 2 oudere
broers, Frank en Dave, verliezen elke vorm van controle wanneer ze gedronken hebben. Het hielp
niet dat Emilie dan ook nog eens gepest werd op school, niet enkel door de leerlingen maar zelfs
door meerdere leerkrachten. Op die leeftijd had ze maar 1 vriendin genaamd Kimberly die ook in een
problematische opvoedingssituatie leefde. Uiteindelijk mocht Emilie geen contact meer hebben met
Kimberly van haar vader omdat Kimberly haar zus tienermoeder werd. Wanneer Emilie naar het
middelbaar ging werd ze arrogant tegen de leerkrachten en nam ze het op voor de kneusjes. Door
haar arrogante gedrag werd ze populair op school maar kwam ze ook met de verkeerde mensen in
contact zoals bijvoorbeeld Tania. Tania is een meisje dat al een paar jaar is blijven zitten en veel moet
nablijven. Zij adviseert Emilie om tijdens het nablijven bier te drinken en nadien neemt ze Emilie ook
mee naar cafés. Uiteindelijk gaan de meisjes ook tijdens de middagpauzes op café en wordt Emilie
bijna van school gestuurd omdat ze ladderzat op school kwam. Emilie werd ook steeds agressiever
tegen de leerkrachten en werd effectief van school gestuurd wanneer ze de pink van een leerkracht
brak. Ze ging dan naar een koksschool in Aalst maar daar zat allemaal crapuul dus besloot Emilie
samen met haar ouders dat ze deeltijds onderwijs mocht gaan doen. De helft van het geld dat ze
verdiende mocht ze houden en daarmee ging ze uit in clubs ook al was ze nog geen 16 jaar. Daar
leerde ze veel jongens kennen onder andere Bob. Bob is een grote, stoere gast die meer wou dan
alleen kussen maar Emilie wou dit niet dus hij heeft haar verkracht. Hierna leert ze Enzo kennen die
haar beter behandeld en dus besluiten ze om samen te wonen en een kindje te krijgen maar
wanneer Emilie zwanger is komt ze erachter dat Enzo haar bedrogen heeft. Wanneer Emilie weer
naar huis keert en vertelt dat ze zwanger is slaagt haar vader haar waardoor ze een miskraam krijgt.
Na haar ziekenhuisverblijf van het miskraam en de slagen moet Emilie naar een instelling bij nonnen
omdat de thuissituatie niet meer veilig is. Uiteindelijk gaat Emilie wel weer thuis wonen omdat ze van
de nonnen in het weekend niet mag uitgaan. Emilie komt dan tijdens het uitgaansleven een oude
vriend tegen het lijf namelijk Nico, een vriend van Dave en beruchte drugsdealer. Ze begonnen een
relatie en Nico probeerde te stoppen met drugs te dealen en vooral zelf drugs te nemen. Ze
verhuisden samen naar Oostende om aan deurwaarders te ontsnappen want Nico had een
gigantische schuldenberg. Ze waren in het begin gelukkig maar hij begon haar te slaan en ze werd
ook zwanger van hem maar dat werd weer een miskraam. Hij ging naar de TG oftewel
Therapeutische Gemeenschap om daar af te kicken terwijl Emilie werkte om de schulden af te
betalen. Nadat hij vroegtijdig uit de TG was gekomen zocht ook hij weer werk als trucker. Emilie
 wordt weer zwanger maar moet veel rusten om een 3de miskraam te voorkomen. Nico gaat
ondertussen op buitenlandse tochten met zijn camion maar door de oververmoeidheid krijgen hij en
zijn bijrijder een ongeluk waarbij hij 3 gebroken ribben heeft en de passagier sterft. Terwijl Nico nog
in het ziekenhuis ligt van dit ongeval bevalt Emilie van hun dochtertje Audrey. Ze beslissen dan om
terug te verhuizen naar Wieze waar Nico weer begint op café te gaan met vrienden van vroeger.
Hierdoor rookt hij joints, komt hij ladderzat thuis, wordt hij agressief en komt hij dus weer op het
slechte pad. Wanneer Nico op een dag Emilie sloeg terwijl Audrey het zag besluit Emilie om hem te
verlaten maar Nico gaat naar zijn ouders en neemt Audrey mee en zorgt ervoor dat Emilie haar
dochter niet meer kan zien. Na vele ruzies kwamen Nico en Emilie toch weer bij elkaar en werd ze
weer zwanger. Deze keer beviel ze van een zoontje genaamd Melvin. Nico zijn ouders wouden geen
contact meer met hun na het nieuws van de zwangerschap omdat ze niet begrepen dat hun zoon
steeds terugging naar die ongezonde relatie. Kort na Melvin kregen ze al een 3de kind, Jens, ondanks
dat Emilie de pil nam omdat ze geen kind meer wouden door de geldproblemen. Nadat Nico weer
eens dronken wakker werd en het huis leeg vond, omdat Emilie naar de McDonalds was met de
kinderen, sloeg hij het huis helemaal klein dus ze verliet hem weer. Na een paar weken in een tehuis
trekt ze uiteindelijk toch weer bij hem in. Deze keer namen ze wel een budgetbegeleidster en
aggresietherapiste in dienst. Nico probeerde zijn diploma te halen als IT’er maar gaf dit al snel op
door de kosten. Nu Emilie 30 jaar was en het financieel beter ging wilde ze een 4de kind en Nico ging
hier akkoord mee. Emilie haar ouders snapten niet wat hun bezielde en kwam Emilie nooit bezoeken
toen ze beviel van hun derde zoon Robin. Emilie gaat een opleiding volgen om als
ervaringsdeskundige over armoede te praten. Op het einde van het verhaal nodigt Emilie haar familie
uit voor een verzoeningsfeestje en iedereen komt.

