{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !

Mrutyu Pahelan hun mari jaun !

÷u¾f-«fkþf : Mðk{e ËuðkíkeþkMíkk.
MkhLkk{wt : 5, Mknsðe÷k, økw÷{nkuh økúeLMkLke Mkk{e ÷kRLk{kt ðå[u,
MkkÞLMk Mkexe hkuz, MknòLktË çktø÷kuÍ çkMk MxuLzÚke zkçke çkkswLkk
{]íÞw Ãknu÷kt hkuz Ãkh, [kh hMíkkÚke ykøk¤, Mkku÷k, y{ËkðkË-60.
{ku. 9429624907.
{ku. 094263 95297 (y{eík)

nwt «Úk{ MktMfhý : rËLkktf : 21-05-2016.

«ík
çkwØ ÃkqŠý{k, (ðiþk¾ MkwË ÃkwLk{) Mktðík-2072.
: 500.

MknÞkuøk hkþe: MkËT¼kðÃkqðof yk ÃkwMíkf rs¿kkMkwyku yLku {w{wûkwyku Ãkkuíku ðkt[u

yLku yLÞLku ðt[kðu íkÚkk þõÞíkk «{kýu Ä{o«[kh fhu.

}
yk÷u¾Lk :
÷u¾Lk þwrØ
xkRÃkªøk ©e ySík®Mkn hkýk, {ku. 982433116.
íkÚkk Ãkus MkuxyÃk
yLku ykðhý
Mkßò :
{he òô ! fkuÃkehkRx : yk ÃkwMíkf íkÚkk íkuLkk fkuRÃký ¼køkLku, fkuRÃký ÔÞÂõík
AÃkkðe, Lkf÷ fhe fu yLÞ ÷¾kýku{kt íkuLkku AqxÚke WÃkÞkuøk
fhe þfu Au. ÷u¾f-«fkþfu fkuRÃký fkuÃkehkRxLkku n¬
hkÏÞku LkÚke.

m - Mðk{e ËuðkíkeþkMíkk. m {wÿf

m
: Mk{Ãkoý {wÿýk÷Þ,
111, [-xkRÃk, Mkuõxh-28, økktÄeLkøkh-382 028.
{ku : 98243 31186. m
i ii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
m «MíkkðLkk. m {kýMkLkku fèh þºkw Au. Ãký MktMkkrhf yLku MkkÄfku Ãký íkuLku Mkk[k r{ºk {kLke
nwt ftR ðÄkhu ¼ýu÷ku LkÚke fu ÷u¾fku, rðîkLkku yLku frðykuLkk
MkkrníÞLkku ðÄw yÇÞkMk Ãký fhu÷ku LkÚke, Ãký MkËTøkwY, MkkÄw-Mktíkku, ¼õíkku
yLku MkkÄfkuLkk MktMkøko{kt ðÄkhu hnu÷ku Awt, íkuLkk Ãkrhýk{u su Mk{s Qøkhe Au,
íku «{kýu SðLk SÔÞku Awt. SðLk{kt ¼q÷ku Ãký ½ýe fhe Au yLku MkËTøkwÁ
Ãkh{kí{kLke f]Ãkk yLku MkkÄw-MktíkkuLkk MknðkMkÚke MkwÄhe Ãký økR Au yLku nS
Ãký ¾k{eyku Q¼e ÚkkÞ Au íku MkwÄkhðk {kxu Ä{o MkkÄLkkLke Þkºkk [k÷w Au.
Ãkh{økwY Ãkh{kí{kLke fÁýkÚke ßÞkt MkwÄe MktÃkqýo Mk{kÄkLk Lkk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe
{Lku Äehs Au. fËk[ yÄehs ykðe òÞ íkku íkuLke Ãký MkqÍ ykÃke Ãkh{
f]Ãkk¤w íku LkkçkqË fhu Au yLku {Lku Mk{ÞMkh Mkk[e Mkqs ykÃkeLku ¼q÷ku MkwÄkhu Au.
íku{Lkk Ãkh {Lku Ãkqhe ©Øk Au íku{Lku {khe Mkns «kÚkoLkk Au yLku íku su{ hk¾u
íku{ hnuðkLke {khe Þkºkk Au.
{khk SðLk{kt Ãkh{økwY Ãkh{kí{kLke yMke{ fÁýk yLku MkkÄwMktíkkuLkk
MknðkMkÚke nwt fkuý Awt ? õÞktÚke ykÔÞku yLku yk¾he {tS÷ þe Au ? íku
yLkw¼ðÚke òýðk {U yíÞkh MkwÄe yÕÃkÞkºkk s fhe Au yLku fhe hÌkku Awt,
íkuLkk Ãkrhýk{YÃk Ãkh{ f]Ãkk¤wyu fux÷e çkÄe yøkkÄ fÁýk fhe Au ! íku
ËþkoððkLkk {wÏÞ nuíkwÚke yk ÷¾ký fÞwO Au. {khk yÕÃk «ÞkMkLkk Ãkrhýk{u
{Lku ÷køÞwt fu : òu {Lkw»ÞLku íkuLkk «u{Lkku Úkkuzku Ãký hMk ÃkeðkLke RåAk òøku
yLku íkuLke ykhík (økhs) YÃku yuf ®çkËw Ãký yÃkoý fhu íkku {khku ðnk÷ku íkuLkk
«ký{kt «u{Lke hMkÄkhk ðnuíke fhu Au ! íkuLkk Ãkrhýk{YÃku Mð¼kLk òøku Au.
Mktík-{nkí{kyku fnu Au fu : òu MkkÄf økhsw çkLkeLku yuf zøk÷wt Ãký íkuLke íkhV
«Þký fhu íkku íku f]ÃkkMkkøkh nòhku zøk÷kt Mkk{ku ykðu Au. ð¤e, MkkÄf Ãkqhku
yrÄfkhe Lkk nkuÞ, Ãký Võík økhs, «u{ yLku ©Øk hk¾eLku íkuLke Þkºkk [k÷w
hk¾u íkku íkuLku ¢{u ¢{u Mkk[ku yrÄfkhe çkLkkðe Ëu Au Lku íkuÚke íkuLkwt fÕÞký ÚkkÞ
Au. yk {khku ÃkkuíkkLkku yLkw¼ð Au. Ãký Ãkh{ÃkËLke yk Þkºkk{kt MkkÄf ÃkkuíkkLkk
ÃkË, «ríkck yLku ÄLk (ÃkËkÚko) ðøkuhuLkk ykðhýku{kt yxfe òÞ Au. ykLku
iii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
MktMkkhe ¼kð fnuðkÞ Au. Mktík {nkÃkwÁ»kku fnu Au fu : {kLk-ykçkYLke ykMkÂõík
íkuLke «kró {kxu íkLkíkkuz {nuLkík fhu Au yLku íku ykðhýku{kt yxðkR sðkÚke
MkkÄLkk fhðk Aíkkt Ãký òuRyu íkuðwt Ãkrhýk{ Ãkk{íkk LkÚke. yk çkÄkt ykðhýku
íkkuzeLku çknkh Lkef¤ðk Ãkh{Mktíkku íkLkíkkuz {nuLkík fheLku MkíkMktøk îkhk
Mk{òðíkk nkuÞ Au. íku{kt fkuR Ãkh{ ¼køÞþk¤e MkkÄfkuLku íku ðkíkku MkíÞ
Mk{òðkÚke MkíÞLke Äkhk{kt xfe hnu Au yLku Mkk[w Ãkrhýk{ Ãkk{u Au.
Mkk[e ykhíkðk¤k rþ»Þku Ãkh Mkk[k Ãkh{kÚkeo MkËTøkwYyku yðkhLkðkh
fMkkuxeyku Ãký fhíkk nkuÞ Au. íku fMkkuxeykuLkku {{o Lkk Mk{sðkÚke MkkÄfkuLku
{Lk{kt ykuAwt-ðÄkhu fü Ãký Ãkzíkwt nkuÞ Au. íkuLkku {Lku ÃkkuíkkLku Ãký Mkkhku yuðku
yLkw¼ð ÚkÞku Au. MkËTøkwÁ MktíkkuLkk MkíkMktøk yLku MkkÄLkkLkk MknðkMkÚke yLku
yÇÞkMkÚke su{ su{ ytík:fhý MðåA ÚkkÞ íku{ íku{ MktíkkuLkk ð[LkkuLkku {{o
Mk{òíkku òÞ Au yLku ÃkAe Ãkh{kLktË «kó Úkíkku òÞ Au, Ãký íÞkt MkwÄe Äehs
hk¾ðe íku {kÞk{kt Ãkzu÷k Sðkí{k {kxu fXý fk{ Au. íkuÚke yk Ãkh{ÃkËLke
Þkºkk {kxu økhsw, W{tøke, þqhðeh, íkusMðe yLku ÄehsðkLk òøk]ík çkwrØðk¤k
MkkÄfkuLkwt fk{ Au yLku íkuðkyku s yk Äkhk{kt xfe hnu Au.
«MíkkðLkk rþ»kof Lke[u fuðwt ÷¾ký nkuðwt òuRyu íkuLke {Lku Ãkqhe ¾çkh
LkÚke. Ãkh{økwÁ Ãkh{kí{k íkhVÚke su MkqÍYÃku «uhýk {¤e íku «{kýu ÷¾ký
fÞwO Au. íku{kt òu rþ»kof «{kýu yMktçktrÄík þçËku ÷¾kÞk nkuÞ íkku ðkt[f yLku
©kuíkk r{ºkku {Lku {kV fhþku. Ãký su ÷¾ký ÚkÞwt Au íku Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke
fÁýkÚke ÚkÞwt Au, íkku íku{kt hnu÷ku Mkkh þkuÄe íku{kt Sððk su «ÞíLk fhþu íkuLku
Ãkh{ÃkËLke Þkºkk{kt MknkÞ íkku sYh {¤þu MkkÚkuMkkÚku SðLk{kt þktrík Ãký ¢{u
¢{u Ãkk{e þfþu.
yk heíku rðMíkkhÚke ÷¾ðk ykËh fÁt yLku Ãkh{ f]Ãkkðtík yÂMíkíð
Mkk{u þqhíkk òuzwt íkku ðÄkhu þçËkuLke Äkhk {¤u íkuðe {Lku Ãkkfe ©Øk Au. Ãký
íku{ fhíkkt ÷¾ký ðÄw rðMíkkh Ãkk{u yLku íku{ fhe çkeòykuLku çkkuÄ ykÃke
iv
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
«þtMkk {u¤ððkLkku {khku RhkËku LkÚke. Ãký {wÏÞ RhkËku yuðku Au fu {khk
SðLk{kt {U LkkLke {kuxe ½ýe ¼q÷ku fhe Au. Aíkkt {khe ¼q÷ku Mkk{u Lk òuíkkt
{khe Ãkh{ fÁýuþ íkhV ½ýe yÕÃk MkkÄLkk ¼Âõík nkuðk Aíkkt íkuýu {khe
¼q÷ku Ãký MkwÄkhe Au. yLku íku{ktÚke ykðLkkhe ¼Þtfh ykVíkku{ktÚke Ãký {Lku
MkhMk heíku QøkkÞkuo Au. íku Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke fÁýkLkku {rn{k çkíkkððk
yk ÷¾ký fÞwO Au.
ð¤e, søkíkLkk Sðkí{kykuLku MkwÄkhðk ÃkkuíkkLkk ytíkh ykí{kLke
yku¤¾ fhkððk ËwrLkÞk{kt {nkLk {nkLk Mktíkku, yðíkkhe ÃkwÁ»kku, íkeÚkOfhku,
ÃkÞøktçkhku suðk {nkLk ÃkwÁ»kku Ãký «økx ÚkR ÚkRLku Mk{kR økÞk Aíkkt ËwrLkÞkLke
ðMíkeLkk «{ký{kt ½ýk yÕÃk ÃkqÛÞþk¤e yLku ¼køÞþk¤e sLkku s íku{Lkku
ykuAku-ð¥kku ÷k¼ ÷R þõÞk Au. yux÷wt s Lknª Q÷xwt íkuðk {nkLk fÁýkÄkhe
ÃkwÁ»kkuLku ½ýku ½ýku ºkkMk ykÃÞku Au. su{ fu SMkMkLku Mkq¤e Ãkh [zkÔÞk,
{LkMkqhLkk þhehLkk yuf ÃkAe yuf ytøkku fkÃke Mk¾ík heíku rhçkkððk «ÞíLkku
fÞko, Mkku¢uxeMk (Mkwfhkík)Lku Íuh ykÃÞwt. MkqVe Vfeh þh{ËLkwt {Míkf fkÃkeLku
ºkkMk ykÃÞku rðøkuhu. RM÷k{ Ä{oLkk MÚkkÃkf {nt{Ë Ãkuøktçkh Mkknuçk Ãkh sqLke
yLkuf Ëuðe ËuðíkkykuLke sz f{ofktze {kLÞíkkykuðk¤k ykMkwhe ÷kufku ðkhtðkh
nw{÷k fhíkk. íku{Lkku Mkk{Lkku fhðk {kxu, {nt{Ë Mkknuçk Mktík yLku Lk{úíkkLkk
yðíkkh nkuðk Aíkkt, ík÷ðkh Äkhý fhðe Ãkzu÷e yLku ðkhtðkh LkkMk¼køk{kt
s SðLk ÔÞíkeík fhðwt Ãkzu÷wt. AuÕ÷u Ãkh{økwÁ «u{ ©e{tík {nkLk fÁýkMkkøkh
MðíktºkíkkLkk yLku SðLk SððkLke f÷kLkk Ãkh{ Ëkíkkh, yk¾e ËwrLkÞk¼hLkk
MkkÄfkuLkk WæÄkhf yuðk Ãkh{ þwØ Ä{oLke Þkºkk fhkðLkkh, Þwøk ÃkwÁ»k ykuþkuLku
Ãký y{urhfLk Mkhfkhu fÃkxÚke Íuh ykÃke ºkkMk ykÃÞku yLku Auðxu Äehu Äehu
ÍuhLkk ðíkkohkÚke íku{Lkk þhehLkku Lkkþ fhkÔÞku. çkeò rðhkuÄeykuyu Ãký ½ýkt
yÃk{kLkku fÞkO yLku MkíkÄ{oLkk «[kh{kt ½ýkt rðÎLkku LkkÏÞkt. Aíkkt {nk {sçkqík
rLkùÞ çk¤ðk¤k ykuþku ½ýkt ykðhýku ykððk Aíkkt shkÞu zøÞk Lknª.
ykðk {nkLk fÁýkÄkhe ÃkwÁ»kkuLkku ÷k¼ ËwrLkÞkLkk y¼køkesLkku ÷R þõÞk
v vi
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
LkÚke, íkku, nwt íkku, Ä{oLkku yuf yÕÃkÞkºke Awt. ËwrLkÞkLkk ykðk yntfkheykuLku
MkwÄkhðkLkwt {kÁt þwt økswt ! su{Lku yk ÷¾ký{ktÚke Úkkuzku Ãký Mkkh sýkÞ
íku{ktÚke hMkÃkkLk fhþku yLku Ãkh{ fÁýkMkkøkh Ãkh{kí{kLkku WÃkfkh {kLkþku,
fkhý fu {Lku su Mkqs {¤e Au íku íkuLke s f]Ãkk Au.
Ãkh{økwÁ Ãkh{kí{kLke fÁýkÚke {Lku yuf {níðLkku MkËTøkwý íkuLke
Þkºkk fhíkkt fhíkkt MkËTøkwY yLku MktíkkuLkk MknðkMk{ktÚke «kó ÚkÞu÷ku Au, íku yu fu
SðLk{kt ÚkÞu÷e su ¼q÷kuLke ònuhkík fhíkkt, Mkøkkt-MktçktÄe yLku Mk{ks íkhVÚke
{¤íkkt {kLk ykçkY{kt ¾k{e ykðþu íkuðku zh ÷køkíkku LkÚke. íkuÚke yk¾k
SðLk ËhBÞkLk ÚkÞu÷e LkkLke {kuxe su su ¼q÷ku ÞkË ykðe Au íku çkÄe s yk
÷¾ký{kt Ëþkoðe Au. íkuÚke {Lk ¾k÷e ÚkðkÚke {khe MkkÄLkk çknw s Mkh¤ çkLke
Au. íku {U ðkhtðkh sýkÔÞwt Au. {w{wûkwyku {kxu yk ðkík ¾kMk Mk{sðk suðe Au.
yk yøkkW {U {khk ¾hk ÓËÞLkk yLkk{e «u{e økwÁçktÄwLkk MknÞkuøkÚke
‘Mkns MkíkTÄ{o òøkhýLke rËþk’Lkk{Lkwt ÃkwMíkf AÃkkÔÞwt Au. íku ð¾íku Ãký yk
÷¾ký íkiÞkh nkuðk Aíkkt íkuLku AÃkkððkLke RåAk ÚkR Lk níke, fkhý fu yíÞkh
MkwÄe yuðku rð[kh ykðu÷ku Au fu Mkk{kLÞ heíku ðkt[f hrMkfku fkuR {nkLk «¼kðe
ÃkwÁ»kkuLke s SðLk fÚkkyku yLku «MktøkkuLkwt s ðkt[Lk fhðk «uhkíkk nkuÞ Au !
{khk suðk Mkk{kLÞ SðLk Sðíkk {kýMkLkk SðLk-«Mktøkku fkuý ðkt[þu !
íkuðe Mk{sÚke AÃkkððkLkku rð[kh ÚkÞku Lk níkku.
Ãký, nðu yuðk rð[kh ykðu Au fu suLku ÃkkuíkkLkk SðLk {kxu MkíÞ
þkuÄðkLke ¼q¾ òøke nþu, íku íkku ßÞktÚke MkíÞ òýðk {¤u íÞktÚke {kýðkLkk
s yLku {kýíkk hnuþu. íkuÚke, íkuðk yòÛÞk SðLk MkkÄfku íku{Lku {kVf ykðu
íkuðe íkuyku «uhýk {u¤ðþu. ð¤e, ÷¾kR s økÞwt Au, íkku AÃkkÞk rðLkk hk¾e
{qfðkLkku Ãký þku yÚko ? íkuÚke yk ÷¾kýku AÃkkððkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au. íkuÚke
ðkt[fkuyu su çkLkkðku ÷¾kÞk Au íku{Lkku yLkw¢{ Lkk òuíkkt íku{ktÚke Lkef¤íkku
SðLk {kxuLkku Mkkh Mk{sðk fkuþe»k fhðe, yMkkh yLku rçkLkWÃkÞkuøke ÷køku
íkuLkku íÞkøk fhðku íkuðe {khe Lk{ú rðLktíke Au. {khe òøkúík yðMÚkk{kt [k÷íke
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
Mð¡ yðMÚkkLkk çku¼kLkÃkýk{kt yLku òøkúík yðMÚkk{kt [k÷íke Mkwþwró
yðMÚkkLkk y¼kLkÃkýkLkk ykðhýkuÚke su su ¼q÷ku {khkÚke ÚkR Au íkuðe
yðMÚkkyku{ktÚke ðkt[fku yLku ©kuíkkyku yøkkWÚke WÃkkÞku þkuÄu íkku íkuðk
LkwfþkLkku{ktÚke çk[ðk Ãkk{u íkuðk þw¼ nuíkwÚke yk ÃkwMíkf WËT¼ÔÞwt Au. Mktík
ÃkwÁ»kkuLkk MknðkMk-MkíMktøk{ktÚke SðLk sYhe çkkuÄ íkku sYh {¤u Au. fkuRÃký
ÔÞÂõíkLkk SðLk «Mktøkku{ktÚke íku çkkuÄLkk «íÞûk «{kýku {¤íkkt nkuðkÚke ÃkkuíkkLkk
SðLk ½zíkhLke RåAkðk¤k ÔÞÂõíkykuyu íkuðe SðLk fÚkkyku {LkLkÃkqðof
ðkt[ðkÚke MktíkkuLkk çkkuÄ yLku fÚkkyku «{kýu Sðu÷k SðLkLke yufíkk {¤íkkt
SðLk SððkLkwt «íÞûk Mk{s{kt ykðu Au.
ð¤e, ðÄw{kt WÕ÷u¾ fhðku sYhe Au fu, çkÄkt «fhýku{kt {khk
SðLkLke M{]ríkyku Au yLku 10{kt «fhý{kt ykðíke «[r÷ík ðkíkkoyku -
«Mktøkku - WËknhýku íku Mkðuo {khk SðLk{kt s ykðu÷k yLkw¼ðku «uhýkYÃk
nkuR rs¿kkMkwykuLku WÃkÞkuøke ÚkkÞ íku nuíkwÚke s Mkk{u÷ fhu÷kt Au.
yk ÃkwMíkf{kt Ëþkoðu÷k {khk Mkkûke¼kðLkwt {khe Mk{s yLku ÞkËþÂõík
«{kýu ðkhtðkh ÃkwLkhkðíkoLk «Mktøkku «{kýu ÚkÞwt Au. íku fËk[ íkusMðe çkwrØðk¤k,
ðkt[Lk {kxu ykuAku Mk{Þ {u¤ðe þfLkkhk ðkt[fkuLku Lk Ãký øk{u. Ãký MkíkMktøk,
ðkt[LkLkk ½ýk yÇÞkMkeyku, yhu, æÞkLk MkkÄLkkLkk MkkÄfkuLkk SðLk{kt Ãký
fkuR fkuR ð¾ík yÚkðk ½ýe ð¾ík {kÞkLkk ykðhýkuLku fkhýu n»ko þkuf
ykðíkk nkuÞ Au. íkuLkk Mk{kÄkLk {kxu Mkkûke¼kð yu {nkLk yý{ku÷ yki»kÄ
Au. {kÞk{kt hneLku Ä{o{kt Sððk {køkíkk MkíÞ þkuÄfku Ãký SðLkLke yxÃkxe
r¢Þkyku yLku ÔÞðnkhku{kt ¼q÷e òÞ Au. íkuÚke ðkhtðkh ðkt[ðk{kt ykðþu íkku
¼q÷u÷wt Vhe Vhe ÞkË Úkþu. ð¤e, Ãkwhk ¿kkLke ÃkwÁ»kku Ãký ykðk fkhýu s
ðkhtðkh MkíÞ¿kkLkLkwt ÃkwLkhkðíkoLk fhíkk nkuÞ Au. Ãký {khkÚke íkku yk ÃkwLkhkðíkoLk
yLkkÞkMku s ÚkR økÞwt Au. íkuÚke ðkt[Lk{kt suLku ©{ sýkÞ íku {Lku {kV fhþku.
çkeòt Ãký su ðÄkhu Ãkzíkkt ÃkwLkhkðíkoLk ÷køku íku {kxu Ãký {Lku {kV fhþku.
ÃkwMíkfLkk Lkk{fhýLke MÃküíkk :-
vii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
{khk yk ÃkwMíkf{kt yíÞkh MkwÄeLke ÞkËe{kt su òøk]ík ÚkR íku Sð™
M{]ríkykuLkwt ðýoLk {ut fhu÷wt Au. íkuÚke Mkki «Úk{ ÃkwMíkfLkwt Lkk{ “{khe SðLk
M{]ríkyku” ykÃku÷wt níkwt, íÞkhçkkË {khk yuf ÃÞkhk økwYçktÄw - su{ýu {kÁt yk
ÃkwMíkf AÃkkððkLke rLk:MðkÚkeo Mkuðk ½ýk «u{Ãkqðof Äkhý fhe Au,(yk yøkkWLkwt
‘Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk’ Lkk{Lkwt ÃkwMíkf Ãkqhkt ¾tík-Mkuðk yLku «u{Ãkqðof
AÃkkððkLke fk{økehe Ãký íku{ýu s Ãkqhe fhe níke.) íku{Lkk íkhVÚke yk
ÃkwMíkfLkk ‘Lkk{fhý’ {kxu çkeòt Úkkuzkt Lkk{kuLke Ëh¾kMík {Lku {¤e. íku{kt yuf
Lkk{ ‘{hý Ãknu÷kt nwt {he økÞku’ íku Lkk{Lkku Mkkh {Lku øk{e sðkÚke Úkkuzku
VuhVkh fhe ‘{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô!’ yu Lkk{ hk¾ðkLkku rLkýoÞ fÞkuo yLku
rLkùÞ Ãký ÚkR økÞku.
“{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he økÞku” yu Lkk{ {LkLke «þtMkk {kxu MkkY yLku
{LkLke ¼qr{fk{kt SðLkkh {kxu øk{u íkuðwt Au. Ãký su ykí{¾kuS Au, íku íkku
ÃkkuíkkLke ytËh íkÃkkMke sqyu yLku Ãkh{ MktíkkuLkk yLkw¼ðe MkíkMktøk MkkÚku {u¤ðe
sqyu íkku WÃkhÚke {Lk ½ýwt Lk{ú çkLku÷wt sýkÞ Ãký ðkMkLkkLke Íeýe Íeýe
yMkh Mkqû{ r[¥k{kt yntfkh Q¼ku fhu Au. íku su ¼eíkh-ytíkh ykí{k òøkúík{kt
Wòøkúík Ëþk{kt hneLku sqyu íkuLku Mk{òÞ íkuðwt Au, íkuÚke Ãkh{ Mktíkku ÃkkufkheLku
fnu Au fu : ßÞkt MkwÄe Mk{krÄ Lk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe {LkLke ðkMkLkk hne sðk Ãkk{u
Au. Mk{krÄ Ãký ºký «fkhLke Ãkh{økwY, «u{ ©e{tík ykuþkuyu sýkðe Au. íku
«{kýu AuÕ÷e Mk{krÄLku rLkðkoý Mk{krÄ fne Au. su Ãkh{ ÃkqÛÞþk¤eLku íku «kó
ÚkkÞ íku s MktÃkqýo heíku {he økÞku fnuðkÞ.
{khu, Mkns MkíkÄ{o yux÷u {khk {q¤ MðYÃkLkku yLkw¼ð fhðkLke
ÞkºkkYÃku {khku ÃkwÁ»kkÚko [k÷w s Au, fkhý fu nwt Ãkh{ MktíkkuLkk yLkw¼ðe ð[Lkku
MkkÚku òøkeLku òuô Awt íkku {Lku WÃkh {wsçkLke Ëþk «kó ÚkR LkÚke. Ãký îiík¼kðYÃku
Mkqû{ ðkMkLkk õÞkt yLku õÞkhu òøkúík ÚkkÞ Au íku Mkkûke¼kðu hneLku òýe þfwt
Awt. íkuÚke {U ‘{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !’ íku Lkk{ MkíÞLkk Þkºkk¤w íkhefu ÃkMktË
fheLku ykÃku÷wt Au. íkuLke MÃküíkk ðkt[fku yLku ©kuíkkykuLke òý {kxu fhe Au.
viii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
íku{ Lkk fÁt íkku nwt r{ÚÞk «MktþkLkku økúknf økýkô íku Ãkh{ Ãkqhý yLkw¼ðe
økwYLkk økhsw - ykhíkðkLk rþ»Þ íkhefu {Lku þku¼kÃkkºk LkÚke.
nðu, yk ÃkwMíkf{kt yíÞkh MkwÄe{kt {khk Sðu÷k SðLkLkk «Mktøkku su
ÞkËøkehe{kt ykÔÞk íku ònuh fÞko Au. íku{kt ÔÞðnkrhf heíku fkuR Mkkhk yLku
fkuR ¾khk Au. Mkkhk íkku MkkiLku ÃÞkhk ÷køku ! Ãký ¾khk MktMkkhe {LkLku ÃÞkhk Lkk
÷køku ! Ãký {khu íkku Sðíkkt {hðkLke Þkºkk fhðe Au. íkuLkk {kxu çktLku «fkh
Mkkûke¼kðu hne ònuh fhðkLke sYh {Lku ÷køku Au. su ¾khk ÷køku íku {LkLke
«þtMkkLkk ykþf Sðkí{kyku ònuh Lkk fhe þfu ! Ãký Ãkh{ fÕÞkýLkk
Þkºkk¤wyku {kxu su þY{kt sux÷ku n»ko WÃkòðu íkux÷ku s þkuf ytíku WÃkòðu íku
{kxu íkuðk «MktøkkuLku AqÃkkððkLkku ¼kð {khk {kxu MktMkkhLke {kÞkò¤{kt ðÄw
çktÄkR hnuðk suðku ÷køkðkÚke su LkXkhk «Mktøkku ÞkË ykÔÞk íku AqÃkk hk¾ðkLkku
rð[kh Mkh¾ku Ãký {Lku ykÔÞku LkÚke.
{kLkð SðLk{kt Mkw¾-Ëw:¾, {kLk-yÃk{kLk, hkøk îu»k, Lkerík-
yLkerík, ÷k¼-LkwfþkLk ðøkuhu òuzfkt {kÞkLkkt Au. Mkkhkt yLku Lkerík{Þ ÄkŠ{f
f{kuo ÃkqÛÞ «kró fhkðu Au íkuðe {kLÞíkkÚke n»ko WÃkòðu Au. íkuÚke íku fhðk suðkt
Au. Ãký MkíÞLke Ãkqhe Mk{s Lkk nkuðkÚke íku ‘nwt’ YÃku çkLke síkkt r{ÚÞk yntfkh
WÃkòðu Au. íkuÚke íkuLku “MkkuLkkLke çkuze” Ãkh{¿kkLke ÃkwÁ»kkuyu fne Au. LkXkhkt
f{kuo Ëw:¾, þkuf ðøkuhu WÃkòðu Au, íku Ä{o yLku Lkerík{kt SðLkkhk {kýMkku
fhðk RåAíkk LkÚke. Ãký MktMkkhe SðLkLke {kÞkò¤{kt íku yLkkÞkMku ÚkR
òÞ Au. íkuÚke ÃkkA¤Úke ÃkùkíkkÃk fhkðu Au, fkhý fu Mkk[wt ¿kkLk Lkk nkuðkÚke íku
Ãký ‘nwt’ YÃku çkLke síkkt {U ÃkkÃk fÞwO yuðe {kLÞíkkÚke çktÄLkYÃku çkLke òÞ Au,
íkuÚke íkuLku “÷kuZkLke çkuze” Mktíkkuyu fne Au.
Ãkh{ ¿kkLk árüyu rLknk¤íkkt yk çktLku òíkLkkt f{kuo su{Lkk{kt suðe
ytík:fhýkuLke h[Lkk nkuÞ íku «{kýu ðíkkoíkkt nkuÞ Au. íku «f]ríkYÃku {kÞkLkwt
fkhý Au. íkuLkkÚke [iíkLk ykí{k LÞkhku áük íkhefu hnu÷ku Au. íku s ykÃkýwt
ix
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
rLksMðYÃk Au. Ãkh{ MðYÃkLku Ãkk{u÷k Mktíkku íku{kt hneLku s ‘nwt’ fneLku MkíÞLkku
yLku {kÞkLkku ÔÞðnkh fhu Au. íkuÚke íku{Lkk{kt yntfkh nkuíkku LkÚke. Ãký y¿kkLke
©kuíkkykuLku íkuðk ¿kkLkeyku yntfkhe ÷køku Au. su{ fu ®nËwykuLkk {wÏÞ Ä{oøkútÚk
økeíkk{kt ©ef]»ýu yswoLkLku çkkuÄ ykÃkíkkt fÌkwt Au fu : nu yswoLk, íkwt Mkðo ®[íkk
Akuze ËR yuf {khk þhý{kt ykðeLku fíkko¼kð Akuze ËR Mkkûke ¼kðu hne
íkkhku Mk½¤ku ÔÞðnkh fh ! íkuÚke íkLku fkuRÃký òíkLkwt çktÄLk fu ÃkkÃk ÷køkþu
Lknª. {nkøkeíkk{kt {nk¿kkLke yükð¢ Ér»kyu Ãký sLkf hkòLku íkuðku s
çkkuÄ fÞkuo níkku. íkuLkwt Ãkk÷Lk fhðkÚke íku Ëun nkuðk Aíkkt rðËun ËþkLku Ãkk{e
“rðËune” fnuðkÞk. yk «{kýu Mk{SLku ‘{]íÞw Ãknu÷ktt nwt {he òô !’ Lkk{ {U
ÃkMktË fÞwO Au.
nðu, MkíÞÄ{oLkk ÞkºkeykuLku ¾kuxkt f{o fhðkt LkÚke, Ãký «f]rík
Mð¼kðLkk Mkt[khÚke {Lk WÃkh ykðhý AðkR síkkt, yòýLkk ykðuþ{kt
¾kuxkt f{kuo ÚkR òÞ Au. íku{Lkk {kxu yk çkkuÄ Au fu : f{o ÚkÞk ÃkAe ðnu÷wt {kuzwt
ßÞkhu Mð¼kLk òøku íÞkhu fíkko¼kð ¼q÷e sRLku Mkkhkt yLku ¾kuxkt çkÄkt f{kuo
ytík:fhýkuLkk LÞkÞu ÚkÞk fhu Au. íkuÚke Mkw¾-Ëw:¾, n»ko þkuf fu ÃkùkíkkÃk {Lk{kt
Lk ÷kðíkkt ÃkkuíkkLkk rLksMðYÃkLku ÞkËe{kt ÷kððkLke sYh Au. íkuLke xqtfe Mk{s
fhíkkt íkuLku Mkkûke¼kð fnu Au. íku yntfkhYÃku “nwt”Lku {khðkLke MkíÞçkkuÄYÃku
f¤k Au.
ykÚke Q÷xwt, su òýe òuRLku {kÞkLkk ÷ku¼{kt hneLku ¾hkt-¾kuxkt f{kuo
fhu Au yLku r{ÚÞk yntfkhÚke nwt íkuLkku fíkko LkÚke Ãký íkíðku s íkíðku{kt ðíkuo Au íkuðwt
{kLku Au íku íku{Lkwt MktÃkqýo y¿kkLk Au. íkuÚke íkuðk r{ÚÞk[kheykuLku íkku íkuðkt f{kuoLkwt
çktÄLk ÷køku s yLku íkuLkk V¤YÃku Ëw:¾ ¼kuøkððkLkku Mk{Þ sYh ykðu s. su{ fu
çktËqfÄkhe fkuRLke níÞk fhu yLku økqLkku çktËqfLkku çkíkkðu Ãký økqLkkLke Mkò çktËqfLku
¼kuøkððe Lkk Ãkzu, Ãký íku níÞkhk çktËqfÄkheLku s ¼kuøkððe Ãkzu !
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke fÁýkÚke {Lku {khk SðLk{kt Mktíkku yLku
MkËTøkwYykuLkk MknuðkMkÚke MkíÞLke Mk{s {¤ðk ÷køke íÞkhÚke yøkkW {khkÚke
x
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
ÚkR økÞu÷k yLku nk÷ ÚkR hnu÷k «Mktøkku{ktÚke fíkko¼kðYÃku ‘nwt’ ¼kð LkkçkqË
fhe Mkkûke¼kð{kt hnuðkLkku {khku ÃkwÁ»kkÚko Au. íkuLke Mk{sYÃku {khk SðLkLke
M{]ríkykuYÃku ÃkwMíkfLkwt Lkk{ “{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !” ykÃku÷wt Au. yk
«Mktøkku{kt {U Sðu÷k «Mktøkku íkku Au s, WÃkhktík Mktíkku ¼õíkku yLku MkkÄfkuLkk
MknðkMk{ktÚke íkÚkk MkíÞLke WÃkkMkLkk{ktÚke òýu÷k çkeò «Mktøkku Ãký Ä{o
MkkÄfkuLku Mk{sðk MkkY sýkðu÷k Au. íku çkÄk{ktÚke ðkt[fku yLku ©kuíkkyku
sux÷ku MkíÞ ÷køku íkux÷ku Mkkh Mk{sþku. íku{ktÚke sux÷wt Ãkk÷Lk ÚkkÞ íkux÷wt fhþku.
Lkk øk{u yLku Lkk Mk{òÞ íku Lkk Mðefkhþku.yk rðLktíke {khk ÷u¾Lk{kt nwt
ðkhtðkh fhíkku hÌkku Awt. ÷u¾{kt ¼q÷[qf ÷køku íkku {Lku {kV fhþku. yus Lk{ú
yr¼÷k»kk ! Mkki «u{eykuLku {khk sÞ «u{kLktË !
ðkt[fku yLku ©kuíkkykuLku ykuþkuLkk çkkuÄLkku hMkkMðkË {¤u yLku Ãkh{
fÕÞkýLkk {køkuo ð¤u íku nuíkwÚke ykuþkuLkkt çkkuÄðkõÞku íkÚkk «ð[Lkku AuÕ÷k
«fhý{kt “ykuþku «MkkË”YÃku sýkðu÷kt Au.
yk¼kh rðrÄ :-
yk ÃkwMíkf AÃkkððkLkk ykht¼Úke AÃkkR hÌkk ÃkAeLke rðÄeLke Ãký
ÃkqhuÃkqhe ÔÞðMÚkk Ãkqhk «u{, ¾tík yLku Ãkqhk ÓËÞLke MkuðkÃkqðof rLk:MðkÚko¼kðu
{khk yuf yLkk{e ÃÞkhk økwYçktÄw yLku økktÄeLkøkh, Mk{Ãkoý {wÿýk÷ÞLkk
Mkt[k÷f©e ySík®Mkn hkýk çktLkuLke hkíkrËðMk yÚkkøk {nuLkíkÚke yk ÃkwMíkfLkwt
«fkþLk ÚkÞwt Au, íku{Lkku sux÷ku WÃkfkh {kLkwt íkux÷ku ykuAku Au. íku{Lku nwt Mk«u{
ÄLÞðkË rMkðkÞ ftR ykÃke þfwt íku{ LkÚke. yk WÃkhktík {khkt ÃkrhðkhsLkku
íkÚkk AÃkkÞk ÃkAe rðíkhý Mkuðk fhLkkh r{ºkku ðøkuhu su{ýu ÞÚkkþÂõík su ftR
Mkuðk ykÃke Au íku MkðoLkku nwt ÓËÞÃkqðof yk¼kh {kLkwt Awt, WÃkhktík ÄLÞðkË
ykÃkwt Awt yLku Ãkh{ Mkuðk¼kðe fk{ku fhðk {kxu W¥kusLkk Ãký ykÃkwt Awt. ðkt[fku
yLku ©kuíkkyku ÃkkuíkkLkk SðLkLke ¼q÷kuLkkt ËþoLk fhe íku{ktÚke çkkuÄÃkkX Ãkk{e
SðLk MkkÚkofíkkLke rËþk{kt «økrík ÚkkÞ íkuðe Mksøkíkk søkkðu íkku WØkh Ëqh
hnuþu Lknª, íkuðe Ãkh{ MktíkkuLke Mkkûke Au. AuÕ÷u yk ÃkwMíkfLkk fðh Ãkus Ãkh
xi
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! «MíkkðLkk.
{khe MktLÞkMk rËûkk ð¾íkLkku Mðk{e ©e ykLktË Mð¼kðLke Mkkûkeðk¤ku {khku
Vkuxku hk¾ðkLke RåAk {khk yk ÃkwMíkfLke AÃkk{ýe {kxu ykrËÚke ytík MkwÄeLke
rLk:MðkÚko Mkuðk fhLkkh {khk yLkk{e økwYçktÄeLke níke. Ãkhtíkw {khe ÃkkMkuÚke íku
íkMðeh ÷ktçkk Mk{ÞÚke {khk ÃkrhðkhsLkkuLke ÄtÄkfeÞ ykuVeMk{kt nwt hnuíkku
níkku íÞktÚke ¾kuðkR sðk Ãkk{e nkuðkÚke sze Lknª íkuÚke yMk÷ íkMðeh þkuÄðk
{khk yLkk{e økwYçktÄwLke ¼÷k{ýÚke Ãkk÷kðkMkýk ykuþku fBÞwLk{kt ÷ktçkk
Mk{ÞÚke Mkuðk ykÃkLkkh {khk yuf ÃÞkhk yLku Mkuðk¼kðe r{ºk ©e Mðk{e
æÞkLk {nuLÿu ½ýe s {nuLkík fhe, þkuÄkþkuÄ fhe. Ãký f{LkMkeçku íku íkMðeh
íkku {¤e Lknª Ãký íku {u¤ððk Ãkqhk «u{e r{ºk Mðk{e©eyu fhu÷e yÚkkøk
{nuLkík çkË÷ íku{Lkk Mkk[k «u{Lkku nwt ½ýku s yk¼khe Awt.
•••••
-: ÷u¾fLke ¾kMk rðLktíke :-
yk ÃkwMíkf Mkns MkíkÄ{oLke Äkhk{kt htøkkRLku {]íÞw Ãknu÷kt {LkLku {khðkLke
suLku Þkºkk fhðe nkuÞ, íkuðk Ãkh{ ÄkŠ{f W{uËðkhku {kxu ¾kMk sYhe Au. íkuðk
rs¿kkMkwyku yLku {w{wûkwyku íkku W{tøk MkkÚku ðkt[Lk fhðkLkk s Au. íku rMkðkÞLkk ðkt[fkuLku
¾kMk rðLktíke fÁ Awt fu : yk ÃkwMíkf ðMkkÔÞk ÃkAe íkuLkku sux÷ku WÃkÞkuøk fhðku nkuÞ
íkux÷ku fÞko ÃkAe Lkknf rçkLk WÃkÞkuøk{kt ÃkkMku hk¾e {wfðwt Lknª fu ÃkMíke{kt Ãký
ykÃke Ëuðwt Lknª. Ãkhtíkw Ãkqhíkku WÃkÞkuøk fÞko ÃkAe çkLkíke íkkfeËu çkeò W{uËðkhLku
ðkt[Lk {kxu ykÃkðwt. ÄLÞðkË, yk¼kh !
m m m
xii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! {tøk÷k[hý.
H yk Lkku ¼ÿk: ¢íkðku ÞLíkw rðïíkkuzËçkTÄkMkkuzyÃkheíkkMk WËTr{Ë: >
Ëu ð k Lkku ÞÚkk MkËr{ËT ð] Ä u z yMkÒk«kÞw ð ku hrûkíkkhku rËðu rËðu >>
I >> {tøk÷k[hý >>
m MkËTøkwY Ãkh{kí{kyu {khk Ãkqhk SðLk{kt yøkkÄ fÁýk fhe Au yLku fhe hÌkku
Au, íkuÚke «Úk{ íkuLkk [hýku{kt Ãkh{ «u{Úke y¾tz «ýk{ fÁt Awt. íkuLkk yLktík WÃkfkhku
çkË÷ Ãkh{ ÄLÞðkË !
m WÃkhktík, {Lku {¤u÷k Ãkh{ntMkku yLku MkkÄw MktLÞkMkeyku íkhVÚke {khk SðLk
½zíkh{kt Mkkhe «uhýkyku {¤e Au íku çkË÷ íku{Lkku Ãkh{ «u{Úke WÃkfkh {kLkwt Awt. íku{Lku Ãký
{khk Ãkh{ «ýk{ !
m {khk SðLk{kt {¤u÷k Ãkh{ÃkËLkk Þkºkeyku, ¼õíkku, r{ºkku, MkßsLkku yLku
MðsLkku íkhVÚke Ãký {Lku «u{, ¿kkLk yLku SðLk SððkLke MkqÍ {¤e Au yLku {¤íke hnu Au
íku çkË÷ íku{Lku Ãký ÄLÞðkË ykÃke Ãkh{ «ýk{ fÁt Awt.
m {khk Ãkh «u{ hk¾Lkkh yLku {khe Mkuðk fhLkkh Mkðuo «u{eyku, MktçktÄeyku yLku
MknkÞfkuLku {khk Ãkqhk «u{Úke «ýk{ fÁt Awt.
m Ãkh{ Ãkh{kí{kLke h[u÷e SðMk]rü{ktÚke {Lkw»Þ WÃkhktík Ãkþw, Ãkûke, ðLkMÃkrík
yLku fnuðkíkk sz ÃkËkÚkkuo{ktÚke Ãký {Lku {khk SðLk ½zíkh {kxu ßÞktÚke «uhýk yLku Mkuðk
{¤e Au íku MkðoLku Ãký {khk «u{Ãkqðof «ýk{ !
m {khk SðLk{kt ykðLkkhkt rðhkuÄe {Lkw»Þku íkÚkk yLÞ íkíðku íkhVÚke Ãký {Lku
«uhýk {¤e Au, íkuÚke íku{Lku Ãký {khk þwØ ytík:fhýÃkqðof «ýk{ fÁt Awt.
ykæÞkÂí{f {tøk÷k[hý :-
m su Mð¼kLk{kt Sðu Au, íku{Lke [uíkLkk{ktÚke Qíkhu÷ Qòo ðzu økwýku rËÔÞ çkLku
Au. íku rËÔÞ økwýku ðzu Mkðo ÔÞðnkh Ä{o-Lkerík{Þ çkLku Au. íkuðk økwýkuLkk ÃkríkfYÃku [iíkLk
ykí{k s økwýÃkrík YÃku Au. íkuðk Ãkh{ fÕÞkýfkhe «u{ yLku ¿kkLk MðYÃk økwýÃkrík ËuðLku nwt
«ýk{ fÁt Awt.
m [iíkLk ykí{k{ktÚke «økxu÷e «¿kk Mk{sLkk MkkhYÃku Au. MkíÞ Mk{sLke sYrhÞkík
«{kýu {u½kYÃku ðkýe «økx fheLku ©kuíkkykuLku íkuLkwt ËkLk fhu Au. íku s þkhËkYÃku Au. íku
{nkËuðe þkhËkLku {khk Ãkh{ «ýk{ Au.
m ytíkh ykík{hk{Lke Mkuðk fhíkkt fhíkkt su {Lk nýkR økÞwt Au íku s nLkw{kLkLkwt
MðYÃk Au. íkuðk Mkuðk yLku MkknMkYÃke çk¤ Äkhý fhLkkh Ãkh{ ÞkuØkYÃku nLkw{kLkLku nwt
Lk{úíkkÃkqðof Lk{Lk fÁt Awt.
m ðkýe{kt ðÃkhkíkk fw÷ yûkhku çkkðLk Au. íku çkkðLk ðzu ðkýeLkwt çktÄkhý ÚkkÞ Au.
su ðkýe{kt Ä{oLkeríkLkku «Mkkhku ÚkkÞ íku yûkhku íku çkkðLk ykur÷ÞkLkwt YÃkf Au. íkuðk çkkðLk
ykur÷ÞkLku Ãký {khk «ýk{ Au.
xiii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yk ÃkwMíkfLkk rðíkhý fuLÿku.
MkkÄfkuLke Mkh¤íkk {kxu yk ÃkwMíkfLkkt rðíkhý fuLÿku Lke[u {wsçk Au :-
(1) ©e [tËw÷k÷ Mke. «òÃkrík,
11, ‘Mkíð’, çktø÷kuÍ, zeðkRLk ÃkkfoÚke ykøk¤, MkkÞLMk Mkexe hkuz, Mkku÷k,
y{ËkðkË-60. {ku. 94270 27128.
(2) Mðk{e MkËkLktË ¼khíke, ‘Mðøko-Lkfo’, 194, MkðkuoËÞLkøkh, Mkuõxh-30, økktÄeLkøkh.
ÃkeLk-382030. VkuLk : 079-23260194, {ku : 9377537770.
(3) Mðk{e ykLktË fçkeh, {w.Ãkku.ðõíkkÃkwh, íkk. ®n{íkLkøkh, S. MkkçkhfktXk.
{ku : 99254 57409.
(4) Mðk{e æÞkLk ËeÃkf, ykuþku MkíÞËeÃk æÞkLk fuLÿ, 32, òuÄÃkwh fwts MkkuMkkÞxe,
hk{ËuðLkøkh ¢kuMk hkuz, Mkuxu÷kRx, y{ËkðkË-380015.
{ku : 98240 51299, 98257 78914 yLku 9408132369.
WÃkhkuõíkík æÞkLk fuLÿ 365 rËðMk Mkðkhu 8-00 Úke hkºkeLkk 8-00 ËhBÞkLk [k÷w
hnu Au. íku{s ËirLkf æÞkLkLke ÔÞðMÚkk Au.
(5) Mðk{e ytíkh ði¼ð, ({kÄw¼kR {kðS¼kR «òÃkrík),
42/3, fi÷kMkLkøkh, çku[hÃkwhk huÕðu Vkxf ÃkkMku, ÷û{eÃkwhk, Ãkk÷LkÃkwh, (W¥kh økwshkík)
ÃkeLk - 385001. {ku : 9998964063.
(6) Mðk{e rËÔÞ{ ykðuËLk (ËuðuLÿ þkn), yu÷-9/107, LkðrLk{koýLkøkh,
«økríkLkøkh ÃkkMku, LkkhýÃkwhk, y{ËkðkË-380013.
VkuLk : 079-27497907, {ku : 97146 88633.
(7) Mðk{e ykLktË ðuËktík (rðLkkuË rºkðuËe), yu/18, RLÿ«MÚk yuÃkkxo{uLx, yuMkçkeykR
yLku {wÏÞ LÞkÞkÄeþLkk çktøk÷kLke ðå[u, sSs çktøk÷ku rðMíkkh,
çkkuzfËuð, y{ËkðkË-380054.
VkuLk : 079-26851554, 66054883. (VkuLk Mkðkhu 9 Úke MkktsLkk 7 MkwÄe)
(8) Mðk{e æÞkLk {nuLÿ ({nuLÿ¼kR «¼wËkMk Ãkxu÷), 12, SðLk ßÞkuík MkkuMkkÞxe,
ykt¾Lke nkuÂMÃkx÷ ÃkkMku, yçkoLk çkUf hkuz, {nuMkkýk. ÃkeLk - 384002.
{ku. : 94265 81412, 77788 67773.
xiv
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yLkw¢{. {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yLkw¢{.

>> yLkw¢{ >> 3. fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku. 22

1. ðnk÷wt çkk¤Ãký. 1 (1) fk{ýøkkhe fk{uåAk !.................................. 22

(1) {khk ÃkrhðkhLkku Ãkrh[Þ yLku «u{......................... 1 (2) fk{ðkMkLkkLkkt fkhMíkkLk !...............................24
(2) ¼ºkeòLku çk[fwt ¼ÞwO !................................... 2 (3) MkËTøkwYLkk MkÚkðkhu Ãký fk{wfíkkLkku ff¤kx !...............28
(3) Mktík ©e fk÷eËkMk ËuMkkR..................................3 4. fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk. 29
(4) Mktík ©e Mkeíkkhk{ yLku {nkðehkLktË Mðk{e................. 4
(1) fk{ðkMkLkk Ë{LkLkkt Ãkrhýk{ku...........................29
(5) ¼õík «n÷kËLke ðkíkkoLkwt ©ðý yLku íku ÃkAeLkk MktMfkh....... 5
(y) fk{Þwõík fk{þÂõíkLkk Ë{LkÚke {Lku ÚkÞu÷ LkwfþkLk.. 29
2. rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T. 7
(1) òøkú]ík yðMÚkk{kt þw»kwó yðMÚkkLkkt ðíkoLk...................7 (yk) {khk Ãkwºk fLkwLkwt {kLkrMkf ËËo......................33

(y) ÃkwMíkrfÞk ¿kkLk rMkðkÞLkk ¿kkLkLke WýÃk..............7
(yk) ðnký ËrhÞk{kt íkhíkwt nkuðk Aíkkt ykøk fu{ ÷køku ?.....7
(R) {kuxk¼kRLkk Ãkøku Rò ÃknkU[kze......................8
(2) rþûkfkuLku ðnk÷k ÚkðkLke ½u÷Ak !......................... 9
(2)
(3) LkkLkÃkýLke rLkzhíkk !...................................10
(4) MkknMk rðLkk økwÃík þÂõík òøkíke LkÚke !...................12
(5) «þtMkkLkku nkUþe÷ku nwt !..................................13
(R) fk{økúMík Ãkkøk÷ Þwðf........................... 34
(E) fk{kíkwh ð]ØLke rðxtçkýk !....................... 35
(W) Ër{ík fk{eLkeLke fYý Ëþk !.....................35
YËLk hkufðkÚke Úkíke hk{kÞý............................ 36
(y) Ãkrík rðÞkuøku hkufu÷wt YËLk..........................36
(yk) Ãkwºk yðMkkLku ËçkkÞu÷wt {kYt YËLk.................. 37

(6) Ëuþe h{íkkuLkk rLkÞ{kuLke yktxe-½qtxe !.....................14 (3) ïkMk hkufðkÚke «ríkfq¤ yMkhku...........................38
(7) yÔð÷ ykððkLkku yn{T ykuøkéÞku !..................... 15 (y) f{kuíku {hðkLke «uhýk !..........................38
(8) ðihkøÞLku ðÞkuo Mkkçkh{íkeLkk þhýu !......................16 (yk) ïkMk hkufðkLkk «ÞkuøkÚke {khk þhehLku nkLke........ 38
(9) {kLkrMkf ËËuo Ãknuhkðe ÷kuZkLke Mkktf¤ku !...................18
5. Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk. 41
(10) «Úk{ Mð¡{kt Ãkh{ ßÞkuríkLkwt á~Þ !......................19
(1) økuMk-MkøkzeLkku fkpf ¾wÕ÷ku hne økÞku.......................41
(11) çkeò Mð¡{kt ËirËÃÞ{kLk †eLkwt ËþoLk !................... 19
(12) yk¿kkÃkk÷f Mð¼kð çkLÞku ®nMkk{kt rLkr{¥kYÃk !...........20 (2) {kuxh MkkRf÷u Bnk÷ðkLke {tþk{kt {¤e {nkÔÞÚkk !........ 42

xv xvi
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yLkw¢{. {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yLkw¢{.
(3) ºký fwíkhktLkk ºkkMk{ktÚke çk[kð !.........................43 7. Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku. 65
(4) «kýeykuLkku Mð¼kð !.................................. 44 (1) «{krýfíkkLke WÃkhe yrÄfkheyku Ãkh yMkh...............65
(5) nzfkÞk fwíkhkLke nzVuxÚke çk[kÞwt !...................... 45 (2) rþûkf íkhefuLkku økk{÷kufku Ãkh «¼kð..................... 66
(6) Mkt[khçktÄe{kt Ãký Mk÷k{ík !............................ 47
(3) LkkLkk çkk¤fkuLke ¾ku-¾kuLke xqfze......................... 68
(7) ÕÞqLkk-{kuÃkuz MkkÚku xfhkð !............................. 48
(4) þhehkhkuøÞ MkwÄkhðkLkk «Þkuøkku.......................... 68
(8) ½h ¾wÕ÷wt hÌkwt íkkuÞ Mkçk Mk÷k{ík !....................... 50
(y) {h½eLkkt $zktLkwt yki»kÄ íkhefu MkuðLk................ 68
(9) ¾wÕ÷e ÃkkuMx ykuVeMkLku hk{Lkkt h¾ðk¤kt !................. 50
(yk) sqXe {kLÞíkkÚke ykMkð (þwØ ËkY) Lkwt MkuðLk.........70
(10) {khk Ãkwºku yuMk.yuMk.Mke.Lke Ãkheûkk ÃkkMk fhe !............ 51
(11) MkËTøkwYLke {khk Ãkwºk Ãkh ÃkwhuÃkwhe fYýk !.................. 52 (5) ÷k÷[w ÷ku¼ð]r¥k.......................................73

(12) {khk ÃkwºkLkk ytrík{ Mk{Þu Ãkh{ f]Ãkk¤wLke Ãkkhkðkh fÁýk ! 53 (y) ÷ku¼u ÷ku¼kRLku fhu÷wt fÃkx !......................73

(yk) ¾kuxk rLkÞ{kuLku MkwÄkhðkLkku «ÞíLk !................74

6. MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR. 57 (6) çku¼kLkÃkýk{kt ÚkÞu÷ku yrðïkMk !........................76
(1) {kuxk¼kRLkk ykhkuøÞ{kt ykøkkuíkhku MkwÄkhku................ 57
(7) økwY MkktrLkæÞu R»kko yÂøLk yLku íkíð çkkuÄ Mk{kÄkLk !........ 78
(2) {kuxk¼kRLke {níðkfktûkk ¼hu÷e Lkerík !..................59
(8) rðãkÚkeoyku MkkÚku ®nMkf ÔÞðnkh !........................82
(3) {kuxk¼kRLkku «¼kðe SðLk ÔÞðnkh !................... 61
(y) {kuLkexh rðãkÚkeo MkkÚku yLkwr[ík ÔÞðnkh........... 82
(y) ÔÞðnkrhf Mkk[e Lkerík...........................61
(yk) {tËÞkËþÂõíkðk¤k rðãkÚkeoLku {khu÷ku Vxfku !........84
(yk) LÞkÞÃkhkÞýíkk................................. 61
(R) y¿kkLkíkk ¼hu÷e rþMíkçkæÄíkk !...................61 (9) rðãkÚkeoyku «íÞu «u{k¤ ÔÞðnkh íkÚkk ÄkŠ{f SðLkLke yMkh... 85

(4) {kuxk¼kRLke yk¿kkLkwt {U fhu÷ ÞÚkkur[ík WÕ÷t½Lk !..........62 (10) {Lku {ËË fhLkkh rþûkfLku {U ykÃku÷e rLkhkþk !............ 89

(5) {kuxk¼kRLkku ytrík{ Mk{Þ.............................. 62 (11) {khk «íÞu y[kLkf çkkÕÞ«u{Lkk «Mktøkku...................91

xvii xviii
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yLkw¢{. {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! yLkw¢{.
8. Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt. 94 10. Mð¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku. 127
(1) ykuþku MÃkþo - Äh{q¤ ÃkrhðíkoLkLke þYykík !..............94 (1) su Mk{Ãkoý fhu, íku MkíkT Mð¼kðLku Ãkkðu !................. 130

(2) yíÞkh MkwÄeLkk “Ä{oÃkk÷Lk”Lke yÄwhÃk Mk{òR !......... 94 (2) su MkËTøkwYLke Mkuðk fhu, íku ¼ðMkkøkh Mknusu íkhu !......... 136
(3) su MkíkTMktøk hMk [k¾u, íkuLke ¼kiríkf ík]»ýk ¼køku !......... 137
(3) þheh Mkw¾ {kýðkLkkt ð¤¾kt............................ 97
(4) su MkíÞLke þkuÄ{kt òøku, íkuLkkt {kÞkLkkt ykðhý ¼køku !... 141
(4) ‘ykuþku rLkyku MktLÞkMk fBÞwLk’{kt rLkðkMk yLku rËûkk økúný...98
(5) su rLkhkMkÂõíkLke Þkºkk fhu, íku Mknusu íkhu yLku íkkhu !...... 144
(5) {Lk yLku þhehLkk MðkMÚÞLke þYykík...................102
(6) Rïh[tÿ rðãkMkkøkh yLku {eh MkknuçkLkwt r{÷Lk.......... 146
(6) ¢kuÄu fhu÷wt fkh{wt fk{ý !..............................104 (7) yuf ði¿kkrLkfLkwt rLkhkMkÂõík¼ÞwO SðLk.................. 148
(7) ¢kuÄÚke çk[ðk ykuþkuyu çkíkkðu÷ {Lkkuði¿kkrLkf WÃkkÞ......109 (8) þhýkÚkeo þºkwLkk SðLkLkwt hûký........................ 149
(9) MkktrLkæÞ{kt ykðu÷k þºkwLku SðLkËkLk................... 151
9. “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku. 113 (10) SðLk ½zíkhLkkt rËþk Mkwºkku 1 Úke 30 :-................ 153
(1) òøk]ík yðMÚkk{kt {qŠAík ðíkoLk !....................... 113 11. {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô ! 159

