ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2

ΘΕΜΑ 1ο
Α. Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης
και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Το χρωμόσωμα Χ έχει μήκος:
α. 146 ζεύγη βάσεων
β. 1,5x108 ζεύγη βάσεων
γ. 3x109 ζεύγη βάσεων
δ. 6x109 ζεύγη βάσεων
2. Σε ένα ευκαρυωτικό κύτταρο η οξειδωτική φωσφορυλίωση συμβαίνει:
α. στον πυρήνα
β. στο κυτταρόπλασμα
γ. στους χλωροπλάστες
δ. στα μιτοχόνδρια
3. Κατά τη διαδικασία της αντιγραφής ένα νουκλεοτίδιο με ουρακίλη μπορεί
να αφαιρεθεί ύστερα από την επίδραση:
α. της DNA πολυμεράσης
β. του πριμοσώματος
γ. των επιδιορθωτικών ενζύμων
δ. όλων των παραπάνω
4. Πρόδρομο mRNA που προέκυψε από τη μεταγραφή ενός ανθρώπινου
γονιδίου μεταφέρεται σε βακτηριακό εκχύλισμα. Ποια από τις παρακάτω
προτάσεις είναι η σωστή;

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ

 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

α. τα βακτηριακά ριβοσώματα δεν μπορούν να μεταφράζουν ανθρώπινα

mRNA
β. το συγκεκριμένο mRNA δεν μπορεί να μεταφραστεί από οποιοδήποτε
ριβόσωμα
γ. η πολυπεπτιδική αλυσίδα που θα παραχθεί από το εκχύλισμα θα είναι
διαφορετική από εκείνη που θα παράγονταν στα ανθρώπινα κύτταρα
δ. η πολυπεπτιδική αλυσίδα που θα παραχθεί από το εκχύλισμα θα είναι
ακριβώς η ίδια με εκείνη που θα παράγονταν στα ανθρώπινα κύτταρα
5. Η ινσουλίνη είναι μια πρωτεΐνη που αποτελείται από δύο μικρά πεπτίδια,
Α και Β, που συγκρατούνται μεταξύ τους με δισουλφιδικούς δεσμούς. Το
γονίδιο της ινσουλίνης παράγει ένα πρόδρομο μόριο, την προϊνσουλίνη,
το οποίο μετατρέπεται τελικά σε ινσουλίνη μέσω της αφαίρεσης του εν-
διάμεσου πεπτιδίου. Ο μηχανισμός αυτός γονιδιακής ρύθμισης αναφέρε-
ται στο επίπεδο:
α. της μεταγραφής
β. μετά τη μεταγραφή
γ. της μετάφρασης
δ. μετά τη μετάφραση
Μονάδες 15

Β. Να γράψετε τον αριθμό της καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και
δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρό-
ταση είναι λανθασμένη.
1. Στο πείραμα των Hershey και Chase θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί
ραδιενεργό άζωτο αντί του ραδιενεργού φωσφόρου.
2. Οι δύο αλυσίδες ενός πλασμιδίου είναι αντιπαράλληλες.
3. Τα γονίδια των αντισωμάτων εκφράζονται μόνο στα Β λεμφοκύτταρα.
4. Τα γονίδια του φάγου T2 δεν έχουν εσώνια.
5. Το πρώτο αμινοξύ όλων των πρωτεϊνών είναι η μεθειονίνη.
Μονάδες 10

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ

 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ 2ο

1. Να αναφέρετε τα δεδομένα που οδήγησαν στην ανακάλυψη της διπλής έλι-

κας του DNA.
Μονάδες 6

2. Να περιγράψετε τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσετε για να παρα-

τηρήσετε τα χρωμοσώματα στο οπτικό μικροσκόπιο.
Μονάδες 8

3. Να περιγράψετε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να γίνει εξοικονό-

μηση ενέργειας κατά την έκφραση ενός γονιδίου.
Μονάδες 5

4. Ποιοι είναι οι μηχανισμοί της γονιδιακής ρύθμισης που υπάρχουν στα ευ-
καρυωτικά κύτταρα στο επίπεδο μετά τη μεταγραφή καθώς και στο επίπεδο
της μετάφρασης;
Μονάδες 6