4. Reflectie (individueel)
4.1 reflectie Scarlet
 Wat heb je geleerd uit het boek?
Ik heb verschillende dingen geleerd. Ik heb ingezien hoe goed ik het zelf thuis heb en dat wij toch
over veel kunnen klagen terwijl er mensen zijn die het helemaal zo breed niet hebben als wij.
In het boek waren er veel aangrijpende stukken die je echt aan het denken zetten. Ik heb ook
geleerd dat wanneer ik in zo een situatie zou zitten ik niet mag opgeven en hulp moet zoeken, er
zijn zoveel organisaties die je hiermee kunnen en willen helpen.

 Hoe bepalend kan armoede zijn?

Armoede zorgt voor meer dan alleen financiële problemen. Kinderen in armoede kunnen niet
hetzelfde veroorloven als kinderen die het goed hebben thuis, ze worden uitgesloten of gepest en
dit geeft invloed op het mentale aspect van het kind. Bij volwassenen zijn dit dan depressies die
kunnen voorkomen en zo geraken ze nog dieper in de put en is het moeilijker om eruit te geraken.
De problemen stapelen zich meer en meer op.

 Kan armoede en ‘je goed voelen’ samen gaan? Waarom (niet)?

Ja dat denk ik wel. Het is niet omdat je in armoede leeft dat je niet gelukkig kan zijn. Ik denk dat zij
net gelukkiger worden van de kleine dingen in het leven, dingen waar wij niet eens meer naar om
zouden kijken zoals tijd doorbrengen met familie ...
Ik denk ook wel dat er vaker een down moment zal zijn dan het gelukkige, ze hebben verschillenden
zorgen en stress, gelukkig zijn zal vaker aan de kant geschoven worden door al de problemen die ze
hebben.
  Wat kan je hieraan doen?
Bij kinderen in armoede die bij ons op school zouden zitten die kan je opnemen in de
vriendengroep, elkaar steunen wanneer het wat moeilijker gaat, elkaar leren begrijpen dat je bv
niet mee kan op school reis omdat dit financieel niet mogelijk zou zijn. Bij volwassenen is het
doorverwijzen naar professionele hulp denk k het beste wat je kan doen.

 Welk verklaringsmodel van armoede is in dit boek van toepassing?

Individueel ongevalmodel. Emely kon er niets aan doen. Ze kwam hier in terecht door een slechte
thuissituatie.