(2) Mðk{e ykLktË«u{Lke ytrík{ rðËkÞ !....................114 12. ykuþku «MkkË. 167
(1) Mðefkh¼kð - íkÚkkíkk................................ 167
(3) {khe «þtMkkLke ík]»ýk íkkuzðk Ãkh{ fÁýkMkkøkhu fhu÷tw hûký !.. 115
(2) ykLktË Au ytrík{ yðMÚkk !........................... 170
(4) ykuþku MktLÞkMkeyku{kt Mknusu Ãkktøkhíkk MkËTøkwýku............118
(3) …è±Ý}¢év¼ ãñ „æ¼ J.............................. 177
(y) «u{Mkhðkýe !.................................118
(4) That Art Thou.................................. 193
(yk) Mkuðk¼kðLkk, «u{ yLku WËkhíkk !................119 (5) ¥¢ïࢢï Îà¢üÝ : 1 ...................................199
(R) ykÂí{Þíkk !..................................120 (6) ¥¢ïࢢï Îà¢üÝ : 2 ...................................200
(E) rË÷Lke fËhËkLke !.............................121 (7) Ðíï}¢ „æÏ¢æ{ Ýãèæ - 癜¢Îࢢ ãñ J.................... 202
(W) Mkðo MkkÚku MkËT¼kðLkk !......................... 123 (8) ç„ÈUü »ÜU À¢ïÅ¢ ç„vÜU¢ J.......................... 220
(Q) “ðMkwÄið fwtxwBçkf{T”Lke ¼kðLkk !................125 (9) ࢢæç¼ }¢æ~¢ J....................................... 252
m m m m m
xix xx
 ðnk÷wt çkk¤Ãký.
1. ðnk÷wt çkk¤Ãký.
(1) {khk ÃkrhðkhLkku Ãkrh[Þ yLku «u{.
{khk þhehLkku sL{ {nuMkkýk rsÕ÷kLkk Ãkk{ku÷ økk{u MktMkkh
ÔÞðnkh{kt økýkíke «òÃkrík ¿kkrík{kt ÚkÞku níkku. rÃkíkkLkwt Lkk{ {q¤S¼kR
yLku {kíkkLkwt Ãkqheçkk níkwt. {kuxk¼kR AøkLk÷k÷ yLku {kuxkt çknuLk òuRíkeçknuLk
Lkk{u yku¤¾kíkkt níkkt. íku ð¾íku rÃkíkkSLkku ÄtÄku {kxefk{ yux÷u {kxeLkkt
ðkMkýku, Lkr¤Þkt yLku $xku çkLkkððkLkku íkÚkk yLÞ {sqheLkku níkku. yk {khku
xqtfku Ãkrh[Þ Au. rðþu»k Ãkrh[Þ yk ÃkwMíkfLkk ÷¾ký{kt yðkhLkðkh sýkþu.
{khk þhehLke ºkýuf ð»koLke ô{h ÚkR nþu íÞkhÃkAeÚke {khk SðLk
rðþu su ÞkË ykðu Au íku sýkðwt Awt. íku ð¾íku çkk¤ÃkýLkk rËðMkku nkuðkÚke {khkt
çktLku {kuxkt¼kR çknuLk {Lku ½ýku s «u{ çkíkkðíkkt níkkt. {khkt {kíkk-rÃkíkkLkku
Ãký {khk Ãkh Mkkhku «u{ níkku. Ãký {sqheLkk ÄtÄkLkk fkhýu {Lku h{kzðkLke
íku{Lku VqhMkË {¤íke Lknª.
{khk þhehLke ô{h ykþhu A-Mkkík ð»koLke ÚkR íÞkt MkwÄe {khk Lkkf{ktÚke
÷ªx ðÄkhu ykðíkwt. íku nwt Ãknuhu÷kt fÃkzktÚke ÷qAe Lkk¾íkku, fkhý fu íku ð¾íku
nkÚkY{k÷ {kuxkt {kýMkku s fkuR hk¾íkkt Lknª, íkku LkkLkkt çkk¤fku íkku õÞktÚke
hk¾u, fkuý ÷kðe ykÃku ? ð¤e, fÃkzkt Äkuðk Mkkçkw Ãký fkuf rËðMk s ðÃkhkíkku,
fÃkzkt Ãký ºký [kh rËðMku Äkuðkíkkt, ykÚke {khkt fÃkzkt ¾kMk fheLku ¾{eMk yLku
íkuLke çkktÞku ÷ªx ÷qAðkLku fkhýu ®¼òðkÚke ¾qçk [efýkt, {Lk{kt yY[e ykðu
íkuðkt ÚkR síkkt, yux÷u {khkt çknuLk {Lku ftxk¤u íÞkhu “rxrxÞku ¼qtz” fneLku
çkku÷kðíkkt, fkhý fu Äkuðk{kt íku{Lku yLku {khe {kíkkLku ðÄkhu {nuLkík fhðe Ãkzíke
íkuÚke íku ftxk¤ku ÔÞõík fhíkkt níkkt Aíkkt «u{ íkku ðÄkhu hk¾íkkt.
y{u çktLku ¼kR çknuLk fkuR fkuR ð¾ík ÷zeyu-Íøkzeyu íÞkhu
{khk{khe Ãký fhíkkt. {khk{khe{kt nwt íku{Lku ðÄkhu {kh {khíkku Aíkkt íku {khkt
1 2
ðnk÷wt çkk¤Ãký.
{kíkk-rÃkíkkLku fËe VrhÞkË fhíkkt Lknª. ð¤e fkuR ¾kðkLke Mkkhe ðMíkw {¤e
nkuÞ yÚkðk ¾heËe nkuÞ íkku {khk {kxu Úkkuze Ãký hk¾eLku ¾kíkkt. ßÞkhu {Lku
íkuðe fkuR ðMíkw {¤íke íkku nwt íku{Lku {kxu hk¾íkku Lknª, yuf÷ku s ¾kR síkku.
yk{ {khk Ãkh {khkt çknuLkLkku «u{ ½ýku níkku. {khkt {kíkkrÃkíkkLkku Ãký {khk
Ãkh Ãknu÷uÚke ðÄkhu «u{ níkku.
(2) ¼ºkeòLku çk[fwt ¼ÞwO !
{khk þhehLke ô{h LkkLke níke íÞkhu {khk fwxwtçkLkku {khkÚke {kuxe
ô{hLkku òuRíkku Lkk{u yuf ¼ºkeòu {khku r{ºk níkku. íku Úkkuzku ðÄkhu íkkuVkLke
níkku. Aíkkt Mkh¤ níkku. íkuLkk ½hu ÍøkzkLkk «Mktøkku ðÄkhu ykðíkk. íkuLke AkÃk
n÷fe Ãkze økÞu÷e níke. yLku íku ð¾íku {khe AkÃk Mkh¤, Mkuðk¼kðe yLku
LÞkÞe Akufhk íkhefu økýkíke, Ãký ¾hu¾h nwt íkuðku níkku Lknª. ßÞkhu fkuR
AkufhkLkku çknkhÚke Íøkzku íkuLkk ½uh ykðu íÞkhu Mkh¤ yLku LÞkÞe Akufhk
íkhefu {Lku Mkkûke íkhefu íku íkkuVkLke AkufhkLkkt {k-çkkÃk ÃkqAíkkt íÞkhu {khku íku
Akufhk WÃkh îu»k¼kð nkuðkÚke nwt íkuLkku ðktf Lkk nkuðk Aíkkt íkuLkku ðktf s çkíkkðíkku
yux÷u íkuLkkt {k-çkkÃk {khe ðkík Mkk[e {kLke ÷uíkkt yLku íku{Lkk AkufhkLku XÃkfku
ykÃkíkkt. nwt swêwt çkku÷wt Awt yu{ íku Akufhku sðkçk ykÃkíkku Ãký íku ðkík íkuLkkt {k-
çkkÃk {kLkíkkt Lknª yLku {khe AkÃk Ÿ[e hnuíke !
nwt Ãký, íku {khk fwxwtçke ¼ºkeò MkkÚku fkuR fkuR ðkh ÷zíkku-Íøkzíkku,
Aíkkt ÃkkAk y{u çktLku MktÃkeLku «u{Úke ¼uøkk h{íkk. yuf ð¾ík h{íkkt h{íkkt
íkuLkku rçk[khkLkku ftRÃký ðktf Lk níkku yLku {U íkuLke çkkÚku ÃkzeLku íkuLke Akíke{kt
çk[fwt ¼ÞwO. çk[fwt íkku Äehu Äehu ¼ÞwO níkwt, Ãký {khk ykøk¤Lkk Äkhðk¤k Ëktík
[k{zeLke ytËh Úkkuzk Ÿzk Qíkhe økÞu÷k. íkuýu òuhÚke [eMk Ãkkze. MkkÚku h{Lkkhkt
çkk¤fku ¼uøkkt ÚkR økÞkt yLku {Lku XÃkfku ykÃkðk ÷køÞkt. çk[fwt ¼ÞkoÚke ÷kune
ò{eLku fk¤w ò¤wt çktÄkR økÞwt. íku òuRLku {Lku Ãký ËÞk íkku ytËhÚke ½ýe ykðe
yLku {Lk{kt ÚkÞwt fu, yhu, yk {U þwt fÞwO ? íkuÚke {Lk{kt ½ýku s ÷k[kh çkLke
 ðnk÷wt çkk¤Ãký.
økÞku níkku ! økk{Xe ¼k»kk{kt suLku ÷kufku ‘ÄLkwh ÄkÞk’ Lkwt fnu Au íku þçËLkku íku
ð¾íku «[kh ðÄkhu ÚkÞku Lk níkku. íku ð¾íku Ëðk¾kLkkLke Mkkhðkh ykðk fuMk{kt
fkuR ÷uíkwt Lknª. ½h½ÚÚkw Mkkhðkh Úkíke, Aíkkt «¼wyu íkuLku çk[kðe ÷eÄku. MkkÚku
{Lku Ãký íkuLkk ¾qLke íkhefuLkk {nuýktÚke çk[kðe ÷eÄku. Lknª íkku ykðk çkLkkð{kt
{kuík LkeÃksðkLkku Ãký Mkt¼ð hnu. yk çkLkkðLke ÃkkA¤ {khkt yLku íku {khk
¼ºkeòLkkt {k-çkkÃk Íøkzâkt fu Lknª íkuLke {Lku ¾kMk ¾çkh LkÚke. yk{, {khk
ðnk÷k «¼wyu íkku {Lku StËøkeLkk f÷tfÚke çk[kðe ÷eÄku. íkuLkku ½ýku s yk¼kh
! ...½ýku s yk¼kh...!
(3) Mktík ©e fk÷eËkMk ËuMkkR :-
{khk þhehLke LkkLke ô{h níke íÞkhu nkÚkeÃkwhk Lkk{Lkk økk{{ktÚke
©e fk÷eËkMk ËuMkkR Lkk{u yuf MktíkÃkwÁ»k yðkhLkðkh y{khk økk{{kt ykðíkk.
fkuR fkuR ð¾ík íku{Lke MkkÚku yuf çku MkkÄwyku fu ¼õíkku Ãký hnuíkk. íku ykí{¿kkLke
ÃkwÁ»k níkk. Ëu¾kð{kt ½ýk s «u{e yLku rLk{o¤ níkk. íku{Lke ðkíkr[ík yLku
MkíkMktøk fhðkLke heík yuðe Mkh¤ yLku «u{{Þe níke fu Mkðo ©kuíkkykuLku íku
ðnk÷k ÷køkíkk níkk. íku{Lke ÃkkMku ftR Ãký çkkuÕÞk rðLkk çkuMkðkLkwt ÚkkÞ, íkku
Ãký ykLktË yLku þktrík {¤íkkt. íku{Lkwt Mkqºk “sÞ økwY [iíkLk” níkwt. nkÚkeÃkwhk
økk{{kt yuf hk{ËuðSLkwt swLkwt {trËh Au. ©e fk÷eËkMk Mktík íku {trËhLkk {ntík
níkk. íku ð¾íkLkk ÄkŠ{f rhðks «{kýu fkuR fkuR ykÂMíkfku Lkf¤tøkLkku “Ãkkx”
íku{Lkk nMíku Ãkqhkðíkk. Ãkwg ðÞLke ô{hu fkuRLkwt yðMkkLk ÚkÞwt nkuÞ íkku íkuLke
ÃkkA¤ Ãký “{k¤ ÃkqÞkoLke” ÄkŠ{f rðÄe íkuyku©e fhíkk yLku ykí{¿kkLkLkku
MkkËku MkíkMktøk Ãký fhíkk. íku{Lkwt ðõíkÔÞ Mkkt¼¤eLku ©kuíkkykuLku ykLktË yLku
Mktíkku»k Úkíkku, Ãký íku ð¾íku MktÃkqýo ykí{¿kkLkLkku MkíkMktøk fkuR ÃkqALkkh Ãký Lk
níkwt íkuÚke íku ykí{¿kkLke nkuðk Aíkkt íku{Lkk ©kuíkkðøko{ktÚke fkuR ykí{¿kkLkLke
Þkºkk-yux÷u æÞkLk rðrÄ{kt ¾kMk fheLku Qíkhe þõÞwt Lk níkwt. íku{Lkku Ãknuhðuþ
MktMkkhe hçkkheLkk suðku s níkku yLku íku çkk¤çkúñ[khe fnuðkíkk níkk. íku ð¾íku
{khe LkkLke ô{h nkuðk Aíkkt íku{Lkku MkkËku MkíkMktøk nwt Úkkuzku Úkkuzku Mk{S þfíkku
3 4
ðnk÷wt çkk¤Ãký.
níkku. Ãký íku{Lkwt yk[hý yLku Ãkrðºkíkk òuR-òýeLku {Lku íku{Lkk Ãkh ½ýku
s «u{ WÃksíkku níkku. {khe Ãkkøk÷ yðMÚkk{kt {U yuf ð¾ík íku{Lkkt ËþoLk fhe
[hý Ãkfzu÷k íÞkhu íku{ýu {khk þeh Ãkh nkÚk Ähe {Lku yux÷wt ÃkqAu÷wt fu, “nwt
íkkhu {kxu þwfLk Awt fu yÃkþwfLk!?” nwt Ãkkøk÷ yðMÚkk{kt nkuðkÚke {U ftR W¥kh
ykÃÞku Lknª. Ãký nwt MkíÞLkku Þkºke çkLkeþ íkuLke íku{ýu {Lku òuRLku {khe ykøkkne
fhe nþu !
(4) Mktík ©e Mkeíkkhk{ yLku {nkðehkLktË Mðk{e :-
íku s yhMkk{kt çkeò yuf MktLÞkMke ¼økðk ðuþÄkhe MkkÄw ‘Mkeíkkhk{’
Lkk Lkk{u yku¤¾kíkk íku Ãký ykðíkk níkk. íku Ãký ykí{¿kkLke nkuðkÚke rLk{o¤
Ëu¾kíkk níkk. íku{Lkku MkíkMktøk Mkkt¼¤ðk {kxu íku{Lke ÃkkMku ykuAk{kt ykuAk
ykX-ËMk {kýMkku nksh hnuíkk yLku íku{Lke Mkuðk Ãký fhíkk. nwt Ãký íku ð¾íku
íku{Lke Mkk{u yðLkkhLkðkh çkuMkíkku. íku ð¾íku {khe ô{h A-Mkkík ð»koLke níke.
íku{Lkk MkíkMktøk{kt íkku íku ð¾íku {Lku ftR ¾çkh Ãkzíke Lk níke. Ãký íku{Lkk Ãkh
{Lku «u{ WÃksíkku Ãký þh{ ykððkLku fkhýu Lk{Lk fhe þfíkku Lknª!
{khk Ãkk{ku÷ økk{{kt ©e Mkeíkkhk{ {nkhksLke ÃkÄhk{ýe [k÷w s
níke. íkuðk{kt yuf çkeò MktLÞkMkeLke ÃkÄhk{ýe ÚkR. íku LkkLke ô{hLkk Ãkhtíkw
Ëu¾kð{kt íkusMðe Ëu¾kíkk níkk íku{Lkk MkíkMktøk{kt ykí{¿kkLkLke yMkh Lk níke,
Ãkhtíkw òíkòíkLkk [{ífkh çkíkkðe òýíkk níkk. íku Ãký Mkeíkkhk{ {nkhksLke
MkkÚku s hnuíkk níkk. Ãkhtíkw íku{Lkk [{ífkhku òuR ÷kufku Mkeíkkhk{ fhíkkt íku{Lku
yøkúMÚkkLk ykÃkðk ÷køÞk. fkuR fkuR ¼õíkku s Mkeíkkhk{Lku rðþu»kíkk ykÃkíkk
níkk. [{ífkhku {kÞkLkk nkuÞ Au yLku ykí{¿kkLk SðLkwt WØkhf nkuÞ Au, Ãký
MktMkkhesLkkuLku ÃkkuíkkLkk WæÄkh fhíkkt {kÞk ðÄkhu ðnk÷e nkuÞ Au. íku yk WÃkhÚke
sýkR ykðu Au. yk çktLku {nkí{kyku ÷ktçkku Mk{Þ MkkÚku hÌkk. ÃkAe ©e
Mkeíkkhk{ {nkhks ykðíkk çktÄ ÚkÞk. íku{Lkk ÃkAe yk Lkðk ykðu÷k {nkhksu
ÃkkuíkkLkk Lkk{u çku yk©{kuLke MÚkkÃkLkk fhe íÞkt hnuðk ÷køÞk. íku Lkðk {nkhksLkwt
 ðnk÷wt çkk¤Ãký.
Lkk{ {nkðehkLktË Mðk{e níkwt. yk çku {nkí{kyku WÃkhktík yuf ©e hýAkuzËkMk
[kiÄhe Ãký ykí{¿kkLke ÃkwÁ»k níkk. íku {khk økk{Lkk s níkk. íkuyku ¼ýu÷k
níkk Lknª, íkuÚke ykí{¿kkLk nkuðk Aíkkt íku{Lkk MkíkMktøk{kt òuRyu íkuðe hMkefíkk
ykðíke Lk níke, ð¤e íku økk{Lkk s ðíkLke nkuðkÚke íku{Lkk MknðkMk{kt ¾kMk
fkuR çkuMkíkwt Lk níkwt. Ãký {khe ðÄw ô{h ÚkÞk ÃkAe yLku økwÁçkkuÄ ÷eÄk ÃkAe nwt
íku{Lkku MknðkMk yðkhLkðkh fhíkku níkku. íku{Lkku «¼kð LkneðíkT níkku.
(5) ¼õík «n÷kËLke ðkíkkoLkwt ©ðý yLku íku ÃkAeLkk MktMfkh :-
{khk þhehLke ô{h ÷øk¼øk Ãkkt[-A ð»koLke níke íÞkhu WLkk¤kLke
yuf hkºku Xtze nðk{kt ½hLke çknkh çkuMkeLku, þýLke MkktXeyku{ktÚke huMkk Aqxk
ÃkkzðkLkwt LkkLkwt Mkh¾wt fk{ y{khk ÃkrhðkhLkkt çkÄkt {kýMkku fhíkkt yLku ykLktË
WÕ÷kMkLke ðkíkku Ãký fhíkkt níkkt. íÞkhu {khk {kuxk¼kRyu íku ð¾íku Ãkh{
¼õík «n÷kËLke ðkíkko, íku{Lke þi÷e{kt, ¼ÂõíkhMkÚke ¼hÃkqh ¼kð ÄheLku
fne Mkt¼¤kðe. íku ðkíkko {U yLku {khe çknuLku «Úk{ðkh s ©ðý fhu÷e.
yk ðkíkko Mkkt¼¤eLku {Lku yLku {khe çknuLkLku ¼ÂõíkhMk{kt «Úk{ðkh
«u{ òøÞku. ¼Âõík fhíkkt, «¼w ¼õíkLkwt fuðwt hûký fhu Au íku ðkík Ãkh Ãkkfku
rðïkMk ÄheLku y{u çktLku ¼kR çknuLk nhíkkt-Vhíkkt yLku fk{ fhíkkt ßÞkhu
ßÞkhu ¼økðkLkLkwt Lkk{ ÞkË ykðu íÞkhu íÞkhu {Lk{kt hk{Lkk{Lkwt M{hý fhíkkt
níkkt. yk «MktøkÚke {khk rË÷{kt ¼ÂõíkLkk MktMfkhkuLke þYykík ÚkR níke.
íkuÚke {khk {kuxk¼kRLku nwt {khk «Úk{ økwY íkhefu {kLktw Awt.
y{khk ½h{kt ¼økðkLkLkwt LkkLkwt Mkh¾wt {trËh Ãký çkLkkðu÷wt níkwt. íku{kt
økýÃkríkËuðLke ykhMkLkk ÃkÚÚkhLke {qŠíkLke MÚkkÃkLkk fhu÷e níke. çkeS fkuR
LkkLke LkkLke Açkeyku Ãký hk¾u÷e níke. {khk {kuxk¼kR Mkðkhu LkkneLku hkus
økeíkkÃkkX fhíkk. ¼õík «n÷kËLke ðkíkko Mkt¼¤kÔÞk ÃkAe Úkkuzkt ð»kkuo çkkË
{Lku {khk {kuxk¼kRyu yuðe yk¿kk fhe fu “Mkðkhu LkkneLku ¼økðkLkLkku Ëeðku
yøkhçk¥ke fheLku íku{Lke Mkk{u çku nkÚk òuzeLku 15, 20 fu 30 r{rLkx MkwÄe
5 6
ðnk÷wt çkk¤Ãký.
hk{Lkk{Lkwt M{hý fhðwt, ÃkAe s çkeswt çkÄwt fk{ fhðwt.” yk rðrÄ {U «u{Úke
Mðefkhe ÷eÄe. þYykík{kt Lkk{ M{hý Ãkh «u{ Ãký níkku yLku ykðwt M{hý
fhíkku òuR òuLkkhk {khe «Mktþk fhu íku ¼kð Ãký níkku. yux÷u ßÞkhu fkuR
½h{kt Lkðwt {kýMk çknkhÚke ykðíkwt íÞkhu íkuLku çkíkkððk nwt yufË{ þktík ÚkRLku
hk{ M{hý {Lk{kt fhíkku. yk çkeS rðrÄLkwt ËkLk {éÞwt íkuÚke Ãký nwt {khk
{kuxk¼kRLku «Úk{ økwY íkhefu {kLkwt Awt. yuf ð¾ík økýÃkríkLke {qŠíkLke Mk{ÞMkh
MkVkR Lk Úkíkkt {qŠík Ãkh Äq¤ suðku f[hku ò{u÷ku níkku. íku f[hk Mkrník {qŠíkLku
LkðzkðeLku f[hkðk¤wt Ãkkýe ytÄ©ØkÚke nwt Ãke økÞku níkku ! íku ð¾íku yuðe
Mk{s ykðe níke fu {qŠíkLku MkkV fÞko ÃkAe LkðzkðeLku Ãkkýe Ãkeyu íkku íku{Lku
LkðzkÔÞk ÃkAeLkk Ãkrðºk s¤Lkk ¾hk «MkkËLkku ÷k¼ Lkk {¤u ! yuðe ytÄ©Øk
fkuRLkk {w¾uÚke Mkkt¼éÞk rðLkk {khk {Lk{kt òøke níke.
ÃkAe íkku, Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkku økÞku íku{ {khk rË÷{kt «u{ ðÄíkku økÞku
yLku økeíkkLkk ÃkkX ðkt[ðkLkwt Ãký [k÷w fÞwO. økeíkk suðk {nkLk økútÚkLkwt ¿kkLk
yux÷e LkkLke ô{hu þe heíku Mk{òÞ ? Aíkkt Ëu¾kËu¾e ytÄ©ØkÚke rLkíÞ¢{
[k÷w fÞkuo. ÃkAe íkku Mk{Þ síkkt hkus yufÄkhe rðrÄ Mk{ßÞk ðøkh fhðk{kt
y¼kð Ãký Úkðk ÷køÞku. íÞkhÃkAe íkku {kæÞr{f þk¤kLkku yÇÞkMk [k÷w
Úkíkkt “©e [tÿ¼kR ¼è”Lkk{Lkk ði¿kkrLkf çkwrØLkk y{khe þk¤kLkk yk[kÞoLkk
MknðkMk{kt ykðíkkt yk f{ofktz ykÃkkuykÃk çktÄ ÚkR sðk ÃkkBÞwt.
m m m
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
2. rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
(1) òøkúík yðMÚkk{kt Mkwþwró yðMÚkkLkkt ðíkoLk.
(y) ÃkwMíkrfÞk ¿kkLk rMkðkÞLkk ¿kkLkLke WýÃk.
{khe Lkð{k ð»koLke ô{h{kt Ãkk{ku÷ økk{Lke «kÚkr{f þk¤kLkk {wÏÞ
rþûkf {khe çkeò ÄkuhýLke Ãkheûkk ÷R hÌkk níkk. íkuykuyu fk[çkk yLku
MkMk÷kLkk ÃkkXLke Úkkuze ÃktÂõíkyku ðt[kðe hÌkk ÃkAe yuf Mkk{kLÞ ¿kkLkLkku
MkkËku yLku Mknu÷ku «&™ ÃkqAâku fu :- “¼kR, MkMk÷ku õÞkt hnuíkku nþu ?” yk
«&™ Mkkt¼¤eLku nwt ¼ýðk{kt nkUrþÞkh nkuðk Aíkkt [kuÃkzeykuLkk ¼ýíkh
rMkðkÞLkk çknkhLkk yk «&™LkLkku W¥kh ykÃke þõÞku Lknª yLku ¾qçk rð[kh{kt
Ãkze økÞku. ÃkAe çkeòu «&™ ÃkqAâku fu :- “íÞkhu fk[çkku õÞkt hnuíkku nþu?”
íkuLkk sðkçk{kt Ãký ykðwt s ÚkÞwt.
ÃkAe {khk ðøko rþûkfu yk çktLku «&™kuLkk W¥khku yuf ÃkAe yuf {Lku
Mkt¼¤kÔÞk. íÞkhu íkku {Lku yufË{ LkðkR s ÷køke fu, yk ¿kkLk íkku {Lku níkwt s,
Ãký W¥kh fu{ Lkk ykÃke þfkÞk, íkuÚke ¾qçk LkðkR ÷køke yLku Ëw:¾ Ãký ÚkÞwt.
(yk) ðnký ËrhÞk{kt íkhíkwt nkuðk Aíkkt ykøk fu{ ÷køku ?
çkeòu yuf ykðku s çkLkkð {kæÞr{f þk¤k{kt çkLkðk ÃkkBÞku. íku
ð¾íku nwt ÷øk¼øk Aêk Äkuhý{kt nkuRþ. íku þk¤k{kt rsÕ÷k rðãkrÄfkhe
þk¤kLkwt ðkŠ»kf rLkheûký fhðk ykðu÷k níkk. íku{ýu yk¾k ðøkoLkk
rðãkÚkeoykuLku Mk{qn{kt yuf frðíkkLkwt økkLk fhkÔÞwt. frðíkk ËrhÞk{kt Vhíkk
Lkkð{kt ykøk ÷køku÷k rð»kÞLke níke. ÃkAe íku frðíkkLku ÷økíkku çknkhLkku «&™
ÃkqAâku fu, ðnký ËrhÞkLkk Ãkkýe Ãkh Vhu. íkuÚke Ãkkýe{kt ykøk çkqÍkR sðe
òuRyu íkku ykøk ÷køke fu{ ? íku ð¾íku Ãký Ãkqhk ðøko{ktÚke yk «&™Lkku W¥kh
fkuR ykÃke þõÞwt Lkne. çkeò rËðMku fkuR fkuR rðãkÚkeoykuLku W¥kh MkqÍe ykÔÞku
fu, ðnkýLkku y{wf¼køk Lke[u Ãkkýe{kt hnu íÞkt ykøk ÷køke þfu Lknª. Ãký
çkeòu ¼køk ÃkkýeLkk WÃkh hnu íku{kt ykøk ÷køke þfu. [[ko{kt ykðku Mknu÷ku
sðkçk Lk MkqÍðkÚke çkÄk rðãkÚkeo þh®{Ëk ÚkÞk.
7 8
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
(R) {kuxk¼kRLkk Ãkøku {U Rò ÃknkU[kze.
(yk «Mktøk {khe rþûkfLke Lkkufhe Mk{ÞLkku Au Ãký çku¼kLkÃkýkLku
÷køkw Ãkzíkku nkuðkÚke ynª ÷uðk{kt ykÔÞku Au.)
MkLku 1973Lke yríkð]rü{kt {khk økk{{kt {kÁt {fkLk Ãkze økÞtwt
nkuðkÚke Lkðk {fkLkLkk ÃkkÞk ¾kuËkððkLkwt fk{ [k÷íkwt níkwt. fk{ [k÷íkwt níkwt íku
søÞkyu Ãknu÷kt fktxk¤k ÚkkuhLke ðkz fhu÷e níke. íku fkZe Lkk¾e Úkkuh WÃkh
{kxe ËkçkðkLkwt fk{ [k÷íkwt níkwt. íku ð¾íku yuf-çku ÚkkuhLke Mkk{u {khk
{kuxk¼kRyu yuf ÃkøkLkwt íkr¤Þw Q¼wt fhe, íkuLke Lke[u íkøkkÁt ¼heLku {kxe
Lkk¾ðkLkwt {Lku fÌkwt. Ãký ½ýe Qíkkð¤ fheLku s÷ËeÚke yÄwhk þçËku{kt {kxe
Lkk¾ðkLkwt fnuíkk níkk. íku ð¾íku nwt Úkkuzwt Mk{ßÞku níkku fu, {kxe Lkk¾ðkÚke
íkuLkk ËçkkýLkk fkhýu {kuxk¼kRLku fktxk ðkøkþu. Ãký ÃkqhuÃkwÁ ¼kLk Lk òøkðkÚke,
Wíkkð¤Lkk fkhýu nwt íku ðkíkLku ÃkqhuÃkqhe Mk{S Lkk þõÞku íkuÚke íku{Lkk Ãkøk WÃkh
s íkøkkÁt ¼heLku {kxe Lkk¾e ËeÄe ! íkuÚke {kxeLkk ËçkkýLkk fkhýu ÚkkuhLkk
WÃkh ÃkøkLkwt íkr¤Þwt ËçkkR sðkÚke íku{Lkk Ãkøku ÚkkuhLkk fktxk ðkøke økÞk. íkuÚke
{khk Ãkh økwMMku ÚkÞk. íku ð¾íku {khk ÃkwºkLku {kLkrMkf ËËo [k÷wt ÚkÞu÷wt níkwt
yux÷u økwMMkk{kt {khk {kuxk ¼kR çkkuÕÞk fu “íkwt yLku íkkhku Akufhku çktLku Mkh¾k
{wh¾ Aku”. {U íku{Lkku yÃkhkÄ fhu÷ku nkuðkÚke Mkk{ku ftRÃký sðkçk ykÃÞku
Lknª yLku {khk çku¼kLkÃkýkLkk fkhýu {Lk{kt Ëw:¾e ÚkÞku. íku ð¾íku {khu
÷kuËhkðk¤k MkËTøkwYLkk MknðkMkLke þYykík níke. íku{Lkku MkíkMktøk Mk{ßÞk
ÃkAe {Lku òý ÚkR fu : ykðk çkLkkðku swËe swËe [kh yðMÚkkyku (1)
òøk]ík, (2) Mð¡, (3) Mkwþwró yLku (4) íkwrhÞk, «kýLke ytËh yk [khuÞ
yðMÚkkykuLkwt r{©ý [k÷íkwt nkuÞ Au. íku{kt su yðMÚkk ykøkuðkLk nkuÞ íku
yðMÚkk yku¤¾ký íkhefu økýkÞ Au. íku{kt ßÞkhu òøkúík yðMÚkk{kt Mkwþwró
yðMÚkk ðÄkhu «{ký{kt ðíkoíke nkuÞ íÞkhu íku Äkhýfíkko ÔÞÂõíkLku òøkúík nkuðk
Aíkkt þqLÞkfkh fhe {qfu Au. ð¤e Mkwþwró yðMÚkk MkkÚku ík{ku økwý ¼¤u÷ku
nkuðkÚke çku¼kLkÃkýwt ykðe òÞ Au. {wÏÞ òøk]ík yðMÚkk{kt MðÃLk yðMÚkk
ðíkkoÞ íÞkhu çkeò rð[khku ykððkÚke Ãký yk «{kýu ÂMÚkrík ðíkkoÞ Au. ykðwt
MkkÄfLku MkkÄLkkLke þYykík ÃkAe Úkkuzk Mk{Þ{kt Úkðk Ãkk{u Au. Ãký çkÄe
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
ÔÞÂõíkykuLke «ký-«f]ríkLke h[Lkk Mkh¾e nkuíke LkÚke. suLke suðe yLku sux÷e
òøk]ík yðMÚkk hnu yLku íkuLke MkkÚku hòu økwý sux÷k «{ký{kt ðíkkoÞ íkux÷k
«{ký{kt íkuLke r¢Þk{kt òøk]íkÃkýwt hnuðk Ãkk{u. ykðk «MktøkkuÚke MkkÄfkuLku
Mkw¾-Ëw:¾ fu n»ko-þkuf Lkk ðíkkoÞ íku {kxu MkíÞ Mð¼kð{kt òøku÷k Mktíkku yLku
MkËTøkwY Mk{òðu Au fu, “íkíðku s íkíðkuLke r¢Þk{kt ðíkuo Au. Ãký íku òuLkkh
rLkhkfkh ytíkhkí{kYÃku íkwt íkku íkuLkku áük {kºk Au. íkuÚke Mkkûke ¼kð{kt hne
«ký{kt ðíkkoíkkt Mkw¾Ëw:¾Lku òýe íkuLkkÚke y¤økku hnu.” MkkÄf Ëþk{kt ykðk
«Mktøkku{kt yk Mkkûke¼kð ykÃkýLku ÞkË hnu íkux÷ku Mk{Þ ykÃkýu LÞkhk hne
þfeyu. ykðe ¼q÷kuLkwt ðíkoLk yufkøkúíkkÚke fk{ fhLkkhkyku{kt ðÄw «{ký{kt
Úkíkwt nkuÞ Au. ßÞkhu yuf fk{{kt ÃkwhuÃkwÁt r[¥k ÷køku÷wt nkuÞ yLku yku®[íkk çkeswt
fk{ fu çkeS ðkíkr[ík{kt æÞkLk òuzðwt Ãkzu íÞkhu ykðk çkLkkðku {kýMkku nkUrþÞkh
nkuðk Aíkkt SðLk{kt çkLkðk Ãkk{u Au. Ëk.ík. ykí{MkkÄfku, ði¿kkrLkfku,
økrýík¿kku, Mktøkeíkfkhku, Lk]íÞfkhku yLku MkkrníÞfkhku ðøkuhu.
(2) rþûkfkuLku ðnk÷k ÚkðkLke ½u÷Ak !
Mkkík ð»ko Ãkwhk ÚkÞk ÃkAe {Lku rLkþk¤u ¼ýðk {qõÞku. LkkLkÃkýÚke s
{khe ÞkË þÂõík Mkkhe níke yux÷u ¼ýðk{kt ykøk¤ Ãkzíkku rðãkÚkeo økýkíkku.
{khk «kÚkr{f yLku {kæÞr{f yÇÞkMkfk¤ ËhBÞkLk {Lku ¼ýkðLkkh yLku Lk
¼ýkðLkkh çkÄk s rþûkfku Ãkh yuftËhu {khk rË÷{kt Mkkhku «u{ hnuíkku.
yÃkðkËYÃku, fkuR fkhýMkh fkuR rþûkf Ãkh «u{{kt îu»k Q¼ku Úkíkku. íkuLkwt fkhý
¼ýðk{kt ykøk¤ Ãkzíkku níkku WÃkhktík fkuRÃký rþûkf {Lku rLkþk¤Lkwt fu íku{Lkk
½hLkwt LkkLkwt {kuxwt fk{ {khe ô{hLkk «{ký{kt çkíkkðu íkku nwt fkuRLku Lkk Ãkkzíkku
Lknª. çkÄktLkwt s fk{ fhíkku. swêkt çknkLkkt çkíkkððkLkwt {Lku MkqÍíkwt s Lknª.
íku ð¾íku {khk rÃkíkk©e {kxeLkkt ðkMkýku çkLkkððkLkwt fk{ fhíkk níkk.
íkuÚke {Lku ¼ýkðLkkh fu Lkk ¼ýkðLkkh fkuR rþûkf WLkk¤kLkk rËðMkku{kt ÃkkýeLku
Xtzwt fhðk {Vík {kx÷eyku {tøkkðu íkku nwt nX fheLku Ãký ½uhÚke íku {kx÷eyku
÷R síkku, fkhý fu íku ð¾íku yLku ßÞkt MkwÄe MkËTøkwYLkku ¼uxku ÚkÞku Lknª íÞkt
MkwÄe, {Lku {khkt ð¾ký ¾qçk øk{íkkt. íku yntfkh, nwt {kuxku Úkíkku økÞku íku{
ðÄwLku ðÄw çk¤ðkLk çkLkíkku økÞku.
9 10
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
Ãký, SðLk{kt çkÄe ð¾ík ÷kufku ykÃkýe «þtMkk fhu íkuðwt Úkkuzwt nkuÞ !
íku ð¾íku nwt ¼ýðk{kt nkUrþÞkh níkku. yÇÞkMk ÞkË Úkíkku ¾hku Ãký Úkkuzk
Mk{Þ{kt ÃkkAku ¼q÷e Ãký síkku yux÷u ðkhtðkh ðkt[Lk fhðwt Ãkzíkwt. ð¤e,
ÔÞðnkrhf çkwÂæÄ ½ýe s ykuAe, Lknªðíkþe níke. Ä{o{kt hMk ÷uðkLkk fkhýu
yíÞkhu Ãký LkÚke, yux÷u yuf {kæÞr{f þk¤kLkk rþûkf nwt ¼ýðk{kt nkUrþÞkh
níkku Aíkkt {khk{kt rçk÷fw÷ çkwÂæÄ LkÚke, íkuðwt ðkhtðkh fÌkk fhíkk. Ãký fuðk
«fkhLke fR heíku çkwÂæÄ LkÚke, íkuLke [ku¾ðx fËe fhíkk Lknª, íkuÚke þYykík{kt
{Lku ÷køkíkwt fu yk íkku ¾k÷e økB{ík fhu Au. íkuÚke {Lku ¾kuxwt ÷køkíkwt Lknª, Ãký
íku{ýu íkku íku fnuðkLkwt [k÷wt s hkÏÞwt íkuÚke íku{Lkk Ãkh «u{ íkku hnuíkku Ãký
{kLknkLkeLku fkhýu îu»k Ãký Úkíkku. íku{Lkwt yk Mkqºk çkeò rþûkfku Mkkt¼¤íkk
íÞkhu fkuR fkuR {khku çk[kð fhíkk. yíÞkhu Mktíkku, MkËTøkwYLkk MkuðLk yLku
ÄkŠ{f yÇÞkMkLkk fkhýu {Lku ÷køku Au fu íku rþûkfu {khku {kuxku WÃkfkh fÞkuo
níkku. Ãký íku ð¾íku s íku rþûkfu íku{Lke Mk{s «{kýu MÃküíkk fhe nkuík íkku
{Lku Mk{kÄkLk Úkkík, Ãký íku{Lku ÃkkuíkkLku s Mk{kÄkLk fhðkLkwt ¿kkLk Lkk nkuðkÚke
þwt fhe þfu ? yLku {Lku Ãký Mkk{ku «&™ ÃkqAðkLke Mkqs íku ð¾íku Ãkzíke Lkk
nkuðkÚke íku Mk{Þ çku[uLkÃkýk{kt ÃkMkkh fhðku Ãkzu÷ku. íku ð¾íku LkkLke ô{hu Ãký
{Lku {kÞkLke çkwrØ Lk níke íku «Mktøk ÞkË ykðíkkt íku {nk«¼wLkku «MkkË òýe
yíÞkhu ykLktË yLkw¼ðwt Awt !
(3) LkkLkÃkýLke rLkzhíkk !
íku ð¾íku {khk Ãkk{ku÷ økk{Lkk ÃktËhÚke ðeMk sux÷k rðãkÚkeoyku
Ãkk{u÷Úke økðkzk økk{Lke {kæÞr{f þk¤k{kt ÷øk¼øk ºký rf÷ku {exh Ëqh
Ãkøku [k÷eLku ¼ýðk síkk. hMíkku Ãký ½ýe søÞkyu Ÿze Äq¤ðk¤ku níkku. íku
ð¾íku y{khe ðå[u fkuR fkuR ð¾ík ðkË rððkË W¼k Úkíkk. fkuR fkuR ð¾ík
íkku nwt {khk Ãkûk{kt yuf÷ku s hnuíkku yLku Mkk{k Ãkûk{kt ½ýk rðãkÚkeoyku hnuíkk,
Aíkkt íku çkÄkLke MkkÚku nwt LkezhíkkÚke Mkkhe yuðe x¬h ÷uíkku níkku. Lkezh yux÷k
{kxu hnuíkku fu, nwt rþûkfkuLkku Mkuðk¼kðe rðãkÚkeo níkku yLku ¼ýðk{kt nkUrþÞkh
níkku, yux÷u çkeò rðãkÚkeoykuLku ¼ýðk{kt {khe {ËËLke sYrhÞkík hnuíke.
çkeswt, fkuR fkuR þheh çk¤{kt {khkÚke rðþu»k níkk. íkuÚke fËk[ hMíkk{kt
{khÍqz fhe çkuMku ¾hk, Ãký {Lku rLkþk¤Lkk rþûkfkuLkku MkkÚk {sçkqík nkuðkÚke
ðÄw Ãkzíkwt ftR fhe þfíkk Lknª.
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
yuðk{kt {U þk¤kLkk hSMx{kt {khe yxf çkË÷kðe. su Ãknu÷kt
“fwt¼kh” þçËLkku ytøkúuS{kt “Ãkkuxh” íku çkË÷kðeLku “«òÃkrík” ÷¾kÔÞku,
íkuLkku rððkË Mkkhku [k÷u÷ku. çkÄk rðãkÚkeoyku yuf íkhV ÚkRLku {khe ÃkkMku
sðkçk {køkíkk fu, “ík{u þwt yk¾e «òLkk Ãkrík Aku ? suÚke «òÃkrík yxf
÷¾kðe Au ?” nwt íku{Lku sðkçk ykÃkíkku fu «òÃkrík yuf ¿kkríkLke yxf Au
yLku íku y{khe økwshkík “«òÃkrík Mk¼k” yu Mkhfkh ÃkkMku {køkýe fheLku
{tsqh fhkðe Au, íkuÚke íku y{khku n¬ Au. ykðk W¥khku ykÃkðk Aíkkt çkÄk
yufçkksw ÚkR síkk, Aíkkt nwt {khe SË Ãkh xfe hnuíkku. ykðe fkuR fkuR çkeS
çkkçkíkku Ãkh Ãký nwt LkezhÃkýu SË fhe þfíkku.
«òÃkrík Ãknu÷kt fw¼ t kh þçË ðÃkhkíkku. yuLkk yÚkoLku rð[kheÞu íkku fw¼ t Lku
ykfkh ykÃkLkkh yux÷u fw¼ t +fkh=fw¼ t fkhLkku yÃk¼úþ t ÚkR fw¼ t kh þçË çkLÞku.
{kxeLkkt ðkMkýku çkLkðkLkkhkyku {kxu íku{Lke ÄtÄkfeÞ árüyu yk þçË Mkkhku yLku
Mkk[ku økýkÞ. Ãkhtíkw Mk{ks{kt fkuRLkk{kt y¬÷ ykuAe nkuÞ yÚkðk fkuR {q¾oíkk
¼hu÷wt fk{ fhu íkuLkwt yÃk{kLk fhðk fnuðk{kt ykðíkwt fu “íkwt íkku fwt¼kh suðku hÌkku”
yux÷u þçË yÃk{kLksLkf çkLke økÞku. yuðwt yux÷k {kxu fnuðk{kt ykðíkwt fu,
“fwt¼kh çkLkkðe òýu Au. Ãký Ãkkfe økÞu÷wt ðkMký íkqxe òÞ íkku Vhe MksoLk fhe
þfíkku LkÚke” yux÷u y¬÷ ðøkhLkku Au íkuðe WÃk{k yÃkkíke. Ãký su yæÞkí{
heíku Mk{su íkuLku {kxu íkku su ½kx Vqxe økÞk ÃkAe Lkðku Lk çkLku íkku íkuLkku {kuûk ÚkÞku
fnuðkÞ. íkuðku yÚko íkku fkuR ¿kkLke ÃkwÁ»kku s ÷R þfu. íku Lkk Mk{òðkÚke Mkk{kLÞ
heíku Mk{ks{kt íku yÃk{kLksLkf økýkíkku yux÷u íku þçË çkË÷eLku fkuR “«òÃkrík”
íkku fkuR “ykuÍk” íkku fkuR ð¤e su Lkðku ÄtÄku fhíkk nkuÞ íkuðk “r{†e” suðe
yxfku Äkhý fhðk ÷køÞk. fkuR fkuR ykuÍk þçË ðkÃkhu Au íku Ãký Mkk[k yÚko{kt
¼qík«uík fkuRLku ð¤øÞkt nkuÞ íkuLkku yk¤kuxk¤ku fhe ¼qík LkMkkzðkLke rðãk òýLkkh
¼qðkykuLku ÷køkw Ãkzu Au.
«òÃkrík þçË Ãký su ykí{k{kt Ãkqýo òøk]ík çkLÞk nkuÞ íku{Lku {kxu
çkhkçkh Au, fkhý fu íku {LkLkk Ãkrík çkLÞk fnuðkÞ. {LkLke MkkÚku ½ýe «òYÃku
{kÞk ytík:fhý{kt hnu÷e Au, íku {kÞk ßÞkt MkwÄe ykí{ òøkhý ÚkÞwt Lkk nkuÞ
íÞkt MkwÄe SðkuLku Ëw:¾e fhu Au, íkuÚke íku {Lk fu {kÞkLkku Ãkrík fnuðkÞ Lknª.
11
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
íkuÚke «òÃkrík çkÄkLku {kxu íkku yntfkh Mkq[f s økýkÞ. yk{ íkku, Mkðo{kt
«òÃkríkYÃku ykí{k MkðoLkk «kýku{kt AqÃkkRLku hnu÷ku Au s, Ãký íkuLkwt ðíkoLk
ÚkR þfíkwt LkÚke. Ãký suLkku ykí{k Ãkh{økrík{kt òøÞku nkuÞ íku s Mkk[k «òÃkrík
Au. ÃkAe íku{Lkwt þheh ¼÷u øk{u íku ¿kkrík{kt sL{Lku ÃkkBÞwt nkuÞ.
Ãknu÷kt yLku yíÞkhu Ãký, fkuR fkuR søÞkyu økk{zk{kt yòÛÞk
{kýMkku fwt¼khðkMk{kt Wíkkhku fhu Au. {nk¼khík{kt ÷¾u÷wt Au fu, {åAðuÄLk
Ãkktzðkuyu fÞwO íÞkhu íku AqÃkk ðuþ{kt ðihkxLkøkhe{kt fwt¼khLkk íÞkt s hÌkk níkk
yLku íkuÚke íku{Lke ykçkY s¤ðkR hne níke. yux÷u «òLke ykçkYLku ò¤ðLkkh
«òÃkík þçË ðÄkhu Mkkhku níkku, Ãký yntfkhÚke ¼hu÷k {kýMkLku ytnfkh
¼hu÷k þçËku s ðnk÷k ÷køku Au. íkuÚke nk÷ «òÃkrík þçË y{÷{kt ykðíkkt
Mkðo {kLÞ ÚkR økÞku Au.
WÃkh ÷¾u÷k ykuÍk þçËLkku yÚko {Lku MkËTøkwY ykuþkuLkk «ð[Lk{ktÚke
{¤u÷ku Au. íku Ãknu÷kt nwt Ãký òýíkku Lkk nkuðkÚke {khe yxf Ãký ykuÍk íkhefu
s Mkhfkhe ËVíkh{kt Au. íku Ëu¾kËu¾e yntfkhLku Ãkku»ký ykÃkðkLkwt y¿kkLk
{kºk Au.
(4) MkknMk rðLkk økwó þÂõík òøkíke LkÚke !
{khk ½uhÚke çkkswLkk økðkzk økk{u rLkþk¤u síkkt çku rðãkÚkeoyku {Lku
½ýe ð¾ík ftRLku ftR çknkLku r¾sðíkk. {Lku økwMMkku íkku [zíkku Ãký yuðe
Äkhýk níke fu, íku {khkÚke çk¤ðkLk nkuÞ íkku fËk[ ÷zkR fhðk síkkt nkhe
òô yLku {kh ¾kR çkuMkwt íkku ! yuðku «&™ QXíkku. Ãký ÃkAe yuf rËðMk íku çku
Ãkife yuf rðãkÚkeoLke hMíkk{kt {w÷kfkík ÚkR íku ð¾íku {U rLkùÞ fÞkuo fu, yksu
nuhkLk fhu íkku íkuLke MkkÚku fwMíke ÷ze ÷uðe Au, Ãkrhýk{ su ykðu íku ¼kuøkðe
÷Rþ! ÃkAe íkku íkuLke nuhkLkøkrík [k÷w ÚkR yLku {U Ãký Mkk{u Ãkzfkh fÞkuo.
Úkkuzeðkh{kt íkku íkuLku Lke[u Lkk¾e ËR íkuLke WÃkh nwt [Ze çkuXku yLku {w¬uÚke
{khðk Ãký ÷køke økÞku. ÃkAe íkuýu {kVe {køke yux÷u {U {khðkLkwt çktÄ fheLku
Q¼ku ÚkR økÞku. íku ÃkAe íkuýu fËe {Lku nuhkLk fÞkuo Lknª !
12
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
íku s rËðMku íÞktÚke ykøk¤ síkkt økk{Lkk çkeò Mkkík ykX rðãkÚkeoyku
{éÞk. íku{ýu yk çkLkkð òÛÞku. íku ð¾íku rLkþk¤{kt nksh ÚkðkLkk Mk{ÞLku
½ýeðkh níke. çkeò rðãkÚkeoykuyu r{ºk¼kðu íkkfkík ys{kððkLke økýºkeyu
çkeò rðãkÚkeoyku MkkÚku {Lku fwMíke{kt WíkkhðkLkku ykøkún fÞkuo. íku ð¾íku Ãký
{Lku Äkhýk níke fu, íku çkeò rðãkÚkeoyku Ãký {khk fhíkk fËk[ çk¤ðkLk nkuÞ
! ð¤e Lkknf ÷zkR{kt þk {kxu Wíkhðwt ? yu{ Mk{S {U Lkk Ãkkze. Ãký çkÄk
rðãkÚkeoyku {khe Lkk Lku {kLÞ fhe Lknª yLku ykøkún fÞkuo íkuÚke yuf ÃkAe yuf
rðãkÚkeoLke MkkÚku ðkhkVhíke fwMíke{kt QíkÞkuo. íÞkhu Võík ºký rðãkÚkeoyku
rMkðkÞ çkkfeLkk, su {khkÚke çk¤ðkLk nwt {kLkíkku níkku íku çkÄk s, {khkÚke
Ãkhkrsík ÚkÞk ! íku{kt su hkus r¾sðLkkh çkeòu rðãkÚkeo çkkfe hÌkku níkku íku
Ãký ykðe økÞku. çkkfeLkk Úkkuzk {khe MkV¤íkk òuRLku fwMíke{kt WíkÞko s Lknª.
{khe MkV¤íkkÚke nwt yLku çkeò çkÄk rðãkÚkeoyku hkS ÚkR økÞk. {Lku íku rËðMku
÷køÞwt fu, yíÞkh MkwÄe ntw Lkfk{ku {khe ¾kuxe ÄkhýkÚke nuhkLk ÚkÞku yLku íku
rËðMkÚke ½ýk rðãkÚkeoyku {Lku Ãkzfkh ykÃkíkkt zhðk ÷køÞk !
yk çkLkkð ÃkhÚke {Lku çkkuÄÃkkX {éÞku fu, ykÃkýk{kt fkuR fkuR
þÂõíkyku AqÃke Ãkzu÷e Au. íku{Lku søkkzâk rðLkk òøke þfíke LkÚke yLku Ä{o
MkkÄLkk{kt QíkÞko ÃkAe íkku íku Ãkqhe ðkík yLkw¼ð{kt ykðe Au.
(5) «þtMkkLkku nkUþe÷ku nwt !
nwt {khk økk{ Ãkk{ku÷Lke «kÚkr{f þk¤k{kt ¼ýíkku níkku íÞkhu {Lku
yLku {khk rÃkíkk©eLku çkÒku sýLku ½uh {qfeLku çkeòt çkÄkt ½hLkkt MðsLkku çknkh
økk{ $xku Ãkkzðk {kxu økÞu÷kt. íÞkhu yuf ð¾ík MkðkhLke rLkþk¤Lkk Mk{Þu
þk¤kLkk rþûkf MxkVu rLkþk¤{kt òíku hMkkuR çkLkkðeLku s{ðkLkku s{ýðkh
hkÏÞku níkku. nwt Ãknu÷uÚke s ð¾ký r«Þ nkuðkÚke Mkuðk¼kðe íkku níkku s, íkuÚke
s{ýðkhLke Mkuðk fhðk {kxu þk¤k Aqxâk ÃkAe rþûkfkuyu {Lku yLku yuf
çkeò rðãkÚkeoLku {hSÞkíkÃkýu hkuõÞk. çkÃkkuhu nwt ½uh ËVíkh {wfðk økÞku íkku
{khk rÃkíkk©e ðkMký Ãkfððk ®Lk¼kzkLke íkiÞkhe fhíkk níkk yLku {khe {ËËLke
hkn òuíkk níkk. ð¤e, çkeS çkkswyu íku ð¾íku økk{{kt y{khk yuf Þs{kLkLku
íÞkt ÷øLk suðku yðMkh Ãký níkku. íkuÚke íku ð¾íkLkk rhðks «{kýu íku{Lkk
13
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
yðMkh{kt Ãkkýe ¼hðkLke ðuX y{u íku{Lkkt ðMkðkÞkt økýkíkkt nkuðkÚke fhðe
Ãkzíke. íku «MktøkLke {Lku ¾çkh Lk níke. Ãkkýe Ãký ½hÚke Ëqh fqðk{ktÚke Ëkuhzk
ðzu ¾U[eLku ¼hðwt Ãkzíkwt yLku {kÚku WÃkkzeLku ÷R sðwt Ãkzíkwt níkwt.
nwt íkku ½hu ykðe ËVíkh {qfeLku çkeS ftR Ãkhðk fÞko rðLkk, rÃkíkkLku
fÌkk ðøkh ¾kÄkÞu rðLkk rLkþk¤{kt ÃknkU[e økÞku. s{ýðkh{kt rþûkfku
÷øk¼øk ºký ðkøku sBÞk yLku çkeswt fk{fks ykxkuÃkíkkt ÷øk¼øk MkktsLkk
[khÚke Ãkkt[ ðkøke økÞk. {Lku ykþk níke fu rþûkfkuLkk s{ýðkh{ktÚke {Lku
Ãký Úkkuzwt ½ýwt s{ðkLkwt {¤þu. Ãký íku rËðMku ¼køÞðþkíkT ftRÃký ¾kðkLkwt
{éÞwt Lknª. Ãký MkuðkLkk ykLktË{kt {Lku ¼q¾ Ãký ÷køke Lknª. ð¤e rþûkfkuyu
Mkkhe Mkuðk çkË÷ y{khkt ð¾ký fÞkO yLku y{Lku çktLku rðãkÚkeoykuLku yuf yuf
Ãkkð÷e (su yíÞkhu Ãk[eMk ÃkiMkk íkhefu yku¤¾kÞ Au) ykÃkeLku rðËkÞ fÞko. íku
ð¾íku yrík MkkU½ðkheLkk fkhýu íku ð¾íkLkk 25 ÃkiMkk yíÞkhLkk Ãk[eMk
YrÃkÞkÚke Ãký yrÄf økýkÞ!
½hu ykðeLku òuÞwt íkku rÃkíkkS Ãký yuf÷k níkk yLku {khe ykþkyu
yk¾ku rËðMk hkn òuRLku ftxk¤u÷k yLku {sqheLkk fk{Úke Úkkfu÷k Ãký ¾hk,
íkuÚke {khk Ãkh ¾qçk r¾òÞk. íku {U Mkkt¼¤e ÷eÄwt Lku ftR Ãký çkkuÕÞku Lknª.
hkºku {kuzuÚke ðuX fhíkkt ¼kusLk {¤u÷wt íku y{u çktLku s{ðk çkuXk íÞkhu nwt yk¾k
rËðMkLkku ¼qÏÞku níkku íku ðkík sýkðe íkku {khk rÃkíkk©e ¾qçk rË÷økeh ÚkR
økÞk, fkhý fu íku{Lkku {khk Ãkh ¾qçk «u{ níkku. ð¤e {khe ¼qÏÞk hnuðkLke
ðkík íkku íku òýíkk s Lknkuíkk. íku{Lkk {kÚku çkÄwt fk{ ykðe Ãkzu÷wt òýe {Lku
Ãký íku{Lkk Ãkh ÷køkýe ÚkR ykðe. Ãký fÁt þwt ? «MktþkLke {eXkþ ÷uðe
{kU½e Ãkze økR !
(6) Ëuþe h{íkkuLkk rLkÞ{kuLke yktxe½qtxe !
íku ð¾íku þk¤kyku{kt yLku þk¤k çknkh Ãký nwíkqíkq yíÞkhLke fçkœe,
¾ku¾ku, ÷tøkze suðe Ëuþe h{íkkuLkku «[kh rðþu»k níkku. {Lku íku h{íkku{kt ðÄkhu
hMk níkku yLku MkV¤íkk Ãký {u¤ðe þfíkku. r¢fux, ðku÷eçkku÷, Vqxçkku÷ suðe
h{íkku {kæÞr{f þk¤k{kt økÞk ÃkAe [k÷w ÚkR. íku h{íkku rþ¾ðk{kt {Lku hMk
14
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
níkku, Ãký «ÞíLk fhðk Aíkkt yufuÞ h{ík{kt MkV¤íkk {u¤ðe þõÞku Lknª,
íkuÚke íku h{íkku h{ðe s çktÄ fhe ËeÄe.
íku ð¾íku {kæÞr{f þk¤k{kt Lkð{k Äkuhý MkwÄe yÇÞkMk þY ÚkÞku
níkku. rðãkÚkeoykuLku Ëuþe h{íkkuLkk Lkðk rLkÞ{kuLke Ãkqhe òýfkhe Ãký Lk níke.
Aíkkt íku þk¤k{kt ©e [tÿ¼kR ¼è fheLku yuf Lkðk yk[kÞoLke rLk{ýqtf ÚkÞu÷e.
íku sçkhk WíMkkne níkk. nkh-SíkLke fkuR íku{Lkk {Lk{kt økýºke fu Ãkhðk Lk
níke. Ãký ÃkkuíkkLke þk¤kLkk rðãkÚkeoykuLku h{íkkuLkk rLkÞ{kuLke òýfkhe {¤u,
yLku ykMkÃkkMkLke nkRMfq÷kuLkk rþûkfku yLku rðãkÚkeoykuLke yku¤¾ký ÚkkÞ
íkÚkk MktçktÄ çktÄkÞ íku nuíkwÚke økðkzkLke þk¤k{kt «Úk{ðkh sqÚkLke þk¤kykuLkk
yuf h{íkkuíMkðLke ÞkusLkk íku{ýu fhe níke. nwt Ëuþe h{íkku ykzk rËðMku Mkkhe
heíku h{e òýíkku nkuðk Aíkkt Lkðk rLkÞ{ku ÞkË Lkk hnuðkLkk fkhýu yufuÞ
h{ík{kt ÃkMktËøke Ãkk{e þõÞku Lknª, Ãkhtíkw su h{íkku h{kíke íkuLkwt íku ð¾íku nwt
ÍeýðxÚke rLkheûký fhíkku níkku. íku{kt ¾ku¾kuLke h{ík{kt çkÄe h{íkku fhíkkt
ðÄkhu [k÷kfe yLku [Ãk¤íkk ðkÃkhðe Ãkzu íkuðe {Lku íku h{ík sýkR. íku ð¾íku
{U íkuLkwt ÍeýðxÚke rLkheûký fÞwO yLku rLkÞ{ku çkhkçkh ÞkË hne økÞk.
(7) yÔð÷ ykððkLkku ynT{ ykuøkéÞku ! :-
nwt {kæÞr{f þk¤k{kt «Úk{ ð»kuo Ãkkt[{k Äkuhý{kt Ëk¾÷ ÚkÞku níkku.
Ëk¾÷ ÚkÞk ÃkAe Úkkuzk Mk{ÞLke ytËh s çkÄk rð»kÞku{kt Mkkhk økwý {u¤ðíkku ÚkR
økÞku yLku økrýík{kt íkku Mkkhk{kt Mkkhe Vkðx ykðe økR. yk çkÄw Ãkrhýk{ Ãkh{
f]Ãkk¤w Ãkh{kí{kLke f]ÃkkÚke ykðu÷wt nkuðk Aíkkt íku ð¾íku Ä{o «íÞu {Lku «u{ fu
©æÄk òøku÷kt Lkk nkuðkÚke {Lku ½ýku s økðo ykðe økÞku yLku ðkŠ»kf Ãkheûkk{kt nwt
s Ãknu÷k Lktçkhu ÃkkMk ÚkRþ yuðku Ãkkfku ytÄrðïkMk {Lk{kt ykðe økÞku.
ykðku yntfkh ykððkÚke «¼wyu yuðe f]Ãkk fhe fu, çkeò rð»kÞku
íkku Xef Xef ÷¾kÞk. Aíkkt ÷¾íke ð¾íku su sðkçkku nkuðk òuRyu íku {Lku ÞkË
níkk íku ½ýk ¾hk ¼q÷kR sðkÞk yLku økrýíkLke sðkçkðne{kt íkku yuðwt ÚkÞwt
fu, nwt hkusçkhkus çkeò rðãkÚkeoykuLku fkuRLku fkuR Ëk¾÷k rþ¾ðíkku íku Ëk¾÷k
ÃkqAkÞk nkuðk Aíkkt íku rËðMku {khk {øks{kt ytÄfkh AðkR økÞku, suÚke Ãkqhk
15
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
Mkku økwýLkk W¥khku nwt òýíkku níkku, íku Võík MkkRX økwýLkk s ÷¾e þõÞku.
Ãkrhýk{u, ðkŠ»kf ÃkheûkkLkwt Ãkrhýk{ ònuh Úkíkkt nwt su «Úk{ Lktçkhu ykððkLkku
yntfkh hk¾íkku níkku íku ¾MkeLku [kuÚkk Lktçkhu ÃkkMk ònuh ÚkÞku.
«¼wLke f]ÃkkÚke {khku økðo Qíkhe økÞku yLku {Lku Mk{òÞwt Ãký ¾Yt fu,
yk {khk yntfkhLkwt s Ãkrhýk{ Au, Aíkkt {khk {kuxk ¼kRLke {khe ÃkkMku
{køkýe níke fu, “íkkhu «Úk{ Lktçkh s {u¤ððku òuRyu” nwt íku{Lkk zhÚke
íku{Lkku yk¿kkÃkk÷f hnuíkku níkku. Ãkrhýk{ ð¾íku íku çknkhøkk{ $xkuLkk ÄtÄu
økÞu÷k, yux÷u íku{Lke yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk çkíkkððk yLku {khk yntfkhLku Ãkku»ký
ykÃkðk {U íku{Lku ÷¾u÷k Ãkºk{kt nwt Ãknu÷k Lktçkhu ÃkkMk Awt yuðe ònuhkík fhe
ËeÄe. ßÞkhu íku{ýu Mkk[e ðkík òýe íÞkhu {Lku ftR XÃkfku ykÃÞku Lknª yux÷e
«¼w f]Ãkk ! «¼wf]Ãkk yux÷k {kxu sýkðwt Awt fu, íku{ýu {khk{kt WÃksu÷k
yntfkhLke yku¤¾ fhkðe. íÞkhÃkAeÚke rLkhyntfkh ¼kðu yÇÞkMk [k÷w
fhðkÚke, íku ÃkAeLke çkÄe Ãkheûkkyku{kt nwt, Ãknu÷ktLke su{ VheÚke Ãknu÷ku fu
çkeòu Lktçkh {u¤ðíkku ÚkR økÞku.
(8) ðihkøÞLku ðÞkuo Mkkçkh{íkeLkk þhýu !
nwt {kæÞr{f þk¤k{kt Ãkkt[{k Äkuhý{kt ¼ýíkku níkku íÞkhu yiríknkrMkf
ðkíkkoyku{kt {nkðeh Mðk{e, økkiík{çkwØ ðøkuhu {nkÃkwÁ»kkuyu MktMkkhLku yMkkh
Mk{S LkkLke ô{hu íkuLkku íÞkøk fhe ðLk{kt sRLku íkÃk fhe SðLkLkwt MkkÚkof fÞwO,
íku çku ðkíkkoykuyu {khk {Lk{kt íÞkøkLke yMkh WÃkòðe. Úkkuzk rËðMk ÃkAe
Mk{Úko hk{ËkMk Mðk{eLke ðkíkko ¼ýðk{kt ykðe. íku ðkíkko{kt ÷øLkrðÄe [k÷tw
níke, íku Mk{Þu Ãkwhkurníku “ðLkfLÞk MkkðÄkLk” þçË Mkt¼¤kÔÞku yLku hk{ËkMk
Mðk{e {tzÃk{ktÚke ÷køk òuRLku QXeLku LkkMke økÞk. íku ½ýwt þkuÄðk Aíkkt nkÚk
ykÔÞk Lknª. íkuLkku yÚko yu ÚkÞku fu “íkuyku SðLk «íÞu MkkðÄkLk ÚkR økÞk.”
yk ºký ðkíkkoykuyu {khk {Lk{kt MktMkkh íÞkøkLke RåAk søkkðe. íku
ð¾íku {khe ô{h Võík yrøkÞkh ð»koLke níke. yk ô{hu ½h{ktÚke ftRÃký
÷eÄk rðLkk yLku fkuRLku fÌkk rðLkk ðLk{kt sðkLke RåAkÚke ¼økðkLk ¼hkuMku
[k÷e LkeféÞku yLku Mkkçkh{íke LkËeLkk “Ãkk¤k” økk{Lkk rfLkkhu ykðe ÃknkUåÞku.
16
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
LkkLke ô{h yLku LkËeLkkt fkuíkhku ðøkuhu Ãknu÷kt òuÞu÷kt Lknª. íku òuRLku {Lk{kt
zh íkku ÷køÞku, Ãký {LkLku {sçkqík fÞwO. íku rfLkkhu yuf {nkËuðLkwt {trËh Au.
íku{kt çkuMkeLku Úkkuzku Mk{Þ hk{ M{hý fÞwO. yux÷k{kt LkSfLkk økk{{ktÚke yuf
çkúkñý {nkhks Ãkqò fhðk ykÔÞk. íku{ýu {khe MkkÚku Úkkuzeðkh ðkíkr[ík
fhe yLku {khe rðøkík òýeLku støk÷Lkku ½ýku s ¼Þ çkíkkÔÞku yLku ½uh ÃkkAk
sðkLke rþ¾k{ý ykÃke.
íÞkhÃkAe LkËeLkk rfLkkhu þkf¼kSLke ðkze fhLkkh ÃkkMkuLkk Mkk{k
rfLkkhu yuf Xkfkuh r{ºk {éÞk. nwt íku{Lke ÃkkMku økÞku. y{khe ðkíkr[ík{kt íku
{khe RåAkLku òýe økÞk. {Lku íku{ýu MkkYt yuðwt ykïkMkLk ykÃÞwt. íku{Lke
ÃkkMku su ¾kíkkt ðæÞwt níkwt íku {fkRLkku hkux÷ku yLku yuf fkfze {Lku ¾kðk {kxu
ykÃke, íku{ýu íku{Lke çkwÂæÄ «{kýu Mkkhku MkíkMktøk fÞkuo yLku s÷Ëe ½uh sR
MkøkktMknkuËhkuLku þktík fhðkLkku çkkuÄ ykÃÞku. {Lku yk{uÞ íku LkËeLke ykMkÃkkMkLkwt
á~Þ òuR zh íkku ÷køÞku níkku yLku yk {kýMkLkwt ykïkMkLk Mkkt¼¤e ½uh ÃkkAk
ykððkLkwt «Þký fÞwO.
½uh ykÔÞk Ãknu÷kt økðkzk Lkk{Lkwt økk{ ykÔÞwt. íÞkt {khku yuf LkSfLkku
r{ºk {éÞku. íkuýu {Lku rþ¾k{ý yLku XÃkfku ykÃÞku. ÃkAe íku økk{{kt {khe
VkuRLkwt ½h níkwt íku{Lke ÃkkMku íku ÷R økÞku. íÞkt sRLku òÛÞwt fu : {khk {kuxk¼kRyu
{khku ßÞkt MkwÄe Ãk¥kku Lk ÷køku íÞkt MkwÄe ¾kLkÃkkLk çktÄ fÞwO Au. íku Mk{k[kh
òýeLku {Lku ¾qçk yk½kík ÷køÞku, fkhý fu {khk {kuxk¼kRLkku {khk Ãkh ½ýku
s «u{ níkku. {khku Ãký íku{Lkk «íÞu íkuðku s «u{ níkku. «u{ yLku ®[íkkÚke
ÓËÞ W¼hkR ykÔÞwt. íku Mk{Þu {khkt VkuRyu {Lku s{ðk çkuMkkzâku. Ãký fkur¤Þku
øk{u íkux÷ku [kðwt íkku Ãký øk¤k{ktÚke Lke[u Qíkhu s Lknª. su{ íku{ fheLku Úkkuzwt
sBÞk ÃkAe {khk Vwyk MkkÚku nwt {khk ½uh sðk LkeféÞku. íku ð¾íku {Lku òuRLku
çkÄkt Mkøkkt MknkuËh hkS hkS ÚkR økÞkt. Ãký {khk {kuxk¼kR yLku yuf çkeò
©e nehk¼kR fheLku fkfkR ¼kR çktLku {khku Ãk¥kku Mkkt¼¤eLku rðòÃkwh sðk
økuheíkk huÕðu MxuþLku ÃknkU[e økÞk níkk. {Lku ½uh ÃkkAku ykðu÷ku òýe {khk
rÃkíkk©e çku ¼kRykuLku ÃkkAk çkku÷kððk huÕðu MxuþLku økÞk. Ãký íku ð¾íku økkze
ykðeLku WÃkze økR níke. íku ð¾íku «ðkMk-{wMkkVheLkwt çkeswt fkuR MkkÄLk Lk
17
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
níkwt. íkuÚke íku s hkºku {khk rÃkíkk©e [kh økkô Ãkøku [k÷eLku rðòÃkwh økÞk íÞkt
{khkt yuf çkeòt VkuRLkwt ½h níkwt. hkºkeLkku Mk{Þ ÚkÞu÷ku nkuðkÚke {khk çktLku
¼kRyku su {khe þkuÄ{kt økÞu÷k íku {khkt VkuRLkk íÞkt hkºke ðkMkku fhðk hÌkk
níkk. {khk rÃkíkk©e Ãký íÞkt sRLku íku{Lku {éÞk. {khk ½uh ÃkkAk ykððkLkk
Mk{k[kh òýe MknwLku ykLktË ÚkÞku. çkeò rËðMku Mkðkhu {Lku þkuÄðk økÞu÷k
çktLku ¼kRyku yLku {khk rÃkíkk©e ÃkkAk ½uh ykÔÞk. çkÄktLku {khk fkhýu ½ýwt
f»x Ãkzâwt íku òýe {Lku ¾wçk Ëw:¾ ÚkÞwt.
Ãkh{ fÁýkMkkøkh Ãkh{kí{kyu {Lku ðLk{ktÚke ÃkkAku ½uh sðkLke «uhýk
fhe íku Ãký yuf {kuxe fÁýk níke, fkhý fu íku ð¾íku {khe ðLk{kt sRLku íkÃk
fhðkLke fkuR ÷kÞfkík níke Lknª. ð¤e, MktMkkh{kt hneLku MktMkkh yMkkh Au,
íkuLkku Ãkkfku yLkw¼ð ÚkÞku.
íÞkhçkkË, MktMkkh{kt hneLku Mkk[k Mktík-{nkí{kykuLkku MknðkMk {éÞku.
Mkk[k MkËTøkwY {éÞk. íku{Lkk þhý{kt hneLku MkíÞLke þkuÄ fhðkLkwt ðÄw Mkw÷¼
çkLÞwt Au. íku hMk {kýíkkt {kýíkkt nk÷ çÞkþe{k ðhMk MkwÄe{kt Mkkhku yuðku
Ãkh{kLktË {kýwt Awt. nS íkuLke þkuÄ {kxuLke Þkºkk [k÷w Au. Ãký Ãkh{þktrík
{¤ðkÚke fkuR íkk÷kðu÷e LkÚke. yk Ãký Ãkh{ ÃÞkhk «¼wLke {khk Ãkh
fÁýkð]rü s Au.
(9) {kLkrMkf ËËuo Ãknuhkðe ÷kuZkLke Mkktf¤ku !
nwt {kæÞr{f þk¤k{kt Lkð{k Äkuhý{kt yÇÞkMk fhíkku níkku íku ð¾íku
{khkt {kíkk-rÃkíkk yLku nwt yu{ ºký sý s ½uh níkkt. {khk {kuxk¼kR yLku
íku{Lkkt ÃkíLke çknkhøkk{ $xku Ãkkzðk økÞu÷kt níkkt. íku ð¾íku y[kLkf {khk
rÃkíkk©eLku {kLkrMkf ËËo ðÄkhu «{ký{kt ÚkR økÞwt. nwt íku{Lke Mkuðk{kt ðÄkhu
hnuíkku, íkuÚke çkLÞwt yuðwt fu, íku rËðMku rËðMku Mkkò Úkíkk økÞk yLku {kLkrMkf ËËo
{Lku ÷køkw Ãkzâwt ! íku ð¾íku nwt ½ýwt íkkuVkLk fhíkku. íkuÚke {Lku fkuR fkuR ð¾ík
÷kuZkLke Mkktf¤kuÚke çkktÄðku Ãký Ãkzíkku. {khk {kuxk¼kRyu {khe zkuõxhe Ëðk
½ýe fhkðe Ãký íkuLkkÚke íkku ËËo ðÄkhu WÃkzíkwt. fkuR fkuR ð¾ík nwt íkÆLk çku¼kLk
yðMÚkk{kt hnuíkku. yuðe Ëþk A {kMk MkwÄe ¼kuøkððe Ãkze. íÞkhÃkAe yuf
18
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
[{ífkrhf WÃkkÞÚke ykhk{ ÚkÞku, yLku íÞkhÃkAe {Lku ¼ýðk{kt ftR hMk
hÌkku Lk nkuðkÚke {U yÇÞkMk çktÄ fÞkuo !
(10) «Úk{ MðÃLk{kt Ãkh{ ßÞkuríkLkwt á~Þ !
yk yhMkk{kt {khk Ãkh çku [{ífkrhf çkLkkð çkLÞk. {kLkrMkf ËËo
ÚkÞk Ãknu÷kt {Lku rð¿kkLk{kt ðÄw hMk Ãkzðk ÷køÞku níkku, íkuLkwt fkhý þk¤k{kt
Lkðk ykðu÷k ©e [tÿ¼kR ¼è Lkk{Lkk yk[kÞoLkk MknuðkMkLkwt níkwt. íku ð¾íku
{U òýu÷wt fu MkqÞo, [tÿ Ãký Mk{Þ òÞ Au íku{ ÷ktçkk Mk{Þu Mktfku[kíkk òÞ Au,
íkuÚke yuf ð¾íku íku çkqÍkR Ãký sþu. íÞkhu ði¿kkrLkfku çkeò f]rºk{ MkqÞo, [tÿ
çkLkkðþu íkuÚke søkíkLkwt ytÄkYt Ëqh Úkþu. yk rð[khku {khe òøkúík yðMÚkk{kt
ykðu÷k. íku ð¾íku {khk {kLkrMkf ËËoLke yMkhLke þYykík níke. yk rð[khku{kt
yuf hkºku {Lku Mð¡ ykÔÞwt yLku {Lku ËMk{k îkhÚke WÃkh ÷øk¼øk Mkðk çku Vqx
Ÿ[kR WÃkh ÃkqLk{Lkk [tÿLkk ykfkhLke «fkþLke Ãkh{ ßÞkurík Ãký yuÚkeÞu
ðÄw «fkrþík yLku Ãkh{kLktËËkÞf òuðk{kt ykðe yLku íkuLke ð[{kt ©e [tÿ¼kR
¼è «fkþ MðYÃku rçkhks{kLk Ëu¾kÞk. Mð¡{kt íku{ýu ÃkkuíkkLkk Ëþ{kt îkh
Ãkh yktøk¤eÚke Rþkhku fÞkuo. ykðk Ãkh{kLktËËkÞf á~ÞLke {U fËe fÕÃkLkk
Ãký fhe Lk níke yLku íku ð¾íku [tÿ¼kRLku Ãký ykæÞkÂí{f{kt fkuR hMk Lknkuíkku
íkku Ãký økwYLkk «ríkfYÃku yÂMíkíðLke «uhýkÚke yk á~Þ Ëu¾kÞwt nþu íku{ {Lku
÷køku Au. á~Þ Úkkuzwt Úkkuzwt íkhtøkkRík níkwt. Úkkuzeðkh ÃkAe íku yá~Þ ÚkR økÞwt.
Ãký {khk {kxu ¾qçk s Ãkh{kLktËËkÞf níkwt. ¼qíkfk¤Lkk fkuR sL{Lke MkkÄLkkLkwt
yk Ãkrhýk{ nkuðwt òuRyu, fkhý fu íku ð¾íku íkku ykðk ÄkŠ{f rð[khku {U fËe
fÞko Ãký Lk níkk, Ãký MkíkMktøk{kt Mkkt¼¤u÷wt ¾Y fu Ëþ{k îkh Ãkh ßÞkuríkMðYÃk
hnu÷wt Au.
(11) çkeò Mð¡{kt ËirËÃÞ{kLk †eLkwt ËþoLk !
çkeòu [{ífkh Ãký MðÃLk ytøkuLkku s níkku. nwt Mkqíku÷ku níkku íku yk¾k
ykuhzk{kt yku®[íkku rËÔÞ «fkþ AðkR økÞku. nwt QXeLku òuô Awt íkku yuf rËÔÞ
MðYÃkðkLk swðkLk †e yuf LkkLkk çkk¤fLku s{eLk Ãkh ÃkÚkkhe{kt Mkqíkkt Mkqíkkt
Äðzkðíke níke. {U íkuLku òuR íkku {Lk{kt {kun íkku ÚkÞku. Ãký ftR çkkuÕÞk rðLkk
19
rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
íkuLkkt ËþoLk fhíkku hÌkku. íku ð¾íku {khk rË÷{kt yðks QXâku fu “çkuxk,
øk¼hkRþ Lknª, {khe íkkhk Ãkh f]Ãkk Au” yk yðks {khk rË÷{kt QXâku
Ãký íkuLke {Lku íku ð¾íku ¾çkh Ãkze Lknª yLku òýu íku †e s yuðwt çkku÷e nkuÞ
íku{ ÷køÞwt. Ãký íku çkku÷e Lk níke, fkhý fu íkuLkwt {kuZwt nk÷íkwt [k÷íkwt òuðk{kt
ykÔÞwt Lk níkwt Ãký þktík níkwt. Úkkuzeðkh yk á~Þ òuÞk ÃkAe íku Ãký yá~Þ ÚkR
økÞwt. òøk]ík yðMÚkk{kt fkuR fÕÃkLkk ðøkh MðÃLk{kt ykðwt á~Þ Ëu¾kÞwt, íkuÚke
yíÞkhu {Lku ÷køku Au fu, íku Ãký fkuR sL{Lke ¼ÂõíkLkk «MktøkLkwt s nkuðwt òuRyu.
íÞkhÃkAe íkku íku {kLkrMkf ËËo hÌkwt íÞkt MkwÄe yðkhLkðkh ykt¾kuLke
Mkk{u fkuR fkuR ð¾ík hkíku yLku rËðMku Ãký rðs¤eLkk ÷kRxLkk økku¤k «fkþíkk
nkuÞ íku{ á~Þ{kLk Úkíkk. {kLkrMkf ËËo {xe økÞk ÃkAe íku á~Þku Ãký çktÄ ÚkÞkt.
íku ÃkkAkt MðÞt þkuÄLke MkkÄLkk{kt yðkhLkðkh æÞkLkkðMÚkk{kt á~Þ{kLk Úkðk
÷køÞkt yLku nðu íkku ðnk÷k MkËøkwY Ãkh{kí{kLke fÁýkÚke Mkns þktríkLke
Þkºkk{kt Sðe hÌkku Awt.
(12) yk¿kkÃkk÷f Mð¼kð çkLÞku ®nMkk{kt rLkr{¥kYÃk !
nwt økðkzk økk{Lke {kæÞr{f þk¤k{kt Aêk Äkuhý{kt yÇÞkMk fhíkku
níkku íÞkhu {khk yk¿kkÃkk÷Lk Mð¼kðLkk fkhýu þk¤kLkk çkÄk s rþûkfku {khk
Ãkh «u{ hk¾íkk níkk. yuðk{kt ðøkoLkk {kpLkexhLke [wtxýeLkku «Mktøk ykÔÞku.
íÞkhu nwt ¼ýðk{kt Ãký nkUrþÞkh nkuðkÚke ðøkoLkkt ÷øk¼øk çkÄkt çkk¤fku Ãký
{khe MkkÚku {kLkLke árüyu òuíkkt. íkuÚke ðøkorþûkfu Mkðo çkk¤fkuLke Mkn{íke
÷RLku {Lku [qtxýeLkk W{uËðkh íkhefu ÃkMktË fÞkuo. {ík ÷uðkÞk ÃkAe økýºke
fhíkkt ¼khu çknw{íkeÚke nwt {kpLkexh íkhefu [qtxkR økÞku.
íÞkhu ðøkorþûkfu {kpLkexh íkhefuLke {Lku Vhs Mk{òðu÷e fu, ðøko{kt
rþûkf nksh Lkk nkuÞ íÞkhu ðøko{kt fkuR çkk¤fku yðks fhu íkku íku{Lkkt Lkk{
÷¾e ÷uðkt, ÃkAe ßÞkhu ðøko{kt rþûkf nksh ÚkkÞ íÞkhu íku Lkk{ íku rþûkfLku
ðt[kððkt. òuzuLkk ðøkoLkk rþûkýfkÞo{kt yðks fu þkuhçkfkuhÚke rðûkuÃk Lkk Ãkzu
íkuÚke yk Vhs ykÃku÷e. {khe {kuLkexhLke rLk{ýqtf ÚkÞk ÃkAe yk VhsLkwt nwt
çkLku íkux÷wt [wMíkÃkýu Ãkk÷Lk fhíkku. yuðk{kt þk¤k{kt yuf hrMkf÷k÷ þkn
20
 rðãkÇÞkMku ðhuÛÞ{T.
Lkk{u Lkðk yk[kÞo ykðu÷k. ¼ýe hÌkk ÃkAe íkhík s íku{Lke zeøkúeLkk fkhýu
yk[kÞo çkLku÷k nkuðkÚke yk[kÞoLkk ðrnðxÚke ½zkÞk rðLkkLkk níkk. ð¤e,
òunwf{e Mð¼kðLkk Ãký ¾hk. íkuðk{kt yuf ð¾ík rþûkfÚke MkqLkk ðøko{kt
yðks fhLkkh rðãkÚkeoykuLkkt {U Lkk{ ÷¾u÷kt. íÞkhÃkAe Úkkuzk Mk{Þ{kt íku
Lkðk yk[kÞo ðøko{kt nksh ÚkðkÚke {U yðks fhLkkh rðãkÚkeoykuLke Lkk{kð÷e
íku{Lku ðkt[ðk ykÃke. íÞkhu íku{ýu Lkk{kð÷eðk¤k rðãkÚkeoykuLku Úkkuzku Úkkuzku
{kh {khe çkuMkkze ËeÄk. Ãký ËeÃk[tË þkn Lkk{u yuf rðãkÚkeoLku íku{ýu Mk¾ík
{kh {kÞkuo Lku íkuÚke íku{Lke ÃkkMku LkfþkËþof Mkkuxe níke íku Ãký íkwxe økR.
yk {khÚke íku ËeÃk[tË þkn Lkk{Lkku rðãkÚkeo ¢kuÄÚke Mk{Mk{e QXâku,
Ãký yk[kÞoLke Mkk{u ðÄkhu çkku÷e þõÞku Lknª. íku ô{h{kt {khk fhíkkt ½ýku {kuxku
yLku çk¤ðkLk níkku. {kh Ãkzâk ÃkAe “{khu nðu ¼ýðwt LkÚke” yu{ fne ¢kuÄ
¼hu÷ku íku [kuÃkzeykuLke Úku÷e ÷RLku ÃkkuíkkLkk ½uh síkku hÌkku. íÞkhÃkAe ÃkkAku Vhe
rLkþk¤{kt ¼ýðk {kxu ykÔÞku Lknª. íku {khk økk{Lke LkSfLkk fku÷ðzk (økuheíkk)
økk{Lkku hnuðkMke níkku. {khu íku økk{{kt fkuR fkuR ð¾ík ½hu÷wt fk{fks {kxu sðwt
Ãkzíkwt. yux÷u {Lku íkuLkku ½ýku ¼Þ ÷køkíkku níkku fu fkuR ð¾ík íku {Lku ¼uxe sþu íkku
{khe MkkÚku ðuhLkku çkË÷ku ÷uþu. Ãký íku økk{Lkk çkeò rðãkÚkeoykuLke ðkík[eíkÚke
{U òÛÞwt fu íku {khe MkkÚku fkuR ðuh ÷uðk {køkíkku LkÚke, íkuÚke {khu ®[íkk fhðk suðe
LkÚke. íku çkLkkðÚke {Lku Ãký ½ýwt Ëw:¾ ÚkÞwt. ÃkAe íkku Úkkuzk Mk{Þ çkkË íku ÄtÄkLke
þkuÄ{kt íkuLkk MktçktÄeyku MkkÚku {wtçkR síkku hÌkku yLku nwt Ãký {kpLkexh ÃkËuÚke Aqxku
ÚkR økÞku. yk çkLkkð ßÞkhu ÞkË ykðu Au íÞkhu Ëw:¾ ÚkkÞ Au Ãký Ä{o MkkÄLkkLkk
«íkkÃku Mkkûke¼kð òøkíkkt Mk{kÄkLk{kt Sðwt Aw.t yk rðãkÚkeo {khk fhíkkt çk¤ðkLk
nkuðk Aíkkt íkuýu ðuh ÷uðkLkku Ëkðku hkÏÞku Lknª íku íkuLke ¼÷kR yksu Ãký {Lku ÞkË
ykðu Au Lku nwt økËTøkËT ÚkR òô Awt.
m m m
21
fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
3. fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
(1) fk{ýøkkhe fk{uåAk ! :-
{U «u{ Mk{úkx MkËTøkwY ykuþkuLkk «ð[Lkku{ktÚke Mkkt¼¤u÷w Au fu :
çkk¤Ãký{kt {kíkkyku çkk¤fkuLku ÃkqhuÃkqhe yðMÚkk MkwÄe MíkLkÃkkLk fhkðíke LkÚke
yuLkk fkhýu ÞkuøÞ ô{hu ßÞkhu {Lk{kt fk{ ðkMkLkk òøku Au íÞkhu ÃkwÁ»kkuLku
†eykuLkk MíkLkkuLkwt rLkheûký fhðkLke fk{Lkk òøku Au yLku íkuyku MíkLkÃkkLkLkk
çkË÷u çkeze, rMkøkkhux suðk ÔÞMkLkkuLkwt MkuðLk fhu Au.
yk rMkØktík {khu {kxu yÃkðkËYÃku nkuÞ íku{ {Lku ÷køku Au, fkhý fu nwt
{khe {kíkkLkwt AuÕ÷wt çkk¤f nkuðkÚke Ãkkt[ ð»ko MkwÄe {U {khe {kíkkLkwt MíkLkÃkkLk
ÃkwhuÃkwYt fhu÷wt Au íku {Lku Mkkhe heíku ÞkË Au. Aíkkt ßÞkhÚke {khk {Lk{kt fk{ðkMkLkk
òøkðkLke þYykík ÚkR íÞkhÚke {Lku †eykuLkk MkwtËh sýkíkk MíkLk òuðkLke
yLku ÃkfzðkLke fk{Lkk Ãký òøkðe þY ÚkR níke. fk{ðkMkLkk Ãký f{o Mktòuøku
LkkLke ô{hÚke s òøkðkLke þY ÚkÞu÷e níke.
{khk þhehLke ÷øk¼øk Ëþuf ð»koLke ô{h ÚkR nþu íku Mk{Þ{kt yuf
ðeMkuf ð»koLke ô{hLkk fwðkhk hkð¤ ÞwðfLke Mkkuçkík ÚkR økR. íku {Lku fk{ðkMkLkk
òøku íkuðe ðkíkku Mkt¼¤kðíkku. yuf hkºkeLkk Mk{Þu íkuLkku yLku {khku yufktík
søkk{kt ¼uxku ÚkR økÞku. íÞkt íkuýu {khk Ëu¾íkkt nMík{iÚkwLk fhe çkíkkÔÞwt. íÞkhÚke
{Lku fkuR fkuR Mk{Þu yufktík søkkLkku Þkuøk {¤íkku íÞkt nMík {iÚkwLk fhðkLkwt {Lk
ÚkR síkwt. ô{h LkkLke níke yux÷u ðeÞo çknkh íkku ykðíkwt Lknª Ãký ÷ktçkku
Mk{Þ {tÚkLk fhðkÚke ÷ªøk WÃkh ÷k÷ Mkkuò suðwt ykðe síkwt. íkuLke Úkkuze ðuËLkk
Ãký Úkíke yLku ykLktË Ãký ykðíkku. Mk{Þ síkkt ykðe r¢Þk yðkhLkðkh
fhðkÚke LkkLke ô{h{kt s ðeÞo çknkh ykððkLke þYykík ÚkR økR. ÷øk¼øk
yrøkÞkh ð»koLke ô{hu yk ÂMÚkrík ÃkuËk ÚkR íÞkhÚke MkwtËh AkufheykuLku yLku
†eykuLku òuRLku fk{ðkMkLkk òøkðe þY ÚkR yLku nMík {iÚkwLkLke r¢Þk Ãký
ðÄðk ÷køke.
22
 fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
fk{ rðfkhLkku rð»kÞkLktË ðkhtðkh ÞkË ykðíkku nkuðkÚke {kuxe
Akufheyku yLku †eykuLku òuR {kun íkku ½ýku Úkíkku Ãký {køkýe fhðkLke ®n{ík
[k÷íke Lknª. yuf {kuxe ô{hLke Akufhe MkkÚku {køkýe fhu÷e Ãký íkuýeyu
{khe MkkÚku ríkhMfkh çkíkkÔÞku. íÞkhÃkAe fkuR †e ðøko MkkÚku {køkýe fhðkLkwt
çktÄ ÚkR økÞwt. Ãký ßÞkhu ßÞkhu íkuðkt {kurník á~Þku yLku r[ºkku òuðkÞ íÞkhu
{LkkuhtsLk fhíkkt fhíkkt õÞkhuf {kLkrMkf ÏÞk÷ku{kt ¾kuðkR sR íkLkkuhtsLk
ÚkR síkkt nMík{iÚkwLk fhe ÷uíkku íkuÚke Úkkuzkuf Mk{Þ hkník hnuíke Lku nwt n¤ðkuVq÷
ÚkR síkku. Ãký r¢Þk Ãkqhe ÚkÞk ÃkAe þheh{kt yLku {Lk{kt Úkkuze yþÂõík
sýkðkÚke ÃkMíkkðku Ãký Úkíkku, Ãký Úkkuzk Mk{Þ ÃkAe ÃkkAw nMík{iÚkwLk fhðkLkwt
{Lk ÚkR síkwt.
su{ su{ {khk þhehLke ô{h ðÄíke økR íku{ íku{ {khk {LkLke
fk{ðkMkLkk{kt ðÄkhku Úkíkku økÞku. MkwtËh †e ðøkoLkk Mk{økú þhehLkkt fkuRÃký
ytøku Ãknuhu÷kt òík òíkLkkt htøkçkuhtøke ð†ku yLku ËkøkeLkkðk¤kt þhehkuLku òuR
{kun WÃksíkku. íku{kt ð¤e ðÄw ykf»koý íkku †eykuLkkt MkwtËh Mkwzku¤ MíkLk òuRLku
Úkíkwt. ÃkAe íku{Lkk Lkkfu Ãknuhu÷e [wLke fu LkÚkýe òuRLku Ãký {kun WÃksíkku.
íku{Lke þi÷e{kt ðÃkhkíke ¼k»kk íkÚkk ftX{ktÚke Lkef¤íkk y÷øk y÷øk «fkhLkk
{Äwh yðks yLku Mktøkeík WÃkhktík íku{Lkk yku¤u÷k fuþ yLku VuþLkuçk÷ †eykuyu
fhu÷ íku{Lkk {w¾ ÃkhLke òíkòíkLke VuþLkku òuRLku {Lku {kun WÃksíkku Lku íku{ktÚke
fk{ðkMkLkk WÃksíke. ð¤e, økúkBÞ SðLk{kt Mkns heíku á~Þ{kLk Ãkþw-
Ãkûkeyku{kt Úkíkkt fk{wf á~Þku òuRLku Ãký {khk{kt fk{ðkMkLkkLkku fezku «çk¤
Úkíkku. Ãký ÃkAe ËirLkf r¢Þkyku{kt «ð]¥k Úkíkkt íkuðk rð[khkuLkwt MknsÃkýu
çkk»Ãke¼ðLk Úkíkkt {Lk þktík ÚkR síkwt Lku f÷w»keík {Lk{kt WXu÷k rðfkhkuLkkt
ð{¤ku þktík ÚkR síkkt. yksu {khk yk ÷¾ký îkhk yk çkÄkLkku yufhkh
fhíkkt {khe ÓËÞøkútÚkeLkwt yuLSÞkuøkúkVe/yuLSÞkuÃ÷kMxe ÚkR síkkt ¾qçk s
n¤ðkþ yLkw¼ðwt Awt !
23
fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
{khk {LkLku fk{ðkMkLkkLke fezeyku [xfk ¼híke íÞkhÃkAe {kLkrMkf
ËËo ÚkÞk ÃkAe yk r¢Þk ðÄkhu «{ký{kt ÚkR níke. {kLkrMkf ËËo {xe økÞk
ÃkAe {sqheLkk ÄtÄu ð¤økðkÚke nMík{iÚkwLkLke r¢Þk ykÃkkuykÃk çktÄ ÚkR Ãký
fk{ðkMkLkk íkku òøkíke íkuÚke íkuLku Ëçkkððe Ãkzíke níke.
«kÚkr{f rþûkfLke Lkkufheyu síkkt Ãknu÷kt {khk rÃkíkk©eyu xqtf{kt s
çkkuÄ ykÃÞku níkku fu “çkuxk, LkkLke yux÷e çknuLk yLku {kuxe íkux÷e {k Mk{SLku
Lkkufhe fhsu” íku ð[LkLkwt {U Lkkufhe Ãkqhe ÚkR íÞkt MkwÄe çktÄ r¢Þk íkhefu Ãkk÷Lk
fÞwO. yuf çkksw rÃkíkkSLkwt ð[Lk yLku çkeS çkksw íku ð¾íku su Ä{o{kt òuzkÞku
níkku íkuLkwt Ãký Ãkk÷Lk fhðwt íku Ä{o Mk{síkku níkku, Ãký {Lk{kt íkku fk{ðkMkLkk
QXíke íku ËçkkðeLku Sððwt Ãkzíkwt níkwt, fkhý fu Lkkufheyu økÞk ÃkAe íkhík Úkkuzk
Mk{Þ{kt s Ä{o{kt hMk ÷uíkku ÚkR økÞku yLku “¼økík” íkhefu {khe «þtMkk Ãký
ðÄðk ÷køke. òu fu íku ð¾íkLkk «Úk{ LktçkhLkk MkËTøkwY ©e økkuf¤ËkMk {nkhks
fk{ðkMkLkkLku ËçkkððkLkk Ãkûk{kt Lknkuíkk. íku íkku WÃkhÚke fnuíkk fu, Ãknu÷kt
ík{khe †eLku Mktíkku»k ykÃkku yLku ÔÞðnkh MkwÄkhku ÃkAe ¼Âõík fhku. Ãký íku
ð¾íku {khe ÃkíLkeLku yuf çkk¤f ÚkR økÞu÷wt níkwt yLku økheçkeLku fkhýu çkesw
çkk¤f ÃkuËk fhðkLke RåAk Ãký Lk níke. ð¤e, íku ð¾íku fwxwtçk rLkÞkusLkLke
ÔÞðMÚkk Ãký Ãkwhíke «[kh-«Mkkh Ãkk{u÷e níke Lknª. WÃkhktík íku ð¾íku Ä{o
yLku Mk{ks Ãký fk{¼kuøk{kt sçkhsMíkeÚke MktÞ{ hk¾ðkLkwt Mkq[ðíkkt níkkt.
yk{, fk{ðkMkLkkLku ËçkkððkLku fkhýu {khe ÃkíLke MkkÚku f÷n Ãký rËLk«ríkrËLk
ðÄíkku økÞku suÚke {khe yLku {khe ÃkíLke, çktLkuLke íkrçkÞík Ãký çkøkzíke økR.
ð¤e, íku ð¾íku {kLÞíkk Ãký yuðe níke fu {kÃk WÃkhktík fk{¼kuøk fhðk{kt
ykðu íkku þÂõíkneý ÚkR sðkÞ yLku òík òíkLkk hkuøkkuLkk ¼kuøk Úkðwt Ãkzu.
yuðku ¼Þ Ãký {Lk{kt hÌkk fhíkku níkku.
(2) fk{ðkMkLkkLkkt fkhMíkkLk ! :-
yu ð¾íku Mktík rðLkkuçkkLkk MktËuþLku MðefkheLku {khe Lkkufheðk¤k
24
 fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
øk÷kuzeÞk økk{Lke þk¤k{kt {U “MkðkuoËÞÃkkºk”Lke MÚkkÃkLkk fhe níke. íku{kt su
çkk¤fkuLke RåAk nkuÞ íku{ýu Ëhhkus yuf {wêe yLkks Lkk¾ðkLkku çkkuÄ níkku.
íku{kt su yLkks yufXwt ÚkkÞ íku Ãkûkeyku yLku økheçkkuLke {ËË{kt ðÃkhkíkwt. nwt
íkuLke ÔÞðMÚkk{kt hnu÷ku níkku, íkuÚke ËhhkusLkk çkË÷u Ëhuf þrLkðkhu Mkkík rËðMkLkwt
yufXwt sux÷wt yLkks ykÃkðwt nkuÞ íkux÷wt ykÃkðkLke ònuhkík {U fhu÷e níke. íku
ð¾íku yLkks ykÃkðk {kxu LkkLkkt LkkLkkt Akufhk AkufheykuLke yuf s ÷kRLk
÷køkíke níke. íku ð¾íku LkkLke AkufheykuLku òuRLku {Lku {kun WÃksíkku íkuÚke
÷kRLk{ktÚke fkuR fkuR AkufheLku ÃkfzeLku h{kzíkku, [qtçkLk Ãký fhíkku Lku íku{Lkk
þhehLku Úkkuzwt Úkkuzwt Ëçkkðíkku Ãký ¾hku. Akufheyku Ãký ykLktË{kt ykðeLku nMkknMk
fhe {wfíke. Úkkuzku Mk{Þ yk ÂMÚkrík [k÷w hne. Ãký ÃkAe íkku yk h{ík fhíkkt
fhíkkt {khk þheh{ktÚke ðeÞoÃkkík Úkðk ÷køÞku yux÷u {LkLke yLku þhehLke
þÂõík fhíkkt fk{ðkMkLkkLke þÂõík ðÄe økÞu÷e òýe. yk r¢ÞkÚke {Lku ðkMkLkkLku
ËçkkÞu÷e hk¾ðk fhíkkt ¾k÷e ÚkðkÚke ðÄkhu þktrík yLku Mktíkku»k {¤íkkt níkkt.
Ãký {Lk MktÞ{{kt hnuíkwt LkÚke íku ytøkuLkku íku ð¾íkLkk Ä{oLkk LÞkÞu yMktíkku»k
Ãký hnuðk ÷køÞku. yk ð¾íku {khk þhehLke ô{h íkuºkeMk ð»koLke níke. ykLkk
ÃkAe ¾uzçkúñk MxuþLk þk¤k{kt çkË÷e ÚkR. íku þk¤k{kt [kh Äkuhý [k÷íkkt
nkuðkÚke ÷øk¼øk Ãkkt[Úke Lkð ð»koLke ðÄw çkk¤kyku MðåA yLku MkwtËhíkkLkk
Ëu¾kððk¤e òuðk {¤e. ykøk÷e þk¤k suðwt íÞkt “MkðkuoËÞÃkkºk” Lk níkwt íkuÚke
MkwtËh çkk¤kyku WÃkh {kurník ÚkRLku íku{Lku h{kzíkku, «u{ Ãký fhíkku yLku Úkkuzku
Úkkuzku íku{Lkk þheh Ãkh Ëçkkð Ãký fhíkku. ykLkk Ãkrhýk{u {khk íkLk, {LkLke
Ãknu÷kt su ÂMÚkrík Úkíke níke íku s ynª Ãký Úkðk ÷køke íkuÚke Ãkqhku Mktíkku»k Lkk
{¤ðkLkk fkhýu Mkt¼kuøkLke ðkMkLkk òøkðk ÷køke.
yuðk{kt {khk Ãkrhr[ík Mkkhk-Mkkhk {kýMkku îkhk {Lku òýðk {éÞwt fu,
{khe su ÃkíLke {Lku fwnkze ðzu {kh {kheLku LkkMke økR Au íku ½ýku s ÃkùkíkkÃk fhu
Au. ykðwt fnuLkkh {kýMkku ÃkifeLkk yuf [kiÄhe ¿kkrík{kt ÃkuËk ÚkÞu÷k Mktík Ãký
níkk. íku{Lkwt Lkk{ ©e hýAkuz¼k níkwt. íku{Lku yLku {khu Ãknu÷uÚke MknðkMk ðÄkhu
níkku. íku{Lkwt þheh ð]Ø nkuðkÚke þheh AkuzðkLke íkiÞkhe suðw tníkwt. íku{ýu {Lku
25
fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
¾qçk s ykøkún yLku «u{Ãkqðof ¼÷k{ý fhe fu, “íkkhe ÃkíLkeLku Vheðkh íkkhu ½uh
íkuze ò. nðu íkLku nuhkLk fhþu Lknª, fkhý fu nðu íku MkwÄhe økR Au”. yk fnuðkLkwt
fkhý yu níkwt fu, {khe ÃkíLkeyu yk MktíkLku ¼÷k{ý fhe níke fu “íku {Lku Mk{òðu”
. {Lku Ãký fk{ðkMkLkk Mkíkkðíke níke yux÷u sYh íkku níke s. yk çkÄe ðkík {U
{khk íku ð¾íkLkk yuf {wÏÞ økwY¼kRLku fhe. íku{ýu {khe RåAkLku çknk÷e ykÃke.
ÃkAe íkku MkËTøkwY ©e økkuf¤ËkMk {nkhksLke Ãký ÃkhðkLkøke {¤e økR. yk ytøku
yk fkÞo fuðe heíku MkV¤ fhðwt íku rð[khíkkt {khk {kuxk¼kRLke Mkk{u YçkY{kt
ðkíkr[ík fhíkkt {Lku MkV¤íkk {¤u íkuðwt ÷køÞwt Lknª, zh Ãký ½ýku níkku íkuÚke yuf
÷ktçkk Ãkºk{kt {khk {Lk{kt suðe yMkh Úkíke níke íku çkÄe {ÞkoËk Akuze ®n{ík
ÄheLku ÷¾e. {khk ¼kRyu Ãký yk çkkçkíku LkkhksøkeÚke Lkk Aqxfu hò ykÃke.
ÃkAe íkku {khk yuf {MkeÞkR ¼kRLku MkkÚku ÷RLku íkuýeLke {w÷kfkík ÷eÄe. íkuýe
hkS¾wþeÚke ykððk íkiÞkh ÚkR. íkuýeyu nðu Vhe ÃkkA÷k SðLk{kt fuðe heíku
Sððwt íkuLkku MkíkMktøk {U íkuýeLke MkkÚku fÞkuo.
íku ð¾íku Lkkufhe fåAe Ãkxu÷kuLkk íkktËr÷Þk ftÃkk{kt níke. íÞkt rþûkfLku
hnuðkLkwt ½h yLku þk¤k ¼uøkkt s níkkt. yuf s ¾tz ntíkku. yu ð¾íku {khk ÃkwºkLkku
yÇÞkMk nkRMfw÷{kt [k÷íkku níkku. íkuÚke íkuLku y{ËkðkËLke nkRMfw÷{kt Ëk¾÷
fhkðe {khk {kux¼kRLku íÞkt {qõÞku níkku yLku LkkufheLkk MÚk¤u {khkt {kíkw©e {khe
ÃkkMku hnuíkkt níkkt, íku{Lku Ãký {khk {kuxk¼kR Lku íÞkt {wfðkt Ãkzâkt níkkt, yux÷u
LkkufheLkk MÚk¤u nwt yLku {khe ÃkíLke çkÒkuyu MkkÚku hneLku Lkðwt SðLk SððkLke Vhe
þYykík fhe. íku ð¾íku {khe ÃkíLkeLku ÷kuneðkLkwt ¼khu ËËo ÚkÞu÷wt níkwt. íku Ãký íkuLke
fk{ðkMkLkkLku hkufðkLkk fkhýu ÚkÞu÷wt nþu íkuðwt {Lku yíÞkhu ÷køku Au. íkuýeLke {U
ykÞwðuoË, yu÷kuÃkuÚke ðøkuhu WÃk[khkuÚke Mkkhðkh [k÷w fhe íkuÚke ËËo{kt Úkkuze hkník
hnuðk ÷køke. òu fu íku{kt MktÃkqýoÃkýu ykhk{ ÚkÞku Lknª, Aíkkt Úkkuzk Mk{Þ MkwÄe íkku
y{u çktLku ¾qçk «u{{Þ SðLk Sððk ÷køÞkt.
Ãký MktMkkhe Mkw¾ fkÞ{ xfíkwt LkÚke. {khk {kuxk¼kRLkk íÞkt {qfu÷kt
{khkt {kíkw©eLku íku{Lkk íÞkt VkÔÞwt Lknª yLku {khe MkkÚku ykððkLke {køkýe
26
 fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
fhe. nðu {khkt ¾wË {kíkw©eyu {køkýe fhe yLku {khkÚke íku{Lku þe heíku Lkk
fnuðkÞ? íkuÚke nwt íku{Lku {khe MkkÚku ÷R økÞku íkuÚke {khe ÃkíLke Lkkhks ÚkR.
ÃkAe íkku Úkkuzk Mk{Þ ÃkAe {khku Ãkwºk Ãký {khe ÃkkMku ykððk ík÷Mkðk ÷køÞku.
{khk Ãkwºk-«u{Lku fkhý íkuLku Ãký {khe MkkÚku LkkufheLkk MÚk¤u nwt ÷R ykÔÞku.
nðu, çkuLku çkË÷u [kh {kýMk ÚkÞkt yLku hnuðkLkku ¾tz yuf s. íkuÚke
MkwðkLke yøkðzLkk fkhýu y{khk çktLkuLke fk{ðkMkLkkLkku ¼kuøkðxku Äe{ku Ãkze
økÞku. íkuÚke {khe ÃkíLkeLkku Mð¼kð rËLk«ríkrËLk rðf]ík çkLkíkku økÞku. ÃkkAw
{kLkrMkf ËËo [k÷wt ÚkR økÞwt yLku {Lku yLku {khk ÃkwºkLku {khe Lkk¾ðkLke ðkíkku
çkeS †eyku MkkÚku fhðk ÷køke. {U AqÃke heíku íku ¾qË Mkkt¼¤e. Ãknu÷kt Ãký
{khk {kÚkk Ãkh fwnkzeLkk «nkhku fÞko níkk íkuLke Ãký yuf Mkknu÷e Mk{ûk íkuýeyu
yøkkW ðkíkku ònuh fhu÷e níke. Ãký yuðwt Úkkuzwt çkLkðkLkwt Au ? yu{ Mk{S nwt
yu ð¾íku Ãkqhku MkkðÄkLk hnu÷ku Lknª. íkuÚke íkuýe {khk Ãkh «nkhku fhe þfe
níke. íkuÚke {Lku ÷køÞwt fu nðu íkuLkku rðïkMk h¾kÞ Lknª. yu{ Mk{S {U íkuLku
íkuLke hkS¾wþeÚke yuf rËðMk íkuLkk rÃkÞhu rðËkÞ fhe ËeÄe. yk{, Ãknu÷e
ð¾ík {khe ÃkíLke LkkMke økÞk ÃkAe yrøkÞkh ð»kuo rðïkMk ykððkÚke Vhe
÷kÔÞku yLku Vheðkh Ãký ÃktËhuf {rnLkk hÌkk ÃkAe rðËkÞ fhðe Ãkze! íku
ð¾íku {khk þhehLke ô{h ykzºkeMk ð»koLke níke.
{khk ÃkwºkLku {kLkrMkf ËËo yLku íkuLkwt Ãkrhýk{ :-
{khk ÃkwºkLke ÞkËþÂõík yrík {tË níke. {khe ÃkíLkeLkk Vhe rÃkÞh
økÞk ÃkAe MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke f]ÃkkÚke yuýu yuMk.yuMk.Mke. Ãkheûkk 39 xfkÚke
ÃkkMk fhe yLku ÃkAe yÇÞkMk çktÄ fhðku Ãkzâku. íku ð¾íku íkuLke ô{h Ãký
yZkh ð»ko suðe ÚkR níke. {khk ÃkwºkLkk yÇÞkMk çktÄ ÚkÞk ÃkAe fkuR Lkkufhe
fu ÄtÄku rþ¾ðkzðkLkk «ÞíLkku fÞko, Ãký rçk[khkLku {kLkrMkf ËËo [k÷w ÚkR
økÞwt níkwt yux÷u Mknu÷k{kt Mknu÷wt fk{ fhðk{kt Ãký ¼q÷ku ykððk ÷køke.
{kLkrMkf ËËoÚke ßÞkhu {wõík ÂMÚkrík{kt nkuÞ íÞkhu su çkíkkððk{kt ykðu íku fk{
Mkkhe heíku fhe þfíkku níkku. ÃkkuíkkLke MkqÍÚke Ãký fhíkku níkku, Ãký çku ºký
27
fk{ðkMkLkkLkku «Mkkhku.
rËðMk íkuðwt fk{ fÞko ÃkAe ÃkkAwt {kLkrMkf ËËo þY ÚkR òÞ yLku fk{ ÃkkAwt
çkøkzðk {ktzu, yux÷u ÚkkfeLku Lkkufhe ÄtÄkÚke íkuLku {wõík hnuðwt Ãkzâwt.
{kLkrMkf ËËo{ktÚke {wÂõík {u¤ððk {kxu {U íkuLkk {kxu ½ýk WÃkkÞku
fÞkO Ãký fkuR WÃkkÞ MkkÚkof ÚkÞku Lknª ytíku Lkkufhe fu ÄtÄku Lkk fhe þfðkLkk
fkhýu íkuLku StËøke¼h fwtðkhk hnuðkLke sYh Ãkze.
(3) MkËTøkwYLku MkÚkðkhu Ãký fk{wõíkkLkku ff¤kx ! :-
nwt {khe Ãkå[eMk ð»koLke Lkkufhe Ãkqhe fhe MðiÂåAf ÃkuLþLk Ãkh Qíkhe
÷kuËhk {wfk{u ykðu÷k {khk MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk {nkhksLkk rLkðkMkMÚkkLku
¼sLk MkíkMktøkLkk hMk MkkÚku SðLk økwòhðk {kxu hnuðk ÷køÞku. íÞkt Ãký
yðkhLkðkh †e ðøkoLku òuR {khk {Lk{kt Ãknu÷ktLke su{ {kun òøkðk ÷køÞku.
íÞkhu fkuR fkuR ð¾ík ÞkË ykðu íÞkhu ÃkkuíkkLkk rLksMðYÃkLku ÞkË fhðkÚke
{kun Mk{kR síkku níkku. Ãký íkuðwt nt{uþ {kxu çkLkíkwt Lknª. †e ðøkoLkkt YÃk
òuðkÚke ðÄw Mk{Þ íkku {Lk fk{ðkMkLkkLkwt s ®[íkLk fhíkwt, íkuÚke fk{ðkMkLkk
ËçkkðeLku hnuðwt Ãkzíkwt. Ãký fkuR fkuR ð¾ík LkkLke çkk¤feykuLku h{kzðkLkku
yðMkh {¤e síkku íÞkhu h{kzíkkt h{kzíkkt Ãknu÷ktLke {kVf [wtçkLk Ãký fhíkku,
Úkkuzwt Úkkuzwt Ëçkkðíkku Ãký ¾hku. yk{ fhðkÚke Úkkuzku Úkkuzku ðeÞoÃkkík Ãký ÚkR
síkku. fk{urLÿÞ Ãkh yuf÷wt Ëçkký ÚkR òÞ íkku Ãký ðeÞoÃkkík ÚkR síkku. yhu,
çkMk{kt fu xÙuLk{kt «ðkMk fhíkkt Ãký fkuR †eðøkoLkku MÃkþo ÚkR òÞ fu Ëçkký ÚkR
òÞ íkku Ãký rðÞoÃkkík ÚkR síkku. suÚke {Lk þkLík Úkíkwt, Ãký fk{ðkMkLkk
yðkhLkðkh òøÞk fhðkÚke ®[íkk Ãký ÚkÞk fhíke.
m m m
28
 fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
4. fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
(1) fk{ðkMkLkk Ë{LkLkkt Ãkrhýk{ku :-
(y) fk{Þwõík fk{þÂõíkLkk Ë{LkÚke {Lku ÚkÞu÷ LkwfþkLk :-
yk «Mktøk {khu {khk MkktMkkrhf ðkíkkðhýLkwt ðýoLk fhðwt Ãkzu íkuðtw Au.
{khe ÃkíLkeLkk «f]rík-Mð¼kð MkkÚku {khu {u¤ ykðíkku Lk níkku. y{khkt çktLkuLke
ô{h Mkh¾k suðe níke. íkuýe ¼ýu÷e rçk÷fw÷ Lk níke. y{khkt çktLkuLkkt
çkk¤÷øLk Ëþuf ð»koLke ô{hu ÚkÞu÷kt níkkt. íkuýe Mkku¤ ð»koLke ô{hu {khu íÞkt
MkkMkhe{kt ykðe. íku ð¾íku {khk {Lk{kt fk{ðkMkLkk ðÄkhu òøk]ík Úkíke níke.
nwt íkuýeLke MkkÚku fk{ðkMkLkk{kt Qíkhðk síkku íÞkhu íkuýe {Lkk fhíke, fkhý fu
íku ð¾íku íkuLkwt ÞkuLkeîkh Ãkwhíkwt ¾q÷u÷wt Lk níkwt. íkuÚke nwt íkuLke MkkÚku sçkhsMíkeÚke
fk{ðkMkLkk{kt Qíkhíkku, Ãký ¼kuøk Úkíkku Lknª, ¾k÷e ðeÞoÃkkík Úkíkku yLku
ÞkuLkîkh{kt Ëw:¾kðku Ãký Úkíkku. nwt Ãký þh{k¤ nkuðkÚke íkuýeLke MkkÚku AqxÚke
ðkík[eík fhe þfíkku Lknª yLku fkuRLku yk ðkík fne Ãký þfíkku Lknª. ykðk
ðkíkkðhý{kt íkuýe {khe MkkÚku «u{ çkíkkðíke Lknª yLku ½h{kt Ãký {Lk ËRLku
fk{fks fhíke Lknª. {Lku ÷køku Au fu ykðk ÞkiLkLkwt fkhý íkuýeLkk Mktfwr[ík
Mð¼kðLku ÷eÄu nkuðwt òuRyu. Ãký yk ÞkiLkLke ðkík {khkt ¼k¼eLku fËk[
¾çkh Ãkze nþu, íkuÚke íkuýeLku “ðLk¤k” fneLku {nuýkt {khíkkt níkkt. ÃkAe çku
yZe ð»ko çkkË íkuýeLkk rÃkÞheÞktyu fkuR Mkkhðkh fhkðe nþu íkuÚke íkuýeLkwt
ÞkiLkîkh ¾w÷e økÞwt, yux÷u íkuýeLku fk{ðkMkLkk òøkðk ÷køke. íku Mk{Þ ÃkAe
nwt íkuýeLke MkkÚku Mkt¼kuøk fhíkku. íku ð¾íku y{Lku çktLkuLku Mktíkku»k Úkíkku. Ãký {khe
íkrçkÞík Mkkhe hnuíke Lkk nkuðkÚke íkuýeLku fk{ðkMkLkk òøku íku çkÄk s Mk{Þu nwt
íkuýeLku Mktíkku»k ykÃke þfíkku Lknª, yux÷u fu çkÄe s ð¾ík fk{ðkMkLkk{kt
Qíkhíkku Lknª. íkuÚke íku {khk Ãkh Lkkhks hnuíke. ykðk ftfkMk¼Þko ðkíkkðhý{kt
íkuýe Mkøk¼ko çkLke. ËhBÞkLk {U {khe zkuõxhe Mkkhðkh fhkðe, íkuÚke {khe
íkrçkÞík MkwÄhe økR yLku íÞkhÃkAeÚke yuf {rnLkk MkwÄe nwt íkuýeLku Mkt¼kuøkÚke
Mktíkku»k ykÃke þõÞku níkku. íku ð¾íkÚke íkuýe {khe MkkÚku «u{Úke hnuíke níke. íku
ð¾íku {Lku Lkkufhe {¤u÷e Lk nkuðkÚke nwt {khe ÃkíLke MkkÚku $xku ÃkkzðkLke {sqheLkk
29
fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
ÄtÄk{kt {khk {kuxk¼kR MkkÚku òuzkÞu÷ku níkku. íkuýeLku øk¼o hÌkkLkk ºký {kMku
ßÞkhu {Lku ¾çkh Ãkze íÞkhu {khu LkkufheLkku ykuzoh ykÔÞku nkuðkÚke íkuýeLku
{khk {kuxk¼kR MkkÚku {sqheLkk ÄtÄk{kt {qfeLku nwt LkkufheLkk MÚk¤u nksh ÚkR
økÞku. íku ð¾íku íkuýeyu {khe MkkÚku ykððk nX fhe. Ãký LkðkLkðe Lkkufhe
yLku íkuýeLke Mkøk¼ko ÂMÚkrík òuRLku {U yLku {khk MktçktÄeykuyu Lkk Ãkkze íÞkhu
Ãký íkuýeyu ¼khu ftfkMk fhe {qõÞku níkku. íkuÚke {khu íkuýeLke MkkÚku Úkkuze {khÍqz
Ãký fhðe Ãkzu÷e. yðkhLkðkh {khu íkuLku {khðkLke Mkò fhðe Ãkzíke, fkhý
fu sqLkk MktMfkhku, Mkøkkt MktçktÄeykuLke W~fuhýeÚke yLku {khe fk[e Mk{sLkk
fkhýu yk{ çkLÞk fhíkwt. Mk{Þ síkkt Mk{ksLkk rhðks «{kýu rÍÞkýk {kxu
íkuýeLku rÃkÞh {kuf÷ðk{kt ykðe íÞkt Mk{Þ Ãkkfíkkt íkuýeyu yuf ÃkwºkLku sL{
ykÃÞku.
íÞkhÃkAe Mk{ÞLku yLkwwMkheLku Mkk{krsf rhðks yLkwMkkh íkuýe ÃkkAe
rsÞkýwt ÷RLku rÃkÞhÚke MkkMkhe{kt ykðe økR yLku {khe MkkÚku LkkufheLkk MÚk¤u
hnuðk ÷køke. íku ð¾íku rËLk«ríkrËLk ¼Âõík¼kð{kt nwt ðÄw hMk ÷uíkku níkku. ð¤e
Ä{oLkk sqLkk MktMfkhkuLku fkhýu MktÞ{{kt hnuðwt òuRyu íkuðwt {kLkíkku níkku íku rð»kÞ
ðkMkLkkLku ËçkkððkÚke LkwfþkLk ÚkkÞ Au íkuðe Mk{s {Lku õÞktÞÚke Ãký {¤u÷e Lk
níke. ð¤e, ½hLke ykŠÚkf ÂMÚkrík økheçk nkuðkÚke çkeswt çkk¤f ÃkuËk fhðkLke
RåAk shkÞu Lk níke. ð¤e íku ð¾íku yíÞkhLkk suðe fwxwtçk rLkÞkusLkLke ði¿kkrLkf
ÃkØrík y{÷{kt ykðu÷e Lk níke. yk çkÄkt fkhýkuÚke nwt {khe ÃkíLkeLke RåAk
òøku yux÷e ð¾ík íkuLke MkkÚku Mkt¼kuøk fhíkku Lknª. ÃkAe íkku MkËTøkwÁ {¤ðkÚke
æÞkLk MkkÄLkk Ãký þY fhe níke. íkuÚke rËLk«ríkrËLk fk{ðkMkLkk{kt QíkhðkLkwt
½ýwt s ykuAwt fhíkku økÞku. {khk {Lk{kt fk{ðkMkLkk òøku ¾he Ãký íku ËçkkðeLku
hnuíkku níkku íkuÚke {khe íkrçkÞík Ãký çkøkzíke [k÷e yLku {khe ÃkíLkeLkku {khe
MkkÚku ftxk¤ku Ãký ðÄíkku økÞku. ð¤e, íkuýeLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku Úkkuze ÃkiMkkLke rMk÷f
hk¾ðkLke RåAk hnuíke níke Ãký {khe økheçkeLku fkhýu nwt íkuýeLku ftR ykÃke
þfíkku Lknª íkuÚke íkuýe ½h{ktÚke AqÃke heíku yLkks ðu[e Ëuíke yLku {Lku Ãksððk
òýe òuR™u hktÄu÷ku ¾kuhkf Ãký økheçkkuLku yLku fqíkhktLku ¾ðzkðe Ëuíke. {khu
Lkkufheyu sðkLkku Mk{Þ ÚkkÞ, íkku Ãký Mk{ÞMkh ¾kðkLkwt hktÄu Ãký Lknª. ðÄkhk{kt
30
 fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
{khe økheçk ÂMÚkríkLkk fkhýu yLku ÃkíLkeLke WzkW LkeríkLkk fkhýu nwt íkuýeLku
sçkhsMíkeÚke {khkt Mkøkktyku MkkÚku $xku ÃkkzðkLke {sqhe fhðk yðkhLkðkh Úkkuzk
Úkkuzk Mk{Þ {kxu {kuf÷íkku. yk çkÄkt fkhýkuLku ÷eÄu íkuýe rËðMku rËðMku {khk Ãkh
ðÄwLku ðÄw ¢kuÄkðuþ{kt hnuíke yLku þktík hnuíke íÞkhu Ãký íkuýeLkk {Lk{kt {khk Ãkh
¼khu÷ku yÂøLk íkku hnuíkku s. ð¤e {khu íkuýeLkk Ãkh ðÄkhu Lkkhks ÚkðkLkwt fkhý
yu níkwt fu, íkuýe ykzkuþe-ÃkkzkuþeLkk ½huÚke yLku rÃkÞhÚke Ãký LkkLke LkkLke [kuheyku
fhðk ÷køke. yuf ð¾ík {khk ¼õík ÃkkzkuþeLkk íÞktÚke økwtËh Ãkkf Ãký [kuhe
÷kðu÷e. íkuLke {Lku þY{kt ¾çkh Lkk nkuðkÚke íku {Lku hkS fhðk yðkhLkðkh {khu
ÃkiMkkLke sYh Ãkzu íÞkhu {Lku ÃkiMkk Ãký ykÃkíke. yk{ fhíkkt fhíkkt {Lku ßÞkhu
Mkk[e ðkíkLke ¾çkh Ãkze íÞkhu {khk Mk{òÔÞkÚke Ãký Lk Mk{sðkÚke {khu íkuýeLku
yðkhLkðkh {kh {khðku Ãkzíkku. íkuÚke rËLk«ríkrËLk yýçkLkkð ðÄðk ÷køÞku.
rÃkÞh{ktÚke íkuýe [kuhe fhu Au íku ðkík {U íkuýeLkk rÃkÞheÞktLku sýkðe. íkuÚke
rÃkÞheÞktLkku «u{ {khe MkkÚku ðÄðk ÷køÞku. Aíkkt rËfhe WÃkhLkku {kun ftR Úkkuzku
íkqxe òÞ ? {U rÃkÞrhÞktLku íku ðkík yux÷k {kxu fnu÷e fu fkuR WÃkkÞu íkuyku íkuýeLku
Mk{òðu íkku çkøkzíke ðkík MkwÄhe òÞ, Ãký íku þõÞ çkLÞwt Lknª. W÷xwt ðkík ðÄkhu
çkøkzíke [k÷e.
yk{, ykðk ðkíkkðhýÚke {khk Ãkh {khe ÃkíLkeLkk rË÷{kt ðÄwLku ðÄw
Íuh ò{íkwt økÞwt. íku yhMkk{kt {khk rÃkíkk©eLkwt yðMkkLk ÚkÞwt íkuÚke Mk{ks{kt
«ríkck Ãkk{ðk {khk {kuxk¼kRLke RåAkÚke {hý ÃkkA¤ ¿kkríks{ý fhðkLkwt
Lk¬e fÞwO. òu fu {khe ÂMÚkrík økheçk nkuðkÚke ¾[oLku ÃknkU[e ð¤ðk {kxu Ëuðwt fhðwt
Ãkzu íku{ níkwt, Ãký íku sðkçkËkhe {khk {kuxk¼kRyu WÃkkze ÷eÄe, íkuÚke {U íkuLkku
Mðefkh fÞkuo. Ãký ßÞkhu íÞkhu {khk ¼køku ykðíkk ËuðkLke hf{ íkku {khu s
¼hðkLke níke. òu fu íkuLkwt ÔÞks {kuxk¼kRyu {khe ÃkkMkuÚke {kV fÞwO níkwt.
¿kkríks{ý ÚkÞwt íku ð¾íku íkku íkuýeyu Ãký ¾wþe çkíkkðe. íku ð¾íku
íkuLkkt rÃkÞheÞkt ykðu÷kt, íku Ãký yk s{ýðkhÚke ½ýkt hkS ÚkÞu÷kt. çkkË{kt,
¿kkrík s{ýLkk ¾[oLku ÃknkU[e ð¤ðk íkuýeLku íkuLkk ¼kR MkkÚku Úkkuzk Mk{Þ {kxu
$xku ÃkkzðkLke {sqhe fhðk MkkÚku ÷R sðkLke {U ðkík fhe. íkuýeLkk ¼kRyu
hkS¾wþeÚke íku ðkíkLkku Mðefkh fÞkuo íkuÚke nwt Ãký çku ðkíkÚke hkS ÚkÞku fu,
31
fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
Ãknu÷e {wÏÞ ðkík íkku yu fu íkuýeLke økuhnkshe{kt Mkw¾uÚke æÞkLk MkkÄLkk ÚkR
þfþu çkeS ðkík íkku ònuh níke fu, íkuýe ftR f{kýe fhþu íkku Ëuðk{kt hkník
Úkþu. íÞkhçkkË, $xku ÃkkzðkLke {sqheLkku Mk{Þøkk¤ku Ãkqhku Úkíkkt íkuýeLke {sqheLkkt
Lkkýkt íkuýeLkk ¼kRyu {Lku «u{Ãkqðof ykÃke ËeÄkt. íku økk¤k{kt {khku Ãkwºk Ãkkt[
ð»koLkku ÚkÞu÷ku níkku. {khk ÃkhLkk ¢kuÄLku fkhýu íkuýe ÃkwºkLku Mkk[ðíke Lknª.
W÷xwt rçk{kh Ãkzu íkuðwt ðíkoLk fÞko fhíke níke. rþÞk¤kLke fzfzíke Xtze{kt
ÃkwºkLkkt çkÄkt s fÃkzkt yufe MkkÚku Äkuíke íkuÚke rçk[khk Ãkkt[ ð»koLkk çkk¤fLku
Q½kzku hÌkk rðLkk Aqxfku s Lkk hnuíkku. ð¤e, íkuýe íkuLku fkuRLku fkuR çknkLkk
Lke[u yðkhLkðkh {kh Ãký {khíke íkuÚke íku ðkíkkðhý{kt Ãkwºk rçk{kh Ãkzâku.
økk{zkLkk Mkhfkhe Ëðk¾kLkk{kt çku {rnLkk MkwÄe Ëk¾÷ fhðku Ãkzâku yLku
zkuõxhu xe.çke.-{uLkuLòRxeMk ËËoLkwt rLkËkLk fÞwO. íku ð¾íkÚke íkuLkwt n÷Lk[÷Lk
rçk÷fw÷ çktÄ ÚkÞwt. ¾kLkÃkkLk Ãký «ðkneYÃku ykÃkðk{kt ykðíkwt. ð¤e íkuðk{kt
{khu ðMíke økýºkeLkk fk{{kt hkufkR hnuðwt Ãkzâwt íkuÚke {khk {kuxk¼kR yLku
{khkt {kíkw©e {khk ÃkwºkLke Mkuðk{kt hnu÷kt níkkt. {khk {kuxk¼kR ÃkkuíkkLkku ÄtÄku
AkuzeLku {khk ÃkwºkLke Mkuðk{kt hkufkÞk níkk. ËhBÞkLk, íkuýe íkku Ãkkøk÷ suðe
ÂMÚkrík{kt íkuLkk rÃkÞh{kt hnuíke níke. ðMíkeøkýºkeLkwt fk{ ÃkwÁt ÚkÞk ÃkAe {Lku
{khk ÃkwºkLke Mkkhðkh fhðkLkku Mk{Þ {éÞku. {U økk{zkLkk zkuõxhLke hò ÷RLku
{khk ÃkwºkLku y{ËkðkË ¾kíku {ýeLkøkh{kt ykðu÷e ÷Õ÷w¼kR økkuhÄLk¼kR
sLkh÷ nkuÂMÃkx÷{kt Ëk¾÷ fhkÔÞku. íÞkt Võík yuf s yXðkrzÞkLke
MkkhðkhÚke Ãkwºk{kt [uíkLkk ykððk ÷køke. íkuLkwt çkku÷ðkLkwt yLku þhehu
n÷Lk[÷LkLkwt fk{ [k÷wt ÚkR økÞwt. yk{, ÃktËh rËðMk{kt íkku þheh{kt [uíkLkkLke
Mkkhe MVqhýk ÚkðkÚke nkuÂMÃkx÷Lkk zkuõxhu hò ykÃke ËeÄe. ÷øk¼øk Úkkuzk s
Mk{Þ ÃkAe Ãkwºk ¼khu rçk{khe{ktÚke çk[e økÞku. íku ð¾íku {khe ÃkíLke Ãkwºk Ãkh
hkS ÚkÞu÷e Ëu¾kÞ ¾he, Ãký çkeò fkuRLke MkkÚku «u{Ãkqðof ðkík[eík fhu
Lknª. yux÷u fu {khe MkkÚku ¼khu÷ku yÂøLk íkuLkk {Lk{kt hk¾u÷ku níkku.
ykðk ðkíkkðhý{kt yuf hkíku ÷øk¼øk ykXÚke Lkð ðkøÞkLkk Mkw{khu
íkuýeyu ½h{kt {Lku yuf÷ku òuR {khk Ãkh y[kLkf nw{÷ku fÞkuo. nwt {khk
rçk{kh Ãkwºk {kxu ËqÄ økh{ fhíkku níkku íÞkhu {khe ÃkeX ÃkkA¤ hne yku®[íkk
32
 fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
{khk {kÚkk Ãkh fwnkzeLke {wÆhLkk ÷øk¼øk çku Vxfk fÞko. Vxfk Ëþ{k îkhLke
ÃkkMku s ðkøku÷k níkk. nwt çku¼kLk ÚkÞku yLku íkuýe íkuLkk rÃkÞhLkk hMíkk íkhV
LkkMke økR. íku ð¾íku {khkt {kíkw©e ½hLkk yktøkýk{kt Lknkðk çkuXkt níkkt íku{ýu
yk á~Þ ËqhÚke òuÞwt yLku çkq{kçkq{ Ãkkze {qfe. {khk {kuxk¼kR, Ãkkzkuþe
fwxwtçkeyku yLku økk{Lkk ÷kfku Ãký ¼uøkk ÚkÞk. y{khk økk{Úke Ëðk¾kLkwt
÷øk¼øk ºký rf÷ku{exh Ëqh níkwt. íku ð¾íku økk{zk{kt fkuR Þktrºkf MkkÄLk Lkk
nkuðkÚke {Lku ¾kx÷k{kt MkwðkzeLku Mkuðk¼kðe MktçktÄeyku Mkhfkhe Ëðk¾kLku ÷R
økÞk. ÷øk¼øk ykX-ËMk rËðMkLke Mkkhðkh ÃkAe nwt Mkkòu ÚkÞku. ðnk÷k «¼wyu
{Lku yk ð¾íku Ãký {kuíkÚke çk[kðe ÷eÄku. Vxfk {kheLku LkkMke økR íku hkíku
{khe ÃkíLke íkuLkk rÃkÞhLkk hMíkk{kt yuf ¾uíkh{kt Ãkq¤kLke ykU½÷e níke íku{kt
yk¾e hkík MktíkkR økÞu÷e níke. çkeò rËðMku Mkðkhu þkuÄ fhðkÚke sze ykðe
yLku çku-ºký rËðMk ÃkAe {khk {kuxk¼kRyu íkuLkk ¼kRLku Mkw«ík fhe. íku Ãký
Ëðk¾kLku {khe ¾çkh ytíkh ÃkqAðk ykðu÷k níkk yLku {Lku «ýk{ fhe «u{
yLku ËÞkLke ÷køkýe çkíkkðe níke.
yk çkÄkt MkktMkkrhf ðýoLk fhe {kheÃkíLkeLku çkËLkk{ fhðk {kxuLkku
{khku fkuR RhkËku LkÚke. Ãký fk{ðkMkLkkLkk Ë{LkÚke fuðkt ¼Þtfh Ãkrhýk{
ykðu Au íkuLke òý fhðkLke RåAkÚke Lkk Aqxfu ÷ÏÞwt Au. íku{kt {U {khe ¼q÷kuLkwt
ðýoLk Ãký fhu÷wt Au.
(yk) {khk Ãkwºk fLkwLkwt {kLkrMkf ËËo :-
{khku Ãkwºk fLkw {kuxe ô{hLkku ÚkÞk ÃkAe íkuLku Úkkuze {kLkrMkf rçk{khe
nkuðkÚke íku ftR f{kýe fhe þfíkku Lkk nkuðkÚke íkuýu hkS¾wþeÚke fwtðkhk hnuðkLkku
Mðefkh fÞkuo níkku. fkhý fu íku ð¾íku íkuýu æÞkLk MkkÄLkkLke þYykík «u{,
økhs yLku ©Øk hk¾eLku fhu÷e nkuðkÚke íkuLke swðkLkeLke þYykík nkuðk Aíkkt
fk{ðkMkLkk{ktÚke ¼kð QXe økÞu÷ku níkku. Ãký su{ su{ Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkku
økÞku íku{ íku{ ÃkkAe fk{ðkMkLkk òøkúík Úkðk ÷køke yLku {kLkrMkf ËËo Ãký
ðÄðkLkk fkhýu æÞkLkLkku yÇÞkMk Ãký çktÄ Úkðk ÃkkBÞku. íkuÚke fk{ðkMkLkk
òøku íÞkhu ËçkkÔÞk rðLkk Aqxfku Lk níkku, fkhý fu íku ð¾íku Mk{ks yLku sqLkk
Ä{oLkk MktMfkhkuÚke y{u Sðíkk níkk. ð¤e, y{u íku ð¾íku Ãkh{ fÁýkMkkøkh
33
fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
ykuþkuLkk çkkuÄLke yMkh ÃkkBÞk Lk níkk. yk{ fk{ðkMkLkkLkk Ë{LkLkk fkhýu
Úkkuzkt ð»kkuo ÃkMkkh ÚkÞk ÃkAe íkuLku rnÂMxrhÞkLke þYykík ÚkR níke, íku Úkkuzk
Úkkuzk rËðMkLkk ytíkhu Úkíke níke, íkuÚke íku nuhkLkøkrík Ãkk{íkku níkku. íku nuhkLkøkrík
MkkÚku çkeS ðkÞwLkk «fkuÃkLke Ãký nuhkLkøkrík ÚkR nkuðkÚke íku MknLk Lkk ÚkðkÚke
Auðxu íkuýu Íuhe Ëðk ÃkeLku þhehLkku ytík ykÛÞku níkku. {U {khk SðLk{kt
çkLku÷k ÄkŠ{f [{ífkhku suðk {khk Ãkwºk rðþuLkk «Mktøk «fhý Lkt.5{kt yk
rðøkík Ëþkoðe Au. Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýkLkk AuÕ÷k çku «Mktøkku{kt:
«{ký {kxuLkk Ríkh «MktøkkuLke LkkUÄ :-
(yk MktçktÄ{kt {U òuRLku yLkw¼ðu÷k yLku Mkkt¼¤eLku òýu÷k
«Mktøkku{ktÚke fk{ðkMkLkkLkk Ë{LkÚke ykðu÷kt rðÃkrhík Ãkrhýk{ku òýeLku íkuðk
Ë{Lk{ktÚke {wõík Úkðk «uhýk {¤u íku {kxu Lke[u «{kýu sýkðwt Awt.)
(R) fk{økúMík Ãkkøk÷ Þwðf :-
{nuMkkýk rsÕ÷kLkk yuf økk{{kt yuf ÞwðfLku {tËçkwrØðk¤e ÃkíLke
{¤e níke. Þwðf Ãký yntfkhe yLku szçkwrØðk¤ku níkku. yk çktLku fkhýku
MkkÚku {¤ðkÚke ÞwðfLku íkuLke ÃkíLkeLkku MknðkMk Lkk øk{ðkÚke íkuýeÚke AqxkAuzk
