KONTROLA PLODNOSTI ZEMLJIŠTA

NA PODRUČJU OPŠTINE BAČKA TOPOLA

U 2016 GODINI

Reakcija zemljišta

Reakcija zemljišta je jedan od važnijih faktora koji utiču na prirast biljaka, prinos i sveukupno uspešno gajenje i
produktivnost biljne proizvodnje. Meri se pH vrednošću zemljišnog rastvora. Reakcija zemljišta (pH vrednost) javlja se
kao edafski faktor i ukazuje na stepen zasićenosti bazama adsorpti-vnog kompleksa i zemljišnog rastvora. Ukoliko u
zemljišnom rastvoru prevladavaju H+ joni, onda je zemljište kiselo, ako prevladavaju OH – joni onda je ono alkalno, a
ukoliko je podjednako H+ i OH- jona, onda je zemljište neutralne reakcije.Neutralna pH vrednost je oko 7, a što je kiselost
zemljišta veća to je pH vrednost manja.

Reakcija zemljišta, odnosno pH vrednost zemljišta utiče na biljke: direktno (uticaj na pH vrednost ćelijskog
soka) i indirektno (uticaj na pristupačnost hranljivih materija za biljke, aktivnost i sastav mikroorganizama u zemljištu).
Reakcija zemljišta ima velikog značaja za preporuke primene đubriva. Ona utiče i na izbor đubriva, njihove doze i dr.
Reakcija zemljišta pre svega uslovljava tok transformacije unetih đubriva i bitno utiče na dinamiku hranjivih materija u
zemljištu, a takođe i na život i rad velikog broja mikroorganizama u zemljištu i zemljišne faune uopšte. Prilikom planiranja
đubrenja kultura reakcija zemljišta se itekako mora uzimati u obzir. Za potrebe kontrole plodnosti zemljišta i primene đubriva
koristi se pH vrednost u M KCl.

Hemijska reakcija zemljišnog rastvora se smatra jednom od najvažnijih hemijskih i fizioloških karakteristika tečne
faze zemljišta. Hemijska reakcija zemljišta je predodređena hemijskim svojstvima čvrste i tečne faze i sezonski je veoma
varijabilna. Od hemijske reakcije zavise pravac i intenzitet raspadanja minerala u zemljištu, intenzitet mikrobioloških procesa
i ishrana biljaka. Hemijska reakcija kod karbonatnih zemljišta je u korelaciji sa sadržajem karbonata u zemljištu.

Reakcija u 1 m KCL Klasa zemljišta Br. uzoraka %

< 4,5 Jako kisela 0 0,0
4,51-5,50 Kisela 1 0,2
5,51-6,50 Slabo kisela 3 0,5
6,51-7,20 Neutralna 75 12,0
7,21-8,20 Slabo alkalna 546 87,4
>8,20 Alkalna 0 0,0
Ukupno 625 100,0

Analizom stanja obradivog poljoprivrednog zemljišta uzetog sa oranica na području opštine Bačka Topola u 2016
godini na osnovu 625 uzoraka zemljišta konstatovano je da zemljište ima slabo alkalnu reakciju (87,0 % uzoraka) , neutralnu
reakciju (12,0 % uzoraka), slabo kisela (0,5 % uzoraka) i kisela (0,2 % uzoraka).

Reakcija zemljišta u proseku za sve ispitane uzorke ima vrednost 7,39 i naj veći broj uzoraka je u intervalu 7,25
do 7,50 i na osnovu klasifikacija zemljišta prema pH vrednosti (po Thun-u) je slabo alkalna.

Na području opštine Bačka Topola izdvajaju se tri tipa zemljišta. Dominira zemljište tipa černozem, na manjem
delu površina livadska crnica a u malom procentu i ritska crnica. Neutralna do slabo alkalna reakcija zemljišta je
karakteristična za karbonatni černozem i karbonatnu livadsku crnicu.

Zemljišta su uglavnom slabo alkalna, što je posledica prisustva rastvorivog kalcijuma. S obzirom na strukturu
setve ( zastupljenost kukuruza , pšenice i suncokreta preko 80 %) najpovoljnija je neutralna i slabo alkalna reakcija zemljišta.
Na osnovu rezultata analiza zemljišta može se istaći da je u na području Bačke Topole za ishranu biljaka potrebno koristiti
fiziološki kisela đubriva kao što su urea, amonijumnitrat i amonijumsulfat.