Lightproducten en reguliere producten

Marije van Rijswijk, Hanna Rotman en Sam Janssen

5VWO, Het Hooghuis TBL, Oss
I. Smit-Verbakel, MCAV, 26-01-2018

Lekker eten maar niet dik worden: dat is wat veel mensen willen. Om deze reden zijn in de jaren
tachtig de eerste lightproducten op de markt gebracht. In de jaren vijftig was er al een light
frisdrank, gemaakt voor mensen met diabetes, maar 30 jaar later werd het een commercieel
product. Dezelfde smaak, hetzelfde uiterlijk, alleen zoetstoffen (zoals aspartaam en sacharine) in
plaats van suiker. Mensen begonnen massaal met het kopen van deze producten die hetzelfde
smaken als de suikervariant, maar blijkbaar toch een stuk gezonder zijn. Alhoewel? De afgelopen 30
jaar is het aantal mensen in Nederland met overgewicht toegenomen, dit omvat mensen van bijna
alle leeftijden. Lightproducten hebben dus niet voor minder mensen met overgewicht gezorgd. De
vraag is dus: zijn lightproducten wel echt gezonder dan normale producten?

Lightproducten zijn producten die vergeleken met het normale product minstens 30% minder
energie, suikers of vet bevatten. Op de verpakking moet bovendien staan of er minder energie,
suikers of vet in het product zit. Men consumeert lightproducten, omdat gedacht wordt dat men
hier minder snel dik van wordt dan van reguliere producten. Een onderzoek van het RIVM heeft
aangetoond dat lightproducten helpen bij afvallen.2 Doordat er in lightproducten minder calorieën
zitten, verliest een persoon sneller gewicht, omdat ze minder energie uit het voedsel opnemen. Dit
zorgt voor een lager BMI. Een lager BMI zorgt ervoor dat iemand een lagere kans heeft op ziekten als
diabetes en hart- en vaatziekten.

Een andere studie heeft aangetoond dat lightproducten bij kinderen met een lager BMI minder
effect heeft.3 In deze studie werden twee groepen kinderen getest: een groep met een BMI hoger
dan de norm en een groep met een BMI lager dan de norm. De kinderen kregen gedurende 18
maanden lightproducten in plaats van de normale producten met suiker. Hieruit bleek dat de groep
met een BMI hoger dan de norm 0,91 kg meer afvielen dan de groep met een BMI lager dan de
norm. Lightproducten kunnen dus het meeste helpen bij mensen die tot obesitas neigen.