÷eÄk níkk. íÞkhçkkË «ÞíLkku fhðk Aíkkt Þwðf sz çkwrØðk¤ku nkuðkÚke çkeS
ÃkíLke Lkk {¤ðkÚke Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkkt íkuLku fk{ðkMkLkk Mkíkkððk ÷køke. íkuLkk
ÃkrhðkhLkkt {kýMkku swLkk Ä{o yLku Mk{ksLkk rLkÞ{kuLkwt [qMík Ãkk÷Lk fhðkðk¤kt
nkuðkÚke íkÚkk Þwðf yntfkhe yLku szçkwrØðk¤ku nkuðkÚke fkuR «ur{fk íkku {¤u
s þkLke ? íkuÚke íku Þwðf Úkkuzk Mk{Þ{kt Ãkkøk÷ çkLke økÞku yLku íku yðMÚkk{kt
íkuLkk Ãkrhðkh yLku MknðkMkeyku MkkÚku yuðwt fnuðk ÷køÞku fu, “fkuR {Lku Lkðe
ÃkíLke ÷kðe ykÃkku ! ¼÷u íku økkuçkhe fu fËYÃke yÚkðk øk{u íku n÷fe ¿kkríkLke
nþu íkku Ãký [k÷þu {kxu sÕËeÚke {Lku fkuRÃký ÃkíLke ÷kðe ykÃkku íkku nwt
ík{khk ½ýk ½ýk økwýøkkLk økkRþ. ík{u {Lku ík{kY fkuR fk{ çkíkkðþku íkku
Ãký ¾qþeÃkqðof fheþ.” ykðk ykðk WËTøkkhku çkku÷ðk ÷køÞku. Auðxu íkuLku
ÃkíLke {¤e fu Lknª íkuLke {Lku òý {¤e Lknkuíke, Ãkhtíkw fk{ðkMkLkkLkk Ë{LkLkwt
Ãkrhýk{ fuðwt ykðu Au íkuLkk WËknhý íkhefu yk «Mktøk ÷ÏÞku Au, íku Mkkt¼¤eLku
òýu÷ku Au.
34
 fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
(E) fk{kíkwh ð]ØLke rðxtçkýk ! :
{U yuf çkkMkX ð»koLkk ð]Ø ÃkwÁ»kLku Ãkkøk÷ Ëþk{kt yuðe heíku òuÞk fu,
íku †eykuLku swyu yux÷u fkuR fkuR ðkh çkq{ku yuðe Ãkkzu fu, “yku ðnwyku ! yku
MkwtËheyku ! {khu Ãkhýðwt Au, {Lku fkuR Ãkhýkðku !” yuf rËðMk yk ÂMÚkrík
òuR ÃkAe çkeò rËðMku AqÃke heíku yufË{ íku {nkuÕ÷kLke çknkh síkk hÌkk
íÞkhu yuf MkwtËh swðkLk ¼÷e †e hMíkk Ãkh síke níke, íkuýeLku ÃkfzeLku Lke[u
Lkk¾e yLku íkuýeLkk WÃkh çkuMke økÞk. Ãku÷e †eyu íkku çkw{hký {[kðe {qfe.
yux÷k{kt {kýMkku ¼uøkkt ÚkR økÞkt yLku Ãku÷e †eLku Akuzkðe Ãkkøk÷ zkuMkkLku
íku{Lkk ½uh {qfe økÞkt. íÞkhu íku Ãkkøk÷ zkuMkkLkk MktçktÄeykuyu íku{Lku çkktÄe hk¾ðk
Ãkzu÷k. yk çkLkkð fk{ðkMkLkkLku Ëçkkðe hkÏÞkLkwt Ãkrhýk{ Au íkuðwt {Lku yLku
ykÃk ðkt[f «u{eykuLku ÷køÞk rðLkk Lknª hnu.
(W) Ë{eík fkr{LkeLke fYý Ëþk ! :
yk «MktøkLke ðkíkko {U yuðe heíku Mkkt¼¤u÷e Au fu yuf †e Qíkhíke
swðkLke{kt rðÄðk çkLke. íkuýe ÷ktçkk Mk{ÞÚke ¼sLk MkíkMktøk{kt Ãký çkuMkíke.
ykæÞkÂí{f ¼sLkku Ãký økkíke. íkuýeyu {khku ykuþku çkkuÄ{kt «ðuþ ÚkÞk ÃkAe,
MkíkMktøk Mk¼k{kt ¾qçk W{tøk¼uh Lk]íÞ fhíke ÂMÚkrík{kt {Lku òuÞku íÞkhu, íkuýe
¿kkLk{køko{kt nkuðkÚke Lkk[økkLkLke rðhkuÄe níke. íkuÚke rðhkuÄ{kt {Lku fnuðk
÷køke fu “[hçke Úkkuze fhku, yuðwt fhðkÚke þwt {¤ðkLkwt Au?” íku ð¾íku {Lku
yuðku sðkçk MkqÍTÞku fu, “[hçke ykÃkðkðk¤ku ykÃku Au yLku ík{Lku òuðkÚke
R»kko þk {kxu ykðu Au?” yux÷e ðkík ÚkÞk ÃkAe íku {khkÚke Aqxe Ãkze.
íÞkhÃkAe Úkkuzkt ð»kkuo çkkË òýðk {éÞwt fu, íkuýeLkku Ëunktík ÚkR økÞku
Au yLku íkuýeLkk íkLk, {LkLke ytík Mk{Þu, Úkkuzk rËðMk yuðe ÂMÚkrík ðíkkoR fu,
íkuýe Ãkkøk÷ ÚkðkÚke çkÄkt s fÃkzkt Wíkkhe Lkk¾e LkkMk¼køk fhíke níke yLku
AuÕ÷u yuðe ÂMÚkrík{kt s íkuýeLkwt þheh Aqxe økÞwt.
yk «Mktøk Ãký fk{ðkMkLkkLku ËçkkÔÞkLkwt s fkhý økýe þfkÞ. yu{kt
fkuR þtfk LkÚke.
35
fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
(2) YËLk hkufðkÚke Úkíke hk{kÞý :
(y) Ãkrík rðÞkuøku hkufu÷wt YËLk :-
Mktík Mk{úkx Ãkh{ økwÁ ykuþkuLkwt yuf «ð[Lk Mkkt¼éÞwt. íku «Mktøk{kt
yuf {kuxk nkuÆkðk¤e {rn÷kyu íkuýeLkk Ãkrík MkkÚku ¾qçk «u{Ãkqðof «u{ ÷øLk
fhu÷kt, íÞkhÃkAe çkLkðkfk¤u ÃkríkLkku Ëunktík ÚkR økÞku, íÞkhu íkuýeLkk rË÷{kt
¼khu þkuf AðkR sðk ÃkkBÞku níkku. Aíkkt, íkuýeLku þkuf Mkíkkðíkku LkÚke, íkuðwt
¿kkLkeÃkýkLkwt {kLk Mkk[ððk íkuýeyu ÃkkuíkkLkk þkufLku Ëçkkðe hkÏÞku yLku çke÷fw÷
hze Lknª. íkuÚke ºkýuf {rnLku íkuýeLku rnÂMxrhÞkLkwt ËËo Úkðk ÃkkBÞwt. r[rfíMkfkuLke
½ýe Ëðk Mkkhðkh fhðk Aíkkt ftR hkník Lkk {¤ðkÚke fkuR ykuþku «u{eLke
Mk÷knÚke íkuýeLku ykuþku ÃkkMku ÷kððk{kt ykðe. Ãkh{økwÁ ykuþku yu ÃkqAÃkhA
îkhk Ãkqhe ðkík òýe ÷eÄe. íÞkhÃkAe Mk÷kn ykÃke fu, “íkkhk ÃkríkLkk yðMkkLk
ÃkAe íkkhk rË÷{kt ½ýku þkuf AðkR økÞku Au. Aíkkt íkw çknkh ¿kkLke íkhefu
çkíkkððk yLku Ëu¾kð fhðk þkufLku ËçkkðeLku rçk÷fw÷ hze LkÚke íkuÚke yk ËËo
Úkðk ÃkkBÞwt Au íkku nðu ftR çkøkze økÞwt LkÚke. nðuÚke íkwt ònuh{kt Lkk hze þfu íkku
fkuR yufktík þkuÄe íÞkt sRLku ¾qçk AkíkeVkx hze ÷u, ßÞkhu ßÞkhu íkLku íkkhk
ÃkríkLkku «u{ ÞkË ykðu íÞkhu íÞkhu ¾qçk hz yLku Akíke Ãký fqx!” yk Mkkt¼¤e
íku {rn÷k çkku÷e, “«¼w, yu{ fhðkÚke þwt {khku Ãkrík {Lku {¤e sþu ?” íkuLkk
W¥kh{kt Ãkh{ økwY Ãkh{ ði¿kkrLkf ykuþkuuyu íkuLku Mk{s ykÃke fu, “íku{ fhðkÚke
íkkhk Ãkrík íkLku {¤ðkLkk LkÚke Ãkhtíkw íkkYt rË÷ þkufÚke ¼hkR økÞwt Au íku ¾k÷e
ÚkðkÚke íkkYt rnÂMxrhÞkLkwt ËËo íkÆLk LkkçkqË ÚkR sþu”.
íÞkhÃkAe íku {rn÷kyu Ãkqhe ©Øk Ähe ÃkkuíkkLkk ½uh sR ykuþkuLkk
{w¾uÚke Mkkt¼¤u÷ku «Þkuøk [k÷w fÞkuo, íkuÚke Úkkuzkf rËðMkku{kt ÓËÞ ¾k÷e ÚkðkÚke
íkuLkwt ËËo ÃkqhuÃkqÁt {xe økÞwt. íÞkhÃkAe ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe Vhe Úkðk ÃkkBÞwt Lknª,
íkuðwt Ãkh{ økwY ykuþkuLke çkeS {w÷kfkík{kt íkuýeyu ònuh fÞwO yLku íku{Lkku ½ýku
½ýku WÃkfkh {kLÞku. ykðk «MktøkkuÚke òuR þfkÞ Au fu, {Lk{kt Mkkhk fu ¾kuxk
¼kðkuLku ËçkkððkÚke rðÃkheík Ãkrhýk{ ykðu Au.
36
 fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
WÃkhLkku «Mktøk yux÷k {kxu ÷ÏÞku Au fu, {khk SðLk{kt Ãký yuðku yuf
çkLkkð çkLkðk ÃkkBÞku Au yLku þkufLku ËçkkððkÚke {khk MðkMÚÞ WÃkh Ãký Úkkuze
yMkh Úkðk Ãkk{e Au. íku çku «{kýku òýðkÚke ðkt[fku yLku ©kuíkkykuLkk SðLk{kt
Ãký ykðk «Mktøkku çkLkðk Ãkk{u íkku çkkuÄÃkkX Ãkk{ðk yk ÷¾ký fÞwO Au.
(yk) Ãkwºk yðMkkLku ËçkkÞu÷wt {kYt YËLk :-
nðu {khk «Mktøk{kt {khku yufLkku yuf Ãkwºk {khk {kuxk¼kRLkk $xkuLkk
sqLkk ¼êkÃkh yuf LkkLkwt Mkh¾wt fk{ Mkt¼k¤ðk hÌkku níkku. íku ð¾íku íkuLku ðkÞw
«fkuÃkLkwt fkuR ËËo y[kLkf ¾qçk nuhkLk fhðk ÷køÞwt. íku MknLk Lkk fhe þfðkLkk
fkhýu SðLkLkku ytík ykýðk íkuýu fkuR yufktík søkk{kt sRLku Íuhe Ëðk ÃkeÄu÷e.
íkuÚke íkuLkwt yðMkkLk ÚkÞu÷wt. íkuLke yMkhÚke {khk rË÷{kt Ãký þkuf íkku AðkR
økÞku níkku. Ãkhtíkw íku ð¾íkLkk ÄkŠ{f yLku Mkk{krsf MktMfkhkuLku fkhýu yLku
ð¤e nwt MktíkkuLkk MknðkMk{kt Ãký ½ýku Mk{Þ hnu÷ku níkku, íku ð¾íku Ãký çkeò
LktçkhLkk MkËTøkwYLkk yk©Þ Lke[u hnuíkku nkuðkÚke {Lku þkufLke yMkh ÚkR LkÚke
íkuðwt ¿kkLk Ëu¾kzðk þkufLku ËçkkðeLku hnuíkku níkku. Ãkhtíkw sqX õÞkt MkwÄe [k÷u ?
Úkkuzk rËðMk{kt {khk þheh{kt Íeýku Íeýku íkkð hnuðk ÃkkBÞku níkku. íku ð¾íkLkk
{khk økwYS fnuíkk Ãký níkk fu, “Ãkwºk þkufLkk fkhýu íkkð ykðu Au” nwt íku
Mkkt¼¤íkku, Ëðk Ãký ÷uíkku Ãký ftR W¥kh ykÃkíkku Lknª. òu fu Úkkuzk rËðMk{kt
{Lku ykhk{ íkku ÚkR økÞku. Ãký Ëçkkðu÷k þkufLkk ¼kðu yMkh íkku fhe s níke.
íku ð¾íkLkk MkËTøkwYyu íkkðLkwt fkhý fne Mkt¼¤kÔÞwt Ãký íkuLku {q¤{ktÚke
{xkzðkLkwt Ãkh{økwY Ãkh{ ði¿kkrLkf ÃkwÁ»k ykuþku suðe þkufLku ¾k÷e fhðkLke
ði¿kkrLkf Mk÷kn Lkk ykÃke þõÞk, fkhý fu íku{Lke ÃkkMku Ãký Ä{oLku Lkk{u
Ë{LkLkwt ¿kkLk níkwt. íkLk, {LkLku MðMÚk hk¾ðkLkwt Mktík ©e{tík ykuþku suðwt ¿kkLk
çkesuÚke yksMkwÄe{kt òýðk {¤u÷wt LkÚke. Ãkh{ ÄLÞ Au íkuðk Ãkh{ WÃkfkhe,
«u{©e{tík, {Lkkuði¿kkrLkf Ãkh{ ÃkwÁ»kLku !
37
fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
(3) ïkMk hkufðkÚke «ríkfq¤ yMkhku :-
(y) f{kuíku {hðkLke «uhýk ! :-
«fhý-5{kt «Mktøk-7 «{kýu {Lku ÕÞqLkk {kuÃkuz MkkÚku yfM{kík ÚkÞu÷ku
nkuðkÚke Mkkhðkh {kxu y{ËkðkË {khk ¼ºkeò ©e [tËw¼kRLku íÞkt hnuðkLkwt
ÚkÞu÷wt. íku s Mk{Þu {khk {kuxk ¼ºkeòLkk {kuxk ÃkwºkLku yÇÞkMk fhíkkt fhíkkt
{øksLkwt ËËo ÚkÞu÷wt. yux÷u yuf ð»ko {kxu yÇÞkMk çktÄ Ãkzu÷ku. íku ð¾íku MkËTøkwY
©e AøkLkËkMk {nkhks ÃkkMkuÚke òýu÷ku LkMkfkuhkt çktÄ fÞko ðøkh ïkMkLku hkufðkLkku
yuf «Þkuøk nwt fhíkku níkku. íku yk ¼hík¼kR suLku {øksLke rçk{khe ÷køkw ÚkR
níke íkuLku rþ¾ððk Mk{òðíkku níkku. íku ðkík {khkt ¼k¼e fkþeçkk íÞkt ykðe
sðkÚke òýe økÞkt. íku{ýu Ãký yk ïkMk hkufðkLkku «Þkuøk yuf ð¾ík fhu÷ku.
íkuLkk Ãkrhýk{u íku{Lkk {Lk{kt Q÷xku rð[kh ykðe økÞu÷ku. yux÷u þhehLkwt f{kuíku
{kuík fhðk Íuhe Ëðk Ãke økÞkt níkkt. íku ðkík íku{ýu Ëðk ÃkeÄk ÃkAe Úkkuzk ÷ktçkk
Mk{Þu ònuh fhu÷e. Ãký Íuhe Ëðk ykuAk y{÷ðk¤e nkuðkÚke Mkkhðkh ykÃkðkÚke
òLk çk[e sðk Ãkk{u÷ku íku çkLkkðLke {Lku ¾çkh íkku níke Ãký ïkMk hkufðkLkk
«ÞkuøkLkwt íku Ãkrhýk{ níkwt íkuLke {Lku ¾çkh Lkníke. íku ðkík íku{ýu íku ð¾íku {Lku
sýkðe. íÞkhu {Lku òý Úkíkkt {U ¼hík¼kRLku Mk{òððkLkwt çktÄ fÞwO.
yk ðkík MkËTøkwY©eLku ¾çkh Ãkzíkkt íku{ýu y{Lku Mk{òÔÞwt fu, yk
«Þkuøk MkkÄLkk{kt suýu ðÄw òøk]rík {u¤ðe nkuÞ íkuLku s sýkððk suðku Au. øk{u
íkuLku sýkððkÚke ¾hkçk Ãkrhýk{ ykððkLkku ¼Þ hnu÷ku Au.
(yk) ïkMk hkufðkLkk «ÞkuøkÚke {khk þhehLku nkrLk :
ïkMk hkufðkLkk yk «ÞkuøkLku ïkMkLkku fwt¼f «Þkuøk fnuðk{kt ykðu
Au. yk «Þkuøk {U {khk Ãkh rçk{kheLkk Mk{Þu {khe y¿kkLkíkkLku ÷eÄu Ãký [k÷w
hk¾u÷ku íkuLkwt ¾hkçk Ãkrhýk{ ykðu÷wt íku sýkðwt Awt.
{Lku «kuMxuxLke rçk{khe ÚkR níke íkuLke Mkkhðkh {kxu {khk ¼ºkeò
©e [tËw¼kR {Lku ÷kuËhk økwÁSLkk ½uhÚke y{ËkðkË íku{Lkk rLkðkMkMÚkkLku ÷R
økÞu÷k. íku{Lkk yuf r{ºk zkuõxh ©e ÃkrÚkf ÃkkhÄe íku ð¾íku y{ËkðkË rMkrð÷
nkuÂMÃkx÷{kt Lkkufhe fhíkk níkk. íku{Lkk nkÚku {khk «kuMxux ËËoLkwt ykuÃkhuþLk
38
 fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
fhðkLkwt níkwt. íku rËðMku {Lku WÃkðkMk Ãkh hk¾u÷ku yLku {khe {køkýeÚke çku¼kLk
Lkk fhíkkt Võík ykuÃkhuþLkðk¤e søkk s MktðuËLkrðrnLk fhe níke. íku ð¾íku
ïkMkLkk fwt¼fLkku {khku yk «Þkuøk [k÷w s níkku, íku yuðe heíku fu sBÞk ÃkAe
ßÞkhu ßÞkhu Ãkux ¾k÷e ÚkkÞ íÞkhu íÞkhu {khku «Þkuøk Ãký [k÷w ÚkkÞ. ykuÃkhuþLk
ð¾íku yk «Þkuøk Lkk fhðku òuRyu íkuðe {khk {Lk{kt Úkkuze MVqhýk ÚkR Ãký {U
{khe çkuÃkhðkneLku fkhýu íkuLke Ãkhðk Lkk fhe yLku WÃkðkMkLkk fkhýu Ãkux ¾k÷e
ÚkÞu÷wt nkuðkÚke fwt¼f fhðkLke {ò ykððk ÷køke íkuÚke yuf çkksw ykuÃkhuþLk
ÚkkÞ yLku çkeS çkksw {khku «Þkuøk Ãký [k÷w hnu. {khu æÞkLkLkk ÷ktçkk
yÇÞkMkLkk fkhýu ïkMk Mkqû{ ÚkÞu÷ku nkuðkÚke ïkMk ÷uðkÞkLkku yðks Mkh¾ku
Ãký Úkíkku Lkk nkuðkÚke çkeò fkuRLku ¾çkh Ãký Ãkze Lknª. yk heíku {kÁt «kuMxuxLkwt
ykuÃkhuþLk yLku çkeswt MkkhýøkktXLkwt yk{ çku ykuÃkhuþLk yufe MkkÚku fhðk{kt
ykÔÞkt ÃkAe {Lku MÃku~Þ÷ Y{{kt ykhk{ fhðk {kxu Mkqðkzðk{kt ykÔÞku Lku
ÃkAe hkík Ãký Ãkze økR.
hkíkLkk ÷øk¼øk Lkð ðkøÞk ÃkAe LkMkkuo yLku çkeò zkuõxhku {khe
Mkkhðkh {kxu ËkuzkËkuze fhðk ÷køÞk. yuf çkksw {Lku Ëðk yLku ø÷qfkuÍLkku
çkkx÷ku [zkðu÷ku yLku çkeS çkksw yk¾ku MxkV ËkuzkËkuze fhu. yuf LkMko íkku
ðkhtðkh {kÁt çke.Ãke. {kÃke òÞ yLku LkkUÄ fÞko fhu. {Lku íku ð¾íku fkuR
ðuËLkk Úkíke Lk nkuðkÚke ftR ¾çkh Ãkze Lknª. Ãký ßÞkhu çke.Ãke.{kt VuhVkh
Úkðk ÷køÞku íÞkhu {kuZk{kt çkkx÷kLke Ëðk yLku «ðkne ø÷qfkuÍLkk W¼hk ykððk
÷køÞk yLku {khk ÷kuneLke fkuÚk¤eyku Úkkuze Úkkuze ðkhu ¼hkðk ÷køke. íku òuðkÚke
{Lku òý ÚkR fu, þheh{ktÚke {wºkuLÿeÞ îkhk ÷kune çknkh ðne òÞ Au. íku
ð¾íku zkuõxh Ãký ÃkkuíkkLke zâqxe Ãkwhe ÚkR nkuðkÚke ÃkkuíkkLkk rLkðkMk MÚkkLku
økÞu÷k. íku ð¾íku {khe ÃkkMku {khk {kuxk ¼ºkeò ©e y{]ík¼kR {khe Mkkhðkh
{kxu nksh níkk. Ãký íku {sçkqík {LkLkk nkuðkÚke øk¼hkÞu÷k sýkÞk Lk nkuíkk.
ÃkAe íkku VkuLk fhe zkuõxhLku çkku÷kððk{kt ykÔÞk. íku{ýu fkuR WÃkkÞ fheLku íku
ð¾íku ÷kune íkku ðnuíkwt çktÄ fÞwO. ÃkAe çku rËðMk MkwÄe íkku {Lku ykhk{ hnuðk
÷køÞku. Ãký fkuR fkuR ð¾íku Ãkuþkçk fhíkkt ðå[u ÷kuneLke fýeyku ykðe síkkt
ðuËLkk WÃkzíke. íku zkuõxh yLku LkMkkuoLkk ¾U[e ÷uðkÚke ykhk{ Úkíkku. yk{
39
fwËhíke ykðuøkkuLkwt Ë{Lk.
ºkýuf rËðMk MkwÄe Mkíkík ykhk{ hnuðkÚke {Lku hò ykÃkeLku zkuõxh Ãký ÃkkuíkkLkk
fk{ {kxu {wtçkR økÞk.
zkuõxh ©e ÃkrÚkfLku ÃkkuíkkLkwt ytøkík Ëðk¾kLkwt ¾ku÷ðkLkwt nkuðkÚke
{wtçkR{kt Úkkuzk ðÄw rËðMk hkufkðkLkwt ÚkÞwt. íÞkt MkwÄe{kt {khe Ëþk çkøkzðk
÷køke. Ãkuþkçk fhíkkt ÷kuneLke fýeyku yðkhLkðkh ðå[u ykðu yLku Ãkuþkçk
çktÄ Ãkze òÞ íÞkhu ¾qçk s ðuËLkk ÚkkÞ. Ãkuþkçk Ãký ÷kune suðku ÚkkÞ yLku
ÚkkÞ íÞkhu ðÄkhu «{ký{kt ÚkkÞ. {wtçkR økÞu÷k zkuõxhLku VkuLk fhe Mk÷kn
÷uðk{kt ykðu íÞkhu ð¤e ðuËLkk{kt Úkkuzku MkwÄkhku ÚkkÞ.
Úkkuzk rËðMk ÃkAe zkuõxh ©e ÃkrÚkf íku{Lkwt fkÞo ÃkwÁt fheLku ÃkkAk
ykðe rMkrð÷{kt sRLku {khe íkÃkkMk MkkuLkkuøkúkVe{kt fhe íkku sýkÞwt fu
ÃkuþkçkíktºkLke ykMkÃkkMk ÷kuneLkku {kuxku økêku ò{e økÞu÷ku níkku. ÃkAe {Lku
íkhík s ykuÃkhuþLk Y{{kt ÷RLku ò{e økÞu÷k ÷kuneLke ÚkÞu÷e rçk{kheLke Ãkwhe
Mkkhðkh fhe ÃkwhuÃkwÁt ÷kune çknkh fkZe LkkÏÞwt. íkuÚke {Lku ßÞkhu ¼kLk ykÔÞwt
íÞkhu nwt ÃkqhuÃkqhku MðMÚk sýkÞku. ÃkAe íku s rËðMku {Lku hò ykÃke. Ãký ykx÷wt
çkÄwt ÷kune Lkef¤ðkLkwt fkhý yíÞkh MkwÄe fkuR òýíkk Lk níkk. íkuÚke {U Mkk[e
ðkík ònuh fhe. {U {khe rË÷økehe sýkðe çkunkuþe fçkq÷ fhe. yk «Mktøk
yux÷k {kxu ÷¾e sýkÔÞku Au fu, fkuRÃký ykuÃkhuþLk fuMk{kt zkuõxhku Mkq[Lkk
ykÃkðkLkwt fËk[ ¼q÷e òÞ íkku yk {khk «MktøkLku òýLkkh çkeò fkuR ykðe
¼q÷ fhu Lknª, íkÚkk yk «ÞkuøkÚke suLku ÷k¼ ÚkÞku nkuÞ íku, çkeò fkuR suLku
«kýLke MðåAíkk Lkk ÚkR nkuÞ íkuðk {kýMk fu MkkÄfLku rþ¾ðkzu Lknª.
WÃkhLkk «ÞkuøkÚke W÷xku «Þkuøk, ïkMkLku AkuzðkLkku, ykuþkuLke æÞkLk
rðrÄyku{kt ykðu Au. íku nhíkkt Vhíkkt, fk{fks fhíkkt fhíkkt Ãký yðkhLkðkh
ÞkË ykðu íÞkhu Äe{k ykt[fk ykÃke ïkMk AkuzðkÚke þhehLke ytËh hnu÷k
«ký{ktLkku f[hku çknkh fkZe Lkk¾ðkÚke {kLkrMkf þktrík ðíkkoÞ Au. yk «Þkuøk
ÓËÞLke fkuR rçk{khe Lkk nkuÞ íkuðe ÔÞÂõíkyku Mkðkhu ¼qÏÞk Ãkuxu ËMk r{rLkx
MkwÄe yufÄkhku Ãký fhe þfu Au. ykuþkuLkk Mkr¢Þ æÞkLkLkk «Úk{ [hýLke yk
yuf rðrÄ Au.
m m m
40
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
5. Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
(1) økuMk-MkøkzeLkku fkpf ¾qÕ÷ku hne økÞku ! :-
yk «Mktøkku {khk SðLkLkk ykÞw»kLkk ¢{ «{kýu LkÚke, Ãkhtíkw fÁýkLke
rðþu»kíkk «{kýu Au. yuf ð¾ík {khk þhehLku yuf yfM{kík ÚkÞu÷ku. íku ð¾íku
{øks{kt n¤ðwt nu{hus ÚkR økÞu÷wt, íkuLkk fkhýu ÞkËþÂõík ykuAe ÚkR økÞu÷e.
íku ð¾íku nwt y{ËkðkË Lkðk ðkzs{kt {khk çktLku ¼ºkeòLke ÄtÄkfeÞ ykuVeMk{kt
hnuíkku níkku. íkuLke Mkk{u çktLku ¼ºkeòyku ÃkkuíkkLkk {fkLk{kt hnuíkk níkk. nwt
{khk ¼kusLk yLku sYhe r¢Þkyku Ãkqhíkku {khk ¼ºkeò ©e y{]ík÷k÷Lkk
{fkLk{kt ykð ò fhíkku. ykurVMk{kt yuf økuMkLke Mkøkze hk¾u÷e níke. nwt fkuR
fkuR ð¾ík íku MkøkzeLkku WÃkÞkuøk [k çkLkkððk yLku Ãkkýe økh{ fhðk {kxu
fhíkku níkku. nðu, {Lku nu{hus ÚkÞu÷wt íku ð¾íku yuf ð¾ík hkíkLkk Mk{Þu [k
çkLkkÔÞk ÃkAe økV÷íkLkk fkhýu økuMkLke MkøkzeLkwt çkeswt çkxLk [k÷w fÞko ÃkAe
çktÄ fhðkLkwt ¼q÷e økÞu÷ku. íku{ktÚke økuMk çknkh ðÌkk fhíkku níkku. {Lku {øksLkwt
nu{hus ÚkÞu÷wt nkuðkÚke ðkMk ykðíke Lk níke. ð¤e, ykurVMk{kt nwt yuf÷ku s
níkku. Mkøkzeðk¤k Y{{kt xâwçk ÷kRx Ãký [k÷wt hne økÞu÷e yLku su ¾tz{kt nwt
ykhk{ fhíkku níkku, íku ¾tz{kt Ãký ÷kRx [k÷w níke. yk rçkÕzªøk{kt çkeòt
yZkh fwxwtçkku hnuíkkt níkkt. íku çkÄktLkk {fkLkku{kt hkíkLkku Mk{Þ nkuðkÚke ÷kRxLke
xâwçkku yLku økku¤k [k÷w níkk. ð¤e hkíkLke hMkkRLkku Mk{Þ nkuðkÚke Mkøkzeyku
Ãký [k÷w s níke. ykðe ÂMÚkrík{kt ÷øk¼øk çku Úke yZe f÷kf MkwÄe çkkx÷k{ktÚke
økuMk ðnuðkLkku [k÷w hÌkku. íÞkhÃkAe ÃkzkuþeykuLku ðkMk ykððkÚke íkÃkkMk fhíkkt
òý ÚkR fu, íku {khk Y{Lke Mkøkze{ktÚke økuMk ðne hÌkku Au. íÞkhu {khk ¼ºkeòLku
VkuLk fheLku çkku÷kðe ÷eÄk yLku çkeò çku ºký Ãkzkuþeykuyu ykðeLku MkøkzeLkwt
çkxLk çktÄ fÞwO yux÷u økuMk çktÄ ÚkÞku. çkkheçkkhýkt ¾ku÷e LkkÏÞkt yLku çkÄk
Ãkt¾k [k÷w fÞko yux÷u Úkkuzeðkh{kt Mkøkze{ktÚke Lkef¤u÷ku çkÄku økuMk çknkh
Lkef¤e økÞku.
ykðk ¼Þtfh «Mktøk{ktÚke {Lku Ãkh{ f]Ãkk¤w Ãkh{kí{kyu ykçkkË
heíku çk[kÔÞku íku{ nwt Mk{swt Awt. fkhý fu çku yZe f÷kf MkwÄe yZkh {fkLkku{kt
41
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
÷kRxLke xâwçkku yLku økku¤k íkÚkk fkuR fkuRLke økuMk Mkøkzeyku [k÷w níke. íkuðk
Mk{Þ{kt çkÄkt {fkLkku{kt ¼hÃkqh økuMk ¼hkR økÞku níkku, Aíkkt Mk¤økðk ÃkkBÞku
Lknª. òu Mk¤øÞku nkuík íkku yZkh fwxwtçkku{kt hnuLkkhk {kýMkkuLke yLku íku{Lkk
Mkk{kLkLke þe Ëþk ÚkR nkuík? ð¤e íkuLke ÷k[kheÚke {khe yLku {khk çku
¼ºkeòykuLke þe Ëþk ÚkR nkuík? {Lku «¼wLke «kÚkoLkk þçËku{kt íkku ¾kMk
ykðzíke s LkÚke, Aíkkt íku ËÞk¤wyu fuðe {nkLk ykVík{ktÚke {Lku ykçkkË heíku
Wøkkhe ÷eÄku ! íkuLkku yk {nkLk WÃkfkh «Úk{ «Mktøk íkhefu sýkðwt Awt.
MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke çkúñð»kkoYÃku fÁýk íkku {khk Ãkh yá~Þ heíku
ynLkeoþ ðhMke s hne Au. íkuLkwt þçËku{kt ðýoLk ÚkR þfu íku{ LkÚke. nwt su yk
«MktøkkuLkwt ðýoLk fhe hÌkku Awt íku á~Þ «Mktøkku Au.
(2) {kuxh MkkÞf÷u {nk÷ðkLke {tþkyu {¤e {nkÔÞÚkk ! :
yuf ð¾ík nwt {khk {kuxk ¼ºkeò ©e y{]ík÷k÷ MkkÚku {kuxh MkkÞf÷
Ãkh çkuMkeLku sR hÌkku níkku. {Lku yíÞkh MkwÄe Úkkuzk «{ký{kt MkkÞf÷ rMkðkÞ
çkeswt fkuR ðknLk [÷kðíkkt ykðzíkwt Lkníkwt. {khk ¼ºkeò ©e y{]ík÷k÷Lkku
«u{ {khk Ãkh rðþu»k hnu Au. íkuÚke {Lku {kuxh MkkÞf÷ rþ¾ðkzðkLkku íku ð¾íku
íku{Lku ¼kð òøÞku. nwt Ãký íku ð¾íku íkiÞkh ÚkR økÞku. íku{ýu {Lku íkuLkwt ¿kkLk
Mkkhe heíku Mk{òÔÞwt. íku ð¾íku {khe ÞkËþÂõík çkhkçkh Lk níke. nk÷ Ãký
LkÚke. Aíkkt Ãký {kuxh MkkÞf÷ rþ¾ðkLkk W{tøk{kt yntfkhðþ ÚkR {U nk
Ãkkze ËeÄe fu ‘{Lku çkhkçkh ÞkË hne økÞwt.’ yux÷u y{]ík÷k÷u {Lku ykøk¤
çkuMkkze íku ðknLk [k÷wt fhðkLke yk¿kk fhe. {U rþÏÞk íku «{kýu {kuxh MkkÞf÷Lkwt
yuLSLk [k÷w fÞwO. {kuxh MkkÞf÷ hkuz Ãkh Ëkuzðk ÷køke. Ãký ßÞkt [k÷w ÚkR
fu nwt rþ¾u÷wt ¿kkLk øk¼hkx{kt ¼q÷e økÞku yLku {kuxh MkkÞf÷ Äe{e fhðkLku
çkË÷u ðuøk ðÄkhðk s ÷køÞku. nwt yu Ãký òýíkku níkku fu nwt su f¤ Vuhðwt Awt,
íku ðuøk ðÄkhðkLke Au. nwt {Lk{kt ðuøk Äe{ku fhðkLkwt ÞkË fhíkku s hÌkku, Ãký íku
ÞkË ykÔÞwt s Lknª yLku {kuxh MkkÞf÷ íkku Ãkqhòuþ{kt Ëkuzðk ÷køke. y{]ík÷k÷
ðkhtðkh {Lku [uíkkðu òÞ Ãký fu{uÞ fÞwO Äe{wt fhðkLkwt ÞkË ykÔÞwt s Lknª. {Lku
íkku {Lk{kt øk¼hk{ý ÚkR fu yksu ¼khu yfM{kík Lk¬e Au, ¼khu ½kÞ÷ ÚkR
sðkþu fu {kuíkLku ¼uxkþu Ãký «¼wLke {hS ftRf swËe s níke. yux÷k{kt
42
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
ðknLk hkuzLkk Zk¤ ÃkhÚke Lke[u Qíkhe økÞwt yLku yuf ò¤k{kt ¼hkR yxfe
økÞwt. ðknLkLkwt Þtºk íkku [k÷w s hÌkwt Ãký ËkuzðkLkwt yxfe økÞwt. y{u çkÒku Lke[u
Ãkze økÞk. {khk ¼ºkeò ©e y{]ík÷k÷u Q¼k ÚkRLku Äe{u hneLku ðknLkLkk
yuLSLkLke økíke çktÄ fhe. íkÃkkMk fhe íkku {kuxh MkkÞf÷ Mk÷k{ík hne níke.
y{u çkÒku Ãký ykçkkË heíku çk[e økÞk. Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke y{khk çktLku Ãkh
fuðe fÁýk ! íÞkhÃkAe ©e y{]ík÷k÷u {kuxh MkkÞf÷ ½h íkhV [÷kðe. y{u
çktLku Lkðk ðkzs íku{Lkk ½uh ÃkkAk ykÔÞk íku ð¾íku hkºku ¼sLk MkíkMktøk hk¾u÷ku
nkuðkÚke y{khk MkËTøkwY ©e AøkLkËkMkS {nkhks ykðu÷k níkk. íku{Lku y{u
yk Mk½¤e çkeLkk sýkðe yux÷u íku{ýu yLku {khk {kuxk¼kR ©e y{]ík÷k÷Lkk
rÃkíkk©e AøkLkËkMk çktLkuyu y{kuLku XÃkfku ykÃÞku yLku ykðwt MkknMk Lknª fhðkLkku
çkkuÄ ykÃÞku. Aíkkt {khk ¼ºkeò ©e y{]ík÷k÷ íkku MkknrMkf çkwrØLkk nkuðkÚke
íku{Lkk rË÷{kt ¾kMk øk¼hk{ý ÚkR Lk níke íkuÚke fnuðk ÷køÞk fu “nwt
y{hËkMkLku nðu ÃkAeÚke {kuxhMkkÞf÷ sYh rþ¾ðkzeþ” (íku ð¾íku MkËTøkwY©e
AøkLkËkMku {kYt Lkk{ y{hËkMk hk¾u÷wt níkwt.) Ãký {khku «f]rík-Mð¼kð
¼w÷fýku nkuðkÚke {U Vhe õÞkhuÞ íku {kxu íkiÞkhe çkíkkðe LkÚke. yu íkku Xef
ðkík Au Ãký yk «Mktøk{kt ðnk÷k «¼wLke fÁýk íkku swyku ! nwt íkku íkuLku ÞkË
fhðkLkwt ¼q÷e Ãký òô Awt, fkuR fkuR ð¾ík Ä{o rðÁØ ðíkoLk Ãký fÁt Awt !
Aíkkt íku {khe fuðe Mkt¼k¤ ÷R hÌkku Au ! ykðk ËÞk¤wLku þçËku{kt þe WÃk{k
ykÃke þfkÞ !
(3) ºký fqíkhktLkk ºkkMk{ktÚke çk[kð !
nwt «kÚkr{f rþûkfLke Lkkufhe fhíkku níkku íÞkhu yuf ð¾ík {khe çkË÷e
¾uzçkúñk huÕðu MxuþLk þk¤k{kt ÚkÞu÷e. íku huÕðu MxuþLkÚke Úkkuzu Ëqh Võík ºký s
½hLkku fåAe Ãkxu÷kuLkku ftÃkku níkku. íku ð¾íku [qtxýe Mk{Þu yuf ð¾ík {Lku {íkËkh
ÞkËe fhðkLkwt fk{ MkkUÃkkÞu÷wt. íku fkÞo {kxu nwt sðk LkeféÞku. ftÃkk{kt «ðuþ
Ãknu÷kt yuf rËðk÷Lkwt ykuXwt níkwt íku{kt ÚkRLku sðkLkwt níkwt. {U suðwt íku ykuXwt ÃkMkkh
fÞwO íÞkt íkku çku ðk½ suðk {kuxk fqíkhk yLku yuf {kuxe fqíkhe yufË{ Q÷¤eLku
ºkýu íkhVÚke {khk Ãkh yk¢{ý fhðk ÷køÞkt. íku ð¾íku ftÃkk{kt hnuíkkt çkÄkt s
{kýMkku ½hÚke Úkkuzu Ëqh íku{Lke s{eLk{kt ¾uíkeLkwt fk{ fhíkkt níkkt. yux÷u íku
43
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
søÞkyu ºký fqíkhkt yLku {khk rMkðkÞ fkuR nksh níkwt Lknª. ºkýu fwíkhkt ºkýu
çkkswÚke òuhÚke ¼Mkíkkt òÞ yLku {khe íkhV ÄMkíkkt òÞ. ykðe ¼ÞsLkf
ÃkrhÂMÚkrík{kt nwt íkku çknwt s øk¼hkR økÞku yLku {Lk{kt ÚkÞwt fu, yksu sYh yk
fqíkhkt {khk þhehLku Vkze ¾kþu ! yux÷k{kt ËÞk¤wt «¼wLke fÁýkÚke íÞkt Ãkzu÷wt
yuf LkkLkwt ÷kfzkLkwt Mxq÷ òuðk{kt ykÔÞwt. nwt íku ÷RLku fqíkhktLke Mkk{u Ähíkku òô
yLku òuhÚke Ãkkufkhku Ãkkzíkku òô. Ãký Mxq÷ yuf íkhV Vuhðwt íÞkt íkku çku fqíkhkt
çkeS çku çkkswÚke ÄMke ykðu. ykðwt fÁýksLkf á~Þ Úkkuzeðkh [kÕÞwt íÞkt íkku íku
¾uzqíkLke yuf Lkkufhkýe {khe çkq{ku Mkkt¼¤e økR yLku fqíkhktLku hkufðkLkk Ãkkufkhku
fhíke Ëkuzíke ykðe ÃknkU[e. fqíkhktLku LkMkkze {qõÞkt. {khk þheh{kt ïkMk Äehu
Äehu þktík Ãkzâku ! Ãkh{ fÁýkMkkøkh MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke yk fuðe {kuxe
fYýk ! {khku òLk yk heíku ¼Þtfh ykVík{ktÚke çk[e økÞku !
(4) «kýeykuLkku Mð¼kð ! :-
yk «Mktøk «kýeykuLkk Mð¼kð rðþu ÄkŠ{f rð¿kkLk òýðk suðwt
nkuðkÚke sýkðwt Awt. yk fkÞo fheLku ½uh ykÔÞk ÃkAe {Lku rð[kh ykÔÞku fu
ykðk ½kíkfe-®nMkf «kýeykuÚke þe heíku ði¿kkrLkf heíku çk[e þfkÞ ? Úkkuzeðkh
ÃkAe W¥kh MkqÍTÞku fu : yòÛÞk MÚk¤kuyu síkkt, ykðkt «kýeykuLku ¾ðhkððk
{kxu Úkkuzku ¾kuhkf MkkÚku ÷R sðk{kt ykðu yLku ßÞkhu Mkk{u {¤u íÞkhu «u{Úke
¾ðhkððk{kt ykðu íkku çk[kð ÚkR þfu ¾hku ! yk rð[kh ÃkAe çkeòu yuf
rð[kh ykÔÞku fu, {khk ½hÚke ftÃkku LkSf s Au. íkku fqíkhkt {kxu Úkkuze hkux÷eyku
MkkÚku hk¾eLku íÞktÚke Ãkeðk {kxu Akþ ÷uðk sðwt. yk{ rð[khe {Lk{kt ®n{ík
Ähe ðnk÷k f]Ãkk¤wt Ãkh{kí{k Ãkh rðïkMk Ähe Úkkuzkf rËðMkku ÃkAe yk fkÞo
þY fÞwO. ßÞkt ftÃkkLke MkhnË{kt ÃknkUåÞku fu, Mkk{u yuf s fqíkhe ykðíke
Ëu¾e. LkSf ykðe íÞkhu «u{Úke hkux÷eLkku yuf xqfzku íkuLkk {kUZk Mkk{u LkkÏÞku.
fqíkhe íkku Ãknu÷ktLkwt ®nMkf ðíkoLk íkhík s ¼q÷e økR yLku «u{Úke ÃkqtAze
ÃkxÃkxkððk ÷køke. ÃkAe íkku ºký, [kh xqfzk ðkhkVhíke ¾ðhkÔÞk. yux÷u
fqíkhe yLku {khk ðå[u «u{MktçktÄ çktÄkR økÞku ! {U «¼w ÃkhLkk rðïkMkLkku ïkMk
÷eÄku yLku ¾wþ ÚkÞku. ÃkAe íkku ykðwt Ëhhkus [k÷ðk ÷køÞwt. nwt Ëhhkus Akþ
÷uðk síkku yLku fwíkhe MkkÚku ykðku «u{ ÔÞðnkh fhíkku. íÞkhÃkAe íkku ßÞkt
44
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
yòÛÞk MÚk¤u sðkLkwt ÚkkÞ íÞkhu hkux÷e fu rçkMfex MkkÚku hk¾ðk ÷køÞku yLku
yíÞkhu Ãký nwt íku{ fÁt Awt. fqíkhktLkwt fhzðkLkwt fkhý ykuAwt Ãký íku{Lku Úkkuzwtf
Ãkku»ký ykÃkeLku ykLktË fhðkLkwt fkhý {khu {kxu ¾Yt ! {khk yk ðíkoLkÚke çkesu
çkÄu íkku fqíkhkt ¼Mkíkkt çktÄ ÚkÞkt Ãký yuf ð¾íku ÄkÞko fhíkkt rðÃkrhík Ãkrhýk{
Ãký ykÔÞwt !
nwt økk{ ÷kuËhk íkk. rðòÃkwh{kt {kYt ÄkŠ{f Ãkku»ký fhðk {kxu MkËTøkwY
©e AøkLkËkMk {nkhksLkk ½uh hnuíkku níkku. íku ð¾íku {khu yuf fkÞo {kxu yuf
Vr¤Þk{kt sðkLkwt ÚkÞwt. {U hkux÷eLkk xqfzk MkkÚku hk¾u÷k níkk. íku Vr¤Þk{kt
«ðu~Þk ÃkAe Úkkuzeðkh{kt s yuf LkkLke Mkh¾e fqíkhe {khe Mkk{u ðkhtðkh ÄMke
ykðu yLku ¼MÞk fhu. íkuLke Mkk{u hkux÷eLkk xqfzk ÄÁt Ãký ¾kÞ Lknª yLku
¼MkðkLkwt yLku {khe Mkk{u ÄMkðkLkwt fk{ [k÷wt hk¾u. íkuLku òuR çkeS yuf íkuLkkÚke
LkkLke fqíkheyu Ãký Ãknu÷e fqíkheLku òuR ¼MkðkLkwt yLku ÄMkðkLkwt fk{ [k÷wt fhe
ËeÄwt. Ãknu÷e fqíkhe {kxu Lkk¾u÷k hkux÷eLkk xqfzk çkeS LkkLke fqíkhe ¾kR òÞ
¾he, Ãký ¼MkðkLkwt yLku ÄMkðkLkwt çktÄ Lkk fhu, fkhý fu Ãknu÷e fqíkhe çktÄ
fhíke Lk níke. yk òuR Vr¤Þk{kt hnuíkkt çkeò {kýMkkuyu çktLku fqíkheykuLku
LkMkkze {qfe, yux÷u {kÁt fk{ nwt fhe þõÞku. yk çku «Mktøkku yux÷k {kxu
÷ÏÞk Au fu, fqíkhkt Ãký fuðkt ÷k÷[Lku ðþ ÚkR òÞ Au ! yLku yu{ktÞu fkuR
fkuR íkku ÃkkuíkkLke «{krýfíkk ò¤ððk ÷k÷[Lke Ãkhðk Ãký fhíkkt LkÚke. íku{
{kýMkku{kt Ãký sux÷k {kuxk nkuÆuËkhku nkuÞ íku{ {kuxe ÷k÷[ Ähðe Ãkzu Au yLku
fkuRf s yuðk «{krýf nkuÞ Au fu ÷kt[Áïík rçk÷fw÷ ÷uíkk LkÚke yLku fk{
çkLkíke íkkfeËu yLku ÃkqhuÃkwhe fk¤S ÄheLku fhíkk nkuÞ Au ! yLku íku{kt s ykLktË
{kýíkk nkuÞ Au, yu Mkk[wt «{krýf SðLk fnuðkÞ. Aíkkt íkuLke MkkÚku ÃkkuíkkLke
Ãknu[kLk fhðk {kxu Mkk[k MktíkLku þkuÄe ÃkkuíkkLkk MðYÃkLke ¾kus fhu íkku ÃkwhuÃkwÁ
tMkk[wt SðLk SÔÞk fnuðkÞ !
(5) nzfkÞk fqíkhkLke nzVuxÚke çk[kÞwt ! :-
{khe «kÚkr{f rþûkfLke Lkkufhe Rzh íkk÷wfkLkk økktXeyku÷ økk{Úke
þY ÚkÞu÷e. LkkufheLke þYykík{kt s òuzuLkk yuf ͪsðk Lkk{u LkkLkk økk{Úke
Ãkw»ÃkkLktË Lkk{u yuf MkkÄw økktXeyku÷ økk{{kt yðkhLkðkh LkkLkkt LkkLkkt ykÏÞkLk-
45
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
îkhk ¼sLk fhðk ykðíkk níkk. {Lku íkuLkwt ykf»koý ÷køkðkÚke nwt ¼Âõík¼kð{kt
Lkðk Lkðe íku{Lke MkkÚku òuzkR økÞku. {khu íku{Lke MkkÚku økkZku «u{MktçktÄ çktÄkR
økÞku nkuðkÚke nwt Ãký yðkhLkðkh ͪsðk økk{u síkku. yuf ð¾ík WLkk¤kLke
Éíkw{kt nwt íku MkkÄwLkwt ykÏÞkLk-¼sLk Mkkt¼¤ðk {kxu ͪsðkøkk{u økÞu÷ku, íku
ð¾íku MkðkhLke rLkþk¤ níke, yux÷u hkíku {kuzu MkwÄe ykÏÞkLk-¼sLk-rfíkoLk-
Mkkt¼éÞk ÃkAe yrøkÞkhMkLke ysðk¤e hkík nkuðkÚke nwt ͪsðkÚke økktXeÞku÷
Ãkhík ykððk {kxu LkeféÞku. hMíkk{kt çku ¾uzqíkku ÃkkuíkkLkk ¾uíkh{kt h¾uðk¤e
fhðk síkk níkk. ÃkqAÃkhA fhíkkt {U {khe yku¤¾ký ykÃke yLku {kuze hkíku
ͪsðkÚke økktXeÞku÷ sðkLkwt fkhý çkíkkÔÞwt. ÃkAe Aqxk Ãkzíke ð¾íku íku{ýu
{Lku [uíkÔÞku fu “æÞkLk hk¾eLku sòu, yuf fqíkÁt nzfkÞwt ÚkÞwt Au, íkku MkkðÄkLk
hnuþku” {ut {khk {Lk{kt fÌkwt “nðu íkku hk{Lkkt h¾ðk¤kt Au, íku{Lke {hS nkuÞ
íku Mkk[e !” yuðku ¼kð hk¾e {U ykøk¤ [k÷ðkLkwt þY fÞwO. íÞkt MkwÄe íkku
yrøkÞkhMkLkku [tÿ Ãký yMík ÃkkBÞku yLku ð¤e ykøk¤ sðkLkku hMíkku ðkt½kt-
fkuíkhðk¤ku yLku Ÿzkýðk¤ku níkku. hMíkk{kt ¼Uþfk Lkk{Lke LkËe yku¤tøkðkLke
ykðíke níke. íÞkt fkuR fkuR ð¾ík òuzuLkk zwtøkh{ktÚke ðk½ Ãkkýe Ãkeðk ykðíkku
yu{ íÞktLkk ÷kufku fnuíkk níkk. nwt íkku hk{ M{hý fhíkku íkuLkk rðïkMku [kÕÞku
síkku níkku. yu{ fhíkkt fhíkkt nwt {khk hnuXkýLkk økk{Lkk økkUËhu «¼w f]ÃkkÚke
Mk÷k{ík ÃknkU[e økÞku. hMíkku y{khe «kÚkr{f þk¤k ÃkkMku ÚkRLku síkku níkku.
íku ð¾íku {khe økheçkeLkk fkhýu nwt ½rzÞk¤ hk¾íkku Lk níkku. Ãký rLkþk¤
ÃkkMku ykÔÞku íÞkhu hkíkLkk ºký ðkøÞkLkk xfkuhk Mkt¼¤kÞk. íÞktÚke ½uh ykÔÞku
íÞkhu Ãkzkuþe yLku {fkLk {kr÷f MkqR hnu÷kt níkkt. nwt síke ð¾íku çkesu rËðMku
MkqÞkuoËÞ ÚkÞk ÃkAe ykððkLke økýºkeyu {khe {fkLk {kr÷f ÃkzkuMký rðÄðk
yLku ð]Øk çkkRLku {khk ½hLku íkk¤w {khe íkuLke [kðe ykÃkeLku økÞu÷ku níkku.
íkuÚke {kuze hkºku íku{Lku søkkzðkLkwt Xef ÷køÞwt Lknª yux÷u {khk ½hLke çknkh
yuf ¾kx÷ku Ãkzu÷ku níkku íku{kt {kÚkk Lke[u yuf ¾k÷e Úku÷eLkwt ykuþefwt fheLku
MkqR økÞku. Úkkuzeðkh{kt Mkðkh ÚkÞwt. nwt Ÿ½{ktÚke òøÞku íkku íkhík s òÛÞwt fu
Úkkuzk Mk{Þ Ãknu÷kt s {khk ½hLke Mkk{u s yuf çkkR Ëkíký fhíkkt níkkt íku{Lku
Ãku÷wt nzfkÞwt fqíkÁt fhzeLku, ykøk¤ síkkt çkeò yuf ¼kRLku fhzeLku LkkMke økÞwt
níkwt !
46
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
{Lku rð[kh ykÔÞku fu, “nu Ônk÷k hk{ íkU {kÁt fuðwt hûký fÞwO ! nwt
hMíkk{kt fqíkhkLkk Ãktò{kt s níkku yu{ fnuðkÞ, ð¤e ½uh ykÔÞk ÃkAe Ãký su
çkkRLku íku fqíkÁt fhze økÞwt íkuLke Mkk{u s {kÁt ½h níkwt íku{ Aíkkt {Lku ðnk÷kyu
ykçkkË heíku Mk÷k{ík hkÏÞku ! yk Ãký fuðe fÁýk fnuðkÞ ! yk ðkík fkuR
ykÄwrLkf rð[khMkhýeLkk {kýMkLku fËk[ ÷køku fu, ykðwt íkku ÞkuøkkLkwÞkuøk çkLkíkwt
nkuÞ. íkuðk {kýMkkuLku su ÷køku íku íku{Lku {wçkkhf Ãký {Lku íkku Ônk÷k «¼wLke
ykçkkË fÁýk ÷køke ! nzfkÞk fqíkhkÚke Ãký çk[kÔÞku yLku ðk½Lke LkshÚke
Ãký çk[kÔÞku ! Ônk÷kLkku fux÷ku ÄLÞðkË ! fux÷ku WÃkfkh !
yk rMkðkÞ çkeò LkkLkk LkkLkk yLkuf «Mktøkkuyu Ônk÷kyu {khk Ãkh
fÁýk ðhMkkðe Au. {khk SðLk{kt yLkufðkh LkkLkkt {kuxkt ®[íkksLkf Mktfxku
ykÔÞkt Au íku çkÄe ð¾íku ÃÞkhk «¼wyu {khk Ãkh ðnkh fheLku {Lku QøkkÞkuo Au.
{kÁt SðLk s íku [÷kðe hÌkku Au. ykðku «u{ ¼ÂõíkLkku hMíkku çkíkkðLkkh Mktík,
MkkÄw, MkßsLk, ¼õík, ÃÞkhk MkËTøkwY yLku Ãkh{kí{kLkku y¾tz WÃkfkh ! y¾tz
ÄLÞðkË ! y¾tz «ýk{ !
(6) Mkt[khçktÄe{kt Ãký Mk÷k{ík ! :
{U «kÚkr{f rþûkfLke LkkufheLkwt MðiÂåAf hkSLkk{wt ykÃÞwt íÞkhu {khk
{kuxk¼kRyu ¾heËu÷e {k÷ðknf økkze (xÙf) {khku Mkk{kLk ÷uðk {kxu LkkufheLkk
AuÕ÷k MÚk¤u íkktËr÷ÞkftÃkkyu ykðu÷e. íÞktÚke Mkk{kLk¼he ÷kuËhk økk{u
økwÁSLkk ½uh QíkkhðkLkku nkuðkÚke íÞkt sRLku {k÷ QíkkheLku ÃkkAk y{ËkðkË
síkkt hkíkLkk {kuzwt ÚkÞu÷wt. íku ð¾íku fkuR fkhýkuMkh y{ËkðkË{kt fh^Þw (Mkt[kh
çktÄe)Lkku y{÷ ònuh ÚkR økÞu÷ku níkku. nðu fh^Þw ð¾íku çkòh{kt ÚkRLku
sðwt íku íkku Mkhfkhe økwLkku økýkÞ. Aíkkt fkuR WÃkkÞ Lk nkuðkÚke MkËTøkwÁ Ãkh{kí{k
WÃkh ¼hkuMkku hk¾e fh^Þw{kt Ãký økkze [k÷w hk¾e. íku ð¾íku fh^ÞwçktÄeLkk
f{o[kheÞku Ãký çkòh{kt Vhíkk níkk. Vhs çkòðíkkt çkòðíkkt {kuxk¼kRLke
økkze WÃkh Ãký Lksh íkku Ãkze nþu. Aíkkt fkuR f{o[kheyu fkuRÃký þçË Wå[kh
fÞkuo Lknª yLku økkze Mk÷k{ík {khk {kuxk¼kRLkk íku ð¾íkLkk rLkðkMkMÚkkLku
ÃknkU[e økR.
47
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
yk LkkLkku Mkh¾ku çkLkkð økýkÞ Aíkkt Ãký MkËTøkwÁ Ãkh{kí{kLke
fÁýkLkku yuf [{ífkh fnuðkÞ ! íku ÞkË ykððkÚke sýkðwt Awt.
(7) ÕÞwLkk - {kuÃkuz MkkÚku xfhkð ! :
nwt ©e MkËTøkwY AøkLkËkMkLkk rLkðkMkMÚkkLku ÷kuËhk økk{u hnuíkku níkku.
íku yhMkk{kt y{ËkðkË Lkðk ðkzs{kt {khk {kuxk¼kRLkk yðMkkLk ÃkAe Ãknu÷e
s yrøkÞkhMku nwt ©e zkÌkk¼kR [kiÄhe Lkk{u yuf ¼õíkr{ºkLke MkkÚku sqLkk
ðkzsÚke QíkheLku rfhýÃkkfoðk¤k hkuz Ãkh ÚkRLku Lkðk ðkzs Ãkøku [k÷eLku
ðkíkku fhíkku sR hÌkku níkku. íkuðk{kt ©e zkÌkk¼kRyu ðkík fhe fu Úkkuzeðkh
ÃkAe ykÃkýu hkuz ¢kuMk fheLku Mkk{e çkkswyu sRþwt. Ãký íku Äe{uÚke çkkuÕÞk
nkuðkÚke {khk Mkkt¼¤ðk{kt çkhkçkh ykÔÞwt Lknª. íkuÚke íku{ýu ykswçkksw òuRLku
nk÷ hkuz yku¤tøkðkLkwt fÌkwt Au yu{ Mk{S {U ÃkkA¤ òuÞk rðLkk íkhík s hkuz
yku¤tøkðkLkwt [k÷w fhe ËeÄwt. ©e zkÌkk¼kRyu {Lku Äe{u çkku÷eLku hkuõÞku Ãký
¾hku, Aíkkt {kY {Lk ðuøk{kt nkuðkÚke íku{Lkk þçËku Mkkt¼éÞk rðLkk çku zøk÷kt
s Mkk{e íkhV [kÕÞku fu íkhík s yuf ÕÞqLkkðk¤kLke yzVuxu ykðe økÞku. nwt
s{ýk nkÚk{kt ¾¼uÚke ðÄw Ãkzíkku ½kÞ÷ ÚkÞku yLku ÕÞqLkk Ãkh çkuXu÷kt çku Ãkrík-
ÃkíLke rnLËe¼k»ke níkkt íku Ãký Lke[u Ãkze økÞkt yLku {Lku XÃkfku ykÃkeLku [k÷íkkt
ÚkÞkt. {U Mkk{k íku{Lkk Ãký Mk{k[kh ÃkqAâk fu “ík{Lku íkku ðkøÞwt LkÚke Lku !”
Ãký íkuLkku W¥kh ykÃÞk rðLkk íkuykuyu ÕÞqLkk Ëkuzkðe {qõÞwt, fkhý fu íku{Lku
¼Þ nþu fu, “fkuR ÕÞqLkkLkku Lktçkh ÷¾e ÷uþu íkku fuMk Úkþu” Ãký {khu {khku s
ðktf nkuðkÚke fuMk fhðkLke ¼kðLkk níke Lknª. yux÷k{kt ÃkkA¤Úke ykðLkkh
çkeò ¼õíkku ykðe ÃknkUåÞk yLku {Lku yuf ¼kzqíke rhûkk{kt çkuMkkze ¼õíkku
Mkrník y{u çkÄk {khk {kuxk¼kR ©e AøkLkËkMkLkk rLkðkMkMÚkkLku ykðe
ÃknkUåÞk. íku ð¾íku y{khk økwÁ ©e AøkLkËkMkS {nkhks Ãký Mkk{e çkkswÚke
ykðe ÃknkUåÞk. yfM{kíkLke ðkík òýeLku Mkðuoyu ykïkMkLk ykÃÞwt. fkuRyu
Úkkuzku Úkkuzku XÃkfku Ãký ykÃÞku. íÞkt y{kYt çkÄktLkwt Mðkøkík fheLku íkhík s
Mkkhðkh yÃkkððk {kxu nkzðiãLkk íÞkt {khk ¼ºkeò ©e [tËw÷k÷ {Lku ÷R
økÞk. nkzðiãLkku WÃkkÞ [k÷u íku{ Lkk nkuðkÚke íku{ýu nkzfktLkk {eXk¾¤e{kt
48
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
ykðu÷k Ëðk¾kLkk{kt zkp. ©e hksuLÿ þkn ÃkkMku ÷R sðkLke Mk÷kn ykÃke. íku
Ãknu÷kt yuõMkhuÚke sYhe Vkuxk ÷uðkÞk. hkíkLkku Mk{Þ níkku. zkuõxh çknw
Mkuðk¼kðe yLku «u{e nkuðkÚke íkhík s {khk fuMkLke Mkkhðkh nkÚk{kt ÷eÄe
yLku ykuÃkhuþLk Ãký fhe ËeÄwt. ykuÃkhuþLk fÞko ÃkAe ÷øk¼øk [kh {rnLku
ÃkwhuÃkwhku ykhk{ ÚkÞku. ftR ¾kuz¾ktÃký hnuðk Lk Ãkk{e. yk yfM{kík Úkðk{kt
{khk ÃkqhuÃkqhk çku¼kLkÃkýkLkwt s fkhý níkwt. su füËkÞf «Mktøk fu rçk{khe
ykðu Au íku {kýMkLkk çku¼kLkÃkýkLkwt s fkhý nkuÞ Au. Aíkkt yk «Mktøk ÷¾ðkLkwt
fkhý yux÷wt s Au fu, nwt íkku çku¼kLk hÌkku Aíkkt Ônk÷k fÁýkMkkøkh Ãkh{kí{kyu
{kYt MkhMk heíku hûký fÞwO. fkhý fu òu ÕÞqLkkðk¤ku Ãknu÷kt Lk ykÔÞku nkuík yLku
nwt çku s zøk÷kt ykøk¤ ðæÞku nkuík íkku ÃkkA¤ çku çkMkku Ëkuzíke ykðíke níke. nwt
íkuLke Lke[u ykðe økÞku nkuík íkku þheh níkwt Lk níkwt ÚkR òík yLku çkMk Ãký ŸÄe
Ãkzíkkt çkMkLku yLku çkeò ÃkuMkuLshkuLku Ãký LkwfþkLk Úkkík yLku yu.yu{.xe.yuMk.
¾kíkw rçk[khk zÙkRðhLkku sðkçk ÷uík yLku nuhkLk fhík. yux÷u nwt yu{ Mk{sw
Awt fu, þq¤eLkku ½k MkkuÞÚke ðnk÷k «¼wyu Ãkqhku fhkÔÞku. íkuLke fÁýkLkku Ãkqhku
yk¼kh!
ðÄw fÁýk íkku yu níke fu, Mkkhðkh fhLkkh zkuõxh çknw «u{e yLku
Mkuðk¼kðe {¤e økÞk. {khku fuMk íkhík s nkÚk{kt ÷eÄku yLku ðÄw{kt {Lku MkkÄf
íkhefu òýeLku MkkhðkhLkku yuf ÃkiMkku Ãký ÷eÄku Lknª. Aíkkt {khk ¼ºkeò ©e
[tËw¼kRyu ½ýk s «u{køkúnÚke Vkuxk ÃkkzðkLkk ¾[o YÃku íku ð¾íkLkk ¼kð
«{kýu Y>.1,100/- (yrøkÞkh Mkku) ykÃÞk níkk. ð¤e ßÞkhu ßÞkhu
çkíkkððk sðwt Ãkzu íÞkhu íÞkhu zkuõxh {Lku Ëu¾e òÞ íkku íkhík s Ãknu÷e Mkkhðkh
{khe fhíkk. yk «Mktøk MkLku 1994Lke Mkk÷{kt çkLÞku níkku. íku ð¾íku {khk
þhehLke ô{h 59 ð»koLke níke.
yk çkLkkð çkLÞku íkuLke ykøk÷e hkíku MkËTøkwYLke ykhíke ÃkAeLkk Mk{Þu
MkËTøkwY©e AøkLkËkMk {nkhksu {khku yntfkh íkkuzðk {kxu {khe fMkkuxe fhu÷e.
Ãký {khe y¿kkLkíkkLkk fkhýu nwt íkuLkku {{o Mk{S þõÞku Lkk nkuðkÚke Mkkhku
yuðku rððkË y{khk çktLku ðå[u ÚkÞu÷ku {U íku{Lku yÃk{kLksLkf þçËku Ãký
Mkt¼¤kÔÞk níkk. íkuLkk çkkuÄÃkkX YÃku Ãký yk yfM{kík nkuR þfu.
49
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
ð¤e, çkesu rËðMku økk{ ÷kuËhkÚke Lkef¤íke ð¾íku økwÁ {nkhks©e
fkuR fkhýMkh çknkh økÞu÷k íku ð¾íku {khu yLku íku{Lkkt ÃkíLke ðå[u çktLkuLke
y¿kkLkíkkLkk fkhýu Xef «{ký{kt ftfkMk suðwt ÚkÞu÷wt, íkuLkk yÃkþwfLkYÃku Ãký
yk çkLkkð fne þfkÞ. yk WÃkhÚke çkkuÄÃkkX Mk{sðk suðku Au fu, çknkh
Lkef¤íke ð¾íku çkLku íÞkt MkwÄe fkuRLke MkkÚku ftfkMk Lk fhðku. yu Ãký ònuh
ðkík Au fu ftR Ãký rLkc-yrLkc çkLkðkLkwt nkuÞ íkuLke ykøkkneYÃku þwfLk-
yÃkþwfLk nkuÞ Au, íku ykÃkýLku yøkkWÚke òý fhu Au.
(8) ½h ¾wÕ÷wt hÌkwt íkku Þu Mkçk Mk÷k{ík ! :
{khe «kÚkr{f rþûkfLke þYykík MkkçkhfktXk rsÕ÷kLkk Rzh
íkk÷wfkLkk økktXeyku÷ økk{Úke ÚkR níke. LkkufheLke þYykíkLke MkkÚku s Ãkh{
fÁýk-MkkøkhLke fÁýkÚke «Úk{ LktçkhLkk MkËTøkwYLkwt þhý Ãký {¤e økÞwt níkwt.
íku{Lkk çkkuÄ{kt hneLku æÞkLk MkkÄLkk Ãký þY fhe níke. íku ð¾íku nwt su ¼kzkLkk
½h{kt hnuíkku níkku íku økk{Lke yufË{ yufktík{kt ykðu÷wt níkwt. íku ð¾íku nku¤eLkk
íknuðkh{kt yuf WíMkð rLkr{¥ku {khk yuf {wÏÞ økwY¼kRLke MkkÚku íku{Lkk
yk{tºkýÚke òuzuLkk økk{{kt sðkLkwt ÚkÞu÷wt. íÞkhu rðM{hý yðMÚkk ykððkLku
fkhýu ½h çktÄ fhe Mkktf¤ çktÄ fÞko rðLkk Võík yuf÷wt íkk¤wt s ÷økkðeLku íku
yk{tºký{kt økÞu÷ku. ºkeò rËðMku ÃkkAk ykðeLku òuÞwt íkku fhu÷e ¼q÷ Ëu¾kR.
½h ¾ku÷eLku ytËh òuÞwt íkku çkÄe s ðMíkwyku yu{Lkk yu{ Mk÷k{ík níke. nðu
½h yuðe søÞkyu níkwt fu MkqLkk ½h{kt rËðMku Ãký fkuR ÃkuMke sRLku [kuhe fhu íkku
Ãký fkuRLku ¾çkh Ãkzu íku{ Lkníkwt. Aíkkt çku hkíkku yLku ðå[uLkk yuf rËðMkLkk
Mk{Þ MkwÄe ½h çktÄ hÌkwt, Aíkkt çkÄe ðMíkwyku Mk÷k{ík hne íku ðnk÷k «¼wLke
fuðe fÁýk fnuðkÞ !
(9) ¾wÕ÷e ÃkkuMx ykuVeMkLku hk{Lkkt h¾ðk¤kt ! :-
yk «Mktøk Ãký WÃkhLkk suðku Ãký ðÄw òu¾{fkhf çkLkðk ÃkkBÞku
níkku. íku{ktÚke ðnk÷k Ãkh{kí{kyu {Lku ykçkkË heíku çk[kðe ÷eÄku níkku íku
sýkðwt Awt.
50
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
yu ð¾íku ¾uzçkúñk íkk÷wfkLkk øk÷kuzeyk økk{{kt {wÏÞ rþûkf íkhefu
{khe rLk{ýqtf ÚkÞu÷e nkuR {Lku LkðkLkðe çkúkL[ ÃkkuMx{kMíkhLke Lkkufhe Ãký
{¤u÷e. íku Mk{Þ{kt hkíkLkk Mk{Þu yuf ð¾ík {U rLkþk¤Lkk {khk Y{{kt çkuMkeLku
Úkkuzku Mk{Þ ËVíkhe fk{ fhu÷wt. íku s Y{{kt ÃkkuMxLkku çkÄku Mkk{kLk Ãký níkku.
ËVíkhe fk{ ÃkwÁt fÞko ÃkAe Y{ yk¾ku çktÄ fhðkLkwt ¼q÷e sRLku ½uh ykðu÷ku.
íkuLkk çkeò rËðMku MkðkhLkk yuf ¾uzqíku {Lku òý fhe fu “Mkknuçk rLkþk¤{kt
ÃkkuMxLke [kuhe ÚkR ÷køku Au.” {U sRLku íkÃkkMk fhe íkku yk¾e hkík Y{ ¾qÕ÷ku
nkuðk Aíkkt çkÄe s ðMíkwyku Mk÷k{ík níke. nðu òu [kuhe ÚkR òÞ yLku ÃkkuMx
Mkhfkhe nkuðkÚke Mkkrçkík ÚkR òÞ íkku ÃkkuMxLke yLku rþûkfLke çktLLku Lkkufhe{ktÚke
Mkhfkh {Lku f{e fhe Ëu. ð¤e ftRf Mkò Ãký ÚkR þfu. íkuðe {kuxe ykVík{ktÚke
Ãkh{ f]Ãkk¤w Ãkh{økwÁ Ãkh{kí{kyu {Lku Qøkkhe ÷eÄku níkku íkuLkku yLktík WÃkfkh!
ykðkt Au hk{Lkkt h¾ðk¤kt !
(10) {khk Ãkwºku yuMk.yuMk.Mke.Lke Ãkheûkk ÃkkMk fhe ! :-
{khk ÃkwºkLku íkuLkk yuMk.yuMk.Mke.Lkk yÇÞkMkfk¤ Mk{Þu íkuLku {kLkrMkf
ËËo þY ÚkÞu÷wt. íku ð¾íku íkuLke ô{h LkkLke níke. Ãký {kLkrMkf ËËoLku fkhýu
ÞkËþÂõík {tË hnuðk Ãkk{íke. íkuÚke çkhkçkh yÇÞkMk fhe þfíkku Lknª. íkuÚke
{wMkeçkíkuu yuMk.yuMk.Mke. MkwÄe ¼ýe þõÞku yLku yuMk.yuMk.Mke.{kt 39 xfk
økwý {u¤ðe ÃkkMk Ãký ÚkR økÞku. íku Ãký yuf MkËTøkwYLke fÁýk ¼hu÷ku [{ífkh
níkku. fkhý fu yÇÞkMk¢{Lkwt ðkt[Lk yuf ð¾ík Ãký ÃkwÁt fhe þõÞku Lkníkku.íkuÚke
nwt yLku íkuLkk rþûkfku yLku çkÄk yku¤¾eíkk r{ºkku fkuR Äkhíkk Lk níkk fu íku
ÃkkMk ÚkR þfþu. Aíkkt ÃkkMk ÚkÞku yLku su rðãkÚkeoyku økwýLkk Mkkhk xfk {u¤ðeLku
ÃkkMk ÚkkÞ íkuðk níkk íku LkkÃkkMk ÚkÞk. [{ífkh yux÷k {kxu fnwt Awt fu íku Ãkheûkk
ykÃkeLku ykÔÞku íÞkhu ½ýku ykLktË{kt níkku yLku {Lku fnuðk ÷køÞku fu “nwt yk
Ãkheûkk{kt sYh ÃkkMk ÚkðkLkku Awt” yu ðkík {U {kLke Lknª Ãký ÃkAe íku fnuðk
÷køÞku fu “sðkçkðneyku{kt ÷¾ðk {kxu {Lku íkku ÞkË ykðíkwt Lk níkwt Ãký
òýu fkuR {khk {øks{kt xu÷eVkuLk fheLku ÞkË fhkðíkwt nkuÞ íku{ ÷køÞwt yLku
íkuÚke nwt ÃkkMk Úkkô íkux÷k økwý ÷kðwt íkux÷wt ÷¾e þõÞku Awt.” {Lku {khk ÃkkuíkkLkk
51
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
yøkkWLkk yLkw¼ðku ÃkhÚke yk ðkík {U {kLÞ fhe yLku ¾hu¾h Ãkrhýk{
ykðíkkt íkuLku ÃkkMk ÚkðkLkk økwý {¤e økÞk. {Lku yLku Mkki r{ºkku íkÚkk íkuLkk
rþûkfku MknwLku ykðwt Ãkrhýk{ òýe ykùÞo ÚkÞwt.
(11) MkËTøkwYLke {khk Ãkwºk Ãkh Ãkwhu Ãkwhe fÁýk ! :-
{khk Ãkwºku yuMk.yuMk.Mke.Lke Ãkheûkk ÃkkMk fÞko ÃkAe LkkLkk LkkLkk
¾kLkøke Lkkufhe ÄtÄk{kt íkk÷e{ ykÃkðkLkk «ÞíLk fÞko Ãký çkÄk rLk»V¤
rLkðzâk. íkuÚke íku {khe LkkufheLkk MÚk¤u {khe ÃkkMku s hnuðk ÷køÞku. íkuLkw
{kLkrMkf ËËo {xkzðk {U ½ýk WÃkkÞku fÞko Ãký çkÄk rLk»V¤ rLkðzâk. íkuLkk
[k÷w yÇÞkMkLkk Mk{Þ{kt yLku yÇÞkMk Ãkqhku ÚkÞk ÃkAe nwt {khe Lkkufhe{ktÚke
hòykuLkk Mk{Þ{kt ÷kuÿk {wfk{u {khk MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk {nkhks ÃkkMku
MkíkMktøk ¼sLkLkku hMk {kýðk síkku íÞkhu íku Ãký {khe MkkÚku ykðíkku íÞkhu,
«u{Ãkqðof ©ðý fhðkÚke MkíkMktøk hMkLkk «íkkÃku íkuLkwt {kLkrMkf ËËo þkLík Ãkzíkwt
íkuLkk Ãkrhýk{u íkuLku rð©k{ {¤íkku. íkuÚke íku{kt íkuLku Mkkhku hMk Ãkzðk ÷køÞku.
íkuLkk rË÷{kt ðihkøk Ãký Qíkhðk ÷køÞku yLku MkËTøkwYLkk çkkuÄ «{kýu íku æÞkLk{kt
Ãký Wíkhðk ÷køÞku yLku Úkkuzk Mk{Þ{kt MkËTøkwYLkku rþ»Þ Ãký çkLke økÞku.
rþ»Þ çkLkðkLkk WÃkËuþ{kt ©e MkËTøkwY Ãkªz çkúñktzLke h[LkkLkwt r¼Òk r¼Òk
ík¥ð¿kkLk yLku íku{kt Ãkkuíku fkuý yLku fuðe heíku Au ! ð¤e ¼q÷ku Ãkzu÷ku Sð
ÃkkAku MðYÃku fuðe heíku ÚkkÞ, íku ¿kkLk Mk{òðíkk níkk. íku{kt íku{ýu ºkýÚke
[kh f÷kf sux÷ku Mk{Þ ÷uðku Ãkzíkku níkku.
WLkk¤kLke Éíkw{kt MkðkhLke rLkþk¤ níke, íÞkhu yuf rËðMk Mkðkhu
{kLkrMkf ËËoÚke {khku Ãkwºk fLkw nuhkLk ÚkR økÞku nkuðkÚke Lkkhks ÚkÞu÷e ÂMÚkrík{kt
níkku. {khe ÃkkMku íkuLkku fkuR WÃkkÞ Lkk nkuðkÚke nwt íkuLku yuf÷ku ½uh {qfe rLkþk¤u
økÞu÷ku. íku ð¾íku rLkþk¤Lkwt {fkLk Lkðwt çkLkkðu÷wt níkwt yLku {khk hnuXkýÚke
Úkkuzwt Ëqh níkwt, ßÞkhu rLkþk¤ AkuzeLku çkÃkkuhu nwt ½uh ÃkkAku ykÔÞku íÞkhu íkku íku
½ýku s ¾wþ¾wþk÷ sýkÞku yLku íkuðe ÂMÚkrík ykððkLkwt fkhý {Lku n»ko¼uh
fnuðk ÷køÞku fu, “çkkÃkk, ík{khk rLkþk¤u økÞk ÃkAe ykÃkýk økwÁ {nkhksu
{khk rË÷{kt «økx ÚkRLku {Lku ykïkMkLk ykÃÞwt yLku íku{ýu {Lku rþ»Þ íkhefu
52
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
su WÃkËuþ ykÃÞku níkku íku nwt ¼q÷e økÞu÷ku nkuðkÚke VheÚke íku çkÄku s WÃkËuþ
{Lku Mkt¼¤kÔÞku. íkuÚke {kÁt ík{k{ ËËo þktík Ãkze økÞwt Au yLku {Lku ykLktË ÚkÞku
Au.” yk Ãký yuf LkkLkku Mkh¾ku ykæÞkÂí{f [{ífkh s fnuðkÞ íkuÚke {khk
Ãkwºk Ãkh fÁýkLke ð»kko ÚkR yu{ {Lku ÷køÞwt.
(12) {khk ÃkwºkLkk ytrík{ Mk{Þu Ãkh{ f]Ãkk¤wLke Ãkkhkðkh fÁýk ! :-
íÞkhÃkAe rþûký¾kíkk íkhVÚke ònuhkík ÚkR fu, Ãk[eMk ð»koLke Ãkqhe
Lkkufhe ÚkÞk ÃkAe íku ð¾íkLkk çkuÍef Ãkøkkh «{kýu ÃkwÁt ÃkuLþLk {¤e þfu Au.
íku ð¾íku {khe LkkufheLku Ãkå[eMk ð»ko Ãkqhkt ÚkðkLke íkiÞkhe níke yLku íku ð¾íkLkk
Ãkøkkh «{kýu {¤ðk Ãkkºk ÃkuLþLkLke økýºke fhkðe íkku {kÁ yLku {khk ÃkwºkLkwt
økwshkLk ÚkR þfu yux÷e hf{ {¤e þfu íku{ níke. ð¤e íku ð¾íku {khk Ãkwºk{kt
ÄkŠ{f ðihkøÞ Mkkhku ÷køku÷ku níkku yLku fkuRÃký Lkkufhe ÄtÄk{kt {kLkrMkf ËËoLkk
fkhýu r[¥k ÷køkíkwt Lk níkwt. Ãký ðihkøk Mkkhku ÷køkðkÚke íkuLke ô{h ÚkÞk Aíkkt
fk{ðkMkLkk íku ð¾íku þktík Ãkze økR níke. íÞkhu {khk Mk{òÔÞkÚke íku ÷øLk
Lknª fhðk {kxu hkS ÚkÞku. íku ð¾íku {Lku Ãký Lkkufhe yLku ½hLkwt fk{fks
fhðk{kt ftxk¤ku ykðíkku íkuÚke MðiÂåAf ÃkuLþLk Ãkh Wíkhíkkt su hkufz hf{ {¤u
yLku yíÞkMk MkwÄe çk[kðu÷e hf{ íkÚkk Ëh {kMku {¤ðkÃkkºk ÃkuLþLkLke hf{
çkÄe økwÁ[hý{kt yÃkoý fhe økwÁLkk MkkrLkæÞ{kt hnuðkLkku {U rLkýoÞ fÞkuo.
Ãkå[eMk ð»ko Ãkwhkt ÚkÞuÚke íkuLkku y{÷ Ãký fhe MkËTøkwY ©e AøkLkËkMkLkk yk©Þ
Lke[u y{u çktLku hnuðk ÷køÞk. íku ð¾íku y{u çkkÃk çkuxku nkuðk Aíkkt r{ºk¼kðu
s hnuíkk níkk.
yíÞkh MkwÄe y{khk økwÁS y{khk Ãkh «u{¼kð¼ÞwO ðíkoLk hk¾íkk
níkk Ãký Mk{Ãkoý fÞko ÃkAe y{khk{kt hnu÷k r{ÚÞk yntfkhLkku Lkkþ fhðk
Äehu Äehu n¤ðe-¼khu fMkkuxeyku fhðkLke þY fhe. íku çkÄe fMkkuxeykuLkwt fkhý
{khk Mk{sðk{kt ykÔÞwt Ãký íku{kt hnu÷wt økwó ¿kkLk Mk{òíkwt Lknª. íkuÚke Úkkuze
ðÄkhu yf¤k{ý Ãký Úkíke níke. Aíkkt {q¤ fkhý Mk{sðkÚke rË÷{kt Mk{kÄkLk
Úkíkwt yLku fkuR ð¾ík íkhík s Lk Ãký Úkíkwt. ÃkkA¤Úke Mk{s Ãkzíke Ãký {khku
Ãkwºk fLkw {tËçkwrØ nkuðkÚke yLku ð¤e {kLkrMkf ËËeo nkuðkÚke ðÄw Ãkezk Ãkk{íkku.
53
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
{Lku íkuLke ÂMÚkrík òuRLku Ãkwºk íkhefuLkk MktçktÄÚke ykMkÂõík hnuíke níke. fkuR
fkuR ð¾ík {kLkrMkf ËËo WÃkzíkkt íku MkËTøkwY©eLkwt yÃk{kLk Ãký fhe Ëuíkku.
yux÷u {kÁt yLku {khk ÃkwºkLkwt ykæÞkÂí{f ½zíkh fhðk {kxu MkËTøkwY©e íkuLku
{khk {kuxk¼kR ÃkkMku y{ËkðkË Ãký yðkhLkðkh {kuf÷íkk níkk fkhý fu íku
ð¾íku {khk {kuxk¼kRLkk ÃkrhðkhLkkt {kuxe ô{hLkkt çkÄkt s {kýMkkuyu íku økwYLkwt
rþ»Þíð Mðefkhu÷wt níkwt. yux÷u {kLkrMkf ËËoLkk fkhýu {khku Ãkwºk {khk
{kuxk¼kRLkk ÃkrhðkhLku Ãký nuhkLk fhíkku níkku. Ãký çkÄktyu rþ»Þíð Mðefkhu÷wt
yux÷u MkËTøkwYLkk ð[LkLkwt Ãkk÷Lk fhðk {khk ÃkwºkLke nuhkLkøkrík Mðefkhe ÷uíkkt.
Aíkkt fkuR fkuR ð¾ík økwYSLku VrhÞkËku Ãký fhíkkt.
yk¾hu {khk {kuxk¼kRyu {khk ÃkwºkLku íku{Lkk $xkuLkk sqLkk ¼êk Ãkh
yuf LkkLkwt Mkh¾wt fk{ MkkUÃkeLku hkÏÞku níkku. íkuLke ÃkkMku çkeò yuf çku {kýMkku
Ãký hnuíkkt níkkt. {khku Ãkwºk fLkw yðkhLkðkh {kLkrMkf ËËoÚke Ãkezkíkku nkuðkÚke
íku LkkLke ô{hÚke s fkuR fkuR ðkh ykÃk½kík fhe ÃkkuíkkLkk þhehLke níÞk
fhðkLkwt fnuíkku níkku íÞkhu Mkkt¼¤Lkkh fkuR fkuR MktçktÄe íkuLku ÄkŠ{f heíku MkíkMktøk
fheLku Mk{òðíkk íÞkhu Mk{kÄkLk Ãkk{íkku. Ãký ðkhtðkh ykðwt fnuðkÚke
Mkkt¼¤LkkhkykuLku ÷køÞwt fu yk íkku Lkfk{ku zh çkíkkðu Au íÞkhu fkuR fkuR íkku
íkuLku Ä{fe Ãký ykÃkíkk níkk. Ãký MkËTøkwYLkk rLkðkMkMÚkkLku hnuðk økÞk ÃkAe
÷øk¼øk Ãkkt[{k ð»kuo íkuýu {Lk{kt Ãkk¬ku rLkýoÞ fÞkuo nþu íkuÚke íku hnuíkku níkku íku
{khk {kuxk¼kRLke $xkuLkk sqLkk ¼êkÚke ºký-[kh rf÷ku{exh Ëqh yuf ¾uíkh{kt
yufktík søÞkyu sRLku Íuhe Ëðk Ãke økÞku yLku MkqR økÞku. yk rËðMk níkku
y»kkZ {kMk{kt ykðíke ËuðÃkkuZe yufkËþe. yk sqLkk ¼êkLke søÞkyu ¾kMk
fk{ Lkk nkuðkÚke {khk {kuxk¼kRLkk ½hLkwt fkuR íÞkt síkwt Lknª. Ãký ºkeò
rËðMku ¾uíkh {kr÷f yk ÷kþ òuR økÞku. íkuÚke Ãkku÷eMk¾kíkkLku òý fhe
yux÷u Ãkku÷eMk ¾kíkkyu íkÃkkMk fhíkkt ðk÷e íkhefu {khk {kux¼kRLke þkuÄ fhe.
ÃkAe íkku y{khk çkÄktLkk sðkçkku ÷RLku Ãkku÷eMk ¾kíkkyu y»kkZ MkwËe [kiËþu
hkíku yrøkÞkh ðkøku Mkeðe÷ nkuÂMÃkx÷{kt hk¾u÷e {khk ÃkwºkLke ÷kþ Mkw«ík
fhe yLku íku s hkíku íkuLke rðãwík ¼êe{kt ËnLk rðrÄ fhe, fkhý fu çkeò
54
 Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
rËðMku økwYÃkwLk{Lkku y{khku yLku yLÞ ÄkŠ{fkuLkku {kuxk WíMkðLkku íknuðkh
ykððkLkku níkku.
{khku sðkçk ÷¾kÞk Ãknu÷kt {khe Äkhýk níke fu, Ãkku÷eMk¾kíkwt nuhkLk
fhþu. Ãký íku Äkhýk Mkkð Q÷xe Ãkze. íku ð¾íku økwÁð[LkLkwt Ãkk÷Lk fhðk {U
Ãkt[fuþ hk¾u÷k níkk. íkuÚke MkkÄw Mk{S Ãkku÷eMk Mkçk RLMÃkuõxhu {Lku ¾qçk s
«u{Ãkqðof ykðfkh ykÃÞku yLku Lk{Lk fhe ÃkkMku s çkuMkkzâku. ÃkAe {khk
ÃkwºkLkk fuMkLke ðkík fhðk ÷køÞk fu, “ykðk Íuh ÃkeLku {he økÞkLkk y{u çkeò
fkuR fkuR fuMk Ãkfzeyu Aeyu Ãký ík{khk Ãkwºk rMkðkÞLkk çkeò fuMkku yuðk
òuÞu÷k Au fu, {híkkt Ãknu÷kt s{eLk Ãkh Ãkøk ÃkAkze ÃkAkzeLku s{eLk{kt ðUíkðUík
suðk ¾kzk Ãkze síkk nkuÞ Au yux÷u {hLkkh ºkkMk Ãkk{eLku {Þko nkuðk òuRyu
íkuðwt yksMkwÄe òÛÞwt Au Ãký ík{khk ÃkwºkLke ÷kþ òuR íkku {kxeLke yuf Zøk÷e
fhe íkuLkk Ãkh {kÚkwt Lkk¾e ykhk{Úke MkqR økÞku nkuÞ íkuðe Ëþk òuR fkhý fu
n÷Lk[÷LkLke rçk÷fw÷ rLkþkLke òuðk{kt ykðe Lknª yux÷u òýu Mk{krÄ{kt
hneLku þheh Aqxâwt nkuÞ íkuðwt á~Þ òuðk{kt ykÔÞwt ! ykðwt á~Þ ykðk fkuR
çkeò fuMkLkwt yks MkwÄe òuðk{kt ykÔÞwt LkÚke.” ð¤e íkuLkk øksðk{ktÚke {¤u÷e
©e{tík fÁýkMkkøkhLkk ¼sLkkuLke yuf LkkLke Mkh¾e ÃkwÂMíkfk {¤u÷e {Lku
çkíkkðe. ÃkAe sðkçk ÷¾kððk «u{Ãkqðof y{Lku çktLku ¼kRykuLku õ÷kfo ÃkkMku
{kufÕÞk. íku ð¾íku {khk {kuxk¼kRyu Ãkku÷eMk RLMÃkuõxh MkknuçkLku ftRf LkkýktLke
hf{ ÷uðk ÃkqAe òuÞwt íÞkhu RLMÃkuõxhu Mkknuçku W¥kh ykÃÞku fu ykðk fuMkku íkku
y{kYt f{kðkLkwt MkkÄLk nkuÞ Au yux÷u fu ykðk fuMkku ÃkkA¤ y{u ¼hÃkqh hf{
÷Ryu Aeyu, Ãký yk fuMk{kt íkku MkkÄwLkku Ãkwºk yLku ð¤e ÃkkAku íku MkkÄw suðku s
níkku, íkuðwt íkuLkk {]íÞw WÃkhÚke Ëu¾kÞwt Au íkuÚke ík{khk yk fuMkLkku yuf ÃkiMkku Ãký
y{u ÷uðk íkiÞkh LkÚke. íkuÚke ík{u Mkw¾uÚke ½uh òyku yLku {hLkkhLke {]íÞw
ÃkAeLke rðÄe fhku.
ÃkAe íÞktÚke y{u çkÒku ¼kR Ãkku÷eMk õ÷kfo ÃkkMku sðkçkku ÷¾kððk
økÞk íÞkhu õ÷kfuo yux÷wt s ÃkqAâwt fu, {kLkrMkf ËËo WÃkzíkwt íÞkhu fuðe ÂMÚkrík
çkLkíke ? íkuLkk W¥kh{kt {U su çkLkíke íku ÂMÚkrík fne çkíkkðe fu, íkuLku rnÂMxrhÞk
55
Ãkh{ fÁýkMkkøkhLke yMke{ fÁýk.
suðwt ËËo Úkíkwt yux÷u þhehu Äúwòhe ykðíke yLku Úkkuzeðkh çkq{ çkhkzk ÃkkzeLku
ÃkAe þktík Úkíkku. yk W¥kh{kt ykx÷wt s fne Mkt¼¤kÔÞwt. ÃkAe íkku õ÷kfuo íku{Lkk
rð[khkuÚke xqtf{kt y{khk çktLku ¼kRykuLkk sðkçkku ÷¾e y{Lku «u{Ãkqðof hò
ykÃke. íÞkhÃkAe rMkrð÷{ktÚke {]íkËun Akuzððk {kxu yuf Ãkku÷eMkLku Ãký
RLMÃkuõxh Mkknuçku y{khe MkkÚku {kufÕÞku. ÃkAe rMkrð÷{kt sR {]íkËun AkuzkðeLku
yÂøLkMktMfkh fhe Mkki MktçktÄeyku MkkÚku y{u çkÄk ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ½uh økÞk.
{khk Ãkwºku Ëðk ÃkeÄkLkk ºký rËðMk Ãknu÷kt {khk {kuxk¼kRLkk ½uh
ykðu÷ku. íku ð¾íku {fkLk Lkðwt çkLkkðu÷wt nkuðkÚke {fkLkLke çknkh yuf [kufeËkh
hk¾u÷ku níkku. íkuLke MkkÚku {khk ÃkwºkLku r{ºkk[khe níke. íkuLkk íku r{ºkLke MkkÚku
ðkíkr[ík fhíkkt y{khk {kuxk¼kRLkk ÃkrhðkhLkk çkÄk s {kýMkkuLkkt ð¾ký
fhíkkt fnu÷wt fu, “yk {kýMkkuyu {khk SðLk{kt {Lku ½ýku {kuxku MknÞkuøk
ykÃku÷ku Au. íku{Lkk MknÞkuøkÚke s íku ÃkkuíkkLkk SðLk{kt Mkw¾, Mkøkðz yLku
Úkkuzku Úkkuzku ykLktË {kýe þõÞku Au.” ykðk ykðk þçËkuÚke «Mktþk fhe níke.
ykðk WËTøkkhku Ãkqhk SðLk{kt Ãknu÷kt fËe Wå[kÞko Lk níkk. Q÷xku økwMMkk{kt
ykðíkku íÞkhu yðøkwýku økkíkku. ð¤e Ëðk Ãkeðk LkeféÞku íku Ãknu÷kt {khk
{kuxk¼kRLke sYhe ðMíkwyku fkuR [kuhe Lk òÞ íkuðe heíku Mk÷k{ík søÞkyu
{qfeLku økÞku níkku. yk ÷¾ðkLkku {ík÷çk yu Au fu íkuLke þwrØLkk Mk{Þu fhu÷e
¼ÂõíkLkk Ãkrhýk{u Úkkuzkuf Ãký ÄkŠ{f hMk ÷uðkÚke, {hý ð¾íku MkËTçkwrØ
MkqÍe íkuÚke íkuLkwt {kuík MkwÄhe økÞwt. íÞkhu òu ¼hÃkwh «u{Úke ¼sLk WÃkkMkLkk
fhðk{kt ykðu íkku MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke fux÷e fÁýk ðhMku ! íkuLke þe fÕÃkLkk
fhe þfkÞ !
yk «Mktøk{kt MkíÞLkk LkkLkk Mkh¾k Þkºke {kxu Ãký MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke
ytíke{ Mk{ÞLke fÁýk òýðk {kxu yk ÷¾ký fÞwO Au fu Sðkí{k Úkkuzkt
zøk÷kt íkuLke íkhV Ähu Au íkku Ãký íku ËÞk¤w fuðe ysçk «u{ð]rü fhu Au íku
«u{hMk Ãkeyu íku s òýe þfu !
m m m
56
 MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
6. MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
(1) {kuxk¼kRLkk ykhkuøÞ{kt ykøkkuíkhku MkwÄkhku :-
y{khk {kuxk¼kR íku{Lkk rðãkÇÞkMkLkk Mk{Þ{kt ½hLke ykŠÚkf
ÂMÚkrík Lkçk¤e òuR Mkkík Äkuhý MkwÄeLkku yÇÞkMk fhe rðãkÇÞkMk Akuze yuf
ðuÃkkhe ÃkuZe{kt xqtfk ÃkøkkhLke økk{zkLke Lkkufhe{kt òuzkR økÞk. íku ¼ýíkk
níkk, íÞkhu y{khk fwxwtçk{kt yuf ¿kkLke ÃkwÁ»k çkúñ[khe ©e fk÷eËkMk ËuMkkR
Lkk{u ykðíkk síkk níkk. íku{Lke MkkÚku çkeò MkkÄw Mktíkku yLku ¼õíkku Ãký ykðíkk
yux÷u ¼sLk MkíkMktøkLkwt ðkíkkðhý MkkYt ò{íkwt. {khk {kuxk¼kR íku
ðkíkkðhý{kt Mkkhku hMk Ähkðíkk yux÷u yu Mk{Þ{kt Mkkhku yuðku ðihkøk Äkhý
ÚkÞu÷ku.
Ãký íÞkhÃkAe Lkkufhe AkuzeLku $xku ÃkkzðkLkk {sqheLkk ÄtÄk{kt ÷køke
økÞk. íku{kt rðfkMk fhíkkt fhíkkt Äehu Äehu y{ËkðkË{kt $xkuLkk ÄtÄkLkk Mkkhk
yuðk WãkuøkÃkrík çkLke økÞk. yux÷u ÄtÄku yLku ÄLkLke WÃkkrÄ{kt yøkkW WÃksu÷ku
¼ÂõíkhMk rçk÷fw÷ hnuðk ÃkkBÞku Lknª. yu yhMkk{kt MkËTøkwY MktíkkuLkk MknuðkMkLkk
fkhýu {khku ¼ÂõíkhMk ðÄwLku ðÄw ò{íkku økÞku. íku ð¾íku nwt ÷kuËhk ¾kíku hnuíkk
MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk {nkhksLkk yk©Þ Lke[u íku{Lkk MknðkMk{kt ðÄwLku ðÄw
hnuðk ÷køÞku. ð¤e, MkËTøkwY ©e AøkLkËkMkS {nkhksLkwt y{khe MkkÚku yuf
÷kirff MkøkÃký Ãký níkwt fu, íku y{khk Mkøkk {k{kLkk Ãkwºk níkk. yu Lkkíku íkuyku
y{khk {k{kR ¼kR níkk íkuÚke ßÞkhu ßÞkhu ¼sLk-MkíkMktøkLkku «Mktøk ykðu
íÞkhu y{u {khk {kuxk¼kRLku fwxwtçk Mkrník ÃkÄkhðk ðkhtðkh yk{tºký ykÃkðk
÷køÞk. íkuÚke rðMkhkR økÞu÷ku ðihkøk ÃkkAku Úkkuzku Úkkuzu íkkòu Úkðk ÷køÞku. yu{
fhíkkt fhíkkt ðÄw hMk òøkðkÚke Äehu Äehu íku{Lkk ½hLkk {kuxe ô{hLkk çkÄk
MkÇÞku MkËTøkwY ©e AøkLkËkMkLkk rþ»Þ çkLke økÞk yLku Ëh {kMkLke ysðk¤e
yrøkÞkhMku íku{Lkk rLkðkMkMÚkkLku ¼sLk MkíkMktøkLkku fkÞo¢{ ½ýkt ð»kkuo MkwÄe
hk¾ðk{kt ykÔÞku. fkuR fkuR ð¾ík {kuxk ÃkkÞk Ãkh ¼sLk-MkíkMktøkLkwt ykÞkusLk
Ãký Úkíkwt níkwt. yuf ð¾ík íkku Mkkík rËðMk MkwÄeLkk Mktík {u¤kLkwt ykÞkusLk fhu÷wt
níkwt. íku Mk{Þu íkku hkík rËðMk ¼sLk ¼kð yLku MkuðkLkku Lkþku hnuðk ÷køÞku
57
MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
níkku. {kuze hkík MkwÄe ¼sLk MkíkMktøkLke h{Íx [k÷u. yux÷u çknkhÚke ykðLkkh
¼õíkku íkku rËðMkLkk Ãký rð©ktrík ÷R þfíkk. Ãký {khk {kuxk¼kRLkk ½hLkk
MkÇÞku hkºku ¼sLk{kt hkufkÞu÷k hnuíkk yLku rËðMkLkk ykðLkkh ¼õíkkuLke Mkuðk,
Mkkhðkh{kt hnuðwt Ãkzíkwt íkuÚke íku{Lku íkku rð©ktrík Ãký sYh «{kýu {¤íke Lknª.
Aíkkt ¼ÂõíkLkku Lkþku yuðku ÷køku÷ku fu, MkðoLkk {w¾ Ãkh ykLktË W{tøk sýkíkku,
Úkkf fu ftxk¤k suðe yMkh fkuRLkk {Lk Ãkh òuðk{kt ykðíke Lknª.
yk Mk{Þ{kt {khk {kuxk¼kRLku çku ËËo ÚkÞu÷kt yuf çke.Ãke. yLku çkeswt
zkÞkçkexeþ {kuxk «{ký{kt ÔÞkÃku÷kt níkkt. yux÷u hkusLkk yuf RLsuõþLk ÷uðwt
Ãkzíkwt yLku çkeS ÃkhnuS zkuõxh Lkk fÌkk «{kýu Ãkk÷Lk fhíkk níkk Ãký yuf
rLkÞ{Lkwt Ãkk÷Lk ÚkR þfíkwt Lknª. íku yu fu zkuõxhu fnu÷wt fu hkíkLkk ðÄw Ãkzíkk
Wòøkhk fhðk Lknª. Ãký íku{Lku ¼sLk-MkíkMktøk{kt ¼hÃkqh ðihkøÞhMk
òøkðkÚke íkuLkwt Ãkk÷Lk ÚkR þfíkwt Lknª. fkhý fu íku Mk{Þ{kt ¼sLk-MkíkMktøkLkk
rËðMkku ðæÞu síkk níkk yLku fkÞo¢{ hkíkLkku s hnuíkku yLku ðihkøÞ Ãký íku
ð¾íku yuðku ÷køku÷ku fu hkºku ºký ðkøku fkÞo¢{Lke Mk{kró Úkíke íku Mk{Þ ðnu÷k{kt
ðnu÷ku økýkíkku. ½ýe ð¾ík íkku MkðkhLkk MkqÞkuoËÞ MkwÄe ¼sLkLkk fkÞo¢{Lke
h{Íx ò{íke. ð¤e ¼sLk fkÞo¢{ Mk{kó ÚkÞk ÃkAe rËðMku ykhk{ ÷uðk
síkkt hkíkLkk ò{u÷k LkþkLkk fkhýu íkku íku{Lku rËðMku Ãký rLkÿk ykðíke Lknª.
yk{, hkík rËðMkLkk Wòøkhk ÚkÞu síkk níkk. íkuLkwt fuðwt [{ífkrhf Ãkrhýk{
ykÔÞwt íku sýkðwt Awt.
íku ð¾íku ÷kuËhk økwYøkkËeyu íkku hkus ¼sLk-MkíkMktøk [kÕÞu síkku níkku.
íkuÚke yuf ð¾ík {khk {kuxk¼kR ¼sLk-MkíkMktøkLkk htøk{kt [kh rËðMk MkwÄe
÷kuËhk økwÁøkkËeyu hÌkk. íku [khu hkík rËðMk Qòøkhk{kt økÞk. ÃkAe ÃkkuíkkLkk
½uh Ãkhík ykÔÞk íÞkhu ÃkkuíkkLku ËËo ðÄðkLku çkË÷u hkník ÚkR nkuÞ íkuðku yLkw¼ð
Úkðk ÷køÞku yux÷u íkuLkwt ¾Yt Ãkrhýk{ òýðk {kxu zkuõxhLku þheh çkíkkÔÞwt.
zkuõxhu íkÃkkMk fhe rLkËkLk ykÃÞwt fu, “fkfk, ftR Ëðk fhe Au fu þwt, ËËo{kt íkku
Mkkhku yuðku VkÞËku ÚkÞku Au!” {khk {kuxk¼kRyu çkLku÷k «MktøkLke ðkík fne fu,
“MkíkMktøk ¼sLkLkk hMkLke Ëðk [kh hkíkLku rËðMk ÷eÄk fhe Au. çkeS fkuR Ëðk
÷eÄe LkÚke”. yk Mkkt¼¤e zkuõxhLku Ãký ½ýwt ykùÞo ÚkÞwt fu, yk íkku yuf {kuxku
58
 MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
[{ífkh fnuðkÞ fu Wòøkhk fÞko Aíkkt ËËo{kt ½ýe hkník ÚkR! yk{ ykùÞo
Ãkk{eLku zkuõxhu Mk÷kn ykÃke fu, “nðuÚke zkÞkçkexeþLkk RLsuõþLk ÷uðkLke sYh
LkÚke. hkusLke yuf økku¤e ÷uþku yux÷u [k÷þu.”
ykLkk ÃkAe çkeò «Mktøku økwYS ¼sLk MkíkMktøk yÚkuo çkLkkMkfktXk
økÞu÷k, fkhý fu íÞkt íku{Lkk rþ»Þku hnuíkk níkk. íku ð¾íku Ãký {khk {kuxk¼kR
økwÁSLkk yk{tºký{kt økÞu÷k. íku ð¾íku Mkkík rËðMk MkwÄe ¼sLk-MkíkMktøkLke
yufÄkhe ÄqLk [k÷wt hne. íkuÚke yufe MkkÚku Mkkík hkíkrËðMkLkk Wòøkhk {khk
{kuxk¼kRLku ÚkÞk. ô{h Ãký Mk¥kkðLk-yêkðLk ð»ko sux÷e ÚkR nþu. íÞktÚke
rLkðkMkMÚkkLku y{ËkðkË ykÔÞk ÃkAe Ãknu÷ktLke su{ zkuõxhLku þheh çkíkkÔÞwt
íkku Ãknu÷kt fhíkkt Ãký Mkkhku yuðku ËËo{kt VkÞËku sýkÞku. zkuõxhLku Vhe {kuxwt
ykùÞo ÚkÞwt yLku fnuðk ÷køÞk fu, “fkfk nðu rËðMkLkk yzÄe økku¤eÚke fk{
ÚkR sþu. yk¾e ÷uðkLke sYh LkÚke.” ð¤e ¼sLk¼kð{kt sðkLke n»ko¼uh
Mk÷kn ykÃke.
{khk {kuxk¼kR {kxu MkíkMktøk-¼sLkLkku yk çkeòu {kuxku [{ífkh
òuðk{kt ykÔÞku. ÃkAe íkku íku ðkhtðkh ¼sLk-MkíkMktøkLkku ðÄw hMk ÷uðk ÷køÞk.
¼sLk-MkíkMkt ø kLkk {khk SðLkLkk ykæÞkÂí{f yLku ¼ki r íkf
[{ífkh¼Þko {wÏÞ çkLkkðku Ãkqhk ÚkÞk. íku{kt SðLkLkku ykÞw»kLkku {kuxku¼køk
Ãký Mk{kR økÞku. nðu çkkfeLkku Úkkuzku ¼køk fuðe heíku SðkÞku íku sýkððk
M{]ríkyku YÃku ÷¾ðk RåAwt Awt.
(2) {kuxk¼kRLke {níðkfktûkk ¼hu÷e Lkerík ! :
{khk SðLk{kt Mkk{krsf, ykŠÚkf, ykæÞkÂí{f ÷øk¼øk çkÄe s
heíku {khk {kuxk¼kR yLku íku{Lkk ÃkrhðkhLkk MkÇÞkuLkku {kuxku MknÞkuøk hnu÷ku
Au. íkuÚke {khk SðLk{kt su su MkV¤íkkyku {¤e Au íku {kuxu ¼køku íku{Lku yk¼khe
Au. nðu yíÞkhu íku{Lkk SðLk rðþu ÷¾kR hÌkwt Au íkuÚke {khk {kux¼kRLkk
¼Âõík rMkðkÞLkk Lkiríkf yLku ÄtÄkfeÞ fuðk rð[khku hÌkk níkk íku Ãký Úkkuzk
¼ÂõíkLku MÃkþoíkk nkuR ÷¾e sýkðwt Awt.
59
MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
nwt økðkzk økk{Lke {kæÞr{f þk¤k{kt ¼ýíkku níkku íÞkhu nku¤eLkk
íknuðkh WÃkh nwt økðkzkLke yuf frhÞkýkLke ËwfkLkuÚke Ãkkt[Mkku økúk{ (íku ð¾íkLkku
yuf þuh) ¾sqh ¾heËe ÷kÔÞku níkku. íku ð¾íku íkku ½ýe MkkU½ðkhe [k÷íke
níke. íkuÚke økýºke{kt ¼q÷Úke ðuÃkkheLkk çku ykLkk {khe ÃkkMku ðÄkhkLkk ykðe
økÞk níkk. íku ðkík íku{ýu òýe yux÷u {Lku fÌkwt yíÞkhu s ÃkkAku økðkzkLke
ËwfkLku ò yLku çku ykLkk ðuÃkkheLku ykÃkeLku ÃkkAku ykð íÞkt MkwÄe{kt ¾sqhLkwt
Ãkzefwt ¾ku÷kþu Lknª. nðu íku ð¾íku nku¤eLkk rËðMku çkÃkkuhLkk Mkkzkçkkh ðkøÞkLkku
Mk{Þ ÚkÞu÷ku níkku. íku ð¾íku y{khu çku ¼kR ðå[u yuf çknuLk níkkt. íku {khk
{kuxk¼kR fhíkkt ykX ð»kuo LkkLkkt yLku {khk fhíkkt ºký ð»ko {kuxkt níkkt. íku{Lku
yLku {Lku íkku ÷kðu÷e ¾sqh ¾kðkLke ¾qçk Wíkkð¤ ÷køku÷e níke. Ãký íku
ð¾íku y{khk WÃkh {khk {kuxkçkkRyu {kuxku «¼kð Ãkkzu÷ku. suÚke íku su ftR
fnu íkuLke rðÁØ y{khkÚke ftRÃký çkku÷e þfkíkwt Lknª fu ftR fhe þfkíkwt Lknª.
íkuÚke nwt ftRÃký çkkuÕÞk rðLkk íku çkÃkkuhLkk Mk{Þu ¾sqhLkk ðÄkhkLkk çku ykLkk
ÃkkAk ykÃkðk {kxu {khk økk{Úke çku rf÷ku{exh Ëqh økðkzk økk{u økÞku yLku çku
ykLkk ðuÃkkheLkk ðÄkhu ÷eÄu÷k íku ÃkkAk ykÃkeLku ÃkkAku ykÔÞku íÞkhu s ¾sqhLkwt
Ãkzefwt ¾kuÕÞwt yLku y{u çkÄktyu ¾sqhLke {ò {kýe.
íku ð¾íku íku{Lke ykðe [qMík Lkerík níke. íku y{khk çku ¼kRçknuLk
rðþu su ftR fnu íku y{khu Ãkk÷Lk fhðwt s Ãkzíkwt. ykðe íku{Lke y{khk Ãkh
AkÃk Ãkzu÷e níke. íku{kt y{khk {kíkk-rÃkíkkLke Ãký fkuR Ë÷e÷ [k÷íke Lknª,
fkhý fu rçk[khkt çktLku sý íkÆLk y¼ý níkkt yLku y{khk {kuxk¼kR íku
ð¾íku ðuÃkkheLku íÞkt Lkkufhe fhíkk nkuR Mð¼kð [qMík Lkiríkf ðuÃkkhe çkwrØLkku
níkku. {Lku yíÞkhu yuðwt Mk{òÞ Au fu : LkeríkLkk WÃkh suðk nX ¼hu÷k ÔÞðnkhLku
¾kuxe {níðkfktûkk fnuðkÞ ! íku ÔÞðnkh Úkkuzku {kuzku ÚkkÞ íkku ftR ¾k{e økýkÞ
Lknª. {níðkfktûkk LkkLke fu {kuxe Ä{o MkkÄfku {kxu yðhkuÄYÃk Au. yk «Mktøk{kt
Mk{sLkk LÞkÞu WLkk¤kLkk ¾hk çkÃkkuhu ½ýe Äq¤ðk¤k hMíku {khk suðk LkkLke
ô{hLkk rfþkuhLku íkuðk Mk{Þu ykðíkk síkkLkk Ãkkt[ rf÷ku{exhLkk çku Ĭk
¾ðzkðe fü ykÃkðkLke fkuR sYh Lk nkuðe òuRyu. Mk{swykuyu ykðe
{níðkfktûkkLku Mkk[e Lkerík Mk{S MkkÚk Lk ykÃkðku òuRyu yLku ykðe
yk¿kkÃkk÷Lkíkk Mkk{u rðÿkun QXkððku òuRyu !
60
 MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
(3) {kuxk¼kRLkku «¼kðe SðLk ÔÞðnkh ! :-
(y) ÔÞðnkrhf Mkk[e Lkerík :-
ykðe [qMík LkeríkLkku íku{Lkk rðþu çkeòu yuf «Mktøk Au. íku y{ËkðkË{kt
$xkuLkk WãkuøkÃkrík çkLÞk ÃkAe økúknfkuLku íÞkt $xku ÃknkU[kzðk {kxu {k÷ðknf
økkzeyku yux÷u xÙf fu ¾xkhk Ãký fnuðkÞ Au, íku ¼kzkLkk ÷kððk Ãkzíkk. Lkðk
Lkðe Wãkuøk ÄtÄku [k÷w ÚkÞku nkuðkÚke ÃkkuíkkLke {k÷ðknf økkzeyku ¾heËðkLke íku
ð¾íku ÂMÚkrík níke Lknª. íkuÚke ¼kzkLke økkzeykuLkkt {sqhkuLku ðkhtðkh Mkq[Lkk
ykÃkíkk fu økkzeyku{kt íkuLke {q¤ økýºke fhíkkt Úkkuze ðÄkhu $xku ¼÷u òÞ Ãký
yufu $x ykuAe sðe Lkk òuRyu. Aíkkt {sqhku ÃkkuíkkLke {nuLkík çk[kððk yLku
swXe ykËíkÚke xuðkR økÞu÷kt yux÷u Mkq[LkkLkku y{÷ fhíkkt Lknª. íkuÚke ykŠÚkf
Mkøkðz Ãkqhe Lkk nkuðk Aíkkt MkknMk fheLku ÃkkuíkkLke yuf {k÷ðknf økkze yux÷u
¾xkhku ¾heËe ÷eÄku íkuÚke ÃkkuíkkLke økkzeLkkt {sqhku íkku íku Ãkkuíku s ÷kðu÷k nkuðkÚke
økúknfkuLku íÞkt økýºke «{kýuLke Ãkwhe $xku sðk ÷køke íkuÚke íku{Lku Mktíkku»k ÚkÞku.
yk LkeríkLkku økwý íku{Lkk Ãkwºkku{kt Ãký Mkkhe heíku Wíkhu÷ku nkuðkÚke íkÚkk «{krýfíkkLke
AkÃk Mkkhe Ãkzu÷e nkuðkÚke nk÷ ÄtÄku Ãkqhòuþ{kt Mkkhku [k÷u Au.
(yk) LÞkÞ-ÃkhkÞýíkk :-
fkuR fkuR ð¾ík Mk{ks{kt MkøkktMktçktÄeyku{kt fkuR fkhýMkh fkuRLku
fkuR Íøkzku-xtxku ÚkÞku nkuÞ íkku LÞkÞÃkt[ íkhefu {khk {kuxk¼kRLku çkku÷kððk{kt
ykðíkk. íÞkhu íku øk{u íkux÷k LkSfLkk Mkøkk nkuÞ Ãký yLÞkÞLkk Ãkûk{kt nkuÞ
íkku yLÞkÞLkk Ãkûk{kt s ònuh fhíkk. MkøkÃkýLke ÷køkðøk{kt fkuRLku õÞkhuÞ
rLkËkuo»k ònuh fhíkk Lknª. ykðku LÞkÞe íku{Lkku «¼kð níkku.
(R) y¿kkLkíkk ¼hu÷e rþMíkçkæÄíkk ! :-
ð¤e íku swðkLkeLkk þYykíkLkk ð»kkuo{kt fzf rþMíkLkk ¼khu rn{kÞíke
níkk. y{u çktLku ¼kRçknuLk LkkLkkt níkkt íÞkhu ½hLke hMkkuR{kt ÷ktçkk Mk{Þu
fkuR Lkðe hMkkuR çkLkkðe nkuÞ íkku íku{Lke nkshe{kt y{Lku y{khe çkk ykÃke
þfíkkt Lknª. Ëk.ík. ¼SÞkt fu Ãkqz÷k suðe [eòu ÷ktçkk Mk{Þu çkLkíke. ÃkAe
61
MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
çkkshe, ½ô ðøkuhuLkku ÷e÷ku ÃkkUf {kuMk{ Ãkh s {¤e þfu ! íkuðe çkÄe [eòu
íkiÞkh ÚkkÞ íku{ ðå[u økh{økh{ {¤u íkku MðkËLke íku{s ¾kðkLke {ò ðÄkhu
ykðu yLku íku ¾kðkLkku íkhðhkx Ãký þktík Ãkzu. Ãký íku{Lke nkshe nkuÞ íÞkhu
íkuðe ðMíkwyku ÃkqhuÃkqhe íkiÞkh ÚkR hÌkk ÃkAe s fwxwtçkLkk Mknw MkÇÞkuLku {¤íke,
ykðk íku [qMík rþMíkLkk rn{kÞíke níkk. íku{Lke økuhnkshe{kt y{khkt çkk
y{Lku çktLku LkkLkkt ¼kRçknuLkLku íku ðMíkwyku økh{ økh{ ykÃkíkkt. ô{h ðÄíkkt
çkeò rðîkLkku yLku SðLkLkk yLkw¼ðe {kýMkkuLkk MknðkMk{kt ykðíkkt WÃkh
suðe fzfkR ÄehuÄehu ykÃkkuykÃk LkkçkqË ÚkR yLku íku{Lkkt çkk¤fku MkkÚku ÃkAe
íkku WËkhíkk yLku «u{¼ÞwO ðíkoLk fÞwO.
(4) {kuxk¼kRLke yk¿kkLkwt {U fhu÷ ÞÚkkur[ík WÕ÷t½Lk ! :
nwt økðkzk økk{Lke {kæÞr{f þk¤k{kt ykX{k Äkuhý{kt ¼ýíkku níkku
íku ð¾íku y{khe íku þk¤k{kt yuf Lkðk «¼kðþk¤e yk[kÞoLke ÃkÄhk{ýe
ÚkR níke. íku çknw MðíktºkíkkÚke SðLk SððkLkk ykøkúne níkk. þk¤kLkk çkÄk
s rþûkfku yLku rðãkÚkeoyku Ãkh íku{Lkk «u{Lkku yLku «{krýfíkkLkku Mkkhku «¼kð
níkku. íkuyku rð¿kkLk çkwrØLkk níkk. íkuÚke ÚkR økÞu÷k yLku ykÄwrLkf ði¿kkrLkfku
Ãkh ÃkwMíkfku ÷¾íkk níkk yLku ÄkŠ{f ytÄ{kLÞíkkyku, Mkk{krsf fwYZeÞku
yLku økw÷k{eLkk çktÄLkku Ãkh òuhËkh «nkhku fhíkk níkk.
íku{Lkwt Lkk{ ©e [tÿ¼kR ¼è níkwt. {khe çkwrØ Ãkh íku{Lkk rð[khkuLke
Mkkhe yMkh Úkðk ÷køke. íkuÚke Úkkuzwt Úkkuzwt ykí{çk¤ òøkðkÚke {khk {kuxk¼kRLkwt
ðíkoLk yLku rð[khku {khe Mk{sÚke Q÷xk nkuÞ íkku íku{Lke Mkk{u nwt áZíkkÃkqðof
{khk{kt Qíkhu÷e Mk{s «{kýu Ë÷e÷ku fheLku íku{Lkku rðhkuÄ fhíkku. íkuÚke su
Ãknu÷ktLke {khe yk¿kkÃkk÷f ÂMÚkrík níke íku hne Lknª. yk òýeLku {khk
{kuxk¼kRLku ykùÞo Úkðk ÷køÞwt níkwt !
(5) {kuxk¼kRLkku ytrík{ Mk{Þ :-
{khk {kuxk¼kR Ãký økðkzk økk{Lke {kæÞr{f þk¤k{kt yÇÞkMk
fhíkk níkk. íku ð¾íku íku{Lku r¢fux h{ðkLkku ½ýku þku¾ níkku yLku íku h{ík{kt
62
 MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
íkuyku Mkkhe MkV¤íkk Ãký {u¤ðíkk íkuÚke y{khk Ãkk{ku÷ økk{Lke r¢fux xe{Lkk
íkuyku [uÂBÃkÞLk íkhefu hnuíkk. {kuxe ô{hu SðLkLkk ½ýkt ûkuºkku Mkt¼k¤ðkLkkt
nkuðkÚke r¢fux{kt ðÄw hMk ÷uðkLkku Mk{Þ hÌkku Lknª. ð¤e ÄkŠ{f fkÞo¢{ku{kt
Ãký ðÄw hMk ÷uðkÚke r¢fuxLkku hMk çktÄ Úkðk ÃkkBÞku. Ãký ÃkkA÷k Mk{Þ{kt
xu÷erðÍLkLkku «Mkkhku Úkðk ÷køÞku. ¼ÂõíkhMkLku fkhýu xe.ðe. ½h{kt
ðMkkððkLke RåAk níke Lknª, Ãký LkkLkkt çkk¤fku ykzkuþeÃkkzkuþeLkk ½hu xeðe
òuðk sðk ÷køÞkt, íku íku{Lku {kxu þku¼k Ãkkºk Lk ÷køkðkÚke ½h{kt xe.ðe.
ðMkkðe ËeÄwt. íÞkhÃkAe Úkkuzk Mk{Þ çkkË íku{Lku ÓËÞLke {ktËøke ÷køkw Ãkze.
zkuõxhe Mkkhðkh [k÷w níke. Aíkkt ßÞkhu xe.ðe.{kt fkuR {u[ h{kÞ íÞkhu íku
«u{Ãkqðof òuíkk. íkuðe s heíku yuf hkºku xe.ðe.{kt r¢fux {u[ h{kíke níke íku
{kuze hkík MkwÄe òuR yLku çkLkðkfk¤u íku s hkíku íku{Lkku Ëunktík Úkðk ÃkkBÞku !
yLkw¼ðe Mktík {nkÃkwÁ»kku yLku þk†ku fnu Au fu, SðLk¼h MkíÞÄ{o{kt
hMk ÷uðkLke sYh yux÷k {kxu Au fu, [k÷w SðLk Ä{oLkk Ãkku»kýÚke ykLktË{Þ
SðkÞ yLku ykðíkku sL{ ÃkkuíkkLke ykí{¾kusLke Þkºkk{kt MknÞkuøk {¤u íkuðk
ðkíkkðhý{kt {¤u íkku yu{ fhíkkt fhíkkt AuÕ÷k yuf sL{u rLkðkoýÃkË «kó
ÚkkÞ. Ãký MkkÄfLke çkunkuþe (çku¼kLkÃkýk)Lkk fkhýu ¼q÷ Ãkze òÞ íkku Vhe
õÞkhu õÞk sL{u fhu÷e ¼q÷ MkwÄkhðkLke ÞkËe ykðu íku fnuðwt {w~fu÷ Au. MkíÞ
Ä{oLkwt Mkqºk Au fu, “ÞkË ni íkku ykçkkË ni, ¼q÷ økÞk íkku çkhçkkË” yux÷k {kxu
Mk{s ykÔÞk ÃkAe SðLk¼h ÍeýðxÃkqðof ¾qçk Mkt¼k¤eLku nkuþÃkqðof SððkLke
sYh Au. íkuÚke Mktíkku ykÃkýLku ðkhtðkh [uíkkðu Au fu, {LkLkk ¼hkuMku Lkk hnuðwt,
yhu, {LkLku íkku ÃkwhuÃkwÁt ¾ík{ fhðkLke sYh Au. yux÷u fu rð»kÞ ðkMkLkkLkwt
Ë{Lk fheLku Lknª, Ãký Mkkûke¼kð{kt òøk]ík çkLkeLku ÃkwÁ»kkÚko fhðkLke sYh
Au. Ä{o MkkÄfkuyu [uíkðkLke sYh Au fu, StËøkeLkku Úkkuzku fu ðÄw ¼køk Ä{o
MkkÄLkk{kt rðíkkÔÞku nkuÞ. Ãký AuðxLkk Mk{Þu Ä{oLke ÞkËe Lkk hnu yLku MktMkkhLke
ÞkËe{kt Sð Ãkze òÞ íkku íkuðk MktMfkhkuðk¤k Ãkrhðkh{kt s sL{ ÚkkÞ. íku
{kxu ÄkŠ{fkuyu SðLkLkku ytík Mk{Þ ò¤ððk MkkðÄkLk hnuðwt òuRyu. Úkkuzef
økV÷ík ÷ktçkk Mk{Þ {kxu çkhçkkËe{kt ÷R òÞ Au.
63
MkËTøkwY yLku {kuxk¼kR
yk çkkuÄLku Mk{sðk {kxu ¼køkðíkLke sz¼híkLke ðkíkko yLku çkeS
yuf MktLÞkMkeLke ðkíkko su{Lkku Sð ytík Mk{Þu çkkuhLke ðkMkLkk{kt hnuðkÚke
çkkuh{kt yuf fezku ÚkRLku sL{ðwt Ãkzâwt níkwt. íku{ktÚke çkkuÄÃkkX ÷uðk suðku Au.
Ãkhtíkw ykuþkuLkk fkuR fkuR «ð[Lkku{kt ykðu Au fu, {Lkw»Þ ÞkuLke{kt þheh Aqxâk
ÃkAe íku Vheðkh Lke[÷e ÞkuLke{kt sR þfíkwt LkÚke. íku ðkík {Lku Mkk[e íÞkt MkwÄe
÷køku Au fu, {kýMk {kLkð {xeLku {Lkw»k ÚkkÞ yux÷u fu Mkk[ku ÄkŠ{f çkLku íkuLku
÷køkw Ãkzu ¾Yt Ãký {kuxu¼køku {kLkð þheh nkuðk Aíkkt ÔÞðnkh ÃkþwLkku hk¾eLku
Sðíkk nkuÞ Au. ð¤e, ykuþku “þeðMkqºk”{kt çkku÷u÷k {U Mkkt¼éÞk Au fu, ytík
Mk{Þu {kýMkLkk {Lk{kt suLke ÞkËe ykðu íÞkt s íkuLkku sL{ ÚkkÞ. yux÷u Mkk[k
MktíkkuLke ðkíkku fkuR fkuR ð¾ík yxÃkxe Ãký nkuÞ Au. su{ fu yuf Mktíku yuf
Mkkûke{kt fÌkwt Au fu,
“ykÄk ð[Lk økwYËuðfk, íkkfk yLktík rð[kh,
Úkf økÞu {wrLksLk Ãktrzíkk, ðuË Lk ÃkkÞk Ãkkh!”
íkuÚke MktíkkuLkk yuf÷k þçËkuLku Lkk Ãkfzíkkt, Mk[uíkÃkýu yæÞkí{ ¾kus
fhðe ! íkuÚke ÄkŠ{fkuyu MkkðÄkLk ÚkRLku ytík Mk{Þu þheh íÞkøk Úkðk Ëuðku
òuRyu.
fkuR fkuR ðkt[fkuLku Úkþu fu SðLk «MktøkkuLke ðkíkku{kt ykðk çkkuÄLkwt
¿kkLk fu{ ËþkoÔÞwt nþu ? íkuLkku W¥kh yu Au fu, {khk fkuRÃký ÷¾ký{kt Ãkh{kí{k
yLku SðLk fÕÞkýLkku çkkuÄ ykðu íkuðe MVqhýk ÚkkÞ íkku {Lku rðþu»k ykLktË
ykðu Au fkhý fu íku þhehLkk {hý Ãknu÷kt {LkLkk “nwtÃkýk”Lku {khðk {kxu
suLku WÃkÞkuøke ÷køku íkuLkk {kxu sYhe Au. íkuÚke {khe SðLk M{]ríkyku{ktÚke {Lku
su ykí{çkkuÄ Vr÷ík ÚkÞku Au íku Mk{su íkuLkk {kxu ònuh fÞkuo Au, íkuÚke ðkt[fku
yLku ©kuíkkykuLke ðkt[u÷e {nuLkík ftRf ytþu MkkÚkof ÚkkÞ !
m m m
64
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
7. Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
(1) «{krýfíkkLke WÃkhe yrÄfkheyku Ãkh yMkh :-
{khe «kÚkr{f rþûkfLke LkkufheLkk ÷øk¼øk çkeò s ðhMku {U yuf
økk{Lkk ykøkuðkLkLkk AkufhkLku ðÄkhu Ãkzíkku {kh {kÞkuo níkku. íkuLkwt fkhý yu
níkwt fu íkuýu çkeò yuf nrhsLkLkk AkufhkLku ðÄkhu Ãkzíkku {kh {kÞkuo níkku yLku
íku nwt òuR økÞu÷ku íkuÚke Mkò fhe. íkuLkk çkeò s rËðMku çkeò yuf Lkðk ykðu÷k
rþûkfu çkeò yuf ykøkuðkLkLkk AkufhkLku {kh {kÞkuo. çktLku AkufhkykuLkk rÃkíkk
r{ºkku níkk. íku{ýu y{khe ykøk¤ YçkY ftR VrhÞkË fhe Lknª yLku çkkhkuçkkh
y{khk çktLkuLke rðÁØ «kÚkr{f rþûkýkrÄfkheLke f[uheyu VrhÞkË ÷¾eLku
yhS {kuf÷e.
íku ð¾íku nw t LkðkLkðe rþûkf nku ð k Aíkkt «kÚkr{f rsÕ÷k
rþûkýkrÄfkheLke f[uhe{kt yLku y{khe íkÃkkMk fhLkkh yrÄfkheyku{kt {khe
AkÃk yuf Mkkhk rþûkf íkhefu níke. yk çkLkkð ÃkAe Lkðk ykðLkkh rþûkf yLku
þk¤kLkk {wÏÞ rþûkf ðå[u yýçkLkkð ÚkÞu÷ku. y{u çkÄk WÃkrþûkfku Lkðk
ykðLkkh rþûkfLke íkhVuý{kt hnu÷k níkk, fkhý fu {wÏÞ rþûkf þk¤k{kt
çkk¤fkuLkk ðk÷eyku íkhVÚke ¼ux íkhefu ykðíke çkÄe ykðf yLku çkeS Ãkh[whý
ykðf yuf÷k s ðkÃkhíkk ! WÃkrþûkfkuLku ftRÃký ykÃkíkk Lknª. íkuÚke çkÄk
WÃkrþûkfku íku{Lkk Ãkh Lkkhks níkk. íkuÚke ßÞkhu ÍøkzkLke íkÃkkMk fhðk WÃk÷e
f[uheyuÚke yuf yrÄfkhe ykÔÞk íÞkhu ftRLku ftR çknkLkwt çkíkkðe çkÄk WÃkrþûkfkuyu
{wÏÞ rþûkfLke rðÁØ sðkçkku ÷¾kÔÞk. íÞkhÃkAe Úkkuzk Mk{Þ çkkË Lkðk ykðLkkh
rþûkfLke yLku {wÏÞ rþûkf çkÒkuLke Mkò íkhefu çkË÷eyku ÚkR. {wÏÞ rþûkfLku íku
ð¾íkLke MkkU½ðkheLkk «{ký{kt çku YrÃkÞkLkku Ëtz Ãký ÚkÞku yLku Lkðk ykðLkkh
rþûkfLku {wÏÞ økwLkuøkkh økýe ¾uzçkúñk íkk÷wfkLkk ‘fkhe fkUfh’ økk{ su
ykrËðkMkeykuLkk ðMkðkxðk¤wt ÃkAkík{kt ÃkAkík AuÕ÷e fûkkLkwt yLku ykswçkksw
Ãký ÃkAkík ykrËðkMkeykuLke ðMíkeðk¤kt økk{ níkkt. íÞkt ÚkR íku MkkÚku {khe yLku
Lkðk ykðLkkh rþûkfLke rðÁØ yhS fhLkkh çktLku ðk÷eyku WÃkh yuðku sðkçk
ykÔÞku fu, nðu ík{khk AkufhkLku Mkò fhLkkh rþûkf©eLke çkË÷e ÚkR Au. íkuÚke
65
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
þktríkÚke ík{khk çkk¤fkuLku ¼ýkðíkkt nðu fkuR yz[ý ykðþu Lknª. yk çktLku
ðk÷eyku{ktLkk yufu {khe rðÁØ yhS fhe níke Aíkkt WÃk÷e f[uhe{kt {khe
Mkkhe AkÃkLkk fkhýu {khk Ãkh fkuR XÃkfk ¼hu÷wt ÷¾ký ykÔÞwt Lknª. íku ËÞk¤wt
«¼wLke fYýk s {kLkw Awt. íÞkhÃkAe íkku y{khe rðÁØ yhS fhLkkh çkÒku
ðk÷eyku {khk ¾kMk «u{e r{ºkku çkLke økÞk!
(2) rþûkf íkhefuLkku økk{ ÷kufku Ãkh «¼kð :-
{khe LkkufheLke AuÕ÷e þk¤k íkktËr÷Þk ftÃkk þk¤k{kt nwt yuf çku rËðMk
hò Ãkh hnu÷ku. ßÞkhu íku hòyku ÃkhÚke nksh Úkðk {kxu þk¤k{kt nwt ykÔÞku
íÞkhu MkðkhLkk Ãknkuh{kt íkktËr÷Þk ftÃkkLkk yuf «¾h ykøkuðkLk {khe ðíke
ykðLkkh nrhsLk rþûkfLku {khk Ëu¾íkkt yÃk{kLksLkf þçËku çkku÷eLku Ä{fe
ykÃkðk ÷køÞk. Ä{fe ykÃkðkLkwt fkhý íku{Lkk yuf íkkuVkLke Ãkkiºk yLku çkeò
yuf AkufhkLku Íøkzku ÚkÞu÷ku. nrhsLk rþûkf rçk[khk Lk{ú Mð¼kðLkk nkuðkÚke
þktríkÃkqðof sðkçk ykÃkíkk níkk. Aíkkt ykøkuðkLk þktík Ãkzâk Lknkuíkk yLku
“íkwt-íkkhe” ¼Þko þçËku çkku÷ðk ÷køÞk. yk òuR {Lku yufË{ økwMMkku [ze
økÞku. íkuÚke økwMMkk{kt nrhsLk rþûkfLkku Ãkûk ÷RLku {U çkku÷ðkLkwt [k÷w fÞwO. {u
fÌkwt, “{khe ðíkeÚke þk¤k{kt rþûký ykÃkLkkh {khku ¼kR Au yLku {khk
Ëu¾íkkt ík{u íkuLkk {kxu yÃk{kLk¼Þko þçËku ðkÃkhe þfku Lknª. ð¤e ík{khku
Ãkkiºk Ãký Ãkqhku íkkuVkLke Au íkuLku nwt Mkkhe heíku òýwt Awt.” yuðe ðkíkr[ík fhíkkt
fhíkkt Íøkzku ðÄe Ãkzâku.
nfefík{kt yu ykøkuðkLk {khe þk¤k Mkr{ríkLkk [uh{uLk fnuðkíkk níkk
yLku Ãkqhk hksfkhýe íkhefu íku{Lkku ykswçkkswLkk økk{ku{kt Mkkhku «¼kð níkku. íku
ð¾íku fuLÿ MkhfkhLkk «ÄkLk{tºke RÂLËhk økktÄe níkkt. ÷kufku fnuíkk fu “yk {kýMk
sYh Ãkzâu RÂLËhkLkku Ãký nkÚk ÃkfzeLku fk{ fhkðe þfðk þÂõík{kLk Au.” íku nwt
òýíkku níkku. ð¤e, {khu yLku íku{Lku çkuXf Ãký níke. Aíkkt {Lku MkíÞLkku Ãkûk
÷uðkLke yLku r{ÚÞk yntfkh MkkÚku ÍqÍðkLke íku ð¾íku ¾w{khe [ze. ÃkAe íkku ðkík
ðÄe Ãkze yux÷u íku{ýu {khe ÃkkMku þk¤kLkk [uh{uLk íkhefu þk¤kLke rðÍex çkwf
{køke. {U W¥kh ykÃÞku fu “ík{u þk¤k Mkr{ríkLkk [uh{uLk Aku íkuLke {Lku ¾çkh
66
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
LkÚke. {Lku fkuR ÷ur¾ík Ãkwhkðku ykÃkku.” íku{Lke ÃkkMku ÷ur¾ík Ãkwhkðku níkku Lknª.
ÃkAe íkku {khe ÃkkMku íku{ýu {khk rðÁØ heÃkkuxo fhðk fkøk¤ {køÞku. {U fkøk¤
ykÃkeLku fÌkwt, “su ÚkkÞ íku fhe ÷uòu. {khe rðYØ RÂLËhk økktÄe Ãkh rhÃkkuxo fhðku
nkuÞ íkku Ãký ykÃkLku Aqx Au. nwt ftR Lkkufhe WÃkh s çkuXku LkÚke. {khk {kuxk¼kRLku
{kuxku ÄtÄku [k÷u Au íku{Lku {khe sYh Au. íku{kt MknÞkuøke çkLke sRþ”. ÃkAe íkku
{khe ÃkkMku ftRf rðøkík {køkðk ÷køÞk. íÞkhu {U sðkçk ykÃÞku fu, “nðu rLkþk¤Lkku
Mk{Þ Ãkqhku ÚkÞku Au.”
yk hMkkfMke [k÷íke níke yux÷k{kt íku{Lkk yuf Mk{sw yLku ðkMíkrðf
ÔÞðnkY çkwÂæÄðk¤k yuf Ëefhk þk¤k{kt ykðe økÞk yLku y{khe yk hMkkfMke
òuRLku íku{Lkk rÃkíkkLku Ä{fkðe-Mk{òðeLku ÃkkuíkkLkk ½uh ÷R økÞk. yk Ãkwºk
íku{Lkwt Ãkh{ ÃkqÛÞ òøkðkÚke nk÷ økkuÞtfkSLke rðÃk~ÞLkk æÞkLkrðÄeLke MkkÄLkk
yksÚke ÷øk¼øk yZkh ð»koÚke fhu Au. íku ½ýe ¾wþeLke ðkík ònuh fÁt Awt,
fkhý fu íku Ãknu÷kt íku yuf ‘rÃkhkýk’ ÃktÚkLkk f{ofktze níkk. íku økk{{kt Ãký yuf
Mkkhk rþûkf íkhefu xqtf Mk{Þ{kt s {khe Mkkhe AkÃk níke. þk¤kLkku AqxðkLkku
Mk{Þ ÚkÞu÷ku nkuðkÚke çkk¤fkuLku Akuze {qõÞkt. ÃkAe ykswçkksw yk íkfhkh
Mkkt¼¤Lkkh {kýMkku {khe ÃkkMku ykÔÞk yLku ¾wþ ÚkRLku çkkuÕÞk fu “Mkknuçk,
ík{u ¾Y fÞwO ! yk {kýMk ¾qçk s økŠðc çkLke økÞku níkku yLku yksMkwÄe
ík{khk rMkðkÞ ykðe x¬h íkuLke Mkk{u fkuRyu ÷eÄe Lk níke.”
íÞkhÃkAe íkku Úkkuzk rËðMk ÃkAe íku {kýMk yLku nwt Ãký çkku÷íkk-[k÷íkk
ÚkÞk. Ãký íku rËðMkÚke {khe Mkk{u «¼kð Ëu¾kzðkLkwt çktÄ fÞwO. yk Ãký «¼wLke
s fÁýkLkku «¼kð nwt {kLkwt Awt.
ÃkAe ßÞkhu nwt Lkkufhe{ktÚke MðiÂåAf heíku hkSLkk{wt ykÃke Aqxku ÚkÞku
íÞkhu {khk rðËkÞ Mk{kht¼{kt íku{ýu {khk «{krýf Mð¼kðLkk yLku ÄkŠ{f
rð[khkuLkkt Mkkhkt ð¾ký fhe ¼k»ký fÞwO níkwt yLku økk{ (ftÃkk) íkhVÚke {¤u÷e
¼ux íku{Lkk nkÚku {Lku ykÃkeLku rðËkÞ Mk{kht¼ QsÔÞku níkku.
67
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
(3) LkkLkk çkk¤fkuLke ¾ku-¾kuLke xqfze :-
ßÞkhu «kÚkr{f rþûkfLke Lkkufhe {¤e íÞkhu Ãký Ëuþe h{íkkuLkk rLkÞ{ku{kt