ΘΕΜΑ 3ο
1. Το ζυγωτό είναι το πρώτο κύτταρο κάθε ανθρώπου. Προκύπτει από την
ένωση ενός αρσενικού γαμέτη (σπερματοζωάριο) με έναν θηλυκό γαμέτη
(ωάριο).
i. Έστω το ζυγωτό ενός άνδρα. Η ποσότητα του γενετικού υλικού που υ-
πάρχει στο κύτταρο αυτό προέρχεται σε μεγαλύτερο ποσοστό από τον
αρσενικό ή από το θηλυκό γαμέτη, από την ένωση των οποίων προέκυ-
ψε το συγκεκριμένο ζυγωτό; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 6

ii. Στον πυρήνα του παραπάνω ζυγωτού έγινε αντιγραφή του γενετικού υλι-
κού, έτσι ώστε το κύτταρο να διαιρεθεί για να δημιουργηθούν δύο νέα
κύτταρα. Να βρείτε τον αριθμό των νέων νουκλεοτιδίων που πρόσθεσε η
DNA πολυμεράση κατά τη δημιουργία των νεοσυντιθέμενων πολυνου-

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ

 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

κλεοτιδικών αλυσίδων. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Να μην λά-

βετε υπ’ όψη σας τα λάθος νουκλεοτίδια που επιδιορθώνονται από τις
DNA πολυμεράσες.
Μονάδες 4

2. Το 1952 ο Jacques Monod και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν στο γονιδί-

ωμα του βακτηρίου Escherichia coli το οπερόνιο της τρυπτοφάνης. Το ο-
περόνιο αυτό περιλαμβάνει 5 δομικά γονίδια, τα οποία κωδικοποιούν τα 5
ένζυμα που χρειάζονται για τη βιοσύνθεση του αμινοξέος τρυπτοφάνη, ό-
ταν η τρυπτοφάνη απουσιάζει από το θρεπτικό υλικό του βακτηρίου. Στο
οπερόνιο της τρυπτοφάνης ανήκουν επίσης οι ρυθμιστικές περιοχές που
βρίσκονται πριν από τα δομικά γονίδια και ελέγχουν την έκφρασή τους. Αυ-
τές περιλαμβάνουν το ρυθμιστικό γονίδιο, τον υποκινητή και το χειριστή. Το
ρυθμιστικό γονίδιο εκφράζεται συνεχώς και δημιουργεί λίγα μόρια του κα-
ταστολέα. Παρουσία τρυπτοφάνης, ο καταστολέας, ενωμένος με την τρυ-
πτοφάνη, συνδέεται στον χειριστή και εμποδίζει την RNA πολυμεράση να
μεταγράψει τα δομικά γονίδια. Απουσία τρυπτοφάνης, ο καταστολέας δεν
μπορεί να συνδεθεί στο χειριστή με αποτέλεσμα τα δομικά γονίδια να μετα-
γράφονται σε ένα mRNA, από τη μετάφραση του οποίου προκύπτουν τα
ένζυμα που συνθέτουν την τρυπτοφάνη. Με βάση τις πληροφορίες αυτές
να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις, χωρίς να αιτιολογήσετε την α-
πάντησή σας:
α. Πόσα κωδικόνια έναρξης της μετάφρασης υπάρχουν στο οπερόνιο της
τρυπτοφάνης;
β. Πόσες αλληλουχίες λήξης της μεταγραφής υπάρχουν στο οπερόνιο της
τρυπτοφάνης;
γ. Πόσα μόρια mRNA προκύπτουν από το οπερόνιο της τρυπτοφάνης όταν
το βακτήριο βρίσκεται σε θρεπτικό υλικό που περιέχει τρυπτοφάνη;
δ. Πόσες πολυπεπτιδικές αλυσίδες προκύπτουν από το οπερόνιο της τρυ-
πτοφάνης όταν το βακτήριο βρίσκεται σε θρεπτικό υλικό που δεν περιέ-
χει τρυπτοφάνη;
Μονάδες 8

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ

 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Στον καρυότυπο του ποντικού (Mus musculus) υπάρχουν 160 βραχίονες.