4.2 reflectie Mirte

• Wat heb je geleerd uit het boek?
Ik heb er een aantal dingen uitgeleerd, maar vooral dat je eigenlijk de situatie van armoede niet
kan beseffen enkel als je er zelf in zit of hebt meegemaakt. Als er thuis armoede is dat het ook een
grote impact heeft op hoe je je gaat gedragen waardoor je dus zoals in het boek aan drugs geraakt
en in een afkickkliniek moet. Er zijn dus sommige mensen waarbij je denkt dat ze het goed hebben
eigenlijk in armoede leven en dat vind ik wel jammer. Ook heb ik geleerd er eens bij stil te staan
en te beseffen dat niet iedereen heeft en kan wat ik heb of doe. En toch willen we altijd meer en
meer. Mar sommige zijn al tevreden met een beetje. Wat ik ook beseft heb is dat we wel een
beetje verwend zijn want we hebben veel dingen die we eigenlijk niet nodig hebben.

• Hoe bepalend kan armoede zijn?

Armoede is sterk bepalend, het kan je hele leven bepalen. Je hebt daardoor minder
mogelijkheden in het leven waardoor je ook niet aan je toekomst kan werken. Als je geen hoge
studies kan betalen ga je ook minder verdienen. Armoede is een probleem waar je niet van de
ene dag op de andere vanaf geraakt dit kan jaren je leven beïnvloeden. Je gaat ook leven op een
“minder gezonde” manier, je hebt geen geld voor medicatie en je leeft soms op straat of ergens
waar het niet hygiënisch is. Soms kan het ook zijn dat je geboren wordt in een familie of gezin met
armoede dus armoede is niet alleen bepalend voor jezelf maar ook voor je kinderen.

• Kan armoede en ‘je goed voelen’ samen gaan? Waarom (niet)?

Zeker wel, ik denk dat het een grote psychische impact kan hebben op een persoon. Want je ziet
hoe andere leven en alles hebben en er dan soms nog van profiteren. Maar jij zelf kan dat
allemaal niet. Ik denk dat dat het ergste is aan armoede het beseffen en zien wat je allemaal niet
kan doen of hebben. Als je kinderen hebt ga je je nog slechter voelen denk ik omdat je dan je kind
in de problemen waar jij zit meeneemt.

• Wat kan je hieraan doen?

- Zorgen voor grotere en meer organisaties die voedselpakketten bedelen.
- Persoonlijke begeleiding om zoveel mogelijk mensen bijna dagelijks te helpen hun situatie te
accepteren, een overzicht op te stellen met kosten en opgaven en tevens een stappenplan voor
de toekomst te maken zodat er weer uitzicht is naar een leven dat er op vooruit gaat in alle
opzichten.
- Zelf als vrijwilliger je opgeven en de mensen in armoede helpen.
- Je kan ook bij verschillende organisaties geld storten waarbij je hen helpt
 • Welk verklaringsmodel van armoede is in dit boek van toepassing?
Het individueel ongevalmodel, Ze is in deze situatie geraakt door haar thuis en niet door haar zelf.
Dus kan zij er niks aan veranderen. Zij had dit allemaal niet gewild.

4.3 reflectie Kelly

• Wat heb je geleerd uit het boek?
Ik heb geleerd dat veel mensen die in armoede leven dit niet durven tonen omdat ze bang zijn
voor de reacties van de samenleving. Kinderen hebben het soms zelfs niet door dat ze in armoede
leven. Ik heb ook geleerd dat armoede geen vicieuze cirkel hoeft te zijn maar dat dat wel vaak het
geval is waardoor er ook generatie-armoede ontstaat. Het boek heeft me ook doen beseffen dat
ik het zelf heel goed heb terwijl er veel in ons land zijn, waarschijnlijk nog meer dan ik op het
eerste zicht zou denken, die in armoede leven.

• Hoe bepalend kan armoede zijn?

Wanneer je in armoede leeft heb je geen geld voor goede woonomstandigheden, genoeg eten,
genoeg kleren,… wat allemaal levensnoodzakelijke dingen zijn. Wanneer je bijvoorbeeld
afgedankte kleren draagt omdat je arm bent kan dat er ook voor zorgen dat je wordt
buitengesloten door de samenleving. Het is dus heel bepalend zowel op fysiek als mentaal vlak.

• Kan armoede en ‘je goed voelen’ samen gaan? Waarom (niet)?