¾kMk VuhVkh ÚkÞku Lk níkku. Võík Ãknu÷kt su h{íkLkwt Lkk{ nwíkqíkq níkwt íku çkË÷kRLku
fçkœe Lkk{ Ãkkzðk{kt ykðu÷wt. {khe LkkufheLke AuÕ÷e þk¤k “íkktËr÷Þk ftÃkk”
yuf rþûkfe þk¤k{kt {khe {køkýe «{kýu íku ð¾íku rLk{ýqtf ÚkÞu÷e. íku ð¾íku
Ãký sqÚkLke þk¤kykuLke h{ík nrhVkR ÚkÞu÷e. íku ð¾íku {khe þk¤kLkkt [kh
ÄkuhýLkkt LkkLkkt LkkLkkt çkk¤fku MkkÚku Mkkík ÄkuhýLke {kuxe þk¤kLkkt çkk¤fkuLke nrhVkR
ÚkÞu÷e. Ãký {U {khe þk¤k{kt ¼ýíke ð¾íku ¾ku¾kuLke h{íkLkwt su ÍeýðxÚke
rLkheûký fhu÷wt íku «{kýu {khe LkkufheLke þk¤kLkk h{íkLkk ¾u÷kzeykuLku íkk÷e{
ykÃku÷e. Ãkrhýk{u Mkkík ÄkuhýLke þk¤kLkkt çkk¤fku Mkk{u {khe yuf rþûkfLke
[kh ÄkuhýLke þk¤kLkkt çkk¤fkuLke Mkkhk økwý {u¤ðeLku Sík Úkðk Ãkk{e. sqÚkLke
çkÄe þk¤kLkk rþûkfku yLku {kuxk rðãkÚkeoykuLku yk òýeLku ½ýe LkðkR ÷køke.
{U ¼ýíke ð¾íku {khe þk¤k{kt su rLkheûký fhu÷wt íku LkkufheLkk Mk{Þ{kt yk heíku
Ãkrhýk{ËkÞf ÚkÞwt íkuÚke nwt ykLktrËík ÚkÞku.
ÃkAe {khe þk¤kLke Síku÷e xe{Lke ¾ku¾ku h{íkLke nrhVkR íkk÷wfk
fûkkyu ÚkR. Mkk{k Ãkûku Mkkík ÄkuhýLke þk¤kLkkt {kuxkt {kuxkt çkk¤fku níkkt.
{khe þk¤kLkkt LkkLkkt LkkLkkt çkk¤fkuyu h{ík MkhMk h{e çkíkkðe. h{ík h{kzLkkh
rþûkf Ãký ð¾ký fhðk ÷køÞk fu “LkkLkkt LkkLkkt çkk¤fku fuðwt MkhMk h{e þfu
Au!” Aíkkt Võík ºký ÃkkuRLxÚke {khe þk¤kLke ¾ku¾kuLke xe{Lke nkh ÚkR
Aíkkt «Mktþk Mkkhe {¤e níke.
(4) þhehkhkuøÞ MkwÄkhðkLkk «Þkuøkku :-
(y) {h½eLkkt $zktLkwt yki»kÄ íkhefu MkuðLk :-
{khe «kÚkr{f rþûkfLke LkkufheLke þYykík{kt s {khk þheh{kt ÷kune
ðkhtðkh Vefwt Ãkze síkwt, suÚke þhehu yþÂõík yLku Úkkuzku {kLkrMkf Úkkf ÷køkðkÚke
yýøk{ku yLku yMkrn»ýwíkk suðkt ÷ûkýku Ãký Ëu¾kðk ÷køkíkkt, íÞkhu {khe
ykŠÚkf ÂMÚkrík Lkçk¤e nkuðkÚke ykuAwt ¾[o ÚkkÞ yLku íkrçkÞík MkwÄhu íkuðk WÃkkÞku
suðk fu, økk{zk{kt fkuR Úkkuze Úkkuze ðiãfeÞ MkkhðkhLkk òýfkhkuLke Mk÷kn
68
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
«{kýu {khe íkrçkÞíkLke Mkkhðkh fhíkku íkÚkk LkkLkk {kuxk zkuõxhku ÃkkMkuÚke Ãký
yðkhLkðkh WÃk[kh fhkðíkku. íkuLkk Ãkrhýk{u, Mkkhðkh ÷uðk{kt ykðu íkuLkk
ÃkAe Úkkuzk rËðMk íkrçkÞík MkwÄkhk Ãkh hnu yLku çktÄ fÞko ÃkAe Úkkuzkf s rËðMkku{kt
ÃkkAe çkøkze òÞ ! zkuõxhku yk ËËoLku “yurLkr{Þk” íkhefu yku¤¾kðíkk níkk.
ßÞkhu WÃkh «{kýuLke ÂMÚkrík ðíkkoíke íÞkhu fkuR fkuR rníkuåAwyku
{h½eLkkt $zktLkwt MkuðLk fhðkLkku WÃkkÞ sýkðíkk níkk. íku ð¾íku {khe Mkøkwý
WÃkkMkLkkLke þYykík níke. Ä{oLkk hMíku SðLk SðLkkhk ÔÞÂõíkykuyu ykðku
íkk{Mke yLku ®nMkf yknkh Lkk ÷uðku òuRyu íkuLke Ãký Úkkuze Úkkuze Mk{s níke.
ð¤e, íkrçkÞík MkwÄkhðk Ëðk íkhefu íkuðe ðMíkw ðkÃkhðkÚke ÃkkÃk ÚkkÞ Lknª íkuðe
Mk÷knku Ãký {éÞk fhíke. ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt þheh MkwÄkhðkLke ykMkÂõík
òøkíkkt {U ðkhkVhíke çku ðhMk MkwÄe ËqÄLke MkkÚku yuf yuf zÍLk $zkLkwt hkusLkk
yuf «{kýu MkuðLk fhu÷wt níkwt. íkuLkk MkuðLkÚke ºkeò s rËðMku íkuLke yMkh sýkíke.
{w¾ Ãkh Vefkþ Ëqh ÚkRLku ÷k÷kþ ykðe síke çkkh rËðMk{kt íkku þheh yufË{
÷k÷ ÚkR síkwt yLku ÃkqhuÃkwhku íktËwhMík nkuô íkuðku Ëu¾kð ÚkR síkku, íkuÚke nwt
ykLktË Ãkk{íkku yLku ykþk hk¾íkku fu yk íktËwhMíke nðu ðÄw Mk{Þ hnu íkku
MkkYt. Ãký f{LkMkeçku ðÄw{kt ðÄw yufkË {rnLkk{kt íkku Ãknu÷ktLkk suðe
yurLkr{ÞkLke yMkh ðíkkoíke íÞkhu ÃkkAe rLkhkþk ykðe síke.
yk{ $zktLkk MkuðLkÚke fk{[÷kW íkrçkÞík íkku MkwÄkhk Ãkh Ëu¾kíke Ãký
ÄkŠ{f LkwfþkLk yu Úkíkwt fu fk{ðkMkLkk rðþu»k «{ký{kt òøkúík Úkíke, íku ð¾íku
Ãký nwt íkuLkku rðhkuÄe nkuðkÚke Lkk¾wþ Úkíkku yLku fk{ðkMkLkkLku Ãký Ëçkkððe Ãkzíke.
íÞkhÃkAe, çku suðkt ð»kkuo{kt {U yuf ykí{¿kkLke ÃkwÁ»kLkku MknðkMk
fhe, íku{Lkk MkíkMktøkLkk Ãkrhýk{YÃku íku{Lku MkËTøkwÁ ÃkËu MÚkkÃke, nwt
ykí{MkkÄLkkLkk þw¼ hMíku ð¤e økÞku. suLkk Ãkrhýk{u íkuðk yknkhLkk rð[khku
ykÃkkuykÃk çktÄ ÚkR økÞk, yLku {U Lkkufhe fhíkkt fhíkkt MkíkMktøk yLku æÞkLk
MkkÄLkk{kt SðLk SððkLkwt þY fhu÷wt. ð¤e, ðÄkhk{kt {khk íku ð¾íkLkk
MkËTøkwYLke økuhnkshe{kt {khk {wÏÞ økwYçktÄwLkku MkíkMktøk ©ðý fhðkÚke ¼kusLk
Ãký rËðMk{kt yuf s ðkh yLku íku Ãký n÷fku yknkh, Úkkuzwt ¼qÏÞwt Ãkux hk¾eLku
69
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
fhíkku. yk{ yuf çkksw yurLkr{Þk yLku çkeS çkksw sYh fhíkkt ykuAk
yknkhÚke þheh Ãký þw»f çkLkðk Ãkk{u÷wt. ykðwt ºký-[kh {rnLkk MkwÄe hÌkk
ÃkAe MkËTøkwYLkwt Vheðkh íku økk{{kt ykøk{Lk ÚkÞk ÃkAe {Lku XÃkfku ykÃkeLku
¾kuhkf ÃkqhuÃkwhku ÷uðkLke Mk÷kn ykÃke. íÞkhÃkAe þheh Äe{u Äe{u íkksøke Ãkh
ykððk ÷køÞwt. Ãký yrLkr{ÞkLke yMkh íkku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe hnuðk Ãkk{e íku
æÞkLk MkkÄLkk yLku y{ËkðkË yur÷Mkçkúes{kt hnuíkk yuf rLk»ýkík hksðiã
©e hrMkf÷k÷ Ãkhe¾Lke, MkkhðkhÚke yurLkr{Þk {xe økÞku, þhehLkwt ykhkuøÞ
MkwÄhe økÞwt. yux÷wt s Lknª Ãký þhehLku MðMÚk fuðe heíku hk¾ðwt íkuLkk yknkh
rðnkhLkwt ¿kkLk Ãký íku ðiãhksLkk MknðkMkÚke {¤e økÞwt. ð¤e, $zkt ËqÄ MkkÚku
÷uðkÚke íku rðÁØ yknkh økýkÞ Au, íkuLke yMkhÚke þheh{kt òu hkuøk «ríkfkhf
þÂõík Lkk nkuÞ íkku fkuz suðk hkuøkku Ãký Úkðk Ãkk{u Au íku òýðk {éÞwt. Ãký
{khk Mkki¼køÞu íkuðe rðÃkrhík yMkhÚke nwt çk[e sðk ÃkkBÞku. íÞkhÃkAe
yurLkr{ÞkLkku Ãký ytík ykðe økÞku yLku yksu þheh ½zÃkýLke ÂMÚkrík ¼kuøkððk
Aíkkt {w¾ Ãkh Mkkhe íkuS ðíkkoR hne Au, íku Mkðo Ãkh{ f]Ãkk¤wt Ãkh{økwY
Ãkh{kí{kLke fÁýk Mk{sw Awt.
(yk) sqXe {kLÞíkkÚke ykMkð (þwØ ËkY)Lkwt MkuðLk :-
{khk Ãkwºk fLkwLku íkuLkk yÇÞkMkfk¤ ÃkAe {kLkrMkf ËËoLku {xkzðk
swËk swËk «fkhu {U ½ýk WÃkkÞku fÞko níkk, Aíkkt ykhk{ Úkíkku Lk níkku. yk
çkLkkð {khk yuf Ãkrhr[ík ykæÞkí{ ¿kkLke ÃkwÁ»ku òÛÞku íÞkhu íku{ýu {Lku
Mk÷kn ykÃke fu, [kuϾk Ëuþe yÚkðk rð÷kÞíke ËkYLkku y{wf Mk{Þ hkus Ëðk
íkhefu Úkkuzk Úkkuzk «{ký{kt WÃk[kh fhðk{kt ykðu íkku fËk[ yk ËËo fkçkw{kt
ykðu. íkuyku ykæÞkÂí{f ¿kkLke nkuðkÚke íku{Lke Mk÷kn Ãkh {Lku rðïkMk ykÔÞku.
íku ð¾íku nwt ¾uzçkúñk íkk÷wfkLkk fåAe Ãkxu÷kuLkk hneþkuLke íkktËr÷Þk ftÃkk
«kÚkr{f þk¤k{kt Lkkufhe fhíkku níkku. íku ð¾íku {khk hnuXkýLke Mkk{u s yuf
ÃkkxeËkh ¾uzqíkLkku {sqh hnuíkku níkku. íku ðzkuËhk fu Mkwhík çkkswLkku ykrËðkMke
òríkLkku níkku. íku AqÃke heíku ËkY økk¤ðkLkku yLku ðu[ðkLkku ÄtÄku fhíkku níkku.
íkuLku {U {khe yk sYrhÞkík fne Mkt¼¤kðe íÞkhu íkuýu {Lku [kuϾku yLku Mkkhe
òíkLkku Ëuþe ËkY òíku íkiÞkh fhe ykÃkðkLkku rðïkMk ykÃÞku yLku Úkkuzk rËðMk{kt
70
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
íku íkiÞkh fheLku {Lku yðkhLkðkh ykÃkíkku økÞku. íÞkhÚke AqÃke heíku yuf ðnu÷e
MkðkhLkk yLku yuf hkºku Mkqíke ð¾íku yu{ yzÄku yzÄku [k ÃkeðkLkku fÃk ¼heLku
{khk ÃkwºkLku Ãkeðhkðíkkuu níkku.
yk «Mktøk Ãknu÷kt {U WÃkh sýkðu÷k ¿kkLke ÃkwÁ»kLkk MknðkMk{ktÚke
òýu÷wt fu, fkuR fkuR ykí{¿kkLke ÃkwÁ»kkuuyu Ãký ËkYLkwt MkuðLk fhu÷wt níkwt, fkhý
fu ¿kkLke ÚkÞk Ãknu÷kt MktMkkhe SðLk{kt íkuyku yuðk ÔÞMkLke níkk. ÃkAe Mkk[k
MktíkkuLkku {u¤kÃk ÚkÞk ÃkAe íku Ãký Mktík ÃkËðe Ãkk{u÷k. Aíkkt Ãknu÷ktLke xuð
fkÞ{ hnuðk Ãkk{u÷e. ð¤e, ËkYLkwt {kÃkMkh MkuðLk fhe æÞkLk{kt çkuMkðk{kt
ykðu yLku íku MkkÄfLke «f]ríkLku {kVf ykðe òÞ íkku æÞkLk-¿kkLk{kt Ãký Mkkhku
rðfkMk ÚkkÞ. yk ðkík Mk{sðk {kxu {Lku yuf ykí{¿kkLke ÃkwÁ»kLkk SðLkLkwt
yuf WËknhý Ãký {¤u÷wt.
íku WËknhýLke ðkíkko yuðe Au fu, Mkkçkh{íke LkËeLkk rfLkkhu rðòÃkwh
íkk÷wfkLkwt yuf V÷w fheLku økk{ Au. íÞktLkk yuf òøkehËkhLkku y{h®Mkn fheLku
LkkLkku ¼kR níkku. íku swðkLke{kt ½ýku s íkkuVkLke, ËkYrzÞku yLku ®nMkf níkku.
ßÞkhu íkuLkk {kuxk¼kR V÷wLkk Xkfkuh ÄkŠ{f ¼kðLkkðk¤k níkk. íku økk{Lke
LkSf nkÚkeÃkwhk Lkk{u økk{{kt yuf hk{ËuðÃkehLkwt {trËh Au. íku ð¾íku íku {trËhLkk
{ntík ©e MkËkhk{ {nkhks ykí{¿kkLke ÃkwÁ»k níkk. ykswçkkswLkk økk{kuLkk
¼õíkku{kt íku{Lkku Mkkhku yuðku ykæÞkÂí{f «¼kð níkku. V÷w økk{Lkk Xkfkuh
íku{Lkk LkkLkk¼kR y{h®MknLku MkwÄkhðk yk {nkhks ÃkkMku ykðeLku yðkh
Lkðkh yhs fhíkk íÞkhu, {nkhks©e íku XkfkuhLku ykïkMkLk ykÃkíkk fu,
“Xkfkuh Äehs hk¾ku, Mk{Þ Ãkkfþu íÞkhu Mkki Mkkhkt ðkLkkt ÚkR sþu.”
íÞkhu yuf ð¾ík y[kLkf yk {nkhksLke Lkshu yk íkkuVkLke
y{h®Mkn ykðe [zâku, yux÷u Mk{Þ Mkq[fíkk ðkÃkhe íku{ýu íkuLku ykæÞkÂí{f
çkkuÄ ykÃke íkuLke ykt¾ku MkkÚku ykt¾ku {u¤ðeLku fnuðk ÷køÞk fu “nu økheçkk, íkwt
yk þwt fhe hÌkku Au ? íkkhu ykðkt ÃkkÃke fk{ku fhðkt Lkk òuRyu?” ykðkt ð[Lkku
©ðý fhíkkt íkkuVkLke y{h®MknLkwt ÃkqðoLkwt ÃkqÛÞ òøke økÞwt yLku íÞkhÚke íku
ÃkkuíkkLkk ½uh Lkk síkkt MkeÄk s {trËh{kt MkËkhk{ {nkhksLkk þhý{kt hne
71
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
MkkÄw íkhefuLke Ëeûkk ÷eÄe yLku íÞkhÃkAe Ãkqhku ðihkøk Äkhý Úkíkkt ykí{
Mkkûkkífkh Úkðk ÃkkBÞku níkku. ÃkAe íkku íku{ýu ÃkkuíkkLkwt Lkk{ Ãký “økheçkku” s
hk¾ðkLke ÃkkuíkkLkk økwY ÃkkMku {køkýe fhe yLku “økheçkk” íkhefu s ònuh
ÚkÞk. íku{ýu ykí{¿kkLkLkkt ½ýkt ÃkË Ãký ÷ÏÞkt Au. íku{Lkkt ¼sLkku{ktLkwt yuf
ÃkË “Ëþ ÃkeÞk÷k” Lkk{u ½ýwt òýeíkwt Au. Mktík ÃkËðe «kó ÚkÞk ÃkAe Ãký
yðkhLkðkh íku{Lku ËkY ÃkeðkLke ykËík Ãkzu÷e níke. yk ytøku {khk çkeò
LktçkhLkk MkËTøkwY©e AøkLkËkMkLkk {w¾uÚke òýðk {¤u÷wt fu, økheçkËkMk
{nkhksLkk Mkuðfku ÷kuËhk økk{{kt «òÃkrík ¿kkrík{kt níkk íÞkhu, WÃkhLkk
¼sLkLke h[Lkk íku økk{{kt yuf yuf ËkYLke ÃÞk÷e Ëþ ðkh ðkhk Vhíke Ãkeíkkt
Ãkeíkkt “Ëþ rÃkÞk÷k”Lke h[Lkk yu{ýu fhe níke.
{U ßÞkhu MkËTøkwYLkk {w¾uÚke ykðe ðkíkku òýe íÞkhu {Lk{kt rð[kh
ykÔÞku fu, ½h{kt ÃkwºkLkk ËËoLke Mkkhðkh {kxu Mkkhe òíkLkku ËkY íkku ÷eÄu÷ku s
Au. íkku nðu nwt «Þkuøk fhe òuô fu, íkuLkk {kÃkMkhLkk MkuðLkÚke æÞkLk{kt fuðe
ûk{íkk ykðu Au, íku{ rð[khe Ãknu÷u rËðMku {kuze hkíkLkk Mk{Þu [kLkku yzÄku
fÃk ¼heLku ËkY ÃkeÄku ÃkAe æÞkLk{kt çkuXku íÞkhu Úkkuze s ðkh{kt {khk {Míkf{kt
ykfkþðkýeYÃku Ãknu÷e s ðkh yðks ÚkÞku fu “ík{u ËkY Ãký Ãke ÷eÄku!”
{Lku yk heíku yÂMíkíð íkhVÚke ËkYLke ÷íku Lknª [zðkLke [uíkðýe {¤e. Aíkkt
íkuLkk MkuðLkÚke fuðwt Ãkrhýk{ ykðu Au íku òýðkLke {Lku WíftXk òøku÷e nkuðkÚke
yk MkuðLk {U ÃktËhÚke ðeMk rËðMk MkwÄe [k÷w s hkÏÞwt. íkuLkk Ãkrhýk{YÃku,
æÞkLk MkkY ò{ðkLkk çkË÷u rð[khku ðÄwLku ðÄw ykððk ÷køÞk íÞkhu òÛÞwt fu,
{kÃkMkhLkku ËkY ÃkeðkÚke íku fkuR þhehLkk ËËo {kxu ¼÷u yki»kÄYÃku fk{ fhíkku
nkuÞ, Ãký {khe íkku «f]rík WÃkhÚke ðÄw [t[¤ çkLke økR nkuðkÚke yk¾hu íku
«Þkuøk çktÄ fhe ËeÄku. {khk ÃkwºkLkk {kLkrMkf ËËo{kt Ãký ftR ykhk{ sýkÞku
Lknª. íkuÚke y{khk çktLku {kxu yk «Þkuøk rLk»V¤ rLkðzâku íku yLkw¼ð ÚkÞku.
yk çkLkkðLke Ãkqhe ðkík {U íku ð¾íkLkk {khk MkËTøkwY ©e AøkLkËkMkS {nkhksLku
Ãký fhe níke. íku Mkkt¼¤e íku{ýu ftR W¥kh ykÃÞku Lk níkku. Ä{oLkk yk[hý{kt
ykðk {kËf ÃkËkÚkkuo LkwfþkLk fhu Au íku {Lku «íÞûkÃkýu Mkkrçkík ÚkR økÞwt.
72
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
(5) ÷k÷[w ÷ku¼ð]r¥k :-
(y) ÷ku¼u ÷ku¼kRLku fhu÷wt fÃkx !
{khe «kÚkr{f rþûkfLke LkkufheLke þYykíkLkk Mk{Þ{kt s nwt su
þk¤k{kt Lkkufhe fhíkku níkku íku þk¤k{kt yuf Lkðk {wÏÞ rþûkfLke rLk{ýqtf
ÚkÞu÷e níke. {khu íku{Lke MkkÚku fkuR fkuR ðkh Vhðk sðkLkku Þkuøk {¤íkku íÞkhu
íkuykuyu yuf çkeò «kÚkr{f rþûkfLke yk «{kýu {Lku ðkíkko Mkt¼¤kðu÷e fu,
ßÞkhu ðkŠ»kf Ãkheûkk ykðu íÞkhu íku rþûkfLke ÃkkMku ¼ýíkkt {tË ÞkËþÂõíkðk¤kt
çkk¤fku ÃkkMk ÚkÞu÷kt nkuÞ Aíkkt ðk÷eykuLkk ½uh sR íku{Lkkt çkk¤fku Úkkuzk økwý
{kxu LkkÃkkMk ÚkkÞ Au, suÚke òu {wÏÞ rþûkfLku ftR ÷kt[YÃku ykÃkðk{kt ykðu
íkku íku çkk¤fku ÃkkMk ònuh ÚkR þfþu. økk{zktLkk ykuAe Mk{sðk¤k ðk÷eyku
ykðe ðkíkku Mkkt¼¤eLku Úkkuze Úkkuze hf{ ykÃkíkk. íku{ktÚke íku rþûkf íkuLke Mk{s
«{kýu Úkkuzef hf{ {wÏÞ rþûkfLku ykÃkíkk yLku çkkfeLke ÃkkuíkkLke ÃkkMku hk¾íkk.
yk Mkkt¼¤u÷e ðkíkLke yMkhu {khk {Lk{kt Ãký ÷ku¼ð]r¥k søkkze. íku
ð¾íku {khk {Lk{kt Ä{oLkeríkLke Úkkuze Úkkuze yMkh íkku níke s, Ãkhtíkw íku ð¾íkLkk
ÃkøkkhÚke ½h¾[o ÃkwÁt fhíkkt ¾U[ Ãkzíke níke, íku fkhýu {kÁt {Lk ÷÷[kR
økÞwt. íkuÚke ßÞkhu ðkŠ»kf Ãkheûkk ykðe yLku Ãkrhýk{ ònuh fhðkLkk Úkkuzkf
s rËðMkku çkkfe níkk íÞkhu {U Ãký WÃkh {wsçk Mkkt¼¤u÷e ðkíkko «{kýu sqXLkwt
yk[hý fÞwO yLku {khe ÃkkMku ¼ýe hnu÷kt ÷øk¼øk çku Úke ºký ðk÷eykuLkkt
çkk¤fku ÃkqhuÃkqhk {kõMkoÚke ÃkkMk fu [Zkðku Ãkk{u÷kt nkuðk Aíkkt {U íku{Lkk ðk÷eyku
ÃkkMku sR sqêwt çkku÷eLku ÷kt[YÃku íku ð¾íkLke LkkýktfeÞ ÂMÚkrík «{kýu Úkkuze
Úkkuze ÷kt[YÃku hf{ ÷eÄu÷e, Lku íku{ktÚke Úkkuze {wÏÞ rþûkfLku ykÃku÷e yLku
Úkkuze {U ðkÃkhu÷e.
yk{, ÃkiMkkLkk ÷ku¼u {U SðLk{kt yuf ð¾ík Auíkhk{ýe fhe níke íku
rMkðkÞ ykðe fkuR çkeS çkkçkíkLkwt yk[hý fÞwO nkuÞ íkuLkwt M{hý LkÚke. ð¤e
íku çkLkkð çkLÞk ÃkAe nwt LkeríkLkwt Mkkhe heíku yk[hý fhíkku nkuðkÚke ykðe
¼q÷ fhðkLkku «Mktøk õÞkhuÞ Lk çkLÞku íku Mðk¼krðf Au.
73
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
(yk) ¾kuxk rLkÞ{Lku MkwÄkhðkLkku «ÞíLk ! :-
yk «Mktøk Ãký {khe LkkufheLke þYykíkLkk Úkkuzk Mk{Þ ÃkAeLkku Au.
Rzh íkk÷wfkLkk økktXeyku÷ økk{Lke 1 Úke 7 ÄkuhýLke «kÚkr{f þk¤k{kt {khe
«Úk{ rLk{ýqtf ÚkR níke. íku ð¾íku Äkuhý Ãkkt[{kÚke ®nËe ¼k»kkLkk Lkðk
rð»kÞLke þYykík Úkíke níke. {khk yÇÞkMkfk¤ ËhBÞkLk {U “hk»xÙ¼k»kk
«[kh Mkr{rík ðÄko”Lke [kh Ãkheûkkyku ÃkMkkh fhu÷e níke. íku ð¾íku økwshkíkLke
yuf Lkðe rnLËe ¼k»kk «[kh MktMÚkkLkku «[kh Ãkºk y{khe þk¤k{kt ykðu÷ku
{U òÛÞku. íku ð¾íku çknw xqtfk Ãkøkkh{kt ½h¾[o [÷kðíkkt {w~fu÷e Ãkzíke nkuðkÚke
{Lku íku Lkðe ®nËe «[kh MktMÚkkLkwt fuLÿ ¾ku÷ðkLkku rð[kh ÚkÞku. ð¤e, ®nËe
¼k»kkLkku «[kh fhe rþûký ykÃkðkLkku W{tøk Ãký ¾hku ! íku {kxu {U íku þk¤kLkk
Ãknu÷k WÃkrþûkf ©e {q¤S¼kR Ãkxu÷ su {khk ¾kMk «u{e r{ºk nkuðkÚke
íku{Lke Mk÷kn ÷eÄe, íÞkhu íku{ýu sðkçk ykÃÞku fu, “{wÏÞ rþûkfLkk Lkk{u s
fkuR Ãký fuLÿ ¾ku÷e þfkÞ. WÃkrþûkfLkk Lkk{u ¾ku÷ðkLkku rLkÞ{ LkÚke. íkuÚke
{wÏÞ rþûkfLkk Lkk{u fuLÿ ¾ku÷e ík{u íkuLkwt Mkt[k÷Lk fhe þfku Aku. íkuLke su
ykðf ykðu íku{ktÚke {wÏÞ rþûkf ík{Lku su ykÃku íku s ík{u ÷R þfku !”
ykðku W¥kh Mkkt¼¤e {khk {Lk{kt Úkkuze Wøkúíkk ykðe fu, fuLÿ nwt
[÷kðwt yLku íkuLkk {nuLkíkkýk YÃku su ykðf ykðu íku{ktÚke {wÏÞ rþûkf su ykÃku
íku hf{ {khu ÷uðe Ãkzu, yk íkku yLÞkÞ ¼hu÷ku rLkÞ{ fnuðkÞ! íÞkhÃkAe, nwt
Lkðku rþûkf nkuðk Aíkkt, ÷ku¼ðþ ÚkR MkknMk fhe {khk Lkk{u íku ®nËe «[kh
MktMÚkkLkwt fuLÿ ¾ku÷e ËeÄwt ! yk ðkík {wÏÞ rþûkfu òýe Ãký ¾he Aíkkt ¾uzqík
½hLkk Mkw¾e {kýMk nkuðkÚke {khe MkkÚku fkuR rðhkuÄ fÞkuo Lknª fu íku MktçktÄe fkuR
ðkík Ãký ¾ku÷e Lknª.
yux÷wt s Lknª, {U Ãkkt[Úke Mkkík ÄkuhýLkk rðãkÚkeoykuLku ®nËe ¼k»kkLkwt
{níð Mk{òðeLku fÌkwt fu “íku Ãkheûkk {kxu ®nËe ¼k»kkLkwt ÔÞkfhý Mk{sðwt
½ýw sYhe Au. íku rðLkk íku ¼k»kkLkk Wå[kh yLku ÷u¾Lk Ãkh fkçkw ykðe þfu
Lknª yLku íku Lk ykðu íÞkt MkwÄe ½uh çkuXkt òíku ðkt[eLku ÃkkMk Úkðwt ½ýwt yÄYt Au.
íku {kxu ¾kLkøke xâwþLkLkk rþûkýLke ¾kMk sYh Ãkzu.” ykðwt Mk{òðeLku {U
74
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
xâwþLk õ÷kMk Ãký ¾ku÷e ËeÄku yLku yuf çku {kMk xâwþLk [÷kðeLku íkuLke
ykðf Ãký {u¤ðe ! íÞkh ÃkAe Ãkheûkk ÃkMkkh ÚkR økR yLku {Lku íkuLke
W¥khðneyku íkÃkkMkðkLke Ãký {¤e. ð¤e, íku ÃkheûkkLkwt Ãkrhýk{ ònuh ÚkÞk
ÃkAe íku ®nËe «[kh MktMÚkkLkk rLkÞ{ «{kýu Ãkheûkk Ve {ktÚke {¤íkku ¼køk,
W¥khðneykuLkwt {nuLkíkkýwt ðøkuhu hf{ {Lku {¤e. ðÄkhk{kt xâwþLk õ÷kMk
[÷kÔÞkLke hf{ Ãký {Lku {¤e. yk çkÄe hf{{ktÚke {u Ãkheûkk Ve{ktÚke {¤íkk
¼køkLke Võík Úkkuzef s hf{ {wÏÞ rþûkfLku ykÃke yLku çkkfeLke {khe ÃkkMku
hk¾e íku ðkík {U «Úk{ WÃkrþûkfLku ònuh fhe íkku íku{ýu ðÄw hf{ {wÏÞ rþûkfLku
ykÃkðk ykøkún fÞkuo Aíkkt {U íku ðkík æÞkLk Ãkh ÷eÄe Lknª. íku MktMÚkk Ãknu÷e
ÃkheûkkLke W¥khðneyku{kt {U su Ãkrhýk{ ykÃku÷wt níkwt íkuLkk fhíkkt Ãký ½ýk
ðÄkhu ÃkheûkkÚkeoykuLku ÃkkMk fÞkoLkwt Ãkrhýk{ {U Mk{økú Ãkheûkk Ãkrhýk{Lkk Ãkºkf{kt
ðkt[eLku òÛÞwt yux÷u {Lku íku MktMÚkk WÃkh yýøk{ku ÃkuËk ÚkÞku fu “yk íkku ¾k÷e
f{kýe fhðk {kxu s rnLËe ¼k»kkLkku «[kh fhu Au!” ykðwt òýeLku {U íku fuLÿ
çkeS Ãkheûkk {kxu çktÄ fhe ËeÄwt.
íÞkhÃkAe, {U su ð¾íku “hk»xÙ¼k»kk «[kh Mkr{rík, ðÄko”Lke Ãkheûkkyku
ykÃku÷e íku ð¾íku íku MktMÚkk Mkkhe «{krýf Au íkuðwt {khk Mk{sðk{kt níkwt. íkuÚke {U
WÃkhLke MktMÚkkLkwt fuLÿ çktÄ fhe ðÄkoLke MktMÚkkLkwt fuLÿ ¾kuÕÞwt. íku{kt Ãký Ãknu÷e
MktMÚkk suðe s ykðf ykðe, íkuLke {U {wÏÞ rþûkf MkkÚku yøkkWLke ykðf suðe s
rðÄe fhe. yk çkeS ðÄkoLke MktMÚkkLke ÃkheûkkLkwt Ãkrhýk{ Ãký ònuh ÚkÞk ÃkAe
íku Ãký {Lku y«{krýf ÷køke íkuÚke íkuLkwt fuLÿ Ãký {U çktÄ fhe ËeÄwt.
{U yøkkWÚke [kÕÞk ykðu÷k rLkÞ{Lkku ¼tøk fhu÷ku íku rþûký ¾kíkkLkku
nkuÞ fu íkÚkkfrÚkík [kÕÞku ykðu÷ku nkuÞ íkuLke {Lku ¾çkh Lk níke. Ãký {U ßÞkhu
yÇÞkMkfk¤ Mk{Þu økðkzk økk{Lke {kæÞr{f þk¤kLkk ®nËe Ãkheûkk fuLÿ îkhk
ðÄkoLke “hk»xÙ¼k»kk «[kh Mkr{rík” íkhVÚke «[krhík Ãkheûkkyku ÃkMkkh fhu÷e
íÞkhu Ãký økðkzk {kæÞr{f þk¤kLkk yk[kÞoLkk Lkk{u s íku fuLÿLkwt Mkt[k÷Lk
ÚkÞu÷wt òÛÞwt níkwt yLku ¾hk Mkt[k÷f rþûkf çkeò níkk yux÷u {wÏÞ rþûkfLkk
Lkk{u s [÷kðe þfkÞ íku rLkÞ{ Mkk[ku níkku íku Ãkqhðkh ÚkkÞ Au ¾Yt. Ãký yk
75
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
rLkÞ{ yLÞkÞ ¼hu÷ku nkuðkÚke ¾kuxku Au, íku çkíkkððkLkwt MkknMk Ãký {khk
{Lk{kt òøku÷wt níkwt yLku ykðfLke f{kýe fhðkLkku ÷ku¼ Ãký òøku÷ku níkku.
yk çku fkhýku òøkðkÚke {U yøkkWÚke [kÕÞk ykðu÷k rLkÞ{Lkwt WÕ÷t½Lk fÞwO
níkwt. Ãký íku þk¤kLkk {wÏÞ rþûkfLke {khk Ãkh, {khe ykuAe ykðfLku fkhýu
n{ËËeo níke. ð¤e nwt ÄkŠ{f SðLk Sðíkku níkku íkuÚke {khk Ãkh «u{ Ãký
níkku. íkuÚke íku{ýu {khe Mkk{u fkuR fkÞËuMkh fu {kir¾f fkÞoðkne [÷kðe Lknª.
íku íku{Lke ¼÷kR fne þfkÞ !
(6) çku¼kLkÃkýk{kt ÚkÞu÷ku yrðïkMk !
{khe LkkufheLkk Mk{Þ{kt Rzh íkk÷wfkLkk økktXeyku÷ Lkk{u «Úk{
økk{Úke ®n{íkLkøkh íkk÷wfkLkk çkkurhÞk¾whkË Lkk{u, ÃktËhÚke ðeMk ½hLke ðMíke
Ähkðíkk yuf XkfhzkykuLkk økk{Lke þk¤k{kt çkË÷e ÚkR. íku økk{ {khe íkÆLk
yòý{kt níkwt, íkuÚke {U {khku Mkk{kLk RzhÚke yuf {k÷ðknf xÙf{kt ¼heLku
®n{íkLkøkh Mkw Ä e ÷kðe ËeÄku . xÙ f ðk¤kLkku hMíkku çkË÷kíkku nku ð kÚke
®n{íkLkøkh{kt nkÚk{íke LkËeLkk çktÄLke Mkk{u {khku Mkk{kLk WíkkheLku íku QÃkze
økÞku. íku s ð¾íku yuf çkeò xÙf{ktÚke Mkk{kLk WíkkheLku yuf çkeò yòÛÞk
¼kR Ãký {khe MkkÚku òuzu s ykðe økÞk. {khu {khku Mkk{kLk {khk {kuxk¼kRLkk
yuf r{ºkLke ÷kxe{kt QíkkhðkLkku {U rLkýoÞ fÞkuo níkku. Ãku÷k çkeò {khkÚke
yòÛÞk ¼kRLku Ãký yu s hMíku sðkLkwt níkwt, íkuðwt íku{Lke MkkÚku ðkíkr[ík fhíkkt
òýðk {éÞwt. íku{ýu {Lku fÌkwt “ík{u ykÃkýk çktLkuLkk Mkk{kLk ÃkkMku çkuMkku yLku
nwt yuf ÷kheðk¤kLku Úkkuzeðkh{kt þkuÄe ÷kðeþ yLku ykÃkýku çktLkuLkku Mkk{kLk
íku{kt ¼heLku ÷R sRþwt.” {U nk Ãkkze yLku íku ÷kheðk¤kLke þkuÄ{kt Lkef¤e
økÞk. íÞkhu Úkkuze s ðkh{kt yuf çkeòu ÷kheðk¤ku y{khk Mkk{kLk LkSf
ÚkRLku sR hÌkku níkku, íkuLku òuRLku {U {khku Mkk{kLk íkuLke ÷khe{kt ¼hkðe ËeÄku
yLku nwt ÷khe MkkÚku ykøk¤ sðkLke íkiÞkhe{kt s níkku, yux÷k{kt s ÷kheðk¤kLke
þkuÄ{kt økÞu÷k Ãku÷k ¼kR yuf ÷kheðk¤kLku ÷RLku ykðe økÞk. íkuyku {U çkeS
÷khe{kt {khku Mkk{kLk ¼hkðu÷ku òuRLku Lkkhksøke MkkÚku çkkuÕÞk fu “¼kR {khk
Ãkh ík{Lku rðïkMk Lkk ykÔÞku ? Äehs Ãký Lkk hne ? Äehs hk¾e nkuík íkku
çktLkuLkku Mkk{kLk yuf ÷khe{kt ÷R sðkÚke ¼kzwt Ãký yzÄwt s ¾h[ðwt Ãkzík!”
76
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
yk fkÞo {khe çku¼kLk suðe Ëþk{kt s ÚkR økÞu÷wt {Lku ÷køÞwt. çktLkuLkku
Mkk{kLk yuf ÷khe{kt s ÷R sðkÚke ¼kzk{kt ÷k¼ Úkkík. ð¤e, {khku Mkk{kLk
÷R sðkÚke íku ¼kRLkku Mkk{kLk MkqLkku Ãkze hnuíkkt íkuLke Mk÷k{íkeLkku Ãký rð[kh
{Lku ykÔÞku Lknª. íku r{ºkLkk þçËkuÚke Úkkuzwt ¼kLk ÚkÞwt íÞkhu ÃkMíkkðk MkkÚku Ëw:¾
Ãký ÚkÞwt. íkuÚke íku{Lke Mkk{u ÷k[khe{kt nwt ftRÃký W¥kh ykÃke þõÞku Lknª.
Võík ðtËLk fheLku {kVe {køke. ykðk çku¼kLkÃkýkLkk LkkLkk{kuxk «Mktøkku {khk
SðLk{kt çkLku÷k Au. íku{kt su ÞkË ykÔÞk íku {wÏÞ {wÏÞ yk ÃkwMíkf{kt ònuh
fÞko Au. yk «Mktøk çkLÞku íÞkhu {khk þhehLke ô{h [kuðeMk ð»koLke níke yLku
«Úk{ økwYLkk çkkuÄ «{kýu æÞkLk MkkÄLkkLke þYykík fhu÷e níke. ÃkAe çkeò
LktçkhLkk økwYLke MkkrLkæÞ{kt hne Ä{o MkkÄLkk fhðkÚke {Lku íkíð¿kkLkÚke ðÄw
MkqÍ {¤e.
þhehLke h[Lkk{kt òøkúík, Mð¡, Mkw»kwró, íkwrhÞk yLku QLk{wLke,
yk Ãkkt[ yðMÚkkykuLkk ykuAkð¥kk ¼køkku yufçkeS yðMÚkk{kt ¼¤e økÞu÷k
nkuÞ Au. íkuÚke ßÞkhu òøkúík yðMÚkk{kt Mð¡ yðMÚkk ðnuíke nkuÞ Au íÞkhu
yuf r¢Þk fhíkkt íku r¢Þk rMkðkÞLkk çkeò fÂÕÃkík rð[khku Ãký Q¼k ÚkkÞ Au.
íÞkhu òøkúíkLke r¢Þk{kt ¼q÷ Ãkze òÞ Au. ßÞkhu òøkúík{kt Mkw»kwró yðMÚkk
ðíkuo Au íÞkhu {Lk þqLÞkfkh çkLke òÞ Au. Ãký íkuðe yðMÚkk{kt r¢Þk fhðkLke
sYh Ãkzu Au íÞkhu Ãký ¼kLk ¼q÷kR sðkÞ Au. íkuÚke MkkÄf{kt sux÷e òøk]ík
yðMÚkk ðíkkoÞ íkux÷wt s r¢Þk ð¾íku þwØ ¼kLk hnuðk Ãkk{u Au. íkuÚke òøk]ík
ðÄw ðíkkoÞ íkuðwt ¼kLk ÷kððk MkkÄfu Ä{oLkk LÞkÞu «ÞíLkþe÷ hnuðwt òuRyu.
¾kuxe õÕÃkLkkyku ¼q÷ðk Ä{o MkkÄLkk fhíkk hnuðwt òuRyu suÚke rçkLksYhe
fÕÃkLkk yLku y¼kLkÃkýkYÃke fwMktøk Äehu Äehu Aqxðk Ãkk{u.
ykðe ¼w÷fýe Ëþkyku ðíkkoíkkt MkkÄf Mkw¾Ëw:¾{kt ËçkkR Lkk òÞ
yLku LÞkhk hne þfkÞ íku {kxu Mktíkkuyu Mkkûke¼kðLke MkkÄLkk Mk{òðe Au.
íkuLkk yLkwMktÄkLk{kt ¼økðËTøkeíkk{kt Ãký sýkðu÷ Au fu íkíðku s íkíðku{kt ðíkuou
Au yLku íkíðku ðzu s íkíðkuLke r¢Þk ÚkkÞ Au {kxu MkkÄfu íkku LÞkhk hneLku Mkw¾ fu
Ëw:¾Lku ðíkoðk Ëuðkt Lk òuRyu. {Lku ykðk ¿kkLkLke Mk{s ykÔÞk ÃkAe nwt yk
Mkkûke¼kðLku Mk{sðk {khe Ä{oÞkºkk fhe hÌkku Awt íkuÚke ykðk «MktøkkuLkk
Ãkrhýk{kuÚke ðÄkhu Mkw¾ Ëw:¾ Mkíkkðe þfíkkt LkÚke.
77
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
yk «Mktøk {khe çku¼kLk yðMÚkk{kt çkLÞku Au. Aíkkt çkeòLke MkkÚku íkku
yòý{kt Ãký yrðïkMk s ÚkÞku fnuðkÞ íkuðe nwt fçkq÷kík fY Awt.
(7) økwY MkktrLkæÞu R»kko yÂøLk yLku ík¥ð çkkuÄ Mk{kÄkLk ! :-
{khk çkeò LktçkhLkk MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk {nkhks MkkÚku {khku sqLkku
÷kirff MktçktÄ níkku. íkuyku {khk {k{kLkk MkkiÚke LkkLkk Ãkwºk nkuðkÚke íku{Lke MkkÚku
{khku {k{kR ¼kRLkku MktçktÄ fnuðkÞ. {khk þhehLke ô{hÚke íkuykuLkk þhehLke
ô{h ÷øk¼øk ËkuZÚke çku ð»ko ykuAe níke. íku{Lkku rLkþk¤Lkku yÇÞkMk Ãký
Võík [kh Äkuhý MkwÄeLkku s níkku. íku{Lku ykí{Mkkûkkífkh ÚkÞu÷ku òÛÞk ÃkAe
nwt íku{Lkku yðkhLkðkh ðÄwLku ðÄw MknðkMk fhíkku økÞku, fkhý fu íku su íkíð¿kkLkLkku
MkíkMktøk fhíkk níkk íku {khkÚke íku ð¾íku íkÆLk yòÛÞku níkku yLku íku ©ðý
fhðkÚke {khk {Lk{kt hnu÷k y¿kkLkÚke ¼hu÷k MktþÞkuLkwt MkhMk heíku Mk{kÄkLk
Úkíkwt. íkuÚke íku{Lkku MknðkMk ÚkÞk ÃkAe {U çkesu s ð»kuo MkLku 1974{kt íku{Lkwt
þhý Mðefkhe íku{Lku MkËTøkwY ÃkËu MÚkkÃku÷k níkk.
íÞkhçkkË, MkíkMktøkLkk y{]íkhMkLkwt ÃkkLk fhðkLkku yðMkh nwt ðÄwLku
ðÄw «kó fhíkku økÞku. íku ð¾íku MkËTøkwYLkku ykŠÚkf ÔÞðMkkÞ ¾uíkeLkku níkku.
s{eLk Võík çku fu ºký ðe½k sux÷e s níke. ykí{ yLkw¼ð ÚkÞk ÃkAe çknkhLkk
¼õíkkuLke yðhsðh ðÄíke sðkÚke LkkLkk ÃkkÞk ÃkhLke ¾uíke{kt Ãký íku{LkkÚke
Ãkwhíkwt æÞkLk ykÃke þfkíkwt Lknª. íkuÚke QÃks Ãký LknªðíkT {¤íke. ¾uíke MkkÚku
çkeòu ÄtÄku $xkuLke {sqheLkku níkku, íku çknkhøkk{ sRLku fhíkk níkk. ykðk
ÄtÄkyku{kt hneLku {kÞkLkk ÔÞðnkhku fhíkkt fhíkkt s íkuyku ykí{¿kkLkLkk
{nk«MkkËLku ÃkkBÞk níkk. ykí{¿kkLk ÚkÞk ÃkAe {kxefk{Lkku ÄtÄku Ãký íku{ýu
çktÄ fhe ËeÄku. yk{, ykuAe ykðfLkk fkhýu ½h¾[o ÃkwÁt fhðkLkwt {w~fu÷
Ãkzðk ÷køÞwt. íkuÚke {køkýeËkhku Ãký ðÄe økÞk.
yk çkÄe rðøkík {khe òý{kt ykððk ÷køke.
yu yhMkk{kt {khe LkkufheLku Ãk[eMk ð»ko Ãkqhkt ÚkðkÚke íku ð¾íkLkk
Ãkøkkh «{kýu ÃkwhuÃkwhe ÃkuLþLkÃkkºk ÚkR. íku ð¾íkLkk ¼kðku «{kýu {Lku
{¤ðkÃkkºk MðiÂåAf ÃkuLþLkÚke {kY yLku {khk ÃkwºkLkwt SðLk ¾[o ÃkwÁt Úkþu
78
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
yu{ ÷køkðkÚke {U MkLku 1981Lkk òLÞwykheLke 31{e íkkhe¾u MðiÂåAf
hkSLkk{wt ykÃke Lkkufhe{ktÚke Aqxku ÚkÞku. Aqxku ÚkÞk Ãknu÷kt {khk {Lk{kt rð[kh
ykðu÷k fu : {Lku ÃÞkhk yLku Ãkqhk yLkw¼ðe MkËTøkwY {¤e økÞk Au íkku SðLk
Sððk çkeòu WÃkkÞ fhðk fhíkkt {Lku {¤ðkÃkkºk {khk ÃkuLþLkLke hf{ íkÚkk
yíÞkh MkwÄeLke ÚkÞu÷e çk[ík íkÚkk Ëh {rnLku {¤ðkÃkkºk ÃkuLþLkLke hf{ çkÄwt
økwÁ [hýu Ähe SðLkÃkÞOík MkËTøkwYLkk rLkðkMk MÚkkLku hne Ä{o MkkÄLkk fÁt íkku
{khe RåAk «{kýu Mkkhku MkíkMktøk ¼sLkLkku ÷k¼ {¤þu yLku þhehLkku SðLk
rLkðkon Ãký MkËTøkwYLke MkkrLkæÞ{kt sðkçkËkhe Ãkqðof Lk¼þu yLku {khu fkuR
®[íkk hnuþu Lknª. ð¤e, MkËTøkwY Ãký Ãkqhk ¿kkLke yLku Ãkwhk «u{e Au. ðÄw{kt
{Lk{kt yu{ Ãký ÚkÞwt fu íku{Lke MkkÚku {khku sqLkku ÷kirff MktçktÄ Au s, íkuÚke {khku
íkÚkk {khk ÃkwºkLkku «u{Ãkqðof þheh rLk¼kð Ãký Úkþu yLku MkíkMktøk{kt hMkçkMk
ÚkðkLkku ÷k¼ Ãký {¤þu. MkkÚku MkkÚku yu Ãký rð[kh ykÔÞku fu, MkËTøkwY yLku
íku{Lkk Ãkwºkku yLku ¼ºkeò Ãký ½ýe ykŠÚkf Mktfzk{ý{kt Sðu Au. íkuÚke $xkuLke
{sqheLkku ÄtÄku fhðku Ãkzu Au íku çktÄ Úkþu yLku ÄtÄk{kt {wze hkufkýLkku ykÄkh
{¤ðkÚke íku{Lkk ÄtÄkLkku rðfkMk Ãký Úkþu íkuÚke {sqhe fhðe Lknª Ãkzu. Ãký
$xku ÃkkzLkkh fkheøkhku ÃkkMku {sqhe fhkððkLke Mkøkðz Úkþu yLku ÔÞðnkrhf
ykŠÚkf Mktfzk{ý{ktÚke íku{Lku {wÂõík {¤þu. ykðk rð[khku ykðíkkt {U íku
{wsçkLkku y{÷ fhe MkËTøkwYLke þhýkøkrík Mðefkhe ÷eÄe.
ykðk ðíkoLkÚke MkkÂíðf ÔÞðnkY MktMkkh çkwrØðk¤k MktçktÄeyku íkku
ÃkkuíkkLke {w~fu÷eyku{kt hkník {¤e íkuðwt òýe ykðwt fhLkkh Mkk{u WÃkfkh {kLku
yLku {ËË fhLkkh MktMkkhe ¼kðu hkS hnu íkuðwt ðíkoLk fhu. Ãkhtíkw Mk{su÷k Ãkqhk
ykæÞkÂí{f ÃkwÁ»kkuLkku LÞkÞ íkÆLk swËku nkuÞ Au ! {khk þhýu ÚkÞk ÃkAe {khku
s÷ËeÚke WæÄkh ÚkkÞ íkuðe fÁýk {Lk{kt ÄheLku MkËTøkwY rËLk«ríkrËLk {khku
r{ÚÞk yntfkh Qíkkhðk {khe MkkÚku fMkkuxeyku YÃku ykuh{kÞwt ðíkoLk ðÄkhíkk
s økÞk Lku ðå[u ðå[u «u{ Ãký çkíkkðíkk økÞk. su{ fwt¼kh {kxeLkkt ðkMký ½zu
Au íÞkhu ytËhÚke Mk{khíkku hnu Au yLku çknkhÚke xÃk÷kLkk Vxfk {khe ðkMkýkuLkku
rðfkMk fhu Au íkuðe rðÄe {khe yLku {khk ÃkwºkLke MkkÚku Úkðk ÷køke. {U íkku
MkíkMktøk îkhk ykðkt rþ»Þ-MkËTøkwYLkkt WËknhýku Mkkt¼¤u÷kt yLku ðkt[u÷kt Ãký
79
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
¾hkt Aíkkt ßÞkhu ßÞkhu ykðk MktMkkhLke heíku yÃk{kLksLkf ÔÞðnkhku Úkíkk
íÞkhu yøkkW {¤u÷e Mk{s, yntfkh {ku¾hu ÚkðkÚke ¼q÷kR sðkíke, íkuÚke
rË÷{kt yk½kík Úkíkk. Ãký ykðk «Mktøkku ÃkMkkh ÚkÞk ÃkAe Úkkuzk ÷ktçkk fu xqtfk
Mk{Þu íku{Lke AºkAkÞk ðzu «u{ ð»kko {khk «ký{kt Úkíke íÞkhu {khe ¼q÷ku {Lku
Mk{òíke. Ãký {khku Ãkwºk {kLkrMkf ËËeo yLku {tËçkwrØðk¤ku nkuðkÚke sÕËe
Mk{síkku Lknª. íkuÚke íkuLku fü Ãkzíkwt òuR {Lku íkuLkk Ãkh MktMkkhe hkøke¼kð
WÃkS ykðíkku nkuðkÚke Ëw:¾ Úkíkwt Lku nwt íkuLku AqÃke heíku ftRf Lku ftRf {ËË
fhíkku. yk çkÄwt fÁýkÄkhe MkËTøkwY òýíkk nkuðkÚke {khe ykMkÂõík Ëqh fhðk
òík òíkLke fMkkuxeykuLkk «Þkuøkku fhíkk níkk. yk rðøkíkku {U yøkkW òýkðe
Au Aíkkt yk ÷u¾ Mk{sðk ÃkwLkhkðíkoLk fhðwt Ãkzâwt Au.
ykðk ðkíkkðhý{kt MkËTøkwYyu {Lku {wÏÞ rþ»Þ íkhefu rþ»Þ{tz¤Lke
Mk¼k{kt ònuh fhe ykLktËLkwt ðkíkkðhý Q¼wt fÞwO. Ãký íÞkhÃkAe íkku Úkkuzk
Mk{Þ{kt s yðkhLkðkh rþ»ÞkuLke nkshe{kt yLku WíMkðLkk Mk{Þ{kt ½ýk
rþ»Þku ðå[u Ãký {kYt ¼khu yÃk{kLk fhe Ëuíkk. ð¤e, íku s rþ»ÞkuLkwt íku{Lkk
Ãkh MkíkMktøk {kxu yk{tºký ykðíkwt íÞkhu íku Ãkkuíku Lkk síkkt fkuR fkuR ðkh {Lku
yuf÷kLku {kuf÷íkk. íkuÚke {khk {Lk{kt yuðe ÷køkýe Úkíke fu, yufçkksw rþ»Þku
ykøk¤ {khe {kLknkLke ÚkkÞ Au Lku çkeS çkksw íku{Lkk s MktËuþkYÃku íku s
rþ»ÞkuLkk íÞkt MkíkMktøk {kxu {Lku {kuf÷u Au! íkuÚke rþ»Þku íku{Lkk rË÷{kt, {khk
{kxu MkíkMktøk Mk{sðk{kt þe heíku Mkå[kRLkku ¼kð yLku ©Øk hk¾e þfþu Lku íku
fkhýu «u{¼kð Ãký þe heíku hk¾e þfþu ? íkuðk yLkw{kLkÚke ®[íkk Úkíke.
ð¤e, økwYSLkk ½hLkkt {kýMkku nwt ßÞkhu Lkkufhe fhíkkt fhíkkt íku{Lkk
íÞkt ykðíkku síkku íÞkhu ½ýku s «u{¼kð hk¾íkkt Ãký þhýu ykÔÞk ÃkAe Äehu
Äehu íku çkÄkt Ãký {khe MkkÚku íkkuAzkRÚke ðíkoðk ÷køÞkt yLku ðkíkðkík{kt ðktÄk
Ãkkzðk ÷køÞkt. yk òýe {Lku {Lk{kt Úkíkwt fu, {khe fMkkuxeyku fhðkLkku n¬
MkËTøkwYLku íkku nkuÞ s, Ãký ½hLkkt ÷øk¼øk çkÄkt {kýMkkuLku ykðku n¬ þkLkku
nkuÞ ! íku{kt ð¤e økwYÃkíLke Mkkð y¼ý níkkt. MkíkMktøk ¼sLk{kt Ãký ftR
Mk{s Ãkzu Lknª. ¼sLk økkíkkt Ãký ftR ykðzu Lknª. íkuyku Ãký nwt {wÏÞ rþ»Þ
nkuðk Aíkkt {khk økwYLke su{ {khe MkkÚku íkkuAzkRÚke ðíkuo Au íku òýe nwt íku{Lke
80
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
MkkÚku ftR çkku÷e þfíkku Lknª Ãký {Lk{kt íku{Lkk Ãkh ½ýku s îu»k¼kð ÃkuËk
Úkíkku. íkuÚke fkuR fkuR ðkh ¼khu÷ku yÂøLk ¼¼qfe QXíkku yk økwYÃkíLke økwÁSLkk
«íÞu Mkkhe heíku Mkuðk¼kðe níkkt. økwYSLke ¼Âõík MkV¤ Úkðk{kt íku{Lkku Mkkhku
yuðku MknÞkuøk {¤u÷ku íkuðwt økwhSLkk {w¾uÚke Mkkt¼¤ðk {¤íkwt níkwt. {khe MkkÚku
økwYSLkk ½hLkkt {kýMkku íkÚkk MknðkMkeyku økwYSLkk RþkhkÚke {khe MkkÚku
ykuh{kÞwt ðíkoLk hk¾íkkt nþu. íkuðk rð[khku fkuRðkh ykðíkk ¾hk. íkuÚke fkuR
ð¾ík nwt ÃkqAÃkhA Ãký fhíkku, Aíkkt Mkk[e ðkík òýðk {¤íke Lknª. íkuÚke
ðÄkhu yf¤k{ý Úkíke.
íku rËðMkku{kt çkLkkMkfktXkÚke økeíkkçkuLk Lkk{u hksÃkqík ¿kkríkLkkt yuf rþ»ÞkLke
ðÄkhu yðh sðh Úkðk ÷køke. íku Ãký y¼ý yLku økheçk ÂMÚkríkLkkt níkkt. íku
ð¾íku økwYSLkku yuf “Ãkh{økrík rðïçkkuÄ ®[íkk{rý” Lkk{u ¿kkLkøkútÚk yLku
“ríkr{h «fkþ ®[íkk{rý” Lkk{u ÃkãLkku yuf økútÚk yu{ çku økútÚkkuLkku ¼uøkku yuf
økútÚk AÃkkðu÷ níkku. yk hksÃkqík rþ»Þkyu ÃkkuíkkLkk ½uh hne çkeòt ¼ýu÷ktLke
{ËËÚke økútÚk{ktÚke Úkkuzkt ¼sLkku Mkkt¼¤eLku ÞkË fhu÷kt níkkt. ð¤e, økã økútÚk{ktÚke
Úkkuzftw ¿kkLk Ãký ÞkË fhu÷tw níkw.t íku òýe çkLkkMkfktXkLkk y¼ý {kýMkkuLku ¼ÂõíkLke
÷kRLk Mk{òðe þfþu ð¤e íku{Lke Ëeûkk ÃkAe ¼õíkku íkhVÚke Ërûkýk YÃku ¼ux
MkkuøkkË {¤ðkÚke íku{Lke økheçkkR{kt Ãký hkník {¤þu íkuðwt rð[khe íku{Lku Ãký
MkËTøkwYyu yk[kÞo íkhefu [kËh ykÃke ËeÄe. íku çkË÷ nwt hkS níkku.
Ãký {khku yntfkh Qíkkhðk {kxu MkËTøkwY íku rþ»ÞkLku {khk fhíkkt
Ãký ðÄkhu {kLk ykÃkíkk níkk. íku Mk{Þ{kt ¼sLk ¼kðLkk WíMkðku Mk{Þu MknwÚke
«Úk{ {wÏÞ rþ»Þ íkhefu nwt MkËTøkwYLkwt ÃkqsLk fheLku {khk ykMkLk Ãkh økwYSLke
ÃkkMku çkuMke síkku. íÞkh ÃkAe økwÁÃkíLke MkËTøkwYLkwt ÃkqsLk fhe çkeò Lktçkhu {kÁt
ÃkwsLk fhíkkt ÃkAe økeíkkçkuLkLkwt ÃkqsLk fhe íku{Lkk ykMkLku çkuMke síkkt. íÞkhÃkAe
økeíkkçkuLk økwYSLkwt, {kÁt yLku økwYÃkíLkeLkwt ÃkwsLk fhíkkt. yk rðrÄ fhíkkt fkuR
fkuR ð¾ík økwYÃkíLke {khkÚke Qíkhíkk Lktçkhðk¤k økeíkkçknuLkLkwt ÃkqsLk fhe
Vq÷nkh Ãknuhkðíkkt yLku nwt QÃk÷k LktçkhLkku nkuðk Aíkkt òýe òuRLku {Lku nkh
Ãknuhkðíkkt Lknª. ykðwt ðkhtðkh Úkíkwt, íku MkËTøkwY òuðk Aíkkt ftR fnuíkk Lknª
yLku økeíkkçknuLk Ãký hkS Úkíkkt, Ãký Ãknu÷kt {kY ÃkqsLk fhe nkh ÃknuhkððkLkwt
81
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
Mkq[Lk økwY ÃkíLkeLku fhíkkt Lknª. MkËTøkwYykuLke ykðe f¤kyku rðþu nwt òýíkku
nkuðk Aíkkt ðkhtðkh ykðwt ÚkðkÚke {Lk{kt yu{ Úkíkwt fu, ykðk økwYÃkíLkeLkk
ðíkoLkÚke òuLkkhk çkÄk ¼õíkkuLkku {khk «íÞu ¼kð hnuþu Lknª. ð¤e çkÄk rþ»Þku
yLku ykðu÷k çkeò ¼õíkku Ãký ykðk ðíkoLk çkË÷ økwYSLku fu íku{Lkkt ÃkíLkeLku
fktR fnuíkk Lknª. ð¤e fkuR fkuR ð¾ík WíMkð Mk{Þu økwYSLku çknkhøkk{
MkíkMktøk ¼sLk {kxu sðwt Ãkzíkwt íÞkhu økwYSLkk rLkðkMkMÚkkLku ¼sLk WíMkðLkku
Lk¬e fhu÷ku Ëh ysðk¤e [kiËþLkku rËðMk ykðíkku íÞkhu MkíkMktøk ¼sLkLkk
Mkt[k÷f íkhefu {khku n¬ nkuðk Aíkkt økwYÃkíLke {kYt «Úk{ ÃkqsLk fheLku {Lku
Vq÷nkh Ãknuhkðíkkt Lknª íku òuRLku ykðu÷k çkeò çkÄk ¼õíkku Ãký MkËTøkwYLkk
VkuxkLkwt ÃkqsLk fheLku ÃkAe {kYt ÃkqsLk fhíkk ¾hk Ãký {Lku Vq÷nkh fkuR Ãknuhkðíkwt
Lknª, íkuÚke økwYÃkíLke WÃkh yLku ykðu÷ çkÄk ¼õíkku WÃkh {Lku {Lk{kt ¼khu
îu»k òøk]ík Úkíkku. ð¤e, økwYS {khe fMkkuxeyku fhíkk íÞkhu Ãký rþ»Þku fu
¼õíkku {khe ÔÞðnkY çkwrØ «{kýu Mkk[e ðkík nkuðk Aíkkt Ãký {khe ðkíkLku
fkuR MkkÚk ykÃkíkwt Lk níkwt. ßÞkhu MkíkMktøk rMkðkÞLkk Mk{Þ{kt su ¼õíkku {¤íkk
íku Mkki {khe MkkÚku «u{¼Þkuo ÔÞðnkh fhíkk. ð¤e, y{ËkðkË hnuíkkt {khkt
ÃkrhðkhsLkku çkÄkt økwYSLkk rþ»Þku nkuðkÚke íku{Lke Mkkhe heíku Mkuðk fhðk
Aíkkt {khe íku{Lkk ÃkhLke ykMkÂõík {xkzðk {khk Mkkt¼¤íkkt yðkh Lkðkh
íku{Lkk yðøkwýku Q¼k fhe íku{Lke ®LkËk fhíkk íÞkhu Ãký {Lku økwYS Ãkh îu»k
òøkíkku. íÞkhÃkAe {Lku {LkLk-®[íkðLk ykÃkkuykÃk Úkíkwt íÞkhu Mk{òíkwt fu,
{khku WæÄkh fhðk {kxu Ãkh{f]Ãkk¤w økwYËuðLke yk çkÄe ÷e÷k Au, íkuÚke Mk{kÄkLk
Úkíkwt. {khk yk çkÄk «ríkfq¤ ðíkoLk {kxu {Lku yíÞkhu yu{ Mk{òÞ Au fu,
íkíðku s íkíðku{kt ðíkuo Au. {kxu íku çkÄktLkwt Mkkûke¼kðu rLkheûký fhe MkËkÞ
Mkkûke¼kð{kt hnuðkÚke MkkÄfLkku WØkh ÚkR þfu Au !
(8) rðãkÚkeoyku MkkÚku ®nMkf ÔÞðnkh ! :-
(y) {kpLkexh rðãkÚkeo MkkÚku yLkwr[ík ÔÞðnkh :-
«kÚkr{f rþûkfLke íkk÷e{ ÷eÄk ÃkAe ¾uzçkúñk íkk÷wfkLke ðk½u÷kLke
Ëuhku÷ økk{Lke «kÚkr{f þk¤k{kt «Úk{ WÃkrþûkf íkhefu {khe rLk{ýqtf ÚkR.
íku þk¤k{kt òuzuLkk s øk÷kuzeÞk økk{Lkk ©e {kÄw¼kR {fðkýk fheLku
82
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
{wÏÞrþûkf níkk. íku{Lkk økk{Lke þk¤k{kt ÷ktçkk Mk{ÞÚke {wÏÞ rþûkfLke
søkk ¾k÷e níke. {khe rþûký «íÞuLke fkÞoðkne òuR ©e {kÄw¼kRyu
øk÷kuzeykLkk MkhÃkt[Lku {khe fkÞoðkneLkku Ãkrh[Þ fhkÔÞku. MkhÃkt[Lku {khe
Mkkhe heíkhMk{ yLku fkÞoðkneLke òý Úkíkkt íku{ýu {khe MkkÚku ðkíkko÷kÃk fÞko
ÃkAe {khe Mkt{rík {¤íkkt «ÞíLk fheLku {khe rLk{ýqtf íku{Lke øk÷kurzÞk økk{Lke
«kÚkr{f þk¤kLkk {wÏÞ rþûkf íkhefu fhkðe. yk{, íku ð¾íku {khe Võík Lkð
ð»koLke s Lkkufhe nkuðk Aíkkt {Lku «Úk{ðkh Mkkík ÄkuhýLkk {wÏÞ rþûkfLke
søÞk {¤e níke.
íku ð¾íku Mkkík{k Äkuhý{kt zkÌkk¼kR fheLku yuf rðãkÚkeo {kpLkexh
níkku. íku ¼ýðk{kt nku®þÞkh níkku. Ãký ½ýku ykuAk çkku÷ku níkku. íku ð¾íku
yuf Lkðk {wÏÞ rþûkf íkhefu ftRf fhe çkíkkððkLke {níðfktûkk {khk {Lk{kt
hnuíke níke, íkuÚke yk {kpLkexhLku yuf ð¾ík ftRf fk{ {kxu Úkkuze ÃkwAÃkhA
fhu÷e. ðkhtðkh ÃkqAðk Aíkkt íkuýu {Lku W¥kh ykÃÞku Lknª. íkuÚke ¢kuÄðþ ÚkRLku
íku {kpLkexhLku (¼ýðk{kt nkUrþÞkh nkuðk Aíkkt) {U ztzk ðzu çku Vxfk Ãkøk Ãkh
÷økkðe ËeÄk. íkuLku ðuËLkk ÚkR íkuÚke hzíkku hzíkku “{khu yk þk¤k{kt ¼ýðwt
LkÚke” yu{ fneLku ÃkkuíkkLkk ½uh økÞku. íÞkhÃkAe Úkkuzeðkh{kt íkuLkk ðk÷e íkhefu
íkuLkk fkfk rLkþk¤{kt ykðeLku íku økk{Lkk s ðíkLke yuðk {khe þk¤kLkk «Úk{
WÃkrþûkf ©e LkkÚkk¼kR Ãkxu÷ MkkÚku {khe rðÁØ ðkíkko÷kÃk fÞkuo. {khk «Úk{
WÃkrþûkf Mk{sq yLku {khk «u{e nkuðkÚke íku{Lke MkkÚku Mk{sqíke fhíkkt íku ðk÷e
ÃkkuíkkLkk ½uh Ãkhík økÞk. çkeò rËðMku íku rðãkÚkeoLkk çkeò yuf ¼kR ykðeLku
íku rðãkÚkeoLkwt þk¤k AkuzðkLkwt «{kýÃkºk ÷R økÞk yLku òuzuLkk ÷û{eÃkwhk
økk{Lke «kÚkr{f þk¤k{kt íku rðãkÚkeoLku Ëk¾÷ fhe ËeÄku. íku ð¾íku Ãký {khu
Úkkuzku Úkkuzku æÞkLk MkkÄLkk MktçktÄe MkíkMktøk ©ðýLkku yÇÞkMk [k÷w níkku. Aíkkt
fk{LkkLke {níðkfktûkk nkuðkÚke, Mðefkh¼kðLke ykuAÃkLkk fkhýu ykðe
yMkrn»ýwíkk ykðe níke. ð¤e, íku ð¾íku {kYt þkherhf MðkMÚk Ãký MkkY Lk
níkwt. yk{, {khe rLk{ýqtf íku økk{{kt Lkðk Lkðe nkuðk Aíkkt {wÏÞ rþûkf
íkhefu AkÃk Mkkhe nkuðkÚke yk ytøkuLkku fkuR rðhkuÄ ykøk¤ ðæÞku Lknª, Lku
Mk{Þ síkkt MkkiLku ðkík rðMkkhu Ãkze, yk Ãkh{ f]Ãkk¤wLke f]Ãkk.
83
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
(yk) {tË ÞkËþÂõíkðk¤k rðãkÚkeoLku {khu÷ku Vxfku ! :-
øk÷kurzÞk økk{Lke «kÚkr{f þk¤kLkk {wÏÞ rþûkf íkhefu rLk{ýqtf
ÚkÞk ÃkAe íku s økk{{kt Lkðe ÃkkuMx ykurVMk Ãký {tsqh ÚkR. íku ykurVMkLkku {Lku
[kso MkkUÃkkÞkÚke çkúkL[ ÃkkuMx {kMíkh Ãký nwt çkLke økÞku. íku ð¾íku çkúkL[ ÃkkuMx
ykurVMkLkk ÷k¼ku «kÚkr{f þk¤kykuLkk {wÏÞ rþûkfkuLku {¤íkk níkk. íku ð¾íku
Mk{ÞLke yLku fk{Lke yLkwfq¤íkk yLkwMkkh {U ÃkkuMx ykurVMkLkku Mkk{kLk {khk
½hLke ytËh hk¾u÷ku.
íku ð¾íku yuf yrík{tË ÞkËþÂõíkðk¤k çkk¤fLkwt {Lku xâwþLk Ãký
{¤u÷wt. íku çkk¤fLkk rÃkíkkyu {Lku økrýík rð»kÞ{kt íku çkk¤fLku çkLku íkux÷ku
íkiÞkh fhðk ¼÷k{ý fhu÷e. íÞkhu nwt íkuLku {khk{kt hnu÷e Ãkqhe þÂõík ðkÃkheLku
økrýík rþ¾ðkzíkku níkku, Aíkkt fu{u fÞkuo íku rð»kÞ íkuLkk {øks{kt Qíkhíkku Lk
níkku. {kY íku ð¾íku Ãký ykhkuøÞ MkkY Lk nkuðkÚke ftxk¤k MkkÚku økwMMkku ykððkÚke
“ÃkkuMxLkk rMk¬k” ðzu yuf Vxfku íku rðãkÚkeoLku Äe{uÚke {khe ËeÄku nkuðk Aíkkt
íkuLkku Auzku ÷ku¾tzLkku nkuðkÚke rçk[khk çkk¤fLku ðkøkðkÚke ðÄw Rò ÃkkBÞku.
{khkt {kíkw©e Ãký íku ð¾íku {khe MkkÚku hneLku {khe Mkuðk fhíkkt níkkt, íku yk
á~Þ Ëu¾e økÞkt yLku íku{ýu Ãký {Lku XÃkfku ykÃÞku. {Lku ÃkkuíkkLku Ãký Ëw:¾
ÚkÞwt, fkhý fu çkk¤f {tË ÞkËþÂõíkðk¤wt yLku ºkeò Äkuhý{kt ¼ýíkwt Ëþuf
ð»koLkwt níkwt. ¾he heíku íku çkk¤fLkk {øks{kt rðãk QíkkhðkLke þkuÄ {khu {khk
{øks MkkÚku fhðkLke sYh níke.
ykðk «MktøkkuÚke MkkÄfkuLkk ËÞk¤w rË÷ku{kt sYh ËÞk QÃksu ¾he,
Ãký {Lku Ä{o Mk{òÞ Au íku «{kýu su Mk{Þu su çkLku íku Mkkûke¼kðu òuíkk hnuðwt
òuRyu. fkhý fu suLkk{kt suðkt íkíðkuLke h[Lkk h[kÞu÷e nkuÞ íku «{kýu r¢Þkyku
çkLÞk fhíke nkuÞ Au. íkuÚke Mkw¾-Ëw:¾, n»ko-þkuf, ÷k¼-LkwfþkLk, {kLk-
yÃk{kLk, {kYt-íkkYt ðøkuhu îtîkuÚke {wõík ÚkðkLke Þkºkk ßÞkt MkwÄe ÃkwhuÃkwÁt Ãkrhýk{
Lkk ykðu yux÷u fu {tS÷YÃku Mk{krÄ Lk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe [k÷w hk¾ðe òuRyu.
{tS÷u ÃknkUåÞk ÃkAe sYhe ðíkoLk MknsíkkÚke ykðu Au.
84
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
(9) rðãkÚkeoyku «íÞu «u{k¤ ÔÞðnkh íkÚkk ÄkŠ{f SðLkLke yMkh.
øk÷kurzÞk þk¤kLkkt çku çkk¤fku yLku økktXeyku÷ íkk. RzhLke þk¤kLkk
yuf çkk¤f suLkku {U yøkkW WÕ÷u¾ fÞkuo Au. íku ºký çkk¤fkuLku {kh {kÞko
rMkðkÞ íkuðku fkuR WÃkÿðe «Mktøk {khe Ãkqhe Lkkufhe ËhBÞkLk çkeòu fkuR çkLkðk
ÃkkBÞku LkÚke. {khku æÞkLk-MkíkMktøkLkku yÇÞkMk «Úk{Úke nkuðkÚke íkuLke yMkh
çkk¤fku MkkÚkuLkk ÔÞðnkh{kt Xef «{ký{kt Qíkhe níke. çkk¤fku MkkÚku {khku
ðÄw Mk{Þ «u{, ykLktË yLku nkMÞ-«{kuË{kt ÃkMkkh Úkíkku. fkuR fkuR Mk{Þu
økt¼ehíkk Ãký ykðe síke Ãký íku «f]ríkLke h[Lkk «{kýu çkLÞk fhíkwt. nwt fkuR
fkuR ð¾ík çkk¤fkuLku Úkkuze Mkò Ãký fhíkku. íÞkhÃkAe {LkkuhtsLk - h{íkøk{íkLkku
ykLktË Ãký ÷uðzkðíkku. ð¤e, Ä{oLkk MktMfkhku íkhefu ÄqLk, ¼sLk ðøkuhu rfíkoLk,
ÄkŠ{f yiríknkrMkf yLku Mkk{krsf ðkíkkoyku Ãký fne Mkt¼¤kðíkku íkÚkk swËk
swËk rð»kÞku Ãkh [[ko Mk¼kyku, nrhVkRyku ðøkuhu Ãký økkuXðíkku. çkk¤fkuLke
sqÚk þk¤kyku{kt yLku íkk÷wfkLke þk¤kykuLke [[ko Mk¼k yLku h{íkøk{ík
nrhVkRyku{kt {khk nkÚku íkk÷e{ ÷RLku ¼køk ÷uLkkhkt çkk¤fku yð~Þ SíkLkwt
Ãkrhýk{ Ãkk{ðkÚke RLkk{ku {u¤ðe þfíkkt.
{khe ykðe fkÞoðkneLku fkhýu nwt çkk¤fkuLku fkuR fkuR ð¾ík Úkkuze
Úkkuze Mkò Ãký fhíkku Aíkkt fkuR ðk÷eLke, Võík íkktËr÷Þk ftÃkkLkk yuf
hksfkhýe ðk÷e rMkðkÞ, {khk Ãkh VrhÞkË ykðe LkÚke. «kÚkr{f rþûkf
íkhefuLke çkurÍf íkk÷e{ ÷eÄk ÃkAe çkk¤fkuLku íku{Lkk yÇÞkMk {kxu ½hfk{
Ãký çknw ykuAw ykÃkíkku. íkuÚke fkuR fkuR ðk÷e VrhÞkË Ãký fhíkkt fu “ík{u
çkk¤fkuLku ½hfk{ fu{ ðÄkhu ykÃkíkk LkÚke ?” íÞkhu nwt íku{Lku W¥kh ykÃkíkku fu,
“LkkLkkt çkk¤fkuLkkt {øks WÃkh ðÄkhu çkkus hk¾ðku òuRyu Lknª. ík{khk
çkk¤fkuLkk rþûký{kt f[kþ ÷køku íkku {Lku sýkðþku. nwt øk{u íku heík ys{kðwt
íkuLkk Ãkrhýk{u ík{khk çkk¤fkuLku rðãk ÞkË hnuðkLke sYh Au. íkuÚke ðÄkhu
çkkus íku{Lkk {øks Ãkh ¼hðkLke sYh LkÚke. Lkðhkt Ãkzu íÞkhu h{ík øk{ík fhu
íku çkk¤fku {kxu sYhe Au. íkkuVkLk {Míke fhðe íku Ãký íku{Lkk ykLktËLkku rð»kÞ
Au. Aíkkt fkuR LkwfþkLkfkhf fu {khk{khe suðwt íkkuVkLk fhu íkku íku{Lku ÞÚkkÞkuøÞ
Mk{òðeLku þkLík fhþku.”
85
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
AuÕ÷e íkktËr÷Þk ftÃkk, yuf rþûkfðk¤e þk¤k{kt, ftÃkkLkk {kýMkku
rçkLk Ëk¾÷ ÚkÞu÷kt ºkýÚke Ãkkt[ ð»koLke ðÞLkkt çkk¤fkuLku Ãký rLkþk¤k{kt {kuxkt
çkk¤fku MkkÚku {kuf÷íkkt níkkt. ¼ýíkkt çkk¤fkuLkk rþûký fkÞo{kt Yfkðx Lkk
ykðu íku {kxu nwt íkuðkt çkk¤fkuLku çkÄkt ¼ýíkkt çkk¤fkuLke ÃkkA¤ Úkkuzku Mk{Þ
çkuMkðk Ëuíkku. ÃkAe h{ðk {kxu çknkh Akuze {wfíkku íÞkhu çkk¤fku h{ík Ãký
h{íkkt yLku ÃkkuíkkLkk ½uh Ãký síkkt íÞkhu ftÃkkLkkt ½hzkt {kýMkku íku çkk¤fkuLku
rLkþk¤k{kt ÃkkAkt {qfe síkkt, yLku {Lku VrhÞkË Ãký fhíkkt fu, “LkkLkk çkk¤fkuLku
ík{u rLkþk¤{ktÚke hò fu{ ykÃkku Aku ?” nwt íku{Lku W¥kh ykÃkíkku fu, “íku{Lku
rLkþk¤{kt çkuMkkze hk¾ðkÚke ¼ýíkkt çkk¤fkuLkk yÇÞkMk{kt ¾k{e hnuþu íkuÚke
ík{u hkS Aku ¾hkt ?” íku Mkkt¼¤eLku íkuyku {Lku ¼÷k{ý fhíkkt fu, “LkkLkkt
çkk¤fku ½uh ykðeLku y{Lku ¾qçk s Ãksðu Au íkuÚke ¼ýíkkt çkk¤fkuLkwt ¼ýíkh
Ãký Lkk çkøkzu íkuðe heíku LkkLkk çkk¤fkuLku Ãký çkuMkðk Ëku yLku çkLku íkku Úkkuzwt Úkkuzwt
rþûký Ãký ykÃkku íkku MkkYt !
Mk{sw {kýMkkuLkku ykðku W¥kh Mkkt¼¤e {Lku rð[kh ykððk ÷køÞku
fu: “ßÞkt MkwÄe nwt yk ftÃkkLke þk¤k{kt hneþ íÞkt MkwÄe {khk SðLk ÔÞðnkh
yLku Mkøkðzíkkyku {kxu ftÃkkLkkt {kýMkkuLke sYh íkku Ãkzþu. íkuÚke íku{Lke MkkÚku
fkÞËkÚke ÔÞðnkh fheþ íkku {Lk{u¤ hnuþu Lknª”. yu{ Mk{S nwt LkkLkkt
çkk¤fkuLku Ãký çkuMkðk Ëuíkku. ð¤e íku MkkÚku yuðku rð[kh ykÔÞku fu, “LkkLkkt
çkk¤fku Ãký ÞkuøÞ ô{h Úkíkkt {khe ÃkkMku s rþûký ÷uðk ykððkLkkt Au. íkuÚke
íku{Lkk rþûký{kt Úkkuze Ãkqðo íkiÞkhe Ãký Úkþu. íkuLkk Ãkrhýk{u {kY ¼rð»ÞLkwt
rþûkýfkÞo Mkwøk{ Úkþu yLku ftÃkkLkkt {kýMkku MkkÚku «u{¼Þkuo MktçktÄ Ãký
Mk[ðkþu.” íkuÚke íku LkkLkkt çkk¤fkuLku Ãký rLkþk¤{kt çkuMkðk Ëuíkku yLku Mk{ÞLke
yLkwfq¤íkk økkuXðe íku{Lku Ãký Ãkqðo íkiÞkhe suðk Úkkuzk rþûkýLke ÔÞðMÚkk
økkuXðíkku. yk{ fhðkÚke {khk ÄkÞko «{kýuLkwt Ãkrhýk{ {Lku {éÞwt.
{kýMkLkk «f]rík Ë¥k Mð¼kð yLkwMkkh suLkk{kt suðe ykðzík nkuÞ,
íkuLkk{kt íkuLkku ykuAku ðÄíkku yntfkh òøkíkku nkuÞ Au, (yk ðkík MkíÞLku Mk{su÷kLku
çkkË fheLku Mk{sðkLke Au.) íku LÞkÞu {khe LkkufheLkk yLkw¼ð «{kýu {kuxu
¼køku rðãkÇÞkMk{kt fu fkuR f¤k{kt fwþ¤ çkk¤fku{kt íku rðãkLkku yntfkh
86
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
òuðk {¤íkku Lku ðÄw rfMMkkyku{kt «u{Lkku y¼kð òuðk {¤íkku. {Lku ykðk
yntfkhe çkk¤fku fhíkkt su çkk¤fku{kt «u{, Mkuðk, WËkhíkk, rðLkÞ suðk økwýku
òuðk {¤íkk íkuðkt çkk¤fku Ãkh ðÄw «u{¼kð hnuíkku yLku Mk{økú çkk¤fkuLku
rLkhtnfkhe ÚkðkLkku MkíkMktøk Ãký {khk SðLkLkkt íkÚkk çkeòt WËknhýku ykÃkeLku
Mk{òðíkku. nwt MkíkMktøke SðLkLkku yÇÞkMke nkuðkÚke çkÄkt s çkk¤fku MkkÚku
ÃkûkÃkkík hrník ðíkoLk hk¾ðk «ÞíLkþe÷ hnuíkku. Rzh íkk÷wfkLkk økktXeyku÷
økk{Lkkt ½ýkt {kýMkku ¼ÂõíkLkk ðkíkkðhý{kt hnuíkkt {khk òuðk{kt ykðu÷kt.
íku MktMfkhku çkk¤fku{kt Ãký Wíkhu÷k níkk yLku nwt Ãký MkíÞÄ{oLkku yÇÞkMke
rþûkf {¤u÷ku. ð¤e íku økk{{kt [kiÄhe ¿kkrík{kt (íku rðMíkkh{kt [kiÄhe Ãkxu÷
íkhefu yku¤¾kÞ Au.) yuf ©e suþtøk¼kR Lkk{u ykí{¿kkLke MktíkLkwt þheh íku
ð¾íku nksh níkwt. yk çkÄk ðkíkkðhýLke yMkhÚke íku økk{{kt ½ýkt çkk¤fku
«u{e, Mkuðk¼kðe, rðLkÞe yLku WËkh òuðk {¤u÷kt. çkestw økk{ íkktËr÷Þk
ftÃkkLkk fåAe Ãkxu÷ku Ãknu÷uÚke s rðfkMkþe÷ çkwrØðk¤k, «u{e, Mkuðk¼kðe
yLku {nuLkíkw Mð¼kðLkk nkuðkÚke íku{Lkkt çkk¤fku Ãký «u{e, rðLkÞe yLku WËkh
rË÷Lkkt òýðk{kt ykÔÞkt. çkeò økk{kuLkkt çkk¤fku Ãký su{Lku suðwt ðkíkkðhý
{¤u÷wt íkuðe yMkh íku{Lkk Mð¼kð{kt Qíkhu÷e òuðk {¤u÷e, íkuLke [[ko fhðk
{køkíkku LkÚke. íkktËr÷Þk ftÃkkLkk yuf çkk¤fLke WËkhíkkLkku «Mktøk ¾kMk Mk{sðk
suðku Au. íku çkk¤f çku ð»koLke ô{h suðwt níkwt íÞkhu çkËk{Lkwt yuf ÷e÷wt V¤
(shËk¤wt) ¾kíkwt òuRLku {U íkuLke ÃkkMku íkuLkku Mð¼kð òuðk {kxu íku {køÞwt íÞkhu
íkuLkwt ¾kÄu÷wt yutXwt V¤ Ãký íku {Lku ykÃkðk ÷køÞwt. ¾kMk fheLku LkkLkkt çkk¤fku
ÃkkMku fkuR ðMíkwLke {køkýe fhðk{kt ykðu íkku ykÃkíkkt LkÚke. Ãký yk çkk¤fu
íkku íku V¤ ykÃkðk nkÚk ÷tçkkÔÞku. {U íkuLkku «u{ òuRLku Úkkuzwt h{kzeLku ÃkeX
Úkkçkze. íku çkk¤fLku {U yufkË ð»ko suðwt ¼ýkÔÞwt nþu. íku {kuxk ÞwðkLk ÚkÞk
ÃkAe {Lku “ykuþku yk©{” Ãkk÷kðkMkýk{kt {¤ðk ykÔÞk níkk. Võík Ãkkt[
r{rLkx sux÷ku ðkíkko÷kÃk fheLku rðËkÞ Úkíkkt Ãkkt[Mkku YrÃkÞkLke [÷ýe Lkkux
{khk nkÚk{kt ¾qçk s «u{Úke ykÃkeLku ðtËLk fhe rðËkÞ ÚkÞk. LkkLkkt çkk¤fku
ykðkt fkuR sðÕ÷u s òuðk {¤u Au. {Lku íkuðkt çkk¤fku ¼ýðk{kt {tË nkuÞ íkku
Ãký ðÄw r«Þ ÷køkíkkt níkkt.
87
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
{khe Lkkufhe ËhBÞkLk {U fw÷ Mkkík þk¤kyku{kt Lkkufhe fhíkkt, {kÁt
Ãkå[eMk ð»koLkwt Lkkufhe SðLk ÃkwÁt Úkðk ÃkkBÞwt níkwt. yk Mkkík økk{ku Ãkife íku
økk{kuÚke çkesu çkË÷e Úkíkkt, Ãkkt[ økk{ku{ktÚke {Lku økk{Lkk ykøkuðkLkku yLku
økk{Lke þk¤kykuLkk rþûkfku íkhVÚke «u{¼Þko rðËkÞ{kLk Ãký {¤u÷kt Au. íku
økk{ku Ãkife çku økk{kuLkk {khk rðËkÞ{kLkLkk «Mktøkku{kt {Lku Aqxk Úkíke ð¾íku
ftRf çkku÷ðkLke íkf {¤u÷e. Ãký nwt þwt çkku÷wt ? çkku÷ðkLke þYykík “{khk
çkk¤fku”Úke fhíkktLke MkkÚku s {kY rË÷ «u{Úke økËTøkËT ÚkR ¼hkR økÞu÷wt yLku
ykt¾ku{kt yktMkw ykðe økÞu÷kt ! suÚke ftR Ãký çkkuÕÞk rðLkk çkk¤fku ÃkhLkk
«u{YËLkÚke s rðËkÞ ÷eÄu÷e ! yk «Mktøk sýkðíkkt yíÞkhu Ãký {kYt rË÷
økËTøkËT ÚkR ykt¾ku{kt yktMkw ¼hkR økÞkt Au. yk çku økk{ íku yuf øk÷kurzÞk
yLku çkeswt íkktËr÷Þk ftÃkk níkwt. çkkurhÞk¾whkË Lkk{u ºkeswt yuf økk{
®n{íkLkøkhÚke y{ËkðkË síkk hkuz Ãkh ykðu÷wt Au. íku XkfhzkykuLke Úkkuze
ðMíke Ähkðíkwt ¼Âõík¼kððk¤wt økk{ Au. íku økk{ LkkLkwt nkuðk Aíkkt íÞktLkk
ykøkuðkLkkuyu, íku økk{ Akuzíke ð¾íku, {kYt Mkk[k «u{Úke MkL{kLk fheLku,
ÞÚkkþÂõík ¼ux ykÃkeLku {Lku rðËkÞ ykÃku÷e, íku ð¾íku yuf s ð¾ík Võík çku
ºký {erLkx MkwÄe s çkku÷eLku nwt rðËkÞ ÚkÞu÷ku. çkeòt økk{ku{ktÚke Ãký íku økk{Lkk
ykøkuðkLkku yLku rþûkfkuLke ¼kðLkk yLku ÞÚkkþÂõík «{kýu ¼ux Ãkk{eLku rðËkÞ
÷eÄu÷e.
{U su su økk{ku{kt Lkkufhe fhe Au, íku økk{kuLkk {khk MktÃkfo{kt ykðLkkh
{kýMkku MkkÚku {khk{kt íku Mk{Þu MkíÞÄ{oLke su Mk{s Qíkhe níke, íkuLke suðe
ÞkËe ykðu íku «{kýu MkíkMktøk Mkt¼¤kðíkku. íkktËr÷Þk ftÃkk{kt Ëh Mkku{ðkhu
MktíkMktøk ¼sLk ÷øk¼øk çku f÷kf suðk Mk{Þ {kxu Úkíkkt íÞkhu Ãký nwt yk
«{kýu ðíkoLk fhíkku. íku ftÃkkLkk {kýMkku “rÃkhkýk” Mkt«ËkÞLke Mkøkwý ¼Âõík
íkhefu {trËh{kt sR ÃkqòÃkkX, {tºkòÃk ðøkuhu r¢Þkfktz fhíkkt. íku Mkt«ËkÞLku
íkuyku “MkíkÃktÚk” íkhefu Ãký yku¤¾kðíkkt níkkt, íku{LkkÚke {khku MkíkMktøk sqËku
s hnuíkku, íkku Ãký íku {kýMkku fkuR rðhkuÄ fÞko rðLkk «u{Úke {Lku Mkkt¼¤íkkt.
ð¤e, fux÷kf Úkkuzk {kýMkkuLku íkku {khe ðkíkku Mkk[e ÷køkðkÚke hMk Ãký Ãkzðk
÷køÞku. íku ð¾íku {khk «Úk{ LktçkhLkk MkËTøkwYLkwt íkÚkk íku{Lkk rþ»ÞkuLkwt ykøk{Lk
88
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
Ãký yk økk{{kt ÚkÞu÷wt. íku{Lkk MkíkMktøk{kt {U íku ftÃkkLkkt çkÄkt {kýMkkuLku yk{trºkík
fÞkO nkuðkÚke íku Mkðuoyu ykíkwhíkkÃkqðof ykí{¿kkLkLkku MkíkMktøk ©ðý fhu÷ku.
íkku Ãký íku ð¾íku íkku íku{Lkk rð[khku{kt ftR íkVkðík Ãkzu÷ku sýkÞku Lknª, Ãkhtíkw
íku økk{ Akuzâk ÃkAe ÷ktçkk Mk{Þu {Lku òý ÚkR fu, íku ftÃkkLkk ºký-[kh ¼krðfku
æÞkLkMkkÄLkk íkhV ðéÞk Au. fkuR økkuÞUfkSLke rðÃk~ÞLkk fhu Au, íkku fkuR
fçkehLke æÞkLk MkkÄLkk MkkÄu Au. íku {kýMkkuLku ykðk MkíÞ {køkuo [k÷ðkLke
þYykík fhíkkt òýe {Lku ½ýku ykLktË ÚkÞku Au. íku ftÃkku Akuzâk ÃkAe ÃkktºkeMk
ð»ko ðeíke økÞkt Au, íkku Ãký íku{Lkku {khe MkkÚku VkuLk MktÃkfo íkÚkk Ãkºk ÔÞðnkh
ÄkŠ{f hMkÃkkLkLkk fkhýu [k÷w Au. ð¤e, ykuþku Lkeyku MktLÞkMk fBÞwLk,
Ãkk÷kðkMkýk{kt fkuR fkuR ¼krðfku {Lku {¤ðk Ãký ykÔÞk níkk Lku «u{ÞkËe
ðÄkhðk ÞÚkkþÂõík ¼uxku Ãký ykÃke níke.
(10) {Lku {ËË fhLkkh rþûkfLku {U ykÃku÷e rLkhkþk !
íkktËr÷Þk ftÃkk þk¤k{ktÚke {khu nt{uþLku {kxu Aqxku ÚkðkLkku Mk{Þ LkSf
ykÔÞku íÞkhu íku ftÃkkLkk fkuR fkuR {kýMkkuyu {Lku ¼÷k{ý fhu÷e fu “ík{khk
ÃkAe ík{khk suðe fkhrfËeo fhe þfu íkuðk fkuR Mkkhk rþûkfLke íkÃkkMk fhe
ík{khe søÞkyu rLk{ýqtf fhkðku yu{ y{u RåAk hk¾eyu Aeyu” {U íku{Lku
W¥kh ykÃku÷ku fu “nwt íku {kxu {khkÚke çkLkíke fkuþe»k fheþ” yLku íku {kxuLkk
«ÞíLkku Ãký {U fhe òuÞk Ãký {Lku íku{kt MkV¤íkk {¤e Lknª.
íkktËr÷Þk ftÃkkLke ÃkkMku s yuf Ëk{kðkMk ftÃkk{kt Ãký fåAe
ÃkkxeËkhkuLkku s ðMkkðx Au. íku ð¾íku íÞktLke þk¤kLkk yuf rþûkf, nwt ßÞkhu
hò Ãkh òW íÞkhu {khe çkË÷e{kt {khe þk¤k{kt rþûký fkÞo fhðk ykðíkk
níkk. íku r[ºkf¤kLkk Mkkhk f÷kfkh Ãký níkk yLku MktMkkh çkwrØ{kt [k÷kfeðk¤k
Ãký níkk. ð¤e, ÷ku¼e nkuðkÚke fÃkxe yLku fkðkËkðkðk¤k níkk. íku {khk
ÃkAe {khe søÞkyu íku{Lke rLk{ýqtf fhkððk {køkíkk níkk, fkhý fu íku ð¾íku
íku íkktËr÷Þk ftÃkkÚke LkSfLkk ÷û{eÃkwhk økk{{kt hnuíkk níkk. íku{Lkkt ÃkíLke
Ãký íku ÷û{eÃkwhk økk{Lke «kÚkr{f þk¤k{kt rþrûkfk níkkt íkuÚke {khe çkË÷e{kt
íku{Lke rLk{ýqtf ÚkkÞ íkku íku{Lku íku ðÄw Mkøkðz ¼hu÷wt níkwt. íku nuíkwÚke {khku
89
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
MknÞkuøk {u¤ððk íku{ýu {khe ¾wþk{íkYÃku ½ýe Mkuðk fhe. yuf ð¾íku íkku {Lku
íkÚkk {khk ÃkwºkLku ¼kusLkLkwt yk{tºký ykÃke Mkkhe heíku ¼kusLk Ãký fhkÔÞwt níkwt
! ð¤e, {khe Lkkufheðk¤k ftÃkkLkk ykøkuðkLkkuLku {¤e {khk {kxu rðËkÞ
Mk{kht¼Lkwt ykÞkusLk Ãký fhkÔÞwt níkwt íkÚkk ¼k»kkLkk Mkkhk òýfkh nkuðkÚke
òíku {nuLkík fheLku {kYt MkL{kLkÃkºk Ãký íku{ýu s íkiÞkh fÞwo tníkwt.
ykx÷e çkÄe Mkuðk fhðkÚke {Lku íku{Lkk Ãkh ÷køkýe íkku Úkíke níke,
Ãkhtíkw íku{Lkku Mð¼kð ÷ku¼e yLku fkðkËkðkÚke ¼hu÷ku nkuðkÚke nwt íku{Lke ykþk
MkV¤ fhðk ftRÃký «ÞíLk fhðk íkiÞkh Lk níkku. òu fu íku{ýu íku{Lkk Mð¼kðLkku
{khk Ãkh fkuR «Þkuøk fÞkuo Lk níkku. Lku nwt Ãký {khk Ãkh rðïkMk hk¾Lkkhk
ftÃkkðkMkeykuLkku rðïkMk½kík þe heíku fhe þfwt ! òu fu {khk Aqxk ÚkÞk ÃkAe
{khe søÞkyu íku{Lkk «ÞíLkkuÚke íku{Lke s rLk{ýqtf íÞkt ÚkR níke !
ðÄw{kt, íku ð¾íku {khe ÃkkMku ykX ð»ko ðkÃkhu÷e yuf sqLke MkkÞf÷
níke. íku ßÞkt MkwÄe nwt {khku Mkk{kLk ÷uðk økk{{kt Vhe ÃkkAku Lk ykðwt íÞkt MkwÄe
ðkÃkhðkLke {køkýe íku{ýu {Lku fhe níke. íku {køkýe Ãký {khu íku{Lke MkuðkLkk
çkË÷k{kt íkÚkk yuf MknfkÞofhLke Yyu Mðefkhðe òuRíke níke, Ãký íku ð¾íku
{khku Mð¼kð Ãký ÃkËkÚkoLke ykMkÂõíkÚke ¼hu÷ku níkku. Aíkkt íku{Lke ½ýe MkuðkLkk
fkhýu MkkÞf÷ ykÃkðkLkwt {Lk ÚkR ykÔÞwt Ãký {khk Ãkwºku Lkk ÃkkzðkÚke {U íku
ykÃkðkLke RåAk {ktze ðk¤e, íkuÚke íku {khk Ãkh ½ýk s Lkkhks ÚkÞk. Aíkkt
{kY rË÷ rÃkøkéÞwt Lknª. íku {khe fXkuhíkk s fnuðkÞ !
yk «Mktøk ÃkAe nwt ÷kuËhk økk{u økwYSLkk rLkðkMku hne ¿kkLk MkíkMktøk{kt
håÞku ÃkåÞku hnuíkku níkku. Ãký fkuR fkuR ð¾íku {khk ÃkuLþLkLke fkÞoðkne {kxu
{khu yðkhLkðkh ¾uzçkúñkLke rþûký f[uhe{kt sðwt Ãkzíkwt níkwt. íÞkhu yuf ð¾ík
ÃkuLþLkLkku ðÄkhku ÷uðk íku f[uheyu økÞu÷ku íÞkhu íkuykuLkku {Lku y[kLkf ¼uxku ÚkR
økÞku! íku ð¾íku {Lku íku{Lke íkhVÚke yøkkW fhu÷e Mkuðk çkË÷ Vhe ÷køkýe ÃkuËk
ÚkR. òu fu yðkhLkðkh rË÷{kt íkku Úkíkwt fu “nwt íku{Lke MkuðkLke ftR fËh fhe
þõÞku LkÚke” Ãký íku ð¾íku “{U {khe Mk½¤e hf{ MkËTøkwYLku Mk{Ãkoý fhu÷e
nkuðkÚke {khe økýkÞ Lknª” íku rð[kh ykÔÞku Aíkkt {Lk {sçkqík fheLku íku ð¾íku
90
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
{U Võík MkðkMkku YrÃkÞk s íku{Lku ykÃÞk. íku òuRLku íku ½ýk s ¾wþ ÚkÞk! Aíkkt
íku{Lke MkuðkLkk çkË÷k{kt {U su ykÃÞwt íku fþwt s fÞwO økýkÞ Lknª. {U íku{Lku MkðkMkku
YrÃkÞk ykÃÞk íku ðkík {khk MkËTøkwYLku Ãký sýkðe níke. yk «MktøkLku ÷ktçkku
Mk{Þ rðíke økÞku íÞkhu çku ð»ko WÃkh {Lku yk «Mktøk ÞkË ykððkÚke fhu÷e ¼q÷
MkwÄkhðk {U íku{Lkk økk{Lkk MkhLkk{u Ãkºk ÷¾e íku{Lkku VkuLk Lktçkh {kuf÷ðk yufÃkºk
Ãký ÷ÏÞku níkku. íku{kt {khku VkuLk Lktçkh ÷¾u÷ku níkku Aíkkt íkuLkku «íÞw¥kh ftR
{éÞku Lknª. fËk[ þheh Aqxe økÞwt nkuÞ fu çkesu fkuR MÚk¤u hnuðk Ãký økÞk nkuÞ
! íkuÚke yk ðkík Ãký íku{Lkk íku{ hnuðk Ãkk{e.
nðu, ykðk «Mktøkku{kt ykæÞkÂí{f heíku yuðwt Mk{sðkLkwt Au fu, su
ð¾íku su çkeLkk çkLke òÞ íku{kt MkwÄkhku-ðÄkhku fhðku þõÞ Lkk nkuÞ íkku íkuLku
Mkkûke¼kðu MðefkhðkÚke þktrík {¤u. Lkerík LÞkÞLkk rð[khku{kt Ãký ðkMkLkkLke
ykMkÂõík hne òÞ íkku íku çktÄLkfkhf Au, {kxu íkÆLk ¾k÷e ÚkR sðk MkkÄLkk
fhðe òuRyu, íku s Mkk[e íkeÚkoÞkºkk Au.
(11) {khk «íÞu y[kLkf çkkÕÞ«u{Lkk «Mktøkku :-
MkLku 1970 Úke 1972Lke ðå[u nwt ¾uzçkúñkLkk MxuþLk rðMíkkhLke
«kÚkr{f þk¤k{kt Lkkufhe fhíkku níkku. íku ð¾íku {khe MkkÚku ¾uzçkúñkLkk s
ðíkLke yuf fLkw¼kR rºkðuËe Lkk{u, {khkÚke Úkkuze LkkLke ô{hLkk yuf rþûkf
r{ºk Ãký íku s þk¤k{kt Lkkufhe fhíkk níkk. nwt MxuþLk rðMíkkh{kt íku{Lkk s
{fkLk{kt hnuíkku níkku. nwt yLku íkuyku yuf s {fkLk{kt swËk swËk ykuhzkyku{ktt
hnuíkk níkk. íku Mk{Þøkk¤k{kt íku{Lkk ½uh yuf ÃkwºkLkku sL{ ÚkÞu÷ku níkku.
ßÞkhu Ãkwºk ykXÚke Ëþuf {kMkLkku ÚkÞu÷ku níkku íÞkhu íkuLke {kíkk íkuLku
íkuzeLku {khe ÃkkMku Q¼u÷kt níkkt. íÞkhu íku çkk¤f y[kLkf {khe íkhV Lk{e Ãkzâku.
nwt íkuLku h{kzðk ÷køÞku. íku ¾wþ ¾wþ ÚkR økÞku. íÞkhçkkË íkuLke {kíkk fu rÃkíkk íkuLku
÷uðk {køku íkku Ãký íku síkku Lk níkku, sçkhËMíkeÚke ÷uðk {køku íkku yufË{ hzðk
÷køku ! yk Ãknu÷kt {U íkuLku fËe çkku÷kðu÷ku Lknª fu h{kzu÷ku Ãký Lknª, Aíkkt {khe
ÃkkMku r[Ãkfe hnuðkLke nX fhíkku òýe ykswçkkswLkk ºký [kh {kýMkkuLku yLku
{Lku Ãký LkðkR ÷køke ! MkkÚku MkkÚku nwt Ãký ½ýku s ¾qþ ÚkR økÞku.
91
Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
ykðku s çkeòu «Mktøk {khe LkkufheLkk ½ýk Mk{Þ çkkËLkku Au Aíkkt íku
çkk÷«u{Lkku s nkuR ynª yk÷u¾wt Awt.
nwt Úkkuzkt ð»kkuo WÃkh {khk {kuxk ¼ºkeò y{]ík¼kRLkk yuf f{ofktze
«MktøkLkk yk{tºkýÚke {khk ðíkLk Ãkk{ku÷ økk{{kt økÞu÷ku, íÞkhu çku ¼õíkkuLke
MkkÚku Úkkuzku Mk{Þ MkíkMktøk ÚkÞk ÃkAe yuf hkÄkMðk{e Mkt«ËkÞLkk Lkðk s ¼õík
©e {kunLk¼kR [kiÄheyu {Lku íku{Lkk íÞkt ¼kusLkLkwt yk{tºký ykÃku÷wt. íku
«u{¼Þko yk{tºkýLkku {U Mðefkh fhe íku{Lkk íÞkt ¼kusLk {kxu çkuXku. {khe
ÃkkMku çkeò Ãký íku s Mkt«ËkÞLkk yuf huðk¼kR [kiÄhe Ãký çkuXk níkk. ¼kusLk
ÃkehMkkR økÞk ÃkAe y{u çktLkuyu ¼kusLk ykhkuøkðkLke þYykík fhe. íku ¼kusLk
{kunLk¼kRLke rËfheyu çkLkkðu÷wt níkwt yLku ÃkehMkLkkh Ãký íku s níkkt. íÞkhu
íku{Lke ÃkkMku çku-yuf ð»koLke yuf ¼kýe níke, íku {khe Úkk¤e{ktÚke ¼kusLk
s{ðk {kxu ðkhtðkh ykÔÞk fhu yLku {khe Úkk¤e{ktÚke s s{ðkLke nX fÞko
fhu ! íkuLke {kíkk yLku {kunLk¼kR çkÒku swËwt ¼kusLk ykÃkðk Mk{òðu Aíkkt, íku
çkk¤fe {kLku Lknª yLku {khe Úkk¤e{ktÚke s s{ðkLke nX fÞko fhu, íkuÚke {U s
íkuLke {kíkk ÃkkMku {khk ¼kýk{ktÚke s{ðk ËuðkLke {køkýe fhe íÞkhu, ÚkkfeLku
íkuLke {kíkkyu {khk ¼kýk{ktÚke Lkk s{ðkLkku ykøkún çktÄ fÞkuo, íÞkhu íku çkk¤fe
hkS hkS ÚkRLku {khk ¼kýktÚke s{ðk ÷køke íkÚkk {khe MkkÚku «u{ fhðk
÷køke ! yk çkk¤fe yLku íkuLke {kíkkLku Ãký {U Ãknu÷e ðkh s òuÞu÷kt níkkt,
Aíkkt ykðwt á~Þ çkLkðk ÃkkBÞwt ! yk òuRLku Ãký nwt ¾wþ ÚkÞku yLku òuLkkh
MknwLku ½ýwt ykùÞo ÚkÞwt.
WÃkhLkk çktLku «MktøkkuLkkt hnMÞ rð[khíkkt {Lku yuðwt ÷køku Au fu LkSfLkk
fkuR Ãkqðo sL{ku{kt yk çktLku Sðkí{kyku MkkÚku {khu økkZku «u{ MktçktÄ ÚkÞu÷ku
nkuðku òuRyu, íkuLke íku çkk¤fku MðYÃku ykí{kykuLku íkku õÞktÚke ¾çkh nkuÞ !
Ãkhtíkw íku{Lkk{kt hnu÷k y[uíkLk{ktÚke yk M{]ríkyku fwËhíke «uhýkÚke òøkúík
ÚkR nkuðe òuRyu !
fux÷ef ð¾ík {khk SðLk{kt yuðwt Ãký çkLÞwt Au fu, fkuR fkuR LkkLkkt
çkk¤fkuLku h{kzðk {kxu íku{Lkkt Mkøkktyku ÃkkMkuÚke {køkýe fhíkku, íkku Ãký {khe
92
 Lkkufhe Mk{ÞLkk yLku yLÞ rðrðÄ ÔÞðnkhku.
ÃkkMku ykðu÷kt Lknª yLku Mk{òðeLku sçkhËMíkeÚke íku{ýu íkuzðkÚke íku Lkk¾qþ
ÚkðkÚke hzðk Ãkk{u÷kt. ykðwt çkeòtykuLkk SðLk{kt Ãký çkLÞwt nþu.
ykðk çkLkkðkuLkkt Ãkrhýk{ku fkuR sqLkk ÷uýËuýLkk MktçktÄkuLkk fkhýu
çkLkíkkt nkuðkt òuRyu ! yÚkðk íkku fkuR ÃkqðoLkk «u{kLkwçktÄLkLku {wõík ðkíkkðhý
{¤ðkLku fkhýu yk{ çkLkíkwt nþu, yu{ nwt {kLkwt Awt !
fkuR fkuR ðkt[fkuLku fËk[ yk çkkçkíkku Mkk{kLÞ ÷køkþu, Ãký {Lku íkku
þwØ «u{Lke {wõík MkøkkR yk çkkçkík{kt {níðLke ÷køku Au. fËk[, fkuRLkk
ðkt[ðk{kt ykðu÷ku nkuÞ íkku {nkí{k økktÄeSLku yuf LkkLkk ¼ýíkk çkk¤fu yuf
ËkuZ $[Lke ÃkuÂLMk÷ ykÃku÷e. íku ¾kuðkR sðkÚke íkuLku þkuÄðk {kxu økktÄeSyu
½ýe {nuLkík fhu÷e. íku òuR fkuR òuLkkhLkk ÃkqAðkÚke økktÄe çkkÃkwyu W¥kh
ykÃku÷ku fu yuf LkkLkk çkk¤fu íku{Lku ½ýk s «u{Úke íku ¼ux fhu÷e níke íkuðk
«u{Lkk «ríkfLku íku ¾kuðk hkS Lk níkk. ykí{eÞ «u{Lkku ykðku {rn{k Au, íku
íkku su «u{ hMk Ãkeyu, íkuLkk rË÷{kt òøku yLku suLkk rË÷{kt òøku íku s {kýu.
ð¤e, «¼wLkku «u{ íkku su {kýu, íku s òýu ! yux÷u fu yLkw¼ðu !
yøkkW, þk¤kLkk çku çkk¤fkuLku {kh {khðkLkk rfMMkkyku yLku yk çku
rfMMkkykuLkwt {kÁt rð&÷u»ký yuðwt Au fu, yøkkWLkk rfMMkkyku{kt çkk¤fku
¼ýíkhLkk çkeçkk{kt Z¤kÞu÷ nkuR, Mðíktºk Lk níkkt Ãký yMknkÞ níkkt. Mkk{uÃkûku
nwt rþûkf nkuR LkkufheLkk ¼ýkððkLkk yLku fíkoÔÞLkk fuV{kt, {kY ðíkoLk fuË
ÚkÞu÷wt nkuR íkuðe ®nMkksLkf çkkçkík yÂMíkíð{kt ykðe.
ßÞkhu WÃkhkuõík çkÒku «Mktøkku{kt çkÒku Ãkûku MktÃkqýo Mðíktºkíkk yLku Mknsíkk
nkuR ÃkqðoLkk «u{kLkwçktÄ Mkòøk ÚkkÞ Au íkuÚke ykðkt «u{k¤ á~Þku Mkt¼ðíkkt nþu
íkuðku {khku {ík Au.
m m m
93
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
8. Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
(1) ykuþku MÃkþo - Äh{q¤ ÃkrhðíkoLkLke þYykík ! :-
÷kuËhk {wfk{u ÷øk¼øk [kiË ð»ko rðíÞk çkkË {khu {khk «kuMxux ËËoLke
Mkkhðkh {kxu y{ËkðkË {khk LkkLkk ¼ºkeò ©e [tËw÷k÷Lkk íÞkt hnuðkLkwt
ÚkÞwt. íku yhMkk{kt íku{Lku ykuþkuLkk MkíkMktøk{kt hMk nkuðkÚke {Lku Ãkh{ Mktík
ykuþkuLke Úkkuze ykuzeÞku fuMkuxku yLku yuf xuÃk hufkuzoh ykÃkðk{kt ykÔÞkt. yufktík
søkkyu çkuMkeLku Mkkt¼¤ðkÚke {Lku ykuþkuLkk çkkuÄ{kt ðÄwLku ðÄw hMk Ãkzðk ÷køÞku.
íÞkhÃkAe íkku ykuþkuLkwt yuf ÃkwMíkf “Mkt¼kuøk Mku Mk{kÄe fe ykuh” rnLËe ¼k»kk{kt
AÃkkÞu÷wt íkuLkwt ðkt[Lk fÞwO, yux÷u íkku {kYt {Lk Lkðe s ËwrLkÞk{kt h{ðk ÷køÞwt.
ykuþkuLku ðkt[íkk Ãknu÷kt íku{Lkk WÃkh {Lku fk{ðkMkLkk (MkuõMk) rðþu òík-
òíkLke rðhkuÄe fÕÃkLkk yLku ¼ú{ýkyku níke, íku çkÄe rðMkhkR sðk Ãkk{e
yLku ÷køÞwt fu yk {køko íkku ËwrLkÞkLkk ÄkŠ{fku{kt Mkk[ku «u{ søkkððkLkku W¥k{
{køko Au. MkuõMkLku ËçkkððkÚke Ä{oMkkÄLkk{kt MkV¤íkk {¤íke LkÚke, Q÷xwt
yðhkuÄ ÚkkÞ Au yLku òíkòíkLkk hkuøk Ãký ÚkkÞ Au, íku çkÄw {khk ÃkkuíkkLkk
SðLkLkk yLkw¼ð ÃkhÚke MkíÞ ÷køkðk {ktzâwt.
(2) yíÞkh MkwÄeLkk “Ä{o Ãkk÷Lk”Lke yÄqhÃk Mk{òR ! :-
«kuMxux ËËoLkku ykhk{ ÚkÞk ÃkAe {khk {q¤ hnuXkýu ÷kuËhk sðkLkwt
ÚkÞwt. MkËTøkwÁ ykuþkuLkk LkðMktLÞkMk {køkoLkwt ¿kkLk ðktåÞk ÃkAe yks MkwÄe fhu÷
Ä{oLkwt Lkerík Ãkk÷Lk ÔÞÚko ÷køÞwt. ËwrLkÞkLkk ÷kufku yÄ{oLkwt yk[hý fhu Au yLku
íku Ãký Mkt¼kuøk ¿kkLkLkk y¿kkLkLku fkhýu fhu Au. íku Ãký {khk {Lk{kt Lk¬e ÚkR
økÞwt, yux÷u fk{ðkMkLkkLkwt ¿kkLk sux÷wt Mk{òÞwt Au íkuLkku «[kh fhðku òuRyu,
íkuðku {khk {Lk{kt W{tøk òøÞku. yux÷u {khk íku ð¾íkLkk MkËTøkwY yLku çkeò
çkÄk ÄkŠ{fkuÚke AqÃke heíku MkuõMk (Mkt¼kuøk)Lkku «[kh fhðkLkwt Ãký {U [k÷wt fhe
ËeÄwt. þYykík{kt Úkkuzk rËðMk fkuR ©kuíkk yufktík{kt {¤u íkku íku{Lku þçËkuÚke
Mkt¼¤kðeLku «[kh fhíkku. ÃkAe sýkÞwt fu ykLkk fhíkkt fkøk¤ Ãkh ÷¾eLku
«[kh fhðkÚke «[kh Ãký ðÄw Úkþu yLku {Lku {nuLkík Ãký ykuAe Ãkzþu. yux÷u
íku ÃkAe yuf Ãkrºkfk íkiÞkh fhe íkuLke Íuhkuûk Lkf÷ku fZkðeLku AqÃke heíku ykuþkuLkk
94
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
fk{ðkMkLkk ytøkuLkk ¿kkLkLkku «[kh [k÷w fhe ËeÄku. Úkkuzk rËðMk yk fkÞo
[kÕÞwt. Ãký ÃkAe AqÃktw õÞkt MkwÄe hnu ? yk AqÃkku «[kh íku ð¾íkLkk {khk
økwÁ¼kRykuLke òý{kt ykðe økÞku yLku ðkík MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk {nkhksLkk
fkLku ÃknkU[e økR. {Lku ¼khu XÃkfku {éÞku yLku MkËTøkwYyu y™u íku{Lkk rþ»Þkuyu
ykuþkuLkk ¿kkLk{kt hMk ÷uðkLkwt çktÄ fhðk {Lku Mk{òððk «ÞíLkku fhðkLkk [k÷w
fÞko. Ãký {Lku su Mk{òÞwt íku{kt yzøk hnuðkLkku {khk {Lk{kt rLkùÞ ÚkR
økÞku. Ãký Úkkuzk rËðMk ðkíkkðhý þktík fhðk {U íku «[kh çktÄ fÞkuo. yk{,
ykuþkuLkk MkuõMk MktçktÄe ¿kkLkLkku «[kh fhðkLkku yLku MkËTøkwY AøkLkËkMk yLku
íku{Lkk rþ»Þku MkkÚku rðhkuÄ fhðkLke {khk SðLk{kt þYykík ÚkR økR.
Úkkuzk rËðMk ÃkAe MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk yLku Úkkuzk íku{Lkk ¼õíkku
«ðkMk {kxu rðËkÞ ÚkÞk. íku ð¾íku Ãký {khk «ký{kt Mkt¼kuøkLke ðkMkLkk íkku
òøkíke s níke. “Mkt¼kuøk Mku Mk{krÄ fe ykph” ÃkwMíkfLke Mk{s {Lku yuðe
Mk{òR níke íku xqtf{kt sýkðwt Awt. fk{ðkMkLkk QXu íÞkhu íkuLku MkòøkÃkýu hneLku
Mkkûke¼kðu òuðe. íku{ Aíkkt íku þktík Lkk Ãkzu íkku íkuLkku æÞkLk rðÄe MkkÚku ¼kuøkðxku
fhðku, Ãký Ëçkkððe Lknª. fkuR Ãký rð»kÞLku ËçkkððkÚke þhehLku yLku {LkLku
íku LkwfþkLk ÃknkU[kzu Au yLku òu fk{ðkMkLkkLku ðÄw Ëçkkðeyu íkku ðÄw íkkfkík
ÄheLku ÷fðku, rnMxerhÞk, Ãkkøk÷Ãkýwt suðk hkuøkku ÷køkw Ãkzu Au. ð¤e ¼kuøkðxku
fhðk{kt Ãkrík-ÃkíLke MkkÚkuLkku ¼kuøkðxku íkku Mk{ks yLku Ä{oLku çkÄkLku {tsqh
ÚkÞu÷ku Au s. Ãký suLku íku Þkuøk Lkk {éÞku nkuÞ íkuLkk {kxu øk{u íku «u{e «ur{fk
su çkuLke ðå[u «u{MktçktÄ MknsíkkÚke çktÄkR økÞku nkuÞ íku fk{¼kuøk ¼kuøkðe
þfu Au. çktLkuLke Mkns RåAk nkuÞ íkku íku{kt fkuR ÃkkÃk çkLkíkwt LkÚke. yk{ ¼kuøkðíkkt
¼kuøkðíkkt ÷ktçkk Mk{Þu ðkMkLkk{ktÚke {wÂõík {¤u Au yLku su{ su{ ¼kuøkðxku
ÚkkÞ íku{ íku{ çku ¼kuøkðxk ðå[u Mk{Þøkk¤ku Ãký ÷tçkkíkku òÞ Au.
ykÃkýk Ëuþ{kt økktÄeS yLku rðLkkuçkkSyu çkúñ[ÞoLku {w~fu÷ Aíkkt
{kLkðtíkw ðúík økýkÔÞwt Au, su yksfk÷Lkk ÷kufkuLku Lkfk{wt yLku fkuR fkuRLku íkku
nkMÞkMÃkË ÷køku Au. íku{ýu ÷øLk SðLk{kt Ãký çkúñ[Þo Ãkk¤ðkLkku ykøkún
hk¾e fkuR fkuR MkkÚkeyku yLku r{ºkkuLkk SðLk{kt yýçkLkkð MkßÞkuo níkku,
fnku fu íku{Lkkt SðLk rðMktðkrËík fhe LkkÏÞkt níkkt ! nk÷Lkwt rð¿kkLk íkku fnu Au
95
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
fu ÃkhMÃkh Mkt{rík yLku çkúñ[Þo ytøkuLke Mkk[e Mk{s ðøkh çkúñ[Þo Ãkk¤ðkLkwt
ÚkkÞ íkku íkuLkkÚke {kLkrMkf rðfkhku Mkt¼ðu Au Lku Mk{Þktíkhu Mð¼kð ½kíkfe Þk
[erzÞku ÚkR òÞ Au. íkuLkk {kxu {khk s SðLkLkLkk yk s ÃkwMíkf{kt ðýoðu÷k
«MktøkkuLkwt rLknk¤eLku {LkLk fhðkÚke «{ký {¤e þfu Au. yuf søkònuh
rfMMkk{kt ßÞkhu RLËehk økktÄe ÷øLk ytøku Mk÷kn ÷uðk økktÄeS ÃkkMku økÞu÷kt
íÞkhu íku{ýu sýkÔÞwt fu, “ÃkhÛÞk çkkË çkúñ[Þo Ãkk¤ðkLkkt nkuð íkku ík{khkt
÷øLkLku {khku xufku yLku ykþeðkoË Au” . sðkçk{kt RLËehkSyu Mkkð MkeÄku
sðkçk ykÃku÷ku fu, “òu yu{ s nkuÞ íkku ÃkAe {khu Ãkhýðwt s þk {kxu
òuRyu?”. yk ðkík {khk Mkkt¼¤ðk{kt ykðu÷e Au.
çkeS rðLkkuçkkS rðþuLke ðkíkko {U «u{©e{tík, Ãkh{ økwY ykuþkuLkk
«ð[Lk{ktÚke ðkhtðkh Mkkt¼¤u÷e Au íku rðLkkuçkkLkk çkúñ[Þo Ãkk÷Lk {kxu
fk{ðkMkLkkLkk Ë{Lkfkhe ðíkoLkLke òý fhu Au.
rðLkkuçkkSLkk ÃkðLkkh yk©{{kt yuf Þwðf-Þwðíke MkkÚku økkZku
«u{MktçktÄ ÚkÞku níkku. íkuÚke íku{Lkk çktLkuLkk rË÷{kt ÷øLk fhðkLke «çk¤ RåAk
òøkðkÚke ½ýk «ÞíLku íku{Lkk {Lkkíkk økwY rðLkkuçkkS ÃkkMku {tsqhe {u¤ðeLku
çkÒku ÷øLk MktçktÄÚke òuzkÞkt. íÞkhçkkË økwY ÃkkMku ykþeðkoË {køkðk økÞkt íÞkhu,
rðLkkuçkkSyu yuðk ykþeðkoË ykÃÞk fu, çkÒku ykSðLk çkúñ[khe hnku !
çkÒku{kt «u{YÃku fk{ðkMkLkk «çk¤ òøku÷e nkuðkÚke çktLku ½ýkt {qtòÞkt. ð¤e
yux÷wt s Lknª Ãký hkºku çkÒkuyu y÷øk y÷øk Y{{kt Mkqðwt, ÃkAe Y{Lke ytËhÚke
íkk¤wt çktÄ fhe [kðe çknkh VUfe Ëuðe, suÚke yuf çkeòLku {¤ðkLkku yðMkh
{¤u s Lknª! ðkMkLkkLkwt {Lkkurð¿kkLk òýLkkh yk ðíkoLkLku ykþeðkoË fnuþu fu
þkÃk ! yk òýe ðkt[f ©kuíkk r{ºkku Mk{S þfþu fu, yk çkÒku «u{eykuLke þe
nk÷ík ÚkR nþu !
Mk{Þ síkkt yk©{Lkk Mkt[k÷f rðLkkuçkkSLku fkuR fkhýMkh çknkh
sðkLkw t ÚkÞw t , íÞkhu íku { Lkk Ë{Lkfkhe Mkt [ k÷LkÚke {q t ò Þu ÷ k fu x ÷kf
yk©{ðkMkeykuyu Ãkh{f]Ãkk¤w {nk {Lkkuði¿kkrLkf ykuþkuLku yk{tºký ykÃkeLku
íku yk©{{kt íku{Lkk MktçkkuÄLkLkku fkÞo¢{ hkÏÞku. íÞkhu íku{Lkwt «u{ îkhk {wÂõík¼ÞwO
96
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
«ð[Lk Mkkt¼¤eLku MkðoLku ykLktË ÚkÞku. ykuþkuyu WÃkh sýkðu÷ Ë{LkÚke Ãkezkíkk
yk©{ðkMkeykuLku íku{Lkk {wõík «u{{kt hne SððkLkk ÃkkuíkkLkk ‘MktLÞkMk çkkuÄ’{kt
òuzkðk {kxu Mktfuík Ãký ykÃÞku. ÃkAe þwt ÚkÞwt íku òýðk{kt ykÔÞwt LkÚke. Ãký
{khk yLkw¼ð «{kýu ykuþkuLkku {køko «u{¼he {wÂõíkLkku {køko Au. ykðku çkeòu
fkuR Ä{o-{køko òýðk {éÞku LkÚke. rðLkkuçkkSyu økeíkkLkwt MkkYt yuðwt yæÞÞLk
fhe økeíkk Ãkh «ð[LkkuLke yuf [kuÃkze Ãký ÷¾e Au. {U Ãký yk yøkkW økeíkk
ðkt[u÷e Au, íku{kt ºkeò yæÞkÞ, &÷kuf Lkt. 6{kt ©e f]»ý ¼økðkLku ðkMkLkkLkk
Ë{LkLkku rðhkuÄ fhu÷ku Au. íkuLkk Ãkh {nkí{k fnuðkíkk økktÄeS yLku Mktík íkhefu
òýeíkk rðLkkuçkkSLku Úkkuzku Ãký rð[kh Lknª ykÔÞku nkuÞ ! íku{ýu íkku ÃkkuíkkLke
{n¥ðkfktûkkLke heíku MkðoLku {kÃke ÷eÄk, þwt yuðk ÃkwÁ»kkuLku Ãkh{ ¿kkLke fne
þfkÞ ¾hk! ©e{ËT ¼økðËT økeíkk yæÞkÞ-3Lkku &÷kuf Lkt. 6 yk heíku Au :-
f{uorLÿÞkrý MktÞBÞ Þ ykMíku {LkMkk M{hLkT >
RrLÿÞkÚkkorLð{qZkí{k r{ÚÞk[kh: Mk WåÞíku >> 6 >>
yÚko : su {qZ çkwrØLkku {Lkw»Þ Mk½¤e RrLÿÞkuLku nXÃkqðof WÃkh WÃkhÚke hkufeLku
{LkÚke íku RrLÿÞkuLkk rð»kÞkuLkwt ®[íkLk fhíkku hnu Au, íku r{ÚÞk[khe yÚkkoíkT
Ët¼e fnuðkÞ Au >> 6 >> ©e{ËT ¼økðËT økeíkkLkk yk «{kýÚke íkku fkuRÃký
rð»kÞ ðkMkLkkLkwt Ë{Lk fhLkkhLku íkku ‘{qZ çkwrØLkku {Lkw»k’ fÌkku Au.
(3) þheh Mkw¾ {kýðkLkkt ð¤¾kt :-
íku ð¾íku AøkLkËkMk {nkhksLke ÃkkMku ykðíke ½ýe †eyku íku{Lke
rþ»Þkyku níke. íku ð¾íku {khk þhehLke ô{h MkkRX-yufMkX ð»ko MkwÄe ÃknkU[e
níke. Aíkkt fk{ðkMkLkk íkku QXíke níke s. íku Mk{kððk MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk
{nkhks ÃkkMku ykðLkkh çku ô{h÷kÞf rðÄðk †eykuLku {U Mk{su÷k Ãkh{
ði¿kkrLkf ykuþkuLkk çkkuÄ «{kýu fk{ðkMkLkkLku hkufðkÚke Úkíkkt LkwfþkLk Mk{òðeLku
{khe MkkÚku fk{ðkMkLkk{kt QíkhðkLke {ktøkýe fhe. rðÄðk †eykuLku s ÃkqAðkLkwt
fkhý yu níkwt fu, rðÄðk nkuðkÚke {khe {kVf íku{Lku Ãký fk{ðkMkLkk Ãksðíke
nþu íkku {kÁt fk{ Úkþu. íku †eykuyu íku ð¾íku rð[kh fhe W¥kh ykÃkðkLkku
97
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
ðkÞËku fÞkuo. íku ÃkAe íkuýeykuyu {khe {ktøkýeLkku yMðefkh fÞkuo Au, íkuðwt
íku{Lkk nk÷¼kð ÃkhÚke òuðk{kt ykÔÞwt yux÷u nwt Mkk{uÚke íku{Lke {kVe {køkðk
økÞku. íÞkhu íkuýeykuyu íkku {khe Vsuíke fhðk ykswçkkswLkk {kýMkku Mkkt¼¤u íku
heíku {kuxk yðksu {khku ríkhMfkh fÞkuo. yk nwt Ãknu÷uÚke òýíkku níkku fu, “yk
«ÞíLkÚke íku †eyku Mkt{ík Úkþu íkku {kÁt fkÞo Úkþu yLku íku{ Lknª ÚkkÞ íkku
yÃk{kLk MkkÚku yuf ÔÞr¼[khe íkhefu {khku «[kh Úkþu.” íkuLke þYykík ÚkR
økR. Ãký íku ð¾íku nwt {LkLkwt {kLk {xkzðkLke MkkÄLkk{kt nkuðkÚke {Lku íkuLkku
ÍkÍku fkuR yVMkkuMk fu ÃkMíkkðku ÚkÞku Lknª.
ËhBÞkLk, ykðk {knku÷{kt MkËTøkwY ©e AøkLkËkMk {nkhks íku{Lkk
rLkÞík «ðkMk{ktÚke ½hu ÃkkAk ykÔÞk íÞkhu íku{Lke Mk{ûk yufktík{kt {khe
Mk½¤e VrhÞkË fhðk{kt ykðe. VrhÞkË Mkkt¼¤e {Lku økwYSyu Úkkuzkuf
yýøk{ku çkíkkðeLku XÃkfku ykÃÞku. íÞkhÚke {khk Ãkh økwYS yLku ÷øk¼øk
íku{Lkk çkÄk s ¼õíkku Lkkhks hnuðk ÷køÞk. Aíkkt nwt {khk rð[khku Lknª
çkË÷ðkLkk Ãkûk{kt {¬{ hÌkku. yk çkLkkð Ãknu÷kt økwYSLkwt yk[hý Ãký {Lku
MkíÞÚke rðhkuÄe ÷køkðk {ktzâwt níkwt yLku ykswçkkswLkk ðkíkkðhý yLku
ÔÞðnkhÚke {khk {Lk{kt îu»k¼kð QXðkLkk fkhýu çk¤íkhk hnuðk ÷køke. íkuÚke
{Lk{kt ÚkÞwt fu ynª hneLku çk¤ðwt íkuLkk fhíkkt y÷øk Úkðwt íku ðÄkhu MkkYt økýkÞ,
suÚke {Lk þktík ÚkkÞ. yu{ rð[khe {khk {kuxk ¼ºkeò y{]ík÷k÷Lke {ËË
÷RLku økwYLkk ½uhÚke “ykuþku fBÞwLk” - Ãkk÷kðkMkýk {nuMkkýk AqÃke heíku
ykÔÞku.
(4) ykuþku LkeÞku MktLÞkMk fBÞwLk{kt rLkðkMk yLku Ëeûkk økúný :-
WÃkh sýkÔÞk {wsçk Ãkk÷kðkMkýk-{nuMkkýk AqÃke heíku ykððkLkwt
yuðwt fkhý níkw fu Ãknu÷kt Ãký {U AøkLkËkMk {nkhksLkwt rLkðkMkMÚkkLk AkuzðkLke
{køkýe fhu÷ Ãkhtíkw {tsqh ÚkR Lknkuíke. íku ð¾íku fBÞwLk{kt æÞkLk rþrçkhLkk
rËðMkku [k÷w níkk. íkuÚke nwt yk©{{kt ykðeLku æÞkLkrþrçkh{kt Mkk{u÷ ÚkR
økÞku. swËk swËk æÞkLk «ÞkuøkkuLkku hMk {kýíkkt {Lk ykLktË{øLk çkLke økÞwt.
98
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt. Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
yøkkWLkku ¼hu÷ku ¢kuÄ þktík ÚkR økÞku. yk Mðíktºkíkk, ykLktË«{kuË yLku • nMík{iÚkwLkLkku MktÞ{ yLku Ãkh{kLktË{kt ð]rØ :-
þhehLkk sYhe ÔÞkÞk{Úke ¼hu÷k MkðkOøkef rðfkMkLkk {køkoLkku hMk çkkfeLkk Úkkuzkf ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe yk ÃkrhÂMÚkrík [kÕÞk fhe. nMík {iÚkwLk
SðLk {kxu {kýðk suðku Au íku{ Mk{S, MkLku 1998Lkk {U {kMkLke 16{e
Úkíkwt. íkuÚke MkuõMk{kt Mktíkku»k Úkíkku. Ãký ðeÞo çknkh ykðíkwt Lknª. fkuR fkuR
íkkhe¾u hkºku rþrçkh Mkt[k÷f Mðk{e ykLktË Mð¼kð su{Lku MkËTøkwY ykuþkuLkk
ð¾ík Úkkuzef ¼eLkkþ suðwt ÷køkíkwt. íkuÚke þheh{kt Ãký fkuR yþÂõík suðwt
¼khík ¾kíkuLkk Ä{oËqík íkhefu «u{ ©e{tík ykuþkuyu ònuh fhu÷, íku{Lkk nMíku
÷køkíkwt Lknª. íÞkh ÃkAe yuf ykuþkuLkk ÞwðkLk MktLÞkMkeyu {Lku òý fhe fu
ykuþku MktLÞkMk Ëeûkk økúný fhe yLku Lkk{ ÃkrhðíkoLk fhíkkt, “Mðk{e Ëuðkíke
ykuþku æÞkLk rð¿kkLk-ÃkwMíkfLkk 32{k «fhý{kt {iÚkwLk fÞko rðLkk MkuõMk{ktÚke
þkMíkk” Lkk{ çkûkeMk{kt {éÞwt Au.
{wÂõík Ãkk{ðkLkku WÃkkÞ Au. {U íku ÃkwMíkf ¾heËeLku íku «fhý Ãknu÷wt ðktåÞwt íkku
yk fBÞwLk{kt æÞkLk rþrçkhLkk Mk{Þu MkS ÄSLku ykðu÷kt MktwËh Lkh ðkík Mkk[e òýðk {¤e. íÞkhÃkAe íkku íkuLkku y{÷ Ãký fhe ËeÄku. yuf çkksw
Lkkheyku yLku Þwðf ÞwðíkeykuLku «u{ ¼hu÷kt òuíkkt {Lku ÷køÞwt fu, yk fuðku MkuõMk{ktÚke AqxðkLkku ðihkøk [k÷w níkku. íkuÚke nMík{iÚkwLk fhðkLke ¼kðLkk
«u{{Þ Ä{o Au ! yk «u{Lke MkkÚku {khk {Lk{kt {kun yLku fk{ðkMkLkk íkku níkkt ykÃkkuykÃk çktÄ ÚkR. Aíkkt fkuR †e ðøkoLku òuðkÚke fkuR fkuR ð¾ík MkuõMkLkk
s, íku QXðk ÷køÞkt. Ãký ðkíkkðhý{ktÚke òýðk {éÞwt fu, yk «u{ Ãkrðºk rð[khku ykðu ¾hk, Ãký ðkMkLkk òøku Lknª, íku Ãkrhýk{ ykÔÞwt. íkuÚke †eykuLkkt
«u{ fhðkLkku Au. fk{ðkMkLkkLku þktík fhe rLk{qo¤ fhðkLkku Au. íkuÚke fkuRLke òík òíkLkkt YÃk òuðkLke {kurnLke hnuíke níke. yk Mk{Þu {khk þhehLke ô{h
MkkÚku {køkýe ÚkkÞ Lknª. Ãký y[kLkf «u{ ÚkR òÞ íkku íku MkuõMk{kt Ãký íkku¥kuh ð»koLke ÷øk¼øk ÚkR níke.
Wíkhe þfu Au. íku {kxu ykuþkuLkk MkuõMkLkk çkkuÄ {kxuLkk rLkÞ{ku òýðk sYhe
• †eykuLkk YÃkLku òuðkLke {kurnLke{ktÚke {wÂõík :-
nkuÞ Au.
yk æÞkLk rðÄeLkk Ãkrhýk{Úke MktÞ{ yLku Ãkh{kLktË ð]rØ Ãkk{ðk
Ãký {khk rð[khku{kt ÃkrhðíkoLk ykÔÞwt fu, þhehLku ô{h ÚkR økR Au,
÷køÞkt. íkuÚke SðLk Ãkh{þktrík{kt ÔÞíkeík ÚkR hÌkwt Au. yk MkkÄLkk [k÷w níke,
íkuÚke fkuR «ur{fk {¤u yLku MkuõMk{kt QíkhðkLke {hS çkíkkðu íkku Ãký íkuLku
íÞkhÃkAe {khk {kuxk ¼ºkeò ©e y{]ík÷k÷Lkk «u{køkúnÚke fÕÞkýr{ºk ©e
Mktíkku»k ykÃke þfkÞ íkuðe {khk þhehLke ÂMÚkrík hne Lk níke. íkuÚke íku ykþk
økkuÞtfkSLkk Mkt[k÷Lk îkhk [k÷íke rðÃk~ÞLkk æÞkLk rðÄeLke yuf rþrçkh{kt
hk¾ðkLke íkku ykÃkkuykÃk çktÄ ÚkR. Aíkkt fk{ðkMkLkk íkku QXíke s níke. íkuLku
Ëþ rËðMk MkwÄe MkkÄLkk fhe. íkuLkkÚke «kýLkk Ÿzký{kt Mkkhe heíku sðkÞwt
{kxu yu rð[kh ykÔÞku fu, ykuþkuLkk çkkuÄ «{kýu æÞkLk fhíkkt fhíkkt Äehu Äehu
nkuðkÚke Ãkh{kLktË{kt yLkuhku ðÄkhku ÚkÞku. su fk{ðkMkLkk{ktÚke Aqxðk {q¤{kt
nMík{iÚkwLk fhðwt. íku fkuR †eLke {Lk{kt fÕÃkLkk fheLku íkuLke MkkÚku ¼kuøk fhíkk
¼kðLkk fhe níke, íku Ãkrhýk{ {¤e økÞwt. Ãký nðu †e ðøkoLku òuðkÚke {kurnLke
nkuÞ íkuðe heíku. íku rð[kh {U y{÷{kt {qõÞku. yu{kt çkLÞwt yuðwt fu, yuf Mkt¼kuøk
fu fk{ðkMkLkk QXíkkt LkÚke. Aíkkt íkuLkwt {q¤ rð¿kkLk òýðk ðkMkLkkÚke y÷øk
fhíkkt fhíkkt fÕÃkLkk fhðe Ãký Lkk Ãkzu yLku yuf ÃkAe yuf ½ýe †eyku yLku
hneLku òuðkLke ¼kðLkk hnu Au, Aíkkt ÍeýðxÚke òuðkLke ¼kðLkk hnuíke LkÚke.
Akufheyku fÕÃkLkk{kt ÃkMkkh ÚkR sðk ÷køÞkt. yk ðíkoLkÚke {Lku Mk{kÄkLk íkku
nðu, {LkkuhtsLk fu íkLkkuhtsLkLkku fkuR y¼h¾ku-RåAk Úkíkkt LkÚke. yufktíkðkMk{kt
hnuíkwt níkwt. Ãký Mk{q¤øke fk{ðkMkLkk LkkçkqË õÞkhu Úkþu íkuLke ®[íkk{kt hkn
yLkuhku ykLktË yLkw¼ðwt Awt.
òuÞk fhíkku níkku.