Με δεδομένο ότι το φύλο στον ποντικό καθορίζεται όπως και στον άνθρω-
πο, να βρείτε πόσα αυτοσωμικά χρωμοσώματα υπάρχουν σε ένα ωάριο
του ποντικού. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 7

ΘΕΜΑ 4ο
1. Δίνεται τμήμα DNA που περιέχει ένα ευκαρυωτικό γονίδιο:

Το γονίδιο αυτό είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση της παρακάτω πρωτεΐνης:

H2N- μεθειονίνη - αλανίνη - γλουταμίνη - γλουταμινικό οξύ - αργινίνη - γλυ-
κίνη -COOH
i. Να βρείτε ποια είναι η κωδική αλυσίδα του γονιδίου (Μονάδες 2). Να αι-
τιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 8). Δίνονται οι παρακάτω αντι-
στοιχίες από το γενετικό κώδικα: αλανίνη: GCG, γλυκίνη: GGG, γλουταμι-
νικό οξύ: GAA, γλουταμίνη: CAA, αργινίνη:CGC.
Μονάδες 10

ii. Να γράψετε την πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα που προκύπτει από τη με-

ταγραφή του γονιδίου αυτού και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5

iii. Δίνεται το γονίδιο που κωδικοποιεί το μόριο rRNA της μικρής υπομονά-
δας του ριβοσώματος, στο οποίο συνδέονται τα μόρια mRNA, όπως αυτό
που προέκυψε από την έκφραση του γονιδίου της προηγούμενης ερώτη-
σης, κατά το στάδιο της έναρξης της μετάφρασης.

Να βρείτε ποια είναι η κωδική αλυσίδα του γονιδίου αυτού (Μονάδες 2).
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 4). Να βρείτε αν η θέση
του υποκινητή του συγκεκριμένου γονιδίου βρίσκεται δεξιά ή αριστερά του
γονιδίου αυτού και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 4)

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ

 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Μονάδες 10
EXTRA ΘΕΜΑ
1. Δίνεται το παρακάτω στιγμιότυπο από τη διαδικασία της αντιγραφής σε μια
αλυσίδα DNA:

i. Να χαρακτηρίσετε τον τρόπο σύνθεσης του DNA στην αλυσίδα αυτή και
να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5

ii. Να βρείτε ποιο θα είναι το επόμενο νουκλεοτίδιο που θα προστεθεί στην

νεοσυντιθέμενη αλυσίδα (Μονάδες 2). Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας (Μονάδες 3). Να προσδιορίσετε που βρίσκονται τα 3΄ και 5΄ άκρα της
αρχικής αλυσίδας DNA (Μονάδες 2).
Μονάδες 7

iii. Ποιος είναι ο ρόλος της DNA δεσμάσης; Να προσδιορίσετε σε ποια α-

κριβώς σημεία θα δράσει η DNA δεσμάση κατά την αντιγραφή της παρα-
πάνω αλυσίδας DNA.
Μονάδες 6

iv. Να γράψετε το τελικό μόριο DNA που θα προκύψει με την ολοκλήρωση

της αντιγραφής της παραπάνω αλυσίδας, σημειώνοντας τα άκρα του. Να
μην αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 2

2. Το γονιδίωμα ενός μυϊκού κυττάρου αποτελείται από νουκλεοτίδια που πε-

ριέχουν μη ραδιενεργό φωσφόρο. Το κύτταρο αυτό όταν βρίσκεται στο
στάδιο της μετάφασης μεταφέρεται σε περιβάλλον με ραδιενεργό φωσφό-
ρο. Να βρείτε σε τι ποσοστό θα περιέχουν ραδιενεργό DNA τα δύο νέα κύτ-
ταρα που προέκυψαν από τη διαίρεση του αρχικού μυϊκού κυττάρου.
Μονάδες 5

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