Uiteraard want wanneer je in armoede leeft heb je meer zaken om je zorgen over te maken.
Bijvoorbeeld of de rekeningen betaald kunnen worden, of er eten gekocht kan worden, of er
deurwaarders zullen komen,…

• Wat kan je hieraan doen?

Je kan als vrijwilliger in een centrum werken waar ze personen in armoede helpen. Je kan ook
geld geven aan personen die in armoede leven of aan de centra die ze helpen.

• Welk verklaringsmodel van armoede is in dit boek van toepassing?

Het individueel ongevalmodel aangezien Emilie vanaf haar geboorte in de armoede zat door de
situatie van haar ouders.

4.4 reflectie Yentl

• Wat heb je geleerd uit het boek?
Ik heb geleerd dat niet alle mensen het even gemakkelijk hebben. Armoede komt nog heel vaak
voor en is niet te onderschatten. Het boek bevat veel aangrijpende, waargebeurde verhalen die
de realiteit duidelijk laten zien. Het boek toont wel aan dat het belangrijk is om hulp in te
schakelen en hoop te hebben. Doorheen het boek is er een duidelijke evolutie te zien, in het begin
laten ze zien dat Emilie zwaar in de put zit en alles misgaat. Niks lijkt goed te komen en de
problemen blijven zich opstapelen. Maar uiteindelijk weet Emilie zich wel te redden, bleef ze sterk
in haar schoenen staan en gaf ze de hoop op verbetering nooit op. Er wordt ook duidelijk
verwezen naar de diensten en voorzieningen/hulpverleners waar je terecht kan bij
armoedeproblemen. Zoals het centra waar Nico heenging voor een drugsafkickprogramma, maar
ook de verschillende hulpverleners die hielpen bij het budgetbeheer en de opvang waar ze met
Audrey (de dochter) terecht kon wanneer ze wegvluchtte van Nico. Het boek gaat ook over
agressie en hoe je hiermee moet omgaan en hoe helemaal niet. Het laat zien dat fouten maken
menselijk is.
• Hoe bepalend kan armoede zijn?
Armoede is een veel complexer probleem dan alleen maar een gebrek aan inkomen. Wie in
armoede leeft, zit verstrikt in allerlei vormen van sociale uitsluiting. Ook op materieël vlak zijn er
problemen. Mensen vinden geen betaalbare, kwaliteitsvolle woning, stellen doktersbezoeken uit,
vinden moeilijk werk en kinderen uit kwetsbare gezinnen lopen een groter risico op
schoolachterstand.

• Kan armoede en ‘je goed voelen’ samen gaan? Waarom (niet)?

Ja, mensen die in armoede leven zullen het uiteraard altijd wat zwaarder en moeilijker hebben,
deze mensen hebben waarschijnlijk ook sneller een zware dag dan wanneer je niet in armoede
leeft. Maar ondanks deze problemen kunnen deze armoedegezinnen ook met heel weinig
gelukkig zijn. Ze zijn blij dat ze elkaar hebben en ze kunnen hervallen op
hulpvoorzieningen/hulpverleners.

• Wat kan je hieraan doen?

Je kan armoedegezinnen helpen door donaties te schenken, dit kan zowel door een geldbedrag te
storten of door materiële hulp. Zoals het geven van oude kleren die voor jou te klein zijn
geworden. Ditzelfde kan ook met voedselpakketten. Er bestaan ook organisaties die speelgoed
aanbieden/verhuren voor betaalbare prijzen zodat je kinderen ook speelgoed hebben. Een sociaal
kruidenier en een sociaal restaurant zijn ook hulpvoorzieningen. Hier kan je voedselwaren die
bijna tegen/ net over hun houdbaarheidsdatum zijn voor 1 euro kopen. In het sociaal restaurant
(zoals T’Vork) kunnen mensen genieten van een heel betaalbaar middagmaal, dit omvat soep,
hoofdgerecht(warm) en een dessert/stuk fruit.

• Welk verklaringsmodel van armoede is in dit boek van toepassing?

Individueel ongevalmodel. Omdat Emilie ongewild in deze situatie terecht is gekomen, ze kon hier
niets aan veranderen. Alles begon bij een slechte thuis- en opvoedingssituatie.