99 100
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
yk ytøku ¾kMk sýkððkLkwt fu, «u{©e{tík, Ãkh{økwY ykuþkuLke
æÞkLkrðrÄLkwt MkuðLk fhðkÚke {khe fk{ðkMkLkk þktík Ãkzâk ÃkAe, íku{Lkwt yuf «ð[Lk
{khk Mkkt¼¤ðk{kt ykÔÞwt. íku{kt íkuyku©eyu nMík{iÚkwLkLku shkÞu Mk{ÚkoLk ykÃÞwt
LkÚke, Q÷xwt rðhkuÄ fhu÷ku òÛÞku Au. íkuÚke fk{ðkMkLkkLkk Ëçkký{ktÚke Aqxðk
fkuRyu íku WÃkkÞ ys{kððk suðku LkÚke. Ãký “ykuþku æÞkLk rð¿kkLk” ÃkwMíkfLkk
32{k «fhý “ÞkiLk{wÿk : fk{Qòo fu Qæðoøk{Lk fe rðÄe”{kt {LkLkÃkqðof
yÇÞkMk fhe æÞkLk MkkÄðwt yLku fk{urLÿÞ yLku fk{Lkk WÃkh Ãký æÞkLkLkwt Ãkku»ký
ykÃkðwt. íku rMkðkÞLkk Mk{Þ{kt fk{ðkMkLkk òøku íkku ykuþkuLke yuf rðrÄ «{kýu
ykt¾ku çktÄ fhe ðÄkhu {kýMkku òu MkkÚku nkuÞ íkku Äe{u Äe{u yLku yuf÷k nkuRyu íkku
òuhÚke Ãkkt[Úke Ëþ r{rLkx sux÷k Mk{Þ MkwÄe yÚkðk íku ðkMkLkk þ{e òÞ íÞkt
MkwÄe ykt[fk ykÃke ïkMkLku çknkh Akuzðku. íÞkhÃkAe Äe{uÚke ykt¾ku ¾ku÷e ykfkþ
íkhV Ÿ[u òuð.tw yk{ fhðkÚke fk{ðkMkLkk þktík ÚkkÞ Au. yk rðÄe Ãký ykuþkuLke
s Au. íkuLkku yLkw¼ð {U Ãkkuíku Ãký fhu÷ku Au. ykLkk {kxu ykuþkuLke çkeS rðÄeyku
Ãký Au. íku “«Úk{ æÞkLk, ytrík{ {wÂõík” ÃkwMíkf{kt ykÃku÷e Au. yk WÃkhktík
Mkkûke¼kð Mkðo rðfkhkuLku þ{kððkLkku Mkðo©uc WÃkkÞ Au. Ãkhtíkw su ÔÞÂõíkLkku
æÞkLkLkku ÷ktçkku yÇÞkMk nkuÞ íkuLku íku Ãkrhýk{ ykÃke þfu Au. çkeswt, fkuR Ãkrðºk
{LkLkk MkkÄf nkuÞ yLku ©ðý fhu íkku æÞkLk{kt WíkÞko rðLkk Ãký íku{Lku íku Ãkrhý{u
Au. Ãkhtíkw íkuðk íkku fkuf s nkuR þfu.
nðu Mkkûke¼kðLkku yk [kuÃkze{kt {U ðkhtðkh ykuAk-ðÄíkk «{ký{kt
WÕ÷u¾ fhu÷ku Au. Aíkkt WÃkhLkk ÷¾kýLku Mk{sðk VheÚke {khk{kt su Mk{sý
Wíkhe Au íku «{ký{kt xqtf{kt sýkðwt Awt.
Mkkûke íku MkðoÚke Ãkh Au, ßÞkhu rðfkhku íku þheh{kt hnu÷k «kýkuLkk
Au. Mkkûke íku ykÃkýwt yLku yk¾k rðïLkwt rLkhkfkh yLku rLkhkÄkh MðYÃk Au,
ßÞkhu fkuRÃký rðfkhku òøku íÞkhu íku rLkhkfkh MkkûkeLku ÞkË fhe {LkLku sux÷wt
íku{kt òuzu÷wt hk¾eLku Mk{SÞu fu : nwt þheh, ytík:fhý fu «ký LkÚke. Ãký
rLkhkfkh, rLk÷uoÃk, rLk¼oÞ yLku y¾tz yuðku MkðoLkku Mkkûke Awt. {khk{kt fkuR
101
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
rðfkh Mkt¼ðe þfu Lknª. yk ¼kðLkk sux÷ku Mk{Þ hk¾eyu íkux÷ku Mk{Þ
rðfkhkuÚke Aqxfkhku Ãkk{e þfeyu ¾hk. (yk þçËku çkku÷ðkLke sYh LkÚke Võík
¼kð fheLku Mk{sðkLkk Au). íkuLkku rðMíkkh ykuþkuLkk çkkuÄ{kt, ¾kMk fheLku
“y»xkð¢ {nkøkeíkk”{kt yükð¢ Ér»kyu æÞkLk MkkÄLkkLkku rðhkuÄ fhu÷ku
sýkÞ Au. Ãkhtíkw íku Võík sLkf hkò suðk {nkLk Ãkrðºk ©kuíkk {kxu Au. íku
rMkðkÞ çkeò MkkÄkhý MkkÄfkuyu íkuðe Lkf÷ fhðe Lknª. íkuðkyku {kxu íkku
æÞkLk MkkÄLkk Ãkh Ãkh{f]Ãkk¤w ykþkuyu ½ýku s ykøkún fheLku íku s «ð[Lk
{k¤k{kt fkuR fkuR «ð[Lkku{kt Mk{òðu÷wt Au. yükð¢ {nkøkeíkk{kt
«ð[Lk{k¤k{kt íku çkkuÄ ðÄw «{ký{kt ykÃku÷ku Au.yk rðrÄ Mkðo©uc yLku
Mknu÷e Au. Ãký {LkLke yÂMÚkhíkkLkk fkhýu {kuxu ¼køku {w~fu÷ sýkÞ. íku {kxu
rðþu»k MkíkMktøk, Mkk[k yLkw¼ðe MktíkkuLkku MknðkMk yLku Ä{o æÞkLkLke sYh Au.
yk çkkuÄ ðktåÞk-Mkt¼éÞk ÃkAe Ëu¾k Ëu¾e nMík{iÚkwLkLkku «Þkuøk rçk÷fw÷ fhðku
Lknª, fkhý fu íkuLkkÚke ½ýwt LkwfþkLk ÚkkÞ Au. íkuLkku {Lku Ãký yLkw¼ð ÚkÞku Au.
¾kMk fheLku {kLkrMkf ËËkuo ÚkR þfu ! íku [uíkðýe ykÃkðk {khe yk ¼÷k{ý
Au.
(5) {Lk yLku þhehLkk MðkMÚÞLke þYykík :-
• Mð¡ yðMÚkk{kt ðkMkLkkLke yMkh :-
WÃkhkuõík Ãkrhýk{ òøk]ík yðMÚkkLkwt sýkÞwt. Mð¡ yðMÚkk{kt Ãký
Mkkhku yuðku MkwÄkhku ÚkÞku Au. òu fu {Lku Ãknu÷uÚke rLkÿk{kt Mð¡ yðMÚkk ðÄw
«{ký{kt ðíkuo Au yLku íku òøk]ík{kt Ãknu÷uÚke fkuR rð[kh-Äkhýk-fÕÃkLkk rðLkk
s Lk Äkhu÷kt, Lkk Mkkt¼¤u÷kt, yuðkt «MktøkkuLkkt MðÃLk ykðu Au íku {kuxwt ykùÞo
Au. íku{kt ÄkŠ{f yLku ykLktËËkÞf Mð¡ Úkíkkt níkkt íku ðÄw «{ký{kt òuðk{kt
ykðu Au. ¾hkçk, çku[uLke, ®[íkk yLku ¼Þ ÃkuËk fhLkkh Mð¡ òuðk{kt ykðíkkt
níkkt. fkuR fkuR ð¾ík ÷øk¼øk ºký [kh {rnLkkLkk ytíkh{kt yufkË ð¾ík
rLkÿk{kt çkzçkzkx Ãký Úkíkku yLku fkuR ð¾ík íkku {kuxk yðksÚke Úkíkku íku Mk{q¤økku
çktÄ Úkðk ÃkkBÞku Au. Aíkkt Ãký ½ýk ÷ktçkk Mk{Þu {khe ÃkíLke MkkÚku Mkt¼kuøk
102
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
fÞkoLkwt Mð¡ ykÔÞwt níkwt Ãký ðeÞoÃkkík ÚkÞk Ãknu÷kt íku yá~Þ ÚkR sðk ÃkkBÞw
níkwt. yk n{ýkt Úkkuzk rËðMk WÃkhLkku s «Mktøk Au. ykLkwt fkhý ytík:fhý{kt
¾qýu ¾kt[hu hne økÞu÷e ðkMkLkkLku yðMÚkkLkku MkkÚk {¤íkkt «økx ÚkR fnuðkÞ!
Ãký Ä{oLkku yLku Mk{ksLkku LÞkÞ yuðku Au fu, Mð¡{kt fhu÷ økwLkkLke Mkò
òøkúík{kt ¼kuøkððk{kt ykðíke LkÚke. nsw {Lku rLkÿk{kt Mð¡ íkku ykðu Au Ãký
Mkhuhkþ «{ký ykuAwt ÚkÞwt Au ð¤e ¾hkçk Mð¡ku íkku ÷øk¼øk çktÄ ÚkR økÞkt Au.
íku Mkkûke ¼kðu òuðkÚke ®[íkk Úkíke LkÚke. íkuÚke íkuLkwt ðÄw òuh økýkÞ Lknª.
xqtf{kt {kYt ðíko{kLkLkwt SðLk rËLk«ríkrËLk Ãkh{kLktË{Þ ðeíku Au. íku MkËTøkwY
Ãkh{kí{kLke {nkLk fÁýk økýkÞ.
• SðLk{kt þhehLke rçk{khe{ktÚke MðkMÚÞ «kró :-
{khk SðLk{kt ðeMkÚke [k÷eMk ð»koLke ô{h{kt þhehLke rçk{khe ðÄw
¼kuøkððe Ãkze níke. íku{ktÚke çk[ðk {U yðkhLkðkh LkkLkk {kuxk zkuõxhkuLke
Mkkhðkh ÷eÄu÷e Ãký ykhk{ ÚkÞu÷ku Lknª. Úkkuzku Mk{Þ ËËo ËçkkÞ ¾Yt Ãký
ÃkkAwt Mk{Þ ðeíkíkkt [k÷w ÚkR òÞ. íkuÚke ÚkkfeLku AuÕ÷u y{ËkðkËLkk yuf
rLk»ýktík hksðiã ©e hMkef÷k÷ Ãkhe¾ yLku íku{Lkk rþ»Þ ©e h{uþ¼kR
su{Lkwt AuÕ÷wt Ëðk¾kLkwt ®n{íkLkøkh{kt níkwt, íku{Lke Mkkhðkh ÷uðkÚke MðkMÚÞ{kt
ftRf MkwÄkhku sýkÞku. òu fu Mkkhðkh ÷ktçkku Mk{Þ [k÷e. Ãký ¾[o{kt {kU½e
Ãkzu íkuðe Lk níke yux÷u ykŠÚkf íkf÷eV Ãkzíke Lk níke. MkkhðkhLke MkkÚku
ykÞwðuoËLkk SðLk sYhe MðkMÚÞ {kxuLkk rLkÞ{ku Ãký òýðk {éÞk. íkuÚke
ykhkuøÞ{kt ½ýku Mkkhku yuðku MkwÄkhku ÚkÞku.
yk{, þheh {kxu ykÞwðuoË yLku ykí{k {kxu æÞkLk MkkÄLkk, Mktík
MknðkMk yLku MkíkMktøk yk ºkýLkk {u¤Úke MkkYt yuðwt MðkMÚÞ ¼kuøkðe hÌkku Awt.
íku MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke fÁýk Au. yk fÁýk rËðMku rËðMku ðÄw Qíkhíke òÞ
Au. íku þhehLke ð]ØkðMÚkk{kt ½ýe WÃkfkhf Mkkrçkík ÚkR Au. Mkk{kLÞ heíku
{níðkfktûkk, Ër{ík fk{, ÃkhÃkezLk SðLk{kt «u{ yLku ykLktËLkku y¼kð
yLku çkÄkÚke ðÄeLku {qAko s ykÃkýe {kLkrMkf ÉøýíkkLkk {q¤{kt hnu÷e Au.
ÃÞkhk MkËTøkwY ykuþku ykLkwt Mkns rLkËkLk yk{ fneLku çkíkkðu Au :-
103
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
“{Lkw»ÞLkk ík{k{ «&™kuLkku yuf {kºk WÃkkÞ Au æÞkLk. [knu íku rð»kkË
nkuÞ, [knu íku níkkþk nkuÞ, [knu íku WËkMke nkuÞ, [knu íku yÚkoneLkíkk nkuÞ
yÚkðk [knu íku MktíkkÃk nkuÞ, Mk{MÞkyku ½ýe nkuR þfu Au Ãkhtíkw W¥kh yuf s
Au, æÞkLk.”
(6) ¢kuÄu fÞwO fkh{wt fk{ý ! :-
{khk SðLk{kt yks MkwÄeLkk {wÏÞ «Mktøkku{kt AuÕ÷ku yuf Lkðku
Ëw:¾ËkÞf «Mktøk çkLkðk ÃkkBÞku Au. íku ònuh fhðk {køkw Awt.
yk «MktøkLkwt ðýoLk MkLku 2014Lke økwYÃkqLk{ ÃkAeLkk rËðMkku{kt fhe
hÌkku Awt. ßÞkhu çkLkkð økwY ÃkwLk{Lkk ykøk÷k rËðMku çkLkkð ÃkkBÞku níkku.
÷ktçkk Mk{ÞÚke nwt ÷øk¼øk yufktríkf SðLk Sðíkku níkku íkuÚke {khk Mð¼kð{kt
fkuR AuzAkz fhe QÚk÷ÃkkÚk÷ fhLkkh {éÞwt Lk níkwt. yu fkhýÚke þktríkÃkqðof
rËðMkku ÃkMkkh Úkíkk níkk yLku íkuÚke {khe «Mktþk fhLkkhkykuLkku Ãký yðkhLkðkh
MknðkMk {¤e hnuíkku níkku. yux÷u {Lku ÷køkíkwt fu, nðu {khku ¢kuÄ rðhk{ ÃkkBÞku
Au. Ãký Ãkh{ f]Ãkk¤wLke {hS {khk Mð¼kð{kt f[kþ hk¾ðkLke Lk nkuðkÚke
íkuLke s «uhýkÚke Auzíke fhLkkh yLku yð¤-Mk𤠼k»kkLkku Wå[kh fhLkkh
{khk yuf LkSfLkk s MktçktÄe {khk MknðkMkLkk «Mktøk{kt ykðe økÞk yLku
{k{÷ku Úkkuzku íktøk çkLke síkkt ½ýk rËðMkÚke þktík hnu÷ku ¢kuÄ Ãkku»kýLkku «Mktøk
{¤íkkt s ¼¼qfe QXâku. íkuÚke {Lku Ëw:¾ ÚkÞwt yLku n»ko Ãký ÚkÞku. {khe ÷ktçkk
Mk{ÞLke þktríkLkku ¼tøk ÚkÞku yux÷u Ëw:¾ ÚkÞwt. n»ko yu fkhýÚke ÚkÞku fu, ¢kuÄ
þktík Ãkzâk ÃkAe Mkk[e ðkík yÂMíkíð íkhVÚke Mk{òR økR fu, ¢kuÄ nS
ytfqh MðYÃku «ký{kt Ãknu÷ku Au. íkuLku ðkíkkðhý yLku Ãkku»ký ykÃkLkkh {¤u
íkku òøkúík ÚkR þfu Au. íkuÚke {khu {Lkðk¤e {kLke ÷uðkLke sYh LkÚke fu, {khkut
Mð¼kð MktÃkqýo þktík ÚkÞku Au. nS íkuLku MkíÞ yLku «u{Lkwt Ãkku»ký ykÃkðkLkwt
çkkfe Au. {Lku ÷køku Au fu õÞkhu íku MktÃkqýo þktík Ãkzþu íku Ãký {khk nkÚk{kt LkÚke.
ÃÞkhk Ãkh{økwÁ Ãkh{kí{kLke ßÞkhu Ãkqhe {hS ÚkkÞ íÞkhu s nwt ÃkqhuÃkqhku Ãkkºk
çkLkeþ. íÞkhu Ãkqhe þktrík {¤þu. íku Ãkrhýk{ ÷kððwt íkuLkk nkÚk{kt Au. Ãký
104
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
yk¤Mk, «{kË hkÏÞk rðLkk íkuLke fYýkLkwt ÃkwÁ»kkÚko YÃku Ãkku»ký ÷uðwt íku s {khku
Ä{o nwt Mk{swt Awt. nðu {LkkuhtsLk fu íkLkkuhtsLkLkku fkuR y¼h¾ku-RåAk Úkíkkt
LkÚke. Lku yufktíkðkMk{kt yLkuhku ykLktË yLkw¼ðwt Awt.
nðu, yk «Mktøk yuðe heíku çkLkðk ÃkkBÞku fu, WÃkh sýkðu÷k Mk{Þu
{khk LkSfLkk MktçktÄe MkkÚku nwt yuf «ðkMk{kt {khu sYhe fk{ nkuðkÚke òuzkÞku
níkku. íku «ðkMk{kt òuzkÞk Ãknu÷kt {khk MktçktÄeyu Úkkuze ¼q÷ku fhe níke, íku
¼q÷ku ÚkðkLkk fkhý{kt íku ð¾íku íku{Lkk{kt òøku÷e ÷ku¼Lke ykþÂõík níke.
nðu, ¼q÷ku íku{ýu fhe níke, Ãký ÷ku¼Lku fkhýu íku{Lke ¼q÷kuLkku çk[kð fhe
íkuLkwt fkhý {khu {kÚku Lkk¾e íku {kxu {Lku Ëkur»kík Xhkððk {køkíkk níkk! íku
ð¾íku òøku÷e {khe Mk{s «{kýu nwt íku{Lku Mk{òððk «ÞíLk fhíkku níkku. nwt
íku{Lku ÃkqhuÃkqhk çkku÷ðk ËR ÃkAe {khe [[ko þY fhíkku níkku, Ãký {khe [[ko
Mkt¼¤kðíkkt {U ðå[u Lkk çkku÷ðkLke íku{Lku rðLktíke fhu÷e nkuðk Aíkkt íku{Lku ðuøk
[zu÷ku nkuðkÚke {khe Mk{kÄkLkLke [[ko Mkkt¼¤íkk Lk níkk yLku {khe [[ko{kt
ðå[u ðå[u çkku÷íkk níkk. ykðwt ðkhtðkh ÚkðkÚke {khk {Lk{kt y[kLkf ¢kuÄ
òøke QXâku yLku ¢kuÄ{Þ çkLkeLku [kh Ãkkt[ ÚkÃÃkzku Ãký {khe çkuXku. íÞkhÃkAe
Úkkuzeðkh{kt [[ko çktÄ fÞko ÃkAe {Lku {khe ¼q÷ Mk{òíkkt {U íku fçkq÷ fhe.
¾hu¾h ¼q÷ íkku {khk MktçktÄeLke s níke. Ãký íku ¼q÷ Mk{òðíkkt {khu Äehs
Äkhý fhe ¢kuÄ{kt QíkhðkLke sYh Lk níke, Ãký íku ð¾íku {khu íku MkøkkLku
íku{Lke ¼q÷ Mk{òðe {khu rLkËkuo»k íkhefu hnuðkLke ykMkÂõík ÷køku÷e níke. íku
«Mktøk ÃkAe {Lku {khk {kxu Mk{òÞwt fu fkuRLke MkkÚku øk{u íkuðe [[ko fhíkk
nkuRyu íÞkhu ðå[u fkuR çkku÷e òÞ íkku íku Ãký Mðefhðwt òuRyu. íku{ ÚkkÞ íkku
¢kuÄ Úkðk Lk Ãkk{u yLku þktríkLkku ¼tøk Lkk ÚkkÞ. ¾he heíku ¢kuÄ ÚkðkLkk fkhýku{kt
{wÏÞ fkhý ftRLku ftR ykMkÂõík yÚkðk {níðkfktûkk nkuÞ Au íkuðku {khku yks
MkwÄeLkku yLkw¼ð Au.
{khk íku Mkøkk yk{ íkku {kuxu ¼køku Mkuðk¼kðe, «u{k¤ yLku WËkh
rË÷Lkk nkuðkÚke {U {khe ¼q÷ fçkq÷ fÞko ÃkAe Úkkuze ðkh{kt s ½ýk «u{Úke
¼uxe Ãkzâk. Aíkkt íku{Lke ¼q÷ íkhík s Lkk Mk{síkkt çkesu rËðMku {khk xqtfk s
105
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
MkíkMktøk-ðkíkko÷kÃkÚke íku Mk{S økÞk. ykðk Ãkkºkku MkíÞ¾kuS çkLku íkku ðnu÷k
ÄkŠ{f çkLke þfu Au.
¢kuÄ þktík Ãkzâk ÃkAe MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke fÁýkÚke íkuLkwt fkhý {Lku
yuðwt Mk{òÞ Au fu, {khk çkeò LktçkhLkk MkËTøkwY Ãkh{ ÃkqßÞ ©e AøkLkËkMk
{nkhksLkk Ä{oøkútÚk{kt ÷¾u÷wt Au fu, MkkÄf su{ su{ æÞkLk MkkÄLkk{kt Ÿzku
Qíkhu Au íku{ íku{ íkuLkku yntfkh Mkqû{ çkLku Au íkuÚke ðkMkLkk Ãký Mkqû{ çkLku Au.
su{ Ãkkýe «ðkneYÃku nkuÞ Au Ãký íkuLke ðhk¤ çkLkíkkt íku yLkuf ½ýe íkkfkík
çkíkkðu Au íku{ ðkMkLkk Ãký Mkqû{ çkLkíkkt çk¤ðkLk çkLkíke nkuðkÚke MkkÄfLkk
fkçkq çknkh Ãký fkuR ð¾íku çkLke òÞ Au. su{ fu Ãkwhkýku{kt ÷ÏÞk {wsçkLke
ðkíkkoyku yLkwMkkh ËwðkoMkk, rðïkr{ºk yLku Ãkhþwhk{ suðk Ér»kykuLkk ¢kuÄLkk
fkhýkuLkwt rð¿kkLk Ãký íkuðwt níkwt. Ãký {khu yLku yLÞ MkkÄfkuyu ykðe ðkíkkoykuLkku
ykÄkh ÷RLku ¼q÷kuLkk çk[kð fhðkLke sYh LkÚke. MkkÄLkk yLku MkíkMktøkLkku
«u{hMk «kýku{kt Wíkkhe {LkLku r{xkððk Ãkh{ MkËTøkwÁLkk þhýu hne {LkLk
YÃku yÇÞkMk òhe hk¾ðkLke sYh Au, íkuðe «kÚkoLkk{kt ynŠLkþ hnuðkLke
¾kMk sYh Au.
Ä{oøkútÚkku, MkËTøkwY yLku MktíkkuLkk ð[Lkku îkhk òýðk {¤u Au fu, MkËTøkwY
yLku Mktíkku su rþ»Þku yLku «u{eykuLkwt fÕÞký fhðk [knu Au íku{Lke fMkkuxe
fhðk fkuR fkuR ðkh økh{ Ãký ÚkR òÞ Au. Ãký íku{Lkku íku ¢kuÄ ¾hk ytíkhLkku
nkuíkku LkÚke Ãký LkkxfLkk ¾u÷kze suðku WÃkh WÃkh nkuÞ Au. òu íkuyku íkuðwt Lkkxf
Lkk fhu íkku fXý rË÷Lkk rþ»Þku s÷Ëe Qøkhe þfu Ãký Lknª, íku MktçktÄ{kt
nrhËkMk Lkk{Lkk yuf Mktíku ¼sLk økkÞwt Au íkuLkkt Úkkuzkt [hý {Lku ÞkË ykððkÚke
sýkðwt Awt :-
Mkíkøkw Y MknkÞ fhku yu f ðkh hu , {khku Au {q h ¾Lkku yðíkkh hu !
ÃkÚÚkh fhíkkt fXý niÞwt Au {kÁt hu, MkíkøkwYS ÃkÚÚkh Lkk¾kuLku xktfe xktfe hu.
xktfu xktfu {khøk {wÂõíkLkk {u÷ku hu. íkuðe Yze ËkMk nrhLke yk ðkýe hu,
ðkýe Mktíkku YrËÞk f{¤ ÷uòu òýe hu....
106
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
yk ¼sLkLkkt çkeò Úkkuzkt [hý {Lku ÞkË ykðíkkt LkÚke, Ãký ¼õíkku{kt
yk ¼sLk MkkYt yuðwt «[r÷ík ÚkR ykËh ÃkkBÞwt Au. WÃkhLkkt [hýLkku Mkk{kLÞ
yÚko MkðoLku Mk{òÞ íkuðku Mkh¤ Au. Ãký òu {LkLk fhe yLkw¼ð fheyu íkku
ykÃkýk {LkLke çkÄe h[Lkk su ykÃkýe çkunkuþeÚke ykÃkýu s fhu÷k f{kuoLkk
Mkt[ÞYÃku Au. òu Mkk[e heíku þkuÄeyu íkku ÃkÚÚkh fu ÷ku¾tz fhíkkt Ãký ðÄw fXý
Au. ÃkÚÚkh fu ÷ku¾tz øk{u íkuðkt fXý nkuÞ Ãký òu ykÃkýu íku ½Mkðk {kxu ykËh
fheyu íkku ÷ktçkk Mk{Þu Ãký Úkkuzu Úkkuzu íku MktÃkqýo ½MkkR òÞ Au. Ãký {LkLkku
yntfkh yux÷ku çkÄku fXý Au fu, Mktíkku fnu Au MkkÄfku nòhku sL{kuÚke íku
yntfkhLkku Lkkþ fhðk ¾qçk ¾qçk fü ðuXeLku MkkÄLkk fhu Au íÞkhu fkuR fhkuz{kt
fkuf MkkÄf rMkæÄ ÚkR Ãkqhý MðYÃkLku Ãkk{e þfu Au. ykx÷ku çkÄku yntfkh fXý
Au. íkuÚke çkÄk Sðkí{k ¿kkLkLku Mk{S þfíkk LkÚke. Ãký su økhsw {Lkw»Þku
rþ»Þ çkLke Mkk[k MktíkkuLkk þhýu òÞ íku{Lku ÃkkuíkkLkk rLks ½uh. ÃknkU[kzðk
Mktíkku ytËhLkk Ÿzký{kt «u{e nkuðk Aíkkt rþ»Þ Ãkh fÁýk fhðk ½ýk fXkuh
Ãký çkLku Au. fkuR fkuR MkËTøkwYyku íkku ËtzkLkk {kh Ãký {khíkk nkuÞ Au. ykðwt
òuLkkh MktMkkhe Sð ¾he ðkík Lkk Mk{sðkÚke ykðk Mkk[k fÁýkðkLk MktíkkuLke
®LkËk fhu Au. MkkÄfku yLku rþ»ÞkuLku Ãký ykðku økwó ¾òLkku Lkk Mk{òðkÚke
MkËTøkwY Ãkh «u{ hk¾ðkLkk çkË÷u y¿kkLk ¼hu÷k rððkË Q¼k fheLku Ãkkuíku
nuhkLk ÚkkÞ Au. íku «kýku{kt hnu÷k ½ýk fXý yntfkhLkwt s fkhý nkuÞ Au.
ykðe ¼q÷ku {U Ãkkuíku Ãký MkËTøkwY MkkÚku fhu÷e Au. íku nðu ÞkË ykððkÚke Ëw:¾
ÚkkÞ Au. ykðk çkLkkðku ÃÞkhk fÁýkðkLk MkËTøkwY Mk{S þfíkk nkuðkÚke
rþ»ÞkuLke y¿kkLkíkkÚke ÚkÞu÷k rððkËLku nMkíkk rË÷Úke {kV fhu Au. Ãký MkËTøkwY
òu ykðkt Lkkxf Lkk fhu yLku rþ»ÞkuLku øk{u íkuðwt s yk[hý fhu íkku rþ»ÞkuLku
ÃkkuíkkLke ¼q÷ku Mk{òÞ Lknª íkuÚke MkkÄLkk fhðk Aíkkt Mkk[w Ãkrhýk{ ykðíkkt
½ýku ÷ktçkku Mk{Þ ÷køku.
ykLkk MktçktÄ{kt çkeS yuf WÃkrLk»kËLke ðkíkko ÞkË ykðu Au fu, sLkf
hkòLku yuf økqZ «&™ WÃkÂMÚkík ÚkÞku níkku. íkuLkku W¥kh n÷ fhðk íku{Lkk
hkßÞLkk ½ýk ¿kkLkeyku, Ãktrzíkku yLku yk[kÞkuoLku ÃkqAðk Aíkkt Mkk[ku W¥kh Lkk
{¤ðkÚke íku{ýu çkÄkLku LkshfuË fÞko níkk. íku{kt yükð¢ Ér»kLkk rÃkíkk Ãký
níkk. ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLku su÷{ktÚke Akuzkððk yükð¢ çkkh ð»koLke ô{hLkk çkk¤f
107
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
nkuðk Aíkkt yLku íku{Lke {kíkkLke Lkk nkuðk Aíkkt sLkf hkòLkk Ëhçkkh{kt
økÞk. Ãkhtíkw íku{Lkk þhehLkkt ykXu ytøk ðktfkt nkuðkÚke íku{Lke fZtøke [k÷
òuRLku çkÄk Ér»kykuLku íkÚkk ÃktrzíkkuLku ÷køÞwt fu, “y{u çkÄk {kuxk {kuxk ¿kkLkeyku
hkòLkk «&™Lkwt Mk{kÄkLk fhe þõÞk LkÚke íkku yk fZtøke [k÷ðk¤ku LkkLkku
çkk¤f þe heíku n÷ fhe þfþu ?” íku{ Äkhe {òf{kt hkò Mkrník çkÄk nMke
Ãkzâk. íkuÚke íku Ãkkuíku Ãký nMke Ãkzâk níkk. yLku íkhík s hkò ÃkkMku sR
hkòLkk økk÷ Ãkh yuf çku ík{k[k Ãký ÷økkðe ËeÄk níkk Ãký hkò rððufe,
ÄkŠ{f íkÚkk økhsðkLk nkuðkÚke Lk{ú ¼kðu Lk{Lk fhe çkÄk Ér»kykuLku fuË
fhðkLkwt fkhý sýkðíkkt íku{Lkk «&™Lkk W¥khLke ðkík fne. ÃkAe yükð¢u
«Úk{ çkÄk Ér»kykuLku fuË{ktÚke {wõík fhkðe hkòLkk ÃkqAðkÚke ík{k[k {khðkLkwt
fkhý Mk{òðíkkt Ér»kyu fÌkwt fu, “nwt òýíkku níkku fu fuË{kt Ãkqhu÷k çkÄk
ykuAk-ð¥kk «{ký{kt ¿kkLkeyku nþu Ãký íku{Lkk nMkðkÚke {Lku ÷køÞwt fu íku
çkÄk ¿kkLkeyku LkÚke, fkhý fu íku {kY þheh òuRLku nMke Ãkzâk íkuÚke íku çkÄk
[{khku Au, fkhý fu WÃkhLkk [k{zkLku suyku sqyu íku [{khku s økýkÞ. Ãký,
nu hkò! íkwt Ãký nMke Ãkzâku íkuÚke íkwt Ãký [{kh s fnuðkÞ! ð¤e íkkhu ¿kkLkLke
sYh Au, íkuÚke íkkhu rðLkÞ çkíkkððku òuRyu. Ãký íkwt {khe Mkk{u hks®MknkMkLk
Ãkh çkuMke {khe MkkÚku [[ko fhu Au yLku nwt íkkhe Mkk{u Q¼ku hnu÷ku Awt. íku íkkhku
yrðLkÞ nkuðkÚke {U íkLku rðLkÞLkwt Mkk[wt ¼kLk fhkððk yLku rLkh¾ðkLke Mkk[e
rËÔÞ árü ¾ku÷ðkLkk Rþkhk íkhefu ík{k[k {kÞko Au.” íku ÃkAe hkòLku yk
çkk¤f {nkLk ¿kkLke sýkÞkÚke Ãkqhe ©Øk òøke fu yk ¿kkLke çkk¤f {kY
MktÃkqýo Mk{kÄkLk fhþu. íkuðwt sýkðkÚke çkk¤f Ér»kLke xfkuh ©ðý fhe íkhík
s çkk¤f yükð¢Lku hks®MknkMkLk Ãkh rçkhks{kLk fhkðe, íku{ýu Ãkkuíku íku{Lke
Mkk{u nkÚk òuzeLku Lk{ú¼kðu s{eLk Ãkh MkkËw ykMkLk økúný fÞwO. ÃkAe hkòLku
«&™Lkku W¥kh r¼Òkr¼Òk heíku Mk{òðe MktÃkqýo Mk{kÄkLk fhkÔÞwt. íkuÚke hkò
½ýku ykLktË{øLk çkLke økÞku yLku Ér»kLku [hýu Ãkze økwÁ WÃkËuþ Ãký ÷eÄku.
íÞkhÃkAe Ãkkuíku Ëune nkuðk Aíkkt sLkf rðËune fnuðkÞk.
yk{, yøkkW ÷¾ðk «{kýu Mkk[k Mktíkku rþ»ÞkuLkk fÕÞký {kxu
WÃkhAÕ÷ku ¢kuÄ Ãký fhíkk nkuÞ Au. ÷¾kýLkku ÄkÞko fhíkkt ðÄkhu rðMíkkh
÷køku íkku {kV fhþku.
108
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
yk ÷¾ðkLkku nuíkw yuðku LkÚkefu, su ¢kuÄ {khk yntfkh ðzu ÚkR økÞku
íku WÃkhAÕ÷k Lkkxf suðku Au. íku {U yk ÷¾kýLke ytËh fçkq÷ Ãký fhu÷wt Au
Ãký yk çkkuÄ ÷¾ðkLkwt fkhý yux÷wt s Au fu {khk MktçktÄeLkwt rník ÚkkÞ íku Mk{s
{khk ytíkh{kt AqÃke heíku Ãkzu÷e níke. ¢kuÄ {khk yntfkhe Mð¼kðLku fkhýu
ÚkÞku Au. íku{ Aíkkt MktçktÄe òu Mk{su yLku þkuÄu íkku íku{kt íku{Lkwt rník hnu÷wt Au.
yk ðkík nwt {khe ¼q÷Lkku swêku çk[kð fhðk ÷¾íkku LkÚke Ãký «MktøkLkwt MkíÞ
su{ Mk{òÞ Au íku «{kýu Mkk[e «{krýfíkkÚke ÷¾wt Awt.
Ãkh{ MkËTøkwY ykuþkuLkku çkkuÄ {Lku yuðku Mk{òÞ Au fu ¢kuÄ ÚkÞk ÃkAe
{Lk ÃkMíkkðku fhu Au yLku Vhe ykðe ¼q÷ ÃkkuíkkLkkÚke Lk ÚkkÞ íkuðku rLkùÞ Ãký
fhu Au. Aíkkt {LkLke ytËh íkuLkwt ytfwh Ãkzu÷wt nkuðkÚke íkuLku ÞkuøÞ ðkíkkðhý
{¤íkkt Vhe ðkhtðkh ¢kuÄ fhe çkuMku Au. yk çkLkkð çkLÞk ÃkAe {Lku Ãký Úkkuzku
ÃkMíkkðku íkku {LkLke h[Lkk «{kýu ÚkÞku ¾hku. Ãký MkËTøkwY ykuþkuLkk çkkuÄ
«{kýu ¼qíkfk¤{kt ykðk ½ýk çkLkkðku yLkw¼ðu÷k nkuðkÚke Vhe ¢kuÄ Lknª
fÁt yuðku rð[kh ykÔÞku LkÚke. Ãký MkíÞLkwt Ãkku»ký ÷uðkLkku yÇÞkMk [k÷w
hk¾ðkLkku çkkuÄ Mk{òÞ Au. ð¤e ¼økðËT økeíkkLkk ‘f{o MktLÞkMk Þkuøk’
yæÞkÞ{kt çkkuÄ ykÃku÷ku Au íku {Lku yuðku Mk{òÞ Au fu, ytík:fhý{kt rðfkhku
Ãkzu÷k nkuÞ íÞkt MkwÄe íkuLkwt ðíkoLk ÚkÞu òÞ Au. íkuÚke íku ¼q÷ku {U fhe yuðku ¼kh
ÃkkuíkkLkk Ãkh Lkk ÷uíkkt økwýku s økwýku{kt ðíkeo hÌkk Au. íkuÚke MkkÄfkuyu Mkkûke¼kðu
yfíkko¼kð{kt hnuðkÚke íku ¼q÷kuLkwt ðsLk ÃkkuíkkLkk WÃkh hnuíkwt LkÚke. Mk{Úko
MkËTøkwY ykuþkuLkwt Ãký yk s Mk{ÚkoLk Au yuðw {Lku Mk{òÞ Au. yk çkkuÄ Mkk[k
Ä{oMkkÄfku {kxu Au. çkkfe MktMkkhe Sðku íkku {kuxu ¼køku ÃkkuíkkLke ¼q÷ku þkuÄíkk
LkÚke. íkuÚke Ä{oYÃkktíkhý Úkðwt ½ýwt fXý Au. nðu yk ÷¾ký ÃkwÁt Úkíkkt ðkt[f
yLku ©kuíkkykuLku sÞ «u{kLktË !
(7) ¢kuÄÚke çk[ðk ykuþkuyu çkíkkðu÷ {Lkkurð¿kkrLkf WÃkkÞ :-
ËwrLkÞkLkk ÷øk¼øk çkÄk s sqLkk ÄkŠ{f Mkt«ÞkËku{kt fk{¢kuÄkrË
rðfkhku{ktÚke çk[ðk {kxu Ë{LkLkk WÃkkÞ çkíkkðu÷k Au. suLkk Ãkrhýk{u yr¾÷
{kLkð òíke ½ýkt LkwfþkLkku Ãkk{ðkÚke WÃkÿðku{ktÚke yks MkwÄe ÃkMkkh ÚkR
109
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
hne Au yLku íkuLkk Ãkrhýk{u fkuR fkuR {kLkðkuLku Ãkkøk÷Ãkýwt, rnÂMxrhÞk, ÷fðku,
fuLMkh ðøkuhu suðk hkuøkkuyu ¼Þtfh ºkkMk ykÃku÷ Au. íkuLkk Úkkuzk Ãkwhkðk {khk
SðLk MkrníkLkk {U ykÃÞk Au.
yk ºkkMk{ktÚke çk[ðk {kxu rðïLkk ÄkŠ{f þhýkÚkeoykuLkk Ãkh{
WØkhf ykuþkuyu íku{Lkk LkqíkLk Ãkh{ çkkuÄ îkhk æÞkLk MkkÄLkkLke ½ýe swËe
swËe rðrÄyku çkíkkðu÷e Au. íku{kt fux÷ef Mkr¢Þ Au yLku fux÷ef rLkr»¢Þ Au.
suLkk MkuðLkÚke Ë{Lk îkhk ËçkkÞu÷k rðfkhku{ktÚke {wõík ÚkðkLkkt MkwtËh Ãkrhýk{ku
ykÔÞkt Au.
{kLkð òríkLkk su fwËhíke ¼kðku suðk fu :- nMkðwt, hzðwt, Lkk[ðwt,
fqËðwt, {Lk{kt WËT¼ðíkk ¼kðku «{kýu ftRf çkku÷ðwt ðøkuhu sqLkk Ä{oLke yMkh
Ãkk{ðkÚke {kLkðkuLku Mk{ksLkk yLku swLkk Ä{oLkk çkkuÄÚke ÃkkuíkkLke {kLknkLke
Úkþu yuðk zhÚke ËçkkðeLku yks MkwÄe {kLkð òíke Sðe hne Au. íku{ktÚke
çk[ðk, WÃkh «{kýu ykuþkuyu çkíkkðu÷e æÞkLk rðrÄyku Ãkife yuf Mkr¢Þ æÞkLk
rðÄe Mkðkh{kt MkqÞkuoËÞ Ãknu÷kt fhðkLke nkuÞ Au. íkuLkwt ykuAk{kt ykuAwt Lkuðwt
rËðMk (ºký {rnLkk) rLkÞr{ík MkuðLk fhðkÚke MkkÄfkuLku Mkkhkt Ãkrhýk{ {¤u÷kt
Au. Lkuðwt t rËðMk ÃkAe Ãký yk æÞkLk rðrÄ{kt QíkhðkLke sYh íkku Au. Ãkhtíkw
rLkÞr{ík Lkk Qíkhu íkku Ãký [k÷e þfu. íkuLkku Ëçkkðu÷k YËLk{ktÚke Aqxfkhku
{éÞkLkku yuf Ãkqhkðku {U yk ÃkwMíkf{kt «fhý-4(W) ‘Ër{ík fkr{LkeLke fÁý
Ëþk!’ {kt ykÃÞku Au, íkuðku s yuf çkeòu Ãkqhkðku Lke[u «{kýu ykÃkðkLke
RåAk òøke Au. yk «Mktøk {U ykuþkuLkk «ð[Lk{ktÚke Mkkt¼¤u÷ku Au íku ynª
hsq fÁt Awt.
yuf ð¾ík íku{Lke ÃkkMku y{urhfkÚke yuf Þwðfu ykðeLku yhs fhe fu
“¼økðkLk {Lku {khk çkkÃk WÃkh ðkhtðkh ¼khu ¢kuÄ [zu Au. íkuÚke íku{Lku òLkÚke
{khe Lkk¾ðkLkk rð[khku QXu Au. Ãký {khu íkuðwt ®nMkf f]íÞ fhðwt LkÚke. íkku
ykÃk {Lku íkuðk ÃkkÃk{ktÚke çk[kððk fÁýk fhku íkuðe yr¼÷k»kkÚke ykÃkLkk
þhý{kt ykÔÞku Awt.” ÞwðfLke ykðe fÁý ðkíkko ©ðý fhe «Úk{ íkku
Ãkh{f]Ãkk¤w ykuþkuyu Úkkuze økB{ík fhíkkt W¥kh ykÃÞku fu, “íkkhk {Lk{kt yuðk
110
 Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
rð[khku QXíkk nkuÞ íkku íkuLkku y{÷ fu{ fhíkku LkÚke ? íkkhk rÃkíkkLku {khe s
Lkk¾.” ykðku W¥kh Mkkt¼¤e ykþk ¼hu÷ku Þwðf íkku yufË{ rLkhkÚk ÚkRLku
fnuðk ÷køÞku fu, “çkkÃkS nwt íkku íkuðe ¼Þtfh ®nMkk{ktÚke çk[ðk ykÃkLku
yhs fYt Awt yLku ykÃk {khk ÃkkÃkLku W¥kusLkk {¤u íkuðku sðkçk ykÃkeLku {Lku
þk {kxu rLkhkþ fhku Aku ?”
íÞkhu ykuþkuyu íku ÞwðfLku «u{Ãkqðof Äehs ykÃkeLku nMkíkkt nMkíkkt fÌkwt
fu, “íktw rLkhkþ Lk Úkk. yk fBÞwLk{kt yuf Y{{kt nwt íkLku yuf {kuxku íkfeÞku ykÃkw
Awt. íkuLku íkkhku çkkÃk Mk{SLku yk¾ku rËðMk {kh-{khu s sðkLkwt. nkÚkLkk {w¬uÚke,
÷kfzeÚke, çkeò fkuR Ãký nrÚkÞkhÚke su{ fu Ahe, ¼k÷ku ðøkuhuÚke {kh {kÞkoLkwt
fkÞo fhu sðkLkwt yLku {Lk{kt ykðu íku çkku÷u sðkLkwt. ßÞkhu Úkkfu íÞkhu ykt¾ku
çktÄ fheLku ïkMkLku òuíkkt òuíkkt rð©k{ fhðkLkku. ÃkAe ßÞkhu Úkkf Wíkhu íÞkhu
ÃkkAwt yk fk{ [k÷w fhe s ËuðkLkwt. {Lk{kt fkuR þtfk ÷kððe Lknª. rËðMkLke
sYhe r¢Þkyku fÞko ÃkAe íkkhu yk s fk{ fhðkLkwt Au.”
ykðku W¥kh Mkkt¼¤eLku ÞwðfLkk {Lk{kt ykùÞo ¼hkíkkt íku çkkuÕÞku fu,
“¼økðkLk íkrfÞkLku rÃkíkk Mk{SLku {kh {khðkÚke {khk Mkk[k rÃkíkk ÃkhLkku
¢kuÄ þe heíku Qíkhe þfþu !”
Ãkh{ þhýkøkíkLkk WØkhf ykuþku çkkuÕÞk fu, “íkwt þtfk hkÏÞk rðLkk
yuf ðkh [k÷w íkku fhe òu, fËk[ Ãkrhýk{ Lknª ykðu íkku íkkYt þwt çkøkzðkLkwt
Au? Ãký Úkkuzk rËðMk fhe òu Ãkrhýk{ {u¤ððk {kxu Äehs Äh.”
Þwðfu ykðkt ©Øk WÃkòW ð[Lk Mkkt¼¤eLku «Þkuøk þY fhe ËeÄku.
yuf çku rËðMk{kt íkku íkuLku íkrfÞk{kt íkuLkk rÃkíkk Ëu¾kðk ÷køÞk íkuÚke íkuLkk{kt
©Øk òøkðkLke þY ÚkR. ÃkAe íkku n»ko¼uh «Þkuøk [k÷w s hkÏÞku. su{ su{
rËðMkku ÃkMkkh Úkíkk økÞk íku{ íku{ Mkkhk Ãkrhýk{{kt ðÄkhku Úkðk ÷køÞku. íkuÚke
ÞwðfLkk rË÷{kt rÃkíkk «íÞuLkku ¢kuÄ Ãký Qíkhíkku økÞku yLku «u{Lkwt òøkhý
Úkðk ÷køÞwt. yk «ÞkuøkLke ÷øk¼øk yuf {kMkLke yðrÄ Ãkqhe Úkíkkt íkku ÞwðfLkku
rÃkíkk «íÞuLkku Mk½¤ku ¢kuÄ QíkheLku «u{ yLku fÁýk{kt ÃkrhðíkoLk ÃkkBÞku. ÞwðfLkk
ykLktËLkku Ãkkh Lkk hÌkku.
111
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk{kt.
Ãký ÃkAe íkuLku rð[kh ykÔÞku fu nðu «Þkuøk çktÄ fhe òuô íkku Vhe ¢kuÄ
òøku Au fu fu{? íkuðe MVqhýk Úkíkkt íkuýu «Þkuøk çktÄ fhe òuÞku. çkeòu yuf {kMk
«Þkuøk fÞko rðLkk økwòÞkuo. íÞkhu ¢kuÄ ÃkqhuÃkqhku çktÄ ÚkÞu÷ku nkuðkÚke Vhe òøkúík
Úkðk ÃkkBÞku Lknª. íkuÚke íkuLku Ãkqhe ©Øk çkuMke sðkÚke ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLku {¤e yk
yøkkW fhu÷k ½ýk rËðMkLkk ¢kuÄLke {kVe {køke «u{ «ËŠþík fhðkLke RåAk
òøke. íkuÚke íkuýu Ãkh{økwY ykuþku ÃkkMku sRLku Mk½¤k Ãkrhýk{Lkku nuðk÷ ykÃÞku
yLku ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLku Vhe «u{Úke {¤ðkLke yr¼÷k»kk sýkðe.
Ãkh{ þhýkÚkeo WØkhf ykuþkuuyu ÞwðfLku Ãkh{ fÁýk¼Þko ykþeðkoË
ykÃkeLku Vhe íkuLkk ðíkLk y{urhfk hðkLkk fÞkuo. Þwðf y{urhfk økÞk ÃkAe
Ãký yðkhLkðkh ÃktËh rËðMku fu {rnLku Ãkºk ÷¾íkku fu nðu íkuLku Vhe íkuLkk rÃkíkk
Ãkh ¢kuÄ Úkíkku LkÚke. W÷xku rËLk «ríkrËLk «u{{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au.
Ãkh{ fÁýkMkkøkh ykuþkuLke ykðe fÕÞkýfkhf æÞkLk rðrÄykuLkkt
Ãkrhýk{kuLkkt ½ýkt s «{kýku Au. ½ýk ÔÞMkLkeykuLkkt çkeze, økktòu, yVeý,
ËkY ðøkuhu ÔÞMkLkku MknsíkkÚke Aqxe økÞkt Au. ½ýk [kuh þknwfkh çkLke økÞk
Au. fkuR fkuR ®nMkf ËÞk¤w yLku y®nMkf çkLke økÞk Au. íkuÚke fYýkMkkøkh
«u{©e{tík ykuþkuLku Ãkh{ ÄLÞðkË MkkÚku Ãkh{ ðtËLk !
ykðk Ãkrhýk{Lke Mkh¾k{ýe{kt yk Þwðf fËk[ sqLkk Ä{oLkk fkuR
MkkÄw, MktLÞkMke fu fkuR ¼u¾Äkhe ÃkkMku økÞku nkuík íkku çknw çknw íkku íku íkuLku Úkkuzef
rþ¾k{ýYÃku çkkuÄ ykÃkík fu íkkhu íkkhk rÃkíkkS MkkÚku fuðe heíku ðíkoðwt íku Mk{òðík
yÚkðk fËk[ fkuR íkkrðs fu Ëkuhk Äkøkk {tºkeLku ykÃkík. Aíkkt ykðwt Ãkrhýk{
ykðík fu fu{ ? íku þe heíku fne þfkÞ ?
ykðk ÃkwhkðkYÃku «Mktøkku ðkt[fkuLku rºkrðrÄ íkkÃk{ktÚke sÕËe {wõík
Úkðk {kxu Ãkh{f]Ãkk¤w ykuþkuLke þhýkøkík Äkhý fheLku ÷ÏÞk Au. íku {khk
SðLkLkk s «Mktøkku suðk nkuðkÚke ðkt[fkuLkk fÕÞkýLke Mkeze {Lku ÷køkðkÚke
sýkÔÞk Au.
m m m
112
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
9. “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
(1) òøk]ík yðMÚkk{kt {qAeoík suðwt ðíkoLk ! :-
[k{kt ¾ktzLkk çkË÷u fkuMxef MkkuzkLkku WÃkÞkuøk ÚkR økÞku ! yk çkLkkð
{khe òøkúík yðMÚkk{kt çkLku÷e {qAkoLkku Au yLku íku Ãkk÷kðkMkýk ykuþku fBÞwLk{kt
çkLku÷ku Au.
Ãkk÷kðkMkýk yku þ ku {LkLk fBÞw L k{kt økÞk ÃkAe {khe MkkÚku
{æÞ«ËuþLkk yuf ykuþku MktLÞkMke Mðk{e ykLktË«u{ Lkk{u hnuðk ykðu÷k níkk.
y{u çktLku yuf s zkuh{uxhe (Mk{qn) Y{{kt hnuíkk níkk. íku MktLÞkMke swðkLkðÞLkk
níkk yLku ¾qçk s rLk:MðkÚko «u{e yLku Mkuðk¼kðe níkk. yuðkt fkÞkuo hkík rËðMk
fhíkkt Úkkfíkk Lknª. íku yk©{Lkk hMkkuzkLkk Mkt[k÷f níkk. Ãký yuðk Mkuðk¼kðe
níkk fu fkuR MktLÞkMke {kuze hkºku Ãký yk©{{kt ykðe òÞ íkku çkLku÷e hMkkuR
ftR ðÄe Lkk nkuÞ íkku íku ð¾íku {kuze hkºku Ãký Lkðe hMkkuR çkLkkðeLku s{kzíkk.
ykðLkkhLku ¼qÏÞk hnuðk Ëuíkk Lknª. Mkuðk fhíkkt fhíkkt fkuR ð¾ík Mk{Þ
çk[íkku íÞkhu yÚkðk {kuze hkºku rËðMkLkwt çkÄw fk{fks ykxkuÃÞk ÃkAe s fkuR
fkuR ð¾ík æÞkLk-MkkÄLkk{kt Qíkhíkk.
íku ð¾íku Mkðkhu Mkr¢Þ æÞkLk fhíkkt Ãknu÷kt suLku Ãkeðe nkuÞ íkuLku [k
{¤íke. íku fkÞo Ãký yk Mkuðk¼kðe MktLÞkMke s fhíkk níkk. yuf ð¾ík nwt
Mkðkhu [k Ãkeðk økÞu÷ku íÞkhu [k{kt ¾ktz ykuAe níke. íku ð¾íku yk Mðk{e
ykLktË«u{ MktLÞkMke yk©{Lkk {wÏÞ Mkt[k÷fLku íku{Lke Y{ WÃkh [k ykÃkðk
økÞu÷k. íku Mkðkhu {khu {kuzwt ÚkÞu÷wt nkuðkÚke nwt yuf÷ku s hMkkuzk{kt [k Ãkeðk
{kxu çkkfe níkku. Mkr¢Þ æÞkLk{kt sðkLkku Mk{Þ ÚkðkLke íkiÞkhe níke. íku ð¾íku
{U {ku¤e [k{kt ¾ktz Lkk¾ðk hMkkuzk{kt þkuÄkþkuÄ fhe Ãký sze Lknª. yuf
MxuLz Ãkh fkpÂMxf MkkuzkLke çkhýe{kt Úkkuze fkpÂMxf MkkuzkLke Íeýe Íeýe fktfheyku
níke. íku çkhýe Ãkh ‘fkpMxef Mkkuzk’ yuðwt ÷¾u÷wt Ãký níkwt. Aíkkt Wíkkð¤ ÷køku÷e
nkuðkÚke íku ðkt[ðkLkwt Ãký MkqÍTÞwt Lknª yLku hMkkuzk{kt fkuR ˤu÷e MkkfhLke
fktfheyku Mk{SLku {U yuf fktfhe {kUZk{kt Lkk¾e [k¾e òuR íkku Lkk¾íkkt ðUík
s íku MkkuzkLke yÂøLk suðe Ëknf yMkh S¼ Ãkh Úkðk Ãkk{e. yux÷e ðuËLkk
ÚkR fu íkuLku þktík fhðk ÃkkýeLkku Lk¤ ¾ku÷ðk økÞku íkku íkuLku ¾ku÷ðkLke heík
113
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
Lkðe yLku yxÃkxe nkuðkÚke ¾ku÷e þõÞku Lknª. yux÷k{kt hMkkuzkLke yuf
Lkkufhkýeyu ykðeLku Lk¤ ¾ku÷e ykÃÞku. íÞkhu {U ÃkkýeLkku fkuøk¤ku fhe ðuËLkkLku
þktík fhe. ÃkAe íkku {wÏÞ Mkt[k÷f Mðk{e ©e ykLktË ðihkøÞ (©e {LkwS
[kðzk) Ãký ykðe økÞk yLku «u{Úke Úkkuze rþ¾k{ý ykÃke.
yk çkLkkð ÃkAe Úkkuze ytíkh Mk{s òøkúík ÚkR fu Ä{o MkkÄLkk{kt Ãký
ykMkÂõíkÃkqðof òuzkRyu íkku íku fk{LkkYÃku çkLkðkÚke rðÃkrhík Ãkrhýk{ ykðu
Au. íkuÚke Äehs rðLkk ÄkŠ{f r¢Þk Ãký {kÞkLkwt YÃk Äkhý fhu Au. íkuÚke Ä{o-
MkkÄf {kxu ÄehsLkku W¥k{ økwý Äkhý fhðkLke ¾qçk sYh Au.
íÞkhÃkAe íkku {nuMkkýkLkk yuf yu{.çke.çke.yuMk. zkuõxhLkk Ëðk¾kLku
S¼Lke Mkkhðkh fhkððk {kxu økÞku íkku zkuõxh ykuþku «u{e níkk. íkuÚke ½ýk
ËËeoykuLke ÷kRLk ÷køku÷e nkuðk Aíkkt {Lku ykuþku MktLÞkMke òýe Ëu¾e økÞk
yux÷u íkhík s ÃkkMku çkku÷kðeLku íku{Lke ÃkkMkuÚke ËðkLke yuf zçke {Vík{kt ykÃke
yLku çkeS Ëðk ÷¾eLku ykÃke. íku MkkhðkhÚke Úkkuzk rËðMk{kt ykhk{ ÚkR økÞku.
ykðe-ykðe çku¼kLkÃkýkLke LkkLke-{kuxe ¼q÷ku {khk SðLk{kt ÚkR
økR Au !
(2) Mðk{e ykLktË «u{Lke ytrík{ rðËkÞ ! :-
yk yuf fÁý çkLkkð Au.
ykuþku fBÞwLk Ãkk÷kðkMkýk{kt yuf MktLÞkMke fBÞwLkLke {kuxh økkzeykuLkwt
zÙkRðªøk fk{ Mkt¼k¤íkk níkk. yuf ð¾ík ËqÄ ¾heËe {kxu íku{Lku {nuMkkýk
ËqÄ zuhe{kt sðkLkwt ÚkÞwt. íÞkhu zÙkRðh ©e Mðk{e [tÿøkehe (søkrËþ¼kR Ãkt[k÷,
hnuðkMke ®n{íkLkøkh)yu Mðk{e ykLktË «u{Lku ½ýe Lkk Ãkkze Aíkkt nX fheLku
íku zÙkRðhLke MkkÚku sðk LkeféÞk íÞkhu f{LkMkeçku yk©{Lke çknkh hkuz WÃkh
økÞk fu íkhík s çkeò yuf ðknLkðk¤kyu, yk©{Lkk ðknLk MkkÚku ÃkkA¤Úke
yfM{kík fhe, íÞktÚke ykøk¤ Lkef¤e ¼køke økÞku. íku ð¾íku Mðk{e ykLktË
«u{ ðknLk ¾wÕ÷w nkuðkÚke Lke[u Ãkze økÞk yLku òuhÚke ÃkAzkÞk íkuÚke {Míkf
Ãkh ¼khu Rò ÚkR yLku y¼kLk çkLke økÞk. fBÞwLk íkhVÚke íkkífkr÷f Mkkhe
yuðe Mkkhðkh fhkððk Aíkkt íku Ãkezk{ktÚke çk[e þõÞk Lknª yLku çkeò rËðMku
114
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
íku{Lkk þheh{ktÚke «ký-Ãkt¾uÁt Qze økÞwt. yk çkLkkðÚke fBÞwLk{kt hnuLkkhk
Mkki{kt Ëw:¾ yLku «u{Lke ÷køkýe AðkR økR.
íku{Lke Mkkhðkh{kt hnu÷k yuf MktLÞkMkeyu yðMkkLk Ãkk{u÷k Mðk{e
ykLktË«u{Lkk ytík Mk{ÞLke ÂMÚkrík {Lku Mkt¼¤kðe fu Mðk{e ykLktË «u{ ytík
Mk{Þu çknkhÚke y¼kLk nkuðk Aíkkt ytËhÚke Mk¼kLk òuðk{kt ykÔÞk, fkhý fu
çknkhÚke y¼kLk níkk Ãkhtíkw ytík Mk{Þu íku{Lke {u¤u ykMkLk yLku çktLku nkÚku
{wÿkyku çkLkkðeLku þhehÚke Aqxk ÚkÞk Au. yk ðkík òýeLku {Lku ytíkh{kt yuf
çkksw ½ýku s ykLktË ÚkÞku yLku çkeS çkksw {khk ÃkkuíkkLkk ykLktË«u{Úke
ðkhtðkh YËLk ykððk ÷køÞwt. {Lku Ãkh{ f]Ãkk¤w Ãkh{kí{kLke Mkk[k «u{e ¼õíkku
Ãkh fÁýkLke Ãkh{ð»kko òýe ðkhtðkh «u{Lkwt YËLk ykððk ÷køÞwt yLku
yktMkwykuLke ð»kko Úkðk ÷køke fu, “{khku Ônk÷ku Ãkh{ ¼õíkkuLke Mk{Þ Ãkh fuðe
Mkt¼k¤ ÷R hÌkku Au !” {khk Ä{o MkkÄLkk{kt òuzkÞk ÃkAe fkuRLkk {hý ÃkAe
ykðwt YËLk {Lku ykÔÞwt LkÚke fu yktMkw Ãký ykÔÞkt LkÚke. ¾qË {khk Ãkrhðkh{kt
{khkt yufLkktyuf çknuLk Ãknu÷e «Mkwrík Ãkh økwshe økÞkt íkuLkk ÃkAe {khk rÃkíkk©e
økwshe økÞk yLku {khku yufLkku yuf Ãkwºk økwshe økÞku íkku Ãký {Lku hzðwt ykÔÞwt
Lk níkwt. Ãký ytík Mk{Þu «¼w «u{{kt òuzkÞu÷k ¼õíkLke Ãkh{ fÁýuþ Mkk[e
Mkt¼k¤ ÷R hÌkk Au. íkuLke fÁýk yLku Mðk{e ykLktË«u{Lkku «u{ yLku Mkuðk
ÞkË ykððkÚke {khk rË÷{kt yk «{kýu yMkh Úkðk Ãkk{e. yk «Mktøk ÷¾íkkt
yíÞkhu Ãký {kYt rË÷ økËTøkËT ÚkR ykt¾ku{kt yktMkw ykðe økÞkt Au. Mðk{e
ykLktË«u{Lkk «u{kLkt˼Þko Ëunktík ÃkAe fBÞwLkLkk Mkt[k÷f©eyu ËunktíkeLkk
ÃkrhðkhLkkt {kýMkkuLku VkuLk fheLku fBÞwLk{kt çkku÷kÔÞkt. ÃkAe ËunktíkLkk ºkesu
rËðMku Ëunktíke Mðk{e ykLktË«u{Lke M{þkLkÞkºkk ðkøkíku-økksíku rfíkoLk Mkrník
¼ÔÞ heíku fBÞwLkÚke M{þkLk MkwÄe ÷R sðk{kt ykðe Lku Auðxu yÂøLkMktMfkh
½ýk M{þkLkÞkºkeykuLke nkshe{kt ÚkÞku. Mkk[ku Ä{o WÃkkMkf, fuðku ÃkqÛÞþk¤e!
(3) {khe «þtMkkLke ík]»ýk íkkuzðk Ãkh{ fÁýkMkkøkhu fhu÷wt hûký ! :-
{khku ykuþku fBÞwLk Ãkk÷kðkMkýk - {nuMkkýk{kt rLkðkMk ÚkÞk ÃkAe
yuf ð¾ík {khku MktLÞkMk Ëeûkk økúnýrËLk çkwØ ÃkqŠý{kyu ykÔÞku. íku ð¾íku
{khe ÃkkMku LkkýktfeÞ sYhe çk[ík ÚkR nkuðkÚke íku rËLkLke Wsðýe fhðkLke
115
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
þw¼ ¼kðLkk {Lku òøke. íku s rËðMku ykuþku æÞkLk rþrçkhLkwt Mkt[k÷Lk Ãký
yk©{ ¾kíku ykuþkuLkk ¼khíkLkk Ä{oËqík Mðk{e ©e ykLktË Mð¼kð îkhk níkwt.
{khk ykuþku MktLÞkMk økúný rËLkLke Wsðýe rLkr{¥ku rþrçkhLkk çkeò rËðMku
çkÃkkuhLkk Mk{Þu {khk íkhVÚke çkÄk s rþrçkhkÚkeoyku yLku fBÞwLk{kt hnuíkk
yLku {nuMkkýkLkk æÞkLk MkkÄLkk fhðk ykðíkk ík{k{ ykuþku «u{eyku, ykuþku
MktLÞkMkeyku íkÚkk fBÞwLk{kt fk{ fhLkkhk fkheøkhku, {sqhku rðøkuhu MkðoLkk {kxu
¼kusLk ykÃkðkLkku rLkýoÞ {U ònuh fÞkuo.
yk Ãknu÷kt fkuR fkuR MktLÞkMkeykuLkk sL{rËLkLke Wsðýe ÚkÞu÷e
íÞkhu íku{Lkk íkhVÚke Ãký ¼kusLkLkwt ykÞkusLk ÚkÞu÷wt. íku ð¾íku íku{Lku
r«íke¼kusLk s{Lkkhk çkÄk s ykuþku «u{eykuyu yLku ykuþku MktLÞkMkeykuyu
yuf yuf Ãkw»Ãk Mk{Ãkoý fÞko ÃkAe Lkk[økkLkLkku WíMkð fhe ¼kusLk økúný
fhðkLkku fkÞo¢{ hkÏÞku níkku, íku òýe {Lku Ãký {Lk{kt «þtMkkLke ík]»ýk òøku÷e
fu : {khk yk fkÞo¢{ rLkr{¥ku Ãký ykðwt ftRf WíMkð suðwt ykÞkusLk Úkþu !
Ãký Ãkh{ fÁýuþ yÂMíkíðLke fÁýk {khk WæÄkh {kxu ftRf swËe s níke.
fkuR fkuR ð¾ík fBÞwLkLkk s{ýðkh{kt yuf ðkLkøkeYÃku ðk÷Lkk fXku¤Lkwt
ykÞkusLk hk¾ðk{kt ykðíkwt. nwt ykÞwðuoËLkk rLkÞ{ «{kýu yLku {khk þhehLke
«f]ríkLku æÞkLku hk¾e ðk÷Lkk ¼kusLkLkku rðþu»k ykøkúne Lk nkuðkÚke {khk íkhVÚke
ykÃkðkLkk ¼kusLk{kt ðk÷Lke ðkLkøke Lknª hk¾ðkLke {køkýe ykÞkusfku ÃkkMku
fhe níke. íkuLkk W¥kh{kt íkuykuyu {Lku Mk{òÔÞwt fu “ðk÷Lke ðkLkøke ¼kusLk
íkhefu MðkrËü nkuðkÚke s{Lkkhk MknwLku r«Þ ÷køkþu íkuÚke íku hk¾ðkLke sYh
Au. suLku «ríkfq¤ ÷køkþu íku ðk÷ AkuzeLku çkeswt ¼kusLk fhþu íkku íku MkðoLke
ÃkMktËøkeLkk Äkuhýu hk¾ðwt òuRyu.” yk W¥khÚke {Lku Mk{kÄkLk ÚkÞwt, Ãký çkLÞwt
yuðwt fu íku xtfLkk ¼kusLkLke ÞkËe{kt ðk÷Lke ðkLkøkeLke LkkUÄ ÚkR Ãký íkwðhLke
Ëk¤Lke LkkUÄ fhðkLkwt ykÞkusLkLke ¼q÷{kt økÞwt. suÚke s{ý{kt íkwðhLke Ëk¤
çkLke s Lknª yLku hMkkuRÞk yu{ Mk{ßÞk fu Ëk¤Lkk çkË÷u s ðk÷ hk¾ðk{kt
ykÔÞk Au !
ßÞkhu ¼kusLk rÃkhMkðk{kt ykÔÞwt íÞkhu Ëk¤ rÃkhMkkýe Lknª íkuÚke {U
ÃkqAÃkhA fhðkÚke òÛÞwt fu Ëk¤ çkLkkðe s LkÚke. {Lku íku ð¾íku yuðwt yLkw{kLk
116
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
ÚkÞwt fu, ykÞkusfkuLku ðk÷ r«Þ nkuðkÚke òýe òuRLku Ëk¤Lkk çkË÷u yuf÷k
ðk÷ hk¾ðk{kt ykÔÞk Au. íkuÚke {Lk{kt {khk MktLÞkMk rËLkLke «Úk{ QsðýeLkk
ykLktËLkk çkË÷u {Lku ½ýwt Ëw:¾ ÚkÞwt.
{U {wÏÞ ykÞkusfLkku MktÃkfo fhe ÃkqAÃkhA fhe íkku Ãkqhe MÃküíkk Lkk
{¤íkkt íku{ýu íku{Lke ¼q÷Lkku çk[kð fhe {Lku þktík hnuðk ¼÷k{ý fhe, Ãký
{Lku Mk{kÄkLk Lkk ÚkðkÚke nwt rþrçkh Mkt[k÷f yLku yk fBÞwLkLkk ÃkwLkMÚkkoÃkf
Mðk{e ykLktË Mð¼kðLku {¤e {khe ðuËLkk ÔÞõík fhe. íku{ýu yuðku «íÞw¥kh
ykÃÞku fu “ík{Lku Mk{kÄkLk Lkk ÚkÞwt nkuÞ íkku ¼kusLkLkwt ¾[o ík{u Lkk ykÃkþku,
íku ¾[o fBÞwLk ¼kuøkðþu” ykðku W¥kh Mkkt¼¤e íku rËðMku íkku nwt {kiLk hÌkku yLku
ykðwt çkLkðkLke íkÃkkMk hMkkuRÞkyku MkkÚku fhíkkt Mkk[e ðkík òýðk {¤e fu,
yk ¼q÷ ykÞkusfLke þhík[qfÚke ÚkR økR Au. ð¤e {Lku sýkÔÞwt fu yk çkkçkíku
ík{u {Lk{kt Ëw:¾ Ähþku Lknª.
yk «Mktøk ÃkkA¤ {Lku ykLktË Ãký níkku yLku {kLkLke ík]»ýk Ãký
níke. òu fu yk yøkkW MkËTøkwY©e AøkLkËkMk {nkhksu {khk «kýku{kt hnu÷
{kLkLke ík]»ýk íkkuzðk {kxu Ãký ½ýk «Þkuøkku {khe MkkÚku fhu÷k níkk. ð¤e,
Ãkh{f]Ãkk¤w ykuþkuLkk «ð[Lk{kt Ãký íku çkkuÄ ðkhtðkh Mkkt¼¤u÷ níkku yLku
íkuÚke fBÞwLk{kt fkuRLke íkõíke fu fkuR «þtMkkLkwt M{hý r[ö hk¾ðk{kt ykðíkwt
LkÚke. íku çkkuÄ {khe Mk{s{kt íkku níkku, Aíkkt Íeýe ðkMkLkk fuðe Mkqû{ heíku
ytík:fhý{kt ½h fheLku hnu÷e Au íkuLkwt Ãkh{ fÁýuþ íkhVÚke {Lku çkkuÄLkwt {LkLk
Úkíkkt Mk{sý ykðe yLku rLkùÞ ÚkÞku fu {khe «þtMkkLke ík]»ýk {xkzðk {kxu
yÂMíkíð íkhVÚke íkuLke «uhýkÚke s ykðku «Mktøk çkLkðk ÃkkBÞku Au ! fkhý fu
ykÞkusfLke íkku ¼q÷ ÚkR níke Ãký nt{uþk íkuðwt fkÞo fhLkkhk hMkkuRÞkykuLku
Ãký ykÞkusfLku yøkkWÚke ÃkwAe ÷uðkLkku rð[kh ykÔÞku Lknª íku, {khku yk
heíku yntfkh íkkuzðk {kxu, nwt Ãkh{ fÁýkðkLk yÂMíkíðLke fÁýk Mk{sw Awt.
íÞkhÃkAe ÃkAe nwt çkeò rËðMku rþrçkh Mkt[k÷f Mðk{e ykLktË
Mð¼kðLku {¤e {khk ytíkh{kt su ÔÞÚkk òøke níke íku xqtf{kt sýkðe yLku
¼kusLkLkk ¾[oLke hf{ Mðefkhðk {kxu Lk{úíkkÃkqðof rðLktíke fhe. Mðk{e ykLktË
117
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
Mð¼kðu hf{Lkku Mðefkh fÞkuo yLku rnMkkçke þk¾k{kt íku hf{ ¼he ËuðkLke
Mk÷kn Ãký ykÃke, MkkÚku MkkÚku r{ÚÞk yntfkh{ktÚke {wõík ÚkðkLkk Ãkh{ f]Ãkk¤w
ykuþku çkkuÄLku çknk÷e ykÃke. yk WÃkhÚke Mk{òÞwt fu yÂMíkíðLkk þhý{kt
hnuðkÚke s íku yð~Þ þhýkøkíkLkwt hûký fhu Au.
ykLkk suðku s rðãkÇÞkMk ð¾íkLkku “yÔð÷ ykððkLkku yn{T
ykuøkéÞku” yu «Mktøk yøkkWLkk «fhý-2(7){kt ðýoLk ÚkR [qõÞku Au. Ãkhtíkw
íku íkku LkkLke ô{hLkk fkhýu y¿kkLkíkkLkk fkhýu çkLkðk ÃkkBÞku níkku. Ãký yk
«Mktøk íkku ykí{MkkÄLkkLkk Mk{Þu {kuxe ô{hu çkLkðk ÃkkBÞku íku {khk Mkwû{
yntfkhLkk fkhýu Mk{s fk[e hnuðk Ãkk{e, íku{ nwt Mk{sw Awt.
(nðu ÃkAeLkk «Mktøkku {khe MkkÚku ykuþku «u{eykuLkk «u{kLktË ¼hu÷k çkLkkðku Au. íku
MLkun M{]ríkyku íkhefu ònuh fhðkLkk sYhe ÷køkðkÚke {wÏÞ «Mktøkku sýkðwt Awt.
yk çkÄk «Mktøkku ykuþku «u{eyku íkhVÚke {Lku {¤u÷e ¼ux MkkuøkkËkuLkk Au.)
(4) ykuþku MktLÞkMkeyku{kt Mknusu Ãkktøkhíkk MkËTøkwýku :-
(y) «u{Mkhðkýe !
ykuþku LkqíkLk MktLÞkMk çkkuÄ{kt òuzkÞk ÃkAe {U ykuþku Ãkrhðkh{kt
òuzkÞu÷e ÷øk¼øk ½ýe ÔÞÂõíkykuLku «u{{Þ, ykLktË{Þ, Lkk[íke-nMkíke
Mðíktºkíkk ¼kuøkðíke òuðk{kt ykðe. ykðe Ëþk òuR òýeLku {Lku rË÷{kt
rð[khku ykÔÞk fu “{khe Wíkhíke StËøke{kt {kY ¼køÞ òøke økÞwt Au.” íku
þYykíkLkk rËðMkku{kt nwt MkLku 1998{kt ÃkqLkk ykuþku RLxhLkuþLk÷ fkuBÞwLk{kt
æÞkLk-Þkºkk fhðk økÞku níkku. {khe ykðf ykuAe nkuðkÚke ‘ÃkkuÃÞw÷h nkRx’{kt
(ykuþku MktLÞkMkeykuLku ¼kzu hnuðkLke søkk) yuf MkMíkk Ëhðk¤e Mk{qnLke
Y{{kt hnuíkku níkku. íÞkhu yuf rËðMk MkðkhLkk yuf ÷øk¼øk Ãk[eMk ð»koLke
Þwðíke yku®[íke {khe ÃkkMku ykðeLku nMkeLku {khe MkkËøke òuRLku økwshkíke
¼k»kk{kt fnuðk ÷køke fu, “Mðk{eS, ík{u y{ËkðkËÚke ykÔÞk Aku, íkuLke
{Lku ¾çkh Au. nwt fåALke hnuðkMke Awt. nwt nk÷ {wtçkR sðk Lkef¤e Awt. {Lku
÷køku Au fu, ík{khe ÃkkMku ÃkiMkk ykuAk Au íkuÚke {khu ík{Lku Úkkuze ¼ux ykÃkðe Au.
118
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
íkku f]Ãkk fheLku ÷R ÷ku.” yu{ fneLku {khe Mkk{u íku yòýe Þwðíkeyu Y>.
100Lke Lkkux Ähe. nwt íkku rð[kh {øLk çkLke Úkkuzeðkh íkuýeLke Mkk{u òuR s
hÌkku. íÞkhu íkuýeyu Vhe fÌkwt, “{khu Wíkkð¤ Au. f]Ãkk fheLku sÕËe ¼uxLkku
Mðefkh fhku.” ykðk «u{ yLku WËkhíkk¼Þko WËTøkkh ©ðý fhíkkt {U íku
Y>.MkkuLkku Mðefkh fÞkuo. íkuÚke ¾wþ ÚkRLku WÃkhÚke {khku yk¼kh {kLke íku
MktLÞkMkeLke rðËkÞ ÚkR.
ykuþku LkqíkLk MktLÞkMk{kt òuzkÞk ÃkAe «u{Úke ¼ux {éÞkLkk «Úk{
«MktøkLke {U òý ykÃke. ykðkLku ykðk çkeò ½ýk çkLkkðku çkLÞk Au íku{ktLkk
Úkkuzk nðu ÃkAe sýkðeþ. íku ð¾íku ÃkqLkk ykuþku fBÞwLk{kt nwt yZkh rËðMk
hÌkku níkku. íÞkt MkwÄe{kt çkÄe ÔÞÂõíkykuLku «u{{Þ, ykLktË{Þ ÂMÚkrík{kt òuR.
fkuR çku ÔÞÂõíkyku ðå[u Úkkuze Úkkuze Ãký xMk÷ fu rððkË òuðk{kt ykÔÞk Lknª.
íÞkhu {Lk{kt rð[kh ykÔÞku fu yk søkk ykuþkuLkk æÞkLk-«u{Lke QòoLkwt yk
Ãk]Úðe ÃkhLkwt Mðøko Au. ykÚke W÷xwt ykuþku Ãkrhðkh rMkðkÞLkk {kýMkku íkku Úkkuzk
rËðMk MkkÚku hnu íkku íku{Lkk{kt ftR Lku ftR fkhýku Q¼kt Úkíkkt rððkË yLku rðhkuÄ
Úkíkk òuðk {éÞk Au.
(yk) Mkuðk¼kðLkk, «u{ yLku WËkhíkk ! :-
ykuþku fBÞwLk - Ãkk÷kðkMkýk{ktÚke yuf æÞkLk MkkÄLkk rþrçkh Ãkqhe
ÚkÞk ÃkAe {khu y{ËkðkË ykððkLkwt ÚkÞwt níkwt. íÞkhu y{ËkðkËLkk yuf ykuþku
MktLÞkMke çktÄwyu íku{Lke økkze{kt {Lku çkuMkkzâku. íku økkze{kt økkzeLkk {kr÷f
WËkh rË÷Lkk nkuðkÚke ðÄw MkLÞkMke çktÄwykuLku íku økkze{kt çkuMkkzâk nkuðkÚke
¼ez ðÄkhu ÚkR níke. íku ð¾íku {khe ÃkkMku 15-16 rf÷kuøkúk{ ðsLk ¼hu÷e
yuf þqxfuMk níke. íku {wfðkLke søkk Lk nkuðkÚke {U {khk çktLku Ãkøk Ãkh íku hk¾e
íÞkhu {khe ÃkkMku çkuXu÷k yuf Mðk{e f]»ý¼khíke Lkk{u MktLÞkMke çktÄwyu {khe
ÃkkMkuÚke þqxfuMk «u{Ãkqðof sçkhsMíkeÚke {køke ÷eÄe yLku íku{Lkk Ãkøk Ãkh hk¾e.
íku çktÄw Mkw¾e ½hLkk sýkíkk níkk. ð¤e ô{h{kt {khe ô{hÚke Úkkuzef s ykuAe
ô{h níke. {U hMíkk{kt ðkhtðkh {khe þqxfuMkLke {køkýe fhe Ãký «u{ yLku
Mkuðk W{tøke íku çktÄwyu {Lku ykÃke Lknª yLku fnuíkk hÌkk fu “ykÃkLke Mkuðk
119
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
fhðkLkku ykðku MknsíkkÚke {Lku {¤u÷ku Õnkðku nwt Akuzðk hkS LkÚke” yk heíku
Ãkqhku hMíkku ÃkMkkh ÚkR økÞku yLku y{ËkðkË y¾çkkhLkøkh çkMk MxuLz ÃkkMku
y{khu çktLkuLku WíkhðkLkwt nkuðkÚke íÞkt WíkheLku {Lku {khe þqxfuMk Ãkhík ykÃke.
yk y{khe çktLkuLke Ãknu÷e {w÷kfkík níke.
íÞkhçkkË Úkkuzk rËðMk ÃkAe çkeS rþrçkh{kt Ãký y{khk çktLkuLkwt
MLkunr{÷Lk ÚkÞwt. íÞkhu íku{Lke ÃkkMku yuf MkVuË htøkLke MkwtËh þk÷ {U òuR. íku
{Lku øk{e økR yux÷u {U ÃkqAâwt fu, “yk þk÷ ykÃk©eyu õÞktÚke ¾heËe Au ?
þwt y{ËkðkË{kt fkuR rðMíkkh{kt ykðe þk÷ku {¤e þfu íku{ Au ?” íÞkhu
íku{ýu W¥kh ykÃÞku fu “yk þk÷ {U ÃkqLkk ykuþku fBÞwLk{ktÚke ¾heË fhe Au.
y{ËkðkËLke {Lku ¾çkh LkÚke” yu{ fne íku {khkÚke Aqxk Ãkzâk Ãký æÞkLk
rþrçkh Ãkqhe ÚkÞk ÃkAe AuÕ÷k rËðMku hkºku {khe ÃkkMku ykðeLku {Lku fnuðk
÷køÞk fu, “Mðk{eS, yk þk÷ {U yk rþrçkh{kt ºký s rËðMk ðkÃkhu÷e Au
yLku nðu {khu íku ykÃkLku ykÃkeLku s {khk ½hu sðkLkwt Au. yk ðkÃkhu÷e þk÷
ík{Lku øk{þu, Lkk øk{u íkku {khu Úkkuzk rËðMk ÃkAe ÃkqLkk ykuþku fBÞwLk{kt sðkLkwt
Au íÞktÚke çkeS Lkðe ÷kðeLku ykÃkLku ykÃkwt ?” {U W¥kh{kt fÌkwt fu “Ãknu÷kt fnku
íkku ¾hk fu ykÃku íkuLke fux÷e ®f{ík ykÃke Au ?” íÞkhu íkuyku©e çkkuÕÞk fu
“®f{ík øk{u íku ykÃke nkuÞ Ãký {khu íku ÷uðkLke LkÚke yLku ykÃkLku ykÃÞk
rðLkk hnuðkLkku Ãký LkÚke.” ykðku W¥kh Mkkt¼¤e {U Mkk{ku sðkçk ykÃÞku fu
“yu{ s nkuÞ íkku yk ºký rËðMk ðkÃkhu÷e Au íku s çkhkçkh Au. Lkðe ÷kððkLke
sYh LkÚke”, ykðku sðkçk Mkkt¼¤e çkesu rËðMku íku Lkðe þk÷ {Lku ¼ux fheLku,
¼uxe Ãkze øk¤u ÷økkðeLku íÞktÚke y{ËkðkË sðk [k÷e LkeféÞk. ykuþku MktLÞkMke
çktÄwykuLkku ykðku rLk:MðkÚko «u{ {Lku {¤ðk ÷køÞku.
(R) ykÂí{Þíkk ! :-
ykuþku fBÞwLk Ãkk÷kðkMkýk{kt ðÄw Mk{Þ hneLku ðfoþeÃk fhLkkh
MkwhíkLkk yuf hkne Lkk{u MktLÞkMke MkkÚku yuf ‘hexk fuÃxLk’ Lkk{Lke ykuþku
MktLÞkMkeLke Ãknu÷e ð¾ík s fBÞwLk{kt ykðu÷e íÞkhu íkuýeLke nkshe{kt nwt
MktLÞkMke hkne MkkÚku «u{ økB{ík¼Þkuo MkíkMktøke ðkíkko÷kÃk yðkhLkðkh fhíkku
120
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
níkku yLku íku MktLÞkMkeLke Ãký ÃkkMku çkuMkeLku þktríkÚke Mkkt¼¤íke níke. íkuýeLke
MkkÚkuLkku 3 Úke 4 rËðMkLkku Mk{køk{ yk heíku [kÕÞku. ÃkAe íkuýeyu Mkwhík ÃkkAk
sðkLke íkiÞkhe fheLku {khe ÃkkMku ykðe yLku ¾qçk s «u{Úke {Lku ¼uxe Ãkze,
yLku fnuðk ÷køke fu, “nðu nwt Mkwhík ÃkkAe òô Awt. ð¤e Vheðkh Þkuøk {u¤ðeLku
ykðeþ. çkku÷ku ykÃkLku {kxu þwt ÷kðwt ?” {U W¥kh ykÃÞku fu, “nwt á~Þ ðMíkwykuLkku
¼qÏÞku LkÚke. ð¤e, suLke sYh Ãkzu íku nwt ÷kðe þfwt yu{ Awt íkuÚke ykÃkLkk
«u{Lke ¾kíkh ÷kððe s nkuÞ íkku su Mk{s{kt ykðu íku yá~Þ ðMíkw ÷kðòu.
íkuLkkÚke {Lku Ãkwhe ík]óe Úkþu.” {khku ykðku W¥kh Mkkt¼¤e íkuýe ¾qçk hkS ÚkR
yLku nMkíkkt nMkíkkt fnuðk ÷køke fu “ykÃk ftRf íkku {khe ÃkkMku {tøkkðku” {U
fÌkwt “Ãkh{ MkËTøkwY ykuþkuLkk çkkuÄ «{kýu nwt fkuRLke ÃkkMku fkuR MÚkq¤ ðMíkw
{køkíkku LkÚke.” íÞkhu íkku íkuýe ðÄkhu ¾qþ ÚkR yLku fnuðk ÷køke fu, “nwt
ßÞkhu ykðeþ íÞkhu {Lku íku ð¾íku su ÞkË ykðþu íku ÷uíke ykðeþ. íku ykÃkLku
÷uðe s Ãkzþu.” {khu íkuýeLkk Mkk[k «u{Lke ¾kíkh nk Ãkkzðe Ãkze. ÃkAe íkku
Úkkuzk Úkkuzk ÷ktçkk Mk{ÞLkk ytíkhu íkuýe fBÞwLk{kt ykððk ÷køke yLku ßÞkhu
ykðu íÞkhu ftRLku ftR MkkuÚke çkMMkku-yZeMkku ykMkÃkkMk YrÃkÞkLke ®f{íkLke
ðMíkwyku {khu {kxu ÷kððk ÷køke. ðkhtðkh ÷kðu íÞkhu nwt {Lkk fhíkku hnwt Ãký
íkuýe {kLku Lknª Lku ÷kÔÞk s fhu. {Lku Mkk[k ykuþku «u{e{kt s ykðku Ãkrðºk
«u{ òuðk {éÞku. ykðe heíku ÷øk¼øk Ãkkt[ufðkh ðMíkwyku ÷kðe, ÃkAe ykðíke
çktÄ ÚkR økR yLku {khu Ãký y{ËkðkË fkÞ{ hnuðkLkwt ÚkÞwt.
(R) rË÷Lke fËhËkLke ! :-
nwt Ãkk÷kðkMkýk ykuþku fBÞwLk{kt hnuíkku níkku. íkuLkk AuÕ÷k ºký ð»koLke
ytËhLkku yuf çkLkkð ¾kMk LkkUÄ fhðk suðku ÷køkðkÚke sýkðwt Awt. nwt yuf
rËðMk çkÃkkuhLkk ¼kusLk ÃkAe {khe Y{{kt síkku níkku, íÞkhu y[kLkf yuf
rËÕneÚke ykðu÷ ºký MkÇÞkuLkk ÃkrhðkhLke {w÷kfkík ÚkR ºkýu sýkt yuf Íkz
Lke[u ykux÷k Ãkh çkuXu÷kt níkkt. nwt íku ð¾íku íku{Lku yku¤¾íkku Ãký Lk níkku.
íÞkhu íku MktLÞkMkeykuyu {Lku íku{Lke ÃkkMku çkku÷kðeLku ¾qçk s «u{Úke çkuMkkzâku.
Ãkkt[ Mkkík r{rLkx MkwÄe «u{{Þ ðkíkko÷kÃk [kÕÞku. íku ÃkwÁ»ku {khk SðLkLkk
121
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
«Mktøkku ytøku Úkkuze «&™ku¥khe fheLku {U xqtf{kt s Úkkuzk {wÆkLke [[ko fhe. íÞkhÃkAe
íkku íku{Lkku {khk Ãkh ¾qçk s «u{ ðÄe økÞku yLku yuf {kuçkkR÷ ykuþkuLkkt
«ð[Lk ¼hu÷ku xqtf Mk{Þ{kt {khk Ãkh {kuf÷e ykÃkðkLke òý fhe, fkhý fu
íku{ýu {khe ÃkqAÃkhA fhíkkt {khe ÃkkMku ykuþku MktíkMktøk Mkkt¼¤ðkLkwt fkuR
R÷uõxÙkuLkef MkkÄLk LkÚke íkuðwt òÛÞwt íkuÚke ykðe ¼kðLkk fhe. {U ykLkkfkLke
fhe Ãký íku{ýu {kLÞ fhe Lknª yLku Úkkuzkf s Mk{Þ{kt ÃkkuíkkLkk ðíkLk rËÕne
sR ÷øk¼øk íku ð¾íkLke ®f{ík «{kýu çku nòh YrÃkÞkLkku {kuçkkR÷ Ãkh{økwY
ykuþkuLkk MkíkMktøkLkk «ð[Lkku ¼heLku íku{Lkk ÃkrhðkhLkkt {kýMkku {khVík (yuf
íku{Lkkt ÃkíLke íku{Lkk MktLÞkMkLkwt Lkk{ {k yîiíkk rLkÞrík níkwt. çkeò íku{Lkk Ãkwºk
Ãkqðko©{u rn{ktþw Lkk{u yLku ºkeS íku{Lkk {kuxk ÃkwºkLke su ¼rð»Þ{kt çkLkLkkhe
ÃkíLke Ãkqðko©{u {tsw÷kçknuLk yk ºkýLke MkkÚku) {khk Ãkh {Lku ¼ux ykÃkðk
{kuf÷e ykÃÞku níkku. yux÷wt s Lknª Ãký {khk SðLkLkk «Mktøkku {khk Ãkrh[Þ
MkkÚku ®nËe yLku ytøkúuS ¼k»kk{kt RLxhLkux{kt Wíkkhe {khe «Mktþk¼Þko
Ãkrh[ÞLke ònuhkík Ãký fhkðe ËeÄe.
yks MkwÄe nwt Ãkkuíku Ãký yk ònuhkík rð»ku òýíkku LkÚke. Ãký ykuþku
fBÞwLk Ãkk÷kðkMkýkLke yuf rþrçkh{kt ykðu÷ yuf Þwðk ykuþku «u{eyu {Lku
òý fhe fu “ykÃkLkk Vkuxk Mkrník RLxhLkux fkuBÞwxh{kt yuf ykuþku MktLÞkMkeyu
®nËe yLku ytøkúuS ¼k»kk{kt ykÃkLke ½ýe «Mktþk fhe Au. íkuÚke ©ðý fhðkÚke
{Lku Ãký òý ÚkR.” ykLkk ÃkAe íku ÃkrhðkhLkk MkÇÞku yðkhLkðkh ykuþku
fBÞwLk{kt ykðíkk níkk yLku {khk {kxu çkeS ÷øk¼øk íkuhMkku YrÃkÞkLke ®f{íkLkk
ºký hkuçk ðkhkVhíke {Lku ¼ux{kt ykÃÞk níkk. {U ykLkkfkLke fhe níke Ãký
rLk:MðkÚkeo-rLk{o¤ «u{Lkku {khu Mðefkh fÞko rðLkk Aqxfku Lk ÚkÞku. nS Ãký
yk ÃkrhðkhLkku {khe MkkÚku VkuLk MktÃkfo [k÷w s Au. yk ÃkrhðkhLkk {wÏÞ MkÇÞLkwt
Lkk{ Mðk{e ykLktË «MkkË níkwt. íkuÚke s íku{ýu {Lku ÞÚkkLkk{ ÞÚkkøkwýk «{kýu
ykLktËLkku «MkkË ykÃÞku. Võík Ãknu÷e ð¾íkLkk Ãkkt[-Mkkík r{rLkxLkk «u{e
ðkíkko÷kÃkLkwt ykðwt Ãkrhýk{ ykððk ÃkkBÞwt !
122
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
(W) Mkðo MkkÚku MkËT¼kðLkk ! :-
MkíkÄ{o òøkhý{kt òuzkÞk ÃkAe {Lku Äehu Äehu Mkk[e Mk{sý Ãkzðk
÷køke fu ËwrLkÞk{kt su «u{ [k÷e hÌkku Au íku{kt ftRLku ftR MktMkkhe MðkÚko Ëu¾kÞ
Au. rLk:MðkÚko «u{ suLku Ä{oLkwt çkes fne þfkÞ íkuðku Mkk[ku «u{ ¼køÞu s nkuÞ
Au. fnuðkíkk ÄkŠ{fku{kt Ãký LkÚke. Mkøkk økwYLkwt fk{ Ãký çkË÷kLke ykþk
rðLkk fhðk, MktMkkhe sLkku hkS nkuíkk LkÚke. íÞkhu Ãkh{økwÁ ykuþku çkkuÄ{kt
«ðu~Þk ÃkAe þwØ rLk:MðkÚko «u{Lkkt yLku WËkhíkkLkkt ËþoLk ðkhtðkh Úkðk ÷køÞkt.
íkuLkk «Mktøkku yk yøkkW sýkÔÞk Au. Mkk[ku «u{ «økxu Au, íÞkhu «u{eyku fkuR
ÃkËkÚkoLke ®f{ík økýíkk LkÚke.
ykuþku MktLÞkMkeyku íku{Lkk ÃkrhðkhLke MkkÚku s yuf÷ku «u{ fheLku Ãkqýkonrq ík
LkÚke {kLkíkk. ykuþku Ãkrhðkh rMkðkÞ çkeò {Lkw»Þku yLku yLÞ Sðkí{kyku
MkkÚku Ãký Mkk[k «u{Lkku ÔÞðnkh fhu Au. íkuðku yuf {khku òýeíkku «Mktøk sýkðwt
Awt. nwt Ãkk÷kðkMkýk ykuþku fBÞwLk{kt hnuíkku níkku íku ËhBÞkLk {khk yøkkWLkk
økwYLkk rþ»Þku su {khk sqLkk økwÁçktÄwyku fnuðkÞ, íkuðe Ãkkt[uf ÔÞÂõíkyku {Lku
{¤eLku ÃkAe íku{Lkk ðíkLk çkLkkMkfktXk sðkLke íkiÞkhe{kt níke Ãkhtíkw íkuyku økheçk
ÂMÚkríkðk¤e nkuðkÚke Ãkøku [k÷eLku yuMk.xe.çkMk MxuLz MkwÄe sðk Lkef¤e níke,
íkuðk{kt yuf ykuþku MktLÞkMke r{ºk - su{Lku nwt yku¤¾íkku Ãký Lk níkku íku økkuÍkrhÞkLkk
hMíku ÚkR y{ËkðkË sðk Lkef¤u÷k níkk. íku ðkík òýe íÞkhu {U ¼÷k{ý fhe
fu, “yk {khk sqLkk ÄkŠ{f økwYçktÄwyku Au. íkuykuLku ykÃk ykÃkLkku hMíkku çkË÷kÞ
íÞkt MkwÄe ÷R òyku.” {khe ðkík Mkkt¼¤eLku íku r{ºk Auf ykuþku fBÞwLk
Ãkk÷kðkMkýkÚke yuMk.xe. zuÃkku Ãkkt[ rf÷ku{exh Ëqh Au íÞkt MkwÄe {khk sqLkk ÄkŠ{f
MktçktÄeykuLku ÃknkU[kzeLku íku{Lke økkze ÃkkAe ðk¤eLku ÃkAe økkuÍkrhÞkLkk hMíku ÚkRLku
y{ËkðkË økÞk. yk Mk{k[kh {Lku {khk çkLkkMkfktXkLkk MktçktÄeykuyu fÌkk níkk.
ykðe rLk:MðkÚko Mkuðk øk{u íkuðk LkSfLkk MktMkkhe Mkøkk nkuÞ, yhu, økwÁ Ãkkuíku
nkuÞ, íkku Ãký fhíkk LkÚke. ßÞkt MkwÄe íku{Lku {ík÷çk nkuÞ íÞkt MkwÄe s Mkuðk fhu
Au. ykuþku MktLÞkMkeykuLkk rLkMðkÚko¼Þko ykðk ½ýk «Mktøkku çkLku÷k {U òuÞu÷k
Au. íku{kt yk yuf WËknhý íkhefu sýkðwt Awt. yk ÃkwMíkfLkk «fkþLkLke Mkuðk
123
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
fhLkkh {khk yLkk{e økwYçktÄw Ãký fkuR yòÛÞk, yþõík fu ð]Ø {kýMkkuLku hMíku
[k÷íkkt Ëu¾e òÞ Au íkku Mkk{uÚke ÃkqAÃkhA fheLku suLku ßÞkt sðwt nkuÞ íÞkt ÃkkuíkkLkk
ðknLk Ãkh çkuMkkzeLku ÷R síkk òÛÞk Au. nk÷Lkk fk{LkkLke fxkufxe{kt Ãký
Ãkh{ f]ÃkkrLkÄe ykuþkuLkk «u{çkkuÄLkk Ãkrhýk{YÃku ykðk «Mktøkku òuðk {¤u Au.
{khk SðLk{kt MkíÞLke þkuÄ {kxu yøkkW sýkÔÞk «{kýu {U ½ýk
MkkÄw, MktLÞkMkeyku, Mktíkku yLku ¼õíkkuLkku MknuðkMk fhu÷ku Au. íkuÚke ykæÞkÂí{f
÷k¼ku ÚkÞu÷k Au. Ãký Ãkqýo Mk{kÄkLk ÚkÞwt Lk níkwt. íkuÚke þktríkLkku Mkk[ku yLku
Ãkqhku {køko szâku fnuðkÞ Lknª. ßÞkhu {khk ÃkqðoLkk ÃkqÛÞ yLku ðíko{kLkLke
Ä{oLku Ãkk{ðkLke Mkk[e $íkuòhe òøkúík Úkíkkt MknsíkkÚke íkhýíkkhý, rðï
WØkhf, Ãkh{økwÁ fÁýkMkkøkh ykuþkuLkk Lkð MktLÞkMk çkkuÄ{kt òuzkðkLke
y[kLkf íkf {¤e yLku íku{kt òuzkÞk ÃkAe xqtf Mk{Þ{kt s Mkðuo MktËunkuLkwt Mk{kÄkLk
Úkíkkt {khk r[¥k{kt þktrík «Mkhðk ÷køke Au.
ykuþkuLkk þhý{kt hÌkk Ãknu÷ktLkk økwYykuLkk MkkrLkæÞ{kt hnuðkÚke
Mk{kÄkLk Lk Ãkk{ðkLkwt fkhý yu sýkÞwt fu, íku çkÄk sqLkk Ä{oLkk rLkÞ{ku «{kýu
ykuAk ðÄíkk Ë{Lkfkhe çkkuÄLkwt yk[hý fhkðíkk níkk. ßÞkhu ykuþkuLkk çkkuÄÚke
sÕËe Mk{kÄkLk Ãkk{ðkLkwt fkhý yu níkwt fu, “yk Ãkqýo MðíktºkíkkLkku {køko Au.
fkuRÃký òíkLkk Ë{fkhe rLkÞ{kuLkku Mk¾ík rðhkuÄ Au. Mk{íkkLkk çkkuÄÚke æÞkLk
fhíkkt fhíkkt «u{Lkwt òøkhý ÚkkÞ Au yLku «u{Lkwt òøkhý su{ su{ ÚkkÞ Au,
íku{ íku{ ytík:fhýkuLkk rðhkuÄe ¼kðkuLkku ûkÞ Úkíkku òÞ Au, íku{ íku{ yîiík¼kð
òøkúík ÚkðkÚke MkkY søkík yuf s rÃkíkkLkk Ãkrhðkh suðwt ÷køku Au íkuðwt Mð¼kLk
òøku Au. íkuÚke MkkÄfku{kt Ãkh{kLktË yLku Ãkh{ «u{Lke {Míke ¼he SðLk
SððkLke f¤k nkÚk ÷køku Au. ykðk Ãkh{ {Lkkuði¿kkrLkf, rðïøkwY, «u{ ©e{tík
ykuþku suðk ÃkwÁ»k yk yøkkW ÃkuËk ÚkÞu÷k {U òÛÞk LkÚke. suLkwt Ãkqýo ÃkqÛÞ
òøÞwt nþu íkuLku s ykðk ykuþkuLkk Ãkh{ çkkuÄ{kt ©Øk sL{þu yLku MkíkÄ{o{kt
Mkk[ku ÃkwÁ»kkÚko fhíkkt fhíkkt Auðxu rLkðkoý ÃkË{kt Mk{kR sþu yus {Lkw»k SðLkLkwt
Mkk[wt MkkÚkof Au.”
124
 “ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
ykuþkuLkk çkkuÄ «{kýu SðLk{kt Ãkkt[u rð»kÞkuLke ðkMkLkkLkwt ¿kkLk
Mk{sðkLke sYh Au yLku íku{kt yu fk{ðkMkLkkLkwt {Lkkurð¿kkLk Mk{sðkLke ¾qçk
s sYh Au. yk {Lkkurð¿kkLk sqLkk Ä{oLkk rð¿kkLkÚke íkÆLk swËtw yLku rðhkuÄe
Au. Ãký íku ßÞkt MkwÄe Lk Mk{òÞ íÞkt MkwÄe þktrík ÚkkÞ íku{ LkÚke. íkuÚke sqLkk
Ä{oLkk ytÄ ©Øk¤wyku ¼zfeLku ykuþkuLku Mk{sðk fkuþe»k fhíkk LkÚke. íkuÚke
Mkk[ku {wÂõíkLkku Ãkh{kLktË Ãkk{e þfíkk LkÚke, íku íku{Lkwt y¼krøkÞkÃkýwt fnuðkÞ!
{kxu “{ktne Ãkzâk íku {nkMkw¾ {kýu Ëu¾ýnkh ËkÍu òuLku.” yu «eík{ Mðk{eLkk
Mkqºk «{kýu Ãkrhýk{Lku Ãkk{u Au.
(Q) “ðMkwÄið fwxwtBçkf{T”Lke ¼kðLkk ! :-
nwt yuf ð¾ík {khk çktLku ¼ºkeòykuLke MkkÚku ÃkqLkk RLxhLkuþLk÷
fBÞwLkLke Þkºkk fhðk økÞku níkku. íÞkhu MktæÞkfk÷eLk MkíkMktøk æÞkLk{kt Ãknu÷k
rËðMku {khe ÃkkMku yuf [kËh níke, íkuLkwt ÃkkÚkhýwt fhe nwt æÞkLk fhðk çkuXku
níkku. íku {khe ÃkkMku çkuXu÷e yuf Ãk[kMkuf ð»koLke ykpMxÙur÷ÞLk MktLÞkMkeLke Ëu¾e
økR. íkuLke ÃkkMku s{eLk Ãkh æÞkLk{kt çkuMkðkLkwt yuf ÃkeXLkk xufkðk¤wt ykMkLk
níkwt. íku ykMkLkLke Lke[u ÃkkÞk nkuíkk LkÚke íkuÚke íkuLku {khk íkhVÚke “s{eLk
MÃkþeo ¾whþe” fne þfwt. íku MktLÞkrMkLke Ãkkuíku s{eLk Ãkh ÃkkÚkhu÷k ÃkkÚkhýk
Ãkh çkuMkeLku íkuLke ÃkkMkuLkw (s{eLk MÃkþeo ¾whþe) çkuMkðk {kxuLkwt xufkðk¤wt ykMkLk
{Lku «u{Ãkqðof ytøkúuS ¼k»kk{kt rðLktíke fheLku ykÃkðk ÷køke. íkuýe Ãkkuíku Lke[u
çkuMkeLku {Lku ykÃkíke nkuðkÚke {U ÷uðk {kxu ykLkkfkLke fhe Ãký Mkk[k «u{ðþ
çkLku÷e íku MktLÞkMkeLkeyu {khe ðkík {kLÞ Lkk fhðkÚke {khu íku ¼ux Mðefkhðe
Ãkzu÷e. nwt íkuýeLkk nkð¼kð ÃkhÚke Mk{su÷ku íkku níkku fu íkuýeyu {Lku íku ¼ux
fkÞ{ {kxu ykÃku÷e Au.
Aíkkt, Ãkwhe MÃküíkk rðLkk {kLke ÷uðwt íku MðkÚkoçkwrØ fnuðkÞ ! yu{
Mk{S æÞkLk ÃkwÁt ÚkÞk ÃkAe íku s{eLk MÃkþeo ¾whþe íkuýeLku Ãkhík ÷uðk {U
rðLktíke fhe, íÞkhu íkuýeyu Lkk Ãkkzíkkt ytøkúuS ¼k»kk{kt fÌkwt fu, “Ã÷eÍ, ykR
nuð røkðLk Þw «uÍLx, Mkku Þw feÃk Þw nuð yk ¾whþe {U ykÃkLku ¼ux íkhefu
ykÃke Au, íkuÚke {Lku Ãkhík Lk ykÃkku yLku ykÃkLke ÃkkMku s hk¾ku”. {khu íku «u{
125
“ykuþku LkðMktLÞkMk” çkkuÄ ÃkAeLke ½xLkkyku.
¼hu÷e ¼ux Mðefkhðe Ãkze. ykuþku fBÞwLk Ãkk÷kðkMkýk{kt nwt hkus íku ykMkLk
Ãkh çkuMkeLku æÞkLk fhíkku níkku. ¾whþe ykÃkíkkt Ãknu÷kt {khu íkuýeLke MkkÚku ftR
ðkík[eík Ãký ÚkÞu÷e Lk níke, nwt íkuýeLku yku¤¾íkku Ãký õÞktÚke nkuô ! ykðk
y{qÕÞ «u{Lke Mkk{u yntfkhe yLku ftsqMk ÄLkðkLkkuLkk nehk, {kuíke, {kýuf
yLku híLkkuÚke ¼hu÷k ¾òLkkLke yuf fkuze sux÷e Ãký fkuR ®f{ík LkÚke !
ykðe WËkhíkk ykuþku MktLÞkMkeyku rMkðkÞ MktMkkheyku{kt ¼køÞu s òuðk {¤u
Au, fËk[ RMkkR Mkt«ËkÞLkk yk[kÞkuo{kt Úkkuzku Úkkuzku nkuðkLkku Mkt¼ð {Lku ÷køku
Au. Aíkkt RMkkR ÃkkËheyku{kt nkuðkLkwt fkhý íkku «u{, Mkuðk yLku ÃkËkÚkkuoLke
÷k÷[ku ykÃkeLku Mkt«ËkÞLkk MkÇÞkuLkku ðÄkhku fhðkLke Au, íkuÚke rLk:MðkÚkeo «u{
fu Mkuðk fnuðkÞ Lknª.
{Lku ykuþku Ãkrhðkh{kt ykðk «u{e, WËkh yLku Mkuðk¼kðe ½ýk r{ºkku
{éÞk Au. íku{ktLkk {wÏÞ {wÏÞLkwt {U ðýoLk fÞwO Au. nðu AuÕ÷u Mðk{e rËÔÞ{T
ykðuËLk (ËuðuLÿ þkn) «u{e yLku Mkuðk ¼kðe íkhefu {Lku ÷øk¼øk Mkki«Úk{
{éÞk níkk. íku {khe Ãkzkuþ{kt LkSf{kt s hnuíkk níkk. nk÷ {kY hnuXký
çkË÷kÞwt nkuðkÚke íku{Lkwt hnuXký Úkkuzwt ðÄw Ëqh Ãkzu Au. íkuÚke Ãknu÷ktLke su{ {¤e
þfkíkwt LkÚke íku yux÷k çkÄk Mkuðk¼kðe Au fu, y{khe r{ºkk[khe ÚkÞk ÃkAe
{Lku íku{Lkk ðknLk{kt ßÞkt ßÞkt ykuþku ykLktË WíMkð Úkíkk íÞkt {Lku çkku÷kðe
síkk ykðíkkt íkuyku {Lku {khk ½uh ykðeLku MkkÚku ÷R síkk yLku yíÞkhu Ãký
Ëqh nkuðk Aíkkt MkuðkLke {køkýe ðkhtðkh fhu Au. íku{Lku nwt {kÁt su fk{ çkíkkðíkku
íku n»ko¼uh fhðk íkiÞkh Úkíkk. nk÷ Ãký íkiÞkh s Au. íkuðk s yuf rðsÞ¼kR
fheLku ¼kðLkøkhLkk yuf r{ºk {Lku ‘ykuþku fBÞwLk’ {nuMkkýk{kt {¤u÷k. íku{ýu
Ãký {khe ½ýe Mkuðk «u{Ãkqðof fhu÷e Au. íkuyku yk ÷¾ký ðkt[u íkku íkuykuLku
hkøke ¼kð WíÃkÒk Lk ÚkkÞ íku {kxu AuÕ÷u yk çktLkuLkk Lkk{ yÂMíkíð íkhVÚke {Lku
ÞkËe{kt ykÔÞkt Au. íku Ãkh{ f]Ãkk¤w Ãkh{kí{kLke íku{Lkk Ãkh f]Ãkk økýkÞ.
rðsÞ¼kRLkk MktLÞkMkLkwt Lkk{ {Lku ÞkË ykðíkwt LkÚke.
m m m
126
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
10. Mð¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
nðu, nwt Mð¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku yLku SðLk ½zíkhLkkt rËþk
Mkwºkku rðþu Ãký Úkkuzkuf ðkíkko÷kÃk fhe ÷ô.
yk Mk]rü{kt Sðíkk ík{k{ MÚkkðh støk{ Sðkí{kyku Mk]rüLke
h[LkkLke Ãknu÷kt Ãkh{kí{k MðYÃku hnu÷k níkk íkuðku Ãkh{ ¿kkLkeykuLkku çkkuÄ Au.
ykÃkýu Ãký Ãkh{ ÄkŠ{f rð¿kkLk yux÷u Ãkh{ ¿kkLkeykuLkk yLkw¼ðLkku ykÄkh
÷RLku ykÃkýk {q¤ MðYÃkLke þkuÄ fheyu íkku sYh íkuðku yLkw¼ð ykÃkýLku
Ãký ÚkkÞ. Ãký íku þkuÄ fhðkLke ¼kðLkk yux÷k {kxu Úkíke LkÚke fu : ykÃkýu yk
{nk{kurnLke çktÄLk çkktÄLkkhe {kÞkLkku Mktøk fÞkuo Au. íku{kt {kÞkLkku fkuR Ëku»k
LkÚke, fkhý fu Ãkh{kí{k íkhVÚke þwØ {kÞk Mk]rüLkk SðkuLke Mkuðk Mkøkðz
{kxu Q¼e ÚkÞu÷e Au. Ãký íkuLkku Mktøk fhðkÚke, íkuLke fÂÕÃkík MkwtËhíkk Mk{sðkÚke
{nk{kurnLke ÷køke økR Au. íkuÚke ykÃkýwt rLks¼kLk ¼q÷e sðkÚke ykMkÂõík
YÃku çktÄLk ykÃkýu nkÚku fheLku Mðefkhe ÷eÄwt Au. íku{ktÚke AqxðkLkwt {Lk Úkíkwt
LkÚke. ßÞkhu f{uo fheLku LkkLkkt {kuxkt fü Ãkzu Au íÞkhu ÚkkfeLku Mktík MknðkMk
fheyu Aeyu íÞkhu Ãkh{ ¿kkLke Mktíkku ßÞkhu Mk{òðu Au íÞkhu Úkkuzku ûkrýf
ðihkøk ÷køkðkÚke Mk{òÞ Au Ãký ¾Y. Ãký ‘nwt’ yLku ‘{khk’Lkk ËkðkLke
ykMkÂõík {xíke LkÚke. íku{kt sz ÃkËkÚkkuoLke ykMkÂõík {LkLku sz çkLkkðu Au.
ßÞkhu [iíkLk Sðku, Mkøkkt-MktçktÄe yLku r{ºk Ãkrhðkh ðøkuhu ÃkhLke ykMkÂõík
{kurnLke ÃkuËk fhu Au. íku{ktÚke Aqxðk {kxu ½ýk sL{kuÚke Mkk[ku ÄkŠ{f ÃkwÁ»kkÚko
fhíkkt fhíkkt fkuR ÃkqÛÞþk¤e ykí{kyku Ãkh{ MktíkkuLkwt þhý MðefkhðkÚke yk
{nkLk fÃkhk ¼ðMkkh{ktÚke Aqxe òÞ Au. íkuðk MktMkkh{ktÚke {wõík ÚkÞu÷k yLku
{wõík ÚkðkLke Þkºkk{kt hnu÷k fux÷kf Ãkh{ ÃkwÁ»kkÚkeo ykí{kykuLkk ÄkŠ{f
yLku MkkÂíðf «Mktøkku ÷¾ðkLke {Lku Q{eo òøkðkÚke “Mð¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk
MknkÞfku” Lkk{Lkwt yk ÷¾ký ÷¾kÞwt Au. íku{kt ykðíke ðkíkkoyku ÄkŠ{fku,
rþrûkíkku yLku MkkrníÞLkk ðkt[Lk{kt hMk ÄhkðLkkhk ½ýk ykí{kyku òýíkk
íkku nþu. íku «Mktøkku MkíkÄ{o yux÷u ÃkkuíkkLkk ykí{kLke ¾kus yu s MkíkLke ¾kus
127
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Au. íkuLkk ¾kuS ykí{Þkºkeyku òu {LkLkÃkqðof ðkt[Lk fhþu íkku sYh yk
ðk[Lk{ktÚke ÄkŠ{f «uhýk {u¤ðþu yLku WíMkkn, Ãkh{ ðihkøÞ yLku ÄkŠ{f
MkknMk ðøkuhu søkkzðk{kt íku{Lku MknkÞíkk {¤þu.
nwt Ãkkuíku Ãký íkuðku þkuÄf s Awt. {Lku yk «fhý{kt ònuh fhu÷kt
WËknhýku yLku ðkíkkoykuyu {khe ÄkŠ{f Þkºkk{kt Mkkhe «uhýk ykÃke Au. íkuÚke
íkuðe «uhýk çkeò ÄkŠ{f ÞkºkeykuLku Ãký {¤u yLku íkkS hnu íkuðk nuíkwÚke
{khk yk ÃkwMíkf{kt yk ÷¾ký W{uhðkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au.
ykðwt Ä{o òøkhý Mkk[k Ãkh{¿kkLke MktíkkuLkk MkíkMktøk yLku MkËTøkwYLkk
þhý rðLkk «kó Úkíkwt s LkÚke, íkuÚke íkuðk Mkk[k MktíkkuLku Ãkh¾ðk yu s {kuxwt
ÃkwÛÞ Au, fkhý fu ËwrLkÞk{kt «Ãkt[e, yÄqrhÞk fu fk[k ðuþÄkheyku yòÛÞk
¼ku¤k MkkÄfkuLku ¿kkLk-¼ÂõíkLke MkkÄLkkLkk Lkk{u VMkkðu Au. ð¤e, VMkkÔÞk
ÃkAe MknðkMk{kt ykðLkkhkykuLku yuðe heíku çkktÄu Au fu, økwY yu ÄkŠ{f çkkÃk Au
su{ ËhufLkku çkkÃk yuf nkuÞ íku{ økwY Ãký yuf s nkuðku òuRyu. íkuÚke yufðkh
økwYÃkËuþ ÷eÄk ÃkAe økwYLkwt Ãkkºk çkË÷eLku çkeò økwYLkk þhýu sðkÞ Lknª íkuðwt
XMkkððkÚke rçk[khk ¼ku¤k yòý MkkÄfku ykðe ðkíkku Mkk[e {kLkeLku íku{Lkk
VtËk{ktÚke Aqxe þfíkk LkÚke. ßÞkhu Mkk[k-Ãkwhk-¿kkLke Mktíkku fkuRLku Þ ykðk
¾kuxk çktÄLk{kt Lkk¾íkk LkÚke. Ãkh{ f]Ãkk¤wt ykuþku íkku íku{Lkk «ð[Lkku{kt fnu Au
fu, “¾wË ykÃkýLku ftR Ãký yLkw¼ð Lk ÚkkÞ, íÞkt MkwÄe fkuRLkk fnuðkÚke fu
ðkt[LkÚke {kLke ÷Ryu íkku íku y¿kkLkíkk ¼hu÷e ytÄ©Øk fnuðkÞ ! íkuLkkÚke
ftR Ãkrhýk{ ykðe þfu Lknª.” su{ ykÃkýLku þheh{kt ftR rçk{khe ykðe
nkuÞ íÞkhu yuf zkuõxhÚke ykhk{ ÚkÞku Lkk nkuÞ íkku çkeò zkuõxh ÃkkMku sðk{kt
fkuR çktÄLk nkuíkwt LkÚke íku{ yk ¼ðhkuøk {xkzðkLkwt ßÞkt MkwÄe ykÃkýLku Mk{kÄkLk
Lkk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe øk{u íkux÷k økwY fheyu íkku Ãký ÃkkÃk fu yÄ{o Úkíkku LkÚke.
MkkÚku MkkÚku yu Ãký ÞkË hk¾ðk suðwt Au fu, Mktík MknðkMkeLke RåAk
ÃkkuíkkLke fkuR {kÞk «króLke nkuÞ, su{ fu, fkuRLku þhehLke Ãkezk {xkzðkLke
{køkýe nkuÞ, fkuRLku Ãkwºk «króLke RåAk nkuÞ, fkuRLku ¼kiríkf ÄLkËku÷ík
128
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
{u¤ððkLke RåAk nkuÞ, ykðe ½ýe çkÄe {kÞkLke ík]»ýkykuLke «kró fhðkLke
nkuÞ íkku íkuðe fk{Lkkyku Ãkqhe fhðk Mkk[k Mktíkku çktÄkíkk LkÚke. íkuðe RåAkyku
÷RLku Mkk[k Mktíkku ÃkkMku sðwt òuRyu Lknª. íku íkku ÷ku¼e, ÷k÷[w, çkLkkðxe
çkkLkkÄkhe Äqíkkhkyku íku{Lke ÃkkMku ykðLkkhkykuLku íku{Lke fk{Lkkyku Ãkwhe
fhðkLke ÷k÷[ku ykÃkeLku çkktÄe hk¾u Au. ð¤e, rþ¾u÷k -Mkkt¼¤u÷k þçËkuLkk
¿kkLkeyku, fkuR fkuR ð¾ík Mkk[k ¿kkLkeyku fhíkkt Ãký, íku{Lke hrMkf
÷ku¼kðLkkhe ¼k»kkLkk fkhýu «¼kðþk¤e ÷køku Au. ð¤e, íku ÃkkuíkkLkk
MknðkMk{kt ykðLkkhktLku suðwt øk{u íkuðwt ðíkoLk fhíkk nkuÞ Au, Lku íkuÚke MktMkkhe
yntfkhe SðkuLku ykðk yÄwrhÞk økwYyku fu ¿kkLkeyku ðÄkhu øk{u Au.
ßÞkhu Mkk[k MktíkkuLku ftRÃký {kÞkLke MÃk]nk nkuíke LkÚke. íku{Lku Ãkkuíku
{LkkðkLke fu ÃkqòðkLke fu «¼kð Ëu¾kzðkLke Ãký RåAk nkuíke LkÚke. íku{Lkwt
{Lk s {he økÞu÷wt nkuðkÚke yuðe fkuR {kÞk òøkíke s LkÚke. íkuyku íkku þhýu
ykðLkkhLkwt nt{uþkt sÕËe fÕÞký ÚkkÞ íkuðk rLk»fk{e WÃkkÞku çkíkkðu Au. fkuR
fkuR ð¾ík íkku rþ»ÞkuLkk fÕÞký yÚkuo WÃkh WÃkhÚke ½ýk Wøkú Ãký çkLke òÞ
Au. rþ»ÞkuLke ½ýe fMkkuxeyku Ãký fhu Au. ßÞkhu rË÷Lke ytËhíkku «u{ÃkqðofLke
fÕÞký ¼kðLkk ¼hu÷e nkuÞ Au. su Mkk[k Ä{oLke ík]»kkðk¤k rþ»Þku Ãkh{ f]Ãkk¤w
økwYykuLke ykðe fMkkuxeyku{ktÚke ÃkMkkh ÚkkÞ Au, íkuðkykuLku ÃkkuíkkLke MkkÄLkkLkk
V¤ MðYÃku, sÕËe Ãkh{ ÃkË «kó ÚkkÞ Au.
nðu, AuÕ÷u ÃkkuíkkLkk rLksMðYÃkLke yku¤¾ fhðkLke s RåAk nkuÞ
íkuykuyu Ãkk¾tze økwYykuLku yku¤¾eLku íku{LkkÚke çk[ðwt òuRyu. su ðõíkk Ä{oæÞkLk
rMkðkÞ yuf÷k þçËkuLke s ðkíkku fhíkk nkuÞ, íkuyku øk{u íkuðe hku[f ðkýe
Mkt¼¤kðíkk nkuÞ Aíkkt íku {kLkðk suðe nkuíke LkÚke, fkhý fu æÞkLk MkkÄLkk
rMkðkÞ yks MkwÄe fkuRLkku ykí{k òøÞku LkÚke. fkuR fhkuzku{kt, fkuR sLkf hkò
suðk yøkkWLkk sL{kuLke f{kýe fheLku AuÕ÷ku {Lkw»Þ yðíkkh ÃkkBÞk nkuÞ íkuðk
fkuR ðeh÷kyku yÃkðkËYÃku økýkÞ Lku íkuÚke sLkf Ëun Aíkkt rðËun Ëþk ÃkkBÞk
íkuðku Ä{oøkútÚkku{kt WÕ÷u¾ Au. Aíkkt WÃkrLk»kËLke MkËTøkwYLkk {w¾uÚke Mkkt¼¤u÷e yuf
129
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
ðkíkko yuðe Au fu yuf økkøkeo Lkk{Lke {Mík †e þhehÄkhe MktíkLke ÄkŠ{f Ãkheûkk{kt
sLkf LkkÃkkMk ÚkÞk níkk. íku ðkík Ãkwhðkh fhu Au fu rþ¾u÷wt-Mkkt¼¤u÷wt ¿kkLk íku ¿kkLk
s LkÚke. Ä{o MkkÄLkk fhíkkt fhíkkt su çkúñ¿kkLk òøku íku s rLks yLkw¼ðLkwt íkhý-
íkkhý ¿kkLk fnuðkÞ. íkuðk ¿kkLk Lku Ãkk{ðk yk Mð¼kLkíkkLke ÞkºkkLkkt MknkÞfkuYÃku
{Lku MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke fÁýkÚke «uhýk ÚkðkÚke yk «fhýLke h[Lkk ÚkR Au.
íku ÄkŠ{fkuLku øk{þu s íkuðe {Lku yr¼÷k»kk Au.
MknkÞf Mkwºk - 1 : su Mk{Ãkoý fhu íku Mkík Mð¼kðLku Ãkkðu !
Ãkh{ Mktík fçkeh MkknuçkLkk SðLk yhMkk{kt ÃktòçkLkk yuf çkkUËwøkZ
Lkk{Lkk Lkøkh{kt Ä{oËkMk fheLku yuf ¾qçk s ÄLkkZâ ÃkwÁ»k ÚkR økÞk. íku ð¾íku
fnuðkÞ Au fu, ½ýe s MkkU½ðkheLkk Mk{Þ{kt AÃÃkLk fhkuz YrÃkÞk su{Lke ÃkkMku
nkuÞ íku{Lkk rLkðkMkMÚkkLku hkus ¼qtøk¤ ðkøkíke. yk Ä{oËkMk ykðk ©e{tík ÃkwÁ»k
níkk. ÄLkðkLk nkuÞ Ãký xqft k rË÷Lkk nkuÞ, íkuðk {kýMkku{kt {kuxu ¼køku ¼Âõík¼kð
nkuíkku LkÚke. Ãkhtíkw Ãkqðo sL{kuLkk ÃkqÛÞ Mkt[ÞÚke yk Ä{oËkMk ÃkhtÃkhkÚke [kÕÞk
ykðíkk rhðks «{kýu ¾qçk s «u{Úke Mkøkwý ¼Âõík fhíkk níkk, fkhý fu íku{Lku
Mkk[k ykí{¿kkLke økwÁ {¤u÷k Lk níkk Ãký ¼Âõík {kxu ðihkøÞ ÃkqhuÃkqhku W{tøk
¼hu÷ku níkku. íkuÚke íÞkøke ¼kðLkk Ãký ÓËÞ{kt ðMku÷e níke.
yuf ð¾ík íkuyku yuf Mkøkúk{{kt yLkuf «fkhLkk ËuðeËuðíkkykuLke
ÃkÚÚkhLke yLku ÄkíkwykuLke {qŠíkyku ¼heLku Þkºkk{kt Vhíkk Vhíkk yÞkuæÞk
Lkøkhe{kt MkhÞw LkËe{kt swËe swËe {wŠíkykuLku «kÚkoLkk fhíkk fhíkk MLkkLk fhkðíkk
níkk, íku ð¾íku fkþe{kt ðMku÷k Ãkh{ Mktík fçkeh MkknuçkLku yk ÃkwÁ»kLkk «u{
yLku ðihkøÞLke òý ÚkR íÞkhu íku{Lku ÷køÞwt fu, yk Ãkkºk ½ýwt s Ãkrðºk Au,
Ãkhtíkw MkíÞçkkuÄLke rËþk Mkq[Lk ðøkh ßÞkt íÞkt yxðkR hnu÷ Au, íkuÚke
Ãkh{fÁýkðþ ÚkR Ä{oËkMkLke Mkk{u «økx ÚkÞk yLku MkíkMktøk þY fÞkuo.
fçkeh Mkknuçku MkíkMktøkLke þYykík fhe fÌkwt fu Ä{oËkMk yk Mkøkúk{{kt
yk çkÄw þwt ¼hu÷wt Au yLku þk {kxu ? Ä{oËkMk Ãkh{ Mktík fçkeh MkknuçkLkkt
ykur[íkkt ËþoLk Ãkk{e ykùÞo{kt Ãkze økÞk fkhý fu íku{Lkkt ËþoLkÚke s Ãkh{
130
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
þktríkLke Í÷f {¤e. ykðe Í÷fLkku yLkw¼ð Ãknu÷kt fËe ÚkÞku Lk níkku, íkuÚke
ykLktË rð¼kuh çkLke W¥kh ykÃÞku fu, “nwt Þkºkkyu LkeféÞku Awt íkuÚke Mkøkúk{{kt
çkÄk ¼økðkLk yLku Ëuðe ËuðíkkykuLke sqËe swËe {qŠíkyku ¼hu÷e Au. íku{Lke
Mkuðk yÚkuo MLkkLk fhkðwt Awt.”
ykðk þçËku Mkkt¼¤eLku fçkeh Mkknuçk fÁýk Äkhý fheLku çkkuÕÞk fu,
“Ä{oËkMk, yk Mkøkúk{{kt ík{khk çkÄk ¼økðkLkkuLku çkuMkkze ík{u íku{Lku Vuhðku
Aku íÞkhu Vhu Au íkku íku ¼økðkLkkuLkk ík{u ¼økðkLk fu íku ík{khk ¼økðkLk! íÞkhu
ík{Lku su Vuhðu Au, íku fkuý Au ? íkuLku òýku Aku ? ð¤e ík{khk ¼økðkLkkuLku ík{u
MLkkLk fhkðku Aku íÞkhu íku þwØ ÚkkÞ Au. íku ík{khk {LkLku þe heíku þwØ fhe þfþu
? yLku {Lk þwØ ÚkR LkkçkqË ÚkÞk rðLkk yk {kÞkLkku ¼ðMkkøkh íkhe þfþku
¾hk ?”
ykðkt Ãkh{ ¿kkLkÚke ¼hÃkwh ð[Lkku Ä{oËkMkLku yks MkwÄe ©ðý fhðk
{¤u÷kt Lk níkkt, íkuÚke íku rð[kh {øLk çkLke fnuðk ÷køÞk fu, “nwt Ãkqhk «u{Úke
íku{Lke Mkuðk fÁt Awt íkku {Lku fu{ Lknª íkkhe þfu ?” sqLkk Ä{oLke ÃkhtÃkhkøkíkÚke
[k÷e ykðu÷e ytÄ{kLÞíkkÚke íku{ýu ykðku W¥kh ykÃÞku.
fçkeh Mkknuçku ykðe ytÄ©Øk ¼hu÷k W¥kh{ktÚke «{ký {køÞtw fu,
“Ä{oËkMk, ík{u ík{khk yk çkÄk ¼økðkLkkuLku yuf ÃkAe yuf ík{khu sux÷e
«kÚkoLkk fhðe nkuÞ íkux÷e fheLku yuf ÃkAe yuf yk MkhÞw LkËeLkk s¤{kt {qfku.
ÃkAe íku{ktÚke fkuR yuf Ãký ¼økðkLk s¤ WÃkh íkhu÷k ík{u òuþku íkku ík{Lku íku
¼økðkLk sYh íkkhþu yLku òu zqçke òÞ íkku òýòu fu ík{u Ãký ykðe ¼Âõík{kt
hkufkR hnuþku íkku sYh ¼ðMkkøkh{kt zqçke sþku. íku íkuLkwt [ku¬Mk «{ký Mk{S
÷uþku. Ä{oËkMk, «{ký rðLkk Ëu¾kËu¾e yLku Mkkt¼¤u÷e ðkíkku Mkk[e {kLkðe íku
y¿kkLkíkk ¼hu÷e ytÄ©Øk fnuðkÞ!”
Ä{oËkMkLku fçkeh MkknuçkLkkt ykðkt fku{¤, MkíÞ yLku «u{ ¼hÃkqh
ð[Lkku Mkkt¼¤ðkÚke ykLktË ÚkÞku yLku ÃkAe íku{Lkk ð[LkLkwt Ãkk÷Lk fhðk yuf
ÃkAe yuf yu{ çkÄe s {qŠíkykuLku «u{Úke «kÚkoLkkÃkqðof MLkkLk fhkðeLku s¤{kt
{qfe, Ãký sz ÃkËkÚkoLke çkLku÷e {qŠíkyku þe heíku íkhe þfu ? íkuÚke rË÷økeh ÚkR
131
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
fçkeh MkknuçkLku «&™ fÞkuo fu, “ykLkkÚke çkeò fkuR Mkk[k ¼økðkLk Au ? íku
fuðe heíku «kó ÚkkÞ ?” yk «&™ Mkkt¼¤íkkt s fçkeh Mkknuçk íku{Lke økhs
(ykíkwhíkk)Lke Mkk[e Ãkheûkk fhðk yufË{ yË~Þ ÚkR økÞk.
ykðku [{ífkh òuR ÄLke Ä{oËkMk rLkhkþ ÚkR økÞk. MkkÚku MkkÚku
íku{Lkk{kt yk ÃkwÁ»kLkkt ykðkt fku{¤ yLku Ãkh{ ¿kkLkÚke ¼hu÷kt ð[Lkku ©ðý
fhíkkt Mkk[e ©Øk«økx ÚkR yLku ÷køÞwt fu, “yk MktíkÃkwÁ»k {Lku Mkk[k
¼økðkLkLkkt ËþoLk fhkðe þfu íkuðk íkusMðe yLku «¼kðþk¤e ÷køÞk. Ãký íku
yá~Þ ÚkR økÞk nðu Vhe {Lku õÞkt {¤þu ?” yuðk rð[khkuÚke rLkhkþ ÚkRLku
{qŠíkykuÚke ¾k÷e ÚkÞu÷ku Mkøkúk{ ÷RLku ÃkkuíkkLkk Qíkkhu økÞk. ¼kusLkLkku Mk{Þ
Ãký ÚkÞku níkku Ãký fçkeh MkknuçkLku þkuÄðkLke ®[íkk{kt ¼q¾Lke yMkh sýkR
Lknª. yux÷u [q÷k Ãkh r¾[ze {qfeLku íku [zâk ÃkAe fçkeh MkknuçkLku þkuÄðk
Lkøkh{kt Lkef¤e Ãkzâk yLku yk¾e yÞkuæÞk Lkøkhe{kt íkÃkkMk fhe Ãký Vhe íku
ÃkwÁ»kLkkt ËþoLk ÚkÞkt Lknª íkuÚke rLkhkþ ÚkRLku ÃkkAk ÃkkuíkkLkk Qíkkhu ykðe
økÞk. Úkkuzeðkh rð©k{ fhðk çkuXk, íÞkt íkku fçkeh Mkknuçk ÃkkuíkkLkku {q¤ðuþ
çkË÷eLku yuf MkkÄw stËkLkku ðuþ Äkhý fheLku Ä{oËkMkLke Mkk{u ykðeLku ËþoLk
ËeÄkt. ÄLke Ä{oËkMk yk MkkÄwLkkt ËþoLk fheLku ½ýk ¾wþ ÚkÞk yLku fçkeh
MkknuçkLke þkuÄ {kxu ÃkqAÃkhA fhe.
MkkÄw stËkLkk ðuþ{kt fçkeh Mkknuçku yòÛÞk çkLkeLku Lkk Ãkkze, íÞkhu
Ä{oËkMkLkk {Lk{kt Úkkuzku MktËun ÚkÞku fu, fçkeh MkknuçkLkku yðks yLku ð[Lkku
yk MkkÄwLkk suðkt s níkkt. fËk[ íku s yk MkkÄwLkk ðuþ{kt ykðu÷k Lkk nkuÞ !
Ãký íku þtfkLke MÃküíkk fhðkLkwt {w÷íkðe hk¾eLku MkkÄwLku Lk{úíkkÃkqðof fnuðk
÷køÞk fu, nwt fçkeh MkknuçkLku þkuÄðk yk¾wt Lkøkh þkuÄe ðéÞku Awt. Ãký Ãk¥kku
{éÞku LkÚke yux÷u nðu {khu ¼kusLk fhðkLke RåAk Au. ykÃk Ãký {khe MkkÚku
¼kusLk fhðk çkuMkku íkku {Lku ½ýku s ykLktË Úkþu.
MkkÄw stËkLkk ðuþ{kt fçkeh Mkknuçk çkkuÕÞk fu “Ãknu÷kt ík{khk ¼kusLkLke
íkÃkkMk íkku fhku. ík{u Ãkfkðu÷e r¾[ze{kt ½ýe s fezeyku [ze Au. íkuðwt yÃkrðºk
¼kusLk {Lku s{kzðkLke ík{khe {hS Au. Ãký nwt íku s{ðkLkku LkÚke.”
132
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
MkkÄwLkk fnuðkÚke Ä{oËkMk r¾[ze íkÃkkMkðk økÞk íkku Mkk[u s ½ýe
fezeyku r¾[ze{kt yLku çknkh Q¼hkR økÞu÷e òuR íkku, rð[kh ykÔÞku fu
r¾[ze{kt fezeyku [Ze Au, íku MkkÄwLku rðLkk íkÃkkMku íkuLke fuðe heíku ¾çkh Ãkze
økR? íkuÚke ykùÞo MkkÚku rLkhkþk Ãkk{e Y{Lke çknkh MkkÄwLku {¤ðk LkeféÞk
íkku MkkÄw íkku yá~Þ ÚkR økÞu÷k níkk. yk òuR íku ½ýk s rLkhkþ ÚkÞk yLku
{Lk{kt Lk¬e ÚkR økÞwt fu, MkkÄwLkk ðuþ{kt {Lku LkËe rfLkkhu {éÞk níkk íku ÃkwÁ»k
s ykðu÷k nkuðk òuRyu. MkkÚku MkkÚku yuðku rð[kh ykÔÞku fu, òýe òuRLku yk
Mktík {nkhks yá~Þ ÚkR òÞ Au, íkku nðu þkuÄðk síkkt szþu Lknª. íkuÚke Vhe
¼kusLk çkLkkðeLku þhehLku s{kzâwt. íÞkhÃkAe çkÄe Þkºkk çktÄ fheLku ÃkkuíkkLkk
ðíkLk sðk LkeféÞk.
ðíkLk{kt økÞk ÃkAe rð[kh ykÔÞku fu, yk ÃkwÁ»k þkuÄðkÚke {¤u íku{
÷køkíkwt LkÚke, íkuÚke ¼khíkLkk ík{k{ MktíkMkkÄw yLku MktLÞkMkeykuLku íkuzkðe yuf
Mktík-{u¤kðzkLkwt ykÞkusLk fÞwO yLku yr¼÷k»kk hk¾e fu, yk {u¤kðzk{kt íku
sYh ykðþu yLku {khe þw¼ {Lkkufk{Lkk Ãkwhe Úkþu. Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkkt Mktík
{u¤kðzku Ãký Ãkqhku ÚkÞku. ykðu÷k Mkðo Mktík, MkkÄwyku yLku MktLÞkMkeykuLkku Ãkrh[Þ
ÃkqAe MkðoLke y÷øk y÷øk ÞkuøÞíkk «{kýu ËkLk-Ërûkýk Ãký yÃkoý fÞkO,
Aíkkt fçkeh Mkknuçk ykðu÷k sýkÞk Lknª. íkuÚke rLkhkþ ÚkRLku {¤ðkLke íkeðú
ykíkwhíkk MkkÚku rËðMkku ÃkMkkh fhðk ÷køÞk. MkkÚku MkkÚku íkÃkkMk fhðkLkku ÃkwÁ»kkÚko
Ãký [k÷w hkÏÞku.
íÞkhÃkAe yuf rËðMk Ä{oËkMk Vhíkk Vhíkk fkþe{kt fçkeh MkknuçkLke
ÍqtÃkze LkSf ykðe [zâk íkku fçkeh MkknuçkLku Úkkuzkf rs¿kkMkw MkkÄwyku yLku
rþ»Þku MkkÚku MkíkMktøk ðkíkko÷kÃk fhíkk òuÞk. íÞkhu «Úk{ ð¾ík òuÞk níkk
íkuLkkÚke swËk s ðuþ{kt òuÞk. Ãkhtíkw ð[Lkku yLku yðks íkÚkk çkku÷ðkLke heík¼kík
yk Ãknu÷kt çku ð¾ík su MkkÄw {éÞk níkk íku{Lkk suðe s ÷køke. íÞkhu íkku
Ä{oËkMkLku sYh rLkùÞ ÚkÞku fu, su {Lku «Úk{ {éÞk níkk íku s yk ÃkwÁ»k Au.
Ãký ðkhtðkh ðuþ çkË÷u÷ Au, yu{ Mk{S Ëkuzíkk sRLku fçkeh MkknuçkLkk çktLku
[hý Ãkfze ÷eÄkt.
133
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
ykðe ykrÄLkíkk nkuðk Aíkkt fçkeh Mkknuçk çkkuÕÞk fu, “yhu, Ä{oËkMk
ík{u íkku ½ýk ÄLkðkLk yLku þuXeÞk ÃkwÁ»k Aku yLku nwt íkku yuf økheçk {wMk÷{kLk
Ãkªòhku Awt. Ëqh hnku, ík{u þknwfkh Aku íkuÚke {Lku yzfðkÚke y¼zkþku!”
ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤íkkt Ä{oËkMk yrík Lk{úíkkÚke çkkuÕÞk fu, “{nkhks,
yíÞkh MkwÄe{kt ykÃk©e ðkhtðkh AqÃkkR økÞk, Ãký nðu ykÃkLku yku¤¾e
økÞku Awt. {Lku Mkk[k ¼økðkLk Ëu¾kzðk nk Ãkkzku íkku s ykÃkLkkt [hý Akuzeþ.
{khk Ãkh f]Ãkk fhku. ykÃkLku þkuÄðk fux÷e çkÄe {nuLkík fhe. Auðxu Mktík {u¤kðzku
Ãký fÞkuo Aíkkt ykÃkLkkt ËþoLk Lkk ÚkÞkt, Ãký yksu íkku MknsíkkÚke ykÃk {Lku
{¤e økÞk Aku, íkuÚke fçkq÷ Úkkyku fu ykÃk {Lku Mkk[k ¼økðkLkLkkt ËþoLk
fhkðþku!”
Ä{oËkMkLke ykx÷e çkÄe Lk{úíkk nkuðk Aíkkt Mktík Mkçkeh Mkknuçku yuðkt
ð[LkkuLkku Wå[kh fÞkuo fu, “Ä{oËkMk ík{khe RåAk sYh Ãkwhe Úkþu Ãkhtíkw økwYçkkuÄ
÷eÄk Ãknu÷kt nwt {køkwt íku økwYËrûkýk {khu òuRyu Au.” ÄLke Ä{oËkMku nk Ãkkze,
yux÷u f]Ãkk¤w fçkeh Mkknuçk çkkuÕÞk fu “MkíÞçkkuÄLkk yLkw¼ð ykøk¤ ¼kiríkf
ÄLk øk{u íkux÷wt nkuÞ íkku Ãký yuf fkuzeLke ®f{íkLkwt Ãký Lk økýkÞ, fkhý fu
þhehÚke ykí{k Aqxku ÃkzíkktLke MkkÚku {kYt {kYt fhu÷wt Mk½¤wt r{ÚÞk çkLke òÞ Au.
íkuÚke íku ykÃkýwt fnuðkÞ Lknª. ßÞkhu Ãkh{ MkíÞLkku yufðkh yLkw¼ð ÚkÞk ÃkAe
íku ykÃkýLku y{hÃkË ykÃku Au. {kÞkLkkt fkuR ykðhýku íkuLku Lkzíkkt LkÚke. ð¤e
rLks MðYÃkLku yufðkh ÃkkBÞk ÃkAe Vheðkh sL{-{hý{kt ykðsk fhðe Ãkzíke
LkÚke. ykðe Ãkh{Ëþk Ãkk{u÷kLkk MknðkMk{kt fkuR økhsðkLk çkLke ykðe òÞ
íkku íku Ãký íkuLkk ÃkwÁ»kkÚko «{kýu íkuLke ÞkºkkLkwt V¤ Ãkk{e þfu Au yLku yk ÃkwÁ»kkÚkoLkk
fhíkkt ¼ÂõíkLkk Lkk{u çkeS ºkeS WÃkkMkLkk fhLkkh MkíÞ ðMíkwLku Lk Ãkk{íkkt íkuLkwt
ykðkøk{Lk [k÷wt s hnu Au. íkuÚke fkuR {nk ÃkqÛÞþk¤eLku yk Ãkh{ÃkËLkku {køko
øk{u Au, íkuLke ®f{ík Ãkuxu nwt ík{khe ÃkkMku {køkwt Awt fu, nwt fkþeÚke çkkUËwøkZ ík{khk
rLkðkMkMÚkkLku Ãkøku [k÷eLku ykððk {køkwt Awt. ßÞkhu ykðwt íÞkhu {khk hMíkk Ãkh
ík{khu [kËhku ÃkÚkhkðeLku íkuLkk Ãkh ík{khe ÃkkMku su ÄLk Au íku ÃkÚkhkðe Ëuðwt Ãkzþu.
134
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
nwt íku ÄLk Ãkh [k÷eLku ßÞkhu [kËh{ktÚke çknkh Lkef¤e òô íÞkhu íku{kt ÃkkÚkhu÷wt
Mk½¤wt ÄLk ík{khu MkkÄw, Mktík, MktLÞkMkeyku yLku økheçkkuLku ðnU[e Ëuðwt Ãkzþu íku ÄLk
{khu ÃkkuíkkLku òuRíkwt LkÚke. ykðku ¢{ XuX ík{khk rLkðkMkMÚkkLku ÃknkU[wt íÞkt MkwÄe
fhðku Ãkzþu. íÞkhÃkAe nwt ík{Lku Ãkh{ çkkuÄ fheþ. íku ©ðý fÞko ÃkAe nt{uþÃkýu
MkíkMktøk{kt hMk ÷uíkk hnuðwt Ãkzþu yLku {khk çkíkkÔÞk «{kýu æÞkLk yÇÞkMk,
Mkuðk ðøkuhu{kt hMkçkMk hnuðwt Ãkzþu.”
Ä{oËkMkLku ykðkt ð[Lkku ©ðý fhíkkt íku{Lkk yÃkkh ÄLk íÞkøkLke
{køkýe Mkkt¼¤íkk shkÞu Mktfku[ ÚkÞku Lknª. Ãký WÃkhÚke ½ýku s ykLktË ÚkÞku
yLku ½ýe hkS¾wþeÚke fçkq÷ Ãký ÚkÞk. ÃkAe íku «{kýu íku{ýu {kuxk ykLktË
WÕ÷kMk MkkÚku WíMkð fheLku Ãkh{ Mktík fçkehLke ÃkkuíkkLkk îkhu ÃkÄhk{ýe fhkðe
ËeÄe. Ä{oËkMkLke ykðe íkk÷kðu÷e ¼hu÷e ¼Âõík òuR fçkeh Mkknuçk ½ýk s
¾qþ ÚkÞk ÃkAe ÃkkuíkkLkku s Ãkh{ ykí{k Mk{S MkíÞçkkuÄ Mk{òÔÞku yLku
Ãkh{ rþ»ÞLke Ëeûkk ykÃke. íÞkhÃkAe Ä{oËkMkLkwt rË÷YÃke Ãkkºk ½ýwt s Ãkrðºk
yLku WËkh nkuðkÚke Úkkuzk s Mk{ÞLkk ÃkwÁ»kkÚko ðzu Ãkh{ÃkËLke «kró ÚkR.
ÃkAe økwY rþ»Þ{kt ftR ¼uË hÌkku Lknª.
MktMkkhLkk íkkÃkku{ktÚke Aqxfkhku {u¤ððk ÃkkuíkkLkk rLks MðYÃkLku
Ãkk{ðkLke RåAk ÄhkðLkkh Ä{oËkMkLke su{ suLkwt {Lk sux÷wt ðnu÷wt rLkhkþõík
ÚkkÞ íkux÷wt ðnu÷wt Ãkrhýk{ ykðu Au. suLke ykMkÂõík {kÞk{ktÚke Äehu Äehu Aqxu
íkuLkku Ãký {kuûk íkku ÚkkÞ Ãkhtíkw íkuLkwt Ãkrhýk{ ykðíkkt ðkh ÷køku. su{ økeíkkLkk
Aêk yæÞkÞ{kt yswoLkLkk ÃkqAðkÚke ¼økðkLk ©e f]»ýu Mk{òÔÞwt Au fu, “nu
yswoLk, {khku ¼õík fËe yÄkuøkrík{kt síkku LkÚke suLke suðe yLku sux÷e ykfktûkk
yLku ÃkwÁ»kkÚko íku «{kýu íkuLku ðnu÷e fu {kuze Ãkh{ÃkËLke «kró ÚkkÞ Au.” ÄLke
Ä{oËkMk Ãknu÷kt ¼kiríkf ÄLkËku÷íkLkk ÄLkðkLk níkk Ãký ßÞkhu íku Mk½¤wt ÄLk
MkËTøkwY Ãkh{kí{kLku yntfkh hrník ÚkRLku Mk{Ãkoý fÞwO íÞkhu íku{Lkwt ÃkwÛÞ ÃkwhuÃkwÁt
òøkúík ÚkÞwt yLku íÞkhu Ãkh{ f]Ãkk¤w MkËTøkwYLke fÁýkÚke rËÔÞÄLkLkk ÄLkÃkrík
çkLke økÞk. su ÄLk{kt fËe ¾qxðkÃkýwt ykðu s Lknª. ykðwt ÄLk {éÞk ÃkAe
135
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
íku{ýu ykí{¿kkLkLkkt økwÁ¼Âõík¼kð «ËŠþík fhíkkt ¼sLkkuLke h[Lkk fhu÷e
Au yLku y{h ÃkËðe «kó fhe Au.
MknkÞf Mkwºk - 2 : su MkËTøkwYLke Mkuðk fhu, íku ¼ð Mkkøkh Mknusu íkhu !
¼økðkLk økkiík{ çkwØLkk Mk{Þ{kt rçknkh «Ëuþ{kt yuf ©kðMíke Lkk{u
Lkøkh níkwt. íku Lkøkh{kt yuf ½ýk s ÄLkkZâ þuX hnuíkk níkk. íku ¼økðkLk
økkiík{ çkwØLkk MkíkMktøkÚke ½ýk s «¼krðík ÚkðkÚke íku{Lkk Ãkh{ ðihkøke rþ»Þ
çkLke økÞk níkk. íku ð¾íku ½ýk ÄLkðkLkkuLku ©uce íkhefu rðþu»ký ykÃkðk{kt
ykðíkwt níkwt. íku{Lkku ¼økðkLk çkwØ WÃkh ½ýku s økwY«u{ nkuðkÚke ÃkkuíkkLkk s
Lkøkh{kt íku ðÄw Mk{Þ ðMkðkx fheLku hnu, íkku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe íku{Lkku Ãkh{
MkíkMktøk ©ðý fhðkLkku yLkuhku ÷k¼ {¤e þfu, íku nuíkwÚke íku s Lkøkh{kt yuf
çkeò MktMkkhe ÄLkðkLk ÃkwÁ»k ÃkkMku yuf suíkðLk Lkk{u rðþk¤ søÞk LkøkhLke
çknkh LkSf{kt s níke, íku søÞk ¾heË fhðkLke çkwØLkk rþ»Þ çkLku÷k ÄLkðkLk
ÃkwÁ»ku {køkýe fhe. Ãký íku s{eLk {kr÷f ÄLkðkLk ÃkwÁ»k ½ýku s ÄLk÷ku¼e
níkku. íkuÚke íkuýu rð[kÞwO fu, yk çkwØ ¼økðkLkLkk rþ»ÞLke økwY¼Âõík yÚkkøk
Au, íkuÚke sux÷wt Lkkýwt {køkeþ íkux÷wt Mkh¤íkkÚke {¤e sþu.
íkuÚke íkuýu Mkk{e þhík {qfe fu, “ík{u sux÷e s{eLk{kt ík{khe ÃkkMkuLkk
hkufzk YrÃkÞk ÃkkÚkhe þfþku íkux÷e s{eLkLkk ík{u {kr÷f çkLke þfþku yLku íku
YrÃkÞkLkku {kr÷f nwt çkLkeþ.” ¼økðkLk çkwØLkk ©uce rþ»ÞLke økwY¼Âõík yLkuhe
Mk{Ãkoý ¼kðÚke ¼hu÷e nkuðkÚke s{eLkLkk {kr÷fLke þhík Mðefkhe yLku íku
çkÄe s rðþk¤ s{eLk Ãkh hkufzk YrÃkÞk ÃkÚkhkðeLku s{eLk ¾heËe ÷RLku
MkËTøkwY yLku íku{Lke MkkÚku hnuLkkhk íÞkøke r¼ûkwykuLku æÞkLk MkkÄLkk yLku
MkíkMktøkLke MkwtËh {kus {¤u íkuðe Mkøkðzíkk xqtf Mk{Þ{kt s çkLkkðzkðe ËeÄe.
ÃkAe ¼økðkLk çkwØ yLku r¼ûkwyku íku {X{kt ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe ðMkðkx fheLku
Ä{o MkkÄLkk fhðk ÷køÞk. MkíÞ Ä{oLke suLku Mkk[e ÷økLke ÷køku Au íkuðk Ãkh{
¼õíkku fkuR ¼kiríkf ÄLk Ëku÷ík ¾qxe sþu fu fkuR MktMkkhe yz[ý ykðþu íkuLke
shkÞu ®[íkk fhíkk LkÚke. íku{Lkku {kÞkLkku Ãkx MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke fÁýkÚke
136
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Mkns heíku íkqxe òÞ Au yLku íkuÚke çkúñLkku Mkkûkkífkh ÚkkÞ Au. ykðe ÷økLke
suLku ¼hÃkqh ÷køku íku s ykðkt Ãkrhýk{ Ãkk{e þfu Au. íku{kt MktMkkhe fu íÞkøkeLkku,
økheçk fu íkðtøkhLkku fkuR ¼uË nkuíkku LkÚke. fkuR fkuR «Mktøkku{kt íkku íÞkøkeyku
fhíkkt Ãký MktMkkh{kt hnuLkkhk MkkÄfku ðÄw Mkkhe heíku òøÞk Au, fkhý fu
íÞkøkeyku{kt íkku íÞkøkeÃkýkLkku yntfkh Ãký ykðe òÞ. ßÞkhu Lk{úíkkÃkqðof
ykrÄLk¼kðu Ä{o MkkÄLkk fhLkkh MktMkkhe ðnu÷k òøke þfu Au. íku{Lkk{kt ÄLkLkku,
fkuR nkuÆkLkku fu ¿kkLkLkku Ãký yntfkh hnuðk Ãkk{íkku LkÚke, íkuðk rLkhyntfkhe
Ä{o MkkÄfkuLku ½ýk s ÄLÞðkË ½xu Au!
MknkÞf Mkwºk - 3 : su MkíkMktøk hMk [k¾u, íkuLke ¼kiríkf ík]»ýk ¼køku !
yk yuf çkwØ Mk{Þfkr÷Lk «Mktøk Au, suLke MkíkMktøk{kt Mkk[e «eík
÷køke Au, íkuLkku ¼kiríkf hkøk fuðku {xe økÞku Au, íkuðe yøkkWLkk «Mktøkku suðe
s yk ðkíkko Au, íku {U Ãkh{ «u{ ©e{tík ykuþkuLke ‘òøkku ykih Syku’ ÃkwMíkf{ktÚke
ðkt[u÷e Au. íku Ä{o «ur{ykuLku òøkðk WÃkÞkuøke ÚkkÞ íkuðwt {Lku ÷køkðkÚke ynª
{khe ¼k»kk{kt sýkððk RåAk fÁt Awt. suýu {q¤ ðkíkko ðkt[e Lkk nkuÞ íkku yk
ðkíkko MktûkuÃk{kt ðkt[eLku Mkkh Mk{sðk {¤þu.
¼økðkLk çkwØLkk yøkúýe r¼ûkwyku{kt yuf ‘{nk fkíÞkÞLk’ Lkk{u