Verder heeft een recente Engelse studie aangetoond dat sommige lightproducten de afgifte van
GPL-1 verbeteren.1 GPL-1 stimuleert de afgifte van insuline en remt de afgifte van glucagon.
Hierdoor blijft de bloedsuikerspiegel laag. Als de afgifte van GPL-1 verbeterd, heeft de persoon in
kwestie een verlaagde kans op diabetes. Dit zorgt voor een betere leef kwaliteit en een iets langer
leven. De geschatte levensverwachting bij iemand die enkel lightproducten neemt en geen
producten met toegevoegde suiker, is twee maanden langer.2
Toch zijn er ook onderzoeken die aantonen dat light-producten minder gezond zijn dan we dachten.
Een van die onderzoekers is prof. dr. ir. Gertjan Schaafsma, zelfstandig consultant en lector aan de
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Schaafsma was betrokken als projectadviseur in een
samenwerkingsverband tussen TNO en de universiteiten van Wageningen en Utrecht. Die
samenwerking was erop gericht biomarkers te ontdekken voor verzadiging. Hij noemt de metingen
‘opvallend’. ''Het zou kunnen dat kunstmatige zoetstoffen niet helpen om op gewicht te blijven.
Persoonlijk denk ik dat ze het probleem van overgewicht niet oplossen. Uit literatuuronderzoek van
het RIVM naar de consumptie van suiker en zoetstoffen en overgewicht, blijkt zelfs dat er een
negatief verband is tussen het gebruik van suiker en Gertjan Schaafsma: “Zoetstoffen lossen het
probleem van overgewicht niet op".” Met andere woorden: mensen die veel suiker consumeren,
hebben een lager gewicht. Een mogelijke verklaring is dat mensen die te zwaar zijn, geneigd zijn in
plaats van suiker kunstmatige zoetstoffen te gebruiken.”1
Een ander nadeel van lightproducten is dat het honger –en verzadigingsgevoel wordt verstoord. Als
men lightproducten consumeert, denkt het lichaam dat het energie krijgt door de zoetigheid van de
toegevoegde kunststoffen. Echter, het lichaam krijgt niet genoeg energie, door het lagere aantal
calorieën in de lightproducten, en de hersenen geven een signaal dat men moet gaan eten. Hierdoor
krijgt men een grote behoefte aan suikers en koolhydraten na het eten van lightproducten. Het
gevolg hiervan is, dat men overwicht gaat creëren. 2
Nog een ander nadeel van het consumeren van lightproducten is dat veel lightproducten de stof
aspartaam bevatten. Aspartaam wordt in de darmen omgezet in asparaginezuur, fenylalanine en
methanol en daarna opgenomen in het lichaam. Het zijn deze stoffen die mogelijke toxische effecten
hebben. Extreem hoge doses van aspartaam zouden nadelige effecten kunnen hebben op de
ontwikkeling van een foetus tijdens de zwangerschap, en op de hersenfunctie. Aspartaam wordt ook
in verband gebracht met het ontstaan van hoofdpijn, migraine, hyperactiviteit en epilepsie,
desondanks is hier nog geen voldoende bewijs voor. Personen met fenylketonurie moeten oppassen
bij het gebruik van aspartaam. Het metaboliet fenylalanine dat ontstaat kunnen zij niet omzetten, en
ze lopen daardoor het risico dat fenylalanine ophoopt en hersenbeschadiging ontstaat. 3

Van het overgaan van het eten van reguliere producten naar het eten van lightproducten, kan tot
afvallen leiden. Dit geld vooral voor mensen met een BMI hoger dan de norm. Dit zorgt voor een
lagere kans op ziekten als diabetes en een langer leven. Dat het eten van lightproducten tot afvallen
kan leiden, betekent niet dat dit ook altijd het gevolg is. Het eten van lightproducten kan ook leiden
tot een extra grote behoefte aan ongezonde, vette en suikerrijke producten. Dat het eten van
lightproducten tot afvallen kan leiden, betekent ook niet dat het eten van lightproducten per se
gezond is. Het stofje aspartaam dat veel lightproducten bevatten kan mogelijk veel schade

1
voedingsvisie.nl, ''Hersenen onderscheiden kunstmatige zoetstoffen van suiker'', Karin Lassche, 2010
2
Ncbi.nlm.nih.gov, ''First Experimental Demonstration of the Multipotential Carcinogenic Effects of Aspartame
Administered in the Feed to Sprague-Dawley Rats'', Environ Health Perspect, maart 2006
3
rivm.nl, ''Het afwegen van positieve en negatieve gezondheidseffecten van voedingsmiddelen'', M.J. Tijhuis |
M. Hendriksen | H.P. Fransen | J. Hoekstra, 2009
aanrichten bij veel consumering van lightproducten. Het kan bijvoorbeeld slechte gevolgen hebben
voor een foetus tijdens de zwangerschap en het kan leiden tot epilepsie. Zolang je lightproducten
met mate eet, kan het positieve gevolgen hebben zoals het verliezen van (over)gewicht, maar je
moet dus wel letten op de hoeveelheid die je binnenkrijgt.

Reactie Fred: heel goed stuk, alleen wel weinig bronnen..? En jullie hebben veel stukken persoonlijk
geschreven (je etc) het moet onpersoonlijk. En ik weet niet of de witregels tussen de stukken wel
kloppen? In principe is het een witregel tussen inleiding en middenstuk en een witregel tussen
middenstuk en slot.