r¼ûkw níkk. yuf ‘fwrxfý þkuý’ Lkk{Lkku íku{Lkku rþ»Þ íku{Lkk {w¾Lkku MkíkMktøk
©ðý fheLku ÃkkuíkkLkk ½uh økÞku níkku. íkuLke {kíkkLku çkwØLkk MkíkMktøk Ãkh ½ýe s
«eík níke. íkuÚke íkuýeyu økk{Lke çknkh yuf rðþk¤ søkk{kt yk¾k økk{Lkk
½ýk ÄkŠ{fkuLku yk{tºký ykÃkeLku ÃkkuíkkLkk Ãkwºku Mkkt¼¤u÷ku MkíkMktøk íkuLkk s
{w¾Úke ©ðý fhðk yufXk fÞko níkk. íku Ãký íku Mk¼k{kt ½ýk s nuíkÃkqðof
W{tøk ÄheLku MkíkMktøk Mkkt¼¤e hne níke. íku økk{{kt íkuýe MkkiÚke ÄLkðkLk níke.
íkuýeLke ÃkkMku rnMkkçk ðøkhLkwt yÃkkh ÄLk níkwt.
íkuýe MkíkMktøk ©ðý fhe hne níke, íku s Mk{Þu íkuLke yuf ËkMke íkuLke
ÃkkMku ½ýe øk¼hkÞu÷e ÂMÚkrík{kt ykðeLku fnuðk ÷køke fu ‘yhu, þuXkýe çkk,
ykÃkLkk çktøk÷k{kt yuf ½ýk [kuhkuLke xku¤fe ½qMke økR Au. {sçkqík çktøk÷kLku
137
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Ãký çkkfkuhkt Ãkkze ËeÄkt Au. ík{u s÷Ëe [kuhkuLku ¼økkzðkLkku fu ÃkfzkððkLkku
WÃkkÞ fhkðku, Lknª íkku ½ýwt ÄLk{k÷ [kuhkR sþu.’
MkíÞÄ{o WÃkkrMkfk þuXkýeyu ykðk {kÞk øk¼hk{ý Þwõík þçËku
Mkkt¼¤eLku ËkMkeLku þktríkÃkqðof W¥kh ykÃÞku fu ‘ËkMke [kuhkuLku sux÷wt ÄLk [kuhðwt
nkuÞ íkux÷wt ¼÷u [kuhu. íkwt íkuLke ®[íkk Lk fh ! yLku {khk ¼kiríkf ÄLk fhíkkt Ãký
y{qÕÞ ÄLkYÃku MkíkMktøk Mkkt¼¤ðk{kt rðûkuÃk Lk fh. yLku íkwt Ãký þktík ÚkRLku
MkíkMktøk ©ðý fheLku «u{hMk søkkz !’ íku s ð¾íku íku [kuhkuLke xku¤feLkku
MkhËkh ËkMkeLke ÃkkA¤ ÃkkA¤ AqÃke heíku ykðu÷ku níkku. ËkMke [kuhkuLke òý
fhu yLku ÄLkLkk {kr÷f [kuhkuLku ÃkfzkððkLkku WÃkkÞ fhu íkku íku{ktÚke çk[ðkLkku
WÃkkÞ þkuÄðk íku ykðu÷ku níkku. Ãkhtíkw ÄLkLkk {kr÷fLke ykðe ¼kiríkf ÄLkLke
çkuÃkhðkR òýe yLku íkuLkkÚke y{qÕÞ MkíkMktøkYÃke ÄLk ÃkhLke «eíke òýeLku
½ýk s ykùÞo{kt Ãkze økÞku. MkíkMktøkLkk y{qÕÞÃkýkLkkt ykðkt ð[Lkku Ãknu÷kt
fËe íkuLkk Mkkt¼¤ðk{kt ykÔÞkt Lk níkkt. íku ©ðý fhíkkt yksu íkuLkwt Ãký ÃkqðoLkwt
ÃkqÛÞ òøke økÞwt yLku íkhík s [kuhkuLke xqfze ÃkkMku sR ¼kiríkf ÄLk fhíkkt Ãký
ðÄw y{qÕÞ MkíkMktøk ÄLkLkku {rn{k íkuLkk þçËku{kt íkuýu fne Mkt¼¤kÔÞku yLku
rðþu»k{kt [kuheLkk ÃkkÃke ÄtÄk Ãkh Ãkh{ ðihkøk Äkhý Úkíkkt íku [kuhku «íÞu çkkuÕÞku
fu : ‘nðu {khu [kuhe fhðe LkÚke Ãký yíÞkhu s økk{Lke çknkh ½ýk ÄkŠ{fku
ykíkwhíkkðþ ÚkRLku su Mkkt¼¤u Au íku MkíkMktøk {khu Ãký Mkkt¼¤ðku Au. ík{khu
Ãký suLku {khe MkkÚku ykððwt nkuÞ íku {khe MkkÚku [k÷ku !’
[kuhkuLkk MkhËkhLkk {w¾uÚke yksu Ãknu÷eðkh [kuhkuyu ykðe ðkík
Mkkt¼¤eLku íku çkÄkLku Ãký ðihkøk «økx ÚkÞku. ÃkAe WÃkkrMkfkLkk çktøk÷k{ktÚke
[kuhu÷wt çkÄw ÄLk ßÞkt níkw íÞkt økkuXðe ËRLku íku çkÄk WÃkkrMkfk þuXkýeLkk ÃkwºkLkk
{w¾Úke Wå[khkíkku MkíkMktøk ©ðý fhðk Mkk{u÷ ÚkÞk.
MkíkMktøk Ãkqhku ÚkÞk ÃkAe [kuhkuLkku MkhËkh «u{{kt hMkçkMk ÚkR økÞku
yLku yksMkwÄe fhu÷e [kuheyku çkË÷ íkuLkk Wßsð¤ ÚkÞu÷k rË÷{kt ÃkùkíkkÃk
138
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Úkðk ÷køÞku. íkuÚke YËLk fhíkkt ykt¾ku{kt yktMkw ¼hu÷e ÂMÚkrík{kt íku WÃkkrMkfkLke
MkL{w¾ sR «u{¼ÞwO Lk{Lk fheLku íkuýu íku þuXkýeLkk çktøk÷k{kt [kuhe fhðk
[kuhkuLke xqfze ÷RLku ykÔÞku níkku, Ãký þuXkýeLkk {w¾uÚke MkíkMktøk hMkLke
y{qÕÞíkk ¼kiríkf ÄLk fhíkkt rðþu»k Au, íku òýeLku [kuhu÷ku {k÷ çkÄku níkku íku{
Xufkýu {qfkðeLku [kuhku Mkrník MkíkMktøkLkku hMk {kýðk ykÔÞku Au, yLku íku s
MkíÞ sýkíkkt nðuÚke [kuheLkku ÄtÄku çktÄ fhðkLkku rLkýoÞ fÞkuo Au, íku çkÄe rðøkík
sýkðe. ð¤e WÃkkrMkfkLkwt ÄLk [kuhðk íkuýeLkk {fkLk{kt çkkfkuhkt Ãkkzâkt níkkt.
íku çkË÷ {kVe {køke yLku ÃkAe fnuðk ÷køÞku fu ‘nu ÄkŠ{f þuXkýe çkk! ykÃkLku
{U {khk «Úk{ økwY íkhefu {kLÞkt Au. íkuÚke ykÃkLkk Ãkwºk ÃkkMkuÚke {Lku íkÚkk {khe
xqfze{ktÚke su{Lku Ëeûkk ÷uðe nkuÞ íku{Lku yÃkkððk ykÃk©eLkk ÃkwºkLku ¼÷k{ý
fhku íkuðe {khe Lk{ú yhs Au.’
[kuhkuLkk MkhËkhLkku ykðku rË÷Ãk÷xku òýeLku WÃkkrMkfkLkk rË÷{kt
½ýku s Ãkh{kLktË ÔÞkÃÞku. ÃkAe íkuýeyu íkuLkk Ãkwºk fwrxfý þkuý ÃkkMku íku MkhËkhLku
MkkÄLkkLke Ëeûkk yÃkkðe. MkhËkhu Ëeûkk ÷eÄu÷e òýe íkuLke xqfzeLkk çkÄk s
[kuhkuyu Ãký «Úk{ þuXkýeLku Lk{úíkkÃkqðof Lk{Lk fheLku ÃkAe íku{Lkk Ãkwºk ÃkkMkuÚke
Lk{Lk fheLku Ãkqhe ©ØkÃkqðof Ëeûkk ÷eÄe yLku MkkÄLkkLke Mk½¤e rðÄe òýe.
íÞkhÃkAe støk÷Lkk yufktík MÚk¤u sR çkÄk [kuhku MkíÞLke MkkÄLkk{kt
íkÕ÷eLk ÚkR økÞk. yk [kuhku nðu rËÔÞði¼ðLkk [kuh çkLÞk nkuðkÚke xqtf Mk{Þ{kt
s íku{Lku yhntíkÃkËLke «kró ÚkR, íkuðe ðkíkko Au.
yk ðkíkko ÃkqhuÃkqhe MkíÞ nkuÞ fu MkwÄkhku ðÄkhku fheLku h[kR nkuÞ Aíkkt
suLku MkíÞLke {tS÷u ÃknkU[ðwt Au íkuLkk SðLk {kxu MkíÞÄ{oLke MkezeLkk yuf
ÃkøkrÚkÞk íkhefu ½ýe s fÕÞkýfkhe Au.
Mk{ks{kt su AqÃke heíku [kuhe fhu íku{Lku [kuh yLku W½kze ykt¾u ºkkMk
ykÃkeLku sçkhËMíkeÚke ÄLk-{k÷ Ãkzkðe ÷u íku{Lku ÷qtxkhk fnuðkÞ Au. íku{Lkk
yuðk ÄtÄkykuLkk fkhýu íkuðk ÷kufkuLku ÃkkÃke íkhefu {kLkðk{kt ykðu Au. ð¤e,
139
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
fkÞËk fkLkqLkLke árüyu íku{Lku økqLkuøkkh økýðk{kt ykðu Au, íkuÚke òu ÃkfzkR
òÞ íkku «ò yLku Mkhfkh íkhVÚke n÷fe-¼khu Mkò Ãký fhðk{kt ykðu Au.
Ãký Mk{ks{kt yuðk Ãký {eXk [kuh Au, su {eXe ¼k»kk çkku÷eLku ÄLk, ÄkLÞ fu
sYrhÞkíkLkku {k÷ Mkk{kLk WÄkh WAeLkk fneLku ÷R òÞ yLku Vhe íkuLkwt ftRÃký
ð¤íkh Lkk ykÃku. suLke ÃkkMku {nuLkík {sqhe fhðk Aíkkt Ãkqhíkwt MkkÄLk {¤e
þfíkwt LkÚke íkuðkyku ykðwt ðíkoLk fhu íku íkku íku{Lkk Mð¼kð yLku ÂMÚkrík «{kýu
Mðk¼krðf økýkÞ ! Ãký suLke ÃkkMku ftRÃký f{kýe Lk fhu Aíkkt SðLk¼h
[k÷e hnu yLku Lkðe ÃkuZeykuLku Ãký [k÷u íkux÷e ½ýe Ëku÷ík nkuðk Aíkkt Ãký
ykðe W½kze ykt¾u [kuhe fhu yLku ÷qtx fhu Aíkkt Mk{ks{kt ykçkYËkh økýkÞ!
AuíkhÃkªze fhLkkh ðuÃkkheyku, fÃkxe hksfkhýeyku, Mkhfkhe ÷ktr[Þk
f{o[kheyku yLku fnuðkíkk íkÚkk frÚkík yÄqrhÞk yLku fÃkxe MkkÄw-MktLÞkMkeyku
ykðk {eXk [kuh ÷qtxkhk Au. Mkhfkhe yLku ¾kLkøke f{o[kheyku ÃkkMku fkuR
fkÞoLkku s÷Ëe rLkfk÷ Lk ykðíkku nkuÞ yÚkðk sYhe fkuR fkÞo fhkððwt nkuÞ
íÞkhu «ò íku{Lku Lkk Aqxfu ykðe ÷kt[Yïíkku ykÃku Au. Aíkkt íku ÷RLku Ãký
ykðk {eXk ÷qtxkhk íku{Lkwt fkÞo fhíkk LkÚke yLku sqXkt çknkLkkt çkíkkðe Aqxe òÞ
Au.
Mk{ksLkk ykðk y¿kkLkesLkku sYh fhíkkt ðÄkhu ÄLkËku÷ík yux÷k
{kxu yufXe fhíkk nkuÞ Au fu, íku ÄLkLkk fkhýu ÄkŠ{f fkÞkuo suðkt fu ËkLk fhu,
Þkºkk fhu, Þ¿k fu fkuR ÃkqòÃkkX, fkuR ÄkŠ{f çkktÄfk{ku çktÄkðu, {LkkuhtsLkLkk
WíMkðku Wsðu ðøkuhu fkÞkuo fhkððkÚke íku{Lkkt ÃkË «ríkck ðÄu íkuðe ¼kðLkkÚke
¼hu÷k nkuÞ Au. {kLkLkk yLku ÃkËLkk ÷ku¼u íkuyku ÃkkuíkkLkk ÄtÄk hkusøkkh{kt
MktMkkhe MktçktÄku{kt hksfkhý{kt yLku ÄkŠ{f f{ofktzku{kt ½ýk s økqt[ðkÞu÷k
hnuíkk nkuðkÚke Mk{ÞMkh íkkswt ¼kusLk Ãký ÷R þfíkk LkÚke. ®nËwykuLkku ¼økðËT
økeíkk suðku y{qÕÞ økútÚk, yuf Ãknkuh yux÷u ºký f÷kfÚke ðÄkhu Ãkkýe{kt
hktÄu÷ku ¾kuhkf Lk ¾kðk ÃkkufkheLku fnu Au Aíkkt fk{Lkkðþ {kýMk Mk{sðk
Aíkkt ykhkuøÞ çkøkkzðk hkS Au íkuÚke ºký f÷kfLkk çkË÷u ËMk-ÃktËh f÷kfLkku
140
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
fu íkuÚkeÞu ðÄw Mk{Þ rðíku÷ku ðkMke ¾kuhkf Ãký ¾kÞ Au íkku Ä{o søkkzðk íkku
õÞktÚke VqhMkË {u¤ðe þfu ! yhu, ÃkkuíkkLkkt LkkLkkt çkk¤fkuLku Ãký íkkswt ¼kusLk
s{kzðkLkku Þkuøk {u¤ðe þfíkk LkÚke, yk çkÄkLkwt {q¤ fkhý {Lku Mkk{krsf
ÃkË «ríkck ÷køku Au. Ä{oárüyu òuíkkt {kLk yu ÄkŠ{f Þkºkk {kxu ¼khu{kt
¼khu f[hku Au, Ãký y¿kkLkeykuLku íku ½ýku ÃÞkhku Au ! íkuÚke nehk, {kuíke,
{kýuf íkhefu Mk{su Au fkuR ðeh÷k sLkku s ykðk þºkwykuÚke y¤økk hneLku
ÃkkuíkkLkwt ykí{ fÕÞký MkkÄe þfu Au. ÄLÞ Au íkuðk y{qÕÞ neh÷kykuLku !
MknkÞf Mkwºk - 4 : su MkíÞLke þkuÄ{kt òøku, íkuLkkt {kÞkLkkt ykðhý ¼køku !
yk WÃkrLk»kËLke ðkíkko {U MkíkMktøk Mk¼k{kt Mkkt¼¤u÷e Au, íku {khk
þçËku{kt sýkðwt Awt.
sLkf hkòyu Ãkh{ ¿kkLke yükð¢Lku ÃkkuíkkLkk rË÷{kt MkËTøkwYÃkËu
MÚkkÃÞk ÃkAe íkuyku Ëun Aíkkt sLkf rðËune íkhefu ÄkŠ{f Mk{wËkÞku{kt òýeíkk
ÚkÞk. íÞkhÃkAe íku{Lkk rË÷{kt «u{, Mkuðk, WËkhíkk, íÞkøk ðøkuhu Ëiðe økwýku
ðÄwLku ðÄw yðíkhðk ÷køÞk. íkuÚke ÃkkuíkkLku su y{]íkhMk Ãkeðk {éÞku Au íku su{
su{ ÃkeðkÞ íku{ íku{ ðÄwLku ðÄw Ãkeðk {¤u yLku çkeò Ãký rs¿kkMkwyku yLku
{w{wûkwyku Ãkeyu íku {kxu yðkhLkðkh ykí{¿kkLke Ér»k {wrLkyku yLku Ãkh{
MktíkkuLku ÃkkuíkkLkk hksËhçkkh{kt çkku÷kðeLku MkíkÄ{oLkku «[kh fhíkk níkk.
íÞkhu yu yhMkk{kt Þk¿kðÕf Ér»k {nk¿kkLke íkhefu òýeíkk níkk.
sLkfu íku{Lku ÃkkuíkkLkk hks{nu÷{kt Ãkh{ MkíkMktøk hMkLku ðnkððk ¼kð¼eLkwt
yk{tºký ykÃku÷ níkwt. íku hMkLku {kýðk {kxu ½ýk Ér»kyku, MkkÄwyku, Ãktrzíkku,
fnuðkíkk ¿kkLkeyku yLku øk]nMÚkeykuLku Ãký yk{tºký ykÃku÷kt níkkt. íkuÚke
hkusçkhkus MkíkMktøk hMkLke ÷nuhku{kt Mkðuo hMkçkMk ÚkR hÌkk níkk. Ãký Ãkh{
¿kkLke-ÃkwÁ»k, ©kuíkkyku{kt fkuý fux÷k yrÄfkhe Au íku Ãkkh¾e þfu Au. íkuÚke
MkíkMktøk Mk¼k{kt ½ýk ©kuíkkyku ykðeLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk MÚkkLku çkuMku Ãký ßÞkt
MkwÄe hkò sLkf Lk ykðu, íÞkt MkwÄe Þk¿kðÕf Ér»k MkíkMktøk ðkíkko÷kÃk þY
fhíkk Lk níkk yLku ßÞkhu sLkf hkò ykðu íÞkhu çkeò fkuR ©kuíkk Lk ykðu íkku
141
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Ãký fkuRLke hkn òuíkk Lk níkk. íku ð¾íkLkk fnuðkíkk ¿kkLkeykuLke Ãký hkn
òuíkk Lk níkk yLku MkíkMktøk þY fhe Ëuíkk níkk.
ÔÞkMkÃkËu çkuXu÷k Þk¿kðÕf Ér»kLke ykðe rðhkuÄe heík¼kíkÚke
©kuíkkykuLkk {Lk{kt ¼uË Q¼ku ÚkÞku yLku hkò sLkf «íÞu {Lk{kt yuðe R»kko
Q¼e ÚkR fu “y{u y{khk ½hçkkh íÞkøkeLku, íÞkøke Ëþk ¼kuøkðeyu Aeyu,
ð¤e æÞkLke yLku ¿kkLke Ãký Aeyu, ßÞkhu sLkfhkò íkku MktMkkhe Au íku
hksðrnðx{kt yLku hkýeðkMk{kt Ãký hkufkÞu÷k hnu Au. íku þwt y{khk fhíkkt
MkíkÄ{oLke ðÄw ÷kÞfkík Ähkðu Au fu suÚke y{u çkÄk MkíkMktøk Mk¼k{kt ykðe
økÞk nkuRyu Aeyu yLku sLkf yuf÷k s ßÞkt MkwÄe ykðíkk LkÚke íÞkt MkwÄe
Þk¿kðÕf Ér»k MkíkMktøk þY fhíkk LkÚke, yLku ßÞkhu íku ykðe òÞ Au, íÞkh
ÃkAe çkeò fkuR ©kuíkkyku Lk ykÔÞk nkuÞ íkku íku{Lke hkn Ãký òuðkíke LkÚke”.
ykðe økz{Úk÷Lke [[ko íku{Lke ytËhkuytËh Ãký [k÷ðk ÷køke.
{nk¿kkLke Þk¿kðÕf Ér»k yk çkÄk R»kko¤w ©kuíkkykuLkk {LkLke
fÕÃkLkkyku òýe økÞk. íkuÚke Mk{Þ òuRLku yuf rËðMk ¼khu [{ífkh çkíkkÔÞku.
MktíkMktøk [k÷w níkku yLku yku®[íkk çkÄe rËþkyku{kt ¼khu ykøkLkk ¼zfk òuðk{kt
ykÔÞk. yuf çkksw sLkf hkòLkku hks{nu÷ ¼zfu çk¤íkku níkku, çkeS çkksw
ykðu÷k ©kuíkkykuLkk íktçkwyku{kt Ãký yÂøLk Vhe ðéÞku níkku yLku ºkeS çkksw
sLkfÃkwhe Lkøkhe{kt Ãký ykøk Ëu¾kíke níke. MkíkMktøkLkk {tzÃk rMkðkÞ ykøk
ðøkhLkwt fkuR MÚkkLk çkkfe hÌkwt s Lk níkwt.
ykðwt ¼ÞkLkf á~Þ òuíkktLke MkkÚku s su{ ½uxkt-çkfhktLkk xku¤k WÃkh
fkuR ®Mkn íkhkÃk {khu íÞkhu çkÄkt s Ãkþwyku Sð ÷RLku LkkMk¼køk fhu, íku{
MkíkMktøk Mk¼kLkk çkÄk s fnuðkíkk ¿kkLke ©kuíkkyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk íktçkwyku{kt
ÃkkuíkÃkkuíkkLku ðkÃkhðkLkkt MkkÄLkku ykøkLkk yfM{kíkÚke çk[kððk ËkuzkËkuz fhðk
÷køÞk. ßÞkhu íktçkqyku{kt ÃknkUåÞk íkku ykøk suðwt ftR níkwt s Lknª. íkuÚke ÃkkAk
ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ykMkLku ykðeLku çkuMke økÞk. ßÞkhu çkeS çkksw sLkf hkò ÃkkuíkkLkk
ykMkLk WÃkh yuðe heíku çkuXu÷k níkk fu òýu ftR çkLÞw s Lk nkuÞ ! ykøk íkku
142
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
òuR Aíkkt ykøk ÷køke s Lk nkuÞ yLku MkíkMktøk ©ðýÚke su Ãkh{kLktË íku{Lkk
rË÷{kt ÔÞkÃku÷ku níkku, íku{kt shkÃký ykux ykðe Lknª, íkuðe þkLík {wÿkÚke
çkuXu÷k hÌkk íÞkhu ¾wË Þk¿kðÕf Ér»kyu íku{Lku [uíkkÔÞk fu “sLkf yk ¼Þtfh
ykøk ÷køke hne Au íku òuRLku íkkhk rË÷{kt fu{ ftR øk¼hk{ý suðwt Úkíkwt LkÚke?
íkLku fËk[ ¼kiríkf hk[hr[÷kLke ®[íkk Lk nkuÞ íku íkku íkwt Ãkh{ ðihkøke nkuðkÚke
òýe þfkÞ Au, Ãkhtíkw hks{nu÷{kt íkkhku yk¾ku Ãkrhðkh, hkýeyku, Ãkwºk-
Ãkwºkeyku, Lkkufhku yLku hks ðrnðxLkk f{o[kheyku Ãký Au. ykøkÚke íku MkðuoLku
çk[kððkLkku çktËkuçkMík fhkÔÞk rðLkk òýu ftR çkLÞwt s LkÚke, yuðe ÂMÚkhíkkÚke
þktík {wÿk{kt çkuMke hnuíkkt íkkhk {Lk{kt ftRÃký ¼Þ WÃksíkku LkÚke ?”
ÔÞkMk økkËe Ãkh rçkhks{kLk Ér»kLkkt ykðkt ÷køkýe¼ÞkO ð[Lkku
Mkkt¼¤eLku þktríkÃkqðof yLku Ãkh{ áZíkkÚke hkò sLkfu W¥kh ykÃÞku fu,
“ßÞkhÚke yükð¢ Ér»kLkku økwYçkkuÄ ÷R nwt íku{Lkku rþ»Þ çkLÞku Awt, íÞkhÚke
{U {kÁt MkðoMð MkËTøkwYLkk [hýku{kt Mk{ŠÃkík fhe ËeÄwt Au. {kÁt ftR níkwt Lknª
Au Lknª yLku nk÷{kt Ãký {kÁt ftR LkÚke. suLkwt Au íkuLku Mkt¼k¤ðwt nþu íkku
Mkt¼k¤þu Lknª íkku yuLke {hS ! ykðku Ãkh{kLktËÚke ¼hÃkqh MkíkMktøk ©ðý
fhðk{kt ¼tøk fheLku {khu su {kÁt LkÚke, ytíku {kÁ hnuðkLkwt LkÚke, íkuLku çk[kððk
þk {kxu {khk ykMkLk ÃkhÚke [÷eík Úkðwt òuRyu?”. MktMkkhe nkuðk Aíkkt {nk
{LkíÞkøke sLkf hkòLkkt ykðkt yÂMíkíð Mk{ŠÃkík ð[Lkku ©ðý fhíkkt Ér»k
Þk¿kðÕfLku ½ýku s ykLktË ÚkÞku yLku sLkf hkò Ãkh Ãkh{ ykþeðkoËLke ð]rü
íku{Lkk fÁýk{Þ rË÷{ktÚke ÚkR yLku ÄLÞðkË ykÃÞk!
nðu, ykøk suðwt ftR çkLÞwt s Lk níkwt Ãkhtíkw MkíkMktøk Mk{Þu ©kuíkkykuLkk
{Lk{kt sLkfhkò rðþu su rðhkuÄe yLku R»kkoîu»k ¼hu÷e fÕÃkLkkyku QXe níke
íkuLkwt «{ký ykÃkðk {kxu Ér»k Þk¿kðÕfu fhu÷ku yk yuf [{ífkh níkku. íku
Mk{òððk íku Ér»kyu ykøkÚke ¼zfeLku ¼køku÷k ©kuíkkyku «íÞu yk «{kýu
ð[LkkuLkku Wå[kh fÞkuo fu, “nu ©kuíkkyku, MktíkMktøk Mkkt¼¤íkkt ík{u çkÄk íkuLkku
Mkkh ftR Mk{ßÞk Lknª yLku sLkfhkò rðþu yuðe fÕÃkLkkyku ík{khk {Lk{kt
143
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
òøke níke fu þwt sLkf y{khk çkÄk fhíkkt MktMkkhe nkuðk Aíkkt rðþu»k yrÄfkhe
Au fu suÚke íkuLkk ykÔÞk rðLkk MkíkMktøk þY Úkíkku LkÚke yLku y{khk{ktÚke fkuR
ykððkLkwt çkkfe nkuÞ Au, Aíkkt fkuRLke hkn òuðkíke LkÚke. íkuLkwt «{ký òuðk
yLku ík{khe çkÄktLke Ãkheûkk fhðk {kxu {U s yk [{ífkh fÞkuo Au. ík{khk s
{w¾uÚke nðu çkku÷ku, MkíkMktøk ©ðýLkku fkuý «Úk{ yrÄfkhe Au ? ík{u íkku Mkðuo
¼u¾Äkhe yLku íÞkøke Aku. ík{khk íktçkqyku{kt r¼ûkk {køkðkLke íkqtçkze yLku
ÃknuhðkLke ÷tøkkuxeyku rMkðkÞ ðÄw Mkk{økúe íkku níke s Lknª, Aíkkt ykøk òuRLku
ík{u ÃkûkeykuLkk Mk{qnLke su{ ¼køÞk ! ßÞkhu sLkf íkku Ãkkuíku hkò Au. íkuLkk
Ëhçkkh{kt hkòþkne MkkÄLkkuLkku fkuR íkkuxku nkuÞ ¾hku ? ð¤e, íkuLkk yLku
Ëhçkkheyku íkÚkk íkuLkk f{o[kheykuLkk Ãkrhðkhku Ãký Ëhçkkh{kt s hnuíkk níkk.
ð¤e sLkfLkøkhe{kt Ãký ykøk Vu÷kÞu÷e Ëu¾kR níke. Aíkkt, ík{u çkÄk òuR
þfku Aku fu hkòLkk ÃkuxLkwt Ãkkýe Ãký nkÕÞwt LkÚke. ð¤e, ík{u çkÄk íkku ík{khk
{kxu sYhe MkkÄLkku ðMíke{ktÚke fu hksËhçkkh{ktÚke {køkeLku Ãký ðMkkðe þfku,
ßÞkhu sLkfÚke ík{khk suðwt íku fkÞo ÚkR þfu Lknª, íku ík{u çkÄk Mk{S þfku Aku.
íkku W¥kh ykÃkku fu fkuý rðþu»k yrÄfkhe Au ? ík{u çkÄk fu hkò sLkf ?”
Þk¿kðÕf Ér»kLkkt ykðkt {{o yLku XÃkfk ¼hu÷kt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku R»kko¤w
©kuíkkykuLku ÃkMíkkðku Ãkzâku, íkuÚke Þk¿kðÕf Ér»kLke ûk{k {køke yLku sLkf hkòLku
ÄLÞðkË ykÃkeLku ÃkkuíkkLkk fhíkkt rðþu»k yrÄfkhe íkhefu «{ký ykÃÞwt !
yk ðkíkkoLkku çkkuÄ Mk{sw ÄkŠ{fku Mk{S þfu íku{ Au fu, çknkhLke
árüyu íÞkøk fhu÷ku nkuÞ, Aíkkt {kÞkLke ykMkÂõík {Lk{ktÚke økR Lkk nkuÞ íÞkt
MkwÄe MkíkÄ{oLke Þkºkk V¤ËkÞe Úkíke LkÚke, íkuðwt Ãkh{ ¿kkLke Mktíkku ykðkt «{ký
ykÃkeLku Mk{òðu Au.
MknkÞf Mkwºk - 5 : su rLkhkMkÂõíkLke Þkºkk fhu, íku Mknusu íkhu yLku íkkhu !
{khk «Úk{ MkËTøkwY ©e økkuf¤ËkMk {nkhksLke rLkhkMkõík ¼Âõík.
{U {khk ÄkŠ{f SðLk{kt [kh MkËTøkwYykuLkk þhý{kt hneLku Ä{o-
144
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
MkkÄLkk fhu÷e Au. íku{kt «Úk{ MkËTøkwY ©e økkuf¤ËkMk {nkhksLkwt çkk¤Ãký
rðMkLkøkh{kt ÃkMkkh ÚkÞu÷wt níkwt. íku{Lkk rÃkíkk MkkuLke ¿kkríkLkk nkuðkÚke hsðkzktLke
†eykuLkk Ëktík WÃkh MkkuLkkLke hu¾ku (¾ku÷ku) szðkLkku ¾kMk ÄtÄku fhíkk níkk.
íku{ktÚke Ëøkk MkkÚku yZ¤f ÄLk f{kíkk nkuðkÚke ½ýk ÄLkðkLk çkLke økÞk níkk.
íkuÚke ½ýe s ònkus÷k÷e ¼hu÷wt SðLk Sðkíkwt níkwt. hnuXkýLkwt {fkLk Ãký íku
Mk{ÞLkk «{ký{kt ½ýwt rðþk¤ yLku ½ýe Mkøkðzíkkðk¤wt níkwt. ¼kusLk Mk{Þu
yufe MkkÚku ÷øk¼øk Ãk[kMk {kýMkkuLke Ãktøkík çkuMkíke yLku íkuLkwt Mkt[k÷Lk
økkuf¤ËkMk {nkhksLkkt {kíkkS fhíkkt níkkt. çkk¤f økkuf¤ËkMkLkwt çkk¤Ãký
su{ su{ rðíkíkwt økÞwt íku{ íku{ ÃkqðoLkwt Mktr[ík ÃkqÛÞ WËÞ Úkðk ÷køÞwt.
íku þnuh{kt {wMk÷{kLk ¿kkrík{kt yuf yLkðh fkS Lkk{u Ãkh{ ¿kkLke
MkqVe MktíkLkwt íku ð¾íku «køkxâ ÚkÞu÷wt níkwt. íku{Lkk rLkðkMkMÚkkLku Ä{o ÃÞkMke ½ýkt
†e-ÃkwÁ»kku ¿kkríkòíke yLku Mkt«ËkÞLkk ¼uË rðLkk ykí{¿kkLkLkk MkíkMktøkLkku
hMk Ãkeðk síkkt níkkt. íkuLke òý çkk¤f økkuf¤ËkMkLku ÚkðkÚke íku íku{kt òuzkR
økÞk yLku hkus hkus hMkçkMk Úkíkk økÞk yLku Mk{sLke áZíkk Úkíkkt LkkLke ô{hu
MkËTøkwY yLkðh fkSLkwt þhý Mðefkhe rþ»Þ çkLke økÞk. íku{Lkk Ãkrhðkh{kt
íku{LkkÚke LkkLke ô{hLkk suXk÷k÷ Lkk{u yuf LkkLkk¼kR Ãký níkk. íku Ãký
¼Âõík¼kð{kt Mkkhku hMk Ähkðíkk níkk. Mktík yLkðhfkS íkhVÚke “yLkðh
fkÔÞ” Lkk{Lkku yuf ¿kkLk¼Âõík hMkÚke ¼hu÷ku økútÚk íku{Lkk çku rþ»Þkuyu (su
ðrýf ¿kkrík{kt sL{u÷k çku ¼kRyku níkk íku{ýu) «fkþLk fhkðu÷ku Au, íku
hk{[tÿ òøkwcu, ºký Ëhðkò, y{ËkðkËÚke «kó ÚkR þfu Au.
Mk{Þ ÃkMkkh Úkíkkt {kíkk-rÃkíkkLkku Ëunktík ÚkÞku íÞkhu økkuf¤ËkMk
{nkhksLke íkeðú ¼Âõík-MkkÄLkk, Mktík Mkuðk yLku MkíkÄ{o «[kh yÚkuo rÃkíkk
íkhVÚke {¤u÷wt çkÄw s ÄLk ðkÃkhe LkkÏÞwt. íÞkhÃkAe y{ËkðkËLkk {ýeLkøkh
rðMíkkh{kt ykðeLku yuf MkMíkk ¼kzkLke LkkLke ykuhze{kt hnuðk ÷køÞk. íku
ð¾íku íku{Lku ykí{ Mkkûkkífkh ÚkÞu÷ku níkku, íkuÚke íku{Lkk rLkðkMkMÚkkLku ½ýkt
Ä{o«u{eyku Ãký ykðíkkt níkkt yLku økkuf¤ËkMk {nkhksLku økwYÃkËu MÚkkÃke
145
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
rþ»Þ¥ð Mðefkhíkkt níkkt. yk heíku yx÷ ¼Âõík¼kð{kt SðLk økwòhðkÚke
yLkkMkÂõík Mknusu «kó ÚkR níke. íku{Lkk LkkLkk¼kR yuf r{÷ {sqh íkhefu
SðLk Sðíkkt íku{Lkwt ½h¾[o rLk¼kðíkk níkk. yk{ su su MkkÄfkuLke yLkkMkÂõík
MkÄkR íkuykuLku s Ãkh{ÃkËLke «kró ÚkR íkuðku ÄkŠ{fkuLkku RríknkMk Au.
(òýeLku Mk{sðk suðe LkkUÄ : yíÞkh MkwÄeLkkt MknkÞf Mkwºkku{kt
MkíkÄ{oLkk ykhíkðkLk rs¿kkMkw yLku {w{wûkwykuyu ykí{ òøkhý {kxu
yLkkMkÂõíkLkwt Mkns yk[hý fhe çkíkkÔÞwt yLku MkËTøkwYLkkt þhý Mkuðe
rLkðkoýÃkËLke «kró fhe, íku{ktÚke ðkt[fku yLku ©kuíkkykuLku ÃkkuíkkLke ÞkuøÞíkk
«{kýu Ãkh{çkkuÄ òýðk yLku {kýðk WÃkhLke ðkíkkoyku {U ònuh fhe Au. íku
½ýk ÄkŠ{fkuLke òý{kt íkku nþu s, Aíkkt Vhe íku{ktÚke {¤íkku çkkuÄ íkkòu ÚkkÞ
íku {kxu òý fhe Au.
nðu ÃkAe su MknkÞf Mkwºkku ònuh fhðk RåAwt Awt íku Ä{o MkkÄfkuLkkt
LkÚke, Ãký Mk{sw SðLk òøkhýLke rËþkðk¤k øk]nMÚkeykuLkkt Au. íkuykuyu
Mktík MknðkMk fu økwYþhý ÷eÄk rðLkk Ãký fuðe yLkkMkÂõík MkkÄeLku SðLk
ykLktËÃkqðof Sðe çkíkkÔÞkt Au íku çkkuÄ íku{ktÚke Vr÷ík ÚkkÞ Au. íkuÚke íku Ãký
ykí{k òøkhýLke MkezeYÃk s Mk{SLku {U MkíkÄ{oLkkt MknkÞfku íkhefu s íku
{kLÞkt Au).
MknkÞf Mkwºk - 6 : Rïh[tÿ rðãkMkkøkh yLku {eh MkknuçkLkwt r{÷Lk.
yk ðkíkko {U ykuþkuLkk «ð[Lk{ktÚke ðkt[u÷e yLku Mkkt¼¤u÷e Ãký Au.
çktøkk¤Lkk Rïh[tÿ rðãkMkkøkhLkwt Lkk{ íkku òýeíkwt Au. íku{Lkk WÃkh yuf {kuxk
Mk{kht¼Lkwt yk{tºký ykðu÷wt níkwt. íkuyku Ãkkuíku nt{uþkt MkkËk ðuþ{kt s hnuíkk
níkk, íkuÚke íku yk{tºký{kt íkuyku íkuðe MkkËkR¼he ÂMÚkrík{kt s sðk {køkíkk
níkk. r{ºkku MkkÚku ðkíkko÷kÃk Úkíkkt r{ºkkuyu yk ðkík òýe, yux÷u r{ºkkuLkku
«u{ rðãkMkkøkh MkkÚku ½ýku níkku, íkuÚke íkuyku RåAíkk níkk fu, “y{khk ÃÞkhk
r{ºk Mkkhkt fÃkzktLkk XkX{kXÚke Mk{kht¼{kt òÞ íkku íku{Lkku «¼kð Mkkhku Ãkzu
yLku {kLkÃkkLk Ãký MkkY s¤ðkÞ !” íku nuíkwÚke íkuyku ÃkkuíkkLkk ¾[uo MkwtËh ®f{íke
146
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
fÃkzkt ¾heËe ÷kÔÞk yLku íku fÃkzkt ÃknuheLku Mk{kht¼{kt sðkLkku rðãkMkkøkhLku
«u{køkún fhðk ÷køÞk, fkhý fu Rïh[tÿ íkku MkkËkR{kt {kLkíkk nkuðkÚke yk¾wt
SðLk íku heíku s økwòhu÷wt níkwt, íkuÚke MkkËkRÚke s sðk RåAíkk níkk. Ãký
r{ºkkuLkk yrík «u{køkúnÚke ðþ ÚkRLku íku{Lke RåAkLku {kLk ykÃkðk {kxu r{ºkkuyu
¾heËu÷kt fÃkzkt Ãknuhe ¼khu XkX{kXÃkqðof Mk{kht¼{kt sðk nk Ãkkze.
Ãký Mk{kht¼{kt sðkLkwt níkwt íkuLke yøkkWLkk yuf s rËðMk{kt yuf
yLkku¾ku çkLkkð çkLÞku. íkuyku hkusLkk rLkÞ{ «{kýu íku rËðMku MkktsLkk Mk{Þu
[k÷ðk {kxu Lkef¤u÷k níkk. íku s Mk{Þu íku{Lke LkSf{kt s yuf {wMk÷{kLk
øk]nMÚk Ãký íku s hMíku [k÷íkk níkk. íÞkhu íku{Lkku yuf Lkkufh íku {eh MkknuçkLke
ÃkkMku øk¼hkíkku øk¼hkíkku ykðeLku fnuðk ÷køÞku fu, “Mkknuçk, Mkknuçk, sÕËe
½h íkhV Ëkuzku, ykÃkLkk ½h{kt ykøk ÷køke Au.” ykðk þçËku Mkkt¼¤ðk Aíkkt
íku MkËTøk]nMÚk òýu ftR çkLÞwt s Lk nkuÞ íkuðe heíku s, þktríkÃkqðof [k÷íkk hÌkk.
yk òuR Lkkufhu ðÄkhu øk¼hkRLku {eh MkknuçkLku çku- ºký ðkh fne Mkt¼¤kÔÞwt
fu, “Mkknuçk, ykÃkLkk ½h{kt ykøk ÷køke Au íkuLku nku÷ððkLke ÔÞðMÚkk fhðk
{kxu sÕËe ½h íkhV Ëkuzku.”
{eh Mkknuçk LkkufhLku ykïkMkLk ykÃkíkkt çkkuÕÞk fu, “¼kR, {khk
½h{kt ykøk ÷køke Au, Ãký íku{kt íkwt ykx÷ku çkÄku þk {kxu øk¼hkR økÞku Au!
ykøk ÷køke Au íkku ÷køke Au ! íku ðkík {U Mkkt¼¤e ÷eÄe Ãký {khu yLku íkkhu Ãký
øk¼hkR sðkLke ftR sYh LkÚke. su {fkLk{kt nksh nþu íku {kýMkku íku{LkkÚke
çkLkíkku «ÞkMk fhþu, su çkLkðkLkwt nþu íku çkLkþu. Ãký íkuÚke {khk yk¾k SðLkLke
þktríkÃkqðofLke [k÷ nwt þk {kxu çkË÷wt !¼kiríkf ÄLkËku÷íkLku çk[kððk íkuLkkÚke-
Þu rðþu»k {qÕÞðkLk {khe þktríkLkku ¼tøk fhðkLke {khu sYh LkÚke. íkwt Ãký þktík
Úkk yLku þktríkÃkqðof {khe MkkÚku ½h íkhV [k÷. ftRÃký ®[íkk fheþ Lknª.”
{eh MkknuçkLkkt ykðkt rLk¼oÞíkk, rLkhkMkÂõík yLku þktríkÃkqðofLkkt ð[Lkku
Rïh[tÿ rðãkMkkøkhu ©ðý fhíkktLke MkkÚku s íku{Lkk rð[khku{kt Ãk÷xku ykðe
økÞku yLku rð[kh ykÔÞku fu, “{eh Mkknuçku íku{Lkwt ½ýwt LkwfþkLk ÚkÞu÷wt òÛÞwt
147
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Aíkkt SðLk {kxuLke ©uc ðMíkwLku çk[kðe íkku nwt Ãký þk {kxu {khk Ãkqhk SðLkLke
MkkËkR AkuzeLku ûkrýf {kLkÃkkLkLke ÷k÷Mkkyu r{ºkkuLkkt XkX {kX ¼hu÷kt fÃkzkt
ÃknuheLku Mk{kht¼{kt òô !” yu{ rð[khe r{ºkkuLku íku{Lkkt ¾heËu÷kt MkwtËh
fÃkzkt ÃkrhÄkLk fhðkLke Lkk Ãkkze yLku çkeò rËðMku íku{Lkk nt{uþLkk MkkËk
ðuþ{kt s Mk{kht¼{kt nkshe ykÃke.
suLke Mk{s ykí{ òøkhý íkhV ðne hne nkuÞ, íkuðkt ÄkŠ{f Ãkkºkku
SðLk{kt ykðk «Mktøkku òuðkÚke-òýðkÚke MkíÞ SðLk {kxu çkkuÄ íkhík s
Äkhý fhu Au. íkuðkyku s Mkk[wt SðLk SÔÞk fnuðkÞ yLku íku{Lku s SðLk{kt
Mkk[e MkV¤íkk {¤íke nkuÞ Au.
MknkÞf Mkwºk - 7 : yuf ði¿kkrLkfLkku rLkhkMkÂõík¼ÞkuO «Mktøk.
Ãkrù{{kt yuf {kuxk ði¿kkrLkf ÚkR økÞk. íku{Lku íkku ½ýk rþrûkíkku
òýíkk nþu. íku{ýu ÃkkuíkkLke yuf {kuxe «Þkuøk þk¤k MÚkkÃke níke íku{kt íku{ýu
½ýk «Þkuøkku fheLku ½ýe þkuÄku fhe níke yLku íku rðþu ½ýkt ÃkwMíkfku Ãký ÷ÏÞkt
níkkt.Ãkhtíkw f{LkMkeçku yuf rËðMk íku{Lkkt ÃkíLkeLke Úkkuzef økV÷íkLkk fkhýu
yk¾e «Þkuøkþk¤k Mk¤øke QXe. íku{ýu fhu÷e þkuÄku yLku «Þkuøkþk¤k{kt
hk¾u÷e MkkÄLk Mkk{økúe òuík-òuíkk{kt çk¤eLku ¾k¾ ÚkR sðk ÃkkBÞkt. íku{ýu
yíÞkh MkwÄe fhu÷e þkuÄkuLkkt ÃkwMíkfku Ãký çk¤eLku Lkkþ ÃkkBÞkt. yk òuR íku{Lkkt
ÃkíLke ½ýkt s WËkMk çkLke sRLku ½ýku ÃkMíkkðku fhðk ÷køÞkt. Ãký yk ði¿kkrLkf
MkkËk MktMkkhe øk]nMÚk nkuðk Aíkkt yk ¼ÞkLkf á~Þ Mkkûke¼kðu þktríkÃkqðof òuR
hÌkk, íku{Lkk ÃkuxLkwt Ãkkýe Ãký Lk nkÕÞwt ! ÃkMíkkðku fhíkkt ÃkíLkeLku Ãký ykïkMkLk
ykÃkeLku þktík fheLku Auðxu ykøk ÷køke hneLku hk¾ ÚkÞk ÃkAe ÃkíLkeLku yux÷wt
s fÌkwt fu, “nðu su çkLkðkLkwt níkwt íku çkLke økÞwt, íkwt yk çk¤e økÞu÷e «Þkuøkþk¤kLke
MkVkR, MkVkR fk{ËkhkuLku çkku÷kðeLku fhkðe ÷u”.
yk «Mktøk {Lku Ãkh{ÃkËLkk Þkºkeyku fhíkkt Ãký ðÄkhu {kLk yLku «u{
WÃkòðu íkuðku ÷køku Au fkhý fu Ãkh{ÃkËLkk Þkºkeyku íkku Ãkh{ ¿kkLkeykuLkk
ykuAkð¥kk MknðkMk yLku økwYþhý MkuððkÚke rLkhkMkÂõíkLke MkkÄLkk MkkÄe þfu.
148
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
íku{Lke íkq÷Lkk{kt ði¿kkrLkfkuLku íkku yuðku MknðkMk fhðkLkwt íkku ÞkË s õÞktÚke
ykðu ! Aíkkt ÃkqðoLkk ÃkqÛÞ WËÞÚke ytíkh Mk{sLke òøk]ríkLkk fkhýu ykðe
Ãkh{Ëþk, rðLkk «ÞíLku Ãkk{e þõÞk, íkuÚke íku{Lku ½ýk s ÄLÞðkË ½xu Au.
ykðe Mk{sLkkt Ãkkºkku Ãkh{ÃkËLkku ÃkwÁ»kkÚko fhu íkku Mkns{kt AuðxLkk Ãkrhýk{YÃku
rLkðkoýÃkËLku Ãkk{e þfu. Ãkh{ ÄLÞðkË ½xu Au ykðkt Ãkh{ ÃkkºkkuLku !
(òýeLku Mk{sðk suðe LkkUÄ :- yíÞkh MkwÄe ¼kiríkf ÃkËkÚkkuoLke
ykMkÂõík{ktÚke {wõík ÚkðkLkku çkkuÄ sýkÔÞku. nðu ÃkAe Ãkkuíku {kLke ÷eÄu÷ MktMkkh
ÔÞðnkhLkk LkeríkÄ{oLkwt Ãkk÷Lk fhðk Sðíkk òøkíkk Sðku ÃkhLke ykMkÂõík{ktÚke
{wõík ÚkðkLkk çkkuÄ íkhefu WËknhýku YÃku ðkíkkoyku Au. íku çkkuÄLkwt {qÕÞ ¼kiríkf
ði¼ðLkk ÃkËkÚkkuoLke rLkhkMkÂõík fhíkkt ½ýwt ðÄkhu økýkÞ ! ð¤e íkuLkwt Ãkk÷Lk
fhLkkhkt Ãkkºkku Ãkh{ MktíkkuLkk MkíkMktøkLkk yÇÞkMke níkkt fu Lknª, íkuLkku Ãký
fkuR WÕ÷u¾ LkÚke, Aíkkt [iíkLk SðkuLke ykMkÂõík{ktÚke {wÂõík {u¤ðe íku øksçkLkku
ykùÞo[rfík fhu íkuðku [{ífkh fnuðkÞ ! nðu, íkuðe rLkhkMkÂõík MknkÞf çkkuÄ
ðkíkkoyku {khe MVqhýk «{kýu ònuh fÁt Awt. yk ðkíkkoyku nwt ßÞkhu «kÚkr{f
rþûkfLke Lkkufhe{kt níkku íÞkhu çkk¤fkuLku ¼ýkððkLkk yÇÞkMk¢{{ktÚke òýe
Au, íku {Lku [iíkLkLke rLkhkMkÂõíkLkk çkkuÄ íkhefu ½ýe s øk{e økR Au. ykðe s
yuf, sLkf hkòLkk SðLkLke rLkhkMkÂõíkLkk çkkuÄ íkhefu ðkíkko yk yøkkW {uut
sýkðe Au. Ãký íku{kt ¼kiríkf ÃkËkÚkkuo yLku [iíkLk SðkuLke rLkhkþÂõíkLkku çkkuÄ
¼uøkku Mk{sðk {¤u Au. ð¤e sLkf íkku ÷ktçkk Mk{ÞLkk Mktík MknuðkMke, MkíkMktøke
ÃkwÁ»k íkhefu ònuh Au. ßÞkhu yk ðkíkkoykuLkkt ÃkkºkkuLkku yuðku fkuR WÕ÷u¾
LkÚke, Aíkkt yk ðkíkkoyku{kt yuðku s çkkuÄ Au. Võík yuf ðkíkko{kt [iíkLk SðkuLke
ykMkÂõík{ktÚke {wÂõíkLkku çkkuÄ Au.)
MknkÞf Mkwºk - 8 : þhýkÚkeo þºkwLkk SðLkLkwt hûký.
yhçkMíkkLk{kt yuf çkkËþknu çkeò çkkËþkn Ãkh [zkR fhe níke.
yuf rËðMk, rËðMkLkwt ÞwØ ÃkwYt ÚkÞk ÃkAe çktLku þºkw MkuLkkykuyu Mkk{ Mkk{uLkk
íktçkwyku{kt Ãkzkð fÞkuo níkku. íÞkhu yuf çkkËþknLkk MkuLkkÃkrík ÃkkMku çkeò þºkw
149
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
çkkËþknLkku MkuLkkÃkrík ½ýku s ¼Þ¼eík nk÷ík{kt hkíkLkk Mk{Þu Äúqsíkku Äúqsíkku
ykðeLku fnuðk ÷køÞku fu, “nu {khk {nkLk SðLk Ëkíkkh MkuLkkÃkrík, ykÃk
{Lku çk[kðku ! nk÷ {khe nk÷ík yuðe Au fu ykÃk {Lku çk[kðku íkku s nwt çk[e
þfwt íku{ Awt. nðu ykÃkLkk þhýu ykðu÷ku Awt {Lku Ãkqhe ©Øk Au fu, ykÃk {khk
SðLk Ëkíkkh nkuðkÚke {Lku sYh çk[kðþku s.” Mkk{ku ©kuíkk MkuLkkÃkrík, þhýu
ykðu÷k þºkw MkuLkkÃkríkLku ykïkMkLk ykÃkeLku fnuðk ÷køÞku fu, “{khk þhýu
ykðu÷ fkuRÃký {kýMk rLkhkþ ÚkÞku LkÚke yLku Úkþu Ãký Lknª, íkuðk þhýkÚkeo
hûkf Ä{oLkwt nwt Ãkk÷Lk fÁt Awt. íkuÚke íkwt rLk¼oÞÃkýu íkkhe Ãkqhe rðøkík {Lku sýkð.”
þºkw çkkËþknLkk MkuLkkÃkríkLkkt ykðkt fÁýk¼ÞkO ð[Lkku Mkkt¼¤íkkt
Mkk{ku ©kuíkk MkuLkkÃkrík SððkLke ykþk¼Þko yðksÚke fnuðk ÷køÞku fu,
“ykÃkLkk yufLkk yuf ÃkwºkLku {U þºkw Mk{SLku fÃkxÚke {khe LkkÏÞku Au íkuÚke
ykÃkLke MkuLkkLkk MkirLkfku yu çkLkkð òýeLku {khe ÃkkA¤ Ãkzâk Au. {khu çk[ðkLkku
fkuR WÃkkÞ Lk nkuðkÚke nwt ykÃkLkk s þhýu ykÔÞku Awt íkku {Lku çk[ðkLkku ftR
WÃkkÞ çkíkkðku íkku Ãkhðh rËøkkh ykÃkLkwt fÕÞký fhþu !”
©kuíkk MkuLkkÃkrík þºkw MkuLkkÃkríkLkkt ykðkt ®nMkf ð[Lkku Mkkt¼¤ðk Aíkkt
íku þhýu ykÔÞku Au, íkuÚke íkuLke fhýe íkhV Lkk òuíkkt òýu ftR çkLÞwt s Lk nkuÞ
íku{ ÃkkuíkkLkk nMíkf{ktÚke yuf Mkkhk{kt Mkkhku ÃkkýeËkh ½kuzku yLku Úkkuze
MkkuLkk{nkuhku ykÃkeLku þºkw MkuLkkÃkríkLku rðËkÞ ykÃkíkkt [uíkðýe ykÃke fu, “nðu
íkwt ½kuzuMkðkh ÚkRLku sÕËeÚke ¼køkeLku Ëqh [kÕÞku ò, òu Ze÷kþ hk¾eþ yLku
ÃkfzkR sRþ íkku {khk ðVkËkh çknkËqh MkirLkfkuLkk nkÚk{ktÚke çk[e þfeþ
Lknª. nwt Ãkkuíku Ãký íku{LkkÚke Ëqh nkuðkÚke çk[kðe þfeþ Lknª, íkU øk{u íku fíkoÔÞ
fÞwO Au Aíkkt íkwt þhýkÚkeo ÚkRLku {khe ÃkkMku {køkýe fhu Au íkku nwt íkLku SðLkËkLkLkku
WÃkkÞ çkíkkðwt Awt”. yk{ fne, þhýkÚkeo hûkf MkuLkkÃkríkyu þºkw MkuLkkÃkrík
ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkku níÞkhku níkku Lku ð¤e íkuLkk ÃkwºkLku fÃkxÚke {khe LkkÏÞku níkku,
Aíkkt SðLk ËkLk ykÃke ËeÄwt ! ykðk þºkw hûkf Ëkíkkh {kxu þe WÃk{k ½xkðe
þfkÞ ! ykðk yLkkMkÂõík ¼hu÷k ËkíkkhkuLkwt ÃkqÛÞ òøku yLku fkuR Ãkqhk ¿kkLke
150
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
MkËTøkwYLkwt þhý Mðefkhu íkku ¼ðMkkøkh íkhðku íku{Lkk {kxu yuf ÍhýkLku Ãkkh
fhðk çkhkçkh ÚkkÞ !
(hksfkhýLke Mk{s íkÃkkMkíkkt ykðwt ðíkoLk ¼ku¤Ãký¼ÞwO nkuðkÚke
¼rð»Þ {kxu {kuxk ¾íkhkYÃku økýkÞ. Ãký Ä{oLke Mk{su rð[khíkkt ¼÷kRLkku
çkË÷ku ¼÷kR{kt s {¤u, íkuðe Mkk[k ÄkŠ{fku ykþk hk¾íkk LkÚke. íku LÞkÞu
yk «Mktøk{ktÚke ÄkŠ{fíkkLkku {nkLkûk{kLkku økwý Mk{sðk {kxu íkuLkku WÕ÷u¾
fÞkuo Au, fu øk{u íkuðk ¼ÞLke Mkt¼kðLkk nkuÞ íkku Ãký ÃkkuíkkLku Mkk[e ÷køku÷e xuf
AkuzkÞ Lknª, ð¤e MkíÞ LkeríkÃkk÷fku ¼rð»ÞLkk ¼ÞLku økýfkhíkk LkÚke íku
çkkuÄ Au).
MknkÞf Mkwºk - 9 : MkktrLkæÞ{kt ykðu÷k þºkwLku SðLkËkLk.
yk ðkíkko, yøkkWLke ðkíkko fhíkkt Ãký ykùÞo[rfík, fÁýk yLku
yrík WËkhíkk ¼hu÷e Au. íku ÄkŠ{f ÓËÞðk¤k ðkt[fkuLku Mk{sðk {kxu sýkðwt
Awt. yuf fèh þºkw y[kLkf ÃkkuíkkLke MkktrLkæÞ{kt ykÔÞk Aíkkt ÃkkuíkkLkku {nu{kLk
Mk{SLku SðLkËkLk ykÃÞkLke rðøkík Ëþkoðu÷ Au.
yuf òuøkeËkMk ¾q{ký fheLku çknkhðrxÞku yuf Úkkuzk økk{kuLkk
òøkehËkhLkku fèh Ëw~{Lk çkLÞku níkku. íku zkfw òøkehËkhLkk ÃkrhðkhLke MkkÚku
MktMkkhe MkøkÃký Ãký Ähkðíkku níkku. fkuR fkhýMkh çktLku ðå[u ¼khu þºkwíkk
ÃkuËk ÚkÞu÷e níke.
çkLkðkfk¤u, òøkehËkhLkk Ãkrhðkh{ktÚke fkuRLkwt yðMkkLk Úkðk ÃkkBÞwt.
íku zkfw òuøkeËkMku òÛÞwt yux÷u {hLkkh MkkÚku ÔÞðnkh íkku þºkwíkkLkku níkku Ãký íku
nt{uþLku {kxu y¤økku ÚkÞu÷ku òýeLku çknkhðrxÞk òuøkeËkMkLku íkuLkk ÷kufk[khLke
rðÄe fhðkLkwt {Lk ÚkÞwt Ãký Ëw~{Lk íkhefu ÃkfzkR sðkLkk zhÚke íku AqÃke heíku
çkeòt ÷kufk[kh ykðu÷kt MkøkkykuLkk Mk{qn ¼uøkku ¼¤eLku ÷kufk[kh{kt Mkk{u÷
ÚkÞku. Ãký çkLkðkfk¤u y[kLkf yku¤¾kR økÞku.
òøkehËkhLkk MkhËkhkuyu íkuLku yku¤¾e ÷uðkÚke Ãkkufkh fhðk ÷køÞk
151
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
fu òuøkeËkMk, ½ýk rËðMkLkku þºkw yk¾hu nkÚk ykðe økÞku Au! íkuLku {khku,
ÃkAkzku, fkÃkku ðøkuhu MkqºkkuLkku Ãkkufkh Mkkt¼¤eLku òøkehËkhu Mkki MkhËkhkuLku nwf{
fÞkuo fu, “¾çkhËkh fkuRyu òuøkeËkMkLkku yuf ðk¤ Ãký ðktfku fÞkuo Au íkku !
fkhý fu íku yøkkWLkk ½ýk rËðMkLkku Ëw~{Lk nkuðk Aíkkt yksu íkuLke MkkÚku
Ëw~{Lkkðx hk¾ðkLke LkÚke, fkhý fu yksu íku MkøkÃkýLkku MktçktÄ Mkk[ððk
ykÔÞku Au. íkuÚke çkeò {nu{kLkku MkkÚku íkuLkwt Ãký {nu{kLk íkhefu s Mðkøkík fhku
yksu íku ykÃkýku {nu{kLk Au.” Mk½¤k MkhËkhku yLku ÃkrhðkhsLkkuyu
òøkehËkhLkkt ykðkt þºkwhûký ¼ÞkO ð[Lkku Mkkt¼¤eLku ½ýk s LkðkR ÃkkBÞk
yLku W¥kh ykÃÞku fu, “y{khk {kr÷f òøkehËkh! yk òuøkeËkMku ykÃkýkt
½ýk {kýMkkuLku ½kMkLke su{ fkÃke LkkÏÞkt Au. íku ykÃkýk fçkò{kt ykððku
{w~fu÷ níkku yLku yksu y[kLkf ykÃkýe Mk{ûk nksh Au. yuðk fèh þºkwLku
ykÃk SðíkËkLk ykÃkðkLkwt fnku Aku íku fuðwt ¼ku¤Ãký fnuðkÞ ? ykðe WËkhíkk
ykÃkýk {kxu ½ýe {w~fu÷eyku W¼e fhþu yLku ¾híkLkkf Ãkrhýk{ku ÷kðþu.
{kxu y{khk suðk ykÃkLkk nkÚk Lke[u hnu÷kykuLkwt fnuðwt {kLkeLku íkuLkku ðÄ
fhðkLke yk¿kk ykÃkku íkku MkkYt!”
MkhËkhku yLku MkøkktykuLkk ykðk ¼ÞsLkf þçËku Mkkt¼¤eLku òøkehËkhu
LkezhíkkÚke ¾w{kheÃkqðof W¥kh ykÃÞku fu, “nu MðsLkku, Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhíkkt
nt{uþkt ¾íkhk s ÃkuËk Úkíkk ykðu÷k Au yLku ¼rð»Þ{kt Ãký Úkíkk hnuþu. {kxut
{U {khe Mk{s MkkÚku rLkùÞ fhu÷e Ä{oLkerík Akuze þfwt íku{ LkÚke. íku{ fhíkkt
{khe Mkk{u {kuík Ãký ykðe òÞ íkku íku Ãký Mðefkhðk hkS Awt.” yu{ fne
íkuýu òuøkeËkMk ¾w{ký zkfwLku MðkøkíkÃkqðof rðËkÞ ykÃkeLku Ä{oLke sÞ çkku÷kðe!
ykðk WËkh Lkerík Ä{o-Ãkk÷fku ËwrLkÞk{kt ½ýk ykuAk ÃkkõÞk Au. òu
íkuyku Ãkh{ ÃkËLkku MkðkOøke ÃkwY»kkÚko fhu yÚkðk Mkns økwYf]ÃkkLku Ãkk{u íkku Mkns{kt
AuðxLkk Ãkrhýk{YÃku rLkðkoýÃkËLku Ãkk{u ! íkuðkykuLke MktÏÞk ðÄíke òÞ íkku
søkík fuðwt Mðøko suðwt hr¤Þk{ýwt çkLke òÞ !
152
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
(yk AuÕ÷kt çkÒku MknkÞfku hksfkhýLku MÃkþuo Au Aíkkt íku{kt ÄkŠ{fku {kxu
yuf ‘ûk{kLkku’ {nkLkçkkuÄ Vr÷ík Úkíkku nkuðkÚke Ä{o{køkeoyku {kxu «uhýkYÃk Au.
ËqÞkuoÄLku ÃkktzðkuLkku Lkkþ fhðk ½ýk ½ýk fÃkxe WÃkkÞku fhe fü ykÃku÷kt níkkt
Aíkkt fkuR fkuR «Mktøkku{kt ËqÞkuoÄLkLku {kuík{ktÚke çk[kððk Ä{ohks ÞwrÄrchu
ÃkkuíkkLkk ¼kRykuLku yk¿kk fhu÷k ykðk s «Mktøkku {nk¼khík{kt Au).
(10) SðLk ½zíkhLkkt rËþk Mkwºkku :-
m 1 :- ðõíkkyu Mkkt¼¤ðk RåAíkk nkuÞ, íkuðk ©kuíkkykuLku s çkkuÄ ð[Lkku
Mkt¼¤kððkt òuRyu, çkkuÄ ð[Lkku Mkk{k ©kuíkkLkk øk{u íkux÷k rníkLkkt s ¼÷u
nkuÞ, Aíkkt ËçkkýÃkqðof sçkhËMíkeÚke Q÷xwt Ãkrhýk{ ykððk Mkt¼ð hnu Au.
m 2 :- su ÚkR økÞwt Au, su ÚkR hÌkwt Au yLku su ÚkðkLkwt Au, íku çkÄw {khk
rník{kt s nkuðkÚke nwt íku{kt hkS hnuðk {kxu {khu {khk {LkLku Mk{òððkLke
sYh Au. íku Ãkk÷Lk fhðkÚke {Lku SðLkLke Mkk[e Mðíktºkíkk {¤e þfu íku{ Au.
m 3 :- su {køkLkkhLku yLku Lk {køkLkkhLku Ãký «u{Úke ykÃku Au, íku Mkk[ku
ËkLke Au, íkuÚke íku Ãkh{kí{kLke LkSf Au. íkuðk ËkLkeyu Lk {køkLkkhLku ¾kMk
ÞkË hk¾eLku ykÃkðwt òuRyu.
suLku {køkðkLke s xuð Ãkze Au, íku ÷ku¼e nkuðkÚke «¼wÚke Ëqh Lku Ëqh
Úkíkku òÞ Au.
m 4 :- su Ä{oðu¥kk yÚkðk Mkk[k MktíkÃkwÁ»kku ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLkk rníkLke
¾kíkh {køku Au, su{fu : ©ef]»ýu rðËwh ¼õíkLke íkktˤòLke ¼kS {køkeLku
ykhkuøke níke íkÚkk MkwËk{kLkk íkktËw÷ Ãký {køkeLku ykhkuøÞk níkk. íku ¼õíkkuLkk
rníkLke ¾kíkh nkuðkÚke íkuðe {køkýeyku fÕÞkýfkhe nkuÞ Au. íkuÚke Mkk[k
Mktíkku yLku MkËTøkwY ¼õíkku ÃkkMkuÚke su {køku, yhu, sçkhËMíke fhu íkku Ãký ¼õíkkuyu
Mktfku[ hkÏÞk ðøkh «u{Úke ykÃkðwt òuRyu, íku{kt s íku{Lkwt fÕÞký hnu÷wt Au.
m 5 :- fkuR fkuRLkwt fkuR LkÚke, íku MkktMkkrhf ðkMkLkk Akuzðk {kxuLkwt Mkqºk Au.
153
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
Ãký su ík{k{ ðkMkLkk AkuzðkLkku ÃkwÁ»kkÚko fhu Au, íkuLku {kxu fkuR ÃkhkÞwt Ãký
LkÚke. ÃkkuíkkLkkÚke rðhkuÄe rð[khkuðk¤k fu þºkw Ãký ÃkhkÞk LkÚke, fkhý fu su{
yuf s ðes¤e ÷k¼fkhe yLku LkwfþkLkfkhe yÚkðk ÷k¼fkhe yLku ®nMkf
Ãkrhýk{ ÷kðLkkhkt ÞtºkkuLku Ãký Mkr¢Þ fhu Au, íku{ Mkðo{kt yuðe heíku «¼wLke
[uíkLkk hnu÷e Au. íkuÚke ytíkh{kt ykí{¼kð hk¾e çknkhÚke rðhkuÄeykuLkk
ðíkoLkÚke [uíkeLku hnuðwt rníkfh Au.
m 6 :- AqÃke yòý þÂõík MkknMk ðzu òøku Au. MkknMkLkku sL{ yzøk
rLkùÞÚke ÚkkÞ Au.
m 7 :- SðLk{kt fkuR rðhkuÄe Lkk {¤u íkku MkkÄfLkk {LkLkwt ½zíkh Úkíkwt LkÚke.
íkuÚke {w{wûkw økhswyu rðhkuÄeykuLkku WÃkfkh {kLkðku òuRyu.
m 8 :- ykt[fk ¼hu÷e ðkýe{kt “nwt” YÃku yntfkh «økx ÚkkÞ Au.
m 9 :- r¢Þk{kt ðÄw Ãkzíke Wíkkð¤ íku fk{LkkLkwt «økx MðYÃk Au.
m 10 :- ytíkh ¼sLk{kt hnuðkÚke {kLkrMkf yLku þkherhf çktLku «fkhLkk
Úkkf Qíkhu Au. yuÚke Q÷xwt fkuR MkktMkkrhf fkÞkuo{kt {Lk yLku þheh çktLku Úkkfu
Au, ð¤e, ÄLk Ãký ¾[koÞ Au. Aíkkt «þtMkk «króLke {kLÞíkkÚke {Lk WÃkhAÕ÷ku
ykLktË Qsðu Au, íkku Ãký çkÄkt {kýMkku íkhVÚke «ríkck {¤íke LkÚke. fkuR
fkuR rðhkuÄe yÚkðk nrhVku íkku nt{uþk ®LkËk s fhu Au. íkuðku yLkw¼ð Úkðk
Aíkkt MktMkkhe {Lk MkíÞLke rËþk{kt òøkíkkt LkÚke, íku {kuxwt ykùÞo Au !
m 11 :- suLkk rË÷{kt fkuRLkk WÃkh rðhkuÄe¼kð Lkk òøku, íku Mk{íkk{kt
Sðíkku nkuðkÚke MkíÞLku yLkw¼ðe þfu Au.
m 12 :- Ä{o MkkÄLkkLkkt Ãkrhýk{ku ÄkŠ{fkuLkkt Lkuý yLku yk[hýÚke s
Ãkh¾kÞ Au.
m 13 :- Sðkí{kLkk «kýku{kt Ãkkt[ rð»kÞ yLku Ãk[eMk «f]ríkLke ðkMkLkkLkku
f[hku s fktxk-fktfhkYÃku Au. íkuLku íku f[hkYÃku Lkk yku¤¾íkkt nehk, {kuíke,
154
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
{kýuf suðk ËkøkeLkkYÃku Mk{su Au. íkuÚke íku íkuLke MkkuLkkLke çkuzeykuYÃku çktÄLk
çkLku Au yLku Ëw:¾{kt SðLk ÔÞíkeík fhu Au.
m 14 :- {kýMk øk{u íkux÷ku yntfkhe fu ¢kuÄe nkuÞ, Aíkkt suLke MkkÚku økhs
Ãkzu Au íkuLke MkkÚku økheçk çkfhe suðku çkLke òÞ Au. ykÚke Q÷xwt suLke MkkÚku
ftRÃký økhs LkÚke Ãký Mkk{ku {kýMk MkeÄku Lk{ú nkuÞ íkuðkLke MkkÚku ðkíkko÷kÃk
fhíkkt fhíkkt rðhkuÄ ÃkzðkÚke fkuR fkuR ð¾ík ËwðkoMkk {wLke suðku Ãký çkLke òÞ
Au. ykðwt ðíkoLk íkuLkk ÄLk (ÃkËkÚko), ÃkË yLku «ríkckLkk yntfkhLku fkhýu ÚkkÞ
Au.
m 15 :- Ä{oLkk LÞkÞu su ÃkkuíkkLke ¼q÷ òýe þfu Au yLku fçkq÷ fhu Au íkuðk
¾kuSyku MktMkkhÚke s÷Ëe òøke òÞ Au. Mkk[k Ä{o MkkÄfku íkku rððkË fu
ftfkMk fu fkuRLkku Sð çk[kððk {kxu ÃkkuíkkLke ¼q÷ Lkk nkuÞ íkku Ãký çkeòLke
¼q÷ ÃkkuíkkLkk {kÚku Äkhý fhe Mk{kÄkLk MkkÄðk «ÞíLkku fhíkk nkuÞ Au.
ykÚke Q÷xwt suLku ÃkkuíkkLke ¼q÷ku Ëu¾kðk Aíkkt yLku MktíkkuLkk çkíkkððk
AíkktÃký yntfkhðþ ÚkR {kLkíkk LkÚke yLku çk[kð fÞuo s òÞ Au, íkuðk
ÃkÚÚkhÚke Ãký fXý rË÷Lkk yntfkhe Sðku fËe òøke þfíkk LkÚke. íkuÚke íku{Lkku
[k÷w {kLkð yðíkkh {kÞkLkku r{ÚÞk ¼kh Ÿ[fðkÚke Ëw:¾YÃke Lkfo{kt s rðíku
Au. Aíkkt yntfkhðþ ÚkR r{ÚÞk {kuxkR çkíkkðu Au íkuÚke ytíku ykðkøk{Lk{kt
VÞko fhu Au.
m 16 :- R»kko¤wykuLkk rË÷{kt «u{ fu Mkuðk {kxu søkk nkuíke LkÚke, íkuÚke
½h{kt fu çktøk÷k{kt ½ýe søkk nkuÞ íkku Ãký sYrhÞkíkðk¤kLkk WÃkÞkuøk{kt
ykðíke LkÚke.
m 17 :- {Lkw»Þ þheh{kt ykÔÞk ÃkAe ÃkkuíkkLkk s çku¼kLkÃkýkLku Lk
òýðwt, íku ÃkkuíkkLkku s {kuxk{kt {kuxku økwLkku Au, íkuÚke ÃkkuíkkLkk nkÚku s íkuLke Mkò
{kLkð Sðkí{k ¼kuøkðe hÌkku Au.
155
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
yk çku¼kLkÃkýwt Mkk[k MktíkkuLkk MknðkMk, MkíkMktøk yLku æÞkLk îkhk s
òýeLku íku{ktÚke Qøkhe þfkÞ Au. íku s Mkk[e {wÂõík Au yÚkðk {kuûk Au.
m 18 :- Mkuðk fhLkkhu yuðe Mkuðk fhðe òuRyu fu Mkuðk ÷uLkkhLku fkuR
Q÷xwt Ãkrhýk{ Lkk ykðu, íkuðe Mkk[k yLku Ãkqhk «u{Úke rLk:MðkÚko Mkuðk fhðkÚke
Mkuðk ÷uLkkhLkwt rË÷ ykÃkkuykÃk rhÍu íkku ðøkh çkku÷u íkuLkk ykþeðkoË Mkuðk
fhLkkhLku MknsíkkÚke {¤u. ykÚke Q÷xwt yntfkhÃkqðof fu sçkhsMíkeÚke fu
¢kuÄðþ ÚkR fhu÷e Mkuðk fu ykÃku÷k ËkLkÚke ykþeðkoËLku çkË÷u þkÃk s {¤u.
íkuðku Mkk[k Ä{oLku òýLkkhk yLkw¼rðykuLkku çkkuÄ Au.
m 19 :- ËkLk fhLkkhu ËkLk fÞko ÃkAe ÷uLkkh íkuLkku þku WÃkÞkuøk fhu Au, íku
òýðkLke sYh hnuíke LkÚke. Aíkkt ËkLk ÷uLkkh fwÃkkºk íkku LkÚkeLku, íku òuðwt
òuRyu, Aíkkt yòýíkkÚke ËkLk ÚkR òÞ íkku “fhu íku ¼hu” yu LÞkÞu Mk{SLku
®[íkk fhðe òuRyu Lknª.
m 20 :- {wÂõíkLkk {køko{kt MkkÚk ykÃku, íku s Mkk[ku «u{e Au, Mkk[ku «u{
çkeòLke Mðíktºkíkk AeLkðe ÷uíkku LkÚke.
m 21 :- Mð¼kLkíkkYÃku yÁÃk, rLkhkÄkh, Mkkûke¼kð sux÷ku Mk{Þ òøku
íkux÷k Mk{Þ{kt {Lk{kt fkuRÃký ðkMkLkkLkku {kun òøke þfíkku LkÚke.
m 22 :- su ÃkkuíkkLkwt fkÞo MkwÄkhðk síkkt çkeòLkwt fkÞo çkøkzu íku òýðk
Aíkkt, íkuLke Ëhfkh fhíkku LkÚke, íkuLku {Lkw»Þ nkuðk Aíkkt {kLkð fnuðkÞ Lknª.
m 23 :- fkuR ðMíkw fu ÃkËkÚkoLkwt ËkLk sYrhÞkíkðk¤kLku WÃkfkhf ÚkkÞ ¾Yt,
Ãký íkuÚke yu sYrhÞkíkðk¤kLke Mkuðk {kxu Mk{ÞLkk ËkLkLke rðþu»k sYh Au.
fk{LkkÚke ¼hu÷ku {kýMk yk ðkík Mk{su íkku Ãký Ãkk÷Lk fhe þfíkku LkÚke,
rLkMðkÚko «u{e, Mk{Ãkoý¼kðe {Lkw»Þ s ykðwt ËkLk fhe þfu ! íkuÚke s íkuLku
Mkk[ku ËkLke fu ÄkŠ{f fne þfkÞ.
156
 Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
m 24 :- ÃkkuíkkLkku «u{ çkíkkððk {kxu Mkk{e ÔÞÂõíkLku fü ÚkkÞ, íkuðku
ykøkún «u{ Lkk fnuðkÞ ! Ãký Ëwhkøkún fnuðkÞ !
su «u{Úke Mkk{e ÔÞÂõíkLku Mkw¾, þktrík yLku ykLktË{kt ðÄkhku ÚkkÞ,
íkuðku «u{køkún nkuðku sYhe Au. su{ fu, økkuÃkeyku yLku f]»ý ðå[u suðku «u{
níkku, íkuðk «u{Lku Mkk[ku «u{ fne þfkÞ ! (íku ðkík Ãkwhe Mk{sðk {kxu ðkt[ku
Mkns MkíkÄ{o òøkhýLke rËþk «fhý Lkt. 5, Ãkk.Lkt. 114 Úke 117)
m 25 :- SðLk{kt ytËh-çknkh çktLku çkkswyu MðåAíkkLke sYh Au. yuf÷e
çknkhLke MðåAíkk hk¾Lkkhkyku, íku{Lke Äkhýk «{kýuLke MkVkR{kt fkuR ¼q÷
fhu, íÞkhu íkuLkk WÃkh R»kko, îu»k fu yýøk{ku òøku íkku íkuðe MkVkRLke heík yuf
òíkLkku {kun fnuðkÞ ! íkuÚke íkuðe MðåAíkk çkeòyku ÃkkMku «þtMkk {u¤ððkLkk
RhkËk íkhefu nkuÞ Au ð¤e íkuLkku ¼tøk ÚkkÞ íÞkhu ÃkkuíkkLku íkku Ëw:¾e fhu s Au
yLku WÃkhÚke Ä{oLke MkkÄLkkLkk {køko{kt ykðhý YÃku çkLku Au, íkuðe MðåAíkkLkku
þku yÚko ?
m 26 :- Mkk[k MkuðkÄkheyku ðÄw Ãkzíkkt MkuðkLkkt fkÞkuo ykðe Ãkzu íkku Ãký
ftxk¤íkk LkÚke Ãký íku MkuðkLku Ãkh{kí{kLkku «MkkË {kLku Au, íkuÚke íku{Lke íku Mkuðk
Ãkh{kLktË yÃkkðu Au.
ykÚke Q÷xwt íku s MkuðkLku Mkuðk íkhefu Lkk Mk{síkkt yuf òíkLkwt f{o
Mk{SLku ftxk¤u Au. íku rLkMkkMkk Lkk¾eLku ÃkkuíkkLkk {Lk Ãkh yuf òíkLkku ¼kh
Q¼ku fhu Au. íkuÚke íku yuf òíkLkwt ðiíkY fu ðuX çkLku Au. íkuLku rLk»fk{ MkuðkLkku
Ãkh{kLktË þe heíku «kó ÚkkÞ ? ykðe òíkLke Mkuðk íku økýºkeðk¤k MktMkkhe
SðkuLke nkuÞ Au. íkuÚke íku {nuLkík yLku Mk{Þ ðkÃkhðk Aíkkt, Mkk[e rLk»fk{
MkuðkLkwt Ãkrhýk{ Ãkk{e þfíkk LkÚke. Ãký WÃkhÚke Mkk{e ÔÞÂõík Ãkh fk{ fhe
çkíkkÔÞkLkku Ëkðku Q¼ku fhu Au.
m 27 :- MkíÞ¾kuS yÃk{kLk fhLkkhLkku Ãký WÃkfkh {kLku Au, fkhý fu
157
Mk¼kLkíkkLke ÞkºkkLkk MknkÞfku.
yÃk{kLkfkhe þçËkuÚke ÃkkuíkkLkk {Lk Ãkh fuðk yk½kík ÚkkÞ Au, íkuLkwt Ãkrhûký
fhðkLkku MkíÞ¾kuSLku {kufku {¤u Au. íkuLku òýeLku ykøk¤ fuðk WÃkkÞ fhðk
íkuLke MkíÞLke ytËh òøk]ík Úkíkk çkkuÄLkk ykÄkhu ¾kus [k÷w hnu Au.
m 28 :- çku MktðkËe Mkk{Mkk{u {¤u íkku øk{uíkuðk y½hk «&™ku yÚkðk
SðLkLkk fkuÞzkykuLku n÷ fhe þfu Au, Ãký {níðkfktûke fËe MktðkËe çkLke
þfíkk LkÚke, íku íkku ÃkkuíkkLke SËLku s {sçkqíkkRÚke Ãkfze hk¾íkk nkuðkÚke,
Mkk{e ÔÞÂõíkLku Mkkt¼¤ðk Ãký íkiÞkh nkuíkk LkÚke, íkuÚke íku fËe Mk{kÄkLk fu
þktrík Ãkk{e þfíkk LkÚke. fËk[ íku{Lkk «&™ku sçkhsMíkeÚke n÷ Úkíkk nþu
Ãký íkuÚke Mkk{k Ãkûku Mktíkku»k Lkk {¤ðkÚke Mk{kÄkLk fnuðkÞ Lknª.
m 29 :- {kýMkLke fwËhíke Mkw¾-þktrík fhíkkt f]rºk{ MkkIËÞoLke ®f{ík
ðÄkhu LkÚke, Ãký MktMkkhe Sðkí{k íkuLku «Úk{ MÚkkLk ykÃku Au.
m 30 :- MkíÞ þçËku{kt ykðe þfíkwt LkÚke, Ãký íkuLke ÄkhkLkwt hMkÃkkLk fhe
þfkÞ Au. íku hMk ÃkeÄk rðLkk MkkrníÞ Mkuðk ÷q¾e Ãkzíke nkuðkÚke MkV¤ Úkíke
LkÚke. su{ fu frððh hrðLÿLkkÚku «u{Úke ¼hÃkqh A nòh fkÔÞku ÷ÏÞkt, Aíkkt
SðLkLke AuÕ÷e ½zeyu ÃkkuíkkLke QýÃk Mk{òR fu, Ãkkuíku MkíÞLke ÄkhkLkwt ÃkkLk
fhe þfÞk LkÚke. íkuÚke SðLk MkV¤ ÚkÞwt fnuðkÞ Lknª. ykðk {nkfrð Ãký
MkíÞLku þçËku{kt Mk{S þõÞk LkÚke fu Mk{òðe þõÞk LkÚke íkku çkeò Mkk{kLÞ
MkkrníÞfkhkuLke íkku ðkík s þe fhðe !
m m m
158
 {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
11. {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
{khk SðLk «ðkMk íkÚkk ÞkºkkLkk {wÏÞ {wÏÞ «MktøkkuLke fÚkk nðu
÷øk¼øk Ãkqhe ÚkkÞ Au. yk fÚkk {U fkuR «Mktþk {u¤ððk ÷¾e LkÚke yLku fkuR
fkuR ÷¾ký suðwt fu fk{ðkMkLkkLkk «MktøkkuLkwt ðýoLk ðkt[eLku íkku «MktþkLku çkË÷u
®LkËk yLku fkuR YçkY {¤u íkku {kYt økktzÃký økýeLku {Lku ¼khu XÃkfku {¤u íkuðk
«MktøkkuLkwt ðýoLk {U fhu÷wt Au. íku{kt ð¤e {khk çktLku ¼ºkeòLkk ÃkrhðkhLkkt fkuR
MkÇÞku ðkt[þu íkku {khe MkkÚku ½ýku rðhkuÄ fhþu, íkuðe {khe Äkhýk Au, fkhý
fu íku{Lkwt yk¾wt SðLk Mk{ksÚke r{÷LkMkkh hÌkwt Au.
¼eíkhLke MktðuËLkkyku {Lku Mk{òR íku «{kýu íkuLke «{krýf, ÃkkhËþof
yLku MkeÄe MkÃkkx ðkíkku {U fhe Au. ¼eíkh ¼kðLkk òøku íÞkhu çkÄwt yýeþwØ s
nkuÞ Au. {kYt SðLk yk heíku ¾wÕ÷w fhðkÚke {Lku íkku VkÞËku ÚkÞku Au. {khk
rË÷{kt fkuRLkk {kxu fzðkþ LkÚke. çkÄkt Ãkkºkku Ãkh {khe ytík:ÃkqðofLke MkËT¼kðLkk
Au. Mk{ks yLku MktMkkh{kt ykðwt çkÄwt MkLkkíkLk heíku [k÷íkwt s nkuÞ Au yLku
[k÷íkwt s hnuðkLkwt.
¼kusLk íÞkøk fu WÃkðkMkLke økýºke fÞko çkkË íkuLkkt økwýøkkLk fu «ríkck
økkðk fhíkkt ykí{kyu fhu÷ Wæðeofhý fu «MkÒkíkkLke {w÷ðýe fhðe òuRyu
íkÚkk fR ¾hkçk ¼kðLkkyku ykuAe ÚkRLku fux÷e MkËTð]r¥kyku ðÄe íkuLkwt Ãkrhûký
Mkkûke¼kðu òuðkðwt òuRyu, çkeS çkÄe økýºkeyku ÔÞÚko Au, WíÃkkík fhLkkhe Au.
ð¤e, yk ÷¾kýku fheLku ykæÞkí{ ®[íkLk fu MktMf]ríkLku ÷økíkku fkuR
WÆuþ Mkh fhðkLkku RhkËku LkÚke. {khk SðLk{kt çkLku÷e ½xLkkyku yLku y÷øk
y÷øk {wÆkykuÚke W¼ku Úkíkku ¼kík¼kíkLkku {knku÷ yLku íku{kt Mkkûke ¼kðu hne
Mkh¤ ÚkR fkuhk ÚkR sðkLke ðkík Au. økk{økÃkkxkLke su{ {kLkrMkf ¾tsðk¤Lku
ð÷whðkLke fkuR ðkík LkÚke fu fkuR sçkhkRLke s{kðx fhðkLkku RhkËku LkÚke.
òu ykÃkýu {kÞkò¤{kt økqt[ðkÞu÷k hneyu íkku õÞkhuÞ Ä{oLkk ÃktÚku Lk sðkÞ fu
Ãkh{kLktËLke «kró {kxu ykøk¤ Lk ðÄkÞ.
su ytËhÚke WíkÞwO Au íku ÷ÏÞwt Au. MksoLkLkku ykLktË {kýðkLke Lku ¾k÷e
159
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
ÚkR sðkLke {ò fktR ykuh nkuÞ Au ! ÷ktçkk SðLk{kt çkLku÷e ½xLkkyku økkurÃkík
hk¾ðkLkwt fux÷wt MkwMktøkík Au ? yk{uÞ SðLk{kt ykðíkkt çkÄkt ÃkrhðíkoLkku ðíko{kLku
ðneLku ¼qíkfk¤ s çkLke òÞ Au Lku ! ¼qíkfk¤ Akuze ðíko{kLk{kt Sððwt hÌkwt.
yu s Mkk[wt ©uÞ Au.
rËðMk¼hLke ykÃkkÄkÃkeLku ytíku ½uh ykðeLku {kýMk {ktÌk÷kLke
{kuf¤kþ {kxu Ãkøkh¾kt, nkÚk{kt hnu÷ Úku÷e fu MkhMkk{kLk yLku ðÄkhkLkkt
fÃkzkt Wíkkhe nkÚk-{kut ÄkuR Ãk÷tøk fu MkkuVk{kt çkuMke Ãkkýe ÃkeLku ÷ktçkku ÚkR su
“rLkhktík” yLkw¼ðu íkuLkk fhíkkt yu MðrLkheûký{kt hnuðkÚke su Ãkh{kLktË {¤u
íku ÂMÚkrík fkuR ykuh s - yðýoLkeÞ nkuÞ Au. íkuðe rLkhktíkLke ÂMÚkrík{kt {kYt
SðLk ÔÞríkík ÚkR hÌkwt Au íku {kÁt Ãkh{ Mkki¼køÞ Au, yÂMíkíðLke f]Ãkk Au,
nðu Ãkh{ rLkÿkLke íkiÞkhe [k÷e hne Au. StËøkeLku ð»kkuo{kt Lknª, ûkýu ûkýu
{kýðkLke nkuÞ !
nk÷Lkk Mk{Þ{kt ðkt[ðkLkku Mk{Þ {u¤ððku «ð]r¥khík {kýMkLku {kxu
fÃkhku Au. SðLk{kt rðxtçkýkyku Ä{oLkkt y¿kkLkLku Þk yÄwhk ¿kkLkLku fkhýu
WíÃkÒk ÚkkÞ Au. Ä{oLkk MkuðLkÚke y¿kkLk {xðk {ktzu Au, Lku Mk{Þ síkkt fÁýk-
«u{ rðMíkheLku {Lk-ðkýe íkÚkk yk[hýLku þwØ fhu Au.
ð¤e, {U yux÷k {kxu yk ÷¾ký ÷¾ðkLkku ©{ ÷eÄku Au fu, yk¾k
SðLkLkk Mkkhk fu ¾kuxk «MktøkkuLku õÞkt MkwÄe ËçkkðeLku hk¾ðk ? yLku íku{ fhðkÚke
íku ðkhtðkh ®[íkðLk{kt Q¼k Úkíkk níkk. ßÞkhÚke yk ÷¾ký ÷¾ðkLke þYykík
fhe íÞkhÚke íku ®[íkðLk çktÄ ÚkÞwt Au. yux÷u {khe ykæÞkÂí{f Þkºkk{kt íkux÷ku
yðhkuÄ ykuAku ÚkÞku Au, yLku íkux÷e MkV¤íkk{kt yux÷k ytþu ðÄkhku ÚkÞku Au.
xqtf{kt, {U fkuRLku çkkuÄ ykÃkðk {kxu yk ÷u¾Lk fÞwo LkÚke yLku ÄkŠ{f LÞkÞ yuðku
Au fu, SðLk ¾wÕ÷wt nkuðwt òuRyu. fkuR çkkçkík AqÃkkÞu÷e hk¾ðe òuRyu Lknª,
íkuðku Ãkh{økwY ykuþkuLkku çkkuÄ Au. Mkk{kLÞ heíku ÃkqÛÞf{oLku íkku Mkki fkuR ðÄkhe -
Mk{òðeLku-Mkòðe-ÄòðeLku ònuh fhu yLku n»ko Ãkk{u. íkuðe s heíku ÄkŠ{fkuyu
ÃkkÃkf{oLku Ãký ònuh fheLku ykLktË {kLkðku òuRyu íku{ fhðkÚke s Mkk[ku Ä{o
òøkúík ÚkkÞ. ykðwt Mk{SLku s íkkuh÷ Mkíkeyu þhýu ykðu÷ suþ¤ zkfw ÃkkMkuÚke
160
 {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
çkÄwt s ÃkkÃk ònuh fhkÔÞwt níkwt yLku íkuLkk Ãkrhýk{u s suþ¤ Ãk¤{kt Ãkeh çkLke
økÞku níkku. Ãkkºk MðåA ÚkkÞ íkku íku{kt ¼hu÷e ðMíkw Ãkrðºk hne þfu Au. {Lku ÷køku
Au fu, òu suþ¤u ÃkkÃk ònuh fÞwO Lkk nkuík íkku su ÄkŠ{f MkV¤íkk íkuLku {¤e íku ÷ktçkk
Mk{ÞLke MkkÄLkk fhðk Aíkkt {¤e Lkk nkuík.
Mkk{kLÞ heíku {kýMk íkuLke «Mktþk{kt ¾k{e ykðu íkuðe ðkíkku «økx
fhíkkt zhu Au. íkuÚke íkku, Ãkrù{{kt yuf økwYSyuV Lkk{Lkk Mktík ÚkR økÞk, íku{Lke
ÃkkMku fkuR Ä{o Mk{sðk ykðíkwt íkku íkuLku íkuLkkt Mð¡ku rðþu ÃkqAíkk íkuLke AqÃke ðkíkku
òýðk {ktøkíkk Ãký òu íkuLkkt Mð¡ku yLku AqÃke ðkíkku ònuh fhðk íkiÞkh Lkk nkuÞ
íkku íku òýðk íkuLku ¼hÃkqh ËkY Ãkkíkk. íku{ fhðkÚke íkuLke çku¼kLk yðMÚkk{kt
ykÃkkuykÃk íkuLke AqÃke çkkçkíkku ònuh ÚkR síke. ÃkAe s íku Ä{o WÃkËuþ Mk{òððkLkku
þY fhíkk. Ãký suLku ÃkkuíkkLke heíku òýe òuRLku Mk{sðwt Au, íkuýu íkku þk {kxu
ftRÃký AqÃkkððwt òuRyu ? yux÷u suýu Mk{SLku ònuh fÞwO íku ¾k÷e ÚkÞk yLku
¾k÷e ÚkðkÚke íku{kt su ¼hðwt nkuÞ íku ¼he þfkÞwt. yk{, {kýMk øk{u íkux÷wt
AqÃkkððk òÞ íkku Ãký íku «f]ríkLke Mk¥kkÚke MðÃLk{kt yÚkðk çku¼kLk-íktÿk yðMÚkk{kt
ònuh ÚkR òÞ Au. íkuÚke s yksLkk {Lkkuði¿kkrLkfkuyu Mð¡kuLku òýðkLkk WÃkkÞ
fÞko Au yLku íku ytøku Lkðe Lkðe ½ýe þkuÄku ÚkR hne Au.
ð¤e, {nkí{k økktÄeSyu Ãký ÃkkuíkkLke ykí{fÚkk{kt SðLkLke ½ýe
çkkçkíkku su Mk{ksárüyu ònuh Lk fhe þfkÞ íkuðe ònuh fhe Au. íkuÚke s íku
{nkí{kLke ÃkËðeLku Ãkk{u÷k Au. íkuÚke s {Lku ÷køku Au fu, ËçkkÞu÷k sqXLku
Mk{ksLkku fu ykçkYLkku zh hkÏÞk rðLkk ònuh fhðwt íku Mkns-Mkh¤-ÄkŠ{f
ÃkwÁ»kkuLkwt fk{ Au.
yk ÷¾ký{kt {U {khk SðLkLkk ¢{ «{kýu «MktøkkuLkwt ðýoLk fhu÷wt
LkÚke. Aíkkt, çkLkíkk MkwÄe su rð»kÞ Ãkh ðýoLk fhu÷wt Au íku rð»kÞLkk «Mktøkku yuf
ÃkAe yuf økkuXðu÷k Au. Ëk.ík. MkËTøkwY Ãkh{kí{kLke fÁýkLkk «Mktøkku, {¤u÷k
Mktíkku yLku MkËTøkwYykuLkk Mk{køk{Lkk, Ãkkrhðkrhf SðLkLkk yLku fk{ðkMkLkk
suðk «MktøkkuLkwt ðýoLk fhu÷wt Au. yk{ fhðkÚke íkuLkkÚke {kYt rË÷ yufË{ n¤ðwt
ÚkðkÚke rËLk«ríkrËLk ykøk¤Lke MkkÄLkkLku ÷kÞf çkLkíkwt òÞ Au yLku rðþwØ
161
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
Úkíkwt òÞ Au.
nk÷Lkk Mk{Þ{kt Ãkqhe ËwrLkÞk{kt ½ýk Mkt«ËkÞku [k÷u Au íku{kt òuzkÞu÷k
MkkÄfku, ¼õíkku,Mktík-MkkÄw fu MktLÞkMkeyku{kt Ãký òuRyu íkuðku rLk:MðkÚkeo «u{,
Mkuðk fu WËkhíkk Ëu¾kíkkt LkÚke, íkku su MktMkkh{kt s h[e Ãk[e hnu÷k Au íku{Lkk{kt
íkku íku nkuÞ s õÞktÚke ?
íÞkhu, ykuþku-çkkuÄ Lkð MktLÞkMk{kt òuzkÞk ÃkAe {Lku yk {køkoLkk
MkkÄfðøko{kt «u{, Mkuðk, WËkhíkk, ûk{k yLku Mk{sLkkt W{tøk¼ÞkO {kuòt QA¤e
hÌkkt Au, íkuLkkt ËþoLk ÚkÞkt Au. ð¤e íku{Lkk{kt {kuxu ¼køku hkøk îu»k{ktÚke ¾k÷e
ÚkR sðkLke MkkÄLkk òuðk {¤e, íkuLkk yLkw¼ðYÃku ykøk÷k «fhý-9{kt
WËknhýkuYÃku «Mktøkku sýkÔÞk Au. òu fu çkÄk s MkkÄfku{kt íkuðkt Ãkrhýk{ku Lk
ykðe þfu íku Ãký nfefík Au. íkuÚke ykðkt Ãkrhýk{ku íkku ykuþku «u{hMk {kÛÞku
nkuÞ íku s òýe þfu ! yk LÞkÞu ykuþku Mk{økú rðï{kt ÄkŠ{fkuLkk WØkhf
økýkÞk. suLkkt Ãkqhkt ÃkqÛÞ òøÞkt nkuÞ íkuðk ¼køÞþk¤eyku s ykðku yý{ku÷
÷nkðku ÷R þfu !
ykÃkýk Ëuþ{kt, økk{zkt{kt Ëh çkesu fu yøkeÞkhMku fu ÃkqLk{u ÷kufku
¼uøkk {¤e ¼sLk rfíkoLk fhíkk nkuÞ Au. íku ÃkAe øk{u íku Mkt«ËkÞLkk nkuÞ,
nrhhMk AqxÚke hu÷kíkku-ðnU[kíkku nkuÞ Au - WÃkrLk»kËku ðhMkíkkt nkuÞ Au! Aªf
ykðu fu y[kLkf WËTøkkhku {kxu hk{ ! fu, nu hk{ ! fu, MkðkhLkkt «¼kríkÞkt,
yÕ÷k nku yfçkhLke Lk{kS çkktøk{kt RïhLke ÞkË fu çku {kýMkku {¤u íÞkhu çku
nkÚk òuze sÞ {kíkkS fu sÞ ©e f]»ý fu sÞ©e hk{Úke Úkíkwt yr¼ðkËLk, fu,
¾kíkkt-Ãkeíkkt Ãknu÷kt Ãký hk{SLkwt Lkk{ ! yhu, [esðMíkw yLku r«Þ «kýeyku,
çkk¤fku íkÚkk {kýMkkuLkkt Lkk{ku Ãký RïhLkk Lkk{ku, RïhLkk ÃkÞkoÞYÃku hkÏÞkt
! fkuR økwshe òÞ íkkuÞu, hk{, çkku÷ku ¼kR, hk{ ! {fkLkku, ËwfkLkku, hMíkk,
{trËhku, þnuhku - {nkuÕ÷k-øk÷eykuLkk Lkk{ku Ãký ßÞkt swyku-Mkkt¼¤ku íÞkt
Ãkh{kí{kLkk Lkk{ktfLkÚke AðkR økÞu÷kt Au! yhu ! Mkk[wt çkku÷ðkLke ¾kºke {kxu
Þ ¼økðkLkLkk Mk{ ¾ðkÞ Au ! Akþðkhu ÄkŠ{f íknuðkhkuLku ¼køkðík Mkóknku,
yLkwckLkku, WÃkðkMkku, f{ofktzku, ÄkŠ{f Þkºkkyku, {u¤kðzkyku yLku ½ýkt
{trËhku, {MSËku, økehò½hku, [[kuoLkku MknðkMk !
162
 {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
yk{ Aíkkt, [khu çkksw, Mkkhe «f]rík MkËtíkh Mkk[wf÷kRLke «íÞûk
«uhýk ykÃkíke nkuÞ Au, íkku {kýMk fu{ çkkfkík hne økÞku ? fwËhíke heíku Vq÷ku
¾e÷eLku ðkíkkðhý{kt MkwøktÄ ðuhu Au íkku {kýMk, su Mk]rüLkwt ©uc Vq÷ økýkÞ Au
íku fu{ yk{ ËwøkOÄeík ÚkR økÞwt ? yk rð»k[¢ fu{ [k÷w s hnu Au ?
“hk¾Lkkt h{fzkt, {khk hk{u h{íkkt hkÏÞkt hu” yu hk¾Lkkt h{fzkt
ÃkkAkt øktÄkðk fu{ {ktzâkt ?
hk{ hk¾u íku{ hneyu ykuÄðS, fu,
Lkk{-YÃk swsðkt ytíku íkku nu{Lkwt nu{ nkuÞ ! fu
fý fý{kt íkwt - ½x ½x{kt íkwt....
yr¾÷{kt çkúñktz{kt yuf íkwt ©enrh!
ßÞkt swyku íÞkt Mkt¼¤kÞk fhu Au ! Lku Aíkkt Þ yksu {kýMk -
{kýMkLkku Ëw~{Lk ÚkR {kYt fu {Yt Lkk føkkhu (rfLkkhu) ykðeLku W¼ku Au! ¢qhíkk,
MðkÚko, Lkk÷kÞfe, sqX, Ët¼, »kzÞtºkku, ®nMkk, ¾wLkk{hfe, ÞwæÄku, AuíkhÃkªze,
rðïkMk½kík, ½]ýk, ykÃk½kík, yÃkhkÄku, ¼q¾{hku, nuðkrLkÞík, R»kko,
A¤fÃkx, Lk^VxkR, ðuhÍuh, ÷tÃkxíkk rðøkuhu yrLkcku zkfkt Vkze hÌkkt Au, Lku
yk MkwtËh Mk]rüLkk MkðoLkkþLkku yýMkkh ðíkkoR hÌkku Au. {nkÞwØLkk ¼ýfkhkLkkt
zkf÷kt ðkøke hÌkkt Au ! {kýMk íkku Mk]rüLkwt ©uc MksoLk nkuðk Aíkkt fu{ ykðwt ÚkÞwt
? ¾kx÷u þwt ¾kuz Au ? MkkÂ¥ðf, Mkw¾e yLku MkðoÚkk Mkw{u¤ MkkÄu íkuðk Mk{ksLke
Mkt¼kðLkk ÍktÍðkLkk s¤ suðe ÷køku Au ! fu{ ykðe f{LkMkeçke ykðe ?
SðLk «íÞuLke nfkhíkk fu{ nku÷ðkR økR ? çkMk, yuf s ðkík çkLke fu, yk
çkÄwt sqLkwt Úkíkkt yLku Mð¼kLk ¼q÷kíkkt íku çkÄwt yuf fk{LkkLke ykMkÂõík{kt VuhðkR
økÞwt ! Lku {q¤ nuíkw {kÞkuo økÞku ! çkÄwt Lkfk{wt ÚkR, MkkÃk økÞkLku ÷eMkkuxk hÌkk
suðwt ÚkR økÞwt ! íkku nðu þwt ? çkMk yuf s {køko çkåÞku Au - ¼w÷kR økÞu÷wt ÞkË
fheyu. Ãkh{kí{kyu Ãkh{ykLktËLkku hMk{ýe MkkiLku ykÃku÷ku Au. çkMk, yuf su
Mð¼kLk ¼w÷kÞwt Au íkuLku, [k÷ku ykÃkýu ¼qÕÞk íÞktÚke Vhe ¼ýeyu yLku
nkuþÃkqðof Sðeyu. Ãk¤u Ãk¤u nkuþ hk¾eyu - Mk¼kLk hneyu - fkuR r¢ÞkfktzkuLke
163
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
sYh Lknª hnu, íkku SðLk ÃkkAwt ykLktË{Þ çkLke hnuþu ! fkuR ZkUøke Äwíkkhkyku
ykÃkýLku Auíkhe Lknª þfu ! yk¾e {kLkðòík, Ãkþw-Ãkt¾e yLku ðLkMÃkríkLke
su{ VheÚke WíMkðÃkqýo SðLk Sðe þfþu! çkMk, Mknus òøkhýLke - ykhík
(økhs) ¼kðLke ykíkwhíkk nkuðe òuRyu íkku Mknusu fk{ ÚkR òÞ ! ¼sLkkuLkk
¼kÚkkLkk ¼tzkh{kt Ãkkhkðkh ¿kkLk¼ÞwO Ãkzâwt Au ! Úkkuzwtf MkknMk fu Mk{s òuRyu.
Lknª íkku ÃkAe,
Ëuþ økÞk ÃkhËuþ økÞk, þe¾e ÷kÔÞk Lkðe ðkýe,
‘ðkpxh’ fnuíkkt Sð økÞku, ßÞkt ¾kx÷k Lke[u Ãkkýe !
suðe Ëþk ÚkkÞ ! ð¤e, ½ýe ð¾íku Mknus nkÚk ÷ktçkku fhíkkt yLkkÞkMku rðs¤e
Íçkwfe òÞ Lku ÷tçkkðu÷k nkÚk{kt íkíkTûký ‘«MkkË’ {¤e òÞ Au ! íkuÚke íkku
÷kufkuÂõík Au,
«¼w ÃkkÄhk, íkku Ãkzu ÃkkÚkhk !
ykðe íkku fuxfux÷e ÷kufkuÂõíkyku MkíkMktøkLkk ÃkrhÃkkfYÃku sLk{kLkMk{kt
ðze÷kuLkk ðkhMkkYÃku ÃkÚkhkRLku Ãkzu÷e Au Lku yk{uÞ Ä{o yu íkku {kLkðòíkLke
{nk{q÷e {SÞkhe {qze Au s Lku ! çkMk Úkkuzk MðÞt òøkhýLke sYh Au !
VheÚke nwt ÃÞkhk ykuþkuLkwt ð[Lk ÞkË yÃkkðwt :-
“{Lkw»ÞLkk ík{k{ «&™kuLkku yuf{kºk WÃkkÞ Au æÞkLk. [knu íku rð»kkË
nkuÞ, [knu íku níkkþk nkuÞ, [knu íku WËkMke nkuÞ, [knu íku yÚkornLkíkk nkuÞ
yÚkðk [knu íku MktíkkÃk nkuÞ. Mk{MÞkyku ½ýe nkuR þfu Au Ãkhtíkw W¥kh yuf s
Au, æÞkLk yLku Mkk[k yLkw¼ðe MktíkkuLkku MkíkMktøk yLku MknðkMk !
{U {khk SðLkLke Ëhuf «ríkfq¤íkkLku {khe «økrík {kxuLkkt ÃkøkrÚkÞkt
íkhefu økýe Au. {khe SðLkÄkhk nk÷{kt ykøk¤ fÌkwt íku{ æÞkLk MkkÄLkk{Þ-
ykLktËÃkqðof ðne hne Au. yk{u Þ þhehLku 82 ð»ko ÚkÞkt, nðu þheh Ãkkfwt
ÃkkLk økýkÞ. Rïhf]Ãkkyu MknsíkkÃkqðof ¾he ÃkzðkLkwt Úkþu, fk÷u Lknª íkku
yksu Lku yksu Lknª íkku nk÷ ! nwt íkiÞkh s Awt. yíÞkh MkwÄe yk “hk{Lkwt
h{fzwt {khk hk{u h{íkwt hkÏÞwt” íku çkË÷ yÂMíkíðLkku Ãkkhkðkh Éýe Awt. ÷e÷k
ÃkktËzu Íkf¤-®çkËw ÚkRLku Wøk{ýu Wøkíkk íkus ÃkwtsLkk ykøk{LkLku ðÄkðíkkt
164
 {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
ðÄkðíkkt ¼÷u Ãk¤ðkh{kt Wze òô ! MkheíkkÄkhk Mk{wÿ{kt {¤u fu Ãkkfwt ÃkkLk
ÍkzÚke ¾heLku s{eLk{kt ¼¤e ¾kíkh ÚkR Vhe ÃkkAwt Íkz{kt ykðu, yk¾hu íkku
yÂMíkíð{kt rð÷eLk ÚkR sðkLke s ðkík Au Lku ! Lknª íkku,
nkufku hnuþu nkÚk{kt, ¾ªxeyu hnuþu hkþ,
økuçkLkku økku¤ku ðkøkþu, stíkh ðøkkzíkku íkwt òþ !
{kxu, fkuRfu fÌkwt Au íku{,
Akuzwt ÃkkÃk-ÃkqÛÞ, Mðøko-Lkfo, nwt-íkq-íku, òÞ Mkki n¤e {¤e,
Mkkuô - òøkwt MkËkLktËu, hnu SðLk ßÞkurík s¤n¤e !
sz-[uíkLk {¤e - {¤e !
÷kuÃke Sðu, Mk{kô rþðu, ykðkøk{Lk òÞ x¤e - x¤e !
çkúñhtÄúu f¤e-V¤e !!
ÃkwhýÃkËLku Mk{SLku æÞkLk{kt hnuðkLke sYh Au. yk ðkíkLku ¼õík y¾kyu íkku
Mkkð xwtfk Lku x[{kt Ãkíkkðe, yu{ fneLku fu,
{híkkt Ãknu÷kt òLku {he,
çkkfe hnuþu ©enrh !
ð¤e, frððh hrðLÿLkkÚk xkøkkuhu fÌkwt íku{ :-
“Sððwt yux÷u suLku “Sððwt” fneyu Aeyu yux÷wt Lknª Ãký “{hðwt”
yu Ãký SðLkLkku s ¼køk Au. Ãkøk÷wt WÃkkzðwt yLku Lke[u {wfðwt çktLku
su{ økríkLkkt ytøk Au íku{ sL{ yLku {]íÞw çkÒku SðLkLkkt s ytøk Au.”
yLku ðÄw{kt,
“{kRf ÷kufk[kh{kt fkuR fkuR ÷kufku ÃkkuíkkLku Sðíku Sð ÃkkuíkkLkk {]íÞwLke
W¥khr¢ÞkykuLkk «ríkfYÃku “Sðíkkt søkríkÞwt” fhíkk nkuÞ Au.”
íkÚkk, su{,
165
{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô !
“íkíð{rMk, yLk÷n¬ fu ynt çkúñkÂM{Lkk Wøk{ýu WËÞ Úkíkk WòMk
ðå[u Mkkøkh{kt WXu÷e yuf ÷nuh ÃkkAe MkkøkhLkk Ãkkýe{kt Mk{kR òÞ”
íku{,
nwt Ãký yÂMíkíðLkk þhý{kt hneLku íkuLke fÁýk{kt [wÃk[kÃk ¾he Ãkzwt
íkku ¼Þku ¼Þku !
yûkh fnuðkíkk yk yûkhku Ãký fk¤Lke økíkko{kt n{ýkt s níkk Lk
níkk ÚkÞk Mk{òu, íku Ãknu÷kt ÕÞku, íÞkhu [k÷ku, “{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô!”
{ktne {ktÌk÷kLku {kusu {kus ! {wÂõíkLkk {køkuo - ykLktËLkk Ëuþ{kt! nwt íkku yuf÷
ÃktÚk «ðkMke ! Mkki MkíkÄ{eoyku ykðòu, MðÄ{o {u¤k{kt {¤òu ! Mkki{kt hnu÷k
ytíkh ykík{ hk{Lke sÞ ! Lku nkt, {khk yk “søkríkÞk” fu “çkkh{k”
rLkr{¥ku Þkusu÷ “{LkLkk s{ýðkh”{kt nðu ÃkAeLkk çkkh{k «fhý{kt ÃkehMku÷
“çkkh{k”Lkku “ykuþku «MkkË” ÷uðkLkwt [qfíkk Lknª !
{khk nkÚku «fkrþík ÚkÞu÷wt yk ÷¾ký çkÄk s ðkt[fkuLku íkÚkk
©kuíkkykuLku MktÃkqýoÃkýu Á[þu, íkuðwt Äkhe þfkÞ Lknª. íkuÚke íku WýÃk þõÞ íkux÷e
Ëqh fhðk íku{s {]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô íkuLkk “çkkh{k” rLkr{¥kuLkk ykøkkuíkhk
ykÞkusLkYÃku yk ÞwøkLkk {Lkw»ÞSðLk ½zíkhLkk {nkLk ½zðiÞk, Ãkh{
{Lkkuði¿kkrLkf, Ãkh{ «u{ ©e{tík yLku Ãkh{ MkËTøkwY ykuþkuLkku Úkkuzkuf çkkuÄ«MkkË
nðu ÃkAeLkk «fhý{kt «fkrþík fhðk{kt ykÔÞku Au. íkuLkku rs¿kkMkw yLku {w{wûkwyku
ÃkkuíkÃkkuíkkLke Mk{s «{kýu Mkkh økúný fhe {Lkw»Þ SðLk MkkÚkof fhðkLke
rËþk{kt «økrík fhþu íkuðe yr¼÷k»kk MkkÚku,
“fÁýuþu fÁýk fhe, rË÷ ¾ku÷ðkLke {kps MVqhe,
MkíÞ f÷{ nkÚku økúne, þçËku{kt MkËTøkwYyu MkqÍ ¼he.”
>> yMíkw >>
“{]íÞw Ãknu÷kt nwt {he òô” ÃkwMíkf Mk{kó.
m m m
166
 ykuþku «MkkË.
12. ykuþku «MkkË.
ykðku íÞkhu nðu ykÃkýu Úkkuzku ykuþku-MkíMktøk fhðk “ÂMðfkh¼kð”
ytøkuLke íku{Lke y{]íkðkýeLkwt y{]íkÃkkLk fheyu :-
1. ÂMðfkh¼kð - íkÚkkíkk :-
m ík{u ßÞkt Ãký suðk nku, yuðk çkLke hnku yux÷k MkwÄe fu Lkfo{kt Ãký, òu ík{u
íkuLku Mðefkh fhþku íkku Lkfo Ãký yÿ~Þ ÚkR òÞ Au fkhý fu ík{khk Lkfkh
¼kðÚke s Lkfo yÂMíkíð Ähkðu Au. ík{u suLku Mðefkh¼kðÚke Mðefkhku Aku íku
s Mðøko çkLke òÞ Au yLku ík{u suLku Lkfkhku Aku íku s Lkfo çkLke òÞ Au.
m ßÞkhu ík{Lku Mkw¾ {¤u Au íÞkhu ík{u íkuLku Mðefkhku Aku, Lku ßÞkhu Ãký
ykLktËLkku yLkw¼ð fhku Aku íÞkhu fkuR «&™ WXkðíkk LkÚke. Ãkhtíkw ßÞkhu
Ëw:¾ ykðu Au fu y«MkÒkíkk {¤u Au fu ík{u fü fu ¢kuÄ{kt nku Aku íÞkhu
íkhík s «&™ fhku Aku fu fu{ ykðwt ÚkÞwt ?
m Mkw¾ íkÚkk Ëw:¾ çktLku{kt yuf Mk{kLk ÔÞðnkh fhku. çktLku «íÞu yuf Mkh¾ku
árüfkuý yÃkLkkðku, Þk íkku çktLku ÂMÚkríkykuLku Mðefkhku fu çktLkuLku Lkfkhku.
yk{ fhðkÚke ík{khk{kt yuf sçkhsMík ÃkrhðíkoLk ykðþu.
m suLku Ãký ík{u Mðefkhku Aku íku Mkw¾ çkLke òÞ Au yLku suLku ík{u Lkfkhku Aku
íku fü, Ëw:¾ fu y«MkÒkíkkLkwt fkhý çkLke òÞ Au. ík{khkÚke y÷øk Lk íkku
«MktÒkíkk Au fu Lk íkku y«MkÒkíkk y÷øk Au, yu íkku Võík ík{khe Mðef]rík fu
yÂMðf]rík s Au.
m yuf ÔÞÂõík su ðkMíkð{kt ¾wþ hnuðkLke f¤k òýu Au - yuLkku yÚko RåAkhrník
nkuðwt íku Au. íku yu Ãký òýu Au fu su ftR Ãký ½xLkk ½xu Au íkuLku ŸzkýÚke -
fkuRÃký yÂMðf]ríkLkk ¼kð ðøkh - Mðefkhðe òuRyu yLku íÞkhu s Äehu
Äehu «íÞuf «Mktøk Mkw¾{kt ÃkrhðŠíkík ÚkkÞ Au - çkË÷kR òÞ Au.
m su «Mktøkku ík{u Lkfkhku Aku íku Ëw:¾ ÃkuËk fhu Au. ßÞkhu ík{u yMðef]ríkLku
Akuze Ãkwhk {LkÚke Mðef]ríkLku Mðefkhku Aku - yk®÷økLk fhku Aku íÞkhu
y[kLkf yLkw¼ðku Aku fu ík{khk{kt [uíkLkíkkLkku WËÞ ÚkR hÌkku Au. Äehu-
Äehu su{-su{ Mk{s ðÄu Au íku{-íku{ RåAkrðneLkíkk ðÄu òÞ Au, íku
167
ykuþku «MkkË.
ÔÞÂõík Mkw¾{kt ykuík«kuík ÚkR òÞ Au. ykðe yðMÚkk{kt íku ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke
¾wþe yLÞ ÷kufku{kt ðnU[ðkLke þY fhe Ëu Au.
m Mðíktºkíkk yuf ykËþo LkÚke, íku íkku ykÃkýu ykÃkýku ÃkkuíkkLkku Mðefkh
fhðkLkwt yuf Ãkrhýk{ {kºk Au.
m ík{u yuf ÔÞÂõíkLku «u{ fhku Aku - Mðefkh fhku Aku - íkku ík{u «MkÒk Úkkyku
Aku. nðu õÞkhuf yuðe ûký ykðu fu ßÞkhu ík{u íku ÔÞÂõíkLkku yMðefkh
fhku Aku fu «u{ LkÚke fhíkk - yuLkku Mðefkh LkÚke fhíkk - íÞkhu íkus ÔÞÂõík
ík{Lku Ëw:¾ ykÃku Au su Ãknu÷kt ík{Lku Mkw¾ ykÃkíke níke. yk{, ¼kðLkkyku
s ík{Lku Mkw¾ fu Ëw:¾ ykÃku Au. yk{, ¼kðLkkyku yMktøkíkíkkLke «íkerík
fhkðu Au. yk çkÄwt ík{khk Ãkh rLk¼oh Au fu ík{u íkuLkku Mðefkh fÞkuo fu
yMðefkh ?
m SðLkLku “nk” fnku. SðLk ík{Lku Lkfkhíkwt LkÚke. yk íkku ík{khe yMðef]rík
Au su ík{khk SðLk{kt «rík®çkrçkík ÚkkÞ Au. SðLk íkku Mkk{kLÞ heíku
“ËÃkoý” suðwt Au. òu ík{u ‘nk’ fnku íkku íku ‘nk’ fnu Au. òu ík{u ËÃkoý{kt
MkwtËh Ëu¾kíkk LkÚke íkku ík{u ËÃkoýLku Lkü fhðkLkku «ÞkMk Lk fhíkk - ík{khku
[nuhku çkË÷òu, ßÞkhu ík{u ‘nk’ fnuðkLkku «kht¼ fhku Aku íÞkhu ík{u
ík{khku [nuhku çkË÷ðkLke þYykík fhku Aku.
m ¼ÞÚke «u{ íkhV yLku yMðef]ríkÚke Mðef]rík íkhV yu s yMk÷e ÃkrhðíkoLk Au.
m ík{u suðk Aku íkuðk ík{Lku ÃkkuíkkLku Mðefkh fhku fu Lk fhku, ík{khe
yMðef]ríkÚke íkku íku ík{Lku Ëw:¾e fhu Au çkeswt fþwt s Lknª.
m òu ík{u Mðefh¼kð hk¾ku Aku íkku ík{u Lkk[e þfku Aku yLku ¾wþeÚke
ykLktË{Þ Sðe þfku Aku. òu ík{u Mðefkh ¼kð{kt LkÚke íkku økt¼ehíkk
yLku íkýkð{kt ykðe òyku Aku. ðkMíkrðf «&™ yu LkÚke fu ík{u
Mðefkh¼kð{kt Aku fu Lknª Ãký «&™ íkku yu Au fu ík{u Mkw¾e hnuðk {køkku
Aku fu Ëw:¾e hnuðk {køkku Aku ?
m MkkiÚke Ãknu÷e ðkík íkku yu Au fu ík{u Mðefkh¼kð{kt hnku yLku þheh suðwt
fnu íkuðwt íkuLkwt Ãkk÷Lk fhku. òu íkuLku Úkkf ÷køkíkku nkuÞ íkku fþwt s Lk fhku.
rð©k{ fhku.
168
 ykuþku «MkkË.
m òu ík{u Mðk¼krðf YÃku fk{ðkMkLkkLkku Mðefkh fhþku íkku ík{khe 90 xfk
{kLkrMkf çke{kheyku yLku 50 xfk þkherhf hkuøk MðÞt ÃkkuíkkLke {u¤u
yá~Þ ÚkR sþu. òu yk{ Úkþu íkku Ãknu÷e s ðkh ík{u {Lkw»ÞLku MðkMÚÞ,
fÕÞký yLku MktÃkqýoíkkLkk yuf Lkðk Þwøk{kt ÷R sþku.
m yk nwt, suðku Awt, íkuðku Awt. yk nwt Awt yLku íkuLkku Mkðkuo¥k{ WÃkÞkuøk fhðk
sR hÌkku Awt. ík{khe ytËh yuLkku WÃkÞkuøk fhðkLke çkwrØ{¥kk Au. ðkMíkð{kt
yu{kt fkuR Mk{MÞk LkÚke.
m òu ík{u fnuíkk nku fu nwt yk LkÚke, íkku ík{u õÞkhu Þ Mk{økú yLku MktÃkqýo Lknª
ÚkR þfku. ík{u ík{khk yuf rnMMkkLkku yMðefkh fhku Aku íkku íku ík{khe
ytËh yuf ytÄkheÞku ¼køk çkLke sþu yuLku LkfkhðkÚke yu Mk{kó Lknª
ÚkkÞ. íku íÞkt s hnuþu yLku ík{Lku «ríkfq¤ ÚkR çkË÷ku ÷uþu. íkuÚke ík{khk{kt
QXíke fkuR Ãký çkkçkíkLku Lkfkhþku Lknª. ¼÷u øk{u íkux÷e {w~fu÷eyku
Mðefkh¼kð {kxu ykðu, ík{khu íkuLkku Mðefkh fhðku s yLku Mðefkh¼kðÚke
s íkuLkku Ëtþ {xþu. yux÷u Mðefkhku fu ík{u ykðk s Aku yLku íku{kt ftR
fkuR çkwhkR LkÚke.
m ßÞkhu fkuR ík{Lku çkuþíko, Ãkqýo YÃku Mðefkhu Au íÞkhu ík{u çkË÷ðkLke þYykík
fhku Aku - ík{khk{kt çkË÷knx þY ÚkR òÞ Au. yuLke Mðef]rík ík{khk{kt
ykðwt MkknMk huzu Au. ykðe Mðef]ríkLke ¼kðLkkÚke ík{u suðk Aku íkuðk s
YÃk{kt «u{Lku Ãkkºk Aku. ík{khk íkhVÚke fkuR yÃkuûkk hk¾ðk{kt ykðíke
LkÚke Ãký ík{khk{kt íku îkhk yuf LkðeLk ykí{kLkku sL{ ÚkkÞ Au su ík{Lku
yufkfkh fhu Au, ykïMík fhu Au yLku rðïkMk ykÃku Au. yu ík{Lku yLkw¼ð
fhkðu Au fu ík{u Aku - fu ík{khu çkeòykuLku hkS fhðk íku{Lke yÃkuûkkyku
Ãkwhe fhðkLke sYh LkÚke fu ík{u ykðk ÚkR þfku Aku fu ík{khk ytíkhík{ Lku
ykËh¼kð yÃkkR hÌkku Au.
m ík{u çkes Aku yLku Ãkh{kí{k «MVqrhík yr¼ÔÞÂõík Au. ík{u çkes Aku íkku
Ãkh{kí{k ðkMíkrðfíkk Au yLku ík{u Mkt¼kðLkk Aku íkku íku ðkMíkrðfíkk Au.
Ãkh{kí{k ík{khe rLkÞíke Au, yLku fux÷kÞu sL{kuÚke íkuLkk íkhV òuÞk
ðøkh ík{khe íku rLkÞíkeLku ÃkkMku hk¾e hÌkk Aku, fkhý fu ík{khe Lksh
169
ykuþku «MkkË.
õÞktf çkesu ¼rð»Þ íkhV {tzkÞu÷e Au, su ðíko{kLkLku òuíke LkÚke. òu ík{u
íkuLku òuðk íkiÞkh nku íkku Ëhuf [es yuðe s Au suðe íku nkuðe òuRyu.
çkeS fkuR [esLke sYh s LkÚke, yÂMíkíð nhÃk¤u MktÃkqýo Au, Lku íku
õÞkhuÞ yÃkqýo Lknkuíkwt, yLku íku yÃkqýo nkuR Ãký þfíkwt LkÚke. òu íku yÃkqýo
nkuík íkku yu MktÃkqýo fuðe heíku nkuR þfu ? ÃkAe fkuý íkuLku MktÃkqýo çkLkkðík ?
yÂMíkíð MktÃkqýo Au. fktR s fhðkLke sYh LkÚke. òu ík{u yk{ Mk{S ÷ku
íkku Mk{Ãkoý ¼kð ÃkÞkoó Au. fkuRÃký «fkhLkku «ÞkMk fu «kýkÞk{,
¼ÂMºkfk fu rþ»kkoMkLk Þk ÞkuøkkMkLk fu æÞkLkLke fu çkeS fkuRÃký rðÄeLke
sYheÞkík LkÚke. òu ík{u Mk{òu fu yÂMíkíð suðwt Au íkuðwt Ãkqýo Au Lku ytËh
þkuÄku Þk çknkh þkuÄku Ëhuf çkkçkík yux÷e MktÃkqýo Au fu WíMkð {Lkkððk
rMkðkÞ ftR s fhðkLke sYh LkÚke. òu fkuR ÔÞÂõík “Mk{Ãkoý” fhu Au íkku
íku SðLkLku WíMkð {LkkððkLke su{ þYykík s fhe Ëu Au.
m m m
2. ykLktË Au ytrík{ yðMÚkk !
«&™ : ykÃku sýkÔÞwt fu Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu {qÕÞ [qfððwt Ãkzþu.
yLku MkkÚkku MkkÚk ykÃku yu{ Ãký fÌkwt fu þhehLku fü ykÃkeLku Ãkh{kí{k «kó
fhe LkÚke þfkíkk. íkku ykÃk f]Ãkk fheLku Mk{òðku fu íkku ÃkAe {qÕÞ fR heíku
[qfððwt òuRyu ?
ykuþku Wðk[ : Ãkh{kí{kLku fü MkkÚku fkuR s rLkMçkík LkÚke. Ãkh{kí{kLku «kó
fhðk {kxu Mkw¾Ãkqýo ÂMÚkrík nkuðe òuRyu. ík{u MðÞtLku ºkkMk ykÃkeLku Ãkh{kí{k
MkkÚku òuzkR Lk®n þfku, çkÕfu íkqxe sþku.
yuf ðkík nt{uþ {kxu Mk{S ÷uòu - fkuR yuf ÔÞÂõík {kxu su ðkík
füËkÞe nkuÞ íkku çkeò {kxu Mkw¾ËkÞe nkuR þfu. su heíku fkuRLku íkhðk{kt Mkw¾
{¤u ßÞkhu çkeòLku íkhðwt füËkÞe ÷køku. ynª ÷kufku r¼Òk r¼Òk «fkhLkk Au.
fkuR ÔÞÂõíkLku çkúñ{qnwíko{kt QXðkÚke ykLktË ykðu.. íkku íku rLkrùík
QXu Ãkhtíkw fkuRLku íku ðkík füËkÞe ÷køku íkku íku{ Lk fhu.
170
 ykuþku «MkkË.
ík{khk Mð¼kðLku òýku yku¤¾ku. Mkw¾-Ëw:¾Lkku yÚko þwt ÚkkÞ ?
Mkw¾Lkku yÚko yux÷ku s ÚkkÞ fu fkuR ðkík yÚkðk r¢Þk ík{khk Mð¼kðLku
yLkwfq¤ Au. Ëw:¾Lkku yÚko yux÷ku s ÚkkÞ fu fkuR ðkík yÚkðk r¢Þk ík{khk
Mð¼kðLku «ríkfq¤ Au. su ðkík ík{khk Mð¼kðLku «ríkfq¤ nkuÞ íku ík{Lku
Ãkh{kí{k MkkÚku fR heíku òuze þfu ? fkhý fu Ãkh{kí{kLkku yÚko Au “Mð¼kð”!
{kxu {khe ðkíkLku nðu yíÞtík æÞkLkÃkqðof Mk{ßòu.
ík{khk{kt MðÞtLku Ëw:¾ ykÃkðkLke, fü ykÃkðkLke ð]r¥k ½h fhe økR
Au, fkhý fu MkËeykuÚke ík{Lku Mk{òððk{kt ykÔÞwt Au fu Ãkh{kí{kLku «kó
fhðk {kxu íkÃkùÞko fhðe sYhe Au.
ßÞkhu nwt fnwt Awt fu Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu ykLktË{øLk Úkðwt
sYhe Au. ík{khk{kt sqLke Äkhýk yuðe Ÿze Qíkhe økR Au fu ík{u {khe ðkík
Mkkt¼¤e ÷ku Aku, Aíkkt ¼køÞu s Mk{S þfku Aku.
ík{Lku sýkððk{kt ykÔÞwt Au fu òíkLku fü ykÃkku. Ãkhtíkw yk ðkík
fnuLkkh Au fkuý ? su{ýu Ãký Ãkh{kí{kLku òÛÞku Au íku{ýu íkku ykðe ðkík
õÞkhuÞ LkÚke fhe. Ãkh{kí{kLku «kó fhLkkh ykðe ðkík fhe s Lk þfu.
ynª ÷kufkuLkk Mð¼kð{kt r¼Òkíkk òuðk{kt ykðu Au. fux÷kf ÷kufku
Au su Úkkuzwt ¼kusLk ÷u Aíkkt {Mík ÚkRLku Sðu Au yLku fux÷kf ÷kufku yuðk Au su
Mkíkík ¾kíkk hnu Au Aíkkt rLkMíkus Ëu¾kÞ Au, òýu íku{Lkk SðLk{kt QòoLke
fkuR Äkhk s ðnuíke LkÚke, òýu ¼kusLkÚke fkuR VkÞËku s Úkíkku LkÚke.
MðÞtLkk Mð¼kðLku yku¤¾ku yLku íkuLku yLkwMkhku. ¼q÷u[qfu Ãký fkuRLke
Ëu¾kËu¾e Lkrn fhíkk, Lkrn íkku fü Ãkk{þku. yLku fü ík{Lku Ãkh{kí{kÚke Ëqh
÷R sþu, rLkfx Lkrn ÃknkU[kzu.
yÒkþLk füËkÞe Au ßÞkhu WÃkðkMk Mkw¾ËkÞe Au. {nkðehu õÞkhuÞ
yÒkþLk Lknkuíkwt fÞwO, íku{ýu íkku WÃkðkMk fÞko níkk. {nkðeh æÞkLk{kt yux÷k
zqçke síkk fu íku{Lku ¼kusLkLkwt M{hý Ãký Lknkuíkwt Úkíkwt. WÃkðkMk yuf ykÕnkËÃkqýo
½xLkk Au.
ík{u yuf ðkíkLke LkkUÄ ÷eÄe ? r[¥k ßÞkhu «u{ yLku ykLktËÚke Mk¼h
nkuÞ Au íÞkhu ¼q¾ LkÚke ÷køkíke !
171
ykuþku «MkkË.
nwt ík{Lku ykLktËLkku {køko çkíkkô Awt. nwt ík{Lku fnuðk {køkwt Awt fu ík{u
sux÷k Mkw¾e, þktík yLku ykLktrËík hnuþku íkux÷k s «{ký{kt «¼wLkk M{hýÚke
Mk¼h hnuþku, fkhý fu íku ÂMÚkrík{kt s ík{khe ÃkkMku Ãkh{kí{k «íÞu yLkwøkún
çkíkkððk {kxu ftRf nþu. «kÚkoLkk fhðk {kxu ftRf nþu.
SðLk{kt Úkkuze hMkÄkh ðnu íkku ík{u Ãkh{kí{kLkk [hýku{kt Lk{eLku
fne þfku - ÄLÞðkË ! yk¼kh ! yíÞkhu íkku ík{khe ÃkkMku yk¼kh {kLkðkLkwt
fkuR fkhý Ëu¾kíkwt LkÚke. yíÞkhu íkku ík{khk {Lk{kt {kºk VrhÞkË Au.
ykÃku fÌkwt - Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu {qÕÞ [qfððwt Ãkzu Au.
yk s íkku Au íku {qÕÞ - ík{khu Mkw¾e Úkðwt Ãkzþu. ík{Lku yk ðkík Mkkt¼¤eLku
LkðkR ÷køkþu.
ík{u fnuþku yk íku fuðwt {qÕÞ ? Ãkhtíkw nwt ík{Lku fnuðk {køkwt Awt fu yk
ðkík s yíÞtík {w~fu÷ Au.
Ëw:¾e Úkðwt íkku íkÆLk Mkh¤ ðkík Au. Mk{Mík ËwrLkÞk Ëw:¾e Au. Ëw:¾e
Úkðk {kxu þwt fkuR çkwÂæÄ{¥kkLke sYh Au ? çkwæÄw Ãký Ëw:¾e nkuÞ Au. Ëw:¾e Úkðk
{kxu þwt fkuR fwþ¤íkkLke sYh Au ? øk{kh{kt øk{kh {kýMk Ãký Ëw:¾e nkuÞ Au.
Mkw¾e Úkðk {kxu Mk{sý òuRyu, fwþ¤íkk òuRyu, f÷k òuRyu.
ík{Lku {khe ðkík íkÆLk yð¤e ÷køkþu {kxu s íkku ík{Lku fnwt Awt fu òu ðkík
Mk{S þfþku íkku s ík{khkÚke Qíkhþu. Úkkuze MknkLkw¼qrík MkkÚku Mkkt¼¤þku íkku
fËk[ Mk{S þfþku.
nwt ík{Lku fnwt Awt - ík{u Mkw¾e ÚkRLku Ãkh{kí{kLku Ãkk{ðkLkwt {qÕÞ [qfðku.
Ãkhtíkw ík{Lku íkku ÷køku Au fu fü fheLku, Ëw:¾e ÚkRLku s {qÕÞ [qfðe þfkÞ ! ík{u Ëw:¾
MkkÚku yux÷k çkÄk ykçkæÞ ÚkR økÞk Aku fu ík{u Ëw:¾Lku s {qÕÞ {kLke ÷eÄwt Au!
ík{u þwt Mk{òu Aku ? þwt Ãkh{kí{k Ëwü, yLkk[khe, Ëw:¾ðkËe Au ? fu
þwt ík{u Ëw:¾e Úkþku íkku íku «MkÒk Úkþu ? Ãkh{kí{k ík{khku Ëw~{Lk LkÚke, íku íkku
ík{khku «u{e Au, «eík{ Au. ík{u Mkw¾{kt ÃkrhÃkõð Úkkyku. ík{u Mkw¾Lkku hkøk
økkyku. ík{u Mkw¾Lkk Mkqh hu÷kðku. ík{khe yk {Míke s ík{Lku Ãkh{kí{k MkkÚku
òuzþu. ík{khk íkÚkk frÚkík MkkÄw-MktLÞkMke õÞkhuÞ «MkÒk LkÚke Ëu¾kíkk.
172
 ykuþku «MkkË.
ðkMíkrðf MkkÄw - MktLÞkMke nt{uþkt «MkÒk nkuÞ Au, {Mík nkuÞ Au.
nfefík{kt íkku Mkw¾Lke s Ãkh{ yðMÚkk MkkÄwíkk Au.
LkkLkf ßÞkhu «ðkMk fhíkk íÞkhu yuf rþ»ÞLku MkkÚku hk¾íkk. ÃkkuíkkLku
ßÞkhu økeík økkðkLkku ¼kð ÚkkÞ íÞkhu rþ»Þ ðkã ðøkkzðk ÷køku. fçkeh Ãký
íkuðe s heíku {Míke{kt økeík økkíkk. {ehkt {Mík ÚkRLku Lk]íÞ fhíkkt.
nwt RåAwt Awt fu ËwrLkÞk{ktÚke Ëw:¾ðkËe Ä{o yMík ÚkR òÞ, fkhý fu
Ëw:¾ðkËe Ä{o Ëw:¾ðkËeykuyu s Q¼k fÞko Au. {q¤ Ä{o-MktMÚkkÃkfkuLku Ëw:¾ðkË
MkkÚku fkuR s MktçktÄ LkÚke. ík{u SðLkLku yuf fYý Lkkxf çkLkkðe LkkÏÞwt Au,
íku{kt fkuR ðkMíkrðfíkk hne LkÚke. ík{u SðLkLku Ëktr¼f çkLkkðe LkkÏÞwt Au, ík{u
Lkf÷e ÚkR økÞk Aku. íku ðkík Ãkh{kí{kLku shk ÃkMktË LkÚke.
Ãkh{kí{k RåAu Au fu ík{u ík{khk MðYÃk{kt s hsq Úkkyku. ðkMíkð{kt
íkku ík{kÁt ík{khk {q¤ MðYÃk{kt ÂMÚkík Úkðwt yux÷u Ãkh{kí{kLku «kó fhðk.
Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu Mkw¾e çkLkeLku {qÕÞ [qfðku. Ëw:¾ îkhk
õÞkhuÞ Ãkh{kí{kLkwt {qÕÞ [qfðe Lk þfkÞ. ÄLÞðkË îkhk, yLkwøkún îkhk
Ãkh{kí{kLku «kó fhðkLkwt {qÕÞ [qfðe þfkÞ.
nwt Mkw¾ðkËe Awt. nwt íkku ¼kiríkfðkËeykuÚke Ãký ðÄw Mkw¾ðkËe Awt.
¼kiríkfðkËeykuLkwt Mkw¾ íkku yk MktMkkh Ãkqhíkwt s nkuÞ Au, ßÞkhu {kÁt Mkw¾ íkku
yk MktMkkhLke Ãkkh òÞ Au. nwt íkku ytík MkwÄe Mkw¾Lke ðkíkku fÁt Awt. {khk {kxu
Ãkh{kí{k Mkw¾Lke Ãkh{ yðMÚkk Au. {kxu s íkku ðkMíkrðf ¿kkLkeykuyu
Ãkh{kí{kLku MkíkTr[íkTykLktË fÌkku Au. Ãkh{kLktË Au ytrík{ yðMÚkk !
{khku Ä{o MktMkkhÚke rðÃkheík LkÚke Aíkkt {khku Ä{o MktMkkhLke Ãkkh òÞ
Au. {khku Ä{o yuðku Au su heíku fkËð{ktÚke f{¤ Qøku Au - f{¤ fkËð{kt Qøku
Au Ãkhtíkw fkËðLke Ãkkh òÞ Au.
MktMkkh{kt s sL{u Au Ä{o !
{trËh íkku ynª s{eLk Ãkh s Q¼wt fhðwt Ãkzþu. yk Ëun{kt s
Ãkh{kí{kLku yk{tºký ykÃkðwt Ãkzþu yLku òu ík{khku Ëun Mkw¾{kt nþu, Mð¼kðLku
yLkwfq¤ nþu íkku s Ãkh{kí{kLkwt yðíkhý Úkþu.
173
ykuþku «MkkË.
Ëw:¾e r[íkT Ãkh{kí{kLku «ðuþ ykÃke Lkrn þfu. Ëw:¾e r[¥k{kt
Ãkh{kí{kLkk «ðuþ {kxu MÚkkLk s õÞkt Au ? Mkw¾e r[íkT{kt yðfkþ nkuÞ Au.
Mkw¾e r[íkT ykfkþ suðwt nkuÞ Au.
nwt ík{khe {w~fu÷e Mk{S þfwt Awt. ík{u Äkhýkyku ÷RLku {khe ÃkkMku
ykðku Aku. ík{khe Äkhýkyku sz Au yLku ð¤e ík{khe ÄkhýkykuLku ík{khk
Ëw:¾ðkËe MkkÄwyku «{ký ÃkwÁt Ãkkzu Au. ðkMíkð{kt íkuyku MkkÄw s LkÚke. íku{Lku
MkkÄwíkkLke fkuR ¾çkh s LkÚke. Ëw:¾ðkËe MkkÄw íkku Áøý Au, rðrûkó Au, íkuLke
íkku r[rfíMkk Úkðe òuRyu.
nòh{ktÚke õÞkhuf yufkË MkkÄw Mkw¾ðkËe nkuÞ Au.Ãkhtíkw íku ½xLkk íkku
sðÕ÷u s Mkt¼ðu Au yLku ßÞkhu Ãký íkuðwt Mkt¼ðu Au íÞkhu ík{Lku íkf÷eV ÚkkÞ Au.
{nkðehLku òuRLku ík{Lku íkf÷eV ÚkR níke, Ãkhtíkw yíÞkhu siLk{wrLkLku
òuRLku fkuR íkf÷eV Úkíke LkÚke. íku s heíku çkwæÄLku òuRLku íkf÷eV ÚkR níke, Ãkhtíkw
çkkiØ MkkÄwykuLkku ík{Lku fkuR rðhkuÄ LkÚke. LkkLkfLkk ÔÞðnkhÚke ík{Lku {w~fu÷e
Ãkze níke, Ãkhtíkw yksu økútÚke {nkhksÚke fkuR Mk{MÞk Úkíke LkÚke. {ehktLku Lkk[íkkt
òuRLku ÷kufkuLku ¾qçk íkf÷eV Ãkze níke, {ehktLkku Ãkrhðkh íkku yux÷ku ÔÞrÚkík ÚkR
økÞku níkku fu {ehktLku {khe Lkkt¾ðk, ÍuhLkku ÃÞk÷ku {kufÕÞku níkku.
Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu Lk íkku ÃkwÁ»k ÃkÞkoÞ sYhe Au fu Lk íkku †e
ÃkÞkoÞ çkkÄkYÃk Au. Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu òu fkuR Ãký ðMíkw çkkÄkYÃk
nkuÞ íkku íku Au {kºk yntfkh ! Ãkh{kí{kLku «kó fhðk {kxu òu ftR Ãký ðMíkw
çkkÄkYÃk nkuÞ íkku íku Au ík{khe Ëw:¾ðkËe ð]r¥k !
ík{khk {Lk{kt ykLktËLke fkuR «ríkck LkÚke, íku fkhýu ík{u ßÞkhu
ynª {khe ÃkkMku ykðku Aku yLku yuf ykLktËÃkqýo ðkíkkðhý swyku Aku íÞkhu
ík{Lku íkf÷eV ÚkkÞ Au, ík{u çku[uLke yLkw¼ðku Aku. ík{Lku ÷køku Au fu yk fR
òíkLkku Ä{o ? Ãkhtíkw ðkMíkð{kt íkku MkBÞf-Ä{o nt{uþkt yk «fkhLkku hÌkku Au.
yLku su õÞkhuf s Mkt¼ðíkku nkuÞ Au.
ík{u ßÞkhu ynª {khe ÃkkMku ykðku Aku íÞkhu nwt ík{Lku òuRLku ík{khk
ytøkík Mð¼kðLku yLkwfq¤ ðkík fÁt Awt. {kxu íkku {khe ðkíkku{kt ¾qçk rðhkuÄk¼kMk
Ëu¾kÞ Au - fkuRLku ftRf íkku çkeòLku ð¤e çkeswt ftRf fnwt Awt, fkhý fu {khe
ÃkkMku sz rMkæÄktík LkÚke.
174
 ykuþku «MkkË.
‘ík{u’ {khk {kxu {níðÃkqýo Aku. rMkæÄktík Lkrn. {khk {kxu rMkæÄktík
çku fkuzeLkk Au, {khk {kxu ík{kÁt {qÕÞ [h{ Au. «íÞuf ÔÞÂõíkLkwt {qÕÞ ykíÞtríkf
Au. fkuR rMkæÄktík íkuLkkÚke ðÄw {qÕÞðkLk nkuR Lk þfu. rMkØktík íkku ík{khe Mkuðk
{kxu Au, þk† ík{khk Mkuðf Au.
ík{khk ‘Mð¼kðLku’ su yLkwfq¤ Ãkzu íku «{kýu fhòu. yLkwfq¤íkkLke
yuf s fMkkuxe Au fu suLkk îkhk ík{Lku Mkw¾ {¤u, ykLktË {¤u.
yk heíku Mkw¾ îkhk s Ãkh{kí{kLku «kó fhðkLkwt {qÕÞ [qfðku. ík{u
yuðe Ëw:¾ðkËe ¼úktrík{kt Lkrn hnuíkk fu çku-[kh WÃkðkMk fheLku þhehLku fü
ykÃÞwt, Úkkuze íkÃkùÞko fhe, fu ík{u Ãkh{kí{kLku «kó fhþku... Lkrn, yk
ðkík yux÷e MkMíke LkÚke.
Ãkh{kí{k «íÞuf ÔÞÂõíkLku íkuLke rLksíkk yLkwMkkh «kó ÚkkÞ Au.
Ãkh{kí{k ík{kÁt MkL{kLk fhu Au, yÃk{kLk Lkrn. ík{Lku su þi÷e, su heíku,
yLkwfq¤ Ãkzu íkuLku yLkwMkhku.
¼ÂõíkLkk {køko Ãkh yÚkðk æÞkLkLkk {køko Ãkh ík{Lku su fkuR rðrÄ
yLkwfq¤ Ãkze òÞ.. çkMk, íku yuf «r¢ÞkLku ÃkMktË fhe ÷ku.
çku ðkíkku nt{uþ {kxu æÞkLk{kt hk¾òu.
yuf - nwt ík{Lku ynª su ftR fne hÌkku Awt íkuLkk îkhk Lk íkku ík{u MðÞtLku
fü ykÃkòu yLku Lk íkku fkuR çkeòLku fü ykÃkòu yLku çkeS ðkík - yuðk ÷kufkuÚke
Ãký MkkðÄkLk hnuòu su{Lku MðÞt fkuR yLkw¼ð LkÚke. ík{u çkhkçkh rð[kh-
rð{þo fÞko çkkË s fkuRLke Mk÷kn {kLkòu. ynª Mk÷kn ËuLkkhk íkku ¾qçk Au.
yufLku þkuÄðk Lkef¤þku íkku nòh {¤þu. íkuyku Mk÷kn ykÃkðk
ík÷ÃkkÃkz ÚkR hÌkk Au, fkhý fu Mk÷kn ykÃkðk{kt Ãkkuíku ¿kkLke Au, íkuLke {ò
{kýe ÷u Au yLku çkeòLku y¿kkLke rMkæÄ fhðkLke Ãký {ò Au, {kxu s íkku
Mk÷kn ykÃkðkLke yuf Ãký íkf fkuR [wfíkwt LkÚke. {kxu Mk÷kn íkku Mk{S,
rð[kheLku ÷uòu.
su{Lkk SðLk{kt æÞkLkLke økrh{k nkuÞ, íku{Lkk SðLk{kt «u{Lke MkwðkMk
nkuÞ.. íku{Lke MkkÚku çkuMkòu. íku{Lke ðkíkku Ãkh rð[kh fhòu. yLku ÃkAe ßÞkhu
ík{Lku ÷køku fu íku ÔÞÂõík{kt ftRf yÂMíkíðøkík Mkt¼ÔÞwt Au íkku s íku{Lke ðkíkLku
økúný fhòu. yLÞÚkk MkkðÄkLk hnuòu.
175
ykuþku «MkkË.
nwt ík{Lku fnwt Awt - Ëw:¾Lku Akuzku. íku s íÞkøk ! nwt ík{Lku Mkw¾ AkuzðkLkwt
LkÚke fnuíkku. nwt ík{Lku fnwt Awt - Ëw:¾Lku Akuzku Ëw:¾Lku íÞkøkku ! Mkw¾ íkku ík{khe
ÃkkMku Au s Lkrn, íkku íkuLku fR heíku Akuzþku ?
Ëw:¾Lku Akuzku. ÷kufku Ëw:¾Lku Ãkfze hk¾u Au. Ëw:¾Lku Akíke MkkÚku sfzeLku
çkuXk Au, Ëw:¾Lku Akuzðk {køkíkk LkÚke. Ëw:¾ íkku íku{Lke MktÃkËk Au. ík{u {khe ðkík
Mkkt¼¤eLku [kUfe sþku... ¼køÞu s fkuR ®n{íkðkLk ÔÞÂõík òuðk {¤þu su Ëw:¾Lku
Akuzðk íkiÞkh nkuÞ. Ëw:¾Lku Akuzðk {kxu fkuR íkiÞkh nkuíkwt s LkÚke. ÷kufku Ëw:¾Lke
RåAk fhu Au yLku òu yÃkurûkík Ëw:¾ Lk {¤u íkku íku{Lkk {kxu {wMkeçkík Q¼e ÚkkÞ
Au. ÷kufku Ëw:¾Lku Mkt¼k¤e hk¾u Au - òýu íku s Au íku{Lke MktÃkr¥k !
nwt ík{Lku fnwt Awt - Ëw:¾Lku Akuzku ! yuf ûký {kxu Ãký Ëw:¾ MkkÚku
hnuðkLke sYh LkÚke. ík{u ¢kuÄLku fkhýu ½ýe ð¾ík Ëw:¾e ÚkÞk Aku. yLku
ík{khk íkÚkkfrÚkík ¿kkLkeykuyu ík{Lku fÌkwt Ãký Au fu ¢kuÄ Lk fhku. íkuLkkÚke çkeòLku
Ëw:¾ ÃknkU[u Au.
nwt ík{Lku fnwt Awt - ¢kuÄ Lk fhku fkhý fu íkuLkkÚke ík{Lku Ëw:¾ ÃknkU[u Au.
çkeòykuLke ðkík ÃkAe, Ãknu÷kt ík{u ík{khe òíkLku íkku çk[kðku. ík{u òu çk[e
økÞk íkku çkeò Ãký çk[e sþu. ík{khk íkÚkkfrÚkík ¿kkLkeyku fnu Au fu ®nMkk Lk
fhku íkuLkk îkhk çkeòLku yk½kík ÃknkU[u Au.
nwt fnwt Awt - ®nMkk îkhk çkeòLku þwt ÚkkÞ Au íku ðkík Akuzku... çkeòLku
yk½kík ÃkAe ÃknkU[þu, Ãknu÷kt íkku su ®nMkk fhu Au íkuLku s yk½kík ÚkkÞ Au.
ík{khk íkÚkkfrÚkík ¿kkLkeyku fnu Au fu yþw¼, yÞkuøÞ fk{ Lk fhku. íkuLkkÚke
ÃkkÃk ÷køkþu yLku ík{u Lkfo{kt Ãkzþku. nwt ík{Lku fnwt Awt fu yk çkÄe ÔÞÚko ðkíkku
Au. ík{u ßÞkhu yþw¼ fk{ fhðkLkku rð[kh {kºk fhku Aku íÞkhu s ík{khk{kt
Lkfo Q¼wt ÚkkÞ Au, ík{u íÞkhu s íkuLkwt Ëw:¾ ¼kuøkððk ÷køkku Aku.
ík{u {kºk yuf s ðkíkLku fMkkuxeLke su{ Mkt¼k¤eLku hk¾òu - su fkuR
ðkíkÚke Ëw:¾ ÚkkÞ, fü ÚkkÞ, íkuLkku ík{u íÞkøk fhòu yLku íÞkhu y[kLkf ík{u
yLkw¼ðþku fu ík{khe Qòo Äehu Äehu Mkw¾ íkhV ðnuðk ÷køke. Mkw¾ ftR {kuxk
{nu÷ku{kt LkÚke {¤íkwt, Mkw¾ yíÞtík MkwMðkËw ¼kusLk{kt Ãký LkÚke {¤íkwt, Mkw¾
íkku Mkw¬k hkux÷k{ktÚke Ãký {¤e þfu. yk ðkíkLkwt «{ký Au fu y{ehkuLku Ãký
176
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.
Mkw¾ {¤íkwt LkÚke. {kxu y{ehe{kt Mkw¾ Au íku{ {kLkðwt çkhkçkh LkÚke. ¥Š²¢y}¢ ©ÐçݯΠ: ¼ïÚã±¢æ Ðí±™Ý
Mkw¾ íkku Au SðLk SððkLke f÷k !
{khku WÃkËuþ yuf s Au - Ëw:¾Lkku íÞkøk fhku. Mkw¾Lku ÃkMktË fhku !
ykx÷wt {qÕÞ ík{u [qfðku... Ãkh{kí{k Lkk[íkk Lkk[íkk ík{khe ÃkkMku ykðþu
…豋}¢év¼ ãñ „æ¼ :-
yLku íku þw¼ ûký ½ýe sÕËe ykðe þfu íku{ Au.
nwt ík{Lku fnwt Awt - SðLkLku {kýku ! ík{khk ytíkh{kt ðMktíkLku ¾e÷ðk Ëku
! yLku ík{u yLkw¼ðþku fu Ãkh{kí{k Ëhhkus ík{khe rLkfx ykððk ÷køÞku !
Mkw¾ ík{Lku Ãkh{kí{k MkkÚku òuzu Au yLku Ëw:¾ Ãkh{kí{kÚke íkkuzu Au.
m m m
3. …豋}¢év¼ ãñ „æ¼ J

177 178
 ykuþku «MkkË.

179
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

180 181
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

182 183
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

184 185
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

186 187
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

188 189
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

190 191
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

THAT ART THOU

(CHAPTER - 46.)

§„çH» »ï„ï òçQU ÐÚ}¢ „é¶ ¥¢ñÚ ÐÚ}¢ Îé¶ Î¢ïÝ¢ïæ ÜU¢ï »ÜU „¢ƒ |¢¢ïx¢ Hï¼ï ãñæ J „}¢²
ÜU}¢ ã¢ïÝï „ï „|¢è ™è…ïæ „æx¢ëãè¼ ¥¢ñÚ »ÜU¢x¢í ã¢ï …¢¼è ãñæ J HïçÜUÝ |¢¢ïx¢Ýè ÐÇG¼è ãñæ J |¢¢ïx¢Ýï ÜUï
焱¢² ÜU¢ï§ü ©Ð¢² Ýãèæ ãñ J m m m
192 193
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

194 195
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

196 197
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

m m m
5. ¥¢ïࢢï Îà¢üÝ - 1
...}¢ñæ ™¢ã¼¢ ãê¡ ¥¢Î}¢è „Ï¢„ï ÀêÅ …¢»¡ J ¥¢Î}¢è ã}¢ïࢢ Ï¢æ{¢ Ú㢠ãñ ¥¢…
¼ÜU J çÜU„è Ý çÜU„è „ï Ï¢æ{¢ ã饢 ãñ J ¶êæÅè ÜU¢ Ý¢}¢ v²¢ ãñ, §„„ï }¢éÛ¢ï Ðí²¢ï…Ý
Ýãèæ, }¢éÛ¢ï Ðí²¢ï…Ý ãñ, v²¢ïæ ¥¢Ð ¶êæÅè „ï Ï¢æ{ï ãñ ? ™¢ãï ±ã ¶êæÅè x¢¢¡{è ÜUè ã¢ï, ™¢ãï
±ã ¶ê¡Åè }¢¢v„ü ÜUè ã¢ï, ™¢ãï ±ã ¶êæÅè }¢ïÚè ã¢ï J ¶êæÅè }¢ïæ Ï¢æ{¢ ã饢 ¥¢Î}¢è ÆèÜU
¥¢Î}¢è Ýãèæ ãñ J ¥¢ñÚ }¢ïæ ¶êæÅè „ï }¢éQU ¥¢Î}¢è ™¢ã¼¢ ãê¡ J ¼¢ï ç…„ ¶êæÅè ÜUï ç¶H¢ÈU
Ï¢¢ïH¼¢ ãê¡, ©„ ¶êæÅè ±¢H¢ „}¢Û¢¼¢ ãñ çÜU ÆèÜU, ²ã ¥¢Î}¢è çÜU„è ©HÅè ¶êæÅè ÜUï
Ðÿ¢ }¢ïæ ã¢ïx¢¢ ! ²ã¢¡ „ï À¢ïÇ ÜUÚ ±ã¢¡ Ï¢¢æ{Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ }¢ïæ Hx¢¢ ãñ J
}¢ñæ ¥¢ÐÜU¢ï ÜUãèæ Ï¢¢æ{Ýï ÜUè çÜU„è ÜU¢ïçà¢à¢ }¢ïæ Ýãèæ Hx¢¢ ã饢 ãê¡ J }¢ñæ
™¢ã¼¢ ãê¡, ÀêÅ …¢» }¢Ý J …¢ï }¢Ý „Ï¢„ï ÀêÅ …¢¼¢ ãñ, ±ã ÐÚ}¢¢y}¢¢ ÜU¢ï ©ÐHÏÎ ã¢ï
…¢¼¢ ãñ J »ÜU ¥ÝçvHçx¢æx¢ ™¢çã», »ÜU }¢éQU-癜¢¼¢ ™¢çã» J
¼¢ï }¢ñæ çÜU„è ±¢Î }¢ïæ Ýãèæ ãê¡ J Ý }¢ïÚ¢ ÜU¢ï§ü „æÏ¢æ{ çÜU„è ±¢Î „ï ÜU|¢è ãñ, Ý
ã¢ï „ÜU¼¢ ãñJ }¢ïæ ±¢Î }¢¢~¢ ÜUï ç±Ú¢ï{ }¢ïæ ãê¡ J }¢ñæ çÜU„è ±¢Î ÜUï |¢è ç±Ú¢ï{ }¢ïæ Ýãèæ ãê¡ -
±¢Î }¢¢~¢ ÜUï ç±Ú¢ï{ }¢ïæ ãê¡ J ¥¢ñÚ …㢡 |¢è ±¢Î ãñæ, ±ãèæ }¢éÛ¢ï ΢„¼¢ ÜUè Îéx¢Z{ ¥¢Ýè à¢éL
ã¢ï …¢¼è ãñæ J ™¢ãï x¢¢¡{豢Πã¢ï, ™¢ãï ±ã „¢}²±¢ã ã¢ï, ™¢ãï ©„ÜU¢ Ý¢}¢ ÜUéÀ ¥¢ñÚ ã¢ï
- ôãÎ걢Πã¢ï, §SH¢}¢±¢Î ã¢ï çÜU …ñݱ¢Î ã¢ï - §„„ï ÜU¢ï§ü ÈUÜUü Ýãèæ ÐǼ¢ J
}¢ïÚè Ï¢¢¼ ¥¢Ð „}¢Û¢ Hïæ J }¢Ý …Ï¢ |¢è çÜU„è ±¢Î ÜU¢ï ÐÜUGǼ¢ ãñ, ¼|¢è
©„ÜUè ¥Ýæ¼ ÜUè ²¢~¢¢ Ï¢æ{ ã¢ï …¢¼è ãñ J Ï¢„ ÐyƒÚ ÐÇG x¢²¢ ©ÝÜUï ªÐÚ, ¥Ï¢ ±ã
©ÇG Ýãèæ „ÜUïx¢¢, ¥Ï¢ ©„ÜUï Ðæ¶ ÜUÅ x¢» J ¥x¢Ú ™¢ã¼ï ãñæ ÜUè ¥¢ÐÜUè ™ï¼Ý¢ }¢ïæ
Ðæ¶ ã¢ïæ, ¼¢ï ÜU|¢è Ï¢æ{Ý¢ }¢¼, çÜU„è „ï |¢è }¢¼ Ï¢æ{Ý¢ J ¥¢ñÚ §„èçH» }¢ñæ Îéçݲ¢
ÜUï }¢ã¢ÐéL¯¢ïæ ÜUï „æÏ¢æ{ }¢ïæ |¢è ÜUéÀ ç¶H¢ÈU ÜUã Îï¼¢ ãê¡ ¼¢ï ¥¢ÐÜU¢ï Ï¢Çè Ï¢ï™ñÝè ã¢ï¼è
ãñ J ¥¢Ð „}¢Û¢¼ï ãñæ }¢ïæ }¢ã¢ÐéL¯¢ïæ ÜU¢ ç±Ú¢ï{è ãê¡ J
}¢ñæ ¥x¢Ú }¢ã¢ÐéL¯¢ïæ ÜU¢ ç±Ú¢ï{è ãê¡, ¼¢ï }¢ã¢ÐéL¯¢ïæ ÜU¢ï Ðíï}¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ¥¢Î}¢è
¶¢ï…Ý¢ Ï¢ãé¼ }¢éçàÜUH ã¢ï …¢»x¢¢ J }¢ã¢ÐéL¯¢ïæ ÜU¢ }¢ñæ ç±Ú¢ï{è Ýãèæ ãê¡ J }¢ñæ ¼¢ï x¢¢ïÇ„ï ¼ÜU
198 199
 ykuþku «MkkË.
ÜU¢ ç±Ú¢ï{è Ýãèæ ãê¡, ¼¢ï x¢¢¡{è ÜU¢ ç±Ú¢ï{è ÜUñ„ï ã¢ï „ÜU¼¢ ãê¡ ? HïçÜUÝ …Ï¢ }¢ñæ ç±Ú¢ï{
ÜUÚ¼¢ ãê¡ çÜU„è }¢ã¢ÐéL¯ ÜU¢, ¼¢ï }¢ã¢ÐéL¯ ÜU¢ ç±Ú¢ï{ Ýãèæ ÜUÚ Ú㢠ãê¡, ±ã …¢ï ¥¢ÐÜUè
¶êæÅè ãñ, ç…„„ï ¥¢Ð Ï¢æ{ï ãñ, ©„ÜU¢ï çãH¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ Ú㢠ãê¡, ±ã …¢ï ¥¢ÐÜUè
¶êæÅè ãñ, ç…„„ï ¥¢Ð Ï¢æ{ï ãñ, ©„ÜU¢ï çãH¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ Ú㢠ãê¡, ¥¢Ð ÀêÅ …¢»¡
§„çH» J ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¶êæÅè ÜUè §¼Ýè Ðíà¢æ„¢ ÜUÚ¼ï ãñæ çÜU ±ãè Ðíà¢æ„¢ ¥¢ÐÜUï Ï¢æ{Ýï ÜU¢
ÜU¢Ú‡¢ ã¢ï …¢¼è ãñ J §„çH» ¥¢ÐÜUè Ðíà¢æ„¢ ÜU¢ï |¢è ¼¢ïÇÝG ï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼¢ ãê¡ J |¢êH
ÜUÚ ²ã }¢¼ „}¢Û¢ HïÝ¢ çÜU }¢ïÚè ÜU¢ï§ü Îéà}¢Ýè ãñ J
(‘¼ë¯¢ x¢§ü »ÜU Ï¢êæÎ „ï’ „ï „¢|¢¢Ú J)
6. ¥¢ïࢢï Îà¢üÝ - 2
…ñ„ï »ÜU ÜU黡 „ï ¼é}¢ ТÝè |¢Ú¢ï, ¼¢ï ¼é}ã¢Úï Í¢Ú ÜU¢ ÜU饢¡ ¥Hx¢ ãñ, }¢ïÚï Í¢Ú
ÜU¢ ÜU饢¡ ¥Hx¢ ãñ, HïçÜUÝ çÈUÚ |¢è ÜU黡 ÜUï |¢è¼Ú ÜUï …¢ï Û¢ÚÝï ãñæ ±ï „Ï¢ »ÜU ãè
„¢x¢Ú „ï …éÇGï ãñæ J ¼¢ï ¥x¢Ú ¼é}¢ ¥ÐÝï ÜU黡 ÜUï ãè Û¢ÚÝï ÜUè {¢Ú¢ ÜU¢ï ÐÜUÇG ÜUÚ
¶¢ïμï ãè ™Hï …¢¥¢ï ¼¢ï ©„ }¢¢x¢ü }¢ïæ }¢ïÚï Í¢Ú ÜU¢ |¢è ÜU饢¡ ÐÇïGx¢¢, ¥¢ñÚ¢ïæ ÜUï Í¢Ú ÜUï
ÜU黡 |¢è ÐÇïæx¢ï, ¥¢ñÚ »ÜU çÎÝ ¼é}¢ ±ã¢¡ Ðãé¡™ …¢¥¢ïx¢ï …㢡 ÜU饢¡ Ýãèæ, „¢x¢Ú ãè
ã¢ïx¢¢J …㢡 „ï à¢éL ã¢ï¼è ãñ ²¢~¢¢ ±ã¢¡ ¼¢ï òçv¼ ãñ, ¥¢ñÚ …㢡 „}¢¢Œ¼ ã¢ï¼è ãñ
²¢~¢¢ ±ã¢¡ òçv¼ çÏ¢HÜUéH Ýãèæ ãñæ, ±ã¢¡ „}¢çC ãñ, “§çÇç±Á²é¥H” „ï à¢éL ã¢ï¼è ãñ
¥¢ñÚ “»Ï¢S˲êÅ” ÐÚ ¶¼}¢ ã¢ï¼è ãñ J
¼¢ï ¥x¢Ú ²¢~¢¢ ÜU¢ Ðí¢Úæç|¢ÜU çÏ¢æÎé ÐÜUÇG¢ïx¢ï ¼Ï¢ ¼¢ï ¼é}¢ ¥Hx¢ ã¢æï, }¢ñæ ¥Hx¢
ãê¡, ¥¢ñÚ ¥x¢Ú §„ ²¢~¢¢ ÜU¢ ™Ú‡¢ ôÏ¢Îé ÐÜUÇ¢ïæx¢ï ¼¢ï Ý ¼é}¢ ã¢ï, Ý }¢ñæ ãê¡ ¥¢ñÚ …¢ï ãñ,
ã}¢ ΢ïÝ¢ïæ ©„ÜUï ãè çãS„ï ¥¢ñÚ ÅéÜUÇGï ãñæ J ¼¢ï …Ï¢ ¼é}ã¢Úï |¢è¼Ú ÜUéæÇçHÝè ÜU¢
¥¢ç±|¢¢ü± ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ±ã ÐãHï ¼¢ï ¼é}ãïæ òçv¼ ÜUè ãè }¢¢Hê}¢ ÐÇGïx¢è, ¼é}ã¢Úè ¥ÐÝè
}¢¢Hê}¢ ÐÇïx¢èJ S±|¢¢±¼, ÜU黡 ÐÚ ¼é}¢ ¶ÇïG ã¢ï x¢²ï ã¢ï, HïçÜUÝ …Ï¢ ÜUéæÇçHÝè ÜU¢
¥¢ç±|¢¢ü± ™ÉG¼¢ ™H¢ …¢²ïx¢¢, ¼Ï¢ ¼é}¢ {èÚï {èÚï Т¥¢ïx¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÜU饢¡ ¼é}ã¢Ú¢
ãè Ýãèæ ãñ, ±ã ¥¢ñÚ¢æï „ï |¢è …éÇ¢G ãñ J ¥¢ñÚ ç…¼Ýè ¼é}ã¢Úè Ú¢ã x¢ãÚ¢§ü Ï¢ÉG¼è …¢²ïx¢è
©¼Ý¢ ãè ¼é}ã¢Ú¢ ÜU饢¡ ç}¢Å¼¢ …¢²ïx¢¢ ¥¢ñÚ „¢x¢Ú ã¢ï¼¢ …¢²ïx¢¢ J ¥æç¼}¢ ¥Ýé|¢± }¢ïæ
¼é}¢ ÜUã „ÜU¢ïx¢ï çÜU ±ã ÜUéæÇ „Ï¢ÜU¢ ƒ¢ J ¼¢ï §„è ¥ƒü }¢ïæ }¢ñæÝï ÜU㢠çÜU §„è |¢¢¡ç¼
ã}¢ òçv¼ ÜUè ¼Úã ¥Hx¢ ¥Hx¢ }¢¢Hê}¢ ã¢ï Úãï ãñæ J
»ï„¢ „}¢Û¢¢ï çÜU »ÜU ±ëÿ¢ ÜU¢ »ÜU Ðœ¢¢ ã¢ïæࢠ}¢ïæ ¥¢ …¢²ï, ¼¢ï ©„ï ÐÇG¢ï„
ÜU¢ …¢ï Ðœ¢¢ HÅÜU¢ ã饢 çζ¢§ü ÐÇG Ú㢠ãñ, ±ã Îê„Ú¢ }¢¢Hê}¢ ÐÇïGx¢¢ J ©„è ±ëÿ¢ ÜUè
200
ykuþku «MkkË.
Îê„Úè ࢢ¶¢ ÐÚ HÅÜU¢ ã饢 Ðœ¢¢ ©„ï S±²æ ÜUñ„ï }¢¢Hê}¢ ÐÇG „ÜU¼¢ ãñ çÜU ±ã }¢ñæ
ãè ãê¡ ! Îê„Úè ࢢ¶¢ |¢è À¢ïÇG Îï, ©„è ࢢ¶¢ ÐÚ Hx¢¢ ã饢 Îê„Ú¢ Ðœ¢¢ |¢è ©„ ±ëÿ¢
ÜUï Ðœ¢ï ÜU¢ï ÜUñ„ï Hx¢ „ÜU¼¢ ãñ, }¢ñæ ãè ãê¡ ! ©¼Ýè ÎêÚè |¢è À¢ïÇG Îïæ, ©„è Ðœ¢ï ÜUè Ï¢x¢H
}¢ïæ, ÐÇ¢ïG„ }¢ïæ HÅÜU¢ ã饢 …¢ï Ðœ¢¢ ãñ, ±ã |¢è Îê„Ú¢ ãè }¢¢Hê}¢ ÐÇGïx¢¢, v²¢ïæçÜU Ðœ¢ï
ÜU¢ |¢è …¢ï ã¢ïࢠãñ, ±ã òçv¼ ÜU¢ ãñ J çÈUÚ Ðœ¢¢ ¥ÐÝï |¢è¼Ú Ðí±ïࢠÜUÚï, ¼¢ï Ï¢ãé¼
à¢èÍ¢í ±ã Т²ïx¢¢ çÜU }¢ñæ ç…„ ÇæÆ H „ï Hx¢¢ ãê¡, ©„è ÇæÆ H „ï }¢ïÚï ÐÇG¢ï„ ÜU¢ Ðœ¢¢ |¢è
Hx¢¢ ãñ, ¥¢ñÚ ã}¢ ΢ïÝ¢ïæ ÜUè Ðí¢‡¢{¢Ú¢ »ÜU ãè ÇæÆ H „ï ¥¢ Úãè ãñ J ±ã ¥¢ñÚ ƒ¢ïÇ¢
Ðí±ïࢠÜUÚï ¼¢ï ±ã Т²ïx¢¢ çÜU }¢ïÚè ࢢ¶¢ ãè Ýãèæ, ÐÇG¢ï„ ÜUè ࢢ¶¢ |¢è »ÜU ãè ±ëÿ¢
ÜUï ΢ï çãS„ï ãñæ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úè …è±Ý{¢Ú¢ »ÜU ãñ J ±ã ¥¢ñÚ ƒ¢ïÇG¢ Ýè™ï Ðí±ïࢠÜUÚï ¥¢ñÚ
±ëÿ¢ ÜUè ÚèÉG ÐÚ Ðãé¡™ …¢²ï, ¼¢ï ©„ï Hx¢ïx¢¢ çÜU „¢Úè ࢢ¶¢»¡ ¥¢ñÚ „¢Úï Ðœ¢ï ¥¢ñÚ }¢ñæ,
»ÜU ãè ÜUï çãS„ï ãñæ J ±ã ¥¢ñÚ ±ëÿ¢ ÜUï Ýè™ï Ðí±ïࢠÜUÚï, ©„ |¢êç}¢ }¢ïæ Ðãé¡™ …¢²ï ç…„
|¢êç}¢ „ï ÐÇG¢ï„ ÜU¢ ±ëÿ¢ |¢è çÝÜUH¢ ã饢 ãñ, ¼¢ï ±ã ¥Ýé|¢± ÜUÚïx¢¢ çÜU }¢ñæ, }¢ïÚ¢ ²ã
±ëÿ¢, }¢ïÚï ²ï Ðœ¢ï, ¥¢ñÚ ²ã ÐÇG¢ï„ ÜU¢ ±ëÿ¢, ²ã ã}¢ »ÜU ãè |¢êç}¢ ÜUï Ðé~¢ ãñæ, ¥¢ñÚ »ÜU
ãè |¢êç}¢ ÜUè ࢢ¶¢»¡ ãñæ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±ã Ðí±ïࢠÜUÚ¼¢ ãè …¢²ï, ¼¢ï ²ã ÐêÚ¢ …x¢¼
¥æ¼¼: ©„ À¢ïÅï „ï Ðœ¢ï ÜUï ¥çS¼y± ÜU¢ ¥æç¼}¢ À¢ïÚ ã¢ïx¢¢ J ±ã Ðœ¢¢ §„ Ï¢ÇGï
¥çS¼y± ÜU¢ »ÜU À¢ïÚ ƒ¢, HïçÜUÝ À¢ïÚ ÜUè ¼Úã ã¢ïࢠ}¢ï ¥¢ x¢²¢ ƒ¢ ¼¢ï òçQU ƒ¢,
¥¢ñÚ ¥æç¼}¢ ¥Ýé|¢± ¼é}ãïæ ÐÚ}¢¢y}¢¢ ÜUè ¼Úã ã¢ïx¢¢ J ¥x¢Ú ¼é}¢ ÐãHï …¢x¢Ú‡¢ ÐÚ ãè
LÜU x¢²ï, ¥¢ñÚ ¼é}¢Ýï Í¢ïڢϢæÎè ÜUÚ Hè ¥ÐÝï ÜU黡 ÜUè, ¥¢ñÚ ¼é}¢Ýï |¢è¼Ú ¶¢ï… Ý ÜUè,
¼¢ï ¼é}¢ ¥¢y}¢¢ ÐÚ ãè LÜU …¢¥¢ïx¢ï J
§„çH» Ï¢ãé¼ „ï {}¢ü ¥¢y}¢¢ ÐÚ ãè LÜU x¢²ï ãñæ J ±ã ÐÚ}¢ ¥Ýé|¢± Ýãèæ
ãñ, ±ã ¥Ýé|¢± ÜUè ¥¢{è ãè ²¢~¢¢ ãñ J ¥¢ñÚ ƒ¢ïÇG¢ ¥¢x¢ï …¢²ïæx¢ï ¼¢ï ¥¢y}¢¢ |¢è ç±HèÝ
ã¢ï …¢²ïx¢è ¥¢ñÚ ¼Ï¢ ÐÚ}¢¢y}¢¢ ãè à¢ï¯ Úã …¢²ïx¢¢ J ¥¢ñÚ …ñ„¢ }¢ñæÝï ¼é}¢„ï ÜU㢠çÜU
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥¢x¢ï x¢²ï ¼¢ï ÐÚ}¢¢y}¢¢ |¢è ç±HèÝ ã¢ï …¢²ïx¢¢, ¥¢ñÚ ¼Ï¢ “çݱ¢ü‡¢” ¥¢ñÚ
“à¢ê‹²” ãè à¢ï¯ Úã …¢²ïx¢¢ - ²¢ ÜUãÝ¢ ™¢çã», ÜUéÀ |¢è à¢ï¯ Ýãèæ Úã …¢²ïx¢¢ J
¼¢ï ÐÚ}¢¢y}¢¢ „ï |¢è …¢ï »ÜUÎ}¢ ¥¢x¢ï …¢Ýï ÜUè ç…ÝÜUè „æ|¢¢±Ý¢ ƒè, ±ï
çݱ¢ü‡¢ ÐÚ Ðãé¡™ x¢²ï ãñ, ±ï ÐÚ}¢ à¢ê‹² ÜUè Ï¢¢¼ ÜUãïæx¢ï J ±ï ÜUãïæx¢ï - ±ã¢¡, …㢡 ÜUéÀ
|¢è Ýãèæ Úã …¢¼¢ J ¥„H }¢ïæ „Ï¢ ÜUéÀ ÜU¢ ¥Ýé|¢± …Ï¢ ¼é}ãïæ ã¢ïx¢¢, ¼¢ï „¢ƒ ãè
ÜUéÀ Ýãèæ ÜU¢ ¥Ýé|¢± |¢è ã¢ïx¢¢ J …¢ï “»Ï¢„¢ï˲êÅ” ãñ, ±ã “Ýôƒx¢Ýï„” |¢è ãñ J
“à¢ê‹²” ¥¢ñÚ “Ðꇢü” »ÜU ãè ™è… ÜUï ΢ï Ý¢}¢ ãñ, §„çH²ï ΢ïÝ¢ïæ ÜU‹±ÅïüÏ¢H
201
 ykuþku «MkkË.
ãñæ J à¢ê‹² Ðꇢü ãñ J ¼é}¢Ýï ¥{êÚ¢ à¢ê‹² Ý Îﶢ ã¢ïx¢¢ J ¥¢{¢ à¢ê‹² ¼é}¢ Ýãèæ ÜUÚ
„ÜU¼ï ã¢ï J ¥x¢Ú ¼é}¢„ï ã}¢ ÜUãïæ çÜU à¢ê‹² ÜU¢ï ¥¢{¢ ÜUÚ Î¢ï, ΢ï ÅéÜUÇï ÜUÚ Î¢ï - ¼é}¢
ÜUã¢ïx¢ï, ²ã ÜUñ„ï ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ ? »ÜU ÜUï ΢ï ÅêÜUÇï ã¢ï „ÜU¼ï ãñæ, ΢ï ÜUï ΢ï ÅêÜUÇï ã¢ï
„ÜU¼ï ãñæ, à¢ê‹² ÜUï ΢ï ÅéÜUÇï Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼ï J à¢ê‹² ÜUï ÅéÜUÇï ãè Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼ï J
¥¢ñÚ …Ï¢ ¼é}¢ ÜU¢x¢… ÐÚ »ÜU à¢ê‹² Ϣݢ¼ï ã¢ï ¼¢ï ±ã ç„ÈUü Ðí¼èÜU ãñ, ±ã ¼é}ã¢Úï
Ϣݢ¼ï ãè à¢ê‹² Ýãèæ Úã …¢¼¢, v²¢ïæçÜU ¼é}¢ Úﶢ Ï¢¢æ{ Îï¼ï ã¢ï J
©ÐçݯΠÜUã „ÜUï çÜU à¢ê‹² „ï ¼é}¢ çÝÜU¢H H¢ï à¢ê‹² |¢è, ¼¢ï |¢è
ÐèÀï à¢ê‹² ãè à¢ï¯ Úã …¢¼¢ ãñ J ©„ÜU¢ }¢¼HÏ¢ ãñ çÜU ¼é}¢ çÝÜU¢H Ýãèæ
„ÜU¼ï ©„}¢ïæ „ï ÜUéÀ J ¼é}¢ ¥x¢Ú ÐêÚï à¢ê‹² ÜU¢ï |¢è HïÜUÚ |¢¢x¢ …¢¥¢ï ¼Ï¢
|¢è ÐèÀï ÐêÚ¢ à¢ê‹² ãè à¢ï¯ Úã …¢²ïx¢¢ J
(ç…Ý ¶¢ï…¢ ç¼Ý Т§ü²¢¡ ÐíÜUÚ‡¢-4, ÐëD 132 „ï „¢|¢¢Ú J)
7. Ðíï}¢ „æÏ¢æ{ Ýãèæ - 癜¢-Îࢢ ãñ J
(à¢ê‹² ÜUè Ý¢± : ÀƱ¢æ Ðí±™Ý J)

202
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

203 204
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

205 206
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

207 208
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

209 210
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

211 212
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

213 214
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

215 216
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.

217 218
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.
8. ç„ÈUü »ÜU À¢ïÅ¢ ç„vÜU¢ J
(Ðí±™Ý, çÎÝ¢¡ÜU 10 }¢§ü, 1975 : ÐêÝ¢ J)
„êÈUè ÈUÜUèÚ ©±ñ„-¥H-ÜU¢Ú¢Ýè „ï ÜUéÀ {Ý S±èÜU¢Ú ÜUÚÝï ÜU¢ ¥¢x¢íã
çÜU²¢ x¢²¢ J ©„Ýï ÜU㢠- }¢éÛ¢ï §„ÜUè ÜU¢ï§ ¥¢±à²ÜU¼¢ Ýãèæ, v²¢ïæçÜU }¢ïÚï Т„
»ÜU ç„PU¢ ãñ J ¼Ï¢ Îê„Ú¢ òçQU Ï¢¢ïH¢ - ±ã ¥¢ç¶Ú çÜU¼Ýï çÎÝ ™Hïx¢¢ ? ±ã ¼¢ï
ÜUéÀ |¢è Ýãèæ ãñ, ©±ñ„ Ýï ©œ¢Ú çβ¢ - ¼é}¢ }¢éÛ¢ï ²çÎ x¢¢Ú‹Åè Îï „ÜU¼ï ã¢ï çÜU }¢ñæ Ï¢ãé¼
çÎÝ …èç±¼ Úãêæx¢¢, ¥¢ñÚ ²ã |¢ïæÅ Îè …¢Ýï ±¢Hè Ú¢çࢠ}¢ïÚï çH²ï в¢ü# ã¢ïx¢è, ÜUï±H
¼|¢è }¢ñæ ²ã |¢ïæÅ S±èÜU¢Ú ÜUÚ „ÜU¼¢ ãê¡ J
•••
…è±Ý „΢ ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ ãñ J ²ã¢¡ Îê„Ú¢ ÿ¢‡¢ ã¢ï¼¢ ãè Ýãèæ J §„ ÿ¢‡¢
- ÜUï±H ²ãè ÿ¢‡¢ ±¼ü}¢¢Ý ãñ, Ï¢¢ÜUè „Ï¢ ¼¢ï }¢çS¼cÜU ÜU¢ ãè Ðíÿ¢ïЇ¢ ãñ J ¥|¢è
ÜUï±H ¥¢… ãñ, ¥¢ñÚ ÜUï±H ¥¢… ãè Úã¼¢ ãñ J ÜUH ¥|¢è ¥¢¼¢ ãè Ýãèæ, ±ã ¥¢
|¢è Ýãèæ „ÜU¼¢ J v²¢ïæçÜU ±¢S¼ç±ÜU¼¢ „ï ©„ÜU¢ ÜUéÀ HïÝ¢-ÎïÝ¢ Ýãèæ J
ÜUï±H ¥¢… ¥¢¼¢ ãñ J ¥¢Ýï ÜUï çH²ï ãè …¢¼¢ ãñ J v²¢ïæçÜU ¥¢… ãè
±¢S¼ç±ÜU¼¢ ãñ J ¥¢Ýï±¢H¢ ÜUH ¼¢ï ¼é}ã¢Ú¢ „ÐÝ¢ ãñ J ¥¢ñÚ ¼é}ãïæ „ÐÝ¢ïæ ÜUè ãè
…LÚ¼ ãñ, v²¢ïæçÜU ±¢S¼ç±ÜU¼¢ }¢ïæ ¼é}¢ …è¼ï ãè Ýãèæ J ¼é}ã¢Úè …Çïæ ²ƒ¢ƒü ÜUè
…}¢èÝ }¢ïæ ãñæ ãè Ýãèæ, ²ã ¼é}ãïæ ¥ÓÀè ¼Úã „}¢Û¢ HïÝ¢ ãñ J v²¢ïæçÜU …Ï¢ ²ƒ¢ƒü ÜU¢
{Ú¢¼H ãñ, çÈUÚ ¼é}ãïæ „ÐÝ¢ïæ ÜUè …LÚ¼ v²¢ ãñ ? ¼é}¢ „ÐÝï ™¢ã¼ï v²¢ïæ ã¢ï ?
»ÜU òçQU ©Ð±¢„ Ú¶¼¢ ãñ, |¢ê¶ï ÚãÜUÚ, „¢Úï çÎÝ à¢ÚèÚ ÜU¢ï ÜUC Îï¼¢
ãñ J ±ã |¢ê¶ ÜU¢ Î}¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ v²¢ïæçÜU ±ã {¢<}¢ÜU ©Ð±¢„ Ú¶ï ãé» ãñ J »ÜU
{¢<}¢ÜU, ÜU}¢üÜU¢‡Ç ÜUï m¢Ú¢, ¥ÐÝï ¥ãæÜU¢Ú ÜUè ¶¢ç¼Ú, à¢ÚèÚ ÜU¢ï |¢ê¶¢ Ú¶¼¢ ãñ,
ç…„„ï ©„ÜU¢ ¥ãæÜU¢Ú }¢ã„ê„ ÜUÚï çÜU ±ã {¢<}¢ÜU ãñ J ±ã „|¢è „ï ÜUéÀ ç±çà¢C
ãñ J ±ã ÜU¢ï§ü „¢{¢Ú‡¢ }¢Ýéc² Ýãèæ ãñ, ±ã ÜU¢ï§ü „æ¼ ²¢ }¢ã¢y}¢¢ ãñ J ÜU¢ï§ü „¢{¢Ú‡¢
x¢éÝ¢ã¢ïæ „ï |¢Ú¢ }¢Ýéc² Ýãèæ ãñ J ¥ÐÝï ¥ãæÜU¢Ú ÜU¢ï „æ¼éC ÜUÚÝï ÜUï çH²ï ãè ¼é}¢
à¢ÚèÚ ÜU¢ï |¢ê¶¢ Ú¶¼ï ã¢ï J ©„ï „¼¢¼ï ã¢ï J ²ã à¢ÚèÚ „y² ¥¢ñÚ ±¢S¼ç±ÜU¼¢ ãñ,
¥¢ñÚ ¥ãæÜU¢Ú ãè ¼é}ã¢Ú¢ „ÐÝ¢ ãñ
m m m ¥¢ñÚ …Ï¢ „¢Úï çÎÝ ¼é}¢ |¢ê¶ï Úã¼ï ã¢ï, ¼¢ï Ú¢¼ }¢ïæ ¼é}¢ ÆèÜU „ï „¢ï Ýãèæ
„ÜU¼ï J v²¢ïæçÜU à¢ÚèÚ ¼¢ï Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢¢ï…Ý ÜUè }¢¢¡x¢ ÜUÚ Ú㢠ãñ J |¢¢ï…Ý à¢ÚèÚ ÜUè
219 220
 ykuþku «MkkË.
»ÜU ¥¢±à²ÜU¼¢ ãñ J ¥çݱ¢²ü¼¢ ãñ J ¼é}¢ Ï¢ï™ñÝ ã¢ïÜUÚ ÜUÚ±Åïæ Ï¢ÎH¼ï ã¢ï J ÐÚïࢢÝ
ã¢ï …¢¼ï ã¢ï J ¼é}ãïæ ÝèæÎ Ýãèæ ¥¢¼è, v²¢ïæçÜU |¢¢ï…Ý |¢è »ÜU ¥¢±à²ÜU¼¢ ãñ J
§„çH» }¢Ý „ÐÝï ©yÐó¢ ÜUÚ¼¢ ãñ - ¼é}¢ »ÜU Ï¢Çè ΢±¼ }¢ïæ …¢ï »ÜU „}¢í¢Å
ÜUï m¢Ú¢ Îè …¢ Úãè ãñ, »ÜU „}}¢¢çݼ ¥ç¼çƒ ã¢ï J ¼é}¢ S±¢çÎC ÐÜU±¢Ý ™¶ Úãï
ã¢ï J ¼é}¢ ¶¢¼ï ãè …¢ Úãï ã¢ï J ±¢S¼± }¢ïæ à¢ÚèÚ ÜU¢ï ¼¢ï |¢¢ï…Ý ç}¢H Ýãèæ Úã¢,
HïçÜUÝ ¥ÓÀè ÐíÜU¢Ú ¶¢Ýï ÜU¢ ¼é}ãïæ Û¢êÆ ¢ |¢í}¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ¥Ï¢ ¼é}¢ „¢ï „ÜU¼ï ã¢ïJ
¥¢ñÚ …Ï¢ ¼é}¢ „éϢ㠩Ƣïx¢ï, ¼é}ãïæ ã}¢ïࢢ Á²¢Î¢ |¢ê¶ Hx¢ïx¢è J HïçÜUÝ ÜU}¢-„ï-ÜU}¢
„ÐÝï Ýï ¼é}ãï 籟¢¢}¢ ÜUÚÝï }¢ïæ „ã¢²¼¢ Îè J ²lçÐ ©„„ï, ÐãHè ¥¢±à²ÜU¼¢,
²¢Ýè |¢¢ï…Ý ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ¼¢ï ÐêÚè Ýãèæ ãé§ü HïçÜUÝ ç±Ÿ¢¢}¢ ÜUÚÝï ÜUè Îê„Úè
¥¢±à²ÜU¼¢, ²ã ¥¢±à²ÜU¼¢ „ÐÝï Ýï ÐêÚè ÜUÚ Îè J
¥x¢Ú ¼é}¢ ¼Ý¢± }¢ñæ ã¢ï, ¼é}ãæï „ÐÝ¢ïæ ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ïx¢è ãè J v²¢ïæçÜU
²ï ¼é}ãï 籟¢¢}¢ ÜUÚÝï }¢ïæ „ã¢²ÜU ã¢ï¼ï ãñ J ¥x¢Ú ¼é}¢ ‘²ã¢¡’ Ýãèæ ã¢ï, ¼¢ï ¼é}ãï ‘±ã¢¡’
ã¢ïÝï ÜUï çH», „ÐÝï ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ïx¢è J v²¢ïæçÜU ¼é}ãïæ ÜUãèæ ¼¢ï ÚãÝ¢ ãè ãñ J
²çÎ ¼é}¢ ²ã¢¡ Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼ï, ¼¢ï çϢݢ …Ç¢ïæ ÜUï ¼é}ãïæ ¥¢„}¢¢Ý }¢ïæ, çϢݢ ÜUãèæ LÜUï,
Ðë‰±è ¥¢ñÚ ¥¢ÜU¢à¢ ÜUï Ï¢è™ ç~¢à¢æÜUé ÜUè |¢¢¡ç¼ ÚãÝ¢ ã¢ïx¢¢ J ¥¢ñÚ ²ã ¥ã„¢„ ¼é}ãïæ
ÐÚïà¢¢Ý ¥¢ñÚ Ï¢ï™ñÝ ÜUÚ Îïx¢¢ J §„èçH²ï „ÐÝï ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ï¼è ãñ J ²çÎ }¢ïæ
‘²ã¢¡’ Ýãèæ ãê¡, ¼¢ï ‘±ã¢¡’ ãêæx¢¢ ãè J §„èçH²ï „ÐÝï 籟¢¢}¢ }¢ïæ …¢Ýï ÜUï çH²ï „㢲ÜU
ã¢ï¼ï ãñæ J
¥x¢Ú §„ ÿ¢‡¢ ¼é}¢ ²ã¢¡ Ýãèæ ã¢ï¼ï, ¼¢ï |¢ç±c² }¢ïæ ã¢ïÝï ÜU¢ „ÐÝ¢ ©yÐó¢
ÜUÚ Hï¼ï ã¢ï J ²ã |¢ç±c² ¼é}ãïæ „¢‹y±Ý¢Ðꇢü ÝèæÎ Îï¼¢ ãñ J 籟¢¢}¢ Îï¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ
|¢ç±c² }¢ïæ ¥¢ñÚ |¢è ÜUÚ¢ïÇ¢ïæ »ï„è Ï¢¢¼ïæ ãñæ, ç…ÝÜUè Ðê<¼ ¼é}¢ ±¼ü}¢¢Ý }¢ïæ Ýãèæ ÜUÚ Ð¢¼ï
ã¢ï J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü |¢ç±c² Ýãèæ ã¢ïx¢¢, ¼¢ï ¼é}¢ ¥ÐÝè ¥{êÚè, ¥¼ë# ¥¢ÜU¢æÿ¢¢¥¢ïæ
ÜUï Ï¢¢ïÛ¢ „ï ÎÏ¢ÜUÚ Î¢ïãÚï ã¢ï …¢¥¢ïx¢ï J §„çH²ï »ÜU |¢ç±c² ¥¢±à²ÜU ãñ, ç…„„ï
ÜU}¢-„ï-ÜU}¢ ¼é}¢ ¥ÐÝï-¥¢ÐÜU¢ï „}¢Û¢¢ „ÜU¢ï J
²çÎ „Ï¢ ÜUéÀ ±ñ„¢ Ýãè ãñ, …ñ„¢ ¼é}ãïæ ™¢çã²ï, ¼¢ï ©„ÜUï çH²ï ¥¢Ýï ±¢H¢
ÜUH ãñ J Îãࢼ ÜUè ÜU¢ï§ü …LÚ¼ Ýãèæ, ÜUH „Ï¢ ÜUéÀ ÐãHï „ï Ï¢ïã¼Ú ã¢ïx¢¢ J ¼é}¢
¥¢à¢¢ Ú¶ „ÜU¼ï ã¢ï, v²¢ïæçÜU ¥|¢è „}¢² ãñ J ¥¢à¢¢ ÜU¢ï Sƒ¢Ý ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢
ã¢ï¼è ãñ J ¥¢ñÚ ±¢„Ý¢ ²¢ ™¢ã ÜUï çH²ï |¢è Sƒ¢Ý ™¢çã²ï, ¥¢ñÚ }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ ÜU¢ï
²¢~¢¢ ÜUÚÝï ÜUï çH²ï Sƒ¢Ý ™¢çã» J
221
ykuþku «MkkË.
±ëÿ¢¢ïæ ÜU¢ï Îﶼï ã¢ï ? ±ã „ÐÝï Ýãèæ Îﶼï J ©‹ãïæ ©„ÜUè …LÚ¼ |¢è Ýãèæ,
v²¢ïæçÜU ±ã „΢ „ï ²ãèæ ãñ J ±ã §„è ÿ¢‡¢ ãè ¥ÐÝï ã¢ïÝï }¢ïæ |¢Úï-ÐêÚï ¥¢ñÚ Ðéçcм
ãñ J ç™çDz¢ïæ ÜU¢ ™ã™ã¢Ý¢ „éݼï ã¢ï ? ±ã ¥Ï¢ ¥¢ñÚ §„è ÿ¢‡¢ x¢è¼ x¢¢ Úãè ãñ J
±ã ÜUH x¢¢Ýï ÜUè ¼ñ²¢Úè ÜUÚ¼è Ýãèæ çζ¢§ü Îï¼è J
焱¢² }¢Ýéc² ÜUï ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ, ÜUH ÜUè ¼ñ²¢Úè ÜUÚ¼¢ Ý…Ú Ýãèæ ¥¢¼¢ J
²ã çÎÝ, ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ §¼Ý¢ „éæÎÚ ãñ, çÜU ÜUH ÜUè ÐÚ±¢ã ÜU¢ñÝ ÜUÚ¼¢ ãñ ? ¥¢ñÚ
²çÎ ¥¢… ÜU¢ çÎÝ ãè ¥„éæÎÚ ²¢ ÜUéLÐ ãñ, ¥¢ñÚ ©„}¢ïæ …èÝ¢ ¥„éç±{¢…ÝÜU ãñ, ¼¢ñ
¥„çH²¼ ÜU¢ Sƒ¢Ý HïÝï ÜUï çH» çÜU„è „éæÎÚ S±ŒÝ ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ïx¢è ãè J
¥‹²ƒ¢ ¼é}¢ ¥„ãÝè² ÜUC |¢¢ïx¢¢ïx¢ï, ¼é}ãïæ ô…΢ ÚãÝ¢ ÜUçÆÝ Hx¢Ýï Hx¢ïx¢¢ J
¥¢ñÚ ç…¼Ýè ¥ç{ÜU ±¢„Ý¢»¡ ã¢ïæx¢è ©¼Ýï ãè ¥ç{ÜU |¢ç±c² ÜUè ¼é}ãïæ
¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ïx¢è J ¥¢ñÚ ¥ç{ÜU }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢¥¢ïæ ÜUï çH²ï, ¼é}ãïæ ©„„ï ¥ç{ÜU
|¢ç±c² ™¢çã²ï J ¥¢ñÚ ÜUï±H …LÚè ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ÜUï çH», ²ã ÿ¢‡¢ |¢è ¥¢±à²ÜU¼¢
„ï ¥ç{ÜU ãñ J ¥¢… ÜU¢ÈUè ãñ J …è„„ Ýï ¥ÐÝï çà¢c²¢ïæ „ï ÜU㢠- çHHè ÜUï ÈUêH¢ïæ
ÜU¢ï Îﶢï J …Ú¢ ¶ï¼¢ïæ }¢ïæ Îﶢï J ÈUêH ç¶H Úãï ãñæ, }¢éSÜUéÚ¢ Úãï ãñæ J ¥¢ñÚ ²ã ç…¼Ýï
¥ç{ÜU „éæÎÚ ¥¢ñÚ x¢çÚ}¢¢}¢² ãñæ, çÜU „}¢í¢Å „¢ïH¢ï}¢Ý |¢è Ðꇢü ±ñ|¢± „çã¼ §ÝÜUè
„éæÎÚ¼¢ ÜU¢ }¢éÜU¢Ï¢H¢ Ýãèæ ÜUÚ „ÜU¼¢ J ²ãêçβ¢ïæ ÜUè Тñڢ燢ÜU x¢¢ƒ¢¥¢ïæ }¢ïæ „¢ïH¢ï}¢Ý
„Ï¢„ï }¢ã¢Ý „}¢í¢Å ƒ¢ J ¥¢… ¼ÜU Ð뉱è ÐÚ ©yÐó¢ ã¢ïÝï ±¢Hï „|¢è „}¢í¢Å¢ïæ „ï
Ï¢ÉÜUÚ „éæÎÚ, ±ñ|¢±Ðꇢü, ¥¢ñÚ „¢ƒ ãè „¢ƒ Ï¢éçh}¢¢Ý, ±ñ|¢± „}Ðó¢ ¥¢ñÚ „Ï¢„ï
}¢ã¢Ý „}¢í¢Å ƒ¢ J …è„„ Ýï ¥ÐÝï çà¢c²¢ïæ „ï ÜU㢠- ¶ï¼ }¢ïæ ç¶Hï §Ý „¢{¢Ú‡¢
çHHè ÜUï ÈUêH¢ïæ ÜU¢ï Îﶼï ã¢ï ? …¢ï „}¢í¢Å „¢ïH¢ï}¢Ý „ï ÜUãèæ ¥ç{ÜU „éæÎÚ ¥¢ñÚ
x¢çÚ}¢¢}¢² ãñæ, ¥¢ñÚ ²ã Ú¢… §Ý çHHè ÜUï ÈUêH¢ïæ ÜUï Nβ }¢ïæ ãñ J ¥¢ñÚ ±ã Ú¢… ãñ
v²¢ ? ±ã Ú¢… ãñ çÜU çHHè ÜUï ÈUêH ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ §„è ÿ¢‡¢ ãñæ J ¥¢ñÚ „}¢í¢Å
„¢ïH¢ï}¢Ý §Ý„ï ÜUãèæ ¥ç{ÜU Ï¢éçh}¢¢Ý ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ, HïçÜUÝ §„ ÿ¢‡¢ ¥|¢è ¥¢ñÚ
²ã¢¡ Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ J ¥¢ñÚ „¢Ú¢ „¢ñæβü ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãè ã¢ïÝï }¢ïæ ãñ J ¥¢ñÚ „¢Ú¢
…è±Ý ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ ãñ J ¥¢Ýï ±¢Hï ÜUH }¢ïæ ¼¢ï }¢ëy²é ãñ J ÜUH }¢ïæ …è±Ý ãñ ãè
Ýãèæ, ¥¢ç¶Ú v²ê¡ ? v²¢ ã}¢ ¥¢Ýï ±¢Hï ÜUH, …èç±¼ Úãïæx¢ï ãè ? ¼é}¢ ¥¢Ýï ±¢Hï
ÜUH }¢ïæ Úã¢ïx¢ï ÜUñ„ï ? ÐÚ ¼é}¢ Úã¼ï ÜUH ÜUè ¥¢à¢¢ }¢ïæ ãè ã¢ï J ¼é}¢ ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ
ÜU|¢è Úã¼ï ãè Ýãèæ, §„èçH²ï ¼é}¢ §¼Ýï }¢Úï-}¢Úï „ï çζ¢§ü Îï¼ï ã¢ï J ¥¢Ýï ±¢Hï ÜUH
}¢ïæ ÜU¢ï§ü …èç±¼ ÜUñ„ï Úã „ÜU¼¢ ãñ ?
222
 ykuþku «MkkË.
…è„„ Ýï ¥ÐÝï çà¢c²¢ïæ „ï ÜU㢠- ÜUï±H §„è ÿ¢‡¢ ÜUè „¢ï™¢ï ±¼ü}¢¢Ý }¢ïæ
…è²¢ï ¥¢Ýï ±¢H¢ ÜUH, ¥ÐÝè ô™¼¢ S±²æ ÜUÚ Hïx¢¢, §„çH²ï ÜUH ÜUè ô™¼¢ }¢ïæ ¼é}¢
§„ ÿ¢‡¢ ÜU¢ï |¢è ¶¢ï Úãï ã¢ï ²ãè ¥„Hè ÿ¢‡¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜUH ÜU|¢è ¥¢¼¢ Ýãèæ J ¼é}¢
„ÐÝ¢ïæ ÜUï ÐèÀï …è±Ý òƒü ÜUÚ Úãï ã¢ï J ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ÜU¢ï Ýãèæ, ©ÝÜUè …LÚ¼
±¢„Ý¢¥¢ïæ ÜU¢ï ãñ J …ñ„ï ¼é}ãïæ |¢ê¶ Hx¢ Úãè ãñ, ¼é}¢ |¢¢ï…Ý ÜUÚ „ÜU¼ï ã¢ï J ¼é}¢ Œ²¢„ï
ã¢ï ¼¢ï ТÝè Ðè „ÜU¼ï ã¢ï J §Ý Ï¢¢¼¢ïæ }¢ïæ ÜUãèæ ÜU¢ï§ü ÜUçÆÝ¢§ü Ýãèæ ãñ ¥¢ñÚ ÜUçÆÝ¢§ü ã¢ïÝè
|¢è Ýãèæ ™¢çã²ï ¥¢ñÚ §„ „æ„¢Ú }¢ïæ x¢ÚèÏ¢è Ý¢}¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ™è… ãñ ãè Ýãèæ J
²Îè }¢Ýéc² ¥ÐÝè ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ÜUï Ðíç¼ §ü}¢¢ÝÎ¢Ú Úãï ¼¢ï Ðíy²ïÜU ÜUï
Т„ ¥¢±à²ÜU¼¢ „ï ¥ç{ÜU ãñ J Ð뉱è ÜUï Т„ ¥Ð¢Ú „æÐ΢ ãñ ¥¢ÜU¢à¢ |¢è çÝ{üÝ
Ýãèæ ãñ „çÚ¼¢»¡ |¢è „}¢ëçh±¢Ý ãñæ ç±à¢¢H ç±S¼ë¼ „¢x¢Ú |¢Úï ÐêÚï ãñæ J ¥çS¼y± ÜUï
Т„ ¥Ýçx¢Ý¼ ¶…¢Ýï ãñæ J »ÜU |¢è ç™çDz¢ |¢ê¶è Ýãèæ „¢ï¼è ÜU¢ï§ü |¢è ±ëÿ¢ Œ²¢„¢
Ýãèæ Úã¼¢ Ðíy²ïÜU ±S¼é ¥¢±à²ÜU¼¢ „ï ÜUãèæ ¥ç{ÜU ãñ J …è±Ý }¢ïæ ¥Ð¢Ú „æÐ΢ ãñ
²çÎ ¼é}¢ ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ¼ÜU „èç}¢¼ Úã¢ï, ¼¢ï Æ¢Æ „ï Úã „ÜU¼ï ã¢ï HïçÜUÝ …ñ„ï ãè
¼é}ã¢Úè ¥¢ÜU¢æÿ¢¢ Ϣɼè ãñ …è±Ý çÝ{üÝ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ²çÎ ¼é}ãïæ |¢ê¶ Hx¢è ãñ, ¼é}¢
|¢¢ï…Ý ÜUÚ „ÜU¼ï ã¢ï ¥¢ñÚ „æ¼éC ã¢ï „ÜU¼ï ã¢ï J ¼é# ã¢ïÜUÚ »ÜU ¥ã¢ï|¢¢± ²¢
Ðí¢ƒüÝ¢ ÜU¢ …‹}¢ ã¢ï¼¢ ãñ J |¢¢ï…Ý ÜUï Ï¢¢Î ¼ë# ã¢ïÝï ÜUï Ï¢ÉÜUÚ }¢ïÚï Îï¶ï, ¼é}¢ ©Ð±¢„
ÜUÚÝï „ï {¢<}¢ÜU Ýãèæ Ï¢Ý „ÜU¼ï, …Ï¢ ÿ¢é{¢ ¼éC ã¢ï …¢²ï ¼¢ï ¼ëç# ÜUï ©Ý ÿ¢‡¢¢ïæ }¢ïæ
»ÜU ¥ã¢ï|¢¢±, »ÜU ÜU뼿¢¼¢, »ÜU Ðí¢ƒüÝ¢ ©yÐó¢ ã¢ï¼è ãñ J ¼é}¢ ¼ë# ã¢ïÜUÚ ÐÚ}¢¢y}¢¢
ÜU¢ï {‹²±¢Î Îï¼ï ã¢ï J ©Ð±¢„ ÜUÚÝï „ï ¼é}¢ ÜU|¢è {¢<}¢ÜU Ýãèæ Ï¢Ý „ÜU¼ï, ¥ÐÝï
à¢ÚèÚ ÜU¢ï „¼¢ÜUÚ ¥¢ñÚ ÜUC ÎïÜUÚ, ¼é}¢ {¢<}¢ÜU ã¢ï ÜUñ„ï „ÜU¼ï ã¢ï ? ²ã ¼ÚèÜU¢
¼¢ï ãy²¢Ú¢ïæ ÜU¢, Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ï „¼¢ÜUÚ ¥¢ÝæÎ HïÝï ±¢Hï »ï„ï ç±çÿ¢# H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ ãñ, ç…ÝÜUï
癜¢ ç±ÜUë¼ ã¢ï x¢²ï ãñ J
…Ï¢ ¼é}¢Ýï ÆèÜU ÐíÜU¢Ú „ï „}²ÜU |¢¢ï…Ý çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ |¢¢ï…Ý ¼é}ã¢Úè
Lç™ ÜU¢ ãñ ¼¢ï ©Ý ÿ¢‡¢¢ïæ }¢ïæ »ÜU Ðí¢ƒüÝ¢ S±¼: ©yÐó¢ ã¢ï¼è ãñ Ý ÜUï±H }¢Ý „ï Ï¢çËÜU
à¢ÚèÚ ÜUï Ú¢ï}¢-Ú¢ï}¢ „ï ¼ë# ã¢ïÝ¢ ãè Ðí¢ƒüÝ¢ ãñ J ¼é}¢ ²çÎ Œ²¢„ï ã¢ï, ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè
Œ²¢„ ²çΠϢéÛ¢ x¢§ü ¼¢ï ¥Ï¢ ¼é}ãïæ çÜU„è ¥¢ñÚ ™è… ÜUè ÜU¢ï§ü …LÚ¼ Ýãè Úã x¢§ü,
¥Ï¢ ¼é}¢ ÐÚ}¢¢y}¢¢ ã¢ï »ÜU ÐçÚÐꇢü ¼ë# ÐÚ}¢¢y}¢¢ ¥Ï¢ Œ²¢„ Ýãèæ Úãè J ÜU¢ï§ü ÜU}¢è
Ýãèæ Úãè J “Ï¢„ ¥ÐÝè ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ¼ÜU „èç}¢¼ Úã¢ï” ²ãè }¢ïÚ¢ „æÎïࢠãñ ¥¢ñÚ
»ÜU {¢<}¢ÜU òçQU ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢»¡ ‹²êݼ}¢ ã¢ï¼è ãñæ ±ã ÜU|¢è ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ²¢
223
ykuþku «MkkË.
±¢„Ý¢¥¢ïæ }¢ïæ x¢íS¼ |¢è Ýãèæ ã¢ï¼¢ ±¢„Ý¢»¡, ÜUëç~¢}¢ ¥¢±à²ÜU¼¢»¡ ãñæ J ©Î¢ãÚ‡¢ ÜUï
çH²ï ²çÎ ¼é}¢ |¢ê¶ï ã¢ï, ¼¢ï ¼é}¢ ¥|¢è |¢¢ï…Ý ÜUÚ „ÜU¼ï ã¢ï, ÐÚ ²çÎ ¼é}¢ Ú¢òË„Ú¢²„
ÜU¢Ú ™¢ã Úãï ã¢ï ¼¢ï ¼é}¢ §„ï ¼éÚ‹¼ ÜUñ„ï Т „ÜU¼ï ã¢ï ? ²çÎ ¼é}ã¢Úè ™¢ã »ÜU
ç±à¢¢f }¢ãH ÜUè ãñ, ¼¢ï ç±à¢¢H }¢ãH Ï¢ÝÝï }¢ïæ „}¢² Hx¢ïx¢¢ J Ú¢ï}¢ »ÜU çÎÝ }¢ïæ ¼¢ï
Ýãèæ Ï¢Ý x¢²¢ J ¼é}ãïæ ࢢ﯇¢ ÐÚ Ðñ„¢ ÜU}¢¢Ý¢ ã¢ïx¢¢, Ý ÜUï±H ¼é}ãïæ Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ ࢢ﯇¢
ÜUÚÝ¢ ã¢ïx¢¢, ±ÚÝì ¼é}ãïæ ¥ÐÝè ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ÜU¢ï |¢è ç„ÜU¢ïÇÝ¢ ã¢ïx¢¢ - v²¢ïæçÜU
¼é}ãïæ {Ý §ÜUÅìÆ¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J ¼é}¢ |¢ê¶ï „¢ï …¢¥¢ïx¢ï, v²¢ïæçÜU ÜUH ¼é}ãïæ }¢ãH
™¢çã²ïJ ¥¢ñÚ ¼é}¢ ¶¢Ý¢ ¼|¢è ¶¢¥¢ïæx¢ï, …Ï¢ }¢ãH Ï¢ÝÜUÚ ¼ñ²¢Ú ã¢ï …¢²ïx¢¢ J çÏ¢Ý
}¢ãH Ï¢Ýï ¼é}¢ ÜUñ„ï ¶¢ „ÜU¼ï ã¢ï ? ÜUH Ú¢òË„Ú¢ï²H ÜU¢Ú ÜUè ™¢ã ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ §„}¢ïæ
x¢H¼ |¢è v²¢ ãñ, ²çÎ ¼é}ãïæ ƒ¢ïÇ¢ |¢ê¶¢ ÚãÝ¢ ÐÇ¢, ¼é}ãïæ ¥ÐÝè ¥¢±à²ÜU¼¢»¡ ÜU}¢
ÜUÚÝè ÐÇèæ, ¥‹²ƒ¢ Ú¢ò˄ڢﲄ ÜU¢Ú ÜUñ„ï ¥¢¼è ?
Ú¢ò˄ڢﲄ ÜU¢Ú Ý ¼¢ï Œ²¢„ ãñ ¥¢ñÚ Ý ¼é}ã¢Úè |¢ê¶ ãñ ²ã ¼¢ï »ÜU
}¢ê¶ü¼¢Ðꇢü ™¢ã ãñ J …Ï¢ ±ã ¼é}ã¢Úï Т„ Ýãèæ ã¢ï¼è, ¼é}¢ ©„ÜUè Ðí¼èÿ¢¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï
¥ÐÝ¢ …è±Ý Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ¼ï ã¢ï J ¥¢ñÚ …Ï¢ ±ã ¥¢¼è ãñ, ¼é}ãïæ }¢ã„ê„ ã¢ï¼¢ ãñ, ÜUéÀ
|¢è ¼¢ï Ýãèæ ¥¢²¢, ¥¢ñÚ ¼é}ãïæ §¼Ýï çÎÝ Ðí¼èÿ¢¢ ÜUÚÝè ÐÇè, ¥ÐÝï-¥¢ÐÜU¢ï §¼Ý¢
}¢¢ÚÝ¢ ÐÇ¢ ¥Ï¢ ¼é}ã¢Úï Т„ Ú¢ï˄ڢﲄ …LÚ ãñ ÐÚ ¼é}¢ ¼¢ï ÐãHï ãè }¢Ú x¢²ï ã¢ïJ
v²¢ïæçÜU ©„ÜUè ÜU¢ï§ü ±¢S¼ç±ÜU ¥¢±à²ÜU¼¢ Ýãèæ ƒè §„èçH²ï ©„ï ТÜUÚ |¢è ¼é}ãïæ
„æ¼¢ï¯ Ýãèæ ã¢ï¼¢, „æ¼¢ï¯ ¼¢ï ±¢S¼ç±ÜU ¥„æ¼¢ï¯ „ï ãè ¥¢¼¢ ãñ, Ðꇢü ¼ëç# ¼¢ï
±¢S¼ç±ÜU |¢ê¶ ¥¢ñÚ Œ²¢„ ÜUï Ï¢¢Î ãè ç}¢H¼è ãñ …Ï¢ ©„ÜUï çϢݢ ¼é}¢ }¢Úï …¢ Úãï
ã¢ï ¼|¢è „Ó™è ¼ëç# ²¢ „æ¼¢ï¯ ç}¢H¼¢ ãñ J
±¢„Ý¢»¡ ™ê¡çÜU ¼éÚ‹¼ ÐêÚè Ýãèæ ÜUè …¢ „ÜU¼èæ, §„çH²ï ©‹ãïæ |¢ç±c² ÜUè
¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ï¼è ãñ J ²çÎ ¼é}ãïæ ÎïࢠÜU¢ Ú¢cÅîÐç¼ Ï¢ÝÝ¢ ãñ ¼¢ï ¼é}¢ ¼éÚ‹¼ Ú¢cÅîÐç¼
ÜUñ„ï ã¢ï „ÜU¼ï ã¢ï ? ¼é}ãïæ }¢ãy±¢ÜU¢ÿ¢¢ ÜUè H}Ï¢è „èÉè ÜU¢ï Ð¢Ú ÜUÚÝ¢ ã¢ïx¢¢ ç…„}¢ïæ
ÜU¢ÈUè „}¢² Hx¢ïx¢¢ J ¥¢ñÚ …Ï¢ ¼é}¢ ©„ ¼ÜU Ðãé¡™¢ïx¢ï ¼¢ï }¢¢ñ¼ ¥¢Ýï „ï ÐãHï ãè
Hx¢|¢x¢ }¢Úï …ñ„ï ãè ã¢ï¥¢ïx¢ï J H¢ïx¢ Ú¢cÅîÐç¼ ¼|¢è Ï¢Ý Ð¢¼ï ãñ, …Ï¢ ±ã ÐãHï „ï ãè
Ï¢êÉïæ ã¢ï ™éÜUï ã¢ï¼ï ãñæJ „¢Æ „¢H ²¢ „œ¢Ú „¢H Hx¢ …¢¼ï ãñ, ¥¢ñÚ …Ï¢ ¼é}ã¢Úï Т¡±
ÜUÏ¢í }¢ïæ HÅÜUï ã¢ï¼ï ãñæ, ¼é}¢ ¼Ï¢ Ú¢cÅîÐç¼ |¢±Ý }¢ïæ Ðí±ïࢠÜUÚ¼ï ã¢ï J ¥¢ñÚ “ÜUéÀ Ýãèæ”
ÜUï çH²ï ÐêÚ¢ …è±Ý òƒü ÝC ã¢ï …¢¼¢ ãñ, |¢Hï ãè ¼é}ã¢Úè ¼S±èÚ „|¢è „}¢¢™¢Ú
Ð~¢¢ïæ }¢ïæ ÀÐï ÐÚ §„„ï ã¢ï¼¢ v²¢ ãñ ? §„„ï ¼é}ãïæ ÜUñ„ï „æ¼¢ï¯ ç}¢H¼¢ ãñ ? çÏ¢Ý
224
 ykuþku «MkkË.
„}¢¢™¢Ú Ð~¢¢ïæ }¢ïæ ÀÐï Ðÿ¢è Ðí„ó¢ ãñæ ÚïçDz¢ï ²¢ ÅïHèç±…Ý ÐÚ ¥¢²ï Ï¢x¢ñÚ ±ëÿ¢ ¥¢ÝæÎ
„ï Û¢ê}¢ Úãï ãñæ J ±ëÿ¢ |¢è Ðí„ó¢ ãñæ, Ðÿ¢è |¢è Ðí„ó¢ ãñæJ ¥¢ñÚ …Ï¢ ²ï ΢ïÝ¢ïæ ¥¢Ýï ±¢Hï
ÜUH ÜUè …Ú¢ |¢è ÐÚ±¢ã Ýãèæ ÜUÚ¼ï çÈUÚ ÆèÜU §„è ¼Úã ¥|¢è }¢Ýéc² Ðí„ó¢ v²¢ïæ
Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ ?
„Ó™ï ÐçÚÐꇢü ± Ðí¢}¢¢ç‡¢ÜU {}¢ü ÜU¢ »ÜU ãè „æÎïࢠãñ - ¥¢±à²ÜU¼¢»¡ ¼¢ï
ÐêÚè ÜUÚ¢ï, ±¢„Ý¢¥¢ï ÜU¢ï çx¢Ú¢ Î¢ï ¥¢±à²ÜU¼¢»¡ ¼¢ï Ï¢ãé¼ }¢¢}¢êHè ¥¢ñÚ „éæÎÚ ãñæ J
Œ²¢„ }¢ïæ »ÜU „¢ñæβü ãñ, ±ã çÝ„x¢ü „ï ¥¢¼è ãñ J ¥¢ñÚ ©„ÜUè ¼ëç# }¢ïæ |¢è »ÜU „¢ñæβü
ãñ ±ã »ÜU „æ¼éHÝ ÜUï „¢ƒ ¼é}ãïæ ãè x¢ãÚï }¢ïæ à¢¢æ¼ ÜUÚ¼è ãñ J ¼é}ã¢Úï ÐêÚï ¥çS¼y±
}¢ïæ, »ÜU x¢ãÝ }¢¢ñÝ Í¢Å¼¢ ãñ J ¼é}¢ 籟¢¢}¢ }¢ïæ ™Hï …¢¼ï ã¢ï …㢡 „ÐÝ¢ïæ ÜUè ÜU¢ï§ü
¥¢±à²ÜU¼¢ Ýãèæ ã¢ï¼è J …¢ï }¢Ýéc² ¥ÐÝè Ðí¢ƒç}¢ÜU ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ ÜUï „¢ƒ …è¼¢
ãñ, ÜUï±H ±ãè ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ …è¼¢ ãñ, ©„ÜUï çH²ï ÜU¢ï§ü ÜUH Ýãèæ ã¢ï¼¢ J ¥¢ñÚ
¥¢ÜU¢æÿ¢¢¥¢ïæ ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚÝï ÜUï çH» ç…¼Ýè ¥ç{ÜU ¥¢±à²ÜU¼¢²ïæ ã¢ï¼è ãñ, ç…¼Ýè
¥ç{ÜU }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢²ïæ ã¢ï¼è ãñæ ¼é}ãïæ ©¼Ýï ãè Ï¢Çï |¢ç±c² ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ã¢ï¼è ãñJ
HïçÜUÝ ±¢S¼± }¢ïæ „æ„¢çÚÜU H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï çÜU„è Ï¢Çï |¢ç±c² ÜUè …LÚ¼ Ýãèæ ãñ J
v²¢ïæçÜU ©ÝÜUè §ÓÀ¢»¡ çÜU¼Ýè ãè Ï¢Çè v²¢ïæ Ý ã¢ï §„ …è±Ý }¢ïæ ÐêÚè ã¢ï „ÜU¼è ãñæJ
²çÎ ¼é}¢ }¢ã„ê„ ÜUÚ¼ï ã¢ï çÜU ¼é}ãïæ »ÜU Ú¢òË„Ú¢ï²H ™¢çã²ï - ÆèÜU ãñ, ¼é}¢ ©„ÜUï
çH²ï ¥ÐÝ¢ …è±Ý Î¢æ± ÐÚ Hx¢¢ Îï¼ï ã¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ãïæ Ú¢òË„Ú¢ï²H ç}¢H …¢¼è ãñ J ²çÎ
¼é}¢ Ú¢cÅîÐç¼ ã¢ïÝ¢ ™¢ã¼ï ã¢ï, ã¢ï „ÜU¼ï ã¢ï J v²¢ïæçÜU ¼é}¢ …ñ„ï }¢êÉ H¢ïx¢ ãè ÐãHï
ãè „ï Ú¢cÅîÐç¼ Ï¢Ýï Ï¢ñÆï ãñæ ¼é}¢}¢ïæ |¢è ÜU¢ï§ü ÜU}¢è Ýãèæ ãñæ, ¼é}¢ |¢è ±ãèæ ã¢ï „ÜU¼ï ã¢ï J
§„ „æÏ¢æ{ }¢ïæ ÜU¢ï§ü „}¢S²¢ ãñ ãè Ýãèæ J ¼é}ãïæ §„ÜUï çH²ï Ï¢„ ƒ¢ïÇ¢-„¢ Тx¢H ã¢ïÝ¢
ã¢ïx¢¢, ¥¢ñÚ ±ã ã¢ï …¢²ïx¢¢ J çÜU„è ™è… ÜUï ÐèÀï Тx¢H ã¢ï …¢¥¢ï, ¥¢ñÚ ±ã ¼é}ãïæ
ç}¢H …¢¼è ãñ J ±ã Îé„Ú¢ïæ ÜU¢ï ç}¢Hè, ¼é}ãïæ |¢è ç}¢H „ÜU¼è ãñ J ¥¢ñÚ ¥Hx¢ ¼é}ãïæ ±ã
Ýãèæ ç}¢Hè, ¼¢ï §„ÜU¢ »ÜU ãè ¥ƒü ãñ, çÜU ¼é}¢ ©¼Ýï }¢êÉ ¥¢ñÚ ©¼Ýï Тx¢H Ýãèæ ã¢ïJ
»ÜU ™¢ã ©Æè ÐÚ ±ã §{Ú-©{Ú |¢ÅÜU¼è Úãè, ¼é}¢ ©„ÜUï çH²ï ÐêÚ¢ …è±Ý Î¢æ± ÐÚ
Hx¢¢Ýï ÜU¢ï ¼ñ²¢Ú Ýãèæ ãé», »ÜU „ÐÝ¢ ¥¢²¢, ÐÚ ±ã Û¢êÆ¢ „ÐÝ¢ ƒ¢, ²çÎ ¼é}ãïæ
ÜU¢ï§ü Ú¢cÅîÐç¼ Ï¢Ý¢¼¢ ¼¢ï ¼é}¢ Ï¢Ý …¢¼ï, HïçÜUÝ ¼é}¢ ©„ÜUï çH²ï ¥ÐÝ¢ ÐêÚ¢ …è±Ý
΢¡± ÐÚ Ýãèæ Hx¢¢Ý¢ ™¢ã¼ï ƒï J
»ÜU çÎÝ }¢ñæÝï Îﶢ - }¢éËH¢ Ý„LgèÝ „ÇÜU ÐÚ {ê}¢íÐ¢Ý ÜUÚ¼¢ …¢ Úã¢
ƒ¢ J }¢éÛ¢ï ¥¢p²ü ã饢 J }¢ñæÝï ÐêÀ¢ - Ý„LgèÝ ! ¼é}¢Ýï ÜUH ãè ÜU㢠ƒ¢ çÜU ¼é}¢Ýï
225
ykuþku «MkkË.
{ê}¢íÐ¢Ý ÜUÚÝ¢ À¢ïÇ çβ¢ ãñ ©„Ýï ÜU㢠- 㢡, }¢ñæÝï ç„x¢ÚïÅ ¶ÚèÎÝ¢ À¢ïÇ çβ¢ ãñ,
HïçÜUÝ ²çÎ ÜU¢ï§ü }¢éÛ¢ï çÐH¢ Îï¼¢ ãñ, ¼¢ï ÆèÜU ãñ J çÈUÚ ©„Ýï ÜU㢠- ÜUéÀ ÜUÚÝï ÜUï
çH²ï {è}¢ï {è}¢ï »ÜU - »ÜU ÜUÎ}¢ ©Æ¢Ý¢ ã¢ï¼¢ ãñ, ÐãHï }¢ñæÝï ç„x¢ÚïÅ ¶ÚèÎÝ¢ À¢ïÇ
çβ¢ ãñ, ¥¢ñÚ {íé}¢Ð¢Ý Ý ÜUÚÝï ÜUè çÎࢢ }¢ïæ ²ã }¢ïÚ¢ ÐãH¢ ÜUÎ}¢ ãñ J HïçÜUÝ ²çÎ
ÜU¢ï§ü Îé„Ú¢ }¢éÛ¢ï ç„x¢ÚïÅ ÐïࢠÜUÚ¼¢ ãñ, ¼¢ï ÆèÜU ãñ, Ï¢¢Î }¢ïæ {è}¢ï - {è}¢ï }¢ñæ §„ï |¢è
À¢ïÇ Îêæx¢¢ J ²çÎ ¼é}¢ çÜU„è ÎïࢠÜUï Ú¢cÅîÐç¼ ²¢ Ðí{¢Ý}¢æ~¢è Ýãèæ Ï¢Ý Ð¢¼ï ã¢ï, ¼¢ï
„}¢Û¢Ý¢ - ±ã ¼é}ã¢Ú¢ „ÐÝ¢ ²¢ ™¢ã ãè Û¢êÆè ƒè ²çÎ ¼é}¢ ©„ÜUï ÐèÀï ¥¢ç±C ã¢ï
…¢¼ï, ¼¢ï ÜU¢ï§ü ¼é}ãïæ Ú¢ïÜU Ýãèæ „ÜU¼¢ ƒ¢ J }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ ТHÝï ±¢H¢, }¢Ýéc² Тx¢H
ãè ã¢ï¼¢ ãñ, §„ÜUï çH²ï »ÜU „ÝÜU, »ÜU çÝÚ‹¼Ú ¥¢±ïࢠ™¢çã²ï …Ï¢ ¼ÜU ™¢ã ÐêÚè
Ý ã¢ï …¢²ï, ±ã Ý ¼¢ï S±²æ ™ñÝ „ï Ï¢ñÆïx¢¢, Ý Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ï Ï¢ñÆÝï Îïx¢¢ J }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢
¼|¢è ÐêÚè ã¢ï¼è ãñ J
»ÜU …‹}¢ }¢ïæ „¢æ„¢çÚÜU §ÓÀ¢»¡ ¼¢ï ÐêÚè ÜUè …¢ „ÜU¼è ãñæ HïçÜUÝ çÈUÚ
}¢¢ïÿ¢? ÐÚ}¢¢y}¢¢? çݱ¢ü‡¢? Ï¢éhy±? §Ý „|¢è ÜU¢ï Ðí¢# ÜUÚÝï ÜUï çH²ï ¼¢ï »ÜU …‹}¢
в¢ü# Ýãèæ Hx¢¼¢ J ¥¢ñÚ »ï„è ãè ²ã¢¡ Îê„Úè ¥ÝïÜU ™è…ïæ ãñæ, ¥¢ñÚ ÐçÚ‡¢¢}¢ ТÝï ÜUï
çH²ï ¼¢ï ¥æ¼ãèÝ „}¢² ™¢çã²ï J ²çÎ ¼é}¢ „œ¢Ú ±¯ü …è¼ï ã¢ï, ¼¢ï …¢ï …è±Ý ÜU¢
¥¢æ¼çÚÜU É¢¡™¢ ãñ ©„ï „}¢Û¢ HïÝ¢ …LÚè ãñ J
}¢Ý¢ï±ñ¿¢¢çÝÜU ÜUã¼ï ãñæ, çÜU Ðíy²ïÜU „¢¼ ±¯¢ïZ Ï¢¢Î à¢ÚèÚ ¥¢ñÚ }¢Ý ΢ïÝ¢ïæ
»ÜU „æÍ¢¯üÐꇢü „ï x¢é…Ú¼ï ãñæ J Ðíç¼ „¢¼ ±¯¢ïü Ï¢¢Î - à¢ÚèÚ ÜUï „|¢è „ñË„ (ÜU¢ï¯)
Ï¢ÎH …¢¼ï ãñæ, çÏ¢HÜUéH Ý²ï „ñË„ ©ÝÜU¢ Sƒ¢Ý Hï Hï¼ï ãñæ J ¥¢ñ„¼ „œ¢Ú ±¯ü ÜUï
…è±Ý }¢ïæ ±¢S¼± }¢ïæ ¼é}ã¢Ú¢ à¢ÚèÚ Î„ Ï¢¢Ú }¢Ú¼¢ ãñ Ðíy²ï „¢¼ ±¯ü Ï¢¢Î - à¢ÚèÚ }¢ïæ
ãÚ ™è… Ï¢ÎH …¢¼è ãñ ²ã ÆèÜU §„ ¼Úã ãñ, …ñ„ï }¢¢ñ„}¢ Ï¢ÎH¼ï ãñæ ¥¢ñÚ „œ¢Ú ±¯¢ïZ
}¢ïæ ±¼éüH ÐêÚ¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J …¢ï Úﶢ …‹}¢ ÜUï „}¢² x¢ç¼à¢èH ãé§ü ƒè ±ã }¢ëy²é ¼ÜU
ÜU¢ „ÈUÚ ÐêÚ¢ ÜUÚ Hï¼è ãñ „œ¢Ú ±¯¢ïZ }¢ïæ ÐêÚ¢ ±¼éüH ÐêÚ¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ, ¥¢ñÚ ©„ÜUï ΄
|¢¢x¢ ãñæ J ±¢S¼}¢ }¢ïæ }¢Ýéc² ÜUï …è±Ý ÜU¢ï Ï¢™ÐÝ, ²é±¢±Sƒ¢ ¥¢ñÚ Ï¢éÉ¢GÐï }¢ïæ Ï¢¢¡ÅÝ¢
ãè ¥±ñ¿¢¢çÝÜU ãñ J v²¢ïæçÜU Ðíy²ïÜU „¢¼ ±¯¢ïZ ÜUï Ï¢¢Î ݧü ¥¢²é Ðí¢Ú}|¢ ã¢ï¼è ãñ ݲï
…è±Ý ÜU¢ ݲ¢ ÜUÎ}¢ ©Æ¼¢ ãñ J
Ðí¢Ú}|¢ ÜUï „¢¼ ±¯¢ïZ }¢ïæ Ï¢Ó™¢ ¥¢y}¢ÜUïç‹Îí¼ ã¢ï¼¢ ãñ J …ñ„ï ±ã ÐêÚï „æ„¢Ú
ÜU¢ ÜUï‹Îí ã¢ï - ÐêÚ¢ ÐçÚ±¢Ú ©„ÜUï ™¢Ú¢ïæ ¥¢ïÚ Í¢ê}¢¼¢ ãñ, ©„ÜUè …¢ï |¢è ¥¢±à²ÜU¼¢
ã¢ï¼è ãñ ±ã ¼éÚ‹¼ ÐêÚè ÜUè …¢¼è ãñ ¥‹²ƒ¢ ±ã ™è¶¼¢ ãñ, ڢＢ ãñ, Ý¢Ú¢… ã¢ï¼¢
226
 ykuþku «MkkË.
ãñ ±ã ÆèÜU »ÜU „}¢í¢Å ÜUè ÐíÜU¢Ú Úã¼¢ ãñ J }¢¢¼¢, çм¢ ¥¢ñÚ ÐêÚ¢ ÐçÚ±¢Ú, ©„ÜUï
çH²ï ãè Úã¼ï ãñæ, ¥¢ñÚ ÆèÜU ²ãè Ï¢¢¼ ©„ÜUï Ï¢¢ãÚ ÜUï „æ„¢Ú ÜUï çH²ï |¢è „y² ãñJ
©„ÜUï Îï¶ï „êÚ… ¥¢ñÚ ™‹Îí}¢¢, ©„ÜUï çH²ï ãè ©x¢¼ï ãñ J «¼é¥¢ïæ ÜU¢
ÐçÚ±¼üÝ ©„ÜUï çH²ï ãè ã¢ï¼¢ ãñ J „¢¼ ±¯¢ïZ ¼ÜU Ï¢Ó™¢ Ðꇢü¼²¢ ¥ãæÜU¢Úè ¥¢ñÚ
¥¢y}¢ÜUïç‹Îí¼ ã¢ïÜUÚ …è¼¢ ãñ J ²çÎ ¼é}¢ }¢Ý¢ï±ñ|¢¢çÝÜU¢ïæ „ï ÐêÀ¢ï ¼¢ï ±ï ÜUãïæx¢ï - çÜU
„¢¼ ±¯¢ïZ ¼ÜU Ï¢Ó™¢ ¥¢y}¢Úç¼ ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ Úã¼¢ ãñ J ±ã ¥ÐÝï ¥¢Ð„ï ãè
¥¢y}¢„æ¼éC ã¢ïÜUÚ …è¼¢ ãñ ©„ï çÜU„è Îê„Úè ±S¼é ¥¢ñÚ çÜU„è ¥¢ñÚ ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢
Ýãèæ ã¢ï¼è ±ã S±²æ ¥ÐÝï - ¥¢ÐÜU¢ï ÐçÚÐꇢü Т¼¢ ãñ J
„¢¼ ±¯¢ïü Ï¢¢Î »ÜU ݲ¢ ÐçÚ±¼üÝ ã¢ï¼¢ ãñ J ¥Ï¢ Ï¢Ó™¢ ¥¢y}¢ÜUïç‹Îí¼ Ý
ã¢ïÜUÚ „æ„¢Ú }¢ïæ Îê„Ú¢ïæ ÜUï Ðíç¼ ¥¢ÜU<¯¼ ã¢ï¼¢ ãñ ¥Ï¢ ©„ÜUï çH²ï Îê„Úï H¢ïx¢, ©„ÜUï
„¢ƒè }¢ãy±Ðꇢü ã¢ï …¢¼ï ãñæ ¥Ï¢ ©„ÜUè çÎH™SÐè ¥ÐÝï „ï ãÅÜUÚ Îê„Ú¢ïæ ÐÚ ÜUïïç‹Îí¼
ã¢ï …¢¼è ãñ ¥Ï¢ ±ã ç±S¼ë¼ „æ„¢Ú ÜUï ¶¼Ú¢ïæ }¢ïæ Ðíç±C ã¢ï¼¢ ãñ J ±ã …¢ÝÝ¢ ™¢ã¼¢
ãñ - ²ã Îê„Ú¢ ÜU¢ñÝ ãñ ? ¥Ï¢ ©„ÜUè ¶¢ï… Ðí¢Ú}|¢ ã¢ï¼è ãñ ±ã ÜU¢ñ¼êãH „ï |¢Ú¢
ã¢ï¼¢ ãñ J
„¢¼ ±¯¢ïü Ï¢¢Î Ï¢Ó™¢ „Ï¢„ï ¥ç{ÜU ÐíàÝ ÐêÀÝï Hx¢¼¢ ãñ - ©„ÜU¢ „æÎïã
Ðí¢Ú}|¢ ã¢ï¼¢ ãñ v²¢ïæçÜU ±ã ãÚ Ï¢¢¼ …¢ÝÝ¢ ™¢ã¼¢ ãñ, ±ã ÜUÚ¢ïÇ¢ïæ ÐíàÝ ÐêÀ¼¢ ãñ
ÐíàÝ ÐêÀ-ÐêÀÜUÚ ¥ÐÝï ¥ç|¢|¢¢±ÜU¢ïæ ÜU¢ï ÐÚïà¢¢Ý ¥¢ñÚ Ï¢¢ïÚ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ J ±ã »ÜU
ÜUCÐíÎ „}¢S²¢ Ï¢Ý …¢¼¢ ãñ J ©„ÜUè çÎH™SÐè Îê„Ú¢ïæ ÜUï „¢ƒ-„¢ƒ „æ„¢Ú ÜUè
Ðíy²ïÜU ±S¼é }¢ïæ 좃 …¢¼è ãñ J
²ï ÐïÇG G ãÚï v²¢ïæ ãñæ ? ÐÚ}¢¢y}¢¢ Ýï ²ã „æ„¢Ú v²¢ïæ Ϣݢ²¢ ? ²ã »ï„¢ ãè
v²¢ïæ ãñ ? ±ã çÎÝ Ðíç¼çÎÝ ¥ç{ÜU „ï ¥ç{ÜU ΢à¢üçÝÜU ã¢ïÝï Hx¢¼¢ ãñ ±ã Ðíy²ïÜU
ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ …¢ÝÝ¢ ™¢ã¼¢ ãñ ¶¢ï… ÜUÚÝ¢ ™¢ã¼¢ ãñ ±ã ç¼¼Hè ÜU¢ï }¢¢Ú ÜUÚ Îﶼ¢
ãñ ©„ÜUï ¥æÎÚ ãñ v²¢ ? ±ã ç¶H¢ñÝï ÜU¢ï ¼¢ïÇG¼¢ ãñ - }¢ã… ²ã …¢ÝÝï ÜUï çH» çÜU
±ã ÜU¢}¢ ÜUñ„ï ÜUÚ¼¢ ãñ ? ±ã Í¢ÇèG ¼¢ïÇG¼¢ ãñ ç„ÈUü ²ã Îï¶Ýï ÜUï çH²ï çÜU ±ã çÅÜU
çÅÜU ÜUñ„ï ¥¢ñÚ v²¢ïæ ÜUÚ¼è ãñ ? ©„ÜUï „¢çƒ²¢ïæ }¢ïæ çÎH™SÐè Hï¼¢ ãñ, HïçÜUÝ ±ã
„¢ƒè ©„ÜUï ãè „ïv„ ÜUï ã¢ï¼ï ãñæ J ±ã HÇGçÜU²¢ïæ }¢ïæ çÎH™SÐè Ýãèæ Hï¼¢ ¥¢ñÚ …Ï¢
Îê„Úï HÇGÜUï, HÇGçÜU²¢ïæ }¢ïæ çÎH™SÐè Hï¼ï çζ¢§ü Îï¼ï ãñæ ¼¢ï ±ã „¢ï™¼¢ ãñ çÜU ±ã
›ñ‡¢ ãñæ, §„ ¥¢²é }¢ïæ HÇGG G G G çÜU²¢ïæ ÜUè |¢è çÎH™SÐè HÇGÜU¢ïæ }¢ïæ Ýãèæ ã¢ï¼è ²çÎ ÜU¢ï§ü
HÇGGÜUè çÜU„è HÇGÜUï }¢ïæ çÎH™SÐè HïÜUÚ ©„ÜUï „¢ƒ ¶ïH¼è ãñ, ¼¢ï HÇGçÜU²¢¡ ©„ï
227
ykuþku «MkkË.
Å¢ò}¢Ï±¢² (HÇGÜU¢) „}¢Û¢¼è ãñæ J ©„ï „¢}¢¢‹² ²¢ ¥¢ñ„¼ HÇGÜUè Ý }¢¢ÝÜUÚ „}¢Û¢¼è
ãñæ - §„ÜUï „¢ƒ ÜUéÀ x¢H¼ ãñ J }¢Ý¢ï±ñ¿¢¢çÝÜU ¥¢ñÚ }¢Ý¢ïç±ÔHï¯ÜU §„ Îê„Úè
¥±Sƒ¢ ÜU¢ï „}¢Hñæçx¢ÜU¼¢ ÜUè çSƒç¼ ÜUã¼ï ãñæ J
¥¢ñÚ ™¢ñÎã ±¯ü ÜUè ¥¢²é ÜUï Ï¢¢Î ¼è„Ú¢ m¢Ú ¶éH¼¢ ãñ J ¥Ï¢ HÇGÜG Uï ÜUè
HÇGÜU¢ïæ }¢ïæ ¥¢ñÚ HÇGÜUè ÜUè HÇGÜUè }¢ïæ çÎH™SÐè „}¢¢# ã¢ï …¢¼è ãñ J »ÜU Îê„Úï ÜUï Ðíç¼
©ÝÜUè ÜU¢ï}¢H |¢¢±Ý¢»æ Úã¼è ãñæ, ¥¢ñÚ ²ãè ÜU¢Ú‡¢ ãñ çÜU „¢¼ ¥¢ñÚ ™¢ñÎã ±¯ü ÜUï Ï¢è™
ÜUè ç}¢~¢¼¢ „Ï¢„ï ¥ç{ÜU x¢ãÚè ã¢ï¼è ãñ J v²¢ïæçÜU }¢Ý „}¢Hñæçx¢ÜU ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ »ï„è
Ðíx¢¢ÉGG ç}¢~¢¼¢ çÈUÚ …è±Ý }¢ïæ ÜU|¢è Ýãèæ ã¢ï¼è, »ï„è ç}¢~¢¼¢ …è±Ý |¢Ú ™H¼è ãñ J §„ÜUï
Ï¢¢Î ÜUè ç}¢~¢¼¢ ÜUï±H …¢Ý-Ðã™¢Ý ¼ÜU „èç}¢¼ Úã …¢¼è ãñ HïçÜUÝ »ï„¢ Ðíx¢¢ÉG
x¢ÆÏ¢æ{Ý ÜUï±H „¢¼ ± ™¢ñÎã ±¯ü ÜUï Ï¢è™ ÜUè ç}¢~¢¼¢ }¢ïæ ãè ͢ż¢ ãñ J
HïçÜUÝ ™¢ñãÎ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ ÜUï Ï¢¢Î HÇGÜUï ÜUè çÎH™SÐè HÇGÜU¢ïæ }¢ïæ Ýãèæ
Úã¼è ²çÎ „Ï¢ ÜUéÀ „¢}¢¢‹² Úã¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ±ã ÜUãèæ x¢ãÚï }¢ïæ ²çÎ çÜU„è „ï …éÇG Ýãèæ
…¢¼¢ ¼¢ï ±ã HÇGçÜU²¢ïæ }¢ïæ ãè çÎH™SÐè Hï¼¢ ãñ J ¥Ï¢ ±ã ©|¢²ôHx¢è ã¢ï …¢¼¢ ãñ
Ý ÜUï±H ¥Ï¢ ±ã Îê„Ú¢ïæ }¢ïæ çÎH™SÐè Hï¼¢ ãñ ±ÚÝì ±ã S±²æ |¢è Îê„Ú¢ ãè ã¢ï …¢¼¢
ãñ J v²¢ïæçÜU …Ï¢ »ÜU HÇGÜUï ÜUè çÎH™SÐè Îê„Úï HÇGÜU¢ïæ }¢ïæ ã¢ï¼è ãñ ¼¢ï ±ã HÇGÜU¢
Îê„Ú¢ ã¢ï¼ï ãé» |¢è, ©„è ÜUè ÐíÜU¢Ú ÜUï±H »ÜU HÇGÜU¢ ãè ã¢ï¼¢ ãñ …Ï¢ »ÜU HÇGÜUï ÜUè
çÎH™SÐè Îê„Úï HÇGÜU¢ï }¢ïæ ã¢ï¼è ãñ ¼¢ï ±ã HÇGÜU¢ Îê„Ú¢ ã¢ï¼ï ãé» |¢è, ©„è ÜUè ÐíÜU¢Ú
ÜUï±H »ÜU HÇGÜU¢ ãè ã¢ï¼¢ ãñ …Ï¢ »ÜU HÇGÜUï ÜUè ©y„éÜU¼¢ HÇGçÜU²¢ïæ }¢ïæ ã¢ïÝï Hx¢¼è
ãñ ¼¢ï „ãè ¥ƒ¢ïZ }¢ïæ ©„ÜUè çÎH™SÐè Îê„Úï ç±Ú¢ï{è „ïv„ }¢ïæ ã¢ï¼è ãñ, …¢ï ©„„ï
çݼ¢‹¼ ç|¢ó¢ ã¢ï¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ …Ï¢ »ÜU HÇGÜUè, HÇGÜU¢ïæ }¢ïæ ©y„éÜU ã¢ï …¢¼è ãñ ¼¢ï ±ã
»ÜU Ý²ï „æ„¢Ú }¢ïæ Ðí±ïࢠÜUÚ¼è ãñ J
²Ï¢ ™¢ñÎã±¢¡ ±¯ü ϢǢ RU¢æç¼ÜU¢Úè ±¯ü ã¢ï¼¢ ãñ J ¥Ï¢ „ïv„ ª…¢ü ÐçÚÐv±
ã¢ïÝï Hx¢¼è ãñ ¥Ï¢ HÇGÜU¢ „ïv„ ÜUï ô™¼Ý }¢ïæ Ú„ HïÝï Hx¢¼¢ ãñ „ÐÝ¢ïæ }¢ïæ „ïv„ ÜUè
ã±¢§ü ÜUã¢çݲ¢¡ „¢ÜU¢Ú ã¢ïÝï Hx¢¼è ãñæ J ¥Ï¢ HÇGÜU¢ “}¢ã¢Ý x¢íïÅ …饢ݔ, HÇGçÜU²¢¡
ÐÅ¢Ýï ÜU¢ Ý¢²ÜU Ï¢Ý …¢¼¢ ãñ ±ã Ðíï}¢-ÐíS¼¢± ÜUÚÝï Hx¢¼¢ ãñ §„è ¥±Sƒ¢ }¢ïæ ÜUç±¼¢
¥¢ñÚ Ú¢ï}¢¢æ„ ÜU¢ …‹}¢ ã¢ï¼¢ ãñ ±ã »ÜU ݧü Ú¢ï}¢¢æçÅÜU Îéçݲ¢ }¢ïæ Ðí±ïࢠÜUÚ¼¢ ãñ J
²çÎ „Ï¢ ÜUéÀ „¢}¢¢‹² Úãï - ¥¢ñÚ „}¢¢… m¢Ú¢ Ï¢Ó™ï ÜU¢ï ÜUéÀ ¥¢ñÚ ÜUÚÝï
ÜU¢ï ç±±à¢ Ý çÜU²¢ …¢²ï …¢ï çÜU S±¢|¢¢ç±ÜU Ýãèæ Hx¢¼¢ ¼¢ï §PU脱¢æ ±¯ü Ðí¢Ú}|¢
ã¢ï¼ï ã¢ï¼ï ²é±ÜU Ðíï}¢ ÜUè ¥Ðïÿ¢¢ }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢è ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ¥Ï¢ ±ã Ú¢ò˄ڢﲄ ÜU¢Ú
228
 ykuþku «MkkË.
¥¢ñÚ }¢ãH ÜUï „ÐÝï Îï¶Ýï Hx¢¼¢ ãñ J ±ã …è±Ý }¢ïæ ãÚ „ÈUH¼¢ ™¢ãÝï Hx¢¼¢ ãñJ
±ã Ú¢òÜUÈUïHÚ ¥¢ñÚ Ðí{¢Ý}¢æ~¢è Ï¢ÝÝï ÜUï w±¢Ï¢ Îï¶Ýï Hx¢¼¢ ãñ J |¢ç±c² ϢݢÝï ÜUè
±¢„Ý¢ ¥¢ñÚ }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ Ðíx¢¢ÉGG ã¢ï …¢¼è ãñ J „ÈUH¼¢ ÜUñ„ï ç}¢Hï ? Ðíç¼²¢ïçx¢¼¢ }¢ïæ
¥Ã±H ÜUñ„ï ¥¢²ïæ ? ÜUñ„ï „æÍ¢¯ü ÜUÚïæ ? ¥Ï¢ ²ãè …è±Ý ÜUè {éÚè Ï¢Ý …¢¼è ãñ J
¥Ï¢ ±ã ÐíÜUëç¼ ÜUï „éÚ}² Ðí¢æx¢‡¢ }¢ïæ Ýãèæ }¢Ýéc²¢ïæ ÜUï Тx¢HÐÝ }¢ïæ Ðíç±C ã¢ï
Ú㢠ãñ J ¥Ï¢ ©„ÜUï çH²ï Ï¢¢…¢Ú ãè „Ï¢„ï Ðí}¢é¶ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ©„ÜU¢ „}Ðꇢü
¥çS¼y± {Ý, à¢çQU ¥¢ñÚ ÐÎ ÜUè ΢ñÇG }¢ïæ Hx¢ …¢¼¢ ãñ J
¥x¢Ú „Ï¢ ÜUéÀ ÆèÜU-Æ¢ÜU ™H¼¢ Úãï …¢ï çÜU ±¢S¼± }¢ïæ ã¢ï¼¢ Ýãèæ ÐÚ }¢ñæ
²ã }¢¢ÝÜUÚ ™H Ú㢠ãê¡ çÜU ²çÎ „Ï¢ ÜUéÀ „¢}¢¢‹² x¢ç¼ „ï Í¢çż ã¢ï ¼¢ï ¥ÅìÆ¢§ü„
±¯ü ÜUè ¥±ç{ }¢ïæ …è±Ý }¢ïæ „¢ãç„ÜU¼¢ ã¢ï¼è ãñ J …¢ïç¶}¢ ©Æ¢Ýï ÜUè ¥¢ñÚ ¶¼Ú¢ïæ }¢ïæ
¶ïHÝï ÜUè Ðí±ë眢 ã¢ï¼è ãñ J ÐÚ ¥ÅìÆ ¢§ü„±¢æ ±¯ü Ðí¢Ú}|¢ ã¢ï¼ï-ã¢ï¼ï ²é±ÜU ã¢ïçࢲ¢Ú
ã¢ï …¢¼¢ ãñ, ©„ÜUè „}¢Û¢ ç±ÜU焼 ã¢ï …¢¼è ãñ, ±ã Îﶼ¢ ãñ çÜU „|¢è §ÓÀ¢»¡ ÐêÚè
Ýãèæ ÜUè „ÜU¼è ©ÝÜU¢ ÐêÚ¢ ã¢ïÝ¢ ¥„}|¢± ãñ ¥¢ñÚ ©ÝÜUï ÐèÀï ΢ñÇGÝ¢ Ï¢ï±ÜUêÈUè Hx¢Ýï
Hx¢¼è ãñ J
¥¢ñÚ …¢ï Ï¢éçh}¢¢Ý ã¢ï¼ï ãñ - ±ï ¥ÅìÆ¢§ü„±ïæ ±¯ü }¢ïæ …è±Ý ÜUï ݲï m¢Ú }¢ïæ
Ðíç±C ã¢ï¼ï ãñæ, ¥Ï¢ ©ÝÜUè ©y„éÜU¼¢ „éÚÿ¢¢ ¥¢ñÚ „éç±{¢¥¢ïæ }¢ïæ ã¢ï …¢¼è ãñ, …¢ïç¶}¢
©Æ¢Ýï ±¢Hè }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢»¡ ÜU}¢ ã¢ï …¢¼è ãñæ, ¥Ï¢ ±ã ò±çSƒ¼ ã¢ïÝ¢ ™¢ã¼ï ãñæ J
¥ÅìÆ ¢§ü„±¢¡ ±¯ü „}¢¢# ã¢ï¼ï-ã¢ï¼ï çãŒÐè …ñ„ï …è±Ý ÜU¢ …ñ„ï ¥‹¼ ã¢ï …¢¼¢ ãñ, ¥Ï¢
çãŒÐè H¢ïx¢ |¢è ÉèHï ã¢ïÝï Hx¢¼ï ãñ ¥Ï¢ ç±Îí¢ïãè-RU¢æç¼ÜU¢çÚ²¢ïæ ÜUè ç±Îí¢ïã ÜUè ¥¢x¢ ÆæÇè
ã¢ïÝï Hx¢¼è ãñ J
±ã Í¢Ú Ï¢„¢Ýï }¢ïæ „éç±{¢Ðꇢü …è±Ý …èÝï }¢ïæ ©y„éÜU ã¢ïÝï Hx¢¼ï ãñæ J ¥Ï¢
Ú¢ïÜUÈUïHÚ Ï¢ÝÝï ÜU¢ „ÐÝ¢ „}¢¢# ã¢ï …¢¼¢ ãñ, ¥Ï¢ ©‹ãïæ ƒ¢ïÇG¢-„¢ Ï¢ñæÜU Ï¢ñHïæ„
À¢ïÅ¢„¢ ò±çSƒ¼ Í¢Ú ¥¢ñÚ „éÚÿ¢¢ ™¢çã²ï J …¢ï …è±ÝвZ‹¼ Ï¢Ýè Úãï §„çH²ï ¥Ï¢
±ã Ï¢è}¢¢ ÜU}ÐÝè …¢ÜUÚ Ï¢è}¢¢ ÜUÚ¢¼ï ãñæ J
¥Ï¢ ¥¢±¢Ú¢ |¢è ¥¢±¢Ú¢ ÜUè ¼Úã Ýãèæ ÚãÝ¢ ™¢ã¼¢ - ±ã |¢è „|² ã¢ïÜUÚ
ࢢæç¼ „ï ÚãÝï ÜUï çH²ï »ÜU Í¢Ú ¶Úèμ¢ ãñ J ¥Ï¢ ±ã ç±E ÜU¢ »ÜU Ý¢x¢çÚÜU Ï¢Ý
…¢¼¢ ãñ J ¥Ï¢ ±ã Í¢é}¢PUÇG ²¢ ¥¢±¢Ú¢ Ýãèæ Úã …¢¼¢, ±ã ¥Ï¢ Ýx¢Ú ÜU¢ »ÜU çãS„¢
Ï¢Ý …¢¼¢ ãñ, ±ã „|² Ý¢x¢çÚÜU ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ¥Ï¢ ±ã ÜU¢Æ}¢¢‡Çê ²¢ x¢¢ï±¢ Ýãèæ
|¢¢x¢¼¢ ¥Ï¢ ©„ÜU¢ ÜUãèæ ¥¢Ýï-…¢Ýï ÜU¢ }¢Ý ãè Ýãèæ ã¢ï¼¢ ©„ï Hx¢¼¢ ãñ - ¥Ï¢ ©„Ýï
229
ykuþku «MkkË.
ÜU¢ÈUè ÜUéÀ Í¢ê}¢ çH²¢ ÜU¢ÈUè ÜUéÀ …¢Ý çH²¢ ¥Ï¢ ±ã ò±çSƒ¼ ã¢ïÜUÚ ç±Ÿ¢¢}¢
ÜUÚÝ¢ ™¢ã¼¢ ãñ J Ðñæ¼è„±¢¡ ±¯ü J …Ï¢ …è±Ý ª…¢ü „±¢ïüÓ™ ôÏ¢Îé ÐÚ ã¢ï¼è ãñ ¥Ï¢
…è±Ý ÜUï ±¼éüH ÜU¢ ¥¢{¢ ™RU ÐêÚ¢ ã¢ï x¢²¢ ¥Ï¢ à¢çQU ÿ¢è‡¢ ã¢ïÝ¢ à¢éL ã¢ï …¢¼è ãñ
¥Ï¢ }¢Ýéc² ÜUè „éÚÿ¢¢ ¥¢ñÚ ç±Ÿ¢¢}¢ }¢ïæ ÚãÝï ÜUè çÎH™SÐè {¢<}¢ÜU ã¢ïÝï }¢ïæ Ï¢ÎHÝï
Hx¢¼è ãñ ¥Ï¢ ±ã ÜUÅìÅÚ „}Ðí΢²±¢Îè ã¢ï …¢¼¢ ãñ ç±Îí¢ïã ²¢ RU¢æç¼ „ï ©„ï ç±¼ëc‡¢¢
ã¢ï …¢¼è ãñ J ¥Ï¢ ±ã Ðíy²ïÜU ÐçÚ±¼üÝ ÜUï ç±Ú¢ï{ }¢ïæ ã¢ï¼¢ ãñ ±ã ‘ÈUÝÈU<}¢SÅ’
(ç±±ïÜUà¢èH) Ï¢Ý …¢¼¢ ãñ ¥Ï¢ ±ã ™¢ã¼¢ ãñ, …¢ï S¼Ú ©„Ýï Ϣݢ çH²¢ ãñ ±ã
Sƒ¢§ü Ϣݢ Úãï J ±ã …¢Ý¼¢ ãñ çÜU ²çÎ ¥Ï¢ ÜUéÀ ÐçÚ±¼üÝ ã饢 ¼¢ï ©„ÜU¢ …è±Ý
¥Ã²±çSƒ¼ ã¢ï …¢²ïx¢¢ ¥Ï¢ ±ã çãçŒÐ²¢ïæ ÜUï ¥¢ñÚ RU¢æç¼ ÜUï ç±Ú¢ï{ }¢ïæ ã¢ï¼¢ ãñ
v²¢ïæçÜU ¥Ï¢ ±ã ò±Sƒ¢ ÜU¢ »ÜU |¢¢x¢ Ï¢Ý x¢²¢ ãñ J
¥¢ñÚ ²ã S±|¢¢ç±ÜU |¢è ãñ J ²çÎ ÜUéÀ x¢H¼ Ý ã¢ï „Ï¢ ÜUéÀ „¢}¢¢‹² x¢ç¼
„ï ™H¼¢ Úãï ¼¢ï òçQU ã}¢ïࢢ çãŒÐè Úã |¢è Ýãèæ „ÜU¼¢ J ±ã ¼¢ï …è±Ý ÜU¢ »ÜU
}¢¢ïÇ ƒ¢, ¥ÓÀ¢ ã饢, ±ã x¢é…Ú x¢²¢ J ¥x¢Ú ©„è çSƒç¼ }¢ïæ ¥ÅÜUï Úã¼ï x¢H¼ ¼¢ï
¼Ï¢ ã¢ï¼¢ J
„¢¼„ï ™¢ñæÎã±ï ±¯ü ÜUï Ï¢è™ „}¢Hñæçx¢ÜU¼¢ „ã… ¥¢ñÚ S±¢|¢¢ç±ÜU ãñ J
HïçÜUÝ ²çÎ ÜU¢ï§ü ÐêÚï …è±Ý „}¢Hñæçx¢ÜU ãè Ϣݢ Úã¼¢ ãñ ¼¢ï §„ÜU¢ ¥ƒü ãñ ©„ÜU¢
ç±ÜU¢„ LÜU x¢²¢, ±ã ¥|¢è ÐçÚÐv± Ýãèæ ã饢 J ›è ÜUï „}ÐÜUü }¢ïæ ¥¢Ý¢ |¢è
¥¢±à²ÜU ãñ ±ã |¢è …è±Ý ÜU¢ »ÜU |¢¢x¢ ãñ J ç±ÐÚè¼ „ïv„ ÜU¢ Ï¢ãé¼ ¥ç{ÜU
}¢ãy± ãñ v²¢ïæçÜU ç±ÐÚè¼ „ïv„ ÜU¢ï …¢ÝÜUÚ ãè ¼é}¢ …è±Ý ÜUï „¢ƒ H²Ï¢h ã¢ï
„ÜU¼ï ã¢ï J
„æÍ¢¯ü, Îé:¶ ¥¢ñÚ ¥¢ÝæÎ, ¥±„¢Î ¥¢ñÚ Ð턢Π΢ïÝ¢ïæ ÜUè …è±Ý }¢ïæ ÅîïôÝx¢
ã¢ïÝè ãè ™¢çã²ï J
Ðñæ¼è„ ±¯ü x¢é…ÚÝï ÜUï Ï¢¢Î òçQU §„ ÐÚ}ÐÚ¢±¢Îè „æ„¢Ú ÜU¢ »ÜU ¥æx¢ Ï¢Ý
…¢¼¢ ãñ ¥Ï¢ ±ã ¥¼è¼ ¥¢ñÚ ÐÚ}ÐÚ¢ }¢ïæ ±ï΢ïæ, ÜUéÚ¢Ý ¥¢ñÚ Ï¢¢§çÏ¢H }¢ïæ ç±E¢„ ÜUÚÝï
Hx¢¼¢ ãñ ¥Ï¢ ±ã Ðíy²ïÜU ÐçÚ±¼üÝ ÜU¢ ç±Ú¢ï{ ç„ÈUü §„çH²ï ÜUÚ¼¢ ãñ v²¢ïæçÜU ±ã
…¢Ý¼¢ ãñ çÜU ç±Ú¢ï{ ÜUÚÝï „ï ÐêÚ¢ …è±Ý ¥Ã²±çSƒ¼ ã¢ï …¢²ïx¢¢ J
¥Ï¢ ¼é}ã¢Úï Т„ ¶¢ïÝï ÜUï çH²ï Ï¢ãé¼ ÜUéÀ ãñ J ¥Ï¢ ¼é}¢ ©„ÜUè „éÚÿ¢¢
ÜUÚÝ¢ ™¢ã¼ï ã¢ï ¥Ï¢ ¼é}¢ RU¢æç¼ ÜUè Ï¢¢¼ Ýãèæ ÜUÚ „ÜU¼ï ¥Ï¢ ¼é}¢ ÜU¢ÝêÝ, ÜU™ãÚè
¥¢ñÚ „ÚÜU¢Ú ÜU¢ „}¢ƒüÝ ÜUÚ¼ï ã¢ï J ¥Ï¢ ÜU¢ï§ü ¥Ú¢…ÜU±¢Îè Ýãèæ ã¢ïÝ¢ ™¢ã¼¢ ¥Ï¢
230
 ykuþku «MkkË.
±ã çݲ}¢-ÜU¢ÝêÝ, ¥Ýéࢢ„Ý ¥¢ñÚ „ÚÜU¢Ú ÜUè Ï¢¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ Ï¢²¢çH„ ±¯ü
ÜU¢ ã¢ï¼ï ã¢ï¼ï „|¢è ¼Úã ÜUè ࢢÚèçÚÜU ¥¢ñÚ }¢¢Ýç„ÜU Ï¢è}¢¢çÚ²¢¡ Ðñ΢ ã¢ïÝï Hx¢¼è ãñæJ
¥Ï¢ ¼é}¢ …è±Ý ÜUï ©¼¢Ú ÐÚ ã¢ï ¥Ï¢ ª…¢ü }¢ëy²é ÜUï çÝÜUÅ „ÚÜU Úãè ãñ …ñ„ï çÜU
Ðí¢Úç}|¢ÜU …è±Ý }¢ïæ …Ï¢ ª…¢ü ÐÇG¢± ÐÚ ã¢ï¼è ãñ, ¼é}¢ ¥ç{ÜU-„ï-¥ç{ÜU SÈUê<¼±¢Ý,
Ï¢H±¢Ý ¥¢ñÚ ª…¢ü „ï |¢Úï ã¢ï¼ï ã¢ï ¥Ï¢ §„„ï ÆèÜU ©HÅ¢ ã¢ïÝï Hx¢¼¢ ãñ ¼é}¢ çÎÝ-
Ðíç¼çÎÝ ÜU}¢…¢ïÚ ã¢ï¼ï …¢¼ï ãñ J
HïçÜUÝ ¼é}ã¢Úè ¥¢Î¼ïæ ±ñ„è ãè Úã¼è ãñæ Ðñæ¼è„ ±¯ü ¼ÜU ¼é}ã¢Úè ¥ÓÀè ¶éÚ¢ÜU
ƒè ¼é}¢ ©¼Ý¢ ãè ¶¢Ýï ÜUè ¥¢Î¼ …¢Úè Ú¶¼ï ã¢ï, §„„ï à¢ÚèÚ }¢ïæ ™Ï¢èü Ï¢ÉGÝ¢ Ðí¢Ú}|¢
ã¢ï …¢¼è ãñ J ¼Ï¢ ¥¢²é ÜUï ¥Ýé„¢Ú ¼é}ãïæ ¥ç{ÜU |¢¢ï…Ý ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ƒè, HïçÜUÝ
¥Ï¢ §¼Ýï |¢¢ï…Ý ÜUè ÜU¢ñ§ü ¥¢±à²ÜU¼¢ ãñ ãè Ýãèæ J ™ê¡çÜU ¥Ï¢ ¼é}¢ à¢Ýñ:-à¢Ýñ: }¢ëy²é ÜUè
¥¢ïÚ ©‹}¢é¶ ã¢ï x¢²ï ã¢ï- §„çH²ï ¥ç{ÜU |¢¢ï…Ý ÜUè ÜU¢ï§ü ¥¢±à²ÜU¼¢ ãè Ýãèæ ãñ J
HïçÜUÝ ¼é}¢ Ðê±ü ÜUè |¢¢¡ç¼ ¥Ï¢ |¢è ©¼Ý¢ ãè ¥ç{ÜU |¢¢ï…Ý ÐïÅ }¢ïæ |¢Ú Úãï ã¢ï ²ã „¢Úè
Ï¢è}¢¢çÚ²¢¡ Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUï ¥¢„-Т„ ÐíÜUÅ ã¢ïÝ¢ à¢éM ã¢ï …¢¼è ãñæ Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè
¥¢²é …è±Ý ÜU¢ „Ï¢„ï ¶¼ÚÝ¢ÜU ôÏ¢Îé ãñ Ï¢¢H¢ïæ ÜU¢ „ÈUïÎ ã¢ïÝ¢, ©ÝÜU¢ Û¢ÇÝ¢ à¢éL ã¢ï
…¢¼¢ ãñ …è±Ý }¢ëy²é ÜUè ¥¢ïÚ ç¶„ÜUÝï Hx¢¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUï ¥¢„Т„ ãè
…è±Ý }¢ïæ {}¢ü ÜU¢ Ðí±ïࢠã¢ï¼¢ ãñ J …è±Ý }¢ïæ ÐãHè Ï¢¢Ú {}¢ü „Ï¢„ï …LÚè Hx¢Ýï Hx¢¼¢
ãñ, ã¢H¢æçÜU §„„ï Ðê±ü |¢è ¼é}ã¢Úè {}¢ü }¢ïæ ƒ¢ïÇè-Ï¢ãé¼ Lç™ ƒè HïçÜUÝ §„è ¥¢²é }¢ïæ {}¢ü
„Ï¢„ï Ðí}¢é¶ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J v²¢ïæçÜU ¥Ï¢ }¢ëy²é ÜUè ÐãHè ¥¢ãÅ „éÝ¢§ü Îï Úãè ãñ ¥¢ñÚ
™ê¡çÜU {}¢ü ÜU¢ }¢ëy²é „ï x¢ãÚ¢ „}Ï¢‹{ ãñ §„èçH²ï ÐãHè ¥¢ÜU¢æÿ¢¢ {}¢ü ÜUè ãè ©Æ¼è ãñJ
ÜU¢Hü x¢éS¼¢± …éæx¢ Ýï çH¶¢ ãñ çÜU ¥ÐÝï …è±Ý }¢ïæ ©„Ýï ²ãè Îﶢ çÜU Ï¢²¢Hè„ ±¯ü
ÜUè ¥¢²é ÜïU ¥¢„Т„ ÜUï …¢ï |¢è H¢ïx¢ ©„ÜUï Т„ ¥¢²ï ©‹ãïæ {}¢ü ÜUè x¢ãÚè ¥¢±à²ÜU¼¢
ƒè J ©‹ãïæ }¢¢Ýç„ÜU LÐ „ï ç±çÿ¢# ã¢ïÝï ÜUï Ï¢™Ýï ÜU¢ }¢¢~¢ {}¢ü ãè »ÜU ©Ð¢² ƒ¢ J
©ÝÜUè Ðí¢ƒç}¢ÜU ¥¢±à²ÜU¼¢ ãè {}¢ü ƒè J ©‹ãï {}¢ü ÜUè …LÚ¼ ƒè J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
„}¢¢… {}¢ü çÝÚÐïÿ¢ ãñ, Ý¢çS¼ÜU ãñ ¥¢ñÚ ¼é}ãï ÜU|¢è {¢<}¢ÜU çà¢ÿ¢¢ Îè ãè Ýãèæ x¢§ü ¼¢ï
Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é ÜUï ¥¢„-Т„ „Ï¢„ï Ï¢Çè ÜUçÆÝ¢§ü ¶Çè ã¢ï …¢¼è ãñ v²¢ïæçÜU
„}¢¢… ¼é}ãïæ ÜU¢ï§ü m¢Ú, ÜU¢ï§ü çÎࢢ, ÜU¢ï§ü çÆÜU¢Ý¢ Ýãèæ Îï¼¢ J …Ï¢ ¼é}¢ ™¢ñÎã ±¯ü ÜUï ƒï
¼¢ï ±ãè „}¢¢… ¥ÓÀ¢ ƒ¢, v²¢ïæçÜU ¼é}ãï „}¢¢… ÜUï m¢Ú¢ „ïv„ ÜU¢ ÐêÚ¢ ¥Ýé|¢± ç}¢H¢
ƒ¢ J ÐêÚ¢ „}¢¢… ÜU¢}¢éÜU ƒ¢ ãÚ ±S¼é ÜUï ¥æÎÚ ¼Ï¢ ÜUï±H „ïv„ çζ¢§ü Îï¼¢ ƒ¢ J
231
ykuþku «MkkË.
²Îè ¼é}ãïæ ΄ ÅÝ ÜU¢ ÅîÜU Ï¢ï™Ý¢ ã¢ï ²¢ ÜU¢ï§ü ÅêƒÐïSÅ, ¼Ï¢ |¢è ¼ê}ãïæ ÝxÝ
›è ÜU¢ ç™~¢ ™¢çã²ï J ÅîÜU ã¢ï ²¢ ÅêƒÐïSÅ, §„„ï ÜU¢ï§ü |¢è ¥æ¼Ú Ýãèæ ÐǼ¢, ©„ÜUï
ÐèÀï »ÜU ÝxÝ ›è ã}¢ïࢢ }¢éSÜUéÚ¢¼è ãé§ü ™¢çã» J
±¢S¼± }¢ïæ ÝxÝ ›è ãè Ï¢ï™è …¢ Úãè ãñ, ÅîÜU ²¢ ÅêƒÐïSÅ Ýãèæ Ϣ …¢
Úã¢J ™ê¡ÜUè ÝxÝ }¢éSÜUéÚ¢¼è ›è ÅêƒÐïSÅ ÜUï „¢ƒï }¢¢ñ…êÎ ãñ ¼é}¢ §„èçH²ï ÅêƒÐïSÅ
¶Úèμï ã¢ï J Ðíy²ïÜU Sƒ¢Ý ÐÚ „ïv„ Ϣ …¢ Ú㢠ãñ, §„çH²ï ²é±¢¥¢ïæ ÜUï çH²ï
²ã {}¢ü ç±ãèÝ „}¢¢… Ï¢ãé¼ ¥ÓÀ¢ ãñ J HïçÜUÝ ±ï ã}¢ïࢢ ¼¢ï ²é±ÜU Ï¢Ýï ÚãÝï „ï
ÚãïJ …Ï¢ ±ï Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUï ã¢ï¼ï ãñæ, ¼Ï¢ »ÜU¢»ÜU „}¢¢… ©‹ãïæ Ï¢ï„ã¢Ú¢ À¢ïÇG Îï¼¢
ãñæJ ±ï Ýãèæ …¢Ý¼ï çÜU ¥Ï¢ v²¢ çÜU²¢ …¢²ï ? ±ï }¢¢Ýç„ÜU LÐ „ï Ï¢è}¢¢Ú ã¢ïÝï Hx¢¼ï
ãñæ v²¢ïæçÜU ©‹ãïæ }¢ëy²é „ï „¢ÿ¢¢yÜU¢Ú ÜUÚÝï ÜUè Ý ¼¢ï ÜU|¢è ÜU¢ï§ü çà¢ÿ¢¢ Îè x¢§ü, ¥¢ñÚ
Ý ÜU¢ï§ü »ï„¢ ¥Ýéࢢ„Ý ç„¶¢²¢ x¢²¢ J „}¢¢… Ýï ©‹ãï …è±Ý …èÝï ÜUï çH²ï ¼ñ²¢Ú
çÜU²¢ ƒ¢, çÜU„è Ýï ©‹ãïæ }¢ëy²é ÜU¢ Ð¢Æ Ýãèæ ÐÉ¢G²¢ J …Ï¢ çÜU …è±Ý ÜUï „¢ƒ-„¢ƒ
}¢ëy²é ÜUè çà¢ÿ¢¢ |¢è ©¼Ýè ãè ¥¢±à²ÜU ƒè J
²çÎ }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï ¼ÚèÜUï „ï ÀêÅ Îè …¢²ï ¼¢ï }¢ñæ ç±Eç±l¢H² ÜUï Î¢ï ¥æx¢
Ϣݢª¡ x¢¢ J ÐãH¢ |¢¢x¢ ²é±ÜU¢ïæ ÜUï çH²ï ¥¢ñÚ Îê„Ú¢, Ðí¢ñÉG H¢ïx¢¢ïæ ÜUï çH» ã¢ïx¢¢ J ²é±¢
H¢ïx¢ …èÝï ÜUè ÜUH¢ „è¶ïæx¢ï „ïv„, }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ ¥¢ñÚ „æÍ¢¯¢ïü ÜU¢ Ð¢Æ ÐÉïæG x¢ï J ¥¢ñÚ
…Ï¢ ±ï Ðí¢ñÉ ã¢ï …¢²ïæx¢ï ¼Ï¢ ±¢ï çÈUÚ ÎéGÏ¢¢Ú¢ ç±à±ç±l¢H² Á±¢§Ý ÜUÚïæx¢ï ç…„„ï ±ã
}¢ëy²é, ÐÚ}¢¢y}¢¢ ¥¢ñÚ Š²¢Ý ÜU¢ „Ï¢ÜU ÐÉïæ J §„ ¥¢²é }¢ïæ ÐéÚ¢Ýï ç±Eç±l¢H² ©ÝÜUè
ÜU¢ï§ü „㢲¼¢ Ýãèæ ÜUÚ „ÜU¼ï ¥Ï¢ ©‹ãïæ çÈUÚ „ï ݲï ТÆ, Ý²ï ¥Ýéࢢ„Ý ÜUè
¥¢±à²ÜU¼¢ ãñ ç…„„ï ©ÝÜUï Ý²ï …è±Ý }¢ïæ …¢ï ÜUéÀ ݲ¢ ͢ŠÚ㢠ãñ ±ã ©„ÜUï çH²ï
¥ÐÝï ÜU¢ï ¼ñ²¢Ú ÜUÚ „ÜUïæ J
»ï„è Îࢢ }¢ïæ Ðçp}¢ ÜU¢ „}¢¢… ©‹ãïæ ¥„㢲 À¢ïÇG Îï¼¢ ãñ §„èçH²ï ±ã¢¡
§¼Ýè ¥ç{ÜU }¢¢Ýç„ÜU Ï¢è}¢¢çÚ²¢¡ ãñæ J ²ã „Ï¢ ÜUéÀ ÐêÚÏ¢ }¢ïæ Ýãèæ ãñ v²¢ïæçÜU ÐêÚÏ¢
}¢ïæ ¥Ï¢ |¢è {}¢ü ÜUè ƒ¢ïÇè-Ï¢ãé¼ çà¢ÿ¢¢ ÜU¢ çβ¢ …¢Ý¢ …¢Úè ãñ J ²ã çà¢ÿ¢¢ |¢Hï ãè
¥Ð²¢ü#, Û¢êÆè ¥¢ñÚ Ï¢Ý¢±Åè ã¢ï HïçÜUÝ ãñ J ±ãèæ çÜU„è ÜU¢ïÝï }¢ïæ ±ã „éÚçÿ¢¼ ãñ |¢Hï
ãè ²ã Ï¢¢…¢Ú ÜUè |¢èÇG }¢ïæ ²¢ …è±Ý }¢ïæ ©¼Ýè x¢ãÚè Ý ã¢ï HïçÜUÝ çÈUÚ |¢è …è±Ý
ÜUï Ï¢¢ãÚ »ÜU ÜU¢ïÝï }¢ïæ }¢æçÎÚ ÜU¢ ¥çS¼y± …LÚ ãñ J ¼é}¢ ÜUéÀ ÜUÎ}¢ ™HÜUÚ ±ã¢¡ ¥Ï¢
|¢è …¢ „ÜU¼ï ã¢ï J
232
 ykuþku «MkkË.
Ðçp}¢ ÜUï …è±Ý }¢ïæ {}¢ü, …è±Ý ÜU¢ |¢¢x¢ ãñ ãè Ýãèæ J §„èçH²ï Ðçp}¢ }¢ïæ
Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ H¢ïx¢ }¢¢Ýç„ÜU „}¢S²¢¥¢ïæ „ï ÐÚïà¢¢Ý ãñæ ã…GG ¢Ú¢ïæ ÐíÜU¢Ú
ÜUè }¢¢Ýç„ÜU Ï¢è}¢¢çÚ²¢¡ ©yÐó¢ ã¢ï Úãè ãñæ J ©ÎÚ¢ïæ }¢ïæ ¥Ë„Ú ÐÝÐ Úãï ãñæ ¥Ë„Ú
}¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ ÜUï ÐÎ癋ã ãñæ }¢ãy±¢ÜU¢ÿ¢¢ ÜUï „¢ƒ ÐïÅ }¢ïæ ¥Ë„Ú ã¢ïÝ¢ ¥±à²„}|¢¢±è
ãñ J }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ ÜUŶÝè ãñ ±ã S±²æ òçQU ÜU¢ï ãè ÜU¢Å¼è ãñ J ¥Ë„Ú ¥¢ñÚ ÜUéÀ
Ýãèæ ç„ÈUü ¥ÐÝï-¥¢ÐÜU¢ï ¶¢Ý¢ ãñ J
¼é}¢ §¼Ýï ¥ç{ÜU ¼Ý¢± }¢ïæ ã¢ï çÜU ¥ÐÝï ãè ©ÎÚ ÜU¢ï »ÜU çÜUÝ¢Úï „ï ¶¢Ý¢
à¢éL ÜUÚ Îï¼ï ã¢ï J ¼é}¢ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ ©ÎÚ, ΢ïÝ¢ïæ ¼Ý¢± }¢ïæ ãñæ ©‹ãï ÜU|¢è 籟¢¢}¢ ç}¢H¼¢
ãè Ýãèæ J …Ï¢ }¢çS¼cÜU ¼Ý¢± }¢ïæ ã¢ï¼¢ ãñ, ¼Ï¢ ©ÎÚ |¢è ¼Ý¢±x¢íS¼ ã¢ï …¢¼¢ ãñ, ¥Ë„Ú
}¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢ ÜUï ãè ÐÎ癋ã ãñæ J ¥x¢Ú ¼é}¢ ¥Ë„Ú „ï ÐèçÇG¼ ã¢ï ¼¢ï ©„ÜU¢ ¥ƒü ãñ çÜU
¼é}¢ »ÜU „ÈUH òçQU ã¢ï J ¥x¢H ¥Ë„Ú Ýãèæ ãñ, ¼¢ï §„ÜU¢ ¥ƒü ãñ çÜU ¼é}¢ x¢ÚèÏ¢ ã¢ïJ
¼é}ã¢Ú¢ ÐêÚ¢ …è±Ý ¥„ÈUH¼¢ ÜUè »ÜU ÜUã¢Ýè ãñ J ¼é}¢ …è±Ý ÜUï ²éh }¢ïæ ã¢Úï Îé» ã¢ï
²çΠϢ²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ¼é}ãïæ ÐãH¢ Nβ ÜU¢ ΢ñÚ¢ ÐÇG¼¢ ãñ ¼¢ï §„ÜU¢ ¥ƒü ãñ
çÜU ¼é}¢ …è±Ý }¢ïæ „ÈUH Úãï ã¢ï J ¼é}ãïæ ÜU}¢-„ï-ÜU}¢ ÜU¢ï§ü }¢æ~¢è, {Ýè, ©l¢ïx¢Ðç¼ ²¢
Ðíç„h ¥ç|¢Ýï¼¢ ã¢ïÝ¢ ãè ™¢çã» J ¥‹²ƒ¢ ¼é}ãïæ ¥ÐÝï Nβ ÜUï ΢ñÚï ÜU¢ ÜU¢Ú‡¢ Ï¢¼¢Ý¢
ã¢ïx¢¢ Nβ ÜU¢ ΢ñÚ¢ ¼¢ï Ðçp}¢ }¢ïæ „ÈUH¼¢ ÜUè ÐçÚ|¢¢¯¢ ãñ J „|¢è „ÈUH H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï Nβ
ÜU¢ ΢ñÚ¢ ÐÇGÝ¢ ¥çݱ¢²ü ãñ J ©ÝÜUè ÐêÚè …è±Ý-à¢ñHè ÜUï ©œ¢ï…ÜU ¼œ± ãñæ }¢ãœ±¢ÜU¢æÿ¢¢,
±¢„Ý¢, |¢ç±c² ¥¢ñÚ ±ã ¥¢Ýï ±¢H¢ ÜUH ç…„ÜU¢ ÜUãèæ ¥çS¼y± ãñ ãè Ýãèæ J ¼é}¢
„ÐÝ¢ïæ }¢ïæ Úã¼ï ã¢ï HïçÜUÝ ¥Ï¢ ¼é}ã¢Ú¢ ç„SÅ}¢ §„ï ¥¢ñÚ „ãÝ Ýãèæ ÜUÚ „ÜU¼¢ ¼é}¢
|¢ç±c² ÜUï çH» §¼Ýï ¥ç{ÜU ¼Ý¢± }¢ïæ Úã¼ï ã¢ï çÜU ¼Ý¢± ¼é}ã¢Úè ¥¢{¢Ú|¢ê¼ ¥¢Î¼
Ï¢Ý …¢¼¢ ãñ ¼Ý¢± ãè ¼é}ã¢Úè …è±Ý-à¢ñHè ã¢ï …¢¼¢ ãñ J
¼¢ï Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ »ÜU »ï„¢ }¢¢ïÇG ¥¢¼¢ ãñ …¢ï çÐÀHï …è±Ý
ÜUï òç¼RU}¢ ÜU¢ï Š±S¼ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ J ¥Ï¢ òçQU {}¢ü ÜUï „æÏ¢æ{ }¢ïæ, Îé„Úè Îéçݲ¢ ÜUï
Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™Ýï Hx¢¼¢ ãñ J ¼Ï¢ …¢ï …è±Ý Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGG¢ çζ¢§ü Îï¼¢ ƒ¢ ¥Ï¢ Hx¢Ýï
Hx¢¼¢ ãñ, Ï¢ãé¼ ÜU}¢ „}¢² Ï¢™¢ ãñ J §¼Ýï ƒ¢ïÇïG „}¢² }¢ïæ ÐÚ}¢¢y}¢¢, çݱ¢ü‡¢ ²¢
Ï¢éhy± ÜUñ„ï Ðí¢# ã¢ï „ÜUïx¢¢ ? §„èçH²ï ÐéÝ…ü‹}¢ ÜUï ç„h¢‹¼ ÜU¢ …‹}¢ ã饢 J |¢²
}¢¼ ÜUÚ¢ï - ¼é}¢ çÈUÚ „ï …‹}¢ H¢ïx¢ï J …è±Ý ÜU¢ ²ã ™RU …‹}¢-…‹}¢¢ïæ ¼ÜU x¢ç¼à¢èH
ãè Úãïx¢¢ J ÇÚ }¢¼ ¥|¢è Ï¢ãé¼ „}¢² ãñ …¢ï ¥}¢Ú¼¢ ТÝè à¢ï¯ ãñ ¼é}¢ ©„ï Ðí¢# ÜUÚ
„ÜU¼ï ã¢ï J
233
ykuþku «MkkË.
§„èçH²ï |¢¢Ú¼±¯ü }¢ïæ, …ñÝ, Ï¢¢ñh ¼ƒ¢ çã‹Îê - ¼èÝ {}¢ü ©yÐó¢ ãé» J ¥¢ñÚ
²ï „|¢è {}¢ü ÐéÝ…ü‹}¢ ÜUï ¥ç¼çÚQU ¥‹² çÏ¢‹Î饢ïæ ÐÚ »ÜU}¢¼ Ýãèæ ãñæ J ²ã¢¡ ¼ÜU ÜUè
„Ï¢„ï }¢éw² ÐÚ}¢¢y}¢¢ ÜUï ÐíàÝ ÐÚ |¢è ±ã »ÜU Îé„Úï „ï „ã}¢¼ Ýãèæ ãñæ J Ï¢¢ñh ¥¢ñÚ
…ñÝ ÜUã¼ï ãñæ çÜU ÐÚ}¢¢y}¢¢ Ý¢}¢ ÜUè ÜU¢ï§ü „œ¢¢ ãñ ãè Ýãèæ J ²ã¢¡ ¼ÜU çÜU ÐÚ}¢¢y}¢¢
ÜUï ç„h¢‹¼ „ï |¢è }¢ãy±Ðꇢü ¥¢y}¢¢ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ |¢è „Ï¢ »ÜU}¢¼ Ýãèæ ãñ J Ï¢¢ñh ÜUã¼ï
ãñæ - ÜU¢ï§ü ¥¢y}¢¢ Ý¢}¢ ÜUè ™è… |¢è Ýãèæ ãñ J §¼Ýï ¥ç{ÜU ç±Ú¢ï{è ç„h¢æ‹¼¢ï ÜUï
Ï¢¢±…êÎ ÐéÝ…ü‹}¢ ÜUè ‰²¢ïÚè „|¢è {}¢ü S±èÜU¢Ú ÜUÚ¼ï ãñæ - §„ÜUï ÐèÀï …LÚ ÜUéÀ
ÚãS² ãñ J ¥¢ñÚ ÚãS² »ÜU ãè ãñ „|¢è ÜU¢ï „}¢² ™¢çã²ï J çã‹Îê ©„ï Ï¢ír¢ ÜUã¼ï
ãñæ ¥¢ñÚ Ï¢ír¢ ÜU¢ï Ðí¢# ÜUÚÝï ÜUï çH²ï ²ã …‹}¢ ÜU¢ÈUè Ýãèæ ãñ J ²ã §¼Ýè Ï¢Çèæ
¥¢ÜU¢æÿ¢¢ ²¢ ±¢„Ý¢ ãñ …¢ï Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ©yÐó¢ ã¢ï¼è ãñ, …Ï¢ …è±Ý ÜUï
ÜUï±H ¥ÅìÆ¢§ü„ ±¯ü Ï¢™ï ãñæ J ¥¢ñÚ ²ã ¼¢ï ©y„éÜU¼¢ …¢x¢ë¼ ã¢ïÝï ÜUè à¢éL¥¢¼ ãñ J
±¢S¼± }¢ïæ Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ {}¢ü ÜUï „æ„¢Ú ÜUï çH²ï ¼é}¢ »ÜU Ï¢Ó™ï ÜUè
|¢¢¡ç¼ ã¢ï J ¥¢ñÚ ¥Ï¢ …è±Ý ÜUï ÜUï±H ¥ÅìÆ¢§ü„ ±¯ü Ï¢™ï ãñæ „}¢² Ï¢ãé¼ ÜU}¢ ãñ ¥¢ñÚ
©Ó™¼}¢ çà¢¶Ú ¼ÜU Ðã顙ݢ ãñ J çã‹Îê ç…„ï Ï¢ír¢ ÜUã¼ï ãñæ …ñÝ ©„ï }¢¢ïÿ¢ ²¢ çÐÀHï
ÜU}¢¢ïZ „ï ÐÚ}¢ }¢éçQU ÜUã¼ï ãñæ J |¢ê¼ÜU¢H }¢ïæ ã…¢Ú¢ïæ ²¢ ÜUÚ¢ïÇ¢ïæ …‹}¢ ã¢ï ™éÜUï ãñæ ¥¢ñÚ
…‹}¢-…‹}¢¢ïæ ÜUï ÜU}¢¢ïZ „ï }¢éQU ã¢ïÝï ÜUï çH²ï ç„ÈUü ¥ÅìÆ¢§ü„ ±¯¢ïü }¢ïæ ã¢ïx¢¢ v²¢ ? Ï¢ÇG¢
¥‹²¢²Ðꇢü Hx¢¼¢ ãñ çÜU ÐÚ}¢¢y}¢¢ ÜU¢ï ТÝï ÜUï çH²ï §¼Ý¢ „Ï¢ ÜUéÀ ÜUÚÝ¢ ÐÇGïx¢¢
…¢ï çÜU ¥„}|¢± Hx¢¼¢ ãñ ²ã „¢ï™ÜUÚ ãè ¼é}ã¢Úè Î}¢ Í¢éÅÝï Hx¢¼è ãñ çÜU ¼é}ã¢Úï
Т„ ¼¢ï ÜUï±H ¥ÅìÆ¢§ü„ ±¯ü Ï¢™ï ãñæ J
¥¢ñÚ Ï¢¢ñh, …¢ï ÐÚ}¢¢y}¢¢ ²¢ ¥¢y}¢¢ |¢è Ýãèæ }¢¢Ý¼ï ±ï |¢è ÐéÝ…ü‹}¢ }¢¢Ý¼ï
ãñæ v²¢ïæçÜU çݱ¢ü‡¢ ТÝï ÜUï çH²ï ¥ƒ¢ü¼ ¥æÎÚ „ï çÏ¢HÜUéH ¶¢Hè ²¢ à¢ê‹² ã¢ïÝï ÜUï
çH²ï …Ï¢çÜU ¥æÎÚ …‹}¢-…‹}¢¢ïæ ÜU¢ ÜUêÇG¢-GÜU™Ú¢ §üÜUÅìÆ¢ ãñ Ï¢™ï ¥ÅìÆ¢§ü„ ±¯¢ïZ }¢ïæ »ï„¢
ã¢ïÝ¢ ¥„}|¢± Hx¢¼¢ ãñ J §„çH²ï ²ï ¼èÝ¢ïæ {}¢ü, »ÜU §„è Ï¢¢¼ ÐÚ „ã}¢¼ ãñæ çÜU
H}Ï¢ï |¢ç±c² ÜUï çH²ï ¥ç{ÜU „}¢² ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ãñ J
…Ï¢ ¥¢ÜU¢æÿ¢¢»¡ ã¢ïæx¢è ¼¢ï ©ÝÜUè Ðê<¼ ÜUï çH²ï „}¢² ™¢çã²ï J ¥¢ñÚ }¢ïÚï
Îï¶ï- {¢<}¢ÜU òçQU ±ã ãñ ç…„ï „}¢² ÜUè …LÚ¼ Ýãèæ ã¢ï¼è - ±ã ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ
}¢éQU ãñ J ±ã ¼éÚ‹¼ ²ãèæ ¥¢ñÚ ¥|¢è Ï¢ír¢ ÜU¢ï ©ÐHÏ{ ÜU¢ï „ÜU¼¢ ãñ J ±ã ¥|¢è ¥¢ñÚ
²ãè Ï¢éh ãñ, }¢éQU ãñ ãè J {¢<}¢ÜU òçQU „}¢² ÜUï Ï¢æ{Ý }¢ïæ ¥¢Ï¢h Ýãèæ ãï v²¢ïæçÜU
{}¢ü ÜU¢Hãèݼ¢ ÜUï ÿ¢‡¢¢ïæ }¢ïæ ãè ͢ż¢ ãñ ±ã ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ ͢ż¢ ãñ §„ÜUï
¥ç¼çÚQU ©„ÜUï Í¢çż ã¢ïÝï ÜU¢ Îê„Ú¢ Ú¢S¼¢ ãñ |¢è Ýãèæ J
234
 ykuþku «MkkË.
¼¢ï Ï¢²¢Hè„ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ …¢ï ÐãHè Ðí±ë眢 …¢x¢ë¼ ã¢ï¼è ãñ ã¢H¢¡çÜU
±ã Ï¢ãé¼ ¥SÐC |¢íç}¢¼ ± {éæ{Hè-„è ã¢ï¼è ãñ ç…„ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ ©„ï S±²æ ¿¢¢¼ Ýãèæ
ã¢ï¼¢, çÜU ±ã v²¢ ãñ ? HïçÜUÝ ±ã }¢æçÎÚ ÜUè ¥¢ïÚ Îï¶Ý¢ Ðí¢Ú}|¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ }¢æçÎÚ
ÜUï Ðíç¼ ©„ÜUè ©y„éÜU¼¢ …¢x¢ë¼ ã¢ï …¢¼è ãñ J ÜU|¢è-ÜU|¢è ±ã }¢æçÎÚ ²¢ ™™ü }¢ïæ x¢¢ãï-
Ï¢x¢¢ãï …¢Ýï Hx¢¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ ÜU|¢è-ÜU|¢è, …Ï¢ ©„ï „}¢² ç}¢H¼¢ ãñ …Ï¢ ±ã ÜUéÀ ÜUÚ
|¢è Ýãèæ Ú㢠ã¢ï¼¢ ãñ ±ã ©„ Ï¢¢§çÏ¢H ÜUè ¥¢ïÚ Îï¶Ýï Hx¢¼¢ ãñ …¢ï ¥|¢è }¢ï… ÐÚ
Ú¶è ãé§ü {êH ÈU¢¡ÜU Úãè ã¢ï¼è ãñ J ©„ÜUè Îࢢ ÆèÜU ©„ À¢ïÅï Ï¢Ó™ï ÜUè ¼Úã ã¢ï¼è
ãñ ç…„ÜU¢ „ïv„ ÜU¢ ¿¢¢Ý Ï¢ãé¼ ¥SÐC ¥¢ñÚ {éæ{H¢-{éæ{H¢-„¢ ãñ …¢ï ¥Ý…¢Ýï ãè
…Ï¢ ÜU|¢è ¥ÐÝè …ÝÝïç‹Îí² „ï ãè ¶ïHÝï Hx¢¼¢ ãñ çϢݢ ²ã …¢Ýï ãé» çÜU ±ã ÜUÚ
v²¢ Ú㢠ãñ ? »ÜU ¥SÐC-„è ¥¢ÜU¢æÿ¢¢ ÜUï ¥æ¼x¢ü¼ ±ã çÜU„è ±QU ™éЙ¢Ð à¢¢æ¼ Ï¢ñÆ
…¢¼¢ ãñ, çϢݢ ²ã …¢Ýï ãé» çÜU ±ã v²¢ ÜUÚ Ú㢠ãñ J ¥™¢ÝÜU ©„ï Ï¢ÇGè ࢢæç¼ ÜU¢
¥Ýé|¢± ã¢ï¼¢ ãñ J ÜU|¢è çÜU„è ±QU ±ã ¥ÐÝè Ï¢êÉèæ ΢Îè m¢Ú¢ …ÐÝï ±¢H¢ }¢æ~¢
x¢éÝx¢éÝ¢Ýï Hx¢¼¢ ãñ, …¢ï ÜU|¢è ©„Ýï ¥ÐÝï Ï¢™ÐÝ }¢ïæ „éÝ¢ ƒ¢ ±ã …Ï¢ |¢è ¼Ý¢± }¢ïæ
ã¢ï¼¢ ãñ, ¼|¢è ±ã }¢æ~¢ …ÐÝï Hx¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü çÜU„è x¢éL ÜUè ¶¢ï… à¢éL ÜUÚ Îï¼¢
ãñ ЃÐíÎà¢üÝ Ð¢Ýï ÜUï çH²ï, ÜU¢ï§ü çÜU„è x¢éL „ï Îèÿ¢¢ Hï Hï¼¢ ãñ ©„„ï }¢æ~¢ …ÐÝï ÜUè
ç±ç{ „趼¢ ãñ ©„ï ÜU|¢è …м¢ ãñ, ÜU|¢è |¢êH …¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜUéÀ çÎÝ¢ïæ Ï¢¢Î çÈUÚ
…ÐÝ¢ Ðí¢Ú}|¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ ©„ÜUè ²ã ¥SÐC ¶¢ï… ¥æ{ïÚï }¢ïæ ÅÅ¢ïHÝï …ñ„è ã¢ï¼è ãñJ
©Ý™¢„ ±¯ü ¥¢¼ï-¥¢¼ï ²ã ¶¢ï… SÐC ã¢ï …¢¼è ãñ §„ ¶¢ï… ÜUï SÐC ã¢ï …¢Ýï }¢ïæ
„¢¼ ±¯ü Hx¢ …¢¼ï ãñæ J ¥Ï¢ ±ã ÎëÉçÝp²è ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ãÚ ™è… ÆèÜU-
ÆèÜU „}¢² ÐÚ ã¢ï¼è …¢²ï ²lçРϢ¢Ú-Ï¢¢Ú }¢éÛ¢ï ΢ïãڢݢ ÐÇG¼¢ ãñ çÜU „Ï¢ ÜUéÀ
„}¢² ÐÚ ÆèÜU-ÆèÜU ã¢ï¼¢ Ýãèæ J „¢}¢¢‹² LÐ „ï ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ›è ÜUï
Ðíç¼ çÎH™SÐè „}¢¢# ã¢ïÝï Hx¢¼è ãñ ›è, ÐéL¯ ÜUï Ðíç¼ ©y„éÜU Ýãèæ Úã¼è v²¢ïæçÜU
©Ý™¢„ ±¯ü ÜUï ã¢ï¼ï-ã¢ï¼ï ©„ÜU¢ }¢¢ç„ÜU {}¢ü ã¢ïÝ¢ „}¢¢# ã¢ï …¢¼¢ ãñ J HïçÜUÝ
„}¢¢… çÈUÚ |¢è „ïv„ ÜUï Ðíç¼ çÎH™SÐè Ϣݢ²ï Ú¶Ýï ÜUï çH²ï ©Ý H¢ïæx¢¢ï ÜUï ¥¢x¢íã
ÜUÚ¼¢ ãñ …Ï¢ çÜU ©Ý H¢ïæx¢¢ï ÜU¢ï ²ã ÐêÚ¢ çRU²¢-ÜUH¢Ð ¥Ï¢ ²¢ñ±Ý ÜU¢ Á±Ú }¢¢~¢
Hx¢¼¢ ãñæ J
ÐêÚÏ¢ }¢ïæ, …㢡 çÜU H¢ïx¢ „ïv„ ÜUï ç±Ú¢ï{ }¢ïæ ãñ …㢡 ©‹ã¢ïæÝï „ïv„ ÜU¢ Î}¢Ý
çÜU²¢ ãñ …Ï¢ HÇGÜU¢ ™¢ñãÎ ±¯ü ÜU¢ ã¢ï¼¢ ãñ, ±ã ¼|¢è „ï „ïv„ ÜU¢ Î}¢Ý ÜUÚÝï
Hx¢¼¢ ãñ …Ï¢çÜU ©„ÜUï ¥ç|¢|¢¢ç±ÜU „}¢Û¢¼ï ãñ çÜU ©ÝÜU¢ HÇGÜU¢ ¥|¢è ¼ÜU çà¢à¢é ãñ
235
ykuþku «MkkË.
±ã Îê„Úè HÇGçÜU²¢ïæ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™¼¢ ¼ÜU Ýãèæ ¥¢ñÚ …¢ï Îê„Úï HÇGÜUï »ï„¢ x¢H¼-
„H¼ „¢ï™¼ï ãñæ, ±ï ã}¢ïࢢ ©ÝÜUè ÎëçC }¢ïæ ÐÇG¢ï„ ÜUï çÏ¢x¢ÇGï ãé» Îé„Úï HÇGÜUï ã¢ï¼ï ãñ,
©ÝÜU¢ ¥ÐÝ¢ HÇGÜU¢ Ýãèæ ã¢ï¼¢ J ©„ï ¼¢ï ±ã |¢¢ïH¢, »ÜU ݋㢠ÈUçÚ༢ „}¢Û¢¼ï ãñæJ
HïçÜUÝ „y²¼¢ ÜUéÀ ¥¢ñÚ ãñ HÇGÜU¢ „ïv„ ÜUè ÐçÚÜUËÐÝ¢¥¢ïæ }¢ïæ |¢í}¢‡¢ ÜUÚ¼¢ ãñ
HÇGÜUè ÜUï ¥æÎÚ |¢è „ïv„ ÜUè ™ï¼Ý¢ …¢x¢ë¼ ã¢ï …¢¼è ãñ ¥¢ñÚ ç…„ÜU¢ ã¢ïÝ¢
S±¢|¢¢ç±ÜU ¥¢ñÚ „ã… ãñ J
±ã »ï„¢ ¥¢òÚçx¢Á}¢ Ðñ΢ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ©„ÜUè §ç‹Îí² S±²æ ©œ¢ïç…¼ ã¢ï
…¢¼è ãñ ÐÚ ¥Ï¢ ±ã §„ï çÀТÝï Hx¢¼¢ ãñ „ÐÝï }¢ïæ çÏ¢S¼Ú §„èçH²ï x¢èH¢ ã¢ï …¢¼¢
ãñ v²¢ïæçÜU ©„ï ¥ÐÝè Ðí±ë眢 ÜU¢ï çÀТݢ ã¢ï¼¢ ãñ J
ÐêÚÏ¢ }¢ïæ ™¢ñÎã ±¯ü ÜU¢ ã¢ï¼ï ã¢ï¼ï Ï¢Ó™¢ ¥ÐÚ¢{-Ï¢¢ï{ „ï |¢Ú …¢¼¢ ãñ ±ã
„¢ï™Ýï Hx¢¼¢ ãñ çÜU ©„è ÜUï „¢ƒ „Ï¢ ÜUéÀ x¢H¼ ã¢ï Ú㢠ãñ J HïçÜUÝ ±ã ²ã Ýãèæ
…¢Ý¼¢ çÜU ãÚ …x¢ã, Ðíy²ïÜU ÜUï „¢ƒ »ï„¢ ãè ã¢ï Ú㢠ãñ J ¥¢ñÚ ©„„ï ²ã ¥Ðïÿ¢¢
ÜUè …¢¼è ãñ çÜU ±ã ÈUçÚ༢ Ϣݢ Úãï, v±¢æÚ¢ Ϣݢ Úãï ±ã HÇGçÜU²¢ïæ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „ÐÝï
}¢ïæ |¢è Ýãèæ „¢ï™ï „}¢¢… ©„ï Î}¢Ý 然¢¼¢ ãñ ÐÚ ©„ÜUè ¥¢ñÚ ©y„éÜU¼¢ …¢x¢ë¼ ã¢ï
…¢¼è ãñ J
Ðçp}¢ }¢ïæ „ïv„ ÜU¢ Î}¢Ý ¼¢ï ¥Ï¢ Ï¢æÎ ã¢ï x¢²¢ ãñ HïçÜUÝ ±ã »ÜU Îê„Úï
¼ÚèÜUï ÜU¢ Î}¢Ý 然¢ Úãï ãñæ J ²ã ÆèÜU „ï „}¢Û¢ HïÝï …ñ„è Ï¢¢¼ ãñ çÜU ÜU¢ï§ü |¢è
„}¢¢… Î}¢Ý Úçã¼ Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ J }¢ïÚ¢ ¥ÐÝ¢ ¥Ýé|¢± ²ã ãñ çÜU …Ï¢ »ÜU ¥¢ïÚ
„ï Î}¢Ý „}¢¢# ã¢ï¼¢ ãñ ¼¢ï ±ã ¼éÚ‹¼ Îê„Úè ¥¢ïÚ „ï à¢éL ã¢ï …¢¼¢ ãñ J
¥Ï¢ Ðçp}¢ }¢ïæ ²ã Î}¢Ý ©‹™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ H¢ñÅ ¥¢²¢ ãñ H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï
Ï¢¢Š² çÜU²¢ …¢ Ú㢠ãñ çÜU ±ã §„ ¥¢²é }¢ïæ |¢è „ïv„ ÜUÚ¼ï Úãïæ J ©ÝÜUè ÐêÚè çà¢ÿ¢¢
²ãè ÜUã¼è ãñ çÜU ¼é}¢ ¥¢ç¶Ú v²¢ïæ ÐH¢²Ý ÜUÚ Úãï ã¢ï ? }¢Ýéc² ¼¢ï ÝÏÏ¢ï ±¯ü ÜUè
¥¢²é ¼ÜU „ïv„ ÜUÚÝï }¢ïæ „ÿ¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ ±ã Ï¢¢¼ Ï¢ÇGï-Ï¢ÇGï ¥ç{ÜUë¼ H¢ïx¢ ÜUã¼ï ãñæ J
¥Ï¢ ¥x¢Ú ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ¼é}¢ „ïv„ Ýãèæ ÜUÚ¼ï, ²¢ ©„}¢ïæ çÎH™SÐè Ýãèæ
Hï¼ï ¼¢ï §„ ¥¢²é }¢ïæ |¢è òçQU ¥ÐÚ¢{-Ï¢¢ï{ „ï |¢Ú …¢¼¢ ãñ çÜU ±ã Ðíï}¢ ÜUÚÝï }¢ïæ
„ÿ¢}¢ Ýãèæ ãñ …Ï¢ çÜU ©„ï Ðíï}¢ ÜUÚÝ¢ ãè ™¢çã²ï J
¥¢ñÚ ±ã¢¡ }¢Ý¢ï籿¢¢Ý ÜUï çà¢ÿ¢ÜU „}¢Û¢¢²ï ™Hï …¢ Úãï ãñæ çÜU ¼é}¢ Ðíï}¢ ÜUÚ
„ÜU¼ï ã¢ï J ¼é}¢ ÝÏÏ¢ï ±¯ü ÜUè ¥¢²é ¼ÜU „ïv„ ÜUÚÝï }¢ïæ „ÿ¢}¢ ã¢ï J ÜUÚ¼ï Úã¢ï Œ²¢Ú
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢Ýï Ðíï}¢ ÜUÚÝ¢ Ï¢æÎ ÜUÚ çβ¢ ¼¢ï ¥ÐÝ¢ ÐéL¯y± ¶¢ï Ï¢ñÆ¢ïæx¢ï J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
236
 ykuþku «MkkË.
Ðíï}¢ ÜUÚÝ¢ …¢Úè Ú¶¢ïx¢ï ¥|¢è ¼é}ã¢Úï ¥æx¢ „çRU² Ï¢Ýï Úãïæx¢ï ¥x¢Ú ©Ý„ï ÜU¢}¢ HïÝ¢
Ï¢æÎ ÜUÚ Î¢ïæx¢ï, ¼¢ï ±ã çÝçcRU² ã¢ï …¢²ïæx¢ï J ¥¢ñÚ ²çÎ »ÜU Ï¢¢Ú ¼é}¢Ýï „ïv„ }¢ïæ …¢Ý¢
Ï¢æÎ çÜU²¢ ¼¢ï ¼é}ã¢Úè ª…¢ü ÝC ã¢ï …¢²ïx¢è ¼é}¢ à¢èÍ¢í }¢Ú …¢¥¢ïx¢ï J
¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ðç¼ „ïv„ }¢ïæ …¢Ý¢ Ï¢æ{ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ ¼¢ï ÐÕè ©„ï ÜU¢ï晼è ãñ -
¼é}¢ ¥¢ç¶Ú ÜUÚ v²¢ Úãï ã¢ï ? ¥¢ñÚ ²çÎ ÐÕè „ïv„ „ï }¢Ý¢ ÜUÚ¼è ãñ ¼¢ï Ðç¼ ©„ÜUï
ÐèÀï ÐÇG …¢¼¢ ãñ, ¥¢ñÚ ÜUã¼¢ ãñ - ²ã ¼¢ï }¢Ý¢ï±ñ¿¢¢çÝÜU¢ïæ ÜUï ÐÚ¢}¢à¢ü ÜUï Ðíç¼ÜUêH ãñJ
¥¢ñÚ §„„ï „ïv„ ç±ÜUëç¼ ÜU¢ …‹}¢ ã¢ï¼¢ ãñ J
ÐêÚÏ¢ }¢ïæ ã}¢Ýï »ÜU }¢ê¶ü¼¢ ÜUè ¥¢ñÚ Ðçp}¢ Ýï |¢è Ï¢è¼ï ²éx¢ }¢ïæ ²ãè }¢ê¶ü¼¢
ÜUè J ΢ïÝ¢ïæ …x¢ã ²ã {}¢ü ÜUè }¢¢‹²¼¢ ÜUï ç±Lh ƒ¢ çÜU ™¢ñÎã ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ
Ï¢Ó™¢ „ïv„ ÜUè ÎëçC „ï ÐçÚÐv± ã¢ï …¢²ï J HïçÜUÝ S±¢|¢¢ç±ÜU LÐ „ï »ï„¢ ã¢ï¼¢
ãñ §„}¢ïæ Ï¢Ó™¢ Ϣڢ ÜUéÀ |¢è Ýãèæ ÜUÚ „ÜU¼¢ ²ã ©„ÜUï çݲæ~¢‡¢ ÜUï Ï¢¢ãÚ ÜUè
Ï¢¢¼ ãñ ±ã ¥¢ç¶Ú ÜUÚï v²¢ ? ÜUñ„ï ÜUÚï ? ¥¢ñÚ ™¢ñÎã ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ ÜUï „æÏ¢æ{
}¢ïæ Ï¢ír¢™²ü ÜUè „¢Úè çà¢ÿ¢¢»¡ }¢ê¶ü¼¢Ðꇢü ãñæ J ¼é}¢ „ïv„ ÜU¢ Î}¢Ý ÜUÚ Úãï ã¢ï J ¥¢ñÚ
ÐéÚ¢Ýè ÐÚ}ÐÚ¢ ÜUï x¢éL, «ç¯, Ï¢è¼ï ²éx¢ ÜUï }¢Ý¢ï±ñ¿¢¢çÝÜU, „|¢è {}¢¢ïZ ÜUï ÐéÚ¢ï{¢ ¥¢ñÚ
¥ç{ÜU¢Úèx¢‡¢ „ïv„ ÜUï ç±Lh ãñ J ¥¢ñÚ Ï¢Ó™¢ …Ï¢ Î}¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ, ¼¢ï ©„ÜUï ¥æÎÚ
»ÜU ¥ÐÚ¢{-Ï¢¢ï{ Ðñ΢ ã¢ï¼¢ ãñ, ÐíÜUëç¼ ©„ï Ýãèæ Ï¢wࢼè J
¥¢ñÚ ¥Ï¢ ¥¢²é ÜUï Îê„Úï ç„Úï ÐÚ ÆèÜU §„ÜUï ç±ÐÚè¼ ã¢ï Ú㢠ãñ J ©Ý™¢„
±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ }¢Ý¢ï±ñ¿¢¢çÝÜU H¢ïx¢¢ïæ „ï „ñv„ …¢Úè Ú¶Ýï ÜUï çH» ¥¢x¢íã ÜUÚ Úãï ãñ
- ©‹ãïæ 然¢ Úãï ãñæ, „ñv„ ÜUÚÝ¢ …¢Úè Ú¶¢ï, ¥‹²ƒ¢ ¼é}¢ }¢Ú …¢¥¢ïx¢ï J ™¢ñÎã ±¯ü
ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ S±¢|¢¢ç±ÜU LÐ }¢ïæ „ñv„ ÜUè ©œ¢ï…Ý¢ ã¢ï¼è ãñ ÆèÜU ±ñ„ï ãè ©Ý™¢„
±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ S±¢|¢¢ç±ÜU MÐ „ï ²ã ©œ¢ï…Ý¢ „}¢¢# |¢è ã¢ï …¢¼è ãñ J ©„ÜU¢
±¼éüH ÐêÚ¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J §„èçH²ï |¢¢Ú¼ }¢ïæ ã}¢Ýï ¼² çÜU²¢ ƒ¢ çÜU Й¢„ ±¯ü ÜUè
¥¢²é ã¢ïÝï ÐÚ }¢Ýéc² ÜU¢ï ±¢ÝÐíSƒ }¢ïæ Ðí±ïࢠÜUÚÝ¢ ™¢çã²ï J ©„ÜUè ÎëçC ±Ý ÜUè
¥¢ïÚ ©‹}¢é¶ ã¢ï …¢²ï, ¥¢ñÚ ÐèÆ Ï¢¢…¢Ú („æ„¢Ú) ÜUè ¥¢ïÚ ã¢ï …¢²ï J §„ÜU¢ ¥ƒü ãñ
- …¢ï ±Ý ÜUè ¥¢ïÚ Îï¶Ý¢ Ðí¢Ú}|¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ ¥Ï¢ …è±Ý ÜUè }¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢¥¢ïæ ¥¢ñÚ
±¢„Ý¢¥¢ïæ ÜUè ¥¢ïÚ ©„Ýï ÐèÆ ÜUÚ Hè J ¥Ï¢ „ñv„ „}¢¢# ã饢 ±ã ¥ÜUïHïÐÝ ÜUè
¥¢ïÚ ¥ÐÝï ã¢ïÝï ÜUè ²¢~¢¢ ÐÚ ™H ÐÇG¼¢ ãñ J
§„„ï Ðê±ü, …è±Ý }¢ïæ Ï¢ãé¼ ÜUéÀ ƒ¢ ¥¢ñÚ ±ã ¥ÜUïH¢ Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ ƒ¢,
©„ï ¼}¢¢}¢ ©œ¢Ú΢ç²y±¢ïæ ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚÝ¢ ƒ¢, Ï¢Ó™¢ïæ ÜU¢ï ТHÝ¢ ƒ¢ HïçÜUÝ ¥Ï¢ ±ï
237
ykuþku «MkkË.
„|¢è ±²SÜU ã¢ï ™éÜUï ãñæ, ©ÝÜUï ç±±¢ã ã¢ï ™éÜUï ãñæ J ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUï ã¢ïÝï
¼ÜU ¼é}ã¢Úï Ï¢Ó™ï ç±±¢ã ÜUï Ï¢¢Î, çãŒÐè Ý Ï¢Ýï ÚãÜUÚ, ¥ÅìÆ¢§ü„ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢
¼ÜU ò±çSƒ¼ ã¢ï ™êÜUï ã¢ï¼ï ãñ J ±ï ò±çSƒ¼ ã¢ï ™êÜUï ãñæ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ¼é}ãïæ ÇïÚ¢ ©¶¢Ç
ÎïÝ¢ ™¢çã» ¼é}ãï Í¢Ú À¢ïÇGÜUÚ Ï¢ïÍ¢Ú ã¢ï …¢Ý¢ ™¢çã» J
©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ }¢Ýéc² ÜU¢ï ±Ý (…æx¢H) ÜUè ¥¢ïÚ ©‹}¢é¶ ã¢ï …¢Ý¢
™¢çã²ï J ©„ï ¥æ¼}¢éü¶è ã¢ïÜUÚ, ¥ç{ÜU-„ï-¥ç{ÜU Ðí¢ƒüÝ¢Ðꇢü ¥¢ñÚ Š²¢Ý}¢xÝ ã¢ïÜUÚ
¥ÐÝè ¥æ¼²¢ü~¢¢ Ðí¢Ú}|¢ ÜUÚ ÎïÝ¢ ™¢çã» J ¥¢ñÚ ÀŒÐÝ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ çÈUÚ »ÜU
Ï¢ÎH¢± ¥¢ñÚ RU¢æç¼ ¥¢¼è ãñ ¥Ï¢ ©„ï Hx¢Ýï Hx¢¼¢ ãñ çÜU çã}¢¢H² ± ±Ý ÜUè ¥¢ïÚ
ÜUï±H ©‹}¢é¶ ã¢ï …¢Ý¢ ãè ÜU¢ÈUè Ýãèæ ãñ, ©„ï ¥Ï¢ ²¢~¢¢ ÐÚ ™H ÎïÝ¢ ãñ v²¢ïæçÜU ¥Ï¢
…è±Ý ÜU¢ ¥æ¼ çÝÜUÅ ãñ }¢ëy²é Ý…ÎèÜU ¥¢¼è …¢ Úãè ãñ J
¼¢ï ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ç±Ú¢ï{è „ñv„ ÜUï Ðíç¼ Ã²çQU ÜUè ©y„éÜU¼¢
à¢¢æ¼ ã¢ï …¢¼è ãñ ¥¢ñÚ ÀŒÐÝ ±¯ü ÜU¢ ã¢ï¼ï ã¢ï¼ï ©„ÜUè ¥‹² „|¢è }¢ïæ |¢è ÜU¢ï§ü
©y„éÜU¼¢ Ýãèæ Úã …¢¼è J „}¢¢… ¥¢ñÚ ©„ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢¥¢ïæ „ï Ú¢ïÅÚè, H¢²æ„
¥¢çÎ „|¢è vHÏ¢¢ïæ „ï, ÀŒÐÝ ±¯ü ÜU¢ ã¢ï¼ï-ã¢ï¼ï òçQU çÜUÝ¢Ú¢ ÜUÚÝï Hx¢¼¢ ãñ J
©ÝÜUï y²¢x¢-Ð~¢ Îï Îï¼¢ ãñ ¥Ï¢ ²ã „Ï¢ ©„ï }¢êÉG¼¢ ¥¢ñÚ Ï¢™ÐÝ¢ Hx¢¼¢ ãñ J ¥¢Ð
çÜU„è |¢è Ú¢ïÅÚè ²¢ H¢²æ„ vHÏ¢ }¢ïæ …¢ÜUÚ ±ã¢¡ H¢ïæx¢¢ï „ï ç}¢çH» „êÅïÇ, Ï¢êÅïÇ, Å¢§ü,
±x¢ñÚã: ãÚ ™è… ÎéLS¼ ã¢ïx¢è ±ã ¥ÐÝï ÜU¢ï ²é±¢-„ï-²é±¢ çζ¢Ýï ÜU¢ Ðí²¢„ ÜUÚÝï
}¢ïæ ¥¢¼éÚ ãñæ Ï¢™ÐÝ „ï |¢Úï ãé» H¢ïx¢, ¥¢ç¶Ú ÜUÚ v²¢ Úãï ãñæ ? H¢²æ„, ô„ã ²ã
Ý¢}¢ ãè }¢ê¶ü¼¢Ðꇢü ãñ J }¢Ýéc² ¥¢ñÚ ô„ã? À¢ïÅï Ï¢Ó™¢ïæ ÜUï çH²ï, ™H¢ï }¢¢Ý çH²¢,
‘çH²¢ï’ ÆèÜU ãñ J ÐÚ À¢ïÅï Ï¢Ó™¢ïæ ÜUï çH²ï ©ÝÜUè çH²¢ï vHÏ¢ ¥Hx¢ ãñæ 盲¢ïæ ÜUï
çH²ï ‘H¢§Ýï„’ vHÏ¢ ãñ J à¢ïÚçݲ¢ïæ ÜUè vHÏ¢ ™H¢ï, ²é±¢ ã¢ï¼ï Ï¢Ó™¢ïæ ÜUï çH²ï ±ã
çÏ¢HÜUéH ÆèÜU ãñ HïçÜUÝ ‘ô„ã’ ¥¢ñÚ ‘ô„ãçݲ¢ïæ’ ÜU¢ vHÏ¢...? §„„ï ç„h ã¢ï¼¢ ãñ
©ÝÜUï çÎ}¢¢x¢ ÜU¢ çα¢H¢ çÝÜUH x¢²¢ ãñ ©Ý}¢ïæ Ï¢éçh, „}¢Û¢ ÜUéÀ ãñ ãè Ýãèæ J
ÀŒÐÝ ±¯ü ÜU¢ ã¢ï¼ï-ã¢ï¼ï òçQU §¼Ý¢ ÐçÚÐv± ã¢ï …¢¼¢ ãñ çÜU ±ã „|¢è
„¢}¢¢ç…ÜU ÜU¢²üÜUH¢Ð¢ïæ „ï ¥ÐÝï ÜU¢ï ¥Hx¢ ÜUÚ Hï¼¢ ãñ J ²ã „Ï¢ ÜUéÀ Ï¢ãé¼ ã¢ï
™éÜU¢ ²ã „}¢Û¢ ÜUÚ, „|¢è x¢ç¼ç±ç{²¢¡ Ï¢æ{ ÜUÚ „|¢è ÜU¢ï {‹²±¢Î Îï¼ï ãé», ±ã
©„ ÜU¢Ú¢x¢íã „ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J
ÀŒÐÝ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ S±¢|¢¢ç±ÜU MÐ „ï „æ‹²¢„è Ï¢ÝÝï ÜU¢ „}¢² ¥¢
™éÜU¢ ã¢ï¼¢ ãñ J §„ çSƒç¼ }¢ïæ òçQU ÜU¢ï „Ï¢ ÜUéÀ À¢ïÇGÜUÚ „拲¢„ Hï HïÝ¢ ™¢çã²ï
238
 ykuþku «MkkË.
²ã S±¢|¢¢ç±ÜU |¢è ãñ J …ñ„ï ¼é}¢Ýï …è±Ý }¢ïæ Ðí±ïࢠçÜU²¢ ƒ¢, ¥Ï¢ ©„ï À¢ïÇG |¢è ΢ïJ
…è±Ý }¢ïæ …ñ„ï Ðí±ïࢠÜUÚÝï ÜU¢ m¢Ú ãñ, ±ñ„ï ãè ©„„ï Ï¢¢ãÚ …¢Ýï ÜU¢ |¢è ÎÚ±¢…¢ ãñJ
¥¢ñÚ ²çÎ Ðí±ïࢠÜUÚÝï ÜUï Ï¢¢Î, ¼é}¢ Ï¢¢ãÚ Ýãèæ çÝÜUH¢ïx¢ï ¼¢ï Í¢éÅÝ ã¢ïx¢è ãèJ ¼é}¢
Ðí±ïࢠÜUÚ¼ï ã¢ï, HïçÜUÝ ÜU|¢è Ï¢¢ãÚ Ýãèæ çÝHÜU¼ï J ¥¢ñÚ ÜUã¼ï ã¢ï - ã}¢¢Ú¢ Î}¢ Í¢éÅ
Ú㢠ãñ J ã}¢ ÐèÇG¢ ¥¢ñÚ „漢Р}¢ïæ …è Úãï ãñæ J …¢ï Ï¢¢ãÚ …¢Ýï ÜU¢ m¢Ú ãñ, ±ãè
„拲¢„è ãñ J …Ï¢ ¼é}ã¢Úè ©y„éÜU¼¢ Îê„Ú¢ïæ }¢ïæ Ýãèæ, ¼¢ï ÀŒÐÝ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ,
¥ÓÀ¢ ãñ, ¼é}¢ ©„„ï ±¢ãÚ ã¢ï …¢¥¢ï J
ç¼Ú„Æ ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ ¥¢¼ï-¥¢¼ï ¼é}¢ çÈUÚ çà¢à¢é±¼ì ã¢ï …¢¼ï ã¢ïJ
¼é}ã¢Úè ©y„éÜU¼¢, ¼é}ã¢Úè çÎH™SÐè ¥ÐÝï ¼ÜU ç„}¢Å ÜUÚ Úã …¢¼è ãñJ Š²¢Ý ãñ
v²¢ ? Š²¢Ý ¥ÐÝï ¥æÎÚ Ðí±ïࢠÜUÚÝ¢ ãñ J ¥Ï¢ …ñ„ï ¼é}¢ ãÚ »ÜU ™è… ÜU¢ï À¢ïÇGÜUÚ
Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ¥¢²ï, ¥¢ñÚ çÈUÚ „ï »ÜU çà¢à¢é Ï¢Ý x¢²ïJ HïçÜUÝ ±¢S¼± }¢ïæ …è±Ý ÜU¢
ÐçÚÐꇢü S±¢Î ТÜUÚ ¼é}¢ ÐçÚÐv± ã¢ï x¢²ï ã¢ïJ ¼é}ã¢Úè „}¢…, ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè Ï¢éçh
Ï¢ãé¼ ç±ÜU焼 ã¢ï x¢§ü ãñ J ¼é}¢ …ñ„ï ãè ¥ÐÝè ¥æ¼²¢ü~¢¢ Ðí¢Ú}|¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï ¼é}¢
çà¢à¢é±¼ì ã¢ï …¢¼ï ã¢ï J ¥Ï¢ ÜUï±H „¢¼ ±¯ü Ï¢™ï ãñæ, ¥¢ñÚ ¼é}ãïæ }¢ëy²é ÜUï çH²ï ¥ÐÝï
ÜU¢ï ¼ñ²¢Ú ÜUÚÝ¢ ãñæ ¼é}ãïæ }¢ëy²é ÜUï çH» ¼ñ²¢Ú ÚãÝ¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ã }¢ëy²é ÜUï çH²ï ¼ñ²¢Ú
ã¢ïÝ¢ ãñ v²¢? ©y„± ¥¢ÝæÎ „ï }¢ëy²é ÜU¢ S±¢x¢¼ ÜUÚÝ¢ ãè, ©„ÜUè ¼ñ²¢Úè ãñ J
©„ÜU¢ S±¢x¢¼ ÜUÚ¼ï ãé» ã¯ü, ©ËH¢„ ¥¢ñÚ S±ïÓÀ¢ „ï }¢Ú „ÜU¢ï, ²ãè ©„ÜUè ¼ñ²¢Úè
ãñ J ÐÚ}¢¢y}¢¢ Ýï ¼é}ãïæ „Ï¢ ÜUéÀ …¢ÝÝï ¥¢ñÚ ã¢ïÝï ÜU¢ „饱„Ú çβ¢ ƒ¢ ¥Ï¢ ¼é}ãï
籟¢¢}¢ ÜUÚÝ¢ ãñ ¥Ï¢ ¼é}ãïæ ¥ÐÝï ࢢE¼ x¢ëã ÜUè ¥¢ïÚ ÐíSƒ¢Ý ÜUÚÝ¢ ãñ J
²ã »ÜU „Ú¢² ƒè, ¼é}¢ Í¢ê}¢¼ï ãé²ï ¥Ý…¢Ýè Ð뉱è ÐÚ ¥¢²ï ƒï J
¥…ÝçÏ¢²¢ïæ ÜUï „¢ƒ ÜUéÀ çÎÝ Úãï, ¼é}¢Ýï ©Ý ¥…ÝÏ¢è H¢ïx¢¢ïæ „ï Ðíï}¢ çÜU²¢, ©Ý„ï
Ï¢ãé¼ ÜUéÀ „趢, ¥¢ñÚ ¥Ï¢ „}¢² ¥¢ x¢²¢ ãñ çÜU Ú¢…ÜUé}¢¢Ú ¥ÐÝè Ú¢…{¢Ýè ±¢Ð„
H¢ñÅ …¢²ï J
¼¢ï ç¼Ú„Æ ±¯ü ÜUè ¥¢²é ãè ±ã „}¢² ãñ, …Ï¢ òçQU ¥ÐÝï-¥¢Ð}¢ïæ „èç}¢¼
ã¢ï …¢¼¢ ãñ J „¢Úè ª…¢ü ¥æÎÚ-ãè-¥æÎÚ, ÐçÚ|¢í}¢‡¢ ÜUÚ¼è ãñ J ¼é}¢ ª…¢ü ÜU¢ »ÜU ±¼éüH
Ï¢Ý …¢¼ï ã¢ï J ¥Ï¢ ¼é}¢ ÜUãèæ Í¢ê}¢Ýï Ýãèæ …¢¼ï, Ý ÐÉG¼ï ã¢ï, Ý ¥ç{ÜU Ï¢¢¼™è¼ ÜUÚ¼ï
ã¢ï J ¥ç{ÜU-„ï-¥ç{ÜU ¥ÐÝï }¢ïæ ç„ÜUéǼG ï …¢¼ï ã¢ï J ¥ÐÝï ™¢Ú¢ïæ ¥¢ïÚ çÍ¢Úï H¢ïx¢¢ïæ „ï
„±üƒ¢ ¥Hx¢ ¥¢ñÚ S±¼æ~¢ Úã¼ï ã¢ï J ¥¢ñÚ ª…¢ü {è}¢ï-{è}¢ï …ñ„ï ÇêÏ¢Ýï Hx¢¼è ãñ J ²çÎ
¼é}¢Ýï S±¢|¢¢ç±ÜU RU}¢ ÜU¢ ¥Ýé„Ú‡¢ çÜU²¢ ¼¢ï „œ¢Ú ±¯ü ÜUï ã¢ï¼ï-ã¢ï¼ï ¼é}¢ }¢ëy²é „ï ÆèÜU
239
ykuþku «MkkË.
Ðê±ü ¥ÐÝï ÜU¢ï ¼ñ²¢Ú Т¼ï ã¢ï J }¢ëy²é „ï ÆèÜU Ý¢ñ }¢¢ã Ðê±ü ¼é}ãïæ }¢ëy²é ÜU¢ ¥¢|¢¢„ ã¢ï
…¢¼¢ ãñ J …ñ„ï Ï¢Ó™ï ÜU¢ï Ý¢ñ }¢¢ã }¢¢¡ ÜUï x¢|¢ü }¢ïæ çÏ¢¼¢Ýï ã¢ï¼ï ãñæ, ÆèÜU ±ñ„¢ ãè ™RU ÐêÚè
¼Úã çÈUÚ Í¢ê}¢¼¢ ãñ „Ï¢ ÜUéÀ ±ñ„¢ ãè „}¢² ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï ΢ïãÚ¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ý¢ñ }¢¢ã
ÐãHï ¼é}ãïæ }¢ëy²é ÜUè ÐΊ±çÝ „éÝ¢§ü ÐÇGÝï Hx¢¼è ãñ J
¥Ï¢ ¼é}¢ çÈUÚ x¢|¢ü }¢ïæ Ðí±ïࢠÜUÚ Úãï ã¢ï, ¥¢ñÚ ²ã x¢|¢ü Ý ¼¢ï }¢¢¡ ÜUï ¥æÎÚ
ãñ Ý ¼é}ã¢Úï Ï¢¢ãÚ ãñ J ±ã x¢|¢ü ¼é}ã¢Úï ãè ¥æÎÚ ãñ J |¢¢Ú¼è² H¢ïx¢ ©„ï }¢æçÎÚ ÜU¢
„Ï¢„ï ¥æÎÚ ÜU¢ Ðç±~¢}¢ |¢¢x¢, x¢|¢üx¢ëã ÜUã¼ï ãñæ J §„ï Ï¢ãé¼ „¢ï™-„}¢Û¢ÜUÚ Ðí¼èÜU¢y}¢ÜU
LÐ }¢ïæ x¢|¢üx¢ëã ÜU㢠…¢¼¢ ãñ ²ã ±ãè x¢|¢ü ãñ, …㢡 Ðí±ïࢠÜUÚ¼ï ãé» Ý¢ñ }¢ãèÝ¢ïæ }¢ïæ,
…è±Ý ÜUï ¥æç¼}¢ ÐÇG¢± ÜUè ²¢~¢¢ ÐêÚè ã¢ï¼è ãñ ¥ÐÝ¢ à¢ÚèÚ ãè x¢|¢ü Ϣݼ¢ …¢¼¢ ãñJ
òçQU ÜU¢ï ¥ÐÝï ãè x¢|¢üx¢ëã }¢ïæ Ðí±ïࢠÜUÚÝ¢ ã¢ï¼¢ ãñ …㢡 H¢ñ ÐãHï „ï …H Úãè ãñ
…㢡 H¢ñ ã}¢ïࢢ …H¼è ãè Úãè ãñ ²ã ±ãè }¢æçÎÚ ãñ, …㢡 ÐÚ}¢¢y}¢¢ „΢ „ï çݱ¢„
ÜUÚ¼¢ ¥¢²¢ ãñ J §„ S±¢|¢¢ç±ÜU ÐíçRU²¢ ÜUï çH²ï, çÜU„è |¢ç±c² ÜUè ÜU¢ï§ü …LÚ¼
Ýãèæ ãñ J ¼é}ãïæ „ã…¼¢ „ï §„è ÿ¢‡¢ }¢ïæ …èÝ¢ ãñ §„è ÿ¢‡¢ }¢ïæ „ï Îê„Ú¢ ÿ¢‡¢ ¥ÐÝï
¥¢Ð çÝÜUHïx¢¢, ÆèÜU ±ñ„¢ ãè, …ñ„ï Ï¢Ó™¢ Ï¢ÇG¢ ã¢ïÜUÚ ²é±¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J §„ÜUï çH»
çÜU„è ²¢ï…Ý¢ ϢݢÝï ÜUè ÜU¢ï§ü …LÚ¼ Ýãèæ ãñ ²ã ¥ÐÝï - ¥¢Ð ã¢ï¼¢ ãñ …ñ„ï ÝÎè
Ï¢ã¼è ãñ ¥¢ñÚ „¢x¢Ú ¼ÜU Ðãé¡™ …¢¼è ãñ J ÆèÜU §„è ¼Úã ¼é}¢ |¢è Ï¢ã¼ï ã¢ï, ¥¢ñÚ
¥æ¼ }¢ïæ „¢x¢Ú ¼ÜU Ðãé¡™ …¢¼ï ã¢ï, HïçÜUÝ Ã²çQU ÜU¢ï „ã…-S±|¢¢ç±ÜU Úã¼ï ãé»
ÿ¢‡¢-ÿ¢‡¢ Ï¢ãÝ¢ ã¢ïx¢¢ J
¥¢ñÚ §„ „}¢² ²çÎ ¼é}¢Ýï |¢ç±c² ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ ²¢ ¥ÐÝè ±¢„Ý¢¥¢ïæ ²¢
}¢ãy±¢ÜU¢æÿ¢¢¥¢ï ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™Ý¢ à¢éL çÜU²¢ ¼¢ï ¼é}¢ §„ ÿ¢‡¢ „ï ™êÜU Úãï ã¢ï J ¼é}¢
™êÜU ãè …¢¥¢ïx¢ï, ¥¢ñÚ ç±ÜUëç¼²¢¡ ©yÐó¢ ÜUÚ H¢ïx¢ï J ¼é}¢ ã}¢ïࢢ ãè ÜUéÀ-Ý-ÜUéÀ ™êÜU¼ï
ãè Úãï ã¢ï, ¥¢ñÚ »ÜU ÈU¢„H¢ Ðñ΢ ÜUÚ¼ï ã¢ï J ™¢Ú ±¯ü ÜU¢ »ÜU çà¢à¢é, …Ï¢ Ý¢™¼¢ ²¢
ÜUêμ¢ ãñ, ²¢ ç¼¼Hè ÜU¢ï ÐÜUÇGÝï ÜUï çH²ï ©„ÜUï ÐèÀï |¢¢x¢¼¢ ãñ ¼¢ï ±ã Ï¢ãé¼ „éæÎÚ
Hx¢¼¢ ãñ J HïçÜUÝ …Ï¢ Ï¢è„ ±¯ü ÜU¢ ²é±ÜU ç¼¼çH²¢ïæ ÜUï ÐèÀï |¢¢x¢ï, ¼¢ï ±ã „ÝÜUè ²¢
}¢ê¶ü ÜU㢠…¢¼¢ ãñ J ¼Ï¢ ¼é}¢ ©„ï }¢¢Ýç„ÜU ç™çÜUy„¢H² }¢ïæ |¢Ú¼è ÜUÚ¢ïx¢ï J ±ã
}¢¢Ýç„ÜU MÐ „ï Lx‡¢ ãñ J ™¢Ú ±¯ü ÜUï Ï¢¢HÜU ÜUï çH²ï »ï„¢ ÜUÚÝ¢ ÜUéÀ |¢è x¢H¼ Ýãèæ
ãñ ±ã „ã… ¥¢ñÚ S±¢|¢¢ç±ÜU ãñ ©„ï »ï„¢ ÜUÚÝ¢ ãè ™¢çã²ï ±ã ¼¢ï ÜUéÀ ÜUÚ Ú㢠ãñ,
ÆèÜU ÜUÚ Ú㢠ãñ J 㢡, ²çΠϢә¢ ç¼¼çH²¢ïæ ÜUï ÐèÀï Ýãèæ |¢¢x¢¼¢, ¼¢ï …LÚ ©„ÜUï „¢ƒ
ÜUéÀ x¢H¼ ãñ J ©ç™¼ ã¢ïx¢¢, ©„ï }¢Ý¢ïç±ÔHï¯ÜU ÜUï Т„ Hï …¢Ý¢ ™¢çã²ï J HïçÜUÝ ±ãè
240
 ykuþku «MkkË.
²çÎ Ï¢è„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ |¢è ç¼¼çH²¢ïæ ÜUï ÐèÀï |¢¢x¢ï ¼Ï¢ ¼é}ãïæ ©„ÜUï §„ x¢H¼ ÜUëy²
ÐÚ ©„ÜUï Ðíç¼ „æÎïã ã¢ïÝ¢ ãè ™¢çã²ï J ¥Ï¢ ±ã ±²SÜU ãñ, à¢ÚèÚ ÜU¢ ç±ÜU¢„ ã¢ï x¢²¢
ãñ, HïçÜUÝ }¢çS¼cÜU ¥ç±ÜU焼 Úã x¢²¢ ãñ J ±ã …LÚ ãè ¥ÐÝï Ï¢™ÐÝ }¢ïæ ãè Í¢ê}¢ Úã¢
ãñ Ï¢™ÐÝ …èÝï „ï ©„ï ±æ發 ÜUÚ çβ¢ x¢²¢ J ²çÎ ©„Ýï Ï¢™ÐÝ „}¢x¢í¼¢ „ï …è çH²¢
ã¢ï¼¢ ¼¢ï ±ã |¢è „éæÎÚ ²é±ÜU ã¢ï¼¢, ¼¢…¢, Ï¢™ÐÝ ÜUï „æRU}¢‡¢ „ï }¢éQU ±ã Ï¢™ÐÝ ÜUï
¶¢ïH ÜU¢ï ©„è ¼Úã ©¼¢Ú ÈUïæÜU¼¢, ç…„ ¼Úã „¢¡Ð ÜUïæ™éH À¢ïÇG Îï¼¢ ãñ J ±ã ©„ ¶¢ïH
„ï ¼¢…¢ ã¢ïÜUÚ çÝÜUH¼¢ ²é±¢ òçQU …ñ„è ãè ©„ÜUè Ï¢éçh ã¢ï¼è ±ã }¢¢Ýç„ÜU MÐ „ï
¥Ðæx¢ Ý ã¢ï¼¢ J
²é±¢±Sƒ¢ |¢è „}¢x¢í¼¢ „ï ç…²¢ï ÐêÚÏ¢ ÜUï ÐéÚ¢Ýï ÐéÚ¢ï{¢¥¢ïæ ÜUè Ï¢¢¼¢ïæ ÐÚ
ÜU¢Ý }¢¼ ΢ï, ©‹ãïæ Û¢¢ÇGÜUÚ ¥Hx¢ ÜUÚ Î¢ï J ¥x¢Ú ڢ㠙H¼ï ±ã ÜU|¢è ç}¢H …¢²ïæ,
¼¢ï ©‹ãïæ ¼éÚ‹¼ }¢¢Ú Ç¢H¢ï, ©ÝÜUè Ï¢¢¼ „éÝ¢ï ãè }¢¼ J v²¢ïæçÜU ©‹ãèæ H¢ïx¢¢ïæ Ýï
²é±¢±Sƒ¢ ÜUè ãy²¢ ÜUè ãñ, ©‹ã¢ïæÝï ²é±ÜU¢ïæ ÜU¢ï Î}¢Ý ÜUÚÝ¢ 然¢²¢ ãñ, ±¢ï „ñv„
ÜUï ç±Ú¢ï{ }¢ïæ ãñæ J ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü „}¢¢… …¢ï „ñv„ ÜUï ç±Lh ã¢ï¼¢ ãñ ¼¢ï „ñv„ ÐêÚï
…è±Ý }¢ïæ À¢ …¢¼¢ ãñ ãÚ ™è… …ãÚ Ï¢Ý …¢¼è ãñ ©„ÜUï „¢ƒ …èÝ¢ ãñ ©„ÜUï „¢ƒ
¥¢Ýæçμ ã¢ïÝ¢ ãñ J
™¢ñÎã ¥¢ñÚ §vÜUè„ ±¯ü ÜUï Ï¢è™ Ï¢Ó™ï ÜUè ÜU¢}¢-ª …¢ü „±¢ïüÓ™ çà¢¶Ú ÐÚ
ã¢ï¼è ãñ ²¢ ÜUãÝ¢ ™¢çã²ï çÜU Hx¢|¢x¢ „~¢ã ¥¢ñÚ ¥ÅìÆ¢Úã ±¯ü }¢ïæ ãè ÜU¢}¢ ª…¢ü
çà¢¶Ú ÐÚ ã¢ï¼è ãñ §¼Ý¢ Ðéæ„y± çÈUÚ ÜU|¢è Ýãèæ ã¢ï¼¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ã ÿ¢‡¢ òƒü ™Hï
x¢²ï ¼¢ï ±ã §¼Ýè ™Ú}¢ ÜUï ©œ¢ï…Ý¢ ÜUï ÿ¢‡¢¢ïæ ÜU¢ï çÈUÚ ÜU|¢è Ðí¢# Ýãèæ ÜUÚ „ÜU¼¢
²ã ™Ú}¢ ©œ¢ï…Ý¢, „~¢ã ²¢ ¥ÅìÆ¢Úã ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ãè Ðí¢# ã¢ï¼è ãñ J çÝÚ‹¼Ú
}¢ïÚè ²ãè ÜUçÆ Ý¢§ü Úãè ãñ v²¢ïæçÜU „}¢¢… ¼é}ãïæ §vÜUè„ ±¯ü ¼ÜU Ï¢ír¢™¢Úè Ï¢Ýï ÚãÝï
ÜU¢ï Ï¢¢Š² ÜUÚ¼¢ ãñ ©„ÜU¢ ¥ƒü ãñ çÜU „ñv„-çà¢ÿ¢¢, „}¢¢… ¥¢ñÚ ©„ÜUè }¢ã¢Ý¼}¢
„}|¢±Ý¢¥¢ïæ „ï ¼é}¢ ±æ發 Úã …¢¼ï ã¢ï J …Ï¢ ¼é}¢ §vÜUè„ ²¢ Ï¢¢§ü„ ±¯ü ÜUï ã¢ï¼ï
ã¢ï, ¼¢ï „æ|¢¢ïx¢ ÜUè ÎëçC „ï ¼é}¢ Ï¢êÉGï ã¢ï ™éÜUï ã¢ï¼ï ã¢ï J „~¢ã ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ¼é}¢
„ñv„ ÜUï „±¢ïüÓ™ çà¢¶Ú ÐÚ ƒï ТñL¯ ± à¢çQU „ï HÏ¢¢HÏ¢ |¢Úï ãé» ¼é}ã¢Úè „ñv„
ÜUè ©œ¢ï…Ý¢, ¼é}ã¢Úï à¢ÚèÚ ÜUï ÜU¢ïà¢-ÜU¢ïࢼÜU ÈUñH x¢§ü ƒè ¼é}ã¢Ú¢ ÐêÚ¢ à¢ÚèÚ Îñ±è²
à¢çQUТ¼ ÜU¢ SÝ¢Ý ÜUÚ Ðç±~¢ ± Ú¢ï}¢¢æ發 ƒ¢ J
¥¢ñÚ …Ï¢ }¢ñæ ÜUã¼¢ ãê¡ - ‘„æ|¢¢ïx¢’ „}¢¢ç{ Ï¢Ý „ÜU¼¢ ãñ, }¢ñæ ©Ý H¢ïx¢¢ïæ ÜUï
ÜUï çH²ï Ýãèæ ÜUã¼¢, …¢ï „œ¢Ú ±¯ü ÜUï ã¢ï ™éÜUï ãñæ J ²¢Î Ú¶¢ï, }¢ñæ ²ã „~¢ã ±¯ü ÜUï
241
ykuþku «MkkË.
²é±ÜU¢ïæ ÜUï çH²ï ÜUã Ú㢠ãê¡, }¢ïÚï Т„ Ï¢êÉGï ¥¢Î}¢è ¥¢¼ï ãñæ, ¥¢ñÚ ÜUã¼ï ãñæ - }¢ñæÝï
¥¢ÐÜUè ÐéS¼ÜU ‘„æ|¢¢ïx¢ „ï „}¢¢ç{’ ÐÉGè ãñ, HïçÜUÝ }¢ñæÝï „}¢¢ç{ …ñ„è çÜU„è ™è…G
ÜU¢ ¥Ýé|¢± Ýãèæ çÜU²¢ ©„ï ÜUñ„ï Ðí¢Œ¼ çÜU²¢ …¢²ï ? ¼é}¢ ÆèÜU „}¢² ÐÚ ™êÜU x¢²ï
¥¢ñÚ ±ã „}¢² ¥Ï¢ ±¢Ð„ Ýãèæ ¥¢ „ÜU¼¢ ¥¢ñÚ }¢ñæ ©„ÜUï çH²ï ç…}}¢ïÎ¢Ú Ýãèæ ãê¡,
ç…}}¢ïÎ¢Ú ãñ ¼é}ã¢Ú¢ „}¢¢…, ç…„ÜUè ¼é}¢ ¥¢… ¼ÜU „éÝ¼ï ¥¢²ï ã¢ï J
²çÎ ™¢ñÎã ±¯ü „ï §PUè„ ÜUè ¥¢²é }¢ïæ Ï¢Ó™ï ÜU¢ï }¢év¼ „æ|¢¢ïx¢ ÜUï çH²ï ÀêÅ
Îï Îè …¢²ï çÈUÚ ±ã ÜU|¢è „ñv„ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ ÐÚïà¢¢Ý Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ ±ã ©„„ï
Ðꇢü¼²: }¢év¼ ã¢ï …¢²ïx¢¢ J çÈUÚ ±ã ‘ŒHï-ϱ¢²’ ¥¢ñÚ ‘ŒHï-x¢Hü’ …ñ„è ¥ÔHèH
Ðç~¢ÜU¢¥¢ïæ ÜUè ¥¢ïÚ Îï¶ïx¢¢ |¢è Ýãèæ ±ã ¥ÐÝè ÎÚ¢… }¢ïæ ²¢ Ï¢¢§çÏ¢H }¢ïæ çÈUÚ ÝxÝ
¥¢ñÚ ¥ÔHèH ¼S±èÚ çÀТÜUÚ Ýãèæ Ú¶ïx¢¢ J ±ã ›è ÐÚ ™è…ïæ Ýãèæ ÈUïæÜUïx¢¢ ±ã
©„ÜUï çݼ}Ï¢¢ïæ ÐÚ ç™ÜU¢ïÅè Ýãèæ ÜU¢Åïx¢¢ J ²ã ãÚÜU¼ïæ ÜUéLÐ ¥¢ñÚ x¢æÎè ãñæ HïçÜUÝ ¼é}¢
²ã „Ï¢ Ï¢Ú΢༠çÜU²ï …¢ Úãï ã¢ï ¥¢ñÚ ²ã }¢ã„ê„ |¢è Ýãèæ ÜUÚ¼ï çÜU ²ã „Ï¢ ÜUéÀ
v²¢ïæ ã¢ï Ú㢠ãñ ? ãÚ Ã²çQU }¢¢Ýç„ÜU LÐ }¢ïæ ç±çÿ¢Œ¼ v²¢ïæ ã¢ï Ú㢠ãñ ? ¼é}ãïæ …Ï¢
|¢è }¢¢ñÜU¢ ç}¢H¼¢ ãñ ¼é}¢ ›è ÜUï à¢ÚèÚ ÜU¢ï Úx¢ÇGÝï „ï ™êÜU¼ï Ýãèæ à¢ÚèÚ ÜU¢ï Úx¢ÇGÝ¢,
çÜU¼Ýè Ï¢ÇGè ÜUéLм¢ ãñ ? ÜU¢ï§ü ™è… ¼é}ã¢Úï ¥‹ÎÚ ¥{êÚè Úã x¢§ü ãñ ¥¢ñÚ …Ï¢ ±ëh
±¢„Ý¢Ðꇢü ÎëçC „ï Îﶼ¢ ãñ ¼¢ï ç±E }¢ïæ ©„„ï ¥ç{ÜU ÜUéLÐ ¥¢ñÚ ÜUéÀ |¢è Ýãèæ ãñ
©„ÜUè ¥¢¡¶¢ï }¢ïæ ¼¢ï ¥Ï¢ |¢¢ïH¢ÐÝ ã¢ïÝ¢ ™¢çã²ï ƒ¢ ²¢Î Ú網ï, }¢ñæ ²ã Ýãèæ ÜUã
Ú㢠çÜU „ñv„ ÜUéLÐ ãñ HïçÜUÝ „ñv„ ¥ÐÝï „}¢² ¥¢ñÚ «¼é ¥¢Ýï ÐÚ ãè „éæÎÚ ã¢ï¼¢
ãñ J „}¢² ÜUï Ï¢¢Î, ±„æ¼ Ï¢è¼ …¢Ýï ÐÚ, „ñv„ ÜUéLÐ ãñ J …Ï¢ òçQU ÝÏÏ¢ï ±¯¢ïZ ÜU¢
±ëh ã¢ï, ¼¢ï „ñv„ ©„ÜUï çH²ï »ÜU Ï¢è}¢¢Úè ãñ ¼|¢è H¢ïx¢ ÜUã¼ï ãñ - x¢æ΢ Ï¢êÉG¢ ! ±ã
x¢æ΢ ãè ãñ J
ÜU¢}¢ „ï ©ÎìÎ茼 ²é±ÜU „éæÎÚ Ðí¼è¼ ã¢ï¼¢ ãñ ²ã …è±Ý-ª…¢ü „ï ÀHÜU¼¢
çζ¢§ü Îï¼¢ ãñ J HïçÜUÝ ÜU¢}¢¢¼éÚ Ï¢êÉGï ¥¢Î}¢è }¢ïæ ©„ÜUï ¥{êÚï, ¶¢Hè ¥¢ñÚ ¥Ðꇢü
…è±Ý ÜUè Û¢HÜU ç}¢H¼è ãñ J ©„Ýï ¶¢ï çβ¢ ¥±„Ú, ¥Ï¢ ±ã ÜUéÀ Ýãèæ ÜUÚ
„ÜU¼¢ J HïçÜUÝ çÈUÚ |¢è ±ã ÜU¢}¢±¢„Ý¢ ÜU¢ ô™¼Ý çÜU²ï …¢ Ú㢠ãñ ©„ÜUï çÎ}¢¢x¢
}¢ïæ „ñv„ ÜUè ÜU¢ËÐçÝÜU ¼S±èÚïæ Í¢ê}¢ Úãè ãñæ J
²¢Î Ú網ï, »ÜU S±Sƒ ¥¢ñÚ ÆèÜU „}¢¢… ™¢ñÎã ¥¢ñÚ §PUè„ ±¯¢ïZ ÜUï Ï¢è™
„ñv„ ÜUè Ðꇢü S±¼æ~¢¼¢ Îï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼|¢è ¥ÐÝï ¥¢Ð „}¢¢… }¢ïæ „ñv„ ÜU¢ Á±¢Ú
ÜU}¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J „}¢² Ï¢è¼ …¢Ýï ÐÚ „ñv„ ã¢ï¼¢ ãè Ýãèæ „ñv„ ÜUè Ï¢è}¢¢Úè çÈUÚ
Úã¼è ãè Ýãèæ J ÜU¢}¢ ÜUï Á±¢Ú ÜUï ÿ¢‡¢¢ïæ }¢ïæ …è±Ý ÜU¢ï |¢ÚÐêÚ …è²¢ï, ¥¢ñÚ …Ï¢ ±ã
242
 ykuþku «MkkË.
ÿ¢‡¢ Ï¢è¼ …¢», ¼¢ï ©„ï |¢êH …¢¥¢ï J HïçÜUÝ ¼é}¢ ¼|¢è |¢êH Т¥¢ïx¢ï, …Ï¢ ¼é}¢Ýï ±ã
ÿ¢‡¢ |¢ÚÐêÚ …è²¢ ã¢ï, ¥‹²ƒ¢ ¼é}¢ ©„ï |¢êH Ýãèæ „ÜU¼ï ¼é}¢ ©‹ãèæ ÿ¢‡¢¢ïæ }¢ïæ |¢ÅÜU¼ï
Úã¢ïx¢ï, ±ã ¼é}ã¢Úï ¥æÎÚ »ÜU Ý¢„êÚ Ðñ΢ ÜUÚ Îïx¢¢ J ÐêÚÏ¢ }¢ïæ ¥ç{ÜU¢Úè ¥¢ñÚ ÐéÚ¢ï{¢
ÜUéÀ |¢è ÜUãïæ ©ÝÜUè »ÜU Ý „éÝ¢ï ÜUï±H ÐíÜUëç¼ ÜUè Ï¢¢¼ „éÝ¢ï …Ï¢ ÐíÜUëç¼ ÜUãï - Ðíï}¢
ÜUÚÝï ÜU¢ „}¢² ãñ, ¼¢ï Ðíï}¢ ÜUÚ¢ï J …Ï¢ ÐíÜUëç¼ ÜUãï - ²ã y²¢x¢ ÜUÚÝï ÜU¢ „}¢² ãñ,
¼¢ï „Ï¢ ÜUéÀ À¢ïÇG ΢ï J
¥¢ñÚ Ðçp}¢ }¢ïæ }¢ê¶ü }¢Ý¢ï±ñ¿¢¢çÝÜU ¥¢ñÚ }¢Ý¢ïç±ÔHï¯ÜU ÜUéÀ |¢è ÜUãïæ, ©ÝÜUè
„éÝ¢ï ãè }¢¼ J
}¢¢SÅ„ü, …¢òÝ„‹„ ¥¢ñÚ §Ý …ñ„ï Îê„Úï H¢ïæx¢¢ï ÜUï Т„ ™¢ãï çÜU¼Ýï ãè
ÐçÚcÜUë¼ ©ÐÜUÚ‡¢ v²¢ïæ Ý ã¢ïæ ¥¢ñÚ ±ã ™¢ãï çÜU¼Ýè ãè ²¢ïçݲ¢ïæ ÜU¢ ÐÚèÿ¢‡¢ v²¢ïæ Ý
ÜUÚ ™éÜUï ã¢ïæ ©ÝÜUè „éÝ¢ï ãè }¢¼ J
}¢éÛ¢ï „æÎïã ã¢ï¼¢ ãñ çÜU Ðçp}¢ ÜUï ²ï „|¢è ‘}¢¢SÅ„ü,’ ‘…¢òÝ„‹„’ ±
‘çÜUÝ„…ü’ ²ã „|¢è ¥{ü- ç±çÿ¢# ãñæ ±ï S±²æ „ñv„ „ï ÐèçÇG¼ Ï¢è}¢¢Ú H¢ïx¢ ãñæ J
¥‹²ƒ¢ ©ÐÜUÚ‡¢¢ïæ ÜUï m¢Ú¢ ã…¢Ú |¢x¢¢ïæ ÜU¢ï Îï¶Ýï ÜUè …Gã}¢¼ ÜU¢ñÝ ©Æ¢¼¢ ãñ ? …Ï¢
}¢Ýéc² „æ|¢¢ïx¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ÜU¢ñÝ ô™¼¢ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ²¢ïçÝ ÜUï ¥æÎÚ v²¢ ãñ ¥¢ñÚ v²¢
ã¢ï Ú㢠ãñ ?
HïçÜUÝ …Ï¢ ™è…ïæ ç±ÜUë¼ ã¢ï …¢¼è ãñæ ¼Ï¢ ²ãè „Ï¢ ÜUéÀ ã¢ï¼¢ ãñ J ¼Ï¢
²ãè }¢¢SÅ„ü ¥¢ñÚ …¢Ý„‹„, ç±à¢ï¯¿¢ ¥¢ñÚ ¥æç¼}¢ ¥ç{ÜU¢Úè Ï¢Ý …¢¼ï ãñæ J ²çÎ
¼é}ã¢Úè ÜU¢ï§ü „ïv„ „ï „æÏ¢æç{¼ „}¢S²¢ ãñ ¼Ï¢ ²ãè H¢ïx¢ ©„ÜU¢ çÝÎ¢Ý ÜUÚÝï ±¢Hï
¥ç{ÜUë¼ H¢ïx¢ ãñæ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ „æࢲ ãñ çÜU ²ã H¢ïx¢ ¥ÐÝè ²é±¢±Sƒ¢ }¢ïæ ™êÜU x¢²ï J
§Ý H¢ïx¢¢ïæ Ýï ¥ÐÝ¢ „ñv„-…è±Ý ÆèÜU ¼ÚèÜUï „ï …è²¢ ãè Ýãèæ, ÜUãèæ çÜU„è ™è…G
„ï ±ã ™êÜU x¢²ï ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ²Ï¢ »ï„è ¼ÚÜUèÏ¢¢ïæ m¢Ú¢ ©„ÜUè ÿ¢ç¼Ðê<¼ ÜUÚ Úãï ãñæ J ¥¢ñÚ
…Ï¢ ÜU¢ï§ü ™è…G 籿¢¢Ý ÜUè ¥¢ÇG HïÜUÚ ÜUè …¢ Úãè ã¢ï ¼é}¢ ÜUéÀ |¢è ÜUÚ „ÜU¼ï ã¢ï J
¥¢ñÚ ¥Ï¢ ©‹ã¢ïæÝï ÝÜUHè çà¢àÝ Ï¢Ý¢²ï ãñæ ¥¢ñÚ ²ã ÚÏ¢Ú ÜUï ÝÜUHè çà¢àÝ ¥Ï¢
¥„Hè |¢x¢¢ïæ ÜU¢ }¢æƒÝ ÜUÚ Úãï ãñæ ¥¢ñÚ ²ã …¢ÝÝï ÜU¢ Ðí²¢„ ÜUÚ Úãï ãñæ çÜU ²¢ïçÝ
ÜUï ¥æÎÚ v²¢ ͢ŠÚ㢠ãñ ? ™Ú}¢ ©œ¢ï…Ý¢ ²¢ïçÝ ÜUï ¥æÎÚ ãñ ²¢ ©„ÜUï Ï¢¢ãÚ
‘vH¢§Å¢ïÚH’ }¢ïæ ²¢ ©„}¢ïæ „ï ÜU¢ñÝ-„ï ã¢Ú}¢¢ïÝ ²¢ ›¢± çÝÜUH¼ï ãñæ ? ÜU¢ñÝ „ï Ýãèæ
çÝÜUH¼ï ¥¢ñÚ çÜU¼Ýè ¥±ç{ ¼ÜU »ÜU ›è Ðíï}¢ ÜUÚ „ÜU¼è ãñ ¥¢ñÚ ¥æ¼ }¢ïæ ±ï ÜUã¼ï
ãñæ - }¢ëy²é-à¢ñ²¢ ÐÚ ÐÇGè ›è |¢è „æ|¢¢ïx¢ ÜUÚ „ÜU¼è ãñ J
243
ykuþku «MkkË.
©ÝÜU¢ ±¢S¼± }¢ïæ „éÛ¢¢± ²ã ãñ çÜU }¢¢ç„ÜU {}¢ü Ï¢æÎ ã¢ïÝï ÜUï Ï¢¢Î ¥ƒ¢ü¼
©Ý™¢„ ±¯ü ÜUï Ï¢¢Î |¢è ›è ÐãHï „ï |¢è Ï¢ïã¼Ú LÐ „ï Ðíï}¢ ÜUÚ „ÜU¼è ãñ J ±ï »ï„¢
v²¢ïæ ÜUã¼ï ãñæ ? ©ÝÜU¢ ÜUãÝ¢ ãñ çÜU ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é „ï Ðê±ü ¼¢ï ›è Ðíï}¢ ÜUÚ¼ï
„}¢² ã}¢ïࢢ x¢|¢ü±¼è ã¢ïÝï „ï |¢²|¢è¼ Úã¼è ãñ J |¢Hï ãè ±ã x¢|¢üçÝÚ¢ï{ÜU x¢¢ïHè
Hï¼è ã¢ï v²¢ïæçÜU ÜU¢ï§ü |¢è x¢¢ïHè „¢ñ Ðíç¼à¢¼ „éÚÿ¢¢ Ýãèæ Îï¼è çÈUÚ |¢è »ÜU |¢² Úã¼¢
ãñ ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUï ã¢ïÝï ÐÚ …Ï¢ }¢¢ç„ÜU {}¢ü Ï¢æÎ ã¢ï …¢¼¢ ãñ ¼¢ï x¢|¢ü{¢Ú‡¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü
|¢è |¢² Úã¼¢ ãè Ýãèæ J
²çÎ ²ã „è¶ „|¢è x¢í㇢ ÜUÚÝï Hx¢ïæ ¼¢ï ±ã 盲¢ïæ ÜU¢ï ™éÇGñH ϢݢÝï ÜU¢
»ÜU ¼ÚèÜU¢ ãñ çÈUÚ Ï¢êÉGè ¥¢ñÚ¼ïæ }¢Î¢ïZ ÜU¢ ÐèÀ¢ ÜUÚïx¢èæ, v²¢ïæçÜU ¥Ï¢ ±ã çÝ|¢èüÜU ãñæ
¥¢ñÚ ç±à¢ï¯¿¢¢ï ÜUè S±èÜUëç¼ ãñ …¢ï ÜUã Úãï ãñæ ÜUè ²ãè „}¢² çϢݢ çÜU„è ç…}}¢ï΢Úè
©Æ¢²ï ¼é}ã¢Úï }¢¢ñ…-}¢ïHï ÜU¢ ãñ J ¥¢ñÚ ÐéL¯¢ïæ ÜUï çH²ï |¢è ±ã ²ãè ÜUãï …¢ Úãï ãñ çÜU
¼é}ã¢Úï çH²ï |¢è ÀêÅ ãñ v²¢ïæçÜU ©‹ãïæ ÐÚèÿ¢‡¢ }¢ïæ »ï„¢ ÐéL¯ ç}¢H¢ ãñ …¢ï „¢Æ ±¯ü ÜUè
¥¢²é }¢ïæ |¢è Т¡™ Ï¢¢Ú „æ|¢¢ïx¢ ÜUÚ „ÜU¼¢ ãñ J
ÐÚ »ï„¢ ÐéL¯ ÜU¢ï§ü „ÝÜUè Ðí¼è¼ ã¢ï¼¢ ãñ ©„ÜUï à¢ÚèÚ ÐÚ ¥¢ñÚ ã¢Ú}¢¢ï‹„
}¢ïæ …LÚ ÜUéÀ x¢ÇGÏ¢ÇGè ãñ ¼|¢è ±ã „¢Æ ±¯ü ÜUè ©}¢í }¢ïæ.... }¢ïÚï Îï¶ï ±ã „¢}¢¢‹²
}¢Ýéc² Ýãèæ ãñ J ¥¢ñÚ ²ã }¢ñæ ¥ÐÝï Ðê±ü …‹}¢¢ïæ ÜUï ¥Ýé|¢± ÜUï ¥¢{¢Ú ÐÚ ÜUã Ú㢠ãê¡,
v²¢ïæçÜU ©ÝÜUè }¢éÛ¢ï ¥ÓÀè ¼Úã ²¢Î ãñ J ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ „¢}¢¢‹² ÐéL¯ ÜU¢ï
›è ÜUè ™¢ã Úã ãè Ýãèæ …¢¼è ±ã ™¢ã …ñ„ï ¥¢¼è ãñ, ±ñ„ï ™Hè |¢è …¢¼è ãñ
ç…„ÜU¢ ©yƒ¢Ý ãñ, ©„ÜU¢ Ð¼Ý |¢è çÝçp¼ ãñ J Ðíy²ïÜU HãÚ ¶¢ï …¢Ýï ÜUï çH²ï ãè
©Æ¼è ãñ J ©„ÜU¢ |¢è »ÜU „}¢² ãñ, …Ï¢ ²ã ™¢ã, ²ã ©y„éÜU¼¢ „}¢¢Œ¼ ã¢ï …¢¼è
ãñ J ™¢ñÎã ±¯ü ÜUè ¥±Sƒ¢ }¢ïæ ±ã …¢x¢ë¼ ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ Hx¢|¢x¢ ©Ý™¢„ ±¯ü ÜUè ¥¢²é
}¢ïæ ç±Î¢ ã¢ï …¢¼è ãñ J
HïçÜUÝ …¢ï }¢Ýéc² „¢Æ ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ Т¡™ Ï¢¢Ú „æ|¢¢ïx¢ ÜUÚ Ú㢠ã¢ï,
©„ÜUï „¢ƒ ÜUéÀ-Ý-ÜUéÀ x¢H¼ ãñ çÝçp¼ LÐ „ï ÜU¢ÈUè x¢H¼ ãñ çÝçp¼ MÐ „ï
ÜU¢ÈUè x¢H¼ ã¢ï Ú㢠ãñ ©„ÜUï „¢ƒ J ©„ÜU¢ à¢ÚèÚ „¢}¢¢‹² LÐ „ï ÜU¢²ü Ýãèæ ÜUÚ
Ú㢠²ã ÝÐéæ„ÜU¼¢ ÜU¢ ¥ç¼±¢Îè Îê„Ú¢ À¢ïÚ ãñ …Ï¢ »ÜU ™¢ñÎã „¢H ÜU¢ HÇGÜU¢
„ñv„ ©œ¢ï…Ý¢ }¢ã„ê„ Ý ÜUÚï ²¢ ¥ÅìÆ ¢Úã ±¯ü ÜUï ²é±¢ }¢ïæ …Ï¢ ÜU¢}¢ïÓÀ¢ Ý ã¢ï ¼Ï¢
|¢è ©ÝÜUï „¢ƒ ÜUéÀ x¢H¼ ãñ, ©„ÜU¢ §H¢… ã¢ïÝ¢ ™¢çã²ï J …Ï¢ „¢Æ ±¯ü ÜU¢ ÐéL¯
çÎÝ }¢ïæ Т¡™ Ï¢¢Ú „æ|¢¢ïx¢ ÜUÚï ¼¢ï ©„ÜUï „¢ƒ |¢è ÜUéÀ x¢H¼ ãñ ©„ÜU¢ à¢ÚèÚ Ð¢x¢H
…æx¢Hè ÐéL¯-„¢ ã¢ï x¢²¢ ãñ ±ã „¢}¢¢‹² LÐ „ï çRU²¢à¢èH Ýãèæ ãñ J
244
 ykuþku «MkkË.
²çÎ ¼é}¢ ÐêÚè „}¢x¢í¼¢ „ï §„è ÿ¢‡¢ }¢ïæ …è¼ï ã¢ï ¼¢ï |¢ç±c² ÜUï çH²ï ô™¼¢
ÜUÚÝï ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ãè Ýãèæ J ÆèÜU Éæx¢ „ï ç…²¢ …¢Ýï ±¢H¢ Ï¢™ÐÝ ãè, ÐÚÐv±
²¢ñ±Ý Îï¼¢ ãñ J ÝÎè-„¢ Ϣ㼢 ã饢, …è¼¢-…¢x¢¼¢, SÐæçμ ª…¢ü ÜUï ©ÈUݼï ãé»
„¢x¢Ú ÜUè |¢¢¡ç¼ J ÆèÜU Éæx¢ „ï çÏ¢¼¢²¢ ²¢ñ±Ý ¼é}ãïæ ࢢæç¼ ¥¢ñÚ à¢¢æ¼Ðꇢü …è±Ý Îï¼¢
ãñ J ±ã {}¢ü ÜUï Ðíç¼ ç…¿¢¢„¢ ©yÐó¢ ÜUÚ¼¢ ãñ, ²ã …è±Ý v²¢ ãñ ? ¥¢ñÚ ÜUï±H
ç…²ï …¢Ý¢ ãè ÜU¢ÈUè Ýãèæ ãñ ±ã §„ ÚãS² ÜU¢ï …¢ÝÝ¢ ™¢ã¼¢ ãñ J ࢢæç¼ „ï |¢Ú¢
à¢¢æ¼ …è±Ý ãè Š²¢Ý ÜUï ÿ¢‡¢ Îï¼¢ ãñ Š²¢Ý „|¢è òƒü ÜUï ÜUêÇïG-ÜU™Úï „ï }¢éçQU
ÎïH¢¼¢ ãñ ²êæ „¢Ú¢ ãè …è±Ý òƒü Ï¢è¼ …¢¼¢ ãñ ÜUï±H »ÜU ãè ࢢE¼ }¢ê˲±¢Ý
™è… ã}¢ïࢢ Ï¢™è Úã¼è ãñ ¥¢ñÚ ±ã ãñ „…x¢¼¢ J
²çÎ ¼é}¢Ýï „}¢x¢í¼¢ „ï ÿ¢‡¢-ÿ¢‡¢ ÜU¢ï ç…²¢ ãñ - |¢ç±c² ÜUï çH²ï …è±Ý ÜU¢ï
Å¢H¢ Ýãèæ ãñ |¢ç±c² ÜUï „ÐÝï Ýãèæ Îï¶ï ãñæ ¥¢ñÚ …è±Ý }¢ïæ „Ï¢ ÆèÜU ã¢ï¼¢ Ú㢠ãñ ¼¢ï
„œ¢Ú ±¯ü ÜUè ¥¢²é }¢ïæ ¼é}¢ }¢ëy²é ÜUï S±¢x¢¼ ÜUï çH²ï ¼ñ²¢Ú ã¢ï …¢¼ï ã¢ï J }¢ëy²é ã¢ïÝï
ÜUï Ý¢ñ }¢¢ã Ðê±ü ¼é}ãïæ ©„ÜU¢ ¥¢|¢¢„ ç}¢H …¢¼¢ ãñ v²¢ïæçÜU §¼Ý¢ ã¢ïࢠ¼é}ãïæ ©ÐHÏ{
ã¢ï …¢¼¢ ãñ çÜU ¼é}¢ }¢ëy²é ÜUè ÐΊ±çÝ „éÝ „ÜU¢ï J
Ï¢ãé¼ „ï „æ¼ ¥ÐÝè }¢ëy²é ÜUè Ðê±ü Í¢¢ï¯‡¢¢ ÜUÚ Îï¼ï ãñ, ÐÚ }¢ñæÝï »ï„¢ »ÜU |¢è
„æ¼ Ýãèæ Îﶢ …¢ï Ý¢ñ }¢¢ã „ï Ðê±ü }¢ëy²é ÜUè Í¢¢ï¯‡¢¢ ÜUÚ „ÜUï J Ý¢ñ }¢¢ã Ðê±ü »ÜU ã¢ïà¢
„ï |¢Ú¢ òçQU …¢ï ¥¼è¼ ÜUï Ï¢æ{Ý „ï }¢éQU ãñ …¢ï ÜU|¢è |¢ç±c² ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™¼¢
Ýãèæ ¥¼è¼ }¢ïæ Û¢¢¡ÜU¼¢ Ýãèæ …¢ï …¢Ý¼¢ ãñ çÜU |¢ê¼ ¥¢ñÚ |¢ç±c² ΢ïÝ¢ïæ „¢ƒ-„¢ƒ »ÜU
Îê„Úï „ï …êÇïG ãñæ J v²¢ïæçÜU …Ï¢ ¼é}¢ |¢ç±c² ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™¼ï ã¢ï ¼¢ï ±ã ¥¼è¼ ÜU¢
ãè Ðíÿ¢ïЇ¢ ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼Ï¢ ¼é}¢ ¥¼è¼ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™¼ï ã¢ï ¼¢ï ±ã |¢ç±c² ÜUï Ï¢¢Úï
}¢ïæ Ϣݢ§ü x¢²è ²¢ï…Ý¢¥¢ï ÜUï ¥H¢±¢ ¥¢ñÚ ÜUéÀ |¢è Ýãèæ ãñ J ±ï ΢ïÝ¢ïæ »ÜU Îê„Úï „ï
„æ²év¼ ãñæ J ±¼ü}¢¢Ý ©Ý„ï ¥Hx¢ ãñ ¥¢ñÚ …¢ï …è±Ý }¢ïæ §„è ÿ¢‡¢ }¢ïæ, ¥Ï¢ ¥¢ñÚ ²ãèæ
…è¼¢ ãñ, ±ã |¢ê¼ ¥¢ñÚ |¢ç±c² „ï }¢év¼ ã¢ïÜUÚ çÝ|¢¢üÚ ã¢ï …¢¼¢ ãñ J ©„ÜUï ÜUæ{¢ïæ ÐÚ
ÜU¢ï§ü Ï¢¢ïÛ¢ Ýãèæ ã¢ï¼¢ ±ã çÝ|¢¢üÚ ã¢ïÜUÚ |¢í}¢‡¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J x¢éLy±¢ÜU¯ü‡¢ ©„ï Ðí|¢¢ç±¼
Ýãèæ ÜUÚ¼è ±ã ±¢S¼± }¢ïæ ™H¼¢ Ýãèæ, ©„ÜUï Ðæ¶ çÝÜUH ¥¢¼ï ãñæ, ±ã ©ÇG¼¢ ãñ J
}¢ëy²é ã¢ïÝï ÜUï ÆèÜU Ý¢ñ }¢¢ã Ðê±ü, »ï„¢ òçQU ¥¢x¢¼ }¢ëy²é ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „…x¢
ã¢ïx¢¢ ±ã Ðí}¢éçμ ã¢ïÜUÚ ©y„± }¢Ý¢²ïx¢¢ J ±ã H¢ïx¢¢ïæ „ï ÜUãïx¢¢ - }¢ïÚ¢ …㢅 ¥¢ Úã¢
ãñ ¥¢ñÚ }¢ñæ §„ çÜUÝ¢Úï ¥Ï¢ ƒ¢ïÇè ÎïÚ ÜU¢ }¢ïã}¢¢Ý ãê¡, à¢èÍ¢í ãè }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú …¢Ý¢
ãñ ²ã …è±Ý Ï¢ãé¼ „éæÎÚ Ï¢è¼¢ ݲï Ý²ï ¥Ýé|¢± ãé» }¢ñæÝï Ðíï}¢ çÜU²¢, „趢, …è±Ý
245
ykuþku «MkkË.
ÜU¢ ™¯ÜU ÀÜUÜUÚ Ðè²¢ ¥Ï¢ }¢ñæ §Ý„ï }¢¢H¢}¢¢H ãê¡ }¢ñæ ²ã¢¡ ¶¢Hè 㢃 ¥¢²¢ ƒ¢
¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Ðíx¢¢ÉG ¥Ýé|¢± HïÜUÚ …¢ Ú㢠ãê¡ J …¢ï ÜUéÀ ͢Ţ, ¥ÓÀ¢-Ï¢éÚ¢, ÆèÜU-x¢H¼,
±ã ΢ïæÝ¢ï ÜU¢ï ¥¢ñÚ „|¢è ÜU¢ï {‹²±¢Î Îïx¢¢ v²¢ïæçÜU ÜUï±H ÆèÜU „ï ãèæ Ýãèæ, ©„Ýï
x¢H¼ „ï |¢è Ï¢ãé¼ ÜUéÀ „趢, ±ã ç…Ý ç›²¢ïæ ÜUï „}ÐÜUü }¢ïæ ¥¢²¢, ©Ý„ï ¼¢ï
„趢 ãè, ©„Ýï Тçв¢ïæ „ï |¢è Ï¢ãé¼ ÜUéÀ „趢 J ©Ý „|¢è Ýï ©„ÜUè „ã¢²¼¢
ÜUèJ ç…Ý H¢ïx¢¢ïæ Ýï ©„ï HêÅ¢, ©‹ã¢ïæÝï |¢è ©„ï „ã¢²¼¢ Îè ç…Ý H¢ïæx¢¢ïÝï ©ÝÜUè
„㢲¼¢ ÜUè, ±ï ¼¢ï „㢲ÜU ãé» ãè J …¢ï ç}¢~¢ ƒï, ©‹ã¢ïæÝï „ã¢²¼¢ Îè J …¢ï à¢~¢é
ƒï, ©‹ã¢ïæÝï „ã¢²¼¢ Îè, ãÚ ™è… Ýï ©„ï „ã¢²¼¢ Îè J „Îèü ¥¢ñÚ x¢}¢èü Ýï ¥ç{ÜU
¥¢ã¢Ú ¥¢ñÚ |¢ê¶ Ýï ãÚ ™è…G Ýï „ã¢²¼¢ Îè J ±ã Ðíy²ïÜU ÜUï Ðíç¼ ¥¢|¢¢Úè ãñ J
…Ï¢ ÜU¢ï§ü „|¢è ÜUï Ðíç¼ ¥¢|¢¢Ú „ï |¢Ú …¢¼¢ ãñ, ©y„± }¢Ý¢¼ï ãé» }¢ëy²é ÜUï çH²ï
¼ñ²¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ, ¼¢ï ©„ ¥±„Ú ÐÚ }¢ëy²é |¢è „éæÎÚ ã¢ï …¢¼è ãñ J }¢ëy²é ÜU¢ï§ü à¢~¢é Ýãèæ
ãñ ±ã ¼¢ï „Ï¢„ï Ï¢ÇGè ç}¢~¢ ãñ J ±ã ¼¢ï …è±Ý ÜUï ¥æç¼}¢ ôÏ¢Îé ÐÚ Ðãé¡™Ýï ÜUè Ðíx¢ç¼
ãñ, …è±Ý ÜU¢ï ÜUéÀ Ðí¢Œ¼ ÜUÚ¼¢ ãñ, ±ã ©„ÜU¢ „±¢ïüÓ™ çà¢¶Ú ãñ J ±ã …è±Ý ÜU¢
¥æ¼ Ýãèæ, ±ã …è±Ý ÜU¢ ™Ú}¢ ãñ J v²¢ïæçÜU ¼é}¢Ýï …è±Ý ÜU¢ï ÜU|¢è …¢Ý¢ ãè Ýãèæ
§„çH²ï ±ã ¼é}ãïæ …è±Ý ÜU¢ ¥æ¼ Hx¢¼¢ ãñ J HïçÜUÝ ©ÝÜUï çH²ï, ç…‹ã¢ïÝï …è±Ý
ÜU¢ï …¢Ý¢ ãñ, ©‹ãïæ ±ã …è±Ý ÜU¢ ™Ú}¢, „±¢ïüÓ™ çà¢¶Ú Hx¢¼¢ ãñ J
}¢ëy²é ±ã ™Ú}¢ ôÏ¢Îé ãñ, …㢡 …è±Ý „}¢¢Œ¼ Ýãèæ ã¢ï¼¢, Ï¢çËÜU …è±Ý
Ðéçcм ã¢ï¼¢ ãñ J ±ã ¼¢ï »ÜU ÈUêH ãñ J HïçÜUÝ }¢ëy²é ÜU¢ „¢ñæβü …¢ÝÝï ÜUï çH²ï ©ÝÜUï
çH²ï ¼ñ²¢Úè ÜUÚÝè ã¢ï¼è ãñ J §„èçH²ï }¢ñæ ãæ}¢ïࢢ ÜUã¼¢ ãê¡ çÜU }¢ñæ ²ã¢¡ ¼é}ãïæ }¢ëy²é
ÜUè ÜUH¢ 然¢¼¢ ãê¡ J „Îìx¢éM ¼¢ï „¢ÿ¢¢¼ }¢ëy²é ãñ ±ã ¥ÐÝï Ðíç¼ ¼é}ãïæ }¢ÚÝï ÜU¢ï
Ú¢…è ÜUÚ¼¢ ãñ ±ã ¼é}ãïæ Ðíç¼ÿ¢‡¢ ¥¼è¼ ÜUï Ðíç¼ }¢ÚÝï ÜUï çH²ï „㢲¼¢ ÜUÚ¼¢ ãñJ
±ã ¼é}ãïæ ÿ¢‡¢-ÿ¢‡¢ ã¢ïà¢Ðê±üÜU …èÝï }¢ïæ „ã¢²¼¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J
¥¢ñÚ ¥Ï¢ ²ã À¢ïÅè-„è „éæÎÚ ÐãïHè - …¢ï Ï¢¼¢¼è ãñ - çÜU „êÈUè „Îìx¢éL,
©±ñ„- ¥H-ÜU¢Ú¢Ýè „ï ÜUéÀ {Ý S±èÜU¢Ú ÜUÚÝï ÜU¢ ¥¢x¢íã çÜU²¢ x¢²¢ J {Ý Ðí¼èÜU
ãñ - |¢ç±c² ÜU¢, ¼é}¢ |¢ç±c² ÜUï çH²ï ãè {Ý ÜU¢ „æx¢íã ÜUÚ¼ï ã¢ï J {Ý ãè |¢ç±c²
ãñ {Ý, çÀТ ã饢 |¢ç±c² ãñ J §„èçH²ï …¢ï H¢ïx¢ ±¼ü}¢¢Ý }¢ïæ Ýãèæ …è¼ï {Ý }¢ïæ ãè
©HÛ¢ï Úã¼ï ãñæ J ±ã Ðíï}¢ x¢¡±¢Ýï ÜU¢ï Ú¢…è ãñæ HïçÜUÝ {Ý Ýãèæ x¢æ±¢ „ÜU¼ï J v²¢ïæçÜU
Ðíï}¢ |¢ç±c²ÜU¢ ±¢²Î¢ Ýãèæ ãñ ±ã ¥|¢è ¼¢ï ÆèÜU ¥¢ñÚ ¥ÓÀ¢ ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ, HïçÜUÝ
¼é}¢ çÈUÚ ±ëh¢±Sƒ¢ }¢ïæ v²¢ ÜUÚ¢ïx¢ï ? §„çH²ï ÜUæ…ê„ ã¢ïÜUÚ Ï¢„ {Ý Ï¢Å¢ïÚï …¢¥¢ïJ
246
 ykuþku «MkkË.
v²¢ïæçÜU |¢ç±c² }¢ïæ {Ý ãè ÜU¢}¢ ¥¢²ïx¢¢, ¥¢ç¶Ú {Ý ÜUï ÐèÀï ¥¢Î}¢è §¼Ý¢ Тx¢H
v²¢ïæ ãñ ? v²¢ïæçÜU {Ý |¢ç±c² ÜU¢ »ÜU Ðí¼èÜU ãñ ±ã |¢ç±c² ãè ãñ J
{Ý, »ÜU ç„vÜUï ²¢ »ÜU Ý¢ïÅ }¢ïæ „Í¢Ý ã饢 |¢ç±c² ãñ J ±ã |¢ç±c² ÜU¢
±¢²Î¢ ãñ, ãÚ Ý¢ïÅ ÜUã¼¢ ãñ - }¢ñæ ±¢²Î¢ ÜUÚ¼¢ ãê¡, çÜU §¼Ýè {ÝÚ¢çࢠ¼é}¢ …Ï¢ |¢è
}¢¢¡x¢¢ïx¢ï, }¢ñæ ¼é}ãïæ ¥Î¢ ÜUL¡x¢¢ J ±ã |¢ç±c² ÜUï çH²ï »ÜU ±¢²Î¢ ãñ ²ã¢¡ ÜUæ…ê„ H¢ïx¢
ÜU|¢è …è¼ï ãè Ýãèæ ±ï ¼¢ï ¥ÐÝï {Ý ÜUï „¢ƒ …è¼ï ãñæ J ©±ñ„ Ï¢éhy± ÜU¢ï ©ÐHÏ{
„¼x¢éL ãñ J ©„„ï ÜUéÀ {Ý S±èÜU¢Ú ÜUÚÝï ÜU¢ ¥¢x¢íã çÜU²¢ x¢²¢ ²ã »ÜU Ðí¼èÜU
ãñ - |¢ç±c² ÜU¢ Ðí¼èÜU J }¢ñæ ¥ÐÝï Éæx¢ „ï ÜUãê¡ ¼¢ï - ©„„ï »ÜU |¢ç±c² S±èÜU¢Ú ÜUÚÝï
ÜU¢ ¥¢x¢íã çÜU²¢ x¢²¢J
©„Ýï ©œ¢Ú çβ¢ - }¢ïÚï Т„ »ÜU ç„PU¢ ãñ, }¢éÛ¢ï §„ {Ý ÜUè ÜU¢ï§ü …LÚ¼
Ýãèæ J }¢ñæ ÆèÜU §„è ÿ¢‡¢ …è Ú㢠ãê¡ ¥¢ñÚ §„ ÿ¢‡¢ ÜUï çH²ï ±ãè ÜU¢ÈUè ãñ J
}¢ïÚï Т„ »ÜU ç„vÜU¢ ãñ J ç„vÜU¢ ÜUñ„¢ ? “²ã ÿ¢‡¢” ãè »ÜU À¢ïÅ¢ „¢
ç„vÜU¢ ãñ J ¼é}¢ ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ …è „ÜU¼ï ã¢ï J ²ã ÿ¢‡¢ |¢ç±c² ÜUï ¥ç{ÜU ÜU¢}¢
Ýãèæ ¥¢²ïx¢¢ ²ã §¼Ý¢ À¢ïÅ¢ ç„vÜU¢ ãñ, çÜU ²çÎ ¼é}¢Ýï |¢ç±c² ÜU¢ï §ÜU_¢ çÜU²¢, ¼¢ï
H¢ïx¢ ¼é}ãïæ }¢ê¶ü ÜUãïæx¢ï J ²ã »ÜU ç„vÜU¢ ãè ãñ J „}¢² |¢è »ÜU ±¢²Î¢ ÜUÚÝï ±¢H¢
Ý¢ïÅ ãñ ™¢ãï ±ã »ÜU ã…¢Ú, »ÜU H¢¶ ²¢ »ÜU ÜUÚ¢ïÇG ÜU¢ ã¢ï J „}¢² „Ï¢„ï Ï¢ÇG¢ {Ý
ãñ ¥¢ñÚ »ÜU ÿ¢‡¢ - ±ã ¼¢ï ÆèÜU Ï¢êæÎ ÜUè ¼Úã ãñ ²ã »ÜU À¢ïÅ¢-„¢ ç„vÜU¢ ãñ J
©±ñ„ Ýï ÜU㢠- }¢éÛ¢ï {Ý ÜUè ¥¢±à²ÜU¼¢ ãè Ýãèæ, v²¢ïæçÜU }¢ïÚï Т„ ÐãHï „ï
ãè »ÜU ç„vÜU¢ ãñ J
Îê„Ú¢ïæ ÜUï çH²ï ²ã „}¢Û¢ Тݢ ÜUçÆÝ ãñ J ÜUçÆÝ §„çH²ï, v²¢ïæçÜU …Ï¢
¼é}¢ ©±ñ„ …ñ„ï òçQU „ï Ï¢¢¼™è¼ ÜUÚ¼ï ã¢ï, ¼¢ï „汢ΠSƒ¢çм Ýãèæ ã¢ï Т¼¢ J
v²¢ïæçÜU ©„ÜUè |¢¢¯¢ ¼é}¢„ï ç|¢ó¢ ãñ, ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè |¢¢¯¢ ©„„ï ç|¢ó¢ ãñ J
¥¢ñÚ ±ã ©„ ç„vÜUï ÜUï ãè Ï¢¢Úï }¢ïæ ãè „¢ï™ Ú㢠ƒ¢ J }¢Ý }¢ïæ ©„è »ÜU
ç„vÜUï ÜU¢ï Îï¶ Ú㢠ƒ¢ J …¢ï ©±ñ„ ÜUã Ú㢠ƒ¢, ±ã ©„ï „}¢Û¢ ãè Ýãèæ Т Ú㢠ƒ¢
©„Ýï ÐêÀ¢ - ¥¢ç¶Ú çÜU¼Ýï çÎÝ ±ã ç„vÜU¢ ™Hïx¢¢ ? ²ã ¼¢ï À¢ïÅ¢-„¢ »ÜU ç„vÜU¢
ãñ, à¢èÍ¢í ãè „}¢¢Œ¼ ã¢ï …¢²ïx¢¢ J
Ï¢éçŠ{}¢¢Ý H¢ïx¢ ÜUã¼ï ãñæ - §„ ÿ¢‡¢ ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ „¢ï™¢ï ãè }¢¼ J ±ï ÜUã¼ï ãñæ
- |¢ç±c² ÜUè ô™¼¢ ÜUÚ¢ï J Ï¢éçh}¢¢Ý H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ ÜUãÝ¢ ãñ - §„ „}¢² …¢ï ãñ ©„ÜUï
Ï¢¢Ï¢¼ ç±™¢Ú ãè }¢¼ ÜUÚ¢ï J ¥¢ç¶Ú ²ã çÜU¼Ýï çÎÝ ™Hïx¢¢ ? ã}¢ïࢢ |¢ç±c² ÜUè
247
ykuþku «MkkË.
ô™¼¢ ÜUÚ¢ï J HïçÜUÝ }¢ñæ ÜUã¼¢ ãê¡ çÜU ²ï Ï¢éçh}¢¢Ý H¢ïx¢ ãè }¢Ýéc²¼¢ ÜU¢ï …ãÚèH¢ ÜUÚ
Úãï ãñ J ©‹ã¢ïæÝï ¼é}ã¢Úï }¢çS¼cÜU ÜU¢ï 籯ñH¢ Ϣݢ çβ¢ ãñ v²¢ïæçÜU §„ ÿ¢‡¢ …¢ï ãñ,
±ãè „Ï¢ ÜUéÀ ãñ J ÜUï±H §„ ÿ¢‡¢ ÜU¢ ã¢ïÝ¢ ãè, ±¢S¼ç±ÜU¼¢ ãñ J |¢Hï ãè çÜU¼Ý¢
À¢ïÅ¢ ã¢ï, ÐÚ ¥„Hè ±¢S¼ç±ÜU¼¢ ²ãè ãñ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ±¢²Î¢ ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢ñæÜU Ý¢ïÅ,
|¢Hï ãè ±ã çÜU¼Ýè ãè Ï¢ÇèG {ÝÚ¢çࢠÜUï v²¢ïæ Ý ã¢ïæ ±ï ÜUï±H |¢ç±c² ÜUï çH²ï çÜU²ï
x¢» ±¢²Îï ãñæ J ²ï ±¢²Î¢ ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢ñæÜU Ý¢ïÅ, |¢ç±c² Ýãèæ Ϣݢ¼ï J çÚ…±ü Ï¢ñæÜU ÜU¢
x¢±ÝüÚ …ÝÚH |¢è ¼é}ãïæ |¢ç±c² ÜUè x¢¢ÚæÅè Ýãèæ Îï „ÜU¼¢ J
|¢ç±c² ? ©„ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ x¢¢ÚæÅè Îï ãè ÜU¢ñÝ „ÜU¼¢ ãñ ? ©„ÜUè |¢ç±c²±¢‡¢è
ÜU¢ñÝ ÜUÚ „ÜU¼¢ ãñ ?
“¥¢ç¶Ú ²ã çÜU¼Ýï çÎÝ ™Hïx¢¢ ? ²ã ¼¢ï ÜUéÀ |¢è Ýãèæ ãñ J” Ï¢„ ²ã ¼¢ï
»ÜU ÿ¢‡¢ }¢¢~¢ ãñ J
Ï¢éçŠ{}¢¢Ý H¢ïx¢ ÜUã¼ï ãñæ - ÿ¢‡¢-ÿ¢‡¢, …è±Ý …èÝ¢ ãè Ï¢ÜU±¢„ ãñ J ±ï
ÜUã¼ï ãñæ - |¢ç±c² ÜUè ô™¼¢ ÜUÚ¢ï J ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ §„è ÿ¢‡¢ …èÝï }¢ïæ Ú¶¢ v²¢ ãñ?
¥¢x¢ï ÜUè „¢ï™¢ï J ¥¢x¢ï ÜUè H}Ï¢è ¥±ç{ ÜU¢ ¶²¢H ÜUÚ¢ï J Ý ÜUï±H §„ „æ„¢Ú ÜUï
Ï¢¢Úï }¢ïæ, ±ÚÝì ©„ „æ„¢Ú ÜUè ô™¼¢ ÜUÚ¢ï J S±x¢ü-ÝÜUü, }¢¢ïÿ¢-Ï¢ír¢, ¥¢ñÚ çݱ¢ü‡¢ ÜUè
ô™¼¢ ÜUÚ¢ï J ¥¢ñÚ }¢ñæ ¥¢Ð „ï ÜUã¼¢ ãê¡ çÜU ²ï Ï¢éçh}¢¢Ý H¢ïx¢ 籯±}¢Ý ÜUÚ Úãï ãñæ J
„Ó™è }¢ï{¢ ÜUï±H ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ …èÝï „ï ãñæ J §„ÜUï ¥ç¼çÚQU ¥çS¼y± ÜU¢ ÜU¢ï§ü
Îê„Ú¢ ¥çS¼y± Ýãèæ ãñ J ²ã¢¡ ÜUï±H ¥çS¼y± ²ãè ãñ J
©±ñ„ Ýï ©œ¢Ú çβ¢ -
}¢éÛ¢ï x¢¢ÚæÅè Îï „ÜU¼ï ã¢ï çÜU }¢ñæ H}Ï¢ï „}¢² ¼ÜU Úãê¡x¢¢ ¥¢ñÚ ²ã |¢ïæÅ çÜU²¢
{Ý ¼Ï¢ ¼ÜU ÜUï çH²ï ÜU¢ÈUè ã¢ïx¢¢ ÜUï±H ¼|¢è }¢ñæ ²ã {Ý S±èÜU¢Ú ÜUÚ
„ÜU¼¢ ãê¡ J
²ã »ÜU „éæÎÚ ±¢¼¢üH¢Ð ãñ ©±ñ„ Ýï ÜU㢠- x¢¢ÚæÅè Îï „ÜU¼ï ã¢ï, çÜU }¢ñæ §„
ÿ¢‡¢ „ï H}Ï¢ï „}¢² ¼ÜU Úãê¡x¢¢, ²ã ÿ¢‡¢, …¢ï »ÜU À¢ïÅ¢ - „¢ ç„vÜU¢ ãñ J §„ÜUï
¥ç¼çÚv¼ v²¢ ¼é}¢ x¢¢ÚæÅè Îï „ÜU¼ï ã¢ï, çÜU }¢ñæ ¥x¢Hï ÿ¢‡¢ …èç±¼ Úãê¡x¢¢ v²¢ ¼é}¢
x¢¢ÚæÅè Îï „ÜU¼ï ã¢ï, çÜU }¢ñæ ÜUH …èç±¼ Úãê¡x¢¢ ¥¢ñÚ ²çÎ ¼é}¢ ÜU¢ï§ü x¢¢ÚæÅè Ýãèæ Îï
„ÜU¼ï, ¼¢ï ÜUëв¢ }¢éÛ¢ï ¥¢… }¢ïæ …èÝï ΢ï J
248
 ykuþku «MkkË.
…Ï¢ ¼é}¢ ¥Hx¢ï ÿ¢‡¢ ÜUè x¢¢ÚæÅè Ýãèæ Îï „ÜU¼ï ¼¢ï |¢Hï ãè ±ã ÿ¢‡¢ çÜU¼Ý¢
ãè À¢ïÅ¢ v²¢ïæ Ý ã¢ï ÜUëв¢, }¢éÛ¢ï §„è ÿ¢‡¢ }¢ïæ …èÝï Îïæ J »ÜU Ï¢¢Ú ²ã ¶¢ï²¢, ¼¢ï
ã}¢ïࢢ ÜUï çH²ï ¶¢ï …¢²ïx¢¢ J ¥¢ñÚ …Ï¢ ¼é}¢ ¥Hx¢ ÿ¢‡¢ ÜUè x¢¢ÚæÅè Ýãèæ Îï „ÜU¼ï ¼¢ï
}¢ñæ ¼é}ã¢Úï §Ý |¢ïæÅ }¢ïæ çβï Ï¢ÇGï ç„vÜU¢ïæ ÜUï çH²ï, ç…ÝÜUè ÜU¢ï§ü x¢¢ÚæÅè Ýãèæ ¥ÐÝï À¢ïÅï
„ï ç„vÜUï ÜU¢ï òƒü v²¢ïæ x¢æ±¢ª¡ ? |¢ç±c² ÜUãèæ ãñ Ýãèæ ÜUï±H §„è ÿ¢‡¢ ¥|¢è ¥¢ñÚ
²ãèæ ãñ J §„çH²ï §Ý ÜU烼 Ï¢éçh}¢¢Ý H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï „éÝ¢ï ãè }¢¼, ²ã ±¢S¼± }¢ïæ }¢êÉG
ãñ J ÜUï±H …è±Ý ÜUè „éÝ¢ï J ¥çS¼y± ÜUè „éÝ¢ï J §„„ï ¥ÓÀ¢ ãñ - ±ëÿ¢¢ïæ ÜUï Т„
…¢ÜUÚ ©‹ãïæ „éÝ¢ï, ±ã ÜUñ„ï Û¢ê}¢ Úãï ãñæ ? …¢Ý±Ú¢ïæ ÜUï Т„ ¥¢ÜUÚ Îï¶¢ï ±ã çÜU¼Ýè
}¢S¼è }¢ïæ …è Úãï ãñæ ?
焱¢² }¢Ýéc² ÜUï „|¢è ÜU¢ï Îﶢï J }¢Ýéc² ÜU¢ ¼¢ï çÎ}¢¢x¢ ç±ÜUë¼ ã¢ï x¢²¢
ãñ J ¥çS¼y± ÜUè ¥¢ïÚ Îﶢï - ±ã |¢ç±c² ÜUè çϢݢ çÜU„è ²¢ï…Ý¢ ÜUï, ÿ¢‡¢-ÿ¢‡¢
ÜUñ„ï …è Ú㢠ãñ ? ±ã §„èçH²ï §¼Ý¢ „éæÎÚ ¥¢ñÚ ¥¢ÝæÎÐꇢü ãñ ©„ÜU¢ Ð턢Π„è}¢¢
Úçã¼ ãñ J ±ã »ÜU ÿ¢‡¢ „ï Îê„Úï ÿ¢‡¢ }¢ïæ Ðí±¢çã¼ ã¢ï Ú㢠ãñ, HïçÜUÝ ±ã Îê„Úï ÿ¢‡¢
}¢ïæ Ðí±¢çã¼ ã¢ï Ú㢠ãñ, HïçÜUÝ ±ã Îê„Úï ÿ¢‡¢ ÜUï „æÏ¢æ{ }¢ïæ ÜU|¢è „¢ï™¼¢ Ýãèæ J ²çÎ
„}¢x¢í¼¢ „ï »ÜU ÿ¢‡¢ …è çH²¢ …¢²ï ¼¢ï ¥ÝïÜU „}|¢¢±Ý¢¥¢ïæ ÜUï „¢ƒ Îê„Ú¢ ÿ¢‡¢
¥ÐÝï ¥¢Ð ÐíÜUÅ ã¢ï¼¢ ãñ J v²¢ïæçÜU Îê„Ú¢ ÜUãèæ ¥¢ñÚ „ï Ýãèæ ¥¢ Ú㢠±ã ¼é}ã¢Úï
¥æÎÚ „ï ©yÐó¢ ã¢ï Ú㢠ãñ, …ñ„ï ÐïÇG „ï ݧü Ð眢²¢¡ çÝÜUH¼è ãñæ J
²çÎ ÐïÇG S±Sƒ ¥¢ñÚ …èç±¼ ãñ ¼¢ï ©„„ï ãè „éæÎÚ Ð眢²¢¡, „éæÎÚ ÈUêH ¥¢ñÚ
ÈUH ¥¢ñÚ Ý²ï „éæÎÚ ±ëÿ¢ Ðñ΢ ã¢ï¼ï ãñæ J ±ã §ÝÜUè ÜU|¢è ô™¼¢ Ýãèæ ÜUÚ¼¢ J v²¢
¼é}¢Ýï »ï„¢ ÜU¢ï§ü ±ëÿ¢ Îﶢ ãñ ? …¢ï Ú¢ïçÇÝ ÜUè }¢ê<¼ ÜUè ¼Úã, ç„Ú ÐÚ ã¢ƒ Ú¶ÜUÚ
ç±™¢ÚÜU ÜUè }¢éÎí¢ }¢ïæ Ï¢ñÆ ¢ ã¢ï ç…„ÜUï }¢¢ƒï ÐÚ ô™¼¢ ÜUè ç„H±Åïæ ã¢ïæ, ¥¢ñÚ ±ã „¢ï™
Ú㢠ã¢ï - çÜU ÈUêH ÜUñ„ï ©Ð…¢²ïæx¢ï ? §„è „è…Ý }¢ïæ çÈUÚ „ï ÈUêH ÜUñ„ï ¥¢²ïæx¢ï ? ±ã
ÜUãèæ …¢¼ï ãñæ ? ¼¢ï v²¢ çÜU„è ç±à¢ï¯¿¢ „ï ÐêÀ¼ï ãñæ ? v²¢ x¢éL ÜUè ¶¢ï… ÜUÚ¼ï ãñ?
±ã çÜU„è Û¢æۢŠ}¢ïæ ÐÇG¼ï ãè Ýãèæ J ²çÎ ÜU¢ï§ü x¢éL ¶éÎ ©ÝÜUï Т„ ¥¢ÜUÚ ÜUéÀ Ï¢¢¼
|¢è ÜUÚï, ¼¢ï ±ã ©„ï „éݼï Ýãèæ J ±ï ÜUãïæx¢ï - ÜUãèæ ¥¢ñÚ …¢¥¢ï çÜU„è }¢ê¶ü }¢Ýéc² ÜU¢ï
ÉêæÉG¢ï ²ã¢¡ çÜU„è x¢éL ÜUè ÜU¢ï§ü ¥¢±à²ÜU¼¢ Ýãèæ ã}¢ „Ï¢ ã}¢ïࢢ „ï ÐêÚè ¼Úã Æ èÜU-
Æ¢ÜU ãñæ J …Ï¢ „}¢² ¥¢¼¢ ãñ ¼¢ï ±ëÿ¢ ÐécТïæ „ï Hx¢ …¢¼ï ãñæ …Ï¢ „}¢² ¥¢¼¢ ãñ ¼¢ï
ÈUH ÐÜUÜUÚ Ýè™ï çx¢ÚÝï ÜU¢ï ¼ñ²¢Ú ã¢ï …¢¼ï ãñæ, ¼¢çÜU Ð뉱è ÐÚ çx¢ÚÜUÚ ¥¢ñÚ }¢ÚÜUÚ
±ã ݲï Ϣ腢ïæ „ï Ý²ï ±ëÿ¢¢ïæ ÜU¢ï …‹}¢ Îï „ÜUïæ J ¥¢ñÚ ±ã ±¼éüH §„è ÐíÜU¢Ú „΢-„΢
249
ykuþku «MkkË.
„ï ™H Ú㢠ãñ J ²ã ࢢE¼ ãñ J Ðíy²ïÜU ÿ¢‡¢ ÜUï x¢|¢ü „ï ãè Îê„Ú¢ ÿ¢‡¢ …‹}¢ Hï¼¢
ãñ ¥ÐÝè „}¢x¢í¼¢ „ï …è¼¢ ãñ J v²¢ïæçÜU §„è „}¢x¢í¼¢ „ï …èÝï }¢ïæ ãè Îê„Ú¢ ÿ¢‡¢
©yÐó¢ ã¢ï¼¢ ãñ J
©±ñ„ Ýï ÜU㢠- ²ã x¢¢ÚæÅè Îï „ÜU¼ï ã¢ï çÜU }¢ñæ Ï¢ãé¼ çÎÝ …èç±¼ Úãê¡x¢¢
¥¢ñÚ ²ã |¢ïæÅ }¢ïæ Îè ãé§ü Ú¢çࢠ¼Ï¢ ¼ÜU ÜUï çH²ï ÜU¢ÈUè ã¢ïx¢è, }¢éÛ¢ï ¼¢ï §„è
ÿ¢‡¢ ÜU¢ ²ã À¢ïÅ¢-„¢ ç„vÜU¢ ãè ÜU¢ÈUè Hx¢ Ú㢠ãñ J
v²¢ïæçÜU ÜU¢ñÝ x¢¢ÚæÅè Hï „ÜU¼¢ ãñ, çÜU }¢ñæ ¥x¢Hï ÐH …èç±¼ ãè Úãê¡x¢¢ ¥¢ñÚ
²çÎ ¼é}¢ x¢¢ÚæÅè Hï „ÜU¼ï ã¢ï ¼¢ï ±ã ¼é}ã¢Úè |¢ïæÅ …LÚ S±èÜU¢Ú ÜUÚ Hïx¢¢ J ÜU¢ï§ü |¢è
|¢ç±c² ÜUè x¢¢ÚæÅè Ýãèæ Hï „ÜU¼¢ J ÜUï±H ±¼ü}¢¢Ý ãñ, ¥¢ñÚ ©„}¢ïæ ¥¢Ýæçμ ã¢ï¼ï ±
Ýëy² ÜUÚ¼ï ãé», 煼ݢ ÇêÏ¢ „ÜU¢ï, ÇêÏ¢¢ï J v²¢ïæçÜU ©„è „ï ¥x¢H¢ ÿ¢‡¢ çÝ:„ë¼
ã¢ïx¢¢J }¢ñæ ¼é}¢„ï ¥x¢Hï …‹}¢ ÜUè Ï¢¢Ï¢¼ ÜUéÀ Ýãèæ ÜUã¼¢ v²¢ïæçÜU }¢ñæ Í¢ÅÝï ±¢Hï ¥Hx¢ï
ÐH ÜUï Ï¢¢Úï }¢ïæ |¢è ÜUéÀ Ýãèæ ÜUãÝ¢ ™¢ã¼¢ J
²lçÐ }¢éÛ¢ï }¢¢Hê}¢ ãñ, ¥x¢H¢ …‹}¢ ¥¢²ïx¢¢ ±¢ï ¥¢¼¢ ãè ãñ ±ã ã}¢ïࢢ ãè
¥¢¼¢ ãñ, çÈUÚ ©„ÜUï çH²ï ô™¼¢ v²¢ ? ¼é}¢ §„è …è±Ý ÜU¢ï ÐçÚÐꇢü¼¢ „ï …è²¢ï J
¥¢ñÚ ¥x¢H¢ …‹}¢ §„è „ï ©Îì|¢ê¼ ã¢ïx¢¢ J ²ã …‹}¢ „éæÎÚ Ú㢠ãñ ¼¢ï ¥x¢H¢ …‹}¢
§„„ï ¥¢ñÚ |¢è ¥ç{ÜU „éæÎÚ ã¢ïx¢¢ J ²ã ÿ¢‡¢ ãè §„ÜUï Ï¢¢Î ¥¢Ýï ±¢Hï ¥x¢Hï ÿ¢‡¢
ÜU¢ |¢¢x² çÝ{¢üçÚ¼ ÜUÚ¼¢ ãñ J §„ÜUï ¥ç¼çÚv¼ ¥‹² ÜU¢ï§ü }¢¢x¢ü Ýãèæ ãñ J ÜUï±H
}¢ëy²é ãè x¢¢ÚæÅè ãñ J §„ ÿ¢‡¢ ÜU¢ ÆèÜU „ï …è HïÝ¢ ãè ÜUï±H x¢¢ÚæÅè ãñ J ¥x¢H¢ ÿ¢‡¢,
©„è ÿ¢‡¢ ÜU¢ ¥Ýé„Ú‡¢ ÜUÚïx¢¢ J ¥¢ñÚ ±S¼é¼: ¥Ýé„Ú‡¢ |¢è Ýãèæ ÜUÚïx¢¢, ±ã §„è
ÿ¢‡¢ „ï ©yÐó¢ ã¢ïx¢¢, v²¢ïæçÜU ±ã S±¼: ©Îì|¢ê¼ ã¢ï¼¢ ãñ J Ðíy²ïÜU ÿ¢‡¢, ¼é}ã¢Ú¢
ç±ÜU¢„ ã¢ï Ú㢠ãñ ΢ïÝ¢ïæ ÿ¢‡¢¢ïæ ÜUï Ï¢è™ ÜU¢ï§ü ÎÚ¢Ú Ýãèæ À¢ïÇGÝ¢ ãñ ¥‹²ƒ¢ ²ãè ÎÚ¢Úïæ
¼é}ãïæ ¥ÅÜU¢ Îïæx¢è ²ãè ¼é}ã¢Úï ¥çS¼y± ÜUï çÀÎí Ï¢ÝÜUÚ Í¢¢± ã¢ï …¢²ïx¢è ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï
ÐêÚï …è±Ý ÜU¢ï S²¢ã ÜUÚ Îïx¢è J
¥¼è¼ ¥¢ñÚ |¢ç±c² ÜUï Ðíç¼ }¢ÚÝ¢ ¥¢ñÚ ±¼ü}¢¢Ý }¢ïæ …èÝ¢ „趢ïJ
…¢ï „æÎïࢠ}¢ñæ ¼é}ãïæ ÎïÝ¢ ™¢ã¼¢ ãê¡ ±ã }¢ëy²é ÜU¢ ãè ãñ J ¥x¢Ú ¼é}¢ §„ï ÜUÚ
„ÜUï ¼¢ï ÜUÚ¢ïÇ¢ïæG ™è…ïæ ¼é}ã¢Úï çH²ï „}|¢± ã¢ï „ÜUïæx¢è J
»ÜU „êÈUè ÜU¢ ÜUƒÝ, }¢ñæ çÈUÚ „ï ΢ïãÚ¢ Ú㢠ãê¡ - ÜUï±H Ÿ¢h¢ Ú¶¢ï J ÈUêH
ÜUè Ðæ¶éçDz¢¡ S±¢|¢¢ç±ÜU LÐ „ï Ýè™ï |¢êç}¢ ÐÚ S±¼: çx¢Ú¼è ãñæ …è±Ý ÐÚ Ÿ¢h¢
250
 ykuþku «MkkË. ykuþku «MkkË.
Ú¶¢ïJ …¢ï ÿ¢‡¢ ¥|¢è ¥¢ñÚ ²ãèæ ãñ, ©„ ÐÚ ç±E¢„ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ …¢ï ¥ÐÝï-¥¢Ð ͢ŠÚã¢
ãñ, ©„ï Í¢ÅÝï ΢ï J ¼é}ãïæ ô™¼¢ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ï§ü …LÚ¼ ãèæ Ýãèæ, òƒü ÐÚïà¢¢Ý v²¢ïæ 9. ࢢæç¼ }¢æ~¢ J
ã¢ï¼ï ã¢ï ? Ï¢„ …è±Ý ÜUï Ðíç¼ Ÿ¢h¢±¢Ý Ï¢Ýï Úã¢ï v²¢ ÈUêH ÜUè Ðæ¶éçDz¢¡ S±¢|¢¢ç±ÜU
LÐ „ï S±¼: Ýè™ï Ýãèæ çx¢Ú Úãè ãñæ ?
„抲¢ ÜUï „}¢² çÜU„è Ï¢¢x¢ }¢ïæ x¢éH¢Ï¢ ÜU¢ï Îﶢï J ©„ÜUè Ðæ¶éçDz¢¡ S±²æ H l¢ï: ࢢæç¼Ú‹¼çÚÿ¢ ¥¢ï}¢ ࢢæç¼:
Û¢ÇG-Û¢ÇGÜUÚ ç±Ÿ¢¢}¢ ÜUÚÝï Ýè™ï |¢êç}¢ ÐÚ çx¢Ú Úãè ãñæ J ÐêÚï çÎÝ ±ã …è±æ¼ Úãèæ, Ðë烱è ࢢæç¼Ú¢Ð: ࢢæç¼Ú¢ï¯{²: ࢢæç¼: J
©‹ã¢ïæÝï ¼ï… ã±¢ }¢ïæ Û¢ê}¢¼ï ãé» ©„ÜU¢ ¥¢ÝæÎ çH²¢ J ™éÝ¢ñ¼è S±èÜU¢Ú ÜUÚ¼ï ãé»
x¢éH¢Ï¢ ÜU¢ ÈUêH ÅãÝè ¼¢Ýï ¥¢ÜU¢à¢ ÜU¢ï çÝã¢Ú¼¢ Ú㢠J ©„ÜUè „éx¢æ{ ™¢Ú¢ïæ çÎࢢ¥¢ïæ ±ÝSм²: ࢢæç¼<±Eï Îï±¢: ࢢæç¼Ï¢íür¢ ࢢæç¼:
}¢ïæ ÈUñH x¢§ü ¥¢ñÚ ã±¢ Ýï ²ã „éx¢æ{ Ð뉱è ÜUï ÜU¢ïÝï-ÜU¢ïÝï }¢ïæ ÈUñH¢ Îè J ©‹ã¢ïæÝï „êÚ… „±ü ¥¢ï}¢ ࢢæç¼: ࢢæç¼Úï± à¢¢æç¼: „¢ }¢¢ ࢢæç¼Úïç{ JJ
ÜU¢ï Ðíï}¢ çÜU²¢ ÜUéÀ ÎïÚ ©„ÜUè {êÐ }¢ïæ ¶ïHï çÈUÚ |¢êç}¢ ÐÚ Ýè™ï çx¢ÚÝï }¢ïæ ±ï
çã™çÜU™¢²ï Ýãèæ J ±ï Û¢ÇGÝï ÜUï çH²ï ¼ñ²¢Ú ƒï ãè ±ï |¢êç}¢ ÐÚ çÏ¢¶Ú x¢²ï J
»ÜU „éæÎÚ …è±Ý ãè, „éæÎÚ }¢ëy²é ©yÐó¢ ÜUÚ „ÜU¼¢ ãñ, v²¢ïæçÜU ²¼¢ï ²¼: „}¢èã„ï ¼¼¢ï Ý¢ïÇG¥|¢²ìÑ ÜUéL J
}¢ëy²é ¥¢ñÚ ÜUéÀ Ýãèæ »ÜU „¢ƒ, „}¢x¢í …è±Ý ÜU¢ „Í¢Ý ã¢ï …¢Ý¢ ãñ J à¢ó¢: ÜUéL Ðí…¢|²¢ïÇ |¢²ó¢: Ðà¢é|²: JJ
ࢢ}¢ ¥¢ x¢§ü ãñ J Ðæ¶éçDz¢¡ Ýè™ï |¢êç}¢ ÐÚ Û¢ÇG Úãè ãñæ J „ê²ü „éࢢæç¼|¢ü±¼é JJ
¥S¼ ã¢ï ™éÜU¢ ãñ J ¥Ï¢ Ú¢ç~¢ ÜUï ¥¢x¢}¢Ý ÜUï „¢ƒ ãè }¢ëy²é ¥¢ Ðãé¡™è ãñJ
çϢݢ çã™çÜU™¢» Ðæ¶éçDz¢¡ Ýè™ï |¢êç}¢ ÐÚ çÏ¢¶Ú x¢§ü J ©‹ãïæ ¿¢¢¼ Ýãèæ, çÜU Ð釢¢üãéç¼: J
©‹ãïæ ÜU㢡 …¢Ý¢ ãñ ? ©‹ãïæ ²ã |¢è ¿¢¢¼ Ýãèæ, çÜU Ýè™ï |¢êç}¢ ãñ |¢è ²¢
Ýãèæ? ±ã {Ú¢¼HÚç㼠Т¼¢H |¢è ã¢ï „ÜU¼¢ ãñ ÐÚ ©‹ãïæ Ýè™ï çx¢ÚÝï }¢ïæ ¥ƒü :-
¼çÝÜU |¢è „æÎïã ²¢ çã™çÜU™¢ãÅ Ýãèæ ãé§ü J ࢢ狼 ÜUèç…» Ðí|¢é ç~¢|¢é±Ý}¢ïæ JJ ࢢ狼 ÜUèç…» J …H}¢ïæ ƒH}¢ïæ
…è±Ý ÜU¢ï „}¢x¢í¼¢ „ï …èÝï ÜUï Ï¢¢Î Ÿ¢h¢ ÜU¢ ¥±¼Ú‡¢ ã¢ï¼¢ ãñJ ¥¢ñÚ x¢x¢Ý}¢ïæ, ¥‹¼çÚÿ¢}¢ïæ, ¥çxÝ}¢ïæ бÝ}¢ïæ ¥¢ñ¯ç{ ±ÝSÐç¼ ±Ý
±ã …è±æ¼ …è±Ý „ï ãè ©Îì|¢ê¼ ã¢ï¼¢ ãñ J
©Ð±Ý}¢ïæ, „ÜUH ç±E}¢ïæ …ÇG ™ï¼Ý}¢ïæ JJ ࢢ狼 ÜUèç…» J ࢢ狼
Ðæ¶éçDz¢¡ Ýè™ï |¢êç}¢ ÐÚ çx¢Ú¼è ãé§ü çÏ¢¶Ú Úãè ãñæ J ²ãè „y² ãñ,
Ðæ¶éçDz¢¡ S±¢|¢¢ç±ÜU LÐ „ï §„è ÐíÜU¢Ú Ýè™ï çx¢Ú¼è ãè ãñæ J ¥¢ñÚ }¢ñæ ¼é}¢„ï
Ú¢cÅîçÝ}¢¢ü‡¢ „ë…Ý}¢ïæ, Ýx¢Ú x¢í¢}¢}¢ïæ ¥¢ñÚ |¢±Ý}¢ïæ …è±}¢¢~¢ÜUï ¼Ý}¢ïæ
ÜUã¼¢ ãê¡ - çÜU ÐÚ}¢¢y}¢¢, }¢¢ïÿ¢, çݱ¢ü‡¢, Ðíy²ïÜU ±S¼é ç}¢H „ÜU¼è ãñ J }¢Ý}¢ïæ, ¥¢ñÚ …x¢¼ÜUï ÜU‡¢-ÜU‡¢}¢ïæ JJ ࢢ狼 ÜUèç…» J
Ï¢„ §„è ÐíÜU¢Ú Ÿ¢h¢±¢Ý Ï¢Ýï Úã¢ï J H ࢢ狼 ࢢ狼 ࢢ狼 H
m m m m m m
251 252